ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ / ΤΕΧΝΕΣ / ΙΣΤΟΡΙΑ / ΒΙΒΛΙΑ / ΜΟΥΣΙΚΗ / ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

διαδρο έςδιαδρομέςΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ 8 Σεπτεμβρίου 2018

ΣΤΑ... ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΤΗΣ ΕΓΝΑΤΙΑΣ ΟΔΟΥ

Η Κο οτηνή της ΑνατολήςΗ Κομοτηνή της Ανατολής

σσ

διαδρομές ΧΑΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ

8 Σεπτεμβρίου 20182/ 26γι

ορτά

ζουν

γιορ

τάζο

υν 8/9Δέσποινα,

Γενέθλιος,

Σκιαδενή,

Τσαμπίκος,

Τσαμπίκα

9/9Ιωακείμ,

Κιάρα

10/9Κλήμης,

Κλημεντίνη,

Μηνοδώρα,

Πουλχερία

11/9Ευάνθης,

Ευανθία

13/9Αριοστείδης,

Αριστέα,

Κορνήλιος,

Κορνηλία

14/9Θεοκλής,

Θεόκλεια,

Σταύρος,

Σταυρούλα

σελσελ. 3 - Πολιτισ όςΠολιτισμός

σελσελ. 4 - 5 ~ Η Κο οτηνήΗ Κομοτηνή

της Ανατολήςτης Ανατολής

σελσελ. 6 ~ Υγεία βόταναΥγεία & βότανα

σελσελ. 7 ~ ΙστορίαΙστορία τηςτης ΙατρικήςΙατρικής

σελσελ. 8 ~ Αφορ ή βιβλίαΑφορμή, βιβλία

εριεχό εναπεριεχόμενα

Στην άλλη άκρη της Ελλάδας, στηνπρωτεύουσα της Θράκης, την Κομοτη-νή μάς ταξιδεύουν οι σημερινές “δια-δρομές”. Εκεί που η Δύση συναντάτην Ανατολή και τα ορθόδοξα καμπα-ναριά αντικρύζουν τους μουσουλμανι-κούς μιναρέδες. Εικόνα που συναντά-με και στα Χανιά, αλλά ως αποτυπώ-ματα ιστορικής μνήμης και όχι ωςστοιχείο της καθημερινότητας μίαςμεικτής κοινωνίας.Μία πόλη που αγαπά την Κρήτη, όχιμόνο λόγω των πολυάριθμων φοιτη-τών από τα μέρη μας που σπουδάζουνεκεί τα τελευταία χρόνια, αλλά κυρίωςλόγω του Ελευθερίου Βενιζέλου καιτων πολυάριθμων Κρητών Μακεδο-νομάχων.

diadromes@haniotika-nea.gr

ΕΛΙΑ ΚΟΥΜΗ

editorial

διαδρο έςδιαδρομέςτεύχος 795

Εβδομαδιαίο Πολιτιστικό Ενθετο

της εφημερίδας “Χανιώτικα Νέα”

ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ: ΧΑΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ -

ΕΚΤΥΠΩΤΙΚΗ Α.Ε.

ΙΔΡΥΤΗΣ: Γιάννης Ε. Γαρεδάκης

ΕΚΔΟΤΗΣ: Μανώλης Α. Γαρεδάκης

ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ:

Παρασκευάς Ν. Περάκης

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ

“ΔΙΑΔΡΟΜΩΝ”:

Ελευθερία Μ. Κουμή

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΟΜΑΔΑ:

Γιώργος Δρακάκης, Γιώργος

Kώνστας, Γιάννης Λυβιάκης,

Δημήτρης Μαριδάκης, Γιάννα

Μαρουλοσηφάκη, Βασιλική

Τωμαδάκη, Ελένη Φουντουλάκη

ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ:

Δέσποινα Βάλλα, Νίκη Ξυφανταράκη,

Ελένη Σταυρίδη

ΔIOPΘΩΣEIΣ:

Νεκτάριος Κακατσάκης

ΠΙΕΣΤΕΣ: Hussein Rajaiftikhar,

Γιάννης Περάκης,

Γιώργος Στεφανάκης

ΣYNTAΞH: Εμπορικό Κέντρο

“Ερμής” (Μπουνιαλή 11-19)

τηλ. 28210 51.003 - 6,

fax 28210 51.007

e-mail: info@haniotika-nea.gr

ΓPAΦEIA ΔΙΑΧΕΙΡIΣΗΣ:

Kαραϊσκάκη 49, τηλ. 28210 70.563 -

6 fax 28210 91.900

Διαφημιστικό Τμήμα:

Εύα Κουμή τηλ.: 2821070.563 - 6

e-mail: ads@haniotika-nea.gr

Μια ξεχωριστή βραδιάαφιερωμένη στον Οργανι-σμό: “Το Χαμόγελο τουΠαιδιού” γεμάτη παράδο-ση και Κρητικά ακούσμα-τα, διοργανώνει η “ΈνωσηΣτρατιωτικών Περιφερει-ακής Ενότητας Χανίων(Ε.Σ.ΠΕ.Ε.Χ.)” την Δευτέρα10 Σεπτεμβρίου στις 9 τοβράδυ στο θέατρο της Ανα-τολικής Τάφρου.

ΓΙΑ ΤΟ “ΧΑΜΟΓΕΛΟ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ”

Συναυλία αλληλεγγύηςΣυναυλία αλληλεγγύης

Στη συναυλία θα συμμετέχουν γνωστοίκαλλιτέχνες, όπως: Βακάκης Δημήτρης καιΨαρουδάκης Γιώργος, Μαρούλης Πέτρος,Παντερμάκης Γιώργος και ΠαντερμάκηςΧάρης Χαιρέτης Γιώργος.

Την παρουσίαση της βραδιάς θα συντονί-ζει η ραδιοφωνική παραγωγός και παρου-σιάστρια παραδοσιακών εκπομπών ΑριστέαΚαλογρίδη.

Την συναυλία θα πλαισιώσουν χορευτικάοι παραδοσιακού σύλλογοι «Ζάλος» και«Σφακιά» .

Συνδιοργάνωση: Δήμος Χανίων, ΚΕΠΠΕ-ΔΗΧ ΚΑΜ,

Είσοδος ελεύθερη. Στον χώρο θα υπάρ-χουν κουμπαράδες του Οργανισμού “Το Χα-μόγελο του Παιδιού” για την ενίσχυση τουέργου και των δράσεών του.

ΣΤΗΝ ΑΣΗ ΓΩΝΙΑ

Βραδιά με τον Ross DailyΣυναυλία με τον Ross Daily και το συγκρότημα του

διοργανώνει ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ασή Γωνιάς: “ΟΤίμιος Σταυρός’’ την Πέμπτη 13 Σεπτεμβρίου στην ΑσήΓωνιά Αποκορώνου. Πριν την έναρξη της συναυλίας θαπροβληθεί το ντοκιμαντέρ: “Το Αμάρι στις φλόγες”,έρευνα – σενάριο - παραγωγή, Γιάννης Κανελλά-κης - Μανόλης Παντινάκης, σκηνοθεσία, ΤάσοςΜπιρσίμ.

Ώρα έναρξης 8.30 το βράδυ. Είσοδος ελεύθερη.

ΣΗΜΕΡΑ

ΣυναυλίαΧρήστουΔαμιανάκη

Πάρτυ για τα 7 χρόνια λει-

τουργίας του διοργανώνει το

“Chania Tennis Club” , απόψε

στις 9:30μ.μ. στις εγκαταστά-

σεις του στον Κάτω Δαράτσο.

Στη βραδιά θα τραγουδήσει

ζωντανά ο γνωστός Χανιώτης

μουσικός Χρήστος Δαμιανά-

κης, ενώ μαζί του θα είναι ο

Νίκος Κατσανεβάκης στα πλή-

κτρα και ο Νίκος Χότζας στα

τύμπανα.

