1

ΓΕΛ ΒΕΛΟΥ Β1

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

1ο τετράμηνο

Το υγρό στοιχείο

στη Μυθολογία της Κορινθίας

Υπ. Καθηγήτρια: Μαρία Καλλιμάνη, Φιλόλογος

Σχ.έτος: 2012-2013

2

Το υγρό στοιχείο στη Μυθολογία της Κορινθίας

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Το νερό είναι κοινωνικό και οικονομικό αγαθό, απαραίτητο για την υγεία,

την οικονομική ανάπτυξη, την κοινωνική ευημερία, την πολιτιστική και

θρησκευτική ζωή. Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, ότι οι περισσότεροι πολιτισμοί

γεννήθηκαν και αναπτύχθηκαν γύρω από το νερό. Ήδη από τα προϊστορικά

χρόνια φαίνεται πως οι προγονικοί λαοί της ανθρωπότητας είχαν πλήρη

επίγνωση της ζωογόνου σημασίας του και της φοβερής δύναμης του νερού. Γι'

αυτό το λόγο τιμούσαν τα νερά σαν θεότητες και τα δοξολογούσαν σε τελετές.

Οι αρχαίοι Έλληνες τιμούσαν τα νερά σαν θεότητες και φαντάζονταν τον

Ωκεανό σαν ένα απέραντο ποταμό που ρέει γύρω από τη γη και τον θεωρούσαν

πατέρα 3.000 κορών-νυμφών και 3.000 γιων-ποταμών. Οι προγονοί μας

αναγνώριζαν τη σημασία του νερού, όπως αποτυπώνεται στη μυθολογία. Για

παράδειγμα, η θεά Αφροδίτη, η θεά του έρωτα, της αναπαραγωγής και της ζωής

αναδύεται μέσα από το νερό. Οι αρχαίοι το θεωρούσαν ως σύμβολο εξαγνισμού

και καθαρισμού σώματος και ψυχής, καθώς και στοιχείο αναγέννησης αλλά και

καταστροφής. Ο,τι βαπτίζεται στο νερό, αναδυόμενο από αυτό μοιάζει με

νεογέννητο παιδί και είναι ικανό για μια νέα ζωή.

Ο νομός Κορινθίας περιλάμβανε στην αρχαιότητα τις γεωγραφικές

ενότητες Κορινθία, Σικυωνία, Φλειασία, και μέρος της σημερινής Αχαΐας και

Αρκαδίας. Όπως γνωρίζουμε από τον Παυσανία, η Κορινθία έχει μεγάλο

μυθολογικό ενδιαφέρον. Η καταγραφή των μύθων για θεούς, ήρωες, οικιστές

καθώς και ο εντοπισμός τοπωνυμίων της περιοχής αποδεικνύουν τη σημαντική

θέση της Κορινθιακής μυθολογίας στην Ελληνική μυθολογία.

3

Σημαντική θέση και ρόλο στην περιοχή έχει ο θεός Ποσειδώνας. Ο θεός

της γης, των σεισμών που σιγά σιγά γίνεται ο θεός των υδάτων και της

θάλασσας. Η προσπάθεια εξήγησης και σύνδεση των γεωλογικών φαινομένων

δε γίνεται μόνο με το θεό Ποσειδώνα και τις φιλονικίες του με τις γυναίκες και

τα παιδιά του, τους απογόνους και τα μυθικά πρόσωπα που συνδέονται άμεσα ή

έμμεσα. Η εκδήλωση φόβου του κατευνασμού και του εξευμενισμού

πιστοποιείται με την ίδρυση ναών, τεμένων, ιερών αγαλμάτων. Η εκδήλωση της

συσπείρωσης της ενότητας και της αλληλεγγύης των κατοίκων από τις φυσικές

καταστροφές μετεξελίσσεται σε συσπείρωση και ενότητα ενάντια σε

κοινωνικούς και εθνικούς κινδύνους.

Σημαντικό ρόλο, όμως στον εντοπισμό των φυσικών και ιδιαίτερα των

γεωλογικών φαινομένων έχουν και άλλες θεότητες ήρωες, μυθικά πρόσωπα. Οι

γίγαντες, οι Κύκλωπες, η Ήρα, ο Ηρακλής, ο Θησέας, ο Περσέας, ο Λέχης , ο

Σίσυφος, η Πειρήνη είναι μερικά από αυτά τα ονόματα των πόλεων καθώς και

τα τοπωνύμια δείχνουν τη προσπάθεια των κατοίκων να ερμηνεύσουν τις δομές

και τα φαινόμενα που απαντούν στη περιοχή.

Οι αρχαίοι Έλληνες, μοιρολάτρες απέναντι στα φυσικά φαινόμενα αλλά

και με απέραντο σεβασμό για τη φύση και όσα καλά ή κακά είχε να προσφέρει,

μέσα από τους μύθους προσπαθούσαν συνεχώς να την κατανοήσουν και να την

εξευμενίσουν. Οι μύθοι της Κορινθίας και ειδικότερα όσοι αναφέρονται στις

θεότητες του νερού το επιβεβαιώνουν!!!

ΝΥΜΦΕΣ

Άποψη της κοιλάδας του Ασωπού

4

ΝΥΜΦΕΣΜΥΘΟΙ

Γενικά, Νύμφες αποκαλούσαν οι αρχαίοι Έλληνες τις κατώτερες

γυναικείες θεότητες, θυγατέρες του Δία, οι οποίες ήταν θνητές αλλά ζούσαν

πολλά χρόνια. Κατοικούσαν σε ποικίλες περιοχές όπως για παράδειγμα σε

βουνά, πηγές, δάση, νησιά, θάλασσα. Ονομάζονταν συγκεκριμένα ανάλογα με

τον τόπο κατοικίας τους (Δρυάδες οι νύμφες των δέντρων, Ορεάδες των

βουνών, Αλσηίδες των δασών, Νηρηΐδες της θάλασσας και Ναϊάδες των

πηγών). Ήταν ακόλουθες διαφόρων θεών, όπως του Ερμή και του Διονύσου. Η

λατρεία τους τελούταν μέσα σε σπήλαια τα οποία ονόμαζαν νυμφαία, ενώ προς

τιμήν τους προσέφεραν θυσίες.

Στη φαντασία των προγόνων μας παρουσιάζονταν κυρίως σαν νέες και

γοητευτικές γυναίκες που εμπλέκονταν στα ανθρώπινα ζητήματα

καλοπροαίρετα. Ακόμα υπήρχαν και περιπτώσεις που ερωτεύονταν ανθρώπους,

ενώ συχνά τις βρίσκουμε ως συζύγους ενός επώνυμου ήρωα μιας πόλης ή μιας

χώρας, όπως η περίπτωση της Αίγινας και του Αιακού [Λεξικό Grimal, σελ.486].

Ταυτόχρονα οι Νύμφες, πιο συγκεκριμένα τις Νύμφες των υδάτων, θεωρούνταν

ικανές μάντισσες και γονιμικές θεότητες. Λόγω αυτού του χαρακτηριστικού

τους ήταν προστάτιδες των γυναικών.

ΑΝΑΛΥΣΗ – ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ

Και μόνο το γεγονός ότι οι αρχαίοι Έλληνες «έβλεπαν» θεότητες μέσα

σε κάθε δέντρο, βουνό και πηγή καταδεικνύει το σεβασμό που έτρεφαν και τη

λατρεία που είχαν για τη φύση. Το γεγονός δε ότι αυτές οι θεότητες δεν ήταν

αθάνατες αλλά η ζωή τους ήταν συνδεδεμένη με την επιβίωση της κατοικίας

τους δείχνει ότι συνειδητοποιούσαν ότι η φύση ήταν ευάλωτη στις ανθρώπινες

παρεμβάσεις και άρα έπρεπε ο άνθρωπος να τη σέβεται και να την προστατεύει.

5

ΝΑΪΑΔΕΣΜΥΘΟΙ

Νύμφες της Ελληνικής μυθολογίας, οι οποίες ήταν κόρες του Δία ή

κάποιου ποταμού κοντά στον οποίο κατοικούσαν. Οι αρχαίοι Έλληνες απέδιδαν

το όνομα κάθε πηγής σε μία Ναϊάδα καθώς κάθε πηγή αποτελούσε τη κατοικία

της, ενώ η πηγή αυτή αποκτούσε αυτόματα ιαματικές ιδιότητες. Γι’ αυτό το

λόγο, οι άνθρωποι έπιναν το νερό τους ή λούζονταν εκεί, ιδίως οι μελλόνυμφες

πριν από το γάμο τους, εφόσον πίστευαν πως έτσι στις νεαρές γυναίκες – των

οποίων οι Ναϊάδες θεωρούνταν προστάτριες – προσδιδόταν γονιμότητα, υγεία

και μακροχρόνια νεότητα. Παρότι τους αποδίδονταν μαντικές ικανότητες ως

προς τα θέματα υγείας, υπήρχε η αντίληψη πως πολλοί νέοι παρασέρνονταν από

αυτές, καθώς χρησιμοποιούσαν ως δόλωμα την ομορφιά τους. Εκτός από

μαντικές ικανότητες πίστευαν ότι τα νερά των πηγών μπορούσαν να χαρίσουν

έμπνευση στους ανθρώπους και να καλλιεργήσουν το ταλέντο της ποίησης.

«Σοφόν το περί την Πειρήνην ύδωρ», λέει επιγραμματικά ο Παυσανίας.

Πολλές Ναϊάδες παντρεύονταν τοπικούς βασιλιάδες και συμμετείχαν στα

βασιλικά γενεαλογικά δέντρα των διαφόρων περιοχών, ενώ άλλες τις

ερωτεύονταν και τις απήγαγαν θεοί. Συχνά έδιναν το όνομά τους σε πόλεις και

νησιά, καθώς θεωρούνταν προστάτιδες της βασικής πηγής νερού των πόλεων. Η

Αίγινα, κόρη του Ασωπού, αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα, αφού απήχθη

από το Δία, παντρεύτηκε τον Αιακό και έδωσε το όνομά της στο νησί που

βασίλευε αυτός.

6

ΑΝΑΛΥΣΗ – ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ

Το γεγονός ότι οι πόλεις και τα νησιά έπαιρναν το όνομά τους από την

ομώνυμη Νύμφη-προστάτιδα της πηγής τους καταδεικνύει τη σημασία του

πόσιμου νερού για την επιβίωση μιας πόλης. Ιδίως, όσον αφορά τα νησιά, η

ύπαρξη μιας πηγής ήταν απαραίτητη προϋπόθεση για να είναι κατοικήσιμα.

Αίγινα

ΜΥΘΟΣ

Η νύμφη Αίγινα ήταν η ωραιότερη από τις 20 κόρες του ποταμού-θεού

Ασωπού και της Μετώπης. Κατά την μυθολογία ο Δίας, πατέρας των θεών, την

ερωτεύτηκε. Την απήγαγε και, περνώντας από τον Φλειούντα και την Κόρινθο,

την μετέφερε στο νησί του Σαρωνικού, Οινώνη, Οινώνα ή Οινοπία. Εκεί

απέκτησαν έναν γιο, τον Αιακό και το νησί πήρε το όνομά της.

Ο Δίας έκανε βασιλιά τον Αιακό, ο οποίος όμως βρέθηκε μόνος πάνω στο

νησί, είτε γιατί ήταν έρημο είτε γιατί η Ήρα είχε αποδεκατίσει με λιμό τους

εργατικότατους κατοίκους του, από ζήλια για την καινούργια ερωμένη του

άντρα της. Ώστε ο Αιακός προσευχήθηκε στον πατέρα του και ο Δίας

μεταμόρφωσε τα μυρμήγκια του νησιού σε ανθρώπους, για να αποκτήσει

υπηκόους. Για αυτό τον λόγο οι κάτοικοι της Αίγινας ονομάστηκαν

Μυρμιδόνες.

Ο Αιακός παντρεύτηκε 2 γυναίκες, την κόρη του Κένταυρου Χείρωνα

Ενδηίδα, από την οποία απέκτησε τον Πηλέα και τον Τελαμώνα, και την

Νηρηίδα Ψαμάθη, με την οποία έκανε τον Φώκο. Ο Πηλέας και ο Τελαμώνας

Ο Δίας καταδιώκει την κόρη του Ασωπού, νύμφη Αίγινα

7

δολοφόνησαν τον Φώκο, λόγω ζηλοφθονίας και έφυγαν από το νησί. Ο Πηλέας

πήγε στην Θεσσαλία και από τον γάμο του με την Θέτιδα γεννήθηκε ο

Αχιλλέας, ενώ ο Τελαμώνας πήγε στην Σαλαμίνα, παντρεύτηκε την Εριβοία και

απέκτησε τον Αίαντα. Έτσι η Αίγινα υπήρξε η πατρίδα του Αχιλλέα και του

Αίαντα που υπήρξαν δύο από τους σπουδαιότερους ήρωες του Τρωικού

πολέμου. Ο Αιακός δεν συγχώρησε ποτέ τον Πηλέα και τον Τελαμώνα. Υπηρξε

ευσεβής και δίκαιος και όταν πέθανε έγινε δικαστής στον Aδη μαζί με τον

Ραδαμάνθυ και τον Μίνωα. Σύμφωνα με έναν άλλο μύθο, η ίδια η Αίγινα

αργότερα πήγε στη Θεσσαλία, όπου παντρεύτηκε τον Άκτορα και γέννησε τον

Μενοίτιο, πατέρα του Πατρόκλου.

ΑΝΑΛΥΣΗ – ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ

Όπως προαναφέρθηκε, τα νησιά δεν μπορούσαν να είναι κατοικήσιμα

χωρίς την παροχή πόσιμου νερου από τον πλησιέστερο ποταμό. Στο μυθικό

επίπεδο, η μεταφορά αυτή αποδίδεται με τις απαγωγές των Νυμφών από

διάφορους θεούς, όπως η περίπτωση της Αίγινας που την κλέβει ο Δίας από τον

πατέρα της Ασωπό και την οδηγεί στο νησί που παίρνει το όνομά της.

H μυθική σχέση της Αίγινας και τον απογόνων της με τη Θεσσαλία

επιβεβαιώνει την υπόθεση της μετακίνησης των πληθυσμών που μεταφέρουν

στις νέες περιοχές τους μύθους και τους θεούς τους. Πολλοί ερευνητές,

άλλωστε, συμφωνούν ότι αυτή η μυθολογική παράδοση αλλά και όλη η ομάδα

των μύθων των Αιακίδων, που έχει και μεγάλη σχέση με τα ομηρικά έπη, είναι

απλά μια παράδοση που δημιουργήθηκε, για να δικαιολογήσει την καταγωγή

τους από την Αίγινα και απηχεί τις μνήμες από την κάθοδο των ελληνικών

φύλων προς τα νότια και την κατάκτηση της Αίγινας από τους Μυρμιδόνες, που

η κοιτίδα τους ήταν η Θεσσαλία. Στη Θεσσαλία άλλωστε υπάρχει από τα πολύ

παλιά χρόνια, ποταμός Ασωπός και πόλη με το όνομα Αιγίνιον.

8

Σαλαμίνα

ΜΥΘΟΙ

Oι έλληνες μυθοπλάστες χάρισαν όμορφους μύθους στα νησιά του

Αργοσαρωνικού κόλπου σχετικά με την ονομασία και τους τοπικούς ήρωες. Ο

κόλπος του Σαρωνικού πήρε το όνομα του από το μυθικό βασιλιά της Τροιζήνας

Σάρωνα, ο οποίος ήταν περίφημος κυνηγός, πνίγηκε όμως στα νερά του κόλπου

καταδιώκοντας ένα ελάφι. Η Σαλαμίνα πήρε το όνομα της από τη νύμφη

Σαλαμίνα, κόρη του κορινθιακού ποταμού Ασωπού. Την κόρη ερωτεύτηκε ο

Ποσειδώνας και έκαναν ένα γιο τον Κυχρέα τον πρώτο μυθικό βασιλιά της

Σαλαμίνας, ο οποίος ήταν μισός άνθρωπος και μισός ψάρι. Την κόρη του

Γλαυκή παντρεύτηκε ο Τελαμώνας και έγινε βασιλιάς του νησιού.

ΑΝΑΛΥΣΗ – ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ

H ονομασία του νησιού λέγεται πως προήλθε από το φοινικικό Σαλάμ.

Με αυτό το όνομα αναφέρεται από τον Όμηρο, νεότεροι όμως ερευνητές

αναφέρουν τα ονόματα Πιτυούσσα, Κυχρεία, Σκιράς, Κόλουρης, κ.α.

Όπως και η Αίγινα, έτσι και η Σαλαμίνα θεωρείται μια απο τις Ναϊάδες

κόρες του κορινθιακού Ασωπού, που ήταν ο πλησιέστερος ηπειρωτικός ποταμός

που μπορούσε να εξασφαλίσει την παροχή νερού και άρα την επιβίωση των

κατοίκων του νησιού.

Ναϊάς

9

Κέρκυρα

ΜΥΘΟΙ

Σύμφωνα με τη μυθολογία, το νησί της Κέρκυρας πήρε το όνομά του από

τη νύμφη Κέρκυρα, κόρη του Ασωπού, την οποία ερωτεύτηκε ο Ποσειδώνας

και την έφερε στο νησί. Ο καρπός της ένωσής τους ήταν ο Φαίακας και έτσι η

Κέρκυρα ήταν επίσης γνωστή ως το νησί των Φαιάκων. Και ο Αλκίνοος και η

Αρήτη και η Ναυσικά ήταν άμεσοι απόγονοι του Ποσειδώνα. Στην Ιθάκη και

στη Κεφαλονιά βασίλευαν οι Κεφαλίδες, η γενιά του Οδυσσέα, και στα Κύθηρα

ήταν ο πρώτος σταθμός της θαλασσογέννητης Αφροδίτης.

ΑΝΑΛΥΣΗ – ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ

Η σύνδεση της Κέρκυρας με τον κορινθιακό Ασωπό δεν μπορεί να είναι

άσχετη με το γεγονός ότι η Κέρκυρα ήταν αποικία της Κορίνθου άρα έπρεπε και

μυθολογικά να συνδεθεί με τη μητρόπολη. Η σύνδεση αυτή αποδίδεται στη

συγκεκριμένη περίπτωση και με την απαγωγή της νύμφης Κέρκυρας, κόρης του

Ασωπού, από τον Ποσειδώνα, όπως συνέβη και με την απαγωγή της Αίγινας

από το Δία. Αυτές οι απαγωγές επιδιώκουν να συμβολίσουν τις μετακινήσεις

των πληθυσμών και τη δημιουργία αποικιών σε άλλες περιοχές όπου μετέφεραν

τις πίστεις και τους μύθους τους.

