Le˙en is-Soçjetà MuΩikali San Lawrenz · 2020. 1. 20. · u lil Marija, hekk madwar is-sodda...

Le˙en is-Soçjetà MuΩikali

San LawrenzBelt Vittoriosa A.D. 1883

Óar©a Nru. 115 JANNAR - FRAR 2020

S o ç j e t à M u Ω i k a l i S a n L a w r e n zBel t V i t to r iosa

Jannar - Frar 2020 Óar©a Nru. 115 3

Messa©© tal-President

Bdejna sena ©dida u minkejja li l-pjan kien li nid˙lu mill-ewwel fl-

atmosfera tal-festa, ©ara mod ie˙or hekk kif sfortunatament, l-Eminenza Tieg˙u l-Kardinal Prospero Grech ˙alliena fl-a˙˙ar jiem tas-sena li g˙addiet. B’g˙aqal u b’sens komun, l-a˙jar deçiΩjoni kienet dik li l-festi ppjanati fil-5 ta’ Jannar jimxu g˙al data iktar ‘il quddiem fi Frar. Kien ser ikun ta’ pjaçir kbir g˙alina li g˙al darb’o˙ra nilqg˙u f’Beltna lill-Eminenza Tieg˙u, tant li b˙ala Soçjeta` ̇ sibna li jkun xieraq li nag˙mlu standard bl-istemma tieg˙u, anke b˙ala Patrun tas-Soçjeta`. Kont Segretarju tas-Soçjeta` tag˙na meta kont ktibtlu li l-Kumitat kien ̇ atru Patrun tas-Soçjeta`, u niftakar qisu l-biera˙ l-fer˙ li ̇ assejna b˙ala kumitat meta l-Eminenza kien irrispondiena u laqa’ l-˙atra bil-fer˙. IΩda l-˙allieq ˙aseb mod ie˙or, u g˙al darb’ o˙ra nixtieq nag˙ti l-kondoljanzi sinçiera tas-Soçjeta` lill-familjari tieg˙u. Il-Banda Vittoriosana San Lawrenz g˙al darb’o˙ra ser ikollha sena mimlija daqs bajda. Biss nixtieq nag˙mel spunt fuq il-Festi tal-Milied u s-Sena l-©dida li g˙adna kemm ççelebrajna. M’hemmx dubju li kilna, ˙adna grokk, iltqajna u qsamna l-mumenti mal-g˙eΩieΩ u dawk l-iktar qrib tag˙na. Pero` g˙all-membri tal-Kumitat u anke g˙all-Bandisti tas-Soçjeta` ma kienx perjodu ta’ xalar biss, imma perjodu wkoll ta’ mpenn kbir. G˙al dawn il-festi, is-Soçjeta` organizzat ikla tal-Milied mtella’ mill-Kummissjoni Attivitajiet Soçjali, Programm ©ewwa l-Kalkara mtella’ mill-Allievi u l-Bandisti tal-Post flimkien mal-G˙aqda MuΩikali San ÌuΩepp tal-Kalkara, ̇ adna sehem permezz tal-Banda fil-purçissjoni ta’ lejlet il-Milied organizzata miç-Çentru tal-KatekiΩmu, kif ukoll il-Party tradizzjonali tal-Milied li jsir kull nhar it-28 ta’ Diçembru li wkoll huwa imtella’ mill-Kummissjoni Attivitajiet Soçjali tas-Soçjeta`. Dan ming˙ajr ma nsemmi l-ammont konsiderevoli ta’ kunçerti li saru sabiex seta’ jittella’ il-Programm tal-Milied mill-Allievi u l-Bandisti tal-Post. Xahar ta’ attivita` kontinwa minn Soçjeta` u Banda ˙ajja.Nie˙u wisq gost nara lill-allievi tag˙na jattendu bil-˙erqa g˙all-kunçerti u jkunu sodisfatti bil-prodott finali, filwaqt li j˙arsu ‘l quddiem g˙al iktar esperjenzi. Napprezza bil-kbir is-serjeta` li juru fil-preparamenti, kif ukoll id-dixxiplina muΩikali li qed jirnexxielhom jittrasmettu l-g˙alliema muΩikali tag˙na. Hu l-ikbar pjaçir g˙alija li ning˙aqad mag˙hom u ndoqq f’dawn il-programmi, u l-ftit li naf ng˙addih lilhom sabiex ikomplu jkabbru l-esperjenza tag˙hom. Il-baΩi hemm qieg˙da, u l-g˙alqa inΩrat u llum qed naqtg˙u l-frott ta’ din iΩ-Ωerrieg˙a. F’April li ©ej nkomplu naraw il-˙sad tal-istrate©ija muΩikali tag˙na, permezz ta’ Programm ie˙or fl-istess format nhar Óadd il-Palm fil-Birgu.Il-˙ajja fil-kaΩin tag˙na hi f’wa˙da mill-aqwa mumenti tag˙ha. Personalment nie˙u gost u nitg˙axxaq li tid˙ol

x ’ ˙ i n t i d ˙ o l kwaΩi dejjem bin-nies. Biss s for tunament k u l t a n t j i © u w ˙ u d l i m a j i fhmux fe jn da˙lu, jew l i l-kaΩin tag˙na j i t m e x x a b l -ikbar serjeta` u hemm regoli baΩiçi li wie˙ed g˙andu jsegwi. Çertu atte©©jament li rajna fl-a˙˙ar xahrejn minn wa˙diet iwassalna biex nie˙du azzjonijiet u li ma nie˙dux gost nattwawhom, imma f’©ie˙ is-serjeta` li tant nies japprezzaw u li a˙na nemmnu bis-s˙ie˙ fiha ma nistg˙ux nag˙mlu mod ie˙or. G˙aldaqstant l-appell tieg˙i hu wie˙ed. Fil-kaΩin ejja n©ibu ru˙na kif jixraq, wara kollox kif g˙andha tkun im©ieba fil-pubbliku. Dag˙a, g˙ajjat, botti fuq politika u affarijiet o˙ra mhux posthom fil-pubbliku u fil-kaΩin, u fuq kollox jekk persuna tkun xorbot iΩΩejjed g˙andha tkun responsabbli u tag˙raf li l-limitu ntla˙aq u tmur bil-kwiet lejn id-dar.Din is-sena ser inkunu qed niççelebraw Festi Speçjali. Iç-çelebrazzjoni tal-200 Sena Kolle©©jata ser tibda matul dawn ix-xahrejn, u ser tibqa’ g˙addejja matul is-sena kollha g˙aliex il-Parroçça tag˙na jixirqilha l-ikbar çelebrazzjonijiet. L-appell tieg˙i lill-Vittoriosani hu wie˙ed; ejja nikkoperaw u na˙dmu flimkien u fuq kollox nattendu g˙all-attivitajiet kollha li ser ji©u ççelebrati biex fl-a˙˙ar ta’ din is-sena n˙arsu lura b’sodisfazzjon u ng˙idu x’festi kbar er©ajna g˙amilna, kemm Esterni kif ukoll Interni. Nassigurakom li l-˙sibijiet fuq il-mejda huma kbar, il-pjanijiet huma fattwali, imma ming˙ajr l-g˙ajnuna tal-Vittoriosani ma jista’ jsir xejn. Il-Kumitat tal-Festi Speçjali qieg˙ed jiltaqa’ b’mod frekwenti biex dawn il-Festi jkunu ççelebrati b’mod mill-aqwa u ser isiru attivitajiet ori©inali u li qatt ma saru qabel f’Beltna. Fuq kollox, ̇ arsitna ddur lejn Ìunju fejn dawn il-Festi ser jil˙qu l-milja tag˙hom. Imma g˙alissa ser nieqaf hawn. Ix-xhur qed igerrbu, ix-xog˙ol qieg˙ed tiela’ u l-attivitajiet ji˙abbru fil-mument opportun. Is-Soçjeta` tag˙na b˙al dejjem ser tkun fuq quddiem bis-sehem tag˙ha f’dawn iç-çelebrazzjonijiet. A˙na kburin lis-Soçjeta` MuΩikali San Lawrenz hi l-Banda tal-Parroçça u l-Banda tal-Birgu, g˙aldaqstant dejjem nonoraw minn qalbna il-festi speçjali ççelebrati fil-Parroçça tag˙na u f’Beltna. Barra minn hekk, nassigurakom ukoll li l-Kumitat g˙addej b’˙idma sfieqa sabiex din is-sena tkun wa˙da ta’ suççess ukoll mil-lat ta’ xog˙ol u pro©etti. Is-sostenn tag˙kom hu s-sa˙˙a tag˙na, u filwaqt li nirringrazzjakom tas-sapport kollhu li dejjem tajtuna, n˙e©©i©kom biex dan ikun sostnut u forsi wkoll g˙aliex le, miΩjud. Tislijiet.

