1

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΜΥΓΔΟΝΙΑΣ

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥ Α3 ΜΕ ΘΕΜΑ:

ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ: ΧΡΗΣΗ Ή ΚΑΤΑΧΡΗΣΗ

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ

ΜΙΜΙΚΟΣ Ε., ΜΙΜΙΚΟΣ Κ., ΜΟΣΧΟΠΟΥΛΟΥ Ε., ΜΟΥΧΤΑΡΙΔΗΣ Χ., ΜΠΑΜΠΑΛΑ

Μ., ΜΠΟΛΗΣ ΑΘ., ΜΠΟΥΛΗΣ Χ.,ΜΥΓΔΑΝΑΛΕΥΡΟΥ Ε., ΜΩΡΑΙΤΗ Γ.,

ΝΑΛΠΑΝΤΙΔΗΣ Θ., ΝΙΚΑΣ Κ., ΠΑΠΑΓΕΡΟΥΔΗΣ Δ., ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ Μ.,

ΠΑΠΑΕΥΑΓΓΕΛΟΥ Χ., ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ Δ., ΠΑΡΑΝΟΥ Δ.,ΠΑΣΟ Α., ΠΑΤΣΙΔΟΥ Χ.,

ΠΕΝΝΑ Ε., ΠΕΝΝΑΣ Π., ΠΕΤΡΟΦ Ν., ΠΟΙΜΕΝΙΔΗΣ Μ., ΠΟΛΙΤΗΣ Π.

ΕΠΙΒΛΕΠΟΥΣΑ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ

ΧΡΙΣΤΟΦΙΛΟΠΟΥΛΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΠΕ02

2012-2013

2

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

1. Διαδίκτυο

1. Η ιστορία του διαδικτύου

1.2 Η εξέλιξη του διαδικτύου

1.3 Δίωξη ηλεκτρονικού εγκλήματος

1.4 Έρευνα πεδίου

2. Το Διαδίκτυο ως μέσο ενημέρωσης ή παραπληροφόρησης

2.1 Ενημέρωση-Πληροφόρηση

2.2 Παραπληροφόρηση

2.3 Ιοί

2.4 Έρευνα και εξαγωγή συμπερασμάτων

3. Το Διαδίκτυο ως μέσο επικοινωνίας ή παραβίασης προσωπικών

δεδομένων

3.1 Επικοινωνία και μέσα κοινωνικής δικτύωσης

3.2 Οφέλη και κίνδυνοι των μέσων κοινωνικής δικτύωσης

3.3 Έρευνα πεδίου

4. Το Διαδίκτυο ως μέσο ψυχαγωγίας ή ψυχικής εξάρτησης

4.1 Gaming

4.1.1 Αρνητικά

3

4.1.2 Θετικά

4.2 Διαδικτυακός τζόγος

4.3 Πειρατεία

4.4 Εθισμός στο διαδίκτυο

4.4.1 Συμπτώματα εθισμού

4.5 Έρευνα και εξαγωγή συμπερασμάτων

5. Το Διαδίκτυο ως μέσο εκπαίδευσης ή φθοράς της γλωσσικής ανάπτυξης;

5.1 Το διαδίκτυο ως μέσο εκπαίδευσης

5.2 Greeklish

5.3 Έρευνα

6. Το Διαδίκτυο ως μέσο ανάπτυξης της επιχειρηματικής δραστηριότητας ή

μέσο απάτης;

6.1 Το διαδίκτυο ως μέσο ανάπτυξης της επιχειρηματικής δραστηριότητας

6.2 Το διαδίκτυο ως μέσο απάτης

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

4

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Το διαδίκτυο είναι ένα μέσο μαζικής επικοινωνίας που πλέον αποτελεί μέρος

της καθημερινής μας ζωής, ιδιαίτερα των παιδιών και των εφήβων. Ο δεσμός

των νέων με το διαδίκτυο ολοένα και μεγαλώνει, ενώ αντίθετα, σε πολλές

περιπτώσεις, χαλαρώνει ο έλεγχος ή χάνονται τα όρια που απαιτεί η επαφή

με το πολυδιάστατο αυτό μέσο. Η ενασχόληση των μαθητών με το

συγκεκριμένο θέμα τους βοήθησε να γνωρίσουν αυτό το τόσο γοητευτικό,

αλλά ταυτόχρονα και επικίνδυνο τεχνολογικό μέσο, ώστε να γίνουν

διαχειριστές του, όχι υποχείριά του. Αναμένεται οι μαθητές μετά την

ενασχόληση τους με την παρούσα ερευνητική εργασία να οπλιστούν με τις

απαραίτητες άμυνες, ώστε το διαδίκτυο να αποτελέσει εργαλείο ενημέρωσης,

επικοινωνίας, μόρφωσης και ψυχαγωγίας και όχι αντικείμενο κατάχρησης.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Σκοπός της παρούσας ερευνητικής εργασίας ήταν να φωτιστούν οι θετικές και

αρνητικές διαστάσεις του διαδικτύου, ώστε να οι μαθητές να αποτελέσουν

σκεπτόμενους χρήστες του. Τα ερευνητικά ερωτήματα, που μας

απασχόλησαν, στηρίζονται σε συγκεκριμένα αντιθετικά δίπολα. Αναλυτικά:

α) Το διαδίκτυο είναι μέσο επικοινωνίας, αλλά μπορεί να προσβάλλει και

προσωπικά δεδομένα;

β) Υπάρχει ενημέρωση ή και παραπληροφόρηση;

γ) Μπορεί ο χρήστης να μορφωθεί, αλλά και να υποστεί φθορά στη γλωσσική

του ανάπτυξη;

δ) Ο χρήστης ψυχαγωγείται, αλλά η υπερβολή του οδηγεί σε βλάβες στον

ψυχισμό και στη σωματική του υγεία;

ε) Υπάρχει δυνατότητα ανάπτυξης της επιχειρηματικής δραστηριότητας, αλλά

και εξαπάτησης;

5

1. Διαδίκτυο

1. 1 Η ιστορία του διαδικτύου

Η ιστορία του διαδικτύου ξεκίνησε το 1957 με την εκτόξευση του πρώτου ρώσικου δορυφόρου Σπούτνικ 1, όπου η Υπηρεσία Προηγμένων Έργων Έρευνας (Advanced Research Projects Agency- ARPA) των ΗΠΑ θέλησε να δημιουργήσει ένα δίκτυο επικοινωνίας, το οποίο θα μπορούσε να επιβιώσει σε ενδεχόμενη πυρηνική επίθεση (1,2,3,4,7).

Ο καθηγητής Τζέι Λικλάιντερ μίλησε πρώτος για το γαλαξιακό δίκτυο, δηλαδή ένα δίκτυο υπολογιστών που θα ήταν συνδεδεμένοι μεταξύ τους και θα μπορούσαν να ανταλλάσσουν γρήγορα πληροφορίες και προγράμματα. Το δίκτυο αυτό θα έπρεπε να ήταν αποκεντρωμένο, έτσι ώστε ακόμα κι αν κάποιος κόμβος του δεχόταν επίθεση να υπήρχε δίοδος επικοινωνίας για τους υπόλοιπους υπολογιστές. Έτσι, το 1969 δημιουργήθηκε το ARPANET, με τέσσερις κόμβους μέσω των οποίων συνδέονταν 4 μίνι υπολογιστές, που αντιστοιχούσαν σε τρία πανεπιστήμια της Καλιφόρνια κι ένα της Γιούτα. Μέχρι το 1972 οι συνδεδεμένοι στο ARPANET υπολογιστές έχουν φτάσει τους 23, οπότε και εφαρμόζεται για πρώτη φορά το σύστημα διαχείρισης ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (e-mail) (1,2,3,4,7).

Παράλληλα δημιουργήθηκαν και άλλα δίκτυα, τα οποία συνδέονταν με το ARPANET. Το πρωτόκολλο, που χρησιμοποιούσε το ARPANET ήταν το NCP (Network Control Protocol), το οποίο είχε το μειονέκτημα ότι λειτουργούσε μόνο με συγκεκριμένους τύπους υπολογιστών. Έτσι, δημιουργήθηκε η ανάγκη στις αρχές του 1970 για ένα πρωτόκολλο που θα ένωνε όλα τα δίκτυα που είχαν δημιουργηθεί μέχρι τότε. Έτσι προέκυψε το πρωτόκολλο TCP/IP (Transmission Control Protocol/ Internet Protocol), ώσπου το 1983 έγινε το μοναδικό πρωτόκολλο που ακολουθούσε το ARPANET (1,2,3,4).

Το σημαντικό βήμα έγινε το 1986 από το Εθνικό Ίδρυμα Επιστημών (NSF) των ΗΠΑ, το οποίο δημιούργησε το NSFNet που χρησιμοποιείται ως το κύριο δίκτυο κυβέρνησης που συνδέει τα πανεπιστήμια και ερευνητικές εγκαταστάσεις. Αποτελεί την πρώτη πανεπιστημιακή διαδικτυακή «ραχοκοκαλιά», όπως την αποκάλεσαν διότι έχει πολύ υψηλής ταχύτητας Υπηρεσία Δικτύου Κορμού (vBNS) (1,10).

Η παγκόσμια πλατφόρμα του διαδικτύου, όμως, που χρησιμοποιούμε σήμερα εφαρμόστηκε για πρώτη φορά το 1989 από τον Τιμ Μπέρνερς-Λι στο μεγαλύτερο σε έκταση πειραματικό κέντρο πυρηνικών ερευνών (CERN). Εκεί δημιουργήθηκε το λεγόμενο World Wide Web, ο παγκόσμιος ιστός, απ’ όπου προέρχονται και τα τρία πρώτα γράμματα που πληκτρολογούμε σε κάθε ιντερνετική διεύθυνση (www) (7,8). Στα πρώτα χρόνια λειτουργίας του το διαδίκτυο εξυπηρετούσε κυρίως εκπαιδευτικούς και επιστημονικούς σκοπούς, γι’ αυτό οι πρώτοι που εξοικειώθηκαν μ’ αυτό ήταν κυρίως καθηγητές, φοιτητές και επαγγελματίες που είχαν ανάγκη την πληροφορία. Με τον καιρό το διαδίκτυο άρχισε να χρησιμεύει ως πηγή πληροφοριών για επιστήμονες και δημοσιογράφους. Το

6

1991 υπολογίζεται ότι λιγότερο από ένα εκατομμύριο άνθρωποι σε όλο τον κόσμο είχαν ακούσει για το διαδίκτυο. Το 1997 οι χρήστες ξεπερνούσαν τα 50 εκατομμύρια σε όλο τον κόσμο, κυρίως στις ΗΠΑ. Το 2002 υπολογίζεται ότι οι συνδεδεμένοι υπολογιστές ξεπέρασαν τα 300 εκατομμύρια, το 2007 οι χρήστες έσπασαν το φράγμα του ενός δισεκατομμύριο (31%), ενώ το 2011 το ποσοστό εκτινάχθηκε στο 52% και φυσικά πρόκειται να ανεβαίνει όσο περνούν τα χρόνια (8). 1.2 Η εξέλιξη του διαδικτύου Στο μέλλον το διαδίκτυο θα έχει μεγαλύτερη τεχνολογική ανάπτυξη. Οι ραδιοφωνικοί και τηλεοπτικοί σταθμοί που θα εκπέμπουν αποκλειστικά στο διαδίκτυο, βρίσκονται προ των πυλών, και στην Ελλάδα έχουμε τα πρώτα δειλά βήματα καθιέρωσης. Οι εταιρίες κινητής τηλεφωνίας, επίσης, προσπαθούν να ακολουθήσουν την τεχνολογία των κινητών, ώστε να προσφέρουν σύνδεση στο δίκτυο από παντού και να μην αναγκάζουν τους νέους, στους οποίους κυρίως απευθύνονται, να βρίσκονται συνεχώς μπροστά από μια οθόνη υπολογιστή, όσο μικρή κι αν είναι αυτή (8). Η γιγάντωση, βέβαια, του διαδικτύου δεν είναι μόνο καλή. Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι ο επόμενος παγκόσμιος πόλεμος θα εξελιχθεί ηλεκτρονικά και μέσω του διαδικτύου. Η Κίνα κατηγορείται από πολλές κυβερνήσεις ότι έχει τελειοποιήσει τη διαδικασία του ηλεκτρονικού πολέμου και υποκλέπτει διάφορα στοιχεία από οργανισμούς και κυβερνητικές υπηρεσίες ακόμα και προηγμένων τεχνολογικά χωρών (8). Στη διαδικασία του παγκόσμιου «χωριού», όπου βρισκόμαστε όλοι, επιτήδειοι προσπαθούν να εκμεταλλευθούν τη συγκέντρωση μεγάλης μερίδας του παγκόσμιου πληθυσμού για γκρίζα διαφήμιση και διαμόρφωση κοινής γνώμης. Οι συναλλαγές με παράνομα προϊόντα, είτε αυτά είναι ναρκωτικά και απαγορευμένα φάρμακα, είτε πορνογραφικό υλικό έγιναν ακόμα ευκολότερες. Και η παραπλάνηση των ανήλικων έγινε ακόμα ευκολότερη. Η αύξηση των παραπάνω παράνομων ενεργειών είχε ως αποτέλεσμα την οργάνωση μιας εξειδικευμένης υπηρεσίας της Ελληνικής Αστυνομίας, τη δίωξη ηλεκτρονικού εγκλήματος (8).