Ναϊάς

10

Νεμέα

ΜΥΘΟΣ

Σύμφωνα με τη φλιάσια παράδοση, στο χαμηλό λόφο στα νότια του

σημερινού κάμπου της Νεμέας, κοντά στις πηγές του Ασωπού, ο βασιλιάς Άρας

έχτισε μια πόλη για τους υπηκόους του, έναν τόπο ευλογημένο, μ' ένα ποτάμι να

ποτίζει τον εύφορο κάμπο, που ονομάστηκε Φλιασία, αφού εδώ βασίλεψε,

σύμφωνα με το μύθο, ο Φλίας, ο γιος του θεού Διονύσου.

Εκεί, όπως λένε, καλλιεργήθηκε για πρώτη φορά το αμπέλι και

παράχθηκε κρασί, ο περίφημος φλιάσιος οίνος, περιζήτητο κρασί που εικάζεται

ότι συνόδευε τα πλούσια συμπόσια του βασιλιά Αγαμέμνονα στα ανάκτορα των

Μυκηνών. Η Νεμέα έλαβε το όνομά της από την ομώνυμη Νύμφη, κόρη του

Ασωπού ποταμού, που διασχίζει ακόμη και σήμερα το Φλιάσιο και

μεταγενέστερα Νεμεάτικο τοπίο.

ΑΝΑΛΥΣΗ – ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ

Ο Ασωπός ήταν θεοποιημένος στη συνείδηση των ανθρώπων, καθώς

αντιλαμβάνονταν τη σημασία που είχαν τα νερά του για την επιβίωσή τους, ενώ

κόρες τους ήταν όλες οι πόλεις της περιοχής, που «γεννιόνταν» στις εύφορες

όχθες του. Το πέρασμα του Ασωπού από τη Φλειασία αποδίδεται μυθικά με την

καταδίωξη του Δία από τον ποτάμιο θεό, όταν αυτός του έκλεψε την άλλη κόρη

του, την Αίγινα.

11

ΑΛΚΥΟΝΙΔΕΣ

ΜΥΘΟΙ

Ήταν οι θυγατέρες του γίγαντα Αλκυονέα, ο οποίος ήταν γιος του

Ουρανού και της Γης και σκοτώθηκε από τον Ηρακλή κατά τη διάρκεια της

Γιγαντομαχίας με τη βοήθεια της Αθηνάς. Ήταν άντρας της Κορωνίδας,

υπηρέτης του Μέμνονα στην Αιθιοπία και μυθικός ιερέας του Ποσειδώνα στην

Αλικαρνασσό. Οι Αλκυονίδες, μετά το θάνατο του πατέρα τους, γκρεμίστηκαν

στη θάλασσα από την απελπισία τους και μεταμορφώθηκαν σε πουλιά.

Σύμφωνα με το λεξικο Σούδα τα ονόματα τους είναι: Φωσθονία, Άνθη,

Μεθώνη, Αλκίππη, Παλλήνη, Δριμώ και Αστερίτη. Ο Κορινθιακός Κόλπος,

όπου έπεσαν και πνίγηκαν οι Αλκυονίδες, λεγόταν και «Αλκυονίς Θάλασσα».

Άλλος μύθος που αναφέρεται στις Αλκυονίδες είναι αυτός της Αλκυόνης

και του Κύηκα. Η κόρη του βασιλιά των ανέμων του Αιόλου παντρεύτηκε το

γιο του Εωσφόρου (= το άστρο της αυγής). Οι δυο τους αποτελούσαν ένα

ζευγάρι τόσο ευτυχισμένο που συνέκριναν την ευτυχία τους με αυτή του Δία και

της Ήρας (ύβρις). Οι θεοί εξοργισμένοι από αυτή την έπαρση τους τούς

μεταμόρφωσαν σε πουλιά, αυτόν σε κολυμπίδα και αυτή σε αλκυόνη. Καθώς η

αλκυόνη έκανε τη φωλιά της στην άκρη της θάλασσας και τα κύματα την

κατέστρεφαν ανελέητα, ο οικτίρμονας Δίας την ευσπλαχνίζεται και διατάζει

τους ανέμους να σταματήσουν για τις επτά ημέρες που προηγούνται από το

χειμερινό ηλιοστάσιο και για τις επτά που το ακολουθούν. Σ’ αυτή τη περίοδο η

Αλκυόνη επωάζει τα αυγά της. Αυτές είναι οι λεγόμενες «αλκυονίδες μέρες», οι

οποίες αποτελούν φαινόμενο καλοκαιρίας εντός του χειμώνα.

Ο Οβίδιος παρουσιάζει μία άλλη εκδοχή αισθητά διαφορετική. Ο Κήυκας

παντρεμένος με την Αλκυόνη, αποφάσισε να φύγει, προκειμένου να

συμβουλευτεί ένα μαντείο. Στο ταξίδι συνάντησε θαλασσοταραχή και το πλοίο

του καταστράφηκε ενώ ο ίδιος πνίγηκε. Το σώμα του το ξέβρασαν τα κύματα

στην ακτή όπου και το βρήκε η Αλκυόνη. Από την απελπισία της

12

μεταμορφώθηκε σε πουλί με παραπονιάρικη φωνή και οι θεοί παραχώρησαν μια

μεταμόρφωση ανάλογη στον άντρα της.

ΑΝΑΛΥΣΗ – ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ

Όσον αφορά το ζευγάρι της Αλκυόνης και του Κύηκα, μπορούμε να

σημειώσουμε ότι πρόκειται πάλι για δύο θύματα της οργής και της ζήλιας των

θεών. Εδώ, βέβαια, δεν πρόκειται για την Ήρα που τιμωρεί μια ακόμα ερωμένη

του Δία, αλλά για δυο θνητούς που τιμωρούνται για ύβρη, την αλαζονεία τους

δηλαδή να συγκριθούν με τους θεούς.

Πάντως, στους μύθους αυτούς εκφράζονται σημαντικές αξίες της

οικογένειας, όπως η συζυγική αγάπη και η αγάπη των παιδιών για τον πατέρα

τους. Παράλληλα, οι θεοί που αρχικά δείχνονται σκληροί και τιμωρούν τους

ανθρώπους, στη συνέχεια αλλάζουν και επιδεικνύουν φιλευσπαλχνία.

13

ΑΣΩΠΟΣ

ΜΥΘΟΣ

Κατά τη Μυθολογία ο Ασωπός ήταν θεός του ομώνυμου ποταμού της

Σικυώνας, αν και υπήρχαν ποταμοί με το ίδιο όνομα στις περιοχές τόσο της

Βοιωτίας, όσο και της Θεσσαλίας. Ήταν γιος του Ποσειδώνα και της Πηρώς ή

του Ωκεανού και της Τηθύος ή του Δία και της Ευρυνόμης. Σύζυγός του ήταν η

Μετώπη κόρη του Λάδωνα, άλλου ποτάμιου Θεού της Πελοποννήσου. Ήταν

παππούς του Αιάκου.

Είχε δυο γιους, τον Πελασγό και τον Ισμηνό, και πολλές κόρες (κατά

άλλους 12 και κατά άλλους 20): την Κλεώνη, την Σαλαμίνα, την Σινόπη, την

Πειρήνη, την Οινία, την Θήβη, την Κέρκυρα, την Θεσπία, την Χαλκίδα, την

Αίγινα, την Φιλύρα, την Σινώπη, την Τανάγρα, την Κόμβη, την Αντιόπη, την

Άρπινα, την Ευάδνη, την Εύβοια, την Ισμήνη, την Κέρκυρα, την Νεμέα, την

Πλάταια, τη Ρόδη, και τη Σαλαμίνα, που έδωσαν τα ονομάτά τους σε πόλεις.

Όταν ο Δίας έκλεψε την κόρη του, Αίγινα, ο Ασωπός τον καταδίωξε και

βρήκε βοήθεια από το βασιλιά της Κορίνθου, Σίσυφο, στον οποίο χάρισε ως

αντάλλαγμα μια πηγή για την πόλη του, την Πειρήνη. Όμως, η καταδίωξη δεν

κράτησε για πολύ, γιατί ο Δίας κατακεραύνωσε τον Αωπό και τον ανάγκασε να

επιστρέψει στην κοίτη του. Από τότε, λέει ο μύθος, οι άνθρωποι έβρισκαν

κάρβουνα στην κοίτη του Ασωπού.

Η περιοχή της Σικυώνας, όπου έρρεε ο Ασωπός, διαθέτει µία από τις

πλουσιότερες µυθολογικές παραδόσεις στη χώρα. Ο ποταμός είχε θεοποιηθεί

και η περιοχή ονομαζόταν από αυτόν και Ασωπία. Απαντάται για πρώτη φορά

στην ελληνική μυθολογία με το όνομα Μηκώνη. Αυτόν τον τόπο λέγεται ότι

διάλεξαν οι θεοί και οι άνθρωποι, µετά την Τιτανοµαχία, για να χωρίσουν τα

αγαθά του κόσµου. Κριτής ήταν ο Προμηθέας, άκρως φιλάνθρωπος και

προνοητικός, κατάφερε να εξαπατήσει τους θεούς, δίνοντάς τους τα χειρότερα

14

κοµµάτια από τα θυσιασµένα ζώα, κρατώντας τα καλύτερα για τους

ανθρώπους. Επίσης, κατάφερε να κλέψει τη φωτιά και να την χαρίσει στο

ανθρώπινο γένος, πράξη για την οποία υπέστη τη γνωστή τιµωρία.

Κατόπιν οι άνθρωποι ονόμασαν την περιοχή Αιγιαλεία, δηλαδή

"παραλία". Εδώ, έφτασαν κυνηγηµένοι, µετά τη δολοφονία του Πύθωνα στους

Δελφούς, ο Απόλλων και η Άρτεµις για να εξαγνιστούν. Σύµφωνα µε τον

αρχαίο Κορίνθιο ποιητή Εύµηλο, η περιοχή τελικά ονοµάστηκε Σικυωνία από

τον ομώνυμο ήρωα Σικυώνα, γιο του Μαραθώνα, ο οποίος θεωρείται ως ο 19ος

βασιλιάς της περιοχής και βασίλεψε για 45 χρόνια.

ΑΝΑΛΥΣΗ – ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ

Οι ποταμοί ήταν όλοι θεοποιημένοι στη συνείδηση των αρχαίων, καθώς

ήταν οι απόλυτοι ζωοδότες των πόλεων αλλά και των δραστηριοτήτων τους,

γεωργίας και κτηνοτροφίας. Συχνά αναφέρονται ως οι πρώτοι βασιλιάδες μιας

περιοχής ή θεωρείτο ότι ήταν πραγματικά πρόσωπα βασιλέων που είχαν δώσει

τα ονόματα στους ποταμούς. Ένας από αυτούς ήταν και ο Ασωπός, βασιλιάς-

ποταμός της Σικυώνας.

Οι θεοί-ποταμοί λατρεύονταν ως προστάτες των νέων και γι’ αυτό οι

έφηβοι έκοβαν τα μαλλιά τους και τα αφιέρωναν στους ποταμούς, τη μέρα της

ενηλικίωσής τους. Απεικονίζονταν, μάλιστα, με τρεις μορφές: είτε ως ταύροι με

κεφάλι ανθρώπου, είτε ως άνδρες με κέρατα ταύρου και σώμα φιδιού, είτε ως

άνδρες καθισμένοι που ακουμπούσαν το ένα χέρι σε έναν αμφορέα από όπου

έτρεχε νερό [www.theoi.com]. Τα στοιχεία του ταύρου που απέδιδαν στη μορφή

των ποταμών συνδέεονται φυσικά με τη γονιμοποιηική δύναμη που είχαν. Όπως

ο ποταμός που κυλούσε γονιμοποιούσε τη γη, ώστε να δίνει τους καρπούς της,

πίστευαν ότι μπορεί να δώσει γονιμότητα στις γυναίκες, ώστε να γεννούν γερά

και όμορφα παιδιά. Αυτό ίσχυε ειδικά για τον Ασωπό και γι’ αυτό οι κοπέλες

που έμπαιναν στην εφηβεία λούζονταν στα νερά του.

15

Οι είκοσι πανέρμορφες κόρες του ήταν Νύμφες των πηγών των

αντίστοιχων πόλεων της Σικυώνας, της Φλειασίας, της Κορίνθου, του Άργους

και των γύρω νησιών. Το νερό του ποταμού απλώνεται σε όλη την περιοχή και

δίνει ζωή σε όλες τις αρχαίες πόλεις της περιοχής, που είναι όλες κόρες του

(Κλεωνές, Νεμέα κλπ). Η ταύτιση αυτή αποδίδει ακριβώς τη σημασία που είχε

το νερό για την επιβίωση των πόλεων και δικαιολογεί τη λατρεία των ανθρώπων

για τα ποτάμια. Χαρακτηριστικός είναι ο μύθος του Σισύφου που εξασφαλίζει

με την πονηριά του νερό για την πόλη του, αφού φέρνει την Πειρήνη, κόρη του

Ασωπού, στην άνυδρη Κόρινθο.

Ποτάμιος ΘεόςΠοτάμιος Θεός & Ναϊάς

Ποτάμιος Θεός

16

ΣΙΣΥΦΟΣ

ΜΥΘΟΣ

Ο Σίσυφος ήταν γιός του Αιόλου και της Εναρέτης και αδερφός του

Κρηθέα, του Αθάμαντα, του Σαλμωνέα. Παντρεύτηκε την Μερόπη και

απέκτησαν τον Γλαύκο, τον Ορνοτίωνα, την Θέρσανδρο, και τον Άλμο. Ήταν

πονηρός και αδίστακτος και φημιζόταν για την πανουργία του και την

φιλοχρηματία του.

Ο Σίσυφος ήταν ιδρυτής και βασιλιάς της αρχαίας Εφύρας, που στη

συνέχεια ονομάστηκε Κόρινθος. Όλα άρχισαν όταν ο Δίας αποπλάνησε και

απήγαγε την Αίγινα, που ήταν κόρη του ποταμού και θεού Ασωπού. Ο Ασωπός

ψάχνοντας την κόρη του πέρασε και από την Κόρινθο και ζήτησε από τον

Σίσυφο να του πει τι γνωρίζει. Αυτός συμφώνησε, αφού ο Ασωπός για

αντάλλαγμα του έταξε ότι μια πηγή με νερό θα αναβλύζει ασταμάτητα από την

ακρόπολη της πόλης του. Έτσι, η Κόρινθος απέκτησε την πηγή Πειρήνη χάρη

στην εξυπνάδα του ιδρυτή της, Σίσυφου.

17

Στη συνέχεια ο Ασωπός καταδίωξε τον Δία. Αφού ο Δίας γλίτωσε,

αποφάσισε να τιμωρήσει το Σίσυφο. Έτσι τον έστειλε στον Άδη. Όμως τότε ο

Σίσυφος απέδειξε, για άλλη μια φορά, την εξυπνάδα και την πονηριά του

καταφέρνοντας να φυλακίσει τον Άδη. Τότε όμως έγινε κάτι πρωτοφανές. Ο

Άδης αδυνατούσε να πάρει τις ψυχές των θανάσιμα τραυματισμένων ανθρώπων

και ζώων, ο κόσμος γέμιζε σιγά-σιγά από τραυματισμένα, ακρωτηριασμένα και

ανήμπορα έμψυχα όντα. Οι θεοί αναστατώθηκαν και ο Άρης ελευθέρωσε τον

Άδη από τα δεσμά του, στέλνοντας ξανά τον Σίσυφο στον Άδη.

Πάλι όμως ο Σίσυφος είχε προνοήσει. Είχε πει στη γυναίκα του να μη

θάψει το σώμα του. Έτσι ζήτησε από τον Άδη τρεις μέρες για να επιστρέψει στη

γη και να φροντίσει το ζήτημα. Ο Άδης δέχτηκε το αίτημα του Σίσυφου, όμως ο

τελευταίος δεν επέστρεψε. Έτσι ήρθε η σειρά του Ερμή να τον πάει στον Άδη.

Ο Σίσυφος τιμωρήθηκε για όλη αυτή τη συμπεριφορά. Οι «κριτές των νεκρών»

του έβαλαν ως βασανιστήριο να κουβαλάει ένα βράχο στην κορυφή ενός

βουνού. Φτάνοντας στην κορυφή, η πέτρα δεν σταθεροποιείτο και έπεφτε από

την άλλη. Αυτή η τιμωρία είναι αιώνια για τον «νικητή» του Άδη.

Σύμφωνα με μια παραλλαγή του μύθου, όταν ο Ασωπός έμαθε ποιος ήταν

ο απαγωγέας της κόρης του κυνήγησε το Δία, ο οποίος για να γλιτώσει

μεταμορφώθηκε σε βράχο, ενώ την Αίγινα τη μεταμόρφωσε στο γνωστό νησί.

Για να τιμωρήσει δε το Σίσυφο που τον πρόδωσε στον Ασωπό, τον καταδίκασε

να κουβαλάει στον Τάρταρο μια πέτρα μεγάλη, όσο ο βράχος στον οποίο είχε

μεταμορφωθεί.

Σύμφωνα με μια παράδοση θεωρείται πατέρας του Οδυσσέα, που τον

απόκτησε η Αντίκλεια πριν παντρευτεί το Λαέρτη. Λέγεται, επίσης, ότι ο

Σίσυφος υπήρξε ιδρυτής των αγώνων στα Ίσθμια, προς τιμήν του Παλαίμονα

που το νεκρό του σώμα το μετέφερε ένα δελφίνι στην περιοχή, ενώ πίστευαν ότι

και ο τάφος του Σισύφου ήταν στον Ισθμό. Τέλος, σύμφωνα με μια άλλη

παραλλαγή, ο Σίσυφος δεν θεωρείται ιδρυτής της Έφυρας, αλλά διαδέχεται τον

Ιάσονα και τη Μήδεια μετά από μια σειρά πιο παλιών βασιλιάδων

18

ΑΝΑΛΥΣΗ – ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ

Το βασικό χαρακτηριστικό του Σισύφου είναι η πονηριά του, η οποία

είναι τέτοια, ώστε να μπορεί να ξεγελά ακόμα και τους θεούς και αποδίδεται με

το όνομά του. Το όνομα «Σίσυφος» προέρχεται από τα δύο συνθετικά σι (=θεός)

και συφός (=σοφός), ώστε «Σίσυφος» σημαίνει «θεόσοφος» , σύμφωνα με την

προελληνική καταγωγή και ετυμολογία της λέξης [Μυθολογία Κακριδή, τ. 3, σ. 251]

Ο μύθος που τον συνδέει με τη μητέρα του Οδυσσέα, αφενός αιτιολογεί

την πανουργία του βασιλιά της Ιθάκης, που την κληρονόμησε από το Σίσυφο,

και αφετέρου μπορεί να αποδίδει τις επεκτατικές διαθέσεις της Κορίνθου προς

τα νησιά του Ιονίου, με τα οποία επεδίωκε να συνδεθεί μυθολογικά (μην

ξεχνάμε ότι η Κέρκυρα ήταν μεγάλη αποικία των Κορινθίων στην περιοχή).

