ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΘΕΟΤΟΚΗΣΗ ΤΙΜΗ ΚΑΙ ΤΟ ΧΡΗΜΑ

Νοηματική απόδοση

Σε ένα προάστιο της Κέρκυρας, στις αρχές του αιώνα, ζει η οικογένεια της σιόρας Επιστήμης της Τρινκούλαινας, που αποτελείται από την ίδια, τον άντρα της και τα τέσσερα παιδιά τους. Οι φροντίδες για το σπίτι και τα παιδιά περνούν απ’ τα χέρια της, καθώς ο άντρας της είναι μέθυσος και ανίκανος. Ένα πρωινό η σιόρα Επιστήμη παρέχει βοήθεια στον Αντρέα, νέο από χρεοκοπημένη αρχοντική οικογένεια, που κάνει λαθρεμπόριο ζάχαρης και τον κυνηγάει η αστυνομία. Τότε γίνεται η πρώτη επαφή του με την πιο όμορφη κόρη της ηρωίδος, τη Ρήνη, και ένα αμοιβαίο αίσθημα αρχίζει να αναπτύσσεται μεταξύ τους από εκείνη την ημέρα. Λίγες μέρες αργότερα ο Αντρέας συζητεί σε μια ταβέρνα με τους φίλους του πολιτικά. Η συζήτηση όμως σε λίγο στρέφεται στο θέμα του γάμου: ο Αντρέας βλέπει σαν τη μοναδική λύση, για να μην πουλήσει το σπίτι του, να παντρευτεί την πλούσια νύφη που του προξενεύουν. Έτσι, βρίσκεται ανάμεσα στο δίλημμα της οικονομικής σωτηρίας του και της αγάπης του. Μετά από λίγο καιρό, η Ρήνη βάζει κρυφά στο σπίτι τον Αντρέα, πράγμα που ήταν μεγάλη προσβολή την εποχή εκείνη. Η σιόρα Επιστήμη, μόλις το πληροφορείται καταφθάνει αναστατωμένη στο σπίτι, ο Αντρέας όμως την καθησυχάζει υποσχόμενοςπως θα παντρευτεί την κόρη της τής ζητάει όμως προίκα, για να μη χάσει το σπίτι του. Η μητέρα της Ρήνης και η ίδια, κλαίγοντας υποστηρίζουν πως δεν έχουν ανάγκη από προίκα και μπορούν να τα βγάλουν πέρα με τη δουλειά τους, αφού και οι δύο εργάζονται. Ο Αντρέας όμως επιμένει απορρίπτοντας το ποσό που του υπόσχεται μετά από μεγάλη πίεση η Τρινκούλαινα. Η Ρήνη παίρνει προς στιγμή το μέρος του Αντρέα, κινούμενη από την αγάπη της, η σιόρα Επιστήμη όμως είναι ανένδοτη. Ο διάλογος συνεχίζεται για αρκετή ώρα στο ίδιο μοτίβο και τελικά ο Αντρέας φεύγει, αφού υπόσχεται στη Ρήνη πως θα την παντρευτεί. Για να κερδίσει τα χρήματα που χρειάζεται, ο Αντρέας συνεχίζει το λαθρεμπόριο. Σε κάποιο ταξίδι του όμως μαθαίνει πως η Ρήνη ετοιμάζεται να παντρευτεί. Πηγαίνει στο σπίτι της, τη βρίσκει μόνη και την πείθει να τον ακολουθήσει. Ύστερα από λίγο η σιόρα Επιστήμη πηγαίνει να τους βρει. Ο Αντρέας υπόσχεται να παντρευτεί τη Ρήνη, χωρίς καμία απαίτηση για προίκα. Αλλά ο καιρός περνάει και η υπόσχεση του Αντρέα δεν πραγματοποιείται. Στο μεταξύ η Ρήνη έχει μείνει έγκυος, και ο Αντρέας πουλάει ψάρια στην αγορά, αφήνοντάς την μόνη στο σπίτι. Η σιόρα Επιστήμη βρίσκει μια μέρα τον Αντρέα την ώρα της δουλειάς του και του ζητάει να συζητήσουν. Εκείνος όμως δε δέχεται και τη διώχνει. Πάνω στην οργή και την απελπισία της αρπάζει ένα μαχαίρι και τον τραυματίζει ελαφρά στο μπράτσο. Την ώρα που την πιάνουν οι αστυνομικοί δίνει στον Αντρέα το κλειδί του κομού που φυλάει τα λεφτά στο σπίτι της και του λέει να τα πάρει όλα, με μόνο αντάλλαγμα να την υπερασπίσει στο δικαστήριο. Ο Αντρέας, χαρούμενος, ξεχνάει το επιπόλαιο τραύμα του και τρέχει για το σπίτι του.Δε βρίσκει όμως εκεί τη Ρήνη αλλά στο δικό της και της λέει με ενθουσιασμό τα νέα, περιμένοντας να χαρεί κι αυτή, μια που τώρα όλα τα προβλήματά τους λύνονται και μπορούν να παντρευτούν. Αναγγέλλει ακόμη στον πατέρα της πως την Κυριακή παντρεύεται την κόρη του και του δείχνει τα κλειδιά του κομού, λέγοντάς του ταυτόχρονα πως επιθυμία της σιόρας Επιστήμης είναι να του δώσει τα χίλια τάλαρα. Η Ρήνη όμως επεμβαίνει κλαίγοντας και λέει στον Αντρέα πως μετά από αυτή την συμπεριφορά του έσβησε η αγάπη της και δεν μπορεί να την ξαναγοράσει. Του δηλώνει ακόμη πως θα ξενιτευτεί και θα μεγαλώσει το παιδί της μόνη της, με τη δουλειά της. Αυτόν δε θέλει να τον ξαναδεί. Ο Αντρέας, βλέποντας τη αμετάπειστη, φεύγει από το σπίτι της βρίζοντας για μια ακόμη φορά το χρήμα, που στάθηκε η αιτία της δυστυχίας του.