1.3 Δίωξη ηλεκτρονικού εγκλήματος Η αποστολή της Υποδιεύθυνσης Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος συμπεριλαμβάνει την πρόληψη, την έρευνα και την καταστολή εγκλημάτων ή αντικοινωνικών συμπεριφορών, που διαπράττονται μέσω του διαδικτύου ή άλλων μέσων ηλεκτρονικής επικοινωνίας. Η Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, στην εσωτερική της δομή, αποτελείται από τέσσερα τμήματα που συμπληρώνουν όλο το φάσμα προστασίας του χρήστη και ασφάλειας του Κυβερνοχώρου.

7

Έτσι, στη νέα αναβαθμισμένη δομή της αποτελείται από:

Το Τμήμα Γενικών Υποθέσεων και Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων που ασχολείται με τις εγκληματικές πράξεις που διαπράττονται στα μέσα ηλεκτρονικής επικοινωνίας και ψηφιακής αποθήκευσης ή μέσω αυτών σε ολόκληρη τη χώρα.

Το Τμήμα Προστασίας Ανηλίκων που ασχολείται με τα εγκλήματα που διαπράττονται κατά των ανηλίκων με τη χρήση του διαδικτύου και των άλλων μέσων ηλεκτρονικής ή ψηφιακής επικοινωνίας και αποθήκευσης.

Το Τμήμα Προστασίας Λογισμικού και Πνευματικών Δικαιωμάτων που ασχολείται με τις υποθέσεις παράνομης διείσδυσης σε υπολογιστικά συστήματα και κλοπής, καταστροφής ή παράνομης διακίνησης λογισμικού υλικού, ψηφιακών δεδομένων και οπτικοακουστικών έργων, που τελούνται σε ολόκληρη τη χώρα.

Το Τμήμα Ασφάλειας Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών, που ασχολείται με την πρόληψη και καταστολή εγκλημάτων παραβίασης του απορρήτου των ηλεκτρονικών επικοινωνιών (9).

1.4 Έρευνα πεδίου

Κατά την πραγματοποίηση της έρευνάς μας, με θέμα την ιστορία του

διαδικτύου και την εξέλιξή του, το δείγμα αποτελούνταν από 30 άτομα ηλικίας

κάτω των 15 έως άνω των 35. Σε αυτή την έρευνα τα άτομα ρωτήθηκαν:

Για ποιο λόγο χρησιμοποιούν το διαδίκτυο

Από πότε το χρησιμοποιούν

Πόσο συχνά συνδέονται στο ίντερνετ

Πόσο χρόνο διαρκεί η πλοήγησή τους στο διαδίκτυο

Εάν έχουν πέσει θύμα διαδικτυακής απάτης

Εάν πιστεύουν ότι τα κρούσματα ηλεκτρονικών απατών θα αυξηθούν

στο μέλλον

Εάν πιστεύουν ότι η ζωή μας θα «εξαρτάται» από τη χρήση του

διαδικτύου

Και ποιους τομείς πιστεύουν ότι θα επηρεάσει

Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι το 70% του συνόλου

χρησιμοποιούν το διαδίκτυο για ψυχαγωγία, ενώ το 17% για πληροφόρηση

και το 13% για επαγγελματικούς λόγους. Από αυτούς οι ηλικίες κάτω των 15

8

έως 18 το χρησιμοποιούν μόνο για ψυχαγωγία ενώ οι μεγαλύτερες ηλικίες (18

έως άνω των 35) το χρησιμοποιούν και για πληροφόρηση ή για

επαγγελματικούς λόγους αλλά σε μικρό ποσοστό.

Στην επόμενη ερώτηση, από πότε χρησιμοποιούν το διαδίκτυο, το 77%

του συνόλου το χρησιμοποιεί περισσότερο από 3 χρόνια ,το 17% πριν από 3

χρόνια και το 6% πριν από 1 χρόνο.

Έπειτα, στην ερώτηση πόσο συχνά συνδέεστε στο ίντερνετ, το 67% το

χρησιμοποιεί σχεδόν καθημερινά, το 30% λίγες φορές την εβδομάδα, ενώ ένα

μικρό ποσοστό λίγες φορές το μήνα. Σε αυτήν την ερώτηση το 56% των

γυναικών συνδέεται σχεδόν καθημερινά ενώ το ποσοστό των ανδρών φτάνει

και το 79%. Αξίζει να αναφερθεί ότι η διάρκεια πλοήγησης των γυναικών

πλειοψηφεί στην 1 ώρα με ποσοστό 50% ενώ των ανδρών στις 2-3 ώρες με

ποσοστό 43% και στις περισσότερο από 3 ώρες με 36% όταν στις γυναίκες

είναι μόνο 19%.

9

Στην ερώτηση, αν πιστεύουν ότι θα αυξηθούν τα κρούσματα

ηλεκτρονικών απατών στο μέλλον, η πλειοψηφία απάντησε θετικά. Σύμφωνα

με τον ανδρικό πληθυσμό το μεγαλύτερο ποσοστό απάντησε «ναι». Το ίδιο

ισχύει και για το γυναικείο φύλο.

Ενώ όταν ρωτήθηκαν σε ποιο τομέα θα επηρεαστεί περισσότερο η ζωή

τους από το διαδίκτυο, η πλειοψηφία απάντησε τον ψυχαγωγικό τομέα, ενώ

ένα ίσο ποσοστό απάντησε τον επαγγελματικό και τον καθημερινό. Σύμφωνα

με το φύλλο οι περισσότεροι άντρες πιστεύουν πως θα επηρεαστεί η

ψυχαγωγία, σε αντίθεση με τις γυναίκες που πιστεύουν πως θα επηρεαστεί ο

επαγγελματικός τομέας. Ηλικιακά όμως, τα άτομα κάτω των 15 ετών

πιστεύουν ότι θα επηρεαστεί ο καθημερινός τομέας, τα άτομα ηλικίας 15-18

πιστεύουν ότι θα επηρεαστεί ο ψυχαγωγικός τομέας, τα άτομα ηλικίας 18-25

πιστεύουν ότι θα επηρεαστεί ο επαγγελματικός τομέας και τέλος στις ηλικίες

15-35 ισοψηφούν ο επαγγελματικός και ο ψυχαγωγικός τομέας όπως

συμβαίνει και στις ηλικίες άνω των 35 που ισοψηφούν οι τομείς

επαγγελματικός και καθημερινός.

10

2. Το Διαδίκτυο ως μέσο Ενημέρωσης ή παραπληροφόρησης

2.1 Ενημέρωση-Πληροφόρηση

Το διαδίκτυο έχει μπει καθοριστικά στη ζωή μας και είναι ένας από

τους παράγοντες που την επηρεάζει. Πολλοί χρήστες επιλέγουν την

ενημέρωση τους από το διαδίκτυο. Ο Παγκόσμιος Ιστός έφερε επανάσταση

στον τρόπο που αναζητούμε και αποκτούμε πρόσβαση σε πληροφορίες.

Μέσω του Διαδικτύου μπορούμε πολύ εύκολα, ανέξοδα και γρήγορα να

βρούμε στοιχεία για ένα θέμα που μας ενδιαφέρει, να ενημερωθούμε για τις

εξελίξεις στον κόσμο, μέχρι και να πάρουμε οδηγίες για το πώς θα μεταβούμε

σε κάποια τοποθεσία. Παράλληλα, τα τελευταία χρόνια πραγματοποιήθηκε η

μετάβαση από το παθητικό Διαδίκτυο, όπου ο χρήστης ήταν απλός

αναγνώστης, στο «συμμετοχικό» Διαδίκτυο, όπου ο χρήστης έχει ενεργό ρόλο

στην παραγωγή και διακίνηση της διαδικτυακής πληροφορίας. Το γεγονός

αυτό άλλαξε ραγδαία το πρόσωπο του Παγκόσμιου Ιστού, αλλά και τις

συνήθειες εκατομμυρίων χρηστών του σε όλο τον κόσμο που έσπευσαν να

εκμεταλλευθούν τις νέες δυνατότητες που τους προσφέρονται,

αναπτύσσοντας εργαλεία που σήμερα αποτελούν κομμάτι της

καθημερινότητάς μας, όπως τα blogs, και τα wikis (όπως για παράδειγμα τα

άρθρα της Wikipedia) (11).

To ιστολόγιο , γνωστό συχνά με την ονομασία μπλογκ ' (blog), είναι

μορφή ιστοχώρου. Είναι λίστα καταχωρήσεων από την πιο πρόσφατη μέχρι

11

την παλαιότερη. Το περιεχόμενο των καταχωρήσεων μπορεί να είναι

οτιδήποτε, όπως νέα, πολιτικοκοινωνικοί σχολιασμοί, σχολιασμοί των μέσων

μαζικής ενημέρωσης και των διασημοτήτων, προσωπικά ημερολόγια και

ειδικά θέματα όπως τεχνολογία, μόδα, αθλητικά, τέχνες, γαστρονομία και

άλλα. Συνήθως δεν απαιτείται ενδελεχής επιμέλεια του κώδικα της

ιστοσελίδας, μιας και συχνά είναι εγκατεστημένα αυτόματα συστήματα, που

παρέχουν τη δυνατότητα στο διαχειριστή του ιστολογίου να συντάξει μια

καταχώρηση με πολύ λίγα βήματα. Έτσι, τίθεται το ερώτημα πόσο αξιόπιστες

είναι οι πληροφορίες αυτές. Για να ελέγξουμε αν μια πληροφορία είναι

αξιόπιστη, ακολουθούμε τα παρακάτω βήματα:

-Αξιολογούμε τις πληροφορίες που βρίσκουμε στο Διαδίκτυο και ελέγχουμε το

συγγραφέα, την προέλευση της σελίδας, τη βιβλιογραφία της πληροφορίας.

-Χρησιμοποιούμε πολλαπλές πηγές πληροφοριών και διασταυρώνουμε τις

πληροφορίες που βρίσκουμε στο Διαδίκτυο.

-Επισκεπτόμαστε βιβλιοθήκες, όχι απλώς το Διαδίκτυο, και χρησιμοποιούμε

ποικιλία πηγών, όπως εφημερίδες, περιοδικά και βιβλία.

