1

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΟ Ι∆ΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ∆ΡΑΜΑΣ

ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΤΟΠΙΟΥ

∆ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

Οικισμός Μοιράς στη Χαλκιδική: ανάπλαση ή διαμόρφωση παράλιου μετόχου

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΣΠΙΤΑΛΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ

ΕΠΙΒΛΕΠΟΥΣΑ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΠΟΛΥΖΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ

ΣΠΟΥ∆ΑΣΤΡΙΑ: ΜΙΧΑΛΟΥ∆Η ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ

∆ΡΑΜΑ 2013

2

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Το θέμα της πτυχιακής εργασίας πραγματεύεται την διαμόρφωση του οικισμού Μοιρά στα Ψακούδια Χαλκιδικής, όπως επίσης

και του παράλιου μετόχου που περιβάλλει τον οικισμό αυτό που τόσο έχει ανάγκη από τη σωστή αντιμετώπιση και το σχεδιασμό.

Σκοπός της εργασίας είναι να τονισθεί η ομορφιά, ο φυσικός πλούτος του οικισμού Μοιρά και με επεμβάσεις φυσικές προς το

περιβάλλον και πλήρως εναρμονισμένες σε αυτό να αναδειχθούν. Να γίνει πόλος έλξης και ένας εύκολα προσβάσιμος προορισμός για

το κοινό με στόχο την προσέλκυση των κατοίκων και των τουριστών.

Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε και η κύρια έρευνα πεδίου έγινε με επιτόπια παρατήρηση και κατόπιν συγκέντρωσης

πληροφοριών από το αρχείο του δημοτικού διαμερίσματος Ορμύλιας. Έπειτα, αφού συλλέχθηκαν τα δεδομένα έγινε πλήρη καταγραφή

και ξεκαθάρισμα αυτών των πληροφοριών. Πρόκειται για δεδομένα που έχουν χρησιμοποιηθεί και σε διαφορετικές έρευνες και εργασίες

παλαιότερα. Λογισμικά για την ανάπτυξη των αποτελεσμάτων δεν κρίθηκαν απαραίτητο να χρησιμοποιηθούν. Κάποια δεδομένα που

συλλέχθηκαν, παρουσιάστηκαν σε μορφή πινάκων και διαγραμμάτων για την εύκολη κατανόησή τους.

Μελετώντας τον οικισμό και την παραλία που το περιβάλλει ως αποτέλεσμα προκύπτει πως η διαμόρφωση των ελληνικών

οικισμών, όπως και των ελληνικών παραλιών, απέχει πολύ από την πολυλειτουργική και διαδραστική ταυτότητα που τους ανήκει. Όσο

για την οργάνωση των παραλιών, οφείλεται σε προσπάθειες ιδιωτών που οργανώνουν κομμάτι παραλιών προς δικό τους κυρίως

όφελος.

Στην πτυχιακή αυτή εργασία γίνεται ανασκόπηση βιβλιογραφίας για θέματα διαμόρφωσης οικισμού και παραλίων και παράθεση

παραδειγμάτων προς μίμηση από τον ελληνικό χώρο και διεθνή.

Στο σημείο αυτό, θέλω να ευχαριστήσω βαθύτατα για την πολύτιμη βοήθεια του, τον κ. Ν. Σπιτάλα, υπεύθυνο καθηγητή της

πτυχιακής μου εργασίας, τον δήμαρχο Σταμούδη Ελευθέριο και το προσωπικό του δήμου Πολυγύρου και ιδιαιτέρως τον Ευαγγελινό

Κωνσταντίνο για την αμέριστη προσπάθεια τους, για τη συλλογή πληροφοριών, αλλά και για τη βοήθειά τους γενικότερα να φτάσει εις

πέρας η συγκεκριμένη εργασία.

3

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

1. Πρόλογος.................................................................................................................................σελ.05

1.1 Εισαγωγή...............................................................................................................................σελ.07

2.0 Κεφάλαιο 2..............................................................................................................................σελ.08

2.1 Οικισμοί.................................................................................................................................σελ.08

2.2 Όλοι οι οικισμοί στην Ελλάδα ανά νομό.......................................................................................σελ.09

2.3 Παραδοσιακοί οικισμοί...............................................................................................................σελ.12

2.4 Χαρακτηριστικά...................................................................................................................σελ.13

2.5 Παρόμοια παραδείγματα από την ελληνική και διεθνή εμπειρία........................................................σελ.14

2.5.1 Παραδοσιακός οικισμός ορεινής Ξάνθης...................................................................................σελ.14

2.5.2 Χρυσοβίτσι, Νομός Αρκαδίας...................................................................................................σελ.17

2.5.3 Προσέγγιση των παραδοσιακών οικισμών του Ν. Σερρών.............................................................σελ.18

2.6 Παραδείγματα ανάπλασης ελληνικών παραλιών.............................................................................σελ.19

2.6.1 ∆ιαμόρφωση - αναβάθμιση δυτικής παραλιακής ζώνης Ρεθύμνου (Κούμπες)...................................σελ.19

2.6.2 Ανάπλαση παραλίας Ασπροβάλτας............................................................................................σελ.20

2.7 Παραδείγματα ανάπλασης παραλιών στο εξωτερικό........................................................................σελ.22

2.7.1 Ανάπλαση του Jekyll island.....................................................................................................σελ.22

2.8 Παρατηρήσεις - Συμπεράσματα στα παραδείγματα.........................................................................σελ.23

3.0 Κεφάλαιο 3: Ανάλυση περιοχής μελέτης.......................................................................................σελ.24

3.1 Οριοθέτηση - χωροθέτηση της Γεωγραφικής ενότητας - Έκταση......................................................σελ.24

3.1 .1 Ταυτότητα περιοχής..............................................................................................................σελ.27

4

3.1.2 ∆ιοικητική διαίρεση της περιοχής.............................................................................................σελ.27

3.1.3 Όρια: δρόμοι, πιθανή κίνηση από και προς τον χώρο της παραλίας................................................σελ.28

3.1.4 Υπάρχοντα κτίρια γύρω από την περιοχή...................................................................................σελ.28

3.1.5 Ανθρώπινη δραστηριότητα και χρήσεις του χώρου......................................................................σελ.29

3.1.6 ∆ιαδρομές - κίνηση................................................................................................................σελ.29

3.1.7 Θόρυβος, παρκαρισμένα αυτοκίνητα.........................................................................................σελ.30

3.1.8 Έδαφος - Υπάρχουσα βλάστηση...............................................................................................σελ.30

3.1.9 Παρατηρήσεις - Συμπεράσματα ανάλυσης.................................................................................σελ.30

3.2 Οικολογικά - κλιματικά δεδομένα................................................................................................σελ.31

3.2.1 Μορφολογία εδάφους.............................................................................................................σελ.31

3.2.2 Γεωλογικοί σχηματισμοί..........................................................................................................σελ.31

3.2.3 Υδρολογικές συνθήκες............................................................................................................σελ.32

3.2.4 Κλιματολογικές συνθήκες........................................................................................................σελ.33

Θερμοκρασία........................................................................................................................σελ.33

Υγρασία...............................................................................................................................σελ.34

Βροχόπτωση........................................................................................................................σελ.35

Νέφωση..............................................................................................................................σελ.37

3.2.5 ∆υνατότητες - Περιορισμοί της περιοχής μελέτης........................................................................σελ.39

3.2.5.1 ∆υνατότητες......................................................................................................................σελ.39

3.2.5.2 Περιορισμοί........................................................................................................................σελ.39

4.0 Κεφάλαιο 4: Ανάλυση πρότασης.................................................................................................σελ.41

5

1. Πρόλογος

Το Υπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας και ∆ημόσιων Έργων εκτός από το πρόγραμμα καθαρισμού των ακτών, συνεχίζει να

εφαρμόζει και φέτος ένα σημαντικό πρόγραμμα για την προστασία και τον καθαρισμό των Ακτών με συνεργασία των Νομαρχιακών

Αυτοδιοικήσεων και ΟΤΑ στις περισσότερες τουριστικές περιοχές, ιδιαίτερα εκείνες που δέχονται και την μεγαλύτερη πίεση, όπως για

παράδειγμα η περιοχή Μοιρά στην περιοχή της Χαλκιδικής. Κίνητρο για την επίτευξη της εργασίας αυτής αποτέλεσε η αναφορά μιας

συγκεκριμένης έκτασης, η οποία παραμένει για χρόνια αναξιοποίητη και η παράθεση προτάσεων για την διαμόρφωσή της και την

άριστη εκμετάλλευσή της από καθημερινούς χρήστες.

Οι βασικοί στόχοι των παρεμβάσεων και των έργων για την προστασία και την ανάπλαση του οικισμού Μοιρά είναι:

Βελτίωση και επαναφορά της ποιότητας του φυσικού περιβάλλοντος στον οικισμό.

Αναψυχή σε όλους τους κατοίκους, με την δημιουργία δυνατότητας προσπέλασης σ' αυτές, όπου η φυσική κατάσταση ή

η ανθρώπινη επέμβαση τις έχει κάνει απρόσιτες στο κοινό.

Οργάνωση των περιοχών σε σύστημα πόλων αναψυχής και ψυχαγωγίας, πολιτισμού και αθλητισμού που προέρχονται

από την εξυγίανση και ανάπλαση των ήδη υπαρχόντων πόλων και πολεοδομικών ενοτήτων, που καταλήγουν στις Ακτές.

Φραγμός στην αυθαίρετη επέκταση των ιδιοκτησιών με τις πολλαπλές καταπατήσεις της παραλίας με φυσικά εμπόδια και

διαμορφώσεις π.χ. με την δημιουργία πεζοδρόμων - ποδηλατοδρόμων στα όρια των ιδιοκτησιών.

Το σχέδιο των Παρεμβάσεων και Αναπλάσεων αποσκοπεί στη διαμόρφωση όσο το δυνατόν περισσότερων χώρων στις ακτές

για χρήση αναψυχής των κατοίκων.

Για το σκοπό αυτό γίνεται κυρίως εκμετάλλευση εκτάσεων, που είναι ελεύθερες από κατασκευές και κτίσματα, και σε μεγάλο

ποσοστό είναι δημόσιες και κοινόχρηστες. Επίσης, κρίθηκε σκόπιμο, η διαμόρφωση στην Ακτή να αντιμετωπισθεί με τέτοιο τρόπο ώστε

μέρος των προτεινόμενων οργανωμένων χώρων και εγκαταστάσεων, να έχει την δυνατότητα να λειτουργεί όλες τις εποχές. Έτσι,

6

καλύπτονται όχι μόνο οι ανάγκες των εποχιακών επισκεπτών των Ακτών το καλοκαίρι, αλλά και η συνεχής λειτουργία του όλες τις

εποχές (www.minenv.gr)

Οι επεμβάσεις και αναπλάσεις στις Ακτές περιλαμβάνουν: Πεζόδρομους - ποδηλατοδρόμους, χώρους καθιστικών, χώρων

πρασίνου, εξοπλισμό λουομένων, εξοπλισμό συλλογής απορριμμάτων, γλυπτά, πεζοδρομήσεις, χώρους άθλησης, ανάδειξη

πολιτιστικών εστιών, κ.λπ.

Το Υ.ΠΕ.ΧΩ.∆.Ε. έχει ξεκινήσει την εφαρμογή του Προγράμματος αυτού στηρίζοντας οικονομικά κυρίως τους Οργανισμούς

Νομαρχιακής και Τοπικής Αυτοδιοίκησης με τους οποίους έχουν υπογραφεί Προγραμματικές Συμβάσεις.

Παρακάτω ακολουθούν κάποια έργα τα οποία υλοποιήθηκαν με το πρόγραμμα αυτό στην Αττική (ενδεικτικά) είναι:

Ανάπλαση Παραλίας νήσου Σαλαμίνας,

Ανάπλαση Παραλίας ∆ήμου Μαραθώνα Αττικής,

∆ιαμόρφωση παραλιακής ζώνης του ∆ήμου Πόρου,

Ανάπλαση και αξιοποίηση ακτών Πόρτο Γερμένο του ∆ήμου Βιλίων,

Ανοικτό κολυμβητήριο στην πλαζ Βοτσαλάκια Πειραιά,

Ανάπλαση Παραλίας "Λουτρόπολις" Μεθάνων,

∆ιαμόρφωση ακτής Παλουκιών Σαλαμίνας,

∆ιαμόρφωση Παραλίας Αγ. Αποστόλων Καλάμου, κ.α.