Η τιμή και το χρήμα (οι δυο αξίες- ο τίτλος)• Η τιμή: Η υπόληψη της οικογένειας, η τιμή της κοπέλας, ο λόγος του άνδρα

1

ΣΤΕΡΓΙΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗΦΙΛΟΛΟΓΟΣ

• Το χρήμα: Ως κινητήριος δύναμη της κοινωνίας, οι ήρωες το βλασφημούν (πανάθεμα τα τάλαρα), Ο θεσμός της προίκας.

Η κοινωνία της εποχής1. πολιτική διαφθορά: πολιτικοί που αμείβουν τους ψηφοφόρους τους, πελατειακή σχέση.2. Ηθική διαφθορά: διεφθαρμένη κοινωνία 3. Κοινωνικές τάξεις: αριστοκράτες (κόντηδες), χωρικοί-λαός4. Η παρανομία, λαθρεμπόριο: Ζάχαρης, καπνού( κρατικό μονοπώλιο)

Τα πρόσωπα:• Η οικογένεια: Σ. Επιστήμη, Τρίνκουλος, Ρήνη, τρία ακόμη αδέλφια• Οι άλλοι: Ο θείος Σπύρος, Ο φίλος Αντώνης, Οι γειτόνισσες.

Η τεχνική της νουβέλας• γλώσσα: δημοτική με ιδιωματισμούς της Κέρκυρας• ύφος: απλό, ζωντανό, παραστατικό• Αφηγητής: γ΄ πρόσωπο, εξωτερική αφήγηση, μηδενική εστίαση• τόπος: η Κέρκυρα• χρόνος: αρχές του 20ου αιώνα, χρόνος παροντικός, μια μικρή περίοδος από τη νεότητα της

Ρήνης• Αφήγηση: γραμμική• Αφηγηματικός τρόπος: διήγηση (διάλογοι, περιγραφές)• Τραγική ειρωνεία: Ο Ανδρέας έχει στο νου του την ατιμία και ο αναγνώστης το γνωρίζει

Η θέση της γυναίκας:• Υποτάσσεται στον άνδρα• πρέπει να είναι τίμια, εργατική, υπάκουη, εμφανίσιμη, καλή νοικοκυρά, να έχει προίκα.• δεν πηγαίνει στις ταβέρνες, αλλά μένει στο σπίτι.• Φροντίζει τα παιδιά• δεν έχει διεξόδους

