Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 7ης Ενότητας:΄΄Η ελιά΄΄

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής

http://xristx.blogspot.gr/

Γλώσσα Δ΄- Επανάληψη 7ης ενότητας:

Η ελιά΄΄ ΄΄

Γραμματική

Φύλλα εργασιών

Επαναληπτικά

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.1

http://xristx.blogspot.gr/

1

Το σχολικό παρεάκι tosxolikopareaki.blogspot.gr

ΕΕννόόττηητταα 77

ΗΗ ΕΕλλιιάά

ΗΗ ΕΕλλιιάά

Πάθη φωνηέντων

Πολλές φορές τα φωνήεντα παθαίνουν κάποιες αλλαγές που τις λέμε πάθη φωνηέντων. Τρία πάθη φωνηέντων είναι : η έκθλιψη, η αφαίρεση και η αποκοπή.

Όταν μια λέξη τελειώνει σε φωνήεν (ή δίψηφο) και η επόμενη λέξη αρχίζει από φωνήεν (ή δίψηφο), η πρώτη λέξη χάνει το τελικό της φωνήεν και στη θέση του μπαίνει απόστροφος. Το φαινόμενο αυτό λέγεται έκθλιψη.

π.χ. με έδιωξε – μ’ έδιωξε του ουρανού – τ’ ουρανού

Όταν μια λέξη τελειώνει σε φωνήεν (ή δίψηφο) και η επόμενη λέξη αρχίζει από φωνήεν (ή δίψηφο), η δεύτερη λέξη χάνει το αρχικό της φωνήεν και στη θέση του μπαίνει απόστροφος. Το φαινόμενο αυτό λέγεται αφαίρεση.

π.χ. μου έδωσε – μου ‘δωσε θα έχει – θα ‘χει

Όταν μια λέξη τελειώνει σε φωνήεν και η επόμενη λέξη αρχίζει από σύμφωνο, η πρώτη λέξη χάνει το τελικό της φωνήεν και στη θέση του μπαίνει απόστροφος. Το φαινόμενο αυτό λέγεται αποκοπή.

π.χ. κάνε το – καν’ το κόψε το – κόψ’ το

Το σχολικό παρεάκι tosxolikopareaki.blogspot.grΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.2

2

Το και είναι η μοναδική λέξη που χάνει γράμμα χωρίς να πάρει απόστροφο και γίνεται κι μπροστά από φωνήεν. π.χ. και άλλο – κι άλλο και εκείνη – κι εκείνη

Το μέσα παθαίνει έκθλιψη. π.χ. μέσα από – μεσ’ από

Όταν όμως παθαίνει αποκοπή, γράφεται με τελικό –ς και χωρίς απόστροφο. π.χ. μέσα στο σπίτι – μες στο σπίτι

Ασκήσεις

1. Να γράψεις με έκθλιψη τις παρακάτω φράσεις. το όνειρο ………………………………………………………… για αυτό ………………………………………………………… και αφού ………………………………………………………… από όλους ………………………………………………………… μέσα από ………………………………………………………… με ακούς …………………………………………………………

2. Να γράψεις με αφαίρεση τις παρακάτω φράσεις. να είσαι ………………………………………………………… το έμαθες ………………………………………………………… μου έφερε ………………………………………………………… θα έρθουν ………………………………………………………… το ένα ………………………………………………………… σου έστειλε …………………………………………………………


3

3. Να γράψεις με αποκοπή τις παρακάτω φράσεις. φέρε την ………………………………………………………… μέσα στην τάξη ………………………………………………………… από τον κόσμο ………………………………………………………… δείξε τους ………………………………………………………… κόψε το …………………………………………………………

4. Να ξαναγράψεις τις φράσεις βάζοντας απόστροφο στη θέση του φωνήεντος που μπορεί να φύγει και να γράψεις στην παρένθεση ποιο φαινόμενο έχουμε κάθε φορά (έκθλιψη, αφαίρεση, αποκοπή).

α) Του έπεσε ………………………………………………………… (…………………………..) β) Θα είμαστε ………………………………………………………… (…………………………..) γ) Το ονειρεύτηκε………………………………………………………… (…………………………..) δ) πάρε τα όλα ………………………………………………………… (…………………………..) ε) Τα αστέρια ………………………………………………………… (…………………………..)


4

ΟΟιι μμύύθθοοιι κκααιι ηη εελλιιάά

Ασύνδετο σχήμα

Ασύνδετο λέγεται το σχήμα λόγου κατά το οποίο παρατίθενται όμοιες προτάσεις ή όμοιες λέξεις (ουσιαστικά, επίθετα, ρήματα κ.λπ.), χωρίς να συνδέονται μεταξύ τους με κάποιο σύνδεσμο, αλλά χωρίζονται με κόμμα.

π.χ. Ο άντρας πήρε το λεωφορείο, έφτασε στο λιμάνι, κάθισε σ’ ένα παγκάκι κι αγνάντευε τη θάλασσα.

Η Κυριακή είναι μια κοπέλα ψηλή, λεπτή, όμορφη και καλοντυμένη.

Ασκήσεις

1. Να βάλεις κόμμα (,) όπου χρειάζεται στις παρακάτω προτάσεις. α) Ο Χάρης είναι ένα έξυπνο ζωηρό χαρούμενο παιδί. β) Ο πατέρας κλαδεύει τα δέντρα η μητέρα σκουπίζει τα παιδιά διαβάζουν. γ) Το κλίμα είναι υγρό βροχερό όχι πολύ ζεστό όχι πολύ παγωμένο άστατο.

2. Να γράψεις Σ (Σωστό) ή Λ (Λάθος) για να δείξεις αν στις παρακάτω

προτάσεις έχουμε ασύνδετο σχήμα ή όχι.

α) Μας πρόσφεραν γλυκά, αναψυκτικά, φρούτα και διάφορα ζαχαρωτά. (……) β) Θέλει και την πίτα ολόκληρη και το σκύλο χορτάτο. (……) γ) Μην ξεχάσεις ν’ αγοράσεις ψωμί, γάλα, τυρί, μακαρόνια, ντομάτες. (……) δ) Το ανθοπωλείο πουλά τριαντάφυλλα λευκά, κόκκινα, ροζ, κίτρινα. (……) ε) Θα έρθουν μαζί μας και η Ειρήνη και η Ελένη και η Νότα. (……)


5

Αυτοπαθείς αντωνυμίες

Οι αντωνυμίες που φανερώνουν πως το ίδιο πρόσωπο ενεργεί, δηλαδή κάνει κάτι, και το ίδιο δέχεται την ενέργεια αυτή λέγονται αυτοπαθείς αντωνυμίες.

π.χ. Η Ράνια περιποιείται τον εαυτό της.

Στο παραπάνω παράδειγμα η φράση τον εαυτό της φανερώνει ότι το ίδιο πρόσωπο, δηλαδή η Ράνια, κάνει κάτι (περιποιείται) και η ενέργεια γυρίζει στην ίδια.

Οι αυτοπαθείς αντωνυμίες κλίνονται ως εξής:

Ενικός αριθμός α΄ πρόσωπο β΄ πρόσωπο γ΄ πρόσωπο ονομ. ο εαυτός μου ο εαυτός σου ο εαυτός του/της γεν. του εαυτού μου του εαυτού σου του εαυτού του/της αιτ. τον εαυτό μου τον εαυτό σου τον εαυτό του/της

Πληθυντικός αριθμός α΄ πρόσωπο β΄ πρόσωπο γ΄ πρόσωπο ονομ. ο εαυτός μας ο εαυτός σας ο εαυτός τους γεν. του εαυτού μας

ή των εαυτών μας

του εαυτού σας ή των εαυτών σας

του εαυτού τους ή των εαυτών τους

αιτ. τον εαυτό μας ή τους εαυτούς μας

τον εαυτό σας ή τους εαυτούς σας

τον εαυτό τους ή τους εαυτούς τους


6

Ασκήσεις

1. Να υπογραμμίσεις τις αυτοπαθείς αντωνυμίες στις παρακάτω προτάσεις. α) Δεν αναγνωρίζω πια ούτε τον εαυτό μου. β) Κατηγορεί τον εαυτό του γι’ αυτό που έγινε. γ) Θεωρείτε τον εαυτό σα υπεύθυνο για το ατύχημα;

2. Να συμπληρώσεις τα παρακάτω κενά με την κατάλληλη αυτοπαθή αντωνυμία. α) Έχω πάψει να κοιτάζω ……………………………………… στον καθρέπτη. β) Με το κάπνισμα κάνετε κακό ……………………………………… . γ) Ο Τάσος είναι εγωιστής και κοιτάζει μόνο ……………………………………… . δ) ……………………………………… θα ‘πρεπε να λυπάσαι όχι εμένα. ε) Μόνο ……………………………………… σκέφτεσαι. στ) Για να αγαπήσουμε τους συνανθρώπους μας, πρέπει πρώτα να αγαπήσουμε ……………………………………… .

Θηλυκά ουσια στικά σε –α

Θηλυκά ισοσύλλαβα σε –α

Ενικός αριθμός ονομ. η φωλιά η χώρα η θάλασσα η ελπίδα γεν. της φωλιάς της χώρας της θάλασσας της ελπίδας αιτ. τη φωλιά τη χώρα τη θάλασσα την ελπίδα κλητ. - φωλιά - χώρα - θάλασσα - ελπίδα

Πληθυντικός αριθμός ονομ. οι φωλιές οι χώρες οι θάλασσες οι ελπίδες γεν. των φωλιών των χωρών των θαλασσών των ελπίδων αιτ. τις φωλιές τις χώρες τις θάλασσες τις ελπίδες κλητ. - φωλιές - χώρες - θάλασσες - ελπίδες


7

Πληθυντικός αριθμός ονομ. οι μαμάδες γεν. των μαμάδων αιτ. τις μαμάδες κλητ. - μαμάδες

Κατά το φωλιά κλίνονται (χωρίς να σχηματίζουν όλα τη γενική του πληθυντικού) : καρδιά, αγορά, πλευρά, χαρά, δροσιά, δουλειά, ελιά, ματιά, ζημιά, ομορφιά, Θεσσαλονικιά, Κηφισιά, Λεμονιά κ.ά.

Κατά το χώρα κλίνονται (χωρίς να σχηματίζουν όλα τη γενική του πληθυντικού) : ώρα, γλώσσα, βάρκα, ημέρα, ρίζα, πλατεία, γυναίκα, δόξα, δίψα, γλάστρα, ελευθερία κ.ά.

Κατά το θάλασσα κλίνονται: μέλισσα, αίθουσα, τράπεζα, μαθήτρια, βοήθεια, προσπάθεια, άδεια, αλήθεια κ.ά.

Κατά το ελπίδα κλίνονται: ασπίδα, καταιγίδα, γαρίδα, εφημερίδα, πατρίδα, σταφίδα, σειρήνα, λαμπάδα, θυγατέρα, νεράιδα, γοργόνα, αμαζόνα κ.ά.

1) Τα θηλυκά ισοσύλλαβα ουσιαστικά σε –α είναι οξύτονα, παροξύτονα και προπαροξύτονα.

2) Στη γενική του πληθυντικού αριθμού τονίζονται στη λήγουσα. Σε όλες τις άλλες πτώσεις τονίζονται όπου στην ονομαστική

του ενικού. 3) Όσα θηλυκά ισοσύλλαβα ουσιαστικά σε –α είναι τρισύλλαβα

ή πολυσύλλαβα και έχουν κατάληξη –ιδα, -αδα, -γα, -γγα –ότητα, ύτητα, καθώς και ορισμένα άλλα, όπως, η μητέρα, η εικόνα, η ακτίνα, η σταγόνα, η χελώνα, δεν τονίζονται στη λήγουσα στη γενική πληθυντικού αλλά στην παραλήγουσα. π.χ. η μητέρα – των μητέρων, η ικανότητα – των ικανοτήτων, η ασπίδα – των ασπίδων

Θηλυκά ανισοσύλλαβα σε –α

Ενικός αριθμός ονομ. η μαμά γεν. της μαμάς αιτ. τη μαμά κλητ. - μαμά

Κατά το μαμά κλίνονται: γιαγιά, οκά, νταντά, κυρά κ.ά.


8

1) Τα θηλυκά ανισοσύλλαβα ουσιαστικά σε –α τονίζονται στη λήγουσα σε όλες τις πτώσεις του ενικού αριθμού. π.χ. η γιαγιά – της γιαγιάς – τη γιαγιά Εξαιρείται το μάνα, που τονίζεται στην παραλήγουσα. π.χ. η μάνα – της μάνας – τη μάνα

2) Σε όλες τις πτώσεις του πληθυντικού αριθμού τονίζονται στην παραλήγουσα. π.χ. οι γιαγιάδες – των γιαγιάδων

Ασκήσεις

1. Να συμπληρώσεις τα παρακάτω κενά βάζοντας τα ουσιαστικά των παρενθέσεων στο σωστό τύπο. α)Παρακολουθήσαμε την εξέλιξη του αγώνα με κομμένη ………………………………… . β) Οι παίκτες της (ομάδα) ………………………………… εμφανίστηκαν κουρασμένοι. γ) Στο δάπεδο της (παλαίστρα) ………………………………… υπήρχε μια ορθογώνια (πλάκα) ………………………………… . δ) Ο Γρηγόρης δεν έχει πολλές (παρέα) ………………………………… και λέει πως προτιμάει τη (μοναξιά) ………………………………… . ε) Πέρασαν την (ημέρα) ………………………………… τους παίζοντας ανέμελα στην (ακρογιαλιά) ………………………………… . στ) Κάθε μια (ώρα) ………………………………… ακούγεται ο ήχος από την (καμπάνα) ………………………………… της (εκκλησία) ………………………………… .

2. Να συμπληρώσεις τις στήλες όπως το παράδειγμα. π.χ. η κυρά της κυράς οι κυράδες των κυράδων α) η καφετζού ………………………. ………………………. ………………………… β) η γιαγιά ………………………. ………………………. ………………………… γ) η μαϊμού ………………………. ………………………. ………………………… δ) η κουρελού ………………………. ………………………. ………………………… ε) η νταντά ………………………. ………………………. …………………………


9

ΗΗ εελλιιάά σσττηηνν ΕΕλλλλάάδδαα κκααιι σσττηη ΜΜεεσσόόγγεειιοο Κύρια και κοινά ουσιαστικά βλ. σελ. 8

Μαθαίνω ακόμα… Τα κύρια ονόματα υπηρεσιών, οργανισμών, επιχειρήσεων, ιδρυμάτων γράφονται με κεφαλαίο. π.χ. Δημόσια Υπηρεσία Ηλεκτρισμού

Γράφονται με μικρό το αρχικό γράμμα: α) Οι λέξεις που παράγονται από τα κύρια ονόματα και από τα εθνικά ονόματα. π.χ. Έλληνας – ελληνικός

Άγγλος - αγγλικός Πάσχα – πασχαλινός

β) Τα επίθετα που φανερώνουν οπαδούς θρησκευμάτων. π.χ. χριστιανός, ινδουιστής κ.ά.

γ) Τα ονόματα εποχών : άνοιξη, καλοκαίρι, φθινόπωρο, χειμώνας

Ασκήσεις

1. Να γράψεις όσα από τα ονόματα του πλαισίου πρέπει να γραφτούν με κεφαλαίο γράμμα.

οκτώβρης, σπαρτιάτης, κινέζος, χειμώνας, αργεντινή, βουδιστής, ελεύθερος τύπος, καλοκαιρινός, θεοτόκος, πειραιάς, κίνα, ψηλορείτης, σεβασιμότατος, σωκράτης, θάλασσα, αυστραλία

…………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………


10

Περιεκτικά ουσιαστικά

Τα ουσιαστικά που σημαίνουν το μέρος όπου υπάρχουν πολλά όμοια πρόσωπα, ζώα ή πράγματα απ’ όσα φανερώνει η πρωτότυπη λέξη λέγονται περιεκτικά ουσιαστικά. Τα περιεκτικά ουσιαστικά τελειώνουν σε –ώνας και –ιώνας.

π.χ. πεύκο – πευκώνας καλάμι – καλαμιώνας πορτοκάλι – πορτοκαλεώνας

Τι να προσέξω στην ορθογραφία!!!

Τα περιεκτικά ουσιαστικά που τελειώνουν σε –ιώνας και –ώνας γράφονται με ωμέγα (ω). Με (ω) γράφονται κι άλλα ουσιαστικά σε –ώνας, τα οποία δεν είναι περιεκτικά. π.χ. αγκώνας, αγώνας, αιώνας κ.ά.

Εξαιρούνται και γράφονται με όμικρον (ο) οι λέξεις: Μακεδόνας, Στρυμόνας, κανόνας, κηδεμόνας.

