Α Π Ο Ι Η Σ Η

1 ΚΕΙΜΕΝΟ

∆ιονύσιος Σολωmicroός Ο Κρητικός (Νεοελληνική Λογοτεχνία Κατευθύνσεων σσ 17-27)

2 ΠΑΡΑ∆ΕΙΓΜΑΤΑ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ 21 Στοιχεία που αφορούν στο συγγραφέα λογοτεχνικό περιβάλλον και λοιπά γραmicro-

microατολογικά στοιχεία 1 Από ποια πραγmicroατικά γεγονότα είναι εmicroπνευσmicroένο το ποίηmicroα Ο Κρητικός 2 Ποια χαρακτηριστικά της Επτανησιακής Σχολής αναγνωρίζετε στον Κρητικό1 3 Ποιες επιρροές από τη δηmicroοτική ποίηση διακρίνετε στον Κρητικό 4 Ποιος ήταν ο αντίκτυπος της Επανάστασης του 1821 στο Σολωmicroό και πώς

ενσωmicroατώνεται στο συγκεκριmicroένο έργο 5 Πώς εκφράζεται η χριστιανική πίστη του Σολωmicroού στον Κρητικό 22 ∆οmicroή του κειmicroένου επαλήθευση ή διάψευσης microιας κρίσης microε βάση το κείmicroενο

εκφραστικά microέσα και τρόποι του κειmicroένου (υφολογική διερεύνηση αφηγηmicroατικές λειτουργίες επιλογές του δηmicroιουργού σε διάφορα επίπεδα γλωσσικής ανάλυσης)

1 Σε ποιο χώρο και χρόνο τοποθετείται η θαλασσινή περιπέτεια του Κρητικού 2 Να αναφέρετε τα πρόσωπα και το ρόλο τους στο ποίηmicroα 3 Πώς επαληθεύεται κατά την άποψή σας η διαπίστωση ότι το ποίηmicroα Ο Κρητικός είναι microια βαθιά λυρική σύνθεση2

4 Πώς γίνεται στον Κρητικό η microετάβαση από το φυσικό τοπίο στο microη φυσικό (στ 1-8 του 4ου microέρους)

1 Βλ ΚΝΛ Β΄ Λυκείου σ 8 2 Οι λυρικοί ποιητές ιδιαίτερα οι Γερmicroανοί Ροmicroαντικοί τους οποίους είχε υπόψη ο Σολωmicroός εκφράζουν το υπέρτατο άπλωmicroα της ψυχής και τη σύζευξή της microε το άπειρο του σύmicroπαντος Ο λυρικός ποιητής υmicroνεί τον κόσmicroο επιστρέφοντας στο παρελθόν και συνδέοντας το συναίσθηmicroα microε τη φύση Στη λυρική σύνθεση ο λόγος και το microέτρο είναι αδιαχώριστα Το microέτρο microάλιστα αναδεικνύει τη γλώσσα και ο λυρισmicroός το αποτέλεσmicroα της σύζευξης λόγου και microέτρου είναι ένα παιχνίδι της αθωότητας και της microνήmicroης σύmicroφωνα microε τον χαρακτηρισmicroό του Ιταλού ποιητή Ουγγαρέτι (1888-1970)

9

5 Να αναζητήσετε τις αντιθέσεις που υπάρχουν στο ποίηmicroα (πχ φως - σκοτάδι) και να σχολιάσετε τη λειτουργία τους

6 Τι δηλώνει η επανάληψη της έννοιας laquoησυχίαraquo στο στίχο laquoΗσύχασε και έγινε όλο ησυχία και πάστραraquo (στ 3 του 3ου microέρους)

7 Στους στίχους 7-14 (2ο microέρος) η φύση συνενώνεται microε το πνεύmicroα Πώς επιτυγχάνεται αυτό

8 Πώς λειτουργεί ο όρκος στο ποίηmicroα (στ 2-4 του 2ου microέρους) 9 Ποια στοιχεία προσδίδουν αφηγηmicroατικό χαρακτήρα στο ποίηmicroα

10 Να σχολιάσετε τη λειτουργία των παρενθετικών στίχων 11 Ποιες εικόνες του ποιήmicroατος προετοιmicroάζουν την εmicroφάνιση της

Φεγγαροντυmicroένης 12 Πώς λειτουργεί κατά την άποψή σας η αντίθεση ανάmicroεσα στην laquoοmicroορφιά

της φύσηςraquo και το laquoθάνατο της κόρηςraquo (στ 45 κε) 13 Πώς επιβεβαιώνεται στον Κρητικό η διαπίστωση ότι στην ποίηση του

Σολωmicroού προβάλλεται η γυναικεία microορφή η οποία περιβάλλεται από microυστήριο και πνευmicroατικότητα

23 Σχολιασmicroός ή σύντοmicroη ανάπτυξη χωρίων του κειmicroένου 1 Για ποιο λόγο ο αφηγητής λέει laquoΠιστέψετε πrsquo ότι θα πω είνrsquo ακριβή αλήθειαraquo Τι θέλει να τονίσει

2 Ποια επίδραση ασκεί η φύση στον εσωτερικό κόσmicroο του Κρητικού Να αναπτύξετε τις απόψεις σας

3 Ποιες απόψεις του ποιητή διαφαίνονται από τον 5ο στίχο και εξής του 2ου microέρους Να σχολιαστούν

4 Πώς ερmicroηνεύεται κατά την άποψή σας η εmicroφάνιση της Φεγγαροντυmicroένης στο ποίηmicroα3

5 Ο Κρητικός προσδοκώντας να συναντήσει την αρραβωνιαστικιά του στον laquoΠαράδεισοraquo ξεπερνά τα όρια του Χρόνου Να σχολιάσετε την παραπάνω άποψη

6 Ποια συναισθήmicroατα γεννά στον αφηγητή - ήρωα η Φεγγαροντυmicroένη

3 Βλ Βιβλίο του Καθηγητή σσ 58-63

10

3 ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ Α∆Ι∆ΑΚΤΟΥ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

Goethe Ο ψαράς4

Κύmicroα κυλάει το κύmicroα σπάει ψαράς σrsquo τήν αmicromicroουδιά τrsquo αγκίστρι σκύβει και κυττάει microε ατάραχη καρδιά Μα εκεί που κάθεται και ακούει σrsquo τα δυο το κύmicroα σκάει και έξαφνα microέσrsquo απrsquo τους αφρούς Νεράιδα ξεπηδάει

Του τραγουδεί και του microιλεί Μου σέρνεις τα παιδιά microε πονηριά και δόλωmicroα σrsquo του Χάρου τη φωτιά Μα αν ήξερες πώς χαίρονται τα ψάρια σrsquo τα νερά θάπεφτες τώρα σrsquo το βυθό να νοιώσης τη χαρά

∆εν παίρνει ο ήλιος από εδώ τη χάρη τη δροσιά και το φεγγάρι τrsquoαργυρό την τόση του οmicroορφιά ∆ε σε microαγεύει τrsquoουρανού το χρώmicroα το φαιδρό ∆ε σε τραβάει microεσrsquo σrsquo τη δροσιά το διάφανο νερό

Κύmicroα κυλάει το σώmicroα σπάει τα πόδια του φιλεί πόθο του ανάβει και θαρρεί η αγάπη του microιλεί Του τραγουδεί και όλο του λέει και χάνει την καρδιά

4 Κλασσικοί Ποιητές microτφρ Θεοφίλου Βορέα Τόmicroος Α΄ εκδ Μπάϋρον Αθήνα 1935

11

Τραβάει και αυτή πέφτει και αυτός δεν τον ξανάειδαν πειά

Στον Ψαρά του Γκαίτε όπως και στον Κρητικό το πνεύmicroα ενώνεται microε τη φύση Να σχολιάσετε πώς αναδεικνύεται αυτή η σύζευξη και στα δύο ποιήmicroατα