Ο Νατουραλισμός• Είναι η φωτογραφική απεικόνιση της πραγματικότητας, ο ακραίος ρεαλισμός• παρουσιάζει την κακή πλευρά της ζωής με τις ασχημίες και τα τρωτά της ανθρώπινης ύπαρξης• η συμπεριφορά των ανθρώπων είναι αποτέλεσμα εξωτερικών- κληρονομικών δυνάμεων,

εσωτερικών διαθέσεων, παρορμήσεων της στιγμής.Κωνσταντίνος Θεοτόκης «Η Τιμή και το Χρήμα» - Η αφήγηση στο κείμενο αυτό δίνεται τριτοπρόσωπα από έναν μη δραματοποιημένο (απρόσωπο) αφηγητή. Η αφήγηση, επομένως, γίνεται χωρίς εστίαση από έναν παντογνώστη αφηγητή. - Το έργο του Θεοτόκη μπορεί να θεωρηθεί νατουραλιστικό υπό την έννοια ότι ο συγγραφέας τείνει σε μια μιμητική απεικόνιση της πραγματικότητας και επιλέγει κοινά θέματα από την καθημερινή ζωή. Επιπλέον, ο συγγραφέας μελετά την ηθική συμπεριφορά των προσώπων, για να δείξει ότι είναι δέσμιοι εξωτερικών δυνάμεων και εσωτερικών παρορμήσεων. Οι εξωτερικές δυνάμεις, εδώ η ανάγκη των ηρώων να διατηρήσουν την τιμή τους, αλλά και η κυριαρχία του χρήματος, περιορίζουν την ελευθερία τους. Ο Θεοτόκης επιλέγει στο έργο αυτό να παρουσιάσει τη ζωή των φτωχών ανθρώπων και τις σκληρές επιπτώσεις που έχουν στη ζωή τους η οικονομική ανέχεια, καθώς και η σπίλωση της τιμής τους. - Η απεικόνιση της πραγματικότητας, όπως και η επιλογή κοινών θεμάτων, αποτελούν παράλληλα και στοιχεία ρεαλισμού. Ο ρεαλισμός, άλλωστε, του έργου αυτού, διαφαίνεται και από την τάση του συγγραφέα προς την αντικειμενικότητα αλλά και από την πρόθεσή του να αφήνει τα γεγονότα να μιλούν μόνα τους, χωρίς αξιολογικές κρίσεις από τη μεριά του αφηγητή.