-Χρησιμοποιούμε διάφορες μηχανές αναζήτησης και όχι μόνο μία για να

βελτιωθεί σημαντικά η ικανότητά μας να βρίσκουμε ποιοτικές πληροφορίες.

-Μαθαίνουμε πώς λειτουργεί το Διαδίκτυο και γνωρίζουμε πως ο καθένας

μπορεί να δημιουργήσει μια διαδικτυακή τοποθεσία, χωρίς να τον ελέγχει

κανείς. Γι’ αυτό το λόγο απαιτείται να χρησιμοποιούμε πηγές που γενικά

θεωρούνται έγκυρες (12).

2.2 Παραπληροφόρηση

Η μεταφορά διαφόρων ψευδών ή τροποποιημένων πληροφοριών

ονομάζεται παραπληροφόρηση. Η παραπληροφόρηση μπορεί να οφείλεται σε

δύο λόγους: α) στο ότι τα ΜΜΕ λειτουργούν με βάση κομματικά ή άλλα

οργανωμένα συμφέροντα, β) επίσης τα ΜΜΕ προστατεύουν εθνικά ή άλλα

συμφέροντα με την απόκρυψη των στοιχείων. Άρα αυτό λογοκρίνεται.

Επιπλέον η παραπληροφόρηση σκοπεύει στην παραπλάνησή μας.

Όταν οι πληροφορίες είναι ελλιπείς είναι πιθανό να οδηγήσουν σε

λανθασμένα συμπεράσματα.

Η παραπληροφόρηση ως ευρύτερη έννοια θα μπορούσε να οριστεί ως

η σκόπιμη διάδοση ιδεών και απόψεων για ένα θέμα που υπάρχει στην

δεδομένη κοινωνική στιγμή. Πιθανός σκοπός είναι η παραπλάνηση του δέκτη

προς εκπλήρωση προσωπικών σκοπιμοτήτων του παραπληροφορούντος,

οπότε η παραπληροφόρηση είναι κακή πράξη. Άλλος πιθανός σκοπός είναι η

προστασία ατόμων με την απόκρυψη πληροφοριών που θα ήταν

12

επιβαρυντικές γι' αυτά, οπότε η παραπληροφόρηση είναι καλή πράξη ή

επιβάλλεται από το νόμο.

Το συμπέρασμα προκύπτει από έρευνα που πραγματοποιήθηκε από

μεγάλη εταιρία δημοσκοπήσεων. Το δείγμα της έρευνας είναι 514 άτομα

πανελλαδικά και πραγματοποιήθηκε τον Μάρτιο του 2010, μέσω Web

έρευνας με δομημένο ηλεκτρονικό ερωτηματολόγιο.

Όπως προέκυψε, το 71% των ερωτηθέντων θεωρεί την ενημέρωση

που λαμβάνει από τα Blogs πολύ-αρκετά αξιόπιστη και το 22% λίγο-καθόλου

αξιόπιστη. Σε σχέση όμως με τα άλλα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, το 47%

εκτιμά ότι τα blogs είναι το πιο αξιόπιστο μέσο, το 27% οι εφημερίδες και το

18% θεωρεί ότι κανένα μέσο δεν είναι αξιόπιστο. Εντύπωση προκαλεί το

γεγονός πως μόλις το 5% απαντά υπέρ της αξιοπιστίας του ραδιοφώνου, ενώ

ακόμη χειρότερη είναι η επίδοση της τηλεόρασης με μόνο 1%. Στην ερώτηση

ωστόσο, εάν τα Blogs με ενημερωτικό περιεχόμενο θα πρέπει να υπόκεινται

στους κώδικες δεοντολογίας της συμβατικής δημοσιογραφίας, όπως το να

υπάρχει η υπογραφή του συντάκτη κάτω από τα ρεπορτάζ και τα κείμενα, το

55% τάσσεται υπέρ, ενώ τα Blogs αναδεικνύονται «νικητές» και στο ζήτημα

της αμεσότητας στην πληροφόρηση, καθώς το 74% των ερωτηθέντων τους

δίνει «ψήφο εμπιστοσύνης» και το 77% τα επισκέπτεται καθημερινά (14).

2.3 Ιοί

Ένας ιός υπολογιστών είναι ένα κακόβουλο πρόγραμμα υπολογιστή,

το οποίο μπορεί να αντιγραφεί χωρίς παρέμβαση του χρήστη και να "μολύνει"

τον υπολογιστή χωρίς τη γνώση ή την άδεια του χρήστη του. Ο αρχικός ιός

μπορεί να τροποποιήσει τα αντίγραφά του ή τα ίδια τα αντίγραφα μπορούν να

υποστούν από μόνα τους τροποποίηση, όπως συμβαίνει σε έναν

μεταμορφικό ιό. Ένας ιός μπορεί να διαδοθεί από έναν υπολογιστή σε

άλλους, παραδείγματος χάριν από ένα χρήστη που στέλνει τον ιό μέσω

δικτύου ή του διαδικτύου, ή με τη μεταφορά του σε ένα φορητό μέσο

αποθήκευσης, όπως δισκέτα, οπτικό δίσκο ή μνήμη flash USB. Οι ιοί

ορισμένες φορές εσφαλμένα συγχέονται με τα "σκουλήκια" υπολογιστών

(worms) και τους δούρειους ίππους (trojan horses). Ένα "σκουλήκι" μπορεί να

διαδοθεί σε άλλους υπολογιστές χωρίς να πρέπει να μεταφερθεί ως τμήμα

ενός υπολογιστή-οικοδεσπότη (host), ενώ ένας δούρειος ίππος είναι ένα

αβλαβές πρόγραμμα μέχρι να εκτελεσθεί ή μέχρι να ικανοποιηθεί κάποια

συνθήκη, την οποία έχει προκαθορίσει ο δημιουργός του. Πολλοί προσωπικοί

υπολογιστές συνδέονται πλέον με το διαδίκτυο και σε τοπικά δίκτυα και

διευκολύνουν έτσι τη διάδοση του κακόβουλου κώδικα. Σήμερα οι ιοί μπορούν

επίσης να εκμεταλλευθούν τις υπηρεσίες του Διαδικτύου, όπως το World Wide

Web, το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο και την υπηρεσία συνομιλιών (Internet

Relay Chat, IRC).

13

Μερικοί ιοί δημιουργούνται για να προξενήσουν ζημιά στον

υπολογιστή, στον οποίο εγκαθίστανται, είτε με την καταστροφή των

προγραμμάτων του είτε με τη διαγραφή αρχείων ή με τη μορφοποίηση

(format) του σκληρού δίσκου. Μερικές, μάλιστα, φορές, δημιουργούν σε

συγκεκριμένο τομέα του σκληρού δίσκου τέτοια καταστροφή, ώστε να είναι

αδύνατη η ανάκτηση ολόκληρου του περιεχομένου του. Άλλοι δεν έχουν ως

σκοπό να προκαλέσουν οποιαδήποτε ζημία, αλλά απλά γνωστοποιούν την

παρουσία τους με την εμφάνιση στην οθόνη κειμένου, βίντεο, ή ηχητικών

μηνυμάτων, μερικές φορές αρκετά χιουμοριστικών. Όμως, ακόμη και αυτοί οι

"καλοκάγαθοι" ιοί μπορούν να δημιουργήσουν προβλήματα στο χρήστη

υπολογιστών: Καταλαμβάνουν τη μνήμη που χρησιμοποιείται από τα

κανονικά προγράμματα και, κατά συνέπεια, προκαλούν συχνά ασταθή

συμπεριφορά του συστήματος και μπορούν να οδηγήσουν σε κατάρρευσή του

(system crash). Επιπλέον, πολλοί ιοί είναι, εγγενώς, γεμάτοι

προγραμματιστικά σφάλματα, τα οποία πιθανόν να οδηγήσουν στην

κατάρρευση των υπολογιστικών συστημάτων και στην απώλεια δεδομένων.

Τέλος, ένα μεγάλο ποσοστό των ιών δεν έχει σκοπό την καταστροφή των

δεδομένων του χρήστη ή την παρενόχλησή του, αλλά την κλοπή προσωπικών

του δεδομένων ή την εισαγωγή του υπολογιστή-στόχου σε κάποιο παράνομο

δίκτυο (botnet) χωρίς τη συγκατάθεση του χρήστη (13).

2.4 Έρευνα και εξαγωγή συμπερασμάτων

Έτσι, λοιπόν, για τις ανάγκες τις εργασίας μας επιχειρήσαμε να

πάρουμε συνέντευξη από έναν ειδικό τεχνικό υπολογιστών που αφορά το

web design.

Ο στόχος της συνέντευξης ήταν να διερευνηθούν τα παρακάτω θέματα

:

1) H αξιοπιστία των πηγών

2) Η επιλογή στην ενημέρωση

3) Η παραπληροφόρηση

4) Η γνώση των ιών

Όπως είναι γνωστό το διαδίκτυο έχει μπει καθοριστικά στη ζωή μας

και αναπτύσσεται με ραγδαίους ρυθμούς σε σημείο τέτοιο που πλέον αρχίζει

και αντικαθιστά πλήρως τα ΜΜΕ. Παρόλα αυτά, όμως, παραμονεύουν πολύ

κίνδυνοι τους οποίους καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε.

Στο θέμα της παραπληροφόρησης ο ειδικός ισχυρίζεται ότι η

τεχνολογική εξέλιξη και κατ’ επέκταση το διαδίκτυο ικανοποιεί τις πλέον

απαραίτητες κοινωνικές ανάγκες. Μέσω αυτού, όμως, πέρα από τις παροχές

πληροφοριών και ενημέρωσης που παρέχει το διαδίκτυο, εξυπηρετεί πολλές

14

φορές σκοπίμως τα πολιτικά συμφέροντα, καθώς επίσης λειτουργεί και

προπαγανδιστικά σε κεφαλαιαγορές και διαφημιστικές εταιρίες συμφωνώντας

με την επίδραση του διαδίκτυου στην παραπληροφόρηση.

Στη συνέχεια ο ειδικός αναλύει την αξιοπιστία των πηγών του

διαδικτύου λέγοντας πως όπως σε όλα τα πράγματα έτσι και στο internet

υπάρχουν έγκυρες και μη έγκυρες πηγές. Μάλιστα, ο ίδιος ομολογεί πως

πολλές φορές έτυχε να πέσει θύμα της διαδικτυακής παραπληροφόρησης,

πράγμα που μας φανερώνει τη συχνή παρουσία της στον διαδικτυακό χώρο

και πόσο εύκολο είναι να βρεθεί κανείς αντιμέτωπος της.

Τέλος, ο ίδιος επανειλημμένως επισημαίνει ότι μόνο μέσω της

μόρφωσης μπορεί κανείς να «βγει σώος» από την παραπληροφόρηση.

Ένα άλλο θέμα-κίνδυνος που εγκυμονεί η χρήση του διαδικτύου είναι η

προσβολή του υπολογιστή από ένα ιό. Σύμφωνα με τον ειδικό είναι πολύ

εύκολο για έναν ιό να προσβάλει έναν υπολογιστή μόνο όταν δε διαθέτει

καμία απολύτως προστασία. Η σωστή προστασία ενός Η/Υ είναι θέμα καλού

antivirus, καθώς και με ενημερώσεις των windows και φυσικά προσοχής των

επισκεπτόμενων σελίδων.