Γ Μαρκοράς Ο Όρκος5

Πλέει το καράβι αδιάκοπα κι η Πούλια ωστόσο δείχτει Στον ουρανό αρmicroενίζοντας πως είναι microεσονύχτι Όλα σιγούν Στη θάλασσα γλυκοκοιmicroούντrsquo οι ανέmicroοι Και κάθε αστέρι που ψηλά φεγγοβολάει και τρέmicroει Φαίνετrsquo αγγέλου σπλαχνικού προσηλωmicroένο βλέmicromicroα Στον κόσmicroο που ποτίζεται πάντα microε δάκρυα κι αίmicroα Κάποιο στα βάθη της νυχτός Πνεύmicroα καλό και θείο Μrsquo ελεηmicroοσύνη θα rsquoγυρε τα microάτια και στο πλοίο Αν ένα κούρασmicroα γλυκό κι ύπνος αγάλια εχύθη Σε τόσα εκεί που λάχτιζαν απελπισmicroένα στήθη Όλοι κοιmicroούνται microοναχά δεν είναι σφαλισmicroένα ∆υο microάτια ουρανογάλαζα δυο microάτια ερωτεmicroένα Ο στοχασmicroός που γλήγορα θrsquo αράξει στrsquo ακρογιάλι Όπου φαντάζεται να ιδεί τον ακριβό της πάλι Ως έχει χρεία της Ευδοκιάς ανάσασα δε δίνει Μήτε να κλείσει βλέφαρο καθόλου την αφήνει Πλην στον αγώνα που ξυπνή την εβαστούσε ακόmicroα Το τρυφερό της έπεσε παραδαρmicroένο σώmicroα Κι εκεί που η microαύρη καταγής ακίνητη αποmicroένει Στη χλόη θαρρεί του τόπου της πως είναι πλαγιασmicroένη Αν στο ροδάτο microάγουλο σιγά-σιγά τrsquo αέρι Μιαν άκρη από τα ξέπλεκα σγουρά microαλλιά της φέρει τrsquo αγαπηmicroένου το φιλί πώς αγρικάει παντέχει Και νέα σε κάθε φλέβα της γλυκάδα ουράνια τρέχει

Ποιες αναλογίες - θεmicroατικές και microορφολογικές- ανιχνεύετε ανάmicroεσα στο απόσπασmicroα από τον Όρκο του Γ Μαρκορά και τον Κρητικό

5 Βλ Μαρκοράς Γ Άπαντα Εταιρεία Ελληνικών Εκδόσεων σειρά Άπαντα Νεοελλήνων Κλασικών Αθήνα xx

12

Α Σικελιανός Μήτηρ Θεού6

Άνεmicroος φύσαγε γλυκός από microακρά φτασmicroένος microε τη γαλήνια ευωδιά των κάmicroπων φορτωmicroένος

Τα microύρα πλέαν ανάερα αντίκριζε η ψυχή microου όθε κι αν γύριζε γοργή τη microυστική άθλησή microου

Και ιδέςhellip Ανθοί ανεπάντεχοι δαφνόδεντρα και βάγια στης γης αν ευωδάγανε τα ευλογηmicroένα πλάγια

στα χρυσοπράσινα έλατα αν ο ήλιος σε microια στάλα φλόγα γαλάζια ανάβρυζε πήδαε πυρρή διχάλα

Και microιαν ακοίmicroητη δροσιά κινούσαν να microε ζώνει τrsquo άγια φαράγγια που κρατούν ολοχρονίς το χιόνι

α πώς σπαρτάρισε η καρδιά σαν ένιωσε τα microάγια τα γλυκανάπνοα σε σφιχτά να την κρατούν αρπάγια

Πώς το ρουmicroπίνι πύρινο ζώνει ψηλά το στέmicromicroα όmicroοια στο νου microου ολόγυρα microαζώχτη ξάφνου το αίmicroα

Και πάλι πισωδρόmicroισε γοργό σα για να πάρει χλωmicroάδα microεγαλύτερην απrsquo το microαργαριτάριhellip

Ψυχή Και ξάφνου σκίζοντας το φοβερό σκοτάδι η αχτίδα της το δάκρυ microου το βρήκε ωσάν πετράδι

Ποια είναι η θέση της Φύσης στο ποιητικό όραmicroα του Σολωmicroού και του Σικελιανού

6 Λυρικός βίος τόmicroος ∆΄ εκδ Ίκαρος Αθήνα 1967

13

4 ΠΑΡΑ∆ΕΙΓΜΑΤΑ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ 1 Τι δηλώνουν οι διάφοροι ήχοι (βροντές χοχλός γλυκός ήχος τραγούδι

βρύσης αντίλαλος ήχος λεπτός) στο σκηνικό του ναυαγίου 2 laquoΣαν του Μαϊού τες ευωδιές γιοmicroίζαν τον αέρα Γλυκύτατοι ανεκδιήγητοιhellip Μόλις είναι έτσι δυνατός ο Έρωτας κι ο Χάροςraquo (στ 48-50) Να συγκρίνετε τους παραπάνω στίχους microε ανάλογους από τους Ελεύθερους Πολιορκηmicroένους και να τους σχολιάσετε7

3 Να αναζητηθούν και να καταγραφούν ροmicroαντικά στοιχεία στον Κρητικό8 5 ΠΑΡΑ∆ΕΙΓΜΑΤΑ ΣΥΝΘΕΤΙΚΩΝ - ∆ΗΜΙΟΥΡΓΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ 1 Η γυναικεία microορφή αποτελεί σηmicroαντικό θέmicroα των ποιητικών συνθέσεων του

Σολωmicroού Να αναζητήσετε ποιήmicroατα στα οποία προβάλλεται ιδιαιτέρως η γυναικεία παρουσία και να την σχολιάσετε9

2 Να microελετήσετε τη λειτουργία του όρκου στην παραλογή Του Νεκρού Αδελφού10 και να τη συγκρίνετε microε τη λειτουργία του όρκου στον Κρητικό

3 Ποιες επιδράσεις από την Κρητική λογοτεχνία και ειδικά από τον Ερωτόκριτο διαπιστώνετε στον Κρητικό11

4 Να συνθέσετε ένα σύντοmicroο δοκίmicroιο στο οποίο να περιγράφεται η Φεγγαροντυmicroένη στον Κρητικό και στους Ελεύθερους Πολιορκηmicroένους

7 laquoΜάγεmicroα η φύσις κι όνειρο στην οmicroορφιά και χάρη η microαύρη πέτρα ολόχρυση και το ξερό χορτάρι

Με χίλιες βρύσες χύνεται microε χίλιες γλώσσες κρένει lsquoΌποιος πεθάνει σήmicroερα χίλιες φορές πεθαίνειraquo (ΙΙ στ 10-13) Και laquoΈστησrsquo ο Έρωτας χορό microε τον ξανθόν Απρίληhellipraquo (VΙ στ 1 κε)

8 Το λυρικό στοιχείο η αποθέωση της φύσης και του έρωτα ο υποκειmicroενισmicroός η εξιδανίκευση είναι ορισmicroένα χαρακτηριστικά του ροmicroαντισmicroού Βλ Furst L R Ροmicroαντισmicroός microτφρ Ι Ράλλη - Κ Χατζηδήmicroου εκδ Ερmicroής Αθήνα 19882 και Κυριακίδης Στ Το ∆ηmicroοτικό τραγούδι εκδ Ερmicroής Αθήνα 1978 σσ 132 κε (αναφορά στο Ροmicroαντισmicroό)

9 Βλ τα ποιήmicroατα Η Ξανθούλα Η Αγνώριστη Ευρυκόmicroη Φραγκίσκα Φραίζερ Πόθος 10 Βλ ΚΝΛ Α΄ Λυκείου σσ 17 κε 11 Βλ Σολωmicroού ∆ Ποιήmicroατα και πεζά επιmicroέλεια - εισαγωγές Στ Αλεξίου εκδ Στιγmicroή Αθήνα

1994 και Σεφέρη Γ laquoΕρωτόκριτοςraquo ΚΝΛ Α΄ Λυκείου σ 189

14

15

6 ΠΑΡΑ∆ΕΙΓΜΑ ΚΡΙΤΗΡΙΟΥ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

Κριτήριο για ωριαία γραπτή δοκιmicroασία (45 λεπτά)

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΤΑΞΗ ΤΜΗΜΑ ΜΑΘΗΜΑ Νεοελληνική Λογοτεχνία Κατευθύνσεων

∆ Σολωmicroός Ο Κρητικός ΗΜΕΡΝΙΑ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 1 Να σχολιάσετε τη microορφή του ποιήmicroατος διάρθρωση γλώσσα στίχο

Μονάδες 4

2 Πώς λειτουργούν στο ποίηmicroα οι παροmicroοιώσεις και οι microεταφορές

Μονάδες 5

3 Ποια στοιχεία της φύσης προmicroηνύουν το θάνατο της κόρης

Μονάδες 5

4 Να επιλέξετε ορισmicroένους στίχους που σας προκαλούν ιδιαίτερη εντύπωση και να τους σχολιάσετε

Μονάδες 6

• 21 Oacuteocirciumleacutedividearingszligaacute ethiumlotilde aacuteoumliumlntildeiumlyacuteiacute oacuteocirciuml oacuteotildeatildeatilde
• ETHeumlYacutearingeacute ocirciuml ecircaacutentildeUumlacirceacute aacuteaumleacuteUumlecirciumlethaacute ecirceacute ccedil ETHiuml
• • Oumlaacuteszligiacutearingocircrsquo aacuteatildeatildeYacuteeumliumlotilde oacuteetheumlaacutedivideiacuteeacuteecirciumlyacute ethntildeiumloacuteccedil
  • • centiacutearingigraveiumlograve oumlyacuteoacuteaacuteatildearing atildeeumlotildeecircuumlograve aacuteethuuml igraveaacuteecircntildeUuml ouml
    • • EcircntildeeacuteocircTHORNntildeeacuteiuml atildeeacuteaacute ugraventildeeacuteaacuteszligaacute atildentildeaacuteethocircTHORN aumliumlecirceacuteigrave

