European Expression - Issue 78

Οι ταξιδιωτικές μετακινήσεις είναι δικαίωμα όλων

Ταδικαιώματα

επιβατών

στη διάθεσή σας

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

των


Άτομο με ειδικές ανάγκες; Μειωμένη κινητικότητα;Υποστήκατε διακρίσεις σε κάποιο ταξίδι σας με τρένο ή αεροπλάνο; Δεν σας παρασχέθηκε βοήθεια πριν ή/και κατά τη διάρκεια του ταξιδιού σας;

Τα αεροδρόμια, οι αερομεταφορείς και οι σιδηροδρομικοί μεταφορείς έχουν νομική υποχρέωση να σας βοηθούν και να σας ενημερώνουν σχετικά με

τα δικαιώματά σας ως επιβάτη και το πού μπορείτε να υποβάλλετε τα παράπονά σας*

Η νομοθεσία της ΕΕ προστατεύει τα συμφέροντά σας για τα ταξίδια σας εντός Ευρώπης

Περισσότερες πληροφορίες στη διεύθυνσηec.europa.eu/passenger-rightsή στο Europe Direct 00 800 6 7 8 9 10 11**

* Για τις αεροπορικές μεταφορές που διέπονται από την εθνική νομοθεσία.** Ορισμένες εταιρείες κινητής τηλεφωνίας δεν επιτρέπουν την πρόσβαση

στους αριθμούς 00 800 ή μπορεί να χρεώνουν την κλήση.

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΚΦΡΑΣΗ • τ. 78 • 3ο ΤΡΙΜΗΝΟ 2010

Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α 3

EΥΡΩΠΑΪΚΗ EΚΦΡΑΣΗ Τ Ρ Ι Μ Η Ν Ι Α Ι Α Ε Κ Δ Ο Σ Η Ε Υ Ρ Ω Π Α Ϊ Κ Ο Υ Π Ρ Ο Β Λ Η Μ Α Τ Ι Σ Μ Ο Υ

ΕΤΟς ΙδΡυςΗς : 1989 • ISSN: 1105-8137 • 5 ΕΥΡΩ • ΧΡΟΝΟΣ 21 • ΤΕΥΧΟΣ 78 • ΙΟΥΛΙΟΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2010

ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ - ΕΚΔΟΤΗΣ:"ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ-ΠΟΛΙΤΙΚΗ-ΕΚΦΡΑΣΗ-ΘΕ-ςΜΟΙ", Μη Κερδοσκοπικό

ΣωματείοΟμήρου 54 - Αθήνα - 106 72

Τηλ.: +30 210 3643224Fax: +30 210 3646953

E-mail: [email protected]://www.ekfrasi.gr

ΚΩΔΙΚΟΣ ΕΝΤΥΠΟΥ: 1413

ΕΚΔΟΤΗΣ- ΥΠΕΥΘΥΝΟΣςυΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ:

Νίκος Γιαννής

ΑΡΧΙςυΝΤΑΞΙΑ:Νίκος Παπαναστασόπουλος

Ελένη Κατσαμπούκα

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ:Κατερίνα Ανδρωνά

Στο τεύχος αυτό συνεργάστηκαν:

Σπύρος ΒλιάμοςΝίκος Δεπούντης

Ντίνα ΚαρύδηΜιχάλης ΠουλάκηςΒασίλης Τακτικός

Ντίνα Τουλάκη-ΧάρακαΧ. Xάρακας

Γιώργος Χατζημαρκάκης

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ:Εκδόσεις: «ΗΛΙΑΙΑ»

ΔΗΜ. ΣΧΕΣΕΙΣ:iForce Communications Α.Ε.

4 Εισαγωγικό σημείωμα του Νίκου Γιαννή ................................................................................5ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

4 Ιδεολογικαί Συνεταιριστικαί Οργανώσεις .............................................................................7 4Πρόταση πολιτικής για την κοινωνική οικονομία ................................................................9

ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

4Κοινωνική Επιχειρηματικότητα ........................................................................................... 12Του Σπύρου Βλιάμου 4Ο ρόλος των κοινωνικών επιχειρήσεων ............................................................................. 14Του Βασίλη Τακτικού 4Here comes the citizen co-producer ................................................................................... 15Του Victor Pestoff

ΤΡΙΤΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΚΑΙ ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ, ΣΧΕΔΙΟ ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ

4Τρίτος τομέας και “Καλλικράτης” ....................................................................................... 18Του Μιχάλη Πουλάκη

4Καινοτομία, γνώση, τρίτος τομέας στην υπηρεσία των Δήμων του Καλλικράτη ...... 21Του Νίκου Δεπούντη

ΠΡΟΣΩΠΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΡΙΤΟ ΤΟΜΕΑ

4Οράτιος Πλάνκετ, ο πρωτοπόρος Ιρλανδός του τρίτου τομέα εκατό χρόνια μετά . 24Του Νίκου Γιαννή 4 Εd Miliband, Oμιλία, Μετάφραση: Ελένη Κατσαμπούκα ............................................. .27 4 Εd Miliband, Εργατικό Μανιφέστο .................................................................................... .31Του Αndy Ricketts, Μετάφραση: Ελένη Κατσαμπούκα 4O τρίτος τομέας στο Ην. Βασίλειο ....................................................................................... 32Της Ντίνας Καρύδη 4 Bernand Kouchner .................................................................................................................. 34Του Νίκου Παπαναστασόπουλου

ΓΝΩΜΕΣ

4 2500 χρόνια από τη μάχη του Μαραθώνα ......................................................................... 34Του Γιώργου Χατζημαρκάκη 4Με την άνοδο του εθνικισμού θα επέλθη κατάρρευση της Ευρωπαικής Ένωσης; ... 36Του Charles Kupchan, Μετάφραση: Ντίνα Τουλάκη-Χάρακα 4 Σχόλια επί του άρθρου ........................................................................................................... 38Του Χ. Xάρακα

ΜΟΝΙΜΕΣ ΣΤΗΛΕΣ

4Τι τρέχει στην Ευρώπη ........................................................................................................... 39 4Τα Νέα της Έκφρασης ........................................................................................................... 44

4


C O N t E N t S

EvrOpaIKI EKFraSSI q u a r t E r l y E d I t I O N O N E u r O p E a N I S S u E S

F I r S t p u B l I S H E d : 1 9 8 9 • I S S N : 1 1 0 5 - 8 1 3 7 • E u r O 5 • y E a r 2 1 • v O l . 7 8 • J u l y - a u G u S t - S E p t E M B E r 2 0 1 0

prOprIEtOr - EdItION:"European Society, politics, Ex-

pression, Institutions", non profit Making Company

54 Omirou St., athens 106 72tel.: +30 210 3643224Fax: +30 210 3646953

E-mail: [email protected]://www.ekfrasi.gr

EdItOr - puBlISHEr By laW:Nicos yannis

puBlISHING dIrECtOr:

N. papanastasopoulos Eleni Katsampouka

dIrECtION:Katerina androna

CONtrIButOrS:

S. vliamos

N. depountis

Nt. Karydi

M.poulakis

v. taktikos

Nt. toulaki-Haraka

H. Harakas

y. Hatzimarkakis

tECHNICal advISOr:Hliea

puBlIC rElatIONSiForce Communications Sa

4 Editorial, N.yannis ......................................................................................................................5SOCIAL ECONOMY

4 Ideological Cooperative Organizations ..................................................................................7 4 policy proposal on social economy..........................................................................................9

SOCIAL ENTEPRISES

4 Social Entrepreneurship ........................................................................................................ 12S. Vliamos 4The role of social enterprises ................................................................................................ 14V. Taktikos 4Here comes the citizen co-producer ................................................................................... 15V.Pestoff

THIRD SECTOR AND THE LOCAL GOVERNMENT, “KALLIKRATIS”

4Third sector and “Kallikratis” ............................................................................................... 18M.Poulakis 4 Innovation, knowledge, third sector in service of the Municipalities of Kalikratis ... 21N. Depountis

PEOPLE FROM THE THIRD SECTOR

4Horace plunkett, the Irish pioneer of the third sector 100 years later ......................... 24N. Yiannis 4 Ed Miliband, Speech, translation: Eleni Katsampouka .................................................. 27 4 Ed Miliband, labour Manifest ............................................................................................ 31Andy Ricketts, Translation: Eleni Katsampouka 4The third sector in the uK ..................................................................................................... 32Nt. Karydi 4 Bernand Kouchner .................................................................................................................. 34N. Papanastasopoulos

OPINIONS

4 2500 years from the battle of Marathon ............................................................................. 34Y. Hatzimarkakis 4as nationalism rises will the Eu fall? .................................................................................. 36Charles Kupchan, Translation: Nt. Toulaki-Haraka

4Comments on the article ....................................................................................................... 38H. Harakas

PERMANENT COLUMNS

4 What's going on in Europe? .....................................................................................................................39 4 “European Expression” News .................................................................................................................44

5


E d I t O r I a l

Τρίτος τομέας, αυτός ο εν Ελλάδι άγνωστοςΗ κοινωνία πολιτών ως κοινωνική επιχειρηματικότητα

Η πρόσφατη εκλογή του Εντ Μίλιμπαντ στην ηγεσία του Εργατικού Κόμματος στο Ην. Βασίλειο, ο οποίος ήταν ο πρώτος Υπουργός Τρί-του Τομέα το 2005 και σφράγισε το πρόγραμμα του Εργατικού Κόμ-ματος στις πρόσφατες βρετανικές εκλογές, διακηρύσσοντας πως

«δεν θέλουμε άλλες πολιτικές, παρά υποσχόμαστε να επενδύσουμε στην κοι-νωνική επιχειρηματικότητα και να υποστηρίξουμε τους μη κερδοσκοπικούς φο-ρείς στον συναγωνισμό τους για προσφορά στη δημόσια σφαίρα», διάβημα σχε-δόν επαναστατικού εν δημοκρατία χαρακτήρα, ενδεχομένως ανάλογης εμβέ-λειας με τη νεοφιλελεύθερη επανάσταση της Μ.Θάτσερ των αρχών της δεκα-ετίας του 1980,

– η ευδόκιμη θητεία του Μπερνάρ Κουσνέρ ως Υπουργού Εξωτερικών της Γαλλίας, ενός ανθρώπου που οφείλει την πολιτική του ανάδει-ξη, όχι στα πολιτικά κόμματα αλλά στην κοινωνία πολιτών και στις ΜΚΟ, ειδικώς δε στον χώρο της διεθνούς ανθρωπιστικής και ανα-πτυξιακής αλληλεγγύης,

– η αντίστοιχη επιτυχημένη θητεία μερικά χρόνια πριν του Γιόσκα Φίσερ στο γερμανικό Υπουργείο Εξωτερικών, στρατηγικής σημασί-ας τόσο για τη γερμανική πολιτική όσο και για την ευρωπαϊκή ενοποίη-ση, ενός ανθρώπου που προέρχεται από το διεθνοποιημένο οικολογικό κίνημα,

– η έντονη πολιτική παρουσία του Τζιοβάνι Μόρο στην Ιταλία, Υπουρ-γού του Ρομάνο Πρόντι και γιου του πρ. Πρωθυπουργού Αλντο Μόρο, με μια διαδρομή στην καρδιά των ΜΚΟ υγείας, πρόνοιας, κατανα-

λωτών, δικαιωμάτων του πολίτη και ευρωπαϊκής συνείδησης και συνερ-γάτη επί μακρόν της Ευρωπαϊκής Έκφρασης σε κοινωφελείς δράσεις

– αλλά και η παρουσία στα ύπατα πο-λιτικά αξιώματα κρατών της κεντρι-κής Ευρώπης ανθρώπων που προ-έρχονται από την κοινωνία πολιτών, όπως ο σημερινός Πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτωρ Ορμπαν, εκ των ιδρυτών του κόμματος FIdESZ αμέσως μετά την κατάρρευση του σοσιαλισμού το 1990 για τη συμ-μετοχή στο οποίο είχε τεθεί τότε το όριο ηλικίας των 40 ετών (!), ο οποίος διανύει σήμερα τη δεύτερη θητεία του ως Πρωθυπουργός (μετά την πρώτη 1998-2002), ο Πολωνός Λεχ Βαλέσα ή ο Τσέχος Βάκλαβ Χάβελ,

– τέλος η σχεδόν αυτονόητη πλέον «προϋπηρεσία» των πολιτικών ηγε-τών στις σκανδιναυϊκές χώρες και την Ολλανδία, στον χώρο του εθε-

λοντικού κινήματος, της κοινωνικής και περιβαλλοντικής προσφοράς, στον χώρο δηλαδή της πολιτικής κινητοποίησης χωρίς οικονομικά ανταλλάγματα και πολιτική εξαρ-γύρωση, που δεν χαρίζει όμως τους θεσμούς της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας και την πολιτική στους επαγγελματίες πολιτικούς και συνδικαλιστές, στους γόνους πολιτικών οικογενειών και στους δι-ακεκριμένους του επαγγελματικού-επιστημονικού στίβου αδιάφορους ωστόσο μέχρι τούδε για τα κοινά, πόσο μάλλον δε στους πρωταγω-νιστές της τηλεοπτικής και λοιπής τηλεθέασης per se, αθλητές, τρα-γουδιστές, ηθοποιούς, παρουσια-στές κ.λπ.

σηματοδοτούν μια βαθειά αλλαγή στην εσωτερική δομή της δημοκρατί-ας στον δυτικό κόσμο:

1. τα πολιτικά κόμματα δεν δια-θέτουν .το μονοπώλιο στην πα-

ραγωγή πολιτικής και το κράτος δεν είναι ο μοναδικός πάροχος υπηρεσιών προς τον πολίτη, η πρόοδος μιας κοι-νωνίας και δημοκρατίας συντελείται εξίσου «από πάνω» δια της πολιτικής και «από κάτω» διαμέσου της καθη-μερινής συμπεριφοράς, άμεσης συμ-μετοχής και αλλαγής της νοοτροπίας των πολιτών, που όπως δικαιούνται

Γράφει στα απομνημονεύματά του ο Ανδρέας Συγγρός όταν ο Χαρίλαος Τρικούπης προσπαθούσε να τον πείσει να κατέβει στην πολιτική για να υπηρετήσει τη χώρα:

“Αλλ’ εγώ τω αντέταξα ότι δια να κάμω τι επί του προκειμένου, αν ποτέ παρουσιασθεί ανάγκη, δεν είναι χρεία να είμαι εν ενεργεία πολιτευόμενος. Εις τούτο μοι απάντησε αυτολεξεί:

Απατάσθε. Εν Ελλάδι χωρίς να πολιτεύηται τις ουδέν δύναται να πράξει, με όσην και να έχη καλήν θέλησιν. Αν ούτως έχη το πράγμα, τω απεκρίθην, τόσω το χειρότερον δια την Ελλάδα”.

6


E d I t O r I a l

των δικαιωμάτων τους άλλο τόσο εν-συνείδητα και με συνέπεια υποχρεού-νται των υποχρεώσεων τους,

2. η κοινωνία πολιτών και ο τρίτος τομέας ευρύτερα είναι πλέον

μια αναμφισβήτητη συνιστώσα στην κοινωνική, οικονομική, άρα και στην πολιτική σφαίρα, σε στιγμές δε οικο-νομικής κρίσης ο ρόλος αφενός του εθελοντισμού και της φιλανθρωπί-ας, αφετέρου της κοινωνικής επιχει-ρηματικότητας και οικονομίας, των συνεταιριστικών και άλλων μορφών παραγωγής οικονομικού προϊόντος και απασχόλησης με κοινωνικό προ-ορισμό, είναι σε θέση να αναδειχθούν στον κρυφό στυλοβάτη του παραγω-γικού και αναπτυξιακού ιστού και της κοινωνικής συνοχής

3. η πολιτική ως πολιτικό προσω-πικό αιμοδοτείται ολοένα και

περισσότερο από λειτουργούς του εθελοντικού κινήματος στο πλέον πλουραλιστικό του εύρος και όχι από αδιάφορους ιδιώτες, ιδιοτελείς, φιλο-δόξους ή ματαιόδοξους ή έστω από κατ’ επίφαση έχοντες συμμετάσχει στο πλαίσιο Συλλόγων υποψηφίους προς εκλογή, τέλος δε,

4. η ολοένα και πιο ισχυρή φωνή της κοινωνίας πολιτών στην πο-

λιτική, συμβάλλει στην καλύτερη κα-τανόηση του γεγονότος πως πολλά από τα προβλήματα ξεπερνούν πλέ-ον τα εθνικά σύνορα, προσλαμβάνουν διεθνείς ή και οικουμενικές διαστάσεις και ακριβώς εκεί είναι που πρέπει να αναζητήσουμε λύσεις και να οικοδο-μήσουμε θεσμούς, υπερεθνικούς και όχι απλώς διακυβερνητικούς.

Η τρέχουσα οικονομική κρίση φυσικά δεν είναι μόνον οι-κονομική, αλλά πολύπλευ-

ρη κρίση και τελικώς κρίση αναπτυ-ξιακού προτύπου, προσδοκιών και τρόπου ζωής των ανθρώπων, επομέ-

νως αξιών. Ασφαλώς η κρίση αυτή δεν αποτελεί ελληνικό «προνόμιο», αλλά διατρέχει μεγάλο μέρος του σύγχρο-νου κόσμου, επιταχύνει την κατάρ-ρευση των πολιτικών σταθερών μέσα στα κράτη και στη διεθνική τους συ-νεργασία, διαβρώνει την νομιμοποίη-ση των ηγεσιών, παραλλάσσει το νό-ημα και περιεχόμενο της δημοκρατί-ας και οδηγεί στη μερική αυτονόμη-ση ομάδων αλλά και την ανάδυση νέ-ων πολιτικών υποκειμένων, κερματίζει αλλά και ανασυνθέτει. Τα νέα υποκεί-μενα ενώ από τη μια δεν υπακούουν στους κατεστημένους κανόνες της τυ-πικής δημοκρατίας, διαθέτουν ευελι-ξία, επιδιώκουν και επιτυγχάνουν το αποτέλεσμα και δεν ασκούνται στον πρωταθλητισμό επανεκλογής των επαγγελματιών της πολιτικής που αποστρέφεται το πολιτικό κόστος και «χαϊδεύει» τις ανθρώπινες αδυναμίες, από την άλλη απολαμβάνουν δικαιο-λογημένα υψηλής εκτίμησης από την κοινωνία. Μη κυβερνητικές οργανώ-σεις (ΜΚΟ) και εν γένει ανεξάρτητοι μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί (ΑΜ-ΚΟ), κοινωφελείς και μη, με διάφο-ρες νομικές μορφές, τυπικές ή άτυπες ενώσεις προσώπων, καθώς και κοι-νωνικές επιχειρήσεις κάθε είδους εί-ναι σε θέση να συμμετάσχουν ειδικώς σε περίοδο κρίσης σε αυτήν την ανα-διαμόρφωση της επιδίωξης του συλ-λογικού καλού επί τη βάσει μιας νέ-ας ισορροπίας δημοσίου και ιδιωτικού.

ςτην Ελλάδα, το κράτος που οφείλει πολλά στους ευεργέ-τες του, όπου το εγχείρημα

των συνεταιρισμών σε μεγάλο βαθμό αστόχησε, όπου η κοινωνία πολιτών παραμένει αδύναμη και ακόμη εκ-κρεμεί η δημιουργία θεσμικού πλαι-σίου ως προς τις σχέσεις πολιτείας και οργανώσεων και η κανονιστική ρύθ-μιση θεμάτων εθελοντισμού, ενώ πολ-λοί άνθρωποι με ποιότητα και δυνητι-κά χρήσιμοι έχουν αποσυρθεί, ο τρί-τος τομέας κρύβει ίσως τη μεγάλη δύ-

ναμη που μπορεί να δώσει μια απο-φασιστική ώθηση. Ετσι λοιπόν η πρό-σφατη πρωτοβουλία της κυβέρνησης να αξιοποιήσει πόρους της ΕΕ για την ανάδειξη και συστράτευση της κοινω-νικής επιχείρησης, αποτελεί μια θετι-κή εξέλιξη, υπό την προϋπόθεση της σοβαρής και μακροπρόθεσμα σχεδια-σμένης προσπάθειας για τη δημιουρ-γία μιας ανοιχτής, ευημερούσας και αλληλοσυμπληρούμενης δημοκρατί-ας και κοινωνίας χωρίς ανεδαφικά ή γραφειοκρατικά και αντιφιλελεύθερα συμπλέγματα, ώστε να μην είναι μια ακόμη κακή στόχευση των όχι απερι-όριστων πόρων και ευκαιριών που μας προσφέρει η ισότιμη παρουσία στην ενωμένη Ευρώπη και με στόχο τη απε-λευθέρωση των υγιών και δημιουργι-κών δυνάμεων που αναμφισβήτητα υπάρχουν στην Ελλάδα, όπου προς το παρόν –και προς το αρκετό πα-ρελθόν- κυριαρχεί η ραστώνη, το ευ-καιριακό και το χαμερπές.

Το ανά χείρας τεύχος έχει στό-χο να θέσει βασικά σημεία της σχετικής συζήτησης τεκμηρι-

ώνοντας την, η οποία πρέπει να διε-ξαχθεί το συντομότερο. Δεν εξαντλεί ωστόσο το ενδιαφέρον της Ευρωπαϊ-κής Εκφρασης, η οποία θα συνεχίσει να πραγματεύεται το αντικείμενο αυ-τό, όπως έκανε επί πολλά χρόνια, τώ-ρα όμως με μεγαλύτερη ορμή και ευ-ρύτητα. Γιατί το μέλλον δεν μπορεί να περιμένει και σε αντίθεση με τους επαγγελματίες της ατομικής μακρο-ημέρευσης σε βάρος του συνόλου και της εξέλιξης, που θα οικειοποιηθούν εκ του ασφαλούς την αλλαγή όταν αυ-τή θα είναι αναπόδραστη, εμείς είμα-στε εδώ για να το επισπεύδουμε ανε-ξαρτήτως τιμήματος. Ο τρίτος τομέ-ας, αυτός ο εν Ελλάδι άγνωστος, είναι εδώ. Αφού η Ελλάδα είναι μέρος του ευρωπαϊκού ονείρου.

Νίκος ΓιαννήςΠρόεδρος Ευρωπαϊκής Εκφρασης

Κ Ο Ι Ν Ω Ν Ι Κ Η Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ι Α 7


Είναι απολύτως ευχάριστοι και λίαν ενθαρρυντικαί δια την πρόοδον των συνεταιριστικών μας πραγμάτων αι εις άλλην στήλην του Συνετάιρι-στού αναγγελλόμεναι ιδρύσεις συνεταιριστικών οργανώσεων με σκο-πούς καθαρώς ιδεολογικούς και ηθικούς. Πρόκειται, ως εκ των κατα-

στατικών των εξάγεται, περί σωματείων αποτελουμένων αλλού μεν εκ Συνεται-ρισμών, άλλου δε εκ φυσικών προσώπων «Συνεταιριστών». Αμφότερα τα είδη των σωματείων τούτων έχουν περίπου τους αυτούς σκοπούς. Επιδιώκουν την δι-άδοσιν των συνεταιριστικών αρχών, την ανάπτυξιν συνεταιριστικής συνειδήσε-ως μεταξύ των συνεταιρισμένων παραγωγών, την καθοδήγησιν των Συνεταιρι-σμών, την εποπτείαν αυτών, την μελέτην και παρακολούθησα των αφορώντων την συνεταιρικήν οργάνωσιν ζητημάτων, την εκπροσώπησιν των συμφερόντων των Συνεταιρισμών και την διαφώτισιν της κοινής γνώμης επ’ αυτών.

Η σπούδαιότης των σκοπών των επιδιωκομένων εκ μέ-ρους των συνεταιριστικών

τούτων οργανώσεων, ως ούτοι περι-ληπτικώς ανωτέρω εκτίθενται, δεν δύναται να αμφισβητηθεί παρ’ ουδε-νός γνωστού των συνεταιριστικών μας πραγμάτων. Οσαιδήποτε σοβαραί και αξιόλογοι και αν είναι αι επιτυχίαι των Συνεταιρισμών μας επί του οικονομι-κού πεδίου δεν είναι μόναι ικαναί να προσελκύσουν εις τας συνεταιριστι-κάς τάξεις το πλήθος των ασυνεταιρί-στων ακόμη παραγωγών και, ιδία, δεν είναι μόναι ίκαναι να συγκρατήσουν σταθερώς εις αύτας τους ήδη προσχω-ρήσαντας. Η παραμικρά αποτυχία, και η πλέον επουσιώδης κακή διαχείρισις αποτρέπει τους πρώτους και απομα-κρύνει τους δεύτερους, αν προς την οικονομικήν οργάνωσιν των Συνεται-ρισμών δεν δρα εκ παραλλήλου αρτί-ως και ιδεολογική τοιαύτη, εντεταλ-μένη αφενός μεν να παγίωση ταξιν εις τους Συνεταιρισμούς εμπνέουσαν

εμπιστοσύνην εις τας μάζας και αφ’ ετέρου να ανάπτυξη καί να τονώση εις αύτας το συνεταιριστικόν ιδεώδες, την πίστιν προς τον Συνεταιρισμόν, ως μέ-σον οικονομικής, ηθικής και κοινωνι-κής ανυψώσεως των πτωχών πα

ραγωγών. Μόνον μία τοιαύτη πίστις δύναται να τους συγκράτηση πιστούς και φανατικούς οπαδούς της ιδέας.

Η συνεταιριστική κίνησις, αν θέλη πράγματι να ευδοκίμη-ση καί να παγιωθή, δεν δύνα-

ται να περιορισθή μόνον εις την επιδί-ωξιν τούτου δια των οικονομικών της επιτυχιών. Δεν υποτιμώμεν την σημα-σίαν των, εξ εναντίας αναγνωρίζομεν εις αύτας μεγαλυτέραν αποτελεσματι-κότητα παντός άλλου μέσου δια την πρόοδον της κινήσεως εις τα πρώτα της βήματα. Αλλ’ όμως μόναι δεν εί-ναι επαρκείς να την παγιώσουν. Επέρ-χονται πολλάκις δυσμενή περιστατι-κά ή παρουσιάζονται κακοί χειρισταί οι όποιοι ματαιώνουν ή εμποδίζουν

την πραγματοποίησιν των ή και οδη-γούν εις αποτυχίας. Και τότε με τί μέ-σα θα πολεμήση η κίνησις την δυσπι-στίαν των μελών της, την αντίδρασιν των εχθρών της καί την αποκαρδίω-σιν των φίλων της; Μέ τί θα καταπολέ-μηση εις τα μέλη της την αμφιβολίαν προς τον αποτυχόντα Συνεταιρισμόν, τί θα αντιτάξη εις την εκ της αποτυ-χίας της ενισχυομένην αντίδρασιν και με τί θα ζήτηση να ενθουσίαση τους φίλους της; Μόνον μία ιδεολογική ορ-γάνωσις εκ παραλλήλου προς την οι-κονομικήν δρώσα είναι ικανή να υπε-ράσπιση την κίνησιν εις τοιαύτας πε-ριστάσεις. Αύιη θα έχη φροντίση ώστε να καταστήση ικανά τα μέλη να δέ-χωνται με υπομονήν τας αναπόφευ-κτους αποτυχίας και να μη λιποψυ-χούν. Αύτη θα έχη όπλα αρκετά ισχυ-ρά να καταπολέμηση την κακοπίστως εκμεταλλευομένην τας αποτυχίας της άντίδρασιν. Αύτη θα έχη τα μέσα να ενθαρρύνη τους φίλους του Συνεται-ρισμού εις περαιτέρω υπέρ αυτού προ-σπάθειαν παρά τα μεταβατικά και ξέ-να προς την φύσιν αυτού ατυχήματα.

Αλλά δεν είναι μόνη αποστολή της ιδεολογικής οργανώσεως εις την συνεταιριστικήν Κίνη-

σιν η ενίσχυσις καί υπεράσπισις αυτής εις τας δύσκολους στιγμάς. Η ιδεολο-γική οργάνωσις έχει καί μίαν άλλην αποστολήν προληπτικήν πολύ σοβα-ρωτέραν. Προσπαθεί δια της παρακο-λουθήσεως των ενεργειών των Συνε-ταιρισμών και δια του ελέγχου και της

ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΑΙ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣΟ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΗΣ / LE COOPERATEUR

Mηνιαίον Συνεταριστικόν Περιοδικόν • Ετος Β΄. Έν Αθήναις τη 15 Ιανουαρίου 1929. Αριθ. 1

Κ Ο Ι Ν Ω Ν Ι Κ Η Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ι Α8


εποπτείας αυτών να συγκράτηση την κίνησιν εντός των ανεγνωρισμένων συνεταιριστικών αρχών, η τήρησις των οποίων περιορίζει.εις το ελάχιστον, αν δεν εξουδετερώνη ολοσχερώς τας αποτυχίας των Συνεταιρισμών. Εχει παρατηρηθεί άλλως τε ότι όσαι απο-τυχίαι των Συνεταιρισμών εσημειώθη-σαν είτε παρ’ ημίν είτε αλλαχού, ζημι-ώσασαι τους συνεταίρους,αύται οφεί-λονται κατά κανόνα εις την παράβα-σι.ν των συνεταιριστικών αρχών ή κα-κήν εφαρμογήν αυτών.

Η σημασία της διπλής αυτής λειτουργίας της ιδεολογικής οργανώσεως εις την συνε-

ταιριστικήν Κίνησιν έχει ήδη άναγνω-ρισθή απο καιρού εις την χώραν μας. Απόδειξις ότι πάσαι σχεδόν αι Ενώ-σεις Συνεταιρισμών έχουν προβλέψει δια των καταστατικών των εις την δη-μιουργίαν ειδικής παρ’ αύταίς υπηρε-σίας επιφορτισμένης με τους σκοπούς μιας καθαρώς ιδεολογικής οργανώσε-ως.

Τελευταίως όμως ανεγνωρίσθη, ιδί-ως εις τας μάλλον προηγμένας συνεται-ριστικούς περιφερείας, την Μακεδονίαν και την Πελοπόννησον, ότι εξυπηρετι-κώτερον δια την συνεταιριστικήν Κίνη-σιν ήθελεν είναι αν όλαι αι λειτουργίαι της ιδεολογικής οργανώσεως συνεκε-ντρούντο εις ειδικά συνεταιριστικά σω-ματεία ανεξάρτητα των οικονομικών οργανώσεων, αποτελούμενα από αυτάς ταύτας τας Ενώσεις ή τους Συνεταιρι-σμούς, τα οποία ελευθέρα πάσης οικο-νομικής απασχολήσεως θα ανελάμβα-νον μόνα όλόκληρον την ιδεολογικήν κίνησιν προς επίτευξιν των ανωτέρω σκοπών. Ούτω επέρχονται αι εξής ωφέ-λειαι: Αφ’ ενός μεν αι Ενώσεις θα δυνη-θούν να επιδοθούν απερίσπαστοι εις το οικονομικόν των έργον αφ’ ετέρου δε τα συνεταιριστικά σωματεία, τα οποία προς διάκρισιν από των Ενώσεων ονομάζο-νται συνήθως Σύνδεσμοι, θα δυνηθούν καλύτερον των Ενώσεων, ειδικοποιού-

μενα, να αναπτύξουν την ιδεολογικήν κίνησιν και να την καταστήσουν απο-τελεσματικωτέραν. Αλλ’ εκτός τούτου, θα αποφύγουν του λοιπού αι Ενώσεις να αναμιγνύωνται εις αγώνας επαγγελ-ματικο-συνεταιριστικούς, πράγμα που αντίκειται εις την λεπτήν θέσιν των ως οικονομικών οργανώσεων. Οι συνεται-ριστικοί αγώνες, οι οποίοι ως κάθε αγών είναι φυσική συνέπεια πάσης δράσεως, θα αποτελούν του λοιπού αντικείμενον μερίμνης των Συνδέσμων.

Είναι ανάγκη όμως να λεχθή ότι η γνώμη περί αναθέσεως των ιδεολογι-κών λειτουργιών της Κινήσεως εις ειδι-κάς οργανώσεις, εντελώς χωριστός από τας οικονομικάς, η οποία όπως φαίνεται εκ της ιδρύσεως των Συνδέσμων κατα-κτά οσημέραι έδαφος μεταξύ των Συνε-ταιρισμών, δεν ευρίσκει πάντας σύμφω-νους. Υπάρχουν ακόμη τινές οπαδοί και φίλοι της συνεταιριστικής Ιδέας τόσον πρακτικοί όσον και θεωρητικοί οι οποί-οι υποστηρίξουν ότι η ειδικοποίησις αύ-τη είναι όχι μόνον περιττή πολυτέλεια αλλά και άστοχος απασχόλησις ικανού μέρους των πολυτίμων συνεταιριστικών στελεχών. Κατ’ αυτούς αι εις τους Συνδέ-σμους ανατιθέμενοι εργασίαι δύνανται να διεξαχθούν υπό των οικονομικών συ-νεταιριστικών οργανώσεων ιδίως των Ενώσεων Συνεταιρισμών κατά τρόπον εξ ίσου αποτελεσματικόν αν μη αποτε-λεσματικώτερον.

Κύριον επιχείρημα τους είναι ότι ενώ αι Ενώσεις ως οικονομικαί οργανώσεις έχουν την δύναμιν να επιβάλλουν εις τους απείθαρχους Συνεταιρισμούς και συνεταίρους τας υγιείς συνεταιριστικάς αρχάς δια της αρνήσεως, εν περιπτώ-σει ανυπακοής, της παροχής ενισχύσε-ως, οι Σύνδεσμοι μη έχοντες την ευχέ-ρειαν ταύ-την περιορίζονται εις απλάς συμβουλάς και συστάσεις προς τους Συ-νεταιρισμούς, οι οποίοι και αν δεν συμ-μορφωθούν προς αύτας ουδένα κίνδυ-νον διατρέχουν. Το επιχείρημα τούτο δεν είναι ορθόν διότι με το να μην ασκούν αι Ενώσεις τας ιδεολογικάς λειτουργίας

δεν σημαίνει ότι θα αρνηθούν την ενί-σχυσίν των εις το έργον των Συνδέσμων. Εξ’ εναντίας συνήθως αναλαμβάνουν και καταστατικώς αύται την ύποχρέω-σιν ταύτην. Η έμμεσος δε αύτη και όχι άμεσος επέμβασις των Ενώσεων έχει και τούτο τό αγαθόν αποτέλεσμα δι’ αύτας ότι η δυσφορία των ελεγχομένων και τι-μωρουμένων δεν στρέφεται κατ’ αυτών, πράγμα δυσάρεστον δια την λεπτήν των θέσιν ως οικονομικών οργανώσεων, αλ-λά κατά των Συνδέσμων.

