LONGITUDINALNA STUDIJA PRAΔENJA DAROVITIH OSOBA (...

H R V A T S K I Z A V O D Z A Z A P O © L J A V A N J EP O D R U » N A S L U Æ B A V I R O V I T I C A

LONGITUDINALNA STUDIJA PRAΔENJA DAROVIT IH OSOBA( 1971 . - 2004. )

ZakljuËno izvjeπÊe

M A R T I N L O V R E T I Δ , d i p l . p s i h o l o g

Suradnici: dr.sc. Ivan Koren, dr.sc. Vladimir KolesariÊ i dr.sc. Dragutin Ivanec

Virovitica, 2006.

1

2

Nakladnik :

Hrvatski zavod za zapoπljavanje PodruËna sluæba Virovitica

Antuna MihanoviÊa 40Telefon: centrala - 033/721-256; 726-955

Telefaks: 033/721-401Web stranica - www.hzz.hr

Za nakladnika:

Zrinka BlaæeviÊravnateljica Hrvatskog zavoda za zapoπljavanje

Martin LovretiÊv.d. proËelnik PodruËne sluæbe

Ilustracije:Roko IdæojtiÊ

CIP - Katalogizacija u publikacijiNacionalna i sveuËiliπna knjiænica - Zagreb

UDK 159.928(497.5)”1971/2004”

LOVRETIΔ, Martinlongitudinalna studija praÊenja darovitih sooba: (1971.-2004.):

zakljuËno izvjeπÊe / Martin LovretiÊ;suradnici: Ivan Koren, Vladimir KolesariÊ,

Dragutin Ivanec. - Virovitica: Hrvatski zavod za zapoπljavanje, PodruËna sluæba Virovitica, 2006

ISBN 953-97786-2-X

I. Nadareni uËenici- identifikacija - Hrvatska - 1971. - 2004.

451215048

Tisak: - Akribija d.o.o. ViroviticaNaklada: - 300 primjeraka

LONGITUDINALNA STUDIJA PRAΔENJA DAROVITIH OSOBA

3

S A D R Æ A J

1. Teorijski pristupi i ciljevi studije 4. str.

2. Metodoloπki postupci 8. str.

2.1. Identifikacija intelektualno natprosjeËnih osoba 8. str.2.2. Postupci u prvoj fazi studije praÊenja 8. str.2.3. Postupci u drugoj fazi studije praÊenja 9. str.2.4. Postupci u treÊoj (zavrπnoj) fazi studije praÊenja 9. str.

3. Rezultati rasprava 12. str.

3.1 Saæetak nalaza iz podataka o rezultatima I. i II. faze praÊenja 12. str.3.2. Rezultati III. faze praÊenja

3.2.1. Distribucije III. faze praÊenja 13. str.3.2.2. Profesionalni razvitak praÊenika 26. str.3.2.3. Druπtvene aktivnosti praÊenika 31. str.3.2.4. Sustav radnih vrijednosti praÊenika 33. str.3.2.5. Neke interkorelacije varijabli III. faze praÊenja 36. str.3.2.6. Neke interkorelacije izmeu varijabli druge i treÊe faze praÊenja 38. str.3.2.7. Intelektualni status kao prediktor profesionalnog razvitka praÊenika 39. str.

4. ZakljuËci i prijedlozi 41. str.

5. Literatura 45. str.

6. Prilozi 46. str.


4

Longitudinalna studija praÊenja darovitih osoba (1971 - 2004)

(ZakljuËno izvjeπÊe)

1 . TEOR I JSK I PR I S TUP I C I L JEV I S TUDIJE

Sv a k i o r g a n i z a t o r s u s t a v n e p o t p o r e r a z v o j u n a d a r e n i h ( d a r o v i t i h ) p o j e d i n a c ap o l a z i o d n e ke o p e r a t i v n e d e f i n i c i j e f e n o m e n a n a d a r e n o s t i i n e ko g o d r e e n o g m o d e l ap r i r o d e i d e t e r m i n a n t i ( m a n i f e s t i r a n i h ) o b l i k a t e p o j a v e . U n a π o j p r a k t i Ë n o j a k t i v n o s -t i i d e n t i f i k a c i j e i p r o f e s i o n a l n e o r i j e n t a c i j e n a d a r e n i h u Ë e n i ka i p r o v o e n j a o v es t u d i j e d u g o g o d i π n j e g p r a Ê e n j a n j i h o v o g r a z v o j a p o π l i s m o o d o d r e e n j a d a j e“ n a d a r e n o s t s v o j e v r s t a n s k l o p o s o b i n a ko j e o m o g u Ê a v a j u p o j e d i n c u d a n a p r o d u k t i v a ni l i r e p r o d u k t i v a n n a Ë i n p o s t i æ e d o s l j e d n o n a t p r o s j e Ë a n u r a d a k u j e d n o j i l i v i π e o b l a s t il j u d s k i h d j e l a t n o s t i , a u v j e t o v a n a j e v i s o k i m s t u p n j e m r a z v i t k a p o j e d i n i h s p o s o b n o s -t i o d n o s n o n j i h o v i h ko m p o z i c i j a i p o v o l j n o m u n u t a r n j o m i v a n j s ko m s t i m u l a c i j o m ”( K o r e n , 1 9 7 1 , s t r . 1 0 ) .

O v o o d r e e n j e p r i p a d a ka t e g o r i j i d e f i n i c i j a i t e o r i j a n a d a r e n o s t i u s m j e r e n i h n ap o s t i g n u Ê a ( r a z l i k o v a n j e p o t e n c i j a l a i r e a l i z a c i j e t i h p o t e n c i j a l a ) , n o M o n k si M a s o n ( p r e m a V l a h o v i Ê - © t e t i Ê , 2 0 0 2 ) , n a v o d e d a u z o v u p o s t o j e , t a ko e r, d e f i n i c i j ei t e o r i j e u s m j e r e n e n a o s o b i n e n a d a r e n i h , z a t i m d e f i n i c i j e i t e o r i j e u s m j e r e n e n ako g n i t i v n e m o d e l e n a d a r e n o s t i t e p s i h o s o c i j a l n o u s m j e r e n e d e f i n i c i j e i t e o r i j e .U ka z i v a n j e n a r a z l i k e i z m e u p o t e n c i j a l a i p o s t i g n u Ê a o t v a r a m o g u Ê n o s t i n t e r v e n c i -j e , π t o j e o n d a z a d a t a k r a z l i Ë i t i h d r u π t v e n i h s u s t a v a , o d o d g o j n o - o b r a z o v n o g d o s u s -t a v a p r o f e s i o n a l n e o r i j e n t a c i j e u s m i s l u p r u æ a n j a p o t p o r e p o t e n c i j a l n o n a d a r e n i mp o j e d i n c i m a p r i o s t v a r i v a n j u n j i h o v i h p o t e n c i j a l a .

N a d a r e n o s t j e r a z v o j n i f e n o m e n . N a t e m e l j u p r o u Ë a v a n j a p r o c e s a t o g r a z v o j ap o s t a v l j e n o j e n e ko l i ko r a z l i Ë i t i h m o d e l a , a l i u s v i m a n j i m a m o g u Ê e j e u o Ë i t i n e ko -l i k o i s t i h k l j u Ë n i h ko m p o n e n t i ko j e s e n a l a z e u r a z n o v r s n i m i n t e r a k t i v n i m o d n o s i m a .To s u n a t p r o s j e Ë n e s p o s o b n o s t i ( z a ko j e s m a t r a d a s u p r e t e æ n o g e n e t s k i u v j e t o v a n e ) ,o s o b i n e l i Ë n o s t i ( p r e t e æ n o r e z u l t a t o d g o j n i h u t j e c a j a ) , t e o ko l n i s t i m u l a t i v n i f a k t o r i .P o s e b n i s l u Ë a j u t i m m o d e l i m a j e t r e t i r a n j e s t v a r a l a Ë k i h s p o s o b n o s t i k o j e s e u n e k i mm o d e l i m a p e r c i p i r a j u ka o o b v e z n i s a s t a v n i d i o s v a ke n a d a r e n o s t i ( Wa g n e r o v ko m p o -n e n t n i m o d e l p r e m a R e n z u l l i j e v o j s h e m i o d t r i p r e p o k r i v a j u Ê a p r s t e n a ko j i o z n a Ë a v a -j u n a t p r o s j e Ë n e s p o s o b n o s t i , k r e a t i v n o s t i u s m j e r e n u m o t i v a c i j u ) i u d r u g o m s l u Ë a j uka d j e k r e a t i v n o s t p o s e b n a d o m e n a n a d a r e n o s t i ( G a g n ( o v d i f e r e n c i j a l n i m o d e ln a d a r e n o s t i p r e m a ko m s e p o j e d i n e d o m e n e s p o s o b n o s t i - i n t e l e k t u a l n e , k r e a t i v n e ,e m o c i o n a l n e , s e n z o m o t o r n e - p r e ko o s o b i n a l i Ë n o s t i i o ko l i n e ( s v o j e v r s n i h ka t a l i z a -t o r a ) p r e t v a r a j u u s p e c i f i Ë n a p o d r u Ë j a t a l e n a t a ( K o r e n , 2 0 0 2 ) .


5

S obz i rom na ka rak te r i s t i ke na πe s t ud i j e p r a Êen j a da rov i t i h o soba ( p r a Êen j e n j i hovogp ro fe s i ona l nog r azvo j a ) kao na j p r i k l adn i j u t eo r i j s ku s hemu za ob j a πn j en j e tog r azvo jnogp ro ce sa mog l i b i smo ko r i s t i t i Mode l r azvo j a ek spe r t no s t i ko j i j e r azv io p s i ho log St e rnbe rg(2001 ) u s vom radu “Nada reno s t kao r azvo jna ek spe r t no s t : t eo r i j a s u Ëe l j a van j a v i s ok i hspo sobno s t i i po s t i gnu te i z v r s no s t i ” . U t a j r azvo jn i mode l uk l j u Ë eno j e π e s t e l emena ta :v j e π t i ne metakogn i c i j e , v j e π t i ne u Ëen j a , m i s aone v j e π t i ne , znan j e , mot i va c i j a i fak to r i oko -l i ne ( kon tek s t ) . S am p ro ce s r azvo j a odv i j a s e u pov ra tn im sp r egama : mot i va c i j a pok re Êemetakogn i t i vne v j e π t i ne , ko j e pov ra tno ak t i v i r a j u v j e π t i ne u Ëen j a i m i π l j en j a ko j e onda o s i g -u rava j u pov ra tnu vezu s me takogn i t i vn im v j e π t i nama , a π t o omoguÊu j e po ra s t s t upn j aek spe r t no s t i . Na ova j k ruæn i p ro ce s u t j e Ë e oko l i na , kao π to i s am p ro ce s ima u t j e ca j a naoko l i nu . U tom mode lu i n t e l ek t s e smat ra s k l opom ana l i t i Ë k i h , k r ea t i vn i h i p r ak t i Ë n i hs po sobno s t i od ko j i h s e s vaka r azv i j a p r ema spe c i f i Ë n im u t j e ca j ima kon tek s t a (od reene ku l -t u r e i s ubku l t u r e ) .

U tom smi s l u nada reno s t j e kvan t i t a t i vno i k va l i t a t i vno v i s ok s t upan j ek spe r t no s t i , anada ren i po j ed i n c i r azv i j a j u s vo j u ek spe r t no s t k roz mnogo r az l i Ë i t i h domena p r i Ë emu u p ro -duk t i vno j nada reno s t i , po red gene t sk i h fak to ra , ve l i ku u logu i g r a oko l i na ( St enbe rg , 2001 ) .

Ako konk re t i z i r amo ova j h i po te t i Ë k i mode l , moæemo re Ê i da j e , p r im je r i c e , t ekd ip lomi ran i po Ëe tn i k j o π da l eko od v r hun skog s t r u Ën j aka . On Ê e mnogo pu ta k ruæ i t i s l i j edomtog p ro ce sa do v r hun ske o spo sob l j eno s t i , p r ak t i Ë k i c i j e l i s vo j r adn i v i j ek . Meu t im , ako onpo s j edu j e na tp ro s j e Ëne p r i r odne ( na s l i j eene i l i s t e Ë ene ) kapa c i t e t e , t ada moæe o sob i tou sp j e πno komb in i r a t i navedene e l emen te , t e b r æe i k va l i t e tn i j e unap r i j ed i t i s vo j e v j e π t i ne ipo s t a t i v r hun sk i s t r u Ën j ak u od reenom d j e lok rugu ak t i vno s t i . On t ada ob i Ë no dob i va van j s kea t r i bu te da rov i to s t i i l i t a l en t i r ano s t i . A l i , kako v i d imo i t a n j egova v r hun ska s t r u Ëno s t( ek spe r t no s t, i z v r s no s t ) r ezu l t a t j e po s tupnog r azvo j a . Da b i s e u t v r d i l e zakon i to s t i i s pe c i -f i Ë no s t i t akvog r azvo j a ( pa t ime p rona l az i l i i d j e l o t vo rn i na Ë i n i po tpo re po j ed i n cu da r azv i -j e s vo j e po ten c i j a l e ) o rgan i z i r a j u s e c i l j ana i s t r aæ i van j a pomoÊu r az l i Ë i t i h metoda i po s tu -paka . Kao na j e f i ka sn i j e metode meu n j ima pokaza l e s u s e l ong i t ud ina l ne s t ud i j e p r a Êen j a(p ra Êen j e r azvo j a i s t i h po ten c i j a l no nada ren i h po j ed i na ca k roz duæ i v r emen sk i pe r i od ) .

U pov i j e s t i i s t r aæ i van j a nada reno s t i i zdvo j i l o s e neko l i ko t akv i h s t ud i j a ko j e s l uæe kaoo rgan iza c i j s k i ob ra s c i s po sebn im ka rak te r i s t i kama . Po s vo jo j dugo t r a j no s t i pozna ta j eTe rmanova s t ud i j a u SAD , zapo Ëe ta 1921 . god ine s p r edv i en im zav r π e tkom 2010 . god ine ,do smr t i i po s l j edn j eg Ë l ana od 1528 nada rene ka l i fo rn i j s ke d j e ce , s k vo c i j en tom in te l i gen -c i j e ve Ê im od 140 ( Te rman i Oden , 1967 ) . Takoe r u SAD , po ve l i Ë i n i po Ëe tnog uzo rka i s t i Ë es e “P ro j e c t Ta l en t” u ko j em j e u dvade se t god ina p ra Êeno 440 .000 u Ëen ika i z 1353 s r edn j eπko l e s c i j e l og pod ru Ë j a Amer i ke i u kom j e p r i kup l j eno 2000 i n fo rmat i vn i h j ed i n i c a zas vakog u Ëen ika i 1000 i n fo rmat i vn i h j ed i n i c a za s vaku π ko lu ( F l anagan , e t a l , 1973 ) . Poop seæno s t i i s t odobno obuhva Êen ih pod ru Ë j a nada reno s t i ( i n t e l ek tua l ne , k r ea t i vne , s o c i j a l ne ,p s i homoto rne i g l azbene s po sobno s t i i kompe ten c i j e ) pozna ta j e M (n chen ska l ong i t ud ina l nas t ud i j a o nada r eno s t i p r ovedena na po Ë e t nom uzo rku od 26 .000 n j emaËk i h u Ë en i ka(He l l e r, 1996 ) . U nov i j e v r i j eme i z v j e π t a va s e o s ve ve Êem b ro j u k ra Ê i h i l i duæ i h t akv i h s t ud i -j a , ne s amo U SAD -u , ve Ê i u mnog im eu rop sk im , pa i u az i j s k im zeml j ama . Tom po ra s t u b ro j a“ fo l l ow- up” s t ud i j a p r i don i j e l o j e i fo rmi ran j e b ro j n i h na c iona l n i h i meuna rodn ih d ru π t avai ud ruæen j a za pomoÊ r azvo ju nada ren i h po j ed i na ca .


6

U n a π o j z e m l j i , i a ko p o s t o j i n e ko l i ko m o d e l a i d e n t i f i k a c i j e n a d a r e n i h ( s i s a Ë k im o d e l , i s t a r s k i m o d e l , z a g r e b a Ë k i m o d e l , i d r u g i ) , p r a v i h l o n g i t u d i n a l n i h s t u d i j ap r a Ê e n j a r a z v o j a n a d a r e n i h , u z j e d a n i l i d v a i z u z e t ka , n i j e b i l o . Z a t o i m a v i π e r a z l o -g a , o d o n i h m e t o d i Ë k i h ko j i s u p r i s u t n i ko d s v i h t a k v i h s t u d i j a ( o s i p a n j e u z o r ka z b o gn e m o g u Ê n o s t i d u g o t r a j n o g z a d r æ a v a n j a m o t i v a c i j e p r a Ê e n i ka ) d o o n i h s p e c i f i Ë n o“ d o m a Ê i h ” ( n e p o v o l j n a d r u π t v e n a k l i m a z a i s t r a æ i v a Ë k i r a d o p Ê e n i t o , n e d o v o l j n om a t e r i j a l n i h i z v o r a , p o m a n j ka n j e ka d r o v a z a t u v r s t u a k t i v n o s t i , i s l . ) . I p a k , n a o s n o -v a m a p r a k t i Ë n e d j e l a t n o s t i S t r u Ë n e s l u æ b e z a p r o f e s i o n a l n u o r i j e n t a c i j u Z a v o d a z az a p o π l j a v a n j e V i r o v i t i c a n a i d e n t i f i k a c i j i i p r o f e s i o n a l n o m s a v j e t o v a n j u n a d a r e n i hu Ë e n i ka s a s v r h o m “ r a c i o n a l n o g ko r i π t e n j a ka d r o v s k i h r e s u r s a n a o v o m p o d r u Ë j u ”( K o l e s a r i Ê i L o v r e t i Ê , 1 9 8 6 ) , o r g a n i z i r a n o j e s i s t e m a t s ko p r a Ê e n j e Ë e t i r i g o d i π t a i d e n -t i f i c i r a n i h u Ë e n i ka u p r o j e k t u “ L o n g i t u d i n a l n a s t u d i j a p r a Ê e n j a d a r o v i t i h o s o b a : 1 9 7 1 - 2 0 0 4 ” .

