á«Hô©dG á¨∏dG ﺔﻐﻠﻟﺍ - moe.gov.sa · م 2016 - 2015 عاÑي لو kاfا›...

م٣

والعمل وا�تقاِن للحياة للحياِة ِ معلمعل�ٌم علتعلتَ

1436/8407 : ´GójE’G ºbQ

978-603-017-190-3 : ∂eOQ

Ω2

01

6 -

20

15

/ `g

14

37

-1

43

6

äÉ≤

«Ñ£

àdG

ÜÉà

c -

…QG

OE’

Gh »

ª∏©

dG Q

É°ùŸ

G -

…

ƒfÉ

ãdG

º«∏

©à∏d

»∏°

üØ

dG Ω

É¶æd

G -

ådÉ

ãdG

iƒ

à°ùŸ

G

كتابالتطبيقات

المستوى الثالثالنظام الفصلي للتعليم الثانوي

المسار العلمي واإلداري

اللغة ٣العربية

٣ á«H

ô©d

G á

¨∏d

G

á«fhÎµdE’G ∂àî°ùf

طبعة تجريبية١٤٣٦ / ١٤٣٧ هـ

٢٠١٥ / ٢٠١٦ م

¢`̀ù`̀jQó`̀``̀J º`̀``̀«`̀``̀∏`̀©`̀à`̀dG IQGRh äQô``̀ ```̀ b

É¡`à`≤Øf ≈`̀ ∏`̀ Y ¬`̀ ©`̀ Ñ`̀ Wh ÜÉ`̀ à`̀ µ`̀ dG Gò```̀g

قام بالتاCلي∞ واŸراLعة

Úص�ص�îتŸا øري≤ مa

1436 - 1437 هـ

2015 - 2016 م

يƒزع ‹اfاk ول يÑاع

المستوى الثالثالمسار العلميالنظام الفصلي للتعليم الثانويكتاب التطبيقات

(٣)اللغة العربية اللغة العربية اللغة العربية

وزارة التعليم ، 1436 هـح

لهذا المقرر قيمة مهمة وفائدة كبيرة فلنحافظ عليه، ولنجعل نظافته تشهد على حسن سلوكنا معه.

إذا لم نحتفظ بهذا المقرر في مكتبتنا الخاصة في آخر العام لالستفادة ، فلنجعل مكتبة مدرستنا تحتفظ به.

السعودية العربية المملكة ـ التعليم لوزارة محفوظة والنشر الطبع حقوق

وزارة التعليم

www.moe .gov. sa

م�صروع النظام الف�صلي

www.moe .gov. sa

ق�صم اللغة العربية

arab i c . cu r@moe .gov. sa

رقم الإيداع :1436/8407

ردمك :3- 190- 017- 603- 978

فهرسة مكتبة امللك فهد الوطنية أثناء النرشوزارة التعليم

اللغة العربية 3 : املستوى الثالث النظام الفصيل للتعليم الثانوي املسار اإلداري والعلمي )كتاب التطبيقات(. / وزارة التعليم.-

الرياض ، 1436هـ92 ص ؛ 25.5 21سم

ردمك : 3- 190- 017- 603- 978

1- اللغة العربية - النحو - كتب دراسية 2- اللغة العربية - الرصف -3- التعليم الثانوي - السعودية أ. العنوان كتب دراسية

ديوي 415،217 1436/8407

المقدمة

¢ùjQóàdG äÉ«æ≤J ∫ƒM ºgQÉµaCG ¿ƒë≤ uæj ¿ƒHôªdG òNCG Ωô°üæªdG ¿ô≤dG øe äÉ«æ«°ùªîdG ôNGhCG òæe

≈∏Y óFÉ°S ¥ÉØJG ∑Éægh , πÑ≤à°ùªdG QÉ£NCGh , ô°ü©dG äÉjóëJ á¡LGƒe ≈∏Y IQób ôãcCG ¿ƒµ«d ;¬JÉª«ª°üJh

IôÑ©dG â°ù«d PEG , á°SQóª∏d É k«dÉãe É kaóg ó©j ºd , É kaôW øa πc øe ¬FÉ£YEGh ÖdÉ£dG ∞«≤ãJ ≈dEG ¬LƒàdG ¿CG

. É¡H ´ÉØàf’Gh ,áaô©ªdG êÉàfEG ≈∏Y IQó≤dÉH IôÑ©dG ÉªfEGh , äÉeƒ∏©eh ±QÉ©e øe ¢ShDhôdG ¬H Å∏àªJ Ée QGó≤ªH

óbÉædG ô«µØàdGh »YGóHE’G ô«µØàdG äGQÉ¡e ≈∏Y ÜÓ£dG ÖjQóJ ≈dEG á°SQóªdG ±GógCG ¬LƒàJ ∂dòdh

πª©dG ¥ƒ°S äGQÉ¡eh á«°SGQódG äGQÉ¡ªdGh »JGòdG º∏©àdGh äÓµ°ûªdG πMh ±É°ûàc’Gh AÉ°ü≤à°S’G äGQÉ¡eh

.É¡LÉàfEG IOÉYEGh Égó≤fh äÉeƒ∏©ªdG π«∏ëJh êÉàæà°S’Gh º¡ØdG äGQÉ¡eh

.É¡H É¡fƒéàæjh äÉeƒ∏©ªdG ¿ƒ≤∏àj ≈àdG á¨∏dG øe º¡æµªàH ¿ƒgôe äGQÉ¡ªdG √òg øe ø«ª∏©àªdG OGôaCG øµªJh

¿CG ¿É°ùfE’G ™°SƒH ¢ù«d IóMGh á∏ª©d ¿É¡Lh ôµØdGh á¨∏dG (º∏©àdG / á¨∏dG áeRÓàe) ¬«ª°ùf ¿CG øµªj Ée Gòg

√ôµa »a áî°SGQ áµ∏e â°ù«d áaô©ªdG É¡H âéàfCG »àdG á¨∏dG âfÉc PEG .. ´óÑjh ó≤æjh »°ü≤à°ùjh π∏ëjh º¡Øj

É¡MhQ …ô°ùJh , ¬°ùØæàj iòdG AGƒ¡dG ¿Éjô°S ¬fÉ°ùd ≈∏Y É¡Ñ«dÉ°SCGh É¡Ñ«cGôJh É¡JGOôØe …ôéJ , ¬fÉ°ùdh ¬Ñ∏bh

»àdG º∏©àª∏d ΩC’G á¨∏dG ô«Z á¨d ¬«dEG π°üJ Éª∏b ∞°Uh Gògh √ó°ùL »a AÉeódG ¿Éjô°S ¬«a É¡bGòeh É¡≤£æeh

áaÉ°ùe (≈ë°üØdG á«Hô©dG ) º∏©àdG á¨d ø«Hh É¡æ«H á¨d »gh . (á«µëªdG äÉé¡∏dG ) »Hô©dG ÉæªdÉY »a »g

ø«àª¡e ¬LGƒj »Hô©dG º∏©àªdG ¿CG »æ©j Gògh . É¡≤HÉ£J ’ ∫ÉM πc ≈∏Y É¡æµdh kÉfÉ«MCG ó©àÑJh Éæ«M Üôà≤J

øµªj ’ ¬fEÉa á¨∏dG ∂∏àªj ’ ƒgh º∏©J •ô°T á¨∏dG ¿CG ÉªHh . á¨∏dG ÜÉ°ùàcG áª¡eh º∏©àdG áª¡e óMGh ¿BG »a

»a ìÉéædG øY πjóH ø«HôªdG ΩÉeCG ¢ù«dh ≈ë°üØdG á«Hô©dG øe øµªàdG øe ¿PEG ÖdÉ£∏d ôØe Óa º∏©àj ¿CG

.É¡ª«∏©J

ójóéàdG √ÉéJÉH º¡©aójh á¨∏dG º«∏©àH ø«ªà¡ªdG ™LÉ°†e ¢†≤j ∫õj ºd íª£e á¨∏dG º«∏©J »a ìÉéædG

.∫ƒ∏ëdG ¢ùª∏Jh äÓµ°ûªdG π«∏ëJh ôjƒ£àdGh

è¡æe »a ∂jój ø«H ¬eó≤f iòdG πëdG Gòg ƒg á«Hô©dG ájƒ¨∏dG á∏µ°ûªdG êÓ©d áMôà≤ªdG ∫ƒ∏ëdG óMCG

:á«°SÉ°SCG ÇOÉÑe áKÓK ≈∏Y ΩÉY πc Gòg óªà©j (á«Hô©dG á¨∏dG)

á«eƒ«dG ∂JÉ°SQÉªe »a ¬eóîà°ùJh , ∂JÉ«M »a ¬H ™ØàæJ Ée ’EG ∂d Ωó≤j ’ å«ëH : ™aÉædG º∏©àdG -1

»a ÉgÉ≤∏àJ ≈àdG ±QÉ©ªdGh Ωƒ∏©dG á«≤H ≈dEG …ƒ¨∏dG ¢SQódG øe √ôKCG π≤àæjh , É¡LQÉNh á°SQóªdG πNGO

πÑ≤à°ùJh º¡ØJh ø«Ñàa É¡H π°UGƒàJ ájƒ¨d IQÉ¡e ∂Ñ°ùµj ÉªfEGh ájƒ¨d áaô©e ∂d Ωó≤j ’ ¬fEG , á°SQóªdG

.º¡ØàJh ø«Ñààa á¨∏dG É¡H

É¡JGò∏H ô©°ûæd ;É¡à©Øæeh É¡àª«b …RGƒj G kó¡L É¡«a ∫òÑf ¿CG Öéj áÑ©°U áª¡e º∏©àdÉa : º∏©àªdG •É°ûf -2

.É¡JhÓMh

É¡«fÉ©j øe ’EG áHÉÑ°ùdG ’h √óHÉµj øe ’EG ¥ƒ°ûdG ±ô©j ’

."¬æ≤àj ¿CG kÓªY πªY GPEG ºcóMCG øe Öëj ˆG ¿EG " :- º∏°Sh ¬«∏Y ˆG ≈∏°U - ∫ƒ°SôdG ∫Éb : ¿É≤JE’G -3

∂fEG , É¡«∏Y ô£«°ùJ ’ ∂fCG äô©°T Iôe ∫hC’ IQÉ«°ùdG äób ÉeóæY . QGôµàdGh á°SQÉªªdG èJÉf ¿É≤JE’G

Oƒ≤J ∂fEG ¿B’Gh . ácôM …CÉH Ωƒ≤J Éªæ«M ∂eóbh ∑ój á©HÉàªH ∂æ«Y Ωƒ≤J , É¡H Ωƒ≤J ácôM πµd ¬Ñæàe

, á¨∏dG ¿ƒµJ ¿CG øµªj Gòµgh ,∂jód áî°SGQ IGQÉ¡e âëÑ°UCG ó≤d ÉgOƒ≤J ∂fCÉH ô©°ûJ ¿CG ¿hO IQÉ«°ùdG

¿CG ∂æµªj ¿É≤JEGh IGQÉ¡ªH âëéf ºK ,G kQGôe É¡«a äôã©Jh ,G kQGôe IOÉ«≤dG á°SQÉªe ≈dEG âéàMG Éªch

.á¨∏dG äGQÉ¡e ™e πª©J

Gòg ∑óYÉ°ùj ±ƒ°Sh ,á¨∏dG äGQÉ¡e ≈∏Y ø««°SGQO ø«∏°üa Ióªd âHQóJ óbh ÜÉàµdG Gòg ≈≤∏àJ ∂fEG

∂∏gDƒJ á©aÉf IójóL äÉaÉ°VEG …QÉ¡ªdG ∂dƒ°üëªd ∞«°†jh äGQÉ¡e øe ¬àÑ°ùàcG Ée õjõ©J ≈∏Y ÜÉàµdG

.á«Ø«XƒdGh á«YÉªàL’Gh á«∏ª©dG IÉ«ëdG »a ìÉéæ∏d

ô©°ûf øëf Éææµdh ,á≤jô£dG √ò¡H á«Hô©dG á¨∏dG ¢ShQO ≈≤∏àJ âfCGh IOÉ©°ùdÉH ô©°ûJ âæc GPEG Ée iQóf ’

âfCG ,¬JÉWÉ°ûf ¢SQÉªjh ÜÉàµdG Gòg ≈≤∏àj øe kÉ«°üî°T âfCG âæc ¿CG Éæ°ùØfCG §Ñ¨fh IOÉ©°ùdG øe ¢†«ØH

áaô©ªdG π≤f »a ∑QÉ°ûJh , ô¡ªàJh ÜQóàJh º∏©ààa A»°T πc »a ∂°ùØf ≈∏Y óªà©J ,ôµØªdG ´óÑªdG ÖdÉ£dG

∂jô°T âfCÉa ,∂JÓjó©Jh ∂JÉMôà≤e Ωó≤Jh , πªµJh ∫ó©Jh ¢†aôJh πÑ≤àa ÜÉàµdG QhÉëJh ∂FÓeR ¿hÉ©Jh

.∂àcGô°ûH ó©°ùfh , ∂H ôîØf ¿CG ÉæH ôjóLh ∂«dEGh ∂æe ƒgh , Qô≤ªdG Gòg áYÉæ°U »a »≤«≤M

É¡«a óéJ ∂∏©d Iô°ûædG √òg Éæ©e CGôbÉa , óFGƒØdG ¢†©ÑH ∂Øëàf ¿CG ¿hO á°üëdG √òg ≈¡àæJ ¿CG ójôf ’

.IOÉaE’Gh ™ØædG øe kÉÄ«°T

?IôµØH øjôNB’G ™æ≤J ∞«c

¿CG kÓ«Øc ¿ƒµ«°S ÜòHòàdG øe iƒà°ùe …CG ¿C’ Égô°ûæd ≈©°ùJ »àdG IôµØdÉH G kóL É k©æà≤e ¿ƒµJ ¿CG óH’ :k’hCG

.∑ô«¨d IôµØdG ∫É°üjEG ø«Hh ∂æ«H ∫ƒëj

É¡«a ®ÉØdC’G √ò¡a ïdEG ... ¿ƒµj Éªæ«Mh ¿PEG ¿CG ÉªH : πãe IOóëªdG ≈fÉ©ªdG äGP äÉª∏µdG Ωóîà°SG :É k«fÉK

.º¡ØoJ ’ ≈àdG ábGôÑdG äÉª«ª©àdG øe QòëdG πc Qòëàdh IôµØdG ójóëJh ≈æ©ªdG ô°üM øe A»°T

"∂XÉØdCG OóëJ ¿CG ∂«∏Y ∂©e Å°T …CG ¢ûbÉfCG ¿CG πÑb " :ô«àdƒa ≈°ùfôØdG ±ƒ°ù∏«ØdG ∫ƒ≤j

G kOhOh ±ÉæcC’G CÉWƒe ¿ƒµJ ¿CG äOQCG GPEG ºgóMCG Ωƒ≤j ,ΩÉ°üîdG ≈dEG Oƒ≤j iòdG º«≤©dG ∫óédG ∑ôJ :É kãdÉK

∂fEÉa ,ô°SÉîdG âfCÉa ’EGh ∫óédG »a ∂°ùØf ºëØJ Óa ,¢SƒØædG ≈dEG πNóªdG ∞«£d ∞dDƒJh ∞dCÉJ

»a Égô°ù«°Sh ∂dòH G kó«©°S ¿ƒµj ød ¬fEÉa ôNB’G ±ô£dG âªëaCGh ádƒédG âÑ°ùch áéëdG âªbCG ¿EG

.≥jó°U ÜÉ°ùàcG ô°ùîJ hCG É k≤jó°U ô°ùîJ ∂dòHh ¬°ùØf

: Éªg ø««°SÉ°SCG øjô°üæY ≈dEG ∑QGƒM π∏M :É k©HGQ

hCG áé«àædG É¡«dEG óæà°ùJ »àdG ÜÉÑ°SC’G hCG ≥FÉ≤ëdG hCG äÉfÉ«ÑdG ∂∏J ≈gh : á«≤£æªdG äÉeó≤ªdG -1

.É¡«dEG ≈°†ØJ

øjòdG ¿ƒæWGƒªdG ∂dP ≈∏Y ∫Éãe É¡«dEG ∫ƒ°UƒdG ∫OÉéªdG hCG QhÉëªdG »eôj Ée »gh , áé«àædG -2

ºgÉ°ùJ ºd âfCGh , º¡JGƒ°UCÉH A’OE’G ≥M º¡d øjòdG ºg ácô°ûdG ¢ù«°SCÉJ »a º¡dGƒeCÉH GƒªgÉ°S

..∂Jƒ°üH »dóJ ¿CG ∂æµªj ’ ∂dòdh ;ácô°ûdG »a

.…CGôdG ¢Vôah §¨°†dGh Ió°ûdG øY OÉ©àH’Gh áæ«¡dG áæ«∏dG IQÉÑ©dG QÉ«àNG :É k°ùeÉN

, ∂jód ¬eÓc á«ªgCÉH √ô©°û«°S Gòg ¿C’ ≈≤∏àªdG åjóM ájÉ¡æH ∂ãjóM ájGóH §HQ ≈∏Y ¢UôMG :É k°SOÉ°S

∂JÉeƒ∏©e Iƒ≤H √ô©°ûJ ≈àdG ΩÉbQC’Gh ≥FÉ≤ëdG ¬d Ωób ∂dP ó©H ºK , ¬eÓµH ºà¡Jh ¬eôàëJ ∂fCGh

.¬à«bGó°üeh ∂ãjóM á«©bGhh É¡à«ªgCGh

¬d ô¡XoCGh ,ôNB’G ±ô£dG ¿É°ùd ≈∏Y ô¡¶j ≥M πµH - ™æ£°üªdG ô«Z - »≤«≤ëdG ∂Môa ô¡XCG :É k©HÉ°S

∫óédG øY åëÑJ ∂fCG ôNB’G ±ô£dG ô©°ûj á©°UÉf IôgÉX ≥FÉ≤ëd ∑OQ ¿C’ á≤«≤ëdG øY ∂ãëH

.∂°ùØæd QÉ°üàf’Gh

, øjôNB’G ™æ≤J ∞«c) ÜÉàc πãe ™«°VGƒªdG √òg øY çóëàJ ≈àdG ÖàµdG ¢†©H IAGôb ≈∏Y ¢UôMG :É kæeÉK

.(±ô°üàH ¬æe á≤HÉ°ùdG äGô≤ØdG ¢†©H ¢SÉÑàbG ºJ iòdGh ø°Tƒ©dG ˆG óÑY ∞«dCÉJ

Ω2003/7/26 .âfôàfE’G ≈∏Y ìÉéædG áµÑ°T øY

كيف تستخدم الكتابين ؟:ÖdÉ£dG …õjõY

?á«Hô©dG á¨∏dG IOÉe »HÉàc ™e πeÉ©àJ ∞«c

iƒà°ùÃ AÉ≤JQ’G ¤EG ¿Éaó¡j ,á«Hô©dG á¨∏dG IOÉe ¿ÓãÁ ÚHÉàc ΩÉeCG âfCG

:Éªg ¿ÉHÉàµdG ¿Gògh ,∂ª∏©J

• »àdG ájƒ¨∏dG ä’Ééª∏d »ª∏©dG iƒàëŸG ≈∏Y πªà°ûjh ,(á«ª∏©dG IOÉŸG) ÜÉàc

áØ°üdG √ò¡H ƒgh .»¡Ø°ûdG π°UGƒàdGh ,»HÉàµdG ∫É°üJ’Gh ,IAGô≤dGh ,ƒëædG ‘ è¡æŸG É¡aó¡à°ùj

.áaó¡à°ùŸG ájƒ¨∏dG ä’ÉéŸG ‘ QOÉ°üŸG Oó©àe »ª∏Y ™Lôe

• áHÉàµdGh IAGô≤dG ‘ ájƒ¨∏dG äGQÉ¡ŸG ∂Ñ°ùµJ »àdG äÉWÉ°ûædG ≈∏Y πªà°ûjh ,(äÉ≤«Ñ£àdG) ÜÉàc

áÑ°SÉæŸG ájƒ¨∏dG IQó≤dG ∂HÉ°ùcEG ±ó¡à°ùJ ;á«ÑjQóJ IQhóH ¿ƒµj Ée ¬Ñ°TCG ƒgh .´Éªà°S’Gh çóëàdGh

.áØ∏àîŸG É¡fƒæah ÉgÉjÉ°†bh á¨∏dÉH á«YGƒdG áaÉ≤ãdGh

:ÚHÉàµdG ÚH ábÓ©dG

±QÉ©ŸGh äÉeƒ∏©ŸG øe »ª∏©dG iƒàëŸÉa ;á«dOÉÑJh á«∏eÉµJ ábÓY ÚHÉàµdG ÚH

ÜÉàc ‘ É¡«∏Y ≥«Ñ£àdG …ôéj (á«ª∏©dG IOÉŸG) ÜÉàc ‘ Ωó≤J »àdG º«gÉØŸGh

≈∏Y Ú©J äÉeƒ∏©eh óYÉ°ùe π«dO ¤EG êÉà– (äÉ≤«Ñ£àdG ÜÉàc) ‘ IOƒLƒŸG äÉWÉ°ûædGh ,(äÉ≤«Ñ£àdG)

.(á«ª∏©dG IOÉŸG) ÜÉàc ‘ IOƒLƒe »gh Égò«ØæJ

?ÚHÉàµdG Ωóîà°ùJ ∞«c

áaÉ°VEG πãª«a (á«ª∏©dG IOÉŸG) ÜÉàc ÉeCGh ,Qô≤ŸG ÜÉàµdG ƒg (äÉ≤«Ñ£àdG) ÜÉàc

.¬JÉÑjQóJ ò«ØæJh äÉ≤«Ñ£àdG ÜÉàc iƒà º¡a ≈∏Y ∂æ«©J

iƒà°ùÃ AÉ≤JQ’G ¤EG ¿Éaó¡j ,á«Hô©dG á¨∏dG IOÉe ¿ÓãÁ ÚHÉàc ΩÉeCG âfCG

±QÉ©ŸGh äÉeƒ∏©ŸG øe »ª∏©dG iƒàëŸÉa ;á«dOÉÑJh á«∏eÉµJ ábÓY ÚHÉàµdG ÚH

ÜÉàc ‘ É¡«∏Y ≥«Ñ£àdG …ôéj (á«ª∏©dG IOÉŸG) ÜÉàc ‘ Ωó≤J »àdG º«gÉØŸGh

áaÉ°VEG πãª«a (á«ª∏©dG IOÉŸG) ÜÉàc ÉeCGh ,Qô≤ŸG ÜÉàµdG ƒg (äÉ≤«Ñ£àdG) ÜÉàc

دليل ا�شكال والرموز المستخدمة في الكتاب

¬à°SGQO ó©H ÖdÉ£dG É¡æ≤àj ¿CG ™bƒàj »àdG äGQÉ¡ŸG RôHC’ Oó ∞°Uh

.IóMƒdG

.IóMƒdG É¡æª°†àJ »àdG ¢ShQó∏d ójó–

É¡fhQÉàîj hCG º¡d Oó– ΩÉ¡e øe ÜÓ£dG øe áYƒª› hCG ÖdÉW ¬H ∞∏µj Ée

kÉ≤ah á«æeR IóŸ ôªà°ùJh á«°SGQódG äÉYƒ°VƒŸÉH á£ÑJôe ¿ƒµJ º¡°ùØfCÉH

.IOóh á«dÉààe äGƒ£ÿ

IQƒ°üH É¡ª∏©àj ,ÖdÉ£∏d á«eƒ«dG IÉ«◊ÉH á£ÑJôe äÉgÉŒGh º«bh äGQÉ¡e

.äÉ≤«Ñ£àdGh á£°ûfC’G ≥jôW øY IOƒ°ü≤e

á≤∏©àŸG äÉeƒ∏©ŸG øe IOGõà°S’G ¢Uôa ÒaƒJ ¤EG ±ó¡J á«aÉ°VEG äÉeƒ∏©e

.Ëƒ≤àdG ‘ É¡H º∏©àŸG áÑdÉ£e ¿hO ¢SQódÉH

¬eÉªàgG Òãjh ,º∏©à∏d ÖdÉ£dG á«©aGO õØëjh ,IóMƒdG ´ƒ°Vƒe ∞°üj πNóe

.IóMƒdG øY ΩÉY ∫GDƒ°ùH »¡àæj ÖdÉ¨dG ‘h ,áaô©ª∏d

á«ª∏©dG IOÉŸG º¡a ≈∏Y ÖdÉ£dG IóYÉ°ùe ¤EG ±ó¡J É¡JÉHÉLEG ™e á∏Ä°SCG

.É¡≤«Ñ£J á«Ø«ch

AÉæHh ,äÉeƒ∏©e π«°ü– ¤EG ±ó¡J ,¢SQO πc ‘ á«dõæe hCG á«Ø°U äÉWÉ°ûf

.äÉgÉŒG øjƒµJh ,äGQÉ¡e

.kÉjOôa kÉWÉ°ûf ÖdÉ£dG …ODƒj

.kÉ«YÉªL •É°ûædG ÜÓ£dG …ODƒj

≥∏©àj Éª«a ¬JGQOÉÑeh º∏©àdG á«∏ªY ‘ √Oƒ¡L ¬«a ÚÑj ÖdÉ£dG ∫ÉªYC’ ±OÉgh º¶æe ™«ªŒ

.á«°SGQódG IOÉŸÉH

.º∏©ŸG ¬Ñ∏£j ÉªÑ°ùM hCG ¬HÉàc hCG ¬à°SGôc ‘ kÉ«dõæe •É°ûædG ÖdÉ£dG …ODƒj

.kÉ«FÉæK •É°ûædG ¬FÓeR óMCGh ÖdÉ£dG …ODƒj

.kÉ«¡Ø°T •É°ûædG ÖdÉ£dG …ODƒj

äGQÉ¡ŸGh äÉeƒ∏©ŸG ó«cCÉJ ¤EG ±ó¡J IóMƒdG ájGóH ‘ »JCÉJ äÉWÉ°ûf

.ójó÷G º∏©à∏d áeRÓdG á«∏Ñ≤dG

يضمن

في ملف

ا�عمال

ياع

جمي

ردف

ينائ

ثي

فهش

.á«dÉ©ah ô°ù«H IóMƒdG ±GógCG ≥«≤– ≈∏Y ¬æ«©J ÖdÉ£∏d äÉ¡«LƒJ

الفهرس

الوحدة ا�ولى

التــوابــعوا�ساليب النحوية

™HGƒàdG

ájƒëædG Ö«dÉ°SC’G

iOÉæŸG -1

29

Öé©àdG -3

35

AÉæãà°S’G -2

32

Oó©dG -4

35

القراءة التحليلية الناقدة

الوحدة الثانية

»FGô≤dG π©ØdG ô°UÉæY57 12

á«°SÉ°SC’G äGQÉ¡ŸG

IAGô≤∏d

65

IAGô≤dG äÉjƒà°ùe65

IóMƒdG ´höûe

الوحدة ا�ولى

1

(á«ª∏©dG IOÉŸG ÜÉàc ≥ë∏e ) »∏gÉ÷G ô©°ûdG øe äGQÉà ≈∏Y ≥«Ñ£àdG

التــــــوابـــــعوا�ساليب النحوية

≥Ñ°S ÜÉàµdG Gòg ‘h ,IQhôéŸGh áHƒ°üæŸG äÉªªàŸGh ,á«Hô©dG á∏ªé∏d á«°SÉ°SC’G äÉfƒµŸG ∂H qôe ¿CG

¢†©H ≈∏Y ±ô©àà°S Éªc ,IóMGh á«HGôYEG ádÉM Ωõ∏j ’ ¬æµdh ,äÉªªàŸG øe ôNBG ´ƒf ≈∏Y ±ô©àà°S

.iôNC’G äGÒÑ©àdG øY É¡H OôØæJ á°UÉN äÉfƒµÃ º°ùàJ »àdG ájƒ¨∏dG Ö«dÉ°SC’G

≥Ñ°S

≥Ñ°S

º∏©àŸG äGOÉ°TQEG

IóMƒdG ±GógCG

ò«ØæàdG Ióe

موضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدة

:¿Cي اgو ، äي≥اÑ£الت Üتاc ‘ ا¡aداgCل≈ –≥ي≤ اY دةMƒال √òg iƒت يعينك

.áª∏µdG ´ƒfh ,´ƒÑàŸG ádÉM Ö°ùëH áÑ°SÉæŸG á«HGôYE’G áeÓ©dÉH ™HGƒàdG §Ñ°†J

.™aôdG áeÓY ≥ëà°ùJ »àdG ´GƒfC’Gh, Ö°üædG áeÓY ≥ëà°ùJ »àdG iOÉæŸG ´GƒfCG ÚH õ«“

.AÉæãà°S’G Üƒ∏°SCG ‘ ¬HGôYEG áeÓYh , ¬JGOCGh , AÉæãà°S’G ´ƒf Oó–

.kÉë«ë°U kÉ£Ñ°V Öé©àdG Üƒ∏°SCG §Ñ°†J

.kkÉHGôYEGh , kÉÑ«côJ , áª«∏°S IQƒ°üH OóY ≈∏Y ájƒàëŸG πª÷G ≥£æJh ÖàµJ

.ájƒëædG Ö«dÉ°SC’Gh ™HGƒàdÉH ≥∏©àj Éª«a á«°SÉ°SC’G ájƒëædG äÉeƒ∏©ŸG ¢üî∏J

.…ƒëædG CÉ£ÿG øe á«dÉN ájô¡L IAGôb äGô≤ah É°Uƒ°üf CGô≤J

™«HÉ°SCG á«fÉªK

اCول : التƒاب™

Kاfيا : الSCصاليÖ النƒëية

≈∏Y ¢UôMÉa , á¨∏dG ¿É≤JEG ¤EG ∂à∏«°Sh É¡æµdh ,É¡JGP ≈a ájQhô°V ájƒëædG äÉeƒ∏©ŸG ¿ƒµJ ’ ÉÃQ

»¡Ø°ûdG ∂FGOCG ≈a É¡≤«Ñ£àd G kó«¡“ , ∂HÉàc ≈∏Y É¡æjhóJ hCG ,É¡¶ØMh ,ájƒëædG ∂©LGôe øe É¡°ü«î∏J

.≈HÉàµdGh

ócCÉàdGh ,(2) á«Hô©dG á¨∏dG ÊÉãdG iƒà°ùŸGh (1) á«Hô©dG á¨∏dG ∫hC’G iƒà°ùŸG ‘ ¬àª∏©J Ée á©LGôÃ CGóHG

.¬©«ªL »Hô©dG ƒëædG âæ≤JCG ób ¿ƒµàa , IóMƒdG √òg äGOôØe ¿É≤JEG ≈∏Y ¢UôMG ºK , ¬fÉ≤JEG øe

∑PÉà°SCG ™LGQh ,ΩÉàdG πµ°ûdÉH ¬£Ñ°V ≈∏Y ¢UôMÉa ,¢üf AÉ≤dEG hCG ,Iô≤a áHÉàc ∂æe Ö∏£j ÉeóæY

.ƒëædG äGQÉ¡e ≈∏Y »≤«≤◊G ÖjQóàdG ƒg Gò¡a ,§Ñ°†dG áeÓ°S øe ócCÉà∏d ∑AÓeRh

‘ ≈àMh á«°SGQódG äGQô≤ŸG ™«ªL ‘ »HÉàµdGh »¡Ø°ûdG ∂FGOCG ‘ ájƒëædG ∂JGQób ≥Ñ£J ¿CG ∫hÉM

.AÉbó°UC’Gh Úª∏©ŸG ™e á«°üî°ûdG ∂ãjOÉMCG

دليل الوحدة

14

التوابع وا�ساليب النحوية

: πãe , ájƒëædG Ö«dÉ°SC’Gh ™bGƒŸG -2

Éª¡î°SGƒfh , ÈÿGh CGóàÑŸG -CG

.................................................... h ....................................................