Έργα τα οποία υλοποιήθηκαν με το πρόγραμμα αυτό στην υπόλοιπη χώρα (ενδεικτικά) είναι:

Αστική και λιμενική ζώνη Παροικιάς Πάρου και Νάξου,

Ανάπλαση παραλιακής πλατείας ∆ήμου Ιθάκης,

Ανάπλαση Παραλίας Ληξουρίου Κεφαλονιάς,

∆ιαμόρφωση παραλιακής ζώνης Πρέβεζας και άλλα έργα,

7

Ανάπλαση Παραλίας Σκοπέλου,

Ανάπλαση παραλιακής Λεωφόρου και κοινόχρηστων χώρων ∆ήμου Ιτέας,

Ανάπλαση Παραλίας και Οικιστικού ιστού Οικισμού Μαστιχαρίου Κοινότητας Αντιμάχειας στη Κω,

Ανάπλαση Παραλιών στο ∆ήμο Μήθυμνας Μυτιλήνης,

Ανάπλαση Παραλίας Ποτό Θάσου,

∆ιαμόρφωση Παραλίας ∆ηλεσί στην περιοχή "Πλάκα" Κοινότητας Σχηματαρίου,

Ανάπλαση αστικής Παραλίας Κιάτου,

∆ιαμόρφωση Παραλίας Κορίνθου,

Ανάπλαση Παραλίας Πόθια Καλύμνου,

Ανάπλαση Ανατολικής Παραλίας Ρεθύμνου - Ιστορικού Κέντρου,

Ανάπλαση Αστικής ζώνης Ηγουμενίτσας (παραλιακός ποδηλατόδρομος),

∆ιαμόρφωση - Ανάπλαση Παραλίας στο "Πευκί", κοινότητα Αρτεμισίου Εύβοιας,

∆ιαμόρφωση - Αξιοποίηση Παραλιακής Ζώνης Σταυρού Θεσσαλονίκης,

Ανάπλαση - ∆ιαμόρφωση Παραλιακής Ζώνης Ερμιόνης Νομού Αργολίδας,

Προστασία και Ανάπλαση της Ακτής της Κοινότητας Καλού Λουτρού Νομού Κορινθίας (www.minenv.gr).

1.1 Εισαγωγή Σκοπός της πτυχιακής εργασίας είναι η διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου του οικισμού "Μοιράς" στα Ψακούδια Χαλκιδικής

έτσι ώστε να είναι λειτουργική και καλαίσθητη. Η πρόταση για την διαμόρφωση της περιοχής έγινε με βάση περιβαλλοντικά και

οικολογικά κριτήρια για να ενισχύσουν την ποιότητα ζωής των χρηστών.

Σύμφωνα με τον όρο "οικισμός" εννοούμε μία κατοικημένη περιοχή, μία γενική ονομασία για κάθε χωριστό σύνολο κατοικιών ή

ένα σύνολο κατοικιών που ανήκει σε μία ευρύτερη ενότητα (συνοικισμός: κοινότητα που αποτελείται από τρεις γειτονικούς οικισμούς).

8

Λέγοντας "διαμόρφωση", ονομάζουμε την μορφή και την οργάνωση ενός χώρου ή άλλου, το να δίνει κάποιος σε κάτι μορφή ή σχήμα, το

να προκύπτει κάτι ως αποτέλεσμα ενεργειών, δραστηριοτήτων, διαδικασιών ή άλλων γεγονότων που προηγήθηκαν. "Ανάπλαση"

ονομάζεται η ενέργεια ή το αποτέλεσμα του αναπλάθω, αλλάζω κάποιον ή κάτι με στόχο να γίνει καλύτερος, ξανασχηματίζω

(www.greek-language.gr).

Χαρακτηριστικά του οικισμού αυτού, ανάλυση περιοχής ως προς τον τρόπο άφιξης στην περιοχή, όρια (δρόμοι, κτίρια στην

περιοχή), χαρακτήρας της περιοχής, ανθρώπινη δραστηριότητα, θόρυβος, και διάφορα άλλα στοιχεία τα οποία είναι απαραίτητα για την

πλήρη κατανόηση και αντίληψη του χώρου.

Η διαμόρφωση όλων των αδιαμόρφωτων οικισμών πρέπει να αποτελεί κύριο μέλημα της κοινωνίας και ο τριγύρω παραλιακός

χώρος του οικισμού στον Μοιρά, πρέπει να είναι ένας από αυτούς.

Κεφάλαιο 2 2.1 Οικισμοί

Ως οικισμός αναφέρεται ένα χωριό ή μια μικρή πόλη (www.wikipedia.org). Οι περισσότεροι οικισμοί στην Ελλάδα δεν

χαίρουν ιδιαίτερης προστασίας και μεταχείρισης, διότι η σχέση του ανθρώπου με το φυσικό περίγυρο και η αλληλεπίδραση

του φυσικού με το πολιτισμικό περιβάλλον1 είναι σχέσεις που ακόμη και σήμερα πολλοί αγνοούν την σπουδαιότητά τους.

Η ένταξη των οικισμών στο χώρο επιβάλλεται. Ο άνθρωπος στήριξε τη ζωή του στη φύση, επέδρασε σ’ αυτήν και

δέχτηκε τις επιδράσεις της. Κύριο μέλημα του είναι η σωστή διαχείριση του γεωγραφικού χώρου και πλούτου με τις θετικές

επιδράσεις τους στο φυσικό περιβάλλον2.

Μελετώντας τους παραδοσιακούς οικισμούς επιδιώκεται:

Η κατανόηση της αδιάσπαστης σχέσης ανθρώπου-φύσης και την αλληλεξάρτηση του φυσικού και πολιτισμικού

περιβάλλοντος.

1 Ιστορία, παραδόσεις, αρχιτεκτονική, σύστημα εκμετάλλευσης φυσικών πόρων, οικονομία‐παραγωγικό σύστημα, κοινωνική οργάνωση. Αξίες, ιδέες, αρχές που σχετίζονται με τη στάση του ανθρώπου στο φυσικό περιβάλλον. 2 Γεωμορφολογία, θέση του οικισμού, υψόμετρο, προσανατολισμός, κλίμα, χλωρίδα, πανίδα, φυσικοί πόροι (πρώτες ύλες, πόροι διαβίωσης, πηγές ενέργειας)

9

Η γνώση των χώρων, οι οποίοι διατηρούν την ταυτότητα του ελληνικού τοπίου και αντιστέκονται στην

πολιτισμική αφομοίωση.

Η απόκτηση επαφής με την πολιτιστική κληρονομιά και η ανίχνευση του λιτού τρόπου ζωής του απλού

ανθρώπου, ο οποίος λειτουργούσε στο μέτρο των πραγματικών

αναγκών.

Η γνώση των έργων των παλιών μαστόρων και η κατανόηση

των μηνυμάτων της αρμονίας και του μέτρου.

Η απόκτηση επίγνωσης των σύγχρονων κοινωνικών,

οικονομικών, περιβαλλοντικών προβλημάτων των χώρων

μελέτης.

Η προστασία του περιβάλλοντος και η δημιουργία προοπτικών βιώσιμης ανάπτυξης.

Η προσέγγιση του λαϊκού πολιτισμού και η συνάντηση με τα στοιχεία που απόμειναν στο χώρο για την ανάδειξη

μιας ιδεολογίας σεβάσμιας προς τη φύση (www.oikismoi-phisi.net.gr).

2.2 Όλοι οι οικισμοί στην Ελλάδα ανά Νομό

Αιτωλοακαρνανίας (πληθυσμός: 222.984/οικισμοί:221)

Ανατολικής Αττικής (πληθυσμός: 405.814/οικισμοί:45)

Αργολίδος (πληθυσμός:105.295/οικισμοί:69)

Αρκαδίας (πληθυσμός:101.223/οικισμοί:240)

Άρτας (πληθυσμός:77.334/οικισμοί:88)

Αχαΐας (πληθυσμός:323.794/οικισμοί:244)

10

Βοιωτίας (πληθυσμός:131.129/οικισμοί:75)

Γρεβενών (πληθυσμός:38.481/οικισμοί:75)

∆ράμας (πληθυσμός: 103.763/οικισμοί:65)

∆υτικής Αττικής (πληθυσμός:151.038/οικισμοί:12)

∆ωδεκανήσων (πληθυσμός:190.564/οικισμοί:83)

Έβρου (πληθυσμός:149.023/οικισμοί:83)

Εύβοιας (πληθυσμός:217.278/οικισμοί:168)

Ευρυτανίας (πληθυσμός:32.026/οικισμοί:86)

Ζακύνθου (πληθυσμός:38.680/οικισμοί:51)

Ηλείας (πληθυσμός:192.340/οικισμοί:220)

Ημαθίας (πληθυσμός:144.172/οικισμοί:64)

Ηρακλείου (πληθυσμός:294.312/οικισμοί:167)

Θεσπρωτίας (πληθυσμός:45.508/οικισμοί:101)

Θεσσαλονίκης (πληθυσμός:1.046,851/οικισμοί:139)

Ιωαννίνων (πληθυσμός:170.244/οικισμοι:322)

Καβάλας (πληθυσμός:144.920/οικισμοί:80)

Καρδίτσας (πληθυσμός:129.536/οικισμοί:253)

Καστοριάς (πληθυσμός:53.054/οικισμοί:65)

Κέρκυρας (πληθυσμός:113.479/οικισμοί:93)

Κεφαλονιάς (πληθυσμός:39.579/οικισμοί:76)

Κιλκίς (πληθυσμός:89.611/οικισμοί:80)

11

Κοζάνης (πληθυσμός:156.464/οικισμοί:134)

Κορινθίας (πληθυσμός:153.941/οικισμοί:122)

Κυκλάδων (πληθυσμός:111.181/οικισμοί:122)

Λακωνίας (πληθυσμός:99.671/οικισμοί:154)

Λαρίσης (πληθυσμός:277.973/οικισμοί:156)

Λασιθίου (πληθυσμός:75.903/οικισμοί:90)

Λέσβου (πληθυσμός:108.294/οικισμοί:103)

Λευκάδος (πληθυσμός:22.536/οικισμοί:41)

Μαγνησίας (πληθυσμός:207.973/οικισμοί:82)

Μεσσηνίας (πληθυσμός:172.825/οικισμοί:285)

Ξάνθης (πληθυσμός:101.510/οικισμοί:38)

Πειραιώς (πληθυσμός:542.231/οικισμοί:44)

Πέλλας (πληθυσμός:144.340/οικισμοί:86)

Πιερίας (πληθυσμός:128.950/οικισμοί:54)

Πρέβεζας (πληθυσμός:59.334/οικισμοί:71)

Ρεθύμνου (πληθυσμός:81.781/οικισμοί:134)

Ροδόπης (πληθυσμός:111.038/οικισμοί:37)

Σάμου (πληθυσμός:43.574/οικισμοί:46)

Σερρών (πληθυσμός:200.561/οικισμοί:150)

Τρικάλων (πληθυσμός:139.548/οικισμοί:153)

12

Φθιώτιδας (πληθυσμός:178.896/οικισμοί:183)

Φλώρινας (πληθυσμός:54.751/οικισμοί:90)

Φωκίδας (πληθυσμός:48.526/οικισμοί:91)

Χαλκιδικής (πληθυσμός:105.156/οικισμοί:77)

Χανίων (πληθυσμός:149.163/οικισμοί:163)

Χίου (πληθυσμός:52.290/οικισμοί:41) (www.buildings.gr/greek/ipiresies/gonvernment).

2.3 Παραδοσιακοί οικισμοί

Παραδοσιακοί οικισμοί θεωρούνται οι οικισμοί που έχουν διατηρήσει αναλλοίωτη την εικόνα που είχαν στο

παρελθόν καθώς και τον τοπικό τους χαρακτήρα. Οι χαρακτηρισμένοι με νομοθετική ρύθμιση παραδοσιακοί οικισμοί

στην Ελλάδα ξεπερνούν τους 800. 830 περίπου είναι παραδοσιακοί οικισμοί που έχουν χαρακτηριστεί με ευθύνη του

Υ.ΠΕ.ΧΩ.∆Ε ενώ τα Υπουργεία Μακεδονίας – Θράκης και Αιγαίου έχουν και αυτά αρμοδιότητα κήρυξης παραδοσιακών

οικισμών (WWW.el.wikipedia.org/wiki).

Οι παραδοσιακοί οικισμοί και τα ιστορικά κέντρα των πόλεων, είναι βασικά στοιχεία της παραδοσιακής

αρχιτεκτονικής πολιτιστικής κληρονομιάς και της φυσιογνωμίας της Ελλάδας και αποτελούν εντυπωσιακά αξιοθέατα της

χώρας. Στους χώρους αυτούς αποτυπώνονται και εκφράζονται τρόποι ζωής, τεχνικές μέθοδοι, αισθητικές προτιμήσεις,

καλλιτεχνικά ρεύματα και κοινωνικές σχέσεις, που διαμορφώθηκαν στην πολυκύμαντη ιστορική εξέλιξη.

Ο πλούτος και η ποικιλομορφία της ελληνικής αρχιτεκτονικής κληρονομιάς αναδεικνύεται στους περισσότερους

από 650 διατηρητέους παραδοσιακούς οικισμούς και τα χιλιάδες διατηρητέα κτήρια, καθώς και τα αρχαία και βυζαντινά

μνημεία που κοσμούν την ελληνική ύπαιθρο, στα παράλια ή σε ορεινές περιοχές, καθώς και τα αστικά κέντρα.

13

Η διατήρηση και η ανάδειξη της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς αποτελεί συστατικό στοιχείο της ήπιας τουριστικής

ανάπτυξης και της προσφοράς εναλλακτικών δυνατοτήτων για κάθε είδους τουριστική δραστηριότητα. Αρκετά κτήρια

παραδοσιακής αρχιτεκτονικής έχουν σήμερα αποκτήσει νέες χρήσεις και στεγάζουν διάφορες λειτουργίες, όπως

τουριστικά καταλύματα, μουσεία, εκθέσεις, εστιατόρια, δημόσιες και δημοτικές υπηρεσίες, κ.λπ.

Παράλληλα, τα ιστορικά κέντρα των πόλεων αναζωογονούνται, με ανακαινίσεις κτηρίων, πεζοδρομήσεις και

διαμορφώσεις χώρων, αποτελώντας ελκυστικούς τόπους για τους κατοίκους και τους επισκέπτες. Έτσι, στον

πολεοδομικό ιστό των σημαντικότερων ελληνικών πόλεων, αναδεικνύονται πόλοι με εξαιρετική σημασία για την έρευνα

της αστικής παραδοσιακής αρχιτεκτονικής και την εξέλιξη των αστικών κέντρων της χώρας, στο πέρας των αιώνων

(www.mountain-vacation.pblogs.gr/paradosiakoi-oikismoi.html).