ΠΕΙΡΗΝΗ

ΜΥΘΟΙ

Η Πειρήνη, κόρη του θεού-ποταμού Ασωπού, δόθηκε στον Σίσυφο από

αυτόν, επειδή του αποκάλυψε το όνομα αυτού που αποπλάνησε την κόρη του,

Αίγινα.

Ήταν η νύμφη που έδωσε το όνομά της στην ομώνυμη πηγή της

Κορινθίας. Μαζί με τον θεό Ποσειδώνα απέκτησε 2 παιδιά, τον Λέχητα και τον

Κεγχρία, που έπειτα έδωσαν τα ονόματά τους στα δύο λιμάνια της Κορίνθου.

Καθώς όμως η θεά Άρτεμη σκότωσε τον ένα της γιο, τον Κεγχρία, σύμφωνα με

τον μύθο, η Πειρήνη έχυσε τόσα πολλά δάκρυα λόγω του πόνου της που

μετατράπηκε σε πηγή.

19

ΑΝΑΛΥΣΗ – ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ

Και οι πηγές, εκτός από τις πόλεις και τα νησιά, θεωρούντο κόρες των

ποταμών, μεταξύ των οποίων η πηγή της Κορίνθου, Πειρήνη. Το όνομά της

σχετίζεται μάλλον με το ρήμα περάω,-ω και πειράω,-ω που σημαίνει «περνάω»,

«διαβιβάζω» και αποδίδει τη σύνδεση των δύο λιμανιών της Κορίνθου, των

οποίων τα ονόματα ήταν και τα ονόματα των δύο γιων της, του Κεχρία και του

Λέχητα.

20

ΓΛΑΥΚΟΣ

ΜΥΘΟΣ

Ο Γλαύκος είναι απόγονος του Σίσυφου και της Μερόπης, γυναίκα του

ήταν η Ευρυμέδη ή Ευρυνόμη και γιος του ο Βελλεροφόντης.

Ο Γλαύκος λέγεται πως τάιζε τα άλογά του με ανθρώπινη σάρκα, επειδή

πίστευε πως έτσι θα έχουν γρηγορότερα πόδια. Καθώς όμως τα άλογα του ήταν

μαγεμένα από μια ιερή πηγή που ανέβλυζε στην περιοχή των Ποτνιών, όταν ο

Γλαύκος, έπεσε από το άρμα του στους επιτάφιους αγώνες που γίνονταν στην

περιοχή αυτή, τα άλογά του τον καταπάτησαν και μετά τον κατασπάραξαν.

Ένας άλλος μύθος λέει πως, όταν ο Γλαύκος βρήκε μια πηγή η οποία

χάριζε αθανασία, λούστηκε μέσα σε αυτή και έγινε αθάνατος. Καθώς όμως

κανείς δεν τον πίστευε, μέσα στην απελπισία του, ρίχτηκε στην θάλασσα και

έκτοτε έβγαινε κάθε χρόνο από τα κύματα της θάλασσας και τρομοκρατούσε τις

ακτές και τους ναυτιλομένους. Ο μύθος αυτός όμως μπορεί και να μην ισχύει,

επειδή οι αρχαίοι Έλληνες μπορεί να τον μπέρδεψαν με τον ομώνυμο

θαλασσινό θεό.

21

ΑΝΑΛΥΣΗ – ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ

Το όνομα Γλαύκος αποδίδεται σε διάφορες μυθικές μορφές, μεταξύ των

οποίων ο ομώνυμος θεό της θάλασσας, με τον οποίο συχνά συγχέεται ο

Γλάυκος της Κορίνθου. Πάντως και οι δύο μορφές ήταν στενά συνδεδεμένες με

την θάλασσα και άρα το όνομά τους προφανώς αναφέρεται στο γαλανόλευκο

χρώμα του αφρού της θάλασσας.

Στον Ισθμό τον λάτρευαν ως Ταράξιππο, γιατί πίστευαν ότι τρομαζε τα

άλογα που έτρεχαν στους ισθμικούς αγώνες και γι’ αυτό φρόντιζαν να τον

εξευμενίζουν με προσφορές [Μυθολογία Κακριδή, τ. 3, σ. 251]. Η αγάπη του για τα

άλογα παραπέμπει στον Ποσειδώνα και στη στενή σχέση του γιου του,

Βελλεροφόντη, με το θεϊκό άλογό του, τον Πήγασο.

Όσον αφορά το νερό, βρίσκουμε στο μύθο του Γλαύκου για άλλη μια

φορά τις αντιλήψεις για τις μαγικές δυνάμεις του νερού που επηρεάζουν τόσο

τους ανθρώπους, όσο και τα ζώα. Έτσι, ο ίδιος γίνεται αθάνατος πίνοντας νερό

από μια μαγική πηγή, ενώ τα άλογά του τρελαίνονται με τον ίδιο τρόπο και τον

ποδοπατούν.

ΒΕΛΛΕΡΟΦΟΝΤΗΣ

ΜΥΘΟΣ

22

Ο Βελλεροφόντης ήταν γιος της Ευρυμέδης ή Ευρυνόμης και του

Γλαύκου, γιου του Σισύφου, ιδρυτή και βασιλιά της Εφύρας (Κορίνθου). Στην

πραγματικότητα όμως ήταν γιος θεού – όπως και πολλοί άλλοι ήρωες της

μυθολογίας, ο Ηρακλής, ο Θησέας κ.α. Πατέρας του ήταν ο Ποσειδώνας, ο

οποίος μάλιστα λέγεται ότι του είχε χαρίσει τον Πήγασο. 'Εζησε τα τελευταία

10 χρόνια του 4ου αιωνα της 14ης χιλιετίας π.Χ. και τα πρωτα χρονια του 3ου

αιώνα της 14ης χιλιετίας π.Χ

Το αρχικό του όνομα ήταν Ιππόνοος,

ενώ το όνομα Βελλεροφόντης του αποδόθηκε

μετά από ένα φόνο που διέπραξε. Σε ηλικία 25

ετών ο Ιππόνοος, επειδή απειλήθηκε και

προσβλήθηκε απο το Βέλλερο ή αλλιώς

Δηλιάδη ή αλλιώς Πειρήνα, τον φόνευσε για

τα προσβλητικά του λόγια. Ο Βέλλερος

αναφέρεται ότι ήταν τύραννος της Κορίνθου

και ίσως αδερφός του Ιππόνοου. Από το φόνο

αυτό του Βέλλερου πήρε το όνομα

Βελλεροφόντης. Το όνομά του, δηλαδή,

σημαινει «φονιάς του Βέλλερου», αιμοδιψής

αλλα και ελευθερωτής απο τους κακούς

ανθρώπους.

Μετά το φόνο του Βέλλερου, ο Βελλεροφόντης αναγκάστηκε να φύγει από

την Κόρινθο και κατέφυγε στην Τίρυνθα όπου βασιλιάς ηταν ο Προίτος, από

τον οποίο φιλοξενήθηκε 15 χρόνια και τον καθήρε από το μίασμα του

εγκλήματος. Ο βασιλιας Προίτος ειχε τρεις γιους και δυο θυγατέρες, την Άντεια

και την Σθενέβοια. Οι δυο κόρες του Προίτου ερωτεύτηκαν τον Βελλεροφόντη.

Ο Βελλεροφόντης δέχθηκε τον έρωτα της μικρότερης και ομορφότερης,

Σθενέβοιας, και απέρριψε τον έρωτα της Αντείας. Κατά μια άλλη εκδοχή, η

Σθενέβοια (που ονομάζεται Άντεια στον Όμηρο) ήταν γυναίκα του Προίτου και

23

αυτή ερωτεύτηκε το Βέλλερο, ενώ εκείνος απέρριψε τον έρωτά της από

τιμιότητα και σεβασμό στον Προίτο. Τότε η τελευταία συκοφάντησε τον

Βελλεροφόντη στον Προίτο.

Ο Προίτος, μη θέλοντας να σκοτώσει ο ίδιος τον Βελλεροφόντη, τον

έστειλε στο βασιλιά της Λυκίας και πεθερό του, Ιοβάτη, δίνοντάς του να

μεταφέρει μια πινακίδα με γραφή στιγματική και του ζητούσε με λύπη να

φονεύσει τον Βελλεροφόντη. Ο Ιοβάτης αντί να τον σκοτώσει, τον έστειλε να

εξοντώσει τη Χίμαιρα (φοβερό τέρας που εξέπνεε φωτιά, είχε σώμα κατσίκας,

κεφάλι λιονταριού και ουρά που κατέληγε σε φίδι. Σύμφωνα με άλλες

περιγραφές, είχε περισσότερα από ένα κεφάλια).

Υπάρχουν περισσότερες απο μια περιγραφές σχετικά με τον τρόπο που

έγινε αυτό. Σύμφωνα με μια, ο Βελλεροφόντης απλώς την χτύπησε με το

ακόντιό του. Σύμφωνα με μια άλλη χρησιμοποίησε μολύβι το οποίο έλιωσε από

την καυτή της ανάσα και την σκότωσε.

Υστερα, αφού κατάφερε να σκοτώσει τη Χίμαιρα, ο Ιοβάτης τον έστειλε να

αντιμετωπίσει και άλλα τρομερά τέρατα και στρατηγούς. Ο Βελλεροφόντης από

όλες αυτές τις δοκιμασίες επιστρέφει κάθε φορά θριαμβευτικά στην Λυκία.

Ετσι, ο βασιλιάς δεν μπορούσε παρά να υποκλιθεί στο ατρόμητο παλικάρι,

αναγνωρίζοντας πως ειναι απόγονος Θεών. Μην έχοντας τώρα το θάρρος να

κοιτάξει στα μάτια τον θεϊκό ήρωα, του διάβασε το γράμμα του Προίτου, που

είχε σταθεί αιτία για όλες τις περιπέτειές του. Μετανοιωμένος του προσέφερε

24

την κόρη του τη Φιλόνοη ή Κασσάνδρα για γυναίκα του και το μισό του

βασίλειο. Όσο για τη Σθενέβοια κάποιοι μύθοι λένε πως αυτοκτόνησε από τη

ζήλεια της, ενώ άλλοι λένε πως ο Βελλεροφόντης την εκδικήθηκε. Γύρισε,

δηλαδή στην Τίρυνθα, προσποιήθηκε ότι την ερωτεύτηκε και πρότεινε να την

απαγάγει. Την πήρε όμως με το φτερωτό Πήγασο και πετώντας πάνω από το

Αιγαίο την γκρέμισε κοντά στη Μήλο.

Όμως στο τέλος της ζωής του αλλάζει η διαθεση των Θεών απέναντι στον

ήρωα και, ενώ πριν ήταν συμπαραστάτες του, τώρα εμφανίζονται ως τιμωροί

του. Αυτό συμβαίνει, γιατί ο Βελλεροφόντης έγινε αλαζονικός λόγω των

επιτυχιών του και θέλησε να ανεβεί στον Όλυμπο καβάλα στον Πήγασο. Όμως,

ακόμη και το αγαπητό του άλογο, σημαδεύει τα τραγικά γεγονότα που οδηγούν

τη ζωή του σε όλο και πιο άσχημη εξέλιξη, αφού τον γκρέμισε στο κενό,

τσιμπημένο από αλογόμυγα που έστειλε ο Δίας.

ΑΝΑΛΥΣΗ – ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ

Ο μύθος του Βελλεροφόντη φαίνεται να έχει ανατολική, μικρασιατική

προέλευση, όπως φαίνεται από το ξενικό του όνομα. Για να το εξηγήσουν

έπλασαν το μύθο με τον υποθετικό τύραννο Βέλλερο, ενώ το αρχικό του όνομα

ήταν Ιππόνοος ή Λεωφόντης. Πάντως, η ιστορία του έχει ομοιότητες με

πολλούς άλλους μύθους νεαρών ηρώων. Έχει δύο πατέρες, ένα βασιλιά και ένα

θεό, διαπράττει έγκλημα, για το οποίο πρέπει να εξιλεωθεί, και κάνει πολλούς

άθλους, που βοηθούν τους ανθρώπους, όπως ο Ηρακλής και ο Θησέας.

Ο μύθος για τη φιλοξενία στο αρχοντικό του Προίτου σημειώνει τις

σχέσεις της Κορίνθου με το Άργος. Σ’ αυτό το μύθο απο τη μια εγκωμιάζεται η

παληκαριά και η τιμιότητα του Κορίνθιου ήρωα κι από την άλλη μειώνεται ο

κακός άρχοντας του Άργους, Προίτος, που με τη στάση του απέναντι στο

Βελλεροφόντη, ανάλογη στάση με αυτή του Ευρυσθέα προς τον Ηρακλη, πάει

25

να γίνει ο τύπος του κακού βασιλιά της προδωρικής Αργολίδας. Από αυτά

βγαίνει ότι ο μύθος προωθήθηκε από τους Κορίνθιους και όχι τους Αργείους

[Μυθολογία Κακριδή, τόμος 3, σελ.179].

Στο τέλος, όμως, της ζωής του ο Βελλεροφόντης δεν γλίτωσε την

αλαζονεία και τιμωρήθηκε από τους θεούς με μέσο το ίδιο του το άλογο.

ΠΗΓΑΣΟΣ

ΜΥΘΟΣ

Ο Πήγασος είναι ένα άλογο με φτερά, το οποίο παίζει ρόλο σε πολλούς

μύθους καθώς και σε αυτόν του Περσέα και ιδιαίτερα του Βελλεροφόντη.

Διηγούνταν πως είχε γεννηθεί «στις πηγές του ωκεανού», δηλαδή στην

απόμακρη δύση, τότε που ο Περσέας είχε σκοτώσει τη Γοργόνα. Αλλοτε ο

μύθος ήθελε το ιερό αυτό άλογο να ξεπετάγεται από το λαιμό της Γοργόνας,

άλλοτε πάλι παραδέχονταν ότι είχε γεννηθεί από τη γη, η οποία είχε

γονιμοποιηθεί με το αίμα της Γοργόνας. Μετά τη γέννησή του, ο Πήγασος

πέταξε στον Όλυμπο, όπου μπήκε στην υπηρεσια του Δία και του κουβαλούσε

τον κεραυνό του.

26

Σχετικά με τη συνάντηση του Βελλεροφόντη και του Πήγασου οι

παραδόσεις ποικίλουν. Διηγούνται π.χ. ότι η ίδια η θεά Αθηνά είχε οδηγήσει το

άλογο με το χαλινάρι του στον Βελλεροφόντη ή ότι το είχε δώσει ο Ποσειδώνας

στον ήρωα ή ακόμη ότι ο Βελλεροφόντης το είχε βρει την ώρα που έπινε το

νερό στην πηγή Πειρήνη. Εκεί προσπαθούσε μάταια να το δαμάσει, χωρίς να τα

καταφέρνει. Μέχρι που ήρθε η θεά Αθηνά και έδωσε στον ήρωα ένα μαγικό,

χρυσό χαλινάρι με το οποίο μπόρεσε να δαμάσει το θεϊκό άλογο. Γι’ αυτό,

εξάλλου, η θεά Αθηνά λατρευόταν στην Κόρινθο με την προσωνυμία, Χαλινίτις.

Υπάρχουν κι άλλοι μύθοι που συνδέουν τον Πήγασο με το νερό.

Άλλωστε το όνομά του φαίνεται να έχει ετυμολογική συγγένεια με τη λέξη

«πηγή». Όταν κάποτε οι κόρες του Πίερου συναγωνίζονταν με τις Μούσες στο

τραγούδι, ο Ελικώνας φούσκωσε και κόντευε να φτάσει στουν ουρανό. Με

εντολή του Ποσειδώνα, ο Πήγασος χτύπησε με την οπλή του το βουνό και αυτό

γύρισε στις κανονικές του διαστάσεις. Εκεί που χτύπησε το άλογο ανέβλυσε μια

πηγή, η Ιπποκρήνη ή η «Κρήνη του Ίππου». Πιστευαν, επίσης, πως και μια αλλη

πηγη στην Τροιζήνα ειχε προκληθεί απο το χτύπημα του πέλματος του Πήγασου [Λεξικό Grimal, σελ.558-559].

ΑΝΑΛΥΣΗ – ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ

Ο Ποσειδώνας διαγωνιζόταν με τον Ήλιο για το ποιος θα πάρει την

περιοχή της Κορίνθου. Οι άλλοι θεοί-κριτές της διαμάχης αποφάσισαν να

δώσουν την Κόρινθο στον Ήλιο και τα Ίσθμια στον Ποσειδώνα. Η εκδοχή αυτή

του μύθου μάλλον σχετίζεται με την ιδιαίτερη γεωγραφική θέση της περιοχής –

μια εύφορη, ηλιοόλουστη περιοχή σε κεντρικό σημείο που δεσπόζει ανάμεσα

στον Κορινθιακό και το Σαρωνικό κόλπο και σχετίζεται με τη γεωργική,

εμπορική και ναυτική δραστηριότητα των Κορινθίων που τους εξασφάλισε

μεγάλο πλούτο και δύναμη.

27

Πάντως, η συμβολική μορφή του Πήγασου και η σχέση του με το νερό

των πηγών (και το όνομά του φαίνεται να έχει ετυμολογική σχέση με την πηγή

> Πήγασος) δεν φαίνεται να είναι άσχετο με τη στενή σχέση του Ποσειδώνα με

την Κόρινθο, που ήταν ο θεός των νερών και των ίππων.

ΗΡΑ

ΜΥΘΟΣ

Η Ήρα ήταν κόρη του Κρόνου και της Ρέας, οι οποίοι είχαν 6 παιδιά εκ

τών οποίων τα 3 ήταν κόρες, η Εστία, η Δήμητρα και η Ήρα, και τα άλλα 3

γιοί, ο Ποσειδώνας, ο Άδης και ο Διας.

Υπάρχουν πολλαπλές παραλαγές όσον αφορά την γέννηση και την

ανατροφή της Ήρας. Οι πιο έγκυρες πληροφορίες αναφέρουν πως ο Ωκεανός

και η Τηθύς είχαν αναλάβει την ανατροφή της θεάς. Έτσι, ιστορούσαν πως η

Ήρα είχε γεννηθεί στη Σάμο, κοντά στο ποταμό Ίμβρασο κάτω από μια λιγαρία

που βρισκόταν εκεί πάντα, γι’ αυτό οι αρχαίοι την θεώρησαν ιερή. Σε εκείνο,

λοιπόν, το σημείο χτίστηκε ο περίφημος Ναός της Ήρας, το Ηραίον.