Οπωσδήποτε η γνώμη αύτη χάνει καθημερινώς έδαφος. Ο συνεταιρισμέ-νος κόσμος κατενόησε την ανάγκην της χωριστής ιδεολογικής του οργανώ-σεως δι’ όσους λόγους ανωτέρω συνο-πτικώς αναφέραμεν και προσπαθεί να την επιτύχη. Ούτω αρχίζει κάπως βρα-δέως μεν, αλλ’ ασφαλώς να αναπτύσσε-ται και ο δεύτερος κλάδος της συνεται-ριστικής οργανώσεως ο ιδεολογικός. Η καθυστέρησις της αναπτύξεως του οφεί-λεται προφανώς εις το ότι παρ’ ημίν η συνεταιριστική κίνησις, καίτοι υπήρχον αι δια την ανάπτυξιν της προϋποθέσεις, δεν εβλάστησεν εκ των κάτω, ως άλλα-χού, αλλ’ εξεμαιεύθη άνωθεν, υπό της Πολιτείας και ενισχύθη υπό της Εθνικής Τραπέζης. Τοιούτους έχουσα προστάτας η Κίνησις, ήτο φυσικόν να άμελήσει κά-πως να οργανωθή ιδεολογικώς. Περιωρί-σθη να αναπτυχθή μόνον οικονομικώς. Σήμερον όμως ότε ή Κίνησις λαμβάνει διαστάσεις, είναι απαραίτητον να επιζή-τηση και τήν ιδεολογικήν της οργάνω-σιν, την οποίαν και πράγματι επιδιώκει ως εκ της αθρόας ιδρύσεως Συνδέσμων εξάγεται.

Ο Συνεταιριστής ανέκαθεν κεκηρυγ-μένος και υπέρ της οργανώσεως ταύτης αποβλέπει μετά ιδιαιτέρας συμπαθείας εις τας καταβαλλόμενας προσπάθειας, τας οποίας θα παρακολουθή αδιαλεί-πτως, πρόθυμος να ενίσχυση τους Συ-νεταιρισμούς εις ό,τι δύναται, δια την ταχυτέραν επιτυχίαν των προσπαθειών των προς ολοκλήρωσιν της συνεταιρι-στικής οργανώσεως της υπαίθρου.



Α. Γενικό πλαίσιο

Η ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Η κοινωνική οικονομία συνιστά ζήτημα υψηλής προτεραιό-τητας για την ελληνική κυ-

βέρνηση. Στο κυβερνητικό πρόγραμμα έχει γίνει ρητή αναφορά για την προώ-θηση της κοινωνικής εργασίας και της κοινωνικής οικονομίας στην Ελλάδα. Με βάση την προγραμματική αυτή δέ-σμευση, υπήρξε πολιτική εντολή από τον Υπουργό, Ανδρέα Λοβέρδο, για την προώθηση δράσεων της κοινωνι-κής οικονομίας.

Η αναγκαιότητα αντιμετώπισης των προβλημάτων που έχει επιφέρει η παγκόσμια οικονομική κρίση παράλ-ληλα με την αύξηση και επιμονή των φαινομένων της ανεργίας, του κοινω-νικού αποκλεισμού και της φτώχειας θέτει στο επίκεντρο της πολιτικής την ανάπτυξη των δραστηριοτήτων της κοινωνικής οικονομίας.

Η κοινωνική οικονομία αποτελεί καινοτόμο πεδίο προώθησης της απα-σχόλησης σε μή κερδοσκοπικές δρα-στηριότητες κοινωφελούς χαρακτήρα για τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες (νέους μακροχρόνια ανέργους, ανέρ-γους σε προσυνταξιοδοτικά στάδιο,

ΑμεΑ κλπ) προς καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού, ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής, και ενδυνάμωση της τοπικής ανάπτυξης.

ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

Εκτιμάται ότι στην Ευρώπη η κοι-νωνική οικονομία αντιπροσωπεύει

το 10% των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων απασχολώντας 11 εκατ. εργαζομένους και αντιπροσωπεύοντας ποσοστό 5,9% της συνολικής απασχόλησης και 6,7% της μισθωτής απασχόλησης1.

Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Λαμβάνοντας υπόψη την κοινω-νικοοικονομική κατάσταση της

χώρας:Την πρωτοφανή οικονομική και δι-

αβρωτική κρίση και τις επιπτώσεις της στη διατήρηση της κοινωνικής συνο-χής και αλληλεγγύης

Την υψηλή και αυξανόμενη ανερ-γία (11,7% α΄ τρίμηνο 2010 έναντι 9,1% Φεβρουάριος 2009 και 11,3% Ιανουά-ριος 2010) κυρίως των νέων (22,3%) και των γυναικών (15,5%)2.

Τα υψηλά ποσοστά φτώχειας με το 21% των πολιτών να ζει στα όρια της φτώχειας έχοντας εισόδημα κατώτερο του 60% του μέσου εθνικού εισοδήμα-

τος και αναγνωρίζοντας βάσει της μέ-χρι σήμερα ευρωπαϊκής εμπειρίας:

• Τη δυνατότητα της κοινωνικής οικονομίας να παίξει σημαντικό ρό-λο στην ενίσχυση της απασχόλησης και κοινωνικής ένταξης ατόμων που αντιμετωπίζουν σοβαρές δυσκολίες πρόσβασης στην αγορά εργασίας με τη δημιουργία βιώσιμων και ποιοτικών θέσεων εργασίας, το Υπουργείο Εργα-σίας και Κοινωνικής Ασφάλισης θέτει ως θέμα υψηλής προτεραιότητας τη δι-αμόρφωση συνεκτικής, πολυεπίπε-δης πολιτικής για την ανάπτυξη της κοινωνικής και αλληλέγγυας επιχει-ρηματικότητας, η οποία θα διασφαλί-σει τις κατάλληλες πολιτικές, νομοθε-τικές και επιχειρησιακές συνθήκες και προϋποθέσεις για μια βιώσιμη και μα-κροπρόθεσμη ανάπτυξη των επιχειρή-σεων της κοινωνικής οικονομίας.

Β. Η πρόταση

Στοχοι πολιτικής

Η πολιτική ενίσχυσης της κοινωνι-κής επιχειρηματικότητας έχει ως

στόχο την εργασιακή και κοινωνική ένταξη ευάλωτων ομάδων, οι οποί-ες, αν δε δραστηριοποιηθούν μέσα σε ένα προστατευμένο περιβάλλον, δεν έχουν την δυνατότητα να εργα-στούν παραγωγικά και βιώσιμα.

Α Ν Δ Ρ Ε Α Σ Λ Ο Β Ε Ρ Δ Ο Σ

Πρόταση πολιτικήςγια την κοινωνική οικονομίακαι τη διευκόλυνση της ίδρυσηςκαι λειτουργίας κοινωνικών επιχειρήσεων

Κ Ο Ι Ν Ω Ν Ι Κ Η Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ι Α10


Οι προσεγγίσεις της κοινωνικής επιχειρηματικότητας αποβλέπουν στην ενίσχυση επιχειρηματικών πρω-τοβουλιών από ευπαθείς ομάδες, οι οποίες δεν είναι εύκολα απασχολήσι-μες σε πλήρως ανταγωνιστικό περι-βάλλον λόγω χαμηλής παραγωγικότη-τας ή/και λόγω δυσχερειών πρόσβασης στο χρηματοπιστωτικό σύστημα.

Στην κατεύθυνση αυτή αντιμετω-πίζονται προβλήματα περιορισμένης ανταγωνιστικότητας που συνδέονται με τα προσωπικά χαρακτηριστικά των ανθρώπων που επιχειρούν (π.χ νέ-οι άνεργοι χωρίς άμεση πρόσβαση στο χρηματοπιστωτικό σύστημα), με την «ρύση των δραστηριοτήτων (πχ προ-νοιακές δράσεις, παραδοσιακά επαγ-γέλματα), ή με όρους γεωγραφικούς (πχ απομακρυσμένες και δυσπρόσιτες περιοχές).

Υπό αυτό το πρίσμα το πεδίο της κοινωνικής οικονομίας καθίσταται ευ-ρύτερο αποβλέποντας όχι μόνο στην κοινωνική ένταξη συγκεκριμένων πλη-θυσμιακών ομάδων, αλλά και στη δη-μιουργία προϋποθέσεων βιώσιμης και αειφόρου ανάπτυξης για το σύνολο των τοπικών κοινωνιών.

Η πρόταση πολιτικής περιλαμβά-νει δύο διακριτά επίπεδα:

Θέσπιση νέος νομικής μορφής επιχειρήσεων κοινωνικού σκοπού

Ανάπτυξη υποστηρικτικών μη-χανισμών και χρηματοδοτικών ερ-γαλείων ενίσχυσης κοινωνικής επιχει-ρηματικότητας σε συνεργασία με τους εμπλεκόμενους φορείς.

Σχέδιο νόμου για την ίδρυση επιχειρήσεων κοινωνικής οικονομίας

Το Σχέδιο Νόμου αντιμετωπίζει την κοινωνική επιχειρηματικότητα ως

μηχανισμό εργασιακής και κοινωνικής ένταξης ευπαθών κοινωνικών ομάδων, αλλά και διαμόρφωσης προϋποθέσε-ων βιώσιμης και αειφόρου ανάπτυξης για το σύνολο των τοπικών κοινωνιών.

Συνεπώς, προβλέπεται η ένταξη στα σχήματα του τομέα της κοινωνικής επιχειρηματικότητας κάθε είδους πα-ραγωγικών δραστηριοτήτων, οι οποί-ες καλύπτουν κοινωνικές ανάγκες. Επιπλέον προβλέπεται η διασφάλιση θέσεων εργασίας για ομάδες οι οποί-ες κρίνονται ως ευπαθείς και δεν δι-ασφαλίζουν βιωσιμότητα σε ένα πλή-ρως ανταγωνιστικό περιβάλλον. Κάθε τέτοιου είδους δραστηριότητα λοι-πόν, η οποία παράγει κοινωνικό όφε-λος όπως π.χ. το να παρέχονται υπη-ρεσίες προνοιακού χαρακτήρα, να γίνεται συντήρηση δημοσίων κτιρί-ων, το να διατηρηθεί ένα παραδοσι-ακό επάγγελμα κλπ, ενώ παράλλη-λα δημιουργεί θέσεις εργασίας για ευπαθείς ομάδες, αποτελεί αντικείμε-νο δραστηριότητας των επιχειρήσεων της κοινωνικής επιχειρηματικότητας.

Ως βασικά χαρακτηριστικά των επιχειρήσεων κοινωνικής οικονομίας ορίζονται τα ακόλουθα:– Ανάληψη παραγωγικών δραστηριο-

τήτων σε κοινωφελείς τομείς.– Εφαρμογή της αρχής «κάθε εταί-

ρος είναι ταυτόχρονα και εργα-ζόμενος και διαθέτει μία ψήφο». Παρέχεται η δυνατότητα ύπαρξης εταίρων μη αμειβόμενων και μη ερ-γαζόμενων υπό προϋποθέσεις, κα-θώς και δυνατότητα ύπαρξης εργα-ζόμενων, οι οποίοι δεν είναι εταίροι.

– Εθελοντική συμμετοχή στο εται-ρικό σχήμα νομικών προσώπων, ή φυσικών προσώπων.

– Συστηματική οργάνωση, κανονι-στική τυποποίηση και έλεγχος της λειτουργίας των επιχειρήσεων κοι-νωνικής οικονομίας με δημιουργία Μητρώου Κοινωνικών Επιχειρή-σεων.

– Δεν διανέμονται κέρδη. Προβλέ-πεται αποκλειστική αμοιβή των εταίρων για την παρεχόμενη εργα-σία με όριο έως το τριπλάσιο της κα-τώτατης αμοιβής της εθνικής συλ-λογικής σύμβασης εργασίας.

– Δυνατότητα επανεπένδυσης πλε-ονάσματος σε νέες υποδομές, επέ-κταση δραστηριοτήτων, νέες θέσεις εργασίας.

– Δέσμευση κατάθεσης του ενδεχόμε-νου πλεονάσματος σε Λογαριασμό Αλληλοβοήθειας για χρηματοδό-τηση νέων επιχειρήσεων κοινωνικής οικονομίας.

– Κλιμάκωση ωφελειών και ευνοϊκών ρυθμίσεων ανάλογα με το βαθμό ευάλωτου χαρακτήρα, ώστε να αποφευχθούν ρυθμίσεις που αντιτί-θενται στον υγιή ανταγωνισμό. Το ζήτημα της κλιμάκωσης του βαθ-μού προστασίας αντιμετωπίζεται με ένα μείγμα μέτρων ευνοϊκής μεταχείρισης, που αφορά:

– διευκολύνσεις στην χρηματοδό-τηση,

– απαλλαγές από επιβαρύνσεις,– εξαιρέσεις στις δημόσιες συμβά-

σεις έργων, προμηθειών, υπηρεσιών.Στόχος του Σχεδίου Νόμου είναι να

διασφαλίσει τις ευνοϊκότερες εφικτές ρυθμίσεις, προκειμένου να ενισχυθεί η βιωσιμότητα των επιχειρήσεων κοινω-νικής οικονομίας, ιδίως κατά τα πρώ-τα έτη λειτουργίας τους, αλλά και να θέσει θεσμικούς περιορισμούς - δι-κλείδες ασφαλείας, οι οποίες θα προ-στατεύουν τις προσπάθειες της κοι-νωνικής επιχειρηματικότητας από πιθανές απόπειρες κερδοσκοπικής χειραγώγησης.

Ευνοϊκές ρυθμίσεις υπέρ των σχη-μάτων αυτών, συνίστανται στη:– θέσπιση φορολογικών ελαφρύνσε-

ων υπό προϋποθέσεις,– υιοθέτηση ειδικής πρόβλεψης για

απαλλαγή, ή μείωση ΦΠΑ,– απαλλαγή ασφαλιστικών εισφο-

ρών για εταίρους, ή εργαζόμενους με αναπηρίες, κλιμακούμενη επιδό-τηση ασφαλιστικών εισφορών,

– διατήρηση των επιδομάτων συμμε-τεχόντων και εργαζομένων που ανή-κουν σε ευπαθείς ομάδες του πλη-θυσμού,



– ρύθμιση σε σχέση με τη διατήρηση της ιδιότητας του ανέργου από τη συμμετοχή στην κοινωνική επιχεί-ρηση, ιδίως ως προς τους άνεργους εθελοντές, ειδική πρόβλεψη για τον κίνδυνο ατυχημάτων και για τους εθελοντές.

Ανάπτυξη Υποστηρικτικών Μηχανισμών και εργαλείων ενίσχυ-σης κοινωνικής επιχειρηματικότητας

Οι δυσχέρειες χρηματοδότησης επίσης αποτελούν κοινό στοιχείο

των εμπειριών κοινωνικής επιχειρη-ματικότητας διεθνώς. Χαρακτηριστι-κή είναι η δυσκολία πολλών κατηγο-ριών πολιτών, δυνητικών νέων επιχει-ρηματιών, να διασφαλίσουν πρόσβαση στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Υφί-σταται ένας ελάχιστος κοινός παρονο-μαστής δυσχερειών χρηματοδότησης, είτε πρόκειται για νέους χωρίς εργασι-ακή εμπειρία, είτε για άτομα με ειδικές ανάγκες, είτε για απεξαρτημένα άτομα, είτε για μετανάστες. Αντιμετωπίζονται συνολικά με επιφυλακτικότητα από το χρηματοπιστωτικό σύστημα ως προς το ρίσκο, το οποίο η επένδυση στην επιχεί-ρηση κοινωνικής οικονομίας δημιουρ-γεί για το χρηματοδότη. Η επιφύλαξη των πιστωτικών ιδρυμάτων έγκειται στο ότι οι φορείς δεν είναι σε θέση να διαθέτουν Ιδια κεφάλαια, για να υπάρ-χει δυνατότητα απρόσκοπτης χρημα-τορροής, ή είναι μη κερδοσκοπικοί και εξ» ορισμού δε διανέμουν κέρδη.

Λαμβάνοντας υπόψη τις συγκεκρι-μένες δυσκολίες, ιδίως στην τρέχουσα οικονομική συγκυρία, βασικό ζήτημα, το οποίο επιλύεται κατά προτεραιό-τητα είναι η διευκόλυνση πρόσβασης των επιχειρήσεων κοινωνικής οικονο-μίας σε χρηματοδοτήσεις. Σχεδιάζο-νται, ως εκ τούτου χρηματοδοτήσεις με ευνοϊκούς όρους όπως:– άτοκα δάνεια με μακρό περίοδο

αποπληρωμής– εγγυοδοσία του συνόλου των κε-

φαλαίων που τα πιστωτικά ιδρύμα-τα θα δανείζουν στις επιχειρήσεις κοινωνικής οικονομίας κλπ.Έμφαση επίσης δίνεται στην ενί-

σχυση των προγραμματικών συνερ-γασιών των κοινωνικών επιχειρήσε-ων, τόσο σε κάθετο επίπεδο με:– το Δημόσιο,– τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτο-

διοίκησης– τους κοινωνικούς / οικονομικούς

εταίρους, όσο και σε οριζόντιο επί-πεδο με την οργάνωση και λειτουρ-γία

– δικτύου συνεργασίας επιχειρήσε-ων κοινωνικής οικονομίας,

– λογαριασμού αλληλοβοήθειας κοινωνικών επιχειρήσεων

– δομών συμβουλευτικής και επιχει-ρηματικής υποστήριξης κοινωνι-κής επιχειρηματικότητας κλπμε στόχο, αφ» ενός την ενίσχυση

της δραστηριότητας των επιχειρήσε-ων κοινωνικής οικονομίας και αφ» ετέ-ρου την αύξηση της αναγνωρισιμότη-τας και της αποδοχής τους και από την υπόλοιπη παραγωγική και κοινωνική βάση.

Ειδικότερα στην κατεύθυνση συ-νεργασιών των κοινωνικών επιχει-ρήσεων με φορείς του δημόσιου, ή / και ευρύτερου τομέα, καθώς και τους ΟΤΑ προβλέπεται η δυνατότη-τα σύναψης προγραμματικών συμ-φωνιών για την υλοποίηση δράσεων που αναφέρονται στους καταστατι-κούς σκοπούς των επιχειρήσεων κοι-νωνικής οικονομίας, καθώς και η συμ-μετοχή τους σε δημόσιες συμβάσεις έργων, υπηρεσιών, προμηθειών και με-

λετών με απευθείας ανάθεση για ποσά, τα οποία δεν υπερβαίνουν τα αντίστοι-χα της οδηγίας 2004/18/ΕΕ.

Χρηματοδοτικοί Πόροι

Από το Επιχειρησιακό Πρόγραμ-μα «Ανάπτυξη Ανθρώπινου

Δυναμικού 2007-2013» μπορούν να χρησιμοποιηθούν για χρηματοδότηση κοινωνικών επιχειρήσεων πόροι από τις παρακάτω δράσεις:1. «Προώθηση κοινωνικής οικονο-

μίας και διευκόλυνση της ίδρυ-σης και λειτουργίας κοινωνικών επιχειρήσεων»» ενδεικτικού προ-ϋπολογισμού 60.000.000€

2. «Ενίσχυση κοινωνικής επιχειρη-ματικότητας των νέων» για νέους ανέργους κάτω των 40 ετών, ενδει-κτικού προϋπολογισμού 20.000.000 ευρώ

3. Μέρος των χρηματοδοτήσεων από τα Τοπικά Ολοκληρωμένα Προγράμματα για την απασχό-ληση χρηματοδοτούμενο από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανά-πτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού 2007-2013» συνολικού προϋπολο-γισμού 130.000.000€.Πόρους επίσης διαθέτει το

ΥΠΟΙΑΝ μέσω της δράσης «Ενισχύ-σεις για στήριξη κοινωνικής οικονο-μίας» Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανάπτυξη Ανταγωνιστικότητας - Επι-χειρηματικότητας 2007-2013» προϋ-πολογισμού 50.000.000 ευρώ.Υποσημειώσεις1 Στοιχείο CIrIEC 2000,20072 Στοιχεία της ΕΛΛ.ΣΤΑΤ

Πηγή: http://www.ypakp.gr/

Η κοινωνική οικονομία αποτελεί καινοτόμο πεδίο προώθησης της απα-σχόλησης σε μή κερδοσκοπικές δραστηριότητες κοινωφελούς χαρακτή-ρα για τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες (νέους μακροχρόνια ανέργους, ανέργους σε προσυνταξιοδοτικά στάδιο, ΑμεΑ κλπ) προς καταπολέμη-

ση του κοινωνικού αποκλεισμού, ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής, και ενδυνάμωση της τοπικής ανάπτυξης.

Κ Ο Ι Ν Ω Ν Ι Κ Ε ς Ε Π Ι Χ Ε Ι Ρ Η ς Ε Ι ς12


Οπως κάθε κοινωνική αλλαγή έτσι και η κοινωνική επιχειρηματικό-τητα δεν προέκυψε σε κενό αέρος, αλλά αναπτύχθηκε σε ένα μάλ-λον σύνθετο πλαίσιο που καθορίζεται από δυνάμεις οι οποίες βρί-σκονται σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας μας. Μερικές από αυτές

τις δυνάμεις είναι παγκόσμιες. Στους δύσκολους καιρούς που διανύουμε, υπάρ-χει η ανάγκη για περισσότερο καινοτόμες λύσεις που να οδηγούν σε διαρκείς βελτιώσεις της κοινωνίας μας. Χωρίς αμφιβολία, από τα μέσα της δεκαετίας του ’90 αυτές οι καινοτόμες εξελίξεις, έκαναν τα όρια μεταξύ των παραδοσιακών τομέων της οικονομίας πολύ δυσδιάκριτα. Η δράση του επιχειρηματία της αγο-ράς τώρα πλέον διευρύνθηκε ώστε να περιλαμβάνει κι εκείνους που κινούνται εκτός «αγοράς» και δεν αποσκοπούν στο κέρδος, εκείνους δηλαδή, που προά-γουν την κοινωνική καινοτομία μέσα από τις επιχειρηματικές τους δράσεις. Αυτή η διεύρυνση της σχέσης μεταξύ επιχειρηματικότητας και κοινωνίας δημιουργεί την ανάγκη να προσεγγίσουμε και περιγράψουμε τον ορισμό και τα όρια δρά-σης της «κοινωνικής επιχειρηματικότητας».

Πολλοί όροι έχουν προταθεί για την επιχειρηματικό-τητα που βρίσκεται εκτός αγοράς και δεν αποσκο-

πεί στο κέρδος. «Κοινωνική Επιχειρη-ματικότητα» είναι ο όρος που επεκρά-τησε. Ο ορισμός της όμως δεν είναι εύ-κολη υπόθεση. Και τούτο γιατί αφ’ ενός η έννοια είναι σύνθετη και αφ’ ετέρου γιατί η βιβλιογραφία για το θέμα είναι πολύ μικρή ακόμη, ώστε να καθιερώσει μια καινούρια έννοια. Επί πλέον αυτή η μικρή βιβλιογραφία αντιμετωπίζει την κοινωνική επιχειρηματικότητα ως κάτι που περιλαμβάνει ένα πολύ μεγάλο φά-σμα δραστηριοτήτων, γεγονός που δεν επιτρέπει τη συγκεκριμενοποίηση του αντικειμένου.

Ασφαλώς όμως η συνισταμένη των δραστηριοτήτων που περικλείει η έν-νοια θα πρέπει να αφορά «δράσεις που προκαλούν βελτιώσεις και αλλαγές στην κοινωνία» δηλαδή «δράσεις που στοχεύουν στη δημιουργία και διατή-

ρηση κοινωνικής αξίας». Κι αυτός είναι ο πυρήνας που διακρίνει την κοινωνική επιχειρηματικότητα από την «αγοραία» επιχειρηματικότητα, ακόμα και από την «εταιρική κοινωνική ευθύνη». Έτσι, κοι-νωνική επιχειρηματικότητα αποτελούν δράσεις που περιλαμβάνουν μια μεγά-λη ποικιλία ενεργειών που ξεκινούν από την παραγωγή ειδών διατροφής, ένδυ-σης και στέγης, μέχρι την πρόβλεψη για νέες θέσεις απασχόλησης και παροχή φροντίδας και υγείας, ως επίσης και την οργάνωση και ανάπτυξη αθλητικών και καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων.

Με άλλους λόγους αυτό που καθι-στά την κοινωνική επιχειρηματικότητα κοινωνική, είναι ότι η δημιουργία κοι-νωνικής αξίας είναι προγραμματισμένη και σχεδιασμένη ως το τελικό «προϊόν» της δράσης και όχι απλά το υπο-προϊ-όν της. Σωστά λοιπόν ο κοινωνικός επι-χειρηματίας χαρακτηρίζεται ως κοινω-νική δύναμη.

Οι διαφορές μεταξύ της κοινωνικής

και «αγοραίας» επιχειρηματικότητας εντοπίζονται κυρίως στη μακροχρόνια αντί της βραχυχρόνιας προοπτικής. Στο κέρδος ως μέσον, αντί του κέρδους ως σκοπό. Στην χρήση του κέρδους για την εξυπηρέτηση κοινωνικών στόχων, αντί του κέρδους που θα φέρει το επί πλέον κέρδος.

Εδώ όμως θα πρέπει να γίνει διάκρι-ση μεταξύ της κοινωνικής και της δημό-σιας επιχειρηματικότητας. Στην «αγο-ραία» επιχειρηματικότητα συναντάμε άτομα που λειτουργούν στις οικονο-μικές αγορές. Στην «δημόσια» επιχει-ρηματικότητα τα άτομα λειτουργούν στον δημόσιο τομέα, δηλαδή σε δημό-σια ιδρύματα όπως νοσοκομεία, σχο-λεία, πολιτικούς οργανισμούς, κ.ά. Σε αυτούς τους τύπους της επιχειρηματι-κότητας η διαφορά έγκειται στην ιδι-οκτησία των μέσων παραγωγής. Στην κοινωνική επιχειρηματικότητα τούτο δεν είναι καθοριστικός παράγων για την είσοδο νέων ανθρώπων στην επιχει-ρηματική δραστηριότητα. Η κοινωνική επιχειρηματικότητα δεν έχει τίποτα να κάνει με την ιδιοκτησία των μέσων πα-ραγωγής. Οι περισσότερες κοινωνικές επιχειρηματικές δραστηριότητες σή-μερα αφορούν την παροχή υπηρεσιών που απευθύνονται κυρίως στις τοπικές κοινωνίες, κάνοντας χρήση τοπικών πό-ρων. Σ’ αυτού του είδους τις υπηρεσίες η ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής εί-ναι ήσσονος σημασίας σε σύγκριση με την «αγοραία» και «δημόσια» επιχειρη-ματικότητα.

Πολλοί ισχυρίζονται ότι η «δημό-σια» επιχειρηματικότητα είναι μέρος της «κοινωνικής» επιχειρηματικότητας.

Κοινωνική ΕπιχειρηματικότηταΤουΣπύρου Βλιάμου

Καθηγητή στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Κ Ο Ι Ν Ω Ν Ι Κ Ε ς Ε Π Ι Χ Ε Ι Ρ Η ς Ε Ι ς 13


Εν τούτοις, η κοινωνική επιχειρηματι-κότητα μπορεί να ιδωθεί ως μια εφεύ-ρεση που σκοπεύει να κάνει ορατά τα ειδικά προβλήματα που σχετίζονται με την ανισότητα και τη φτώχεια ιδίως στην κοινωνία και όπου η συμμετοχή των πολιτών είναι απόλυτα αναγκαία. Η κοινωνική επιχειρηματικότητα σχε-τίζεται επομένως άμεσα με το επίπεδο παιδείας των πολιτών προς την εθελο-ντική προσφορά δεδομένου ότι μεγάλο μέρος των προσφερομένων υπηρεσιών προϋποθέτει την εθελοντική συμμετο-χή κάτω από τον συντονισμό του κοι-νωνικού επιχειρηματία. Μόνο έτσι μπο-ρεί να διορθώσει τη μη ικανοποιητική κατάσταση των πραγμάτων στην κοι-νωνία. Βέβαια και η «δημόσια» επιχει-ρηματικότητα πιθανότατα να οδηγεί σε τέτοιες διορθώσεις, αλλά οδηγεί σε κοι-νωνική συμπεριφορά που μπορεί να χα-ρακτηριστεί ως «επαρκής» και «κανονι-κή», κάτι που συνήθως λείπει σε τοπικές κοινότητες προς τις οποίες, όπως ειπώ-θηκε, απευθύνεται η κοινωνική επιχει-ρηματικότητα. Η «επάρκεια» και «κα-νονικότητα» απαιτεί την ύπαρξη μιας διοικητικής (ή διαχειριστικής) συμπε-ριφοράς, δηλαδή την διαχείριση συ-γκεκριμένης ποσότητας διαθεσίμων πόρων, που απαιτεί τον καθορισμό της δράσης μέσα στις υπάρχουσες δυνατό-τητες. Αντίθετα, η κοινωνική επιχειρη-ματική συμπεριφορά περιορίζεται πολύ λιγότερο από τους υπάρχοντες και τους προσδοκώμενους πόρους και δημιουρ-γεί νέους πόρους καθώς η συγκεκριμέ-νη δραστηριότητα καθιερώνεται και αναπτύσσεται. Εδώ η έννοια των πό-ρων διευρύνεται πέρα από τους οικονο-μικούς και χρονικούς και περιλαμβάνει δράσεις που προκαλούν χαρά, συντρο-φικότητα, εθελοντική και μη αμειβόμε-νη εργασία, δηλαδή οτιδήποτε μας προ-άγει ως ανθρώπινα όντα.

Επομένως, η κοινωνική επιχειρημα-τικότητα συζητείται σήμερα σε σχέση με την «ρύθμιση» προβλημάτων που αφορούν το κράτος ευημερίας. Οι κοι-

νωνικοί επιχειρηματίες δεν προσπα-θούν να υποκαταστήσουν την αγορά στις δράσεις τους, δεν είναι managers σε οργανισμούς ή παραγωγοί προϊό-ντων ή υπηρεσιών όπου οι νόμοι της προσφοράς και ζήτησης ισχύουν και λειτουργούν, αλλά πολίτες που προκα-λούν, προσκαλούν και εμπλέκουν άλ-λους πολίτες σε δράσεις αναδεικνύο-ντας τα οριακά φαινόμενα των τοπικών κοινωνιών τους, τα οποία καθιστούν περισσότερο κεντρικά για την κοινω-νία. Έτσι, οι κοινωνικοί επιχειρηματίες δεν ενδιαφέρονται πρωταρχικά στο να αποκαταστήσουν τα ελαττώματα της κοινωνίας αλλά να εμπλέξουν άλλους πολίτες στην ανάπτυξη του «πολιτιστι-κού» κεφαλαίου (αδελφοποίηση και δη-μοκρατία) ώστε να δημιουργήσουν κάτι περισσότερο «ολοκληρωμένο» και «πε-ριεκτικό» για την κοινωνία.

Η άσκηση της κοινωνικής επι-χειρηματικότητας προϋποθέ-τει την ύπαρξη της «κοινωνι-

κής επιχείρησης». Η Κοινωνική Επι-χείρηση είναι πολύ καινούρια έννοια. Όπως κάθε επιχείρηση παράγει αγαθά και υπηρεσίες, διαθέτει μεγάλο βαθμό αυτονομίας και αναλαμβάνει μεγάλου βαθμού οικονομικό κίνδυνο. Διαθέτει όμως κι άλλα ιδιαίτερα χαρακτηριστι-κά: Αποτελεί πρωτοβουλία που ξεκί-νησε από ομάδα πολιτών, είναι δηλα-δή μια συλλογική δραστηριότητα με ρητό σκοπό το όφελος της κοινωνί-ας, που για την επίτευξη του δεσμεύει ελάχιστο αριθμό αμειβόμενης εργασί-ας, στην οποία συμμετέχουν τα άτομα που επηρεάζονται από τη δράση της.

Διαθέτει δύναμη λήψης αποφάσεων που δεν βασίζεται όμως στην συμμετο-χή στο κεφάλαιο. Τέλος προβαίνει σε περιορισμένη διανομή κερδών, εφ’ όσον υπάρχουν, σε όσους συμμετέχουν.

Σχετικά παλαιά (2001) μελέτη για την Ε.Ε. (15) ταξινομεί τις δραστηριό-τητες των κοινωνικών επιχειρήσεων σε δυο κυρίως πεδία: εύρεση εργασίας για τα «μη-ενταγμένα» μέλη της κοινωνί-ας, και παροχή υπηρεσιών κοινωνικής φροντίδας. Άλλη πολύ πρόσφατη με-λέτη (2009) για τις Σκανδιναβικές χώ-ρες (κυρίως Σουηδία) βρήκε ότι οι σκο-ποί της κοινωνικής επιχείρησης είναι πολύ ευρύτεροι. Η κοινωνική επιχεί-ρηση επί πλέον στοχεύει στη δημιουρ-γία νέων θέσεων εργασίας για το σύνο-λο της κοινωνίας και όχι μόνο για τους «μη-ενταγμένους», επιδιώκει τη δημι-ουργία ασφαλέστερου και πιο υγιεινού περιβάλλοντος ζωής και προκαλεί την κοινωνική αφύπνιση και κινητικότητα καθώς και τη διαφύλαξη της αξιοπρέ-πειας των γυναικών.

Σήμερα, το μεγαλύτερο μέρος της έρευνας για την κοινωνική επιχειρημα-τικότητα διεξάγεται στις ΗΠΑ και την ΕΕ. Τα μοντέλα όμως αυτής που ανα-πτύχθηκαν στις δύο πλευρές του Ατ-λαντικού διαφέρουν σημαντικά μετα-ξύ τους:

ςτις ΗΠΑ κυριαρχεί εκείνο κατά το οποίο πρώην ιδιοκτήτες επιχειρήσεων οι οποίοι κατάφεραν να τις πουλήσουν σε υψηλές τιμές, ή νεαροί απόφοιτοι επι-χειρησιακών σχολών με κοινωνικές ευαι-σθησίες, δραστηριοποιούνται στον «μη-δενικών-κερδών-επιχειρηματικό τομέα» μεταφέροντες την επιτυχημένη επιχει-

Αυτό που καθιστά την κοινωνική επιχειρηματικότητα κοινωνική, εί-ναι ότι η δημιουργία κοινωνικής αξίας είναι προγραμματισμένη και σχεδιασμένη ως το τελικό «προϊόν» της δράσης και όχι απλά το υπο-προϊόν της.



ρηματική εμπειρία και γνώση τους στην επίλυση κοινωνικών προβλημάτων. Η διαφορά τους από την προηγούμενη επαγγελματική τους κατάστασή είναι ότι τώρα αντί να επιλύουν προβλήματα των επιχειρήσεων τους, χρησιμοποιούν το ταλέντο τους για την επίλυση προ-βλημάτων μεγαλύτερης κλίμακας που αφορούν το σύνολο της κοινότητας. Με άλλους λόγους, η κοινωνική επιχειρη-ματικότητα στις ΗΠΑ θέτει μεν κοινω-νικούς στόχους, αναμιγνύει δε κοινωνι-κές με εμπορικές μεθόδους επιχειρείν. Αντίστοιχες μελέτες στην Ευρώπη δια-πιστώνουν ένα διαφορετικό προφίλ κοι-νωνικού επιχειρηματία:

Αντίθετα με τους αγοραίους επιχει-ρηματίες οι κοινωνικοί επιχειρηματί-ες δεν διορίζονται ποτέ από μετόχους ή άλλους φορείς, αλλά η δράση τους, πάνω και πέρα από μια συνήθη καθη-μερινή δραστηριότητα, υπαγορεύεται από την ελεύθερη βούληση τους και δεν περιγράφεται σε επαγγελματικά περι-γράμματα.1. Είναι μέλη κοινωνικών ομάδων και

θεωρούν τους συνεργάτες τους ως τους κύριους συντελεστές της επι-τυχίας τους.

