Le˙en is-Soçjetà MuΩikali San Lawrenz · kellna imma malli waqaf kulhadd intefa’...

Le˙en is-Soçjetà MuΩikali

San LawrenzBelt Vittoriosa A.D. 1883

Óar©a Nru 95 Settembru - Ottubru 2016

S o ç j e t à M u Ω i k a l i S a n L a w r e n zBel t V i t to r iosa

SETTEMBRU - OTTUBRU Óar©a Nru. 95 3

Il-Kelma tal-President

Festa kbira, sabi˙a, im©ieba edifikanti waqt il-marçi, ming˙ajr ebda problemi u b’kordinazzjoni bejn il-kumitati involuti fl-organizazzjoni taç-çelebrazzjonijiet esterni. Fil-bidu t’ Awwissu kellna naqra taqtieg˙ il-qalb min˙abba r-ri˙ qawwi li kellna imma malli waqaf kulhadd intefa’ b’ener©ija liema b˙ala biex jara li l-Belt Vittoriosa tilbes il-libsa sabi˙a tal-festa. Grazzi lill-Kumitat tal-Festa u lis-Sezzjoni Ûg˙aΩag˙ PalmiΩi g˙ax-xog˙ol u tbatija tag˙hom biex intrama l-armar kollu fiΩ-Ωmien hekk qasir. Il-Banda Vittoriosana San Lawrenz, l-ewwel banda Vittoriosana u l-Banda tal-Parroçça kellha mertu kbir g˙al dan is-suççess. Il-Banda tgawdi popolarita` kbira min-nies Vittoriosani kif ukoll minn ˙afna barranin li ji©u g˙all-Festa biex igawdu l-briju u l-entuΩjaΩmu li tqajjem il-Banda bil-marçi sbie˙ tag˙ha u biex jammiraw l-armar artistiku u d-drapp mill-isbah li tant isebba˙ lil Beltna. Id-demostrazzjoni tat-8 t’Awwissu b’San Lawrenz jag˙ti d-dawl lill-g˙omja bil-pjazza u t-toroq tag˙na ma˙nuqa bin-nies saret popolari l-aktar min˙abba l-entuΩjaΩmu u l-briju li juru d-devoti ta’ San Lawrenz lejn il-Patrun tag˙hom tul it-triq kollha. Il-programm tas-7 t’ Awwissu ‘Vittoriosa in Festa’ bil-banda armata bl-a˙jar elementi bandistiçi u b’xelta muΩikali u kkunçertata tajba sar popolari ˙afna man-nies tal-lokal kif ukoll mill-barranin. Il-banda fuq il-plançier artistiku u mill-isba˙ li hawn fil-gΩejjer tag˙na bil-bandalora fiç-çentru bix-xbiha ta’ San Lawrenz tal-pittur G˙awdxi l-Kav. Paul Camillleri Cauchi u bil-pjazza ma˙nuqa bin-nies bil-qieg˙da u bil-wieqfa toffri spettaklu mill-isba˙. L-istess ng˙id g˙all-març ta’ 4 sieg˙at li jsir kull nhar id-9 t’ Awwissu li avolja tkun ©urnata fost il-©img˙a huwa popolari ˙afna wkoll. Fuq kollox il-Festa ta’ San Lawrenz hija wa˙da mill-Festi popolari li jsiru fil-gΩira tag˙na. Il-fer˙ tal-festa t˙ossu aktar meta tie˙u sehem fil-funzjonijiet li jsiru fil-Knisja Kolle©©jata tag˙na fejn dejjem titg˙allem u tiskopri min kien San Lawrenz u l-virtuwijiet kbar li kien i˙addan. Din is-sena bdejna tajjeb ˙afna fil-˙ru© tal-vara fil-31 ta’ Lulju. Nistg˙u ng˙idu li kienet l-a˙jar sena g˙aliex kien hemm organizazzjoni u kordinament mal-kant. Il-Quddiesa ççelebrata minn Patri Martin Mamo OFM li g˙aliha kien hemm knisja mimlija nies kienet devota u l-omelija imqanqla u b’messa©© poΩittiv kif jaf jag˙mel, g˙inu biex nid˙lu fl-ispirtu tal-Festa. It-tmexxija u l-preΩenza tal-Arçipriet fil-©ranet tan-Novena kif ukoll fil-©ranet tal-Festa saru b’mod dinjituΩ u ra li kollox isir b’devozzjoni kif jixraq lill-funzjonijiet litur©içi. Ng˙id prosit lil Fr. John Avellino g˙all-˙idma tieg˙u biex il-programm tal-festa tqassam ©ranet qabel il-mota ta’ San Lawrenz. Huma ftit dawk li japprezaw ix-xog˙ol kbir li tirrikjedi biex tippubblika ktieb ta’ dak il-livell. Fuq nota negattiva li ma nistax in˙alli g˙addejja din is-sena hi li g˙at-tieni sena konsekuttiva ir-rappreΩentanti tal-Kumitati nvoluti fl-organizazzjoni taç-çelebrazzjonijiet

Esterni ma kellhomx post riservat g˙all-Quddiesa tal-Festa. Drawwa li kienet ilha ssir g˙al bosta snin u li l-ma©©oranza t a l - P a r r o ç ç i issa da˙˙lu din l-uΩanza. G ˙ a l k e m m l-Arçipriet kien qabel mag˙na li dan g˙andu jer©a’ jibda jsir, min˙abba pressjoni li kellu mill-Kunsill Pastorali Parrokkjali biddel il-˙sieb tieg˙u. Infakkar li l-Kunsill Pastorali Parrokjali g˙andu funzjoni konsultattiva u r-responsabbilta` u l-kelma finali hija tal-Arçipriet. A˙na favur u hekk g˙andu jkun li l-awtoritajiet çivili jkollhom post riservat. Innotajna li kien hemm min ma kienx jist˙oqqlu post riservat. Benefattur kbir ta’ Beltna fosthom tal-knisja wkoll missitu l-istess xorti b˙alna. Dan huwa l-apprezzament g˙all-eluf ta’ ewro lis-Soçjeta` tag˙na to˙ro© ta’ kull sena g˙all-Festa ta’ San Lawrenz u kif ukoll g˙all-attivitajiet l-o˙ra tal-Parroçça. Ng˙id prosit lill-Kumitat tal-G˙aqda Piroteknika 10 t’ Awwissu li g˙amlu b˙all-Kumitat tal-KaΩin tal-Banda u m’aççettawx li jtellg˙u l-offerta waqt l-offertorju. Il-Palazz Huesca issa libes il-libsa ta’ kuljum u nie˙u pjaçir li nara kollox merfug˙ kif g˙andu jkun, inkluΩ il-plançier. Il-Kummissjonijiet bdew jiltaqg˙u u di©a` saret l-ewwel laqg˙a tal-Kumitat Çentrali fejn fost ˙wejje© o˙ra ©iet dikussa t-tmexxija tal-Bar tal-kaΩin u l-Festa 2016 fejn kien hemm l-opportunita` li wie˙ed jag˙mel su©©erimenti dwar ˙wejje© li setg˙u saru a˙jar. T˙allsu l-kontijiet kollha u wara l-a˙˙ar servizz tal-banda li se jsir ©ewwa l-Isla jsiru wkoll il-preparamenti me˙tie©a biex fil-bidu t’ Ottubru n˙allsu lill-Bandisti. Fit-tieni ©img˙a t’ Ottubru se jsir il-Birgu Fest li mill-bidu tieg˙u is-Soçjeta` tag˙na dejjem ˙adet parti attiva. Dan jirrekjedi ppjanar u impenn g˙all-membri tal-Kumitat l-aktar fil-©ranet tal-Birgu Fest. Dan isir b’entuΩjaΩmu g˙aliex dejjem i˙alli introjtu lis-Soçjeta`. Matul din is-sena fil-Kumitat Ωdiedu tliet membi ©odda li tnejn minnhom huma ta’ eta` Ωg˙ira u ˙afna iΩg˙ar minni. Óadt pjaçir na˙dem mag˙hom u qieg˙ed nie˙u pjaçir ̇ afna bl-entuΩjaΩmu tag˙hom. Nappella g˙al aktar membri biex jing˙aqdu mag˙na fil-Kumitat. Post hemm g˙al kul˙add u veru li tag˙ti ftit mill-˙in liberu imma nassigurakom li tie˙du ˙afna b˙al ma ˙adt jien fl-54 sena li ili fil-Kumitat. Nixtieq nirrigrazzja lil dawk kollha li wie©bu g˙all-appell tieg˙i u taw donazzjoni u ng˙idilhom li g˙andhom ikunu kburin g˙aliex ©barna is-somma sabi˙a ta’ €3,990. Grazzi lill-isponsors kollha, lil s˙abi tal-kumitat u dawk li g˙alkemm m’humiex fil-Kumitat ing˙aqdu mag˙na u ng˙id kienu ta’ g˙ajnuna kbira.

Lawrence V. Farrugia WerrejIl-Kelma tal-President........................3

Mill-Birgu tal-Img˙oddi.....................5

San Fran©isk u San Lawrenz

xeb˙ ta’ Ìesù......................................6

Ambaxxaturi denji tal-Belt tag˙na.....7

Festa Kompluta................................8/9

Joseph Maurice Ravel.......................10

Foga u Du˙˙an..................................11

Wiçç imb’wiçç ma’ K. Baldacchino.12/13

Attivitajiet Settembru / Ottubru........14

EditurSimon Farrugia

RiklamiOscar Adami

Simon FarrugiaLawrence V. Farrugia

RitrattiMarco Avellino

Melvin DegiorgioAlenka Falzon

Noel GauciLawrence Parascandolo

Elton J. RandichAndrè Xuereb

Proof ReadingBjorn Callus

Nota EditorjaliIr-ritratt tal-faççata ta’ Palazzo Huesca li deher fil-faççata tal-edizzjoni li g˙addiet

kien mehud minn Marco Avellino

Ritratt Faççata

Dettal mill-plançier artistiku disinntal-mibki s-Surmast Salvu Bugeja

Stampat

36, Triq San Pawl, VallettaTel: 2122 4607 Mob: 9987 0603E-mail: [email protected]

#ilbandatalbirgu



Minn kitbiet tal-istoriku Darmanin Demajo f ’ r iv is t i u ©urnal i diversi, insiru nag˙fu li, fl-antik, il-Knisja ta’ San Lawrenz kienet imdawra b i tmien knejjes Ωg˙ar, li xi w˙ud minnhom, wara li spiççaw, baqg˙u mfakkrin f’xi w˙ud mill-altari jew kwadri fil-knisja tal-lum. W a ˙ d a m i n n h o m kienet qrib ˙afna, fuq ix-xellug, kwaΩi tmiss mal-knisja. L-o˙rajn kienu mifruxin fuq in-na˙a leminija, qrib ˙afna tal-knisja prinçipali. Kull wa˙da minnhom kellha ç-çimiterju tag˙ha, u b’bekk, b˙al iffurmaw çimiterju mdaqqas qrib il-parrokkjali.