3. Το Διαδίκτυο ως μέσο Επικοινωνίας ή παραβίασης προσωπικών

δεδομένων

3.1 Επικοινωνία και μέσα κοινωνικής δικτύωσης

Με την εμφάνιση οποιουδήποτε νέου μέσου, ο τομέας της επικοινωνίας αναμφισβήτητα επηρεάζεται. Η επίδραση αυτή πηγάζει κυρίως από την τεχνολογία του νέου μέσου. Ένα τέτοιο μέσο είναι το διαδίκτυο. Η επικοινωνία μέσω του Διαδικτύου γίνεται άμεση και αμφίδρομη. Δίνεται η δυνατότητα σε κάθε χρήστη ηλεκτρονικού υπολογιστή συνδεδεμένου στο Διαδίκτυο να πληροφορηθεί αλλά και να πληροφορήσει ανταλλάσσοντας απόψεις μέσω ενός ελεγχόμενου διαύλου επικοινωνίας, Η επικοινωνία επιτυγχάνεται με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Κάποια από αυτά είναι το facebook και το e-mail. (15). Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι πολύπλοκες κοινωνικές σχέσεις μεταξύ κοινωνικών ομάδων προσωπικές και διεθνείς. Μέσω αυτών των επαφών το άτομο διατηρεί την κοινωνική του ταυτότητα, έχει πρόσβαση στις πληροφορίες και δημιουργεί νέες κοινωνικές και επαγγελματικές επαφές (16). Η χρήση των κοινωνικών δικτύων θεωρείται δεδομένη από τους σημερινούς νέους. Είναι σημαντικό να γίνει αντιληπτό ότι τα κοινωνικά δίκτυα δεν είναι μόνο χώροι ευχάριστης συνάντησης φίλων και γνωστών ή ευχάριστης ενασχόλησης αλλά και χώροι διαφήμισης. Γενικά, η χρήση των κοινωνικών δικτύων εξ ορισμού μειώνει την ιδιωτικότητα στο Διαδίκτυο (17).

15

3.2 Οφέλη και κίνδυνοι των μέσων κοινωνικής δικτύωσης Υπάρχουν πολλά μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το πιο απλό είναι το e-mail. Ο αγγλικός όρος για αυτό το πράγμα που ονομάζουμε εμείς στα Ελληνικά ως «Ηλεκτρονικό Ταχυδρομείο», είναι e-mail ή email. Το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο είναι μια μέθοδος συγγραφής, αποστολής, λήψης και αποθήκευσης μηνυμάτων με χρήση ηλεκτρονικών συστημάτων τηλεπικοινωνιών. Ένα e-mail, λοιπόν, είναι ακριβώς ό,τι και στην πραγματικότητα η διεύθυνση του σπιτιού σου, στην οποία λαμβάνεις τη γραπτή αλληλογραφία σου. Με τη μόνη διαφορά πως εδώ όλα γίνονται ηλεκτρονικά, ταχύτατα, και χωρίς περιορισμούς στον αριθμό των email που μπορείς να αποκτήσεις. Ο κάθε λογαριασμός e-mail, αποτελείται από μια ηλεκτρονική διεύθυνση, στην οποία και λαμβάνει κάποιος την ηλεκτρονική αλληλογραφία του. Οι δύο πιο γνωστές πηγές παροχής δωρεάν e-mail στο διαδίκτυο είναι η Microsoft που μας προσφέρει το Hotmail, και η Google που μας προσφέρει το Gmail. Επιτρέπουν στους χρήστες τους να στέλνουν μηνύματα μεταξύ τους για την υποστήριξη ομαδικής συνεργασίας. Το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο χρησιμοποιείται συχνά για τη μεταφορά ανεπιθύμητων μηνυμάτων σε μεγάλο όγκο [σπάμ (spam)], αλλά υπάρχουν προγράμματα που μπορούν να "φιλτράρουν" και να σταματήσουν ή να σβήσουν αυτόματα τα περισσότερα από αυτά (18).

Στη συνέχεια, δημιουργήθηκε το facebook, το δημοφιλέστερο πλέον μέσο δικτύωσης. Το Facebook είναι ιστοχώρος κοινωνικής δικτύωσης που ξεκίνησε στις 4 Φεβρουαρίου του 2004. Οι χρήστες μπορούν να επικοινωνούν μέσω μηνυμάτων με τις επαφές τους

16

και να τους ειδοποιούν όταν ανανεώνουν τις προσωπικές πληροφορίες τους. Όλοι έχουν ελεύθερη πρόσβαση. Ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ ίδρυσε το Facebook ως μέλος του πανεπιστημίου του Harvard. Αρχικά δικαίωμα συμμετοχής είχαν μόνο οι φοιτητές του Harvard ενώ το 2006 η υπηρεσία έγινε προσβάσιμη σε κάθε άνθρωπο του πλανήτη. Το Facebook σήμερα έχει πάνω από 1 δισεκατομμύριο ενεργούς χρήστες. Επίσης, το Facebook είναι ένα από τα δημοφιλέστερα sites για ανέβασμα φωτογραφιών με πάνω από 14 εκατομμύρια φωτογραφίες καθημερινά. Με αφορμή τη δημοτικότητά του, το Facebook έχει υποστεί κριτική και κατηγορηθεί σε θέματα που αφορούν τα προσωπικά δεδομένα και τις πολιτικές απόψεις των ιδρυτών του (19). Το Facebook έχει συμβάλλει θετικά στην ζωή του ανθρώπου! Κοινός στόχος όλων των χρηστών είναι η γνωριμία και η επαφή ατόμων με κοινά ενδιαφέροντα, απόψεις, καθώς και ιδέες. Άνθρωποι από όλο τον κόσμο έρχονται σε επαφή με άλλους χρήστες, μαθαίνουν για τη ζωή τους, γίνονται φίλοι. Επιπλέον, το Facebook μπορεί να λειτουργήσει θετικά ακόμα και στην κινητοποίηση και ενεργή συμμετοχή των πολιτών στην κοινωνική και πολιτική ζωή του τόπου. Οι χρήστες, επίσης, έχουν τη δυνατότητα ενημέρωσης σχετικά με πολιτιστικές και κοινωνικές εκδηλώσεις που λαμβάνουν χώρα σε διάφορα μέρη εντός ή εκτός της περιοχής τους και μπορούν να παρευρεθούν! Το Facebook έχει προσφέρει βοήθεια ακόμα και στις αρχές. Μέσω αυτού έχουν εξιχνιαστεί διάφορες υποθέσεις, βρέθηκαν άνθρωποι που κρύβονταν από τις αρχές, καθώς τα στοιχεία κάθε χρήστη είναι εμφανή και προσβάσιμα σε αυτές. Με αυτό τον τρόπο, αποφεύγονται τάσεις δικτυακής βίας (20).

Το facebook όμως αν και αρκετά δυνατό, έχει και αρκετά μειονεκτήματα. 1) Facebook και χάσιμο χρόνου. Όπως και κάθε κοινότητα θέλει να σε κρατήσει μέσα της όσο το δυνατόν περισσότερο γίνεται, έτσι και το facebook. Σου δίνει τις δημόσιες σχέσεις έτοιμες, όπου αναπτύσσεις φιλίες, συναισθήματα, παρακολουθείς τις ζωές των άλλων, οι οποίες σου αναλώνουν χρόνο σε "ψεύτικα" δεδομένα και στην πραγματικότητα, αναλώνεις χρόνο σε "άγνωστα" άτομα Έτσι, έμμεσα χάνεις ένα μεγάλο μέρος του ελεύθερου χρόνου σου σε μία ψευδαίσθηση, χάνοντας την ουσία: να ζήσεις αληθινά. 2) Facebook και εξάρτηση. Πολλοί το κάνουν κομμάτι της ζωής τους και ζούνε με αυτό. Η εξάρτηση φτάνει σε βαθμό να θέλουν να δείξουν στους άλλους ότι "περνάνε καλά", χωρίς να τους νοιάζει αν όντως πέρασαν καλά. Φυσικά κανείς δεν πρόκειται να παραδεχτεί τέτοιο πράγμα. 3) Facebook και προσωπικά δεδομένα: Προβάλλουμε διάφορα πράγματα και φωτογραφίες για τον εαυτό μας που φαντάζουν ακίνδυνα. Το δυσάρεστο είναι ότι μας απομακρύνει ακόμα περισσότερο από την πραγματική ζωή και μας απομονώνει. Σε γενικές γραμμές, το facebook δεν είναι ούτε καλό, ούτε κακό. Σημαντικό ρόλο παίζει ο τρόπος που το χρησιμοποιούμε. Επίσης, κάτι δεδομένο στο δικτυακό χώρο είναι και η διακίνηση προσωπικών δεδομένων. Η ασυλλόγιστη δημοσιοποίηση προσωπικών

17

στοιχείων που, μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις για το άτομο που δημοσιοποιεί τα στοιχεία αυτά. Είναι γεγονός ότι οι κίνδυνοι από τη δημοσιοποίηση προσωπικών στοιχείων δεν είναι τόσο προφανείς όσο κάποιοι άλλοι π.χ. ιοί, δεδομένου ότι μέχρι σ’ ένα βαθμό η διαδικτυακή κοινότητα στηρίζεται σε προσωπικές δημοσιεύσεις. Κάποια παραδείγματα από την κακή χρήση προσωπικών δεδομένων είναι διαδικτυακή παρενόχληση ενοχλητικά μηνύματα και υποκλοπή προσωπικών κωδικών. Έτσι, καλό είναι να είμαστε φειδωλοί με τη δημοσιοποίηση προσωπικών δεδομένων. Συνοψίζοντας, το Διαδίκτυο έφερε την επανάσταση στην επικοινωνία. Οι αποστάσεις εκμηδενίστηκαν και όλοι οι άνθρωποι επικοινωνούν παγκοσμίως. Με τις παροχές που προσφέρουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (e-mail, facebook) η ανταλλαγή απόψεων έχει διευκολυνθεί σημαντικά. Ωστόσο πρέπει να είμαστε προσεκτικοί καθώς η δημοσιοποίηση προσωπικών δεδομένων κρύβει πολλούς κινδύνους που ίσως τους αγνοούμε…

3.3 Έρευνα πεδίου Για να επεκτείνουμε την έρευνα μας και για να είμαστε πιο σαφείς στα συμπεράσματα μας αποφασίσαμε να κάνουμε μια έρευνα μέσω ερωτηματολογίου. Συνολικά δόθηκαν 30 ερωτηματολόγια. Επιλέξαμε άτομα τριών διαφορετικών ηλικιών, ώστε να επιτύχουμε την ποικιλία αποτελεσμάτων. Οι ηλικίες που διαλέξαμε ήταν 12-19, 20-35, 35>. Οι ερωτήσεις περιελάμβαναν τη σημασία επικοινωνίας μέσω διαδικτύου, την επικοινωνία με πρόσωπα, τη χρήση του facebook και τη συχνότητα χρησιμοποίησης του, τη δημοσιοποίηση προσωπικών στοιχείων και τη γνώση των αρνητικών συνεπειών, καθώς και τη χρήση των κοινωνικών μέσων δικτύωσης. Στην συνέχεια, επεξεργαστήκαμε στατιστικά τις απαντήσεις που πήραμε στο πρόγραμμα Εxcel. Μετά από αυτήν την διαδικασία, οδηγηθήκαμε στα παρακάτω αποτελέσματα. Αρχικά παρατηρήσαμε ότι όλοι οι ερωτηθέντες έχουν σύνδεση στο διαδίκτυο και ένα μόνο αγόρι ηλικίας 12-19 ετών έχει πέσει θύμα δημοσιοποίησης προσωπικών στοιχείων. Ως προς το σύνολο, παρατηρήσαμε ότι το 83% των ατόμων θεωρούν σημαντική την επικοινωνία μέσω διαδικτύου ενώ το 17% όχι. Στην συνέχεια, είδαμε ότι η πλειοψηφία επικοινωνεί στο

18

διαδίκτυο περισσότερο με φίλους και λιγότερο με συμμαθητές/συναδέlφους και συγγενείς (1ο ραβδόγραμμα)

1ο

Επίσης, κάτι που μας προξένησε το ενδιαφέρον είναι ότι το 75% είναι χρήστες

του facebook! Από αυτούς, οι περισσότεροι το χρησιμοποιούν σε καθημερινή

βάση…(2ο ραβδόγραμμα)

2ο

Για τα αγόρια και τα κορίτσια σημαντική ήταν η πληροφορία ότι το 33%

των αγοριών και το 67% των κοριτσιών δεν είναι χρήστες του facebook ενώ το

67% των αγοριών και το 33% των κοριτσιών είναι. Άρα, οι πιο πολλοί χρήστες

του facebook είναι αγόρια (3ο ραβδόγραμμα).