Bjorn Callus WerrejIl-Kelma tal-President………………3

Kont Taf?...........................................5

Tislima lill-Kardinal Grech….……..6

Il-Bidu ta’ sena o˙ra speçjali.............7

Attivitajiet bir-ritratti......................8/9

Tag˙rif mill-kçina............................10

Emile Waldteufel.............................11

Wiçç imb’wiçç ma’ Leli Attard..12/13

Attivitajiet Jannar/Frar.....................14

EditurSimon Farrugia

RiklamiJohn Attard

Simon FarrugiaLawrence V. Farrugia

Proof ReadingBjorn Callus

RitrattiMelvin Degiorgio

Noel GauciLawrence Parascandolo

Elton J. RandichGabriel Treeby Coleiro

Andre Xuereb

Ritratt Faççata

Il-mibki l-Kardinal Vittoriosan Prospero Grech, Patrun tas-Soçjetà

bil-faççata ta’ Palazzo Huesca fl-isfond

Stampat

36, Triq San Pawl, VallettaTel: 2122 4607 Mob: 9987 0603E-mail: [email protected]

#ilbandatalbirgu


Jannar - Frar 2020 Óar©a Nru. 115 5#ilbandatalbirgu

Kont taf li din is-sena, il-Knisja Universali qed titfa ˙arsitha fuq San Ìuzepp, aktar minn qatt qabel? Din is-sena l-insara kollha tad-dinja qed jiççelebraw il-150 sena minndu il-Papa Piju

IX nhar it-8 ta’Diçembru 1870 iddikjara lil San Ìuzepp Patrun tal-Knisja Universali. Kemm fil-knisja kif ukoll fix-xena politika kienu zminijiet ta’ taqlib tremend.

Kul˙add fil-knisja, skont id-dispozizzjoni u d-devozzjoni tieg˙u, kemm jekk hija kbira jew zg˙ira, i˙oss il-protezzjoni kbira ta’ San Ìuzepp. I˙ossuha il-˙addiema li jsibu fih il-mudell tal-˙addiem ©ust u rett; i˙ossuha il-familji li fih b˙ala kap tal-Familja Mqaddsa isibu l-veru protettur; i˙ossuha l-fqar g˙aliex anke San Ìuzepp kien fqir, u issa huwa missier il-providenza; i˙ossuha s-sinjuri g˙aliex San Ìuzepp kien id-dixxendenti tas-sultan David; i˙ossu l-protezzjoni tieg˙u l-ver©ni g˙aliex hu kien il-kustodju tal-ver©inita` ta’ Marija; i˙ossuha t-tfal li huwa kien i˙obb b’mod partikulari meta kien jarhom jilag˙bu ma’ ibnu Ìesu`; i˙ossuha r-reli©juzi g˙ax hu wkoll g˙ex il-virtu` tas-safa, tal-kasita` u tal-ubbidjenza; i˙ossu˙a l-moribondi g˙aliex kif hu fil-˙in ta’ mewtu kellu ˙dej˙ lil Ìesu` u lil Marija, hekk madwar is-sodda tal-moribond i©ib mieg˙u lil Familja Mqaddsa tieg˙u.

L-Insara kollha huma ta’ Ìuzeppi g˙ax Ìesu` u Marija huma ta’ Ìuzeppi. Is-sellum li jwassal g˙as-sema pajjizna g˙andu tliet skaluni, Ìesu`, Marija u Ìuzeppi. Inti u tiela l-iskaluni it-talbiet tieg˙ek l-ewwel jaqg˙u f’idejn San Ìuzepp, u Hu jg˙addihom lil Marija u Hi tg˙addihom lil Ìesu`. Kull ru˙ li trid tipprote©i fit-toroq tal-˙ajja interjuri, g˙andha ddur lejn San Ìuzepp bit-tama li takkwista bl-interçessjoni tieg˙u id-direzzjoni tal-Ispirtu s-Santu, g˙aliex peress li San Ìuzepp kellu l-inkarigu li jiggverna ta˙t id-direzzjoni tal-Ispirtu s-Santu, lill-Iben ta’Alla u lil Marija, bil-merti ta’ dan l-istess impenn huwa akkwista d-dritt li jmexxi l-Knisja Universali. Jidher filfatt li jag˙mel ˙afna sens li dawk li jag˙zluh b˙ala

direttur spiritwali tag˙hom, ta˙t it-tmexxija tieg˙u jwettqu progress meraviljuz.

Jiena lil San Ìuzepp nitolbu biex i˙ares lil min tbieg˙ed mill-knisja, lil min tbieg˙ed mill-˙niena ta’ Ìesu`, biex hu jkun il-protettur ta’ kull min qieg˙ed iterraq fit-toroq tal-˙ajja jfittex; ifittex it-tg˙anniqa tal-˙niena, ifittex il-kenn tal-im˙abba, ta’ min jilqg˙u ming˙ajr ma ji©©udikah, ta’ min jag˙tih kelma ta’wens.

Jien b˙ala Kalkariz, g˙andi devozzjoni kbira lej˙ u kull jum intennilu; ‘O San Ìuzepp ta’qalb safja, jiena noffrilek is-safa ta’qalbi biex nonorak denjament, u sabiex naqla’ l-grazzja li g˙andi bzonn. Óu ˙siebi u jien inkun fiz-zgur g˙ax int il-Kap tas-Sagra Familja.

Kun il-protettur tag˙na. Ag˙mel li a˙na lkoll inkunu mnebb˙in mill-Ispirtu tieg˙ek ta’ paçi, silenzju, ˙idma tajba u talb, g˙all-©id tal-Knisja Mqaddsa. Nitolbok biex dan l-ispirtu tieg˙ek j©ibilna fer˙ fl-g˙aqda tag˙na ma’ Marija Ommna Immakulata, u fl-im˙abba tenera izda ferm soda ta’Ìesu` is-Sultan Glorjuz u Immortali ta’ kull zmien u ta’ kull ©ens. Amen.’

Kont Taf?minn Patri Martin Mamo OFM Cap. Kapuççin


6 Jannar - Frar 2020 Óar©a Nru. 115 #ilbandatalbirgu

Tislima lill-Kardinal Prospero Grech, iben il-Belt Vittoriosa u

Patrun tas-Soçjetà MuΩikali San LawrenzIl-Belt Vittoriosa tat l-a˙˙ar tislima lill-Eminenza tieg˙u l-Kardinal Prospero Grech nhar il-Erbg˙a 8 ta’ Jannar, 2020. Monsinjur Grech twieled il-Birgu 94 sena ilu. Il-katavru tal-Kardinal wasal fil-pjazza tal-Belt Vittoriosa wara vja©© minn Ruma g˙all-˙abta tal-4.30 ta’ waranofsinhar fejn ing˙ata tislima permezz ta’ fanfarra mis-Soçjetà MuΩikali San Lawrenz li tag˙ha kien Patrun.

Wara, il-kleru mag˙mul mill-Kapitli tal-Kolle©©jati tal-Birgu u ta’ Bormla, flimkien ma’ rappreΩentanti ta’ ordnijiet reli©juzi u l-Provinçjal tal-Agostinjani imxew f’korteo funebri ta˙t it-tokki kiebja tal-qniepen tal-Knisja Parrokkjali. PreΩenti wkoll rappreΩentanti tal-Ordni tal-Kavallieri. Il-Kumitat ˙a sehem fil-korteo bl-istandardi tas-Soçjeta’ u tal-Kardinal Grech.