Τηλέφωνο κρα-

τ ή σ ε ω ν :

6972633807

ΣΤΑ ΚΕΡΑΜΕΙΑ

Βραδιά με τον Μαν. ΠάπποΣτις Νεράιδες Κεραμειών θα πραγματοποιηθεί μου-

σική εκδήλωση με λαϊκά και ρεμπέτικα τραγούδια σή-

μερα Σάββατο στις 9 μ.μ. με τον βιρτουόζο του μπου-

ζουκιού Μανόλη Πάππο. Μαζί του οι Μαρία Φα-

σουλάκη (τραγούδι) και Γιώργος Βαβουλές (κιθάρα). Λε-

ωφορείο θα αναχωρήσει από το ΚΤΕΛ Χανίων στις

20:00.

ΣΤΟ PORTO VENEZIANO

Μουσική και λόγοςΣυνεχίζεται η σειρά πολιτιστικών εκδηλώσεων με τίτλο:

“Μουσική και λόγος” στον κήπο του ξενοδοχείου: “Porto Ve-neziano” στο παλιό λιμάνι των Χανίων. Στις 10 Σεπτεμβρίουη εκδήλωση έχει θέμα: “Στου φεγγαριού το τάσι”. Τέσσεριςκαλλιτέχνες θα ερμηνεύσουν μελοποιημένη ποίηση Ελλήνωνδημιουργών σε συνδυασμό με λυρικές μελωδίες του διεθνούς

ρεπερτορίου: Άννη Ονουφρίου: τραγούδι, Μάνος Αβα-ράκης: φυσαρμόνικες, φλογέρες, Φώτης Παπαν-τωνίου: βιόλα, μαντολίνο, κιθάρα, φωνή, ΣοφίαΚαμαγιάννη: πιάνο, φωνή, ενορχήστρωση, καλλι-

τεχνική επιμέλεια.

ΑΠΟ ΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΓΚΑΙΤΕ

Τζαζ βραδιάΤην Δευτέρα 10 Σεπτεμβρίου έρχεται στα Χανιά το νεανικό

συγκρότημα του Μονάχου: ORGAN EXPLOSION, προσκε-κλημένοι του Goethe-Zentrum για μια βραδιά τζαζ στοστούντιο Όξω Νού στις 9.30 μ.μ.. Το συγκρότημα αποτελείταιαπό τρεις νεαρούς μουσικούς από την Γερμανία: Hansi En-zensperger (πλήκτρα), Ludwig Klöckner (μπάσο) και ManfredMildenberger (τύμπανα).

σσ

πολιτισμός 3/ 27ΧΑΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ8 Σεπτεμβρίου 2018

Μια εικαστική ερμηνεία του κόσμου διά του φωτός, απο-τελεί η έκθεση της Χανιώτισσας γλύπτριας, ΑντωνίαςΠαπατζανάκη, η οποία εγκαινιάζεται την Δευτέρα στηΔημοτική Πινακοθήκη Χανίων.

ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΑ ΕΡΓΑ ΤΗΣ ΑΝΤΩΝΙΑΣ ΠΑΠΑΤΖΑΝΑΚΗ

Φωτο ετρίες στη Δη οτική Πινακοθήκη“Φωτομετρίες” στη Δημοτική Πινακοθήκη■ Εγκαινιάζεται τη Δευτέρα η έκθεση της Χανιώτισσας γλύπτριας

Στην έκθεση με τίτλο: “Φωτομετρίες”, πα-ρουσιάζονται 80 έργα της Αντωνίας Παπα-τζανάκη η οποία ζει και εργάζεται στη ΝέαΥόρκη.

Στα έργα της έκθεσης, μεταξύ άλλων διε-ρευνάται η ίδια η έννοια της ζωής μέσα απόβιολογικές κυτταρικές δομές, σχολιάζεται ητηλεόραση με το αναλογικό της σήμα και τα“χιονάκια” πριν την έλευση του ψηφιακού κό-σμου, ερμηνεύεται η ίδια η ανθρώπινη φύσηως σώμα και πνεύμα.

Σε χθεσινή συνέντευξη Τύπου ο πρόεδροςτης Δημοτικής Πινακοθήκης, Γιώργος Βα-ρουδάκης, αναφέρθηκε στο έργο της Αντω-νίας Παπατζανάκη το οποίο, όπως επισήμανε,έχει διεθνή ακτινοβολία με την συγκεκρι-μένη έκθεση να αποτελεί “σταθμό” για ταεικαστικά δρώμενα της πόλης των Χα-νίων.

Ο επιμελητής της έκθεσης, Θοδωρής Κου-τσουγιάννης, σημείωσε ότι το έργο της Αν-τωνίας Παπατζανάκη, έχει διεθνές κύροςκαι αναγνωρισιμότητα και ότι μέσα από τοέργο της συντελείται μια «εικαστική ερμηνείατου κόσμου διά του φωτός».

Η ίδια η Αντωνία Παπατζανάκη επισήμανεότι η έκθεση στη Δημοτική Πινακοθήκη είναι ημεγαλύτερη της καριέρας της καθώς παρου-σιάζονται περισσότερα από 80 έργα. Η καλλι-

τέχνις υπογράμμισε ότι «είναι πρόκληση γιαένα γλύπτη να δουλεύει με φως» και τόνισεότι ο τακτικός επισκέπτης της Δημοτικής Πι-νακοθήκης θα έχει μια άλλη αίσθηση τουχώρου μέσα από την έκθεση.

«Το φως είναι πολύ σημαντικό υλικό. Ηενέργειά του ανταποκρίνεται στην ανθρώπινηφύση ως σώμα και πνεύμα», σημείωσε η Αν-τωνία Παπατζανάκη.

Οπως αναφέρεται στην ανακοίνωση της Δη-μοτικής Πινακοθήκης, στην έκθεση παρουσιά-ζονται αντιπροσωπευτικές σειρές των έργωντης, που δημιούργησε από το 2000 μέχρι σή-μερα. H πρώτη μεγάλη παρουσίαση του έργουτης στα Χανιά, περιλαμβάνει μια πληθώραέργων, περίπου 80 - φωτεινά γλυπτά και επί-τοιχα έργα κατασκευασμένα από βιομηχανικάυλικά όπως πλεξιγκλάς, αλουμίνιο, ανοξεί-δωτο χάλυβα, ορείχαλκο και φυσικά φως,καθώς και φωτογραφίες τυπωμένες σε δια-φάνεια η καμβά και τέλος εκτυπώσεις σεχαρτί.

Εμπνεόμενη από την Ηρακλείτεια ενότητατων αντίθετων, συγκροτεί τα έργα της αντι-παραθέτοντας διαφανή υλικά, που επιτρέπουντην διέλευση του φωτός, με αδιαφανή υλικά,που το περιορίζουν, κατορθώνοντας έτσι νασχηματίσει αφαιρετικές φωτεινές μορφές.

Η καλλιτέχνης πιστεύει ότι οι ιδιότητες κάθε

υλικού προκαλούν στο θεατή συγκεκριμένεςσυναισθηματικές αντιδράσεις και πνευματικέςεικόνες. Το φως είναι υπερφορτισμένο παγ-κόσμιο σύμβολο, άμεσα συνδεδεμένο με τηζωή και μεταφορικά με την αλήθεια και σανβασικό στοιχείο της οπτικής μας αντίληψης,με τη διαδικασία της έρευνας, της σκέψης, τηςαξιολόγησης. Η συμπεριφορά του φωτός ωςμάζα και ενέργεια αντιστοιχεί στη δισυπό-στατη ανθρώπινη φύση ως σώμα και πνεύμα.Το αρχέγονο φως είναι το έσχατο όριο τουκόσμου μας. Το φως σηματοδοτεί το ρυθμότης ζωής και το πέρασμα του χρόνου. Το φωςανακαλύπτει και αποκαλύπτει.

Η έκθεση της Αντωνίας Παπατζανάκη συνο-δεύεται από πλήρως εικονογραφημένο πολυ-

σέλιδο, δίγλωσσο (ελληνικά και αγγλικά) κα-τάλογο, με εισαγωγικά δοκίμια του Δρ. DanielBelasco, διευθυντή του Al Held Foundationστη Νέα Υόρκη, και του επιμελητή της έκθε-σης Δρ. Θοδωρή Κουτσογιάννη».

Η έκθεση εντάσσεται στο πλαίσιο του εκθε-σιακού προγράμματος «Επέστρεφε – Κρήτεςκαλλιτέχνες επιστρέφουν δημιουργικά σταΧανιά».

