ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΑ ΕΚΑΤΟ ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗ

ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ

(1909-1990)

ΓΙΑ

ΣΥΝΕΡΓΑΣΤΗΚΑΝ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ

• ΓΑΒΡΑ ΑΡΤΕΜΙΣ

• ΑΣΙΚΗΣ ΣΤΕΛΛΙΟΣ

• ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ

• ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ

• ΜΠΟΛΕΤΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ

• ΜΠΙΜΠΛΙΑΣ ΘΑΝΑΣΗΣ

Πώς έγινε και μ’ ένα πέτρινο χέρι συγυρίσαμε το σπίτι μας και τη ζωή μας;

Πάνω στ’ ανώφλια είναι η καπνιά , χρόνο το χρόνο , απ’ τα κεριά του Πάσχα γυρίζοντας από την Ανάσταση. Πολύ αγαπιέται αυτός ο τόπος με

υπομονή και περηφάνεια. Κάθε χρόνο βγαίνουν τα αγάλματα προσεκτικά και ανεβαίνουν στα

δέντρα.

«Ο τοίχος μέσα στον καθρέφτη»

ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ(1)Ο Γιάννης Ρίτσος γεννήθηκε την 1η

Μαΐου του 1909 στη

Μονεμβασιά της Λακωνίας ,σ’ ένα αρχοντόσπιτο , σε μια θαυμάσια

τοποθεσία κατάντικρυ στη θάλασσα.

(2)

Είναι ο τελευταίος γόνος μιας οικογένειας με τέσσερα παιδιά. Ο πατέρας , Ελευθέριος Ρίτσος είναι πλούσιος μεγαλοκτηματίας σε μια εποχή που επικρατεί το φεουδαρχικό σύστημα αλλά χάνει την περιουσία του από υποκειμενικούς παράγοντες. Έτσι τα παιδικά χρόνια του ποιητή θα περάσουν στη σκιά μιας καταστροφής που όλο και μεγαλώνει ενώ η ασυμφωνία γίνεται μόνιμη ανάμεσα στους γονείς του.

(3)

Στις αρχές του 1921 φοιτά στο δημοτικό σχολείο της γενέτειράς του περιμένοντας να φύγει για το Γυμνάσιο στο Γύθειο , τη γειτονική πρωτεύουσα. Τον Αύγουστο του ίδιου χρόνου χάνει τον αδελφό του και τρεις μήνες αργότερα τη μητέρα του. Το νεαρό αγόρι παρακολουθεί το γκρέμισμα του κόσμου του. Πολλές φορές στις δυο πρώτες του ποιητικές συλλογές , ο Ρίτσος θα αναπολήσει αυτό το «χωρίς ηλικία παιδί» , μοναχικό που στήνει αυτί στους ψίθυρους και τις φωνές του διπλανού δωματίου και παραμονεύει την τρομερή φωνή του πατέρα ως μάρτυρας της βουβής μοναξιάς.

(4)

Την κοινωνική υποβάθμιση που σέρνει μαζί της η οικονομική καταστροφή την αρνιέται με ένα

άγριο πείσμα. Όταν μετά από τριάντα χρόνια περίπου ο ποιητής θα ταξιδέψει πίσω στη Μονεμβασιά θα γίνει σαν ο «γιος» που του

ανήκουν τίτλοι και γόητρο κι ας μην έχει μείνει τίποτε άλλο εκτός από στάχτες. Καταφύγιο και

ένα από τα κύρια θέματα του έργου του θα είναι το σπίτι του με τα έπιπλα , τις κουρτίνες , το πιάνο , τα αγάλματα που κατακλύζουνε τα

ποιήματά του.

