ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ ΦΑΣΜΑ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΘΕΣΗΣ Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

Ονοματεπώνυμο:Τμήμα:Ημερομηνία:

ΚΕΙΜΕΝΟ:

Η ΣΥΝΟΜΙΛΙΑ

Ανάμεσα στ’ άλλα που έχουν χαθεί στη σύγχρονη εποχή είναι και η συνομιλία.Χρειάζεται κάποια γαλήνη και μια ιδιαίτερη αγωγή νου και ψυχής για να υπάρξει οαληθινός διάλογος, η προσφορά και η αντιπροσφορά. Ανήκουμε στους λαούς πουέχουν μιλήσει πολύ, που και σήμερα ακόμη μιλούν πολύ. Ο κλασικός ελληνικόςκόσμος ανύψωσε την έμφυτη ροπή των λαών της μεσογειακής μεσημβρίας ∗ σε μιαδύσκολη και θαυμαστή τέχνη. Θα μπορούσε κανείς να υποστηρίξει πως πρώτος αυτόςανακάλυψε ή εφεύρε τη συνομιλία και την επροίκισε με τόσο περιεχόμενο, με τέτοιαπεριωπή, ώστε τα πρότυπα που μας άφησε απομένουν ανεπανάληπτα. Οι πλατωνικοίδιάλογοι αποτελούν πραγματική αποθέωση της συνομιλίας. Φυσικά, εδώ πρόκειταιγια μια οργανωμένη και προσχεδιασμένη συνομιλία. Ο διάλογος ξεκινάει από τηναπλή ανταπόκριση ανάμεσα σε δυο ή σε περισσότερους ανθρώπους, για να γίνει μιαμορφή τέχνης. ΄Εχει χάρη, κοµψότητα, ευγένεια, είναι «παιγνιώδης» και συνάµαβαθύς. Αισθάνεται κανείς ότι τον κινεί η μεγάλη χαρά της δημιουργίας. Γίνεταιαισθητική απόλαυση και ψυχική λύτρωση και πνευματική ανάταση.O λόγος όμως, τώρα, δεν είναι γι’ αυτή την καλλιτεχνική μορφή του διαλόγου, αλλάγια την ικανότητα των ανθρώπων να συνομιλούν. Εκείνο που έχει σήμερα χαθεί είναιη χαρά της συνομιλίας. Μπορεί να εξακολουθούμε να συζητούμε, να«κουβεντιάζουμε», αλλά έχουμε ξεμάθει να συνομιλούμε. Και δεν είναι μόνο πουλείπουν οι ευκαιρίες. Γιατί οι ευκαιρίες, όταν υπάρχουν, ξοδεύονται σε ασυλλόγιστεςφλυαρίες. Η συνομιλία είναι μια φυσική οργάνωση του λόγου ˙ ξετυλίγεται με κάποιορυθμό, με κάποια προσοχή, χωρίς αυθάδεις διακοπές, χωρίς αποκλίσεις.Η σύγχρονη «συνομιλία» αποτελεί θρασύτατη κυριολεξία του όρου. Μιλούν όλοι μαζίκαι χωρίς ο ένας να προσέχει τον άλλον, οι αποκρίσεις δεν έχουν συνέπεια καιενότητα ˙ ο καθένας ζητεί να επιβάλει τη γνώμη του με τη δύναμη της φωνής του και

όχι με την ισχύ των επιχειρημάτων του και τη στερεότητα των απόψεών του. ΄Ετσι, ησυνομιλία πολύ σύντομα καταλήγει στην οχλαγωγία.Το πνεύμα, αν δεν είναι μοναχικό και απάνθρωπο, και τούτο σπανιότατα συμβαίνει,για να μπορέσει να ανθοφορήσει και να καρποφορήσει χρειάζεται την περιρρέουσαατμόσφαιρά του, την ενθάρρυνση και τη θαλπωρή. Μια συνομιλία, ανάμεσα σεανθρώπους που έχουν κάτι να πουν και που κατέχουν τον τρόπο να το πουν, δεν είναιμόνο μια μεγάλη αισθητική χαρά, είναι και μια πολύτιμη συγγυμνασία ψυχής καινου. Μέσα σε τέτοιες συγκεντρώσεις συμβαίνει πολλές φορές ιδέες που θα έμεναναγέννητες να βρουν μορφή, εκφράσεις της τύχης να αποκτήσουν στερεότητα, ακόμηκαι έργα σπουδαία να κυοφορηθούν.Όπως η επιστολογραφία έτσι και η συνομιλία είναι μορφές του παρελθόντος. Οασθματικός ρυθμός του σύγχρονου βίου και το προοδευτικό άδειασμα της ψυχήςστενεύουν τα όρια της επικοινωνίας ανάμεσα στους ανθρώπους. Και η συνομιλίαείναι ένας θαυμάσιος τρόπος επικοινωνίας, όταν διεξάγεται με άδολη διάθεση, χωρίςματαιοδοξία και χωρίς καχυποψία, όταν αφήνονται οι ψυχές να πλουτίσουν το λόγομε το πολυτιμότερό τους περιεχόμενο.

( Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος, Ο Σύγχρονος Άνθρωπος. Δοκίμια. Διασκευή ).

∗ Εννοεί τους λαούς του σημερινού Ευρωπαϊκού Νότου.

Παρατηρήσεις

1. Να αποδώσετε το περιεχόμενο του κειμένου περιληπτικά. (100 λέξεις)(Μονάδες 25)

2. Με ποιο τρόπο αναπτύσσεται η τρίτη παράγραφος του κειμένου;(Μονάδες 3)

3.α. Ποιο είναι το θέμα του κειμένου και ποια η θέση του συγγραφέα;(Μονάδες 4)

β) Σύμφωνα με το κείμενο(Σωστό –Λάθος) :

Οι Έλληνες δεν έχουμε χρησιμοποιήσει πολύ το λόγο. Σήμερα δε συνομιλούμε κυρίως γιατί δεν υπάρχουν ευκαιρίες . Η συνομιλία επιδρά ευεργετικά σε ψυχή και νου. Ο διάλογος κλονίζει την σταθερότητα των απόψεων μας Η μορφή επικοινωνίας έχει σήμερα αλλάξει .

(Μονάδες 5)

4.Να αντικαταστήσετε τις υπογραμμισμένες λέξεις του κειμένου με άλλες χωρίς νααλλοιωθεί το περιεχόμενό του.

(Μονάδες 10)

5. α) Όμως, Γιατί, Έτσι: Τι δηλώνουν οι διαρθρωτικές λέξεις; (Μονάδες 3)

β) ανεπανάληπτα, προσχεδιασμένη, έμφυτη, καρποφορήσει : Να ετυμολογήσετε τιςλέξεις .

(Μονάδες 4)

6.Να εντοπίσετε 3 περιπτώσεις συνυποδηλωτικής χρήσης της γλώσσας και να τιςαποδώσετε δηλωτικά .

(Μονάδες 6)

7. Στο κείμενο που διαβάσατε, ο συγγραφέας διαπιστώνει ότι σήμερα απουσιάζει ησυνομιλία ως μορφή ουσιαστικής και απολαυστικής επικοινωνίας. Σε ένα άρθρο σας(400 - 500 λέξεις), που το προορίζετε για την ηλεκτρονική σελίδα (ιστοσελίδα) ή τηνεφημερίδα του σχολείου σας, να αναφέρετε την αξία του διαλόγου καθώς επίσης καιτις βασικές προϋποθέσεις διεξαγωγής ενός πολιτισμένου διαλόγου .

(Μονάδες 40)

Καλή Επιτυχία!