EΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΟΥ PROJECT  

ΤΑΞΗ : B2΄ ΛΥΚΕΙΟΥ ΛΙΒΑΝΑΤΩΝ 

A΄ ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ 

ΘΕΜΑ: 

«ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ­ ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ 

Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα και στην τοπική κοινωνία»  

ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ : 2012 ­ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2013       

                                 

                                     ΠΡΟΛΟΓΟΣ            Κατά τη διάρκεια του πρώτου τετραμήνου  στο πλαίσιο της ερευνητικής μας εργασίας με τίτλο τη <<Ρατσισμός ‐ Μετανάστευση>>  προβληματιστήκαμε και αναζητήσαμε τα αίτια του ρατσισμού και της μετανάστευσης καθώς και τις συνέπειες αυτών. Εμβαθύναμε στο θέμα ,κάναμε έρευνα σε αυτό ,εκδώσαμε ερωτηματολόγια και βγάλαμε συμπεράσματα. Μ ε την καθοδήγηση της κυρίας Νατάσσας Θεοφανοπούλου είχαμε τη δυνατότητα να εργαστούμε ομαδικά και με την κατάλληλη οργάνωση για ένα επιθυμητό αποτέλεσμα. Αρχικά χωριστήκαμε σε ομάδες και επιλέξαμε τη θεματική  ενότητα με την οποία ασχοληθήκαμε, και έπειτα μοιράσαμε τις αρμοδιότητές μας. Κρατούσαμε  ανελλιπώς ημερολόγια μετά από κάθε μάθημα περιγράφοντας αναλυτικά τις καθημερινές δραστηριότητές μας. Η διεξαγωγή της έρευνάς μας άρχισε με την κατανομή των ερευνητικών ερωτημάτων σχετικά με το θέμα που ασχολούταν κάθε ομάδα. Κάθε μαθητής διάλεξε αυτό που του ταίριαζε και που μπορούσε να υποστηρίξει καλύτερα. Με την έρευνα στο διαδίκτυο, σε διάφορα βιβλία που είχαμε ή που δανειστήκαμε από την Βιβλιοθήκη του σχολείου και σε ενημερωτικά περιοδικά. Επιπρόσθετα, η κάθε ομάδα διατύπωσε τις δικές της ερωτήσεις σύμφωνα με το θέμα που ερευνούσε και αναζήτησε τις απόψεις των μαθητών και των πολιτών της περιοχής μας. Εκδώσαμε, λοιπόν, τα ερωτηματολόγια και τα μοιράσαμε σε διάφορα άτομα κάθε ηλικίας. Μετά από την καταμέτρηση αυτών σχεδιάσαμε τις ηλεκτρονικές πίτες ‐ ραβδογράμματα σύμφωνα με τα ποσοστά και βγάλαμε τα συμπεράσματα της έρευνας μας.         

                                     

                                   ΕΙΣΑΓΩΓΗ   

Τι είναι ρατσισμός;       Ρατσισμός (racism)  σύμφωνα με την wikipedia είναι το δόγμα που αναπτύσσεται με σύνδεσμο συγκεκριμένα γνωρίσματα (εθνικά, θρησκευτικά, πολιτιστικά κ.λπ.) προκειμένου να αναγάγει μια ομάδα (κοινωνική, φυλετική, θρησκευτική), ως υπέρτερη  άλλων. Οι ρατσιστές πιστεύουν, σε βιολογικές διαφορές μεταξύ των φυλών βάσει των οποίων και προσδιορίζουν αυτές σε ανώτερες και κατώτερες. Έτσι με την θεωρία αυτή υποστηρίζουν ότι η φυλή με συγκεκριμένα (ανώτερα) εξωτερικά ή ανθρωπολογικά χαρακτηριστικά, έχει το δικαίωμα να θεωρεί εαυτόν της ανώτερη από τις άλλες.       Στη σημερινή εποχή, οι κοινωνικές θέσεις που διαμορφώνονται στο πλαίσιο της σημερινής πολυπολιτισμικής κοινωνίας, μπορεί να είναι σχέσεις ισότιμης συνεργασίας ή αντίθετα σχέσεις άνισης μεταχείρισης, διακρίσεων και προκαταλήψεων. Φαινόμενο που οικοδομείται τόσο από στερεότυπα όσο και από προκαταλήψεις είναι ο Ρατσισμός. Ορίζεται ως προκατάληψη μιας φυλετικής, εθνικής, κοινωνικής, θρησκευτικής κτλ ομάδας και εκδηλώνεται με την δυσμενή διάκριση, την περιθωριοποίηση και τον κοινωνικό αποκλεισμό αυτής της ομάδας. Η ρατσιστική συμπεριφορά, είτε αυτή εκδηλώνεται σε επίπεδο ατόμων είτε σε επίπεδο θεσμών εμπεριέχει βία, φυσική ή συμβολική      Η έννοια του ρατσισμού προέρχεται από το race που σημαίνει φυλή και ουσιαστικά με την συγκεκριμένη έννοια αναφερόμαστε στο φαινόμενο εκείνο κατά το οποίο ένα άτομο, ομάδα ή κοινωνικό σύνολο εμφανίζει όχι μόνο φαινόμενα ξενοφοβίας αλλά παράλληλα έχει και ενεργητική δραστηριότητα απέναντι στους φορείς που τα εκφράζουν. Με άλλα λόγια, ο ρατσισμός αποτελεί την έκφραση όλων των ξενοφοβικών σκέψεων, απόψεων, τάσεων που έχει ένα άτομο, ομάδα ή ένα κοινωνικό σύνολο.       Τέλος, θα πρέπει να αναφέρουμε ως ένα ακόμα στοιχείο του ρατσισμού, την συγκριτική διάσταση μεταξύ των ομάδων. Με άλλα λόγια μία ομάδα που εκφράζεται ρατσιστικά αυτοχαρακτηρίζεται ως πλεονασματικά ανώτερη άλλης ή άλλων ομοειδών ομάδων. Ως παράδειγμα θα μπορούσαμε να αναφέρουμε την, ξεπερασμένη πλέον, άποψη περί ανωτερότητας της λευκής φυλής έναντι των υπολοίπων φυλών.      Αν θελήσουμε, τώρα, να δώσουμε ένα πρόχειρο ορισμό του ρατσισμού θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι το φαινόμενο κατά το οποίο μία ομάδα και κάθε μέλος αυτής φέρεται να έχουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά (κατώτερα των υπολοίπων) απλά και μόνο γιατί ανήκουν σ' αυτή την ομάδα, ενώ παράλληλα τυγχάνουν διακριτικής μεταχείρισης από άλλη ή άλλες ομοειδείς ομάδες για αυτά ακριβώς τα χαρακτηριστικά τα οποία φέρονται να έχουν και οι οποίες με αυτό τον τρόπο επιθυμούν να προστατεύσουν την καθαρότητα των ανώτερων στοιχείων που αυτές διαθέτουν ή των προνομίων που απολαμβάνουν.      Ο ρατσισμός δεν είναι ενιαίος αλλά αναλύεται σε πολλά είδη όπως: εθνικός, φυλετικός ,προέλευσης, χρώματος, φύλου, θρησκευτικής ταυτότητας, οικονομικής επιφάνειας, πολιτικής ‐ ιδεολογικής έκφρασης, σεξουαλικής επιλογής, ηλικίας, φυσικής ικανότητας. 

     Ο  ρατσισμός  είναι  ένα  φαινόμενο  που  υπάρχει  και  εντείνεται  στις  μέρες  μας,  ακόμα  και  στις  πιο  σύγχρονες  κοινωνίες.  Παρόλο  που  υπάρχουν άνθρωποι  που  εκδηλώνουν  έντονες  τάσεις  ρατσισμού,  υπάρχουν  και  κάποιες  χαρακτηριστικές  φυσιογνωμίες  του  παρελθόντος  που  αγωνίστηκαν  για  την  εξάλειψή  του  και  αποτελούν  παράδειγμα  προς  μίμηση για όλους τους ανθρώπους. Δύο από αυτές τις φυσιογνωμίες είναι  ο  Νέλσον  Μαντέλα  και  ο  Μάρτιν  Λούθερ  Κίνγκ  που  αξίζει  να  τους  αναφέρουμε  για  το  σημαντικό  αγώνα  τους  στη  καταπολέμηση  του  ρατσισμού.        Ο  Νέλσον  Μαντέλα  ήταν  ένας  μεγάλος  πολιτικός  ηγέτης  που  πολέμησε  κατά  του  ρατσισμού  στη  χώρα  του  τη  Νότια  Αφρική.  Γεννήθηκε  το  1918 στην Untata της Νοτίου Αφρικής και σπούδασε στο πανεπιστήμιο του Fort Hare. Εκεί άρχισε να συμμετέχει στον πολιτικό αγώνα κατά του ρατσισμού  και  σε  μία  μακρά  πορεία,  στην  οποία  συμπεριλαμβάνεται  και  πολυετής  φυλάκιση, συνέχισε τους αγώνες του για την εξάλειψή του μέχρι το 1993 όπου τιμήθηκε με το Νόμπελ ειρήνης για το σύνολο των πράξεών του.      Ο Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ ήταν σπουδαίος άνθρωπος και γενναίος αγωνιστής  που πρόσφερε τον εαυτό του πριν από πολλά χρόνια στον αγώνα για την  ισότητα  και  τη  δικαιοσύνη  ανάμεσα  στους  ανθρώπους.  Γεννήθηκε  στην  Ατλάντα  των ΗΠΑ  στις 15 Ιανουαρίου  του 1929. Ο ίδιος  ήταν  μαύρος και  ένιωθε βαθιά μέσα του την αδικία και τις διακρίσεις εναντίον όσων είχαν άλλο  χρώμα,  όπως  αυτός. Ο  αγώνας  του  ήταν  τόσο  σκληρός ώστε  τελικά  θυσιάστηκε για τις ιδέες του και δολοφονήθηκε στις 4 Απριλίου του 1968. Ωστόσο το κήρυγμά του έμεινε ζωντανό, και τελικά έγινε πραγματικότητα! Αυτό που κράτησε το κήρυγμά του ζωντανό ήταν η φλόγα της αγάπης για  το  συνάνθρωπο,  όσο  διαφορετικός  και  αν  είναι.  