(5)

…τα έπιπλα γερνούν χωρίς αντίσταση κι έχουν πάντα τη θέση τους μέσα στο σπίτι , έχουν μια έκφραση γλυκειάς ταπεινοσύνης – και το μπράτσο της πολυθρόνας , όταν

τύχει καμιά φορά να το αγγίξει από τα ανατολικά παράθυρα μια λουρίδα ήλιος

είναι σα χέρι αληθινό……

(6)

Τριάντα χρόνια αργότερα το θέμα του σπιτιού θα αναδυθεί και θα αναπτυχθεί στη Σονάτα του Σεληνόφωτος και Κάτω

από τον ίσκιο του βουνού.

(7)

Η συνειδητή πνευματική ζωή του αρχίζει και πρόκειται να συνεχισθεί σε μια εποχή από τις πιο δραματικές της ελληνικής ιστορίας

με συνταρακτικά γεγονότα όπως στρατιωτικά κινήματα , δικτατορίες και

ανατροπές που καλύπτουν μια δωδεκαετία.

(8)

Με το ψευδώνυμο Κώστας Ελευθερίου ο προπολεμικός και μεταπολεμικός Ρίτσος

είχε μια ποιητική παρουσία που αναγνωρίστηκε και από πολλές χώρες του

εξωτερικού. Σημαντικό επίσης είναι το μεταφραστικό και θεατρικό έργο του.

(9)

Παραθέτουμε ένα χρονολόγιο του μεγάλου σε όγκο έργο του ποιητή.

ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ ΡΙΤΣΟΥ

• Το 1934 εκδίδει την πρώτη του ποιητική συλλογή «Τρακτέρ».

• Το 1935 κυκλοφορούν οι «Πυραμίδες».• Το 1936. Μάης γράφει τον «Επιτάφιο»• Το 1937 κυκλοφορεί «Το τραγούδι της αδελφής μου»• Το 1938 κυκλοφορεί η «Εαρινή Συμφωνία»• Το 1939 αρχίζει να γράφει το «Εμβατήριο του Ωκεανού»• Το 1943 συνθέτει την αντιστασιακή του εποποιία• Το 1945 εργάζεται για τη «Ρωμιοσύνη» και την «Κυρά

των Αμπελιών»

(2)

Το 1948 εξόριστος στο Κοντοπούλι της Λήμνου γράφει τα δύο ημερολόγια εξορίας

Το 1951 τελειώνει τις «Γειτονιές του κόσμου»

Το 1954 παντρεύεται τη γιατρό Γαρυφαλλιά Γεωργιάδη. Εκδίδεται η συλλογή

«Αγρύπνια»

(3)

• Το 1955 κυκλοφορεί το «Πρωινό Άστρο»

• Το 1973 εκδίδονται τα «Δεκαοκτώ Λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας

• Το 1975 είναι χρονιά θριάμβου. Ανακηρύσσεται επίτιμος διδάκτορας του ΑΠΘ Θεσσαλονίκης

ΒΡΑΒΕΙΑ

Πρώτο Κρατικό Βραβείο Ποίησης(1956) «Η Σονάτα του σεληνόφωτος»

Μέγα διεθνές βραβείο ποίησης (Βέλγιο , 1972)

Διεθνές Βραβείο «Γκεόργκι Δημητρώφ»(Βουλγαρία 1975)

Μέγα βραβείο ποίησης «Αλφρέ ντε Βινύ»(Γαλλία , 1975)

Διεθνές βραβείο «Αίτνα Ταορμίνα»(Ιταλία , 1976)

Βραβείο Ειρήνης Λένιν

25 Ιουλίου 1937Ο Παλαμάς για το Ρίτσο

Παραμερίζουμε, ποιητή, για να περάσεις.

Ένας τέτοιος χαιρετισμός στο στόμα του πατριάρχη των γραμμάτων Κ. Παλαμά

παίρνει τη βαρύτητα επιβεβαίωσης πως η αλλαγή φρουράς ήταν εξασφαλισμένη.

