ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΚΑΙ...

23
Οικονοικά των Επιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 1 Κεφάλαιο 4 ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥ

Transcript of ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΚΑΙ...

Page 1: ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥusers.uom.gr/~esartz/teaching/BusEcon/Section4.pdf · Επιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 1 Κεφάλαιο

Οικονοµικά των Επιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 1

Κεφάλαιο 4

ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗΠΛΕΟΝΑΣΜΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥ

Page 2: ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥusers.uom.gr/~esartz/teaching/BusEcon/Section4.pdf · Επιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 1 Κεφάλαιο

Οικονοµικά των Επιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 2

Πλεόνασµα ΚαταναλωτήΠλεόνασµα Καταναλωτή! Η καµπύλη ζήτησης δείχνει τις ανώτερες τιµές που ο καταναλωτής είναι πρόθυµος να πληρώσει για διαφορετικές ποσότητες ενός αγαθού

! Ο καταναλωτής πληρώνει συνήθως την ίδια τιµή ανεξάρτητα από την ποσότητα που αγοράζει

! Η διαφορά µεταξύ της µέγιστης τιµής που είναι πρόθυµος να πληρώσει και της πραγµατικής τιµής που πληρώνει ονοµάζεται πλεόνασµα καταναλωτή

Page 3: ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥusers.uom.gr/~esartz/teaching/BusEcon/Section4.pdf · Επιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 1 Κεφάλαιο

Οικονοµικά των Επιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 3

Πλεόνασµα ΚαταναλωτήΠλεόνασµα Καταναλωτή! Ας υποθέσουµε ότι η τιµή του αγαθού Α στην αγορά είναι €€4, και ότι η Μαρία είναι πρόθυµη να πληρώσει €€6 ανά µονάδα για την αγορά δύο µονάδων του Α

Ποσότητα Α

ΤΑ

1 2

56

4 ΤΑ*

ΠλεόνασµαΜαρίας = (6-4)χ2= €4

Page 4: ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥusers.uom.gr/~esartz/teaching/BusEcon/Section4.pdf · Επιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 1 Κεφάλαιο

Οικονοµικά των Επιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 4

Πλεόνασµα ΚαταναλωτήΠλεόνασµα Καταναλωτή

! Υποθέτοντας ότι τα αγαθό είναι απόλυτα διαιρετό και ότι η συνάρτηση ζήτησης της Μαρίας είναι γραµµική.

Ποσότητα Α

ΤΑ

1

7

2 43

8

56

8

4 ΤΑ*

Συνολικό πλεόνασµα της Μαρίας

= ½(4χ4)=€8

..τότε η Μαρία καταναλώνει 4 µονάδες και έχει συνολικό πλεόνασµα €6

Πόσο είναι το πλεόνασµα της Μαρίας αν αγοράσει 4

µονάδες; Θα αγοράσει 5;

Page 5: ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥusers.uom.gr/~esartz/teaching/BusEcon/Section4.pdf · Επιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 1 Κεφάλαιο

Οικονοµικά των Επιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 5

Πλεόνασµα ΚαταναλωτήΠλεόνασµα Καταναλωτή

! Το πλεόνασµα του καταναλωτή είναι η περιοχή κάτω από την συνάρτηση ζήτησης και πάνα από την τιµή της αγοράς

! Το πλεόνασµα του καταναλωτή αυξάνεται όταν η τιµή της αγοράς µειώνεται

! Το πλεόνασµα του καταναλωτή µειώνεται όταν η τιµή της αγοράς αυξάνεται

Page 6: ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥusers.uom.gr/~esartz/teaching/BusEcon/Section4.pdf · Επιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 1 Κεφάλαιο

Οικονοµικά των Επιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 6

Πλεόνασµα Καταναλωτή και Πλεόνασµα Καταναλωτή και τιµή αγοράςτιµή αγοράς

! Επίδραση µιας µείωσης της τιµής στο πλεόνασµα καταναλωτή

Τ2 DEF

Π2 Ποσότητα

Τιµή

Ζήτηση

Τ1

A

BC

Π1

Επιπλέονπλεόνασµατων αρχικώνκαταναλωτών

Αρχικό πλεόνασµα Πλεόνασµα

επιπλέονκαταναλωτών

Page 7: ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥusers.uom.gr/~esartz/teaching/BusEcon/Section4.pdf · Επιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 1 Κεφάλαιο