Ασκήσεις

1. Να συμπληρώσεις τα κενά των παρακάτω προτάσεων με τα περιεκτικά ουσιαστικά που παράγονται από τις λέξεις των παρενθέσεων.

α) Οδήγησε το άλογο στον (άχυρο) …………………………………………………… . β) Ο θείος μου έχει ένα μεγάλο (όρνιθα) …………………………………………………… όπου εκτρέφει κότες. γ) Στια πλαγιές των λόφων μπορεί κανείς να δει τους μεγάλους (αμπέλι) …………………………………………………… . δ) Ο Δημήτρης ανέβηκε στην ταράτσα να καθαρίσει τον (περιστέρι) …………………………………………………… . ε) Ο (στρατός) …………………………………………………… βρίσκεται έξω από την πόλη. στ) Έφτιαξαν κι έναν όροφο (ξένος) …………………………………………………… για να κοιμούνται οι φίλοι τους.


11

ΜΜααγγεειιρρεεύύοουυμμεε μμεε εελλααιιόόλλααδδοο

Ο α όριστος της πα θητικής φωνής

Ο αόριστος των ρημάτων της παθητικής φωνής σε –ω και –ώ κλίνεται ως εξής:

Παθητική φωνή Αόριστος

Οριστική Υποτακτική Προστακτική δέθηκα να δεθώ - δέθηκες να δεθείς δέσου δέθηκε να δεθεί - δεθήκαμε να δεθούμε - δεθήκατε να δεθείτε δεθείτε δέθηκαν να δεθούν -

Όταν ο αόριστος της ενεργητικής φωνής λήγει σε –σα, ο αόριστος της παθητικής φωνής λήγει σε –θηκα ή –στηκα. π.χ. ντυθώ – έντυσα – ντύθηκα

αλέθω – άλεσα – αλέστηκα

Τι να προσέξω στην ορθογραφία!!!

1) Οι καταλήξεις στην οριστική του παθητικού αορίστου γράφονται με ήτα (η). π.χ. ντύθηκα, ντυθήκαμε κλπ.

2) Στο β΄ πληθυντικό πρόσωπο της προστακτικής του παθητικού αορίστου η κατάληξη –είτε γράφεται με έψιλον γιώτα (ει). π.χ. ντυθείτε, δεθείτε κλπ.


12

Ασκήσεις 1. Να συμπληρώσεις τον παρακάτω πίνακα, όπως στο παράδειγμα.

ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ Οριστική Προστακτική

Ενεστώτας Αόριστος β΄ ενικό β΄ πληθυντικό χάνομαι χάθηκα χάσου χαθείτε στρώνομαι

ντύνομαι

κοιμάμαι

κρατιέμαι

δροσίζομαι

ξεκουράζομαι

2. Να σχηματίσεις τον ενεργητικό και παθητικό αόριστο των παρακάτω ρημάτων στο ίδιο πρόσωπο.

Εν εστώτας ρωτώ

Εν εργητικός α όριστ ος ρώτησα

Παθητικός α όριστ ος

καρφώνει ……………………………………. ………………………………… πληρώνουν ……………………………………. ………………………………… πατούμε ……………………………………. ………………………………… γδύνετε ……………………………………. ………………………………… ζεσταίνεις ……………………………………. ………………………………… θεωρεί ……………………………………. …………………………………


13

Υποκοριστικά

Τα ουσιαστικά που παράγονται από άλλα ουσιαστικά και φανερώνουν ότι κάτι είναι μικρό ή το παρουσιάζουν με τρόπο στοργικό και τρυφερό λέγονται υποκοριστικά.

Οι καταλήξεις που χρησιμοποιούμε για να σχηματίσουμε υποκοριστικά είναι οι εξής:

-άκι -άκης

π.χ. π.χ.

κουλούρι κόσμος

- –

κουλουράκι κοσμάκης

-άκος π.χ. ύπνος - υπνάκος -ίτσα -ούδα

π.χ. π.χ.

ελιά κοπέλα

- -

ελίτσα κοπελούδα

-ούδι π.χ. άγγελος - αγγελούδι -ούλα -ούλης

π.χ. π.χ.

βρύση παππούς

- -

βρυσούλα παππούλης

-ούλι -αράκι

π.χ. π.χ.

κρυφτό μήλο

- -

κρυφτούλι μηλαράκι

-ουδάκι π.χ. λαγός - λαγουδάκι -ίδιο -ίσκος

π.χ. π.χ.

σάκος αστέρι

- -

σακίδιο αστερίσκος

Ασκήσεις 1. Να συμπληρώσεις τα κενά των παρακάτω προτάσεων με τα

υποκοριστικά των λέξεων στις παρενθέσεις. α) Τα (δέντρο) ………………………………………… έχουν είδη πρασινίσει. β) Χθες οι μαθητές του σχολείου πήγαν εκδρομή στο δάσος της περιοχής, κοντά σ’ ένα απομακρυσμένο (χωριό) ………………………………………… . γ) Η γραμματέας του γιατρού είναι μια (κοπέλα) ………………………………………… ψηλή κι αδύνατη. δ) Ο (Γιώργος) ………………………………………… , ο γιος της κυρά – Λένης, είναι πολύ ζωηρό παιδί. ε) Ο μπαμπάς καλλιεργεί στον κήπο του (ντομάτα) ………………………………………… και (κολοκύθια) ………………………………………… .


14

2. Να γράψεις δύο υποκοριστικά για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις. π.χ. πατάτα πατατάκι – πατατούλα α) γάτα ……………………………………………………………………………… β) μύτη ……………………………………………………………………………… γ) καρέκλα ……………………………………………………………………………… δ) σκύλος ………………………………………………………………………………


15

Θηλυκά ουσια στικά σε –η

Θηλυκά ισοσύλλαβα σε – η

Τα ισοσύλλαβα θηλυκά ουσιαστικά σε –η χωρίζονται σε οξύτονα, παροξύτονα και προπαροξύτονα.

Ενικός αριθμός ονομαστική η φωνή η μάχη η θύμηση

γενική της φωνής της μάχης της θύμησης αιτιατική τη φωνή τη μάχη τη θύμηση κλητική - φωνή - μάχη - θύμηση

Πληθυντικός αριθμός ονομαστική οι φωνές οι μάχες οι θύμησες

γενική των φωνών των μαχών - αιτιατική τις φωνές τις μάχες τις θύμησες κλητική - φωνές - μάχες - θύμησες

Κατά το ουσιαστικό φωνή κλίνονται: τιμή, ζωή, ψυχή, αδερφή, αλλαγή, γραμμή, γραφή, αμοιβή, μηχανή, περιοχή, βολή κ.ά.

Κατά το ουσιαστικό μάχη κλίνονται: νίκη, ανάγκη, λίμνη, φήμη, αγάπη, ζέστη, πλώρη κ.ά.

Κατά το ουσιαστικό θύμηση κλίνονται : ζάχαρη, άνοιξη, αντάμωση, βάφτιση, κούραση κ.ά.

Τα περισσότερα οξύτονα θηλυκά σε –η σχηματίζουν κανονικά τη γενική πληθυντικού.

π.χ. των φωνών, των αλλαγών

Από τα παροξύτονα μερικά μόνο σχηματίζουν γενική πληθυντικού και κατεβάζουν τον τόνο στη λήγουσα.

π.χ. η ανάγκη – των αναγκών, η τέχνη – των τεχνών

Τα προπαροξύτονα δε σχηματίζουν γενική πληθυντικού.


θηλυκά αρχαιόκλιτα ή ιδιόκλιτα σε –η

Λέγονται αρχαιόκλιτα επειδή σε ορισμένες πτώσεις ακολουθούν τον αρχαίο τρόπο κλίσης. Αυτά είναι παροξύτονα ή προπαροξύτονα και κλίνονται ως εξής:

Ενικός αριθμός ονομαστική η τάξη η έκπληξη γενική της τάξης, τάξεως της έκπληξης, εκπλήξεως αιτιατική την τάξη την έκπληξη κλητική - τάξη - έκπληξη

Πληθυντικός αριθμός ονομαστική οι τάξεις οι εκπλήξεις γενική των τάξεων των εκπλήξεων αιτιατική τις τάξεις τις εκπλήξεις κλητική - τάξεις - εκπλήξεις

Κατά το ουσιαστικό τάξη κλίνονται: γνώση, σκέψη, έλξη, θέση, κλίση, κράση, κρίση, λέξη, λύση, πίστη, πόλη, πράξη, στάση, φράση, χρήση, ψύξη, λήξη, βάση, πλάση κ.ά.

Κατά το ουσιαστικό έκπληξη κλίνονται: δίωξη, απόδειξη, όραση, εκτέλεση, ένεση, δέηση, ποίηση, εξέταση, άνεση, απόφαση, δύναμη, αίσθηση, κυβέρνηση, επίσκεψη, γέννηση, άποψη, είδηση κ.ά.

Τα παροξύτονα ιδιόκλιτα θηλυκά σε –η τονίζονται σε όλες τις πτώσεις και των δύο αριθμών όπου τονίζονται και στην ονομαστική του ενικού αριθμού.

π.χ. η τάξη – της τάξεις – οι τάξεις – των τάξεων.

Τα ιδιόκλιτα θηλυκά σε –η σχηματίζουν τη γενική του ενικού με δύο τρόπους: και σε –ης και σε –εως.

π.χ. της τάξης και της τάξεως

Τα προπαροξύτονα ιδιόκλιτα ουσιαστικά σε –η κατεβάζουν τον τόνο κατά μία συλλαβή στη γενική του ενικού με κατάληξη –εως και σε όλες τις πτώσεις του πληθυντικού αριθμού.

π.χ. η άποψη, της άποψης και της απόψεως, οι απόψεις, των απόψεων, τις απόψεις

81 Το σχολικό παρεάκι tosxolikopareaki.blogspot.gr


82

Ασκήσεις 1. Να γράψεις τα παρακάτω ουσιαστικά στην ίδια πτώση του άλλου

αριθμού.

την αίσθηση ………………………………… οι φάσεις ………………………………… της ερώτησης ………………………………… τις λύσεις ………………………………… της κυβέρνησης ………………………………… η λέξη …………………………………

2. Να συμπληρώσεις τις παρακάτω στήλες όπως το παράδειγμα.

η σκέψη της σκέψης των σκέψεων τις σκέψεις α) η απάντηση …………………………… …………………………… ……………………………… β) η γνώση …………………………… …………………………… ……………………………… γ) η πόλη …………………………… …………………………… ……………………………… δ) η θλίψη …………………………… …………………………… ……………………………… ε) η διάλυση …………………………… …………………………… ………………………………


ΟΝΟΜΑ…………………………………………………………… ∆ηµιουργός: Μανιάτη Αγγελική

Η ΕλιάΗ ΕλιάΗ ΕλιάΗ Ελιά

Γραµµατική και ασκήσεις Γραµµατική και ασκήσεις Γραµµατική και ασκήσεις Γραµµατική και ασκήσεις

Τι παθαίνουν τα φωνήεντα

1. Έκθλιψη (Ε)- Αφαίρεση (ΑΦ)- Αποκοπή (ΑΠ)

α. Έκθλιψη: Από εδώ⇐ Απ' εδώ (Φεύγει το τελευταίο φωνήεν

της πρώτης λέξης).

β. Αφαίρεση: Θα έρθω⇐ Θα 'ρθω(Φεύγει το πρώτο φωνήεν της

δεύτερης λέξης).

γ. Αποκοπή: ∆ώσε τα⇐ ∆ώσ' τα ( Φεύγει το τελευταίο φωνήεν της

πρώτης λέξης. Η διαφορά απ την έκθλιψη είναι ότι εδώ

η δεύτερη λέξη αρχίζει από σύµφωνο).

2. και , γιακαι , γιακαι , γιακαι , για και αυτό ⇐ κι αυτό.

για αυτό ⇐γι' αυτό

Το κι κι κι κι το χρησιµοποιούµε πριν από λέξεις που αρχίζουν από φωνήεν. Συ-

χνότερα χρησιµοποιούµε το και , ενώ το κι κι κι κι χρησιµοποιείται στη λογοτεχνία.

3. Το επίρρηµα µέσαµέσαµέσαµέσα και οι ιδιοτροπίες του.

Μέσα από⇐ Μέσ' από Μέσα στο⇐Μες στο

Εφάρµοσε αυτά που έµαθες:

1. Γράψε τις φράσεις κάνοντας έκθλιψη αφαίρεση και αποκοπή

όπου µπορούν να γίνουν:

Από τα κόκαλα βγαλµένη.Με λογισµό και µε όνειρο. Στείλε τα χαιρετίσµατα

στη µάνα. Εµείς για αλλού κινήσαµε και αλλού η ζωή µας πάει. Πού είσαι

και σε γύρευα; Μέσα στη θάλασσα, µέσα από τα κύµατα.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

7

Ε Ν Ο Τ Η Τ Α


Ασύνδετο σχήµα Ασύνδετο σχήµα Ασύνδετο σχήµα Ασύνδετο σχήµα

λέγεται το σχήµα του λόγου όπου όµοιες προτάσεις ή όµοιες λέξεις

τοποθετούνται η µια πλάι στην άλλη χωρίς να συνδέονται µε σύνδεσµο(π.χ

και ), αλλά χωρίζονται µε κόµµα.

Να βάλεις κόµµα όπου χρειάζεται στις παρακάτω προτάσειςΝα βάλεις κόµµα όπου χρειάζεται στις παρακάτω προτάσειςΝα βάλεις κόµµα όπου χρειάζεται στις παρακάτω προτάσειςΝα βάλεις κόµµα όπου χρειάζεται στις παρακάτω προτάσεις::::

Ο Μανόλης είναι ένα έξυπνο ζωηρό πρόθυµο παιδί. Κάθε απόγευµα ο πα-

τέρας κλαδεύει τα δέντρα η µητέρα ετοιµάζει το βραδινό και ο Μανόλης

µελετά. Στο χωριό του οι άνθρωποι είναι γεωργοί κτηνοτρόφοι εργάτες. Ζει

σε ένα γραφικό ορεινό χωριό της πατρίδας µας.

ΑυτοπαθείςΑυτοπαθείςΑυτοπαθείςΑυτοπαθείς αντωνυµίεςαντωνυµίεςαντωνυµίεςαντωνυµίες

Αυτοπαθείς Αυτοπαθείς Αυτοπαθείς Αυτοπαθείς είναι οι αντωνυµίες που φανερώνουν πως το ίδιο πρόσωπο ενερ-

γεί και δέχεται την ενέργεια. ο εαυτός µου/σου/του,της,του

ο εαυτός µας/σας/τους

έχουν µόνο γενική και αιτιατική και κλίνονται όπως το επίθετο :καλός.

Κλίνε την αυτοπαθή αντωνυµία. Αν χρειαστείς βοήθεια συµβουλέψου από

το Β.Μ τη σελίδα 102.

ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

α' πρόσωπο β΄ πρόσωπο γ΄ πρόσωπο

Ονοµ.

Γεν.

Αιτιατ.

ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

α' πρόσωπο β΄ πρόσωπο γ΄ πρόσωπο

Ονοµ.

Γεν.

Αιτιατ.


ΟξύτοΟξύτοΟξύτοΟξύτονα θηλυκά ουσιαστικά σε να θηλυκά ουσιαστικά σε να θηλυκά ουσιαστικά σε να θηλυκά ουσιαστικά σε ----αααα

ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

Ονοµ.

Γεν.

Αιτ.

Κλητ.

η ελιά η γιαγιά Ονοµ.

Γεν.

Αιτ.

Κλητ.

Να κλίνεις στο τετράδιό σου τα ουσιαστικά: η ζωγραφιά, η µαµά, η καρδιά

Τα είδη των ουσιαστικώνΤα είδη των ουσιαστικώνΤα είδη των ουσιαστικώνΤα είδη των ουσιαστικών

ΚΥΡΙΑ ΚΟΙΝΑ

βαφτιστικά συγκεκριµένα βαφτιστικά συγκεκριµένα βαφτιστικά συγκεκριµένα βαφτιστικά συγκεκριµένα αφηρηµένα

εθνικά ( Έλληνας, Γάλλος) (πρόσωπα, ζώα, πράγµατα) (ενέργεια, κατάσταση, ιδιότητα)

γεωγραφικοί όροι (κράτη, νοµοί, νησιά, λίµνες, ποτάµια)

µήνες, ηµέρες, γιορτές.

