Κυπριακή Πολιτική και Oικονομική Eφημερίδα www.kathimerini.com.cy | €2,50

ΤΗΣ ΚΥ ΡΙΑΚΗΣ

D E F Y I N V E N T O RT H E F U T U R E S I N C E 1 8 6 5

ΛΕΥΚΩΣΙΑ, Κυριακή 29 Δεκεμβρίου 2019 • Eτος 12ο • Aρ. φύλλου 589

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΟ ΕΝΘΕΤΟ «ΖΩΗ»

ΔΙΗΓΗΜΑ

Πρωτοχρονιά με την Υπερνοημοσύνη«Σάββατο 31 Δεκεμβρίου 2039, σήμερα, και όπως οι περισσότεροι συνάν-θρωποι, έτσι κι εγώ, νιώθω να παραλύω απ’ την έξαψη, τον φόβο και τη σύγ-χυση». Πρωτοχρονιά με την Υπερνοημοσύνη, διήγημα του Μανώλη Ανδριωτά-κη ειδικά για την «Κ», το οποίο μας μεταφέρει στο μέλλον... Ζωή, σελ. 1

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Τι έχασε, τι κέρδισε ο πολιτισμός από την κρίσηΗ «Κ» κάνει απολογισμό της δεκαετίας 2010-2019 στην Ελλάδα. Πώς ιδιω-τικά ιδρύματα και οργανισμοί ανέλαβαν ρόλους που δεν μπορούσε να παί-ξει η Πολιτεία. Θέατρο, βιβλίο και μουσεία που πώς άλλαξαν τη δεκαετίαπου πέρασε. Ζωή, σελ. 4-5

ΔΩΡΑ

Εκπαιδευτικά επιτραπέζια παιχνίδια... αλλιώςΤο παιχνίδι «Βιβλιοφάγος» είναι δίγλωσσο και αποτελείται από ένα ταμπλόκαι κάρτες με 600 ερωτήσεις. «Οι άθλοι του Ηρακλή», που κυκλοφορεί σταπωλητήρια μουσείων και στο Διαδίκτυο συμπλέκονται με γεωμετρικά μοτίβα,μαθηματικές ακολουθίες και αλλάζουν τους όρους των άθλων. Ζωή, σελ. 9

Βάρδια νυκτός στο facebookΑγωγή ψηφιακού καθαριστή

Η «Κ» παρουσιάζει τη 17σέλιδη αγωγήπου κατέθεσε πρώην «ψηφιακός καθα-ριστής» του μέσου κοινωνικής δικτύωσηςστην Ιρλανδία. Παρουσιάζονται οι απαι-τήσεις της δουλειάς του και η τάση ναπεριβάλλει με μυστικότητα την πολιτικήτης διαγραφής περιεχομένου. Σελ. 24

ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΠΑΝΤΕΛΙΔΗΣ

Το πρόγραμμααγνοουμένων έχειβαλτώσει μερικώς

Θέτοντας ως βασικότου στόχο την ανεύρε-ση του συνόλου τωναγνοουμένων ο Λεωνί-δας Παντελίδης εμφα-

νίζεται αισιόδοξος για την πορεία τουπρογράμματος της ΔΕΑ. Σε συνέντευ-ξή του στην «Κ» το ε/κ μέλος στηνΕπιτροπή για τους Αγνοουμένους πε-ριγράφει το τι βρήκε αποδεχόμενοςτον διορισμό του. Παραδέχεται πωςτα τελευταία χρόνια το πρόγραμματης ΔΕΑ έχει βαλτώσει σε ένα βαθμό.Εντοπίζει προβλήματα στη διαχείρισηκαι επεξεργασία παλαιότερων πλη-ροφοριών ενώ απαντά με ευθύτηταστο ερώτημα αν μπορεί να υπάρχουναγνοούμενοι εν ζωή. Σελ. 6

Στο πρώτο δεκαπενθήμερο του 2020, ηΚύπρος θα προχωρήσει στην έκδοσηνέου ομολόγου. Τα χρήματα που θα αντ-λήσει θα χρησιμοποιηθούν για εξόφλησημέρους του δανείου από το ΔΝΤ. Το δάνειοανέρχεται στα 691 εκατομμύρια ευρώ.Βάσει υπολογισμών της Δημοκρατίας, ηεξόφληση του δανείου θα μειώσει το δη-

μόσιο χρέος στο 91,1% το 2020. Για τηδιάρκεια του ομολόγου, το Γραφείο Δια-χείρισης Δημοσίου Χρέους φαίνεται ναπροσανατολίζεται προς τα 10 ή 15 έτη.Πάντως, κατά την τελευταία έξοδο τηςχώρας τον Απρίλιο με το 5ετές και το30ετές, είχε αντλήσει συνδυαστικά 1,25δισ. ευρώ. Οικονομική, σελ. 1

Νέο ομόλογο φέρνει ο ΙανουάριοςΠιθανότατα στις 15 του μήνα για αποπληρωμή του ΔΝΤ

Αναβρασμός στα κόμματα ενόψει των βουλευτικών Στρατηγικές, σχέδια και δυναμικές των σχηματισμών ενόψει εκλογών του 2021

ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΑ

Τουρκικό σχέδιοκινήσεων κατά Κύπρου-Ελλάδας Αθήνα και Λευκωσία παρατηρούν ότι η Άγ-κυρα κινείται στους άξονες σχεδιασμούτης ΤΡΑΟ ομού με ΥΠΕΞ και ΥΠΑΜ τηςΤουρκίας: Ο σχεδιασμός προβλέπει εντα-τικοποίηση παρουσίας του τουρκικού ναυ-τικού σε όλη την Ανατολική Μεσόγειο,διαρκείς έρευνες και γεωτρήσεις στην ΑΟΖτης ΚΔ και άσκηση πιέσεων προς Κατάρ,με στόχο αποχώρηση της Qatar Petroleumαπό τη σύμπραξη με Exxon/Mobil και τοοικόπεδο 10. Σελ. 12

Το «Σχέδιο του Αιώνα» Για Μέση Ανατολή με υπογραφήΤραμπ. Σελ. 7

EastMed γεννάται εν Αθήναις Οι όψεις ενός αμφιλεγόμενουέργου. Σελ. 3

Η νάρκη της Λιβύης Τι συνθέτει σήμερα την εστίαανάφλεξης. Σελ. 9

Θερμές συμμαχίες Τα συμφέροντα χωρών πέριξτης κρίσης. Σελ. 20

ΜΑΡΙΝΟΣ ΜΟΥΣΙΟΥΤΤΑΣ

Λάθος υποψηφιότητααπό τον τρίτο πόλοΤη θέση πως ένας υποψήφιος τουτρίτου πόλου για τις προεδρικές είναικαταδικασμένος να χάσει εκφράζειστην «Κ» ο Μαρίνος Μουσιούττας,στέλνοντας το μήνυμα στον ΝικόλαΠαπαδόπουλο πως το 2023 θα πρέπεινα συνεργαστεί με ένα εκ των δύο με-γάλων κομμάτων. Σελ. 8

ΕΛΛΑΔΑ

Μάχη για μικρότεραπλεονάσματα Γεμάτη θεωρείται η ατζέντα για το2020, καθώς στόχος της Αθήνας εί-ναι η μείωση των πρωτογενών πλεο-νασμάτων και κρίσιμες πολιτικές επι-λογές όπως η ανάδειξη του Προ-έδρου της Δημοκρατίας. Σελ. 18

Η νέα χρονιά αποτελεί ορόσημο για το κάθεκόμμα ξεχωριστά καθώς η στρατηγική πουθα χαράξουν οι αρχηγοί τους το 2020 θακρίνει κατά πόσο ενισχύονται ή αν διατη-ρούνται στη ζωή. Ο ΔΗΣΥ κάνει αλλαγέςσε πρόσωπα και επιχειρεί αλλαγή στοπροφίλ του με στόχο τον επαναπατρισμό

των προοδευτικών που απώλεσε στις ευ-ρωεκλογές. Το ΑΚΕΛ δεν αλλάζει πρόσωπααλλά επιδιώκει την πρωτιά το 2021 εντεί-νοντας τους αντιπαραθετικούς τόνους. ΤοΔΗΚΟ ως κατεξοχήν κόμμα εξουσίας αν-τιλαμβάνεται πως θα πρέπει να ανοίξει πα-ράθυρο συνεργασίας είτε με τη Δεξιά είτε

με την Αριστερά. Τα μικρότερα κόμματαδίνουν τον δικό τους αγώνα επιβίωσης,χωρίς να αποκλείουν συνεργασίες. Η ΕΔΕΚμπαίνει στην εσωστρέφεια και η ΔΗΠΑδιεκδικεί ποσοστό πέραν του 4% θέλονταςνα αποδείξει πως το ποσοστό των ευρωε-κλογών δεν ήταν πυροτέχνημα. Σελ. 4-5

Πάει ο παλιός ο χρόνος αφήνοντας το λευκό του αποτύπωμα στις υπέροχες κορυφές του ζωογόνου Τροόδους. Το μήνυμα που συντίθεται απότις νιφάδες του χιονιού καθώς πέφτουν απαλά στην επιφάνεια της καθημερινότητάς μας είναι κρυστάλλινο όπως του πάγου και διαφανέςόπως του γυαλιού: Το περιβάλλον είναι τόσο σημαντικό όσο και η ζωή μας. Διότι είναι η αναπνοή μας!

Η μαγεία του λευκού!

Κ Υ Ρ Ι Ο Α Ρ Θ Ρ Ο

Απολογισμός Ώρες πριν οι δείκτες του ρολογιούσηματοδοτήσουν την έναρξη μιαςνέας χρονιάς αλλά και μιας νέας ει-κοσαετίας και η ανάγκη για έναναδρό έστω απολογισμό αναμετρείταιμε της συνείδησης το τσαγανό. Οκάθε ένας έχει σε τούτη τη συγκυρίανα δοκιμάσει στη διελκυστίνδα τηςανθρωπιάς, πόσο οι βαθμοί που πήρεεπιτρέπουν στο αλάθητο της συνεί-δησης να τον στείλει στο 2020 χωρίςμεγάλα βάρη. Δυστυχώς στον συ-νολικό απολογισμό παρατηρούμεότι, μετά από τους απροβίβαστουςβαθμούς των πολιτικών που στοι-βάχτηκαν αυτή την εικοσαετία καιτους κρατούν δεμένους από τα πόδιαστην εκτίμηση του ανώνυμου πολίτη,και ο θεσμός της Δικαιοσύνης πήρεπλέον την κατιούσα, ιδιαίτερα το2019. Στην πολιτεία θαύματα γίνον-ται μόνο διά της κάλπης. Το 2020είναι χρόνος προεκλογικός και θαδούμε ποιοι έχουν κάνει τον απο-λογισμό τους.