Στην Στύμφαλο της Αρκαδίας όμως πίστευαν πως την θεά την είχε

ανατρέψει ο Τήμενος, ο γιος του Πελασγού, και πως αυτός είχε χτίσει το πρώτο

ναό και είχε καθιερώσει την λατρεία της. Μάλιστα η θεά, όταν τσακώθηκε μια

φορά με τον Δία για κάποιο παραστράτημα του, εδώ ήρθε και κάθισε. Προς

τιμήν της υπήρχαν τρεις ναοί αφιερωμένοι στην πόλη, της Ήρας Παιδός για τα

παιδικά της χρόνια στην πόλη, της Ήρας τελείας για τον γάμο της με τον Δία και

της Ήρας χήρας για την επιστροφής της μετά το παραστράτημα του Δια.

Η Ήρα ήταν η νόμιμη και παντοτινή σύζυγος του Δία και μάλιστα είχε

σχέσεις μαζί του πριν το γάμο τους κρυφά από τους γονείς της. Στην περιοχή

του Ναυπλίου ιστορούσαν πως η Ήρα λουζόταν κάθε χρόνο στην πηγή Κάναθο

και έτσι ανακτούσε την παρθενία της κάθε φορά. Ο Δίας μεταμορφώθηκε σε

κούκο και φώλιασε στην αγκαλιά της. Έτσι, κατάφερε να την κάνει δική του

28

αφού της υποσχέθηκε να την πάρει γυναίκα του με όλου τους τύπους. Παιδιά

τους ήταν ο Άρης, ο Ήφαιστος, η Ήβη, η Ειλείθυια (η προστάτιδα θεά των

τοκετών). Η ζωή του θεϊκού ζευγαριού έμοιαζε με την ζωή μιας θνητής

πατριαρχικής οικογένειας, καθώς δεν έλειπαν οι καβγάγες και οι θυμοί. Έτσι,

είναι γνωστό το μίσος που έτρεφε η Ήρα για τον Ηρακλή, που έκανε ο Δίας με

την Αλκμήνη και οι ταλαιπωρίες που υπέστη ο ήρωας εξαιτίας αυτού του

μίσους. Αλλά και ο μύθος του Παλαίμονα σχετίζεται με την οργή της Ήρας,

αφού αυτή τρέλανε τους γονείς του, Ινώ και Αθάμαντα, ώστε να σκοτώσουν τα

παιδιά τους. Παρόλα αυτά, η Ήρα και ο Δίας κατέληγαν πάντα μαζί και

αγαπημένοι.

Αντίθετα, η Ήρα ήταν προστάτιδα του Ιάσονα καθώς και της γυναίκας

του της Μήδειας, στην οποία είχε υποσχεθεί ότι θα κάνει αθάνατα τα παιδιά της.

Σύμφωνα με τον μύθο, στο Ηραίο της Περαχώρας έφτασε κυνηγημένο το

βασιλικό ζευγάρι Ιάσων και Μήδεια και εκεί συντελέστηκε το στυγερό έγκλημα

της παιδοκτονίας από την πριγκίπισσα της Κολχίδας. Δηλαδή, όταν ο Ιάσων με

προτροπή του βασιλιά της Κορίνθου Κρέοντα, αποφάσισε να παντρευτεί την

κόρη του Γλαύκη, η απατημένη και προδομένη Μήδεια, εκδικούμενη τον άνδρα

της, έσφαξε τα δύο ανήλικα παιδιά της με τα ίδια της τα χέρια. Κατόπιν, η

παιδοκτόνος, κατέφυγε στο Ηραίο της Περαχώρας για να κρυφτεί.

29

ΑΝΑΛΥΣΗ – ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ

Η Ήρα, όπως και η Μήδεια, συμβολίζει την ισχυρή γυναίκα, τη

βασίλισσα που στηρίζει την οικογένεια και τη συνέχεια της ζωής. Το όνομα της

Ήρας είναι το θηλυκό του «ήρως» και σημαίνει «Κυρία». Άλλοι το συνδέουν με

τη λατινική ρίζα «servare», οπότε θεωρούν ότι σημαίνει «σωτήρας των

γυναικών».

Η συσχέτιση της Ήρας με τον Ωκεανό την ανάγει σε θεογονικά πρότυπα

και την ταυτίζει είτε με τη θεά της Σελήνης είτε με την κοσμογονική θεά Γη.

Πολλοί λαοί ακόμη και σήμερα αποδίδουν σε επήρεια της Σελήνης φαινόμενα

όπως η κακοκαιρία, η ξηρασία, η έλλειψη ευφορίας και γονιμότητας, ακόμα και

ψυχικές παθήσεις (σεληνιασμός). Από τις δοξασίες για την επήρεια της Σελήνης

ερμηνεύεται και το ενδιαφέρον της Ήρας για τη Μήδεια, που σαν μάγισσα δεν

μπορεί παρά να αναφέρεται στη Σελήνη.

Η προστατευτική στάση της Ήρας στη Μήδεια ταιριάζει ακόμα και με το

ρόλο της θεάς που υπερασπίζεται την απατημένη σύζυγο. Η Ήρα ήταν η πιο

σεβαστή και όμορφη θεά του ελληνικού δωδεκάθεου. Ήταν η αρχόντισσα του

Ολύμπου, η οποία προστάτευε το θεσμο του γάμου και γενικά τη γυναίκα, είτε

ήταν ανύπαντρη, είτε παντρεμένη ή χήρα. Τόσο η Ήρα, όσο και η Μήδεια, είναι

μυθικά πρόσωπα που μας πάνε πίσω στην εποχή της μητριαρχίας. Είναι η μάνα

που προστατεύει αλλά και η γυναίκα που, όταν προδοθεί, μπορεί να γίνει

σκληρή και εκδικητική. Έτσι, μπορούμε να πούμε ότι οι εκδικητικές πράξεις της

Ήρας απηχούν την αρχέγονη ιδέα μιας αμείλικτης θεότητας, στην οποία ειχαν

αναθέσει την προστασία της οικογένειας, του γάμου, της μητρότητας, της

νομιμότητας των παιδιών, της κληρονομίας και των δικαιωμάτων της νόμιμης

συζύγου.

Όσον αφορά το νερό, ο μύθος για την ανάκτηση της παρθενίας της θεάς

με το λούσιμό της στην πηγή Κάναθο αναφέρεται σε μαγικές αντιλήψεις για τη

γεννητική και αναγεννητική δύναμη του νερού, όχι άσχετες με τις αντιλήψεις

30

για τη σημασία του Ωκεανού. Αφετηρία αυτού του μύθου είναι η ετήσια τελετή

με τα πλυντήρια του λατρευτικού ομοιώματος της θεάς και η πίστη ότι με το

λουτρό ανανεώνεται η θαυματουργική δύναμη του ειδώλου [Μυθολογία Κακριδή,

τόμος 2, σελ.93-98] .

ΙΑΣΟΝΑΣ – ΜΗΔΕΙΑ – ΓΛΑΥΚΗ

ΜΥΘΟΣ

Ο Ιάσονας, ο οποίος ήταν απόγονος του Αιόλου, ως επικεφαλής της

Αργοναυτικής εκστρατείας έφτασε στην Κολχίδα, για να πάρει το χρυσόμαλλο

δέρας που του είχε ζητήσει ο Πελίας. Εκεί γνώρισε και ερωτεύτηκε τη Μήδεια

κόρη του βασιλιά Αιήτη, ο οποίος είχε φύγει από τη Κόρινθο και ζούσε στη

Κολχίδα. Η Μήδεια, η οποία αγάπησε τον Ιάσονα, τον βοήθησε με τις μαγικές

της ικανότητες να ξεπεράσει τα εμπόδια που του είχε θέσει ο Αιήτης και τελικά

έφυγε μαζί του στη Κόρινθο. Εκεί η Μήδεια βοήθησε τον Ιάσονα να εκδικηθεί

τον Πελία, ο οποίος είχε αθετήσει την υπόσχεσή του, αφού δεν έδωσε στον

Ιάσονα τον θρόνο. Έτσι, η Μήδεια με τη χρήση κάποιων βοτάνων σκότωσε τον

Πελία.

Στη συνέχεια η Μήδεια και ο Ιάσονας έζησαν περίπου 10 χρόνια στη

Κόρινθο και έκαναν μαζί παιδιά, για τα οποία ο αριθμός διαφέρει από μύθο σε

μύθο. Ύστερα, ο Ιάσονας εγκατέλειψε τη Μήδεια, είτε γιατί είχε υποσχεθεί στο

Κρέοντα, βασιλιά της Κορίνθου, ότι θα παντρευόταν την κόρη του, Γλαύκη ή

Κρέουσα, είτε γιατί απλά την ερωτεύτηκε. Η Μήδεια εξοργισμένη

επικαλέσθηκε τους θεούς, στους οποίους ο Ιάσονας είχε δώσει όρκους αγάπης.

Έτσι, με τη βοήθειά τους και τα μαγικά της βότανα έστειλε ως γαμήλιο δώρο

στη Γλαύκη ένα νυφικό φόρεμα ποτισμένο με φαρμακερά βότανα, εξ αιτίας των

οποίων η μέλουσα νύφη τυλίχθηκε στις φλόγες. Έπειτα, η Γλαύκη στη

προσπάθειά της να σβήσει τη φωτιά απο το κορμί της έπεσε σε μια πηγή, η

οποία πήρε το όνομά της. Η πηγή αυτή βρίσκεται στη Κόρινθο όπου

διαδραματίστηκαν τα παραπάνω γεγονότα. Κατά μία παραλλαγή η Μήδεια

31

έφυγε από την Κόρινθο στην Αθήνα, όπου παντρεύτηκε το βασιλιά, Αιγέα,

πατέρα του Θησέα.

ΑΝΑΛΥΣΗ – ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ

Η Μήδεια είναι η μάγισσα, που κατέχει τη γνώση να θεραπεύει αλλά και

να καταστρέφει. Το όνομά της, «Μήδεια», προέρχεται από το «Μήτις» που

σημαίνει προνοητική, επινοητική, σοφή, κυρία.Το ίδιο σημαίνει και το όνομα

της μητέρας της Ειδυία.

Έχει, μάλιστα, στενή σχέση με την Κόρινθο, αφού ανήκει στην παλιά

βασιλική της γενιά. Για την Κόρινθο η Μήδεια είναι ίσως η ίδια η Ήρα σε

παλαιότερη μορφή της λατρείας της. Η Μήδεια, όπως και η Ήρα, είναι η μορφή

που συμβολίζει τη σύζυγο-προστάτιδα της νόμιμης οικογένειας και τη γυναίκα,

που αν προδοθεί, γίνεται αμείλικτη και εκδικητική. Στο μύθο η σχέση αυτή

φαίνεται στην υπόσχεση της θεάς να κάνει τα παιδιά της αθάνατα, στην

προσφυγή στο βωμο του Ηραίου και στη σφαγή των παιδιών πάνω σ’ αυτόν.

Σύμφωνα με μια παραλλαγή του μύθου, άλλωστε, τα παιδιά της η Μήδεια δεν

θέλει να τα σκοτώσει αλλά να τα κάνει αθάνατα με τη βοήθεια της Ήρας και γι’

αυτό τα βαφτίζει στο καυτό νερό και στη φωτιά. Η παραλλαγή αυτή μας θυμίζει

την Ινώ και το Μελικέρτη καθώς και τη Θέτιδα με τον Αχιλλέα και παραπέμπει

στις μαγικές δυνάμεις του νερού που μπορεί είτε να χαρίσει την αθανασία ή να

σε δηλητηριάσει.

Οι Κορίνθιοι, λοιπόν, φαίνεται πως την αγαπούσαν και τη λάτρευαν ως

σοφή θεραπεύτρια αλλά και φοβερή μάγισσα, που γνώριζε γιατρικά και ξόρκια.

Γι’ αυτό και η μορφή της έχει έντονα γνωρίσματα θεάς της Σελήνης. Ως

μάγισσα ήταν λογικό να της αποδοθούν πράξεις που αναφέρονται σε

πανάρχαιες και ακατανόητες τελετουργίες και σε βάρβαρα ήθη. Έτσι, ο φόνος

των παιδιών της δεν αποκλείεται να υποδηλώνει θεσμοποιημένες

ανθρωποθυσίες.

32

Από την άλλη, ως σοφή γιατρός γνώριζε τα μυστικά για τα βοτάνια και

τις ιαματικές δυνάμεις του νερού. Έτσι, «ξανάνιωσε» τον Ιάσονα και θεράπευσε

τον Αιγέα από στειρότητα βυθίζοντας τους σε θερμά λουτρά, όπου είχε βράσει

τα βοτάνια της. Οι Κορίνθιοι, μάλιστα, πίστευαν πως αυτή τους είχε γλιτώσει

από λιμο καθιερώνοντας θυσίες στη Δήμητρα και στις Λήμνιες νύμφες.

«Σεληνιακή» μορφή είναι, άλλωστε, και η Λήμνια Υψιπύλη που ο μύθος τη

φέρνει από την πατρίδα της στη Νεμέα. Άλλη μια ένδειξη για τη λατρεία του

νερού και των θεών του που σχετιζόταν με τα νιάτα, τα παιδιά, τη γονιμότητα

αλλά και τη σχέση της Μήδειας με τις γυναικοκρατικές παραδόσεις της

μητριαρχικής κοινωνίας [Μυθολογία Κακριδή, τόμος 3, σελ. 256-257]

Όσο για τη Γλαύκη, αυτή πέφτει στο νερό της πηγής, για να σωθεί αλλά

βρίσκει το θάνατο και της δίνει το όνομά της. Ο μύθος αυτός δεν αποκλείεται να

σχετίζεται με τις θυσίες-αφιερώσεις νέων παιδιών / εφήβων στους θεούς των

νερών των ποταμών. Σύμφωνα με πληροφορίες οι θεοί-ποταμοί λατρεύονταν ως

προστάτες των νέων και γι’ αυτό οι έφηβοι έκοβαν τους βοστρύχους των

μαλλιών τους και τους έριχναν στο ρεύμα των ποταμών την ημέρα της

ενηλικίωσής τους.

33

ΙΝΩ-ΛΕΥΚΟΘΕΑ

ΜΥΘΟΣ

Η Ινώ ήταν κόρη του Κάδμου και της Αρμονίας, αδερφή της Σεμέλης.

Είχε παντρευτεί τον Αθάμαντα, του οποίου ήταν η δεύτερη γυναίκα. Η πρώτη

γυναίκα του Αθάμαντα ήταν η Νεφέλη. Αργότερα,ύστερα από το θάνατο της

αδερφής της Σεμέλης, η Ινώ έπεισε τον Αθάμαντα να δεχτεί τον μικρό Διόνυσο,

γιο της Σεμέλης και του Δία, και να τον αναθρέψει μαζί με τα παιδιά τους, τον

Λέαρχο και τον Μελικέρτη.

Η Ήρα όμως μέσα στο θυμό της, για να τους τιμωρήσει, επειδή

προστάτεψαν το παιδί τον παράνομων ερώτων του Δία, πήρε τα λογικά του

Αθάμαντα και της Ινώς. Η Ινώ έριξε τον δευτερότοκο γιό της Μελικέρτη σε ένα

λέβητα με καυτό νερό,την ώρα που ο Αθάμαντας σκότωνε τον Λέαρχο με μια

λόγχη, παίρνοντάς τον για ελάφι. Η Ινώ ρίχτηκε στη θάλασσα με το πτώμα του

Μελικέρτη.Οι θαλασσινές θεές τη λυπήθηκαν και τη μεταμόρφωσαν σε

Νηρηίδα,ενώ το παιδί έγινε ο μικρός θεός Παλαίμονας. Από τότε η Ινώ, που

ονομάστηκε Λευκοθέα, η λευκή θεά δηλαδή, η θεά του αφρού των κυμάτων,

και ο γιός της Παλαίμονας βοηθούσαν τους ναυτικούς και τους καθοδηγούσαν

σε ώρα θύελλας.

Η Μήδεια σκοτώνει τα παιδιά της

Λευκοθέα & Παλαίμων

34

Υπήρχαν διάφορες εκδοχές για το θάνατο του Μελικέρτη και για τη

θεοποίησή του. Άλλοτε διηγούνταν ότι ο πατέρας του Αθάμαντας τον είχε ρίξει

μέσα σε λέβητα με καυτό νερό,από όπου η μητέρα του τον τράβηξε, πρίν

αυτοκτονήσει μαζί του. Άλλοτε πάλι ότι η Ινώ η ίδια τον έβαλε μέσα στο

λέβητα και έπειτα ρίχτηκε στη θάλασσα κρατώντας το πτώμα του στην αγκαλιά

της. Ή ακόμη ότι έφυγε με το παιδί ζωντανό και ότι πνίγηκε μαζί του.

Διηγούνταν σχετικά με το θέμα αυτό πως στο μέρος,όπου η Ινώ είχε πέσει

στη θάλασσα,ανάμεσα στα Μέγαρα και την Κόρινθο,το σώμα του Μελικέρτη το

μετέφερε ένα δελφίνι και το κρέμασε πάνω σε ένα πεύκο.Ο Σίσυφος,ο αδελφός

του Αθάμαντα, που βασίλευε τότε στην Κόρινθο, βρήκε το πτώμα και το έθαψε.

Σύμφωνα με την επιταγή μιας Νηρηίδας, καθιέρωσε για αυτόν ως Παλαίμονα

μια λατρεία και ίδρυσε τα Ίσθια ως ταφικούς αγώνες, για να τον τιμήσει.

ΑΝΑΛΥΣΗ-ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ

Η Ινώ αποκτά το όνομα Λευκοθέα, δηλαδή «λευκη θεά», όταν

μεταμορφώνεται σε πνεύμα των νερών και του αφρού των κυμάτων. Γίνεται,

δηλαδή, μια Νηρηίδα που βοηθάει τους ναυτικούς που κινδυνεύουν. Ένας από

αυτούς ήταν και ο Οδυσσέας που θαλασσοπνιγόταν τρεις μέρες μετά τη φυγή

του από το νησί της Καλυψώς, μέχρι που η Λευκοθέα τον βοήθησε να βγει στο

νησί των Φαιάκων [Ελληνική Μυθολογία Σέρβη, σελ. 172-173].

Ο γιος της, Μελικέρτης, μοιράζεται τη μοίρα της με το όνομα Παλαίμων.

