Κεφάλαιο 29 - users.uom.grusers.uom.gr/~esartz/teaching/macro/Kef29.pdf · 2...

13
1 Μακροοικονομική της ανοικτής οικονομίας: Βασικές έννοιες Κεφάλαιο 29 Εισαγωγή στην Μακροοικονομική Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Εισαγωγή στην Μακροοικονομική, Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής. Ευτύχιος Σαρτζετάκης 2 Ανοικτή και κλειστή οικονομία Κλειστή ονομάζεται μια οικονομία που δεν έχει άλλες αλληλεπιδράσεις με άλλες οικονομίες στον κόσμο. Δεν υπάρχουν εισαγωγές, εξαγωγές και κινήσεις κεφαλαίων. Ανοικτή ονομάζεται μια οικονομία που δημιουργεί ελεύθερες αλληλεπιδράσεις με άλλες οικονομίες στον κόσμο. Υπάρχουν εξαγωγές-εισαγωγές αγαθών και κίνηση κεφαλαίων (χρηματοοικονομικές αγορές).

Transcript of Κεφάλαιο 29 - users.uom.grusers.uom.gr/~esartz/teaching/macro/Kef29.pdf · 2...

Page 1: Κεφάλαιο 29 - users.uom.grusers.uom.gr/~esartz/teaching/macro/Kef29.pdf · 2 ΕισαγωγήστηνΜακροοικονομική, ΤμήμαΛογιστικήςκαιΧρηματοοικονομικής

1

Μακροοικονομική τηςανοικτής οικονομίας: Βασικές έννοιες

Κεφάλαιο 29

Εισαγωγή στην Μακροοικονομική

Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής

Πανεπιστήμιο Μακεδονίας

Εισαγωγή στην Μακροοικονομική, Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής. Ευτύχιος Σαρτζετάκης 2

Ανοικτή και κλειστή οικονομία

Κλειστή ονομάζεται μια οικονομία που δεν έχειάλλες αλληλεπιδράσεις με άλλες οικονομίες στονκόσμο.

Δεν υπάρχουν εισαγωγές, εξαγωγές και κινήσεις κεφαλαίων.

Ανοικτή ονομάζεται μια οικονομία που δημιουργείελεύθερες αλληλεπιδράσεις με άλλες οικονομίεςστον κόσμο.

Υπάρχουν εξαγωγές-εισαγωγές αγαθών και κίνησηκεφαλαίων (χρηματοοικονομικές αγορές).

Page 2: Κεφάλαιο 29 - users.uom.grusers.uom.gr/~esartz/teaching/macro/Kef29.pdf · 2 ΕισαγωγήστηνΜακροοικονομική, ΤμήμαΛογιστικήςκαιΧρηματοοικονομικής

2

Εισαγωγή στην Μακροοικονομική, Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής. Ευτύχιος Σαρτζετάκης 3

Οι ροές αγαθών: Εξαγωγές, Εισαγωγές, Καθαρές εξαγωγές

Εξαγωγές είναι τα αγαθά και υπηρεσίες πουπαράγονται στο εσωτερικό και πωλούνται στοεξωτερικό.Εισαγωγές είναι τα αγαθά και υπηρεσίες πουπαράγονται στο εξωτερικό και πωλούνται στηνεγχώρια αγορά.Καθαρές εξαγωγές (NX) είναι η αξία τωνεξαγωγών μιας χώρας μείον την αξία τωνεισαγωγών.Οι καθαρές εξαγωγές ονομάζονται και εμπορικόισοζύγιο.

Εισαγωγή στην Μακροοικονομική, Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής. Ευτύχιος Σαρτζετάκης 4

Οι ροές αγαθών: Εξαγωγές, Εισαγωγές, Καθαρές εξαγωγές

Εμπορικό πλεόνασμα ένιαι το υπερβάλλον μέγεθοςτων εξαγωγών έναντι των εισαγωγών. Δηλαδή (NX) είναι θετικό.

Εξαγωγές > ΕισαγωγέςΕμπορικό έλλειμμα είναι το υπερβάλλον μέγεθοςτων εισαγωγών έναντι των εξαγωγών. Δηλαδή (NX) είναι αρνητικό.