2

ΣΤΕΡΓΙΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗΦΙΛΟΛΟΓΟΣ

- Ένας από τους αφηγηματικούς τρόπους που συμβάλλουν στην αντικειμενική και ρεαλιστική αποτύπωση των γεγονότων αλλά και των συναισθημάτων των ηρώων, είναι ο διάλογος. Ο συγγραφέας επιλέγει να εμπλουτίσει το κείμενό του με πολλά διαλογικά μέρη, ώστε κάθε ήρωας να έχει την ευκαιρία να διατυπώσει τις σκέψεις του και να δώσει έτσι το στίγμα της προσωπικότητάς του. - Το κείμενο του Θεοτόκη μπορεί να θεωρηθεί επίσης κοινωνικό, μιας και πραγματεύεται σε μεγάλο βαθμό τις συνθήκες που επικρατούν σε μια μικρή κοινωνία, τις σχέσεις μεταξύ των κοινωνικών τάξεων, αλλά και τις επιδράσεις που έχει στη διαβίωση των πολιτών η οικονομική στενότητα. Η κοινωνική αδικία, η ύπαρξη ευκατάστατων και φτωχών, όπως και η ύπαρξη ευνοημένων και αδικημένων πολιτών, αποτελούν βασικά στοιχεία του κειμένου. - Ο συγγραφέας, επίσης, παρουσιάζει σημαντικές ψυχογραφικές ικανότητες, κατορθώνοντας να παρουσιάσει με πληρότητα τόσο τις ψυχολογικές διακυμάνσεις των ηρώων του όσο και την ιδιαίτερη ψυχοσύνθεσή τους. Τα συναισθήματα, για παράδειγμα, της Ρήνης θα τονιστούν από την πρώτη στιγμή, με το συγγραφέα να παρακολουθεί την πάλη του έρωτά της για τον Ανδρέα με την ανάγκη της να διαφυλάξει την αξιοπρέπειά της. - Κεντρική θεματική του κειμένου είναι ο εγκλωβισμός των ηρώων στις απαιτήσεις που εγείρει η τιμή τους (προσωπική και οικογενειακή) καθώς και στις ανάγκες τους για τη διασφάλιση χρημάτων. Ο εγκλωβισμός αυτός παρασύρει τους ήρωες σε λανθασμένες επιλογές, εκμηδενίζει τη δυνατότητά τους να ευτυχήσουν και φανερώνει τη σκληρότητα της ζωής των φτωχών ανθρώπων. - Το μόνο πρόσωπο που θα κερδίσει την ελευθερία του και θα ξεφύγει από τους περιορισμούς της τιμής και του χρήματος είναι η Ρήνη. Η νεαρή ηρωίδα θα θυσιάσει, όχι μόνο την τιμή της, αλλά και την αγάπη της, προκειμένου να διασφαλίσει την προσωπική της ελευθερία. Η Ρήνη δε θα δεχτεί να γίνει η αγάπη της αντικείμενο συναλλαγής, ούτε θα αφήσει την εγκυμοσύνη της να τη δεσμεύσει σ’ έναν γάμο που εξαγοράστηκε με τα χρήματα της μητέρας της. Θα προτιμήσει να ζήσει μακριά από τους δικούς της, χωρίς το σεβασμό της τοπικής κοινωνίας, αλλά τουλάχιστον ελεύθερη. Σύμφωνα με τις αρχές του νατουραλισμού, οι εξωτερικές δυνάμεις, φυσικές και κοινωνικές, περιορίζουν την ελευθερία των προσώπων κι επηρεάζουν την ηθική τους συμπεριφορά. Εφαρμόζει τις παραπάνω αρχές ο Θεοτόκης; Να υποστηρίξετε τις απόψεις σας. Ο νατουραλισμός επιχειρεί να αναδείξει τη δυσάρεστη αλήθεια πως οι άνθρωποι, παρά την για το αντίθετο πεποίθησή τους, δεν είναι πάντοτε ελεύθεροι να καθορίσουν την πορεία της ζωής τους. Στην πραγματικότητα ποικίλες εξωτερικές δυνάμεις επηρεάζουν τις αποφάσεις τους, τους εγκλωβίζουν και κάποτε τους αναγκάζουν να προχωρήσουν σε επιλογές που έρχονται σε αντίθεση με τις επιθυμίες τους. Η επιδίωξη αυτή του νατουραλισμού βρίσκει τη δικαίωσή της στο διήγημα του Θεοτόκη, μιας και είναι πρόδηλο πως οι ήρωές του αδυνατούν να διαμορφώσουν τη ζωή τους με βάση τις πραγματικές τους επιθυμίες και επί της ουσίας είναι δέσμιοι των δυσμενών κοινωνικών και οικονομικών συνθηκών της εποχής τους. Ο Αντρέας ενώ θέλει να παντρευτεί την Ειρήνη, παρασύρεται από τις απαιτήσεις που προκύπτουν από το όνομα της οικογένειάς του, αλλά κι από τα δυσβάσταχτα χρέη που του έχει αφήσει ο πατέρας του και καταλήγει να πληγώνει την κοπέλα που αγαπά. Η ανάγκη του να διασφαλίσει μια καλή προίκα μέσα από το γάμο του με την Ειρήνη, θα προκαλέσει ανυπολόγιστο πόνο στην κοπέλα και θα την απομακρύνει από κοντά του. Με παρόμοιο τρόπο, η επιθυμία της σιόρας Επιστήμης να προικίσει εξίσου τα κορίτσια της και η συνακόλουθη άρνησή της να δώσει στον Αντρέα για προίκα τα χίλια τάλαρα που της ζητά, θα συμβάλουν καταλυτικά στην αποτροπή του γάμου που θα διασφάλιζε την ευτυχία της κόρης της. Είναι σαφές, βέβαια, ότι η σιόρα Επιστήμη δε θα ήθελε ποτέ να καταδικάσει την κόρη της σε μια δυστυχισμένη ζωή, αλλά το γεγονός ότι η οικογένειά της είναι φτωχή και η επίγνωση πως αν δεν έχει να δώσει ικανή προίκα και στα άλλα της κορίτσια δεν θα μπορέσει να τους εξασφαλίσει καλούς γάμους, την ωθούν να φανεί υπέρμετρα σκληρή απέναντι στην Ειρήνη.