Hekk kif nhar it-Tnejn 30 ta’ Diçembru,2019 t˙abbret il-mewt tal-Kardinal Grech, is-Soçjeta’ MuΩikali San Lawrenz kienet f’luttu b’rispett lejn il-Patrun tas-Soçjeta’ tag˙ha.

Ag˙tih O Mulej il-Mistrie˙ ta’ Dejjem



Il-bidu ta’ sena o˙ra speçjaliminn Simon Farrugia

Wara li g˙addew il-festi tal-Milied issa nirritornaw g˙an-normalita. Dan il-g˙aliex dawn il-©ranet jew

fiΩ-Ωminijiet tal-lum ©img˙at i©ibu mag˙hom ̇ afna attivita u mumenti sbie˙. A˙na b˙ala s-Soçjeta’ ewlenija fil-Birgu l-attivita matul dawn il-©ranet iΩΩid ir-ritmu tag˙ha kif inΩidu r-ritmu a˙na b˙ala membri tal-kumitat biex naslu g˙al dak li nkunu ppjanajna.

Mil-lat bandistiku kellna Ωew© impenji bil-Programm tal-Allievi li sar il-Óadd 22 ta’ Diçembru fil-Kalkara kif ukoll bil-parteçipazzjoni fil-purçissjoni tal-Bambin lejlet il-Milied. Il-Kumitat di©a qed ja˙seb kif jista jtejjeb il-Programmi tal-Allievi li jsiru bejn is-Soçjeta’ MuΩikali tag˙na u dik ta’ San ÌuΩepp, il-Kalkara. Dan wara li dawn il-Programmi stabbilixxew ru˙hom biex issa jmiss il-pass li jmiss. Barra minn hekk kellna wkoll l-attivita’ soçjali fejn l-Ikla l-Kbira tal-Milied li saret g˙at-tieni darba fis-swali ewlenin ta’ Palazzo Huesca kienet suççess kbir. Inkun qed nonqos jekk ma nirringrazzjax lil s˙abi tal-Kumitat u anki n-nisa tag˙na li ˙admu sabiex kellna lejla verament sabi˙a. U apparti dan kellna wkoll il-Party tal-Milied li ilu jsir kull 28 ta’ Diçembru g˙al aktar minn tletin sena. Ng˙id b’wiççi minn quddiem li kien Party f’atmosfera sabi˙a, b’Ikel u xorb ©enwin u divertiment mill-aqwa. Kellna wkoll attendenza tajba ˙afna u dan jawgura wkoll sabiex inkomplu nkabbru u ntejbu din l-attivita’.

Din is-sena hija wa˙da speçjali peress li fiha l-Parroçça tag˙na ser tkun qed tiççelebra l-200 sena minn meta ng˙atat it-titlu ta’ Kolle©©jata. Dawn il-festi kellhom jift˙u uffiççjalment fl-ewwel Óadd ta’ Jannar iΩda sfortunatament sitt ijiem biss qabel il-Kardinal Vittoriosan Prospero Grech ˙alla din id-dinja. Filwaqt li dawn kienu mumenti ta’ diΩappunt l-Kapitlu u l-Kumitat ˙adu l-a˙jar deçiΩjoni li jipposponu l-ftu˙ tal-festi g˙all-ewwel Óadd ta’ Frar. Barra minn hekk kien xieraq li nhar il-Erbg˙a 8 ta’ Jannar is-salma tal-Kardinal Grech in©iebet fil-qalba tal-Belt tag˙na fejn beda korteo minn quddiem ‘Palazzo Huesca’ sal-Kolle©©jata. Hawn huwa ng˙ata tislima xierqa mill-Kumitat, Bandisti u membri tas-Soçjeta’ filwaqt li l-Bandisti

tal-Banda Vittoriosana San Lawrenz sellmulu permezz ta’ fanfarra. Dan bix-xieraq lejn Kardinal Vittoriosan u Patrun tas-Soçjeta’ tag˙na.

Malli g˙addew il-Festi tal-Milied mill-ewwel komplejna bix-xog˙ol tal-pro©etti li qed na˙dmu fuqhom g˙al din is-sena. Fil-fatt peress li ser isir ir-rinovazzjoni tas-sular ta’ fuq nett bdejna billi ne˙˙ejna l-linfa l-kbira anki biex fuq din stess isir xog˙ol ta’ restawr u sistema ta’ dawl aktar effiççjenti. Barra minn hekk fil-©ranet tal-Milied ΩanΩanna l-Persjana wara xog˙ol ta’ tibjid u modernizzar li sar fiha. Din issa hija kamra xierqa ˙afna fejn tikkumplimenta mal-Palazz lussuΩ li g˙andna. Fix-xhur li ©ejjin sejrin taraw bdil ie˙or fejn l-impenn tag˙na huwa inkondizzjonat.

Ix-xahar ta’ Jannar huwa dak li fih il-membri jibdew i˙allsu l-menswalita. Il-˙las ta’ €10 huwa l-aktar miΩata minima li a˙na nitolbu lill-membri tag˙na. Ta’ dan min i˙allas f’Jannar jing˙ata Desk Diary filwaqt li matul is-sena jirçievi sitt edizzjonijiet tal-Le˙en is-Soçjeta’ MuΩikali San Lawrenz. Biex niffaçilitaw ix-xog˙ol qeg˙din inΩidu l-modi ta’ kif wie˙ed jista j˙allas. Fil-fatt ma’ din il-˙ar©a ssibu flyers bid-dettalji ta’ kif wie˙ed jista j˙allas. Napprezzaw ˙afna li t˙allsu l-miΩata dovuta kemm jista jkun malajr.

Il-membri huma ˙afna g˙al qalb is-Soçjeta’ tag˙na. Kemm jista jkun dejjem nuru rikonoxximent. Pero’ ikun tajjeb li l-membri japprezzaw dak li qed jag˙mel il-Kumitat sabiex jippriserva dan il-patrimonju uniku. Naf li l-ma©©oranza japprezzaw dak li qed isir iΩda nixtieq li nara lill-membri aktar attivi, mhux fis-Sala tal-Billiard jew fil-bar biss. Huwa g˙al dan il-g˙an li l-Laqg˙a Ìenerali Annwali ser issir nhar il-Óadd 16 ta’ Frar, 2020 fejn din ser tkun qed ti©i ppreΩentata b’mod differenti. Apparti minn hekk dak in-nhar stess ser inkunu qed nirrikonoxxu xi individwi li taw kontribut tul is-snin lis-Soçjeta’. Nistenna li narak.

LAQGÓA ÌENERALI ANNWALISejra ssir Laqg˙a Ìenerali Annwali nhar

il-Óadd 16 ta’ Frar, 2020 fl-10.30 ta’ filg˙odu. Wara l-Qari ta’ Minuti jsir l-Approvazzjoni tar-Rapport Amministrattiv

u Rapport Finanzjarju. Il-Membri u l-Bandisti huma m˙e©©a sabiex jattendu.Wara din il-Laqg˙a ser jing˙ata rikonoxximent lill-membri

li servew g˙al diversi snin fil-Kumitat kif ukoll riçeviment Ωg˙ir.



L-Ikla l-Kbira tal-Milied

Nhar is-Sibt 14 ta’ Diçembru, 2019 il-Kummissjoni Attivitajiet Soçjali fi ˙dan is-Soçjeta’ MuΩikali San Lawrenz organizzat l-Ikla tal-Milied fis-Swali prinçipali ta’ Palazzo Huesca. Attendenza tajba ˙afna attendiet g˙al din l-attivita’ fejn kul˙add ˙are© sodisfatt bl-ikel u l-atmosfera kif ukoll li g˙addejna lejla sabi˙a flimkien lejlet dawn il-Festi tant sbie˙ tal-Milied.

L-attivita’ li jmiss ser tkun Ikla Familjari nhar is-Sibt 15 ta’ Frar, 2020 f’Palazzo Huesca. Grazzi tal-appo©© li dejjem insibu ming˙and il-bandisti, membri u partitarji tal-Banda tal-Birgu.