Οικονοµικά των Επιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 7

Πλεόνασµα ΠαραγωγούΠλεόνασµα Παραγωγού

! Το πλεόνασµα του παραγωγού είναι η πρόσοδος του παραγωγού µείον το κόστος παραγωγής

! Μετρά το κέρδος του παραγωγού από την συµµετοχή του στην αγορά

Page 8: ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥusers.uom.gr/~esartz/teaching/BusEcon/Section4.pdf · Επιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 1 Κεφάλαιο

Οικονοµικά των Επιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 8

Πλεόνασµα παραγωγού και Πλεόνασµα παραγωγού και τιµή αγοράςτιµή αγοράς

! Επίδραση µιας αύξησης της τιµής στο πλεόνασµα παραγωγού

Τ2D E F

Π2 Ποσότητα

Τιµή

Τ1B

C

Π

A

Π1

Επιπλέονπλεόνασµατων αρχικώνπαραγωγών

Αρχικό πλεόνασµα

Πλεόνασµαεπιπλέονπαραγωγών

Page 9: ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥusers.uom.gr/~esartz/teaching/BusEcon/Section4.pdf · Επιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 1 Κεφάλαιο

Οικονοµικά των Επιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 9

Αποτελεσµατικότητα αγορώνΑποτελεσµατικότητα αγορών

! Σε τέλειο ανταγωνισµό και χωρίς εξωτερικότητες, η συνολική κοινωνική ευµάρεια µετράται από το άθροισµα των πλεονασµάτων

! Οι αγορές είναι αποτελεσµατικές όταν η διανοµή των φυσικών πόρων µεγιστοποιεί το συνολικό πλεόνασµα

Page 10: ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥusers.uom.gr/~esartz/teaching/BusEcon/Section4.pdf · Επιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 1 Κεφάλαιο

Οικονοµικά των Επιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 10

Αποτελεσµατικότητα αγορώνΑποτελεσµατικότητα αγορώνΤιµή

Τιµή ισορροπίας

ΠοσότηταΠοσότητα ισορροπίας

A

Προσφορά

C

Ζήτηση

Πλεόνασµα παραγωγών

Πλεόνασµακαταναλωτών

E

Page 11: ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥusers.uom.gr/~esartz/teaching/BusEcon/Section4.pdf · Επιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 1 Κεφάλαιο

Οικονοµικά των Επιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 11

Εφαρµογές πλεονάσµατος Εφαρµογές πλεονάσµατος παραγωγού (τέλη χρήσης)παραγωγού (τέλη χρήσης)

! Το κράτος κατασκευάζει έναν νέο δρόµο που κοστίζει €10δισ.

! Η ηµερήσια ζήτηση χρήσης του αυτοκινητόδροµου δίνεται από το διάγραµµα

Τιµή ανά αυτοκίνητο

Αριθµός αυτοκινήτων

€4.00

100.000

Page 12: ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥusers.uom.gr/~esartz/teaching/BusEcon/Section4.pdf · Επιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 1 Κεφάλαιο

Οικονοµικά των Επιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 12

Εφαρµογές πλεονάσµατος Εφαρµογές πλεονάσµατος παραγωγού (τέλη χρήσης)παραγωγού (τέλη χρήσης)

! Υποθέτοντας ότι αποφασίζει το κράτος να επιβάλει διόδια, ποιο το ύψος τους;

Τιµή ανά αυτοκίνητο

Αριθµός αυτοκινήτων

€4.00

€2.00

50.000 100.000

€3.50

10.000

!Μεγιστοποίηση εσόδων;!Απόσβεση κόστους;

Page 13: ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥusers.uom.gr/~esartz/teaching/BusEcon/Section4.pdf · Επιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 1 Κεφάλαιο

Οικονοµικά των Επιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 13

Εφαρµογές πλεονάσµατος Εφαρµογές πλεονάσµατος παραγωγού (τέλη χρήσης)παραγωγού (τέλη χρήσης)