     

  

                     ΜΟΡΦΕΣ ΡΑΤΣΙΣΜΟΥ      Το φαινόμενο του ρατσισμού παρουσιάζεται στην καθημερινή μας ζωή με ποικίλες μορφές. Οι άνθρωποι συχνά θέλουν να αισθάνονται διαφορετικοί. Και το χειρότερο, σημαντικά ανώτεροι από τους άλλους. Έτσι προσπαθούν να βρουν τρόπο να εκδηλώσουν μια μορφή ανωτερότητας, πράγμα που θα οδηγήσει τους άλλους στην κατωτερότητα. Αυτή η ενδόμυχη μανία του ανθρώπου να φανεί, να ξεχωρίσει από κάποιους άλλους, να . . γίνει το περίοπτο κέντρο, το άξιο προσοχής, αποτελεί και την κύρια αιτία που οδηγεί στα φαινόμενα των διακρίσεων. Λέγοντας ρατσισμό εννοούμε κάθε μορφή διάκρισης και διαχωρισμού των ανθρώπων με βάση το φύλο, το χρώμα ή την καταγωγή. Είναι η θεωρία που δέχεται και υποστηρίζει την κοινωνική ανισότητα με βάση τις φυλετικές διακρίσεις.       Αξιοσημείωτες μορφές του ρατσισμού είναι ο φυλετικός, που στηρίζεται στη διαφορά του χρώματος μεταξύ των φυλών, o κοινωνικός με βάση τη θρησκεία, την οικονομική κατάσταση, την καταγωγή, το φύλο και την πολιτική τοποθέτηση και τέλος o εθνικισμός.   1 Φυλετικός ρατσισμός        Το πιο συνηθισμένο είδος ρατσισμού, και αυτό που έχει δώσει την αρχική ονομασία στην λέξη (εκ της ιταλικής "ράτσα" razza = φυλή), είναι ο φυλετικός ρατσισμός. Οι φυλετικοί ρατσιστές πιστεύουν σε βιολογικές διαφορές μεταξύ των φυλών, βάσει των οποίων και προσδιορίζουν αυτές σε ανώτερες και κατώτερες. Έτσι, με την θεωρία αυτή υποστηρίζουν ότι η φυλή με συγκεκριμένα (ανώτερα) εξωτερικά ή ανθρωπολογικά χαρακτηριστικά, έχει το δικαίωμα να θεωρεί εαυτόν της ανώτερη από τις άλλες. Δεν θα μπορούσαμε να ήμασταν όλοι οι ίδιοι γιατί τότε ο κόσμος θα ήταν μονότονος και απαίσιος. Ο όρος «εθνότητα» αναφέρεται στις πολιτισμικές πρακτικές και στις νοοτροπίες μιας ορισμένης κοινότητας ανθρώπων που τους κάνει να ξεχωρίσουν από τους άλλους. Τα μέλη των εθνοτικών ομάδων βλέπουν τους εαυτούς τους να διαφέρουν από τις άλλες ομάδες και έτσι τους βλέπουν και οι άλλες ομάδες, με βάση τα χαρακτηριστικά της γλώσσας, της ιστορίας, της καταγωγής, της θρησκείας και της εμφάνισης. Οι εθνοτικές διαφορές είναι ολοκληρωτικά προϊόν κοινωνικής μάθησης. Αναιρούνται έτσι παλαιές διαστρεβλωμένες πεποιθήσεις, ότι ορισμένες εθνοτικές ομάδες είναι «νωθρές», «κουτές», ενώ άλλες «είναι προορισμένες για δύναμη και εξουσία». Ακόμη και η έννοια της «φυλής» αμφισβητείται τώρα. Σήμερα δεν υπάρχουν εμφανείς «φυλές». Υπάρχει μόνο ένα ευρύ φάσμα σωματικών διαφορών μεταξύ των ανθρώπων. Οι ανθρώπινοι πολιτισμοί συνιστούν ένα συνεχές πεδίο αλλαγών και επιγαμίας. Οι γενετικές διαφορές που εμφανίζονται εντός των επί μέρους πληθυσμών, οι οποίοι έχουν κοινά εξωτερικά σωματικά χαρακτηριστικά, είναι άλλο τόσο μεγάλες όσο είναι και μεταξύ των διαφόρων πληθυσμών. Κατόπιν αυτών, πολλοί βιολόγοι, ανθρωπολόγοι και κοινωνιολόγοι πιστεύουν ότι η έννοια  της φυλής θα πρέπει να εγκαταλειφθεί τελείως. Υπάρχουν βέβαια σαφείς σωματικές διαφορές και ορισμένες είναι κληρονομιές. Όμως, οι λόγοι για τους οποίους ορισμένες από αυτές τις διαφορές προκαλούν προκατάληψη και δυσμενή κοινωνική διάκριση, δεν έχουν καμιά σχέση με τη βιολογία. Οι φυλετικές διαφορές αναφέρονται στις σωματικές 

διαφορές που θεωρούνται από τα μέλη μιας κοινότητας ή μιας κοινωνίας ως κοινωνικά σημαντικές. Επιπλέον, αυτή η κατηγορία ρατσισμού συναντάται κυρίως σε άτομα με στερεότυπα και μεγάλη πατριωτική αγάπη σε σημείο που να βλάπτει κάποιους ανθρώπους. Ως εκ τούτου, σημείο αναφοράς δεν είναι η πραγματική «φυλετική, οργανωτική» διαφοροποίηση, αλλά η κοινωνική διαφοροποίηση.  

  2 Κοινωνικός ρατσισμός     Ως κοινωνικός ρατσισμός ορίζεται η μεροληπτική στάση με την οποία αντιμετωπίζουμε ορισμένα πρόσωπα και κοινωνικές ομάδες, και ο οποίος οδηγεί μέχρι την απομόνωση και περιθωριοποίηση τους, την εκμετάλλευση τους, την άσκηση βίας επάνω τους, με άλλα λόγια κάθε προδικαστική διάκριση που γίνεται σε βάρος μιας ομάδας ανθρώπων από ψεύτικα ή λανθασμένα αίτια. Το φαινόμενο αυτό είναι πανάρχαιο και παρουσιάστηκε στην αρχαιότητα όπου ανθούσε το δουλεμπόριο, στα νεότερα χρόνια την εποχή των ανακαλύψεων νέων χωρών και της αποικιοκρατίας όπου οι λευκοί πολιτισμένοι εξόντωσαν τους απολίτιστους «ιθαγενείς» και συνεχίστηκε με τον πιο απάνθρωπο τρόπο την εποχή του φασισμού και του ναζισμού στην Ευρώπη. Αλλά και η εποχή μας δεν υστερεί σε ρατσιστική βαρβαρότητα, αφού σύμφωνα με δημοσιεύματα, στην Ινδία σκοτώνουν τα κορίτσια πριν μεγαλώσουν, γιατί θεωρούνται μεγάλο οικονομικό βάρος για την οικογένεια, που πρέπει να καταβάλει μεγάλη προίκα για να τα παντρέψει. Μια ευάλωτη και ευπαθής κοινωνική κατηγορία που υφίσταται ιδιαίτερα και καθημερινά τις συνέπειες του ρατσισμού, είναι οι μετανάστες που γίνονται αντικείμενα εκμετάλλευσης από τους εργοδότες και αντιμετωπίζονται ως μεγάλη απειλή για την χώρα και τους φορτώνουν όλα τα προβλήματα που υπάρχουν. Ο κοινωνικός ρατσισμός είναι ο ρατσισμός της εποχής της από αποικιοποίησης, εγγράφεται στο πλαίσιο ενός ρατσισμού χωρίς φυλές, του οποίου το κυρίαρχο θέμα δεν είναι η βιολογική κληρονομικότητα αλλά οι μη αναγώγιμες πολιτισμικές διαφορές. Πρόκειται γι αυτό που σωστά αποκάλεσαν διαχωριστικός ρατσισμός, (αυτός που αρθρώνεται γύρω από τα στίγματα της ετερότητας όπως όνομα, καταγωγή, θρησκεία, νοοτροπία, γλώσσα. κ.α. Εκ πρώτης όψεως δεν πρεσβεύει την 

ανωτερότητα κάποιων ομάδων αλλά τη “ ζημιά“ που θα προκύψει από την κατάργηση των συνόρων, από την ασυμβατότητα των τρόπων ζωής και των παραδόσεων). Με όποια μορφή λοιπόν κι αν παρουσιάζεται, αποτελεί πράξη αποκλεισμού και δημιουργίας μειονοτήτων με ή χωρίς βιολογική βάση.  

  3  Θρησκευτικός ρατσισμός       Η αντίληψη ότι μία θρησκεία είναι η μόνη αληθινή και πρέπει να επικρατήσει έναντι των υπολοίπων, αποτελεί το θρησκευτικό ρατσισμό.       Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα οι θρησκείες προσπαθούσαν να θέσουν υπό τον έλεγχο τους τον φυσικό και τεχνικό Ρατσισμό με καταστροφικά για τους ανθρώπους και τα άλλα ζώα αποτελέσματα. Αυτό συνέβη διότι οι θρησκείες αγνοούν τους βασικούς κανόνες Ρατσισμού της φύσεως ή δεν θέλουν, εσκεμμένα να τους εφαρμόσουν.   

                

                   Ενδοσχολικος ρατσισμός...      Τον τελευταίο καιρό γινόμαστε μάρτυρες μιας πληθώρας εκδηλώσεων ρατσιστικού χαρακτήρα, με θύματα όχι μόνο μετανάστες αλλά και άλλες ομάδες του πληθυσμού, που είθισται να τις αποκαλούμε «κατηγορίες υψηλού κοινωνικού κινδύνου».Ο ρατσισμός βέβαια που ανέκαθεν υπήρχε δεν ερμηνεύεται μόνο με την εξέταση κάποιων κινήτρων, οικονομικών ή πολιτικών, αλλά σε συνάρτηση με τον ανθρώπινο ψυχισμό και τη νοσηρή τάση κατασκευής «αποδιοπομπαίων τράγων»,με τον αποκλεισμό, την περιθωριοποίηση ή ακόμη και την εξόντωσή τους. Ιδιαίτερα λυπηρό όμως είναι, το γεγονός ότι αυτό το ρατσιστικό «κύμα» παρασύρει και τους μαθητές μας με αποτέλεσμα να προβαίνουν οι τελευταίοι σε ανάρμοστες πράξεις, ακόμη και σε εγκλήματα.     Μια από τις κοινωνικές λειτουργίες πρωτευούσης σημασίας του σχολείου είναι αναμφισβήτητα η κοινωνικοποίηση, που μπορεί να οριστεί ως διαδικασία ένταξης του παιδιού στο κοινωνικό σύνολο, παροχή δυνατοτήτων για τη δραστηριοποίησή του μέσα σ' αυτό, και την «εσωτερίκευση» του συστήματος ρόλων και αξιών της κοινωνικής ομάδας. Όμως δυστυχώς πολύ συχνά το σχολείο ως ίδρυμα προβαίνει με διάφορους τρόπους σε κοινωνικές επιλογές, υπηρετώντας έτσι σε μεγάλο βαθμό ορισμένες κοινωνικές τάξεις και αναπαράγοντας το ισχύον κοινωνικό σύστημα και την ιδεολογία του. Εξαιτίας αυτού λοιπόν του γεγονότος, το σχολείο φαντάζει μια μικρογραφία της κοινωνίας μας, όπως συνηθίζουμε να το αποκαλούμε. Τα αίτια που συντηρούν τον ρατσισμό στο σχολικό περιβάλλον είναι λίγο πολύ κοινά με αυτά που τον συντηρούν και στο εξωσχολικό. Συμπλέγματα ανωτερότητας και προσωπικής υπεροχής, συμπλέγματα κατωτερότητας, διάφορες φοβίες που καταλήγουν σε ψυχώσεις, το ένστικτο της εδαφικότητας που όταν απειλείται εκλύεται πάντα επιθετικότητα, άγνοια, προλήψεις, η εξισωτική σχολική νοοτροπία που αγνοεί τις τυπικές διαφορές μεταξύ των μαθητών. Και εδώ έρχονται να προστεθούν τα δυσάρεστα αποτελέσματα από αυτή τη νοσηρή κατάσταση που είναι εξίσου γνωστά σε όλους ,όσοι βιώσαμε ή βιώνουμε τουλάχιστον την σχολική πραγματικότητα. Αξίζει ωστόσο, να αναφέρουμε κάποια, όπως: προσβολή ανθρώπινης προσωπικότητας, περιθωριοποίηση‐αποκλεισμό ομάδων και ατόμων, καλλιέργεια μίσους, φανατισμού, περιφρόνησης και αντεκδίκησης, πρόκληση αδικιών και εκπαιδευτικές ανισότητες, διασυρμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, αναξιοποίηση ολόκληρου του διαθέσιμου μαθητικού δυναμικού, κυριαρχία δογματισμού και μισαλλοδοξίας, ένταση των φαινομένων κοινωνικής παθογένειας, παρεμπόδιση συνεργασίας και φιλίας που είναι παράγοντες προόδου και δημιουργίας, δημιουργία συνθηκών «γκέτο» που ναρκοθετούν τα θεμέλια μιας ομαλής σχολικής συμβίωσης και άλλα πολλά ακόμη. Η τελευταία δεκαετία ωστόσο χαρακτηρίζεται ως δεκαετία των μαζικών μετακινήσεων και μεταναστεύσεων, γιατί, καθώς οι παλαιές χώρες υποδοχής, Η.Π.Α., Καναδάς, Αυστραλία, έχουν κλείσει τα δικά τους σύνορα, η Ενωμένη Ευρώπη μοιραία μετατρέπεται σε πόλο έλξης και «χωνευτήρι» ενός ετερόκλητου μωσαϊκού εθνοτήτων. Για τον λόγο αυτό,πολύ συχνά ακούμε να τονίζεται η αναγκαιότητα καλλιέργειας διαπολιτισμικότητας στο σχολείο.Ας μην μείνουμε όμως για ακόμη μια φορά στην τυπολογία της έννοιας, αλλά ας προχωρήσουμε μεθοδικά 