Party tal-Milied

Nhar is-Sibt 28 ta’ Diçembru, 2019 il-Kummissjoni Attivitajiet Soçjali fi ˙dan is-Soçjeta’ MuΩikali San Lawrenz organizzat il-Party tal-Milied fejn numru sabi˙ ta’ bandisti, membri u ammiraturi tal-Banda attendew g˙al din l-attivita’. Fir-riçeviment li sar fis-Swali Prinçipali ta’ Palazzo Huesca, f’diskors tal-okkaΩjoni s-Segretarju tas-Soçjeta’ s-Sur Simon Farrugia filwaqt li ta ˙arsa lejn il-˙idma kbira li saret matul din is-sena 2019 aççenna wkoll g˙all-Programm ta’ ˙idma u diversi pro©etti li g˙andu quddiemu l-Kumitat g˙as-sena 2020. Finalment f’isem il-President u l-membri tal-Kumitat huwa awgura sena ©dida mimlija ©id, hena u risq lil dawk kollha preΩenti.

Il-Banda Vittoriosana San Lawrenz bi Programm MuΩikali tal-Milied

Nhar il-Óadd 22 ta’ Diçembru, 2019 l-Allievi u l-Bandisti tal-Banda Vittoriosana San Lawrenz flimkien ma’ dawk tal-Banda San ÌuΩepp, Kalkara tellg˙u Programm MuΩikali g˙al dawn iΩ-Ωminijiet tal-Milied. Dan il-Programm li sar f’Misra˙ l-Arçisqof Gonzi, l-Kalkara kien ta˙t id-direzzjoni tal-Assistent Surmast Francois Borg. Programm simili ser isir nhar il-Óadd 5 t’April, 2020 fil-Pjazza tal-Belt Vittoriosa fl-okkaΩjoni tal-Ìimg˙a Mqaddsa.



Il-Baned tat-Tlett Ibliet b’tislima lill-Immakulata Kunçizzjoni

Il-Baned tat-Tlett Ibliet, il-Banda Vittoriosana San Lawrenz, La Vincitrice u San Ìor© daqqew b˙ala Mass Band fejn laqg˙u lill-istatwa ta’ Marija Immakulata fil-Belt Cospicua fl-okkaΩjoni tal-Festi Speçjali ‘ Ta˙t Óarstek Nistkennu 1944-2019’. Tassew g˙aqda kbira bejn it-tliet baned ewlenin tal-Kottonera.

ÓLAS TA’ MENSWALITA’Kull membru g˙andu jara li j˙allas il-Menswalita

kmieni kemm jista jkun. Kull min i˙allas fix-xahar ta’ Jannar jing˙ata Desk Diary tas-Soçjeta’.

Il-˙las huwa ta’ €10 fis-sena fejn fost id-diversi benefiççji apparti d-Diary hemm sitt edizzjonijiet tan-Newsletter u ˙afna aktar

ATTIVITAJIET SOÇJALI JANNAR – APRIL 2020

Is-Sibt 15 ta’ Frar Ikla Familjari fil-KaΩin

Is-Sibt 28 ta’ Marzu Pasta Night

Is-Sibt 11 t’April Buffet Breakfast tal-G˙id

Il-Óadd 26 t’April Ìurnata G˙awdex



MENU GÓAL SAN VALENTINU

Blalen tas-Salamun

Ingredjenti :12 il-slice salamun iffumikat200gr irkotta100gr ©obon Philadelphia200ml krema friska8 gambli20gr ˙wawar, bΩar u mel˙Kuççarina horseradish

Metodu :Iksi 2 rameskins bil-plastic, Sallab is-salamun iffumikat fuq il-plastic u ˙alli xi ftit mis-salamun il-barra, biex fl-a˙˙ar ng˙attu l-qieg˙. G˙affe© ©o food processor l-ingredjenti l-o˙ra kollha flimkien. Ûid ukoll il-gambli mqatta u xi ftit salamun iffumigat. Imla r-rameskins b’din it-ta˙lita. G˙atti l-qieg˙ bis-salamun u wara g˙atti bil-plastic li bih tkun ksejt ir-rameskins. Da˙˙al fil-fridge g˙al xi 6 sieg˙at qabel isservi. Servi ma’ insalata ta’ ˙jar, lumi u caviar.

Tag˙rif mill-Kçina

minn MaryRose Gauci

Chocolate and Toffee Fondant

Ingredjenti :150gr butir150gr çikkulata skura3 bajdiet3 isfra tal-bajd150gr zokkor ismar120gr dqiq 2 mg˙aref kokkodina u ftit ie˙or biex tiksi r-reçipjenti12 il-toffee

Metodu:Dellek 6 reçipjenti fejn ̇ a tag˙mel dawn il-pudini zg˙ar bil-butir, u wara ferrex il-kokkodina fuq il-butir u farfar iΩ-Ωejjed. Óoll il-butir u ç-çikkulata banju marija. Óabbat l-isfar tal-bajd, il-bajd u z-zokkor. Óaddem sakemm ti©i krema bajdanija. Ûid it-ta˙lita taç-çikkulata, id-dqiq u l-kokkodina (folding). Imla l-kontenituri bit-ta˙lita u ©o kull wa˙da deffes toffija fin-nofs.A˙mi g˙al 10 minuti forn 180℃. X’˙in to˙ro© mill-forn ˙allihom jistrie˙u g˙al xi Ωew© minuti qabel ma to˙ro©hom mir-reçipjenti.

Fettucini bil-Gambli, Mustarda u Brandy

Ingredjenti :200gr fettucine150gr gambliNofs basla150ml jogurt150gr qlub tal-qaqoçç6 tadam zg˙ir maqsum min-nofsBrandyMg˙arfa English mustardTursin mqatta

Metodu : G˙alli l-g˙a©in fettucine. Jekk ˙a tuΩa gambli friski, qaxxarhom u naddafhom, u jekk ˙a tuΩa gambli tal-friΩa, ne˙˙ilhom il-friΩa billi xxarrab ta˙t l-ilma. Sa˙˙an ftit Ωejt ©o ta©en, itfa l-basal u t-tadam. Wara ftit minuti Ωid il-gambli u l-qlub tal-qaqoçç. Sahhan kollox flimkien, zid il-brandy u ˙alli fuq in-nar sakemm l-alkohol jevapora. Ûid il-mustarda u l-jogurt u kompli ˙awwad sakemm il-krema tibda tag˙qad xi ftit. Ûid il-bΩar g˙all-gosti tieg˙ek u ˙allat iz-zalza mal-g˙a©in.



Emile Waldteufeljikteb Christopher Pisani - Arkivista

bdiet tkun imfittxija iktar minn qatt qabel u b’hekk, Emile seta’ jkollu l-appartament tieg˙u fi Triq Rue de Bellefond biex jiffoka iΩjed fuq il-kompoΩizzjoni. Mhux l-ewwel darba li f’avvenimenti importanti kien il-mistieden speΩjali mal-orkestra ta’ missieru. Fl-eta’ ta’ 27 sena, Emile la˙aq b˙ala l-pjanist tal-imperatriçi Eugenie. Emile kien ukoll id-direttur tal-orkestra waqt okkaΩΩjonijiet statali. Din il-kariga ing˙atat lilu mill-Imperatur Napuljun III. Ta’ min jg˙id ukoll li din il-kariga waslitu biex jipparteçipa f’avvenimenti li saru ©ewwa Biarritz u Compiegne. Ìewwa Compiegne, Emile, sa˙ansitra akkumpanja lill-Imperatur bid-daqq tal-vjolin. Fl-1868, Emile iΩΩewwe© lil Celestine Dufue, kantanta minn Toulouse li kienet tkanta fl-opra komika. Flimkien, Emile u Celestine kellhom tliet itfal, Louis Rene, Emile Rene, u Berthe.