ΦΙΛ

ΙΠΠ

ΟΣ

ΧΡΗ

ΣΤΟΥ

ΤΑΓΙΠ ΕΡΝΤΟΓΑΝ

Ανοικτά μέτωπα και νέα σχέδια Την ώρα που συσσωρεύονται τα προβλήματαστην οικονομία, στο εσωτερικό μέτωποκαι στην εξωτερική πολιτική, η κυβέρνησηΕρντογάν βάζει πλώρη για νέα σχέδια. Ταυ-τόχρονα, στο επίπεδο της προπαγάνδαςστην Άγκυρα, διαρρέουν τρία σενάρια αν-τιποίνων που σχεδιάζονται από την Αθήνακαι τη Λευκωσία για τα ζητήματα που αφο-ρούν την ΑΟΖ. Σελ. 10

2 l Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η Δ Ε Υ Τ Ε Ρ Η Σ Ε Λ Ι Δ Α

Διευθύνων Σύμβουλος: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΟΤΤΙΔΗΣ • Διευθυντής: ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΡΑΣΧΟΣ

Αρχισυντάκτης: ΑΛΚΗΣ ΑΝΔΡΕΟΥ • Υπεύθυνος Υλης: ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΚΟΥΡΟΥΠΑΚΗΣ • Υπεύθυνος Ατελιέ: ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΔΑΜΙΑΝΟΥ

Iδιοκτησία«Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ

ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΕΚΔΟΣΗ ΚΥΠΡΟΥ ΛΤΔ»

Νίκου Κρανιδιώτη 7Ε, 3ος όροφος, 2411 Έγκωμη, Λευκωσία, Κύπροςe-mail: info@kathimerini.com.cy Τηλ.: 22472500 Fax: Σύνταξη +357 22472540

Fax: Διαφημιστικό Τμήμα - Μικρές Αγγελίες +357 22472550

Eκδίδεται σε συνεργασία και μετά από άδεια της εταιρείαςΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ Α.Ε. Διευθυντής: ΑΛΕΞΗΣ ΠΑΠΑΧΕΛΑΣ • Διεύθυνση συντάξεως: ΚΩΣΤΗΣ ΦΑΦΟΥΤΗΣ - ΝΟΤΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ

ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση, αναπαραγωγή, διασκευήή απόδοση του περιεχομένου της εφημερίδας με οποιονδήποτε

τρόπο, χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια του εκδότη.

Η ΕΞΟΔΟΣ ΤΟΥ ΠΑΠΑ: Ολόκληρος η Ρώμη πανηγυ-ρίζει σήμερον το ιστορικό γεγονός της επισκέψεως τουΠοντίφηκος εις το Κυρηνάλιον και της εξόδου του εκ

Βατικανού, καταργούντοςούτω την από του 1870, επο-χήν της καταλήψεως τηςΡώμης υπό των ιταλικώνστρατευμάτων, κρατούσανπαράδοσιν της παραμονήςτου Πάπα εις το Βατικανόν,

όπου έχει περιορισθή και το άλλοτε εκτεινόμενον εφ’ολοκλήρου σχεδόν της Ιταλίας παπικόν κράτος.

ΣΕΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ: Ολόκληρος η τουρκικήκοινή γνώμη διατελεί εν ζωηροτάτη συγκινήσει και βα-θυτάτω πένθει διά την τρομακτικήν συμφοράν εκ τωνσεισμών η οποία έπληξε τον πληθυσμόν ωρισμένης πε-ριφερείας της χώρας. Κατά χιλιάδας αριθμούνται οινεκροί και οι τραυματίαι. To Ερζιντζάν έχει μεταβληθήεις σωρόν καπνιζόντων ερειπίων, άλλαι κωμοπόλεις καιχωρία παρουσιάζουν οικτράν εικόνα, από τα ερείπια δεεξακολουθούν να ανασύρωνται πτώματα. Καθ’ α μεταδίδειτο Πρακτορείον της Ανατολής εκ των σεισμικών δονήσεων,αι οποίαι εσημειώθησαν χθες την πρωίαν επήλθον σοβαραίκαταστροφαί εις ωρισμένους νομούς και κυρίως εις τοΕρζιντζάν, το Σιβάς, την Ορντού, το Τοκάτ, την Αμάσειανκαι την Σαμψούντα.

ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ: Συνεπεία ενός νόμου απαγορεύεται ηπρόσληψις γυναικών εις την τελωνειακήν υπηρεσίαν.Χωρίς να κινδυνεύσωμεν να κατηγορηθώμεν διά καθυ-στερημένον φεμινισμόν, διερωτώμεθα ποίοι άραγε λόγοικατέστησαν αναγκαίαν αυτήν την απαγόρευσιν.

Ο Φ Ι Λ Ι Σ Τ Ω ΡΕπιλογή και επιμέλεια:

ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΗΝΑΚΑΚΗΣ, ΜΥΡΤΩ ΚΑΤΣΙΓΕΡΑ

80 χρόνια πρίν στην «Κ»29.XII.1939

Ο τραγικός Ευριπίδης, μαςκληροδότησε το εξής περίχρόνου απόφθεγμα: Οχρόνος άπαντα τοίσινύστερον φράσει. Λάλοςγαρ ούτος ουκ ερωτώσιν

λέγει. (Ο χρόνος δίνει όλες τις απαντή-σεις. Είναι πολύ ομιλητικός και δεν χρει-άζεται καν τις ερωτήσεις). Ευρισκόμενοιλοιπόν στο τέλος της πρώτης εικοσαετίαςτου 21ου αιώνα ας δούμε τις απαντήσειςγια τα πεπραγμένα στην Κύπρο. Στις23 Απριλίου του 2003, ο Ραούφ Ντενκτάςγια να εκτονώσει τη μεγάλη κοινωνικήπίεση που κορυφώθηκε με το ογκώδεςσυλλαλητήριο των Τουρκοκυπρίων τοΦεβρουάριο, ήρε την απαγόρευση διέ-λευσης από τα οδοφράγματα. Η τ/κπλατφόρμα, «Αυτή η Χώρα είναι Δικήμας», εξέφραζε τη θέληση των ανθρώ-πων που για 29 χρόνια ήταν εγκλωβι-σμένοι στην πατρίδα τους και που είδαν,στη λύση μέσω του Σχεδίου Ανάν, (τοπρώτο είχε παρουσιαστεί το Νοέμβριοτου 2002), ευκαιρία ένταξης της Κύπρουστην Ε.Ε. και δικής τους απελευθέρωσηςαπό την κατοχή. Ο κόσμος έζησε μιαπρωτόγνωρη εμπειρία κυκλοφορώνταςσχεδόν ανεμπόδιστα σε όλο το νησί.

Η κυβέρνηση Τάσσου Παπαδόπου-λου κατελήφθη εξαπίνης και τα πρώτα24ωρα δεν ήξερε τι να πει. Συντόμωςεφευρέθηκε το πρόσχημα ότι η επίδειξηδιαβατηρίων στα οδοφράγματα συνι-στούσε κίνδυνο αναγνώρισης του ψευ-δοκράτους. Από τότε άρχισε το ροκά-νισμα των Σχεδίων Ανάν που στόχευανσε οριστική λύση που ήταν η άτυπηπροϋπόθεση για ένταξη της Κύπρουστην Ε.Ε. Ωστόσο, η δυναμική της τ/κεξέγερσης, πέρασε ανεκμετάλλευτη καιη συγκυρία της πραγματικής απελευ-θέρωσης όχι μόνο χάθηκε αλλά δυνα-μιτίστηκε, κατά την αντίληψη του γρά-φοντος, με μια επίσημη δηλητηριώδηπροπαγάνδα.

Αποκορύφωμά της ήταν το «Όχι»στο δημοψήφισμα του 2004 με 76%των Ε/κ (και το «Ναι» με 63% των Τ/κ).Έτσι τσιμεντώθηκε ατύπως η διχοτό-μηση. Έτσι χάθηκαν μονίμως Βαρώσι,Μόρφου και 51 ε/κ χωριά. Έτσι η ορι-στική αποχώρηση και του τελευταίουΤούρκου στρατιώτη το 2019, ακυρώθηκε.Από τότε όλες οι σημαντικές αποφάσειςτης ε/κ ηγεσίας χαρακτηρίζονταν απόατζαμοσύνη και ήταν, όπως αποδει-κνύεται, μαεστρικά επικοινωνιακά τε-

χνάσματα παραπλάνησης του κόσμου.Παράδειγμα; Από την κυβέρνηση Τάσ-σου προβλήθηκε τότε σαν πανίσχυροόπλο αντίδρασης, «ένα κύμα προσφυγώνγια τις περιουσίες, με ομαδικές αγωγέςκατά της Τουρκίας στο Ευρωπαϊκό Δι-καστήριο», όπως έγραψε ο «Φιλελεύ-θερος». Όταν το κύμα προσφυγών έφτα-σε στο ΕΔΑΔ, η απόφασή του, κατέληξεμπούμερανγκ για την ε/κ πλευρά ηοποία αιχμαλωτίστηκε στην ΕπιτροπήΑποζημιώσεων της Τουρκίας στα Κα-τεχόμενα, δια της οποίας η Άγκυρα αγο-ράζει σε τιμές ευκαιρίας τις καλύτερεςε/κ περιουσίες. Τα κακά μας όμως δενσταμάτησαν στην Επιτροπή Αποζη-μιώσεων ούτε στον Κανονισμό της Πρά-σινης Γραμμής ούτε στην κλίκα πουλυμαίνεται τα κονδύλια για τους αγνο-ούμενους (γράφω τώρα και 25 χρόνιααλλά ουδείς ενδιαφέρεται). Τα κακά μαςέχουν άξονα το γεγονός ότι μόλις τοστάτους κβο έπαψε να αποτελεί χρυ-σοφόρα επιχείρηση για τον Ραούφ Ντεν-κτάς, που έχασε στις 20/02/2005 απότον Μ.Α. Ταλάτ, άρχισε να γίνεται στα-διακά η μεγαλύτερη επένδυση για τηνε/κ πολιτική ελίτ, που ανεξέλεγκτη καιελέγχοντας την ευρωπαϊκή πια ΚΔ, πα-ράτησε τις μίζες κι άρχισε να στήνεικόλπα εκατοντάδων εκατομμυρίων γιατο φαύλο κύκλο κυβέρνησης-κομμά-των-τραπεζών-ελεγκτών-δικηγόρων-ντιβέλοπερς. Η Ε.Ε. το 2013 μας επέβαλεκούρεμα πρωτόγνωρο στα διεθνή χρο-νικά, με τη Γερμανία του Φερχόιγκεν(!) σε ρόλο δημίου. Το μεγάλο βάροςφορτώθηκε στους ώμους της ανώνυμηςπλειοψηφίας που έχασε οικονομίες καιτο μισό του μισθού της και κολυμπάαπό τότε σε κόκκινα δάνεια, η πώλησητων οποίων συνιστά άλλο ένα κόλπογκρόσο. Οι ημέτεροι είτε διέσωσαν ταλεφτά τους «προλαβαίνοντας» να ταβγάλουν στο εξωτερικό είτε αποκατέ-στησαν τη «ζημιά» μετέχοντας, κάποιοι,στο κόλπο της πώλησης μιας τράπεζαςσε άλλη είτε στο άλλο κόλπο της πώ-λησης ευρωπαϊκών διαβατηρίων τηςΚΔ, σε πολλούς σεσημασμένους και μηξένους πολυεκατομμυριούχους ή καιστα δυο. Α! Ο τελευταίος ηττημένοςτης 20ετίας είναι η κυπριακή δικαιοσύνηκαθότι όχι μόνο έν οίδε ότι ουδέν οίδεαλλά και συνελήφθη κλέπτουσα οπώρας.Καλή χρονιά.

Είκοσι χρόνια δίσεχτα

ΠΟΛΙΤΕΙΕΣ ΑΝΘΡΩΠΩΝΓράφει ο ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΡΑΣΧΟΣ

paraschosa@kathimerini.com.cy

Κυριακή 29 Δεκεμβρίου 2019

Αντιδράσεις για φεστιβάλ στη Σαουδική ΑραβίαΧωρίς αναστολές, διάσημοι από ολόκληροτον κόσμο επιχείρησαν να προωθήσουνστα μέσα κοινωνικής δικτύωσης την«ανανεωμένη εικόνα» της ΣαουδικήςΑραβίας, καθώς συμμετείχαν στο φεστιβάλMDL Beast. Σίγουρα, το φεστιβάλ είχεόλα τα χαρακτηριστικά μιας σημαντικήςμουσικής εκδήλωσης, με διεθνείς συμ-μετοχές όπως εκείνες του μουσικού πα-ραγωγού Νταβίντ Γκετά, του μουσικούΣτιβ Αόκι, πανέμορφων μοντέλων όπωςη Τζόαν Σμολς και η Αλεσάντρα Αμπρόζιο,αλλά και διάσημων ηθοποιών, όπως οΑρμι Χάμερ και ο Εντ Γουέστγουικ.

Καθώς το φεστιβάλ πραγματοποιήθηκεστο Ριάντ της Σαουδικής Αραβίας, πολλοίαπό τους διάσημους που συμμετείχανκατηγορούνται σήμερα για την επιθυμίατους να «αποκαταστήσουν» την εικόνατης Σαουδικής Αραβίας, αποφεύγονταςνα αναφέρουν τις εκεί παραβιάσεις τωνανθρωπίνων δικαιωμάτων. Δεν είναι ηπρώτη φορά που Δυτικοί «ινφλουένσερς»κατηγορούνται για προώθηση του βασι-λείου ως τουριστικού προορισμού, ιδίωςμετά το «άνοιγμα» της χώρας στους επι-σκέπτες από το εξωτερικό.

Οι συμμετέχοντες, μηδενός εξαιρου-μένου, αναφέρθηκαν στο φεστιβάλ εκτε-νώς και διθυραμβικά στα μέσα κοινωνικήςδικτύωσης, χωρίς, ωστόσο, να κάνουνμνεία στην παραβίαση σωρείας ανθρω-πίνων δικαιωμάτων ή στη δολοφονία τουδημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι, στοπροξενείο της χώρας στην Κωνσταντι-νούπολη, ένα έγκλημα που αμέσως συν-δέθηκε με τη βασιλική αυλή της ΣαουδικήςΑραβίας. Ο Αρνι Χάμερ δεν δίστασε, μά-

λιστα, να χαρακτηρίσει στο Instagram–όπου έχει χιλιάδες ακολούθους– το σα-ουδαραβικό φεστιβάλ ως «πολιτισμικήεπανάσταση».

Η Σμολς, ο Χάμερ, ο Γουέστγουικ καιη Αμπρόζιο ανήρτησαν περιεχόμενο απότο φεστιβάλ, όπως και η Χαλίμα Αντεν,το πρώτο μοντέλο που, φορώντας χιτζάμπ,συνήψε συμβόλαιο με μεγάλο πρακτορείο.Η Αμπρόζιο και η Αντεν αποκαλύψαν ότιείχαν πληρωθεί για τις αναρτήσεις τους.

Οπως ήταν αναμενόμενο, οι πληρω-μένες αναρτήσεις όλων των αστέρωνπου συμμετείχαν στην προώθηση τηςΣαουδικής Αραβίας κατακρίθηκαν έντονααπό πολλούς χρήστες. Ο Αμερικανός δη-μοσιογράφος Γιασάρ Αλί ρώτησε τον Χά-μερ μήπως, ενόσω βρισκόταν στο βασί-λειο, βρήκε το πτώμα του Τζαμάλ Κασόγκι.Ενας άλλος Αμερικανός δημοσιογράφος,ο Φίλιπ Πικάρντι, σχολίασε στο Instagramότι «νιώθει βαθιά απογοήτευση που βλέπειαναρτήσεις από άτομα που ταξίδεψανστη Σαουδική Αραβία, για να συμμετά-σχουν στην επιχείρηση αποκατάστασηςτης εικόνας της χώρας. Οι αναρτήσειςπαρουσιάζουν ένα κράτος αλλαγμένο καιανεκτικό. Δεν αναφέρουν, ωστόσο, ότιη επίσκεψή τους είχε διοργανωθεί απότην κυβέρνηση της Σαουδικής Αραβίας».

To μοντέλο Αλεσάντρα Αμπρόζιο παραδέχθηκε ότι πληρώθηκε για να κάνει θε-τική ανάρτηση.

������

Εντονη κριτική προς διαση-μότητες που προσεκλήθησανκαι έγραψαν διθυραμβικάσχόλια για το βασίλειο.

Γκρίζες προοπτικές γιατην πράσινη συμφωνία της Ε.Ε.

Του ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΥ

Μπορεί η Ευρώπη να ηγηθεί της πορείαςπρος μία διεθνή οικονομία χαμηλών εκ-πομπών αερίων του θερμοκηπίου; Διαθέτειτην απαραίτητη εσωτερική συνοχή στακρίσιμα και σύνθετα ζητήματα που εμπλέ-κονται στην αντιμετώπιση της κλιματικήςαλλαγής; Και έχει το περιθώριο να κινηθείμονομερώς, όταν οι ΗΠΑ (σε ομοσπονδιακότουλάχιστον επίπεδο) κινούνται στην αν-τίθετη κατεύθυνση και η Κίνα εξακολουθείνα επενδύει μαζικά στον άνθρακα;

Στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής (12-13 Δεκεμβρίου), τα κράτη-μέλη της Ε.Ε.συμφώνησαν κατ’ αρχάς στον στόχο τωνμηδενικών εκπομπών έως το 2050, αλλάυπήρχε ένας αστερίσκος: «Ενα κράτος-μέλος, σε αυτό το στάδιο, δεν μπορεί ναδεσμευθεί στην εφαρμογή αυτού του στόχουσε ό,τι το αφορά, και το Ευρωπαϊκό Συμ-βούλιο θα επανέλθει σε αυτό τον Ιούνιοτου 2020». Το εν λόγω κράτος-μέλος είναιη Πολωνία, η πέμπτη πολυπληθέστερηχώρα των «27», το 80% της ηλεκτροπαρα-γωγής της οποίας προέρχεται από την καύσηλιγνίτη και άλλων μορφών άνθρακα. Ηστάση της πολωνικής κυβέρνησης σημαίνειότι ο ισχυρισμός του ανακοινωθέντος τηςσυνόδου πως «το Ευρωπαϊκό Συμβούλιοεγκρίνει τον στόχο μιας κλιματικά ουδέτερηςΕ.Ε. ώς το 2050» είναι μάλλον αμφισβητή-σιμος. Ακόμα και χωρίς την Πολωνία, ησυμφωνία μεταξύ των υπολοίπων δεν επε-τεύχθη καθόλου εύκολα. Χώρες της Ανα-τολικής Ευρώπης απαίτησαν χρηματοδο-τικές και άλλες εγγυήσεις για να δεχθούννα υιοθετήσουν τον στόχο. Η Τσεχία καιη Ουγγαρία πείστηκαν μόνο αφού ορίστηκεότι η πυρηνική ενέργεια θα μπορεί να απο-τελεί μέρος του ενεργειακού μείγματος τωνμηδενικών εκπομπών. Εν τω μεταξύ, η Κίνα,με διαφορά η χώρα με τις μεγαλύτερες εκ-πομπές αερίων του θερμοκηπίου στον πλα-νήτη (πάνω από των συνολικών παγκό-σμιων εκπομπών), φαίνεται ότι απέχει πολύαπό το να είναι έτοιμη να εγκαταλείψει τονάνθρακα. Σύμφωνα με έκθεση που δημο-σιεύθηκε στα τέλη Νοεμβρίου από την ορ-γάνωση Global Energy Monitor, η ασιατικήυπερδύναμη βρίσκεται στη διαδικασία κα-τασκευής εργοστασίων ηλεκτροπαραγωγήςμε τη χρήση άνθρακα συνολικής ισχύος148 GW – περισσότερο από το σύνολο τηςεγκατεστημένης ισχύος σήμερα στα κρά-τη-μέλη της Ε.Ε. Η αύξηση εγκατεστημένηςισχύος στην Κίνα είναι σημαντικά μεγα-

λύτερη, σε ετήσια βάση, από τη μείωσηπου καταγράφεται στον υπόλοιπο κόσμομε το κλείσιμο τέτοιων εργοστασίων.

Παράλληλα, τον περασμένο Νοέμβριοοι ΗΠΑ –η δεύτερη μεγαλύτερη πηγή αερίωντου θερμοκηπίου– ειδοποίησαν τον ΟΗΕότι ξεκινούν τη διαδικασία απόσυρσης απότη Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα.Η κυβέρνηση Τραμπ, επικαλούμενη τα «άδι-κα οικονομικά βάρη» που η συμφωνία επι-βάλλει στην αμερικανική οικονομία, έθεσεκαι επισήμως τη χώρα σε διαδικασία εξόδου,η οποία θα ολοκληρωθεί μία μέρα μετά τιςπροεδρικές εκλογές του 2020.

Σύμφωνα με τα ευρήματα της ΔιεθνούςΥπηρεσίας Ενέργειας (IEA), οι παγκόσμιεςεκπομπές αερίων του θερμοκηπίου αυξή-θηκαν για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά το2018, μετά μία περίοδο στασιμότητας λίγωνετών. Αν δεν ληφθούν δραστικά μέτρα άμε-σα, σημειώνεται στη σχετική έκθεση, οισυνολικές εκπομπές της παγκόσμιας οικο-νομίας θα συνεχίσουν να αυξάνονται ώςτο 2040, ενώ ο στόχος των μηδενικών εκ-πομπών δεν θα επιτευχθεί πριν από το2070. Αν τα πράγματα εξελιχθούν έτσι θαείναι πολύ δύσκολο έως αδύνατο να επι-τευχθεί ο κεντρικός στόχος που τέθηκε στοΠαρίσι, του περιορισμού της αύξησης τηςπαγκόσμιας θερμοκρασίας κάτω από 2 βαθ-

μούς Κελσίου σε σύγκριση με την έναρξητης Βιομηχανικής Επανάστασης.

Η Ευρώπη βρίσκεται ξεκάθαρα στηνπρωτοπορία της διεθνούς εκστρατείας κατάτης κλιματικής αλλαγής – και η νέα ελληνικήκυβέρνηση δείχνει διατεθειμένη να βρεθείστην πρώτη γραμμή του αγώνα, με τη δέ-σμευσή της για απολιγνιτοποίηση της ηλε-κτροπαραγωγής της χώρας ώς το 2023 (οαρμόδιος υπουργός Κ. Χατζηδάκης τόνισεπρο ημερών τη σημασία οι περιοχές πουθα πετύχουν τον στόχο αυτό να ανταμει-φθούν από το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασηςτης Ε.Ε.). Οι προκλήσεις, ωστόσο, στο εσω-τερικό αλλά και από τρίτες χώρες που επι-διώκουν ανταγωνιστικά πλεονεκτήματααπό τη χρήση των ρυπογόνων ορυκτώνκαυσίμων, είναι τεράστιες. Ενα μέτρο τοοποίο σχεδιάζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή γιατην αντιμετώπιση του περιβαλλοντικά αθέ-μιτου ανταγωνισμού είναι η λεγόμενη «δια-συνοριακή προσαρμογή άνθρακα» – έναςφόρος που θα επιβάλλεται σε εισαγωγέςαπό χώρες με πιο χαλαρούς περιορισμούςστην καύση άνθρακα. Ο νέος φόρος, ωστόσο,που αναμένεται να επιβληθεί από το 2021,πρόκειται να αντιμετωπίσει σωρεία νομικών,οικονομικών και πολιτικών εμποδίων. Οδρόμος προς την πράσινη ουτοπία δεν είναιστρωμένος με ροδοπέταλα.

Στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής (12-13 Δεκεμβρίου), τα κράτη-μέλη της Ε.Ε., πλην της Πο-λωνίας, συμφώνησαν κατ’ αρχάς στον στόχο των μηδενικών εκπομπών έως το 2050.

Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η l 3Ε Ν Ε Ρ Γ Ε Ι ΑΚυριακή 29 Δεκεμβρίου 2019

ΑΡΘΡΟ / Του ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥ ΕΛΛΗΝΑ*

Αγωγός ΦΑ EastMed και πραγματικότητεςΗ διακρατική συμφωνία που θα υπο-γραφεί στις 2 Ιανουαρίου είναι πρώ-τιστα μια διπλωματική απάντησηστις τουρκικές προκλήσεις. Το Ισ-ραήλ, η Κύπρος και η Ελλάδα απαν-τούν στην προσπάθεια της Τουρκίαςνα διεκδικήσει τη θαλάσσια περιοχήμεταξύ Κύπρου και Κρήτης μέσωτης συμφωνίας με τη Λιβύη, η οποίαδεν είναι συμβατή με το διεθνώςαναγνωρισμένο δίκαιο των θαλασ-σών UNCLOS. Η Ιταλία, όπου ο αγω-γός θα καταλήξει αν κατασκευαστεί,δεν θα συμμετάσχει προς το παρόν,λόγω ενεργού αντίστασης από κοι-νότητες κοντά σε πιθανούς χώρουςκατάληξης του αγωγού και αυξα-νόμενης αντίστασης από περιβαλ-λοντικούς ακτιβιστές - όπως συνέβηκαι με τον αγωγό TAP. Η διακρατικήσυμφωνία σίγουρα ενδυναμώνειτις σχέσεις μεταξύ των τριών χωρώνσε μια κρίσιμη περίοδο για την Ανα-τολική Μεσόγειο, προάγοντας στε-νότερη συνεργασία. Είναι κυρίωςπολιτικού χαρακτήρα και θέτει τονομικό πλαίσιο για την ενδεχόμενη

κατασκευή και λειτουργία του αγω-γού EastMed, εφόσον και αν υλο-ποιηθεί, αλλά όχι τη μετεξέλιξήτου σε έργο. Αυτό απαιτεί να βρε-θούν ιδιωτικές εταιρείες να επεν-δύσουν στον αγωγό και να εξα-σφαλιστούν αγοραστές του φυσικούαερίου στην Ευρώπη. Κανένα απόαυτά δεν υπάρχει ακόμα. Το κόστοςτου αγωγού υπολογίζεται να υπερ-βαίνει τα $7 δισ. δολάρια - οι πε-ρισσότεροι ειδικοί θεωρούν ότιαυτό είναι αισιόδοξο και προσδο-κούν ότι θα είναι πιο κοντά στα$8-10 δισ. Είναι επίσης ένα έργοτεχνικά δύσκολο, αφού θα ποντι-σθεί σε βάθος νερού που ξεπερνάτις 3000 μ., σε περιοχές που είναιεπίσης σεισμογενείς, αλλά εφικτό.Με το κόστος του φυσικού αερίουστο Ισραήλ, προτού εισέλθει στοναγωγό, να είναι περισσότερο από$4.50/mmbtu (ανά χίλια κυβικάπόδια), η τιμή του φυσικού αερίουστην Ευρώπη πρέπει να υπερβείτα $8/mmbtu - κάτι που δεν ανα-μένεται - πριν ο EastMed γίνει οι-

κονομικά βιώσιμος. Για παρόμοιουςλόγους ούτε και αγωγός στην Ευ-ρώπη μέσω Τουρκίας είναι οικο-νομικά βιώσιμος. Η Ευρώπη έχειπρόσβαση σε άφθονες προμήθειεςφθηνού φυσικού αερίου σε πολύχαμηλές τιμές, τις οποίες ο EastMedδεν μπορεί να ανταγωνιστεί. Σή-μερα η τιμή είναι γύρω στα$4/mmbtu, παρόλο που είναι χει-μώνας και θεωρητικά οι τιμές έπρε-πε να είναι αρκετά ψηλότερες. Κάτιπου επιβεβαιώνει την πληθώρα.Είναι επίσης και η πολιτική πουακολουθεί η νέα Ευρωπαϊκή Επι-τροπή με έμφαση στην πράσινηενέργεια και τις ανανεώσιμες πηγές.Αυτή εδραιώνεται σε μια νέα στρα-τηγική, την European Green Deal,που θα δημοσιευθεί από την ΕΕτον Μάρτιο, με πιο απαιτητικούςκλιματικούς στόχους έως το 2030και επίτευξη ουδετερότητας στονάνθρακα έως το 2050. Ως αποτέ-λεσμα, μελέτες της ΕΕ δείχνουνότι η ζήτηση φυσικού αερίου στηνΕυρώπη αναμένεται να μειωθεί κα-

τά 20% μέχρι το 2030 και κατά75%-85% μέχρι το 2050. Αν ο Ea-stMed άρχιζε λειτουργία το 2025,θα χρειαζόταν να κάνει εξαγωγέςγια 20 χρόνια για να ανακτηθούνοι επενδύσεις. Μια περίοδο κατάτη διάρκεια της οποίας η χρήσηφυσικού αερίου στην Ευρώπη ανα-μένεται να μειωθεί σημαντικά. Αυ-τές οι εξελίξεις αποτελούν τεράστιεςπροκλήσεις για νέα έργα φυσικούαερίου. Μέσα σε αυτή τη νέα δια-μορφούμενη ευρωπαϊκή στρατηγικήγίνεται ολοένα και πιο δύσκολο γιατον EastMed να επιτύχει. Ένα απο-τέλεσμα αυτής της νέας στρατη-γικής είναι ότι και η ΕυρωπαϊκήΤράπεζα Αναπτύξεως μετά από το2021 σταματά να επενδύει σε έργασχετιζόμενα με ορυκτά καύσιμα.Ακούγεται μερικές φορές ότι η Ευ-ρώπη υποστηρίζει την κατασκευήτου αγωγού για να ανεξαρτητο-ποιηθεί από το ρωσικό φυσικό αέ-ριο. Με τη συμφωνία μεταξύ ΕΕκαι Gazprom το Μάιο 2018, οι δια-φορές των δύο έχουν επιλυθεί.

Σύντομα θα συμπληρωθούν δύοαγωγοί, ο Nord Stream 2 και ο TurkStream 2, που συνολικά θα μετα-φέρουν περισσότερο από 70 δισε-κατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικούαερίου τον χρόνο στην Ευρώπησε χαμηλές τιμές, τις οποίες ο Ea-stMed δεν μπορεί να ανταγωνιστεί.Το ρωσικό φυσικό αέριο μπορείνα είναι κερδοφόρο και όταν ακόμαοι τιμές στην Ευρώπη μειώνονταιστα $4/mmbtu. Και να μην ξεχνάμεότι η Ευρώπη ούτε αγοράζει ούτεπουλάει φυσικό αέριο. Αυτό γίνεταιαπό εταιρείες για κέρδος. Και οιπιο μεγάλες από αυτές είναι συ-νεταίροι της Gazprom. Η ΕE δέ-χτηκε τον EastMed ως έργο κοινούενδιαφέροντος (PCI) και μέχρι σή-μερα έχει χρηματοδοτήσει μερικώςσχετικές μελέτες. Αλλά μέχρι στιγ-μής λιγότερο από 10% όλων τωνPCI φυσικού αερίου έχουν προχω-ρήσει στο στάδιο κατασκευής. Επι-πλέον, η ΕΕ έχει μετατοπίσει τώρατο ενδιαφέρον για στήριξη PCI απόφυσικό αέριο σε έργα ηλεκτρικής

και ανανεώσιμης ενέργειας. Πριντελειώσω, θέλω να αναφέρω ότι ηΤουρκία – και αν ακόμα είχε δι-καιώματα (που δεν έχει) - δεν θαμπορούσε να σταματήσει τον αγω-γό. Η Κύπρος, η Ελλάδα και η Τουρ-κία είναι μέλη και έχουν υπογράψειτη συνθήκη Energy Charter. Βάσειαυτής της συνθήκης, όποιος έχειδικαιώματα ΑΟΖ στη θαλάσσια πε-ριοχή μεταξύ Κύπρου και Κρήτης,μπορεί να προβάλει μόνο περιβαλ-λοντικές ενστάσεις και μπορεί ναζητήσει την αλλαγή διαδρομής τουαγωγού, αλλά δεν μπορεί να τονσταματήσει. Παρά την αναμφίβοληπολιτική υποστήριξη που έχει οαγωγός, ακόμα και από τις ΗΠΑ,για να προχωρήσει σε κατασκευήχρειάζεται να είναι και οικονομικάβιώσιμος και να εξασφαλίσει αγο-ραστές για το φυσικό αέριο πουθα μεταφέρει, κάτι που αντιμετω-πίζει σημαντικές προκλήσεις.

*Ο κ. Χαράλαμπος Έλληνας είναι πρώηνπρόεδρος ΚΡΕΤΥΚ.

Του ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΤΟΜΑΡΑ

Η υπογραφή της διακρατικής συμ-φωνίας για τον αγωγό EastMed,στις 2 Ιανουαρίου στην Αθήνα,αναμφίβολα αποτελεί μια σημαν-τική εξέλιξη, με πολιτικές προεκτά-σεις για την περιοχή της Μεσογείου,ωστόσο μέχρι την έναρξη υλοποί-ησης του μεγαλεπήβολου έργου,ο δρόμος είναι μακρύς και με εμ-πόδια. Εμπόδια που για να υπερ-πηδηθούν, θα απαιτηθεί η διαρκήςισχυρή πολιτική στήριξη, των κρα-τών που το υποστηρίζουν και όχιμόνο, και το κυριότερο να πεισθούνοι αγορές πως το έργο είναι υλο-ποιήσιμο από τεχνικής απόψεωςαλλά και οικονομικά βιώσιμο, προ-κειμένου να εντοπισθούν τα 6 δισ.ευρώ για την κατασκευή του. Οιυπογραφές την μεθεπόμενη Πέμ-πτη στην Αθήνα και σε μεταγενέ-στερο χρονικό διάστημα της Ιτα-λίας, αποτελούν το πρώτο σημαν-τικό βήμα προς την κατεύθυνσητού να πάρει σάρκα και οστά ο Ea-stMed. Μια διακρατική που, ακόμακαι για αυτούς τους λιγότερο έν-θερμους υποστηρικτές του έργου,έχει πολιτική αξία. Χρήσιμα συμ-περάσματα για το μέλλον του Ea-stMed μπορούν να εξαχθούν εάνγίνει μια προσεχτική μελέτη τηςπορείας του έργου, από τότε πουγεννήθηκε ως ιδέα, έως και σήμερα.Μια πορεία με διακυμάνσεις, άρ-ρηκτα συνδεδεμένες με το μετα-βαλλόμενο γεωπολιτικό περιβάλλοντης Ανατολικής Μεσογείου.

Η γένεση Η ανάγκη για μια εναλλακτική

επιλογή των ευρωπαϊκών αγορώνστους ενεργειακούς πόρους, προ-έκυψε πολύ πριν εμφανισθούν καιενδυναμωθούν τα σχήματα τωνπεριφερειακών συνεργασιών, οιγνωστές τριμερείς συνεργασίες.Η διερεύνηση για τη δυνατότητακατασκευής του EastMed, για με-ταφορά των κοιτασμάτων της Λε-βαντίνης στο Ευρωπαϊκό ΣύστημαΦυσικού Αερίου, ξεκίνησε τη διετία2011-2012. Με βάση διερεύνησηπου έγινε, από τη Δημόσια Επιχεί-ρηση Πετρελαίου (ΔΕΠΑ) στην Ελ-λάδα, τα κοιτάσματα της Ανατολι-κής Μεσογείου θα μεταφέρονταιμέσω αγωγού στην Ελλάδα και απόεκεί, μέσω επίσης αγωγού, στηνΙταλία και στα ευρωπαϊκά ενεργει-ακά δίκτυα. Ένα χρόνο μετά τιςπρώτες διερευνητικές κινήσεις, ηΕυρωπαϊκή Επιτροπή προχώρησεσε μια σημαντική κίνηση. Ενέταξετον EastMed στον κατάλογο τωνΈργων Κοινού Ενδιαφέροντος (Pro-jects of Common Interest – PCIs)της ΕΕ. Το 2015 η συμμετοχή τουόλου έργου ανανεώθηκε. Την ίδιαχρονιά ξεκίνησε η συγχρηματοδό-τησή του από την ΕΕ. Για την υλο-ποίηση του έργου θα απαιτηθείπρώτον η κατασκευή ενός υποθα-λάσσιου αγωγού 200 χλμ. από την

ισραηλινή ΑΟΖ μέχρι το Βασιλικό,δεύτερον η δημιουργία 700 χλμ.υποθαλάσσιου αγωγού μέχρι τηνΚρήτη, τρίτον η σύνδεση της Κρή-της με την Πελοπόννησο με αγωγόμήκους 400 χλμ. και τέταρτον άλλα600 χλμ. αγωγού προς την ηπειρω-τική Ελλάδα και τη Θεσπρωτία.

Το ΙσραήλΑν επιχειρηθεί να γίνει μια κα-

τάταξη των χωρών που υποστηρί-ζουν το έργο, το Ισραήλ φαίνεταινα είναι ο πιο ένθερμος υποστη-ρικτής του. Η πολιτική του ΤελΑβίβ για τον EastMed μπορεί ναχωρισθεί σε τρεις περιόδους. Τηνπρώτη (των διερευνητικών κινή-σεων για τον αγωγό, όπου δεν είχεεπιδείξει έντονο ενδιαφέρον), τηδεύτερη (της προοπτικής ενός αγω-γού από το Ισραήλ προς την Τουρ-κία, όπου ο EastMed είχε πέσει στααζήτητα) και την τρίτη (της επι-δείνωσης των σχέσεων Τουρκίας-Ισραήλ). Το Τελ Αβίβ υπό το βάροςτου τουρκικού μεγαλοϊδεατισμού,με εκφραστή τον Ταγίπ Ερντογάνκαι του κινδύνου τα ισραηλινά κοι-τάσματα να τεθούν υπό καθεστώςτουρκικής ομηρίας, μπαίνει μπρο-στά βγάζοντας από τη ναφθαλίνητον αγωγό ΦΑ από την περιοχή,ένα έργο το οποίο αφενός εξυπη-ρετεί την πάγια πολιτική επιδίωξητου ζωτικού χώρου και της διεξόδουπρος το Αιγαίο και αφετέρου τησταθερότητα των ευρωπαϊκών αγο-ρών, για τα εξαγώγιμα κοιτάσματατων Ταμάρ και Λεβιάθαν. Αποκο-ρύφωμα της ισραηλινής δραστη-ριότητας για τον EastMed, μπορεί

να θεωρηθεί η τριμερής του Ισραήλμε τη συμμετοχή των ΗΠΑ, παρά-γοντα που δίνει ώθηση στο έργο.

Η ΕλλάδαΜέχρι την αλλαγή πλεύσης από

πλευράς Ισραήλ, η Ελλάδα εμφανι-ζόταν ως η χώρα που διατηρούσεζωντανή την προοπτική του Ea-stMed, επιδίωξη που είχε δημιουρ-γήσει μουρμουρητά στη Λευκωσία,όπως λεγόταν στο παρασκήνιο. ΗΕλλάδα από την εποχή των διερευ-νητικών κινήσεων για τον αγωγόμέχρι και σήμερα, θεωρεί πως η με-ταφορά των κοιτασμάτων της Ανα-τολικής Μεσογείου προς την Ευ-ρώπη μέσω της ελληνικής επικρά-

τειας θα αναβαθμίσει τον γεωστρα-τηγικό ρόλο της χώρας και θα ενι-σχύσει την ασφάλειά της, ενώ σεσυνδυασμό με τις υπάρχουσες υπο-δομές σε Αλεξανδρούπολη και Ρε-βιθούσα θα ενδυναμώσει την οικο-νομία της χώρας. Μια πολιτική επι-λογή που ενδυναμώθηκε επί κυβέρ-νησης ΣΥΡΙΖΑ και συνεχίζεται απότην παρούσα κυβέρνηση Μητσο-τάκη.

Η ΚύπροςΓια τη Λευκωσία, η προοπτική

του EastMed δεν ήταν η κυρίαρχηεπιλογή, παρά μια για τα κοιτάσματα,τα κυπριακά αλλά και της περιοχής.Μια πολιτική επιλογή που κυριάρ-

χησε το πρώτο διάστημα, αυτή τουεντοπισμού κοιτάσματος στο τεμά-χιο 12 χωρίς ωστόσο να έρχεται σεσύγκρουση με τον αγωγό και στηλογική πως το πολιτικό στοιχείο μετο τεχνοοικονομικό είναι άρρηκτασυνδεδεμένα. Εν αντιθέσει με Ισ-ραήλ και Ελλάδα, η Λευκωσία δενέχει εγκαταλείψει την ιδέα δημι-ουργίας τερματικού υγροποίησηςΦΑ στο Βασιλικό, τοποθετώνταςτον αγωγό EastMed ως μια επιπλέονεπιλογή, στο δίκτυο των ενεργει-ακών υποδομών που θα στηθούνστην περιοχή. Θέμα το οποίο είχεαπασχολήσει Λευκωσία και Αθήναμε την κυπριακή πλευρά, όπως λένεοι πληροφορίες, να υποστηρίζει πωςτο τερματικό LNG επί κυπριακούεδάφους ουδόλως ακυρώνει τις φι-λοδοξίες της Ελλάδας.

Οι τεχνοκράτεςΑπέναντι στην πολιτική υφή

του EastMed, συνεχίζουν να βρί-σκονται οι ζωηρές αντιδράσεις τε-χνοκρατών της βιομηχανίας υδρο-γονανθράκων, οι οποίοι θεωρούνπως το συγκεκριμένο έργο έχει με-γάλο βαθμό δυσκολίας υλοποίησης,τόσο από τεχνικής όσο και οικο-νομικής απόψεως. Οι αντίθετες φω-νές που υπάρχουν εστιάζουν στοεπενδυτικό κομμάτι κατασκευήςτου αγωγού, αλλά και στη βιωσι-μότητά του, σε συνάρτηση με τιςδιεθνείς τιμές του ΦΑ. Με τα ση-μερινά δεδομένα θεωρούν πως έναέργο όπως αυτό του EastMed δενμπορεί να επιβιώσει οικονομικά,τουτέστιν δεν μπορεί να χρηματο-δοτηθεί.

EastMed: Οι όψεις ενός αμφιλεγόμενου έργουΑπό το όνειρο της εξαγγελίας έως την υπογραφή της διακρατικής συμφωνίας Κύπρου-Ελλάδας-Ισραήλ-Ιταλίας

������

Η συμφωνία για τον αγω-γό θα υπογραφεί στηνΑθήνα και θα είναι τοπρώτο βήμα δημιουργίαςτου πλαισίου υλοποί-ησης του ενεργειακού έρ-γου. Στη συνέχεια η κοι-νοπραξία του EastMedθα υπογράψει ξεχωρι-στές συμφωνίες με τιςτέσσερις χώρες.

Η διακρατική συμφωνία για τον EastMed στην ουσία αποτελεί έκφραση ενάσκησης κυριαρχίας στις περιοχές διέλευσης του αγωγού από τα κράτη που θα την υπογράψουν καθώς και ανάγκη για τηνκοινοπραξία του έργου να διασφαλίσει τη σταθερότητα του έργου.

Η διακρατικήΠροπομπός της διακρατικής συμ-φωνίας που θα υπογραφεί στηνΑθήνα, θεωρούνται οι δυο τριμε-ρείς Κύπρου-Ελλάδας-Ισραήλ σεεπίπεδο υπουργών Ενέργειας, ηπρώτη στο Τελ Αβίβ και η δεύτερηστη Λευκωσία. Τον Δεκέμβριο του2017 στην κυπριακή πρωτεύουσαοι υπουργοί των τριών χωρών μετη συμμετοχή της Ιταλίας αλλά καιτης Κομισιόν, υπέγραψαν μνημό-νιο συναντίληψης για τον Ea-stMed. Η Ομάδα Εργασίας που συ-στάθηκε επεξεργάσθηκε το πλαί-σιο συμφωνίας και ολοκλήρωσε τοέργο της στο τέλος του 2018. Απότότε εκκρεμούσε η υπογραφή τηςδιακρατικής συμφωνίας, η οποίαπήγαινε από αναβολή σε αναβολή.

4 l Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η Τ Ο Θ Ε Μ Α Κυριακή 29 Δεκεμβρίου 2019

Της ΜΑΡΙΝΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΟΥ

Η νέα δεκαετία μπαίνει, και μαζί τηςπροκύπτουν νέες προκλήσεις γιατα πολιτικά κόμματα και τους αρ-χηγούς τους. Η δεκαετία που φεύγειβεβαίως, δεν ήταν ούτε ανιαρή ούτεόμως και γενναιόδωρη με τα παρα-δοσιακά κόμματα, καθώς κάποιααπό αυτά βρέθηκαν να εμπλέκονταισε σκάνδαλα, να βλέπουν στελέχητους να αποχωρούν ή να τα διαγρά-φουν, να αυξομειώνονται εκλογικάποσοστά και άλλα κόμματα ναιδρύονται από το πουθενά αλλάζον-τας την υπάρχουσα κομματική σκα-κιέρα. Το 2020, ωστόσο, είναι ιδανικήχρονιά για ανασυγκρότηση, διαχεί-ριση των κρίσεων που προηγήθηκαν

και στήσιμο της στρατηγικής τουςενόψει των βουλευτικών εκλογώντου 2021. ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ θα επι-χειρήσουν να στήσουν το χαλί γιατην πρωτιά των βουλευτικών εκλο-γών επιχειρώντας αλλαγές είτε ει-κόνας είτε ουσίας. Το ΔΗΚΟ επιχειρείνα διατηρήσει τον ρυθμιστικό τουρόλο δίδοντας προοπτική συνεργα-σιών την ίδια στιγμή που καλείταινα κλείσει εσωκομματικά ζητήματακαι διαρροές προς τη ΔΗΠΑ. ΣτηνΕΔΕΚ αρχίζει η εσωκομματική αν-τιπαράθεση με άγνωστες τις προ-εκτάσεις ενώ ΔΗΠΑ, Συμμαχία Πο-λιτών, Οικολόγοι και Αλληλεγγύηεπιχειρούν να σταθούν άλλοι δυνα-μικά, άλλοι απλώς να επιβιώσουνστην εσωκομματική σκακιέρα.

Τα στοιχήματα των κομμάτων κατά το 2020 Ο νέος χρόνος θα καταδείξει τις δυναμικές που θα αναπτυχθούν ενόψει των εκλογών του 2021

Στόχος της Δημοκρατικής Παρά-ταξης, σύμφωνα με τον ΜάριοΚαρογιάν, είναι να λάβει ποσοστόπάνω από το 4% στις βουλευτικέςεκλογές. Για να το κάνει αυτό θαπρέπει να αποδείξει πως η ψήφοςστη ΔΗΠΑ δεν αποτελεί στρατη-γική ψήφο εναντίον του ΔΗΚΟκαι κατ’ επέκταση φούσκα, αλλάότι μπορεί να σταθεί στην πολι-τική σκακιέρα.

Το νεοϊδρυθέν κόμμα έκανετην έκπληξη στις ευρωεκλογέςμε το ποσοστό που έλαβε, καθώςμέσα σε λίγους μήνες όχι μόνοοργανώθηκε σε κόμμα με συλλο-γικά σώματα και μέλη αλλά κα-τάφερε να στήσει ψηφοδέλτιο.Ο προεκλογικός, ωστόσο, δεν έχεικοπάσει από τον Ιούνιο καθώς οΜάριος Καρογιάν εξακολουθείνα πραγματοποιεί επαφές και συ-ναντήσεις με τοπικούς παράγον-τες και να γράφει μέλη. Εντός Ια-νουαρίου αναμένεται να προχω-ρήσει σε οργανωτικό καταστατικόσυνέδριο και να εκλέξει συλλογικάόργανα και θεματικές γραμμα-τείες. Με αυτό τον τρόπο θα επι-χειρήσει να αποσείσει την κριτικήπολλών στελεχών του ΔΗΚΟ πωςπρόκειται για κόμμα-φάντασμα,ενώ τους πρώτους μήνες του 2020αναμένεται να κλείσει και σε έναμεγάλο βαθμό το ψηφοδέλτιο.

Το ερώτημα που θα πρέπει νααπαντήσει η ΔΗΠΑ είναι κατά πό-σο θα αποτελείται από νέα πρό-σωπα ή αν θα είναι ανακύκλωσηΔΗΚΟϊκών στελεχών που απο-χώρησαν μετά τις μαζικές δια-γραφές του 2018. Αυτό θα απαν-τηθεί από τα πρόσωπα που θα λά-βουν θέση στα συλλογικά σώματατου κόμματος αλλά και από τιςπροτάσεις που θα παρουσιάσουν.

Εσωστρέφεια στην ΕΔΕΚΌσο και αν η ΔΗΠΑ επιχειρεί

να κάνει εμφανή την παρουσίατης στην κομματική σκακιέρα ωςτο κόμμα του Κέντρου, η ΕΔΕΚαναμένεται να επικεντρωθεί σταεσωκομματικά της ζητήματα. ΗΕΔΕΚ κατάφερε να λάβει το κα-θόλου ευκαταφρόνητο ποσοστότης τάξεως του 10.58%, σε μίαπερίοδο που ελλόχευε ο κίνδυνοςκατάληψης της έδρας από τοΕΛΑΜ. Το ερώτημα είναι κατάπόσο αυτό ποσοστό ήταν απόρ-ροια των σωστών πολιτικών τηςΕΔΕΚ ή απόρροια των δημοκρα-τικών αντανακλαστικών μίας με-ρίδας της κοινωνίας ούτως ώστενα αποκλείσει το ΕΛΑΜ.

Επί του παρόντος η ΕΔΕΚ δενέχει προσπαθήσει να οικειοποι-ηθεί την «αντιφασιστική» ψήφο,καθώς μετά τις ευρωεκλογές έχεισταματήσει και την όποια δημό-σια αντιπαράθεση με το ΕΛΑΜ.Αντιθέτως, ο Πρόεδρος της ΕΔΕΚέχει επικεντρωθεί στη σύγκρουσημε τον ευρωβουλευτή της ΕΔΕΚΔημήτρη Παπαδάκη, καταγγέλ-λοντάς τον για αντικομματικήσυμπεριφορά. Διένεξη που δενθα κλείσει ούτε εύκολα ούτε ανώ-δυνα τόσο για τα δύο στελέχηόσο και για το ίδιο το κόμμα. Οευρωβουλευτής της ΕΔΕΚ καταγ-γέλλεται για το γεγονός ότι αρ-νήθηκε να εργοδοτήσει υπαλλή-λους στην ΕΔΕΚ με κονδύλι τουευρωπαϊκού κοινοβουλίου καθώςκάτι τέτοιο θεωρείται παράτυπο.Είχε κατηγορηθεί και για προ-σπάθεια δημιουργίας δικής του«υποομάδας» εντός του κόμματος,το οποίο αρνήθηκε. Απάντησεάλλωστε στις κατηγορίες μέσω14σέλιδης επιστολής μέσω δικη-γόρου. Με το νέο έτος, ο κ. Πα-παδάκης αναμένεται να παρα-πεμφθεί στο πειθαρχικό συμβού-

λιο για απαντήσει στις κατηγορίεςπου του προσάπτουν. Η ποινήμπορεί να είναι από απλή επί-πληξη, μέχρι και προσωρινή ανα-στολή της κομματικής του ταυ-τότητας. Κάτι τέτοιο αναμένεταινα ανοίξει τον κύκλο της εσω-στρέφειας σε μία περίοδο που ηΕΔΕΚ δεν έχει την πολυτέλεια ναχάνει στελέχη.

Την ίδια ώρα που η ΕΔΕΚ μπαί-νει σε νέο κύκλο εσωστρέφειας,Συμμαχία Πολιτών και Αλληλεγ-γύη θα προσπαθήσουν να διατη-ρήσουν την παρουσία τους ζων-τανή στο κομματικό σκηνικό. ΣτηΣυμμαχία Πολιτών, αντιλαμβά-νονται, μετά και το κακό αποτέ-λεσμα των ευρωεκλογών, πωςβρίσκονται στην κόκκινη ζώνη,ενώ και στην Αλληλεγγύη υπάρ-χουν στελέχη που ανησυχούν γιατη διατήρηση του κόμματος στηζωή. Στο παρασκήνιο συζητείταιτο ενδεχόμενο συνεργασίας καικοινής πορείας των δύο κομμά-των, όμως τίποτα δεν είναι ούτεεπίσημο ούτε δεδομένο. Ο Γιώρ-γος Λιλλήκας, ο οποίος είχε πάρειτην απόφαση να αποχωρήσει απότην πολιτική, θα μείνει στην ηγε-σία του κόμματος τουλάχιστονμέχρι και τις βουλευτικές εκλογέςτου 2021. Ήδη στις 25 Ιανουαρίουπραγματοποιείται το εκλογικόσυνέδριο του κόμματος -χωρίςεκπλήξεις- ενώ μέχρι σήμερα έχειαλλάξει το 80% των επαρχιακώνσυμβουλίων, της γυναικείας κί-νησης και της νεολαίας. Όπωςλέγεται, μετά τις 25 Ιανουαρίουαρχίζει μία μακρά προεκλογικήεκστρατεία, ούτως ώστε το κόμμανα διατηρήσει την παραμονή τουστη βουλή. Οι Οικολόγοι από τηνάλλη κλείνουν το όποιο παράθυροσυνεργασίας με άλλα κόμματα.Με δεδομένο ότι ο Γιώργος Περ-δίκης δεν θα διεκδικήσει άλληθητεία στο κοινοβούλιο, πολύ πι-θανόν ούτε της προεδρίας τωνΟικολόγων, ανοίγει πλέον ο δρό-μος της διαδοχής και η εμφάνισηνέων προσώπων.

Στις ευρωεκλογές του 2019 ο Δημο-κρατικός Συναγερμός επέλεξε ναπορευθεί συντηρητικά, κάνονταςκάλεσμα κυρίως στη λαϊκή Δεξιάπου είναι η σπονδυλική στήλη τουκόμματος και φλέρταρε είτε με τηναποχή είτε με το ΕΛΑΜ. Φάνηκεαπό την έμφαση που δόθηκε στονκίνδυνο των μεταναστευτικών ροών,στη σκλήρυνση θέσεων στο κυπρια-κό αλλά και στις προειδοποιήσειςγύρω από την τ/κ ψήφο και την υπο-ψηφιότητα του Νιαζί Κιζίλγιουρεκ.Βεβαίως αυτή ήταν μία κοινή στρα-τηγική των κομμάτων που συμμε-τέχουν στο Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμαγια να επαναπατρίσουν τους ψηφο-φόρους που έβλεπαν θετικά τηνΑκροδεξιά. Η συνταγή φαίνεται πωςδεν βγήκε στον ΔΗΣΥ με δεδομένοκαι το αποτέλεσμα. Σίγουρα τον δικότης ρόλο για το αποτέλεσμα έπαιξεη κυβερνητική φθορά αλλά και οικρίσεις που διαδέχονταν η μια τηνάλλη (κατάρρευση του Συνεργατι-σμού, χειρισμός της υπόθεσης Με-ταξά και τα «μηδενικά» του Προ-έδρου), ωστόσο σημαντικό ρόλοέπαιξε και η συντηρητικοποίησητου κόμματος, με το φιλελεύθεροακροατήριο είτε να απέχει είτε ναεπιλέγει άλλα κόμματα (την ΕΔΕΚγια την αποτροπή εισόδου του ΕΛΑΜστην Ευρωβουλή και το ΑΚΕΛ τόσοως ψήφο στήριξης στο κυπριακόόσο και στον κ. Κιζίλγιουρεκ).

Αυτό ήταν αρκετό για να γίνειένα πολύωρο πολιτικό γραφείο μετάτις εκλογές και να διαπιστωθεί απο-μάκρυνση της ηγεσίας από τη βάσηκαι ανάγκη επανακαθορισμού τουιδεολογικοπολιτικού του στίγματοςμέσω συνεδρίου. Με δεδομένο ότιτο ΕΛΑΜ δεν θεωρείται πλέον κίν-δυνος στην Πινδάρου, ο Πρόεδροςτου ΔΗΣΥ αντιλαμβάνεται σήμεραπως περιθώριο άλλης πτώσης πο-σοστών δεν έχει, και για τον ίδιοπροσωπικά αλλά και για το κόμμαεπιχειρεί να επαναπατρίσει τις χα-μένες φιλελεύθερες ψήφους, με ανα-νέωση στην ηγεσία και στην κοι-νοβουλευτική ομάδα. Ο ΛευτέρηςΧριστοφόρου, κύριος εκπρόσωποςτης Λαϊκής Δεξιάς, αποχαιρετά την

Πινδάρου ανοίγοντας ουσιαστικάτην πόρτα στον Χάρη Γεωργιάδη,ενώ τις δύο θέσεις των αντιπροέδρωνδιεκδικούν οι Αννίτα Δημητρίου,Ευθύμιος Δίπλαρος και ΟνούφριοςΚουλλά. Αν και οι τρεις που διεκδι-κούν την αντιπροεδρία δεν θεω-ρούνται εκπρόσωποι της φιλελεύ-θερης ή αστικής τάσης, θεωρούνταιηλικιακή ανανέωση.

Στοίχημα η ΛευκωσίαΈμφαση βεβαίως θα δοθεί στην

αστική Λευκωσία με κύριο στόχονα μη χαθεί ούτε και μία ψήφος. Ηεπιστροφή Χάρη αλλά και η ολικήαλλαγή της κοινοβουλευτικής ομάδαςστην Επαρχία Λευκωσίας έχει προ-καλέσει από τώρα και τον ανταγω-νισμό μεταξύ στελεχών και κατ’ επέ-κταση την έναρξη του προεκλογικού.Πρώτο βήμα είναι η εκλογή ΧάρηΓεωργιάδη -χωρίς ανθυποψήφιο,όπως όλα δείχνουν- στην ηγεσίατου κόμματος διεκδικώντας εκλογή-με αξιώσεις- στη βουλή με το αφή-γημα της διάσωσης της κυπριακήςοικονομίας. Στο ίδιο πλαίσιο έχουνξεκινήσει κι άλλα στελέχη προεκλο-γικό, όπως ο εκπρόσωπος τύπου τουκόμματος, Δημήτρης Δημητρίου, οοποίος μιλά για την ανάγκη βελτίω-σης της πρωτεύουσας. Ερώτημαείναι πώς θα κινηθούν οι νέοι βου-λευτές. Τόσο η Ξένια Κωνσταντίνουόσο και ο Μιχάλης Σοφοκλέους έχουνεκφράσει τη διαφωνία τους για τοντρόπο που κινήθηκε ο ΔΗΣΥ το τε-λευταίο διάστημα αλλά και για τιςπολιτικές της κυβέρνησης. Και οιδύο έχουν το δικό τους ακροατήριοπου δεν θεωρείται πιστό συναγερ-μικό ακροατήριο. Είναι μάλλον εκείνοτο ακροατήριο που απομακρύνθηκεαπό την κάλπη στις ευρωεκλογέςκαι αποτελεί στοίχημα και για τοκόμμα αλλά και για την επανεκλογήτων δύο, κατά πόσο θα μπορέσουννα το επαναφέρουν.

Η στάση προς την κυβέρνησηΌμως, ένα είναι η αίσθηση της

ανανέωσης και άλλο η πραγματικήαλλαγή στο κόμμα. Αυτό θα το κρίνειμία σειρά παραγόντων. Το πρώτο

και κύριο ερώτημα που εγείρεταιαν το κόμμα θα εγκαταλείψει τηγνωστή φοβία των τελευταίων χρό-νων αποφυγής των εσωκομματικώνεκλογών και ριχτούν στη μάχη στε-λέχη τόσο για την αντιπροεδρία όσοκαι για τη θέση αναπληρωτή προ-έδρου. Το δεύτερο θέμα που τίθεταιείναι ποια θα είναι η στάση του κόμ-ματος απέναντι στην κυβέρνησηκαι στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.Με τον Χάρη Γεωργιάδη στην ηγεσίατου κόμματος, θεωρείται πολύ από-μακρο σενάριο αυτό της αποστα-σιοποίησης ή σχετικής κριτικής στοέργο της κυβέρνησης επειδή ο κ.Γεωργιάδης υπήρξε όλο αυτό το διά-στημα στο υπουργικό σχήμα και κύ-ριος ενορχηστρωτής της οικονομικήςπολιτικής, με την όποια κριτική στηνκυβέρνηση να ερμηνεύεται ότι πυ-ροβολεί τα πόδια του. Πέραν τούτου,ένα τέτοιο σενάριο απομακρύνεταικαι εξαιτίας των στενών σχέσεωνπου διατηρεί με τον Πρόεδρο τηςΔημοκρατίας. Δεν είναι τυχαίο ότιμέρος των συναγερμικών θεωρείότι η παρουσία Χάρη Γεωργιάδηστην ηγεσία του κόμματος θεωρείταικαι σχετικός έλεγχός του στο τι συμ-βαίνει εντός του κόμματος. Αυτόμπορεί να ισχύει για τον Χάρη Γε-ωργιάδη, αλλά δεν σημαίνει πωςαφορά και τον Αβέρωφ Νεοφύτου.Ο συναγερμικός πρόεδρος δεν θαήθελε να βρεθεί στη θέση του Άν-τρου Κυπριανού την περίοδο 2011-

2015, ο οποίος είχε αναλάβει όλο τοβάρος της διακυβέρνησης Χριστόφια.Αντιλαμβάνεται πως μία ήττα θατου κλείσει τον δρόμο για τις προ-εδρικές του 2023, ενώ δεν αποκλεί-εται με την επιστροφή Χάρη να τεθείκαι θέμα αμφισβήτησης. Μία νίκηθα τον καταστήσει τον κύριο εκ-φραστή της Δεξιάς διεκδικώνταςτην προεδρία για το 2023.