Ο Παλαμάς του δίνει το χρίσμα και την ανεπιφύλαχτη αναγνώριση της ποιητικής του αξίας. Ποτέ δεν είχε γράψει έτσι για κανέναν παλιότερο και κανείς δεν είχε

μια τόσο απόλυτη και πανηγυρική αναγνώριση στα πρώτα του βήματα.

Οι στίχοι που κάνουν πασίγνωστο το Ρίτσο είναι αυτοί που αποτελούν ύμνο στη ζωή , τραγούδι στον ήλιο , τις ευτυχισμένες ώρες

σαν κάποιος να επέζησε ανάμεσα στα ερείπια και σιγοτραγουδάει με ένα

νοσταλγικό ρυθμό.

Από το τραγούδι της αδελφής μου

Αδελφή μου ,

μονάχα εσύ μου απόμεινες

να ακουμπώ στην καρδιά σου

και ν’ ακούω το σφυγμό των ανθρώπων

Κάτω από τους θόλους των ματιών σου

ταξίδευε η ζωή μου.

Ερχόσουν ελαφρή και στοργική

(2)

τα βράδια που σκυφτός κι αμίλητοςέγραφα στίχους οργισμένους

Για τους ασώπαστους πολέμουςΤου φωτός και του αίματοςΤην παρουσία σου μάντευα

Πίσω από τη νύχτα.Το αγιόκλημα των τρυφερών ωρών

Γέμιζε την τεφρή μου στέγη

(3)

Μόλις ακούγονταν το βήμα σου.

Χαμογελούσες και έμπαινε ακέριος ο ουρανός μέσα στο δώμα μου.

Γλαυκές ανταύγειες κυμάτιζαν στους τοίχους

Κι η ανάμνηση της εξοχής

Φλοίσβιζε στην αφή μου

ΛΕΞΕΙΣ-ΚΛΕΙΔΙΑ

Το σπίτι ( σύμβολο ζωής με έντονο συναισθηματικό φορτίο )

Το πιάνο (εκπρόσωπος της ρημαγμένης νιότης )

Ο καθρέφτης (είναι ο μάρτυρας της χαμένης αγάπης και της βασανισμένης μνήμης )

Το άγαλμα (στα ποιήματα 1ης και 2ης φάσης)

Ο άνεμος

ΑΠΟΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ

Οι στίχοι του Ρίτσου καθρεφτίζουν αντικειμενικά χωρίς φτιασίδια τη ζωή του λαού.

Όταν μελετά κανείς το έργο του εκείνο που του προξενεί ιδιαίτερη αίσθηση είναι η εξαιρετική ικανότητα του Ρίτσου να χρησιμοποιεί την ποίηση σαν όπλο για τον αγώνα του και ταυτόχρονα σαν μια απάντηση στα μεγάλα ερωτηματικά της ανθρώπινης ύπαρξης.

ΑΠΟΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ

Η ποίηση του Ρίτσου ακτινοβολεί μια νηφάλια ηρωική αισιοδοξία που είναι καρπός των

φιλοσοφικών και πολιτικών του αντιλήψεων.

Ο Ρίτσος δεν είναι επίπεδος και αναλυτικός αλλά πολυεδρικός και συνθετικός. Παρουσιάζει το κάθε πρόβλημα όχι μόνο του αλλά πάντα σε

συσχετισμό με άλλα προβλήματα και καταστάσεις μέσα σε ορισμένο χώρο και χρόνο.