T e m e l j n i c i l j e v i s t u d i j e . P r a Ê e n j e i s t i h i s p i t a n i ka k r o z d u æ e v r e m e n s ko r a z d o b l j em o æ e d a t i n i z r e l e v a n t n i h p o d a t a ka o n j i h o v o m r a z v o j u ko j i s e d r u g i m m e t o d a m a n em o g u i l i s e t e π ko m o g u d o b i t i . J a s n o j e d a j e p r e t p o s t a v ka r e l e v a n t n o s t i p o d a t a ka ,p o r e d k v a l i t e t e n j i h o v o g p r i k u p l j a n j a , i b r o j i s p i t a n i ka u u z o r k u n a k r a j u p r a Ê e n j aka ko b i d o n e s e n i z a k l j u Ë c i b i l i d o v o l j n o p o u z d a n i . O v a j e s t u d i j a t o j p r e t p o s t a v c iu d o v o l j i l a . P o s t a v l j e n i c i l j e v i n a p o Ë e t k u s t u d i j e b i l i s u s l i j e d e Ê i : 1 . u t v r d i t id j e l o t v o r n o s t p r e d s e l e k c i j e n a d a r e n i h u Ë e n i ka ko j u s u o b a v i l i n j i h o v i u Ë i t e l j i ; 2 .u t v r d i t i r e a l n u v r i j e d n o s t p o j e d i n i h p r e d i k t o r a ( t e s t o v a ) z a u s p j e π n o s t i s p i t a n i ka un j i h o v o m o b r a z o v n o m i p r o f e s i o n a l n o m r a z v i t k u ; 3 . u t v r d i t i p o v e z a n o s t i n t e l e k t u -a l n o g s t a t u s a i s p i t a n i ka s n j i h o v i m æ i v o t n i m p o s t i g n u Ê i m a ( o b i t e l j , z d r a v s t v e n os t a n j e i n a v i k e , o b r a z o v n i s t a t u s , p r o f e s i o n a l n a ka r i j e r a , d r u π t v e n e a k t i v n o s t i ) ; 4 .u t v r d i t i o s o b n o z a d o v o l j s t v o s u d i o n i ka s n j i h o v i m o b r a z o v n i m i p r o f e s i o n a l n i m r a z v o -j e m ; 5 . u t v r d i t i r a d n e v r i j e d n o s n e o r i j e n t a c i j e s u d i o n i ka , i 6 . u t v r d i t i u s p j e π n o s tp s i h o l o π ko g s a v j e t o v a n j a u s l u æ b i p r o f e s i o n a l n e o r i j e n t a c i j e .

N e k i o d o v i h c i l j e v a o s t v a r e n i s u u c j e l i n i , n e k i s a m o p a r c i j a l n o , a n e k i i zo b j e k t i v n i h r a z l o g a ( n p r. z n a t n o o s i p a n j e u z o r ka z b o g r a t n i h p r i l i k a ) n i s u m o g l i b i t ir e a l i z i r a n i . O t o m e u d a l j n j e m t e k s t u o v o g i z v j e π Ê a .


7


8

2. M E T O D O L O © K I P O S T U P C I

S t u d i j a “ P r a Ê e n j e d a r o v i t i h o s o b a ” o b u h v a t i l a j e Ë e t i r i v r e m e n s ke e t a p e : i d e n t i -f i k a c i j s k i p o s t u p a k , t e t r i p o s e b n e f a z e p r a Ê e n j a r a z v o j a i s p i t a n i ka . P o s t u p c i i d e n t i -f i k a c i j e i p r v e d v i j e f a z e p r a Ê e n j a d e t a l j n o s u o p i s a n i u e d i c i j i : M . L o v r e t i Ê ,“ R e z u l t a t i p r a Ê e n j a d a r o v i t i h o s o b a ” ( H r v a t s k i z a v o d z a z a p o π l j a v a n j e - P o d r u Ë n as l u æ b a V i r o v i t i c a , 2 0 0 1 ) , p a Ê e s e o v d j e t a j d i o s t u d i j e s a m o u k r a t ko n a z n a Ë i t i , ao p π i r n i j e o p i s a t i t r e Ê a f a z a p r a Ê e n j a .

2 . 1 . Ident i f ikac i ja in te lektua lno natp ros je Ën ih o soba

U s k l o p u s v o g p r o g r a m a p r o f e s i o n a l n e o r i j e n t a c i j e Z a v o d z a z a p o π l j a v a n j e uV i r o v i t i c i o r g a n i z i r a o j e u r a z d o b l j u o d 1 9 7 1 . d o 1 9 7 5 . g o d i n e i d e n t i f i k a c i j un a d a r e n i h u Ë e n i ka o s m i h r a z r e d a o s n o v n i h π ko l a . I d e n t i f i k a c i j a j e p r o v e d e n a u d v ako r a ka : u p r v o m s u u Ë i t e l j i n a t e m e l j u s t a n d a r d i z i r a n i h u p u t a p r e d l o æ i l i 9 4 2 u Ë e n i ka( 9 , 1 1 % p o p u l a c i j e ) z a ko j e s u s m a t r a l i d a s u i n t e l e k t u a l n o z n a Ë a j n o n a t p r o s j e Ë n i ; ud r u g o m ko r a k u , p r e d l o æ e n i u Ë e n i c i s u i s p i t a n i u S t r u Ë n o j s l u æ b i z a p r o f e s i o n a l n u o r i -j e n t a c i j u Z a v o d a z a z a p o π l j a v a n j e p o p o s e b n o i z r a e n o m p r o g r a m u z a t u s v r h u .

P r o g r a m j e s a d r æ a v a o b a t e r i j u t e s t o v a i n t e l e k t u a l n i h s p o s o b n o s t i ( Ë e t i r i s u b t e s -t a B u j a s o v e n e v e r b a l n e s e r i j e , d e v e t s u b t e s t o v a B u j a s o v e v e r b a l n e s e r i j e , t e Ë e t i r is u b t e s t a b a t e r i j e D AT ) , z a t i m Te s t p r o f e s i o n a l n i h i n t e r e s a - T P I i p o l u s t a n d a r d i z i r a n ii n t e r v j u . N a t e m e l j u a r b i t r a r n o g k r i t e r i j a ( + 1 z - v r i j e d n o s t , i z r a Ë u n a t a ka o p r o s j e k z -v r i j e d n o s t i s v a ko g p o j e d i n c a u s v i m t e s t o v i m a ) u ka t e g o r i j u i n t e l e k t u a l n o n a t p r o s -j e Ë n i h ( i n t e l e k t u a l n o n a d a r e n i h ) u v r π t e n a s u 3 6 2 ( 3 8 , 4 3 % p r e d l o æ e n i h ) u Ë e n i ka .

Z b o g n e d o v o l j n o p o u z d a n i h p o d a t a ka z a 2 7 u Ë e n i ka u p r o c e s p r a Ê e n j a u k l j u Ë e n oj e 9 1 5 u Ë e n i ka , d a k l e s v i u Ë e n i c i k o j e s u p r e d l o æ i l i u Ë i t e l j i , b e z o b z i r a n a n j i h o v er e z u l t a t e u t e s t o v i m a .

2 .2 . Pos tupc i u p rvo j faz i s tud i je p raÊen ja

Nakon o t p r i l i ke god i n u d ana od v r emena i d e n t i f i ka c i j e s va kom Ë l a nu u zo r ka p r a Ê e n j a(N = 9 15 ) p o π t om j e do s t a v l j e n “Up i t n i k z a s r e d n j u π ko l u ” s n eko l i ko p i t a n j a o n j i h ovoms t a t u s u po s l i j e z a v r π e t ka p r vog r a z r e da s r e d n j e π ko l e . P i t a n j a s u s e o dno s i l a n a v r s t uodab r a ne s r e d n j e π ko l e , n a z adovo l j s t vo s i z a b r a nom π ko l om i n a z adovo l j s t vo po s t i g nu t imu s p j e hom u π ko l i , s t im da s u u Ë e n i c i u z o p Ê i π ko l s k i u s p j e h n a v e l i i o c j e n e i z p o j e d i n i hn a s t a v n i h p r e dme t a , t e i z d vo j i l i n a j om i l j e n i j i i n a jman j e vo l j e n i n a s t a v n i p r e dme t. Ta koe rs u p r o c i j e n i l i s vo j e ma t e r i j a l n e p r i l i ke ( ev en t u a l no dob i va n j e s t i p e nd i j e i l i u Ë e n i Ë kog k r e d -i t a ) , a mog l i s u u j e d nom p i t a n j u o t vo r e nog t i p a d a t i i n e ke s vo j e s p e c i f i Ë n e poda t ke .

P opun j e n e u p i t n i ke v r a t i l o j e 429 u Ë e n i ka ( 46 ,88 % po Ë e t nog u zo r ka ) , o d Ë e ga 1 7 1 i zka t e go r i j e i n t e l e k t u a l no n a t p r o s j e Ë n i h i 258 i z ka t e go r i j e o s t a l i h . P r emda j e , kako j e t o uovak v im po π t a n s k im anke t ama uob i Ë a j e no , o s i p a n j e u zo r ka b i l i z n a t no , n ov i u zo r a k po d i s -t r i b u c i j i i n t e l e k t u a l nog s t a t u s a n i j e s e z n a Ë a j n o r a z l i kovao od po Ë e t nog u zo r ka , p a j e g en -e r a b i l n o s t o b r a en i h poda t aka b i l a o s i g u r a na .


9

2.3 . Pos tupc i u d rugo j faz i s tud i je p raÊen ja

P o s l i j e o t p r i l i k e Ë e t v r t s t o l j e Ê a o d r e a l i z a c i j e p r v e f a z e , t i j e ko m 1 9 9 7 . i 1 9 9 8 .g o d i n e o r g a n i z i r a n a j e d r u g a f a z a p r a Ê e n j a . U z o r a k i s p i t a n i ka ( p r a Ê e n i ka ) b i o j e io p e t i n i c i j a l n i u z o r a k ( s v i u Ë e n i c i p r e d l o æ e n i u p r e d s e l e k c i j i o d s t r a n e u Ë i t e l j a ) ,d a k l e , N = 9 1 5 .

P o π t a n s k i u p i t n i k b i o j e o v a j p u t u v i d u d o p i s n i c e s p l a Ê e n i m o d g o v o r o m n ako j o j s u b i l a o t i s n u t a p i t a n j a , n e ka o t v o r e n o g n e ka z a t v o r e n o g t i p a . P i t a n j a s u s eo d n o s i l a n a o b i t e l j s k e p r i l i k e ( b r a Ë n o s t a n j e , b r o j d j e c e ) , n a z a v r π e n o o b r a z o v a n j e( n a z i v s r e d n j e π ko l e , v i π e π ko l e , f a k u l t e t a ) , n a p r o f e s i o n a l n i s t a t u s ( z a n i m a n j e ,v r s t a p o s l a , r a d n i s t a æ ) , n a m a t e r i j a l n e p r i l i k e , n a z a d o v o l j s t v o s i z a b r a n i m z a n i m a n -j e m i o b a v l j a n i m p o s l o v i m a , t e n a z a d o v o l j s t v o s v l a s t i t i m m j e s t o m i u l o g o m ud r u π t v u . D o p i s n i c e s u b i l e a n o n i m n e , a l i s a π i f r o m ka ko b i s e i s p i t a n i c i u Z a v o d um o g l i i d e n t i f i c i r a t i .

U o v o j f a z i p o p u n j e n e u p i t n i k e v r a t i l a s u 2 8 4 p r a Ê e n i ka ( 3 1 , 0 4 % i n i c i j a l n o gu z o r ka ) , i t o 1 2 6 i z ka t e g o r i j e i n t e l e k t u a l n o n a t p r o s j e Ë n i h i 1 5 8 i z ka t e g o r i j e o s t a l -i h . P o d a c i s u o b r a e n i i k o m e n t i r a n i u s p o m e n u t o j e d i c i j i ( L o v r e t i Ê , 2 0 0 1 ) .

2 .4 . Pos tupc i u t re Êo j (zav r πno j ) faz i s tud i je p raÊen ja

I t r e Ê a f a z a p r a Ê e n j a p r o v e d e n a j e p o m o Ê u p o π t a n s ke a n ke t e n a ko n t r i d e s e t l j e Ê ao d p o Ë e t ka i d e n t i f i k a c i j e o d k r a j a 2 0 0 2 . d o p o Ë e t ka 2 0 0 3 . g o d i n e . U t u s v r h u i z r a e nj e U p i t n i k “ P D O / I I I . f a z a ” ( v i d i P r i l o g 1 ) . U p i t n i k s a d r æ i s e d a m p o d r u Ë j a p o d a t a ka :1 . p o d a c i o o b i t e l j i ; 2 . p o d a c i o o b r a z o v n o m r a z v o j u ; 3 . p o d a c i o z d r a v s t v e n o m s t a n -j u i n a v i ka m a ; 4 . p o d a c i o p r o f e s i o n a l n o m r a z v o j u ; 5 . p o d a c i o d r u π t v e n i m a k t i v n o s -t i m a ; 6 . p o d a c i o v r i j e d n o s n i m o r i j e n t a c i j a m a , i 7 . p o d a c i o s p e c i f i Ë n i m p r i j e d l o z i m ai p o r u ka m a p r a Ê e n i ka . U z U p i t n i k p r i l o æ e n o j e i o p π i r n o p i s m o s a s v r h o m m o t i v a c i j ei s p i t a n i ka n a s u r a d n j u i p r u æ a n j e p o t r e b n i h t e h n i Ë k i h u p u t a ( v i d i P r i l o g 2 ) .


10

I s p i t i v a n j e j e p r o v e d e n o t i j e ko m 2 0 0 3 . g o d i n e , a U p i t n i k j e u p u Ê e n o n i mp r a Ê e n i c i m a ko j i s u u d r u g o j f a z i p r a Ê e n j a v r a t i l i p o p u n j e n e u p i t n i k e i d o s t a v i l i s v o j ea d r e s e i s t i m p r i s t a l i n a d a l j n j u s u r a d n j u . P r e m a t o m e U p i t n i k P D O / I I I : f a z a u p u Ê e nj e n a 2 8 4 a d r e s e . U d u æ e m v r e m e n s ko m r a z d o b l j u ( t r e b a l o j e u d o s t a s l u Ë a j e v a s l a t ip o æ u r n i c e ) u k u p n o s u v r a Ê e n a 1 9 3 p o p u n j e n a u p i t n i k a , π t o i z n o s i 6 8 % o d b r o j ap o s l a n i h .

P o d a c i s u s t a t i s t i Ë k i o b r a e n i ( u o b r a d u u r a z l i Ë i t i m o d n o s i m a i k r i æ a n j i m au k l j u Ë e n o j e o ko Ë e t r d e s e t a k v a r i j a b l i ) i p r e d m e t s u p r i k a z a i ko m e n t a r a u s l i j e d e Ê e mp o g l a v l j u .

U t a b l i c i 2 . 1 p r i k a z a n j e b r o j s u d i o n i ka ko j i s u b i l i p r a Ê e n i u o v o j s t u d i j i .

Ta b l i c a 2 . 1 . P r e g l e d b r o j a p r a Ê e n i ka u p r o c e s u p r a Ê e n j a


11


12

3 . R E Z U L T A T I I R A S P R A V A

3 . 1 . S a æ e t a k n a l a z a i z p o d a t a k a o r e z u l t a t i m a I . i I I . f a z e p r a Ê e n j a

I n i c i j a l n i u z o r a k o v e s t u d i j e p r a Ê e n j a o b u h v a Ê a o j e 9 1 5 u Ë e n i ka o s m o g r a z r e d ao s n o v n e π ko l e ko j e s u n j i h o v i u Ë i t e l j i p r e d l o æ i l i k a o n a d a r e n e u i n t e l e k t u a l n i ms p o s o b n o s t i m a ( 9 , 1 1 % p o p u l a c i j e ) . Ta j j e u z o r a k n a o s n o v i r e z u l t a t a u t e s t o v i m a( p r o s j e Ë n a z - v r i j e d n o s t s v i h p r i m i j e n j e n i h t e s t o v a ) p o d i j e l j e n u d v a s u b u z o r ka :“ i n t e l e k t u a l n o n a t p r o s j e Ë n i “ ( ( + 1 z ) , N = 3 6 2 , i “ o s t a l i ” ( ( + 1 z ) , N = 5 5 3 .K a t e g o r i j a “ o s t a l i ” m o g l a j e n a n e k i n a Ë i n s l u æ i t i k a o ko n t r o l n a s k u p i n a u v r e d n o v a n -j u i n t e l e k t u a l n i h v a r i j a b l i k a o p r e d i k t o r a k a s n i j e o b r a z o v n e i p r o f e s i o n a l n eu s p j e π n o s t i o v i h u Ë e n i ka . M e u t i m , j a s n o j e d a j e c i j e l i i n i c i j a l n i u z o r a k p o z i t i v n os e l e k c i o n i r a n a s k u p i n a , i d a j e t a ko v a r i j a b i l i t e t i n t e l e k t u a l n i h s p o s o b n o s t i z a c i j e l us k u p i n u z n a Ë a j n o s m a n j e n ( j e r s u u Ë i t e l j i p r i l i k o m p r e d l a g a n j a u Ë e n i ka i m a l i u v i d un j i h o v i n t e l e k t u a l n i s t a t u s ) o Ë e m u j e u s v i m a n a l i z a m a v a l j a l o v o d i t i r a Ë u n a .

U s v o j i m p r i j e d l o z i m a u Ë i t e l j i s u d a v a l i p r e d n o s t u Ë e n i c a m a ( 6 0 , 7 % ) u o d n o s un a u Ë e n i k e ( 3 9 , 3 % ) , a i n a ko n n j i h o v o g r a z v r s t a v a n j a u s u b u z o r ke u Ë e n i c e s u v i π e p a r -t i c i p i r a l e u ka t e g o r i j i “ n a t p r o s j e Ë n i h ” ( 6 3 , 3 % ) , π t o z n a Ë i d a s u u Ë i t e l j i n e π t o l a k π ep r e p o z n a v a l i i n d i ka t o r e n a d a r e n o s t i k o d d j e v o j Ë i c a n e g o ko d d j e Ë a ka , n a r a v n o p o dp r e t p o s t a v ko m d a u i n t e l e k t u a l n i m s p o s o b n o s t i m a u p o p u l a c i j i n e m a r a z l i k a p o s p o l u .

P r v a f a z a p r a Ê e n j a ( o r g a n i z i r a n a n a ko n z a v r π e t ka p r v o g r a z r e d a s r e d n j e π ko l e )i m a l a j e s a m o o r i j e n t a c i j s k i k a r a k t e r. U t o j f a z i u t v r e n j e b r o j u Ë e n i ka ko j i s u v o l j n is u d j e l o v a t i u p r o c e s u p r a Ê e n j a , u t v r e n e s u v r s t e o d a b r a n i h s r e d n j i h π ko l a i n j i h o vp o Ë e t n i o b r a z o v n i u s p j e h . P r e m a o Ë e k i v a n j u , i n i c i j a l n i u z o r a k j e z n a t n o s m a n j e n( p o p u n j e n e u p i t n i k e v r a t i l o j e 4 2 9 , t j . 4 6 , 8 9 % u Ë e n i ka ) , a l i j o π u v i j e k d o v o l j n o z ap o t r e b n e a n a l i z e i d a l j n j e p r a Ê e n j e n j i h o v o g r a z v o j a . O s i m t o g a , s t r u k t u r a n o v o gu z o r ka , p o s p o l u i i n t e l e k t u a l n o m s t a t u s u , n i j e s e z n a Ë a j n o r a z l i k o v a l a o d p o Ë e t n o gu z o r ka .