Η έκθεση της Αντωνίας Παπατζανάκη θαπραγματοποιηθεί από 10 Σεπτεμβρίου 2018έως 5 Ιανουαρίου 2019 στη Δημοτική Πινα-κοθήκη Χανίων. Τα εγκαίνια θα γίνουν τηνΔευτέρα 10 Σεπτεμβρίου στις 8.30 μ.μ..

Ωράριο λειτουργίας: Δευτέρα έως Σάββατο:10 π.μ. - 2 μ.μ. και 7 μ.μ. - 10 μ.μ..

ΓΙΑΝΝΗΣ

ΛΥΒΙΑΚΗΣ

Ο πρόεδρος της Δημοτικής Πινακοθήκης, Γιώργος Βαρουδάκης, η γλύπτρια, Αντωνία Παπατζανάκηκαι ο επιμελητής της έκθεσης, Θοδωρής Κουτσουγιάννης.

ΕΙΚΑΣΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΣΤΟ Κ.Α.Μ.

“(α)συνέχεια”Eικαστική έκθεση με τίτλο: ''(α)συνέχεια’’ εγ-

καινιάζεται στο χωρο του Κέντρου Αρχιτεκτο-νικής της Μεσογείου (ΚΑΜ) σεσυνδιοργάνωση με τον Δήμο Χανίων και τηνΚΕΠΠΕΔΗΧ-ΚΑΜ στις 8 το βράδυ της Δευτέ-ρας με ώρες λειτουργίας 10 π.μ. - 2 μ.μ. και 6μ.μ. - 11 μ.μ...

Οπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση,πρόκειται για «μία μεταβλητή εικαστική έκ-θεση από την Ευδοξία Σταφυλαράκη που

πραγματεύεται τη συνέχεια και τα σημεία ασυ-νέχειας στο χωροχρόνο, τις μεταβάσεις απόμία κατάσταση σε μία άλλη και τη προσπάθειατου ανθρώπου να προσαρμοστεί στις νέες με-ταβλητές πραγματικότητες. Θα παρουσια-στούν γλυπτά μικρής και μεγάλης κλίμακας,από μέταλλο και άλλα υλικά σε συνδυασμό μεοπτικοακουστικά μέσα».

Η έκθεση «θα μεταβάλλεται καθημερινά γιανα καταλήξει στη τελευταία μέρα ασυνέχειαςτης, ενώ 10, 15 και 23/09 θα παρουσιαστεί εγ-κατάσταση με ζωντανά εκθέματα (20-22:00)».Είσοδος ελεύθερη.

ΣΤΟΝ ΠΛΑΤΑΝΙΑ

Λήξη εκθέσεωνΕορταστική λήξη σήμερα Σάββατο στις 8.30

μ.μ. της έκθεσης σύγχρονης τέχνης «Freak-show» του Αντώνη Φραντζεσκάκη που παρου-σιάζεται στην Αίθουσα Τέχνης Match More καιτης έκθεσης σύγχρονης τέχνης «DeliriumClassicum» της Γεωργίας Ματσαμάκη που πα-ρουσιάζεται στην Αίθουσα Τέχνης Match MoreUnderground με ξενάγηση στα έργα και τωνδύο εκθέσεων από τους επιμελητές Δρ Κων-σταντίνο Β. Πρώιμο και Ιωάννη Ν. Αρχοντάκημαζί με συζήτηση των καλλιτεχνών με το κοινό.Η βραδιά θα ολοκληρωθεί με ένα τρυφερό μου-σικό αφιέρωμα στο σύγχρονο ελληνικό τρα-γούδι από τη Ζωή Κολλάρου.

Η εκδήλωση οργανώνεται από το ΜουσείοΣύγχρονης Τέχνης Χανίων – Ελαιουργείονσε συνεργασία με τις Αίθουσες Τέχνης Match

More και Match More Underground. Οι Αίθου-σες Τέχνης Match More και Match More Un-derground βρίσκονται στην οδό Δημοκρατίας351, στον Πλατανιά Χανίων».

Εργο του Αντώνη Φραντζεσκάκη.

σσ

αφιέρωμα4/ 28ΧΑΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ

ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ8 Σεπτεμβρίου 2018

ΣΤΑ... ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΤΗΣ ΕΓΝΑΤΙΑΣ ΟΔΟΥ

Η Κο οτηνήΗ Κομοτηνή της Ανατολήςτης Ανατολής

ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣ

ΠΕΡΑΚΗΣ

Μπαχάρια, κανέλα, κύμινο, καυτερό μπούκοβο.Μαστίχα και μαχλέπι, σιροπιαστά γλυκά. Γεύ-σεις δυνατές που συγκλονίζουν. Υλικά γνώρι-μα, παραδοσιακά. Ανέκαθεν υπήρχαν στιςσυνταγές που έφεραν μαζί τους οι Μικρασιά-τες, όμως κάθε φορά εντυπωσιάζουν. Μια τέ-τοια αίσθηση σού αφήνει και η Κομοτηνή.Πόλη με ιστορία, χωρίς μεγάλη διαφοροποί-ηση, που όμως σε κάθε της γωνιά κρύβει μιαδυνατή συγκίνηση. Μια νέα εμπειρία πουμοιάζει παιδική ανάμνηση την οποία δεν τηνέχεις ζήσει, αλλά είναι τόσο οικεία. Από τηνιστορία στο σχολειό και τις διηγήσεις. Η πρωτεύουσα της Θράκης καλεί τον επι-σκέπτη να γνωρίσει την πολυπολιτισμικό-τητά της.

Το παραδοσιακό τσάι,μεταφέρεται με τον δίσκο

στους χώρους δίπλαστον Μουφτή.

Τα λουτρά έξω απότο τζαμί.

Οι άνδρες αφήνουντα παπούτσια τους καιμπαίνουν στον χώρο

προσευχής.

Στο πάλαι ποτέ βυζαντινό οχυρό των Κομο-τηνών ή Κουμουτζηνών, ο χρόνος σήμεραδείχνει πολλές φορές να έχει σταματήσει στηδεκαετία του ’80. Οι μαρκίζες, οι βιτρίνες τωνκαταστημάτων, τα τραπεζοκαθίσματα ακόμακαι το ντύσιμο που συναντάς στον δρόμο. Ει-κόνες από μια καθημερινότητα πιο αυθεντική,με ρυθμούς πολύ πιο ανθρώπινους από τηχανιώτικη πραγματικότητα, πόσο μάλλον απόαυτή της Θεσσαλονίκης ή της Αθήνας. Μην νομίσετε όμως ότι σαν πόλη υστε-ρεί σε κάτι από τα Χανιά. Το αντίθετο. Οιυποδομές εντυπωσιάζουν. Το μεγάλο δίκτυοποδηλατόδρομων είναι το πρώτο πράγμα πουτραβάει το μάτι του επισκέπτη. Επιπλέον, φα-νάρια με χρονόμετρα ενημερώνουν οδηγούςκαι πεζούς για το... ωράριο του “Σταμάτη” καιτου “Γρηγόρη” ενώ το πλέον εντυπωσιακόείναι τα ψηφιακά σημεία ενημέρωσης τωνεπισκεπτών. Την ώρα που σε ένα προορισμό όπως ταΧανιά, ο επισκέπτης αναζητά πληροφορίεςαπό κιόσκια παρακαλώντας να είναι κάποιοςυπάλληλος εκεί, στην Κομοτηνή μπορείς μέσα

από τα σύγχρονα σημεία πληροφόρησης ναβρεις εύκολα και σε πολλές γλώσσες αυτόπου αναζητάς. Το βράδυ η εικόνα της πόλης αλλάζει ριζικάκαι ο δυτικός τρόπος ζωής “εισβάλει” για ναδιαταράξει το ανατολίτικο ραχάτι. Δυνατέςμουσικές, μπαράκια, καφετέριες, και φαγά-δικα. Πολλά φαγάδικα! Αλλωστε στην Κομο-τηνή, όπως και σε όλη τη Μακεδονία και τηΘράκη, δεν γίνεται να μη δοκιμάσεις τις αμέ-τρητες συνταγές που συνδυάζουν την ελλη-νική με την ανατολίτικη κουζίνα.