5 Να αναζητήσετε τις αντιθέσεις που υπάρχουν στο ποίηmicroα (πχ φως - σκοτάδι) και να σχολιάσετε τη λειτουργία τους

6 Τι δηλώνει η επανάληψη της έννοιας laquoησυχίαraquo στο στίχο laquoΗσύχασε και έγινε όλο ησυχία και πάστραraquo (στ 3 του 3ου microέρους)

7 Στους στίχους 7-14 (2ο microέρος) η φύση συνενώνεται microε το πνεύmicroα Πώς επιτυγχάνεται αυτό

8 Πώς λειτουργεί ο όρκος στο ποίηmicroα (στ 2-4 του 2ου microέρους) 9 Ποια στοιχεία προσδίδουν αφηγηmicroατικό χαρακτήρα στο ποίηmicroα

10 Να σχολιάσετε τη λειτουργία των παρενθετικών στίχων 11 Ποιες εικόνες του ποιήmicroατος προετοιmicroάζουν την εmicroφάνιση της

Φεγγαροντυmicroένης 12 Πώς λειτουργεί κατά την άποψή σας η αντίθεση ανάmicroεσα στην laquoοmicroορφιά

της φύσηςraquo και το laquoθάνατο της κόρηςraquo (στ 45 κε) 13 Πώς επιβεβαιώνεται στον Κρητικό η διαπίστωση ότι στην ποίηση του

Σολωmicroού προβάλλεται η γυναικεία microορφή η οποία περιβάλλεται από microυστήριο και πνευmicroατικότητα

23 Σχολιασmicroός ή σύντοmicroη ανάπτυξη χωρίων του κειmicroένου 1 Για ποιο λόγο ο αφηγητής λέει laquoΠιστέψετε πrsquo ότι θα πω είνrsquo ακριβή αλήθειαraquo Τι θέλει να τονίσει

2 Ποια επίδραση ασκεί η φύση στον εσωτερικό κόσmicroο του Κρητικού Να αναπτύξετε τις απόψεις σας

3 Ποιες απόψεις του ποιητή διαφαίνονται από τον 5ο στίχο και εξής του 2ου microέρους Να σχολιαστούν

4 Πώς ερmicroηνεύεται κατά την άποψή σας η εmicroφάνιση της Φεγγαροντυmicroένης στο ποίηmicroα3

5 Ο Κρητικός προσδοκώντας να συναντήσει την αρραβωνιαστικιά του στον laquoΠαράδεισοraquo ξεπερνά τα όρια του Χρόνου Να σχολιάσετε την παραπάνω άποψη

6 Ποια συναισθήmicroατα γεννά στον αφηγητή - ήρωα η Φεγγαροντυmicroένη

3 Βλ Βιβλίο του Καθηγητή σσ 58-63

10

3 ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ Α∆Ι∆ΑΚΤΟΥ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

Goethe Ο ψαράς4

Κύmicroα κυλάει το κύmicroα σπάει ψαράς σrsquo τήν αmicromicroουδιά τrsquo αγκίστρι σκύβει και κυττάει microε ατάραχη καρδιά Μα εκεί που κάθεται και ακούει σrsquo τα δυο το κύmicroα σκάει και έξαφνα microέσrsquo απrsquo τους αφρούς Νεράιδα ξεπηδάει

Του τραγουδεί και του microιλεί Μου σέρνεις τα παιδιά microε πονηριά και δόλωmicroα σrsquo του Χάρου τη φωτιά Μα αν ήξερες πώς χαίρονται τα ψάρια σrsquo τα νερά θάπεφτες τώρα σrsquo το βυθό να νοιώσης τη χαρά

∆εν παίρνει ο ήλιος από εδώ τη χάρη τη δροσιά και το φεγγάρι τrsquoαργυρό την τόση του οmicroορφιά ∆ε σε microαγεύει τrsquoουρανού το χρώmicroα το φαιδρό ∆ε σε τραβάει microεσrsquo σrsquo τη δροσιά το διάφανο νερό

Κύmicroα κυλάει το σώmicroα σπάει τα πόδια του φιλεί πόθο του ανάβει και θαρρεί η αγάπη του microιλεί Του τραγουδεί και όλο του λέει και χάνει την καρδιά

4 Κλασσικοί Ποιητές microτφρ Θεοφίλου Βορέα Τόmicroος Α΄ εκδ Μπάϋρον Αθήνα 1935

11

Τραβάει και αυτή πέφτει και αυτός δεν τον ξανάειδαν πειά

Στον Ψαρά του Γκαίτε όπως και στον Κρητικό το πνεύmicroα ενώνεται microε τη φύση Να σχολιάσετε πώς αναδεικνύεται αυτή η σύζευξη και στα δύο ποιήmicroατα

Γ Μαρκοράς Ο Όρκος5

Πλέει το καράβι αδιάκοπα κι η Πούλια ωστόσο δείχτει Στον ουρανό αρmicroενίζοντας πως είναι microεσονύχτι Όλα σιγούν Στη θάλασσα γλυκοκοιmicroούντrsquo οι ανέmicroοι Και κάθε αστέρι που ψηλά φεγγοβολάει και τρέmicroει Φαίνετrsquo αγγέλου σπλαχνικού προσηλωmicroένο βλέmicromicroα Στον κόσmicroο που ποτίζεται πάντα microε δάκρυα κι αίmicroα Κάποιο στα βάθη της νυχτός Πνεύmicroα καλό και θείο Μrsquo ελεηmicroοσύνη θα rsquoγυρε τα microάτια και στο πλοίο Αν ένα κούρασmicroα γλυκό κι ύπνος αγάλια εχύθη Σε τόσα εκεί που λάχτιζαν απελπισmicroένα στήθη Όλοι κοιmicroούνται microοναχά δεν είναι σφαλισmicroένα ∆υο microάτια ουρανογάλαζα δυο microάτια ερωτεmicroένα Ο στοχασmicroός που γλήγορα θrsquo αράξει στrsquo ακρογιάλι Όπου φαντάζεται να ιδεί τον ακριβό της πάλι Ως έχει χρεία της Ευδοκιάς ανάσασα δε δίνει Μήτε να κλείσει βλέφαρο καθόλου την αφήνει Πλην στον αγώνα που ξυπνή την εβαστούσε ακόmicroα Το τρυφερό της έπεσε παραδαρmicroένο σώmicroα Κι εκεί που η microαύρη καταγής ακίνητη αποmicroένει Στη χλόη θαρρεί του τόπου της πως είναι πλαγιασmicroένη Αν στο ροδάτο microάγουλο σιγά-σιγά τrsquo αέρι Μιαν άκρη από τα ξέπλεκα σγουρά microαλλιά της φέρει τrsquo αγαπηmicroένου το φιλί πώς αγρικάει παντέχει Και νέα σε κάθε φλέβα της γλυκάδα ουράνια τρέχει

Ποιες αναλογίες - θεmicroατικές και microορφολογικές- ανιχνεύετε ανάmicroεσα στο απόσπασmicroα από τον Όρκο του Γ Μαρκορά και τον Κρητικό

5 Βλ Μαρκοράς Γ Άπαντα Εταιρεία Ελληνικών Εκδόσεων σειρά Άπαντα Νεοελλήνων Κλασικών Αθήνα xx

12

Α Σικελιανός Μήτηρ Θεού6

Άνεmicroος φύσαγε γλυκός από microακρά φτασmicroένος microε τη γαλήνια ευωδιά των κάmicroπων φορτωmicroένος

Τα microύρα πλέαν ανάερα αντίκριζε η ψυχή microου όθε κι αν γύριζε γοργή τη microυστική άθλησή microου

Και ιδέςhellip Ανθοί ανεπάντεχοι δαφνόδεντρα και βάγια στης γης αν ευωδάγανε τα ευλογηmicroένα πλάγια

στα χρυσοπράσινα έλατα αν ο ήλιος σε microια στάλα φλόγα γαλάζια ανάβρυζε πήδαε πυρρή διχάλα

Και microιαν ακοίmicroητη δροσιά κινούσαν να microε ζώνει τrsquo άγια φαράγγια που κρατούν ολοχρονίς το χιόνι

α πώς σπαρτάρισε η καρδιά σαν ένιωσε τα microάγια τα γλυκανάπνοα σε σφιχτά να την κρατούν αρπάγια

Πώς το ρουmicroπίνι πύρινο ζώνει ψηλά το στέmicromicroα όmicroοια στο νου microου ολόγυρα microαζώχτη ξάφνου το αίmicroα