I z p o d a t a ka p o p u n j e n i h “ U p i t n i k a z a s r e d n j u π ko l u ” u s t a n o v l j e n o j e d a s u u Ë e n i -c i v e Ê i n o m u p i s i v a l i s r e d n j e π ko l e s a s l o æ e n i j i m p r o g r a m i m a ( 6 1 % g i m n a z i j e , 3 3 %s r e d n j e t e h n i Ë k e π ko l e i s v e g a 6 % o b r t n i Ë k e π ko l e ) , s t i m d a s u s t a t i s t i Ë k i z n a Ë a j n oË e π Ê e g i m n a z i j u u p i s i v a l i u Ë e n i c i i z k a t e g o r i j e “ n a t p r o s j e Ë n i ” ( n j i h Ë a k 7 3 % ) .N a d a l j e , u π ko l s k i m o c j e n a m a ( o p Ê i π ko l s k i u s p j e h i o c j e n e i z v e Ê i n e π ko l s k i h p r e d -m e t a ) , t a ko e r j e u t v r e n a , n e v e l i k a , a l i s t a t i s t i Ë k i z n a Ë a j n a r a z l i k a u ko r i s t u Ë e n i -k a i z ka t e g o r i j e “ n a t p r o s j e Ë n i ” . I n a Ë e , p o π ko l s ko m u s p j e h u u Ë e n i c e s u u o b j e ka t e -g o r i j e s t a t i s t i Ë k i z n a Ë a j n o b o l j e o d u Ë e n i ka .

Ve Ê i n a u Ë e n i ka , i u ka t e g o r i j i “ n a t p r o s j e Ë n i ” i u ka t e g o r i j i “ o s t a l i ” v r l o j ez a d o v o l j n o s i z a b r a n o m v r s t o m s r e d n j e π ko l e ( s t a t i s t i Ë k a z n a Ë a j n o s t t e s t i r a n a p r e m an o r m a l n o j d i s t r i b u c i j i o c j e n a z a d o v o l j s t v a ) , a , t a ko e r, t a ka v j e o d n o s z a b i l j e æ e n iko d z a d o v o l j s t v a π ko l s k i m u s p j e h o m . U v a r i j a b l i z a d o v o l j s t v a π ko l o m i π ko l s k i m u s p -j e h o m n e m a z n a Ë a j n i h r a z l i k a p o s p o l u u Ë e n i ka .


13

Druga faza p raÊen ja . Uzorak s tud i je p raÊen ja u ovo j faz i (o rgan iz i rano j 1997 . i 1998 .god ine) obuhvat io je 284 p raÊen ika 1 ( to l iko ih je v ra t i lo popun jene up i tn ike) , i to 126 iz kat -egor i je “natp ro s je Ën i” i 158 iz kategor i je “os ta l i” . Neπ to Ëe π Êe popun jene up i tn ike v ra t i l i sup raÊen i c i iz kategor i je “natp ro s je Ën i” ( raz l ika znaËa jna na raz in i ( 0 ,05) .

BuduÊ i da je ova e tapa p raÊen ja s l i j ed i la p rvu fazu nakon v i πe od dva dese t l j e Êa , to jepaæn ja u smje rena na podatke o pos t ignutom obrazovnom i p ro fe s iona lnom s ta tu su p raÊen ika .Kva l i f ikac i ju v i πe i v i soke sp reme pos t ig lo je 183 (65 ,08 %) p raÊen ika , s redn ju sp remu 83(29,22%) p raÊen ika , a VKV i KV svega 17 (5 ,99%) p raÊen ika , π to pokazu je iz raz i t t rend n j i -hov ih teæn j i p rema v i π im s tupn jev ima obrazovan ja . U raz in i kva l i f ikac i ja u tv rena je s ta t i s t i Ë -k i znaËa jna raz l ika (P ( ,001 ) u kor i s t p raÊen ika iz kategor i je “natp ro s je Ën i .

C i j e l i op seg v r s ta raz l i Ë i t ih zan iman ja za ko je su se obrazova l i p raÊen i c i j e dos ta π i rok ,a l i pos to j i i n j ihova koncent rac i ja u neko l iko dominantn ih podruË ja ( s f rekvenc i jom od 70 do10 p raÊen ika) . To su : ekonomi ja i in fo rmat ika , medi c ina , p ravo i soc i ja ln i rad , s t ro ja r s tvo ib rodogradn ja , pedagoπke znanos t i , humani s t i Ëke i d ru π tvene znanos t i , e lekt ro tehn ika i ra Ëu -nar s tvo , g raev inar s tvo i p r i rodos lovno-matemat i Ëke znanos t i . U sk lopu ov ih podruË ja zapos l i lose je 237 (83 ,45%) p raÊen ika .

Na rukovodeÊ im radn im mjes t ima b i la su angaæ i rana 64 p raÊen ika , s p ropor c iona lnoveÊ im uËe π Êem muπkaraca . Na d ihotomnoj l j e s tv i c i s oc jenama: zadovo l jan - nezadovo l jan , veÊ i -na p raÊen ika iz raz i lo je zadovo l j s t vo s izabran im zan iman jem (80,99%) , kao i zadovo l j s t vo spos lov ima ko j ima se upravo bave (75 ,70%) . U oba s lu Ëa ja n i je b i lo s ta t i s t i Ëk i znaËa jne raz l ike ,kako izmeu kategor i ja “natp ro s je Ën i” i “os ta l i” , tako n i raz l ika po spo lu .

3 . 2 . R e z u l t a t i I I I . f a z e s t u d i j e p r a Ê e n j a

Podac i iz Up i tn ika “PDO/I I I . faza” s reen i su u odgovara juÊ im tab l i cama u apso lu tn im ire la t i vn im ve l i Ë inama i l i su k ra tko op i san i i za t im su p rema n j ihov im karakte r i s t ikama s ta -t i s t i Ëk i ob raen i . U to j ob rad i kor i π ten i su h i -kvadrat te s t, t - te s t, ana l iza va r i jance ( jed -nos tavna) i faktor ska ana l iza .

3 . 2 . 1 . D i s t r i b u c i j a p o d a t a k a I I I . f a z e p r a Ê e n j a

OBITELJSK I S TATUS PRAΔENIKA

U tab l i c i 3 . 1 . p r ikazano je b raËno s tan je i zadovo l j s t vo b raËn im æ ivotom praÊen ika I I I . fazepraÊen ja .

Tab l i ca 3 . 1 . B raËno s tan je i zadovo l j s t vo b raËn im æ ivotom praÊen ika


1U ovo j i I I I . faz i p raÊen ja za Ë lanove uzorka kor i s t i t Êe se iz raz ppraÊenik

14

U hrvat sko j popu lac i j i (p rema proc jen i D ræavnog zavoda za s ta t i s t iku) muπkaraca i æena u dob iizmeu 40 i 49 god ina , u ko jo j dob i je veÊ ina naπ ih p raÊen ika , ima 666 .979; oko 80% n j ih jeoæen jeno odnosno udano , oko 1 1% neoæen jeno odnosno neudano i oko 6% ra s tav l jeno . U skup i -n i na π ih p raÊen ika ima s ta t i s t i Ëk i znaËa jno v i πe oæen jen ih odnosno udan ih (90,2%) , man jeneoæen jen ih odnosno neudan ih (4 ,7%) i man je ra s tav l jen ih (3 ,6%) .

Kako v id imo u tab l i c i 3 . 1 d i s t r ibuc i ja zadovo l j s t va b raËn im æ ivotom iz raz i to je a s imet r i Ëna , t j .ima mnogo v i πe on ih ko j i su re la t i vno i potpuno zadovo l jn i , od on ih ko j i su donek le i l i pot -puno nezadovo l jn i . Uz (nadamo se opravdanu) p re tpos tavku da je zadovo l j s t vo b raËn im æ ivo-tom u popu lac i j i normalno d i s t r ibu i rano , dob ivena d i s t r ibuc i ja znaËa jno se raz l iku je od nor -malne .

Na s l i c i 3 . 1 p r ikazano je b raËno s tan je u sporedno za skup inu “ in te lektua lno natp ro s -je Ën ih” i “os ta l ih” . S l ika pokazu je kako izmeu te dv i je skup ine nema b i tne raz l ike .

Slika 3.1. Usporedni prikaz braËnog stanja za skupinu “intelektualno natprosjeËnih” i “ostalih”.


15

Na s l i c i 3 .2 p r ikazano je zadovo l j s t vo b rakom skup ina “ in te lektua lno natp ro s je Ën ih” i“os ta l ih” . Meu natp ro s je Ën im ima neπ to v i πe on ih ko j i su “potpuno zadovo l jn i” b rakom, noraz l ika n i je s ta t i s t i Ëk i znaËa jna .

Slika 3.2. Usporedni prikaz zadovoljstva brakom skupina “intelektualno natprosjeËnih” i “ostalih”.

B ro j d je ce . Na jveÊ i b ro j p raÊen ika , n j ih 1 16 , ima dvo je d je ce , 31 p raÊen ik ima jednod i je te , 22 p raÊen ika imaju po t ro je d je ce , a po jedan p raÊen ik ima Ëe tvoro odnosno petorod jece . Dvadese t p raÊen ika su bez d je ce , a za dva s lu Ëa ja n i su poznat i podac i . P rema tome,podac i za c i j e l i uzorak pokazu ju ukupno 338 d jece , odnosno u p ro s jeku po ob i te l j i p raÊen ika1 ,75 d i je te . P rema s ta t i s t i Ëk im podac ima za Vi rov i t i Ëko-podrav sku æupan i ju na jveÊ i b ro job i te l j i ima jedno d i je te (oko 45%) ; na d rugom mjes tu su ob i te l j i s dvo je d je ce (oko 41%) , nat reÊem ob i te l j i s t ro je d je ce (oko 10%) i td . U skup in i na π ih p raÊen ika na p rvom su mje s tu ,meut im, on i s dvo je d je ce - Ëak oko 61%. S jedn im d je te tom ima ih oko 16%, a s t ro je d je ceoko 12%. “Natp ro s je Ën i” i “os ta l i” ne raz l iku ju se po b ro ju d je ce .

Tab l i ca 3 . 2 . Mate r i ja lne i s tambene p r i l ike u ob i te l j i


16

N a s l i k a m a 3 . 3 . , 3 . 4 . , 3 . 5 . i 3 . 6 . p r i k a z a n e m a t e r i j a l n e i s t a m b e n e p r i l i k eu s p o r e d n o z a s k u p i n e “ n a t p r o s j e Ë n i h ” “ o s t a l i h ” . I z s l i k a s e v i d i d a s e “ n a t p r o s j e Ë n i ”i “ o s t a l i ” i l i n i m a l o i l i s a m o m a l o r a z l i k u j u m a t e r i j a l n i m s s t a m b e n i m p r i l i k a m a .

S l ika 3 .3 . Mate r i ja lne p r i l ike - p re teæno .

S l ika 3 .4 . Mate r i ja lne p r i l ike - aktua lno .


17

S l ika 3 .5 . Stambene p r i l ike - p re teæno .

S l ika 3 .6 . Stambene p r i l ike - aktua lno .


18

U tab l i c i 3 .3 . p r ikazana je zapos lenos t i kva l i f ikac i ja sup ruæn ika naπ ih p raÊen ika , a nas l ikama 3 .4 . i 3 .5 . p r ikazana je zapos lenos t i kva l i f ikac i ja sup ruæn ika za “natp ro s je Ëne” i“os ta le” . Nezapos lenos t sup ruæn ika ( 14 ,5%) Ë in i se ve l ikom, a l i v je ro ja tno je da je ona , kadse rad i , dak le o sup ruz ima (æensk im i l i muπk im) , u popu lac i j i znatno veÊa . Raz l ike izmeu“natp ro s je Ën ih” i “os ta l ih” n i su n i ve l ike n i s ta t i s t i Ëk i znaËa jne . Nezapos lenos t u RH , bezobz i ra na s ta tu s sup ruæn ika b i la je u 2004. god in i 19 . 1%.

Tab l i ca 3 .3 . Zapos lenos t i kva l i f ikac i ja sup ruæn ika

S l ika 3 .4 . Stupan j zapos lenos t i sup ruæn ika naπ ih p raÊen ika .

Slika 3.5. Razina obrazovanja odnosno stupanj kvalifikacije za skupine “natprosjeËnih” i “ostalih” supruænika.


2V©S=26; VSS=47; D r.Mr.=4

19

Z a n i m a n j e b r a Ë n o g d r u g a . S o b z i r o m n a u k u p a n b r o j p r a Ê e n i ka o p s e g p o j a v l j i -v a n i h z a n i m a n j a ko d n j i h o v i h b r a Ë n i h d r u g o v a j e d o s t a v e l i k . N a v e d e n o j e o ko 1 3 0r a z l i Ë i t i h z a n i m a n j a , o d n e k v a l i f i c i r a n i h r a d n i ka d o z a n i m a n j a s a z n a n s t v e n i m t i t u -l a m a . N a r a v n o , o v a s e m n o g a z a n i m a n j a m o g u i g r u p i r a t i u o d r e e n e s t r u ke , n p r. ut e h n i Ë ko - t e h n o l o π k u s t r u k u ( 1 4 z a n i m a n j a ) , u p r o s v j e t n u s t r u k u ( 1 3 z a n i m a n j a ) , ut r g o v a Ë k u s t r u k u ( 9 z a n i m a n j a ) , u m e d i c i n s k u s t r u k u ( 8 z a n i m a n j a ) , u g r a e v i n s k us t r u k u ( 5 z a n i m a n j a ) , u p o l j o p r i v r e d n u s t r u k u ( 4 z a n i m a n j a ) , i t d . I p a k t r e b a i s t a k n u -t i Ë i n j e n i c u , d a b l i z u 4 0 % b r a Ë n i h d r u g o v a i m a j u z a n i m a n j a z a ko j e j e p o t r e b n o v i π ei l i v i s o ko o b r a z o v a n j e .

O S V R T N A P O D A T K E O O B I T E L J S K I M P R I L I K A M A P R A Δ E N I K AU v r i j e m e r e a l i z a c i j e I I I . f a z e p r a Ê e n j a , o v i p r a Ê e n i c i i m a l i s u u p r o s j e k u 4 5

g o d i n a æ i v o t a , p a j e b i l o z a o Ë e k i v a t i d a Ê e v e Ê i n a æ i v j e t i u b r a Ë n i m z a j e d n i c a m a , aπ t o d o ka z u j u i p o d a c i u Ta b l i c i 3 . 1 . O æ e n j e n i h - u d a t i h b i l o j e 9 4 % ( o d Ë e g a s e d a mp r a Ê e n i ka j e r a s t a v l j e n o ) , a s v e g a d e v e t p r a Ê e n i ka o s t a l o j e n e o æ e n j e n o - n e u d a t o . St o g s t a j a l i π t a m o æ e s e s m a t r a t i d a o v a j u z o r a k p r a Ê e n i ka o d r a æ a v a r e g u l a r n u p o p u -l a c i j u .

N a s r e e n i b r a Ë n i æ i v o t p o ka z u j e i n j i h o v o s u b j e k t i v n o z a d o v o l j s t v o b r a Ë n i m æ i v -o t o m . Sv a k i d r u g i p r a Ê e n i k ( o d o n i h ko j i s u b i l i u b r a k u ) o c j e n j u j e g a p o t p u n o z a d o -v o l j a v a j u Ê i m , a d a l j n j i h 4 3 % s m a t r a g a r e l a t i v n o z a d o v o l j a v a j u Ê i m . Te k 7 % p r a Ê e n i kan i j e n a π l o z a d o v o l j s t v o u s v o j e m b r a k u .

I b r o j d j e c e , i u k u p n o n j i h 3 3 8 , i u p r o s j e k u o d 1 , 7 5 p o p r a Ê e n i k u , g o v o r i d a io v a p r a Ê e n a g r u p a o s o b a o d r a æ a v a o p Ê u s i t u a c i j u n a t a l i t e t a u n a π e m d r u π t v u , j e r t e k1 1 % p r a Ê e n i ka i m a p o t r o j e d j e c e , a s a m o d v a p r a Ê e n i ka Ë e t v o r o o d n o s n o p e t o r o . N o ,i p a k , k a ko s m o v i d j e l i , n a π i p r a Ê e n i c i i m a j u v e Ê i b r o j d v o j e d j e c e u o b i t e l j i n e g o π t oj e t o u p o p u l a c i j i .

S u b j e k t i v n e p r o c j e n e m a t e r i j a l n i h i s t a m b e n i h p r i l i k a , p r i k a z a n e u Ta b l i c i 3 . 2 .i n d i c i r a j u n a r e l a t i v n o d o b r e m a t e r i j a l n e i s t a m b e n e u v j e t e p r a Ê e n i ka , u z n a p o m e n ud a s u i m s e s t a m b e n e p r i l i k e t i j e ko m v r e m e n a ( o d p r e t e æ n o g d o a k t u a l n o g s t a n j a )z n a t n o p o b o l j π a l e . M a t e r i j a l n o m s t a n j u o b i t e l j i v j e r o j a t n o j e p o m o g l a i Ë i n j e n i c a d aj e v e l i k a v e Ê i n a s u p r u æ n i ka b i l a s t a l n o z a p o s l e n a , a Ë e m u j e p r i d o n i j e l a n j i h o v ap o v o l j n a k v a l i f i k a c i j s k a s t r u k t u r a ( Ta b l i c a 3 . 3 . )


20

O B R A Z O V N I R A Z V O J P R A Δ E N I K AZ a v r π e n e π ko l e i f a k u l t e t i . S p e k t a r o b r a z o v n i h i n s t i t u c i j a ko j e s u p o l a z i l i

p r a Ê e n i c i j e π i r o k , o d o n d a π n j i h π ko l a u Ë e n i ka u p r i v r e d i d o v i π i h π ko l a , f a k u l t e t a ia ka d e m i j a . A l i o Ë i t o d o m i n i r a o b r a z o v a n j e n a v i π e m i v i s o ko m n i v o u . Ta ko j e n p r.e ko n o m s k i f a k u l t e t z a v r π i l o 2 0 p r a Ê e n i ka , m e d i c i n s k i f a k u l t e t 1 1 , v o j n u a ka d e m i j u 6 ,p r i r o d o s l o v n o - m a t e m a t i Ë k i f a k u l t e t 5 , s t r o j a r s k i , f i l o z o f s k i i f a r m a c e u t s k i f a k u l t e tp o 5 . S m a n j o m f r e k v e n c i j o m o d 5 p r a Ê e n i ka j a v l j a j u s e j o π a g r o n o m s k i , a r h i t e k t o n s -k i , e l e k t r o t e h n i Ë k i , g e o d e t s k i , g r a e v i n s k i , t e h n o l o π k i , p o l j o p r i v r e d n i , p r e h r a m b e n i is t o m a t o l o π k i f a k u l t e t i t e f a k u l t e t i z a i n d u s t r i j s k u p e d a g o g i j u , d e f e k t o l o g i j u , p o l i -t o l o g i j u , v a n j s k u t r g o v i n u i z a s o c i j a l n i r a d .

O d v i π i h π ko l a n a j v i π e j e z a s t u p l j e n a p e d a g o π ka a ka d e m i j a i v i π e t e h n i Ë k e π ko l e ,a o d s r e d n j i h π ko l a n a j v e Ê u f r e k v e n c i j u p r a Ê e n i ka i m a j u g i m n a z i j e i s r e d n j e s t r u Ë n eπ ko l e .

K l a s i f i k a c i j a z a n i m a n j a p o s t i g n u t i h o b r a z o v a n j e m u n a v e d e n i m o b r a z o v n i mu s t a n o v a m a b i t Ê e p r i k a z a n a u p o g l a v l j u “ P r o f e s i o n a l n i r a z v o j p r a Ê e n i ka ” .