Η ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΑ

Σε αντίθεση με τους γαστρονομικούς συν-δυασμούς, η αφομοίωση του μουσουλμανι-κού στοιχείου με την ελληνικήπραγματικότητα δεν φαίνεται να έχει επιτευχ-θεί. Χριστιανοί και μουσουλμάνοι συνυπάρ-χουν μεν αρμονικά αλλά δεν δίδεται ηαίσθηση της κοινής παρέας. Στην πλειοψηφίατων καταστημάτων, μαρκίζες και κατάλογοιείναι δίγλωσσοι ενώ πωλητές και σερβιτόροιμιλούν τόσο ελληνικά όσο και τούρκικα. Με-

ταξύ τους άλλωστε οι μουσουλμάνοι της Κο-μοτηνής μιλούν τούρκικα και οι άνθρωποι με-γάλης ηλικίας δύσκολα θα συνεννοηθούν σταελληνικά με τον επισκέπτη. Αν όμως ρωτήσειςκάποιον γεροντή για την πατρίδα του, δενπρόκειται να σου μιλήσει για την Τουρκία. Οιάνθρωποι της μειονότητας μοιάζουν ναζουν με αυτό το παράπονο. Οτι και στηνΕλλάδα και μια ώρα μακριά, στην Τουρκία,ντόπιοι δεν νιώθουν. Τουρκογενείς, Πομάκοιή τσιγγάνοι, καταγράφηκαν όλοι σαν μου-σουλμανική μειονότητα με τη Συνθήκη τηςΛωζάνης. Τι καλό και τι κακό έκανε η Ελλάδαγι’ αυτούς είναι μια άλλη, μεγάλη ιστορία... Το βέβαιο είναι, ότι περπατώντας στην παλιάαγορά, υπάρχουν στιγμές που νιώθεις σαν ναείσαι σε άλλο τόπο. Η γλώσσα που ακούςστον δρόμο, τα κτήρια, το Εσκί και το ΓενίΤζαμί (τα δύο παλαιότερα τζαμιά της πόλης),στοιχεία που συνθέτουν μια πραγματικότηταπου απέχει πολύ από τη δική μας. Σαν την Κομοτηνή, έτσι και η μειονότητα έχειτις αντιφάσεις της. Οι μεγάλες σε ηλικία γυ-ναίκες ντυμένες παραδοσιακά, πάντα με τις

μαντίλες τους. Αντίθετα, οι πιο νέες, με τηντελευταία λέξη της τεχνολογίας στο χέρι, μετσιγάρο και... φρέντο αλλά πάντοτε με τημαντίλα στο κεφάλι.

ΔΕΣΜΟΙ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ

Οσο για τους Χριστιανούς, τα βάσανά τους,κοινά με τα δικά μας στα Χανιά. Αρχές Αυ-γούστου η επίσκεψή μας και το κεντρικό θέμασυζήτησης στα πολιτικά πηγαδάκια που έβλε-πες σε καφενεία και άλλα μαγαζιά δεν προ-καλεί έκπληξη. «Η Μακεδονία μας. Το όνομάμας, η ιστορία μας». Η κουβέντα ενός οργι-σμένου κρεοπώλη, που η ματιά του μαλακώ-νει όταν το κατώφλι του περνά έναςεπισκέπτης από την Κρήτη. «Στον ΕλευθέριοΒενιζέλο χρωστάμε πολλά. Πάντα ήσαστανδίπλα μας εσείς στους αγώνες. Τόσοι Μακε-δονομάχοι...». Αυτοί οι ιστορικοί δεσμοί της Κρήτης με τηΒόρεια Ελλάδα είναι που δίνουν ένα παρα-πάνω κίνητρο για να σεργιανίσουμε τα... μο-νοπάτια της Εγνατίας οδού. Αξίζει κάθεχιλιόμετρο...

Επαγγέλματα από τα παλιά Περπατώντας στο κέντρο της Κομοτηνής και μπαίνοντας στους

πεζόδρομους με την παλιά αγορά, θα δεις μια ξεχασμένη παρά-δοση που εδώ παραμένει όχι απλά ζωντανή αλλά κυρίαρχη. Σταπλακόστρωτα με τις κληματαριές, συναντάς αριστερά και δεξιάτενεκετζίδικα, παλαιοπωλεία, στραγαλάδικα, μοδίστρες, καφε-

κοπτεία και ζαχαροπλαστεία με τοπικές νοστιμιές. Από τα πλέον ξακουστά, τα γλυκά του “Νεντίμ”. Σι-ροπιαστά, σουτζούκ λουκούμ, κάθε λογής μπακλαβάςπου μπορείς να φανταστείς. Κι αν ανοίξει η όρεξη γιακάτι παραπάνω, το “Σουλτάν Τεπέ” περιμένει για τοκαλύτερο κεμπάμπ που θα γευτεί κανείς στην Ελλάδα. Κάθε γεύμα ολοκληρώνεται με ένα καλό καφέ. Αν

τον ζητήσετε... τούρκικο, θα σταθείτε στην ουρά έξωαπό το καφεκοπτείο του Μουσταφά. Αν πάλι προτιμάτενα τον αποκαλείτε ελληνικό, τότε θα πάτε στου Κέκκερη.

αφιέρωμα 5/ 29 ΧΑΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ8 Σεπτεμβρίου 2018

Το... χθες και το σήμερα της μουσουλμανικής μειονότητας. Η μαντίλα συνδετικός κρίκος μεταξύ των γεννεών.

Οσες παραδοσιακέςγεύσεις κι ανπροσφέρουντα παντοπωλεία, δενθα μπορούσε να λείπεικι από εκεί το κρητικόλάδι!

Ξεχωριστόχαρμάνι καφέστα μαγαζιά

του Μουσταφάκαι του Κέκκερη.

Ισκεντέρκεμπάπ,

παστουρμαδόπιτακαι κεμπάπ με φιστίκι

Συρίας στο“Σουλτάν Τεπέ”.

Ταπαραδοσιακάγλυκά στου“Νεντίμ”.

Πρόσβαση Η Εγνατία οδός κατά γενική ομολογία άλλαξε ρι-

ζικά την εικόνα όλης της Βόρειας Ελλάδας. Οι απο-στάσεις εκμηδενίστηκαν, άνθρωποι και εμπορεύματα διακινούνταιμε ταχύτητα και ασφάλεια, ενώ οι θετικές επιδράσεις του σύγ-χρονου αυτοκινητόδρομου αποτυπώνονται τόσο στη βιομηχανικήπαραγωγή όσο και στην τουριστική κίνηση.

Η Κομοτηνή απέχει 250 χιλιόμετρα από τη Θεσσαλονίκη, μετο οδικό ταξίδι να διαρκεί περίπου 2,5 ώρες.

Ο επισκέπτης μπορεί επίσης να φτάσει με το ΚΤΕΛ ή τον σιδηρό-δρομο, ενώ κοντινά αεροδρόμια είναι αυτά της Αλεξανδρούπολης καιτης Καβάλας.

νεφρά. Στη συνέχεια η διάδοση της χρήσης του φυτού

Ρατάνια (φυτό του Περού με ισχυρές στυπτικέςιδιότητες που χρησιμοποιήθηκε ενάντια στηδιάρροια και τις αιμορραγίες) έκανε την Ποτεν-τίλλα να χάσει τη σπουδαιότητά της.

Στην Κρήτη χρησιμοποιούσαν το στέλεχος τουφυτού οι πρακτικοί γιατροί για την ανάταξη κα-ταγμάτων. Την ρίζα και το στέλεχος το κόβανεσε μικρά κομμάτια και τα χρησιμοποιούσαν ωςπώματα φιαλών (στούμπουρα). Στο νησί υπήρ-χαν δύο είδη άρτικα. Τον ήμερο που έμοιαζε μεμάραθο και τον έδιναν ως τροφή στα κουνέλιακαι τον άγριο (αγριάρτηκας) τα φύλλα τουοποίου ήταν οδοντωτά και ήταν δηλητηριώδης.Την ρίζα του αγριάρτικα την έριχναν στα ποτάμιακαι έπιαναν τα χέλια τα οποία ζαλιζόντουσαναπό την ρίζα. Την ρίζα του άρτικα την χρησιμο-ποιούσαν για τις θεραπευτικές της ιδιότητες. Τηνκόβανε κομματάκια και την έβαζαν σε ένα μπου-κάλι με μαύρο κρασί, το οποίο άφηναν στον ήλιογια 40 ημέρες. Το έπιναν για την στραγγουριά(βραδεία και επώδυνη ούρηση).