Meta faqqet il-gwerra ta’ bejn Franza u l-Prussja fl-1870, Emile kien inkiteb biex ikun suldat u b’hekk kien stazzjonat f’Basses-Pyrenees. F’din il-gwerra, Franza kienet tilfet xi territorji, fosthom Strassburgu, il-post natali tieg˙u. Wara l-gwerra, l-orkestra xorta wa˙da kompliet bis-servizzi tag˙ha, g˙alkemm l-Imperu FrançiΩ kien sfaxxa. Din l-orkestra bdiet tag˙ti s-servizzi tag˙ha ©ewwa l-Palazz Presidenzjali Elysee. Pero’, kif jg˙id il-malti, ‘wara l-maltemp ji©i l-bnazzi’. U hekk ©ara g˙al Emile. F’Ottubru tal-1874, Emile daqq f’avveniment fejn kien preΩenti l-Prinçep ta’ Wales, li aktar tard kellu jkun ir-Re ta’ Ingilterra, r-Re Edwardu VII. Il-Prinçep issa˙˙ar bil-valtz ‘Manolo’ ta’

Emile, tant, li kien determinat li jag˙mel lil Emile mag˙ruf mal-Ingilterra kollha. Wara kuntratt ma’ Hopwood & Crew, il-muΩika ta’ Emile bdiet tinstema ©ewwa l-Ingilterra, sa waslet ukoll ©ewwa Buckingham Palace quddiem ir-Regina Victoria. Emile kien irnexxielu jiddomina x-xena muΩikali ta’ Londra u b’hekk sar mag˙ruf mad-dinja kollha. Kien f’dan iΩ-Ωmien li kkompona il-valz Les Patineurs (1882). Emile, issa li kien qed igawdi fama internazzjonali, ta diversi programmi madwar l-Ewropa, fosthom l-iktar li ©ibdu nies gewwa Londra (1885) u Berlin (1889) u anke ©ewwa l-Paris Opera (1890/1891). Emile kellu pika sana u familjari ma’ Johann Strauss. Mhux ta’ b’xejn li l-valzi ta’ Waldteufel i˙abbtuha ma’ ta’ Strauss! Emile kompla l-karriera tieg˙u b˙ala direttur muΩikali u kompoΩitur tal-muΩika g˙al avvenimenti presidenzjali. Dan baqa’ jag˙mlu sakemm irtira fl-1899. Fit-12 ta’ Frar 1915, Emile miet fid-dar tieg˙u ©ewwa 37 rue Saint-Georges f’Pari©i fl-eta’ ta’ 77 sena. Il-kawΩa tal-mewt kienet ka©un ta’ attakk tal-qalb wara li qabditu pneumonite meta attenda l-funeral tal-kompoΩitur Scriabin. Emile indifen ma’ martu Celestine ©ewwa Pere Lachaise wara li kienet mietet sena qablu. Minn hawn, nixtieq nag˙mel appell biex tfittxu fuq il-mezzi soçjali l-muΩika ta’ dan il-kompoΩitur. Ftit nag˙mlu dan l-appell, imma meta nag˙mlu sinjal li vera l-muΩika tkun wa˙da sabi˙a ferm u tal-widna. Fost ix-xog˙olijiet sbie˙ tieg˙u insibu Violettes Waltz, Les Sirenes Valse, Dolores Waltz u Les Fleurs Valse.

Tant stennija g˙all-Milied biex imbag˙ad ji©i u jg˙addi malajr. Biex tkompli tg˙axxaq is-sitwazzjoni ta’ pajjiΩna

ma’ tantx g˙enet biex nid˙lu sewwa sew b˙as-soltu fl-ispirtu tal-Milied. Imma xorta wa˙da, b˙alma x-xemx titla’ ta’ kuljum g˙al kul˙add, hekk ukoll il-Milied ©ie u ma’ stenna lil ˙add. Mhux biss ©ie lil dawk li kienu qed jistennewh bil-˙erqa biex jaraw x’se jsibu fil-kalzetta tal-Milied, jew lil dawk li kienu qed jistennew xi rigal sofistikat jew ta’ valur, imma ©ie wkoll g˙al dawk li kellhom il-pjanijiet u t˙assru ˙esrem b’xi Ωjara l-isptar jew ag˙ar minn hekk Ωjara biex jg˙atu l-a˙˙ar tislima lil qrabathom. Nistaqsi… x’stil ta’ muΩika klassika hu l-iktar sinonimu ma’ Ωmien il-Milied u l-Ewwel tas-sena? Domanda b˙al din jien nirrispondiha billi l-ewwel in©ib quddiem g˙ajnejja il-programmi li jsiru f’nofs in-nhar fl-Ewwel jum tas-sena fit-Teatri l-kbar li hawn fl-Ewropa, b˙al Musikverein and Konzerthaus fi Vienna, Teatro La Scala ta’ Milan u La Fenice ta’ Venezja fost l-o˙rajn. It-tieni ˙sieb li ji©ini f’mo˙˙i huma il-valzi u l-marçi sbie˙ ta’ Strauss li jsebb˙u u jΩewqu l-programm. U b’hekk, nasal ng˙id li l-istil l-aktar sinonimu ma’ Ωmien il-Milied u l-Ewwel tas-sena huma l-valzi. Hawnhekk, nixtieq nag˙mel referenza g˙all-artiklu li kont ktibt g˙an-Newsletter ta’ Novembru/Diçembru tas-sena 2016 fejn l-artiklu kien fuq il-hajja ta’ Johann Strauss u rajna flimkien kemm halla xog˙olijiet sbie˙ Strauss. Imma mhux Strauss biss paxxa l-widna bil-valzi tiegÓu. Kien hemm diversi o˙rajn li g˙adhom sa’ llum ipaxxuna bil-valzi tag˙hom. Il-kompoΩitur li jmiss paxxa lill- ammiraturi tas-Soçjeta’ tag˙na f’Gunju li g˙adda meta l-Banda Vittoriosana San Lawrenz tellg˙et programm suççess fuq is-sur ta’ San Ìwann (jew a˙jar kif inhu l-iktar mag˙ruf ‘l-iscouts’). Dak in-nhar, fost diversi biççiet muΩikali sbie˙ o˙ra, il-banda tal-Birgu daqqet il-valz Les Patineurs (The Skaters’ Waltz). Bla dubju li dan il-valz hekk sabi˙ intlaqa’ tajjeb ferm minn dawk preΩenti. Pero, ejja naraw min kien il-kompoΩitur ta’ dan il-valtz hekk sabi˙.Emile Waldteufel twieled fid-9 ta’ Dicembru tal-1837 ©ewwa d-dar numru 84 Grand’Rue fiç-çentru ta’ Strassburgu. L-isem propja tieg˙u kien Charles Emile Levy. Hawn ta’ min jinnota li l-kunjom il-propja kien Levy u mhux Waldteufel. Waldteufel kien kunjom pseudonomu li kien juΩa meta jikkomponi x-xog˙olijiet muΩikali tieg˙u. Waldteufel kien litteralment ifisser xitan tal-foresta bil-ÌermaniΩ. Intant, ommu u missieru kien jisimhom Louis u Flora Neubauer. Flora kienet ori©inarjament mill-Bavarja u kienet ukoll studenta tal-muΩika ta˙t Johann Hummel u Franz Joseph Haydn. Missieru Louis kien direttur ta’ orkestra rispettabli u ˙uh Leon, kien vjolinista prim. Meta Leon reba˙ borΩa ta’ studju fil-Konservatorju ta’ Pari©i, il-familja kollha iddeçidiet li tmur mieg˙u Pari©i. Emile irçieva l-ewwel tag˙lim muΩikali tieg˙u ming˙and missieru u ming˙and muΩiçista lokali bl-isem ta’ Joseph Heyberger (meta kien g˙adu l-Strassburgu). Iktar tard meta l-familja marret Pari©i, Emile kompla l-istudji tieg˙u ma’ Francois Laurent fil-konservatorju ta’ Pari©i u iktar tard ma’ Antoine Francois Marmontel. Wara ftit taΩ-Ωmien, Emile kellu jieqaf mill-istudji tieg˙u biex imur ja˙dem mal-kumpanija Scholtus li kienet fabbrika tal-pjanu, biex ikun jista jg˙in lil familtu b’mod finanzjarju. IΩda ©ara li wara ftit, l-orkestra ta’ missieru Louis ˙adet il-fama u


12 Jannar - Frar 2020 Óar©a Nru. 115

Wiçç Imb’wiçç ma’Leli Attard

minn Paul Micallef

#ilbandatalbirgu

Min hu mill-Birgu jew mid˙la tal-Birgu iktar jaf lil Leli Attard b˙ala Leli l-Kaxxier. Dan g˙aliex g˙al parti kbira

minn ˙ajtu kien Kaxxier ta’ g˙aqda mill-Birgu, le mhux tal-kaΩin tag˙na izda tal-kaΩin tal-Partit Laburista fejn bil-˙idma tieg˙u kien inbena il-kaΩin il-©did ta’ dan il-partit politiku f’post prominenti fil-Pjazza. Pero’ id-destin ( l-Bambin u San Lawrenz riedu) li s-Soçjeta tag˙na tgawdi mhux ftit mid-doni u l-kwalitajiet ta’ Leli b˙ala Kaxxier billi hu kien il-Kaxxier tal-Kummissjoni tal-kapulavur monumentali tal-g˙aqda tag˙na - il-plancier kif se taqraw iktar tard. U l-iktar kwalitajiet li jispikkaw f’Leli huma t-trasparenza, id-disponibilta, il-fiduçja, is-serjeta u l-kontabilita speçjalment fil-linja delikata tal- ©bir tal-flus.

InterviΩtaIltqajt ma’ Leli d-dar tieg˙u mzejna kif jixraq g˙all-Milied fi Triq Nestu Laiviera fejn filwaqt li warrab il-gazzetta ta’ kuljum (li kulhadd jissoponi liema kienet) bdejna bil-mod il-mod ng˙arrxu l-˙ajja mimlija u interessanti tieg˙u filwaqt li qg˙adt inkewwes bil-mod il mod il-kaffe li offrewli. Mela b˙as-soltu……g˙alina.

TwelidMela Leli twieled f’lejlet is-Salvatur u lejlet li faqg˙et it-Tieni Gwerra dinjija. Hu twieled fil- 5 ta’ Awwissu tas-sena 1938 meta fid-dinja kien di©a jberraq inkwiet mondjali u l-isem ta’ Adolf Hitler di©a beda jhedded il-paçi u s-serenita ta’ bejn il-©nus. Missier Leli kien jismu Joseph u ommu Luçrezia, it-tnejn kienu mill-Birgu. Hu twieled f’numru 4, Triq il-Mina l-Kbira u Leli kien imsemmi g˙al nannuh min-na˙a ta’ missieru.

Xog˙ol missieru kien dak ta’ pilot tal-port, b˙alma kienu t-tlett a˙wa l-o˙ra. Tant li missieru ˙adha bi kbira ˙afna g˙ax Leli ma’ kompliex it-tradizzjoni tal-istess xog˙ol u minflok mar ja˙dem it-tarzna.

A˙waB’kollox Leli kienu tmien a˙wa, Carmen illum Caruana, Evelyn li g˙amlet Ωmien soru, Leli, Tereza llum Ciantar, Pauline illum Sammut, Lorry u li kien kunsillier, u Mary . Minn dawn kollha g˙adhom ˙ajjin minbarra Evelyn.

GwerraMeta bdiet il-gwerra b˙al parti kbira tal-familji tal-lokalitajiet ta’ madwar il-port, il-familja Attard kellhom jitfg˙u kollox f’sorra u jdabbru rashom billi jfittxu post iktar Ωgur G˙alhekk il-familja Attard fis-sena 1941, meta bdew l-attakki ÌermaniΩi kellhom ifittxu kenn f’postijiet imbeg˙da mill-port b˙al San Pawl il-Ba˙ar, il-Mosta, ir-Rabat u anki b’sorpriΩa g˙alija l-Belt Valletta.

Leli jiftakar li nannuh kien imur darba fil-©img˙a l-Birgu biex jara jekk id-dar tag˙hom g˙adha ma laqtitiex mill-qilla tal-attakki tal-g˙adu. U darba jiftakar li kien ma’ nannuh f’wa˙da minn dawn il-viΩti u kien weg˙du li meta tispiçça l-gwerra kienu jmorru bil-frejgatina li kien hemm fid-dar.

Tifkira BikrijaMeta staqsejtu liema hi l-iktar tifkira bikrija hu we©ibni li jiftakar ©ejjin lura mill-Mosta biex imorru post ie˙or. Jiftakar

ukoll meta ©ew lura il-Birgu fis-sena 1944 u jiftakar il-pjazza kollha ˙axix,, il-Birgu ba˙˙, b’˙afna bini mwaqqa u f’nofsu t-torri tal-arlo©© nofsu im©arraf, jaqa’ u ma’ jaqax fejn anki b˙ala tifel kienu jilg˙abu fih minkejja l-periklu li kien joffri.Komplejt ng˙affsu g˙at-tifkiriet u Leli kompla u qalli li jiftakar lil Ganni San Filippu ©ej lura l-Birgu bl-g˙amara kif ukoll is-Sala tal-Parroçça re©g˙et tiela. Jiftakar Triq il-Mina l-Kbira li kienet nofs li hi llum u meta ©ie deçiΩ li titwessa billi jaqa l-bini kollu tan-na˙a tal-Knisja tal-Lunzjata kienet in˙olqot polemika dwar il-kampnar bi stil siculo norman li kellu jitne˙˙a biex jag˙mel il-wiesa. Jiftakar ukoll li meta waqg˙et il-Knisja tal-Lunzjata kien hemm ˙afna oqbra miftu˙a u jiftakar li kienu ji©u ˙afna na˙al g˙alkemm ma jafx li kien hemm xi konnessjoni mal-oqbra.

Leli kompla jg˙arrex fil-garigori ta’ mo˙˙u g˙at-tifkiriet fejn qalli li jiftakar li meta kienu g˙adhom il-Belt nannuh ixejjer il-gaΩΩetta l-Berqa meta ˙ar©et l-a˙bar li kienu dendlu lil Benito Mussolini.Leli kompla u qalli li jiftakar li fil-griΩma sie˙bu Twanny Attard (il-jum minn sbie˙ jurik!) kien qara l-messa©© ta’ mer˙ba lill-Arçisqof Mikiel Gonzi filwaqt li Leli kien ippreΩentalu bukkett fjuri.

EdukazzjoniB˙ala l-ewwel edukazzjoni hu kien imur g˙and is-sorijiet tal-Karmnu, wara b˙ala primarja kien mar l-iskola tat-Triq il-Palazz tal-Isqof, wara l-Armerija fejn fost l-g˙alliema kien hemm Miss Caruana. Ta’ 11 il-sena mar l-iskola ta’ De La Salle sakemm kellu 14 il-sena fejn kontra x-xewqa ta’ missieru u fuq l-insistenza tal-kollega tal-iskola tieg˙u Charles Morana hu da˙al b˙ala apprentice t-tarzna. Dak iΩ-Ωmien kien di©a jattendi n-Nautical School, l-Imsida li kellha

twasslu g˙all-impjieg b˙ala pilot (b˙all-familjari tieg˙u) iΩda d-destin ried mod ie˙or.

Apprendistat u ImpjiegFl-1953 hu da˙al b˙ala apprentice engine fitter fid-Dockyard u dak iΩ-Ωmien kienu g˙addew 7 mill-Birgu u Leli fl-eΩami li ˙adu sehem iktar minn 2500 ru˙ ©ie fis-67 post . Leli dam kollox 46 sena t-tarzna imqassma f’6 snin apprendistat, 20 sena engine fitter (in-niΩla ta’ G˙ajn Dwieli) u l-a˙˙ar 20 sena b’xog˙ol b’iktar responsabbilta b˙ala recorder li xog˙olu kien li jiççekkja l-˙addiema kif ukoll iqassam il-paga lill-istess ˙addiema.

TfulijaImmorru lura l-Birgu fejn it-tfulija ta’ Leli kienet fil-ma©©oranza log©ob fil-Birgu kollu knatan u debris fejn hemm kienet id-drawwa li t-tfal ikunu assoççjati ma’ Ωoni fil-Birgu b˙al tal-pjazza, tal-mandra©©, tad-da˙la (illum Triq Desain), tas-sur tal-Kurdara (Triq it-Torri ta’ San Gwann) u o˙rajn. B˙ala log˙ob kienu jilg˙abu ˙arba jew b’xi ballun taç-çarruta.

Azzjoni KattolikaB˙al tfal o˙ra kien imur il-MuΩew kif ukoll kien abbati. Meta



tfarfar beda jmur l-Azzjoni Kattolika li dak iΩ-Ωmien kienet popolari ˙afna. Fost s˙abu kien hemm Joe Brown, Godfrey Demarco u Renzo Scerri. Meta l-Azzjoni Kattolika kellha

l-qasam tag˙ha fi Triq La Valette kienu anki jag˙mlu t-talkies u minn dak iΩ-Ωmien il-protagonist tag˙na Leli kien beda ji©i fdat biex ikun kaxxier. Dan g˙aliex dak iΩ-Ωmien l-Azzjoni Kattolika tal-Birgu riedu jixtru magna tat-talkies li kienet tiswa LM 150 u Dun Jimmy Brincat, li kien imexxi l-AK kien staqsa lil Leli biex jie˙u ˙sieb il-flus. Leli qalli li darba tg˙idx kemm inkwieta meta sab xi flus nieqsa. Tant li hu offra li jo˙roghom mill-but pero Dun Jimmy, li kien jaf kemm Leli kien ©enwin, ma ˙allihx.Dak iΩ-Ωmien fl-Azzjoni Kattolika kien hemm anki tim tal-futbol u kien jintlag˙ab ukoll it-table tennis.Leli telaq mill-AK g˙ax fiΩ-Ωmien l-eqqel tal-kwestjoni politika reli©juΩa darba waqt laqg˙a kienu avΩati li ma’ setg˙ux jistaqsu mistoqsijiet u Leli ma qabilx u ©ie mkeççi mil-laqg˙a u minn dak in-nhar ma re©ax da˙al lura f’dik l-g˙aqda reli©juΩa.

MLP - BirguBl-IngliΩ hemm qawl li jghid ‘One’loss is another’s gain’. Dan ©ara fil-kaΩ ta’ Leli g˙ax inzerta li dak iΩ-Ωmien kien hemm çertu Cachia li talbu sabiex joqg˙od kaxxier tal-ferg˙a taΩ-Ωg˙aΩag˙ tal-Partit Laburista tal-Birgu. Leli aççetta . Imbag˙ad inevitabilment anki fuq talba ta’ missieru stess Leli intalab biex joqg˙od b˙ala kaxxier tas-sezzjoni tal-kbar . Hu dam kaxxier mis-sena 1969 sas-sena 1984 fejn (fuq il-karta) waqaf sas-sena 2000 fejn g˙adu jokkupa din il-kariga sal-lum. Tajjeb wie˙ed jikteb li waqt li Leli kien kaxxier, il-kaΩin tal-Partit Laburista tal-Birgu nbena mill-©did u sewa iktar minn LM32,000 li LM25,000 ©ew mit-tombla li ma’ jistax jonqos li Leli kellu sehem attiv ˙afna fiha.

Namur u Ûwie©Fuq baΩi personali Leli hu miΩΩewwe© lil Polly xebba Grixti mill-Birgu stess . Meta staqsejtu kif iltaqg˙u , Polly li kienet fil-kuridur biswit il-kamra fejn konna, bix-xieraq u bi dritt ©iet ˙dejna sabiex tag˙ti verΩjoni iktar fidila ta’ kif ˙adem Kupidu f’dan il-kaΩ. Hawn Polly qaltli li huma irran©aw bil-˙uttab li kien Dun Pawl Camilleri. Leli li kien tefa’ ˙arstu fuqha u kien bag˙at messa©© ma’ Dun Pawl , dan min na˙a tieg˙u qal lil missier Polly li min na˙a tieg˙u qallha xi 7.00am meta kienet g˙oddha qamet mis-sodda.Wara xahrejn tniΩΩel u ttella fl-a˙˙ar aççettat . U kontra dak li ji©ri llum jiftakru li b˙ala namur kienu jmorru passi©©ata f’dik li a˙na nsej˙u d-dawra tal-isptar , ji©ifieri mill-Birgu g˙an-na˙a ta’ Rinella, fejn illum tibda Smart City, fejn ja˙dmu l-films u lura l-Birgu naturalment bl-ghassa stretta tax-chaperone li ma’ kien ˙add ˙lief Dun Pawl Camilleri li ma’ jmurx Alla ˙ares qatt jersqu lejn xulxin u jag˙mlu ……xi dnub. Qishom iΩ-Ωg˙aΩag˙ tal-lum !

Fid-19 ta’ Settembru tas-sena 1965 huma iΩΩeww©u fil-Knisja ta’ San Lawrenz u g˙all-ewwel marru joqg˙odu f’numru 76, Triq it-Torri ta’ San Ìwann u wara 7 snin ©ew joqg˙odu fl-indirizz tal-lum fit-telg˙a tax-Xatt f’ numru 73. Minn dan iΩ-Ωwie© kellhom Ωew©t’itfal Martin il-Kbir (li anki g˙al xi Ωmien kien kollega tax-xog˙ol tieg˙i) u Marisa . Dawn min na˙a tag˙hom g˙amluhom nanniet ta’ Greta u ta’ Noah.

Óajja PubblikaMeta staqsejtu dwar is-sehem tieg˙u fil-˙ajja pubblika, Leli we©ibni li hu kien involut ˙afna fil-kaΩin politiku u hekk ma’ tantx kellu spazju g˙all-involvimentie˙or g˙alkemm qalli li kien ˙a sehem ˙afna drabi fil-proçessjoni tal-Ìimg˙a l-Kbira billi kien iΩomm wa˙da mis-seba kelmiet b’Sitio tkun il-favorita g˙ax kienet e˙fef!. Fil-fatt hu qatt ma’ refa f’xi vara tal-Ìimg˙a l-Kbira jew f’San Lawrenz g˙alkemm meta kien Ωg˙ir kien beda jitg˙allem il-klarinett iΩda ma tantx saddad.

Kunsill LokaliLeli g˙amel Ωmien ukoll fil-Kunsill Lokali tal-Birgu fejn fis-sena 2000 hu ©ie co-opted imbag˙ad fis-sena 2005 hu ©ie

ma˙tur b˙ala Viçi-Sindku wara John Boxall.

MedjaturG˙alkemm bla suççess Leli ftakar fir-rwol li kien ˙a b˙ala medjatur bejn il-partijiet involuti meta fil-Birgu kienet inqalg˙et il-kwestjoni ta˙raq tat-twelid tal-Banda l-©dida.

PlancierPero l-kwalitajiet ta’ Leli intuΩaw bl-a˙jar mod fit-twettiq tal-˙olma tal-plançier. Hawn Leli kellu entuΩjaΩmu kbir sabiex jispjegali. Fil-fatt kienet is-sena 1996 meta kien il-pjazza flimkien ma’ Anton Gellel u Charles Navarro meta l-pjazza kienet imdawwra sa ru˙ ommha b’dak l-armar meraviljuΩ tag˙na b˙at-trufej, bandalori, bnadar u pavaljuni, kollox l-a˙jar u l-ifjen kwalita mbag˙ad hemm f’nofs il-pjazza Ωew© plançieri mag˙mula minn planki tal-injam antik u mibrux.U biex isebba˙ dik ix-xena kien hemm xkupa u barmil iser˙u mal-faccata ta’ wie˙ed mill-planciera.