Tabl i ca 3 .4 . Zadovol j s tvo praÊenika s post ignut im s tupnjem kval i f ikac i je i πkol skim usp jehom

S l ika 3 .6 . Zadovo l j s t vo pos t ignutom kva l i f ikac i jom.


21

S l ika 3 .7 . Zadovo l j s t vo pos t ignut im πko l sk im usp jehom.

S l ika 3 .8 . Pos t ignute kva l i f ikac i je “natp ro s je Ën ih” i “os ta l ih” .

U z a d o v o l j s t v u p o s t i g n u t o m k v a l i f i k a c i j o m i p o s t i g n u t i m π ko l s k i m u s p j e h o mn e m a v e l i k i h r a z l i k a i z m e u s k u p i n e “ n a t p r o s j e Ë n i h ” i “ o s t a l i h ” . R a z l i k a ( s t a t i s t i Ë k iz n a Ë a j n a : ( 3 ) = 1 3 . 2 3 1 , P < 0 , 0 1 ) p o s t o j i u k v a l i f i k a c i j a m a : m e u “ n a t p r o s j e Ë n i m a ” i m av i π e o n i h s v i s o k i m o b r a z o v a n j e m , a m e u “ o s t a l i m a ” i m a v i π e o n i h s a s r e d n j o ms t r u Ë n o m s p r e m o m ka o u ka t e g o r i j i K V - V K V.


22

D o p u n s ko o b r a z o v a n j e . U k u p n o 7 1 p r a Ê e n i k ( 3 7 % ) b i o j e u k l j u Ë e n u j e d a n i l iv i π e o b l i k a d o p u n s ko g o b r a z o v a n j a . N a j Ë e π Ê e s u t o b i l i t e Ë a j e v i r a Ë u n a r s t v a ( 2 4p r a Ê e n i ka ) i t e Ë a j e v i s t r a n i h j e z i ka ( 2 3 p r a Ê e n i ka ) . Tu s u j o π t e Ë a j e v i d a k t i l o g r a f i j e ,r e v i z o r s k i h p o s l o v a , z a v j e r s k e o d g o j i t e l j e , z a π t i t e n a r a d u , p a t r o n a æ e , p r o f e s i o n a l -n i h v o z a Ë a i s l i Ë n i h s p e c i f i Ë n i h d o p u n s k i h o b r a z o v n i h p r o g r a m a .

P o s t d i p l o m s k i s t u d i j i . J e d a n m a n j i b r o j p r a Ê e n i ka b i o j e u k l j u Ë e n i u p o s t -d i p l o m s ke s t u d i j e , n a m a g i s t e r i j i s p e c i j a l i z a c i j u . P o d a c i o n j i h o v o m b r o j u n i s u i d e n -t i Ë n i , j e r n a j e d n o m m j e s t u ( k v a l i f i k a c i j e ) e v i d e n t i r a n o j e 1 0 s l u Ë a j e v a , a n a d r u g o mm j e s t u ( p o s l i j e d i p l o m s k i s t u d i j ) 1 3 s l u Ë a j e v a ( 5 m a g i s t e r i j a i 8 s p e c i j a l i z a c i j a ) .V j e r o j a t n o s e r a d i o t r i s l u Ë a j a j o π n e d o v r π e n i h s t u d i j a . N a o b a m j e s t a e v i d e n t i r a n j ej e d a n s l u Ë a j o b r a n j e n e d o k t o r s k e d i s e r t a c i j e .

Te m e m a g i s t e r s k i h i s p e c i j a l i s t i Ë k i h r a d o v a b i l e s u i z r a z l i Ë i t i h p o d r u Ë j a . E v on e k i h n a s l o v a : A u t o m a t i z a c i j a p r o c e s a p l a n i r a n j a ; D u g o v a l n o z r a Ë e n j e a t m o s f e r e ;O b j e k t i v n o i s p i t i v a n j e s t a b i l n o s t i k o l j e n a ; Tu b e r k u l o z a u b j e l o v a r s ko - b i l o g o r s ko mk r a j u ; U l o g a s e g m e n t a c i j e t r æ i π t a ; V i s i n s k i p r i r a s t h r a s t a l u æ n j a ka ; U p r a v l j a n j eka k v o Ê o m z r a ka .

O S V R T N A P O D A T K E O O B R A Z O V N O M R A Z V O J U P R A Δ E N I K AK r i v u l j a d i s t r i b u c i j e p r a Ê e n i ka p r e m a s l o æ e n o s t i o b r a z o v n o g p r o g r a m a ko j i s u

i z a b r a l i j e i z r a z i t o n e g a t i v n o a s i m e t r i Ë n a , j e r s u Ë a k u 6 5 % s l u Ë a j e v a z a v r π i l i v i π eπ ko l e o d n o s n o f a k u l t e t e . Ta k v a n j i h o v a p a r t i c i p a c i j a u v i π i m s t u p n j e v i m a k v a l i f i k a c i -j s k e l j e s t v i c e j e z n a Ë a j n o u Ë e s t a l i j a n e g o π t o s e t o d o g a a u p o p u l a c i j i , a π t o j er a z u m l j i v o j e r j e g r u p a o v i h p r a Ê e n i ka n a g l a π e n o p o z i t i v n o s e l e k c i o n i r a n a s k u p i n ap o j e d i n a c a p o i n t e l e k t u a l n i m s p o s o b n o s t i m a . O v e o b j e k t i v n e Ë i n j e n i c e s u v j e r o j a t n ou z r o k i n j i h o v o g v r l o p o z i t i v n o g s u b j e k t i v n o g z a d o v o l j s t v a , k a ko s p o s t i g n u t i m s t u p -n j e m k v a l i f i k a c i j e , t a ko i s v l a s t i t i m π ko l s k i m u s p j e h o m ( Ta b l i c a 3 . 4 . ) . N o , s v a ka ko j ez a n i m l j i v p o d a t a k d a p o s t o j i s t a t i s t i Ë k i z n a Ë a j n a r a z l i k a u d i s t r i b u c i j i k v a l i f i k a c i j ai z m e u “ n a t p r o s j e Ë n i h ” i “ o s t a l i h ” ; k a ko s e i z d o s a d a p r i k a z a n i h p o d a t a ka m o æ ev i d j e t i “ n a t p r o s j e Ë n i ” i “ o s t a l i ” u g l a v n o m s e m e u s o b n o n e r a z l i k u j u ka o s k u p i n e .

P o t r e b a z a c j e l o æ i v o t n i m p e r m a n e n t n i m o b r a z o v a n j e m v i d l j i v a j e i k o d o v eg r u p e p r a Ê e n i ka . D a ka ko , p o r e d i n d i v i d u a l n o g s a m o o b r a z o v a n j a , o n i s u b i l i u k l j u Ë e n ii u f o r m a l i z i r a n e o b l i k e ( t e Ë a j e v e ) o b r a z o v n o g p r o c e s a . U s k l a d u s a s u v r e m e n i hp o t r e b a n a j Ë e π Ê e s u t o b i l i t e Ë a j e v i r a Ë u n a r s t v a i t e Ë a j e v i s t r a n i h j e z i ka .

S o b z i r o m n a n j i h o v n a t p r o s j e Ë n i i n t e l e k t u a l n i s t a t u s ( b a r o n i h ko j i s u t a j s t a -t u s p o t v r d i l i n a t e s t o v i m a s p o s o b n o s t i ) m o æ d a s e m o g l o o Ë e k i v a t i n e π t o v e Ê e n j i h o v ou Ë e π Ê e n a p o s l i j e d i p l o m s k i m s t u d i j i m a i u s t j e c a n j u a ka d e m s k i h t i t u l a . M e u t i m ,t r e b a i m a t i u v i d u u d a l j e n o s t s v e u Ë i l i π n i h c e n t a r a o d n j i h o v o g p o d r u Ë j a , k a o i s l a b em a t e r i j a l n e r e s u r s e ko j i m a i o n i o s o b n o , a i p r i v r e d n i i d r u π t v e n i s u b j e k t i t o g k r a j ar a s p o l a æ u . N e s m i j u s e i z g u b i t i i z v i d a n i r a t n e p r i l i k e u v r i j e m e n j i h o v o g i n t e n -z i v n o g o b r a z o v n o g i p r o f e s i o n a l n o g r a z v o j a .


23

Z D R A V S T V E N O S T A N J E I Z D R A V S T V E N E N A V I K E P R A Δ E N I K A

U t a b l i c i 3 . 5 n a l a z i s e d i s t r i b u c i j a v l a s t i t i h o c j e n a p r a Ê e n i ka o t j e l e s n o j ko n d i -c i j i t e o z d r a v s t v e n o m s t a n j u .

Tab l i ca 3 .5 . OpÊa oc jena t je le sne kond i c i j e i zd rav s tvenog s tan ja

N a s l i k a m a 3 . 9 . i 3 . 1 0 . p r i k a z a n i s u r e l a t i v n i p o d a c i z a t j e l e s n u ko n d i c i j u iz d r a v s t v e n o s t a n j e “ n a t p r o s j e Ë n i h ” i “ o s t a l i h ” . K a ko s e i z s l i k a m o æ e v i d j e t i r a z l i k ei z m e u t i h s k u p i n a n a π i h p r a Ê e n i ka s u m a l e i l i z a n e m a r i v e .S l ika 3 .9 . T je le sna kond i c i ja “natp ro s je Ën ih” i “os ta l ih” .

S l ika 3 . 10 . Zd rav s tveno s tan je “natp ro s je Ën ih” i “os ta l ih” .


24

P r e b o l j e n e b o l e s t i i p o v r e d e . O ko 1 3 % p r a Ê e n i ka n a v e l o j e d a j e p r e b o l j e l o n e k ut e æ u b o l e s t. N a v e l i s u : a n g i n u p e k t o r i s , h e p a t i t i s , d i a b e t e s , r e u m a t s k u g r o z n i c u ,m i g r e n u , b r o n h i t i s , k a r d i o v a s k u l a r n e s m e t n j e ( v i s o k t l a k ) , P T S P, r e u m a t s ke s m e t n j e ,p a r a p a r e z u , h e m e r o i d e , u p a l u m o æ d a n e o v o j n i c e , Ë i r n a æ e l u c u , t e o p e r a c i j e j a j n i k a ,m a t e r n i c e i æ u Ë n i h ka m e n a c a .

N e π t o p r e ko 1 6 % p r a Ê e n i ka i m a l o j e n e z g o d e s o d r e e n i m p o s l j e d i c a m a . N a j Ë e π Ê iu z r o k b i l e s u p r o m e t n e n e z g o d e . P o s l j e d i c e s u b i l e : p o t r e s m o z g a , p r i j e l o m i e k s t r e m -i t e t a , p o v r e d a k r a l j e æ n i c e . P o r e d t o g a , u d v a s l u Ë a j a b i l e s u p o v r e d e u s p o r t s k i ma k t i v n o s t i m a ( l i g a m e n t i ) i u d v a s l u Ë a j a r a n j a v a n j e u d o m o v i n s ko m r a t u ( i n v a l i d i t e t ) ,i j e d a n s l u Ë a j t r o v a n j a .

P o d a c i o Ë e s t i n i u z i m a n j a a l ko h o l a i o n a v i ka m a p u π e n j a n a l a z e s e u t a b l i c i 3 . 6 .i n a s l i k a m a 3 . 1 1 . i 3 . 1 2 .

Tab l i ca 3 .6 . Nav ike uz iman ja a lkoho la i nav ike puπen ja

S l ika 3 . 1 1 . »e s t ina uz iman ja a lkoho la u skup inama “natp ro s je Ën ih” i “os ta l ih” .


25

S l i k a 3 . 1 2 . N a v i k e p u π e n j a ko d “ n a t p r o s j e Ë n i h ” i “ o s t a l i h ” .

R a z l i k e i z m e u “ n a t p r o s j e Ë n i h ” i “ o s t a l i h ” u Ë e s t i n i ko n z u m i r a n j a a l ko h o l a s t a -t i s t i Ë k i s u z n a Ë a j n e ( ( 2 ) = 7 , 3 0 4 , P < 0 , 0 5 ) , t j . v i π e “ n a t p r o s j e Ë n i h u m j e r e n o u z i m aa l ko h o l , a v i π e “ o s t a l i h ” u o p Ê e n e ko n z u m i r a a l ko h o l . U n a v i ka m a p u π e n j a n e m a s t a -t i s t i Ë k i z n a Ë a j n e r a z l i k e i z m e u o v e d v i j e s k u p i n e .

O S V R T N A P O D A T K E O Z D R A V S T V E N O M S T A N J U I N A V I K A M AU p o d a c i m a o z d r a v s t v e n o m s t a n j u i n e k i m z d r a v s t v e n i m n a v i ka m a p r a Ê e n i ka n e

m o g u s e u o Ë i t i n e ke p o s e b n o s t i i z v a n t a k v i h s t a n j a u p o p u l a c i j i . 8 7 % p r a Ê e n i kai z j a v l j u j e d a n i j e p r e b o l j e l o n e ke t e æ e b o l e s t i , a o n e p r e b o l j e n e s u i z i n v e n t a r as v a ko d n e v n i c e . N e π t o p o v e Ê a n i b r o j t r a u m a u s l i j e d p r o m e t n i h n e s r e Ê a j e t a ko e rs u v r e m e n a p o j a v a . P r e ko p o l o v i c e b r o j a p r a Ê e n i ka u o p Ê e n e p i j e a l ko h o l n a p i Ê a , o s t a l iu m j e r e n o ( d a ka ko , p r e t p o s t a v l j a m o d a s u n a m n a π i p r a Ê e n i c i i s k r e n o o d g o v a r a l i ) , a in a v i k e p u π e n j a s u u t o l e r a n t n i m g r a n i c a m a . U k r a t ko , Ë i n i s e d a p r a Ê e n i c i p oz d r a v s t v e n o m s t a t u s u n i s u n e ka p o s e b n o s e l e k c i o n i r a n a g r u p a i z n j i h o v e p o p u l a c i j e .


26

3 . 2 . 2 . P r o f e s i o n a l n i r a z v i t a k p r a Ê e n i k a

U t a b l i c i 3 . 7 p r i k a z a n a j e Ë e s t i n a z a n i m a n j a ko j a s u u s v o m p r o f e s i o n a l n o mr a z v i t k u o d a b r a l i n a π i p r a Ê e n i c i .

Tab l i ca 3 .7 . K la s i f ikac i ja zan iman ja za ko ja su se o sposob i l i p raÊen i c i 3


3Razvrstavljanje obavljeno pribliæno Meunarodnoj standardnoj klasifikaciji zanimanja ISCO -88

27

U t a b l i c i 3 . 8 . p r i k a z a n o j e ka ko s u n a π i p r a Ê e n i c i u s p j e l i o s t v a r i t i s v o j e p r o f e -s i o n a l n e æ e l j e , a n a s l i c i 3 . 1 3 . n a l a z e s e p o d a c i z a s v a k u o d n a π i h s k u p i n a z a s e b n o ,s k u p i n e s e m e u s o b n o n e r a z l i k u j u s t a t i s t i Ë k i z n a Ë a j n o .

Tab l i ca 3 .8 . O s tva ren je p ro fe s iona lne æe l je

S l ika 3 . 14 . Radn i s taæ skup ine “natp ro s je Ën ih” i “os ta l ih” .

U t a b l i c i 3 . 1 0 t e n a s l i k a m a 3 . 1 5 . i 3 . 1 6 . p r i k a z a n o j e z a d o v o l j s t v o r a d n o mu s p j e π n o π Ê u i z a d o v o l j s t v o m a t e r i j a l n i m p r i m a n j i m a . R a z l i k e i z m e u s k u p i n a“ u s p j e π n i h ” i “ o s t a l i h ” n i s u s t a t i s t i Ë k i z n a Ë a j n e .

Tab l i ca 3 . 10 . Zadovo l j s t vo s radnom usp je πnoπ Êu i mate r i ja ln im pr iman j ima (p la Êom) na pos lu


28

S l i ka 3 . 1 3 . O s t va r a n j e p r o fe s i o n a l n i h æ e l j a u s k u p i n i “ n a t p r o s j e Ë n i h ” i u s k u p i n i “ o s t a l i h ” .

Tab l i ca 3 .9 . Radn i s taæ

N a s l i c i 3 . 1 4 p r i k a z a n j e r a d n i s t a æ z a n a π e d v i j e s k u p i n e p r a Ê e n i ka , a l i j e s a æ e tu s a m o t r i k a t e g o r i j e . K a ko s e i z s l i k e m o æ e v i d j e t i n e m a v e l i k i h r a z l i k a i z m e un a π i h s k u p i n a u d u æ i n i r a d n o g s t a æ a .


29

S l ika 3 . 15 . Zadovo l j s t vo pos lom skup ine “natp ro s je Ën ih” i skup ine “os ta l ih” .

S l ika 3 . 16 . Zadovo l j s t vo mater i ja ln im pr i l ikama “natp ro s je Ën ih” i “os ta l ih” .


30

K r e t a n j e u p o s l u . N a j v e Ê i b r o j p r a Ê e n i ka ( 1 8 0 ) z a v r π i l o j e o b r a z o v a n j e z a s a m oj e d n o z a n i m a n j e . N o v o ( d r u g o p o r e d u ) z a n i m a n j e s t e k l o j e 1 2 p r a Ê e n i ka , a j e d a np r a Ê e n i k s e o s p o s o b i o z a t r e Ê e z a n i m a n j e . M e u t i m , d a l e ko v e Ê a d i n a m i ka z a b i l j e æ e -n a j e ko d p r o m j e n a r a d n i h m j e s t a ( v r s t a p o s l o v a ) . Ta ko j e n a d r u g i p o s a o ( n a d r u g or a d n o m j e s t o ) p r e π l o Ë a k 1 3 9 p r a Ê e n i ka , n a t r e Ê e r a d n o m j e s t o 8 3 p r a Ê e n i ka , at i j e ko m d o s a d a π n j e g r a d n o g v i j e ka 3 2 p r a Ê e n i ka r a d i l o j e n a Ë e t i r i , m a n j e i l i v i π er a z l i Ë i t a r a d n a m j e s t a ( 2 6 p r a Ê e n i ka j e i z j a v i l o d a s u v l a s n i c i o d n o s n o s u v l a s n i c io b r t a i l i n e ko g p o d u z e Ê a ) .

R e l a t i v n o v e l i k b r o j o v i h p r a Ê e n i ka , n j i h 8 6 ( 4 4 , 5 6 % ) o b a v l j a l o j e n e k u o dr u ko v o d n i h f u n k c i j a . R a z i n a t i h f u n k c i j a j e r a z l i Ë i t a , o d o n i h m a n j e o d g o v o r n i hp o l o æ a j a d o o n i h n a j s l o æ e n i j i h f u n k c i j a u p r i v r e d n i m i d r u π t v e n i m d j e l a t n o s t i m a . E v on e ko l i ko p r i m j e r a : p o s l o v o e p o j e d i n i h r e s o r a , π e f o v i r a z l i Ë i t i h o d j e l a , r a v n a t e l j iπ k o l a , r a v n a t e l j i d o m o v a z d r a v l j a , d i r e k t o r i ( u p r a v i t e l j i ) t v o r n i c a i r u ko v o d i t e l j i r a d -n i h j e d i n i c a , z a p o v j e d n i c i u v o j s c i , k a p e t a n i z r a ko p l o v a , n a Ë e l n i c i o p Ê i n a , æ u p a n i ,d i r e k t o r i ( r a v n a t e l j i ) d r æ a v n i h u s t a n o v a , d o m i n i s t r i i t d .