Και πάλι πισωδρόmicroισε γοργό σα για να πάρει χλωmicroάδα microεγαλύτερην απrsquo το microαργαριτάριhellip

Ψυχή Και ξάφνου σκίζοντας το φοβερό σκοτάδι η αχτίδα της το δάκρυ microου το βρήκε ωσάν πετράδι

Ποια είναι η θέση της Φύσης στο ποιητικό όραmicroα του Σολωmicroού και του Σικελιανού

6 Λυρικός βίος τόmicroος ∆΄ εκδ Ίκαρος Αθήνα 1967

13

4 ΠΑΡΑ∆ΕΙΓΜΑΤΑ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ 1 Τι δηλώνουν οι διάφοροι ήχοι (βροντές χοχλός γλυκός ήχος τραγούδι

βρύσης αντίλαλος ήχος λεπτός) στο σκηνικό του ναυαγίου 2 laquoΣαν του Μαϊού τες ευωδιές γιοmicroίζαν τον αέρα Γλυκύτατοι ανεκδιήγητοιhellip Μόλις είναι έτσι δυνατός ο Έρωτας κι ο Χάροςraquo (στ 48-50) Να συγκρίνετε τους παραπάνω στίχους microε ανάλογους από τους Ελεύθερους Πολιορκηmicroένους και να τους σχολιάσετε7

3 Να αναζητηθούν και να καταγραφούν ροmicroαντικά στοιχεία στον Κρητικό8 5 ΠΑΡΑ∆ΕΙΓΜΑΤΑ ΣΥΝΘΕΤΙΚΩΝ - ∆ΗΜΙΟΥΡΓΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ 1 Η γυναικεία microορφή αποτελεί σηmicroαντικό θέmicroα των ποιητικών συνθέσεων του

Σολωmicroού Να αναζητήσετε ποιήmicroατα στα οποία προβάλλεται ιδιαιτέρως η γυναικεία παρουσία και να την σχολιάσετε9

2 Να microελετήσετε τη λειτουργία του όρκου στην παραλογή Του Νεκρού Αδελφού10 και να τη συγκρίνετε microε τη λειτουργία του όρκου στον Κρητικό

3 Ποιες επιδράσεις από την Κρητική λογοτεχνία και ειδικά από τον Ερωτόκριτο διαπιστώνετε στον Κρητικό11

4 Να συνθέσετε ένα σύντοmicroο δοκίmicroιο στο οποίο να περιγράφεται η Φεγγαροντυmicroένη στον Κρητικό και στους Ελεύθερους Πολιορκηmicroένους

7 laquoΜάγεmicroα η φύσις κι όνειρο στην οmicroορφιά και χάρη η microαύρη πέτρα ολόχρυση και το ξερό χορτάρι

Με χίλιες βρύσες χύνεται microε χίλιες γλώσσες κρένει lsquoΌποιος πεθάνει σήmicroερα χίλιες φορές πεθαίνειraquo (ΙΙ στ 10-13) Και laquoΈστησrsquo ο Έρωτας χορό microε τον ξανθόν Απρίληhellipraquo (VΙ στ 1 κε)

8 Το λυρικό στοιχείο η αποθέωση της φύσης και του έρωτα ο υποκειmicroενισmicroός η εξιδανίκευση είναι ορισmicroένα χαρακτηριστικά του ροmicroαντισmicroού Βλ Furst L R Ροmicroαντισmicroός microτφρ Ι Ράλλη - Κ Χατζηδήmicroου εκδ Ερmicroής Αθήνα 19882 και Κυριακίδης Στ Το ∆ηmicroοτικό τραγούδι εκδ Ερmicroής Αθήνα 1978 σσ 132 κε (αναφορά στο Ροmicroαντισmicroό)

9 Βλ τα ποιήmicroατα Η Ξανθούλα Η Αγνώριστη Ευρυκόmicroη Φραγκίσκα Φραίζερ Πόθος 10 Βλ ΚΝΛ Α΄ Λυκείου σσ 17 κε 11 Βλ Σολωmicroού ∆ Ποιήmicroατα και πεζά επιmicroέλεια - εισαγωγές Στ Αλεξίου εκδ Στιγmicroή Αθήνα

1994 και Σεφέρη Γ laquoΕρωτόκριτοςraquo ΚΝΛ Α΄ Λυκείου σ 189

14

15

6 ΠΑΡΑ∆ΕΙΓΜΑ ΚΡΙΤΗΡΙΟΥ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

Κριτήριο για ωριαία γραπτή δοκιmicroασία (45 λεπτά)

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΤΑΞΗ ΤΜΗΜΑ ΜΑΘΗΜΑ Νεοελληνική Λογοτεχνία Κατευθύνσεων

∆ Σολωmicroός Ο Κρητικός ΗΜΕΡΝΙΑ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 1 Να σχολιάσετε τη microορφή του ποιήmicroατος διάρθρωση γλώσσα στίχο

Μονάδες 4

2 Πώς λειτουργούν στο ποίηmicroα οι παροmicroοιώσεις και οι microεταφορές

Μονάδες 5

3 Ποια στοιχεία της φύσης προmicroηνύουν το θάνατο της κόρης

Μονάδες 5

4 Να επιλέξετε ορισmicroένους στίχους που σας προκαλούν ιδιαίτερη εντύπωση και να τους σχολιάσετε

Μονάδες 6

• 21 Oacuteocirciumleacutedividearingszligaacute ethiumlotilde aacuteoumliumlntildeiumlyacuteiacute oacuteocirciuml oacuteotildeatildeatilde
• ETHeumlYacutearingeacute ocirciuml ecircaacutentildeUumlacirceacute aacuteaumleacuteUumlecirciumlethaacute ecirceacute ccedil ETHiuml
• • Oumlaacuteszligiacutearingocircrsquo aacuteatildeatildeYacuteeumliumlotilde oacuteetheumlaacutedivideiacuteeacuteecirciumlyacute ethntildeiumloacuteccedil
  • • centiacutearingigraveiumlograve oumlyacuteoacuteaacuteatildearing atildeeumlotildeecircuumlograve aacuteethuuml igraveaacuteecircntildeUuml ouml
    • • EcircntildeeacuteocircTHORNntildeeacuteiuml atildeeacuteaacute ugraventildeeacuteaacuteszligaacute atildentildeaacuteethocircTHORN aumliumlecirceacuteigrave

3 ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ Α∆Ι∆ΑΚΤΟΥ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

Goethe Ο ψαράς4

Κύmicroα κυλάει το κύmicroα σπάει ψαράς σrsquo τήν αmicromicroουδιά τrsquo αγκίστρι σκύβει και κυττάει microε ατάραχη καρδιά Μα εκεί που κάθεται και ακούει σrsquo τα δυο το κύmicroα σκάει και έξαφνα microέσrsquo απrsquo τους αφρούς Νεράιδα ξεπηδάει

Του τραγουδεί και του microιλεί Μου σέρνεις τα παιδιά microε πονηριά και δόλωmicroα σrsquo του Χάρου τη φωτιά Μα αν ήξερες πώς χαίρονται τα ψάρια σrsquo τα νερά θάπεφτες τώρα σrsquo το βυθό να νοιώσης τη χαρά

∆εν παίρνει ο ήλιος από εδώ τη χάρη τη δροσιά και το φεγγάρι τrsquoαργυρό την τόση του οmicroορφιά ∆ε σε microαγεύει τrsquoουρανού το χρώmicroα το φαιδρό ∆ε σε τραβάει microεσrsquo σrsquo τη δροσιά το διάφανο νερό

Κύmicroα κυλάει το σώmicroα σπάει τα πόδια του φιλεί πόθο του ανάβει και θαρρεί η αγάπη του microιλεί Του τραγουδεί και όλο του λέει και χάνει την καρδιά

4 Κλασσικοί Ποιητές microτφρ Θεοφίλου Βορέα Τόmicroος Α΄ εκδ Μπάϋρον Αθήνα 1935

11

Τραβάει και αυτή πέφτει και αυτός δεν τον ξανάειδαν πειά

Στον Ψαρά του Γκαίτε όπως και στον Κρητικό το πνεύmicroα ενώνεται microε τη φύση Να σχολιάσετε πώς αναδεικνύεται αυτή η σύζευξη και στα δύο ποιήmicroατα

