4.4.2 Κείμενα και γνωρίσματα ελληνιστικήςΚοινής

Βασικές πηγές πληροφόρησης οι επιγραφές και τα

διάφορα λογοτεχνικά ή άλλα κείμενα που σώζονται

Για την περίοδο αυτή υπάρχουν κι άλλες πηγές όπως

επιστολές ή έγγραφα σε πάπυρους που βρέθηκαν στην

Αίγυπτο και αναφέρονται σε όλων των ειδών τις δημόσιες

ή ιδιωτικές δραστηριότητες των πολιτών

Η αξία των κειμένων έχει να κάνει με το απροσποίητο

ύφος και την αμεσότητα της γλώσσας – αναφέρονται σε

καθημερινές δραστηριότητες, ωστόσο καταγράφουν τον

φυσικό, ανεπιτήδευτο, προφορικό λόγο με όλες τις

συνήθειες και τα λάθη της ομιλίας και της γραφής

Η μετάφραση των βιβλίων της Παλαιάς Διαθήκης και

της Καινής – γραμμένες εξ αρχής στα ελληνικά

αποδίδουν την προφορική απλή γλώσσα της εποχής

(γλώσσα και των Αποστόλων στη διδασκαλία της νέας

θρησκείας)

Μια κατηγορία πηγών αποτελούν τα διάφορα

συγγράμματα των φιλολόγων και γραμματικών, στα

οποία συντάσσουν γλωσσικές παρατηρήσεις και στο τι

είναι σωστό ή λάθος – να γράφεται ή να λέγεται - με βάση

την αττική διάλεκτο της κλασικής εποχής. Σε αυτή την

κατηγορία συμπεριλαμβάνονται και οι πρώτες

καταγραφές με ελληνολατινικές εκφράσεις με σκοπό

την εξυπηρέτηση της επικοινωνίας μεταξύ των δύο λαών

Οι μεταβολές που σημειώνονται κατά τα ελληνιστικά

χρόνια στην κοινή γλώσσα είναι είτε εσωτερικά

γλωσσικά φαινόμενα είτε εξωτερικές επιδράσεις και

δάνεια, εξαιτίας της συνύπαρξης των Ελλήνων με

διάφορους λαούς και της συνάντησης της ελληνικής με

διάφορες ξένες γλώσσες (σημιτική, αιγυπτιακή, περσική,

λατινική).

Τα κύρια γνωρίσματα της κοινής

Στη φωνητική:

1) Στα φωνήεντα χάνεται η διάκριση της προφοράς σε

μακρά και βραχέα και σταδιακά γίνονται βραχύχρονα

όπως προφέρονται και σήμερα

2) Η προφορά του η ταυτίστηκε με αυτή του ι

3) Όλες οι δίφθογγοι καταλήγουν να προφέρονται ως ένας

φθόγγος (αι=ε, ει=ι, οι=ι, …)

Στη μορφολογία:

1) Στα ονόματα ο δυϊκός, ο ένας από τους τρεις αριθμούς,

χάνεται

2) Πολλοί ανώμαλοι τύποι (όπως τα ανώμαλα παραθετικά)

παραμερίζονται από άλλους πιο απλούς, με το ίδιο θέμα

και νέες συχνά καταλήξεις. Διαδίδεται η χρήση των

υποκοριστικών σε τέτοιο μάλιστα βαθμό, ώστε να

υποκαθιστούν στο τέλος το αρχικό όνομα και να αποκτούν

πλέον νέα υποκοριστικά

3) Όμοια και στα ρήματα, πολλά στοιχεία απλοποιούνται

και άλλα συγχωνεύονται. Π.χ. η μέση φωνή χάνει τους

ιδιαίτερους τύπους της και το ρήμα τελικά μένει στην κλίση

του με δύο φωνές (ενεργητική – παθητική). Ο

παρακείμενος ταυτίζεται με τον αόριστο και η υποτακτική

με την οριστική.

Στη σύνταξη:

1) Η παρατακτική έκφραση αντικαθιστά την υποτακτική

2) Ο παρατακτικός σύνδεσμος και χρησιμοποιείται συχνότατα με νέες σημασίες

3) Στο λόγο προτιμούνται οι μικρές κύριες προτάσεις

4) Η δοτική χάνεται και τη θέση της παίρνουν η γενική ή η αιτιατική

Στο λεξιλόγιο και στις σημασίες:

1) Εμφανίζονται νέες λέξεις, ενώ αντικαθίστανται πολλές

αρχαίες με νεότερες ή άλλες αρχαίες

2) Πολλές αλλάζουν σημασία και άλλες, με την εμφάνιση

του χριστιανισμού, αποκτούν ειδικότερο εννοιολογικό

περιεχόμενο

3) Εισάγονται νέες λέξεις (κυρίως ονόματα, επίθετα και

παραγωγικές καταλήξεις) από τα αιγυπτιακά, τη σημιτικά,

τα λατινικά

Έτσι μέσω της Ελληνικής Κοινής αποτυπώνονται

- οι κοσμοϊστορικές πολιτικές αλλαγές,

ο θρησκευτικός συγκρητισμός και η επικράτηση μιας νέας

πίστης,

- οι αλλαγές στη δημόσια και ιδιωτική ζωή,

- οι μεταβολές στη νοοτροπία των ανθρώπων και τα νέα

ιδανικά ατόμων και λαών και

- συντελούνται συγχρόνως και παγιώνονται τα κυριότερα

δομικά γνωρίσματα της νεότερης μορφής της ελληνικής

γλώσσας