προς την εφαρμογή της αφού κατανοήσουμε και αποδεχτούμε πρώτα ‐ πρώτα την αναγκαιότητά της στο σχολικό περιβάλλον.     Έτσι, το σχολείο θα πρέπει να εξασφαλίσει όλες εκείνες τις προϋποθέσεις για ν' ανταποκριθεί στις νέες αυτές προκλήσεις. Ζητήματα όπως η ευρωπαϊκή διάσταση της εκπαίδευσης, το σχολικό πρόγραμμα, οι παιδαγωγικές μέθοδοι, ο ρόλος του εκπαιδευτικού εντός και εκτός της τάξης,και η συνεχής επιμόρφωσή του κυρίως σε θέματα διδακτικών προσεγγίσεων και συμπεριφορών, πρέπει να τεθούν «επί τάπητος» προκειμένου να επιτευχθεί η αναπροσαρμογή τους, ώστε η νέα σχολική πραγματικότητα να βασίζεται στις «ισότιμες σχέσεις» μεταξύ των μαθητών. Όλοι συμφωνούμε ότι το σχολείο δεν θα πρέπει να περιθάλπει νοσηρές εκτιμήσεις και συμπεριφορές. Όλοι μας είμαστε συνυπεύθυνοι για την τροπή που έχουν πάρει τα πράγματα μέσα σ' αυτό. Καλό θα ήταν, ο καθένας από μας να αντιμετωπίσει τις προσωπικές του ευθύνες ώστε το σχολείο του μέλλοντος να είναι πιο δημοκρατικό, περισσότερο συνεργατικό, αλλά και να προάγει τον κοινωνικό μετασχηματισμό. Τα παιδιά μας χρειάζονται ένα σχολείο αντιαυταρχικό, ενεργητικό, κριτικό και δημιουργικό. Η κοινωνία μας όμως απαιτεί ένα σχολείο ανοιχτό στη ζωή ,για όλη τη ζωή.  

 

                            ΑΙΤΙΑ ΡΑΤΣΙΣΜΟΥ       Τα  αίτια  του  ρατσισμού  είναι  ποικίλα  και  λίγο  πολύ  γνωστά  από  το παρελθόν  καθώς  η  ανθρωπότητα  δεν  παραδειγματίστηκε  από  εμπειρίες τους  παρελθόντος  και  ο  ρατσισμός  αναβιώνει. Ας δούμε τα πιο αξιοσημείωτα αίτια αυτού του φαινομένου: 

Η έλλειψη ανθρωπιστικής παιδείας και η πνευματική φτώχεια είναι ένα από τα σημαντικότερα αίτια του φαινομένου αυτού. Από τη στιγμή που τα άτομα δεν διδάσκονται την αξία  της  ισότητας,  της  δικαιοσύνης,  της  ειρήνης,  του  σεβασμού  είναι εύκολο  να  παρασυρθούν  από  ρατσιστικές  αντιλήψεις.  Παράλληλα  το χαμηλό  μορφωτικό επίπεδο περιορίζει τους ορίζοντες των ανθρώπων και αδρανοποιεί τη σκέψη τους με αποτέλεσμα να χειραγωγούνται εύκολα και να υιοθετούν άκριτα κάθε είδους στερεότυπα. Η κρίση των αξιών, όπως η ανηθικότητα, ο ανταγωνισμός, η γενικότερη αμφισβήτηση των ιδανικών καλλιεργούν το μίσος στις ψυχές των ανθρώπων που πυροδοτεί τις μεταξύ τους σχέσεις. Τα συμπλέγματα ανωτερότητας ή κατωτερότητας  που  φέρουν  τα  άτομα  ή  και  ολόκληροι  λαοί  καλλιεργούν επίσης  το  φθόνο  και  το  μίσος.  Επιπλέον  δημιουργούν  την  αίσθηση  της υπεροχής  και  την  επιθυμία  της  κυριαρχίας  έναντι  των  άλλων.! 

Όταν μια κοινωνία αντιμετωπίζει οξύτατα προβλήματα –οικονομικά, πολιτικά‐ που αφορούν την διατήρηση και την πρόοδό της, όταν οι κυβερνήσεις αναδεικνύονται αδύναμες να διευθετήσουν τις καταστάσεις αυτές τότε η δυσαρέσκεια και η ανάγκη εκτόνωσης της κρίσης στρέφονται ενάντια στους ξένους. Αυτοί μετατρέπονται σε εξιλαστήρια θύματα και σε αυτούς φορτώνονται τα αίτια όλων των αρνητικών φαινομένων. 

Τα οικονομικά  συμφέροντα  είναι  άλλη  μία  σημαντική  αιτία,  όπως  για παράδειγμα .Οι κάθε είδους πολιτικές σκοπιμότητες όπως οι επεκτατικές βλέψεις μιας χώρας σε βάρος άλλης ή η έντεχνη μετάθεση των ευθυνών για την ύπαρξη σοβαρών οικονομικών και κοινωνικών  προβλημάτων σε συγκεκριμένες ομάδες. Για  παράδειγμα  οι μετανάστες  κατηγορούνται  συνήθως  σε  μια  χώρα  για  την  όξυνση  της ανεργίας  ή την έξαρση της βίας, ενώ αποκρύπτεται η ανικανότητα της πολιτικής  εξουσίας  να δώσει λύσεις. Ακόμα και υπάρχει και  εκμετάλλευση σε ότι έχει να κάνει με την εργασία ! Αφού συνήθως οι μετανάστες αποτελούν τα πιο εργατικά φθηνή χεριά με αποτέλεσμα η δουλειά τους να αξίζει παραπάνω αλλά να δέχονται ‘’ψίχουλα’’ . 

Οι γενικευμένες και παγκόσμιες ανακατατάξεις που συντελούνται με ραγδαίο ρυθμό γεννούν ανασφάλεια και εχθρότητα προς καθετί κάθε νέο στοιχείο εκλαμβάνεται ως απειλητικό 

Οι προκαταλήψεις που υπάρχουν από την κοινωνία και το οικογενειακό περιβάλλον. Δεν είναι ελάχιστες οι φόρες που έχουμε δει γονιούς να απαγορεύουν στα παΐδια τους να κάνουν παρέα με αλλά παιδάκια τα οποία είτε είναι από διαφορετική χωρά , είτε είναι φτωχά και από διαφορετικό κοινωνικό στρώμα από αυτό που ‘’ αρμόζει’’ στα δικά τους παιδιά ! Αυτό με την σειρά του οδηγεί στην αργή καλλιέργεια του ρατσισμού και της  μνησικακίας μέσα στις αθώες ψυχές και σκέψεις των παιδιών !  

Εθνικιστικά αίτια. Οι  τραυματικές  εμπειρίες  του  παρελθόντος  που  στηρίζονται στις μακραίωνες διαμάχες ανάμεσα σε κάποιους λαούς, αλλά ακόμα οι μικροί λαοί φοβούνται την αφομοίωση από τους ‘’μεγάλους και ισχυρούς ‘’ και χρησιμοποιούν τον εθνικισμό ως ασπίδα διασφάλισης της ταυτότητας τους. 

Τα συμπλέγματα κατωτερότητας ή ανωτερότητας που φέρουν τα άτομα ή και ολόκληροι οι λαοί. Η ανωτερότητας δημιουργεί την αίσθηση της υπεροχής και την επιθυμία της κυριαρχίας έναντι των άλλων, ενώ τα συμπλέγματα κατωτερότητας καλλιεργούν το φθόνο και το μίσος. 

Ο φθόνος είναι ένα αίτιο που γεννά κακεντρέχεια προς άτομα ή λαούς. 

Τέλος, ο ρατσισμός οποιασδήποτε φύσεως δε γεννιέται μέσα σε γνήσια δημοκρατικά καθεστώτα, με αναπτυγμένη και δραστήρια την κοινωνία των πολιτών, αντίθετα, υποθάλπεται από μη δημοκρατικές συνειδήσεις που περιορίζουν τις ελευθερίες των πολιτών σε πολύ στενά πλαίσια.  