έργα τέχνης (Παρθενώνας, Το Κρυφό Σχολειό)

τίτλοι βιβλίων, εφηµερίδων … ( Νέα, Καινή ∆ιαθήκη, Οδύσσεια)

ονόµατα αγίων (Άγιος Νικόλαος)

τιµητικοί τίτλοι( Εξοχότατος, Σεβασµιότατος)

ΕΡΓΑΣΙΑ

Από τα παρακάτω ουσιαστικά να ξεχωρίσεις τα κύρια και να τα γράψεις

σωστά:

αϊ-δηµήτρης, χωριό, εκκλησία, όλυµπος, χριστούγεννα, χειµώνας, δεκέµβρης,

κρήτη, ελένη, σάββατο, άγιος ανδρέας, γάλλος, αριστοφάνης, αγγλικό, απόκριες.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………


Να χωρίσεις τα παρακάτω κοινά ουσιαστικά σε συγκεκριµένα και αφηρηµένα:

βουνό, ήλιος, δύναµη, αίθουσα, θυµός, ψάλτης, ποτήρι, µελέτη, δάσκαλος, ευγέ-

νεια, ενθουσιασµός, µητέρα, ύπνος, λουλούδι, οµορφιά , ειλικρίνεια, σπίτι , αδερφός

Συγκεκριµένα:………………………………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

Αφηρηµένα:…………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ΠΕΡΙΛΗΠΤΙΚΑ - ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ

Τα κοινά ονόµατα, που φανερώνουν πολλά πρόσωπα, ζώα ή πράγµατα µαζί ,

ένα οµοειδές σύνολο, λέγονται περιληπτικάπεριληπτικάπεριληπτικάπεριληπτικά.

Πρόσωπα: λαός, στρατός, οικογένεια, κόσµος κ.ά.

Ζώα: κοπάδι, αγέλη, σµήνος, πουλερικά κ.ά.

Πράγµατα : ζυµαρικά, χορταρικά, ασηµικά κ.ά.

Περιεκτικά Περιεκτικά Περιεκτικά Περιεκτικά λέµε τα ουσιαστικά που δείχνουν το µέρος όπου υπάρχουν πολλά

όµοια πρόσωπα, ζώα, πράγµατα. π.χ. ελαιώνας: το µέρος που υπάρχουν ελιές.

αχυρώνας, ξενώνας, περιστερώνας κ.ά.

ΠΡΟΣΕΞΕ τα περιεκτικά ουσιαστικά έχουν όλα καταλήξεις σε ----ώνας, ώνας, ώνας, ώνας, ----ιώναςιώναςιώναςιώνας

Με (ω) (ω) (ω) (ω) γράφονται κι άλλα ουσιαστικά σε -ώνας που δεν είναι περιεκτικά.

Π.χ. αγώνας, αιώνας, αγκώνας κ.ά.

ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ: κανόνας , κηδεµόνας, Μακεδόνας, Στρυµόνας.

ΕΡΓΑΣΙΑ: Να κλίνεις στο τετράδιό σου τα ουσιαστικά: ελαιώνας, αγώνας, κανό-

νας.


Ο αόριστος της παθητικής φωνήςΟ αόριστος της παθητικής φωνήςΟ αόριστος της παθητικής φωνήςΟ αόριστος της παθητικής φωνής

Ο αόριστος της παθητικής φωνής των ρηµάτων σε ----ωωωω και σε ----ώώώώ έχει κατάλη-

ξη ----ηκα. π.χ. ηκα. π.χ. ηκα. π.χ. ηκα. π.χ. ντύνοµαι- ντύθηκα

χτενίζοµαι- χτενίστηκα

σηκώνοµαι- σηκώθηκα

Συµβουλέψου την κλίση του ρήµατος ψήνοµαι στον αόριστο στη σελ. 41 του

Β.Μ και κλίνε των αόριστο των ρηµάτων: δένοµαι, δροσίζοµαι.

ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ

Α Ο Ρ Ι Σ Τ Ο Σ

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

δέθηκα δροσίστηκα

Να σχηµατίσεις τον ενεργητικό και παθητικό αόριστο των ρηµάτων στο σω-

στό πρόσωπο:

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ( ενεργητική φ.) ΑΟΡΙΣΤΟΣ( παθητική φ.)

ρωτώ

ακούµε

σηκώνεις

χάνετε

ντύνουν

δροσίζει

αυξάνω

ρώτησα ρωτήθηκα


Τα υποκοριστικά Τα υποκοριστικά Τα υποκοριστικά Τα υποκοριστικά

Τα ουσιαστικά που παράγονται από άλλα ουσιαστικά µε τις καταλήξεις

-άκι, -άκης, -άκος, -ίτσα, -ούδα, -ούδι, -ούλα, -ούλης, - ούλι, --αράκι, -ουδάκι, -ίδιο,

--ίσκος, και φανερώνουν κάτι µικρό ή το παρουσιάζουν µε τρόπο στοργικό και

τρυφερό, λέγονται υποκοριστικά.υποκοριστικά.υποκοριστικά.υποκοριστικά.

ΕργασίαΕργασίαΕργασίαΕργασία::::Να σχηµατίσεις τα υποκοριστικά των λέξεων:

αστέρι ⇐_________________ ζάχαρη ⇐_________________

κοιλιά⇐__________________ πατάτα⇐ _________________

κουτάλι⇐_________________ µύτη⇐ ___________________

σκύλος⇐_________________ καρέκλα⇐_________________

κλωστή ⇐_________________ αυγό⇐___________________

γάτα⇐___________________ κρυφτό⇐__________________

ελιά⇐___________________ λαγός⇐___________________

Θηλυκά ουσιαστικά Θηλυκά ουσιαστικά Θηλυκά ουσιαστικά Θηλυκά ουσιαστικά οξύτονα και παροξύτοναοξύτονα και παροξύτοναοξύτονα και παροξύτοναοξύτονα και παροξύτονα

Να κλίνεις αφού συµβουλευτείς την κλίση των ουσιαστικών από τη σελ.44 Β.Μ

τα ουσιαστικά: η βροχή , η απάντηση

ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

Ονοµ.

Γεν.

Αιτιατ.

Κλητ.

η βροχή η απάντηση Ονοµ.

Γεν.

Αιτιατ.

Κλητ.

Να κλίνεις στο τετράδιό σου τα θηλυκά ουσιαστικά: η κορυφή, η σκηνή, η κα-

τασκήνωση, η πόλη


Η ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ

Παράγραφος είναι ένα κοµµάτι λόγου στο οποίο αναπτύσσεται µια και µόνη

σκέψη, άποψη ή ιδέα. Εποµένως σε ένα κείµενο όσα είναι τα κοµµάτια του

κειµένου, οι παράγραφοι, τόσες είναι και οι σκέψεις, οι ιδέες που αναπτύσσο-

νται.

Ένα κείµενο δεν είναι τίποτε άλλο από µια σειρά παραγράφων που συνδέο-

νται, δένονται µεταξύ τους και αναπτύσσουν ένα θέµα από όλες τις πλευρές.

Γράψε µία παράγραφο που θα περιγράφεις τη διαδικασία του ελαιοµαζώµα-

τος.

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

∆ηµιουργός: Μανιάτη Αγγελική


Δημιουργός: eva-edu xristx.blogspot.gr Χρήστος Χαρμπής

Η ελιά

Η ελιά είναι ένα όµορφο δέντρο που µεγαλώνει µε το φώς του ήλιου και µας δίνει τους καρπούς του. Η ελιά ζεί για πάρα πολλά χρόνια και πολλοί άνθρωποι την φυτεύουν στον κήπο τους. Ο Χριστός µια φορά ξεκουράστηκε κάτω από µια ελιά.

∆ιάβασε τη γραµµατική σου Τα πάθη τωνφωνηέντων

Οι µύθοι και η ελιά

Όταν µια λέξη τελειώνει σε φωνήεν και η επόµενη λέξη αρχίζει από φωνήεν τότε :

1) Το φωνήεν στο τέλος της πρώτης λέξης φεύγει έκθλιψη

θα αρχίσω θ’αρχίσω 2) Το φωνήεν της δεύτερης λέξης φεύγει αφαίρεση

τα έφερε τα’φερε

Όταν µια λέξη τελειώνει σε φωνήεν και η επόµενη λέξη αρχίζει από σύµφωνο τότε :

Μερικές φορές φεύγει το φωνήεν στο τέλος της πρώτης λέξης

αποκοπή

κόψε το κόψ’το

και κι και άλλη κι άλλη

µέσα από µέσ’από µέσα στο σπίτι µες στο σπίτι



Η ελιά δώρο της Αθηνάς : Ο Ποσειδώνας και η Αθηνά µάλωναν για το ποιός θα δώσει το όνοµά του στην πόλη της Αττικής. Για να βγεί κάποιος από τους δυό τους νικητής έπρεπε να κάνει ένα δώρο στην πόλη. Ο Ποσειδώνας έβγαλε νερό από τον βράχο της Ακρόπολης και η Αθηνά φύτεψε µια ελιά. Στον κόσµο άρεσε πιο πολύ το δώρο της Αθηνάς γιατί µε την ελιά θα είχαν λάδι για να µαγειρεύουν και να ανάβουν τις λυχνίες µε φώς.

Η ελιά του Αρισταίου : Ο Αρισταίος µεγάλωσε µαζί µε τις Νύµφες. Οι Νύµφες του έµαθαν να φυτεύει αµπέλια και ελιές και να βγάζει από τις ελιές το λάδι. Μετά ο Αρισταίος φύτεψε ελιές και σε άλλα µέρη και πολλοί άνθρωποι έβγαζαν λάδι από τις ελιές και έφτιαχναν το φαγητό τους.

Όταν ανάµεσα στις λέξεις ή στις προτάσεις δεν βάζουµε τους

συνδέσµους (και, αλλά) αλλά βάζουµε κόµµα (,) για να ξεχωρίσουµε τις λέξεις τότε λέµε ότι έχουµε ασύνδετο σχήµα

Οι αντωνυµίες που µας δείχνουν ότι αυτός που κάνει κάνει το παθαίνει λέγονται αυτοπαθείς αντωνυµίες

Ο εαυτός µου, ο εαυτός σου, ο εαυτός του, του, της, του µας, σας, τους



Ενικός Αριθµός Πληθυντικός Αριθµόςονοµαστική Η ελιά Η γιαγιά Οι ελιές Οι γιαγιάδες γενική Της ελιάς Της γιαγιάς Των ελιών Των γιαγιάδων αιτιατική Την ελιά Την γιαγιά Τις ελιές Τις γιαγιάδες κλητική - ελιά - γιαγιά - ελιές - γιαγιάδες

Ενικός Αριθµός Πληθυντικός Αριθµός

ονοµαστική Η γριά Η µαµά Οι γριές Οι µαµάδες

γενική

αιτιατική

κλητική

Κλίνε τα ουσιαστικά στον ενικό και πληθυντικό αριθµό



Όνοµα

Επίθετο/επώνυµο

Όνοµα πατέρα

Όνοµα µητέρας

Ηµεροµηνία γέννησης

Τόπος γέννησης

Τόπος κατοικίας

Επάγγελµα/δουλειά

Ενδιαφέροντα

Σχέδια για το µέλλον

Φτιάξε την ταυτότητά σου και γράψε πληροφορίες για τον εαυτό σου

Κόλλησε µια φωτογραφία σου µέσα

στον κύκλο!



Η ελιά στην Ελλάδα και στη Μεσόγειο

Το δέντρο της ελιάς µεγαλώνει εδώ και πάρα πολλά χρόνια σε πολλά µέρη γύρω από την Μεσόγειο θάλασσα και υπάρχει στην Ελλάδα από τα αρχαία χρόνια. Οι άνθρωποι έλεγαν πως το δέντρο της ελιάς ήταν ένα καλό δέντρο γιατί µε το λάδι που τους έδινε φτιάχναν το φαγητό τους και µε τα κλαδιά του έφτιαχναν στεφάνια που τα έδιναν στους νικητές των Ολυµπιακών αγώνων. Οι ζωγράφοι ζωγράφιζαν το δέντρο της ελιάς στα αγγεία τους και οι ποιητές έγραψαν για την ελιά πολλά ποιήµατα.

Σε ποιά µέρη µεγαλώνει το δέντρο της ελιάς;

........................................................................................................................

..........................................................................................................................

Σε ποιούς έδιναν οι αρχαίοι Έλληνες ένα στεφάνι από κλαδιά ελιάς;

............................................................................................................

............................................................................................................

∆ιάβασε τη γραµµατική σου

Περιστέρι περιστερώνας = µέρος όπου υπάρχουν πολλά περιστέρια

Αµπέλι αµπελώνας = µέρος που έχει πολλά αµπέλια

Τα αρσενικά ουσιαστικά που τελειώνουν σε –ώνας γράφονται µε ω.

τα Μακεδόνας, Στρυµόνας, κανόνας, κηδεµόνας

Περιεκτικά λέµε τα ουσιαστικά που δείχνουν το µέρος που υπάρχουν πολλά ίδια πρόσωπα, ζώα ή πράγµατα



ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ

Η παράγραφος έχει µία, δύο ή πολλές προτάσεις που µιλάνε για ένα πράγµα.

Όταν γράφουµε τις προτάσεις στο τετράδιό µας, για να ξεχωρίσουµε τη µια

παράγραφο από την άλλη, ξεκινάµε την καινούργια παράγραφο από την κάτω

γραµµή του τετραδίου και µάλιστα λίγο πιο µέσα από την αρχή της γραµµής.

Το αγαπηµένο µου µέρος για να παίζω είναι ο παιδότοπος µε τοφουσκωτό και το τραµπολίνο. Στον παιδότοπο πηγαίνω το Σαββατοκύριακο µε τον µπαµπά µου.

Ο παιδότοπος µου αρέσει γιατί εκεί παίζουν πολλά παιδάκια καιεµένα µου αρέσει να παίζω µε τα παιδάκια πάνω στο φουσκωτό καιµέσα στις µπάλες.

Κύρια ονόματα

Κύρια ονόµατα λέγονται οι λεξούλες που ξεκινάνε µε κεφαλαίο γράµµα. Αυτές είναι :

1. Τα ονόµατά µας Εύα

2. Οι ηµέρες της εβδοµάδας ∆ευτέρα

3. Οι µήνες του χρόνου Ιανουάριος

4. Οι πόλεις Θεσσαλονίκη

5. Οι γιορτές Χριστούγεννα

6. Οι δρόµοι Καλλιδοπούλου

7. Τα βουνά Όλυµπος

8. Τα χωριά Κορνοφωλιά

9. Οι χώρες Ελλάδα

10. Τα νησιά Αλλόνησος

11.


Δημιουργός: eva-edu

Μαγειρεύουµε

Τις ελιές τις τρώµε και είναι

όταν φτιάχνουµε φαγητά

στα λαχανικά. Πρέπει να

σώµα µας είναι δυνατό και

Οριστική

ψήθηκα ψήθηκες ψήθηκε ψηθήκαµε ψηθήκατε ψήθηκαν

Οι λέξεις

Για να

xristx.blogspot.gr Χρήστος Χαρμπής

Μαγειρεύουµε µε ελαιόλαδο

τρώµε και είναι πολύ νόστιµες. Το λάδι το χρησιµοποιούµε

φτιάχνουµε φαγητά στην κουζίνα ή το βάζουµε στις σαλάτες

λαχανικά Πρέπει να τρώµε ελιές και φαγητά που έχουν λάδι

είναι δυνατό και δεν αρρωσταίνει.

∆ιάβασε τη γραµµατική σου

Παθητική φωνήΑόριστος

Υποτακτική Προστακτική

Να ψηθώ - Να ψηθείς ψήσου Να ψηθεί - Να ψηθούµε - Να ψηθείτε ψηθείτε Να ψηθούν -

Οι λέξεις που µας δείχνουν πως κάτι είναι µικρόλέγονται υποκοριστικά

Κουταλάκι = µικρό κουτάλι

Για να φτιάξουµε λέξεις που είναι υποκοριστικάβάζουµε στο τέλος της λέξης τις καταλήξεις

-άκι –άκος, -ούλα, -ίτσα, -άκης,-ούλης

Σακούλα σακουλίτσα = µικρή σακούλα

Κορίτσι κοριτσάκι = µικρό κορίτσι

Χρήστος Χαρμπής

λάδι το χρησιµοποιούµε

βάζουµε στις σαλάτες και

που έχουν λάδι γιατί το

Προστακτική

πως κάτι είναι µικρό

είναι υποκοριστικά λέξης τις καταλήξεις

ούλης

µικρή σακούλα

µικρό κορίτσι



Ενικός Αριθµός Πληθυντικός Αριθµόςονοµαστική Η τροφή Η γεύση Οι τροφές Οι γεύσεις γενική Της τροφής Της γεύσης Των τροφών Των γεύσεων αιτιατική Την τροφή Την γεύση Τις τροφές Τις γεύσεις κλητική - τροφή - γεύση - τροφές - γεύσεις

Ενικός Αριθµός Πληθυντικός Αριθµός

ονοµαστική Η πηγή Η όρεξη Οι πηγές Οι ορέξεις

γενική

αιτιατική

κλητική

Κλίνε τα ουσιαστικά στον ενικό και πληθυντικό αριθµό


Επανάληψη ενότητας " Η ελιά" Γλώσσα

1. Όταν µια λέξη τελειώνει σε φωνήεν και η λέξη πουακολουθεί αρχίζει από φωνήεν,

µερικές φορές χάνεται το τελικό φωνήεν της πρώτηςλέξης. Τότελέµε ότι η λέξη παθαίνει έκθλιψηπ.χ. θα αρχίσω θ’ αρχίσω.