Το ερώτημα είναι αν αυτό θα τοκάνει ακολουθώντας τις πολιτικέςΑναστασιάδη ή ασκώντας σχετικήκριτική. Υπενθυμίζεται πως με τονπεριορισμό θητειών σε δύο, ο ΝίκοςΑναστασιάδης δεν δικαιούται ναδιεκδικήσει επανεκλογή για τρίτηθητεία. Αυτό μπορεί να ανοίξει τονδρόμο στον Αβέρωφ Νεοφύτου ναδιαφοροποιηθεί από την κυβέρνηση,τόσο σε ζητήματα που αφορούν τοκυπριακό όσο και την εσωτερικήδιακυβέρνηση, όπως για παράδειγματις μεταρρυθμίσεις, οι οποίες καθυ-στερούν. Κάτι τέτοιο ενδεχομένωςνα φέρει πίσω και το καχύποπτοπλέον συναγερμικό ακροατήριο τοοποίο απέχει από την κάλπη. Μπορεί,όπως λένε συναγερμικά στελέχη,να λειτουργήσει αντίθετα, δεδομένουότι ο Ν. Αναστασιάδης μπορεί νασυνταξιοδοτηθεί αλλά θα θέλει ναελέγχει το κόμμα και θα χρίσει τονδικό του εκλεκτό και για το κόμμααλλά και για τις επικείμενες εκλογές.

«Για να πηγαίνει καλά το κόμμαθα πρέπει να πηγαίνει καλά η κυ-βέρνηση» αναφέρουν στελέχη τουκόμματος αποκλείοντας τα περί δια-φοροποίησης του ΔΗΣΥ από τηνκυβέρνηση και σημειώνουν πως κύ-ριος στόχος του κόμματος θα πρέπεινα είναι το σπρώξιμο προς την υλο-ποίηση των μεταρρυθμίσεων. Κάτιτέτοιο θα βοηθήσει και την κυβέρ-νηση αλλά και τον ΔΗΣΥ στο αφή-γημά του προκειμένου να διεκδική-σει για τρίτη πενταετία την προεδρία.

Η φιλελευθεροποίηση του Συναγερμού

�������

Ο ΔΗΣΥ επιχειρεί να επαναφέρει τους φιλελεύθερους ψηφοφό-ρους και την αστική Λευκωσία παρουσιάζον-τας διαφορετικό προφίλ.

Ο Αβέρωφ Νεοφύτου βάζει όλα του τα χαρτιά στις βουλευτικές εκλογές κα-θώς η πρωτιά θα τον καταστήσει νικητή του παιχνιδιού ενώ η ήττα ανοίγει τονδρόμο για άλλες επιλογές.

Ο Καρογιάν, τα εσωκομματικά της ΕΔΕΚ και ο ρόλος των μικρών

�������

Η ΔΗΠΑ διεκδικεί ποσοστό πάνω από 4%απειλώντας τον ρυθμι-στικό ρόλο του ΔΗΚΟ.

Ο Μ. Σιζόπουλος αναμένεται ναεπικεντρωθεί στην εσωκομματικήαντιπαράθεση με τον Δ. Παπαδάκη.

Ο Μάριος Καρογιάν θα πρέπει νααποδείξει πως το ποσοστό τωνεκλογών δεν αποτελεί φούσκα.

Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η l 5Τ Ο Θ Ε Μ ΑΚυριακή 29 Δεκεμβρίου 2019

Μπορεί ο στόχος των δύο μεγάλωνκομμάτων να είναι ο καθορισμόςμίας στρατηγικής που θα οδηγήσειστην πρωτιά το 2021, οι στοχεύσειςωστόσο διαφοροποιούνται για τοΔημοκρατικό Κόμμα, καθώς πρώ-τιστος στόχος είναι να διασφαλίσειτον ρυθμιστικό του ρόλο και στησυνέχεια να επαναπροσδιορίσειτις συνεργασίες του κόμματος. Καιλέμε επαναπροσδιορισμός των συ-νεργασιών καθώς σε αντίθεση μετα προηγούμενα χρόνια όπου τοεγχείρημα ήταν η δημιουργία τουτρίτου πόλου, εντός του ΔΗΚΟ έχειπλέον καταστεί σαφές πως η πο-λιτική του τρίτου δρόμου δεν οδηγείστην εξουσία.

Οι συνεργασίες τις οποίες θαεπιχειρήσει ο δηκοϊκός πρόεδροςθα παίξουν τον δικό τους ρόλο στιςδύο μεγάλες προκλήσεις που έχεινα αντιμετωπίσει το κόμμα:

� Τη δυναμική που αποκτά ηΔημοκρατική Παράταξη.

� Την εσωκομματική γκρίνια τό-σο για πολιτικούς χειρισμούς όσοκαι για παραγκωνισμό στελεχών.

Το δηκοϊκό ακροατήριο, αλλάκαι τα στελέχη του κόμματος έχουνστείλει το μήνυμα πως το κόμματου Κέντρου δεν μπορεί να μείνειεκτός εξουσίας για μία ακόμη θη-τεία. Αυτό εντείνει και την εσω-κομματική γκρίνια αλλά οδηγεί πα-ράλληλα σε φυγόκεντρες τάσειςπρος τη Δημοκρατική Παράταξη,της οποίας κύριο μέλημα είναι ησύναψη συνεργασιών είτε με τηΔεξιά είτε με την Αριστερά. Ενδει-κτική άλλωστε και η τοποθέτησητου βουλευτή του ΔΗΚΟ ΜαρίνουΜουσιούττα, ο οποίος σε συνέν-τευξή του στην «Κ» έστειλε το μή-νυμα πως ένας υποψήφιος του τρί-του πόλου είναι καταδικασμένοςνα χάσει υπογραμμίζοντας τηνανάγκη για συνεργασία είτε με τονΔΗΣΥ είτε με το ΑΚΕΛ. Αν και στε-λέχη του κόμματος υποστηρίζουνπως οι όποιες συνεργασίες θα ξε-καθαρίσουν την επομένη των βου-λευτικών εκλογών, όταν δηλαδήθα διαφανεί και η δυναμική που

έχει το κάθε κόμμα, ο Νικόλας Πα-παδόπουλος έχει ήδη ξεκινήσεισυχνές επαφές με το ΑΚΕΛ και δημε τον γ.γ του κόμματος, ΆντροΚυπριανού. Αυτή η προοπτική συ-νεργασίας βολεύει τον Νικόλα Πα-παδόπουλο γιατί στέλνει το μήνυμαστη βάση αλλά και στα στελέχητης μετριοπαθούς τάσης, ότι είναιανοικτός σε συνεργασίες με ορί-ζοντα το 2023. Δεν σημαίνει βέβαιαπως αντιμετωπίζεται με την ίδιαθέρμη από όλους, δεδομένου ότι

εντός του κόμματος βρίσκονταιστελέχη με πιο σκληρή στάση στοκυπριακό, όπως ο εκπρόσωπος τύ-που του κόμματος, Παύλος Μυλω-νάς, ή ο διευθυντής του γραφείουΤύπου του ΔΗΚΟ, Γιώργος Γεωρ-γίου. Πρόσωπα τα οποία σίγουραδεν βλέπουν ιδιαίτερα θετικά τησύμπλευση είτε με τον ΔΗΣΥ είτεμε το ΑΚΕΛ.

Η προοπτική ΑΚΕΛ Και σε αυτό το πλαίσιο, το ερώ-

τημα που θα τεθεί σε βάθος χρόνουείναι πάνω σε ποιες κοινές αρχέςκαι αξίες μπορούν να συνεργα-στούν τα δύο κόμματα δεδομένουτου χάους που τα χωρίζει στο κυ-πριακό αλλά και στην οικονομία.Κάποιοι απαντούν πως με δεδομένοότι δεν θα υπάρξουν εξελίξεις στοκυπριακό, δεν φαίνεται να υπάρχεικαι η όποια δυσκολία συνεργασίας.Συνεργασία βεβαίως που επί τουπαρόντος κλείνει την πόρτα διεκ-δίκησης της προεδρίας στον ΝικόλαΠαπαδόπουλο, αν λάβουμε υπόψητην τοποθέτηση του Άντρου Κυ-πριανού στην «Κ» πως το ΑΚΕΛδεν θα δεχτεί υποψήφιο για τηνπροεδρία τον Πρόεδρο του ΔΗΚΟ

ούτε άλλο δηκοϊκό στέλεχος. Αυτόέχει το δικό του ενδιαφέρον, καθώςμπορεί να φέρει κοντά μετριοπαθείςκεντρώους, οι οποίοι θέλουν συ-νεργασία με το ΑΚΕΛ αλλά δεν ευ-νοούν την υποψηφιότητα ΝικόλαΠαπαδόπουλου.

«Οι προεδρικές εκλογές είναιπολύ μακριά και πολλά μπορούννα αλλάξουν» λένε με νόημα στε-λέχη του ΔΗΚΟ και είναι γεγονόςότι πολλά μπορούν να αλλάξουνμέσα σε τρία χρόνια. Αυτό το διά-στημα, ωστόσο, ο πρόεδρος τουΔΗΚΟ θα κληθεί να απαντήσεικατά πόσο εγκαταλείπει τον σχε-διασμό διεκδίκησης της προεδρίαςγια το 2023, ή αν στοχεύει στηνπροεδρία της Βουλής με τη συνερ-γασία ενός από τα δύο μεγάλα κόμ-ματα. Η απάντησή του θα κρίνεικαι τον σχεδιασμό που θα ακολου-θήσει το κόμμα.

Τύμπανα πολέμουΣτο πλαίσιο των προκλήσεων,

ο Νικόλας Παπαδόπουλος θα πρέπεινα αντιμετωπίσει και την εσωστρέ-φεια. Ήδη ο δηκοϊκός πρόεδρος,σε αντίθεση με το παρελθόν, έχεικάνει άνοιγμα στη βάση και επι-χειρεί μέσα από μία σειρά εκδηλώ-σεων όπως το «Συζητώ» να κρατήσεικοντά στο κόμμα στελέχη και το-πικούς παράγοντες που είτε έχουναπομακρυνθεί, είτε έχουν ιδιαίτερακαλή σχέση με τον Μάριο Καρογιάν.Σε αυτό το πλαίσιο θα πρέπει ναχειριστεί και τ