1.00

0 Δ

ΡΧ.

/ 2.

93

€

Σ Τ Ρ Α Τ Ι Ω Τ Ι Κ Η ΠΛΟΥΣΙΟΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟΥΛΙΚΟ

ΠΡΩΤΟΤΥΠΟΙΧΑΡΤΕΣ

ΚΑΤΑΤΟΠΙΣΤΙΚΟΙΠΙΝΑΚΕΣ

ΜΕ Γ Α Λ Ε Σ ΜΑΧ ΕΣ ΕΓΧΡΩΜΑ ΣΧΕΔΙΑ ΠΛΟΙΩΝΚΑΙ ΑΕΡΟΣΚΑΦΩΝ

Ο ΑΠΟΛΥΤΟΣ ΑΙΦΝΙΔΙΑΣΜΟΣ

9 Η ΙΑΠΩΝΙΚΗ ΕΠΙΔΡΟΜΗ ΛΕΠΤΟ ΠΡΟΣ ΛΕΠΤΟ• Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΩΝ ΑΝΤΙΠΑΛΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ• ΔΙΑΣΩΖΟΝΤΑΣ ΤΑ ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΑ ΤΟΥ ΣΤΟΛΟΥ β ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΚΟΠΕΥΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ• ΟΙ ΑΝΤΙΠΑΛΟΙ ΔΙΟΙΚΗΤΕΣ ® ΑΓΝΩΣΤΕΣ ΠΤΥΧΕΣ · ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Κ Α ΛΛΙΤΕΧΝΙΚ ΕΣΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣΣΤΟΛΩΝ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ4 ΕΠΙΔΡΟΜ Η ΣΤΟ ΠΕΡΛ ΧΑΡΜΠΟΡ (1941)

ΑΡΙΣΤΟ ΤΕΧΝΙΚΟΣ Α ΙΦ ΝΙΔΙΑΣΜ Ο Σ

36 Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΩΝ ΑΝΤΙΠΑΛΩ Ν ΔΥΝΑΜ ΕΩ Ν ΣΤΟ ΠΕΡΛ ΧΑΡΜΠΟΡ

52 ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΠΙΔΡΟΜΗΔΙΑΣΩΖΟ ΝΤΑΣ ΤΑ ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΑ ΤΟΥ ΣΤΟΛΟΥ

68 Ο ΔΡΟΜΟΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΠΕΡΛ ΧΑΡΜΠΟΡ Δ ΙΠ ΛΩ Μ Α ΤΙΚ ΕΣ Κ Α Ι ΚΑΤΑΣΚΟΠΕΥΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

78 ΟΙ ΑΝΤΙΠΑΛΟΙ ΔΙΟΙΚΗΤΕΣ

80 ΑΓΝΩΣΤΕΣ ΠΤΥΧΕΣ

81 ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Φίλοι αναγνώστες,Μετά την ιδιαίτερα μεγάλη επιτυχία που σημείωσε το πρώτο βιβλίο της οειράς "Μεγάλες Μάχες" με τίτλο "Ελ Αλαμέιν" προχωρήσαμε οτην έκδοοη ενός πρωτότυπου και περιεκτικού βιβλίου, αφιερωμένου οτην ιαπωνική επίθεση στο Περλ Χάρμπορ. Με οαφή και κατανοητό τρόπο φωτίζεται το οκοτεινό διπλωματικό παρασκήνιο που οδήγησε την Ιαπωνία και τις ΗΠΑ στην ένοπλη σύρραξη. Παρουσιάζεται με λεπτομέρεια η οργάνωση των αντίπαλων δυνάμεων. Ξεδιπλώνεται λεπτό προς λεπτό η τολμηρά ιαπωνική επίθεση και τέλος γίνονται γνωστές οι προσπάθειες των Αμερικανών να διασώσουν τα πληρώματα των ναυτικών μονάδων καθώς και των οκαφών τους που επλήγηοαν. Το εξαιρετικό αυτό έργο συνοδεύεται από κατατοπιστικούς χάρτες, καλλιτεχνικές αναπαραστάσεις και πίνακες που επιμελήθηκαν ειδικοί συνεργάτες του περιοδικού. Ελπίζουμε ότι η νέα μ ας αυτή προσπάθεια θα ανταποκριθεί και πάλι στις προσδοκίες σας.

Τ ΣΤΡΑΤΙ ΠΤ I Κ Η -

ΙΣΤΟΡΙΑ{Μ Ε Γ Α Λ Ε Σ Μ Α Χ Ε Σ

ΕΚΔΟΤΗΣΣταύρος Πανέλης

ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΗΣΝίκος Γιαννόπουλος

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣΔημήτριος Σταυρόπουλος,

Σωτήρης Βουρλιώτης,Γιάννης Τερνιώτης, Δημήτρης Γεδεών

ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΕΣ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣΝίκος Πάνος, Δημήτρης Χαδούλας,

Γιάννης Αποοτολογιάννης Richard J. Caruana

ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑΓεωργία Λουκά

ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑΤόνια Χαρτοφύλακα

ΑΝΤΙΠΑΡΑΒΟΛΗΕιρήνη Τζελέπη

ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΚική Μιχαλοπούλου, Λίνα Κατσαρού,

Βίκυ Βασιλοπούλου

Πρώτη έκδοση: Ιούλιος 2001 Copyright © : Περιοδικό “ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ”

ISBN: 960-86822 - 3 -1

Απαγορεύεται η με οποιονδήποτε τρόπο αναδημοσίευση ή αναπαραγωγή μέρους ή όλου του

βιβλίου χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη.

ΓΡΑΦΕΙΑΘεμιστοκλέους 49,10683 Αθήνα

ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΠεριοδικό “ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ”

10.3951,10210 Αθήνα

ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ38.21.985 (5 γραμμές), fa x : 38.21.985

e -m a il: periscop@otenet.gr

ΙΔ ΙΟΚΤΗΤΗΣ - ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΝΟΜΟ

Σταύρος Πανέλης

ΕΚΤΥΠΩΣΗ_Δ. Ευστράτογλου - 1. Ξυνός ΟΕ

ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑΣπύρος Καββαδίας

ΕΞΩΦΥΛΛΟΒ ομβα ρδ ισ τικά A ichi Type 99 D3A1 M o d el 11

Val προσβάλλουν το & ω ρηκτό «Nevada» («R em em ber P earl H arbor», πιν. το υ R obert

Taylor, δ η μ ο σ ιεύ ετα ι μ ε την ά δ εια τη ς M ilita ry Gallery, Bath, UK).

L-l-

lA P O jV J j-J Ι ϊ ο J l E P /

Αριστοτβχνικός

?, "ς ·* ’

(1941)ιασυος

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Β. ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΣΕΓΧΡΩΜ Α ΣΧ Ε Δ ΙΑ ΑΕΡΟ ΣΚΑΦ ΩΝ: RICHARD J. CAR UAN A

ΕΓΧΡΩΜ Α ΣΧΕΔΙΑ Π Λ Ο ΙΩ Ν : Γ ΙΑ Ν Ν Η Σ Α Π Ο ΣΤΟ ΛΟ ΓΙΑΝ Ν Η Σ ΙΣΤΟ ΡΙΚ Η ΕΡΕΥΝ Α: Σ Τ Ε Λ ΙΟ Σ Δ Ε Μ Η Ρ Α Σ

ΕΙΚΟ ΝΟΓΡΑΦ ΗΣΗ - Π Α Ρ Ο Υ ΣΙΑ ΣΗ ΣΤΟ Λ Ω Ν ΓΙΑ ΤΗΝ " Σ Ι" : Ν ΙΚ Ο Σ Π Α Ν Ο Σ

0 Β ' ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΑΡΧΙΣΕ ΣΤΟΝ ΕΙΡΗΝΙΚΟ ΩΚΕΑΝΟ ΜΕ ΕΝΑ ΑΠΙΣΤΕΥΤΑ

ΤΟΛΜΗΡΟ ΑΛΛΑ ΚΑΛΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΕΝΟ ΚΤΥΠΗΜΑ ΤΩΝ ΙΑΠΩΝΩΝ. ΣΤΙΣ 7ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ

1941, ΜΕΣΑ ΣΕ ΔΙΑΣΤΗΜΑ ΜΙΚΡΟΤΕΡΟ ΤΩΝ ΔΥΟ ΩΡΩΝ, Η ΚΥΡΙΑ ΔΥΝΑΜΗ ΤΟΥ

ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟΥ ΣΤΟΛΟΥ ΠΟΥ ΗΤΑΝ ΕΛΛΙΜΕΝΙΣΜΕΝΗ ΣΤΟΝ ΝΑΥΣΤΑΘΜΟ ΤΟΥ ΠΕΡΛ

ΧΑΡΜΠΟΡ ΜΕΤΑΤΡΑΠΗΚΕ ΣΕ ΣΩΡΟΥΣ ΑΠΟ ΦΛΕΓΟΜΕΝΑ ΠΑΛΙΟΣΙΔΕΡΑ, ΦΑΝΕΡΩΝΟΝΤΑΣ

ΣΕ ΟΛΟΝ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΠΩΣ ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ Η ΙΣΧΥΡΟΤΕΡΗ ΠΟΛΕΜΙΚΗ ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ

ΠΛΑΝΗΤΗ ΕΙΝΑΙ ΚΑΤΑΔΙΚΑΣΜΕΝΗ ΣΕ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΟΤΑΝ ΤΗΣ ΛΕΙΠΕΙ Η ΤΟΛΜΗ,

Η ΦΑΝΤΑΣΙΑ ΚΑΙ Η ΠΡΟΝΟΗΤΙΚΟΤΗΤΑ.

Β ομβα ρδ ισ τικά A ichi Type 99 D3A1 M o d e l 11 Val προσβάλλουν το δω ρη κτό «Nevada»

(«R em em ber P earl H arbor», πιν. του R obert Taylor, δ η μ ο σ ιεύ ετα ι μ ε την άδεια

τη ς M ilita ry Gallery, Bath, UK).

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

Η κυβέρνηση Τόγιο π οζάρει θ ρ ια μ β ευ τ ικ ά για το υ ς

ιαπωνικούς π ροπ αγανδιστικούς φ ακούς μ ε τά την επ ιδρομή στο Π ερ λ Χάρμπσρ. Κ α τέρ ρ ευ σ ε το

καλοκα ίρ ι το υ 1944, ό τα ν η Α υ το κ ρ α το ρ ία έχα σ ε τις

Μ α ρ ιά ννες .

Ο εμπορικός αποκλεισμός σε βάρος

της Ιαπωνίας είχε προσλάβει πια

εξοντωτική μορφή, καθώς η χώρα εισήγαγε

από τις ΗΠΑ το 80% του πετρελαίου που είχε ανάγκη για να λειτουργήσουν οι

ß βιομηχανίες της και να ■ κινηθούν οι Ενοπλες

Δυνάμεις της.

IggEk, SU ■i - K l i i . BBtb· ( 1 -£·"

«Bi 1mA !!'8Ρ§μ imi ^ l l L ' J a » I m i

Η δ εκα ετία το υ 1930 ή τα ν μια εποχή ορμη ­τ ική ς εξάπλω οης τη ς Ιαπωνικής Α υτο ­κρατορίας που ένο ιω θε τις δυνάμεις τη ς

α ρ κετά ισχυρές ώστε να τη ν καταστήσουν κυ­ρίαρχη στην Απω Ανατολή. Αποφασισμένος να ε ­π ιδιώ ξει τη ν υλοποίηση τω ν σχεδίων του για επ έ­κταση τη ς κυριαρχίας του στην Ασία, ο Ιαπωνικός Σ τρ α τό ς ε ισ έβα λε το ν Σ επ τέμβριο το υ 1931 στη Μ αντζουρία όπου εγκαθ ίδρυσ ε το καθεστώ ς-μα- ρ ιονέτα του Μ αντζουόκο. Απ έναντι στη δυσφο­ρία τη ς δ ιεθνο ύς κο ινής γνώ μης για τη ν ενέρ γεια αυτή τω ν Ιαπώνων, η κυβέρνηση το υ Τόκυο τά ­χ θ η κ ε με το μέρος τω ν στρατιω τικώ ν και απο­σ ύρθηκε από τη ν Κοινωνία τω ν Εθνών, φανερώ ­νοντα ς π λέον ξεκά θα ρα ό τι η χώρα είχε ε ισ έλθ ει α μ ετά κλη τα σε μια τροχιά π ολεμικώ ν π ερ ιπ ετει­ών. Ε νθαρρυμένοι από τη ν εύκολη κατάληψ η τη ς Μ αντζουρίας, οι Ιάπωνες σ τρα τοκρά τες έσ τρ ε ­ψαν κατόπιν το βλέμμα το υ ς προς τη γειτον ική Κίνα, έναν "γίγαντα με πήλινα πόδια" του οποίου η οπισθοδρομική οικονομία δ εν επ έτρεπ ε να α- ντιπ α ρα τά ξει σοβαρή αντίσταση σε έναν σύγχρο­νο σ τρατό. Αφού σ κηνοθέτησαν το π ερίφ ημο συ­νοριακό επεισόδιο στη γέφ υρα το υ Μ άρκο Πόλο, οι Ιάπωνες δ ιακήρυξαν κατόπιν ό τι ή ταν αποφα­σισμένοι να π ροστατεύσουν τα σ υμφ έροντά το υ ς και εισέβαλαν μαζικά στην Κίνα το 1937 κα­ταλα μβά νοντα ς σχεδόν ολόκληρη τη ν παραλιακή ζώνη τη ς . Η κινεζική κυβέρνηση εγκ α τέλ ε ιψ ε το Π εκίνο και μ ε τέ φ ε ρ ε τη ν έδρα τη ς στο εσ ω τερ ι­κό τη ς χώρας, ενώ οι δυνάμεις τη ς (που δ εν μπο­ρούσαν να αντιπαραταχθούν με κάποια π ιθανό­τη τα επ ιτυχίας στον καλά οργανωμένο Ιαπωνικό Σ τρατό ) δ ιεξήγα γαν ενα ντίον τω ν εισβολέω ν έ ­ναν διαρκή ανταρτοπ όλεμο .

Οι ε ξε λ ίξε ις στην Κίνα π ροέτρεψ αν τ ις ΗΠΑ, οι οποίες ή τα ν φυσικά α ν τ ίθ ε τε ς σε οποιαδήποτε δ ιατάραξη τη ς ισορροπίας στην Ασία που θα έ θ ι­γε και τα δικά το υ ς ο ικονομικά σ υμφέροντα , να ακολουθήσ ουν μια σ κληρότερη στάση απέναντι σ την Ιαπωνία με σκοπό να τη ν υποχρεώσουν να σ εβαστεί τ ις δ ιεθ ν ε ίς συμφω νίες και να αποσύ­ρ ει τα σ τρα τεύ μα τά τη ς από τις π ερ ιοχές που ε ί­χε καταλάβει μ ε ένοπλη βία. Οι Α μερ ικανοί προ­χώρησαν άμεσα σε έναν αποκλεισμό εξαγω γής σ τρατηγικώ ν πρώτων υλών προς τη ν Ιαπωνία, ενώ παράλληλα επ ιτάχυναν το πρόγραμμα εν ί­σχυσης του στόλου το υ ς δ ιαβλέπ οντας το ε ν δ ε ­χόμενο κάποιας σ τρατιω τικής αναμέτρησ ης με το Τόκυο στο εγγύς μέλλον. Ως μια επιπλέον χ ει­ρονομία που φανέρω νε τη ν αποφασιστικότητα τη ς Ουάσιγκτον, ο π ρόεδρος Ρούζβελτ δ ιέ τα ξε το ν Μάιο το υ 1940 τη μετακίνηση το υ κύριου ό ­γκου του Σ τόλου του Ειρηνικού από τη ν Καλι- φόρνια στη Χαβάη, ώστε η Ιαπωνία να α ν τιλη φ θ ε ί

το μήνυμα και να δ ιακόψ ει τ ις επ εκ τα τικ ές κ ινή ­σεις της. Ε κτο τε , οι σχέσεις μ ετα ξύ τω ν δύο χω­ρών χ ε ιρ ο τέρ ευ α ν συνεχώς και το ν Σεπ τέμβριο το υ 1940 η Ιαπωνία σ υντά χθηκε με τη Γερμανία το υ Χ ίτλερ και τη ν Ιταλία του Μ ουσολίνι υπογρά­φ ο ντα ς το Τρ ιμερές Σύμφωνο.

Η ΚΟΡΥΦΩΣΗ ΤΗΣ ΕΝΤΑΣΗΣΤον Ιούλιο του 1941, ΗΠΑ και Ιαπωνία έφ θα-

σαν ένα βήμα πριν από το ν ανοικτό πόλεμο, όταν η τελ ευ τα ία ε ισ έβαλε στη γαλλική Ινδοκίνα ε κ μ ε ­τα λλευ ό μ ενη τη ν κατάρρευση τη ς Γαλλίας στην Ευρώπη και τη ν αδυναμία τη ς να υπερασπίσει τις υπ ερπ όντιες κτήσ εις τη ς . Σε απάντηση η α μ ερ ι­κανική κυβέρνηση πάγωσε όλα τα ιαπωνικά κ ε ­φάλαια που βρίσκονταν στις ΗΠΑ και δ ιέκοψ ε κά­θ ε ε ίδου ς εμπορική σχέση με το Τόκυο, συμπερι- λαμβάνοντας και τ ις εξαγω γές π ετρελα ίου από τη ν 1η Αυγούστου 1941. Ο εμπ ορικός αποκλει­σμός σε βάρος τη ς Ιαπωνίας ε ίχε προσλάβει πια ε ξον τω τική μορφή, καθώς η χώρα εισήγαγε από τ ις ΗΠΑ το 80% το υ π ετρελα ίου που είχε ανάγκη γ ια να λειτο υρ γήσ ου ν οι β ιομηχανίες τη ς και να κ ινηθ ού ν οι Ενοπλες Δ υνάμεις της.

Ευρισκόμενοι μπροστά σε αυτό που εξέλα β α ν ως ωμό εκβιασμό από μέρους τω ν Αμερικανών, οι μ ιλ ιταρ ισ τές του Τόκυο, με επ ικεφαλής το ν στρα­τη γό Χ ιντέκ ι Τόγιο ο οποίος κατείχε το αξίωμα του πρωθυπουργού (έχοντας αντικαταστήσ ει το ν πιο μετρ ιοπ αθή πρίγκηπα Κονόγιε), αποφάσισαν να κόψουν το ν γόρδιο δεσμό λαμβάνοντας με τη βία αυτά που χρειάζονταν για να δ ιατηρήσουν στη ζωή τη ν ιαπωνική οικονομία και τη ν πολεμική μη­χανή τους. 0 α επιχειρούσαν να καταλάβουν τα κοιτάσματα π ετρελα ίου και ψ ευδαργύρου τη ς νο­τιοανατολικής Ασίας μαζί με τις π εριοχές παραγω­γής καουτσούκ και άλλων στρατηγικώ ν υλικών που θα το υ ς εξασφάλιζαν αυτονομία.

Η στιγμή για ένα τέ το ιο μεγαλεπ ήβολο εγχε ί­ρημα από π λευράς τω ν Ιαπωνικών Ενόπλων Δυνά­μεων δ εν θ α μπορούσε να είναι καταλληλότερη . Μ έχρι το φθινόπωρο του 1941 η Γερμανία είχε υ­π οτά ξει σχεδόν ολόκληρη τη ν Ευρώπη, είχε ε ξο υ ­δ ετερώ σ ει τελε ίω ς τη Γαλλία και τη ν Ολλανδία, ε ί­χε υποχρεώσει τη Βρετανία να μάχετα ι για τη ν ί­δια τη ς τη ν επιβίωση και ε ίχε σ τείλει τα σ τρα τεύ ­ματά της σε απόσταση αναπνοής από τη Μόσχα α­πειλώντας με άμεση κατάρρευση αυτήν τη ν τ ε ­λ ευ τα ία μεγάλη ηπειρωτική δύναμη που α ν τιτ ίθ ε το στα σ υμφ έροντα το υ Αξονα. Ετσι, ο Χ ίτλερ είχε ουσιαστικά φροντίσ ει με έμμεσ ο τρ ό ­πο να π ρολειάνει το έδαφ ος για τη ν επέκταση της Ιαπωνίας, καθηλώ νοντας ή κα τασ τρέφ οντας όλες τ ις ευρωπαϊκές δυνάμεις που διατηρούσαν υπό α­ποικιακό έλεγχο τη νοτιοανατολική Ασία. Αρκού- σε μόνο μια τολμηρή επίθεση για να πέσουν σαν ώριμο φ ρούτο στα χέρια του Τόκυο οι πλούσιοι παραγωγικοί πόροι τη ς περιοχής που είχαν μείνει ξαφ νικά με ελάχιστη στρατιωτική κάλυψη. Η μόνη δύναμη που έφ ραζε το ν δρόμο τω ν Ιαπώνων προς τη ν απόλυτη και ολοκληρω τική νίκη ή ταν ο αμερ ι­κανικός Σ τόλος του Ειρηνικού. Αν και το Ναυτικό τω ν ΗΠΑ ήταν κατά 30% μεγαλύτερο από εκείνο τη ς Ιαπωνίας, οι α υ ξη μένες υποχρεώσεις τω ν Α­μερικανών στον Α τλαντικό το υ ς είχαν οδηγήσει στο να μοιράσουν τις κύριες μονάδες το υ ς μ ετα ­ξύ τω ν δύο ωκεανών, αφ ήνοντας έτσ ι ένα κρίσιμο α ρ ιθμητικό π λεονέκτημα στους Ιάπωνες σε ό ,τι α-

Μ Ε Γ Α Λ Ε Σ Μ Α Χ Ε Σ

φορούσε το θ έα τρ ο του Ειρηνικού.Με δ εδ ο μ ένη τη ν αδυναμία τω ν Ευρωπαίων

να καλύψουν το "στρατιω τικό κενό" τη ς Ασίας, η κυβέρνηση Ρούζβελτ α νέλαβε τη ν πρωτοβουλία να αντιμετω πίσει μόνη τη ς α υτήν τη ν πρόκληση και προχώρησε στην κατάρτιση προγράμματος για αύξηση τη ς ισχύος το υ Α μερ ικανικού Ν αυτι­κού κατά 300% μέχρι το 1944. Η κίνηση αυτή ανη­σύχησε σοβαρά το υ ς Ιάπωνες, οι οποίοι γνώριζαν καλά ό τι δ εν μπορούσαν να συναγωνιστούν το τερά σ τιο βιομηχανικό δυναμικό τω ν ΗΠΑ, ο ύ τε να κερδίσουν μια π αρα τετα μ ένη κούρσα εξοπ λ ι­σμών η οποία θα κα τέσ τρ εφ ε τη ν οικονομία το υ ς χωρίς ουσιαστικό απ οτέλεσμα. Για να εκπληρώ ­σουν το υ ς σ τρα τηγικούς σ τόχους το υ ς έπρεπε συνεπώς να κ ινηθού ν γρήγορα, όσο η ισορροπία δυνάμεω ν σ τον Ειρηνικό το υ ς ευνοούσε. Ο Ια­πωνικός Συνδυασ μένος Σ τό λος δ ιέ θ ε τ ε δ έκα α ε­ροπλανοφόρα απέναντι στα τρ ία αμερ ικανικά και διπλάσιο σχεδόν αριθμό καταδρομικώ ν και αντι- τορπ ιλλικώ ν από το ν αντίπαλο.

ΤΟ ΤΟΛΜΗΡΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ ΝΑΥΑΡΧΟΥ ΓΙΑΜΑΜΟΤΟ

Η λύση το υ π ροβλήματος τη ς εμπ λοκής τη ς Ιαπωνίας σε μια πολεμική αναμέτρηση με τις ΗΠΑ υπό ευνο ϊκού ς όρους β ρ έθ η κ ε από το ν ευ ­φυή 57χρονο δ ιο ικητή το υ Συνδυασμένου Σ τό ­λου, ναύαρχο Ισορόκου Γιαμαμότο. Ο ντας ικανός παίκτης του πόκερ, ο ναύαρχος είχε μια έμφ υτη ροπή προς τα τολμηρά σχέδια και έδωσε μια πρω­τό τυπ η ιδέα για τη ν εξου δετέρω σ η το υ αμερ ικα ­νικού κινδύνου. Το σκεπτικό ή τα ν απλό και ου ­σιώδες: οι Ιάπωνες θα μπορούσαν να καταλά­βουν τ ις ζω τικές π ερ ιοχές τη ς Ασίας που το υ ς ενδ ιέφ ερ α ν μόνο στην περίπτωση που θα ε ξα ­σφάλιζαν εκ τω ν π ροτέρω ν τη μη επέμβαση του Στόλου του Ειρηνικού, το υ "μαχαιριού που ή ταν σ τραμμένο προς το ν λα ιμό τη ς Ιαπωνίας” κατά τη δική το υ έκφραση. Κάτι τ έ το ιο θα επ ιτυγχάνετο μόνο στην περίπτωση που οι να υ τικ ές δυνάμεις τω ν Αμερικανών θα δέχοντα ν ένα τόσο κατα ­στρεπ τικό πλήγμα από τη ν ένα ρξη κιόλας τω ν ε ­πιχειρήσεων, από το οποίο δ εν θ α μπορούσαν να σ υνέλθουν παρά με τη ν πάροδο μεγάλου χρ ον ι­κού δ ιασ τήματος. Ποιος ή τα ν ο κα τα λλη λό τερο ς τρόπ ος για να κα τα φ ερ θ εί ένα τέ το ιο ισχυρό πλήγμα σε βάρος το υ Σ τόλου το υ Ειρηνικού; Μα βέβαια να το ν προσβάλει κανείς μέσα στο ίδιο το ορμητήρ ιό του, ε κ ε ί όπου π ίσ τευε ό τι αισθανό­ταν ασφαλής και από όπου απειλούσε με επ έμβα­ση σε περίπτωση επ ιθ ετική ς ιαπωνικής κίνησης. Η βάση αυτή ή τα ν το υπέροχο φυσικό λιμάνι του Π ερλ Χάρμπορ, στο νησί Οάχου το υ συμπλέγμα­το ς τη ς Χαβάης. Ο Σ τόλος του Ειρηνικού σ υνήθι­ζε να δ ιε ξά γε ι μεγάλα γυμνάσια στην ανοικτή θ ά ­λασσα κατά τ ις π έν τε η μ έρ ες τη ς εβδομάδας, ενώ τα σαββατοκύριακα επ έσ τρ εφ ε για ελλ ιμενι- σμό στη βάση του ώστε να ξεκουρ α σ τού ν τα πλη- ρώματά του στην κοσμοπολίτικη Χονολουλού.

Αν οι Ιάπωνες κατάφερναν να καταστρέψουν έναν μεγάλο αριθμό κύριων πλοίων μέσα στο Π ερλ Χάρμπορ με μια προληπτική επιδρομή, ο Στόλος το υ Ειρηνικού θα έπαυε να α π οτελεί ου ­σιαστικό ανασταλτικό παράγοντα για τη ν επ έκτα ­ση τη ς Αυτοκρατορίας προς Νότο. Ο Γιαμαμότο υ­πολόγιζε ό τι χρειαζόταν ελάχιστους μόνο μήνες, για να κα τα φ έρει να κυριεύσει τη γεωγραφική έ ­

κταση που το ν ενδ ιέφ ερ ε. Εχοντας θ έσ ει πόδι α­νενόχλη τος στην Ινδοκίνα, τη Μαλαισία, το Χον­γκ-Κονγκ, τη Σιγκαπούρη, τ ις Φιλιππίνες και την Ινδονησία, θα ή ταν κατόπιν έτο ιμ ος να οχυρωθεί, να δημιουργήσει μια πανίσχυρη νησιωτική αμυ­ντική π ερ ίμ ετρο και να π ερ ιμένει τη ν αντεπ ίθεση τω ν Αμερικανών με ευνοϊκούς όρους. "Το σχέδιο αυτό" γράφ ει ο Λ ίντελ Χαρτ, "είχε μια βασική ομοι­ό τη τα με τη ν ιδέα του Χ ίτλερ να εγκατασ τήσ ει ε ­π ιθετικά ένα αμυντικό φράγμα στη Ρωσία από το ν Αρχάγγελο ως το Αστραχάν". Ο Γιαμαμότο α­νήκε στη μερίδα εκείνω ν τω ν ανώτατων Ιαπώνων αξιωματικών που π ίστευαν ότι η χώρα το υ ς δ εν θα είχε καμία ελπίδα να κερδίσει μια πολεμική α­ναμέτρηση με τ ις ΗΠΑ. Ηταν πεπεισμένος ωστό­σο ό τι τα όπλα το υ μ έλλο ντος στον θαλάσσιο α­γώνα θα ή ταν τα αεροπλανοφόρα, άποψη που το ν έφ ερ ε σε ευ θ εία αντιπαράθεση με το υς παραδο­σιακούς οπαδούς τω ν θωρηκτών. Τα αεροπλανο­φόρα "Kaga" και "Akagi" είχαν εν τα χθ εί σε υπηρε­σία από τη δ εκα ετία του 1920 και με τη ν πάροδο τω ν ετώ ν ακολούθησαν και άλλα νεώ τερα και κα­λύτερα εξοπλισμένα σκάφη. Η αποχώρηση τη ς Ια-

Η ισορροπία δυνάμεω ν στον Ειρηνικό ω κεανό τον Δ εκ έμ β ρ ιο το υ 1941 ήταν

ελα φ ρ ά σε βάρος των Αμερικανών. Το κτύπημα

πωνίας το 1936 από τη Συνθήκη τη ς Ουάσιγκτον, η οποία περιόριζε αυστηρά το εκτόπισμα πολεμι­κών πλοίων που μπορούσε να ναυπηγήσει, τη ς έ ­δωσε τη ν π ρόσθετη ευκαιρία να εξα ντλήσ ει τις ναυπ ηγικές τη ς δ υ ν α τό τη τες για μια π ενταετία , φ θάνοντας το ν π ολεμ ικό τη ς στόλο στο ζεν ίθ τη ς ισχύος του και καθιστώ ντας το ν αδιαφ ιλονίκητο κυρίαρχο στα ασιατικά ύδατα.

Η Ιαπωνία δ ιέ θ ε τε λοιπόν τα μέσα, αλλά πώς θ α μπορούσε να δημ ιουργήσ ει και το ανάλογο δόγμα; Ηδη από τη ν άνοιξη του 1940, ο Γιαμαμό­το δοκίμασε κατά τη δ ιάρκεια ασκήσεων να ε κ το ­ξεύ σ ε ι τορπ ίλλες ενα ντίο ν πλωτών στόχων και τα απ οτελέσ ματα ή ταν τόσο θ ετ ικ ά ώστε ο αρχιεπι- σ τολέας του, αντιναύαρχος Σ ιγκέρου Φουκου- ντό μ ε , να παρατηρήσει ότι: "είναι καιρός πια για μια αποφασιστική αναμέτρηση μ ετα ξύ στόλων, με τη ν αεροπορική τορπ ίλλη ως το κύριο όπλο προσβολής". Η επ ιτυχία τω ν Ιαπώνων πιλότων του Ναυτικού στις ασκήσεις ενθάρρυναν τη φ α ντα ­σία του Γ ιαμαμότο να φθάσ ει ως τη ν ιδέα τη ς προσβολής το υ αμερ ικανικού Σ τόλου του Ειρηνι­κού ακόμα και μέσα στο αγκυροβολιό του.

Τα τεχν ικά προβλήματα που έπρεπε να ξεπ ε- ραστούν όμως ή τα ν σημαντικά. Οι σ υνήθεις τύ ­ποι τορπιλλών χρειάζονταν αρκετά βαθιά νερά για να λειτουργήσ ουν, αφού όταν ρίπ τονταν από ένα αεροσκάφος που π ετούσε σε ύψος 17 μέτρω ν βυθ ίζονταν σε βάθος 20 περίπου μέτρω ν πριν α­νέβ ου ν πάλι για να πλεύσουν προς το ν στόχο

των Ιαπώνων στο Π ερλ Χάρμπορ αποσκοπούσε

σ το να α φ α ιρ έσ ει από την εξίσω ση τα αμερικανικά

α εροπ λανοφ όρα και Βω ρηκτά.

Μ Ε Γ Α Λ Ε Σ Μ Α Χ Ε Σ

*

rΜ Ε Γ Α Λ Ε Σ Μ Α Χ Ε Σ

τους. Τα ιαπωνικά πολεμικά πλοία που θα έπρεπε να σ υνοδεύουν μια δύναμη κρούσης αεροπλανοφόρων είχαν σχεδιαστεί με το σκεπτικό τη ς δ ιεξαγω γής ναυμαχιών με πυροβόλα κοντά στα μητροπ ολιτικά νησιά και συνεπώς είχαν περιορισμένη αυτονομία καυσίμων. Για να φθάσουν ως τη Χαβάη θα έπρεπε να ανεφ οδιαστούν εν πλω και το Α υτοκρατορικό Ναυτικό δ ιέ θ ε τε ελάχιστη εμπ ειρία από τέ το ιο υ ε ί­δους λ επ τές επ ιχειρήσεις δ ιο ικη τικής μέριμνας. Επιπλέον, φάνταζε σχεδόν αδύνατο να κατορθώ σει μια ομάδα αεροπλανοφόρων να ε ξα ­πολύσει συντονισμένη επιδρομή τηρώ ντας παράλληλα σιγή ασυρμά­του, που απ οτελούσε βασική προϋπόθεση επ ίτευ ξη ς αιφνιδιασμού.

Το Α υτοκρατορ ικό Ναυτικό φ ρ ό ντιζε να μ ελ ετά εμβρ ιθώ ς τα πιο πρόσφατα πολεμικά δ ιδάγματα που π ροέκυπ ταν από τ ις επ ιχειρή­σεις σ την Ευρώπη και έτσ ι το ν Ν οέμβριο του 1940 οι ελπ ίδες του Για- μαμότο και τω ν άλλων οπαδών του αεροναυτικού πολέμου αναπτε­ρώθηκαν. Σε μια παρόμοια επιχείρηση με εκε ίνη που κυ οφ ορ είτο στο μυαλό τω ν Ιαπώνων επ ιτελώ ν, 21 βρετανικά τορπιλλοπλάνα ε ί­χαν χρησ ιμοπ οιηθεί για να προσβάλουν το ν ιταλικό στόλο στο λιμάνι το υ Τάραντα κατά τη διάρκεια μιας ν υ κ τερ ινή ς επ ιδρομής, προκαλώ- ντας σοβαρές αβαρίες σε τρ ία θω ρηκτά. Αφού διαπίστωσαν στην πράξη τη ν α π οτελεσ μα τικό τη τα τη ς μεθόδου , ο Γιαμαμότο και οι συ­ν ερ γά τες το υ σκόπευαν να επαναλάβουν το εγχείρημα με 15 φ ο ρές ισ χυρότερες δυνάμεις και ενα ντίον ενός καλύτερου αντιπάλου.

Η πρώτη σκέψη το υ αρχηγού το υ Συνδυασμένου Στόλου ή ταν να δοκιμάσει μια νυκ τερ ινή επιχείρηση που θα είχε πολλά κοινά με εκ ε ί­νη τω ν Βρετανώ ν στον Τάραντα. Είπε σ τον ναύαρχο Φ ουκουντόμε ότι "χρειαζόταν για τη ν ανάλυση και τη ν κατάστρωση τη ς επιχείρησης έ ­ναν ιπτάμενο το υ οποίου η π ροηγούμενη καριέρα να μη το ν επ ηρεά­ζει σύμφωνα με τ ις σ υμβατικές μεθόδους". Για το ν σκοπό α υτόν επέ- λ ε ξ ε το ν υποναύαρχο Τακιντζίρο Ονίσι, αξιω ματικό που δ ιέ θ ε τε ευ- ρεία εμπειρία σε αεροπορικά θ έματα . Σ τενός βοηθός του Ονίσι ήταν ο πλωτάρχης Μ ινόρου Γκέντα, θ εω ρο ύμ ενος δίκαια ως ο κορυφαίος Ιάπωνας ειδήμονας σε θ έμ α τα αεροπορικών τακτικών. Αφού μ ελ έτη ­σε αρχικά για δ έκα η μ έρ ες τη ν πρόταση το υ Ονίσι, ο Γκέντα δ έχθη κε πως το σχέδιο ή ταν εφ ικτό : ριψοκίνδυνο βέβαια, αλλά όχι αδύνατο.

Εργαζόμενοι από κοινού, οι Ονίσι και Γκέντα άρχισαν να σχεδιά­ζουν τη ν επιδρομή κατά του Π ερλ Χάρμπορ το ν Ιανουάριο το υ 1941. Ο Γκέντα ή ταν εκε ίνο ς ο οποίος παρέκαμψ ε το ν πρώτο από το υς σκοπέλους που ταλάνιζαν το υ ς σχεδιαστές τη ς επιχείρησης. Κατά ειρω νεία τη ς τύ χης, ε ίχε παρατηρήσει σε μια τα ιν ία επικαίρων το ν Ο­κτώβριο το υ 1940 τέσσ ερα αμερ ικανικά αεροπλανοφόρα να πλέουν σε πολύ κλεισ τό σχηματισμό. Εως τό τ ε η ισχύουσα ιαπωνική πρακτι­κή ή ταν να χρησ ιμοπ οιούντα ι τα αεροπλανοφόρα σε ζεύγη και ευ ρ ύ ­τα τα διεσπαρμένα, ώστε να μπορούν να σ υγκεντρώ νουν τα αερο ­σκάφη το υ ς πάνω από το ν στόχο χωρίς να κ ινδυνεύουν άμεσα τα ί­δια. Η ταινία όμως έδωσε στον Γκέντα μια περίφημη ιδέα: αν τα ιαπω­νικά αεροπλανοφόρα έπλεαν με μεγάλη εγγ ύ τη τα μ ετα ξύ το υς , θα μπορούσαν να απονηώσουν τα αεροσκάφη το υ ς χρησιμοποιώ ντας για το ν συντονισμό οπτικά σήματα και απ οφ εύγοντας το ν ασύρμα­το . Υπήρχε βέβαια πάντα η π ιθανότητα εχθρ ικής αντεπ ίθεσ ης, αλλά ο Γκέντα ή τα ν σ ίγουρος πως με τη δ ιατήρηση ενός ικανού αριθμού καταδιω κτικώ ν σε περιπολία πάνω από τα αεροπλανοφόρα και με τη ν κάλυψη τη ς ομπ ρέλας αντιαεροπ ορικώ ν πυρών από τα π ολεμικά συνοδείας, θα μπορούσε να αντιμετω π ίσει οποιαδήποτε αναποδιά τη ς τύχης. Μια απόσταση επτά χ ιλ ιομέτρω ν μ ετα ξύ τω ν αεροπλανο­φόρων θα ή ταν ιδανική. Τον Απρίλιο το υ 1941 οι Ονίσι και Γκέντα ει- σηγήθηκαν πως η επιχείρηση ε ίχε π ολλές π ιθα νότη τες επ ιτυχίας αρ­κε ί να λυνότα ν το πρόβλημα τω ν τορπιλλών, αλλά το Γενικό Ναυτικό Επ ιτελείο δ εν συμφωνούσε, θ εω ρούσ ε τη ν ιδέα πολύ παράτολμη και ή τα ν ε ξα ιρ ετικά δ ια τακτικό στο να δώσει την έγκρισή του. Επρό-

Ιαπωνικό Α υ το κ ρ α το ρ ικ ό Ν α υ τικό , π λω τάρχης επ ιτελ ή ςΣ τη χ ε ιμ ε ρ ιν ή β α θ υ κ ύ α ν η σ το λ ή υ π η ρ εσ ία ς ο β α θ μ ό ς εμ φ α ν ίζ ε τα ι σ το σ κ λ η ρ ό

ό ρ θ ιο π ερ ιλ α ίμ ιο (επ ιρ ρ ά μ μ α τα /σ μ ικρ ύ ν σ ε ις τω ν επ ω μ ίδω ν τω ν θ ε ρ ιν ώ ν σ το λώ ν ) κ α ι σ τα μ α ν ίκ ια τω ν χ ιτω ν ίω ν (με μ α ύ ρ η τα ιν ία π ου π ε ρ ιτρ έ χ ε ι επ ίσ η ς το άνο ιγμ α

κ α ι τα π τερ ύ γ ια το υ χ ιτω ν ίο υ ) ενώ η ιδ ιό τη τα δ η λ ώ ν ετα ι μ ε τα μ εγ ά λ α χ ρ υ σ άα μ φ ιμ α σ χ άλ ια δ ε ξ ιά σ το σ τή θ ο ς το υ .

Το σ τυ λ ιζ α ρ ισ μ έν ο « ά ν θ ο ς κ ε ρ α σ ιά ς » εμ φ α ν ίζ ε τα ι σ ε π λ ε ίσ τα δ ια κ ρ ιτ ικ ά το υ ΙΑΝ .Εδώ, ε ίν α ι ε ν τε τα γ μ έ ν ο σ το σ ύ σ τη μ α δ ια κ ρ ιτ ικ ώ ν β α θ μ ο ύ (ένα έω ς τρ ία σ τη σ ε ιρ ά )

επ άνω σ τα επ ιρ ρ ά μ μ α τα κα ι σ τη ν κ ο ρ υ φ ή το υ εμ β λ ή μ α το ς το υ π η λ η κ ίο υ μ α ζ ί μετο υ ς κ λ ά δ ο υ ς δ ά φ ν η ς κ α ι τη ν ά γκ υ ρ α .

κε ιτο για μια ακόμα τυπική μάχη καινοτόμω ν και σ υντηρητικώ ν ε γ κ ε ­φάλων.

Παρά τις αντιρρήσ εις και το τε ίχο ς αρνήσεω ν και καχυποψίας που συνάντησε από το υ ς κύκλους τη ς ανώ τατης σ τρατιω τικής η γ ε ­σίας, ο Γιαμαμότο π αρέμεινε α π τόητος και συνέχισε τη ν π ροετο ιμα ­σία τη ς επ ιχείρησης με χαρακτηρισ τική επιμονή. Π ροκειμένου να ε ­π ιτεθ ε ί στο Π ερλ Χάρμπορ εφ η ύ ρ ε ένα νέο ε ίδ ος π ολεμικού σχημα­τισμού: τη δύναμη επιχειρήσεων αεροπλανοφόρων. Ηταν η πρώτη φορά στην Ιστορία που έ ξ ι τέ το ια σκάφη θα δρούσαν ως ομάδα, για να απ οτελέσ ουν μια ισχυρή αεροπορική αρμάδα 432 αεροσκαφών. Η ομάδα αυτή έλα β ε τη ν ονομασία 1ος Α εροπορικός Σ τόλος, συγκρο- τή θ η κ ε μέσα στα πλαίσια του επ ιβλητικού Συνδυασμένου Στόλου και α π οτελείτο από τα αεροπλανοφόρα "Kaga", "Akagi", "Soryu", "Hiryu", "Shokaku" και "Zuikaku". Από τα έ ξ ι αυτά σκάφη, τα “Kaga" και “Akagi" είχαν ναυπ ηγηθεί αρχικά ως πλοία γραμμής για να μετα τραπ ούν αρ­γό τερ α σε αεροπλανοφόρα, ενώ τα “Hiryu” και "Soryu" είχαν εκτό π ι­σμα μόλις 17.0001. Από τη ν άλλη πλευρά, τα νεώ τερα “Shokaku“ και "Zuikaku“ τω ν 26.0001 αύξαναν σίγουρα κατακόρυφ α τις δ υ ν α τό τη τες του Α υτοκρατορ ικού Ναυτικού με το ν μεγάλο αριθμό αεροσκαφώ ν που μπορούσαν να μεταφ έρουν.

Ως επ ικεφ αλής αυτού το υ εντυπωσιακού σχηματισμού ο Γιαμα­μότο το π ο θέτη σ ε τον αντιναύαρχο Τσουϊτσι Ναγκούμο, όχι έναν χ ε ι­ριστή, αλλά έναν καταξιω μένο αξιω ματικό τη ς παλαιάς σχολής. Οι ε λ ­λείψ εις του Ναγκούμο σε αεροπορικά θ έμ α τα θα καλύπτονταν έ ν τ ε ­χνα από τη ν προσκόλληση στο επ ιτελε ίο του δύο ικανότατω ν σ τελ ε ­χών: ο υποναύαρχος Ρυονοσούκε Κουσάκα που α νέλαβε κα θήκοντα αρχηγού επ ιτελε ίου ή τα ν π ιλότος και ε ίχε δ ια τελέσ ει στο π αρελθόν κυ β ερ νή τη ς τω ν αεροπλανοφόρω ν "Hosho" και “Akagi”, ενώ ο Γκέντα θα ε ίχε τη ν ευ θ ύ νη τω ν αεροπορικώ ν επιχειρήσεων το υ 1ου Αεροπο­ρικού Στόλου.

Το καλοκαίρι του 1941 ο Γ ιαμαμότο (που ο νε ιρ ευ ό τα ν να η γη θ ε ί ο ίδιος τη ς επ ίθεσης, αν κάποιος μπορούσε να το ν αντικα τα στήσ ει στη διοίκηση του Συνδυασμένου Στόλου) δ ιέ τα ξε τη ν εντατικοπ οίηση τω ν ασκήσεων που αφορούσαν β ο λές τορπ ιλλώ ν και πλου αεροπλα­νοφόρω ν σε κλεισ τό σχηματισμό. Για να βελτιώ σ ει τ ις π ιθ α νότη τες ε ­πιτυχίας, ανακάλεσε επίσης σχεδόν το υ ς μισούς από το υ ς β ε τε ρ ά ­νους π ιλότους το υ που υπηρετούσαν στο μέτωπο τη ς Κίνας και το υ ς όρκισε να κρατήσουν απόλυτη μυσ τικότητα για το ν σκοπό τη ς μ ετά ­θεσ ής το υς . Στο μ ετα ξύ η κατάσταση στο διπλωματικό πεδίο χειρ ο ­τ έ ρ ε υ ε ραγδαία. Τον Ιούλιο ο π ρόεδρος Ρ ούζβελτ επ έκ τε ιν ε το ε ­μπάργκο στα προϊόντα π ετρελα ίου και η Ιαπωνία που δ εν μπορούσε να οπισθοχωρήσει για λόγους γοήτρ ου , β ρ έθ η κ ε στην ανάγκη να αρ­χίσει το ν σχεδίασμά τη ς κατάληψ ης τω ν Ο λλανδικώ ν Ανατολικών Ινδιών από τ ις 6 Σ επ τεμβρίου 1941. 0 α έπρεπε επίσης να εξασ φαλί­σει τη ν παραγωγή ελαστικού από τη Μαλαισία και να καταλάβει ο­πωσδήποτε τ ις Φιλιππίνες για να εξασφαλίσει το π λευρό τω ν κτήσε- ών της.

Δ εν υπήρχε ωστόσο ακόμα καμία βεβα ιό τητα ό τι το Επ ιτελείο Ναυτικού θα ενέκρ ινε τη ν επιδρομή στο Περλ Χάρμπορ. Στα μέσα Σ ε­π τεμβρ ίου έλα β ε χώρα ένα μεγάλο πολεμικό παίγνιο, τα αποτελέσμα­τα του οποίου ώθησαν ακόμα και το ν Ναγκούμο, το ν Ονίσι και τον Κουσάκα να αρχίσουν να αμφιβάλλουν. Σύμφωνα με αυτό, μερικά από τα ιαπωνικά αεροπλανοφόρα "βυθίστηκαν" από α μερ ικα νικές αντεπ ι­θέσ εις , ενώ πλησίαζαν τη Χαβάη υπό το φως τη ς ημέρας. Η ανώτατη ηγεσία είχε σοβαρές αντιρρήσ εις για τη σκοπ ιμότητα τη ς διακινδύ- νευσης τω ν πολύτιμων αεροπλανοφόρω ν σε μια τέ το ια επιδρομή. Μό­νο ο Γκέντα π αρέμεινε ένθ ερ μ ο ς θιασώ της τη ς επιχείρησης και φυσι­κά ο Γιαμαμότο, ο οποίος απάντησε πως οι "απώλειες" τω ν αεροπλα­νοφόρων θα μπορούσαν να απ οφ ευχθούν αν οι απονηώσεις επιχει-

Ιαπωνική Ν αυτική Α εροπ ορία , υποπλοίαρχος- ολόσ ω μ η χ ε ιμ ε ρ ιν ή φ ό ρ μ α π τή σ η ς δ ια & έ τε ι από μ έσ α χ ο ν δ ρ ή επ έν δ υ σ η .Οι δ ύ ο χ ρ υ σ έ ς σ ε ιρ ίδ ε ς σ το μ α ν ίκ ι δ η λ ώ ν ο υ ν το ν βα&μ ό το υ .Ο σ υ ν ή & η ς τρ ό π ο ς μ ε το ν ο π ο ίο φ έ ρ ο ν τα ν τα δ ια κ ρ ιτ ικ ά ή τα ν σ ε επ ίρραμ μ α, όπ ω ς τω ν π ερ ιλα ίμ ιω ν σ το α ρ ισ τε ρ ό μ α ν ίκ ι ή δ ε ξ ιά σ το σ τή & ο ς (βλ. επ ίσ η ς Π λω τά ρ χ η ΙΑ Ν ).

Λ ίγο πριν από την απονήωση του πρώ του κύ μα το ς εφ ό δ ο υ , Ιάπω νες χ ε ιρ ισ τές λαμβάνουν τ ις τε λ ε υ τα ίε ς ο δ η γ ίες από το υ ς επ ικεφ α λή ς τους πάνω στα αεροπ λανοφ όρα.

Κάτω από τη σημαία του Α να τέλλοντος Η λιου που κ υ μ α τίζε ι σ τον ισ τό του αεροπ λανοφ όρου «Akagi», οι υπόλογοι α φ αιρούν τους τά κο υς από το υ ς τρ οχούς των Zero το υ πρώ του κύμα το ς , λίγο πριν αρχίσουν οι απονηώ σεις σύμφωνα μ ε το π ροσεκτικά μ ελ ε τη μ έν ο χρονο δ ιάγρ αμμ α . «Ο κύβος ερρ ίφ & η» έγ ρ α φ ε στο η μ ερ ο λό γιό το υ ένας α ξιω ματικός του α ε ­ρ οπ λανοφ όρου. «Το βέλος μ όλις έ φ υ γ ε από το τό ξο » .

10

Το πρωί τη ς 7ης Δ εκ εμ β ρ ίο υ 1941 ο ιαπωνικός σ τό λο ς ε ίχ ε την εικονιζόμ ενη δ ιά τα ξη : τα α εροπ λανοφ όρα έπ λεα ν σε δύο σ το ίχους, τα θω ρ η κ τά π ροπ ορεύονταν, τα κατα δρ ομικά κάλυπταν τα π λευρά και την κ εφ α λή σε μ εγ α λ ύ τερ η απόσταση, τα αντιτορ π ιλλικά σ χημά τιζαν ολόπλευρη κάλυψη και τα υποβρύχια απ οτελούσαν την οπ ισθοφ υλακή.

ρούντο λίγο πριν από το ξημέρω μα. Μ προοτά σ την π ιθανότητα να απ ορριφθεί το σχέδιο, ο Για- μαμότο χρησιμοποίησε το τελ ευ τα ίο όπλο που ε ί­χε στη διάθεσή του: απείλησε να π αραιτηθεί σε περίπτωση ακύρωσης τη ς επ ιδρομής και η απο- φασιστικότητά του έκαμψ ε τελ ικά το Επ ιτελείο Ναυτικού. Η μόνη νίκη του τελευ τα ίο υ ή τα ν η επι­μονή του να παραμείνει ο Γιαμαμότο στα πάτρια ύδατα πάνω σε ένα θω ρηκτό , ενώ ο Ναγκούμο και οι π ολεμ ισ τές του θα έπλεαν προς το Π ερλ Χάρ- μπορ.

Ως τα τέ λ η Σ επ τεμβρίου 1941 ο Ονίσι ή τα ν σε θέσ η να παρουσιάσει ένα ολοκληρω μένο σχέδιο που π ροέβλεπε τη χρήση έ ξ ι αεροπλανοφόρων: θα απέπλεαν από τις Κ ουρίλες νήσους και δια­γράφ οντας μια ευρ εία τροχιά μέσα από τ ις υδά τι­νες εκτά σ εις του βόρειου Ειρηνικού, θα προσέγ­γιζαν τη Χαβάη από τα βόρεια απονηώ νοντας 352 από τα αεροσκάφη το υς, ό ταν θα βρίσκονταν σε απόσταση 300 km από το Π ερλ Χάρμπορ. Α ντικει­μεν ικός σκοπός θα ή τα ν να βυθίσουν και τα τρ ία αεροπλανοφόρα του Σ τόλου το υ Ειρηνικού κα­θώ ς και τουλάχισ τον τέσσ ερα από τα εννέα θω- ρηκτά του, ώστε να το ν ακινητοποιήσουν για ένα κρίσιμο χρονικό διάστημα έ ξ ι μηνών. Τα πολεμικά συνοδείας θα περιλάμβαναν δύο ταχέα θω ρηκτά, δύο βαριά καταδρομικά, ένα ελαφ ρύ καταδρομ ι­κό, εννέα αντιτορπ ιλλικά και τρ ία υποβρύχια. Σε υποστήριξη α υ τής τη ς δύναμης θ α έπ λεαν οκτώ π ετρ ελα ιοφ όρα με σκοπό να τη ν ανεφοδιάσουν σε καύσιμα τόσο κατά τη μετάβαση όσο και κατά τη ν επιστροφή. Τα 31 αυτά ιαπωνικά πλοία θα α­πέπ λεαν στα μέσα Ν οεμβρίου 1941 από τις βά­σεις το υ ς στην Ιαπωνία για τις Κουρ ίλες νήσους,

όπου θα σ υγκεντρώ νονταν σε μια μυστική συνά­ντηση πριν κ ινηθ ούν προς το Π ερλ Χάρμπορ.

ΤΑ ΣΥΝΝΕΦΑ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥΣ το χρονικό διάστημα πριν από τη σ υγκέ­

ντρωση στις Κ ουρ ίλες, ο 1ος Α εροπ ορικός Σ τό ­λος φ ιλ ο ξεν ή θ η κ ε στη βάση Καγκοσίμα, ένα "ια­πωνικό Π ερλ Χάρμπορ" στο νότιο Χονσού. Μόνο οι ανώ τεροι δ ιο ικη τές γνώριζαν το ν πραγματικό σκοπό τω ν προετοιμασιών και μόνο α υτο ί είχαν το δικαίωμα να μ ελ ετο ύ ν μια τεράσ τια ανάγλυφη μ α κέτα το υ Π ερλ Χάρμπορ που ε ίχε σ τηθ εί σε έ ­ναν ειδ ικά διασκευασμένο χώρο το υ αεροπλανο­φόρου "Akagi". Σ τα τέλη του μήνα κλή θη κε μέσα σε εκείνο το ά δυτο ο 39χρονος πλω τάρχης Μι- τσούο Φουσίντα, μέλος το υ επ ιτελε ίου τη ς 3ης Μοίρας Αεροπλανοφόρων. Ο Γκέντα το υ ανακοί­νωσε απλά: "Μη ανησυχήσεις Φουσίντα, αλλά θ έ ­λου με από εσένα να η γη θ ε ίς τη ς Αεροπορίας μας σε μια π ιθανή επ ίθεση κατά το υ Π ερλ Χάρμπορ". Και μόνο το άκουσμα το υ ονόματος τη ς π ερ ίφ η­μης αμερ ικανικής βάσης ή ταν α ρ κετό για να η λ ε ­κτρ ίσ ει το ν Φουσίντα, ο οποίος άρχισε να εκπαι­δ εύ ε ι εντα τικά το υ ς π ιλότους του. Παράλληλα, οι οπλουργοί του Ιαπωνικού Ναυτικού κατόρθωσαν να μ ετα τρ έψ ο υ ν κο ινές οβ ίδες τω ν 16 in σε α ερο ­π ορικές β όμβ ες ικανές να διαπεράσουν με άνεση τα θωρακισμένα καταστρώ ματα τω ν αμερ ικανι­κών θω ρηκτώ ν που π ροσ τα τεύοντα ν από χάλυβα πάχους 12,5 cm. Α π έμενε να λ υ θ εί το πρόβλημα τω ν τορπιλλών. Επειτα από εντα τική εργασία και π ολλές δ οκ ιμ ές , ο Γκέντα και ο πλοίαρχος Φου- μίο Αϊκο ανακάλυψαν θ ρ ια μβ ευ τικά τη λύση στις αρχές Οκτωβρίου, προσαρμόζοντας ειδ ικά ξύ λ ι­να π τερύγια στις τορπ ίλλες ώστε α υ τές να μπο­ρούν να ρ ιφ θούν με ασφάλεια ακόμα και σε νερά βάθους μόλις 15 m, όπως αυτά το υ Π ερλ Χάρ­μπορ, χωρίς να κ ινδυνεύ ου ν να κτυπήσουν στον βυθό. Το επ ίτευγμα αυτό π ρο σ έθ ετε ένα ακόμα αποφασιστικό στοιχείο τεχν ικο ύ αιφνιδιασμού, α­φού οι Α μερικανοί δ εν μπορούσαν π οτέ να ανα-

αντιτορπιλλικά

«Chikuma>

μένουν πως τα πλοία το υ ς θα μπορούσαν να τορ- π ιλλιστούν ευρ ισ κόμενα μέσα στη μικρή θαλάσ­σια περιοχή μ ετα ξύ του νησιού Φ ορντ και του ν ε ­ωρίου του Π ερλ Χάρμπορ.

Η επ ιδρομή είχε π ρογραμματισ τεί για τη ν 7η Δ εκεμ βρ ίου 1941 (ημέρα Ζ, σε ώρα Χαβάης), ώ­στε οι Ιάπωνες να εκμ ετα λ λ ευ το ύ ν τη ν πανσέλη­νο κατά τη φάση τη ς απονήωσης πριν από τη ν α­νατολή το υ ηλίου. Η μέρα εκε ίνη ή ταν Κυριακή και ο Σ τόλος του Ειρηνικού θα ήταν, όπως συνη­θ ιζόταν, σ υγκεντρω μένος στο λιμάνι για ανάπαυ­ση τω ν πληρωμάτων του. Οι Ιάπωνες ήλπιζαν να βρουν σ τριμωγμένα μέσα στο Π ερλ Χάρμπορ και τα εννέα αμερ ικανικά θω ρηκτά, όπως επίσης τα τέσσ ερα αεροπλανοφόρα: το "Lexington" και τα τρ ία υπόλοιπα σκάφη που είχαν ναυπ ηγηθεί μ ετά το 1936 ("Yorktown", "Enterprise" και "Hornet"). Γνώ­ριζαν ό τι το "Saratoga" θα απούσιαζε σίγουρα ε ­πειδή υφίστατο ε κ τε τα μ έ ν η συντήρηση στο Σαν Ν τιέγκο τη ς Καλιφόρνια. Για να αποφύγουν οποι- αδήπ οτε τυχαία συνάντηση με κάποιο εμπορικό πλοίο που θα π ρόδιδε τη ν παρουσία το υ ς και θα το υ ς σ τερούσ ε το αποφασιστικό π λεονέκτη μα το υ αιφνιδιασμού, οι Ιάπωνες προτίμησαν να πλεύσουν μέσω το υ βόρειου Ειρηνικού όπου τα νησιά ή τα ν ελάχιστα και οι κα ιρ ικές σ υνθήκες ε ­ξα ιρ ετικά άσχημες. Τα αεροπλανοφόρα κινήθη- καν προς το ν κόλπο Χιτοκάπου τω ν Κουριλών α­ναχωρώντας ένα ένα από τη ν Καγκοσίμα, για να μη δ ε ίξο υ ν κάποιο σημάδι α υ ξη μ ένη ς κ ινη τικό ­τη τα ς ή ε το ιμ ό τη τα ς .

Στο μ ετα ξύ , παράλληλα με τις σ τρατιω τικές π ροετο ιμασ ίες, οι Ιάπωνες είχαν εμπλακεί στην Ουάσιγκτον σε μια σειρά ατέρμονω ν διπλωματι­κών επαφών, στις οποίες λάμβαναν μ έρος ο π ρέ­σβης Νομούρα και ο ε ιδ ικός απεσταλμένος Κου- ρούσου. Οι συνομιλίες με το ν Αμερικανό Υπουργό Εξω τερικώ ν Κ όρντελ Χωλ δ εν φα ίνονταν να οδη ­γούν σε κάποιο θ ε τ ικ ό αποτέλεσμα. Παραδόξως ωστόσο, σι σκληρές αμερ ικανικές απαιτήσεις για άμεση αποχώρηση των ιαπωνικών σ τρατευμάτω ν από τη ν Κίνα και τη ν Ινδοκίνα, για διάλυση του Τριμερούς Συμφώνου και για αναγνώριση το υ Κι­νέζου εθνικισ τή η γέτη Τσανγκ Κάι Σεκ, δ εν προ- κάλεσαν τη ν άμεση διακοπή τω ν συνομιλιών από πλευράς τω ν Ιαπώνων διπλωματών. Οι Νομούρα και Κουρούσου είχαν ένα σαφές σχέδιο δράσης, από το οποίο δ εν είχε εκλείψ ει ακόμα κάθε ελπί­δα ειρηνικής δ ιευθ έτησ ης τω ν διμερώ ν διαφο­ρών. Είχαν λάβει μήνυμα από τη ν πατρίδα το υ ς πως αν κατόρθω ναν να έλθ ο υ ν σε συμφωνία με τ.ς ΗΠΑ και εξασφάλιζαν άρση του εμπορικού α­ποκλεισμού και τη μη επέμβαση τω ν Αμερικανών στις ιαπωνικές σ τρα τιω τικές επιχειρήσεις, η επι­δρομή κατά του Π ερλ Χάρμπορ θα ακυρωνόταν έ ­στω και τη ν τελευ τα ία στιγμή. Αν όμως οι δια­π ραγματεύσεις ναυαγούσαν οριστικά, θα έπρεπε . ι ειδοποιήσουν το υ ς Αμερ ικανούς σ υνομιλητές το υ ς για το οριστικό τέλο ς τω ν διπλωματικών ε ­παφών, 30 μόλις λεπ τά πριν από τη ν προγραμμα- -.σ μένη ρίψη τη ς πρώτης βόμβας στο Οάχου.

ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΕΣ ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣΗ Χαβάη είχε γ ίνει αμερ ικανικό έδα φ ος το

' 398 και τρ ία χρόνια αρ γότερα άρχισαν οι πρώ τες εογασ ίες για τη ν κατασκευή ενό ς λιμανιού στην τοποθεσ ία Π ερλ Χάρμπορ. Οι εγκατασ τάσ εις δε- Ξαμενισμού ολοκληρώ θηκαν το 1911 και η βάση

3 Δ εκ εμ β ρ ίο υ , σ ημείο

α νεφ ο διασ μού.

