InVitro_03

Πικρήη αλήθεια για το

διαβήτηh Εξυπνοι τρόποι για

να ελέγξουµε το στρεςh Πώς αντιµετωπίζεται

ο χρόνιος πόνοςh Αλήθειες και ψέµατα

για την τριχόπτωσηh Γιατί θέλουµε αλλά

δεν κάνουµε σεξ

•IN•VITRO•

h ΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚ∆ΟΣΗ ΜΕ ΘΕΜΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ • ∆ΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ∆ΩΡΕΑΝ h

h AΠΡΙΛΙΟΣ 2009 h Τ. 03

2•IN•VITRO• Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 0 9

EΚ∆OΤΗΣΑΝΤΩΝΗΣ ∆ΕΛΛΑΤOΛΑΣ

ΓΕΝΙΚOΣ ∆ΙΕΥΘΥΝΤHΣ ΕΚ∆OΣΕΩΝ DELLAΒΑΓΓΕΛΗΣ Β. ΠΑΠΑΚΩΣΤΑΣ

08 Σερφάρουν στα... κιλά

10 Νέο κοκτέιλ για την καρδιά

12 Αντικαπνιστής ο υποχόνδριος

16 Η δίαιτα της δυσκοιλιότητας

18 Με άποψη ο Νίκος Στραβελάκης

22 Εµβόλια να τα πιεις στο ποτήρι

23 Η υπέρταση προλαµβάνεται

24 Healthy tips κατά του στρες

26 Exeperience: «Χορέυω µε την ψυχή»

34 Πώς αντιµετωπίζεται ο χρόνιος πόνος

38 ∆εν πίνω ζάχαρη

39 Λύσεις για την τριχόπτωση

40 Κολληµένοι µε τη σοκολάτα

42 Απόλυση: ∆εν χάθηκε ο κόσµος

43 Σεξ: ναι µεν, αλλά...

44 Το φιλί της ζωής από τα ροµπότ

46 Οταν ο «κύκλος» αργεί να κλείσει

47 Κλείστε τα τηλέφωνα

48 Οι γιατροί του δάσους

50 Οµορφιά: Φτερά στα πόδια

14Aνάσα ζωής... από τη µύτηΑναπνέω σωστά σηµαίνει αναπνέω από τη µύτη και όχι από τοστόµα. Οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούµε την ποιοτική ανα-πνοή δεδοµένη. Ωστόσο, παράγοντες όπως το περιβάλλον πουζούµε, ορισµένες κακές συνήθειες αλλά και οι παθήσεις της ρι-νικής κοιλότητας, έχουν αρνητική επίπτωση στον τρόπο πουαναπνέουµε. Στο πέρασµα του χρόνου, αν δεν αντιµετωπιστεί ηκακή αναπνοή, τα προβλήµατα πολλαπλασιάζονται. Γι’ αυτό κα-λό είναι να τα προλάβουµε.

21Ψηλάφησέ το...Κάθε ογκίδιο στο µαστό, δενείναι πάντα καρκίνος.Αντίθετα το 85% τωνπροβληµάτων πουεµφανίζονται στο γυναικείοστήθος είναι καλοήθειςπαθήσεις.

28Η πικρή αλήθεια για τον διαβήτηΜάθετε γιατί ο Σακχαρώδης ∆ιαβήτης παίρνει πλέονεπιδηµικές διαστάσεις και στη χώρα µας. ∆ιαβάστεπώς µπορούµε να προλάβουµε την εµφάνισή του.

DELLAΜΕΣΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Α.Ε.Λ. Κηφισίας 280,Χαλάνδρι, 15232Τηλ.: 210.68.56.700,Fax.: 210.68.97.009

ΕΜΠΟΡΙΚΗ ∆ΙΕΥΘΥΝΣΗΛουκάς Παπανικολάου∆ΙΕΥΘΥΝΣΗ ∆ΙΑΦΗΜΙΣΗΣΆννα Βιδάλη

ΣΧΕ∆ΙΑΣΜΟΣ ΕΝΤΥΠΟΥFAQ - VIC TEAM M.E.CREATIVE DIRECTOR∆ιονύσης Θεοδόσης

ART DIRECTOR∆ηµήτρης Φραγκούλης

20Λύσεις για νααντιµετωπίσουµε τιςαιµορροΐδεςΜην ντρέπεστε για τοσοβαρό αυτό πρόβληµαυγείας. Ρωτήστε τον ειδικό οοποίος σήµερα έχει να σαςπροτείνει αποτελεσµατικέςθεραπείες.

06Μου κόβονται τα πόδιαΑισθάνεστε ότι τα πόδια σαςδεν σας κρατούν; Μία σειράπαθήσεων ενοχοποιείται γιατην εµφάνιση αυτού τουσυµπτώµατος. Στηνπλειονότητα τωνπεριπτώσεων ωστόσο δενείναι κάτι ανησυχητικό.

Index

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣΚώστας Mπαλής

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ∆ΙΑΝΟΜΗΣΜάριος ΦιλιππούσηςΕΚΤΥΠΩΣΗ: Τυποεκδοτική

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Jupiter images/Visualphotos.com

Μηνιαία Εκδοση για την υγεία∆ιανέµεται δωρεάν

∆ΙΕΥΘΥΝΤHΣΜΙΧΑΛΗΣ ΚΕΦΑΛΟΓΙΑΝΝΗΣΑΡΧΙΣΥΝΤAΚΤΗΣΘανάσης ΤροµπούκηςΒΟΗΘΟΣ ΑΡΧΙΣΥΝΤAΚΤΗ∆ήµητρα Τζούβελη

ΣΥΝΕΡΓAΤΕΣ: Κατερίνα Γαρουφάλου, Σοφία Νέτα, ΣοφίαΜαρία Σοφιανού, Μαρία Τσιλιµιγκάκη, ∆ηµήτρης Παπαν-τωνίου, Βίκυ Καρατζαφέρη, Βασίλης Καριώτης

∆ΙΟΡΘΩΣΗ: Ντένης Τζαννάτος

36ΣυνέντευξηΟ Ίρβιν Γιάλοµ µιλά στο In Vi-tro για την επίπτωση τηςοικονοµικής κρίσης στηνψυχολογίας µας, τον φόβοτου θανάτου αλλά και τοµέλλον της ψυχοθεραπείας.


EditorialΤου Μιχάλη Κεφαλογιάννη

Σαν µαγνητικό δίπολο, η ένταση της στιγ-µής διαπέρασε τα κορµιά τους. Σαν δυοπαιδιά, ξεχύθηκαν στους δρόµους, χω-ρίς σχέδιο και χάρτες. Ο πόθος µετου-σιώθηκε σ’ ένα βαθύ φιλί πάνω στη γέ-φυρα Pont des Arts. Ιδανικές στιγµές γιαανθρώπους καθηµερινούς, οι οποίοι ανα-κάλυψαν το µεγαλείο αυτού που αδόκιµααποκαλούµε κεραυνοβόλο έρωτα.

ΤΗΝ ΕΠΌΜΕΝΗ ΜΈΡΑ, όλα ήταν διαφο-ρετικά για τον υπεράνθρωπο. Ξύπνησε

στο δωµάτιο ενός άλλου ξενοδοχεί-ου. Σε µια άλλη, καινούργια...ζωή! Συνειδητοποίησε ότι τοσεξ, µπορεί να είναι απολαυ-στικό, εκρηκτικό, ζωώδες,

αλλά και κάτι παραπάνω απόβιολογική ανάγκη. Το σεξ τώ-

ρα είχε νόηµα. Το ίδιο νόηµαπου απέκτησε ξαφνικά η ύπαρ-ξη του. Μπορώ να ερωτευτώ ξα-

νά... είµαι ζωντανός... δεν ξό-φλησα συναισθηµατικά, σκέφτη-

κε. Μια αγκαλιά, µια µπύρα, έναχοτ ντογκ, η µουσική στο stade de

france και η αίσθηση ότι ο χρόνος τονγύρισε στα 18 του, ήταν αρκετά για να

είναι ευτυχισµένος. Όχι για πάντα. Ζούσετη στιγµή. Αυτή είναι η µαγεία του έρωτα.Να σε κάνει να πιστεύεις ότι η στιγµή δενθα τελειώσει ποτέ.