! Η µεγιστοποίηση της κοινωνικής ευηµερίας επιτυγχάνεται όταν δεν επιβάλλονται διόδια

Τιµή ανά αυτοκίνητο

Αριθµός αυτοκινήτων

€4.00

€2.00

50.000 100.000

(επιτυγχάνεται το µέγιστο κοινωνικό πλεόνασµα, αλλά δεν υπάρχουν έσοδα)

Page 14: ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥusers.uom.gr/~esartz/teaching/BusEcon/Section4.pdf · Επιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 1 Κεφάλαιο

Οικονοµικά των Επιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 14

Εφαρµογές πλεονάσµατος Εφαρµογές πλεονάσµατος παραγωγού (τέλη χρήσης)παραγωγού (τέλη χρήσης)

! Μεγιστοποιείται το κοινωνικό πλεόνασµα στην περίπτωση που ελεύθερη πρόσβαση οδηγεί σε συµφόρηση και καθυστερήσεις;(αρνητικές εξωτερικότητες)

Τιµή ανά αυτοκίνητο

Αριθµός αυτοκινήτων

€4.00

€2.00

50.000 100.000

€3.50

Page 15: ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥusers.uom.gr/~esartz/teaching/BusEcon/Section4.pdf · Επιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 1 Κεφάλαιο

Οικονοµικά των Επιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 15

Εφαρµογές (διατοπικές Εφαρµογές (διατοπικές διαφορές τιµής)διαφορές τιµής)

Ποσότητα Ψ

ΤΚ

Τιµή

ΤΒ

Ποσότητα Ψ

Τιµή

ΤΑ

ΠΒ

ΖΒΖΑ

ΠΑ

ΖΑ1

ΠΒ1

ΤΚ

Αγορά Α Αγορά Β

Page 16: ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥusers.uom.gr/~esartz/teaching/BusEcon/Section4.pdf · Επιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 1 Κεφάλαιο

Οικονοµικά των Επιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 16

Εφαρµογές (διατοπικές Εφαρµογές (διατοπικές διαφορές τιµής)διαφορές τιµής)

! Εάν δεν υπάρχουν έξοδα εµπορίου µεταξύ των δύο αγορών (όπως µεταφορικό κόστος, δασµολογική επιβάρυνση), ή άµεσοι περιορισµοί, τότε θα διαµορφωθεί µια ενιαία τιµή στις δύο αγορές καθώς η ζήτηση στην αγορά µε την χαµηλότερη τιµή θα αυξηθεί ενώ η προσφορά στην αγορά µε την υψηλότερη τιµή θα αυξηθεί.

! Στην περίπτωση που υπάρχει κόστος θα υπάρχει και µια διαφορά στις τιµές ίση µε το κόστος διατοπικού εµπορίου

Page 17: ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥusers.uom.gr/~esartz/teaching/BusEcon/Section4.pdf · Επιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 1 Κεφάλαιο

Οικονοµικά των Επιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 17

Εφαρµογές (διαχρονικές Εφαρµογές (διαχρονικές διαφορές τιµής)διαφορές τιµής)

! Όµοια µε την περίπτωση που υπάρχουν διατοπικές διαφορές τιµής, µπορούµε να έχουµε διαχρονικές διαφορές τιµής

! Όταν τα άτοµα πιστεύουν ότι η τιµή ενός αγαθού θα αυξηθεί στο µέλλον αγοράζουν το αγαθό τώρα ελπίζοντας στο κέρδος από την µελλοντική µεταπώλησή του

! Το είδος αυτό του εµπορίου ονοµάζεται διαχρονικό αρµπιτράζ και διευκολύνει τον διαχρονικό εφοδιασµό των αγορών

Page 18: ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥusers.uom.gr/~esartz/teaching/BusEcon/Section4.pdf · Επιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 1 Κεφάλαιο

Οικονοµικά των Επιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 18

Εφαρµογές (διαχρονικές Εφαρµογές (διαχρονικές διαφορές τιµής)διαφορές τιµής)

Περίοδος υψηλής παραγωγής (t=1)

Περίοδος µικρής παραγωγής (t=2)

