Le˙en is-Soçjetà MuΩikali San Lawrenz · 2018. 5. 4. · Din kienet l-ewwel darba li rajna...

Le˙en is-Soçjetà MuΩikali

San LawrenzBelt Vittoriosa A.D. 1883

Óar©a Nru 105 Mejju - Ìunju 2018

S o ç j e t à M u Ω i k a l i S a n L a w r e n zBel t V i t to r iosa

MEJJU - ÌUNJU 2018 Óar©a Nru. 105 3

Il-Kelma tal-President

Is-Servizzi tal-Banda Vittoriosana San Lawrenz fil-Ìimg˙a Kbira u Óadd il-G˙id kienu tal-og˙la livell, l-aktar dak tal-Ìimg˙a l-Kbira waqt l-eΩekuzzjoni ta’ muΩika funebri li tindaqq waqt li l-Banda tkun bil-qieg˙da fil-pjazza. Id-direzzjoni tas-Surmast Direttur Jonathan Abela u l-eΩekuzzjoni tal-banda li kienet armata b’element bandistiku tajjeb kienet ta’ livell li ftit huma l-baned li fil-Ìimg˙a l-Kbira jirnexxielhom jg˙aqdu banda bilançjata kif kienet il-banda tag˙na. Hemm min ta’ kull sena ji©i g˙all-proçessjoni tal-Ìimg˙a l-Kbira biex joqg˙od ©ewwa l-pjazza ewlenija ta’ Beltna jie˙u gost jisma l-banda. Naturalment biex isir dan il-KaΩin qieg˙ed jo˙ro© eluf ta’ ewro mas-sussidju li tag˙tieh il-Knisja.L-inizjattiva li ˙adu Bjorn Callus u Simon Farrugia, li qieg˙din ja˙dmu ˙afna flimkien mal-Kummissjoni Banda biex dejjem jaraw li l-isem tal-banda tag˙na jibqa’ jgawdi l-og˙la isem, g˙all-okkaΩjoni tal-Ìimg˙a l-Kbira, fejn din is-sena ˙argu USB li fiha kien hemm 40 març funebru kienet tajba ˙afna. Prosit tal-inizjattiva u tal-preΩentazzjoni ta’ klassi li ̇ loqtu. Dawn intg˙o©bu ˙afna u kollha inbieg˙u.Ng˙idu prosit ukoll lill-Arçipriet tag˙na g˙all-mod kif ikkordina l-proçessjoni fejn ra li jsir dak li ©ie miftiehem f’laqg˙a ta’ koordinament li saret ftit ©img˙at qabel ma’ dawk involuti fil-proçessjoni tal-Ìimg˙a l-Kbira. Nesprimu l-apprezzament tag˙na wkoll g˙all-kapaçita` tieg˙u fin-negozjati li kellu ma’ min kien responsabbli g˙all-˙sara li ©arrbet l-istatwa ta’ Kristu Rxoxt.Is-Sibt ta’ wara l-G˙id kelli x-xorti nattendi g˙all-ordinazzjoni ta’ Patri Alan Joseph Adami, iben Manuel, ˙u Mark u n-neputi ta’ Oscar, it-tlieta membri tas-Soçjeta` u t-tnejn tal-a˙˙ar fil-Kumitat tas-Soçjeta` tag˙na. Nifirhu lil Patri Alan u nawgurawlu suççessi fl-istudji tieg˙u u ˙idma bnina fl-g˙alqa tal-Mulej. Ad Multos AnnosFix-xahar ta’ Marzu sar tibdil fil-Kumitat. Wara r-riΩejna ta’ Adrian Saliba minn Kaxxier ©ie ma˙tur Lawrence Farrugia f’din il-kariga u Mark Adami ©ie co-opted fil-Kumitat b˙ala membru. Filwaqt li nirrigrazzjaw lil Adrian Saliba g˙ax-xog˙ol tieg˙u, nawguraw lil Lawrence suççess fix-xog˙ol impenjattiv tieg˙u ta’ Kaxxier, u lil Mark Adami ˙idma twila fil-kumitat. Lawrence huwa bandist propjetarju, jdoqq il-Kurunetta u g˙andu ibnu Thomas drummer promettenti ˙afna.Il-˙atra ta’ Mark Adami fil-Kumitat timlina b’kura©© g˙aliex fiΩ-Ωminijet tal-lum m’hiex façli li ssib Ωag˙Ωug˙ b˙al Mark li jkun lest li jintriga fil-Kumitat. Tajjeb ng˙idu li minn tnax-il Membru fil-Kumitat, g˙andna 4 biss li joqog˙du fil-Birgu. L-o˙rajn iridu ji©u

minn diversi postijiet ©ewwa gΩiritna fosthom Ó a l - K i r k o p , Ûejtun, Mosta u San Ìwann biex jag˙tu sehem siewi fil-volontarjat. Dawn qed j a f f a ç ç j a w problema kbira bil-parking min˙abba li ma jistg˙ux jag˙mlu uΩu mill-parke©© riservat g˙ar-residenti u mhux l-ewwel darba li wara laqg˙a tal-kumitat jew xi nofs ta’ nhar xog˙ol jo˙or©u u jsibu çitazzjoni. Dan b’kuntrast ma’ kull min ji©i joqg˙od f’wie˙ed mill-appartamenti li hawn g˙all-kiri fejn dawn jin˙ar©ilhom permess proviΩorju. Jekk veru irridu ninkora©©ixxu u nuru bil-fatti l-apprezzament tag˙na g˙all-˙idma ta’ dawk involuti fil-volontarjat ©ewwa Beltna g˙andna nsibu soluzzjoni ta’ din il-problema qabel ma jkun tard wisq. Ming˙ajr ix-xog˙ol volontarju ta’ kull soçjeta`, ˙afna mill-attivitajiet li ji©u organizzati ta’ kull sena ©ewwa Beltna inkluΩ il-Festi sejrin ibatu.Il-Banda Vittoriosana San Lawrenz, il-Banda tal-Parroçça u tal-Birgu, nhar il-Óadd 29 ta’ April ferr˙et lill-Vittoriosani meta akkumpanjat lill-Arçipriet il-©did tag˙na l-Wisq Rev. Kan. Arçipriet Karm Busuttil g˙all-pussess tieg˙u b˙ala Arçipriet tal-Kolle©©jata ta’ San Lawrenz. Kienet okkaΩjoni speçjali g˙aliex flimkien mieg˙u ˙adu l-pussess ˙ames Kanoniçi ©odda u hekk il-Kapitlu llum qieg˙ed jikkosisti fl-Arçipriet u seba’ Kanoniçi. Din kienet l-ewwel darba li rajna ˙ames Kanoniçi ©odda jie˙du l-pussess fdaqqa. Nittamaw li issa l-Wisq Rev. Kapitolu jibda jitlaqqa’ regolarment u li jkun hemm koperazzjoni s˙i˙a mal-Arçipriet.Fix-xahrejn li qeg˙din fihom hemm impenn bla waqfien biex nippruvaw inlestu l-pro©etti li g˙andna g˙addejjin. Il-permess g˙all-bini tal-kmamar fuq it-toilets ˙are© u qeg˙din nistennew lill-kuntrattur biex jibda x-xog˙ol. Sakemm isir ix-xog˙ol tal-bini s-Sala tal-Billiard ikollha ting˙alaq biex nikkultivaw l-imwejjed tal-billiard. Il-Banda wkoll se tkun impenjata bil-kunçerti g˙all-Programm Annwali li se jsir fis-6 ta’ Ìunju fil-Forti Sant’ An©lu. G˙andna wkoll servizzi tal-Banda kemm f’Beltna marbutin mal-Praçett u l-Qalb ta’ Ìesu` kif ukoll fl-Isla f’g˙eluq l-400 sena mill-wasla tal-istatwa tal-Bambina u ©ewwa r-Rabat fil-Festa ta’ Corpus Domini. Dan minbarra l-attivitajiet li hemm preparati g˙all-Ewwel Erbg˙a ta’ San Lawrenz. Nappella g˙all-g˙ajnuna u s-sapport tag˙kom.

