mermigka26

1 «Το γίγνεσθαι-γυναίκα και ο κινηματογραφικός χρόνος της Τώνιας Μαρκετάκη» Ομιλία της Ιουλίας Μέρμηγκα (υπ. διδάκτορας του Τμήματος Επικοινωνίας και ΜΜΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών), που παρουσιάστηκε στις 26 Απριλίου 2012 στον Ελεύθερο Κοινωνικό Xώρο Nosotros (www.nosotros.gr) και διοργανώθηκε από την Ομάδα Φύλου του Ομίλου για τη Μελέτη της Ιστορίας και της Κοινωνίας (ΟΜΙΚ, www.omadafylou.wordpress.com), στα πλαίσια του κύκλου συζητήσεων: «Το φύλο στις (νέες) έρευνες». Θεωρούμε τον κινηματογράφο οπτική τέχνη και παραμελούμε το ακουστικό κομμάτι της οπτικοακουστικής εικόνας. Εδώ θα δώσω περισσότερη έμφαση στο ακουστικό κομμάτι των ταινιών της Μαρκετάκη. Θα μιλήσω για την Τιμή της Αγάπης και τις Κρυστάλλινες Νύχτες, ώστε να αναδειχτεί με διαφορετικό τρόπο και το οπτικό μέρος των ταινιών της. -Εισαγωγή στις έννοιες ρεφρέν (επωδός), κρύσταλλος του χρόνου και γίγνεσθαι-γυναίκα: Η κοινή σημασία του ρεφρέν, της επωδού, είναι ότι συνιστά μια μουσική φράση που επαναλαμβάνεται κατά την διάρκεια ενός τραγουδιού. Από την λειτουργία του ρεφρέν ως περιοδική επανάληψη, ως μοτίβο και ως αισθητική σύνθεση οι Ντελέζ και Γκουατταρί επινοούν την αφηρημένη έννοια του ρεφρέν, του ριτορνέλο, της επωδού, για να καταδείξουν πώς ο ρυθμός καθιστά δυνατά φαινόμενα επικοινωνίας, σημειωτικής συναρμογής και πολυφωνικής εκφραστικότητας. Ένα παράδειγμα της λειτουργίας του ρεφρέν σε σχέση με την ελληνικότητα είναι το πώς τα μικρασιατικά ρεμπέτικα συναρμόστηκαν και τροποποιήθηκαν με το μεταπολεμικό λαϊκό ελληνικό τραγούδι, ή πως η επτανησιακή μουσική επηρέασε το έντεχνο τραγούδι. Ωστόσο δεν θα πρέπει να θεωρηθεί ότι η επωδός αφορά μόνο την μουσική. Αφορά και τις εικόνες των ήχων και τους ήχους των εικόνων, αλλά και την ρυθμικότητα και μουσικότητα της γλώσσας. Γενικά αφορά φαινόμενα επανάληψης και ρυθμού. Έτσι, επωδός μπορεί να είναι ο φασιστικός χαιρετισμός και το «heil Hitler», μια επαναλαμβανομένη χειρονομία και μια επαναλαμβανόμενη φράση που επαναλαμβανόταν από ένα ολόκληρο έθνος. Το ρεφρέν χρησιμοποιείται με πολιτικό τρόπο για να καταδείξει ότι ο καπιταλισμός επιβάλλει τους δικούς του ρυθμούς και την δική του χρονικότητα. Έχουμε τότε την επωδό για τον εργασιακό χρόνο, την επωδό του μισθού, τις επωδούς της βιομηχανίας της διασκέδασης, της διαφήμισης, την μόνιμη επωδό για τον πόλεμο των φύλων … Η επωδός ως τα διάφορα στερεότυπα και οι λεγόμενες κοινωνικές αναπαραστάσεις κ.τ.λ. Σκεφτείτε την μόνιμη επωδό του ευτυχισμένου γάμου στον εμπορικό κινηματογράφο ή ακόμα ότι το καλό, συνήθως αμερικανικής προέλευσης, στο τέλος νικάει το κακό.

mermigka26

Documents

Transcript of mermigka26