O S V R T N A P O D A T K E O P R O F E S I O N A L N O M R A Z V O J U P R A Δ E N I K AA f i r m a c i j u s v o j e l i Ë n o s t i p o j e d i n a c n a j Ë e π Ê e i n a j l a k π e p o s t i æ e u s v o j o j r a d n o j

u l o z i . To p o s e b n o v r i j e d i z a p o j e d i n c e s n a t p r o s j e Ë n i m s p o s o b n o s t i m a , p a j e i s v r h ap r a Ê e n j a o v e g r u p e s t a k v i m ka r a k t e r i s t i k a m a b i l a u p r a v o u u t v r i v a n j u u s p j e π n o s t in j i h o v o g p r o f e s i o n a l n o g r a z v o j a .

Ve Ê j e i z p o d a t a ka o n j i h o v o j k v a l i f i k a c i j s k o j s t r u k t u r i j a s n o v i d l j i v o d a s u o n ii z r a z i t o p o z i t i v n o s e l e k c i o n i r a n a g r u p a o s o b a p o n i v o u o b r a z o v a n j a , a π t o p o t v r u j ei a n a l i z a v r s t e i s l o æ e n o s t i z a n i m a n j a z a ko j e s u s e o s p o s o b i l i . Tu d o m i n i r a j ud i p l o m i r a n i i n æ e n j e r i r a z l i Ë i t i h s t r u ka , z d r a v s t v e n i s t r u Ë n j a c i , p r i r o d o s l o v n i s t r u Ë n -j a c i , p r o s v j e t n i s t r u Ë n j a c i , p r a v n i s t r u Ë n j a c i , d r u π t v e n o - h u m a n i s t i Ë k i s t r u Ë n j a c i , t eb r o j n i s t r u Ë n j a c i v i π e i s r e d n j e s t r u Ë n e s p r e m e . Te k m a l i b r o j p r a Ê e n i ka i z a b r a o j e io b r a z o v a o s e z a z a n i m a n j a m a n j e s l o æ e n o s t i . Z a t o s e m o æ e z a k l j u Ë i t i d a j e n j i h o vp r o f e s i o n a l n i r a z v o j , b a r p o f o r m a l n i m p o ka z a t e l j i m a i z b o r a z a n i m a n j a , b i o u s k l a d us n j i h o v i m n a t p r o s j e Ë n i m i n t e l e k t u a l n i m p o t e n c i j a l i m a . O v u ko n s t a t a c i j u p o t v r u j e iË i n j e n i c a o v e l i k o j p r o p o r c i j i p r a Ê e n i ka ko j i s u u s v o m r a d u o b a v l j a l i n e k u o dr u ko v o d n i h f u n k c i j a .

I n j i h o v o s u b j e k t i v n o z a d o v o l j s t v o s r a d n o m u s p j e π n o π Ê u j e p o z i t i v n o o r i j e n t i r a -n o , j e r s v e g a o ko 1 3 % j e s t i m u s p j e h o m d o n e k l e i l i p o t p u n o n e z a d o v o l j n o . N o ,d r u k Ë i j e r a s p o l o æ e n j e o n i p o ka z u j u p r e m a s v o j i m m a t e r i j a l n i m p r i m a n j i m a , g d j e s v a k it r e Ê i p r a Ê e n i k i s k a z u j e s v o j e n e z a d o v o l j s t v o , a π t o j e o p e t u s k l a d u s p r i v r e d n i m id r u π t v e n i m p r i l i k a m a u ko j i m a s u r a d i l i .


31

3 . 2 . 3 . D r u π t v e n e a k t i v n o s t i p r a Ê e n i k a

S p o r t s k e a k t i v n o s t i . S p o r t s k i m a k t i v n o s t i m a b a v i l o s e 5 6 ( 2 9 , 0 % ) p r a Ê e n i ka , o dË e g a 1 4 s d v i j e i l i t r i s p o r t s k e d i s c i p l i n e . N a v o e n i s u s l i j e d e Ê i s p o r t o v i : n o g o m e t ( sn a j v e Ê o m f r e k v e n c i j o m ) , g i m n a s t i k a , r u ko m e t , ko π a r ka , t e n i s , s k i j a n j e , s t o l n i t e n i s ,b o r i l a Ë k i s p o r t o v i , o d b o j ka , p l i v a n j e , p l a n i n a r e n j e , s t r e l j a π t v o , a e r o b i k , t e l o v is p o r t s k i r i b o l o v.

A k t i v n o s t i n a k u l t u r n o - u m j e t n i Ë ko m p o d r u Ë j u . U t a k v i m a k t i v n o s t i m a b i l a s ua n g a æ i r a n a 3 2 ( 1 6 , 6 % ) p r a Ê e n i ka . N a j Ë e π Ê e s p o m i n j a n a p o d r u Ë j a b i l a s u s l i j e d e Ê a : s u d -j e l o v a n j e u p j e v a Ë k i m z b o r o v i m a , s v i r a n j e u t a m b u r a π k i m i p u h a Ë k i m o r ke s t r i m a ,f o l k l o r n e s k u p i n e , g l u m a u d r a m s k i m g r u p a m a , t e s u d j e l o v a n j e u r e c i t a t o r s ko j i r i t -m i Ë ko j g r u p i .

S t r u Ë n a d r u π t v a i u d r u æ e n j a . U k u p n o 4 4 ( 2 2 , 8 % ) p r a Ê e n i ka b i l o j e u k l j u Ë e n o ua k t i v n o s t j e d n o g i l i v i π e s t r u Ë n i h a s o c i j a c i j a . E v o n e k i h n j i h o v i h n a z i v a : l i j e Ë n i Ë k iz b o r, Ë a s n i Ë k i z b o r, o d v j e t n i Ë ka ko m o r a , d r u π t v o “ N a π a d j e c a ” , g o s p o d a r s ka ko m o r a ,n o v i n a r s ko d r u π t v o , e ko l o π ko d r u π t v o , d r u π t v a i l i u d r u æ e n j a p o j e d i n i h z a n i m a n j a( a g r o n o m i , a r h i t e k t i , p r a v n i c i , f a r m a c e u t i , π u m a r i , m e t e o r o l o z i , i n f o r m a t i Ë a r i ,r a Ë u n o v o e , k e m i Ë a r i , t e h n o l o z i , s o c i j a l n i r a d n i c i , z a v a r i v a Ë i , i s l . ) , t e a k t i v n o s t uu d r u z i m a s l i n a r a i a e r o k l u b u .

H u m a n i t a r n e i z a b a v n e o r g a n i z a c i j e . Sv e g a 1 9 p r a Ê e n i ka i z j a v i l o ( 9 , 8 % )i z j a v i l o j e d a j e b i l o a k t i v n o u n e ko j t a k v o j o r g a n i z a c i j i . To s u u g l a v n o m b i l e o r g a -n i z a c i j e C r v e n o g k r i æ a , C a r i t a s a , d o b r o v o l j n i h d a v a t e l j a k r v i . P o j e d i n a Ë n o s us p o m e n u t i j o π L i o n s c l u b , U d r u g a “ Æ i v o t - V i t a ” , t e U d r u æ e n j e æ e n a “ K a t a r i n a Z r i n s ka ” .

O s t a l a p o d r u Ë j a d r u π t v e n i h a k t i v n o s t i . U o r g a n i m a v l a s t i s u d j e l o v a l o j e 2 9( 1 5 , 0 2 % ) p r a Ê e n i ka , o d Ë e g a 1 6 n a l o ka l n o j i 1 3 n a o p Ê i n s ko j i æ u p a n i j s k o j r a z i n i . Up o l i t i Ë k i m s t r a n ka m a b i l a s u a n g a æ i r a n a 3 2 ( 1 6 , 6 % ) p r a Ê e n i ka , i t o 1 9 ka o Ë l a n o v ib e z f u n k c i j a , 6 ka o Ë l a n o v i π i r e g i 7 ka o Ë l a n o v i u æ e g p o l i t i Ë ko g t i j e l a . U v j e r s k i mo r g a n i z a c i j a m a a k t i v n o j e b i l o 1 5 ( 7 , 8 % ) p r a Ê e n i ka , p r e t e æ n o u ka t o l i Ë ko j c r k v i ( 9 ) ,u z a j e d n i c i b r a Ë n i h s u s r e t a ( 2 ) , i o s t a l i u p o j e d i n i m v j e r s k i m g r u p a m a .


32

Tab l i ca 3 . 1 1 . Kor i π teno s lobodno v r i j eme za d ru π tvene akt ivnos t i

S l ika 3 . 17 . P r ikaz kor i π ten ja s lobodnog v remena u naπe dv i je skup ine p raÊen ika .

P o s t o j e n e ke r a z l i k e u ko r i π t e n j u s l o b o d n o g v r e m e n a i z m e u s k u p i n e “ n a t p r o s -j e Ë n i h ” i “ o s t a l i h ” , a l i o n e n i s u s t a t i s t i Ë k i z n a Ë a j n e .

æ


33

3 . 2 . 4 . S u s t a v r a d n i h v r i j e d n o s t i p r a Ê e n i k a

U U p i t n i k u “ P D O / I I I . f a z a ” ( v i d i P r i l o g 1 ) π e s t o p o g l a v l j e s a d r æ a v a l o j e d e s e tt v r d n j i k o j e s u s e o d n o s i l e n a v r i j e d n o s n e o r i j e n t a c i j e p r a Ê e n i ka u p o d r u Ë j u n j i h o v er a d n e a k t i v n o s t i . P r a Ê e n i c i s u p r o c j e n j i v a l i v a æ n o s t o n o g a π t o t v r d n j a i z r a æ a v a n as ka l i o d Ë e t i r i o c j e n e , i t o : 1 = u g l a v n o m n e v a æ n o ; 2 = d o n e k l e v a æ n o ; 3 = v a æ n o i4 = v r l o v a æ n o . E v o o d g o v a r a j u Ê i h p o d a t a ka i z t o g d i j e l a u p i t n i k a :

Tab l i ca 3 . 12 . D i s t r ibuc i ja oc jena radn ih v r i j ednos t i

L e g e n d a : Z n a Ë e n j e t v r d n j i (deta l jn i op i s v id i u Up i tn iku “PDO/ I I I . faza)1 = K o r i π t e n j e s p o s o b n o s t i 6 = A l t r u i z a m 2 = P o s t i g n u Ê e i n a p r e d o v a n j e 7 = I z l a g a n j e r i z i k u3 = S t v a r a l a π t v o 8 = S o c i j a l n i o d n o s i4 = E ko n o m s ka s i g u r n o s t 9 = A u t o r i t e t i p r e s t i æ5 = R a d n i u v j e t i 1 0 = R a z v o j l i Ë n o s t i


34

Tab l i ca 3 . 13 . O snovn i s ta t i s t i Ëk i pa ramet r i u su s tavu radn ih v r i j ednos t

Ta b l i c a 3 . 1 4 . I z v o d i z f a k t o r s k e a n a l i z e - o b j a π n j e n a v a r i j a n c a

* R o t a c i j a o b a v l j e n a p o Va r i m a x m e t o d i u z K a i s e r o v u n o r m a l i z a c i j u .

Tab l i ca 3 . 15 . Faktor ska s t ruktu ra Ëe s t i ca ( tv rdn j i ) u va r imax poz i c i j i


35

O S V R T N A P O D A T K E O S U S T A V U R A D N I H V R I J E D N O S T I P R A Δ E N I K A“ O p Ê e n i t i j e i r e l a t i v n o t r a j n e c i l j e v e , ko j e æ e l i m o p o s t i Ê i d a b i s m o z a d o v o l j i l i

s v o j e p o t r e b e , n a z i v a m o v r i j e d n o s t i m a . Vr i j e d n o s t i s u i n t e g r i r a n e u v r i j e d n o s n i s u s -t a v p o j e d i n c a - s v o j e v r s n u o r g a n i z a c i j u n j e g o v i h p o t r e b a , æ e l j a i c i l j e v a ko j i m s ei z m e u n j i h u s p o s t a v l j a o d r e e n i o d n o s p r i o r i t e t a i h i j e r a r h i j e v a æ n o s t i . Vr i j e d n o s t iko j e p o j e d i n a c æ e l i o s t v a r i t i k r o z s v o j u r a d n u u l o g u n a z i v a m o r a d n i m i l i p r o f e s i o n a l -n i m v r i j e d n o s t i m a “ ( © v e r ko , 1 9 8 0 , s t r . 1 3 ) . O r i g i n a l n i u p i t n i k “ P - V 1 ” ko j i j e © v e r kop r i m j e n j i v a o u s v o j i m i s t r a æ i v a n j i m a r a d n i h v r i j e d n o s t i i m a o j e u k u p n o 1 6 t a k v i h v r i -j e d n o s t i i z ko j e g j e u U p i t n i k “ P D O / I I I . f a z a ” u k l j u Ë e n o d e s e t v r i j e d n o s t i . S a ms a d r æ a j t v r d n j i j e n e π t o m o d i f i c i r a n , a l i j e c j e l o k u p n a s t r u k t u r a u p i t n i k a v j e r n a o r i g -i n a l u .

D o m i n a n t n o o p r e d j e l j e n j e p r a Ê e n i ka z a v e Ê i n u r a d n i h v r i j e d n o s t i t e n d i r a n ao c j e n e “ v a æ n o ” i “ v r l o v a æ n o ” ( Ta b l i c a 3 . 1 2 ) , π t o j e i r a z u m l j i v o j e r s u t a k v ep o t r e b e , æ e l j e i æ i v o t n i c i l j e v i i j e d i n o o s t v a r i v i p r e ko r a d n e a k t i v n o s t i . I z n i m ke i zo v e t e n d e n c i j e j e s u d v i j e v r i j e d n o s t i , i t o o b a v l j a n j e i n t e r e s a n t n i h p o s l o v a u z i z l a -g a n j e r i z i k u , t e r u ko v o e n j e d r u g i m a i u t j e c a n j e n a n j i h o v o p o n a π a n j e , g d j e s uf r e k v e n c i j e o d g o v o r a n e π t o v e Ê e n a o c j e n u “ u g l a v n o m n e v a æ n o ” .

A ko s a d a a n a l i z i r a m o h i j e r a r h i j u v r i j e d n o s t i p o v a æ n o s t i u s u s t a v u r a d n i h v r i j e d -n o s t i o v i h p r a Ê e n i ka ( Ta b l i c a 3 . 1 3 ) v i d i m o d a j e n a p r v o m m j e s t u e ko n o m s ka s i g u r n o s t( s t a l n o i s i g u r n o z a p o s l e n j e ) , a o n d a s l i j e d e a f i r m a c i j a s p o s o b n o s t i k r o z r a d n ua k t i v n o s t , p o t v r d a l i Ë n o s t i , v i s o ka r a d n a u s p j e π n o s t , a l t r u i z a m ( p o m o Ê d r u g i m a ) , t es t v a r a l a π t v o ( i z r a æ a v a n j e n o v i h i d e j a i m e t o d a ) . N e π t o m a n j u p o z i c i j u n a l j e s t v i c iv a æ n o s t i i m a v r i j e d n o s t s o c i j a l n i h o d n o s a ( ko n t a k t i b i l n o s t s d r u g i m a ) , a n a j m a n j uv a æ n o s t p r a Ê e n i c i p r i d a j u r a d n i m u v j e t i m a , t e p r e s t i æ u ( r u ko v o e n j e d r u g i m a ) i i z l a -g a n j u r i z i k u . O v a ka v n j i h o v r a n g v r i j e d n o s t i p o v a æ n o s t i m o g u Ê e j e o b j a s n i t i o p Ê o ms i t u a c i j o m u ko j o j s u s e r a z v i j a l i ( j a ke t e æ n j e z a æ i v o t n i m s t a n d a r d o m n a j e d n o js t r a n i , a v e l i k p r o b l e m z a p o π l j a v a n j a i z a p o s l e n o s t i n a d r u g o j s t r a n i ) p a j e e ko n o m -s ka s i g u r n o s t ko j a j e i z r a z i t a e k s t r i n z i Ë n a v r i j e d n o s t , z a u z e l a p r v o m j e s t o . M e u t i m ,o v i p r a Ê e n i c i s u i p o z i t i v n o s e l e k c i o n i r a n a s k u p i n a p o i n t e l e k t u a l n i m s p o s o b n o s t i m a ,p a z a t o o d m a h s l i j e d e i z r a z i t o i n t r i n z i Ë n e v r i j e d n o s t i : a f i r m a c i j a s p o s o b n o s t i ,p o t v r i v a n j e l i Ë n o s t i i r a d n a u s p j e π n o s t.

U s p r ko s o d r e e n i m m e t o d o l o π k i m o g r a n i Ë e n j i m a ( r e l a t i v n o m a l i b r o j Ë e s t i c a )o b a v l j e n a j e f a k t o r s ka a n a l i z a r e z u l t a t a n a p r i m i j e n j e n o m m j e r n o m i n s t r u m e n t u r a d -n i h v r i j e d n o s t i . K o r i π t e n a j e m e t o d a g l a v n i h ko m p o n e n t i , i p o k r i t e r i j u k r i t i Ë n ez n a Ë a j n o s t i ( k a r a k t e r i s t i Ë n i ko r i j e n ( 1 ) i z l u Ë e n e s u t r i k o m p o n e n t e ko j e z a j e d n oo b j a π n j a v a j u 5 8 , 3 7 % t o t a l n e v a r i j a n c e ( Ta b l i c a 3 . 1 4 ) . To j e i n a Ë e o d g o v a r a j u Ê a p r o -p o r c i j a z a o v a k v u v r s t u Ë e s t i c a , a l i t r e b a u p o z o r i t i i n a z n a t n u ko l i Ë i n u n e o b j a π n j e n ev a r i j a n c e π t o p o ka z u j e n a z n a Ë a j a n s p e c i f i c i t e t u p o t r i j e b l j e n o g i n s t r u m e n t a i n ap o g r e π ke m j e r e n j a .


36

D a b i s e u s t a n o v i l a n a j j e d n o s t a v n i j a f a k t o r s ka s t r u k t u r a ko n k r e t n o g s u s t a v a r a d -n i h v r i j e d n o s t i i z v r π e n a j e r o t a c i j a p o Va r i m a x a l g o r i t m u i ( u z p e t i t e r a c i j a ) d o b i v e -n a j e s o l u c i j a p r i k a z a n a u Ta b l i c i 3 . 1 5 . S a m a s o l u c i j a j e j a s n o i n t e r p r e t a b i l n a , p o s e b -n o z a ko m p o n e n t e ( f a k t o r e ) 1 i 3 . P r v i f a k t o r ko j i o b j a π n j a v a o ko 3 2 % z a j e d n i Ë k ev a r i j a n c e p r e d s t a v l j a s e t i n t r i n z i Ë n i h r a d n i h v r i j e d n o s t i k o j e b i s e m o g l e , u t e r m i n i -m a o b u h v a Ê e n i h , t v r d n j i d e f i n i r a t i k a o a f i r m a c i j a s p o s o b n o s t i u p r o f e s i o n a l n o j k a r i -j e r i . Tr e Ê i e k s t r a h i r a n i f a k t o r ( o ko 1 4 % o b j a π n j e n e v a r i j a n c e ) j e i z r a z v r i j e d n o s t iko j e p r i p a d a j u e k s t r i n z i Ë n o j s f e r i i m o æ e s e i n t e r p r e t i r a t i k a o o p t i m u m z a r a d n ua n g a æ i r a n o s t. N e π t o s l o æ e n i j e o b r a z l o æ e n j e z a h t i j e v a d r u g i e k s t r a h i r a n i f a k t o r ( o ko1 4 % o b j a π n j e n e v a r i j a n c e ) , z a ko j i s e m o æ e ka z a t i d a j e u g l a v n o m o r i j e n t i r a n n ao d n o s e s d r u g i m l j u d i m a , p a b i g a s e m o g l o o d r e d i t i k a o e m p a t i j a u s o c i j a l n o - r a d n i mo d n o s i m a . D a ka ko , o s t a j e o p Ê i z a k l j u Ë a k d a j e d o m i n a n t n a v r i j e d n o s n a o r i j e n t a c i j a iv r i j e d n o s n i c i l j o v i h p r a Ê e n i h o s o b a a f i r m a c i j a v l a s t i t e l i Ë n o s t i t i j e ko m p r o f e s i o n a l n eka r i j e r e .

3 . 2 . 5 . N e k e i n t e r k o r e l a c i j e v a r i j a b l i i z I I I . f a z e p r a Ê e n j a

Mnoge va r i jab le iz Up i tn ika “PDO / I I I . faza” n i su potpuno nezav i sn i ent i te t i , veÊ sena laze u man je i l i v i πe znaËa jn im vezama. Dakako , neke od t ih in te rkore lac i ja su pos l j ed i cauzroËno-pos l j ed i Ën ih odnosa , a neke su pos l j ed i ca u t je ca ja odreen ih poznat ih i l i nepoznat iht re Ê ih Ë imben ika . BuduÊ i da su podac i u va r i jab lama ug lavnom kva l i ta t i vne p r i rode , kao jed i -no moguÊ i ind ikator t ih veza mogao je pos luæ i t i nek i neparamet r i j sk i te s t. U ovom s lu Ëa jukor i π ten je koef i c ine t kont ingenc i je i f i -koef i c i j en t. Evo nek ih zan iml j i v i j i h znaËa jn ih vezaunuta r t re Êe faze p raÊen ja :

Tab l i ca 3 . 16 . Ve l i Ë ina povezanos t i nek ih va r i jab l i u sk lopu I I I . faze p raÊen ja


37

N a t e m e l j u i z r a Ë u n a t i h ko e f i c i j e n a t a ko r e l a c i j e ( ko e f i c i j e n t a ko n t i n g e n c i j e i f i -k o e f i c i j e n t a ) m o æ e s e , u k r a t ko , z a k l j u Ë i t i o v o : ( a ) s v i k o e f i c i j e n t i k o r e l a c i j e p o z i -t i v n i s u i s t a t i s t i Ë k i z n a Ë a j n i , o s i m o n o g i z m e u k v a l i f i k a c i j e p r a Ê e n i ka i n j i h o v o gz a d o v o l j s t v a s p o s l o m ; ( b ) ko e f i c i j e n t i k o r e l a c i j e s u r e l a t i v n o m a l i , t a ko d a s e n em o æ e g o v o r i t i o b i t n o j z a j e d n i Ë ko j v a r i j a n c i ; ( c ) o d n o s i z m e u k v a l i f i k a c i j e p r a Ê e n i -k a i n e k i h d r u g i h v a r i j a b l i t a ka v j e d a o n i ko j i i m a j u v e Ê u r a z i n u k v a l i f i k a c i j e z a d o -v o l j n i j i s u , a n a r o Ë i t o t o m e p r i d o n o s e o n i s v i s o ko m s p r e m o m , ko j i s u n a j z a d o v o l j n i -j i , t j . p o t p u n o z a d o v o l j n i .

O S V R T N A P O D A T K E O N E K I M I N T E R K O R E L A C I J A M A V A R I J A B L I T R E Δ E F A Z E P R A Δ E N J ATr e Ê a f a z a p r a Ê e n j a u s m j e r e n a j e p r e t e æ n o n a p r o f e s i o n a l n u ka r i j e r u p r a Ê e n i ka .

Z b o g t o g a s u i n a j z a n i m l j i v i j i o d n o s i i z m e u p o s t i g n u t o g s t u p n j a k v a l i f i k a c i j e iz a d o v o l j s t v a p r a Ê e n i ka , k a ko s a s t u p n j e m k v a l i f i k a c i j e t a ko i s n j i h o v i m r a d n i m u s p -j e h o m . D i o t i h o d n o s a p r i k a z a n j e u Ta b l i c i 3 . 1 6 .

K a o π t o s e m o g l o i p r e t p o s t a v i t i u s l i j e d i z r a z i t o p o v o l j n j e k v a l i f i k a c i j s k e s t r u k -t u r e c i j e l e g r u p e p r a Ê e n i ka , o n i s u i z r a z i t o i z a d o v o l j n i s v o j i m k v a l i f i k a c i j a m a ,d a ka ko v i π e o n i s v i π o m k v a l i f i k a c i j o m . N e π t o m a n j e , a l i j o π u v i j e k s t a t i s t i Ë k i z n a Ë a -j n a v e z a u t v r e n a j e i z m e u s t u p n j a k v a l i f i k a c i j e p r a Ê e n i ka i n j i h o v a z a d o v o l j s t v a sr a d n i m u s p j e h o m . I s t i t r e n d ko r e l a c i j e u t v r e n j e i z m e u r a n g a k v a l i f i k a c i j a i o s t -v a r e n j a n j i h o v i h p r o f e s i o n a l n i h æ e l j a ko j e s u i m a l i p r i j e i z b o r a z a n i m a n j a . K a ko j es t u p a n j k v a l i f i k a c i j e z n a Ë a j n o v e z a n s o b a v l j a n j e m r u ko v o d n i h f u n k c i j a ( o b a v l j a l i s ui h Ë e π Ê e o n i s v i π i m s t u p n j e m k v a l i f i k a c i j e ) , a t a ko e r i s m a t e r i j a l n i m p r i l i k a m a( b o l j e m a t e r i j a l n e p r i l i k e i m a j u p r a Ê e n i c i n a v i π o j r a z i n i k v a l i f i k a c i j s k e l j e s t v i c e ) , t os e u k r a t ko m o æ e r e Ê i d a j e k v a l i f i k a c i j s k a s t r u k t u r a p r a Ê e n i ka d o b a r p o ka z a t e l jm n o g i h ka r a k t e r i s t i k a n j i h o v e p r o f e s i o n a l n e ka r i j e r e .

U z o v o , t r e b a n a g l a s i t i v i s o k u p o v e z a n o s t k v a l i f i k a c i j a p r a Ê e n i ka s k v a l i f i k a c i -j a m a n j i h o v i h s u p r u æ n i ka u s m i s l u d a s u s t a t i s t i Ë k i z n a Ë a j n o Ë e π Ê e s k l a p a l i b r a ko v es u p r u æ n i c i i s t i h i l i s l i Ë n i h k v a l i f i k a c i j s k i h r a z i n a .

U ko n t e k s t u p r o f e s i o n a l n i h ka r i j e r a , a u p o g l e d u o b a v l j a n j a r u ko v o d n i h f u n k c i -j a , u t v r e n a j e z n a Ë a j n a u l o g a s p o l a p r a Ê e n i ka . Te s u f u n k c i j e z n a Ë a j n o f r e k v e n t n i j ep r o p o r c i o n a l n o o b a v l j a l i m u π k a r c i , a π t o j e v j e r o j a t n o r e f l e k s i j a n a π i h o p Ê i hd r u π t v e n i h o d n o s a ka d j e u p i t a n j u s p o l , p a m a ka r s e r a d i l o i o i n t e l e k t u a l n o n a t p r o s -j e Ë n i m s u b j e k t i m a æ e n s ko g s p o l a ka o π t o j e t o s l u Ë a j u o v o j g r u p i p r a Ê e n i ka .


38

3.2 .6 . Neke in te rkore lac i je izmeu var i jab l i d ruge i t re Êe faze p raÊen ja

U t a b l i c i 3 . 1 7 . n a l a z e s e ko e f i c i j e n t i k o r e l a c i j e ( i n j i h o v a z n a Ë a j n o s t ) i z m e un e k i h v a r i j a b l i d r u g e i t r e Ê e f a z e p r a Ê e n j a .

Tab l i ca 3 . 17 . Ve l i Ë ina povezanos t i nek ih va r i jab l i 2 . i 3 . faze p raÊen ja

O S V R T N A P O D A T K E O V E Z A M A N E K I H V A R I J A B L I D R U G E I T R E Δ E F A Z E P R A Δ E N J AI z d r u g e f a z e p r a Ê e n j a i z d v o j e n e s u s a m o d v i j e v a r i j a b l e ko j e i z r a æ a v a j u s t a v

p r a Ê e n i ka , i t o : z a d o v o l j s t v o i z a b r a n i m z a n i m a n j e m i z a d o v o l j s t v o p r e m a d o t a d ao b a v l j a n o m p o s l u . Te s u v a r i j a b l e u k r π t e n e s n e k i m v a r i j a b l a m a u I I I . f a z i p r a Ê e n j a id o b i v e n i o d n o s i p r i k a z a n i u Ta b l i c i 3 . 1 7 . K a ko j e i z m e u d r u g e i t r e Ê e f a z e p r a Ê e n j ap r o π l o r e l a t i v n o m a l o v r e m e n a ( o ko p e t g o d i n a ) , t o j e b i l o r a z u m n o o Ë e k i v a t i d a Ê ev a r i j a b l e i z o b j e f a z e ko j e s u s a d r æ a j n o b l i s k e o s t a t i u p o z i t i v n o j ko r e l a c i j i .

I z v e l i Ë i n e ko e f i c i j e n a t a ko r e l a c i j e ( ko j i , d o d u π e , n i s u v e l i k i , a l i s u s t a t i s t i Ë k iz n a Ë a j n i ) m o æ e s e u o Ë i t i d a j e z a d o v o l j s t v o i z a b r a n i m z a n i m a n j e m , i z r a æ e n o u d r u -g o j f a z i p r a Ê e n j a , z n a Ë a j n o p o v e z a n o s a z a d o v o l j s t v o m π ko l s k i m u s p j e h o m , p o s t i g n u -t i m k v a l i f i k a c i j a m a , o s t v a r e n j e m p r o f e s i o n a l n e æ e l j e i z a d o v o l j s t v o m s r a d n o mu s p j e π n o π Ê u - i z r a æ e n i m u t r e Ê o j f a z i p r a Ê e n j a . I s t i t r e n d v e z a i m a i v a r i j a b l a z a d o -v o l j s t v a o b a v l j a n i m p o s l o v i m a i z r a æ e n a u d r u g o j f a z i p r a Ê e n j a .

N a r a v n o , o d n o s e i s t i h o b j e k t i v n i h v a r i j a b l i i z o b j e f a z e p r a Ê e n j a , k a o π t o j e o n ao p o s t i g n u t i m k v a l i f i k a c i j a m a n e t r e b a p o s e b n o n i i z n o s i t i , j e r s u v e z e l o g i Ë k i z n a Ë a -j n o v i s o ke ( C r a m e r o v ko e f i c i j e n t ko r e l a c i j e z a t e v a r i j a b l e i z n o s i 0 , 8 7 ) .


39

3.2 .7 . In te lektua ln i s ta tu s kao p red ik tor p rofe s iona lnog razv i tka p raÊen ika

I m a j u Ê i u v i d u Ë i n j e n i c u d a j e c i j e l a g r u p a o v i h p r a Ê e n i ka p o z i t i v n o s e l e k c i o n i -r a n a s k u p i n a p o s v o j i m i n t e l e k t u a l n i m s p o s o b n o s t i m a ( i t i m e j o j z n a t n o s m a n j e n v a r -i j a b i l i t e t u t o j v a r i j a b l i ) n i j e s e m o g l o o Ë e k i v a t i d a Ê e s e o n i z n a Ë a j n o r a z l i k o v a t i up r a Ê e n i m v a r i j a b l a m a p r o f e s i o n a l n o g r a z v o j a , t j . d a Ê e i n t e l e k t u a l n i s t a t u s b i t i j a s n is t a t i s t i Ë k i p r e d i k t o r v a r i j a c i j a u t i m v a r i j a b l a m a .

I p a k , o v u p r e t p o s t a v k u n a s t o j a l o s e p r o v j e r i t i h i - k v a d r a t t e s t o m i t o n a d v an a Ë i n a : u p r v o m s l u Ë a j u u z e t a j e u o b z i r n j i h o v a p o d j e l a u d v i j e k a t e g o r i j e ( p r e u z e -t a i z i d e n t i f i k a c i j s k o g p o s t u p ka - “ n a t p r o s j e Ë n i ” ( N = 7 8 ) i “ o s t a l i ” ( N = 1 1 5 ) , i ud r u g o m s l u Ë a j u d a j e g r u p a p o d i j e l j e n a u t r i k a t e g o r i j e ( r a n g i r a n j e m p r o s j e Ë n i h z - v r i -j e d n o s t i ) p r e m a n o r m a l n o j d i s t r i b u c i j i : 2 5 % n a j s l a b i j i h ( N = 4 8 ) , 5 0 % s r e d n j i h ( N =9 7 ) i 2 5 % n a j b o l j i h ( N = 4 8 ) .

I k a o π t o s e m o g l o p r e t p o s t a v i t i , i z i d e n t i f i k a c i j o m h o m o g e n i z i r a n e g r u p e p oi n t e l e k t u a l n i m s p o s o b n o s t i m a n i ka k v o m p o d j e l o m u s u b u z o r ke n i s u s e m o g l e f o r m i r a t is k u p i n e ko j e b i s e u t o j v a r i j a b l i d o v o l j n o r a z l i k o v a l e i t a ko “ p r e d s t a v l j a l e ” s i t u a c i -j u u p o p u l a c i j i i o n d a ko r e s p o n d i r a l e s n e k i m v a r i j a b l a m a p r o f e s i o n a l n o g r a z v o j a z ako j e b i z n a Ë a j n e v e z e s i n t e l e k t u a l n i m s t a t u s o m b i l e l o g i Ë n e . I z a t o u v e Ê i n i s l u Ë a j e -v a t a k v e z n a Ë a j n e v e z e i n i s u p o t v r e n e .

M e u t i m , i n t e l e k t u a l n i s t a t u s j e s t a t i s t i Ë k i z n a Ë a j a n p r e d i k t o r k v a l i f i k a c i j s k er a z i n e p r a Ê e n i ka ( h i - k v a d r a t = 1 3 , 0 7 , P ( 0 , 0 1 u p o d j e l i p r a Ê e n i ka u d v i j e g r u p e ,o d n o s n o h i - k v a d r a t = 2 9 , 4 7 , P ( 0 , 0 1 u p o d j e l i p r a Ê e n i ka u t r i g r u p e ) . U z m i m o z ap r i m j e r p o d j e l u u t r i g r u p e : o d 4 8 p o i n t e l e k t u a l n o m s t a t u s u n a j s l a b i j i h p r a Ê e n i kan i æ u i s r e d n j u s t r u Ë n u s p r e m u i m a n j i h 2 4 ( 5 0 , 0 0 % ) a v i s o k u s t r u Ë n u s p r e m u s a m o 1 5( 3 1 , 2 5 % ) , d o k o d 4 8 p o i n t e l e k t u a l n o m s t a t u s u n a j b o l j i h p r a Ê e n i ka , n i æ u i s r e d n j us t r u Ë n u s p r e m u i m a j u s a m o n j i h 4 ( 8 , 3 3 % ) , a v i s o k u s t r u Ë n u s p r e m u n j i h Ë a k 3 7( 7 7 , 0 8 % ) .

Ta ko e r j e u t v r e n o d a p r a Ê e n i c i v i π e g i n t e l e k t u a l n o g s t a t u s a ko r i s t e s t a t i s t i Ë k iz n a Ë a j n o v i π e r a s p o l o æ i v o g v r e m e n a z a s v o j e d r u π t v e n e a k t i v n o s t i ( h i - k v a d r a t =1 2 , 0 8 , P ( 0 , 0 1 ) o d o s t a l i h p r a Ê e n i ka . Z a n i m l j i v o j e i t o , d a s u p r a Ê e n i c i v i π e gi n t e l e k t u a l n o g s t a t u s a n e π t o r j e e p o t p u n i a p s t i n e n t i u z i m a n j a a l ko h o l n i h p i Ê a ( h i -k v a d r a t = 7 , 3 0 4 , P ( 0 , 0 5 ) , n o t o j e d a ka ko m a r g i n a l n i p o d a t a k z a p r e d i k t i v n u v r i -j e d n o s t i n t e l e k t u a l n o g s t a t u s a .


40


41

4. Z A K L J U » C I I P R I J E D LO Z I

Long i tud ina lne s tud i je p raÊen ja , na roË i to one dugot ra jn i je , re la t i vno su r i j e tke i u sv i j e -tu , a kod nas ih skoro i nema. To je i razuml j i vo zbog n j ihov ih zaht jevn ih karakte r i s t ika .N j ihova o rgan izac i ja je s loæena , i sa s ta ja l i π ta on ih ko j i ih p rovode ( Ëe s to t ra ju duæe od æ iv -o ta n j ihov ih o rgan izatora - s lu Ëa j Te rmana i mnogih d rug ih ) i sa s ta ja l i π ta sub jekata ko je sep ra t i , j e r se na ova j i l i ona j naË in zad i re u n j ihovu p r i va tnos t i t raæe se od n j ih napor i za ko jeon i n i su , i l i n i su dovo l jno mot iv i ran i . O s im toga , takve su s tud i je skupe , a rezu l ta t i se moguoËek ivat i tek nakon duæeg v remena π to na j Ëe π Êe obesh rabru je eventua lne f inac i je re .

Meut im, s metodo lo πkog g led i π ta p raÊen je razvo ja i ponaπan ja i s t ih o soba je na jd -je lo tvorn i j i naË in p rov je ravan ja i va l id i ran ja d i jagnos t i Ëko-p rognos t i Ëk ih pos tupaka ko j i seËe s to p rovode u odreene (ponekad i se lekc i j ske ) s v rhe u p s iho lo πko j , pedagoπko j i andragoπko jp raks i , a na j Ëe π Êe se t i pos tupc i a p r io r i p r ihvaÊa ju kao va l jan i . Naravno , to je nekad jed ino imoguÊe , a l i i pod loæno r iz iku sporad i Ën ih i l i s i s temat sk ih pogre πaka . Po red v rednovan ja d i jag -nos t i Ëko-p rognos t i Ëk ih p rocedura , s tud i je p raÊen ja omoguÊu ju i u tv r ivan je odreen ih zakon i -to s t i razvo ja po jed in ih o sob ina p raÊen ika , j e r se mogu kont ro l i ra t i i ob jekt i vn i uv je t i podko j ima se te o sob ine fo rmi ra ju i razv i ja ju . P rema tome, metod i Ëka v r i j ednos t dobro o rga-n iz i ran ih s tud i ja p raÊen ja je nepr i j eporna .

Zato je i konkre tna s tud i ja p raÊen ja darov i t ih o soba , u o rgan izac i j i St ru Ëne s luæbe zaprofe s iona lnu o r i j en tac i ju Zavoda za zapoπ l javan je Vi rov i t i ca , j edan r i j edak i paæn je v r i j edanpoduhvat u nas , na roË i to u pog ledu n jenog t ra jan ja od v i πe od t r i de se t l j e Êa i pored re la t i vnoogran i Ëen ih i s t raæ ivaËk ih rezu l ta ta s obz i rom na p r imi jen jenu metodo log i ju . Na ime, jed inametoda p raÊen ja b i la je poπ tanska anketa , pa se i p r ikup l jen i podac i mogu in te rp re t i ra t i naraz in i ko ju takve metode dozvo l java ju . A l i , v r i j ednos t ovog pothvata leæ i i u Ë in jen i c i da jes tud i ja p rovoena u opera t i vno j , man je v i πe admin i s t ra t i vno j u s tanov i , u ko jo j su ovakvei s t raæ ivaËke akt ivnos t i izvan redov i t ih p rograma n jene d je la tnos t i , pa je o rgan izac i ja ip rovoen je s tud i je zaht i jeva lo izvanredne i dugot ra jne napore od in i c i j a to ra i rea l iza to rap lana i p rograma same s tud i je .

Dak le , bez obz i ra na ob jekt i vna ogran i Ëen ja ove s tud i je p raÊen ja i metodo lo πku jednos -tavnos t u n jo j p r imi jen jen ih pos tupaka , iz n jez in ih rezu l ta ta moguÊe je de r i v i ra t i od reenere levantne kons ta tac i j e i fo rmul i ra t i konkre tne zak l ju Ëke .

( 1 ) PoËe tn i uzorak i sp i tan ika fo rmi ran u p roce su ident i f ikac i j e (N = 915) t i j ekompraÊen ja n j ihovog razvo ja t i j ekom t r i de se t l j e Êa o s ipan jem je sman jen na 193 p raÊen ika ut reÊo j faz i p raÊen ja (o s ta lo ih je 21 , 10%) . Meut im, s t ruktu ra uzorka po in te lektua lnom s ta -tu su (a to je i b io k r i te r i j fo rmi ran ja in i c i j a lnog uzorka) o s ta la je p rakt i Ëk i nepromi jen jena .U poËetnom uzorku u kategor i j i “natp ro s je Ën ih” b i la su 362 (39 ,56%) Ë lana i u kategor i j i“os ta l ih” 553 (60,44%) Ë lana , a u f ina lnom uzorku ( I I I . faza p raÊen ja ) u kategor i j i “natp ro s -je Ën i” o s ta lo je 78 (40,41%) i u kategor i j i “os ta l i” o s ta lo1 15 (59 ,59%) Ë lanova . Ident i Ënas t ruktu ra zadræana je i u spo lu p raÊen ika . Na poËetku je b i lo 360 (39 ,34%) muπk ih Ë lanova , te555 (60,66%) æensk ih Ë lanova , a u t re Êo j faz i p raÊen ja o s ta lo je 79 (40,93%) muπk ih i 1 14(59 ,07%) æensk ih Ë lanova . Ova “pre s l ika” uzorka I I I . faze p raÊen ja u odnosu na s t ruktu ru in i -c i j a lnog uzorka da je u odreen im gran i cama moguÊnos t genera l izac i j e podataka p r ikup l jen iht i j ekom proce sa p raÊen ja .


42

( 2 ) O n e k i m o p Ê i m ka r a k t e r i s t i k a m a o v e s e l e k c i o n i r a n e s k u p i n e p r a Ê e n i h o s o b a ,n a r o Ë i t o u p o g l e d u n j i h o v e s o c i j a l n e i e m o c i o n a l n e a d a p t a b i l n o s t i , m o æ e s e i n d i r e k t -n o z a k l j u Ë i t i i i z p r i k u p l j e n i h p o d a t a ka o n j i h o v i m o b i t e l j s k i m p r i l i k a m a . Ve l i k a i hv e Ê i n a ( p r e ko 9 0 % ) æ i v i u s t a l n o j b r a Ë n o j z a j e d n i c i , a r e l a t i v n o m a l i b r o j ( i s p o d 5 % )n i j e s k l a p a l o b r a k , a i s t o t a ko r e l a t i v n o n e z n a t a n b r o j ( 4 % ) s u r a s t a v l j e n i . S t a b i l n o s ts v o g b r a ka i z r a z i l i s u i v e l i k o m p r o p o r c i j o m i z r a æ e n o g z a d o v o l j s t v a s d o s a d a π n j i mb r a Ë n i m æ i v o t o m . K a r a k t e r i s t i Ë n a j e i v e l i k a p o d u d a r n o s t k v a l i f i k a c i j s k i h s t r u k t u r a in j i h o v i h s u p r u æ n i ka .

» i n i s e , b a r p o i z j a v a m a s a m i h p r a Ê e n i ka , d a s u i m o b i t e l j s k e s t a m b e n e i m a t e r -i j a l n e p r i l i k e n a z a d o v o l j a v a j u Ê o j r a z i n i , j e r p r e t e æ u o c j e n e “ r e l a t i v n o p o v o l j n e ” i“ i z r a z i t o p o v o l j n e ” p r i l i k e , d o k j e z a n e m a r i v o m a l i b r o j o n i h ko j i s u t e p r i l i k eo z n a Ë i l i k a o “ i z r a z i t o n e p o v o l j n e . ” U p r i l o g o v a k v o m æ i v o t n o m s t a n d a r d u j e i Ë i n -j e n i c a o v i s o ko m p o s t o t k u s t a l n o z a p o s l e n i h s u p r u æ n i ka .

( 3 ) N a o b r a z o v n o m p l a n u g l a v n a z n a Ë a j ka c i j e l e g r u p e p r a Ê e n i ka j e v i s o ka r a z -i n a z a v r π e n i h π ko l a . P r e ko 5 0 % p r a Ê e n i ka z a v r π i l o j e n e k u o d v i s o k i h o b r a z o v n i hi n s t i t u c i j a , p a a ko k t o m e d o d a m o i 1 4 % s v i π o m π ko l o m , t a d a m o æ e m o g o v o r i t i on j i h o v o j i z r a z i t o n a t p r o s j e Ë n o j o b r a z o v n o j s t r u k t u r i . O v u p o v o l j n u o b r a z o v n u s l i k ud o p u n j u j u i p o d a c i o r a z l i Ë i t i m o b l i c i m a d o p u n s ko g o b r a z o v a n j a ( n a j Ë e π Ê e t e Ë a j e v ar a Ë u n a r s t v a i s t r a n i h j e z i ka ) u ko j e j e b i l o u k l j u Ë e n o 3 7 % p r a Ê e n i ka , a n j i h 1 1z a v r π i l o j e p o s t d i p l o m s ke s t u d i j e . N a r a v n o , u v i j e k j e o t v o r e n o p i t a n j e , j e l i i n j i h o vi z b o r ko n k r e t n i h z a n i m a n j a u n u t a r v i s o k i h k v a l i f i k a c i j s k i h s t u p n j e v a b i o u s k l a d ur e a l n i h d r u π t v e n i h ka d r o v s k i h p o t r e b a i s t i m u v e z i n j i h o v o g o d g o v a r a j u Ê e g z a p o π l j a -v a n j a .

I n a Ë e , o v a ko p o v o l j n a o b r a z o v n a s t r u k t u r a b i l a j e d o v o l j a n r a z l o g d a v e Ê i n ap r a Ê e n i ka i z r a z i s v o j e o s o b n o z a d o v o l j s t v o s v l a s t i t i m s t u p n j e m k v a l i f i k a c i j e i π k o l -s k i m u s p j e h o m .

( 4 ) S t u d i j a p r a Ê e n j a p o ka z a l a j e n a n e ko l i ko p o s e b n i h z n a Ë a j k i p r o f e s i o n a l n o gr a z v o j a o v i h p r a Ê e n i ka . I a ko s u p o s t i g l i v i s o ke k v a l i f i k a c i j s k e r a z i n e , t e k j e d n a t r e Ê i -n a p r a Ê e n i ka o s p o s o b i l a s e z a z a n i m a n j e * ko j e s u n a j v i π e æ e l j e l i p r i j e i z b o r a , a s v a k iË e t v r t i i z u Ë i o j e z a n i m a n j e ko j e j e d o s t a i l i p o t p u n o r a z l i Ë i t o o d æ e l j e n o g z a n i m a n -j a . N a d a l j e , i z a n a l i z e v r s t a z a n i m a n j a v i d l j i v o j e d a ko d n j i h d o m i n i r a j u z a n i m a n j ad r u π t v e n o - h u m a n i s t i Ë ko g i p o s l o v n o - o r g a n i z a c i j s k o g s m j e r a , a m a n j e o d o Ë e k i v a n o g ( so b z i r o m n a i n t e l e k t u a l n e m o g u Ê n o s t i ) z a n i m a n j a t e h n i Ë ko g i t e h n o l o π ko g s m j e r a .N e z n a t a n b r o j p r a Ê e n i ka p r o m i j e n i o j e z a n i m a n j e , a l i i h j e v e l i k b r o j m i j e n j a o j e d n oi l i v i π e r a d n i h m j e s t a . M e u t i m , ka r a k t e r i s t i Ë n o j e r e l a t i v n o v e l i k o n j i h o v o s u d j e l o -v a n j e ( o ko 4 5 % ) u o b a v l j a n j u r a z l i Ë i t i h r u ko v o d n i h f u n k c i j a . O s i m t o g a , n e k i o dp r a Ê e n i ka s u v l a s n i c i o d n o s n o s u v l a s n i c i o b r t a i l i p o d u z e Ê a .

D i s t r i b u c i j a z a d o v o l j s t v a s r a d n o m u s p j e π n o π Ê u p r a Ê e n i ka j e i z r a z i t o n e g a t i v n oa s i m e t r i Ë n a ( p r e t e æ u p o v o l j n e o c j e n e ) , d o k j e z a d o v o l j s t v o s m a t e r i j a l n i m p r i m a n j i -m a ( p l a Ê o m ) m a n j e i z r a æ e n o ( s v a k i t r e Ê i p r a Ê e n i k j e m a n j e i l i v i π e n e z a d o v o l j a n sm a t e r i j a l n o m s t i m u l a c i j o m u r a d n o m o d n o s u ) .

( 5 ) T i j e ko m s v o g p r o f e s i o n a l n o g r a z v o j a , u z o s t a l e o s o b i n e , p r a Ê e n i c i s u f o r m i -r a l i i r a z v i j a l i i s u s t a v r a d n i h v r i j e d n o s t i . U h i j e r a r h i j i v a æ n o s t i t i h v r i j e d n o s t i n ap r v o m m j e s t u j e s t a l n o i s i g u r n o z a p o s l e n j e , π t o s e m o æ e p r o t u m a Ë i t i t e æ n j o m z ae ko n o m s ko m s i g u r n o π Ê u u v r i j e m e d o m i n a c i j e f i l o z o f i j e p o t r o π a Ë ko g d r u π t v a i k a s n i j et r æ i π n o m u t a k m i c o m , a z a t i m p o r a n g u s l i j e d i n e ko l i ko i z r a z i t o i n t r i n z i Ë n i h v r i j e d -n o s t i ( a f i r m a c i j a s p o s o b n o s t i , p o t v r d a l i Ë n o s t i , v i s o ka r a d n a e f i k a s n o s t , a l t r u i z a m is t v a r a l a π t v o ) π t o j e o p e t u s k l a d u s n j i h o v i m v i s o k i m i n t e l e k t u a l n i m p o t e n c i j a l i m a .


*Ovdje zvanje (stupanj obrazovanja), profesija

43

U f a k t o r s k o j a n a l i z i i z l u Ë e n a s u t r i z n a Ë a j n a f a k t o r a s u k u p n o 5 8 , 3 7 %o b j a π n j e n e v a r i j a n c e . T i s e f a k t o r i m o g u i n t e r p r e t i r a t i k a o : “ a f i r m a c i j a o s o b n o s t i up r o f e s i o n a l n o j k a r i j e r i ” ( o ko 3 2 % o b j a π n j e n e v a r i j a n c e ) , “ e m p a t i j a u s o c i j a l n o - r a d -n i m o d n o s i m a ( o ko 1 4 % o b j a π n j e n e v a r i j a n c e ) , t e “ o p t i m u m z a r a d n u a n g a æ i r a n o s t ”( o ko 1 3 % o b j a π n j e n e v a r i j a n c e ) . K a o o p Ê i d o j a m m o æ e s e z a k l j u Ë i t i d a j e n j i h o v a d o m -i n a n t n a v r i j e d n o s n a o r i j e n t a c i j a t e æ n j a z a p o t v r i v a n j e m v l a s t i t e l i Ë n o s t i t i j e ko mp r o f e s i o n a l n e ka r i j e r e .

( 6 ) J e d a n o d m o g u Ê i h p o ka z a t e l j a u k l j u Ë i v a n j a p r a Ê e n i ka u s o c i j a l n e o d n o s e uv r i j e m e n j i h o v o g o b r a z o v n o g i p r o f e s i o n a l n o g r a z v o j a j e i n j i h o v a d r u π t v e n a a n g a æ i -r a n o s t u s l o b o d n o v r i j e m e . To s e o d n o s i n a n j i h o v e s p o r t s k e a k t i v n o s t i , a n g a æ i r a n o s tn a k u l t u r n o - u m j e t n i Ë ko m p o d r u Ë j u , r a d u s t r u Ë n i m d r u π t v i m a i u d r u æ e n j i m a , a k t i v n o s tu h u m a n i t a r n i m i z a b a v n i m o r g a n i z a c i j a m a , t e s u d j e l o v a n j e u p o l i t i Ë k i m s t r a n ka m a io r g a n i m a v l a s t i . P r e m a i z j a v a m a p r a Ê e n i ka m o g l o b i s e ko n s t a t i r a t i d a j e u k u p n ad r u π t v e n a a k t i v n o s t g r u p e ka o c j e l i n e b i l a u m j e r e n a , i d a s e k r e Ê e o d p o t p u n en e g a c i j e u Ë e π Ê a u b i l o ko j o j a k t i v n o s t i i z v a n p o s l a d o i s t o d o b n o g s u d j e l o v a n j a p o j e -d i n a c a u v i π e d r u π t v e n i h p o d r u Ë j a . D a ka ko , n a j v i π e p r a Ê e n i ka b a v i l o s e s p o r t s k i ma k t i v n o s t i m a ( π t o s e o n d a m o æ e p o v e z a t i i s n j i h o v o m d o b r o m t j e l e s n o m ko n d i c i j o m ,t e u m j e r e n i m n a v i ka m a p u π e n j a i u z i m a n j a a l ko h o l a ) i o n d a r a d o m u r a z l i Ë i t i ms t r u Ë n i m a s o c i j a c i j a m a .

Tu t r e b a s p o m e n u t i d a s e o d r e e n i b r o j p r a Ê e n i ka a n g a æ i r a o i u n e k i m p o l i t i Ë k i ms t r a n ka m a , t e u o r g a n i m a v l a s t i , b i l o n a l o ka l n o j i l i o p Ê i n s ko j i æ u p a n i j s k o j r a z i n i .N o , j a s n o j e v i d l j i v o d a s u p r a Ê e n i c i u z s p o r t s k e a k t i v n o s t i u g l a v n o m p r e f e r i r a l i s u d -j e l o v a n j e u s v o j i m s t r u Ë n i m o r g a n i z a c i j a m a .

( 7 ) I n a k r a j u , k a o o p Ê i z a k l j u Ë a k ko j i p r o i z l a z i i z c i j e l o g t i j e ka d u g o g o d i π n j e gp r a Ê e n j a o b r a z o v n o g i p r o f e s i o n a l n o g r a z v o j a j e d n e g r u p e i n t e l e k t u a l n o n a t p r o s j e Ë n i ho s o b a , m o æ e s e ko n s t a t i r a t i d a s u p r i k u p l j e n i b r o j n i r e l e v a n t n i p o d a c i , a l i k o j i s u uo v o m i z v j e π Ê u p r i k a z a n i s a m o n a r a z i n i d e s k r i p c i j e i m e u s o b n o g u s p o r e i v a n j a v a r i -j a b l i u n u t a r p r a Ê e n o g u z o r ka . D a b i t i p o d a c i d o b i l i i i z v j e s n u g e n e r a b i l n o s t ip o ka z a l i n a e v e n t u a l n u z a ko n o m j e r n o s t p r o m a t r a n i h p o j a v a , b i l o b i ko r i s n o u Ë i n i t is l i j e d e Ê e :

a ) p r i k u p i t i d o s t u p n e s t a t i s t i Ë k e p o ka z a t e l j e o p o j e d i n i m ka r a k t e r i s t i k a m a p o p -u l a c i j e ko j o j p r i p a d a j u Ë l a n o v i p r a Ê e n e g r u p e ka ko b i s e d o b i l i r e f e r e n t n i e l e m e n t i z ap o t r e b n e ko m p a r a t i v n e a n a l i z e i u n j i m a o d r e d i l i r a z v o j n i d o m e t i i s t v a r n i s t a t u sp r a Ê e n i ka u o s o b i n a m a ko j e s u b i l e p r e d m e t p r o c e s a p r a Ê e n j a , i

b ) u s p o s t a v i t i o s o b n i ko n t a k t s p r a Ê e n i c i m a ko j i s u i z r a z i l i æ e l j u z a d a l j n j o ms u r a d n j o m u o v o m p r o j e k t u ( t a ka v p r i s t a n a k o d g o v o r o m u U p i t n i k u “ P D O / I I I . f a z a ”d a l a s u 6 4 p r a Ê e n i ka ) i “ m e t o d o m s t u d i j e s l u Ë a j a ” p o m o Ê u s e m i s t a n d a r d i z i r a n o gi n t e r v j u a p r i k u p i t i d o d a t n e s u p t i l n i j e i n f o r m a c i j e o n j i h o v o m r a z v o j u ko j e s e n i s um o g l e d o b i t i u p r i m i j e n j e n o j p o π t a n s ko j a n ke t i .

Te k r e a l i z a c i j o m n a v e d e n i h p r i j e d l o g a m o Ê i Ê e s e i p o t p u n i j e o s t v a r i t i c i l j e v ip o s t a v l j e n i n a p o Ë e t k u o v e s t u d i j e p r a Ê e n j a .