ΓΙΑ ΠΡΏΤΗ ΦΟΡΆ ο νόµος της βαρύτηταςείχε κερδίσει τις µαγικές του ικανότητες.

∆εν µπορούσε να φύγει απ’ το Παρίσι,όµως δεν αισθανόταν εγκλωβισµέ-

νος. Ο υπεράνθρωπος ένιωθεπιο ελεύθερος από ποτέ.

Έτοιµος να φλερτάρει καινα ερωτευθεί ξανά και

ξανά. Έτοιµος ναδεχτεί ακόµα και

την απόρριψη.Τα συναι-

σθήµαταξύπνησαντον άν-θρωποµέσα του.

Ο ΈΡΩΤΑΣ ΕΊΝΑΙΆΣΚΗΣΗ ΘΆΡΡΟΥΣ.

∆εν µπορούµε να ερω-τευτούµε όταν έχουµε προαποφασίσει,έστω και υποσυνείδητα, ότι δεν θέλουµενα ερωτευτούµε. Προσοχή! Η ασθένειααυτή µπορεί να γίνει χρόνια και δυσθερά-πευτη. Όµως ο έρωτας δεν είναι γιατρός,είναι... µάγος. Έρχεται απροειδοποίητακαι µας υπενθυµίζει ότι όποιος φοβάταινα ερωτευτεί, φοβάται να... ζήσει! Ταυπόλοιπα είναι δική µας δουλειά...

Όταν πέφτει ο ήλιος, όλα ταµέρη στη Γη µεταµορφώ-νονται. Τα χρώµατα γλυκαί-νουν και οι άνθρωποι µαλα-κώνουν. Στο Παρίσι, οι στέ-γες των σπιτιών αστρά-

φτουν, τα σύννεφα βάφονται µαβιά καιτο χρυσοκίτρινο φως στα φανάρια της πό-λης, καλωσορίζει δειλά τη νύχτα. Οι Πα-ριζιάνοι τελειώνουν τη δουλειά τους καιγεµίζουν, µε την φλυαρία τους, τα καφέτης πόλης. Οι τουρίστες απολαµβά-νουν την απογευµατινή τουςβόλτα και όλοι οι άλλοιαπλώς κάνουν τη δουλειάτους, όπως συµβαίνει σεκάθε πόλη. Για δουλειάβρέθηκε στο Παρίσι κι ουπεράνθρωπος.

ΌΜΩΣ ΑΥΤΌ ΤΟ ΑΠΌΓΕΥΜΑέµελε να είναι διαφορετικόαπό τα συνηθισµένα. Μετά απόκαιρό είχε ελεύθερο χρόνο. Οι µυ-ρωδιές της άνοιξης διαπερνούσαν τιςχαραµάδες της ψυχής του. Άφησε το δω-µάτιο του ξενοδοχείου, όπως θα άφηνεπίσω του µια καχεκτική ζωή, γεµάτη προ-βλήµατα και τοξικές σκέψεις. Το βήµατου ήταν ελαφρύ, απαλλαγµένο από τιςέγνοιες της καθηµερινότητας. Χαµογε-λούσε χωρίς να γνωρίζει το λόγο, καιεπέτρεπε στο βοριά να ταξιδέψει το άρω-µα του σε κάθε γωνιά της πόλης. Ένιωθεδιαθέσιµος και το έδειχνε. Το σύµπανήταν έτοιµο να συνωµοτήσει µαζί του.