2. Δεν προχωρούν με βάση επίσημο σχέδιο δράσης και δεν εφαρμόζουν ή εφαρμόζουν πολύ λίγο «επιστημο-νικές» μεθόδους διοίκησης και προ-ώθησης του προϊόντος ή της υπη-ρεσίας που παράγουν. Συνήθως δεν μελετούν και δεν προσχεδιάζουν τις πράξεις τους. Γι αυτό και έχουν προ-βλήματα στο να περιγράψουν με λε-πτομέρειες πως και γιατί ενήργησαν με τον συγκεκριμένο τρόπο.

3. Θα ένιωθαν πολύ άσχημα αν ερ-γάζονταν σε «τυπικούς» οργανι-σμούς. Θεωρούν τη δράση στην οποία έχουν εμπλακεί ότι είναι το πλέον φυσικό πράγμα που μπορούν να κάνουν για την κοινωνία σήμερα και εκπλήσσονται γιατί περισσότε-ροι άνθρωποι δεν εμπλέκονται στην δράση αυτή.

Ο ρόλος των κοινωνικών επιχειρήσεωνΤου Βασίλη Τακτικού

1. Ο ρόλος των κοινωνικών επιχειρήσεων απαιτεί ξεκάθαρο προσανα-τολισμό και βάθος υπηρεσιών. Πρακτικά αυτό σημαίνει πως η Κοινωνική Οικονομία πρέπει να αποκτήσει στρατηγικό προσανατολισμό ώστε όλες οι κοινωνικές επιχειρήσεις να εμφανίζουν κοινή προοπτική, πρακτική, στόχους και απόψεις.

2. Το ενδιαφέρον των πολιτικών απασχόλησης στον τρίτο τομέα πρέ-πει να στραφεί στην ανάδειξη ενός εντελώς νέου τύπου επιχειρηματικό-τητας, εστιασμένης στις δραστηριότητες των κοινωνικών επιχειρήσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ο νέος αυτός τύπος σύμφωνα με τον Badelt (1997) πρέπει να συνδυάζει τις ακόλουθες επιμέρους κατευθύνσεις:

� Νέα προϊόντα, νέες υπηρεσίες και ποιοτικές προδιαγραφές � Νέες μεθόδους οργάνωσης και παράγωγής � Νέους συντελεστές παραγωγής � Νέες μορφές επιχειρείν

3. Η κάθετη και οριζόντια ολοκλήρωση των δράσεων των κοινωνικών επιχειρήσεων είναι σε μεγάλο βαθμό απούσα τόσο μεταξύ των διαφό-ρων κλάδων όσο και σε τοπικό επίπεδο. Ως εκ τούτου, είναι απαραίτητη η ανταλλαγή απόψεων και θέσεων γύρω από τους τρόπους κάθετης και οριζόντιας ολοκλήρωσης των επιμέρους δράσεων για να καλυφθούν τυ-χόν κενά και αδυναμίες και να οδηγηθούμε σε μια μορφή στρατηγικής συνεργασίας και σχεδιασμού της κοινωνικής οικονομίας.

4. Η εξεύρεση ανεξάρτητων χρηματοοικονομικών πόρων είναι επίσης σημαντικός παράγων για την ενίσχυση των δραστηριοτήτων του τρίτου τομέα. Οι κοινωνικές επιχειρήσεις έχουν σαφώς προσδιορισμένες χρημα-τοοικονομικές ανάγκες και η ανάπτυξη καινοτόμων μορφών χρηματοοι-κονομικής ενίσχυσης τους είναι κάτι παραπάνω από επιβεβλημένη. Το κενό που παρουσιάζεται στην κάλυψη της παραπάνω ανάγκης οφείλεται σαφέστατα στο γεγονός ότι στις περισσότερες χώρες είναι πολύ περιορι-σμένοι οι χρηματοοικονομικοί πόροι που προορίζονταν για την Κοινωνι-κή Οικονομία και τούτο αποτελεί βασικό ανασταλτικό παράγοντα στην ανάπτυξη του τρίτου φορέα με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

5. Η εκπαίδευση και η απόκτηση δεξιοτήτων από ανθρώπους που προτίθενται να απασχοληθούν στον τομέα είναι απαραίτητες. Το μεί-ζον αυτό ζήτημα της εκπαίδευσης γύρω από την Κοινωνική Οικονομία θα πρέπει να ενταχθεί στον γενικότερο στρατηγικό σχεδιασμό και προ-γραμματισμό που αφορά στις κοινωνικές επιχειρήσεις και την επέκταση του ρόλου και της συνεισφοράς τους στο κοινωνικό σύνολο.

6. Η κοινωνική επιχειρηματικότητα έχει εξέχουσα θέση στην δυναμι-κή της Κοινωνικής Οικονομίας και ως εκ τούτου η αναγνώριση της ση-μασίας, του ρόλου και της συμβολής της είναι σημαντική. Η ανάπτυξη Κέντρων Κοινωνικής επιχειρησιακής ανάπτυξης κερδίζει συνεχώς έδα-φος και συζητείται σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες με ανεπτυγμένη Κοι-νωνική Οικονομία.



Subjects: welfare system

the austere public budgets that will come out of the financial crisis offer, as a silver lining, a renaissance in cooperative citizen engagement in the supply of welfare services

Many countries in Europe are searching for new ways to involve cit-izens and the third sector in the provision and governance of social services. at a general level, the reasons are similar throughout Europe. They include the chal-lenge of an aging population, the growing democracy deficit at all levels, local, re-gional, national and European, and the semi-permanent austerity in public financ-es, prior to the recent worldwide financial melt-down. While the impact of this last is yet to be seen on public services, there is a silver lining: now may be the time for expanding the role of civil society and cooperative production of welfare services.

In any given Eu member state, the reasons for promoting greater citizen and third sector participation will vary. However, taken together, they imply a continued legitimacy crisis for both the public sector and the market as provid-ers of welfare services. Hence citizens and the third sector are appearing as se-rious providers of public services in wel-fare states where they traditionally did not have a major role; in those where they did, their role has been changing. The concept of co-production brings to-gether studies of third sector provision of public services and citizen participa-tion in the production process. So, re-search on co-production becomes in-creasingly intertwined with public management research, as witnessed by various publications on these topics in the relevant journals and book series.

the Swedish Nobel Committee awarded the 2009 Nobel prize in Eco-nomics to two prominent american professors, Elinor Ostrom and Oliver Williamson. However, prof. Ostrom is

no stranger to Sweden or Swedes. al-ready in 1999 she received the distin-guished Johan Skytte prize in political Science from the university of uppsala. Some refer to it as a Nobel prize in po-litical science, but alfred Nobel’s testa-ment didn’t include that subject. Her ac-ceptance speech in 1999, Crowding out Citizenship [subscription required], is well worth reading. She is not only the first woman to receive a Nobel prize in Economics, but also the first person to earn both of these prestigious Swedish academic honors. Ostrom’s research has always maintained a strong emphasis on citizen participation and influence in the decisions that affect their daily life, both in developing and developed countries.

Co-production is one of the two main areas of interest of Elinor Ostrom, while the other is governing the com-mons. already in the early 1970s she and her colleagues studied urban reform in major cities in the uSa. after com-pleting their research on urban servic-es and summarizing their results, they

concluded that most public services are not delivered by a single public authori-ty, but rather by several different actors, both public and private. Moreover, ma-ny public services depend heavily on the contribution of time and effort by the very persons who consume these ser-vices, i.e., the clients and citizens. They coined the term co-production to de-scribe the potential relationship that could exist between «regular produc-ers’, like street-level police, schoolteach-ers or health workers, and their «clients» who want to be transformed by the ser-vices into safer, better educated and/or healthier persons. Then, they defined co-production as «…the mix of activi-ties that both public service agents and citizens contribute to the provision of public services. The former are involved as professionals, or «regular produc-ers’, while «citizen production» is based on voluntary efforts by individuals and groups to enhance the quality and/or quantity of the services they use».

Interest in co-production was per-haps originally motivated by potential cost reduction and higher quality ser-vices, but more recently it has gained re-newed attention due to growing demo-cratic opportunities for direct citizen participation in the provision of impor-tant services [subscription required] for their daily life. Initially, co-production generated a flurry of interest, particular-ly among american scholars, but it lay fallow for many years until researchers in different parts of the world rediscov-ered it at the turn of the Century. The

ΒyVictor Pestoff

Here comes the

citizen co-producer



growing interest in this phenomenon came together in recent years under the auspices of the European Group for pub-lic administration (EGpa) and the In-ternational research Society for pub-lic Management (IrSpM). In 2006 the public Management review [subscrip-tion required] published a special issue on co-production, called Co-produc-tion. The Third Sector and the delivery of public Services.

Individual citizen participation or collective action?

Ostrom and her colleagues noted that co-production can either involve individual

or collective participation in the provision of public services and it can also vary in terms of the formality of relations between different actors. Often different types of participation go hand-in-hand and usually involve the same persons. Services as different as local safety and security matters, childcare and health care help to illustrate the two diverse roles citizens can play. Starting with local safety and security matters, as individual citizens they can mark their most valuable possessions, keep a record of them at home and they can also report suspicious persons and activities to the local police. The police, in turn, can inform concerned individuals and groups of citizens about what efforts are most effective for discouraging theft and burglary. Citizens can install better safety and security devices, make sure to close and lock all their doors and windows, both at home and in their vehicles. But neighbors can also set up a neighborhood watch group, organize their schedules and routes, keep an eye on each others houses, report unknown or undesirable persons in the neighborhood to the police, etc. They can meet regularly to discuss

additional steps necessary to increase their safety and security and invite the police to attend such discussions.

turning to childcare, in many Eu countries it is financed by public funds regardless of the service provider. But there is a clear difference concerning participation in municipal or private for-profit services and those run by the parents themselves. In municipal ser-vices and private firms providing child-care, individual parents can contribute used or new toys to the childcare cen-ter and their time and efforts to plan-ning and arranging the Christmas or Spring party. They can also participate in the fall and spring cleaning and main-tenance of the premises, make ad hoc suggestions about daily activities and outings, and they can even sit on a com-mittee of parents to promote a dialogue with the staff. The staff can provide par-ents with individual and group informa-tion concerning activities and develop-ments in the childcare center. parents who want more insights and influence on their children’s daily activities can join together to form a parent co-op or parent association to run the facility. If so, they are responsible for all aspects of managing the childcare center. a work obligation is a normal part of this kind of childcare. The parents» responsibili-ties include hiring the staff, managing all aspects of the center, maintaining and keeping up the premises both in-side and out, all the cleaning, keeping the books, etc. They also make all the decisions concerning the running of the childcare center, so they actively partic-ipate in the decision-making. They may even be required to take an occasional day off work to be present at the child-care center when one of the staff is sick or attending a training course, etc. How-ever, they usually don’t have responsibil-ity for the day-to-day pedagogical activ-ities nor the pedagogical development of the services. The core competencies for

the pedagogical activities remain with the staff, even when the parents em-ploy them. This pattern of collective re-sponsibility for providing childcare is widespread in some Eu countries, like France, Germany, Sweden, etc. But, it is financed by public funds, usually on an equal footing with public services.

Finally, turning to healthcare once again we find notable differences be-tween individual and collective partic-ipation in the provision of such servic-es. at the individual level citizens can be more or less health conscious, eat more or less healthy nutritional foods, exer-cise regularly or not, have regular check-ups or only go to the doctor when they are seriously ill, etc. doctors and nurs-es can discuss these aspects of health care with their individual patients, they can give lectures on such topics, or they can write a book about such matters to reach a broader audience. On the oth-er hand, citizens can become more ac-tive in their own healthcare together with other like-minded persons. typi-cally, a patient group can play an impor-tant role in organizing and motivating persons with special diseases, like di-abetes, cancer, HIv/aIdS, etc., to play a more active role in their own health-care. Many such patient organizations are found in various countries around the world. In addition, healthy citizens can actively promote their own health-care by joining a health co-op, regu-larly monitor their own blood pres-sure, inform the nurse or doctor about it when they have a check-up and keep a record of other elementary aspects of their health, like the salt content in their urine, etc. In addition, they can regularly discuss these basic health facts togeth-er with other healthy citizens in relation to their nutrition, life-style and exercise patterns. Japanese healthcare co-ops ac-tively promote these types of activities among their over two million members.

Thus, co-production is the mix of



activities that both public service agents and citizens contribute to the provision of public services. In complex societies there is a division of labor and most per-sons are engaged in full-time production of goods and services as regular produc-ers. However, individual consumers or groups of consumers may also contrib-ute to the production of goods and ser-vices, as consumer-producers. The col-lective participation of citizens in the provision of welfare services also has the potential to create a clear political value added not found in the passive consump-tion of public services or in individual co-production. This is particularly nota-ble for third sector service providers, but not usually associated with either public services or private for-profit firms.

The potential political value added by co-production

In addition to the individual and collective aspects of co-production, it also implies different types of

citizen participation in service provision, e.g., economic, social, political and service specific participation. Moreover, comparative European research on childcare in eight Eu countries shows that the degree of participation not only varies between countries, but also with different types of providers of publically financed services. recent Swedish research on childcare also demonstrates clear differences in citizen participation when public services, private for-profit firms and social enterprises are compared. It studied the influence of both parents and the staff in four types of childcare service providers: parent co-ops, worker co-ops, municipal services and small private for-profit firms. Both the parents and staff of parent and worker co-ops appear to have more influence than those of either the municipal services or for-profit firms. However, neither the state nor market

allow for more than marginal or ad hoc participation by parents in the childcare services. More substantial participation in economic or political terms can only be achieved when parents organize themselves collectively to obtain better quality or different kinds of childcare services than either the state or market can provide. In addition, worker co-ops seem to provide parents with greater influence than either municipal childcare or small private for-profit firms can do, and the staff at worker co-ops obtains maximum influence, resulting in more democratic work places.

Thus, both public services and small for-profit firms demonstrate the exis-tence of a glass ceiling for the participa-tion of citizens as consumers of welfare services. Evidence also suggests similar limits for staff participation in the public and private for-profit forms of providing welfare services. Only social enterpris-es, like the small consumer and work-er co-ops, appear to develop the neces-sary mechanisms to breach these limits by empowering the consumers and/or staff with democratic rights and influ-ence. But, it is necessary to have a realis-tic assessment of the range of diverse in-terests and varying motives for engaging in co-production from the perspective of various stake-holders, i.e., the munici-pal authorities, professional staff and us-er/citizens. The authorities and staff will have various economic, political and pro-fessional motives, while citizens» motives are primarily based on economic, social, political and quality considerations. It is also important to understand these dif-ferences and try to bridge the gap be-tween them in order for co-production to be sustainable. In particular, long-term or enduring welfare services require re-peated and frequent interaction between the professional staff and user/consum-ers, often on a daily basis. This promotes a formal dialogue between them, some-thing that can help both these groups

to mutually adjust their expectations of each other and of the service provided in a way that is beneficial for both. Their di-alogue also helps to reduces the transac-tion costs for providing the services com-pared to other ways of providing them that do not require a continuous dialogue between the providers and consumers of a welfare service.

These findings can contribute to the development of a policy of democratic governance, both at the macro and mi-cro-levels, one that will not crowd out citizens, but rather may promote great-er participatory democracy and empow-ered citizenship. However, it is impor-tant to emphasize the interface between the government, citizens and the third sector and to note that co-production normally takes place in a political con-text. an individual’s cost/benefit anal-ysis and the decision to cooperate with voluntary efforts are conditioned by the structure of political institutions and the facilitation provided by politicians. Centralized or highly standardized ser-vice delivery tends to make articulation of demands more costly for citizens and to inhibit governmental responsiveness, while citizen participation seems to fare better in decentralized and less stan-dardized service delivery.

However, one-sided emphasis by many European governments on either the state maintaining most responsibili-ty for providing welfare services or turn-ing most of them over to the market will hamper the development of co-produc-tion and democratic governance. as Os-trom emphasizes the state can «crowd-out» certain behaviors and «crowd-in» others in the population. a favorable re-gime and favorable legislation are nec-essary for promoting greater co-pro-duction and third sector provision of welfare services. Only co-production and greater welfare pluralism can pro-mote democratic governance of welfare services and the welfare state.

Τ Ρ Ι Τ Ο Σ Τ Ο Μ Ε Α Σ & Τ Ο Π Ι Κ Η Α Υ Τ Ο Δ Ι Ο Ι Κ Η Σ Η , Σ Χ Ε Δ Ι Ο Κ Α Λ Λ Ι Κ Ρ Α Τ Η Σ18


Oι σχέσεις συνεργασίας μεταξύ των Οργανώσεων του τρίτου τομέα και των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, παίρνουν σήμερα μία ξεχωριστή διάσταση, ενόψει της εφαρμογής της σημαντικής πρό-κλησης για την Ελλάδα, που συνιστά η αυτοδιοικητική μεταρρύθ-

μιση «πρόγραμμα Καλλικράτης».Το «άνοιγμα» των ΟΤΑ σε συνεργασίες με τις συλλογικότητες των πολιτών

αποτελεί μια διεθνή πραγματικότητα και κυρίως μία σύγχρονη καλή πρακτική στον τρόπο σύλληψης και υλοποίησης κοινωνικών προγραμμάτων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και όχι μόνο.

Επειδή το παρεχόμενο έργο από εθελοντικές οργανώσεις, ΜΚΟ, συνεταιρισμούς, κοι-

νωνικές επιχειρήσεις κ.λπ., κατά κα-νόνα βασίζεται στην ανταπόκριση πραγματικών κοινωνικών προβλη-μάτων και στην ανάγκη συλλογικών παρεμβάσεων, κυρίως τοπικού ή πε-

ριφερειακού χαρακτήρα, οι ΟΤΑ, αρ-χίζουν σταδιακά να αντιλαμβάνο-νται τα οφέλη που τους προσφέρει η συνεργασία στα κοινωνικά προγράμ-ματα με τον τρίτο τομέα όπως: και-νοτομία, ευρύτερη κοινωνική απο-δοχή, επάρκεια εξειδίκευσης, γνώση από πρώτο χέρι των τοπικών ιδιαι-

τεροτήτων και προβλημάτων, ταχύ-τερη υλοποίηση και χαμηλότερο κό-στος. Έτσι δεν είναι λίγοι και σήμερα, οι οργανισμοί κοινωνικής οικονομί-ας, οι οποίοι παρά το θολό θεσμικό τοπίο, συνάπτουν συμφωνίες με Κοι-νότητες, Δήμους και Νομαρχίες, ως εταίροι και κυρίως ως φορείς υλοποί-ησης κοινωνικών προγραμμάτων.

«Η πρόταση»

ςτο πλαίσιο της διαβούλευσης για το «πρόγραμμα Καλλικρά-της», κατατέθηκε σχετική πρό-

ταση, η οποία συνίσταται στην προώ-θηση Τοπικών Στρατηγικών Συμμα-

Τρίτος τομέας& «Καλλικράτης»

Μιχάλης Θ. Πουλάκης

Aρχιτέκτων-Mηχανικός, Επικεφαλής του τμήματος Προγραμματισμού και Μελετών του Κρατικού Οργανισμού Εθελοντισμού «ΕΡΓΟ ΠΟΛΙΤΩΝ»



χιών μέσω ενός σύγχρονου θεσμικού πλαισίου, όπως η νέα αυτοδιοικητι-κή μεταρρύθμιση, που θα αποτελού-σε ένα σημαντικό βήμα με πολλαπλά οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες. Στό-χος αυτών των συμμαχιών είναι η συ-γκρότηση Τοπικών Δικτύων Διαβού-λευσης και Συνεργασίας, στα οποία θα μετέχουν: οι φορείς Τοπικής Αυτο-διοίκησης, οι τοπικές επιχειρήσεις του κερδοσκοπικού τομέα και οι τοπικές οργανώσεις της κοινωνίας πολιτών, (Civil Society Organizations, όπως καθορίζονται στην ΕΕ), με σκοπό την από κοινού ανάληψη κοινωνικών δρά-σεων. Αποτέλεσμα αυτών των δικτύ-ων συνεννόησης θα είναι η υπογραφή Τοπικών Συμφώνων από όλα τα μέρη, υπό τη μορφή προγραμματικών συμ-φωνιών, με τρόπο που να καθορίζονται επακριβώς για κάθε εταίρο, υποχρεώ-σεις και δικαιώματα, τόσο μεταξύ τους, όσο και έναντι ενδεχομένων τρίτων.

Τα αποτελέσματα αυτών των Το-πικών Συμφώνων, στο μέτρο που εξυ-πηρετούν αμοιβαία τους στόχους των εταίρων, δηλαδή: (α) την εκπλήρωση του κοινωνικού σκοπού των οργανώ-σεων του τρίτου τομέα, (β) την ανάδει-ξη της κοινωνικής υπευθυνότητας για τις επιχειρήσεις και (γ) την υλοποίηση της κοινωνικής πολιτικής για την Το-πική Αυτοδιοίκηση, μπορούν να απο-τελέσουν τη βάση μιας επωφελούς συ-νεργασίας, με τα συνεπαγόμενα οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες.

Εξειδικεύοντας την πρόταση σε θεσμικό επίπεδο, στην διάταξη περί Συμβουλίου Διαβούλευσης Περιφέ-ρειας, γινόταν στο προσχέδιο μνεία για τη δημιουργία ενός οργάνου στα πρότυπα της Οικονομικής και Κοινω-νικής Επιτροπής, δηλαδή μίας Περιφε-ρειακής ΟΚΕ και αντιστοίχως στους Δήμους. Σε κανένα σημείο όμως δεν υπήρχε θεσμική πρόβλεψη για τη συ-νεργασία των ΟΤΑ με τις οργανώ-σεις της κοινωνίας πολιτών, με στόχο την υλοποίηση τοπικών κοινωνικών

προγραμμάτων. Επίσης υπήρχε – και υπάρχει στον νόμο – πρόβλεψη για εκπροσώπηση της κοινωνίας πολιτών και των οργανώσεων της σε Συμβού-λια, ίσως χωρίς να γνωρίζει ο νομοθέ-της ότι στο πεδίο των οργανώσεων της κοινωνίας πολιτών δεν υπάρχει αυτήν τη στιγμή νόμιμη Εκπροσώπηση, που αποτελεί χρόνιο πρόβλημα του πεδίου, το οποίο ακολούθως απαντάται, τόσο στην σύνθεση της εθνικής ΟΚΕ, όσο και της ευρωπαϊκής.

Για τους λόγους αυτούς προτάθη-κε επιπροσθέτως στους νέους οργανι-σμούς των πρωτοβαθμίων ΟΤΑ να συ-μπεριληφθούν υπηρεσίες αρμόδιες για τη διαβούλευση και τη συνεργασία με τις οργανώσεις της κοινωνίας πολιτών (εθελοντικές, ΜΚΟ κ.λπ.) και όχι γρα-φεία εθελοντισμού, τα οποία ενδέχε-ται να αποτελούν «γραφεία πολιτικής στρατολόγησης μεμονωμένων εθελο-ντών», ή να συκοφαντούνται ως τέ-τοια, με ό,τι αυτό συνεπάγεται τόσο σε επίπεδο διαβούλευσης όσο και συνερ-γασίας, μάλιστα όταν οι ΟΤΑ αποτε-λούν κρατικές δομές και ως εκ τούτου δεν μπορούν να δρουν ως ακτιβιστές ή ως εθελοντικές οργανώσεις ή ΜΚΟ. Οι προτεινόμενες υπηρεσίες/γραφεία πρέπει να αποτελέσουν όχι μόνο στρα-τηγικούς κόμβους συνεργασίας με τις οργανώσεις, αλλά να διατηρούν ένα Δημοτικό Μητρώο Οργανώσεων της Κοινωνίας Πολιτών, το οποίο θα απαρ-τίζεται από όσες οργανώσεις επιθυ-μούν να συνεργαστούν με την Τοπική Αυτοδιοίκηση, είτε σε επίπεδο διαβού-

λευσης, είτε σε επίπεδο συνεργασίας. Οι οργανώσεις του Μητρώου, με δη-μοκρατικές διαδικασίες να εκλέγουν εκπροσώπους τόσο για το πρωτοβάθ-μιο δημοτικό όργανο, όσο και για το δευτεροβάθμιο περιφερειακό όργανο, που με βάση την πρόταση, θα μετα-τραπούν σε Συμβούλια Διαβούλευσης και Συνεργασίας.

Συνοψίζοντας η πρόταση συνίστα-ται στα εξής:1. Θεσμική πρόβλεψη για την ίδρυση

Γραφείων της Κοινωνίας Πολιτών ή Τρίτου Τομέα, που θα λειτουργούν ως δομές στήριξης και κόμβοι συ-νεννόησης και συνεργασίας.

2. Τη δημιουργία και τήρηση Μητρώ-ου των Οργανώσεων της Κοινωνίας Πολιτών (εθελοντικές, ΜΚΟ, Σύλ-λογοι, ΑΜΚΕ, κοινωφελή Ιδρύμα-τα, άτυπες ομάδες κ.λπ.), σε πρω-τοβάθμιο επίπεδο.

3. Τη μετατροπή των Συμβουλίων Δι-αβούλευσης σε Συμβούλια Διαβού-λευσης & Συνεργασίας.

4. Την Εκπροσώπηση των οργανώσε-ων της κοινωνίας πολιτών, η οποία θα γίνεται μέσα από εκλογές των οργανώσεων, που απαρτίζουν το κάθε Δημοτικό Μητρώο. Με την πρωτοβουλία αυτή διανοίγεται η προοπτική δημιουργίας ενός Εθνι-κού Συμβουλίου των Οργανώσεων της Κοινωνίας Πολιτών στην Τοπι-κή Αυτοδιοίκηση, από τους εκπρο-σώπους της κοινωνίας πολιτών στα νέα Περιφερειακά Συμβούλια Δια-βούλευσης και Συνεργασίας.

Η πολυμορφία των κοινωνικών τομέων και των αντίστοιχων διοικη-τικών δομών που καλείται να συνδυάσει λειτουργικά και επιχειρησι-ακά ο «ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ» είναι ένα αρκετά πολύπλοκο ζήτημα και ως εκ τούτου, τόσο η διαβούλευση όσο και συνεργασία των υπηρεσιών αυτών με τις διάφορες συλλογικότητες των πολιτών, θα γίνεται κάτω

από μια εξαιρετική πολυδιάσπαση αρμοδιοτήτων και δράσεων.



Ο «ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ»

Το σχέδιο το οποίο τελικά ψηφί-στηκε, προσεγγίζει έμμεσα τις προτάσεις που παρουσιάστη-

καν ανωτέρω. Η νέα αρχιτεκτονική, σε ό,τι αφορά την Τοπική Αυτοδιοίκη-ση α' βαθμού, δηλαδή στους Δήμους, προβλέπει ρητώς όργανα που συστή-νονται με τη συμμετοχή, οργανώσεων της κοινωνίας πολιτών και γενικότερα του τρίτου τομέα.

Σε επίπεδο Δήμου, στην παρ. 1 του άρθρου 76, προδιαγράφεται πλέον η σύσταση Δημοτικής Επιτροπής Δια-βούλευσης με τη συμμετοχή εκπροσώ-πων των κοινωνικών εταίρων και ορ-γανώσεων της κοινωνίας πολιτών, που έχει όμως καθαρά γνωμοδοτικό χαρα-κτήρα και χαρακτήρα παρατηρητηρί-ου, χωρίς να προδιαγράφεται θεσμικά η δυνατότητα συντεταγμένης συνερ-γασίας της Τοπικής Αυτοδιοίκησης με τις οργανώσεις της κοινωνίας πολιτών. Στις διοικητικές υποδιαιρέσεις της δη-μοτικής δομής, τις Δημοτικές Κοινότη-τες της παραγράφου 3 του άρθρου 83, όπου καθορίζονται οι αρμοδιότητες του Συμβουλίου Δημοτικής Κοινότητας, ση-μειώνεται ρητώς ότι: το Συμβούλιο προ-ωθεί τον εθελοντισμό και συνεργάζεται με ομάδες εθελοντών για την εξυπηρέ-τηση των αναγκών της τοπικής κοινω-νίας. Το αυτό ισχύει και για τις διοι-κητικές υποδιαιρέσεις των Δημοτικών Κοινοτήτων, τις Τοπικές Κοινότητες της παραγράφου 5 του άρθρου 84. Σε αυ-τές λοιπόν τις διοικητικές υποδιαιρέσεις του Δήμου, αναφέρεται ρητώς το ζήτη-μα της συνεργασίας της πρωτοβάθμιας Τοπικής Αυτοδιοίκησης με τις οργανώ-σεις του τρίτου τομέα.

Σε ό,τι αφορά το δευτεροβάθμιο όρ-γανο, την Περιφέρεια, στο άρθρο 178 προβλέπεται η σύσταση Περιφερει-ακής Επιτροπής Διαβούλευσης κατά αντιστοιχία με τη Δημοτική Επιτροπή Διαβούλευσης. Στην παράγραφο 1 στ,

προβλέπεται η εκπροσώπηση των ορ-γανώσεων της κοινωνίας πολιτών στο όργανο αυτό, που έχει εισηγητικό, γνω-μοδοτικό και εξεταστικό χαρακτήρα, αλλά όπως και στο αντίστοιχο πρωτο-βάθμιο, δεν περιλαμβάνεται, πέραν της διαβούλευσης, η συνεργασία της Τοπι-κής Αυτοδιοίκησης με τις οργανώσεις της κοινωνίας πολιτών.

ςυμπερασματικά, θα λέγαμε ότι από την πρόταση μας, τα ζητή-ματα ουσιαστικής συνεργασίας,

αναφέρονται ρητώς, μόνο στο επίπε-δο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης α΄βαθ-μού, δηλαδή στους Δήμους και μάλιστα μόνο στις αρμοδιότητες των διοικητι-κών τους υποδιαιρέσεων, δηλαδή των Συμβουλίων των Δημοτικών και Τοπι-κών Κοινοτήτων.

Στο άρθρο 97 και στο άρθρο 103, προδιαγράφονται υπηρεσιακές μονάδες για: την κοινωνική πολιτική και τις πολι-τικές ισότητας των φύλων, για το περι-βάλλον και την πολιτική προστασία, για την παιδεία, τον πολιτισμό, τον αθλη-τισμό και τη νέα γενιά. Εξ όλων αυτών γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι η πολυ-μορφία των κοινωνικών τομέων και των αντίστοιχων διοικητικών δομών που κα-λείται να συνδυάσει λειτουργικά και επι-χειρησιακά ο «ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ» είναι ένα αρκετά πολύπλοκο ζήτημα και ως εκ τούτου, τόσο η διαβούλευση όσο και συνεργασία των υπηρεσιών αυτών με τις διάφορες συλλογικότητες των πολιτών, θα γίνεται κάτω από μια εξαιρετική πο-λυδιάσπαση αρμοδιοτήτων και δράσε-ων. Όσον δε αφορά την συνεργασία στο επίπεδο των διοικητικών υποδιαιρέσε-ων των δήμων είναι σχεδόν βέβαιος ο κατακερματισμός πόρων και δράσεων και η ανυπαρξία δομών από την πλευ-ρά της Τοπικής Αυτοδιοίκησης που να στηρίξουν οποιοδήποτε συνεργασία με σχέδιο, συγκεκριμένους στόχους και δι-αφάνεια.

Η ανάσχεση του κατακερματισμού των κοινωνικών δράσεων και των αντί-

στοιχων οικονομικών πόρων, η δυνατό-τητα δημιουργίας υλοποιήσιμου επιτε-λικού κοινωνικού σχεδιασμού, η ευχερής υλοποίηση των επιμέρους δράσεών του και η προσαρμογή τους στις τοπικές ανάγκες, η χρηστή διαχείριση οικο-νομικών και ανθρώπινων πόρων και η αποτελεσματικότητα στη διαβούλευση και στη συνεργασία, είναι μόνο κάποια από τα οφέλη που μπορεί να προσφέρει η σύσταση ενός κεντρικού συντονιστι-κού οργάνου στην Τοπική Αυτοδιοίκη-ση όπως το προτεινόμενο γραφείο της κοινωνίας πολιτών ή του τρίτου τομέα. Σε συνδυασμό δε με την επίλυση του ζη-τήματος της εκπροσώπησης οργανώσε-ων της κοινωνίας πολιτών, θεωρούμε ότι οι προτάσεις αυτές όχι μόνο είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά αποτελούν στοιχειώδη εργαλεία διαφάνειας για την πάταξη της διαφθοράς και των πελατει-ακών σχέσεων, στις σχέσεις μεταξύ κρά-τους – πολίτη.

Τέλος πρέπει να αναγνωρισθεί, ότι γενικότερα η όλη αυτοδιοι-κητική μεταρρύθμιση αποπνέ-

ει πνεύμα διαβούλευσης και συνεργα-σίας με τις κατά τόπους συλλογικότη-τες, σε διάφορους τομείς της κοινωνι-κής πολιτικής, ειδικότερα στις παρα-γράφους που αφορούν τόσο στις αρ-μοδιότητες των Δήμων, του άρθρου 94, όσον και στις αρμοδιότητες των Περιφερειών, του άρθρου 186, χωρίς όμως να προδιαγράφεται ο τρόπος της συνεργασίας αυτής. Ωστόσο το όλο πνεύμα του νόμου ενισχύει βάσι-μα τις προσδοκίες του πεδίου, για μια θεσμικά αποτελεσματικότερη συνερ-γασία, μεταξύ Τοπικής Αυτοδιοίκησης και τρίτου τομέα, που μπορεί να ρυθ-μιστεί μέσω Υπουργικών Αποφάσεων και των Εσωτερικών Οργανισμών, με την ελπίδα να δώσουν την απαιτούμε-νη ώθηση σύμπραξης της Τοπικής Αυ-τοδιοίκησης με όλο το φάσμα της σύγ-χρονης πραγματικότητας των οργανι-σμών κοινωνικής οικονομίας.



Πέρασε πλέον ανεπιστρεπτί η εποχή κατά την οποία οι βασικοί συντελεστές της παραγωγής ήταν το κε-

φάλαιο, η χειρωνακτική εργασία και οι πρώτες ύλες. Οι σύγχρονοι οργα-νισμοί πλέον οριοθετούνται και ανα-πτύσσονται στο βαθμό που διαχειρί-ζονται αποτελεσματικά και αποδοτι-κά την οργανωσιακή γνώση που έχουν αποκτήσει. Η μετάβαση στην οικονο-μία της γνώσης έχει τρεις συνιστώσες. Την καινοτομία, την έρευνα και την τε-χνολογική ανάπτυξη και την προώθη-ση των τεχνολογιών αιχμής. Οι δύο τε-λευταίες συνιστώσες αποτελούν ουσι-αστικά εργαλεία της πρώτης. Η καινο-τομία συνδέεται άμεσα με την Έρευνα και την Ανάπτυξη. (r&d, research and development).