µερικές φορές χάνεται το αρχικό φωνήεν της δεύτερηςλέξης.Τότε λέµε ότι η λέξη παθαίνει αφαίρεση π.χ. τα έφερε τα ’φερε

2. Όταν µια λέξη τελειώνει σε φωνήεν και η λέξη πουακολουθεί αρχίζει από σύµφωνο, µερικές φορές χάνεται το τελικό φωνήεν της πρώτης λέξης. Τότε λέµε ότι η λέξη παθαίνει αποκοπή.π.χ. κόψε το κόψ’ το

Ο σύνδεσµος και, όταν παθαίνει έκθλιψη, γράφεται κι π.χ. και άλλη κι άλλη

Το επίρρηµα µέσα, όταν παθαίνει έκθλιψη, γράφεται µέσ’ π.χ. µέσα από µέσ’ από, ενώ όταν παθαίνει αποκοπή, γράφεται µες π.χ. µέσα στο σπίτι µες στο σπίτι

Όταν λέξεις ή προτάσεις τοποθε-τούνται η µια δίπλα στην άλλη, χωρίς να υπάρχουν ανάµεσα τους σύνδεσµοι (και, αλλά κτλ.) αλλά χωρίζονται µεταξύ τους µε κόµµα (,) λέµε ότι έχουµε ασύνδετο σχήµα.


Οι αντωνυµίες που φανερώνουν πως το ίδιο πρόσωπο ενεργεί (κάνει κάτι) και το ίδιο δέχεται την ενέργεια λέγονται αυτοπαθείς αντωνυµίες: ο εαυτός µου/σου/του,της,του/ µας/σας/τους.

Παράγραφος είναι ένα κοµµάτι του κειµένου που αναπτύσσει µια ιδέα, ένα νόηµα. Το νόηµα κάθε παρα-γράφου, ενώ συνδέεται µε το νόηµα των υπόλοιπων παραγράφων του κειµένου, είναι ξεχωριστό.

Γράφονται µε κεφαλαίο:

τα κύρια ονόµατα: ονόµατα ανθρώπων (Μαρία), ζώων (Αζόρ), τόπων (Λάρισα), ποταµών (Πηνειός), βουνών (Όλυµπος), λιµνών (Πρέσπες), κτλ.

τα ονόµατα των ηµερών (Κυριακή), µηνών (Αύγουστος) και εορτών(Πάσχα)

τα εθνικά (Έλληνας, Κινέζος)

τα ονόµατα κτιρίων (Αρχαιολογικό Μουσείο), πλοίων (Αίολος)

οι τίτλοι λογοτεχνικών έργων (ο Μάγκας της Πηνελόπης ∆έλτα) και έργων τέχνης (η Νίκη της Σαµοθράκης)

οι τιµητικοί τίτλοι (Αξιότιµε, Σεβασµιότατε) Ενώ τα εθνικά ονόµατα γράφονται µε κεφαλαίο π.χ. ο Μανόλης είναι Έλληνας, τα επίθετα που παράγονται από αυτά γράφονται µε µικρό π.χ. το ελληνικό λάδι είναι το καλύτερο.


Περιεκτικά λέµε τα ουσιαστικά που δείχνουν το µέρος όπου υπάρχουν πολλά όµοια πρόσωπα, ζώα ή πράγµατα.

Εξαιρούνται:Μακεδόνας, Στρυµόνας, κανόνας, κηδεµόνας

Παθητική φωνήΑόριστος

Οριστική Υποτακτική Προστακτική

ψήθηκα (να) ψηθώ -

ψήθηκες (να) ψηθείς ψήσου

ψήθηκε (να) ψηθεί -

ψηθήκαµε (να) ψηθούµε -

ψηθήκατε (να) ψηθείτε ψηθείτε

ψήθηκαν (να) ψηθούν -

Σχηµατίζουµε υποκοριστικά µε τις καταλήξεις: -άκι, -άκος, -ούλα, -ίτσα, -άκης, -ούλης

Ενικός ΑριθµόςΟνοµ. η τροφή η γεύσηΓεν. της τροφής της γεύσηςΑιτ. την τροφή τη γεύσηΚλητ. τροφή γεύση

Πληθυντικός ΑριθµόςΟνοµ. οι τροφές οι γεύσειςΓεν. των τροφών των γεύσεωνΑιτ. τις τροφές τις γεύσειςΚλητ. τροφές γεύσειςΑναρτήθηκε από SERKOS .

Πηγή: http://serkos-itaximou.blogspot.gr/


48

6.Η ελιά Η Ελιά

Να συμπληρώσεις την παρακάτω άσκηση, σύμφωνα με το παράδειγμα. Πρόσεξε να βάζεις την απόστροφο στη σωστή θέση και να συμπληρώνεις κάθε φορά το φαινόμενο που παρατηρείς (έκθλιψη, αφαίρεση, αποκοπή)

Αρχική φράση Τελική φράση Φαινόμενο Μου το έδωσε. Μου το ’δωσε Αφαίρεση

∆ώσε του τη σειρά σου.

Θα ήθελα να προσπαθείτε

πάντα για το καλύτερο.

Τα αγάπησε πολύ.

Σε πέρασα για άλλον.

Από το πρωί.

Σου το είπα ότι κάνεις λάθος.

Κρύψε το καλά.

Πού είναι ο Κοσμάς;

Φέρε του λίγο νερό.

Στείλε τα στο Χρήστο.

΄Εκδοση των Εκπαιδευτηρίων «Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ»Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.37

49

Οι μύθοι και η ελιά Στις παρακάτω προτάσεις, να βάλεις κόμμα (,) (ασύνδετο σχήμα) στη θέση του συμπλεκτικού συνδέσμου και, διαγράφοντας τη λέξη και. α) Λόγω της δουλειάς του ταξιδεύει συχνά στην Αγγλία, και στη Γερμανία, και στην Ολλανδία, και στην Ιταλία και στην Ισπανία.

β) Το Σαββατοκύριακο θα ξεκουραστώ και θα παίξω και θα διασκεδάσω και θα πάω βόλτα με τους γονείς μου.

γ) Όποιος θέλει καλούς βαθμούς πρέπει να προσέχει στην τάξη και να μελετά με όρεξη και να ρωτά όταν έχει απορίες και να προσπαθεί να γίνεται καλύτερος μέρα με τη μέρα.

δ) Συνηθίζει να ξυπνά νωρίς κάθε πρωί και να παίρνει το πρωινό του και να πίνει τον καφέ του και να φροντίζει τα λουλούδια του και να πηγαίνει στη δουλειά του χαρούμενος.

Αυτοπαθείς αντωνυμίες Οι αυτοπαθείς αντωνυμίες μάς δείχνουν ότι το ίδιο πρόσωπο ενεργεί αλλά και δέχεται την ενέργεια του ρήματος. Η αντωνυμία ο εαυτός μου σχηματίζει και τα τρία πρόσωπα στους δύο αριθμούς, σύμφωνα με τον παρακάτω κλιτικό πίνακα. Ενικός αριθμός Α’ πρόσωπο Β’ πρόσωπο Γ’ πρόσωπο Ον. ο εαυτός μου ο εαυτός σου ο εαυτός του/της Γεν. του εαυτού μου του εαυτού σου του εαυτού του/της Αιτ. τον εαυτό μου τον εαυτό σου τον εαυτό του/της


50

1. Συμπλήρωσε τις παρακάτω προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των αυτοπαθών αντωνυμιών. α) Κάθε μέρα στα μαθήματα πρέπει να δείχνετε τον καλύτερο ……………………………… .

β) Είναι καλύτερο να μοιράζεσαι από το να τα θέλεις όλα για τον …………………………… .

γ) Η ∆όνα Τερηδόνα κοίταζε καθημερινά τον ………………………………… στον καθρέφτη.

δ) Τον έχω δει τελευταία να μιλά συχνά με τον ………………………………… .

ε) Αν θέλουμε να είμαστε σωστοί πρέπει να ελέγχουμε τον …………………………………… .

στ) Μένουν μόνοι όσοι σκέφτονται μόνο τον ……………………………………… .

2. Να αντιστοιχίσεις τις φράσεις της αριστερής στήλης με τη σημασία τους.

Έχει μεγάλη ιδέα για τον εαυτό του. Επιτέλους, βρήκε πάλι τον εαυτό του. ∆είξτε τον καλύτερο εαυτό σας. Να προσπαθείτε πάντα να είστε ο εαυτός σας.

Συνήλθε μετά από καιρό. Υπερεκτιμά τις δυνατότητές του. Να είστε αυθόρμητοι, αληθινοί να μην υποκρίνεστε. Προσπαθήστε να είστε όσο το δυνατόν καλύτεροι.


51

Η ελιά στην Ελλάδα και στη Μεσόγειο Συμπλήρωσε τα κενά στις παρακάτω προτάσεις με τα περιεκτικά ουσιαστικά που θα δημιουργήσεις από τις λέξεις των παρενθέσεων, στο σωστό τύπο, όπως στο παράδειγμα. α) Πήγαμε στα Ζαγοροχώρια και μείναμε σε έναν υπέροχο ξενώνα. (ξένος)

β) Ο ……………………………… (πεύκο) κινδύνεψε από τη χθεσινή πυρκαγιά.

γ) ∆υο γάιδαροι μαλώνανε σε ξένο ……………………………… . (άχυρο)

δ) ∆εν αγοράζουμε λάδι μια και έχουμε δικό μας ……………………………… . (ελιά)

ε) Στην οροφή του σπιτιού του έχει έναν ……………………………… . (περιστέρι)

στ) Στο κελάρι του έχει κρασιά από το δικό του ……………………………… . (αμπέλι)


52

Μαγειρεύουμε με ελαιόλαδο 1. Να συμπληρώσεις τον παρακάτω πίνακα, σύμφωνα με το παράδειγμα

ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ Οριστική Προστακτική Αορίστου

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ β΄ ενικό β΄ πληθυντικό κοιμάμαι κοιμήθηκα κοιμήσου κοιμηθείτε σκέφτομαι πλένομαι ξεκουράζομαι αφοσιώνομαι νοιάζομαι ντύνομαι 2. Στις παρακάτω προτάσεις, να συμπληρώσεις τα κενά, γράφοντας τα ουσιαστικά των παρενθέσεων στο σωστό τύπο. α) Ο εργολάβος υποσχέθηκε την ολοκλήρωση ………………………………… (οικοδομή) σε έξι μήνες.

β) ………………………………… (άσκηση) ήταν δύσκολες και κυρίως οι ………………………………… (διαίρεση) και οι ………………………………… (αφαίρεση).

γ) Οι ………………………………… (αίσθηση) μας είναι πέντε.

δ) Η ………………………………… (δύναμη) της ………………………………… (προσευχή) είναι μεγάλη.

ε) Η αρετή της ………………………………… (ταπείνωση) και της ………………………………… (υπομονή) είναι το ωραιότερο στόλισμα κάθε ανθρώπου. 3. Να συμπληρώσεις τα υποκοριστικά των παρακάτω ουσιαστικών. γάτα ……………………………… τραπέζι ………………………………

αδερφή ……………………………… λιμάνι ………………………………

καρέκλα ……………………………… ελιά ………………………………

μπαλόνι ……………………………… φασόλι ………………………………


Θανάσης Πρέντζας

1

31 Ιανουαρίου 2013

Η µεγάλη θεά οι και παναθηναϊκοί αµφορείς

Το έπαθλο των γυµνικών και ιππικών αγώνων των Παναθηναίων ήταν ένα χαρακτηριστικό προϊόν της Αττικής, άµεσα συνδεδεµένο µε την τιµώµενη θεά. Πρόκειται για το παναθηναϊκό λάδι, που παραγόταν από τις ιερές ελιές της Αθηνάς, τις Μορίες

1. Το λάδι αυτό µοιραζόταν στους νικητές µέσα σε µεγάλα

ζωγραφισµένα πήλινα αγγεία, τους παναθηναϊκούς αµφορείς2. Αυτοί στην κύρια πλευρά τους έφεραν τη µορφή της Αθηνάς Προµάχου3, περιστοιχισµένης από δύο κιονίσκους µε πετεινό στην κορυφή. ∆ίπλα στον έναν κιονίσκο4 γραφόταν πάντοτε η επιγραφή «από τους αγώνες των Αθηνών», που δήλωνε και εγγυόταν την προέλευση του αγγείου και του λαδιού. Στην πίσω πλευρά απεικονιζόταν πάντοτε σκηνή από το αγώνισµα στο οποίο είχε νικήσει ο αθλητής που είχε πάρει το αγγείο ως έπαθλο.

Από µια επιγραφή που στήθηκε στις αρχές του 4ου αιώνα π.Χ. στην Ακρόπολη, πληροφορηθήκαµε για τα βραβεία που έπαιρναν την εποχή εκείνη σε κάθε αγώνισµα όχι µόνο οι πρώτοι αλλά και οι δεύτεροι νικητές. Μαθαίνουµε λοιπόν ότι ο παις νικητής στο αγώνισµα του δρόµου σταδίου5 έπαιρνε 50 αµφορείς γεµάτους λάδι, ο έφηβος 60 και ο άνδρας 70, ενώ στο δεύτερο νικητή δινόταν το ένα πέµπτο της ποσότητας του πρώτου. Στα βαριά αγωνίσµατα, πάλη, πυγµή6, παγκράτιο7, το βραβείο ήταν 30, 40 και 50 αµφορείς για τους πρώτους νικητές ανά κατηγορία. Στα ιππικά, τα έπαθλα ήταν πλουσιότερα και έφταναν έως 140 παναθηναϊκούς αµφορείς για τον πρώτο νικητή της αρµατοδροµίας.

Γνωρίζοντας το µέγεθος των παναθηναϊκών αµφορέων, συµπεραίνουµε ότι ο καθένας χωρούσε 35-40 κιλά λάδι. Άρα, ο νικητής του δρόµου σταδίου κέρδιζε περίπου δυόµισι τόνους, ενώ ο νικητής στην αρµατοδροµία περίπου τόνους λάδι.

Οι νικητές πουλούσαν το λάδι και, για να καταλάβουµε την αξία που είχε τότε, µπορούµε να κάνουµε ορισµένες συγκρίσεις µε τιµές γνωστών αγαθών της ίδιας εποχής. Ο νικητής της αρµατοδροµίας µε τα χρήµατα που έπαιρνε από την πώληση του λαδιού µπορούσε να αγοράσει δέκα δούλους ή ένα κοπάδι 140 πρόβατα ή τρία σπίτια στην εξοχή ή ένα καλό σπίτι στην πόλη.

Πάνος Βαλαβάνης, Αθλητές και έπαθλα, εκδ. Ερευνητές

1 Μορίες; Οι ελιές των Αθηνών - Σύμφωνα με το μύθο, η ελιά που φυτεύτηκε από την Αθηνά στην Ακρόπολη

ονομαζόταν «Μορία Ελαία» και θεωρούνταν σαν η πρώτη ήμερη ελιά που υπήρχε στην Αθήνα και σε όλο τον

κόσμο.

2 Αμφορέας; Με το όρο αμφορέας εννοείται ένα αγγείο με οβάλ σώμα με κάθετη λαβή αμφίπλευρα.

Χρησιμοποιείτο για την αποθήκευση οίνου και ενίοτε ελαίου.

3 Αθηνάς Προμάχου: Ήταν κολοσσιαίο άγαλμα της Αθηνάς στην Αρχαία Αθήνα. τοποθετημένο στην Ακρόπολη

μεταξύ των Προπυλαίων και του Ερεχθείου.

4 κιονίσκος : Κίονας μικρού ύψους, ομοίωμα κίονα

5 Το στάδιο: δρόμος ταχύτητας ενός σταδίου, δηλαδή 600 ποδιών (αντιστοιχεί στο σημερινό δρόμο των 200 μ.).

Το μήκος του σταδίου της Ολυμπίας μεταξύ των δύο βαλβίδων είναι 192,28 μ. Ο νικητής του δρόμου αυτού

λεγόταν σταδιονίκης

6 Πυγμή: Η πυγμή (πυγμαχία), ένα από τα παλαιότερα αθλήματα, συμπεριλήφθηκε στα ολυμπιακά αγωνίσματα

το 688 π.Χ.

7 Παγκράτιο: Το Παγκράτιον ήταν ένα αγώνισμα των αρχαίων Ελλήνων, ένας συνδυασμός πάλης και πυγμαχίας

χωρίς ιμάντες.