Lawrence V. Farrugia WerrejIl-Kelma tal-President .......................3

Mill-Birgu tal-Img˙oddi....................5

G˙andi l-g˙atx...................................6

Çentru t’attivita’ kontinwa................7

Attivitajiet bir-ritratti.....................8/9

Tag˙rif mill-kçina............................10

Giovanni Pergolesi...........................11

Wiçç imb’wiçç ma’ John Attard.12/13

Attivitajiet Mejju/Ìunju..................14

EditurSimon Farrugia

RiklamiOscar Adami

Simon FarrugiaLawrence V. Farrugia

RitrattiMarco Avellino

Melvin DegiorgioAlenka Falzon

Noel GauciLawrence Parascandolo

Elton J. RandichAndrè Xuereb

Proof ReadingBjorn Callus

Ritratt Faççata

L-istatwa ta’ Kristu Rxoxt quddiem Palazzo Huesca hekk kif kienet g˙ada

kif iΩΩanΩnet il-bandiera l-©dida

Stampat

36, Triq San Pawl, VallettaTel: 2122 4607 Mob: 9987 0603E-mail: [email protected]

#ilbandatalbirgu


MEJJU - ÌUNJU 2018 Óar©a Nru. 105 5

Mill-Birgu tal-Img˙oddiAnton Attard

#ilbandatalbirgu

Il-Bust ta’ Nicol CottonerFuq Bieb is-Sultan

Kien fil-Mira tal-Óallelin©ara u po©©ew l-g˙assa mal-mina biex ma jkunx hemm it-tieni attentat. Dalg˙odu sar aççess fuq il-post mill Ma©istrat Dr. J. Soler. Uffiçjali tal-MuΩew Nazzjonali, il-biera˙ filg˙odu, Ωaru dan il-post storiku biex jaraw jekk saretx ˙sara fuq il-bust.

Din l-a˙bar kienet qajmet ag˙a s˙i˙a, mhux biss f’dawn l-in˙awi, iΩda ma’ Malta kollha u ˙afna, li rari qatt resqu ‘l hawn, ©ew bi ˙©arhom biex jaqtg˙u l-kurΩita’.

Kittieb li approfitta ru˙u minn dak li se˙˙ kien Paul Xuereb (1923-1994) li aktar tard g˙amel Ωmien iservi b˙ala a©ent President tar-Repubblika. Sena wara l-attentat, influwenzat jew imnebbah minn dak li xxandar fil-©urnali dwar il-

kaΩ, Xuereb kien ippublika r-rumanz Is-serqa ta’ Nicolas Cottoner, pubblikazzjoni ta’ Freedom Press, Marsa. Dan il-ktieb spiçça biex sar wie˙ed mill-ftit kotba dwar id-detektiv (kuntrarju g˙al nazzjonijiet o˙ra) li nsibu fil-letteratura Maltija.

IΩda l-aktar li jinteressa lilna l-Vittoriosani huwa li Xuereb, fil-©rajja li ˙oloq, fittex li jsir mid˙la tal-Birgu mhux ˙aΩin

biex fl-istorja li ˙oloq itih il-prominenza li tah. Dan jo˙ro© çar billi u˙ud mill-karattri prinçipali u importanti, b˙al Lorry Azzopardi u missieru Lorenzo u Duminku Vella g˙aΩel li jiddeskrivihom b˙ala nies mill-Birgu jew joqog˙du hawn. Tinnota wkoll li lil dawn, flimkien ma’ Lorry Casali tahom l-ismijiet taΩ-Ωew© qaddisin ivvenerati f’din il-Belt. L-istess nistg˙u ng˙idu g˙all-g˙arfien li akkwista dwar il-Birgu permezz ta’ referenza g˙al xi n˙awi ta’ din il-belt, b˙al meta semma’ ̇ dejn San Lawrenz, ̇ dejn is-Salvatur u t-toroq li fi Ωmienu kienu g˙adhom bl-IngliΩ biss, b˙al Gunlayer Street, Cottonera Road u Alexandra Street u mag˙hom in-nissen huts li hemm fuq il-lemin tal-faççata tal-Bieb, li g˙adhom hemm sal-lum. G˙all-istorja tajjeb jing˙ad li fil-ktieb Xuereb isemmi l-˙anut li kien hemm ta˙t il-kampnar xellugi tal-Knisja ta’ San Lawrenz. Nies tal-eta` tieg˙i g˙adhom jiftakruh Ωgur. Jekk ma niΩbaljax, kien ta’ wie˙ed mag˙ruf b˙ala il-peki’. Dan aktar tard kien ing˙alaq biex minfloku sar l-uffiççju parrokkjali.

Insomma, niggarantilkom li min jirnexxilu jsib kopja tal-ktieb u jibdih, ji©rilu b˙ali. Ikollu seba’ mitt sena sakemm jispiççah.

Wara li Mondion jew Carapecchia, g˙ax mhux mag˙ruf liema minnhom kien, lesta d-disinn ta’ dak li wara sar mag˙ruf b˙ala Bieb is-Sultan fis-swar tal-Cottonera, il-Kunsill tal-Ordni, b˙ala apprezzament g˙all-kontribut enormi tal-Gran Mastru Nicol Cottoner biex twaqqfu dawn is-swar, fl-aktar post prominenti mal-faççata tal-bieb, tqieg˙ed bust tieghu ma˙dum artistikament fil-bronΩ.

Dan sar attrazzjoni fil-faççata u g˙idut tradizzjonali dwaru g˙addew minn ©enerazzjoni g˙all-o˙ra. Fost dawn kien hemm dik li ‘l fejn qed jitfa’ ˙arstu l-bust hemm mo˙bi teΩor. Ing˙ataw diversi verΩjonijiet x’jista’ jkun dan it-teΩor. Min isostni mod u min ie˙or. Óafna ̇ asbu li dan ser jinkixef, meta fil-Óamsinijiet, kif kien qed jing˙ad, sar attentat g˙al tiftix g˙aΩ-Ωejt fejn illum hemm il-grawnd tas-St. Patrick’s. G˙adni niftakar l-g˙add kbir ta’ nies li kienu marru biex jaraw it-t˙affir tal-bor˙owls. IΩda sfortunatament inteb˙u li t-teΩor ma kienx iΩ-Ωejt, g˙ax wara xi ftit ©img˙at iΩΩarma kollox u kul˙add mar mnejn ©ie.

Il-valur artistiku tal-bust t a l -Gran Mast ru © ibed l-attrazzjoni ta’ min hu mid˙la tal-arti u saru diversi tentattivi biex ji©i akkwistat. L-ewwel tentattiv g˙amluh il-FrançiΩi fis-sentejn li ˙akmu gΩiritna. B’xorti tajba, wara li dawn çedew, kien instab fuq il-bastiment Atheniene, lest biex jittie˙ed lejn Franza.

Wara li ra©a’ tqieg˙ed f’postu, billi dak iΩ-Ωmien din ix-xaqliba kienet diΩabitata, jing˙ad li saru tentattivi o˙ra, kollha bla suççess. L-a˙˙ar tentattiv sar tnejn u ̇ amsin sena ilu f’Jannar 1966. A˙bar li kienet dehret fil-©urnali tat-18 u d-19 ta’ Jannar ta’ dik is-sena. Fil-©urnal L-Orizzont tal-Erbg˙a 19 tax-xahar, flimkien ma’ ritratt ta’ Bieb is-Sultan, kien deher dan li ©ej:

Óallelin jippruvaw jisirqu bust ta’ Gran MastruIl-bust tal-Gran Mastru ta’ Malta Nicolas Cottoner ilu wieqaf i˙ares lejn ÓaΩ-Ûabbar minn fuq il-mina ©ganteska mag˙rufa Bieb is-Sultan g˙al 290 sena, ming˙ajr qatt ing˙ata fastidju (sic) sakemm nhar is-Sibt billejl, persuni mhux mag˙rufa ippruvaw iniΩΩluh minn postu u jisirqu dan il-monument nazzjonali. Kienet ˙asda kbira g˙all-uffiçjali tal-MuΩew Nazzjonali li l-bust tal-bronΩ tal-Gran Mastru kien ser jinsteraq, Matul il-lejl tas-Sibt, xi persuni mhux mag˙rufa telg˙u ˙dejn il-bust u ppruvaw jaqilg˙uh minn postu. Biex jag˙mlu dan, huma qalg˙u xi ©ebel ta’ madwaru. IΩda ma rnexxielhomx ilestu l-biçça xog˙ol f’lejl wie˙ed. G˙al ˙abta ta’ nofsinhar, il-pulizija ndunaw b’li


6 MEJJU - ÌUNJU 2018 Óar©a Nru. 105

Meta tkun bil-g˙atx t˙oss nixfa ©o fik. T˙ossok nieqes minn xi ˙a©a li ttik is-sa˙˙a u l-ener©ija. Dan insibuh espress ukoll fis-Salm;“Bil-g˙atx u bil-©u˙ sa˙˙ithom bdiet t˙allihom.” Salm107,5

Jekk qatt kellek esperjenza tal-g˙atx taf sew x’ifisser dan, g˙ax hija esperjenza ˙ajja li hi personali, doqtha u ©©ieg˙lek tifhem aktar xi jbati bniedem bil-g˙atx, l-aktar dawk li g˙adhom jg˙ixu f’kultura li mhux çivilizzata fejn hemm skarsezza tal-ilma u n-neççessitajiet tal-˙ajja. Imma hemm g˙atx ie˙or fil-bniedem. Anzi hemm ˙afna g˙atx differenti fija u fik li ˙afna drabi ma nafux kif intaffuh jew min jista’ jtaffihulna.