Λ

Χ Α Β Α Η

Φ Ι Λ Ι Π Π Ι Ν Ε Σ

Π Ο Ρ Ε Ι Α 1 ο υ Α Ε Ρ Ο Π Ο Ρ Ι Κ Ο Υ Σ Τ Ο Λ Ο Υ

τω ν υποβρυχίων π ερ ατώ θηκε στις αρχές τη ς δ ε ­καετίας του 1920. Μ ε τη ν έκρ η ξη του Β' Παγκο­σμίου Π ολέμου το ν Σ επ τέμβρ ιο του 1939, οι Α μ ε­ρικανοί επέσπευσαν τ ις εργασ ίες επ έκτασ ης τό ­σο τω ν εγκαταστάσεω ν του ναυστάθμου όσο και τω ν γύρω αεροδρομίων. Το νησί Οάχου α π οτελεί ουσιαστικά το κ έν τρ ο του νησιωτικού συμπλέγ­ματος, με τ ις δ ίδ υ μ ες οροσειρές Κοολάου και Ουαίάνε να εκ τε ίνο ν τα ι κατά μήκος μιας μακρό­σ τενη ς κοιλάδας σ την οποία είναι κτισ μένη η Χο- νολουλού και το Ουακίκι με τ ις μ α γευ τικ ές ακρο­γ ιαλιές. Το Π ερλ Χάρμπορ είναι ένα από τα πιο θαυμάσια φυσικά λιμάνια το υ κόσμου, στο οποίο μπορεί να ε ισ έλθ ει κανείς από ένα στόμιο πλά­το υ ς μόλις 350 m. Ο εσω τερ ικός όρμος έχει στο κ έν τρ ο του το νησάκι Φορντ, γύρω από το οποίο το βάθος το υ νερού είναι α ρ κετό για να δ εχ θ ε ί τη ν αγκυροβόληση μεγάλω ν πολεμικώ ν πλοίων. Ο νότιο ς α υτός δίαυλος ονομαζόταν από το υ ς Α­μερ ικανούς "Σειρά τω ν Θωρηκτών". Απέναντι από το Φ ορντ βρισκόταν ένα απ ίστευτο π λέγμα απο- βαθρών, εργαστηρίων, νοσοκομείω ν και δ ε ξα μ ε ­νών π ετρελα ίου μέσα στις οποίες π ερ ιέχονταν τα κρίσιμα απ οθέματα καυσίμων που κινούσαν το ν Σ τόλο του Ειρηνικού. Το αεροδρόμ ιο Χ ίκαμ Φηλ- ν τ βρισκόταν κοντά στο λιμάνι, το Ιουα Φηλντ λ ί­γο μα κρύτερα στα δυτικά , το αεροδρόμ ιο Χουή- λερ Φηλντ στο κ έν τρ ο σχεδόν το υ Οάχου, το Μ πέλοους Φηλντ σ την ανατολική παραλία και ο Α ερονα υτικός Σ τα θμό ς Κανιόχι λίγο βορειότερα .

Η άφ ιξη το υ Σ τόλου το υ Ειρηνικού το ν Ιούνιο το υ 1940 κυ ρ ιο λεκτικά μεταμόρφω σε το Περλ Χάρμπορ, που ως τό τ ε φ ιλοξενούσ ε λίγα κατα­δρομικά και υποβρύχια. Στο μ εγα λύτερο λιμάνι τη ς Χαβάης σ τά θμευα ν π λέον τρ ία αεροπλανο­φόρα, εννέα θω ρηκτά , δώ δεκα βαριά και εννέα ε ­λαφρά καταδρομικά, 53 αντιτορπ ιλλικά , 23 υπο­βρύχια καθώς και σ ημαντικός αρ ιθμός πλοίων δι­ο ικη τικής μέριμνας. Το μ έγ εθ ο ς του λιμανιού ό ­μως π αρέμενε μικρό για έναν τόσο α υ ξη μένο α­ρ ιθμό πολεμικώ ν πλοίων μεγάλου εκτοπ ίσματος. Ως αποτέλεσμα, τα σκάφη αγκυροβολούσαν σε ομά δ ες αντί να διασπείρονται, ενώ το υ ς έλειπαν ακόμα τα αναγκαία μέσα για ε κ τε τα μ έ ν ες επι­σκευές. Σε περίπτωση τέτο ιω ν επεμβάσεω ν, ό- φειλα ν να επ ισ τρέφ ουν στη δυτική ακτή τω ν ΗΠΑ για να συντηρηθούν. Η Χαβάη δ ιέ θ ε τ ε επίσης σχετικά μικρό αριθμό οικιών και έτσ ι η μεταφ ορά το υ Στόλου από τη ν Καλιφόρνια στο Π ερλ Χάρ-

Ο ι Ιάπω νες σ χεδ ια σ τές της επ ιχείρησης προσβολής του Π ερ λ Χάρμπορ επ έλ εξα ν να

σ τείλο υ ν την αρμάδα εναντίον το υ από μία βόρεια κ α τεύ θυ ν σ η , για να

αποφ ύγουν το ν πρόωρο εντοπ ισμό τη ς από εχ θ ρ ικά

πλοία και αεροπλάνα, ή κάποια τυχα ία συνάντηση μ ε ο υ δ έτερ ο εμπ ορικό σκάφος.

Ο ναύαρχος Χάσμπαντ Κ ίμελ (στο κ έν τρ ο ) ή τα ν αρχηγός του Σ τό λο υ το υ Ειρηνικού των ΗΠΑ. Π α ρ ’ ό τ ι α π ο δ εδ ειγμ ένα ικανός α ξιω ματικός , α ιφ ν ιδ ιά σ τηκε απόλυτα και π α ρ έλε ιψ ε να λά β ει όλα τα αναγκαία μ έτρ α ε το ιμ ό τη τα ς το υ Π ερλ Χάρμπορ.

11

Μ Ε Γ Α Λ Ε Σ Μ Α Χ Ε Σ

Σ ε όλη τη δ ιά ρ κεια το υ πλου, τα ιαπωνικά πλοία τηρούσαν μ ια οικονομική τα χ ύ τη τα 13 κόμβων, ενώ πάνω στα αεροπ λανοφ όρα τα πληρώ ματα σ υντηρούσαν σχολαστικά τα α ερο σ κά φ η ώ στε α υ τά να είνα ι π ανέτο ιμα για μάχη.

μπορ ανάγκασε π ολλούς να υτικούς να αποχωρι­σ τούν τις ο ικ ο γέν ε ιες τους . Το θ έμ α αυτό προκά- λεσ ε έντο νη τρ ιβή ακόμα και στους ανώ τερους κύκλους το υ Στόλου με απ οτέλεσμα το ν Φ εβρου­άριο του 1941 να απ ομακρυνθεί από τη διοίκησή το υ ο ναύαρχος Τζέημς Ρίτσαρντσον. Τον δ ια δ έ­χ θ η κ ε ο ναύαρχος Χάσμπαντ Κίμελ, ένας ασ κητι­κός και φιλόπονος α ξιω ματικός που είχε τόσο ά- ριστη φήμη ώστε η Ο υάσιγκτον να παραμερίσει 32 αρχα ιότερους ναυάρχους για να το ν το π ο θ ε ­τήσ ει σε α υτήν τη θέση. Παράλληλα με το ν Σ τό ­λο το υ Ε ιρηνικού όμως, ο Κ ίμελ κληρονόμησε από το ν προκάτοχό του και όλα τα προβλήματα που μάστιζαν αυτήν τη δύναμη και τη βάση της.

Οι Α μερ ικανοί δ εν θα μπορούσαν σε καμία περίπτωση να ισχυριστούν ό τι δ εν είχαν συλλά- Θει κανένα π ροειδοποιητικό σημάδι. Καθώς οι δ ιαπ ραγματεύσ εις με τη ν Ιαπωνία πλησίαζαν προς το διαφαινόμενο αδ ιέξοδο , η Ο υάσιγκτον φ ρόντισ ε να σ τείλ ει α ρ κετο ύ ς σ τρα τιω τικούς πα­ρ α τηρ η τές τη ς σε διάφορα προω θημένα σημεία το υ Ειρηνικού όπου υπήρχε αμερικανική παρου­σία, όπως στις Φιλιππίνες, στο Γκουάμ, στο Ο υέ- ηκ, στη Χαβάη, ακόμα και στη διώρυγα το υ Πανα­μά. Το Σώμα Διαβιβάσεων το υ Σ τρατού ε ίχε επι­τύ χ ει να "σπάσει" το ν ιαπωνικό "Πορφυρό" κώδι­κα με συνέπεια οι Α μερ ικανοί ε ιδ ικο ί να γνω ρί­ζουν επακριβώς τα όσα δ ια μ είβ οντα ν μ ετα ξύ των Ιαπώνων διπλωματών και τη ς κυβέρνησης του Τό­κυο. Οι υπηρεσίες αντικατασκοπείας είχαν αντι- ληφ θε ίπ ω ς ορισμένοι επ ιφανείς Ιάπωνες που κα­το ικούσαν στη Χαβάη, όπως ο ο δοντία τρο ς Μο- τοκάζου Μόρι, έστελναν σε τα κ τά χρονικά δια-

σ ~ ^ α τ α απ όρρητες π ληροφ ορίες μέσω τη λεφ ώ ­νου στο Τόκυο σχετικά με τη δ ιάταξη και τη ν κα­τάσταση το υ Στόλου του Ειρηνικού. Το Α υτοκρα­το ρ ικό Ν αυτικό ά λλα ξε το υ ς κώ δικές το υ δύο φ ο ­ρές μέσα σε έναν μήνα πριν από τη ν επιδρομή στο Π ερλ Χάρμπορ, ενώ κανονικά π ροέβα ινε σε τ έ το ιε ς π ροληπτικές εν έρ γ ε ιε ς ανά εξάμηνο. Η πιο ανησυχητική ένδ ε ιξη όμως ή ταν πως οι Α μ ε­ρικανοί είχαν πάψει να λαμβάνουν σήματα από τα έ ξ ι ιαπωνικά αεροπλανοφόρα από τις 16 Ν οεμβρί­ου. Ο ταν ο ναύαρχος Κ ίμελ το π λη ροφ ορήθηκε στις 2 Δ εκεμβρ ίου από το ν αρμόδιο αξιω ματικό το υ επ ιτελε ίου το υ , δ εν μπόρεσε να κρύψ ει την έκπ ληξή του: "Ε ννοείτε ό τι μπορεί οι Ιάπωνες αυ­τή ν τη στιγμή να περιπ λέουν το Ν τά ιαμοντ Χ εν τ και εσείς να μη το γνω ρίζετε;".

Ο Κ ίμελ ή τα ν γνώ στης τη ς ιαπωνικής σ τρα­τιω τικής κινητοπ οίησης και α νέμ ενε ένα πιθανό κτύπημα σε οποιαδήποτε χώρα τη ς Ασίας, σίγου­ρα όμως όχι ενα ντίον του Π ερλ Χάρμπορ, όπου για να πλησιάσει κανείς έπρεπε να διασχίσει τον μισό Ειρηνικό ωκεανό. Παραδόξως, οι υπηρεσίες πληροφοριώ ν τω ν διαβεβαίωσαν ό τι δ εν υπήρχε άμεσος κίνδυνος από τα εξαφ α νισ μένα ιαπωνικά αεροπλανοφόρα. Το ό τι δ εν εξέπ εμπ αν οι ασύρ­ματοί το υ ς πιθανώς να ο φ ειλό τα ν στο ό τι βρίσκο­νταν αγκυροβολημένα σε πάτρια ύδατα. Αλλω­στε τα π ερισσότερα ιαπωνικά θω ρηκτά είχαν επι- σημανθεί να είναι ακόμα στα λιμάνια το υς . Η καύ­ση απόρρητων εγγράφω ν που π αρατηρήθηκε να λαμβάνει χώρα στο ιαπωνικό π ροξενε ίο τη ς Χονο- λουλού στις αρχές Δ εκεμβρ ίου 1941, ε ρ μ η ν εύ τη ­κε ως ενέρ γεια ρουτίνας. Επιπλέον, κανείς δ εν μπορούσε να φ α ντα σ τεί ό τι η Ιαπωνία, αν και ανα- δυόμενη δύναμη, θα τολμούσ ε π οτέ να προκαλέ- σει με έναν τέ το ιο ιταμό τρόπο μια από τις ισχυ­ρ ό τερ ες χώ ρες του κόσμου και να ρισκάρει τη ν α­ναμέτρησή τη ς με το Α μερ ικανικό Ναυτικό.

Το κυ ρ ιό τερο ή ταν η έλλειψ η επαρκούς συ­νεργασίας μ ετα ξύ Σ τρατού και Ναυτικού. Αν και μ ετα ξύ του προσωπικού τω ν δύο Κλάδων δ ια τη ­ρούντο α ρμονικές σχέσεις, έλειπ ε η διάθεση για κοινή εκπαίδευση και διαχείριση τω ν π ληροφ ο­ριών. Υπεύθυνος για τη ν αεράμυνα το υ Οάχου ή ­τα ν ο Σ τρατός, αλλά του έλειπαν τα αντιαεροπ ο­ρικά όπλα και ο επαρκής αρ ιθμός μαχητικώ ν α ε­ροσκαφών για να ανταπ οκρ ιθεί στις υποχρεώ­σεις του. Σ τρατιω τικός δ ιο ικη τής τη ς Χαβάης ή ­τα ν ο αντισ τράτηγος Ο υώ λτερ Σορτ, ο οποίος πί­σ τευ ε ακράδαντα πως η κυρ ιό τερ η απειλή ενα ντίον τη ς βάσης π ροερχόταν από ντόπ ιους δολιοφ θορείς . Ο φ όβος α υτός δ εν ή τα ν τελε ίω ς αβάσιμος. Σ τη Χαβάη κατοικούσαν άνω των

Α ρ κ ετο ί από το υ ς Ιάπω νες π ιλότους που έλαβα ν μ έρ ο ς σ την επ ιδρομή κ α τά το υ Π ερ λ Χάρμπορ (όπως ο εικον ιζόμενος υποπλοίαρχος Ζ εν τζ ίι Αμπε που φ ω τογραφ ήΘ ηκε μπ ροστά στο Zero του πάνω στο αεροπ λανοφ όρο «A kagi») είχαν συσσω ρεύσει τα π ροηγούμενα χρόνια π ολύτιμη εμπ ειρ ία π ετώ ντα ς πάνω από την Κίνα.

USS «D ow nes» (DD 375).Το α ν τ ιτο ρ π ιλ λ ικ ά «D ow nes» κ α θ ε λ κ ύ σ τη κ ε σ τ ις 22-4-1936 κ α ι α ν ή κ ε σ τη ν κ λά σ η «M ahan» τω ν 2 .1 0 3 1. Κ α τά τη ν ε π ίθ ε σ η ε υ ρ ίσ κ ε το σ ε δ ε ξα μ εν ή κ α θ α ρ ισ μ ο ύ υ φ ά λω ν δ ίπ λ α σ το «Cassin». Δ έ χ θ η κ ε δ ύ ο β ό μ β ες , οι ο π ο ίες π υ ρ ο δ ό τη σ α ν τ ις β ό μ β ες β υ θ ο ύ κα ι τ ις το ρ π ίλ λ ε ς , ο π ό τε και κ α τα σ τρ ά φ η κ ε ο λ ο σ χ ερ ώ ς . Π ω λ ή θ η κ ε γ ια π α λ ιο σ ίδ ερ α το 1948.

RICHARD J. CARUANA

N akajim a B 5N 2 Kate τη ς 5ης Μ ο ίρ ας Α εροπλανοφόρω ν, το οποίο απ ονηώ θηκε από το αεροπ λανοφ όρο "Shokaku". Πάνω από το γκρι έχουν β α φ τε ί σκούρες πράσινες α κα νόν ισ τες κ η λ ίδ ες μόνο σ το άνω μ έρ ο ς τη ς α τρ ά κ το υ , σ τις ανω επ ιφ ά νειες των π τερύγω ν και σ το ουραίο π τέρω μα. Φ έρ ει λ ε υ κ ές λω ρ ίδες σ την ά τρ α κ το ενώ ο α ρ ιθμ ό ς του α ερο σ κά φ ους στο ουραίο π τέρω μα και στο πηδάλιο είναι γραμμένος μ ε μαύρ α γράμματα .

'57.000 ανθρώπων ιαπωνικής καταγωγής. Για να αντιμετω πίσει τη ν περίπτωση κάποιας σοβαρής δολιοφ θοράς, ο Σ ο ρ ΐ αποφάσισε να μ ετα κ ινήσ ει τα 139 αεροσκάφη του από τα υπόστεγά το υ ς και .α τα π αρατάξει σε σ ειρές σ τους δ ιαδρόμους ό ­που οι σ τρα τιώ τες θα μπορούσαν να τα φ ρ ουρή­σουν καλύτερα. Ηταν ένα λάθος το οποίο έμ ελ λ ε .α απ οδειχθεί μοιραίο. Αλλά και το ίδιο το κλίμα τη ς τροπ ικής Χαβάης σ υνέβαλλε στη χαλάρωση τη ς ε το ιμ ό τη τα ς . Ελάχιστοι Α μερ ικανοί από ό ­σους διαβιούσαν στο εξω τικό νησί είχαν τη διά­θεσ η να εργασ τούν σε π λήρες ωράριο και όλα τα πράγματα που αφορούσαν τη βάση έμοιαζαν να ακολουθούν το ν δικό το υ ς αργό ρυθμό.

Η ΙΑΠΩΝΙΚΗ ΑΡΜΑΔΑ ΠΛΕΕΙ ΠΡΟΣ ΤΟ ΠΕΡΛ ΧΑΡΜΠΟΡ

Οι Ιάπωνες κατέβαλαν κά θε δυνατή προσπά­θ εια για να αποκρύψουν το ν απόπλου του 1ου Α­εροπορικού Στόλου από τ ις Κουρίλες. Οι υπόλοι­πες να υτικές βάσεις έδωσαν άδεια σε μεγάλο μέ- ;ο ς το υ προσωπικού τους, για να μη φα νερω θεί η απουσία τόσων ναυτών. Παράλληλα, ο 1ος Α ερ ο ­πορικός Σ τόλος τήρησ ε αυστηρή σιγή ασυρμά­του. ενώ οι παράκτιοι σ ταθμοί συνέχισαν να εκπ έ­μπουν κανονικά μηνύματα προς υπ οτιθέμενα πλοία που βρίσκονταν ακόμα στις βάσεις τους,• ια να μη φανερω θεί ό τι τα ιαπωνικά αεροπλανο­φόρα είχαν εξαφ ανισ τεί. Επιπλέον, οι κωδικοί ■ ■ Ίσ η ς κάθε σκάφους και ο ναυτικός κώδικας JN- 25 άλλαξαν ξαφ νικά τη ν 1η Δ εκεμβρ ίου 1941, ώ­στε να περιπλακεί η παρακολούθηση των εκπο­μπών ασυρμάτου από π λευράς τω ν Αμερικανών.

Παράλληλα με το αεροπορικό όπλο, οι Ιάπω-• ε ς αποφάσισαν να χρησιμοποιήσουν τολμηρά <αι τα υποβρύχιά τους . Πριν ακόμα αποπλεύσει η

αρμάδα του Ν αγκούμο, 27 υποβρύχια μεγάλης α­κτίνας δράσης αναχώρησαν για να λάβουν θ έσ εις ενέδρα ς γύρω από τη Χαβάη. Π έν τε από αυτά ή ­ταν εξοπ λισμένα με μια νέα πολεμική εφ εύρεσ η: έφ ερ α ν προσκολλημένο στη ράχη το μ ς από ένα μίνι-υποβρύχιο μήκους 15 m που θ α ε ξυ π η ρ ε τε ί­το από δ ιμ ελ ές πλήρωμα. Στόχος αυτώ ν τω ν μι­κρών υποβρυχίων ή τα ν να δ ιεισδύσουν μέσα στο λιμάνι περνώ ντας από το π ροσ τατευ τικό δίχτυ που έφρασσε το στόμιό το υ και να προσβάλουν με τη σειρά το υ ς τα εχθρ ικά πλοία με τ ις εκ ρ η κ τ ι­κές ύ λες που μετέφ εραν. Προς τιμ ή ν τω ν Ιαπώ­νων αξιω ματικώ ν το υ Ν αυτικού, ή τα ν τερά σ τιο ς ο αρ ιθμός εκείνω ν που δ ιεκδ ίκησαν με πάθος το π ρονόμιο να είνα ι χειρ ισ τές αυτώ ν τω ν "μηχανών αυτοκτον ίας".

Ο 1ος Α εροπορικός Σ τόλος απέπλευσε από τις Κ ουρίλες σύμφωνα με το σχέδιο στις 26 Νεομ- βρίου 1941. Καθένα από τα αεροπλανοφόρα "Akagi" και "Kaga" μ ε τέ φ ε ρ ε 63 αεροσκάφη, από τα οποία 18 ή τα ν τύπου Val (βομβαρδιστικά κά θ ε­τη ς εφόρμησης), 18 καταδιω κτικά Zero και 27 τορ- πιλλοπλάνα Kate. Τα μ ικρότερα σκάφη "Soryu" και "Hiryu" παρέτασσαν 54 αεροπλάνα έκασ το - 18 από κάθε τύπο - ενώ τα πιο καινούργια και μεγα­λύτερα σε μήκος "Shokaku" και "Zuikaku" που κα- θ ελκύ σ τηκα ν το 1939, είχαν πάνω στα καταστρώ- ματά το υ ς 72 αεροσκάφη το καθένα: 18 Zero, 27 Val και 27 Kate.

Τα νεώ τερα μονοθέσ ια καταδιω κτικά Zero, θα εγγυ ώ ντο τη ν απόκτηση και τη διατήρηση τη ς α­εροπορικής κυριαρχίας πάνω από το Οάχου. Τα ε ­ξα ιρ ετικά ευ έλ ικ τα αυτά αεροσκάφη είχαν σχε­διαστεί με βάση τη ν εμπ ειρία που είχαν απ οκτή­σει οι Ιάπωνες από τ ις αερομαχ ίες σ τους α ιθ έρ ες τη ς Κίνας. Αν και π ροω θούντο από έναν σχετικά μ ικρής ισχύος κ ινητήρα 950 hp, παρείχαν μικρή

Douglas SBD-1 D auntless, VMSB-232, Σώ μα

Π εζοναυτώ ν, στο α ερ ο δ ρ ό μιο Ιουα (Χαβάη), Δ εκ έμ β ρ ιο ς 1941. Ολο το

α ερο σ κά φ ος είνα ι β α μμένο μ ε ανο ικτό γκρι

και φ έρ ε ι τα κλασικά εθνό σ η μ α σε έ ξ ι θ έσ ε ις .

Ο α ρ ιθμ ό ς το υ 2-Μ Β -4 είνα ι γραμμένος μ ε λευκά

γράμματα . Ο κώνος της έλ ικα ς είνα ι βαμμένος μ ε

σ κούρο μπ λε και φ έρ ε ι μια λευ κή λω ρίδα.

13

Γο θω ρ η κ τά « Californ ia» σε πρώ το πλάνο, εγ κ α τα λ ε ίπ ετα ι

από το πλήρωμά του. Α ξιοσ η μείω το σ το ιχείο του

αιφ νιδ ιασμού που υπ έστησαν οι Α μερ ικα νο ί είνα ι ο ι τ έ ν τε ς που διακρίνοντα ι να έχουν απ λω θεί

πάνω από το πλωραίο κατά σ τρ ω μα , καλύπ το ντα ς τον

εμπ ρός πύργο (προφανώς για να παρέχουν σκιά σ τους τεχν ικ ο ύ ς

που ερ γά ζο ν τα ν ε κ ε ί για τη σ υντήρηση των πυροβόλω ν). Λ ίγο μ α κ ρ ύ τερ α , ο πυκνός καπνός που

εξέ ρ χ ε τα ι από το δ ια μελισ μένο θω ρ η κ τά «Arizona» καλύπ τει ολόκληρο το λ ιμάνι, ενώ στο

δ εξ ιό άκρο δ ια κ ρ ίν ετα ι τμήμα από το αναπ οδογυρισμένο κ ύ το ς

το υ «O klahom a» .

Σ ε μια π ροσπ άθεια να διασώσουν ό ,τ ι α π έμ ειν ε από τη Σ ε ιρ ά των Θ ω ρηκτώ ν και να π εριορ ίσουν τις ζη μ ιές , δ ιάφ ορα αμερικανικά σκάφη επ ιχειρ ούν να κ α τα σ βέσ ο υν τις π υρκαγ ιές π λησιάζοντας το υ ς λαβω μένους γ ίγα ντες .

π αθητική προστασία στον π ιλότο και δ εν είχαν αυ τοσ φ ραγιζόμενες δ εξα μ εν ές καυσίμου, ή ταν εν το ύ το ις ικανότατα στην εκ τέλεσ η απαιτητικών ελιγμώ ν, τα χύ τα τα και με καλό βαθμό ανόδου, ε ­ξοπλισμένα με δύο πυροβόλα τω ν 20 mm και δύο πολυβόλα τω ν 7,7 mm. Σ την ά τρ α κτο και τ ις π τέ ­ρυγες κά θε ιαπωνικού αεροσκάφους ξεχώ ριζε ο μεγάλος κόκκινος δίσκος το υ Α να τέλλοντος Ηλι­ου, ένα έμβλη μα που απ οτελούσε τόσο εθν ικό όσο και θ ρη σ κευ τικό σύμβολο τη ς χώρας.

Ο διάπλους του 1ου Αεροπορικού Σ τόλου ή ­ταν α ρ κετά δύσκολος για μεγάλο τμήμα του. Αρ­κετά σκάφη α νέφ ερα ν πως έχασαν ά νδρες το υ ς ό ταν το υ ς παρέσυραν τεράσ τια κύματα. Το έ ν το ­νο κρύο ταλαιπωρούσε τα πληρώματα τω ν σκα­φών και η δ ιαρκής ομίχλη καθιστούσε δύσκολη τη ναυσιπλοΐα και το ν προσανατολισμό. Οι Ιάπω­νες ωστόσο, αποδέχονταν στωικά α υ τές τ ις δυ­σ χέρειες , γνω ρίζοντας ό τι σε αντάλλαγμα θα ε ­ξασφάλιζαν έναν απόλυτο αιφνιδιασμό και θα έ ­βρισκαν το ν εχθ ρό τελε ίω ς απροετοίμαστο. Αρ­κεί η τύχη το υ ς να κρατούσ ε ως το τέλο ς .

Ο ναύαρχος Ναγκούμο ταλανιζόταν ακόμα από α μφ ιβολίες σχετικά με τη ν έκβαση τη ς επι­χείρησης, αλλά οι π ιλότοι του ή τα ν έμπ νεοι ε ν ­θουσιασμού από τη ν πρώτη στιγμή που το υ ς ανα­κοινώ θηκε ο προορισμός τους . Οι ο δη γίες που είχε ο Ν αγκούμο προέβλεπαν πως το σ χετικό σή­μα για τη ν πραγματοποίηση τη ς επ ίθεσης θα του δ ινόταν κατά τη διάρκεια το υ διάπλου. Αν ο σ τό ­λος το υ γ ινό τα ν αντιληπ τός από το ν εχθ ρό οποι- αδήπ οτε στιγμή πριν από τη ν ημέρα Ζ-2, ό φ ε ιλ ε να κάνει μεταβολή και να επ ισ τρέφ ει άπραγος στις βάσεις του , παρά να δ ιακινδυνεύσ ει απένα­ντι σε έναν π ροετο ιμασ μένο εχθρό . Αν πάλι τύ - χαινε να το ν ανακαλύψει ο αντίπαλος σε κάποια φάση μ ετα ξύ τω ν ημερώ ν Ζ και Ζ-2, η απόφαση ε ­κ τέλεσ η ς τη ς επ ιδρομής ή όχι θα βάρυνε το ν ί­διο. Οι η μ έρ ες περνούσαν χωρίς κανένα απρόο­πτο, αλλά ο Ιάπωνας ναύαρχος βυ θ ιζό τα ν σ την α­παισιοδοξία και τη ν ανησυχία.

Τελικά, τη ν 1η Ν οεμβρίου έλα β ε το κωδικο- π οιημένο σήμα που π ερ ίμενε με αγωνία. Οι ασύρ­ματοι δ έκ τ ε ς του 1ου Α μερ ικανικού Σ τόλου κ α τέ ­γραψαν το προσυμφω νημένο μήνυμα του Τόκυο: "Α νεβείτε στο όρος Νιιτάκα". Η κυβέρνηση είχε λάβει τη ν απόφασή τη ς και η πορεία προς το ν πό­λεμ ο ή ταν π λέον α μετά κλητη . Η αρμάδα το υ Να- γκο ύμο απ οτελούσε το σ ημα ντικό τερ ο κομμάτι ενός πολύπλοκου σ τρατιω τικού παζλ που κ ινητο -

π οιήθηκε τα υ τόχρ ονα σε ολόκληρη τη ν Απω Ανα­το λή για τη ν αστραπιαία εκπλήρωση τω ν α ντικε ι­μενικώ ν σκοπών που είχαν τ ε θ ε ί από το ν σ τρα τη­γ ικό σχεδίασμά το υ 1940-41. Παρά το ν έκδηλο εν ­θουσιασμό που επ ικρατούσε μ ετα ξύ τω ν ιπτάμε­νων και τω ν μηχανικών τω ν αεροπλανοφόρων, α­π έμεναν ακόμα μερικά 24ωρα μέχρι τη ν πολυπό­θ η τη ημέρα Ζ. Οι π ιλότοι προσπαθούσαν να εκ μ ε τα λ λ ευ το ύ ν τη ν ευκα ιρ ία και να χαλαρώ­σουν παίζοντας π αρτίδες "σόγκι" και "γκο” ή συ- ντάσσοντας τ ις δ ια θ ή κες το υ ς με ηρω ικό τόνο.

Στις 11.30 τη ς 6ης Δ εκεμ βρ ίου , ο 1ος Α ερ ο ­πορικός Σ τόλος ε ισ ή λθε στο τελ ευ τα ίο σκέλος τη ς π ορείας του, από όπου θ α έφ θ α νε σε από­σταση 300 km από το Π ερλ Χάρμπορ για να απο- νηώ σει τα αεροσκάφη το υ το επ όμενο πρωί. Στη φάση εκε ίνη έφθασαν πολύ ενθ α ρρ υντικά νέα από έναν Ιάπωνα κατάσκοπο που δρούσε στη Χα­βάη και του οποίου τα μηνύματα έφ θα να ν ως την αρμάδα το υ Ν αγκούμο μέσω τω ν φ α ινομενικά α­θώων εμπορικών αγγελιώ ν ενός ραδιοφωνικού σ ταθμού τη ς Χαβάης. Σύμφωνα με αυτά, όλα τα αμερ ικανικά θω ρηκτά ε κ τό ς από το "Colorado" βρ ίσκονταν στο λιμάνι και δ εν υπήρχαν "ο ύ τε α­ντιαεροπ ορικά αερόστατα, ο ύ τε π ροστατευτικά δ ίκτυα ενα ντίο ν τορπ ιλλώ ν γύρω από τα αγκυρο ­βολημένα πολεμικά", παρότι η φρουρά το υ Οά- χου είχε παραλάβει αυτά τα αμυντικά υλικά πρό­σφατα από τ ις ΗΠΑ. Οπως π ροέκυπ τε επίσης από τη ροή τω ν σημάτων ασυρμάτου, δ εν υπήρχε κα­μία περιπολία αεροσκαφώ ν στην ευ ρ ύ τερ η πε­ριοχή τη ς Χαβάης. Η κατάσταση φα ινόταν ιδανι­κή για τη ν εξαπόλυση τη ς επ ιδρομής, αλλά υπήρ­χαν και π ληροφ ορίες που προκάλεσαν έντο νο σκεπτικισμό: ο κατάσκοπος δ εν μπορούσε να δια­κρ ίνει κανένα αμερ ικανικό αεροπλανοφόρο στο Π ερλ Χάρμπορ. To "Lexington" ε ίχε αποπλεύσει τη ν π ροηγουμένη για να μ ετα φ έρ ε ι αεροσκάφη τω ν Π εζοναυτώ ν στη φρουρά το υ Μ ίντγουέι, το "Enterprise" σ υμ μετε ίχ ε σε μια αποστολή παράδο­σης αεροσκαφώ ν στο νησί Ο υέηκ, ενώ τα "Yorktown" και "Hornet" (τα ίχνη τω ν οποίων είχαν μάλλον χάσει οι ιαπωνικές υπηρεσίες π ληροφ ο­ριών) δ εν βρίσκονταν καν στον Ειρηνικό, αφού είχαν αναλάβει κα θή κοντα περιπολιών ρουτίνας σ τον Στόλο το υ Α τλα ντικού και τη ν Καραϊβική α­ντίστοιχα. Συνεπώς, όλα τα αεροπλανοφόρα και τα βαριά καταδρομικά απούσιαζαν!

Το γεγονό ς ό τι τα εχθρ ικά αεροπλανοφόρα (που απ οτελούσαν το ν κύριο στόχο τη ς επ ιχείρη­σης) είχαν γ ίν ε ι άφαντα, ώθησε το ν επ ιφυλακτικό Ναγκούμο να συζητήσει το θ έμ α με το επ ιτελε ίο του. Ο Φουσίντα α π ογοη τεύθ ηκε από τα νέα και αναρω τήθηκε ευθ έω ς μήπως θα έπ ρεπε να εγκα- τα λ ε ιφ θ ε ί η επιχείρηση. Επικράτησε όμως η πα­ραδοσιακή αντίληψ η, υπέρμαχος τη ς οποίας ή ­τα ν άλλωστε και ο Ναγκούμο. Τα οκτώ αμερ ικανι­κά θω ρηκτά απ οτελούσαν από μόνα το υ ς πολύ ι­κανοποιητικά θηράματα , ακόμα και αν τα α ερ ο ­πλανοφόρα το υ Σ τόλου του Ειρηνικού κατόρθω ­ναν να διαφύγουν. Ο Ναγκούμο δήλωσε πως αν κατόρθω νε να κατασ τρέψ ει εκείνα τα πολεμικά, θα είχε π ετύχει να σπάσει τη σπονδυλική στήλη το υ εχθ ρού και θα είχε εκπληρώ σει τη ν αποστο­λή του εξασ φ αλίζοντας στη χώρα το υ ελευ θ ερ ία ενεργειώ ν στον Ειρηνικό. Ούτως ή άλλως η επι­χείρηση είχε προχωρήσει πολύ ώστε να μη υπάρ­χει π ρακτικά κανένα περιθώριο υπαναχώρησης. Ετσι, δ ιέ τα ξε τη δ ιενέρ γεια τη ς αεροπορικής

Μ Ε Γ Α Λ Ε Σ Μ Α Χ Ε Σ

προσβολής.Τα χαράματα τη ς 7ης Δ εκεμβρ ίου 1941 ο 1ος

Α εροπορικός Σ τόλος έφ θα σ ε στην προκαθορι­σμένη θέσ η του, σε βόρειο πλάτος 26 μοιρών και δυτικό μήκος 138 μοιρών, απ έχοντας 300 km από το Οάχου. Οι Ιάπωνες π ιλότοι είχαν εγερ τή ρ ιο πο­λύ πριν από το ξημέρω μα και ένα πλούσιο παρα­δοσιακό πρωινό «σεκιχάν» που π εριλάμβανε κόκ­κινο ρύζι, ψάρι και κάστανα. Σ τις 5.30 τα καταδρο­μικά απονήωσαν δύο υδροπλάνα που θα κα τό ­π τευαν το Π ερλ Χάρμπορ, ώστε να τρ ο φ ο δ ο τή ­σουν με τ ις τ ε λ ε υ τα ίες π ληροφ ορίες τη ν αρμάδα του Ναγκούμο. Τα αεροσκάφη αυτά, που όφ ειλαν να επιβεβαιώσουν τη ν ακριβή δ ιάταξη τω ν α μερ ι­κανικών κύριων μονάδων και να εξακριβώ σουν τις κα ιρ ικές σ υνθήκες που επ ικρατούσαν πάνω από τη ν περιοχή του στόχου, ή τα ν πρακτικά τα μόνα αναγνωριστικά μέσα που χρησιμοποίησε ο πανίσχυρος 1ος Α εροπορικός Στόλος. Θα μ ε τέδ ι­δαν τ ις π ληροφ ορίες το υ ς με το ν ασύρματο στα μαχητικά αεροσκάφη που θα ακολουθούσαν. Το γεγονός ό τι οι Ιάπωνες έστελναν μόνο δύο υδρο­πλάνα για αναγνώριση θ α μπορούσε να αποδει- χ θ ε ί ε ξα ιρ ετικά ριψοκίνδυνο, αν κάποιο αμερ ικα ­νικό αεροπλανοφόρο τύχα ινε να βρίσκετα ι εν πλω κοντά στη Χαβάη. Ευτυχώς όμως για τους άνδρες του Γιαμαμότο, δ εν υπήρχε κανένα. Το «Enterprise» που επ έσ τρ εφ ε στο Π ερλ Χάρμπορ από το τα ξίδ ι του στο Ο υέηκ, είχε καθυστερήσ ει από τη ν κακοκαιρία και αντί να ε ισ έλθ ει στο λ ιμά­νι στις 6.00 όπως ή τα ν π ρογραμματισμένο, απείχε ακόμα 300 km στα νοτιοδυτικά .

Ο ουρανός ή τα ν ακόμα σ κοτεινός και η ισχυ­ρή φουσκοθαλασσιά κλυδώ νιζε τα τεράσ τια πλοία. Μ ετά το π ρόγευμα ο Φουσίντα μ ετέβ η στον θάλαμο επιχειρήσεων του «Akagi» όπου δή­λωσε με σ τόμφο σ τον Ναγκούμο: «Είμαι έτο ιμ ο ς για τη ν αποστολή». Ο ναύαρχος απάντησε λακω­νικά: «Σου έχω εμπιστοσύνη» και μαζί μ ετέβησ α ν προς τη ν αίθουσα ενημέρω σ ης π ροκειμένου να πουν μερ ικά τελευ τα ία ενθ α ρ ρ υντικά λόγια σ τους ανυπόμονους νεαρούς χειρ ισ τές. Οι πιλό­το ι είχαν κάνει μπάνιο, είχαν αλλά ξε ι ρούχα και είχαν τυ λ ίξε ι γύρω από τη ν κάσκα το υ ς το παρα­δοσιακό «χασιμάκι», το μαντήλ ι που οι γυνα ίκες τη ς Ιαπωνίας κεντούσ αν για το υ ς π ολεμ ισ τές τη ς ο ικογένειά ς το υ ς κάνοντας μία ευχή για κάθε β ε ­λονιά. Είχαν επίσης εκ τελ έσ ε ι τα θρη σ κευ τικά το υ ς κα θή κοντα στους σ ιντο ϊκούς βωμούς που είχε π ροβλεφ θεί να υπάρχουν στα αεροπλανο­φόρα. Ο Φουσίντα και οι συνάδελφοί του α νέβ η ­καν αμέσως μ ετά στο κατάστρωμα πτήσεων, ό ­που αντίκρισαν έναν τερά σ τιο μαυροπίνακα να κρ έμ ετα ι από τη νησίδα το υ αεροπλανοφόρου. Πάνω το υ ή τα ν γραμμένο με κιμωλία το μήνυμα του ναυάρχου Γιαμαμότο: «Η άνοδος και η πτώση τη ς Α υτοκρατορ ίας εξα ρ τά τα ι από α υτήν τη ν ε κ ­σ τρατεία . Αναμένω ότι ο καθένας από σας θα ε κ ­πληρώσει το καθήκον του». Χαρακτηριστική υ­πήρξε η ο μο ιό τη τα του μηνύματος με αυτό που είχε απ οστείλει ο Νέλσων στους πλοιάρχους του λίγο πριν από τη ναυμαχία το υ Τραφάλγκαρ. Ταυ­τόχρονα, σ τον ιστό του «Akagi» α νέβ ηκε η ίδια θρυλική σημαία που είχε υψώσει ο ναύαρχος Τό- γκο το 1905, ό ταν δ ιέ τα ξε το ν νεαρό τό τ ε ιαπωνι­κό στόλο να επ ιτεθ ε ί ενα ντίον τω ν ρωσικών θω- ρηκτών στο σ τενό τη ς Τσουσίμα. Ο Φουσίντα σκαρφάλωσε στο βομβαρδιστικό Kate από το ο­ποίο θα διοικούσε το πρώτο κύμα τη ς επ ιδρομής.

Παρά τις άσχημες κα ιρ ικές σ υνθήκες, η π ροετο ι­μασία και η απονήωση τω ν αεροσκαφώ ν άρχισε να δ ιεξά γετα ι με άψογο τρόπο και σε χρόνους μι­κρ ό τερ ου ς από εκε ίνο υ ς που είχαν επ ιτευχθ ε ί κατά τις ασκήσεις. Ο υπόλογοι κρ α το ύντο συχνά από τα ίδια τα αεροσκάφη, για να μη παρασυρ­θ ο ύ ν από το ν άνεμο και να μη γλισ τρήσουν εκ τό ς καταστρώ ματος.

Σ τις 06.00, το πρώτο αεροπλάνο απ ονηώ θηκε από το κατάστρωμα του «Akagi» (που αντιδρούσε βίαια στα σκαμπανεβάσματα τη ς θαλασσοταρα­χής) κάτω από τις θ ρ ια μ β ευ τικ ές ιαχές «μπαν- ζάι!» μελώ ν το υ π ληρώ ματος του σκάφους. Επρό- κ ε ιτο για ένα καταδιω κτικό Zero, στα χειρ ιστήρια το υ οποίου καθόταν ο πλω τάρχης Σ ιγκέρου Ιτά- για, επ ικεφ αλής τω ν καταδιωκτικών. Μαζί με τα υ­πόλοιπα 42 Zero που θα ακολουθούσαν τόσο από το «Akagi» όσο και από τα άλλα αεροπλανοφόρα, ο Ιτάγια είχε τη ν ευθ ύνη τη ς αεροπορικής κάλυ­ψης του πρώτου κύμα τος που θα κτυπούσε τα πλοία στο Π ερλ Χάρμπορ. Μ ετά τα Zero ακολού ­θησαν 49 αεροσκάφη Kate, ανάμεσά το υ ς και ε ­κείνο του Φουσίντα, το καθένα από τα οποία μ ε ­τ έ φ ε ρ ε μία ισχυρή βόμβα τω ν 852 kg κατασκευα­σμένη από οβίδα βαρέος π υροβόλου. Στη συνέ­χεια ο πλω τάρχης Κακουίτσι Τακαχάσι από το «Shokaku» απ ονηώ θηκε α κολουθούμ ενος από 53 βομβαρδιστικά κ ά θ ετη ς εφ όρμησ ης Val. Καθένα από αυτά έφ ευ γ ε για το Π ερλ Χάρμπορ έχοντας αναρτημένη μία βόμβα τω ν 266 kg και έ ξ ι μ ικρό­τ ε ρ ε ς β ό μβ ες τω ν 60 kg. Οι δυνάμεις το υ πρώτου κύμα τος ολοκληρώ θηκαν με τη ν απονήωση 40 α­κόμα τορπιλλοπλάνων Kate υπό το ν πλωτάρχη Σι- γκεχάρου Μ ουράτα του «Akagi», μ ετα φ έρ ο ν τα ς από μία τορπ ίλλη Mk 91. Τα 185 ιαπωνικά α ερ ο ­σκάφη βρίσκονταν πια στον αέρα, π ετώ ντας προς το Π ερλ Χάρμπορ και το υ ς ανύποπτους Α­μερικανούς.

Σ τις 7.15 ένα δ εύ τερ ο κύμα 167 συνολικά α ε ­ροσκαφών, τω ν οποίων η γε ίτο ο πλωτάρχης Σι- γκεκάζου Σιμαζάκι του «Zuikaku», πήρε επίσης τη ν άγουσα για το Οάχου. Τα 54 Kate α υτής τη ς ι­π τά μενης δύναμης ή τα ν επίσης φ ορτω μένα με μία βόμβα τω ν 266 kg και έ ξ ι β όμβ ες τω ν 60 kg, ενώ τα 78 βομβαρδιστικά Val έφ ερ α ν μία βόμβα τω ν 266 kg έκαστο. Πάνω από τα ιαπωνικά αερο-

Η φ ω τογρα φ ία α υ τή ελ ή φ θ η από ένα βομβ αρ δ ισ τικό Kate

που π έτα ξε πάνω από τη Σ ε ιρ ά των Θ ω ρηκτώ ν σε μ εγά λο ύψος.

Σ το δ εξ ιό άκρο, το «N evada» δ ια κ ρ ίν ετα ι μ ε δυσκολία καθώ ς

έχ ε ι κ α λ υ φ θ ε ί από καπνό. Μ π ρ οσ τά το υ β ρ ίσ κ ετα ι το «Arizona» μ ε το μ ικ ρ ό τερ ο « Vestal» α γκυροβ ολημ ένο

δίπλα του . Δ ύ ο βόμβ ες έχουν α σ το χή σ ει π έφ το ν τα ς κοντά στο

«A rizona», αλλά μ ία τρ ίτη έχ ε ι π ετύ χ ε ι την πρύμνη του . Πιο

α ρ ισ τερ ά , το π ληγω μένο « West Virginia» χά νει τερ ά σ τιες

π ο σ ό τη τες π ετρ ελα ίο υ και έχ ε ι π άρει ήδη κλίση, ενώ ακριβώ ς

μπροστά το υ το «O klahom a» μό λις δ έχ θ η κ ε νέο π λήγμα από τορπ ίλλη στο μ έσ ο το υ και έχ ε ι

α ρχίσει να β υ θ ίζ ε τα ι. Τα θ ω ρ η κ τά « M aryland» και

« Tennessee» που είνα ι δεμένα προς το νησί Φ ορντ, δεν

δείχνουν να έχουν υπ οσ τεί ακόμα σ οβαρές ζη μ ιές .

15

Μ Ε Γ Α Λ Ε Σ Μ Α Χ Ε Σ

Η κ α τα σ τρ ο φ ή που υπ έστη ο Σ τό λ ο ς του Ειρηνικού μ ε το π λήγμα που δ έχ θ η κ ε στο Π ερ λ Χάρμπορ ή τα ν ε ξα ιρ ε τ ικ ά σοβαρή. Σ ε πρώ το πλάνο

φ α ίν ετα ι το «W est Virginia» (το οποίο κ α ιγ ό τα ν για 2 4 ώ ρ ε ς )κ α ι αμέσωςδίπλα το υ το «Tennessee».

πλανοφόρα απέμειναν μόνο 30 Zero, άγρυπνοι φ ρουροί απέναντι στο ενδ εχό μενο δυναμικής εχθ ρ ικής αντίδρασης, ενώ άλλα 35

συνοδέυσαν το δ εύ τερ ο κύμα.

Η ΑΤΥΧΗΣ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΩΝ ΥΠΟΒΡΥΧΙΩΝ

Ν αυτικό ΗΠΑ, α ρ χ ικελευ σ τή ς U nited S ta tes Navy, ch ie f p e tty o fficer

Η σ το λ ή ε ρ γ α σ ία ς (φ ό ρμ α) α π ο τ ε λ ε ίτο απ ό π ο υκά μ ισ ο κ α ι π α ν τελ ό ν ι απόβ α μ β α κ ερ ό ν τέν ιμ ύφασμ α.

Ο ε ικ ο ν ιζ ό μ ε ν ο ς φ ο ρ ά ε ι το π ρ ο β λ επ ό μ ενο γ ια το ν β α θ μ ό το υ π η λ ή κ ιο . Το μ ε τα λ λ ικ ό χ ρ υ σ ά φ ι έμ β λη μ α εμ π ρό ς, α ν α η α ρ ισ τά ά γ κ υ ρ α /σ χ ο ιν ί/α ρ χ ικ ά USN

από λ ε υ κ ό μ έ τα λ λ ο ε π ίθ ε το . Το α ν τ ίσ το ιχ ο έμ β λη μ α α ξ ιω μ α τικώ ν α ν α π α ρ ιο το ύ σ ε α ε τό (π ου κ ο ιτο ύ σ ε π ρ ος το ν α ρ ισ τε ρ ό ώμο το υ φ έ ρ ο ν το ς )

επ άνω σ ε σ ύμ π λεγμ α θ υ ρ ε ο ύ /σ η μ α ία ς κα ι δ ύ ο α γκ υ ρ ώ ν χ ια σ τ ί. Μ ε τά τη ν ια π ω ν ική ε π ίθ ε σ η , το δ ια κ ρ ιτ ικ ό ά λ λ α ξ ε μ ε το ν α ε τό να κ ο ιτά ε ι απ ό τη ν ά λλ η , δ η λ . π ρ ο ς δ ε ξ ιά . Το ό π λο ε ίν α ι το ο π λ ο π ο λ υ β ό λ ο US Cal.30 B row n ing A utom atic

R ifle (BAR) M1918A1.

Στις 3.42 το πρωί τη ς 7ης Δ εκεμ βρ ίου ο α­ξιω μα τικός υπηρεσίας το υ αμερικανικού

να ρκα λιευτικού «Condor» παρατήρησε κάτι παράξενο, ενώ το σκάφος π ερ­

νούσε κά θ ετα έξω από τη ν είσοδο του λιμανιού του

Π ερλ Χάρμπορ, σε από­σταση 3,2 km από αυτή. Το π ερίεργοα ντικε ίμ ενο που ε ­

ξε ίχ ε από τη ν επ ιφάνεια του ωκεανού 45 m από το ναρκαλιευτικό, έμο ιαζε με περισκόπιο υποβρυχίου που βρισκόταν σε κατάδυση και ο σηματω ρός το υ «Condor» έσπευσε να διαβιβάσει τη σχετική π ληροφορία στο αντιτορπ ιλλικό «Ward» που περιπολούσε στην ί­δια περιοχή. Ο κυ β ερ νή τη ς το υ π ολεμικού πλοίου, υποπλοίαρχος Ουϊλιαμ Α ουτερμπριτζ, ξύπνησε από έναν ανήσυχο αξιω ματικό πυροβόλων και ν τυ μ ένο ς με ένα πρόχειρο κιμονό βγήκε στη γ έ ­φυρα του «Ward» για να ρ ίξε ι ο ίδιος μια ματιά στη θάλασσα.

Ηταν η πρώτη περιπολία που επ ιχειρούσε ο Α ουτερμπ ρ ιτζ με το «Ward» και το αντιτορπ ιλλικό εκε ίνο ή τα ν το πρώτο σκάφος που ε ίχε κυβερνήσ ει ποτέ. Αντιδρώ ντας με τη σχολαστικότητα το υ αρχάριου, καταπιάστηκε αμέσως σοβαρά με το ζή τημα και

δ ιέ τα ξε πολεμική έγερση. Οι οπτήρες, οι π υροβολητές, οι χ ει­ρ ισ τές συσκευών, επάνδρωσαν τ ις π ροβλεπ όμενες θ έσ εις το υς , το «Ward» πραγματοποίησε α ρ κετού ς κύκλους για π ε­ρισσότερο από μισή ώρα, αλλά σ τά θ ηκε αδύνατο να εντοπ ι­σ τεί ξανά το ύποπτο περισκόπιο. Τα ηχοεντοπ ιστικά συστήμα­τα του σκάφους δ εν έδειχνα ν επίσης τίποτα. Σ ίγουρος πως ο έφ εδρ ο ς πλοίαρχος του «Condor» ξεγελά σ τη κε από οφ θ α λ ­μαπάτη, ο κυ β ερ νή τη ς του «Ward» αποφάσισε να σ τείλ ει το υ ς άνδρες του πίσω στις κο υ κ έτες τους , κρατώ ντας μόνο το υς οπ τήρες σε ε το ιμ ό τη τα . Αποφάσισε να μη σ τείλ ει κανένα σή­μα στο αρχηγείο του Π ερλ Χάρμπορ. Τους προηγούμενους μήνες είχαν σ ταλεί πληθώρα σημάτων που αφορούσαν λαν­θα σ μ ένες παρατηρήσεις και ο Α ουτερμπ ρ ιτζ δ εν ή θ ελ ε να δώσει στους ανω τέρους το υ τη ν εντύπωση ενός άπειρου κυ­βερνή τη με υπ ερβάλλοντα ζήλο.

Τρεις ώ ρες αργότερα, στις 06.40, το ανεφ οδιαστικό πλοίο «Antares» που π ροσέγγιζε το Π ερλ Χάρμπορ, ειδοποίησε το «Ward» ό τι εντόπ ισε ένα ακόμα περισκόπιο και ο Α ουτερμπ ρ ι­τζ α νέβ ηκε πάλι στη γέφ υρα. Α υτήν τη φορά δ εν υπήρχε πι­θ α νό τη τα λάθους. Σε απόσταση μόλις 100 m από το α ντιτορ- πιλλικό, φ ά νηκε έπ ειτα από λίγα δ ευ τερ ό λεπ τα καθαρά ο πυργίσκος ενός υποβρυχίου που έπ λεε με κα τεύθυνση προς το Π ερλ Χάρμπορ. Υπακούοντας αμέσως στη διαταγή το υ κυ­β ερνή τη του, το «Ward» άνοιξε πυρ αστοχώντας στην πρώτη βολή το υ αλλά π ετυχα ίνοντας το ν πυργίσκο το υ άγνωστου σκάφους με τη δ εύ τερ η . Η σ ιλουέτα του υποβρυχίου χάθηκε κάτω από τα κύματα αλλά, καθώς η πορεία του αντιτορπ ιλλι- κού δ ιασ ταυρώ θηκε με εκ ε ίνη του εισβολέα, ο Α ουτερμπ ρ ιτζ δ ιέ τα ξε τη ρίψη τεσσάρων βομβών βυθού. Η ώρα ή τα ν 06.53 το πρωί.

Το σ χετικό σήμα που ο κυ β ερ νή τη ς του «Ward» έσ τε ιλ ε ε ­σπευσμένα στο αρχηγείο του Ναυτικού, ελήφ θ η εκείνο το κυ­ρ ιακάτικο πρωινό από το ν πλωτάρχη Χάρολντ Καμίνσκι και το ν χειριστή του ασυρμάτου. Ο Καμίνσκι ή ταν ένας έφ εδ ρ ο ς αξιω ματικός, ο οποίος είχε αποχωρήσει από το Ναυτικό μ ετά το τέ λ ο ς το υ Α ’ Παγκοσμίου Π ολέμου, αλλά ή τα ν ο μόνος Α­μερ ικανός που κατάλαβε εκείνο το μοιραίο πρωινό πως οι ΗΠΑ επ ρ όκειτο να δ εχθ ο ύ ν άμεσα, ή είχαν ήδη δ εχθ ε ί, επ ίθ ε ­ση από ξέν η δύναμη. Βάσει τω ν σχετικώ ν διαταγών που είχε, ό φ ειλε σε τέ το ια περίπτωση να ειδοποιήσει αμέσως το ν αρ­χηγό επ ιτελε ίου το υ ναυάρχου Κίμελ, το ν πλοίαρχο Τζων Ερλ, και το ν βοηθό του υποναύαρχου Μπλοχ, δ ιο ικητή τη ς 14ης Ν αυτικής Π εριοχής. Εχοντας λάβει το αγωνιώδες σήμα του Α­ουτερμπριτζ, ο Καμίνσκι προσπάθησε να καλέσει το ν βοηθό του Μπλοχ αλλά ή ταν μάταιος κόπος. Επιχείρησε κατόπιν να βρει το ν Ερλ, ο οποίος το υ συνέστησε να επιβεβαιώσει μία α­κόμα φορά το σήμα του «Ward» και σε περίπτωση εξακρ ίβω ­σης να καλέσει σε συναγερμό τα διάφορα στρατιω τικά τμ ήμ α ­τα τη ς Χονολουλού. Ο Καμίνσκι επικοινώνησε με το αντιτορ- πιλλικό ζη τώ ντας του να επαναλάβει το σήμα, ενώ τα υ τό χρ ο ­να άρχισε να καλεί τη ν Α κτοφ υλακή , το ν αξιω ματικό σχεδίων πολέμου και όλους το υς επ ικεφ αλής τω ν υπολοίπων υπηρε­σιών. Η επιβεβαίωση από το «Ward» δ εν έφ τασ ε τελ ικά π οτέ και η αμερ ικανική πολεμική μηχανή άργησε απελπιστικά να ξυπνήσει από το ν κυριακάτικο λήθαργο της. Ο Καμίνσκι τη λ ε ­φωνούσε ακόμα στις 07.55 ό ταν άρχισε η ιαπωνική επίθεση.

Στο μ ετα ξύ ο Ερλ είχε καλέσει το ν ναύαρχο Μπλοχ για να του γνω στοποιήσει το επεισόδιο το υ «Ward». Οι δύο ά νδρες

Ιαπωνικό Ν α υ τικό , πλήρωμα καταστρω μάτω ν, Ν α υ τική ΑεροπορίαΟι σ το λ έ ς το υ ΙΑ Ν ή τα ν κ α τά βάσ η π α ρ ό μ ο ιες μ ε τ ις α ν τ ίσ το ιχ ε ς τω ν ά λ λ ω ν ν α υ τικ ώ ν δ υ νά μ εω ν τη ς επ ο χ ή ς . Η λ ε υ κ ή ολόσ ω μ η φ ό ρμ α ε ρ γ α σ ία ς ή τα ν π ρ ο β λ επ ό μ εν η γ ια τα π ληρ ώ μ ατα κα τα σ τρ ω μ ά τω ν (υ π ο λ ό γ ο υ ς , μ η χ α ν ικ ο ύ ς κ .ά .), τα ο π ο ία τη φ ο ρ ο ύ σ α ν κ α θ ' ό λο το έ το ς .Το π η λ ή κ ιο που τη σ υ ν ό δ ε υ ε ε ίχ ε π τερ ύ γ ια α να δ ιπ λ ο ύ μ εν α (γ ια τα α υ τ ιά κα ι το ν λ α ιμ ό ) α λλ ά εδ ώ β λ έπ ο υ μ ε το Θ ερ ινό π η λ ή κ ιο γ εν ικ ώ ν υπ ηρεσ ιώ ν. Η β α θ υ κ ύ α ν η τα ιν ία γύρω από τη β ά σ η το υ π ρ ο β λ επ ό τα ν γ ια το υ ς υ π α ξ ιω μ α τικ ο ύ ς κα ι το υ ς ν α υ το δ ιό π ο υ ς ενώ δ ύ ο α ν ά λ ο γ ες γ ια το υ ς α ξ ιω μ α τικ ο ύ ς (οι ο π ο ίε ς β έ β α ια ή τα ν λ ε υ κ έ ς σ τα χ ε ιμ ερ ιν ά β α θ υ κ ύ α ν α π η λή κ ια γ ια α ν τ ίθ ε σ η ) μ ε κ ε ν τη τό έμ β λη μ α . Α ρ γ ό τε ρ α υ ιο θ ε τ ή θ η κ ε π α νο μ ο ιό τυπ ο σ τη ρ α φ ή χ α κ ί π η λ ή κ ιο μ ε α ν τ ίσ το ιχ ε ς μ α ύ ρ ες τα ιν ίε ς κ α ι κ ε ν τ η τ ό κ ίτρ ιν ο έμ β λη μ α σ ε χ α κ ί ο θ ό ν η .

Ο ά τυχος αρχηγός τη ς 1ης Μ ο ίρας Θω ρηκτώ ν που επ έβ α ινε σ το θω ρ η κ τά «Arizona», ναύαρχος Α ιζακ Κιντ, έχα σ ε τη ζωή του πάνω σ το πλοίο το υ κατά την έκ ρ η ξη σ τις 08.10 το πρωί τη ς 7ης Δ εκ εμ β ρ ίο υ 1941. Τιμήθηκε μ ε τά θ ά ν α το ν μ ε το Μ ετά λ λ ιο Τιμής το υ Κ ογκρ έσ ου.

Τα αεροπλάνα απείχαν πια 113 kni

στις 07.20 και Ίβ πλησίαζαν το Οάχου ■“ με ταχύτητα

270 kni/h. Ο Τάιλερ άκουσε όσα του

ανέφερε ο Λόκαρντ και έπειτα απάντησε

με μία φράση που έμεινε διάσημη στην

ιστορία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου:

«Εντάξει, μη ανησυχείς γΓ αυτό».

συμφώνησαν ό τι κατά πάσα π ιθανότητα η αναφο­ρά του Α ουτερμπ ρ ιτζ οφ ειλό τα ν σε λανθασ μένη εκτίμησ η, αλλά και αν ακόμα ή τα ν ορθή, τό τ ε το «Ward» και το παραπλέον αντιτορπ ιλλ ικό που βρισκόταν στην ίδια θαλάσσια έκταση θ α ή ταν α ρ κετά για να αντιμετω πίσουν μόνα το υς τη ν α­πειλή. Οι δύο ανώ τατοι α ξιω ματικοί αποφάσισαν να π ερ ιμένουν χωρίς να λάβουν άλλα πρόσθετα μέτρα, για να δουν πώς θ α εξελ ισ σ όταν η κατά­σταση.

Ποιος ή τα ν όμως ο στόχος που ε ίχε π ληγεί από το «Ward»; Επρόκειτο για ένα από τα π έν τε μ ίνι-υποβρύχια που είχαν σ τε ίλ ε ι οι Ιάπωνες στο Οάχου με στόχο αφ ενός να παραπλανήσουν το υς Α μερ ικανούς και να αποσπάσουν τη ν προσοχή το υ ς από τη ν αεροπορική προσβολή, α φ ετέρ ο υ να προσπαθήσουν να προκαλέσουν από την π λευρά το υ ς όσες π ερ ισ σ ότερες ζημ ιές μπορού­σαν. Η Π ροω θημένη Ε κσ τρατευτική Δύναμη των 27 ιαπωνικών υποβρυχίων δ εν π έτυχε τελ ικ ά κα­νένα αξιόλογο απ οτέλεσ μα στη δ ιάρκεια τη ς επί­θ εσ ης, ενώ λίγο έλε ιψ ε να προδώσει τη ν επ ιχεί­ρηση με τη ν επ ιτυχία του «Ward». Η δ εύ τερ η προ­ειδοποίηση που έλαβαν οι Α μερ ικανοί ή τα ν ακό­μα σαφέστερη και πολύ περισσότερο αξιόπιστη. Το Οάχου δ ιέ θ ε τε ένα τμήμα τη ς Υπηρεσίας Ε­γκα ιρης Π ροειδοποίησης του Στρατού, το οποίο α π οτελείτο από έ ξ ι κ ινη τού ς σ ταθμούς ραντάρ SCR-270 διεσπαρμένους σε διάφορα στρατηγικά σημεία το υ νησιού και ένα κ έν τρ ο ελέγχου στο Φ ορτ Σάφ τερ , ακριβώς στα ανατολικά το υ Π ερλ Χάρμπορ. Οι σ ταθμοί ραντάρ είχαν εγκα τα σ τα θ εί πριν από λ ίγες μόνο η μ έρ ες και οι χειρ ισ τές το υ ς δ εν είχαν ακόμα εξο ικ ε ιω θ ε ί απόλυτα με τη χρή ­ση το υς. Οι μονάδες άλλωστε δ εν επανδρώ νο­ν τα ν σε 24ωρη βάση. Τους π ροηγούμενους μήνες οι χειρ ισ τές ραντάρ έ θ ε τα ν σε λειτο υ ρ γ ία τ ις συ­σ κευές το υ ς από τ ις 06.00 ως τις 11.30, καθώς και λ ίγες ώ ρες το απόγευμα, αλλά από το ν Ν οέμβριο ο σ τρα τηγός Σ ορτ άλλα ξε τ ις ώ ρες υπηρεσίας έ ­π ειτα από σχετική προειδοποίηση τη ς Ουάσι- γ κ το ν που μιλούσε για π ιθανότητα α ιφνιδιαστι­κής εχθ ρ ικής επίθεσης. Ο Σ ορτ θεώ ρησ ε ως πι­θ α νό τερ ες ώ ρες εκδήλω σης μίας αεροπ ορικής ε ­π ιδρομής τ ις π ρώ τες πρωινές, γι' αυ τό μ ε τ έ τ ρ ε ­ψε το ωράριο τω ν χειριστώ ν από 06.00-11.30 σε04.00 - 07.00. Μ ερικο ί σ ταθμο ί εξακολουθούσ αν να λειτο υ ρ γο ύ ν ως τ ις 11.00 για εκπ α ιδ ευ τικο ύς λόγους, αλλά τις Κυρ ιακές όλοι σταματούσαν στις 07.00.

Μία από α υ τές τ ις κ ινη τές μονάδες ραντάρ βρισκόταν στην Οπάνα, το β ο ρ ε ιό τερ ο σημείο του Οάχου. Το πρωί τη ς 7ης Δ εκεμβρ ίου επαν­δρω νόταν από δύο σ τρα τιώ τες, το ν Τζωρτζ Ελιοτ που ή τα ν αρχάριος χειρ ισ τής και το ν Τζόζεφ Λό­καρντ, ο οποίος εκπ α ίδευε το ν συνάδελφό του στα μυστικά τη ς χρήσης τη ς συσκευής και στην αποτύπωση τω ν ιχνών πάνω σ τον σ χετικό πίνακα. Κατά τη δ ιάρκεια τη ς βάρδιάς το υ ς οι δύο Α μερ ι­κανοί είχαν με ελάχιστα πράγματα να ασχολη­θού ν για να καταπολεμήσουν τη ρουτίνα. Σ τις 06.45 συνέλαβαν ένα ύποπτο ίχνος το οποίο ανέ­φ εραν αμέσως στο Φ ορτ Σάφ τερ , όπου και κατα- γράφ ηκε. Κανείς δ εν μπορούσε να φ α ντα σ τεί ό τι επ ρ όκειτο για το ένα από τα δύο αναγνωριστικά υδροπλάνα που είχαν απονηώσει οι Ιάπωνες λίγο πριν εξαπολύσουν τη ν επ ιδρομή το υ ς . Σ τις 07.00 η βάρδια τω ν δύο σ τρατιωτώ ν τυπικά τελείω σ ε και ο σ ταθμός έπρεπε να κλείσει. Τους δύο άν-

δ ρ ες π ερ ισ υνέλεγε συνήθω ς ένα σ τρατιω τικό ό ­χημα που το υ ς μ ε τέ φ ε ρ ε στο σ τρατόπ εδο για πρωινό, αλλά το φ ορ τηγό είχε αργήσει εκ ε ίνη τη ν Κυριακή. Μη έχοντα ς με κάτι κα λύτερο να ασχο­ληθ εί, ο Ελιοτ αποφάσισε να κρατήσει σε λ ε ι­το υργ ία το ραντάρ μέχρι να έ λ θ ε ι το φ ο ρτηγό και ζήτησ ε από το ν Λ όκαρντ να εκμ ετα λ λ ευ το ύ ν αυ­τό ν το ν επ ιπλέον χρόνο για λίγη περισσότερη ε κ ­παίδευση. Σ τις 07.02 οι δύο ά νδρες αντίκρισαν έκπ λη κτο ι ένα ίχνος τερασ τίω ν διαστάσεων να εμφ α νίζετα ι σ την οθόνη . Ανήσυχος για το τ ι θα μπορούσε να σημαίνει αυτό το πρω τοφανές σε μ έγ εθ ο ς ίχνος, ο Λ όκαρ ντ ανέλαβε ο ίδιος το ν χειρισμό του ραντάρ και έ λ ε γ ξ ε σχολαστικά τη συσκευή μέχρ ι να βεβα ιω θεί ό τι δ εν επ ρόκειτο για κάποια βλάβη. Δ εν υπήρχε καμία αμφιβολία πως το ίχνος ή τα ν π ραγματικό και φα ινόταν να α­ντισ το ιχεί σε δύο μεγάλα κύματα αεροσκαφών. Χαράσσοντας τα σχετικά σημεία στον πίνακα, ο Ελιοτ συμπέρανε ό τι τα άγνωστα αεροπλάνα α­πείχαν ακόμα 205 km προς Βορρά. Αν και ν έο ς χ ει­ριστής, ο Ε λιοτ π ρότεινε να καλέσουν αμέσως το κέν τρ ο ελέγχου και παρά τις αρχικές α ντιρρή ­σεις του , ο Λ όκαρ ντ συμφώνησε τελικά . Σύντομα ο Ελιοτ αντιμετώ πισε νέα απ ογοήτευση, αφού η γραμμή του τη λεφ ώ νου δ εν λειτουργούσ ε. Κάλε- σε το κανονικό στρατιω τικό κύκλωμα και μέσω αυτού κατόρθω σε να επ ικοινω νήσει με το Φορτ Σάφ τερ , όπου ο σ τρα τιώ της Τζόζεφ Μ ακΝτόναλ- ν τ (επίσης αρχάριος) απάντησε ό τι θα κατέγρα φ ε αμέσως τη ν πληροφορία, αλλά από ε κ ε ί και πέρα δ εν γνώ ριζε τ ι άλλο ό φ ε ιλ ε να πράξει, αφού ή ταν μόνος του στην υπηρεσία.

Ο Ελιοτ το ν σ υμβούλεψ ε να αναζητήσει έναν πιο έμπ ειρο αξιω ματικό και να το ν ενημερώ σ ει για να αναλάβει τη ν κατάσταση και ο Μ ακΝτόναλ- ν τ ανακάλυψε το ν υπολοχαγό Κ έρμ ιτ Τάιλερ, στον οποίο μ ε τέ φ ε ρ ε τα όσα ε ίχε διαπιστώσει ο σ ταθμός τη ς Οπάνα. Ο Τάιλερ ή τα ν πρώην πιλό­το ς και ε ίχε π ρολάβει να συμπληρώσει ελάχιστο χρόνο εκπ α ίδευσης στα ραντάρ. Αντιμετώ πισε με σκεπτικισμό τη ν πληροφορία για το ίχνος από τα βόρεια και συμπέρανε ό τι ίσως επ ρ όκειτο για σχηματισμό αμερικανικώ ν αεροσκαφώ ν που επ έ­σ τρεφ α ν από κάποιο αεροπλανοφόρο ή για τα βομβαρδιστικά Β-17, τα οποία αναμένονταν να έ λθ ο υ ν από τη δυτική ακτή τω ν ΗΠΑ. Σ το μ ετα ξύ σ την Οπάνα η ανησυχία ε ίχε φθάσει στο αποκο­ρύφωμά της . Ο Λ όκαρντ κάλεσε ξανά και αφού α­παίτησε να μιλήσει με το ν Τάιλερ, το ν ενημέρω σ ε ό τι το ίχνος που είχε στο ραντάρ του ή τα ν το μ ε ­γα λύτερο που είχε δ ει π οτέ. Τα αεροπλάνα απεί­χαν πια 113 km στις 07.20 και πλησίαζαν το Οάχου με τα χ ύ τη τα 270 km/h. Ο Τάιλερ άκουσε όσα του α νέφ ερ ε ο Λ όκαρντ και έπ ειτα απάντησε με μία φράση που έμ ε ιν ε διάσημη στην ιστορία το υ Β ’ Παγκοσμίου Π ολέμου: «Εντάξει, μη ανησυχείς γ ι ’ αυτό.». Απ οθαρρυμένος ο Λ όκαρντ π ρότεινε στον Ελιοτ να κλείσουν τη συσκευή, αλλά ο τ ε ­λ ευ τα ίος επ έμ ενε να παρακολουθήσει τη ν πο­ρεία το υ ίχνους. Τα άγνωστα αεροπλάνα έφθασαν στα 70 km στις 07.30 και στα 33 km στις 07.39. Τότε ξαφ νικά το μεγάλο ίχνος δ ια ιρ έθ ηκε σε δύο μ έ ­ρη, σαν να π ρ ο τίθ ετο να ακολουθήσ ει τη ν παρα­λία και από τ ις δύο π λευρ ές το υ Οάχου. Επειτα από λίγο εξα φ α νίσ τηκε από τη ν οθόνη . Το είχαν κρύψ ει τα γύρω βουνά που εμπόδιζαν τα ηλε- κ τρο μα γνητικά κύματα το υ ραντάρ να το παρα­κολουθήσουν.

Μ Ε Γ Α Λ Ε Σ Μ Α Χ Ε Σ

«ΤΟΡΑ, ΤΟΡΑ, ΤΟΡΑ»Σ τις 07.00 ο Φουσίντα γύρισε το ν διακόπτη

το υ ασυρμάτου του και στα ακουστικά του έφθα- σαν α σ θενείς οι μ ελω δίες του μουσικού προ­γράμματος το υ σταθμού KGMB που εξέπ εμπ ε από τη Χαβάη. Π ερ ισ τρ έφ οντα ς προσεκτικά τη ν κεραία του, ο Φουσίντα κατόρθω σε να λάβει ένα κα θα ρότερο σήμα του σ ταθμού και με βάση αυ­τή ν τη ν πηγή διόρθω σε τη ν πορεία του προς το Π ερλ Χάρμπορ κατά π έν τε μοίρες. Ο σ ταθμός τη ς Χονολουλού μ ετέδ ιδ ε τώ ρα το δ ελ τίο και­ρού: «Μ ερική νέφωση. Σύννεφ α π αρατηρούντα ι κυρίως γύρω από τα βουνά. Ο ρ α τό τη τα καλή. Α­νεμο ι βόρειο ι τα χύ τη τα ς 10 κόμβων».

Σύντομα ο Φουσίντα και οι υπόλοιποι Ιάπωνες χειρ ισ τές διέκρ ιναν το δ α ντελω τό περίγραμμα τω ν κυμάτω ν που έσκαζαν πάνω στις αμμουδ ιές του Οάχου. Τα αεροπλάνα το υ πρώτου κύμα τος πέρασαν πάνω από το Καούκου Πόιντ, έστριψαν δεξιά και ακολούθησαν τη δυτική ακτή του νησι­ού, π ροτιμώ ντας τη ν α ν τίθ ε τη φορά από εκε ίνη τω ν δεικτώ ν το υ ρολογιού. Ο λόγος ή τα ν απλός. Τα τορπιλλοπλάνα ή θ ελα ν να πραγματοποιήσουν τη δ ιέλευσή το υ ς ενα ντίον τω ν θω ρηκτώ ν από νότια κατεύθυνση, εκ ε ί όπου το πλάτος του ν ε ­ρού μ ετα ξύ τη ς σ τερ ιάς και του Φ ορντ Αϊ'λαντ ή ­ταν μ εγα λύτερο και θα επ έτρ επ ε καλύτερη ά φ ε­ση τω ν τορπιλλών.

Καθώς τα αεροπλάνα πλησίασαν το Π ερλ Χάρμπορ, ο Φουσίντα ερ εύ νη σ ε ανυπόμονα τη ν περιοχή το υ στόχου με τα κιάλια του και έμ ε ιν ε απόλυτα ικανοποιημένος από αυτό που αντίκρ ι­σε: οι γκρ ίζες σ ιλο υέτες επτά θω ρηκτώ ν φαίνο­νταν α γκυ ρο βο λη μένες στην ανατολική πλευρά του Φ ορντ Αϊλαντ. Το «California» έσ τεκ ε μόνο του στη νο τιοδυτική άκρη τη ς π αράταξης τω ν α- κινητοπ οιημένω ν γιγάντων, ακολουθούσαν δ ε ­μένα σε ζεύγη τα θω ρηκτά «Maryland» και «Oklahoma», το «Tennessee» και το «West Virginia», το «Arizona» και το πλοίο επισκευών «Vestal» και τελ ευ τα ίο μόνο το υ το «Nevada». Ενα όγδοο θ ω ρηκτό (η ναυαρχίδα του Σ τόλου του Ει­ρηνικού, το «Pennsylvania») βρισκόταν μέσα στη δ εξα μ ενή No 1 απέναντι από τη ν π ερίφημη Σειρά των θω ρηκτώ ν, έχοντας μπροστά του τα αντι- τορπ ιλλικά «Cassin» και «Downes». Στη δ εξα μ ενή No 2 π ερ ίμ ενε επίσης να επ ισκευαστεί το αντι- τορπ ιλλικό «Shaw». Τα ελαφ ρά καταδρομικά «Raleigh» και «Detroit», το πλοίο ρυμούλκησης στόχων (πρώην θ ω ρηκτό) «Utah» και το σκάφος υδροπλάνων «Tangier» ή τα ν αγκυροβολημένα στη δυτική π λευρά του νησιού Φορντ. Οκτώ κα­ταδρομικά, 30 αντιτορπ ιλλικό και πλήθος από άλ­λα σκάφη γέμ ιζαν το ν ναύσταθμο α γκυροβολη ­μένα ε ίτε στις π ροβλήτες ε ίτ ε σε δέσ τρες . Συνο­λικά 96 αμερ ικανικά πλοία βρίσκονταν συνωστι­σμένα μέσα στα επτά τετρα γω νικά χ ιλ ιόμετρα του λιμανιού το υ Π ερλ Χάρμπορ, ανυποψίαστα για το ν κίνδυνο που βρισκόταν ήδη πάνω τους. Καμία κίνηση δ εν π αρατηρείτο πάνω στα κατα- στρώματά το υς ή στο έδαφ ος γύρω από το λιμάνι και κανένα αντιαεροπ ορικό βλήμα δ εν εξερ ρ ά γη στον ουρανό. Η μόνο δ ιέξο δ ο ς του Π ερλ Χάρ­μπορ προς τη θάλασσα ή ταν ένας σ τενός πορ­θμός, το σ τόμιο το υ οποίου φρασσόταν από ένα ανθυποβρυχιακό δίχτυ. «Ποτέ, ακόμα και στην πιο ειρηνική περίοδο» ομολόγησ ε α ρ γότερα ο Φουσίντα, «δεν είδα έναν στόχο τόσο προκλητι-

Σ ε μ ια δ ρ αμα τική φ ω τογραφ ία που τρ ά β η ξε Ιάπωνας π ιλότος δ ια κ ρ ίνετα ι ένα τορπιλλοπλάνο

που επ ιχ ε ιρ ε ί να κ ερ δ ίσ ε ι ύψ ος πάνω από τη Σ ειρ ά των Θωρηκτών. Μ ία τορπ ίλλη π λ ή ττε ι την ίδια

σ τιγ μ ή το «O klahom a», προκαλώ ντας τερ ά σ τιοπ ίδακα νερού.

κά απ ροστάτευτο». Σ τους Ιάπωνες π ιλότους είχε γ ίνε ι σαφής σύσταση να μη επ ιτρέψ ουν να πάει χαμένο ο ύ τε ένα βλήμα και να πραγματοποιή­σουν πάνω από το ν στόχο όσες δ ιελεύ σ εις έκρ ι­ναν αναγκαίες π ροκειμένου να ρυθμίσουν με α­κρίβεια τις βο λές τους.

Το Περλ Χάρμπορ φα ινόταν να βρ ίσκετα ι ακό ­μα βυθισμένο σ την ειρηνική μακαρ ιότητά του. Ο Φουσίντα ά νο ιξε τη ν καλύπτρα το υ και π υροδό­τησ ε μία φωτοβολίδα, το προσυμφω νημένο σύν­θ ημ α που σήμαινε ό τι ο εχθ ρ ό ς ε ίχε αιφνιδιαστεί και δ εν αναμενόταν να προβάλει καμία αντίσ τα­ση. Η μία φ ω τοβολίδα σήμαινε επιπλέον πως τα πιο αργοκίνητα τορπιλλοπλάνα έπρεπε να κατέ- βουν πρώτα, αλλά οι επ ικεφαλής τω ν βομβαρδι­στικών αντιλήφ θηκα ν λανθασμένα το μήνυμα και έσπευσαν να αρχίσουν τ ις δ ικές το υ ς επ ιθέσ εις. Ταυτόχρονα, τα Zero αποσπάστηκαν για να ε κ τε - λέσ ουν το υ ς π ολυβολισμούς το υ ς στο Χ ουήλερ Φηλντ, το Χίκαμ Φηλντ και το Κανιόχι.

Ηταν 07.49 ό ταν ο Φουσίντα δ ιέ τα ξε το ν α­συρματιστή το υ να ειδοποιήσει όλα τα αεροσκά-

Η π ρόσθια π υριτιδα π οθήκη του

αντιτορ π ιλλικού «Shaw» που βρ ισκόταν μέσ α στη

δεξα μ εν ή No 2 εξερ ρ ά γ η σ τις 10.00

δεχόμενη πλήγμα βόμβας. Τον Ιούλιο του

1942 το «Shaw» α π έκτησ ε νέα πλώρη και

συνέχισε να υ π η ρ ετε ί σ τις τά ξε ις του

Α μερικανικού Ν αυτικο ύ .

19

Μ Ε Γ Α Λ Ε Σ Μ Α Χ Ε Σ

© RICHARD J.C AR U AN A

20

M itsub ish i A 6M 2 Zero της 2ης Μ ο ίρ ας Α εροπλανοφόρω ν, του 1ου Α εροπ ορικού Σ τό λο υ , επ ί το υ αεροπ λανοφ όρου "Hiryu". Το αερο σ κά φ ος είνα ι βαμμένο μ ε ένα θαμπ ό γκρι αλουμιν ίου και φ έρ ε ι τα εθνό σ η μ α σε β α θύ κόκκινο χρώ μα. Το κάλυμμα του κ ινητήρα είνα ι σε μαύρο και οι λω ρ ίδες αναγνώ ρισης σε μπλε.

Στις 07.33 ώρα Χαβάης, Αμερικανοί

αναλυτές στην Ουάσιγκτον

αποκρυπτογράφησαν ένα μήνυμα που έστειλε το Τόκυο

στους διπλωμάτες του, καλώντας τους να διακόψουν άμεσα

τις συνομιλίες: «Εσείς οι δύο πρέσβεις

καταβάλατε υπεράνθρωπες

προσπάθειες. Ωστόσο οι ΗΠΑ μας επέδωσαν

προτάσεις ταπεινωτικές.

Οι διαπραγματεύσεις έληξαν.

φη να αρχίσουν τις επ ιθέσ εις το υς . Το σήμα που ε ξέπ εμ ψ ε ή τα ν «Το, Το, Το» από τη ν πρώτη συλ­λαβή τη ς λ έ ξη ς «Τοτσουγκέκι» («Ε π ιτεθείτε» ), Α ­μέσως μ ετά και ενώ εξα κο λου θο ύσ ε να κο ιτά με δ έο ς το ν αμερ ικανικό στόλο που βρισκόταν στο έλ εο ς τω ν βομβαρδιστικώ ν του, ο Ιάπωνας έσ τε ι­λ ε προς το Τόκυο το μήνυμα: «Τόρα, Τόρα, Τόρα» («Τίγρης, Τίγρης, Τίγρης»), που σήμαινε πως είχε επ ιτευ χ θ ε ί απόλυτος αιφνιδιασμός. Το σήμα αυ­τό που ελή φ θ η έστω και αδύνατο από το ν ασυρ­ματιστή του θω ρηκτού «Nagato», το οποίο ή ταν α γκυροβολημένο στον κόλπο τη ς Χιροσίμα, ή ταν η πρώτη ένδ ε ιξη που είχε ο ναύαρχος Γιαμαμότο ό τι όλα είχαν ε ξελ ιχ θ ε ί καλά με τη ν αρμάδα που ε ίχε εξαπολύσει κατά του Π ερλ Χάρμπορ. Ηταν μία στιγμή θριάμβου.

Στο ίδιο το Περλ Χάρμπορ επ ικρατούσε μία χαρακτηριστική κυριακάτικη σιέστα. Ο ήλιος είχε α να τε ίλε ι από τις 06.26, αλλά τα σκούρα σύννεφα που σκέπαζαν τις κορυ φ ές τω ν βουνών εμπ όδι­ζαν τις ακτίνες του να διεισδύσουν ως τη Χονο- λουλού και τα περίχωρά τη ς μέχρι τις 07.00. Ετσι, ο περισσότερος π ληθυσμός και οι εξοδούχοι σ τρα τιώ τες και να ύτες κο ιμούνταν ακόμα στις 07.50, έχοντας διασκεδάσει το π ροηγούμενο σαβ­βατόβραδο σε δεξιώ σεις και χορούς στις πολυά­ρ ιθ μες λέσχες. Ο ναύαρχος Κ ίμελ βρισκόταν στο κρεβάτι του από τις 22.00 το προηγούμενο βράδυ, έχοντας καταναλώσει το μοναδικό εβδομαδιαίο ποτό που επ έτρεπ ε σ τον εα υτό του. Αντί για τη ν καμπίνα του στη ναυαρχίδα «Pennsylvania» προτί­μησε να κο ιμηθεί σε ένα μπαγκαλόου στα υψώμα­τα Μακαπάλα από όπου μπορούσε κανείς να έχει μια πανοραμική θ έα του νησιού Φ ορντ και τη ς Σειράς των Θωρηκτών. Το πρωί τη ς Κυριακής είχε μία προγραμματισμένη συνάντηση με το ν στρα­τηγό Σορτ, αλλά όχι για υπηρεσιακά θ έματα . Εί­χαν κανονίσει απλώς να παίξουν μαζί μία παρτίδα γκολφ. Οσο για το ν Στόλο, ο Κ ίμελ είχε δ ια τά ξει για τη ν Κυριακή μερική επιφυλακή με επάνδρωση ενός τε τά ρ το υ των αντιαεροπορικώ ν όπλων και με αριθμό αντιτορπ ιλλικώ ν να βρίσκονται σε ε το ι­μότητα , ώστε να επ ιτεθο ύν με βόμβες βυθού ε ­ναντίον οποιουδήποτε άγνωστου υποβρυχίου ε ­ντοπ ιζόταν κοντά στη βάση.

Στις 07.33 ώρα Χαβάης, Α μερικανοί αναλυτές στην Ο υάσιγκτον αποκρυπτογράφησαν ένα μή­νυμα που έσ τε ιλ ε το Τόκυο στους δ ιπλωμάτες του, καλώ ντας το υς να δ ιακόψ ουν άμεσα τις συ­νομ ιλίες: «Εσείς οι δύο πρέσβεις καταβάλατε υ­περάνθρω π ες προσπάθειες. Ωστόσο οι ΗΠΑ μας επέδωσαν προτάσεις ταπ εινω τικές. Οι δ ιαπ ραγματεύσεις έληξαν. Α π οφ ύγετε πάντως να δώ σ ετε α υτήν την εντύπωση. Π είτε απλώς πως π ερ ιμ έν ετε π εραιτέρω οδηγίες...». Αμέσως ε ν η ­

μερώ θηκε ο π ρόεδρος Ρούζβελτ και ο αρχηγός το υ Στρατού, σ τρα τηγός Τζωρτζ Μάρσαλ, ο οποί­ος φ ρόντισ ε με τη σειρά του να ειδοποιήσει τον Σορτ να βρ ίσκετα ι σε κατάσταση υψίστης ε το ιμ ό ­τη τα ς α ναφ έροντάς του: «Εχθρική δράση πιθανή ανά πάσα στιγμή». Το σήμα όμως σ τάθηκε αδύνα­το ν να φθάσ ει εγκαίρω ς στο αρχηγείο το υ Σορτ στη Χαβάη. Οι α τμοσ φ αιρ ικές σ υνθ ήκες και ο υ­ψηλός σ τατικός ηλεκτρ ισ μός εμπόδισαν τη σω­στή λήψη το υ και υποχρέωσαν το ν Μάρσαλ να ε- παναλάβει τη ν αποστολή μέσω το υ εμπορικού τη ­λέγραφου. Ο ταν έφ θα σ ε το σήμα στη Χαβάη, η ώρα ή ταν 11.45 και η καταστροφή ε ίχε ήδη συντε- λεσ τεί. Και όμω ς... οι Α μερικανοί θα μπορούσαν να οργανώσουν μία πολύ ισχυρή άμυνα στο Οά­χου. Ε κτός από το ν Σ τόλο του Ειρηνικού δ ιέ θ ε ­ταν στη Χαβάη 394 αεροπλάνα, 1.017 αντιαεροπ ο­ρικά πυροβόλα και δύο μεραρχίες πεζικού (24η και 25η) με π ερ ισ σ ότερους από 43.000 άνδρες.

Ο πλωτάρχης Τακαχάσι ο οποίος η γε ίτο των βομβαρδιστικώ ν κά θ ετη ς εφ όρμησ ης του «Akagi» και το υ «Kaga», επ ιτάχυνε κα ιπ ροπορεύ- θ η κ ε από τα Kate, κτυπ ώ ντας στις 07.55 τα αερο ­δρόμια Χ ουήλερ Φηλντ (όπου βρήκε σ τα θμευμέ- να 62 ολοκαίνουργια Ρ-40) και Χίκαμ Φηλντ, κα­θώς και τ ις αεροπ ορικές εγκατασ τάσ εις το υ Α με­ρικανικού Ναυτικού στο Φορντ, δίπλα στο οποίο ή τα ν αγκυροβολημένα τα θωρηκτά.

Στο αρχηγείο Patwing 2 (2η Σμηναρχία) που βρισκόταν στο νησί Φορντ, ο πλοίαρχος Λόγκαν Ράμσεϋ κο ίτα ξε έξω από το παράθυρό το υ τη ν ί­δια ώρα και αντίκρ ισε ένα μαχητικό αεροσκάφος να περνά ξυσ τά από το έδαφ ος. Για μια στιγμή σ κέφ θ ηκε ό τι επ ρόκειτο π ιθανότατα για κάποιον παράτολμο Αμερικανό χειριστή έως ό του είδ ε «κάτι μαύρο να π έφ τε ι από το αεροπλάνο». Ο πι­λότος είχε ρ ίξει βόμβα στο Π ερλ Χάρμπορ! Ο α­συρματιστής Χάρυ Μ ηντ απόρησε πώς ένας Α με­ρικανός π ιλότος μπορούσε να κάνει τέ το ια γκάφα και είπε στους συναδέλφους του πως «κάποιος θα τη ν πληρώσει πολύ άσχημα που έρ ιξε κατά λά­θ ο ς β ό μβ ες στα αεροπλάνα μας!».

Φ οβούμενος πως ο καπνός πιθανώς θα απέ­κρυπτε τα θω ρηκτά και θα καθιστούσε δυσχερή

Μ Ε Γ Α Λ Ε Σ Μ Α Χ Ε Σ 1 &

Χ ά ρ τη ς του νησιού Ο άχου μ ε τις π ορείες τ ις οπ οίες ακολούθησαν τα ιαπωνικά αεροπλάνα κατά την πρώτη και τη δ εύ τε ρ η επ ίθεσ η στον να ύ σ τα θμο και σ τις ά λλες βάσεις (Σχεδίαση χά ρ τη : Δ η μ ή τρ η ς Χαδούλας για τη "ΣΙ").

«A kagi»: Το «A kag i» ά ρ χ ισ ε να ν α υ π η γ ε ίτα ι το 1920 ως

κ α τα δ ρ ο μ ικ ό μ ά χ η ς τω ν 41.200 t κ α ι α π ο τε λ ο ύ σ ε μ έρ ο ς το υ

π ρ ογράμ μ ατος «8-8». Ενώ ε υ ρ ίσ κ ε το ακό μ α σ τα

ν α υ π η γ ε ία , η ν α υ τ ικ ή Σ υ ν θ ή κ η τη ς Ο υ ά σ ιγ κ το ν το 1922 (όπ ου η Ιαπ ω νία ή τα ν υ π ο χ ρ εω μ έν η

να π ε ρ ιο ρ ίσ ε ι το ν α υ τ ικ ό ε ξ ο π λ ισ τ ικ ό τη ς πρόγραμ μ α) ο δ ή γ η σ ε σ τη ν α ν α σ το λ ή τη ς

ν α υ π ή γη σ η ς . Ε τσ ι, σ τ ις 19-11-1923 ξ ε κ ίν η σ ε η μ ετα τρ ο π ή το υ σε

α ερ ο π λ α ν ο φ ό ρ ο τω ν 30.000 t.

τη ν προσβολή το υ ς με ακρίβεια, ο Μ ουράτα δ ιέ ­τα ξε στις 07.57 τα τορπιλλοπλάνα Kate του να κα- τέβ ο υ ν γρήγορα χαμηλότερα και να αρχίσουν ά­μεσα τις επ ιθέσ εις τους. Τα 40 ιαπωνικά τορπιλ- λοπλάνα υπάκουσαν κατερχόμενα γοργά από τα 2.800 m στα 15 m και χωρίστηκαν σε δύο ομάδες: 16 Kate πλησίασαν το Φ ορντ από τα βο ρειο δ υ τι­κά, ενώ τα υπόλοιπα πέρασαν πάνω από το Χίκαμ Φηλντ επ ιτιθ έμενα από νοτιοανατολικά .

Τα 16 Kate τη ς βόρειας ομάδας ανακάλυψαν ότι στις θ έσ εις όπου συνήθω ς αγκυροβολούσαν τα αμερ ικανικά αεροπλανοφόρα, εκε ίνη τη σ τιγ­μή βρίσκονταν μόνο τα καταδρομικά «Raleigh» και «Detroit», καθώς και τα σκάφη «Utah» και «Tangier». Παρά τις δ ια ταγές που τόνιζαν τη ν α­νάγκη για οικονομία πυρομαχικών, έ ξ ι π ιλότοι έ ­ριξαν τ ις το ρπ ίλλες το υς ενα ντίον αυτώ ν τω ν πο­λεμ ικώ ν πριν συνειδητοπ οιήσουν ό τι βιάστηκαν: αν είχαν λίγη π ερισσότερη υπομονή, σ την απένα­ντι π λευρά το υ Φ ορντ θα το υ ς περ ίμεναν ελκυ- σ τικό τερο ι στόχοι. Τρεις τορπ ίλλες έπληξαν τα πλευρά το υ «Utah», το οποίο αμέσως άρχισε να α­ναποδογυρίζει. Ο κυ β ερ νή τη ς το υ δ ιέ τα ξε τη ν ά­μεση εγκατάλειψ η του πλοίου και τα ιαπωνικά α­εροσκάφη δ εν π αρέλειψαν να πολυβολήσουν το υς π ανικόβλητους να ύτες . Ταυτόχρονα, μία άλ­

λη τορπ ίλλη εξερ ρ ά γη πάνω στο «Raleigh» ακρι­βώς τη στιγμή κατά τη ν οποία οι να ύ τες του ε ­πάνδρωναν τα αντιαεροπ ορικά όπλα του πλοίου έπ ειτα από διαταγή του σημαιοφόρου Κορν, ο ο ­ποίος νόμισε πως τα αεροσκάφη ή τα ν αμερ ικανι­κά και θ έλη σ ε να εκπ α ιδεύσει το υ ς π υρ οβο λητές του. Το πρωραίο μηχανοστάσιο πλημμύρισε.

Ομως η πραγματική καταστροφή για το υ ς Α ­μερ ικανούς ή λθ ε μαζί με τη νότια ομάδα τ ο ρ π ι ­λοπλάνων που κα τέφ θα σ ε π ετώ ντας χαμηλά πά­νω από τη ν υδάτινη λωρίδα του Ηστ Λ οχ. Ενας π εζοναύτης που έ τυ χ ε να σ τέκετα ι στην πρύμνη του καταδρομ ικού «New Orleans», α ν τά λλα ξε θ α ­νάσιμο βλέμμα με έναν Ιάπωνα πιλότο ο οποίος πέρασε σε απόσταση μόλις 15 m. Τα Kate επ ιτίθε- ν το ανά τρ ιά δες με στόχο να συγκεντρώ σουν τις β ο λές το υ ς ενα ντίο ν τω ν θωρηκτών. Τα πιο άτυχα αμερ ικανικά πλοία ή τα ν το «Oklahoma» και το «West Virginia», καθώς βρίσκονταν ακριβώς κά θ ε­τα σ την πορεία τω ν εχθρικώ ν αεροσκαφώ ν το υ υ­ποπλοίαρχου Ζίντσι Γκότο. Τρεις τορπ ίλλες π έτυ - χαν αμέσως το «Oklahoma» που τρ α ν τά χ θ η κε σαν πληγωμένο θηρίο . Εκείνη τη στιγμή ένας φωνο­γράφ ος έπαιζε ένα προσφιλές τραγούδι και η πρώτη έκρ η ξη άνοιξε το ν ήχο του στη μέγιστη έ ­νταση. Από τα μικρόφωνα ξεχύ θ η κα ν οι κραυγές

Π ο λ ίτες και σ τρ α τιω τικ ο ί πασχίζουν να σώσουν το υ ς τρ α υ μ α τίε ς μ ε τα φ έρ ο ν τά ς το υ ς στα π ρόχειρα κ έντρ α πρώτων βοηθειών.

Ο π λω τάρχης Μ ινόρου Γκέντα , θ εω ρ ο ύ μ εν ο ς δίκα ια ως ο κ ορυφ αίος Ιάπωνας ειδή μο να ς σε θ έ μ α τα αεροπορικώ ν τακτικώ ν, α π ο τέλεσ ε π ολύτιμο βο η θό του υποναυάρχου Ονίσι σ τη σχεδίαση τη ς επ ιδρομής κ α τά του Π ερλ Χάρμπορ.

Μ ε τά τον αρχικό αιφνιδ ιασμό οι Α μ ερ ικα νο ί κ α τά φ ερ α ν να ενεργοπ οιήσουν σε χρόνο

2 2 ρ εκό ρ τις α ντια ερ ο π ο ρ ικές m m π υροβ ολαρχίες το υ ς μ ε

α π ο τέλεσ μ α τα ιαπωνικά α ερο σ κά φ η που απ στελούσαν το δ εύ τε ρ ο κύμα επ ίθ εσ η ς να έχουν σαφώς δυσ κολότερ ο έρ γο α π 'ό τ ι α υ τά το υ πρώ του.

πανικού τω ν αξιω ματικώ ν υπηρεσίας: «Πραγματι­κά αεροπλάνα! Π ραγμα τικές βόμβες! Δ εν είναι ά­σκηση!». Η δ εύ τερ η τορπ ίλλη ακολούθησ ε τη ν π ροηγούμενη σε ελάχιστα δ ευ τερ ό λεπ τα και τα φώτα του «Oklahoma» έσβησαν, δ ίνοντας τη θ έ ­ση το υ ς στα φώτα ανάγκης. Ανδρες έτρ εχα ν αλ- λόφ ρονες στους δ ιαδρόμους του, σκαρφάλωναν στις σκάλες, περνούσαν από τ ις μπουκαπόρτες, σ υγκρούονταν μ ετα ξύ το υ ς μέσα στη βιασύνη το υ ς να φθάσουν στις θ έσ εις μάχης.

Ηταν όμως πολύ αργά. Το πλοίο πήρε κλίση 45 μοιρών από τη ν ακατάσχετη εισροή υδάτων, δ ί­νοντα ς σε έναν από το υς να ύ τες το υ τη ν εικόνα «ενός κουρασμένου γ ίγαντα που έγερ νε στο πλάι για να αναπαυθεί». Α κολούθησαν τρ ε ις ακόμα το ρπ ίλλες που αποτελείω σαν το πληγωμένο σκά­φος δ ιαπερνώντας τη ν αρ ιστερή πλευρά του. Μέσα σε οκτώ λεπ τά από τη ν πρόσκρουση τη ς πρώτης τορπ ίλλης, το θ ω ρηκτό ολοκλήρωσε σχε­δόν μία πλήρη περιστροφή γύρω από το ν δ ιαμή­κη άξονά το υ και η υπερκατασκευή του προσέ- κρουσε στη λάσπη του βυθού.

Το θ ω ρηκτό «West Virginia» συγκλονίσ τηκε ε ­πίσης έ ξ ι φ ο ρ ές από κτυπ ήματα τορπιλλών και το «Arizona» δ έχ θ η κε δύο ακόμα καλυπτόμενο πίσω από το μ ικρό τερ ο «Vestal». Β λέπ οντας τη ν κατα­σ τροφή που είχαν ήδη υποστεί τα «Oklahoma» και «West Virginia», οι τελ ευ τα ίο ι Ιάπωνες π ιλότοι τη ς νότιας ομάδας έστρεψ αν προς τα αρισ τερά και ε ­κτό ξευ σ α ν τις τορπ ίλλες το υ ς ενα ντίον του «California». Λόγω τη ς επ ιθεώ ρησης τη ς Δ ε υ τέ ­

ρας που θα ακολουθούσε, ό λες οι ανθρω ποθυρί­δ ες και οι μπουκαπόρτες αυτού του θω ρηκτού ή ­ταν ο ρθά νο ιχτες , γεγονός που σ τέρησ ε από το πλήρωμά του οποιαδήποτε π ιθανότητα να γλιτώ ­σει το πλοίο. Δύο τορπ ίλλες το π έτυχαν και το πο­λ εμ ικό άρχισε να «αιμορραγεί» χάνοντας καύσι­μα. Μ ε όλο το σύστημα ενέργε ια ς ε κ τό ς λ ε ιτο υ ρ ­γίας, οι να ύ τες άρχισαν να τελο ύ ν χειροκ ίνη τα αυτό που έπ ρεπ ε να γ ίνε ι με μηχανές. Σχηματίζο ­ντα ς ανθρώπινη αλυσίδα, περνούσαν από χέρ ι σε χέρ ι τα πυρομαχικά στους αντιαεροπ ορικούς πυργίσκους, υπ οφ έροντας από τις αναθυμιάσεις που προκαλούσαν οι κα τεσ τρ α μμ ένες δ εξα μ εν ές καυσίμων.

Δύο ακόμα τορπιλλοπλάνα προτίμησαν να στρίψ ουν δ εξιά και να κτυπήσουν το «Nevada». Ε­κείνη τη στιγμή (07.58) στο κατάστρωμα του θω ­ρηκτού ο υπαξιω ματικός Ο ντεν Μ ακΜ ίλλαν και η 23μελής μπάντα το υ π ερ ίμεναν υπομονετικά με κλασική στρατιω τική ακρ ίβεια να περάσουν δύο ακόμα λεπ τά για τη ν έπαρση τη ς σημαίας, όταν π ρόσεξαν τα αεροσκάφη να έρχονται. Σ τις 08.00 ακριβώς η μπάντα άρχισε να παίζει το ν εθν ικό ύ­μνο, ενώ όλοι παρακολουθούσαν με τη ν άκρη τω ν ματιών τα αεροπλάνα να πλησιάζουν και να α­νοίγουν πυρ. Δ εν κο υνή θη κε κανείς από τη θέση το υ ακόμα και ό ταν τα βλήματα γάζωσαν το κατά­στρωμα και έσκισαν τη σημαία πάνω στον ιστό τη ς , παρά μόνο ό ταν τέλε ιω σ ε ο εθν ικός ύμνος, οπότε και έ τρ ε ξα ν να καλυφθούν.

Οι σ ειρήνες σήμαναν και οι α ξιω ματικοί στις δ ιάφ ορες θ έσ εις του πλοίου ούρλιαξαν από τα μικρόφωνα τους: «Συναγερμός! Αεροπορική επι­δρομή! Δ εν π ρόκειτα ι για άσκηση!». Το ένα ιαπω­νικό αεροσκάφος κα τα ρρ ίφ θηκε από τα α ντια ε­ροπορικά πυρά του «Bagley» πριν προλάβει να ρί­ξε ι το θα να τηφ όρο όπλο του, αλλά το δ εύ τερ ο ξέφ υ γ ε και έσ τε ιλ ε με ακρίβεια τη ν τορπ ίλλη του στα ύφαλα το υ θω ρηκτού . Η οπή που άνοιξε από τη ν έκρη ξη τη ς κεφ αλής τη ς τορπ ίλλης π λημμύ­ρισε τα πρυμναία διαμερίσματα, αλλά οι αξιω μα­τικο ί του «Nevada» (από το οποίο έλειπ ε ο κυ β ερ ­νή τη ς ) δ ιέ τα ξα ν έγκαιρα το κλείσ ιμο τω ν σ τεγα ­νών απ οτρέπ οντας το ν κίνδυνο.

Στο μ ετα ξύ , π έν τε από τα τορπιλλοπλάνα της βόρειας ομάδας που είχαν α ντισ τα θεί σ τον πει­ρασμό να ρ ίξουν τ ις τορπ ίλλες το υ ς στα ελαφρά καταδρομικά, διέσχισαν γρήγορα το Φ ορντ και περνώ ντας σ την απέναντι πλευρά άφησαν τις το ρπ ίλλες το υ ς ενα ντίον του ελαφ ρού καταδρο­μικού «Helena» και τη ς να ρκοθέτιδ α ς «Oglala» που ή ταν π αραβεβλημένα στην π ροβλήτα 1010. Παραδόξως, από τις π έν τε τορπ ίλλες μόνο η μία π έτυχε το ν στόχο τη ς . Πέρασε κάτω από τη ν κα- ρίνα το υ «Oglala» και έπ ληξε το «Helena» προκα- λώ ντας πλημμύρα στο μηχανοστάσιό του και στα­ματώ ντας το ρολόι που βρισκόταν εκ ε ί στις 07.57. Το ωστικό κύμα από τη δυνατή έκρ η ξη ή τα ν τόσο βίαιο ώστε να διαρραγεί το κύ το ς το υ «Oglala» και το πλοίο να βυθ ισ τεί δύο ώ ρες αργότερα, προκαλώ ντας το ειρω νικό σχόλιο του πληρώμα­το ς του «Helena» που ισχυρίστηκε ό τι η ναρκοθέ- τις «βούλια ξε από το ν φόβο της». Αν και η επ ίθ ε ­ση ε ίχε δ ιε ξα χ θ ε ί με μεγάλη τα χύ τητα , οι Α μερ ι­κανοί κατόρθω σαν να καταρρίψ ουν π έν τε ιαπωνι­κά τορπιλλοπλάνα.

Η επίθεση τω ν ιαπωνικών τορπιλλοπλάνων ή ­ταν ένα αρισ τούργημα τα κτικής. Η απ οδεκτή μ έ ­θ οδ ος τορπιλλισμού από το ν αέρα εκε ίνη τη ν ε-

Μ Ε Γ Α Λ Ε Σ Μ Α Χ Ε Σ

ποχή π ροέβλεπ ε τη ρίψη αυτώ ν τω ν όπλων από ύψος 100 m με τα χύ τη τα αεροσκάφ ους όχι μ ικρό­τερ η τω ν 240 km/h. Οι τρ ο φ ο δ ο το ύ μ ενες με ο ξυ ­γόνο ιαπωνικές τορπ ίλλες έπεσαν στα νερά του Περλ Χάρμπορ τινάζοντα ς π ίδακες αφρού και οι μαύρες σ ιλο υέτες το υ ς φ ά νηκαν έπ ειτα από ελά­χιστα δ ευ τερ ό λεπ τα να καταβροχθ ίζουν τη ν α­πόσταση που τ ις χώριζε από τη Σειρά τω ν Θωρη- κτών. Ν έοι ουρανομήκεις π ίδακες εκ το ξεύ θ η κ α ν έπ ειτα προς το ν ουρανό από τα π λευρά τω ν α μ ε­ρικανικών πλοίων, καθώς οι τορπ ίλλες π ετύχαι­ναν μία μία το ν στόχο το υς . Εχοντας αργήσει αρ­κετά , τα θω ρηκτά άρχισαν να ανταποδίδουν σπο­ραδικά αντιαεροπ ορικά πυρά.

Ο ιπτάμενος α ρχικελευ σ τής Γιούζο Μόρι από το «Soryu» ε π έ λ ε ξε να μη σ τε ίλ ε ι τη ν τορπ ίλλη του ενα ντίο ν το υ καταδρομ ικού που φ ά νη κε κα­τευ θ ε ία ν μπροστά στο σκοπευτικό του με τη ν πρώτη δ ιέλευση. Α ργό τερα εξο μ ο λ ο γή θ η κε πως η σκέψη που πέρασε από το μυαλό του, καθώς έ ­σ τρεφ ε πάλι το αεροσκάφος του κατά 180 μοί­ρες, ή ταν πως «αν επ ρόκειτο να πεθάνω, ή θελα τουλάχιστον να γνωρίζω με σιγουριά ό τι είχα τορ- πιλλίσει ένα αμερ ικανικό θω ρηκτό». Ερχόμενος πάλι ενα ντίον τω ν γιγαντιαίω ν πολεμικώ ν πλοίων σε δ εύ τερ η δ ιέλευση, ο Μ ό ρ ιπ έτα ξε υπερβολικά χαμηλά αψ ηφώ ντας τα αντιαεροπ ορικά βλήματα: «Εκείνη τη ν ώρα δ εν μπορώ να πω ό τι είχα συνεί­δηση το υ τ ι έπραττα . Αντιδρούσα μέσω τω ν συ­νηθισμένω ν κινήσεων που μου είχαν εντυπ ω θεί από τη μακρά εκπαίδευση, κ ινούμενος σαν ρο­μπότ. Ξαφνικά το θ ω ρ ηκτό φ ά νηκε να ξεπηδά μπροστά στο αεροπλάνο μου που π ετούσ ε με μ ε ­γάλη τα χύτητα . Το έβλεπ α εντυπωσιασμένος. Ε­μοιαζε με κορυφή μεγάλου βουνού». Καθώς ο Μόρι πραγματοποίησε τη ν άφεση τη ς τορπ ίλλης του, το Kate τρ α ν τά χ τη κ ε δ εχόμενο πλήγματα από αντιαεροπ ορικά πυρά στις π τέρ υγες και τη ν ά τρακτο . «Το κεφ ά λι μου κτύπησε με δύναμη πί­σω» έγραφ ε ο Μόρι, «και ένοιωθα σαν να με είχαν κτυπήσει με ένα βαρύ δοκάρι. Αλλά το πέτυχα! Α ­ψογη βολή! Και το αεροπλάνο μου π ετούσ ε ακό ­μα!”. Ο το λμ η ρ ό ς Ιάπωνας π ιλότος π έτα ξε κα τευ ­θ εία ν πάνω από το θω ρηκτό και αμέσως έστριψ ε προς Ν ότο όπως είχε δ ιδα χθεί ό τι έπρεπε να πράξει: η κίνηση αυτή ε ίχε σκοπό να παραπλανή­σει το υ ς Α μερικανούς, ώστε να π ιστέψουν πως ο εχθ ρ ό ς ερχόταν από εκε ίνη τη ν κατεύθυνση. Ε­τσι, σε περίπτωση που θα είχαν ακόμα τα μέσα να αντιδράσουν, θα έψαχναν να βρουν τα ιαπωνικά αεροπλανοφόρα σε λάθος σημείο του ορίζοντα .

Μ ε τα τορπιλλοπλάνα να έχουν ολοκληρώ σει τ ις δ ιελεύ σ εις το υ ς , ή λθ ε πλέον η σειρά τω ν 49 βομβαρδιστικώ ν μεγάλου ύψ ους το υ Φουσίντα να δ ιαδραματίσουν το ν δικό το υ ς καταστροφ ικό ρόλο, ευθυγραμμιζόμενα πάνω από τη Σειρά τω ν Θωρηκτών σε ύψος 3.000 m. Τα Kate σχημάτισαν δέκα ομά δες αεροσκαφώ ν που π ετούσαν σε φά­λαγγα με διαχωρισμό 200 m μ ετα ξύ τους . Ως επι­κεφ αλής το υ σχηματισμού για α υτήν τη φάση, ο Φ ουσίντα είχε ορίσει «τον κα λύτερ ο βομβαρδι- στή το υ Ιαπωνικού Ναυτικού», το αεροπλάνο του οποίου προσπέρασε για να η γη θεί, με το ν πιλότο το υ να απ ευθύνει χαμογελασ τός έναν κομψό στρατιω τικό χαιρετισμό προς το ν δ ιο ικητή του. Το αντιαεροπ ορικό πυρ όμως αυξανόταν σε έν τα ­ση, ω θώ ντας το ν Φουσίντα να παρατηρήσει ό τι «ακόμα και ο δ ικός μας Σ τόλος δ εν θ α μπορούσε να έχε ι μία τα χύ τερ η αντίδραση». Ενα Zero ε ξερ -

ράγη στον αέρα, ένα άλλο Kate έπεσε σαν πέτρα στη θάλασσα. Οι π ιλότοι ε ίδαν ένα δ εύ τερ ο Kate που ε ίχε κτυπ ηθεί να π έφ τε ι φ λεγό μ ενο πάνω στο πλοίο «Curtiss» (κερδ ίζοντας δικαιωματικά το ν τ ίτλ ο του πρώτου «καμικάζι» του πολέμου), προκαλώ ντας τη ν εκδήλωση νέας πυρκαγιάς στο σκάφος. Το αεροσκάφος που π ετούσ ε ως «Νο 2» το υ Φουσίντα, κτυπ ήθηκε επίσης από α ντια ερ ο ­πορικά και ο π ιλότος, αφού πλησίασε προς το ν αρχηγό του, του έ δ ε ιξ ε έναν μικρό μαυροπίνακα σ τον οποίο ε ίχε γράψει: « Δ εξα μενή καυσίμου κα­τεσ τρα μμένη» . Αμέσως μ ετά ζήτησ ε τη ν άδεια να π αραμείνει με το ν υπόλοιπο σχηματισμό και να εξαπολύσει τ ις β ό μβ ες του. Ο Φουσίντα το ε ­π έτρεψ ε, γ ια τί καταλάβαινε καλά τη ν ψυχολογία τω ν πολεμιστών του. Κανείς δ εν ή θ ε λ ε να φθά- σει μ έχρ ι το ν αμερ ικανικό στόλο και να υποχρεω­θ ε ί να επ ισ τρέφ ει χωρίς να πραγματοποιήσει τις

23βολές του.

Τα πυκνά σύννεφ α εμπόδιζαν τη ν ασφαλή σκόπευση παρέχοντας έναν μανδύα προστασίας στα αμερ ικανικά πολεμικά. Οι π ιλότοι μπορούσαν να διακρίνουν για ελάχιστα δ ευ τερ ό λεπ τα το τι σ υνέβαινε στο νησί Φ ορντ και ε ίδαν το υ ς μεγά ­λους π ίδακες που υποδήλωναν εύσ τοχες βολές τορπιλλών. Οι τερ α τώ δ εις β ό μβ ες τω ν 852 kg έπ ε­σαν πάνω στα θ ω ρ ηκτά «Maryland» και «Tennessee» διαπερνώ ντας α ρ κετά καταστρώ μα­τα και κατα ιον ίζοντας τα ή δ η κτυπ ημένα «Oklahoma» και «West Virginia» που βρίσκονταν δίπλα με βροχή θραυσμάτων. Τα Kate τη ς ομάδας το υ Φουσίντα είχαν ως στόχο το «Nevada» αλλά φ θά νοντα ς στο σημείο ρίψης τω ν βομβών διαπί­στωσαν ό τι τα σύννεφα έκρυψ αν το πλοίο τη ν τ ε ­λευ τα ία στιγμή. Ετσι δ εν έρ ιξα ν τις β όμβ ες τους, α ν τιθ έτω ς άρχισαν έναν ευρ ύ κύκλο με σκοπό να πραγματοποιήσουν δ εύ τερ η δ ιέλευση.

Ενώ βρίσκονταν ακόμα στη φάση ολοκλήρω ­σης αυτού το υ ελιγμού, μία τρ ομ ερ ή έκρ η ξη συ­γκλόνισε ολόκληρο το Π ερλ Χάρμπορ. Τα Kate το υ αεροπλανοφ όρου «Hiryu» είχαν σ τα θ εί πιο τυχερά . Μία βόμβα τω ν 852 kg που έ ρ ιξε κάποιο αεροσκάφος από τη ν ομάδα του πλωτάρχη Τα- ντάσι Κουσούμι (από το «Hiryu») π έτυχε το «Arizona» στο δ εξ ιό άκρο τη ς πλώρης του, κοντά

Οι εν νέα Ιάπωνες α ξιω μ α τικο ί των μίνι-

υποβρυχίων που έχασαν τη ζωή το υ ς κ α τά την

επ ιδρομή στο Π ερλ Χάρμπορ τιμήΟ ηκαν μ ε

α υ τό ν τον πίνακα. Ο δ έκ α το ς (Καζούο

Σ α κ α μ ά κ ι) δεν φ α ίν ετα ι ανάμεσα σ τους ήρω ες

επ ειδή α ιχμαλω τίσ τηκε από το ν εχ θ ρ ό !

Μ Ε Γ Α Λ Ε Σ Μ Α Χ Ε Σ

© RICHARD J. CARUANA

C urtiss P-36A του ανθυπ ολοχαγού Χάρρυ Μ π ράουν της 47ης Μ ο ίρ ας Δ ιώ ξη ς στο Π ερλ Χάρμπορ τον Δ εκ έμ β ρ ιο το υ 1941. Οι άνω επ ιφ ά νειες του α εροπλάνου είνα ι βα μμένες μ ε olive drab (FS 30118) και οι κάτω μ ε n e u tra l g ray (FS 36173).

24

Ο Κένεθ Κάρλσον του «Selfridge» ανέβηκε

την κάθετη σκάλα προς τα πολυβόλα,

έχοντας στους ώμους του δύο ταινίες

φυσιγγίων των 0,50 in που καθεμία ζύγιζε 36 kg - ένας ναύτης του «Phelps» άλλαξε με

γυμνά χέρια την πυρακτωμένη κάννη

ενός αντιαεροπορικού πυροβόλου.

στον δ εύ τερ ο πρόσθιο πύργο πυροδόλων και α­φού διαπέρασε τρ ία καταστρώ ματα, προκάλεσε έκρη ξη τω ν 450 τόννω ν πυρομαχικών που ή τα ν α- π οθ ηκευ μένα στα έγκα τά του. Το θ ω ρηκτό που είχε πάρει ήδη φωτιά από π ροηγούμενα πλήγμα­τα βομβών ό ταν π ροκλήθηκε εμπ ρησμός στους 4.600 τό ννο υς μαζούτ που μ ετέφ ερ ε , υπέστη αυ­τή τη φορά θανάσιμο πλήγμα. Μ ε μια σ υγκλονι­στική έκρ η ξη και μία εκπ ληκτική λάμψη, μεγάλο τμ ήμα τη ς πλώρης αναπήδησε ψηλά προς το ν ου ­ρανό, σ τάθηκε για μ ερ ικ ές σ τιγμ ές μέσα σε ένα αλλόκοτο φως φ θά νοντα ς σε ύψος μέχρι και τα 150 m και έπ ειτα κα τέρ ρευσ ε με τη μορφή βρο­χής από σίδερα, κερα ίες, πυρακτω μένα πυρομα- χικά, ανθρώπινα μέλη που κτύπησαν στα κατα­στρώ ματα τω ν γειτονικώ ν πλοίων, επ ισ τρέφο- ν τα ς στη θάλασσα μέσα σε ένα χάος καπνού και ατμών. Ο εκκω φ α ντικός κρ ότος ακούσ τηκε πιο πέρα και από τη Χονολουλού σε απόσταση πολ­λών χιλιομέτρω ν. Το «Arizona» κόπηκε στα δύο, ο κύριος ιστός έγε ιρ ε μπροστά, η πλώρη χάθηκε κάτω από τη ν επιφάνεια του νερού . Η β ια ιότητα τη ς έκρ η ξη ς ή ταν τόσο φ οβερή ώστε σ ταμάτησε ο κ ινητήρας το υ α υ τοκ ινή το υ το υ σ τρατιώ τη Χά- ραντ Κουίσντορφ, ο οποίος οδηγούσε εκε ίνη την ώρα κατά μήκος το υ νησιού Φορντ! Οι να ύ τες του «Maryland» π ίστεψαν ό τι είχε έ λ θ ε ι το τέλο ς του κόσμου!

Ανδρες του πλοίου επισκευών «Vestal», που ή τα ν αγκυροβολημένο δίπλα στο θω ρηκτό , είδαν με τρ όμο το υ ς να ύ τες το υ «Arizona» να τρ έχο υν α λλόφ ρονες στο κατάστρωμά του, ενώ καίγονταν ζωντανοί. Η ναυπήγηση του άτυχου θω ρηκτού ε ί­χε αρχίσει το 1914 και το σκάφος αντιπροσώπευε έναν γνήσ ιο εκπρόσωπο τη ς πρώτης γεν ιά ς τω ν αμερικανικώ ν «dreadnought». Το 1929 είχε εκσ υγ­χρονισ τεί σ τοιχίζοντας στο Α μερ ικανικό Ναυτικό π ερισσότερα από 5.000.000 δολάρια, με σκοπό να μπορεί να α να μ ετρ η θ εί στο μέλλον επί ίσοις ό- ροις με τα ιαπωνικά θω ρηκτά. Δ εν πρόλαβε όμως π οτέ να εκπληρώ σει το ν ρόλο του. Το «Arizona» «πέθανε» στις 7 Δ εκεμ βρ ίου 1941 μέσα σε επτά δ ευ τερ όλεπ τα , παρασύροντας μαζί του 1.177 από τα 1.731 μέλη το υ π ληρώ ματος του. Ανάμεσά το υ ς ή ταν και ο κυ β ερ νή τη ς του, πλοίαρχος Φράνκλιν Βαν Β άλκενμπεργκ, το υ οποίου το πτώμα δεν β ρ έθ η κε, όπως και ο δ ιο ικη τής τη ς 1ης Μοίρας Οωρηκτών, υποναύαρχος Αϊζακ Κιντ, τα απομεινάρια του οποίου ανακαλύφθηκαν α­πανθρακωμένα. Η απώλεια του «Arizona» αποτέ-

λεσ ε τη μεγαλύτερη καταστροφή που είχε υπο- σ τεί π οτέ στην ιστορία του το Α μερ ικανικό Ν αυτι­κό.

ΧΑΟΣ ΣΤΟ ΠΕΡΑ ΧΑΡΜΠΟΡΗ άμυνα εξα σ θενού σ ε από το γεγονός ότι σε

πολλά από τα πλοία άνθρωποι που κατείχαν θέ- σ εις-κλειδ ιά απούσιαζαν στη στεριά. Ανάμεσά τους, π έν τε από το υ ς κ υ β ερ ν ή τες τω ν θω ρηκτώ ν και οι μισοί από το υ ς αξιω ματικούς τω ν αντιτορ- πιλλικών. Α ρ κετο ί άλλοι ή ταν καθηλω μένοι από τα πυρά τω ν αεροσκαφώ ν ή π αγιδευμένο ι από σφηνω μένες μπουκαπόρτες και π λημμυρισμένα διαμερίσματα. Α ρ κετο ί όμως ή ταν εκείνο ι που κα- τά φ ερα ν με αυταπάρνηση να θέσ ου ν σε λ ε ιτο υ ρ ­γία τα αντιαεροπορικά, ρ ίχνοντας σ τους Ιάπωνες τόσο με πολυβόλα τω ν 0,30 και 0,50 in όσο και με μ εγα λύτερα πυροβόλα τω ν 3 και 5 in. Μέσα στην έξαψ η τη ς μάχης και τη ν οργή για τη ν αιφνιδια­στική επιδρομή του εχθρού, Α μερ ικανοί να ύτες πραγματοποίησαν απ ίσ τευτους άθλους. Ο Γού­ντροου Μ π έιλεη του «Tennessee» έκοψ ε με ένα κτύπημα του χερ ιού του μία μάνικα 10 in - ο πυρο­β ο λητής Αλβιν Γκερθ και δύο συνάδελφοί του έ ­θεσ αν σε λειτο υ ρ γ ία ένα πυροβόλο 5 in που κανο­νικά απαιτούσε ομοχειρία 15 ανδρών - ο Κ ένεθ Κάρλσον του «Selfridge» α νέβ ηκε τη ν κάθετη σκάλα προς τα πολυβόλα, έχοντας σ τους ώμους το υ δύο τα ιν ίες φυσιγγίων τω ν 0,50 in που κα θ ε­μία ζύγιζε 36 kg - ένας να ύτης του «Phelps» άλλα­ξ ε με γυμνά χέρια τη ν π υρακτω μένη κάννη ενός αντιαεροπ ορικού πυροβόλου.

Κ ο ιτάζοντας μέσα από τα κιάλια του ο Φουσί­ντα παρακολούθησε τ ις φ λόγες και το ν καπνό που εκτινά χθη κα ν ταυ τό χρ ονα από το «Arizona», συνειδητοποιώ ντας ό τι το πλοίο ε ίχε κτυπ ηθεί στις απ οθήκες πυρομαχικών του. Τα αεροσκάφη τη ς ομάδας του έρ ιξα ν τελ ικά τ ις β ό μβ ες το υς ε ­ναντίον του «Maryland», επειδή το «Nevada» δεν φα ινόταν ακόμα από το υ ς καπνούς. Από μία ε ιδ ι­κή σχισμή στο δάπεδο του αεροσκάφους, ο Φου­σίντα παρατήρησε «τέσσερις β ό μβ ες να π έφ τουν με τέ λ ε ιο σχηματισμό σαν άγγελοι τη ς αποκάλυ­ψης. Γίνονταν ολοένα και μ ικρό τερες ... Ξέχασα τα πάντα π αρακολουθώ ντας τη ν πορεία τους... Ο χρόνος φα ινόταν να έχε ι σταματήσει. Οι βόμβες έγιναν μικροσκοπ ικές σαν σπόροι παπαρούνας και τελ ικ ά εξαφανίσ τηκαν, καθώς α σ θενείς λ ευ ­κές λάμψ εις και καπνός έκαναν τη ν εμφάνισή

Μ Ε Γ Α Λ Ε Σ Μ Α Χ Ε Σ

Η ομ ά δα του Ν α γκά ι I το ρ π ιλλ ίζε ι το

λ U tah“ κ α τά λ ά θ ο ς .Αντιτορπιλλικό Αντιτορπιλλικό

Αντιτορπιλλικό

D etro it

M edusaΑντιτορπιλλικό

C urtiss

τορπιλλίζει

Ian Francisco

>λικά. Ν αρ κα λιευτικά

Ν ,Φ Ο Ρ Ν Τ ίΐ- r l 'J j J 'J ' j ' J I ' J Ji i ' j l ' j j y j r u

I π μ υ ν ϋ ίιΛ λ ίΐ t ' j >< V/asi Viryiniu»*

ium nerC astor

r

P enn sylvania Η ομάδα του Γκότο π ροσβάλλει το « O klahom a».Cassin

Ν α υ τικόνοσοκομείοΔ s a u u / . i ip u r j jm

ΰυμ ΰυ p ' j i ' j r i m a μ ζ /ά λ υ υ ö tte /u m η μ υ υ ίΐύ λ λ ό υ ν η ]

SÜ ί ’ψ i l i ' jp w

Δ εξα μ εν ές καυσίμων

το υ ς πάνω και γύρω από το πλοίο. Ανέφερα φω­ναχτά: «Δύο πλήγματα!».

Σ την πλαγιά του ηφαισ τείου Μακαλάπα ο ναύαρχος Κ ίμελ π αρακολουθούσε αποσβολωμέ­νος τα ιαπωνικά αεροσκάφη να σ υντρ ίβουν τα θ ω ρ ηκτά του και μαζί με αυτά τη ν έω ς τό τ ε λα ­μπρή σταδιοδρομία του. Ν τυμ ένο ς για το παιχνί­δι γκολφ , α νέβ ηκε τρ έχο ντα ς στο σπίτι το υ για να α λλά ξε ι και να σπεύσει κατόπιν προς το αρχηγείο το υ με ένα α υ τοκ ίνη το που οδηγούσε ένας αλλό- φρονας α ξιω ματικός τη ς Αεροπορίας. Λίγο μα- κρύτερα , η κυρία Χωλ Μ έηφ ηλντ, σύζυγος ενός αξιω ματικού που υπηρετούσε στο επ ιτελε ίο του ναυάρχου Μπλοχ, έκλεισ ε τα αυτιά τη ς ενο χλη ­μένη από τ ις εκρ ή ξε ις , π ισ τεύοντας ό τι ο Σ τρα ­τό ς πραγματοποιούσε πάλι ανα τινά ξεις κυριακά­τικα σ τον σκληρό βράχο του βουνού. Σ τον πύργο ελέγχου του Χίκαμ Φηλντ, ο α ξιω ματικός υπηρε­σίας παρατήρησε ενθουσ ιασ μένος τα Zero να πλησιάζουν, π ισ τεύοντας ό τι επ ρόκειτο για α ε ­

ροσκάφη των Π εζοναυτώ ν και σχολιάζοντας: «Πολύ ρ εαλισ τικές ασκήσεις!». Σ τον Α ερ ονα υτι­κό Σ τα θμό το υ Κανιόχι ο πλωτάρχης Μ ακΚρίμον ε ίδ ε τρ ία αεροπλάνα να π ολυβολούν τις εγκ α τα ­στάσεις και κάλεσε το Π ερλ χάρμπορ για βοή­θεια . Επειτα τηλεφ ώ νησ ε στη σύζυγό το υ και τη ς είπ ε να μη περάσει με το α υ το κ ίνη το για να το ν παραλάβει τη ν προγραμματισμένη ώρα. Εκείνη το υ απάντησε: «Ελα στο σπίτι. Σου τα συγχωρώ όλα!». Ο Τζιμ Ντάνκαν, υπάλληλος μιας ιδιω τικής ετα ιρ ίας κατασκευώ ν στο Π ερλ Χάρμπορ, πραγ­ματοποιούσε εκ ε ίνη τη ν ώρα μάθημα πτήσης με το ν εκπ α ιδευτή του μέσα σε ένα κίτρ ινο Aeronca, ό ταν δύο Zero το υ επ ιτέθη κα ν και το ν πολυβόλη- σαν. Εξαλλος για τη συμπεριφορά τω ν Α μερ ικα ­νών χειριστώ ν που π ίσ τευε ό τι έπαιζαν μαζί του, ο Ν τάνκαν γρήγορα συνειδητοπ οίησε το λάθος το υ ό τα ν ε ίδ ε το υ ς κόκκινους δίσκους στις π τέ ­ρυγες τω ν καταδιω κτικώ ν και έσπευσε να προ­σγειω θεί κακήν κακώς για να σώσει τη ζωή του.

Η επ ίθ εσ η των τορπιλλοπλάνων κτύπ ησε τη Σ ε ιρ ά των Θωρηκτών

από δύο κ α τευ θ ύ ν σ ε ις σαν τανάλια . Οι Α μερ ικα νο ί δεν

μπορούσαν να π ιστέψ ουν ό τ ι θ α ήτα ν π ο τέ δυνατό να

τορ π ιλλ ισ τούν τα πλοία του ήταν ελλ ιμεν ισ μένα στη

νο τιο α να το λ ική π λευρά του νησιού Φορτν, επ ειδή η λω ρίδα

θά λα σ σ α ς ε κ ε ί ή τα ν πολύ σ τενή .Τα β ομβ αρ δισ τικά που

ακολούθησ αν την επ ίθ εσ η των τορπιλλοπλάνων π ροσέγγισαν το

νησί από δ ια φ ο ρ ετική κ α τεύ θ υ ν σ η , έτσ ι ώ στε να

π ετά ξο υ ν κατά μήκος τη ς Σ ε ιρ ά ς των Θ ω ρηκτώ ν και να

προσβάλουν τα πλοία που ήταν ελλ ιμ εν ισ μ ένα εσ ω τερ ικά (προς

τη ν π λευρά του νησιού) (Σχεδίαση χ ά ρ τη : Δ η μ ή τρ η ς

Χ α δ ο ύ λ α ς γ ια τη "ΣΙ ).

Μ Ε Γ Α Λ Ε Σ Μ Α Χ Ε Σ

Το ιαπωνικό υποβρύχιο που β υ θ ίσ τη κ ε από το αντιτορ π ιλλικό "Monaghan". Επ ρόκειτο για ένα από τα π έντε μίνι-υποβρύχια που είχαν σ τε ίλ ε ι ο ι Ιάπω νες στο Οάχου μ ε στόχο α φ ενό ς να παραπλανήσουν το υ ς Α μερικανούς και να αποσπάσουν την προσοχή το υ ς από την αεροπ ορική προσβολή, α φ ετέρ ο υ να π ροσπ αθήσουν να π ροκαλέσουν από την π λευρά το υ ς όσες π ερ ισ σ ό τερ ες ζη μ ιές μπορούσαν. Τελικά δεν π έτυχαν κανένα αξιόλογο α π οτέλεσ μα .

26

Ο εγ κ έφ α λ ο ς της επ ίθ εσ η ς σ το Περλ

Χάρμπορ, ο Ιάπωνας ναύαρχος Ισορόκου

Για μ αμότο . Εξανάγκασε τον αρχηγό του Ν αυτικο ύ

Γενικού Ε π ιτελείου ναύαρχο Ν αγκάνο, να εγ κ ρ ίν ε ι το τολμηρό

σχέδιό του , απειλώ ντας, σε α ν τ ίθ ε τη περίπτω ση,

να π α ρ α ιτη θ ε ί.

Μ Ε Γ Α Λ Ε Σ Μ Α Χ Ε Σ

Τα καταδιω κτικά το υ Ιτάγια πετούσαν λίγα μ έ ­τρ α πάνω από το έδαφ ος και τη ν επ ιφάνεια του λιμανιού, με το υ ς κ ινη τή ρ ες το υ ς να ουρλιάζουν. Πολυβόλησαν αδιάκριτα σ τρα τιώ τες, να ύτες , α­μάχους, α υ το κ ίνη τα που έ τυ χ ε να κινούντα ι στον δρόμο τη ς Χονολουλού, κ ινη τού ς και α κίνητους στόχους κά θε ε ίδους που φάνηκαν να π ροσελκύ­ουν τη ν προσοχή τους. Κάποιο από αυτά κτύπη- σε ακόμα και έναν άτυχο υπάλληλο τη ς τη λεγρ α ­φ ικής ετα ιρ ίας που ή τα ν σκαρφαλω μένος σε έ ­ναν στύλο για επισκευή! Οι Θολές τω ν Zero γάζω­σαν για πολλοστή φορά τα τραυματισ μένα πλοία και πυρπόλησαν πολλά από τα αμερ ικανικά α ερο ­σκάφη που είχαν σωθεί από το μένος τω ν βομ­βών.

Καθώς ένας από το υ ς π ιλότους των Zero, ο υ­ποπλοίαρχος Γιοσίο Σίγκα το υ «Kaga», π ραγματο­ποιούσε πολυβολισμό από μικρό ύψος ενα ντίον ενό ς σ τα θμευμένου αεροσκάφους το υ Σώ ματος Πεζοναυτώ ν στη βάση Ιουα, δ ιέκρ ινε με έκπ ληξη έναν μοναχικό πεζοναύτη μέσα από το σ ταυρό­νημα το υ σκοπευτικού το υ να σ τέκετα ι αγέρω ­χος απέναντι του και να π υροβολεί ενα ντίον του με ένα πιστόλι. Οι Α μερικανοί Π εζο να ύτες από τη ν π λευρά το υ ς εξεπ λάγησαν ό ταν είδαν το υ ς πίσω π ολυβ ολητές δύο ιαπωνικών αεροσκαφών που π ετούσαν ξυστά πάνω από το έδα φ ος να δια­κόπ τουν τις βολές το υς : ο ένας έτρ ιψ ε επ ιδ ε ικ τι­κά τη μύτη του προς το μέρ ος το υ ς και ο άλλος

φ ά νη κε να π ανηγυρ ίζει με τα χέρ ια σηκωμένα πά­νω από το κεφ άλι το υ όπως κάνουν οι πυγμάχοι ό­ταν κερδ ίζουν έναν αγώνα. Το θ έα μ α που παρου­σίαζαν επίσης οι αμερ ικα ν ικές αντιαεροπ ορικές π υροβολαρχίες ή ταν μοναδικό: α ρ κετο ί από τους άνδρες που χειρ ίζονταν φρενιασμένα τα όπλα ή ­τα ν ν τυμ ένο ι με π υτζάμες, χαβανέζικα πουκάμι­σα, ακόμα και με μαγιό.

Ο Κ ίμελ έφ θα σ ε στο αρχηγείο το υ στις 08.10, αλλά η παρουσία του ε κ ε ί είχε μικρή μόνο σημα­σία. Ο κορμός το υ Σ τόλου το υ ε ίχε ήδη χα θεί ή α- κινητοπ οιηθεί. Η π λέον εκνευρ ισ τική δοκιμασία που είχαν να αντιμετω πίσουν οι ά νδρες του ήταν πως έπρεπε να είναι καθηλω μένοι, α κίνη το ι στό­χοι, ανίκανοι να ελ ιχθο ύν με τα πλοία το υς . Χ ρει­αζόταν α ρ κετό ς χρόνος για να ανεβάσει πίεση σ τους λ έβ η τέ ς του ένα πολεμικό πλοίο τη ς επο­χής: ένα αντιτορπ ιλλικό ή θ ελ ε μία ώρα, ένα θω ­ρηκτό περισσότερο, σχεδόν δυόμισ ι ώρες. Δ υτι­κό τερα από τη Σειρά τω ν Θωρηκτών, μέσα από τη ν κόλαση φω τιάς και καπνού, το αντιτορπ ιλλι- κό «Helm» ή τα ν το μόνο που βρισκόταν σε κίνηση τη ν ώρα τη ς ιαπωνικής επ ίθεσης. Ανεβάζοντας τις σ τροφ ές τω ν κ ινητήρω ν το υ στις 400 ανά λ ε ­πτό, προσπάθησε να ε ξ έ λ θ ε ι από το λιμάνι για να αποκτήσει ικανότητα ελιγμών. Οι κανονισμοί έ λ ε ­γαν πως η τα χύ τη τα ασφαλείας για το ν πλου στο στόμιο το υ Π ερλ Χάρμπορ ή ταν μόλις 14 κόμβοι, αλλά το «Helm» το διέσχισε με 27 κόμβους.

Σ τις 08.17 εντόπ ισε ένα άγνωστο υποβρύχιο που είχε κολλήσει σε έναν ύφαλο. Το «Helm» έβα ­λ ε ενα ντίον του και έπ ειτα από σύντομη καταδίω­ξη κατόρθω σε να συλλάβει το ένα μ έλος το υ πλη­ρώματος. Με το ν τρόπο αυτόν, ο σημαιοφόρος Καζούο Σακαμάκι υπήρξε ο πρώτος Ιάπωνας που συνελήφθη από το υ ς Α μερ ικανούς σ τον Β' Πα­γκόσμιο Πόλεμο. Περίπου 22 λεπ τά αργότερα, το αντιτορπ ιλλικό «Monaghan» που πάσχιζε επίσης να ε ξ έ λ θ ε ι από το Π ερλ Χάρμπορ, εμβόλισ ε και έ ­ρ ιξε βό μβ ες βυθού σε ένα ακόμα ιαπωνικό μίνι-υ- ποβρύχιο που βυ θ ίσ τηκε αύτανδρο. Τα υπόλοιπα δύο από τα π έν τε συνολικά μίνι-υποβρύχια χάθη­καν επίσης μαζί με τα δ ιμελή πληρώματά τους . Το πρώτο απ οπ ειράθηκε να τορπ ιλλίσει το κα ταδρο­μικό «St. Louis» χωρίς επιτυχία και έπ ειτα ε ξα φ α ­νίσ τηκε για πάντα, ενώ το δ εύ τερ ο δ εν έδωσε κα­νένα ίχνος ζωής σε φίλο και εχθρό .

«ΥΜΝΗΣΤΕ ΤΟΝ ΚΥΡΙΟ ΚΑΙ ΠΕΡΑΣΤΕ ΤΑ ΠΥΡΟΜΑΧΙΚΑ!»

Σ τους σ τρα τώ νες Σκόφηλντ, βόρεια το υ Π ερλ Χάρμπορ, οι π ερισσότεροι σ τρα τιώ τες βρίσκο­νταν στην τραπεζαρία απολαμβάνοντας το πλού­σιο κυριακάτικο πρωινό το υς , ό ταν άκουσαν τους κρότους μακρινών εκρήξεω ν. Κάποιοι υπέθεσαν ό τι ο Σ τρ α τός πραγματοποιούσε α νατινάξεις για αμυντικά έργα, έως ό του ένα αεροσκάφος πέρα- σε σε χαμηλό ύψος πάνω από τ ις εγκαταστάσεις, με τα πολυβόλα το υ να ρίχνουν ασταμάτητα . Με τ ις κούπ ες ακόμα στα χέρια, οι σ τρα τιώ τες εξήλ - θαν από τη ν αίθουσα για να δουν τ ι συμβαίνει και βρέθ ηκα ν αντιμέτω ποι με τα ιαπωνικά Zero που γάζωναν τα σ τα θ μευμ ένα αεροπλάνα. Επικράτη­σε φ ρ εν ίτιδα αναστάτωσης. Τα αντιαεροπ ορικά ό ­πλα επανδρώ θηκαν σε χρόνο ρεκόρ και άρχισαν να ανταπ οδίδουν τα πυρά στους επ ιδρομείς.

Οι ά νδρες τη ς βάσης Χίκαμ Φηλντ δ εν είχαν καν τη ν ευκα ιρ ία να π αρακολουθήσουν πρώτα το

θ έα μα τω ν χαμηλά ιπτάμενων ιαπωνικών αερο ­σκαφών. Η βόμβα ενός Val π έτυχε τη ν τραπεζαρία και σκότωσε αμέσως 35 ανθρώ πους μέσα σε έναν καταιονισμό κατεσ τραμμένω ν τοίχων, σπασμέ­νων πιατικών, μαχαιροπήρουνων και τροφίμων. Ε­νας ιερ έα ς το υ Ναυτικού που έ τυ χ ε να βρίσκετα ι κοντά στη σκηνή τη ς μαζικής σφαγής, γλίτω σε ε ­πειδή π ροετο ίμαζε τη ν κυριακάτικη υπαίθρια λ ε ι­το υργ ία η οποία θ α τ ε λ ε ίτο σε ανοικτό χώρο του στρατοπέδου. Οταν ε ίδ ε τα ιαπωνικά αεροπλάνα να σκορπούν το ν θάνατο στα κτίρ ια και τα α ερο ­σκάφη τη ς βάσης, έ τρ ε ξ ε προς ένα πολυβόλο, το σ τήρ ιξε πάνω στο τραπέζι που είχε στήσει για τη λ ε ιτο υρ γ ία και άρχισε να ρίχνει προς το ν εχθρό καθώς τα Zero περνούσαν πάνω από το κεφάλι του. Σ τους αποσβολω μένους σ τρα τιώ τες που το ν παρακολουθούσαν να μάχεται, είπε τη θ ρυ λ ι­κή φράση που α ργότερα έγ ιν ε τραγούδ ι στα στό­ματα τω ν Αμερικανών πολεμιστών: «Υμνήστε το ν Κύριο και π εράστε τα πυρομαχικά!».

Σ τις 08:00, μία ομάδα ανύποπτων επισκεπτών πλησίασε στο Π ερλ Χάρμπορ. Ηταν τα 12 αερο- πλάνα'Β-17 που αναμένονταν από τη ν Καλιφόρ- νια και τα οποία είχαν γ ίνει άθελά το υ ς η αιτία να εφησυχάσει το κέν τρ ο ελέγχου ραντάρ. Επρόκει- το απλώς να σ ταθμεύσ ουν στο Οάχου για να ανε- φ οδιαστούν σε καύσιμα πριν συνεχίσουν για τις Φιλιππίνες και φυσικά ή τα ν άοπλα για να ε ξο ικ ο ­νομήσουν βάρος. Τα ιαπωνικά Zero έσπευσαν α­μέσως να εξοντώ σ ουν το υ ς απρόσμενους περα­στικούς που βρ έθ ηκα ν στο μέσον μιας φ ονικής μάχης. Δύο Β-17 καταρρίφ θηκαν λίγο πριν προ­σγειω θούν στο Χίκαμ Φηλντ, άλλα δύο κατάφε- ραν να ξεφ ύ γου ν και να φθάσουν ως το Χαλέιουα Φηλντ, ενώ ένα αναζήτησε καταφύγιο στο γήπ ε­δο γκολφ το υ Καούκου Πόιντ. Παρόμοια τύχη ε ί­χαν και τα 18 αεροσκάφη το υ αεροπλανοφόρου «Enterprise», τα οποία π έτα ξα ν προς τ ις βάσεις του Οάχου. Π έν τε καταρρίφ θηκαν από το υ ς Ιά­πωνες χειρ ισ τές και ένα έπεσε θύμα των αμερ ι­κανικών αντιαεροπορικών.

ΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΥΜΑΟι επ ιθέσ εις του πρώτου κύμα τος ολοκληρώ ­

θηκα ν στις 08.30, αλλά ο Φουσίντα π αρέμεινε πά­νω από το λιμάνι για να προβεί σε μία εκτίμησ η των ζημιών που είχαν π ροκληθεί σ τον εχθρό . Πα­ράλληλα, υπήρξε μάρτυρας τη ς επέλασης του δ εύ τερ ο υ κύμα τος (που δ εν π εριλάμβανε τορ- πιλλοπλάνα), το οποίο κα τέφ θα σ ε ακολουθώ ­ντας το ν Σιμαζάκι στις 08.54.0 ίδιος ο Σιμαζάκι η- γ ή θ η κ ε 54 βομβαρδιστικώ ν που έστιασαν τη ν προσοχή το υ ς ενα ντίον τω ν αεροδρομίω ν Χίκαμ (27 αεροσκάφη), Κανιόχι (18 αεροσκάφη) και του νησιού Φ ορντ (εννέα αεροσκάφη). Τουλάχιστον 80 βομβαρδιστικά όμως υπό το ν πλωτάρχη Τακε- σίγκε Εγκούσα συνέχισαν να προσβάλλουν κατά βούληση στόχους μέσα στο λιμάνι, χωρισμένα σε τέσσ ερις μ εγά λες ομάδες. Το έργο το υ ς ή τα ν σα­φώς δυσ κολότερο από εκε ίνο το υ πρώτου κύμα­το ς , το οποίο υπέστη μόνο εννέα απώλειες. Αντί για το γαλήνιο λιμάνι και τη δ ιαυγή ατμόσφαιρα που ε ίχε συναντήσει ο Φουσίντα, ο Σιμαζάκι βρή­κε να το ν π ερ ιμ ένε ι μία κόλαση φωτιάς στο έδ α ­φος, ν έφ ος καπνών που κάλυπταν το λιμάνι και τις μαύρες το υλ ίπ ες από τ ις εκ ρ ή ξε ις τω ν αντια ­εροπορικών που γέμ ιζαν το ν ουρανό.

Ως τό τε , μία δράκα αμερικανικώ ν καταδιω κτι­

κών ε ίχε κα τα φ έρ ει να απ ογειω θεί σε μία προ­σπάθεια να αναχαιτίσει το υ ς επ ιδρομείς, αλλά υ­σ τερούσ ε απελπιστικά σε αρ ιθμούς (και εμπ ει­ρία) απέναντι στα εχθρ ικά μαχητικά. Σ την Ουα- χιάουα, μία μικρή κωμόπολη κοντά στο Χ ουήλερ Φηλντ, η ηλικιω μένη κυρία Γιανγκ που κο ιτούσε το ν ουρανό από τη ν εξώ πορτα του σπιτιού τη ς , έ- γ ινε μάρτυρας μιας τρ ο μ ερ ή ς αερομαχίας μ ετα ­ξύ ενός Ρ-40 και ενός Zero. Α δέσ π οτες βολίδες πολυβόλων κτύπησαν τη ν κατοικία τη ς - μία έ ­σπασε ένα παράθυρο, μία άλλη κα τέσ τρ εψ ε το ν

Σ το Χ ουήλερ Φηλντ τα σ τα θ μ ευ μ έν α σε σ ε ιρ ές α μερικα νικά αεροπλάνα

π υ ρ π ο λή θη κ α νμ ε χ α ρ α κ τη ρ ισ τικ ή ευκολία

27

νιπτήρα τη ς κουζίνας, μία τρ ίτη σφηνώ θηκε στην πόρτα δίπλα στην εμ β ρ ό ν τη τη κυρία Γιανγκ. Υ­σ τερα από λίγο ε ίδ ε το ιαπωνικό αεροσκάφος να ξυ ρ ίζε ι τη ν κορυφή του ευκαλύπτου που ή ταν φ υ τεμ ένο ς στην αυλή τη ς και να σ υντρ ίβετα ι με πάταγο σε μία γ ε ιτο ν ική φ υ τε ία ανανά. Παρά τις μ εμονω μένες επ ιτυχ ίες το υς , οι Α μερ ικανοί δ εν είχαν π ολλές π ιθ α νότη τες. Τα 35 Zero του δ ε ύ τ ε ­ρου κύμα τος κατέρριψ αν τουλάχισ τον έ ξ ι α μ ερ ι­κανικά καταδιω κτικά και κα τέσ τρ εψ α ν αρκετά περισσότερα στο έδαφ ος.

Β λέπ οντας πως η Σειρά τω ν Θω ρηκτώ ν ήταν π νιγμένη στον καπνό, τα βομβαρδιστικά του Ε- γκούσα συγκέντρω σαν τη ν προσοχή και τα πυρά το υ ς σ τον χώρο τω ν δεξαμενώ ν. Σ τις 9.10 ένα παρ' ολίγον άμεσο πλήγμα προκάλεσε ζημ ιές στο αντιτορπ ιλλικά «Cummings» και στο παραπλεύ- ρως ευρ ισ κόμενο πλοίο επισκευών «Rigel». Σ την επ όμενη π ροβλήτα το καταδρομικό «St. Louis» γλίτω σε, αφού καμία από τις τρ ε ις β όμβ ες που έ ­πεσαν γύρω του δ εν το π έτυχε. Μία άλλη που ε- ξερρά γη όμως πάνω στον κυματοθραύσ τη, δίπλα

από το υ ς Ιάπωνες π ιλότους. Μ όνο 18 από τα

394 αερο σ κά φ η του Σ τρ α το ύ και το υ Ν α υ τικο ύ

που βρ ίσκονταν στο Οάχου κ α τά φ ερ α ν να

απογειω θούν. Η φ ω τογρα φ ία ελ ή φ θ η σ τις 8.10 από ύψ ος 2.500 m. Μ ε

κύκλους σημειώ νοντα ι μ ερ ικ ά από τα ιαπωνικά

αερο σ κά φ η .

Μ Ε Γ Α Λ Ε Σ Μ Α Χ Ε Σ

Μ εμο νω μ ένες εσ τίες α ντια ερ οπ ορικής άμυνας ήτα ν το μόνο όπλο το οποίο είχαν να α ντ/π α ρα θέσ ουν οι α μερ ικα ν ικές δυνάμεις στην πρώτη α ιφ νιδ ιαστική επ ίθεσ η των Ιαπώνων στο Π ερλ Χάρμπορ. Σ το ν πίνακα δ ια κρ ίνετα ι το μ έ γ ε θ ο ς τη ς κ α τα σ τρ ο φ ή ς στη ναυτική αεροπ ορική βάση και στο β ά θ ο ς φ α ίν ετα ι η έκ ρ η ξη του USS "Arizona" (ΒΒ39) (πίν. του Γιάννη Α π οστολογιάννη για τη "ΣΙ").

Μ Ε Γ Α Α Ε Σ Μ Α Χ Ε Σ

στο «Honolulu», προκάλεσε το άνοιγμα τεράσ τιας οπής στο κύ τος αυτού το υ πλοίου. Το ήδη τρ α υ ­ματισμένο «Helena» απ οτέλεσ ε επίσης στόχο αρ­κετώ ν βομβών, αλλά απ έφ υγε τ ις π ερα ιτέρω ζη­μ ιές. Β όμβες κτύπησαν και το καταδρομικό «Raleigh» που είχε ήδη π ληγεί από το ρπ ίλλες του πρώτου κύμα τος. Το πλήρωμά το υ κα τέβ α λε φ ι­λ ό τιμ ες προσπάθειες να το κρατήσει στην επ ιφά­νεια, π ετώ ντας στη θάλασσα οτιδήπ οτε θ εω ρ ή ­θ η κ ε π ερ ιττό βάρος.

Στη δ εξα μ ενή No 1 μία βόμβα κτύπησε το θω ­ρηκτό «Pennsylvania» (αδελφό σκάφος του «Arizona»), σ κοτώ νοντας ακαριαία 15 ά νδρες του και τρα υμ α τίζο ντα ς άλλους 38. Δύο βό μβ ες κ τύ ­πησαν το αντιτορπ ιλλικό «Cassin» και μία άλλη κα τέσ τρ εψ ε σε μεγάλο βαθμό τη γέφ υρ α το υ α- ντιτορπ ιλλ ικού «Downes» (και τα δύο σκάφη ανή­καν στη σχετικά σύγχρονη κλάση «Mahan» που ναυπ ηγήθηκε το 1934). Α λλες β ό μβ ες που αστό­χησαν για λίγο, προκάλεσαν τη διακοπή τω ν πα­ροχών νερού και ηλεκτρ ικο ύ ρ εύ μα το ς στη δ ε ξα ­μενή, δυσ κο λεύο ντα ς αφάνταστα το έργο τη ς κατάσβεσης τω ν πυρκαγιών. Φ λεγόμενα καύσιμα

Το Β -1 7 το υ λοχαγού Ρ έη μ ο ν τ Σουϊνσον κ α τα σ τρ ά φ η κ ε αμέσω ς μ ε τά τη ν προσγείω σή του στο Χίκαμ Φηλντ, α φ ού π ολυβο λήθηκε από ιαπωνικό α ερο σ κά φ ος.

Το φ λ εγό μ εν ο «N evada» έχ ε ι «κ α θ ίσ ε ι» στα α β α θ ή του Χόσπ ιταλ Π ό ιν τ έπ ε ιτα από την ηρωική του κούρσα για έξο δ ο από το Π ερλ Χάρμπορ.

τύ λ ιξα ν τις βό μβ ες βυθού και τη ν αποθήκη τορ- πιλλών του «Cassin» ανατινάσσοντάς το στον α έ­ρα και ρ ίχνοντάς το ουσιαστικά πάνω στο «Downes».

Σ τις 09.30 μία βόμβα (η τρ ίτη στη σειρά) τίνα ­ξε στον αέρα τη ν πλώρη του αντιτορπ ιλλικού «Shaw» (επίσης τη ς κλάσης «Mahan») που βρι­σκόταν μέσα στην επιπλέουσα δ εξα μ ενή No 2 και κομμάτια το υ σκάφους εκτινά χθη κα ν σαν βροχή συντριμμιώ ν σε απόσταση 800 m. Είχαν όμως και οι Ιάπωνες τις απώλειές τους . Ενα βομβαρδιστι­κό κ ά θ ετη ς εφ όρμησ ης σ υνετρίβη στο Φορντ, κοντά στην π ροβλήτα όπου έδ εν ε συνήθω ς το «Tangier». Ενα άλλο έπεσε στη θάλασσα δίπλα στο «Nevada». Ενα τρ ίτο κα τέπ εσ ε στη στεριά, όχι πολύ μακριά από ε κ ε ί που βρισκόταν δ εμένο το αντιτορπ ιλλικό «Montgomery».

ΤΟ ΑΠΕΓΝΩΣΜΕΝΟ ΕΓΧΕΙΡΗΜΑ ΤΟΥ ΘΩΡΗΚΤΟΥ «NEVADA»

Ενα από τα π λέον δραματικά περιστατικά τη ς επ ίθεσης στο Περλ Χάρμπορ έλα β ε χώρα λίγα λ ε ­πτά πριν από τ ις 09.00, ό ταν οι μηχανικοί του θω ­ρηκτού «Nevada» κατόρθω σαν μέσα σε 45 λεπ τά να ανεβάσουν ικανοποιητικά τη ν πίεση ατμού στους λ έβ η τέ ς του και να το υ δώσουν έτσ ι τη ν ευκα ιρ ία να π λεύσει προς τη ν ανοικτή θάλασσα, ώστε να πάψει να α π οτελεί α κίνη το στόχο στο έ ­λ εο ς τω ν ιαπωνικών βομβαρδιστικών. Κανονικά, ένα πλοίο αυτού του μ εγ έθ ο υ ς χρειαζόταν το υ ­λάχιστον τέσσ ερα ρυμουλκά και έναν ικανό κυ ­

βερνή τη για να ε ξ έ λ θ ε ι από το λιμάνι, αλλά ε κ ε ί­νη τη ν ημέρα το πλήρωμα του «Nevada» δ εν είχε τίπ οτα από τα δύο στη διάθεσή του. Υπό τη ν κα­θοδήγηση του έμπειρου έφ εδ ρ ου πλωτάρχη Φράνσις Τόμας και με τα αντιαεροπ ορικά όπλα το υ να βάλλουν καταιγιστικά, το «Nevada» προ­σπάθησε να κ ινη θ εί προς τη ν έ ξο δ ο το υ λιμανιού προσπερνώντας το φ λεγόμ ενο «Arizona».

Η κίνησή το υ όμως έγινε αμέσως αντιληπτή από το υ ς κα ρ α δ οκού ντες Ιάπωνες π ιλότους του δ εύ τερ ο υ κύμα τος, οι οποίοι απέσπασαν 23 βομ­βαρδιστικά κ ά θ ε τη ς εφόρμησ ης Val για να το α­ποτελειώσουν. Μ εγάλος αρ ιθμός βομβών έπεσε δίπλα στο θ ω ρηκτό μέχρι οι π ιλότοι να βελτιώ ­σουν τη σκόπευσή το υ ς και να δράσουν με μεγα­λύ τερη ψυχραιμία. Ο ταν το κατάφεραν, σημείω ­σαν π έν τε καίρια πλήγματα τα οποία προκάλεσαν σοβαρή ζημιά στο κύ το ς του π ολεμικού πλοίου και π ροξένησαν τη ν εκδήλωση τοπικών πυρκα­γιών. Υπό κανονικές σ υνθήκες, δεχόμενο τέτο ιο υ είδου ς συντριπ τικά πλήγματα από αέρος, το «Nevada» θα είχε πιθανώς τη ν ίδια τύχη με το «Arizona», αλλά σώθηκε από μία απλή συγκυρία. Την π ροηγούμενη η μέρα το πλήρωμά του είχε α- π ομακρύνει από το θ ω ρηκτό όλα τα πυρομαχικά για τα κύρια πυροβόλα τω ν 14 in, καθώς είχε συ­μπληρω θεί ο χρόνος που π ροβλεπ όταν για συ­ντήρηση ρουτίνας αυτώ ν τω ν π ολεμικώ ν υλικών και αντικατάστασής το υ ς με καινούργια. Η φόρ- τωση όμως τω ν 2.800 σάκων άκαπνης πυρίτιδας δ εν ε ίχε γ ίνει ακόμα και το «Nevada» δ εν κινδύ­ν ευ ε από καμία καταστροφ ική έκρηξη .

Το «Nevada» ωστόσο ή ταν βαριά κτυπημένο. ε ίχε υποστεί πολλαπλά ρήγματα, αριθμούσε 50 ά νδρ ες ν εκρο ύς και 109 τρ α υ μ α τίες και έσ τεκε κοντά στην είσοδο του λιμανιού, στο σημείο ό ­που το π έτυχαν οι βό μβ ες των Val. Οι Ιάπωνες θα επ ιθυμούσαν πολύ να κα τα φ έρουν να το βυθ ί­σουν σε κάποιο σημείο του στενού πορθμού, γ ια ­τί κάτι τέ το ιο θα σήμαινε το κλείσ ιμο τη ς εισό­δου του Π ερλ Χάρμπορ. Με απεγνωσμένα σήμα­τά του, ο πύργος ελέγχου τη ς 14ης Ν αυτικής Πε­ριοχής δ ιέ τα ξε το «Nevada» να μη επ ιχειρήσει να προχωρήσει π ερισσότερο, ώστε να α π οφ ευχθεί ο κίνδυνος να εγκλω βισ τεί ολόκληρος ο Σ τόλος το υ Ειρηνικού. Υπακούοντας σ την εντολή ο Τό­μας κα τά φ ερε να το «καθίσει» επ ιδέξια στα αβα- θή το υ Χόσπιταλ Πόιντ, όπου ασχολήθηκε με την κατάσβεση τω ν πυρκαγιών και τη ν απομάκρυνση τω ν διαμελισμένω ν πτωμάτων και τω ν συντριμ- μιών από το κατάστρωμά του.

Παρά το μεγάλο φ ορτίο βομβών που μ ε τ έ φ ε ­ρε, το δ εύ τερ ο κύμα κατόρθω σε τελ ικ ά να βυ θ ί­σει μόνο τρ ία αμερ ικανικά πλοία και να προκαλέ- σει ζημ ιές σε οκτώ επιπλέον. Σ τις 10.00 οι τ ε λ ε υ ­τα ίο ι επ ιδρομείς είχαν ολοκληρώ σει τ ις επ ιθ έ ­σεις το υ ς και τα ιαπωνικά αεροπλάνα διασκορπί­στηκαν φ εύ γο ντα ς προς κά θε σημείο του ορίζο­ν τα για να μπερδέψ ουν το υ ς αμυνόμενους. Κατόπιν, σ υγκεντρώ θηκαν βόρεια του Οάχου και π έτα ξαν πίσω προς τα αεροπλανοφόρα τους. Ο Φουσίντα έμ ε ιν ε τελ ευ τα ίο ς θ έλ ο ν τα ς να βεβα ι­ω θεί ό τι δ εν θα άφ ηνε πίσω του από λάθος κανέ- ναν από το υ ς ά νδρ ες του. Αφού π ερ ίμενε υπομο­νετικά για να «περισυλλέξει» δύο Zero (αυτός ο τύπ ος καταδιω κτικώ ν δ εν δ ιέ θ ε τ ε συσ κευές που να το υ ς επ ιτρέπ ουν να βρουν μόνα το υ ς τα α ερο ­πλανοφόρα), π έτα ξε μαζί το υ ς προς το ν ωκεανό κλε ίνο ντα ς τη ν αυλαία τη ς αιφνιδιαστικής επ ίθε-

Μ Ε Γ Α Λ Ε Σ Μ Α Χ Ε Σ

Η σ ιλο υ έτα ενός Kate δ ια γρ ά φ ετα ι σ τον πρωινό ορίζοντα , καθώ ς το α ερο σ κά φ ος επ ιτα χύ νει κατά τη φάση τη ς απονήωσης. Σ το ν κο ιλ ιακό φ ορ έα δ ια κρ ίνετα ι η πανίσχυρη δ ια τρ η τικ ή βόμβα των 852 kg. Μ ία τέ το ια βόμβα π ροκάλεσ ε τη φ οβ ερ ή εκ α τό μ β η το υ «Arizona».

σης στο Π ερλ Χάρμπορ.Μέσα σε δύο μόλις ώ ρες, τα 352 αεροσκάφη

του Φουσίντα είχαν καταστήσει «ανάπηρο» το ν περήφανο Στόλο το υ Ειρηνικού. Το θ έα μα που παρουσίαζε η Σειρά τω ν Θ ω ρηκτώ ν ξεπ ερνούσ ε και τη ν πιο ζωηρή φαντασία. Το «California» ανα- τράπ ηκε και βυθ ίσ τηκε έχοντας ακόμα τα πολύ­χρωμα σινιάλα να ανεμίζουν πάνω στους ιστούς του και απλωμένη σ την πρύμνη του τη μεγάλη λευκή τέ ν τα που χρησιμοποιούσαν τα αγήματα έ ­παρσης τη ς σημαίας. Το «Maryland» ε ίχε υποστεί ελα φ ρ ές μόνο ζημιές, αφού οι δύο βό μβ ες που το διαπέρασαν απέτυχαν να εκραγούν.

Το «Oklahoma» αναποδογυρισμένο με κλίση 150 μοιρών, με τη ν καρίνα του π λέον να ε ξέχ ε ι από τη θάλασσα σαν ένα τερά σ τιο ψόφιο κήτος, είχε ακόμα π αγιδευμένους στο εσω τερικό του ε ­κα τοντά δ ες άτυχους να ύτες . Τα θω ρηκτά «Tennessee» και «West Virginia» έγερνα ν κτυπ ημέ- να το ένα πάνω στο άλλο. Ο ντας δ εμ ένο στην ε ­ξω τερ ική πλευρά, το «West Virginia» είχε υποστεί τ ις χ ε ιρ ό τερ ες ζημιές, ε κ τε θ ε ιμ έν ο καθώς ή ταν στα πλήγματα τω ν τορπιλλών, ενώ το «Tennessee» γλίτω σε τη σ φ οδρότητα τω ν επ ιθ έ­σεων τω ν τορπιλλοπλάνων και είχε τη ν τύχη να δει δύο από τ ις β ό μβ ες που το έπ ληξαν να μη ε- κραγούν. Ωστόσο, η κλίση το υ «West Virginia» το είχε σφηνώσει μ ετα ξύ του ίδιου και τη ς πρόσθιας δέσ τρας του, ενώ γύρω από τη ν πρύμνη του είχε σχηματιστεί μία λίμνη φ λεγό μ ενου μαζσύτ από τις δ ιαρροές που παρουσίαζε το γειτο ν ικό «Arizona». Το τελ ευ τα ίο ε ίχε μ ετα τρα π εί σε άμορ­φη μάζα σ τρεβλω μένω ν σιδηρικών και η φωτιά που το κα ταβρόχθ ιζε με μανία επ ρ όκειτο να καίει για άλλα δύο 24ωρα, πριν σβήσει τελ ικ ά το από­γευμα τη ς Τρίτης 9 Δ εκεμβρ ίου !

Συνολικά 20 αμερ ικανικά πλοία είχαν βυ θ ι­στεί ή υποστεί ζημ ιές σε δ ιάφ ορους βαθμούς. Τρία ελαφ ρά καταδρομικά, τρ ία αντιτορπ ιλλικό και α ρ κετά άλλα ελα φ ρ ύ τερ α σκάφη βυθίζονταν, κα ίγονταν ή ανατινάσσονταν. Σαν από θαύμα το μ ισ οκατεστραμμένο «Shaw» σώθηκε χάρη στην έγκαιρη επέμβαση τω ν συνεργείω ν επ ισκευής. Ο όρμος το υ Π ερλ Χάρμπορ καιγόταν ολόκληρος από τ ις τερ ά σ τιες π οσ ότητες μαζούτ που είχαν χυθ εί σ την επ ιφάνειά το υ έχοντας δ ιαρρεύσει από τα πληγωμένα σκάφη. Σ τις δεινά δοκιμασ μέ­νες αεροπ ορικές βάσεις τη ς Χαβάης, 188 αερο ­πλάνα είχαν μ ετα τραπ εί σε σωρούς συντριμμιών ή είχαν γ ίνε ι στάχτη.

Π λήθος τραυματιώ ν συνέρρεαν στα νοσοκο­μεία και το υ ς π ρόχειρους σ ταθμούς επ ίδεσης από κά θε γωνιά το υ Οάχου. Μ ερικο ί είχαν φ ρ ικτά εγκαύματα , άλλοι είχαν τρα υμα τισ τεί από βλήμα­τα ή θραύσματα. Σε α ρ κ ε τές περιπτώσεις ο α ρ ιθ ­μός το υ ς ή τα ν τόσο μεγάλος ώστε δ εν υπήρχαν κλίνες να το υ ς εξυπ ηρ ετήσ ο υν και υποχρεώ νο­ντα ν να παραμείνουν ξαπλωμένοι πάνω σε πρό­χειρα φορεία. Το ιατρ ικό προσωπικό π ροσέφ ερε τις υπηρεσίες το υ με α ξιοθαύμαστο ζήλο, μ ετα - τρ έπ οντα ς σε νοσοκομεία στρατώ νες, α ίθουσ ες δεξιώ σεω ν, ακόμα και σχολεία. Σε α ρ κετο ύ ς από το υ ς βαρύτερα κτυπ ημένους που δ εν είχαν πια καμία ελπίδα, οι εθ ελό ν τρ ιες νοσ οκόμες το μόνο που μπορούσαν να προσφέρουν ή ταν να ανακου­φ ίζουν το ν πόνο το υ ς χορηγώ ντας το υ ς ενέσ ιμ ες δόσεις μορφ ίνης, αφ ήνοντας με το κραγιόν το υ ς ένα αποτύπωμα «Μ» στο μέτωπο τω ν ετο ιμ ο θ ά ­νατω ν (για να κα τα δεικνύει τη ν ανάγκη π ερ α ιτέ ­ρω χορήγησης αυτού του φαρμάκου π αρηγορητι­κής αγωγής). Φ ορτηγά επ ισ τρα τεύ τηκα ν ως νο­σ οκομειακά οχήματα ανάγκης αλλά και για να α- π ομακρύνουν το π λήθος εκείνω ν που υπέκυπταν στα τρ α ύμ α τά το υς . Π αρόλες τ ις υπεράνθρω πες προσπάθειες τω ν γιατρώ ν, ο τελ ικ ό ς φ όρος αίμα-

Α ξιω μ α τικο ί και απλοί να ύ τες β οη θούν από

κοινού να α π ο μ α κρ υ νθεί από τη ν εσ τία μ ιας

φ ω τιάς α υ τό το ΡΒΥ

το ς ή ταν εξα ιρ ετικά βαρύς για μία επιχείρηση τό ­σο μ ικρής δ ιάρκειας. Οι ΗΠΑ που εισ ήλθαν στον π όλεμο με το ν πιο ο δυνηρό τρόπο, θρηνούσαν τη ν απώλεια 2.403 ανδρών και προσπαθούσαν να π ερ ιθάλψ ουν το υ ς 1.178 τρ α υ μ α τίες που γλίτω ­σαν τουλάχισ τον τη ζωή τους.

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΑ ΑΕΡΟΠΛΑΝΟΦΟΡΑ

«Οταν τα βομβαρδιστικά μας τελείω σ αν τη ν αποστολή τους» α φ ηγείτο ο Φουσίντα, «η επι­βλητική συγκέντρω ση π ολεμικώ ν ε ίχε λειώ σει ό ­πως το χ ιόνι με το ν ήλιο». Τα ιαπωνικά αεροσκά­φη έφ υγαν για το τα ξίδ ι τη ς επ ισ τροφής και ο ναύαρχος Κουσάκα, για να τα βοηθήσει, πλησία­σε τα αεροπλανοφόρα του σε απόσταση 285 km από το Π ερλ Χάρμπορ (15 km εγγ ύ τερ α από ό ,τι το υ επ έτρεπ αν οι δ ια τα γές του). Η θελε να σώσει όσα π ερισσότερα αεροσκάφη μπορούσε και γνώ ­ριζε πως κάθε χ ιλ ιό μ ετρο ή τα ν π ολύτιμο για ένα κτυπ ημένο αεροπλάνο. Οι χειρ ισ τές άρχισαν να εμφ α νίζοντα ι στον ορίζοντα και να προσνηώνο- ντα ι με τη σειρά, ενώ οι να ύ τες ανέμιζαν με ε ν ­θουσιασμό τα καπέλα τους . Τα π ερισσότερα πλη­ρώματα ή τα ν σώα και αβλαβή. Ελειπαν όμως κά- ποια γνωστά πρόσωπα: ο 27χρονος Ιπέι Γκότο, ο οποίος εκείνο το πρωί ε ίχε φ ορέσ ει για πρώτη φορά τα διακριτικά το υ σημαιοφόρου, δ εν επέ-

C atalina. Μ ε δύο κ ινη τή ρ ες των 1.200 hp, το υδροπλάνο ε ίχ ε μ ία τα χ ύ τη τα 275 km /h και μπ ορούσε να καλύψ ει

απόσταση 6.000 km. Οι Ιάπω νες π έτυχαν να

κα τα σ τρ έψ ο υ ν 33 από τα 36 C atalina που βρήκαν

σ το Κανιόχι.

31

Μ Ε Γ Α Λ Ε Σ Μ Α Χ Ε Σ

Η α ιφ ν ιδ ια σ τική ή ττα το υ Περλ Χάρμπορ σόκαρε την κοινή

γνώμη των ΗΠΑ, αλλά χαλύβδω σε τη θ έλ η σ η λαού και Ενόπλων Δυνάμεω ν να εκ δ ικ η θο ύ ν για

τους 2.400 νεκρ ούς. Σ τη φ ω τογραφ ία που ελ ή φ θ η λ ίγες

μ έρ ες μ ε τά την επ ίθ εσ η τη ς 7ης Δ εκ εμ β ρ ίο υ 1941, Α μερ ικα νο ί

να ύ τες τη ς βάσης Κανιόχι το π ο θ ετο ύ ν γ ιρλάντες

λουλουδιώ ν σ το υ ς τά φ ο υ ς των π εσόν των.

Αν και η αδρεναλίνη είχε υποχωρήσει κάπως από την

κούραση και την υπερένταση της αποστολής, τα

ιαπωνικά πληρώματα φλέγονταν ακόμα από

επιθυμία να ανεφοδιαστούν και να

ξαναπετάξουν προς το Περλ Χάρμπορ,

ώστε να αποτελειώσουν το έργο τους.

σ τρεψ ε στο «Kaga» - ο ανθυποπλοίαρχος Φουσά- ντα Ιίντα, πασίγνωστος παίκτης το υ μπέηζμπωλ, επίσης δ εν επ έσ τρεψ ε στο «Soryu» - ο ανθυπο­πλοίαρχος Μ ιμόρι Σουζούκι με το σπάνιο τα λ έν το στη ζωγραφική δ εν ή ταν ανάμεσα σε εκείνου ς που προσνηώθηκαν στο «Akagi». Ελειπαν συνολι­κά 29 αεροπλάνα και 55 ιπτάμενοι.

Οι απ ώ λειες ωστόσο ή τα ν απ ίστευτα ελα ­φ ρ ές για ένα τόσο το λμη ρό εγχείρημα. Ο α ρ ιθ ­μός τω ν χαμένων αεροσκαφώ ν ή ταν π έν τε φ ορ ές μ ικρό τερ ο ς από εκείνον που είχαν εκτιμή σ ει οι ί­διοι οι Ιάπωνες όταν σχέδιαζαν τη ν επιχείρηση. Ε- κτιμάτα ι ό τι 15 από αυτά θα πρέπει να έπεσαν θ ύ ­ματα τω ν αντιαεροπορικώ ν πυροβόλων, δ έκα κα- τα ρρ ίφ θηκα ν σε α ερομα χίες ένα χά θηκε από α­τύ χημ α και τα υπόλοιπα 3 χάθηκαν από μη ε ξα ­κριβω μένα αίτια. Οι απώλειες σε ανθρώ πινες ζω­ές μαζί με το ν χαμό τω ν π έν τε μίνι-υποβρυχίων και το υ υποβρυχίου Ι-24 ανέρχονταν σε 185 ά το ­μα, το 19% το υ αντίστοιχου τ ιμ ή μ α το ς που υπο­χρεώ θηκαν να καταβάλουν οι Αμερικανοί.

Αν και η αδρεναλίνη είχε υποχωρήσει κάπως

απο τη ν κούραση και τη ν υπερενταση τη ς απο­στολής, τα ιαπωνικά πληρώματα φ λέγο ντα ν ακό­μα από επ ιθυμία να ανεφ οδιαστούν και να ξανα­π ετά ξου ν προς το Π ερλ Χάρμπορ, ώστε να απο­τελειώ σ ουν το έργο το υς . Μ ερικο ί που π ίστευαν ό τι είχαν αστοχήσει, παρακαλούσαν να το υ ς δο­θ ε ί μία δ εύ τερ η ευκαιρία. Αλλοι ή τα ν απ ογοητευ ­μένοι και θυμω μένο ι με το ν εα υ τό τους , γ ια τί ε ί­δαν τ ις β όμβ ες το υ ς να π έφ τουν λίγο μακρύτερα από το ν στόχο. Οι δ ιο ικη τές το υ ς προσπάθησαν να αναπτερώσουν το ηθ ικό το υ ς λέγο ντά ς τους: «Δεν επ ισ τρέφ ουμε σ την Ιαπωνία. Συνεχίζουμε για το Σαν Φρανσίσκο!». Ολοι όμως π ερ ίμεναν μία δ εύ τερ η προσβολή κατά του Οάχου. Σ το «Akagi» μάλιστα, τα αεροσκάφη το π ο θ ετή θ η κα ν σε σειρά έτο ιμ α για νέα απονήωση. Ελάχιστοι γνώριζαν το ν τε τα μ έν ο διάλογο που λάμβανε χώρα εκείνη τη στιγμή στη γέφ υρ α το υ αεροπλανοφόρου.

Ο Φουσίντα επ ιχειρούσε να πείσει το ν Να- γκούμο για τη ν α ναγκα ιότητα μίας επανάληψης τη ς επ ιδρομής, αφού α ρ κ ε τές από τ ις εγκα τα ­στάσεις εδά φ ους είχαν μ είνει ανέπαφες. Επιπλέ-

« Shokaku» : Το ·<Shokaku» ά ρ χ ισ ε να κ α τα σ κ ε υ ά ζ ε τα ι σ τ ις 12 -12-1937ω ς μ έρ ο ς το υ 3ο υ ια π ω ν ικ ο ύ Σ υ μ π λη ρ ω μ α τικ ο ύ Π ρ ο γρ ά μ μ α το ς κ α ι ή τα ν α δ ε λ φ ό π λο ίο μ ε το «Zuikaku», έ χ ο ν τα ς εκ τό π ισ μ α 2 5 .6 7 5 1. Κ α θ ε λ κ ύ σ τη κ ε σ τη 1-6-1939 ενώ το 1942, γ ια τη ν α π ο φ υ γ ή τω ν κ α τα σ τρ επ τ ικ ώ ν α π ο τελ εσ μ ά τω ν π ου ε ίχ α ν λόγω τη ς φ ω τιά ς τα ά λ λ α α ε ρ ο π λ α ν ο φ ό ρ α σ τη ναυ μ α χ ία το υ Μ ιν τγ ο υ έ ι, γ έμ ισ α ν μ ε τσ ιμ έν το το ν κ ε ν ό χώ ρο γύρω απ ό τ ις δ ε ξα μ ε ν έ ς καυ σ ίμ ω ν τω ν α ερ ο σ κ α φ ώ ν (το ίδ ιο σ υ ν έβ η κ α ι σ το «Zuikaku»), Ε π έζη σ ε τω ν ε κ τε τα μ έ ν ω ν ζημ ιώ ν π ου υ π έσ τη σ τη ν α ερ ο ν α υ μ α χ ία τη ς θ ά λ α σ σ α ς τω ν Κ ο ρ α λ λ ιώ ν (χ τυ π ή μ α τα δ ύ ο βομ βώ ν το ν Μ ά ιο το υ 1942) κα ι σ τη ν α ερ ο ν α υ μ α χ ία τη ς Σ ά ν τα Κ ρ ο υ ζ (χ τυ π ή μ α τα έ ξ ι βομ βώ ν το ν Ο κτώ β ρ ιο το υ 1942). Β υ θ ίσ τη κ ε σ τ ις 19-6-1944 ό τα ν δ έ χ θ η κ ε τ ρ ε ις το ρ π ίλ λ ε ς από το α μ ερ ικ α ν ικ ό υ π ο β ρ ύ χ ιο « C avalla» σ τη ν α ερ ο ν α υ μ α χ ία τη ς θ ά λ α σ σ α ς τω ν Φ ιλ ιπ π ίν ω ν .Κ α θ ελκ ύ σ τη κ ε σ τ ις 22-4-1925. Α π ό το 1935μ έχ ρ ι το 1938 υ π έσ τη ρ ιζ ικ ή α ν α κ α τα σ κ ε υ ή , α υ ξά ν ο ν τα ς τη δ υ ν α τό τη τα μ ε τα φ ο ρ ά ς α ερ ο σ κ α φ ώ ν σ ε 91 (72 ε π ιχ ε ιρ η σ ια κ ά ). Μ ε α υ τή ν τη μ ο ρ φ ή ο δ ή γ η σ ε τη ν ε π ίθ ε σ η σ το Π ερ λ Χάρμ π ορ ενώ σ τη ναυ μ αχ ία το υ Μ ιν τγ ο υ έ ι χ τυ π ή θ η κ ε απ ό α μ ερ ικ α ν ικ ά β ο μ β α ρ δ ισ τ ικ ά , τ υ λ ίχ θ η κ ε σ τ ις φ λ ό γ ε ς κα ι α φ ο ύ ε γ κ α τ α λ ε ίφ θ η κ ε , α υ το β υ θ ίσ τη κ ε (5-6-1942).

Μ Ε Γ Α Λ Ε Σ Μ Α Χ Ε Σ

Curtiss P -40C , Αεροπορία Σ τρ α το ύ , α ερο δρό μιο Μ π έλοουζ, Δ ε κ έμ β ρ ιο ς 1941. Είναι βαμμένο μ ε blive brab σ τις πάνω επ ιφ ά νειες και ο υ δ έτερ ο γκρι σ τις κάτω . Φ έρ ει εθνό σ η μ α σ τις π λευ ρ ές τη ς α τρ ά κ το υ , πάνω από την α ρ ισ τερ ή και κάτω από τη δ εξ ιά π τέρ υ γα . Κάτω από την α ρ ισ τερ ή π τέρ υγα φ έρ ε ι επ ιγραφ ή U -S A R M Y μ ε μαύρα γρ ά μμα τα . Ο α ρ ιθμ ό ς 3 3 7 το υ α ερο σ κά φ ους είναι γραμμένος μ ε λ ευ κ ά γράμματα .

© RICHARD J. CARUANA

Aichi Type 99 D3A1 M o del 11 V a l, τη ς 1ης Μ ο ίρ ας Α εροπλανοφόρω ν, επ ί του αερο π λανοφ όρ ου "Akagi". Ολο το α ερ ο σ κά φ ο ς είναι βαμμένο μ ε α νοκτό γκρι, ενώ β α θύ κόκκινο χρώ μα έχουν τα H inom aru σ τις έ ξ ι κλα σ ικές θ έ σ ε ις . Το κάλυμμα του

κ ινητήρα και το εμ π ρόσ θιο άνω τμ ήμα του ρόγχο υς είναι μαύρα.

ον, έ τρ ε φ ε πάντα τη ν ελπίδα ό τι με μία νέα προ­σπάθεια πιθανώς να ανακάλυπτε και να κ α τέ ­σ τρ εφ ε και τα αμερ ικανικά αεροπλανοφόρα. Ο Ναγκούμο όμως ε ίχε τη ν άποψη ό τι με τη ν κατα­στροφή τω ν θω ρηκτώ ν ο στόχος τη ς επ ιχείρησης είχε εκπ ληρω θεί και δ εν υπήρχε λόγος να δ ιακιν­δ υνεύσ ει τη ν παραμονή του στόλου το υ σε ε ­χθρ ικά ύδατα. Στη 13.30 έδωσε τη διαταγή να αρ­χίσει ο πλους τη ς επ ισ τροφής παρά τις έν το ν ες δ ιαμαρτυρ ίες του Φουσίντα.

Μ ετά τη ν επιδρομή οι Αμερ ικανοί δ ιεξήγα γαν μία σ υγκεχυμένη και άκαρπη έρευνα με σκοπό να ανακαλύψουν τα ίχνη τη ς ιαπωνικής αρμάδας που ευθ υνό τα ν για τη ν επίθεση. Το αεροπλανο­φόρο «Enterprise» έλα β ε τη ν εντολή να αναζητή­σει το ν εχθ ρ ό νότια, επειδή θ εω ρ ή θ η κε ότι ε κ ε ί­νος θα αποσυρόταν προς τα νησιά Μάρσαλ. Το α­μερ ικανικό αεροπλανοφόρο απονήωσε 18 τορ- πιλλοπλάνα, τέσσ ερα βομβαρδιστικά και έ ξ ι κα­

ταδ ιω κτικά για να ερευνήσ ουν τη ν περιοχή, αλλά φυσικά δ εν σ τά θηκε τυχερ ό . Α ντίθετα , οι π ιλότοι το υ έπεσαν θ ύμα τα τη ς σύγχυσης και το υ πανι­κού που είχε προκαλέσει το σοκ το υ αιφνιδια­σμού στο Π ερλ Χάρμπορ. Τα καταδιω κτικά F4F προτίμησαν να μη επ ισ τρέφ ουν στο «Enterprise» αλλά να προσγειω θούν στο Φορντ. Ο φ όβος μιας νέας επ ιδρομής όμως προκάλεσε Α μερ ικανούς να ύ τες να ανοίξουν πυρ ενα ντίο ν τω ν φιλιών α ε­ροσκαφών, καταρρ ίπ τοντας τέσσ ερα από αυτά και σ κοτώ νοντας τρ ε ις χειρ ισ τές.

Σ την πόλη τη ς Χονολουλού, σε απόσταση 12 km από το ν π ολεμικό ναύσταθμο, η είδηση τη ς ε ­π ιδρομής κατά το υ Π ερλ Χάρμπορ άργησε να γ ί­νει π ισ τευτή από το υς κατοίκους. Οι σ τήλες κα­πνού και ο υπόκωφος θόρ υβο ς των εκρή ξεω ν δ εν το υ ς κίνησαν στην αρχή τη ν π εριέργεια, καθώς ή ­τα ν συνηθισμένοι από τις ασκήσεις με πραγματι­κά πυρά που πραγματοποιούσε συχνά ο Στόλος

«S o ryu»: Η κ α τα σ κ ε υ ή το υ α ερ ο π λ α ν ο φ ό ρ ο υ «Soryu»

ξ ε κ ίν η σ ε σ τ ις 20-11-1934 ως μ έρ ο ς το υ ια π ω ν ικο ύ

Σ υ μ π λη ρ ω μ α τικο ύ Π ρ ο γρ ά μ μ α το ς 1931-32 κα ι

κ α θ ε λ κ ύ σ τ η κ ε σ τ ις 23-12-1935.Το «Soryu» α π ο τέ λ ε σ ε το

π ρ ό τυ π ο α ερ ο π λ α ν ο φ ό ρ ο γ ια ό λ α σ χ εδ ό ν τα υπ όλο ιπ α , τα

ο π ο ία ν α υ π η γ ή θ η κ α ν α ρ γ ό τερ α . Σ τη ναυ μ αχ ία το υ

Μ ίν τγ ο υ ε ι δ έ χ θ η κ ε τ ρ ε ις β ό μ β ες κ α ι τ υ λ ίχ θ η κ ε σ τ ις

φ λ ό γ ε ς . Ο τα ν η φ ω τιά έ φ θ α σ ε σ τ ις δ ε ξ α μ ε ν έ ς καυ σ ίμ ω ν τω ν

α ερ ο σ κ α φ ώ ν , α ν α τ ιν ά χ θ η κ ε κ α ι σ τη σ υ ν έ χ ε ια β υ θ ίσ τη κ ε

(4-6-1942).

Μ Ε Γ Α Λ Ε Σ Μ Α Χ Ε Σ

του Ειρηνικού και η Αεροπορία. Η αίσθηση του π ολέμου έγινε άμεσα αντιληπτή στις 08.05, ό ταν στην πόλη σημειώ θηκε η πρώτη από τις 40 συνο­λικά εκρ ή ξε ις που έμ ελλ ε να προκαλέσουν ε κ τ ε ­τα μ ένες ζημιές σε α ρ κ ε τές συνοικίες. Το τραγικό ή τα ν πως οι Ιάπωνες δ εν ενδ ια φ έρθ ηκα ν καθό­λου να βομβαρδίσουν τη Χονολουλού. Τα βλήμα­τα που έπεσαν στα σπίτια τη ς προέρχονταν όλα από αμερικανικά αντιαεροπ ορικά πυρομαχικά τω ν οποίων οι χειρ ισ τές δ εν είχαν το ν χρόνο να

θαργό τους . Οι εφ η μ ερ ίδ ες ω ρύονταν καταφερό- μ ενες ενα ντίο ν τω ν «κίτρινων μπάσταρδων». Πολλοί όμως ή τα ν εκείνο ι που επισήμαναν από τη ν αρχή ό τι οι Ιάπωνες κέρδισαν μία η μ ιτελή νί­κη, με μικρή πρακτική σπουδαιότητα. Ακόμα και ο ίδιος ο Γιαμαμότο έ δ ε ιξ ε σ υγκροτημένο ενθ ο υ ­σιασμό για τη νίκη και δ εν σ υμμερίσ τηκε τη ν υ­περβολική αισ ιοδοξία τω ν συμπατριωτών του, λ έ ­γοντα ς απλά ό τι το μόνο που είχαν κα τα φ έρ ε ι ή­τα ν «να ξυπνήσουν έναν κοιμισμένο γίγαντα».

Οι Ιάπωνες π ιλότοι απέτυχαν να σ τείλουν έ ­στω και μία σφαίρα ενα ντίον των δεξα μενώ ν πε­τρ ελα ίου που βρίσκονταν στο λιμάνι, όπου υπήρ­χαν 4.500.000 βαρέλια καυσίμων. Αν είχαν την πρόνοια να καταστρέψ ουν αυτά τα απ οθέματα, ο Στόλος του Ειρηνικού θα καταδικαζόταν σε πλή­ρη ακινησία για α ρ κ ε τές εβδομά δες. Ηταν αυ τές ακριβώς οι π οσ ότητες π ετρελα ίου που βοήθη ­σαν αργότερα το υ ς Α μερ ικανούς να δ ιεξαγάγουν τη ν επιδρομή τω ν αεροσκαφώ ν το υ Ν του λ ίτλ κα­τά του Τόκυο και τ ις αεροναυμαχίες τη ς θάλασ ­σας των Κοραλλιών και του Μ ίντγουέι. Επιπλέον, οι Ιάπωνες άφησαν σχεδόν ανέπαφες τις εγκα τα ­στάσεις επισκευών, δ ίνοντας στον αντίπαλό το υς τη δ υ να τό τη τα να αποκαθιστά τις ζημ ιές των πλοίων του με ικανοποιητική τα χύ τητα . Το σφάλ­μα αυτό θα το πλήρωνε πολύ ακριβά το Αυτοκρα- το ρ ικό Ναυτικό έπ ειτα από έ ξ ι μήνες. Ε κτός από τα πολεμικά «Arizona», «Utah» και «Oklahoma», όλα τα άλλα αμερ ικανικά πλοία που κτυπ ήθηκαν επ ρόκειτο να π λεύσουν εκ νέου στο μέλλον έχο­ν τα ς υποστεί μ ικρές ή μ εγα λύ τερ ες επ ισκευές Κατά ειρω νεία τη ς τύ χ η ς όμως, η απώλεια των θω ρηκτώ ν υποχρέωσε το Α μερ ικανικό Ναυτικό να τροποποιήσει τα παρωχημένα δόγματά του και να βασιστεί στο ε ξή ς στα αεροπλανοφόρα του, υ ιο θετώ ντα ς έτσ ι μία οργάνωση που θα του απ έφ ερε τη ν τελ ικ ή νίκη.

Ασχετα με το επιχειρησιακό απ οτέλεσμα τη ς επ ιδρομής, στο σ τρατηγικό πεδίο οι Ιάπωνες ε ί­χαν περάσει π λέον το ν δικό το υς Ρουβίκωνα. Το μ εσ ημέρ ι τη ς 8ης Δ εκεμ βρ ίου 1941, μία φάλαγγα από δ έκα μαύρες λ ιμουζίνες ε ισ ήλθε από τη νό­τια είσοδο του Καπιτωλίου. Μία από α υ τές μ ε τέ ­φ ερ ε εκ ε ί το ν π ρόεδρο Ρούζβελτ, ο οποίος εξήλ- θ ε υποβασταζόμενος από το ν γιο του, Τζέημς Ρούζβελτ, έφ εδ ρ ο λοχαγό των Πεζοναυτών. Η αί­θουσα τη ς Βουλής τω ν Αντιπροσώπων ήταν κα­τά μεσ τη όχι μόνο από μέλη το υ Κογκρέσου αλλά και από α ξιω ματούχους του Ανώτατου Δ ικαστηρί­ου, άλλους επίσημους π ροσκεκλημένους και δ ε ­κάδες απλούς π ολίτες. Ηταν 12.29 ό ταν στον πρόεδρο Ρ ούζβελτ παραχω ρήθηκε το βήμα του Κογκρέσου έπ ειτα από μία σύντομη εισήγηση του γερουσιαστή Σαμ Ρέημπερν. Ο π ρόεδρος έ ­λαβε θέση για τη ν ομιλία του μέσα σε θ ύ ελλα χει­ροκροτημάτω ν. Ηταν ίσως η πρώτη φορά στα εν ­νέα χρόνια τη ς μέχρι τό τ ε θ η τε ία ς του που οι Ρε- πουμπλικανοί έδε ιχνα ν μια τόσο ένθ ερ μ η υπο­στήρ ιξη προς το πρόσωπό του κατά τη διάρκεια ομιλίας του στην Ο λομέλεια του Κογκρέσου. Αυ­τή τη φορά ή ταν με το μ έρος του, συμβολίζοντας έτσ ι με τη στάση το υ ς τη ν αρραγή ενό τη τα το υ α­μερ ικανικού έθ νο υ ς απέναντι σ την ιταμή πρό­κληση. Ο Ρούζβελτ άρχισε τη ν ομιλία το υ με τον π λέον σοβαρό και επίσημο τόνο που επέβαλλαν οι περιστάσεις: «Χθες, 7 Δ εκεμ βρ ίου 1941 - μία η ­μέρα που θα καταγραφ εί στην Ιστορία ως ημέρα τη ς ατιμ ίας - οι ΗΠΑ δ έχθηκα ν ξαφ νική και ε-

Η πρώ τη αμερικανική εφ η μ ερ ίδ α που ανακοίνωσε την είδη σ η τη ς ιαπωνικής επ ίθ εσ η ς στο Π ερλ Χάρμπορ ή τα ν η «Honolulu S ta r Bulletin» τη ς οποίας τα π ιεστήρ ια βρίσκονταν σε απόσταση μόλις 10 km από το λιμάνι του Οάχου. Η σ υγκεκρ ιμένη εφ η μ ερ ίδ α κανονικά δεν κυκλοφ ορ ούσ ε κυριακάτικο φύλλο, αλλά ο εκ δ ό τη ς τη ς , Ρ ά ιλ ε ϊ Α λεν, κ α τό ρ θ ω σ ε να κ ινητοπ οιήσει όλο το προσωπικό του και να τυπώσει τέσ σ ερ α έκ τα κ τα π α ρ α ρ τή μα τα μέσ α σε ένα 24ω ρο!

SAN FRANCISCO, Bee. T.-Pres- ident RMseveit announced this morning that Japanese pianes had

I ! attacked Manila and Pearl Harbor.WARHIM DIMES IT JIPMKSE PLANESSIX KNOWN 0E*B, 21 INJURED, AT

ρυθμίσουν σωστά το υς π υροκροτη­τές . Με το ν τρόπο αυτόν η πρω τεύ­ουσα τη ς Χαβάης υπέστη έναν ι­διότυπο «φιλικό» βομβαρδισμό σε ολόκληρη τη ν έκτασή της, με τις σ οβα ρότερ ες ζημιές να επι­κεντρώ νοντα ι κυρίως κοντά στην παραλία και το ν σ ιδηρο­δρομικό σταθμό.

Οι φ ή μ ες για άμεση από­βαση τω ν Ιαπώνων στο Οά­χου οργίασαν. Οι κάτοικοι φ οβήθηκαν ό τι το υδραγω­

γείο τη ς Χονολουλού είχε μολυν- θ ε ί από π ράκτορες του εχθρού. Κάποιοι έ ­

λεγαν ό τι 40 ιαπωνικά μεταγω γικά είχαν θ εα θ ε ί στα ανοικτά του Μπάρμπερς Πόιντ. Αντιδρώντας στην ιαπωνική επίθεση, οι αμερ ικανικές στρατιω­τ ικ ές αρχές έθεσαν αμέσως υπό περιορισμό στη Χαβάη 360 κατοίκους ιαπωνικής εθ ν ικό τη τα ς , 98 Γερμανούς και 14 Ιταλούς. Σε όλες τ ις πόλεις επι­βλή θηκε συσκότιση και α ρ κετές ο ικογένε ιες στρατιωτικών μ ετα φ έρ θη κα ν υποχρεωτικά πίσω στις ΗΠΑ. Για να περιορίσουν το ξέσπασμα και τη διάδοση επιδημιών τύφου, δ ιφ θερ ίτιδ α ς και πα- νώλης, οι αρχές προέβησαν σε άμεσο εμβολιασμό350.000 κατοίκων. Ο Σ τρ α τός έσκαψε ορύγματα συνολικού μήκους 15 km και οι άλλοτε παραδεισέ- ν ιες παραλίες γέμισαν με πολυβολεία, θ έσ εις πυ­ροβόλων, νάρκες και συρματοπλέγματα.

Ο ΓΙΓΑΝΤΑΣ ΞΥΠΝΑΤο αιφνιδιαστικό κτύπημα σε βάρος του Περλ

Χάρμπορ ξύπνησε απότομα τις ΗΠΑ από το ν λή-

Μ Ε Γ Α Λ Ε Σ Μ Α Χ Ε Σ

Α μερ ικα νο ί σ τρ α τιώ τες βάλλουν μ ε το υ φ έκ ια Springfield και πολυβόλα των 0,50 in εναντίον των ιαπωνικών αεροπλάνων. Α μέσω ς μ ε τά τη ν επ ίθεσ η , οργίασαν οι φ ή μ ες για απόβαση των Ιαπώνων στη Χαβάη.

σ κεμμ ένη επίθεση από να υτικές και αεροπορι­κές δυνάμεις τη ς Ιαπωνικής Αυτοκρατορίας...» .

Η ομιλία δ ιήρκεσ ε μόλις έ ξ ι λεπτά. Οι βό μβ ες που έπ ληξαν το Π ερλ Χάρμπορ είχαν για τις ΗΠΑ ένα απ ίστευτα ενω τικό αποτέλεσμα. Σύσσωμη η πολιτική ηγεσία τά χθ η κε στο πλευρό το υ π ροέ­δρου, επ ικροτώ ντας το ν λόγο του. 0 αμερ ικανι­κός λαός, που β ρ έθ η κ ε ξαφ νικά από απλός παρα­τη ρ η τή ς του πολέμου που δ ιεξα γό τα ν στη μακρι­νή Ευρώπη σε άμεσα εμπ λεκό μενο θ ύμα στρα­τιω τικής βίας, αντέδρασ ε με θαυμαστή ομοψυχία και ατσάλινη αποφασιστικότητα. Στη Γερουσία, η απόφαση για τη ν κήρυξη πολέμου κατά τη ς Ιαπω­νίας ψ ηφ ίσ τηκε στη 13.00 τη ς 8ης Δ εκεμβρ ίου και από το υ ς 81 π αρόντες. Σ το Κογκρέσο πέρασε με ψ ήφ ους 388 υπέρ και μίας κατά, 10 λεπ τά αρ­γότερα . Η μόνη αρνητική ψ ήφος α νήκε στην ηλι­κιω μένη αντιπρόσωπο τη ς Μ οντάνα, Ζ α νέτ Ράν- κιν, η οποία ε ίχε ψηφίσει επίσης κατά τη ς κήρυ­ξη ς π ολέμου εκ μ έρους τω ν ΗΠΑ το 1917. Επρό- κε ιτο για τη ν εξα ίρεση που επ ιβεβαίω νε το ν κα­νόνα. Ο λες οι η γ ε τ ικ ές μορ φ ές μ ετα ξύ τω ν πολι­τικώ ν που υποστήριζαν τη στάση του απομονωτισμού, όπως ο Χούβερ, ο Λ ίντμπ εργκ, ο Λάντον, ο Λιούις, ο Ο υήλερ, έθεσ α ν με μιας τον εα υτό το υ ς στο πλευρό του Ρούζβελτ.

Σ τους 44 μήνες το υ πολέμου που ακολούθη ­σε, το Α μερ ικανικό Ναυτικό θα είχε τη ν ευκαιρία να εκδ ικ η θ ε ί σκληρά το υ ς Ιάπωνες επ ιδρομείς. Ολα τα αεροπλανοφόρα, τα θω ρηκτά , τα κατα­δρομικά, τα αντιτορπ ιλλικά και τα π ετρ ελα ιο φ ό ­ρα το υ Ναγκούμο που έλαβαν μ έρ ος σ την επ ιχεί­ρηση προσβολής το υ Π ερλ Χάρμπορ (με τη ν ε ξα ί­ρεση ενό ς τά νκερ ) θα κα τέληγα ν σ τον π υθμένα το υ Ειρηνικού μέχρ ι το ν Αύγουστο το υ 1945. Τα αεροπλανοφόρα «Kaga», «Akagi» «Soryu» και «Hiryu» έμ ελ λ ε να είναι τα πρώτα που θα υφίστα- ν το τη ν κο φ τερ ή αμερικανική λεπ ίδα τη ς τιμω ­ρίας, κατά τη ν αεροναυμαχία του Μ ιντγουέι το ν Ιούνιο του 1942. Το «Shokaku» και το «Zuikaku» ε- πέζησαν περισσότερο, μέχρι το ν Ιούνιο και το ν Οκτώβριο το υ 1944 αντίστοιχα. Τα θω ρηκτά «Hiei» και «Kirishima» χάθηκαν κατά τις αλυσιδω­τέ ς ναυμαχίες του Γκουανταλκανάλ το ν Ν οέμ ­βριο το υ 1942, ενώ τα καταδρομικά «Abukuma» και «Chikuma» έπεσαν θ ύμα τα τω ν αμερικανικώ ν αεροσκαφώ ν στην επική αεροναυμαχία του Λέυ- τ ε το ν Ο κτώ βριο του 1944. Στο καταδρομικό «Tone» επ ιφ υλάχθηκε μία τύχη παρόμοια με ε κ ε ί­νη που είχαν τα αμερ ικανικά θω ρηκτά στο Π ερλ Χάρμπορ. Αμερ ικανικά αεροσκάφη το ανακάλυ­ψαν α γκυροβολημένο στον μεγάλο ιαπωνικό ναύ­

σταθμο του Κούρε το ν Ιούλιο του 1945 και το κα­τέσ τρεψ α ν ολοσχερώς. Ως επιστέγασμα α υτής τη ς ρεβάνς, το επισκευασμένο θ ω ρηκτό «West Virginia» ή ταν ανάμεσα στα αμερ ικανικά πλοία που έρ ιξα ν π ερήφανα τη ν άγκυρά το υ ς στον όρ­μο του Τόκυο στις 2 Σεπ τεμβρ ίου 1945, για να δ ε ­χθ ο ύ ν τη ν παράδοση τω ν Ιαπώνων σ τρα τοκρα­τών. Ο μακρύς και α ιματηρός π όλεμος στον Ειρη­νικό δ ιε ξή χθη από το υ ς Α μερ ικανούς με αλύγι­στο πείσμα ως τη ν τελ ικ ή ολοκληρω τική νίκη και με σ ύνθημα τη ν κραυγή « θ υ μ η θ ε ίτε το Περλ Χάρμπορ!».

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ(1) F. B orch: GUILTY AS CHARGED?, M ilita ry H istory Q uarterly , W inter 2001.(2) D. Boyle: WORLD WAR II: A PHOTOGRAPHIC HISTORY, B arnes & Noble, 1998.(3) THE CARRIER WAR, Tim e-Life Books, 1982.

Ο 32ος π ρόεδρος των ΗΠΑ, Φ ραγκλίνος Ν τελάνο Ρ ο ύ ζβ ελτ, εκφ ω νεί τον π ερίφ ημο λόγο του ενώπιον τη ς ο λ ο μ έλεια ς του Κ ογκρ έσ ου σ τις 8

(4) R. Cartier: Η ΙΣΤΟ ΡΙΑ ΤΟΥ ΔΕΥΤΕΡΟΥ Π Α ΓΚ Ο ΣΜ ΙΟ Υ Π Ο Λ ΕΜ Ο Υ, Ε κδόσεις Πάπυρος,1964.(5) D. Evans & M .P ea ttie : KAIG UN : STRATEGY, TACTICS AND TECHNOLOGY IN THE IMPERIAL JAPANESE NAVY 1887-1941, N aval Ins titu te Press, 1997.(6) W. Hughes: FLEET TACTICS AND COASTAL COMBAT, N aval Ins titu te Press, 2000.(7) JAPAN ATTACKS, Trident Press International, 2000.(8) P. Kaplan: FIGHTER PILOT, B arnes & Noble, 1999.(9) L. K im m ett & M . Regis: THE ATTACK O N PEARL HARBOR, Navigator, 1999.(10) s ir B . Li del I H art: Η ΙΣΤΟ ΡΙΑ TOY B 1 Π Α ΓΚ Ο Σ Μ ΙΟ Υ Π Ο Λ ΕΜ Ο Υ, Εκδόσεις Καραβία , 1971.(11) W.Lord: DAY O F INFAMY, W ordsworth, 1998.(12) G.Prange: AT DAWN WE SLEPT, Penguin, 2001.(13) J.Rearden: KOGA 'S ZERO , P ictorial H istories, 1999.(14) D .Sm urthw aite: THE PACIFIC WAR ATLAS, Facts on File, 1995.(15) THE RISING SUN, Tim e-Life Books, 1999.

Δ εκ εμ β ρ ίο υ 1941, όπου ζη τά την κήρυξη π ολέμου κατά τη ς Ιαπωνίας. Ε π ρόκειτο για μια σ τιγμή έν το νη ς σ υνα ισ θημ ατικής φ όρ τισ ης. Οπως ήταν φ υσικό, η πρόταση υ π ερψ ηφ ίσ τη κε μ ε σ υντριπ τική πλειοψ ηφία .

Μ Ε Γ Α Λ Ε Σ Μ Α Χ Ε Σ

Μ Ε Γ Α Λ Ε Σ Μ Α Χ Ε Σ

Eva M itsub ish i Α 6Μ 2 Zero-Sen που α νήκει σ την C onfed erate A ir Force, μια ομάδα που δ ια τη ρ ε ί σε π τη τικ ή ικ α ν ό τη τα πολλά αερο σ κά φ η του Β 'Π Π ,

επάνω από το θ ω ρ η κ τά USS "Texas" στο Χιούστον. Ο π ιλότος Τζων Κέλυ είναι στο π ιλοτήριο ενός από τα τρ ία Zero που μπορούν να π ετά ξο υ ν σήμερ α . Το

"ΕΙΙ-102" φ έρ ε ι τα χρ ώ μα τα τη ς 7ης Δ εκ εμ β ρ ίο υ 1941, ότα ν ο α ρ χ ικελ ευ σ τή ς Σαμπ ούρο Σ ακά ι επ ιχειρ ούσ ε από το αεροπ λανοφ όρο "Zuikaku“.

ΣΩΤΗΡΗΣ ΒΟΥΡΛΙΩΤΗΣΕΓΧΡΩ Μ Α ΣΧ Ε Δ ΙΑ ΑΕΡΟ ΣΚΑΦ ΩΝ: RICHARD CARUANA

ΕΓΧΡΩΜ Α ΣΧΕΔΙΑ Π Λ Ο ΙΩ Ν : Γ ΙΑ Ν Ν Η Σ Α Π Ο ΣΤΟ ΛΟ ΓΙΑ Ν Ν Η Σ ΙΣΤΟ Ρ ΙΚ Η ΕΡΕΥΝΑ : Σ Τ Ε Λ ΙΟ Σ Δ Ε Μ Η Ρ Α Σ

ΕΙΚΟ ΝΟΓΡΑΦ ΗΣΗ - Π Α Ρ Ο Υ ΣΙΑ ΣΗ ΣΤΟ Λ Ω Ν ΓΙΑ ΤΗΝ “Σ Ι" : Ν ΙΚ Ο Σ Π Α Ν Ο Σ

ΑΠΟ ΤΟΝ ΜΑΪΟ ΤΟΥ 1940, ΟΤΑΝ Ο ΣΤΟΛΟΣ

ΤΟΥ ΕΙΡΗΝΙΚΟΥ ΜΕΤΑΦΕΡΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΙΣ ΒΑΣΕΙΣ

ΤΗΣ ΚΑΛΙΦΟΡΝΙΑ ΣΤΑ ΝΗΣΙΑ ΧΑΒΑΗ, ΤΟ ΠΕΡΛ

ΧΑΡΜΠΟΡ ΕΓΙΝΕ Η ΚΥΡΙΑ ΑΕΡΟΝΑΥΤΙΚΗ ΒΑΣΗ

ΤΩΝ ΗΠΑ ΣΤΑ ΔΥΤΙΚΑ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ.

Μ Ε Γ Α Λ Ε Σ Μ Α Χ Ε Σ

Μ * -

' ■ V, . " . . .... ... m

μ§ιΙ§'̂ ΒιΛ Λ4 L , - '

gm

Ρ\ : ; : - v ; ;

Ενας σ χηματισμός από Ρ-40Β της 18ης Σμη να ρχίας Δ ίω ξη ς π ετά επάνω από το Ο άχου την

2 β 1η Α υγούσ του 1941. Το Ρ - ■ η 40 ήτα ν μ ία βελτιω μένη

κ α τα σ κ ευ ή του Ρ -36 μ ε έναν κ ινητήρα σε σειρά.

Η ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ

Το 1941, μ ετά τ ις τ ε λ ε υ τ α ίε ς β ελτιώ σ εις και επ εκτά σ εις , οι εγκα τα σ τά σ εις το υ Π ερλ Χάρ­μπορ στο νησί Οάχου ή τα ν εντυπ ω σ ιακές. Μ ε­τα ξύ άλλων υπήρχαν: επ ισκευαστική βάση με δ ε ξα μ ε ν έ ς και α γκυροβόλια που μπορούσαν να δ εχ θ ο ύ ν αεροπ λανοφ όρα, α ερο π ορ ικές βάσεις το υ Σ τρ α το ύ , το υ Ν αυτικού και τω ν Π εζοναυ­τών, βάση υποβρυχίων, δύο α ν εξά ρ τη το ι χώροι δ εξα μ ενώ ν καυσίμων, α π ο θ ή κες εφοδιασ μού, να υτικό νοσ οκομείο 1.100 κλινών, σ τρατόπ εδα, δύο α π οθ ήκες πυρομαχικών, δύο σ τα θμο ί α-

Το α ερο σ κά φ ος τη ς φ ω τογρα φ ία ς ή τα ν ένα από τα N akajim a Β 5Ν 2 τη ς 2ης Μ ο ίρ ας Αεροπλανοφόρω ν

και επ ιχειρ ούσ ε από το αεροπ λανοφ όρο "Hiryu". όπως δ ε ίχ νε ι ο κω δικός το υ «Β ΙΙ-307'». Δ ια κ ρ ίν ετα ι

η βόμβα 800 kg που φ έρ ει.

σ υρμάτου, α γκυρ οβό λιο για αερόπλοια, σ ιδηρο­δρομική γραμμή και ένα ς σύγχρονος α υ το κ ινη ­τό δ ρ ο μ ο ς μ ή κο υ ς 16 km ως τη Χονολουλού. Τον Δ εκέμ β ρ ιο το υ 1941 οι σ τρα τιω τικ ές εγκα τα σ τά ­σεις του νησ ιού Οάχου φ ιλοξενούσ α ν 9 θω ρη­κτά, 3 αεροπ λανοφ όρα, 12 βαριά καταδρομ ικά , 9 ελα φ ρά καταδρομ ικά , 67 α ντιτορπ ιλλ ικό , 27 υ­ποβρύχια, δ εκ ά δ ες μ ικρ ό τερ α σκάφη, δύο μ ε ­ραρχ ίες πεζικού και μ ικ ρ ό τερ ες μ ονά δες με43.000 ά νδρες , 1.017 α ντιαεροπ ορικά πυροβόλα σ την ξη ρά και επί τω ν πλοίων και 394 αεροσ κά­φη από τα οποία 152 ή τα ν καταδιω κτικά .

Οι δ υνά μεις α υ τές υπάγονταν δ ιο ικη τικά σ τους δύο κλάδους τω ν Ενόπλων Δυνάμεω ν, το ν Σ τρ α τό και το Ν αυτικό, με α ντίσ το ιχου ς δι­ο ικ η τές το ν α ν τισ τρά τηγο Ο υώ λτερ Σ ο ρτ και το ν ναύαρχο Χάσμπαντ Κίμελ.

Ο α ντισ τρ ά τη γο ς Σ ορτ ε ίχε π ροα χθεί στις 8 Φ εβρουάριου 1941, ό τα ν α νέλα β ε τη διοίκηση τη ς Π ερ ιφ έρ εια ς Χαβάης (Hawaian Department) η οποία π ερ ιελά μβ α νε τη ν ομώ νυμη Π ερ ιφ έρ εια (Territory of Hawai, η Χαβάη δ εν ή τα ν ακόμα πολι­τε ία τω ν ΗΠΑ) και τ ις βάσεις σ την Γκουάμ, στη Μ ίν τγο υ έι κ.ά. Ταυτόχρονα α νέλα β ε τη Σ τρα τιω ­τική Δ ιοίκηση Χαβάης (Hawaian Army Command) τη ν τα κ τική δ ιοίκηση σ την οποία υπάγονταν οι

Ενα από τα A ichi D3A1 M o d e l 11 (ή Type 99), α ρ γ ό τερ α γνω στά ως Val,

που έλαβα ν μ έρ ο ς στο Π ερλ Χάρμπορ, είνα ι α υ τό της

φ ω τογρα φ ία ς, σε εκ π α ιδ ευ τική πτήση το καλοκα ίρ ι του 1941. Σ τη ν

π τέρ υ γα φ έρ ε ι κ ινημα τογρα φ ική μηχανή κα ι εμπ ρός από το

π ιλοτήριο ξεχ ω ρ ίζε ι το σκοπ ευτικό . Το σκούρο χρώ μα του καλύμμα τος

του κ ινητήρα εμ π ο δ ίζε ι την αντανάκλαση του ήλιου . Σύμφω να

μ ε τον κωδικό το υ «ΑΙ-208», επ ρ ό κειτο για ένα α ερο σ κά φ ος του "Akagi". Ω ς τον Α ύγουσ το το υ 1942,

ό τα ν η παραγω γή π έρασ ε στο μ ο ντέλο D3A2 M o d e l 22, είχαν

κ α τα σ κ ε υ α σ τε ί 478 αερο σ κά φ η .

Μ Ε Γ Α Λ Ε Σ Μ Α Χ Ε Σ

:ία σ α ίες δ υνά μεις που είχαν τη βάση το υ ς σ την “ ερ ιφ έρεια . Αρχικά, η κύρια μονάδα του π εζι­κού στη Χαβάη ή τα ν μια δύναμη 13.000 ανδρών, ονομαζόμενη «Μ εραρχία τη ς Χαβάης». Η Με- οαρχία διασπάσθηκε και οι ά νδρ ες τη ς α π οτέλε- οαν το ν πυρήνα για τη ν 24η και τη ν 25η Μ εραρ- <ία Π εζικού, οι οπ ο ίες επάνδρω σαν τα α μ υντικά εργα στα νησιά τη ς Χαβάης. Στη Σ τρα τιω τική Δ ι­οίκηση Χαβάης α νήκε η Δ ιοίκηση Επάκτιου Πυ­ροβολικού το υ υποστράτηγου Μ π έργκεν , με -υ ρ ο β ό λ α διαφόρω ν δ ια μ ετρ η μ ά τω ν ε γ κ α τε ­σ τημένα στις α κ τές και η μ ι-α υ το κ ινο ύ μενα συ­ντά γμα τα α ντια ερ οπ ορικού π υροβολικού για τη ν άμυνα τω ν εγκαταστάσεω ν. Οπως κά θε σ τρα τιω τικός σχηματισμός, η Σ τρα τιω τική Δ ιοί­κηση Χαβάης δ ιέ θ ε τ ε τμ ή μ α τα προσωπικού, πληροφοριώ ν, επ ιχειρήσ εω ν/εκπ αίδευσ ης, ε φ ο ­διασμού και διαβιβάσεων.

Επικεφαλής τω ν αεροπορικώ ν μονάδω ν του Σ τρα το ύ και τω ν μονάδω ν υπ οσ τήρ ιξης τω ν α ε ­ροδρομίω ν ή τα ν ο υπ οσ τράτηγος Φ ρ έντερ ικ Μ άρτιν, η δ ιοίκηση το υ οποίου υπαγόταν στη Δ ι­οίκηση Π ερ ιφ έρ εια ς Χαβάης. Στη δ ιάθεσ ή του ε ίχε μ ο ίρ ες δίω ξης, βομβαρδισμού, αναγνώ ρι­σης, μεταφ ορώ ν, ένα τμ ήμ α πληροφοριώ ν και ένα τμ ή μ α διαβιβάσεων. Η αεροπ ορική δύναμη το υ Σ τρ α το ύ που σ τά θ μ ευ ε στα τρ ία α ερ ο δ ρ ό ­μια το υ νησ ιού Οάχου (Χ ουήλερ , Χίκαμ, Μ πέλο- ους), δ ια τηρού σ ε τη ν οργάνωση τη ς Α εροπ ο­ρίας Σ τρ α το ύ τη ς ενδοχώ ρας με τρ ε ις α ν εξά ρ ­τη τ ε ς τα κ τ ικ έ ς δ ιο ικήσεις: δ ίω ξης (με καταδιω ­κτικά αεροσκάφη), σ τρα τηγ ικού βομβαρδισμού (με μέσα και βαρέα βομβαρδιστικά ) και αεροπ ο­

ρ ικής (τα κτική ς ) υπ οσ τήρ ιξης (με αναγνω ριστι­κά και ελαφ ρά βομβαρδιστικά). Σύμφω να με δόγμα τη ς εποχής, η αναγνώριση α π οτελούσ ε μ έρ ος τη ς τα κ τ ικ ή ς υπ οσ τήρ ιξης το υ Σ τρ α τού , ωστόσο μία μοίρα αναγνώ ρισης ή τα ν αποσπα­σ μένη σε κά θ ε σμηναρχία βομβαρδισμού.

Τον Φ εβρουάριο το υ 1941 ο ναύαρχος Κ ίμελ έφ θ α σ ε στο Π ερλ Χάρμπορ για να αναλάβει τη δ ιοίκηση το υ Σ τόλο υ το υ Ε ιρηνικού (Commander in Chief Pacific - CINCPAC), π α ρα μερ ίζοντα ς 32 αρ-

Eva P-36A H aw k στο Bellows Fie ld το 1940. Η δ ιαφ ορά του

από το νεώ τερ ο P -36C ή τα ν ο μ ικ ρ ό τερ ο ς κ ινητήρα ς P ra tt &

W hitney R-1830-13 των 1.050 hp και ο οπλισμός το υ που

π ερ ιο ρ ιζό τα ν σε δύο πολυβόλα (ένα 12,7 mm και ένα 7,62 mm)

επάνω από το ν κ ινητήρα , όπως φ α ίν ετα ι σ τη φ ω τογραφ ία .

ΧΕΡΣΑΙΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΗΠΑ (7 ΔΕΚ. 1941)

Στρατόπεδο Σκόφιλντ 24η Μεραρχία Πεζικού 19ο Σύνταγμα Πεζικού 21ο Σύνταγμα Πεζικού

25η Μεραρχία Πεζικού

Μονάδες Εθνοφρουράς

27ο Σύνταγμα Πεζικού 35ο Σύνταγμα Πεζικού298ο Σύνταγμα Πεζικού Εθνοφρουράς Χαβάης 299ο Σύνταγμα Πεζικού Εθνοφρουράς Χαβάης

Μονάδες Πυροβολικού 11 η Μοίρα Πεδινού Πυροβολικού | 90ή Μοίρα Πεδινού Πυροβολικού

(Ρυμουλκούμενα οβιδοβόλα των 155mm) 13η Μοίρα Πεδινού Πυροβολικού 52η Μοίρα Πεδινού Πυροβολικού 63η Μοίρα Πεδινού Πυροβολικού (Ρυμουλκούμενα οβιδοβόλα των 105 mm)

Φορτ Σάφτερ Αμυνα Λιμένος Χονολουλού 15ο Σύνταγμα Επάκτιου Πυροβολικού 16ο Σύνταγμα Επάκτιου Πυροβολικού

8η Μοίρα Πεδινού Πυροβολικού 89η Μοίρα Πεδινού Πυροβολικού (Ρυμουλκούμενα οβιδοβόλα των 105 mm)

Αντιαεροπορικό Πυροβολικό 53η Ταξιαρχία Επάκτιου Πυροβολικού (ΑΙΑ) I 64ο Σύνταγμα Επάκτιου Πυροβολικού (Α/Α) 97ο Σύνταγμα Επάκτιου Πυροβολικού (Α/Α) 98ο Σύνταγμα Επάκτιου Πυροβολικού (Α/Α) 251ο Σύνταγμα Επάκτιου Πυροβολικού (Α/Α) Εθνοφρουράς Καλιφόρνια (ημικινητά πυροβόλα)

Φορτ Ντε Ράσυ Ανεξάρτητη Ταξιαρχία Επάκτιου ΠυροβολικούΝησί Οάχου 64η Πυροβολαρχία Πεδινού Πυροβολικού (με Ρυμουλκούμενα οβιδοβόλα των 105 mm)Αλλες μονάδες 34ο Σύνταγμα Πεζικού (εν πλω με κατεύθυνση τη Χαβάη)

34ο Σύνταγμα Μηχανικού 3ο Τάγμα Μηχανικού 65ο Τάγμα Μηχανικού804ο Τάγμα Μηχανικού Αεροπορίας Στρατού Λόχος Α, 1 ο Τάγμα Ολμων (χημικού πολέμου)

II Στον πίνακα εμφανίζονται οι μονάδες που βρίσκονταν στην Περιφέρεια της Χαβάης στις 7 Δεκεμβρίου 1941 ανά στρατόπεδο/διοίκηση.

Μ Ε Γ Α Λ Ε Σ Μ Α Χ Ε Σ

Μ Ε Γ Α Λ Ε Σ Μ Α Χ Ε Σ

χα ιό τερ ο υ ς α ξιω μα τικούς . Ε π ρόκειτο για τη σ πουδαιότερη και μ εγα ­λ ύ τερ η δ ιοίκηση το υ Α μερ ικα ν ικού Ν αυτικού , με δ εκ ά δ ες σκάφη που κάλυπταν τις αχανείς εκ τά σ εις μ ετα ξύ τω ν νησιών το υ Ε ιρηνι­κού και τω ν δ υτικώ ν ακτώ ν τω ν ΗΠΑ.

Σε αντισ το ιχ ία με το ν Σ τρ α τό , η διοίκηση το υ Σ τό λου του Ε ιρηνι­κού δ ιέ θ ε τ ε τμ ή μ α τα επιχειρήσεω ν, π ολεμ ικο ύ σχεδιασμού, όπλων, επικοινωνιών, αεροπ ορίας και πληροφοριών. Ο Κ ίμελ οργάνωσε τα π ερ ισ σ ότερα σκάφη επ ιφ ανείας που ε ίχε στη δ ιάθεσή το υ σε τρ ε ις Δ υνάμεις Επιχειρήσεων (Task Force), α ρ ιθ μ η μ έν ες από το 1 ως το 3. Κ αθεμ ία δ ιέ θ ε τ ε ένα αεροπ λανοφ όρο και θω ρηκτά , καταδρομ ικά , α- ν τιτορπ ιλλ ικά , να ρκα λ ιευ τικά κ.ά. Τα υποβρύχια σχημάτισαν τη Δύνα­μη Επιχειρήσεων 7 και τη ν αποστολή συνοδείας τω ν πλοίων μ ετα φ ο ­ρών α νέλα β ε η Δύναμη Επιχειρήσεων 15 με λίγα καταδρομ ικά . Για ε ­π ιχειρησ ιακούς ή εκπ α ιδ ευ τικο ύ ς λόγους τα πλοία μπορούσαν να μ ε ­τα φ ερ θ ο ύ ν δ ιο ικη τικά μ ετα ξύ τω ν δυνάμεω ν επιχειρήσεων. Οσα δεν α π οτελούσ αν μ έλη μίας δύναμης επιχειρήσεω ν, τελο ύ σ α ν υπό τις δ ια τα γές το υ αντίσ το ιχου δ ιο ικη τή Τύπου, όπως ονο μά ζοντα ν οι Δ ιοι­κήσ εις Ο ω ρηκτώ ν, Κ αταδρομικώ ν κλπ.

Ελπ ίζοντας ό τι θ α π ετύ χει σ τεν ό τερ η συνεργασία μ ετα ξύ των χερσαίων, θαλάσσιων και αεροπ ορικώ ν μονάδω ν το υ Ν αυτικού, ο Κί­μ ελ επ έκ τε ιν ε τη ν οργάνωση τω ν δυνάμεω ν επ ιχειρήσεω ν στις χ ερ ­σαίες και α ερ οπ ορ ικές μ ονά δες του Ν αυτικού . Αν και με α υ τή ν τη ν ε ­ν έρ γε ια π έτυ χ ε τη ν ενια ία διοίκηση όλω ν τω ν μονάδω ν το υ Ναυτικού (κά θε δύναμη επ ιχειρήσ εω ν υπαγόταν υπ οχρεω τικά σ τον δ ιο ικητή το υ Σ τόλου το υ Ε ιρηνικού), σ την πράξη δημ ιούργησ ε π ερισσότερα π ροβλήματα. Σ το πλαίσιο τη ς αναδιοργάνω σης, η 14η Ν αυτική Π ερ ι­φ έρ ε ια (14th Naval District) το υ υποναύαρχου Κλωντ Μ πλοχ ονομά­σ θη κε Δύναμη Επιχειρήσεων 4. Σκοπός τη ς ή τα ν «η οργάνωση, ε κ ­παίδευση και ανάπτυξη τω ν ναυτικώ ν βάσεων, τω ν νησιών ώστε να ε- ξασ φ αλισ θεί η άμυνά το υ ς και η δ υ ν α τό τη τα π αροχής α π οτελεσ μα ­τικώ ν υπηρεσιών σ τις μ ονά δες το υ σ τόλου που σ υ μ μ ετέχο υ ν σε επι­χειρήσ εις» . Για τη ν εκπλήρωση το υ έργου τη ς , στη δικα ιοδοσία τη ς ανήκαν ό λ ες οι ν α υ τ ικ ές υπηρεσ ίες και μονά δες που σ τά θ μ ευ α ν στο νησ ί Φ ορντ. Μ ετα ξύ αυτώ ν ή τα ν η 2η Σμηναρχία Α ερο π ορ ική ς Συ­νεργασίας (Patrol Wing 2), τα α εροσκάφ η τη ς οποίας περιπολούσαν κα θη μερ ινά στη θαλάσσια περ ιοχή γύρω από τη Χαβάη. Ωστόσο, η 2η Σμηναρχία απ οτελούσ ε τμ ή μ α τη ς Δ ύναμης Επιχειρήσεων 9, (μαζ. με τη ν 1η Σμηναρχία Α ερο π ο ρ ική ς Συνεργασίας), γ ι ’ α υ τό ή τα ν τα υ ­τό χρο να υπό τ ις ά μ εσ ες δ ια τα γές του ναύαρχου Κ ίμελ. Την ίδια σ τιγ­μή, ο δ ιο ικη τή ς τη ς Δύναμης Επιχειρήσεων 9 υποναύαρχος Πάτρικ Μ π έλιντζερ , ή τα ν δ ιο ικη τή ς τη ς Α ερο π ο ρ ική ς Δύναμης Αμυνας τη ς Ν αυτικής Βάσης (Naval Base Defence Air Force) που ε ίχε έδρ α στο νη ­σί Φ ορντ, χώρο ευ θ ύ ν η ς τη ς 14ης Ν α υτικής Π ερ ιφ έρ εια ς . Είναι φα­νερ ό ό τι α υ τή η διάρθρωση τω ν υπηρεσιών το υ Ν αυτικού προκαλού- σε τουλά χ ισ τον ερω τη μ α τικά ως προς τα κα θ ή κοντα κά θ ε σ χηματι­σμού, δυσ χερ α ίνοντα ς τη συνεργασία τω ν μονάδων.

Από το 1935 ε ίχ ε υπογράφει ένα βασικό έγγρα φ ο που έδ ιν ε τις κ α τευ θ υ ν τή ρ ιες ο δ η γ ίες για τ ις ε υ θ ύ ν ε ς Σ τρα το ύ και Ν αυτικού στη διατύπωση αμυντικώ ν σχεδίων για τα νησιά τη ς Χαβάης. Α υτό ο δή ­γησ ε στο Σχέδ ιο Κ οινής Α μυνας τω ν Π αράκτιω ν Συνόρω ν (Joint Coastal Frontier Defense Plan) που υπέγραψαν οι δύο δ ιο ικ η τές - Π ερ ι­φ έρ εια ς Χαβάης και 14ης Ν αυτικής Π ερ ιφ έρ εια ς . Α κο λού θη σ ε μία τρ ίτη συμφωνία για τη ν αεροπ ορική συνεργασία που προετο ίμασαν οι ομόλογο ι δ ιο ικ η τές Μ άρτιν και Μ π έλ ιντζερ και υπέγραψαν οι προϊ­σ τά μ ενο ί το υ ς Σ ο ρτ και Μπλοχ. Ωστόσο, η κατάσταση έγ ιν ε περισσό­

Σώ μα Π εζοναυτώ ν ΗΠΑ, λο χ ίας 4ου β α θμο ύ , se rg ean t 4th grade, USMC.Κ α τά τη ν π ερ ίο δ ο 1937-1942, ο ι χ α κ ί σ το λ έ ς υ π η ρ εσ ία ς το υ USMC

ε ξ α κ ο λ ο υ θ ο ύ σ α ν να ε κ τ ε λ ο ύ ν χ ρ έ η σ το λώ ν ε κ σ τρ α τε ία ς /μ ά χ η ς . Οι χ ε ιμ ε ρ ιν έ ς απ ό μ ά λ λ ιν ο ύ φ ασ μ α ( f ie ld g re e n M p ä o ivo χ α κ ί) δ ιέ φ ε ρ α ν από τ ις α ν τ ίσ το ιχ ε ς

το υ Σ τρ α το ύ (olive drab/κ α φ έ χ α κ ί). Οι θ ε ρ ιν έ ς (chinos) όμω ς ή τα ν σ χ εδ ό ν ό μ ο ιες , από β α μ β α κ ερ ό ξα ν θ ό χακί ύφ ασ μ α. Το κ ρ ά ν ο ς ε ίν α ι το Μ 1917Α1 μ ε το

έμ β λη μ α το υ USMC, Α ε τό ς /Υ δ ρ ό γ ε ιο ς /Α γ κ υ ρ α , μ ε τα λ λ ικ ό βαμ μ ένο μ αύρο ε π ίθ ε το . Το π ο υκά μ ισ ο έ χ ε ι τσ έ π ε ς μ ε «μ υ τ ε ρ ά » καλύ μ μ α τα (όπω ς κ α ι το υ

Ν α υ τ ικ ο ύ , ενώ το υ Σ τρ α το ύ ε ίν α ι ο ρ θ ο γ ώ ν ια ή μ ε τ ρ ε ις «μ ύ τες» γ ια το υ ς Α ξ ιω μ α τικ ο ύ ς ). Το υ π ο π ο λ υ β ό λ ο Thompson ε ίν α ι το π ρ ο π ο λεμ ικ ό Μ1928. η

θ ή κ η μ ε το π ισ τό λ ι C o lt Μ1911Α1.45 ca t κ ρ έ μ ε τα ι από τη ζώ νη Μ1936 μ αζί μ ε τη θ ή κ η πρώ τω ν β ο η θ ε ιώ ν Μ1918, φ υ σ ιγ γ ιο θ ή κ η κ α ι υ δ ρ ο δ ο χ ε ίο πίσω.

τ ερ ο πολύπλοκη ως προς τη ν έκδοσ η διαταγώ ν, το ν έλεγχ ο τω ν α ε ­ροσκαφών και τη γ εν ικ ό τερ η ευ θ ύ ν η τω ν σχεδίων άμυνας. Η σύγχυ­ση που επ ικρατούσ ε από τη ν οργάνωση το υ Ν αυτικού εκφ ρ ά ζετα ι κα λύ τερ α από τη ν απάντηση το υ Μ πλοχ σε ερώ τηση επ ιτροπ ής για τα αίτια που οδήγησαν στο Π ερλ Χάρμπορ: «Σε περίπτωση που κάτι σ υνέβα ινε, ποιος θα ή τα ν υ π εύθ υνος ένα ντι το υ αρχηγού το υ Σ τό ­λου: Εσείς ή ο Μ π έλιντζερ ;»

Η απάντηση το υ Μ πλοχ ή τα ν «Δ εν γνωρίζω».Σε μία αεροπ ορική επ ιδρομή ενα ν τίο ν τη ς α ερ ο να υ τική ς Βάσης

τη ς Χαβάης, το ν σ η μ α ν τικό τερ ο ρόλο ε ίχε το σύστημα αεράμυνας, που το ν Δ εκέμ β ρ ιο του 1941 ή τα ν μία ακόμα κα ινοτομ ία για το υ ς π ερ ισ σ ότερους α ξιω μα τικούς . Α π ο τελε ίτο από α ρ ιθμό ραντάρ, ένα κέν τρ ο π ληροφοριώ ν και τη ν 14η Π τέρ υγα Δ ίω ξης εγκ α τεσ τη μ έν η στο α ερο δρ όμ ιο Χ ουήλερ . Η καρδιά το υ σ υσ τήματος έγκα ιρ η ς προ­ειδοπ οίησης ή τα ν το κ έν τρ ο π ληροφοριώ ν στο Φ ορτ Σ ά φ τερ . Ε­μπ νευσ μένο από το αντίσ το ιχο βρ ετα νικό , α π ο τελ ε ίτο από ένα κ έ ­ν τρ ο π ληροφοριώ ν, ένα σύστημα ελέγχο υ το υ α ντια εροπ ορικού πυ­ροβολικού και ένα ν α ξιω μ α τικό -ελ εγκ τή τω ν αεροσκαφώ ν δίω ξης. Σ το κ έν τρ ο σ υγκεν τρώ νοντα ν οι π λη ροφ ο ρ ίες από τ ις έ ξ ι κ ιν η τές μονά δες ραντάρ, τ ις μ ονά δες αναγνώρισης, τα σκάφη το υ Ναυτικού και το υ ς τρ ε ις σ τα θ ερ ο ύ ς σ τα θμο ύς ραντάρ. Οι εχθ ρ ικ ο ί στόχοι τ ο ­π ο θ ετο ύ ν το ως σ ύμβολα επάνω σε έναν μεγάλο χάρτη, σύμφωνα με τις π λη ρο φ ο ρ ίες που έφ θ α να ν στο κέντρο .

Σ τη ν Αεροπ ορία το υ Σ τρ α το ύ , το σύστημα αερά μυνα ς ή τα ν τ ό ­σο νέο που κανείς δ εν γνώ ριζε πλήρως τη χρήση του . Για τη λ ε ι­το υρ γ ία ή τα ν απ αραίτητη η συνεργασία όλων τω ν κλάδων, κάτι που το ν Δ εκέμ β ρ ιο το υ 1941 δ εν ε ίχ ε ε π ιτευ χ θ ε ί ακόμα. Την εγκ α τά σ τα ­ση τω ν πρώτων κ ινητώ ν μονάδω ν ραντάρ και τη δοκιμασ τική λ ε ι­το υρ γ ία θ α π ραγματοπ οιούσ ε το Σώμα Δ ιαβιβάσεω ν και στη σ υνέ­χεια θα τις αναλάμβανε η Αεροπορία Σ τρα το ύ . Μ ετά τη ν επ ιτυχή α­ντιμετώ πιση δ ιαφ όρω ν γρα φ ειο κρ α τικώ ν π ροβλημάτω ν, στις 12 Νο­εμβρ ίου 1941 π ρα γμα τοπ οιήθη κε με επ ιτυχία η πρώτη δοκιμή λ ε ι­το υργ ία ς . Από τη σ τιγμή τη ς π ρώ της έ ν δ ε ιξη ς σ την ο θ ό νη του ραντάρ, τα καταδιω κτικά κατόρθω σ αν σε έ ξ ι λεπ τά να αναχαιτίσουν τα «εχθρ ικά» αεροσκάφη. Ωστόσο, σ τις 7 Δ εκεμ β ρ ίο υ το σύστημα δ εν ε ίχε ακόμα εγκα τα σ τα θ εί: οι σ τα θ ερ ο ί σ τα θ μο ί ραντάρ βρ ίσκο­ν τα ν ακόμα σε λ ιμάνι τη ς Καλιφόρνια, οι κ ιν η τές μ ονά δες ραντάρ δ εν ή τα ν επ ιχειρησ ιακά έ το ιμ ες , το προσωπικό ή τα ν α νεκπ α ίδ ευ το και ολιγάρ ιθμο , και οι σύνδεσ μοι μ ετα ξύ τω ν δ ια φ ορ ετικώ ν οργανι­σμών δ εν είχαν εδρα ιω θεί. Επιπλέον, το πρωί τη ς 7ης Δ εκεμ β ρ ίου 1941, στα π έν τε από τα έ ξ ι σε λ ε ιτο υ ρ γ ία ραντάρ, κανένα ς από το υ ς ε λ ε γ κ τ έ ς δ εν βρ ίσ κονταν σε υπηρεσία: οι ώ ρες λ ε ιτο υ ρ γ ία ς κά θε Κυριακή ή τα ν 0 4 :00 -07 :0 0 (1), ώ στε τ ις υπόλοιπες ώ ρες να γ ίν ε τα ι η εκπαίδευση τω ν ανδρώ ν και η συντήρηση τω ν μηχανημάτων.

Η οργάνωση τη ς άμυνας στη Χαβάη και το Π ερλ Χάρμπορ ε ίχε π ροκαλέσ ει εντύπωση σ τον Κ ίμελ, ο οποίος ε ίχε π αραπ ονεθεί για το ν περίπ λοκο ιστό τω ν ευθ υνώ ν και τη ς διο ίκησης. Ωστόσο, ή τα ν α ξιω μα τικός καρ ιέρας και έχο ν τα ς θ έσ ε ι τ ις α ντιρρ ήσ εις το υ α κο ­λού θησ ε τις δ ια τα γές , θ εω ρ ο ύ σ ε ό τι κύριο κα θ ή κον του ή τα ν η ε κ ­γύμναση τω ν πληρω μάτω ν και πως ε κ τ ε τα μ έ ν ε ς ο δ η γ ίες σ υναγερ ­μού θ α δημ ιουργούσα ν εμπ όδια για τη ν εκπα ίδευση. Ηδη α ν τιμ ε τώ ­πιζε δυσ κο λίες γιατί, αν και υπήρχε δ ιαθέσ ιμο ανθρώπινο δυναμικό, όπλα και πυρομαχικά, η γ εν ικ ό τερ η νοοτροπ ία απ αιτούσε τη δ ια τή ­ρηση τω ν α π οθεμά τω ν και όχι τη ν κατανάλωσή το υ ς . Επιπλέον, ο Σ τρ α τό ς και το Ν αυτικό σ υναγω νίζονταν για τη δ ιανομή τω ν πόρων.

Ν α υ τικό ΗΠΑ, κ ελ ευ σ τή ς γενικής επ ιστασ ίας Α εροσκαφ ώ ν Ν α υ τική ς Α εροπ ορίας, USN p e tty o fficer 2nd class, G eneral Aviation Utility.Η π ρ ο β λ επ ό μ εν η σ το λ ή επ ιθ ε ώ ρ η σ η ς /π ε ρ ιπ ά το υ /υ π η ρ ε σ ία ς γ ια τα θ ερ μ ά κλ ίμ α τα . Οί υ π α ξ ιω μ α τικ ο ί κ α ι ο ι ν α υ το δ ίο π ο ι το υ Α μ ερ ικ α ν ικ ο ύ Ν α υ τ ικ ο ύ χ ω ρ ίζ ο ν τα ν σε μ α χ ίμ ο υς (γραμ μ ής) κα ι μη (κλάδω ν). Γ ία το υ ς π ρ ώ το υ ς , τα δ ια κ ρ ιτ ικ ά σ η μ εία β α θ μ ο ύ /ε ιδ ικ ό τη τα ς ε μ φ α ν ίζ ο ν τα ν δ ε ξ ιά , ψ ηλά σ τα μ α ν ίκ ια τω ν χ ιτω ν ίω ν ό λω ν τω ν σ το λώ ν ενώ γ ια το υ ς δ ε ύ τ ε ρ ο υ ς α ρ ισ τε ρ ά α ν τ ίσ το ιχ α .Η λ ο ξ ή τα ιν ία χαμ ηλά δ η λ ώ ν ε ι τ ε τ ρ α ε τ ή υ π η ρ εσ ία .

Οι τορπίλλες Type 91 Kai στο κατάστρωμα του αεροπλανοφόρου "Akagi", ενώ αυτό βρίσκεται στον κόλπο Χιτοκάπου. Στο βάθος διακρίνεται το "Soryu" και δεξιά το "Hiryu". Επειτα από εντατική εκπαίδευση των πληρωμάτων, οι νέες τορπίλλες βυθίζονταν περίπου 12 m κατά τη ρίψη (οι συμβατικές έφθαναν στα 20 m) πριν ακολουθήσουν οριζόντια πορεία προς τον στόχο.

Φαινομενικά ο Κίμελ και ο Σορτ συνεργάζονταν, αλλά ταυτόχρονα υπήρχε μία γενική έλλειψη α­νταλλαγής κοινών πληροφοριών.

Η ζωή στις μονάδες πριν από τις 7 Δεκεμβρί­ου 1941 παρέμενε μονότονα συνηθισμένη. Αν και ο Κίμελ αύξησε τις ναυτικές και αεροπορι­κές περιπολίες, εξουσιοδότησε το Ναυτικό να βυθίζει χωρίς προειδοποίηση οποιοδήποτε ά­γνωστο υποβρύχιο εμφανιζόταν στα νερά γύρω από το Περλ Χάρμπορ και έθεσε σε συναγερμό το επάκτιο πυροβολικό, το καθεστώς των αδει­ών των πληρωμάτων παρέμεινε αμετάβλητο. Θεωρητικά, το 1/3 του Στόλου απούσιαζε κάθε στιγμή από το λιμάνι για ασκήσεις, όμως οι κυ­βερνήτες συνήθιζαν να ελλιμενίζουν τα πλοία τους κάθε σαββατοκύριακο και ο αριθμός των ανδρών που παρέμενε σε αυτά ήταν ο απολύ- τως απαραίτητος.

Περισσότερο από τον Κίμελ, ο Σορτ ήταν α­ξιωματικός που ακολουθούσε τις διαταγές του

κατά γράμμα. Για τον Σορτ δεν υπήρχε καμία πι­θανότητα να δεχθεί η βάση αεροπορικό βομ­βαρδισμό. Μόνη του ανησυχία ήταν οι 157.000 Ιάπωνες που βρίσκονταν στο νησί. Για να προ­στατέψει τα αεροσκάφη του από πιθανή δολιο­φθορά, διέταξε να σταθμεύουν σε μικρές απο­στάσεις μεταξύ τους, ώστε να είναι ευκολότερη η φρούρησή τους, να αποθηκευθούν όλες οι βόμβες και να αφαιρούνται τα πυρομαχικά των αεροσκαφών για όλη τη διάρκεια της νύκτας.

Η εφαρμογή του σχεδίου «Ουράνιο Τόξο» (Rainbow 5), που αντιστοιχούσε στον πόλεμο ε­ναντίον της Ιαπωνίας, δόθηκε στους Κίμελ και Σορτ στις 27 Νοεμβρίου με τη σύσταση «να μη δημιουργήσουν ανησυχία στον άμαχο πληθυ­σμό». Είναι πάντα επικίνδυνο να παρέχονται στους στρατιωτικούς προφάσεις για να μη δρά­σουν. Το πρωί της Κυριακής 7 Δεκεμβρίου 1941. η υπηρεσία της ειρηνικής περιόδου συνεχιζό­ταν στη Χαβάη. Η επιτήρηση με το ραντάρ, στο οποίο πολλοί αξιωματικοί δεν είχαν εμπιστοσύ­νη (2), ουσιαστικά δεν λειτουργούσε, οι αεροπο­ρικές μονάδες βρίσκονταν σε τετράωρη ετοιμό­τητα, ώστε «οι άνδρες που ασχολούνται με τον αθλητισμό και την ψυχαγωγία τους να μη ανη­συχούν μήπως δεν προλάβουν τον συναγερμό» (3), τα ανθυποβρυχιακά δίκτυα δεν είχαν τοπο­θετηθεί γιατί θα εμπόδιζαν την κίνηση των πο­λεμικών πλοίων, το αντιαεροπορικό φράγμα από αερόστατα δεν είχε ανυψωθεί γιατί θα αποτε- λούσε αιτία ανησυχίας για τον πληθυσμό και οι αεροπορικές αναγνωρίσεις' περιορίζονταν σε μερικούς τομείς προς τη Δύση και προς τον Νό­το.

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟ Σ ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΕΡΟΣΚΑΦΩΝΤΥΠΟΣ ΚΙΝΗΤΗΡΑΣ ΜΕΓΙΣΤΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ

(km/h)ΟΠΛΙΣΜΟΣ,

ΦΟΡΤΙΟ ΒΟΜΒΩΝ (kg)ΠΛΗΡΩΜΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ

ΥΨΟΣ (m)ΜΕΓΙΣΤΗ ΕΜΒΕΛΕΙΑ

(km)

Mitsubishi A6IVI2 Zero-Sen Zeke καταδιωκτικό

Nakajima NK1C Sakae 12,925 hp

509 2 χ 20 mm 2 χ 7,7 mm

1 10.300 3.110 (με δεξαμενή καυσίμων)

Nakajima Β5Ν2 Kateτορπιλλοπλάνο/βομβαρδιστικό

Nakajima NK1B Sakae 11, I.OOOhp

369 1 χ 7,7 mm + 2 χ 250 kg ή 1 x 250 kg + 6 x 60 kg

ή 1 χ τορπίλλη 800 kg

2 ή 3 7.400 1.090

Aichi D3A1 Val βομβαρδιστικό

Mitsubishi Kinsei 43,

1.000 hp ή 44, 1.075 hp

387 3 x 7,7 mm + 1 x 250 kg + 2 x 60 kg

2 9.300 1.472

Nakajima E8N1/2 Dave αναγνωριστικό

Nakajima Kotobouki

2-Kai-1,570 hp

300 2 x 7,7 mm +1 x 60 kg ή 2 x 30 kg

2 900

Aichi Ε13Α1Λ» Jakeαναγνωριστικό

Mitsubishi insei 43, K1.000 hp

375 1 x 20 mm 1 x 7,7 mm + 1x 250 kg ή 4 x 60 kg

3 8.700 2.090

Curtiss P-36C καταδιωκτικό

Pratt & Whitney R-1830-17, 1.200 hp

520 4 x 7,62 mm 1 9.600 1.271

Curtiss P-40B καταδιωκτικό

Allison V-1710-33, 1.040 hp

564 2 x 12,7mm 2 x 7,62 mm

1 9.144 975

Consolidated PBY Catalina αναγνωριστικό

2 x Pratt & Whitney R-1830-92,

1.200 hp

288 3x12,7 mm + 1.814kg

7 4.480 4.096

Douglas B-18 Bolo βομβαρδιστικό

2 x Wright R -1820-53,1.000 hp

346 3 x 7,62 mm + 2.950 kg

6 7.285 1.900

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

Δύο Mitsubishi Α6Μ2 Zero-Sen Zeke στο κατάστρωμα του "Akagi" δύο ημέρες πριν από την επίθεση στο Περλ Χάρμπορ. Το <Ά» στο κάθετο πηδάλιο δηλώνει τον 1ο Στολίσκο Αεροπλανοφόρων, ο αριθμός «I» το αεροπλανοφόρο Akagi" και το πρώτο ψηφίο του

κωδικού «101» ότι πρόκειται για καταδιωκτικό. Η γέφυρα είναι κρυμμένη πίσω από λευκά προστατευτικά καλύμματα που οι Ιάπωνες συνήθιζαν να χρησιμοποιούν από την αρχή του πολέμου, δείχνοντας την ανασφάλειά τους για τη θωράκιση των πλοίων.

Η ΙΑΠΩΝΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗΤον κορμό της ιαπωνικής δύναμης που θα ε­

πετίθετο αιφνιδιαστικά στο Περλ Χάρμπορ απο­τελούσαν έξι από τα αεροπλανοφόρα του Αυτο- κρατορικού Ναυτικού, τα οποία θα πλησίαζαν τα νησιά της Χαβάης και από την κατάλληλη θέση θα εξαπέλυαν τα αεροσκάφη τους. Η επίθεση θα γινόταν με πλήρη σιγή ασυρμάτου, για να ε- ξασφαλισθεί ο αιφνιδιασμός. Εξάλλου όλα τα πληρώματα γνώριζαν τον ρόλο τους. Φωτογρα­φίες των εγκαταστάσεων, που είχαν τραβήξει Ιάπωνες τουρίστες πετώντας με ελαφρά αερο­σκάφη, είχαν φθάσει στην Ιαπωνία μέσω του προξενείου της Χαβάης. Ενα μοντέλο του στό­χου είχε κατασκευασθεί υπό κλίμακα και μελε­τηθεί λεπτομερώς.

Στις 26 Νοεμβρίου η ιαπωνική δύναμη απέ­πλευσε από τον κόλπο Χιτοκάπου του νησιού Χοκάιντο. Τα αεροπλανοφόρα "Akagi", "Kaga", "Soryu", "Hiryu”, "Shokaku" και "Zuikaku" σχημάτι­σαν δύο σειρές και γύρω τους αναπτύχθηκε η δύναμη συνοδείας. Στην κεφαλή του σχηματι­σμού το ελαφρύ καταδρομικό "Abukuma" οδη­

γούσε τέσσερα αντιτορπιλλικά. Ακολουθούσαν τα δύο παλιά θωρηκτά "Hiei" και "Kirishima" στα πλευρά των οποίων έπλεαν τα βαριά καταδρομι­κά "Tone" και "Chikuma” για την προστασία και την κάλυψη της ναυτικής δύναμης. Τρία ακόμα αντιτορπιλλικό κάλυπταν τα πλευρά των αερο­πλανοφόρων και πέντε αντιτορπιλλικά ακολου­θούσαν. Τέλος, σε απόσταση εμπρός από την κύ­ρια δύναμη, βρίσκονταν τρία υποβρύχια και τον σχηματισμό ακολουθούσαν οκτώ πετρελαιοφό­ρα (ένα πετρελαιοφόρο και τρία αντιτορπιλλικά

Το αεροπλανοφόρο "Akagi" είχε αρχικά

σχεδιασθεί ως το θωρηκτό "Amagi"

ωστόσο η συνθήκη της Ουάσιγκτον επέβαλε

στους Ιάπωνες την τροποποίηση του

σχεδίου. Η φωτογραφία δείχνει το

αεροπλανοφόρο μετά τον εκσυγχρονισμό του

στα ναυπηγεία του Σασέμπο το 1938.

43

Η απόσταση του Περλ Χάρμπορ από οποιονδήποτε πιθανό εχθρό καθιστούσε μια απόπειρα βομβαρδισμού θεωρητική. Η άμυνα του νησιού βασιζόταν κατά κύριο λόγο σε επάκτια πυροβόλα, όπως αυτό της φωτογραφίας, σε οχυρωματικές θέσεις που προστάτευαν τα νησιά από ναυτικό βομβαρδισμό.

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

ΑΕΡΟΠΟΡΙΑ ΣΤΡΑΤΟΥ ΗΠΑ (7 ΑΕΚ. 1941)

44

Παρά τις αντιρρήσεις του για την τολμηρή επιχείρηση, διοικητής

της Δύναμης Επίθεσης (Kido

Butai) τοποθετήθηκε, λόγω αρχαιότητας,

ο αντιναύαρχος Τσουίτσι Ναγκούμο,

ο οποίος ύψωσε τη σημαία του στο "Akagi".

14η Πτέρυγα Δίωξης (14th Pursuit Wing) Αεροδρόμιο Χουήλερ

15η Σμηναρχία Δίωξης (14th Pursuit Group)

45η Μοίρα Δίωξης 2 Curtiss Ρ-40Β 15 Curtiss Ρ-36 Hawk

46η Μοίρα Δίωξης 5 Curtiss Ρ-40Β 21 Curtiss P-36 Hawk

47η Μοίρα Δίωξης 11 Curtiss P-40B 2 Curtiss P-40C 2 Curtiss P-36A Hawk

72η Μοίρα Δίωξης Χωρίς αεροσκάφηΣμήνος Διοίκησης 2 Curtiss P-36 Hawk

1 Grumman OA-918η Σμηναρχία Δίωξης (18th Pursuit Group)

6η Μοίρα Δίωξης 16 Curtiss P-40B19η Μοίρα Δίωξης 15 Curtiss P-40B

3 Curtiss P-40C44η Μοίρα Δίωξης(στο αεροδρόμιο Μπέλοους)

9 Curtiss P-40B 7 Curtiss P-40C

73η Μοίρα Δίωξης 13 Curtiss P-40B78η Μοίρα Δίωξης 16 Curtiss P-40BΣμήνος Διοίκησης 2 ΝΑ AT-6 Texan

2 Grumman OA-9Σμήνος Διοίκησης 2B-12

2 P-36

18η Πτέρυγα Βομβαρδισμού (18th Bombardment Wing (Heavy)) Αεροδρόμιο Χίκαμ

5η Σμηναρχία Βαρέων Βομβαρδιστικών (5th Bombardment Group (Heavy))

23η Μοίρα Βομβαρδισμού 8 Douglas B-18 Bolo31η Μοίρα Βομβαρδισμού 8 Douglas B-18 Bolo72η Μοίρα Βομβαρδισμού 12 Douglas A-20

Havoc4η Μοίρα Αναγνώρισης 6 Boeing B-17D

Flying Fortress11h

11η Σμηναρχία Βαρέων Βομβαρδιστικών

(5th Bombardment Group (Heavy))

26η Μοίρα Βομβαρδισμού 6 Douglas B-1842η Μοίρα Βομβαρδισμού 8 Douglas B-18 Bolo50η Μοίρα Αναγνώρισης 6 Boeing B-17D

Μοίρα Διοίκησης 1 Douglas B-18 BoloΑεροπορική Υποστήριξη (Hawaian Air Depot) Αεροδρόμιο Χίκαμ

19η Μοίρα Μεταφορών 2 Douglas DC-2-145

Αεροδρόμιο Χίκαμ 58η (Ελαφρά) Μοίρα Βομβαρδισμού 13 Douglas A-20A Havoc

18η Μοίρα Αεροπορικής Βάσης

Απόσπασμα Ρυμούλκησης Στόχων

2 Martin B-12 1 Douglas B-18 Bolo 4 Grumman OA-91 B-24A1 Douglas B-18 Bolo 4 NA AT-6 Texan

Αεροδρόμιο Μπέλοους 86η Μοίρα Αναγνώρισης 6 ΝΑ 0-47B 2 Stinson 0-49

Δεν αναφέρονται μικροί αριθμοί από Boeing Ρ-26Α/Β Peashooter, Martin Β-12 και Douglas ΒΤ-2ΒΙ που διέθεταν οι μοίρες δίωξης

θα εγκατέλειπαν νωρίς τον σχηματισμό, για να ακολουθήσουν διαφορετικό σχέδιο δράσης). Στην περίπτωση εμφάνισης αμερικανικής δύνα­μης, τα θωρηκτά και τα καταδρομικά θα κάλυ­πταν την αποχώρηση των αεροπλανοφόρων και τα υποβρύχια θα προσπαθούσαν να βρεθούν σε ευνοϊκή θέση ως προς τον εχθρικό στόλο για να επιτεθούν.

Παρά τις αντιρρήσεις του για την τολμηρή επιχείρηση, διοικητής της Δύναμης Επίθεσης (Kido Butai) τοποθετήθηκε, λόγω αρχαιότητας, ο αντιναύαρχος Τσουίτσι Ναγκούμο, ο οποίος ύ­ψωσε τη σημαία του στο "Akagi". Ενήμεροι για τον στόχο ήταν μόνο οι διοικητές των αεροπορι­κών μονάδων και οι ανώτεροι αξιωματικοί του Ναυτικού.

Σε συνεργασία με τη δύναμη που κατευθυ- νόταν προς τη Χαβάη, 27 υποβρύχια του 6ου Στόλου Υποβρυχίων είχαν αποπλεύσει μυστικά

με κατεύθυνση την περιοχή γύρω από τον στό­χο και τη δυτική ακτή των ΗΠΑ. Σκοπός τους ή­ταν η αναγνώριση των περιοχών, η παρακολού­θηση των ναυτικών μονάδων του εχθρού και η καταστροφή των γραμμών επικοινωνίας του με αιφνιδιαστικές επιθέσεις εναντίον πλοίων. Επι­πλέον, τα πέντε υποβρύχια της Ειδικής Μονά-

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

Nakajima Type 97 B5N2 Kate του ανώτερου αεροπορικού διοικητή της δύναμης προσβολής του Περλ Χάρμπορ, τον Δεκέμβριο του 1941. Οι επάνω επιφάνειες είναι βαμμένες με σκούρο πράσινο και οι κάτω με γκρι αλουμινίου. Στο κάθετο σταθερό είναι γραμμένος με κόκκινα γράμμαιαο κωδικός του αεροσκάφους. Τα εθνόσημα Hinomaru είναι σε βαθύ κόκκινο στις έξι θέσεις.

© RICHARD J. CARUANA

Curtiss Ρ-40Β της 14ης Σμηναρχίας Δίωξης στη βάση Χουήλερ τον Δεκέμβριο του 1941. Οι κάτω επιφάνειες είναι βαμμένες με neutral gray και οι άνω με olive drab. Τα εθνόσημα είναι τοποθετημένα στην άτρακτο και μόνο στις άνω πτέρυγες. Στην κάτω επιφάνεια των πτερύγων ήταν γραμμένο με μαύρα γράμματα US ARMY.

δας Επίθεσης μετέφεραν ισάριθμα διθέσια υ­ποβρύχια τσέπης οπλισμένα με δύο τορπίλλες το καθέναΛ Οι Ιάπωνες ήλπιζαν ότι τα μικρά υπο­βρύχια θα ξεγλιστρούσαν μέσα από τα ανθυπο­βρυχιακά δίχτυα της εισόδου του λιμανιού και θα κατάφερναν σίγουρα πλήγματα στον εχθρι­κό στόλο.

Η δύναμη του Ναγκούμο δεν διέθετε χερ­σαίες δυνάμεις. Η περίπτωση της κατάληψης των νησιών της Χαβάης και η εκδίωξη των Αμε­ρικανών από τον κεντρικό Ειρηνικό είχε αντιμε- τωπισθεί, αλλά είχε θεωρηθεί πολύ τολμηρή και στο σχέδιο αυτό δεν δόθηκε συνέχεια.

Με τον στόλο στην κατάλληλη θέση, ο πρω­ταγωνιστικός ρόλος θα περνούσε στα αεροσκά­φη. Από τα αεροπλανοφόρα επιχειρούσαν τρεις τύποι αεροσκαφών, καθένας με συγκεκριμένο ρόλο. Ολα τα ιαπωνικά καταδιωκτικά που έλα­βαν μέρος στο Περλ Χάρμπορ ήταν σύγχρονα

Mitsubishi Α6Μ2 που σύντομα θα γίνονταν γνω­στά ως Zero. Οι πιλότοι των Zero έπρεπε να εξα­σφαλίσουν την επιτυχία της επίθεσης, αποτρέ- ποντας οποιαδήποτε επέμβαση εναντίον των αργοκίνητων και ευπρόσβλητων τορπιλλοπλά- νων και βομβαρδιστικών όσο αυτά εξαπέλυαν τις επιθέσεις τους.

Η κύρια επίθεση θα γινόταν από τα τορπιλ- λοπλάνα Nakajima Β5Ν2 Kate, αφού για τους Ιά­πωνες η τορπίλλη ήταν το κύριο όπλο εναντίον σκαφών επιφανείας. Το πρόβλημα του μικρού βάθους του λιμανιού αντιμετωπίσθηκε με τη μετατροπή των τορπιλλών Type 91. Σύμφωνα με τις οδηγίες του αεροπορικού επιτελούς Μινό- ρου Γκέντα, κατασκευάσθηκαν ειδικά πτερύγια που εμπόδιζαν τις τορπίλλες να φθάσουν σε βά­θος και να πλήξουν τον βυθό. Λόγω της στενό­τητας του θαλάσσιου χώρου γύρω από τα αγκυ­ροβόλια, η τακτική της προσέγγισης στον στόχο

«Kaga»: Το «Kaga» ναυπηγήθηκε αρχικά, το

1920, ως θωρηκτό των 39.900 t αποτελώντας μέρος του προγράμματος «8-8». Τον

Φεβρουάριο του 1922 ανεοτάλη η ναυπήγησή του

και το 1923 ξεκίνησε ημετατροπή του σε

αεροπλανοφόρο των 30.000 ί.Από το 1934 μέχρι το 1935

υπέστη ριζική ανακατασκευή αυξάνοντας τη δυνατότητα

μεταφοράς των αεροσκαφών σε 90 (81 επιχειρησιακά). Διαδραμάτισε σημαντικό

ρόλο στην αιφνίδια επίθεση στο Περλ Χάρμπορ ενώ στη

ναυμαχία του Μιντγουέι δέχθηκε τέσσερις βόμβες

και τυλίχθηκε στις φλόγες. Το πλήρωμα αναγκάστηκε να το εγκαταλείψει και βυθίστηκε

στις 4-6-1942 όταν ανατινάχθηκε η δεξαμενή με τα καύσιμα των αεροσκαφών.

45

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

Eva Curtiss Ρ-40Β του

USAAC.

Η ΑΕΡΟΠΟΡΙΑ ΤΟΥ Ν Α ΥΤΙΚ Ο Υ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΕΖΟ ΝΑΥΤΩ Ν ΤΩΝ ΗΠΑ (7 Δ ΕΚ. 1941)Αεροπορική Βάση Ναυτικού Κανεόχε

Αεροπορική Βάση Ναυτικού Φορντ Αϊλαντ

1η Σμηναρχία Ναυτικής Συνεργασίας (Patrol Wing 1)

11η Μοίρα Ναυτικής Συνεργασίας (VP-11)

12 Consolidated ΡΒΥ-5 Catalina

12η Μοίρα Ναυτικής Συνεργασίας (VP-12)

12 Consolidated ΡΒΥ-5 Catalina

14η Μοίρα Ναυτικής Συνεργασίας (VP-14)

12 Consolidated ΡΒΥ-5 Catalina

Μοίρα ΓενικώνΑποστολών (Utility Squadron)

1 OS2U-1 Kingfisher

2η Σμηναρχία Ναυτικής Συνεργασίας (Patrol Wing 2)

21η Μοίρα Ναυτικής Συνεργασίας (VP-21)

1 Consolidated PBY-3 Catalina (κύρια βάση στη Μιντγουέι)

22η Μοίρα Ναυτικής Συνεργασίας (VP-22)

14 Consolidated PBY-3 Catalina

23η Μοίρα Ναυτικής Συνεργασίας (VP-23)

12 Consolidated PBY-5 Catalina

24η Μοίρα Ναυτικής Συνεργασίας (VP-24)

6 Consolidated PBY-5 Catalina (υπό δημιουργία)

1η Επικουρική Μοίρα (VJ-1) 9 Grumman J2F-4 Duck9 Sikorsky JRS-1

2η Επικουρική Μοίρα (VJ-2) 10 Grumman J2F-4 Duck2 Consolidated PBY-1 Catalina

Επιπλέον: 3 Douglas SBD-2 Dauntless, 3 Brewster F3A-3 Buffalo και 1 Grumman F4F-3 Wildcat, εφεδρικά αεροσκάφη των αεροπλανοφόρων του στόλου

Αεροπορική Βάση Ναυτικού Πουουνένε 3η Επικουρική Μοίρα (VJ-3) 4 Beech JR B Expeditor 2 Douglas BT-1 1 Grumman JR F Goose 1 Grumman J2 F Duck

Αεροδρόμιο Ιούα 21 η Σμηναρχία Πεζοναυτών (Marine Air Group 21)

211 Μοίρα Δίωξης) (VMF-211

11 F4F-3 Wildcat (+12 αποσπασμένα στο νησί Ουαίηκ)1 ΝΑ SNJ-3 Texan

231 Μοίρα Αναγνώρισης -Βομβαρδισμού (VMSB-231)

7 Vought SB2U- 3 Vindicator(+18 στο USS "Lexington")

232 Μοίρα Αναγνώρισης -Βομβαρδισμού (VMSB-232)

19 Douglas SBD-1 Dauntless 3 Douglas SBD-2 Dauntless

252 Επικουρική Μοίρα (VMJ-252)

8 αεροσκάφη διαφόρων τύπων

Επιπλέον, έξι μοίρες του Ναυτικού και των Πεζοναυτών (40 αεροσκάφη) φέρονταν επί των θωρηκτών και των καταδρομικών που στάθμευαν στο λιμάνι. Ολες οι αεροπορικές μονάδες των Πεζοναυτών είχαν τη βάση τους στο Αεροδρόμιο Ιούα.Οι Μοίρες VJ-1, VJ-2 και VJ-3 βρίσκονταν υπό τη Διοίκηση της Δύναμης Βάσης (T F 15).Η 21η Σμηναρχία Πεζοναυτών βρισκόταν υπό τη 2η Πτέρυγα Πεζοναυτών (2nd Marine Aircraft Wing) με έδρα στην Καλιφόρνια.

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

ΚΑΜΟΥΦΛΑΖ ΤΩΝ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΩΝ ΠΟΛΕΜΙΚΩΝ ΠΛΟΙΩΝ ΣΤΟ ΠΕΡΛ ΧΑΡΜΠΟΡΣτη διάρκεια του Β ’ ΠΠ τα αμερικανικά πολεμικά πλοία έφεραν

διάφορους τύπους παραλλαγής προσπαθώντας να μη γίνουν αντι­ληπτά από τον εχθρό. Αυτοί οι τύποι παραλλαγής ονομάζονταν «measures« και ττεριέκλειαν συγκεκριμένα χρώματα και οδηγίες για το βάψιμό τους. Αντιθέτως με το τι επικρατεί γενικά, τα θωρη­κτά δεν ήταν πάντοτε βαμμένα με battleship grey. To battleship grey χρησιμοποιείτο κυρίως σε εποχή ειρήνης, και όλες οι κάθετες επιφάνειες ήταν βαμμένες με haze grey. Αυτή η παραλλαγή ήταν σίγουρα η καλύτερη, αλλά στη διάρκεια του πολέμου υπήρχε περί­πτωση αυτό να αλλάξει. Οι πληροφορίες είναι βασισμένες στο επί­

σημο εγχειρίδιο παραλλαγής του Αμερικανικού Ναυτικού C&R-4 (αργότερα ονομάστηκε SHIPS-2) και αναφέρεται μόνο στα θωρη­κτά.

Measure 1 (Dark Grey System). Εισήχθη επίσημα τον Ιανουάριο του 1941 και αποτελείτο από: dark grey (5-D) για τις κάθετες επιφά­νειες και light grey (5-L) για τους ιστούς. Αυτή η παραλλαγή ήταν πολύ καλή όταν το πλοίο ευρίσκετο σε καθαρά νερά, προσφέρο- ντας καλή απόκρυψη από τον αέρα και από την επιφάνεια κατά τη διάρκεια της ημέρας και της νύκτας. Κατά την επίθεση στο Περλ Χάρμπορ σχεδόν όλα τα θωρηκτά έφεραν αυτό το καμουφλάζ.

ΚΑΜΟΥΦΛΑΖ ΤΩΝ ΙΑΠΩΝΙΚΩΝ ΠΟΛΕΜΙΚΩΝ ΠΛΟΙΩΝ ΣΤΟ ΠΕΡΛ ΧΑΡΜΠΟΡΑντίθετα με τους δύο μεγάλους αντιπάλους του - το Αμερικανι

κό και το Βρετανικό Ναυτικό - το Ιαπωνικό Ναυτικό ανέπτυξε ελάχι­στα τρόπους απόκρυψης, χρησιμοποιώντας πολύ λίγες παραλλαγές και μικρή ποικιλία χρωμάτων. Βασικά υπήρχαν τέσσερις αποχρώσεις του γκρι, οι οποίες προέρχονταν από τα ναυπηγεία κατασκευής του πλοίου (Sasebo Naval Arsenal Grey, Kure Naval Arsenal Grey, Maizuru Naval Arsenal Grey και Yokosuka Naval Arsenal Grey). Συ­νήθως το κατάστρωμα προσνήωσης/απονήωσης ήταν deck tan σε

συνδυασμό με πράσινο και γκρι. Ετσι λοιπόν ανάλογα με το ναυπη­γείο κατασκευής, το κάθε πλοίο έφερε μία διαφορετική απόχρωση του γκρι (τέσσερις ήταν κυρίως οι αποχρώσεις). Τα «Akagi» και «Kaga» είχαν την πιο γκρι απόχρωση (Sasebo Naval Arsenal Grey), το «Soryu» μια πιο ανοικτή γκρι απόχρωση (Kure Naval Arsenal Grey), τα «Hiryu» και «Shokaku» μια ακόμα πιο ανοικτή από εκείνη του «Akagi» γκρι απόχρωση (Yokosuka Naval Arsenal Grey) και το «Zuikaku» πιθανώς να ήταν Maizuru Naval Arsenal Grey.

47Φωτογραφία από την επίσκεψη του πλοιάρχου, λόρδου Μαουντμπάτεν (κέντρο), στη Χαβάη (1941). Στην πρώτη σειρά διακρίνεται ο αντιστράτηγος Σορτ και ο ναύαρχος Κίμελ, ενώ πίσω τους φαίνονται ο υποστράτηγος Μάρτιν και ο υποναύαρχος Μπέλιντζερ.

άλλαξε και η απόσταση εξαπόλυσης των τορπιλ- λών ελαττώθηκε στα 500 m. Οταν η αεροπορική αναγνώριση έδειξε ότι τα θωρηκτά αγκυροβο­λούσαν σε διπλή σειρά, αποφασίσθηκε ένας α­ριθμός των Kate να βομβαρδίσει σε οριζόντια πτήση με βόμβες Type 99 των 800 kg.

Ο τρίτος τύπος αεροσκαφών ήταν το Aichi D3A1 Val, βομβαρδιστικά κάθετης εφόρμησης, τα οποία λόγω του σχετικά μικρού φορτίου βομ­βών που μπορούσαν να μεταφέρουν, ανέλαβαν τους ασθενέστερους στόχους.

Το ιαπωνικό σχέδιο περιείχε κατευθυντή­ριες οδηγίες για τον τρόπο της αεροπορικής ε­πίθεσης. Στην περίπτωση που το πρώτο κύμα αιφνιδίαζε πλήρως τον εχθρό, το σχέδιο όριζε ότι όσο οι μοίρες τορπιλλοπλάνων και βομβαρ­διστικών κατευθύνονταν εναντίον των στόχων τους, οι μοίρες καταδιωκτικών θα πετούσαν σε μεγαλύτερο ύψος για την προστασία τους. Εάν κανένα εχθρικό αεροσκάφος δεν απογειωνό­ταν, τα Zero θα κατέβαιναν σε χαμηλό ύψος βάλ­λοντας εναντίον στόχων στο έδαφος. Στην περί­

πτωση που χανόταν το πλεονέκτημα του αιφνι­διασμού, η σειρά της επίθεσης θα ήταν: κατα­διωκτικά, βομβαρδιστικά κάθετης εφόρμησης, βομβαρδιστικά οριζόντιας βολής και τορπιλλο- πλάνα. Για το δεύτερο κύμα επίθεσης αναμενό- ταν ισχυρότερη αντίδραση από τον εχθρό και οι μοίρες θα πραγματοποιούσαν, κατά το δυνατόν, ταυτόχρονη επίθεση στους στόχους τους. Στα πληρώματα των αεροσκαφών είχαν δοθεί συ­στάσεις να κάνουν όσους γύρους ήταν απαραί­τητοι προκειμένου να ρυθμίσουν με ακρίβεια τη βολή τους. Το Τόκυο υπολόγισε πως η επιτυχία της αποστολής θα ήταν δικαιολογημένη αν χά­νονταν δύο αεροπλανοφόρα και τα μισά αερο­σκάφη.

Ολη η δύναμη των αεροσκαφών των έξι αε­ροπλανοφόρων που κατευθύνθηκαν εναντίον του Περλ Χάρμπορ αποτέλεσε τον 1ο Αεροπορι­κό Στόλο, με αεροπορικό διοικητή τον αντιπλοί- αρχο Μιτσούο Φουτσίντα. Η ονοματολογία/ορ­γάνωση του αεροπορικού κλάδου του Ιαπωνικού Ναυτικού δεν είχε αντιστοιχία με των κρατών

Μια σύνθετη φωτογραφία με αεροσκάφη που

πετούν επάνω από το αεροπλανοφόρο "Enterprise", τον

Οκτώβριο του 1941. Στις 7 Δεκεμεβρίου το

"Enterprise" βρισκόταν σε απόσταση 330 km από το

νησί Οάχου, έχοντας παραδώσει αεροσκάφη

στο νησί Ουαίηκ.

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

Η ΙΑ Π Ω Ν ΙΚ Η Δ ΥΝ Α Μ Η (K ID O BUTAI) ΕΝΑΝΤΙΟ Ν ΤΟΥ ΠΕΡΛ ΧΑΡΜ ΠΟΡΔύναμη Αεροπορικής Επίθεσης (1ος Αεροπορικός Στόλος)

1η Μοίρα Αεροπλανοφόρων "A kag i", "Kaga"2η Μοίρα Αεροπλανοφόρων "Hiryu", "Soryu"5η Μοίρα Αεροπλανοφόρων "Sokaku", "Zuikaku"

3η Μοίρα Θωρηκτών 3η Μοίρα Θωρηκτών "Hiei", "Kirishima"8η Μοίρα Καταδρομικών "Chikuma", "Tone"

1ος Στολίσκος Αντιτορπιλλικών “Abukuma*'1

17η Μοίρα Αντιτορπιλλικών "Nagara"*, "Isokaze", "Hamakaze", "Tanikaze"

18η Μοίρα Αντιτορπιλλικών "Akigumo"*, "Arare", "Kagero", "Kasumi", "Shiranuhi"

2ος Στολίσκος Υποβρυχίων 1-19*, 1-21,1-231η Μονάδα Εφοδιασμού "Akebono Maru", "Kenyo Maru", "Kokuyo Maru", "Kyokuto Maru*",

"Shinkoku Maru"

2η Μονάδα Εφοδιασμού “Nihon Maru", "Toei Maru", "Toho Maru"*6ος Στόλος Υποβρυχίων 1η Μοίρα Υποβρυχίων

(στον κεντρικό Ειρηνικό)1-9,1-15,1-17,1-25

2η Μοίρα Υποβρυχίων 1-1,1-2,1-3,1-4,1-5,1-6,1-73η Μοίρα Υποβρυχίων 1-8,1-68,1-69,1-70,1-71,1-72,1-73,1-74,1-75Ειδική Μονάδα Επίθεσης 1-16,1-18,1-20,1-22,1-24

+ 5 διθέσια υποβρύχια τσέπηςΜοίρα Αναγνώρισης 1-10,1-26 (ανατολική ακτή των ΗΠΑ)

Παρατηρήσεις:Με τον αστερίσκο (*) σημειώνονται τα πλοία των διοικητών των μονάδων. Στο "Akagi" επέβαινε ο Ναγκούμο. Τα καταδρομικά ήταν υπό τις διαταγές της 3ης Μοίρας Θωρηκτών.0 6ος Στόλος Υποβρυχίων δρούσε ανεξάρτητα από την υπόλοιπη δύναμη.

«Zuikaku»: Η ναυπήγηση του «Zuikaku» ξεκίνησε στις 25-5- 1938. Καθελκύστηκε στις 27- 11-1939. Στην ουσία επρόκειτο και ένα μεγαλύτερο και σαφώς βελτιωμένο «Hiryu» με εκτόπισμα 25.6751. Το «Zuikaku» μαζί με το αδελφό πλοίο «Shokaku», ήταν τα πιο επιτυχημένα ιαπωνικά αεροπλανοφόρα. Βυθίστηκε στις 25-10-1944, όταν δέχθηκε έξι τορπίλλες και επτά βόμβες στη ναυμαχία του ακρωτηρίου Ενγκάνο κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων στον κόλπο του Λέντε.

της Δύσης. Εξαρτάτο από τη 6άση επιχειρήσεων της μονάδας (ξηρά ή αεροπλανοφόρο), συχνά από τον αριθμό των αεροσκαφών και διακρινό- ταν σε οργανωτικό και επιχειρησιακό έλεγχο.

Από κάθε αεροπλανοφόρο επιχειρούσαν τρεις τύποι αεροσκαφών (δίωξης, βομβαρδι- σμού/αεροτορπιλλισμού και κάθετου βομβαρδι­σμού) που αποτελούσαν μια πτέρυγες (hikokitai), η οποία έπαιρνε το όνομά της από το αεροπλα­νοφόρο. Κάθε τύπος αποτελούσε μια σμηναρχία ονομαζόμενη hikotai, ανεξάρτητα από τον αριθ­μό αεροσκαφών που διέθετε. Κάθε hikotai συνή­θως διοικείτο από έναν υποπλοίαρχο ή πλωτάρ­χη και ονομαζόταν από το όνομα του σκάφους (π.χ. Σμηναρχία Δίωξης "Shokaku"). Στα μεγαλύ­τερα αεροπλανοφόρα, τα αεροσκάφη κάθε Σμη­ναρχίας διαιρούντο σε δύο μοίρες (hikobuntai), καθένα υπό τη διοίκηση ενός υποπλοιάρχου. Η

αρίθμηση των hikobuntai για κάθε τύπο αεροσκά­φους ήταν συνεχής στον Στόλο του Αυτοκρατο- ρικού Ναυτικού (π.χ. το Ν 3 Sentoki Hikobuntai ή­ταν μονάδα δίωξης του "Soryu" με αεροσκάφη Zero και το Ν 15 Kogekiki Hikobuntai ήταν μονάδα βομβαρδισμού του "Shokaku" με αεροσκάφη Val). Εκτός από τον διοικητή της σμηναρχίας (ο οποίος ήταν ιπτάμενος), ένας ανώτερος αξιωμα­τικός είχε την ευθύνη όλης της αεροπορικής μονάδας του αεροπλανοφόρου.

Οι παραπάνω ονομασίες/διοικήσεις αφορού­σαν τη διοικητική οργάνωση του αεροπορικού κλάδου ενός ιαπωνικού αεροπλανοφόρου. Σε ε­πιχειρησιακό επίπεδο, μια μοίρα αεροσκαφών ο­νομαζόταν daitai και διέθετε 18-27 αεροσκάφη. Ωστόσο, η συνήθης μονάδα που κάθε μοίρα διέ­θετε για μια αποστολή αποτελείτο από εννέα α­εροσκάφη και ονομαζόταν chutai (μερικές φο-

«Hiryu»: Το «Hiryu» άρχισε να ναυπηγείται στις 8-7-1936ως μέρος του ιαπωνικού Συμπληρωματικού Προγράμματος. Στην ουσία επρόκειτο για ένα ελαφρώς μεγαλύτερο και με ελάχιστες μετατροπές «Soryu». Καθελκύοτηκε στις 16-11-1937 και ήταν 17.3001. Στη Ναυμαχία του Μιντγουέι χτυπήθηκε από τέσσερις βόμβες οι οποίες κατέστρεψαν το κατάστρωμα απονήωσης καθώς και τα καταστρώματα αποθήκευσης. Εγκαταλείφθηκε και αυτοβυθίστηκε στις 5-6-1942. Το «Hiryu» ήταν το τελευταίο από τα τέσσερα ιαπωνικά αεροπλανοφόρα που βυθίστηκαν στη ναυμαχία του Μιντγουέι.

Mitsubishi A6M2Zero της 5ης Μοίρας Αεροπλανοφόρων. Απονηώΰηκε από το αεροπλανοφόρο "Shokaku" και έλαβε μέρος στην επίθεση με στόχο το Περλ Χάρμπορ. Το αεροσκάφος φέρει μονόχρωμη παραλλαγή ανοικτού γκρι ενώ το κάλυμμα του κινητήρα είναι σε μαύρο. Γύρω από την άτρακτο φέρει λευκή λωρίδα αναγνώρισης. Στο ουραίο πτέρωμα και στο πηδάλιο φέρει μια οριζόντια λευκή και δύο οριζόντιες κίτρινες λωρίδες. Ο αριθμός του αεροσκάφους στο ουραίο πτέρωμα και στο πηδάλιο είναι γραμμένος με κόκκινα γράμματα.

ρές τα chutai Βομβαρδιστικών διέθεταν έξι αε­ροσκάφη). Η αρίθμηση των chutai ήταν συνεχής στην ίδια μοίρα-daitai. Το μικρότερο τμήμα μιας μοίρας ήταν τρία αεροσκάφη και ονομαζόταν shotai. Οπως είναι φανερό, η οργάνωση κάθε ε­πιχειρησιακής μονάδας είχε ως βάση τον αριθ­μό «3» και στον αέρα οι μονάδες, ανεξαρτήτως αριθμού αεροσκαφών, συνήθιζαν να πετούν σε σχηματισμούς «V». Η πρακτική των υπόλοιπων εμπολέμων να χρησιμοποιούν ζεύγη αεροσκα­φών (τουλάχιστον καταδιωκτικών) εφαρμόσθη­κε από τους Ιάπωνες από τους τελευταίους μή­νες του 1943, με αποτέλεσμα μικρές αλλαγές στην παραπάνω οργάνωση.

Στην περίπτωση επιχειρήσεων μιας μοίρας αποτελούμενης από δύο (συνήθως) ή περισσό­τερα αεροπλανοφόρα, όλα τα αεροσκάφη οργα­νώνονταν σε μία αεροπορική διοίκηση (koku- sentai). Οπως στην περίπτωση ενός αεροπλανο­φόρου, η διοίκηση μοιραζόταν σε τρεις σμηναρ­χίες (hikotai) αριθμημένες από 1 ως 3. Κάθε σμη­ναρχία αναλάμβανε τον επιχειρησιακό έλεγχο των αεροσκαφών του ίδιου τύπου, ανεξάρτητα από ποιο αεροπλανοφόρο προέρχονταν και ανεξάρτητα από τον ρόλο τους (π.χ. όλα τα Kate των δύο κυμάτων εναντίον του Περλ Χάρμπορ, είτε έφεραν τορπίλλη είτε βόμβα, ανήκαν στο Ν 1 Hikotai). Η διάκριση του αεροπλανοφόρου γι­νόταν με την αμέσως μικρότερη μονάδα/μοίρα

(hikobuntai) η οποία, ανάλογα με την επιχείρηση, 49αποτελειτο απο ενα ως τρια chutai. Ως παραδειγ- «· β ·· ι.μα, ο παρακάτω πίνακας συνοψίζει την οργάνω­ση των αεροσκαφών Val του πρώτου κύματος ε­πίθεσης στο Περλ Χάρμπορ (στο Ν 1 Hikotai ανή­καν τα Kate και στο Ν 3 Hikotai τα Zero):

Ν 2 Hikotai Ν 15 Kogekiki Hikobuntai (αεροσκάφη του Shokaku )

Ν 1 Chutai Ν 2 Chutai Ν 3 Chutai

3 χ Shotai 3 χ Shotai 3 χ Shotai

9 Val8 Val9 Val

Ν 16 Kogekiki Hikobuntai Ν 1 Chutai 3 x Shotai 9 Val(αεροσκάφη του Zuikaku) Ν 2 Chutai 2 x Shotai 6 Val

Ν 3 Chutai 3 x Shotai 10 Val

ΕΠΙΛΟΓΟΣΕξαιτίας των μεγάλων αποστάσεων από τις

υπόλοιπες δυνάμεις της εποχής και της γενικό­τερης μυστικοπάθειας των ιαπωνικών κυβερνή­σεων και της ιαπωνικής κοινωνίας, οι συμμαχι­κές υπηρεσίες πληροφοριών θεωρούσαν ότι οι αεροπορικές δυνάμεις της Ιαπωνίας θα ήταν στην καλύτερη περίπτωση μερικές εκατοντά­δες αεροσκάφη, κυρίως αντίγραφα παλαιότε- ρων βρετανικών, γερμανικών, ιταλικών και αμε­ρικανικών σχεδίων. Η σκέψη αυτή υποστηριζό­ταν και από το έγκυρο Jane's All the World's

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

© RICHARD J. CARUANA

Aichi D3A1 Val της 2ης Μοίρας Αεροπλανοφόρων, το οποίο απονηώθηκε από το αεροπλανοφόρο "Hiryu". Ολόκληρο το αεροσκάφος είναι βαμμένο ανοικτό

γκρι. Το κάλυμμα του κινητήρα και το εμπρόσθιο άνω τμήμα του ρύγχους είναι σε μαύρο. Οι λωρίδες αναγνώρισης στο πίσω μέρος της ατράκτου είναι σε μπλε. Ο αριθμός του αεροσκάφους στο ουραίο πτέρωμα και στο πηδάλιο

είναι γραμμένος με μαύρα γράμματα.

Ο αντιπλοίαρχος Μιτσούο Φουσίντα θεωρείτο ειδικός στον αεροτορπιλλισμό. Οταν επέστρεψε από το Περλ Χάρμπορ, ο αυτοκράτορας παραβίασε το πρωτόκολλο και απαίτησε να δει τον αρχιτέκτονα της νίκης.

Α Μ Ε ΡΙΚ Α Ν ΙΚ Α ΠΛΟΙΑ ΣΤΟ ΠΕΡΑ ΧΑΡΜ ΠΟΡ (7 Δ ΕΚ. 1941)Θωρηκτά (8) “Pennsylvania" (ΒΒ38), "Arizona“ (ΒΒ39), “Nevada" (ΒΒ36), "Oklahoma"

(BB37), “Tennessee" (BB43), "California" (BB44), "Maryland" (BB46), “West Virginia" (BB48)

Βαριά καταδρομικά (2) Ελαφρά καταδρομικά (6)

"New Orleans" (CA32), “San Francisco" (CA38)"Raleigh" (CL7), "Detroit" (CL.8), “ Phoenix" (CL46), "Honolulu" (CL48), “St. Louis" (CW9), "Helena" (CL50)

Αντιτορπιλλικά (30) "Allen" (DD66), “Schley" (DD103), "Chew" (DD106), "Ward“ (DD139),(σε περιπολία στην είσοδο του Περλ Χάρμπορ), "Dewey" (DD349), "Farragut" (DD348), "Hull” (DD350), "MacDonough" (DD351), "Worden“ (DD352), “Dale" (DD353), "Monaghan" (DD354), "Aylwin" (DD355), "Selfridge" (DD357), "Phelps" (DD360), "Cummings" (DD365), “Reid" (DD369), "Case" (DD370), "Conyngham" (DD371), "Cassin" (DD372)(σε δεξαμενή), "Shaw“ (DD373) (σε δεξαμενή), "Tucker" (DD374), "Downes" (DD375) (σε δεξαμενή), "Bagley" (DD386), "Blue" (DD387), "Helm" (DD388), "Mugford“ (DD389), “ Ralph Talbot" (DD390), "Henley" (DD391), "Patterson" (DD392), "Jarv is" (DD393)

Υποβρύχια (4) "Narwhal" (SS167), "Dolphin" (SS169), "Cachalot" (SS170), “Tautog" (SS199)

Επιπλέον βρίσκονταν: 9 σκάφη πόντισης ναρκών, 14 ναρκαλιευτικά, 12 τορπιλλάκατοι, 1 κανονιοφόρος, 13 ρυμουλκά, 13 βοηθητικά του στόλου, 1 πλωτό νοσοκομείο, 2 πετρελαιοφόρα, 3 πλωτά συνεργεία, 4 σκάφη της Ακτοφυλακής και 45 άλλα σκάφη.

50Ανδρες του πεζικού επανδρώνουν ένα υδρόψυκτο πολυβόλο Μ1917Α1 διαμετρήματος 7,62 mm (0,30 in) κάπου στο Οάχου, σε αναμονή μίας απόβασης που δεν έγινε.

Aircraft. Η έκδοση του 1941 εμφάνιζε ιαπωνικά α­εροσκάφη που αποτελούσαν μία αγορά μεταχει­ρισμένων παλαιών τύπων. Στους Αμερικανούς πιλότους η Ιαπωνική Αεροπορία φαινόταν ισο­δύναμη με την Πολωνική Αεροπορία του 1939 και οπωσδήποτε ανίκανη να οργανώσει και να ε­ξαπολύσει επίθεση σε μια μακρινή αμερικανική βάση. Η άποψη ήταν λίγο-πολύ λογική και σύμ­φωνη με την εικόνα που τους παρουσίαζαν. Αλ­λά αυτή η εικόνα ήταν λανθασμένη, όπως έγινε φανερό στο Περλ Χάρμπορ.

Η προσωρινή απώλεια του Στόλου θεωρήθη­κε μεγαλύτερο κτύπημα από ό,τι αποδείχθηκε. Ολα τα θωρηκτά ήταν ακατάλληλα για μια αερο­ναυμαχία. Εάν είχαν βρεθεί ασυνόδευτα στη θά­λασσα (όπως θα γινόταν εάν υπήρχε έγκαιρη προειδοποίηση), δεν υπήρχε αμφιβολία ότι θα είχαν βυθισθεί από τη ναυτική δύναμη του Να- γκούμο με σημαντικότατες ανθρώπινες απώλει­ες. Με την προσωρινή εξουδετέρωση του Στό­λου του Ειρηνικού, το Αμερικανικό Ναυτικό έ­μαθε ότι το θωρηκτό είχε τελειώσει ως αυτοτε­λής μάχιμη μονάδα και ότι μπορούσε να επιβιώ­

σει σε ένα πεδίο μάχης μόνο με αεροπορική υ­ποστήριξη και αντιαεροπορικά πυροβόλα. Οι Α­μερικανοί πήραν μαθήματα ζωτικής σημασίας με ελάχιστο κόστος (αν μπορούν να εξαιρεθούν οι ανθρώπινες ζωές). Τα βαριά κτυπημένα θωρη­κτά ανακατασκευάστηκαν σύμφωνα με τα νέα πρότυπα, με ικανή αντιαεροπορική ισχύ, για να αμυνθούν ενάντια σε κάθε μελλοντική αεροπο­ρική επίθεση και κανένα από τα θωρηκτά που κατασκευάστηκαν μετά το Περλ Χάρμπορ δεν βυθίστηκε ως το τέλος του πολέμου.

Για την Ιαπωνία η επιχείρηση θεωρήθηκε μία άνευ προηγουμένου επιτυχία, με μόνο μειονέ­κτημα την απουσία των αεροπλανοφόρων. Το γε­γονός ότι το Τανκ Φαρμ (ο χώρος των τεράστιων δεξαμενών καυσίμων) και τα συνεργεία του ναυ­στάθμου είχαν μείνει ανέπαφα δεν ενόχλησε τον Ναγκούμο, ο οποίος δεν συμφώνησε για τρί­το κύμα επίθεσης. Επιπλέον, το Αυτοκρατορικό Ναυτικό δεν μπορούσε να γνωρίζει γεγονότα που θα του επέτρεπαν να επανεξετάσει τις τα­κτικές του. Στα θωρηκτά τη μεγαλύτερη ζημιά προκάλεσαν οι τορπίλλες. Πολλές από τις βόμ­βες των 800 kg ήταν τροποποιημένες βόμβες διάτρησης θώρακος με μικρή ποσότητα εκρη­κτικών που προκάλεσαν μικρή ζημιά, ενώ μεγά­λο ποσοστό τους δεν εξερράγη παρά την ευστο­χία των βομβαρδιστικών.

Η επιδρομή εναντίον του Περλ Χάρμπορ. τολμηρή στη σύλληψη και επιθετική στη μορφή της, στην πράξη ήταν μία αμυντική επιχείρηση και μία υπολογισμένη ριψοκίνδυνη ενέργεια για να κερδίσει χρόνο η Ιαπωνία. Στη ναυτική ιστο­ρία, καμία επιχείρηση με τόσο μεγάλες προσδο­κίες δεν είχε τόσο λίγα κέρδη όπως η ιαπωνική επίθεση εναντίον του Περλ Χάρμπορ. Ηταν α­πλά μια επίδειξη του ηρωισμού και του εξαιρετι­κού εξοπλισμού του ιαπωνικού αεροπορικού κλάδου του Ναυτικού.

Στην Ιαπωνία οι νικητές έγιναν δεκτοί μέσα σε ένα πατριωτικό παραλήρημα. Μέσα στα 80 ε­κατομμύρια μεθυσμένων από τη νίκη ανθρώ­πων, μόνο ο Γιαμαμότο έμεινε σκυθρωπός, αντι- λαμβανόμενος ότι τα αεροπλανοφόρα δεν βρέ­θηκαν, τα θωρηκτά που καταστράφηκαν ήταν

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

ΠΙΝ Α Κ Α Σ Χ Α Ρ Α Κ ΤΗ Ρ ΙΣΤ ΙΚ Ω Ν Α Μ Ε ΡΙΚ Α Ν ΙΚ Ω Ν ΘΩΡΗΚΤΩΝΕΤΟΣ

ΑΠΟΠΕΡΑΤΩΣΗΣΚΙΝΗΤΗΡΕΣ ΕΚΤΟΠΙΣΜΑ (t) ΜΕΓΙΣΤΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ

(κόμβοι)ΚΥΡΙΟΣ ΟΠΛΙΣΜΟΣ ΠΛΗΡΩΜΑ

Pennsylvania"(ΒΒ38)κλάση "Pennsylvania")

1916 4 Curtiss NN 126.000 hp

31.400 21 12x14 in 8 χ 5 in A/A 4 x 3 in A/A

915

| "Arizona"(ΒΒ39)

j (κλάση “Pennsylvania")

1916 4 Parsons 132.000 hp

31.400 21 12x14 in 8 x 5 in A/A 4 x 3 in A/A

915

[I Nevada"(BB36)

|| (κλάση "Nevada")

1916 2 Fore River 53.000 hp

27.500 20,5 12x14 in 8 x 5 in A/A 4 x 3 in A/A

864

"Oklahoma"(BB37)

| (κλάση "Nevada")

1916 2N YSB 49.600 hp

27.500 20,5 10 x 14 in 10x5 in

8 x 5 in A/A 4 x 3 in A/A

864

"Tennessee"(BB43)(κλάση “Tennessee")

1920 4 Westinghouse 107.200 hp

32.300 21 12x14 in 10x5 in

8 x 5 in A/A 4 x 3 in A/A

1.083

"California"(BB44)(κλάση "Tennessee")

1921 4 Curtiss 114.000 hp

32.300 21 12x14 in 10 x 5 in

8 x 5 in A/A 4 x 3 in A/A

1.083

"Maryland"(BB46)(κλάση "Colorado")

1921 4 Curtiss 115.600 hp

32.600 21 8 x 16 in 12x5 in

8 x 5 in A/A 4 x 3 in A/A

1.084

"West Virginia" (κλάση “Colorado") (BB48)

1923 4 Curtiss 115.600 hp

32.600 21 8 x 16 in9 x 5 in

7 x 5 in A/A 4 x 3 in A/A

1.084

ΠΙΝ Α Κ Α Σ Χ Α Ρ Α Κ ΤΗ Ρ ΙΣΤ ΙΚ Ω Ν ΙΑ Π Ω Ν ΙΚ Ω Ν ΑΕΡΟΠΛΑΝΟΦΟΡΩΝΕΤΟΣ ΑΠΟΠΕΡΑΤΩΣΗΣ ΚΙΝΗΤΗΡΕΣ ΕΚΤΟΠΙΣΜΑ (t) ΜΕΓΙΣΤΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ (κόμβοι) ΑΡΙΘΜΟΣ Α/ΦΩΝ ΜΗΚΟΣ (m) ΠΛΗΡΩΜΑ

“Akagi" 1927 4 Gihon 133.400 hp 42.000 31,5 63+15 261 2.000"Kaga" 1938 4 Kampon 127.400 hp 42.541 28,3 72+18 248 2.019"Soryu" 1937 4 Kampon 152.000 hp 19.800 34,5 57+14 228 1.100“Hiryu" 1939 4 Kampon 153.000 hp 20.250 34,3 57+16 227 1.100"Shokaku"Zuikaku"

1941 4 Kampon 160.000 hp 32.000 34,2 72+12 258 1.660

0 αριθμός των αεροσκαφών είναι εν ενεργεία + εφεδρικά51

παλαιά πολεμικά και ότι η αμερικανική ισχύς πα­ρέμενε κολοσσιαία.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

(1) Αρχεία από το THE PEARL HARBOR INVESTIGATION DOCUMENTS, Purdue University - Larry Jewell, 1996 (μέσω internet).(2) Ikuhiko Hata & Yasuho Izawa: JAPANESE NAVAL ACES AND FIGHTER UNITS IN WORLD WAR II, Airlife Publishing Ltd., 1990.(3) Richard Hough: THE LONGEST BATTLE, THE WAR AT SEA 1939-45, Pan Books, 1986.(4) Larry Jewell: WHO’S WHO OF UNITED STATES BATTLESHIPS, Purdue University, 1993 (μέσω internet).(5) Ρεμόν Καρτιέ: ΙΣΤΟΡΙΑ TOY ΔΕΥΤΕΡΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ, ΤΟΜΟΣ ΠΡΩΤΟΣ 1939- 1942, Πάπυρος, 1995.(6) Michel Ledet: PEARL HARBOR, LE PACIFIQUE S ’ EMBRACE! Batailles Aeriennes No 6, Sari Le. La Presse, 1998.(7) Jack McKillop: US DISPOSITIONS 7 DECEMBER 1941, 1994 (μέσω internet).(8) Military History Section HQ, Army Forces Far East: JAPANESE MONOGRAPH No. 97, PEARL

HARBOR OPERATIONS, GENERAL OUTLINE OF ORDERS AND PLANS, Office of the Chief of Military History, Department of the Army, 1997 (μέσω internet).(9) Carl Smith: PEARL HARBOR 1941, THE DAY OF INFAMY, Osprey Publishing Ltd., 1999.(1) To ωράριο του Σαββάτου ήταν 07:00 - 11:00 και των υπολοίπων ημερών 07:00 - 11:00 και 12:00 - 18:00.(2) Η μονάδα ραντάρ στο Οπάνα συνέχισε τη λειτουργία της όλο το πρωί της 7ης Δεκεμβρίου, «ακολουθώντας» τα ιαπωνικά αεροσκάφη που κατευθύνονταν βόρεια. Ωστόσο, η διοίκηση ήταν πεπεισμένη ότι τα ιαπωνικά αεροπλανοφόρα βρίσκονταν στα νότια και οι ενδείξεις του ραντάρ αγνοήθηκαν.(3) Σύμφωνα με κατάθεση του στρατηγού Σορτ.

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

To USS "Nevada" (BB36) φλέγεται έπειτα από προσβολή βόμβας στο εμπρόσθιο κατάστρωμα ενώ προσπαθεί να εγκαταλείψει το λιμάνι. Το "Nevada" ήταν το μοναδικό πλοίο που κατάφερε να κινηθεί και να επιχειρήσει να διαφύγει. Συγκέντρωσε όμως μεγάλο μέρος των ιαπωνικών προσβολών (μια τορπίλλη και τέσσερις βόμβες) και ο πλοίαρχός του το προσάραξε κοντά στο νοσοκομείο προκειμένου να αποφύγει την πιθανή βύθισή του στην είσοδο του λιμανιού (πίν. του Γιάννη Αποστολογιάννη για τη "ΣΙ").

IT Oj

MRAΔΙΑΣΩΖΟ ΝΤΑΣ

ΤΑ ΥΠ Ο ΛΕΙΜ Μ ΑΤΑ ΤΟΥ ΣΤΟΛΟΥ

ΓΙΑΝΝΗΣ ΤΕΡΝΙΩΤΗΣΕΓΧΡΩΜΑ ΣΧΕΔΙΑ ΠΛΟΙΩΝ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΓΙΑΝΝΗΣ

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ: ΣΤΕΛΙΟΣ ΔΕΜΗΡΑΣ

ΑΡΟΜ r JΠΡΙΝ ΑΚΟΜΑ ΑΠΟΧΩΡΗΣΟΥΝ ΤΑ ΙΑΠΩΝΙΚΑ ΑΕΡΟΠΛΑΝΑ ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΤΟ ΠΕΡΛ ΧΑΡΜΠΟΡ, 01 ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΙ ΑΡΧΙΣΑΝ ΤΙΣ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΕΣ ΔΙΑΣΩΣΗΣ ΤΩΝ ΠΛΗΡΩΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΠΛΗΓΕΝΤΩΝ ΝΑΥΤΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ ΤΟΥΣ. Η ΔΙΑΣΩΣΗ ΤΩΝ ΠΟΛΕΜΙΚΩΝ ΣΚΑΦΩΝ ΘΑ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΣΕ ΑΜΕΣΩΣ ΜΕΤΑ...

Αμερικανική αεροφωτογραφία του αγκυροβολιού των θωρηκτών, νότια της νήσου Φορντ. Από δεξιά προς αριστερά: Το αγκυροβόλιο του «Nevada» είναπίδειο (το πλοίο είχε αποπλεύσει κατά την επιδρομή και προσάραξε σε άλλο σημείο του κόλπου). Ακριβώς στα αριστερά του από το κουφάρι του «Arizona», διαρρέουν μεγάλες ποσότητες πετρελαίου. Αριστερότερα, εμπρός από τα μισοβυθισμένα «West Virginia» και «Tennessee», το «Oklahoma» είναι αναποδογυρισμένο. Στα άνω αριστερά της φωτογραφίας,ρυμουλκά και άλλα πλοιάρια έχουν σπεύσει γύρω από το μισοβυθισμένο «California».

54

Συνολικά 20 πλοία του Αμερικανικού Ναυ­τικού βυθίστηκαν ή υπέστησαν μεγάλες ζημιές από την ιαπωνική επιδρομή. Οι Ιάπω­

νες θα μπορούσαν να είχαν σημειώσει μεγα­λύτερη επιτυχία αν είχαν πραγματοποιήσει μία ακόμα επίθεση, πλήττοντας τις τεράστιες εγκαταστάσεις των αποθηκευμένων καυσί­μων και αν είχαν καταστρέψει τις εγκαταστά­σεις των ναυπηγείων στον ναύσταθμο.

Αλλά οι Αμερικανοί είχαν ήδη επτά θω ρη­κτά εκτός μάχης σε μία ημέρα. Αριθμός τερά­στιος για τις δυνάμεις του Στόλου του Ειρηνι­κού! Αλλά οι απώλειες σε άλλες ναυτικές δυ ­

νάμεις δεν ήταν τόσο σημαντικές: Μόνο δύο από τα βαριά καταδρομικά του Στόλου ήταν στο Περλ Χάρμπορ αλλά κανένα δεν χτυπή- θηκε από τους Ιάπωνες, οι οποίοι περιορίστη­καν στην προσβολή τριών ελαφρών καταδρο­μικών. Επίσης, από συνολικά 171 αντιτορπιλλι- κά που υπηρετούσαν στον Ειρηνικό, μόνο τρία απωλέσθηκαν και μερικά άλλα υπέστη­σαν ζημιές.

Η πρώτη όμως άμεση προτεραιότητα μέ­σα στη γενική προσπάθεια για απώθηση των επιδρομέων, την κατάσβεση των πυρκαγιών και τη διαφυγή των πολεμικών σκαφών έξω

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

από τον κόλπο, ήταν η διάσωση των πληρω­μάτων, ιδίως αυτών που βρίσκονταν παγιδευ- μένα στα πλοία που βυθίζονταν.

Χαρακτηριστικές ήταν οι περιπτώσεις ε ­κατοντάδων ανδρών που είχαν αποκλειστεί στο εσωτερικό των θωρηκτών «Oklahoma» και «Utah». Το «Oklahoma» είχε χτυπηθεί από επτά τορπίλλες ιαπωνικών αεροσκαφών και είχε αναποδογυρίσει παγιδεύοντας κάτω από το ατσάλινο κύτος του, που εξείχε πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας σαν τεράστια φάλαινα, περίπου 400 άνδρες του πληρώμα­τος του. Μόνο μερικές δεκάδες από αυτούς τελικά διασώθηκαν από τα συνεργεία του Ναυτικού που άνοιξαν τοπικά μικρές διό­δους, κόβοντας τις θωρακισμένες λαμαρίνες στα ύφαλα του θωρηκτού. Οι υπόλοιποι αφέ- θηκαν στη σκληρή τους μοίρα, είτε γιατί η παρουσία τους δεν έγινε αντιληπτή, είτε για­τί πέθαναν πριν τα συνεργεία διάσωσης προ­λάβουν να ανοίξουν τις διόδους σωτηρίας.

Στο «Utah», το οποίο επίσης είχε αναπο­δογυρίσει, τα συνεργεία διάσωσης είχαν πιο εύκολο έργο, κόβοντας τα μη θωρακισμένα πλευρικά τοιχώματα του πλοίου και διασώζο­ντας τους παγιδευμένους άνδρες. Οι απώλει­ες όμως μεγάλωναν από τα ιαπωνικά αερο­πλάνα που πετούσαν ακόμα πάνω από την πε­ριοχή και πολυβολούσαν τους διασώστες και τους ναυαγούς.

ΟΙ ΟΛΙΚΕΣ ΑΠΩΛΕΙΕΣ

USS «ARIZONA»Σύμφωνα με τα αρχεία του Αμερικανικού

Ναυτικού, την 7η Δεκεμβρίου 1941 το θωρη- κτό «Arizona» (ΒΒ39 ) ήταν φορτωμένο με σχε­δόν πλήρεις προμήθειες για άμεσο απόπλου, αποτελούμενες από 1,5 εκατομμύρια γαλόνια πετρελαίου, 616 οβίδες για τα πυροβόλα 14 in, 1.232 σάκους προωθητικών γεμισμάτων πυροβόλων, εκατοντάδες οβίδες πυροβόλων 5 in και εκατομμύρια άλλα βλήματα 28 mm, 0,5 in και μικροτέρων διαμετρημάτων. Το πλήρω­μά του, 1.446 αξιωματικοί, ναύτες και πεζο­ναύτες, βρισκόταν σχεδόν όλο επί του πλοί­ου, μαζί με αυτούς και ο κυβερνήτης του, πλοίαρχος Γουϊλιαμ Βαν Βάλκενμπεργκ, όπως και ο υποναύαρχος Ισαάκ Κιντ.

Στις 07.55 το πρωί οπότε άρχισε η επιδρο­

μή, το πλήρωμα ετοιμαζόταν για τον κυριακά­τικο εκκλησιασμό και την πρωινή έξοδο στη στεριά. Λίγο μετά, στις 08.10, μία ιαπωνική βόμβα διέτρησε το κατάστρωμα του θωρη­κτού κοντά στον εμπρόσθιο πύργο πυροβό­λων 14 in, διαπέρασε πέντε ακόμα καταστρώ­ματα και εξερράγη στο εσωτερικό του. Αμέ­σως προκλήθηκε μεγάλη πυρκαγιά που σε λί­γο έφθασε στην αποθήκη πυρομαχικών του πλοίου. Δεκάδες τόννοι αποθηκευμένων πυ­ρομαχικών και καυσίμων εξερράγησαν με μιας, προκαλώντας έκρηξη ισχύος περίπου ε ­νός κιλοτόννου. Η σφοδρότητα αυτής της

55Στο αγκυροβόλιο

των καταδρομικών, βόρεια της νήσου Φορντ. Το «Utah»

αναποδογυρισμένο αποκαλύπτει τα ύφαλό του.

Ακριβώς πίσω του, στο χτυπημένο ελαφρύ

καταδρομικό >> Raleigh», γίνεται απάντληση καυσίμων και θαλάσσιου νερού για να

μη βυθιστεί.

Λίγο μετά τον πόλεμο τα απομεινάρια του «Arizona» διακρίνονται κάτω από τη θάλασσα. Από το πλοίο έχουν αφαιρεθεί τα τμήματα της υπερκατασκευής και οι πύργοι των πυροβόλων του.

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

Μετά την επιδρομή στην αποβάθρα του ναυστάθμου, το καταδρομικό «Helena» καίγεται, ενώ δεξιά του η ναρκοθέτις «Oglala» έχει βυθιστεί. Στο βάθος οι πυκνοί καπνοί προέρχονται από το ανατιναγμένο αντιτορπιλλικό «Shaw» μέσα στην πλωτή δεξαμενή που βρισκόταν, ότανχτυπήθηκε από βόμβα ιαπωνικού αεροπλάνου.

USS« California» (ΒΒ44).Το δεύτερο θωρηκτό της κλόσης «California» ήταν το ίδιο το «California», το οποίο καθελκύστηκε στις 20-11-1919 και είχε εκτόπισμα 32.300 t. Οταν ξεκίνησε η επίθεση, ευρίσκετο παραβεβλημένο μπροστά από τα «Maryland» και «Oklahoma». Δέχθηκε δύο τορπίλλες και μία βόμβα και βυθίστηκε. Το 1943 επανήλθε στην ενεργό δράση. Το 1960πωλήθηκε για παλιοσίδερα.

1

τρομερής έκρηξης διέλυσε το κύριο κατά­στρωμα και τη γέφυρα του θωρηκτού, σκορ­πίζοντας τα συντρίμμια του σαν πύρινη βρο­χή μέσα στο λιμάνι. Το πετρέλαιο από τις κα­τεστραμμένες δεξαμενές του πλοίου διέφευ­γε σε μεγάλες ποσότητες προς την επιφάνεια της θάλασσας, όπου βγαίνοντας συναντούσε τις φλόγες και τον υπερθερμασμένο αέρα και

αναφλεγόταν άμεσα. Το κομματιασμένο θω- ρηκτό βούλιαξε σύντομα και «κάθισε» στον βυθό του κόλπου, αφήνοντας μόνο μερικά τμήματα της υπερκατασκευής του έξω από την επιφάνεια του νερού. Από το πλήρωμά του 1.177 άνδρες σκοτώθηκαν ή πνίγηκαν. Τέ­ως καμάρι του Αμερικανικού Στόλου του Ει­ρηνικού είχε μετατραπεί σε ελάχιστο χρόνο σε ένα σωρό παλιοσίδερα 31.4001. Η φωτιά ε­πάνω και γύρω από το βυθισμένο πλοίο έσβη­σε έπειτα από δύο ημέρες σχεδόν από μόνη της, αλλά τα τμήματα που προεξείχαν πάνω από τη θάλασσα είχαν τόσο υπερθερμανθεί, που τα συνεργεία διάσωσης μπόρεσαν να τα πλησιάσουν μόλις στις 10 Δεκεμβρίου.

Το «Arizona» κρίθηκε ότι δεν είχε πλέον καμιά αξία για να διασωθεί και έτσι οι προ­σπάθειες των συνεργείων περιορίστηκαν στην αφαίρεση των πυροβόλων 14 in - τα ο­ποία προσφέρθηκαν στον Αμερικανικό Στρα­τό για εξοπλισμό επάκτιων πυροβολείων. Επί­σης αφαιρέθηκαν όσα αντιαεροπορικά πυρο­βόλα δεν είχαν καταστραφεί καθώς και απο- κόπηκαν όσα τμήματα του πλοίου προεξείχαν

USS: «Arizona» (ΒΒ 39):Το θωρηκτό USS «Arizona»

καθελκύστηκε στις 19-6-1915, είχε εκτόπισμα 31.400 ίκαι

ανήκε στην κλάση «Pennsylvania». Στο Περλ

Χάρμπορ ήταν πλευρισμένο στο πλοίο επισκευών «Vestal»,

μπροστά από το «Nevada». Χτυπήθηκε από μία τορπίλλη

καί οκτώ βόμβες, ανατινάχτηκε η εμπρόσθια αποθήκη πυρομαχικών καί

βυθίστηκε παρασύροντας στον θάνατο 1.177 άνδρες.

Ο,τι απέμεινε από το βυθισμένο θωρηκτά «Arizona» και

προεξείχε πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας στο

αγκυροβολιό του.

Απάντληση του νερού από το πλημμυρισμένο κύτος κατά την προσπάθεια ανέλκυσης του «California».

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

από τη θάλασσα, αφήνοντας το υπόλοιπο κά­τω από την επιφάνεια όπου εξακολουθεί να υ­πάρχει και σήμερα, χαρακτηρισμένο ως ομα­δικός τάφος για το πλήρωμά του, από το ο­ποίο μόνο 105 νεκρούς μπόρεσαν να περισυλ- λέξουν.

USS «UTAH»

Το «Utah» ήταν ένα παλαιό θωρηκτό του Στόλου Ειρηνικού, ναυπηγημένο το 1909. Από το πλοίο είχε ήδη αφαιρεθεί ο κύριος οπλι­σμός του και χρησιμοποιείτο πριν από την ια­πωνική επίθεση σε βοηθητικές υπηρεσίες για ασκήσεις.

Το πλοίο αυτό δέχθηκε αλλεπάλληλα πλήγματα από τορπίλλες και βόμβες κατά την επιδρομή και σχεδόν αναποδογύρισε στο α­γκυροβολιό του. Η διάσωσή του θεω ρήθηκε άσκοπη, όπως επίσης και αργότερα, μετά τον πόλεμο, η προσπάθεια ανέλκυσής του για να διαλυθεί σαν παλιοσίδερα.

Ετσι, επειδή στο εσωτερικό του «Utah» παρέμειναν αγνοούμενοι 58 άνδρες του πλη­ρώματος του, χαρακτηρίστηκε ως ομαδικός τάφος και αφέθηκε να σκουριάζει έως σήμε­

58Τα αντιτορπιλλικά «Dowries» και «Cassin» μετά το πλημμύρισμα της δεξαμενής για να περιοριστεί η πυρκαγιά που ξέσπασε. Πίσω τους το θωρηκτό «Pennsylvania»

Μετά το άδειασμα της δεξαμενής και την έναρξη διάλυσης των αντιτορπιλλικών « Downes» και « Cassin»

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

ρα μισοβυθισμένο, στο ίδιο σημείο που είχε Βυθιστεί την 7η Δεκεμβρίου 1941.

Η ΔΙΑΣΩΣΗ ΤΩΝ ΥΠΟΛΟΙΠΩΝ ΠΛΟΙΩΝ

Μέσα σε μία εβδομάδα από την ιαπωνική επιδρομή, το Αμερικανικό Ναυτικό διοργάνω- σε συνεργεία για την ανέλκυση και την επι­σκευή για επανένταξη στην ενεργό υπηρεσία των πλοίων που είχαν βυθιστεί ή υποστεί ζη­μιές από την επίθεση. Επικεφαλής των συ­νεργείων αυτών ορίστηκε ο πλωτάρχης Τζε- ημς Στηλ, πρώην κυβερνήτης του «Utah» και αργότερα, τον Ιανουάριο του 1942, ο πλοίαρ­χος X. Γουάλιν.

Οι προσπάθειες επικεντρώθηκαν κατ' αρ- χάς στα πλοία που είχαν υποστεί τις μικρότε­ρες ζημιές. Ετσι, πρώτο το θωρηκτό «Pennsylvania», το οποίο κατά την επιδρομή ήταν δεξαμενισμένο μαζί με δύο αντιτορπιλ- λικά στον ναύσταθμο και είχε υποστεί μικρές ζημιές, επισκευάστηκε και την 20ή Δεκεμβρί­ου 1941 επανήλθε σε υπηρεσία.

Το καταδρομικό «Honolulu» ακολούθησε κατόπιν. Οι ιαπωνικές βόμβες που είχαν εκρα- γεί δίπλα στο πλοίο είχαν προκαλέσει παρα­μορφώσεις στην πλευρική του θωράκιση και χρειάστηκε να επισκευαστεί σε δεξαμενή από τις 13 Δεκεμβρίου έως τις 2 Ιανουαρίου1942.

Το «Helena», ένα άλλο ελαφρό καταδρομι­κό του στόλου, επισκευάστηκε πρόχειρα στη δεξαμενή No 2 του ναυστάθμου έως την 12η Δεκεμβρίου. Κατόπιν, την 5η Ιανουαρίου 1942 έπλευσε προς τα ναυπηγεία του Αμερικανι­κού Ναυτικού στο νησί Μάρε, όπου επισκευά­στηκε κανονικά. Το «Helena» τελικά τορπιλλί- στηκε και βυθίστηκε τον Ιούλιο του 1943, συμμετέχοντας στις επιχειρήσεις των νήσων του Σολομώντα.

Δύο θωρηκτά πήραν σειρά κατόπιν για ε ­πισκευές, το «Maryland» και το «Tennessee».

Στο «Maryland», το οποίο ήταν δεμένο δί­πλα στο «Oklahoma» λόγω μη διαθεσίμου δε ­ξαμενής για επισκευές, κατασκευάστηκε στο

USS«Shaw» (DD 373). Το αντιτορπιλλικό «Shaw» καθελκύστηκε στις 28-10-1935 και ανήκε στην κλάση «Mahan» των 2.1031. Είχε οπλισμό πέντε πυροβόλα των 5 in και 12 τορπιλοσωλήνες των 21 in. Οταν άρχισε η επίθεση, ειιρίσκετο στη πλωτή δεξαμενή επισκευής υφάλων δυτικά του «Pennsylvania». Δέχθηκε τρεις βόμβες αλλά ανακατασκευάστηκε από την αρχή και μερικούς μήνες αργότερα επανήλθε σε υπηρεσία. Διαλύθηκε και πωλήθηκε για παλιοσίδερα το 1946.