Το αρχικό του όνομα μάλλον έχει φοινικική ρίζα, αν και οι Έλληνες το

εξηγούσαν ως «αυτός που τρέφεται με μέλι». Το όνομα Παλαίμων πάλι

φαίνεται να είναι ομόρριζο με το ρήμα «παλαίω» και να σημαίνει «παλαιστής» [www.theoi.com]

Μελικέρτης / Παλαίμων

35

Πάντως, ο μικρός Παλαίμονας είναι ένα ακόμα μικρό παιδί θύμα των

αμαρτιών των ενηλίκων και των θεών, όπως τα παιδιά της Μήδειας και ο μικρός

Οφέλτης. Η ιστορία του ίσως παραπέμπει σε πανάρχαιες ανθρωποθυσίες. Από

την άλλη, η λεπτομέρεια ότι η μητέρα του τον έριξε σε λέβητα με βραστό νερό

θυμίζει το ανάλογο «βάφτισμα» των παιδιών της Μήδειας και του Αχιλλέα που

δεν αποσκοπούσαν στο θάνατo αλλά στην αθανασία και παραπέμπει στις

μαγικές ιδιότητες του νερού. Τέλος, ένα ακόμα κοινό που έχει η ιστορία του

Παλαίμονα με αυτή του Οφέλτη είναι ή καθιέρωση αγώνων προς τιμήν και των

δύο μικρών ηρώων.

ΥΨΙΠΥΛΗ

ΜΥΘΟΣ

Η Υψιπύλη ήταν κόρη του Θόαντα, βασίλια της

Λήμνου. Κάποτε οι γυναίκες του νησιού αυτου

συμφώνησαν και σκότωσαν τους άνδρες ολους. Μόνο

ο Θόαντας απέφυγε τη σφαγή αφού τον έκρυψε η

Θυγατέρα του. Και έτσι έγινε η Υψιπύλη βασίλισσα

(γυναικοκρατία). Αργότερα, όταν οι Αργοναύτες

πέρασαν από το νησί της Λήμνου, λησμονήθηκαν στις

αγκαλιές των γυναικών του. Η βασίλισσα έγινε

ερωμένη του πατέρα της του Ιάσονα και ίδρυσε προς

τιμήν εκείνου και του πατέρα της, του Θόαντα,

επιτάφιους αγώνες. Όταν έφυγε ο Ιάσονας με τους

Αργοναύτες, οι γυνάικες έμαθαν πως ο Θόας ζει.Τον

συνέλαβαν λοιπόν και τον σκοτώσανε. Και πούλησαν

τη βασίλισσα Υψιπύλη στο βασιλιά της Νεμέας,

36

Λυκούργο. Κι έτσι βρέθηκε η Υψιπύλη στη Νεμέα και

συνδέθηκε με την ανατροφή του Οφέλτη.

ΑΝΑΛΥΣΗ – ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ

Το όνομα της Υψιπύλης προέρχεται από τις λέξεις «υψηλή πύλη» και

συμβολίζει το τόξο της διαδρομής της Σελήνης πάνω στον ουρανό, η ίδια η

Σελήνη. Επομένως, η Υψιπύλη έχει το γνώρισμα της σεληνιακής θεάς και είναι

προδρομική μορφή της ολυμπιακής Άρτεμης. Η Υψιπύλη συνδέεται με την

αρχαιότατη παράδοση της μητριαρχικής κοινωνίας και τη λατρεία της Σελήνης

που είναι μια κατεξοχήν “θηλυκή” θεότητα.

Θεά της μητριαρχίας είναι και η Μήδεια, η οποία επίσης συνδέεται με τις

Λήμνιες νύμφες, τις οποίες τιμούσε και χάρη στη λατρεία των οποίων έσωσε

τους Κορίνθιους από λιμό. Δεν φαίνεται άσχετο το γεγονός ότι και οι δύο

γυναίκες έχουν συνδεθεί ερωτικά με τον Ιάσονα, προκειμένου να εξαρθεί η

μυθική μορφή του μέσα από τη σύνδεση με τις σημαντικές αυτές μητριαρχικές

φιγούρες [Μυθολογία Κακριδή, τόμος 3, σελ. 306]

Ο μύθος της Υψιπύλης είναι συνδεδεμένος με στοιχεία απο την λατρεία

του Διονύσου: ο Θόας είναι βασιλιάς του θεού, φορτία κρασιού στέλνει η

Υψιπύλη στους Αργοναύτες και ο γιος της βρίσκεται στο στρατόπεδο στην

Τροία. Ο μύθος της συνδέθηκε με το Δωδεκάθεο, την Αργοναυτική εκστρατεία,

τους Επτα επι Θήβας και τον Τρωικο πόλεμο.

Τέλος, η δουλεία της Υψιπύλης στη Νεμέα είναι ένα εύρημα για να

εξηγηθεί ένα φαινόμενο, κατά το οποίο μια μορφή ή μια λατρεία για

ορισμένους λόγους γίνεται γνώστη σε τόπους διαφορετικούς και πολύ

απομακρυσμένους μεταξύ τους.

37

ΟΦΕΛΤΗΣ

ΜΥΘΟΣ

Ο Αμφίαραος συνδέθηκε με την εκστρατεία έναντι της Θήβας (Θηβαϊκος

πόλεμος). Αφού ο Άδραστος συγκέντρωσε τη στρατιά για τη Θήβα στο Άργος,

ακολούθησε η εκλογή επτά αρχηγών, οι οποίοι ήταν οι εξής: Άδραστος

(μεγάλος βασιλιάς του Άργους), ο Πολυνείκης (ο γαμπρός του), Τυδέας,

Αμφίραος, Καπανέας, Παρθαινοπαίος και Μηκιστέας. Αυτά ήταν τα ονόματα

των επτά αρχηγών, όπως από πολλούς υποστηριζόταν, παρ’ όλα αυτά

επικράτησαν και άλλες εκδοχές.

Στο δρόμο για την εκστρατεία ενάντια της Θήβας, λοιπόν, πρώτο σταθμό

αποτέλεσε η Νεμέα, το βασίλειο του Εύφυγου ή Λυκούργου. Ο Λυκούργος είχε

νυμφευθεί την Ευριδίκη, με την οποία είχε αποκτήσει ένα γιο με το όνομα

Οφέλτη. Το βρέφος ανέτρεφε η Υψιπύλη, η κόρη του Θόαντα, βασιλιά της

Λήμνου. Φτάνοντας στη Νεμέα τα στρατεύματα, χρειάστηκε να παραμείνουν

στον τόπο αυτό έτσι ώστε να ξεδιψάσουν οι στρατιώτες και τα άλογά τους,

αφού όπως λέγεται ο Διόνυσος είχε αποξεράνει τον Αργολικό κάμπο που

διέσχιζε η στρατιά του Αδράστου για να προστατεύσει την πατρίδα του, Θήβα

από τους εχθρούς.

38

Τότε η Υψιπύλη ανέλαβε να οδηγήσει τα στρατεύματα σε κάποια πηγή

αφήνοντας το μικρό Οφέλτη στη χλόη. Ώσπου να γυρίσει η βρεφοκόμος, ένα

φίδι ξετρύπωσε και δάγκωσε το παιδί. Οι στρατιώτες έσπευσαν να σκοτώσουν

το φίδι αλλά ο Οφέλτης δεν έζησε. Τότε ο Αμφιαρος συνέδεσε το θάνατο του

αγοριού με την έκβαση της εκστρατείας και υποστήριξε την άποψη τους

περιμένει όλους, φρικτό τέλος. Ο θάνατος αυτός ερμηνεύτηκε ως κακός οιωνός.

Με αφορμή το γεγονός αυτό ονόμασε τον Οφέλτη Αρχέμορο (αρχή του

θανάτου) και συμβούλευσε όλους τους πολεμιστές να γυρίσουν στην πατρίδα

τους.

Ωστόσο ον Αμφίαρος δεν έπεισε κανένα. Τέλος, έδωσε εντολή να γίνει με

επισημότητα η ταφή του μικρού Αρχέμορου και όρισε αγώνες στη μνήμη του,

τους Νεμεακούς αγώνες ή Νέμεα. Πολλοί ήταν, όμως, εκείνοι που υποστήριζαν

πως οι αγώνες δεν έγιναν προς τιμήν του Οφέλτη αλλά του παππού του

Αρχέμορου, Πρώνακτα, καθώς πίστευαν πως αυτός είχε δώσει ζωή στους επτά,

ή για να εξευμενίσουν το πνεύμα του, αφού πήγαιναν να ριχτούν στον κίνδυνο

του πολέμου.

ΑΝΑΛΥΣΗ – ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ

Το πρώτο όνομα του Οφέλτη ετυμολογείται από τη λέξη «οφειλή», σαν

να πρέπει το παιδί να εξοφλήσει με το θάνατό του τις αμαρτίες και τα σφάλματα

των ενηλίκων. Πράγματι, το δυστύχημα του παιδιού ερμηνεύεται ως

τελετουργία με θυσία βρέφους στο πνεύμα της γης, έτσι ώστε να ευνοηθεί η

πολεμική επιχείρηση. Πάντως, υπάρχουν πολλοί ακόμα μύθοι που μάλλον

συνδέονται με παλιές τελετουργίες ανθρωποθυσίας, όπως ο μύθος της Μήδειας

που σκοτώνει τα παιδιά της, για να εκδικηθεί την προδοσία του Ιάσονα αλλά και

Υψιπύλη & Οφέλτης

39

του μικρού Παλαίμονα που πέφτει θύμα της ζηλόφθονης Ήρας, για τον οποίο

μάλιστα είχαν θεσμοθετηθεί οι αγώνες των Ισθμίων

Για τους επτά η θυσία του αγοριού ταυτίζεται με τη θυσία της Ιφιγένειας

για τον Τρωϊκό πόλεμο. Λαμβάνοντας υπόψη ότι τόσο η Άρτεμη όσο και η

Υψιπύλη, είναι η ίδια η Σελήνη, η Ιφιγένεια και ο Οφέλτης θυσιάστηκαν στη

θεά του φεγγαριού, για να ευνοήσει την έκβαση της στρατιωτικής επιχείρησης.

Θεά του φεγγαριού είναι, επίσης, η Ήρα, η ιστορία της οποίας συνδέεται και με

τη Νεμέα, μέσω του Λιονταριού που έπεσε από τη σελήνη, για να τιμωρήσει

τους κατοίκους, που παραμέλησαν τις θυσίες των θεών, αλλά και η μάγισσα

Μήδεια.

Το δεύτερο όνομα του βρέφους, Αρχέμορος, σημαίνει την «αρχή του

κακού, του θανατικού» και συνδέεται με τη μαντική ικανότητα του Αμφιάραου,

που, γνωρίζοντας, την καταστροφική έκβαση της εκστρατείας, προσπαθεί να

αποτρέψει τους Επτά στρατηγούς από το να την πραγματοποιήσουν. Η σύνδεση

της βρεφοκόμου με τη Λήμνο, οι φόβοι και τα προμαντεύματα του Αμφίαραου

και άλλα στοιχεία είναι απόηχος από διασυνδέσεις με αλλά λατρευτικά τυπικά,

νεότερα ήθη που απέβλεπαν την κατάργηση της φιδολατρείας και της

ανθρωποθυσίας και την αντικατάσταση της με ζωοθυσία. [Μυθολογια, Κακριδή,

τόμος 4, σελ. 207]

Το ίδιο φαίνεται και στην περίπτωση της Ιφιγένειας που σώζεται με την

επέμβαση της ίδιας της θεάς που είχε ζητήσει τη θυσία της. Φαίνεται σαν οι

πρωτόγονοι και απάνθρωποι θεοί να «εκπολιτίζονται» και να γίνονται πιο

φιλάνθρωποι, όσο ωριμάζει ο άνθρωπος και προοδεύει ο πολιτισμός του. Κάτι

ανάλογο θα μπορούσαμε να πούμε ότι συμβαίνει και με την άδικη θυσία του

Μελικέρτη, που θεοποιείται και ως Παλαίμονας, αντιπαλεύει το θάνατο και

βοηθά τους ναυτικούς που κινδυνεύουν.

40

Ο ΘΗΣΕΑΣ

ΚΑΙ ΟΙ ΛΗΣΤΕΣ

ΤΗΣ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ

ΜΥΘΟΙ

«Eγώ, ο Θησεας, είμαι γιος της Αίθρας και του βασιλιά της Αθήνας

Αιγέα, αν και η μητέρα μου μου εξομολογήθηκε ότι πραγματικός μου πατέρας

ήταν ο θεός Ποσειδώνας. Γεννήθηκα και μεγάλωσα κοντά στη μητέρα μου στην

Τροιζήνα, στην αυλή του βασιλιά Πιτθέα του παππού μου.

Όταν μεγάλωσα και κατάφερα να σηκώσω την βαριά πέτρα κάτω από την

οποία ο πατέρας μου είχε κρύψει το ξίφος και τα σανδάλια του, ξεκίνησα πεζός

να πάω στην Αθήνα να τον συναντήσω. Στο δρόμο για την Αθηνα συνάντησα

πολλούς κινδύνους και ληστές. Οι περισσότεροι από αυτούς βρίσκονταν στην

περιοχή της Κορινθίας.

Αφού τους εξολόθρευσα, έφτασα στα σύνορα της Αθήνας. Εκεί, στις

όχθες του ποταμού Κηφισού πλύθηκα στο ποτάμι, για να καθαριστώ από το

μίασμα τόσων φόνων και την όγδοη μέρα μπήκα στην πόλη.

Η δεύτερη γυναίκα του πατέρα μου, η μάγισσα Μήδεια, που είχε

καταφύγει στην Αθήνα μετά το φόνο των παιδιών της και του Ιάσονα στην

Κόρινθο, με αναγνώρισε και προσπάθησε να με δηλητηριάσει. Εγώ όμως

τράβηξα το ξίφος μου για να την αντιμετωπίσω. Ο πατέρας μου γνώρισε το

ξίφος, έδιωξε τη Μήδεια και με δέχτηκε στο παλάτι ως διάδοχό του.»

41

Περιφήτης

«Ένας από αυτούς ήταν ο γιος του Ηφαίστου, που τον ελεγαν Περιφήτη,

που ζούσε στην Επίδαυρο και κρατούσε ένα σιδερένιο ρόπαλο. Με αυτό

αποπειράθηκε να με σκοτώσει αλλά τον σκότωσα εγώ και πήρα το ρόπαλό του

για δικό μου όπλο.»

Σίνης ο Πιτυοκάμπτης

«Κοντά στον Ισθμό έμενε ο Σίνης ο

Πιτυοκάμπτης. Αυτός συνήθιζε να σκοτώνει τους

περαστικούς με ένα περίεργο και σκληρό τρόπο.

Αυτός λύγιζε δύο μεγάλα πεύκα και έδενε τα

πόδια των περαστικών στο καθένα από αυτά.

Έπειτα τα άφηνε ελευθερα και αφού ο δύστυχος

περαστικός δεν είχε δύναμη να τα συγκρατήσει

σχίζονταν στα δυο βρίσκοντας φρικτό θάνατο.

Έτσι θα με σκότωνε κι εμένα αλλά εγώ τον

νίκησα και τον σκότωσα με τον ίδιο τρόπο.»

Κρομμυώνιος Κάπρος

«Προχωρώντας έφτασα στον Κρομμύωνα, όπου σκότωσα την

αγριογουρούνα Φαία, κόρη του Τυφώνα και της Έχιδνας, που προκαλούσε

μεγάλες καταστροφές στην περιοχή.»

Σκίρων

42

«Επόμενος σταθμός μου ήταν οι Σκιρωνίδες Πέτρες. Εκεί, ο Σκίρωνας, ο

γιος του Κορινθου και εγγονός του Πέλοπα ανάγκαζε τους περαστικούς να

σκύψουν για να του πλύνουν τα πόδια. Μόλις όμως εκείνοι έσκυβαν ο Σκίρωνας

τους έδινε μια κλοτσιά και τους έριχνε από το γκρεμό στη θάλασσα όπου τους

καταβρόχθιζε μια τεράστια χελώνα. Για να τον τιμωρήσω τον γκρέμισα με τον

ίδιο τρόπο από τους βράχους.»

ΑΝΑΛΥΣΗ – ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ

Οι μύθοι αυτοί του Θησέα ανήκουν στη βασική ομάδα μύθων

ενηλικίωσης. Εδώ ο νεαρός ήρωας μεγαλώνει μαθαίνοντας να χρησιμοποιεί τη

δύναμη και τη γενναιότητά του όχι μόνο για να βρει τις ρίζες του και να

διεκδικήσει το θρόνο που του ανήκει αλλά και για να βοηθήσει το κοινωνικό

σύνολο. Οι άθλοι του Θησέα, όπως και αυτοί του Ηρακλή, βοηθούν τους

ανθρώπους καθώς τους απαλλάσσουν από φοβερούς ληστές, επικίνδυνα τέρατα

και άλλα προβλήματα.

Πάντως, αν και είναι για καλό σκοπό, οι φόνοι δεν παύουν να είναι φόνοι

και μολύνουν τον ήρωα. Βλέπουμε, λοιπόν, το Θησέα να πλένεται στον ποταμό

Κηφισό [Λεξικό Τσοτάκου-Καρβέλη, σελ 129]. Αυτό δείχνει ότι οι αρχαίοι πίστευαν

ότι το νερό των ποταμών έχει πολλές ιδιότητες. Εκτός από το ότι χάριζε

γονιμότητα και θεράπευε τις αρρώστιες, πίστευαν ότι έχει τη δύναμη να

ξεπλένει τις αμαρτίες και να καθαρίζει το μίασμα ενός εγκλήματος, όπως ο

φόνος.

43

ΟΙ ΑΘΛΟΙ ΤΟΥ ΗΡΑΚΛΗ ΣΤΗΝ ΚΟΡΙΝΘΙΑ

Οι Στυμφαλίδες Όρνιθες

ΜΥΘΟΣ

«Στη βόρεια Αρκαδία υψώνεται το βουνό Στύμφαλος και στους πρόποδες

του οποίου υπάρχει μια πόλη, που ονομάζεται και αυτή Στύμφαλος. Δίπλα σε

αυτή την πόλη υπάρχει μια λίμνη, η Στυμφαλία. Ο τόπος όλος γύρω από αυτή

είναι εύφορος και φυτρώνει πυκνή βλάστηση από θάμνους και δέντρα που με το

πέρασμα τον χρόνων έχει γίνει ένα τεράστιο αδιαπέραστο δάσος. Σε αυτό το

πυκνό δάσος είχαν βρει καταφύγιο κάτι φοβερά πουλιά με ατσαλένια φτερά και

τεράστια νύχια, τα οποία είχαν καταφύγει κυνηγημένα από το βουνό εξαιτίας

μια επιδρομής λύκων. Εκεί αυτά τα πουλιά πουλιά πολλαπλασιάζονταν με

τρόπο θαυμαστό, εώς ότου έφτασαν στο σημείο να αποτελούν απειλή και

πλήγμα για την γύρω περιοχή καθώς καταβρόχθιζαν και κατέστρεφαν όλες τις

σοδειές. Έχω ακούσει, ουκ ολίγες φορές ανθρώπους να μιλούν ακόμα και για

ανθρωποφαγία!