3

ΣΤΕΡΓΙΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗΦΙΛΟΛΟΓΟΣ

Η Ειρήνη από την άλλη, η μόνη ηρωίδα που δεν δεσμεύεται εσωτερικά από τη δύναμη που ασκεί στα άλλα πρόσωπα το χρήμα και η ανάγκη να καλύψουν τις υποχρεώσεις που προκύπτουν από την αίσθηση της τιμής -όπως ο Αντρέας, που παγιδεύεται από τις αξιώσεις που εγείρει το όνομα της οικογένειάς του-, καταλήγει να πάρει μια απόφαση εντελώς αντίθετη με τις επιθυμίες της, έχοντας πληγωθεί από την αδιαφορία για τα συναισθήματά της αλλά και για την προσωπική της αξία. Η Ρήνη χαρακτηρίζεται ως περίπτωση γυναίκας που απελευθερώνεται από τις προκαταλήψεις, που επικρατούσαν στην εποχή της. Να εκφράσετε τις απόψεις σας πάνω σ’ αυτή τη θέση. Η Ειρήνη αποτελεί ξεχωριστό πρόσωπο μέσα στο διήγημα του Θεοτόκη, καθώς εμφανίζεται με συνέπεια ανεπηρέαστη από τους παράγοντες που καθορίζουν σε απόλυτο βαθμό τη δράση των άλλων προσώπων. Η Ειρήνη αγαπά τον Αντρέα και είναι έτοιμη να δημιουργήσει μια οικογένειά μαζί του, χωρίς να εξαρτά την επιθυμία της αυτή από προϋποθέσεις. Για τη νεαρή κοπέλα δεν τίθεται θέμα προίκας, καθώς από μικρή ηλικία εργάζεται σκληρά στο σπίτι της και γνωρίζει πως και τώρα είναι ικανή με την εργατικότητά της να ξεπεράσει οποιοδήποτε οικονομικό πρόβλημα. Ούτε, άλλωστε, συμμερίζεται τις ανησυχίες του Αντρέα σχετικά με την υποχρέωσή του να κρατήσει τη μέλλουσα γυναίκα του μακριά από τη δουλειά, όπως αρμόζει στα μέλη μιας αρχοντικής οικογένειας. Η Ειρήνη όχι μόνο είναι πρόθυμη να εργαστεί, αλλά όπως θα φανεί και στο κλείσιμο της ιστορίας είναι σε θέση να πάρει τη ζωή της στα χέρια της, αδιαφορώντας για το τι θα πουν οι άλλοι, για το τι θα πει ο «κόσμος». Για την Ειρήνη δεν υπάρχει τίποτε πιο τίμιο και πιο αξιοσέβαστο από την ανάγκη μιας γυναίκας να δημιουργήσει και να συντηρήσει την οικογένειά της. Όταν, μάλιστα, ο Αντρέας θα την αφήσει μόνη της, παρά την εγκυμοσύνη της, για να δουλέψει στο ψαράδικο, εκείνη δε θα δεχτεί την αδιαφορία του αγαπημένου της, ούτε θα μείνει παραδομένη στην απελπισία και την αυτολύπηση. Θα σηκωθεί και αναζητήσει δουλειά, μην υπολογίζοντας ούτε για μια στιγμή τα ενδεχόμενα κακόβουλα σχόλια του κόσμου: «Και τό ‘καμε. Αρματώθηκε με υπομονή, με καρτερία, μ’ ελπίδα και το ίδιο το πρωί εζήτησε δουλειά στο εργοστάσιο που εγνώριζε, όπου δούλευε πάντα η μάνα της. Κι αυτό το τόλμημά της που εκαταφρονούσε τους πατροπαράδοτους και παράλογους θεσμούς, της εφάνηκε πολύ ευκολότερο απ’ ό,τι το φανταζότουν, κι ούτε ένα χείλι δε βρέθηκε να την κατακρίνει για τούτο. Ήταν φτωχιά κ’ έπρεπε να δουλέψει.» Με την ίδια δύναμη που θα αναζητήσει δουλειά τις μέρες που ο Αντρέας θα φύγει μακριά, με την ίδια δύναμη θα αρνηθεί το γάμο μαζί του όταν εκείνος θα πάρει επιτέλους τα χρήματα της προίκας -αφού θα έχει οδηγήσει τη σιόρα Επιστήμη στο σημείο να τον μαχαιρώσει. Η Ειρήνη δεν είναι διατεθειμένη να μπει σ’ έναν γάμο που προέκυψε μέσα από μια εξαναγκαστική συναλλαγή, μια συναλλαγή που μοιάζει πολύ με αγοραπωλησία. Προτιμά να φύγει από τον τόπο της και να ζήσει τίμια με τη δουλειά της, έστω κι αν γνωρίζει πως ο κόσμος δεν έχει κανένα σεβασμό για τις γυναίκες που αποκτούν παιδιά χωρίς να έχουν παντρευτεί. Η απόφασή της αυτή, πάντως, φανερώνει πως η Ειρήνη είχε ξεπεράσει κάθε προκατάληψη κι ήταν έτοιμη να απελευθερωθεί από τα στενά όρια που είχε προκαθορίσει η κοινωνία για τις γυναίκες της εποχής. Η Ειρήνη έθεσε την προσωπική της αξία και τον αυτοσεβασμό της πάνω από κάθε αίσθηση κοινωνικού χρέους, επιλέγοντας να ζήσει ελεύθερη κι ανεξάρτητη παρά να παντρευτεί έναν άντρα που τη δέχτηκε μόνο αφού πρώτα εξασφάλισε μια γενναιόδωρη προίκα.