Ο ΛΟΓΟΤΕΧΝΗΣ ΣΤΡΑΤΗΣ ΤΣΙΡΚΑΣ ΓΡΑΦΕΙ ΓΙΑ ΤΟ Γ. ΡΙΤΣΟ

Ο Γιάννης Ρίτσος έχει αναγνωριστεί παγκόσμια σαν ένας από τους κορυφαίους ποιητές του αιώνα μας. Κι αυτό

γιατί , μέσα από το επιβλητικό σε όγκο έργο του , εκφράζοντας με σπάνια ένταση , με αποκαλυπτικές ενοράσεις και με άψογη τέχνη, τους μακρόχρονους

αγώνες, τα αβάσταχτα μαρτύρια, την ακατάβλητη θέληση του ελληνικού λαού, για ελευθερία και ισότητα ανάμεσα

σε όλα τα έθνη, για δημοκρατία και κοινωνική δικαιοσύνη. Το ότι το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης με την

παράδοση των φωτισμένων του δασκάλων, πρόφτασε να αναγορεύσει τον Ρίτσο διδάκτορα της Φιλοσοφικής Σχολής πρίν το κάμει κάποιο ξένο πανεπιστήμιο, όπως

στην περίπτωση του Γιώργου Σεφέρη, αποτελεί μια καλή ευκαιρία και είναι προς τιμή εκείνων που το σκέφτηκαν.

Από τη Γαλλία ο Αραγκόν

• Στην αρχή δεν το πήρα είδηση γράφει πως είχα να κάμω με τον μεγαλύτερο από τους ζώντες ποιητές. Όμως ο ποιητής αυτός είναι αλλιώτικος αν κρίνουμε από το φωτεινό ανάβλυσμα της ποίησής του , είναι σαν το ρετσίνι που τρέχει αδιάκοπα από τον κορμό ενός πεύκου.

Με το να μείνει πιστός στον εαυτό του και να βγει ακέραιος από τόσες δοκιμασίες – εξορίες ,

εκτοπίσεις , στρατόπεδα συγκεντρώσεως με σκηνικό το Αιγαίο , με την ενότητα ανάμεσα στη

ζωή και το έργο του , ο Ρίτσος κατάφερε να τραβήξει στην ποίηση ένα κοινό ευρύτερο και ασυνήθιστο. Αλλιώς πώς εξηγείται πως με τη μουσική του Θεοδωράκη ακούς τα τραγούδια

του στη δουλειά , στους δρόμους , στις ταβέρνες;

O ΠΟΙΗΤΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ ΤΟΥ Γ. ΡΙΤΣΟΥ

Λόγος ρωμαλέος, γεμάτος ευλάβεια, θαυμασμό, αγάπη και ευαισθησία.

«Πολύ αγαπιέται αυτός ο τόπος με υπομονή και περηφάνια».

(2)

Λόγος απλός και κυριολεκτικός , άμεσα κατανοητός από τον κάθε Έλληνα.

Η ρεπορταζική μέθοδος επιβεβλημένη από την αναταραχή της συγκίνησης.

«Περπατώ , αγγίζω , οσμίζομαι , ακούω.

Εδώ είναι η γύμνια του πόνου και της πίστης» (ημερολόγιο εξορίας)

(3)

Λόγος ποιητή που μάχεται για τη δικαιοσύνη και την αξιοπρέπεια, που είναι

αφοσιωμένος στους φτωχούς ,στους ταπεινωμένους, στους ανθρώπους του

μεροκάματου και της βιοπάλης .

«Πικραθήκαμε από το άδικο , οργιστήκαμε από την κλεψιά , για το σφετέρισμα. Δεν

ξέραμε να σκύψουμε το κούτελο»

EΠΙΤΑΦΙΟΣ

Οι μείζονες αρετές του Γ. Ρίτσου θα διαλάμψουν με την έκδοση του Επιτάφιου, ποιήματος σε είκοσι

άσματα που ενέπνευσε το Μάη του 1936 το θέαμα μιας μάνας γονατισμένης πάνω από το

πτώμα του γιου της που είχε σκοτώσει η αστυνομία του Μεταξά σε μια απεργία στη

Θεσσαλονίκη. To μοιρολόι της μάνας μετατρέπεται σε κοινωνική

διαμαρτυρία και εξέγερση.Οι στίχοι παραδοσιακοί ιαμβικοί

δεκαπεντασύλλαβοι , στοιχεία παρμένα από τη δημοτική ποίηση.