Γ Μαρκοράς Ο Όρκος5

Πλέει το καράβι αδιάκοπα κι η Πούλια ωστόσο δείχτει Στον ουρανό αρmicroενίζοντας πως είναι microεσονύχτι Όλα σιγούν Στη θάλασσα γλυκοκοιmicroούντrsquo οι ανέmicroοι Και κάθε αστέρι που ψηλά φεγγοβολάει και τρέmicroει Φαίνετrsquo αγγέλου σπλαχνικού προσηλωmicroένο βλέmicromicroα Στον κόσmicroο που ποτίζεται πάντα microε δάκρυα κι αίmicroα Κάποιο στα βάθη της νυχτός Πνεύmicroα καλό και θείο Μrsquo ελεηmicroοσύνη θα rsquoγυρε τα microάτια και στο πλοίο Αν ένα κούρασmicroα γλυκό κι ύπνος αγάλια εχύθη Σε τόσα εκεί που λάχτιζαν απελπισmicroένα στήθη Όλοι κοιmicroούνται microοναχά δεν είναι σφαλισmicroένα ∆υο microάτια ουρανογάλαζα δυο microάτια ερωτεmicroένα Ο στοχασmicroός που γλήγορα θrsquo αράξει στrsquo ακρογιάλι Όπου φαντάζεται να ιδεί τον ακριβό της πάλι Ως έχει χρεία της Ευδοκιάς ανάσασα δε δίνει Μήτε να κλείσει βλέφαρο καθόλου την αφήνει Πλην στον αγώνα που ξυπνή την εβαστούσε ακόmicroα Το τρυφερό της έπεσε παραδαρmicroένο σώmicroα Κι εκεί που η microαύρη καταγής ακίνητη αποmicroένει Στη χλόη θαρρεί του τόπου της πως είναι πλαγιασmicroένη Αν στο ροδάτο microάγουλο σιγά-σιγά τrsquo αέρι Μιαν άκρη από τα ξέπλεκα σγουρά microαλλιά της φέρει τrsquo αγαπηmicroένου το φιλί πώς αγρικάει παντέχει Και νέα σε κάθε φλέβα της γλυκάδα ουράνια τρέχει

Ποιες αναλογίες - θεmicroατικές και microορφολογικές- ανιχνεύετε ανάmicroεσα στο απόσπασmicroα από τον Όρκο του Γ Μαρκορά και τον Κρητικό

5 Βλ Μαρκοράς Γ Άπαντα Εταιρεία Ελληνικών Εκδόσεων σειρά Άπαντα Νεοελλήνων Κλασικών Αθήνα xx

12

Α Σικελιανός Μήτηρ Θεού6

Άνεmicroος φύσαγε γλυκός από microακρά φτασmicroένος microε τη γαλήνια ευωδιά των κάmicroπων φορτωmicroένος

Τα microύρα πλέαν ανάερα αντίκριζε η ψυχή microου όθε κι αν γύριζε γοργή τη microυστική άθλησή microου

Και ιδέςhellip Ανθοί ανεπάντεχοι δαφνόδεντρα και βάγια στης γης αν ευωδάγανε τα ευλογηmicroένα πλάγια

στα χρυσοπράσινα έλατα αν ο ήλιος σε microια στάλα φλόγα γαλάζια ανάβρυζε πήδαε πυρρή διχάλα

Και microιαν ακοίmicroητη δροσιά κινούσαν να microε ζώνει τrsquo άγια φαράγγια που κρατούν ολοχρονίς το χιόνι

α πώς σπαρτάρισε η καρδιά σαν ένιωσε τα microάγια τα γλυκανάπνοα σε σφιχτά να την κρατούν αρπάγια

Πώς το ρουmicroπίνι πύρινο ζώνει ψηλά το στέmicromicroα όmicroοια στο νου microου ολόγυρα microαζώχτη ξάφνου το αίmicroα

Και πάλι πισωδρόmicroισε γοργό σα για να πάρει χλωmicroάδα microεγαλύτερην απrsquo το microαργαριτάριhellip

Ψυχή Και ξάφνου σκίζοντας το φοβερό σκοτάδι η αχτίδα της το δάκρυ microου το βρήκε ωσάν πετράδι

Ποια είναι η θέση της Φύσης στο ποιητικό όραmicroα του Σολωmicroού και του Σικελιανού

6 Λυρικός βίος τόmicroος ∆΄ εκδ Ίκαρος Αθήνα 1967

13

4 ΠΑΡΑ∆ΕΙΓΜΑΤΑ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ 1 Τι δηλώνουν οι διάφοροι ήχοι (βροντές χοχλός γλυκός ήχος τραγούδι

βρύσης αντίλαλος ήχος λεπτός) στο σκηνικό του ναυαγίου 2 laquoΣαν του Μαϊού τες ευωδιές γιοmicroίζαν τον αέρα Γλυκύτατοι ανεκδιήγητοιhellip Μόλις είναι έτσι δυνατός ο Έρωτας κι ο Χάροςraquo (στ 48-50) Να συγκρίνετε τους παραπάνω στίχους microε ανάλογους από τους Ελεύθερους Πολιορκηmicroένους και να τους σχολιάσετε7

3 Να αναζητηθούν και να καταγραφούν ροmicroαντικά στοιχεία στον Κρητικό8 5 ΠΑΡΑ∆ΕΙΓΜΑΤΑ ΣΥΝΘΕΤΙΚΩΝ - ∆ΗΜΙΟΥΡΓΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ 1 Η γυναικεία microορφή αποτελεί σηmicroαντικό θέmicroα των ποιητικών συνθέσεων του

Σολωmicroού Να αναζητήσετε ποιήmicroατα στα οποία προβάλλεται ιδιαιτέρως η γυναικεία παρουσία και να την σχολιάσετε9

2 Να microελετήσετε τη λειτουργία του όρκου στην παραλογή Του Νεκρού Αδελφού10 και να τη συγκρίνετε microε τη λειτουργία του όρκου στον Κρητικό

3 Ποιες επιδράσεις από την Κρητική λογοτεχνία και ειδικά από τον Ερωτόκριτο διαπιστώνετε στον Κρητικό11

4 Να συνθέσετε ένα σύντοmicroο δοκίmicroιο στο οποίο να περιγράφεται η Φεγγαροντυmicroένη στον Κρητικό και στους Ελεύθερους Πολιορκηmicroένους

7 laquoΜάγεmicroα η φύσις κι όνειρο στην οmicroορφιά και χάρη η microαύρη πέτρα ολόχρυση και το ξερό χορτάρι

Με χίλιες βρύσες χύνεται microε χίλιες γλώσσες κρένει lsquoΌποιος πεθάνει σήmicroερα χίλιες φορές πεθαίνειraquo (ΙΙ στ 10-13) Και laquoΈστησrsquo ο Έρωτας χορό microε τον ξανθόν Απρίληhellipraquo (VΙ στ 1 κε)

8 Το λυρικό στοιχείο η αποθέωση της φύσης και του έρωτα ο υποκειmicroενισmicroός η εξιδανίκευση είναι ορισmicroένα χαρακτηριστικά του ροmicroαντισmicroού Βλ Furst L R Ροmicroαντισmicroός microτφρ Ι Ράλλη - Κ Χατζηδήmicroου εκδ Ερmicroής Αθήνα 19882 και Κυριακίδης Στ Το ∆ηmicroοτικό τραγούδι εκδ Ερmicroής Αθήνα 1978 σσ 132 κε (αναφορά στο Ροmicroαντισmicroό)

9 Βλ τα ποιήmicroατα Η Ξανθούλα Η Αγνώριστη Ευρυκόmicroη Φραγκίσκα Φραίζερ Πόθος 10 Βλ ΚΝΛ Α΄ Λυκείου σσ 17 κε 11 Βλ Σολωmicroού ∆ Ποιήmicroατα και πεζά επιmicroέλεια - εισαγωγές Στ Αλεξίου εκδ Στιγmicroή Αθήνα

1994 και Σεφέρη Γ laquoΕρωτόκριτοςraquo ΚΝΛ Α΄ Λυκείου σ 189

14

15

6 ΠΑΡΑ∆ΕΙΓΜΑ ΚΡΙΤΗΡΙΟΥ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

Κριτήριο για ωριαία γραπτή δοκιmicroασία (45 λεπτά)

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΤΑΞΗ ΤΜΗΜΑ ΜΑΘΗΜΑ Νεοελληνική Λογοτεχνία Κατευθύνσεων

∆ Σολωmicroός Ο Κρητικός ΗΜΕΡΝΙΑ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 1 Να σχολιάσετε τη microορφή του ποιήmicroατος διάρθρωση γλώσσα στίχο

Μονάδες 4

2 Πώς λειτουργούν στο ποίηmicroα οι παροmicroοιώσεις και οι microεταφορές

Μονάδες 5

3 Ποια στοιχεία της φύσης προmicroηνύουν το θάνατο της κόρης

Μονάδες 5

4 Να επιλέξετε ορισmicroένους στίχους που σας προκαλούν ιδιαίτερη εντύπωση και να τους σχολιάσετε