Η προσπάθεια του «Nevada» να διαφύγει προς την ανοικτή θάλασσα κατά τη στιγμή της ιαπωνικής επιδρομής.

Από τις προσπάθειες τελικής ανέλκυσης του βυθισμένου θωρηκτού «West Virginia».Δίπλα του ακριβώς το « Tennessee» που έχει ήδη ανελκυσθεί έχοντας υποστεί μικρότερες ζημιές.

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

USS «Tennessee» (BB 43).To «Tennessee» ήταν το πρώτο Θωρηκτό της κλάσης «California», το οποίο καθελκύστηκε στις 30-4-1919 καί ήταν των 32.3001. Κατά την επίθεση ευρίοκετο εσωτερικά από το « West Virginia». Χτυπήθηκε από δύο βόμβες, επισκευάστηκε και επέστρεψε στην ενεργό δράση. Το 1959 διαλύθηκε και πωλήθηκε για παλιοσίδερα.

ροβολημένο ακριβώς πίσω του. Οι αποθήκες πυρομαχικών του πλοίου σύντομα υπερθερ- μάνθηκαν και υπήρχε κίνδυνος έκρηξης. Με δεδομένη την “ παγίδευση» του πλοίου στο α­γκυροβολιό του, λόγω της βύθισης του «West Virginia» δίπλα του, το πλήρωμα αναγκάστηκε να πλημμυρίσει το πλοίο με νερό για να το σώ­σει.

Τελικά το «Tennessee» επισκευάστηκε πρόχειρα με πλευρικά μεταλλικά ελάσματα και κατόπιν οδηγήθηκε στο ναυπηγείο του Πάτζετ Σάουντ στις 20 Δεκεμβρίου για μόνι­μη επισκευή. Επέστρεψε πάλι στην ενεργό δράση τον Φεβρουάριο του 1942.

αριστερό πλευρό του που είχε βληθεί από τορπίλλη, μία εξέδρα στεγανή. Οταν αντλή- θηκαν έξω τα νερά από αυτό το σημείο, η ζη­μιά επισκευάστηκε σχετικά εύκολα και το πλοίο ήταν έτοιμο για δράση στις 20 Δ εκεμ ­βρίου 1941.

Το «Tennessee», το οποίο ήταν δεμένο στη σειρά αγκυροβολιών των θωρηκτών, εσωτε­ρικά του «West Virginia», είχε χτυπημένη ά­σχημα τη δεξιά πλευρική θωράκισή του λόγω της πρόσκρουσής του στη σταθερή νησίδα πρόσδεσης. Το θωρηκτό αυτό βρέθηκε μέσα σε μία «θάλασσα καιομένου πετρελαίου» που διέρρεε από το «Arizona» το οποίο ήταν αγκυ­

USS «Oglala» (CM-4).Το ναρκοθετικό «Oglala» ήταν στην ουσία ένα επιβατικό ακτοπλοΐας που είχε μετατραπεί σε ναρκοθετικό. Κατά την επίθεση υπέστη ζημιές από

βΠ τορπίλλη, επισκευάστηκε (μετετράπη σε πλοίο mm επισκευών) και επέστρεψε στην ενεργό δράση.

Ενα ακόμα από τα ελαφρά καταδρομικά, το «Raleigh», που ήταν αγκυροβολημένο μαζί με το «Utah» στη βόρεια πλευρά του νησιού Φορντ, δέχθηκε κατόπιν τις φροντίδες των συνεργείων του Ναυτικού. Αρχικά αντλήθη- καν από το πλημμυρισμένο πλοίο τα καύσιμα, τα λιπαντικά και το θαλασσινό νερό. Κατόπιν, το πλοίο εισήλθε για δεξαμενισμό και επι­σκευές την 3η Ιανουαρίου 1942, όπου παρέ- μεινε έως την 14η Φεβρουάριου. Περισσότε­ρες επισκευές στον μηχανολογικό και τον η- λεκτρολογικό εξοπλισμό του «Raleigh» ακο­λούθησαν στο νησί Μάρε και τελικά η ένταξή του πάλι σε υπηρεσία έγινε την 23η Ιουλίου1943.

Μια σειρά από άλλα μικρότερα πλοία του Στόλου, όπως το νεότευκτο πλοίο υποστήρι­ξης υδροπλάνων «Curtiss», το πλοίο επισκευ­ών «Vestal» και το αντιτορπιλλικό «Helm», το

οποίο επλήγη ενώ προσπαθούσε να διαφύγει από τον δίαυλο έξω από το Περλ Χάρμπορ στην ανοικτή θάλασσα, επισκευάστηκαν επί­σης μέσα στον Δεκέμβριο του 1941. Επειτα ήλθε η σειρά για περισυλλογή και επισκευή των πλοίων που είχαν υποστεί τις μεγαλύτε­ρες ζημιές ή είχαν βυθιστεί: Τα αντιτορπιλλι- κά «Downes» και «Cassin» ήταν δεξαμενισμέ- να όπως και το θωρηκτό «Pennsylvania», απέ­ναντι από το νησί Φορντ. Και τα δύο πλοία δ έ ­χθηκαν συντριπτικά πλήγματα από τις ιαπωνι­κές βόμβες που σχεδόν διέλυσαν τα σκάφη, τις γέφυρες και τις υπερκατασκευές τους. Με γνώμονα ότι μόνο οι μηχανές των δύο α- ντιτορπιλλικών είχαν παραμείνει σε σχετικά καλή κατάσταση, αποφασίστηκε η διάλυσή τους επί τόπου και περισώθηκαν μόνο εύχρη ­στα μηχανήματα και ανταλλακτικά, τα οποία τοποθετήθηκαν σε δύο άλλα νεότευκτα αντι-

USS "West Virginia" (ΒΒ 48).Το θωρηκτό « West Virginia»

καθελκύστηκε στις 19-11-1921 καί είχε εκτόπισμα 32.6001.

Κατά την επίθεση ευρίσκετο παραβεβλημένο στην έξω

πλευρά του « Tennessee» προστατεύοντάς το κατά κάποιον τρόπο. Δέχθηκε

τουλάχιστον πέντε τορπίλλες και δύο βόμβες οι οποίες

όμως δεν εξερράγησαν και μισοβυθίστηκε. Ανασύρθηκε, επισκευάστηκε και επανήλθε

στην υπηρεσία. Πωλήθηκε για παλιοσίδερα το 1961.

Τα σκουριασμένα απομεινάρια του παλαιού θωρηκτού «Utah» όπως έχουν αψεθεί μέχρι σήμερα, στο ίδιο σημείο όπου το πλοίο βυθίστηκε την 7η Δεκεμβρίου 1941.

Για τη μείωση του βάρους στην ανέλκυση του βυθισμένου «California» αφαιρέθηκαν εννέα από τα πυροβόλα των 14 in.

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

Από τις προσπάθειες διάσωσης των εγκλωβισμένων μελών του

πληρώματος στο αναποδογυρισμένο θωρηκτό

«Oklahoma». Ακριβώς πίσω του, το Θωρηκτό «Maryland».

«Shaw» και αφού αφαίρεσαν τα περισσότερα από τα κατεστραμμένα τμήματά του, το επι­σκεύασαν πρόχειρα. Επειτα οδηγήθηκε για ε ­πισκευές στο νησί Μάρε την 9η Φεβρουάριου1942, όπου σύντομα το «Shaw» ανακατασκευ­άστηκε από την αρχή και μερικούς μήνες αρ­γότερα επανήλθε σε υπηρεσία.

Η ναρκοθέτις «Oglala» ήταν δεμένη δίπλα και εξωτερικά από το καταδρομικό «Helena» στις εγκαταστάσεις της ναυπηγοεπισκευαστι- κής βάσης. Μία ιαπωνική τορπίλλη που προο­ριζόταν για το «Helena», αν και πέρασε κάτω από τα ύφαλά του και έπληξε το μηχανοστά­σιο του καταδρομικού, προκάλεσε ανεπανόρ­θωτες ζημιές στο γέρικο σκαρί (ναυπήγησης 1907) του «Oglala». Μία βόμβα που εξερράγη λίγο αργότερα ανάμεσα στα δύο πλοία το α­ποτελείωσε, παραμορφώνοντας τις πλευρι­κές λαμαρίνες του. Το «Oglala» άρχισε να βυ­θίζεται από τα νερά που ορμούσαν στο εσω­τερικό του. Δύο ρυμουλκά που έσπευσαν σε βοήθειά του το έσυραν στον μόλο δίπλα στο «Helena». Τελικά, όμως, το «Oglala» ανατρά- πηκε. Η διάσωσή του ήταν μία πολύ δύσκολη και επίπονη εργασία των συνεργείων του Ναυτικού, τα οποία προσπαθούσαν κυρίως να το απομακρύνουν από αυτό το σημείο του ναυστάθμου. Χρησιμοποιήθηκαν ξύλινα κα- λούπια για τη δημιουργία στεγανών γύρω από το πλοίο, που τελικά επέπλευσε σε όρθια στάση στις 23 Απριλίου 1942. Κατόπιν οδηγή­θηκε για επισκευή στο ναυπηγείο του νησιού Μάρε, όπου μετατράπηκε σε πλοίο επισκευ­ών.

Το «Nevada» ήταν το μόνο από τα θωρη­κτά το οποίο, μόλις άρχισε η επιδρομή, κατά- φερε «σηκώνοντας» πίεση ατμού να απο- πλεύσει από το αγκυροβολιό του μόνο του,

Η αριστερή πλευρική θωράκιση του «West Virginia» παραμορφωμένη από τα πλήγματα των ιαπωνικών τορπιλλών κατά τη διάρκεια της επισκευής του πλοίου.

Ενα ακόμα αντιτορπιλλικό,

το «Shaw», έμεινε στην ιστορία από την

εντυπωσιακή φωτογραφία της έκρηξης που το

διέλυσε όταν επλήγη από μία ιαπωνική

βόμβα, ενώ βρισκόταν μέσα σε πλωτή δεξαμενή για

επισκευές. Τελικά το πλοίο μαζί με τη

δεξαμενή βυθίστηκαν σαν πέτρες μέσα

στον κόλπο.

τορπιλλικά, που ονομάστηκαν επίσης «Downes» και «Cassin» και συμμετείχαν στην υπόλοιπη διάρκεια του πολέμου.

Ενα ακόμα αντιτορπιλλικό, το «Shaw», έ ­μεινε στην ιστορία από την εντυπωσιακή φω­τογραφία της έκρηξης που το διέλυσε όταν ε ­πλήγη από μία ιαπωνική βόμβα, ενώ βρισκό­ταν μέσα σε πλωτή δεξαμενή για επισκευές. Τελικά το πλοίο μαζί με τη δεξαμενή βυθίστη­καν σαν πέτρες μέσα στον κόλπο. Το εκπλη­κτικό ήταν ότι τα συνεργεία του Ναυτικού κα­τόρθωσαν να ανελκύσουν το βυθισμένο

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

Διασώζοντας το βυθισμένο Oklahoma». Το πλοίο τραβούν

21 μεγάλα βαρούλκα που είναι στερεωμένα στο νησί Φορντ,

για να το επαναφέρουν στην όρθια θέση.

αν και ήδη είχε δεχθεί πλήγμα από τορπίλλη. Κατευθυνόμενο προς την είσοδο του κόλ­που, για να διαφύγει προς την ανοικτή θάλασ­σα, έλαβε αυστηρές εντολές, επειδή υπήρχε φόβος να βυθιστεί μέσα στον δίαυλο κλείνο­ντας έτσι τον ναύσταθμο για όλα τα πλοία, και διέκοψε την προσπάθειά του προσαράζο­ντας στην απέναντι ακτή. Είχε δεχθεί ακόμα συνολικά τέσσερις βόμβες από τα ιαπωνικά αεροπλάνα. Μετά την επιδρομή οι πιθανότη­τες να διασωθεί φαίνονταν πολύ λίγες. Το με­γαλύτερο μέρος του πλοίου ήταν βυθισμένο κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, ενώ εξείχε μόνο ένα τμήμα της γέφυρας και της υπερκατασκευής του. Με μεγάλες προσπά­θειες αντλήθηκε το πετρέλαιο από τις δεξα­

63

μενές του και οι εργασίες συνεχίστηκαν με ε ­ντατική άντληση του θαλάσσιου νερού από το εσωτερικό του πλοίου και κλείσιμο ανάλο­γα των στεγανών διαμερισμάτων του. Τη 12η Φεβρουάριου 1942 το «Nevada» ξεκόλλησε από τον βυθό επιπλέοντος και πάλι και ρυ- μουλκήθηκε έξι ημέρες μετά σε δεξαμενή τ ^ ναυπηγείων του Περλ. Εκεί επισκευάστη­καν πρόχειρα οι ζημιές στο σκάφος από την τορπίλλη και τις βόμβες. Επισκευάστηκε επί­σης μία από τις προπέλες του πλοίου και έξι λέβητες, καθώς και τμήματα της υπερκατα­σκευής του. Την 22α Απριλίου 1942, το θωρη­κτό απέπλευσε μαζί με μία νηοπομπή για το Μπρέμερτον της Ουάσιγκτον όπου έγιναν οι τελικές επισκευές και βελτιώσεις στο πλοίο.

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

To «Nevada» προσαραγμένο και

μισοβυθισμένο στην έξοδο του διαύλου του

κόλπου του Περλ Χάρμπορ.

Το θωρηκτό «California» το οποίο

δέχθηκε δύο τορπίλλες και μία

6όμβα 200 kg, όταν ήταν δεμένο στο

αγκυροβολιό του, βυθιζόταν επί τρεις ημέρες, έως ότου

«κάθισε» στη λάσπη του βυθού στο σημείο

αυτό.

Το «Nevada» συμμετείχε κατόπιν στην απόβα­ση της Νορμανδίας το 1944 και εν συνεχεία στις επιχειρήσεις του Ειρηνικού. Είχε όμως ά­δοξο τέλος το 1948, όταν βυθίστηκε χρησιμο­ποιούμενο ως στόχος σε άσκηση του Αμερι­κανικού Ναυτικού.

Το θωρηκτό «California» το οποίο δέχθηκε δύο τορπίλλες και μία βόμβα 200 kg, όταν ή ­ταν δεμένο στο αγκυροβολιό του, βυθιζόταν επί τρεις ημέρες, έως ότου «κάθισε» στη λά­σπη του βυθού στο σημείο αυτό. Η διάσωσή

του ήταν ακόμα δυσκολότερη από τη διάσω­ση του «Nevada» και απαίτησε εκτός από την άντληση καυσίμων, λιπαντικών και θαλάσσιου νερού από το εσωτερικό του, την αφαίρεση εννέα από τα πυροβόλα των 14 in του πλοίου για μείωση του βάρους του. Αφαιρέθηκαν ε ­πίσης για τον ίδιο λόγο και άλλα τμήματα της υπερκατασκευής και των ιστών του. Τελικά το «California», με πρόχειρες επισκευές στα ση­μεία τορπιλλισμού, επέπλευσε στις 24 Μαρτί­ου 1942 και ρυμουλκήθηκε για δεξαμενισμό

USS «Pennsylvania» (ΒΒ 38).Η καθέλκυση του θωρηκτσύ «Pennsylvania» πραγματοποιήθηκε στις 16-3-1915 (τρεις μήνες νωρίτερα από το «Arizona»), Το θωρηκτό είχε εκτόπισμα 31.4001 και ήταν το πρώτο της κλάσης «Pennsylvania». Κατά την επίθεση ευρίσκετο σε δεξαμενή καθαρισμού υφάλων πίσω από τα αντιτορπιλλικά «Cassin» και «Downes».Δέχθηκε δύο βόμβες, επισκευάστηκε και επέστρεψε στην ενεργό δράση. Παροπλίστηκε το 1948 και βυθίστηκε ως στόχος.

■

ΠΛΟΙΑ ΤΟΥ ΑΜ ΕΡΙΚΑΝΙΚΟΥ ΝΑΥΤΙΚΟΥ ΠΟΥ ΒΥΘΙΣΤΗΚΑΝ Η ΥΠΕΣΤΗΣΑΝ ΜΕΓΑΛΕΣ ΖΗΜ ΙΕΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΙΑΠΩΝΙΚΗ

ΕΠΙΔΡΟΜΗ ΣΤΟ ΠΕΡΛ ΧΑΡΜΠΟΡ

Το «Shaw» και η πλωτή δεξαμενή βυθισμένα μέσα στον κόλπο του Περλ Χάρμπορ.

«Arizona» BB 39 «Oglala» CM 4«California» BB 44 «Oklahoma» BB 37«Cassin» DD 272 «Pennsylvania» BB 38«Curtiss» AV 4 «Raleigh» CL7«Downes» DD 375 «Shaw» DD 373«Helena» CL 50 «Sotoyomo» (ρυμουλκό)«Helm» DD 388 «Tennessee» BB 43«Honolulu» CL 48 «Utah» AG 16«Maryland» BB 46 «Vestal» AR 4«Nevada» BB 36 «West Virginia» BB 48

ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΚΟΛΙΚΩΝ

AG: βοηθητικό πλοίο CL: ελαφρύ καταδρομικόAR: πλοίο επισκευών CM: ναρκοθέτιςAV: πλοίο υποστήριξης υδροπλάνων DD: αντιτορπιλλικό 6Β: θωρηκτό

Αεροφωτογραφία του χώρου δεξαμενισμού και επισκευών του ναυστάθμου του Περλ Χάρμπορ. Στη δεξαμενή αριστερά βρίσκεται το θωρηκτό «Pennsylvania» και τα δύο κατεστραμμένα αντιτορπιλλικό «Downes» και « Cassin».

και για τελικές επισκευές. Το 1943 το πλοίο ε ­πανήλθε στην ενεργό δράση και υπηρέτησε στις επιχειρήσεις του Ειρηνικού.

Ενα ακόμα θωρηκτό, το «West Virginia», το οποίο επλήγη βαρύτατα κατά την ιαπωνική ε ­πιδρομή από τουλάχιστον τρεις τορπίλλες στη θωρακισμένη πλευρική ζώνη του και άλ­λες δύο κάτω από αυτή (στην αριστερή πλευ­ρά του σκάφους), δέχθηκε ακόμα πλήγματα δύο βομβών οι οποίες όμως δεν εξερράγη- σαν. Το πλοίο βυθίστηκε γρήγορα ακριβώς δί­πλα στο «Tennessee», που ήταν δεμένο στις νησίδες πρόσδεσης της νήσου Φορντ.

Για τη σφράγιση των μεγάλων οπών στα ύ- φαλα του θωρηκτού, χρησιμοποιήθηκαν με­γάλες ποσότητες τσιμέντου ταχείας πήξης με άριστα αποτελέσματα. Οταν στις 17 Μαϊου 1942 το πλοίο επιτέλους επέπλευσε, τα συ­νεργεία διάσωσης ανακάλυψαν 66 πτώματα ανδρών του πληρώματος του, εγκλωβισμένα σε διάφορα διαμερίσματα του πλοίου, όπου είχε παγιδευτεί ποσότητα αέρα με τον οποίο επιβίωσαν αβοήθητοι για αρκετές ημέρες. Σε

ί , ΐ ...%...ί

To «Oklahoma» μετά την ανέλκυση και την επαναφορά του,

απογυμνωμένο από οπλισμό και

υπερκατασκευές. Την 1η Σεπτεμβρίου 1944

αποφασίστηκε η διάλυσή του σε παλιοσίδερα!

Σε τρεις ακόμα άνδρες, βρέθηκε ένα

ημερολόγιο με αβηαμένες τις ημέρες από τις 7 Δεκεμβρίου

έως τις 23 Δεκεμβρίου 1941! Οι άτυχοι αυτοί ναύτες είχαν επιβιώσει επί

τουλάχιστον 17 ημέρες πριν

υποκύψουν στο μοιραίο από έλλειψη

οξυγόνου.

66

ένα από τα διαμερίσματα αυτά, δίπλα σε μια δεξαμενή πόσιμου νερού, κοντά σε τρεις α­κόμα άνδρες, βρέθηκε ένα ημερολόγιο με σβησμένες τις ημέρες από τις 7 Δεκεμβρίου έως τις 23 Δεκεμβρίου 1941! Οι άτυχοι αυτοί ναύτες είχαν επιβιώσει επί τουλάχιστον 17 η ­μέρες πριν υποκύψουν στο μοιραίο από έλ­λειψη οξυγόνου.

Το «West Virginia» μπήκε για δεξαμενισμό στις 9 Ιουνίου 1942 όπου μετά τις πρώτες επι­σκευές ακολούθησαν άλλες πιο εκτεταμένες και ανανέωση του πλοίου στο Πάτζετ Σάουντ έως τις 4 Ιουλίου 1944. Το θωρηκτό αυτό ακο­λούθως συμμετείχε για έναν χρόνο περίπου στις επιχειρήσεις του Ειρηνικού και ήταν πα­ρόν στην παράδοση της Ιαπωνίας στον κόλπο του Τόκυο στις 2 Σεπτεμβρίου 1945.

Τέλος, το θωρηκτό «Oklahoma» αποτέλε- σε την πιο δύσκολη περίπτωση για διάσωση και περισυλλογή, από όλα τα πλοία που βυθί­στηκαν στο Περλ Χάρμπορ. Είχε δεχθεί απα­νωτά πλήγματα από επτά τορπίλλες που προ­κάλεσαν μεγάλες ζημιές στα πλευρικά του τοιχώματα και άμεση κλίση από την εισροή ε­κατοντάδων τόννων νερού. Στις 08.30, μισή ώρα σχεδόν από το πρώτο πλήγμα που δέχθη ­κε, οι άκρες των ιστών και της υπερκατασκευ­ής του χώθηκαν στη λάσπη του βυθού δίπλα στο αγκυροβολιό του, καθώς το πλοίο ανα- τράπηκε παρασύροντας στον θάνατο 315 άν­δρες του πληρώματος του. Το τεράστιο κύ­τος του 35.0001 θωρηκτού έμεινε έτσι να επι­πλέει από τους παγιδευμένους όγκους αέρα μέσα στο εσωτερικό του έως τον Μάρτιο του

Το Θωρηκτό «California» βυθιζόταν χτυπημένο από δύο

τορπίλλες και μία βόμβα 200 kg επί τρεις ημέρες στο

αγκυροβολιό του.

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

Το αναποδογυρισμένο «Oklahoma» έμεινε σε αυτήν την κατάσταση έως τον Μάρτιο του 1943, στο σημείο που βυθίστηκε την 7η Δεκεμβρίου 1941.

1943, οπότε άρχισαν οι προσπάθειες για περι­συλλογή του. Πρώτα στερεώθηκαν σε τσιμε­ντένιες βάσεις στην απέναντι ακτή του νησι­ού Φορντ 21 μεγάλα βαρούλκα, από τα οποία προσδέθηκαν χοντρά συρματόσχοινα στα πλευρικά διαφράγματα κατά μήκος του πλοί­ου. Επειτα, το πλοίο ξαλάφρωσε από εκατο­ντάδες τόννους καυσίμων, λιπαντικών, πυρο- μαχικών, την αφαίρεση πύργων πυροβόλων

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ(1) A.J. Barker: PEARL HARBOR-TORA, TORA, TORA, Ballantine Books INC, Νέα Υόρκη.(2) S . Woodburn Kirby: THE WAR AGAINST JAPAN, Volume I, HMSO, Λονδίνο.(3) R. Wohlstetter: PEARL HARBOR: WARNING AND DECISION, Stanford University Press, Stanford.(4) «After The Battle» Magazine, Battle of Britain Prints, Λονδίνο.

Η τελική φάση ανέλκυσης και επαναφοράς στη φυσιολογική στάση του «Oklahoma» στο αγκυροβολιό του.

και την αποκοπή τμημάτων της υπερκατα­σκευής του. Μετά από πολυήμερη θαυμάσια συντονισμένη εργασία απάντλησης του θα­λάσσιου νερού από το εσωτερικό του και στα­διακής έλξης από τα βαρούλκα της στεριάς, το πλοίο επανήλθε στη φυσιολογική του στά­ση και επέπλευσε την 16η Ιουνίου 1943.

Ακολούθησαν πρόχειρες επισκευές στα ανοικτά σημεία των υφάλων του και στις 28 Δεκεμβρίου 1943 το «Oklahoma» δεξαμενί- στηκε για τελικές επισκευές. Επισκευές ό­μως που ποτέ δεν ολοκληρώθηκαν και το πλοίο απογυμνώθηκε από κάθε χρήσιμο μη­χάνημα και εξάρτημα. Η διάλυσή του αποφα- σίστηκε την 1η Σεπτεμβρίου 1944.

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧί

Ο ΔΡΟΜΟΣ ΠΡΟΣ ΤΟΔΗΜΗΤΡΗΣ ΓΕΔΕΩΝΥποστράτηγος ε.α.τ. καθηγητής στρατιωτικής ιστορίας ΣΣΕ τ. υποδιευθυντής ΔΙΣ

Διπλω ματικές και

ΧΑΡΜΠΟΡ ΣΤΗ ΝΗΣΟ ΟΑΧΟΥ ΤΗΣ ΧΑΒΑΗΣ.Η ΕΠΙΘΕΣΗ ΑΥΤΗ ΕΙΧΕ ΩΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΝ

ΕΞΟΔΟ ΤΩΝ ΗΠΑ ΣΤΟΝ Β ’ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΛΕΜΟ ΜΕ ΤΙΣ ΓΝΩΣΤΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ.

ΤΟ ΠΩΣ ΕΦΤΑΣΕ Η ΙΑΠΩΝΙΑ ΣΤΗΝ ΑΠΟΦΑΣΗΝΑ ΧΤΥΠΗΣΕΙ ΤΟΝ ΣΤΟΛΟ ΤΩΝ ΗΠΑ ΣΤΟ ΠΕΡΛ

ΧΑΡΜΠΟΡ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΟΥ ΑΡΧΙΖΕΙΑΠΟ ΠΟΛΥ ΠΑΛΙΑ. ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΑΥΤΗ, ΠΟΥ

ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΠΛΕΚΤΑΝΕΣ ΚΑΙΛΑΘΗ, ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ ΔΙΑΜΑΧΕΣ,

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥΣ, ΚΑΤΑΣΚΟΠΕΙΑ ΚΑΙΑΝΤΙ ΚΑΤΑΣΚΟΠΕ ΙΑ, ΘΑ ΠΡΟΣΠΑΘΗΣΟΥΜΕ

Το 1937ο πρίγκηπας Φουμφάρο Κονόγιε (πρώτη σειρά, τρίτος από αριστερά) εξελέγη πρωθυπουργός της Ιαπωνίας. Παρά το γεγονός ότι προσπάθησε να αναχαιτίσει την εξωτερική πολιτική της χώρας του, βρέθηκε να προϊσταται της κυβέρνησής του όταν αποφασίστηκε η εισβολή στην Κίνα. Μετά, οι προσπάθειες αποφυγής της σύγκρουσης με τις δυτικές χώρες γίνονταν όλο και πιο ασθενείς. ΣΤΙΣ 7ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 1941 01 ΙΑΠΩΝΕΣ

ΕΠΙΤΕΘΗΚΑΝ ΑΙΦΝΙΔΙΑΣΤΙΚΑ ΣΤΟΝΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟ ΣΤΟΛΟ ΠΟΥ ΗΤΑΝ

ΑΓΚΥΡΟΒΟΛΗΜΕΝΟΣ ΣΤΟ ΛΙΜΑΝΙ ΤΟΥ ΠΕΡΛ

Ο στρατηγός Χιντέκι Τόγιο υποκλίνεται

μπροστά στον αυτοκράτορα Χιροχίτο στη διάρκεια μιας στρατιωτικής επιθεώρησης

τον Οκτώβριο του 1940. Εναν χρόνο αργότερα, ανέλαβε την πρωθυπουργία της χώρας και την οδήγησε σε πόλεμο εναντίον

των ΗΠΑ και της Βρετανίας.

ΝΑ ΞΕΔΙΠΛΩΣΟΥΜΕ ΣΤΙΣ ΓΡΑΜΜΕΣ ΠΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝ.

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

ΠΕΡΛ ΧΑΡΜΠΟΡκατασκοπΘυτικές δρα σ τηρ ιό τη τβς

Ιταλική προπαγανδιστική αψίσα του 1942 που απεικονίζει έναν κολοσσιαίο Ιάπωνα πολεμιστή να συντρίβει τον αγγλοαμερικανικό στόλο. Το έργο αντανακλούσε τον ενθουσιασμό του Αξονα για την κατακτητική προέλαση της χώρας του Ανατέλλοντος Ηλιου.Στην πραγματικότητα όμως, η συνεργασία της Γερμανίας και της Ιταλίας με τη μακρινή Ιαπωνία ήταν πολύ περιορισμένη. Απόδειξη αποτελεί το περίεργο Σύμφωνο μη Επίθεσης που υπέγραψε η Ιαπωνία με την ΕΣΣΔ τον Αύγουστο του 1941. Περίεργο, γιατί μια χώρα του Αξονα ήλθε σε συμφωνία μη επίθεσης με μια χώρα που είχε δεχθεί την επίθεση ενός άλλου εταίρου του Αξονα.

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

Η σύγχρονη Ιαπωνία αποτέλεσε την πρώτη ι­σχυρή πρόκληση των συμφερόντων των

Δυτικών στην Ασία. Η πρόκληση αυτή ήταν απο­τέλεσμα του συνδυασμού του εθνικισμού και του εκσυγχρονισμού της Ιαπωνίας που άνθισε στα τέλη του 19ου αιώνα, όταν η Ιαπωνία από ο- πισθοδρομική, αγροτική χώρα, βιομηχανοποιή- θηκε με αλματώδη ρυθμό, γεγονός που αύξησε

Ιαπωνικά στρατεύματα κάτω από το Σινικό τείχος το 1937, κατά τη διάρκεια του δεύτερου Σινο-ιαπωνικού Πολέμου. Παρά τις ιαπωνικές εκτιμήσεις για εύκολη νίκη, ο πόλεμος αυτός εξελίχθηκε σε έναν από τους πιο αιματηρούς της παγκόσμιας ιστορίας που κράτησε μέχρι την τελική ήττα της Ιαπωνίας το 1945.

σημαντικά τις ανάγκες της σε πρώτες ύλες. Ανα­πόφευκτα η Ιαπωνία εξελίχθηκε σε ιμπεριαλι­στική δύναμη. Από το 1874 έως το 1879 η Ιαπω­νία προσάρτησε τα νησιά Κουρίλες, Μπονίν και Ρίου Κίου και το 1891 το συγκρότημα νήσων Βολκάνο. Την περίοδο 1894-95, μετά τον πρώτο Σινο-ιαπωνικό Πόλεμο, απόκτησε τη Φορμόζα, τα νησιά Πεσκαδόρες και το Πορτ Αρθουρ. Τελι­κά, έπειτα από διεθνείς πιέσεις εγκατέλειψε το Πορτ Αρθουρ, το οποίο κατέλαβε πάλι μετά τη νίκη της κατά τον Ρωσο-ιαπωνικό Πόλεμο το 1905. Μετά τον πόλεμο αυτόν, απόκτησε επίσης το νότιο τμήμα της νήσου Σαχαλίνης και τον έ ­λεγχο της Κορέας, την οποία προσάρτησε το 1910. Το 1919 απόκτησε τον έλεγχο των νήσων Μαριανών και Καρολινών με εξαίρεση τη νήσο Γκουάμ. Η οικονομική της διπλωματία στηρίχθη- κε στην αρχή της συνεργασίας με άλλες μεγά­λες Βιομηχανικές δυνάμεις. Σε ό,τι αφορά την ε­ξωτερική πολιτική, η Ιαπωνία φάνηκε να υπο­στηρίζει τις αρχές του προέδρου των ΗΠΑ, Ου-

ϊλσον, για αρμονία στις διεθνείς σχέσεις. Πα­ράλληλα, αποτέλεσε το μόνο μη δυτικό μέλος του Συμβουλίου της Κοινωνίας των Εθνών και πραγματοποίησε κάποιες χειρονομίες καλής θέ­λησης, όπως την απόσυρση των στρατιωτικών τμημάτων της από τα εδάφη της ΕΣΣΔ στην Απω Ανατολή. Στο εσωτερικό της χώρας επικρατού­σαν οι δημοκρατικές, φιλελεύθερες τάσεις. Φαι­νόταν ότι η χώρα ακολουθούσε τα δυτικά πρό­τυπα σε ό,τι αφορούσε την εξασφάλιση της ει­ρήνης, την εσωτερική σταθερότητα και την ευ­ημερία.

Ομως στη δεκαετία του 1920 ξέσπασε κρίση στο εσωτερικό της Ιαπωνίας μεταξύ ριζοσπαστι­κών στοιχείων και μετριοπαθών. Οι ριζοσπάστες ήθελαν να απορρίψουν τις δυτικές μεθόδους και θεωρούσαν ότι η χώρα έπρεπε να κυβερνά- ται άμεσα από τον αυτοκράτορα. Το πρότυπό τους, που έμοιαζε με εκείνο της ναζιστικής Γερ­μανίας, ήταν μια μιλιταριστική κυβέρνηση με Βάση τον εθνικοσοσιαλισμό. Οι αντίπαλοί τους ήθελαν μια δημοκρατική, καπιταλιστική πορεία, στα πρότυπα της δυτικής. Η διαμάχη αυτή ανα­πόφευκτα θα οδηγούσε σε σύγκρουση και στην περίπτωση αυτή οι στρατιωτικοί θα είχαν το ε­πάνω χέρι. Η σύγκρουση αυτή ξέσπασε τελικά στα τέλη της δεκαετίας του 1920 ύστερα από δύο σημαντικά γεγονότα. Το πρώτο ήταν η εμ­φάνιση μιας εθνικιστικής κυβέρνησης στην Κί­να το 1928 και το δεύτερο, η μεγάλη οικονομική κρίση το 1929. Η νέα κινεζική κυβέρνηση αποτε- λούσε απειλή για τις ιμπεριαλιστικές Βλέψεις της Ιαπωνίας στην ηπειρωτική Ασία, ενώ η οικο­νομική κρίση κατέστησε μεγαλύτερες τις ανά­γκες της Ιαπωνίας σε πρώτες ύλες και αγορές. Η κρίση έπληξε και άλλες χώρες, οι οποίες ανα­γκάστηκαν να λάβουν μέτρα. Οι ΗΠΑ αποφάσι­σαν να ακολουθήσουν μια πολιτική απομονωτι­σμού για να εξέλθουν από την κρίση. Επρόκειτο για μια απόφαση που έθιξε άμεσα τους εμπορι­κούς εταίρους τους, μεταξύ των οποίων ήταν και η Ιαπωνία, Συνέπεια ήταν να διαταραχθεί και η εσωτερική κατάσταση στην Ιαπωνία. Τα ακραία εθνικιστικά στοιχεία επικράτησαν και ο Στρατός κυριάρχησε στην πολιτική σκηνή της Ιαπωνίας. Το 1931, χωρίς τη σύμφωνη γνώμη της κυβέρνη­σης, ο Στρατός εισέβαλε στη Μαντζουρία την ο­ποία μετέτρεψε σε προτεκτοράτο με το όνομα Μαντζουόκο, με αναπόφευκτο αποτέλεσμα μια σύγκρουση με την Κίνα.

Το 1936, παρά τις προσπάθειες του Στρατού και άλλων εξτρεμιστικών στοιχείων, οι μετριο­παθείς κέρδισαν τις εκλογές στην Ιαπωνία. Στις 26 Φεβρουάριου 1936 έγινε πραξικόπημα από νεαρούς κυρίως αξιωματικούς. Οι πραξικοπημα­τίες δολοφόνησαν τον γενικό επιθεωρητή στρα­τού, ο οποίος ανήκε στην ομάδα των μετριοπα­θών και πολλούς υπουργούς, συμπεριλαμβανο­μένου και του ηλικίας 88 ετών υπουργού Οικο­νομικών. Στη συνέχεια οι πραξικοπηματίες, έχο­ντας πετύχει πολλούς από τους στόχους τους, στράφηκαν προς τον Στρατό. Η ηγεσία απλά τους συνεχάρη, αλλά ο αυτοκράτορας τους α- ποκάλεσε «κτηνώδεις στασιαστές». Οταν έγινε φανερό ότι δεν είχαν καμία υποστήριξη και μετά την έκδοση ενός αυτοκρατορικού διατάγματος, ο Στρατός συνέλαβε όλους τους νέους αξιωμα­τικούς που είχαν οργανώσει το πραξικόπημα και

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

αποκατέστησε την τάξη. Από τους συλληφθέ- ντες, 124 δικάστηκαν και 13 καταδικάστηκαν σε θάνατο. Το 1937 οι Ιάπωνες ψήφισαν και πάλι για την ειρήνη. Ομως ο νέος πρωθυπουργός, πρί­γκιπας Φουμιράρο Κονόγιε, παρά το γεγονός ότι προσπάθησε να παγώσει την επιθετική εξωτερι­κή πολιτική της Ιαπωνίας, βρέθηκε να προϊστα- ται της κυβέρνησής του όταν αποφασίστηκε η εισβολή στην Κίνα. Μετά, οι προσπάθειες απο­φυγής της σύγκρουσης με τις δυτικές χώρες γί­νονταν όλο και πιο ασθενείς. Οταν το 1941 ανέ- λαβε την πρωθυπουργία της χώρας ο στρατη­γός Χιντέκι Τόγιο, έσβησε κάθε ελπίδα αποφυ­γής του πολέμου με τις ΗΠΑ και τη Βρετανία.

Το 1937 έγινε η μοιραία σύγκρουση Κινέζων και Ιαπώνων κοντά στη γέφυρα Μάρκο Πόλο του Πεκίνου. Ασχετα με το αν επρόκειτο για προβο­κάτσια ή για τυχαίο γεγονός, το περιστατικό αυ­τό οδήγησε σε εκείνο που έγινε γνωστό ως δεύ­τερος Σίνο-ιαπωνικός Πόλεμος, ο οποίος παρά τις εκτιμήσεις των Ιαπώνων για εύκολη νίκη, κα­τέληξε σε έναν από τους πιο αιματηρούς πολέ­μους της παγκόσμιας ιστορίας, που κράτησε μέ­χρι την τελική ήττα της Ιαπωνίας το 1945. Στην περίπτωση αυτή όμως, το χειρότερο για την Ια­πωνία ήταν ότι έθιξε τους τέσσερις βασικούς στόχους της πολιτικής των ΗΠΑ στην περιοχή. Οι στόχοι αυτοί ήταν: η προετοιμασία των Φιλιπ­πινών για ανεξαρτησία, η διατήρηση της αγοράς της Κίνας ανοικτής, η διατήρηση της ροής των απαραίτητων για την αμερικανική βιομηχανία πρώτων υλών από την περιοχή και η αποτροπή της επέκτασης της Ιαπωνίας στην περιοχή. Από τους στόχους αυτούς, η μανία των ΗΠΑ με την αγορά της Κίνας ήταν ανεξήγητη, γιατί ενώ το ε­

μπόριο με την Κίνα ήταν σχεδόν ανύπαρκτο, οι εμπορικές σχέσεις τους με την Ιαπωνία ενι- σχύονταν συνεχώς.

Μέχρι το 1939, η αντίδραση των ΗΠΑ στην ε­πεκτατική πολιτική της Ιαπωνίας που απέβλεπε να δημιουργήσει μια νέα οικονομική τάξη, την ο­ποία ονόμαζε Μεγάλη Σφαίρα Συν-Ευημερίας Α­νατολικής Ασίας, περιορίστηκε σε διπλωματικές πιέσεις. Το 1938 ο πρόεδρος Ρούζβελτ, βλέπο­ντας τη Γερμανία να εξοπλίζεται και τους Ευρω­παίους ηγέτες να παραδίδονται κυριολεκτικά στον Χίτλερ στο Μόναχο, ζήτησε από το Κο­γκρέσο τη διάθεση 500 εκατομμυρίων δολαρίων για την ενίσχυση της άμυνας των ΗΠΑ. Η πράξη του αυτή οφειλόταν στο γεγονός ότι πίστευε πως η Γερμανία αποτελούσε απειλή για τη χώρα του. Οι Ιάπωνες είδαν αυτήν την ενέργεια ως ά­μεση απειλή για την Αυτοκρατορία τους, επειδή οι ΗΠΑ ήταν η μόνη χώρα στον Ειρηνικό που μπορούσε να απειλήσει τις επεκτατικές τους βλέψεις.

Οταν γενικεύτηκε ο πόλεμος με την Κίνα και η Ιαπωνία βρέθηκε σε δύσκολη θέση, οι ΗΠΑ από το 1939 έως το 1941 βοήθησαν την Κίνα πιο ουσιαστικά με δάνεια, δωρεάν βοήθεια σε χρή­ματα και εφόδια και με την αποστολή Αμερικα­νών εθελοντών αεροπόρων. Παράλληλα ακύρω­σαν τις εμπορικές συμφωνίες με την Ιαπωνία.

Το 1939 άρχισε ο Β ’ Παγκόσμιος Πόλεμος με νίκες των Γερμανών. Η Γαλλία και η Ολλανδία κα- τακτήθηκαν. Οι δυο αυτές χώρες είχαν σημαντι­κές αποικίες στη νοτιοανατολική Ασία, οι οποίες διέθεταν τις πιο πολλές από τις πρώτες ύλες που χρειαζόταν η Ιαπωνία. Οπως ήταν φυσικό, οι Ιάπωνες σκέφτηκαν να εκμεταλλευτούν την ευ-

Ιάπωνες εργάτες εργοστασίου. Από τα τέλη του 19ου αιώνα ξεκίνησε η αλματώδης εκβιομηχάνιση

της χώρας, γεγονός που αύξησε σημαντικά τις

ανάγκες της σε πρώτες ύλες.71

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

Επιθυμία των ΗΠΑ ήταν να σταματήσουν

την επεκτατική πολιτική της Ιαπωνίας

διατηρώντας ταυτόχρονα και την ουδετερότητά τους. Ομως τον Ιούλιο του

1941 οι Ιάπωνες άρχισαν την

κατάληψη και της νότιας Ινδοκίνας και

οι ΗΠΑ επέθαλαν απαγόρευση στις

πωλήσεις πετρελαίου στην Ιαπωνία. Χωρίς

πετρέλαιο δεν μπορούσε να

λειτουργήσει ούτε η βιομηχανία, ούτε

οι Ενοπλες Δυνάμεις της χώρας.

72

καιρία και να καταλάβουν μερικές από αυτές. Τον Σεπτέμβριο του 1940 η Ιαπωνία έγινε μέλος του τριμερούς Αξονα με την Ιταλία και τη Γερμα­νία. Ηδη ένας τεράστιος αριθμός στρατιωτών της είχε εμπλακεί σε έναν αδιέξοδο πόλεμο με την Κίνα. Οι Ιάπωνες, βέβαιοι όντες ότι οι Κινέ­ζοι δέχονταν εξωτερική βοήθεια, αποφάσισαν να κόψουν τις οδούς παροχής αυτής της βοή­θειας και κατέλαβαν ζωτικά λιμάνια. Ομως η βοήθεια εξακολουθούσε να χορηγείται και έτσι η Ιαπωνία αποφάσισε τον Σεπτέμβριο του 1940 να καταλάβει τη βόρεια Ινδοκίνα, για να απομο­νώσει την Κίνα από την κατεύθυνση αυτή. Η ε­νέργεια αυτή προκάλεσε την αντίδραση των Ολ­λανδών και των Βρετανών. Οι πρώτοι περιόρισαν τις εξαγωγές πετρελαίου και οι δεύτεροι τις ε­ξαγωγές πρώτων υλών από τις αποικίες τους. Παράλληλα οι Αμερικανοί άρχισαν να σχηματί­ζουν αποθέματα πετρελαίου και άλλων στρατη­γικών υλών στις βάσεις τους στον Ειρηνικό.

Ολες αυτές οι ενέργειες δημιούργησαν στην Ιαπωνία την εντύπωση ότι ο λεγόμενος κλοιός ABCD (από τα αρχικά των αγγλικών λέξε­ων Αμερική, Βρετανία, Κίνα και Ολλανδία) προ­σπαθούσε να την απομονώσει από τις πηγές πρώτων υλών που χρειαζόταν. Πέρα όμως από αυτό, η Ιαπωνία κοιτούσε με ανησυχία προς τα βόρεια χερσαία σύνορά της. Στα τέλη της δεκα­ετίας του 1930, δύο ατυχή επεισόδια με την ΕΣ- ΣΔ στην περιοχή εκείνη είχαν στοιχίσει στη χώ­ρα του Ανατέλλοντος Ηλιου αρκετές χιλιάδες νεκρούς και τραυματίες. Ομως η κατάσταση ε­κεί εξομαλύνθηκε τουλάχιστον προσωρινά με το περίεργο Σύμφωνο μη Επίθεσης που υπέγρα­ψε η Ιαπωνία με την ΕΣΣΔ τον Αύγουστο του 1941. Περίεργο, γιατί μια χώρα του Αξονα ήρθε σε συμφωνία μη επίθεσης με μια χώρα που είχε δεχθεί την επίθεση ενός άλλου εταίρου του Α­ξονα.

Επιθυμία των ΗΠΑ ήταν να σταματήσουν την επεκτατική πολιτική της Ιαπωνίας διατηρώ­ντας ταυτόχρονα και την ουδετερότητά τους. Ομως τον Ιούλιο του 1941 οι Ιάπωνες άρχισαν την κατάληψη και της νότιας Ινδοκίνας και οι ΗΠΑ επέβαλαν απαγόρευση στις πωλήσεις πε­τρελαίου στην Ιαπωνία. Χωρίς πετρέλαιο δεν μπορούσε να λειτουργήσει ούτε η βιομηχανία, ούτε σι Ενοπλες Δυνάμεις της χώρας. Ο στόλος είχε αποθέματα πετρελαίου για 18 μήνες. Πα­ράλληλα, οι Αμερικανοί πάγωσαν τις πιστώσεις των Ιαπώνων στις ΗΠΑ, κάπου 33 εκατομμύρια δολάρια και έπεισαν τους Ολλανδούς και τους Βρετανούς να λάβουν παρόμοια μέτρα. Επρό- κειτο για οικονομικό πόλεμο και σι Ιάπωνες δί­καια χαρακτήρισαν τις ενέργειες αυτές ως πρά­ξη πολέμου. Φαινόταν ότι κάποιοι κύκλοι στις ΗΠΑ επιθυμούσαν να εξωθήσουν την Ιαπωνία σε πόλεμο. Είχε αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση για την επίθεση στο Περλ Χάρμπορ.

Στο σημείο αυτό αξίζει να γίνει μια παρένθε­ση προκειμένου να εκτεθούν μερικά στοιχεία για τα σχέδια πολέμου στον Ειρηνικό, τα οποία αναπτύχθηκαν κατά τη δεκαετία του 1930 και μέχρι την ιαπωνική επίθεση, και για τις δραστη­ριότητες στον τομέα της μάχης των πληροφο­ριών.

Το 1932 η Ομάδα Σχεδίασης του Αμερικανι­κού Ναυτικού οργάνωσε μια άσκηση για τον Α­μερικανικό Στόλο Ειρηνικού. Σύμφωνα με το σε­

νάριο της άσκησης αυτής, ο Στόλος θα έπλεε προς τη ναυτική βάση του Περλ Χάρμπορ. Ενα τμήμα του Στόλου θα ενεργούσε ως εχθρός και θα επετίθετο στη βάση, ενώ ένα άλλο μαζί με τα στρατιωτικά τμήματα και την Αεροπορία θα α­μυνόταν. Η άσκηση άρχισε τον Ιανουάριο του 1932. Διοικητής του επιτιθέμενου στόλου που α­πέπλευσε από τις δυτικές ακτές των ΗΠΑ ήταν ο ναύαρχος Γιάρνελ. Ο Γιάρνελ πρωτοτύπησε εκπληκτικά: άφησε πίσω τα μεγάλα θωρηκτά και καταδρομικά, τα οποία με την ισχύουσα τακτική την εποχή εκείνη αποτελούσαν τη βάση της ναυτικής δύναμης, με την Αεροπορία να κατέχει ρόλο υποστήριξης, και επικεφαλής της πρώτης ίσως δύναμης επιχειρήσεων (task force) που σχηματίστηκε ποτέ από δύο αεροπλανοφόρα και τέσσερα αντιτορπιλλικό κινήθηκε προς την Οάχου. Η βάση του Περλ Χάρμπορ είχε σχεδιά­σει την άμυνά της για να αντιμετωπίσει ναυτική επίθεση. Ενα εικοσιτετράωρο πριν φτάσει στον αντικειμενικό της σκοπό, η δύναμη επιχειρήσε­ων του Γιάρνελ συνάντησε πυκνή νέφωση. Το γεγονός αυτό μαζί με τον μικρό αριθμό των πλοίων της είχε ως αποτέλεσμα να μη την αντι- ληφθεί κανένας. Το βράδυ της 6ης Φεβρουάρι­ου 1932 ημέρα Σάββατο, ο Γιάρνελ αποφάσισε να κινηθεί νύχτα προς το Περλ Χάρμπορ και μόλις ξημερώσει να «επιτεθεί» κατά της βάσης με τα αεροπλάνα του. Πραγματικά, το πρωί της Κυριακής 7 Φεβρουάριου 1932 ο Γιάρνελ «έπια- σε στον ύπνο» τους αμυνόμενους, καταστρέφο- ντας τα πλοία και τα αεροπλάνα στο έδαφος. Στην κριτική που ακολούθησε πολλοί είδαν ότι η ενέργεια αυτή ήταν πιθανό ότι θα ανέτρεπε ό­λες τις μέχρι τότε αρχές και μεθόδους διεξαγω­γής ναυτικών επιχειρήσεων. Πολλοί υποστήρι­ξαν επίσης ότι το Ναυτικό θα έπρεπε να οργα­νωθεί διαφορετικά: με την αεροπορική δύναμη ως βάση και τις μονάδες επιφανείας σε ρόλο υ­ποστήριξης. Κανένας δεν πήρε στα σοβαρά αυ­τή την άποψη στις ΗΠΑ. Δεν συνέβη όμως το ί­διο και στην απέναντι όχθη του Ειρηνικού. Η ά­σκηση που πραγματοποίησαν οι Αμερικανοί είχε παρατηρηθεί και κάθε λεπτομέρειά της είχε κα- ταγραφεί από τους πολυάριθμους Ιάπωνες επί­σημους και μη κατασκόπους που κυκλοφορού­σαν στο νησί. Οι πληροφορίες συγκεντρώθηκαν και στάλθηκαν στο Τόκυο και αποτέλεσαν τη βά­ση απόρρητων ασκήσεων. Μετά τον πόλεμο οι Α­μερικανοί έμαθαν ότι οι ναυτικοί κύκλοι της Ια­πωνίας είχαν καταλήξει στο ίδιο συμπέρασμα με τους Αμερικανούς σε ότι αφορούσε την οργά­νωση των ναυτικών δυνάμεων. Είχαν αντιληφθεί επίσης ό,τι είχαν στα χέρια τους ένα υλοποιήσι- μο σχέδιο για να καταστρέψουν ένα μεγάλο μέ­ρος του Αμερικανικού Στόλου.

Τόσο οι ΗΠΑ όσο και η Ιαπωνία είχαν κατα- στρώσει σχέδια επιχειρήσεων, η μια εναντίον της άλλης, στον Ειρηνικό. Για τους Αμερικα­νούς, βάση της άμυνας αλλά και της επίθεσης ή­ταν ο Στόλος του Ειρηνικού. Ο Στόλος αυτός ναυλοχούσε στις δυτικές ακτές των ΗΠΑ και μια φορά τον χρόνο εκτελούσε ασκήσεις φτάνο- ντας μέχρι τα νησιά της Χαβάης. Στις 2 Απριλίου1940 ο Στόλος έφτασε στη βάση του Περλ Χάρ­μπορ με σκοπό να μείνει εκεί μέχρι τον επόμενο Μάιο. Ομως η εξέλιξη της κατάστασης οδήγησε τον πρόεδρο Ρούζβελτ στο συμπέρασμα ότι η παρουσία του Στόλου στην περιοχή εκείνη μπο-

ΜΕΓΑΑΕΣ ΜΑΧΕΣ

ρούσε να καθυστερήσει κάθε επιθετική προ­σπάθεια των Ιαπώνων. Υπήρχαν και εκείνοι που υποστήριζαν ότι η παρουσία του Στόλου στο Περλ Χάρμπορ, το οποίο δεν είχε εγκαταστά­σεις για την εξυπηρέτηση τόσο μεγάλου στό­λου, θα προκαλούσε τις αντιδράσεις των Ιαπώ­νων. Ανάμεσα σε αυτούς ήταν και ο ναύαρχος Ρί- τσαρντσον, διοικητής του Στόλου, ο οποίος ε ­πέμενε τόσο φορτικά στην απομάκρυνση του Στόλου από εκεί, ώστε αντικαταστάθηκε από τον ναύαρχο Κίμελ. Ο Στόλος έμεινε στο Περλ Χάρμπορ με έργο του να αποτρέψει την επέκτα­ση της Ιαπωνίας στη ΝΑ Ασία. Για να εκπληρώσει το έργο αυτό προβλέπονταν οι παρακάτω απο­

στολές του: η κατάληψη των νήσων Μάρσαλ και Καρολινών, η παρεμπόδιση των θαλάσσιων συ­γκοινωνιών της Ιαπωνίας και η υπεράσπιση των νήσων της Χαβάης, της νήσου Γκουάμ και των ΗΠΑ. Με τον τρόπο αυτόν ο Στόλος του Ειρηνι­κού έγινε το «αγκάθι» στα πλευρά της Ιαπωνίας για τις επιχειρήσεις στη ΝΑ Ασία, όπως ακριβώς τα Βαλκάνια αποτελούσαν το «αγκάθι» στα πλευρά της Γερμανίας για τις επιχειρήσεις της ενάντια στην ΕΣΣΔ.

Στις 12 Νοεμβρίου 1940 οι Βρετανοί προσέ­βαλαν με επιτυχία τον Ιταλικό Στόλο στο λιμάνι του Τάραντα, χρησιμοποιώντας τορπιλλοπλάνα που είχαν απονηωθεί από αεροπλανοφόρα. Η ε­πιτυχία αυτή έκανε τους Αμερικανούς να ανη­συχήσουν ότι ήταν δυνατό να πραγματοποιηθεί μια παρόμοια επίθεση στο λιμάνι του Περλ Χάρ­μπορ. Η διαίσθησή τους δεν τους αδίκησε. Εναν μήνα μετά την επιτυχία των Βρετανών, οι Ιάπω­νες αποφάσισαν να ενεργήσουν κατά του Περλ Χάρμπορ με μια δύναμη αεροπλανοφόρων, αν η εμπλοκή σε πόλεμο με τις ΗΠΑ ήταν αναπόφευ­κτη.

Οι στρατηγικοί αντικειμενικοί σκοποί της Ια­πωνίας στον Ειρηνικό ήταν η εξάλειψη των αμε­ρικανικών και των βρετανικών βάσεων και η κα­τάληψη των πλούσιων σε πρώτες ύλες περιοχών της ΝΑ Ασίας. Η υλοποίηση αυτής της στρατηγι­κής συνεπαγόταν επίθεση κατά των Αμερικα­νών, των Βρετανών και των Ολλανδών στην πε­

ριοχή εκείνη. Σύμφωνα με τα σχέδια, προβλεπό- ταν η κατάληψη του Χονγκ Κονγκ σε 28 ημέρες, της Μανίλα σε 40 ή 50 και της Σιγκαπούρης σε 100. Μετά τις εκτιμήσεις των απειλών που δημι­ουργούσε ο Στόλος του Ειρηνικού, ο αρχηγός του Συνδυασμένου Στόλου, ναύαρχος Ισορόκου Γιαμαμότο, κατέστρωσε ένα σχέδιο που προέ- βλεπε την εξουδετέρωση του Αμερικανικού Στόλου στο Περλ Χάρμπορ έτσι ώστε να πάψει να αποτελεί απειλή για την κύρια προσπάθεια των Ιαπώνων, αλλά παράλληλα να προκαλέσει και την κάμψη του ηθικού των Αμερικανών. Ο­πως θα δούμε παρακάτω, αυτό ήταν μια πολύ λανθασμένη εκτίμηση.

Η Ιαπωνία, αν και βρισκόταν σε καλή θέση για να καταλάβει τις αμερικανικές και τις βρετα­νικές βάσεις, δεν ήταν σε θέση να πλήξει τις δύο αυτές χώρες. Συνεπώς, το μόνο στο οποίο θα μπορούσε να ελπίζει ήταν σε μια περιορισμέ­νη νίκη. Στους πολέμους εναντίον της Κίνας το 1896 και της Ρωσίας το 1904, είχε ενεργήσει με τον ίδιο τρόπο, χρησιμοποιώντας τη ναυτική της δύναμη έτσι ώστε να αποφύγει μια μακροχρόνια σύγκρουση: είχε καταλάβει περιορισμένους α­ντικειμενικούς σκοπούς - εδάφη του αντιπάλου της - τους οποίους δεν μπορούσε μετά εκείνος να ανακαταλάβει, επειδή δεν είχε δυνατότητα α­ντιμετώπισής της στη θάλασσα. Θα μπορούσε να πράξει το ίδιο τώρα; Η περιπέτεια που ανα­λάμβανε ήταν παρακινδυνευμένη. Επειδή οι σχεδιαστές της επιθετικής πολιτικής της γνώρι­ζαν τους κινδύνους ενός παρατεταμένου πολέ­μου, είχαν σχεδιάσει επέκταση των επιχειρήσε- ών τους μέχρι και την κατάληψη των Ολλανδι­κών Ανατολικών Ινδιών, για να καταστεί οικονο­μικά αυτάρκης για τις απαιτήσεις ενός τέτοιου πολέμου. Παράλληλα, έπρεπε να διεισδύσει βα­θιά στον Ειρηνικό για να στερήσει από τους Α­μερικανούς ναυτικές και αεροπορικές βάσεις. Για να έχει μια εικόνα του χώρου τον οποίο κα­ταλάμβανε αυτό το θέατρο πολέμου, αρκεί να δοθούν οι αποστάσεις μεταξύ βασικών σημείων του: η απόσταση Αγίου Φραγκίσκου - Χονολου­λού είναι 4.730 km και η απόσταση Χονολουλού -

Η Ιαπωνία στην προσπάθειά της να δείξει ότι επιθυμεί την εξεύρεση διπλωματικής λύσης, έστειλε στην πρεσβεία της στην Ουάσιγκτον στις 15 Νοεμβρίου 1941 ως ειδικό απεσταλμένο της τον Σαμπούρο Κουρούσου (δεξιά), ο οποίος μαζί με τον πρέσβη ναύαρχο Νομούρα (αριστερά), υπέβαλαν στον Αμερικάνο υπουργό Εξωτερικών Χαλ την πρόταση "Β " σύμφωνα με την οποία η Ιαπωνία θα απέσυρε τις δυνάμεις της από την Ινδοκίνα αν αναποκαθίστατο η ροή του πετρελαίου.

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ,Φ. Ρούζβελτ. Μετά τον πόλεμο, πάρα πολλοί ήταν εκείνοι που υποστήριξαν ότι ήθελε να ωθήσει τη χώρα του στον πόλεμο.

Στις 27 Ιανουαρίου 1941 ο Αμερικανός πρέσβης στο Τόκυο

έστειλε στην Ουάσιγκτον ένα

τηλεγράφημα, με το οποίο ανέφερε ότι

-ιλ είχε πληροφορίες πως σε περίπτωση

πολέμου με τις ΗΠΑ οι Ιάπωνες σχέδιαζαν

να χτυπήσουν το Περλ Χάρμπορ. Κανένας στην

Ουάσιγκτον δεν πίστεψε αυτήν την

πληροφορία.

Μανίλα 10.200. Η ιαπωνική πόλη Γιοκοχάμα απέ­χει 5.500 km από τη Σιγκαπούρη και 3.400 από τη Μανίλα.

Στους μήνες που ακολούθησαν συνεχίστη­καν οι προσπάθειες για την εύρεση διπλωματι­κής λύσης μεταξύ των δυο χωρών, ενώ παράλ­ληλα συνεχίστηκαν και οι προπαρασκευές για τυχόν σύρραξη. Φυσικά δεν έλειψε το παιχνίδι της κατασκοπείας και της απόκτησης πληροφο­ριών με κάθε τρόπο. Οι Ιάπωνες είχαν πολλούς επίσημους και μη κατασκόπους, στις ΗΠΑ αλλά κυρίως στη Χαβάη. Οι Αμερικανοί γνώριζαν την ύπαρξή τους, αλλά για διάφορους λόγους δεν μπορούσαν να κάνουν τίποτα. Από το άλλο μέ­ρος, το μεγάλο πλεονέκτημα των Αμερικανών ή­ταν ότι είχαν αποκτήσει ένα αντίγραφο της μη­χανής κρυπτογράφησης των Ιαπώνων. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1930 οι Ιάπωνες χρησι­μοποιούσαν μια μηχανή κρυπτογράφησης την οποία οι Αμερικανοί ονόμαζαν "Purple" («Πορφυ­ρή») και οι Ιάπωνες «97-σικι-ο-μπουν Ιν-ζι-κι» που μεταφράζεται «αλφαβητική μηχανή 2597». Τη μηχανή αυτή χρησιμοποιούσε η ιαπωνική πρεσβεία στις ΗΠΑ για επικοινωνία με το Τόκυο. Οι Αμερικανοί γνώριζαν τον τύπο της μηχανής αυτής και ανάθεσαν σε έναν ειδικό στην κρυ­πτογραφία και διευθυντή την εποχή εκείνη του τμήματος κρυπτογραφίας του Υπουργείου Πο­λέμου, τον Γουίλιαμ Φρίντμαν, να κατασκευάσει μια παρόμοια. Ο Φρίντμαν χρειάστηκε ενάμιση χρόνο για να τη φτιάξει. Η Αμερικανοί έδωσαν στη μηχανή το κωδικό όνομα «Magic». Με τη μη­χανή αυτή οι Αμερικανοί διάβαζαν τα μηνύματα των Ιαπώνων αλλά εξαιτίας των δυσκολιών τις ο­ποίες παρουσιάζει η ιαπωνική γραφή, γίνονταν πολλά λάθη στη μετάφραση με αποτέλεσμα λανθασμένες εκτιμήσεις. Επίσης, παρά το γεγο­νός ότι οι πληροφορίες που αποκτούσαν οι Αμε­ρικανοί με τη "Magic" ήταν υψηλής αξιοπιστίας, μερικές από αυτές δεν λαμβάνονταν υπόψη από τους υπεύθυνους κύκλους της Ουάσι- γκτον, επειδή δεν ταίριαζαν με τις εκτιμήσεις που είχαν εκείνοι κάνει. Ετσι, σημαντικά στοι­χεία που θα συνέθεταν τη λύση του «γρίφου» έ­λειπαν. Γενικά η ιστορία των πληροφοριών της περιόδου εκείνης είναι γεμάτη λάθη, παρερμη­

νείες ή εγκληματικές αδιαφορίες από μέρους των υπευθύνων οργάνων σε όλα τα κλιμάκια. Στις 27 Ιανουαρίου 1941 ο Αμερικανός πρέσβης στο Τόκυο έστειλε στην Ουάσιγκτον ένα τηλε­γράφημα, με το οποίο ανέφερε ότι είχε πληρο­φορίες πως σε περίπτωση πολέμου με τις ΗΠΑ οι Ιάπωνες σχέδιαζαν να χτυπήσουν το Περλ Χάρμπορ. Κανένας στην Ουάσιγκτον δεν πίστε­ψε αυτήν την πληροφορία. Αν είχε γίνει πιστευ­τός, τότε είναι πιθανό ότι η επίθεση δεν θα είχε γίνει. Οι πιο πολλοί στρατιωτικοί κύκλοι των ΗΠΑ πίστευαν ότι κύριος στόχος των Ιαπώνων θα ήταν η Μανίλα. Αρκετοί ήταν εκείνοι που πί­στευαν, και η πίστη τους είχε λογική βάση πριν από την υπογραφή του Συμφώνου μη Επίθεσης μεταξύ Ιαπωνίας και ΕΣΣΔ, ότι οι Ιάπωνες, ως ε­ταίροι του Αξονα, θα επιτίθεντο στην ΕΣΣΔ.