4

ΣΤΕΡΓΙΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗΦΙΛΟΛΟΓΟΣ

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΘΕΟΤΟΚΗΣ Η ΤΙΜΗ ΚΑΙ ΤΟ ΧΡΗΜΑ

Φύλλο εργασίας 1Να μελετήσετε τις παρακάτω ερωτήσεις και να αναρτήσετε τις απαντήσεις σας στο blog της ομάδας σας.

1. Αφού μελετήσετε ανάλογες πηγές στο διαδίκτυο γράψτε δύο λόγια για τη ζωή του Κωνσταντίνου Θεοτόκη.

2. Πώς παρουσιάζεται στο α’ απόσπασμα η σιόρα Επιστήμη, ως γυναίκα και ως μάνα; Θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε ότι αποτελεί το αδύναμο φύλο της οικογένειας; Τι σχέση φαίνεται να έχει με τον άντρα της;

3. Μέσα από την αφήγηση στο α’ απόσπασμα, ποια καταλαβαίνουμε ότι είναι η σημασία του χρήματος στη ζωή των ηρώων; Ποια εικόνα σχηματίζουμε για το χρόνο της ιστορίας του αφηγήματος;

4. Γιατί πιστεύετε ότι η σιόρα Επιστήμη βοήθησε τον Αντρέα; Τη δικαιολογείτε; Εσείς στη θέση της πώς θα φερόσασταν;

5. Στο β’ απόσπασμα ο Ανδρέας βρίσκεται μεταξύ του «θέλω» και του «πρέπει». Ποιος εκφράζει το «θέλω» και ποιος το «πρέπει»; Προς τα πού πιστεύετε ότι θα κλίνει ο Ανδρέας και γιατί;

6. Πώς ορίζεται στα δοθέντα αποσπάσματα η «τιμή» μιας κοπέλας και πώς ενός άντρα; Εντοπίζετε διαφοροποίηση στον τρόπο θέασης των δύο φύλων;

7. Το έργο τιτλοφορείται «η τιμή και το χρήμα». Στα δοθέντα αποσπάσματα βρίσκουμε να υπάρχουν και τα δύο; Ποιο βγαίνει νικητής; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας με κειμενικές αναφορές.