Hemm l-g˙atx biex timla l-vojt li t˙oss ©o fik. Hemm l-g˙atx li t˙ossok ma˙bub. Hemm l-g˙atx li ˙addie˙or jifhmek. Hemm l-g˙atx li ˙addie˙or jaqbez g˙alik. Hemm l-g˙atx li ˙biebek ituk çans. Hemm l-g˙atx li t˙ossok afdat. Hemm l-g˙atx li takkwista isem. Hemm l-g˙atx li jisimg˙uk. Hemm l-g˙atx li jag˙tu kasek. Hemm l-g˙atx li xi ̇ add jg˙inek. Hemm l-g˙atx li persuni ja˙frulek. Hemm l-g˙atx li ta˙fer lilek innifsek. Hemm l-g˙atx li jifir˙u bik. Hemm l-g˙atx li jtuk çans titkellem. Hemm l-g˙atx li trid tesprimiha kif t˙ossha. Hemm l-g˙atx li ˙addie˙or ikun sinçier mieg˙ek. Hemm l-g˙atx li jaççettawk kif int. Hemm l-g˙atx li kull kritika n©usta dwarek tiskot ©o fik. Hemm l-g˙atx li l-preΩent isir isba˙. Hemm l-g˙atx g˙al futur a˙jar. Hemm l-g˙atx g˙as-sa˙˙a... Dan l-g˙atx jista jifnik jekk ma ssibx kif ittaffih, jew a˙jar min jg˙inek ittaffih. Min ser itik dik it-tazza ilma friska li kapaçi ttaffi dan il-g˙atx? U ng˙id jien, tazza friska biΩΩejjed biex ittaffilek dan il-g˙atx? Ma na˙sibx, g˙ax wara kull tazza li jag˙tuk jer©a’ jaqbdek il-g˙atx! Imma Ìesu` jg˙idlek kif qal lis-Sammaritana ˙dejn il-bir ta’ Ìakob hi u sejra timla l-ilma:“L-ilma li nag˙tik jien isir fik g˙ajn tal-ilma li jnixxi sal-˙ajja ta’ dejjem” Ìw 4,14.

Tista’ tfittex il-fara© u l-konsolazzjoni fil-bniedem imma dan iservi g˙al ftit b˙al tazza ilma, imma jer©a’ jaqbdek il-g˙atx.Il-Bir li minnu irridu nixorbu huwa Ìesu` meta nitolbu.Il-Barmil li bih jirnexxielna ntellg˙u l-ilma li jserra˙na huwa l-Fidi.l-Ilma li jirnexxielna nakkwistaw biex jisqina mill-g˙erf u l-Verita` tieg˙u huwa L-Ispirtu S-Santu.

“Fl-a˙˙ar jum tal-festa il-jum l-aktar solenni, Ìesu` jg˙id b’le˙en g˙oli: ‘Min jie˙du l-g˙atx ji©i g˙andi u jixrob: Kif tg˙id l-Iskrittura min jemmen fija minnu jo˙or©u xmajjar ta’ ilma ˙aj.’ Dan qalu g˙all-Ispirtu li kellhom jirçievu dawk li jemmnu fih, g˙ax l-Ispirtu kien g˙ad ma ng˙atalhomx billi Ìesu` kien g˙adu ma ©iex igglorifikat.” Ìw 7, 37-39.

Kunu Mberkin

G˙andi l-g˙atx minn Fr Martin Mamo OFMCap.

#ilbandatalbirgu


MEJJU - ÌUNJU 2018 Óar©a Nru. 105 7#ilbandatalbirgu

Çentru t’attività kontinwaminn Simon Farrugia - Segretarju

L-ewwel xhur ta’ din is-sena kienu impenjattiva ˙afna g˙as-Soçjeta` tag˙na fejn wara li bdejna bil-mawra suççess tal-Banda tal-Birgu fi Sqallija, komplejna g˙addejjin bl-istess ritmu fejn fost l-o˙rajn sar il-pro©ett tal-USBs tal-Ìimg˙a l-Kbira. Din kienet xi ˙aga innovattiva li kienet suççess kbir fejn irnexxilna nbieg˙u numru rekord ta’ USBs u kien hemm kliem ta’ tif˙ir mid-dilettanti f’dan ir-rigward. Il-Festi tal-Ìimg˙a Mqaddsa huma dejjem sfida kbira fejn wara l-Programm tal-Bandisti tal-Post nhar Óadd il-Palm kien imiss l-parteçipazzjoni tal-Banda fil-proçessjoni tal-Ìimg˙a l-Kbira u Óadd il-G˙id. Hawn il-banda kompliet tikkonferma s-sa˙˙a u l-potenzjal li tippossjedi, kemm bin-numri u fuq kollox bil-kwalita`, u hawn nixtieq nirringrazzja b’mod partikolari lis-Surmast Jonathan Abela u l-Assistent Francois Borg kif ukoll lil s˙abi kollha tal-Kummissjoni li ja˙dmu bla waqfien. Indubjament attivi sew u mhux spettaturi. Mil-lat soçjali kellna s-solitu wirja ‘Ìetsemani’ kif ukoll nhar Óadd il-G˙id Ωanzanna bandiera ©dida biex tintuΩa g˙all-okkaΩjonijet sekondarji minkejja li tista’ titqies b˙ala bandiera prima.Ftit tal-©img˙at ilu sar ir-recording tal-marçi brijuzi fejn apparti c-CD bil-marçi ta’ din is-sena ser ikun hemm ukoll pro©ett ie˙or ta’ USBs din id-darba tal-marçi brijuzi. Ma’ dawn hemm ix-xog˙ol fuq il-libretti l-©odda li b˙alissa jinsab fl-istadju finali tieg˙u u li dawn saru kollha mill-bidu sal-a˙˙ar mill-membri tal-Kummissjoni Banda. Ir-ritmu kompla jkun wie˙ed b’sa˙˙tu fejn kellna lejn l-a˙˙ar t’April Ωew© impenji permezz tal-Brass Quintet fl-okkaΩjoni tal-inawgurazzjoni tal-kwadru titulari kif ukoll is-sehem tal-banda fil-pussess tal-ma˙bub Arçipriet l-Kanonku Dun Karm Busuttil. Mhux ta’ b’xejn mag˙rufin b˙ala l-Banda tal-Parroçça, il-Banda tal-Birgu, attivi u dejjem parteçipi f’kull impenn f’Beltna.B˙alissa g˙addejjin ukoll b’ritmu mg˙a©©el il-pro©etti f’Palazzo Huesca fejn fost l-o˙rajn hemm il-Pro©ett kbir tal-Arkivju fejn fil-waqt li r-restawr tal-g˙amara u parti