Μονάδες 6

• 21 Oacuteocirciumleacutedividearingszligaacute ethiumlotilde aacuteoumliumlntildeiumlyacuteiacute oacuteocirciuml oacuteotildeatildeatilde
• ETHeumlYacutearingeacute ocirciuml ecircaacutentildeUumlacirceacute aacuteaumleacuteUumlecirciumlethaacute ecirceacute ccedil ETHiuml
• • Oumlaacuteszligiacutearingocircrsquo aacuteatildeatildeYacuteeumliumlotilde oacuteetheumlaacutedivideiacuteeacuteecirciumlyacute ethntildeiumloacuteccedil
  • • centiacutearingigraveiumlograve oumlyacuteoacuteaacuteatildearing atildeeumlotildeecircuumlograve aacuteethuuml igraveaacuteecircntildeUuml ouml
    • • EcircntildeeacuteocircTHORNntildeeacuteiuml atildeeacuteaacute ugraventildeeacuteaacuteszligaacute atildentildeaacuteethocircTHORN aumliumlecirceacuteigrave

Τραβάει και αυτή πέφτει και αυτός δεν τον ξανάειδαν πειά

Στον Ψαρά του Γκαίτε όπως και στον Κρητικό το πνεύmicroα ενώνεται microε τη φύση Να σχολιάσετε πώς αναδεικνύεται αυτή η σύζευξη και στα δύο ποιήmicroατα

Γ Μαρκοράς Ο Όρκος5

Πλέει το καράβι αδιάκοπα κι η Πούλια ωστόσο δείχτει Στον ουρανό αρmicroενίζοντας πως είναι microεσονύχτι Όλα σιγούν Στη θάλασσα γλυκοκοιmicroούντrsquo οι ανέmicroοι Και κάθε αστέρι που ψηλά φεγγοβολάει και τρέmicroει Φαίνετrsquo αγγέλου σπλαχνικού προσηλωmicroένο βλέmicromicroα Στον κόσmicroο που ποτίζεται πάντα microε δάκρυα κι αίmicroα Κάποιο στα βάθη της νυχτός Πνεύmicroα καλό και θείο Μrsquo ελεηmicroοσύνη θα rsquoγυρε τα microάτια και στο πλοίο Αν ένα κούρασmicroα γλυκό κι ύπνος αγάλια εχύθη Σε τόσα εκεί που λάχτιζαν απελπισmicroένα στήθη Όλοι κοιmicroούνται microοναχά δεν είναι σφαλισmicroένα ∆υο microάτια ουρανογάλαζα δυο microάτια ερωτεmicroένα Ο στοχασmicroός που γλήγορα θrsquo αράξει στrsquo ακρογιάλι Όπου φαντάζεται να ιδεί τον ακριβό της πάλι Ως έχει χρεία της Ευδοκιάς ανάσασα δε δίνει Μήτε να κλείσει βλέφαρο καθόλου την αφήνει Πλην στον αγώνα που ξυπνή την εβαστούσε ακόmicroα Το τρυφερό της έπεσε παραδαρmicroένο σώmicroα Κι εκεί που η microαύρη καταγής ακίνητη αποmicroένει Στη χλόη θαρρεί του τόπου της πως είναι πλαγιασmicroένη Αν στο ροδάτο microάγουλο σιγά-σιγά τrsquo αέρι Μιαν άκρη από τα ξέπλεκα σγουρά microαλλιά της φέρει τrsquo αγαπηmicroένου το φιλί πώς αγρικάει παντέχει Και νέα σε κάθε φλέβα της γλυκάδα ουράνια τρέχει

Ποιες αναλογίες - θεmicroατικές και microορφολογικές- ανιχνεύετε ανάmicroεσα στο απόσπασmicroα από τον Όρκο του Γ Μαρκορά και τον Κρητικό

5 Βλ Μαρκοράς Γ Άπαντα Εταιρεία Ελληνικών Εκδόσεων σειρά Άπαντα Νεοελλήνων Κλασικών Αθήνα xx

12

Α Σικελιανός Μήτηρ Θεού6

Άνεmicroος φύσαγε γλυκός από microακρά φτασmicroένος microε τη γαλήνια ευωδιά των κάmicroπων φορτωmicroένος

Τα microύρα πλέαν ανάερα αντίκριζε η ψυχή microου όθε κι αν γύριζε γοργή τη microυστική άθλησή microου

Και ιδέςhellip Ανθοί ανεπάντεχοι δαφνόδεντρα και βάγια στης γης αν ευωδάγανε τα ευλογηmicroένα πλάγια

στα χρυσοπράσινα έλατα αν ο ήλιος σε microια στάλα φλόγα γαλάζια ανάβρυζε πήδαε πυρρή διχάλα

Και microιαν ακοίmicroητη δροσιά κινούσαν να microε ζώνει τrsquo άγια φαράγγια που κρατούν ολοχρονίς το χιόνι

α πώς σπαρτάρισε η καρδιά σαν ένιωσε τα microάγια τα γλυκανάπνοα σε σφιχτά να την κρατούν αρπάγια

Πώς το ρουmicroπίνι πύρινο ζώνει ψηλά το στέmicromicroα όmicroοια στο νου microου ολόγυρα microαζώχτη ξάφνου το αίmicroα

Και πάλι πισωδρόmicroισε γοργό σα για να πάρει χλωmicroάδα microεγαλύτερην απrsquo το microαργαριτάριhellip

Ψυχή Και ξάφνου σκίζοντας το φοβερό σκοτάδι η αχτίδα της το δάκρυ microου το βρήκε ωσάν πετράδι

Ποια είναι η θέση της Φύσης στο ποιητικό όραmicroα του Σολωmicroού και του Σικελιανού

6 Λυρικός βίος τόmicroος ∆΄ εκδ Ίκαρος Αθήνα 1967

13

4 ΠΑΡΑ∆ΕΙΓΜΑΤΑ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ 1 Τι δηλώνουν οι διάφοροι ήχοι (βροντές χοχλός γλυκός ήχος τραγούδι

βρύσης αντίλαλος ήχος λεπτός) στο σκηνικό του ναυαγίου 2 laquoΣαν του Μαϊού τες ευωδιές γιοmicroίζαν τον αέρα Γλυκύτατοι ανεκδιήγητοιhellip Μόλις είναι έτσι δυνατός ο Έρωτας κι ο Χάροςraquo (στ 48-50) Να συγκρίνετε τους παραπάνω στίχους microε ανάλογους από τους Ελεύθερους Πολιορκηmicroένους και να τους σχολιάσετε7

3 Να αναζητηθούν και να καταγραφούν ροmicroαντικά στοιχεία στον Κρητικό8 5 ΠΑΡΑ∆ΕΙΓΜΑΤΑ ΣΥΝΘΕΤΙΚΩΝ - ∆ΗΜΙΟΥΡΓΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ 1 Η γυναικεία microορφή αποτελεί σηmicroαντικό θέmicroα των ποιητικών συνθέσεων του

Σολωmicroού Να αναζητήσετε ποιήmicroατα στα οποία προβάλλεται ιδιαιτέρως η γυναικεία παρουσία και να την σχολιάσετε9

2 Να microελετήσετε τη λειτουργία του όρκου στην παραλογή Του Νεκρού Αδελφού10 και να τη συγκρίνετε microε τη λειτουργία του όρκου στον Κρητικό

3 Ποιες επιδράσεις από την Κρητική λογοτεχνία και ειδικά από τον Ερωτόκριτο διαπιστώνετε στον Κρητικό11

4 Να συνθέσετε ένα σύντοmicroο δοκίmicroιο στο οποίο να περιγράφεται η Φεγγαροντυmicroένη στον Κρητικό και στους Ελεύθερους Πολιορκηmicroένους

7 laquoΜάγεmicroα η φύσις κι όνειρο στην οmicroορφιά και χάρη η microαύρη πέτρα ολόχρυση και το ξερό χορτάρι

Με χίλιες βρύσες χύνεται microε χίλιες γλώσσες κρένει lsquoΌποιος πεθάνει σήmicroερα χίλιες φορές πεθαίνειraquo (ΙΙ στ 10-13) Και laquoΈστησrsquo ο Έρωτας χορό microε τον ξανθόν Απρίληhellipraquo (VΙ στ 1 κε)

8 Το λυρικό στοιχείο η αποθέωση της φύσης και του έρωτα ο υποκειmicroενισmicroός η εξιδανίκευση είναι ορισmicroένα χαρακτηριστικά του ροmicroαντισmicroού Βλ Furst L R Ροmicroαντισmicroός microτφρ Ι Ράλλη - Κ Χατζηδήmicroου εκδ Ερmicroής Αθήνα 19882 και Κυριακίδης Στ Το ∆ηmicroοτικό τραγούδι εκδ Ερmicroής Αθήνα 1978 σσ 132 κε (αναφορά στο Ροmicroαντισmicroό)

9 Βλ τα ποιήmicroατα Η Ξανθούλα Η Αγνώριστη Ευρυκόmicroη Φραγκίσκα Φραίζερ Πόθος 10 Βλ ΚΝΛ Α΄ Λυκείου σσ 17 κε 11 Βλ Σολωmicroού ∆ Ποιήmicroατα και πεζά επιmicroέλεια - εισαγωγές Στ Αλεξίου εκδ Στιγmicroή Αθήνα