.................................................... ÖFÉf hCG .................................................... h π©ØdG -Ü

IQhôéŸG äÉªªàŸG -CG

( .................................................... hCG ±ô◊ÉH QhôéŸG)

:áHƒ°üæŸG äÉªªàŸG - Ü

(.................................................... ) π«YÉØŸG

.................................................... ∫É◊G

.................................................... ∞£©dG : ™HGƒàdG -CG

Oó©dG , Öé©àdG , AÉæãà°S’G , AGóædG : ájƒëædG Ö«dÉ°S’G -Ü

تعا

مومج

ó¡à› óª

¿Éc

¿EG⁄

áÑFÉf/πYÉa π©a ÈN CGóàÑe

النشاطات التمهيديةت

عامو

مج

:‹ÉàdG πµ°ûdG ‘ äÉZGôØdG πªcCG -1

يةحو

لنب ا

ليسا

ا�ع و

وابلت

: اى

ولا�

ة حد

لوا

15

: áYƒª› πµd kÉfGƒæY ™°Vh , äÉYƒª› ™HQCG ‘ ájƒëædG äGhOC’G ∞æ°U -3

π«∏©àdG Ω’ - íÑ°UCG - ôeC’G Ω’ - â«d - ¢ù«d - ¿CÉc - ¿Éc - π©d - »c - ⁄ - ød - ¿EG - ¿CG - ¿EG)

(á«gÉædG ’ - äÉH - Ée - øe ≈ë°VCG - QÉ°U - øµd - ≈°ùeCG

: ÜGôYE’G äÉeÓY áaÉc ¢ü≤à°SG -4

: á«dÉàdG πª÷G ≈a äÉZGôØdG πªcCG -5

............. ÜGƒL +(Ωhõ›) •ô°ûdG ............. + ............. IGOCG , ≈g , ¿ÉcQCG áKÓK øe •ô°ûdG Üƒ∏°SCG ¿ƒµàj

(Ωhõ›)

kÉaÉ°†e ¿Éc GPEG ’EG ,Iô°ùµdG øY áHÉ«f ............. `H ôéjh ,............. ’ iòdG º°S’G ƒg ±ô°üdG øe ´ƒæªŸG º°S’G

ó©H kÉ©ªL ¿Éc hCG ......∞dCÉH kÉeƒà ¿Éc GPEG ±ô°üdG øe º°S’G ™æÁ .............``̀ H ôéj ¬fEÉa (∫CG) `H É kaô©e hCG

¿Éc hCG,.............¿Rh ≈∏Y hCG ,(π n© oa) ¿Rh ≈∏Y ¿Éc hCG,............. ¿ƒfh ∞dCÉH kÉeƒà ¿Éc hCG ,áKÓK hCG .............¬ØdCG

.Év«ªéYCG hG É kãfDƒe É kª∏Y ¿ÉchCG ............. `H kÉ¡«Ñ°T

ديفر

ديفر

تعا

مومج

:»g :»g:»g :»g

Ωõ÷G äÉeÓY Ö°üædG äÉeÓYô÷G äÉeÓY ™aôdG äÉeÓY

16


ديفر

: IOƒ°ü≤ŸG áª∏µdG õ«eh ,á«dÉàdG á«HGôYE’G ∞FÉXƒdG ≈∏Y ËôµdG ¿BGô≤dG øe á∏ãeCG §YCG -6

á«HGôYE’G áØ«XƒdG

¿BGô≤dG øe É¡dÉãe

ºjôµdG

á«HGôYE’G áØ«XƒdG

¿BGô≤dG øe É¡dÉãe

ºjôµdG

πYÉaÈN +CGóàÑe

πYÉa ÖFÉfï°SÉf π©d º°SG

ï°SÉf ±ô◊ ÈN±ô◊ÉH Qhô›

áaÉ°VE’ÉH Qhô›∫ÉM

õ««“¬H ∫ƒ©Øe

¬∏LC’ ∫ƒ©Øe≥∏£e ∫ƒ©Øe

¿ÉeR ±ôX¿Éµe ±ôX

±ô°üdG øe ´ƒæ‡

áëàØdÉH Qhô›

±ô°üdG øe ´ƒæ‡

Iô°ùµdÉH hQô›

ôNB’G í«ë°U ´QÉ°†e

Üƒ°üæe

∫É©aC’G øe π©a

Ωhõ› á°ùªÿG

:¬àd’Oh …ƒëædG í∏£°üŸG ÚH §HQG -7

π©ØdG ¬«∏Y ™bh Üƒ°üæe º°SG ÈN -CG

á«ª°SE’G á∏ª÷G ≈æ©e πªµj ´ƒaôe º°SG ¬H ∫ƒ©Øe - Ü

π©ØdG çhóM óæY ¬H ∫ƒ©ØŸG hCG πYÉØdG ICÉ«g ÚÑj Üƒ°üæe º°SG á∏LC’ ∫ƒ©Øe - ê

π©ØdG çhóM ÖÑ°S ÚÑj Üƒ°üæe Qó°üe ∫ÉM -O

π©ØdG çhóM ¿Éµe hCG ¿ÉeR ÚÑj ±ôX πYÉa - `g

π©ØdG π©a øe ≈∏Y ∫ój ´ƒaôe º°SG ¬«a ∫ƒ©Øe -h

áÑWÉîŸG AÉj hCG áYÉª÷G hGh hCG ÚæKE’G ∞dCG ¬H â∏°üJG ´QÉ°†e π©a πc õ««ªàdG - R

¬∏Ñb áª¡Ñe ¬d’O ÚÑj Üƒ°üæe º°SG á°ùªÿG ∫É©aC’G - ì

يةحو

لنب ا

ليسا

ا�ع و

وابلت

: اى

ولا�

ة حد

لوا

17

: ¤É©J ∫Éb -8

3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " ! نث E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 W V U T S R Q P O N M LK J I H GF

.íàØdG IQƒ°S مث f e d c b a ` _^ ] \ [ Z Y XIOƒ› IhÓJ áÁôµdG äÉjB’G πJG

:≥HÉ°ùdG ¢üædG øe á«dÉàdG äGOôØª∏d á«HGôYE’G ∞FÉXƒdG OóM

IOôØªdG¢üædG ≈a á«HGôYE’G É¡àØ«XhIOôØªdG¢üædG ≈a á«HGôYE’G É¡àØ«Xh

ÉëàaôØ¨«d

ÉWGô°UGhOGOõ«d

ÉfÉªjEGQÉ¡fC’G

ø«æeDƒªdG Üƒ∏bÉª«∏Y ˆG

º¡JÉÄ«°SÉª«¶Y

.¬ØWGƒYh ¬«fÉ©e øY È©j AÉ≤dEG ¬≤dCG ºK , πµ°ûdÉH ‹ÉàdG ¢üædG §Ñ°VG -9

:≈MÉjôdG π«Kh øH º«ë°S ∫Éb

ÉjÉæãdG ´ sÓ```̀Wh Ó`̀L ø``̀HG É``̀ fCG≈fƒaô©J áeÉª©dG ™`̀°`̀VCG ≈àe

i nÒ``̀ sª``̀ pM ø``̀ e É`̀ æ`̀ fÉ`̀µ`̀e q¿EGhøjô©dG §°Sh øe å«∏dG ¿Éµe

Êô``̀ pb s¤EG Oƒ``̀©``̀j ø``̀ d ≈`````̀fEGhø`̀jô`̀b ‘ ’EG sÖ```̀ p̈ ```̀dG IGó````̀ Z

»æJôWÉN »g PEG ∫õoÑdG äQòY¿ƒæÑd »`̀æ`̀ HG ∫É```̀Hh ‹É``̀ H É`̀ª`̀a

»æe AGô`̀©`̀°`̀û`̀dG »¨àÑj GPÉ```̀ehÚ``̀©``̀HQC’G ó```̀ qM äRhÉ````̀L ó```̀bh

i uó`̀°`̀TCG ™ªà› Ú°ùªN ƒ``̀NG¿hDƒ`̀ °`̀ û`̀ dG IQhGó`````̀e ≈``̀ fò``̀ s‚h

ìÉ`̀jQ r≈ nØn∏ n°S ø`̀e ∫É`̀ÿG Ëô`̀cÚÑ÷G ìÉ°Vh ∞«°ùdG π°üæc

ديفر

تعا

مومج

ôjó≤J ≈∏Y ¢SƒØædG â∏ÑL

ó‚ Gòd ;AÉæãdG ÖMh äGòdG

IRQÉÑdG ¢VGôZC’G øe ôîØdG

É¡«a Oó©j ,»Hô©dG ô©°ûdG ‘

ƒª°Sh º¡eQÉµe AGô©°ûdG

øY ¿ƒKóëàjh , º¡bÓNCG

.º¡ÑbÉæeh º¡eƒb πFÉ°†a

≈∏Y »æãJ ¿CG ∂dP øe ÒNh

¬æY çóëàJ ¿CGh ¬bÓNCG AôŸG

. ¬dÉ©aCG

مهارات حياتية

18


:á«dÉàdG ájƒëædG äÉë∏£°üŸG øe í∏£°üe πc Ωƒ¡Øe í u°Vh -10

iƒëædG í∏£°üªdGìÉ°†j’Gh ∞jô©àdG

iƒæ©ªdG ó«cƒàdG

≈¶Ø∏dG ó«cƒàdG

∫óÑdG

∞£©dG

(áØ°üdG)â©ædG

AÉæãà°S’G

AGóædG

Öé©àdG

:»∏j Éª«a É¡Ñ°SÉæj Éeh , á∏ª÷G ÚH §HQG -11

ôéØdG (21) ¹ مث ¸ ¶ µ ´ ³ نث AÉæãà°S’G Üƒ∏°SCG

π«∏dG نث 2 3 4 5 6 7 8 9 : ; > = < مث AGóædG Üƒ∏°SCG

AGóædG Üƒ∏°SCG نث | { ~ ے ¡ ¢ مث

Ç Æ Å Ä Ã Â Á À ¿ ¾ ½ نث

ábÉ◊G مثË Ê É ÈÖé©àdG Üƒ∏°SCG

A@ ? > = < ; : 9 8 7 نثá–ÉØdG مث D C B

∫óÑdG

¢ùÑY مث c b a ` نثOó©dG

ديفر

إحالة للمادة العلمية

يةحو

لنب ا

ليسا

ا�ع و

وابلت

: اى

ولا�

ة حد

لوا

19

:ÜGôYE’G áeÓY õ«eh á«dÉàdG ∫É©aC’G ≈∏Y iôNCG Iôe Ö°üf ±ôMh , Iôe ΩõL ±ôM πNOCG :Ék«fÉK

•.ájQÉªãà°S’G É¡££N ácô°ûdG ∫ó©J

..................................................................................................................................

•.áaô£àŸG äÉYÉª÷G QÉ£NCG äÉ©ªàéŸG ≈°ûîJ

..................................................................................................................................

•.ΩÓ°ù∏d á£N ™°VƒH ¿GQOÉÑj ¿GôjRƒdG

..................................................................................................................................

:¬HGôYEG áeÓY õ«eh , Üƒ∏£ŸG ºªàŸÉH á«dÉàdG á∏ª÷G πªcCG -:ÉkãdÉK

(¬H ∫ƒ©Øe) ..................................................................... óª í°üf

(¬∏LC’ ∫ƒ©Øe) .........................................................................................................................................................

(≥∏£e ∫ƒ©Øe) .........................................................................................................................................................

(∫ÉM) .........................................................................................................................................................

:á«dÉàdG áÁôµdG ájB’G ≈a √ôL áeÓYh QhôéŸG º°S’G õ«e -kÉ©HGQ

¬j’GQhôéªdG º°S’G√ôL áeÓY

7 6 5 4 32 1 0 / . نث 15 :πªædG 8 9 : ; > = مث

:∫hó÷G ‘ Üƒ∏£e ƒg Éªc , πªL ‘ á«dÉàdG äÉª∏µdG ™°V : k’hCG

áª∏µdG(¿Éc)º°SG(¿EG)º°SGπYÉaπYÉa ÖFÉf

º∏©ªdG

¿ÉjóæédG

¿ƒª∏°ùªdG

äGQóîªdG

:∫hó÷G ‘ Üƒ∏£e ƒg Éªc , πªL ‘ á«dÉàdG äÉª∏µdG ™°V : k’hCG

áª∏µdG(¿Éc)º°SG

º∏©ªdG

االختبار القبلى

‘ô```W Ú```H §```°Sh ΩÓ```°SE’G

’h •Gô```aE’G ≈```°Vôj’ ,¢```†«≤f

∫ƒb Gòg ¥ó°üjh ,§jôØàdG π```Ñ≤j

:º∏°Sh ¬«∏Y ˆG ≈```∏°U ˆG ∫ƒ°SQ

øjódG qOÉ°ûj ødh ,ô°ùj ø```jódG ¿EG{

. …QÉîÑdG √GhQ z ¬Ñ∏Z ’EG óMCG


20


:á«dÉàdG áÁôµdG äÉjB’G ‘ É¡YGƒfCGh ™HGƒàdG ÚY :kÉ°ùeÉN

CÉÑædG نث ! " # $ % & ' ) ( * مث.....................................................................................................................................................................................................

:É¡d á∏HÉ≤ŸG ÊÉ©ŸG øY kGÈ©e ,á«dÉàdG ájƒëædG Ö«dÉ°SCÓd Ió«Øe πªL ≈a πãe :kÉ°SOÉ°S

(È°üdÉH »∏ëàdG) ........................................................................................................ :±É°†e iOÉ```````````æe

(OÉ°ùØdG áëaÉµe) ......................................................................................................... :≈Øæe ΩÉJ AÉæãà°SG

(∂æWh ≈a á«ªæàdG) .......................................................................................................... Öé©J Üƒ````````````∏°SCG

(á°SGQódG äGƒæ°S) ............................................................................................................. Ö```````côe Oó`````Y

21

1 ¢SQódG

∫hC’G

™HGƒàdG™HGƒàdG™HGƒàdG™HGƒàdG™HGƒàdG™HGƒàdG™HGƒàdG™HGƒàdG™HGƒàdG™HGƒàdG™HGƒàdG™HGƒàdG™HGƒàdG™HGƒàdG™HGƒàdG

™HQCÉH á«fÉ°ùfE’G IQÉ°†◊G äô`̀e

¬JÉ«M ¿É°ùfE’G CGóH ó≤a ,iÈc äÓ≤f

øe ¬`̀aOÉ`̀°`̀ü`̀j É`̀e ¢`̀SÎ`̀Ø`̀j ,kGOÉ`̀«`̀ °`̀U

,É¡æe ¬°ùfCÉà°SG ÉŸ É k«YGQh ,äÉfGƒ«◊G

êôîà°ùjh ¢``VQC’G çôëj É kYQGõªa

ô°ùîj ,G kôgÉe É k©fÉ°U ºK ,É¡JGÒN

.¬àeóÿ ádB’G

≥◊G ô¡X , ≥◊G ô¡X

º¡∏c ±ƒ«°†dG ô°†M

¬°ùØf ∂∏ŸG â∏HÉb

.º¡©«ªL ÚÑYÓdÉH âÑéYCG

(10) مث J I H G F E D نث ¿É°ùf’G

نث » ¬ ® ¯ ° ± ² ³ ¿É°ùf’G (19) مث ´

øªMôdG (66) مث Î Í Ì نث m l k j i h g نث

¿GôªY ∫BG 7 مث q p o nCÉÑædG نث ! " # $ % & ' مث

.ôªY áØ«∏ÿÉH ΩÓ°SE’G ˆG ô°üf -

.¬°SCGQ ¢†jôŸG Ö«Ñ£dG èdÉY -

.¬≤∏N ójR ≈æÑéYCG -

التوابع

22

1 ¢SQódG

∫hC’G

التوابع

êÉàæà°S’G

............................................................... ≈a É¡∏Ñb Ée ™ÑàJ É¡fC’ : º°S’G Gò¡H ™HGƒàdG â«ª°S -1

............................... + ........................... ±ôM + ¬«∏Y ±ƒ£©e : ¿ÉcQCG áKÓK øe ∞£©dG Ö«côJ ¿ƒµàj -2

.πH , ’ , øµd , ≈àM , ΩCG , hCG ........................... , ........................... , ........................... : ≈g ∞£©dG ±hôM -3

: ¿ÉYƒf ó«cƒàdG -4

•á∏ª÷G hCG áª∏µdG QGôµJ=»¶Ød

•.áeÉY ,ÉªgÉà∏c ,ÉªgÓc ,ÚY , ....................... , ....................... , ....................... :¬XÉØdCG ô¡°TCGh ,…ƒæ©e

: ´GƒfCG áKÓK ∫óÑdG -5

•(¬æe ∫óÑŸG = ∫óÑdG) πc øe πc ∫óH

•(¬æe ∫óÑŸG øe AõL = ∫óÑdG ) πc øe ¢ü©H ∫óH

•(¬æe ∫óÑŸG ¤EG ≈ªàæj ∫óÑdG ) ∫Éªà°TG ∫óH

: óYGƒ≤dGh äÉØjô©àdG -6

í∏£°üªdG∞jô©àdG

±ƒ£©ªdG

(áØ°üdG) â©ædG.ÜGôYE’G »a ¬©Ñàjh ¬∏Ñb Ée áØ°U ø«H º°SG

ó«cƒàdG

∫óÑdG


يةحو

لنب ا

ليسا

ا�ع و

وابلت

: اى

ولا�

ة حد

لوا

23

:∫ÉãŸG ≈a Éªc , πµ°ûdÉH ¬£Ñ°VGh , Üƒ∏£ŸG ™HÉàdÉH πªcCG -1

•(±ƒ£©e) ôjóŸG â∏HÉb

. nπ«cƒdGh nôjóŸG â∏HÉb

• nÜÉàµdG äCGôb

(áØ°U) ........................................................................................................................

(≈¶Ød ó«cƒJ) ........................................................................................................................

(iƒæ©e ó«cƒJ) ........................................................................................................................

(πc øe AõL ∫óH) ........................................................................................................................

(±ƒ£©e) ........................................................................................................................

•¿ƒ≤HÉ°ùàŸG ô°†M

(iƒæ©e ó«cƒJ) ........................................................................................................................

(áØ°U) ........................................................................................................................

(∫óH) ........................................................................................................................

(±ƒ£©e) ........................................................................................................................

• øjôjRƒdÉH äQôe

(ó«cƒJ) ........................................................................................................................

(áØ°U) ........................................................................................................................

(∫óH) ........................................................................................................................

(±ƒ£©e) ........................................................................................................................

:ÜGôYE’G áeÓY õ«eh , Üƒ∏£e ƒg Éªc πªcCG -CG -2

•áØ«∏ÿG IÒ°ùH âÑéYCG

(∫OÉ©dG) ........................................................................................................................

(¿ÉàØ«∏ÿG) ........................................................................................................................

(AÉØ∏ÿG) ........................................................................................................................

ديفر

:∫ÉãŸG ≈a Éªc , πµ°ûdÉH ¬£Ñ°VGh , Üƒ∏£ŸG ™HÉàdÉH πªcCG -1

•(±ƒ£©e) ôjóŸG â∏HÉb

. nπ«cƒdGh nôjóŸG â∏HÉb

نشاطات التعلم

24

1 ¢SQódG

∫hC’G

التوابع

:ÜGôYE’G áeÓY IÉYGôe ™e Üƒ∏£ŸG Ö°ùM Ò qZCG -Ü -2

• º¡àeCG ÉjÉ°†b øY º¡∏c ¿ƒ«æWƒdG AGô©°ûdG ™aGój

(ÜÉàµdG) ............................................................................

(¿ƒ«eÓYE’G) ............................................................................

(äÉÑjOC’G) ............................................................................

(¿ÉàØ«ë°üdG) ............................................................................

.É¡©«ªL ™HGƒàdG AÉØ«à°SG É«YGôe , á«dÉàdG á∏ª÷G QGôZ ≈∏Y kÓªL Å°ûfCG -3

.ádóà©ŸG ÉgQÉ©°SCGh π«∏©dG ÉgƒéH ,áMÉÑdGh ,Ò°ùYh ,∞FÉ£dG É¡t∏c áµ∏ªŸG ∞FÉ°üe õ«ªàJ

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

:∑AÓeR É¡©ª°SG ºK ™HGƒàdG ™«ªL É¡æ«ª°†J k’hÉ øWƒdG ¥ƒ≤M øY IÒ°üb Iô≤a ÖàcG -4

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

ديفر

ديفر

Ωó≤j ¿CG ¿É°ùfEG πc ™«£à°ùj

. kÓ«∏b ¿Éc ¿EGh kÉÄ«°T ¬àeCGh ¬æWƒd

øe øjƒ¡àdGh äGòdG QÉ≤àMG ¿CG ’EG

¢SÉædG øe kGÒãc ≥«©j AGO É¡fCÉ°T

Gƒª¡°ùj hCG IôµØdÉH GhQOÉÑj ¿CG øY

. πª©dÉH


يةحو

لنب ا

ليسا

ا�ع و

وابلت

: اى

ولا�

ة حد

لوا

25

:¤ÉàdG ∫ÉãŸG QGôZ ≈∏Y , á∏ª÷G ≈a ¬©HÉJh ´ƒÑàŸG ÚH ábÓ©dG πKÉ“ äÉ¡«Ñ°ûJ §YCG -6

.´ÉÑ£dGh Ö°ùædGh πµ°ûdG ≈a ¬©Ñàj , áæHGh ÜC’G ÚH ábÓ©dÉc á∏ª÷G ≈a ¬©HÉJh ´ƒÑàŸG ÚH ábÓ©dG

..............................................................................................

..............................................................................................

..............................................................................................

:™HÉàdG ´ƒf ÚH ºK πµ°ûdÉH Éª¡£Ñ°VGh , ≈∏j Éª«a ¬YƒÑàeh ™HÉJ πc ÚY -7

á∏ªédG´ƒÑàªdG™HÉàdG¬Yƒf

L K J IH G F E DC B A @ ? > نث

Iô≤ÑdG 217 مث M

¢ü°ü≤dG 34 مث ¶ µ ´ ³ ² ± نث

êhÈdG نث + , - . / 0 1 2 مث Ó Ò Ñ Ð Ï Î Í Ì Ë Ê É È نث

ôéëdG مث Ô

ديفر

تعا

مومج

تعا

مومج

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

.ÌcCG hCG ™HÉJ ≈∏Y á∏ªL πc πªà°ûJ å«ëH , πªL ™HQCÉH ≈∏j É‡ IQƒ°U πc ≈∏Y ≥∏Y -5

26

1 ¢SQódG

∫hC’G

التوابع

á∏ªédG´ƒÑàªdG™HÉàdG¬Yƒf

(≈dÓ¡dG QƒK øH ó«ªM) Éªª«J Ée ÉcQój ¿CG ÉÑ∏W GPEG á∏«dh Ωƒj ¿Gô°ü©dG åÑ∏j ødh

(¿hóÑY øHG) ôØ¶dGh å«∏dG ÜÉf ø«H áeƒf øY IQò©e ∑ƒdBG ’ ∑É¡fCG ∑É¡fCG

: ¿CG ™«£à°ùj , Ó«eR óL -8

................................................................................................................................ â©ædGh ∫óÑdG ÚH õ«Á

................................................................................................................................ ∫óÑdG ´GƒfCG ÚH õ«Á

................................................................................................................................ ó«cƒàdG »Yƒf ÚH õ«Á

................................................................................................................................ áÑ°SÉæŸG áeÓ©dÉH ™HÉàdG §Ñ°†j

: »¡Ø°T •É°ûf -9

•: á∏ª÷G ™«°SƒJ áÑ©d

Ωƒ≤jh óª AÉL : πãe , §≤a á«°SÉ°SC’G äÉfƒµŸG ≈∏Y πªà°ûJ , IÒ°üb á∏ªéH ÉªgóMCG ≈JCÉ«a , ¿ÉÑdÉW ∞≤j

.ÉªgÓc ¿ÉHò¡ŸG ¿ÉÑdÉ£dG w»∏Yh óª AÉL : πãe , ™HGƒàdG øe Oó©H É¡©«°SƒàH ôNB’G

• πª÷G ÚH §HôdG áÑ©d

(CG)(Ü)(ê)(ê)

áªFÉb áYƒªéªdG ÖàµJ

:áaƒ°UƒªdG äÉª∏µdG øe

ÜÉàµdG ,¥QRC’G º∏≤dG

ô«¨°üdG


áaƒ°UƒªdG äÉª∏µdG øe

:∞£Y ±ôëH ábƒÑ°ùe

- Iô«¨°üdG Iô£°ùªdGh

≥gÉ°ûdG πÑédGh


áaƒ°UƒªdG äÉª∏µdG øe

: ôL ±ôëH ábƒÑ°ùe

, Iô«ÑµdG áÑàµªdG ≈a

ójóédG ¢Vô©ªdG ≈dEG

ø«H §HôdG áª¡e ≈dƒàJ

áaƒ°UƒªdG äÉª∏µdG

AÉ°†YCG É¡dƒ≤j »àdG

.çÓãdG äÉYƒªéªdG

,™HÉààdÉH ,¬àYƒªée âÑàc Éªe áaƒ°Uƒe áª∏c ≈≤∏«d çÓãdG äÉYƒªéªdG øe áYƒªée πc øe ÖdÉW ∞≤j

.ádƒ≤©e á∏ªL íÑ°üàd Iôã©ÑªdG äÉª∏µdG ø«H §Hôàd áÑ°SÉæe á≤jôW ≈a ôµØJ ¿CG á©HGôdG áYƒªéªdG ≈∏Yh

.Iô«ÑµdG áÑàµªdG √òg »a ¿ÉYÉÑj Iô«¨°üdG Iô£°ùªdGh ¥QRC’G º∏≤dG â«d :πãe

تعا

مومج

تعا

مومج

يةحو

لنب ا

ليسا

ا�ع و

وابلت

: اى

ولا�

ة حد

لوا

27

kGÈ©e AÉ≤dEG ¬≤dCG ºK , πµ°ûdÉH ¤ÉàdG ¢üædG §Ñ°VG -10

…ó©÷G á¨HÉædG

º∏°Sh ¬«∏Y ˆG ≈∏°U ˆG ∫ƒ°SQ iój ÚH É¡dÉb

Gô``̀é``̀ ¡``̀ Jh á```̀YÉ```̀°```̀S É``̀ °``̀ †``̀Z ≈``̀ ∏``̀ «``̀ ∏``̀NGQP hCG ô`̀gó`̀ dG çó```̀MCG É`̀ e ≈`̀∏`̀Y É`̀eƒ`̀ dh

¬`̀∏`̀«`̀Ñ`̀°`̀ù`̀d ≈`̀ °`̀†`̀e ó```̀b É`̀ Ä`̀ «`̀ °`̀T äô```̀cò```̀JGô``cò``à``j ¿CG ¿hõ````̀ë````̀ŸG IOÉ`````̀ Y ø````̀eh

k¥ô```` ø````H Qò````æ````ŸG ó``̀ æ``̀Y iÉ````̀eGó````̀ fGôØ≤e ¢``̀VQC’G ôgÉX º¡æe Ωƒ«dG iQCG

º``̀ ¡``̀gƒ``̀Lh ¿CÉ````````̀c ¿É````«````à````ah ∫ƒ````̀¡````̀cGô°ü«b ¢```̀ VQCG ‘ ∞`̀«`̀°`̀T É``‡ Ò``fÉ``fO

ió`̀¡`̀dÉ`̀H AÉ```̀L PEG ˆG ∫ƒ``̀ °``̀SQ â``̀ «``̀ JCGGÒ````̀f Iô````̀é````̀ ŸÉ````̀ c kÉ````̀ HÉ````̀ à````̀ c ƒ````̀∏````̀à````̀jh

É¡∏©ØH ≈```̀°```̀VQCGh iƒ`̀ ≤`̀ à`̀ dG ≈`̀∏`̀Y º``̀«``̀bCGGQò`````̀MCG á``̀aƒ``̀î``̀ŸG QÉ```̀æ```̀dG ø```̀e â``̀ æ``̀ ch

É``̀gOô``̀f ¿CG É``̀æ``̀d kÉ``̀ ahô``̀ ©``̀ e ¿É````̀c É````̀ehGô`̀≤`̀©`̀J ¿CG kGô`̀µ`̀æ`̀ à`̀ °`̀ ù`̀e ’h É`̀MÉ`̀ë`̀ °`̀U

É```̀ fOhó```̀Lh É```fó```› AÉ``̀ª``̀°``̀ù``̀dG É`̀ æ`̀ ¨`̀ ∏`̀ HGô``¡``¶``e ∂`````̀ dP ¥ƒ`````̀ a ƒ```̀LÔ```̀d É````````̀fEGh

¬`̀d ø``̀µ``̀j ⁄ PEG º``̀∏``̀M ≈```̀a Ò```̀N ’hGQó``̀ µ``̀ j ¿CG √ƒ``̀ Ø``̀ °``̀U ≈``̀ ª``̀– QOGƒ````````̀H

¬`̀d ø``̀µ``̀j ⁄ GPEG π``̀¡``̀L ≈```̀a Ò```̀N ’hGQó``̀ °``̀UCG ô`````̀eC’G OQhCG É``̀e GPEG º`̀«`̀∏`̀M

™`̀HGƒ`̀à`̀dG ´Gƒ````̀fCG ¢üî∏j k’hó````L hCG kÓ`̀µ`̀°`̀T º``°``SQG -11

:á«°SÉ°SC’G É¡JÉeƒ∏©eh

تعا

مومج

ديفر

¢û«W ) IQÉ`̀Ñ`̀Y ™ª°ùfÉe GÒãc

…óMEG ´ô°ùàdG ¿CG ∂dPh ( ÜÉÑ°ûdG

,á«Ñ∏°ùdG ÜÉ`̀Ñ`̀°`̀û`̀dG äÉ`̀ª`̀°`̀S Rô```̀HCG

øe kÉeÉ÷ ¬∏¡÷ π©L øe πbÉ©dGh

. ¬∏≤Y øe kÓ«dO ¬JÉaô°üàdh ,¬ª∏M


28

1 ¢SQódG

∫hC’G

التوابع

: πµ°ûdÉH ¬£Ñ°VGh , ≈∏j É‡ á∏ªL πc ≈a ∫óÑdG ´ƒf OóM :’hCG

•.................. : ¬Yƒf .................. : ∫óÑdG IQÉ«°S , IõFÉL á≤HÉ°ùŸÉH õFÉØ∏d

•................. : ¬Yƒf .................. : ∫óÑdG ÉgóFGƒa ,ácô°ûdG ‘ »ª¡°SCÉH âYÈJ

•.................. : ¬Yƒf .................. : ∫óÑdG .√QÉªK , ¿Éà°ùÑdG â©H

≈∏YC’G نث * + , - . / 0 1 2 3 مث.................. : ¬Yƒf .................. : ∫óÑdG

: πµ°ûdÉH ¬£Ñ°VGh , Üƒ∏£ŸG ™HÉàdÉH á«dÉàdG á∏ª÷G πªcCG :É«fÉK

•(≈¶Ød ó«cƒJ) ................................................................................................ áØ«ë°üdG äCGôb

•(iƒæ©e ó«cƒJ) ..............................................................................................................................

•(áØ°U) ..............................................................................................................................

•(±ƒ£©e) ..............................................................................................................................

:∑AÓeR É¡©ª°SCG ºK , ™HGƒàdG ´GƒfCG ™«ªL É¡æª°†J , ¤ÉàdG ó¡°ûŸG ∞°Uh ≈a Iô≤a ÖàcG :ÉãdÉK

.................. : ¬Yƒf

................. : ¬Yƒf

اختبار بنائي

يضمن

في ملف

ا�عمال الخطوة ا�ولى من المشروع: ™HÉJ πc ≈∏Y kGóMGh k’Éãe É¡æe êôîà°SGh á«ª∏©dG IOÉŸG ÜÉàc ≥ë∏e ‘ ájô©°ûdG äGQÉàîŸG ¤EG óY

.™HGƒàdG øe

مشروعالوحدة

29

2 ¢SQódG

ÊÉãdG

:á≤MÓdG á∏ãeC’G ∞æ°U ºK ‹ÉàdG πµ°ûdG CÓeG

: iOÉæŸG áã∏eCG

.ôéØdG 27 نث 1 2 3 مث .Iô≤ÑdG 33 مث a ` _ ^ نث

. Iô≤ÑdG 40 مث F E D C B A @ نث

.πeõŸG نث ! " # $ % & ' ) مث

ÖLCG,iOÉæŸG kÉ©eÉ°S Éj π¡“ , kÓé©à°ùe Éj .Gƒ¡ÑàfG ¿ƒeOÉb Éj

ˆG óÑYÉj ,ˆG ≈∏Y πcƒJ .ôªY Éj ,ˆG ΩÓ°S ∂«∏Y ôØZÉa πLQÉj ,ˆG ≥JG

.¬°ùØf kÉŸÉX Éj .ˆG ¤EG ÖJ ÖdÉWÉj .∂°SQód ¬ÑàfG

Ö°üædG áeÓY ≥ëà°ùj iOÉæe™aôdG áeÓY ≥ëà°ùj iOÉæe

iOÉæŸG¬YƒfiOÉæŸG¬Yƒf

¬J’ÉMh , iOÉæªdG ´GƒfCG

¿Éàª∏c iOÉæªdG

Üƒ°üæeÜƒ°üæe

IóMGh ¬ª∏c iOÉæªdG

∫G `H ±ô©e

¬H ™aôj Ée ≈∏Y ≈æÑe

¬àdÉM

¬YGƒfCG ¬YGƒfCG

¬àdÉM


ا�ساليب النحوية ( المنادى)

30

ا�ساليب النحوية ( المنادى) 2 ¢SQódG

ÊÉãdG


:¬HGôYEG ¬eÓY õ« qeh , Üƒ∏£e ƒg Éªc iOÉæŸG ÒZ -1

•.∂°ùØf ≈∏Y ƒdh ≥◊G πb , oóª Éj

(ó©°S) ............................................................................................................................

(≈∏Y) ............................................................................................................................

(¿B’G ∂eÉeCG º∏µàŸG)=(º∏µàe) ............................................................................................................................

(¬æ«©H ÖWÉ πLQ)=(πLQ) ............................................................................................................................