finanzjat mill-Good Causes Fund, il-Wall Paper u l-files tal-muΩika huma finanzjati mill-iskema Small Initiatives Support Scheme (SIS), r-restawr tal-intrata kif ukoll il-bini ta’ estenzjoni ta’ Ωew© kmamar fuq in-na˙a ta’ wara tal-Palazz fejn hemm l-iskola tal-muΩika b˙ala parti mill-pro©ett tal-G˙aqda KaΩini tal-Banda u l-Kunsill Malti g˙all-Arti. Dawn huma l-pro©etti ma©©uri g˙ax imbag˙ad hemm o˙rajn. Fil-fatt fil-©ranet li g˙addew attendejna g˙al Ωew© çerimonji fejn irçevejna finanzjament kemm mill-A©enzija Ûg˙aΩag˙ g˙all-pro©ett it-Ta˙ri© MuΩikali taΩ-Ûg˙aΩag˙ fil-KaΩini, kif ukoll mill-Malta Council for the Voluntary Sector permezz tal-iskema SIS. Minkejja li s-Soçjeta` trid tag˙mel il-parti tag˙ha, dawn il-fondi qed ikunu ta’ g˙ajnuna kbira sabiex isiru pro©etti ©odda fejn il-piΩ ma jintrefax kollhu mis-Soçjeta`.Il-Programm Annwali din is-sena ser isir nhar l-Erbg˙a 6 ta’ Ìunju, lejlet Festa Pubblika fil-Forti Sant’An©lu. Dan grazzi g˙all-g˙ajnuna u d-disponibilta` ta’ Fra John E. Critien, Kavallier residenti fil-Forti. Dan ser ikun Programm li jolqot il-©osti ta’ kul˙add u b’hekk l-appell tieg˙i huwa li tattendu g˙al dan l-avveniment fejn ser tassistu g˙al Kunçert mill-aqwa mill-Banda tal-Birgu f’ambjent uniku. Ma’ din il-pubblikazzjoni ssibu invit uffiçjali.Kif tistg˙u taraw ir-ritmu huwa wie˙ed mg˙a©©el ˙afna. Soçjeta` attiva mmens b’attivita` kontinwa. Palazz miftu˙ minn kmieni filg˙odu sa tard bil-lejl dejjem mimli bin-nies kemm Maltin kif ukoll barranin japprezzaw dan il-Palazz uniku fiç-çentru tal-Pjazza ewlenija. Kemm kienu g˙aqlin missirijietna meta fl-1922 telqu minn triq sekondarja u xtraw dan il-Palazz. Grazzi lilhom li xtraw din il-propjeta` fl-isba˙ post tal-Belt tag˙na.

Inawgurazzjoni titular u Pussess Arçipriet


8 MEJJU - ÌUNJU 2018 Óar©a Nru. 105 #ilbandatalbirgu

Programm Funebru mill-Bandisti u Allievi tal-BandaNhar il-Óadd 25 ta’ Marzu, 2018, Jum Óadd il-Palm, l-Allievi u l-Bandisti tal-Banda Vittoriosana San Lawrenz flimkien ma’ dawk tal-Banda San ÌuΩepp, Kalkara tellg˙u Programm MuΩikali g˙al dawn iΩ-Ωminijiet tal-Ìimg˙a Mqaddsa. F’dan il-Programm li sar quddiem Palazzo Huesca fil-Pjazza tal-Belt Vittoriosa, il-Banda esegwiet diversi siltiet muΩikali ta’ muΩika sagra u marçi funebri adattati ma’ dawn iΩ-Ωminijiet. Il-Banda kienet ta˙t id-direzzjoni tal -Assistent Surmast Francois Borg.

Antonino Oddo jΩur Palazzo HuescaIl-kompoΩitur ta’ fama, it-Taljan Antonino Oddo Ωar Palazzo Huesca nhar Óamis ix-Xirka fejn ©ie milqug˙ mill-President u membri tal-Kumitat tas-Soçjeta’ MuΩikali San Lawrenz. Huwa ©ie mdawwar madwar il-Palazz fejn seta’ jsegwi l-preparamenti g˙as-servizz tal-Ìimg˙a l-Kbira filwaqt li baqa impressjonat bl-arkivju muΩikali rikk li tippossjedi l-Banda Vittoriosana San Lawrenz. Filwaqt li ffirma l-ktieb tal-viΩitaturi huwa rregala lis-Soçjeta’ kopja tal-marçi funebri tieg˙u. Mill-banda l-o˙ra s-Soçjeta’ MuΩikali San Lawrenz irregolat lis-Surmast Taljan kopja tal-USB drive tal-marçi funebri li ppubblikat din is-sena. Oddo huwa mistieden hawn Malta tas-Soçjeta’ Filarmonika Nazzjonali La Vallette.

Is-Soçjeta’ MuΩikali San Lawrenz iΩΩanΩan bandiera ©didaNhar Óadd il-G˙id is-Soçjeta’ MuΩikali San Lawrenz ΩanΩnet bandiera ©dida hekk kif il-proçessjoni bl-istatwa ta’ Kristu Rxoxt akkumpanjata mill-Banda Vittoriosana San Lawrenz waslet quddiem Palazzo Huesca. Din il-bandiera hija wa˙da biex tintuΩa g˙all-okkaΩjonijiet sekondarji imma l-kritiçi sostnew illi hija bandiera ma©©ura. Dan mhux l-ewwel u l-uniku pro©ett fir-rigward ta’ bnadar f’din is-sena speçjali.



Isir ir-Recording tas-CDtal-Marçi BrijuΩiNhar is-Sibt 14 t’April, 2018 il-Banda Vittoriosana San Lawrenz irrekordjat sett ta’ marçi brijuΩi liema recording ser ikun qed jo˙ro© fuq CD fil-©img˙at li ©ejjin. Fost il-marçi li ser ikun hemm f’din id-diska kompatta nsibu kompoΩizzjonijiet tas-Surmast Jonathan Abela, l-Assistent Francois Borg, il-bandisti tal-post Chris Pisani u Andrew Zarb, l-ex Surmastrijiet Hector Dalli u Paul Schembri kif ukoll marçi ta’ Luigi Bongailas, Ray Sciberras, Emanuel Bugeja, Joseph Azzopardi, Vincenzo Ciappara u l-Ma©©ur Anthony Aquilina. Id-dettalji dwar din ic-CD flimkien ma’ pro©ett ie˙or innovattiv jit˙abbru nhar il-Ìimg˙a 18 ta’ Mejju, 2018 b˙ala parti mill-Festi tal-Ewwel Erbg˙a f’©ie˙ San Lawrenz.

Brian Cauchi jirba˙ il-Be Birgu Snooker CompetitionNhar il-Óamis 19 t’April, 2018 intlg˙abet il-finali tal-Be Birgu Snooker Competition fejn kien Brian Cauchi li reba˙ din il-kompetizzjoni wara li fil-finali g˙eleb lil Christopher Pisani 2-0. Fit-tmiem saret il-preΩentazzjoni mill-President tas-Soçjeta’ is-Sur Lawrence V. Farrugia lir-rebbie˙ u l-finalist kif ukoll lil Mark Zammit li g˙amel l-og˙la break tal-kompetizzjoni

’The Musical Archives – Restoring the Jewel for the Community’ – Is-Soçjeta’ tibbenefika minn fondi g˙all-G˙aqdiet volontarji

Nhar il-Ìimg˙a 13 t’April, 2018 saret iç-çerimonja tal-g˙oti tal-fondi mill-iskema tas-SIS ( Small Initiative Scheme). Is-Soçjeta’ MuΩikali San Lawrenz ibbenefikat minn din l-iskema permezz tal-pro©ett ‘The Musical Archives – Restoring the Jewel for the Community’ fejn qeg˙din nag˙mlu rinovazzjoni fis-Sala tal-Arkivju. Il-fondi li ng˙atajna ser jag˙mlu tajjeb g˙all-wall paper ta’ din is-Sala kif ukoll il-files li fihom tinΩamm il-muΩika fihom. Minbarra dan f’din is-Sala qed isir xog˙ol ie˙or fosthom ir-restawr tal-vetrini u l-bankun. Dan sabiex fil-bidu tax-xahar t’Awwissu fl-okkaΩjoni tal-135 Sena Anniversarju din ti©i inawgurata wara restawr estensiv.


10 MEJJU - ÌUNJU 2018 Óar©a Nru. 105 #ilbandatalbirgu

Ówawar li nuΩaw ta’ spiss fl-ikel Mediterranju

Il-Klin (Rosemary) l-aktar li nuΩawh huwa mal-platti tat-ti©ie©. InΩiduh ukoll mal-˙aruf, ma’ tipi ta’ ̇ obΩ b˙all-focaccia, u ̇ axix, speçjalment mal-pastard. Kemm it-tog˙ma kif ukoll ir-ri˙a tal-klin huma pjuttost qawwijin, g˙alhekk tajjeb li ma nesa©erawx fl-ammont li nΩidu mal-ikel.

In-Nag˙nieg˙ (Mint) ukoll inΩiduh ma’ riçetti Mediterranji. Huwa popolari ̇ afna mal-˙aruf u a˙na l-Maltin in˙obbu nΩiduh ma’ platti tal-˙ut, speçjalment fl-aljotta. Jintuza wkoll f’deΩerti u ˙elu, kif ukoll xarbiet u te.

Il-Merqtux (Marjoram), b’tog˙ma friska li tixbah xi ftit lil taç-çitru, ukoll huwa favorit mal-Maltin li jΩiduh ma’ platti tal-˙ut u jmur tajjeb mal-faqqieg˙, qarabag˙li, tadam, insalati, sopop u la˙am differenti.

Ingredienti:

Kilo sider tat-ti©ie©, imqatta’ dadi ta’ 3 çm

250 ml yoghurt naturali

Meraq ta’ lumija

3 mg˙aref Ωejt taΩ-Ωebbu©a

Mg˙arfa paprika affumikata, jew paprika normali

½ kuççarina Ωerrieg˙a tal-kemmun, mis˙uqa

3 sinniet tewm, mis˙uqin

Mel˙ u bΩar mit˙un frisk

Ikollok bΩonn ukoll stikek tal-kebabs imxarrbin fl-ilma g˙al 30 minuta

Informazzjoni dwar il-BΩar

Tajjeb li wie˙ed jinnota li filwaqt li l-bΩar ikun ˙elu aktar ma jkun kbir, il-bΩar chilli aktar ma jkun Ωg˙ir aktar ikun ja˙raq (pikkanti). Il-bΩar ˙elu meta msajjar ji©i aktar ˙elu. M’g˙andu qatt ji©i misjur iΩΩejjed g˙ax jitlef ̇ afna mit-tog˙ma tieg˙u. Fil-kaΩ tal-bΩar ˙elu kif ukoll chilli wie˙ed isib diversi varjetajiet. Il-kuluri li naraw fuq l-ixkaffef huma il-prodott tal-istess pjanta, l-a˙dar huwa l-prodott li g˙adu mhux misjur g˙al kollox, wara jsir isfar, oran©jo u meta jkun matur g˙al kollox isir a˙mar.

Il-capsaicin iΩid iç-çirkolazzjoni tad-demm u huwa wΩat fid-dlik tal-muskoli. Ukoll jg˙in il-metaboliΩmu tal-©isem ja˙raq l-alko˙ol. Kapaçi jbieg˙ed il-mard tal-bronki, jistimula l-endrophinis tal-©isem bir-riΩultat li jnaqqas l-u©ieg˙ waqt li jag˙ti sens ta’ sa˙˙a.

Meta tkun qed tuΩa ç-chilli, uΩa l-ingwanti jekk g˙andek ©ilda sensittiva. Ukoll oqg˙od attent li ma tmissx g˙ajnejk jew xi partijiet o˙ra ta’ ©ismek li huma sensittivi.

Kebabs tat-ti©ie© immarinati fil-yoghurt u l-paprika affumikata

Tag˙rif mill-Kçina minn MaryRose Gauci

Metodu:Fi skutella kbira ˙allat flimkien il-yoghurt, il-meraq tal-lumija, iΩ-Ωejt, il-paprika, il-kemmun, it-tewm, u mel˙ u bΩar.Ûid il-biççiet tat-ti©ie© u dawwarhom fit-ta˙lita sakemm jinksew. G˙atti l-iskutella u po©©iha fil-fri©© g˙al mill-inqas 4 sieg˙at.Domm id-dadi tat-ti©ie© fuq l-istikek. Ixwi fuq grilja midluka jew BBQ sakemm it-ti©ie© isir sew minn ©ewwa.Servi fil-pront ma’ insalata m˙allta.



Wara l-festi l-kbar li l-knisja g˙adha kemm iççelebrat, issa nibdew bil-mod il-mod inΩidu l-pass lejn il-festa tal-Padrun tal-Belt Rebbie˙a. Kellna festi fejn tara nies li ji©u jisimg˙u l-banda fil-Ìimg˙a l-Kbira u mhux jisimg˙u biss, iΩda anke jitpaxxew bin-numru sabi˙ tag˙ha, u l-iktar importanti, bil-˙oss impekkabbli tag˙ha. Kellna banda li tg˙axqek, tesegwixxi marçi mill-isba˙, u kredibilita` mill-aqwa mis-Soçjeta` lejn il-bandisti u mill-bandisti lejn is-Soçjeta` g˙aΩiΩa tag˙na. Grazzi mill-qalb! U l-Irxoxt? Sempliçi... banda li stajt iddoqq liema març trid mhux ristrett g˙al erba’ marçi tal-kant li kul˙add xeba jdoqq. Dik hi banda serja u denja g˙all-banda ta’ belt, tal-Belt Rebbie˙a.

Illum ser niltaqg˙u ma’ kompoΩitur li forsi ma tantx smajna bih, iΩda Ωgur li sal-lum il-©urnata g˙adna ndoqqu u nkantaw siltiet minn tieg˙u waqt il-quddies. Giovanni Pergolesi twieled nhar l-4 ta’ Jannar tal-1710. Interessanti ˙afna li l-isem propja tieg˙u huwa Giovanni Battista Draghi. L-isem ‘Pergolesi’ ©ie mill-provinçja li twieled fiha. Pergolesi twieled f’Jesi, fil-Provinçja t’Ancona li dak iΩ-Ωmien kienet tag˙mel mal-iStati Papali. B’hekk, Pergolesi kien qisu l-laqam tieg˙u peress li l-antenati tieg˙u kienu minn Pergola, ©ewwa l-Marche.

Pergolesi tg˙allem il-muΩika ta˙t Francesco Santini, li dan kien muΩiçista lokali. Fl-1725, Pergolesi kien mar ikompli l-istudji tieg˙u fil-muΩika ©ewwa l-konservatorju ta’ Napli, fejn studja ta˙t Gaetano Greco u Francesco Feo. Meta fl-1731 spiçça l-istudji tieg˙u f’dan il-konservatorju, Pergolesi reba˙ l-ammirazzjoni tan-nies permezz tal-oratorju f’Ωew© taqsimiet li kien ikkompona, La Fenice sul rogo, o vero La morte di San Giuseppe, u anke permezz ta’ dramm sagru fi tliet atti Li prodigy della divina grazia nella conversione e morte di San Guglielmo duca d’Aquitania. Pergolesi g˙adda numru Ωg˙ir ta’ snin jikkomponi muΩika g˙al xi padruni aristokratiçi b˙al Ferdinando Colonna Prinçep ta’ Stigliano, u Domenico Marzio Carafa Duka ta’ Maddaloni.

Pergolesi kien wie˙ed mill-iktar kompoΩituri importanti tal-opra buffa. L-a˙˙ar kompoΩitur li rajna kien Rossini u li hu wkoll kien kompoΩitur importanti fix-xena tal-opra buffa. Id-differenza hija li Pergolesi ©ie qabel Rossini u b’hekk, Pergolesi kien wie˙ed minn tal-ewwel li beda jikkomponi l-opra b’dan l-istil. Wa˙da mill-ewwel opri tieg˙u kienet Il Prigioner Superbo li din fiha kellha 2 atti b’Ωew© intermezzi buffi bl-isem ta’ La serva Padrona. Din ©iet esegwita g˙all-ewwel darba fit-28 t’Awwissu tal-1733. Din l-opra

mill-ewwel intlaqet tajjeb tant li saret popolari sew mal-pubbliku. Meta din l-opra indaqqet f’Pari©i fl-1752, inqala’ impromptu mill-atturi fix-xena msej˙a Querelle des Bouffons. Dan l-impromptu kien bejn l-atturi serji françiΩi b˙al Jean-Baptiste Lully u Jean-Philippe Rameau u ammiraturi taljani tal-opra buffa. Pergolesi spiçça b˙ala mudell tal-opra buffa taljana u spiçça wkoll qasam il-komunita` g˙al sentejn s˙a˙ bejn l-opra serja u l-opra buffa.

Fost il-kompoΩizzjonijiet tieg˙u insibu l-opri La Salustia (1732), Lo frate ‘nnamorato (1732), l’Olimpiade (1735), u Il Flaminio (1735). Dawn l-opri kollha ndaqqu g˙all-ewwel

darba f’Napli u xi w˙ud minnhom huma miktubin ukoll bid-djalett naplitan. L’Olimpiade indaqqet l-ewwel darba f’Ruma.

Pergolesi ikkompona wkoll kif semmejt qabel muΩika sagra. Fosthom insibu quddiesa in Fa u tliet Salve Regina. Fl-1736 Pergolesi ikkompona Stabat Mater g˙al Sopran, alto, orkestra u basso continuo. Din il-kompoΩizzjoni hija l-iktar kompoΩizzjoni famuΩa ta’ Pergolesi. Stabat Mater saret sinonima mal-isem Pergolesi. Din ©iet ikkummissjonata mill-Confraternita dei Cavalieri di San Luigi di Palazzo, fejn din il-konfraternita` kienet ta’ kull sena tippreΩenta meditazzjoni fil-Ìimg˙a l-Kbira ad unur il-Ver©ni Mqaddsa. Dan ix-xog˙ol ta’ Pergolesi kien ̇ a

post dak miktub minn Alessandro Scarletti li kien miktub 9 snin biss qabel dak ta’ Pergolesi. Ix-xog˙ol ta’ Scarletti kien meqjus b˙ala ‘antik’ u g˙alhekk daru fuq Pergolesi g˙al xoghol aktar ‘kontemporanju’. L-istili qawwija ta’ barokk taljan li kellu dan ix-xog˙ol, spiçça biex kien fil-mira ta’ diversi nies li riedu jixtru u jdoqqu din il-kompoΩizzjoni, kif ukoll ta’ diversi kompoΩituri li jirran©aw u jadattaw dan ix-xog˙ol g˙al diversi orkestri li kellhom. Wie˙ed minn dawn il-kompoΩituri kien Johann Sebastian Bach, li dan re©a’ rran©a l-orkestrazzjoni u adatta x-xog˙ol g˙al wie˙ed mhux marjan, u dawru f’ cantata bl-isem Tilge, Hochster, meine Sunden (Ne˙˙i dnubieti, l-Og˙la Wie˙ed).

Pergolesi miet fl-eta` tenera ta’ 26 sena bil-marda tat-Tuberculosis, nhar is-17 ta’ Marzu 1736 f’ Pozzuoli. Pergolesi kien midfun l-g˙ada fil-monasteru Fran©iskan tal-istess ra˙al. Bla dubju, in˙e©©i©kom biex tisimg˙u l-iStabat Mater ta’ Pergolesi peress li huwa xog˙ol sabi˙ ˙afna.

Giovanni Pergolesijikteb Christopher Pisani - Arkivista



Wiçç Imb’wiçç ma’ John Attard ‘Il-Ìojjin’

minn Paul Micallef

#ilbandatalbirgu

Kieku ng˙id jew nikteb li se nag˙mel interviΩta lil John Attard, Ωgur li ̇ add jew kwaΩi ̇ add ma’ jkun jaf min hu dan John Attard. IΩda jekk nikteb John Attard ‘il-Ìojjin’ tkun storja o˙ra g˙ax pratikkament il-Birgu kul˙add hekk jafu u John ma jiddejjaq xejn jissejja˙ hekk.

Konoxxenza riçentiLil John nista’ ng˙id li sirt nafu komparattivament dan l-a˙˙ar. Min˙abba li kif se naraw iktar ‘il quddiem hu ma kienx mid˙la tal-affarijiet li n˙obb jien, ji©ifieri futbol, festi, Ìimg˙a l-Kbira eçç, qajla kont nafu pero` mindu beda jiffrekwenta l-kaΩin tal-banda u eventwalment anke fil-kumitat kont niltaqa’ mieg˙u ̇ afna drabi l-Óadd filg˙odu. Dan kien ikun fil-bar tal-kaΩin madwar mejda mimlija bil-fliexken tal-birra fil-kumpanija ta’ fost o˙rajn, Alla ja˙firlu Twanny Gauci, u naturalment il-mejda tkun mimlija bil-plattini tat-tnaqqir li jien u John tant in˙obbu. G˙ax fejn tid˙ol Ωaqqna t-tnejn naqblu g˙alkemm b˙ala forma u kemm jimmarka il-miΩien m’g˙andi xejn x’naqsam mieg˙u!

Kumpanija idealiJohn dejjem b’dik id-da˙ka fuq fommu, ener©etiku, ma jieqaf qatt u nistg˙u ng˙idu li l-kaΩin g˙amel akkwist kbir minnhu. John u l-mara tieg˙u huma kumpanija perfetti g˙ax ta’ karattru pjaçevoli u tista’ tqatta’ lejla mag˙hom mill-isba˙ minkejja li l-˙ajja dewqithom l-imrar tat-telfa ta’ binhom Andrea ta’ 10 snin wara marda qerrieda. Minkejja dan, it-tbissima ta’ fommhom u l-attitudni g˙all-futur ma tonqoshom qatt u jista’ jkun ta’ eΩempju g˙al ˙addiehor.

Laqg˙aIltqajt ma’ John naturalment fil-kaΩin tal-banda u kelli nistennih qatieg˙ waqt li kien qed jirrefja xi log˙biet tal-billiard, l-element li ressqu lejn il-kaΩin u li g˙adu jilg˙ab, jirrefja u juri nteress sal-©urnata tal-lum.

LaqamIntant biex nibda, John g˙alkemm jaf min tah il-laqam ta’ Ìojjin, li kien Tony il-Pata meta hu kellu 7 snin, ma jafx g˙aliex u g˙al min issemma John. Meta staqsejtu g˙aliex Ìojjin, hu we©ibni g˙ax dejjem kellu l-wardiet ˙omor (u veru anke sal-lum il-©urnata)u hekk sie˙bu kien tah dak il-laqam li twa˙˙al u twa˙˙ad ma’ ismu, kwaΩi kwaΩi iktar minn kunjomu, naturalment l-iktar fil-Birgu.

Familja KbiraHu twieled fejn trabba, il-Birgu fis-16 ta’ Jannar tas-sena 1955 eΩattament f’dar fit-tara© li qabel kien mag˙ruf ta’ Anastas, qabel it-Triq ta’ quddiem il-Kwartier u llum imsemmi g˙al Ìlormu Cassar. Hu tg˙ammed fil-parroçça taghna. Missieru u ommu mejtin kienu t-tnejn mill-Birgu, missieru kien jismu Frans u kien infermier filwaqt li ommu Cetta xebba Vella dejjem qag˙det id-dar. John trabba f’familja numeruΩa ta’ sitt ulied. Dawn huma Jessie, Mario, Margaret, hu (John), Lawrence u Raymond.

Edukazzjoni u ImpjiegJohn qalli li l-edukazzjoni kollha tieg˙u g˙amilha fl-iskola tal-Fortini. Meta ta’ 16 il-sena hu spiçça mill-iskola, da˙al ja˙dem g˙al ftit Ωmien ma’ Mabbli l-˙addied fil-Birgu stess u wara fil-kumpanija Woodware li kienet tag˙mel is-saqajn tas-si©©ijiet. Imbg˙ad sentejn wara meta kellu 18-il sena da˙al fil-Kop tal-Pijuneri. Xog˙lu kien li jsuq it-trakkijiet u l-gaffef fil-heavy plants u ˙admu f’bosta pro©etti b˙aç-Chadwick Lakes kif ukoll l-ajruport. Wara hu da˙al b˙ala g˙addas mal-Gvern u ˙adem f’postijiet ta’ kostruzzjoni ta’ mollijiet, slipways kif ukoll pipelines tal-ilma u tad-drena©©.