Για αυτόν τον λόγο ο Ευρυσθεύς κάλεσε εμένα, τον Ηρακλή, για να τα

εξολοθρεύσω. Αυτός ήταν ο έκτος μου άθλος. Όταν κατέφθασα στη λίμνη,

κατάλαβα ότι δεν θα μπορούσα να τα σκοτώσω εύκολα, αφού ήταν καλυμμένα

στο δάσος. Μέσα λοιπόν στην αμηχανία μου, ήρθε η Αθηνά και μου έδωσε τη

λύση. Μου έδωσε δυο σιδερένια κρόταλα κατασκευασμένα από τον ίδιο τον

44

Ήφαιστο. Όταν χτυπούσα αυτά τα κρόταλα, έκαναν τρομερό θόρυβο που

ενοχλούσε τις όρνιθες και τις έκανε να απομακρύνονται από το δάσος. Έτσι

αφού είχα καθαρό στόχο μπορούσα να τις εξολοθρεύσω με τα βέλη μου. Όμως

το μεγαλύτερο μέρος των τρομερών αυτών πουλιών κατάφεραν να μου

ξεφύγουν στα νησιά της Αρετίας. Απ' ότι έμαθα, τα βρήκαν μετά από λίγο καιρό

οι Αργοναύτες και τα αποτελείωσαν μετά από σκληρή μάχη.»

ΑΝΑΛΥΣΗ – ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ

Σύμφωνα με το μύθο ο Ηρακλής έκανε τους άθλους του, για να εξιλεωθεί

για ένα φοβερό έγκλημα. Επειδή, τυφλωμένος από την Ήρα που τον μισούσε,

σκότωσε τα παιδιά του, η Πυθία του έδωσε χρησμό να υπηρετεί το βασιλιά

Ευρυσθέα για 12 χρόνια. Οι άθλοι του, βέβαια, δεν βοήθησαν μόνο το βασιλιά

αλλά είχαν ευεργετικά αποτελέσματα σε πολλούς ανθρώπους, αφού έγιναν για

το κοινό καλό. Στο συμβολικό επίπεδο, λοιπόν, μπορεί να αναφέρονται στις

προσπάθειες των ανθρώπων να αντιμετωπίσουν προβλήματα που σχετίζονταν

με τη φύση και δυσκόλευαν τη ζωή τους.

Ο συγκεκριμένος άθλος ίσως να εξηγεί το κακό που προκαλούν τα

λιμνάζοντα νερά, όπως ασθένειες, πνιγμοί, πλημμύρες, καταστροφή

καλλιεργιών δίπλα από τη λίμνη λόγω της υπερβολικής υγρασίας κ.α.Υπάρχουν

βέβαια και πληροφορίες για πουλιά που μοιάζουν πολύ με τις περιγραφές των

Στιμφαλίδων ορνίθων, σε μια λίμνη της Τουρκίας. Ίσως, δηλαδή, οι

Στυμφαλίδες όρνιθες να ήταν πράγματι πουλιά που κατοικούσαν στη λίμνη και

επιτίθονταν στις καλλιέργειές τους προκαλώντας καταστροφές. Γι’αυτό οι

κάτοικοι της περιοχής της Στυμφαλίας τα είχαν μεγαλοποιήσει στην φαντασία

τους. Σε κάθε περίπτωση, ο Ηρακλής έδωσε τη λύση, σκοτώνοντας τις όρνιθες,

δηλαδή απαλλάσσοντας τους κατοίκους από τα προβλήματα του να ζουν δίπλα

σε λιμνάζοντα νερά.

45

Το Λιοντάρι της Νεμέας

ΜΥΘΟΣ

Ο μύθος μας μιλάει για τι λιοντάρι της Νεμέας.Το λιοντάρι αυτό ήταν ένα

τέρας, το οποίο ήταν παιδί του Όρθρου και της Έχνιδας. Είναι αδελφός ενός

άλλου τέρατος, της Σφίγγας των Θηβών. Το είχε αναθρέψει η Ήρα και το είχε

τοποθετήσει στην περιοχή της Νεμέας, όπου κατασπάραζε τα ζώα και τους

κατοίκους.Το Λιοντάρι αυτό κατοικούσε σε μια σπηλιά στην περιοχή της

Νεμέας κοντά στα βουνά Τρητό και Απέσαντα. Οι κάτοικοι της περιοχής είχαν

ταλαιπωρηθεί πολύ με τo λιοντάρι αυτό, διότι ήταν τόσο δυνατό που δεν το

σταματούσε τίποτα.

«Εγώ, ο Ηρακλής, ζούσα ευτυχισμένος με τη γυναίκα μου Μεγάρα, κόρη

του βασιλιά των Θηβών, Κρέοντα, και τα παιδιά μου. Όμως, η θεά Ήρα που

πάντα με μισούσε γιατί ήμουν ένα από τα νόθα παιδιά του άντρα της του Δία,

θόλωσε το μυαλό μου και με έκανε να σκοτώσω τα ίδια μου τα παιδιά. Όταν

συνήρθα και κατάλαβα τι είχα κάνει έτρεξα απελπισμένος στο μαντείο των

Δελφών για να ρωτήσω πώς θα εξαγνιστώ από το τρομερό μου έγκλημα. Η

Πυθία μου υπέδειξε να υπηρετήσω για 12 χρόνια το βασιλιά Ευρυσθέα.

Έχοντας, λοιπόν, μαζί μου τον αγαπημένο μου ανιψιό τον Ιόλαο το γιό

του αδελφού μου του Ιφικλή, ξεκίνησα για το παλάτι του Ευρυσθέα στις

Μυκήνες. Εκεί μπήκα στις προσταγές του. Πρώτα πρώτα, ο ξαδελφός μου ο

Ευρυσθέας μου ζήτησε να σκοτώσω αυτό το λιοντάρι. Ηταν ένα φοβερό

λιοντάρι που το είχε αναθρέψει η θεά που με μισούσε όσο τίποτα στον κόσμο, η

Ήρα.

Ζούσε λοιπόν το λιοντάρι στη Νεμέα, μέσα σε μια σπηλιά, που ήταν

ανοικτή και από τις δυο μεριές. Από κει κατέβαινε στην κοιλάδα και έτρωγε

ανθρώπους και ζώα. Τίποτα όμως δεν μπορούσε να τρυπήσει το σώμα του. Ούτε

46

σίδερο ούτε πέτρα ούτε ξύλο. Πήρα μαζί μου το τόξο μου, τη φαρέτρα με τα

βέλη μου το σπαθί μου και ξεκίνησα. Έφτασα στο άλσος της Νεμέας, έκοψα

ένα κομμάτι ξύλο απο μία άγρια ελιά και έφτιαξα ένα πολύ όμορφο ρόπαλο.

Ήταν μέρα ακόμα, όταν συνάντησα το λιοντάρι. Σήκωσα τόξο και το

σημάδεψα με τα βέλη μου. Άδικα. Δεν μπορούσα να τρυπήσω το σώμα του.

Τότε θυμήθηκα το ρόπαλο. Μάζεψα πέτρες, έκλεισα τη μια πλευρα της σπήλιας,

πήγα στην άλλη της άκρη και χώθηκα μέσα. Μόλις με είδε το λιοντάρι,

βρυχήθηκε φοβερά και όρμησε πάνω μου. Αρχίσαμε να παλεύουμε. Με χίλια

ζόρια κατάφερα να πίασω το θήριο από το λαιμό και άρχισα να το σφίγγω όσο

πιο δυνατά μπορούσα, ώσπου το νίκησα.

Το σήκωσα ψηλά και πήρα το δρόμο της επιστροφής. Όπου περνούσα , ο

κόσμος έβγαινε, για να με θαυμασει.Έφτασα κάποτε στις Μυκήνες και πήγα να

παραδόσω το λιοντάρι στον Ευρυσθέα. Ήταν τόσος ο φόβος του, μόλις το είδε,

που με διέταξε μάλιστα να μην ξανάρθω μέσα στην πόλη αλλά τους άθλους μου

να τους δείχνω έξω από τις πύλες. Το τομάρι του λιονταριού, τη λεοντή, μια που

τίποτα δεν μπορούσε να την τρυπήσει, σκέφτηκα να την κάνω πανοπλία. Και

απο τότε τη λεοντή και το ρόπαλο δεν τα αποχωρίστηκα ποτέ.

Ειχε δίκιο η Πυθία, καλα το είχε προβλέψει, θα πέρναγα πολλά. Στο τέλος

όμως θα γινόμουνα αθάνατος. Έγινα θεός των αθλητών των αγώνων. Εγω

ήμουν που καθιέρωσα τους αγώνες στην Ολυμπία προς τιμή του πατέρα μου του

Δία.»

47

ΑΝΑΛΥΣΗ – ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ

Το λιοντάρι της Νεμέας είναι ο πρωτος άθλος του Ηρακλή. Το λιοντάρι

αυτό το είχε αναθρέψει η Ήρα και το έστειλε για να τιμωρήσει τους κατοίκους

που είχαν παραμελήσει τις θυσίες των θεών. Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή το

γέννησε η Σελήνη και το τίναξε πάνω στο βουνό Απέσαντα με διαταγή της

Ήρας [Μυθολογία Κακριδή, τόμος 4, σελ.35].

Πάντως, γενικά η περιοχή της Νεμέας σχετίζεται με τη λατρεία της Ήρας

ως σεληνιακής θεάς αλλά και της ίδιας της Σελήνης. Νεμέα, άλλωστε, ήταν μια

κόρη της Σελήνης, ενώ και στη μορφή της Υψιπύλης αποδίδονται σεληνιακές

48

ιδιότητες. Η Σελήνη είναι μια θεότητα που συνδέεται αφ’ ενός με τις γυναίκες

και την πανάρχαια μητριαρχική κοινωνίας και αφ’ ετέρου με το υγρό στοιχείο.

Είναι γνωστό ότι οι φάσεις του φεγγαριού σχετίζονται με τον έλεγχο της

άμπωτης και της παλίρροιας, ενώ στη Σελήνη αποδίδονταν αρνητικά καιρικά

φαινόμενα, όπως η ξηρασία και η κακοκαιρία. Δεν αποκλείεται, δηλαδή, ο

μύθος του λιονταριού της Νεμέας που βασάνιζε τους κατοίκους του κάμπου να

αποδίδει μια μακροχρόνια ξηρασία,

που κατέστρεφε τις καλλιέργειες

και αφάνιζε τους ανθρώπους

ΣΥΝΘΕΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΜΥΘΩΝ

Η παρουσίαση των μύθων που προηγήθηκε δεν αποτελεί βέβαια το

σύνολο των αρχαιοελληνικών μύθων που σχετίζονται με το νερό. Ούτε καν το

σύνολο των μύθων που αφορούν την ευρύτερη περιοχή της Κορινθίας. Αποτελεί

απλώς μια συλλογή όσων από τους μύθους της περιοχής μας αναφέρονται στο

νερό με διάφορους τρόπους σε μια προσπάθεια να συνθέσουμε τις συμβολικές

διαστάσεις που του αποδίδονται στους κορινθιακούς μύθους, προκειμένου να

απαντήσουμε στο αρχικό ερευνητικό μας ερώτημα:

Πώς αποδίδεται συμβολικά στους αρχαίους μύθους της Κορινθίας

η σημασία του νερού για την ανθρώπινη ζωή;

Ακολουθεί, λοιπόν, ως συμπέρασμα της έρευνάς μας η συνθετική

παρουσίαση των ιδιοτήτων του νερού, όπως προκύπτουν από τους κορινθιακούς

μύθους.

49

[Εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι αρχική πρόθεση της εργασίας μας ήταν να μελετήσουμε και τη σημασία του

νερού στην ιστορική πορεία της Κορινθίας μέσα από τα αρχαιολογικά μνημεία της περιοχής μας. Αυτό το

κομμάτι δεν προλάβαμε να το ολοκληρώσουμε και θα συνεχίσουμε στο 2ο τετράμηνο μελετώντας ευρύτερα το

νερό στην αρχαία και τη σύγχρονη τέχνη.]

Το νερό εξασφαλίζει τη ζωή των κοινωνιών

Κατ’ αρχάς μέσα από τους μύθους φαίνεται πως αναγνωρίζεται η

ζωτικότητα του νερού καθώς οι αρχαίοι Έλληνες «έβλεπαν» θεότητες, συνήθως

κόρες ποταμών, μέσα σε κάθε πηγή, πράγμα το οποίο καταδεικνύει το σεβασμό

που έτρεφαν και τη λατρεία που είχαν για τη φύση και συγκεκριμένα για το

υγρό στοιχείο. Επίσης οι θεότητες αυτές δεν ήταν αθάνατες αλλά η ζωή τους

ήταν συνδεδεμένη με την επιβίωση της κατοικίας τους, δηλαδή της πηγής, της

λίμνης ή του ποταμού όπου ζούσαν. Αυτό δείχνει ότι συνειδητοποιούσαν πως ο

άνθρωπος έπρεπε να σέβεται και να εκτιμά το νερό ειδικά και το περιβάλλον

γενικότερα.

Το γεγονός ότι οι πόλεις και τα νησιά έπαιρναν το όνομά τους από την

ομώνυμη Νύμφη-προστάτιδα της πηγής τους καταδεικνύει τη σημασία του

πόσιμου νερού για την επιβίωση μιας πόλης. Ιδίως, όσον αφορά τα νησιά, η

ύπαρξη μιας πηγής ήταν απαραίτητη προϋπόθεση για να είναι κατοικήσιμα

Αυτό αποδίδεται μέσα από τους μύθους με τις απαγωγές των Νυμφών

από διάφορους θεούς, όπως στην περίπτωση της Αίγινας που την έκλεψε ο Δίας

και την οδήγησε στο νησί που πήρε το όνομά της και της Σαλαμίνας η οποία

απήχθη από τον Ποσειδώνα. Επίσης σύμφωνα με τη φλιάσια παράδοση στον

κάμπο της Νεμέας κοντά στις πηγές του ποταμού Ασωπού καλλιεργήθηκε για

πρώτη φορά το αμπέλι και παράχθηκε κρασί, ο περίφημος φλιάσιος οίνος,

50

περιζήτητο κρασί που εικάζεται ότι συνόδευε τα πλούσια συμπόσια του βασιλιά

Αγαμέμνονα στα ανάκτορα των Μυκηνών. Η Νεμέα έλαβε το όνομά της από

την ομώνυμη Νύμφη, κόρη του Ασωπού του οποίου κόρες ήταν και οι

προαναφερθείσες Αίγινα και Σαλαμίνα.

Αυτό μας δείχνει πως ο Ασωπός ήταν θεοποιημένος στη συνείδηση των

ανθρώπων, καθώς αντιλαμβάνονταν τη σημασία που είχαν τα νερά του για την

επιβίωσή τους, ενώ κόρες τους ήταν όλες οι πόλεις της περιοχής, που

«γεννιόνταν» στις εύφορες όχθες του καθώς και η Αίγινα και η Σαλαμίνα.

Το νερο δημιουργεί προβλήματα

Από όλα αυτά τα παραδείγματα παρουσιάζεται ξεκάθαρα η αναγκαιότητα

του νερού στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων και η συμβολή του στη φύση,

καθώς αποτελεί πηγή ζωής. Παρ’ όλα αυτά όμως το νερό κάποιες φορές έχει

αρνητικές συνέπειες για τους ανθρώπους. Ένα παράδειγμα αυτής της πτυχής

του νερού είναι τα προβλήματα που παρουσιάζονται από τα λιμνάζοντα νερά.

Πιο συγκεκριμένα οι ασθένειες, οι πνιγμοί, οι πλημμύρες καταστροφή

καλλιεργειών δίπλα σε λίμνες λόγω της υπερβολικής υγρασίας κ.α.

δυσκολεύουν τη ζωή των ανθρώπων. Εξάλλου η διάσταση αυτή του νερού

συναντάται και σε μύθους, όπως σε αυτόν του Ηρακλή, ο οποίος κλήθηκε να

σκοτώσει τις Στυμφαλίδες όρνιθες, οι οποίες πολλαπλασιάζονταν με τρόπο

θαυμαστό, έως ότου έφτασαν στο σημείο να αποτελούν απειλή και πλήγμα για

την γύρω περιοχή, καθώς καταβρόχθιζαν και κατέστρεφαν όλες τις σοδειές. Ο

συγκεκριμένος άθλος ίσως να εξηγεί το κακό που προκαλούν τα λιμνάζοντα

νερά, στον οποίο ο Ηρακλής έδωσε τη λύση, σκοτώνοντας τις όρνιθες, δηλαδή

απαλλάσσοντας τους κατοίκους από τα προβλήματα τους να ζουν δίπλα σε

λιμνάζοντα νερά.

Επιπλέον η έλλειψη νερού προκαλεί επίσης προβλήματα όπως αυτό της

ξηρασίας και της λειψυδρίας, πράγμα το οποίο συναντάμε στον άθλο του

51

Ηρακλή με το λιοντάρι της Νεμέας. Για να γίνει όμως αντιληπτή η σημασία του

άθλου πρέπει πρώτα να αναφερθεί πως η Σελήνη είναι μια θεότητα που

συνδέεται αφ’ ενός με τις γυναίκες και την πανάρχαια μητριαρχική κοινωνία και

αφ’ ετέρου με το υγρό στοιχείο. Είναι γνωστό ότι οι φάσεις του φεγγαριού

σχετίζονται με τον έλεγχο της άμπωτης και της παλίρροιας, ενώ στη Σελήνη

αποδίδονταν αρνητικά καιρικά φαινόμενα, όπως η ξηρασία και η κακοκαιρία.

Έτσι δεν αποκλείεται, ο μύθος του λιονταριού της Νεμέας που βασάνιζε τους

κατοίκους του κάμπου της περιοχής να αποδίδει μια μακροχρόνια ξηρασία, που

κατέστρεφε τις καλλιέργειες και αφάνιζε τους ανθρώπους.