2.4 Χαρακτηριστικά παραδοσιακών οικισμών Οι παραδοσιακοί οικισμοί είναι ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα του γενικότερου ελληνικού χώρου, με σπάνια

αισθητική, πολεοδομική και ιστορική αξία. Πρόκειται για οικιστικά σύνολα, από κτίρια κατοικίας, σε μικρή απόσταση

μεταξύ τους, που συνδέονται με κοινόχρηστους δρόμους οι οποίοι συχνά απέχουν από μια ή περισσότερες

διαμορφωμένες πλατείες ή ελεύθερους χώρους μπροστά από εκκλησίες.

Συγκροτήθηκαν μέσα σε ιστορικά διαμορφωμένες συνθήκες και εξελίχθηκαν στο πέρασμα του χρόνου, άλλοτε ως

καταφύγια, προκειμένου να προστατευτούν οι πληθυσμοί από την επιβουλή των κατακτητών ή την απειλή πειρατείας και

άλλοτε ως εστίες τοπικής γεωργικής, κτηνοτροφικής ή βιοτεχνικής παραγωγής και εμπορικών συναλλαγών. Σ’ αυτούς

αποτυπώνονται και εκφράζονται τρόποι ζωής, κοινωνικές σχέσεις, τρόποι οργάνωσης των παραγωγικών σχέσεων, αλλά

και τεχνικές μέθοδοι, αισθητικές προτιμήσεις και καλλιτεχνικά ρεύματα (http://www.naserron.gr/oik.html).

14

Κυρίαρχα αρχιτεκτονικά στοιχεία των οικισμών είναι η αραιή δόμηση και η ανάπτυξη δορυφορικών οικισμών με

συχνή επικοινωνία μεταξύ τους. Πολλοί οικισμοί είναι αναπτυγμένοι γραμμικά κατά μήκος της κοίτης ενός χειμάρρου,

προσαρμοσμένοι πάντοτε στη μορφολογία του εδάφους και στις ανάγκες της κάθε οικογένειας. Από κατασκευαστική

άποψη παρατηρείται ότι τα σπίτια των ορεινών οικισμών είναι λιτά και πολυλειτουργικά ενώ πολύ συχνό είναι το

φαινόμενο της κατά μήκος επέκτασης για να φιλοξενηθούν οι συγγενικές οικογένειες.

Ο χαρακτηριστικότερος τύπος σπιτιού είναι το διώροφο, ορθογώνιο σπίτι. Τα οικοδομικά υλικά που

χρησιμοποιούνται για την κατασκευή του είναι παρμένα από το γύρω χώρο: ξύλο από τα δάση, σχιστόλιθος από τα

βουνά, πέτρες από τα ποτάμια. Για τη σκεπή μπορεί αν χρησιμοποιηθούν σχιστολιθικές πλάκες, κεραμίδια ή ακόμα

κλαριά και άχυρο. Ο σκελετός, τα πατώματα και η στέγη είναι κατασκευασμένα από ξύλο. Τα κενά του σκελετού

γεμίζονται με πλίνθους, σπασμένα κεραμίδια και άχυρα και στη συνέχεια επιχρίονται με ασβεστοκονίαμα. Οι

διαχωριστικοί τοίχοι είναι φτιαγμένοι από πηχάκια με σοβά (μπαγδατί). Το κενό αέρα που μένει ανάμεσα στα πηχάκια

έχει θερμομονωτική αξία. Το ισόγειο συνήθως χρησιμοποιούνταν σαν στάβλος, ενώ μια εσωτερική σκάλα οδηγούσε

στον πρώτο όροφο. Η σκάλα είναι απότομη και καταλήγει σε καταπακτή. Ο ημιυπαίθριος χώρος στη νότια πλευρά του

σπιτιού (χαγιάτι) λειτουργούσε σαν προθάλαμος που εξυπηρετούσε τις ανάγκες του αερισμού αλλά χρησιμοποιούνταν

και σαν ξηραντήριο καπνού και για άλλες αγροτικές εργασίες με μερική προστασία από τα δυσμενή καιρικά φαινόμενα.

Το σαχνισί, ξύλινη κατασκευή κλειστού εξώστη, με πολλά παράθυρα, προεκτείνει και ορθογωνίζει το χώρο και

εξασφαλίζει περισσότερο ήλιο, αέρα και θέα. Από το σαχνισί μπορεί ο κάτοικος να ελέγξει καλύτερα την πρόσοψη του

σπιτιού (www.xanthi.ilsp.gr/cultureportalweb/article.gr).

2.5 Παρόμοια παραδείγματα από την ελληνική και διεθνή εμπειρία

15

2.5.1 Παραδοσιακός οικισμός ορεινής Ξάνθης Η περιοχή της ορεινής Ξάνθης διακρίνεται τόσο για την φυσική της ομορφιά όσο και για τους μοναδικούς

οικισμούς της. Οι κάτοικοι των παραδοσιακών οικισμών διαμόρφωσαν τον τρόπο ζωής τους σε άμεση συνάρτηση με

το γύρω χώρο και τους περιορισμούς του αλλά και ανάλογα με τις συνθήκες, τα ήθη, τα έθιμα και τις παραδόσεις

τους. Σε κάθε άκρη του Νομού Ξάνθης συναντά κανείς παραδοσιακά σπίτια, άλλα καλοδιατηρημένα και άλλα

γκρεμισμένα. Το φαινόμενα αυτό το συναντάμε περισσότερο στους μικρούς οικισμούς της ορεινής Ξάνθης που

παρατηρούμε συγκεντρωμένα τα γνωρίσματα της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Έτσι θα μπορούσαμε να

διακρίνουμε πέντε (5) τέτοιες περιοχές με ιδιαίτερα ενδιαφέροντες οικισμούς:

α) Περιοχή Κιμμερίων με οικισμούς όπως το Ανθηρό, τα Σκύρα, το

Γιαλιστερό, ο Έρανος, το Λιβάδι, η Πλαγιά, η Πόρτα, το Πριόνι, η Ρύμη, το

Υδροχώρι. Όλοι οι οικισμοί, σε ελάχιστη απόσταση από την πόλη της Ξάνθης,

κατοικούνται από Πομάκους τους θερινούς μήνες, ενώ το χειμώνα απομένουν

εδώ ελάχιστοι κτηνοτρόφοι. Πολλά από τα πέτρινα σπίτια των οικισμών

διατηρούνται σε άριστη κατάσταση και δένουν αρμονικά με το πανέμορφο φυσικό

περιβάλλον.

β) Περιοχή Τοξοτών με οικισμούς όπως η Αγέλη, η Σεμέλη, το Πετρωτό, η

Ίμερα, τα Λιβερά, το Κρωμνικό. Εδώ υπάρχουν πολλές διαφορές σε σχέση με

την αρχιτεκτονική των Πομάκων. Τα σπίτια είναι συνήθως μεγαλύτερα και

ψηλότερα και συναντάμε και κάποια εντυπωσιακά αρχοντικά.

γ) Περιοχή Σταυρούπολης με οικισμούς όπως η Καλλιθέα, το Καλό Νερό, ο Καστανίτης, το Μαργαρίτι, η Καλύβα,

το Καστανωτό, ο Λειβαδίτης, το Λυκοβούνι, η Μυρτούσσα, η Παλιά Πασχαλιά, η Σιδηρόπετρα, το Χαλέπι. Η περιοχή

της Σταυρούπολης μαγεύει τον επισκέπτη με το συνδυασμό του ορεινού τοπίου με τον υδροβιότοπο του ποταμού

16

Νέστου και τα αρχαιολογικά μνημεία (Μακεδονικός τάφος, Κάστρα Καλύβας και Αερικού) και είναι βέβαιο πως έχει τις

προδιαγραφές για ανάπτυξη οικοτουρισμού.

δ) Περιοχή Σατρών με οικισμού όπως Ακραίος, Γιαννοχώριο, ∆ουργούτι, Θεοτοκάτο, Καλότυχο, Κορυφή,

Κορφοβούνιο, Κοττάνη, Κούνδουρος, Λυκότοπος, Πολύσκιο, Ρεματιά, Τσαλαπετεινός. Ίσως πρόκειται για την πιο

«παρθένα» περιοχή του Νομού, καθώς για να πλησιάσει κανείς πολλούς από τους παραδοσιακούς οικισμούς

απαιτείται να πλησιάσει πεζός.

ε) Περιοχή Μύκης με οικισμούς όπως Βασιλοχώρι, Θεοτόκος, Κριός, Ορεστινή, Στασινά, Λίβας, Πανέρι,

Σταμάτιο. Αυτοί είναι μόνο μερικοί από τους πολλούς Πομάκικους οικισμούς που βρίσκονται γύρω από τη Σμίνθη, η

οποία αποτελεί την πύλη για την εξερεύνηση της ορεινής ζώνης.

Στους ορεινούς οικισμούς του Ν. Ξάνθης πολυμελείς οικογένειες ζούσαν μαζί αναπτύσσοντας ιδιότυπους

δεσμούς και συνήθειες. Ο τρόπος ζωής δεν διαφοροποιούνταν πού από οικισμό σε οικισμό. Τα ρούχα, οι συνήθειες, ο

τρόπος σκέψης των κατοίκων δεν μπορούσε να ξεφύγει από την παράδοση. Το γύρω περιβάλλον προσέφερε τα

απαραίτητα για επιβίωση: νερό από τις πηγές, γάλα και δέρματα από τις κατσίκες, κλαριά και ξύλα για το τζάκι. Κύριες

ασχολίες των κατοίκων ήταν η γεωργία, η κτηνοτροφία και η υλοτομία. Ανάμεσα στα προϊόντα που κυρίως

καλλιεργούνταν ήταν το σιτάρι, το κριθάρι, το καλαμπόκι, η σίκαλη, τα όσπρια, οι πατάτες. Η εξάρτηση από την

οικονομική ζωή της ευρύτερης περιοχής ήταν ελάχιστη, με εξαίρεση κάποια μορφή εμπορικών επαφών βουνού και

πεδιάδας. Ιδιαίτερη έξαρση παρατηρούνται στην οικονομική δραστηριότητα κατά τη διάρκεια των ετήσιων γιορτών και

των θρησκευτικών πανηγυριών.

Πολλοί από τους παραδοσιακούς οικισμούς της ορεινής Ξάνθης παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για

επίσκεψη με αυτοκίνητο, πεζοπορία ή ακόμα και για την πραγματοποίηση εκπαιδευτικών επισκέψεων γνωριμίας με

την πολιτιστική κληρονομιά και την ορεινή χλωρίδα και πανίδα. Λόγω της κακής βατότητας των περισσοτέρων

δασικών δρόμων, αποτελεί συχνά ταλαιπωρία για το αυτοκίνητο η κίνηση σε δρόμος λασπωμένους, παγωμένους ή

17

και γεμάτους λακκούβες και πέτρες, ιδιαίτερα κατά τους χειμερινού μήνες. Ο επισκέπτης όμως, ανταμείβεται από την

ομορφιά του ορεινού τοπίου (www.xanthi.ilsp.gr/cultureportalweb/article.gr).

2.5.2 Χρυσοβίτσι, Νομός Αρκαδίας Το ιστορικό χωριό Χρυσοβίτσι, βρίσκεται 21 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά από

την Τρίπολη, σε υψόμετρο 1.073μ.

Η ιστορία του χωριού έχει αφετηρία τον 15ο αιώνα. Πρόκειται, για

παραδοσιακό οικισμό του ∆ήμου Φαλάνθου με νερά και πλούσιο δάσος. Τα

τελευταία χρόνια, διατηρητέο καθώς είναι,

έχει αρχίσει να δέχεται τουρίστες χειμώνα

και καλοκαίρι.

Το Χρυσοβίτσι είναι συνδεδεμένο με

τον Αγώνα για Λευτεριά, κατά την Επανάσταση του ’21 και κυρίως με το Θ.

Κολοκοτρώνη ο οποίος, μένοντας μόνος μετά την καταστροφή της Καρύταινας,

μπήκε στην εκκλησία του Χρυσοβιτσίού και είπε «Παναγιά μου, βοήθησε και

τούτην την φορά τους Έλληνες δια να εμψυχωθούν».

Παλαιότερα, οι κάτοικοι ασχολούνταν με την κτηνοτροφία και την υλοτομία.

Σήμερα, ελάχιστοι συνεχίζουν αυτή τη δουλειά.

Στο κέντρο του χωριού είναι η πλατεία με την προτομή του Θ. Κολοκοτρώνη. Η εκκλησία της Κοίμησης της

Θεοτόκου είναι δημιούργημα του τέλους του 19ου αιώνα. Μπορεί κανείς να επισκεφθεί το Αρκουδόρεμα και το

Λιμποβίσι, δυο τοποθεσίες με πλούσια ιστορία από την Επανάσταση του 1821.

18

2.5.3 Προσέγγιση των παραδοσιακών οικισμών του Νομού Σερρών Οι παραδοσιακοί οικισμού του Ν. Σερρών κατοικήθηκαν κατά κύριο λόγο από Έλληνες. Ούτε δέχθηκαν μεγάλο αριθμό

προσφύγων, που μετά το 1922 εγκαταστάθηκαν στην γύρω περιοχή. Η απουσία έντονων κοινωνικών και πληθυσμιακών

ανακατατάξεων είχε ως συνέπεια να μην υπάρξουν σημαντικές αλλαγές στο χαρακτήρα των οικισμών.