Τιµή

Τ2

Ποσότητα Ψ

Τιµή

Τ1

Π2Π1

Ποσότητα Ψ

Ζ1 Ζ2

Ζ1Σ

Π2Σ

Τ2ΣΤ1Σ

(Τ1Σ-Τ2Σ) εξαρτάται από το κόστος αποθήκευσης, κόστος ευκαιρίας χρήµατος, έξοδα αγοράς και µεταπώλησης, και την ακρίβεια των προβλέψεων των

κερδοσκόπων

Page 19: ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥusers.uom.gr/~esartz/teaching/BusEcon/Section4.pdf · Επιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 1 Κεφάλαιο

Οικονοµικά των Επιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 19

Εφαρµογές (διαχρονικές Εφαρµογές (διαχρονικές διαφορές τιµής)διαφορές τιµής)

! Όταν η κατεύθυνση διαχρονικής αλλαγής των τιµών µπορεί να προβλεφθεί, τότε η κερδοσκοπία συµβάλει στη µείωση της διαχρονικής διαφοράς των τιµών και είναι σταθεροποιητική

! Όταν τέτοιες προβλέψεις είναι αδύνατες, τότε οι κερδοσκοπικές παρεµβάσεις αυξάνουν την διαχρονική διαφορά τιµών και είναι αποσταθεροποιητικές

Page 20: ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥusers.uom.gr/~esartz/teaching/BusEcon/Section4.pdf · Επιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 1 Κεφάλαιο

Οικονοµικά των Επιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 20

Προθεσµιακές αγορέςΠροθεσµιακές αγορές! Όταν υπογράφονται συµβόλαια αγοράς ενός αγαθού που θα παραδοθεί στο µέλλον (π.χ. µια ηλεκτροπαραγωγική µονάδα, για να σιγουρέψει την λειτουργία της, αγοράζει λιγνίτη που θα παραδοθεί ένα χρόνο αργότερα) τότε έχουµε προθεσµιακά συµβόλαια (forward contracts)

! Λειτουργούν αγορές για προθεσµιακές παραδόσεις (futures markets)

! Τιµή άµεσης παράδοσης (spot price)! Τιµή προθεσµιακής παράδοσης (futures price)

Page 21: ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥusers.uom.gr/~esartz/teaching/BusEcon/Section4.pdf · Επιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 1 Κεφάλαιο

Οικονοµικά των Επιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 21

Προθεσµιακές αγορέςΠροθεσµιακές αγορέςΣε µια προθεσµιακή αγορά:

! Ο πωλητής λέγεται ότι είναι σε θέση πώλησης ή βραχεία ή ακάλυπτη θέση (sell or short position) όταν αναλαµβάνει να παραδώσει στο µέλλον µια συγκεκριµένη ποσότητα σε µια συγκεκριµένη τιµή (ελπίζει σε πτώση τιµής έτσι ώστε να αγοράσει σε χαµηλότερη από την τιµή προπώλησης και να βγάλει κέρδος)Πτωτική αγορά (bear market)

! Ο αγοραστής λέγεται ότι είναι σε θέση αγοράς ή µακρά θέση(buy or long position) όταν αγοράζει σε ορισµένη τιµή µια ορισµένη ποσότητα ενός προϊόντος παραδοτέου στο µέλλον (ελπίζει σε αύξηση της τιµής έτσι ώστε να γλιτώσει την υψηλότερη µελλοντική τιµή)Ανατιµητική αγορά (bull market)

Page 22: ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥusers.uom.gr/~esartz/teaching/BusEcon/Section4.pdf · Επιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 1 Κεφάλαιο

Οικονοµικά των Επιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 22

HedgingHedging! Μια συνήθης πρακτική µείωσης της αβεβαιότητας και του κινδύνου των αγορών είναι το hedging (αντιστάθµιση για την εξουδετέρωση µελλοντικής διακύµανσης)

! Ο hedger παίρνει συγχρόνως βραχεία και µακρά θέση στην αγορά ώστε η µια να εξουδετερώνει την άλλη

Page 23: ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥusers.uom.gr/~esartz/teaching/BusEcon/Section4.pdf · Επιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 1 Κεφάλαιο

Οικονοµικά των Επιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 23

ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗΠΛΕΟΝΑΣΜΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥ

Τέλος 4ου Κεφαλαίου