∆ΕΝ ΕΊΧΕ ΚΑΜΊΑ ΠΙΘΑΝΌΤΗΤΑ να...αποτύχει! Ο έρωτας τον περίµενε στοαπέναντι τραπέζι του καφέ hugoστη γωνία της place de vosges. Τοαντικείµενο του πόθου ήταν µιαανάσα µακριά. Τόσο απέχει συ-νήθως η ευτυχία, όταν δυο άν-θρωποι έχουν αποφασίσει ναζήσουν τη στιγµή, χωρίς δε-σµεύσεις και προαπαιτούµενα.Η καρδιά του άρχισε να χτυπά πιογρήγορα, το βλέµµα του έγινε υγρό,το στοµάχι του δέθηκε κόµπος τα πόδιατου κόπηκαν. Οι ενδορφίνες, πνίγηκανπρος στιγµήν, σε µια γουλιά κόκκινο mer-lot που κατάπιε αµήχανα.Ήταν ζήτηµα χρόνου, να συναντηθούντα βλέµµατα και τα ακροδάχτυλα τους.

““

Ο έρωτας εί-ναι µαγεία...όχι χηµεία.Όσο κι ανπροσπαθούννα µας πεί-σουν οι επι-στήµονεςγια το αντί-θετο. Ότιδηλαδήερωτευόµα-στε επειδήοι ορµόνεςµας τρελαί-νοντα και οινευροδιαβι-βαστές απο-συντονίζον-ται. Ο έρω-τας δεν είναιµόνο το µε-γαλείο µιαςστιγµής αλ-λά κορυφαίαεµπειρίαζωής.

Love is in the air...!

Ο έρωτας δεν τελειώνει ποτέ, για όσους τον βιώνουν χωρίς όριακαι περιορισµούς. Η ανάµνηση του, δεν ξεφτίζει στο χρόνο και το

µεγαλείο του ακολουθεί τους ανθρώπους µέχρι το τέλος.


Warning

ΕΊΝΑΙ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΌ κάποιες φορές να µας «κόβονται» τα πόδια. Όταν βιώ-νουµε έντονα συναισθήµατα - άγχος, φόβο ακόµα και ερωτικό σκίρτηµα -επηρεάζεται η οµαλή λειτουργία και συνεργασία του αγγειακού, νευρι-κού και ορµονικού µας συστήµατος. Το σύµπτωµα τότε εκδηλώνεται πα-ροδικά και δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας. Εάν την προηγούµενη ηµέραείχαµε έντονη σωµατική δραστηριότητα, είναι λογικό την εποµένη ναµην µπορούµε να σταθούµε όρθιοι. Σ’ αυτή την περίπτωση, η κόπω-ση οφείλεται στους µυς. Εάν έχουµε κρυολογήσει ή έχουµε πυρε-τό αισθανόµαστε κουρασµένοι ή εξαντληµένοι, γιατί ο οργανι-σµός προσπαθεί να πολεµήσει τον ιό ή µία φλεγµονή στο σώ-µα.

∆ΕΝ ΕΊΝΑΙ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΌ να εµφανίζουµε το σύµπτω-µα για µεγάλο χρονικό διάστηµα, ή το πρωί, όταν σηκω-νόµαστε από το κρεβάτι. Εάν παρατηρήσουµε ότι τοσύµπτωµα εκδηλώνεται χωρίς να συντρέχει εµφα-νής λόγος – δηλαδή ενώ δεν είµαστε κουρασµένοι– τότε ίσως να κρύβεται κάποια πιο σοβαρή αιτίαπου πυροδοτεί την εκδήλωση του συµπτώµα-τος. Όταν µας «κόβονται» τα πόδια ξαφνικά ήσε τακτά χρονικά διαστήµατα και συνυπάρ-χουν και άλλα συµπτώµατα, όπως απώ-λεια βάρους, ωχρότητα στο δέρµα ή πο-λυουρία και πολυδιψία, θα πρέπει ναυποβληθούµε σε περαιτέρω εξετά-σεις.

Μας «κόβουν» τα πόδια:Το κάπνισµα: Ο καπνός τουτσιγάρου δεν επιτρέπει τησωστή οξυγόνωση του αί-µατος, µε αποτέλεσµα ναµην πηγαίνει επαρκήςποσότητα οξυγόνουστους µυς του σώ-µατος. Κουραζό-µαστε πιο εύκο-λα και τα πόδιαµας δεν µπορούννα µας κρατήσουνγια πολύ ώρα όρθιους.Ιώσεις & γρίπη: Στην προσπάθειά του ο οργανισµός να καταπολεµήσει τον ιό,εξαντλεί τα αποθέµατα ενέργειας. Σ’ αυτή την περίπτωση, αισθανόµαστε κουρα-σµένοι και δεν µπορούµε να σταθούµε όρθιοι για µεγάλο χρονικό διάστηµα.Η ψυχολογία: Το στρες, το άγχος, η θλίψη ακόµα και η κατάθλιψη διαταράσσουνσυνολικά το αγγειακό, ορµονικό και νευρικό σύστηµα του οργανισµού µας. Αι-σθανόµαστε κουρασµένοι, αδιάθετοι και συνηθίζουµε να λέµε ότι «δεν µπορού-µε να πάρουµε τα πόδια µας…».∆ιαταραχές των ηλεκτρολυτών: Η ανεπάρκεια σε κάλιο, ασβέστιο και µαγνήσιοπροκαλούν µυϊκή ατονία και συµπτώµατα κόπωσης, καθώς επηρεάζεται η λει-

τουργία των κυττάρων του σώµατος.Πυρετός: Ο οργανισµός για να πολεµήσει µία φλεγµονή στο σώµα, εξοικο-

νοµεί µεγάλες ποσότητες ενέργειας µε αποτέλεσµα να εµφανίζεται τοσύµπτωµα των «κοµµένων» ποδιών.

Η κύηση και η εµµηνόπαυση: Προκαλούν το αίσθηµα των «κοµµένωνποδιών» ιδιαιτέρως κατά τη µεταβατική περίοδο, όταν δηλαδή ο ορ-

γανισµός συνηθίζει στο νέο ορµονικό περιβάλλον. Οι γυναίκες βιώ-νουν πιο συχνά το αίσθηµα των «κοµµένων» ποδιών, καθώς έχουν

µεγαλύτερες ορµονικές διακυµάνσεις κατά τη διάρκεια τηςζωής τους.

Σιδηροπενική αναιµία: Όταν δεν προσλαµβάνουµε αρκετόσίδηρο µε τη διατροφή µας δε δηµιουργείται επαρκής αιµο-

σφαιρίνη στα ερυθρά αιµοσφαίρια του αίµατος. Η αιµο-σφαιρίνη είναι υπεύθυνη για τη µεταφορά του οξυγό-

νου από τους πνεύµονες στους ιστούς και του διοξει-δίου από τους ιστούς στους πνεύµονες. Αν έχουµε

αναιµία, δεν οξυγονώνονται σωστά οι µύες του σώ-µατος, οπότε και αισθανόµαστε κουρασµένοι.

Υποθυρεοειδισµός: Όταν ο θυρεοειδής αδέναςυπολειτουργεί, δεν παράγονται αρκετές θυ-

ρεοειδικές ορµόνες µε αποτέλεσµα να επι-βραδύνεται ο µεταβολικός ρυθµός του ορ-

γανισµού. Τότε γινόµαστε νωχελικοί,κουραζόµαστε εύκολα και αισθανόµα-

στε αδυναµία.Καρδιακή ανεπάρκεια: Ο καρδια-

κός µυς δεν µπορεί να ωθήσει τοαίµα προς την περιφέρεια, µε

αποτέλεσµα να µη φτάνουνεπαρκείς ποσότητες οξυγό-

νου και θρεπτικών συστατι-κών στο υπόλοιπο σώµα.

Αναπνευστική ανεπάρ-κεια: ∆εν οξυγονώνε-

ται επαρκώς το αί-µα, µε αποτέλε-σµα να φτάνουνµειωµένα επίπε-

δα οξυγόνουστους µυς. Αισθανό-

µαστε κουρασµένοι και δεν µας «κρατούν» τα πόδια µας.∆ιαβήτης: Επηρεάζονται τα αγγεία και τα νεύρα των κάτω άκρων. Σε προχωρη-µένες καταστάσεις χάνουµε ακόµα και την αισθητικότητα των ποδιών µας.Παθήσεις Κεντρικού Νευρικού Συστήµατος: Η σκλήρυνση κατά πλάκας και άλ-λα πιο σπάνια εκφυλιστικά νοσήµατα εµποδίζουν τα µηνύµατα που στέλνει ο εγ-κέφαλος προς τους µυς για να λειτουργήσουν.Νεοπλασία: Η εµφάνιση ενός όγκου σε κάποιο όργανο του σώµατος διαταράσ-σει συνολικά τη λειτουργία του οργανισµού. Ο ασθενής αισθάνεται αδυναµία καιότι τα πόδια του έχουν «κοπεί» επειδή ο όγκος καταναλώνει την ενέργειά µαςπροκειµένου να αναπτυχθεί.

Κόπωση

Μου «κόβονται» τα πόδια∆εν πρέπει να κλείνουµε τα αφτιά µας στα µηνύµατα που στέλνει το σώµα µας. Η επίσκεψη στο γιατρό είναιυποχρεωτική, όταν το σύµπτωµα επιµένει για µεγάλο χρονικό διάστηµα. Μην αµελείτε το ραντεβού µε τον ειδικό,ακόµη κι αν στην ιδέα και µόνο σας… «κόβονται» τα πόδια.

•Να περ-πατάτε καθη-

µερινά γιατί έτσιτονώνεται η κυκλο-φορία του αίµατος

στα κάτω άκρα.•Να φοράτε αναπαυ-

τικά παπούτσια, ταοποία δεν εµποδί-ζουν την κυκλοφο-

ρία του αίµατος.Αποφύγετε την

πολύωρη ορ-θοστασία.•Στο τέλος

µιας δύ-σκοληςηµέρας

ξεκουρά-στε τα πό-

δια σαςξαπλώ-νονταςγια λίγα

λεπτά. Το-ποθετεί-

στε τα κάτωάκρα ψηλότερα από

το υπόλοιπο σώµα, γιαπαράδειγµα σε δύο µα-

ξιλάρια. Κάντε έναχλιαρό ποδόλου-

τρο.

tips

Της Βίκυς Καρατζαφέρη

Συνεργάστηκαν οι: Γεώργιος Καπαρός νευρολόγος,Αναστασία Μοσχοβάκη Iατρός, ειδική παθολόγος, συνεργάτης Ιατρικού Κέντρου Αθηνών

Αναστάσιος Σπαντιδέας, ∆ιδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστηµίου Αθηνών


Επίκαιρα ΕλλάδαΕλλάδα

Αϋπνία καιπονοκέφαλοφέρνει η κρίσηΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΆ ΠΡΟΒΛΉΜΑΤΑ είναι ίσωςη κυριότερη αιτία της αϋπνίας. Όπως ανα-κοινώθηκε στο πλαίσιο της Παγκόσµιας Ηµέ-ρας Ύπνου, οι οκτώ στους δέκα Έλληνεςαναγκάζονται να µετρούν… προβατάκιαόταν πέφτουν στο κρεβάτι εξαντληµένοιαπό την κούραση της µέρας, καθώς αντιµε-τωπίζουν δυσκολία στη διατήρηση τουύπνου. Οι τέσσερις στους δέκα ξυπνούν στηδιάρκεια της νύχτας ξανά και ξανά και τηνεπόµενη µέρα στη δουλειά έχουν εκνευρι-σµό, αδυνατούν να παραµείνουν συγκεν-τρωµένοι και να αποδώσουν. Ακόµη χειρότε-ρη είναι η κατάσταση για έναν στους δέκα,καθώς αποικοιµιέται ενώ οδηγεί! Τα στοι-χεία, που προέκυψαν από τη διεθνή, επιδη-µιολογική µελέτη EQUINOX, ανακοίνωσε οκαθηγητής Ψυχιατρικής και Πρόεδρος τηςΕλληνικής Εταιρίας Έρευνας Ύπνου, Κων-σταντίνος Σολδάτος.Η οικονοµική κρίση, όµως, προκαλεί και έν-τονους πονοκεφάλους. Μάλιστα, όπως ανέ-φερε ο παθολόγος – κλινικός φαρµακολό-γος, διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανε-πιστηµίου Αθηνών Αναστάσιος Σπαντιδέας,το τελευταίο διάστηµα οι επισκέψεις στογιατρό λόγω κεφαλαλγίας έχουν αυξηθείκατά 25%. Το στρες λόγω οικονοµικών προ-βληµάτων φαίνεται ότι ευθύνεται για τηνπρόκληση σπασµών στους µυς του αυχένακαι της κεφαλής καθώς και των αγγείων τουκρανίου, µε αποτέλεσµα την εµφάνιση πο-νοκεφάλων. Στην περίπτωση, µάλιστα, τωνκεφαλαλγιών τάσεως (όπως λέγονται οι πο-νοκέφαλοι από υπερένταση) οι µύες του αυ-χένα και της κεφαλής είναι τόσο έντονα συ-νεσπασµένοι, που πονούν ακόµα και µε τηνπιο µαλακή ψηλάφηση.

Το τελευταίο γκολΚΑΤΆ 30% αυξήθηκαν οι αιφνίδιοι θάνατοιστους αγωνιστικούς χώρους τα τελευταίαδύο χρόνια. Όπως ανέφερε ο ειδικόςαθλητίατρος και πρόεδρος τηςΑθλητιατρικής Εταιρείας ΙατρώνΑγώνων (ΑΘΛ.ΕΤ.Ι.Α.) ∆ρ Ξεν.Ρούσσης, αυτοί οι θάνατοιοφείλονται κατά 78% σεπαθήσεις της καρδιάς. Το12% οφείλεται σε κρανι-οεγκεφαλικές κακώσειςκαι το υπόλοιπο 10%οφείλεται σε άλλες αιτίες,όπως ανεύρυσµα, ρήξεις αγ-γείων και σπλάχνων κ.λπ. Τοθέµα απασχολεί έντονα τους ει-δικούς, τους αθλούµενους και τουςγονείς τους. Το σίγουρο είναι ότι εάν τα θύ-µατα είχαν υποβληθεί στις κατάλληλες εξε-τάσεις, πριν από την έναρξη της αθλητικήςδραστηριότητας, κατά πάσα πιθανότητα σή-µερα θα ήταν στη ζωή.

Η ρύπανση ανεβάζει την πίεσηΝέφος και θόρυβος τρελαίνουν τα πιεσόµε-τρα! Όπως έδειξε διεθνής µελέτη, η αρτη-ριακή πίεση ήταν µεγαλύτερη σε ηµέρες