19

3ο

Ως προς τις ηλικίες των ερωτηθέντων για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που χρησιμοποιούν, πήραμε τις παρακάτω απαντήσεις. Το facebook χρησιμοποιείται σχετικά το ίδιο από όλους. Τα άτομα ηλικίας των 35> χρησιμοποιούν περισσότερο το e-mail και καθόλου το msn, το twitter χρησιμοποιείται μόνο από τα άτομα ηλικίας των 12-19 ενώ το skype χρησιμοποιείται λιγότερο απ΄την ηλικία των 20-35 (4ο ραβδόγραμμα).

4ο

Τέλος, ως προς τη δημοσιοποίηση προσωπικών στοιχείων οι απαντήσεις που πήραμε ήταν οι εξής: Πραγματικά στοιχεία δημοσιοποιούν περισσότερο οι ηλικίες των 12-19 ενώ οι ηλικίες των 35> δε δημοσιοποιούν ψεύτικα στοιχεία. Οι ηλικίες 20-35 δημοσιοποιούν και ψεύτικα και πραγματικά στοιχεία σε ποσοστό 17%. Άρα, καθίσταται αναγκαία η ενημέρωση όλων για τις αρνητικές συνέπειες τις δημοσιοποίησης καθώς από τα αποτελέσματα είναι εμφανής ότι η πλειοψηφία τα αγνοεί (5ο ραβδόγραμμα).

20

5ο

4. Το διαδίκτυο ως μέσο ψυχαγωγίας ή ψυχικής εξάρτησης

Το παιχνίδι είναι κάτι που εκατομμύρια ανθρώπων απολαμβάνουν για να ψυχαγωγούνται. Πλέον μπορούμε να ψυχαγωγούμαστε εύκολα και γρήγορα από το σπίτι μας μέσω του διαδικτύου. Το διαδίκτυο μας παρέχει ψυχαγωγία μέσω των παιχνιδιών, της μουσικής και πολλών άλλων ειδών διασκέδασης. Με αυτόν τον τρόπο έγινε ένα σημαντικό κομμάτι στη ζωή μας. Δυστυχώς, όμως, το διαδίκτυο πολλές φορές κρύβει κινδύνους που θα πρέπει να τους αντιμετωπίσουμε.

4.1 Gaming

4.1.1 Αρνητικά

Σχεδόν από την πρώτη ημέρα της εμφάνισής τους, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια -και ειδικότερα τα παιχνίδια βολών πρώτου προσώπου- δέχονται σοβαρές επικρίσεις για τις πιθανές επιπτώσεις που έχουν στα παιδιά. Η κύρια αιτία των επικρίσεων αυτών είναι η βία, που αποτελεί το κύριο συστατικό τους. Ένας μεγάλος αριθμός μελετών παρουσιάζει στοιχεία που συνδέουν το παίξιμο βίαιων ηλεκτρονικών παιχνιδιών με την αύξηση της επιθετικής συμπεριφοράς στα παιδιά, είτε ως βραχυπρόθεσμη είτε ως μακροπρόθεσμη επίπτωση. Υπάρχει, βέβαια, και ισχυρός αντίλογος, που στηρίζεται μάλιστα στη μετα-ανάλυση όλων των σχετικών ερευνών και ο οποίος υποστηρίζει ότι τα παραπάνω συμπεράσματα δεν είναι και τόσο βάσιμα, κυρίως λόγω των μικρών δειγμάτων που χρησιμοποιούσαν οι έρευνες και των μεθοδολογικών αδυναμιών τους (31).

Πιο πρόσφατο παράδειγμα είναι αυτό της Νορβηγίας. Ο Νορβηγός Anders Behring Breivik συνιστούσε ανεπιφύλακτα το ”Call of Duty: Modern Warfare 2‘ ως εξομοιωτή μαχών και για άλλους επίδοξους ”mass murderers” στην Ευρώπη. Με αφορμή αυτών των δηλώσεων και έχοντας στοιχίσει τη ζωή 77 ανθρώπων, τα πολεμικά παιχνίδια αποσύρονται από τη νορβηγική αγορά. Η Coop Norway, μία από τις μεγαλύτερες αλυσίδες πολυκαταστημάτων της χώρας, αποφάσισε να αποσύρει 51 τίτλους video games από τα ράφια των

21

καταστημάτων της. Τα παιχνίδια αυτά ήταν, σύμφωνα με την εταιρία, μερικά από εκείνα που είχε παίξει ο Anders Behring Breivik. Ανάμεσα στα παιχνίδια που απέσυρε η εταιρία ήταν τα Call of Duty: Modern Warfare, World of Warcraft, Homefront, Sniper Ghost Warrior, Counter-Strike Source, Call of Duty: Black Ops, Call of Duty: Modern Warfare 2 κ.α. Φυσικά, αυτά τα παιχνίδια βρίσκονται σήμερα ξανά στις προθήκες του καταστήματος.

Τα παραπάνω περιστατικά δίχασαν και εξακολουθούν να διχάζουν την κοινή γνώμη, αλλά και τις επιστημονικές κοινότητες, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν διαφορετικές σχολές που να πρεσβεύουν διαφορετικές απόψεις. Από τη μια πλευρά υπάρχουν οι ερευνητές, που για να υπερτονίσουν τις αρνητικές συνέπειες των βιντεοπαιχνιδιών, δε διστάζουν να συνδέσουν τα αιματηρά αυτά περιστατικά με τις έρευνες και τα αποτελέσματα τους(33).

4.1.2 Θετικά

Το πιο γνωστό και αυταπόδεικτο θετικό στοιχείο, είναι ότι τα βιντεοπαιχνίδια παίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη των αντανακλαστικών και στον καλό συντονισμό χεριού - ματιού. Ποιος θα συναγωνιστεί άλλωστε έναν 10χρονο σε ένα fighting παιχνίδι τύπου Mortal Kombat; Από τις πιο παράξενες έρευνες που έχουν γίνει για να εξακριβώσουν αυτή τη δεξιότητα, είναι αυτή που έγινε επάνω σε γιατρούς.

Έχει διαπιστωθεί ότι χειρούργοι που «προθερμαίνονται» με βιντεοπαιχνίδια λίγο πριν πιάσουν το νυστέρι, είναι πιο γρήγοροι στις επεμβάσεις και κάνουν λιγότερα λάθη. Σύμφωνα με τους ερευνητές, αυτό συμβαίνει, γιατί ο παίκτης videogames με πολύ γρήγορα εναλλασσόμενες εικόνες και με την απαίτηση αντανακλαστικών και γρήγορων αποφάσεων, αποκτά σταδιακά μια ευαισθησία στην παρατηρητικότητά του. Επίσης, τα παιχνίδια βελτιώνουν τις δεξιότητες που σχετίζονται με την αντίληψη του χώρου και την ικανότητα του παίκτη να αντιλαμβάνεται το περιβάλλον γύρω του και να μοιράζει την προσοχή του σε περισσότερα του ενός θέματα (multi-tasking).

Σε σχετική δημοσίευση στο Current Biology, ο Daphne Bavelier αναφέρει: «Οι gamers δεν πατούν απλά τη σκανδάλη αστοχώντας συστηματικά, αντιθέτως είναι το ίδιο εύστοχοι και πολύ πιο γρήγοροι! Αυτό τους κάνει να παίρνουν περισσότερες σωστές αποφάσεις ανά δεδομένο χρόνο». Η παραπάνω συμπεριφορά εξηγείται πιο επιστημονικά με την “Επαγωγή πιθανοτήτων”, που αποτελεί ενέργεια του εγκεφάλου μας κατά τη λήψη αποφάσεων. Προτού λάβουμε μια απόφαση, ο εγκέφαλός μας συλλέγει πληροφορίες (35).

4.2 Διαδικτυακός τζόγος

Κατά την έρευνα το 2010 βρέθηκε ότι το 37,3% των εφήβων μαθητών

είχε κάποια εμπειρία διαδικτυακού τζόγου, ενώ το 4,1% του συνολικού

22

δείγματος κατηγοριοποιήθηκαν ως πιθανώς εθισμένοι στο διαδικτυακό τζόγο

(σύμφωνα με τα επίσημα κριτήρια DSM-IV-MR-J). Αυτοί ήταν 69 αγόρια και

14 κορίτσια. «Η μελέτη κατέδειξε ότι τα άτομα με προβλήματα παθολογικού

τζόγου είχαν έντονη παρορμητικότητα στις διαδικτυακές τους συμπεριφορές,

ενώ σε σύγκριση με τα υπόλοιπα ήταν πιθανότερο να περιηγούνται σε

ιστοσελίδες πορνογραφικού περιεχομένου, να παίζουν διαδικτυακά παιχνίδια,

να προβαίνουν σε αγορές μέσω του διαδικτύου, να χρησιμοποιούν τραπεζικές

διαδικτυακές υπηρεσίες, καθώς και να περιηγούνται χωρίς κάποιο

προκαθορισμένο σκοπό» εξηγούν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ οι δύο επιστήμονες (27).

Ο αντίστοιχος αριθμός το 2010 ήταν 310.000, περίπου το 31% του 1 εκατ.

Ελλήνων που έκαναν on-line συναλλαγές. Σύμφωνα πάντα με την ίδια

έρευνα, ο τυπικός Έλληνας που τζογάρει στο διαδίκτυο, εντάσσεται στην

κατηγορία των χρηστών που αφιερώνουν πολλές ώρες στο internet περίπου

23,3 ώρες ανά εβδομάδα, χρόνος που φτάνει στα επίπεδα εθισμού. Επίσης,

θεωρείται επαγγελματίας on-line αγοραστής αφού κάνει 16,2 αγορές/χρόνο

και ξοδεύει 1.450 ευρώ ετησίως (27).

Σε ό,τι αφορά την ηλικιακή κατανομή των Ελλήνων χρηστών του

ηλεκτρονικού τζόγου τα τελευταία 2 χρόνια, παρότι φαίνεται να υπάρχει μια

μικρή μετατόπιση των χρηστών σε μεγαλύτερες ηλικίες (αύξηση της ηλικίας

43-50 από το 3% σε 8%) καταγράφεται ένα ποσοστό 8% των παικτών στις

νέες ηλικίες. Το 2011 πάνω από 30.000 νέοι, ηλικίας 14-20 ετών, δηλώνουν

ότι παίζουν στο διαδίκτυο καζίνο, τυχερά παιχνίδια και στοιχήματα (27).

Ειδικότερα, περίπου 400.000 Έλληνες τζόγαραν στο διαδίκτυο το 2011,

αριθμός που αντιστοιχεί στο 26% των Ελλήνων που έκαναν on-line

συναλλαγές (1,5 εκατ.). Μάλιστα, από αυτούς οι 100.000 έπαιξαν τυχερά

παιχνίδια σε πολύ τακτική βάση (27).

Τα αποτελέσματα αυτά, καταδεικνύουν την πιεστική ανάγκη

επιμόρφωσης και προφύλαξης των εφήβων από την απειλή του διαδικτυακού-

χωρίς φραγμού, έλεγχο και όρια- τζόγου.

Ο διαδικτυακός τζόγος είναι ιδιαίτερα προσβάσιμος μέσω και των

κοινωνικών δικτύων, μπορεί να ξεκινήσει ως εμπειρία, χωρίς να απαιτούνται

καθόλου πραγματικά χρήματα και μετεξελίσσεται σταδιακά σε τζογάρισμα με

πραγματικά χρήματα, βάζοντας τα θεμέλια ενός συμπεριφορικού εθισμού σε

μια κρίσιμη ηλικία για την ψυχολογική και νευροβιολογική ανάπτυξη.