Hawn Leli g˙adda kumment importanti jekk mhux ukoll storiku “Ara dan l-armar sabi˙ li g˙andna imbag˙ad ma g˙andniex plançier denju u sabi˙ li jixraq din il-pjazza u l-armar.” Dan il-kumment ma waqax fuq widnejn torox u b˙al Ωerrieg˙a waqg˙et fuq art g˙ammiela. Jumejn wara John Boxall sab lil Leli u qallu bl-ideja tieg˙u li jwaqqfu kummissjoni Ωg˙ira anki bis-sehem ta’ Joe Scicluna , iç-Çosi biex jibdew ji©bru il-fondi. Ir-risposta ovvja ta’ Leli kienet li l-ewwel kellhom ikellmu lil Lawrence Farrugia, il-President tal-kaΩin. Hu hekk g˙amel u dan min naha tieg˙u weg˙du li se jiddiskuti din il- proposta mal-kumitat li min na˙a tag˙hom il-membri tal-kumitat qablu. U hekk minn kumment ©ie varat dan il-pro©ett .

Kontribut lil PlançierHawn Leli semma x-xoghol siewi tal-˙adid li sar minn Toni Callus u l-artisti l-o˙ra b˙ad-disinjatur Salvu Bugeja, dawk li g˙amlu x-xoghol tal-injam l-ahwa Sacco mill-Imqabba u imbag˙ad Pawlu Camilleri Cauchi g˙all-pitturi li hemm fil-panewijiet li jdawwru l-plançier. U tant u tant nies o˙ra li ˙admu anki volontarjament sabiex dan il-pro©ett ise˙˙.

Leli g˙alaq l-ispjegazzjoni fuq il-plançier, li qalli li qabel ma kienx jaf xi jfisser, billi ikkwota x’kien i˙obb jg˙id iç-Çosi waqt li kien qed isir il-plançier fi tlett kelmiet ‘Kollox first class’ Tant hu hekk li hu iççajta u qalli kemm kien fortunat dan il-plançier g˙ax laqa’ fuqu l-istess Ras ta’ San Lawrenz meta kienet saret quddiesa fil-Pjazza u dakinhar kienet ©iet inawgurata l-ewwel faΩi tieg˙u.

G˙eluqB˙as-soltu b˙ala konkluΩjoni jien in˙obb nitlob l-opinjonijiet fuq is-soliti tlett su©©etti - il-festa, il-Birgu u l-KaΩin.

Fuq il-festa qalli li g˙alkemm qatt ma kien involut direttament hu j˙obb u japprezza dawk li ja˙dmu g˙aliha. Fuq il-Birgu, Leli qalli li hu f’qalbu. Jiftakar meta lill-Birgu kienu j˙arsu lejh bl-ikra˙ u jg˙idulu ‘jaqq’ iΩda llum saret bidla kbira u sar post turistiku iΩda sfortunatament min˙abba f’hekk uliedna mhux qed isibu postijiet fejn joqg˙odu.

Dwar il-kaΩin Leli qalli li Lawrence Farrugia ˙alla baΩi soda u hekk il-President il-©did li g˙adu Ωag˙Ωug˙ u mimli bl-ener©ija g˙andu jimxi l-quddiem. Statistikament Leli huwa wie˙ed mill-aktar membri antiki fi ˙dan is-Soçjeta’ MuΩikali tag˙na.

Kaxxier MudellB’dan il-kliem sellimtlu, awgurajtlu u ninsab çert li ˙afna minnkom g˙andhom ˙afna x’jitg˙allmu minn Leli g˙al mod dedikat u serju li jimxi f’kull kariga li kien jokkupa speçjalment fil-©bir tal- flus. Tant hu hekk li fil-Birgu jista jitqies b˙ala l-mudell ta’ kif g˙andu jkun kaxxier ta’ g˙aqda volontarja. U hekk Leli b’hidmietu irnexxielu j©ib ir-rispett ta’ kul˙add anki ta’ dawk li g˙andhom fehmiet differenti minn tieg˙u. Grazzi Lel.

14 Jannar - Frar 2020 Óar©a Nru. 115


#ilbandatalbirgu

ATTIVITA` GÓAX-XHUR TA’JANNAR - FRAR 2020

L-Erbg˙a 1 ta’ Jannar L-Ewwel Jum tas-Sena – Festa Pubblika

Il-Ìimg˙a 10 ta’ Jannar Fis-6.30pm Laqg˙a tal-Kumitat Çentrali

Is-Sibt 11 ta’ Jannar Fis-7.30pm Riçeviment tal-G˙aqda KaΩini tal-Banda

L-Erbg˙a 15 ta’ Jannar Fis-6.30pm Laqg˙a Ìenerali Straordinarja tal-G˙aqda KaΩini tal-Banda

Il-Óamis 16 ta’ Jannar Fis-6.00pm Quddiesa u Çeremonja ta’ Tifkira ta’ meta waqg˙et il-koppla

Il-Óadd 19 ta’ Jannar Fl-10.00am Laqg˙a mal-Awdituri

It-Tlieta 21 ta’ Jannar Fis-7.00pm Laqg˙a tal-Kummissjoni Banda

Il-Ìimg˙a 31 ta’ Jannar Fis-6.30pm Laqg˙a tal-Kumitat Çentrali

Il-Óadd 2 ta’ Frar Ftu˙ Çelebrazzjonijiet 200 Sena Kolle©©jata

Il-Óamis 13 ta’ Frar Fis-7.00pm Laqg˙a tal-Kummissjoni Statut

Is-Sibt 15 ta’ Frar Fit-8.00pm Ikla fil-KaΩin

Il-Óadd 16 ta’ Frar Fl-10.00am Laqg˙a Ìenerali Annwali tas-Soçjeta`

Il-Óamis 20 ta’ Frar Fis-6.30pm Laqg˙a tal-Kumitat Çentrali

L-Erbg˙a 26 ta’ Frar Bidu tar-Randan Mqaddes

Servizzi 2020

Il-Óadd 5 t’April Programm Óadd il-Palm BirguIl-Ìimg˙a 10 t’April Ìimg˙a l-Kbira BirguIl-Óadd 12 t’April Óadd il-G˙id BirguIl-Óadd 7 ta’ Ìunju Preçett BirguIl-Ìimg˙a 12 ta’ Ìunju Birgu Spring Concert BirguIs-Sibt 13 ta’ Ìunju Fanfarra Corpus Domini BirguIt-Tnejn 15 ta’ Ìunju 200 Sena Kolle©©jata BirguIl-Ìimg˙a 19 ta’ Ìunju Qalb ta’ Ìesu` BirguIl-Óadd 21 ta’ Ìunju Corpus Domini RabatIl-Ìimg˙a 26 ta’ Ìunju Qalb ta’ Ìesu` Tal-ÓawliIs-Sibt 27 ta’ Ìunju Qalb bla Tebg˙a ta’ Marija BurmarradIl-Óadd 19 ta’ Lulju San ÌuΩepp KalkaraIl-Óamis 23 ta’ Lulju Madonna tal-Karmnu ÛurrieqIl-Óadd 26 ta’ Lulju Kristu Re PaolaIl-Ìimg˙a 31 ta’ Lulju Mota tan-Novena BirguIs-Sibt 1 t’Awwissu Quddiesa BirguIl-Ìimg˙a 7 t’Awwissu Vittoriosa in Festa BirguIs-Sibt 8 t’Awwissu Antivi©ilja BirguIl-Óadd 9 t’Awwissu Te Deum BirguIt-Tlieta 11 t’Awwissu L-G˙ada tal-Festa BirguIl-Óamis 13 t’Awwissu Santa Marija Victoria, GozoIs-Sibt 22 t’Awwissu San Leonardu KirkopIt-Tlieta 8 ta’ Settembru Marija Bambina SengleaIs-Sibt 10 t’Ottubru Birgu Autumn Concert by Candlelight BirguIs-Sibt 24 t’Ottubru Madonna taç-Çintura GudjaIl-Óamis 24 ta’ Diçembru Purçissjoni Lejlet il-Milied Birgu

Le˙en is-Soçjetà MuΩikali San Lawrenz · 2020. 1. 20. · u lil Marija, hekk madwar is-sodda...

Documents

Transcript of Le˙en is-Soçjetà MuΩikali San Lawrenz · 2020. 1. 20. · u lil Marija, hekk madwar is-sodda...