Il-knisja fuq ix-xellug kienet iddedikata lil San Bastjan. Dawk fuq il-lemin kienu ddedikati, wa˙da lil-Sant’ Antnin u l-o˙rajn lil Santa Katerina, lil Sant Andrija, lill-ViΩitazzjoni u lill-Santa Marija. MaΩ-Ωmien, dik ta’ San Bastjan saret parti mill-Kappella tas-Sagrament meta nbniet il-knisja l-antika ta’ qabel din tal-lum. Meta nbniet tal-lum, ©iet fejn illum hemm il-kampnar l-antik.

Il-biçça l-kbira ta’ dawn il-kappelli baqg˙u mfakkra b’diversi modi fil-knisja preΩenti. San Bastjan qieg˙ed fi kwadru fuq il-bieb tal-Oratorju tal-Kunçizzjoni fil-kappella tas-Sagrament u fil-kwadru tal-Paladini, fuq in-niçça ta’ Santa Katerina, ftit passi ‘l bog˙od minn fejn kienet il-kappella tieg˙u. Sant’ Andrija hemm il-basso riliev ta’ r˙am fil-kappella tal-Kurçifiss. L-Assunzjoni narawha fil-kwadru presti©©juΩ fil-Kappellun tal-Kunçizzjoni, u lil Sant’ Antnin u Santa Katerina nsibuhom fil-kwadru titulari fil-kappella iddedikata lill-qaddisa fuq ix-xellug, kif tid˙ol mill-bieb prinçipali.

Jitlef Óajtu g˙all-KaΩinKemm ilha li twaqqfet il-Banda Vittoriosana San Lawrenz bidlet isimha darbtejn. Minn Banda L’Unione biddlitu g˙al Duke of Edinburgh’s Own Band u ftit snin ilu ng˙atat l-isem li hi mag˙rufa bih illum.

IΩda jekk isimha inbidel darbtejn, il-kaΩini tag˙ha inbidlu ˙afna aktar. Mill-ewwel kaΩin f i l -bidu tag˙ha li kien f’Nru 62 Triq il-Mina l-Kbira li fih g˙amlet seba’ snin marru

Mill-Birgu tal-Img˙oddiAnton Attard

Kappelli madwar il-Knisja l-Antika ta’ San Lawrenz

fi Triq il-Pjazzetta Nru. 9 (illum din it-triq m’g˙adhiex teΩisti wara rikostruzzjonijiet li saru f’dawk l-in˙awi). Aktar tard, fl-1892 marru f’ dik li dik il-˙abta kienet i©©ib l-isem ta’ Strada Dietro il Quartiere, illum Triq Ìian Fran©isk Abela. Sitt snin wara niΩlu fi Piazza Vittoriosa (mhux misra˙ kif kien qed issir referenza g˙aliha f’dawn l-a˙˙ar snin). Hawn anqas deher li kien addattat g˙al kollox, g˙ax fl-1903 insibuhom fi Triq Desain f’dar li kienet i©©ib in-Nru 9. Baqg˙u hemm tmien snin g˙ax fl-1911 re©g˙u ççaqalqu u marru f’dar imdaqqsa aktar Nru. 40 illum Triq Óilda Tabone. Finalment inxtara l-palazz tal-lum li ©ie inawgurat fl-1923.

Jidher li l-kaΩin meta kien fi Srada Dietro il Quartiere kellu risqu ˙azin, g˙ax fih tilef ˙ajtu Ωag˙Ωug˙ ta’ 18 il-sena. Tul is-snin, il-kaΩin kien mog˙ni b’diversi ndividwi li ddedikaw ˙inhom g˙al kulma kien jin˙tie©. Fost dawn insibu lil Francesco Vella, im˙arre© fl-iskultura, kien BormliΩ li fi çkunitu ©ie joqg˙od il-Birgu meta l-©enituri tieg˙u ÌuΩeppi u Grazzja krew dar hawn. Meta kiber, iddedika ˙inu b˙ala bandist li jmidd idejh g˙al kulma kien jin˙tie© il-kaΩin. Dan, g˙al ˙abta tal-4.00 ta’ wara nofsinhar tal-Erbg˙a 28 ta’ Ìunju 1893 kien qed jag˙mel xi xog˙ol fuq il-bejt tal-kaΩin, meta aljena rasu jew Ωelaq u billi l-bejt kien ming˙ajr opramorta, kif g˙adu sal-lum, waqa’ g˙al isfel minn g˙oli ta’ Ωew© sulari. Korra gravi g˙ax, kif t˙alla miktub fiç-çertifikat tal-mewt, miet bi frattura del cranio jew, kif fl-idjoma maltija ng˙idu, feta˙ rasu ktieb. Kien ittie˙ed l-isptar minnufih, iΩda kien kollu g˙alxejn g˙ax miet tliet sieg˙at wara. Il-funeral tieg˙u kien sar jumejn wara u ndifen fl-Addolorata f’Sezzjoni West CA-M—15.

Ie˙or waqt Xog˙ol PerikoluΩIl-fer˙ li ©©ib mag˙ha l-festa ta’ San Lawrenz iççelebrata fl-1902, Ωgur li ttappan xi ftit, wara l-mewt bla mistennija ta’ Toni Scerri li kien mill-Birgu u residenti hawn ukoll.

Xog˙ol Toni kien g˙addas fit-Tarzna. Nhar is-6 t’ Awwissu ta’ dik is-sena, kien tqabbad ifittex torpidow, li wie˙ed mill-bastimenti tal-Flotta tal-Mediterran, waqt eΩerçizzji navali qrib il-kosta ta’ Delimara, kien tilef wie˙ed mit-torpidows li kellu abbord.

Wara li Toni rnexxielu jsibu, kien jonqos li jorbtu biex ikun jista’ jittella’ fil-wiçç. Dan irnexxielu jag˙mlu, iΩda wisq probabbli li t-tensjoni li qabditu waqt din l-operazzjoni perikoluΩa g˙amlet tag˙ha. Ftit ˙in wara li tela’ fuq il-barkun, ̇ assu ̇ aΩin, intilef minn sensih, ittie˙ed l-Isptar ta’ Bighi, iΩda kien g˙alxejn g˙ax, matul il-lejl, miet.

Il-funeral tieg˙u lejn iç-çimiterju ta’ Bighi sar jumejn wara u kien wie˙ed mill-aqwa. Akkompanjaw it-tebut, flimkien ma qrabatu, ˙afna mill-Awtoritajiet tat-Tarzna, fosthom l-Ammirall, Managers u madwar mitejn minn fost il-˙addiema s˙abu.

#ilbandatalbirgu


6 SETTEMBRU - OTTUBRU Óar©a Nru. 95 #ilbandatalbirgu

Meta ©ejt mistieden mill-Arçipriet biex inqaddes il-quddiesa li dda˙˙alna g˙an-novena ta’ San Lawrenz, fil-priedka

jien g˙idt li San Lawrenz jixba˙ ̇ afna fil-valuri tieg˙u u f’˙ajtu lil San Fran©isk. It-tnejn li huma kienu djakni u t-tnejn li huma ˙abbew l-akbar teΩori tal-knisja, lin-nies l-aktar emar©inati u mi©ru˙a. Min˙abba l-fatt li dan il-fuljett huwa ta’ Settembru / Ottubru, ta’ min li nag˙tikom xi tag˙rif çkejken fuq San Fran©isk li tieg˙u niççelebraw il-festa fl-4 t’Ottubru.

Jekk San Lawrenz hu qaddis kbir mhux inqas Fran©isku t’Assisi. Jekk San Lawrenz bag˙ta bil-gradilja, San Fran©isk bag˙ta bil-pjagi u wkoll bil-bosta mard li ©arrab kawΩa tal-penitenzi li kien jag˙mel. San Fran©isk, b’reb˙ ta’ bla waqfien fuqu nnifsu, g˙ex l-Evan©elju ta’ Kristu b˙al Lorenzu Levita. San Fran©isk hu l-Fundatur ta’ Ordni Reli©juΩ li xtered ˙afna u li jien bl-unur kollu nag˙mel parti minnu, l-ordni Fran©iskan. Hu Ordni Reli©juΩ li kellu fi ̇ danu bosta riformi. Jien nag˙mel parti mill-Ordni Fran©iskan Kapuççin. Bis-sa˙˙a ta’ dawn ir-riformi, il-Fran©iskani saru l-iΩjed mag˙rufin fost l-istituti u reli©juΩi kollha. M’hawnx pajjiΩ fid-dinja li ma da˙alx fih xi wie˙ed mill-Ordnijiet Fran©iskani. Imma San Fran©isk, il-Qaddis li ‘l Alla kien jarah fil-˙lejjaq kollha ta’ madwaru, sa˙˙ar g˙al warajh anki lil dawk ta’ Reli©jonijiet o˙rajn. Hu kaΩ uniku fl-istorja l-fatt li sa˙ansitra hawn reli©juΩi protestanti li ©ieg˙du lilhom infushom ta˙t il-˙arsien ta’ San Fran©isk t’Assisi. F’dinja ta’ mibeg˙da, vjolenza, u gwerer, kul˙add jitfa’ ˙arstu fuq San Fran©isk li dejjem xtaq li Alla jag˙mel minnu strument tal-paçi tieg˙u. TwelidHu twieled f’Assisi fl-Umbria, fil-qalba tal-Italja, fil-bidu tas-sena 1182 minn Pietru Di Bernardone u Ìiovanna, imsej˙a Madonna Pica. Twieled fi Ωmien meta missieru kien imbieg˙ed minn artu, u ommu tatu l-isem ta’ Ìwanni. Imma missieru, kummerçjant g˙ani tad-drappijiet, malli ©ie lura minn Franza, lil dak ibnu ried isejja˙lu “Fran©isk”, b’rabta ma’ Franza li hu tant kien i˙obb. Dak l-isem ma tantx kien komuni fl-Italja. Imma, iΩjed tard, sar isem popolari, u mhux iΩjed g˙al Franza, imma g˙al San Fran©isk t’Assisi. Fran©isk qatt ma kien bniedem ta’ skola kbira. Fl-iskola tal-parroçça ta’ San Ìor© f’Assisi, hu tg˙allem jaqra u jikteb. Hu studja wkoll ftit FrançiΩ, kien i˙obb il-poeΩiji, u kellu inklinazzjoni qawwija g˙all-muΩika. Fran©isk kien bniedem li meta j˙obb xi ˙a©a, kellu l-˙ila jintafa’ fuqha b’˙e©©a; hu kien ukoll ta’ memorja tajba, u din il-memorja g˙enitu biex jitg˙allem ̇ afna minn dak li kien jaqra fuq ir-Reli©jon Nisranija. Imma hu kien kapaçi jitg˙allem g˙aliex, aktar milli jistudja, kien jimmedita fuq dak li kien i˙ossu mi©bud g˙alih. Gwerra, Óabs u ÓolmaFran©isk ˙abb ˙afna anki ‘l Assisi: il-belt çkejkna li fiha kien twieled. Hu xtaqha tkun ˙ielsa minn ˙akmiet ta’ bliet o˙rajn. Fis-sena 1202, Fran©isk tqabad anki bl-armi fil-gwerra li kien hemm bejn Assisi u Peru©ia. Dawk ta’ beltu sofrew telfa, u hu nnifsu waqa’ pri©unier. Dak kien Ωmien meta Fran©isk beda jirrifletti fuq il-veru valur tal-˙ajja. Wara sena mag˙luq fil-˙abs, fl-1204, Fran©isk waqa’ f’marda li ˙adet fit-tul. Imma malli, fis-sena 1205, fieq mill-marda tieg˙u, lilu malajr re©g˙u rikbuh l-ambizzjonijiet ta’ qabel, u telaq lejn il-Puglia bit-tama li jin˙atar Kavalier. Imma hu bilkemm beda dak il-vja©©. Ma kienx wasal ˙lief sal-belt ta’ Spoleto meta kellu ˙olma li ©ag˙litu jirrifletti ˙afna. X’inhu l-a˙jar timxi wara l-Img˙allem jew wara l-qaddej? Fran©isk ma ddubitax liema kellha tkun l-g˙aΩla tieg˙u. Imma hu ma kienx fehem x’kellu jag˙mel.