(º∏µàe qiCG)=(º∏µàe) ............................................................................................................................

(πLQ qiCG)=(πLQ) ............................................................................................................................

(º∏µàŸG) ............................................................................................................................

(πLôdG) ............................................................................................................................

(¿Éª∏µàe) ............................................................................................................................

(¿ƒª∏µàe) ............................................................................................................................

(äÉª∏µàe) ............................................................................................................................

(øªMôdG óÑY) ............................................................................................................................

(¿BGô≤dG ßaÉM) ............................................................................................................................

(∫ó©dG ÖdÉW) ............................................................................................................................

(¿BGô≤dG ßaÉM) ............................................................................................................................

(∫ó©dG ÖdÉW) ............................................................................................................................

:¬HGôYEG áeÓY õ«eh ,∂æe Ö∏£j Éªc iOÉæŸG ´ƒf qÒZ -2

•ó¡àLG ,ò«ª∏J Éj

(IOƒ°ü≤e ÒZ Iôµf) ............................................................................................................................

(±É°†e) ............................................................................................................................

(±É°†ŸÉH ¬«Ñ°T) ............................................................................................................................

(∫CÉH ±ô©e) ............................................................................................................................

ديفر

ديفر

يةحو

لنب ا

ليسا

ا�ع و

وابلت

: اى

ولا�

ة حد

لوا

31

:»∏j Éª«a á«HGôYE’G ¬àdÉMh iOÉæŸG ´ƒf ÚHh , AGóædG ±ôM ÚY -3

á∏ªédGAGóædG ±ôMiOÉæªdG

¬Yƒf

¬àdÉMh

á«HGôYE’G

نث 7 8 9 : ; > = < ? ∞°Sƒj 46 مث A @

±hò

±hò

∞°Sƒj

≥jó°üdG

OôØe º∏Y

≈∏Y ≈æÑe

...... º°†dG

∞°Sƒj 41 مث r q p o n m l نث

∞°Sƒj مث Ó Ò Ñ Ð Ï نثIô≤ÑdG 286 مث ½ ¼ » º ¹ ¸ ¶ نث

É q«°T ∂«∏Y AÉµÑdG ≈æZCG Éeh ≈æ«Y ™eóH »∏Y Éj ∂à«µH

∞jôW øHG ≈∏Y ¿õ– ⁄ ∂fCÉc ÉbQƒe ∂dÉe QƒHÉÿG ôé°T ÉjCG

É«bÓJ ’ ¿CG ¿Gô‚ øe iÉeGóf ø¨∏Ña â°VôY ÉeEG ÉÑcGQ É«a

:¬HGôYEG áeÓY õ«eh , á∏ªL ≈a iOÉæe ≈∏j É‡ ¬ª∏c πc π©LG -4

................................................................................................................................................................ : ídÉ°U

.................................................................................................................................................. :á°SQóŸG ôjóe

.............................................................................................................................................................. :¿ƒª∏©e

.......................................................................................................................................................... :¿É°Sóæ¡e

................................................................................................................................................................ :ôLÉàdG

تعا

مومج

ديفر

32

¢SQódG

ådÉãdG 3إحالة للمادة

العلمية :‹ÉàdG πµ°ûdG CÓeGh á«ª∏©dG IOÉŸÉH ø©à°SG

AÉæãà°S’G Üƒ∏°SCG

......................................

Úà«H ’EG Ió«°ü≤dG â¶ØM

É°SQO ’EG ¢ShQódG âª¡a

......................................

Úà«H ’EG Ió«°ü≤dG ßØMG ⁄

óª / kGóª ’EG óMCG ÜÉZÉe

ó©°S / G kó©°S ’EG óMCG ≈∏Y âª∏°S Ée

(ÆôØe) ...........................

Úà«H ’EG ßØMCG ⁄

óª ’EG ÜÉZ Ée

ó©°S ≈∏Y ’EG âª∏°S Ée

................................ +AÉæãà°SG IGOCG + ¬æe ................................ :¿ÉcQCG áKÓK øe AÉæãà°S’G Üƒ∏°SCG ¿ƒµàj -CG

: AÉæãà°S’G ´ƒf Ö°ùëH , ä’ÉM çÓK ¬dh , AÉæãà°S’G ................................ ó©H ™bGƒdG º°S’G ƒg , ≈æãà°ùŸG -Ü

.kÉàÑãe................................ AÉæãà°S’G ¿Éc GPEG , kÉHƒ°üæe ≈æãà°ùŸG ¿ƒµj

................................ ................................ AÉæãà°S’G ¿Éc GPEG ¬æe ≈æãà°ùŸG øe ∫GóH’Gh , Ö°üædG ¬«a Rƒéj

................................ ................................ AÉæãà°S’G ¿Éc PEG , á∏ª÷G øe ¬©bƒe Ö°ùM Üô©j

:¤ÉàdG ∫hó÷G πªµà°SG -ê

AÉæãà°S’G äGhOCGIGOC’G ´ƒfÉgó©H Ée ºµMh É¡ªµM

iƒ°S º°SG.Qhô› ............. Égó©H Éeh , ÉgôNBG ôKCÉàj ’

ô«Z.............¬«dEG ±É°†e Égó©H Éeh (’EG) ó©H Ée á∏eÉ©e »g πeÉ©J

É°TÉM,ÓN,GóY

ÓN Ée , GóY Ée


ا�ساليب النحوية (االستثناء)

يةحو

لنب ا

ليسا

ا�ع و

وابلت

: اى

ولا�

ة حد

لوا

33

:∫ÉãŸG ≈a Éªc , ä’ÉM øe ¬«a Rƒéj Éeh , ≈æãà°ùŸG áeÓY õ«eh , Üƒ∏£e ƒg Éªc πªcCG -1

(GóY) kÉª∏©e ’EG Úª∏©ŸG âjCGQ : ∫ÉãŸG

(º∏©e / kÉª∏©e) Úª∏©ŸG âjCGQ

•. IóMGh ácô°T ’EG É¡©«ªL oäÉcô°ûdG âë‚

(ÒZ) .............................................................................................................................................

(GóY Ée ) .............................................................................................................................................

(ÓN) .............................................................................................................................................

(É°TÉM) .............................................................................................................................................

•.¿É°ù«FQ / Ú°ù«FQ ’EG ô“DƒŸG AÉ°SDhôdG ô°†ëj ⁄

(∑ƒ∏ŸG) .............................................................................................................................................

(AGQRƒdG ) .............................................................................................................................................

( ÒZ) .............................................................................................................................................

(GóY ) .............................................................................................................................................

(ÓN Ée ) .............................................................................................................................................

•.øeDƒŸG ’EG RÉa Ée

( ôHÉ°üdG ) .............................................................................................................................................

(ó¡àéŸG ) .............................................................................................................................................

( ÒZ ) .............................................................................................................................................

: ∂æe Ö∏£j Éªc , É¡à¨«°U kGÒ¨e , á«dÉàdG á∏ª÷G áHÉàc óYCG -2

•. Ú≤jôa ’EG …QhódG ‘ ¥ôØdG âcQÉ°T

kÉª°SG IGOC’G π©LG ....................................................................................................................................

ôL ±ôM IGOC’G π©LG ....................................................................................................................................

kÓ©a IGOC’G π©LG ....................................................................................................................................

kÉ«Øæe kÉeÉJ AÉæãà°S’G π©LG ....................................................................................................................................

kÉZôØe AÉæãà°S’G π©LG ....................................................................................................................................

تعا

مومج

تعا

مومج :∫ÉãŸG ≈a Éªc , ä’ÉM øe ¬«a Rƒéj Éeh , ≈æãà°ùŸG áeÓY õ«eh , Üƒ∏£e ƒg Éªc πªcCG -1

(GóY) kÉª∏©e ’EG Úª∏©ŸG âjCGQ : ∫ÉãŸG

(º∏©e / kÉª∏©e) Úª∏©ŸG âjCGQ


34

ا�ساليب النحوية (االستثناء) 3 ¢SQódG

ådÉãdG

:¬JGhOCG ´GƒfCGh , ¬eÉµMCGh , AÉæãà°S’G ´GƒfCG ¢üî∏j k’hóL hCG kÓµ°T º°SQG -4

:‹ÉàdG ∫hó÷G ‘ äÉZGôØdG πªµà°SG -3

á∏ªédG

´ƒf

AÉæãà°S’G

≈æãà°ùªdG

¬æe

¬JGOCG

É¡Yƒfh

≈æãà°ùªdG¬ªµM

kÉÑdÉW ’EG ÜÓ£dG íéfâÑãe ΩÉJÜÓ£dG±ôM ,’EGkÉÑdÉW

ÖLGh

Ö°üædG

ˆG ’EG ¬dEG ’

AGô©°ûdG 99مث | { z y نث q p o n m l k نث

AGô©°ûdG مث s r q p o n m l نث

AÉ«ÑfC’G مث rø«ÑjôZ ø«∏LQ ô«Z ¢ùeCG òæe kGóMCG âjCGQ Ée

kGóMGh kÉéeÉfôH GóY Ée èeGôÑdG äógÉ°T

iƒ°S ÖîàæªdG äÉjQÉÑe ™«ªL äô°†M

IóMGh IGQÉÑe

ديفر

ديفر

35

¢SQódG

™HGôdG4Öé©àdG Üƒ∏°SCG

:Öé©àdG Üƒ∏°SCG äÉfƒµe !Ahó¡dG πªLCG Ée

¬æe Öé©àe ..................... º°SG +(.....................) ¿Rh ≈∏Y áª∏c +(á«Ñé©àdG) Ée !ôØ°ùdG ∫ƒWCG Ée

OóM (¿ÉYƒaôe /¿ÉHƒ°üæe) ÉªgÓc ¬æe Öé©àŸGh , π©aCG á¨«°U ¿CG ßM’ !ÜòµdG íÑbCG Ée

: πµ°ûdÉH á«dÉàdG á«Ñé©àdG πª÷G §Ñ°VG

! È°üdG óªMCG Ée - ! √OÉÑ©H ˆG ºMQCG Ée - ! ¬«dEG áLÉ◊G só°TCG Ée ! ¬∏ªY QõZCG Ée ! ¬ãjóM ¥ó°UCG Ée

Oó©dGôcòe Ohó©ªdGåfDƒe Ohó©ªdG

2, 1¿ÉæKG óMGh¿ÉàæKG IóMGh

10 ,3 , ..................... ,á©Ñ°S, ..................... , áKÓK

Iô°ûY , .....................

............. , ™°ùJ ,¿ÉªK ,............. , ™HQCG , çÓK

12 ,11..................... ÉæKG , ô°ûY óMCG............. ÉàæKG , Iô°ûY ióMEG

19 ,13

.............,....................., ô°ûY á©HQCG , ô°ûY áKÓK

, ..................... , ô°ûY á«fÉªK ,.....................,........

.....................

,.............,............. , Iô°ûY ™HQCG , Iô°ûY çÓK

.............,............., Iô°ûY ÊÉªK

22 ,21

,91

92

ó`̀MGh , ¿hô`̀°`̀û`̀Yh ¿É`̀ æ`̀ KG ,¿hô`̀ °`̀ û`̀Yh ó``̀MGh

óMGh .....................,¿ƒ````̀KÓ````̀Kh ..................... h

.....................,¿ƒ°ùªNh

, ¿hô``̀ °``̀ û``̀Yh ¿É``̀à``̀æ``̀KG ,¿hô```°```û```Yh ió``````MEG

ió`̀MEG .............,¿ƒ````̀KÓ````̀Kh ............. h ió``̀MEG

.............,¿ƒ°ùªNh

99 ,23

.............,¿ƒ````̀ KÓ````̀ Kh á`̀ ©`̀ HQCG ,¿hô`̀°`̀û`̀Yh á`̀KÓ`̀K

á`̀©`̀Ñ`̀°`̀S ,¿ƒ```̀à```̀°```̀Sh ............. ¿ƒ``̀°``̀ù``̀ª``̀Nh

............. ,¿ƒfÉªKh .............,¿ƒ©Ñ°Sh

.............,¿ƒ`````̀ KÓ`````̀ Kh ™```̀ HQCG ,¿hô`̀ °`̀ û`̀Yh çÓ``̀K

.............,¿ƒ©Ñ°Sh ™Ñ°S ,¿ƒà°Sh............. ,¿ƒ°ùªNh

............. ,¿ƒfÉªKh

:á«dÉàdG OGóYC’G á∏°ù∏°S É k¡s«Ø°T πªcCG

................... AÉ°ùf çÓKh , ∫ÉLQ áKÓK , ¿ÉàæKG ¿ÉJCGôeGh , ¿ÉæKG ¿ÓLQ - IóMGh ICGôeGh , óMGh πLQ

........................... ICGôeG Iô°ûY ióMEGh , kÓLQ ô°ûY óMCG ..............................................

¿ƒKÓKh , kÓLQ ¿ƒKÓK .................... ICGôeG ¿hô°ûYh ióMEGh , ÓLQ ¿hô°ûYh óMGh ......................

.ICGôeG ∞dCGh , πLQ ∞dCG - ICGôeG áÄeh , πLQ áÄe ,ICGôeG

AÉ°ùf çÓKh , ∫ÉLQ áKÓK : πãe , Qhô› ™ªL 10 - 3 øe OGóYC’G õ«“

................ : πãe .............................. 99 - 11 øe OGóYC’G õ««“

................ : πãe ................................... : ∞dC’Gh áÄŸG õ««“

ا�ساليب النحوية(التعجب والعدد)

36

ا�ساليب النحوية(التعجب والعدد) 4 ¢SQódG

™HGôdG

نشاطات التعلم:Ωõ∏j Ée ÒZh , ájOóY ®ÉØdCG ¤EG á«dÉàdG ΩÉbQC’G ∫ qƒM -1

. IóMGh á∏«dh ,, GóMGh Éeƒj áeôµŸG áµe ≈a Éæãµe

(2) .............................................................................................

(9) .............................................................................................

(11) .............................................................................................

(15) .............................................................................................

(18) .............................................................................................

,( áª∏©e 3 ) h (º∏©e 4) ±Gô°TEG â– ( Ωƒj 10 ) ôªà°SG á«∏«µ°ûàdG Ωƒ°Sô∏d ¢Vô©e Éæà°SQóe ≈a º«bCG

11) h ( ôFGR 25 ) Qƒ°†M ¬MÉààaG ó¡°Th , (áÑdÉW 12 ) h (ÖdÉW 7) ÉgOGóYEÉH ΩÉb ( áMƒd 45 ) ≈∏Y iƒàëj

.(IôFGR

.......................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................

... »`̀◊G hCG , ´QÉ°ûdG hCG , á°SQóŸG hCG , π°üØdG ‘ IOƒ`̀Lƒ`̀ŸG AÉ«°TC’G É«¡Ø°T óY -2

.õ««ªàdG Ék«YGôe

¿ÉfPCG , ¿ÉàæKG ¿Éæ«Y , Éæe πµd (2) Oó©dG : ‹ÉàdG ∫ÉãŸG ßM’ , Oó©dGh AÉ«°TC’G -3

...(QÉ¡ædGh π«∏dG ) ¿ÉæKG ¿ÉaôW óMGƒdG Ωƒ«∏d ..¿ÉàæKG ¿ÓLQ ,¿ÉàæKG ¿Gój ,¿ÉàæKG

…CG hCG (7) ºbôdG hCG (5) ºbôdG hCG (4) ºbôdG ‘ ∑Î°ûJ »àdG AÉ«°TC’G ôcòàJ ¿CG ∫hÉM

.∑AÓeR É¡©ª°SCG ºK ,ôNBG ºbQ

,ájB’G ºbQh IQƒ°ùdG kGOó , Éæg É¡∏é°S OóY ≈∏Y á∏ªà°ûe äÉjBG øY ËôµdG ¿BGô≤dG ≈a åëHG -4

∑AÓeR É¡©ª°SCG ºK

.......................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................

: πµ°ûdÉH á∏ª÷G §Ñ°VGh , Öé©àdG Üƒ∏°SCÉH ÈY -5

.............................................................. : ƒ÷G ∫ÉªL ..................................................................... : á∏îædG ∫ƒW

.........................................................:QÉ©°SC’G ¢üNQ ................................................................ : Ö«Ñ£dG áYGôH

..............................................................:AGhódG IQGôe .......................................................................: IAGô≤dG ™Øf

ديفر

ديفر

ديفر

تعا

مومج

يفه

شي

فهش

يةحو

لنب ا

ليسا

ا�ع و

وابلت

: اى

ولا�

ة حد

لوا

37

ديفر

: Ö«dÉ°SC’Gh äGhOC’G ™jƒæJ k’hÉ , á«dÉàdG ≈fÉ©ŸG øY ÒÑ©à∏d AÉæãà°S’G Üƒ∏°SCG Ωóîà°SG -6

. §≤a IóMGh IOÉe ≈a á°†Øîæe áLQO ≈∏Y â∏°üM

.......................................................................................................................................................................................................

.ºgóMCG ƒYóJ ¿CG â«°ùfh , ∂JQÉjõd ∑AÉbó°UCG äƒYO

.......................................................................................................................................................................................................

.¢ùeCG Ωƒj kGôµÑe ô°†– ⁄ ∂æµd , á°SQóŸG ¤EG ôµÑŸG Qƒ°†◊G ≈∏Y ÖXGƒJ âfCG

.......................................................................................................................................................................................................

: ≈HGôYE’G É¡ªµM ÚHh , á«dÉàdG iOÉæŸG ´GƒfCG ≈∏Y á∏ãeCG §YCG -7

iOÉæªdG ´ƒf∫ÉãªdGiOÉæªdG ºµM

OôØe º∏Y

±É°†e

±É°†ŸÉH ¬«Ñ°T

IOƒ°ü≤e Iôµf

IOƒ°ü≤e ÒZ Iôµf

(`dG) `H ±hô©e

:á«dÉàdG IôcGòdG Iôé°T ≈∏Y ájƒëædG Ö«dÉ°SCÓd á«°SÉ°SC’G äÉeƒ∏©ŸG ¢üÿ -8

ájƒë

ædG

Ö«dÉ

°SC’

G AÉæã

à°S’

G

AGóæd

GÖ

é©àdG

Oó©dG

تعا

مومج

تعا

مومج

38


™HGôdG

: á«°VÉjQ ä’OÉ©Ã ájƒëædG Ö«dÉ°SC’G äÉfƒµe πãe -9

.......................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................

:ájô¡L IAGôb √CGôbG ºK , ájƒëf Ö«dÉ°SCG øe ¬«a Ée õ«eh , πµ°ûdÉH ‹ÉàdG ¢üædG §Ñ°VG -10

¿EG{ :¥hó°üŸG ¥OÉ°üdG ƒgh ¤ ˆG ∫ƒ°SQ ÉæKóM : ∫Éb › Oƒ©°ùe øH ˆG óÑY øªMôdG óÑY »HCG øY

¬«a ïØæ«a ∂∏ŸG ¬«dEG π°Sôj ºK , ∂dP πãe á≤∏Y ¿ƒµj ºK , áØ£f É keƒj Ú©HQCG ¬eCG ø£H ‘ ¬≤∏N ™ªéj ºcóMCG

πª©H πª©«d ºcóMCG ¿EG √ÒZ ¬dEG ’ …òdG ˆG ƒa , ó«©°S hCG » q≤°Th ¬∏ªYh ¬∏ nLCGh ¬bRQ : äÉª∏c ™HQCÉH ôeDƒjh ,ìhôdG

ºcóMCG ¿EGh , É¡∏Nó«a QÉædG πgCG πª©H πª©«a ÜÉàµdG ¬«∏Y ≥Ñ°ù«a , ´GQP ’EG É¡æ«Hh ¬æ«H ¿ƒµj Ée ≈àM áæ÷G πgCG

.zÉ¡∏Nó«a ¬«æ÷G πgCG πª©H πª©«a ÜÉàµdG ¬«∏Y ≥Ñ°ù«a ´GQP ’EG É¡æ«Hh ¬æ«H ¿ƒµj Ée ≈àM QÉædG πgCG πª©H πª©«d

(º∏°ùeh iQÉîÑdG √GhQ)

ديفر

تعا

مومج

يةحو

لنب ا

ليسا

ا�ع و

وابلت

: اى

ولا�

ة حد

لوا

39

:πµ°ûdÉH ¬JÉfƒµe §Ñ°VG h ,á«dÉàdG äÉjB’G ≈a Üƒ∏°SC’G ´ƒf OóM :’hCG

•................................... :Üƒ∏°SC’G ´ƒf ôKóŸG 31 |_ ^ ] \ [ Z}

•................................... :Üƒ∏°SC’G ´ƒf ∂∏ŸG 3 |< ; : 9 8 }

•................................... :Üƒ∏°SC’G ´ƒf Iô≤ÑdG 175 |Å Ä Ã Â}

•................................... :Üƒ∏°SC’G ´ƒf Oƒg 46 |& % $ # " ! }

: πµ°ûdÉH §Ñ°VGh ∂æe Ö∏£j Éªc πjó©àdG kÉjô› ,á«dÉàdG á∏ª÷G áHÉàc óYCG :É«fÉK

•.ôjóŸG GóY , á°SQóŸG ƒHƒ°ùæe ô¶M

(±ôM AÉæãà°S’G IGOCG) .................................................................................................................................

(º°SG AÉæãà°S’G IGOCG) .................................................................................................................................

(»Øæe ΩÉJ AÉæãà°SG ) .................................................................................................................................

(ÆôØe AÉæãà°SG) .................................................................................................................................

: ºbôdG ¿Éµe ßØ∏dG É keóîà°ùe , á«dÉàdG IQÉÑ©dG áHÉàc óYCG :ÉãdÉK

≈∏Y (ÖdÉW 11) h (äÉ`̀LQO 7 ) ≈∏Y ( ÖdÉW 2 ) π°üM :¤ÉàdÉc QÉÑàN’G ≈a ÜÓ£dG èFÉàf äAÉ`̀L

.(áLQO 20) π°UCG øe ,(áLQO 18) ≈∏Y ( ÜÓW 5 ) h ( áLQO 14 ) ≈∏Y ( ÖdÉW 13 ) h (äÉLQO 10 )

.......................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................

:πµ°ûdÉH ¬JÉfƒµe §Ñ°VG h ,á«dÉàdG äÉjB’G ≈a Üƒ∏°SC’G ´ƒf OóM :’hCG

•_ ^ ] \ [ Z}

< ; : 9 8 }< ; : 9 8 }< ; : 9 8


يضمن

في ملف

ا�عمال الخطوة الثانية من المشروع: πc ≈∏Y kGó`̀MGh k’Éãe É¡æe êôîà°SGh , á«∏ª©dG IOÉŸG ÜÉàc ≥ë∏e ‘ ájô©°ûdG äGQÉàîŸG ¤G óY

.(Oó©dG , Öé©àdG , AÉæãà°S’G , AGóædG ) Ö«dÉ°SC’G øe Üƒ∏°SCG


40


™HGôdG

نشاطات الغلق والتلخيصت

عامو

مج:‹ÉàdG ¢ü«î∏àdG πªµà°SG -1

ájƒëædG Ö«dÉ°SC’G ™HGƒàdG

á«°SÉ°SC’G äÉeƒ∏©ŸG Üƒ∏°SC’G á«°SÉ°SC’G äÉeƒ∏©ŸG ™HÉàdG

¿Rh ≈∏Y ¬ª∏c + Ée : øe ¿ƒµàj Ö«côJ

............... º°SG + áHƒ°üæe (...............)

¬æe Öé©àe

Öé©àdG

≈a ¬©Ñàjh , ¬∏Ñb º°SG áØ°U ÚÑj , º°SG

ÜGôYE’G

™HÉàdG

......................................... :AGóædG ±hôM

áKÓK ¬H ™aôj Ée ≈∏Y »æÑŸG iOÉæŸG

º∏©dG :´GƒfCG

........................ , ........................ ,OôØŸG

: ´GƒfCG áKÓK Üƒ°üæŸG iOÉæŸG

........................ , ........................ , ±É°†ŸG

AGóædG

™Ñàj , ∞£Y ±ôëH ¥ƒÑ°ùe π©a hCG º°SG

.ÜGôYE’G ≈a ¬∏Ñb Ée

: ∞£©dG ±hôM ºgCG

...........................................................

±ƒ£©ŸG

: ´GƒfG áKÓK

...........................................................

...........................................................

...........................................................

AÉæãà°S’G

:´GƒfCG áKÓK

...........................................................

...........................................................

...........................................................

∫óÑdG

Qhô› ™ªL 10 - 3 øe OGóYC’G õ««“

........................ 99 - 11 øe OGóY’G õ««“

........................ : ∞dC’Gh áÄŸG õ««“

Ohó©ŸG ........................ (1,2 ) ¿GOó©dG

Ohó©ŸG........................(3,9) OGóYC’G

ô°û©dGh , Ohó©ŸG ∞dÉîJ IOôØŸG Iô°û©dG

Ohó©ŸG ........................ áÑcôŸG

Oó©dG

: ¿ÉYƒf

............................................. ƒg , »¶Ød

.................................................................

: ¬XÉØdCGh , …ƒæ©e

.................................................................

.................................................................

.................................................................

.................................................................

ó«cƒàdG

يةحو

لنب ا

ليسا

ا�ع و

وابلت

: اى

ولا�

ة حد

لوا

41

تعا

مومج

: ≈∏j É‡ ádÉM πµd πµ°ûdÉH É kWƒÑ°†e k’Éãe §YG -2

ájƒëædG Ö«dÉ°SC’G ™HGƒàdG

Üƒ∏°SC’G ∫ÉãŸG ™HÉàdG

Öé©àdG áØ°U

≈æÑe iOÉæe ±ƒ£©e º°SG

Üƒ°üæe iOÉæe ±ƒ£©e π©a

âÑãe ΩÉJ AÉæãà°SG πc ∫óH

≈Øæe ΩÉJ AÉæãà°SG ¢†©H ∫óH

ÆôØe AÉæãà°SG ∫Éªà°TG ∫óH

OôØe OóY ≈¶Ød ó«cƒJ

Öcôe OóY iƒæ©e ó«cƒJ

: ≈∏j Éª«a , ¬dÉãeh iƒëædG í∏£°üŸG ÚH §HQG -3

á«°TÉ¨dG 12 مث i h g نث ∞£©dG

äÉjOÉ©dG مث j i h g f e نث ≈ØæŸG ΩÉàdG AÉæãà°S’G

Oƒg 81مث ä ã â á àß Þ Ý Ü Û Ú نث áØ°üdG

êQÉ©ŸG 4 مث À ¿ ¾ ½ ¼ » º نث ó«cƒàdG

äƒÑµæ©dG 64 نث ! " # $ % & ' مث Oó©dG

ΩÉ©f’G 149 نث [ ^ _ ` مث ÆôØŸG AÉæãà°S’G

ºK , ájƒëf Ö«dÉ°SCGh ™HGƒJ øe ¬«a Ée õ««ªàd RƒeôdG Ωóîà°SGh ,πµ°ûdÉH ¤ÉàdG ¢üædG §Ñ°VG -4

≈bƒ°T óªMCG :ájô¡L IAGôb √CGôbG

º∏©dGh ¿É`̀Ñ`̀dG Ú`̀H ´É`̀≤`̀dG ≈∏Y ËQΩô o◊G ô¡°TC’G ‘ »eO ∂Ø°S πMCG

Gó°SCG QPDƒ``L »æ«©H AÉ°†≤dG ≈`̀eQºLC’G øcÉ°S ∑QOCG , ´É≤dG øcÉ°S Éj

á`̀∏`̀FÉ`̀b ¢`̀ù`̀Ø`̀æ`̀ dG »`̀æ`̀ à`̀ Kó`̀M É```̀fQ É``̀Ÿ≈eQ Ö«°üŸG º¡°ùdÉH ∂ÑæL íjh Éj

…óÑc ‘ º¡°ùdG âªàch É¡JóëL⁄CG …P Ò`̀Z …ó`̀æ`̀Y á`̀Ñ`̀MC’G ìô`̀L

Qó`̀b iƒ``̀¡``̀dGh √Gƒ```̀g ≈``a »`̀ª`̀F’ É``jº∏J ⁄h , ∫ò©J ⁄ óLƒdG ∂Ø°T ƒd

á``̀«``̀YGh Ò```̀Z É``````̀fPCG ∂``̀à``̀ ∏``̀ fCG ó``̀≤``̀d ºª°U ‘ Ö`̀∏`̀≤`̀dGh â°üàæe ÜQh

GóHCG iƒ¡dG âbP ’ ±ô£dG ¢ùYÉf Éjºæa iƒ¡dG ßØM ‘ ∑Éæ°†e äô¡°SCG

تعا

مومج

ديفر

42


™HGôdG

االختبار البعدي: πµ°ûdÉH §Ñ°VGh , Ió«Øe πªL ≈a πãe : k’hCG

Üƒ∏£ŸG∫ÉãŸG

∫Éªà°TG ∫óH

iƒæ©e ó«cƒJ

Üƒ°üæe ±ƒ£©e

´ƒaôe º°S’ áØ°U

âÑãe ΩÉJ AÉæãà°SG

Öé©J á¨«°U

hGƒdG ≈∏Y ≈æÑe iOÉæe

Qhô› OôØe √õ««“ OóY

:≥MÓdG ∫hó÷G ‘ ¬∏∏M ºK , πµ°ûdÉH ‹ÉàdG ¢üædG §Ñ°VG :Ék«fÉK

:…ô≤æŸG AÓ©dG ≈HC’ ∫Éb ¿ƒeCÉŸG áØ«∏ÿG ¿CG ¢SÉëædG ôØ©L ƒHCG ≈µM

: ∫É≤a . ∂eÓc ≈a øë∏J ∂fCGh ,ô©°ûdG º«≤J ’ ∂fCGh , q» ueoCG ∂fCG »æ¨∏H

¢ù«dh , ¬æe A»°ûdÉH ÊÉ°ùd »æ≤Ñ°S ÉÃôa øë∏dG ÉeCG ,ÚæeDƒŸG ÒeCG Éj

¿Éch ,É k«eCG ˆG ∫ƒ°SQ ¿Éc ó≤a ô©°ûdG ô°ùch á« qeC’G ÉeCGh ,¬∏c »eÓc ‘

»æJOõa ∂«a Üƒ«Y áKÓK øY ∂àdCÉ°S : ¿ƒeCÉŸG ¬d ∫É≤a . ô©°ûdG ó°ûæj ’

ÌcCG Éeh , á∏«°†a ËôµdG »ÑædG ‘ ∂dP ,πgÉL Éj . π¡÷G ƒgh , kÉ©HGQ

»HCG ΩÓch : ßMÉ÷G ∫Éb . á°ü«≤f ∂dÉãeCG ‘h ∂«ah - ¤ - ¬∏FÉ°†a

.∫É s¡÷G ôHÉcCG ’EG É¡dƒ≤j ’ »àdG óHGhC’G øe Gòg …ô≤æŸG Ó©dG

…óæ°û≤∏≤∏d ,≈°ûYC’G íÑ°U

¢üædG ‘ IOQGƒdG ájƒëædG Ö«dÉ°SC’G øe ¢üædG ‘ IOQGƒdG ™HGƒàdG øe

¬Yƒf iƒëædG Üƒ∏°SC’G ¬Yƒf ™HÉàdG

Öé©J áØ°U

ÆôØe AÉæãà°SG ∫óH

Üƒ°üæe iOÉæe ó«cƒJ

OóY ±ƒ£©e

â– AƒÑ Aô`̀ŸG π≤Y " : ∫É≤j

∫ój ¿É°ùfE’G ΩÓc ¿CG ∂dPh "¬fÉ°ùd

.¬àHôŒ ióeh ,¬ª¡a iƒà°ùe ≈∏Y

™aôj ÉÃ ’EG º∏µàj ’CG ¿É°ùfE’ÉH q…ôMh

. ¬àdõæe »∏©jh ,√Qób


يةحو

لنب ا

ليسا

ا�ع و

وابلت

: اى

ولا�

ة حد

لوا

43

Ö«dÉ°SC’Gh , ™HGƒàdG øe øµ‡ Qób ÈcCG ΩGóîà°SG ∫hÉM , Ú«dÉàdG øjó¡°ûŸG óMCG Aƒ°V ‘ Iô≤a ÖàcG :ÉkãdÉK

.∑AÓeR ¬©ª°SCG ºK , πµ°ûdÉH âÑàc Ée §Ñ°VG , ájƒëædG

..........................................................................

..........................................................................

..........................................................................

..........................................................................

..........................................................................

..........................................................................

..........................................................................

..........................................................................

..........................................................................

..........................................................................

..........................................................................

..........................................................................

..........................................................................

..........................................................................

..........................................................................

..........................................................................