2


Α. Ερωτήσεις κατανόησης κειµένου

1. Περιγράψτε έναν παναθηναϊκό αµφορέα που προοριζόταν για έπαθλο στοαγώνισµα της πάλης..……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….......................

2. Γιατί το έπαθλο των αγωνισµάτων των Παναθηναίων ήταν παναθηναϊκοί

αµφορείς µε λάδι;…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

3. Ποια µάθατε στην Ιστορία ότι ήταν τα έπαθλα των πανελληνίων αγώνων τηςαρχαιότητας;

Β. Ασκήσεις γραµµατικής και κειµένου 1. Αριθµήστε τις παραγράφους του κειµένου και γράψτε έναν τίτλο για καθεµιά.1η παράγραφος: «Το έπαθλο… τις Μορίες». Τίτλος: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΙ ΑΓΩΝΕΣ έπαθλα ………………………………………... ………………………………………... ………………………………………... ………………………………………... ………………………………………... ………………………………………... ………………………………………... ………………………………………...



3


2. Βρείτε τα κύρια ονόµατα που υπάρχουν στο κείµενο και γράψτε δίπλα το επίθετοπου παράγεται από αυτά (όπου υπάρχει).

3. Σχηµατίστε την ονοµαστική, γενική και αιτιατική τη ενικού και πληθυντικούαριθµού των ουσιαστικών. πλευρά, ποσότητα, επιγραφή, προέλευση, πώληση,πόλη

ΚΥΡΙΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΕΠΙΘΕΤΑ

ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗ ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ

ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗ ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ

ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗ ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ

ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗ ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ



4


4. Ξαναγράψτε τις προτάσεις µε τα έντονα µαύρα γράµµατα από το κείµενοµετατρέποντας τα ρήµατα στον παθητικό Αόριστο.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

5. Να κλίνετε την οριστική, υποτακτική και την προστακτική του παθητικούΑόριστου του ρήµατος «κρύβοµαι».

ΑΟΡΙΣΤΟΣ

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

6. Ξαναγράψτε το κείµενο βάζοντας απόστροφο και κάνοντας στις

υπογραµµισµένες λέξεις όποιες αλλαγές χρειάζεται.

Από µια επιγραφή που είχε στηθεί µέσα στην Ακρόπολη, πληροφορούµαστε για τα βραβεία που έπαιρναν την εποχή εκείνη σε όλα τα αγωνίσµατα όχι µόνο οι πρώτοι αλλά και οι δεύτεροι νικητές, διάταξη που δεν υπήρχε σε κανέναν από τους πανελλήνιους αγώνες.

.…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..



5


Απαντήσεις 1. Ο παναθηναϊκός αµφορέας ήταν ένας αµφορέας µελανόµορφου ρυθµού. Στην

κύρια πλευρά του έφερε τη µορφή της Αθηνάς Προµάχου, περιστοιχισµένηςαπό δύο κιονίσκους µε πετεινό στην κορυφή. ∆ίπλα στον έναν κιονίσκογραφόταν πάντοτε η επιγραφή «από τους αγώνες των Αθηνών», που δήλωνεκαι εγγυόταν την προέλευση του αγγείου και του λαδιού. Στην πίσω πλευράαπεικονιζόταν πάντοτε σκηνή από το αγώνισµα στο οποίο είχε νικήσει οαθλητής που είχε πάρει το αγγείο ως έπαθλο.

2. Το έπαθλο των αγωνισµάτων των Παναθηναίων ήταν παναθηναϊκοί αµφορείςµε λάδι, γιατί συνδεόταν άµεσα µε τη θεά Αθηνά, αφού σύµφωνα µε το µύθο,η ελιά ήταν το δώρο που πρόσφερε η θεά στην Αθήνα. Οι αγώνες τωνΠαναθηναίων γινόταν προς τιµή της θεάς Αθηνάς. Έτσι λοιπόν η πόληπρόσφερε στους νικητές το δώρο της θεάς, το λάδι. Ακόµη το λάδι ήταν τοχαρακτηριστικό προϊόν της Αττικής.

3.

4. Τίτλοι

1η: Το λάδι, το έπαθλο των παναθηναϊκών αγώνων2η: Η διακόσµηση των παναθηναϊκών αµφορέων3η: Τα αγωνίσµατα και ο αριθµός των παναθηναϊκών αµφορέων που δινότανως έπαθλο στον καθένα4η: Η µεγάλη ποσότητα του λαδιού που έπαιρναν οι νικητές5η: Η αξία του λαδιού που έπαιρναν οι νικητές τους εξασφάλιζε µια άνετη ζωή

5.

ΚΥΡΙΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΕΠΙΘΕΤΑ

Παναθήναια παναθηναϊκός

Αττική αττικός

Αθηνά

Μορίες

Πρόµαχος

Αθήνα αθηναϊκός

Ακρόπολη

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΙ ΑΓΩΝΕΣ έπαθλα Ολυµπιακοί στεφάνι αγριελιάς Πύθια στεφάνι δάφνης Νέµεα στεφάνι αγριοσέληνου Ίσθµια στεφάνι πεύκου


1. Φτιάξε τα υποκοριστικά των παρακάτω λέξεων.

2. Βάλε απόστροφο όπου χρειάζεται και αντιστοίχισε:

μου αρέσει:………………….

και εσένα :………………….

σε αυτόν :………………….

μέσα στο :…………………

από τον κήπο :………………

το άλογο :………………….

του είπα :………………….

μέσα από :………………….

δώσε το :…………………..

το αστέρι:………………….

του έφερε:………………….

λύσε το :…………………..

σπίτι

καρδιά

άνθρωπος

φράουλα

χοντρός

νερό

Ονοματεπώνυμο:………………………………………………………

……………………………………………

Φτιάξε τα υποκοριστικά των παρακάτω λέξεων.

Βάλε απόστροφο όπου χρειάζεται και αντιστοίχισε:

μου αρέσει:………………….

:………………….

σε αυτόν :………………….

μέσα στο :…………………

από τον κήπο :………………

το άλογο :………………….

του είπα :………………….

μέσα από :………………….

δώσε το :…………………..

το αστέρι:………………….

του έφερε:………………….

λύσε το :…………………..

σπίτι καρδιά άνθρωπος φράουλα χοντρός νερό

Ονοματεπώνυμο:………………………………………………………

……………………………………………

έκθλιψη

αφα

Ονοματεπώνυμο:………………………………………………………

έκθλιψη

αφαίρεση

αποκοπή

Τσαμπίκα ΔρακιούΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.47

3. Συμπληρώστε τον πίνακα κλίνοντας τα ουσιαστικά:

4. Συμπληρώνω το Αόριστο της παθητικής φωνής του ρήματος βάφομαι:

Παθητική φωνή

Αόριστος


5. Συμπληρώνω με ο ή ω και τονίζω όπου χρειάζεται :

Στρυμ__νας, αι__νας, χειμ__νας, Μακεδ__νας, αγ__νας, πορτοκαλε__νας,

καν__νας, σρατ__νας, αμυγδαλε__νας, ελαι__νας

6. Να σχηματίσεις τον ενεργητικό και παθητικό αόριστο των ρημάτων

στο σωστό πρόσωπο:

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ( ενεργητική φ.) ΑΟΡΙΣΤΟΣ( παθητική φ.)

ρωτώ

ακούμε

σηκώνεις

χάνετε

ντύνουν

ρώτησα ρωτήθηκα

Ενικός αριθµός Πληθυντικός αριθµός

Ονοµ. η αµοιβή η σκέψη οι οι

Γεν.

Αιτ.

Κλητ.

Τσαμπίκα ΔρακιούΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.48

ΓΡΑΙΓΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ Δ΄ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΕΝΟΤΗΤΑ 7

ylikogiadaskalous.blogspot,gr Σελίδα 1

ΕΠΑΝΑΛΗΠΣΙΚΟ ΣΕΣ ΣΗΝ 7ε ΕΝΟΣΗΣΑ

«Η ΕΛΙΑ»

1. ΠΑΘΗ ΦΩΝΗΕΝΣΩΝ

Χοηζιμξπξιήζηε ηημ απόζηοξθξ ζηιπ παοακάητ θοάζειπ, όπξρ

ςοειάζεηαι:

Με αοηά πμο είπεξ θαη έθακεξ με έθενεξ ζε πμιύ δύζθμιε ζέζε!

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………..

Πεηώκηαξ ηα ακαθοθιώζημα οιηθά μέζα ζημοξ εηδηθμύξ θάδμοξ ζομβάιιμομε θαη εμείξ

ζηεκ πνμζηαζία ημο πενηβάιιμκημξ.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

2. ΑΤΝΔΕΣΟ ΥΗΜΑ

Ξαμαγοάσηε ηιπ παοακάητ ποξηάζειπ τπ μία

κάμξμηαπ ςοήζη ηξρ αζύμδεηξρ ζςήμαηξπ:

ηεκ ανπαία Αζήκα ηα αγόνηα μάζαηκακ ακάγκωζε θαη γναθή θαη μαζεμαηηθά θαη

μμοζηθή.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………




Γηα κα γίκμοκ μη ειηέξ ιάδη πνεηάδεηαη κα ηηξ πάκε ζημ ειαημηνηβείμ θαη κα ηηξ

θαζανίζμοκ θαη κα ηηξ μεηαθένμοκ ζημ ειαημπηεζηήνημ θαη κα ηηξ παηήζμοκ γηα κα

βγεη ημ ιάδη.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………

3. ΠΕΡΙΕΚΣΙΚΑ ΟΤΙΑΣΙΚΑ

Διάλενε ηοία πεοιεκηικά ξρζιαζηικά και γοάσε με αρηά ποξηάζειπ.

Ποξζξςή ζηιπ καηαλήνειπ!

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………..

4. ΑΤΣΟΠΑΘΗ ΑΝΣΩΝΤΜΙΑ

Γοάθτ δύξ ποξηάζειπ με ηημ αρηξπαθή αμητμρμία:

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………….




5. ΠΑΘΗΣΙΚΟ ΑΟΡΙΣΟ

Ξαμαγοάσηε ηξ παοακάητ κείμεμξ ζηξμ αόοιζηξ ηηπ παθηηικήπ θτμήπ ζε

όλεπ ηιπ εγκλίζειπ:

«Κάζε πνωί εημημάδμμαη γηα ημ ζπμιείμ: κηύκμμαη, πιέκμμαη, πηεκίδμμαη, με ιίγα ιόγηα πενηπμημύμαη ημκ εαοηό μμο.»

(Ονηζηηθή)

Υηεξ ημ πνωί………………………………………………………………...........................................................

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

(Τπμηαθηηθή)

Κάζε πνωί πνέπεη κα ………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………….

(Πνμζηαθηηθή)

Κάζε πνωί ε μαμά βάδεη ηηξ θωκέξ ζε μέκα θαη ηεκ αδειθή μμο:

- Ανγήζαηε πάιη! Γνήγμνα………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………..




6. ΘΗΛΤΚΑ ΟΤΙΑΣΙΚΑ Ε –η

Σρμπληοώμτ ηα κεμά με ηα θηλρκά ξρζιαζηικά ηηπ παοέμθεζηπ ζηξμ καηάλληλξ

αοιθμό και πηώζη:

(δηάζεζε, ζέζε, δύκαμε, πνάλε, έθπιελε)

Ο Ακηνέαξ έβαιε όιεξ ημο ηηξ……………………… γηα κα θενδίζεη αοηόκ ημκ αγώκα.

Ο απενίζθεπημξ άκζνωπμξ δε ζθέθηεηαη πμηέ ηηξ ζοκέπεηεξ ηωκ………………………………

ημο, γη’ αοηό βνίζθεηαη ζοπκά ζε δύζθμιε………………………

Μμο ανέζμοκ πμιύ μη ……………………………………………….! Όζμ θαθόθεθε θαη κα ‘μαη, μμο

θηηάπκμοκ ηε ………………………………….. μμο ζηε ζηηγμή!

7. Γοάσηε όζεπ πεοιζζόηεοεπ λένειπ μπξοείηε πξρ μα αθξοξύμ ηημ ελιά και ηξ

λάδι. Σηη ζρμέςεια διαλένηε μία απ’ αρηέπ και δώζηε ηξμ ξοιζμό ηηπ:

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………...


ONOMA ……………………………Ανθολόγιο σελ. 122

1 Γιατί η Δόνα Τερηδόνα μισούσε τη Λουκία;

……………………………………………………………………………………………………………

2 Γιατί η Δόνα Τερηδόνα, δε κατάφερε την πρώτη φορά να χαλάσει τα

δόντια της Λουκίας;

………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………........................................

...................................

3 Ποιος βοήθησε τη φυλακισμένη Λουκία;

………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………….

4 Με ποιο κόλπο ξεγέλασε η Λουκία τη Δόνα Τερηδόνα;

………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………….

5) Να κλίνετε τα παρακάτω ουσιαστικά:

Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός

Ον. η απόφαση η τιμή

Γεν.

Αιτ.

Κλητ.

6)

)

Ευνίκη ΤοκατλήΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.53

8) Κάνε έκθλιψη, αφαίρεση ή αποκοπή στις παρακάτω λέξεις και γράψε

τες δίπλα σωστά με απόστροφο:

Από όπου Θα ήθελα

Αλλά όμως Να ήξερα

Σε εμάς Να είχαμε

Με εσένα Μου έδωσε

Μέσα από Σου έφερε

Μέσα στο Δώσε μου

9)Γράψε ποιο εθνικό όνομα σχηματίζεται από το όνομα της παρακάτω

χώρας η πόλης:

Αλβανία…………………………… Αδριανή…………………………………….

Ρουμανία …………………………… Δράμα ………………………………………..

7)

)

10)

)

Ευνίκη ΤοκατλήΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.54

Όκμμα:___________________________________________________________

1. Να ζομπιενώζεηε ηα γνάμμαηα πμο ιείπμοκ ζηηξ παναθάηω ιέλεηξ

Καηακάιςζ__, ειαη__δεκηνμ, μεζ__γεηαθόξ, αγ__καξ, ειαημηνηβ__μ, ιαδόρ__μμ,

θαιιηένγ__α, ζηναη__καξ, Μαθεδ__καξ, ειαη__δεκηνμ, απον__καξ, αη__καξ, θακ__καξ,

όναζ__, ιαδ__κς.

2. Να βάιεηε απόζηνμθμ ζηηξ παναθάηω θνάζεηξ

Θα ανπίζς:______________ από όιεξ:________________

Μέζα από:_______________ κα ήλενα:________________

ε αγαπώ:_______________ μμο ανέζεη:_______________

Σμ έπς:_________________ γηα αοηό:_________________

Σμ έθενε:________________ από ηεκ:__________________

3. Να ζομπιενώζεηε ηα θεκά με ηεκ θαηάιιειε αοημπαζή ακηωκομία

Καηεγμνεί ημκ ____________ γηα όηη έγηκε.

Με ημ θάπκηζμα θάκεηε θαθό ζημκ _____________.

Ο Γηάκκεξ είκαη εγςηζηήξ. Μόκμ ημκ _____________θμηηάεη.

Ο γηαηνόξ ηεξ είπε κα πνμζέπεη θαιύηενα ημκ______________.

Μενηθμί άκζνςπμη όηακ θάκμοκ ιάζμξ θαηεγμνμύκ ημκ ____________.

emathima.gr


4. Να ζπεμαηίζεηε ημκ Παζεηηθό Αόνηζημ ηωκ παναθάηω νεμάηωκ

Εκεζηώηαξ Αόνηζημξ

Κμονάδμμαη

Νηύκεζαη

Γομκάδεηαη

θεθηόμαζηε

Βηάδεζηε

δέπμκηαη

5. Να βάιεηε θόμμα όπμο πνεηάδεηαη (αζύκδεημ ζπήμα)

Η Γιέκε είκαη έκα έλοπκμ παμμγειαζηό εογεκηθό παηδί.

Ο παηέναξ μμο έπεη ηαληδέρεη ζηε Γενμακία ηεκ Ιηαιία ηεκ Γαιιία ηεκ Ρςζία.

Ο παηέναξ δηαβάδεη ηεκ εθεμενίδα ε μεηένα εημημάδεη ημ θαγεηό ηα παηδηά

δηαβάδμοκ ηα μαζήμαηά ημοξ.

Μμο ανέζεη μ πμνόξ ηα μμαδηθά αζιήμαηα ε μμοζηθή ημ δηάβαζμα.

6. Να θιίκεηε ηα ζειοθά μοζηαζηηθά ε ηνμθή, ε γηαγηά θαη ε θαηακάιωζε

Γκηθόξ ανηζμόξ

Οκ.

Γεκ.

Αηη.

Κι.

Πιεζοκηηθόξ ανηζμόξ

Οκ.

Γεκ.

Αηη.

Κι.

emathima.gr


ΤΕΣΤ 7ΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ Η ΕΛΙΑ ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1. Ακούω και γράφω:

......................................................................................................

......................................................................................................

......................................................................