Θαλασσινό νερό-κίνδυνος

Πράγματι, μέσα από τους μύθους οι άνθρωποι εξέφραζαν και την

επικινδυνότητά του και ειδικότερα του θαλασσινού νερού. Μάλιστα στην

περιοχή της Κορινθίας η οποία λόγω γεωγραφικής θέσης έχει μεγάλη σχέση με

τη θάλασσα ενώ πολλοί μύθοι σχετίζονται με τους κινδύνους της. Ένα τέτοιο

παράδειγμα αποτελεί ο μύθος των Αλκυονίδων καθώς σύμφωνα με αυτόν οι

Αλκυονίδες, μετά το θάνατο του πατέρα τους, του γίγαντα Αλκυονέα ο οποίος

σκοτώθηκε από τον Ηρακλή στις γιγαντομαχίες, γκρεμίστηκαν στη θάλασσα

από την απελπισία τους και μεταμορφώθηκαν σε πουλιά. Βέβαια η

καταστροφική ιδιότητα του νερού γίνεται αντιληπτή και από άλλη εκδοχή του

μύθου, στην οποία η Αλκυόνη έχει μετατραπεί σε πουλί εξαιτίας της αλαζονείας

της απέναντι στους θεούς. Καθώς λοιπόν η Αλκυόνη έκανε τη φωλιά της στην

άκρη της θάλασσας τα κύματα την κατέστρεφαν ανελέητα όμως οι θεοί για να

προστατεύσουν τα πουλιά αυτά από την εξαφάνιση έδωσαν ένα 15-ήμερο

καλοκαιρίας μέσα στην καρδιά του χειμώνα ώστε να προλαβαίνουν να γεννούν

τα αυγά τους. Σε άλλο μύθο, βλέπουμε πως οι άνθρωποι προσπαθούσαν να

εξευμενίσουν τη θάλασσα μέσω ορισμένων θεοτήτων που θεωρούνταν

προστάτες των ναυτικών, όπως η Ινώ και ο Μελικέρτης.

52

Θαλασσινό νερό - όφελος

Όπως προαναφέρθηκε η θάλασσα υπήρξε για την περιοχή της Κορινθίας

γενικότερα και την πόλη της Κορίνθου ειδικά καθοριστικός παράγοντας της

ιστορικής της εξέλιξης. Η γεωγραφική θέση της πόλης ανάμεσα στον

Κορινθιακό και το Σαρωνικό κόλπο την κατέστησε μια σημαντική ναυτική

δύναμη που ενισχυόταν από την κατασκευή και τον έλεγχο της Διόλκου. Έτσι η

Κορνθία έγινε ένα σημαντικό εμπορικό και οικονομικό κέντρο με πλούσια ζωή

την οποία δε μπορούσαν να απολαύσουν όλοι οι άνθρωποι όπως μαρτυρεί το

γνωστό ρητό “ου παντός πλείν ες Κόρινθον”. Η σημασία του εμπορίου και της

ναυτιλίας για την Κόρινθο αποδίδεται μυθολογικά από τη σύνδεση των δυο

λιμανιών της, του Λεγχαίου και των Κεγχρεών με την πηγή Πειρήνη, πηγή

νερού και ζωής για την πόλη. Σύμφωνα με το μύθο η Πειρήνη, κόρη του

Ασωπού, μαζί με τον θεό Ποσειδώνα απέκτησε 2 παιδιά, τον Λέχητα και τον

Κεγχρία, που έπειτα έδωσαν τα ονόματά τους στα δύο λιμάνια της Κορίνθου.

Καθώς όμως η θεά Άρτεμη σκότωσε τον ένα της γιό, τον Κεγχρία, η Πειρήνη

έχυσε τόσα πολλά δάκρυα λόγω του πόνου της που μετατράπηκε σε πηγή.

Ιαματικές/ Θεραπευτικές ιδιότητες του νερού

Όταν αναφερόμαστε στις ιαματικές και θεραπευτικές ιδιότητες του νερού

εννοούμε την εφαρμογή τους στη θεραπεία του ανθρώπου. Το είδος αυτό της

θεραπείας αποτελεί μέρος της φυσικοθεραπείας, δηλαδή τη χρησιμοποίηση των

φυσικών μέσων στη θεραπευτική. Είναι λογικό στα αρχαία χρόνια οι άνθρωποι

να καταφεύγουν σε φυσικές πηγές, όπως των νερών, για τη θεραπεία των

ασθενειών αφού τότε η ιατρική δεν υπήρχε. Η ιστορία των ιαματικών πηγών

αρχίζει από την αρχαία Ελλάδα. Αυτό μπορεί να αποδειχθεί και μέσα από τους

53

διάφορους μύθους και μάλιστα τους μύθους της περιοχής της Κορινθίας.

Παραδείγματος χάρη η Μήδεια, η οποία αναφέρεται εκτός από μάγισσα και ως

θεραπεύτρια, γνώριζε και χρησιμοποιούσε τις θεραπευτικές ιδιότητες του

νερού. Επιπλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι Ναϊάδες. Οι αρχαίοι

Έλληνες απέδιδαν το όνομα κάθε πηγής σε μία Ναϊάδα καθώς κάθε πηγή

αποτελούσε την κατοικία της, ενώ η πηγή αυτή αποκτούσε αυτόματα ιαματικές

ιδιότητες. Ιαματικές ιδιότητες είχαν βέβαια και τα νερά των ποταμών όπως ο

Ασωπός.

Μαντικές/ Ποιητικές ιδιότητες του νερού

Η διαρκής κίνηση του νερού, ο ήχος του και η γαλήνη που προσφέρει η

θέα του συνδυάστηκαν με μαντικές και ποιητικές ιδιότητες. Οι αρχαίοι

(σύμφωνα με του μύθους που αναφέρονταν στις Ναϊάδες) πίστευαν ότι τα νερά

των πηγών μπορούσαν να χαρίσουν έμπνευση στους ανθρώπους και να

καλλιεργήσουν το ταλέντο της ποίησης. «Σοφόν το περί την Πειρήνην ύδωρ»,

λέει επιγραμματικά ο Παυσανίας. Ταυτόχρονα τους αποδίδονταν μαντικές

ικανότητες ως προς τα θέματα υγείας.

Γονιμοποιητικές ιδιότητες του νερού

Με τον όρο «γονιμοποιητικές ιδιότητες» εννοούμε τη δυνατότητα του

νερού να υποβοηθά την αναπαραγωγική ικανότητα του ανθρώπου ή να επιλύει

προβλήματα που σχετίζονται με την αναπαραγωγή. Την αντίληψη αυτή τη

συναντάμε σε πολλούς αρχαιοελληνικούς μύθους. Σύμφωνα με το μύθο, η

Μήδεια θεράπευσε τον Αιγέα από στειρότητα βυθίζοντας τον σε θερμά λουτρά,

όπου είχε βράσει τα βοτάνια της. Επίσης, οι μελλόνυμφες πριν από το γάμο τους

λούζονταν στις πηγές των Ναϊάδων, εφόσον πίστευαν πως έτσι στις νεαρές

54

γυναίκες – των οποίων οι Ναϊάδες θεωρούνταν προστάτριες – προσδιδόταν

γονιμότητα. Τέλος, σε ό,τι αφορά τους ποταμούς και πιο συγκεκριμένα τον

Ασωπό επικρατούσε η άποψη πως, όπως ο ποταμός που κυλούσε γονιμοποιούσε

τη γη, ώστε να δίνει τους καρπούς της, γονιμότητα στις γυναίκες, ώστε να

γεννούν γερά και όμορφα παιδιά. Αυτό ίσχυε ειδικά για τον Ασωπό και γι’ αυτό

οι κοπέλες που έμπαιναν στην εφηβεία λούζονταν στα νερά του. Άλλωστε αυτό

εξηγεί και το γεγονός ότι πολλές φορές οι ποταμοί παρουσιάζονταν με τη μορφή

ταύρου (στα αγγεία και στα αγάλματα) που συνδέεται με τη γονιμοποιητική

ικανότητα που είχαν.

Μαγικές ιδιότητες νερού/ Αθανασία

Από τα αρχαία κιόλας χρόνια ο άνθρωπος προσπαθεί να βρει τον τρόπο

να παραμείνει αθάνατος. Έτσι πολλές φορές συνέδεσε τη ζωογόνο δύναμη του

νερού με την αθανασία. Σύμφωνα με ένα μύθο η Ήρα υπόσχεται να κάνει τα

παιδιά της Μήδειας αθάνατα. Γι’ αυτό, με τη βοήθεια της θεάς τα βαφτίζει στο

καυτό νερό και στη φωτιά. Παράλληλα, βρίσκουμε στο μύθο του Γλαύκου για

άλλη μια φορά τις αντιλήψεις για τις μαγικές δυνάμεις του νερού που

επηρεάζουν τόσο τους ανθρώπους, όσο και τα ζώα. Έτσι, ο ίδιος γίνεται

αθάνατος πίνοντας νερό από μια μαγική πηγή ενώ τα άλογά του τρελαίνονται

και τον ποδοπατούν. Τέλος, ένα επιπλέον παράδειγμα αποτελεί ο μύθος του

Παλαίμονα, όπου η μητέρα του μικρού παιδιού τον έριξε σε λέβητα με βραστό

νερό με σκοπό να τον κάνει αθάνατο (θυμίζει το ανάλογο «βάφτισμα» των

παιδιών της Μήδειας αλλά και το «βάφτισμα» του Αχιλλέα από τη μητέρα του

Θέτιδα και παραπέμπει στις μαγικές ιδιότητες του νερού).

Μαγικές ιδιότητες νερού/ Θάνατος

Η καταστροφική πολλές φορές δύναμη του νερού (πλημμύρες, τρικυμίες,

ορμητικοί ποταμοί) συνέδεσαν το νερό με την καταστροφή και το θάνατο.

55

Σύμφωνα με το μύθο η Μήδεια με τη βοήθειά των θεών και τα μαγικά της

βότανα έστειλε ως γαμήλιο δώρο στη Γλαύκη (αντίζηλό της για την αγάπη του

Ιάσονα) ένα νυφικό φόρεμα ποτισμένο με φαρμακερά βότανα, εξ αιτίας των

οποίων η μέλλουσα νύφη τυλίχθηκε στις φλόγες. Η Γλαύκη στην προσπάθειά

της να σωθεί πέφτει στο νερό μιας πηγής αλλά τελικά βρίσκει το θάνατο και

δίνει στην πηγή αυτή το όνομα της. Τέλος, τις μαγικές ιδιότητες του νερού που

σχετίζονται με το θάνατο μαρτυρούν και οι διάφορες εκδοχές για τον θάνατο

του μικρού Παλαίμονα και τη θεοποίησή του. Άλλοτε διηγούνταν ότι ο πατέρας

του Αθάμαντας τον είχε ρίξει μέσα σε λέβητα με καυτό νερό, από όπου η

μητέρα του, Ινώ, τον τράβηξε, πριν αυτοκτονήσει μαζί του. Άλλοτε πάλι ότι η

Ινώ η ίδια τον έβαλε μέσα στο λέβητα και έπειτα ρίχτηκε στη θάλασσα

κρατώντας το πτώμα του στην αγκαλιά της. Ή ακόμη ότι έφυγε με το παιδί

ζωντανό και ότι πνίγηκε μαζί του.

Καθαρμός / Εξαγνισμός

Μέσω των μύθων, τέλος, αναγνωρίζεται άλλη μία σημαντική διάσταση

του νερού που σχετίζεται με τον καθαρμό των ανθρώπων από απρεπείς πράξεις

που είχαν διαπράξει. Ένα παράδειγμα αυτού του φαινομένου αποτελεί ο μύθος

του Θησέα σύμφωνα με τον οποίο, ο ήρωας στο δρόμο του για την Αθήνα

αναγκάστηκε να εξολοθρεύσει κάποιους ληστές που συνάντησε. Εκεί, στις

όχθες του ποταμού Κηφισού πλύθηκε για να καθαριστεί από το μίασμα τόσων

φόνων.

Επίσης ο εξαγνισμός των ανθρώπων μέσω του νερού είναι φανερός και

στο μύθο της Ήρας. Η Ηρα όπως είναι γνωστό ήταν η νόμιμη και παντοτινή

σύζυγος του Δία και μάλιστα είχε σχέσεις μαζί του πριν το γάμο τους κρυφά

από τους γονείς της. Στην περιοχή του Ναυπλίου ιστορούσαν πως η Ήρα

56

λουζόταν κάθε χρόνο στην πηγή Κάναθο και έτσι ανακτούσε την παρθενία της

κάθε φορά.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• Τσοτάκου – Καρβέλη, Α. (2007) Λεξικό Ελληνικής Μυθολογίας, Αθήνα,

Εκδόσεις Σοκόλη [ένθετη εκδοση (2012) από την εφημερίδα ''ΤΑ ΝΕΑ'']

• Σέρβη, Κ. (1997) Ελληνική Μυθολογία: Θεοί και Ήρωες - Τρωικός πόλεμος -

Οδύσσεια, Αθήνα, ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ Α.Ε.

• Ρίσπεν, Ζ. (2001) Ελληνική Μυθολογία, Εκδόσεις Αργώ, πέμπτος τόμος

• Grimal, P. (1991) Λεξικό Ελληνικής και Ρωμαϊκής Μυθολογίας,

UNIVERSITY STUDIO PRESS (Εκδόσεις Επιστημονικών βιβλίων και

περιοδικών

• Κακριδής, Ι.Θ. (1986) Ελληνική Μυθολογία, Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών

(δεύτερος, τρίτος, τέταρτος τόμος)

ΠΗΓΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟhttp://www.korinthia.net

http://www.korinthos.gr

http://www.theoi.com

http://www.maicar.com

http :// www . grfun . gr / el / history - mythology - korinthia . html

http://www.typos.com.cy/nqcontent.cfm?a_id=5641

http :// www . youtube . com / watch ? v = sd - kiS 0 JNS 0

57

ΟΙ ΤΟΠΟΙ ΤΩΝ ΜΥΘΩΝ: Τηλεοπτική σειρά ντοκιμαντέρ 12 ημίωρων επεισοδίων. ΕΤ1Το συγκεκριμένο επεισόδιο της σειράς «ΟΙ ΘΕΟΙ ΤΗΣ ΑΓΡΙΑΣ ΦΥΣΗΣ» μιλά για την θεοποίηση των στοιχείων της φύσης και τις πανταχού παρούσες Νύμφες, τις πολύπλοκες μορφές του ΠΑΝΑ και της ΑΡΤΕΜΗΣ. Με τη ματιά του Ισπανού ελληνιστή και ερευνητή Πέδρο Ολάγια, συγγραφέα του Μυθολογικού Άτλαντα της Ελλάδας, η σειρά μάς ξεναγεί στα πιο υποβλητικά τοπία της Ελλάδας, ιχνηλατώντας τους τόπους που ενέπνευσαν τους αρχαιοελληνικούς μύθους: τις πρώτες «ιστορίες» του δυτικού πολιτισμού. Το σενάριο είναι βασισμένο σε λογοτεχνικά έργα περισσοτέρων από εκατό Αρχαίων Συγγραφέων. Η πρωτότυπη μουσική είναι εμπνευσμένη από την Αρχαία Ελληνική μουσική και ερμηνευμένη από όργανα της εποχής εκείνης.

http://www.youtube.com/watch?v=SQ36iO8mLvo Δίολκος για 1500 χρόνια: Μια ταινία 22 λεπτών, δημιουργημένη με το σύστημα του animation (εικονοκινητική τεχνική) αναπαριστά με μοναδικό τρόπο το εξαιρετικό μνημείο τεχνικού πολιτισμού της αρχαίας Ελλάδας, τον Δίολκο. Πρόκειται για μια παραγωγή του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας σε συνεργασία με την Εταιρεία Μελέτης Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας. Δημιουργοί της ταινίας είναι οι Θ.Π. Τάσιος, Ν. Μήκας, Γ. Πολύζος. πηγή: http://www.naftemporiki.gr

ΚΟΥΙΖ ΓΝΩΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΜΥΘΟΥΣ ΤΗΣ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ

1) ΠΟΙΟΣ ΗΤΑΝ Ο ΘΕΟΣ ΠΡΟΣΤΑΤΗΣ ΤΗΣ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ?

Α) ΠΟΣΕΙΔΩΝΑΣ Β) ΕΡΜΗΣ

Γ) ΗΦΑΙΣΤΟΣΔ) ΑΡΗΣ

2) ΠΩΣ ΛΕΓΟΝΤΑΝ ΟΙ ΝΥΜΦΕΣ ΤΩΝ ΠΗΓΩΝ?

Α) ΔΡΥΑΔΕΣΒ) ΟΡΕΑΔΕΣ

Γ) ΑΛΣΗΙΔΕΣΔ) ΝΑΪΑΔΕΣ

3) ΠΟΙΟΣ ΗΤΑΝ Ο ΠΑΤΕΡΑΣ ΤΗΣ ΝΥΜΦΗΣ ΑΙΓΙΝΑΣ?

Α) ΑΣΩΠΟΣΒ) ΠΗΝΕΙΟΣ

Γ) ΕΥΡΩΤΑΣΔ) ΑΛΙΑΚΜΟΝΑΣ

4) ΠΟΙΟΣ ΑΠΗΓΑΓΕ ΤΗΝ ΚΟΡΗ ΤΟΥ ΑΣΩΠΟΥ, ΑΙΓΙΝΑ?

Α) ΔΙΑΣΒ) ΑΡΗΣ

Γ) ΣΙΣΥΦΟΣΔ) ΘΑΝΑΤΟΣ

5) ΣΕ ΠΟΙΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΕΚΤΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΣΙΚΥΩΝΑ ΥΠΗΡΧΑΝ ΠΟΤΑΜΟΙ ΜΕ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΑΣΩΠΟΣ?

Α) ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΒ) ΚΡΗΤΗ ΚΑΙ ΕΥΒΟΙΑ

Γ) ΒΟΙΩΤΙΑ ΚΑΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΔ) ΚΑΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΗΠΕΙΡΟ

6) ΕΚΤΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΙΓΙΝΑ ΚΟΡΕΣ ΤΟΥ ΑΣΩΠΟΥ ΘΕΩΡΟΥΝΤΑΙ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΔΥΟ ΝΗΣΙΑ:

Α) ΚΕΡΚΥΡΑ ΚΑΙ ΙΘΑΚΗΒ) ΚΕΡΚΥΡΑ ΚΑΙ ΣΑΛΑΜΙΝΑ

Γ) ΣΑΛΑΜΙΝΑ ΚΑΙ ΥΔΡΑΔ) ΚΕΡΚΥΡΑ ΚΑΙ ΥΔΡΑ

58

7) ΠΟΣΕΣ ΚΟΡΕΣ ΕΙΧΕ Ο ΑΣΩΠΟΣ? Α) 20 Β) 12 Γ) 9 Δ) 30

8) ΠΟΙΑ ΗΤΑΝ Η «ΑΛΚΟΝΙΣ ΘΑΛΑΣΣΑ»?