44


™HGôdG

تقويم ا�داء

: ÖdÉ£dG ≈NCG

:‹ÉàdG ∫hó÷G ‘ ∂JGP Ω sƒ nb .äGQÉÑàN’Gh äÉWÉ°ûædG øe OóY AGOCÉH âªbh , IóMƒdG á°SGQO øe ¿B’G â«¡àfG

IóMƒdG äÉYƒ°Vƒe

áÑ°ùf

¿É≤JE’G

IOÉjR ‘ ÖZQCG

¿É≤JE’G Ö°ùf

¿É≤JE’G áÑ°ùf IOÉjõd áMÎ≤e á£N

∞£©dG

â©ædG

∫óÑdG

ó«cƒàdG

AGóædG

AÉæãà°S’G

Öé©àdG

Oó©dG


2


IAGô≤dG ≈∏Y GQOÉb ¿ƒµJ »µdh ,QÉµaC’G ⁄ÉYh áaô©ŸG QGƒZCG È°S ‘ ¿É°ùfE’G ≥aCG ™«°Sƒàd á∏«°Sh

∫ƒM äGQƒ°üJ AÉæHh Ahô≤ŸG ¢üædG QÉµaCG ¢ü«ë“ ≈∏Yh , Úª°ùdGh å¨dG ÚH õ««ªàdG

äÉjƒà°ùe Éªa , IóbÉf á«∏«∏– IAGôb ∂dP CGô≤J ¿CG ∂«∏Y ,äÓµ°ûŸG πM ‘ ¬æe IOÉØà°S’Gh ,¬æ«eÉ°†e

? iƒà°ùe πµd á«°SÉ°SC’G äGQÉ¡ŸG Éeh ?IAGô≤dG √òg

IAGô≤dGIAGô≤dG

IóMƒdG ±GógCG

ò«ØæàdG Ióe

موضوعات الوحدة

IóMƒdG ´höûe

موضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدةموضوعات الوحدة

≈FGô≤dG π©ØdG ô°UÉæY

É¡JGQÉ¡eh IAGô≤dG äÉjƒà°ùe

™«HÉ°SCG á©HQCG

دليل الوحدة

: ¿CG IóMƒdG √ò¡d ∂à°SGQO ó©H ∂æe ™bƒàj

. IAGô≤dG á«∏ª©d áfƒµŸG ô°UÉæ©dG Oó–

.á«aô©ŸG ÉgÉæoHh áØ∏àîŸG ä’ÉéŸG á¨d π∏–

.¢üædG ‘ IOQGƒdG QÉµaC’Gh á«aô◊G ≈fÉ©ŸG Oó–

.¢üædG ‘ É¡H ìô°üŸG ÒZ ±GógC’Gh äÉæ«ª°†àdGh äÉë«ª∏àdG èàæà°ùJ

.É¡H ìô°üj ⁄h , ¢üædG É¡æª°†J.. ∞bGƒeh kÉaÉ°UhCGh kÉeÉµMCG èàæà°ùJ

. äÉLÉàæà°SGh ÚgGôHh AGQBGh ≥FÉ≤M øe ¬«a Ée ºcÉëj Éjó≤f kÓ«∏– ¢üædG π∏–

. ájó≤ædG h ájÒ°ùØàdGh á«aô◊G ¬«fÉ©e Oó– Ahô≤ŸG ¢üæ∏d á«∏«∏– á°SGQO ÖàµJ

.IÉ£©ŸG ¢Uƒ°üædG Aƒ°V ‘ GQÉµaCGh kÉ°Uƒ°üf ´óÑJ

≥Ñ£jh ÚàëØ°U ≈∏Y ójõj ’ É v°üf ÖdÉW πc QÉàîj

‘ É¡°SQój »àdG É¡JÉjƒà°ùeh IAGô≤dG äGQÉ¡e ¬«∏Y

.IóMƒdG √òg

48


º∏©àŸG äGOÉ°TQEG

IAGô≤dG , IAGô≤dG πÑbÉe á∏Ä°SCG) IAGô≤dG äGƒ£N ≈∏Y (1)á«Hô©dG á¨∏dG ∫hC’G iƒà°ùŸG ‘ âHQóJ

äÉ«é«JGÎ°SEG ,IAGô≤dG ó©H Ée á∏Ä°SCG ,á≤ª©àŸG IAGô≤∏d ¢ùªÿG äGƒ£ÿG ,á©jô°ùdG ájó«¡ªàdG

É¡≤«Ñ£Jh ,É¡à©LGôe ∫hÉëa IóMƒdG √òg äGQÉ¡e øe øµªà∏d á«°SÉ°SCG äÉÑ∏£àe É¡∏ch (õ«cÎdG

. IóMƒdG √òg ¢Uƒ°üæd ∂à°SGQO ‘

á∏°üàŸG á≤HÉ°ùdG º¡JGÈNh º¡aQÉ©e ¿hôªãà°ùj ’ ÜÓ£dG á«ÑdÉZ ¿CG ¤EG äÉ°SGQódG Ò°ûJ

‘ ¬ª∏©àJ Ée ¿EG ,ÒÑc Ö«Y Gògh,¢üædGh º¡JÉ«°üî°T ÚH ¿ƒ∏°üØj º¡fCGh , Ahô≤ŸG ´ƒ°VƒŸÉH

»g áeÉY áaÉ≤K πãÁ ∂dP πc..... ¬°û«©J hCG √ógÉ°ûJ hCG áØ«ë°U hCG ÜÉàc ‘ √Dhô≤J Ée hCG á°SQóŸG

. ¢Uƒ°üf øe CGô≤JÉe º¡Ød »°üî°ûdG ∂MÉàØe

øe ÌcCG IAGô≤dG óYCG , êÉàæà°S’Gh º¡ØdG ‘ πé©àJ Óa , ≈æ©ŸG ≈∏Y ∫ƒ°üë∏d ÜhDhO πªY IAGô≤dG

¿EG , ∂ª¡a øe á≤K ≈∏Y âfCGh ¬ªcÉMh ¢üædG π∏M ºK ,É¡àª∏©J »àdG IAGô≤dG äGƒ£N ≥ÑWh Iôe

. âª¡a ób »æfCG øe ócCÉàe ÉfCG ∫ƒ≤J ¿CG ó©H ’EG ... ó°V ÉfCG hCG ™e ≥ØJCG ÉfCG ∫ƒ≤J ’CG RÉéjEÉH ∂«∏Y

kÉæeCG ÌcCG IÉ«◊ ∂Ä«¡Jh, IÉ«◊G ‘ äÓµ°ûŸG øe Òãc ÖæŒ ≈∏Y ájó≤ædG IAGô≤dG ∑óYÉ°ùJ

.É¡JGQÉ¡e ™«ªL ¿É≤JEG ≈∏Y ¢UôMÉa ..... ÚjRGõàHE’G hCG Ú°Vô¨ŸG ∫GƒbCG øY ∑ó©ÑJh kGQGô≤à°SGh

¤EG ∂dP ió©àJ É¡æµdh ,áHƒàµŸG ¢Uƒ°üædG ≈∏Y §≤a ≥Ñ£æJ ’ IóbÉædG IAGô≤dG äGQÉ¡e ¿EG

ájó≤ædG IAGô≤dG π©LG ... º¡JGQÉ°TEGh º¡JÉ¡LƒJh øjôNB’G QÉµaCG IAGôbh áYƒª°ùŸG ¢Uƒ°üædG

.IÉ«◊G ‘ ∂à≤«aQ

øe ∂JGQÉ«àNGh , ∂JÓ«∏–h ,ájó≤ædG ∂JÉ°SGQO É¡«a πé°ùJ , IAGô≤∏d á°UÉN á°SGôc ÏbG

.Qô≤ŸG êQÉN CGô≤J É‡ á«HOC’Gh á«ª∏©dG ¢Uƒ°üædG

2

النشاطات التمهيدية

49

القراءة التحليلية الناقدةت

عامو

مجت

عامو

مج

: á«dÉààŸG äÉbÉ«°ùdG ‘ ( IAGô≤dG) ∫ƒdóe ô°ùa -2

IQÉÑ©dGô«°ùØàdG

øjôNB’G QÉµaCG IAGôb

á«∏Ñ≤à°ùŸG çGóMC’G IAGôb

OƒLƒdG IAGôb

√ÉØ°ûdG IAGôb

øY åëHG ºK , (Öàc) h (CGôb) Ú∏©ØdG øe πc ≈æ©e ¬æe OóMh §«°SƒdG ºé©ŸG ¤EG óY -1

Éª¡æ«H ábÓY

CGôb............................

............................

............................

Öàc.......................

......................................................

: »æ©J IAGô≤dG ¿EÉa - CGôb π©Ø∏d ájƒ¨∏dG ád’ódG ≈∏Y AÉæH

.....................................................................................................................................................................................................

»æ©J áHÉàµdG ¿EÉa - Öàc π©Ø∏d ájƒ¨∏dG ád’ódG ≈∏Y AÉæH

.....................................................................................................................................................................................................

: Éª¡æ«H ábÓ©dGh

.....................................................................................................................................................................................................

äGô≤a ‘ ºK , πªL ‘ äÉª∏µdGh , äÉª∏c ‘ ±hô◊G º°V : ¢†©H ¤EG É¡°†©H º°†H ÇQÉ≤dG É¡H Ωƒ≤j »àdG AÉ«°TC’G

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

50


:IAGô≤∏d kÉÑ°SÉæe ÉØjô©J ™°V ºK. É«¡Ø°T. á«dÉàdG äÉØjô©àdG ¢ûbÉf -3

. áHƒàµe ¢Uƒ°üf øe ≈æ©ŸG øjƒµJ á«∏ªY : IAGô≤dG

äÉª«ª©Jh QÉµaCÉH êhôÿGh , ¬HQÉŒh ÇQÉ≤dG á«Ø∏N Ö°ùM ÉgÒ°ùØJh , Ú©dÉH äÉª∏µdG ∑GQOEG á«∏ªY : IAGô≤dG

. á«∏ªY äÉ≤«ÑÑ£Jh

Qƒ£°ùdG ÚH ∫É≤àf’G ‘ áYô°ùdG+ äÉª∏µdG Qƒ°U •É≤àdG ‘ áYô°ùdG : …ô°üH •É°ûf -1

Éª¡æ«H ∞«dƒàdG + äÉbÓ©dG øe Éª¡æ«H Éeh πª÷Gh äGOôØŸG ÊÉ©e º¡a : »∏≤Y •É°ûf -2

.¢üædG º¡Ød ‘ô©ŸG ¿hõîŸG ΩGóîà°SG + ¢üædG ≈æ©e º¡Ød

............................................................................................................................................................................... : IAGô≤dG

(2) á«Hô©dG á¨∏dG : ÜÉàc ¤EG ´ƒLôdG ∂æµÁ : ≈HOC’G ¢üædG IAGôb äÉ«∏ªY -4

≈fÉãdG iƒà°ùŸG

á«æÑdG π«∏–

..........................

..........................

..... ∞°Uh ,ô©°T , äGôcòe , á°üb, ∫É≤e : ¢üædG ´ƒf OóM

( á°UÉÿG √ô°UÉæY ¬d ≈HOCG øa πc). á«æØdG √ô°UÉæY ôcòJ

ô°UÉæ©dG ∂∏J πãÁ Ée ¢üædG øe OóM

..........................

..........................

..........................

..........................

:OóM

. á«Fõ÷G É¡JÓ«°üØJh á«°ù«FôdG QÉµaC’G - áeÉ©dG ¬Jôµah ¬Yƒ°Vƒe -

á«æª°†dG ≈fÉ©ŸGh ±GógC’Gh äÉë«ª∏àdGh IôgÉ¶dG ≈fÉ©ŸG -

iôNCG ¢Uƒ°üf ™e ácÎ°ûŸG IQôµŸG ≈fÉ©ŸG - ( ´GóHE’Gh ádÉ°UC’G) IôµàÑŸG ≈fÉ©ŸG -

.(¢UÉæàdG)

. ¬«fÉ©eh ¢üædG ®ÉØdC’ á«aÉ≤ãdGh á«Ä«ÑdG á«©LôŸG : ¢üædG áaÉ≤K -

..........................

..........................

..........................

..........................

ÚHh ( ájQƒàdG , ¢SÉæ÷Gh , ™é°ùdG , ¿RGƒàdGh , ¿Rƒ`̀dG) á«¶Ø∏dG É≤«°SƒŸG ßM’ -

á«dÉª÷G É¡àª«b

. É¡Mô°TGh ( ájÉæµdG , RÉéŸG , IQÉ©à°S’G , ¬«Ñ°ûàdG ) á«dÉ«ÿG Qƒ°üdG πeCÉJ -

Ö«dÉ°SCÓd á°UÉÿG äÉeGóîà°S’Gh , á∏ª÷G ‘ ®ÉØdC’G Ö«JôJ) á∏ª÷G º¶f πeCÉJ -

(ájƒëædG

تعا

مومج

ديفر

IAGô≤dG

•É°ûf


دةاق

لنة ا

ليلي

تح ال

ءةقرا

الة :

نيلثا

ة احد

لوا

دةاق

لنة ا

ليلي

تح ال

ءةقرا

الة :

نيلثا

ة احد

لوا

51

تعا

مومج

:∫ÉãŸG ‘ Éªc ‹ÉàdG ∫hó÷G πªcCG -5

¢üædGº«¶æàdG §‰

IQÉÑ©dG

ádGódG

∑ôJ øe : ∫Éb ? ¢SÉædG ≠∏HCG øe : ∫É≤a É keƒj ¢UÉ©dG øH hôªY ájhÉ©e ∫CÉ°S

.RÉéjE’G ≈∏Y ô°üàbGh , ∫ƒ°†ØdG

ÜGƒ÷G/∫GDƒ°ùdG

+ ∫CÉ°S

áeÓY

ΩÉ¡Øà°S’G

∫É≤a , πLQ √ÉJCG PEG º¡÷G øHG óæY É keƒj âæc : ∫É≤a ,AÉæ«©dG ƒHCG ç qóM

¿EG : πLôdG ∫É≤a !ôcPCG Ée : ∫É≤a ! √õéæJ ¿CG âjCGQ ¿EÉa , kGóYh »æJóYh ¬d

∂∏ãe ¬dCÉ°SCG øe ¿C’ ; √É°ùfCG ’ ÉfCGh , Òãc »∏ãe √ oó©J øe ¿CÓa : √ôcòJ ⁄

. ¬àLÉM ≈°†bh !∑ƒHCG ˆ , âæ°ùMCG : ∫É≤a. π«∏b

QGƒ◊G

º¡ªMGôJh º`̀gOGƒ`̀J ‘ Ú`̀æ`̀eDƒ`̀ŸG π`̀ã`̀e{ : º∏°Sh ¬«∏Y ˆG ≈∏°U ∫É`̀b

ôFÉ°S ¬d ≈YGóJ ƒ°†Y ¬æe ≈µà°TG GPEG ,óMGƒdG ó°ù÷G πãe º¡ØWÉ©Jh

º∏°ùe √GhQ . z≈ª◊Gh ô¡°ùdÉH ó°ù÷G

OGó`̀YEGh ∫É«LC’G øjƒµJ ‘ á«∏©a áªgÉ°ùe Ωƒ∏©dG ¢ùjQóJ º¡°ùj »µdh

É¡›GôH ìÓ°UEG ¤EG áeó≤àŸG ∫hó`̀dG â©°S ó≤a ; á«YGƒdG äGAÉØµdG

,ÉgGƒà ‘ Ωƒ∏©dG ∂∏J §«°ùÑJ ™e ΩAÓàj ÉÃ Égôjƒ£Jh á«ª«∏©àdG

QÉªYC’G ∞∏à ‘ ÜÓ£dG ≈∏Y π¡°ùj »µd ; É¡à«é¡æeh , É¡JÉë∏£°üeh

.É¡HÉ©«à°SG

óYh GPEGh ,Üòc çóM : GPEG çÓK ≥aÉæŸG ájBG{: º∏°Sh ¬«∏Y ˆG ≈∏°U ∫Éb

.¬«∏Y ≥Øàe .z¿ÉN ø“DhG GPEGh , ∞∏NCG

52

مفهوم القراءة


: IAGô≤dG Ωƒ¡Øe ÚÑJ á«ª«gÉØe á£jôN ‘ ¬°üÿ ºK , ‹ÉàdG ¢üædG CGôbG -6

Éª¡æ°ùëj …òdG ƒg ÇQÉ≤dG ¿PEÉa .áHÉàµdGh IAGô≤dG ø°ùëj ’ …òdG ƒg »eC’Gh , »eC’G ó°V ÇQÉ≤dG

.(ÇQÉ≤H ÉfCG Ée : ∫Ébh . CGôbG) ájƒÑædG IÒ°ùdG ‘h

É¡eóîà°ùj »àdG á¨∏dG õeQ »g äGôØ°ûdG √òg .( ájô°üÑdG √RƒeQ ≈∏Y ±ô©àj) ÜƒàµŸG ¢üædG äGôØ°T ∂Øj ÇQÉ≤dG

.¬à¨d AÉæHCG ÚH ¬«∏Y ±QÉ©àŸG »HÉàµdG ΩÉ¶ædG óYGƒb ≥ah ÖJÉµdG É¡ª°SQ , ¬à¨∏H ≥£æj ÉeóæY çóëàŸG

RƒeôdGh ,ΩÉ`̀bQC’G áHÉàch , AÓ`̀eE’G óYGƒbh ,º«bÎdG äÉeÓYh , ±hô◊G º°SQ : πª°ûj ≈HÉàµdG ΩÉ¶ædGh

. ïdEG... á«aGô¨÷G äGQƒ°üŸGh Ωƒ°SôdG äÉë∏£°üeh ,äGQÉ°TE’Gh äGô°üàîŸGh , á«FÉª«µdGh , á«°VÉjôdG

¿ƒµj ¿CG Ée á¨∏d »HÉàµdG ΩÉ¶ædG π«°UÉØJ ±ô©jh ájô°üÑdG RƒeôdG õ««“ ™«£à°ùj …òdG ¢üî°ûdG ¿CG ¢VÎØoj

¢üf ¤EG ô¶æJ ÚM ∂æµdh . á«HÉàµdG ¬JGôØ°Th √RƒeQ ∂a ‘ Ì©àj ’ ¬fCG ≈æ©Ã .É¡«a ¢üf …CG IAGôb ≈∏Y kGQOÉb

…ODƒJh ,á°UÉN áaÉ≤K øY È©J ,á«d’O äÉbÉ«°S ‘ RƒeQ ƒg É‰EGh , á«HÉàc RƒeQ Oô› √óŒ ’ ∂fEÉa Üƒàµe

G kôFÉM ∞≤j ÜƒàµŸG ¢üædG áaÉ≤K ¤EG ô≤àØj …òdG ÇQÉ≤dGh. ÖJÉµdG ádÉ°SQh , ¢üædG áaÉ≤K »g ∂∏J , áæ«©e ádÉ°SQ

. ¬JAGôb øY õé©j ‹ÉàdÉHh ,¬JÉbÉ«°S º¡a øY õé©jh , √RƒeQ ∂a ΩÉeCG

É¡«a ábÓ£dG ’h IAGô≤dG áë°U øª°†j’ ¬æµdh , IAGôb •ô°T (ájô°üÑdG) á«HÉàµdG RƒeôdG ≈∏Y ±ô©àdÉa

.¢üædG áaÉ≤K øe ÇQÉ≤dG øµ“ IAGô≤∏d »°SÉ°SC’G •ô°ûdG

±ô©J ’ IAGô≤dG AÉæKCG á¶Ød ∂àaOÉ°U GPEG . ¢üædG áaÉ≤K ‘ ¢SÉ°SCG AõL ( á«ªé©ŸG É¡«fÉ©e) ®ÉØdC’G ä’’O

áØbƒdG √òg. É¡JÉcôMh É¡ahôM πeCÉààd ÉgóæY ∞bƒàà°S πbC’G ≈∏Y hCG , É¡JAGôb øY äõéY ÉÃQ ∂fEÉa É¡dƒdóe

.º¡ØdG ‘ qºK øeh , IAGô≤dG ábÓW ‘ É kªàM ôKDƒà°S

¤EG ÇQÉ≤dG QÉ≤àaG... äÉjô¶fh óYGƒbh º«gÉØeh äÉeƒ∏©e øe ¬jƒàëj Ée ƒg ¢üædG áaÉ≤K øe ÊÉãdG Aõ÷G

π£©Jh , º¡ØdG ΩGó©fG …CG : »FGô≤dG π©ØdG ∞bƒJ ¤EG iODƒj á«MÓ£°U’G ¬ª«gÉØeh , á«aô©ŸG ¢üædG ÚeÉ°†e

.kÉÄ«°T ¬«a ±ô©J ’ º∏Y ‘ ádÉ≤e hCG É kHÉàc CGô≤J ¿CG Ü qôL. ájô°üÑdG RƒeôdG ∂a

¬àjDhQ , √QÉµaCG øY ÒÑ©àdGh á∏ª÷G º¶f ‘ ¬Hƒ∏°SCG ,¬à«°üî°T ,¬àaÉ≤K : (π°SôŸG) ÖJÉµdG kÉ°†jCG ∑Éægh

QÉµaCG øY ¿hÈ©j ¿hôNBGh , É¡JÉYƒ°Vƒe áHGôZ âfÉc Éª¡e º¡°Uƒ°üf IAGôb π o¡°ù nJ ÜÉsà oc ∑Éæg.. ´ƒ°Vƒª∏d

.áHƒ©°üdG ájÉZ ‘ ÇQÉ≤dG áª¡e π©éj É‡ ; …õeQ Üƒ∏°SCÉH hCG …ƒ¨d ô©≤àH hCG á°ù∏°S ÒZ hCG áµ«cQ Ö«dÉ°SCÉH á©FÉ°T

º¡ah ¢Uƒ°üædG π«∏– ‘ ¬JÈN ,´ƒ°Vƒª∏d ¬àjDhQ , ¬à«°üî°T , ¬àaÉ≤K : (πÑ≤à°ùŸG) ÇQÉ≤dG ∑Éæg kGÒNCGh

. ¥É«°ùdG ≈∏Y kGOÉªàYG »JCÉ«°S ÉÃ DƒÑàdG ≈∏Y ¬JQóbh , á«æª°†dG É¡aGógCGh É¡«eGôe

øe ójõJ hCG , IAGô≤dG á«∏ªY π¡°ùJ ±hôX øe ¬H §«ëj Éeh , »FGô≤dG ∞bƒŸG ∂dP ¤EG ∞«°†J ¿CG øµÁh

.É v°UÉN kÉ¡«LƒJ º¡ØdG ¬LƒJ hCG , É¡àHƒ©°U

IôaƒàŸG äGQÉ°TE’G ¿CG …CG , ¢üædGh ÇQÉ≤dG øe πc ¢üFÉ°üN É¡«a πYÉØàJ á«∏ªY IAGô≤dG ¿CG ôeC’G á°UÓNh

. É¡«ØæJ hCG ÉgófÉ°ùJ ádOCG ≈∏Y ∫ƒ°ü◊Gh É¡°ü«ë“ ¤EG ¬©aóJ ÇQÉ≤dG iód äÉ«°Vôah äÉ©bƒJ çó– ¢üædG ‘

.¢üædG ≈æ©e AÉæH ‘ ¬JÉ©bƒJh ¬aGógCGh ¬dƒ«eh ¬aQÉ©e ∞Xƒj ÇQÉ≤dG ¿CG Éªc

دةاق

لنة ا

ليلي

تح ال

ءةقرا

الة :

نيلثا

ة احد

لوا

دةاق

لنة ا

ليلي

تح ال

ءةقرا

الة :

نيلثا

ة احد

لوا

53

: IõcôŸG IAGô≤∏d äGƒ£N ™HQCG -7

(á«ª∏©dG IOÉŸG ∫hC’G iƒà°ùŸG (1) á«Hô©dG á¨∏dG ÜÉàc ¤EG ´ƒLôdG ∂æµÁ)

Iƒ£îdGÇQÉ≤dG πªY

øY ±ôYCG GPÉe : á≤HÉ°ùdG ¬JÉeƒ∏©e ôcòà°ùj.? CGôbCG GPÉŸ : IAGô≤dG ±óg Oóëj

™°†j É kjôµah É k«°ùØf ó©à°ùjh , äGhOC’Gh , ¿ÉµŸG Å«¡j : IAGô≤∏d ó©à°ùj . ? ´ƒ°VƒŸG

.á∏Ä°SCG πM ,á°ûbÉæŸG ,™«ª°ùàdG :º¡ØdG øe ócCÉà∏d á£N

∫hGó÷Gh Ωƒ°SôdG ¢üëØj á°ù«FôdG øjhÉæ©dG CGô≤j .áeó≤ŸG äGô≤a ™dÉ£e CGô≤j

IóYÉ°ùŸ ∞dDƒŸG É¡eóîà°SG »àdG Ö«dÉ°SC’G Oóëj .ÜÉàµdG á«æH øY Iôµa òNCÉj

.ÇQÉ≤dG

á≤ª©àªdG IAGô≤dG

¢ùªN »a ´ƒ°Vƒª∏d

äGƒ£N

Iƒ£ÿGäGAGôLE’G

™∏£à°SG

. ´ƒ°Vƒª∏d á«ÑfÉ÷Gh á«°ù«FôdG QÉµaC’G ójóëàd ; äGô≤ØdG ™dÉ£e CGôbG

.¢ûeÉ¡dG ‘ É¡°üÿ hCG ,IôµØdG πª– »àdG á∏ª÷G â– É v£N ™°V

CGôbG

™LGQ

πg ? á∏Ä°SC’G ™«ªL øY âÑLCG πg ? äÉeƒ∏©ŸG øe ójõŸG ¤EG áLÉM ‘ ÉfCG πg

? á≤MÓdG á©LGôŸG óYƒe ¿ƒµj ≈àe ? ¢üî∏ŸG ájÉØc ióe Éeh ? áë«ë°U áHÉLE’G

IAGô≤dG

54


ديفر : ‹ÉàdG ¢üædG IAGôb ‘ á≤ª©àŸG IAGô≤∏d ¢ùªÿG äGƒ£ÿG ≥ÑW -8

∂∏≤©H CGôbG

á≤jôW ó©J ÉgôgƒL ‘ IAGô≤dÉa , ∑Éæ«Y â°ù«dh CGô≤j …òdG ƒg ∂∏≤Y

≈∏Y áHÉàµdG πãe ájOÉ«àYG IQÉ¡Ã IAGô≤dG IQÉ¡e ÚH ¿QÉ≤f ÉæYO , ÒµØà∏d

í«JÉØŸG áMƒd ¤EG ô¶ædG ¤EG áLÉM ‘ â°ùd âfCÉa kGó«L kÉÑJÉc âæc GPEÉa ádB’G

¬æµÁ ∂ægP ¿CG áLQód á«FÉ≤∏J á≤jô£H ºàJ áHÉàµdG á«∏ª©a , ¥ÓWE’G ≈∏Y

…òdG ¢üædG ≈∏Y hCG , É¡æY áHÉàµdÉH Ωƒ≤J »àdG QÉµaC’G ≈∏Y kÉeÉ“ õ«cÎdG

. ¬î°ùæH Ωƒ≤J

É kFQÉb ∂Ø°UƒHh , kÉ«FÉ≤∏J kGôeCG IAGô≤∏d á«°SÉ°SC’G äGQÉ¡ŸG ó©J ∂dòch

Gòg âæ≤JCG ó≤a ÉgDhô≤J áª∏c πµH ≥£ædG ≈∏Y õcôJ ’ ∂fEÉa , IAÉØc GP

Gògh á«ægòdG ábÉ£dG øe G kÒÑc G kQób ∂æe Ö∏£àj ’ ƒ¡a ºK ø peh ,ÖfÉ÷G

πª©dÉH ΩÉ«≤∏d ∂©e ¿ƒµàd ; á«∏≤©dG ∂JGQób πc ¤EG êÉà– ∂fC’ ; Ö«W ôeCG

.º¡ØdG ƒgh IAGô≤dÉH ≥∏©àŸG »≤«≤◊G

.kÉ°†jCG º¡e πªY »¡a , ´Éé°T πªY Oô› øe ÌcCG á«∏≤©dG IAGô≤dG ó©Jh

,É¡fhDhô≤j áª∏c πc ™e ájó≤ædG º¡JGQób ¿ƒeóîà°ùj AG nÈ`` oÿG AG sô≤dÉa

≈àMh áHƒàµŸG Iô≤ØdG ≈∏Y Iô¶f ∫hCG øe , ájó≤f kÉeÉµMCG Ö∏£àJ IAGô≤dÉa

≈∏Y IAGô≤dG ∂àjDhQ ∂æµ“h . á≤ª©àŸG IAGô≤dÉH ¢UÉÿG ≈FÉ¡ædG QGô≤dG

iC’.. ¢†aôdGh ∫ƒÑ≤dGh ó≤ædGh , ºµ◊Gh , á«Ø°üàdG : øe »∏≤Y πªY É¡fCG

ójÈdÉH ádÉ°SQ hCG ÜÉàc hCG , ádÉ≤e hCG , ìGÎ`̀bG hCG , Iôcòe hCG ,ÜÉ£N

. É¡JAGô≤H Ωƒ≤J ÊhÎµdE’G

(áë«ë°üdG IAGô≤dG - ∫óæ«e ¢ù«∏«a)

دةاق

لنة ا

ليلي

تح ال

ءةقرا

الة :

نيلثا

ة احد

لوا

دةاق

لنة ا

ليلي

تح ال

ءةقرا

الة :

نيلثا

ة احد

لوا

55

»`̀HOC’G ¢üædG IAGô`̀b äGƒ£N ≥Ñ£J ¿CG ∫hÉ`̀M , ‹ÉàdG »`̀HOC’G ¢üæ∏d á«∏«∏– á°SGQO Ωó`̀b -9

. ∂FÓeRh ∂ª∏©e ≈∏Y ∂à°SGQO ¢VôYG ºK ,É¡JÉ«∏ªYh

ICGôeGh IÒëH... É¡HCG

(ájOƒ©°S áÑJÉc) ≥ØZódG ióg

o¬ nd nh ósà°TG Éª∏c É¡æe Üô°ûJ AGô°†N ±ÉØ°V ≈∏Y É¡àëæLCG ó“ »gh , »à∏« º∏«a ‘ ÉgGQCG ¿B’G »g »eÉeCG

. É¡J’É©à°TG øe CGó¡J ¿CG äOGQCGh , É¡«dEG ¢ùª°ûdG

kÓjƒW ¢Sƒ∏÷G ‹ Ö«£j ó°ùdG IÒëH ΩÉeCG . ôYÉ°ûdG áØWÉY ¬Ñ°ûJ ¬JhGôW AkGƒg ¢ùØæJCG É¡HCG áHhòY ‘

.á£≤∏dG h ∫É«ÿG ¥ƒØJ »àdG É¡JÉ«æ≤àH á©«Ñ£dG ógÉ°ûe ó°ùŒ »àdG á«ŸÉ©dG äÉMƒ∏dG Ωƒ°SôH É¡JÉLô©J ≈fôcòJ

»LGõe ‘ å©Ñæj . ¬H ∫õ¨àJ..á«MÉÑ°U áª°ùf áÑYGóŸ º°ùàÑj ô¡æH ¬Ñ°TCG »g »àdG É¡æ«÷ áëØ°U øe iCGôe ≈∏Yh

. ∂dòc ô©°ûdGh Qƒ©°ûdG ΩhÉ≤j ’ AÉØ°U

øe ¿ƒJCÉj.. ÚaÉ£°üŸG äÉHôY øe á∏°ù∏°ùH …OÉ¨dGh íFGôdG ≥jô£dG iOÉ¡àj , ójóëàdÉH ¬Ø∏N.. ó°ùdG ≈∏YCG

≈∏Yh º¡fƒ«Y óe ‘h , º¡°Sƒª°T Ö«¡d øe ¿hôØj , iôNC’G è«∏ÿG AÉëfCG øeh , Éæfóe πch IóLh ¢VÉjôdG

ô°üY ‘ É¡H Gƒ°ùfCÉ«d IôeÉ¨dG É¡JÉeÉ°ùàHÉH º¡∏Ñ≤à°ùJ »gh º¡àÑ ÒãJh , ó°ùdG ¢ùª°T ™£°ùJ º¡JÉHôY êÉLR

.ôMÉ°ùdG É¡HCG

áëFGQh , iÌdG IôªëH ôKóàJ »àdG IÒKƒdG É¡«HGhQ ≈∏Y áaÉM QÉé°TC’G ¢ù©æJ Égƒë°Uh IÒ¡¶dG º«Z ÚHh

.π∏e ¿hO áæjóŸG ¬Lh π°ù¨j …òdG PGPôdG

Óa Éª¡æWƒà°ùjh É¡YÉb ¤EG ¬fÉLQóà°ùj.. áæ«fCÉª£dG AÉe Éª¡bhôY ‘ ¿Éææ°†àëj ¿ƒæ◊G ¬JÒëHh ó°ùdG

. ¬JÒëHh ó°ùdÉH Ïa óbh ô£ŸG ÉªgOGDƒa øe πMôj

±hô¶dG »æëæ“ ⁄ , kGÒãc É¡HCG QhRCG âæc , …ôªY øe ÚdhC’G øjó≤©dG ≈àMh ≈àdƒØW òæe IóY ΩGƒYCG πÑb