ΡΩΜΙΟΣΥΝΗ

Η Ρωμιοσύνη είναι το τραγούδι του λαού που έγινε ενήλικος και συνειδητός .Ένα τραγούδι σκληρό , ανελέητο , τραγούδι

ανυποταγής και περηφάνιας.

Ένα τραγούδι αγάπης για την ελληνική γη, την τόσο απογυμνωμένη , τόσο

πληγωμένη όσο και οι άνθρωποί της.

(2)

Σ’ αυτό το ποίημα συνοψίζεται η μεταπολεμική μοίρα της Ελλάδας , η

ασταμάτητη και αναγκαία από κάθε άλλη φορά πάλη ενάντια στις δυνάμεις που ποτέ δεν έπαψαν να την τυραννούν , η

ερήμωση μιας χώρας άγονης μα πλούσιας σε υψηλόφρονες ανθρώπους. Μερικά

ποιήματα της Ρωμιοσύνης θα μπορούσαν να θεωρηθούν σαν τα πρώτα αντάρτικα

τραγούδια γραμμένα από Έλληνα ποιητή.

(3)

Ένας γυμνός λυρισμός ολοζώντανος σε μια γλώσσα ταυτόχρονα οικεία και εξαιρετικά πολύτιμη , ένας λυρισμός δεμένος με το

λαϊκό τραγούδι.

Στα 1950 ένας νέος τότε συνθέτης ο Μίκης Θεοδωράκης μελοποίησε ένα μέρος του.

(4)

Ολόκληρη η φύση παίρνει μέρος στην πάλη των ανθρώπων που διεκδικούν για να

θεμελιώσουν το μέλλον , όλη την κληρονομιά των αγώνων και την άγρυπνη

σκιά των προγόνων.

ΔΕΚΑΟΚΤΩ ΛΙΑΝΟΤΡΑΓΟΥΔΑ ΤΗΣ ΠΙΚΡΗΣ ΠΑΤΡΙΔΑΣ

• Σ’ ένα δήθεν απρόσωπο ύφος , στα χνάρια του δημοτικού τραγουδιού ,

εκφράζει ο Ρίτσος τον καημό δήθεν του τουρκοπατημένου τόπου. Ο

δεκαπεντασύλλαβος ξεχασμένος από την εποχή του Επιτάφιου έρχεται στα χείλη

του , όταν είναι εξορισμένος στο Παρθένι της Λέρου , στις 16 Σεπτεμβρίου 1968.

(2)

Σε ανομοιοκατάληκτα δίστιχα και απλό ύφος προορίζονται να αγγίξουν την ψυχή του

λαού. Κάθε δίστιχο είναι και ένα δακτυλίδι για να το φοράει στο χέρι του ο υπόδουλος

και να θυμάται τη σκλαβιά του και τον πόθο του για λευτεριά. Να σωπάσει ο

ποιητής δεν μπορεί. Το τραγούδι είναι η ζωή του. Το τραγούδι δε σ’ αφήνει «μήτε

να κοιμηθείς μήτε και να πεθάνεις»(Δ΄406)

Τρία Λιανοτράγουδα

• Κυκλάμινο, κυκλάμινο, στου βράχου τη σκιμάδα που βρήκες χρώματα κι ανθείς, πού μίσχο σαλεύεις;

-Μέσα στο βράχο σύναξα το γαίμα στάλα στάλα. Μαντίλι ρόδινο έπλεξα κι ήλιο μαζεύω τώρα.

Μικρό πουλί τριανταφυλλί, δεμένο με κλωστίτσα, με τα σγουρά φτεράκια του στον ήλιο πεταρίζει.

Κι αν το τηράξεις μια φορά θα σου χαμογελάσει κι αν το τηράξεις δυο και τρεις θ’α αρχίσεις το τραγούδι.