«Ο έφηβος είναι ιδιαίτερα ευάλωτος σε αυτούς τους πειρασμούς, καθώς κατά

τη διάρκεια της φυσιολογικής ανάπτυξης του εγκεφάλου τα αντίστοιχα κέντρα

ελέγχου της συμπεριφοράς έπονται της ανάπτυξης των υποφλοιωδών

κέντρων που έχουν σκοπό το άμεσο κέρδος» επισημαίνουν οι κ.κ. Σιώμος και

23

Φλώρος, εκτιμώντας πως η πιθανή νομιμοποίηση του διαδικτυακού τζόγου

στις ΗΠΑ θα έχει παγκόσμιες συνέπειες, καθώς θα οδηγήσει στην εκρηκτική

ανάπτυξη παιχνιδιών τζόγου μέσω των ιστοσελίδων κοινωνικής δικτύωσης

(29)

4.3 Πειρατεία

Υπάρχουν πολλοί νομικοί όροι για την περιγραφή της παράνομης αντιγραφής, διάθεσης και γενικά εκμετάλλευσης των μουσικών έργων, ταινιών, λογισμικού και αρχείων. Η ουσία όμως είναι μία: η πειρατεία, απλά είναι κλοπή για αρκετούς. Οι πειρατές είναι οι εχθροί της δημιουργίας και των δημιουργών. Η πειρατεία αποσκοπεί στην παράνομη αντιγραφή και διάθεση των μουσικών έργων με μόνο κίνητρο το οικονομικό όφελος (24).

Η πειρατεία αντιπροσωπεύει μια οργανωμένη μορφή παραοικονομίας και αποδεδειγμένα με άλλες μορφές οργανωμένου εγκλήματος. Πειρατεία είναι η μεταφορά αρχείων οποιουδήποτε είδους μέσω αποθήκευσης. Δηλαδή σε ένα σκληρό δίσκο αντιγράφει αρχεία ο ένας χρήστης και το δίνει σε οποιοδήποτε για να τα αξιοποιήσει, όπως αυτός θέλει. Ο πιο διαδεδομένος τρόπος πειρατείας είναι να το “κατέβασμα” αρχείων από κάποιον ιστότοπο. Μέσω αυτών των ιστοσελίδων ο καθένας μπορεί να βρει ό,τι αρχεία θέλει.

Κίνδυνοι κατά το χρησιμοποίηση του παράνομου λογισμικού υπάρχουν. Το παράνομο λογισμικό στερείται συχνά τα σημαντικά στοιχεία του λογισμικού και την τεκμηρίωσης. Έρχεται, επίσης, χωρίς την προστασία εξουσιοδότησης ή το δικαίωμα αναβάθμισης. Οι πλαστοί δίσκοι μπορούν να μολυνθούν με τους ιούς που θα βλάψουν το σκληρό δίσκο σας ή θα ακρωτηριάσουν το δίκτυό σας, χωρίς να έχετε το όφελος της τεχνικής υποστήριξης (25).

Φυσικά για τα μύρια οικονομικά «κακά» που ευθύνεται η ιντερνετική πειρατεία υπάρχει και αντίλογος. Διότι πειρατεία είχαμε από την εποχή της κασέτας πριν 2 δεκαετίες. Δεν είδαμε καμιά μουσική να πεθαίνει τότε - ούτε και τώρα. Πόσα αφανή συγκροτήματα και τραγουδιστές έγιναν γνωστοί βοηθούμενοι από την πειρατεία;

Οι ίδιες οι εταιρίες επιτρέπουν σιωπηλά τη χρήση του λογισμικού τους στην κατ’ ιδίαν οικιακή - προσωπική χρήση. Ήρθε ποτέ κανείς να ελέγξει αν στο σπίτι χρησιμοποιούμε παράνομα το λογισμικό της; Μήπως εμείς έχουμε γίνει μέρος της διαφήμισής της όταν σχεδόν το 90% από εμάς έχουμε γίνει χρήστες και προωθητές ουσιαστικά των προγραμμάτων της κάνοντάς την μία από τις πιο κερδοφόρες εταιρείες παγκοσμίως;Το να υποστηρίζουμε πως η πειρατεία πρέπει σώνει και καλά να καταπολεμηθεί και εξοντωθεί, σε σχέση με το αυθεντικό υλικό για το καλό των καταναλωτών, είναι υποκρισία.

4.4 Εθισμός στο διαδίκτυο

Ο εθισμός στο διαδίκτυο είναι μια σχετικά νέα μορφή εξάρτησης. Αυτή η μορφή εθισμού ορίζεται ως η «ενασχόληση με το Ίντερνετ για άντληση

24

αισθήματος ικανοποίησης που συνοδεύεται με αύξηση του χρόνου που καταναλώνεται για την άντληση αυτού του αισθήματος» (21).

Το Ίντερνετ έχει την ικανότητα να καλύψει συγκεκριμένες ψυχολογικές ανάγκες ενός ατόμου. Ένα από τα χαρακτηριστικά του μέσου που προκύπτει από τη φύση του είναι ότι μπορεί να δημιουργήσει μια «ιδανική κατάσταση εαυτού», όπου το άτομο μπορεί να εξερευνήσει διάφορες πτυχές της προσωπικότητας του χωρίς να έχει περιορισμούς και συνέπειες. Στο διαδίκτυο δεν υπάρχουν άμεσες συνέπειες των πράξεων, ο χρήστης μπορεί να μπει και να βγει όποτε θέλει, ενώ μπορεί να καλύψει την όποια εξωτερική εμφάνιση, αφού δεν υπάρχει, πολλές φορές, οπτική επαφή. Ταυτόχρονα, ο έφηβος μπορεί να ενσαρκώσει διαφορετικούς ρόλους, ή να υιοθετήσει διαφορετικές ταυτότητες ανάλογα με την εκάστοτε διαδικτυακή εμπειρία, εξαιτίας της ανωνυμίας, που συνιστά κατεξοχήν χαρακτηριστικό του διαδικτύου. Συνήθως, τα παιδιά που αντιμετωπίζουν το πρόβλημα του εθισμού στο διαδίκτυο είναι αγόρια και μεγαλώνουν σε δύσκολες καταστάσεις (δυσλειτουργικές οικογένειες) (21).

Ο εθισμός των εφήβων στο διαδίκτυο μπορεί, επίσης να είναι το αποτέλεσμα άλλων ψυχικών διαταραχών, όπως κατάθλιψη, αγχώδεις διαταραχές, διαταραχές προσωπικότητας, υπερκινητικότητα και κοινωνική φοβία.

Το φαινόμενο μπορεί να εμφανιστεί σε εφήβους κατά την πρώιμη εφηβεία (10-14 ετών) ή και σε μικρότερη ακόμη ηλικία. Είναι πιο συχνό κατά τη μέση εφηβεία (15-17 ετών), κατά την οποία οι έφηβοι πειραματίζονται και σταδιακά αυτονομούνται, καθώς και κατά την όψιμη εφηβεία (> 17 ετών). Οι περισσότεροι εξαρτημένοι έφηβοι ασχολούνται με «παιχνίδια» στο σπίτι ή στα internet café (21).

Η παθολογική ενασχόληση με το διαδίκτυο προκαλεί και μια σειρά άλλων προβλημάτων, όπως αλλαγή των συνηθειών ύπνου, μυοσκελετικές παθήσεις, ξηροφθαλμία, μειωμένη αθλητική δραστηριότητα, παραμέληση της προσωπικής υγιεινής. Παράλληλα έχει βρεθεί ότι σχετίζεται με την κατάθλιψη, χωρίς όμως να έχει αποδειχθεί αν ο εθισμός προκαλεί την κατάθλιψη ή αν οι άνθρωποι που πάσχουν από κατάθλιψη είναι πιο επιρρεπείς στον εθισμό. Το πρόβλημα πάντως είναι συχνότερο στα αγόρια και σε άτομα που είναι πιο εσωστρεφή και με χαμηλή αυτοεκτίμηση (22).

4.4.1 Συμπτώματα εθισμού

Μερικά από τα σημάδια εθισμού είναι να θέλει κανείς να περνά όλο και περισσότερο χρόνο μπροστά στον υπολογιστή, να παραμελεί τους φίλους, την οικογένειά του και τις υποχρεώσεις του για να ασχοληθεί με το διαδίκτυο και πολλές φορές να ξενυχτά για να μένει συνδεδεμένος. Επίσης το άτομο που έχει εθιστεί αισθάνεται ευφορία όση ώρα βρίσκεται στον υπολογιστή ενώ σε αντίθετη περίπτωση νιώθει θλιμμένος, κενός ή οξύθυμος. Αντιδρά με θυμό όταν κάποιος τον διακόπτει από την διαδικτυακή του ενασχόληση, λέει ψέματα για το πόσες ώρες περνά στο διαδίκτυο και ενώ έχει πει ότι θα μειώσει το χρόνο που ασχολείται μ’ αυτό δεν καταφέρνει να το κάνει πράξη.

25

Ακόμα, μπορεί να έχει μειωμένη επίδοση στο σχολείο λόγω των πολλών ωρών που περνάει ο έφηβος στο διαδίκτυο (22).

Όπως σε κάθε εξάρτηση οι κίνδυνοι είναι πολλαπλοί και δύσκολα αντιμετωπίσιμοι. Η κοινωνική αποξένωση και η απομόνωση στον εαυτό είναι από τους βασικότερους. Γιατί φαινομενικά, μέσω του διαδικτύου κάνεις καινούργιους φίλους και επικοινωνείς με ανθρώπους από όλον τον κόσμο. Μόνο που η επικοινωνία αυτή είναι εικονική και οι καινούργιες φιλίες μια ψευδαίσθηση...Στην πραγματικότητα το άτομο είναι κλεισμένο σε ένα σκοτεινό δωμάτιο και η απλή καθημερινή επαφή χάνεται.Το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι επηρεάζονται οι κοινωνικές δεξιότητες και επιβραδύνεται η ψυχική και νοητική ανάπτυξη του ατόμου, διότι χάνεται η διαπροσωπική επικοινωνία που είναι αυτή που ικανοποιεί όλες τις βασικές αισθήσεις του ανθρώπου, τις άκρως απαραίτητες για την ολοκληρωμένη ανάπτυξή του. Ετσι, τελικά, ενώ πιστεύει κανείς ότι με το διαδίκτυο κάνει πολλούς καινούργιους φίλους, στην πραγματικότητα αυτό είναι μια ψευδαίσθηση κοινωνικότητας με αποτέλεσμα η προσωπική μοναξιά να μεγαλώνει.

Έρευνες δείχνουν ότι τα άτομα που κάθονται πολλές ώρες μπροστά στον υπολογιστή, έχουν αυξημένες πιθανότητες εμφάνισης παχυσαρκίας σε σύγκριση με άτομα που δεν αφιερώνουν πολλές ώρες μπροστά στον υπολογιστή άσχετα με το αν οι δύο αυτές ομάδες κάνουν κάποιου είδους φυσική δραστηριότητα μέσα στην εβδομάδα. Αν κάθε ενήλικας προσπαθήσει να «χάσει» μισή ώρα καθημερινά από τη περιήγησή του στο διαδίκτυο και να κάνει κάποια άσκηση, τότε υπάρχουν πολλές πιθανότητες να μειωθεί ο κίνδυνος παχυσαρκίας με δεδομένο ότι παράλληλα ακολουθείται και μία υγιής διατροφή (23).

Με όλα αυτά δε θέλουμε να καταδικάσουμε βεβαίως τη χρήση του διαδικτύου. Οι ευκολίες που προσφέρει είναι πολλές και αν κανείς το χρησιμοποιεί σωστά σαφέστατα διευκολύνει τη ζωή του.