≈æàÑZÉ°T Éª∏ãe »eÉ¡dEG ájGóÑH Ö©∏j ÉHÉÑ°V QCG ⁄h , á«aÉØ°ûdG øe Qó≤dG Gò¡H º«Z ¤EG ô¶fCG øcCG ⁄ ,ÉgGóY IQÉjR

Ö«WCÉH »à∏FÉY AÉ≤àd’ äÉjôcP âfÉc πH , Ö°ùëa QÉé°TCG áæLh kÉHÉÑ°Vh Éª«Z øµJ ⁄ É¡HCG. á«àØdG É¡à©«Ñ£H É¡HCG

.∫õJ ⁄h »HGhôdG ∂∏àH É¡Jô°†M ‘ »°ùØf âgÉÑJ , äÉjôcòdG

É¡HCG ÚH . ¬HÉÑ°SCG ó©H ∑QOCG ’ ∫Gõ©fG ∑Éæg , É¡JGó«°S Iô°†M ÓH É¡HCG iQCG ÉfCGh çóëj π¶j Ée É kHÉ«Z øµd

øWGƒH ‘ »àdG É¡HC’ ójôf ’ ÉæfC’ ∑GP ; kÓjƒW ≈≤Ñj ¿CG ≈¨Ñæj ’ ƒgh. á∏YÉØdG áYóÑŸG IôµØŸG ICGôŸG É¡HCGh ¿ÉµŸG

.ÒãµH iôKCGh ∂dP øe ÌcCG »gh , Ö°ùMh IôMÉ°S Oô› hóÑJ ¿CG Éædƒ≤Y ÅfGƒeh ÉæbGóMCG

?Éæd môgÉX ´GóHEG ‘ º«¨dG ∑GP πc ¢ùØæàj ¿CG AÉØîH ∑ôëàŸG º∏≤dG Gò¡d ¿BG ÉeCG.. IôµØŸG IôYÉ°ûdG ICGôŸG É¡àjCG

56


( ™LGQ , ÖLCG , CGôbG , ∫CÉ°SG , ™∏£à°SG ) : äGƒ£N ¢ùªN ‘ á≤ª©àe IAGôb ‹ÉàdG ¢üædG CGôbG

IÉaƒdG ÖÑ°ùjh áë°üdG ôeój (ƒÑeƒµdG) ¢SÎMG

¬H äô¡à°TG Éeó©H.. á©jô°ùdG äÉÑLƒdG Ö∏Y ≈∏Y ÉÑjôb √óŒ ób ôjò–

¿ƒgódÉH áª©ØŸG ¢ùWÉ£ÑdG ™e êÉLódGh (ôLQƒÑeÉ¡dG) ™£≤a.. ôFÉé°ùdG Ö∏Y

»àdG ΩÉ¡J’G áªFÉb Qó°üàJ âëÑ°UCG ájRÉ¨dG √É«ŸG Üƒc ™e º©£dG äÉÑ°ùµeh

áLQO ¤EG IõgÉ÷G äÉÑLƒdG Ö∏Y QÉ£NCG π°üJ π¡a.. ⁄É©dG ∫hO ∞∏à ‘ áë°üdGh ájò¨àdG AGÈN É¡æ∏YCG

!? ôFÉé°ùdG Ö∏Y QGô°VCG

á©eÉL ‘ ∫ÉØWC’G ÖW PÉà°SCG »ØdC’G ø°ù QƒàcódG ócDƒj å«M , iÈc kGQGô°VCG äÉ«LƒdG ∂∏J πªëàJ ÉÃQ

ÉÃ á©jô°ùdG äÉÑLƒ∏d ∫ÉØWC’G ∫hÉæJ QGôµJ ¿CG ¤EG kGôNDƒe Gƒ∏°UƒJ ób Ú°SQGódG ¿CG : ¬d åëH ‘ ¢ùª°T ÚY

QGôb íÑ°ü«a ; IOGQE’G º¡Ñ∏°ùjh ïŸG AÉ«ª«c ‘ ôKDƒj º©£dG äÉÑ°ùµeh ¿ƒgódG øe IÒÑc äÉ«ªc øe ¬jƒà–

! ¿ÉeOE’G ÒbÉ≤Yh ôFÉé°ùdG π©ØJ Éª∏ãe kÉeÉ“ áHƒ©°üdG ájÉZ ‘ äÉÑLƒdG √òg øY ∞bƒàdG

á«°Vôe IQƒ°üH áæª°ùdÉH ¢UÉÿG Ú÷G §«°ûæJ ≈∏Y πª©J äÉÑLƒdG √òg øe QÉãcE’G ¿CG çÉëHC’G äô¡XCG óbh

OƒLƒd äÉÑLƒdG √òg ∫hÉæJ øe ¢SQGóŸG ÜÓW â©æeh á«µjôeCG áj’h (20) øe ÌcCG ô£ÿG Gòg ¤EG ! â¡ÑæJ óbh

äÉHhô°ûe ÚH ábÓY OƒLhh .( ∫hÎ°ùdƒµdG ) áÑ°ùf ´ÉØJQG h ΩódG ô≤ah É«ª«fC’ÉH áHÉ°UE’G ÚHh É¡æ«H ábÓY

ÖÑ°ùàJ É¡fCG øY kÓ°†a , ΩÉ¶©dG á°TÉ°û¡H áHÉ°UE’Gh ä’ƒcCÉŸG √ò¡d áÑMÉ°üe ¿ƒµJ Ée IOÉY »àdG ( GOƒ°üdG )

. ΩÉ©£dG ™e É¡dhÉæJ óæY º°†¡dG ô°ùY ‘

≈∏Y π°ü– ≈µd í∏ŸGh á¶aÉ◊G OGƒŸG ≈∏Y iƒà– »àdG ájòZC’Gh ¢ùWÉ£ÑdÉc á«∏≤ŸG áª©WC’G áaÉ°VEG óæYh

iÒ°ùŸG âMóe QƒàcódG í°Vƒj Éªc , (πeÉc ô£N) ≈∏Y ∫ƒ°ü◊G »g á∏°üëŸG ¿ƒµJ (ƒÑeƒc ) hCG á∏eÉc áÑLh

êÉLódGh ,∂ª°ùdG ™HÉ°UCGh ( ôLQƒÑeÉ¡dG ) : πãe áª©WC’Éa . ¬d åëH ‘ IôgÉ≤dG á©eÉéH á«Ñ£dG AÉjõ«ØdG PÉà°SCG

√òg QGô°VCG ™«ªL øe ócCÉàdG ó©H øµªŸG øeh . ¿ÉWô°ùdÉH áHÉ°UEÓd áÑÑ°ùŸG OGƒŸG IôFGO ‘ πNóJ , ≈∏≤ŸG

ó«Øj á©jô°ùdG äÉÑLƒdG Ö∏Y ≈∏Y ôjò– áHÉàc ºàj ¿CG äÉÑLƒdG

. IÉaƒdG ÖÑ°ùJh áë°üdG ôeóJ É¡fCÉH

É«LƒdƒæµJh Ωƒ∏Y - øj’ ¿hCG ΩÓ°SEG Qó°üŸG

(iô°üe ÖJÉc) IOƒªM ∞jô°T ÖJÉµdG

( ™LGQ , ÖLCG , CGôbG , ∫CÉ°SG , ™∏£à°SG ) : äGƒ£N ¢ùªN ‘ á≤ª©àe IAGôb ‹ÉàdG ¢üædG CGôbG

IÉaƒdG ÖÑ°ùjh áë°üdG ôeój (ƒÑeƒµdG) ¢SÎMG

االختبار القبلي

áª°SódG äÉÑLƒdG ∫hÉæJ øe QÉãcE’G ¿EG

,≈`̀eƒ`̀«`̀dG ∂`̀WÉ`̀°`̀û`̀f iƒ`̀à`̀°`̀ù`̀e ≈`̀∏`̀Y ô`̀ KDƒ`̀ j

óæY õ«cÎdG ≈∏Y ∂JQób øe ∞©°†jh

.QÉcòà°S’G hCG IAGô≤dG


1 ¢SQódG

∫hC’G

57

≈æ©ŸG øjƒµJ ‘ ºµëàJh , »FGô≤dG π©Ø∏d á°ù«FôdG ÖfGƒ÷G πµ°ûJ ô°UÉæY á°ùªN

π©ØdG ô°UÉæY

»FGô≤dG

≈æ©ªdG øjƒµJ »a ÉgQhO

ÖJÉµdG

.π¡°S Üƒ∏°SCÉH AGô≤dG áeÉY ¤EG áÑ©°üdG QÉµaC’G π°Uƒj ¿CG ÒÑÿG ÖJÉµdG ™«£à°ùj -

. á«dÉY á«bGó°üÃ ≈¶ëj ¬fEÉa ¬dÉ› ‘ kGÒÑN ÖJÉµdG ¿Éc GPEG -

. áeÉJ ájOÉ«ëH ¬Yƒ°Vƒe èdÉ©«°S ¬fEÉa É«Yƒ°Vƒe ÖJÉµdG ¿Éc GPEG -

..........................

á¨∏dG

¥OCG ¬ª¡a ¿ƒµ«°ùa ÇQÉ≤dG iód áaƒdCÉe ÖJÉµdG ®ÉØdCG âfÉc GPEG ºé©ŸG -

. ¬à¨dh ¬JÉë∏£°üe º¡Ø«°ùa ¢üæ∏d ‘ô©ŸG ∫ÉéŸG á¨d ∂∏àÁ ÇQÉ≤dG ¿Éc GPEG : ∫ÉéŸG á¨d -

ÇQÉb iCG ¬ª¡Ø«°ùa á£°ùÑe á¨dh ô°TÉÑe Üƒ∏°SCÉH √QÉµaCG øY ÖJÉµdG ÈY GPEG : ÖJÉµdG á¨d -

..........................

..........................

عناصر الفعل القرائي

عناصر الفعل القرائى

................................. -1 ................................. -2

58

1 ¢SQódG

∫hC’G


ديفر

:‹ÉàdG ¢üædG ≈∏Y ≥∏Y »FGô≤dG π©ØdG ô°UÉæ©H ∂àaô©e Aƒ°V ‘ -1

ïjQGƒ°üdG ⁄ÉYh ÉfCG

hóÑjh... ÒÑµdG ¬Ñ°ûdÉH ¢ù«d ? ïjQGƒ°üdG ⁄ÉY ÚHh »æ«H ¬Ñ°ûdG ¬Lh Ée

.kGóL ∞∏à πµ°ûH ÉfÓ≤Y πª©jh , É¡æ«H Éª«a ¬HÉ°ûàJ ’ ÉæàFGôb •É‰CG ¿CG

á¨∏dÉc hóÑj Üƒ∏°SCÉH ïjQGƒ°üdG ⁄ÉY ä’É≤e áHÉàc ºàJ Ée kÉÑdÉZ .¿QÉ≤f ÉæYO

‘ ä’É≤ŸG øjhÉæY IôØ°T πM ≈àM »ææµÁ ’h ‹ áÑ°ùædÉH á«Ø«∏ZhÒ¡dG

ïjQGƒ°üdG ⁄ÉY óFGôL ióMEG IAGôb øe ‹ óH’ ¿Éc GPEGh... á«æ¡ŸG √óFGôL

A≈£ÑH IAGô≤dG ‘ »°†eCG ±ƒ°ùa áKQÉµdG πãe ¿ƒµ«°S kÉªàM ôeC’G ¿EÉa , á«æ¡ŸG

»ª∏Y ºé©e ¤EG áLÉM ‘ ¿ƒcCÉ°Sh ,∫É`̀Y äƒ°üH áª∏c πc ≥£f ™e ójó°T

ÉgRƒeQ πM ™«£à°ùj ’ »àdG äÉeÓ©dG ∂∏J IAGôb ≈∏Y kGQOÉb ¿ƒcCG ødh …QGƒéH

øe ôëÑj ƒ¡a ∂dP øe ¢ùµ©dG ≈∏Y ¬d áÑ°ùædÉH ôeC’Gh . ïjQGƒ°üdG AÉª∏Y ’EG

√Qƒ©°T ™e IAGô≤dG çÉëHCG á°SGQO ‘ …QÉëHEG áYô°S ¢ùØæH óFGô÷G √òg ∫ÓN

≈∏Y G kQOÉ`̀bh ,¬æY åëÑj Ée §Ñ°†dÉH ±ô©jh ; ádƒ¡°ùH º¡Øj ¬fC’ ìÉ«JQ’ÉH

. ™jô°ùdG ÜÉ©«à°S’G

ÒãµdGh ¬JÉ°VGÎaGh ¬àaô©e ¢ùµ©j áYƒÑ£ŸG áëØ°üdG ‘ ÇQÉ≤dG √óéj Ée ¿EG

ïjQGƒ°üdG º∏Y IójôL ‘ √óLCG Ée ¿EÉa ∫òd ;iôNC’G á«aô©ŸG çGóMC’G øe

º∏©H áaô©e …CG ó©Ñà°ùJ »àdG á«aô©ŸG »JÉ«Mh »JÉ°VGÎaGh »àaô©e ¢ùµ©j

á≤jô£dG ¢ùØæH CGô≤f ød ïjQGƒ°üdG ⁄ÉYh »æfCG Iô£ØdG Éæd ÚÑJh . ïjQGƒ°üdG

§Ñ°†f ÉæfC’ ; Ö«W A»°T Gògh á«dÉY IQÉ¡e …hP ÚFQÉb Éæfƒc øe ºZôdG ≈∏Y

. Éæ∏ªY äÉÑ∏£àeh ÉæÑgGƒeh , IójôØdG ÉæaGógCG ™e Ö°SÉæààd ÉæJAGôb

(áë«ë°üdG IAGô≤dG. ∫óæ«e ¢ù«∏«a)

ديفر : ∫hó÷G Ö°ùëH , É¡°SQóJ »àdG á«°SGQódG OGƒŸG ∞qæ°U -2

É¡JÉë∏£°üeh É¡à¨d º¡aCG OGƒe

ádƒ¡°ùH

º¡a »a áHƒ©°U óLCG OGƒe

É¡JÉë∏£°üe

AGôÑîdÉc kÉeÉªJ Égó«LCG OGƒe

É¡«a

ديفر



دةاق

لنة ا

ليلي

تح ال

ءةقرا

الة :

نيلثا

ة احد

لوا

دةاق

لنة ا

ليلي

تح ال

ءةقرا

الة :

نيلثا

ة احد

لوا

59

ÉgÉæ©e ≈∏Y ±ô©àdGh , áë«ë°U á≤jô£H É¡≤£f øµÁ ±ƒdCÉe ¥É«°S ‘ IOQGƒ`̀dG äÉª∏µdG -3

: ÉgÉæ©e hCG É¡≤£f ÉeEG ∞∏àîj å«ëH ÚØ∏à ÚbÉ«°S ‘ »∏j É‡ áª∏c πc Ωóîà°SG . ádƒ¡°ùH

áª∏µdG ∫hC’G ¥É«°ùdG≈fÉãdG ¥É«°ùdG

á°ü≤dG

º∏°S

ΩÓY

ÒKCG

: ‹ÉàdG ∫hó÷G πªcCG -4

¢üædG¢üædG äÉeƒ∏©eÇQÉ≤dG äÉeƒ∏©e

‘ √QhòL ≥jôW øY AÉŸG øe á∏FÉg äÉ«ªc äÉÑædG ¢üàÁ

¿ƒµJ OÉµJ áØ°üH äÉ«ªµdG √òg Ö∏ZCG ó≤Øj ¬æµdh ,áHÎdG

AGƒ¡dG ¤EG QÉîH IQƒ°U ‘ AÉŸG Üô°ùàj å«M ; Iôªà°ùe

.»LQÉÿG

AÉŸG ¢üàÁ äÉÑædG

≥jôW øY áHÎdG øe

. Qhò÷G

......................................

......................................

......................................

......................................

......................................

......................................

......................................

.....................................

¿EG ¢üædG ¢VÎØj

ä’ƒdóe ±ô©j ÇQÉ≤dG

: á«dÉàdG º«gÉØŸG

,QÉîH ,Qhò÷G

Qƒ¨ãdG

............................................

............................................

...........................................

............................................

............................................

...........................................

,íàædG á«∏ª©H : QÉîH IQƒ°U ‘ AÉª∏d äÉÑædG ó≤a á«∏ªY ≈ª°ùJh

êôîj äÉÑædG √ó≤Øj …òdG AÉŸG ´ƒª› øe (%90) øe ÌcCGh

ÉeCG , (…ô¨ãdG íàædG) ¬«∏Y ≥∏£j ∂dòdh ; Qƒ¨ãdG ≥jôW øY

iô°†ÿG ´ƒªéŸG Iô°ûH ∫ÓN øe Üô°ùàj »àdG AÉŸG QÉîH

’h (»æ«Jƒ«c íàf) ƒ¡a á«©ª°ûdG ÚJƒ«µdG IOÉe Égƒ°ùµJ »àdGh

Éªc , Oƒ≤ØŸG »∏µdG AÉŸG QÉîH øe (%5) IOÉY √QGó≤e RhÉéàj

∫ÓN øe IÒ¨°U ôjOÉ≤e ó≤ØJ QÉé°TCÓd á«Ñ°ûÿG ¿É≤«°ùdG ¿CG

.(»°ùjó©dG íàædG) á£°SGƒH äÉ°ùjó©dG

»àdG ÊÉ©ŸG Ò°ùØJh ójó– ∫hÉM. º¡ØdG ô°ù s©J ÇQÉ≤dG áaÉ≤K øY ÖJÉµdG áaÉ≤K âØ∏àNG GPEG -5

: ÉgÉæ©e ≈∏Y ±ô©à∏d ºLÉ©ŸG óMCÉH ø©à°SG , á«dÉàdG IQÉÑ©dG É¡àæª°†J

.±.h 50 ¤EG ±.h 30 øe óàÁh í£°ùe §jô°T πµ°T ≈∏Y ¢ùª°ûdÉH (ÒHƒ«c) ΩGõM §«ëj

تعا

مومج

ديفر

60

1 ¢SQódG

∫hC’G


: ∫ÉãŸG ‘ Éªc , á«°SÉ°SC’G É¡∏FÉ°ùeh á«dÉàdG Ωƒ∏©dG äÉYƒ°Vƒe ójóëàd ÉãëH ôLCG -7

(áÑ°SÉæŸG ™LGôŸG ójóëàd ∂ª∏©Ã ø©à°SG)

º∏©dGá«°SÉ°SC’G ¬∏FÉ°ùeh ¬Yƒ°Vƒe

ƒëædG

Ö°ùëH Ò«¨J øe É¡«a äÉª∏µdG ôNGhCG ≈∏Y CGô£j Éeh , á«Hô©dG á∏ª÷G ∫GƒMCG ¢SQój º∏Y

. É¡«∏Y á∏NGódG πeGƒ©dGh á«HGôYE’G É¡ØFÉXh

¤EG É¡æe º°ùb πc ´ôØjh (±ô`̀Mh π©ah º°SG) ¤EG É¡ª°ù≤«a , áª∏µdG á°SGQóH CGóÑj

π≤àæj ºK AÉæÑdGh ÜGôYE’G äÉeÓYh , É¡æe »æÑŸGh Üô©ŸG ÚÑjh , á«∏«°üØàdG ¬FGõLCG

É¡æe áØ«Xh πµd á«HGôYE’G ádÉ◊Gh , á∏ª÷G πNGO äÉª∏µ∏d ájƒ¨∏dG ∞FÉXƒdG á°SGQO ¤EG

äÉ«°VÉjôdG

AÉ«MC’G

¬≤ØdG

á°UÉÿG ®É`̀Ø`̀dC’G øe IQó`̀b Ì`̀cCG Oô°SCG , á°UÉÿG ¬JÉë∏£°üeh ¬à¨d ‘ô©e ∫É`̀› πµd -6

: á«JB’G ä’ÉéŸÉHتعا

مومج

يضمن

في ملف

ا�عمال الخطوة ا�ولى من المشروع:.á°ù«FôdG √QÉµaG GOóh ¬JGOôØe ÊÉ©e Éæ«Ñe á«aôM IAGôb ∂Yhô°ûŸ ¬JÎNG …òdG ¢üædG CGôbG


دةاق

لنة ا

ليلي

تح ال

ءةقرا

الة :

نيلثا

ة احد

لوا

دةاق

لنة ا

ليلي

تح ال

ءةقرا

الة :

نيلثا

ة احد

لوا

61

?á«dÉàdG øjhÉæ©dG äGhP ÖàµdG É¡ãëÑJ ¿CG ™bƒàJ »àdG äÉYƒ°VƒŸG Ée -8

áµ∏ªŸG á«aGô¨L

,¿Éµ°ùdG §°TÉæe É¡fóe ºgCG , É¡NÉæe , É¡°ùjQÉ°†J , áµ∏ªŸG OhóM

..., É¡JGQOÉ°U , É¡JGOQGh , IhÌdG QOÉ°üe

áæjõdG äÉJÉÑf

…Oƒ©°ùdG OÉ°üàb’G ‘ ∫hÎÑdG πFGóH

…Oƒ©°ùdG ΩÓYE’G

ºK , á∏Ä°SC’G ΩGóîà°SÉH ‹ÉàdG ´ƒ°VƒŸG ‘ á«ªgC’G äGP äÉ«Fõ÷G ¢üÿ -9

.á«ª∏©dG IOÉŸG õeQ (äÉYƒª›) ¢üædG º«¶æJ ∫ƒM ∂JÉLÉàæà°SG ¿hO

≥jô◊G QGòfEG RÉ¡L

Iõ¡LC’G øe ≈æÑe hCG áaôZ ‘ ≥jôM ´’ófG øe ôjòëà∏d Ωóîà°ùŸG ¿ÉNódG ∞°ûc RÉ¡L ó©j

¿PEÉH »≤j ¬fEÉa kGQ’hO 15 OhóM ‘ ≠∏ÑJ »àdG ¬àØ∏µJ ¢VÉØîfG øe ºZôdÉH ájQhô°†dGh áª¡ŸG

. É¡∏eÉµH á°ù°SDƒe äÉµ∏à‡ ≈∏Y ≈°†≤j ób ≥jôM Üƒ°ûf øe ˆG

Éª¡dhCG : Ú«°SÉ°SCG øjCGõL øe (smoke detector) ¿ÉNódG ∞°TÉc RÉ¡L ¿ƒµàj

RÉ¡L ƒg ≈fÉãdG Aõ÷Gh (photodiode) OƒjOƒJƒØdG ƒgh Aƒ°†∏d ¢SÉ°ùM ¢ù›

(9) ájQÉ£H ∫ÓN øe ≥jô◊G QGòfEG RÉ¡L πª©j. É k©ØJôe É k¡Ñæe É kJƒ°U Qó°üoj ÊhÎµdEG

. ¤õæŸG AÉHô¡µdG Ohõe ∫ÓN øe hCG âdƒa

: RÉ¡÷G πªY Iôµa

º«ª°üJ ” Ée GPEGh , Aƒ°†∏d ¢SÉ°ùM ƒgh OƒjOƒJƒa ≈∏Y ¿ÉNódG ∞°TÉc øe ´ƒædG Gòg óªà©j

á«fhÎµdE’G IôFGódG Qó°üJ (OƒjOƒJƒØdG) ≈∏Y Aƒ°†dG §≤°S GPEG å«ëH á«fhÎµdEG IôFGO

iƒàëj RÉ¡÷G ¿EG å«M ≥jô◊G QGòfEG RÉ¡L πªY Iôµa √ògh. ∫ÉY äƒ°U GP kÉ¡Ñæe É k°SôL

ájƒÑfCG ájÉ¡f ‘ âÑãe (LED) Aƒ°†∏d åYÉH OƒjO øe Qó°üj …OÉY »Fƒ°V ´É©°T ≈∏Y

É¡àjÉ¡f ‘ âÑãe iôNCG áfGƒ£°SG ¬æe ´ôØàj áLQO (90) ájhGR ≈∏Yh πµ°ûdG á«fGƒ£°SG

.(OƒjOƒJƒa)

áfGƒ£°SÓd á∏HÉ≤ŸG á¡÷G øe πNó«°S ¿ÉNódG Gòg ¿EÉa áaô¨dG ‘ ∞«ãc ¿ÉNO OƒLh ádÉM ‘

‹ÉàdÉHh (OƒjOƒJƒØdG) ≈∏Y §≤°ù«d Aƒ°†dG â«à°ûJ ≈∏Y πª©«°Sh ≈Fƒ°†dG Qó°üŸG É¡H âÑãŸG

. QGòfE’G IQÉØ°U ≥∏£à°S ÉgQhóH »àdG á«fhÎµdE’G IôFGódG π«©ØJ ºà«°S

(âfÎfEG, AÉjõ«Ø∏d ≈ª«∏©àdG ™bƒŸG: Qó°üŸG)

?åjó◊G ´ƒ°Vƒe Ée .¢S

...............................................

...............................................

...............................................

?¬à«ªgCG Ée .¢S

...............................................

...............................................

: êÉàæà°SG

AÉ`̀«`̀°`̀TC’G ΩÉ`̀¶`̀f ∞`̀°`̀Uh óæY

äGƒ£ÿG ™ÑàJ É¡∏ªY á«Ø«ch

: á«dÉàdG

...............................................

...............................................

...............................................

تعا

مومج

تعا

مومج إحالة للمادة

العلمية

62

1 ¢SQódG

∫hC’G


∂FÓeR ™e ÉgGƒà ¢ûbÉf , á¨∏d á«ª«gÉØe á£jôN ‹ÉàdG πµ°ûdG πãÁ -10

»àdG Ωƒ∏©dG øe π`̀bC’G ≈∏Y Ωƒ∏Y áKÓãd á«ª«gÉØe §FGôN º°SQG ºK ,∂ª∏©eh

. É¡«a IAGô≤dG π°†ØJ

( OGƒŸG ∂∏J »ª∏©Ã ø©à°SG)

á¨∏dG äGƒ°UCG

¢Uƒ°üf

óYGƒb

πªL

óYGƒb

äÉª∏c

á«©°Vh

á«Ñ«côJ¿É«H

Ö«dÉ°SCG

ºé©ŸG

á«°SÉ«b

á«HGôYEGÊÉ©e

ôNB’G ácôM

±ô°üdG

πµ°T ≈∏Y Ωóîà°ùJ

áHÉàc

á«dOÉÑJ

IAGôb

¿É«ÑdG

¢VGôZCG øY ÒÑ©à∏d

ÚÑàdG

ΩÓc

ájôµa

´Éªà°SG

‘ ÖcÎJ

¿ƒµJ

É¡jƒàëj

äGQÉ¡eäGQÉ¡e

πã“πã“

É¡dÉ¡d

‘ ÖcÎJ‘ ÖcÎJ

يضمن

في ملف

ا�عمال

دةاق

لنة ا

ليلي

تح ال

ءةقرا

الة :

نيلثا

ة احد

لوا

دةاق

لنة ا

ليلي

تح ال

ءةقرا

الة :

نيلثا

ة احد

لوا

63


: ÖLCG ºK á«fCÉàe IAGôb ‹ÉàdG ¢üædG CGôbG

»HOC’G ¢üædG π«∏–

»HO/ ójGR á©eÉL ‘ ¢ùjQóJ áÄ«g ƒ°†Y , êGôa ¢ù«ªN ódÉN

º¡a ≈∏Y π∏ëŸG IQóbh , »≤£æe πµ°ûH äÉeƒ∏©ŸG º«¶æJ øe É¡«a ÉŸ ; ¢ü«î∏àdG ≈∏Y π«∏ëàdG á«∏ªY óªà©J

á©jô°S áØbh ¢üædG ≈∏Y ÇQÉ≤dG ∞bh GPEG. kÓ«∏– ó©J ’ ≈∏é©dG á©jô°ùdG ¢üædG IAGôb ¿EÉa ‹ÉàdÉHh , ¢üædG

ô°UÉæY ±ôYh ®ÉØdCÓd á«YÉªàL’G ä’’ódÉH »Yh ≈∏Y ¿Éch , Qƒ£°ùdG ÚH Ée CGôbh , √Gõ¨e ∑QOCGh ¢üædG º¡ah

âbhh ó¡L ¤EG êÉà– É¡fEÉa »æØdG π«∏ëàdG á«∏ªY ÉeCG. »HOC’G ¥hòàdGh ó≤ædG á≤£æe ‘ πNO. ¬«a íÑ≤dGh ∫Éª÷G

.åëHh IÈN h

?»HOC’G ¢üædG π∏– ∞«c

IÉ«Mh ¬JÉ«M ôgÉ¶e RôHCGh ,√ô°üY óæY ∞bƒàf ¿CG óHÓa , kÓãe ≈ª∏°S »HCG øH ÒgR á≤∏©e π«∏– ÉfOQCG GPEG

áaô©e øe Éæd óH Óa ( á≤q∏©e ) ∫Éª©à°SG ó‚h Ió«°ü≤dG º°SG ≈∏Y ™∏£f ÚM ÉæfEG ºK . ô°ü©dG ∂dP ‘ Üô©dG

É¡«æµj ICGôeG º°SG QÉàîjh , ÉgÉjÉ≤Hh IQƒé¡ŸG QÉjódG øY çóëàj √óéæa Ió«°ü≤dG CGô≤f ºK. á¶Ø∏dG √òg ∫ƒdóe

»àdG Qƒ°üdG ábÓY Éeh ?´ƒ°VƒŸÉH ¬àbÓY Éeh , ∂dP πc ÚH §HGôdG Éªa.... á∏MôdG øY çóëàj ºK ,(≈ahCG ΩCG)

...? ¬Jôµa øY ÈY ∞«c ºK? ¬Yƒ°VƒÃ É¡°VôY

∞WGƒ©dGh , ájƒ¨∏dG ¬JÉÑ«côJh √QÉµaCGh , √É≤«°Sƒe √Qƒ°Uh ¬JGQÉÑY ¢SQóf ÉæfEÉa ¢üæ∏d »æØdG AÉæÑdG ¢SQóf ÚMh

á«∏ª©H Ωƒ≤j ≈c: ÇQÉ≤dG É¡«a êQóàj πMGôeh ÇOÉÑe ∑Éæg ¿CG ÚÑàj ≥Ñ°S É‡ ¢†©ÑH ¬°†©H ∂dP πc ábÓYh

,´ƒ°VƒŸGh IôµØdG ójó–h , ΩÉ©dG √ƒLh ¢üædG ™bƒe ójó–h ¢üædG º¡a : ÇOÉÑŸG √òg øeh ,¢Uƒ°üædG π«∏–

. áØWÉ©dGh , á«æØdG Qƒ°üdG ≈∏Y ±ƒbƒdGh

: ≈HOC’G ¢üædG π«∏– ÇOÉÑe

äÉbÓ©dG ÇQÉ≤dG É¡«a ∑Qój : á«fCÉàe á«YGh IAGôb Iôe øe ÌcCG ¢üædG IAGô≤H ¿ƒµjh :¢üædG º¡a : k’hCG

. ®ÉØdCÓd á«YÉªàL’Gh ájõcôŸGh á«°ûeÉ¡dG ä’’ódGh , iƒ¨∏dG AGOC’G á≤jôWh , ájƒëædG

(¬àÄ«Hh ¢üædG áÑ°SÉæe) ΩÉ©dG √ƒLh ¢üædG ™bƒe ójó– : É«fÉK

≈∏Yh á«∏µdG IôµØdG ¤EG É¡æe PÉØædG ºK á«YôØdG QÉµaC’G π«é°ùàH ∂dP ¿ƒµjh : ´ƒ°VƒŸGh IôµØdG ójó– : kÉãdÉK

øe ÖjOC’G ∫É≤àfG ø°ùM ¢üëØàjh áeÉ©dG IôµØdGh á«YôØdG QÉµaC’G ÚH §HGÎdGh ΩÉé°ùf’G ≈∏Y ∞≤j ¿CG π∏ëŸG

.iôNCG ¤EG Iôµa

Qƒ°üdG âfÉc Éª∏c É kjÒÑ©J ÜOC’G ¿Éc Éª∏c PEG »HOC’G ¢üædG ‘ É kª¡eh G kRQÉH G kô°üæY πµ°ûJh : Qƒ°üdG : É©HGQ

É¡°VôY óæY kÉ≤jƒ°ûJh ÉMÉ‚ ÌcCG É¡∏©éjh , ¢Uƒ°üædGh ÜOC’ÉH ƒª°ùj Ée ƒgh ,ÇQÉ≤dG øgP ‘ πµ°ûàJ »àdG »g

. Qƒ°üdG ≈∏Y ≈¨£J QÉµaC’G ¿EÉa kÉjôjô≤J ÜOC’G ¿ƒµj ÚM ÉeCG

É¡©aGhOh ? áØWÉ©dG ´ƒf ójó– ÇQÉ≤dG ≈∏Yh. ¢üæ∏d ÖMÉ°üŸG ≈°ùØædG ∫É©Øf’G »gh : ∞WGƒ©dG : kÉ°ùeÉN

. á≤HÉ°ùdG ô°UÉæ©dGh ´ƒ°VƒŸÉH ∂dP πc ábÓYh »LQÉÿG πµ°ûdGh , »∏NGódG AÉæÑdG á°SGQOh... É¡àLQOh É¡≤ªYh

64

1 ¢SQódG

∫hC’G


أ- لغة النص:

±ôY á«HOCG äÉë∏£°üe

¢üædG É¡H

¢üædG »a äOQh á«HOCG äÉë∏£°üe

»aÉ≤ãdG »fhõîe øe AõL »gh

¢üædG »a äOQh á«HOCG äÉë∏£°üe

É¡àd’O ±ôYCG ’h ìô°ûoJ ºdh

ب- بناء النص:

QÉµaCG º«¶æàd ÖJÉµdG É¡©ÑJG »àdG ¥ô£dG øe

É¡∏°ù∏°ùJh ´ƒ°VƒªdG

º«¶æàd ÖJÉµdG É¡ØXh »àdG á«HÉàµdG ±GôYC’G

º¡ØdG ≈∏Y ÇQÉ≤dG IóYÉ°ùeh ¢üædG

ج- ارسم شكًال يلخص أهم ما ورد في النص من معلومات وأفكار:

65

..................................................................................... = á«YGóHE’Gh ájó≤ædG IAGô≤dG

IOÉØà°S’Gh ¬bÉ°ùJGh ¬àjOÉ«Mh Ahô≤ŸG á«bGó°üe ≈∏Y ΩÉµMCG QGó°UEG ÇQÉ≤dG ∫hÉëj

IójóL äÓµ°ûe πM ‘ ¬æe

...................................................................................... = .....................................................................................