Συστατικά - χαρακτήρας Η Ποτεντίλλη η έρπουσα περιέχει τις ίδιες ου-

σίες με την Ποτεντίλλη η τορμεντίλη, σε μικρό-τερη συμπύκνωση. Είναι βότανο πικρό, στυπτικόκαι αναψυκτικό. Περιέχει τανίνες, ρητίνες, άμυλο,γλυκίνη, τορμεντόλη, χολίνη, αμινοξέα, μεταλ-λικά άλατα (ασβέστιο, σίδηρο, θειικό άλας, μα-γνήσιο, κάλιο, πυρίτιο, νάτριο), κόκκινη χρωστική,βιταμίνη C και βιοφλαβονοειδή.

Το ρίζωμα περιέχει μέχρι 20% τανίνη, που παίρ-νει χρώμα κόκκινο – φλοβαφαινικό, το γλυκοσί-διο τορμεντιλλίνη καθώς και πικρό, χινοβικό οξύ.

Aνθιση - χρησιμοποιούμενα μέρη -συλλογή

Το φυτό ανθίζει από τον Μάιο μέχρι τον Αύ-γουστο. Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποι-ούνται κύρια οι βολβοί του που μαζεύονταιΜάρτιο και Απρίλιο ή Σεπτέμβριο και Οκτώβριο.Χρησιμοποιούνται όμως και τα αέρια μέρη τουφυτού τα οποία συλλέγονται τον Ιούνιο κατάπροτίμηση

Θεραπευτικές ιδιότητεςκαι ενδείξεις

Το βότανο δρα ως αντιδιαρροϊκό, στυπτικό, αν-τισπασμωδικό, αντιπυρετικό και παυσίπονο. Είναιένα από τα καλύτερα στυπτικά βότανα. Το τανικόοξύ που περιέχει το φυτό δρα εναντίον κάθε αι-μορραγίας στο ανθρώπινο σώμα. Πρόσφατες ερ-γαστηριακές έρευνες έχουν αποδείξει τηνιδιότητα αυτή του βοτάνου.

Συνίσταται κατά της διάρροιας (ιδιαίτερα ότανέχει οξεία μορφή ή νευρική προέλευση), της δυ-σεντερίας και των αιμορραγιών.

Χρησιμοποιείται ως μέρος της θεραπείας τηςβλεννώδους και ελκώδους κολίτιδας. Με γαρ-γαρισμούς δρα θεραπευτικά σε φλεγμαίνονταούλα και εξελκώσεις βλεννογόνων μεμβρανώνστόματος και λαιμού. Η λοσιόν από το φυτόαυτό επουλώνει άτονα έλκη και χρησιμοποιείταιεξωτερικά στις αιμορροΐδες.

Οι κομπρέσες του αφεψήματος δρουν κατά

των μωλώπων και εκχυμώσεων. Η σκόνη τουφυτού ανακατεμένη με κρόκο αυγού χρησιμο-ποιείται κατά των παρωνυχίδων. Τοποθετείταιστο πονεμένο μέρος η αλοιφή αυτή και σκεπά-ζεται με κατάπλασμα για να μείνει μαλακιά. Χρη-σιμοποιείται ακόμη κατά των εγκαυμάτων τουήλιου.

Είναι αποτελεσματικό αποτοξινωτικό του ορ-γανισμού. Βοηθά σε οστεοπόρωση. Συνδυάζεταικαλά με βότανα που περιέχουν βιταμίνη C όπωςκάρδαμο και λάπαθο γιατί η βιταμίνη βοηθά στηναπορρόφηση της τανίνης και μεταλλικών αλά-των από τον οργανισμό. Βοηθά τους τοξικομα-νείς που βρίσκονται στο στάδιο θεραπείας γιατίσυμβάλλει στην αποβολή των αλκαλοειδών (πουπροκαλούν εθισμό) που υπάρχουν σε νικοτίνη,ταμπάκο, κοκαΐνη.

Παρασκευή και δοσολογία Υπό μορφή εγχύματος παρασκευάζονται

φύλλα και άνθη του φυτού. Cinquefoil infusion:the herbal infusion can be taken thrice a day totreat all kinds of problems. Το έγχυμα παρα-σκευάζεται βάζοντας 2 κουταλιές του τσαγιούξηρό βότανο σε ένα φλιτζάνι βραστό νερό και τοαφήνουμε σκεπασμένο για 15 λεπτά. Σουρώ-νουμε και πίνουμε τρεις φορές την ημέρα.

Για να φτιάξουμε κατάπλασμα ψιλοκόβουμε τοβότανο και βάζουμε δύο κουταλιές της σούπαςσε 2 φλιτζάνια νερό. Το βράζουμε για 20 λεπτά.Το χλιαρό αφέψημα τοποθετείται με κομπρέσαπάνω στην πάσχουσα περιοχή.

Η ρίζα παρασκευάζεται ως αφέψημα. Ρίχνουμε1-2 κουταλιές του τσαγιού ξηρό ρίζωμα σε έναφλιτζάνι νερό και το σιγοβράζουμε σκεπασμένογια 10-15 λεπτά. Σουρώνουμε και πίνουμε τρειςφορές την ημέρα. Υπό μορφή βάμματος η δοσο-λογία είναι 2-4 ml βάμματος τρεις φορές τηνημέρα. Το πεντάφυλλο καταναλώνεται ως λαχα-νικό σε διάφορες χώρες της Ευρώπης σε ωμέςσαλάτες ή σούπες. .

Προφυλάξεις Το αφέψημα του φυτού συστέλλει τα αιμο-

φόρα αγγεία και ελαττώνει την διαπεραστικό-τητα των τριχοειδών αγγείων. Για τον λόγο αυτόείναι απαραίτητο στην υπέρταση να είμαστε ιδι-αίτερα προσεκτικοί στη χρήση του. Προσοχήχρειάζεται και στην εξωτερική χρήση εξ αιτίαςτης μεγάλης στυπτικότητας του βοτάνου, εξ αι-τίας της οποίας μπορεί να προκληθούν σκασί-ματα δέρματος.

Παγκόσμια υπάρχουν περισσότερα από 500είδη Ποτεντίλλας, διασκορπισμένα σε διάφοραμέρη του βορείου ημισφαιρίου με παρεμφερείςθεραπευτικές ιδιότητες.

Το πλέον γνωστό είδος είναι η POTENTILLAtormentilla (Ποτεντίλλη η τορμεντίλη) που φύε-ται στην Ευρώπη αλλά δεν την συναντούμε στηχώρα μας αν και εδώ φύονται 12 συγγενικά τηςείδη.

Ανάμεσα στα συγγενικά αυτά είδη είναι η PO-TENTILLA reptans (Ποτεντίλλη η έρπουσα) ηοποία έχει παρόμοιες θεραπευτικές ιδιότητες μετην Τορμεντίλλη (η οποία έχει όρθιο στέλεχοςκαι για αυτό ονομάζεται πεντάφυλλον ή Πεντα-δάχτυλον το όρθιον, σε αντίθεση με την έρπουσαπου αναπτύσσεται όπως η φράουλα). Στη χώραμας η κοινή του ονομασία είναι Πενταδάχτυλοαλλά το συναντούμε και με τις ονομασίες Πεν-τάφυλλο (Κέρκυρα και Κεφαλονιά). Στην Κρήτητο συναντούμε με τις ονομασίες Αχτικόχορτο,Οχτικόχορτο, Παντάφυλλο, Αφορμόχορτο.

Στη χώρα μας βρίσκεται σε κράσπεδα δρόμων,σε τάφρους, σε όχθες της κατώτερης ορεινήςζώνης σε Ήπειρο, Πίνδο, Στυλίδα, Αττική, Μεσο-λόγγι, Ζάκυνθο, Κεφαλονιά Κέρκυρα, Κρήτη καιΚέα..