44


45

5. L I T E R A T U R A

F l a n a g a n , J . C . e t a l ( 1 9 7 3 ) . T h e C a r e e r D a t a B o o k : R e s u l t s f r o m P r o j e c t Ta l e n t ’ s F i v eYe a r F o l l ow - u p S t u d y. P a l o A l t o : A m e r i c a n I n s t i t u t e s f o r R e s e a r c h .

H e l l e r, K . A . ( 1 9 9 6 ) . T h e N a t u r e a n d D e v e l o p m e n t o f G i f t e d - A L o n g i t u d i n a l S t u d y.I n : C r o p l e y, A . J . & D e h n , D . ( E d s ) . F o s t e r i n g t h e G r ow t h o f H i g h A b i l i t y : E u r o p e a nP e s p e c t i v e s . N o r w o o d , N e w J e r s e y : A b l e x P u b l i s h i n g C o r p o r a t i o n , p p . 4 1 - 5 6 .

K o l e s a r i Ê , V. & L o v r e t i Ê , M . ( 1 9 8 6 ) . P r o f e s i o n a l n a o r i j e n t a c i j a n a d a r e n e o m l a d i n e uf u n k c i j i r a z v o j a ka d r o v a . U : V i r o v i t i Ë k i z b o r n i k 1 2 3 4 - 1 9 8 4 . V i r o v i t i c a , s t r . 4 7 3 - 4 7 5 .

K o r e n , I . ( 1 9 7 1 ) . E k s p e r i m e n t a l n i d o p r i n o s m e t o d i c i i d e n t i f i c i r a n j a n a d a r e n eo m l a d i n e . Z a g r e b : R e p u b l i Ë k i z a v o d z a z a p o π l j a v a n j e .

K o r e n , I . ( 2 0 0 2 ) . P r o æ i m a n j e i d e n t i f i k a c i j s k i h i e d u ka c i j s k i h p o s t u p a ka t i j e ko mp o t p o r e r a z v o j u n a d a r e n i h u Ë e n i ka . U z b o r n i k u : U n a p r e i v a n j e r a d a s d a r o v i t i mu Ë e n i c i m a u s r e d n j o π ko l s ko m o d g o j u i o b r a z o v a n j u . Z a g r e b : M i n i s t a r s t v o p r o s v j e t e iπ p o r t a - Z a v o d z a u n a p r e i v a n j e π ko l s t v a .

L o v r e t i Ê , M . ( 2 0 0 1 ) . R e z u l t a t i p r a Ê e n j a d a r o v i t i h o s o b a - I z v j e π t a j o p r o v e d e -n o m i s t r a æ i v a n j u . V i r o v i t i c a : H r v a t s k i z a v o d z a z a p o π l j a v a n j e - P o d r u Ë n a s l u æ b aV i r o v i t i c a .

S t e r n b e r g , R . J . ( 2 0 0 1 ) . G i f t e d n e s s a s D e v e l o p i n g E x p e r t i s e : a t h e o r y o f i n t e r f a c eb e t w e e n h i g h a b i l i t i e s a n d a c h i e v e d e xe l e n c e . H i g h A b i l i t y S t u d i e s . Vo l . 1 2 , N o 2 , p .1 5 9 - 1 7 9 .

© v e r ko , B . i s u r a d n i c i ( 1 9 8 0 ) . P s i h o s o c i j a l n i a s p e k t i i z b o r a o b r a z o v a n j a i z a n i -m a n j a . Z a g r e b : C e n t a r d r u π t v e n i h d j e l a t n o s t i S S O H .

Te r m a n , L . M . & O d e n , M . H . ( 1 9 6 7 ) . T h e G i f t e d G r o u p a t M i d - L i f e : T h i r t y - f i v e Ye a r s ’F o l l ow - u p o f t h e S u p e r i o r C h i l d . S t a n f o r d , C a l i f o r n i a : S t a n f o r d U n i v e r s i t y P r e s s .

V l a h o v i Ê - © t e t i Ê , V. ( 2 0 0 2 ) . Te o r i j e d a r o v i t o s t i i n j i h o v o z n a Ë e n j e z a π ko l -s k u p r a k s u . U z b o r n i k u : P o t i c a n j e d a r o v i t e d j e c e i u Ë e n i k a . Z a g r e b : H r v a t s k ip e d a g o π ko - k n j i æ e v n i z b o r.


46

6. P R I L O Z I

P r i log 1 .

H rvat sk i zavod za zapoπ l javan jePodruËna s luæba Vi rov i t i ca

U P I T N I K “ P D O / III. faza”

Prezime i ime :_______________________________; S p o l : m æ ;A d r e s a : ________________________________Broj telefona________;

I . PODAC I O OBITELJ I

(Zaokruæite slovo ispred izabranog odgovora, odnosno upiπite traæene podatke na praznu crtu)

1. BraËno stanje 2. Broj djece 3. Dosadaπnji braËni æivot

a) neoæenjen - neudata a) nemam djece a) potpuno nezadovoljavajuÊi b) oæenjen - udata b) broj muπke djece___ b) donekle nezadovoljavajuÊic) rastavljen - rastavljena c) broj æenske djece___ c) relativno zadovoljavajuÊid) udovac - udovica d) broj umrle djece ___ d) potpuno zadovoljavajuÊi

4. Materijalne prilike u obitelji 5. Stambene prilike u obitelji

Momentalno stanje Preteæno do sada Momentalno stanje Preteæno do sada

a) izrazito nepovoljne a) izrazito nepovoljne a) izrazito nepovoljne a) izrazito nepovoljneb) donekle nepovoljne b) donekle nepovoljne b) donekle nepoviljne b) donekle nepovoljnec) relativno povoljne c) relativno povoljne c) relativno povoljne c) relativno povoljned) izrazito povoljne d) izrazito povoljne d) izrazito povoljne d) izrazito povoljne

6. Ukupan broj Ëlanova domaÊinstva___________

7. Zanimanje supruge (supruga)___________________________

8. Kvalifikacija braËnog druga__________ Stalno zaposlen-a da ne( NKV, KV, SSS, V©, VSS, Mr,Dr)


47

I I . PODAC I O OBRAZOVNOM RAZVOJU


1. ToËan naziv i mjesto zavrπene πkole

a) Osnovna πkola___________________________Mjesto___________;

b) Srednja πkola___________________________Mjesto___________;

c) Viπa πkola, fakultet, akademija___________________Mjesto___________.

2. Stupanj postignute kvalifikacije

a) K V - V K V d) V S Sb) S S S e) Magisterij (Mr)d) V © S f) Doktorat (Dr)

3. Kako ste zadovoljni sa stupnjem (kvalifikacijom) πkolskog obrazovanja

a) potpuno nezadovoljanb) donekle nezadovoljanc) relativno zadovoljand) potpuno zadovoljan

4. Kako ste zadovoljni sa svojim πkolskim uspjehom

a) potpuno nezadovoljanb) donekle nezadovoljanc) relativno zadovoljand) potpuno zadovoljan

5. Da li ste zavrπili neko dopunsko (dodatno) obrazovanje(npr. teËajevi raËunarstva, menadæerstva, stranih jezika, daktilografije, i sl)

_________________________________________________

_________________________________________________

6. Ukoliko ste eventualno zavrπili postdiplomski studij, navedite

a) Tema magistarske (specijalistiËke) radnje___________________________b) Tema doktorske disertacije__________________________________


48

I I I . PODAC I O ZDRAVSTVENOM STANJU I NAV IKAMA


1. OpÊa ocjena tjelesne kondicije 2. OpÊa ocjena zdravstvenog stanja

a) izrazito slaba tjelesna razvijenost a) Ëesto pobolijevamb) relativno slabija tjelesna razvijenost b) povremeno pobolijevamc) dobra tjelesna razvijenost c) uglavnom sam zdrav-a d) izrazito natprosjeËna tjelesna razvijenost d) potpuno sam zdrav-a

3. Da li imate eventualne tjelesne ili psihiËke nedostatke (invaliditet) -navedite koje?

_________________________________________________

_________________________________________________

_____________________________________

4. Da li sada bolujete ili ste preboljeli neke teæe bolesti ? da ne . Ako da, navedite koje?_________________________________________________

_________________________________________________

_____________________________________

5. Da li ste imali neke povrede zbog nesretnih sluËajeva (u kuÊi, na poslu, u prometu, i sl.) ? da ne .Ako da, navedite kakve?

_________________________________________________

_________________________________________________

_______________________________________

6. Navike uzimanja alkohola 7. N a v i k e p u π e n j a

a) pijem stalno (dnevno) a) puπim dosta (viπe od 10 cigareta dnevno)b) pijem umjereno, povremeno b) puπim umjereno (do 10 cigareta dnevno)c) pio sam, ali viπe ne pijem c) puπio sam, ali sada viπe ne puπimd) uopÊe ne pijem alkoholna piÊa d) nikada nisam puπio


49

IV . PODAC I O PROFES IONALNOM RAZVOJU


1. ToËan naziv vaπeg zanimanja (Ako ih imate viπe, navedite ih redom)

_____________________ _____________________

_____________________ _____________________

2. Ostvarenje profesionalne æelje. Osposobio sam se za zanimanje:

a) za zanimanje potpuno razliËito od æeljenog zanimanjab) za zanimanje dosta razliËito od æeljenog zanimanjac) za zanimanje vrlo sliËno æeljenom zanimanjud) za upravo ono zanimanje koje sam najviπe æelio prije izbora zanimanja

3. Sadaπnje radno mjesto (radna funkcija)

_________________________________________________(Ako ste privremeno nezaposleni, navedite razlog privremene nezaposlenosti)

4. Dosadaπnje kretanje u poslu (radna organizacija, funkcija, radno mjesto, vrijeme)

________________________________________God_____________________________________________God_____________________________________________God_____________________________________________God_____________________________________________God____________________

Ukupan radni staæ God________

5. Zadovoljstvo s dosadaπnjom 6. Zadovoljstvo s materijalnim primanjimaradnom uspjeπnoπÊu (plaÊom) na poslu

a) vrlo nezadovoljan a) vrlo nezadovoljanb) donekle nezadovoljan b) donekle nezadovoljanc) relativno zadovoljan c) relativno zadovoljand) vrlo zadovoljan d) vrlo zadovoljan

7. Navedite vaπe eventualne rukovodne funkcije

_________________________________________________

_________________________________________________


50

V . PODAC I O DRU©TVENIM AKT IVNOST IMA


1. Da li ste se aktivno bavili ili se sada bavite u svoje slobodno vrijeme nekim odnavedenih aktivnosti ? (Navedite vrstu i naziv aktivnosti)

a) sportsko podruËje_________________________________________________

_____________________________________

b) kulturno-umjetniËko podruËje_________________________________________________

_____________________________________

c) struËna druπtva i udruæenja_________________________________________________

_____________________________________

d) humanitarne ili zabavne organizacija_________________________________________________

_____________________________________

e) ostala podruËja aktivnosti_________________________________________________

_____________________________________

2. Da li ste aktivno sudjelovali u organima vlasti? DA NE (Ako da, na kojem nivou)

a) lokalna razina ____________________________________b) opÊinsko -æupanijska razina______________________________c) dræavna razina____________________________________

3. Da li ste aktivno djelovali u politiËkim strankama?

a) nisam Ëlan nijedne politiËke strankeb) Ëlan sam politiËke stranke_______________________________c) Ëlan sam πireg rukovodnog tijela stranke________________________d) Ëlan sam uæeg rukovodnog tijela stranke________________________

(Ako ne æelite ne morate navesti naziv stranke)

4. Koliko od raspoloæivog vremena prosjeËno koristite za Vaπe druπtvene aktivnosti?

a) ne koristim skoro niπtab) koristim vrlo maloc) koristim relativno dostad) koristim vrlo mnogo


51

V I . V R I J E D N O S N E O R I J E N T A C I J E

Do l je je navedeno dese t tv rdn j i ko je obuhvaÊa ju odreene l jud ske v r i j ednos t i . Paæ l j i voproË i ta j te svaku tv rdn ju i oznaË i te (zaokruæ ivan jem jednog od b ro ja u svako j tv rdn j i ) ko l iko jeosobno Vama vaæno ono π to tv rdn ja iz raæava . B ro jev i imaju s l i j edeÊe znaËen je :

1 - ug lavnom nevaæno 3 - vaæno2 - donek le vaæno 4 - v r lo vaæno

1 . . . . . . da rad im posao u ko jem mogu i skor i s t i t i i razv i ja t i s vo je sposobnos t i ,odnosno gd je moje sposobnos t i i sk lonos t i do laze do punog iz raæa ja . . . . . . . . . . . . . . . 1 2 3 4

2 . . . . . . da u svom pos lu pos t ignem v i soku raz inu e f ika snos t i , t j . da moj i napor iu rode v id l j i v im p lodom ko j i Êe l jud i c i j en i t i , te da u b rzom napredovan ju o s je Êam unuta rn je zadovo l j s t vo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 2 3 4

3 . . . . . . da u svo j im akt ivnos t ima naprav im neπ to novo , da u n j ima i skuπam nove ide je i metode , te da u tome mogi iz raz i t i s vo ju domiπ l ja to s t i maπ tov i to s t. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 2 3 4

4 . . . . . . da imam s ta lno i s igu rno zapos len je , dobre p r ihode za p r i s to jan æ ivot,te da na ta j naË in imam os je Êa j ekonomske s igu rnos t i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 2 3 4

5 . . . . . . da na pos lu imam dobre temperatu rne i san i ta rno-h ig i jen ske uv je te , teda sam dobro zaπ t i Êen od v remensk ih i o s ta l ih nepogoda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 2 3 4

6 . . . . . . da svo j im radom i s veko l ik im ponaπan jem pomaæem drug ima, naroË i to on ima ko j i su u nevo l j i , te da rad im na dobrob i t s v ih l jud i kod nas i usv i j e tu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 2 3 4

7 . . . . . . da izv r πavam za mene in te re santne , makar r iz i Ëne zadatke i da se u æ ivotu mogu suoË i t i s izazovom opasnos t i , te da u sp je πno r je πavamprob leme ko j i sad ræava ju opasne e lemente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 2 3 4

8 . . . . . . da sam na pos lu u s ta lnom kontaktu s l j ud ima, posebno s on ima ko j i mi se sv ia ju , te da su mi su radn i c i , a na roË i to p re tpos tav l jen i p r i ja te l j sk i ra spo loæen i , odnosno da na i laz im na n j ihovo dobro razmi jevan je . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 2 3 4

9 . . . . . . da mogu rukovod i t i d rug ima i u t je ca t i na n j ihovo radno i d rugo ponaπan je , te da pos t ignem uvaæavan je i p r iznan je za ono π to rad im. . . . . . . . . . . . . . . . 1 2 3 4

10 . . . . da znam π to æe l im pos t i Ê i u svom æ ivotu , te da obav l jam pos love u ko j ima se mogu potv rd i t i kao l i Ënos t i da u t im pos lov ima naem osobnozadovo l j s t vo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 2 3 4


52

V I I . Z A K L J U » N E N A P O M E N E

I na kraju, ako æelite dodati neπto πto smatrate vaænim za svoju profesionalnu karijeru i æivotnirazvoj uopÊe, a o Ëemu Vas nismo pitali, napiπite to u ovu rubriku:

U____________________,______2002. Potpis :___________

_________________________________________________

Nakon πto ste oznaËili mjesto i datum i stavili svoj potpis, molimo Vas da joπ jednom provjerite dali ste u Upitnik unijeli sve potrebne podatke.

H v a l a !


53

Pr i log 2 .

Hrvatski zavod za zapoπljavanjePodruËna sluæba V i r o v i t i c aVirovitica,_____2003.

Gosp. (Ga)___________________

=================

©tovani suradniËe - ©tovana suradnice

Nakon duæeg vremena, ponovno Vam se obraÊamo s molbom za daljnju suradnju na zavrπetku zajedniËkogprojekta “PraÊenje obrazovnog i profesionalnog razvoja darovitih osoba” (“ P D O “ ) ovog podruËja.

Da Vas podsjetimo, na prijedlog Vaπih uËitelja u osmom razredu osnovne πkole bili ste u ovomZavodu na testiranju nekih vaπih intelektualnih i drugih osobina. BuduÊi da ste na tom ispitivanju postiglinatprosjeËne (zapaæene ?) rezultate, uvrπteni ste u grupu osoba Ëiji smo obrazovni i profesionalni razvojæeljeli pratiti. Jedini cilj i svrha ovog praÊenja je utvrivanje moguÊnosti afirmacije potencijalnih individ-ualnih sposobnosti u naπim druπtvenim uvjetima. Istodobno, na taj smo naËin provjeravali efikasnost prim-ijenjenih dijagnostiËko-prognostiËkih metoda u identifikaciji nadarenih osoba i predvianju njihovog daljn-jeg razvoja. Stoga je ovaj projekt doprinos unapreivanju sadaπnjih i buduÊih postupaka u potpori nadaren-im pojedincima.

Molimo Vas da savjesno, cjelovito i iskreno odgovorite na sva pitanja u priloæenom Upitniku (PDO -III - faza), a prema uputama za svaku vrstu pitanja. Kod toga se u odgovorima ne morate ustruËavati, jersu dobiveni podaci od vas povjeljivi i nigdje se neÊe individualno prikazivati. Bilo kakve zloporabe su pot-puno iskljuËene. Zato se nadamo da Êe te se ovoj naπoj molbi odazvati i pomoÊi nam da zajedniËkiuspjeπno izvrπimo ovaj vaæan druπtveni zadatak.

Uz svaku grupu pitanja u Upitniku navedena je uputa za odgovore, ali ako Vam je ipak neπto nejas-no, moæete nas nazvati na broj 033 - 721 256, (Snjeæana PrpiÊ dipl.psiholog), pa Êemo vam dati dodatnoobrazloæenje, jer je vrlo znaËajno da ne preskoËite bilo koje pitanje zbog eventualne dileme u formuli-ranju odgovora. Isto tako, bilo bi nam jako drago, da nas ako Vam je to moguÊe, posjetite u naπojustanovi.

Napominjemo da nam je za uspjeh ove akcije svaki individualni podatak jednako bitan, pa se ovamolba odnosi na svakog Ëlana praÊene grupe, bez obzira koju je vrstu i stupanj πkole zavrπio, kakvo jezanimanje izuËio, koju kvalifikaciju ima i kakav je profesionalni i æivotni put do sada imao. U nadi daneÊete prekinuti naπu dosadaπnju suradnju, da Êete priloæeni upitnik pomno proËitati i odgovoriti na svakopitanje i da Êete nam ga popunjenog dostaviti, najljepπe Vam se na uloæenom trudu zahvaljujemo. Ujednovam æelimo mnogo uspjeha u daljnem æivotu i radu, te Vas srdaËno pozdravljamo.

Voditelj projektaMartin LovretiÊ, dipl. psiholog

1U ovoj i III. fazi praÊenja za Ëlanove uzorka koristit Êe se izraz praÊenik. 2 V©S = 26; VSS = 47; Dr. Mr. = 43 Razvrstavljanje obavljeno pribliæno Meunarodnoj standardnoj klasifikaciji zanimanja ISCO - 88


54


55


LONGITUDINALNA STUDIJA PRAΔENJA DAROVITIH OSOBA (...

Documents

Transcript of LONGITUDINALNA STUDIJA PRAΔENJA DAROVITIH OSOBA (...