ôYÉ°ûe Ò°ùØJh èFÉàf ¢UÓîà°SGh , ÖJÉµdG ¬dƒ≤j ÉŸ äÓ«∏–h äGÒ°ùØJ AÉ£YEG ÇQÉ≤dG ∫hÉëj

IOÉŸG ‘ á«æª°†dG QÉµaC’G º¡ah , äÉ«°üî°T π«∏–h

Qƒ£°ùdG IAGôb = ...........................................................................................................................................

É¡°VôY á≤jôW h IOÉŸG ≈æÑe áaô©eh , ¢üædG ‘ IOQGƒdG QÉµaC’Gh äÉeƒ∏©ŸGh π«°UÉØàdG ôcòJ

.................................................................................................................................................................................................

É¡ªé©e ±ô©j ’h ÉgRƒeQ ±ô©j á¨d CGô≤j øªc , ≈æ©ŸG ¤EG ∫ƒ°UƒdG ¿hO §≤a ájô°üÑdG RƒeôdG ∂a

مستويات القراءة ومهاراتها

:‹ÉàdG πµ°ûdG CÓeG إحالة للمادةالعلمية

:‹ÉàdG ∫hó÷G πªµà°SG , IAGô≤∏d á«°SÉ°SC’G äGQÉ¡ŸG -CG

º¡ØdG iƒà°ùeäGQÉ¡ªdG

‘ô``̀◊G º`̀¡`̀Ø`̀dG

Qƒ£°ùdG IAGôb

ÉgôcòJh π«°UÉØàdG ójó– á«MÓ£°U’Gh á«ªé©ŸG äGOôØŸG ÊÉ©e ≈∏Y ±ô©àdG

äÉª«∏©àdG ´ÉÑJG ¬FÉæHh ¢üædG º«¶æJ º¡a ¢üædG ‘ É¡H ìô°üŸG QÉµaC’G ≈∏Y ±ô©àdG

iÒ°ùØàdG º¡ØdG

ÚH É```e IAGô``````b

Qƒ£°ùdG

áª∏µdG ∫ÓX ≈∏Y ±ô©àdG á∏ª÷G ∫ƒdóe Ò«¨J ‘ ¥É«°ùdG ôKCG ∑QGOEG

¤EG ∫ƒ°Uƒ∏d äÉ«Fõ÷G ™ÑàJ èFÉàf ¢UÓîà°SG É¡H ìô°üŸG ÒZ QÉµaC’G êÉàæà°SG

çGóMC’ÉH DƒÑæàdG É¡H ìô°üŸG ÒZ á«≤«≤◊G ±GógC’G º¡a ¬H ìô°üj ⁄ ºµM

äÉ«°üî°T π«∏–h ôYÉ°ûe Ò°ùØJ ÖJÉµdG ô¶f á¡Lh ≈∏Y ±ô©àdG º«ª©àdG

¬àÄ«Hh ÖJÉµdG á«°üî°T ≈∏Y ±ô©àdG

ió`̀≤`̀æ`̀dG º`̀¡`̀Ø`̀dG

AGQh É`̀ e IAGô```̀ b

Qƒ£°ùdG

≈YGóHE’G º¡ØdG


2 ¢SQódG

ÊÉãdG

66

مستويات القراءة ومهاراتها 2 ¢SQódG

ÊÉãdG

:IQÉ°TEG ™°VƒH º¡ØdG iƒà°ùe OóM , º¡ØdG äÉjƒà°ùe ÚH á«°SÉ°SC’G ¥hôØdG -Ü

AGôLE’G»aôëdG º¡ØdG

º¡ØdG

…ô«°ùØàdG

…ó≤ædG º¡ØdG

º¡ØdG

»YGóHE’G

¢üædG QÉµaCG ójó–

¢üædG äÉeƒ∏©e Oô°S

¢üædG äÉeƒ∏©e RhÉŒ

¢üædG äÉeƒ∏©e ìô°T

¢üædG IôFGO øe êhôÿG

ÇQÉ≤dG äÉeƒ∏©e ∞«XƒJ

¢üædG äÉeƒ∏©e ≈∏Y ºµ◊G

: ÇQÉ≤dG áLÉMh º¡ØdG äÉjƒà°ùe -ê

º¡ØdG iƒà°ùeÉeóæY º¡ØdG øe iƒà°ùªdG Gòg ≈dEG êÉàMCG

‘ô◊G

…Ò°ùØàdG

…ó≤ædG

»YGóHE’G



دةاق

لنة ا

ليلي

تح ال

ءةقرا

الة :

نيلثا

ة احد

لوا

دةاق

لنة ا

ليلي

تح ال

ءةقرا

الة :

نيلثا

ة احد

لوا

67


ßM’h , É¡d á©HÉàdG á∏Ä°SC’G øY ÖLCGh : á«dÉàdG IÒ°ü≤dG ¢Uƒ°üædG CGôbG -1

: ¢†©H øe iôKCGh ≥ªYCG É¡°†©H ¿CG ∞«c

™e πeÉ©Jh Ωó≤dG Iôc ÖY’ πãe CGôbG πH , äÉeƒ∏©ŸÉH Å∏à“ ≈àM ≈Ñ∏°S πµ°ûH ô¶àæJ , áéæØ°SE’G πãe CGô≤J ’

ÉŸ kGQó≤eh , É¡æe AGõLCG k’ó©e , äÉeƒ∏©ª∏d kÉØ«°†e , kÉ≤aGƒe kÉØdÉ : É¡∏NGO ‘ ∂°ùØf ºëbCGh , ájóæH IOÉŸG

äGQÉ¡e øe É k«dÉY iƒà°ùe ∂d ¢ùµ©Jh , IAGô≤dG ∂«∏Y π¡°ùJ »àdG á«°ûeÉ¡dG äÉXƒë∏ŸG áaÉ°VEG º∏©Jh , ¬jƒà–

. Ö«cÎdGh π«∏ëàdG

(áë«ë°üdG IAGô≤dG - ∫óæ«e ¢ù«∏«a)

º¡ØdG iƒà°ùe á∏Ä°SC’GáHƒLC’G

‘ô◊G º¡ØdG?áÑJÉµdG ¬æY ≈¡æJ …òdG Ée

?ÇQÉ≤∏d áÑJÉµdG áë«°üf Ée

?Ωó≤dG Iôc ÖY’ πãe ÇQÉ≤dG ¿ƒµj ¿CG øµÁ ∞«c

…Ò°ùØàdG º¡ØdG?á«°ûeÉ¡dG äÉXƒë∏ŸÉH Oƒ°ü≤ŸG Ée

?Ö«cÎdG ? π«∏ëàdG : øe πµH Oƒ°ü≤ŸG Ée

…ó≤ædG º¡ØdG............................................................................................

OGƒŸG ¢†©Ñd ¬bÉ°ûæà°SG óæY ¢VGôYC’G ¬jód OGOõ`̀Jh è«¡àJ »°ùØæàdG RÉ¡÷G á«°SÉ°ùëH ÜÉ°üŸG ¢†jôŸG

áÑjôZ OGƒªc É¡©e º°ù÷G πYÉØJ CGóÑj »°ùØæàdG RÉ¡÷G ¤EG OGƒŸG √òg ∫ƒ°Uh óæ©a , á«YÉæ°üdG hCG á«©«Ñ£dG

¢VGôYCG è«¡J »àdG OGƒŸG √òg ióMEG AGƒ¡dG ‘ IOƒLƒŸG QÉÑ¨dG äGQP Èà©Jh , á«°SÉ°ù◊G ¢VGôYCG ∂dP øY èàæjh

É¡æe á≤°ûæà°ùŸG IOÉŸG á«ªc ójõj AGƒ¡dG ‘ äGQòdG √òg õ«côJ IOÉjõa ; ¢UÉî°TC’G øe ÒãµdG iód á«°SÉ°ù◊G

. á«°SÉ°ù◊G IOÉjR ¤EG …ODƒj É‡

.Oƒ©°S ∂∏ŸG á©eÉL Ö£dG á«∏c Qó°üdG ¢VGôeCG …QÉ°ûà°SG , ΩÉªgÉH ⁄É°S óªMCG .O


‘ô◊G º¡ØdG

á«°SÉ°ùëH ÚHÉ°üŸG óæY á«°SÉ°ù◊G ¢VGôYCG è«¡j …òdG Ée

?»°ùØæàdG RÉ¡÷G

¢`̀VGô`̀YCG è«¡Jh AGƒ`̀¡`̀ dG ‘ QÉ`̀Ñ`̀¨`̀dG äGQP Ú`̀H á`̀bÓ`̀©`̀dG É`̀e

?á«°SÉ°ù◊G

?á«°SÉ°ù◊G è««¡J ≈∏Y á«YÉæ°üdGh á«©«Ñ£dG OGƒŸG πª©J ∞«c

?É©«ªL ¢SÉædG óæY á«°SÉ°ù◊G è««¡J ≈∏Y OGƒŸG √òg πª©J πg

…Ò°ùØàdG º¡ØdG............................................................................................

, Iô°TÉÑe ÖJÉµdG äGQÉÑY

.á«aôM É¡«fÉ©eh

ió≤ædG º¡ØdG............................................................................................

تعا

مومج إحالة للمادة

العلمية

68


ÊÉãdG

Ò¨°U »qnÑ°U ¤EG ô¶æa , RÉé◊G óah º¡«a GPEÉa , OƒaƒdG ¬àJCG õjõ©dG óÑY ø pH ô nªY ¤EG áaÓÿG pâ°†aCG ÉsŸ

,ÚæeDƒŸG ÒeCG Éj : t»Ñ°üdG ∫É≤a. ΩÓµdÉH t≥MCG ¬fEÉa , ∂æe ø t°SCG ƒg øe º∏µà«d : ∫É≤a , º∏µàj ¿CG OGQCG óbh ø°ùdG

¬d ∫É≤a . ΩÓµdG ≥ëà°SG ó≤a kÉ¶aÉM É kÑ∏bh É k¶a’ É kfÉ°ùd óÑ©dG ˆG íæe ¿EÉa. ¬ pfÉ°ùdh ¬ pÑ∏b : ¬jô¨°UCÉH AôŸG É‰EG

.âbó°U : ôªY


‘ô◊G º¡ØdG

?á°ü≤dG √òg ‘ OƒaƒdG ¬àJCG …òdG áØ«∏ÿG rø ne

?óaƒdG Gòg ô°†M ¿Éµe …CG ø pe

?óaƒdG Gòg øY áHÉ«f º∏µJ …òdG ø ne

?¬eÓc ó©H »Ñ°üdG ≈∏Y áØ«∏ÿG tO nQ nÉe

…Ò°ùØàdG º¡ØdG

?≈Ñ°üdG Gòg É¡H õ«“ »àdG äÉØ°üdG Ée

? ≈Ñ°ü∏d áØ«∏ÿG Iô¶f âfÉc ∞«c

?¬eÓc ¬YÉª°S ó©H âëÑ°UCG ∞«ch

á°ü≤dG √òg øe èàæà°ùJ GPÉe

ió≤ædG º¡ØdG

?»Ñ°üdG ΩÓc ‘ ∂jCGQ Ée

?kÉªFGO í«ë°U ¬eÓc πg

»Ñ°üdG Gƒe qób øjòdG Ωƒ≤dG ∞bƒe ‘ ∂jCGQ Ée

?º¡æY áHÉ«f º∏µà«d

iƒà°ùe ‘ ¿ƒµ«d Ωƒ«dG ÜÉ°ûdG ¬LÉàëj …òdG Ée

?¬æe π°†aCG hCG »Ñ°üdG ∂dP

يضمن

في ملف

ا�عمال الخطوة الثانية من المشروع: äGQÉ¡ŸG ¬«∏Y kÉ≤Ñ£e kÉjÒ°ùØJ kÓ«∏– ¬∏∏M ºK ¿CÉàH √CGôbGh ∂Yhô°ûŸ ¬JÎNG …òdG ¢üædG ¢Vô©à°SG

.iƒà°ùŸG Gòg ‘ É¡àª∏©J »àdG


دةاق

لنة ا

ليلي

تح ال

ءةقرا

الة :

نيلثا

ة احد

لوا

دةاق

لنة ا

ليلي

تح ال

ءةقرا

الة :

نيلثا

ة احد

لوا

69

: »FGô≤dG º¡ØdG ábÉYEG ≈∏Y ÉgÒKCÉJ Iƒb Ö°ùëH ,á«dÉàdG πeGƒ©dG ÖJQ -2

. ÖJÉµdG É¡eóîà°SG »àdG Ö«cGÎdGh Üƒ∏°SC’G áHƒ©°U

(...RGôHE’G , äGô≤a ‘ áHÉàµdG , øjhÉæ©dG) áHÉàµdG ±GôYCÉH ÖJÉµdG ó«≤J ΩóY

. ájõeôdG ‘ ¥GôZE’G hCG , áëæéŸG ä’É«ÿG ≈∏Y ¢üædG OÉªàYG

(.../ ƒ÷G IQGôM / IAÉ°VEG / AÉ°Vƒ°V) á«fÉµŸG áÄ«ÑdG Aƒ°S

.ÇQÉ≤∏d ájôµØdG hCG á«°ùØædG ádÉ◊G Aƒ°S

.¬JÉë∏£°üeh ´ƒ°VƒŸG áaÉ≤K øe ÇQÉ≤dG á∏«°üM ∞©°V

. É¡Ñ«cGôJh á¨∏dG ®ÉØdCG øe ÇQÉ≤dG á∏«°üM ∞©°V

? »FGô≤dG π©ØdÉH ÚJQƒ°üdG ÚJÉg ábÓY Ée -3

..............................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................

ÉeóæY É¡«dEG ∂àLÉM OGOõ`̀Jh . á«ªgC’G á¨dÉH á«FGôb IQÉ¡e äÉª«∏©àdG ´ÉÑJG ≈∏Y IQó≤dG -4

≥ah Ú©e πª©H Ωƒ≤J ÉeóæY hCG , É¡d …OÉ°TQE’G π«dódG Ö°ùëH É¡Ñ«côJ hCG ádBG π«¨°ûJ ójôJ

.∞°üdG πNGO ∂FÓeR øe ÚæKG ™e á«dÉàdG áHôéàdG òØf . á°UÉN äGOÉ°TQEG

øjƒ°ü©H ¿Éjƒb ¿É°üî°T ∂°ùÁ å«M , á«∏°ùe áHôŒ ƒg πµ°ûdG ‘ √ógÉ°ûJ Ée ¿EG

™«£à°ùj ±ƒ°ùa ô◊G πÑ◊G ±ôW ó°ûH ådÉK ¢üî°T Ωƒ≤jh ,Ú°ùcÉ©àe ÚgÉŒÉHh

.Ú∏LôdG Iƒb âfÉc Éª¡e ¢†©ÑdG Éª¡°†©ÑH øjƒ°ü©dG ¥É°üdEG ádƒ¡°S πµHh

πÑ◊G ó°ûj …òdG ¢üî°ûdG É¡dòÑj »àdG Iƒ≤dG OGOõJ áHôéàdG √òg ‘ : ≈ª∏©dG Ò°ùØàdG

äGôµÑdG πª©J ∞«c : ô°ùØj Gògh. ∂dòd kÉ©ÑJ Iƒ≤dG ∞YÉ°†ààa πÑ◊G äÉØd OóY IOÉjõH

?ádƒ¡°S πµH á∏«≤ãdG ΩÉ°ùL’G ™aQ ‘

(âfÎfE’G - á«ª∏Y QÉµaCG ™bƒe øY)

ديفر

ديفر

تعا

مومج

70


ÊÉãdG

.∂à°SGôc ‘ ÖLCG ºK á«fCÉàe IAGôb ‹ÉàdG ¢üædG CGôbG -5

QÉ°üHE’G á≤«≤M

GƒdòHh , ºgQÉµaCG ¬«a Gƒ∏ªYCGh ( ô°üÑdG ¢SÉ°ùMEG ) á«Ø«c ‘ åëÑdG Gƒæ©eCG ób ô¶ædG πgCG øe Úeó≤àŸG ¿EG

õ««ªàdGh åëÑdG º¡Øbh Ée ≈∏Y ¬æe GƒØbhh , ¬«dEG ô¶ædG π°Uh …òdG ó◊G ¤EG ¬æe Gƒ¡àfGh , ºgOÉ¡àLG ¬«a

IÒ◊Éa ,á≤Øàe ÒZ ¢SÉ°ùME’G áÄ«g ‘ º¡ÑgGòeh , áØ∏à QÉ°üHE’G á≤«≤M ‘ ºgDhGQBÉa ∫É◊G √òg ™eh .¬«∏Y

äÉ¡Ñ°ûdGh á«ØN äÉjÉ¨dGh , á°†eÉZ ≥FÉ≤◊Éa ; ¬«dEG ∫ƒ°UƒdÉH ¥ƒKƒe ÒZ Üƒ∏£ŸGh Qò©àe Ú≤«dGh á¡Lƒàe

áfƒeCÉe ÒZ ,Oó o©dG »g »àdG , ¢SGƒ◊G øe á£≤à∏e äÉeó≤ŸGh , áØ∏à ¢ù«jÉ≤ŸGh , IQóc ΩÉ¡aC’Gh ,IÒãc

. §∏¨dG

; º¡àbÉW Qó≤H ¬«a Ghó¡àLGh º¡àYÉæ°U Ö°ùëH ≈æ©ŸG Gòg á≤«≤M øY á©«Ñ£dG º∏©H ¿ƒ≤≤ëàŸG åëH óbh

∑Qój É¡æe , ô°üÑdG ¤EG ô n°üÑŸG øe OôJ IQƒ°U øe ¿ƒµj É‰EG QÉ°üHE’G : ¿CG ≈∏Y º¡æe Ú∏°üëŸG AGQBG äô≤à°SÉa

.ô°üÑŸG IQƒ°U ô°üÑdG

GƒªàgÉa , ¬æY åëÑdG Gƒ°ü≤à°SGh , ºgÒZ ájÉæY øe ÌcCG º∏©dG Gò¡H GƒæY º¡fEÉa º«dÉ©àdG ÜÉë°UCG ÉeCÉa

™e , É¡æe óMGh πc ‘ ÜÉÑ°SC’G GhôcPh É¡JÉ«FõL Gƒ∏∏Yh , Iô°üÑŸG ÊÉ©ŸG Ghõ«eh , ¬YGƒfCG º«°ù≤Jh ¬∏«°üØàH

º¡fEG ’EG áYÉæ°üdG √òg πgCG øe ∞FGƒW AGQBG ¥ qôØJh , ≈æ©ŸG Gòg ∫ƒ°UCG ‘. ¿ÉeõdG ∫ƒW ≈∏Y , º¡æ«H ±ÓàNG

ô°üÑdG øe êôîj ´É©°ûH ¿ƒµj É‰EG QÉ°üHE’G ¿CG ≈∏Y á∏ª÷ÉH ¿ƒ≤Øàe º¡FGQBG ¥ôØJh º¡JÉ≤ÑW ±ÓàNG ≈∏Y

É¡aGôWCG , áª«≤à°ùe •ƒ£N äƒª°S ≈∏Y óàÁ ´É©°ûdG Gòg ¿CGh ,ô°ünÑŸG IQƒ°U ô°üÑdG ∑Qój ¬Hh , ô°üÑŸG ¤EG

¬°SCGQ , •hô πµ°T ¬à∏ªL πµ°ûa. äGô°üÑŸG øe ô n°üÑ oe ¬H ∑Qóoj ´É©°T πc ¿EGh , QÉ°üHE’G õcôe óæY á©ªà›

. ô°üÑŸG í£°S ¬JóYÉbh

≈∏Y GòNCG GPEG , ¿GóYÉÑàe ¿GOÉ°†àe. º«dÉ©àdG ÜÉë°UCG iCGQh á©«Ñ£dG ÜÉë°UCG iCGQ »æYCG. ¿É«æ©ŸG ¿Gògh

:¬KhóM ICÉ«gh , ´É©°ûdG Gòg ICÉ«g ‘ ¿ƒØ∏à º«dÉ©àdG ÜÉë°UCÉa ∂dP ™e ºK ÉªgôgÉX

. ºÄà∏e π°üàe âª°üe º°ùL ´É©°ûdG •hô ¿CG iôj º¡°†©Ña

óà“h , ô°üÑdG õcôe óæY á©ªà› É¡aGôWCG , ≥FÉbO ΩÉ°ùLCG »g áª«≤à°ùe •ƒ£N ´É©°ûdG ¿CG iôj º¡°†©Hh

Éeh , ô°üÑdG ¬cQOCG ô°üÑŸG í£°S øe •ƒ£ÿG √òg ±GôWCG ≥aGh Ée ¿CGh , ô n°üÑŸG ¤EG »¡àæJ ≈àM ábôØàe

»àdG AGõLC’G ô°üÑdG øY »ØàîJ ∂dòdh ; ô°üÑdG ¬cQój ⁄ ô°üÑŸG AGõLCG øe ´É©°ûdG •ƒ£N ±GôWCG ÚH π°üM

.äGô°üÑŸG í£°S ‘ ¿ƒµJ »àdG ábódG ájÉZ ‘ »àdG ΩÉ°ùŸGh , ô¨°üdG ájÉZ ‘

óMGh §N ≈∏Y ô°üÑdG øe êôîj ´É©°ûdG ¿CG iôJ ºÄà∏e âª°üe ´É©°ûdG •hô ¿CG ó≤à©j ø‡ áØFÉW ¿EG ºK

¢Vô©dGh ∫ƒ£dG ‘ áYô°ùdG ájÉZ ‘ ácôM ô°üÑŸG í£°S ≈∏Y ∑ôëàj ºK ,ô°üÑŸG ¤EG »¡àæj ¿CG ¤EG º«≤à°ùe

.¢Sƒ°ù ¿ÉeR Ò¨H IóMGh á©aO ∫É◊G ‘ •hôîŸG çóM ô°üÑŸG ádÉÑb ¬fÉØLCG íàa GPG ô°üÑdG

يضمن

في ملف

ا�عمال

دةاق

لنة ا

ليلي

تح ال

ءةقرا

الة :

نيلثا

ة احد

لوا

دةاق

لنة ا

ليلي

تح ال

ءةقرا

الة :

نيلثا

ة احد

لوا

71

¤EG »¡àæJh ô°üÑdG øe å©ÑæJ ájQƒf Iƒb ƒg QÉ°üHE’G ¬H ¿ƒµj …òdG ´É©°ûdG ¿CG A’Dƒg ™«ªL øe áØFÉW …CGQh

.¢SÉ°ùME’G ¿ƒµj Iƒ≤dG ∂∏àHh ,ô°üÑŸG

É kYÉ©°T á«Ø«µdG ∂∏àH ∫É◊G ‘ AGƒ¡dG Ò°ü«a §≤a ¬à«Ø«c ¬æe πÑb ô°üÑdÉH π°üJG GPEG AGƒ¡dG ¿CG áØFÉW iCGQh

.äGô°üÑŸG ô°üÑdG ¬H ∑Qój

»àdG ájÉ¨dG ¿CG ’EG , äGOÉ¡°Th ºgOÉ≤àYG ¤EG º¡JOCG ¥ôWh ä’’óà°SGh ¢ù«jÉ≤e ∞FGƒ£dG √òg øe áØFÉW πµdh

øjòdG øjOÉ°†àŸG ÚÑgòŸG ¤EG á∏ª÷ÉH º°ù≤æJ ô°üÑdG ¢SÉ°ùMEG á«Ø«c øY åëH øe ™«ªL iCGQ ô≤à°SG É¡«∏Y

.ÉªgôcP Éæeób

‘ô◊G º¡ØdG : ’hCG

.ô°üÑdG ¢SÉ°ùMEG Ò°ùØàH âªàgG »àdG ÖgGòŸG ™«ªL ¢üî∏j kÓµ°T º°SQG •?ÖJÉµdG ô¶f á¡Lh øe ,QÉ°üHE’G á≤«≤M Ò°ùØJ ‘ AÉª∏©dG ÖgGòe âØ∏àNG GPÉŸ •

…Ò°ùØàdG º¡ØdG : É«fÉK

?QÉ°üHE’G á≤«≤M Ò°ùØàd áØFÉW πc É¡àeób »àdG AGQB’G øe ÖJÉµdG ∞bƒe Ée •?(¢SGƒ◊G ≥jôW øY º∏©àdG) ¤EG ÖJÉµdG ô¶æj ∞«c •

iCGQh á©«Ñ£dG ÜÉë°UCG …CGQ »æYCG - ¿É«æ©ŸG ¿Gògh ): ÖJÉµdG ∫ƒb øe ¬ª¡ØJ ¿CG ∂æµÁ …òdG Ée •?(ÉªgôgÉX ≈∏Y GòNCG GPEG , ¿GóYÉÑàe ¿GOÉ°†àe - º«dÉ©àdG ÜÉë°UCG

.í°Vh ? QÉ°üHE’G á≤«≤◊ »ª∏Y Ò°ùØJ ¬jód ÖJÉµdG ¿CG ó≤à©J πg • …ó≤ædG º¡ØdG :ÉãdÉK

?G kó«L ¬Ñ«JôJ ¿Éc πgh ? ´ƒ°VƒŸG QÉµaCG ÖJÉµdG ÖsJQ ∞«c •.í°Vh ?QÉ°üHE’G á≤«≤M Ò°ùØJ âdhÉM »àdG ÖgGòŸG ™«ªL ô°üM ób ÖJÉµdG ¿CG ó≤©J πg •

πc ‘ AÉª∏©dG AÉª°SCG øe êPÉ‰ ôcP ¬fCG ƒd , ¬Yƒ°Vƒe ¤EG ÖJÉµdG É¡Ø«°†«°S »àdG á«ª∏©dG áª«≤dG Ée •?∂∏J º¡dGƒbCG É¡«a GƒfhO »àdG ™LGôŸG ¤EG ÇQÉ≤dG ∫ÉMCGh , áØFÉW

»YGóHE’G º¡ØdG :É©HGQ

.Ωƒ«dG AÉjõ«ØdG AÉª∏Y …CGQ ¬«∏Y ô≤à°SG Éªc , (QÉ°üHE’G á«Ø«c) ìô°ûJ IÒ°üb Iô≤a ÖàcG •

72


ÊÉãdG

:iƒà°ùe πc ‘ á∏Ä°SC’G ¢üFÉ°üN É¶MÓe , á∏Ä°SC’G øY ÖLCG ºK , ‹ÉàdG ¢üædG CGôbG -6

¢üædG

ΩÉjC’G √òg ô°ûæjÉe ≈∏Y ∫ój , ≈æ©ŸG Oó É kë∏£°üe (ô◊G ô©°ûdG) IQÉÑY âëÑ°UCG

äÓ«©ØàdGh , Öé©àdGh ΩÉ¡Øà°S’G äGQÉ°TEGh , π°UGƒØdG ¬«a ÌµJ …òdG , Ö«é©dG ΩÓµdG øe

¬ª¡Øj ’ …òdG õeôdG É¡«a iô°Sh , ¢Vƒª¨dG É¡Ød á m̈ ∏H , ∫Éµ°TC’G áæjÉÑàŸG , ¿RƒdG áØ∏àîŸG

.¬∏FÉb

Üô¨dG ÜOCG Gƒaô©j ¿CG ¿hO , Üô¨dG Ghó∏≤j ¿CG hOGQCG ≈Hô©dG ô©°ûdG ‘ ójóéàdG IÉYO ¿EG

.É¡«a CÉ°ûf »àdG ±hô¶dGh

øjódG õY ∞°Sƒj .O

»a á∏Ä°SCG

º¡ØdG iƒà°ùe

»aôëdG

?á«fÉãdG Iô≤ØdG ‘h ? ¤hC’G Iô≤ØdG ‘ á°ù«FôdG IôµØdG Ée -1

?ô◊G ô©°ûdG ‘ Ìµj …òdG Ée -2

?»Hô¨dG ÜOC’G ‘ ¢Vƒª¨dG åYGƒH Ée -3

?¢Vƒª¨dG ¤EG ≈Hô©dG ô©°ûdG ‘ ójóéàdG IÉYO ™aO …òdG Ée -4

áHô£°†ŸG - iô°S - É¡Ød - áæjÉÑàe : á«dÉàdG äGOôØŸG ÊÉ©e í°Vh -5

»a á∏Ä°SCG

º¡ØdG iƒà°ùe

…ô«°ùØàdG

.ójóéàdG IÉYO - ô◊G ô©°ûdG : øe πc øe ÖJÉµdG ∞bƒe ÚH -1

?¢üædG Gòg øe øjOóéŸG π©a IOQ ¿ƒµJ ¿CG ™bƒàJ ∞«c -2

?¬d óªëj É‡ ∂dP π¡a º«bÎdG äÉeÓ©H ô◊G ô©°ûdG ájÉæY í°†àJ ¢üædG ∫ÓN øe -3

?¢üædG ¬«dEG ±ó¡j …òdG iõ¨ŸG Ée -4

º¡ØdG á∏Ä°SCG

≈YGóH’G

óbÉædGh

?»æ©ª∏d (iô°S) ¬ª∏c É¡àaÉ°VCG »àdG á«ZÓÑdG ád’ódG Ée -1

.»°üî°T iCGQ ¤EG É¡°†©H Ò°ûj Éªæ«H , á«©bGh ≥FÉ≤M ¤EG ÖJÉµdG äGQÉÑY ¢†©H Ò°ûJ -2

.Éª¡æe Óc ¢ùª∏àJ ¿CG ∫hÉM

.¬JÉYOh ô◊G ô©°ûdG ó°V ÖJÉµdG õ«– ≈∏Y ádGódG ®ÉØdC’G ¢†©H OóM -3

.¢üædG Gò¡d É k°†bÉæe hG É kªYGO É k°üf ÖàcG ô◊G ô©°ûdG øe »°üî°ûdG ∂Øbƒe Ö°ùëH -4

: Ó«eR óL -7

.áaô©ŸG ¥ƒ≤M ¢†©H ‘ á«ª∏©dG äGóéà°ùŸG á©HÉàe ¢Vô¨H CGô≤j •.á°SQóŸG ‘ ÉgÉ≤∏àj »àdG äÉYƒ°Vƒª∏d ¬àaô©e ≥«ª©J ¢Vô¨H CGô≤j •

.IAhô≤ŸG IOÉŸG á«bGó°üe øe ócCÉà«d : CGô≤j Ée ºcÉëj •.CGô≤j ÉŸ º¡a ¤EG ∫ƒ°Uƒ∏d á≤HÉ°ùdG ¬JGÈNh ¬JÉeƒ∏©e ∞Xƒj •

.Ahô≤ª∏d ¬ª¡a Ì©àj ÉeóæY , º¡ØdG ΩóY äÓµ°ûe ≈∏Y Ö∏¨àj ¿CG ™«£à°ùj •

.QÉÑàN’G AGOCG ¢Vô¨H CGô≤j ÉeóæY IõcôŸG IAGô≤∏d ¢ùªÿG äGƒ£ÿG ≥Ñ£j •.É¡bhòàjh á«HOC’G ¢Uƒ°üædG π∏ëj ¿CG ™«£à°ùj •

.G kójóL É kYƒ°Vƒe CGô≤j ÉeóæY äÉ°ü«î∏àdGh äÉ≤«∏©àdGh Ωƒ°SôdG Ωóîà°ùj •

ديفر

تعا

مومج

دةاق

لنة ا

ليلي

تح ال

ءةقرا

الة :

نيلثا

ة احد

لوا

دةاق

لنة ا

ليلي

تح ال

ءةقرا

الة :