Υπάρχουν ακόμη τα είδη Μικρανθής (με πέταλαλίγο μικρότερα από τον κάλυκα), η Μεγαλοπρε-πής, η των Θεών του Ολύμπου (βγαίνει σταψηλά βουνά με λευκά άνθη), η της Γκιώνας (ηοποία βγάζει κόκκινα άνθη).

Είναι πολυετές φυτό, ποώδες (φτάνει σε ύψοςτα 40 εκατοστά), δασύ σε όλα τα μέρη του, μεβλαστούς μαστιγιοειδείς, εκτεταμένους, που ρι-ζοβολούν στα γόνατα.

Από την έρπουσα ρίζα του φυτού αναδύονταιστελέχη που φέρουν είτε ένα μοναχικό κίτρινολουλούδι είτε ένα στέλεχος από το οποίο προ-βάλλουν πέντε ή σπανιότερα, επτά οδοντωτάφυλλάδια.

Τα φυλλάδια είναι αυγοειδώς σφηνοειδή καιστην περιφέρεια τους πριονωτά. Είναι πράσινακαι από τις δύο επιφάνειες, τοποθετημένα κυ-κλικά και γύρω από τους μίσχους. Τα φύλλα τηςέρπουσας είναι ελαφρώς φαρδύτερα από αυτάτης τορμεντίλης.

Τα άνθη του (17 έως 25 χιλιοστά) είναι μονα-χικά, φυτρώνουν από τις μασχάλες και μακρόμι-σχα. Τα κράσπεδα του κάλυκα ελλειπτικά,περίπου ίσα μεταξύ τους. Έχουν πέντε πέταλα μεκίτρινο χρώμα, αλλά πιο μακριά από τον κάλυκα,πέντε σέπαλα και 5 βράκτια που σχηματίζουν

υπάνθιο.Τα άνθη της έρπουσας είναι μεγαλύτερα από

τα άνθη της τορμεντίλης. Σχηματίζει υβρίδια μεάλλα είδη του γένους. Το φυτό είναι ερμαφρό-διτο (έχει αρσενικά και θηλυκά όργανα) και επι-κονιάζεται από μέλισσες και μύγες.

Η ρίζα του είναι σαν βολβός με πάχος ενός δα-χτύλου, με χρωματισμό εξωτερικού περιβλήμα-τος φαιό και εσωτερικά λευκό, με ράγισμαζωηρό κόκκινο.

Ιστορικά στοιχεία Στην αρχαία Ελλάδα γνώριζαν τις θεραπευτι-

κές ιδιότητες του φυτού. Ο Θεόφραστος (372-287 π.Χ) το αποκαλούσε Πεντατεπές και οΔιοσκουρίδης (40-90 μ.Χ) Πεντάφυλλον.

Παραδοσιακά το αφέψημα της ρίζας τουφυτού χρησιμοποιήθηκε για αιώνες για προ-βλήματα πυρετού, για την ανακούφιση του πο-νόδοντου, για γαργαρισμούς στη θεραπείαπληγών του στόματος, ως γενικό αντισηπτικό καιστυπτικό βότανο. Τον φλοιό της ρίζας τον χρη-σιμοποιούσαν πολτοποιημένο σε κατάπλασμαγια το σταμάτημα της ρινορραγίας. Το τσάι τωνφύλλων ή της ρίζας το χρησιμοποιούσαν να θε-ραπεύσουν τη διάρροια, δυσεντερία, αιμορροΐ-δες και σε άλλα προβλήματα του πεπτικού.

Χρησιμοποιούσαν όλο το φυτό (αέρια μέρη καιρίζα) παραδοσιακά για τις στυπτικές του ιδιότη-τες και ως αντιαιμορραγικό. Το θεωρούσαν καλόγια πυρετό και συναφή προβλήματα.

Ήταν ένα πολύ γνωστό θεραπευτικό βότανοστη διάρκεια του Μεσαίωνα. Τα πέντε φυλλάδιασυμβόλιζαν τις πέντε αισθήσεις του ανθρωπίνουσώματος. Το πενταδάκτυλο συμβόλιζε εκείνη τηνεποχή, τον άνθρωπο που ξεπερνούσε τον εαυτότου. Για τον λόγο αυτό πολλοί ιππότες του Με-σαίωνα είχαν την εικόνα του φυτού να διακοσμείτις ασπίδες τους. Το δικαίωμα όμως αυτό τοαποκτούσαν μόνο αν είχαν διακριθεί και είχανξεπεράσει τον εαυτό τους στις μάχες.

Το βότανο ήταν επίσης συστατικό των ερωτι-κών φίλτρων που παρασκεύαζαν (πιθανά για ναεμποδίζουν την διάρροια που προκαλούσαν στοάτυχο αντικείμενο της λατρείας τους τα άλλασυστατικά του φίλτρου!). Τέλος οι αλιείς θεω-ρούσαν ότι μπλέκοντας το φυτό στα δίχτυα τουςαύξαναν την προσδοκώμενη ψαριά.

Ο Κούλπεπερ το 1653 έγραφε για το φυτό:…υπό μορφή σκόνης, αφεψήματος ή σε μπάνιαείναι μία σίγουρη συνταγή ενάντια στην απο-βολή,….επίσης σπάει την πέτρα και καθαρίζει τα

υγεία - βότανα6/ 30ΧΑΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ

ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ8 Σεπτεμβρίου 2018

Επιμέλεια:

ΣΑΚΗΣ ΚΟΥΒΑΤΣΟΣ

info@herb.gr

ηηBιότοπος - περιγραφή

Η λατινική ονομασία του βοτάνου είναι POTENTILLA ssp. (Πο-τεντίλλη) και ανήκει στην οικογένεια των Ροδοειδών. Στα λατινικά η λέξη potentilla σημαίνει «ισχυρή» και φυσικά ανα-φέρεται στις ισχυρές θεραπευτικές ιδιότητες του φυτού.

Y.Γ: Όλα τα προηγούμενα άρθρα της στήλης μπορούμε να τα βρούμε στη διεύθυνση www.herb.gr. Επίσης αν κάποιος φίλος αναγνώστης γνωρίζει οποιαδήποτε θεραπευτική ιδιότητα βοτάνου του τόπου μας που δεν είναι ευρέως γνωστή ή έχει κάποιο ερώτημα μπορεί νατο απευθύνει στην ηλεκτρονική διεύθυνση dianthοs@otenet.gr

ΠενταδάχτυλοΠενταδάχτυλο

Αποτύπωμα σε θρεπτικό υλικό μικροβιολογικούεργαστηρίου, από το χέρι ενός παιδιού 8 ετών πουαφέθηκε να παίξει έξω από το σπίτι, το οποίο κα-ταδεικνύει την παρουσία αναρίθμητων μικροβίωνστα άπλυτα χέρια…

Ε ν η μ ε ρ ω τ ι κ ήαφίσα του 1921από την Ιντιάνατων ΗΠΑ: «Είμαι οθάνατος, για ναμε συναντήσειςπρόωρα: ανάπνεεμολυσμένο αέρα,πίνε αλκοολούχαποτά, τρώγε ταμεσάνυχτα βρα-δινό, κατανά-λωνε λιπαρά,παραμέλησε τοέντερό σουκ.α.»…

Ιστορία της ΙατρικήςΙστορία της Ιατρικής: Eναναα ίθανο ταξίδι στον χρόνοαπίθανο ταξίδι στον χρόνο

Οι ιατρικές πρακτικές συνοδεύουντον άνθρωπο από τη στιγμή που έκα-νε τα πρώτα του βήματα στη γη. Οδρόμος που ακολούθησε η ιατρικήστο πέρασμα του χρόνου, είναι γε-μάτος από εκπληκτικές ιστορίες αυ-τοσχεδιασμού, άγνοιας, απάτης, πά-θους ή και λάθους.

ΓIAννης

ςτεφανοΓιAννης

M.Sc.

μέρος 95ο

ιστορικές αναφορές 7/ 31ΧΑΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ

ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ8 Σεπτεμβρίου 2018

Αφίσα του 1918 που εξηγεί τους τρόπους μετάδοσης τηςφυματίωσης, Επιθεώρηση Υγείας Βόρειας Καρολίνας ΗΠΑ.

Ασθενής με χολέρα προσπαθεί το 1954 να αντιμετωπί-σει με “μπλε χάπια” τη θανατηφόρα νόσο που επεκτεινό-ταν με μεγάλη ταχύτητα και δεν είχε γνωστή θεραπεία…

Στολή νο-σοκόμας από το

νοσοκομείο St. Bar-tholomew του Λονδί-νου, περιόδου

1918-1925.

Το “αντι-υστερικό νερό” από

τη Φλωρεντία της Ιτα-λίας (1850-1920), έναακόμη ψευδοσκεύασμα γιατην αντιμετώπιση ψυχικών

διαταραχών…

Ο Lazarus και ο Joannes Bap-tista Colloredo ήταν σπάνια σιαμαία.

Ενώ ο Lazarus ήταν πλήρως λειτουργι-κός, ο Joannes ήταν παρασιτικός, αφού“ξεφύτρωνε” από τα πλευρά του πρώτου.Δεν είχε συνείδηση, αλλά αντιδρούσε εν-στικτωδώς στα εξωτερικά ερεθίσματα,

αποτελώντας αξιοθέατο σε υπαίθριεςπαραστάσεις στα τέλη του 17ου

αιώνα…

Βελόνα που ετοιμάζεται να τρυπήσει το ανθρώπινοδέρμα, σε φωτογραφία από μικροσκόπιο.

Συσκευή για την υποβοήθηση της ακοής, τη δεκαετία του 1930στις ΗΠΑ, η οποία τροφοδοτούνταν από ευμεγέθη και βαριά μπα-ταρία.

»

»

»

»

»»

»

»

»

βιβλίαβιβλία

Σιω ηλάΣιωπηλά

εγκλή αταεγκλήματαΓιώργος ΜπακούρηςΕκδότης: Περίπλους

Ο αστυνόμοςΚ λ έ α ν θ ο ςΠαπαγιανί-δης επιστρέ-φει.Δύο ηλικιω-μένοι άντρες,βρίσκονταιάγρια δολο-φονημένο ιστην Αθήνα.

Ως συνήθως, τα στοιχεία ελάχιστακαι τα ερωτηματικά πολλά.Οπλισμένος με ιώβεια υπομονή καικατέχοντας μοναδικό ταλέντο στηνανάπτυξη θεωριών, τις περισσότερεςφορές ακατανόητων για τους συνερ-γάτες του, ο Κλέανθος Παπαγιανίδηςξετυλίγει το ματωμένο κουβάρι, πουθα τον φέρει μέχρι το Καστρί Κυνου-ρίας, αντιμέτωπο με γεγονότα πουδιαδραματίστηκαν εκεί πριν πολλάχρόνια και εξακολουθούν να επηρε-άζουνε το σήμερα.

Ο ένοχοςΟ ένοχος

οτα όςποταμόςΓουίλκι

ΚόλλινςΜετάφραση:

Σπάρτη Γεροδήμου

Εκδότης: Ερατώ

Ο ΤζέραρντΡ ο ΰ λ ε η κ ,γόνος αριστο-κρατικής οικο-γένειας της

Αγγλίας επιστρέφει, μετά από μακρο-χρόνια παραμονή στο εξωτερικό,στην οικογενειακή εστία, για να ανα-λάβει τη διαχείριση της πατρικής πε-ριουσίας, μετά τον θάνατο τουσκληρού πατέρα του. Επισκεπτόμε-νος τις εκτάσεις που πλέον του ανή-κουν, πραγματικά τεράστιες, μιας καιμία σχεδόν ολόκληρη κομητεία απο-τελεί την ιδιοκτησία του, συναντά τηνΚρίστελ, μία νεαρή, γνωστή από ταπαιδικά του χρόνια, γυναίκα πια, τηνκόρη του μυλωνά της περιοχής, απότην οποίαν γοητεύεται και στο τέλοςτην ερωτεύεται.Ανάμεσά τους όμως παρεμβάλλεταιένας όμορφος, άγριος, και αποφασι-στικός άνδρας που επιδιώκει να κερ-δίσει την γοητευτική Κρίστελ με κάθετρόπο, ακόμα και με την φυσικήεξόντωση οποιουδήποτε μπορούσενα μπει εμπόδιο στις επιδιώξεις του.Έτσι αρχίζουμε να παρακολουθούμενα εξελίσσεται μπροστά μας μια μο-ναδική ιστορία μυστηρίου η υπόθεσητης οποίας εξελίσσεται απρόβλεπτακαι συναρπαστικά και σκηνές τρυφε-ρότητας και ευγένειας εναλλάσσον-ται με σκηνές αγριότητας και πάθους.

Coco Chanel -

Igor StravinskyΚρις ΓκρίνχαλτζΜετάφραση: Πέρσα Κουμούτση

Εκδότης: Ωκεανίδα

Λίγο πριν πε-θάνει, η επι-στροφή στοπ α ρ ε λ θ ό νήρθε σανανάγκη για τημεγάλη κυρίατης υψηλήςραπτικής. ΗΚοκό στάθηκεστο καλοκαίρι

του 1920, τότε που ερωτεύτηκε τονΙγκόρ Στραβίνσκι, τη μουσική ιδιοφυίατου 20ού αιώνα...Αν και πολύ διαφορετικοί, το πάθοςτούς ένωσε πέρα από τα αντικειμενικάεμπόδια που αντιμετώπιζαν. Ο Ιγκόρήταν παντρεμένος και είχε τέσσεραπαιδιά.Οι σειρήνες του έρωτα μπλέκονται μετη συγκλονιστική μουσική του Στρα-βίνσκι σε ένα βιβλίο γεμάτο πάθος,άρωμα, δημιουργική σκέψη αλλά καιαληθινή ζωή, γυμνή από ακριβά υφά-σματα και δημοσιότητα.

Πέντε κραυγέςΠέντε κραυγέςΒασίλης Ι. ΓεργατσούληςΕκδότης: 24 γράμματα

Ένα μυθιστό-ρημα βασι-σμένο σεαληθινά γε-γονότα.Ο μέθυσοςπατέρας αδυ-νατεί να τιθα-σεύσει τοπάθος του γιατο ποτό. Αμύ-

νεται με το ιδιαίτερο χιούμορ και τηναχαλίνωτη φαντασία και γίνεται μιακωμικο- τραγική φιγούρα. Όταν σεμια οικογένεια ένας είναι άρρωστος,νοσούν όλοι. Τα πέντε μέλη της πα-ρασύρονται σε μια καταστροφικήδίνη, καθένα κουβαλά τον δικό τουβαρύ σταυρό. Η αγάπη αποδεικνύεταιανεπαρκής να νικήσει την εξάρτηση,το ποτό, τα ναρκωτικά. Οι πρωταγω-νιστές ξετυλίγουν την ιστορία και εκ-φράζουν την αλήθεια τους μεκραυγές. Πέντε μέλη, πέντε κραυγές. Όταν όλαπια βυθίζονται και πιάνουν πάτο, ηελπίδα αρχίζει να χαμογελά ξανά.Το μυθιστόρημα "Πέντε κραυγές"έλαβε Έπαινο στον 36ο ΛογοτεχνικόΔιαγωνισμό της Πανελλήνιας Ένω-σης Λογοτεχνών.

Aφορμή

Ίσως εκεί να είχαν αρχί-σει όλα, όταν μπαίνονταςστις αίθουσες εκείνες αι-σθανόταν ότι κάτι έλειπε·το καλαμάρι πάνω στοθρανίο ήταν το βαθύ καισκοτεινό μάτι ενός Κύ-κλωπα, αλλά το μελάνιαυλάκωνε το γυαλί τουδοχείου με γαλάζιες αν-ταύγειες που ανακαλού-σαν τη θάλασσα πέραμακριά, ή, έστω, τους λό-φους του Κόλιο, όπουτόσο εύκολα έφτανεςμόλις έβγαινες από το σχο-λείο, και η επιθυμία να παςμέχρις εκείνο το γαλάζιοάδειαζε από νόημα τιςώρες μες στην τάξη καθώςανυπομονούσες να περά-σουν το ταχύτερον δυνα-τόν, ήταν ο πόνος για τημηδαμινότητα των πραγ-μάτων, που πάντα θέλουννα έχουν ήδη υπάρξει.

Ίσως εκεί να άρχισαν όλα, ότανο νεαρός Ενρίκο Μρέουλε, μπαί-νοντας στις αίθουσες εκείνες ναδιδάξει, αισθανόταν ότι κάτιέλειπε· ίσως και όχι. Δεν είναι εύ-κολο να καθορίσει κανείς, ούτεγια τον ίδιο του τον εαυτό, πότεγεννιέται η ανάγκη να περιστρα-φεί εκατόν ογδόντα μοίρες μεάξονα τον ίδιο του τον εαυτό, ναστρέψει την πλάτη προς όλοεκείνο το συνεχές και ελάχιστα δι-

αιρετό παρόν, που από εκείνη τηστιγμή και μετά θα φέρει τοντίτλο: προηγούμενη ζωή· και ναδιασχίσει μία θάλασσα, μιλώνταςκυριολεκτικά στην περίπτωση τουΜρέουλε, για να βρεθεί στην Πα-ταγωνία, ένας μοναχικός και ανώ-νυμος γκαούτσο, λίγο πρινξεσπάσει ο Δεύτερος ΠαγκόσμιοςΠόλεμος.

Η αναζήτηση της τελειότητας,μία χίμαιρα χωρίς σώμα, μια διαι-σθητική καταδίωξη, μια φευγαλέααίσθηση, εκείνο που μοιάζει ναγυρεύει ο Μρέουλε, ελληνιστήςκαι φιλόσοφος, που διαβάζειξανά και ξανά τα ίδια βιβλία, τικαι αν μπορεί από μνήμης να επα-ναλάβει τα πλέον αγαπημένα καισυγκλονιστικά αποσπάσματα,εκείνο, λοιπόν, που γυρεύει οΜρέουλε, ακαθόριστο στη μορφή,θα μπορούσε να δημιουργήσειένα πέπλο γοητευτικού μυστη-ρίου γύρω από τον ήρωα, όμωςόχι, η αγωνία δεν διαθέτει τίποτατο γοητευτικό.

Ο Μάγκρις, στο γνώριμο ύφοςτού ποιητικού μυθοπλαστικού δο-κιμίου δρόμου, αν ένας τέτοιοςόρος θα μπορούσε να σταθεί, διη-γείται την ιστορία φυγής ενός αν-θρώπου λίγο πριν η Ευρώπηπεριέλθει στον εφιάλτη του Με-γάλου Πολέμου, και με ένα ύφοςπερίτεχνο και ποιητικό, καταφέρ-νει να γοητεύσει τον αναγνώστη,να τον καθηλώσει όπως ξέρουννα κάνουν οι παραμυθάδες. Ανκαι δεν θα μπορούσα να απομο-

νώσω κάποιες φράσεις ή περιό-δους, να τις υπογραμμίσω ώστεκάποια στιγμή, ξεφυλλίζονταςξανά το βιβλίο, να σταθώ ξανά σεαυτές, το σύνολο των λέξεωνδιαθέτει μια γοητεία, έμφυτηθαρρείς, γοητεία που έρχεται ναισορροπήσει την αγωνία της ανα-ζήτησης του ήρωα.

Χωρίς να αποτελεί κορυφή στηνεργογραφία του γεννημένου στηνΤεργέστη συγγραφέα, το μυθι-στόρημα Μια άλλη θάλασσα δια-θέτει κάτι από την πάστα μιαςλογοτεχνίας παλαιάς κοπής, λο-γοτεχνίας που παρότι ενίοτε ανα-βλύζει έντονα κάτι τοπαρωχημένο, κατορθώνει να τρυ-πώσει στα μύχια της ψυχής τουαναγνώστη, και στην περίπτωσήμου να ξυπνήσει την έντονη επι-θυμία να διαβάσω Ζέμπαλντξανά.

Γιαννης ΚαλοΓεροπουλος

yannis.kalo@gmail.com • no14me.blogspot.gr/

Μια άλλη θάλασσαΜια άλλη θάλασσα» Claudio Magris (μτφρ. Μαρία Σπυριδοπούλου, εκδόσεις Καστανιώτη)

πολιτισμός8/ 32ΧΑΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ

ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ8 Σεπτεμβρίου 2018

ΣΤΗΝ ΣΥΝΑΓΩΓΗ ΕΤΖ ΧΑΓΙΜ

Παρουσίαση βιβλίουΗ τελευταία ποιητική συλλογή της αμερικανίδας

ποιήτριας Natalie Ventura θα παρουσιαστεί στηνΣυναγωγή Χανίων Ετζ Χαγίμ σήμερα Σάββατο καιώρα 7 μ.μ.. Η συλλογή πρόσφατα κυκλοφόρησε σεδίγλωσση έκδοση με τον τίτλο “ΟrangeTree”/«Πορτοκαλιά» και απεικονίζει την προσωπικήοδύσσεια της ποιήτριας από τη γη της γέννησήςτης προς τη Γερμανία, τη Γαλλία και, τέλος, τηνΚρήτη. Τα 48 ποιήματα είναι ριζωμένα στους δια-

φορετικούς της κόσμους: την μεσογειακή και τηναγγλοσαξονική εμπειρία, γεωγραφικές και πολιτι-στικές επικράτειες βιωμένες τόσο εσωτερικά όσοκαι κυριολεκτικά, και τη θέαση του παρελθόντοςυπό το φως του παρόντος.

Το βιβλίο ποίησης “Orange Tree”/«Πορτοκαλιά»μεταφράστηκε στα ελληνικά από τον συγγραφέακαι μεταφραστή Φίλιππο Σαλβάρη. Στην παρου-σίαση η ίδια η ποιήτρια θα απαγγείλει τα έργα τηςστα αγγλικά. Ο φιλόλογος Σταύρος Σφακιωτάκηςθα προλογίσει και θα απαγγείλει τα έργα στα ελ-ληνικά. Η είσοδος είναι ελεύθερη.

Εκδήλωση δικηγόρωνστο Ιδρυμα “Ελ. Βενιζέλος”Εκδήλωση με θέμα: “Η σημασία της τέχνης στην κα-

τανόηση της πραγματικότητας του δικαίου” οργανώ-νει ο Δικηγορικός Σύλλογος Χανίων την Παρασκευή 21Σεπτεμβρίου στις 7 μ.μ. στον προαύλιο χώρο του Ιδρύμα-τος: “Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος” με την ευκαιρία της έναρξηςτου νέου δικαστικού έτους. Η εκδήλωση θα περιλαμβάνειτραγούδι και ζωγραφική.

Αποκαλυπτήρια Μνημείου στη ΣκάφηΑποκαλυπτήρια Μνημείου Πεσόντων θα γίνουν σήμερα

Σάββατο στις 5 μ.μ. στη Σκάφη του Δήμου Καντάνου - Σελίνου.Η εκδήλωση περιλαμβάνει Επιμνημόσυνη Δέηση, αποκαλυπτή-ρια Μνημείου Πεσόντων, προσκλητήριο νεκρών, κατάθεση στε-φάνων, κ.α.

ΣΤΟ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ

Διάλεξη Αμ. Κωτσάκη

Διάλεξη της επίκουρης καθηγήτριας τουΠολυτεχνείου Κρήτης, Αμαλίας Κωτσάκη,με θέμα: «Η αρχιτεκτονική ανασυγκρό-τηση της Κρήτης και η ανακάλυψη τηςπαράδοσης», οργανώνουν η Ιστορική,Λαογραφική και Αρχαιολογική ΕταιρείαΚρήτης και η Περιφέρεια Κρήτης – Περι-φερειακή Ενότητα Χανίων στο αμφιθέα-τρο του Πνευματικού Κέντρου Χανίων,τη Δευτέρα 10 Σεπτεμβρίου στις 7 μ.μ.

Την εκδήλωση θα συντονίζει η ΈλιαΒαρδάκη, διδάσκουσα στο ΠολυτεχνείοΚρήτης, μέλος του Διοικητικού Συμ-βουλίου της Ι. Λ. Α. Ε. Κ. .