Πράσινη μέρα λιόβολη καλή πλαγιά σπαρμένη κουδούνια και βελάσματα μυρτιές και παπαρούνες .

Η κόρη πλέκει τα προικιά κι ο νιος πλέκει καλάθια και τα τραγιά γιαλό γιαλό βοσκάνε τα’ άσπρο αλάτι.

ΣΟΝΑΤΑ ΤΟΥ ΣΕΛΗΝΟΦΩΤΟΣ

• Το ποίημα γράφτηκε στην Αθήνα τον Ιούνιο του 1956 , εκδόθηκε σε τεύχος τον ίδιο χρόνο και

περιλαμβάνεται στον τόμο Τέταρτη Διάσταση. Η διάδοση που είχε η Σονάτα σε Ανατολή και Δύση

και οι πολλαπλές ερμηνείες που επιδέχεται δείχνουν πως ο Ρίτσος κινήθηκε μέσα στον

ορισμό της ποίησης.• Αυτό που εκφράζει είναι το τραγικό αδιέξοδο που μέσα του έχει πέσει ο αστικός πολιτισμός.

(2)

Η εικόνα που κρατάει ανοικτά τα παντζούρια δεν είναι καθόλου λέξεις ποιητικές αλλά η

ξεκοιλιασμένη πολυθρόνα , στραβοπατημένα παπούτσια που τα

πηγαίνουν μια φορά στο στιλβωτήριο , μπρίκια μέσα στην κουζίνα κρεμασμένα στον τοίχο που γυαλίζουν σαν μεγάλα

στρογγυλά μάτια ψαριών και όταν σηκώνω το φλυτζάνι από το τραπέζι μένει από

κάτω μια τρύπα σιωπή……

(3)

«Η παρακμή μιας εποχής» είναι η σύντομη φράση που ταιριάζει στο ποίημα. Μέσα στην ανοιξιάτικη νύκτα κάτω από ένα ήρεμο και ωραίο φεγγαρόφωτο μια

ηλικιωμένη γυναίκα μιλάει σε ένα νέο. Με το νυκτερινό φέγγος μπαίνει από τα δυο

παράθυρα «η τσιμεντένια πολιτεία , αέρινη και ασβεστωμένη με φεγγαρόφωτο»

(4)

Το φως του φεγγαριού ωθεί τη γυναίκα σε ένα ατέλειωτο μονόλογο όπου

επανέρχεται σαν επωδός η ικεσία : «άφησέ με να έρθω μαζί σου». Το φως

του φεγγαριού δημιουργεί ένα κλίμα εξωπραγματικό που ωθεί τη γυναίκα να

ανασύρει πλήθος αναμνήσεις.

ΡΙΤΣΟΣ Ο ΘΕΑΤΡΙΚΟΣ

• Απ’ ότι ξέρουμε έχει γράψει συνολικά 5 έργα:

• Α) Μια γυναίκα πλάι στη θάλασσα

• Β) Η Αθήνα στ’ άρματα (Μάνα)

• Γ) Πέρα από τον ίσκιο των κυπαρισσιών

• Δ) Τα ραβδιά των τυφλών

• Ε) Ο λόφος με το συντριβάνι

(2)

Μια ενδιάμεση θέση καταλαμβάνει μια ομάδα διαλογικών έργων που είναι :

Τρία χορικάΟι γερόντισσες και η θάλασσαΤο χορικό των σφουγγαράδωνΤειρεσίαςΜαντατοφόρεςΟ αφανισμός της Μήλος

Πρωινό άστρο

Το Πρωινό άστρο γράφτηκε το 1995 και αποτελεί ένα ξεχείλισμα πατρικής τρυφερότητας του

ποιητή Γιάννη Ρίτσου για τη νεογέννητη κόρη του Έρη. Ο ποιητής-πατέρας τραγουδά στο βρέφος την αγάπη του, περιγράφοντας την

πληρότητα που έφερε στη ζωή του η γέννησή του. Το ποίημα , δομημένο σε 19 αυτοτελείς

ενότητες, προβάλλει το όραμα ενός ειρηνικότερου και δικαιότερου κόσμου.

ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΗΣ ΑΔΕΛΦΗΣ ΜΟΥ

Συλλογή σφραγισμένη από την ατμόσφαιρα της δικτατορίας του Μεταξά , μια

εμπεριστατωμένη έκθεση πάνω στο γονατισμένο από τον πόνο άνθρωπο ,

που φαίνεται αδύναμος να επιβληθεί στο πεπρωμένο του.

ΤΟ ΕΜΒΑΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΩΚΕΑΝΟΥ(1940)

Όπως δηλώνει ο τίτλος , κύριο θέμα της συλλογής είναι η θάλασσα , προϋπόθεση

για ταξίδι , φυγή από τη στυγνή πραγματικότητα , επιστροφή στην

αγνότητα των παιδικών χρόνων , θέματα που ήταν συνηθισμένα στην εποχή του

μεσοπολέμου.

ΑΠΑΓΓΕΛΟΥΝ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ

• ΜΠΙΜΠΛΙΑΣ ΘΑΝΑΣΗΣ

• ΓΑΒΡΑ ΑΡΤΕΜΙΣ

• ΑΣΙΚΗΣ ΣΤΕΛΛΙΟΣ

• ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΔΟΥ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ

• ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ

• ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ

• ΑΧΠΑΡΙΔΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ

ΑΧ ΝΑ ΦΥΣΗΞΕΙ ΜΙΑ….

Προσέγγιση στο απόσπασμα

• Το «αχ» ενισχυμένο από το παρελθόν

• Εξαναγκασμένο από το παρόν , βράζει μέσα στην ψυχή και θέλει η ψυχή να ζήσει

• Όλα τα ρήματα

• Όλα τα ονόματα

• Όλη η μνήμη του δεκαπεντασύλλαβου

• H συμμετρία των στίχων με τα δυο του ρήματα ο καθένας

• Όλη η αμετάπτωτη δύναμη των στίχων που ο τόνος τους δεν πέφτει αλλά

ανεβαίνει σαν απειλή και σαν ανάσασμα κάνουν όλη την ενότητα ένα τραγούδι.

Η δεύτερη ενότητα έχει το ύφος μιας αδρής και απλής υπόσχεσης και αγγελίας.

Ο μεγάλος αγγελιοφόρος από τη μεγάλη λαγκαδιά φέρνει κάθε μέρα το μήνυμα στη

ζωή.

Το μήνυμά του ακούγεται σαν μέρος «θείας λειτουργίας».

Ήρθε η ώρα να είσαστε έτοιμοι

ΣΤΟ ΠΑΛΙΟ ΜΑΣ ΣΠΙΤΙ

• Ανήκει στη σειρά των πρώτων ποιημάτων Είναι σύμβολο της όλης του ποιητικής δημιουργίας.

• Εκφράζει με μουσικότατους τόνους τον πόνο της μοναξιάς και της ερήμωσης μέσα στο χτυπημένο

από τη μοίρα παλιό αρχοντικό. Εισάγεται για πρώτη φορά ο συμβολισμός των επίπλων που

θα αναπτυχθεί σε δραματική μονολογία στο κατοπινό έργο του.