Praspar tat-tfulijaLil John staqsejtu mistoqsija retorika g˙ax kont naf it-

twe©iba li kienet iva. Il-mistoqsija kienet meta kien Ωg˙ir, jekk kienx imqareb jew le u hawn tlabtu jg˙idli xi praspar li kien g˙amel. Qalli li darba meta kien l-iskola kienu ˙adu l-˙alib lil Toni l-purtinar u hu kien garalhom il-mopp.Wa˙da isba˙ hi din li ©ejja li anke sa˙ansitra spiççat fil-gazzetti. Mela meta kellu 9 snin, hu u sie˙bu Joe Spiteri imlaqqam il-˙ajta li llum jinsab l-Ingilterra, l-g˙ada tal-festa ta’ San Duminku kienu sabu xi porvli li waqg˙u min-nar tal-festa. Huma tefg˙uh fi flixkun tas-shampoo tal-˙©ie© (jekk ma tridx!) tas-sunsilk u splodewh. Ir-riΩultat? John b’ 9 punti f’saqajh u sie˙bu Joe bi 12. Wara l-ispluΩjoni tant kien hemm demm li qam ag˙a s˙ie˙ tant li lilhom kienu ksewhom bil-loΩor bojod, John Ωied bi tbissima qalli

‘konna qisna mumji u ̇ aduna bil-©iri g˙and it-tabib Saliba’. Dan wara li nvistahom, bag˙thom bil-©iri lejn l-isptar.

Log˙ob tat-tfulijaB˙ala ors tag˙hom, John, ˙utu u s˙abu kienu jsibu tavla, jidilkuha bix-xa˙am u jinΩlu t-tara© kollu tat-triq tag˙hom qishom tal-ice skating tal-Olimpjadi! Ta’ tfal li kienu, kienu jqattg˙u ˙afna Ωmien jesploraw (bil-perikli kollha) lix-xelters tal-foss (li Ωgur ma kienx bhal-lum) u b˙ala torch light kienu juΩaw ix-xemg˙at. B˙ala log˙ob ie˙or kienu jilg˙abu xixu, ˙arba, boççi, kif ukoll spjegali li kienu jaqbdu muftie˙ minn dawk il-kbar u kienu jag˙mlulu is-sulfarini u kienu jfaqquhom. Sinçerament ma fhimthiex din l-invenzjoni piroteknika. Insomma… O Ωmien ˙elu kif ˙allejtni, Ωmien ta’ meta konna bla… mobile u l-playstation!Meta bdew jitfarfu kienu jmorru d-dawra ta’ St. Peter’s Pool ix-Xg˙ajra ta’ ÓaΩ-Ûabbar b’radju qisu gwardarobba u stqarr mieg˙i li anke ©ieli ©abu (biex inppo©iha bil-pulit) xi prodotti mag˙hom minn xi g˙alqa ming˙ajr ma jinduna l-bidwi. Filg˙axija imbg˙ad er˙ilhom lejn ix-Xg˙ajra ta’ Bormla hdejn ir-Rest (illum il-Kunsill Lokali) u filg˙axija sat-talkies ir-Rialto.



B˙ala ˙bieb viçin tieg˙u kellu lil Johnny Galea, Lawrence Darmanin, John u Tony Galea ta’ Mabbli u o˙rajn.

MuΩewB˙al tfal o˙ra hu kien jattendi l-muΩew fi Ωmien Santu u Pawlu r-riefnu g˙ax hekk kienu jsibuh. Billi s-soçju Pawlu kien i©ebbdilhom widnejhom g˙ax ma kinux joqog˙du kwieti huma kienu jistennewh huwa u nieΩel il-Kalkara min-na˙a tal-Fortini, jitilg˙u fuq is-swar u kienu jissuttawh bit-tubi tal-˙amrija… Viva it-tag˙lim tal-Verbum Dei… !

Óru© u ba˙arWara l-muΩew it-tfal u Ω-Ωg˙aΩag˙ ta’ dak iΩ-Ωmien kienu jqattg˙u ˙afna ˙in il-Youth Centre fejn g˙alkemm kien immexxi minn Dun Pawl Camilleri, il-figura ikonika kienet Ìanni Agius li kul˙add kien jafu b˙ala Ìanni tal-Youth Centre. Futbol ˙lief l-iskola qatt ma kien jilg˙ab g˙ax id-delizzju prinçipali tieg˙u kif ukoll anke x-xog˙ol kien il-ba˙ar. Fil-fatt b˙al ˙afna Ωg˙aΩag˙ kienu (u konna, inkluΩ jien) wara nofsinhar ner˙ulha lejn it-toqbiet li kienu jfuru bil-˙ajja u l-attivita`. Toqbiet g˙ax dak iΩ-Ωmien kien hemm it-toqba l-qadima fejn kien hemm il-gabbana qrib il-Kalkara u anki t-toqba l-©dida qabel m’g˙amlu dak il-moll li g˙aqqad il-Kalkara mal-Birgu. Hawn John kien iqatta’ ˙afna ˙in, jilg˙ab, jaqbeΩ minn fuq dak il-blat li kien ˙iereg il-barra mag˙rufa b˙ala xkafef u naturalment jg˙um. Huwa kien jaqsam l-ewwel sal-baga li kien hemm fin-nofs, wara sa Bighi, il-Kalkara li dak iΩ-Ωmien kien g˙adu sptar ta˙t l-IngliΩi u xi drabi qalli li kienu jimxu max-xatt sar-Rinella fejn kien hemm taΩ-Ωejt, fuq il-breakwater, jaqsmu in-na˙a l-o˙ra g˙all-Belt Valletta u anke xi drabi g˙amewha sa Tigne’ f’Tas-Sliema. G˙oddhom qalbuhielu lil Turu Rizzu!

G˙addsPero` l-iktar ˙a©a g˙al qalb John marbuta mal-ba˙ar u eventwalment kien l-impjieg tieg˙u kien il-g˙adds. Fil-fatt forsi iktar meta kien iΩg˙ar milli llum kien u g˙adu j˙obb jg˙odds g˙at-tamal, rizzi, gandofli, u naturalment ̇ ut. Qalli li l-ewwel çilindru tal-arja li kellu kien dak adattat minn çilindru minn fuq il-famuΩ Vulcan Bomber tal-Air Force IngliΩa li kien waqa’ fuq ir-ra˙al ta’ ÓaΩ-Ûabbar fis-sebg˙inijiet u ̇ alla mara mejta. John Ωied li ta˙t il-ba˙ar hemm dinja o˙ra u ̇ asra jkun dak li qatt m’esperjenzaha. Staqsejtu jekk qatt kellu xi esperjenza ma’ xi ˙uta kbira b˙al kelb il-ba˙ar jew qattx kien f’periklu. Hu we©ibni fin-negattiv dwar il-periklu b˙al bends eçç, pero` jiftakar li darba iltaqa’ ma’ çerna kbira u ma ̇ ax çans mag˙ha g˙ax dabbar rasu u malajr tela ‘l fuq.

Óajja SoçjaliJohn qalli li hu qatt ma kien abbati u qajla kien jiffrekwenta l-knisja g˙alkemm il-festa kien u g˙adu j˙obbha u meta kien Ωag˙Ωug˙ ©ieli ta daqqa t’ id fl-armar. Dwar sehem fil-Ìimg˙a l-Kbira hu qalli li xi drabi refa’ fl-istatwa tal-Ort u l-Kolonna. Ûied… ‘Basta fil-bidu’.

Im˙abba ta’ ˙ajtuJohn sab l-im˙abba ta’ ˙ajtu meta kien qieg˙ed f’diskoteka l-Imsida u hemm iltaqa’ ma’ Victoria xebba Vella li anke kif jindika minn isimha kienet mill-Isla. Wara perjodu ta’ g˙erusija huma ΩΩeww©u fil-parroçça ta’ Marija Bambina l-Isla fis-6 ta’ Novembru 1982 u r-riçeviment g˙amluh il-Lukanda Phoenicia. Huma marru joqog˙du ÓaΩ-Ûabbar fi Triq Nikol Biancardi fejn g˙adhom joqog˙du hemm sal-lum.

Ma nistax ma nsemmix kemm jien nammira din il-koppja li kwaΩi dejjem ikunu fil-kumpanija ta’ xulxin u kull fejn imorru, imorru flimkien.

TfalMinn dan iΩ-Ωwieg kellhom Ωew©t itfal, Andrea u Martina Andrea (bix-xieraq). Ktibt kellhom g˙ax kif di©a` semmejt, sfortunatament it-tifel Andrea miet meta kellu 10 snin wara li kien marad serjament. Andrea li kien ukoll membru tal-iscouts kien iqatta’ ˙afna ˙in ma’ nannuh l-Isla u hu kien miet fi Sptar l-Ingilterra.It-tifla Martina li llum g˙andha 21 sena qieg˙da fir-raba’ sena tal-kors tal-li©i g˙al avukatessa.