8. Υποθέστε ότι βρίσκεστε στη θέση του Ανδρέα και προσπαθείτε να αιτιολογήσετε τη στάση σας στο φίλο σας, τον Αντώνη, ο οποίος σας κατηγορεί ότι δε φερθήκατε στην κοπέλα παλικαρίσια. Πώς θα διαρθρώνατε τον υπερασπιστικό σας λόγο;

9. Αν ήσαστε στη θέση της σιόρας Επιστήμης και του Ανδρέα πώς θα χειριζόσασταν το θέμα της προίκας; Αναπαραστήστε το σε θεατρική σκηνή.

5

ΣΤΕΡΓΙΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗΦΙΛΟΛΟΓΟΣ

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΘΕΟΤΟΚΗΣΗ ΤΙΜΗ ΚΑΙ ΤΟ ΧΡΗΜΑ

Φύλλο εργασίας 2Να μελετήσετε τις παρακάτω ερωτήσεις και να αναρτήσετε τις απαντήσεις σας στο blog της ομάδας σας.

1. Αφού μελετήσετε ανάλογες πηγές στο διαδίκτυο γράψτε δύο λόγια για τη συγγραφική πορεία του Κωνσταντίνου Θεοτόκη.

2. Γιατί στο γ’ απόσπασμα, όταν μαθαίνει ότι η Ρήνη έβαλε τον Αντρέα στο σπίτι, υποστηρίζει ότι ο άντρας της είναι στο σπίτι; Τι δείχνει η αντίδρασή της για τα ήθη της εποχής;

3. «Μ’ αυτά θα αγοράσεις την ευτυχία μου;» Αγοράζεται η ευτυχία; Πώς το καταλαβαίνει η Ρήνη και πώς ο σημερινός αναγνώστης; Σε τι ψυχολογική κατάσταση βρίσκεται η Ρήνη όταν το λέει αυτό; Σήμερα θα μπορούσε μια κοπέλα να βρεθεί σε ανάλογη περίσταση;

4. Στο γ’ απόσπασμα τα πρόσωπα κερδίζουν τη συμπάθειά σας ή όχι; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.

5. Στο δ’ απόσπασμα η σιόρα Επιστήμη βιαιοπραγεί σε βάρος του Ανδρέα. Γιατί; Τι δείχνει η αντίδρασή της και πώς ερμηνεύετε τη στάση της μετά το χτύπημα;

6. Πώς θα χαρακτηρίζατε τον Ανδρέα στο δ’ απόσπασμα από την αντίδρασή του τόσο στο άκουσμα της είδησης του επικείμενου γάμου της Ρήνης όσο και στο χτύπημα που του κατάφερε η σιόρα Επιστήμη;

7. Από την οπτική γωνία του πατέρα άλλος έχει την ευθύνη του κακού ενώ από την οπτική γωνία του Ανδρέα άλλος. Πώς εξηγείτε αυτή τη διάσταση; Εσείς ποιος λέτε ότι φταίει; Και γιατί;

8. Η Ρήνη δεν είχε ποτέ διακυμάνσεις στην αγάπη της. Στο τέλος όμως τη θυσιάζει, γιατί; Εσείς τι θα κάνατε;

9. Σύμφωνα με τις αρχές του νατουραλισμού, οι εξωτερικές δυνάμεις, φυσικές και κοινωνικές, περιορίζουν την ελευθερία των προσώπων κι επηρεάζουν την ηθική τους συμπεριφορά. Η Ρήνη το αντιλαμβάνεται αυτό και ύστερα από χρόνια μονολογεί και γράφει στο ημερολόγιό της την ερμηνεία των γεγονότων του παρελθόντος. Ποια πιστεύετε ότι είναι η ζωή της μετά το χωρισμό της; Πιστεύετε ότι βρίσκει ελαφρυντικά για τους δικούς της;

10. Η Ρήνη χαρακτηρίζεται ως περίπτωση γυναίκας που απελευθερώνεται από τις προκαταλήψεις που επικρατούσαν στην εποχή της. Αν ήσασταν εσείς στη θέση της Ρήνης σήμερα, ποια στάση θα κρατούσατε; Θα ακολουθούσατε τα συναισθήματά σας; Αποδώστε τις σκέψεις και τη στάση σας σε μια επιστολή που θα στέλνατε στην κολλητή σας.

6

ΣΤΕΡΓΙΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗΦΙΛΟΛΟΓΟΣ

7

ΣΤΕΡΓΙΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗΦΙΛΟΛΟΓΟΣ