Áíôßãñáöï áðü Ïëõìðéáêüò ýìíïò.mp3

ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥ Α4 ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΟΥΝ

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΟΥ ΚΩΣΤΗ ΠΑΛΑΜΑ ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΠΟΙΗΤΗ ( ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΕΖΑ) ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΌ ΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΒΙΝΤΕΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟ ΥΜΝΟ

ΤΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΤΟΥ ΠΑΛΑΜΑ (1859-1943)

Ποιητής, πεζογράφος και κριτικός. Γεννήθηκε στην Πάτρα από γονείς Μεσολογγίτες, τους οποίους έχασε σε ηλικία 7 ετών. Έζησε τα υπόλοιπα παιδικά και τα εφηβικά του χρόνια στο Μεσολόγγι, στο σπίτι του θείου του Δημήτριου, σε ένα περιβάλλον ποτισμένο με αγάπη για

το βιβλίο και τη συγγραφή. Αυτό το λόγιο περιβάλλον έπαιξε το βασικότερο ρόλο στη διάπλαση της προσωπικότητάς του. Στην ηλικία των 9 χρόνων έγραφε κιόλας στίχους.

Μερικά από τα ποιήματα αυτά, γραμμένα στην καθαρεύουσα, δημοσιεύτηκαν σε εφημερίδα του Μεσολογγίου το 1874.

Όταν τελείωσε το γυμνάσιο έφυγε για την Αθήνα, όπου γράφτηκε στη Νομική σχολή, ακολουθώντας τα επαγγελματικά βήματα του πατέρα του που ήταν δικαστικός. Η αγάπη του για τη λογοτεχνία όμως τον έκανε να εγκαταλείψει τελικά τα νομικά για να αφιερωθεί μόνο σε αυτήν.

Άρχισε να συνεργάζεται με διάφορα περιοδικά. Η πρώτη του εμφάνιση έγινε στο «Αττικόν Ημερολόγιον» του Ειρηναίου Ασώπιου το 1876. Τον ίδιο χρόνο υπέβαλε στο Βουτσιναίο

διαγωνισμό την ποιητική του συλλογή «Ερώτων έπη», γραμμένη στην καθαρεύουσα, η οποία όμως δεν προκάλεσε μεγάλο ενδιαφέρον. Τρία χρόνια αργότερα άρχισε η συνεργασία του με τις εφημερίδες «Ραμπαγάς», «Ασμοδαίος», «Μη χάνεσαι» και «Άστυ» και από το 1886 άρχισε να

δημοσιεύει τα έργα του σε βιβλία.

ΤΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΤΟΥ ΠΑΛΑΜΑ

Το 1897 διορίστηκε γενικός γραμματέας του πανεπιστημίου, θέση στην οποία έμεινε 30 χρόνια, με μια μικρή διακοπή το 1912, οπότε απολύθηκε για τις απόψεις του πάνω στο γλωσσικό ζήτημα. Παρά την πολύχρονη απασχόλησή του στη θέση αυτή, το πολύπλευρο ταλέντο του Παλαμά βρήκε το χρόνο να εκδηλωθεί με μια θαυμαστή πολυγραφία. Τη μεγάλη και πολύπλευρη μόρφωση που μας παρουσιάζεται μέσα απ' τα έργα του την απέκτησε με τη

μελέτη. Η πολιτεία τίμησε τον Παλαμά για τη μεγάλη δημιουργική προσφορά του. Το 1914 του απένειμε το Εθνικό Αριστείο Γραμμάτων και Τεχνών, το 1926 τον έκανε μέλος –από τα πρώτα– της Ακαδημίας Αθηνών και το 1930 πρόεδρό της. Εξάλλου οργάνωσε επανειλημμένα διάφορες εκδηλώσεις προς τιμή του. Ο Παλαμάς πέθανε σε ηλικία 84 χρόνων κατά τη διάρκεια της γερμανικής Κατοχής. Την ημέρα της κηδείας του πλήθος κόσμου πλημμύρισε το Α' Νεκροταφείο Αθηνών. Η παρουσία των κατακτητών δεν εμπόδισε τον κόσμο να ψάλει τον Εθνικό Ύμνο για να τον αποχαιρετήσει.

" Ηχήστε, οι σάλπιγγες... Καμπάνες βροντερές,δονήστε σύγκορμη τη χώρα, πέρα ως πέρα...Βογγήστε, τύμπανα πολέμου... οι φοβερές σημαίες,ξεδιπλωθείτε στον αέρα! Σ' αυτό το φέρετρο ακουμπά η Ελλάδα!" Ο Αγγελος Σικελιανός αποχαιρέτησε τον Ποιητή καλώντας παράλληλα το Έθνος σε παλλαϊκό αγώνα κατά των Ναζί επιδρομέων, όπως και ο ίδιος ο Παλαμάς είχε κάνει τρία χρόνια νωρίτερα κλείνοντας μέσα σε δύο στίχους το δικό του μεγάλο "ΟΧΙ":

ΟΙ ΓΕΝΙΚΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ ΠΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΖΟΥΝ ΤΟ ΠΑΛΑΜΙΚΟ ΕΡΓΟ

Πέρα από την πολυγραφία και την πολύπλευρη μορφή των αντικειμένων του, ο Παλαμάς χαρακτηρίζεται επίσης για την πολυμορφία του έργου του. Ιδεολογικά και τεχνοτροπικά δεν επηρεάζεται από πουθενά κατά βάθος. Σε άλλα έργα φαίνεται επηρεασμένος από τους ρομαντικούς, σε άλλα από τους συμβολιστές, σε άλλα από τους παρνασσικούς. Παντού όμως, και παρά την ξένη επίδραση, υπάρχει ολοζώντανη η προσωπική του σφραγίδα.

Η τεχνική της ποίησής του παρουσιάζει μια τέλεια συνθετική αρμονία. Νοήματα που απλώνονται από την τρυφερότητα ως το βαθύ φιλοσοφικό στοχασμό και από το πάθος ως την πιο ήρεμη γαλήνη. Στίχος μεστός, έντονα και γοργά μουσικός, με σωστό ήχο και καθάριες εικόνες. Γλώσσα πλούσια και καλοσμιλεμένη, με μια πρωτοφανή πλαστική ικανότητα. Ύφος απλά λυρικό, κι άλλοτε μεγαλόπρεπο και υποβλητικό, μα πάντα λυρικό.

Από όλο το έργο του Παλαμά είτε ποιητικό είτε πεζό αναδεικνύεται η δημοτική γλώσσα.

Από το 1888 με άρθρα, διαλέξεις, με κριτικές και χρονογραφήματα αγωνίζεται για την επικράτησή

της.

Έτσι, ενώ ο Γ. Ψυχάρης είναι ο θεωρητικός νους

του δημοτικισμού, εκείνος που πραγματικά πρόσφερε στο έθνος άξιο γλωσσικό όργανο, είναι ο Παλαμάς.

EΝΑ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ1886 « Τραγούδια της πατρίδας μου, Τραγούδια της λίμνης, Τραγούδια της Καρδιάς και της ζωής

Στη συλλογή γράφει ο ίδιος βρίσκονται οι περισσότεροι τόποι και τρόποι

που θα αναπτυχθούν σε πολλές εκδοχές στις υπόλοιπες συλλογές.

Ιδιάζον στοιχείο το λαογραφικό, πηγή του οποίου είναι το δίδαγμα του

Ν. Πολίτη.

ΟΙ ΣΤΙΧΟΙ ΣΤΗΝ ΠΑΤΡΙΔΑ ΜΟΥ

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ

1.Οι στίχοι στην πατρίδα μου είναι καθάριο μέλι,…

2.Του ριζικάρη του Αη Γιαννού γιορτή σαν ξημερώσει

Κάθουνται οι νιες ολόγυρα στ’ αμίλητο νερό

Και καθεμιάς τη μοίρα της θα ΄ρθεί να φανερώσει

Στιχάκι πότε ολόγλυκο και πότε αγκαθερό,

Του ριζικάρη του Αη Γιαννιού γιορτή σαν ξημερώσει.

Ο αρχαίος ελληνικός κόσμος Σύμβολο του μέτρου, της σοφίας και του ωραίου είναι

η έμπνευση για μια σύγχρονη αναγέννηση.

To πολύστιχο ποίημα « Ύμνος εις την Αθηνά», βραβεύτηκε με εισηγητή το Ν. Πολίτη.