Lura lejn Assisi, beda g˙al Fran©isk Ωmien ©did. Hu qisu nesa l-˙bieb tal-img˙oddi, u ntafa’ f’˙ajja ta’ ©abra. F’g˙ar fqajjar maqtug˙ mill-˙sejjes tal-belt, Fran©isk fit-tnehid talab ming˙and Alla dawl biex jurih x’ried minnu. Fran©isk, Ωag˙Ωug˙ imrobbi fil-fsied, kellu b˙al stmerrija mill-mard tal-©diem. Imma, f’dan iΩ-Ωmien ta’ xejra ©dida g˙al ̇ ajtu, hu g˙amel reb˙a kbira fuq in-natura dg˙ajfa tieg˙u meta, b’im˙abba sinçiera, g˙annaq mieg˙u u bies bniedem milqut mill-©diem. Ftit wara din il-©rajja, Kristu Msallab qanqlu meta kellmu g˙all-ewwel darba, u mlielu l-qalb tieg˙u b’im˙abba kbira lejn it-tbatijiet li l-Mulej kien ©arrab f’˙ajtu. “Sewwi l-Knisja tieg˙i”Fran©isk baqa’ ©eneruΩ b˙alma kien qabel; imma dawk li st˙oqqilhom il-©eneroΩità tieg˙u kienu o˙rajn. L-im©iddmin dehrulu l-iΩjed mitluqin fost il-morda; g˙alhekk, hu ˙abbhom b’im˙abba speçjali. Barra minn dan, minflok ma tajjar flusu f’divertimenti, Fran©isk beda jqassam ˙afna karità lill-foqra, u ma qatax milli jg˙in lill-knejjes foqra tal-belt ta’ Assisi u lis-saçerdoti li kienu jie˙du ˙siebhom. Knisja g˙aΩiΩa g˙al qalbu kienet dik ta’ San Damjan. F’dik il-knisja çkejkna u fi stat ˙aΩin, hu sama’ le˙en mill-Kurçifiss impin©i li kien imdendel wara l-altar. Dan stiednu biex isewwi l-Knisja tieg˙u li kienet qed ti©©arraf. Ma jist˙oqqlux li jkun Saçerdot!San Fran©isk ma ntrabat ma mkien. Ìieli fl-istess ©urnata kien imur f’postijiet differenti. G˙alkemm hu Ωera’ kullimkien il-kelmiet tal-Van©elu, San Fran©isk mhux dejjem kellu bΩonn jitkellem biex iwassal il-kelma t’Alla. L-eΩempju tal-˙ajja tieg˙u u anki s-sempliçi mixi tieg˙u fit-triq kienu ta’ edifikazzjoni g˙al kul˙add. Il-Qaddis ried iwassal ‘il Kristu. G˙alhekk, hu tkellem dejjem bil-kura©© biex ixandar il-verità. Anki l-g˙orrief u l-kbar tad-dinja kienu jisimg˙uh, u l-kelmiet imqanqla tieg˙u ©ie li ©iebu fihom sens ta’ biΩa’ li ma satax ma jiswilhomx ta’ ©id. Minkejja dan, il-bniedem li ssejja˙ “dawl mibg˙ut mis-sema”, “il-mibg˙ut minn Alla”, jew “Kristu ie˙or” emmen li ma kienx jist˙oqqlu li jkun saçerdot. G˙alhekk, hu g˙aΩel li jibqa’ jservi ‘l Alla bil-ministeru ta’ djaknu b˙al San Lawrenz Levita. Il-qasam ewlieni tal-˙idma appostolika ta’ San Fran©isk kien l-Italja g˙aliex f’din l-art hu ˙adem bla waqfien mis-sena 1208 ‘il quddiem. Imma dak li tant kellu jifra˙ g˙all-fatt li x’u˙ud minn uliedu fl-Ordni tal-Minuri mietu f’art ta’ missjoni g˙al Kristu, ma satax ma jkunx hu nnifsu m˙e©©e© bl-istess entuΩjaΩmu. Il-˙e©©a missjunarja u x-xewqa tal-martirju ing˙aqdu flimkien f’San Frangisk. Imma l-ewwel darbtejn li pprova jmur lejn is-Sirja u l-Marokk, Alla wrie˙ li dik ma kenitx ir-rieda tieg˙u. Darba minnhom tempesta, u darb’o˙ra l-mard re©©g˙uh lura lejn art twelidu. Il-Pjagi ta’ KristuBi ˙sibijietu merfug˙in lejn Kristu li bata g˙alina, fis-sajf tas-sena 1224, San Fran©isk in©abar fis-skiet tal-kunvent li kien fuq il-g˙olja La Verna. Il-qaddis kien jg˙akkes il-©isem tieg˙u billi, matul is-sena, isum ir-randan g˙al seba’ darbiet. Fuq dik il-g˙olja, hu kien qieg˙ed isum ir-randan li kien jag˙mel f’©ie˙ l-Arkan©lu San Mikiel. Lejn il-festa tal-eΩaltazzjoni

San Fran©isk u San Lawrenz xeb˙ ta’ Ìesù

minn Fr. Martin Mamo OFM Cap.



G˙addiet festa o˙ra u mag˙ha s-sodisfazzjon t’aktar tragwardi mil˙uqa u suççessi. Kienet festa li kompliet

tikkonferma kemm a˙na kbar u kemm jekk trid festa kompluta trid tmur il-Birgu fl-ewwel ©ranet t’Awwissu. Xi ©miel meta tara t-toroq f’kull jum u kull attivita` mimlija bin-nies kemm Maltin kif ukoll barranin jifir˙u mag˙na u jaraw kif issir festa kompluta. G˙ax wara kollox il-festa n-nies tag˙milha. Ji©ini f’mo˙˙i paragun ta’ log˙ba futbol fejn meta tim min˙abba l-im©ieba ji©i kkastigat ̇ afna drabi s-sanzjoni tkun li jilg˙ab bil-bibien mag˙luqin. U l-log˙ba tkun tedjanti. Ikunu min ikunu t-timijiet. G˙ax il-log˙ba hija mag˙mula g˙an-nies. U l-istess il-Festa. U a˙na kburin b’dan.

Il-Banda tal-Birgu re©g˙et tellg˙et Programm MuΩikali uniku fuq l-uniku Plançier artistiku fil-Kottonera. Iva fuq il-plançier tag˙na l-Banda esegwiet Programm ta’ klassi fejn fi pjazza ppakkjata konna g˙al darb’o˙ra ori©inali bit-tema ‘ El Ritmo Latino’. Dan il-Programm issa sar wie˙ed mill-aqwa li jsir f’pajjiΩna u dan jifmuh anki l-bandisti li anki g˙ar-rehearsals attendew bi ˙©arhom. U dan jimlik bil-kura©© li l-prodott ser ikun wie˙ed tajjeb ˙afna. Grazzi lis-Surmast Direttur Jonathan Abela, lill-Assistent Surmast Francois Borg kif ukoll lill-G˙alliem Andrew Zarb li issa huwa bandist tal-post tag˙na. Prosit Andrew fejn g˙aç-çans li tajnik tajt risposta lil kul˙add tal-kapaçitajiet tieg˙ek.

Ma’ dan nixtieq li norbot ukoll it-tag˙lim muΩikali fl-iskola tal-muΩika tag˙na. Hemm dedikazzjoni kbira min kul˙add fejn l-allievi qed ikomplu dejjem jiΩdiedu. Fil-fatt din is-sena ng˙aqdu mal-banda erba’ bandisti ©odda. Barra dan wara l-festa bdejna bil-klassijiet tal-perkussjoni fejn hemm attendenza tajba ˙afna tat-tfal u dan qed ikompli jimlina bil-kura©©. Iva nvestejna ˙afna fil-banda u sejrin inkomplu ninvestu. G˙ax meta tara l-frott tag˙mel aktar kura©©. Wara kollox huwa d-dover tag˙na li b˙ala l-banda tal-Birgu nag˙mlu dan. A˙na l-banda li nΩommu l-isem tal-Belt Rebbie˙a tag˙na fl-og˙la livell.