Στους παραδοσιακούς οικισμούς του Ν. Σερρών είναι έκδηλη η γραμμική χωροθέτηση των κτισμάτων κατά μήκος των

οδικών αξόνων, ανεξάρτητα από τον προσανατολισμό τους και συνήθως κάθετα προς την κλίση του εδάφους. Τα βοηθητικά

κτίσματα των σπιτιών και η αυλή βρίσκονται στο πίσω μέρος του σπιτιού κυρίως στους οικισμούς του Παγγαίου. Αντίθετα

στα ∆αρνακοχώρια οι χώροι αυτοί βρίσκονταν στο μπροστινό μέρος. Βασικό υλικό των οικοδομών, στους παραδοσιακούς

οικισμού ήταν η πέτρα. Με το υλικό αυτό κατασκευαζόταν και ο ψηλός μαντρότοιχος της αυλής, όπως και τα βοηθητικά

κτίσματα όπου υπήρχαν και ανήκαν στην κατοικία, όπως στάβλοι και αποθήκες.

Η τοιχοποιία έμεινε ανεπίχριστη ή υπήρχε μια κορνίζα από επίχρισμα γύρω από τα παράθυρα, βαμμένα συνήθως σε

χρώμα ώχρας, λουλακί ή κόκκινο. Το πάχος των φερόντων πέτρινων τοίχων των σπιτιών ήταν περίπου 50 με 70 εκατοστά

στο ισόγειο, ενώ στους ορόφους μικρότερο. Οι πάνω όροφοι ήταν κατασκευασμένοι από πλινθιά ή τσατμά. Το ίδιο πάχος

είχαν και οι μαντρότοιχοι, οι οποίοι περιέβαλαν όλα τα σπίτια των αγροτικών περιοχών.

Εκτός από την πέτρα, υλικό απαραίτητο για το κτίσιμο των σπιτιών ήταν και το ξύλο με το οποίο κατασκευάζονταν τα

κουφώματα, τα δάπεδα, οι οροφές, οι εξώστες και η στέγη. Επίσης οι εσωτερικοί τοίχοι και πολλές φορές ολόκληρα τμήματα

των εξωτερικών τοίχων των άνω κυρίως ορόφων, κατασκευάζονταν από ξύλινο σκελετό και τσατμά (καλαμωτό πλέγμα ή

λεπτοί πήχεις που «δένονταν» από σοβά). Τα χρώματα για βαφή που επιλέγονταν ήταν συνήθως το άσπρο, με τα

κουφώματα στο φυσικό χρώμα του ξύλου.

Με μια πρώτη γενική προσέγγιση τα σπίτια των παραδοσιακών οικισμών κατατάσσονται σε τέσσερις βασικές

κατηγορίες: το ανοιχτό αγροτικό σπίτι, το κλειστό αγροτικό σπίτι, το αρχοντικό σπίτι, και το προσφυγικό σπίτι.

19

2.6 Παραδείγματα ανάπλασης ελληνικών παραλιών

2.6.1 ∆ιαμόρφωση – αναβάθμιση δυτικής παραλιακής ζώνης Ρεθύμνου (Κουμπές)

Η μελέτη έχει ως αντικείμενο την διαμόρφωση

και αναβάθμιση της δυτικής παραλιακής ζώνης της

πόλεως του Ρεθύμνου, η οποία ορίζεται από το

νοτιοδυτικό άκρο του κάστρου της Φορτέτζας και

εκτείνεται ως δυτικό άκρο της πόλης, στο τέλος της

παραλίας του Κουμπέ.

Το πλαίσιο σύμφωνα με το οποίο εκπονήθηκε η μελέτη είχε ως άξονα την πρόθεση του φορέα και το γενικότερο

αίτημα των κατοίκων της πόλης, για την αναβάθμιση και ανάδειξη της περιοχής, με την επιλογή των κατάλληλων

διαμορφώσεων που θα συμβάλλουν τόσο στην αστική της ενσωμάτωση, όσο και στην

συνολική ανάδειξη του ενιαίου χαρακτήρα του παραλιακού μετώπου της πόλης.

Εισαγωγή μελέτης: Η αστική ανάπτυξη σε περιοχές κυριαρχίας του φυσικού

τοπίου, έχει δημιουργήσει ένα έντονο προβληματισμό σχετικά με τη διαχείριση του

παραγόμενου αστικού χώρου στο φυσικό περιβάλλον. Με

αφορμή τον προβληματισμό αυτό, έχει αναπτυχθεί ιστορικά,

ένας σημαντικός αρχιτεκτονικός λόγος. O λόγος δηλαδή

που αναφέρεται στην οριακή εκείνη ζώνη, με τους

20

αμφίσημους χαρακτήρες και τις λεπτές ισορροπίες, κατά τη μετάβαση από το τεχνητό στο φυσικό, όπου εκδηλώνεται η

ανθρωπογενής επέμβαση.

Πρόκειται για ένα θέμα το οποίο απασχολεί ιδιαίτερα σχεδόν όλες τις παράλιες ελληνικές πόλεις, όπου το

φυσικό τοπίο, οι θάλασσα και οι ακτές του, έχει δεχθεί τις αστικές δραστηριότητες και υφίσταται στην συνέχεια τις

αρνητικές του επιπτώσεις.

H διαμόρφωση της παραλιακής ζώνης στο Ρέθυμνο ∆υτικά της Φορτέτζας και μέχρι τον Kουμπέ έχει ως

κυρίαρχο τον παραπάνω προβληματισμό. Kαθώς η πόλη αναπτύσσεται προς τα δυτικά, με ένα σύγχρονο αστικό

πρόσωπο, προσπαθεί να ξανακερδίσει την χαμένη σχέση της με την θάλασσα.

Αναμφίβολα η θάλασσα αποτελεί για το Ρέθυμνο το στοιχείο εκείνο μέσω του οποίου, σε ένα ιδεατό εντέλει

επίπεδο, συνέχεται όλο το σημερινό ευρύτερο πολεοδομικό συγκρότημα του ∆ήμου. Aυτό άλλωστε καταδεικνύει και

η σύγχρονη γραμμική του ανάπτυξη κατά μήκος των ακτών, που υποδηλώνει την ανάπτυξη της αστικής ζωής και

δράσης, σε αντιστοιχία με το θαλάσσιο μέτωπο, που αποτελεί τη φυσική της αναφορά

(www.rethymno.gr/municipality/tstudies/study-koubes.html).

2.6.2 Ανάπλαση παραλίας Ασπροβάλτας

Η παραλία της Ασπροβάλτας,

βραβευμένη με τη γαλάζια σημαία. Τα

καταπράσινα βουνά και οι σύγχρονες

υποδομές συνθέτουν στην Ασπροβάλτα

που αποτελεί πλέον επιλογή των Βαλκάνιων τουριστών αλλά και εναλλακτική

λύση για τους Θεσσαλονικείς. Πρόκειται για μία αρκετά αμμώδη παραλία που

21

βρίσκεται σε απόσταση 80 χιλιομέτρων από τη Θεσσαλονίκη, στην παράκτια ζώνη

του Στρυμονικού.

Με την ανάπλαση της παραλίας του ∆ήμου Αγίου Γεωργίου, διοργανώθηκαν

σύγχρονες αθλητικές εγκαταστάσεις που εγγυώνται την επιτυχία διεξαγωγής

αγώνων με σκοπό την συμμετοχή των κατοίκων σε αθλητικές διοργανώσεις. Οι

αθλητικές δραστηριότητες συμβάλλουν στην δημιουργία υγειών κοινωνικών ομάδων,

καθώς πρωταρχικός στόχος είναι η ανάπτυξη του αθλητικού πνεύματος και της

ευγενούς άμιλλας, απαραίτητα στοιχεία κατά της υποτίμησης των ανθρώπινων

αξιών. Τόσο οι αθλητές, όσο και οι θεατές των αγώνων έχουν την ευκαιρία να συνδυάσουν διασκέδαση και ψυχαγωγία μέσω

του αθλητισμού.

Κυρίαρχα στοιχεία είναι το πράσινο, το νερό και η πέτρα. Υπερτερούν οι φοίνικες, τα πυξάρια, τα πλατάνια, τα

εποχιακά φυτά και το γκαζόν. Κατά μήκος της διαμορφωμένης πλατείας υπάρχουν σιντριβάνια και φωτισμός. Στα σημεία

που δεν υπάρχει φύτευση, η πλατεία είναι

πλακοστρωμένη με χρήση ποικίλων σκληρών υλικών.

2.7 Παραδείγματα ανάπλασης παραλιών στο εξωτερικό

22

2.7.1 Ανάπλαση του Jekyll island

Η αρχιτεκτονική - σχεδιαστική ομάδα HHCP δημιούργησε ένα έργο για την διαμόρφωση της παραλίας του νησιού Jekyll και

τους διαδρόμους εισόδου στο χώρο.

Η σχεδιαστική ομάδα HHCP άρχισε το έργο με συνεργασία με τον Αρχιτέκτονα

Τοπίου Jones Hooks, τον Jim Broadwell και τον διαχειριστή project του νησιού Jekyll.

Αμέτρητες ιδέες ειπώθηκαν στο workshop καθώς επίσης ακολούθησαν συζητήσεις με

αρχιτεκτονικές εταιρίες που ανέπτυξαν σχέδια για την παραλία του χωριού και το

πάρκο της παραλίας. Το έργο

ξεκίνησε στις 27 Μάιου του

2009 και παραδόθηκε στο

κοινό στις 14 Ιουλίου.

Προϋπολογισμός:

Ο προϋπολογισμός

του έργου κοστολογήθηκε

στα 44,6 εκατομμύρια

δολάρια. Η τιμή αυτή

περιλαμβάνει όλες τις υποδομές και τον εξοπλισμό. Το Project περιλαμβάνει: 1. την

διαμόρφωση της παραλίας συσχετισμένη με τις εισόδους και τους

εσωτερικούς δρόμους, τους χώρους στάθμευσης και το σχέδιο της αποχέτευσης, 2. την διαμόρφωση του νέου κέντρου, 3.

την ανάπλαση του ιστορικού κτιρίου Morgan.

23

Το Jekyll Island παρέχει μία καινούρια εμπειρία στο Πάρκο της Παραλίας. Το συγκεκριμένο πάρκο περιλαμβάνει έναν

κεντρικό πεζόδρομο, ένα πάρκο μέσα στο "Village Green" και κτίρια λιανικής πώλησης καθώς επίσης και ένα ξενοδοχείο στη

νότια πλευρά. Στο κέντρο της περιοχής υπάρχει χώρος στάθμευσης το οποίο ξανασχεδιάστηκε για να παρέχει νέες θέσεις

έτσι ώστε να καλύπτει τις ανάγκες του κέντρου και της παραλίας. Ο καινούριος σχεδιασμός εξυπηρετεί οικογένειες και νεαρό

κόσμο με μεγάλη ποικιλία δραστηριοτήτων. Ένα νέο κατάστρωμα στην παραλία παρέχει στους χρήστες θέση θέας για την

παραλία και τις αθλητικές δραστηριότητες. Στο χώρο υπάρχει και ένα μεγάλο κιόσκι που παρέχει στους χρήστες ένα άνετο

χώρο για να απολαύσουν την θέα. Το σχέδιο επίσης περιλαμβάνει και θέσεις στάθμευσης για ποδήλατα και ντουζιέρες. Για

το φυτευτικό έχουν επιλεχθεί γηγενή δένδρα και θάμνοι που ενισχύουν της πλευρά της παραλίας παρέχοντας διπλό ρόλο,

από την μία μειώνουν την συντήρηση της βλάστησης που παρέχουν οι αμμόλοφοι και από την άλλη έχουμε προστασία του

περιβάλλοντος της άγριας ζωής και ψυχαγωγία και ευαισθητοποίηση των επισκεπτών του νησιού (blog.jekyllisland.com/in-

the-news/press-releases/the-revitalization-of-jekyll-island).

2.8 Παρατηρήσεις - Συμπεράσματα από τα παραδείγματα Όλες οι διαμορφωμένες παραλίες που παρατέθηκαν παραπάνω, είτε βρίσκονται στην Ελλάδα είτε στο εξωτερικό,

προσφέρουν τόσο στους ίδιους τους κατοίκους που χρησιμοποιούν το χώρο και στους χρήστες της περιοχής που

επισκέπτονται τον χώρο, όσο και στο ίδιο το περιβάλλον. Η θέληση και η ανάγκη των χρηστών της παραλίας να την δουν

διαμορφωμένη και καταπράσινη είναι μεγάλη και αναγκαία.

Οι θετικές επιδράσεις που προσφέρει η βλάστηση στους χρήστες είναι αρμονία, αγάπη για το χώρο που

χρησιμοποιούν σχεδόν καθημερινά (στην περίπτωσή αυτή, εντονότερα τους καλοκαιρινούς μήνες) όπως επίσης βελτίωση

της ποιότητας ζωής, με αποτέλεσμα να αυξάνει η περιβαλλοντική τους συνείδηση.