                      ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΡΑΤΣΙΣΜΟΥ         Ο ρατσισμός σήμερα εκδηλώνεται ποικιλοτρόπως και προσβάλει ανεπανόρθωτα σχεδόν σχέσεις ατόμων, ομάδων, λαών. Προκαλούνται φαινόμενα περιθωριοποίησης, άγονες αντιπαραθέσεις, και καταργούνται τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα. Ευδοκιμούν ο πόλεμος αντί της ειρηνικής συνύπαρξης, η βία αντί της γαλήνης, η ξενοφοβία αντί της γόνιμης αλληλεπίδρασης των λαών. Ο ρατσισμός εγκυμονεί απρόβλεπτους κινδύνους για μια κοινωνία, για ένα έθνος, επειδή οι έντονες διακρίσεις μπορεί να οδηγήσουν σε εκμετάλλευση κοινωνικών ομάδων, σε διχασμό και αναταραχές. Κατά αυτόν τον τρόπο ο ρατσισμός μεταθέτει 

τις ευθύνες για την εκμετάλλευση και τις γνωστές συνέπειές της, τη φτώχεια, την ανεργία, το βιολογικό αφανισμό, τις ανταγωνιστικές ανθρώπινες σχέσεις, την ανισότητα, τη καταπάτηση των φυσικών δικαιωμάτων του ανθρώπου, από τους κύριους υπεύθυνους δηλαδή τις λίγες ισχυρές χώρες ή τις ολιγάριθμες ισχυρές κοινωνικές ομάδες, στα πιο ανίσχυρα θύματά τους, τις χώρες του τρίτου κόσμου, τις φυλετικές και εθνικές μειονότητες, τις 4 οικονομικά και κοινωνικά περιθωριοποιημένες ομάδες. Δεν είναι, μάλιστα σπάνιο το φαινόμενο άνθρωποι που υφίστανται το ρατσισμό να γίνονται εξιλαστήρια θύματα, όταν «προκύπτει η ανάγκη» να αποπροσανατολιστεί η κοινή γνώμη και να εκτονωθεί η δυσαρέσκεια της για άλλα ουσιώδη, υπαρκτά κοινωνικά προβλήματα. Χειρότερη βέβαια απ’ όλα αυτά είναι η προοπτική να ζήσουν οι άνθρωποι σε έναν κόσμο όπου κάποιοι από αυτούς θα νιώσουν το κοινωνικό ρατσισμό να στρέφεται εναντίον τους. Το πρόβλημα, συνεπώς, τους αφορά όλους άμεσα και πρέπει να συνειδητοποιήσουν τη σοβαρότητά του και να εναντιωθούν σθεναρά. Πιο συγκεκριμένα: 

Προσβάλλει την ανθρώπινη προσωπικότητα. 

Περιθωριοποίει και συντελεί σον κοινωνικό αποκλεισμό ομάδων και ατόμων. 

Καλλιεργεί πάθη, μίσος, φανατισμό, αντεκδίκηση, περιφρόνηση.  

Οδηγεί στην ενεργό αντίδραση και ην αντιβία από την πλευρά των αδικούμενων ομάδων. 

Συντελεί στην εκμετάλλευση και την υποδούλωση ανθρώπων και λαών. 

Καλλιεργεί το αίσθημα της υπεροχής και την επιθυμία της εκμετάλλευσης του συνανθρώπου. 

Προκαλεί αδικίες και κοινωνικές ανισότητες. 

Παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα, τις ατομικές ελευθερίες. 

Δεν αξιοποιείται όλο το διαθέσιμο εργατικό δυναμικό, με αποτέλεσμα τη χαμηλή παραγωγικότητα. 

Διασύρει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. 

Ναρκοθετεί τα θεμέλια της ομαλής κοινωνικής συμβίωσης. 

Υπονομεύει το κύρος των δημοκρατικών θεσμών και προετοιμάζει το έδαφος για την κατίσχυση αυταρχικών καθεστώτων. 

Κυριαρχεί ο δογματισμός και η μισαλλοδοξία. 

Εντείνονται τα φαινόμενα κοινωνικής παθογένειας. 

Εμποδίζει τη συνεργασία και τη φιλία, που είναι παράγοντες προόδου και δημιουργίας. 

Δημιουργεί συνθήκες “γκέτο” για πολλές κοινωνικές ομάδες και άθλιες συνθήκες διαβίωσης.   

     ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ        Γενικότερα, αυτό που δεν πρέπει να ξεχνάμε είναι πως ο άνθρωπος ανεξάρτητα από το πνευματικό του επίπεδο η το κοινωνικό στρώμα που ανατράφηκε , έχει την ίδια ανθρώπινη φύση που έχει όλος ο υπόλοιπος κόσμος δηλαδή να σκέπτεται , να αγαπά , να χαίρεται , να δημιουργεί  κλπ.  

1. Τα Μ.Μ.Ε. με ντοκιμαντέρ, ρεπορτάζ, συζητήσεις και αναλύσεις του φαινόμενου καλούνται να συμβάλλουν στο να ευαισθητοποιηθεί ο κάθε πολίτης αλλά και να διαμορφώσει άποψη για τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να φέρεται. Επίσης, επιβάλλεται να συνειδητοποιήσει πόσο υποβιβάζει την ανθρώπινη υπόσταση και προσωπικότητα η ρατσιστική αντιμετώπιση ατόμων ή κοινωνικών ομάδων. 

2. Η ανθρωπιστική παιδεία με την καλλιέργεια του σεβασμού, την μετάδοση κοινωνικών και ηθικών αξιών όπως η ισότητα, η ελευθερία συντείνει στην άμβλυνση του προβλήματος. Ο άνθρωπος θα εμποτιστεί με το ανθρωπιστικό ιδεώδες, ώστε να αντιτάσσεται σε κάθε μορφή ρατσισμού. 

3. Κινητοποίηση πνευματικών ανθρώπων, συμπαράσταση στα θύματα του ρατσισμού, αίρεση των προκαταλήψεων και αντίσταση ενάντια στην καταπάτηση των δικαιωμάτων του ανθρώπου. 

4. Η οικογένεια αποτελεί πρότυπο για το κάθε παιδί. Επομένως, αν δεν εκδηλώνονται ρατσιστικές συμπεριφορές από τους γονείς δύσκολα τα παιδιά θα υιοθετήσουν αυτά τα στερεότυπα. 

5. Επέμβαση διεθνών οργανισμών, ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης και προσπάθεια καταπολέμησης των ρατσιστικών τάσεων. 

6. Αντικειμενική και νηφάλια ιστορική γνώση μακριά από εθνικιστικές επάρσεις. 

7. Επιβολή κυρώσεων στα κράτη που εφαρμόζουν φυλετικές διακρίσεις.  

   

                 ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΛΥΚΕΙΟΥ   1.Υπήρξες ποτέ ως τώρα συμμαθητής‐τρια με αλλοδαπούς μαθητές;                ΝΑΙ                             ΟΧΙ            1.α) Αν ναι , είχες φιλικές σχέσεις με κάποιον‐α από αυτούς;                ΝΑΙ                             ΟΧΙ      2.Επισκέφτηκε ποτέ το σπίτι σου κάποιος αλλοδαπός συμμαθητής σου; 

        ΝΑΙ                             ΟΧΙ   3.Είχατε ποτέ φιλικές –οικογενειακές σχέσεις με αλλοδαπούς;               ΝΑΙ                             ΟΧΙ  4.Είχατε ποτέ στην οικογένεια εργασιακές σχέσεις με αλλοδαπούς;               ΝΑΙ                             ΟΧΙ  5.Ποια είναι η γνώμη σας σχετικά με τους αλλοδαπούς μαθητές; ΘΕΤΙΚΗ                     ΑΡΝΗΤΙΚΗ  6.Με ποιες από τις παρακάτω κατηγορίες μαθητών δεν θα επιλέγατε να καθίσετε στο ίδιο θρανίο;              α. Δυσλεξικό             β. Άτομο με ειδικές ανάγκες             γ. Φτωχό             δ. Με μαθητή που λόγω σωματικής εμφάνισης ξεχωρίζει (κοντό, χοντρό, άσχημο)  7.Θα σας πείραζε αν ο σημαιοφόρος του σχολείου σου ήταν διαφορετικής εθνικότητας;        ΝΑΙ                              ΟΧΙ   8.Πιστεύετε ότι οι αλλοδαποί θα έπρεπε να φοιτούν στα ίδια σχολειά με τους υπόλοιπους Έλληνες;  ΝΑΙ                             ΟΧΙ  9.Θα θέλατε το σχολείο να τιμωρεί όσους φέρονται ρατσιστικά απέναντι στους αλλοδαπούς συμμαθητές τους;       ΝΑΙ                             ΟΧΙ  10. Σας έτυχε ποτέ να εκφράσετε ρατσιστική συμπεριφορά;             ΝΑΙ                             ΟΧΙ  11. Πιστεύετε πως υπάρχει ρατσιστική συμπεριφορά μέσα στα σχολεία;        ΝΑΙ                            ΟΧΙ 12.Συμπεριφέρεστε μα τον ίδιο τρόπο στα παιδιά που καπνίζουν;       ΝΑΙ                            ΟΧΙ   

         

      ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗΣ       ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ   

 

   

       

   

   

      

 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗΣ            ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ ΕΝΗΛΙΚΩΝ   

       

  

        

  

  

     

    

  

   

      

  

 

       

  

        

   

     

  ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΩΝ     Η συλλογή των στοιχείων έγινε με τη μέθοδο των προσωπικών συνεντεύξεων βάσει έντυπου ανώνυμο ερωτηματολόγιου που διανεμήθηκε στις τάξεις του λυκείου αλλά και στους κατοίκους του χωριού. Μέσω της έρευνας διαπιστώθηκε ότι οι Έλληνες έχουν σοβαρό πρόβλημα με το ρατσισμό. Συμπεράναμε ότι ο ρατσισμός είναι αποτέλεσμα των προκαταλήψεων και της ξενοφοβίας. ‐Στην ερώτηση «Είχες ποτέ φιλικές οικογενειακές σχέσεις με αλλοδαπούς;» 36 άτομα απάντησαν Όχι, ενώ 21 απάντησαν Ναι. Από την συγκεκριμένη ερώτηση καταλαβαίνουμε ότι οι περισσότεροι έφηβοι δεν προτιμούν να έχουν φίλους αλλοδαπούς. ‐Στην ερώτηση «Θα σε πείραζε αν ο σημαιοφόρος του σχολείου σου ήταν διαφορετικής εθνικότητας:» 32 άτομα απάντησαν Ναι, ενώ 25 Όχι. Οι απαντήσεις αυτές δείχνουν πως οι μαθητές του σχολείου παρουσιάζουν δείγματα ρατσιστικής συμπεριφοράς.                           

 

ΠΟΙΗΜΑ ΑΠΟ ΜΑΘΗΤΗ ΣΤΗΝ ΑΦΡΙΚΗ 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                               ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ 

             Μετανάστευση είναι η γεωγραφική μετακίνηση των ανθρώπων από ένα τόπο σ’ ένα άλλο για μόνιμη ή προσωρινή εγκατάσταση που γίνεται εκούσια ή ακούσια (αναγκαστική) με βαθύτερα αίτια (τουλάχιστον στην εκούσια), για αλλαγή του τρόπου ζωής και την αναζήτηση καλλίτερης τύχης. Η έννοια προέρχεται από το ρήμα  « Μεταναστεύω»  και αποτελεί γενικά, μια μορφή πληθυσμιακής κινητικότητας μέσα στον περιβάλλοντα χώρο. Ο ίδιος επίσης όρος χρησιμοποιείται  και στις μετακινήσεις των ζώων ,πτηνών και ιχθύων. Επίσης, η μετανάστευση είναι η φυσική μετάβαση ενός ατόμου ή μιας ομάδας από µια κοινωνία σε µια άλλη. Η μετάβαση αυτή συνεπάγεται την εγκατάλειψη ενός κοινωνικού περιβάλλοντος και την εγκατάσταση σε ένα άλλο. Η μετανάστευση είναι από τις παλαιότερες  εκδηλώσεις στην ιστορία της συμβίωσης των λαών και πολλά πολιτιστικά στοιχεία και ολόκληροι πολιτισμοί οφείλονται στην εκδήλωση του φαινομένου αυτού. 