Τον Φεβρουάριο του 1941 και ενώ οι Ιάπωνες σχέδιαζαν τις επιχειρήσεις τους, ο ναύαρχος Κί- μελ, αρχηγός του Στόλου του Ειρηνικού και ο στρατηγός Σορτ, διοικητής των στρατιωτικών τμημάτων στη Χαβάη, ετοίμαζαν τα νησιά για ά­μυνα. Ο Κίμελ σκόπευε να βγάλει τον Στόλο από το λιμάνι και να αντιμετωπίσει τον εχθρό στη θάλασσα. Και οι δυο αξιωματικοί ζήτησαν επι­πλέον άνδρες και υλικό για να ενισχύσουν την άμυνα των στρατιωτικών εγκαταστάσεων της Ο­άχου, αλλά την εποχή εκείνη η πολεμική παρα­γωγή των ΗΠΑ ήταν περιορισμένη με αποτέλε­σμα το υλικό να διαμοιράζεται μεταξύ Χαβάης, Φιλιππινών και Βρετανίας.

Στις 27 Μαρτίου 1941 έφτασε στην Οάχου με το πλοίο της γραμμής ένας Ιάπωνας, ο οποίος στο διαβατήριό του φερόταν ως Ταντάσι Μορι- μούρα, που τοποθετήθηκε ως υπάλληλος στο ιαπωνικό προξενείο στη Χονολουλού. Μόνο ο πρόξενος και ο υποπρόξενος γνώριζαν την πραγματική του ταυτότητα. Επρόκειτο για τον έφεδρο σημαιοφόρο, Τακέο Γιοσικάουα, και η πραγματική του δουλειά ήταν η κατασκοπεία. Ο Γιοσικάουα αποδείχθηκε από τους ικανότερους κατασκόπους και προσέφερε πολύτιμες πληρο­φορίες στους Ιάπωνες σχεδιαστές. Ο Γιοσικά­ουα είχε αποφοιτήσει με πολύ καλές επιδόσεις από τη Σχολή Αξιωματικών Ναυτικού το 1933, αλλά η σταδιοδρομία του ως μάχιμου αξιωματι­κού διακόπηκε πολύ σύντομα λόγω μιας νόσου του στομάχου. Ομως το Ναυτικό του πρότεινε να εργαστεί στο τμήμα πληροφοριών του. Ο Γιο­σικάουα δέχθηκε και τα επόμενα χρόνια μελέ­τησε όλα τα στοιχεία που διέθεταν οι υπηρεσίες της Ιαπωνίας για το Αμερικανικό Ναυτικό και τις βάσεις του στον Ειρηνικό. Παράλληλα έμαθε πολύ καλά την αγγλική γλώσσα. Μετά την από­φαση της προσβολής των αμερικανικών βάσεων στη Χαβάη, ο Γιοσικάουα στάλθηκε ως «υπάλλη­λος» του προξενείου της χώρας του στην Οά­χου. Ηταν ο μοναδικός επίσημος στρατιωτικός κατάσκοπος. Εξετέλεσε το έργο του άψογα, ση­μειώνοντας τις κινήσεις της βάσης και του αε­ροδρομίου του Περλ Χάρμπορ, χωρίς να κινήσει τις υποψίες των Αμερικανών και χωρίς να χρεια­στεί να πλησιάσει απαγορευμένες ζώνες. Ενα μεγάλο προσόν του ήταν ότι δεν κρατούσε ποτέ καμία σημείωση. Εκμεταλλευόμενος την κατα­πληκτική μνήμη του, υπαγόρευε στο προξενείο τις παρατηρήσεις που είχε κάνει κάθε φορά που γύριζε σε αυτή. Οπως οι περισσότεροι Ιάπωνες, ο Γιοσικάουα είχε το χόμπι της φωτογραφίας.

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

Φωτογράφιζε όλα τα μέρη του νησιού και έστελ­νε πολυάριθμες φωτογραφίες ως καρτ ποστάλ σε φίλους του στην Ιαπωνία. Μόνο μετά τον πό­λεμο διαπίστωσαν σι Αμερικανοί με μεγάλη τους έκπληξη ότι σι φωτογραφίες των τοπίων είχαν χρησιμοποιηθεί από τους Ιάπωνες χαρτογρά­φους για να συντάξουν ακριβείς χάρτες που βοήθησαν στη χρησιμοποίηση των καταλληλό­τερων δρομολογίων για τα αεροπλάνα που έκα­ναν την επίθεση. Ο Γιοσικάουα μαζί με άλλους Ιάπωνες διπλωματικούς υπαλλήλους μεταφέρ­θηκε στις ΗΠΑ μετά την επίθεση της 7ης Δεκεμ­βρίου 1941 και στη συνέχεια επέστρεψε στην πατρίδα του μετά από ανταλλαγή που έγινε με τους εκεί Αμερικανούς διπλωμάτες.

Σε όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού του 1941 οι Αμερικανοί συνέχισαν να παρακολου­θούν την κυκλοφορία των απόρρητων σημάτων των Ιαπώνων. Ομως η αξιοποίηση των πληροφο­ριών δεν ήταν εκείνη που έπρεπε, λόγω εσωτε­ρικών διαφωνιών και αδυναμίας συνεργασίας μεταξύ των κλάδων των Ενόπλων Δυνάμεων. Στο Ναυτικό, για παράδειγμα, υπήρχε διαμάχη μεταξύ του Γραφείου Ναυτικών Πληροφοριών και της Διεύθυνσης Πολεμικής Σχεδίασης για το ποιος θα ήταν ο κύριος αποδέκτης των πληρο­φοριών. Οταν η «πρωτιά» δόθηκε στη δεύτερη, όλο το σύστημα συλλογής και επεξεργασίας πληροφοριών υποβαθμίστηκε. Ο Στρατός επί­σης είχε τη δική του υπηρεσία πληροφοριών, το Γραφείο G-2, αλλά Στρατός και Ναυτικό δεν δια­σταύρωναν πληροφορίες και έτσι η εκτίμηση των προθέσεων του αντιπάλου γινόταν πιο δύ­σκολη. Την κατάσταση επιδείνωνε η τακτική της Ουάσιγκτον να μη κοινοποιεί σε όλους τους κλάδους τις πληροφορίες που δεχόταν με τη δι­καιολογία της αποφυγής επανάληψης των ίδιων ενεργειών από διαφόρους φορείς. Ετσι, όλοι σι αρμόδιοι φορείς των ΗΠΑ γνώριζαν ότι η Ιαπω­νία θα επεξέτεινε τις επιθετικές δραστηριότη- τές της, αλλά το ερώτημα προς τα «πού» έμενε αναπάντητο. Αν οι αρμόδιοι για τις πληροφορίες επικοινωνούσαν καλύτερα μεταξύ τους, ίσως οι προετοιμασίες για την αντιμετώπιση της ιαπωνι­κής επίθεσης να ήταν καλύτερες. Ομως και οι Ιάπωνες δεν αποδείχθηκαν προνοητικότεροι στον τομέα της ασφάλειας: όταν τον Μάιο του1941 ο Ιάπωνας πρέσβης στην Ουάσιγκτον, ναύ­αρχος Νομούρα, πληροφόρησε το Τόκυο ότι οι Αμερικανοί διάβαζαν τα μηνύματά τους, κανέ­νας δεν του έδωσε σημασία.

Ολο το καλοκαίρι του 1941 ο ναύαρχος Για- μαμότο εκπαίδευε τις δυνάμεις του, ενώ τα επι­τελεία ολοκλήρωναν τα σχέδιά τους. Τα σχέδια αυτά έπρεπε να τεθούν υπό την έγκριση του αυτοκράτορα. Μετά τον πόλεμο ο αυτοκράτο- ρας Χιροχίτο χαρακτηρίστηκε ειρηνόφιλος, ε­γκληματίας πολέμου, μαριονέτα κλπ. Ο ρόλος που διαδραμάτισε τις ημέρες που προηγήθηκαν του βομβαρδισμού του Περλ Χάρμπορ παρέμει- νε αμφιλεγόμενος κυρίως επειδή σι αναφορές για το τι γνώριζε και πότε του έγινε γνωστό, διέ­φεραν σημαντικά από πηγή σε πηγή. Ο Αμερικα­νός κατήγορος στις δίκες εγκληματιών πολέμου στο Τόκυο υποστήριξε ότι ο αυτοκράτορας, η στάση του οποίου είχε συγκινήσει τον Μακ Αρ­θουρ, δεν γνώριζε ότι θα προσβαλλόταν ο Αμε­ρικανικός Στόλος στη Χαβάη. Οι αυλικοί του υ­ποστήριζαν ότι είχε παραπλανηθεί από τους

στρατηγούς του. Εκείνοι που τον κατηγορού­σαν υποστήριζαν ότι βοήθησε στον σχεδίασμά του πολέμου με τη Δύση. Με το πέρασμα του χρόνου η αποκάλυψη των συνομιλιών του με τους αρχηγούς των επιτελείων και η αποκάλυψη των μέχρι πριν από λίγα χρόνια άγνωστων προ­σωπικών του διηγήσεων, αποκαλύπτουν έναν αυτοκράτορα πολύ διαφορετικό από εκείνον που εμφανίζουν οι υποστηρικτές αλλά και οι πιο σκληροί επικριτές του.

Ο αυτοκράτορας Χιροχίτο ενημερώθηκε για πρώτη φορά σχετικά με τις επιχειρήσεις στον Ο αυτοκράτορας Χιροχίτο. Ο Νότο στις 5 Σεπτεμβρίου 1941 σε μια σύσκεψη ρόλος που διαδραμάτισε τις που έγινε στα ανάκτορα. Ο αρχηγός του Γενικού ημέρες που προηγήθηκαν

του βομβαρδισμού του Περλ

75

Επιτελείου Στρατού, στρατηγός Σουτσιγιάμα, ε­ξέθεσε το σχέδιο στον Χιροχίτο, άνθρωπο με ε­ξαιρετικά δυνατή μνήμη, ο οποίος του έκανε μια πολύ ενοχλητική ερώτηση: «Εσύ δεν είχες προ- βλέψει ότι το επεισόδιο με την Κίνα θα έληγε σε έναν μήνα;». «Η Κίνα είναι απέραντη...», άρχισε να ψελλίζει ο στρατηγός, αλλά ο αυτοκράτορας τον αποστόμωσε: «Αν η Κίνα είναι απέραντη, μπορείς να μου πεις τι είναι ο Ειρηνικός;». Την ε­πόμενη ημέρα πραγματοποιήθηκε νέα σύσκεψη και ο Χιροχίτο θύμισε πάλι την Κίνα στον Σουτσι- γιάμα και τον ρώτησε με έντονο ύφος αν θεω­ρούσε βέβαιη τη νίκη. Ο στρατηγός δεν μπορού­σε να βεβαιώσει για κάτι τέτοιο και απλά είπε ότι υπήρχε πιθανότητα νίκης. Πρόσθεσε ότι ακόμα και αν επικρατούσε ειρήνη για μισό χρόνο δεν

Χάρμπορ παρέμεινε αμφιλεγόμενος, κυρίως

επειδή οι αναφορές για το τι γνώριζε και πότε του έγινε

γνωστό, διέφεραν σημαντικά από πηγή σε πηγή.

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

W & B^Ssi'ä *.s ' V ’i S - »

θα μπορούσε να αποφευχθεί μια μεγάλη εθνική κρίση. Στις 8 Σεπτεμβρίου, ο αρχηγός του Γενι­κού Επιτελείου Στρατού παρουσίασε στον αυτο- κράτορα ένα έγγραφο με τίτλο «Γενικά θέματα σχετικά με τις επιχειρήσεις στα νότια», στο ο­ποίο αναλυόταν το ιαπωνικό σχέδιο επιχειρήσε­ων. Δεκατέσσερις μεραρχίες, 600 αεροπλάνα της Στρατιωτικής Αεροπορίας και 1.200 του Ναυτι­κού θα ενεργούσαν ταυτόχρονα κατά των Φιλιπ­πινών και της Σιγκαπούρης. Ο Χιροχίτο ανησυ­χούσε ιδιαίτερα με το θέμα της επιστράτευσης και της συγκέντρωσης των δυνάμεων για τις επι­χειρήσεις αυτές, καθώς και για τη στάση της ΕΣ- ΣΔ. Ο στρατηγός Σουτσιγιάμα τον καθησύχασε λέγοντας ότι η επιστράτευση και η συγκέντρωση των τμημάτων θα καλύπτονταν με το πρόσχημα επιχειρήσεων στη νότια Κίνα και ότι θα αναστέλ­λονταν αν βρισκόταν διπλωματική λύση. Ο Χιρο-

Πρωτοσέλιδο της εφημερίδας San Francisco Chronicle που αναφέρεται στην ιαπωνική επίθεση στο Περλ Χάρμπορ.

χίτο ενέκρινε κατ’ αρχήν το σχέδιο. Στις συσκέ­ψεις που έγιναν στα ανάκτορα και στις οποίες έ­λαβε μέρος, σε καμία περίπτωση δεν εκφράστη­κε ανεπιφύλακτα υπέρ του πολέμου κυρίως ε­πειδή ο ίδιος θεωρούσε αβέβαιη την έκβαση ε­νός τέτοιου πολέμου. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι όταν ο αυτοκράτορας έδωσε την αρχική έ­γκρισή του, δεν γνώριζε το σχέδιο της επίθεσης στο Περλ Χάρμπορ. Το σχέδιο αυτό, γνωστό ως «Επιχείρηση Χαβάη», ήταν γνωστό σε ελάχι­στους αξιωματικούς του Ναυτικού. Οταν διεξά­γονταν ασκήσεις επί χάρτου η επιχείρηση αυτή δεν αναφερόταν καθόλου. Ελάχιστοι αξιωματι­κοί διεξήγαγαν την άσκηση αυτή σε απόμερα μέ­ρη, μακριά από αδιάκριτα βλέμματα.

Η έγκριση του σχεδίου από τον αυτοκράτο- ρα δεν έφερε ομοφωνία στην απόφαση για πό­

λεμο. Ο πρωθυπουργός της χώρας, πρίγκιπας Κονόγιε, επέμενε να συνεχιστούν οι προσπάθει­ες για διπλωματική λύση, αλλά ο Στρατός δεν ή­ταν πρόθυμος να αποσύρει δυνάμεις από την Κίνα, γεγονός που μπορούσε να διευκολύνει την εύρεση λύσης. Από το άλλο μέρος, ο Στρατός ή­θελε άμεση λήψη απόφασης για τον πόλεμο, ε­πειδή χρειαζόταν χρόνο για να προσανατολίσει τις δυνάμεις του στο απέραντο θέατρο πολέ­μου. Στο Ναυτικό πάλι, όπου η προετοιμασία ή­ταν καλύτερη, υπήρχαν διαφωνίες για τις πιθα­νότητες επιτυχίας του τολμηρού σχεδίου του Γιαμαμότο. Μόλις στις 21 Νοεμβρίου 1941 ο αρ­χηγός του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού, ναύαρ­χος Ναγκάνο, ενέκρινε το σχέδιο, και αυτό επει­δή ο Γιαμαμότο απείλησε να παραιτηθεί.

Στο μεταξύ, στις 16 Οκτωβρίου 1941, ο πρω­θυπουργός παραιτήθηκε και πρότεινε να αντι- κατασταθεί με έναν από τους θείους του αυτο- κράτορα. Ο Χιροχίτο σκέφτηκε ότι δεν ήταν φρόνιμο να υπάρχει ένα μέλος της αυτοκρατο- ρικής οικογένειας που να οδηγήσει τη χώρα σε πόλεμο κατά της Δύσης. Ετσι επιλέχθηκε ως πρωθυπουργός ο στρατηγός Χιντέκι Τόγιο, μέ­χρι τότε Υπουργός Πολέμου. Ο Χιροχίτο του σύ­στησε να αξιολογήσει πάλι την εθνική πολιτική, χωρίς να δεσμεύεται από τις αποφάσεις του πε­ρασμένου Σεπτεμβρίου. Ο Τόγιο υπέβαλε το νέο σχέδιο, που ελάχιστα διέφερε από το πρώτο, στις 20 Οκτωβρίου. Στις 29 Οκτωβρίου οι αρχη­γοί των επιτελείων ενέκριναν τα τελικά σχέδια και καθόρισαν την έναρξη των επιχειρήσεων γύ­ρω στις αρχές Δεκεμβρίου. Οι ανάγκες διοικητι­κής μέριμνας επέβαλαν την επίσπευση της ε­φαρμογής των σχεδίων. Το Ναυτικό μόνο κατα­νάλωνε 400 βαρέλια πετρέλαιο την ώρα!

Ο αυτοκράτορας Χιροχίτο έμαθε για πρώτη φορά το σχέδιο επίθεσης κατά του Περλ Χάρ­μπορ στην αυτοκρατορική σύσκεψη που έγινε στις 10.30 της 5ης Νοεμβρίου 1941, έναν μήνα και δυο ημέρες πριν από την εκδήλωσή της. Στις 17.00 της ίδιας ημέρας είχε εγκρίνει το σχέδιο και αμέσως μετά ο ναύαρχος Ναγκάνο εξέδωσε την υπ’ αριθμόν 1 διαταγή του Αυτοκρατορικού Ναυτικού προς τον Γιαμαμότο. Ο τελευταίος στις 7 Νοεμβρίου εξέδωσε τη δική του διαταγή υπ’ αριθμόν 1 προς τον Μικτό Στόλο που καθό­ριζε τα εξής:• Ο 1ος Αεροπορικός Στόλος θα αναλάμβανε την επιχείρηση στο Περλ Χάρμπορ.• Ο 2ος Στόλος θα ενεργούσε στις Ανατολικές Ινδίες, τη Μαλαισία και τις Φιλιππίνες.• Ο 4ος Στόλος θα ενεργούσε κατά της νήσου Γκουάμ.• Η Νότια Δύναμη Επιχειρήσεων θα εισέβαλλε στη Μαλαισία.• Η Δύναμη Επιχειρήσεων Φιλιππινών θα ενερ­γούσε κατά των Φιλιππινών.• Η Βόρεια Δύναμη Επιχειρήσεων θα φρουρού­σε τα ανατολικά χωρικά ύδατα.• Η Κυρία Δύναμη θα έμενε στην Εσωτερική Θά­λασσα των ιαπωνικών νήσων.

Δύο ημέρες πριν, στις 5 Νοεμβρίου, οι Αμε­ρικανοί υπέκλεψαν ένα διπλωματικό σήμα των Ιαπώνων που καθόριζε ως ημερομηνία διακοπής των συνομιλιών την 25η Νοεμβρίου. Η Ιαπωνία, στην προσπάθειά της να δείξει ότι συνεχίζει τις προσπάθειές της για εξεύρεση διπλωματικής λύσης, έστειλε στην πρεσβεία της στην Ουάσι-

ΜΕΓΑΑΕΣ ΜΑΧΕΣ

γκτον στις 15 Νοεμβρίου ως ειδικό απεσταλμέ­νο της τον Σαμπούρο Κουρούσου (συνοδευόμε- νο από την Αμερικανίδα σύζυγό του), ο οποίος μαζί με τον πρέσβη, ναύαρχο Νομούρα, υπέβα­λαν στον Αμερικανό Υπουργό Εξωτερικών, Χαλ, την πρόταση «Β»: η Ιαπωνία θα απέσυρε τις δυ­νάμεις της από την Ινδοκίνα, αν αποκαθίστατο η ροή του πετρελαίου. Παράλληλα η Ιαπωνία πα- ράτεινε την ημερομηνία διακοπής των διαπραγ­ματεύσεων μέχρι τις 29 Νοεμβρίου. Στις 16 Νο­εμβρίου το Αμερικανικό Ναυτικό «έχασε» τα ί­χνη των ιαπωνικών αεροπλανοφόρων. Στις 24 Νοεμβρίου οι Αμερικανοί υπέκλεψαν ένα σήμα του Γιοσικάουα σχετικά με ασκήσεις του Στό­λου, αλλά επειδή ο Γιοσικάουα ήταν κατώτερος υπάλληλος του ιαπωνικού προξενείου στη Χα­βάη, το σήμα αυτό μεταφράστηκε μόλις στις 16 Δεκεμβρίου. Στις 26 του ίδιου μήνα ο Χαλ έστει­λε τις αντιπροτάσεις του στην πρόταση Β των Ιαπώνων σε ένα έγγραφο που χαρακτηρίστηκε ως «το πιο μοιραίο έγγραφο» της εποχής. Σύμ­φωνα με τον Χαλ, οι Ιάπωνες έπρεπε πρώτα να αποσυρθούν από την Κίνα και την Ινδοκίνα. Ε- πρόκειτο στην ουσία για διακοπή των διπλωμα­τικών προσπαθειών. Οι Ιάπωνες δεν είχαν άλλη επιλογή από τον πόλεμο, ο οποίος αποφασίστη- κε στην τελική αυτοκρατορική σύσκεψη της 1ης Δεκεμβρίου 1941. Ο αυτοκράτορας Χιροχίτο με­τά τον πόλεμο μίλησε σχετικά:

«Στην πραγματικότητα το εμπάργκο του πε­τρελαίου θα εξαθλίωνε την Ιαπωνία. Σε μια τέ­τοια κατάσταση πρέπει να πούμε ότι ήταν φυσι­κό να σκεφτούμε ότι ο πόλεμος ήταν η καλύτε­ρη επιλογή. Αν εκείνη την ώρα δεν συμφωνούσα να κηρύξουμε πόλεμο τη στιγμή που διαθέταμε ένα θαυμάσια εκπαιδευμένο και ισχυρό Στρατό και Ναυτικό που χρειάστηκε πολλά χρόνια για να δημιουργηθεί, θα φαινόταν ότι παραδινόμα­στε χωρίς αντίσταση στους Αμερικανούς. Η κοι­νή γνώμη θα ξεσηκωνόταν και πιθανό να εκδη­λωνόταν πραξικόπημα...».

Μετά τον πόλεμο, πάρα πολλοί ήταν εκείνοι που υποστήριξαν ότι οι Αμερικανοί και ειδικά ο πρόεδρος Ρούζβελτ ήθελαν να ωθήσουν την Α­μερική στον πόλεμο. Οι Αμερικανοί που είχαν ψηφίσει για τρίτη φορά τον Ρούζβελτ, επειδή μεταξύ άλλων τους είχε υποσχεθεί ότι δεν θα έ­στελνε τα παιδιά τους να πολεμήσουν έξω από τις ΗΠΑ, δεν θα έβλεπαν με καλό μάτι μια κίνη­ση της Αμερικής που θα αποσκοπούσε στο «να βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά» για λογαρια­σμό της Βρετανίας. Αν οι Ιάπωνες πραγματοποι­ούσαν το πρώτο χτύπημα, τα πράγματα θα ήταν πιο εύκολα. Υπέρ της άποψης αυτής, που είναι δύσκολο να αποδειχθεί, συνηγορούν ορισμένα γεγονότα:

Στο ημερολόγιο του υπουργού Πολέμου, Στίμσον, υπάρχουν ορισμένες ύποπτες καταχω­ρήσεις: στις 16 Νοεμβρίου 1941 «...είναι ώρα να βεβαιωθούμε ότι η Ιαπωνία θα βρεθεί σε λάθος θέση και θα κάνει την πρώτη κακή κίνηση» και στις 25 Νοεμβρίου 1941 «...Το θέμα είναι πώς θα τους φέρουμε σε θέση ώστε να ρίξουν τον πρώ­το πυροβολισμό χωρίς υπερβολικά μεγάλο κίν­δυνο για μας».

Η όλη στάση των Αμερικανών κατά τις λίγες κρίσιμες ημέρες πριν από την επίθεση. Φάνηκε ότι έκαναν ό,τι μπορούσαν για να αιφνιδιαστεί ο Στόλος τους με αποκορύφωμα την αποστολή

της προειδοποίησης συναγερμού του στρατη­γού Μάρσαλ στις 11.30 της 7ης Δεκεμβρίου, ώρα ΗΠΑ, που στάλθηκε στη Χαβάη με τον πολι­τικό τηλέγραφο, λήφθηκε στις 07.33 ώρα Χα­βάης, 22 λεπτά πριν από την επίθεση, και παρα- λήφθηκε μετά από αυτή.

Ο ναύαρχος Κίμελ, που μαζί με τον στρατηγό Σορτ θεωρήθηκαν αρχικά υπεύθυνοι για «παρά­λειψη καθήκοντος», ενώ αργότερα η κατηγορία μετατράπηκε από το Κογκρέσο σε «εσφαλμένη κρίση», κλήθηκε στην Ουάσιγκτον για να παρου­σιάσει τις απόψεις του σε μια επιτροπή του Κο­γκρέσου που θα αποφάσιζε αν αυτός και ο Σορτ είχαν λάβει τα μέτρα που έπρεπε για να αποτρέ­ψουν την καταστροφή. Ο Κίμελ υπερασπίστηκε με σθένος και θάρρος τον εαυτό του και είπε ότι με δεδομένο τις ελάχιστες πληροφορίες που του είχαν στείλει, πολύ λίγα ήταν εκείνα που μπορούσε να πράξει σε σχέση με όσα είχε ήδη κάνει. Μετά τον πόλεμο επανέλαβε τις απόψεις του με αποτέλεσμα να δώσει έναυσμα στις θεω­ρίες σύμφωνα με τις οποίες ο Λευκός Οίκος και οι ανώτεροι αξιωματούχοι άφησαν επίτηδες αδύ­ναμο τον Στόλο του Ειρηνικού και ανενημέρω­τες τις στρατιωτικές αρχές της Χαβάης σχετικά με την αιφνιδιαστική επίθεση που ετοίμαζαν οι Ιάπωνες, για να μπορέσουν να την παρουσιά­σουν ως «ύπουλη». Με τον τρόπο αυτό θα εξε- γειρόταν η αμερικανική κοινή γνώμη και θα ήταν πιο εύκολο να βγει το έθνος στον πόλεμο.

Παρεμπιπτόντως, αυτό ακριβώς έγινε!

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ(1) WORLD WAR II, COLLECTORS EDITION, Τόμος «The Secret War», εκδόσεις Time-Life Books, 1983.(2) J.F.C. Fuller: THE SECOND WORLD WAR, εκδόσεις Da Capo Press, Νέα Υόρκη 1993.(3) J.F.C. Fuller: A MILITARY HISTORY OF THE WESTERN WORLD, Τόμος III, εκδόσεις Da Capo Press, Νέα Υόρκη, ανατύπωση της έκδοσης του 1957.(4) Mark. Μ. Boatner III: THE BIOGRAPHICAL DICTIONARY OF WORLD WAR II, εκδόσεις Presidio, Καλιψόρνια 1996.(5) Ο ΜΥΣΤΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ, εκδόσεις Πάπυρος Πρεςς, 1971.(6) Ronald Seth: ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΚΟΠΕΙΑΣ, εκδόσεις Αγκυρα, 1976.(7) SECRETS AND STORIES OF THE WAR, Τόμος 1, εκδόσεις Reader’s Digest 1963.(8) PAST IMPERFECT. HISTORY ACCORDING TO THE MOVIES, εκδόσεις Mark Carnes Henry Holt and Co., Νέα Υόρκη 1995.(9) Peter Paret: MAKERS OF MODERN STRATEGY, εκδόσεις Πανεπιστημίου Princeton, New Jersey 1986.(10) Wil Deac: THE RISE OF MILITARISTIC NATIONALISM:#http://www.thehistorynet.com/WorldWarll/articles/11963_cover.htm(11) Ed Drea: THE EMPERORS DUPLICITY: #http://www.thehistorynet.com/MHQ/articles/2000/s pringOO_cover.htm(12) THE ROAD TO PEARL HARBOR: http://history.acusd.edu/gen/WW2Timeline/RD- PEARL.html(13) Wil Deac-.THE PEARL HARBOR SPY: #http://www.thehistorynet.com/WoridWarll/articles/ 1997/05973_cover.htm

Στο ημερολόγιο του υπουργού Πολέμου, Στίμσον, υπάρχουν ορισμένες ύποπτες

καταχωρήσεις: στις 16 Νοεμβρίου 1941 77 «...είναι ώρα να

βεβαιωθούμε ότι η Ιαπωνία θα βρεθεί

σε λάθος θέση και θα κάνει την πρώτη κακή

κίνηση».

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

0 1 Α Ν Τ Ι Π Α Λ Ο Ι Δ Ι Ο Ι Κ Η Τ Ε Σ

ΝαύαρχοςΧάσμπαντ Κίμελ

Ο ναύαρχος Κίμελ.

78

Υπό διαφορετικές περι­στάσεις, ο 58χρονος Αμερι­κανός ναύαρχος Χάσμπαντ Κίμελ θα μπορούσε να έχει κερδίσει το 1941 μια από τις πιο εξέχουσες θέσεις στο πάνθεον των ηρώων της χώ­ρας του. Ο αρχηγός Ναυτι­κού ναύαρχος Χάρολντ Σταρκ (επικεφαλής του το­μέα Ναυτικών Επιχειρήσεων) τον είχε επιλέξει ανάμεσα σε δεκάδες αρχαιότερους συνα­δέλφους του, για να του ανα­θέσει τη διοίκηση του Στό­λου του Ειρηνικού, αποσπώ- ντας τον από τα καταδρομικά που διοικούσε ως τότε. Λόγω της αυστηρότητας και της σχολαστικότητάς του, ο Κί­μελ (ο οποίος είχε διδάξει πα- λαιότερα και στη Ναυτική Σχολή Πολέμου και ήταν φα­νατικός λάτρης των εβδομα­διαίων επιθεωρήσεων) χαρα­κτηριζόταν από τους ναύτες του ως το “σκληρότερο κά­θαρμα του Ναυτικού". Ενώ οι Ιάπωνες ετοιμάζονταν να κα­ταφέρουν το πλήγμα τους στο Περλ Χάρμπορ, ο Κίμελ οραματιζόταν τρόπους για να

οδηγήσει τον Στόλο του σε ένα νέο Τραφάλγκαρ στον Ει­ρηνικό. Σύμφωνα με το σχέ­διο 0-1, έκτασης 113 σελίδων (!), που είχε ετοιμάσει, ήταν έτοιμος για μια τιτάνια μάχη μεταξύ των δικών του και των ιαπωνικών θωρηκτών μέχρι και τα Χριστούγεννα του1941, εκτιμώντας μάλιστα ότι αυτή θα λάμβανε χώρα στην ευρύτερη περιοχή του Μί- ντγουέι.

Οπως ήταν φυσικό, η πα­νωλεθρία του Περλ Χάρμπορ ήγειρε αυτόματα ερωτηματι­κά για τις ευθύνες και τους ανθρώπους που έπρεπε να τις επωμιστούν. 0 ναύαρχος Χάσμπαντ Κίμελ, ο οποίος φι­λοδοξούσε να γίνει ο "Αμερι­κανός Νέλσων", ήταν ο προ­φανής αποδιοπομπαίος τρά­γος. Το Ναυτικό τον απάλλα­ξε από τα καθή κοντά του στις 16 Δεκεμβρίου 1941 και ο ίδιος παρέμεινε στη Χαβάη ως τον Ιανουάριο του 1942, έως ότου δηλαδή τελείωσε την πραγματογνωμοσύνη της η Επιτροπή Ρόμπερτς, η πρώτη από τις οκτώ επιτρο­

πές που επροκειτο να συστα- θούν για να ερευνήσουν τις αιτίες του αιφνιδιασμού που υπέστησαν οι ΗΠΑ. Υπό την πίεση της κυβέρνησης Ρούζ­βελτ, ο Κίμελ υποχρεώθηκε να παραιτηθεί στις 28 Φε­βρουάριου 1942. Αν και απει- λήθηκε με ναυτοδικείο, ε­ντούτοις κάτι τέτοιο δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ και ο ναύαρχος πέρασε την υπό­λοιπη ζωή του υπεραμυνόμε- νος του ρόλου του απέναντι στους πολυάριθμους επικρι­τές του. Πέθανε τον Μάιο του 1968 σε ηλικία 86 ετών. Η διχογνωμία όμως για τις πραγματικές ευθύνες που τον βάρυναν δεν έληξε με τον θάνατό του. Στις 25 Μαι- ου 1999 η αμερικανική Γερου­σία ψήφισε απόφαση με 52 ψήφους υπέρ και 47 κατά για την προαγωγή του ναυάρχου Κίμελ και του στρατηγού Σορτ κατά έναν βαθμό, παρα­δεχόμενη έτσι έμμεσα ότι οι δύο Αμερικανοί διοικητές ε- κτέλεσαν στο ακέραιο (κατά το μέτρο του δυνατού) τα κα- θήκοντά τους ως επικεφαλής

των δυνάμεων του Περλ Χάρ­μπορ.

Ο Αμερικανικός Στρατός απάλλαξε τον στρατηγό Σορτ από τα καθή κοντά του στις 16 Δεκεμβρίου 1941. Αφού κατέθεσε ενώπιον της Επι­τροπής Ρόμπερτς στα τέλη Δεκεμβρίου, έφυγε από τη Χαβάη με προορισμό το Σαν Φρανσίσκο στις αρχές Ιανου­άριου 1942. Εκεί έμαθε από τις εφημερίδες ότι κρίθηκε ένοχος για "παραμέληση κα­θήκοντος“ βάσει του πορί­σματος της Επιτροπής Ρό­μπερτς, το οποίο εκδόθηκε δύο εβδομάδες αργότερα. Ο Σορτ αποστρατεύθηκε την 1η Μαρτίου 1942 και στη συ­νέχεια εργάστηκε για λογα­ριασμό της εταιρίας Ford Motor Company ως διευθυ­ντής του εργοστασίου παρα­γωγής αμυντικού υλικού. Πέ­θανε στο Ντάλας στις 3 Σε­πτεμβρίου 1949 και κηδεύτη­κε με πλήρεις στρατιωτικές τιμές στο Εθνικό Κοιμητήριο του Αρλινγκτον.

ΑντιστράτηγοςΟυώλτερ Σορτ

Ο αντιστράτηγος Σορτ.

Ο Αμερικανικός Στρατός απάλλαξε τον στρατηγό Σορτ από τα καθήκοντά του στις 16 Δεκεμβρίου 1941. Α­φού κατέθεσε ενώπιον της Επιτροπής Ρόμπερτς στα τέ­λη Δεκεμβρίου, έφυγε από τη Χαβάη με προορισμό το Σαν Φρανσίσκο στις αρχές Ιανουαρίου 1942. Εκεί έμαθε

από τις εφημερίδες ότι κρί­θηκε ένοχος για “παραμέλη­ση καθήκοντος“ βάσει του πορίσματος της Επιτροπής Ρόμπερτς, το οποίο εκδόθη­κε δύο εβδομάδες αργότε­ρα. Ο Σορτ αποστρατεύθηκε την 1η Μαρτίου 1942 και στη συνέχεια εργάστηκε για λο­γαριασμό της εταιρίας Ford

Motor Company ως διευθυ­ντής του εργοστασίου παρα­γωγής αμυντικού υλικού.

Πέθανε στο Ντάλας στις 3 Σεπτεμβρίου 1949 και κη­δεύτηκε με πλήρεις στρα­τιωτικές τιμές στο Εθνικό Κοιμητήριο του Αρλινγκτον.

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

0 1 Α Ν Τ Ι Π Α Λ Ο Ι Δ Ι Ο Ι Κ Η Τ Ε Σ

Ναύαρχος Ισορόκου Γιαμαμότο

Ο ναύαρχος Γιαμαμότο.

Ο ναύαρχος Ισορόκου Γιαμαμότο υπήρξε το έκτο παιδί της φτωχής οικογένει­ας του σαμουράι Τακάνο στην επαρχία Νιιγκάτα και έ ­λαβε το γνωστό επώνυμό του από τον θετό πατέρα του. Το 1905, σε ηλικία μόλις 21 ετών, έλαβε μέρος στην περίφημη ναυμαχία της Τσουσίμα ενάντια στον τσα­ρικό Στόλο της Βαλτικής, ό­που και έχασε δύο δάκτυλα

του αριστερού χεριού του. Στο διάστημα 1919-21 σπού­δασε στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ και το 1925 επέ­στρεψε στις ΗΠΑ για να δια- τελέσει ναυτικός ακόλουθος της πρεσβείας της Ιαπωνίας στην Ουάσιγκτον επί τρία χρόνια. Το 1929 ανέλαβε κυ­βερνήτης του αεροπλανοφό­ρου "Akagi" και με την πάρο­δο του χρόνου μελέτησε και ανέπτυξε το πρωτοποριακό δόγμα της χρήσης της αερο­πορικής ισχύος στον θαλάσ­σιο πόλεμο. Υπολογισμένα παράτολμος, ο Γιαμαμότο εί­χε τη φήμη δεινού παίκτη τυ­χερών παιγνιδιών (όπως πό- κερ Kat “σόγκι"), ιδιότητα που μαζί με τα βιώματα του Πορτ Αρθουρ (1904) θα πρέπει να διαδραμάτισε κάποιον ρόλο στη σύλληψη της ιδέας του κτυπήματος στο Περλ Χάρ­μπορ. Ο επονομαζόμενος

από τους ιστορικούς "Ιάπω­νας Μπίλυ Μίτσελ” ήταν κατ' αρχήν αντίθετος με την ε­μπλοκή της Ιαπωνίας σε πό­λεμο με τις ΗΠΑ και δεν δί­σταζε να αναφέρει τις από­ψεις του για το θέμα, ισχυρι- ζόμένος πως και αν ακόμα κατόρθωνε με ένα αιφνιδια­στικό κτύπημα να εξουδετε­ρώσει τον Στόλο του Ειρηνι­κού, το μόνο που θα κέρδιζε θα ήταν έξι μήνες ελευθε­ρίας ενεργειών, έπειτα από τους οποίους "δεν θα μπο­ρούσε να εγγυηθεί τίποτα".

Ο αρχιτέκτονας της επί­θεσης στο Περλ Χάρμπορ έ- ζησε αρκετά, ώστε να προλά­βει να δει τις προβλέψεις του για την ήττα των ιαπωνι­κών δυνάμεων στον Ειρηνικό να επιβεβαιώνονται. Στην αε­ροναυμαχία του Μίντγουέι ο Συνδυασμένος Στόλος του έ­χασε τέσσερα αεροπλανοφό­

ρα του μέσα σε λίγα λεπτά και τον Αύγουστο του 1942 οι Αμερικανοί Πεζοναύτες απο­βιβάστηκαν στο Γκουανταλ- κανάλ, στο θεωρούμενο ως ιαπωνικό προπύργιο των νή­σων του Σολομώντα. Ηταν σε εκείνη ακριβώς την περιοχή όπου οι αμερικανικές υπηρε­σίες πληροφοριών πέτυχαν να αποκωδικοποιήσουν ένα σήμα που ανέφερε την επι­κείμενη επίσκεψη του ναυ­άρχου Γιαμαμότο στο νησί Μπουγκαινβίλ. Στις 18 Απρι­λίου 1943,16 αμερικανικά κα­ταδιωκτικά Ρ-38 έστησαν ε- νέδρα στο αεροσκάφος του Γιαμαμότο και τη συνοδεία του πάνω από τις ακτές του Μπουγκαινβίλ και το κατέρ- ριψαν. Το αεροσκάφος κατέ­πεσε στη ζούγκλα και το πτώμα του Ιάπωνα ναυάρχου ανακαλύφθηκε έπειτα από μερικές ημέρες.

Αντιναύαρχος TOOUITOI Ν θ γ Κ θ ύ /JO

Ο αντιναύαρχος Ναγκούμο.

Η επιμονή του Γιαμαμότο να ορίσει ως διοικητή του 1ου Αεροπορικού Στόλου τον αντιναύαρχο Τσουίτσι Ναγκούμο, αντιμετώπισε ο­ξεία κριτική ακόμα και ανά­μεσα στους κύκλους του Αυ- τοκρατορικού Ναυτικού. Ο Ναγκούμο είχε βέβαια πίσω του μια εξαιρετική καριέρα ως ειδικός σε θέματα τορ- πιλλών καθώς είχε κυβερνή­

σει επίσης καταδρομικά και θωρηκτά, αλλά ελάχιστη σχέ­ση είχε με τη ναυτική αερο­πορία και τις ιδιαιτερότητες της. Ανάμεσα στους υφιστα­μένους του ήταν κοινό μυ­στικό πως ο Ναγκούμο γνώ­ριζε πολύ λίγα πράγματα σχετικά με την ισχύ και τις δυνατότητες των αεροσκα­φών στον θαλάσσιο πόλεμο, αλλά ο διορισμός του ήταν κατά κάποιον τρόπο υποχρε­ωτικός βάσει του τυπικού πρωτοκόλλου και της αρχαι­ότητας, τα οποία τον καθι­στούσαν ως τον πρώτο υπο­ψήφιο για τη διοίκηση της α­εροναυτικής αρμάδας που θα κτυπούσε το Περλ Χάρ­μπορ.

Παρά τη συντριπτική επι­τυχία των δύο κυμάτων εφό­δου και τις συμβουλές του Μιτσούο Φουσίντα, ο αντι­ναύαρχος Ναγκούμο αρνή- θηκε να διατάξει μια επανά­

ληψη της επιδρομής κατά του Περλ Χάρμπορ, για να ε­πισύρει έκτοτε τη δριμεία κριτική των στρατιωτικών ι­στορικών που τον κατηγόρη­σαν ότι λόγω του δισταγμού του έσωσε τον Στόλο του Ει­ρηνικού και τις εγκαταστά­σεις επιμελητείας του από πολύ σοβαρότερες ζημιές. 0 Γ ιαμαμότο έδειξε επίσης δυ­σαρέσκεια από την απόδοση του Ναγκούμο, αλλά δεν τον αντικατέστησε, επειδή φο­βήθηκε ότι ο αντιναύαρχος θα εκλάμβανε μια τέτοια χει­ρονομία ως μειωτική για το πρόσωπό του και θα αυτο- κτονούσε. Ο Ναγκούμο πα- ρέμεινε επικεφαλής του 1ου Αεροπορικού Στόλου με τον οποίο όργωσε κυριολεκτικά τα νερά της νοτιοανατολικής Ασίας φθάνοντας μέχρι την Κεϋλάνη και τις πύλες της Ινδίας, κερδίζοντας τον τίτ­λο του πιο επιτυχημένου δι­

οικητή μοίρας αεροπλανο­φόρων ως την άνοιξη του1942. Η εντυπωσιακή αρμάδα του όμως γνώρισε την κατα­στροφή στην αεροναυμαχία του Μίντγουέι τον Ιούνιο του1942 και ο Ναγκούμο είχε το θλιβερό "προνόμιο" να είναι ο υπεύθυνος της πρώτης ναυτικής ήττας που γνώρισε η Ιαπωνία επί 350 χρόνια. Ε- κτοτε το όνομά του περιήλ- θε σε δεύτερη μοίρα, έως το καλοκαίρι του 1944 οπότε ο αντιναύαρχος βρέθηκε ξανά στον δρόμο των Αμερικα­νών, αυτή τη φορά ως διοικη­τής της φρουράς των 6.100 ανδρών της Σαϊπάν, στο συ­γκρότημα των Μαριαννών. Στις 7 Ιουλίου, δύο ημέρες πριν από την τελική πτώση του νησιού στα χέρια του ε ­χθρού, ο Ναγκούμο αυτο- κτόνησε με το πιστόλι του.

79

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

Α Γ Ν Ω Σ Τ Ε Σ Π Τ Υ Χ Ε Σ

ΤΑ ΠΑΡΑΛΕΙΠΟΜΕΝΑΤΟΥ ΠΕΡΛ ΧΑΡΜΠΟΡ

80

• Στα τέλη Οκτωβρίου 1941, ο νεαρός Ιάπωνας πλωτάρχης Σι- γκούρου Σουζούκι επιφορτίστη­κε με μια ιδιόμορφη αποστολή. Επιβιβάστηκε στο επιβατηγό πλοίο "Taiyo Maru" και πραγματο­ποίησε μια κρουαζιέρα ως τη Χο­νολουλού, ακολουθώντας όμως μια αρκετά βορειότερη από την κανονική πορεία, περνώντας με­ταξύ Μιντγουέι και Αλεούτιων και στρέφοντας έπειτα προς Νό­το. Σκοπός του ταξιδιού του Σου­ζούκι ήταν να καταγράψει λεπτο­μερώς οποιεσδήποτε συναντή­σεις με άλλα πλοία ή αξιοπερίερ­γα καιρικά φαινόμενα που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τις α- πονηώσεις ή τον ανεφοδιασμό εν πλω. Ο Σουζούκι συμπέρανε ότι επιχειρήσεις αυτού του εί­δους ήταν εφικτές και ότι το "Taiyo Maru" δεν συνάντησε ούτε ένα πλοίο στο ταξίδι του. Με βά­ση αυτήν την αναφορά το Ιαπωνι­κό Επιτελείο Ναυτικού επέλεξε την πορεία της αρμάδας του Να- γκούμο.• Ο ναύαρχος Κίμελ είχε τη φήμη εξαιρετικά εργατικού ανθρώπου, ο οποίος απέφευγε κατά το μέ­τρο του δυνατού τις κοινωνικές εκδηλώσεις και τα πάρτι. Αυτάρ­κης και ασκητικός, ο Κίμελ έδει­χνε να αισθάνεται άβολα όταν βρισκόταν σε περιβάλλον με υ­περβολικές ανέσεις. Επίσης, δεν ενέκρινε τις νέες χακί στολές του Ναυτικού γιατί πίστευε ότι "μείωναν το κύρος και την πρέ­πουσα στρατιωτική εμφάνιση αυ­τού που τις φορούσε".• Για να μη προδοθεί η προετοι­μασία του 1ου Αεροπορικού Στό­λου για επιχειρήσεις μέσα στον Δεκέμβριο, ο υπεύθυνος εφοδια­σμού του, πλοίαρχος Σινίτσι Σιμί- ζου, φρόντισε να παραγγείλειθε­ρινό και χειμερινό ιματισμό για τα πληρώματα των σκαφών.• Ο στρατηγός Σορτ είχε διατά­ξει να φυλάσσονται κλειδωμένα όλα τα πυρομαχικά του Στρατού στο Περλ Χάρμπορ, ώστε να απο­φευχθεί η περίπτωση δολιοφθο­ράς. Η απόφαση αυτή στάθηκε μοιραία στις 7 Δεκεμβρίου 1941, καθώς το προσωπικό σπατάλησε πολύτιμο χρόνο προσπαθώντας να παραβιάσει κλειδαριές αντί να βάλει άμεσα εναντίον των ιαπω­νικών αεροσκαφών.

• Οι αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών όφειλαν να ανησυ­χήσουν από το γεγονός ότι “έχα­σαν" το στίγμα των ιαπωνικών αε­ροπλανοφόρων λίγες μέρες πριν από την επιδρομή στο Περλ Χάρ­μπορ. Το ίδιο όμως είχε συμβεί ξανά άλλες 12 φορές τους προη­γούμενους έξι μήνες.• Μια εβδομάδα πριν από τη μοι­ραία 7η Δεκεμβρίου, ο Κίμελ είχε ρωτήσει τον αξιωματικό επιχει­ρήσεων του επιτελείου του, πλοί­αρχο Τσαρλς Μακ Μόρις, πόσες πιθανότητες υπήρχαν κατά τη γνώμη του για εκδήλωση αιφνι­διαστικού κτυπήματος από την πλευρά των Ιαπώνων. Εκείνος α­πάντησε αμέσως: "Καμία".• Ναύτες του θωρηκτού "Pennsylvania" ειρωνεύτηκαν έ­ναν συνάδελφό τους όταν αυτός φώναξε αλαφιασμένος πως δέχο­νταν επίθεση από τους Ιάπωνες, λέγοντάς του: "Και από τους Γερ­μανούς επίσης!".• Μερικά από τα πλοία που βρί­σκονταν ελλιμενισμένα στο Περλ Χάρμπορ (όπως το "Oglala") είχαν παραμείνει εκεί για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα, ώστε πάνω στους ιστούς τους είχαν φτιάξει φωλιές τα πουλιά.• Το Σαββατόβραδο που προηγή- θηκε της ιαπωνικής επίθεσης, η Στρατιωτική Αστυνομία του Περλ Χάρμπορ ανέφερε ότι αντιμετώ­πισε μια αρκετά ήσυχη νύχτα, α­φού συνέλαβε για μέθη μόνο 25 στρατιώτες από τους 43.000 που υπήρχαν στο Οάχου.• Κατά την πτήση τους οι Ιάπω­νες χειριστές είχαν μαζί τους ένα μικρό κουτί που περιείχε σβώ­λους ρυζιού, διαλεγμένα δαμά­σκηνα, κομμάτια σοκολάτας, μπι­σκότα και ειδικά χάπια που θα τους διατηρούσαν σε εγρήγορ­ση.• Στις 31 Μαρτίου 1941, ο Κίμελ είχε στα χέρια του την περίφημη αναφορά Μάρτιν-Μπέλινγκερ που υπενθύμιζε ότι στο παρελ­θόν η Ιαπωνία δεν είχε προβεί σε τυπική κήρυξη πολέμου πριν επι­τεθεί αιφνιδιαστικά στον αντίπα­λό της και ότι η έως τότε εμπει­ρία έδειχνε πως "οι δυνάμεις του Αξονα αρέσκονται στο να εκδη­λώνουν τις επιθέσεις τους Σαβ­βατοκύριακα ή σε εθνικές αρ­γίες".

Καταδιωκτικά Zero ετοιμάζονται για απονήωση πάνω στο αεροπλανοφόρο "Akagi".

• Ο απόπλους των ιαπωνικών πλοίων από τις Κουρίλες καθυ­στέρησε, επειδή μπλέχτηκε ένα καλώδιο στην έλικα του αερο­πλανοφόρου "Akagi”. Το πρόβλη­μα λύθηκε μέσα σε μισή ώρα με την επέμβαση ενός δύτη.• Τη νύχτα της 6ης Δεκεμβρίου 1941, το μεγάλο γεγονός στην κοινωνική ζωή του Περλ Χάρ­μπορ ήταν ο μουσικός διαγωνι­σμός ανάμεσα στις μπάντες των πληρωμάτων τεσσάρων πολεμι­κών πλοίων. Νικήτρια αναδείχθη- κε η μπάντα του θωρηκτού "Pennsylvania“, αλλά οι περισσό­τεροι είχαν τη γνώμη ότι το βρα­βείο άξιζαν οι μουσικοί του "Arizona“.• Ενας από τους πρώτους Αμερι­κανούς που διέκρινε τα ιαπωνικά αεροπλάνα το πρωί της 7ης Δε­κεμβρίου ήταν ο 13χρονος Τζέ- ημς Μαν, ο οποίος ξύπνησε από το γάβγισμα των σκύλων του για να παρατηρήσει: "Εχουν αλλάξει το χρώμα των αεροπλάνων μας"!• Σε κάποια φάση του διάπλου της ιαπωνικής αρμάδας, σήμανε συναγερμός κατά τη νύχτα λόγω της εμφάνισης άγνωστου αερο­σκάφους. Τελικά αποδείχθηκε ότι επρόκειτο απλώς για έναν σπινθήρα nou είχε εκτοξευθεί από την καμινάδα του “Kaga“.• Από τα αεροσκάφη που διέθε­ταν οι Αμερικανοί στο Χίκαμ Φηλ­ντ, ελάχιστα ήταν ετοιμοπόλεμα. Μόνο έξι από τα 12 Β-17, έξι από τα 12 Α-20 και 17 από τα 33 Β-18 μπορούσαν να πετάξουν.• Στις 13 Ιουνίου 1941 ο αρχηγός Ναυτικού, ναύαρχος Σταρκ, έ­

στειλε στον Κίμελ μια επιστολή στην οποία ανέφερε ότι "δεν μπορεί να θεωρηθεί βέβαιο πως κάθε πλοίο που βρίσκεται αγκυ­ροβολημένο μέσα σε ένα στενό λιμάνι είναι ασφαλές από τορπιλ- λισμό, επειδή δεν υπάρχει αρκε­τή απόσταση για να προλάβει να οπλίσει η τορπίλλη". Οι Ιάπωνες είχαν πραγματικά επιλύσει και αυτό το πρόβλημα.• Στην αίθουσα ενημέρωσης του "Kaga" οι Ιάπωνες χειριστές εκπαιδεύονταν από έναν αξιωμα­τικό τους ο οποίος έκρυβε πίνα­κες με σιλουέτες αμερικανικών πλοίων πίσω από την πλάτη του και τις εμφάνιζε ξαφνικά ζητώ­ντας από τους άνδρες του να τις αναγνωρίσουν. Ο υποπλοίαρχος Γιοσίο Σίγκα δεν μπόρεσε καμία φορά να αναγνωρίσει το "Utah". Τελικά το τορπίλλισε κατά λάθος.• Ο διοικητής της αεροπορικής πτέρυγας του "Hiryu" φρόντισε να τοποθετήσει μόνος του το βράδυ πριν από τις απονηώσεις μικρά κομμάτια χαρτιού ανάμεσα στο πλήκτρο του πομπού ασυρ­μάτου κάθε αεροσκάφους και της βάσης του, έτσι ώστε κανέ­νας πιλότος να μη παραβιάσει κα­τά λάθος την επιβαλλόμενη σιγή ασυρμάτου.•Στις 7.45 ο επιλοχίας Τσαρλς Τζαντ που υπηρετούσε στη βάση του Χίκαμ Φηλντ βρισκόταν ακό­μα στο κρεβάτι του διαβάζοντας ένα άρθρο στο τεύχος Σεπτεμ­βρίου του περιοδικού "Aviation“ που υποστήριζε ότι η ιαπωνική α­εροπορική ισχύς ήταν ένας μύ­θος.

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

Β Ι ΒΛ Ι Ο Π Α Ρ Ο Υ Σ Ι Α Σ ΗTHE ATTACK ON PEARL HARBOR(εκδόσεις Navigator Publishing, 1999 σελίδες 127)

To βιβλίο των Λάρυ Κίμετ και Μάργκαρετ Ρέτζις είναι ό,τι κα­λύτερο μπορεί να ανακαλύψει ο αναγνώστης που ενδιαφέρεται να αποκτήσει συνοπτική αλλά και εμπεριστατωμένη γνώση των γε­γονότων που σημάδεψαν την ια­πωνική επιδρομή στο Περλ Χάρ­μπορ. Το φωτογραφικό υλικό εί­ναι πολύ πλούσιο, οι χάρτες και τα διαγράμματα πολλά και πλή­ρως κατατοπιστικά, το κείμενο λιτό αλλά ακριβέστατο. Το έργο χωρίζεται σε τέσσερα κεφάλαια («War Plan», «First Attack Wave», «Second Attack Wave» και «Aftermath»), τα οποία υποδιαι­ρούνται σε δισέλιδα όπου το κα­θένα έχει τον δικό του τίτλο. Το μεγάλο πλεονέκτημα του βιβλίου είναι η σαφήνεια της περιγραφής και η συνοχή μεταξύ φωτογρα­

φιών και κειμένου, ενώ οι λεζά­ντες αποτελούν από μόνες τους εξαιρετική πηγή πληροφοριών. Ε ­κτός από τα όσα διαδραματίστη­καν στο λιμάνι του Περλ Χάρ­μπορ, οι συγγραφείς αναλύουν σε απίστευτο βαθμό τις ιαπωνι­κές προσβολές των αεροδρο­μίων του Οάχου, φθάνοντας στο σημείο να σημειώνουν σε δια­γράμματα ακόμα και τις ακριβείς θέσεις των αμερικανικών αερο­σκαφών τη στιγμή της επιδρο­μής. Οκτώ σελίδες αφιερώνονται στις προσπάθειες των Αμερικα­νών να περισώσουν ό,τι μπορού­σαν από τα ναυάγια μετά την επι­δρομή, ενώ δέκα σελίδες περι­γράφουν τις εμπειρίες αυτοπτών μαρτύρων.

JAPAN ATTACKS(εκδόσεις Trident Press International, 2000 σελίδες 768)

To βιβλίο αυτό είναι ο πέ­μπτος τόμος μίας σειράς η οποία καλύπτει τα γεγονότα του Β ' Πα­γκοσμίου Πολέμου σε όλα τα θέ­ατρα συγκρούσεων. Η ιδιαιτερό- τητά του έγκειται στο ότι πρόκει­ται ουσιαστικά για επανέκδοση μιας βρετανικής εβδομαδιαίας ε­φημερίδας που εκδιδόταν την ε­ποχή του πολέμου, της «War Illustrated». Αν και το βιβλίο δεν πραγματεύεται αποκλειστικά την επίθεση στο Περλ Χάρμπορ (πα­ρά τον τίτλο του), εντούτοις κα­λύπτει τη χρονική περίοδο κατά την οποία οι ΗΠΑ εισήλθαν με τη βία στον πόλεμο. Οι πληροφο­ρίες για την ιαπωνική επιδρομή στη Χαβάη είναι πολύ λίγες, γιατί τα σχετικά στοιχεία έγιναν γνω­στά με λεπτομέρειες πολύ αργό­τερα, αλλά ο ενδιαφερόμενος μπορεί να βρει αναλύσεις των δη­μοσιογράφων της εποχής σχετι­κά με την ιαπωνική επιθετικότη­τα, τους λόγους που οδήγησαν αυτήν τη χώρα σε πολεμική ανα­μέτρηση με τις ΗΠΑ και αρκετά στοιχεία για την κατάσταση, το δόγμα και το ηθικό των Ενόπλων Δυνάμεων της Ιαπωνικής Αυτο­κρατορίας. Οι πληροφορίες για τις αμερικανικές αντιδράσεις εί­ναι λίγες (δεν πρέπει να ξεχνά κανείς ότι η ανάλυση επιχειρείται πάντα από τη βρετανική σκοπιά), αλλά, αν κάποιος έχει την υπομο­νή να το μελετήσει, το βιβλίο εί­ναι ό,τι καλύτερο υπάρχει από την άποψη της μεταφοράς του κλίματος της εποχής. Αρκετά στοιχεία που αναφέρονται απο­δείχθηκαν αργότερα ότι αφο­ρούσαν λάθος εκτιμήσεις, αλλά η αξία των πρωτότυπων πηγών πα­ραμένει υψηλή παρά την πάροδο του χρόνου. Οι φωτογραφίες (όχι ιδιαίτερα καλής ποιότητας) υ­περβαίνουν τις 1.500.

DAY OF INFAMY(εκδόσεις Wordsworth, 1998 σελίδες 243)

Αν κανείς μαγεύεται από τη στρατιωτική ιστορία, όταν αυτή είναι γραμμένη σαν μυθιστόρη­μα, δεν έχει παρά να διαβάσει το αριστουργηματικό βιβλίο «Day of

Infamy». Το πολύ καλό βιβλίο του Ουόλτερ Λορντ είχε εκδοθεί για πρώτη φορά το 1957 και η επα­νεμφάνισή του από τις εκδόσεις Wordsworth σε μικρό χαρτόδετο οικονομικό σχήμα, αποτελεί μία εξαιρετική ευκαιρία για να το προμηθευτεί κανείς. Στο μέσον του βιβλίου υπάρχει ένα ένθετο με 22 ασπρόμαυρες φωτογρα­φίες που περικλείουν όλο το δράμα και το μεγαλείο της επι­δρομής στο Περλ Χάρμπορ. Η κα­τανομή του κειμένου είναι βέ­βαια τέτοια, ώστε να καλύπτεται περισσότερο η αμερικανική πλευρά, αλλά οι αναφορές στους Ιάπωνες είναι επίσης αρκετές και καλά τεκμηριωμένες. Ιδιαίτερα γλαφυρή είναι η περιγραφή του ταξιδιού της ιαπωνικής αρμάδας από τις Κουρίλες προς το Περλ Χάρμπορ, όπου σκιαγραφούνται με μοναδικό τρόπο οι διάφοροι χαρακτήρες από την πλευρά των επιτιθέμενων που πρωταγωνί­στησαν. Για τη συγγραφή του βι­βλίου ο Λορντ ερεύνησε εξονυχι­στικά όλα τα διαθέσιμα στοιχεία και εξέτασε ο ίδιος περίπου 600 αυτόπτες μάρτυρες, συλλέγο- ντας έτσι ένα εκπληκτικό μωσαϊ­κό ατομικών πληροφοριών. Το α­ποτέλεσμα είναι μία απίθανη όσο και μεγαλειώδης τοιχογραφία της μάχης που μεταφέρει τον α­ναγνώστη από τα γεμάτα συ­ντρίμμια νερά του Περλ Χάρ-

DAY OF INFAMY

W alter Lord

μπορ, στα γραφεία των διοικητών και στα σπίτια ανυποψίαστων πο­λιτών που έβλεπαν να εκτυλίσσε­ται μπροστά τους ένα από τα πιο δραματικά περιστατικά της σύγ­χρονης ιστορίας. Ο ενθουσια­σμός, η γενναιότητα, ο πανικός του αιφνιδιασμού, κυριολεκτικά καθηλώνουν.

THE BATTLESHIPS(εκδόσεις Channel 4 Books, 2000σελίδες 192)

Περισσότερο ίσως από καθε­τί άλλο, η επιδρομή στο Περλ Χάρμπορ θα μπορούσε να χαρα­κτηριστεί ως «η στιγμή» κατά την οποία τα κλασικά θωρηκτά έχα­

σαν την πρωτοκαθεδρία στον θα­λάσσιο πόλεμο, αποκαλύπτοντας τα τρωτά τους σημεία απέναντι στη ναυτική αεροπορία. Το βιβλίο αυτό καλύπτει με μοναδικό τρό­πο την ιστορική εξέλιξη των θω- ρηκτών από την εποχή των ιστιο­φόρων του Τραφάλγκαρ και τα ε­παναστατικά «dreadnought» έως τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και το πέρασμα της σκυτάλης στα αε­ροπλανοφόρα. Αναλύονται οι κυ- ριότερες κλάσεις θωρηκτών που κατασκευάστηκαν ποτέ σε ολό­κληρο τον κόσμο, εξιστορείται η δράση τους και επισημαίνονται οι λόγοι που οδήγησαν στις πιο διάσημες απώλειες αυτών των πολεμικών πλοίων, συμπεριλαμ­βανομένου του Περλ Χάρμπορ. Οι δεκάδες φωτογραφίες είναι ε­ξαιρετικής ποιότητας και οι έγ­χρωμοι ζωγραφικοί πίνακες υπέ­ροχοι.

Δημήτρης Σταυρόπουλος

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