Σύμφωνα με τον ορισμό της και-νοτομίας, που προτείνει ο ΟΟΣΑ στο «εγχειρίδιο Frascati», πρόκειται για την μετατροπή μιας ιδέας σε εμπορεύσιμο προϊόν ή υπηρεσία, λειτουργική μέθο-δο παραγωγής ή διανομής - νέα ή βελ-τιωμένη - ή ακόμα σε νέα μέθοδο πα-ροχής κοινωνικής υπηρεσίας. Με τον τρόπο αυτόν ο όρος αναφέρεται στην διαδικασία. Καινοτομία για έναν ορ-γανισμό Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι να λειτουργήσει με τρόπο διαφορετικό. Πιο αποτελεσματικό, πιο γρήγορο, πιο έξυπνο και πιο πράσινο. Η καινοτομία μπορεί να αφορά από τις εγκαταστά-σεις και τον τρόπο λειτουργίας ενός ορ-γανισμού μέχρι την εμφάνιση και την παροχή των υπηρεσιών του στο κοινω-

νικό σύνολο. Η καινοτομία συνδέεται άμεσα με τη προστασία του περιβάλ-λοντος και την πράσινη ανάπτυξη.

Η καινοτομία δεν είναι απλά ένα εξωτερικό πρόβλημα που αγγίζει μο-νάχα τις επιχειρήσεις και την ανταγω-νιστικότητα. Είναι και πρόβλημα των οργανισμών που προσφέρουν στην κοι-νωνία γιατί μεταφέρουν την δημιουρ-γική σκέψη τόσο στα εσωτερικά τους μοντέλα και λειτουργίες, όσο και στην παροχή των υπηρεσιών τους. Η δημι-ουργική σκέψη είναι ευκολότερη σε ορ-γανισμούς που είναι ανοικτοί σε νέες ιδέες και απόψεις και δεν παραμένουν προσκολλημένοι σε παραδοσιακούς μηχανισμούς και δομές. Τα χρίσματα και οι στηρίξεις που προσφέρουν τα κόμματα σε διάφορους τοπικούς συνε-ταιρισμούς συμφερόντων, συνεισφέ-ρουν όμως προς αυτή την κατεύθυν-ση; Ποιοι εν τέλει είναι οι ωφελούμενοι, η τοπική κοινωνία ή τα κόμματα;

Η αποδοχή από τους Δήμους ενός ευρύτερου κύκλου συμμετόχων, συ-μπεριλαμβανομένων των ΜΚΟ, των εργαζομένων, των δημοτών, των τοπι-

κών επιχειρηματιών, μπορεί να ανοί-ξει σε έναν ΟΤΑ νέες προοπτικές που θα ενισχύσουν την καινοτομία και θα τους οδηγήσουν μακριά από το θανά-σιμο εναγκαλισμό των κομμάτων εξου-σίας ή μη και κάποιων αρτηριοσκληρω-τικών λογικών του παρελθόντος.

Καινοτομία δεν είναι μόνο μια και-νούρια συσκευασία που αναβαθμίζει την εικόνα ενός προϊόντος, αλλά για τη Τοπική αυτοδιοίκηση είναι:

� η χρήση των νέων τεχνολογιών � Νέες Τεχνικές για τη Συντήρηση � Χρησιμοποίηση Υλικών για τη μείω-

ση των θορύβων � Τεχνικές που προάγουν και προστα-τεύουν το Περιβάλλον (έξυπνες λύ-σεις για το κυκλοφοριακό, τη κατα-νάλωση ενέργειας κλπ.)

� Συστήματα Διαχείρισης (ISO 9000, 14000, 18000, ΕΛΟΤ 1429)

� Η ολική ποιότητα και η Επιχειρη-ματική αριστεία (διεθνές μοντέλο EFqM, Ελληνικό μοντέλο «ΑΙΕΝ ΑΡΙΣΤΕΥΕΙΝ», μοντέλο ΚΠΑ για Δημόσιους οργανισμούς)

� Το project management (Πιστοποι-ήσεις προσώπων, Διεθνές και Ελλη-νικό μοντέλο αριστείας «ΕΡΓΑΝΗ»)

� Η κοινωνική οικονομία � Η Απασχόληση � Η μέριμνα για τα Άτομα με ειδικές

Ανάγκες � Η Μέριμνα για τις μειονοτικές ομά-

δες και τους μετανάστες � Η καλλιέργεια της δια βίου μάθησης

στη τοπική κοινωνία. (Σεμινάρια θε-ωρητικά και εφαρμογών)

Καινοτομία,γνώση,

τρίτος τομέαςστην υπηρεσία

των Δήμωντου Καλλικράτη

Του Νίκου Δεπούντη



� Το ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα και το Διαδίκτυο (αμφίδρο-μη επικοινωνία πολιτών-Δήμου, εξυ-πηρέτηση δημοτών, κοινωνική συμ-μετοχή, διαχείριση πληροφορίας)

� Ηλεκτρονική διαχείριση των παρα-πόνων και των προτάσεων των δη-μοτών

� Τα ευρυζωνικά δίκτυα � Τα έργα ΣΔΙΤ � Το commissioning � Υιοθέτηση εφευρέσεων και εφαρμο-γή τους εφόσον προκύπτει προστι-θέμενη αξία στο Δήμο.

� Καθορισμός μετρήσιμων στόχων και αξιολόγηση τους με βάση δείκτες που έχουν καθοριστεί εκ των προ-τέρων.

� Επεξεργάσιμα στατιστικά στοιχεία � Χρησιμοποίηση εργαλείων για τη

σωστή αξιοποίηση και ανάπτυξη των δεξιοτήτων του προσωπικού του Δή-μου.

� Ανάπτυξη εργαλείων για τη διαχεί-ριση κινδύνων

Η καινοτομία πρέπει να διαχέεται στην εκπαίδευση, στους οργανισμούς και την καθημερινότητα μας. Πλην όμως πολλοί παράγοντες όπως η γρα-φειοκρατία, η έλλειψη υποδομών και κινήτρων η έλλειψη οικονομικής στήρι-ξης, η αδιαφορία της εξουσίας, τα δια-φορετικά και πολλές φορές αλληλοσυ-γκρουόμενα συμφέροντα και η έλλειψη πειθαρχίας εντός του Οργανισμού ανα-στέλλουν την παραγωγή καινοτομίας.

Μία από τις κορυφαίες προσωπικό-τητες της Αυτοδιοίκησης η κυρία Σιτό-νεν, Δήμαρχος του Ελσίνκι εκλεγόμε-νη συνεχώς για 32 χρόνια σε μία ομιλία της παρέθεσε την πολιτική της υποθή-κη για την πόλη της, λέγοντας τα εξής περίπου. Βάλαμε έναν στόχο, να επεν-δύσουμε στην καινοτομία και στην κοι-νωνία της γνώσης. Για τον σκοπό αυτό πρώτον, δημιουργήσαμε ένα ελκυστι-κό περιβάλλον για επιχειρήσεις και αν-θρώπους που δραστηριοποιούνται σε αυτούς τους τομείς. Δεύτερον, αναπρο-

σαρμόσαμε το σύνολο των προγραμμά-των σπουδών από την Πρωτοβάθμια μέ-χρι την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, των οποίων εμείς έχουμε την ευθύνη, για να είναι πλήρως προσαρμοσμένη σε αυτό το όραμά μας. Τρίτον, επειδή οι έρευνές μας λένε ότι ο κοινωνικός αποκλεισμός σε ό,τι έχει σχέση με την νέα τεχνολο-γία και την ψηφιακή εποχή δεν έχει την παραμικρή ομοιότητα με την κλασική φτώχεια, έχουμε ξεκινήσει προγράμμα-τα στους Παιδικούς Σταθμούς γιατί οι ειδικοί μας έπεισαν ότι μετά τα τέσσερα χρόνια το παιδί που έχει ενδεχόμενη δυ-σκολία πρόσβασης, αλίμονο του αύριο. Αυτές είναι οι τρεις μεγάλες ενέργειες που κάνει σήμερα το Ελσίνκι.

Αυτό το μοντέλο που οραματίσθηκε και εφάρμοσε η κα Σιτόνεν εντάσσεται στο γενικότερο μοντέλο των κοινωνι-ών της Σκανδιναβίας, όπου έγιναν ανα-πτυξιακά άλματα, όπου αναγνώρισαν ότι, για το μέλλον της ανθρωπότητας και της κοινωνίας τους και της οικονο-μίας τους χρειάζεται να προχωρήσουν σε καινοτομία, σε επένδυση στη γνώ-ση, σε επένδυση σε νέες τεχνολογίες και σε δεξιότητες. Η καινοτομία δια-φυλάσσει τις κοινωνικές αλλαγές και ταυτόχρονα επεκτείνει το κοινωνικό κράτος. Ένα κοινωνικό κράτος διαφο-ρετικό, όχι στατικό, αλλά ένα κοινω-νικό κράτος που δημιουργεί και εμπε-δώνει ένα αίσθημα εμπιστοσύνης και ασφάλειας στους πολίτες.

Στη χώρα μας έχουμε ευτυχώς κά-ποια φωτεινά δείγματα ελάχιστα προς το παρόν τοπικοαυτοδιοικητικών ορ-γανισμών που δείχνουν δείγματα υι-οθέτησης αρχών ολικής ποιότητας. Αναφέρω ενδεικτικά: Το Δημοτικό κέ-ντρο Ιστορίας και Τεκμηρίωσης Βόλου (ΔΗΚΙ) με Committed to Excellence in Europe (πρώτο επίπεδο EFqM), το Δή-μο Νέας Ιωνίας Μαγνησίας με ευρωπα-ϊκό βραβείο στο ΚΠΑ και την Αναπτυ-ξιακή επιχείρηση Δυτικής Μακεδονίας ΑΝΚΟ (πρώην αναπτυξιακή Κοζάνης) με πιστοποίηση στο επίπεδο 3 (level

3) του μοντέλου p1M3 για το project Management

H αυτοδιοίκηση δεν μπορεί να εί-ναι πια μια απλή διοικητική υποδιαί-ρεση ενός συγκεντρωτικού κράτους. Οι ανάγκες της ανάπτυξης της χώρας που θα πρέπει να στηριχθεί στην ποιότητα, στην καινοτομία και στην αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών περιγράφουν το νέο δημιουργικό και παραγωγικό ρόλο της Αυτοδιοίκησης.

Μεταξύ των άλλων η Τοπική Αυ-τοδιοίκηση θα πρέπει να υποστηρίζει:

� Υποδομές και δράσεις υποστήριξης της επιχειρηματικότητας και της και-νοτομίας

� Ενθάρρυνση της επιχειρηματικότη-τας - βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος (ΜΜΕ - Βιομηχανική πολιτική, εμπόριο, τουρισμός, υπηρε-σίες) - ενσωμάτωση της καινοτομίας στην τοπική οικονομική δραστηριό-τητα.

Υπάρχει πλήθος προγραμμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης που προω-θούν την καινοτομία με τελικούς απο-δέκτες την αυτοδιοίκηση. Πολλοί Δή-μοι της χώρας μας έχουν ενταχθεί σε αυτά.

Ο Δήμος Χολαργού τί αλήθεια έχει κάνει; Ποιός τελικά είναι ο ρόλος της Αναπτυξιακής Επιχείρησης; Για τον πρώην Δήμο Παπάγου είναι αλήθεια ότι δεν ξέρω τίποτα.

Μεταξύ των προγραμμάτων αυτών που εντάσσονται στην Περιφερειακή Στρατηγική για την καινοτομία περι-λαμβάνονται:

� Οι αστικές μεταφορές � Η υγειονομική περίθαλψη � Η προστασία περιβάλλοντος � Η συμμετοχική δημοκρατία � Οικονομικοί κλάδοι για την τοπική

οικονομία. � Πρόγραμμα Equal που χρηματο-

δοτείται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνι-κό Ταμείο και στοχεύει στην πειρα-ματική εφαρμογή και διάδοση νέων τρόπων καταπολέμησης των διακρί-



σεων και της ανισότητας στον τομέα της απασχόλησης.

� Η «Ψηφιακή Αυτοδιοίκηση» που χρη-ματοδοτείται από εθνικούς και κοινο-τικούς (Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερει-ακής Ανάπτυξης) πόρους που αφορά ψηφιακές υπηρεσίες στους ΟΤΑ και η εξοικείωση των πολιτών στην Περι-φέρεια με τις νέες τεχνολογίες

� «Αριστεία» - Επιβράβευση. Οι πιο δραστήριοι ΟΤΑ ως «οδηγός»

Οι επιμέρους στόχοι που μπορεί να προωθήσει η Τοπική Αυτοδιοίκηση εί-ναι οι ακόλουθοι:

� Διευκόλυνση της καινοτομίας και προώθηση της επιχειρηματικότητας σε τοπικό επίπεδο.

� Δημιουργία επιχειρηματικού και οι-κονομικού Παρατηρητηρίου με τη συμβολή των τοπικών επαγγελμα-τοβιοτεχνικών οργανώσεων

� Προσέλκυση επενδύσεων και υπο-στήριξη των επιχειρήσεων, ιδίως των Μ.Μ.Ε.

� Αξιοποίηση των τουριστικών πλεο-νεκτημάτων της ευρύτερης περιοχής.

� Ανάπτυξη και αξιοποίηση των πολι-τιστικών πόρων του Δήμου

� Δημιουργία των αναγκαίων τοπικών τεχνικών υποδομών.

� Αξιοποίηση δημοτικών ακινήτων και τοπικών πλουτοπαραγωγικών πόρων για τη δημιουργία επιχειρήσεων.

� Έκδοση κανονιστικών αποφάσεων, λήψη διοικητικών μέτρων για τη δι-ευκόλυνση των επιχειρήσεων.

� Ανάδειξη της κοινωνικής αξίας του «επιχειρείν».

� Δημιουργία ή ανάπτυξη των θεσμών διαβούλευσης οικονομίας – κοινω-νίας.

� Υιοθέτηση κάποιου ή κάποιων μο-ντέλων επιχειρηματικής αριστείας για την οργανωτική βελτίωση των υπηρεσιών του Δήμου.

� Ενίσχυση της συμμετοχής της Κοι-νωνίας των Πολιτών και των οργα-νώσεων της.

� Ενθάρρυνση δημιουργίας οργανι-

σμών που θα στηρίζονται στο τρίτο τομέα, αυτόν της Κοινωνικής Οικο-νομίας και άμεση συνεργασία μετα-ξύ τους.

Παραθέτω ενδεικτικά στη συνέ-χεια κάποια μέτρα για την επίτευξη των στόχων αυτών:

� Ενσωμάτωση της ανάγκης για την καινοτομία στη πολιτική και στρα-τηγική του Δήμου

� Εκπόνηση επιχειρησιακού προγράμ-ματος με έμφαση στις καινοτόμες δράσεις.

� Ολοκληρωμένα δημοτικά προγράμ-ματα υποστήριξης των επιχειρήσε-ων, ιδίως των Μ.Μ.Ε. (έργα τεχνικής υποδομής, έργα ανάπλασης κοινο-χρήστων χώρων εμπορικών κέντρων, καλύτερη οργάνωση στη διαχείριση των στερεών και υγρών αποβλήτων των επιχειρήσεων, λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση του παραεμπορί-ου, επιτάχυνση των αδειοδοτήσεων.)

� Ολοκληρωμένα δημοτικά προγράμ-ματα κινήτρων για την προσέλκυση επενδύσεων (πρόγραμμα ανάδειξης και προβολής κλάδου στον οποίο εμ-φανίζεται συγκέντρωση επιχειρήσε-ων στην περιοχή του Δήμου)

� Κατασκευή και διαχείριση αθλητικών και πολιτιστικών υποδομών.

� Ολοκληρωμένα προγράμματα τουρι-στικής ανάπτυξης.

� Αξιοποίηση δημοτικών ακινήτων για τη δημιουργία επιχειρήσεων (με ενοι-κίαση, σύμβαση παραχώρησης, αντι-παροχή κλπ.).

� Αξιοποίηση τοπικών πλουτοπαρα-γωγικών πόρων για τη δημιουργία μικτών επιχειρήσεων.

� Ολοκληρωμένα προγράμματα Ανα-πτυξιακών Εταιρειών (ΑΝ.ΕΤ.) της Αυτοδιοίκησης για την υποστήρι-ξη Μ.Μ.Ε (γραφείο ενημέρωσης και συμβουλευτικής υποστήριξης, ιδίως για την πρόσβαση των επιχειρήσεων στη χρηματοδότηση, διάχυση της καινοτομίας και προβολή της επιχει-ρηματικότητας, διαχείριση ενισχύσε-

ων προς Μ.Μ.Ε.) � Αξιοποίηση της διπλωματίας των πό-

λεων για την προώθηση των ελληνι-κών επιχειρήσεων.

� Χρήση φωτοβολταϊκών στοιχείων για το Δημοτικό φωτισμό και τα δημο-τικά κτίρια ή άλλων ανανεώσιμων μορφών ενέργειας.

� Διαχείριση στόλου οχημάτων με τη χρήση των νέων τεχνολογιών (συ-ντήρηση, διαχείριση κ.λπ.).

� Εκχώρηση χώρων και αρμοδιοτήτων για την ανάπτυξη και λειτουργία κοι-νωνικών επιχειρήσεων τρίτου τομέα.

� Ηλεκτρονική συμμετοχή των δημο-τών με αλληλεπιδραστική επικοι-νωνία και ηλεκτρονικές συναλλαγές (διαδίκτυο, SMS) στα τεκταινόμενα του Δήμου

� Παροχή ολοκληρωμένων προγραμ-μάτων εκπαίδευσης ενηλίκων στις τεχνολογίες αιχμής και ενίσχυση των δεξιοτήτων των δημοτών.

� Θέσπιση βραβείων για την ανάπτυξη καινοτόμων ιδεών από τους δημότες και αξιοποίηση αυτών που μπορούν να εφαρμοστούν στη λειτουργία του Δήμου.

� Χρησιμοποίηση ελεύθερου λογισμι-κού ανοιχτού κώδικα στο μηχανο-γραφικό σύστημα των υπηρεσιών του Δήμου.

� Δημιουργία Ιατροκοινωνικού κέ-ντρου φροντίδας για τους μειονοτι-κούς δημότες.

� Αναδιάρθρωση και εκσυγχρονισμός των δημοτικών νομικών προσώπων

� Ενίσχυση του εθελοντισμού. � Δημιουργία Παρατηρητηρίου Περι-

βάλλοντος. � Εφαρμογή στην εσωτερική λειτουρ-γία του Δήμου των διαδικασιών που προβλέπει το πρότυπο ΕΛΟΤ 1429. (Διαχειριστική επάρκεια οργανι-σμών) και πιστοποίηση.

Τα είδη που επιβιώνουν δεν είναι τα πιο δυνατά, ούτε τα πιο έξυπνα. Είναι αυτά που ανταποκρίνονται περισσότε-ρο στην Αλλαγή. (Δαρβίνος)

Π Ρ Ο ς Ω Π Α Α Π Ο Τ Ο Ν Τ Ρ Ι Τ Ο Τ Ο Μ Ε Α24


Η ΖΩΗ ΤΟΥ

Ο Ναύαρχος και μεγαλοκτηματίας Λόρδος Ντούνσανυ, ήταν απόγονος μιας παλιάς ιρλανδικής οικογένειας, οι ρίζες της οποί-ας φτάνουν στους πρώτους Δανούς και

Νορμανδούς που κατέκτησαν, εποίκισαν και κατοί-κησαν την Ιρλανδία. Ο γενναίος Ντούνσανυ είχε πο-λεμήσει τους πειρατές μέχρι το Αιγαίο το 1837-’38. Το τρίτο από τα έξι παιδιά του ήταν ο Οράτιος Πλάν-κετ που γεννήθηκε στο Σέρμπορν της Αγγλίας στις 24 Οκτωβρίου 1854. Ο Πλάνκετ ήταν Ιρλανδός αλλά αισθανόταν και Αγγλος, ήταν και λίγο Αμερικανός -όπου είχε μείνει δέκα χρόνια ως κτηνοτρόφος, μεσί-της, με οικοδομικές και εποικιστικές εταιρείες-, ένας αναμφισβήτητος κοσμοπολίτης της εποχής του που είχε αναπτύξει σχέσεις συνεργασίας, φιλίας και εκτί-μησης με τα σημαντικότερα πολιτικά πρόσωπα και στις τρεις αυτές χώρες, χωρίς ο ίδιος ποτέ να αναλάβει ψηλές πολιτικές θέσεις. Είχε στενή σχέση με τον Θεό-δωρο Ρούσβελτ ενώ άσκησε επιρροή στον Γ.Ουίλσων στον Λόυδ Τζώρτζ και άλλους.

Σπούδασε στο κολέγιο του Ητον και στην Οξφόρ-δη. Ο Πλάνκετ προέβλεψε το μεγάλο πρόβλημα που θα είχε η αγροτική Ευρώπη όταν θα απελευθερώνο-νταν οι αμερικανικές εισαγωγές αγροτικών προϊόντων, επηρεάστηκε από τη συνεταιριστική καταναλωτική κί-νηση της Αγγλίας, δημιούργησε έναν καταναλωτικό

συνεταιρισμό στο κτήμα του πατέρα του υπέρ των ερ-γατών και γεωργών και εμπνεύσθηκε τον συνεργατι-σμό. Σε ηλικία 38 ετών αποφάσισε να πολιτευθεί παρά την εσωτερική αντιπάθεια που έτρεφε προς την πολιτι-κή και την υποκρισία της, γιατί αντιλήφθηκε ότι η συ-νεταιριστική κίνηση και εκπαίδευση θα μπορούσαν να γενικευθούν και να βοηθήσουν αποφασιστικά με αρω-γό το κράτος και τους πόρους του. Θα ήταν δύσκολο εκ χαρακτήρος να αναρριχηθεί στα ύπατα αξιώματα της πολιτικής, όμως παρά τα εμπόδια που συνάντησε από τις κατεστημένες πολιτικές αντιλήψεις αξιοποίησε το πολιτικό βήμα για να προωθήσει δυναμικά και ισορ-ροπημένα τις ιδέες του. Σύστησε και προήδρευσε της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής για τη νέα διοίκηση της γεωργίας το 1895-’96. Στη μνημειώδη έκθεση που εκ-πόνησε καθορίζονται οι σχέσεις μεταξύ αυτοβοήθειας και κρατικής βοήθειας, μεταξύ εθελοντικών και κρα-τικών σωμάτων και ο ουσιαστικά αλληλοσυμπληρού-μενος συνεργατικός και όχι ανταγωνιστικός τους χα-ρακτήρας.

Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΟΥ

Περί το γύρισμα από τον 19ο στον 20ο αιώ-να έπρεπε πλέον να βρεθεί λύση στο πρό-βλημα της αγροτικής μεταρρύθμισης στην Ιρλανδία που επί 50 χρόνια ταλάνιζε δια-

Οράτιος Πλάνκετ,ο πρωτοπόρος Ιρλανδόςτου τρίτου τομέα εκατό χρόνια μετά μια παρουσίαση από τον Νίκο Γιαννή

Π Ρ Ο ς Ω Π Α Α Π Ο Τ Ο Ν Τ Ρ Ι Τ Ο Τ Ο Μ Ε Α 25


κομματικά την αγγλική πολιτική. Μετά την αποκατά-σταση των ακτημόνων με τον νόμο του Wyndham το 1903, το θέμα ήταν πως θα χτιστεί μια υγιής γεωργική οικονομία, άρα και μια υγιής εθνική οικονομία. Ιδιο-κτήτης τώρα ή ενοικιαστής πριν ο Ιρλανδός αγρότης έπρεπε να αποδεσμευθεί από τα χρέη του και να συγ-χρονίσει την παραγωγή του με τα κελεύσματα των και-ρών της διεθνούς αγοράς, να μορφωθεί, να αποκτήσει πόρους, να μειώσει την εξάρτηση του από τον έμπορο να σταθεί στα πόδια του. Ο Πλάνκετ κατάλαβε ότι ο δρόμος για την επίλυση του προβλήματος περνούσε μόνον μέσα από τον συνεταιρισμό των αγροτών, που θα αποδέσμευε τον αγρότη από τον τοπικό έμπορο καθιστώντας τον έναν δραστήριο «παίκτη» μέσα σε μια ευρύτερη οργάνωση που ενώ δεν θα του εξαφάνι-ζε την ελευθερία και την προσωπικότητα, ταυτόχρονα θα τον καθιστούσε κινητήρια δύναμη μέσα στην ομά-δα με στόχο το κοινό συμφέρον και τελικώς και την ατομική του ευδοκίμηση. Επρόκειτο για μια άλλη εκ-δοχή γόνιμης κινητοποίησης του ανθρώπινου ατομικι-σμού δια της υπαγωγής του στην αρχή «η ισχύς εν τη ενώσει». Τόσο το άτομο όσο και η ομάδα εξέρχονται ωφελημένοι, ενόσω ταυτόχρονα υποχρεωτικά εμπε-δώνεται ο αυτοδεσμευτικός σεβασμός στους κανόνες του συνόλου, που αποτελεί όρο της συνύπαρξης. Κα-τάλαβε όμως επίσης ο Πλάνκετ τον κίνδυνο απομεί-ωσης της προσωπικής σφαίρας και του εθελοντισμού-αυτοβοήθειας από την ανερχόμενη δύναμη των πόρων του κράτους και από την υπέρτερη οργάνωση του που μπορούσε να επιβάλλεται χάριν του νόμιμου κατανα-γκασμού. Έτσι συμπέραινε ότι «η ποιότητα της κοινό-τητας εξαρτάται από τον χαρακτήρα, την ηθική δύνα-μη και την οικονομική υπόσταση των μελών της. Και η κρατική δράση κρίνεται από την επίδραση που μπορεί να έχει στην ανάπτυξη της αυτοβοήθειας και των κοι-νωνικών προτερημάτων των πολιτών» (Δ.Θ.Πάνου). Να λοιπόν πως και πότε, μεταξύ άλλων, τίθενται οι βάσεις της αγγλοσαξωνικής επιφυλακτικότητας προς τον κρατισμό και σε αντίστιξη υπέρ της ανάπτυξης της κοινωνίας πολιτών και του πολιτικού φιλελευθε-ρισμού, που φτάνουν μέχρι τις μέρες μας στον βρετα-νικό ευρωσκεπτικισμό προς την απρόσωπη υπερ-ρυθ-μιστική γιγαντο-γεραφειοκρατία των Βρυξελλών, τη σοσιαλιστική ψυχοδομή που ενέπνευσε και παρήγαγε υπό τη γαλλική ιδεολογική και πολιτική ηγεμονία την κοινή αγροτική πολιτική της ΕΕ και στις περιβόητες

επιστροφές από τον κοινοτικό προϋπολογισμό προς το Ην. Βασίλειο «χάριν» της γεωργίας.

Από την άλλη ο Πλάνκετ έτρεφε συμπάθεια προς τους Φαβιανούς σοσιαλιστές και ιδιαίτερα προς τον επιφανέστερο θεωρητικό τους τον Σίντνευ Γουέμπ, οι οποίοι προσέβλεπαν στην επικράτηση του σοσιαλι-σμού, ως κοινωνικο-οικονομικού συστήματος διαμέ-σου της πολιτειακής παιδείας και της δημοκρατικής αγωγής του πολίτη, της εκπαίδευσης και της ανόδου του μορφωτικού επιπέδου και της οργάνωσης των ερ-γαζομένων και των πολιτών γενικότερα σε σωματει-ακές ενώσεις και συνεταιρισμούς. Ηταν μετριοπαθείς Αγγλοι διανοούμενοι οργανωμένοι σε μια εταιρεία που ιδρύθηκε το 1883 από τον Μπέρναρ Σω και συγκέρα-ζαν τον μαρξιστικό σοσιαλισμό με τον πολιτικό φιλε-λευθερισμό, ενώ είχαν πάρει το όνομα τους από τον Fabius Cunctator, πολιτικό αντίπαλο του Αννίβα, ο οποίος επεδίωκε να εφαρμόσει μια καλά σταθμισμένη επί τη βάσει των περιστάσεων μεταρρύθμιση.

Ο Πλάνκετ ήταν διαπρύσιος υποστηρικτής της μη βίας, κλασσικό παράδειγμα προτεραιότητας στον πειθαναγκασμό παρά στον εξαναγκασμό, μαχητικός οπαδός της ειρήνης ως σκοπό αλλά κυρίως ως μέσον. Εργαζόταν πάντοτε θεωρώντας ότι είναι δυνατόν να φέρει κοντά τους Ιρλανδούς μεταξύ τους και την Ιρ-λανδία με την Αγγλία, κάτι που φάνταζε για τους πολ-λούς σε μεγάλο βαθμό ανέφικτο.

Ο Πλάνκετ απέδωσε τόση σημασία στη συνεταιρι-στική εκπαίδευση όση και στον συνεταιρισμό ως κίνη-μα. Ηθελε να παρακινήσει και να εμπιστευθεί τον κό-σμο ν» αναλάβει την προσωπική του ευθύνη για τον βιοπορισμό του, η οποία περνούσε μέσα από το ν» ανα-λάβει την πολιτική του ευθύνη, που με τη σειρά της περνούσε μέσα από το συνεταιρίζεσθαι. Θεωρούσε ότι η τοπική αυτοδιοίκηση και η εθελοντική αυτοβοήθεια με μέσο τον συνεταιρισμό είναι οι πιο στέρεες βάσεις για μια εθνικής εμβέλειας αυτοδιοίκηση.

Η γραμματέας του Ιδρύματος Πλάνκετ στο Λονδί-νο Μάργκαρετ Ντίγκμπυ, έγραψε ένα μοναδικό βιβλίο, συναρπαστική βιογραφία για τον Πλάνκετ το 1919 που εκδόθηκε στην Οξφόρδη: Ενας Αγγλοαμερικανός Ιρ-λανδός. Όπως αναφέρεται σε αυτό «ο Πλάνκετ δεν φοβόταν τον θάνατο. Τρόμαζε όμως στην ιδέα ότι δεν θα είχε τελειώσει το έργο του». Όπως ο ίδιος γράφει προς το τέλος της ζωής του «Ολη μου τη ζωή την έζη-σα κατά έναν τρόπο για τους άλλους», επρόκειτο για



ένα σπάνιο είδος αλτρουιστή, η πίστη του στον συ-νεργατισμό συνιστούσε στη συνείδηση του ουσιαστι-κή βοήθεια προς τους άλλους. Ο συνδυασμός εθελο-ντισμού και κρατικής αρωγής που πρέσβευε ήταν μια πρωτότυπη αντίληψη, πρωτοποριακή θα λέγαμε για την εποχή της, πραγματικός πρόδρομος της κοινωνίας πολιτών και του εθελοντικού κινήματος, πληρέστερα του τρίτου τομέα. Κράτος και εθελοντισμός-αυτοβο-ήθεια χρειάζονται αμφότερα, πίστευε ότι «η εθελοντι-κή δράση είναι γόνιμη, αλλά και περιορισμένη και ότι η κρατική δράση είναι δυνατή, αλλά κινδυνεύει να δη-μιουργήσει ακαμψία στην Αρχή που διοικεί και να προ-καλέσει την ταπεινωτική αποδοχή από μέρους εκείνων που διοικούνται.

Λίγο πριν αφήσει τον κόσμο ετούτο κι ενώ όδευε πλέον προς το τελικό επέκεινα, αφού στα εγκόσμια επέκεινα είχε αναλώσει τη ζωή του, σπάνιος αγωνι-στής παρά τη φυματική και ασθενική του κράση, σε μια ομιλία του προς μια ομάδα παιδαγωγών του Λον-δίνου, συνόψισε ο ίδιος την ταραχώδη αλλά και πλου-σιότατη συναισθημάτων, εμπειριών και μοναδικών επι-τευγμάτων ζωή του, οι οποίες ξεπερνούν τα συνήθη ανθρώπινα μέτρα, επικαλούμενος τον τελευταίο στί-χο του Houghton

On again, the virtue lies in the struggle;not the prize

Την αρετή τη βρίσκεις πάντοτε στον αγώνα,όχι στο βραβείο.

Αυτή ακριβώς ήταν η στάση του Πλάνκετ απέναντι στη ζωή, ενός από τους εμπνευσμένους πρωτοπόρους του συνεταιριστικού κινήματος, του τρίτου τομέα όπως λέμε σήμερα, που ενέπνευσε χιλιάδες συνοδοιπόρων του και μεταλαμπάδευσε έκτοτε την ιδέα του συνεται-ρίζεσθαι σε όλα τα μήκη και πλάτη του δημοκρατικού κόσμου και των ανοιχτών κοινωνιών. Μαζί με τον Γερ-μανό Ράιφφαϊζεν και τον Δανό Γκρούντβιχ θεωρούνται οι σημαντικότεροι σκαπανείς της διεθνούς συνεταιρι-στικής κίνησης. Για τον Πλάνκετ και τους άλλους πρω-τοπόρους ο συνεργατισμός είναι ευγενής εθνική κίνη-ση με τα μέτρα της εποχής του, οικουμενική θα λέγαμε σήμερα και όχι τοπικιστική, συνδικαλιστική, ωφελιμι-στική ή ταπεινών ελατηρίων μετρίων δυνατοτήτων αν-θρώπων κίνηση. Μήπως η μονοσήμαντη προσήλωση στην απόκτηση του ατομικού βραβείου αντί του τίμι-ου αγώνα είναι μια από τις κύριες αιτίες της ελληνικής

δεισιδαιμονίας και μήπως γι» αυτό στη σύγχρονη Ελ-λάδα είναι αδύναμη η κοινωνία πολιτών;

Ο Πλάνκετ άφησε έναν κόσμο τελείως διαφορετι-κό από αυτόν που βρήκε, στις 26 Μαρτίου 1932, στο μεταξύ η Ιρλανδία έγινε ανεξάρτητη χώρα, η γεωργία της εκσυγχρονίστηκε και ευημερούσε, η Αμερική εξε-λίχθηκε στη σημαντικότερη παγκόσμια δύναμη και η Αγγλία αναπροσδιόρισε τον ηγεμονικό της ρόλο, οδη-γήθηκε σε μια μακροχρόνια στρατηγική συνεργασία με τις ΗΠΑ που διαρκεί όπως παρατηρούμε μέχρι τις μέ-ρες μας και αναθεώρησε τη στάση της απέναντι στη σχέση βιομηχανίας και γεωργίας θέτοντας σε αμφισβή-τηση την κοινωνική αξία του ατομικισμού. Ο β» παγκό-σμιος πόλεμος που ακολούθησε σφράγισε τις εξελίξεις αυτές και τη νέα πραγματικότητα, οδήγησε δε στον καταλυτικής σημασίας για την παγκόσμια ιστορία οι-κειοθελή συνεταιρισμό των αλληλο-σπαρασσόμενων μέχρι τότε ευρωπαϊκών κρατών. Πολλοί συνέβαλαν σε αυτήν την κοσμογονία και ένας από εκείνους που άφη-σαν το αποτύπωμα τους ήταν ο Πλάνκετ. Αγρότες, λο-γοτέχνες, πολιτικοί, μεταλλωρύχοι, αεροπόροι, άνθρω-ποι της πρόνοιας, ξένοι διπλωμάτες τον συνόδευσαν στην εξόδιο ακολουθία.

Συνήθως οι πραγματικοί αγωνιστές θυσιάζουν τη θέση τους για τον κοινωφελή στόχο που επιδιώκουν, ενώ οι άλλοι θυσιάζουν τον στόχο για τη θέση, ενδί-δοντας στην ψευδαίσθηση πως για να επιτύχεις σημα-ντικούς στόχους πρέπει να διαθέτεις πολιτική δύναμη, την οποία όμως για να αποκτήσεις κατά κανόνα έχεις αποπροσανατολισθεί από τον κοινωφελή στόχο. Οι πολιτικά δυνατοί που καταφέρνουν να στοχεύσουν με επιτυχία τον κοινωφελή στόχο είναι εκείνοι που συνή-θως αρκετά χρόνια μετά κατακτούν τη βαθειά και ανε-ξίτηλη αναγνώριση. Αυτοί όμως, μόνον εκ των υστέ-ρων διαγιγνώσκεται με ασφάλεια, τις κρίσιμες στιγμές που ήταν να επιλέξουν ανάμεσα στον εαυτό τους και στο δημόσιο καθήκον επέλεξαν το δεύτερο. Από τους πράγματι πολλούς που επιλέγουν το δεύτερο, αυτούς που προέρχονται και αμετακίνητοι εσαεί υπηρετούν και αγωνίζονται στην κοινωνία πολιτών και στο συνε-ταιριστικό αυτοβοηθητικό και αυτοδιοικητικό κίνημα, ελάχιστοι είναι εκείνοι που φτάνουν στο ουσιώδες βρα-βείο κι ακόμη πιο λίγοι εκείνοι που ευτυχούν στις μέ-ρες τους να το χαρούν. Ενας τέτοιος αγωνιστής ήταν ο Οράτιος Πλάνκετ.



Θέλω να αρχίσω λέγοντας πόσο ευτυχής είμαι που βρίσκομαι σήμερα εδώ ως υπουργός του τρίτου τομέα.

Και επ’ ευκαιρία των παρατηρήσεών μου θέλω να πω πώς βλέπω το ρόλο μου, να μιλήσω για το νέο Υπουργείο Τρίτου Τομέα που θα βασί-

ζεται στο Υπουργικό Συμβούλιο, όπου θα συνεργαστώ με την Hilary armstrong, την καγκελάριο του Δουκάτου του Λάνκαστερ, και θα ασχοληθώ με αυτά που κρί-νω ότι αποτελούν τις βασικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε από κοινού, συ-μπεριλαμβάνοντας αυτό τον απολογισμό.

Θέλω όμως επίσης να τονίσω ότι βρίσκομαι εδώ –όπως αρμόζει σε κάποιον που έχει αναλάβει τα καθήκοντά του εδώ και μια εβδομάδα– κυρίως για να ακού-σω και να μάθω από όλους εσάς που έχετε συγκεντρωθεί εδώ. Πράγματι, αυτό εί-ναι το όλο πνεύμα της σημερινής εκδήλωσης με τα σεμινάρια σε τόσες πολλές δι-αφορετικές πτυχές του έργου του τρίτου τομέα.

Μετά από ένα τόσο σύντομο χρο-νικό διάστημα στη θέση μου, δεν είμαι σήμερα εδώ για να σας πω τί είναι αυ-τό που πρέπει να γίνει. Αντ’ αυτού θέλω να προβληματιστούμε σχετικά με τους λόγους για τους οποίους είμαι τόσο χα-ρούμενος που μου δόθηκε μια τόσο ση-μαντική θέση και να δούμε ποιές από τις προκλήσεις μπορούμε να αντιμετω-πίσουμε από κοινού.

Όπως ίσως κάποιοι από εσάς έχε-

τε συμπεράνει, μεγάλωσα σε μια αρκε-τά πολιτικοποιημένη οικογένεια. Πολι-τικοποιημένη όχι απλώς με την έννοια ότι η πολιτική θεωρούνταν σημαντική, αλλά με την έννοια ότι διδάχτηκα ότι η αδικία της κοινωνίας δεν ήταν αναπό-φευκτη –και θα μπορούσε να αντιμε-τωπιστεί με την πολιτική. Επιπλέον, η ατμόσφαιρα της οικογένειάς μας ήταν τέτοια που υπήρχε μια αίσθηση ευθύ-νης για την αντιμετώπιση αυτών των

αδικιών. Όχι απαραίτητα με τη μετά-βαση στην πολιτική άμεσα --- αν και αυτό ακριβώς έχω κάνει – αλλά και με άλλους τρόπους.

Είμαι ενθουσιασμένος που κάνω αυ-τή τη δουλειά καθώς μου φαίνεται ότι αυτό που ενοποιεί τον τρίτο τομέα, τις εκατοντάδες χιλιάδες διαφορετικών οργανώσεων, είναι ακριβώς το ότι το ήθος που τους καθοδηγεί έχει ως στό-χο τη δημιουργία μιας δικαιότερης και πιο συνεκτικής κοινωνίας. Στην πρώτη μου εβδομάδα στη δουλειά, δυο διαφο-ρετικά γεγονότα με βοήθησαν να το δω ξεκάθαρα αυτό.

Την περασμένη Δευτέρα, παρα-κολούθησα την έναρξη του v, η οποία ακολουθώντας την Επιτροπή russell, θα επιδιώξει να προάγει περαιτέρω την κουλτούρα του εθελοντισμού των νέων. Μαζί με τον καγκελάριο του Υπουργεί-ου Οικονομικών, πήρα μέρος σε μια εκ-πληκτική εναρκτήρια εκδήλωση. Εκ-πληκτική επειδή διοργανώθηκε και παρουσιάστηκε από τους λαμπρούς νέ-

ED MILIBANDΟμιλία στην εναρκτήρια εκδήλωσητης ετήσιας Διάσκεψης15η Μαΐου 2010

Μετάφραση της Ελένης Κατσαμπούκα,τελειόφοιτης Φοιτήτριας Νομικής



ους της v20, της Συμβουλευτικής Επι-τροπής Νέων, η οποία τόνωσε τον εν-θουσιασμό και το πάθος τους για το v και τους έδωσε να καταλάβουν τον τρό-πο με τον οποίο θα μπορούσε να αλλά-ξει τη ζωή των νέων εθελοντών και των κοινοτήτων τους.

Στη συνέχεια, την Τετάρτη το βρά-δυ, είχα την τύχη να παρουσιάζω τα βραβεία Edge/New Statesman για την κοινωνική επιχείρηση. Οι αξιόλογοι κοι-νωνικοί επιχειρηματίες που συγκεντρώ-θηκαν στην εκδήλωση αποτέλεσαν έμπνευση. Τιμήσαμε ποικίλες οργανώ-σεις όπως την Hoxton apprenctice, που αλλάζει τις ζωές των νέων ανέργων στη Βρετανία και την amy Carter της οποί-ας η κοινωνική επιχείρηση οικο-τουρι-σμού βελτιώνει το βιοτικό επίπεδο των κατοίκων στη Μοζαμβίκη και διαφυ-λάσσει το περιβάλλον.

Έτσι, από τον εθελοντισμό στην παροχή δημόσιων υπηρεσιών, από την υπεράσπιση του μέσα από την κοινωνι-κή επιχείρηση, από τις μεγαλύτερες φι-λανθρωπικές οργανώσεις ως τις μικρό-τερες ομάδες της κοινότητας, πιστεύω ότι ο τρίτος τομέας αντιπροσωπεύει ένα σύνολο βαθιά ριζωμένων και σημαντι-κών αξιών. Αξιών που ομολογούν ότι εί-μαστε μέρος μιας ευρύτερης κοινότητας και ότι έχουμε την ευθύνη να αφήσου-με τον κόσμο ένα καλύτερο μέρος από ό, τι τον βρήκαμε.

Αλλά υπάρχει και κάτι άλλο σήμε-ρα, που είμαστε συγκεντρωμένοι εδώ, σε σύγκριση με πριν από είκοσι ή ακόμη και πριν από δέκα χρόνια. Ενώ παρα-τηρείται μια νέα τάση ατομικισμού που ήρθε για να μείνει από τη δεκαετία του 1980, παρατηρείται επίσης και μια νέα αίσθηση αλτρουισμού που συνυπάρχει παράλληλα με αυτήν. Τα άτομα που συνάντησα την περασμένη εβδομάδα μπορεί να είναι εξαιρετικά, αλλά υπάρ-χουν εκατομμύρια τέτοιων ατόμων σε όλη τη χώρα, που αποτελούν τμήμα ορ-γανώσεων του τρίτου τομέα.

Από τα 20 εκατομμύρια εθελοντών,

που κάνουν κάτι για την κοινότητά τους κάθε χρόνο έως το αξιόλογο «Κάντε τη φτώχεια παρελθόν» και τις αναδυόμε-νες μάζες περιβαλλοντικών κινημά-των, έως τους κοινωνικούς επιχειρημα-τίες και τα φιλανθρωπικά ιδρύματα και τις ηρωικές εθελοντικές οργανώσεις, η παρατήρηση μου θα ήταν ότι οι αξί-ες των μεγάλων οργανώσεων του τρί-του τομέα γίνονται και και πάλι οι αξίες που αποτελούν τον κορμό της κοινωνί-ας μας. Η αίσθηση ότι χρωστάμε ο ένας στον άλλο, ότι πρέπει να δώσουμε κά-τι πίσω στην κοινωνία, ότι δεν είμαστε απομονωμένα άτομα.

Εδώ όμως είναι το παράδοξο. Πα-ράλληλα με αυτή την αίσθηση αισιο-δοξίας και αλτρουισμού που διαπερνά πολλές κοινότητες και ανθρώπους στη χώρα μας, υπάρχει επίσης, μεταξύ άλ-λων, μια αίσθηση αποξένωσης, απελ-πισίας και εξατομίκευσης. Μια άποψη κατά την οποία η πολιτική δεν έχει εν-διαφέρον, αλλά και ότι η ζωή μπορεί να μην έχει σκοπό ή νόημα.

Καθημερινά με κάθε τρόπο, οργα-νώσεις του τρίτου τομέα παλεύουν ενά-ντια σε αυτή την αίσθηση αποξένωσης και απελπισίας με το πνεύμα της ελπί-δας και της δικαιοσύνης. Αλλά πρέπει να αναγνωρίσουμε πως η μάχη και μέ-ρος της δουλειάς μου είναι να ρωτήσω τί μπορεί να πράξει η κυβέρνηση για να υποστηρίξει εσάς, τους φορείς ελπίδας.

Η εταιρική συνεργασία είναι μια λέ-ξη που έχει χρησιμοποιηθεί πολύ, αλ-λά στον τομέα αυτό, συμβαίνει να εί-ναι αληθινή. Ο τρίτος τομέας μπορεί να κάνει τη διαφορά με τρόπους που η κυ-βέρνηση δεν μπορεί: προσεγγίζοντας αποκλεισμένες κοινότητες, ενισχύο-ντας την εμπιστοσύνη και τις ικανότη-τες αυτών που εργάζονται εθελοντικά και προσφέροντας καινοτόμες λύσεις στα νέα προβλήματα που αντιμετωπί-ζει η κοινωνία. Και σε αυτή τη διαδικα-σία, ο τρίτος τομέας μπορεί να χτίσει κοινωνικό κεφάλαιο και να δώσει φω-νή στις κοινότητες του με τρόπους που

η κυβέρνηση συχνά δεν μπορεί.H κυβέρνηση από την πλευρά της

έχει την ευθύνη για την κατασκευή δί-καιων, άριστων και υπεύθυνων υπηρε-σιών και μιας πιο σωστής, πιο δίκαιης κοινωνίας. Αυτό δεν μπορεί να το κάνει μόνη της και πρέπει να δουλέψει στε-νά σε συνεργασία με τον τρίτο τομέα, μεταξύ άλλων εξασφαλίζοντας ότι έχε-τε τις προϋποθέσεις και τη στήριξη για να κάνετε τη διαφορά με πολλούς δι-αφορετικούς τρόπους, όπως μπορείτε. Εκείνο το οποίο δεν σημαίνει τούτο κα-τά την άποψή μου είναι μια κυβέρνηση που αρνείται τις ευθύνες της να χρημα-τοδοτήσει σωστά τις υπηρεσίες και να προσπαθεί να κάνει τον τρίτο τομέα να αναστηλωθεί. Πραγματική συνεργασία σημαίνει τόσο η κυβέρνηση όσο και ο τρίτος τομέας να αναλαμβάνουν σοβα-ρές αρμοδιότητες.

Αυτό που ελπίζω είναι ότι τόσο οι αλλαγές που ανακοινώθηκαν λίγο πε-ρισσότερο από μια εβδομάδα πριν όσο και ο απολογισμός που κάνουμε σήμε-ρα προσφέρουν μια ευκαιρία στην κυ-βέρνηση και στον τρίτο τομέα να συ-νεργαστούν πιο αποτελεσματικά και να παλέψουν ενάντια στις κοινές προκλή-σεις που η κοινωνία μας αντιμετωπίζει.

Έτσι, επιτρέψτε μου να πω κάτι σχε-τικά με τις αλλαγές που ανακοινώθη-καν στις ευθύνες εντός της κυβέρνησης.

Το νέο Υπουργείο Τρίτου Τομέα θα συγκεντρώσει τις τρέχουσες εργασίες από όλη την κυβέρνηση, συμπεριλαμ-βανομένης της Διεύθυνσης Ενεργών Κοινοτήτων του Υπουργείου Εσωτερι-κών και της Μονάδας Κοινωνικών Επι-χειρήσεων του Υπουργείου Εμπορίου και Βιομηχανίας.

Η ευκαιρία που αυτό αντιπροσω-πεύει είναι ότι για πρώτη φορά, θα υπάρξει ένα υπουργείο αφιερωμένο στο συντονισμό των εργασιών που γίνονται στον τρίτο τομέα και ένας υπουργός τρίτου τομέα, του οποίου οι πρωταρ-χικές ευθύνες άπτονται της συνεργα-σίας με τον τομέα. Επιπλέον, με το να



γίνονται τώρα οι εργασίες του τρίτου τομέα στο κέντρο της κυβέρνησης, το έργο σας τίθεται στην καρδιά της κυ-βέρνησης, αντανακλώντας τον τρόπο με τον οποίο ο τομέας έχει τόσο μεγά-λη επίδραση σε τόσα πολλά κομμάτια της εθνικής μας ζωής.

Η δημιουργία ενός Υπουργείου Τρί-του Τομέα συνάδει με την αναγνώρι-ση του πόσο διαφορετικές είναι οι ανά-γκες και τα συμφέροντα του τομέα. Γνωρίζουμε ότι τα προβλήματα και οι προτεραιότητες που αντιμετωπίζει μια μεγάλη κοινωνική επιχείρηση είναι δραματικά διαφορετικά από εκείνα που αντιμετωπίζει μια μικρή οργάνωση της κοινότητας. Θέλουμε να διασφαλίσου-με ότι αυτό θα αντικατοπτρίζεται πλή-ρως στην προσέγγιση του νέου υπουρ-γείου και ότι θα συμμετέχουν άτομα με γνώσεις και εμπειρία στα διάφορα τμή-ματα του τομέα σε όλες τις πτυχές του έργου μας.

Θέλω επίσης να τονίσω ότι η δημι-ουργία του νέου υπουργείου, δεν ση-μαίνει ότι κατά κάποιον τρόπο μόνο το Υπουργείο θα είναι πλέον υπεύθυνο για την συνεργασία μαζί σας. Ακριβώς το αντίθετο. Κάθε τμήμα είναι και πρέ-πει να είναι ένα τμήμα του «τρίτου το-μέα». Εμείς, στο Υπουργείο θα είμαστε συντονιστές, αλλά με τον ενισχυμένο ρόλο που ο τρίτος τομέας παίζει σε τό-σο πολλούς τομείς, κάθε τμήμα σχετί-ζεται άμεσα με τον τρίτο τομέα.

Το Υπουργείο Οικονομικών, λόγω του ρόλου του στη φορολογία και τις δημόσιες δαπάνες, εργαζόμενο μέσω της νέας του Μονάδας για τη Φιλαν-θρωπία και τη Χρηματοδότηση του Τρί-του Τομέα. Η νέα υπηρεσία Κοινοτήτων και Τοπικής Αυτοδιοίκησης, σε συνερ-γασία με την τοπική αυτοδιοίκηση για να ενσωματώσει το ρόλο των οργανώ-σεων του τρίτου τομέα σε κοινότητες και τη λήψη αποφάσεων σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο. Το Υπουργείο Εμπορίου και Βιομηχανίας με τις οργα-νώσεις επιχειρήσεων και καταναλωτών,

που εξυπηρετούν κοινωνικές επιχειρή-σεις και που συνεργάζονται με άλλες οργανώσεις του τρίτου τομέα. Και πολ-λοί άλλοι μέσα από κάθε κυβερνητική υπηρεσία.

Συνεπώς, στο Υπουργείο μία από τις ευθύνες μας θα είναι να συνεργαστούμε με συναδέλφους σε κάθε κυβερνητική υπηρεσία για θέματα του τρίτου τομέα. Κάθε κυβερνητική υπηρεσία πρέπει να σταθμίσει μια σειρά θεμάτων κατά τη λήψη αποφάσεων. Βλέπω ως τμήμα της δουλειάς μου, να προσπαθήσω να δια-σφαλίσω ότι τα συμφέροντα και οι ανά-γκες του τρίτου τομέα --- ως μέρος μιας συνολικής προσέγγισης--είναι κεντρικά σε αυτές τις αποφάσεις. Ο στόχος μου: να αποτελέσω μια φωνή στην κυβέρνη-ση για τον τρίτο τομέα.

Για να γίνω αυτή η φωνή, θα πρέ-πει να κατανοήσω σωστά τα συμφέρο-ντα και τις απαιτήσεις του πολυποίκι-λου τομέα που εκπροσωπείτε. Γι αυτό τις επόμενες εβδομάδες και τους επό-μενους μήνες θέλω να συναντήσω και να ακούσω όσο το δυνατό περισσότε-ρους και διαφορετικούς εκπροσώπους του τομέα και όχι μόνο να συζητήσω τα βασικά ζητήματα που αντιμετωπίζετε, αλλά και το πώς το Υπουργείο μπορεί να λειτουργήσει καλύτερα για την κά-λυψη των αναγκών σας.

Θέλω επίσης να τονίσω ότι το σημα-ντικό έργο της κυβέρνησης σχετικά με τα ζητήματα που σας αφορούν θα απο-τελέσει προτεραιότητα. Στόχος μας εί-ναι να επαναφέρουμε το Φιλανθρωπικό Πρόγραμμα στη Βουλή των Κοινοτή-των το ταχύτερο δυνατόν, έτσι ώστε να μπορέσει στη συνέχεια να γίνει νόμος, μετά από μακρά διαδικασία του ελέγ-χου και εξέτασης. Θα συνεχίσουμε την πορεία προς την επένδυση στην ανά-πτυξη του τομέα, μεταξύ άλλων μέσω των Futurebuilders και των Capacity Builders. Θα δημοσιευτούν σχέδια πα-ροχής δημόσιων υπηρεσιών και κοινω-νικής δράσης των επιχειρήσεων.

Ο απολογισμός προσφέρει επίσης

την ευκαιρία όχι μόνο να αντιμετωπί-σουμε τα άμεσα προβλήματα, αλλά να εργαστούμε από κοινού για τον καθο-ρισμό και, στη συνέχεια, την εφαρμογή ενός μακροπρόθεσμου οράματος για το ρόλο που ο τομέας μπορεί να διαδραμα-τίσει στην κοινωνία μας.

Σήμερα το απόγευμα, συνάδελφοι από το Υπουργείο Οικονομικών θα μι-λήσουν λίγο περισσότερο σχετικά με το πώς ο απολογισμός θα ενταχθεί στην συνολική διαδικασία αναθεώρησης των δαπανών. Αλλά θέλω να ξεχωρίσω ορι-σμένα από τα βασικά θέματα που πι-στεύω ότι πρέπει να αντιμετωπίσουμε. Πολλές από τις διάφορες προκλήσεις αντικατοπτρίζονται στα σεμινάρια τα οποία διεξάγουμε σήμερα. Επιτρέψτε μου να ξεχωρίσω πέντε που φαίνεται να δεσπόζουν.

Πρώτον, η συμμετοχή των πολι-τών. Αυτό αφορά ακριβώς στο ζήτη-μα που έθεσα για την αποξένωση και την εξατομίκευση. Όταν κοιτάζω τη δι-κή μου εκλογική περιφέρεια του Βορεί-ου doncaster, ξέρω ότι μέρος του προ-βλήματος είναι ότι σε θέματα μεγάλα και μικρά οι άνθρωποι νιώθουν μια αί-σθηση αδυναμίας και ματαιότητας. Με-ρικές φορές αυτό απαιτεί πιο εξυπηρε-τικές δημόσιες υπηρεσίες, αλλά συχνά πολλά μπορούν να επιτευχθούν από οργανώσεις του τρίτου τομέα επιδιώ-κοντας την προσέγγιση και τη συνερ-γασία με άτομα που νιώθουν ευάλωτα και ανίσχυρα. Αλλά πώς μπορούμε να διευκολύνουμε τη διάδοση των ορθών πρακτικών ευρύτερα; Είτε πρόκειται για νέους ανθρώπους που θέλουν ένα καλύτερο χώρο για τη νεολαία και δι-απιστώνουν ότι δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση σε κεφάλαια είτε για άτο-μα μεγαλύτερης ηλικίας που επιθυ-μούν καλύτερες μεταφορές στην κοι-νότητα ώστε να τους μεταφέρουν, όπου θέλουν να πάνε, πώς μπορούν να εν-δυναμωθούν; Πολλά από αυτά θα εξαρ-τηθούν από την ύπαρξη σωστών σχέσε-ων σε τοπικό επίπεδο, όπου το έργο μας



με το νέο Τμήμα Κοινοτήτων και Τοπι-κής Αυτοδιοίκησης θα είναι σημαντικό.

Δεύτερον, η παροχή δημοσίων υπη-ρεσιών. Πιστεύω ότι θα πρέπει να εί-μαστε σαφείς σχετικά με τους λόγους για τη χρήση του τρίτου τομέα σε θέ-ματα παροχής: αφορά στη βελτίωση των υπηρεσιών καθώς και στη διάδο-ση ορθών και καινοτόμων πρακτικών. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα όπου η καινοτομία του τρίτου τομέα, η εμπλο-κή των χρηστών και η ικανότητα τους να προσεγγίσουν άτομα απέδειξε την αξία του, για παράδειγμα μέσω του New deal και σε συνεργασία με ανήλικους παραβάτες. Η κυβέρνηση έχει ήδη λά-βει ορισμένα σημαντικά μέτρα για την αντιμετώπιση των εμποδίων στο έργο των οργανώσεων του τρίτου τομέα, αλ-λά ξέρω ότι υπάρχουν περισσότερα που μπορούμε να κάνουμε.

Τρίτον, ο εθελοντισμός. Ο εθελοντι-σμός δημιουργεί μια σχέση μεταξύ ατό-μων και των κοινοτήτων που συχνά δε θα συναντούσαν ο ένας τον άλλο. Εκα-τομμύρια άνθρωποι είναι εθελοντές στη χώρα μας αλλά πώς μπορούμε να επε-κτείνουμε το εύρος του εθελοντισμού σε κοινότητες, τομείς και ομάδες ηλικιών; Πώς μπορούμε να οικοδομήσουμε την κοινωνική συνοχή και την κοινότητα μεταξύ νέων και ηλικιωμένων, ατόμων με διαφορετικές θρησκείες, από διαφο-ρετικές τάξεις μέσω του εθελοντισμού και της καθοδήγησης; Πώς μπορούμε να ενισχύσουμε την αίσθηση της ευθύ-νης σε όλους όσους έχουν επιτύχει στη ζωή και πρέπει να δώσουν κάτι πίσω;

Τέταρτον, επιχειρηματικό πνεύμα και καινοτομία. Η Βρετανία έχει φα-νταστικούς κοινωνικούς επιχειρημα-τίες – που ενεργούν, με τη συμμετοχή ποικίλου εργατικού δυναμικού, εισάγο-ντας σε επιχειρήσεις όσους μπορεί να μην σκέφτηκαν ποτέ τον εαυτό τους ως επιχειρηματίες, με χιλιάδες επιχει-ρήσεις, με εκατοντάδες χιλιάδες εργα-ζομένων, προσφέροντας δισεκατομμύ-ρια στο ΑΕΠ. Αλλά πώς μπορούμε να

προχωρήσουμε στο επόμενο επίπεδο, από τις εργασίες στην κοινωνική επιχει-ρηματική εκπαίδευση στα σχολεία για τα θέματα της χρηματοδότησης και το άνοιγμα νέων αγορών για τις κοινωνι-κές επιχειρήσεις; Πώς μπορούμε να βο-ηθήσουμε αυτές τις κοινωνικές επιχει-ρήσεις που έχουν μεγάλη επιτυχία στη φάση εκκίνησης να διευρύνουν το πεδίο τους και να επεκτείνουν τις επιχειρήσεις τους με ένα ευρύτερο φάσμα ανθρώπων και τόπων; Και σε όλο το φάσμα του τρί-του τομέα, τί μπορούμε να κάνουμε για να συμβάλλουμε στην προώθηση της καινοτομίας και του δυναμισμού που υπάρχει σε τόσα πολλά φιλανθρωπικά ιδρύματα και σε εθελοντικές και κοινο-τικές οργανώσεις;

Αυτές οι τέσσερις πρώτες προκλή-σεις καλύπτουν ορισμένα από τα ση-μαντικά αποτελέσματα που επιδιώκου-με να επιτύχουμε μαζί. Αλλά γνωρίζω επίσης ότι η επίτευξη αυτών των απο-τελεσμάτων εν μέρει στηρίζεται στην επίτευξη προόδου όσον αφορά σε μια πέμπτη πρόκληση- τη βελτίωση της βά-σης των πόρων του τομέα.

Νομίζω ότι είναι ευρέως αποδεκτό ότι το Μνημόνιο (Compact) αποτέλε-σε σημαντικό βήμα προς τη βελτίωση της βεβαιότητας και της σαφήνειας για το τι ο τρίτος τομέας θα μπορούσε να αναμένει από την άποψη της χρημα-τοδότησης. Αλλά ξέρω ότι εξακολου-θούν να υπάρχουν ζητήματα που πρέ-πει να αντιμετωπιστούν γύρω από την πλήρη ανάκτηση του κόστους και γύ-ρω από τις πολλές πηγές από τις οποίες προκύπτει η χρηματοδότηση. Σήμερα κάνουμε ένα βήμα προς τα εμπρός με τη δημοσίευση αναθεωρημένων κατευ-θυντήριων γραμμών για εκ του νόμου χρηματοδότες. Δεν υπόσχομαι μαγικές λύσεις, αλλά γνωρίζω ότι αυτό πρέπει να συνεχίσει να εξετάζεται, με βάση το Μνημόνιο (Compact).

Αυτές είναι κάποιες πρώτες εντυ-πώσεις που θα εξελιχθούν μέσα στις επόμενες εβδομάδες και στους επόμε-

νους μήνες. Αυτό που ξέρω με βεβαιό-τητα είναι ότι οι απαντήσεις στις προ-κλήσεις πρέπει να προέρχονται από εσάς σε αυτή την αίθουσα και από τις εκατοντάδες χιλιάδες ατόμων του τρί-του τομέα σε όλη τη χώρα. Γι’ αυτό ξεκι-νάμε αυτό τον απολογισμό με τις περισ-σότερες μέχρι σήμερα διαβουλεύσεις με τον Τομέα: περιφερειακές εκδηλώσεις, ανεπίσημες συζητήσεις, λεπτομερής συνεργασία με οργανώσεις του κλά-δου. Αυτό θα περιλαμβάνει συμμετοχή σε επίπεδο βάσης, ώστε να ακουστεί η φωνή των μικρότερων οργανισμών - τό-σο για να ακούσουμε τις σκέψεις τους, καθώς επίσης και για να τους κάνουμε να συμμετέχουν περισσότερο στο πώς βλέπουμε το μέλλον.

Συμπέρασμα

Επιτρέψτε μου να τελειώσω με αυτή τη σκέψη. Μπορεί να μην συμφωνούμε πάντοτε καθώς

δουλεύουμε μαζί. Μπορεί να μην εί-μαι σε θέση να παράσχω ό, τι θέλετε. Αυτό που υπόσχομαι είναι να κατα-βάλλω κάθε δυνατή προσπάθεια για να ακούσω και να μάθω από εσάς, τους ειδικούς. Παρόλα αυτά, θα νιώσετε κά-ποιες φορές την ανάγκη να επισημά-νετε πού πηγαίνουμε στραβά. Αυτό εί-ναι φυσικό, υγιές και μέρος της ανε-ξαρτησίας που δικαίως έχετε. Θα προ-σπαθήσω όσο μπορώ και εγώ ώστε να την έχετε.

Ειλικρινά πιστεύω ότι έχουμε ένα κοινό αγώνα, μια κοινή αποστολή. Με την κυβέρνηση να διαδραματίζει το ρό-λο της, τον τρίτο τομέα να κάνει αυτό που κάνει καλύτερα, μπορούμε να αλ-λάξουμε πραγματικά τη ζωή εκατομμυ-ρίων ανθρώπων κατά τα επόμενα έτη και να συμβάλλουμε στην εκπλήρωση του οράματος για μια διαφορετική, πιο ευαισθητοποιημένη, πιο δίκαιη κοινω-νία. Αυτή είναι μια τεράστια αποστο-λή, στην οποία έχω την τιμή να συμμε-τέχω. Ανυπομονώ να συνεργαστώ μαζί σας για να το πετύχουμε.



Εργατικό ΜανιφέστοΔεν υπάρχουν νέες πολιτικές, αλλά υποσχέσεις για ανάπτυξη των επενδύσε-

ων στον τομέα της κοινωνικής επιχείρησης και για αυξημένη υποστήριξη στις φι-λανθρωπικές οργανώσεις που ανταγωνίζονται για συμβάσεις του δημόσιου τομέα.

Μια επανεκλεγείσα κυβέρνηση των Εργατικών θα δώσει μεγαλύτερη υποστήρι-ξη στις οργανώσεις του τρίτου τομέα ώστε να παράσχουν δημόσιες υπηρεσίες και να προσφέρουν 75 εκατ. £ σε μια τράπεζα κοινωνικών επενδύσεων, σύμφωνα με το μα-νιφέστο του κόμματος.

Το έγγραφο, που γράφτηκε από τον πρώην υπουργό τρίτου τομέα Εντ Μίλι-μπαντ και ξεκίνησε από τον πρωθυπουρ-γό Γκόρντον Μπράουν στις δυτικές κε-ντρικές κομητείες σήμερα, επιβεβαιώνει και πάλι τη στήριξη στον τομέα από δι-άφορες απόψεις, συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικών επιχειρήσεων, αλλά δεν δίνει εχέγγυα για καμία νέα πολιτική.

Το κόμμα υπόσχεται να διεξάγει δι-αβουλεύσεις για να προσδώσει ένα νόμι-μο έρεισμα στο Σύμφωνο της Επιτροπής, υποστηρίζοντας την υποβολή των κτιρί-ων σε κοινοτικό έλεγχο και ιδρύοντας μια Εθνική Υπηρεσία για την Κοινότητα των Νέων, στην οποία οι νέοι θα προσφέρουν εργασία τουλάχιστον 50 ωρών στην κοι-νότητά τους ως την ηλικία των 19.

Το μανιφέστο αναφέρει ότι το Εργατι-κό Κόμμα εκτιμά σθεναρά την ανεξαρτη-σία του εθελοντικού και του κοινωνικού το-μέα, με τις εκδηλώσεις του. Μεταρρύθμιση του συστήματος Gift aid δεν αναφέρεται.

Παροχή δημόσιων υπηρεσιών: Το μανιφέστο αναφέρει ότι το κόμμα θα πα-ράσχει «μεγαλύτερη υποστήριξη στις ορ-γανώσεις του τρίτου τομέα όσον αφορά τον ανταγωνισμό για τις συμβάσεις του δημοσίου τομέα, διασφαλίζοντας ότι υπάρχουν ίσοι όροι ανταγωνισμού στο δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα», παρά το γεγονός ότι δεν συμπεριλαμβάνει στέρε-

ες δεσμεύσεις.Αναφέρει ότι το κόμμα θα υποστηρί-

ξει ένα ρόλο για τον «ανεξάρτητο τομέα» - χωρίς να διακρίνει μεταξύ του εθελοντι-κού και του ιδιωτικού τομέα - στην πα-ροχή υπηρεσιών του ΕΣΥ που παρουσι-άζουν χαμηλή απόδοση αλλά μόνο αφού δοθεί στο προσωπικό του ΕΣΥ η ευκαιρία να βελτιωθεί.

Τράπεζα Κοινωνικών Επενδύσεων: Το έγγραφο αναφέρει ότι η σχεδιαζόμενη τράπεζα κοινωνικών επενδύσεων θα λά-βει £ 75 εκατ. από τα έσοδα των αδρανών τραπεζικών λογαριασμών. Προγενέστερα τεκμήρια των τραπεζών, συμπεριλαμβα-νομένων των στοιχείων που κυκλοφόρη-σαν στον προϋπολογισμό του περασμέ-νου μήνα, ανέφεραν ότι θα λάβει «μέχρι και £ 75 εκατ.»

Εθνικό Λαχείο: Υπόσχεται, επίσης, να προωθήσει «την μεγαλύτερη συμμετο-χή του κοινού στον τρόπο με τον οποίο τα έσοδα από το Εθνικό Λαχείο δαπανώνται για καλούς σκοπούς». Μετά τους Ολυμπι-ακούς Αγώνες το 2012, η χρηματοδότη-ση του λαχείου που έχει εκτραπεί για να στηρίξει το έργο θα επιστρέψει, αναφέρει.

Κοινωνική Επιχείρηση: Το έγγρα-φο αναφέρει ότι η Κυβέρνηση θα στηρί-ξει την ανάπτυξη της κοινωνικής επιχείρη-σης μέσω της «δημιουργίας περισσότερων κοινωνικών κέντρων επιχειρήσεων σε κά-

θε κοινότητα - βοηθώντας περισσότερο να εισέλθει στο στάδιο πραγματοποίησης».

«Θα επεκτείνουμε το δικαίωμα των εργαζόμενων του δημόσιου τομέα να ζη-τήσουν να παρέχουν υπηρεσίες πρώτης γραμμής μέσα από μια κοινωνική επιχεί-ρηση,» αναφέρει. «Εργαζόμενοι του δη-μόσιου τομέα στο Εθνικό Σύστημα Υγεί-ας, σήμερα, απολαμβάνουν το δικαίωμα αυτό. Θα το επεκτείνουμε σε περισσότε-ρες δημόσιες υπηρεσίες, συμπεριλαμβα-νομένης της κοινωνικής πρόνοιας, με με-γαλύτερη συμμετοχή των κοινοτήτων στη διοίκησή τους»

Συνεργασία και αμοιβαιότητα: υπό-σχεται, επίσης, «μια νέα αλληλοβοήθεια», λέγοντας ότι το κόμμα θέλει να δει περισ-σότερες τοπικές οργανώσεις να λειτουρ-γούν σε συνεργασία μέσω της επέκτασης του αριθμού των εταιρειών με ενδιαφέρον για την κοινότητα και των αμοιβαίων ορ-γανώσεων. Υπόσχεται να προωθήσει τη χρήση των μετοχών της κοινότητας ώστε να επιτρέψει στον κόσμο να αγοράσει ένα μερίδιο σε τοπικές επενδύσεις όπως πο-δοσφαιρικούς συλλόγους, παμπ και κα-ταστήματα. Η British Waterways θα γί-νει ένας συνεταιρισμός συνεργασίας, λέει.

Δεσμεύεται επίσης να προωθήσει αμοιβαίες ομοσπονδίες τοπικών κέντρων για τα παιδιά για το καλό της κοινότητας.

Κοινωνικά Ομόλογα: Το έγγραφο δεσμεύεται επίσης να προωθήσει τα κοι-νωνικά ομόλογα, τα οποία επιτρέπουν στις οργανώσεις του τρίτου τομέα να προσελκύσουν χρηματοδότηση για έρ-γα που υποστηρίζονται από την υπόσχε-ση κυβερνητικών πληρωμών στους κατό-χους ομολόγων με βάση τη σειρά τους. Το μοντέλο ήδη εφαρμόζεται πειραματικά στο peterborough.

Εργατικό Μανιφέστο - Εκτιμούμε τον Εθελοντικό Τομέατου Andy Ricketts, πηγή Third Sector Online, 12 April 2010

Μετάφραση της Ελένης Κατσαμπούκα, τελειόφοιτης Φοιτήτριας ΝομικήςΠερίληψη προεκλογικού προγράμματος των Εργατικών για τις εκλογές του Μαΐου 2010 στη Αγγλία



Ο Τρίτος Τομέας στην Αγγλία αποτελεί παραδοσιακά κατά την τελευ-ταία εικοσαετία, βασικό άξονα της πολιτικής, οικονομικής και κοι-νωνικής ζωής της χώρας και αντικείμενο πολιτικής αντιπαράθεσης μεταξύ των πολιτικών κομμάτων. Παρ’όλο που υπάρχει πληθώρα

ορισμών για τη σημασία του όρου, σύμφωνα με τον ορισμό της βρετανικής κυ-βέρνησης ο Τρίτος Τομέας αποτελείται από το σύνολο των Μη Κυβερνητικών Οργανισμών που διέπονται από μη κερδοσκοπικό χαρακτήρα και επενδύουν το πλεόνασμά τους κατά κύριο λόγο στην υλοποίηση κοινωνικών, πολιτιστικών ή περιβαλλοντολογικών στόχων. Περιλαμβάνει εθελοντικούς και κοινοτικούς ορ-γανισμούς, φιλανθρωπίες, κοινωνικές οργανώσεις, συνεταιρισμούς και κοινωνι-κές επιχειρήσεις. Το πολιτικό ενδιαφέρον στηρίζεται σε δύο άξονες: Πρώτον, ο Τρίτος Τομέας στην παροχή υπηρεσιών και δεύτερον, ο Τρίτος Τομέας σαν όρ-γανο για την ανανέωση της δημοκρατίας και την προώθηση της ενεργού συμ-μετοχής του πολίτη στα κοινά.

Το Εργατικό κόμμα (New labour) κατά τη διάρκεια της κυβερνητικής του θητείας από το 1997 μέχρι και τον Μά-ιο του 2010 προώθησε ενεργά τη «σύ-σφιξη» των σχέσεων Τρίτου Τομέα και κράτους καθώς και την ανεξάρτη-τη ανάπτυξη του χώρου, διαδικασία η οποία ξεκίνησε με εντονότερους ρυθ-μούς από τον Μάιο του 2006, οπότε δη-μιουργήθηκε το Υπουργείο για τον Τρί-το Τομέα (Office of the Third Sector). Η κυβέρνηση συνασπισμού του Συντηρη-τικού και του Φιλελεύθερου κόμματος με Πρωθυπουργό τον david Cameron που εκλέχτηκε στις 7 Μαΐου 2010 συ-νέχισε την πολιτική αυτή, μετονομάζο-ντας όμως το Υπουργείο τον Μάιο του 2010 σε Γραμματεία της Κοινωνίας Πο-λιτών (Office for Civil Society) και υλο-ποιώντας από τον Ιούλιο του 2010 την πολιτική του «Big Society», η οποία εναποθέτει ιδιαίτερο βάρος στον ρό-λο του Τομέα στην παροχή υπηρεσιών.

Η πολιτική για τον Τρίτο Τομέα αποτελεί ουσιαστικό σημείο διαφορο-ποίησης μεταξύ του Εργατικού και του Συντηριτικού κόμματος, καθώς το τε-

λευταίο τόσο ως Αντιπολίτευση όσο και ως Κυβέρνηση επικεντρώνεται σχεδόν αποκλειστικά στον ρόλο των οργα-νώσεων της κοινωνίας πολιτών στην κοινωνική οικονομία και την παροχή υπηρεσιών. Από την άλλη πλευρά το Εργατικό κόμμα είχε αναδείξει τον Τρί-το Τομέα ως κλειδί για την ανανέωση της σχέσης μεταξύ κράτους και πολίτη και της εμπιστοσύνης στο πολίτευμα.

Ο Ανάπτυξη της πολιτικής για τον Τρίτο Τομέα υπό την Κυβέρνηση του Εργατικού Κόμματος (New Labour)

Η πολιτική που ακολούθησε το Εργατικό Κόμμα στηρίχτηκε στην παραδοχή ότι το κομμα-

τικό σύστημα διακυβέρνησης βρίσκε-ται σε κρίση και στην αρχή ότι πρέπει να ανανεωθεί η σχέση κράτους-πολίτη με την προώθηση του τελευταίου στην ενεργό συμμετοχή. Ο Τρίτος Τομέας, όρος που εισήγαγε και εδραίωσε η κυ-βέρνηση Blair αποτέλεσε τον συνδετι-κό κρίκο για την εφαρμογή αυτής της πολιτικής.

Τον Ιούλιο του 2007 δημοσιεύτη-κε η ολοκληρωμένη κυβερνητική ανα-φορά με τίτλο «Το μέλλον του Τρίτου Τομέα στην κοινωνική και οικονομική αναγέννηση», την οποία προλόγισε ο τότε πρωθυπουργός, Gordon Brown, παραθέτοντας τα σημεία - κλειδιά για την πολιτική της τότε κυβέρνησης με βάση τις αρχές της ανεξαρτησίας του χώρου, της υποχρέωσης ενίσχυσής του από την κυβέρνηση και τη στήριξη του ρόλου του Τομέα στην προάσπιση της κοινωνικής δικαιοσύνης και στην εκ-προσώπηση αδύνατων ομάδων. Ο πο-λιτικός σχεδιασμός της κυβέρνησης του Εργατικού κόμματος επικεντρώ-θηκε σε έξι σημεία:1. Ισχυρότερη φωνή και θέση για τον

τρίτο τομέα2. Ενδυνάμωση των κοινοτήτων3. Αναμόρφωση των δημόσιων υπηρε-

σιών4. Προώθηση κοινωνικών επιχειρήσεων5. Δημιουργία κατάλληλου περιβάλλο-

ντος για την υγιή ανάπτυξη του τρί-του τομέα

6. Κυβερνητικές δράσεις για την επι-στασία της εφαρμογής των προηγου-μένων.

Στα πλαίσια της εφαρμογής της στρατηγικής αυτής δημιουργήθηκε το ταμείο «FutureBuilders» με προϋπολο-γισμό £215 εκ με στόχο την ανάπτυξη της καινοτομίας στο χώρο και την εξεύ-ρεση νέων τρόπων για τη βελτίωση της σχέσης μεταξύ καινοτόμων στον Τρίτο Τομέα, αναληφθέντων δημοσίων έργων και κοινωνικών επενδυτών. Η ανάπτυ-ξη του ρόλου των οργανώσεων της κοι-νωνίας πολιτών στην ανάληψη κρατι-κών έργων αποτέλεσε καίρια πολιτική της εργατικής κυβέρνησης. Χαρακτη-

Ο Τρίτος Τομέας στο Ην. Βασίλειοτης Ντίνας Καρύδη μέλους Δ.Σ. Ευρωπαϊκή Εκφραση, Junior Research Fellow, ΕΛΙΑΜΕΠ



ριστικά κατά την περίοδο 2000-2008 η αξία των κρατικών συμβολαίων αυξή-θηκε κατά £4 εκ. Παράλληλα ενισχύ-θηκε η συνεργασία στην παραγωγή πο-λιτικής και η ενίσχυση της συμμετοχής των πολιτών στα κοινά μέσω της υιοθέ-τησης του επονομαζόμενου «National Contract», ένα μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ των οργανώσεων κοινωνίας πο-λιτών και της κυβέρνησης το οποίο στη συνέχεια χρησιμοποιήθηκε και ως μο-ντέλο για την ανάπτυξη αντίστοιχων «μνημονίων» σε τοπικό επίπεδο. Πα-ρότι μη δεσμευτικό λειτούργησε κα-τά την περίοδο της διακυβέρνησης του εργατικού κόμματος ως καθοδηγητικό πλαίσιο για τη διαχείριση πολλαπλών ζητημάτων συμπεριλαμβανομένων της ανάληψης δημόσιων έργων και της δι-αβούλευσης, με τη δημιουργία ανεξάρ-τητης επιτροπής ως τοποτηρητή της εφαρμογής των αρχών αυτών.

Η πολιτική του Συντηρητικού Κόμματος (Conservative Party) και το μέλλον του χώρου

Το Συντηρητικό κόμμα ως κυβέρ-νηση συνασπισμού με το κόμμα των Φιλελεύθερων Δημοκρατι-

κών (liberal democrarts), αν και προ-ωθεί ενεργά τον ρόλο του Τρίτου Το-μέα, επικεντρώνεται περισσότερο στον ρόλο που αυτός μπορεί να παίξει στην παροχή δημόσιων υπηρεσιών. Αυτό φάνηκε ξεκάθαρα τόσο στο προεκλο-γικό μανιφέστο του κόμματος όσο και στην υλοποίηση της στρατηγικής «Big Society» που αφορά την κοινωνία πο-λιτών και κινείται γύρω από τις αρχές της παροχής υπηρεσιών, της απλοποί-ησης του διαχειριστικού μοντέλου των οργανώσεων και την ενίσχυση της ανε-ξαρτησίας του χώρου. Ο χώρος της κοι-νωνίας πολιτών προωθείται από τους συντηρητικούς ως εναλλακτική λύση στο πρόβλημα της παροχής υπηρεσι-ών εφόσον διαθέτει δύο βασικά χαρα-κτηριστικά. Προσαρμοστικότητα στις

ανάγκες των χρηστών και διείσδυση στις τοπικές κοινότητες. Τα χαρακτη-ριστικά αυτά μπορούν να προσφέρουν μία ποιοτική λύση στο θέμα της παρο-χής υπηρεσιών. Τόσο το κόμμα των Συ-ντηρητικών όσο και των Φιλελεύθερων φαίνεται να αποσκοπούν στην ενίσχυ-ση της ανεξαρτησίας του χώρου και την ενίσχυση της οικονομικής σταθερότη-τας, συνδυάζοντας τη δράση των οργα-νώσεων σε τοπικό επίπεδο με τον στόχο της συρρίκνωσης του γραφειοκρατικού κράτους, που αποτελεί πάγια πολιτική των δύο κομμάτων.

Στην εφαρμογή της πολιτικής αυ-τής εγκυμονείται όμως ο κίνδυνος της αμφισβήτησης της ανεξαρτησίας του Τρίτου Τομέα, καθώς θα κινείται σε πε-ριοχές που μέχρι πρότινος αποτελού-σαν ξεκάθαρα κρατικό μονοπώλιο. Η διαφύλαξη της ανεξαρτησίας πρέπει να συνδυαστεί με τη διαφάνεια και τον αυστηρό έλεγχο της διαχείρισης των χρημάτων, που αποτελεί ίσως τη βασι-κή λύση στο πρόβλημα που προκύπτει. Το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης αποτέλεσε επίσης, εφαλτήριο αλλα-γής πλεύσης για την πολιτική προς τον Τρίτο Τομέα, κυρίως με τη μείω-ση του προϋπολογισμού των κρατικών ταμείων για τον Τρίτο Τομέα όσο και με το κλείσιμο αντίστοιχων υπηρεσιών, όπως οι «Capacitybuilders» που είχαν δημιουργηθεί από το Εργατικό κόμμα. Ως μέτρο αντιμετώπισης της μείωσης των εσόδων για τον χώρο προωθείται η δημιουργία της «Big Society Bank» σε συνέχεια της πρότασης για τη «Social Investment Bank» των Εργατικών, πρόταση που αποσκοπεί στη διαχείρι-ση του περιεχομένου των αδρανών λο-γαριασμών (η εκτίμηση είναι ότι αγγί-

ζει τις £60 για τη χρηματοδότηση των οργανώσεων της κοινωνίας πολιτών).

Από τη ρητορική του Συντηρητικού Κόμματος και της πολιτικής του για την κοινωνία πολιτών, «Big Society», απου-σιάζει η διαλεκτική για τον ρόλο του Τρίτου Τομέα στη χάραξη πολιτικής. Χαρακτηριστικό της αλλαγής κατεύ-θυνσης είναι η υποβάθμιση του Υπουρ-γείου για τον Τρίτο Τομέα σε Γραμμα-τεία και η μετονομασία σε «Γραμματεία για την Κοινωνία Πολιτών», διαγράφο-ντας ετυμολογικά μία σημαντική τομή από την προηγούμενη κυβέρνηση. Η συμμετοχή των πολιτών αποτελεί μεν για τους Συντηρητικούς σημαντικό ση-μείο αναφοράς, επικεντρώνεται όμως όχι στη συμμετοχή των οργανώσεων στον σχεδιασμό πολιτικής αλλά στην ατομική δράση του πολίτη σε κοινοτι-κό επίπεδο.

Ενώ λοιπόν η πολιτική ρητορική για τον Τρίτο Τομέα στην Αγγλία παρα-μένει σε υψηλά επίπεδα, επί της ουσί-ας έχουν επέλθει σημαντικές αλλαγές στον χώρο, τόσο υπό την επίδραση της χρηματοπιστωτικής κρίσης που αναπό-φευκτα συρρίκνωσε την κρατική χρη-ματοδότηση, όσο και με τη συνειδητή αλλαγή πολιτικής κατεύθυνσης με την επικέντρωση στην παροχή υπηρεσιών και στην ενίσχυση της διαχειριστικής ικανότητας οργανώσεων της κοινωνί-ας πολιτών σε τοπικό επίπεδο. Καθό-τι βρισκόμαστε στην αρχή των μεταρ-ρυθμίσεων αυτών, το αποτέλεσμα της αλλαγής αυτής θα φανεί στο μέλλον, ίσως όμως να μην είναι υπερβολή εάν πει κανείς πως η εποχή της ακμής της ανάπτυξης των σχέσεων κράτους και Τρίτου Τομέα στην Αγγλία σε επίπεδο πολιτικής. έχει μάλλον παρέλθει.

Το Εργατικό κόμμα είχε αναδείξει τον Τρίτο Τομέα ως κλειδί για την ανανέωση της σχέσης μεταξύ κράτους και πολίτη και της εμπιστοσύνης στο πολίτευμα.



Bernard KouchnerΤου Νίκου Παπαναστασόπουλου

Ένα είδος γαλλικούα ντιστοίχου του Ed Miliband νέου αρχη-γού του Εργατικού Κόμματος είναι ο Υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας Bernard Kouchner.

Και οι δύο, κατά το μάλλον ή ήττον, θεσμικά και κοινωνι-κά, αποτελούν εκφράσεις της κοινωνίας των πολιτών και δη του Τρίτου Τομέα, θεματική που άπτεται των ενδιαφερόντων του περιοδικού.

Ο Bernard Kouchner, ιατρός, διπλωμάτης και πολιτικός, γεννήθηκε το 1939 στην Αβινιόν και ενεργοποιήθηκε στο γαλ-λικό κομμουνιστικό κόμμα, ενώ διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στο Μάη του 68.

Πέρα από την πολιτική του δράση και την ανάληψη υπουρ-γικών καθηκόντων, στεκόμαστε ακριβώς στη διάσταση της προ-σωπικότητάς του που έχει άμεση σχέση με την κοινωνία των πο-λιτών και τον Τρίτο Τομέα, καθώς ήταν ο ιδρυτής των «Γιατρών χωρίς Σύνορα» και των «Γιατρών του Κόσμου». Συνάμα, ήταν υποψήφιος για την προεδρία της «Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας» (ενώ είναι και πρόεδρος του «Ιδρύματος Μιττεράν»).

Η δράση του στις πτυχές του Τρίτου Τομέα είναι πολυδιά-στατη και σε πολλά σημεία του κόσμου.

Είναι υπέρμαχος της ανθρωπιστικής επέμβασης και θεωρεί ότι η καταφυγή στη βία θα πρέπει να είναι το έσχατο μέσο, από πλευράς των Ηνωμένων Εθνών.

Όντας υπουργός εξωτερικών στην κυβέρνηση Σαρκοζί, δεν ξέχασε την ανθρωπιστική του δράση, αναφερόμενος στο θέμα των Ρομά, χωρίς, ωστόσο, να αποστεί από την επίσημη κυβερ-νητική γραμμή, όσον αφορά στο θέμα.

Η περίπτωση του Bernard Kouchner, πέρα και πάνω από ιδε-ολογικούς χρωματισμούς και θεωρήσεις, είναι μια σπάνια περί-πτωση ενός ανθρώπου που συνδυάζει τις πολιτικές ανησυχίες με τα αιτήματα της κοινωνίας των πολιτών και του Τρίτου Τομέα.

Ο δυισμός αυτός, καίτοι αμφιλεγόμενος, αντανακλά την αγωνία ενός ενεργού πολίτη για την ανάληψη δράσης που δεν διστάζει να περάσει στην άλλη όχθη, στο να αναλάβει πολιτική δράση, μέσα από συγκεκριμένα υπουργικά και άλλα καθήκοντα.

Η πόλη, βυθισμένη στα ερείπια που άφησαν οι Πέρ-σες κατά το πέ-

ρασμα τους δεν θυμίζει πια κάτι από τις περίφημες Σάρ-δεις. Η Μίλητος, τυλιγμένη σε καπνό και αιθάλη, φαίνε-ται σαν σκιά περικυκλωμέ-νη από μαυρισμένα τείχη. Οι

κάτοικοι άστεγοι, εξόριστοι, άφαντοι. Είναι η ει-κόνα που μας μεταφέρει ο Ηρόδοτος, ο πατέρας της Ιστορίας. Οι ελληνικές αποικίες στα παράλια της Μ. Ασίας πλήρωσαν ακριβά την εξέγερση τους ενάντια στον ισχυρό εχθρό το 499 π.Χ..

Μόνο η Αθήνα είχε δυνάμεις να προβάλει αντί-σταση, ενισχύοντας παράλληλα των αγώνα των αδελφών πόλεων κατά του περσικού ζυγού. Έτσι, το καλοκαίρι του 490 π.Χ. ο «ο Μέγας Βασιλεύς» Δαρείος έστειλε τα περσικά στρατεύματά του προς την Αθήνα για να κατακτήσει τους Έλληνες και να υποτάξει στην αυτοκρατορία του και τα δυτικά πα-ράλια του Αιγαίου.

Τότε, για τους Αθηναίους διακυβεύονταν τα πάντα. Ο Ηρόδοτος περιγράφει την περσική αυ-τοκρατορία ως υπερδύναμη της εποχής και τους Πέρσες ως σκληρούς δυνάστες. Η σύγκρουση με-ταξύ της περσικής βαρβαρότητας και της αθηνα-ϊκής δημοκρατίας ήταν αποφασιστική για την τύ-χη του δυτικού πολιτισμού μας. Αν οι Πέρσες είχαν συντρίψει την αθηναϊκή αντίσταση, τότε η Ευρώπη

2500 χρόνιααπό τη μάχητου Μαραθώνατου Γιώργου Χατζημαρκάκη,

Ευρωβουλευτή,εκλεγμένου με το Φιλελεύθερο Κόμμα της Γερμανίας και ιστορικού στελέχους της Ευρωπαϊκής Εκφρασης και του Guy Féaux de la Croix, ο οποίος ζει κι εργάζεται στην Αθήνα ως Διπλωμάτης

Γ Ν Ω Μ Ε Σ 35


δε θα ήταν αυτή που ξέρουμε και βιώ-νουμε σήμερα.

Ο θρίαμβος των Ελλήνων αποτε-λεί τεκμήριο της δημοκρατικής ισχύ-ος. Ο περσικός στρατός των χιλιάδων μικτών μισθοφόρων δεν μπόρεσε τελι-κά να επικρατήσει έναντι των Ελλήνων πολεμιστών, οι οποίοι ως ελεύθεροι πο-λίτες, μάχονταν ο ένας δίπλα στον άλ-λον, πλούσιος δίπλα στο φτωχό, για τα ιδεώδη τους. Βασικό πλεονέκτημα των Ελλήνων ήταν αναμφίβολα η σωματι-κή τους δύναμη καθώς και οι δεξιότη-τες τους με τα όπλα χάρη στη μακρο-χρόνια εκπαίδευσή τους στα γυμνάσια.

Η εκπαίδευση ήταν αναγκαία για τους Αθηναίους ώστε να αντιμετω-πίσουν την αριθμητική υπεροχή των Περσών, η οποία ήταν συντριπτική. 30.000 Πέρσες πολεμιστές συμπερι-λαμβανομένου ενός ισχυρού ιππικού κινήθηκαν 42 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά από το Μαραθώνα για να καταλάβουν την Αθήνα. Ανάλογα με το ημερολό-γιο η ακριβής ημερομηνία της κρίσι-μης μάχης διαφέρει. Σίγουρο όμως εί-ναι ότι η σύγκρουση μεταξύ Ελλήνων και Περσών πραγματοποιήθηκε τον μήνα Σεπτέμβριο.

Ενάντια στην περσική δύναμη όρ-μησαν περίπου 7.000 Αθηναίοι και Πλαταιείς πολεμιστές. Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο η αρχιστρατηγία στην παράταξη των Αθηναίων άλλαζε κα-θημερινά από τον έναν στρατηγό στον επόμενο. Όταν ο στρατηγός Μιλτιά-δης ανέλαβε τη διοίκηση του στρατού διέταξε την ελληνική φάλαγγα να προ-χωρήσει σε μια αιφνιδιαστική επίθεση εφαρμόζοντας την τακτική πύκνωσης της δεξιάς και αριστερής πτέρυγας της μαχητικής γραμμής και αραίωση του κέντρου. Σαν μια λαβίδα υπερφαλάγ-γισαν οι Έλληνες τον εχθρό και κατά-φεραν να υπερισχύσουν κυνηγώντας τους ηττημένους Πέρσες προς τη θά-λασσα. 6.400 Πέρσες σκοτώθηκαν στο Μαραθώνα έναντι μόλις 192 Ελλήνων πολεμιστών.

Αμέσως μετά τη νικηφόρα μά-χη, όπως μας διδάσκει η ιστορία, ένας Αθηναίος στρατιώτης έτρεξε 42 χιλιό-μετρα μέχρι την Αθήνα για να μετα-φέρει την καλή είδηση στην αγορά. Εξαντλημένος από την κούραση σω-ριάστηκε νεκρός αφού πρόλαβε πρώ-τα να φωνάξει το θρυλικό Νενικήκα-μεν!» και να εμπνεύσει τις ερχόμενες γενιές με το πνεύμα των αρχαίων μας προγόνων.

Έτσι εμπνεύστηκε και ο σύγχρο-νος πολιτισμός έναν ρομαντικό μύθο του 19ου αιώνα, τον Μαραθώνιο Δρό-μο, που καθιερώθηκε ως Ολυμπιακό αγώνισμα το 1896. Η μάχη του Μα-ραθώνα όμως απολαμβάνει αποδοχή και αναγνώριση, μόνο αν εκτιμάται πλήρως η σημασία και η σπουδαιότη-τα των γεγονότων της εποχής. Γιατί η Μάχη του Μαραθώνα δεν υποδηλώ-νει μόνον τη γενναιότητα των Ελλήνων που αποτρέπει τον κίνδυνο της υποτα-γής σε έναν βάρβαρο λαό, αλλά απο-τελεί σύμβολο της ιστορίας του Δυτι-κού και Ευρωπαϊκού Πολιτισμού. Είναι δύσκολο να διανοηθεί κανείς την ανά-πτυξη του Ελληνικού Κλασικισμού χω-ρίς την επικράτηση των Ελλήνων στον Μαραθώνα και τις νίκες που ακολού-θησαν στη Σαλαμίνα και στις Πλαται-ές. Θα είχε άραγε χτίσει ο μέγας Πε-ρικλής την Ακρόπολή του; Τα μεγάλα έργα των κλασικών δραματουργών, όπως του Αισχύλου, ο οποίος αγωνί-στηκε στον Μαραθώνα, θα είχαν γρα-φτεί ποτέ;

Χωρίς τον Μαραθώνα δεν θα ήμα-σταν στην Ευρώπη, αυτοί που είμαστε.

Εδώ και πολλά χρόνια μελετητές ερί-ζουν αν οι ευρωπαϊκές αξίες οφείλο-νται περισσότερο στους αρχαίους Έλ-ληνες ή στους Ρωμαίους. Το γεγονός ότι η ταυτότητα των Ευρωπαίων τρέ-φεται από πολλές πηγές είναι μια αυ-ταπόδεικτη αλήθεια. Ωστόσο, οι Ρω-μαίοι δεν θα ήταν οι Ρωμαίοι, αν δεν είχαν κάνει δική τους την κλασσική ελληνική πολιτιστική κληρονομιά. Όμως, αν οι Αθηναίοι έχαναν τη μά-χη του Μαραθώνα, η Κλασσική Περίο-δος δεν θα γεννιόταν και μαζί με αυτήν δεν θα υπήρχε και η Αναγέννηση. Συ-νεπώς, δεν θα υπήρχε ούτε η σύγχρονη δημοκρατία με τη μορφή που ξέρουμε και βιώνουμε σήμερα. Γιατί η δημοκρα-τία δεν είναι μια απλά «αναπόφευκτη» ιστορική εξέλιξη, που θα προέκυπτε από την εκβιομηχάνιση. Παρομοίως με το πολίτευμα της αρχαίας Αθήνα, η άνοδος της αστικής τάξης συνέβαλε κυριολεκτικά στη δημιουργία της νεό-τερης αστικής κοινωνίας, η οποία έχει κύριο χαρακτηριστικό το δημοκρατι-κό καθεστώς.

Είναι γεγονός ότι η εκβιομηχάνι-ση δεν θα μπορούσε να αναπτυχθεί χωρίς την κινητήρια δύναμη του δια-φωτισμού. Η φιλοσοφική κληρονομιά ως μέσο της ουμανιστικής απελευθέ-ρωσης από τα μεσαιωνικά δεσμά, κα-θώς επίσης και η χρήση της κλασσικής γνωστικής κληρονομιάς επιτάχυναν τουλάχιστον το ξέσπασμα της Ευρω-παϊκής Επανάστασης.

Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι οι μοναρχικές αυτοκρατορίες που κατα-γράφηκαν στην ιστορία της ανθρωπό-τητας διαμορφώθηκαν και υπήρξαν παντού στον κόσμο. Στα πλαίσια του κοινωνικού γίγνεσθαι ο Μοναρχισμός υφίσταται ως φυσιολογικό καθεστώς. Αντιθέτως, η δημοκρατία ως πολίτευ-μα αποτελεί μια ανωμαλία στην πα-γκόσμια ιστορία.

Μια εξαίρεση, η οποία έχει διατη-ρηθεί μέχρι σήμερα, χάριν της Ελλά-δας.

Γ Ν Ω Μ Ε Σ36


Η Ευρωπαϊκή Ένωση πεθαίνει – όχι έναν δραματικό ή ξαφνικό θάνα-το, αλλά έναν τόσο αργό και σταθερό, πού κάποια μέρα σύντομα θα ατενίσουμε πέραν του Ατλαντικού και θα συνειδητοποιήσουμε ότι το σχέδιο της Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης πού το θεωρούσαμε

δεδομένο πάνω από μισό αιώνα τώρα, δεν υφίσταται πλέον.Η παρακμή της Ευρώπης είναι εν μέρει οικονομική. Η οικονομική κρίση έχει

χτυπήσει οδυνηρά πολλά μέλη της Ε.Ε. και τά υψηλά εθνικά χρέη και η αβέ-βαιη ευρωστία των ευρωπαϊκών τραπεζών, μπορεί να σημαίνουν περισσότερη ταλαιπωρία στο μέλλον. Αλλά, αυτές οι συμφορές ωχριούν σε σύγκριση με μια σοβαρή ασθένεια: Απ’ το Λονδίνο ως το Βερολίνο και την Βαρσοβία, η Ευρώ-πη βιώνει έναν «επανεθνικισμό» της πολιτικής ζωής, με χώρες να επανακτούν την εθνική κυριαρχία, την οποία κάποτε εκούσια θυσίασαν στην επιδίωξη ενός συλλογικού ιδεώδους.

Για πολλούς Ευρωπαίους, αυτό το υπέρτατο αγαθό μοιάζει να μην έχει πλέον σημασία. Αναρωτώνται τι τους προσφέρει η ένωση και ρωτούν αν αξί-ζει τον κόπο. Αν συνεχιστούν αυτές οι τάσεις, θα μπορούσε να διακυβευτεί ένα από τά πλέον σημαντικά και απίθανα κατορθώματα του 20ού αιώνα: μια ενω-μένη Ευρώπη, σε αρμονία με τον εαυτό της, επιδιώκουσα να προβάλλει δύνα-μη ως συνεκτικό σύνολο. Το αποτέλε-σμα θα ήταν, χωριστά έθνη παραδομέ-να σε γεωπολιτική ασυμβατότητα – και τις Ηνωμένες Πολιτείες αποστερημένες από έναν εταίρο με διάθεση ή ικανό να επωμιστεί παγκόσμια βάρη.

Η διάβρωση της υποστήριξης της ιδέας για μιά ενωμένη Ευρώπη μολύνει ακόμη και την Γερμανία, η οποία, πα-θιασμένη για την απάλειψη των εθνι-

κών αντιζηλιών που επί μακρόν εξέ-θεσαν την ήπειρο σε πολέμους μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων κάποτε, υπήρ-ξε πρωτεργάτρια της ένωσης. Η πρό-σφατη απροθυμία του Βερολίνου για διάσωση της Ελλάδος κατά την οικο-νομική της κατακόρυφη περιδίνηση – η Καγκελλάριος angela Merkel αντέδρα-σε για μήνες στην εγγύηση – διατάρα-ξε το κοινό πνεύμα πρόνοιας, πού εί-ναι η εγγύηση μιας ενωμένης Ευρώπης.

Μόνον αφού η Ελληνική κρίση απείλησε να καταποντίσει την ευρωζώ-νη, αγνόησε η Merkel την λαϊκή αντί-δραση και ενέκρινε το δάνειο.

Οι ψηφοφόροι στις τοπικές εκλογές στην Βόρεια Ρηνανία – Βεστφαλία, τι-μώρησαν άμεσα το κόμμα της, καταφέ-ροντας στους Χριστιανοδημοκράτες την πιο σοβαρή τους ήττα στην μετα-πολεμική εποχή.

Τέτοια φειδώ, «τσιγγουνιά» θα λέ-γαμε, αντικατοπτρίζει το μεγαλύτερο πρόβλημα: η επιδίωξη εκ μέρους της Γερμανίας του εθνικού της συμφέρο-

ντος, υπερβαίνει τον ενθουσιασμό της για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σ’ ένα απ’ τα λίγα ζωντανά δείγματα του Ευρωπαϊκού σχεδίου, τά κράτη μέλη το περασμένο φθινόπωρο αγκάλιασαν την Συνθή-κη της Λισσαβόνας, προικίζοντας την ένωση μ’ ένα προεδρικό αξίωμα, έναν τσάρο εξωτερικής πολιτικής και μια δι-πλωματική υπηρεσία. Όμως τότε, το Βερολίνο βοήθησε να εκλεγή ως πρό-εδρος της Ε.Ε. και αρχηγός εξωτερικής πολιτικής ο Herman van rompuy και η Catherine ashton, αντιστοίχως, άτομα χαμηλών τόνων, που δεν θα απειλούσαν την εξουσία των εθνικών ηγετών. Ακό-μη και τα Γερμανικά δικαστήρια φρε-νάρουν την Ε.Ε., εκδίδοντας πέρυσι μια απόφαση η οποία κατέστησε την εξου-σία του εθνικού Κοινοβουλίου ανώτερη από την Ευρωπαϊκή νομοθεσία.

Αυτός ο «επανεθνικισμός» της πο-λιτικής συμβαίνει σ’ ολόκληρη την Ευ-ρώπη. Ένα απ’ τά καθαρότερα ενοχλη-τικά δείγματα υπήρξε εκείνο του 2005, όταν Ολλανδοί και Γάλλοι ψηφοφόροι απέρριψαν μια συνταγματική συνθήκη, η οποία θα παγίωνε τον νομικό και πο-λιτικό χαρακτήρα της Ε.Ε.

Η Συνθήκη της Λισσαβόνας, ο απο-δυνατισμένος της διάδοχος, απερρίφθη από τους Ιρλανδούς το 2008. Άλλαξαν γνώμη το 2009, αλλά μόνον αφού σι-γουρεύτηκαν ότι από την συνθήκη δεν θα διακινδύνευαν η εθνική επιβολή φο-ρολογίας και η στρατιωτική ουδετερό-τητα.

Και στην Βρεττανία, οι εκλογές του Μαΐου έφεραν στην εξουσία έναν συ-νασπισμό στον οποίον επικρατεί το Συ-

Μέ την άνοδο του εθνικισμού θα επέλθη κατάρρευση της Ευρωπαϊκής Ένωσης;

Του Charles Kupchan (*)Μετάφραση της Ντίνας Τουλάκη-Χάρακα

* Ο Charles Kupchan είναι καθηγητής διεθνών σχέ-σεων στο Πανεπιστήμιο Georgetown και παλαιό μέλος του Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων. Είναι ο συγγραφέας του «Πώς οι Εχθροί Γίνονται Φί-λοι: Οι Πηγές Σταθερής Ειρήνης». (How Enemies Become Friends: The Sources of Stable peace)

Γ Ν Ω Μ Ε Σ 37


ντηρητικό Κόμμα, το οποίο είναι πασί-γνωστο για την Ευρωφοβία του.

Κάπου αλλού, δεξιάς πτέρυγας λαϊκισμός είναι σε άνοδο – ένα προϊ-όν, βασικά, μιάς αντίδρασης κατά της μετανάστευσης. Αυτός ο σκληρός και ακραίος εθνικισμός στοχεύει όχι μό-νον κατά των μειονοτήτων, αλλά επί-σης στην απώλεια της αυτονομίας που συνοδεύει την πολιτική ένωση. Για πα-ράδειγμα, το Κόμμα Jobbik της Ουγγα-ρίας, το οποίο βρίσκεται στα όρια του ξενοφοβικού, κέρδισε 47 έδρες στις φε-τεινές εκλογές – από καμμία των αντί-στοιχων του 2006.

Ακόμη και στις ιστορικά ανεκτικές Κάτω Χώρες, το ακροδεξιό Κόμμα της Ελευθερίας προσφάτως κέρδισε περισ-σότερο από 15% τών ψήφων, πράγμα που του έδωσε μόλις 7 λιγότερες έδρες από το ηγετικό κόμμα.

Εάν αυτά τα εμπόδια για μια στα-θερή ένωση δεν ήταν αρκετά σοβαρά, τον Ιούλιο, η εναλλασσόμενη προεδρία της Ε.Ε. ανετέθη στο Βέλγιο – μια χώ-ρα της οποίας οι ομιλούντες Ολλανδι-κά Φλαμανδοί υπήκοοι και οι Γαλλό-φωνοι Βαλλόνοι, είναι τόσο χωρισμένοι που, αρκετό χρόνο μετά τις εκλογές του Ιουνίου, μια πράγματι λειτουργική κυ-βερνητική συμμαχία αναμένεται ακόμη να αναδυθεί! Αυτό λέει πολλά για την χώρα πού τώρα κατευθύνει το Ευρωπα-ϊκό πρόγραμμα και υποφέρει ακριβώς από το είδος του εθνικιστικού ανταγω-νισμού, για το οποίο η Ε.Ε. είχε δημιουρ-γηθεί για να εξαλείψει.

Ο επανεθνικισμός της Ευρωπαϊκής πολιτικής είναι ένα προϊόν, πρώτον και καλύτερον, μιας αλλαγής γενεών. Για τους Ευρωπαίους που ενηλικιώθηκαν κατά την διάρκεια του Δευτέρου Πα-γκοσμίου Πολέμου ή κατά την εποχή του Ψυχρού Πολέμου, η Ε.Ε. είναι ένας δρόμος διαφυγής από ένα αιματοβαμ-μένο παρελθόν. Όχι όμως το ίδιο για τους νεώτερους Ευρωπαίους: Μια πρό-σφατη σφυγμομέτρηση απεκάλυψε ότι οι Γάλλοι υπήκοοι άνω των 55 είναι σχε-

δόν διπλά πιθανόν να βλέπουν την Ε.Ε. ως εγγυήτρια ειρήνης, απ’ ότι εκείνοι κάτω των 36. Δεν είναι απορίας άξιον ότι οι νέοι Ευρωπαίοι ηγέτες εξετάζουν την αξία της Ε.Ε. μέσω ψυχρών υπολο-γισμών «κόστους-οφέλους» και όχι ως αντικείμενο πίστης.

Εν τώ μεταξύ, οι απαιτήσεις της πα-γκόσμιας αγοράς, συνδυαζόμενες με την οικονομική κρίση, καταπονούν το Ευρωπαϊκό κράτος πρόνοιας. Όσο με-γαλώνει το όριο ηλικίας συνταξιοδότη-σης και τα οφέλη φθίνουν, η Ε.Ε. συ-χνά εμφανίζεται ως ο αποδιοπομπαίος τράγος για νέες ταλαιπωρίες. Στην Γαλ-λία, για παράδειγμα, αντιευρωπαϊκές εκστρατείες έχουν εστιάσει την οργή τους στην «Άγγλο-Σαξονική» επίθεση της Ε.Ε. κατά της κοινωνικής πρόνοιας και στον «Πολωνό υδραυλικό» ο οποίος παίρνει τις τοπικές δουλειές, εξ’ αιτίας του Ευρωπαϊκού ανοίγματος της αγο-ράς εργασίας.

Η ταχεία επέκταση της Ε.Ε. προς ανατολή και νότο, έχει υποσκάψει πε-ραιτέρω την ύπαρξή της. Απουσιάζει η ευχάριστη αίσθηση που είχε η μικρότε-ρη ένωση πριν την πτώση του Τοίχους του Βερολίνου και τα αρχικά της μέλη έχουν στραφεί στην εσωστρέφεια. Τά νεώτερα μέλη της Κεντρικής Ευρώπης, που έχουν απολαύσει πλήρη κυριαρχία μόνο μετά την κατάρρευση του κομ-μουνισμού, δεν είναι πρόθυμα να την αποποιηθούν.

Όπως το έθεσε ο τελευταίος πρόε-δρος της Πολωνίας, ο lech Kaczynski, μετά την ανάληψη της εξουσίας το 2005, «Εκείνο πού ενδιαφέρει τους Πο-λωνούς είναι το μέλλον της Πολωνίας και όχι εκείνο της Ε.Ε.».

Η Ευρωπαϊκή συμμετοχή στους πο-λέμους του Ιράκ και του Αφγανιστάν, προσέθεσε στην κούραση. Στην Γερ-μανία, περίπου τα δύο τρίτα του λαού αντιτίθενται στην παρουσία Γερμανών στρατιωτών στο Αφγανιστάν – όχι κα-λά νέα για μια Ε.Ε. πού προτίθεται να προβάλλει μια ενωμένη φωνή στην πα-

γκόσμια σκηνή. Αν και η ανάληψη γε-ωπολιτικού βάρους είναι ένας λόγος υπάρξεως της ένωσης, αυτό το αντι-κείμενο δεν έχει οπαδούς. Αυτοί οι μα-κρινοί πόλεμοι, συνδυασμένοι με μεγά-λες εξοπλιστικές δαπάνες κυρίως λόγω της οικονομικής ύφεσης, μετριάζουν την όρεξη για νέα βάρη.

«Η Ε.Ε. τώρα προσπαθεί να κρατή-σει την μηχανή εν λειτουργία», μου είπε τελευταία ένα μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. «Ελπίζουμε να εξοικονο-μήσουμε αρκετό χρόνο ώστε να αναδυ-θούν νέοι ηγέτες, οι οποίοι θα αξιοποι-ήσουν το σχέδιο».

Η εξοικονόμηση χρόνου, μπορεί να είναι το καλύτερο πού μπορεί να κάνει η Ε.Ε. αυτή την στιγμή, αλλά το ολίσθημά της μοιάζει να συνεχίζεται, με κόστος ακόμη και για τους εκτός Ευρώπης. Η διοίκηση Ομπάμα έχει ήδη εκφρά-σει την απογοήτευσή της για την Ε.Ε. της οποίας το γεωπολιτικό προφίλ εξα-σθενίζει. Όπως είπε ο Υπουργός Άμυ-νας robert Gates παραπονούμενος τον Φεβρουάριο σε μια συνάντηση αξιωμα-τούχων του ΝΑΤΟ, «Η αποστρατικο-ποίηση της Ευρώπης – όπου μεγάλα κομμάτια του γενικού πληθυσμού και της πολιτικής τάξης είναι αντίθετα στην στρατιωτική δύναμη και στους κινδύ-νους πού αυτή συνεπάγεται - έχει γί-νει από ευλογία κατά τον 20ο αιώνα σε εμπόδιο τού να επιτευχθεί πραγματική ασφάλεια και διαρκής ειρήνη κατά τον 21ο αιώνα». Ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες προσπαθούν να βγουν από το χρέος και να δώσουν στις στρατιωτικές τους δυ-νάμεις μια ανάσα, θα κρίνουν τους συμ-μάχους τους όλο και περισσότερο από το τι θα προσφέρουν. Στην περίπτωση της Ευρώπης, η προσφορά είναι μικρή και συρικνούται.

Η Ευρώπη δύσκολα θα ξαναγυρί-σει σε πόλεμο. Τα έθνη της έχουν χάσει την διάθεση για πολεμικές αντιπαρα-θέσεις. Αντ’ αυτού, λιγότερο δραματικά αλλά όχι λιγότερο οριστικά, οι Ευρωπα-ϊκές πολιτικές θα γίνουν λιγότερο Ευ-

Γ Ν Ω Μ Ε Σ38


ρωπαϊκές και περισσότερο εθνικές, μέ-χρις ότου η Ε.Ε. γίνει μια ένωση μόνο κατ’ όνομα.

Αυτό μπορεί να μην θεωρείται μεγά-λη απώλεια για κάποιους, αλλά σ’ έναν κόσμο που σοβαρά χρειάζεται την συ-νολική θέληση της Ε.Ε., τον πλούτο και

την δύναμη, μια διασπασμένη και εσω-στρεφής Ευρώπη θα σήμαινε μια ιστο-ρική οπισθοδρόμηση.

Εξήντα χρόνια πριν, οι Jean Monnet, robert Schuman και Konrad adenauer, ήταν οι ιδρυτικοί πατέρες της Ευρώπης. Σήμερα, η Ε.Ε. χρειάζεται μια νέα γε-

νιά ηγετών που θα μπορέσουν να εμ-φυσήσουν ζωή σ’ ένα έργο το οποίο βρί-σκεται επικίνδυνα κοντά στην λήξη του. Αυτή την στιγμή, δεν φαίνεται να βρί-σκονται πουθενά.

Πηγή: Αναρτήθηκε από το Daemon στις 15 Σεπτεμβρίου, 2010

Το άρθρο αποδίδει σε μεγάλο βαθμό πραγματικό-τητες. Κι’ αυτό, γιατί αν στην έννοια του «εθνικι-σμού» εντάξουμε και το δικαιολογημένο «εθνι-κό γόητρο» το οποίο έχουν μερικές ευρωπαϊκές

χώρες όπως Γαλλία, Γερμανία, Αγγλία, Ισπανία, Ιταλία και Ολλανδία, μπορούμε εύκολα να καταλάβουμε ότι η ομο-σπονδοποίηση της Ε.Ε. ως το ωριμότερο στάδιο της Ε.Ε., εί-ναι ιδιαίτερα δύσκολη, γιατί στις ομοσπονδοποιήσεις, όπου έγιναν – Γερμανία, Ελβετία, Η.Π.Α. – τα κρατίδια πού τις συγκρότησαν ήταν μικρές οντότητες που δεν θυσίασαν κα-θιερωμένα κυριαρχικά δικαιώματα και δεν υπέστειλαν την σημαία του εθνικού τους γοήτρου, ενώ μια ομοσπονδοποί-ηση στην Ευρώπη θα ήταν μια «παγκόσμια πρεμιέρα» «αυ-θυπέρβασης», εθνικής και πολιτιστικής εκ μέρους κοινω-νιών καί κρατών με αδιαφιλονίκητη παγκόσμιας εμβέλειας ιστορία. Έτσι, ο υπ’ αυτή την έννοια εθνικισμός, ήταν αρχή-θεν ένα εμπόδιο για την Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση.

Ένα ιδιαίτερο είδος εθνικισμού στο πλαίσιο αυτής της συζήτησης, είναι ο ελληνικός εθνικισμός κινούμενος μετα-ξύ ενός «γενικού ελληνοκεντρικού προτάγματος» και μιας μόνιμης αμηχανίας μπροστά στο επίσης μόνιμο δίλημμα «ανήκουμε στην Δύση ή κάνουμε ότι μας αρέσει».

Ο «νεώτερος» εθνικισμός αντιπροσωπεύεται από τά νε-ώτερα μέλη της Ε.Ε. πού προήλθαν, εξ’ αιτίας της «διεύρυν-σης», από τά κράτη της Ανατολικής Ευρώπης, πού ανήκαν πρό της κατάρρευσης της σοβιετίας, στον κύκλο του λε-γόμενου υπαρκτού σοσιαλισμού. Οι χώρες αυτές θέλουν πράγματι να απολαύσουν την νεοαποκτηθείσα τους «ανε-ξαρτησία» και παρ’ όλον ότι εζήτησαν επίμονα την είσοδό τους στην Ε.Ε., δεν βοηθούν προς την κατεύθυνση της ευ-ρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Μάλιστα, για μερικές απ’ αυτές (π.χ. Πολωνία), η διπλή δυσπιστία προς Γερμανία και Ρω-σία, τις οδηγεί σε μια ερωτοτροπία με τις Η.Π.Α., που έρχε-ται τουλάχιστον σε δυσαρμονία με το εξυπακουόμενο για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση κλίμα.

Ενώ όμως μας βρίσκει σύμφωνους η εκφραζόμενη από

το άρθρο κριτική του εθνικισμού στην Ε.Ε., σ’ ότι αφορά την απόκτηση Συντάγματος (Γαλλία-Ολλανδία, αλλά και Ιρλανδία), θεωρούμε ότι δεν συνιστά εθνικισμό η δυσφορία των κρατών μελών, πού έχει γεννηθεί από την ανεξέλεγκτα έρπουσα και αυξανόμενη μετανάστευση πού ενδημεί στην Ε.Ε. και η απροθυμία της Ε.Ε. για παρουσία της στο Αφγα-νιστάν και στο Ιράκ. Διότι η μετανάστευση στην Ε.Ε. απει-λεί την δημογραφική της ισορροπία, την αγορά εργασίας, την οικονομία της και την ασφάλειά της.

Εξ’ άλλου, το γεωπολιτικό γόητρο της Ε.Ε., δεν μεγεν-θύνεται αν ακολουθεί την γραμμή των Η.Π.Α. ανά την υφή-λιο, αλλά καθ’ ο μέτρο μπορεί να επηρεάζει την διεθνή προ-σπάθεια για ειρηνική πλανητική ισορροπία. Είναι αφελές να υποστηρίζεται ότι η προσπάθεια αποστρατικοποίησης της Ε.Ε. και η εφεκτικότητά της σ’ εμπλοκές στην παγκόσμια πο-λεμική σκηνή, είναι δείγμα νοσηρής εσωστρέφειας και εθνι-κισμού. Μετά τις οδυνηρές της περιπέτειες, δεν μπορεί επι-τέλους η Ευρώπη να συμβάλλει στην παγκόσμια ειρήνη, με το πνευματικό και οικονομικό της κύρος; Πρέπει οπωσδήπο-τε να είναι τμήμα μιάς παγκόσμιας στρατιωτικής μηχανής;

Η Ε.Ε. προχώρησε σε αποφασιστικό βήμα ενοποίησης, με την καθιέρωση του ΕΥΡΩ. Ήταν μια υπέρβαση των εθνι-κών νομισμάτων, μια υποστολή της σημαίας του εθνικού γοήτρου, στον «εμβληματικό» τομέα του νομίσματος. Το ενιαίο νόμισμα όμως δεν είναι αρκετό για να κρατήσει την οικονομική συνοχή, όταν δεν υπάρχει ενιαία δημοσιονομι-κή πολιτική και ενιαίος ευρωπαϊκός προϋπολογισμός. Δεν μπορεί να διατηρηθή η ισορροπία μέσω της αλληλεγγύης των κρατών μελών, όταν δεν υπάρχει κεντρική δημοσιονο-μική πολιτική. Σ’ αυτόν τον τομέα, πρέπει να υπερνικηθή ο εθνικισμός. Χρειάζεται ακόμη ρωμαλεότερη εξωτερική πο-λιτική, οριοθέτηση και υποστήριξη ευρωπαϊκών συνόρων και βαθμιαία αλλά σημαντική διαδικασία ομοσπονδοποίη-σης. Όχι επιδίωξη ευρωπαϊκού γεωπολιτικού κύρους, μέσω βίαιης, άκριτης και επί εσφαλμένων πληροφοριών βασιζο-μένης αστυνομεύσεως περιοχών ενδιαφέροντος των Η.Π.Α.

ΣΧΟΛΙΑ επί του άρθρου του Charles KupchanΤου Δρ. Χαρίλαου Χάρακα

Τ Ι Τ Ρ Ε Χ Ε Ι ς Τ Η Ν Ε υ Ρ Ω Π Η 39


Το εμπόριο της ΕΕ με τη βόρεια Κύπρο πρέπει να βασιστεί στους κανόνες που διέπουν

την ενιαία αγορά της και την τελωνει-ακή ένωση, και όχι στην κοινή εμπορι-κή πολιτική της, καθώς αυτό θα υπο-νοούσε, εσφαλμένα, ότι η περιοχή δεν αποτελεί τμήμα της ΕΕ. Αυτό υποστή-ριξε η επιτροπή Νομικών τη Δευτέρα. Η εφαρμογή αυτών των κανόνων στη βόρεια Κύπρο «ανεστάλη προσωρινά» όταν η Κύπρος εντάχθηκε στην ΕΕ το 2004, καθώς η κυβέρνηση της Κυπρι-ακής Δημοκρατίας δεν εξασκεί αποτε-λεσματικό έλεγχο στην περιοχή αυτή.

Οι ευρωβουλευτές της επιτροπής Νομικών Θεμάτων ζητούν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να άρει αυτήν την αναστολή, γεγονός που θα είχε ως αποτέλεσμα να εφαρμοστούν άμε-σα στη βόρεια Κύπρο οι κανόνες της ΕΕ που διέπουν την εσωτερική αγορά, την τελωνειακή ένωση και την ελεύθε-ρη διακίνηση των αγαθών στην περι-οχή αυτή. Ωστόσο, για να επιτευχθεί μία τέτοια άρση απαιτείται η ομόφω-νη συμφωνία του Συμβουλίου.

Η γραμμή που χωρίζει το έδαφος της Κύπρου δεν αποτελεί εξωτερι-κό σύνορο της ΕΕ

Η επιτροπή Νομικών Θεμάτων του ΕΚ υιοθέτησε τη γνωμοδό-

τηση της Νομικής Υπηρεσίας του ΕΚ,

η οποία δηλώνει ότι η εδαφική επικρά-τεια της Κύπρου αποτελεί στο σύνολο της μέρος της τελωνειακής ένωσης της ΕΕ. Οι ευρωβουλευτές υπενθύμισαν ότι η Ένωση δεν πρέπει να ρυθμίσει το εσωτερικό καθεστώς σε ότι αφορά την ελεύθερη διακί-νηση των αγα-θών μεταξύ των κρατών μελών στη βάση της κοινής εμπορι-κής πολιτικής, όπως είχε προταθεί από την Ευρωπαϊ-κή Επιτροπή το 2004, γιατί κάτι τέτοιο «θα υπονοούσε de facto ότι η γραμμή που χωρίζει το έδαφος της Κύπρου θα ήταν ταυτόσημη με τα εξωτερικά σύ-νορα της Ένωσης».

Ο εισηγητής για το θέμα αυτό, Kurt lechner (ΕΛΚ, Γερμανία) εξήγησε ότι: «Πρέπει να κρατήσουμε τη διαδικασία όσο γίνεται πιο απλή. Είναι δύσκολο να σχεδιάσουμε κανονισμό στη βάση της εξωτερικής δράσης και εμπορίου, για-τί η Κύπρος είναι ήδη στο σύνολό της μέλος της ΕΕ» και προσέθεσε: «ας δού-με την υπόθεση αυτή ως έχει και ας μη χρησιμοποιούμε άλλα παραδείγματα τα οποία δεν ταιριάζουν». Τα μέλη της επιτροπής υιοθέτησαν τη γνωμοδότη-ση της Νομικής Υπηρεσίας του ΕΚ με 18 ψήφους υπέρ, 5 κατά και μία αποχή.Τέλος στην «προσωρινή αναστολή»

ΤΙΤΡΕΧΕΙΣΤΗΝΕΥΡΩΠΗ

Εξομάλυνση του εμπορίου με τη βόρεια Κύπρο, λέει η επιτροπή Νομικών Θεμάτων

Κατά την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ, δεν υπήρξε καμία συμφωνία με την Κυπριακή Δημοκρατία για εξαίρεση από την τελωνειακή πολιτική της ΕΕ. Ωστόσο, υπήρξε αναστολή της εφαρ-μογής της στη βόρεια Κύπρο, καθώς η κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατί-ας δεν εξασκεί αποτελεσματικό έλεγχο στην περιοχή αυτή.

Τα μέλη της επιτροπής ζητούν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να άρει με-

ρικώς αυτήν την αναστο-λή, γεγονός που θα είχε ως αποτέλεσμα να εφαρ-μοστούν οι κανόνες της ΕΕ που διέπουν την εσω-τερική αγορά, την τε-λωνειακή ένωση και την

ελεύθερη διακίνηση των αγαθών στην περιοχή αυτή. Παρόλα αυτά μία τέτοια άρση απαιτεί την κατάθεση νέας πρό-τασης μέσα σε νέο νομικό πλαίσιο (αυ-τό του Πρωτοκόλλου 10 για την Κύπρο, Άρθρο 1, Παράγραφος 2) η οποία μπο-ρεί να υιοθετηθεί μόνο εάν το Συμβού-λιο συμφωνήσει ομόφωνα επί του θέ-ματος αυτού.

Επόμενα βήματαΗ γνωμοδότηση της επιτροπής Νο-

μικών Θεμάτων θα τεθεί τώρα στη διά-θεση της επιτροπής Διεθνούς Εμπορί-ου, η οποία είναι υπεύθυνη για το θέμα αυτό. Η επιτροπή Διεθνούς Εμπορίου θα ετοιμάσει έκθεση για το εάν η νο-μική βάση της πρότασης της Ευρωπαϊ-κής Επιτροπής πρέπει να αλλάξει. Αυ-τή η έκθεση θα τεθεί στη συνέχεια σε ψηφοφορία στην ολομέλεια.

Πηγή: Europarl.europa.eu

Τ Ι Τ Ρ Ε Χ Ε Ι ς Τ Η Ν Ε υ Ρ Ω Π Η40


Το Βραβείο Δημοσιογραφίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλί-ου απονεμήθηκε από τον Πρό-

εδρο του ΕΚ Jerzy Buzek σε δημοσιο-γράφους από την Πολωνία, τη Σουη-δία, την Ουγγαρία και το ΗΒ στις τέσ-σερις κατηγορίες γραπτού Τύπου, ρα-διοφώνου, τηλεόρασης και διαδικτύου. Ο νικητής σε κάθε κατηγορία βραβεύ-θηκε με €5000.

Ο Witold Szabłowski από την πολωνική εφημερίδα «Gazeta Wyborcz» κέρδισε το βραβείο δημοσιογρα-φίας στην κατηγορία γραπτού Τύπου για το

άρθρο του «Σήμερα δύο σώματα θα ξε-βραστούν στη στεριά». Στο άρθρο του αυτό ο δημοσιογράφος παρουσιάζει το πρόβλημα της λαθρομετανάστευσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η κριτική επι-τροπή περιέγραψε το άρθρο ως «κατα-τοπιστικό, ζωντανό και αυθεντικό». Μάλιστα, ένα μέλος της επιτροπής, επαινώντας τις συγγραφικές ικανότη-τες του δημοσιογράφου, δήλωσε ότι διαβάζοντας το άρθρο ήταν σαν να διάβαζε ένα «λογοτεχνικό έργο».

Οι Kajsa Norell και Nuri Kino από το σου-ηδικό ρα-δ ι ό φ ω ν ο « S v e r i g e s radio Ekot»

κέρδισαν το βραβείο στην κατηγορία ραδιοφώνου για το πρόγραμμά τους με θέμα την παροχή οικονομικής ενί-σχυσης από την ΕΕ προς την Τουρ-κία. Όπως καταδεικνύεται στην έρευ-να τους, η χρηματοδότηση της ΕΕ δεν φθάνει στον απλό αγρότη της Τουρκί-ας. Η έρευνα τους διεξήχθη τόσο στην τουρκική ύπαιθρο όσο και στην Άγκυ-ρα. Η κριτική επιτροπή περιέγραψε το πρόγραμμα ως μία «έξοχη ερευνητική εργασία», το οποίο είναι παράλληλα «εξαιρετικά επίκαιρο».

Ο Zsolt Németh από το τηλεοπτι-κό κανάλι της Ουγγα-ρίας «Mtv Hungary» κέρδισε το βραβείο στην κατηγορία τηλεόρασης για το πρόγραμμα του «Ευφορία», το οποίο πα-

ρουσιάζει την ιστορία της ΕΕ με έναν κατανοητό και διασκεδαστικό τρόπο για τις νεότερες γενιές, καθώς και για αυτούς που δεν είναι τόσο εξοικειωμέ-νοι με τα ευρωπαϊκά θέματα. Η κριτική επιτροπή επαίνεσε το δημοσιογράφο για την υψηλή ποιότητα του προγράμ-ματος του, καθώς και για τη φαντασία που χρησιμοποίησε σε αυτό, η οποία συχνά απουσιάζει από τα προγράμμα-τα που ασχολούνται με θέματα της ΕΕ. Το κυριότερο επίτευγμα του προγράμ-ματος αυτού ήταν ότι κατάφερε να εί-ναι «ενδιαφέρον, διασκεδαστικό και επιμορφωτικό ταυτόχρονα».

Ο James Clive-Matthews από το ΗΒ κέρδισε το βραβείο στην κατηγο-ρία του διαδικτύου για το άρθρο του «Eutopia - Τι ποσοστό της νομοθεσίας προέρχεται από την ΕΕ», που αναρτή-θηκε σε ιστολόγιο (blog). Σύμφωνα με την κριτική επιτροπή, ο δημοσιογρά-φος έχει κάνει μία «εκπληκτική ερευ-νητική δουλειά» και το άρθρο του είναι

όχι μόνο «κατατοπιστικό και ενδιαφέ-ρον», αλλά και πολύ «κατανοητό, πει-στικό και με μία δόση χιούμορ». Ο δη-μοσιογράφος, ο οποίος είναι «ένας από τους λίγους «’μπλόγκερς’» που ασχο-λούνται σοβαρά με την κάλυψη θεμά-των της ΕΕ», έκανε μία πολύ σοβαρή στατιστική και συγκριτική εργασία, η οποία όμως παράλληλα «διαβάζεται πολύ ευχάριστα».

Απονέμοντας το βραβείο, ο Πρόε-δρος του ΕΚ Jerzy Buzek, δήλωσε: «Το ΕΚ, με την απόφαση του να δημιουρ-γήσει αυτό το βραβείο, θέλει να προω-θήσει την κριτική και αμερόληπτη δη-μοσιογραφία. Γνωρίζω πόσο δύσκολο είναι να προσπαθεί κανείς να εξηγή-σει τί κάνει η Ευρώπη, τις πολιτικές και τις αποφάσεις της. Εντούτοις, αυτό εί-ναι ζωτικής σημασίας».

«Προέρχομαι από μία χώρα όπου για περίπου πενήντα χρόνια οι δημοσι-ογράφοι δεν είχαν το δικαίωμα να δη-μοσιοποιήσουν αυτά που έβλεπαν, να γράψουν αυτά που σκέφτονταν και να μιλήσουν ανοικτά για αυτά που ένιω-θαν. Γνωρίζω πόσο πολύτιμες είναι αυ-τές οι αξίεςαυτές οι κοινές ευρωπαϊ-κές αξίες. Πιστεύω ότι είναι ακόμη πιο σημαντικό να ακούμε αυτούς που εκ-φράζονται με κριτικό τρόπο, γιατί αυ-τοί πραγματοποιούν ένα είδος ελέγχου και μας αναγκάζουν να εξηγήσουμε τις πολιτικές μας καλύτερα και ορισμένες φορές βοηθούν στο να αναγνωριστούν κάποια λάθη που ίσως να έχουμε κά-νει».

Μετά την τελετή απονομής ακο-λούθησε συζήτηση στρογγυλής τρα-πέζης με θέμα «Δημοσιογράφοι - απει-λούμενο είδος;». Σχεδόν όλοι οι εθνικοί νικητές από τα κράτη μέλη συμμετεί-χαν στην εκδήλωση, καθώς και 50 νέ-οι δημοσιογράφοι που συμμετείχαν σε ένα εργαστήριο (workshop) που φιλο-ξενήθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινο-βούλιο.

Το Βραβείο Δημοσιογραφίας του ΕΚ: Νικητές από Πολωνία, Σουηδία, Ουγγαρία και ΗΒ



Η Γενική Διεύθυνση Επικοινω-νίας του Ευρωπαϊκού Κοινο-βουλίου σε συνεργασία με

τον συμβεβλημένο με το Ευρωβαρό-

μετρο οργανισμό tNS Opinion πραγ-ματοποίησε πρόσφατα μία δημοσκό-πηση σχετικά με «τους Ευρωπαίους και την κρίση». Πρόκειται για τη δεύ-τερη έρευνα που κάνει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επί του θέματος. Η πρώ-τη έγινε τον Ιανουάριο/Φεβρουάριο του 2009. Η τελευταία έγινε από τις 26 Αυγούστου έως τις 16 Σεπτεμβρί-ου 2010. Είχε ως αφετηρία τις συζητή-σεις και τα ψηφίσματα που ενέκρινε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στο πλαί-σιο της αντιμετώπισης της χρηματοπι-στωτικής, οικονομικής και κοινωνικής κρίσης. Ήτοι, του πακέτου για τη χρη-ματοπιστωτική εποπτεία, τη βιωσιμό-τητα των δημόσιων οικονομικών, την οικονομική διακυβέρνηση, τη στρα-τηγική για το 2020, κλπ. Η δημοσίευ-ση της έρευνας συμπίπτει με τη συ-ζήτηση, την ερχόμενη εβδομάδα στο Στρασβούργο, της ενδιάμεσης έκθε-σης pervenche BErÈS σχετικά με τις συστάσεις της προσωρινής επιτροπής για την οικονομική κρίση ως προς τα μέτρα και τις πρωτοβουλίες που πρέ-πει να αναληφθούν και της έκθεσης diogo FEIO για τη βελτίωση της οικο-νομικής διακυβέρνησης και του πλαι-σίου σταθερότητας της Ένωσης, ιδίως της ευρωζώνης.

Οι Ευρωπαίοι ερωτήθηκαν για το πως βλέπουν τις ενέργειες που έγιναν σε ευρωπαϊκό επίπεδο και σε επίπεδο

κρατών μελών, τι σκέπτονται για την οικονομική αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών, ποιοι είναι γι’αυτούς οι πιο αποτελεσματικοί παράγοντες για να αντιμετωπιστεί η κρίση, ποιες θα ήταν κατ’αυτούς οι πολιτικές που θα έπρεπε κατά προτεραιότητα να εφαρ-μοστούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ποιο δρόμο θα έπρεπε να ακολουθήσει η ΕΕ με ορίζοντα το 2020;

Στην έρευνα πήραν μέρος 26.635 πολίτες. Γενικά επιβεβαιώνεται η έντο-νη ανησυχία των Ευρωπαίων απέναντι στην κρίση. Ήταν εξίσου μεγάλη και κατά την πρώτη δημοσκόπηση. Συνο-πτικά τα αποτελέσματα είναι τα εξής:

Οι Ευρωπαίοι,1. Είναι σαφώς υπέρ μιας πιο συντο-

νισμένης αντίδρασης των κρατών μελών σε σύγκριση με αυτό που γίνεται τώρα. Η προτίμηση αυτή πάντως είναι σε πτώση σε σχέση με την πρώτη δημοσκόπηση.

2. Είναι ξεκάθαρα υπέρ του να παί-ξουν τα κράτη μέλη έναν πιο ενεργό ρόλο στην αντιμετώπιση της κρίσης.

3. Στο πλαίσιο ενός αυξημένου αι-σθήματος αβεβαιότητας, επιθυ-μούν σαφώς να δουν την Ένωση να αναπτύσσει πολιτικές που να τους προστατεύουν άμεσα, όπως για την καταπολέμηση της φτώ-χειας και του κοινωνικού αποκλει-σμού ή την προστασία των κα-ταναλωτών. Προτιμούν τέτοιου είδους παρεμβάσεις σε σχέση με πιο γενικές πολιτικές, όπως για παράδειγμα αυτή για την κλιμα-τική αλλαγή.

4. Έχουν διιστάμενες απόψεις ως προς τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν για την έξοδο από την κρίση. Ποιο δρόμο να ακολουθή-σουμε μεταξύ της μείωσης των δημόσιων δαπανών και της στή-ριξης της ανάπτυξης;

5. Υποστηρίζουν μαζικά τα μέτρα εποπτείας και χρηματοπιστω-

τικής ρύθμισης, καθώς και τον έλεγχο του τραπεζικού συστήμα-τος.

6. Υποστηρίζουν σαφώς την οικονο-μική αλληλεγγύη απέναντι στα κράτη που αντιμετωπίζουν δυ-σκολίες.

7. Στηρίζουν τη σύγκλιση των οικονο-μικών, δημοσιονομικών και χρη-ματοπιστωτικών πολιτικών όλων των κρατών μελών.

8. Δηλώνουν, σε μεγάλο ποσοστό, ότι δεν είναι σε θέση να απαντήσουν σε ερωτήσεις μακροοικονομικού χαρακτήρα.

9. Εκφράζουν ενίοτε έντονα αποκλί-νουσες εθνικές τάσεις λόγω ακρι-βώς της διαφορετικής κατάστα-σης σε κάθε χώρα. Υπενθυμίζεται ότι ο μέσος όρος σε ευρωπαϊκό επίπεδο υπολογίζεται σε συνάρ-τηση με δημογραφικά κριτήρια και με τον πληθυσμό του κάθε κράτους μέλους.

10. Είναι αβέβαιοι ως προς τον ρόλο του ευρώ, ως «μαξιλαριού», στην αντιμετώπιση της κρίσης.

Έναρξη της συνόδου: Ελευθερία της έκφρασης, φτώχεια και εμπορία ανθρώπων

Κατά την έναρξη της Συνό-δου, ο Πρόεδρος του ΕΚ Jerzy Buzek χαιρέτησε τη βράβευ-

ση του Κινέζου διαφωνούντα liu Xiaobo με το βραβείο Νόμπελ Ειρή-

Δημοσκόπηση για την οικονομική κρίση



νης για το 2010. Η ανάγκη περισσό-τερης δράσης για την καταπολέμηση της φτώχειας και της εμπορίας αν-θρώπων ήταν μεταξύ των άλλων θε-μάτων που βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη της ολομέλειας και τα οποία υπογράμμισε ο Πρόεδρος, ο οποίος αναφέρθηκε, ακόμη, στην ενδιάμεση έκθεση που θα παρουσιάσει στα πλαί-σια πανηγυρικής.

Ο κ. Buzek επικρότησε την απο-νομή του φετινού βραβείου Νόμπελ Ειρήνης στον Κινέζο φυλακισμένο διαφωνούντα liu Xiaobo, τονίζοντας ότι ο ίδιος βρίσκεται ακόμα στη φυ-λακή, καθώς “πολέμησε ειρηνικά για την υπεράσπιση της ελευθερίας της έκ-φρασης”. Ο liu Xiaobo καταδικάστηκε το Δεκέμβριο του 2009 σε έντεκα χρό-νια φυλάκισης και δύο χρόνια στέρη-σης των πολιτικών του δικαιωμάτων. Ο κ. Buzek έκανε έκκληση προς την Κίνα να απελευθερώσει τον liu Xiaobo και τους άλλους υπερασπιστές των αν-θρωπίνων δικαιωμάτων.

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέ-ρα των Ηνωμένων Εθνών για την Εξά-λειψη της Φτώχειας και με αφορμή το Ευρωπαϊκό Έτος κατά της φτώχειας (2010), ο Πρόεδρος Buzek ανακοί-νωσε ότι το ΕΚ θα πραγματοποιήσει σειρά εκδηλώσεων αυτήν την εβδομά-

δα, προκειμένου να υπογραμμίσει το πρόβλημα της φτώχειας. Ο κ. Buzek και άλλοι ευρωβουλευτές φορούσαν μία μπλε κορδέλα, σύμβολο της εκ-στρατείας για την καταπολέμηση της φτώχειας. Ο Γ.Γ. των Ηνωμένων Εθνών, Ban Ki-Moon, αναμένεται να αναφερ-θεί στο θέμα κατά τη διάρκεια της ομι-λίας του στο ΕΚ, αμέσως μετά τη συ-ζήτηση της ολομέλειας για το θέμα της εξάλειψης της φτώχειας. Ο κ. Buzek κάλεσε τους ευρωβουλευτές να πα-ραστούν στην ειδική τελετή με τον κ. Ban Ki-Moon, που θα λάβει χώρα στην Geremek agora, στο Στρασβουργο.

Ο Πρόεδρος Buzek υπενθύμισε, στη συνέχεια, ότι: “Γιορτάζουμε για τέταρτη φορά την Ευρωπαϊκή Ημέρα κατά της εμπορίας ανθρώπων” και δή-λωσε ότι η ΕΕ προβλέπει τη θέσπιση νομοθεσίας για την εξάλειψη του προ-βλήματος αυτού.

Τέλος, ο κ. Buzek αναφέρθηκε στην ενδιάμεση έκθεση που θα παρουσιάσει στα πλαίσια της προεδρίας του. Η έκ-θεση αυτή θα αποτελέσει μία αποτίμη-ση των πεπραγμένων, προκειμένου να γίνουν γνωστά αυτά που έχει επιτύχει το ΕΚ τους τελευταίους δεκαπέντε μή-νες. Ο κ. Buzek εξελέγη Πρόεδρος του ΕΚ τον Ιούλιο 2009 και η θητεία του λήγει τον Ιανουάριο 2012.

Επέκταση της Άδειας μητρότητας σε 20 εβδομάδες με πλήρεις αποδοχές

Το ΕΚ αποφάσισε την επέκταση της άδειας μητρότητας στην ΕΕ από δεκατέσσερις σε είκο-

σι εβδομάδες με πλήρεις αποδοχές. Θα υπάρχει, ωστόσο, ευελιξία για τις χώ-ρες στις οποίες ισχύουν ήδη άδειες για οικογενειακούς λόγους. Υιοθετήθηκε, επίσης, από την πλειοψηφία των ευρω-βουλευτών, το δικαίωμα σε άδεια πα-τρότητας δύο εβδομάδων με πλήρεις αποδοχές.

Η πλειοψηφία των ευρωβουλευτών ψήφισε υπέρ της επέκτασης του ελά-χιστου ορίου άδειας μητρότητας από δεκατέσσερις σε είκοσι εβδομάδες, προχωρώντας ακόμη περισσότερο σε σχέση με την αρχική πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής η οποία ανα-φερόταν σε επέκταση στις δεκαοκτώ εβδομάδες. Το ψήφισμα με εισηγήτρια την Edite Estrela (Σοσιαλιστές, Πορ-τογαλία) υιοθετήθηκε με 390 ψήφους

υπέρ, 192 κατά και 59 αποχές.Ωστόσο, τα μέλη του ΕΚ υιοθέτη-

σαν τροπολογίες προσθέτοντας ότι όταν προβλέπεται σε κάποια χώρα ήδη άδεια για οικογενειακούς λόγους, οι τελευταίες τέσσερις εβδομάδες μπο-ρούν να θεωρηθούν ως άδεια μητρό-τητας, με αποδοχές τουλάχιστον 75%.

Τον Οκτώβριο 2008 η Επιτροπή πρότεινε την αναθεώρηση της τρέ-

χουσας νομοθεσίας (οδηγία 92/85) ως μέρος του “πακέτου” για την επίτευξη “ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής”, βάση του Συ-νεδρίου IlO για την προστασία της μητρότητας (2000).

Οι ευρωβουλευτές συμφώνησαν με την πρόταση της Επιτροπής να χορη-γούνται μετά τον τοκετό οι έξι εβδομά-δες από την άδεια μητρότητας.

Το σχέδιο νομοθετικής πρότασης θέτει κανόνες για τα ελάχιστα όρια σε επίπεδο ΕΕ. Τα κράτη μέλη μπορούν να εισάγουν ή να διατηρήσουν τους κανόνες που ισχύουν ήδη στην επι-κράτεια τους και οι οποίοι είναι πιο ευνοϊκοί σε σχέση με αυτούς που προ-βλέπονται από την οδηγία.

“Η μητρότητα δε μπορεί να αντι-μετωπίζεται ως επιβάρυνση για τα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης, η μητρότητα αποτελεί επένδυση για το μέλλον μας”, δήλωσε η εισηγήτρια Edite Estrela κατά τη διάρκεια της συ-ζήτησης στην ολομέλεια τη Δευτέρα.



Άδεια πατρότηταςΣτο εγκριθέν ψήφισμα ζητείται από

τα κράτη μέλη να χορηγούν άδεια πα-τρότητας δύο εβδομάδων, με πλήρεις αποδοχές, κατά τη διάρκεια της άδειας μητρότητας. Οι ευρωβουλευτές που αντιτάχθηκαν σε αυτήν την πρόταση υποστήριξαν ότι η άδεια πατρότη-τας δε συνάδει με το στόχο αυτής της νομοθεσίας που είναι “η υγεία και η ασφάλεια των εγκύων γυναικών”.

Δικαιώματα εργαζομένωνΤο ΕΚ υιοθέτησε, επίσης, τροπο-

λογίες για την απαγόρευση της δυνα-τότητας απόλυσης των εγκύων εργα-ζομένων γυναικών από την αρχή της εγκυμοσύνης τους και έως έξι μήνες μετά τη λήξη της άδειας μητρότητας.

Υποστήριξε, ακόμη, ότι πρέπει να δί-νεται το δικαίωμα στις γυναίκες να επιστρέφουν μετά το πέρας της άδειας μητρότητας στις θέσεις εργασίας τους ή σε “ισότιμες θέσεις”, δηλαδή σε θέσεις με ίδιες αποδοχές, στην ίδια επαγγελ-ματική κατηγορία και με τα ίδια καθή-κοντα.

Το ΕΚ προσθέτει ότι δε θα πρέπει οι εργαζόμενες να υποχρεώνονται να δουλεύουν σε νυκτερινές βάρδιες ή να πραγματοποιούν υπερωρίες κατά τη διάρκεια των τελευταίων δέκα εβδο-μάδων πριν τον τοκετό, κατά τη διάρ-κεια του υπολοίπου της εγκυμοσύνης σε περιπτώσεις ασθένειας της εγκύου ή του αγέννητου παιδιού, καθώς και κατά τη διάρκεια ολόκληρης της πε-ριόδου θηλασμού.

Συστήματα ελαχίστου εισοδήματος για την καταπολέμηση της φτώχειας

Οι ευρωβουλευτές προτεί-νουν, με ψήφισμα τους, την εισαγωγή συστημάτων ελά-

χιστου εισοδήματος σε όλα τα κράτη μέλη προκειμένου να καταπολεμηθεί η φτώχεια. Το 2010 είναι το Ευρωπαϊ-κό Έτος Καταπολέμησης της φτώχειας.Η φτώχεια επηρεάζει το 17% του πλη-θυσμού της ΕΕ, δηλαδή περίπου 85 εκατομμύρια άτομα. Το ποσοστό κιν-δύνου φτώχειας είναι μεγαλύτερο για τα παιδιά και τους νέους ηλικίας μέχρι 17 ετών (20%) από ότι για το σύνολο του πληθυσμού. Οι ηλικιωμένοι (19%) εκτίθενται, επίσης, σε υψηλότερο κίν-δυνο φτώχειας. Αυτά τονίζονται στο εγκριθέν ψήφισμα με εισηγήτρια την Ilda Figueiredo (Ευρ.Εν.Αριστερά, Πορτογαλία).

Ελάχιστα εισοδήματα

Η θέσπιση συστημάτων ελάχιστου εισοδήματος σε όλα τα κράτη μέλη –

που θα αποτελούνται από συγκεκρι-μένα μέτρα για τη στήριξη των ατόμων που διαθέτουν ανεπαρκές εισόδημα με οικονομικές παροχές και διευκόλυνση της πρόσβασής τους στις υπηρεσίες – αποτελεί ένα από τα πλέον αποτελε-σματικά μέτρα καταπολέμησης της φτώχειας, εγγύησης ενός επαρκούς βιοτικού επιπέδου και ενθάρρυνσης της κοινωνικής ένταξης. Τα συστήμα-τα επαρκούς ελάχιστου εισοδήματος πρέπει να οριστούν στο 60% του δι-

άμεσου εισοδήματος του εκάστοτε κράτους. Αυτά αναφέρονται στο κεί-μενο που υιοθετήθηκε και στο οποίο γίνεται, επίσης, έκκληση προς την Επι-τροπή να παρουσιάσει πρωτοβουλία επί του θέματος αυτού, η οποία πρέπει να καταλήξει στην εκπόνηση σχεδίου δράσης σε επίπεδο ΕΕ.Ωστόσο, τα εναλλακτικά ψηφίσμα-τα που κατέθεσαν οι Σοσιαλιστές, οι Πράσινοι και η Ευρ.Εν.Αριστερά και τα οποία ζητούσαν τη θέσπιση νομο-θεσίας σε επίπεδο ΕΕ για τα ελάχιστα εισοδήματα δεν υιοθετήθηκε από την πλειοψηφία των μελών της ολομέλει-ας.

Οι φτωχοί εργαζόμενοι

Στο ψήφισμα οι ευρωβουλευτές εγεί-ρουν την προσοχή και στο ζήτημα του ολοένα αυξανόμενου αριθμού των φτωχών εργαζομένων. Τονίζουν επίσης ότι οι ελάχιστες αποδοχές διαβίωσης πρέπει να υπερβαίνουν πάντα το όριο της φτώχειας και οι εργαζόμενοι οι οποίοι παραμένουν κάτω από το όριο της φτώχειας πρέπει να λαμβάνουν ενισχύσεις χωρίς όρους.Ζητείται, ακόμη, στο ψήφισμα να επι-κεντρωθούν οι προσπάθειες στις αμοι-βές και στα ελάχιστα επίπεδα μισθών, καθώς η φτώχεια η οποία πλήττει εκεί-νους που ήδη απασχολούνται, υποδη-λώνει άδικες συνθήκες εργασίας.



12 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ

ΔΙΑΒΑΣΗ ΧΑΡΑΔΡΑΣ ΤΟΥ ΒΙΚΟΥ ΑΠΟ ΜΕΛΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΚΦΡΑΣΗΣ

Με μεγάλη επιτυχία πραγμα-τοποιήθηκε την Πέμπτη 12 Αυγούστου 2010 η διάβαση

της χαράδρας του Βίκου από μέλη τηςΗ Ευρωπαϊκή Εκφραση στην επέκει-να χώραδιάβαση χαράδρας Βίκου 12 Αυγού-στου 2010beliefs divide people, doubt unites them

Τριανταπέντε άτομα εκ των οποί-ων 11 παιδιά 6-15 ετών και ένα μωρό 16 μηνών, ο Λούκα, συμμετείχαν στην πρωτοποριακή δράση «επέκεινα χώ-ρα» που έγινε για πρώτη φορά την Πέ-μπτη 12 Αυγούστου 2010 και είχε ως κεντρικό θέμα τη διάβαση της χαρά-δρας του Βίκου με αφετηρία τη Βίτσα Ζαγορίου στην Ηπειρο.

Η επέκεινα χώρα είναι το όραμα μας για έναν κόσμο επέκεινα του σημε-ρινού κόσμου. Πράττοντας κατά συνεί-δηση το καθήκον μας σε αυτόν εδώ τον κόσμο, εγκόσμιο επέκεινα όχι μεταφυ-σικό επέκεινα. Η επέκεινα χώρα βρί-σκεται στο χωριό με τα πέτρινα σπίτια τη Βίτσα, στο Ζαγόρι που στα σλαύϊ-κα σημαίνει «η χώρα πέρα από τα βου-νά», από τις ομορφότερες, μακρινές αλλά και πλέον υστερούσες περιοχές της Ευρώπης, που τώρα όμως παρου-σιάζει σημεία εξόδου από την απομό-νωση. Το βιβλικό «επέκεινα» θα απο-διδόταν ως πέρα από ορισμένο τόπο,

χρόνο, ποσό, μεταφορικά ως «επέκει-να», αυτό που είναι προηγούμενο ή σε έναν βαθμό μεγαλύτερο από τη γνώση ή την εμπειρία, το άγνωστο που προ-σπαθούμε συνεχώς να κατακτήσουμε. Τα «πέκεινα βοσκοτόπια ήταν κάποτε εκείνα που δεν ήταν τα τοπικά βοσκο-τόπια, που τελικώς ανήκαν σε όλους, χάριν του κακοτράχαλου και αφιλό-ξενου εδάφους, του μεγάλου υψομέ-τρου, των μακρινών αποστάσεων που ήταν ανυπότακτα στον Τούρκο και σε όλους, δεν γνώριζαν τις γραπτές συμ-βάσεις, μόνον εκείνους που τα πατού-σαν τιμώντας τα έτσι κάθε φορά.

Με ένα ελαφρύ ατομικό σακίδιο, ένα μικρό μπουκάλι νερό, λίγη ξηρά τροφή και 1-2 φρούτα, μια στεγνή φα-νέλα μια μικρή πετσέτα, ένα καπέλο και μια γκλίτσα και οργανωτή – εμψυχωτή τον Νίκο Γιαννή η ομάδα «επέκεινα χώ-ρα» εισήλθε από τη Σκάλα του Μονο-δενδρίου και πορεύτηκε στο επιβλητικό Φαράγγι του Βίκου, αυτό το μοναδικό μαγευτικό δημιούργημα της φύσης, το οποίο διαθέτει μεγάλη οικολογική αξία και τεράστια βιοποικιλότητα. Το Φα-ράγγι του Βίκου έχει προ πολλού κα-τακτήσει τη θέση του στο βιβλίο Γκί-νες ως το φαράγγι με το μικρότερο άνοιγμα, μόλις 1100 μέτρα στο στενό-τερο σημείο του και ταυτόχρονα βάθος που ξεπερνά τα 900 μέτρα. Με μήκος

12 χλμ. είναι ένα από τα βαθύτερα φα-ράγγια του κόσμου και οι πλαγιές του είναι κατάφυτες από σπάνια λουλούδια και βότανα. Στις πηγές του Βοϊδομά-τη, λίγο πριν την έξοδο του φαραγγιού και πριν την ανάβαση στον προορισμό στο χωριό Βίκος, μετά από 6 ώρες ήρε-μο περπάτημα, περιήγηση και στάσεις, οι τολμηροί βούτηξαν στο νερό.

Ανάμεσα στ’ άλλα, η ομάδα περιη-γήθηκε την επέκεινα χώρα, επισκέφθη-κε το Κέντρο Πληροφόρησης του Εθνι-κού Πάρκου Βόρειας Πίνδου (Natura 2000) στην πεδιάδα Ασπραγγέλων κα-θώς και άλλα χωριά, έκανε μπάνιο στις φυσικές πισίνες και μικρούς καταρ-ράκτες στο Πάπιγκο, συμμετείχε στα εγκαίνια της έκθεσης αντικειμένων από ξύλο και συλλογής μανιταριών στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Βίτσας, μανιτάρια που γεύθηκε κιόλας μαζί με άλλα τοπικά προϊόντα, ορισμένοι άντε-ξαν να χορεύουν μέχρι το πρωί στο φη-μισμένο πανηγύρι της Βίτσας του δε-καπενταύγουστου της Παναγίας και φυσικά όσοι συμμετείχαν στην απο-στολή επέστρεψαν με το αναμνηστικό μπλουζάκι t-shirt «Η Ευρωπαϊκή Εκ-φραση στην επέκεινα χώρα», το οποίο δημιουργήσαμε γι» αυτήν την πρώτη διάβαση Βίκου.

Για τους ανθρώπους της πόλης, για όσους δεν είναι μαθημένοι να περπα-τούν στη φύση, η διάβαση του Βίκου στα «αιώνια δάση» του Ζαγορίου, είναι ένα ατομικό κατόρθωμα και το ξεκίνη-μα μιας νέας ζωής, πλούσιας σε εμπει-ρίες, ανοχή και σεβασμό, σε ευρύτητα πνεύματος, μεγαθυμία και αλτρουισμό, σε ευεξία, ψυχική και σωματική υγεία.

ΝΕΑΤΗΣΕΚΦΡΑΣΗΣ



ΣΤΟ 4ο YOUTH ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΤΗΣ ΟΝΝΕΔ

Η Ευρωπαϊκή Έκφραση συμμετεί-χε με περίπτερο στο φεστιβάλ που δι-οργάνωσε η ΟΝΝΕΔ σε 4 πόλεις της Ελλάδας, στις 24 Σεπτεμβρίου στη Λάρισα, 25-26 Σεπτεμβρίου στη Θεσ-σαλονίκη, 1 Οκτωβρίου στη Πάτρα και 2-3 Οκτωβρίου στην Αθήνα. Στο πλαί-σιο του φεστιβάλ πραγματοποιήθηκαν δράσεις όπως συναυλίες, διαδραστικά δρώμενα, fun park, stand up comedy,

ζωγραφική, ραδιοφωνικές εκπομπές βάσει θεματικών όπως τα ναρκωτικά, η μετανάστευση, η παιδεία, το περιβάλ-λον κ.α. Η Ευρωπαϊκή Έκφραση με τη συμμετοχή των εθελοντών της ενημέ-ρωσε το πολυπληθές κοινό που επισκέ-φτηκε το φεστιβάλ για τις δράσεις της.

ΣΤΗΝ ΤΑΚΤΙΚΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΜΕΛΩΝ ΤΟΥ ΕΘΝΙ-ΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΝΕΟΛΑΙΑΣ

Η Ευρωπαϊκή Έκφραση με εκπροσώ-πους της την Διονυσία Ρηγάτου & τη Ράνια Παπασταυροπούλου συμμε-τείχαν την Κυριακή 19 Σεπτεμβρίου 2010 στην τακτική συνέλευση του συμβουλίου μελών του ΕΣΥΝ, που πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σώματος Ελλη-νίδων Προσκόπων. Τα θέματα που συζητήθηκαν αφορούσαν το τακτικό εκλογοαπολογιστικό συνέδριο ΕΣΥΝ 2010 (11ο συνέδριο), τον απολογι-σμό δραστηριοτήτων και τρέχοντα θέματα, την πολιτική για τη νεολαία (δομημένος διάλογος, συμμετοχή των νέων, εθελοντισμός, ανεργία, Τοπικά Συμβούλια Νέων και Καλλικράτης), το δομημένο Διάλογος του Ανανε-ωμένου Πλαισίου της Ευρωπαϊκής Συνεργασίας στον Τομέα της Νεολαί-ας, το ευρωπαϊκό Έτος Εθελοντισμού 2011 και την ανεργία των νέων.

ΣΤΗΝ ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΔΡΑΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ

Ο Θανάσης Γραμμένος και η Σταυρούλα Νικολινάκου έλαβαν μέρος στην ετήσια εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στις 25 Ιουνίου στις Βρυξέλλες στο πλαίσιο της κα-μπάνιας «Ευρωπαϊκή Δράση για τα Ναρκωτικά» της οποίας εθνικός συ-ντονιστής για την Ελλάδα είναι η Ευρωπαϊκή Έκφραση. Στην εκδήλω-ση έλαβαν μέρος περισσότεροι από 100 συμμετέχοντες από όλα τα κρά-τη μέλη της Ευρώπης. Σκοπός της εκ-δήλωσης ήταν να παρουσιαστούν μια σειρά από δράσεις- δεσμεύσεις που διεξήχθησαν σε όλα τα κράτη μέλη κατά το προηγούμενο έτος που υλο-ποιούνταν η καμπάνια καθώς και επί-

σης να παρουσιαστούν νέες δεσμεύ-σεις που θα προγραμματιστούν το τρέχον έτος.

Η Ευρωπαϊκή Δράση για τα Ναρ-κωτικά (Ead) στοχεύει να δώσει στην ευρωπαϊκή κοινωνία των πολι-τών τη δυνατότητα για περισσότερη ευαισθητοποίηση και δέσμευση των πολιτών της σε ό,τι αφορά τα ναρκω-τικά και τους κινδύνους που συνεπά-γεται η χρήση τους και να προωθήσει το διάλογο και την ανταλλαγή βέλτι-στων πρακτικών.

Η Ευρωπαϊκή Δράση για τα Ναρ-

κωτικά βασίζεται σε μια απλή ιδέα: δεδομένου ότι ένας τεράστιος αριθ-μός οργανώσεων και μεμονωμένων ατόμων συμμετέχουν στις προσπά-θειες ενημέρωσης και ευαισθητοποί-ησης στους κινδύνους που εγκυμονεί η χρήση ναρκωτικών, κυρίως για τους νέους, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προ-τείνει να δεσμευτούν όλοι όσοι έχουν κάποιας μορφής επίσημη αρμοδι-ότητα, εξουσία λήψης αποφάσεων ή εντολή εκπροσώπησης ή ασκούν κοινωνική ή οικονομική εξουσία, να αναλάβουν συγκεκριμένη δρά-ση. Για περισσότερες πληροφορίες http://ec.europa.eu/ead/html/index.jsp?lang=5&sufix=el

46

Σκοπός της έκδοσης είναι η παρουσίαση δια-φορετικών απόψεων –αρκεί να μην εκφέρο-νται αυθαίρετα– και η δημιουργία κατάλλη-λου πλαισίου διαλόγου και ανταλλαγής ιδε-

ών με επίκεντρο την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και την ελληνική συμμετοχή σ’ αυτήν. Οι απόψεις που εκ-φράζονται δεν δεσμεύουν αποκλειστικά την ιδιοκτησία, τον εκδότη ή την σύνταξη.

Τα άρθρα τα οποία δημοσιεύονται στην Ευ-ρωπαϊκή Έκφραση, επιλέγονται από τη σύ-νταξη με κριτήρια την επιστημονική εγκυρό-

τητα, την ποιότητα, τη θεματική κάθε τεύχους, την πρωτοτυπία και επικαιρότητα. Μπορεί να δημοσιευ-θεί κείμενο και σε ξένη γλώσσα (κυρίως αγγλικά ή γαλ-λικά) κατόπιν συνεννόησης. Η έκταση του κειμένου δεν πρέπει να είναι μεγαλύτερη από 900 λέξεις.

Όσον αφορά τις επιστημονικές δημοσιεύσεις, υποβάλλονται οποτεδήποτε, σε τρία αντίτυ-πα, υπακούουν στις διεθνείς προδιαγραφές

επιστημονικής μεθοδολογίας, δεν έχουν δημοσι-ευθεί ούτε με παραπλήσια μορφή ή περιεχόμενο σε άλλα έντυπα, κρίνονται από μέλη της Επιστημονικής Επιτρο-πής της Ευρωπαϊκής Έκφρασης, με πλήρη διασφάλιση της αντικειμενικής κρίσης (ανωνυμία του κρινομένου και

των κρινόντων, ο κρινόμενος πληροφορείται βέβαια ολό-κληρη την κρίση) και η έκτασή τους κυμαίνεται μεταξύ 2000 - 3000 λέξεων. Ο υποψήφιος αποστέλλει σύντομο βιογραφικό σημείωμα.

Σε όλες τις περιπτώσεις μαζί με κάθε υπο-βολή κειμένου συμπεριλαμβάνεται και περί-ληψη στα γαλλικά ή στα αγγλικά (100-200

λέξεις). Το κείμενο θα πρέπει να αποστέλλεται και σε δισκέτα pC ώστε να αποφεύγονται οι αδυναμίες της δακτυλογράφησης και γενικά να επιτυγχάνεται η έκ-δοση. Καλό είναι επίσης να αποστέλλεται φωτογραφία του συγγραφέα. Χειρόγραφα, δισκέτες και άλλα πρωτό-τυπα δεν επιστρέφονται.

Απαγορεύεται αυστηρά η μερική ή ολική ανα-δημοσίευση ή αναδιανομή με οποιονδήποτε τρόπο, εκτός αν υπάρχει έγγραφη άδεια του

εκδότη. Οι συγγραφείς, μετά την ανακοίνωση σ’ αυτούς της θετικής κρίσης για μελλοντική δημοσίευση του άρθρου στην Ευρωπαϊκή Έκφραση, δεσμεύονται αυτό να μην δημοσιευθεί οπουδήποτε αλλού. Οι συγγραφείς λαμβάνουν δωρεάν δύο αντίτυπα του οικείου τεύχους. Η ιδιοκτησία διατηρεί το αποκλειστικό δικαίωμα να διανέμει με οποιουσδήποτε όρους, άρθρα, περιλήψεις και ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Έκφραση διαμέσου του δικτύου Ίντερνετ.

1

2

3

4

Επιθυμώ να γραφτώ συνδρομητής στο περιοδικό “Ευρωπαϊκή Έκφραση”Ετήσια Διετής

Τακτικός Συνδρομητής 20 Ευρώ 35 ΕυρώΔημόσιοι Οργανισμοί,Τράπεζες, Βιβλιοθήκες,ΑΕΙ, ΝΠΔΔ, ΝΠΙΔ, Εταιρείες,Σύλλογοι 50 Ευρώ 100 ΕυρώΕυρώπη 25 Ευρώ 45 ΕυρώΆλλες ήπειροι 30 Ευρώ 55 ΕυρώΦοιτητής, σπουδαστής,στρατιώτης 15 Ευρώ 25 ΕυρώΣυνδρομή ενίσχυσης-υποστήριξης 50 Ευρώ 90 Ευρώ

ΔΕΛΤIΟ ςυΝδΡΟΜΗΤΟυ

Όνομα........................................................................................

Επώνυμο ...................................................................................

Διεύθυνση .................................................................................

Ταχ. Κώδικας ............................................................................

Πόλη ..........................................................................................

Τηλέφωνο: ................................................................................

E-mail: .......................................................................................

Επάγγελμα: ..............................................................................

Ημερομηνία Υπογραφή

Έτος ίδρυσης: 1989 Ομήρου 54, 106 72, Αθήνα,τηλ: 210 3643224, fax: 210 3646953, e-mail: [email protected]

5

δΗΜΟςΙΕυςΕΙς ςΤΗΝ ΕυΡΩΠΑϊΚΗ ΕΚΦΡΑςΗ

ΕυΡΩΠΑϊΚΗΕΚΦΡΑςΗ

Ε υ Ρ Ω Π Α ϊ Κ Η Ε Κ Φ Ρ Α ς Η

Οι συνδρομές καταβάλλονται στα γραφεία της Έκφρασης 9π.μ. - 5 μ.μ.,

με ταχυδρομική επιταγή, ή τέλος στην Εθνική Τράπεζα (αρ. λογαριασμού 701/29600287)

✂

Δελτίο Τύπου

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΔΡΑΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑΕυρωπαϊκή δράση προσιτή σε όλους

Η πρόληψη της νεανικής εγκληματικότητας που συνδέεται με τα ναρκωτικά θα αποτελέσει το κύριο θέμα της ετήσιας εκδήλωσης της Ευρωπαϊκής Δράσης για τα Ναρκωτικά (EAD), η οποία θα πραγματοποιηθεί στις Βρυξέλλες στις 25 Ιουνίου 2010, στο κτήριο Charlemagne της Επιτροπής (Αίθουσα Lord Jenkins/170, rue de la Loi, 1049 Βρυξέλλες, στις 9:30 π.μ.), υπό την αιγίδα της Viviane Reding, αντιπροέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Η Ευρωπαϊκή Δράση για τα Ναρκωτικά, μια πρωτοβουλία που εγκαινιάστηκε πέρυσι στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας των Ηνωμένων Εθνών κατά των Ναρκωτικών (26 Ιουνίου), στοχεύει στην ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με τους κινδύνους της χρήσης ναρκωτικών.

Η ετήσια εκδήλωση συγκεντρώνει στις Βρυξέλλες ανθρώπους, μεταξύ των οποίων και επώνυμοι, οι οποίοι αναλαμβάνουν μια συγκεκριμένη δέσμευση για δράση κατά των ναρκωτικών στο δικό τους περιβάλλον. Οι συμμετέχοντες θα συζητήσουν προγράμματα ενημέρωσης του κοινού, και ιδιαίτερα ευάλωτων ομάδων, σχετικά με τους κινδύνους εμπλοκής σε παράνομες δραστηριότητες.

Κατά την εκδήλωση της EAD, προσωπικότητες από τους χώρους του παγκόσμιου αθλητισμού, της ψυχαγωγίας και των μέσων ενημέρωσης θα μοιραστούν τις εμπειρίες τους πάνω στα ναρκωτικά και θα δεσμευτούν ενυπόγραφα να αναλάβουν συγκεκριμένη δράση για την πρόληψη της εγκληματικότητας που συνδέεται με τα ναρκωτικά. Ο Ιταλός τραγουδιστής της ραπ Alessandro While θα παρουσιάσει ένα τραγούδι που έχει γράψει ειδικά για την περίσταση. Ο τραγουδιστής αποτελεί δραστήριο μέλος της εκστρατείας κατά των ναρκωτικών, αγωνιζόμενος να πείσει τους νέους από φτωχές γειτονιές της Ρώμης να μη γίνουν χρήστες.

Ο Πολωνός δημοσιογράφος και πρώην χρήστης ναρκωτικών Max Cegielski, o Ρουμάνος πολλάκις πρωταθλητής Ευρώπης και κόσμου στη χειροπάλη Ion Vlad Oncescu, και ο Λουξεμβούργιος τραγουδιστής Daniel Depienne θα καταθέσουν επίσης τις δικές τους μαρτυρίες και θα υπογράψουν δεσμεύσεις για δράση.

Χαιρετίζοντας την εκδήλωση και τις προσπάθειες που καταβάλλουν οι υπογράφοντες της EAD, η Viviane Reding θα υπογραμμίσει σε βιντεομήνυμά της ότι «με έως και 2 εκατομμύρια προβληματικούς χρήστες ναρκωτικών στην Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι απαραίτητο να ευαισθητοποιήσουμε τα μέλη των ευάλωτων ομάδων, ειδικά τους νέους, για τους κινδύνους της χρήσης ναρκωτικών». Όπως τονίζει, «η ιδιότητα του Ευρωπαίου σημαίνει μια ζωή σε καθεστώς ελευθερίας, όμως η ελευθερία έχει το τίμημά της: ονομάζεται προσωπική ευθύνη. Η Ευρώπη λέει όχι στα ναρκωτικά και εσείς είστε οι πρεσβευτές που υποστηρίζετε αυτό το μήνυμα με θετικό πνεύμα, χωρίς ηθικολογίες, στιγματισμούς και δημιουργία ενοχών».

Δώδεκα συμμετέχοντες θα υπογράψουν νέες δεσμεύσεις για την ανάληψη συγκεκριμένων δράσεων σε κοινότητες που διατρέχουν κίνδυνο. Σε αυτούς περιλαμβάνονται η Responsible Young Drivers (Υπεύθυνοι Νέοι Οδηγοί) από το Βέλγιο, η σχολή Ernst-Schering του Βερολίνου από τη Γερμανία, η Υπηρεσία πρόληψης εξαρτήσεων για τους εργαζομένους στους γαλλικούς σιδηροδρόμους SNCF, το Κέντρο Νεολαίας Sjakket από τη Δανία, και η Βρετανίδα Elizabeth Burton, καθηγήτρια και συγγραφέας του βιβλίου «Mum, Can You Lend Me Twenty Quid?», στο οποίο αφηγείται την ιστορία του γιου της, που πέθανε από χρήση ναρκωτικών τον Φεβρουάριο του 2004.

Εκτός των παραπάνω, περυσινοί υπογράφοντες θα παρουσιάσουν τον απολογισμό τους σχετικά με τις δράσεις που ανέλαβαν τιμώντας τις δεσμεύσεις τους.

Την εκδήλωση θα κλείσει ο Jonathan Faull, γενικός διευθυντής Δικαιοσύνης, Ελευθερίας και Ασφάλειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Ιστορικό

Η Ευρωπαϊκή Δράση για τα Ναρκωτικά, η οποία εγκαινιάστηκε στις 26 Ιουνίου 2009 (Παγκόσμια Ημέρα των Ηνωμένων Εθνών κατά των Ναρκωτικών) από τη Γενική Διεύθυνση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη Δικαιοσύνη, την Ελευθερία και την Ασφάλεια, παρέχει μια πλατφόρμα (ιστότοπος της EAD) και δυνατότητες δικτύωσης (εθνικές εκδηλώσεις της EAD) σε οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών στα κράτη μέλη της ΕΕ, προκειμένου να ευαισθητοποιήσει το κοινό, και ιδιαίτερα τους νέους ανθρώπους, αναφορικά με τα ναρκωτικά.

Σε λιγότερο από ένα χρόνο, σχεδόν 700 δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς, ενώσεις και ιδιώτες από ολόκληρη την ΕΕ έχουν εκφράσει το ενδιαφέρον τους για να περιληφθούν στους υπογράφοντες της EAD – και ο αριθμός τους μεγαλώνει ημέρα με την ημέρα. Η Ιταλία, η Πολωνία και η Ρουμανία αποτελούν μέχρι στιγμής τις πιο δραστήριες μεταξύ των χωρών που συμμετέχουν.

Η EAD υλοποιεί έναν από τους στόχους του Ευρωπαϊκού Σχεδίου Δράσης για τα Ναρκωτικά 2009-2012, που αποσκοπεί στην ενίσχυση του συντονισμού και της συνεργασίας στον τομέα των ναρκωτικών σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, ώστε οι πολιτικές για τα ναρκωτικά να αποκτήσουν σημασία για τους επαγγελματίες του τομέα και την κοινωνία των πολιτών, παρέχοντάς τους συγχρόνως τη δυνατότητα να συμβάλουν στη διαμόρφωσή τους.

Η EAD θεμελιώνεται στις εθελοντικές δεσμεύσεις επαγγελματιών, ιδιωτών, ενώσεων και φορέων για δράσεις ευαισθητοποίησης του κοινού για τα ναρκωτικά σε τοπικό επίπεδο.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την EAD, παρακαλούμε επισκεφθείτε το www.action-drugs.eu ή επικοινωνήστε με το [email protected]

Ευρωπαϊκό Κέντρο Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας (ΕΚΠΝΤ) / Eurostat

• Τάσεις και χαρακτηριστικά των προβλημάτων από τη χρήση ναρκωτικών ανά χώρα (περιλαμβανομένης της χρήσης ναρκωτικών από νέους)

• Νέοι και ναρκωτικά

• Στατιστικό δελτίο 2009: Νεολαία και μαθητικός πληθυσμός

• Εξέλιξη της εγκληματικότητας στην Ευρωπαϊκή Ένωση / Σύνδεσμοι για εθνικές στατιστικές υπηρεσίες

Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Ακυρώθηκε η πτήση σας;

Ταδικαιώματα

επιβατών

στη διάθεσή σας


των


Είχε καθυστέρηση ή ακυρώθηκε η πτήση σας; Χάσατε τις αποσκευές σας; Σας απαγόρευσαν να επιβιβαστείτε;Οι αερομεταφορείς έχουν νομική υποχρέωση να σας ενημερώνουν σχετικά με

τα δικαιώματά σας ως επιβάτη και το πού μπορείτε να υποβάλλετε τα παράπονά σαςΑντιμετωπίσατε ποτέ κάποιο από αυτά τα προβλήματα;Η νομοθεσία της ΕΕ προστατεύει τα συμφέροντά σας για τα ταξίδια σας εντός Ευρώπης

Περισσότερες πληροφορίες στη διεύθυνσηec.europa.eu/passenger-rightsή στο Europe Direct 00 800 6 7 8 9 10 11*

* Ορισμένες εταιρείες κινητής τηλεφωνίας δεν επιτρέπουν την πρόσβαση στους αριθμούς 00 800 ή μπορεί να χρεώνουν την κλήση.

European Expression - Issue 78

Documents

Transcript of European Expression - Issue 78