24

Τα κοινά χαρακτηριστικά που προκύπτουν μέσω της σύγκρισης των παραπάνω διαμορφωμένων παραλιών είναι η

πλούσια βλάστηση που χρησιμοποιείται (δένδρα, θάμνοι, ποώδης βλάστηση, εποχιακά), οι χώροι άθλησης (γήπεδα

πετοσφαίρισης, γήπεδα διαστάσεων 5x5, γήπεδα καλαθοσφαίρισης), χρήση κατασκευών φιλικών προς το περιβάλλον και

εναρμονισμένα με αυτό και οπωσδήποτε απουσία μεγάλης πλακοστρωμένης έκτασης με χρήση σκληρών υλικών.

Είναι παραλίες που ως προτεραιότητά τους έχουν, όχι μόνο την οργάνωση και λειτουργικότητα του χώρου, αλλά και

την αισθητική ομορφιά που προκαλεί καθημερινά στους επισκέπτες και που απουσιάζει δυστυχώς από τις περισσότερες

παραλίες.

Στις μέρες μας, ευτυχώς, υπάρχουν πολλά παραδείγματα ενεργοποίησης πολιτών που βοηθούν εθελοντικά στη

διαμόρφωση των παραλιών που χρησιμοποιούνται ως επί των πλείστον από μεγάλο αριθμό επισκεπτών που στόχο έχουν

την βελτίωση της εικόνας της παραλίας. Ειδικά, όταν υπάρχει και βοήθεια από οικολογικά προγράμματα Μη Κυβερνητικής

Οργάνωσης ή από τον ∆ήμο κοινότητας.

Κεφάλαιο 3.0: Ανάλυση περιοχής μελέτης - Υφιστάμενη κατάσταση

3.1 Οριοθέτηση - Χωροθέτηση της γεωγραφικής ενότητας - Έκταση

Μακεδονία: Η Μακεδονία3 είναι γεωγραφική και ιστορική4 περιοχή της βαλκανικής

χερσονήσου στην νοτιοανατολική Ευρώπη. Χονδρικά τα λεγόμενα όρια της Μακεδονίας είναι βόρεια

μέχρι την πόλη των Σκοπίων, ανατολικά την οροσειρά της Ροδόπης και την κοιλάδα του Νέστου,

3 Το όνομα της Μακεδονίας προέρχεται από την Ελληνική μυθολογία, που πέρασε στη κυρίως αρχαία ιστορία και που πρώτος την κατέγραψε ο Ηρόδοτος. 4 Με τον όρο Ιστορία εννοείται η συστηματική μελέτη του παρελθόντος εστιασμένη κυρίως στην ανθρώπινη, δραστηριότητα έως την παρούσα εποχή.

25

νότια την κοιλάδα των Τεμπών και δυτικά τον ορεινό όγκο της Πίνδου. Η περιοχή μοιράζεται ανάμεσα στην Ελλάδα με το 52,4% της

περιοχής και το 52,9% πληθυσμού, την Πρώην Γιουγκοσλαβική ∆ημοκρατία της Μακεδονίας με το 38,0%, και την Βουλγαρία με το

περίπου 10,0%, στην περιοχή Μπλαγκόεβγκραν (www.el.wikipedia.org/wiki/Μακεδονία).

Χαλκιδική: Η Χαλκιδική είναι περιοχή της Μακεδονίας και γεωγραφικά αποτελεί την απόληξη

της Κεντρικής Μακεδονίας στο Αιγαίο πέλαγος, το οποίο εισχωρεί βαθιά μέσα σε αυτήν, σχηματίζοντας

τρεις επιμήκεις χερσονήσους, που δίνουν στην περιοχή το χαρακτηριστικό της σχήμα ("πόδια της

Χαλκιδικής").

Η Χαλκιδική είναι μια μεγάλη χερσόνησος, αφού περιβρέχεται από το Αιγαίο πέλαγος και μόνο

βορειοδυτικά είναι ενωμένη με τον κορμό της Μακεδονίας διαμέσου της περιοχής της Θεσσαλονίκης.

Πρωτεύουσα του Νομού Χαλκιδικής είναι ο Πολύγυρος. (el.wikipedia.org/wiki/Χαλκιδική).

Ορμύλια: Η Ορμύλια βρίσκεται στην είσοδο της Χερσονήσου της Σιθωνίας, και σε απόσταση 7 χιλιομέτρων από την

ακτή του Τορωναίου κόλπου. Απέχει 87 χιλιόμετρα από τη Θεσσαλονίκη και 27

χιλιόμετρα από τον Πολύγυρο. Είναι ο αρχαιότερος οικισμός της Χαλκιδικής, αφού η

παρουσία της στην περιοχή είναι αδιάλειπτη από τη Νεολιθική Εποχή μέχρι σήμερα, με

ονόματα Σερμύλη το κλασσικό, Ερμύλη - Ερμύλια τα μεσαιωνικά, Ορμύλια το

σύγχρονο. Το ήπιο κλίμα, η μεγάλη σε διάρκεια ηλιοφάνεια, καθώς και η παρουσία του

ποταμού Χαβρία κάνουν την Ορμύλια μια από τις πιο εύφορες περιοχές της Ελλάδας γι'

αυτό και αναπτύσσονται κάθε είδους γεωργικές δραστηριότητες και καλλιέργειες με

κυρίαρχη σήμερα την καλλιέργεια της ελιάς, των φρούτων και των λαχανικών

(Πρωτογενής και Τριτογενής τομέας). Η ευφορία της γης σε συνδυασμό με το ήπιο κλίμα συντέλεσαν στο να κατοικηθεί αυτός ο τόπος

αδιάλειπτα από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα.

26

Η Ορμύλια διατηρεί σε μεγάλο τμήμα της τα χαρακτηριστικά των παλιών οικισμών της Χαλκιδικής με την πυκνή δόμηση, τα

παραδοσιακά σπίτια και τα γραφικά στενά δρομάκια.

Ο ∆ήμος Ορμύλιας προήλθε από την συγχώνευση το 1999 των Κοινοτήτων Ορμύλιας και Μεταμόρφωσης. Η συνολική του

έκταση φτάνει στα 88.002,00 στρέμματα. Κατά την απογραφή του 1991 ο πληθυσμός της Ορμύλιας ήταν 3.445 κάτοικοι και της

Μεταμόρφωσης 379 κάτοικοι. Μετά τη συγχώνευση και ίδρυση του ∆ήμου Ορμύλιας στην απογραφή του 2001 οι πληθυσμοί αντίστοιχα

ήταν: Ορμύλια 4.043, Μεταμόρφωση 710 κάτοικοι. Ο συνολικός πληθυσμός του ∆ήμου είναι 7.753 κάτοικοι.

Ο ∆ήμος Ορμύλιας αποτελείται από δύο ∆ημοτικά ∆ιαμερίσματα, της Ορμύλιας και της Μεταμόρφωσης και τους παρακάτω

οικισμούς: Βατοπεδίου, παραλίας Βατοπεδίου, Ψακουδίων, Νησί, Νέας Σερμύλη, Ιερού Κοινοβίου Ευαγγελισμού της Θεοτόκου και

Οσίου Αρσενίου.

Ο ∆ήμος Ορμύλιας συνδυάζει τη γεωργική με την τουριστική ανάπτυξη. Στους παραλιακούς οικισμούς είναι έντονη η τουριστική

ανάπτυξη και αυτό έχει ως αποτέλεσμα την προσέλευση τουριστών για διασκέδαση, ξεκούραση και ψυχαγωγία. Στην ενδοχώρα

κυριαρχεί η γεωργική καλλιέργεια, ιδιαίτερα αυτή της ελιάς, κατατάσσοντας την Ορμύλια σε μια από τις μεγαλύτερες ελαιοπαραγωγικές

περιοχές της Ελλάδας (http://el.wikipedia.org/wiki/Ορμύλια).

Ψακούδια: Τα Ψακούδια είναι παραλιακός οικισμός και επίνειο της Ορμύλιας. Αποτελεί οικισμό

του ∆ημοτικού διαμερίσματος Ορμύλιας στο νομό Χαλκιδικής και έχει 273 κατοίκους, με βάση

την πληθυσμιακή απογραφή του 2001. Η απόσταση τους από τη Θεσσαλονίκη είναι 80

χιλιόμετρα και αποτελούν πύλη εισόδου για τη Σιθωνία εξαιτίας της γεωγραφικής τους θέσης

(el.wikipedia.org/wικι/Ψακούδια Χαλκιδικής).

3.1.1 Ταυτότητα περιοχής Η περιοχή μελέτης βρίσκεται στον Νομό Χαλκιδικής και πιο συγκεκριμένα στην περιοχή

της Ορμύλιας. Απέχει 80χιλ. από την Θεσσαλονίκη και αποτελεί πύλη εισόδου για την Σιθωνία

λόγω της γεωγραφικής της θέσης. Ο πληθυσμός της περιοχής, σύμφωνα με την απογραφή του 2001 αντιστοιχεί στους 273 κατοίκους.

27

Στην γύρω περιοχή των Ψακουδιών υπάρχουν ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα δωμάτια, καταλύματα, επιπλωμένα διαμερίσματα που

μπορούν να φιλοξενήσουν ένα μεγάλο αριθμό επισκεπτών.

Λειτουργεί σύλλογος ενοικιαζόμενων δωματίων καθώς επίσης και Σύλλογος Επαγγελματιών Ιδιόκτητων Κατοικιών.

Υπάρχουν επίσης στην τριγύρω περιοχή η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου (ο παλαιότερος), ο ναός αφιερωμένος στους Αγίους

Αποστόλους και ξωκλήσια στου Αγίου Γεωργίου σε λόφο με το ίδιο όνομα, της Αγίας Τριάδας και του Αγίου ∆ημητρίου που πανηγυρίζει

στις 29 Ιουνίου.

Παρόλο που η χιλιομετρική απόσταση από την πόλη της Θεσσαλονίκης είναι μικρή, υπάρχει καθαρός αέρας και ωραία φύση και

αποτελεί διέξοδο για τους κατοίκους της μεγαλούπολης.

3.1.2 ∆ιοικητική διαίρεση της περιοχής

Η περιοχή της Ορμύλιας έχει την ακόλουθη διοικητική διαίρεση:

∆ήμος: 1 (ένας)

Κοινότητες: 8 (οκτώ)

Οικισμοί: 28 (είκοσι οκτώ)

Οι περισσότερες Κοινότητες της περιοχής, καθώς και ο ∆ήμος Πολυγύρου, χαρακτηρίζονται ημιορεινές, υπάρχουν όμως και

τρεις Κοινότητες στην ορεινή ζώνη της περιοχής (Βάβδου, σε υψόμετρο 780μ., Ταξιάρχη, σε υψόμετρο 670μ. και Παλαιοκάστρου σε

υψόμετρο 40μ.) και μια πεδινή Κοινότητα (Ορμύλιας σε υψόμετρο 40μ.), που βρίσκεται σε επαφή με τον κόλπο της Κασσάνδρας.

3.1.3 Όρια: δρόμοι, πιθανή κίνηση από και προς τον χώρο της παραλίας Τον χώρο μπορεί να τον επισκεφθεί κανείς είτε πεζός είτε με αυτοκίνητο. Εξαιτίας της αδιαμόρφωτης περιοχής δεν

υπάρχουν ασφαλτοστρωμένοι δρόμοι, ή έστω χρήση άλλου σκληρού υλικού που να ξεχωρίζει ο δρόμος κυκλοφορίας από

28

την υπόλοιπη περιοχή. Στη θέση αυτού, υπάρχει ένας χωματόδρομος που εξυπηρετεί κατοίκους και τουρίστες για την

προσέγγισή τους στην παραλία αλλά και στον οικισμό που βρίσκεται στον χώρο μελέτης.

Γενικά, η διέλευση των οχημάτων

γύρω στην περιοχή δεν είναι έντονη κατά

την διάρκεια του χειμώνα σε αντίθεση με

τους καλοκαιρινούς μήνες που είναι

έντονη λόγω τουρισμού και την

προσέλευση των κατοίκων στην

παραλία. Η κίνηση των πεζών επίσης δεν θεωρείται εύκολη υπόθεση λόγω έλλειψης πεζοδρομίων όχι ως προς το κίνδυνο

για ατύχημα με αυτοκίνητο αλλά σε περίπτωση βροχόπτωσης είναι αναγκασμένοι να περπατούν στις λάσπες.

3.1.4 Υπάρχοντα κτίρια γύρω από την περιοχή

Τα περισσότερα από τα

υπάρχοντα κτίρια είναι καινούριας

κατασκευής, καθώς παρατηρείται

έντονη ανοικοδόμηση τα τελευταία

χρόνια με την ανάπτυξη της περιοχής. Τα περισσότερα είναι ιδιωτικές κατοικίες, ενώ υπάρχουν ξενοδοχεία πολυτελούς

κατασκευής που φιλοξενούν μεγάλο αριθμό τουριστών κάθε χρόνο και ενοικιαζόμενα δωμάτια. Στην περιοχή επίσης υπάρχει

και ένα αναψυκτήριο στην παραλία.

29

3.1.5 Ανθρώπινη δραστηριότητα και χρήσεις του χώρου Η ανθρώπινη δραστηριότητα την εποχή του φθινοπώρου και ιδιαίτερα την εποχή του χειμώνα είναι περιορισμένη. ∆εν

υπάρχει έντονη κίνηση από περιοχές τριγύρω διότι οι χρήσεις είναι ελάχιστες. Σύμφωνα με επιτόπια παρατήρηση,

παρατηρήθηκε πως οι χρήστες, αυτές τις εποχές του χρόνου, χρησιμοποιούν τον χώρο για άθληση (τρέξιμο, περίπατο με

σκύλο) ενώ μερικοί άλλοι για χειμερινή κολύμβηση και χειμερινά θαλάσσια αθλήματα όπως επίσης και για αλιεία.