2. Ξαναγράψεις τις φράσεις κάνοντας έκθλιψη, αφαίρεση ή αποκοπή. Σημείωσε στην τελευταία στήλη αυτό που έκανες.

3. Να βάλετε τις λέξεις των παρενθέσεων στο σωστό τύπο.

Ο Πέτρος έβαψε τις ........................ ( ακτίνα) του ήλιου κίτρινες.

Στην εκκλησία μας υπάρχει μια καταπληκτική ......................... (εικόνα) της Παναγίας.

Η Βέροια είναι μια από τις ωραιότερες ......................... (πόλη) της Ελλάδας.

Στις χθεσινές ............................ (είδηση) άκουσα για τα νέα μέτρα της κυβέρνησης.

Οι γεωργοί έχουν τοποθετήσει στα χωράφια τους συστήματα άρδευσης με ........................ (σταγόνα)

4. Να ξαναγράψετε το παρακάτω κείμενο, γράφοντας τα κύρια ονόματα σωστά (με κεφαλαίο το πρώτο γράμμα τους). Με το θείο μου το νίκο ξεκινήσαμε πολύ πρωί από τη βέροια. Όταν φτάσαμε στη χαλκηδόνα, σταματήσαμε για λίγο. Ο πατέρας μου με το θείο μου, το νίκο, πήγαν για καφέ κι εγώ με την αδεφή μου, την ελένη, για μπουγάτσα. Ύστερα από λίγο ξεκινήσαμε. Περάσαμε από τον άγιο αθανάσιο, τη θεσσαλονίκη και μετά από λίγο φτάσαμε στην καλαμαριά

Μου το έφερε Μου το ’φερε Αφαίρεση

Φέρε του νερό

Το άφησε εκεί

Γ΄- Δ΄ ΤΑΞΗ ΤΟΥ 5ΟΥ ΔΗΜ. ΣΧ. ΒΕΡΟΙΑΣ


5. Συμπληρώνω τις προτάσεις με την αντωνυμία εαυτός (μου, σου, του κτλ.), όπως στο παράδειγμα:

Είναι πολύ εγωιστής. Τον νοιάζει μόνο ο .............................

Να προσέχεις τον ...........................

Όταν τρώμε υγιεινά, κάνουμε καλό στον .................................

Η Ελένη κοιτάζει συνέχεια τον ..................................... στον καθρέφτη.

6. Ξαναγράφω τις προτάσεις από τον ενεστώτα στον αόριστο (αλλάζει μόνο το ρήμα):

Ο κηπουρός περιποιείται τον κήπο.

…………………………………………………………

Το αυτοκίνητο επισκευάζεται από το μηχανικό.

……………………………………………

Οι μαθητές συγκεντρώνονται στην αυλή του σχολείου.

………………………………………………………………………

7. Γράψε τα υποκοριστικά

λέξη υποκοριστικό λέξη υποκοριστικό

ελιά πεταλούδα

κρυφτό κεφάλι

μηλιά μάνα

χωριό φωνή

γέρος φύλλο

8. Γράφω τα ουσιαστικά (περιεκτικά) που παράγονται από τις λέξεις των παρενθέσεων και συμπληρώνω τις προτάσεις;

(όρνιθα) Ο Νίκος έχει 20 όρνιθες μέσα στον ......................................... του.

(πορτοκαλιά) Ο γεωργός πήγε στον ....................................... να μαζέψει πορτοκάλια.



(στρατιώτης ) Οι στρατιώτες τη νύχτα κοιμούνται στον …………………….

9. Χωρίζω το κείμενο σε τέσσερις παραγράφους, βάζοντας το σημάδι της παραγράφου (§) ανάμεσα στις λέξεις.

Όλα τα δέντρα έχουν ρίζες. Αυτές είναι βαθιά χωμένες μέσα στη γη και χρειάζονται για να στηρίζουν και να τρέφουν το δέντρο. Η ρίζα χωρίζεται στην κυρίως ρίζα, στα παράρριζα και στα ριζικά τριχίδια.Ο κορμός του δέντρου βρίσκεται πάνω από το έδαφος. Στα μεγάλα δέντρα είναι χοντρός και σκληρός. Σ’ αυτόν φυτρώνουν τα κλαδιά. Μέσα από τον κορμό και τα κλαδιά περνούν οι τροφές που έρχονται από τη ρίζα και τρέφουν όλα τα μέρη του δέντρου.Τα φύλλα φυτρώνουν στα μικρά κλαδιά. Αυτά δίνουν την πράσινη ομορφιά στο δέντρο. Στα φύλλα μαγειρεύονται οι τροφές που χρειάζεται το φυτό για να ζήσει. Τα φύλλα μας δίνουν επίσης τη δροσερή σκιά το καλοκαίρι και καθαρίζουν τον αέρα από το διοξείδιο του άνθρακα.

ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ



Επαναληπτικές ασκήσεις στη Γλώσσα για την 7η ενότητα Δ' Δημοτικού (Η ελιά). Κριτήριο Αξιολόγησης Τάξη: Δ΄ Μάθημα: Γλώσσα Ενότητα:7η Η ΕΛΙΑ Ονοματεπώνυμο: Ημερομηνία: Α. Ακούω και γράφω ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... Β.ΕΡΓΑΣΙΕΣ

1. Να συμπληρώσεις τα κενά του παρακάτω κειμένου με μες ή μές΄:

Ζούσε σε μια καλύβα ................. στο δάσος. Τη μέρα χαιρόταν με τα πουλιά που κελαηδούσαν .............. στις φωλιές τους και με τα σκιουράκια που ξεπρόβαλλαν ............... από τις κουφάλες των δέντρων, ενώ τη νύχτα χάζευε ........... από το παράθυρό του τα αστέρια. Συχνά άκουγε .......... στη νύχτα τα βατράχια της λίμνης, που, όποτε πήγαινε εκεί, τα έβλεπε να πετάγονται ............. από το νερό.

2. Να ξαναγράψετε τις παρακάτω φράσεις βάζοντας απόστροφο (΄) όπου πρέπει και να γράψετε στις παρενθέσεις ποιο φαινόμενο έχουμε κάθε φορά ( έκθλιψη, αφαίρεση ή αποκοπή)

Μου το έφερε: ....................................... (....................................) Δώσε του νερό: ....................................... (....................................) Τα άφησα εκεί: ....................................... (.....................................) Θα ήθελα: ....................................... (.....................................) Από το χωριό: ....................................... (.....................................) Σου το είπα: ....................................... (.....................................) Είναι για άλλον: ....................................... (.....................................) Κρύψε το: ....................................... (.....................................) Πού είμαστε: ....................................... (.....................................) Το άκουσα: ....................................... (.....................................) Στείλε τα: ....................................... (.....................................)

https://e-didaskalia.blogspot.gr


3. Να συμπληρώσετε τα κενά των παρακάτω προτάσεων με τις κατάλληλες αυτοπαθείς αντωνυμίες:

Ο παππούς ξαναβρήκε ................................ μόλις γύρισε στο χωριό. Αγάπα τον πλησίον σου όπως ..................................... . Ο γιατρός της είπε να φροντίζει περισσότερο ..................................... . Αυτοί δεν ενδιαφέρονται καθόλου για .................................. . Όλοι να αναλαμβάνουμε τη φροντίδα ................................... , Παιδιά, να προσέχετε ................................... . Εμάς δε μας νοιάζει τίποτα παρά μόνο .................................. .

4. Να σχηματίσετε φράσεις με τα ζευγάρια των θηλυκών ουσιαστικών που σας δίνονται • η όχθη – η λίμνη ..................................................................... • η κάμαρα – η νύφη ..................................................................... • η λύση – η άσκηση ..................................................................... • η απόφαση – η κυβέρνηση ..................................................................... • η χρήση – η βιβλιοθήκη ..................................................................... • η θέση – η πόλη .....................................................................

5. Να σχηματίσετε όσα υποκοριστικά των παρακάτω λέξεων μπορείτε:

σκύλος γαϊδούρι τσάντα γλώσσα μύτη σημαία ντομάτα όμορφος παιδί πονηρός

6. Να συμπληρώσεις τον παρακάτω πίνακα:

ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ ΑΟΡΙΣΤΟΥ

Ενεστώτας Αόριστος Β΄ ενικό Β΄ πληθυντικό



7. Ξαναγράψτε τις παρακάτω προτάσεις βάζοντας απόστροφο, όπου χρειάζεται:

Ο παππούς μου, που κατάγεται από την Κρήτη, μου έδωσε ένα βάζο κρητικές ελιές, που μου αρέσουν πολύ. ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ Πόσο θα ήθελα να ήμουν στο χωριό, την Καθαρά Δευτέρα για το πέταγμα του χαρταετού. ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ «Πάρε το τετράδιό σου από το τραπέζι του σαλονιού, γιατί θέλω να το καθαρίσω», μου είπε η μαμά μου. ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ Ο ξάδερφός μου, όπως και εγώ, τρελαίνεται να κρύβεται μέσα στο μικρό σπιτάκι της αυλής του σπιτιού της γιαγιάς. ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ 8. Συμπληρώστε τον πίνακα κλίνοντας τα ουσιαστικά:


Ονομ.

η μηλιά η μαμά οι μηλιές οι μαμάδες

Γεν.

Αιτ.

Κλητ.

9. Η Νιόβη πάνω στη βιασύνη της, μπέρδεψε τα κύρια με τα κοινά ουσιαστικά. Βρείτε τα, υπογραμμίστε τα και ξαναγράψτε τα σωστά από κάτω:

Στην ελληνική μυθολογία η ελιά απαντάται ως δέντρο εξαιρετικά χρήσιμο τόσο για τον καρπό του

όσο και για το ξύλο του. Είναι γνωστός δε ο μύθος ότι η θεά αθηνά δώρισε στους πολίτες των αθηνών ένα δέντρο ελιάς για να κερδίσει τον ποσειδώνα και να εκλεγεί προστάτιδα της πόλης.

Η καλλιέργεια της ελιάς στην αρχαία ελλάδα ξεκίνησε από την κρήτη, αλλά επεκτάθηκε και στις υπόλοιπες περιοχές. Στοιχεία που αποδεικνύουν ότι η ελιά καλλιεργούνταν στην αρχαία ελλάδα, υπάρχουν στην κνωσό, στη θήρα, στις μυκήνες.

Η καλλιέργεια της ελιάς εξαπλώθηκε και στις υπόλοιπες χώρες της μεσογείου (γαλλία, ισπανία, πορτογαλία κτλ.), ενώ στις μέρες μας καλλιεργείται σε πολλές χώρες της κεντρικής αμερικής.

………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………



………………………………………………………………………………………………… 10. Αντικαταστήστε, όπου χρειάζεται, το σύνδεσμο «και» με κόμμα για να φτιάξετε ασύνδετα σχήματα:

Στα γενέθλια του Μάνου πήγαν πολλά παιδιά. Η Μαρία που είναι ξανθιά και ψηλή και αδύνατη και γαλανομάτα. Ο Κώστας που είναι μαυρομάλλης και παχουλός και ψηλός και μαυρομάτης. Η Ελίνα που φορούσε ένα φόρεμα με κόκκινα και άσπρα και γαλάζια και πράσινα στολίδια.

Τα παιδιά φάγανε πολλές λιχουδιές, που είχε ετοιμάσει η μαμά του Μάνου, όπως πιτσάκια και τυροπιτάκια και σπανακοπιτάκια και πατατάκια και γαριδάκια. Ήπιανε πορτοκαλάδες και λεμονάδες και διάφορους χυμούς.

……………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… 11. Συμπληρώστε τον πίνακα κλίνοντας τα ουσιαστικά:


Ονομ.

η αμοιβή η σκέψη οι αμοιβές οι σκέψεις

Γεν.

Αιτ.

Κλητ.

12. Γράφω τα υποκοριστικά των παρακάτω λέξεων: παιδί ……………………… μάνα ………………………. πετσέτα ………………………. μωρό ………………………. μηλιά ……………………… αγγούρι ………………………. πονηρός …………………….. ντομάτα ……………………….. ύπνος ……………………… λάδι …………………………



13. Συμπληρώνω το Αόριστο της παθητικής φωνής του ρήματος χτενίζομαι:

Παθητική φωνή Αόριστος


14. Γράφω σύνθετες λέξεις: λάδι + ξίδι = λαδόξιδο λάδι + μπογιά = …………………………………… μαχαίρι + πηρούνι = ………………………….. ……… άγρια + ελιά = ……………………………………….. γκρίζος + πράσινος = ……………………………….. ελιές + καλλιεργητής = ……………………………………. 15. Συμπληρώνω με ο ή ω και τονίζω όπου χρειάζεται : Στρυμ__νας, αι__νας, χειμ__νας, Μακεδ__νας, αγ__νας, πορτοκαλε__νας, καν__νας, σρατ__νας, αμυγδαλε__νας, ελαι__νας

Γ. ΚΕΙΜΕΝΟ Στους γάμους του Δία και της Ήρας, πήγαν όλοι, οι θεοί, άνθρωποι, ζώα, να ευχηθούν στο νέο ζευγάρι και να γλεντήσουν στη χαρά του. Κι όλοι βέβαια είχαν κι από ένα δώρο για τους νιόπαντρους. Το δώρο της Γαίας –της γης – ήταν μια χρυσομηλιά, που έκανε υπέροχα χρυσά μήλα. Η Ήρα ενθουσιάστηκε τόσο πολύ που πρόσταξε να φυτέψουν τη χρυσομηλιά στον κήπο των θεών, που είναι στα μέρη του Άτλαντα. Αλλά τα χρυσόμηλα δεν άρεσαν μόνο στην Ήρα. Οι κόρες του Άτλαντα ξετρελάθηκαν και κάθε τόσο πήγαιναν κρυφά κι έκλεβαν από τα θεϊκά μήλα... Θύμωσε η Ήρα κι έβαλε για φρουρό της χρυσομηλιάς ένα δράκο. Ήταν ένας δράκος αθάνατος, με εκατό κεφάλια, που έβγαζε όλων των ειδών τις φωτιές και τους χαμούς. Κι έτσι οι κόρες του Άτλαντα, οι Εσπερίδες, όχι μόνο δεν τολμούσαν πια να κλέβουν τα χρυσά μήλα, αλλά υποχρεώθηκαν και να τα φροντίζουν και να τα φυλάνε μαζί με τον εκατοντακέφαλο θεριό! Ως τώρα, μόνο ένας, ο Ηρακλής, κατάφερε να βρει αυτόν τον κήπο και να πάρει τα μήλα των Εσπερίδων, τους παραμυθένιους καρπούς. Από τότε, κανείς άλλος δεν τους έχει δει...



16. Απαντώ με λίγα λόγια:

• Τι δώρο έκανε η Γαία στους νιόπαντρους και ποια ήταν η αντίδραση της Ήρας; ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... .........................................................................................................................................

• Γιατί η Ήρα έβαλε για φρουρό της χρυσομηλιάς το δράκο και πως περιγράφεται αυτός στο κείμενο; ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... .........................................................................................................................................

17. Τίτλοι παραγράφων 1η: ............................................................................................................................. 2η:

............................................................................................................................. 3η:

............................................................................................................................. 4η:

............................................................................................................................. 5η:

.............................................................................................................................



Όνομα:……………………… Δ’

1. Ακούω και γράφω ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 2. Να συμπληρώσεις τα κενά των παρακάτω προτάσεων με τις κατάλληλες αυτοπαθείς αντωνυμίες. Ο παππούς ξαναβρήκε …………………… μόλις γύρισε

στο χωριό. Αγάπα τον πλησίον σου όπως …………………….. Ο γιατρός της είπε να φροντίζει περισσότερο

………………………….. Αυτοί δεν ενδιαφέρονται καθόλου για

………………………. Παιδιά, να προσέχετε ……………………………… Εμάς δε μας νοιάζει τίποτα παρά μόνο

…………………………. 3. Συμπλήρωσε με τακτικά ή απόλυτα αριθμητικά: Το λεξικό έχει ……………. (3) τόμους, ενώ η εγκυκλοπαίδεια έχει …………………… (15) τόμους. Στο ……………………….. (13) τόμο της , στη σελίδα

……………………………… (75), θα βρεις αυτό που ψάχνεις.

Μαριάνθη ΧαλκίτηΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.66

4. Να συμπληρώσεις τις καταλήξεις των ρημάτων στις παρακάτω προτάσεις με ε ή αι.

Ο Νίκος σκέφτετ…. να πάτ… μαζί. Ν’ ανοίγετ… τα παράθυρα για να αερίζετ… ο χώρος. Απαγορεύετ… να αφήνετ… εδώ τα σκουπίδια σας. Ν’ απαγορεύετ… στο παιδί σας να έρχετ… εδώ. Ν’ αγοράζετ… ό,τι χρειάζετ… το σπίτι.

5. Βάλε απόστροφο και γράψε αν πρόκειται για έκθλιψη, αφαίρεση ή αποκοπή.

να έχεις = ………………… (……………….) θα ήθελα = ………………… (……………….) μου έφερνε = ………………… (……………….) μου αρέσει = ………………… (……………….) και αρχίζουν=………………… (……………….) μέσα από = ………………… (……………….) μέσα στο =………………… (………………)

6. Απάντησε στις ερωτήσεις του παρακάτω κειμένου: “ Όποια ώρα και αν πηγαίναμε στο περιβόλι, βρίσκαμε τη Ζακίγια, τη γυναίκα του Σαμίχ, να μαγειρεύει σκυφτή πάνω στη φωτιά. Δε θα ήταν πάνω από 35 χρονών. Το πρόσωπό της όμως, γερασμένο και στεγνό, έδειχνε πως περνούσε πολλές ώρες στον αέρα και στον ήλιο. Τις ώρες που δε μαγείρευε, έραβε γιορτινά φουστάνια δικά της και της κόρης της. Μαύρες φούστες, κεντημένες με γεωμετρικά σχήματα- τρίγωνα, τετράγωνα- όμορφα συνταιριασμένα με κυπαρίσσια, στάχυα, πουλιά, τόσο κόκκινα και βυσσινιά, που δεν μπορούσες να κρατήσεις τα μάτια σου ανοιχτά.’’ Η Ζακίγια έδειχνε παραπάνω από την ηλικία της. Πού οφείλεται αυτό;………………………………………

…………………………………………………………… Πώς περνούσε η Ζακίγια την ημέρα της; ………………………………………………………………………………………………………………………...

Μαριάνθη ΧαλκίτηΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.67

Φύλλο εργασίας 12

Ονοματεπώνυμο:

Εξασκούμαι στην κλίση ρημάτων σε όλους τους χρόνους και τις εγκλίσεις που έμαθα:

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

δένω να --- --- --- ---

ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ ΕΞΑΚΟΛΟΥΘΗΤΙΚΟΣ ΜΕΛ.

ΣΥΝΟΠΤΙΚΟΣ ΜΕΛ.

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

--- --- --- ---

Βίλη ΚαραγιώργουΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.68

Φύλλο εργασίας 13


Εξασκούμαι στην κλίση ρημάτων σε όλους τους χρόνους και τις εγκλίσεις που έμαθα:


ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ δένομαι να ---

--- --- ---

ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ ΕΞΑΚΟΛΟΥΘΗΤΙΚΟΣ ΜΕΛ.

ΣΥΝΟΠΤΙΚΟΣ ΜΕΛ.

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

--- --- --- ---

Βίλη ΚαραγιώργουΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.69

xristx.blogspot.gr Χρήστος Χαρµπής

Ονοµατεπώνυµο:_____________________________________________________________

1. Να ξαναγράψεις τις φράσεις που είναι στις παρενθέσειςχρησιµοποιώντας την απόστροφο:

- Ο Νίκος ____________ (µου έστειλε) ένα γράµµα. - Πού ____________;(το έχεις)Πού ____________;(το έβα-

λες)____________(Θα ήθελα) να το διαβάσω. - ∆εν ____________(το έχω). ____________(το έδωσα) στη

Μαίρη. - Τι ώρα ____________(θα έρθει) η Μαίρη; - Μακάρι ____________(να ήξερα) ____________(και εγώ).

Αυτή συνήθως ____________(για αλλού) ξεκινάει ____________(και αλλού) καταλήγει.

- Καλά. Θα περιµένω. Αν δεν έχει γυρίσει ____________(σε ένα) τέταρτο, θα φύγω.

2. Να ξαναγράψεις τις παρακάτω προτάσεις, κάνοντας τις απαραίτητες αλλαγές,έτσι ώστε να έχουµε ασύνδετο σχήµα:

α) Για το γλυκό αυτό χρειαζόµαστε αυγά και γάλα και αλεύρι και ζάχαρη και βούτυρο και χυµό πορτοκαλιού. ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________

β) Πριν από πολλά χρόνια οι άνθρωποι έφευγαν για την Αµερική και τον Καναδά και την Αυστραλία και τη Γερµανία. ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________

γ) Η ∆άφνη παίρνει στα χέρια της το φάκελο και τον κοιτάζει και τον ανοίγει και βγάζει το γράµµα και το διαβάζει. ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________

δ) Του αρέσει να ξυπνάει νωρίς το πρωί και να φτιάχνει τον καφέ του και να βγαίνει στη βε-ράντα και ν’ απολαµβάνει την ανατολή του ήλιου. ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. Να συµπληρώσεις τα κενά των παρακάτω λέξεων µε τα γράµµατα που λείπουν.Να τονίσεις όπου χρειάζεται:

Μακεδ__νας, ελαι__νας, ελ__οτριβ__ο, κηδεµ__νας, αγ__νας, __λ__όλαδο, λαδόξ__δο, καλλιέργ__α, καν__νας, λαδ__µπ__γιά, µεσογ__ακός, λαδ__ψ__µο, λαδορ__γαν__, µαγ__ρική, κατανάλ__ση, στρατ__νας, αχυρ__νας, Μαραθ__νας, Στρ__µ__νας, Ποσ__δ__νας, ελαι__χρ__µατιστής, περιστερ__νας.



4. Να συµπληρώσεις τα κενά των παρακάτω προτάσεων µε τα υποκοριστικά τωνλέξεων στις παρενθέσεις:

α) Τα (δέντρο) __________ έχουν ήδη πρασινίσει. β) Ο µπαµπάς καλλιεργεί στον κήπο του (ντοµάτα) __________ και (κολοκύθι) __________. γ) Ο γιατρός του επιτρέπει να πίνει κάνα δυο (ποτήρι) __________ κρασί πού και πού. δ) Χθες οι µαθητές του σχολείου πήγαν (εκδροµή) __________ στο ( δάσος) __________ της περιο-χής, κοντά σ’ ένα αποµακρυσµένο (χωριό) __________. ε) Ο (Γιώργος) __________ είναι πολύ ζωηρό (παιδί) __________. στ) Έπιασε ψιλή (βροχή) __________ κι άρχισε να κάνει κρύο.

5. Να συµπληρώσεις τις παρακάτω προτάσεις βάζοντας τα ρήµατα των παρενθέ-σεων στο σωστό πρόσωπο του παθητικού αορίστου:

α) Τα παιδιά (σηκώνοµαι) ____________ νωρίς το πρωί, (ντύνοµαι) ____________ και (ετοιµάζοµαι) ____________ για το ταξίδι. β) Τα δέντρα του κήπου (ξεριζώνοµαι) ____________ από τον άνεµο. γ) Αυτό το έργο (παίζοµαι) ____________ τόσες φορές στην τηλεόραση, που στο τέλος όλοι το (βαριέµαι) ____________. δ) Ο τραυµατίας (µεταφέροµαι) ____________ στο νοσοκοµείο από κάποι-ους περαστικούς. ε) Ο παππούς (θυµάµαι) ____________ τα παιδικά του χρόνια και την εποχή που (διορίζοµαι) ____________ στην τράπεζα.

6. Να γράψεις τις παρακάτω προτάσεις στον άλλο αριθµό:

Ο υδραυλικός επισκεύασε τη βρύση στην αυλή. ___________________________________________________________________________

Έδωσα σωστή απάντηση στην ερώτηση. ___________________________________________________________________________

Περνούµε τις διαβάσεις µε µεγάλες προφυλάξεις. ___________________________________________________________________________

Βρήκαµε µόνοι µας τις λύσεις των ασκήσεων. ___________________________________________________________________________

7. Να υπογραµµίσεις τα κύρια ονόµατα στο παρακάτω κείµενο και να τα ξανα-γράψεις από κάτω κάνοντας τις απαραίτητες διορθώσεις:

Η µακεδονία είναι µια γεωγραφική περιοχή της ελλάδας. Βρίσκεται ανάµεσα στην οροσειρά της πίνδου, που τη χωρίζει από την ήπειρο, και τον ποταµό νέστο, που τη χωρίζει από τη θράκη. Νότια βρέχεται από το αιγαίο πέλα-γος. Πρωτεύουσά της είναι η θεσσαλονίκη. Έχει µεγάλους ποταµούς, όπως ο στρυµόνας και ο αξιός και αρκετές λίµνες, όπως η βόλβη, η δοϊράνη, οι πρέσπες κ. ά. ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

8. Να συµπληρώσεις τις προτάσεις µε τις κατάλληλες αυτοπαθείς αντωνυµίες:

α) Έχω πάψει να κοιτάζω ____________________ στον καθρέφτη. β) Με το κάπνισµα κάνετε κακό ____________________. γ) Μόνο ____________________ σκέφτεται η Βασιλική. δ) ____________________ θα ‘πρεπε να λυπάσαι όχι εµένα. ε) Οι ευαίσθητοι άνθρωποι, όταν κάνουν λάθος, τα βάζουν µε ____________________. στ) Για ν’ αγαπήσουµε τους συνανθρώπους µας, πρέπει πρώτα ν’ αγαπήσουµε __________________.

Γκουτσίδης Αντώνιος

βαθµός



Διαγνωστικό Ελληνικών Δ΄ Τάξης

Ενότητα 7 Όνοµα:............................................................ Ηµεροµηνία: ...........................

1. Να υπογραµµίσεις τα κύρια ονόµατα στο παρακάτω κείµενο και να τα

διορθώσεις ξαναγράφοντάς τα πιο κάτω:

Την κυριακή, 15 φεβρουαρίου ξεκινήσαµε µε το θείο µου τον κώστα πολύ πρωί από τη

γερµασόγεια. Όταν φτάσαµε στην κοφίνου , σταµατήσαµε για λίγο . Ο πατέρας µου µε το

θείο µου , το γιώργο , πήγαν για κυπριακό καφέ και εγώ µε την αδερφή µου , την

κατερίνα , για σουβλάκια . Ύστερα από λίγο ξεκινήσαµε. Περάσαµε από τη λάρνακα και

τη ξυλοφάγου και κατά τις δέκα φτάσαµε στο παραλίµνι. Εκεί οι παραλιµνίτες φίλοι µας,

µας περίµεναν µε αγωνία µε τα παραδοσιακά παραλιµνίτικα φαγητά που ετοίµασαν να

µοσχοµυρίζουν.

............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

2. Να βάλεις την κατάληξη που πρέπει στα παρακάτω ουσιαστικά και να τα

γράψεις στον πληθυντικό :

Ενικός αριθµός Πληθυντικός αριθµός

Η βροχ….

Η γιορτ….

Η θέσ….

Η γέννησ…..

Η λέξη

Η γεύση

3. Κάνω έκθλιψη, αφαίρεση και αποκοπή στις παρακάτω φράσεις, όπως στα

παραδείγµατα:

ΕΚΘΛΙΨΗ ΑΦΑΙΡΕΣΗ ΑΠΟΚΟΠΗ

Τα άστρα τ’ άστρα µου έφερε µου ’φερε φέρε το φερ’ το

Τα άλλα __________ του είπε __________ πάρε το _______

Το άλογο __________ τα έφερε __________ κόψε το ________

Θα ανεβώ __________ πού είσαι __________ δώσε τα _______

Από όλα __________ θα είµαστε__________ πάρε τους _______

Με έφερε __________ να έχουν __________ φέρε τους _______

Και άλλος __________ να έρθω __________ βάλε τα _______



4. Γράφω τις παρακάτω φράσεις, αφού κάνω έκθλιψη, αφαίρεση, αποκοπή,

όπου µπορούν να γίνουν.

α) Το άφησε πριν να αρχίσει → Τ ’ άφησε πριν ν ’ αρχίσει .

β) Στις φωλιές ήταν και από ένα πουλί → ________________________

γ) Μη µε αφήσετε µόνη µου → ________________________

δ) Τραγουδούν τα αηδόνια → ________________________

ε) Από εδώ κι από εκεί → _______________________

στ) Ξεκινήσαµε για αλλού → _______________________

5. Γράψτε στον πληθυντικό αριθµό ό,τι είναι στον ενικό, όπως το παράδειγµα:

Η κερήθρα της µέλισσας. Οι κερήθρες των µελισσών.

Το καράβι διασχίζει τη θάλασσα.

Η αγγελία της εφηµερίδας.

Η µέρα της εξέτασης.

Η ώρα της επανάληψης.

Η στιγµή της απόφασης.

6. Να γράψετε στον αντίθετο αριθµό τις παρακάτω προτάσεις:

Η µητέρα χαµογελά. ___________________________

Ο µαθητής διαβάζει.

Τα αυτοκίνητα τρέχουν.

Οι καρέκλες έσπασαν.



7. Να βάλετε τις λέξεις των παρενθέσεων στο σωστό τύπο ώστε να βγαίνει νόηµα

στην πρόταση:

Ο Χάρης γέµισε τις ............................ (ακτίνα) του ποδηλάτου του µε πολύχρωµα

χαρτάκια.

Η εκκλησία µας διδάσκει πως πρέπει να δείχνουµε ................. (αγάπη) στο

συνάνθρωπό µας.

Οι ................... (γαρίδα) είναι πολύ ωραία καλοκαιρινή λιχουδιά.

Το σύστηµα ....................... (αρχή) και αξιών διαφέρει από οικογένεια σε

οικογένεια.

Το προσκύνηµα της .................. (εικόνα) της Παναγίας θα κρατήσει πολλές µέρες.

Τα τρένα ταξιδεύουν πάνω στις σιδηροδροµικές ................. (γραµµή).

Ο κυρ Μιχάλης έχει δυο γιους και τρεις ................. (θυγατέρα).

Η εξέλιξη της ................... (δίκη) ήταν θετική για τον κατηγορούµενο.

Ο Αριστοφάνης έγραψε τις ................... (όρνιθα), µια αρχαία κωµωδία.

Το πανεπιστήµιο είναι το κέντρο των ................... (επιστήµη).

Μια εταιρία χρησιµοποιεί την εικόνα της .................... (πέρδικα) για διαφήµιση.

Η δύναµη της .................. (πίστη) κάνει θαύµατα.

Οι .................... (σειρήνα) της πυροσβεστικής ακούγονταν από µακριά.

Καθόταν στο παράθυρο κι έβλεπε τις ....................... (σταγόνα) της βροχής που

κυλούσαν στο τζάµι.

Ο αριθµός των ................... (γέννηση) αυξήθηκε τα τελευταία χρόνια.

Κάθε άνθρωπος πρέπει να έχει έναν αριθµό .................... (ταυτότητα).

Οι ................... (πόλη) θα ήταν οµορφότερες µε περισσότερα πάρκα.

Το πρόσωπό µας µπορεί να πάρει πολλές ................... (έκφραση) για να δείξει τι

αισθανόµαστε.

Στο χηµείο του σχολείου ο δάσκαλος έκανε ένα πείραµα µε χηµικές .................

(ένωση).

Οι πολιτιστικοί σύλλογοι φροντίζουν για την διατήρηση των ..................

(παράδοση).

Ο καρπός της ................... (αχλαδιά) γίνεται πολύ νόστιµο γλυκό.

Στην έκθεση καταγράφουµε τις .................. (σκέψη) µας.

Ο πατέρας της Μαρίας γνωρίζει πέντε ξένες ................. (γλώσσα)!

8. Να σχηµατίσετε υποκοριστικά των παρακάτω ουσιαστικών και επιθέτων µε

τις καταλήξεις –άκι, -άκος, -ούλα, -ίτσα, -άκης, -ούλης:

κόσµος

Γιάννης

πατέρας

µικρός

χοντρός

µπίρα

ώρα

Ελένη



αδερφή

κάρτα

λέξη

στιγµή

πρόσωπο

βαπόρι

τραπέζι

καφές

γράµµα

ρολόι

τσάι

9. Να φτιάξετε σύνθετα µε τις παρακάτω λέξεις κι έπειτα να τα χρησιµοποιήσετε

σε προτάσεις:

o Έλαιο + καλλιεργώ ................................

o Έλαιο + δέντρο ................................

o Έλαιο + λάδι ................................

o Λάδι + µπογιά ................................

o Λάδι + ξίδι ................................

............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

10. Να δηµιουργήσετε περιεκτικά ουσιαστικά από τις παρακάτω λέξεις:

Αµπέλι ...............................

Άχυρο ................................

Καλάµι ................................

Περιστέρι ................................

Πεύκο ................................

Πορτοκαλιά ................................

Όρνιθα ................................



11. Διώξετε τη λέξη που νοµίζετε είναι περιττή σε κάθε πρόταση. Αντικαθιστάτε

την µε κάτι άλλο να χρειάζεται.

Ο Πέτρος και ο Παύλος και ο Παρασκευάς και ο Περικλής πήγαν

εκδροµή.

Ήταν µια όµορφη και ξένοιαστη και ευχάριστη και χαλαρή µέρα.