Εισαγωγές > ΕξαγωγέςΙσοσκελισμένο εμπορικό ισοζύγιο είναι η κατάστασηστην οποία οι εισαγωγές είναι ίσες με τις εξαγωγές.

Page 3: Κεφάλαιο 29 - users.uom.grusers.uom.gr/~esartz/teaching/macro/Kef29.pdf · 2 ΕισαγωγήστηνΜακροοικονομική, ΤμήμαΛογιστικήςκαιΧρηματοοικονομικής

3

Εισαγωγή στην Μακροοικονομική, Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής. Ευτύχιος Σαρτζετάκης 5

Παράγοντες που επηρεάζουντις καθαρές εξαγωγές

Οι προτιμήσεις των καταναλωτών για εγχώριακαι εισαγόμενα αγαθά. Οι τιμές των εγχώριων και εισαγόμενωναγαθών.Τα εισοδήματα, εγχώρια και στο εξωτερικό.Οι τιμές συναλλάγματος.Το κόστος μεταφοράς από χώρα σε χώρα.Οι κυβερνητικές πολιτικές που επηρεάζουν τοδιεθνές εμπόριο.

Εισαγωγή στην Μακροοικονομική, Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής. Ευτύχιος Σαρτζετάκης 6

Percentof GDP

Exports

Imports

0

5

10

15

1950 1955 1960 1965 1970 1975 1980 19901985 1995

Εισαγωγές – Εξαγωγές των ΗΠΑ

1995

Page 4: Κεφάλαιο 29 - users.uom.grusers.uom.gr/~esartz/teaching/macro/Kef29.pdf · 2 ΕισαγωγήστηνΜακροοικονομική, ΤμήμαΛογιστικήςκαιΧρηματοοικονομικής

4

Εισαγωγή στην Μακροοικονομική, Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής. Ευτύχιος Σαρτζετάκης 7

Η ροή κεφαλαίου: Καθαρέςξένες επενδύσεις

Καθαρές ξένες επενδύσεις είναι η διαφορά όταναφαιρέσουμε από τα ξένα κεφάλαια πουαγόρασαν οι κάτοικοι της χώρας, τα εγχώριακεφάλαια που αγόρασαν οι κάτοικοι άλλωνχωρών.Έχουμε άμεσες ξένες επενδύσεις (foreign direct investment) και ξένες επενδύσεις χαρτοφυλακίου(foreign portfolio investment)

Εισαγωγή στην Μακροοικονομική, Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής. Ευτύχιος Σαρτζετάκης 8

Η ροή κεφαλαίου: Καθαρέςξένες επενδύσεις

Παραδείγματα: Ένας Έλληνας αγοράζειμετοχές Nortel (Καναδική εταιρεία) και έναςΚαναδός αγοράζει μετοχές του ΟΤΕ.

Όταν ο Έλληνας αγοράζει μετοχές της Nortel, τότε ηαγορά αυτή αυξάνει τις ελληνικές καθαρές ξένεςεπενδύσεις.Όταν ο Καναδός αγοράζει μετοχές ΟΤΕ τότεμειώνονται οι ελληνικές καθαρές ξένες επενδύσεις.

Page 5: Κεφάλαιο 29 - users.uom.grusers.uom.gr/~esartz/teaching/macro/Kef29.pdf · 2 ΕισαγωγήστηνΜακροοικονομική, ΤμήμαΛογιστικήςκαιΧρηματοοικονομικής

5

Εισαγωγή στην Μακροοικονομική, Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής. Ευτύχιος Σαρτζετάκης 9

Παράγοντες που επηρεάζουντις καθαρές ξένες επενδύσειςΤα πραγματικά επιτόκια των εγχώριωνκαι ξένων κεφαλαίων.Τον κίνδυνο, πολιτικό και οικονομικό, που συνεπάγεται η κατοχή κεφαλαίων στοεξωτερικό (σε σχέση με τον εγχώριοκίνδυνο).Οι κυβερνητικές πολιτικές πουεπηρεάζουν την κατοχή εγχώριωνκεφαλαίων από αλλοδαπούς.