Παρατηρήθηκαν, επίσης, και χρήστες νεαρής ηλικίας που εκμεταλλεύονται τον χώρο για παιχνίδι και παρατήρηση πανίδας.

Τους καλοκαιρινούς μήνες η ανθρώπινη δραστηριότητα είναι εντονότερη, αφού η παραλία είναι οργανωμένη και καθημερινά

την επισκέπτονται πλήθος κόσμου. Χρησιμοποιείται για κολύμπι, θαλάσσια αθλήματα, καθώς και για επίσκεψη στο

αναψυκτήριο που λειτουργεί πρωινές και βραδινές ώρες. ∆εδομένου ότι είναι τουριστικό μέρος τα Σαββατοκύριακα και τις

αργίες παρατηρήθηκε περισσότερος κόσμος συγκριτικά με τις καθημερινές.

3.1.6 ∆ιαδρομές - Κίνηση Η πρόσβαση στο χώρο γίνεται με μέσα μεταφοράς (αυτοκίνητο, λεωφορείο, ταξί). Όπως

αναφέρθηκε και παραπάνω δεν υπάρχουν κατασκευασμένοι δρόμοι παρά μόνο χωματόδρομοι

που δυσκολεύουν την προσπελασιμότητα των χρηστών.

3.1.7 Θόρυβος, παρκαρισμένα αυτοκίνητα

30

Όπως προαναφέρθηκε , εξαιτίας της μειωμένης κίνησης τον χειμώνα, ο θόρυβος είναι περιορισμένος αφού η κίνηση

είναι ελάχιστη. Τα παρκαρισμένα αυτοκίνητα ανήκουν στους μόνιμους κατοίκους της περιοχής καθώς επίσης και σε αυτούς

που επισκέπτονται τον χώρο σαββατοκύριακα και αργίες. Τους καλοκαιρινούς μήνες ο θόρυβος είναι εντονότερος εξαιτίας

του τουρισμού. Θεωρείται, όμως, οικογενειακή κυρίως παραλία, οπότε ο θόρυβος δεν είναι πολύ έντονος. Τα παρκαρισμένα

αυτοκίνητα την εποχή αυτή είναι περισσότερα.

3.1.8 Έδαφος - Υπάρχουσα βλάστηση Η υφιστάμενη κατάσταση σε ότι αφορά την βλάστηση στην

περιοχή γύρω από την παραλία και τον συνοικισμό δεν είναι

επαρκής. Ένα τμήμα μόνο της παραλίας που έχει διαμορφωθεί

στο χώρο του αναψυκτηρίου. Η βλάστηση που έχει

χρησιμοποιηθεί είναι κυρίως δένδρα όπως Ακακίες

Κωνσταντινουπόλεως, Ψευδοακακίες, Φοίνικες, Πλατάνια και χλοοτάπητας που αντέχει σε παραθαλάσσια μέρη και στην

έντονη αλατότητα.

Το υπόλοιπο τμήμα καλύπτεται μόνο από αγριόχορτα.

3.1.9 Παρατηρήσεις - Συμπεράσματα ανάλυσης Ο οικισμός Μοιράς και ο περιβάλλων παραλιακός χώρος πρόκειται για μια περιοχή μεγάλης έκτασης που μπορεί να

διαμορφωθεί κατάλληλα ώστε να είναι λειτουργικός, να είναι αισθητικά καλαίσθητος και να εξυπηρετεί μεγάλο αριθμό

χρηστών. Υπάρχουν δυνατότητες βελτίωσης στον χώρο αφού δεν είναι μόνο ο παραδοσιακός οικισμός που προσδίδει

ενδιαφέρον και η μεγάλη έκταση αλλά και η θάλασσα που δίνει μία ξεχωριστή νότα. Ο οικισμός είναι μέρος κατοικημένης

περιοχής με αποτέλεσμα οι κάτοικοι να μπορούν να εκμεταλλευτούν τις υπηρεσίες της παραλίας μετά το πέρας των

31

εργασιών. Η χιλιομετρική απόσταση από τους γύρω νομούς είναι μικρή και είναι μια ευχάριστη διαδρομή, έτσι οι κάτοικοι των

μεγαλουπόλεων μπορούν να δραπετεύουν σε ένα χώρο που θα τους προσφέρει ξεκούραση, ηρεμία και ψυχαγωγία. Τέλος,

συνδυάζοντας βουνό και θάλασσα προκύπτουν ποικίλες αθλητικές δραστηριότητες. ∆υστυχώς μόνο ένα τμήμα της παραλίας

είναι διαμορφωμένο, το υπόλοιπο τμήμα είναι ανεκμετάλλευτο και αναξιοποίητο. Στο υπόλοιπο τμήμα εξαιτίας των

απορριμμάτων υπάρχει μεγάλη πιθανότητα πυρκαγιάς αλλά και λόγω της έντονης βλάστησης έχουν βρει καταφύγιο ζώα τα

οποία μπορούν να αποδειχθούν επικίνδυνα για την ασφάλεια του ανθρώπου, ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες που η

επισκεψιμότητα αυξάνεται. Επίσης, λόγω έλλειψης πεζοδρόμησης οι κάτοικοι σε περίπτωση βροχής είναι αναγκασμένοι να

προχωρούν στα νερά αλλά και να μην μπορούν να χαρούν την διαδρομή μία φθινοπωρινή ή χειμωνιάτικη ημέρα. Γενικά, όλη

η περιοχή μελέτης δεν έχει να προσφέρει κάτι ιδιαίτερο στους χρήστες.

3.2 Οικολογικά - Κλιματικά δεδομένα

3.2.1 Μορφολογία εδάφους Από πλευράς ανάγλυφου, η περιοχή περιλαμβάνει ένα πεδινό τμήμα, προς τον

κόλπο της Κασσάνδρας, έναν ορεινό όγκο, στο βόρειο-βορειοανατολικό τμήμα της, το όρος

Υψίλωνος (Χολομών), που αποτελεί συνέχεια του βουνού Χορτιάτη, με υψηλότερο σημείο

στα 1.165μ. Το υπόλοιπο τμήμα της περιοχής περιλαμβάνει κυματοειδείς, λοφώδεις

εκτάσεις, με εδαφικές πτυχώσεις, που ευνοούν τη δημιουργία υδρορροών οι οποίες

καταλήγουν στον κόλπο της Κασσάνδρας.

3.2.2 Γεωλογικοί σχηματισμοί Τα πετρώματα της περιοχής είναι, κυρίως, προϊόν ιζηματογενών σχηματισμών και, σε περιορισμένη έκταση,

εκρηξιγενών σχηματισμών. Αυτά τα τελευταία καταλαμβάνουν λωρίδα στο κέντρο της περιοχής με διαγώνια διάταξη, από

32

βορειοδυτικά προς νοτιοανατολικά. Εκατέρωθεν της ζώνης αυτής διατάσσονται τα ιζηματογενή πετρώματα του

τεταρτογενούς. Στο νότιο-νοτιοδυτικό τμήμα της περιοχής δεσπόζει σειρά ερυθρών αργίλων του νεογενού και μάλιστα της

ανώτερης μειοκαίνου και κατώτερης πλειοκαίνου περιόδου. Κατά τόπους διακρίνονται ιζήματα παράκτιων λιμνών και

λιμνοθαλασσών της ολοκαίνου περιόδου του τεταρτογενούς. Τέλος, στη ζώνη των πετρωμάτων που διασχίζει διαγώνια την

περιοχή, δεσπόζει η μαγματική σειρά Χορτιάτη. Ειδικότερα, παρατηρούνται επιγνεύσιοι και πρασινοσχιστόλιθοι. Στο

νοτιότερο τμήμα της λωρίδας υπάρχει διορίτης και χαλαζιακός διορίτης.

3.2.3 Υδρολογικές συνθήκες

Αναφορικά με τις υδρολογικές συνθήκες της περιοχής διαπιστώνεται ότι το σύνολο των αναγκών ύδρευσης

των οικισμών, κύριων και δευτερευόντων, εξασφαλίζεται από γεωτρήσεις με πολύ περιορισμένη χρησιμοποίηση των

νερών της κοίτης του Χαβρία, λόγω των επιβαρύνσεων που δέχεται από αστικά και άλλα λύματα.

Σε σημαντική κλίμακα χρησιμοποιείται, στην πεδινή ζώνη, για άρδευση και το σύστημα των αβαθών

γεωτρήσεων, γνωστών και ως «βεντουζών», κατά το οποίο με αναρροφήσεις του νερού από υδροφόρα ορίζοντα

επτά μέτρων περίπου, με διαδικασία δημιουργίας κενού αέρος, αντλείται το νερό για άρδευση.

Η πυκνότητα των γεωτρήσεων της πεδινής ζώνης έχει αρχίσει, σε ορισμένες περιπτώσεις, να δημιουργεί

προβλήματα υφαλμύρωσης του υδροφόρου ορίζοντα και θα πρέπει, όσο το δυνατό πιο σύντομα, να αντιμετωπιστεί

το πρόβλημα προκειμένου να διασφαλιστεί η καλή ποιότητα του νερού της περιοχής. Η γενική κατεύθυνση πρέπει να

είναι η μεταφορά νερού από την υψηλή ζώνη προς την χαμηλή και όχι το αντίστροφο που γίνεται σήμερα στην

περίπτωση του ∆ήμου Πολυγύρου, ο οποίος, κατά την περίοδο αιχμής, υποχρεώνεται να μεταφέρει νερό από την

πεδινή ζώνη της περιοχής του οικισμού Καλυβών.

33

3.2.4 Κλιματολογικές συνθήκες5

Θερμοκρασία

Μήνες Μέση Απόλυτη

Ημέρες με ελάχιστη Μηνιαία Μέγιστη Ελάχιστη Μέγιστη Ελάχιστη

Ιανουάριος 4,60 7,60 1,40 17,20 -6,80 6,70

Φεβρουάριος 4,50 5,70 0,70 17,40 -9,80 5,40

Μάρτιος 8,30 11,0 4,30 22,00 -4,00 2,00

Απρίλιος 12,50 16,60 7,80 28,40 0,00 0,20

Μάιος 16,50 20,70 11,20 30,50 4,20 0,00

Ιούνιος 22,00 23,90 15,30 36,20 8,00 0,00

Ιούλιος 23,70 25,50 16,50 36,20 10,20 0,00

Αύγουστος 23,60 25,00 16,80 35,20 11,40 0,00

Σεπτέμβριος 21,10 22,80 14,40 31,00 9,50 0,00

Οκτώβριος 14,80 15,30 9,80 32,00 1,20 0,00

Νοέμβριος 10,40 10,80 6,20 21,00 -3,00 0,90

∆εκέμβριος 6,90 8,50 3,10 20,20 -6,80 4,30

Από τα προαναφερόμενα στοιχεία θερμοκρασίας προκύπτουν τα εξής:

5 Τα μετεωρολογικά στοιχεία προέρχονται από το Μετεωρολογικό Σταθμό Πολυγύρου της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας.

34

Η μέση μέγιστη θερμοκρασία κυμαίνεται από 5,7οC μέχρι 25,5οC και η μέση ελάχιστη από 0,7οC μέχρι 16,80οC.

Χαμηλότερες θερμοκρασίες επικρατούν, ιδιαίτερα τη χειμερινή περίοδο στην ορεινή ζώνη, στην οποία σημειώνονται

και παγετοί.

Η απόλυτη μέγιστη θερμοκρασία κατά τη θερινή περίοδο διατηρείται σε υψηλά επίπεδα (36,2οC) και η απόλυτη

ελάχιστη σημειώνει την υψηλότερη τιμή τον Αύγουστο (11,4οC).

Πρόκειται για περιοχή με εκτεταμένη περίοδο χαμηλών θερμοκρασιών το χειμώνα, πολύ δροσερή άνοιξη, ευχάριστο

καλοκαίρι και φθινόπωρο το οποίο προς το τέλος της περιόδου του, εμφανίζει χαρακτηριστικά βόρειας περιοχής.

Υγρασία:

Η μέση μηνιαία σχετική υγρασία έχει ως ακολούθως:

Ιούλιος 58,10

Αύγουστος 61,90

Σεπτέμβριος 63,00

Οκτώβριος 70,60

Νοέμβριος 73,40

∆εκέμβριος 70,70

∆ιαπιστώνεται μικρή διακύμανση της μέσης σχετικής υγρασίας, η οποία διατηρείται σε υψηλά επίπεδα και κατά τη

θερινή περίοδο, προφανώς λόγω γειτνίασης της περιοχής με τη θάλασσα.