4.5 Έρευνα και εξαγωγή συμπερασμάτων

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε στην Α' τάξη του Γενικού Λυκείου Δρυμού. Στην

ερώτηση ''πόσοι έχουν σύνδεση στο διαδίκτυο'' το 93,3% απάντησε πως έχει,

ενώ το 6,7% απάντησε πως δεν έχει (πίνακας 1). Στην ερώτηση ''πόσες ώρες

την εβδομάδα χρησιμοποιείτε το διαδίκτυο'' το μεγαλύτερο ποσοστό

26

0

2

4

6

8

10

12

14Πόσες ώρες την εβδομαδα χρησιμοποιείτε το διαδίκτυο

5 με 11

πανω απο 11

ποτε

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20

Είστε υπέρ της πειρατείας;

ναι

οχι

ναι οχι

0

5

10

15

20

25

30

Εχετε συνδεση στο διαδικτυο ;

Πίνακας 2 Πίνακας 1

απάντησε ότι το χρησιμοποιεί πάνω από 11 ώρες (43,3%), ενώ ένα μικρότερο

ποσοστό από αυτό, απάντησε πως το χρησιμοποιεί 5 με 11 ώρες (40%)

(πίνακας 2)

Στην ερώτηση είστε υπέρ της πειρατείας το 60% (πίνακας 3) απάντησε

πως είναι υπέρ, ενώ το 40% απάντησε πως είναι κατά. Βέβαια θεωρητικά

μεγάλο ποσοστό απάντησε ότι είναι κατά της πειρατείας, ενώ στην

πραγματικότητα το 1/3 από αυτούς κατεβάζουν αρχεία με παράνομο τρόπο.

Στην ερώτηση ''κατεβάζετε αρχεία με παράνομο τρόπο'' (πίνακας 4) το 73,3%

απάντησε ότι κατεβάζει, ενώ το 26,7% απάντησε πως δεν κατεβάζει.

Πίνακας 3

27

Κατεβάζετε αρχεία με παράνομο τρόπο;

ναι

οχι

Πίνακας 4

Στην ερώτηση ''παίζετε τυχερά παιχνίδια στο διαδίκτυο'' (πίνακας 5) το 80%

απάντησε όχι, ενώ το 20% απάντησε ναι.

Πίνακας 5

28

0

5

10

15

20

25Πιστεύετε ότι το διαδίκτυο είναι εθιστικό;

ναι οχιδεν ξερω

Στην ερώτηση ''παίζετε διαδικτυακά παιχνίδια'' (πίνακας 6) το 90%

απάντησε πως παίζει, ενώ το 10% δεν παίζει.

Πίνακας 6

Στην ερώτηση ''πιστεύετε ότι το διαδίκτυο είναι εθιστικό'' (πίνακας 7) το

73,3% απάντησε ναι, το 20% απάντησε όχι, ενώ το 6,6% απάντησε δεν ξέρω.

Πίνακας 7

Στην ερώτηση ''θα

προτιμούσατε να σερφάρετε

στο διαδίκτυο από το να

βγείτε με την παρέα σας''

(πινακας 8) το 66,6%

απάντησε όχι, το 23,3% απάντησε εξαρτάται, ενώ το 10% απάντησε ναι.

29

Πίνακας 8

Το συμπέρασμα που βγάλαμε από την έρευνά μας είναι ότι σχεδόν

όλοι οι έφηβοι έχουν σύνδεση στο διαδίκτυο. Επίσης, οι περισσότεροι από

αυτούς παίζουν και παιχνίδια στο ίντερνετ. Παρόλο που γενικότερα

αφιερώνουν πολλές ώρες στο διαδίκτυο οι έφηβοι επιλέγουν να βγουν έξω με

την παρέα τους, παρά να σερφάρουν στο διαδίκτυο.

5. Το Διαδίκτυο ως μέσο εκπαίδευσης ή φθοράς της γλωσσικής

ανάπτυξης;

5.1 Το διαδίκτυο ως μέσο εκπαίδευσης

Το διαδίκτυο χάρη στη γρήγορη ανάπτυξη και εμπορική αξιοποίηση

των νέων τεχνολογιών δε θα μπορούσε να είχε αφήσει ανεπηρέαστη την

εκπαίδευση και τον τρόπο με τον οποίο αυτή πραγματοποιείται. Προσφέρει τη

δυνατότητα εύκολης και άμεσης επικοινωνίας και την πρόσβαση σε ποικιλία

και μεγάλο όγκο πληροφοριών με ελάχιστο κόστος. Το μόνο που χρειάζεται

κανείς είναι ένα ηλεκτρονικό gadget, το οποίο θα μας προσφέρει άμεση

πρόσβαση στο διαδίκτυο.

Λόγω της μεγάλης ποικιλίας δυνατοτήτων του οι εκπαιδευτικές

εφαρμογές του διαδικτύου μπορούν να χωριστούν σε τρεις κατηγορίες,

ανάλογα με τον τρόπο που χρησιμοποιούν οι διδάσκοντες για να έρθουν σε

επαφή με τους μαθητές τους. Οι τρόποι αυτοί είναι:

1) Πληροφοριακή Επικοινωνία

2) Προσωπική Επικοινωνία με τρίτους και

3) Προσωπική Επικοινωνία με εξειδικευμένο εκπαιδευτή (37)

Τώρα ας δούμε ποια είναι τα χαρακτηριστικά κάθε κατηγορίας:

30

1) Πληροφοριακή Επικοινωνία

Το κύριο χαρακτηριστικό αυτής της επικοινωνίας είναι η απουσία

προσωπικής επαφής του «εκπαιδευτή» με το μαθητή. Η πληροφοριακή

επικοινωνία αποτελεί τον πιο διαδεδομένο τρόπο εκπαιδευτικής

αξιοποίησης του διαδικτύου και χρησιμοποιείται από

Ιδιώτες που επιδιώκουν να αυτομορφωθούν σε κάποιο

αντικείμενο

Ερευνητές οι οποίοι συγκεντρώνουν πληροφορίες και

Εκπαιδευμένους που συγκεντρώνουν υλικό για τη σύνταξη

σχολικών εργασιών ή την καλύτερη κατανόηση των μαθημάτων

τους.

Η πληροφοριακή επικοινωνία είναι μοναχική ενασχόληση. Είναι

ανοργάνωτη, αποσπασματική και ευκαιριακή. Το μεγαλύτερο πλεονέκτημα

της είναι η έλλειψη επαφής. Χωρίς άμεση επαφή όμως δεν απαντώνται

απορίες ούτε γίνονται διευκρινήσεις (37).

2) Προσωπική Επικοινωνία με τρίτους

Η προσωπική επικοινωνία με τρίτους παρόλο που δεν παρέχει πάντα

αξιοπιστία ή δεν είναι διαθέσιμη όποια στιγμή τη χρειαζόμαστε σύμφωνα

με την εμπειρία των τελευταίων ετών μπορεί να αποτελέσει ένα πολύ

χρήσιμο συμπληρωματικό βοήθημα για όσους χρησιμοποιούν το διαδίκτυο

για εκπαιδευτικούς σκοπούς. Φυσικά, δεν παρέχει πάντα ολοκληρωμένη

γνώση, αλλά είναι αρκετά αποτελεσματική για την επίλυση αποριών και

ειδικών θεμάτων(37).

3) Προσωπική Επικοινωνία με εξειδικευμένο εκπαιδευτή

Είναι γνωστή και ως τηλεεκπαίδευση. Ο όρος τηλεεκπαίδευση

χρησιμοποιείται συνήθως υπό την ευρεία έννοια του και αναφέρεται σε

κάθε μορφή διδασκαλίας όπου, χάρη στη χρήση της τεχνολογίας, ο

εκπαιδευτής και οι εκπαιδευόμενοι συμμετέχουν στο μάθημα από

διαφορετικούς χώρους (37).

Το πλεονέκτημα της τηλεεκπαίδευσης είναι το χαμηλό της κόστος, η

δυνατότητα συμμετοχής από άτομα που είναι δύσκολο να μετακινηθούν, η

καλή ποιότητα του διδακτικού προσωπικού και η προσαρμογή της στις

ανάγκες των μαθητών και της αγοράς.

Όπως και σε πολλά πράγματα υπάρχουν μειονεκτήματα, έτσι και η

απώλεια της γλωσσικής επικοινωνίας είναι ένα από αυτά. Επίσης, άλλα

μειονεκτήματα είναι η έλλειψη αυθορμητισμού, η χαμηλή κοινωνικοποίηση

και η δυσκολία να ελέγξεις την ταυτότητα του εκπαιδευόμενου (37).

5.2 Greeklish

Το διαδίκτυο όπως δεν αφήνει ανεπηρέαστη την εκπαίδευση, δεν

αφήνει ούτε και τη γλώσσα. Η επικρατούσα γλώσσα του διαδικτύου είναι η

αγγλική, έχοντας ως αποτέλεσμα ο κυβερνοχώρος να αποτελεί μέσο

31

παγκοσμιοποίησης. Το αποτέλεσμα αυτής της παγκοσμιοποίησης είναι η

δημιουργία των greeklish. Greeklish, είναι το «πάντρεμα» της ελληνικής

γλώσσας με λατινικούς χαρακτήρες, έτσι ώστε να προκύπτει ένα περίεργο

συνονθύλευμα ελληνικών γραμμένων σε λατινικούς χαρακτήρες και με

αγγλική απόδοση. Ο πρωταρχικός λόγος ύπαρξης τους είναι η εξοικονόμηση

χρόνου των χρηστών.

Τα greeklish έχουν αρνητικές επιπτώσεις στη ζωή των ανθρώπων.

Αρχικά, επηρεάζεται η ορθογραφική ικανότητα των μαθητών. Τα συνηθέστερα

λάθη που γίνονται είναι η παράλειψη τονισμού ή σημείων στίξης, τα

ορθογραφικά και φωνητικά λάθη, καθώς και η σύνταξη των προτάσεων.

Επίσης, η συχνή χρήση έχει ως αποτέλεσμα την αλλοίωση της μητρικής μας

γλώσσας, διότι καθημερινά όλο και περισσότερες ξενικές λέξεις ή όροι

προστίθενται στο ελληνικό λεξιλόγιο. Τέλος, τα άτομα τα οποία δεν είναι

εξοικειωμένα με αυτόν τον τρόπο γραφής, τα greeklish τους φαίνονται

δυσνόητα και δύσκολα στο διάβασμα.

Όπως όμως κάθε νόμισμα έχει δύο όψεις, έτσι και σε αυτό το ζήτημα

εκτός από τις αρνητικές επιπτώσεις υπάρχουν και θετικές. Τα greeklish είναι

τρόπος έκφρασης, επικοινωνίας και γραφής, εύκολος στην αφομοίωση του

από τον νεανικό πληθυσμό. Μάλιστα, από πολλούς γλωσσολόγους

θεωρούνται γλωσσική ποικιλία, καθώς ο λόγος για τον οποίο δημιουργήθηκαν

είναι αποκλειστικά για το χώρο του διαδικτύου. Γι αυτό το λόγο αποτελούν

αναπόσπαστο κεφάλαιο της διαδικτυακής κα ηλεκτρονικής κουλτούρας.

5.3 Έρευνα

Σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποιήσαμε στη σχολική μας

κοινότητα ρωτήθηκαν 30 άτομα ηλικίας κάτω των 15 έως μέχρι και άνω των

35 ετών για τη γνώμη που τρέφουν σχετικά με τα greeklish και αν θεωρούν ή

όχι επιβλαβή τη χρήση τους.