Di©a` bdejna n˙arsu lejn dak li sejrin nag˙mlu fis-sena li ©ejja. Fil-fatt it-tema g˙all-Programm tas-7 t’Awwissu di©a ntg˙aΩlet u bdejna na˙dmu fuqha. Tg˙iduli di©a`? Mela a˙na mo˙˙na ja˙seb fuq festa u Ωew© festi ‘l bog˙od. G˙ax dawk huma l-ingredjenti tas-suççess. Jekk ma tag˙milx dan ikollok falliment. Nassigurakhom li ser tassistu g˙al spettaklu uniku u jekk Alla jrid b˙al dan iΩ-Ωmien sena tg˙idu kemm kelli ra©un.

Ovvjament minbarra dan hemm ukoll xog˙ol ie˙or fi ˙dan is-Soçjeta` tag˙na, Soçjeta` u banda attiva. Is-servizzi tag˙na huma numeruΩi ˙afna fejn din is-sena ser inkunu g˙amilna 23 servizz b˙ala minimu. Hemm ukoll ix-xog˙ol dejjem g˙addej f’Palazzo Huesca. Fil-fatt di©a` ˙ejjejna Programm ta’ xog˙ol u anki pro©etti li qed nippjanaw li nag˙mlu. Nie˙u pjaçir nara l-interess u l-inizjattiva ta’ numru ta’ membri tal-kumitat fejn inkun qed nonqos jekk ma nsemmix lill-Viçi President Noel Gauci u lil Bjorn Callus li minkejja li m’huwiex fil-kumitat min˙abba mpenji ta’ xog˙ol barra minn xtutna l-kontribut tieg˙u huwa wie˙ed kbir. Iva dawn huma l-id il-leminija u x-xellugija tieg˙i u nsib g˙ajnuna kbira ming˙andhom. Ovvjament il-membri tal-Kumitat l-o˙ra kollha jag˙tu l-kontribut tag˙hom fl-isferi partikolari tag˙hom mmexxija b’tant g˙aqal u dedikazzjoni mill-President tag˙na u dan ikompli jsa˙˙a˙ni li l-futur ta’ din is-Soçjeta` u tal-banda tal-Birgu huwa sabi˙ ˙afna.

Nag˙laq billi f’isem s˙abi nirringrazzja lil dawk kollha li taw il-kontribut tag˙hom kemm manwali kif ukoll finanzjarju sabiex il˙aqna l-miri tag˙na. Nassigurakhom li l-˙idma qed tkompli bl-istess ritmu u qeg˙din na˙dmu fuq numru ta’ inizjattiva ©odda li sejrin iresquna lejn is-sena 2018, is-sena li di©a` nafu u qeg˙din in˙ejju Programm xieraq u dinjituΩ li niççelebraw il-135 sena mit-twaqqif tal-Ewwel Banda tal-Birgu.

Ambaxxaturi denji tal-Belt tag˙na

minn Simon Farrugia - Segretarju

#ilbandatalbirgu

tas-Salib, li ta˙bat fl-14 ta’ Settembru, waqt li kien fuq dik l-g˙olja fi ©ranet ta’ sawm u f’meditazzjoni fuq il-passjoni ta’ Kristu, il-Mulej Ìesù deherlu b’sitt i©wiena˙, b˙al serafin, maqtug˙ fl-

ajru u b’dirg˙aj˙ miftu˙in, bir-ri©lejn ma’ xulxin, u msallab ma’ salib. Mill-©wiena˙, tnejn kienu weqfin fuq ir-ras, tnejn mifruxin g˙at-titjir, u tnejn jiksu l-©isem kollu. Imbag˙ad, waqt li kien mitluf f’estasi ta’ m˙abba, fl-idejn, fir-ri©lejn, u fil-©enb ta’ Fran©isku bdew jidhru l-pjagi ta’ l-istess Kristu msallab. L-idejn u r-ri©lejn dehru minfudin b’imsiemer li kellhom b˙al ras tonda u sewda fuq iΩ-Ωew© na˙at; kienu ppuntati u milwijin sabiex ma jinqalg˙ux. L-imsiemer kienu tal-la˙am stess, imma ma˙ru©in ‘il barra. Il-©enb lemini wkoll deher b˙allikieku minfud minn lanza, u kien jag˙ti fl-a˙mar g˙all-©er˙a li kellu; ta’ sikwit, il-©er˙a kienet tnixxi d-demm, u lbiesu kien jiççappaslu. Minn dak il-waqt, il-qaddis Fran©isku, li sa minn tant Ωmien kienu jarawh b˙al Kristu ie˙or, ©ie trasfigurat fi xbiha ˙ajja tal-Mulej anki fl-istess ©isem tieg˙u.

4 ta’ Ottubru 1226Billi ma nΩul ix-xemx kien jitqies li bdiet il-©urnata ta’ wara, it-tifkira ta’ San Fran©isk intrabtet dejjem mal-4 ta’ Ottubru. Il-Óadd filg˙odu, li kien proprju l-4 ta’ Ottubru, il-©isem tieg˙u, b’akkumpanjament tal-kleru u l-poplu, ittie˙ed minn Santa Marija ta’ l-An©li g˙all-knisja çkejkna ta’ San Ìorg. ‘Il San Fran©isk, g˙addewh minn ma©enb il-monasteru tas-Sorijiet ta’ Santa Klara li hu wkoll kien beda ma’ Santa Klara, jissejj˙u il-Klarissi, f’San Damjan: fejn huma, minn bejn il-gradi tal-monasteru, setg˙u jaraw u jqimu l-pjagi tal-©isem qaddis tieg˙u. Il-©isem inΩamm f’San Ìorg g˙al erba’ snin. Kien hemm li hu ©ie ddikjarat qaddis mill-Papa Girgor IX, ˙abib kbir u ammiratur tieg˙u, fis-16 ta’ Lulju, 1228. Fil-25 ta’ Mejju, 1230, il-fdal tieg˙u ttie˙ed fil-BaΩilika ©dida li nbniet fuq l-g˙olja li bdiet tissejja˙ “Colle del Paradiso”: l-G˙olja tal-Ìenna, waqt li, sa dak iΩ-Ωmien, kienet tissejja˙ l-g˙olja tal-infern. Fil-bini ta’ dik il-baΩilika tal-g˙a©eb, il-mertu l-iΩjed kbir kien ta’ Fra Elija ta’ Cortona. Il-Papa Girgor IX, b’sinjal ta’ qima lejn il-fdal ta’ San Fran©isk, lil dik il-Knisja riedha tissejjah “l-Omm u r-ras ta’ l-Ordni kollu tal-Minuri”, u hi baqg˙et dejjem is-Santwarju l-aktar g˙aΩiΩ tal-Ordni Fran©iskan.


8 SETTEMBRU - OTTUBRU Óar©a Nru. 95 #ilbandatalbirgu

FESTA KOMPLUTA

Is-Sibt 6 t’Awwissu, 2016 - ‘Laser Show’ ogranizzat mis-Sezzjoni Ûg˙aΩag˙ fi tmiem març grandjuΩ

It-Tnejn 8 t’Awwissu, 2016Il-Març il-kbir tal-Antivigilja fl-aqwa tieg˙u

Ritratt li jitkellem wa˙duIl-Banda Vittoriosana San Lawrenz ma’ tidhirx fir-ritrattMument minn ‘El Ritmo Latino’

Programm uniku g˙all-Belt tag˙na mill-Banda tal-Birgu

Il-Óadd 7 t’Awwissu, 2016 - Vittoriosa in Festa - El Ritmo Latino’Il-pjazza ewlenija tal-Belt Vittoriosa ppakkjata bin-nies fl-isfond ta’ Palazzo Huesca


SETTEMBRU - OTTUBRU Óar©a Nru. 95 9#ilbandatalbirgu

It-Tlieta 9 t’Awwissu, 2016 ‘La Notte di San Lorenzo’

Spettaklu uniku fil-Port il-Kbir segwit minn eluf ta’ Maltin u turisti

It-Tlieta 9 t’Awwissu, 2016 Il-Març Tradizzjonali tat-’Te Deum’