Μήνες Υγρασία

Ιανουάριος 75,00

Φεβρουάριος 76,80

Μάρτιος 72,60

Απρίλιος 64,80

Μάιος 66,70

Ιούνιος 60,30

35

Βροχόπτωση:

Από τα προαναφερόμενα στοιχεία βροχόπτωσης προκύπτουν τα εξής:

Η συνολική ετήσια βροχόπτωση βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα και η συνολική μέση ετήσια βροχόπτωση μόλις

φτάνει στο ύψος των 314 χιλ., το οποίο θεωρείται χαμηλό για περιοχή του βόρειου-ελλαδικού χώρου. Είναι

αξιοσημείωτο ότι είναι μικρός και ο αριθμός ημερών βροχής που περιορίζεται στις 51,70 κάθε έτος κατά μέσο

Μήνες Βροχόπτωση (σε χιλιοστά)

Αριθμός ημερών βροχής Συνολική Μέγιστη 24ώρου

Ιανουάριος 29,70 35,00 5,80

Φεβρουάριος 20,00 23,00 6,60

Μάρτιος 26,10 45,00 4,70

Απρίλιος 41,60 82,00 5,40

Μάιος 29,00 25,00 4,70

Ιούνιος 24,10 46,00 3,60

Ιούλιος 10,10 50,00 1,70

Αύγουστος 8,10 11,00 1,80

Σεπτέμβριος 2,50 15,00 1,70

Οκτώβριος 31,10 57,00 4,00

Νοέμβριος 52,50 99,50 5,50

∆εκέμβριος 39,10 62,00 6,20

Σύνολο 313,90 - 51,70

36

όρο για την εξεταζόμενη περίοδο. Από τη συγκριτική εξέταση με τα αντίστοιχα στοιχεία του έγγυς ευρισκόμενου

Μετεωρολογικού Σταθμού του Αγίου Μάμαντος, φαίνεται ότι η συνολική ετήσια βροχόπτωση στην περιοχή

είναι ίσως η χαμηλότερη στο Νομό Χαλκιδικής. Επίσης, θα πρέπει να σημειωθεί ότι, οι νότιες περιοχές, που

συνορεύουν με τη θάλασσα, έχουν μεγαλύτερο ύψος συνολικής ετήσιας βροχόπτωσης, το οποίο φτάνει στα

449χιλ.

Ο μήνας με τη μεγαλύτερη συνολική ετήσια βροχόπτωση είναι ο Νοέμβριος, ενώ το χαμηλότερο ύψος βροχής

πέφτει τον Αύγουστο.

Η κατανομή της συνολικής ετήσιας βροχόπτωσης σε χιλιοστά και του αριθμού ημερών βροχής, στις τέσσερις

εποχές του έτους, έχει ως εξής:

Εποχή Βροχόπτωση Αριθμός ημερών

Φθινόπωρο 86,10 11,20

Χειμώνας 88,80 18,60

Άνοιξη 96,70 14,80

Καλοκαίρι 42,30 7,10

Από τα παραπάνω στοιχεία συνάγεται ότι υπαρχει ισοκατανομή των βροχοπτώσεων στις τρεις εποχές του

χρόνου (Φθινόπωρο, Άνοιξη, Χειμώνα).

Νέφωση:

Μήνες Μέση νέφωση Αριθμός ημερών νέφωσης στην κλίμακα

37

Από τα στοιχεία

νέφωσης τεκμηριώνεται η

έντονη ηλιοφάνεια, κυρίως

κατά τη θερινή περίοδο.

Ιδιαίτερα κατά το

τετράμηνο Ιουνίου –

Σεπτεμβρίου, η πλήρης

νέφωση (8/8) δεν ξεπερνά

τις 2 μέρες το μήνα ενώ η

νέφωση, στη τάξη

μεγέθους 1,6-6,4

περιορίζεται στις 7-9 μέρες

το μήνα. Η περιοχή δεν

αντιμετωπίζει πρόβλημα

ηλιοφάνειας ακόμα και τη

χειμερινή περίοδο, με 11-12 ημέρες κατά μήνα πλήρους ή σχεδόν πλήρους ηλιοφάνειας και 9-10 ημέρες το

μήνα με νέφωση από 1,6-6,4.

Συμπέρασμα: Το συμπέρασμα που εξάγεται από την συνδυασμένη εξέταση των μετεωρολογικών στοιχείων είναι ότι η περιοχή

χαρακτηρίζεται από κλίμα το οποίο διαμορφώνεται μεταξύ «ηπειρωτικού» και «μεσογειακού», με μικρή διακύμανση της

μέσης σχετικής υγρασίας, η οποία διατηρείται κατά τη διάρκεια του χρόνου σε υψηλά επίπεδα και μικρή ετήσια βροχόπτωση.

0-8/8

0-15 1,6-6,4 6,5-8,0

Ιανουάριος 4,50 11,50 8,70 10,80

Φεβρουάριος 4,40 10,10 9,30 8,90

Μάρτιος 4,00 13,10 8,40 9,50

Απρίλιος 3,30 13,40 9,50 7,10

Μάιος 3,00 14,60 10,80 5,50

Ιούνιος 1,80 19,30 8,90 1,80

Ιούλιος 1,60 20,60 9,10 1,30

Αύγουστος 1,90 21,30 8,20 1,60

Σεπτέμβριος 1,30 22,30 6,70 1,00

Οκτώβριος 2,70 15,90 10,10 5,00

Νοέμβριος 3,70 12,20 9,30 8,50

∆εκέμβριος 3,30 13,60 10,40 7,00

38

Η ηλιοφάνεια είναι σχεδόν πλήρης το καλοκαίρι και πολύ ικανοποιητική ακόμα και τη χειμερινή περίοδο. Τέλος, οι άνεμοι

είναι ήπιοι, πνέουν από βόρειες και βορειοδυτικές διευθύνσεις, ενώ η νηνεμία καλύπτει το 37,1% του συνόλου.

Τον παρατεταμένο χειμώνα, με αρκετή σχετική υγρασία αλλά όχι υπερβολικές βροχοπτώσεις, διαδέχεται δροσερή

άνοιξη και ήπιο και ευχάριστο καλοκαίρι. Συνήθως, το τέλος του φθινοπώρου αποτελεί το προμήνυμα ενός χειμώνα με

χαμηλές θερμοκρασίες αλλά όχι και διαμόρφωση του κλίματος πρέπει να αποδοθεί και η προτίμηση χιλιάδων

επισκεπτών/τουριστών κατά τη θερινή, ιδιαίτερα, περίοδο, σε συνδυασμό βέβαια και με το απαράμιλλο του φυσικού τοπίου

και τις θαυμάσιες ακρογιαλιές.

3.2.5 ∆υνατότητες και περιορισμοί της περιοχής μελέτης 3.2.5.1 ∆υνατότητες Στην περιοχή μελέτης, υπάρχει μεγάλος αναξιοποίητος χώρος που μπορεί να εκμεταλλευτεί κατάλληλα ώστε να είναι

λειτουργικός, αισθητικά καλαίσθητος και να εξυπηρετεί μεγάλο αριθμό επισκεπτών. Είναι παραθαλάσσια περιοχή που η θάλασσα δίνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον στον χώρο. Είναι κοντά σε κατοικημένη περιοχή και οι κάτοικοι μπορούν να εκμεταλλεύονται τις υπηρεσίες μετά την διαμόρφωσή

της. Υπάρχει ο οικισμός, που από μόνος του δίνει ενδιαφέρον. Η χιλιομετρική απόσταση από τους τριγύρω νομούς είναι μικρή με αποτέλεσμα οι κάτοικοι των μεγαλουπόλεων

μπορούν να δραπετεύουν σε ένα χώρο που θα τους προσφέρει ξεκούραση και ηρεμία. Συνδυάζει βουνό και θάλασσα οπότε προκύπτει μια μεγάλη γκάμα από αθλητικές δραστηριότητες και ενδιαφέρουσες

θέσεις θέας. Λόγω της μεγάλης έκτασης οι δραστηριότητες θα είναι έτσι κατανεμημένες έτσι ώστε να μην ενοχλούνται οι κάτοικοι

της περιοχής.

39

3.2.5.2 Περιορισμοί Μόνο ένα τμήμα της περιοχής έχει εκμεταλλευτεί από ιδιώτη και είναι προσβάσιμο στους κατοίκους και στους

επισκέπτες.

Απουσία συντήρησης στην υπόλοιπη περιοχή με αποτέλεσμα να υπάρχουν απορρίμματα που μπορούν να

προκαλέσουν πυρκαγιά.

Λόγω έλλειψης συντήρησης, τα αγριόχορτα έχουν μεγαλώσει πολύ με αποτέλεσμα να υπάρχει κίνδυνος για φίδια.

Έλλειψη πεζοδρόμησης κυρίως για τους μόνιμους κατοίκους που σε περίπτωση βροχόπτωσης είναι αναγκασμένοι να

βαδίσουν στις λάσπες.

Έλλειψη κάδων στον χώρο της παραλίας.

Έλλειψη φύτευσης.

40

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΡΟΤΑΣΗΣ

41

1. ΧΩΡΟΣ ΣΤΑΘΜΕΥΣΗΣ

Ο χώρος στάθμευσης δημιουργήθηκε στα βορειοδυτικά του οικισμού για να εξυπηρετεί τους χρήστες της οργανωμένης

παραλίας παρέχοντας περίπου 100 θέσεις στάθμευσης. Υπάρχει μία κεντρική είσοδος στα αριστερά του χώρου και μία

έξοδος. Επιμέρους είσοδοι υπάρχουν με πρόσβαση στον υπόλοιπο πάρκο με σκοπό ο χώρος στάθμευσης να

χρησιμοποιείται αποκλειστικά για τους χρήστες του χώρου. Χρησιμοποιήθηκε πατημένο χώμα για να υπάρχει η αίσθηση του

φυσικού τοπίου χωρίς έντονες επεμβάσεις. Σε κάθε χώρο στάθμευσης υπάρχουν δύο φυλλοβόλα δένδρα για σκίαση κατά

προτίμηση Ιτιά κλαίουσα (Salix babylonica), επίσης περιμετρικά στο χώρο υπάρχουν φυτοφράχτες με Λιγούστρα (Ligustrum

japonicum) για να καλύπτεται η θέα των παρκαρισμένων αυτοκινήτων. Σε όλο το χώρο υπάρχει σήμανση για την

διευκόλυνση των οδηγών. Στο χώρο υποδοχής υπάρχει ένα ξύλινο σπιτάκι για σχετικές πληροφορίες ενώ υπάρχουν και

ξύλινες κατασκευές ως χώροι στάθμευσης αποκλειστικά για το προσωπικό του χώρου. ∆ιακοσμείται ο χώρος με μεγάλα

παρτέρια με εποχιακά φυτά ενώ στο σημείο αυτό υπάρχει πλακόστρωτο με ακανόνιστη πέτρα. Κεντρικά της πλατείας αυτής

υπάρχει ένα κεντρικό παρτέρι επίσης με εποχιακά φυτά και ένα εστιακό σημείο (κάποιο άγαλμα εναρμονισμένο με την

ιστορία της περιοχής).

2. ΜΙΚΡΑ ΠΑΡΚΑ

Κατά τόπους στη πρόταση υπάρχουν μικρά πάρκα. Πρόκειται για μικρούς χώρους συνεστιάσεων ή "μικρές οάσεις" γύρω

από τον υπόλοιπο χώρο που επικρατεί οχλαγωγία και συνωστισμός. Στα σημεία αυτά είναι έντονη η παρουσία της

42

βλάστησης με φυλλοβόλα και αειθαλή δένδρα, αειθαλείς φράχτες και συνθέσεις με ποικιλία εποχιακών, αρωματικών και

διαφόρων άλλων φυτευτικών ειδών. Υπάρχουν καθιστικοί χώροι με φυσική σκίαση ώστε να υπάρχει δυνατότητα κάποιος να

απομονωθεί και να διαβάσει ένα βιβλίο, να απολαύσει το χώρο ή απλά να παρατηρήσει το τοπίο και τους χρήστες του.

Χρησιμοποιήθηκαν φυσικά υλικά κατά το μεγαλύτερο μέρος πέτρα και ξύλο όπως επίσης και χλοοτάπητας ανθεκτικός στην

αλμύρα της θάλασσας.

Τα πάρκα αυτά (τέσσερα στον αριθμό) έχουν τη δική τους ταυτότητα με βάση τις δραστηριότητες που εκτελούνται σ' αυτά.

Το πρώτο πάρκο ονομάζεται "Πάρκο Βιβλίου" στο οποίο λειτουργεί μία μικρή βιβλιοθήκη για δανεισμό βιβλίων και χώρος

αναγνωστηρίου. Η βιβλιοθήκη παραμένει ανοιχτή για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Το δεύτερο πάρκο ονομάζεται "

Πάρκο Μουσικής", στο συγκεκριμένο πάρκο μπορεί κάποιος να ακούσει μουσική από τα υπάρχοντα μεγάφωνα ενώ

ταυτόχρονα να πληροφορηθεί για την μουσική του τόπου. Το τρίτο πάρκο ονομάζεται "Πάρκο Θεαμάτων". Σε ειδικά

αίθριους διαμορφωμένους χώρους προβάλλονται ενημερωτικές εκπομπές για την ιστορία της Χαλκιδικής και την καθημερινή

ζωή των κατοίκων. Το τέταρτο πάρκο είναι το "Πάρκο Τεχνών". Αποτελείται από χώρους που εκτίθενται έργα "καλλιτεχνών

του δρόμου" και παρουσιάζουν τα έργα τους όπως graffiti, κ.α.