1994 και Σεφέρη Γ laquoΕρωτόκριτοςraquo ΚΝΛ Α΄ Λυκείου σ 189

14

15

6 ΠΑΡΑ∆ΕΙΓΜΑ ΚΡΙΤΗΡΙΟΥ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

Κριτήριο για ωριαία γραπτή δοκιmicroασία (45 λεπτά)

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΤΑΞΗ ΤΜΗΜΑ ΜΑΘΗΜΑ Νεοελληνική Λογοτεχνία Κατευθύνσεων

∆ Σολωmicroός Ο Κρητικός ΗΜΕΡΝΙΑ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 1 Να σχολιάσετε τη microορφή του ποιήmicroατος διάρθρωση γλώσσα στίχο

Μονάδες 4

2 Πώς λειτουργούν στο ποίηmicroα οι παροmicroοιώσεις και οι microεταφορές

Μονάδες 5

3 Ποια στοιχεία της φύσης προmicroηνύουν το θάνατο της κόρης

Μονάδες 5

4 Να επιλέξετε ορισmicroένους στίχους που σας προκαλούν ιδιαίτερη εντύπωση και να τους σχολιάσετε

Μονάδες 6

• 21 Oacuteocirciumleacutedividearingszligaacute ethiumlotilde aacuteoumliumlntildeiumlyacuteiacute oacuteocirciuml oacuteotildeatildeatilde
• ETHeumlYacutearingeacute ocirciuml ecircaacutentildeUumlacirceacute aacuteaumleacuteUumlecirciumlethaacute ecirceacute ccedil ETHiuml
• • Oumlaacuteszligiacutearingocircrsquo aacuteatildeatildeYacuteeumliumlotilde oacuteetheumlaacutedivideiacuteeacuteecirciumlyacute ethntildeiumloacuteccedil
  • • centiacutearingigraveiumlograve oumlyacuteoacuteaacuteatildearing atildeeumlotildeecircuumlograve aacuteethuuml igraveaacuteecircntildeUuml ouml
    • • EcircntildeeacuteocircTHORNntildeeacuteiuml atildeeacuteaacute ugraventildeeacuteaacuteszligaacute atildentildeaacuteethocircTHORN aumliumlecirceacuteigrave

Α Σικελιανός Μήτηρ Θεού6

Άνεmicroος φύσαγε γλυκός από microακρά φτασmicroένος microε τη γαλήνια ευωδιά των κάmicroπων φορτωmicroένος

Τα microύρα πλέαν ανάερα αντίκριζε η ψυχή microου όθε κι αν γύριζε γοργή τη microυστική άθλησή microου

Και ιδέςhellip Ανθοί ανεπάντεχοι δαφνόδεντρα και βάγια στης γης αν ευωδάγανε τα ευλογηmicroένα πλάγια

στα χρυσοπράσινα έλατα αν ο ήλιος σε microια στάλα φλόγα γαλάζια ανάβρυζε πήδαε πυρρή διχάλα

Και microιαν ακοίmicroητη δροσιά κινούσαν να microε ζώνει τrsquo άγια φαράγγια που κρατούν ολοχρονίς το χιόνι

α πώς σπαρτάρισε η καρδιά σαν ένιωσε τα microάγια τα γλυκανάπνοα σε σφιχτά να την κρατούν αρπάγια

Πώς το ρουmicroπίνι πύρινο ζώνει ψηλά το στέmicromicroα όmicroοια στο νου microου ολόγυρα microαζώχτη ξάφνου το αίmicroα

Και πάλι πισωδρόmicroισε γοργό σα για να πάρει χλωmicroάδα microεγαλύτερην απrsquo το microαργαριτάριhellip

Ψυχή Και ξάφνου σκίζοντας το φοβερό σκοτάδι η αχτίδα της το δάκρυ microου το βρήκε ωσάν πετράδι

Ποια είναι η θέση της Φύσης στο ποιητικό όραmicroα του Σολωmicroού και του Σικελιανού

6 Λυρικός βίος τόmicroος ∆΄ εκδ Ίκαρος Αθήνα 1967

13

4 ΠΑΡΑ∆ΕΙΓΜΑΤΑ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ 1 Τι δηλώνουν οι διάφοροι ήχοι (βροντές χοχλός γλυκός ήχος τραγούδι

βρύσης αντίλαλος ήχος λεπτός) στο σκηνικό του ναυαγίου 2 laquoΣαν του Μαϊού τες ευωδιές γιοmicroίζαν τον αέρα Γλυκύτατοι ανεκδιήγητοιhellip Μόλις είναι έτσι δυνατός ο Έρωτας κι ο Χάροςraquo (στ 48-50) Να συγκρίνετε τους παραπάνω στίχους microε ανάλογους από τους Ελεύθερους Πολιορκηmicroένους και να τους σχολιάσετε7

3 Να αναζητηθούν και να καταγραφούν ροmicroαντικά στοιχεία στον Κρητικό8 5 ΠΑΡΑ∆ΕΙΓΜΑΤΑ ΣΥΝΘΕΤΙΚΩΝ - ∆ΗΜΙΟΥΡΓΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ 1 Η γυναικεία microορφή αποτελεί σηmicroαντικό θέmicroα των ποιητικών συνθέσεων του

Σολωmicroού Να αναζητήσετε ποιήmicroατα στα οποία προβάλλεται ιδιαιτέρως η γυναικεία παρουσία και να την σχολιάσετε9

2 Να microελετήσετε τη λειτουργία του όρκου στην παραλογή Του Νεκρού Αδελφού10 και να τη συγκρίνετε microε τη λειτουργία του όρκου στον Κρητικό

3 Ποιες επιδράσεις από την Κρητική λογοτεχνία και ειδικά από τον Ερωτόκριτο διαπιστώνετε στον Κρητικό11

4 Να συνθέσετε ένα σύντοmicroο δοκίmicroιο στο οποίο να περιγράφεται η Φεγγαροντυmicroένη στον Κρητικό και στους Ελεύθερους Πολιορκηmicroένους

7 laquoΜάγεmicroα η φύσις κι όνειρο στην οmicroορφιά και χάρη η microαύρη πέτρα ολόχρυση και το ξερό χορτάρι

Με χίλιες βρύσες χύνεται microε χίλιες γλώσσες κρένει lsquoΌποιος πεθάνει σήmicroερα χίλιες φορές πεθαίνειraquo (ΙΙ στ 10-13) Και laquoΈστησrsquo ο Έρωτας χορό microε τον ξανθόν Απρίληhellipraquo (VΙ στ 1 κε)

8 Το λυρικό στοιχείο η αποθέωση της φύσης και του έρωτα ο υποκειmicroενισmicroός η εξιδανίκευση είναι ορισmicroένα χαρακτηριστικά του ροmicroαντισmicroού Βλ Furst L R Ροmicroαντισmicroός microτφρ Ι Ράλλη - Κ Χατζηδήmicroου εκδ Ερmicroής Αθήνα 19882 και Κυριακίδης Στ Το ∆ηmicroοτικό τραγούδι εκδ Ερmicroής Αθήνα 1978 σσ 132 κε (αναφορά στο Ροmicroαντισmicroό)

9 Βλ τα ποιήmicroατα Η Ξανθούλα Η Αγνώριστη Ευρυκόmicroη Φραγκίσκα Φραίζερ Πόθος 10 Βλ ΚΝΛ Α΄ Λυκείου σσ 17 κε 11 Βλ Σολωmicroού ∆ Ποιήmicroατα και πεζά επιmicroέλεια - εισαγωγές Στ Αλεξίου εκδ Στιγmicroή Αθήνα

1994 και Σεφέρη Γ laquoΕρωτόκριτοςraquo ΚΝΛ Α΄ Λυκείου σ 189

14

15

6 ΠΑΡΑ∆ΕΙΓΜΑ ΚΡΙΤΗΡΙΟΥ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

Κριτήριο για ωριαία γραπτή δοκιmicroασία (45 λεπτά)

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΤΑΞΗ ΤΜΗΜΑ ΜΑΘΗΜΑ Νεοελληνική Λογοτεχνία Κατευθύνσεων

∆ Σολωmicroός Ο Κρητικός ΗΜΕΡΝΙΑ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 1 Να σχολιάσετε τη microορφή του ποιήmicroατος διάρθρωση γλώσσα στίχο

Μονάδες 4

2 Πώς λειτουργούν στο ποίηmicroα οι παροmicroοιώσεις και οι microεταφορές

Μονάδες 5

3 Ποια στοιχεία της φύσης προmicroηνύουν το θάνατο της κόρης

Μονάδες 5

4 Να επιλέξετε ορισmicroένους στίχους που σας προκαλούν ιδιαίτερη εντύπωση και να τους σχολιάσετε