ΒΑΣΙΛΕΜΑ

Έχει βασική θέση στη βιογραφία του Ρίτσου για την εικόνα της ιστορικής και

γραφικότατης πατρίδας του , με το κάστρο, τους γκρεμούς και τις παλιές

δόξες του , το λιμάνι ύστερα με τις βάρκες και τα λευκά σπιτάκια γύρω του. Τους ψαράδες , το κύμα , τους γλάρους. Στο τέλος υπάρχει η ένδειξη: Μονοβάσια ,

καλοκαίρι 1926

MΕ ΤΟΣΑ ΦΥΛΛΑ

Ο ήλιος είναι βέβαιος για τον κόσμο

Σώπα όπου να’ ναι θα σημάνουν οι καμπάνες

Μήνυμα ελπίδας , ανθρωπιάς , ειρήνης για την ευημερία των λαών

ΠΡΩΙΝΟ ΑΣΤΡΟ

Αφιερωμένο στην κόρη μου Ελευθερία

Στο κέντρο της ευαισθησίας του ποιητή σπαρταρά ο πόθος της δημιουργίας

Το πατρικό φίλτρο μέλλει να αποδειχθεί ισχυρότερο.

Το φύτρο του είναι το χειροπιαστό δώρο ζωής. Καινούργια ζωή αρχίζει στα χνάρια της παλιάς.

Από το τραγούδι της αδελφής μου

Στους τελευταίους στίχους του τραγουδιού ο ποιητής αλλάζει απροσδόκητα διάθεση.

Μπροστά στη «Δημιουργία» ξανακατακτά την εμπιστοσύνη του , αισθάνεται τη «γεύση της προαιώνιας υγείας» και

μεταστρέφει την οδύνη από τη θύμιση της χαμένης του αδελφής σε έκσταση.

Από το Εμβατήριο του Ωκεανού

Απόδραση από τη μικροαστική ζωή

Έξοδος στην ύπαιθρο που θα δώσει τη λύτρωση.

Εκμεταλλευόμενος ο ποιητής τη νέα ποιητική μέθοδο που στηρίζεται στη

μεταφορά και το συνειρμό συνθέτει κατά παράταξη παραστάσεις για να τονώσει την

πίστη του στον άνθρωπο

Ένας επίλογος

Ο Γιάννης Ρίτσος τελικά μέσα από τα βάσανα , τις αρρώστιες και τη

βαρβαρότητα έβγαλε φως , ελπίδα και παρηγοριά για μας. Διεθνής εκπρόσωπος του πνεύματος εκφράστηκε με την ποίηση,

το χορό, τη μουσική , τη ζωγραφική , το θέατρο. Με όλες γενικά τις τέχνες που

ξεκινούν από τον άνθρωπο και καταλήγουν στον άνθρωπο.

EΠΙΛΟΓΙΚΟ

Να με θυμόσαστε- είπε. Χιλιάδες χιλιόμετρα περπάτησα χωρίς ψωμί , χωρίς νερό , πάνω σε πέτρες κι αγκάθια , για να σας φέρω ψωμί

και νερό και τριαντάφυλλα.

(2)

Την ομορφιά

ποτές μου δεν την πρόδωσα. Όλο το βιος μου το μοίρασα δίκαια. Μερτικό εγώ δεν κράτησα. Πάμφτωχος. Μ’ ένα κρινάκι του αγρού τις πιο άγριες νύχτες μας φώτισα.

Να με θυμάστε.

Και συγχωράτε μου αυτή την τελευταία μου θλίψη.

(3)

Θάθελα ακόμη με το λεπτό δρεπανάκι του φεγγαριού να θερίσω ένα ώριμο στάχυ. Να σταθώ στο κατώφλι , να κοιτάω , και

να μασώ σπυρί σπυρί το στάρι με τα μπροστινά μου δόντια θαυμάζοντας και

ευλογώντας τούτον τον κόσμο που αφήνω θαυμάζοντας κι εκείνον που ανεβαίνει στο

πάγχρυσο λιόγερμα.

Ένα τελευταίο σχόλιο

• Δεν είναι εύκολο να τον ξεχάσουμε

• Απαραίτητη αποσκευή ο λόγος του

• Χρειαζόμαστε στις μέρες μας τις αντοχές του, το ήθος του, την αγωνιστικότητά του, την πίστη του στον άνθρωπο.

• Είναι τόσο επίκαιρος !

Σας ευχαριστώ!!!