نيلثا

ة احد

لوا

73

ºK , ‹ÉàdG ¢üædG ∫ƒ`̀M ( »≤ædGh iÒ°ùØàdGh ‘ô`̀◊G ) º¡ØdG äÉjƒà°ùe ‘ á∏Ä°SCG ìô`̀WG -8

∂FÓeR ™e É¡°ûbÉf

á°SQóŸG É¡àî°SQ á«FGôb AÉ£NCG

áë«ë°üdG IAGô≤dG - ∫óæ«e ¢ùÑ∏«a

áLQO ≈∏Y Ú∏°UÉ◊G óMCG ¬¡LGh …òdG ∫GDƒ°ùdG ¢üf ƒg ∂dP ?áª¡e ΩCG ? áªFGO ¤hC’G äÉYÉÑ£f’G πg

º∏©J ájÉ¨∏d ø≤JG , É kjƒb É kFQÉb πLôdG ¿Éch . ájò«ØæàdG IAGô≤dG äGhóf øe Ihóf ‘ , ∫ÉªYC’G IQGOEG ‘ Òà°ùLÉŸG

øe óH ’h , ∞dDƒŸG ¬Ñàc Ée óMGƒdG ±ô◊ÉH ∫ƒ≤j ’CG ¬d ≈¨Ñæj ¬fCG º∏©j ¿Éch ¬à°SQóe ‘ ÉgÉ≤∏J »àdG ¢ShQódG

.∂dP øe ’óH áZÉ«°üdG IOÉYEG

∫ƒ≤J á∏ª÷G âfÉch , É¡ª¡a ¬fCG Ú≤j ≈∏Y ¿Éc IAGô≤dG π¡à°ùe ‘ IÒ°ü≤dG á∏ª÷G CGôb ÉeóæY ¬fEÉa ∂dòdh

kÓFÉb πLôdG ÜÉLCG , äÉª∏c ™HQCG øe áfƒµŸG á∏ª÷G √òg ¬dƒ≤J ÉªY πÄ°S ÉeóæYh " ∫hõJ ’ ¤hC’G äÉYÉÑ£f’G".áª¡e ¤hC’G äÉYÉÑ£f’G

ΩóY óYGƒb : É¡«∏Y ≥∏WCG ÉfCGh , IAGô≤dG ≈∏Y ∂JQób Ó©a ¥ƒ©J á°SQóŸG ‘ É¡àª∏©J »àdG óYGƒ≤dG ¢†©H ∑Éæg

:áÄWÉÿG óYGƒ≤dG √òg ºgCGh , º∏©àdG

∂d ∫ƒ≤J »àdG IóYÉ≤dG ∂∏J -CG

øY ¢†îªàJ AÉ≤ª◊G IóYÉ≤dG √òg ¿EG . "É¡àZÉ«°U óYCG É‰EG , G kóHCG ±ô◊ÉH ∞dDƒŸG äÉª∏c π≤æJ’ " ’CG ∂«∏Y Gòd ;á°†eÉZ äGOôØeh , äÉXƒë∏ŸG øjhóJ ≈∏Y áÄ«°S IQóbh , ∞«©°V ´ÉLÎ°SGh , ¢Tƒ°ûe ÒµØJ

¥ô°ùJ Óa , ¬∏FÉb ¤EG ¬àÑ°ùf øe ∂d óH Óa ¬æY áHÉàµdG hCG äCGôb Ée ô°ûæH âªb GPEG ∂fCG »©«Ñ£dG øeh . É¡ª∏©àJ

. óMCG QÉµaCG

:IAGô≤dG AÉæKCG ∂«àØ°T ∑ô– ’ - Ü

±hô¶dG »Øa áÄWÉÿG IóYÉ≤dG √òg ≈∏Y AÉ°†≤∏d ájÉØµdG ¬«a ÉÃ ájƒb âfÉc á¶MÓŸGh åëÑdG èFÉàf ¿EG

.IAGô≤dG óæY º¡gÉØ°T ∂jôëàH É k©«ªL AÉë°UC’G AGô≤dG Ωƒ≤j ájOÉ©dG

πc (∂∏≤Y äƒ°U ´Éª°S) h ,≥∏◊G äÓ°†Y ∂jô–h , áª¡ª¡dGh , m∫ÉY äƒ°üH IAGô≤dG ¿EG .∂«àØ°T ∑ôM

AGô≤dG Gòg π©Øj ’ øµdh ,ÉÄ«£H ¿ƒµà°S ™Ñ£dÉÑa âbƒdG ∫ƒW p∫ÉY äƒ°üH äCGôb GPEGh .º¡ØdG ≈∏Y óYÉ°ùj Gòg

.IQhô°†dG óæY §≤a , ∫ÉY äƒ°üH ¿hDhô≤j º¡a , ¿ƒ«dÉãŸG

:ÜÉàµdG ‘ ÖàµJ ’ -ê

∂°ùØf äOƒY GPEGh .. á«YGƒdG IAGô≤dG ¢ùµ©j ’ ∞«¶ædG ÜÉàµdG

äÉXƒë∏ŸG ¿EG á©FGQ á≤jôW ™ÑàJ âfCÉa ¢ûeGƒ¡dG ≈∏Y áHÉàµdG

É¡fEG .. á≤ª©àŸG IAGô≤∏d ∂MÉàØe »g ÜÉàµdG ≈∏Y É¡fhóJ »àdG

.CGô≤J Ée iƒà ôcòJh ÒµØàdGh º¡ØdG ≈∏Y ∑óYÉ°ùJ

: §≤a CGô≤J Ée IóHR ≈∏Y π°üMG -O

IóYÉ≤dG √ò`̀g º∏©àJ ’CG ∂«∏Y ¢VôØJ á≤«bódG IAGô`̀≤`̀dG ¿EG

.º¡ØdG ¤EG iODƒJ ’ É¡æµdh ,∂eÉeCG ÉŸ á«Ø°üJ πª©H ΩÉ«≤dG ≈∏Y ∑óYÉ°ùJ áeÉ©dG IôµØdG áaô©e ¿EG . IôeóŸG

ديفر

º¡a ≈`̀∏`̀Y ∂æ«©J á`̀jó`̀≤`̀æ`̀dG IAGô``̀≤``̀dG

á`̀«`̀°`̀SGQó`̀dG Ö`̀à`̀µ`̀∏`̀d ‘ô``̀©``̀ŸG iƒ`̀ à`̀ë`̀ŸG

QÉµaC’G §HQ ≈∏Y ∑óYÉ°ùJh á«aÉ≤ãdGh

. É¡æ«H äÉbÓ©dG ∑GQOEGh ÊÉ©ŸGh


74


ÊÉãdG

: ≈∏Y øjõcôe , ∂FÓeR ™e ‹ÉàdG ¢üædG iƒà ¢ûbÉf -9

¢üædG áÑ°SÉæe ióeh , É¡fƒaô©j ÜÓ£dG ¿CG ¢üædG ¢VÎaG »àdG á«ª∏©dG ≥FÉ≤◊Gh äÉë∏£°üŸG

.§°SƒàŸG ådÉãdG ∞°üdG ÜÓ£d

óYGƒ≤dG

.§≤a AÉeh É kë∏e ¿ƒ sµoàa , ¢†ªM ™e πYÉØàJ IOÉe : »g , IóYÉ≤dG

.ó«°ùchQó«¡dG äÉfƒjCG ≈∏Y »FÉŸG ¬dƒ∏ …ƒàëj Öcôe : »g , IóYÉ≤dG hCG

(ájhÉµdG GOƒ°üdG) ΩƒjOƒ°üdG ó«°ùchQó«g áYÉæ°üdG ‘ ™°SGh ¥É£f ≈∏Y áeóîà°ùŸG á©FÉ°ûdG óYGƒ≤dG øeh

ó°ùJ »àdG π°SÉ¨ŸG iQÉ› íàØd ¬dƒ∏ Ωóîà°ùjh . è«°ùædGh ¿ƒHÉ°üdG áYÉæ°U ‘ á«°SÉ°SCG IOÉe ƒgh , (NaoH)

,¿GQó÷G ¢ù«∏µJ ‘ Ωóîà°ùj …òdG (CaoH2) Ωƒ«°ùdÉµdG ó«°ùchQó«gh . É¡«a ô©°ûdGh ñÉ°ShC’G ºcGôJ π©ØH

‘ Ωóîà°ùj …òdG (NH4OH) Ωƒ«fƒe’G ó«°ùchQó«g , QOÉ°ûædG ∫ƒ∏h âæª°SE’G áYÉæ°U ‘ Ωóîà°ùj Éªc

™≤Hh á«ægódG ™≤ÑdG ádGR’ ∞¶æªc ∞ØîŸG ¬dƒ∏ äƒ«ÑdG äÉHQ Ωóîà°ùJ Éªc , ájhÉª«µdG Ióª°SC’G áYÉæ°U

.ÜÉ«ãdG øY ¬cGƒØdG Ò°üY

(OH) (π«°ùchQó«¡dG ¿ƒjCG )≈∏Y …ƒà– É kk©«ªL É¡fCG - á∏ãeCÉc â«£YCG »àdG óYGƒ≤dG ≠«°U øe â¶M’ ÉÃQh

õ«côJ ¿ƒµj ÉeóæY É kjƒ∏b ∫ƒ∏ëŸG ¿ƒµjh . óYGƒ≤dG ¢UGƒN øY ∫hDƒ°ùe (π«°ùchQó«¡dG ¿ƒjCG) ¿CG êÉàæà°S’G øµÁh

.»≤ædG AÉŸG ‘ √õ«côJ øe ≈∏YCG ¬«a (π«°ùchQó«¡dG ¿ƒjCG)

§°SƒàŸG ådÉãdG ∞°ü∏d Ωƒ∏©dG ÜÉàc

(..... á«YÉªàL’G , ájôµ°ù©dG , ájOÉ°üàb’G , á«°SÉ«°ùdG ) çGóMC’G óMCG ™ÑàJ -10

Ωóbh , ¬«dEG â∏°UƒJ Ée ¢üÿ ... äGAGôbh äGDƒÑæJh äÓ«∏– øe ¬dƒM Qhój Éeh

: ¬d á°UÉÿG ∂JAGôb

...................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................

تعا

مومج

يضمن

في ملف

ا�عمال

دةاق

لنة ا

ليلي

تح ال

ءةقرا

الة :

نيلثا

ة احد

لوا

دةاق

لنة ا

ليلي

تح ال

ءةقرا

الة :

نيلثا

ة احد

لوا

75

تعا

مومج

iƒàëŸG ∞æ°U.... äÉjô¶fh äÉª«ª©Jh , ≥FÉ≤Mh , º«gÉØe øe ≈ª∏©dG ¢üædG ¿ƒµàj -11

:≥MÓdG ∫hó÷G Ö°ùëH ‹ÉàdG ¢üæ∏d ≈ª∏©dG

á«Hƒ°SôdG Qƒî°üdG

…ƒfÉãdG ÊÉãdG ∞°üdG , ¢VQC’G º∏Y

‘ ìÉjôdG É¡Ø°ü©J »àdG ∫ÉeôdGh ôëÑdG ¤EG ∫ƒ«°ùdGh QÉ¡fC’G É¡∏≤æJ »àdG ∫ƒMƒdG ¿CG øgòdG ¤EG QOÉÑàj ’ ób

ä’É◊G Ö∏ZCG ‘ á«Hƒ°SQ G kQƒî°U Éeƒj íÑ°üJ ±ƒ°S , ÅWGƒ°ûdG ≈∏Y êGƒe’G É¡°SóµJ »àdG ∫ÉeôdG hCG AGôë°üdG

.Gòg Éæeƒj ≈àM , É¡∏eGƒY â©HÉàJh , á«Hƒ°SôdG Qƒî°üdG ¿ƒ tµ nJ CGóH , AÉŸG É¡ë£°S ≈∏Y ôaƒJh ¢VQC’G äCÉ°ûf ¿CG òæªa

øe πbCG πµ°ûJ »¡a .ÉgQÉ°ûàfG ÖÑ°ùH πH , É¡JÌc ÖÑ°ùH ¢ù«d ÉgGƒ°S øe ÌcCG á«Hƒ°SôdG Qƒî°üdG ±ô©f ÉæfEG

.äGQÉ≤dG áMÉ°ùe ≈ã∏K ‹GƒM »£¨J É¡æµdh ,¢VQC’G Iô°ûb Qƒî°U ´ƒª› øe áÄŸÉH á°ùªN

§ØædG ≈∏Y …ƒà–h , áYÉæ°üdGh AÉæÑdG ‘ πª©à°ùJ É¡fC’ , ¿É°ùfEÓd á¨dÉH á«ªgCG äGP á«Hƒ°SôdG Qƒî°üdGh

.äGõ∏ØdG IOÉ©e øe º¡e OóY ≈∏Yh

:á«Hƒ°SôdG Qƒî°üdG ICÉ°ûf

¬FGõLCG π≤fh ¬ÑjhòJh ¬à«àØJ ‘ º¡°ùJ »àdG ,ájô©àdG πeGƒ©d É°Vô©e íÑ°üj ¢VQC’G í£°S ≈∏Y ô¡¶j ôî°U πc

‘ OGƒ`̀ŸG ºcGôJ ¥óëjh .Ö«°SÎdG ¢VGƒMCG ‘ ¢üNC’G ≈∏Yh , ¬«a ô≤à°ùJ ¿CG øµÁ ¿Éµe πc ‘ É¡Ñ«°SôJh

IQÉ°TE’G QóŒh .á«Hƒ°SôdG Qƒî°üdG ¿ƒµJh ,Ö°SGhôdG ôé– øY ºéæj G kóYÉ°üàe É k£¨°V Ö«°SÎdG ¢VGƒMCG

É¡°†©H øY π°üØæJ ºK ,ΩÉéMC’Gh ±Éæ°UC’G å«M øe á£∏à ôeC’G ÇOÉH ‘ ¿ƒµJ ádƒ≤æŸG Ö°SGhôdG ¿CG ¤EG

IÒÑµdG äÉÑ«Ñ◊G øe ó©HCG äÉaÉ°ùe ¤EG ºé◊G IÒ¨°üdG äÉÑ«Ñ◊G πª– π≤ædG πeGƒ©a É¡∏≤f ∫ÓN É«éjQóJ

OGOõJ Éªæ«H , Ö°üŸG √ÉŒÉH π≤J ≈°ü◊G á«ªc ¿CG ÉfóLƒd ¬Ñ°üe ¤EG ¬©Ñæe øe QÉ¡fC’G óMCG iô› Éæ©ÑàJ ƒ∏a

.AÉŸG ‘ ádƒ∏ëŸG OGƒŸGh áªYÉædG ≥FÉbódG ’EG QÉëÑdG ¥ÉªYCG ¤EG π°üJ ’h ,∫ƒMƒdG É¡«∏J »àdG ∫ÉeôdG á«ªc

(äÉë∏£°üe ) º«gÉØe

¢üædG Ωõéj äÉeƒ∏©e ) ≥FÉ≤M

(É¡àë°üH

äÉª«ª©J

Iô°ûb , á«Hƒ°SôdG Qƒî°üdG

áMÉ°ùe , ¢VQC’G

.......................................................

.......................................................

.......................................................

.......................................................

.......................................................

íÑ°üJ , ∫ÉeôdGh ∫ƒMƒdG

Qƒî°üdG ±ô©J ¬«Hƒ°SQ G kQƒî°U

.ÉgGƒ°S øe ÌcCG á«Hƒ°SôdG

.......................................................

.......................................................

.......................................................

.......................................................

¢VQC’G í£°S πY ô¡¶j ôî°U πc

.ájô©àdG πeGƒ©d É k°Vô©e íÑ°üj

.......................................................

.......................................................

.......................................................

.......................................................

.......................................................

76


ÊÉãdG

تعا

مومج

:IAGô≤dG äGQÉ¡e øe -12

: iCGôdGh á≤«≤◊G ÚH õ««ªàdG -CG

:‹ÉàdG ¢üædG ‘ AGQB’Gh ≥FÉ≤◊G õ«e

ø°ùMCG »g »àdÉH QGƒ◊G

∫ó÷G :Éæ∏b ÊBGô≤dG ÒÑ©àdG Éæeóîà°SG GPEGh , ≈æ°ù◊ÉH QGƒ◊G : ±ÓàN’G ÜOCG ‘ á«°SÉ°SC’G ºFÉYódG øe

{ z y x w v نث :∫Éb ÚM ¬HÉàc ‘ ¬H ¤É©J ˆG ôeCG Ée ƒg ø°ùMCG »g »àdÉH

.(125) ájBG , πëædG IQƒ°S .ے ¡ ¢ مث ~ }| ¿ƒµJ ¿CÉH ≈ØàcG á¶YƒŸG »Øa , ∫Gó÷G ‘ Üƒ∏£ŸGh á¶YƒŸG ‘ Üƒ∏£ŸG ÚH ÒÑ©àdG ‘ ábôØJ ó‚ Éægh

.ø°ùMCG »g »àdÉH ¿ƒµj ¿CG ’EG ¢Vôj º∏a ∫Gó÷G ‘ ÉeCG , áæ°ùM

á¶Yƒe ¤EG ’EG ¿ƒLÉàëj ’ º¡a , IôµØdGh CGóÑŸÉH Úeõà∏ŸG , Ú≤aGƒŸG ¤EG IOÉY ™LôJ á¶YƒŸG ¿CG , ∂dP ô°Sh

,ÚØdÉîŸG ¤EG ,IOÉY, ∫Gó÷G ¬Lƒj ÚM ≈∏Y , º¡ªFGõY …ƒ≤Jh , ºgGó°U ƒ∏Œh º¡Hƒ∏b ≥bôJh , ºgôcòJ

, ∫ó÷G ‘ ∞æ©dG hCG ,πeÉ©àdG ‘ áfƒ°ûÿG hCG ,ÒÑ©àdG ‘ Iƒ°ù≤dG øe A»°T ¤EG º¡©e ±ÓÿG ™aój ób øjòdG

.¬∏cCG »JDƒj ≈àM , QGƒ◊G hCG ∫Góé∏d É¡∏ãeCGh ≥FGô£dG ø°ùMCG PÉîJG ¿BGô≤dG Ö∏£j ¿CG áªµ◊G øe ¿Éµa

…hÉ°Vô≤dG ∞°Sƒj .O

........................................................................................................................................ :¢üædG ‘ IOQGƒdG ≥FÉ≤◊G øe

............................................................................................................................................. :¢üædG ‘ IOQGƒdG AGQB’G øe

: á«ª∏©dG ábódG iƒà°ùe ójó– -Ü

á«ªgC’ ∂dPh , …ƒeC’G ô°ü©dGh ΩÓ°SE’G Qó°U ô°üYh »∏gÉ÷G ô°ü©dG ‘ GQÉ kgORGh É kLGhQ áHÉ£ÿG øa ó¡°T

∫ƒ≤dG ¿ƒæa ÚH É keó≤àe É k©bƒe áHÉ£ÿG â∏àMG ó≤a Éæg øeh , ∫ƒ≤dG ájôM ôaGƒàdh :ÉgÒKCÉJ Iƒbh áHÉ£ÿG

.IQƒcòŸG Qƒ°ü©dG ‘ ™«aQ »æa iƒà°ùeh áª¡e áfÉµe äGP âfÉµa ,ájÌædG

ÉgGƒà°ùeh É¡àfÉµe ≈∏Y áHÉ£ÿG â¶aÉM »°SÉÑ©dG ô°ü©dG AÉL Éª∏a

≈àM kÓjƒW ∂dP ≈∏Y åÑ∏J ⁄ É¡æµd ,ô°ü©dG ájGóH ‘ ™«aôdG »æØdG

:Éªg, Ú«°ù«FQ ÚÑÑ°S ¤EG äƒØÿG Gòg ™Lôjh,âàØN

É¡Jƒb ¤G …ODƒ`̀J âfÉc »àdG ájô◊G É¡d Gƒ≤∏£j ⁄ Ú«°SÉÑ©dG ¿CG -1

.πÑb øe ÉgQÉgORGh

.É¡àfÉµe ≈∏Y É¡à°ùaÉf iôNCG ájÌf É kfƒæa ¿CG -2

á©«aôdG É¡àfÉµe øY ¢SÉÑ©dG »æH ô°üY ‘ áHÉ£ÿG âMõMR Gòµgh

.¬àfÉµe πàëjh »gÉØ°ûdG ÌædG ¢ùaÉæj ¥QƒdG ≈∏Y ÜƒàµŸG ÌædG íÑ°UCGh ,ºgô°üY πÑb É¡∏à– âfÉc »àdG

º«MôdG óÑY Oƒª .O

............................................................................................................................................. : á«ª∏©dG ábódG äGô°TDƒe

................................................................................................................................................... : ábódG ΩóY äGô°TDƒe

ô``̀NBÓ``̀d ó``̀ «``̀÷G äÉ```̀°```̀ü```̀fE’G

ä’É`̀ ©`̀ Ø`̀ f’G §`̀Ñ`̀°`̀Vh ¬```eGÎ```MGh

Ö«dÉ°SCG QGƒ◊G AÉæKCG OôdG ø°ùMh

øjôNB’G ∫ƒ≤Y ¤EG ∫ƒ°Uƒ∏d áëLÉf

. º¡YÉæbEG øe øµªàdGh


دةاق

لنة ا

ليلي

تح ال

ءةقرا

الة :

نيلثا

ة احد

لوا

دةاق

لنة ا

ليلي

تح ال

ءةقرا

الة :

نيلثا

ة احد

لوا

77

.¬æY áLQÉÿGh ,´ƒ°VƒŸÉH á£ÑJôŸG äÉeƒ∏©ŸG ójó– -ê

´ƒ°VƒŸG ¤EG ÉgDhÉªàfG å«M øe ¢üædG äÉeƒ∏©e ≈∏Y ºµMG ºK , ‹ÉàdG ¢üæ∏d ΩÉ©dG ´ƒ°VƒŸG Oó– ¿CG ∫hÉM

:¬æY É¡LhôN hCG

¢üædG¢üædG ≈∏Y ≥«∏©àdG

âbƒdG IQGOEG

‘ ¬àbh øe iƒ°ü≤dG IOÉØà°S’G ≈∏Y AôŸG Ú©J »àdG πFÉ°SƒdGh ¥ô£dG »g

äÉ«°SÉ°SCG øeh ,¬aGógGh ¬JÉÑZQh ¬JÉÑLGh ÚH ¿RGƒàdG ≥∏Nh , ¬aGógG ≥«≤–

ÜÉë°UCGh øjôµØŸGh ÚjƒHÎdG øe Òãc É¡H …OÉæj »àdG ádÉ©ØdG âbƒdG IQGOEG

,IÉ«◊G √òg ‘ ¬≤«≤– ójôJ ÉŸ , ÉaGógCG ™°†J ¿CG :áëLÉædG ájQÉéàdG ∫ÉªYC’G

‘ á≤«bO πc QÉªãà°S’ áë°VGh á£N ™°Vh ≈∏Y ¢UôMÉa √RÉ‚E’ íª£J Éeh

ôµØJ ∂fCÉH ôgÉ¶Jh , âª°U äGÎa OÉéjEG ∫hÉMh ΩÓµdG øY ∞bƒJh , ∂JÉ«M

º¶æJ ∞«c á≤«bO áaô©e ±ô©J ∂fCG »æ©j ∂dòH âªb GPEG , ôNBG A»°T ‘

.âª°SQ »àdG ∂aGógCG Æƒ∏Ñd á≤KGh É£îH Ò°ùàd ¬d §£îJh ,∂àbh

.É¡H ìô°üŸG ÒZ ±GógC’Gh äÉë«ª∏àdGh ¢†jô©àdG ±É°ûàcG ≈∏Y IQó≤dG -O

:á«dÉàdG ¢Uƒ°üædG ‘ áæª°†ŸG äÉë«ª∏àdGh ¢†jô©àdG Oó– ¿CG ∫hÉM

¢üædG ¢†jô©àdG

äÉë«ª∏àdGh

ºgôYÉ°ûeh ºgQÉµaCG øY OGôaC’G È©j , á«dÉãŸG ±hô¶dG ‘

, ô¶ædG äÉ¡Lh ‘ ±ÓàN’G ¿ƒ∏Ñ≤àjh áëàØæe á≤jô£H

¿ƒª¡Øj º¡fCG ócDƒj πµ°ûH º¡∏FÉ°SQh º¡JÉXƒë∏e ¿ƒ∏≤æjh

.ádÉ°SôdG øe ó°ü≤dG

?π°†aCG AGô©°ûdG …CG :É keƒj √AÉ°ù∏L ¿Ghôe øH ∂∏ŸG óÑY ∫CÉ°S

: ∫ƒ≤j å«M , …óæµdG ™æ≤ŸG AGô©°ûdG π°†aCG ºgóMCG ∫É≤a

º`̀¡`̀∏`̀c π``̀î``̀Ñ``̀dG π`````̀gCG ¢````Vô````MCG ≈`````̀fEG

»°†jô– π`̀î`̀Ñ`̀dG π```̀gCG ™`̀Ø`̀æ`̀j ¿É```c ƒ``̀d

É```̀ keô```̀c ÊOGR ’EG ‹É``````̀e π````̀ b É````̀ e

»`̀°`̀†`̀jƒ`̀©`̀ J ˆG ¥Rô``````̀ H ¿ƒ```̀µ```̀j ≈``̀ à``̀M

: ∂∏ŸG óÑY ∫É≤a

Í Ì Ë Ê É نث: ¤É©J ¬dƒb ¬æe ¥ó°UCG

(67 ) :ájBG ,¿ÉbôØdG IQƒ°S مث Ï Î

∞jƒ°ùàdGh π«LCÉàdG

äÓµ°ûŸG º```̀gCG ø``e

IQGOEG ¬``̀LGƒ``̀J »``à``dG

π©Œ Ó``̀ a ,â```̀bƒ```̀dG

IôéM π`̀«`̀LCÉ`̀à`̀dG ø`̀e

≥```̀jô```̀W ‘ IÌ````````̀Y

, ∂```̀aGó```̀gCG ≥`̀«`̀≤`̀–

≈`̀∏`̀Y ∂`̀æ`̀«`̀©`̀j É````̀‡h

Ö«JôJ â`̀bƒ`̀dG Ö°ùc

Aó``̀Ñ``̀dGh äÉ````̀jƒ````̀dhC’G

. º¡ŸÉa ºgC’ÉH


78


ÊÉãdG

:êÉàæà°S’G hCG ÒµØàdG QÉ°ùe ‘ ¥É°ùàf’G ≈∏Y ±ô©àdG -`g

:¬JÉLÉàæà°SG áeÓ°Sh ,¬bÉ°ùJG ióe ≈∏Y ºµMG ºK ,‹ÉàdG ¢üædG ‘ ÒµØàdG QÉ°ùe ™ÑàJ

¢üædGäÉë«ª∏àdGh ¢†jô©àdG

∂∏J ÚH …OÉ°üàbG ∞°ûc ÈcCG ¤EG É¡≤jôW ‘ ∂dP AÉæKCG ICGôŸG âfÉch ..

äÉÑ«W øe ¬LôîJ ¿CG ¢VQC’G áHÎd øµÁ Ée áaô©e ƒgh ,É k©«ªL ±ƒ°ûµdG

,ñƒµdG hCG áª«ÿG ∫ƒM ¢VQC’G âµæJ »g âfÉc √ó«°U ‘ πLôdG ¿Éc Éªæ«Ña

.∫ƒcCÉe øe ¢VQC’G ¥ƒa ¬aOÉ°üJ ¿CG ÉgÉ°ùY Ée πc §≤à∏àd

äÓMQ ‘ êhõdG ÜÉZ Ée GPEG ¬fCG ƒg ºFÉ≤dG ±ô©dG ¿Éc É«dGÎ°SCG »Øa

QÉªãdG ∞£≤Jh,πcDƒJ QhòL øY ÉkãëH ¢`̀VQC’G ôØ– áLhõdG äò`̀NCG √ó«°U

É¡àÑæJ »àdG ∫Ó¨dGh Ö`̀◊Gh ô£ØdGh π°ù©dG ™ªŒh, ôé°ûdG øe ¥óæÑdGh

. á©«Ñ£dG

»àdG ∫Ó¨dG ó°ü– - Gòg Éæeƒj ≈àM É«dGÎ°SCG ‘ πFÉÑ≤dG ¢†©H ∫GõJ ’h

ô¡f …OGh Oƒæg åÑdh ,ÉgQòHh ÜƒÑ◊G ¢SQO ∫hÉ– ¿CG ¿hO . á©«Ñ£dÉH âÑæJ

.G kóHCG É¡fhRhÉéj ’ á∏MôŸG √òg óæY ( ƒàæe GôcÉ°S)

Iôe ∫hC’ ¿É°ùfE’G ∑QOCG ≈àe º∏©f ¿CG ,ôgódG ôNBG ¤EG ,Éæd ìÉàj ød Gòµgh

»g äÉjGóÑdG √ò¡a ,ÉgQòH ¤EG É¡©ªL øe ∫ƒëàj å«ëH , ÜƒÑ◊G áØ«Xh

Éææµd , ¢Só◊Gh ¿ÉÁE’G OôéÃ É¡dƒM Üô°†f π¶æ°S »àdG ïjQÉàdG QGô°SCG

.Ú≤«dG º∏Y É¡æY º∏©f ¿CG π«ëà°ùj

âfÉc , É¡à©«Ñ£H áàHÉædG ÜƒÑ◊G ™ªL ‘ ¿É°ùfE’G òNCG ÚM ¬fCG Rƒé«a

¬à¡ sÑæa , º«≤j å«M ¤EG äÉÑædG ¿Éµe øe ¬≤jôW ‘ ƒgh äÉÑM ¬æe §≤°ùJ

.äÉÑædG ƒ‰ ‘ øeÉµdG º«¶©dG ô°ùdG ¤EG GÒNCG

É¡°ùØæd ≥°ûJ ÉgƒcôJh ¢VQC’G ‘ QhòÑdG („GƒL) á∏«Ñb øe ¢SÉædG ≈≤dCÉa

äGôØM ‘ Ö◊G ¿ƒ©°†j GƒfÉµa (ƒ«fQƒH ) ‹ÉgCG ÉeCGh . AÉ°†ØdG ¤EG É¡≤jôW

hCG IÉ°ü©dG √òg âfÉµa ∫ƒ≤◊G ÈY ¿hôFÉ°S ºg GPEG áÑHóe IÉ°ü©H É¡fhôØëj

.¢VQC’G áYGQR äGhOCG øe ¿É°ùfE’G ¬aôY Ée §°ùHCG (ôaÉ◊G)

( IQÉ°†◊G á°üb âfGQƒjO ∫h)

دةاق

لنة ا

ليلي

تح ال

ءةقرا

الة :

نيلثا

ة احد

لوا

دةاق

لنة ا

ليلي

تح ال

ءةقرا

الة :

نيلثا

ة احد

لوا

79

.¬≤jó°üJ ¤EG ¬HòLh ÇQÉ≤dG ´ÉæbEG ≈∏Y ¬JQób : ¿ÉgÈdG Iƒb áLQO ójó– -h

:‹ÉàdG ∫hó÷G πªcCG

¢üædGäÉë«ª∏àdGh ¢†jô©àdG

,á«YGƒWh É°VQ øY É k«°SÉ«°S É kfGƒ«M ¿É°ùfE’G ¢ù«d

,¬àÑZôH kÉYƒaóe ¬FÓeR ™e óëàj ’ ¢SÉædG øe πLôdÉa

±hô¶dGh ó«∏≤àdGh IOÉ©dG ºµëH º¡©e óëàj Ée Qó≤H

,ádõ©dG ≈°ûîj Ée Qó≤H ™ªàéŸG Öëj ’ ƒ¡a , IôgÉ≤dG

¬dGõàYG ¿C’ ¢SÉædG øe √Ò`̀Z ™e óëàj √Gô`̀J ∂dòdh

Oƒéj ¿CG øµÁ IÒãc AÉ«°TCG áªK ¿C’h ,ô£î∏d ¬°Vô©j

≈∏Yh , OGôØf’ÉH Oƒéj É‡ Ì`̀cCG ¿hÉ©àdÉH É```gDhGOCG

ió°üàj ¬ª«ª°U ‘ »°ûMh ¢SÉædG øe πLôdÉa ∂dP

∂dP Ö∏£àj Ée πµH ¬FGóYC’ hó©dG …ó°üJ ¬∏c ⁄É©∏d

¿É°ùf’G »¡à°ûj Ée ≈∏Y Qƒ`̀eC’G äôL ƒ∏a ,ádƒ£H øe

∂fEG πH .áªFÉb ádhó∏d Ωƒ≤J ’CG íLQC’G ¿Éµd §°SƒàŸG

ÚH ¥ôØj ’h ,Ékà≤e ádhódG â≤Á Gòg Éæeƒj ‘ √GÎd

’ áeƒµ◊ É kbƒ°T ¥ qôëàjh , ÖFGô°†dG ájÉÑLh äƒ`̀ŸG

‘ IOÉjõH ÖdÉ£j ¬àjCGQ ƒdh .É¡∏bCG ’EG √QƒeCG øe ºµ–

≈°VƒØdG ¤EG ´õæ«a ,√Gƒ¡d ∑ôoJ Ée GPEG ƒg ÉeCG , ÚfGƒ≤dG

, ÚfGƒ≤dG ¿CG ø¶jh ,»Ø°ù∏a ÒµØJ É¡£Ñ°†j ’ »àdG

.É¡«dEG áLÉM ’ IóFGR ,¬àdÉëH ¢üàîj Éª«a

(IQÉ°†◊G á°üb , âfGQƒjO ∫h)

:ÖJÉµdG √Qó°UG …òdG ºµëdG

.á«YGƒWh É°VQ øY É«°SÉ«°S ÉfGƒ«M ¿É°ùf’G ¢ù«d

:¿ÉgôÑdG

......................................................................................