Effett tat-telfaMeta staqsejtu x’effett ˙alla fuq familtu dan it-telfien qalli li hu u martu bdew jaraw il-˙ajja differenti. G˙alkemm dejjem hemm xi ˙a©a nieqsa f’˙ajjithom, iridu jg˙ixu il-©urnata mill-a˙jar possibbli.

KaΩin tal-BandaIllum John hu pensjonant g˙alkemm nammetti li ma jidhirx! Hekk hu g˙andu ˙afna ˙in fuq idejh u g˙alkemm kif g˙idna hu qatt ma kien xi wie˙ed mid˙la la tal-knisja, la tal-festa u lanqas tal-kaΩin, il-billiard ressqu lejn is-Soçjeta` tag˙na. Billi hu kwazi kuljum jinΩel il-Birgu kien imur jilg˙ab il-billiard, wara da˙al fil-kummissjoni tal-Billiard u wara, xi 11-il sena ilu, membru fil-kumitat. Meta staqsejtu xi rwol g˙andu hu mill-ewwel we©ibni ‘maintenance’ u dak kollu li jkun hemm bΩonn.

Iktar fuq JohnJohn qalli li fil-passat kien ipejjep u issa waqaf. Hu j˙obb ˙afna jsiefer pero` dan l-a˙˙ar ma jistax ˙afna min˙abba l-istudju tat-tifla biex ma j˙alluhiex ̇ afna wa˙idha. Hu b˙ali j˙obb Ωaqqu u jiekol kollox. B˙ala muΩika j˙obb ˙afna l-gruppi li kienu popolari fi tfulitu u g˙adhom sal-lum, b˙al grupp le©©endarju Pink Floyd u s-Super Tramp. Dwar films hu jippreferi films fejn ikun hemm ‘iΩ-Ωinnijiet’ fosthom dawk tal-A©ent 007 James Bond.

Fehmiet B˙as-soltu biex nag˙laq staqsejtu kif ja˙sibha dwar il-kaΩin u l-Birgu. Dwar il-kaΩin John qalli li hu interessat ̇ afna fih u min˙abba x-xog˙ol kbir li hemm, iΩommu fiΩikament tajjeb. Hu kompla jaççenna li l-kaΩin qed jirran©a ˙afna u wie˙ed mill-isba˙ kaΩini ta’ Malta.Dwar il-Birgu John we©ibni li ˙dejn li kien, il-Birgu indaf ˙afna u issa n-nies tg˙allmu jΩommu l-Birgu nadif kif jixraq.

G˙eluqB’dak il-kliem jien sellimtlu u ˙allejtu jmur lura (g˙ax kien fuq ix-xwiek) lejn is-Sala tal-Billiard li hu tant involut fiha. G˙alkemm John jista’ jitqies b˙ala ra©el komuni anzi nieqes minn xi diploma jew degree akkademika jaf jag˙tina tag˙limiet. Fosthom l-uΩu tajjeb tal-perjodu tal-pensjoni fejn minflok ma nibqg˙u f’rokna nilg˙aqu x-xemx sakemm il-Mulej jag˙tina s-sa˙˙a, nuΩawha bl-a˙jar mod u f’dan il-kaΩ John qed jag˙ti ̇ afna kontribut b’mod volontarju lejn il-kaΩin tag˙na minkejja li fil-passat u f’Ωog˙Ωitu qatt ma kien midhla ta-Soçjeta` tag˙na.Pero` l-a˙˙ar u l-akbar tag˙lima hi li kien kapaçi jaffronta bi qlubija u anke b’ottimiΩmu l-˙ajja wara t-telfa tal-g˙aΩiΩ ibnu Andrea. John grazzi u j’Alla l-esperjenza tieg˙ek tkun ukoll ta’ xprun u komfort g˙al min forsi g˙adda minn dak li g˙addejt int.



#ilbandatalbirgu

ATTIVITÀ GÓAX-XHUR TA’ MEJJU-ÌUNJU 2018

It-Tlieta 1 ta’ Mejju Festa Pubblika - Jum il-Óaddiem L-Erbg˙a 2 ta’ Mejju Çerimonja g˙oti ta’ Fondi mill-A©enzija Ûg˙aΩag˙ Il-Óamis 3 ta’ Mejju Fis-7.00pm Xog˙ol ta’ Mixing u Editing fuq l-Album tal-Marçi BrijuΩi Il-Ìimg˙a 4 ta’ Mejju Fis-6.30pm Laqg˙a tal-Kummissjoni Finanzi Fis-7.00pm Xog˙ol ta’ Mixing u Editing fuq l-Album tal-Marçi BrijuΩi Il-Óamis 17 ta’ Mejju Fis-6.45pm Laqg˙a tal-Kummissjoni Banda It-Tnejn 21 ta’ Mejju Fis-7.00pm Laqg˙a tal-Kumitat Çentrali It-Tlieta 22 ta’ Mejju Mota tal-Erbg˙at f’©ie˙ San Lawrenz TiΩΩanΩan il-Bandiera g˙all-Erbg˙at L-Erbg˙a 23 ta’ Mejju L-EWWEL ERBGHA F’ÌIEÓ SAN LAWRENZ Fit-8.00pm Red Gathering fil-bit˙a tal-KaΩin Il-Ìimg˙a 25 ta’ Mejju Fit-8.00pm Ikla tal-Ewwel Erbg˙a ta˙t il-Kampnar Il-Óadd 27 ta’ Mejju Fit-8.00am Sehem il-Banda Vittoriosana San Lawrenz fil-purçissjoni tal-Praçett It-Tnejn 28 ta’ Mejju Fis-6.30pm Kunçert tal-Banda It-Tlieta 29 ta’ Mejju Fis-6.30pm Kunçert tal-Banda Il-Óamis 31 ta’ Mejju Fis-6.30pm Kunçert tal-Banda Is-Sibt 2 ta’ Ìunju Fid-9am Kunçert tal-Banda Fis-7.30pm Fanfarra Purçissjoni Corpus Domini It-Tlieta 5 ta’ Ìunju Fis-6.30pm Kunçert Ìenerali ©ewwa Sant’ An©lu L-Erbg˙a 6 ta’ Ìunju Fit-8.00pm Programm Annwali mill-Banda Vittoriosana San Lawrenz fil-Kastell Sant’ An©lu Tnehdija tal-Album il-©did u l-USB bil-kollezzjoni tal-Marçi BrijuΩi Il-Óamis 7 ta’ Ìunju Festa Pubblika Sette Giugno Il-Ìimg˙a 8 ta’ Ìunju Fis-6.30pm Sehem il-Banda Vittoriosana San Lawrenz fil-Purçissjoni tal-Qalb ta’ Ìesu`Is-Sibt 9 ta’ Ìunju Fis-7.00pm Servizz tal-Banda Vittoriosana San Lawrenz ©ewwa l-Isla fl-okkaΩjoni tal-400 sena mill-wasla tal-istatwa ta’ Marija Bambina It-Tlieta 12 ta’ Ìunju Fis-7.00pm Laqg˙a tal-Kummissjoni Finanzi It-Tnejn 11 ta’ Gunju Fis-7.00pm Laqg˙a tal-Kumitat Çentrali Il-Ìimg˙a 15 ta’ Ìunju Fis-6.30pm Servizz tal-Banda Vittoriosana San Lawrenz fuq Tal-Óawli fil-purçissjoni tal-Qalb ta’ Ìesu` Il-Óadd 17 ta’ Ìunju Fis-6.30pm Servizz tal-Banda Vittoriosana San Lawrenz ©ewwa r-Rabat fil-Festa ta’ Corpus Domini Il-Ìimg˙a 29 ta’ Ìunju Fit-8.00pm Ikla fuq is-Simenta

Il-President u

l-Membri tal-Kumitat

tas-Soçjeta’ MuΩikali San Lawrenz

jifir˙u lil

Fr Alan Joseph Adami OP

fl-okkaΩjoni

tal-ordinazzjoni tieg˙u

b˙ala Saçerdot.

Le˙en is-Soçjetà MuΩikali San Lawrenz · 2018. 5. 4. · Din kienet l-ewwel darba li rajna...

Documents

Transcript of Le˙en is-Soçjetà MuΩikali San Lawrenz · 2018. 5. 4. · Din kienet l-ewwel darba li rajna...