fl-aqwa tal-briju tieg˙u

L-Erbg˙a 10 t’Awwissu, 2016 Jum il-Festa ta’ San Lawrenz,

Patrun tal-Belt Rebbie˙aIl-Pontifikal Solenni fil-Knisja Kolle©©jata,

Konventwali u Matriçi ta’ San Lawrenz

L-Erbg˙a 10 t’Awwissu, 2016 L-istatwa titulari ta’ San Lawrenz quddiem

‘Palazzo Huesca’ sede tas-Soçjeta’ MuΩikali San Lawrenz


10 SETTEMBRU - OTTUBRU Óar©a Nru. 95

Issa li l-festa g˙addiet, u l-armar jibda die˙el bil-mod lura f’postu, u r-rutina tal-˙ajja ta’ kuljum tibda tid˙ol iktar fin fin, nibdew insibu x-xog˙ol li ˙allejna pendenti qabel il-festa u anke xi xog˙ol ©did. Kellna festa sabiha, kbira u unika fl-in˙awi taghna. It-taljani jg˙idu ‘paroli si, fatti no’, iΩda a˙na b˙as-snin li g˙addew ˙rigna proverbju g˙alina taljan ta’ ‘paroli si, fatti si’ g˙ax kull darba li ng˙idu li a˙na c-champions tal-armar, dejjem biddilna l-Birgu tag˙na f’©enna t’ armar rikk. U nar ... impekkabbli! Fuq kollox, b˙ala Soçjeta` tal-banda ewlenija tal-Belt g˙aΩiΩa tag˙na, g˙amilna programm fis-7 t’Awwissu li kul˙add fa˙˙ar u ta’ kull sena ma jkunx hawn ie˙or b˙alu f’Malta, a˙seb u ara ©ewwa l-Birgu stess. Trid tag˙mel unur lil Beltek biex tkun il-banda tal-Birgu bhal ng˙idu a˙na tkun l-ewwel banda li daqqet f’Dar Malta biex tissejja˙ ‘il-banda tal-Birgu’. Infakkar li min juΩa t-tattika ta’ ‘paroli si, fatti no’ kellu l-g˙eruq fis-Soçjeta` tag˙na stess. Imma Ω-Ωmien isajru l-bajtar, b˙alma issa wasal iΩ-Ωmien li nlaqqg˙akom ma’ kompoΩitur ie˙or famuΩ. Permezz ta’ dan il-kompoΩitur ser niltaqg˙u mal-a˙˙ar kompoΩitur françiΩ, fejn fil-˙ar©iet li g˙addew iltqajna ma’ Georg Bizet u Charles Gounod. Illum imiss lil Ravel. Joseph Maurice Ravel twieled f’Ciboure, f’Ωona mag˙rufa b˙ala Basque nhar is-7 ta’ Marzu 1875. Missieru kien Pierre-Joseph Ravel u kien in©inier u inventur. Ommu kien jisimha Marie u din min-na˙a tag˙ha me kellix l-edukazzjoni li kellu Pierre-Joseph, pero` ta’ min jg˙id li kellhom Ωwie© feliçi. U˙ud mill-invenzjonijiet li g˙amel Pierre-Joseph jinkludu internal combustion engine minn tal-bidu u magna apposta biex tintuΩa ©oç-çirklu. Ftit wara li twieled, il-familja kattolika rumana Ravel marret tg˙ix f’Pari©i. Hemm twieled ̇ uh iΩg˙ar bl-isem ta’ Edouard. Ta’ sebg˙a snin, Ravel beda jistudja l-pjanu ma’ Henry Ghys u ˙ames snin wara, fl-1887 beda jistudja l-armonija, il-kontrapunt u l-kompoΩizzjoni ma’ Charles Rene`. F’dan l-istadju, Ravel ma kienx jispikka daqshekk fuq s˙abu studenti o˙ra iΩda kien tifel li l-muΩika kienet fih u barra minhekk, g˙all-kompoΩizzjoni, dak li g˙alih kien naturali, g˙al ˙addie˙or kien ifisser sforz. Ta’ din l-eta`, di©a` nibdew naraw xi kompoΩizzjonijiet li llum kull ma fadal huma frammenti, b˙al varjazzjonijiet fuq koral ta’ Schumann, varjazzjonijiet fuq tema ta’ Grieg, u Sonata g˙all-pjanu. Ta’ min jg˙id li fl-1888 Ravel iltaqa’ ma’ Ricardo Vines, pjanista li baqg˙u ˙bieb sal-a˙˙ar u interpretatur tal-muΩika ta’ Ravel. It-tnejn kellhom inklinazzjoni lejn il-muΩika ta’ Wagner u muΩika russa b˙al ta’ Nikolai Rimsky-Korsakov. Barra Ravel, dawn ˙allew ukoll influenza kbira wkoll fuq kompoΩitur ie˙or famuΩ françiΩ li forsi xi darba tmissu x-xorti li jkollu artiklu b˙al dan f’din in-newsletter, Claude Debussy. Bl-inkura©©iment tal-©enituri tieg˙u, Ravel da˙al jistudja fil-konservatorju ta’ Franza f’Novembru tal-1889. Ravel reba˙ l-ewwel post fil-kompetizzjoni g˙all-pjanu fil-konservatorju stess fl-1891. Fl-stess sena, Ravel g˙adda g˙all-klassijiet ta’ Charles-Wilfred de Beriot u Emile Pessard. Ravel kellu ˙a©a kontrih, kien jitg˙allem biss fil-kundizzjonijiet tieg˙u, u din il-˙a©a, f’konservatorju tal-muΩika konservattiv g˙all-a˙˙ar kienet inaççettabli. Dan l-atte©©jament wassal biex fl-1895 ©ie mkeççi mill-istess konservatorju. G˙aldaqstant, fl-1897, Ravel re©a’ kien aççettat b˙ala student fil-konservatorju, u din id-darba, g˙alliema b˙al Gabriel Faure’ irrimarka li kellu livell g˙oli ta’ maturita` u imma©inazzjoni kbira. IΩda Ravel sab ukoll lid-direttur tal-konservatorju Theodore Dubois isus warajh u jara kif se jg˙amillu ˙ajtu iebsa. Dan wassal biex fl-1900, Ravel re©a’ ©ie mkeççi. F’dan iΩ-Ωmien, Ravel kien il-kompoΩitur ta’

Joseph Maurice Ravelminn Christopher Pisani

diversi biççiet u li u˙ud ˙allew impatt tajjeb g˙al ismu, b˙al Pavane pour une infante defunte, Sheherazade, Habanera u Menuet antique. G˙al ˙abta tal-1900, Ravel u numru ie˙or t’ artisti Ωg˙aΩag˙, poeti, kritiçi u muΩikanti ing˙aqdu flimkien biex jg˙aqdu grupp informali mag˙ruf b˙ala Les Apaches (il-Hooligans). Dan l-isem ˙are© bih Vines biex jippreΩenta lil dawn l-istess artisti ‘mwarrbin/mqarbin’. Dan il-grupp kien jing˙aqad regolari sal-ewwel gwerra dinjija u kienu jiddiskutu flimkien argumenti ta’ natura intellettwali u anke juru lil xulxin ideat personali u jdoqqu dak li j˙ossu u jikkomponu. F’dan il-grupp kien hemm ukoll Claude Debussy, fejn dan kien di©a` jaf lil Ravel. Ta’ min jg˙id li l-konservatorju kien g˙amilha çara li ̇ add mill-konservatorju, kemm g˙alliema u kemm studenti ma setg˙u jkunu preΩenti waqt dawn il-laqg˙at u anke waqt programmi u opri li kienu jtellg˙u minn Ωmien g˙al Ωmien. Gara iΩda li din il-hbiberija ta’ bejn Debussy u Ravel intemmet wara

biss ftit xhur u l-kritiçi b˙al donnhom inqasmu bejniethom u kul˙add jikkritika wie˙ed l-ie˙or g˙ax Ravel kien qabel Debussy u l-ie˙or ghax Debussy kien qabel Ravel! Ra©uni o˙ra g˙al dan id-diΩgwid hija li Debussy kien telaq lil martu biex mar jg˙ix mal-kantanta Emma Bardac. Dan l-a©ir ̇ alla lis-sinjura Debussy bla finanzi. Ravel, flimkien ma’ s˙abu Misia Edwards u Lucienne Breval kienu jwarrbu xi ˙a©a Ωg˙ira fix-xahar mis-salarju tag˙hom biex jg˙atuhom lis-sinjura Debussy biex ikollha xi ̇ a©a modesta fix-xahar biex tkun tista’ tg˙ix. Fil-bidu tas-seklu l-©did, Ravel ittanta xortih ukoll biex jidhol biç-çans biex jirba˙ l-aktar premju presti©©juΩ françiΩ, dak tal-Prix de Rome. Fl-1900, Ravel inqala’ mal-ewwel round, u sena wara reba˙ it-tieni premju. Fl-1902 u l-1903 ma reba˙ xejn. Fl-1905 iddeçieda li jikkompeti g˙all-a˙˙ar darba, u g˙al darb’ o˙ra

m’g˙amel xejn. Pero` ©ara li l-media ta’ dak iΩ-Ωmien innutat li fil-©urija kien hemm Charles Lenepveu, Professur fil-konservatorju ta’ Pari©i u kienu l-istudenti tieg˙u biss li g˙addew g˙all-finali. B˙ala ˙ajja personali, hemm ˙afna spekulazzjonijiet fuqha. Ralph Vaughan Williams, student ta’ Ravel, flimkien ma’ Manuel Rosenthal u Marguerite Long, kollha qalu li Ravel kien wie˙ed li jiffrekwenta l-postijiet tal-burdelli. Long tat ra©uni g˙al dan il-fatt u qalet li jista’ jkun ©iet mill-fatt li hu kien konxju tal-istatura qasira tieg˙u u kellu nuqqas ta’ kunfidenza fih innifsu fil-konfront tan-nies. Hemm min jg˙id li sa˙ansitra xtaq jiΩΩewwe©, jew a˙jar ikollu relazzjoni bis-serjeta` mal-˙abiba tieg˙u Misia Edwards u wara mall-vjolinista Helene Jourdan-Morhange. Ta’ min jinnota li Rosenthal kien ça˙ad l-ispekulazzjonijiet li Ravel kien omosesswali. Fl-1911, indaqqet l-ewwel opra ta’ Ravel L’heure Espagnole. Fl-1912 Ravel ΩanΩan ukoll 3 biççiet muΩika tal-ballu. Dawn it-tliet balli huma Mercure de France, Ma mere l’Oye, u Daphnis et Chloe. Din tal-a˙˙ar ˙alliet impatt mhux biss fit-teatru g˙aliex intlag˙qet tajjeb ˙afna, iΩda anke fuq sa˙˙et Ravel stess, fejn dan biex lestiha spiçça xhur s˙a˙ ma jorqodx ̇ abba neurasthenia. Infatti, Ravel fl-1913 ma tantx spiçça kkompona ̇ afna xog˙olijiet. Matul din is-sena, Ravel ikkollabora ma’ Stravinsky fuq arran©ament tal-opra Khovanshchina ta’ Mussorgsky. Meta l-Germanja invadiet Franza fl-1914, Ravel ipprova jid˙ol mal-Air Force FrançiΩa peress li kellu statura Ωg˙ira. IΩda