Μονάδες 6

• 21 Oacuteocirciumleacutedividearingszligaacute ethiumlotilde aacuteoumliumlntildeiumlyacuteiacute oacuteocirciuml oacuteotildeatildeatilde
• ETHeumlYacutearingeacute ocirciuml ecircaacutentildeUumlacirceacute aacuteaumleacuteUumlecirciumlethaacute ecirceacute ccedil ETHiuml
• • Oumlaacuteszligiacutearingocircrsquo aacuteatildeatildeYacuteeumliumlotilde oacuteetheumlaacutedivideiacuteeacuteecirciumlyacute ethntildeiumloacuteccedil
  • • centiacutearingigraveiumlograve oumlyacuteoacuteaacuteatildearing atildeeumlotildeecircuumlograve aacuteethuuml igraveaacuteecircntildeUuml ouml
    • • EcircntildeeacuteocircTHORNntildeeacuteiuml atildeeacuteaacute ugraventildeeacuteaacuteszligaacute atildentildeaacuteethocircTHORN aumliumlecirceacuteigrave

4 ΠΑΡΑ∆ΕΙΓΜΑΤΑ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ 1 Τι δηλώνουν οι διάφοροι ήχοι (βροντές χοχλός γλυκός ήχος τραγούδι

βρύσης αντίλαλος ήχος λεπτός) στο σκηνικό του ναυαγίου 2 laquoΣαν του Μαϊού τες ευωδιές γιοmicroίζαν τον αέρα Γλυκύτατοι ανεκδιήγητοιhellip Μόλις είναι έτσι δυνατός ο Έρωτας κι ο Χάροςraquo (στ 48-50) Να συγκρίνετε τους παραπάνω στίχους microε ανάλογους από τους Ελεύθερους Πολιορκηmicroένους και να τους σχολιάσετε7

3 Να αναζητηθούν και να καταγραφούν ροmicroαντικά στοιχεία στον Κρητικό8 5 ΠΑΡΑ∆ΕΙΓΜΑΤΑ ΣΥΝΘΕΤΙΚΩΝ - ∆ΗΜΙΟΥΡΓΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ 1 Η γυναικεία microορφή αποτελεί σηmicroαντικό θέmicroα των ποιητικών συνθέσεων του

Σολωmicroού Να αναζητήσετε ποιήmicroατα στα οποία προβάλλεται ιδιαιτέρως η γυναικεία παρουσία και να την σχολιάσετε9

2 Να microελετήσετε τη λειτουργία του όρκου στην παραλογή Του Νεκρού Αδελφού10 και να τη συγκρίνετε microε τη λειτουργία του όρκου στον Κρητικό

3 Ποιες επιδράσεις από την Κρητική λογοτεχνία και ειδικά από τον Ερωτόκριτο διαπιστώνετε στον Κρητικό11

4 Να συνθέσετε ένα σύντοmicroο δοκίmicroιο στο οποίο να περιγράφεται η Φεγγαροντυmicroένη στον Κρητικό και στους Ελεύθερους Πολιορκηmicroένους

7 laquoΜάγεmicroα η φύσις κι όνειρο στην οmicroορφιά και χάρη η microαύρη πέτρα ολόχρυση και το ξερό χορτάρι

Με χίλιες βρύσες χύνεται microε χίλιες γλώσσες κρένει lsquoΌποιος πεθάνει σήmicroερα χίλιες φορές πεθαίνειraquo (ΙΙ στ 10-13) Και laquoΈστησrsquo ο Έρωτας χορό microε τον ξανθόν Απρίληhellipraquo (VΙ στ 1 κε)

8 Το λυρικό στοιχείο η αποθέωση της φύσης και του έρωτα ο υποκειmicroενισmicroός η εξιδανίκευση είναι ορισmicroένα χαρακτηριστικά του ροmicroαντισmicroού Βλ Furst L R Ροmicroαντισmicroός microτφρ Ι Ράλλη - Κ Χατζηδήmicroου εκδ Ερmicroής Αθήνα 19882 και Κυριακίδης Στ Το ∆ηmicroοτικό τραγούδι εκδ Ερmicroής Αθήνα 1978 σσ 132 κε (αναφορά στο Ροmicroαντισmicroό)

9 Βλ τα ποιήmicroατα Η Ξανθούλα Η Αγνώριστη Ευρυκόmicroη Φραγκίσκα Φραίζερ Πόθος 10 Βλ ΚΝΛ Α΄ Λυκείου σσ 17 κε 11 Βλ Σολωmicroού ∆ Ποιήmicroατα και πεζά επιmicroέλεια - εισαγωγές Στ Αλεξίου εκδ Στιγmicroή Αθήνα

1994 και Σεφέρη Γ laquoΕρωτόκριτοςraquo ΚΝΛ Α΄ Λυκείου σ 189

14

15

6 ΠΑΡΑ∆ΕΙΓΜΑ ΚΡΙΤΗΡΙΟΥ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

Κριτήριο για ωριαία γραπτή δοκιmicroασία (45 λεπτά)

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΤΑΞΗ ΤΜΗΜΑ ΜΑΘΗΜΑ Νεοελληνική Λογοτεχνία Κατευθύνσεων

∆ Σολωmicroός Ο Κρητικός ΗΜΕΡΝΙΑ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 1 Να σχολιάσετε τη microορφή του ποιήmicroατος διάρθρωση γλώσσα στίχο

Μονάδες 4

2 Πώς λειτουργούν στο ποίηmicroα οι παροmicroοιώσεις και οι microεταφορές

Μονάδες 5

3 Ποια στοιχεία της φύσης προmicroηνύουν το θάνατο της κόρης

Μονάδες 5

4 Να επιλέξετε ορισmicroένους στίχους που σας προκαλούν ιδιαίτερη εντύπωση και να τους σχολιάσετε

Μονάδες 6

• 21 Oacuteocirciumleacutedividearingszligaacute ethiumlotilde aacuteoumliumlntildeiumlyacuteiacute oacuteocirciuml oacuteotildeatildeatilde
• ETHeumlYacutearingeacute ocirciuml ecircaacutentildeUumlacirceacute aacuteaumleacuteUumlecirciumlethaacute ecirceacute ccedil ETHiuml
• • Oumlaacuteszligiacutearingocircrsquo aacuteatildeatildeYacuteeumliumlotilde oacuteetheumlaacutedivideiacuteeacuteecirciumlyacute ethntildeiumloacuteccedil
  • • centiacutearingigraveiumlograve oumlyacuteoacuteaacuteatildearing atildeeumlotildeecircuumlograve aacuteethuuml igraveaacuteecircntildeUuml ouml
    • • EcircntildeeacuteocircTHORNntildeeacuteiuml atildeeacuteaacute ugraventildeeacuteaacuteszligaacute atildentildeaacuteethocircTHORN aumliumlecirceacuteigrave

15

6 ΠΑΡΑ∆ΕΙΓΜΑ ΚΡΙΤΗΡΙΟΥ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

Κριτήριο για ωριαία γραπτή δοκιmicroασία (45 λεπτά)

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΤΑΞΗ ΤΜΗΜΑ ΜΑΘΗΜΑ Νεοελληνική Λογοτεχνία Κατευθύνσεων

∆ Σολωmicroός Ο Κρητικός ΗΜΕΡΝΙΑ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 1 Να σχολιάσετε τη microορφή του ποιήmicroατος διάρθρωση γλώσσα στίχο

Μονάδες 4

2 Πώς λειτουργούν στο ποίηmicroα οι παροmicroοιώσεις και οι microεταφορές

Μονάδες 5

3 Ποια στοιχεία της φύσης προmicroηνύουν το θάνατο της κόρης

Μονάδες 5

4 Να επιλέξετε ορισmicroένους στίχους που σας προκαλούν ιδιαίτερη εντύπωση και να τους σχολιάσετε

Μονάδες 6

• 21 Oacuteocirciumleacutedividearingszligaacute ethiumlotilde aacuteoumliumlntildeiumlyacuteiacute oacuteocirciuml oacuteotildeatildeatilde
• ETHeumlYacutearingeacute ocirciuml ecircaacutentildeUumlacirceacute aacuteaumleacuteUumlecirciumlethaacute ecirceacute ccedil ETHiuml
• • Oumlaacuteszligiacutearingocircrsquo aacuteatildeatildeYacuteeumliumlotilde oacuteetheumlaacutedivideiacuteeacuteecirciumlyacute ethntildeiumloacuteccedil
  • • centiacutearingigraveiumlograve oumlyacuteoacuteaacuteatildearing atildeeumlotildeecircuumlograve aacuteethuuml igraveaacuteecircntildeUuml ouml
    • • EcircntildeeacuteocircTHORNntildeeacuteiuml atildeeacuteaacute ugraventildeeacuteaacuteszligaacute atildentildeaacuteethocircTHORN aumliumlecirceacuteigrave