Α) Ο ΣΑΡΩΝΙΚΟΣ ΚΟΛΠΟΣΒ) ΤΟ ΙΟΝΙΟ ΠΕΛΑΓΟΣ

Γ) Ο ΚΟΡΙΝΘΙΑΚΟΣ ΚΟΛΠΟΣΔ) ΤΟ ΙΚΑΡΙΟ ΠΕΛΑΓΟΣ

9) ΣΥΖΥΓΟΣ ΤΗΣ ΑΛΚΥΟΝΗΣ ΗΤΑΝ ...

Α) Ο ΑΙΑΚΟΣΒ) Ο ΤΕΛΑΜΩΝΑΣ

Γ) Ο ΠΗΛΕΑΣΔ) Ο ΚΥΗΚΑΣ

10) ΤΙ ΕΒΡΙΣΚΑΝ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΜΥΘΟ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΣΤΗΝ ΚΟΙΤΗ ΤΟΥ ΑΣΩΠΟΥ?

Α) ΧΡΥΣΑΦΙΒ) ΠΟΛΥΤΙΜΕΣ ΠΕΤΡΕΣ

Γ) ΚΑΡΒΟΥΝΑΔ) ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΑ ΒΟΤΑΝΑ

11) ΜΕ ΠΟΙΑ ΜΟΡΦΗ ΔΕΝ ΑΠΕΙΚΟΝΙΖΟΝΤΑΝ ΟΙ ΘΕΟΙ-ΠΟΤΑΜΟΙ?

Α) ΩΣ ΤΑΥΡΟΙ ΜΕ ΚΕΦΑΛΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥΒ) ΚΑΘΙΣΜΕΝΟΙ ΑΝΔΡΕΣ ΠΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣΑΝ ΑΜΦΟΡΕΑ ΜΕ ΝΕΡΟΓ) ΩΣ ΑΝΔΡΕΣ ΜΕ ΚΕΡΑΤΑ ΤΑΥΡΟΥ ΚΑΙ ΣΩΜΑ ΦΙΔΙΟΥΔ) ΚΑΘΙΣΜΕΝΟΙ ΣΕ ΘΡΟΝΟ ΝΑ ΚΡΑΤΟΥΝ ΣΚΗΠΤΡΟ

12) ΤΙ ΑΠΟ ΤΑ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΔΕΝ ΠΙΣΤΕΥΑΝ ΟΙ ΑΡΧΑΙΟΙ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΘΕΟΥΣ-ΠΟΤΑΜΟΥΣ

Α) ΟΤΙ ΗΤΑΝ ΒΑΣΙΛΙΑΔΕΣ-ΓΕΝΑΡΧΕΣ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝΒ) ΟΤΙ ΤΑ ΝΕΡΑ ΤΟΥΣ ΕΙΧΑΝ ΜΑΝΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣΓ) ΟΤΙ ΤΑ ΝΕΡΑ ΤΟΥΣ ΕΙΧΑΝ ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣΔ) ΟΤΙ ΗΤΑΝ ΠΡΟΣΤΑΤΕΣ ΤΩΝ ΝΕΩΝ

13) ΠΟΙΟΣ ΗΤΑΝ Ο ΠΑΤΕΡΑΣ ΤΟΥ ΣΙΣΥΦΟΥ?

Α) ΚΡΗΘΕΑΣΒ) ΑΔΑΜΑΝΤΑΣ

Γ) ΣΑΛΜΩΝΕΑΣ Δ) ΑΙΟΛΟΣ

14) Ο ΣΙΣΥΦΟΣ ΗΤΑΝ ΙΔΡΥΤΗΣ ΤΗΣ ΚΟΡΙΝΘΟΥ, ΤΗΣ ΟΠΟΙΑΣ ΤΟ ΑΡΧΙΚΟ ΟΝΟΜΑ ΗΤΑΝ...

Α) ΕΦΥΡΑΒ) ΑΙΓΙΑΛΕΙΑ

Γ) ΜΗΚΩΝΗΔ) ΟΙΝΟΠΙΑ

15) ΠΟΙΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΩΣΕ ΤΟΝ ΑΔΗ ΟΤΑΝ ΤΟΝ ΦΥΛΑΚΙΣΕ Ο ΣΙΣΥΦΟΣ?

Α) ΒΕΛΛΕΡΟΦΟΝΤΗΣΒ) ΑΘΗΝΑ

Γ) ΔΙΑΣΔ) ΑΡΗΣ

16) ΠΩΣ ΤΙΜΩΡΗΘΗΚΕ Ο ΣΙΣΥΦΟΣ ΠΟΥ ΕΞΑΠΑΤΗΣΕ ΤΟΥΣ ΘΕΟΥΣ?

Α) ΤΟΝ ΛΙΘΟΒΟΛΗΣΑΝ Β) ΤΟΝ ΚΡΕΜΑΣΑΝΓ) ΤΟΝ ΕΠΝΙΞΑΝ ΣΤΟΝ ΑΣΩΠΟ

59

Δ) ΤΟΝ ΚΑΤΑΔΙΚΑΣΑΝ ΝΑ ΚΥΛΑΕΙ ΕΝΑ ΠΕΛΩΡΙΟ ΒΡΑΧΟ

17) ΤΙ ΔΩΡΟ ΕΚΑΝΕ Ο ΑΣΩΠΟΣ ΣΤΟ ΣΙΣΥΦΟ ΠΟΥ ΤΟΝ ΒΟΗΘΗΣΕ ΝΑ ΒΡΕΙ ΤΗΝ ΚΟΡΗ ΤΟΥ?

Α) ΤΟ ΦΤΕΡΩΤΟ ΑΛΟΓΟ, ΠΗΓΑΣΟΒ) ΤΗΝ ΠΗΓΗ, ΠΕΙΡΗΝΗ

Γ) ΤΗΝ ΑΘΑΝΑΣΙΑ Δ) ΤΗΝ ΚΟΡΗ ΤΟΥ ΓΙΑ ΣΥΖΥΓΟ

18) ΠΟΙΑ ΗΤΑΝ ΤΑ ΔΥΟ ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΣ ΠΕΙΡΗΝΗΣ?

Α) ΑΣΩΠΟΣ ΚΑΙ ΒΕΛΕΡΕΦΟΝΤΗΣΒ) ΣΙΣΥΦΟΣ ΚΑΙ ΠΑΛΑΙΜΟΝΑΣ

Γ) ΛΕΧΗΤΑΣ ΚΑΙ ΚΕΓΧΡΙΑΣΔ) ΙΑΣΩΝΑΣ ΚΑΙ ΒΥΡΩΝΑΣ

19) ΤΙ ΚΟΙΝΟ ΕΧΟΥΝ Ο ΓΛΑΥΚΩΝ ΚΑΙ Ο ΓΙΟΣ ΤΟΥ ΒΕΛΕΡΟΦΟΝΤΗΣ?

Α) ΗΤΑΝ ΑΘΑΝΑΤΟΙ Β) ΗΤΑΝ ΗΜΙΘΕΟΙΓ) ΛΟΥΣΤΗΚΑΝ ΣΤΑ ΝΕΡΑ ΤΗΣ ΠΕΙΡΗΝΗΣΔ) ΒΡΗΚΑΝ ΦΡΙΚΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΑΠΟ ΤΑ ΑΓΑΠΗΜΕΝΑ ΤΟΥΣ ΑΛΟΓΑ

20) ΠΟΙΟΣ ΗΤΑΝ Ο ΠΑΤΕΡΑΣ ΤΟΥ ΒΕΛΛΕΡΕΦΟΝΤΗ?

Α) ΔΙΑΣΒ) ΠΟΣΕΙΔΩΝΑΣ

Γ) ΗΦΑΙΣΤΟΣΔ) ΑΡΗΣ

21) ΠΟΙΟ ΤΕΡΑΣ ΣΚΟΤΩΣΕ Ο ΒΕΛΛΕΡΟΦΟΝΤΗΣ?

Α) ΤΗ ΧΙΜΑΙΡΑΒ) ΤΟΝ ΚΡΟΜΜΥΩΝΙΟ ΚΑΠΡΟ

Γ) ΤΗ ΛΕΡΝΑΙΑ ΥΔΡΑΔ) ΤΟ ΛΙΟΝΤΑΡΙ ΤΗΣ ΝΕΜΕΑΣ

22) ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΠΗΓΑΣΟΥ ΕΧΕΙ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΗ ΣΥΓΓΕΝΕΙΑ ΜΕ ΤΗ ΛΕΞΗ «ΠΗΓΗ». ΑΥΤΟ ΓΙΝΕΤΑΙ ΦΑΝΕΡΟ ΣΕ ΔΙΑΦΟΡΟΥΣ ΜΥΘΟΥΣ. ΠΟΙΟΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΜΥΘΟΥΣ ΔΕΝ ΙΣΧΥΕΙ?

Α) Ο ΠΗΓΑΣΟΣ ΞΕΠΗΔΗΣΕ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΗΓΗ ΠΕΙΡΗΝΗΒ) ΤΟΝ ΠΗΓΑΣΟ ΔΑΜΑΣΕ Ο ΒΕΛΛΕΡΟΦΟΝΤΗΣ ΚΟΝΤΑ ΣΤΗΝ ΠΕΙΡΗΝΗΓ) ΜΕ ΤΟ ΧΤΥΠΗΜΑ ΤΗΣ ΟΠΛΗΣ ΤΟΥ Ο ΠΗΓΑΣΟΣ ΕΚΑΝΕ ΠΗΓΕΣ ΝΑ ΑΝΑΒΛΥΖΟΥΝ

Δ) Ο ΠΗΓΑΣΟΣ ΓΕΝΝΗΘΗΚΕ ΣΤΙΣ ΠΗΓΕΣ ΤΟΥ ΩΚΕΑΝΟΥ

23) ΤΙ ΣΥΜΒΟΛΙΖΕΙ Η ΘΕΑ ΗΡΑ?

Α) ΤΟ ΓΑΜΟΒ) ΤΟΝ ΕΡΩΤΑ

Γ) ΤΗ ΦΥΣΗ Δ) ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ

24) ΠΟΙΑ ΚΟΡΙΝΘΙΑΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΔΕΝ ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗ ΛΑΤΡΕΙΑ ΤΗΣ ΗΡΑΣ?

Α) ΙΣΘΜΙΑΒ) ΣΤΥΜΦΑΛΙΑ

Γ) ΠΕΡΑΧΩΡΑ Δ) ΚΟΡΙΝΘΟΣ

25) ΠΟΙΟΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΜΥΘΙΚΟΥΣ ΗΡΩΕΣ ΗΤΑΝ ΥΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΗΡΑΣ?

Α) ΗΡΑΚΛΗΣ Β) ΘΗΣΕΑΣ

60

Γ) ΠΑΛΑΙΜΟΝΑΣ Δ) ΙΑΣΟΝΑΣ

26) ΠΟΙΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΕΝ ΙΣΧΥΕΙ ΓΙΑ ΤΗ ΜΗΔΕΙΑ?

Α) ΗΤΑΝ ΜΙΣΗΤΗ ΣΤΗΝ ΚΟΡΙΝΘΟ ΓΙΑΤΙ ΠΡΟΚΑΛΕΣΕ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΤΗΣ ΓΛΑΥΚΗΣΒ) ΛΑΤΡΕΥΟΤΑΝ ΣΤΗΝ ΚΟΡΙΝΘΟ ΩΣ ΣΟΦΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΡΙΑΓ) ΑΝΗΚΕ ΣΕ ΠΑΛΙΑ ΚΟΡΙΝΘΙΑΚΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΓΕΝΙΑΔ) ΔΕΝ ΗΘΕΛΕ ΝΑ ΣΚΟΤΩΣΕΙ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΣ, ΑΛΛΑ ΝΑ ΤΑ ΚΑΝΕΙ ΑΘΑΝΑΤΑ

27) ΕΚΤΟΣ ΑΠΟ ΤΗ ΜΗΔΕΙΑ ΠΟΙΑ ΑΛΛΗ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΜΟΡΦΗ ΤΩΝ ΜΥΘΩΝ ΤΗΣ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ ΤΑΥΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΗΡΑ, ΩΣ ΜΑΓΙΣΣΑ ΚΑΙ ΣΕΛΗΝΙΑΚΗ ΦΙΓΟΥΡΑ?

Α) Η ΑΛΚΥΟΝΗΒ) Η ΥΨΙΠΥΛΗ

Γ) Η ΓΛΑΥΚΗ Δ) Η ΙΝΩ – ΛΕΥΚΟΘΕΑ

28) ΠΟΙΟ ΗΤΑΝ ΤΟ ΑΡΧΙΚΟ ΟΝΟΜΑ ΤΗΣ ΛΕΥΚΟΘΕΑΣ?

Α) ΣΕΜΕΛΗΒ) ΝΕΦΕΛΗ

Γ) ΙΝΩΔ) ΑΡΜΟΝΙΑ

29) ΠΟΙΟΥΣ ΑΓΩΝΕΣ ΚΑΘΙΕΡΩΣΕ Ο ΣΙΣΥΦΟΣ ΠΡΟΣ ΤΙΜΗΝ ΤΟΥ ΠΑΛΑΙΜΟΝΑ?

Α) ΙΣΘΜΙΑΒ) ΝΕΜΕΑ

Γ) ΟΛΥΜΠΙΑΔ) ΠΑΝΑΘΗΝΑΙΑ

30) ΠΟΙΟ ΗΤΑΝ ΤΟ ΑΡΧΙΚΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΠΑΛΑΙΜΟΝΑ?Α) ΜΕΛΙΚΕΡΤΗΣΒ) ΛΕΑΡΧΟΣ

Γ) ΙΠΠΟΝΟΟΣΔ) ΑΘΑΜΑΝΤΑΣ

31) ΜΕ ΠΟΙΟΝ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΜΥΘΙΚΟΥΣ ΗΡΩΕΣ ΣΥΝΔΕΕΤΑΙ Η ΥΨΙΠΥΛΗ?

Α) ΗΡΑΚΛΗΣΒ) ΘΗΣΕΑΣ

Γ) ΒΕΛΛΕΡΟΦΟΝΤΗΣ Δ) ΙΑΣΟΝΑΣ

32) ΠΟΙΑ ΣΧΕΣΗ ΕΧΕΙ Ο ΟΦΕΛΤΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΤΩΝ ΕΠΤΑ ΕΠΙ ΘΗΒΑΣ?

Α) ΗΤΑΝ Ο ΑΡΧΗΓΟΣ ΤΗΣΒ) ΘΥΣΙΑΣΤΗΚΕ ΓΙΑ ΝΑ ΕΧΕΙ ΕΠΙΤΥΧΗ ΕΚΒΑΣΗΓ) ΠΡΟΣΠΑΘΗΣΕ ΝΑ ΤΗΝ ΕΜΠΟΔΙΣΕΙΔ) Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΡΜΗΝΕΥΤΗΚΕ ΩΣ ΠΡΟΜΗΝΥΜΑ ΑΠΟΤΥΧΙΑΣ ΤΗΣ

33) ΤΙ ΚΟΙΝΟ ΕΧΟΥΝ Ο ΠΑΛΑΙΜΟΝΑΣ ΚΑΙ Ο ΟΦΕΛΤΗΣ? (2 σωστές απαντήσεις)

Α) ΠΡΟΣ ΤΙΜΗΝ ΤΟΥΣ ΘΕΣΜΟΘΕΤΗΘΗΚΑΝ ΑΘΛΗΤΙΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣΒ) ΚΑΙ ΟΙ ΔΥΟ ΗΤΑΝ ΘΥΜΑΤΑ ΤΗΣ ΙΡΓΗΣ ΤΗΣ ΗΡΑΣΓ) ΚΑΙ ΟΙ ΔΥΟ ΠΕΘΑΝΑΝ ΣΤΟ ΝΕΡΟΔ) Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥΣ ΠΑΡΑΠΕΜΠΕΙ ΣΕ ΤΕΛΕΤΕΣ ΑΝΘΡΩΠΟΘΥΣΙΑΣ

34) Ο ΘΗΣΕΑΣ ΔΕΝ ΗΤΑΝ ΓΙΟΣ...Α) ΤΗΣ ΑΙΘΡΑΣΒ) ΤΟΥ ΑΙΓΕΑ

Γ) ΤΟΥ ΠΟΣΕΙΔΩΝΑΔ) ΤΗΣ ΜΗΔΕΙΑΣ

61

35) ΠΟΙΟΣ ΗΤΑΝ Ο ΛΗΣΤΗΣ ΠΟΥ ΣΚΟΤΩΣΕ Ο ΘΗΣΕΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΔΑΥΡΟ ΜΕ ΤΟ ΙΔΙΟ ΤΟΥ ΤΟ ΡΟΠΑΛΟ?

Α) Ο ΣΙΝΗΣΒ) Ο ΠΙΤΥΟΚΑΜΠΤΗΣ

Γ) Ο ΠΕΡΙΦΗΤΗΣΔ) Ο ΣΚΙΡΩΝ

36) ΤΙ ΕΚΑΝΕ Ο ΘΗΣΕΑΣ ΠΡΙΝ ΜΠΕΙ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ?

Α) ΕΚΑΝΕ ΘΥΣΙΕΣ ΠΡΟΣ ΤΙΜΗ ΤΟΥ ΔΙΑ Β) ΕΞΑΓΝΙΣΤΗΚΕ ΣΤΟΝ ΠΟΤΑΜΟ ΚΗΦΙΣΣΟ Γ) ΣΚΟΤΩΣΕ ΕΝΑΝ ΑΚΟΜΑ ΛΗΣΤΗ Δ) ΣΥΝΑΝΤΗΣΕ ΤΗ ΜΗΔΕΙΑ, 2Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΤΟΥ ΑΙΓΕΑ

37) ΠΟΙΑ ΘΕΑ ΒΟΗΘΗΣΕ ΤΟΝ ΗΡΑΚΛΗ ΝΑ ΣΚΟΤΩΣΕΙ ΤΙΣ ΣΤΥΜΦΑΛΙΔΕΣ ΟΡΝΙΘΕΣ?

Α) ΗΡΑ Β) ΑΘΗΝΑ Γ) ΑΡΤΕΜΗ Δ) ΑΦΡΟΔΙΤΗ

38) ΠΟΙΟΣ ΗΤΑΝ Ο ΠΡΩΤΟΣ ΑΘΛΟΣ ΤΟΥ ΗΡΑΚΛΗ ?

Α) Η ΛΕΡΝΑΙΑ ΥΔΡΑ Β) ΟΙ ΣΤΥΜΦΑΛΙΔΕΣ ΟΡΝΙΘΕΣΓ) Η ΚΛΟΠΗ ΤΗΣ ΖΩΝΗΣ ΤΗΣ ΙΠΠΟΛΥΤΗΣ

Δ) ΤΟ ΛΙΟΝΤΑΡΙ ΤΗΣ ΝΕΜΕΑΣ