#ilbandatalbirgu


SETTEMBRU - OTTUBRU Óar©a Nru. 95 11#ilbandatalbirgu

L-IngliΩi g˙andhom proverbju li jg˙id “If you can’t beat them, join them”. U na˙seb li hawn min iddeçieda li jipprattikah. Anzi jkolli ng˙id konvint. Jidher li l-artiklu tieg˙i bl-isem ta’ ‘Il-Banda tal-Birgu’ fl-edizzjoni tan-Newsletter li g˙addiet dejjaq jew irritha lil xi w˙ud, tant li sa˙ansitra hemm min irrikorra g˙all-kitbiet f’pubblikazzjonijiet o˙ra sabiex juΩa l-istess slogan. Forsi hawn min dejquh ukoll il-flokkijiet tal-banda fil-març ta’ filg˙odu, jew iddejqu l-verita` s˙ie˙a. Onestament, d˙alt meta rajt il-Banda tal-Birgu miktuba b’tipa ˙oxna u tintuΩa minn impjegat tal-banda sekondarja tal-Birgu fil-pubblikazzjoni tal-Festa. Il-mo˙˙ sfortunatament na˙seb li ˙a lil xi ˙add 30 sena lura, meta kien jifforma parti mis-set up muΩikali tal-Banda tag˙na. Na˙seb li nesa, u ming˙ajr ma nid˙ol fid-dettal ta kif g˙ala u x’fatta, li kien itterminat mid-dmirijiet tieg˙u ma’ din il-Banda u spiçça qaleb ix-xaqliba, imma tajjeb li wie˙ed jirrealizza l-preΩent u fejn hu postu llum. Postu llum qieg˙ed mat-tieni banda fil-Birgu, fejn g˙adha kemm iççelebrat b’mod modest g˙all-a˙˙ar il-125 sena anniversarju mit-twaqqif tag˙ha, u li sa xahar qabel il-festa wie˙ed jiddubita kemm sar ˙sieb g˙al din id-data mportanti, g˙ax sa qabel Lulju ma kien hemm l-ebda referenza uffiçjali lejn dan l-Anniversarju. Tid˙ol aktar fil-profond ta’ din il-kitba u ̇ sibijietek jo˙duk fl-imma©inazzjoni fejn ta˙seb li jsir xi programm uniku fil-Belt tag˙na. BiΩΩejjed immorru sena biss lura u nsibu l-idea ©enjali fejn kien hemm il-˙olma li mal-banda ˙a jkanta xi showman tal-kalibru ta’ Freddie Mercury, ˙olma li kienet unika f’pajjiΩna u r-riΩultati dehru bil-kbir. Ovvjament m’hemmx g˙alfejn nelabora ΩΩejjed, kul˙add jaf bil-farsa li kienet g˙addejja fuq il-medja soçjali, kif ukoll l-affermazzjoni tal-persuna in kwistjoni fil-©img˙a tal-programm stess li kienet impossibbli li jkanta mal-banda. Óolma kienet u ˙olma baqg˙et. Tkun il-Banda tal-Birgu meta ismek ikun assoçjat mal-Birgu, mhux meta twaqqa’ g˙aç-çajt l-isem glorjuΩ ta’ Beltna. Fuq kollox, tkun il-Banda tal-Birgu sa mill-bidu tal-istorja, sa mit-twaqqif, bis-sehem fiç-çelebrazzjonijiet kollha reli©juΩi u çiviçi ta’ Beltna. Ma tkunx il-Banda tal-Birgu g˙ax tag˙mel xi servizz speçjali kif ©ara ftit snin ilu, forsi b’konvenjenza, jew b’obbligazzjoni. Tkun il-Banda

Foga u Du˙˙anjikteb Bjorn Callus

tal-Birgu bil-preΩenza muΩikali tieg˙ek tul is-sena kollha. Biss biss ng˙id li l-Banda tag˙na matul din is-sena ser tkun qed tag˙mel madwar 23 servizz. Min iridha tal-Banda tal-Birgu lanqas f’sena suppost speçjali ma jo˙lomhom u jasal sa nofshom, a˙seb u ara f’sena normali. Sibt referenza wkoll fl-istess artiklu g˙all-udjenza numeruΩa, u kwaΩi jindika li xi ˙add qieg˙ed jikkopja. Li nista’ ng˙id jien dawn il-fatti. Ûgur li mhux ser nkunu qed nirrepetu xi tema kif g˙amel ˙addie˙or b’muΩika minn Films, anqas darba a˙seb u ara diversi drabi. A˙na dejjem ori©inali, u din ser tibqa’ u tinΩamm. Ûgur ukoll mhux ser nikkupjaw l-amplifikazzjoni minkejja li jidher li fl-a˙˙ar sar ftit progress. Prosit, u kif jg˙idu l-ingliΩi “about time”. Mhux biex nifta˙ar, imma kliem il-barranin hu ta’ ˙oss ta’ orkestra b’referenza g˙all-Banda tag˙na fis-7 t’Awwissu. Fuq kollox rigward l-udjenza ma’ nag˙ti tort li ˙add jifra˙ bl-attendenza g˙all-programm g˙ax hija problema fil-©ranet l-o˙ra u g˙aldaqstant tie˙u pjaçir li tal-anqas ikollok ©urnata mhux ˙aΩin. Jidher li f’din il-kitba nqabeΩ il-Programm li nag˙mlu a˙na, fejn il-pjazza ewlenija tkun mimlija bis-si©©ijiet bin-nies bil-qieg˙da u bil-wieqfa jsegwu u iktar nies isegwu mill-barijiet tal-madwar. Insomma, nista’ nibqa’ sejjer u ma nieqaf qatt u nsemmi kif wie˙ed jitratta l-bandisti, meta j˙allas lill-istess bandisti eçç eçç. Tkun il-Banda tal-Birgu meta n-nies tal-lokal isegwuk fil-ma©©oranza kbira tag˙hom, speçjalment fil-Festa, u mhux i˙alluk wa˙dek, anke fl-aqwa biçça tal-març. U fuq kollox, tkun il-Banda tal-Birgu meta l-marçi idoqqhom bla problemi, u mhux tisma ge©wi©ija f’nofs març f’nofs ta’ pjazza. F’kelma wa˙da, il-˙obΩ g˙andu jit˙alla g˙al min jaf jieklu. Nag˙laq b’din. Tg˙id dawk li jriduha tal-banda tal-birgu, waqt l-inawgurazzjoni ta’ pavaljun partikolari u d-daqq tal-marçi mill-istess banda, irrimarkaw li g˙ad hemm min irid jitg˙allem kif inhi l-arma tal-Birgu? A˙seb u ara kemm tkun il-Banda tal-Birgu! Tislijiet.

ma da˙˙luhx g˙aliex kellu l-eta` (40 sena) u anke peress li kellu xi problemi Ωg˙ar f’qalbu. Pero`, sehmu xorta tah g˙aliex da˙al fit-tlettax ir-re©iment tal-Artillerija

b˙ala xufier ta’ trakk. Xog˙lu po©©ih f’˙afna periklu u barra l-problemi ta’ xi bomba jew sparatura tal-g˙adu, Ravel kellu problemi o˙ra. L-ewwel wa˙da kienet li ommu kienet mardet sew, u l-o˙ra kienet is-sa˙˙a tieg˙u stess li kienet bil-mod il-mod sejra lura. Ravel kien ibg˙ati mill-imsomnia u problemi di©estivi, tant li kellu intervent fil-musrana, apparti frostbite f’saqajh. F’dan iΩ-Ωmien, in˙olqot Soçjeta` (Ligue Nationale pour la Defense de la Musique Francaise) ffurmata minn Saint-Saens, Dubois, d’Indy u o˙rajn biex i˙arsu l-muΩika FrançiΩa u jwaqqfu g˙al kollox il-muΩika GermaniΩa. Ravel sa˙aq mag˙hom li jekk kemm il-darba jsir, dan ser ikun ta’ detriment g˙all-muΩika FrançiΩa stess. L-g˙aqda rrispondiet billi pprojbixxiet il-muΩika ta’ Ravel ma’ dik GermaniΩa. Ommu mietet f’Jannar tal-1917 u Ravel spiçça biex waqa’ f’disprament kbir. Bejn l-1920 u l-1930, Ravel kien jidher li qed jirkupra sew, tant li l-kompoΩizzjonijiet ma waqfux, u anke l-kritika lejn xog˙olijiet muΩikali o˙ra ma naqsitx. Infatti, Ravel kien ©ie nnominat g˙al Legion of Honour iΩda kien irrifjutah. Satie kien ikkumenta li hu kien irrifjuta dan l-unur iΩda l-muΩika tieg˙u kienet tg˙id li tridu! Xog˙olijiet f’din l-era kienu jinkludu siltiet b˙al La valse, Le tombeau de Couperin, Chansons madecasses,

L’enfante et les sortileges, Colette, Tzigane, u Violin Sonata. F’dan iΩ-Ωmien, Ravel anke g˙amel kunçerti fl-Ingilterra, Italja, Svezja, Danimarka, Amerka, Kanada, Spanja u l-Awstrija. F’dan iΩ-Ωmien ukoll, Ravel kiteb l-iktar xog˙ol li hu famu˙ g˙alih, Bolero. Fl-1932, Ravel kien involut f’inçident tat-traffiku u kien ˙abat rasu. G˙all-bidu kienu ˙asbu li kellu biss daqqa iΩda maΩ-Ωmien R. A. Henson, kirurgu newrol©iku kellu suspett li seta’ kellu xi kundizzjoni o˙ra çelebrali. S˙abu qalu li sa mill-1927 kien di©a` qed jinsa b’mod iΩjed mis-soltu, pero` sa sena wara l-inçident dawn is-sintomi ggravaw u taw suspett ta’ afasja. Is-sintomi komplew jippersistu tant li anke beda jitlef is-sinkronizazzjoni ta’ bejn mo˙˙u u jdejh. Ftit qabel kien beda x-xog˙ol fuq Don Quixote pero` f’din il-kundizzjoni ma setax ikompliha. Xi esperti illum il-©urnata jg˙idu li seta’ kellu xi tip ta’ dimenzja, Alzheimer’s disease u anke Creutzfeldt-Jacob disease. Fl-1937, Ravel kien qed ikunu mu©ug˙ ˙afna minn din il-kundizzjoni, tant li Clovis Vincent, kirurgu newrolo©iku issuggerixxa biex jag˙mel intervent fil-kranju. Óuh Edouard aççetta u Henson irrimarka li l-pazjent ma kienx f’kundizzjoni li jesprimi ru˙u. Wara l-operazzjoni, kollox kien jidher li mar tajjeb iΩda wara ftit waqa’ f’koma. Ravel miet fit-28 ta’ Dicembru tal-1937 fl-eta` ta’ 62 sena. Fit-30 ta’ Diçembru, hu ndifen ̇ dejn il-©enituri tieg˙u f’ Levallois-Perret ming˙ajr çerimonji reli©juΩi peress li kien ateist.



Jien lil Konrad Baldacchino kont nafu biss b˙ala dak il-benefattur ta’ qalb tajba (wara kollox kif inhuma dejjem il-benefatturi) li kien g˙in finanzjarjament biex issir in-niçça ta’ San Lawrenz jag˙ti d-dawl lill-g˙omja fl-Oratorju tal-Kurçifiss. Punto e basta. U na˙seb l-istess ˙a©a jistg˙u jg˙idu n-nies tal-Birgu li b˙ali qajla kienu jafuh. U g˙alhekk permezz ta’ din l-interviΩta fis-sensiela li jien nag˙mel g˙an-newsletter tag˙na tajjeb inkunu nafu a˙jar lil dawn in-nies ©eneruΩi . Dawn g˙alkemm ma jkunux mill-Birgu, lanqas trabbew il-Birgu u xi drabi lanqas qatt ma kellhom kuntatt mal-Birgu, permezz tal-fondi jew b’mod ie˙or jg˙inu bil-bosta lill-entitajiet li huma tant g˙al qalbna u fil-kaΩ tag˙na is-soçjeta` tag˙na.