1889 « Ύμνος εις την Αθηνά»Χαρά σ' εσέ, χώρα λευκή και χώρα ευτυχισμένη!Καμιά χώρα σ' όλη τη γη, καμιά στην οικουμένηδεν ηύρε τέτοιο φυλαχτό σαν το δικό μου μάτι.Απ' άλλες χώρες πέρασα γοργά - γοργά τρεχάτηκαι μ' είδαν της Ελλάδας μου τ' αγαπημένα μέρησαν άνεμο και σαν αϊτό και σύννεφο κι αστέρι.Όμως σ' εσέ το θρόνο μου αιώνια θεμελιώνωκαι ρίζωσ' η αγάπη μου στα χώματά σου μόνο.

1892 « Τα μάτια της ψυχής μου»

Συλλογή ποιημάτων που βραβεύτηκε με εισηγητή τον Αριστομένη Προβελέγγιο. Η έμπνευση είναι στοχαστική, παρουσιάζει έντονη επίδραση του συμβολισμού και η γλώσσα είναι δοσμένη σύμφωνα με το κήρυγμα του Ψυχάρη.

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ της συλλογήςΟ ΥΜΝΟΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ

Αγάπα και ξεφάντωνε, και δούλεψε και ζήσε

Και προσηλώσου στη ζωή σαν τον κισσό στο δέντρο,

Και δέσου με την γην αυτή, στρείδι στο βράχο επάνω,

Και μη σε μέλει πού θα πας τα μάτια σου όταν κλείσεις.

1897« Ίαμβοι και Ανάπαιστοι».

Συλλογή από ομοιόμορφα ποιήματα, που στη μετρική τους είχαν για πρότυπο τον Α. Κάλβο με διατήρηση όμως της ομοιοκαταληξίας.

Ο Ακρίτας είμαι, Χάροντα,

Δεν περνώ με τα χρόνια.

Μ’ άγγιξες και δε μ’ ένιωσες

Στα μαρμαρένια αλώνια;

Συλλογή σε ύφος λυρικό 1898 «Ο Τάφος»

Στα βασανισμένα τουσωμένα ποδαράκια

στρώστε τα μεθυστικάλευκόχρυσα ζαμπάκια?

γύρω στου προσώπου τουσβησμένη πια την πούλιαβάλτε δακρυοστάλαχτατα θλιβερά ζουμπούλιαδώστε του νιοθέριστους

απ'τους χλομούς μπαξέδεςτης δροσιάς τα πάναγναπαιδιά, τους μενεξέδες

και σταυρώστε τουμ' αυτούς τα παιδικά χεράκιανα 'τε κι άνθη σαν καρδιές,

κι άνθη σαν αστράκια,κι άνθη σαν τα νέφαλα,και σαν τα πεταλούδια,

σαν τα μάτια του,και σαν το στόμα του λουλούδια

Ο μεγάλος πόνος του ποιητή για το θάνατο του

μικρού γιου του, του τετράχρονου Άλκη, έγινε

τραγούδι.

ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ1900 «Οι Χαιρετισμοί της Ηλιογέννητης». Μεγάλο

ποίημα που κυριαρχείται από εθνικό συμβολισμό.

1904 «Η ασάλευτη ζωή». Συλλογή ποιημάτων παρμένα από διάφορες στιγμές της καλλιτεχνικής του δημιουργίας, ημερολόγιο μιας συνείδησης. Το έργο αυτό είναι σταθμός στην πορεία της τέχνης του και μπορεί να χαρακτηριστεί ως το τέλος της πρώτης περιόδου της δουλειάς του. Στις «Πατρίδες» του ακολουθεί τη Σχολή του παρνασσισμού.

Από την ασάλευτη ζωή. ΠΑΤΡΙΔΕΣ. ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ

Στη νησόσπαρτη λίμνη που το μαϊστράλι,

Από θαλασσινή δυναμωμένο αλμύρα,

Ταράζει πέρα το φυκόστρωτο ακρογιάλι,

Μ’ έρριξ’ εκεί πεντάρφανο παιδάκι η Μοίρα.

…………………………………………..

Εδώ ουρανός παντού κι ολούθε αχτίνα,

Και κάτι ολόγυρα σαν του Υμηττού το μέλι,

Βγαίνουν αμάραντα από μάρμαρο τα κρίνα,

Λάμπει γεννήτρα ενός Ολύμπου η θεία Πεντέλη.