......................................................................................

......................................................................................

......................................................................................

:¿ÉgôÑdG Iƒb ôgÉ¶e

......................................................................................

......................................................................................

......................................................................................

......................................................................................

:¿ÉgôÑdG ∞©°V ôgÉ¶e

......................................................................................

......................................................................................

......................................................................................

......................................................................................

......................................................................................

......................................................................................

É¡°SQOG ºK , âfÎfE’G áµÑ°T øe hCG ,á«eƒ«dG ∞ë°üdG ióMEG øe hCG ,»ª∏Y ™Lôe øe ádÉ≤e ÒîJ -13

: á«dÉàdG ô°UÉæ©dG ≈∏Y …ƒàëj , É¡æY Gôjô≤J Ωób ºK ,IóbÉf ájÒ°ùØJ á°SGQO

.QÉµaCG øe É¡«a OQh Ée ºgCGh ádÉ≤ŸG ´ƒ°VƒÃ õLƒe ¢üî∏e •.ádÉ≤ª∏d …Ò°ùØJ π«∏– •

....äÉJÉÑKEGh äÉLÉàæà°SG øe É¡«a OQh Éeh , ÉgQÉµaCGh , É¡ª«¶æJh , ádÉ≤ŸG AÉæÑd ájó≤f á°SGQO •(ájó≤ædG IAGô≤dG äGQÉ¡e ™«ªL ‘ƒà°ùJ ¿CG ∫hÉM)

يضمن

في ملف

ا�عمال الخطوة الثالثة من المشروع: äÉjƒà°ùe ≈∏YCG ¤EG π°üJh É k«YGóHEGh É kjó≤f É kª¡a ∂Yhô°ûŸ ¬JÎNG …òdG ¢üædG º¡a øe øµªàJ ≈àM

.iƒà°ùŸG Gòg äGQÉ¡Ã ≥∏©àJ ¬JÎNG …òdG ¢üædG ∫ƒM á∏Ä°SCG ìôWG ,IAGô≤dG


80


ÊÉãdG

: ÖLCG ºK , á«fCÉàe IAGôb ‹ÉàdG ¢üædG CGôbG

ïjQÉàdG º∏Y

áeó≤ŸG , ¿hó∏N øH øªMôdG óÑY

º¡bÓNCGh ·C’G øe Ú°VÉŸG ∫GƒMCG ≈∏Y ÉæØbƒj ƒg PEG ;óFGƒØdG tº nL ,ÖgòŸG õjõY øa ïjQÉàdG øa ¿CG º∏YG

øjódG ∫GƒMCG ‘ ¬ehôj øŸ ∂dP ‘ AGóàb’G IóFÉa ºàJ ≈àM , º¡JÉ°SÉ«°Sh º¡dhO ‘ ∑ƒ∏ŸGh , ºgÒ°S ‘ AÉ«ÑfC’Gh

.É«fódGh

º sµ– ⁄h , π≤ædG Oô› ≈∏Y É¡«a óªàYG GPEG QÉÑNC’G ¿C’ : âÑtãJh ô¶f ø°ùMh áYƒæàe ±QÉ©e ¤EG êÉà ƒgh

,ógÉ°ûdÉH É¡æe ÖFÉ¨dG ¢ù«b ’h , ≈fÉ°ùfE’G ´ÉªàL’G ‘ ∫GƒMC’Gh ¿Gôª©dG á©«ÑWh á°SÉ«°ùdG óYGƒbh IOÉ©dG o∫ƒ°UCG

.¥ó°üdG IOÉL øYp ó« m◊Gh , Ωó≤dG ádõeh ,Qƒã©dG øe É¡«a øeDƒj ⁄ ÉÃôa

Oô› ≈∏Y É¡«a ºgOÉªàY’ :™FÉbƒdGh äÉjÉµ◊G ‘o §pdÉ¨ŸG π≤ædG áªFCGh øjô°ùØŸGh ÚNQDƒª∏d ™bh Ée G kÒãch

øY Gƒ∏°†a , áªµ◊G QÉ«©Ã ÉghÈ°S ’h , É¡gÉÑ°TCÉH Égƒ°SÉb ’h , É¡dƒ°UCG ≈∏Y Égƒ°Vô©j ⁄ , É kæ«ª°S hCG ÉvãZ π≤ædG

;äÉjÉµ◊G ‘ â°VôY GPEG ôcÉ°ù©dGh ∫GƒeC’G øe OGóYC’G AÉ°üMEG ‘ Éª«°S’h , ºgƒdG AGó«H ‘ GƒgÉJh , ≥◊G

¿CGh ,π«FGô°SEG »æH ¢Tƒ«L ‘ ÚNQDƒŸG øe Òãch …Oƒ©°ùŸG π≤f Éªc Gògh , Qò¡dG á«£eh ÜòµdG áæ¶e »g PEG

É¡bƒa Éªa øjô°ûY øHG øe á°UÉN ìÓ°ùdG πªM ≥«£j øe RÉLCG ¿CG ó©H ¬«àdG ‘ ºgÉ°üMCG ΩÓ°ùdG ¬«∏Y ≈°Sƒe

.¿hójõj hCG ∞dCG áÄe â°S GƒfÉµa

πãe ¤G á¨dÉÑdG ¢Tƒ«÷G ¿EG ºK , ¢Tƒ«÷G øe ó©dG Gòg πãŸ É¡YÉ°ùJGh ΩÉ°ûdGh ô°üe ôjó≤J øY ∂dP ‘ πgòojh

ô°üÑdG ióe øY âØ£°UG GPEG Égó©Hh , É¡æY ¢VQC’G áMÉ°S ≥«°†d ∫Éàb hCG ∞MR É¡æ«H ™≤j ¿CG ó©Ñj Oó©dG Gòg

’ ¬ÑfGƒL øe A»°Th ÚØ°üdG óMCG áÑ∏Z ¿ƒµJ hCG ¿É≤jôØdG ¿Gòg πàà≤j ∞«µa , ó nj rRnCG hCG É kKÓK hCG ÚJôe hCG Iôe

≠∏ÑJ ⁄ ∂dP ™eh , ÒãµH π«FGô°SEG ≈æH o∂r∏ oe øe º¶YCG º¡àdhOh ¢SôØdG o∂r∏ oe ¿Éc ó≤dh ?ôNB’G ÖfÉ÷ÉH ô©°ûj

º¡∏c ÉØdCG øjô°ûYh áÄe á«°SOÉ≤dÉH º¡YƒªL âfÉc Ée º¶YCGh , ¬æe É kÑjôb ’h Oó©dG Gòg πãe §b ¢SôØdG ¢Tƒ«L

GƒfÉc É‰EG á«°SOÉ≤dÉH ó©°ùd É¡H ∞MR »àdG ºà°SQ ´ƒªL ¿CG …ôgõdGh á°ûFÉY øYh .(∞«°S) ¬∏≤f Ée ≈∏Y ´ƒÑàe

¿EÉa ;º¡àdhO ióe í°ùØfGh º¡µ∏e ¥É£f ™°ùJ ’ Oó©dG Gòg πãe π«FGô°SEG ƒæH ≠∏H ƒ∏a É k°†jCGh ´ƒÑàe º¡∏c É kØdCG Úà°S

≈°Sƒe ÚH …òdÉa É°†jCGh , É¡JÌch É¡à∏b ‘ É¡H ÚªFÉ≤dG π«Ñ≤dGh á«eÉ◊G áÑ°ùf ≈∏Y ∫hódG ‘ ∂dÉªŸGh ä’Éª©dG

π«FGô°SEG πNO : ∫Éb , …Oƒ©°ùŸG ¬∏≤f Ée ≈∏Y Éª¡æ«H IóŸGh , ¿ƒ≤≤ëŸG √ôcPÉe ≈∏Y AÉHBG á©HQCG ƒg É‰EG π«FGô°SEGh

Ú©Ñ°S - ΩÓ°ùdG ¬«∏Y - ∞°Sƒj ¤EG GƒJCG ÚM ºgO’hCGh , •ÉÑ°SC’G √ódh ™e ô°üe - ΩÓ°ùdG ¬«∏Y -(Üƒ≤©j)

Qóæjh , áæ°S øjô°ûYh ÚàÄe ¬«àdG ¤EG - ΩÓ°ùdG ¬«∏Y - ≈°Sƒe ™e GƒLôN ¿CG ¤EG ô°üÃ º¡eÉ≤e ¿Éch , É k°ùØf

.Oó©dG Gòg πãe ¤EG ∫É«LCG á©HQCG ‘ π°ùædG Ö©°ûàj ¿CG

áeó≤ŸG , ¿hó∏N øH øªMôdG óÑY

º¡bÓNCGh ·C’G øe Ú°VÉŸG ∫GƒMCG ≈∏Y ÉæØbƒj ƒg PEG ;óFGƒØdG tº nL ,ÖgòŸG õjõY øa ïjQÉàdG øa ¿CG º∏YG


دةاق

لنة ا

ليلي

تح ال

ءةقرا

الة :

نيلثا

ة احد

لوا

دةاق

لنة ا

ليلي

تح ال

ءةقرا

الة :

نيلثا

ة احد

لوا

81

: ¤É©J ¬dƒb ‘ (ôéØdG) IQƒ°S Ò°ùØJ ‘ ¿hô°ùØŸG ¬∏bÉæàj Ée ºgƒdG ‘ ¥ôZCGh ∂dP øe ó©HCGh

äGP É¡fCÉH âØ°Uh áæjóŸ Éª°SG ΩQEG ¿ƒ∏©é«a , نث 4 5 76 8 9 : ; > = < مث ∂∏ŸG ¢ü∏îa , ójó°T ∂∏gh , √ó©H øe É nµn∏e OGó°Th ójó°T Éªg ¿ÉæHG OÉ©d ¿Éc ¬fCG ¿ƒ∏≤æjh ,ÚWÉ°SCG iCG ,OÉªY

Ióe ‘ ¿óY …QÉë°U ‘ ΩQEG áæjóe ≈æÑa , É¡∏ãe ÚæHC’ ∫É≤a : áæ÷G ∞°Uh ™ª°Sh , º¡cƒ∏e ¬d âfGOh , OGó°ûd

óLôHõdG øe É¡∏«WÉ°SCGh , ÖgòdG øe ÉgQƒ°üb áª«¶Y áæjóe É¡fCGh áæ°S áÄe ™°ùJ √ôªY ¿Éch áæ°S áÄe çÓK

≈∏Y É¡æe ¿Éc Éª∏a , ¬àµ∏‡ πgCÉH É¡«dEG QÉ°S ÉgDhÉæH ” ÉŸh , IOô£ŸG QÉ¡fC’Gh , ôé°ûdG ±Éæ°UCG É¡«ah , äƒbÉ«dGh

…ô°ûõdGh »ÑdÉ©ãdGh …È£dG ∂dP ôcP , º¡∏c Gƒµ∏¡a AÉª°ùdG øe áë«°U º¡«∏Y ˆG å©H á∏«dh Ωƒj IÒ°ùe

.øjô°ùØŸG øe ºgÒZh

Qób Ée É¡æe πªMh , É¡«∏Y ™bƒa , ¬d πHEG Ö∏W ‘ êôN ¬fCG - ¬æY ˆG »°VQ - áHÓb øH ˆG óÑY øY ¿ƒ∏≤æjh

äGP ΩQEG »g : ∫É≤a ∂dP øY ¬dCÉ°Sh QÉÑMC’G Ö©c øY åëÑa , ¬«∏Y ¢übh , √ô°†MCÉa ájhÉ©e √ÈN ≠∏Hh , ¬«∏Y

, ∫ÉN ¬≤æY ≈∏Yh , ∫ÉN ¬ÑLÉM ≈∏Y , Ò°üb , ô≤°TCG , ôªMCG , ∂fÉeR ‘ Úª∏°ùŸG øe πLQ É¡∏Nó«°Sh , OÉª©dG

. πLôdG ∂dP ˆGh Gòg : ∫É≤a áHÓb øHG ô°üHCÉa âØàdG ºK , ¬d πHEG Ö∏W ‘ êôîj

É¡«a â«æH É¡fCG GƒªYR »àdG ¿óY iQÉë°Uh . ¢VQC’G ´É≤H øe A»°T ‘ òÄeƒj øe ÈN É¡d ™ª°ùj ⁄ áæjóŸG √ògh

áæjóŸG √òg øY π≤æj ⁄h , ¬Lh πc øe É¡bôW ¢ü≤J A’O’Gh ,É kÑbÉ©àe É¡fGôªY ∫GR Éeh , øª«dG §°Sh ‘ »g

.óMCG ÉgôcP ’h ÈN

: ‘ô◊G º¡ØdG iƒà°ùe ‘ : k’hCG

:¢üæ∏d á°ù«FôdG QÉµa’G -1

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

?âÑãàdGh ô¶ædG ø°ùMh áYƒæàŸG ±QÉ©ŸG ¤EG ñQDƒŸG êÉàëj GPÉŸ -2

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

82


ÊÉãdG

äÉjGhôdGh äÉjÉµ◊G ‘ â°VôY GPEG ôcÉ°ù©dGh ∫GƒeC’Gh OGóYC’G AÉ°üMEG á«bGó°üe ¿hó∏N øHG iôj ∞«c -3

? á«îjQÉàdG

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

?¿óY iQÉë°U ‘ â«æH ób (ΩQEG) áæjóe ¿CG ÚNQDƒŸG ºYR ¿hó∏N øHG »Øæj GPÉŸ -4

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

: …Ò°ùØàdG º¡ØdG iƒà°ùe ‘ : É«fÉK

:§≤a äÉjGhôdGh äÉjÉµ◊G π≤f ≈∏Y ïjQÉàdG áHÉàc ‘ OÉªàY’G øe ¿hó∏N øHG ∞bƒe -1

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

:Ò°ùØàdGh ïjQÉàdG Öàc É¡æª°†àJ »àdG äÉ¨dÉÑª∏d ¿hó∏N øHG Iô¶f -2

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

:…ó≤ædG º¡ØdG iƒà°ùe ‘ :ÉãdÉK

:AGQB’Gh ≥FÉ≤◊G -1

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

:¢üædG ‘ á«ª∏©dG ábódG iƒà°ùe -2

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

دةاق

لنة ا

ليلي

تح ال

ءةقرا

الة :

نيلثا

ة احد

لوا

دةاق

لنة ا

ليلي

تح ال

ءةقرا

الة :

نيلثا

ة احد

لوا

83

:¬à«Yƒ°Vƒe hCG ¿hó∏N øHG õ«– ióe -3

.....................................................................................................................................................................................................

:¿hó∏N øHG á«Yƒ°Vƒe hCG õ«– ≈∏Y ádGódG á«Ø°UƒdG ®ÉØdC’G -4

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

?É«ª∏Y É°ü«ë“ á«îjQÉàdG äÉjGhôdG â°ü ƒd çóëj …òdG Ée -5

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

?∑OQ ¿ƒµ«°S GPÉªa , ¿hó∏N øHG ºgÉæY ø‡ kÉNQDƒe âæc ƒd -6

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

: »YGóH’G º¡ØdG iƒà°ùe ‘ : É©HGQ

:¿ƒµj ¿CG Öéj Éªc »Yƒ°VƒŸG ñQDƒŸG øY È©J á«¡«Ñ°ûJ IQƒ°U §YG -1

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

84


ÊÉãdG

:‹ÉàdG πµ°ûdG äÉfƒµe πªcCG -1

πc ‘ ÉgôaGƒJ Öéj »àdG •hô°ûdG Ée , ≈æ©ŸG ≈∏Y ∫ƒ°ü◊G k’hÉ , ¢üædG ¬LGƒj ÇQÉ≤dG -2

?»FGô≤dG π©ØdG ìÉ‚E’ (ÇQÉ≤dG ) h (¢üædG) øe

ÇQÉ≤dG¢üædG

åëÑJ ¿CG øµÁ …òdG Ée , ¢üædG ∫É› ±ÓàNÉH ÇQÉ≤dG ¬æY åëÑj …òdG ≈æ©ŸG ∞∏àîj -3

?CGô≤J ÉeóæY ¬æY

á«FÉ°†b iƒµ°T

ádBG π«¨°ûàd ÉjOÉ°TQEG Ó«dO

∞FÉ°üªdG óMC’ á«FÉYO Iô°ûf

äÉ«°VÉjôdG »a kÉHÉàc

تعا

مومج

تعا

مومج

تعا

مومج

تعا

مومج

نشاطات الغلق والتلخيص

á≤ª©àŸG IAGô≤∏d äGƒ£N ¢ùªN ájó«¡ªàdG IAGô≤dG

: »HOC’G ¢üædG IAGôb

äÉ«∏ª©dGh äGƒ£ÿG

IóbÉædG á«∏«∏ëàdG IAGô≤dG

áeó≤ŸG øe AGõLCG IAGôb ÜÉàµdG á«æH ¢üëa

áHÉàµdG ±GôYCG ¢üëa

º¡ØdG äÉjƒà°ùe

.........................

........

.................

IAGô≤dG äGQÉ¡e

IóbÉædG

.................................

.................................

.................................

øjhÉæ©dG IAGôb

∫hGó÷Gh Ωƒ°SôdG ¢üëa

óMGƒdG ¢ùØædG IAGôb

¢üædG ∫ƒM IAGô≤dG á«fCÉàŸG IAGô≤dG

Ëƒ≤àdGh π«∏ëà∏d

á«æÑdG :π«∏– ºàj

+ ≈æ©ŸG á«æH + .............

............. á«æÑdG + á«aÉ≤ãdG á«æÑdG

á«fCÉàŸG IAGô≤dG

Ò°ùØàdGh º¡Ø∏d

IAGô≤dGIAGô≤dG¢ü«î∏J


دةاق

لنة ا

ليلي

تح ال

ءةقرا

الة :

نيلثا

ة احد

لوا

دةاق

لنة ا

ليلي

تح ال

ءةقرا

الة :

نيلثا

ة احد

لوا

85

kÉæ«©à°ùe áahòëŸG äÉª∏µdG ≈∏Y ±ô©àJ ¿CG ∫hÉM (ócCÉàdG + DƒÑæàdG) äÉ«∏ªY øe á∏°ù∏°S IAGô≤dG -4

: ¥É«°ùdÉH

................................................... äô¡¶a ¢Uƒ°ü∏dG º°üàNG

.kÉ°†©H Éæ°†©H................................................... ÉææµeCG Éªa ;kÉ◊Éc ΩÓ¶dG ¿Éc

.ôé°ûdG øe kGÒãc................................................... ájƒb áØ°UÉY âÑg

ºK ¬JQÉ«°S ∞bhCÉa; ´QÉ°ûdG È©j kGÒ¨°U kÓØW iCGQ PEG ¬JQÉ«°S Oƒ≤j πLôdG ¿Éc Éªæ«H

.....................................................................................................................................................................................................

:‹ÉàdG ∫hó÷G πªcCG ºK ∂jód á∏°†ØŸG ä’ÉéŸG ∞°VCG , á°UÉÿG ¬à¨d »ª∏Y ∫É› πµd -5

¬«a á©FÉ°ûdG äÉë∏£°üªdGh ®ÉØdC’G øe ≈ª∏©dG ∫ÉéªdG

. áé°ùfC’G , ≈Fƒ°†dG π«ãªàdG , íàædG , ôKÉµàdG , á∏«°üØdG , á«∏îdG , AGò¨dG , AÉ°†YC’G AÉ«MC’G º∏Y

¬≤ØdG

á¨∏dG óYGƒb

: ¬MÉéf ióe »a ºµëàJh , »FGô≤dG π©ØdG ±GôWCG πãªJ ô°UÉæY á°ùªN -6

¿É«ÑdG ≈FGô≤dG π©ØdG ±GôWCG

ÖJÉµdG

á¨∏dG

¢üædG

ÇQÉ≤dG

ÇQÉ≤dÉH á£«ëŸG ±hô¶dG

ديفر

ديفر

تعا

مومج

86


ÊÉãdG

. á≤MÓdG •É≤ædG ‘ Ékjó≤f ¬∏∏M ºK , á«fCÉàe IAGôb ‹ÉàdG ¢üædG CGôbG -7

∂eO á∏«°üa øe ∂à«°üî°T ≈∏Y ±ô©J

OGôaCÓd á«°üî°ûdG äÉØ°üdG ¢†©H ÚH §HôdG ƒgh , ¬Yƒf øe ójôa ±É°ûàcG ¤EG â«aƒ°ùdG AÉª∏©dG π°UƒJ

: ∫ÉãŸG π«Ñ°S ≈∏Y Ghôcòa , º¡eO á∏«°üah á«ë°üdG º¡àdÉMh

.áæ¡ŸG hCG áØ«XƒdG º∏°S ‘ ìÉéæH ¿ƒLQóàj AÉÑ‚ ¿hôHÉãeh AÉ«ahCG AÉbó°UCG ºg (a) á∏«°üa ÜÉë°UCG ¿CG -1

ÚjGô°ûdG Ö∏°üJh Ö∏≤dG ¢VôÃ áHÉ°UEÓd ºgÒZ øe ÌcCG ¿ƒ°Vô©e º¡fCG Éªc , á°ûg º¡àë°üa ∂dP ºZôHh

(™«ª÷G ˆG ≈ªM ) ôµ°ùdGh

AÉ°ùædG ÉeCG h, πª©dG ‘ ¥ƒØàdGh , ´ÉÑ£dG á«°SÉ°ùëH ¿hõ«ªà«a . ∫ÉLôdG. (B) ΩódG á∏«°üa ÜÉë°UCG ÉeCG -2

. ÒÑc πµ°ûH ø¡FGƒgC’ ø©°†îjh , IÒ¨dG äGójó°T , Ö∏≤àdG äÉ©jô°ùa

™àªà«a , É¡à∏«°üa øe ¤EG òNCÉJ ’ øµdh , πFÉ°üØdG ™«ª÷ »£©J »àdGh IQOÉædG (o) á∏«°üa ÜÉë°UCG ÉeCG -3

ÜhDhódG πª©dGh •É°ûædÉH É¡HÉë°UCG

âfÎfEG º∏©ŸG á∏› øY

•: AÉYOE’G óYGƒbh á«ª∏©dG á«bGó°üŸG

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

•: ´ƒ°VƒŸÉH á£ÑJôŸG ÒZ äÉeƒ∏©ŸG

.....................................................................................................................................................................................................

•? ∂à«°üî°T ≈∏Y ≥Ñ£æJ IÉ£©ŸG äÉØ°üdG iôJ πg ∂eO á∏«°üa Ö°ùëH

.....................................................................................................................................................................................................

•: ¬«∏Y OôdG hCG ¢üædG ºYO ‘ IÒ°üb Iô≤a ÖàcG

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

ديفر

دةاق

لنة ا

ليلي

تح ال

ءةقرا

الة :

نيلثا

ة احد

لوا

دةاق

لنة ا

ليلي

تح ال

ءةقرا

الة :

نيلثا

ة احد

لوا

87

االختبار البعدى

: …ó≤ædG º¡ØdG äGQÉ¡e h º¡ØdG äÉjƒà°ùeh »FGô≤dG π©ØdG ô°UÉæY ¢üî∏j kÓµ°T º°SQG : k’hCG

. CGô≤j ÉŸ …ó≤f º¡a ¤EG ∫ƒ°UƒdG ÇQÉ≤dG øe Ö∏£àJ É¡fCG ó≤à©J »àdG ∞bGƒŸG øe kGOóY Oô°SG : Ék«fÉK

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

äÉ«é«JGÎ°SG AÉæÑd IOÉ≤dGh øjôµØŸGh Ú«°SÉ«°ùdG óYÉ°ùJ ¿CG ájó≤ædG IAGô≤∏d øµÁ ∞«c , ∑ô¶f ‘ : ÉkãdÉK

? AÉ£NC’G ‘ ´ƒbƒdG º¡ÑæŒh , Ió«L

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

ó«Øà°ùjh , á∏Ä°SC’G OGóYEG ‘ º∏©ŸG ¬æe ó«Øà°ùj , IóMƒdG ájÉ¡f QÉÑàN’ êPƒ‰ Gòg

. ¬JGô≤a ióMEÉH hCG ¬H QÉÑàN’G ΩóY í°üj ’h ¬ª∏©J â«ÑãJ ‘ ÖdÉ£dG ¬æe

88


ÊÉãdG

: ÖLCG ºK CGôbG : É k©HGQ

QGƒ◊G ¤EG êÉàëæa ∑GQOE’G ‘ ∞∏àîf

(Ω 2003/7/9: AÉ©HQC’G. ¢VÉjôdG IójôL).(iOƒ©°S ÖJÉc) ¿ÓÑ≤dG ∞°Sƒj

ájƒHÎdG ¬à«Ø∏Nh á≤HÉ°ùdG ¬JGÈN ¤EG kGOÉæà°SG É¡ªLÎjh É¡cQój , á«LQÉN äGôKDƒe ¤EG ¿É°ùfEG πc ¢Vô©àj

hCG QGƒM Ωƒ≤j ÉeóæYh.. ìƒ°VƒdG πc í°VGh ¬fCG ø¶f ´ƒ°Vƒe ∫É«M AGQB’G Oó©J Éæd ô°ùØj Ée Gòg. á«YÉªàL’G

áÑ°ùædÉH áé«àædG ¢ùØf ¤EG Oƒ≤j Gò¡a kÉgƒ°ûe ∑GQOE’G ¿Éc GPEÉa , ∑GQOE’G á«°†b ≈∏Y óæà°ùj ¬fEÉa ≈fÉ°ùfEG ∫É°üJG

. ∫É°üJ’Gh QGƒë∏d

øeh. ¬JÉgÉŒGh , á«ægòdG ¬àdÉMh , ¬JÉ©bƒJh , ¬LGõeh , ¬JÉLÉëH ôKCÉàj ¬H á£«ëŸG äGÒãª∏d OôØdG ∑GQOEG ¿EG

,É¡«a ¢û«©j »àdG áÄ«ÑdG ‘ IóLGƒàŸG AÉ«°TC’G hCG äGÒãª∏d ¬cGQOEG ≈∏Y óªà©j ±ƒ°S OôØdG Gòg ∑ƒ∏°S ¿CG »¡jóÑdG

Ωƒ≤j »àdG á«ægòdG äÉ«∏ª©∏dh , AÉ«°TC’Gh äGÒãŸG √ò¡d √Ò°ùØàd kÉ©ÑJ ôNB’ Oôa øe ∑ƒ∏°ùdG Gòg øjÉÑàj ±ƒ°Sh

. Ú©e ∑ƒ∏°S êÉ¡àfG ºK , Ò°ùØàdGh , º«¶æàdGh , QÉ«àN’G øe É¡H

Éægh , É¡«∏Y óªà©j Éæcƒ∏°ùa , ÉæH á£«ëŸG AÉ«°TCÓd ÉfÒ°ùØJh ÉæcGQOEG áë°U ióe »g ¿B’G ájôgƒ÷G á£≤ædG

ô°VÉëŸG ¿CG iôj ÉªgóMCÉa , É¡dƒM ¿ÉØ∏àîj ºK , Iô°VÉëŸG ¢ùØf ¤EG ¿É°üî°T ™ªà°ùj ó≤a , á«ªgC’G øªµJ

ô°VÉëŸG ó≤f ¤EG CÉé∏j ób ∫hC’G ™ªà°ùŸG ¿CG Éæg ™bƒàŸG ∑ƒ∏°ùdÉa. ¥OÉ°Uh íjô°U ¬fCG iôj ôNB’Gh ó≤ædG ‘ ≠dÉÑe

.Iô°VÉëŸGh ô°VÉëŸÉH IOÉ°TE’Gh AGôWE’G ∂∏°ùe ≈fÉãdG ∂∏°ùj Éªæ«H

áaÉc ≈∏Y CGóÑŸG Gòg ≥Ñ£f ÉeóæY á°UÉN , ¬©e πeÉ©àf ∞«c øµdh , »ë°Uh , »©«ÑW ôeCG , ±ÓàN’G Gòg

? ÉæJÉ«M ¿hDƒ°T

º¡a ¤EG ∫ƒ°Uƒ∏d Ö°SÉæŸG π«Ñ°ùdG ¿EÉa , AÉ«°TCÓd ∞∏àîŸG ÉæcGQOEG ÖÑ°ùH ∞∏àîf Éeóæ©a , QGƒ◊G ‘ π◊G

IócDƒŸG AGQB’Gh , á©WÉ≤dG ΩÉµMC’G Qó°üf ¿CG ÉeCG , á∏Ä°SC’G ìôWh , QGƒ◊G ƒg , á«Ñ∏ZC’ÉH ≈¶ëj QGôbh , ∑Î°ûe

AGQB’ »Yƒ°VƒŸG ÒZ Ëƒ≤àdGh , …OôØdG πª©dGh , AÉ°†¨ÑdGh ôaÉæàdG ¤EG …ODƒj ∑ƒ∏°S Gò¡a ¢TÉ≤æ∏d á∏HÉ≤dG ÒZ

!? √OGôaCG äÉª°S »g äÉØ°üdG √òg âfÉc GPEG ™ªàéŸG ∫ÉM ¿ƒµ«°S ∞«µa , ¢SÉædG

•............................................................................................................. ?¢üædG ≈ªàæj »ª∏Y ∫É› …CG ¤EG

•?´ƒ°Vƒª∏d kÓNóe ÖJÉµdG ÉgòîJG »àdG á«ª∏©dG á«°†≤dG Ée

.....................................................................................................................................................................................................

•.¢üædG É¡ãëÑj »àdG á∏µ°ûŸG OóM

.....................................................................................................................................................................................................

•?ÖJÉµdG ¬MÎ≤j …òdG π◊G Ée

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

دةاق

لنة ا

ليلي

تح ال

ءةقرا

الة :

نيلثا

ة احد

لوا

دةاق

لنة ا

ليلي

تح ال

ءةقرا

الة :

نيلثا

ة احد

لوا

89

•. ¢üædG ‘ IOQGƒdG ,AGQB’Gh ,≥FÉ≤◊G øe kGOóY Oô°SG

≥FÉ≤MAGQBG

•? ¢üædG øe É¡Ø°ûà°ùJ ¿CG ∂æµÁ »àdG áæ∏©ŸG ÒZ ±GógC’Gh äÉë«ª∏àdG Ée

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

•.∂dƒM øe äÉ«°üî°ûdG ¢†©H ∑ƒ∏°S AGQh áæeÉµdG ÜÉÑ°SC’G ô°ùØJ ¿CG ∫hÉM ,¢üæ∏d ∂ª¡a ≈∏Y AÉæH

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

•:¬JÉLÉàæà°SG ¥ó°U âÑãjh ¢üædG ºYój kÉØbƒe hCG áKOÉM ÖàcG

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

•.¬«dEG ø£Øj ød …OÉ©dG ÇQÉ≤dG ¿CG ™bƒàJ , ¢üædG ∫ƒM k’GDƒ°S ìôWG

.....................................................................................................................................................................................................

90


ÊÉãdG

تقويم االداء

: ÖdÉ£dG ≈NCG

:‹ÉàdG ∫hó÷G ‘ ∂JGP Ω sƒ nb .äGQÉÑàN’Gh äÉWÉ°ûædG øe OóY AGOCÉH âªbh , IóMƒdG á°SGQO øe ¿B’G â«¡àfG

IóMƒdG äGQÉ¡e

áÑ°ùf

¿É≤JE’G

IOÉjR ‘ ÖZQCG

¿É≤JE’G Ö°ùf

áÑ°ùf IOÉjõd áMÎ≤e á£N

¿É≤JE’G

»FGô≤dG π©ØdG ô°UÉæY

Ahô≤ŸG ¢üædG ‘ ≈æ©ŸG πeGƒM

Ahô≤ŸG ¢üædG ‘ ≈æ©ŸG äGOó

Ö°ùëH ,á«ª∏©dG ä’ÉéŸG ÚH õ««ªàdG

á«aô©ŸG É¡à«æHh É¡à¨d

º¡ØdG äÉjƒà°ùe

IóbÉædG IAGô≤dG äGQÉ¡e

á«Hô©dG á¨∏dG ﺔﻐﻠﻟﺍ - moe.gov.sa · م 2016 - 2015 عاÑي لو kاfا›...

Documents

Transcript of á«Hô©dG á¨∏dG ﺔﻐﻠﻟﺍ - moe.gov.sa · م 2016 - 2015 عاÑي لو kاfا›...