Kuntatt u laqg˙aWara li g˙amilna l-kuntatti me˙tie©a ltqajt ma’ Konrad fil-bar tal-kaΩin tag˙na filwaqt li l-˙addiema bl-in©enji tal-kumpanija tieg˙u kienu qed jg˙inu sabiex ji©i Ωarmat il-˙adid tal-plançier. Bis-solita tbissima tieg˙u hu laqg˙ani filwaqt li offrieli xi ̇ a©a x’nixrob ˙alli griΩmejja jkunu di©a` niedjin g˙ad-diskursata li se jkollna li xi mumenti sa˙ansitra inbidlet anki f’argumenti pjuttost s˙an.

FamiljaBdejna b˙as-soltu. Konrad b˙al ma©©oranza tal-Maltin ta’ Ωmienu twieled l-Isptar San Luqa f’tal-Pieta` fit-13 ta’ Settembru tas-sena 1976. Min˙abba li hu kien minn ÓaΩ-Ûabbar hu tg˙ammed fis-Santwarju tal-Madonna tal-Grazzja. Missieru bl-isem ta’ Joseph kien ori©inarjament mill-parroçça ta’ San Ìor© ta’ Óal-Qormi filwaqt li ommu Doris kienet minn Óal-Luqa. Meta staqsejtu g˙aliex issemma Konrad hu we©ibni li missieru kien i˙obb ˙afna l-ismijiet ÌermaniΩi tant li hu g˙andu Ωew© ˙utu subien wie˙ed minnhom jismu Adolf (u hawn g˙al ra©unijiet ovvji tani ˙arsa li fiha x’tifhem!) u l-ie˙or Damian.

Tfulija u EdukazzjoniB˙ala tfulija hu kien jattendi l-qasam tal-muΩew tas-subien ta’ ÓaΩ-Ûabbar fejn g˙amel il-preçett u l-griΩma ÓaΩ-Ûabbar. Dwar xi g˙aqdiet o˙ra li kien jiffrekwenta min˙abba l-karattru soçjevoli tieg˙u Konrad ̇ asadni xi ftit fit-twe©iba negattiva tieg˙u. Hu we©ibni li wara li mar l-iskola dejjem kien mix˙ut g˙all-business. Hu spjegali li min˙abba li familtu kollha kienet di©a` mda˙˙la fil-business, in-negozju kien di©a` qieg˙ed fid-DNA tieg˙u. Prova ta’ dan kien li nannuh kellu l-kumpanija Silvercraft (li fiΩ-Ωmien anke kienet tag˙tina statwa tal-fibre sabiex intellug˙a lotterija fil-wirja Getsemani) u anki zijuh kellu kumpanija o˙ra. G˙alhekk ma jistax jonqos li Konrad kellu f’mo˙˙u li xi darba jkollu l-business tieg˙u ta’ suççess hu ukoll. Fil-fatt hekk ©ara.

B˙ala skola primarja u anke sekondarja hu mar il-kulle©© De La Salle mhux il-bog˙od ̇ afna minnha u wara hu attenda l-Junior College.

Xog˙olB˙ala l-ewwel xog˙ol tieg˙u kien li g˙al sentejn kien project manager ma’ missieru li g˙alkemm b˙ala seng˙a kien mastrudaxxa tant kellu xog˙ol u kien imqabbad tajjeb li kien jie˙u kuntratti fi pro©etti kbar ta’ flats, appartamenti, lukandi u binjiet ta’ çertu kobor. Fil-fatt missieru kien anki

Wiçç Imb’wiçç ma’ Konrad Baldacchino

minn Paul Micalleffeta˙ kumpanija fl-istess linja ta’ negozju fejn il-fabbrika kienet il-Marsa. Wara Konrad bidel ix-xog˙ol u mar ja˙dem b˙ala receptionist f’lukanda. Minn hemm hu ghamel 18 il-sena b˙ala shipchandler. Waqaft daqsxejn u staqsejt lil Konrad xi jfisser dan. Hu we©ibni li hu kien jag˙ti firxa kbira ta’ provvisti lill-vapuri. Imbg˙ad fis-sena 1999 hu dahal fin-negozju tal-bini. Fis-sena 2003 hu bidel ix-xog˙ol u beda ja˙dem fid-dinja tal-ospitalita`. Hekk hu feta˙ guesthouse u semmiha Balcon Symphony li tie˙u ˙siebha l-mara tieg˙u. Tliet snin wara re©a’ bidel ix-xoghol u din id-darba qabad il-linja tal-azzar u ˙a l-pro©ett kbir tal-bini tal-istamperija Progress tat-Times of Malta fl-Imrie˙el. Meta fis-sena 2011 dan intemm hu pront dawwar in-negozju u l-kumpanija

tieg˙u Jacsteel issa qed tahdem fir-riçikla©© tal-metall, ˙adid u plastik.

Meta staqsejtu kif qatt ma t˙ajjar jifta˙ xi ristorant la di©a` kien ˙adem fil-qasam tal-ospitalita`, b’çerta sinçerita` hu we©ibni “Jien in˙obb il-˙ajja u n˙obb niddeverti speçjalment f’okkaΩjonijiet speçjali b˙al Milied, l-Ewwel tas-Sena, Mother’s u Father’s day, u jien irrid ingawdi b˙al ˙addie˙or. Fil-catering meta in-nies jiddevertu inti trid ta˙dem, trid u ma tridx”. U na˙seb li g˙andu ra©un.

StatTa’ eta` Ωg˙ira ta’ 17 il-sena Konrad iltaqa’ ma’ Sharon kunjoma Pike tfajla minn Cardiff,

Wales li iΩda kellha ommha Maltija mil-Mellie˙a. Hi kienet Malta b˙ala tour operator u wara ftit iΩΩewwi©ha fil-Katidral tal-Imdina. Hu mar joqg˙od ÓaΩ-Ûabbar fejn g˙adu joqg˙od hemm sal-lum. Minn dan iΩ-Ωwie© hu kellu Ωew©t itfal, tifla bl-isem ta’ Martina li llum g˙andha 13 il-sena, li b˙alissa qieg˙da l-iskola tas-St. Joseph u t-tifel bl-isem ta’ Gianluca li b˙alissa jmur il-Kulle©© ta’ St. Edwards. Meta staqsejtu liema linja jippreferi li jie˙du hu we©ibni li t-tifla fl-insurance brokers u t-tifel b˙ala surveyer pero` mbg˙ad jaraw u jiddeçiedu meta jikbru.

ChelseaTajjeb ng˙idu li t-tifel hu imsemmi g˙all-Gianluca Vialli player u wara coach tat-tim favorit ta’ Konrad, Chelsea tal-Ingilterra. B’çajta tfajtlu botta li jekk ikollu tifel ie˙or isemmih Jose naturalment g˙al Jose Mourinho pero` minflok hu ssu©©erixxa li iktar jippreferi lil Claudio g˙al Claudio Ranieri min˙abba li Mourinho kellu (u g˙ad g˙andu) karattru arroganti ... u jien naqbel mieg˙u perfettament. U g˙alhekk bl-istess ra©unar jekk Konrad ikollu tifla o˙ra g˙andu jsemmiha mill-ewwel ... Chelsea. Wara kollox anki it-tifla ta’ Bill Clinton, l-ex President tal-Amerika u forsi ‘il quddiem il-first gentleman hi imsemmija hekk!

Kuntatt mal-BirguForsi l-iktar mistoqsija li ilha tberrhen f’mo˙˙kom (u bla dubju anke f’mo˙˙i) hi kif bdiet din ir-relazzjoni bejn Konrad u l-Birgu. Kien Jannar tas-sena 2006 meta, billi Konrad hu dilettant tal-ba˙ar, kien xtara dg˙ajsa ta’ daqs mhux ˙aΩin ming˙ajr ma ̇ aseb fit-tul fejn se jpo©©iha. Temporanjament

#ilbandatalbirgu



kien sor©iha f’post ta’sie˙bu bil-kundizzjoni li jwarrab hekk kif sie˙bu kien jixtri id-dg˙ajsa tieg˙u. Li ©ara kien li sie˙bu xtara din id-dg˙ajsa

f’qasir Ωmien u Konrad spiçça bla post fejn ipo©©i d-dg˙ajsa.

BenefatturInzerta li kien jaf lil Silvio Borg it-tifel ta’ Victor li kul˙add jafu b˙ala n-Nepuç li qallu sabiex isib lil missieru fix-xatt tal-Birgu forsi jaqdih u jg˙inu jsib rmi©© g˙all-‘boat’ tieg˙u. In-nepuç bis-soltu effiçjenza sab post g˙ad-dg˙ajsa ta’ Konrad. Hawn bl-iktar mod diplomatiku u ta’ negozjatur kbir kien qal lil Konrad “issa jien qdejtek. G˙alija ma rrid xejn pero` qed jin©abru l-flus sabiex isir il-monument tal-anniversarju tal-martirju ta’ San Lawrenz fil-knisja, inti tg˙inha daqsxejn billi toffri mitt lira Maltin?’. Konrad mhux biss ma qalx le anzi minn hemm beda jag˙ti flus g˙al diversi pro©etti fil-knisja. L-ewwel tefa’ ˙arstu fuq l-art tal-knisja fejn kien offra l-ispejjeΩ tal-g˙orik tag˙ha u wara Ωew© attentati niftakar li l-art tat-tempju tag˙na kien qisu mera. Wara kompla bir-restawr tal-gandlieri, mutur g˙at-tlug˙ u l-inΩul tat-tuΩell sabiex jiffaçilita` x-xog˙ol u jnaqqas il-periklu u opri o˙rajn. Lill-Kumitat tal-festa flimkien ma’ Joe Scicluna iç-Çosi ˙allas in-niçça tal-istatwa simpatika u ma˙buba ta’ San Lawrenz jaghti d-dawl lill-g˙omja fl-Oratorju ta’ San ÌuΩepp u anke ©ieli sponsorizza xi pavaljuni. Imbg˙ad lis-soçjeta` tag˙na g˙inha ˙afna drabi fosthom fil-bini ta’ sala u anki l-le©iju fuq il-plançier.

U iktar g˙ajnuna...Fil-fatt waqt li konna g˙adna nitkellmu g˙adda is-segretarju tal-kaΩin Simon Farrugia u Konrad anki waqqfu biex jara kif jg˙in lill-kaΩin fl-attivitajiet li g˙andha ˙sieb tag˙mel g˙as-sena l-©dida!