Μετά το 1897 ο ελληνισμός πληγωμένος ανασυντάσσεται. Ο Παλαμάς πρωτοστατεί σ’ αυτή την προσπάθεια. Το έθνος αρχίζει να ζει σ’ ένα κλίμα υψηλού παλμού, η εθνική εξόρμηση με το Ελευθέριο Βενιζέλο δε θα βραδύνει.

Από αυτό το κλίμα γεννιούνται τα δυο μεγάλα δημιουργήματα του Παλαμά, έργα με βαθιά ωριμότητα.

«Ο Δωδεκάλογος του Γύφτου» και

«Η Φλογέρα του Βασιλιά»

ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ1907 «Ο Δωδεκάλογος του Γύφτου»

Θεωρείται από τους κριτικούς το κορυφαίο του έργο.

Σ’ αυτό ο ποιητής βάζει το σύμβολο, το γύφτο- ποιητή, να γκρεμίζει κάθε ιερό και όσιο, όλες τις αξίες που είναι αθεράπευτα φθαρμένες. Γκρεμίζει τη δουλειά, την προγονόπληκτη παιδεία, την πατρίδα. Τα γκρεμίζει και τα απαρνιέται για να τα ξαναχτίσει σε νέα θεμέλια, να τα αναστήσει πάλι ένα- ένα, νέα, λαμπερά, ζωντανά.

ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ1910 «Η Φλογέρα του βασιλιά» επικολυρική σύνθεση με αφηγηματική τεχνική το ταξίδι

για να υμνηθούν οι ελληνικοί τόποι (φυσικός χώρος, άνθρωποι, πολιτισμός) οι οποίοι θα αποτελέσουν το ζωτικό χώρο του νέου ελληνισμού. Θέλει να ξυπνήσει στους Έλληνες πριν από την εξόρμηση του 1912 την ιστορική μνήμη και προβάλλει τις βασικές αρχές που πιστεύει ο ποιητής, την πίστη στη δύναμη της ποίησης, στη δύναμη των προικισμένων ανθρώπων, την αποστροφή του στην προγονοπληξία.

1912 «Η Πολιτεία και η Μοναξιά»,

«Οι καημοί της λιμνοθάλασσας»

1915 «Οι Βωμοί»

1919 « Τα δεκατετράστιχα»

1925 « παθητικά κρυφομιλήματα»

Στα πεζά του ξεχωρίζουν οι κριτικές μελέτες για το έργο του Κρυστάλλη, του Βαλαωρίτη και του Σολωμού. Έχει γράψει επίσης το έργο "Οι Πεζοί δρόμοι", (τρεις τόμοι), το διήγημα "Ο Θάνατος του Παλικαριού", το θεατρικό έργο "Τρισεύγενη" καθώς και πολλές μεταφράσεις έργων ξένων διανοητών.

Ανάμεσα στα έργα του ξεχωριστή θέση καταλαμβάνει ο "Ολυμπιακός Ύμνος", που αποτελεί τον επίσημο ύμνο, μελοποιημένο από τον Σαμάρα, των σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων.

Αρχαίον Πνεύμα Αθάνατο, αγνέ πατέρατου ωραίου, του μεγάλου και τ' αληθινού,κατέβα, φανερώσου κι άστραψ' εδώ πέραστη δόξα της δικής σου γης και τ' ουρανού.Στο δρόμο και στο πάλεμα και στο λιθάριστων ευγενών αγώνων λάμψε την ορμή,και με τ' αμάραντο στεφάνωσε κλωνάρικαι σιδερένιο πλάσε κι άξιο το κορμί.Κάμποι, βουνά, και πέλαγα φέγγουν μαζί σουσαν ένας λευκοπόρφυρος μέγας ναός,και τρέχει στο ναό εδώ προσκυνητής σου,Αρχαίον Πνεύμα Αθάνατο, κάθε λαός.

1927.Ο Παλαμάς απαγγέλειΎστερα από την αγάπη του Θεού

Είν’ η αγάπη της Πατρίδας. Η Πατρίδα!

Να ζεις χωρίς Πατρίδα δεν μπορείς

Ακόμα κι αν την αρνηθείς

Είτε φεγγοβολά στου ονείρου σου το νου

Τόπος που θα σου ταίριαζε μια μακρινή Ατλαντίδα

Όπου εσύ πας κι όπου σταθείς

Το ρίζωμα ή τη χίμαιρα

Πατρίδα θα τα πεις.