 

 

     

 

                                               

 

 

                    ΕΙΔΗ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ 

    Υπάρχουν διάφοροι τύποι μετανάστευσης. Οι  πιο αξιοσημείωτοι από αυτούς είναι οι εξής: 

Εσωτερική (είναι η κίνηση από έναν οικισμό σ' έναν άλλο μέσα στα όρια του 

ίδιου κράτους). 

Εξωτερική 

Εκούσια (γίνεται με τη θέληση του ατόμου). 

Ακούσια (γίνεται χωρίς τη θέληση του ατόμου). 

Προσωρινή (κρίνεται με το διάστημα της διαμονής, δηλαδή σύντομη). 

Μόνιμη (κρίνεται με το διάστημα της διαμονής, δηλαδή μεγάλης διάρκειας). 

πλήρης 

ατελής (στην οποία υπάγονται οι πρόσφυγες). 

ηπειρωτική (όταν γίνεται προς τις χώρες της ίδιας ηπείρου). 

υπερπόντια (όταν γίνεται από τη μία ήπειρο στην άλλη). 

Οικολογική (η μετανάστευση των ζώων και των πουλιών). 

     Πιο συγκεκριμένα, με κριτήριο την πρόθεση µμετανάστευσης διακρίνονται 

δύο μορφές η εκούσια και η αναγκαστική. Συχνά όμως λόγω των πολιτικών,  

θρησκευτικών ή άλλων διώξεων παρουσιάζεται το φαινόμενο της αναγκαστικής 

µμετανάστευσης. Έπειτα, όπως αναφέραμε παραπάνω με κριτήριο τη διάρκεια 

παραμονής χωρίζεται σε προσωρινή και μόνιμη όταν η μετανάστευση γίνεται σε 

ορισμένο χρονικό διάστημα,  ανάλογα µε τον χρόνο που απαιτείται για την 

διευθέτηση των υποθέσεων,  καθώς υπάρχει πάντα η πρόθεση της επανόδου. 

Όταν η μετανάστευση είναι αδύνατον να καθοριστεί χρονικά ή είναι αβέβαιης 

διάρκειας και δεν υπάρχει πρόθεση επανόδου από τον μετανάστη,  τότε 

θεωρείται μόνιμη. Όταν σαν κριτήριο επιλογής χρησιμοποιείται ο τόπος 

προορισμού τότε διακρίνεται σε ηπειρωτική και υπερπόντια ανάλογα  µε το αν 

στην μετακίνηση από χώρα σε χώρα, παρεμβάλλεται ή όχι θάλασσα και η χώρα 

της μετανάστευσης ανήκει σε άλλη ήπειρο. Και έχουμε και την οικολογική 

μετανάστευση. Εκτός, λοιπόν, από την μετακίνηση ανθρώπων έχουμε και την 

μετακίνηση ζώων. Η μετανάστευση των ζώων είναι τις περισσότερες, αν όχι όλες 

τις φορές ομαδική, και γίνεται λόγω έλλειψης τροφής, καιρικών συνθηκών και  

για λόγους αναπαραγωγής. Το πιο συνηθισμένο και γνωστό σε μας φαινόμενο 

μετανάστευσης ομάδων του ζωικού βασιλείου, είναι αυτή των πουλιών. Γίνεται 

συνήθως με την αλλαγή των καιρικών συνθηκών π.χ. τα χελιδόνια. 

Χαρακτηριστικό είναι ότι η μετανάστευση των ζώων γίνεται κάθε φορά προς την 

ίδια κατεύθυνση. Τα ζώα ακολουθούν με μαθηματική ακρίβεια πάντα την ίδια 

πορεία, διανύοντας φοβερά μεγάλες αποστάσεις, προκειμένου να φτάσουν 

στον καθορισμένο τόπο εγκατάστασής τους. 

 

                       ΑΙΤΙΑ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ 

       Υπάρχουν διάφοροι λόγοι οι οποίοι ευθύνονται για την εκούσια ή ακούσια 

μετανάστευση ατόμων ή ομάδων από την μία περιοχή  στην άλλη. Ποιοι όμως 

είναι οι βαθύτεροι λόγοι που οι άνθρωποι αναγκάζονται ή επιλέγουν να 

μεταναστεύσουν; Λοιπόν, μία κύρια αιτία είναι ένας πόλεμος. Με έναν πόλεμο 

οι άνθρωποι συνήθως αναγκάζονται να μεταναστεύσουν προκειμένου να βρουν 

έναν καλύτερο τρόπο ζωής. Ακόμη, ένας λόγος είναι οι οικονομικοί παράγοντες 

που επικρατούν. Δηλαδή το φαινόμενο της ανεργίας ή το χαμηλό εισόδημα ή 

και ακόμη η οικονομική κρίση που μπορεί να υπάρχει σε κάποια χώρα, όπως 

συμβαίνει τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα. Επιπλέον, η κοινωνικούς λόγους 

όπως για οικογενειακούς λόγους. Για παράδειγμα, πολλοί γονείς έχουν την 

ανάγκη να ζουν κοντά στα παιδιά τους ή τα εγγόνια τους ή και για λόγους 

αναζήτησης συντρόφου και τη δημιουργία οικογένειας. Φυσικά, ένα σημαντικό 

αίτιο είναι και οι περιβαλλοντικές συνθήκες που επικρατούν, όπως όταν 

κάποιας ζει σε αρκετά βόρειες περιοχές στις οποίες έχει πολύ κρύο ή από την 

άλλη πλευρά σε κάποια έρημο. Εξάλλου αν ανατρέξουμε στο παρελθόν θα 

παρατηρήσουμε ότι εκτός από ομάδες ανθρώπων και ολόκληροι λαοί 

μετανάστευσαν  για να βρουν πιο εύφορα εδάφη ή καλύτερες συνθήκες ώστε 

να μπορέσουν να επιβιώσουν και να εκμεταλλευτούν τη γη. Ακόμη και για 

πολιτικά κίνητρα, κυρίως στην εποχή μας, αρκετοί είναι εκείνοι που 

μεταναστεύουν. Δεν είναι δυνατόν να μην αναφέρουμε το νέο κύμα 

μετανάστευσης που συμβαίνει στην εποχή μας και ιδιαίτερα στην χώρα μας. 

Ειδικότερα, η υψηλή ανεργία και οι χαμηλές απολαβές  δείχνουν την πόρτα της 

εξόδου στους νέους οι οποίοι απογοητευμένοι αναγκάζονται να 

μεταναστεύσουν σε άλλες χώρες με καλύτερες προοπτικές για εργασία. Η 

αγωνία για τους νέους είναι ένα συναίσθημα που κυριαρχεί μαζί με αυτό της 

απογοήτευσης και το μέλλον τους φαντάζει δυσοίωνο διότι λόγω των δύσκολων 

καταστάσεων που υπάρχουν.  

      Συνοψίζοντας, επισημαίνεται ότι οι παρακάτω παράγοντες που συνθέτουν τα 

αρνητικά στοιχεία της μετανάστευσης προωθούν άμεσα το δημογραφικό 

πρόβλημα της χώρας και πρέπει ν’ αποφεύγονται. (α) Η Οικονομική κρίση. (β) Η 

Ανεργία. (γ) Η Υποαπασχόληση. (δ) Το Χαμηλό βιοτικό επίπεδο. (ε) Οι 

Καλλίτερες συνθήκες εργασίας. (στ) Η Αναζήτηση καλλίτερης τύχης. (ζ) Η 

Απώλεια ενός χρήσιμου και συχνά παραγωγικού δυναμικού. (η) Η Αλλοίωση της 

Εθνικής συνείδησης. (θ) Η Ερήμωση της υπαίθρου. (ι) Η Αποκοπή από τα Εθνικά 

προβλήματα. (ια) Οι Δυσκολίες προσαρμογής στις ξένες κοινωνίες. και (ιβ) Η 

Πληθυσμιακή συρρίκνωση. Αντίθετα, πρέπει να ενισχύονται όλα τα παρακάτω 

θετικά στοιχεία που ενθαρρύνουν την παραμονή των ανθρώπων στην χώρα και 

αποτρέπουν την μεταναστευτική κίνηση. (α) Η Εκτόνωση της κοινωνικής 

δυσαρέσκειας. (β) Η Μείωση της Ανεργίας. (γ) Η Αξιοποίηση του πλεονάζοντος 

παραγωγικού δυναμικού. (δ) Οι Δυνατότητες για επιτυχημένη και αποδοτική 

εργασιακή δραστηριότητα. (ε) Η Εισροή Συναλλάγματος. (στ) Η Εξειδίκευση των 

μεταναστών σε νέες τεχνολογίες και η πιθανή αξιοποίηση τους στο μέλλον. (ζ) Η 

Επαφή με νέα ιδεολογικά ή γενικότερα πνευματικά ρεύματα της εποχής. και (η) 

Η Συμμετοχή σε πολιτιστικές εκδηλώσεις. 

 

              ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ 

         Βέβαια  η μετανάστευση των ανθρώπων παρουσιάζει αρνητικές και θετικές 

συνέπειες ανάλογα. Εκτός από τις συνέπειες που έχει στο ίδιο το άτομο που 

μετακινείται σε άλλες περιοχές είναι επόμενο να υπάρχουν και επιρροές στην 

χώρα‐πόλη‐τόπο στον οποίο μεταναστεύει. Οι επιπτώσεις που υπάρχουν 

αφορούν κυρίως οικονομικούς και κοινωνικούς παράγοντες. Καταρχάς, οι 

μετανάστες είναι καταναλωτές και ουσιαστικά προσφέρουν χρήματα στον τόπο 

όπου μετακινούνται. Αλλά εκτός από αυτό αποτελούν και εργατικό δυναμικό 

διότι διεκδικούν εργασίες που οι ντόπιοι κάτοικοι απορρίπτουν. Έτσι, βοηθούν 

σε ένα μέρος την ανάπτυξη του τόπου. Όμως, Σε οικονομικό επίπεδο η μαζική 

μετανάστευση δημιουργεί αρκετά οικονομικά προβλήματα. Η μαζική 

μετανάστευση κατά πρώτον καταδικάζει τις χώρες υποδοχής σε τεχνολογική 

στασιμότητα, καθώς η υπερπροσφορά άφθονου εργατικού δυναμικού εξ 

ορισμού αποκλείει την πιθανότητα καταφυγής στον παράγοντα της 

τεχνολογικής αναβάθμισης για την διατήρηση της ανταγωνιστικότητας στο 

οικονομικό πεδίο. Αυτό ισχύει τόσο για τον αγροτικό όσο και για τον βιοτεχνικό 

και τον βιομηχανικό τομέα. Φυσικά, δεν μπορούμε να παραλείψουμε και τις 

επιπτώσεις που παρουσιάζει και η λαθρομετανάστευση. Σε πολλές χώρες όπως 

και στην Ελλάδα ειδικά τα τελευταία χρόνια το φαινόμενο αυτό έχει λάβει 

τεράστιες διαστάσεις. Αυτό συμβάλλει στην αύξηση της εγκληματικότητας, στην 

μείωση των θέσεων εργασιών και για την αλλοίωση της εθνικής μας ταυτότητας. 