Frances BartoloMeta er©ajt staqsejt lil Konrad dwar l-avviçinament lejn l-g˙aqdiet Vittoriosani ta˙t il-kappa ta’ San Lawrenz hu semma illi hu kien ukoll ˙abib ta’ Frances Bartolo, popolarment mag˙rufa b˙ala ta’ mabbli fejn anki sa˙ansitra siefru flimkien b˙ala familja. U appuntu kienet Frances l-ewwel li prattikament introduçietu mal-festa tag˙na u dak li tirrapreΩenta.

ReçiprokarKomplejt nag˙fsu bil-mistoqsijiet u tfajtlu d-domanda nebbiexa “imma inti xi j©ag˙lek tkompli tag˙ti din l-g˙ajnuna lill-g˙aqdiet b˙al tag˙na?” Hu we©ibni xott xott ‘Rispett’. Hu kompla Ωied “G˙alija l-fatt li ©ejt offrut li fil-festa jien u familti nista’ noqg˙od fil-veranda tal-kaΩin ingawdi l-festa tag˙kom hu biΩΩejjed” Dan il-gest ikompli tkebbes il-hegga fih li jkompli jghin. Dan biex ma jsemmix li xi ©img˙at ilu waqt laqg˙a tal-kumitat hu ©ie ma˙tur b˙ala President Onorarju tas-soçjeta` tag˙na. Fil-fatt min˙abba li dan se˙˙ riçentement ma kienx hemm çans biΩΩejjed biex b˙al Presidenti Onorarji l-o˙ra hu jag˙mel il-messa©© tieg˙u fil-programm tal-festa. Hu Ωied li hu jaf fejn g˙andu jg˙in u safejn jista’ jg˙in. Hawn hu sa˙aq li l-budget jag˙mlu hu u mhux jag˙mluhulu.

Meta staqsejtu jekk qattx kellu xi kritika g˙aliex jg˙in b’tant entuΩjaΩmu lilna l-Vittoriosani meta hu Ûabbari, Konrad bi tbissima we©ibni li iva ©ieli intefg˙etlu xi botta pero` hu iktar minn kuntent li jkompli jag˙mel dak li g˙amel dan l-a˙˙ar u jkompli jg˙in lill-kaΩin tag˙na.

Tip ta’ persuniKomplejt ng˙arrex il-karattru tieg˙u u staqsejtu x’inhuma l-kwalitajiet f’persuna li jammira u dawk li jdejquh. Bla tlaqlieq hu we©ibni li hu j˙obb nies li jkunu sinçiera, straight forward, skjetti u ming˙ajr tidwir mal-lewΩa. Naturalment hu ma tantx jammira nies bil-karattru oppost li huma doppia faccia, faççjoli u j©ibuha bi kbira. Konrad i˙obb nies li dak li g˙andhom jag˙mlu, jaghmluh mill-ewwel u jag˙mluh tajjeb.

Fehma fuq il-Birgu u l-KaΩinB˙as-soltu staqsejtu fuq il-Birgu u l-KaΩin. Qalli “l-popolazzjoni tal-Birgu dejjem tikber fl-eta` u l-propjeta` dejjem qed tog˙la pero` hawn Sindku u Kunsill li jahdem id f’id mar-residenti sabiex ikomplu jag˙mlu il-Birgu sabi˙ u attrazzjoni g˙all-Maltin u l-barranin.

Dwar il-kaΩin hu we©ibni li jara futur sabih u poΩittiv g˙alih. G˙alkemm vera hemm membri tal-kumitat b˙al Lawrence Farrugia li hu imda˙˙al sew fl-eta` pero hemm di©a` grupp ta’ persuni iΩg˙ar ferm fl-eta` li kapaçi jie˙du l-inkarigu li jkomplu jmexxu lill-kaΩin fit-triq it-tajba. Kompla u qalli “il-kaΩin g˙andu g˙eruq sodi u anki b’sa˙˙tu finanzjarjament u g˙alhekk ma jarax li m’g˙andux ikompli jag˙mel progress”.

G˙eluqB’dak il-kumment ottimist jien sellimtlu u bqajt na˙seb wara. Personalment jien nammira ˙afna lil dawn in-nies li flushom b’mod volontarju u ma jippretendu xejn lura ma jonfquhomx biss f’affarijiet li jistg˙u jitqiesu ta’ lussu g˙alihom iΩda kapaçi jaqsmuhom ma’ ̇ addie˙or. G˙alhekk ˙sibt li kemm g˙andna bΩonn li nibΩg˙u g˙all-benefatturi b˙al Konrad u nirrispettawhom. Dan anke fid-dawl ta’ dak li qal b’çerta sinçerita` u dieqa il-President fid-diskors tar-riçeviment ta’ qabel il-festa fejn sfortunatament xi drabi ma tinstabx g˙ajnuna biΩΩejjed min-nies tal-lokal. Wara kollox benefatturi b˙al Konrad mhux la kemm issibhom bil-gzuz! Il-qawl taljan jg˙id “Chi trova un amico trova un tesoro”. Min isib ˙abib isib teΩor . G˙alhekk g˙iduli x’teΩor sabet is-soçjeta` tag˙na b’˙abib sinçier u ta’ qalb tajba f’ Konrad!

Ringrazzjament U b˙ala g˙eluq ma nistax ma nie˙ux l-opportunita` li minn qalbi inrodd ˙ajr lil nies b˙al Konrad. Dawn jirra©unaw li ‘la l-bambin ipprovda’ huma jiddeçiedu li jaqsmu ©idhom billi jg˙inu g˙aqdiet b˙al tag˙na sabiex hekk dejjem ji©i ndokrat, imsa˙˙a˙, imtejjeb, u anki msebba˙ iΩjed il-wirt li ˙allewlna missierijietna. Grazzi Konrad!

#ilbandatalbirgu

Jekk g˙andek xi kotba uΩati u li jinsabu f’kundizzjoni tajba gibhom il-KaΩin tag˙na sabiex ikunu jistg˙u jintuΩaw waqt il-Book Fair li ssir b˙ala parti mill-attivitajiet tal-Birgu Fest 2016

G˙al aktar dettalji çempel fuq 9947 0041 jew 9949 7734


Attivitajiet g˙ax-Xhur ta’ Settembru - Ottubru 2016

Il-Ìimg˙a 2 ta’ Settembru InΩul tal-arblu tat-turretta Il-Óadd 4 ta’ Settembru Servizz tal-Banda San Lawrenz fil-festa ta’ San Girgor f’tas-Sliema. L-Erbg˙a 7 ta’ Settembru Fl-10.00am Kummissjoni Finanzi Fis-6.00pm nattendu g˙all-Quddiesa u Çerimonja ta’ Jum Il-Birgu Il-Óamis 8 ta’ Settembru Festa Nazzjonali - Jum il-Vitorja Fis-7.30pm Servizz tal-Banda San Lawrenz fl-Isla Is-Sibt 10 ta’ Settembru Fl-10.00am Laqg˙a Kummissjoni Billiard It-Tlieta 13 ta’ Settembru Fis-7.00pm Laqg˙a tal-Kumitat Çentrali Il-Ìimg˙a 16 ta’ Settembru Fis-7.00pm Kummissjoni Birgu FestIl-Óadd 18 ta’ Settembru Ûjara ta’ kortesija mill-E.T.l-Ispeaker tal-Kamra tar- RappreΩentanti Dr. Anglu Farrugia L-Erbg˙a 21 ta’ Settembru Festa Nazzjonali - Jum l-Independenza Is-Sibt 24 ta’ Settembru Fil-11.30am Ûjara ta’ Diplomatiçi f’Palazzo Huesca It-Tlieta 27 ta’ Settembru Fis-7.00pm Laqg˙a tal-Kummissjoni PlançierIl-Ìimg˙a 30 ta’ Settembru Ikla Familjari f’Olde City Pub & Restaurant Is-Sibt 1 t’ Ottubru Fl-10.00am Laqg˙a tal-Kummissjoni Billiard It-Tlieta 4 t’ Ottubru Fis-7.00pm Laqg˙a tal-Kumitat Çentrali L-Erbg˙a 5 t’ Ottubru Fl-10.00am Laqg˙a tal-Kummissjoni Finanzi Il-Ìimg˙a 7 t’ Ottubru BIRGU FEST 2016 Is-Sibt 8 t’ Ottubru BIRGU FEST 2016 Il-Óadd 9 t’ Ottubru BIRGU FEST 2016 L-Erbg˙a 12 t’ Ottubru Fis-7.00pm Laqg˙a tal-Kummissjoni Birgu Fest Is-Sibt 15 t’ Ottubru Ólas tal-Bandisti Il-Óadd 16 t’ Ottubru Ólas tal-Bandisti L-Erbg˙a 19 t’Ottubru Fis-7.00pm Laqg˙a tal-Kummissjoni Banda It-Tlieta 25 t’ Ottubru Fis-7.00pm Laqg˙a tal-Kumitat Çentrali


#ilbandatalbirgu

Ikla FamiljariNhar il-Ìimg˙a 30 ta’ Settembru, 2016

F’Olde City Pub & Restaurant, il-Birgu • Óin : 8.00pmMENU

Spaghetti, Fenek / Ti©ie© / Óut DeΩerta, Tazza Inbid

Prezz: € 15 (Kbar) € 8 (Tfal)G˙all-booking ikkuntattjaw lil Eugenio Pellicano fuq 7961 7288 jew lil Noel Gauci fuq 9945 5023

Dati importanti fix-xhur ta’ Novembru u Diçembru Il-Ìimg˙a 4 ta’ Novembru Ikla Familjari f’Restaurant barra mill-Birgu Il-Óadd 27 ta’ Novembru Óar©a Familjari g˙al G˙awdex Is-Sibt 17 ta’ Diçembru Dinner Dance Tal-Milied Il-Óadd 18 ta’ Diçembru Programm MuΩikali tal-Milied mill-Allievi u bandisti tal-postIs-Sibt 24 ta’ Diçembru Sehem tal-Banda fil-proçessjoni tal-MiliedL-Erbg˙a 28 ta’ Diçembru Party tal-Milied fil-KaΩin

Le˙en is-Soçjetà MuΩikali San Lawrenz · kellna imma malli waqaf kulhadd intefa’...

Documents

Transcript of Le˙en is-Soçjetà MuΩikali San Lawrenz · kellna imma malli waqaf kulhadd intefa’...