3. ΠΑΙ∆ΙΚΗ ΧΑΡΑ

43

Η παιδική χαρά βρίσκεται δίπλα στην οργανωμένη παραλία για να έχουν οι γονείς οπτική επαφή με τα παιδιά τους και είναι

κατασκευασμένη με σκληρά και μαλακά υλικά. Πρόκειται για φυσικά παιχνίδια, περιλαμβάνουν παιχνίδια νερού με πίδακες

σε κυκλικές βάσεις και κούνιες οι οποίες είναι κρεμασμένες από τα δένδρα που υπάρχουν στο χώρο. Οι διαδρομές είναι

φτιαγμένες με ταρτάν σε σχήμα πατούσας και διάφορα άλλα σχέδια και χρώματα ώστε να προσαρμοστούμε στο

περιβάλλοντα χώρο και στη ψυχολογία των παιδιών. Τα δένδρα που επιλέχθηκαν είναι αειθαλή και φυλλοβόλα με όμορφα

άνθη και ποικιλία χρωμάτων όπως η Καλλωπιστική δαμασκηνιά (Prunus cerasifera), Κουτσουπιά (Cercis siliquastrum),

Κατάλπη (Catalpa bignonioides), Πλατάνι (Platanus orientalis), Λειριόδενδρο (Liriodendron tulipifera), ∆άφνη (Laurus nobilis)

και διάφορα άλλα κωνοφόρα. Υπάρχουν αρκετοί καθιστικοί χώροι κάτω από τα δένδρα για να εκμεταλλευτεί η σκίασή τους

και κούνιες που εξυπηρετούν τον ίδιο σκοπό. Σε όλο το χώρο υπάρχουν βρύσες με πόσιμο νερό, κάδοι απορριμμάτων,

σπιτάκια με σκοπό ο κόσμος να μπορεί να αλλάξει για να παίξει με το νερό και να του δοθούν οι πρώτες βοήθειες σε

περίπτωση ατυχήματος.

4. ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΕΣ ΠΑΡΑΛΙΕΣ

Οι οργανωμένες παραλίες χωρίζονται σε κατηγορίες και είναι ανάλογα με τους χρήστες που επισκέπτονται τον χώρο.

Πρόκειται για τρεις κατηγορίες και είναι οι εξής: Οικογενειακή παραλία, Νεανική παραλία και παραλία των θαλάσσιων sports.

Την οικογενειακή παραλία την χρησιμοποιούν κυρίως οικογένειες με παιδιά μικρών ηλικιών. Εδώ συναντούμε

δραστηριότητες ήπιας μορφής αφού οι απαιτήσεις των χρηστών δεν είναι μεγάλες. Περιλαμβάνουν χώρους για βόλεϊ στη

παραλία, τένις, ντουζιέρες, ξαπλώστρες, κάδοι απορριμμάτων και βρύσες. Λειτουργεί και αναψυκτήριο για να μπορούν οι

44

χρήστες να προμηθευτούν νερό, καφέ ή κάποιο snack. H δεύτερη κατηγορία είναι η οργανωμένη νεανική παραλία που

προσελκύει νεότερο κόσμο. Υπάρχει μπαράκι στη παραλία με έντονη και ασταμάτητη μουσική. Στο χώρο αυτό υπάρχουν

γήπεδα βόλεϊ και τένις περισσότερο οργανωμένα όμως αφού μπορούν να πραγματοποιηθούν σε αυτά διάφορα αθλητικά

γεγονότα όπως τουρνουά και να φιλοξενήσουν μεγάλο αριθμό χρηστών. Η τρίτη και τελευταία κατηγορία είναι η παραλία των

θαλάσσιων αθλημάτων, περιλαμβάνει θαλάσσιο ski, θαλάσσιο ποδήλατο, "παρά πέντε", "μπανάνα", φουσκωτές ρόδες και

οτιδήποτε άλλο μπορεί να προσαρμοστεί στη θαλάσσια φύση.

5. ΕΜΠΟΡΙΚΑ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ - ΦΑΓΗΤΟ

Ο χώρος των εμπορικών καταστημάτων χωρίζεται σε δύο επιμέρους τμήματα. Το πρώτο τμήμα είναι ένας μεγάλος ενιαίος

χώρος που αποτελείται από σταθερά υλικά όπως η πέτρα. Περιμετρικά, υπάρχουν ξύλινα σπιτάκια όπου νοικιάζονται από

τους ντόπιους και χρησιμοποιούνται για να πουλήσουν προϊόντα του τόπου όπως γλυκά του κουταλιού, μέλι, διακοσμητικά

χώρου, κάρτες, κ.α. Στο κεντρικό τμήμα του χώρου υπάρχουν Πλατάνια (Platanus orientalis) με σκοπό να δημιουργηθεί

σκίαση χωρίς όμως τεχνητά μέσα όπως ομπρέλες και τέντες. Υπάρχουν πετρόχτιστα κυκλικά καθιστικά και παρτέρια στα

οποία είναι φυτεμένα διάφορα εποχιακά και αρωματικά για να δίνουν χρώμα και άρωμα. Το δεύτερο τμήμα είναι

καταστήματα που έχουν θέα την θάλασσα και πρόκειται για ταβέρνες, ουζερί και καφετέριες ώστε ο κόσμος να μπορεί να

απολαύσει τη θάλασσα και τον μεσημεριανό ήλιο.

45

6. ΠΑΡΚΟ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

Το πάρκο ιστορίας είναι ένα ξεχωριστό τμήμα με ιδιαίτερο χαρακτήρα. Υπάρχουν ειδικά διαμορφωμένες περιοχές όπου το

σχήμα τους μας παραπέμπει σε κάποιο ελληνικό ιστορικό σύμβολο όπως το αστέρι της Βεργίνας και το φύλλο ελιάς. Εκεί

μπορεί κάποιος να ενημερωθεί εν συντομία για την ιστορία της Μακεδονίας καταλήγοντας στην ιστορία της Χαλκιδικής. Ο

χώρος αυτός μπορεί να δεχθεί κόσμο ακόμη και τους χειμερινούς μήνες από σχολεία της περιοχής στα προγράμματα

εκπαιδευτικών εκδρομών. Η φύτευση είναι και στο σημείο αυτό έντονη και αποτελείται κυρίως από αειθαλή και κωνοφόρα

φυτά όπως πεύκα αφού η Χαλκιδική φημίζεται για τα πευκοδάση της. Τα σκληρά υλικά τα συναντούμε κυρίως στις

διαδρομές και των τοιχίων ενώ στο υπόλοιπο τμήμα υπάρχει χώμα και πράσινο.

7. ΠΑΡΚΟ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ

Το πάρκο επιστήμης ακολουθεί και αυτό όπως και το πάρκο ιστορίας εκπαιδευτικό ρόλο για να δώσουμε το έναυσμα στους

τουρίστες να επισκεφθούν τον χώρο και κατά τους χειμερινούς μήνες και να αυξήσουμε τον τουρισμό. Περιλαμβάνει

παιχνίδια που βασίζονται πάνω σε μικρές εφευρέσεις ή σε πειράματα γνωστά σε όλους που συναντούμε στη

καθημερινότητά μας και έχουν ως βάση τα φυσικά φαινόμενα όπως ο αέρας, το φως, το νερό και γενικότερα κάθε πηγή

ενέργειας που μπορεί να παρουσιαστεί ως μορφή εκπαιδευτικών παιχνιδιών. Στο χώρο υπάρχουν επίσης εκθέματα γηγενών

46

πετρωμάτων σε σχηματισμούς και έργα καλλιτεχνών όπως και στο "Πάρκο Τεχνών". Η βλάστηση ακολουθεί την ίδια γραμμή

όπως και στο υπόλοιπο χώρο με αειθαλή και φυλλοβόλα βλάστηση.

8. ΑΘΛΗΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ

Στα αθλητικά κέντρα υπάρχει ένα κεντρικό ποδοσφαιρικό γήπεδο κανονικών διαστάσεων που μπορεί να φιλοξενήσει

πρωταθλήματα, και αρκετά γήπεδα βόλεϊ, τένις και μπάσκετ για τα αντίστοιχα αθλήματα. Η βλάστηση είναι έντονη και

κυριαρχεί η άμμος και το ταρτάν. Τα κέντρα αυτά είναι πλήρως οργανωμένα με κυλικεία, ιατρείο και αποδυτήρια.

9. SKATEBOARD

Το τμήμα αυτό χωρίζεται σε δύο διαμορφωμένες πίστες, μία για αρχάριους και μία για τους προχωρημένους του αθλήματος.

Περιμετρικά των πιστών υπάρχει χλοοτάπητας και φύτευση σε σημεία ώστε να μην ενοχλούν την δραστηριότητα.

10. ΠΑΡΚΟ ΠΟ∆ΗΛΑΤΩΝ ΚΑΙ MOTOCROSS

Στο πάρκο αυτό παρατηρείται έντονη ηχορύπανση και αυτός είναι ο λόγος που η βλάστηση είναι πιο έντονη στο σημείο

αυτό. Για να εξυπηρετεί της μηχανές υπάρχουν πολλές ανώμαλες διαδρομές και έντονες υψομετρικές κλίσεις. Ο χώρος

προσελκύει κυρίως άτομα νεαρής ηλικίας. Στο χώρο κυριαρχεί το χώμα ενώ υπάρχουν μόνο μερικές διαδρομές με σκληρά

47

υλικά για παρατηρούν οι θεατές τους αγώνες. Υπάρχουν και στο πάρκο αυτό ξύλινα σπιτάκια τα οποία εξυπηρετούν τους

επισκέπτες νοικιάζοντας εξοπλισμό τόσο για ποδήλατα όσο και motocross.

11.ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ

Πρόκειται για τον χώρο με το υψηλότερο κτήριο στο πάρκο. Εδώ οι επισκέπτες μπορούν να παρατηρήσουν με ειδικά κιάλια

το πάρκο και να ατενίσουν τη θάλασσα. Θα υπάρχει φύλαξη για την αποφυγή ατυχημάτων.

12. CART

Στο χώρο αυτό υπάρχουν ειδικά διαμορφωμένες πίστες για να εξυπηρετούν τους χρήστες του αθλήματος. Στο σημείο αυτό

δεν έχουμε τόσο έντονη βλάστηση όσο στο πάρκο ποδηλάτων και motocross. Υπάρχει χλοοτάπητας σε σημεία που δεν

πατιέται από τους χρήστες.

13. ΧΩΡΟΙ ΑΝΑΨΥΧΗΣ

Οι χώροι αναψυχής καταλαμβάνουν τη μεγαλύτερη έκταση του πάρκου και δημιουργούν δύο δυσήλια με πυκνή και πυκνή

βλάστηση. Η επιλογή της ψηλής βλάστησης είναι αυτή ώστε να υπάρχει ορατότητα στο χώρο για την μείωση των πιθανών

εγκληματικών ενεργειών. Μέσα το χώρο υπάρχουν κατά τόπους τραπεζόπαγκοι και ψησταριές για να εξυπηρετούν τους

48

χρήστες με έντονη όμως την ασφάλεια για την αποφυγή πυρκαγιών. Μέσα στο χώρο επίσης υπάρχουν κυκλικά καθιστικά

γύρω από τους κορμούς των δένδρων για να δίνει την αίσθηση του χωριού. Χρησιμοποιούνται μόνο φυσικά υλικά και γηγενή

βλάστηση.

14. ΣΥΝΑΥΛΙΑΚΟΣ ΧΩΡΟΣ

Ο συναυλιακός χώρος είναι μέρος του πάρκου το οποίο έχει ως κεντρικό σημείο ένα υπερυψωμένο τμήμα με τη μορφή

βουνού. Οι χρήστες θα μπορούν να ανέβουν το βουνό από τις διάφορες τεχνητές διαδρομές χρησιμοποιόντας τες ως

διαδρομές για περπάτημα, τρέξιμο αλλά και ποδηλασία. Από τη πίσω πλευρά του βουνού θα υπάρχει δυνατότητα για

αναρρίχηση και κατάβαση. Μία εξέδρα φτιαγμένη με διαφανές υλικά θα κοσμεί τον χώρο που στο εσωτερικό της θα

υπάρχουν αρχαιολογικά ευρήματα. Ταυτόχρονα θα χρησιμοποιείται ως εξέδρα για συναυλίες. Η βλάστηση σ' αυτό το τμήμα

του πάρκου δεν είναι έντονη ώστε να διατηρηθεί η ιδιαίτερη και μοναδική θέα του τμήματος αυτού. Ο χώρος θα

χρησιμοποιείται κατά τους καλοκαιρινούς μήνες αφού θα είναι αίθριος για διάφορες εκδηλώσεις, θέατρα και συναυλίες.

15.ΠΛΑΤΕΙΑ

49

Ο σκοπός της πλατείας είναι να δημιουργήσουμε ένα χώρο ζεστό και φιλόξενο με έντονη την αίσθηση του χωριού και της

παράδοσης. Τον χώρο θα τον κοσμεί πλακόστρωτο, βρύσες, πέτρινα καθιστικά γύρω από πλατάνια. Ο χώρος θα

προσελκύει περισσότερο μεγαλύτερο κόσμο για συνάξεις κατά τις απογευματινές κυρίως ώρες.

16. ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ

Ο χώρος που επιλέχθηκε για τις κατοικίες είναι απομονωμένος από το κέντρο του πάρκου ώστε να προστατεύονται οι

ιδιοκτήτες από τα αδιάκριτα βλέμματα των περαστικών και την έντονη ηχορύπανση. Στο σημείο αυτό μπορούν να

δημιουργηθούν συγκροτήματα κατοικιών, ξενοδοχεία, μονοκατοικίες, μικρές πανσιόν αλλά και σπίτια μόνιμης κατοικίας μιας

και επιδιώκουμε την ανάπτυξη της περιοχής και τους χειμερινούς μήνες. Επίσης, προτείνεται στο συγκεκριμένο τμήμα, να

δημιουργηθεί και οργανωμένο κάμπινγκ μακριά όμως από της μόνιμες κατοικίες. Το ύφος των κτιρίων θα ακολουθεί την

παραδοσιακή μορφή της αρχιτεκτονικής με σκοπό να την προσαρμόσουμε στο φυσικό περιβάλλον με τον καλύτερο δυνατό

τρόπο.

50