Στην ερώτηση αν κάνουν χρήση των greeklish το ποσοστό που

δήλωσε ότι στον κυβερνοχώρο προτιμούν τα ελληνικά έφτασε το 70%,

αποτέλεσμα που μας ξάφνιασε «ευχάριστα»! Το υπόλοιπο 30% που

συμμετείχε δήλωσε ότι προτιμά τη χρήση των greeklish γιατί είναι τρόπος

επικοινωνίας(27%), μόδα(27%), γιατί βαριούνται να αλλάξουν την γλώσσα του

πληκτρολογίου(33%) και για να κρύψουν τα ορθογραφικά τους λάθη(13%).

Από όλο το ποσοστό των ατόμων, το 76% πιστεύει ότι τα greeklish

είναι επιβλαβή για την ορθογραφική ικανότητα των χρηστών τους, ενώ μόνο

το 24% διαφωνεί.

32

6. Το διαδίκτυο ως μέσο ανάπτυξης της επιχειρηματικής

δραστηριότητας ή μέσο απάτης;

6.1 Το διαδίκτυο ως μέσο ανάπτυξης της επιχειρηματικής δραστηριότητας

Το διαδίκτυο είναι γνωστό σε όλους μας ως ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο

τόσο για την καθημερινή ζωή του ανθρώπου όσο και για τη διευκόλυνσή του

σε θέματα που αφορούν τη κατάρτισή του στον επαγγελματικό τομέα. Τα

πλεονεκτήματα αυτά του διαδικτύου ποικίλουν ανάλογα με τις ανάγκες και

τους στόχους του καθενός. Μερικά από αυτά τα πλεονεκτήματα είναι:

1. Η αγορά προϊόντων μέσω διαδικτύου

2. E-SHOPS

3. Εύρεση εργασίας

Η αγορά προϊόντων μέσω διαδικτύου διευκολύνει σε πολλές

περιπτώσεις τη ζωή μας, αλλά είναι δυνατόν να μας επιφέρει και προβλήματα.

Το ηλεκτρονικό εμπόριο αναγνωρίστηκε ως διευκόλυνση εμπορικών

συναλλαγών, ηλεκτρονική συναλλαγή δεδομένων και εμπορευμάτων (38).

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία των e-shops, δηλαδή ένα είδος

διαδικτυακών καταστημάτων. Χαρακτηριστικά e-shops είναι: Anytime, Days

4U και E-COINS (45). Από τα e-shops δημιουργούνται μέσω διαδικτύου,

διάφορες ατομικές και ομαδικές επιχειρήσεις που συμβάλλουν στην

οικονομική ανάπτυξη. Στις επιχειρήσεις αυτές υπάρχουν ίσες πιθανότητες

επιτυχίας τη στιγμή που δισεκατομμύρια ευρώ, διακινούνται κάθε λεπτό από

το ηλεκτρονικό εμπόριο. Είναι χαρακτηριστικό ότι κάθε χρόνο 9δις ευρώ

καταναλώνονται από τις επιχειρήσεις αυτές (41).

Για την εύρεση εργασίας μέσω διαδικτύου δεν απαιτούνται ιδιαίτερες

γνώσεις εκτός από το να ξέρεις αγγλικά και να ξέρεις να χειρίζεσαι το

διαδίκτυο. Επίσης, εάν αποφασίσει κάποιος να ασχοληθεί με τις

αγοραπωλησίες μέσω διαδικτύου, έχει τη δυνατότητα να συνεργαστεί με

μεγάλες εταιρίες. Εκτός από αυτό δεν απαιτείται μεγάλο κεφάλαιο για να

δημιουργήσει κανείς τη δικιά του επιχείρηση και επιπλέον εφόσον διαθέτετε

φορητό Η/Υ μπορείτε να εργαστείτε οπουδήποτε εσείς επιλέξετε (43).

Παράλληλα με αυτά, το διαδίκτυο συμβάλλει και στην διευκόλυνση της

ζωής των ανθρώπων με κινητικά προβλήματα γεγονός που αποτελεί η ίδρυση

του πρώτου e-shop για ΑμεΑ (47). Διαμέσου του Η/Υ τα άτομα με ειδικές

33

ανάγκες μπορούν να διευκολυνθούν τόσο στην καθημερινή τους ζωή, όσο και

στις αγοραπωλησίες που κάνουν μέσω διαδικτύου.

6.2 Το διαδίκτυο ως μέσο απάτης

Το διαδίκτυο εκτός από θετικά έχει και αρνητικά στοιχεία. Η κακή χρήση

του πολλές φορές μπορεί να έχει επιπτώσεις τόσο στην καθημερινή μας ζωή

όσο και στο χώρο εργασίας μας. Τα μειονεκτήματα αυτά είναι:

Η ποικιλομορφία των διαδικτυακών απατών (π.χ. οι απάτες μέσω

χρηματικών συναλλαγών)

Οι γνωστοί σε όλους μας hackers

Πιο συγκεκριμένα, πολλοί χρήστες του διαδικτύου και ειδικότερα των site

για συναλλαγές μεταξύ εμπορευμάτων έχουν δεχθεί τις επιδράσεις των

διαδικτυακών απατών. Οι απάτες αυτές είναι ένα είδος κυβερνοεγκλήματος

που πραγματοποιείται μέσω e-mail, chat rooms, ιστοσελίδων, forums (42).

Μερικές μορφές διαδικτυακών απατών είναι:

Απάτη γνωριμιών

Απάτη χρηματικών συναλλαγών (42)

Αναλυτικότερα, οι απάτες γνωριμιών είναι πλέον ένα σύνηθες φαινόμενο

στη καθημερινή ζωή αυτών που ασχολούνται με τη χρήση του διαδικτύου. Για

παράδειγμα πολλοί χρήστες εφαρμογών του διαδικτύου (π.χ. Facebook κ.α.)

έχουν πέσει στην παγίδα πολλών κακοπροαίρετων, οι οποίοι προσπαθούν να

ωφεληθούν είτε από τους ίδιους τους χρήστες είτε από το προφίλ των

εφαρμογών που χρησιμοποιούν.

Το άλλο είδος διαδικτυακής απάτης, όπως προαναφέραμε, είναι και η

απάτη χρηματικών συναλλαγών μέσω διαδικτύου. Αυτό το είδος

χαρακτηρίζεται από ένα μεγάλο αριθμό θυμάτων που ως αποτέλεσμα της

οικονομικής κρίσης στράφηκαν στο διαδίκτυο για την αγορά των προϊόντων,

διότι τα προϊόντα είναι πολύ φθηνότερα από το διαδίκτυο, χάνοντας μεγάλα

χρηματικά ποσά εξαιτίας της απάτης αυτής.

Το hacking είναι γνωστό σε όλους μας για τις αρνητικές συνέπειες που

έχει στο διαδίκτυο. Ο όρος hacking αυτούσιος , είναι ‘’ η τέχνη του να ξέρεις τα

πάντα’’ σχετικά με το διαδίκτυο. Αυτοί που χρησιμοποιούν το hacking λέγονται

hackers και είναι προγραμματιστές που δημιουργούν εντολές και

προγράμματα για να διευκολύνουν τη δουλειά τους. Yπάρχουν οι

κακοπροαίρετοι hackers, δηλαδή αυτοί που χρησιμοποιούν το hacking για

κακό (black hat hackers) και καλοπροαίρετοι για καλό σκοπό (white hat

hackers) (46).

34

Οι λόγοι για τους οποίους γίνεται το hacking είναι:

1. η πρόσβαση σε προσωπικές πληροφορίες

2. η πρόσβαση σε δεδομένα για απόκτηση χρηματικών ποσών

3. η προσπάθεια εισχώρησης σε κρατικά δεδομένα (44)

35

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1.http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%94%CE%B9%CE%B1%CE%B4%CE%AF

%CE%BA%CF%84%CF%85%CE%BF

2.http://users.sch.gr/tsibinos/internet_history/history_1.html

3.http://www2.uth.gr/main/help/help-desk/internet/internet3.html

4.http://www.pame.gr/diafora/kosmos/istoria-tou-

diadiktuou.html#.UJ_CKuTtT0c

5.http://www.e-yliko.gr/htmls/pc_use/internetstory.aspx

6.http://tvxs.gr/webtv/%CE%BD%CF%84%CE%BF%CE%BA%CE%B9%CE

%BC%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%AD%CF%81/%CE%B7-

%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1-

%CF%84%CE%BF%CF%85-

%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%84%CF%8

D%CE%BF%CF%85

7.http://el.shvoong.com/books/1840468-%CE%B7-

%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1-

%CF%84%CE%BF%CF%85-

%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%84%CF%8

5%CE%BF%CF%85/

8.http://www.flowmagazine.gr/article/view/20_years_the_history_of_internet/c

ategory/quality_of_life

9.http://www.astynomia.gr/index.php?option=ozo_content&perform=view&id=

1763&Itemid=378

10. http://www.webopedia.com/TERM/N/NSFnet.html

11.

http://www.saferinternet.gr/index.php?objId=Category21&parentobjId=Page2

12. http://www.pi.ac.cy/InternetSafety/kindinoi_parapliroforisi.html

13. http://el.wikipedia.org/wiki/

14. http://www.thermopilai.org/content/panelladike-ereuna-pio-axiopista-ta-

blogs-apo-tis-ephemerides

15. http://www.webvistas.org/topic/

36

16. http://el.wikipedia.org/wiki 17. http://www.pi.ac.cy/InternetSafety/ 18. http://el.wikipedia.org/wiki

19. http://coolweb.gr/ 20. http://tpelab2011-15.wikispaces.com

21.http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CE%B8%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82_%CF%83%CF%84%CE%BF_%CE%94%CE%B9%CE%B1%CE%B4%CE%AF%CE%BA%CF%84%CF%85%CE%BF 22.http://e-psychology.gr/addictions/611-ethismos-st0-diadiktyo-mia-nea-morfh-eksarthshs 23. http://www.klinikilyrakou.gr/ekswterika_iatria-gr/ektakto-peristatiko/ethismos-internet-gr.html

24. http://www.ifpi.gr/mission/piracy.htm 25.http://greece.autodesk.com/adsk/servlet/index?siteID=13044047&id=13135484 26. http://www.thebest.gr/news/index/viewStory/3453

27. http://tvxs.gr/news/internet-mme/ayksisi-toy-tzogoy-sto-diadiktyo-2011 28. http://blogs.sch.gr/internet-safety/archives/889 29. http://www.tsekouratoi.gr/2012/02/blog-post_6184.html

30. http://1lyk-vyron.att.sch.gr/ee6bassignment.pdf 31. Bremer Jennifer, MD: The Internet and Children: Advantages and Disadvantages, in Child and Adolescent Psychiatric Clinics of North America, 14(2005) 405-428. 32. Brenner, Viktor. (1997, June). Parameters of Internet use, abuse, and addiction: The first 90 days of Internet usage survey, in Psychological Reports, 80, 879-882. 33. Funk Jeanne: Children's Exposure to Violent Games and Desensitization to Violence, in Child and Adolescent Psychiatric Clinics of North America, 14(2005) 387-404. 34.Παραδοσιακά Παιχνίδια, κείμενο διαθέσιμο στη διεύθυνση 3lyk-polichn.thess.sch.gr/Olympiaki_paideia/paixnidia/paixnidia.htm.

35. Περιοδικό: “COMPUTER GAMES MAGAZINE” Αθήνα, Σεπτ. 2005 36. .www.newinka.gr 37. http://www.eeei.gr/interbiz/articles/onlinedu.htm

38. el.wikipedia.org/wiki/ηλεκτρονικό εμπόριο

39. www.webvistas.org

40. repository.edulll.gr

41. www.bussinessopportunitiesgr.blogspot.gr

37

42. www.moneybookers.com/ads/moneybookers-plirofories-

apatis/haractiristikes-apates/

43. www.ergasiaonline.gr

44. www.secnews.gr/archives/categorie/hacking

45. www.online-eshops.gr/category/diafora

46. odysonline.gr/2010/01/i-istoria-ton-hackers/

47. neatonamea.blogspot.gr/2010/02/e-shop.html