ΣΟΛΩΜΟΣ ΚΑΙ ΠΑΛΑΜΑΣΕθνικός ποιητής ο ΠαλαμάςΠατριδολάτρηςΔι-ιστορικόςΕπικαιρικός ΔιαλεκτικόςΣαλπιστήςΥμνωδόςΠροφητικόςΕλεγειακός και οραματιστής

Ιδεαλιστής όχι με το Πνεύμα όπως ο Σολωμός αλλά με το αίσθημα, με το λυρικό όνειρο και με τη φαντασία.

Ο Σολωμός ονειρευόμενος στην ποίηση το Απόλυτο ύψωσε τον υπαρκτό κόσμο με κέντρο την Ελλάδα του 1821 ενός ιδεώδους, σχεδόν αφηρημένου. Μιας πλάσης που νάναι «ατάραχη σαν ουρανός μ’ όλα τα κάλλη πώχει».

Ο Παλαμάς, «της γης παιδί, της γης διαβάτης» όπως τραγουδούσε ο ίδιος κοίταξε να φτάσει στο Απόλυτο, στην Ιδέα, μέσα από το σχετικό, μέσα από το συμφιλιωτικό άθροισμα των όσων μπορούσε να αισθανθεί, να «μάθει», να παρατηρήσει, να πληροφορηθεί.

«όμορφος κόσμος, ηθικός, αγγελικά πλασμένος» έλεγε εκστατικά ο Σολωμός.

«για τίποτε δεν ντρέπομαι, τίποτε δεν καταφρονώ, όλα με νόημα, ίδια» ομολογούσε ο Παλαμάς θαρρετά και ρεαλιστικά. Στοχαστικός σχολιαστής των όσων συμβαίνουν γύρω του μπόρεσε το παρόν της εποχής του, αυτό το ασφυκτικό πνευματικό περιβάλλον της Ελλάδας του 1900, να το πλατύνει προς το παρελθόν. Του χρειαζόταν η παράδοση για να θεμελιώσει πάνω της το νέο στέρεο κτίσμα της νέας ποιητικής Ελλάδας που ήταν το κύριο ιδανικό του.

Έτσι πηγαίνοντας προς τα πίσω για να τονώσει το παρόν συνάντησε το Σολωμό, τον Κάλβο, το Βαλαωρίτη και τους

έβγαλε από τη λήθη. Τους συνταίριασε με τη γύρω του ζωή και τους έστησε σε μια Ελλάδα που τόσο τους είχε ανάγκη. Με την

οξύτατη ποιητική του διαίσθηση και τη ζωντανή νεοελληνική του παιδεία μια γέφυρα από την οποία πέρασε στη Ρούμελη ο

επτανησιακός πολιτισμός με μπροστάρη το Σολωμό και ζωογόννησε το νεαρό και μαχόμενο δημοτικισμό που για να

βαδίσει προς την αναγέννηση χρειαζόταν και μεγάλα πρότυπα λογοτεχνικής δημιουργίας όπως το έργο του Σολωμού.

Σολωμός και Παλαμάς, δυο μεγάλοι ποιητές, χωρίς να είναι σύγχρονοι σχημάτισαν μια μόνιμη και ιστορική διασταύρωση μέσα στην ποιητική μας πορεία.

Πήραν μέσα στην περιοχή της όλης πνευματικής μας ζωής μια θέση αρμονικού συμπλέγματος που επικυρώνει τις κοινές εθνικές ρίζες που δίνουν συνοχή στη νεοελληνική παράδοση στις πιο δημιουργικές της εκδηλώσεις. Ταυτίζονται μέσα στο χρόνο από την αγάπη τους προς την Ελλάδα που έθρεψε κατά κύριο λόγο το έργο τους , από το θερμό τους αίσθημα για τη γλώσσα του λαού, από τον υψηλό τόνο της λυρικής τους φωνής.

Τους αδελφώνει ο θαυμασμός προς όλα τα μεγάλα πνεύματα και προς κάθε πράξη ηρωϊκή και θυσία ομαδική για την προαγωγή ενός λαού, μιας ανθρωπιάς και μιας Ιδέας.

Εικόνες από καθημερινές στιγμές ζωής

Ο σκεπτόμενος ποιητής

ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΑΚΜΗΣ

Ο ποιητής κοιμάται

Ο ποιητής με τα βιβλία του στο

«κελί» του

Το σπίτι της οδού Ασκληπιού

Ο σύγχρονος Παρνασσός