Δημοτική Ποίηση Αγγελική Χρόνη- Φιλόλογος

1ο Γυμνάσιο Γλυκών Νερών

Ορισμός

Η Δημοτική Ποίηση ανήκει στην προφορική

λογοτεχνία και είναι δημιούργημα του λαϊκού

πολιτισμού.

Φώτης Κόντογλου- Αρματολοί και Κλέφτες

Δημιουργία

Σύμφωνα με το Νικόλαο Πολίτη, πίσω από κάθε

δημοτικό τραγούδι κρύβεται ένας δημιουργός που

όμως δεν είχε τη φιλοδοξία της προσωπικής

προβολής και γι’ αυτό παρέμεινε άγνωστος και

ανώνυμος.

Το ποίημα αυτό στη συνέχεια από τον ανώνυμο

δημιουργό περνάει σταδιακά με την προφορική

παράδοση στην ολότητα και υφίσταται μια

δευτερογενή επεξεργασία.

Νικηφόρος Λύτρας,

Γαλατάς σε ώρα ανάπαυσης

Στο στάδιο αυτό ο λαός αφαιρεί ή προσθέτει

οτιδήποτε ταιριάζει στη δική του ψυχοσύνθεση και

εκφραστική και το προσαρμόζει στην έκφραση

του ομαδικού λαϊκού πνεύματος.

Θεόφιλος,

“Λήμνιος Κεχαγιάς”

Χαρακτηριστικά

Γι’ αυτό η δημοτική ποίηση είναι:

ομαδική, αφού εκφράζει τη συνείδηση της κοινότητας,

παραδοσιακή, αφού συντηρεί και αναμεταδίδει

αυθόρμητη,

συνδύαζε τη μουσική και πολλές φορές και το χορό.

Αφετηρία

Τα πρώτα δημοτικά τραγούδια ανιχνεύονται στην

καρδιά της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας γύρω στο

10ο αι και πρόκειται για τα ακριτικά τραγούδια.

Η ακμή τους τοποθετείται στην Τουρκοκρατία με

τα κλέφτικα τραγούδια.

Κατηγοριοποίηση

Τα δημοτικά τραγούδια ως προς τη θεματική τους

διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες:

1. Δημοτικά τραγούδια που αναφέρονται στο δημόσιο βίο

2. Δημοτικά τραγούδια που αναφέρονται στον ιδιωτικό βίο

3. Παραλογές, δηλ πολύστιχα αφηγηματικά τραγούδια με

δραματικό περιεχόμενο.

Μορφολογικά χαρακτηριστικά:

Τα δημοτικά τραγούδια:

Είναι γραμμένα σε ιαμβικό ανομοιοκατάληκτο

15σύλλαβο

Χαρακτηρίζονται από την αρχή της ισομετρίας

(συμμετρική αντιστοιχία περιεχομένου και μορφής-

νοηματική αυτοτέλεια κάθε στίχου)

Χρησιμοποιούν:

1) λιτό και πυκνό λόγο (πληθωρική χρήση ρήματος και

ουσιαστικού).

2) εκφραστικά μοτίβα, δηλ. σταθερούς και

επαναλαμβανόμενους εκφραστικούς τρόπους.

3) το θέμα του αδυνάτου

4) την επανάληψη

5) τις προσωποποιήσεις (: όλα τα άψυχα μπορούν να

αποκτήσουν φωνή- λέγεται και παμψυχισμός)

Νικηφόρος Λύτρας

Επιστροφή από το

πανηγύρι

Λαογραφία

Ο κλάδος της επιστήμης που μελετάει τα

δημοτικά τραγούδια ονομάζεται Λαογραφία,

επιστήμη που στην Ελλάδα καλλιέργησε ο

Νικόλαος Πολίτης.

Θεόφιλος, γλέντι

στο χωριό

Δημοτικά ακούσματα

Ο Διγενής ψυχομαχεί- ακριτικό τραγούδι

Σαν πας πουλί μου στο Μοριά- κλέφτικο δημοτικό τραγούδι

Σήμερα γάμος γίνεται- παραδοσιακό νησιωτικό δημοτικό τραγούδι του γάμου

Το φεγγάρι κάνει βόλτα- παραδοσιακό δημοτικό τραγούδι Ηπερίρου

Μήλο μου κόκκινο- παραδοσιακό δημοτικό τραγούδι Μακεδονίας

Δημοτικά τραγούδια Αγγελική Χρόνη- Φιλόλογος

Βιβλιογραφία:

1. Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας γ΄γ/σίου , Σχολικό

εγχειρίδιο

2. Ιστορία ΝΕΛ Λογοτεχνίας, σχολικό εγχειρίδιο

3. Λεξικό Λογοτεχνικών όρων, σχολικό εγχειρίδιο