Η ανθοδέσµη είχε κόκκινα τριαντάφυλλα, κίτρινα τριαντάφυλλα, πορτοκαλί

και λευκά τριαντάφυλλα.

Ο µπαµπάς ξέρει πολλές ιστορίες µε δράκους και ιππότες και µάγους,

ξωτικά και νεράιδες.

Στο πάρτι του Χρήστου φάγαµε πατατάκια, φάγαµε τυροπιτάκια, φάγαµε

λουκανοπιτάκια και ποπκορν και τούρτα.

http://www.proodeftikidask.com Έλεγξε ξανά τις απαντήσεις σου.

∆ιόρθωσε πρώτος εσύ τα λάθη σου!!!


Ενότητα 7 ΓΛΩΣΣΑ Γ΄ ΤΑΞΗ

ΟΝΟΜΑ: __________________________________________

Ακούω και γράφω:_________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

1. Να σχηµατίσεις τους χρόνους των παρακάτω ρηµάτων.Προσοχή στις καταλήξεις!

Εξακολουθητικός µέλλοντας Στιγµιαίος µέλλοντας

α) δίνω θα ________________ θα ____________________

β) πιστεύω ___________________ ______________________

γ) ψάχνω ___________________ _______________________

δ) φορτώνω ___________________ _______________________

ε) µυρίζω ____________________ _______________________

στ) σκάβω ____________________ _______________________

2. Σχηµάτισε την προστακτική ενεστώτα και αορίστου των παρακάτω ρηµάτων.

Προστακτική ενεστώτα (β’ εν., β’ πληθ.) Προστακτική αορίστου

α) αφήνω __________, ______________ ___________, ______________

β) βλέπω __________, ______________ ___________, ______________

γ) λέω __________, ______________ ___________, ______________

δ) φτιάχνω __________, ______________ ___________, ______________

ε) σκάβω __________, ______________ ___________, ______________

3. Να διαβάσεις προσεκτικά το παρακάτω κείµενο και τις ερωτήσεις.

α) Ποια είναι η βασική γνώµη που εκφράζεται στο κείµενο; Κύκλωσέ την όλη την πρόταση.

β) Με ποια επιχειρήµατα υποστηρίζεται η γνώµη αυτή; Υπογράµµισέ τα όλα _____.

γ) Σε ποιο συµπέρασµα καταλήγουµε; Βάλτο όλο µέσα σε παρένθεση ( ).

Πιστεύω πως η ανακύκλωση είναι πολύ σηµαντική, ιδαίτερα στις µεγάλες πόλεις, γιατί

είναι ένας χρήσιµος τρόπος για να προστατεύουµε το περιβάλλον µας και να το διατηρού-

µε καθαρό. Ανακυκλώνοντας τα σκουπίδια, τα µπουκάλια και τα µεταλλικά κουτάκια εξοι-

κονοµούµε χρήµατα και ηλεκτρική ενέργεια, αφού αντικείµενα που τα θεωρούσαµε άχρη-

στα και παλιά µπορούν, µε ειδική επεξεργασία, να ξαναγίνουν χρήσιµα για µας. Ανακυκλώ-

νοντας το χαρτί προστατεύουµε τα δάση και γενικότερα τη φύση και απολαµβάνουµε κα-

θαρότερες τις γειτονιές και τις πόλεις µας. Γι΄αυτό το λόγο, συµµετέχουµε όλοι στην

ανακύκλωση για µεγαλύτερη οικονοµία και καλύτερη ζωή.



6ο Κριτήριο Αξιολόγησης

Δημιουργός: Θανάσης Πρέντζας

Τάξη: Δ΄

Μάθημα: Γλώσσα

Ενότητα:7η Η ΕΛΙΑ


Ημερομηνία:

Α. Ακούω και γράφω

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

Β.ΕΡΓΑΣΙΕΣ

1. Να υπογραμμίσεις στο παραπάνω δημοτικό τραγούδι τις προσωποποιήσεις:

2. Να συμπληρώσεις τα κενά του παρακάτω κειμένου με μες ή μές΄:

Ζούσε σε μια καλύβα ................. στο δάσος. Τη

μέρα χαιρόταν με τα πουλιά που κελαηδούσαν ..............

στις φωλιές τους και με τα σκιουράκια που ξεπρόβαλλαν

............... από τις κουφάλες των δέντρων, ενώ τη νύχτα

χάζευε ........... από το παράθυρό του τα αστέρια. Συχνά

άκουγε .......... στη νύχτα τα βατράχια της λίμνης, που,

όποτε πήγαινε εκεί, τα έβλεπε να πετάγονται ............. από

το νερό.



3. Να ξαναγράψετε τις παρακάτω φράσεις βάζοντας απόστροφο (΄) όπου

πρέπει και να γράψετε στις παρενθέσεις ποιο φαινόμενο έχουμε κάθε φορά (

έκθλιψη, αφαίρεση ή αποκοπή)

Μου το έφερε: ....................................... (....................................)

Δώσε του νερό: ....................................... (....................................)

Τα άφησα εκεί: ....................................... (.....................................)

Θα ήθελα: ....................................... (.....................................)

Από το χωριό: ....................................... (.....................................)

Σου το είπα: ....................................... (.....................................)

Είναι για άλλον: ....................................... (.....................................)

Κρύψε το: ....................................... (.....................................)

Πού είμαστε: ....................................... (.....................................)

Το άκουσα: ....................................... (.....................................)

Στείλε τα: ....................................... (.....................................)

4. Να συμπληρώσετε τα κενά των παρακάτω προτάσεων με τις κατάλληλες

αυτοπαθείς αντωνυμίες:

Ο παππούς ξαναβρήκε ................................ μόλις γύρισε στο χωριό.

Αγάπα τον πλησίον σου όπως ..................................... .

Ο γιατρός της είπε να φροντίζει περισσότερο ..................................... .

Αυτοί δεν ενδιαφέρονται καθόλου για .................................. .

Όλοι να αναλαμβάνουμε τη φροντίδα ................................... ,

Παιδιά, να προσέχετε ................................... .

Εμάς δε μας νοιάζει τίποτα παρά μόνο .................................. .



5. Να σχηματίσετε φράσεις με τα ζευγάρια των θηλυκών ουσιαστικών που σας

δίνονται

• η όχθη – η λίμνη

.....................................................................

• η κάμαρα – η νύφη

.....................................................................

• η λύση – η άσκηση

.....................................................................

• η απόφαση – η κυβέρνηση

.....................................................................

• η χρήση – η βιβλιοθήκη

.....................................................................

• η θέση – η πόλη

.....................................................................

6. Να σχηματίσετε όσα υποκοριστικά των παρακάτω λέξεων μπορείτε:

σκύλος

γαϊδούρι

τσάντα

γλώσσα

μύτη

σημαία

ντομάτα

όμορφος

παιδί

πονηρός

7. Να συμπληρώσεις τον παρακάτω πίνακα:


ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ ΑΟΡΙΣΤΟΥ

Ενεστώτας Αόριστος Β΄ ενικό Β΄ πληθυντικό



Γ. ΚΕΙΜΕΝΟ

Στους γάμους του Δία και της Ήρας, πήγαν όλοι, οι θεοί, άνθρωποι, ζώα, να

ευχηθούν στο νέο ζευγάρι και να γλεντήσουν στη χαρά του. Κι όλοι βέβαια είχαν κι

από ένα δώρο για τους νιόπαντρους.

Το δώρο της Γαίας –της γης – ήταν μια χρυσομηλιά, που έκανε υπέροχα

χρυσά μήλα. Η Ήρα ενθουσιάστηκε τόσο πολύ που πρόσταξε να φυτέψουν τη

χρυσομηλιά στον κήπο των θεών, που είναι στα μέρη του Άτλαντα.

Αλλά τα χρυσόμηλα δεν άρεσαν μόνο στην Ήρα. Οι κόρες του Άτλαντα

ξετρελάθηκαν και κάθε τόσο πήγαιναν κρυφά κι έκλεβαν από τα θεϊκά μήλα...

Θύμωσε η Ήρα κι έβαλε για φρουρό της χρυσομηλιάς ένα δράκο. Ήταν ένας

δράκος αθάνατος, με εκατό κεφάλια, που έβγαζε όλων των ειδών τις φωτιές και

τους χαμούς. Κι έτσι οι κόρες του Άτλαντα, οι Εσπερίδες, όχι μόνο δεν τολμούσαν

πια να κλέβουν τα χρυσά μήλα, αλλά υποχρεώθηκαν και να τα φροντίζουν και να τα

φυλάνε μαζί με τον εκατοντακέφαλο θεριό!

Ως τώρα, μόνο ένας, ο Ηρακλής, κατάφερε να βρει αυτόν τον κήπο και να

πάρει τα μήλα των Εσπερίδων, τους παραμυθένιους καρπούς. Από τότε, κανείς

άλλος δεν τους έχει δει...

8. Απαντώ με λίγα λόγια:

• Τι δώρο έκανε η Γαία στους νιόπαντρους και ποια ήταν η αντίδραση της Ήρας;

..................................................................................................

..................................................................................................

..................................................................................................

..................................................................................................

..................................................................................................

..................................................................................................

• Γιατί η Ήρα έβαλε για φρουρό της χρυσομηλιάς το δράκο

και πως περιγράφεται αυτός στο κείμενο;

..................................................................................................

..................................................................................................

..................................................................................................

..................................................................................................

..................................................................................................



.........................................................................................................................................

9. Τίτλοι παραγράφων

• 1η:

.............................................................................................................................

.............................................................................................................................

• 2η:

.............................................................................................................................

.............................................................................................................................

• 3η:

.............................................................................................................................

.............................................................................................................................

• 4η:

.............................................................................................................................

.............................................................................................................................

• 5η:

.............................................................................................................................

.............................................................................................................................

Δημιουργός: Θανάσης Πρέντζας


ΦΥΛΛΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

- ΕΝΟΤΗΤΑ 7η: H ΕΛΙΑ -

1.Διαβάζω το κείµενο:

Το µάζεµα της ελιάς είναι από τις πιο κουραστικές δουλειές του γεωργού. Αρχίζει στα τέλη του

Οκτώβρη και τις αρχές του Νοέµβρη µε τις φθινοπωρινές βροχές και τα κρύα του χειµώνα.

Ο τρόπος µαζέµατος της ελιάς διαφέρει από περιοχή σε περιοχή. Αλλού αφήνουν τις ελιές να πέσουν

σιγά σιγά, αφού καθαρίσουν πρώτα το χώµα από τα χαµόκλαδα. Σε άλλα µέρη κουνούν τα κλαδιά του

δέντρου µέχρι να πέσει ο καρπός και απλώνουν κάτω από τα δέντρα κιλίµια ή σεντόνια. Με τα χέρια κόβουν

τις ελιές που βρίσκονται στα χαµηλά κλαδιά. Όσες είναι στα ψηλότερα κλαδιά, για να τις φτάσουν,

τοποθετούν ένα τρίποδο ή µια ξύλινη σκάλα... Συνήθως τις κόβουν οι άντρες πιάνοντας µε υποµονή ένα ένα

κλαδί. Ωστόσο, ο συνηθέστερος τρόπος µαζέµατος γίνεται µε το ράβδισµα. Οι άνδρες, µε ένα µακρύ ξύλο,

ραβδίζουν τα κλαδιά...Οι πεσµένες ελιές µαζεύονται από τις γυναίκες και τα παιδιά, αφού καθαριστούν

προσεκτικά από τα φύλλα και τα κοτσάνια. Τις βάζουν στα υφαντά σακούλια που έχουν κρεµασµένα στη

µέση τους.

Η διάρκεια µαζέµατος της ελιάς εξαρτάται από τη σοδειά, τον καιρό και τα εργατικά χέρια. Συνήθως

τελειώνει πριν από τα Χριστούγεννα, µπορεί όµως να κρατήσει µέχρι το Φλεβάρη ή το Μάρτη...

Η ελιά, ΚΕΔΑ, Αθήνα 2004, σελ 24-25.

1. Απαντώ τις ερωτήσεις:

• Πότε γίνεται το µάζεµα της ελιάς;

..............................................................................................................

• Ποιος είναι ο συνηθέστερος τρόπος µαζέµατος της ελιάς; Πώς γίνεται;

..............................................................................................................

..............................................................................................................

..............................................................................................................

• Με ποιους άλλους τρόπους µαζεύουν τις ελιές σε διάφορα µέρη;

..............................................................................................................

..............................................................................................................

..............................................................................................................

..............................................................................................................

Ονοµατεπώνυµο:………………………………………………………………………………..

Τάξη:………………………………………………………………………………………………… .

Ηµεροµηνία:………………………………………………………………………………..………

Πώς νιώθεις για την επίδοσή σου;

Μέτρια Πολύ καλά Άσχηµα


2. Συµπληρώνω τα γράµµατα που λείπουν στις παρακάτω λέξεις και τονίζω όπου χρειάζεται:

αµπελ...νας, λαδ...µπογια, ελ...οδεντρο, λαδ..., ελαι...νας, ελ...οτριβ...ο, καν...νας, λαδ...νω, µπ...λιαζ..., ε...τος,

αι...νας, λαδ...λεµονο, δεθ...κα, ....εµεσος, ...εβρουαριος, ...ευτερα, ...αµπρος, ...υπριακο.

3. Συµπληρώνω τα κενά µε τους κατάλληλους τύπους των ρηµάτων στην παρένθεση:

Τα εργοστάσια έχουν πολλές ..........................για τη φύλαξη των προϊόντων τους. (αποθήκη)

Αυτή η οικογένεια έχεις πολλές......................... (ανάγκη)

Οι ............................ των προϊόντων αυξήθηκαν. (τιµή)

Θα περάσουµε τις ............................ των Χριστουγέννων στην Πάφο. (γιορτή)

Οι κάτοικοι ................................ συγκεντρώθηκαν στην κεντρική πλατεία. (η πόλη)

4. Συµπληρώνω τα κενά µε τους κατάλληλους τύπους των ρηµάτων στην παρένθεση στον παθητικό

αόριστο:

Ο καταζητούµενος........................... σε ορεινή δύσβατη περιοχή. (κρύβοµαι)

Την προηγούµενη εβδοµάδα .......................... στον αθλητικό σύλλογο της περιοχής του. (γράφοµαι)

Δεν πρόσεξες και ............................. µε το µαχαίρι. (κόβοµαι)

Παίζατε στη βροχή και.............................. ως το κόκαλο. (βρέχοµαι)

Το σπίτι ............................ από κεραυνό. (χτυπιέµαι)

5. Ξαναγράφω τις παρακάτω λέξεις κάνοντας έκθλιψη, αφαίρεση ή αποκοπή:

Πάρε τα:

Θα ακούσεις:

Του ουρανού:

Κόψε το:

Φέρε το:

Από το:

Θα ακούσεις:

Θα έχει:

Από όλα:

Μου έδωσε:

Θα έρθω:

Δώσε τα:

........................................

........................................

........................................

........................................

........................................

........................................

........................................

........................................

........................................

........................................

........................................

........................................


6. Συµπληρώνω τα κενά µε το κατάλληλο περιεκτικό ή υποκοριστικό των ουσιαστικών στην

παρένθεση. (παιδί, αµπέλι, στρατός, ελιά, νερό)

Το µέρος που έχει πολλά αµπέλια λέγεται ............................

Στη διαδροµή συναντήσαµε αρκετούς ............................. (εκτάσεις φυτεµένες µε ελιές).

Αν συνεχιστεί η ανοµβρία, θα πούµε το νερό ........................

Να χαίρεσαι τα ................................. σου.

Δύο φαντάροι έµεινα έξω απ΄ το ...........................................

7.Γράφω προτάσεις µε τις λέξεις: λάδι, ελαιώνας, κανόνας, εαυτός.

...................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................

8. «Μια γέρικη ελιά έχει πολλά να διηγηθεί. Μπορείς να τη βοηθήσεις; Γράψε όσα φαντάζεσαι ότι θα

έλεγε στους ανθρώπους αν µπορούσε να µιλήσει».

Κάνω παραγράφους και τις συνδέω µεταξύ τους µε τη βοήθεια συνδετικών λέξεων.

Βάζω τόνους, κόµµατα και τελείες όπου χρειάζεται.

Γράφω ευανάγνωστα γράµµατα.

Χρησιµοποιώ ρήµατα σε χρόνο παρατατικό ή αόριστο.

Θέµατα (µάζεµα των καρπών της από τους ανθρώπους, παράπονα από τους ανθρώπους, πυρκαγιά, κόψιµο

δέντρων, ιστορίες πουλιών, ιστορίες παιδιών κλπ.)

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

http://www.proodeftikidask.com


Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 7ης Ενότητας:΄΄Η ελιά΄΄

Education

Transcript of Γλώσσα Δ΄. Επανάληψη 7ης Ενότητας:΄΄Η ελιά΄΄