Ακόμα, τίθεται θέμα θρησκευτικού διαχωρισμού του πληθυσμού  με ότι 

συνεπάγεται αυτό για τον απλό πολίτη. Η ραγδαία αύξηση βαριάς φύσεως 

εγκληματικότητα οφείλεται κατά κύριο λόγο, σύμφωνα με διάφορες διεθνείς 

έρευνες που έχουν γίνει και τα αποτελέσματα τους έχουν παρουσιαστεί, σε 

αλλοδαπούς. 

 

                            ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΣ ΣΕ ΕΥΡΩΠΗ 

 

    Ο Αποικισμός της Αμερικής ξεκίνησε τυπικά το 1492, έτος κατά το οποίο ο 

Χριστόφορος Κολόμβος έγινε ο πρώτος Ευρωπαίος που πάτησε το πόδι στα 

νησιά της Κούβας και της Ισπανίας. Μετά την ανακάλυψη του Κολόμβου, οι 

σημαντικότερες ευρωπαϊκές δυνάμεις οργάνωσαν αποστολές στο Νέο Κόσμο, 

με σκοπό την εξερεύνηση και την αποίκηση των νέων εδαφών. Οι κυριότερες 

χώρες που αποίκησαν τη Βόρεια και Νότια Αμερική ήταν η Γαλλία, η Βρετανία, η 

Ισπανία και η Πορτογαλία, αλλά υπήρξαν οικισμοί και από άλλες χώρες. 

    Αρχικά, αποικίστηκε η Νότια και Κεντρική Αμερική από τους Ισπανούς και        

τους Πορτογάλους. Ακολούθησαν ορισμένες αποτυχημένες προσπάθειες στη 

Βόρεια Αμερική, μέχρι που κυρίως οι Άγγλοι και Γάλλοι κατάφεραν να 

ξεπεράσουν τα εμπόδια και να σταθεροποιήσουν τους οικισμούς τους. 

     Στις αρχές του 16ου αιώνα, η Αμερική ήταν μια σχεδόν άγνωστη ήπειρος 

στους Ευρωπαίους, αλλά μέχρι το 1700 είχαν ιδρυθεί ευρωπαϊκές αποικίες, 

όπου είχαν πατήσει οι εξερευνητές. Η μετοίκηση των Ευρωπαίων δεν έγινε 

ειρηνικά και κατά συνέπεια, οι γηγενείς πληθυσμοί της ηπείρου 

εξολοθρεύτηκαν από τις ασθένειες και τον πόλεμο. Εκτός αυτού, 

πραγματοποιήθηκε μια ανταλλαγή φυτών και ζώων, αφού νέα είδη εισάχθηκαν 

τόσο στην Ευρώπη, όσο και την Αμερική. 

 

                             ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΣ ΣΕ ΑΜΕΡΙΚΗ 

    Οι ΗΠΑ είναι ένα έθνος μεταναστών. Αν εξαιρέσουμε ένα μικρό κομμάτι 

αυτοχθόνων, των αποκαλούμενων Ινδιάνων, όλοι οι Αμερικανοί κατάγονται από 

κάπου αλλού κι ακόμη και άνθρωποι που μετανάστευσαν στις ΗΠΑ πρόσφατα, 

έχουν τη δυνατότητα να αναρριχηθούν στην κορυφή της πολιτικής και 

οικονομικής  ιεραρχίας.  

     Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, η αμερικανική πολιτική έχει αποκτήσει μια 

έντονη αντιμεταναστευτική στάση, με το ζήτημα αυτό να έχει παίξει σημαντικό 

ρόλο στην κούρσα για την επιλογή του Ρεπουμπλικάνου υποψηφίου για το 

προεδρικό χρίσμα το 2012. Όμως η επανεκλογή του προέδρου Ομπάμα 

απέδειξε την εκλογική δύναμη των Λατίνων στις ΗΠΑ οι οποίοι, όπως και οι 

αμερικανοασιάτες πολίτες, προτίμησαν τον Ομπάμα έναντι του Μιτ Ρόμνεϊ, με 

αναλογία τρεις προς έναν. 

 

    Ως αποτέλεσμα, πολλοί σημαίνοντες Ρεπουμπλικάνοι πολιτικοί προσπαθούν 

να ενθαρρύνουν το κόμμα τους να ξανασκεφτεί τη στάση του απέναντι στο 

μεταναστευτικό ζήτημα, το οποίο θα τεθεί ξανά επί τάπητος στην αρχή της 

δεύτερης θητείας του προέδρου. Μια σημαντική μεταρρύθμιση στο θέμα αυτό 

θα αποτελέσει ένα σημαντικό βήμα εμπρός στο να εμποδίσουμε την πτώση της 

αμερικανικής ισχύος. 

     Παρά το γεγονός πως οι ΗΠΑ είναι ένα έθνος μεταναστών, πολλοί Αμερικανοί 

εμφανίζονται περισσότεροι σκεπτικοί παρά με συναισθήματα συμπάθειας 

απέναντι στο μεταναστευτικό ζήτημα, με την ίδια την οικονομική ύφεση να 

δημιουργεί εντονότερο κλίμα σκεπτικισμού: δεν είναι τυχαίο πως το 2009, το 

50% του αμερικανικού πληθυσμού εμφανιζόταν υπέρ του περιορισμού των 

μεταναστών, ενώ ένα χρόνο πριν, το 2008, το ίδιο ποσοστό ήταν 39%.  

     Οι περισσότεροι ανησυχούν για τη δημογραφική σύσταση της χώρας μετά 

από 40 χρόνια: οι δημογράφοι παρουσιάζουν τις ΗΠΑ το 2050 να αποτελούνται 

από 25% Ισπανόφωνους, 14% Αφροαμερικανούς και 8% Αμερικανοασιάτες. 

      Μακροπρόθεσμα, ωστόσο, η μετανάστευση ενδυναμώνει την αμερικανική 

ισχύ. Υπολογίζεται πως τουλάχιστον 83 κράτη ανά την υφήλιο αντιμετωπίζουν 

προβλήματα υπογεννητικότητας και γονιμότητας. Την ώρα που οι πλέον 

ανεπτυγμένες χώρες του κόσμου θα έχουν στο μέλλον δημογραφική έλλειψη, οι 

ΗΠΑ θα είναι μια από τις λίγες που δεν θα αντιμετωπίσει δημογραφική πτώση 

και θα διατηρήσει τον πληθυσμό της στα ίδια επίπεδα. 

      Σήμερα οι ΗΠΑ είναι η τρίτη πιο πολυπληθής χώρα στο κόσμο. Εκτιμάται ότι 

θα παραμείνει στη τρίτη θέση ακόμη και μετά από μισόν αιώνα, πίσω από την 

Κίνα και την Ινδία, κάτι εξαιρετικά σημαντικό για την οικονομική της δύναμη. 

      Εξίσου σημαντικές είναι οι ωφέλειες που έχει η αμερικανική οικονομία από 

τους σύγχρονους μετανάστες: στις αρχές του τρέχοντος αιώνα, το 25% των 

ανθρώπων που ήταν επικεφαλής σε επιχειρήσεις τεχνολογικού χαρακτήρα στην 

Σίλικον Βάλεϊ ήταν ινδικής και κινεζικής καταγωγής.  

       Νέοι μετανάστες βοήθησαν να ξεκινήσουν νεοφυείς τεχνολογικές 

επιχειρήσεις (start ups) που αναλογούσαν στο 25% της συνολικής αμερικανικής 

παραγωγής κατά την περασμένη δεκαετία, ενώ μετανάστες ή παιδιά 

μεταναστών ιδρύσαν το 40% των επιχειρήσεων που μπήκαν στο κατάλογο των 

500 εταιρειών  του περιοδικού Fortune για το 2010. 

 

 

    Μπορεί μεν η Κίνα να διαθέτει μεγαλύτερο πληθυσμό, από όπου μπορεί να 

αντλεί λαμπρά μυαλά, αλλά σύμφωνα με τον Λι η κινεζοκεντρική κουλτούρα της 

χώρας την καθιστά αυτομάτως λιγότερο δημιουργική για τον μέσο εργαζόμενο, 

σε σχέση με τις ΗΠΑ. 

     Αυτό είναι κάτι που οι Αμερικανοί πρέπει να λάβουν σοβαρά υποψη τους. Αν 

ο πρόεδρος Ομπάμα καταφέρει και περάσει ένα νομοσχέδιο μεταρρύθμισης για 

τη μεταναστευτική νομοθεσία κατά τη δεύτερη θητεία του, τότε θα έχει κάνει 

πολύ δουλειά ώστε να εκπληρώσει την υπόσχεση του να διατηρήσει την 

αμερικανική ισχύ. 

 

 

              ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ 

  

   Η λογοτεχνία της μετανάστευσης έχει μακρά παράδοση στη γλώσσα μας και 

θα αρκούσε να μνημονεύσει κανείς τα δημοτικά τραγούδια της ξενιτιάς και τον 

κόσμο που ιστόρησαν με βαθύ πάθος. Η αλλαγή πεδίου πάντως, ή μάλλον 

οπτικής, είναι φανερή τα τελευταία χρόνια: η συγγραφική έμπνευση δεν 

παρακολουθεί πια Έλληνες που ξενιτεύονται και βασανίζονται από το άλγος του 

νόστου, αλλά ξένους κάθε φυλής, γλώσσας και θρησκεύματος που 

μεταναστεύουν εδώ, είτε επειδή οι σπασμένες φήμες που φτάνουν στον τόπο 

τους θέλουν την Ελλάδα κάτι σαν γη της επαγγελίας (το κάτι, αν συγκριθεί με το 

τίποτα, φαντάζει παράδεισος) είτε επειδή θεωρούν τη χώρα μας έναν αναγκαίο 

σταθμό στο αβέβαιο και επικίνδυνο ταξίδι τους προς τη βαθύτερη Δύση. 

     Θα μπορούσαμε να πούμε πως η νεοελληνική λογοτεχνία, η τέχνη 

γενικότερα, η πεζογραφία πρωτίστως αλλά και η ποίηση και το θέατρο και ο 

κινηματογράφος και η ζωγραφική, στάθηκε από αρκετά νωρίς φιλόξενη. Αρκετοί 

από τους θεράποντές της διέκριναν τα προβλήματα των ξένων και δοκίμασαν να 

τα αναδείξουν και να τα προβάλουν πολύ πριν υποψιαστεί ή αποδεχτεί την 

ύπαρξή τους τόσο η ευρύτερη κοινωνία όσο και η πολιτεία. Ο δρόμος για να 

προσέλθουν οι καλλιτέχνες σε αυτόν τον καινούργιο «τόπο», τον τόπο του 

ξένου, και γενικότερα του άλλου, μοιάζει να είναι ένας: ο δρόμος της ευθύνης• 

τα παρακλάδια του, πάντως, είναι πολλά και το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα δεν 

υπερβαίνει πάντοτε την αισθηματική καταγωγή κάθε κειμένου ή τον ιδεολογικό 

του προορισμό. Το θέμα, όσο ευαίσθητο, δεν έφτιαξε ποτέ τον τεχνίτη. 