Εισαγωγή στην Μακροοικονομική, Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής. Ευτύχιος Σαρτζετάκης 10

Η ισότητα καθαρών εξαγωγώνκαι καθαρών ξένων επενδύσεων

Υπάρχει άμεση σχέση μεταξύ καθαρώνεξαγωγών (NX) και καθαρών ξένων επενδύσεων(NFI).Για μια οικονομία θα πρέπει να ισχύει:

NFI = NXΗ εξίσωση αυτή ισχύει γιατί κάθε συναλλαγή πουεπηρεάζει τη μια πλευρά θα πρέπει να επηρεάζει καιτην άλλη κατά το ίδιο ακριβώς ποσό. Επομένως ηεξίσωση αυτή είναι μια (λογιστική) ταυτότητα.

Page 6: Κεφάλαιο 29 - users.uom.grusers.uom.gr/~esartz/teaching/macro/Kef29.pdf · 2 ΕισαγωγήστηνΜακροοικονομική, ΤμήμαΛογιστικήςκαιΧρηματοοικονομικής

6

Εισαγωγή στην Μακροοικονομική, Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής. Ευτύχιος Σαρτζετάκης 11

Αποταμίευση, επένδυση και ησχέση τους με τις διεθνείς ροές

Σε μια ανοικτή οικονομία, οι καθαρές εξαγωγέςείναι μέρος του ΑΕΠ:

Y = C + I + G + NXΗ εθνική αποταμίευση είναι το εισόδημα μιαςχώρας μετά την αφαίρεση της ιδιωτικής καικρατικής κατανάλωσης:

Y - C - G = I + NXΕπομένως, η εθνική αποταμίευση είναι:

S = I + NX

Εισαγωγή στην Μακροοικονομική, Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής. Ευτύχιος Σαρτζετάκης 12

(a) Εθνική αποταμίευση και εγχώρια επένδυση(σαν ποσοστό του ΑΕΠ, δεδομένα ΗΠΑ)

Ποσοστότου GDP

20

18

16

14

12

101965 199519901985198019751970

Εθνική αποταμίευση

Εγχώρια επένδυση

Εθνική αποταμίευση, εγχώρια επένδυση καικαθαρές ξένες επενδύσεις

2000

Page 7: Κεφάλαιο 29 - users.uom.grusers.uom.gr/~esartz/teaching/macro/Kef29.pdf · 2 ΕισαγωγήστηνΜακροοικονομική, ΤμήμαΛογιστικήςκαιΧρηματοοικονομικής

7

Εισαγωγή στην Μακροοικονομική, Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής. Ευτύχιος Σαρτζετάκης 13

(b) Καθαρές ξένες επενδύσεις (σαν ποσοστό του ΑΕΠ, δεδομένα ΗΠΑ)

1965 199519901985198019751970

Ποσοστότου GDP

4

-4-3-2

-1

01

23

Καθαρές ξένεςεπενδύσεις

National Saving, Domestic Investment, and Net Foreign Investment

2000

Εισαγωγή στην Μακροοικονομική, Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής. Ευτύχιος Σαρτζετάκης 14

Πραγματικές αι ονομαστικέςσυναλλαγματικές ισοτιμίες

Οι διεθνείς συναλλαγές επηρεάζονται από τιςδιεθνείς τιμές.Ονομαστική συναλλαγματική ισοτιμία(exchange rate) είναι η τιμή στην οποίακάποιος μπορεί να ανταλλάξει το νόμισμαμιας χώρας με το νόμισμα μιας άλλης.

Page 8: Κεφάλαιο 29 - users.uom.grusers.uom.gr/~esartz/teaching/macro/Kef29.pdf · 2 ΕισαγωγήστηνΜακροοικονομική, ΤμήμαΛογιστικήςκαιΧρηματοοικονομικής

8

Εισαγωγή στην Μακροοικονομική, Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής. Ευτύχιος Σαρτζετάκης 15

Ονομαστική συναλλαγματικήισοτιμία

Η ονομαστική συναλλαγματική ισοτιμίαμπορεί να εκφραστεί με δύο τρόπους:Σε μονάδες της άλλης χώρας ανά ευρώ(π.χ. 0.79321 δολάρια ΗΠΑ ανά ευρώ).Και σε ευρώ ανά μονάδα νομίσματος τηςάλλης χώρας (π.χ. 1.2607 ευρώ ανά δολάριοΗΠΑ).

Εισαγωγή στην Μακροοικονομική, Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής. Ευτύχιος Σαρτζετάκης 16

Ονομαστική συναλλαγματικήισοτιμία

Εάν το ευρώ αγοράζει περισσότεροαπό το ξένο νόμισμα τότε έχουμεανατίμηση του ευρώ.Αντίθετα, αν αγοράζει λιγότερο τότεέχουμε υποτίμηση του ευρώ.

Page 9: Κεφάλαιο 29 - users.uom.grusers.uom.gr/~esartz/teaching/macro/Kef29.pdf · 2 ΕισαγωγήστηνΜακροοικονομική, ΤμήμαΛογιστικήςκαιΧρηματοοικονομικής

9

Εισαγωγή στην Μακροοικονομική, Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής. Ευτύχιος Σαρτζετάκης 17

Πραγματική συναλλαγματικήισοτιμία

Πραγματική συναλλαγματική ισοτιμία είναι η τιμήστην οποία κάποιος μπορεί να ανταλλάξει αγαθά καιυπηρεσίες μιας χώρας με αγαθά και υπηρεσίες μιαςάλλης χώρας.

Επιτρέπει συγκρίσεις των τιμών εγχώριωνπροϊόντων και εισαγόμενων προϊόντων στηνεγχώρια αγορά.

Αν για παράδειγμα μια κινέζικη μπύρα έχει διπλάσια τιμή απότην ελληνική, τότε η πραγματική συναλλαγματική ισοτιμία είναι½ μπουκάλι κινέζικης μπύρας για κάθε μπουκάλι ελληνικήςμπύρας.

Εισαγωγή στην Μακροοικονομική, Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής. Ευτύχιος Σαρτζετάκης 18

Πραγματική συναλλαγματικήισοτιμία

Η πραγματική συναλλαγματική ισοτιμίαεπηρεάζει πολύ τις εισαγωγές και εξαγωγές μιαςχώρας.

εξωτερικού Τιμή

τιμήΕγχώρια x ισοτιμία τικήσυναλλαγμα Ονομαστική =

Πραγματικήσυναλλαγματική

ισοτιμία

Η πραγματική συναλλαγματική ισοτιμίαεξαρτάται από την ονομαστική και τιςεγχώριες και ξένες τιμές.

Page 10: Κεφάλαιο 29 - users.uom.grusers.uom.gr/~esartz/teaching/macro/Kef29.pdf · 2 ΕισαγωγήστηνΜακροοικονομική, ΤμήμαΛογιστικήςκαιΧρηματοοικονομικής

10

Εισαγωγή στην Μακροοικονομική, Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής. Ευτύχιος Σαρτζετάκης 19

Πραγματική συναλλαγματικήισοτιμία

Μια υποτίμηση (πτώση) της πραγματικής ισοτιμίαςτου ευρώ συνεπάγεται ότι τα ευρωπαϊκά αγαθά έγινανφτηνότερα σε σχέση με τα ξένα αγαθά. Επομένως αυτό ευνοεί την κατανάλωση ευρωπαϊκώναγαθών τόσο στην Ευρώπη όσο και στο εξωτερικό.Ως αποτέλεσμα οι εξαγωγές αυξάνονται και οιεισαγωγές μειώνονται και επομένως οι καθαρέςεξαγωγές αυξάνονται.Αντίθετα, μια ανατίμηση σημαίνει ότι τα ευρωπαϊκάαγαθά γίνονται ακριβότερα και οι καθαρές εξαγωγέςμειώνονται.

Εισαγωγή στην Μακροοικονομική, Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής. Ευτύχιος Σαρτζετάκης 20

Ισοτιμία της αγοραστικήςδύναμης

Η θεωρία της ισοτιμίας της αγοραστικής δύναμης(purchasing-power parity (PPP)) είναι μια θεωρίαπερί συναλλαγματικών ισοτιμιών σύμφωνα με τηνοποία μια μονάδα οποιουδήποτε νομίσματος θαπρέπει να αγοράζει την ίδια ποσότητα αγαθών σεκάθε χώρα.

Page 11: Κεφάλαιο 29 - users.uom.grusers.uom.gr/~esartz/teaching/macro/Kef29.pdf · 2 ΕισαγωγήστηνΜακροοικονομική, ΤμήμαΛογιστικήςκαιΧρηματοοικονομικής

11

Εισαγωγή στην Μακροοικονομική, Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής. Ευτύχιος Σαρτζετάκης 21

Ισοτιμία της αγοραστικήςδύναμης

Η θεωρία PPP βασίζεται στην αρχή πουονομάζεται νόμος της μίας τιμής (law of one price), σύμφωνα με την οποία οποιοδήποτεαγαθό θα πρέπει να πωλείται στην ίδια τιμήσε όλους τους τόπους. Ο νόμος της μίας τιμής ισχύει καθώς σεαντίθετη περίπτωση θα υπήρχανανεκμετάλλευτες ευκαιρίες κέρδους. Η διαδικασία εκμετάλλευσης των διαφορώνστις τιμές σε διαφορετικές αγορές ονομάζεταιαρμπιτράζ (arbitrage).

Εισαγωγή στην Μακροοικονομική, Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής. Ευτύχιος Σαρτζετάκης 22

Ισοτιμία της αγοραστικήςδύναμης

Η διαδικασία του αρμπιτράζ θα εξισώσειτελικά τις τιμές στις διάφορες αγορές.Σύμφωνα λοιπόν με την θεωρία PPP ένανόμισμα πρέπει να έχει την ίδιααγοραστική δύναμη σε όλες τις χώρες καιη συναλλαγματικές ισοτιμίες θα πρέπει ναμεταβάλλονται έτσι ώστε να εγγυώνταιότι αυτό συμβαίνει.

Page 12: Κεφάλαιο 29 - users.uom.grusers.uom.gr/~esartz/teaching/macro/Kef29.pdf · 2 ΕισαγωγήστηνΜακροοικονομική, ΤμήμαΛογιστικήςκαιΧρηματοοικονομικής

12

Εισαγωγή στην Μακροοικονομική, Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής. Ευτύχιος Σαρτζετάκης 23

Ισοτιμία της αγοραστικήςδύναμης

Για να είναι ίδια η αγοραστική δύναμη ενός ευρώ θα πρέπει:

Εάν η αγοραστική δύναμη ενός ευρώ είναι ίδια παντού, στηνΕλλάδα και το εξωτερικό, τότε η πραγματική συναλλαγματικήισοτιμία (eP*/P)δεν αλλάζει.

Η ονομαστική συναλλαγματική ισοτιμία (e) μεταξύ τωννομισμάτων δύο χωρών θα πρέπει να δείχνει την διαφορά σταεπίπεδα τιμών στις δύο χώρες.

PePέήέPώPόPeP

/1:,/1/1

*

**

=

=

νωςεπομκαι

τιμνηξηκαιριαεγχηπου

PPeί /: *=Ε σηςπ

Εισαγωγή στην Μακροοικονομική, Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής. Ευτύχιος Σαρτζετάκης 24

Ισοτιμία της αγοραστικήςδύναμης

Όταν η Κεντρική Τράπεζα αυξάνει τηνπροσφορά χρήματος, το νόμισμα χάνει τηναξία του τόσο όσον αφορά τα αγαθά καιυπηρεσίες που μπορεί να αγοράσει όσο καιόσον αφορά την ποσότητα άλλωννομισμάτων που μπορεί να αγοράσει.

Page 13: Κεφάλαιο 29 - users.uom.grusers.uom.gr/~esartz/teaching/macro/Kef29.pdf · 2 ΕισαγωγήστηνΜακροοικονομική, ΤμήμαΛογιστικήςκαιΧρηματοοικονομικής

13

10,000,000,000

1,000,000,000,000,000

100,000

1

.00001

.00000000011921 1922 1923 1924 1925

Συν. ισοτιμία

Προσφοράχρήματος

Επίπεδο τιμών

Δείκτες(Ιαν. 1921 = 100)

Χρήμα, Τιμές και η Ονομαστική ΣυναλλαγματικήΙσοτιμία (Γερμανικός υπερπληθωρισμός)

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.

Εισαγωγή στην Μακροοικονομική, Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής. Ευτύχιος Σαρτζετάκης 26

Περιορισμοί της ισοτιμίας τηςαγοραστικής δύναμης

Πολλά αγαθά δεν είναι εύκολο ναμεταφερθούν από τη μια σε άλλεςχώρες.Πολλά αγαθά, και υπηρεσίες κυρίως, δεν είναι τέλεια υποκατάστατα ότανπαράγονται σε διαφορετικές χώρες(ποιοτικές διαφορές).