 

 

 

       Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ 

    Οι  αρχαίοι έλληνες αποικούσαν σε διάφορες  περιοχές  της Μεσογείου, πράγμα 

που γενικεύεται κατά τους αλεξανδρινούς χρόνους, υποβοηθούμενο από την 

κατακτητική πολιτική των Ελλήνων βασιλιάδων της εποχής αυτής. Φοβερά μεγάλη 

ήταν η μετανάστευση των Ευρωπαίων προς την Αμερική, Αφρική και Ασία, με την 

ανακάλυψη αυτών των ηπείρων και του φυσικού πλούτου που διάθεταν. Η 

μετανάστευση, που άρχισε αυτά τα χρόνια και συνεχίστηκε για αρκετούς αιώνες, 

έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην όλη εξέλιξη της ανθρώπινης κοινωνίας. Ο κόσμος 

πήρε μια άλλη όψη κι οι ήπειροι αυτές έχασαν σε σημαντικό βαθμό το δικό τους 

καθαρό χαρακτήρα. Παράλληλα, τα αποτελέσματα αυτής της μετανάστευσης για 

τους λαούς των αποικιών ήταν μοιραία, γιατί ουσιαστικά οι μετανάστες μετέτρεψαν 

τους αυτόχθονες σε δούλους τους. 

     Μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, η μετανάστευση παίρνει καινούριες μορφές. Ο 

πόλεμος αυτός έριξε τις περισσότερες χώρες της Ευρώπης σε οικονομική κρίση, τις 

συνέπειες της οποίας προσπάθησε να αποφύγει σημαντικός αριθμός κατοίκων 

τους, μεταναστεύοντας στις ΗΠΑ , που δεν είχαν θιγεί άμεσα από την παγκόσμια 

σύρραξη και βάδιζαν σταθερά κι ανοδικά προς την κατάκτηση της παγκόσμιας 

ηγεμονίας. Παρόλα τα μέτρα που πάρθηκαν από τις κυβερνήσεις, η διαρροή των 

φτωχών Ευρωπαίων προς τη μεγάλη ήπειρο συνεχίστηκε και μετά το Δεύτερο 

Παγκόσμιο Πόλεμο. Καινούριο κύμα μετανάστευσης έχουμε στη διάρκεια και μετά 

τον πόλεμο αυτό, όπου χιλιάδες άτομα ξεκληρίστηκαν, ξεσηκώθηκαν και 

κυνηγήθηκαν από τους τόπους τους και μεταφέρθηκαν, είτε εθελοντικά είτε συχνά 

με τη βία, στα πιο απίθανα μέρη της γης.  

     Μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, στην Ευρώπη η Γερμανία και στην Αμερική οι 

ΗΠΑ κι ο Καναδάς άρχισαν σιγά ‐ σιγά να γίνονται οι παγκόσμιες αγορές εργατικής 

δύναμης, που εξασφαλίζονταν από τα φτωχά και οικονομικά καθυστερημένα κράτη, 

σαν την Ελλάδα, Ισπανία, Τουρκία, ορισμένα κράτη της Ασίας κ.ά. Η δυνατότητα 

απορρόφησης όλων αυτών των μισθωτών εργατών από αλλού, δόθηκε στις 

παραπάνω χώρες με την τεράστια οικονομικοτεχνική ανάπτυξη που χαρακτηρίζει τα 

μεταπολεμικά χρόνια. Οι ΗΠΑ βγήκαν οικονομικά ενισχυμένες από τον πόλεμο και 

το ίδιο και η Γερμανία, η οποία παρότι νικήθηκε, κατόρθωσε μέσα σε λίγο διάστημα 

να γίνει μια από τις μεγαλύτερες βιομηχανικές χώρες της Ευρώπης. Έτσι λοιπόν 

έχουμε το θαύμα της Γερμανίας, που άνοιξε τις πόρτες της στους μετανάστες από 

όλη την Ευρώπη, εκμεταλλευόμενη με αυτό τον τρόπο τη δυνατότητα αγοράς 

φτηνότερης εργατικής δύναμης. Τεράστιος αριθμός Ελλήνων, κυρίως από τις 

βόρειες αγροτικές περιοχές της χώρας μας, φεύγει εκείνη την εποχή στην Ευρώπη 

και πιο πολύ στη Γερμανία, ζητώντας δουλειά στις εκεί αγορές.  

    Όσο η ζήτηση από τα κράτη αυτά ήταν μεγάλη, τότε τα προβλήματα 

αποκατάστασής τους ήταν σχετικά εύκολα, θα μπορούσαμε να πούμε, ενώ σήμερα 

όμως που η γενική κρίση θίγει και τη Γερμανία, μεγάλος αριθμός αναγκάζεται να 

επαναπατριστεί ή να παλεύει με διάφορους τρόπους να προσαρμοστεί στις 

καινούριες δυσκολίες. Ήταν τόσο σοβαρό το ζήτημα της μετανάστευσης για το 

ελληνικό κράτος, που άρχισε να απασχολεί και τις κυβερνήσεις, που προσπάθησαν 

να έρθουν σε μια συνεννόηση με τα κράτη που δέχονται τους μετανάστες. Με 

ειδικές συμβάσεις, που κλείνονται σε διακρατικό επίπεδο, ολόκληρες αποστολές 

στέλνονται για να δουλέψουν στα ξένα εργοστάσια. Το όφελος είναι, από μεν την 

πλευρά του κράτους που στέλνει τους μετανάστες, ότι λύνει κατά ένα μέρος το 

ζήτημα της ανεργίας κι από την δε πλευρά αυτού που δέχεται τους μετανάστες, ότι 

μπορεί να ελέγχει καλύτερα πληθωριστικές τάσεις της εσωτερικής αγοράς. 

 

 

                                             

 

 

 

  

    

 

 ΟΙ ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ‐ΤΑ ΗΘΗ‐ΤΑ ΕΘΙΜΑ ΤΩΝ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ    Οι μετανάστες σ όποια χώρα και να πάνε μεταφέρουν συνήθως μαζί τους τα ήθη, τα έθιμα τους και τις παραδόσεις τους. Η γλώσσα είναι από τα βασικά στοιχεία κάθε λαού. Μεγάλη μερίδα μεταναστών διατηρούν αρχαιότατα έθιμα, έχουν την δικιά τους λαογραφία που περιέχει ποικίλα διηγήματα, παραμύθια και άσματα τα οποία τα διατηρούν αναλλοίωτα ανεξαρτήτως σε ποια χώρα μεταναστεύουν.  

    Οι Κούρδοι, για παράδειγμα έχουν αναπτυγμένο ποιητικό αισθητήριο και πλούσια ποιητική παραγωγή. Η μουσική τους είναι χαρακτηριστική, τα τραγούδια τους είναι παράδοξα και άγρια. Εκφράζουν τα αισθήματα τους με κραυγές και η θεματογραφία περιέχει περιπέτειες, ληστοπραξίες, απαγωγές ωραίων παρθένων , έρωτα κ.τ.λ. 

    Οι μετανάστες διατηρούν την κουλτούρα τους, την παιδεία τους ,τις διατροφικές 

τους συνήθειες, την θρησκεία τους, τις γιορτές τους. Οι Βούλγαροι για παράδειγμα θεωρούν πιο σημαντική εορτή τα Χριστούγεννα σε σχέση με το Πάσχα. Ενώ οι Έλληνες ανταλλάσουν δώρα την Πρωτοχρονιά, αυτοί το κάνουν τα Χριστούγεννα. Τα κάλαντα είναι ένα έθιμο γι αυτούς και επιτρέπεται μόνο να τα τραγουδάνε οι άντρες. Ένα άλλο έθιμο τους είναι η παραδοσιακή ελληνική μαγειρίτσα που φτιάχνουν όχι το Πάσχα αλλά στην γιορτή του Αγίου Γεωργίου. 

    Οι Μουσουλμάνοι έχουν κ αυτοί τις δικές τους παραδόσεις που τις διατηρούν σ όποιο μέρος του πλανήτη κ αν βρεθούν. Σαράντα μέρες μετά την γέννηση ενός παιδιού επισκέπτεται το σπίτι ο χότζας και λέγοντας διάφορες προσευχές φωνάζει το όνομα του παιδιού τρεις φορές. Ένα άλλο έθιμο τους είναι ή περιτομή, μια τελετουργία που γίνεται αποκλειστικά στα αγόρια. Η χέννα επίσης είναι μια από τις πιο παλιές τους παραδόσεις, Είναι μια τελετή που γίνεται για την νύφη πριν από τον γάμο, στην οποία η νύφη φοράει μια παραδοσιακή φορεσιά με κόκκινο μαντήλι και λένε παραδοσιακά τραγούδια.  

    Οι μετανάστες  έχουν τις δικές τους συνήθειες, τη δική τους κουλτούρα, τη δική τους διαδρομή. Ταυτόχρονα, αποτελούν σημείο τριβής για την πολιτική, τα εργασιακά θέματα, το εμπόριο, τη χωροταξική δομή, την εικόνα των πόλεων. Οι φυλές και ο αριθμός των μεταναστών ενδεχομένως να αρκούν για να χαρακτηριστεί η σύγχρονη ελληνική κοινωνία ως πολυπολιτισμική. 

    Η Ελλάδα αποτελεί έναν από τους πρώτους προορισμούς των μεταναστών από τον Τρίτο Κόσμο στην Ευρώπη. Το 2007, μάλιστα, βρέθηκε στην πέμπτη θέση της παγκόσμιας κατάταξης των χωρών που αποτελούν τις κύριες πύλες του μεταναστευτικού κύματος, ακολουθώντας τις ΗΠΑ, Σουηδία, Γαλλία και Αγγλία. Ταυτόχρονα, θεωρείται η ευρωπαϊκή χώρα με τον μεγαλύτερο αριθμό μεταναστών ανά 1.000 κατοίκους και το εκρηκτικό αυτό μείγμα εντείνεται όσο περνάει ο καιρός.  

    Σύμφωνα με στοιχεία του Υπ. Εσωτερικών, το 2008 καταγράφηκε κατακόρυφη αύξηση του αριθμού των μεταναστών που εισήλθαν στην Ελλάδα: Η αύξηση ανέρχεται σε 75,4% σε σχέση με το 2007 και οι νέοι μετανάστες πλησίασαν τις 150.000. Σύμφωνα με την απογραφή του 2001, οι μετανάστες αποτελούν το 7% του πληθυσμού που κατοικεί στην Ελλάδα, είναι όμως απόλυτα σίγουρο ότι το ποσοστό αυτό έχει ξεπεράσει σήμερα το 10% . 

    Βάσει πορισμάτων του ερευνητικού προγράμματος που διεξήχθη στο Εργαστήριο Δημογραφικών και Κοινωνικών Αναλύσεων, ο κύριος όγκος των μεταναστών βρίσκεται συγκεντρωμένος στην ανατολική Στερεά Ελλάδα (Αττική, Βοιωτία και Φθιώτιδα) και στο βορειοανατολικό και νότιο τμήμα της Πελοποννήσου. 

    Η παρουσία των μεταναστών στην Ελλάδα έχει προκαλέσει σημαντικές πολεοδομικές και χωροταξικές επιδράσεις, καθώς η αθρόα προσέλευση μεταναστών προκαλεί ανακατατάξεις στον αστικό ιστό. Για την ακρίβεια, εξαιτίας μιας αλυσιδωτής αντίδρασης οι πόλεις στην Ελλάδα μεγαλώνουν, χωρίς να αυξάνεται ο ελληνικός πληθυσμός και σε αυτό σημαντικό ρόλο παίζουν οι μετανάστες. Έχουμε τρία εκατομμύρια μετανάστες κι αυτοί οι άνθρωποι διαβιούν στους χώρους που εγκαταλείπουν οι Αθηναίοι. Οι Έλληνες εγκαταλείπουν τις παλιές τους κατοικίες, τις οποίες νοικιάζουν στους μετανάστες και οι ίδιοι χτίζουν σπίτια στα προάστια. Χτίζουμε νέες πόλεις μέσα σε μία νύχτα και έτσι σε μερικούς μήνες μπορεί να μεταβληθεί η εικόνα μιας ολόκληρης περιοχής. Είναι πραγματικά 

εντυπωσιακό το ότι συμβαίνει αυτό, ενώ ο πληθυσμός μας ουσιαστικά δεν αυξάνεται! Δηλαδή οι ίδιοι άνθρωποι εγκαταλείπουν απλώς το κέντρο και μετακινούνται στην περιφέρεια των πόλεών. Σημειωτέον, όλοι οι μετανάστες ύστερα από ένα χρονικό διάστημα μετακινούνται στις πόλεις. 

                     ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ  

       Το μεταναστευτικό είναι το πιο σύνθετο πρόβλημα της σημερινής Ελλάδας, που γίνεται δυσκολότερο αν λάβει κανείς υπόψη τις διαφορετικές οπτικές γωνίες από τις οποίες μπορεί να το δει. Είναι μια πληγή που αφέθηκε να γίνει γάγγραινα και πλέον κάθε επέμβαση δεν μπορεί παρά να αφήσει κάποιας μορφής αναπηρία. Κάθε νηφάλια πρόταση με πρακτική αξία είναι εύκολο να κατηγορηθεί ως «ρατσιστική» από δήθεν προοδευτικούς δημοσιογράφους και δήθεν αριστερούς πολιτικούς, και ταυτόχρονα ως ανεπαρκής από τους ανθρώπους που κάθονται στις περιοχές που κατοικούν κυρίως μετανάστες και πλήττονται περισσότερο από το πρόβλημα. 

        Το μεταναστευτικό είναι κατ’ αρχήν ένα διεθνές πρόβλημα. Είναι φυσικό: όταν κάπου υπάρχει φτώχια και υπερπληθυσμός και κάπου αλλού πλούτος και υπογεννητικότητα, δημιουργείται «διαφορά δυναμικού», όπως στον ηλεκτρισμό, που προκαλεί ροή ανθρώπων από τον έναν πόλο στον άλλο. 

        Όμως η Ελλάδα δεν «φταίει» για τις ανισότητες του κόσμου, ούτε μπορεί να τις λύσει, όσο κι αν οι Έλληνες είμαστε φιλόξενοι και συμπονετικοί. Το «μεταναστευτικό» δεν είναι το πρόβλημα των προσωπικών μας συναισθημάτων απέναντι στον συμπαθή κατ’ αρχήν, και ταλαιπωρημένο κατά τεκμήριο, μετανάστη που επαιτεί στα φανάρια, αλλά το πρόβλημα της επιβίωσης του ελληνικού λαού, που, καλείται να διαχειριστεί μεγέθη δυσανάλογα με τις φυσικές του δυνατότητες. Όπως δεν μπορείς να διαλύσεις ένα κιλό αλάτι σε ένα ποτήρι νερό, έτσι και μια κοινωνία – η κάθε κοινωνία, όχι μόνο η Ελληνική – δεν μπορεί να αφομοιώσει ξένα στοιχεία, πέρα από κάποιο όριο και να συνεχίσει να είναι λειτουργική. Το όριο αυτό το έχουμε ξεπεράσει προ πολλού. Η Ελλάδα όχι μόνο δεν αντέχει άλλους μετανάστες, αλλά δεν αντέχει ούτε αυτούς που έχει. 

 

 

                                 

   

    

           ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ        Τάξη : Β’ Λυκείου        Θέμα :Ρατσισμός‐ Μετανάστευση   1) Είστε :     α) Άντρας      β) Γυναίκα    2) Είστε :    α)  10 – 25     β)  25 – 40  γ) 40  και άνω    3) Είστε :     α) Έλληνας    β) Αλλοδαπό   4) Έχετε μεταναστεύσει ποτέ εσείς ή οι γονείς σας            α) Ναι     β) Όχι   5)  Αν ναι για ποιους λόγους ;           α) Οικονομικούς  β) Κοινωνικούς  γ) Πολιτικούς  δ) Προσωπικούς    6) Πως αντιμετώπισαν εσάς ή τους γονείς σας οι ντόπιοι κάτοικοι ;           α) Σας βοήθησαν  στην προσαρμογή σας            β) Σας κορόιδεψαν           γ) Σας άσκησαν κάποιου είδους βία   7)Όταν μεταναστεύσατε καταφέρατε να αποκατασταθείτε επαγγελματικά σε          σύντομο χρονικό διάστημα ;           α) Ναι    β) Όχι  8)Όταν μεταναστεύσατε αναγκαστήκατε να αλλάξετε θρησκεία ώστε να γίνετε αποδεκτοί από τους υπόλοιπους ;         α) Ναι    β) Όχι  9)Διατηρειται τα ήθη και τα έθιμα της χώρας από την οποία κατάγεστε ;        α) Ναι   β) Όχι   γ) Μερικά 10)Αν όχι, τι σας εμποδίζει ; 11)Πως αντιμετωπίζετε τους μετανάστες της περιοχή σας ;     α) Θετικά   β) Αρνητικά  γ) Ουδέτερα 12)Ποια είναι η θέση σας για την οικονομική μετανάστευση ανθρώπων σε άλλες χώρες ;   α) Θετική  β) Αρνητική  γ) Ουδέτερη 13)Σας ενοχλεί που αρκετοί μετανάστες δεν πληρώνουν φόρους ;       α) Ναι    β) Όχι 14)Θεωρείται ότι οι μετανάστες συμβάλουν στην οικονομία του κράτους :      α) Θετικά   β) Αρνητικά 15)Με την οικονομική κρίση που υπάρχει σκέφτεστε να μεταναστεύσετε ;        α) Ναι     β) Όχι       

ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ  ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗΣ  ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ     

  

 

       

  

        

  

         

                           ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ           Μετά από έρευνα, συνεντεύξεις, και από τα ποσοστά των ερωτηματολογίων που συγκεντρώσαμε καταλήξαμε σε κάποια συμπεράσματα, τα οποία αφορούν το φαινόμενο της μετανάστευσης, τα άτομα που έχουν μεταναστεύσει και την αντιμετώπιση που είχαν αυτοί από τους ντόπιους κατοίκους. Ας αναφέρουμε ,λοιπόν, τα πιο αξιοσημείωτα από αυτά:  •Πρώτα‐ πρώτα, λίγα είναι εκείνα τα άτομα τα οποία έχουν μεταναστεύσει ή ακόμα και κάποιο κοντινό συγγενικό πρόσωπο τους έχει μεταναστεύσει πρόσφατα ή στο παρελθόν. •Ακόμη, τα περισσότερα άτομα τα οποία έχουν μεταναστεύσει το έκαναν για οικονομικούς λόγους, έπειτα για προσωπικούς και τέλος για κοινωνικούς και πολιτικούς λόγους. •Επιπλέον, το μεγαλύτερο ποσοστό των μεταναστών δηλώνει ότι δυσκολεύτηκαν στην προσαρμογή τους, αλλά υπήρξαν άτομα που τους βοήθησαν. Ενώ, οι υπόλοιποι δηλώνουν ότι δεν υπήρχε στήριξη από τους ντόπιους κατοίκους, πως τους απομάκρυναν και τους κορόιδευαν.  •Στην ερώτηση <<όταν μεταναστεύσατε καταφέρατε να αποκατασταθείτε επαγγελματικά σε σύντομο χρονικό διάστημα ;>> το 35% απάντησε ναι, ενώ το 65% όχι. •Επίσης, το μεγαλύτερο ποσοστό των μεταναστών διατηρεί τα ήθη και τα έθιμα της περιοχής από την οποία κατάγονται, το υπόλοιπο ποσοστό διατηρεί μερικά από αυτά , ενώ ελάχιστοι είναι εκείνοι που δεν τα διατηρούν. •Μεγάλος ήταν ο αριθμός των ανθρώπων που απάντησαν ότι αντιμετωπίζουν τους μετανάστες ουδέτερα, λιγότεροι αρνητικά και λιγοστοί εκείνοι που τους αντιμετωπίζουν θετικά. 

•Επιπροσθέτως, οι περισσότεροι θεωρούν πιστεύουν ότι οι μετανάστες συμβάλλουν αρνητικά στην οικονομία του κράτους. •Τέλος, σχεδόν όλοι σκάφτονται να μεταναστεύσουν σε μια άλλη χώρα λόγω της οικονομικής κρίσης που υπάρχει, εφόσον θα μπορούν να ζήσουν καλύτερα.    

                        

                            ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ  1.Διαδίκτυο 2.www.google.gr 3.ΕΚΦΡΑΣΗ‐ ΕΚΘΕΣΗ Εκδόσεις Σαββάλας Δήμητρα Καλαβρουζιώτου Γ Γυμνασίου. 4.ΕΚΦΡΑΣΗ‐ ΕΚΘΕΣΗ Εκδόσεις Σαββάλας Ειρήνη Μαστρομανώλη Β Λυκείου. 5.ΕΚΦΡΑΣΗ‐ ΕΚΘΕΣΗ Εκδόσεις Ελληνοεκδοτική Δημήτρης Χρ. Λαππάς Β Λυκείου. 6.ΕΚΘΕΣΗ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΔΕΣΜΕΣ 4 ΤΟΜΟΣ Αθηνά Ζυρμπά, Γιώργος Κακάβας, Δημήτρης Χριστόπουλος. 7.www.ethnos.gr 8.el.Wikipedia.org 9.www.slideboom.com 10.www.statistic.gr 11.www.geecesos.gr 12.www.apodimos.com 13.www.ektp.gr 14.www.ksm.gr