που η µόλυνση της ατµόσφαιρας ήταν αυξη-µένη, σε µετρήσεις που έγιναν σε πόλεις όπως το ΣάοΠάολο και η Βοστόνη. Όπως εξήγησαν Έλληνες ειδικοί,το µολυσµένο περιβάλλον ενεργοποιεί κυτταρικούς µη-χανισµούς, µε αποτέλεσµα να αυξάνονται οι φλεγµονέςστα αγγεία, οι οποίες οδηγούν σε αθηροσκλήρωση αλλάκαι στη δηµιουργία ασταθούς αθηρωµατικής πλάκας, µεαποτέλεσµα τη δηµιουργία θρόµβου.Οµοίως, ο θόρυβος φαίνεται πως είναι εξίσου «υπερτα-σιογόνος» παράγοντας. Οι επιστήµονες διαπίστωσαν ότιάτοµα που ήταν εκτεθειµένα σε θορύβους από 1,5 µέχρι5 ντεσιµπέλ εµφάνισαν αυξηµένη πίεση.

Το γλαύκωµα προλαµβάνεταιΟ µόνος τρόπος για να διαγνωστεί έγκαιρα τογλαύκωµα είναι ο τακτικός και πλήρηςοφθαλµολογικός έλεγχος και συγκεκριµένα

η µέτρηση της ενδοφθάλµιας πίεσης, η εξέτα-ση του οπτικού νεύρου µε βυθοσκόπηση και η εξέτασητου οπτικού πεδίου. Αυτό υπογράµµισαν καθηγητέςοφθαλµολογίας, στο πλαίσιο της Παγκόσµιας ΗµέραςΓλαυκώµατος. Έλεγχο για γλαύκωµα πρέπει να κάνουνάτοµα ηλικίας άνω των 40 ετών (κάθε δύο χρόνια) καιάτοµα µε παράγοντες κινδύνου (κάθε χρόνο).Το ανησυχητικό είναι ότι στις ηλικίες «υψηλού κινδύνου»(από 55 έως 70 ετών), ένας στους τέσσερις (26%) δενέχει µετρήσει ποτέ την πίεση των µατιών του. Μάλιστα,οι µισοί από όσους τη µετρούν, δηλώνουν ότι το κάνουνµόνο όταν έχουν πρόβληµα.

Συναγερµόςγια το ασιατι-κό κουνούπιτίγρη (aedesalbopictus).

Το ΚέντροΕλέγχου καιΠρόληψηςΝοσηµάτων(ΚΕΕΛΠΝΟ)ενηµέρωσεόλες τις αρ-µόδιες διευ-θύνσεις τηςΝοµαρχίαςΑθηνών,

προκειµένουνα ληφθούναπό όλους

τους δήµουςπροληπτικά

µέτρα για τονεντοπισµό

εστιών ανά-πτυξης κου-

νουπιών

ραχές πρόσληψης τροφής εµφανίζονται συ-χνότερα στα κορίτσια, παρουσιάζοντας έξαρ-ση στις ηλικίες 14 και 18 ετών. Αφορά κυρίωςστις πολύ καλές µαθήτριες, από ευκατάστατεςοικογένειες, στις αθλήτριες και στις πρωτα-θλήτριες σε αθλήµατα που απαιτούν «παιδι-σµό» στην εµφάνιση ή σε αυτά που το βάροςσχετίζεται µε την επίδοση, όπως µπαλέτο,ρυθµική γυµναστική, κολύµπι κ.ά.

Από την άλλη, τα στοιχεία δείχνουν ότι ηπλειονότητα των παι-διών κάνουν κατά-χρηση του Internet.Οι κύριοι λόγοι πουοδηγούν τον έφηβοστην εξάρτηση είναικυρίως τα ηλεκτρονι-

κά παιχνίδια και τα chat rooms. Παράλληλα το19,47% των εφήβων χρηστών αναφέρει ότιέχει πρόσβαση σε πορνογραφικές σελίδες καιτο 6,4% ότι χρησιµοποιεί το διαδίκτυο για τυ-χερά παιχνίδια, χρησιµοποιώντας τις πιστωτι-κές κάρτες των γονιών του, προπληρωµένεςκάρτες ή παίζοντας µε αντικαταβολή.

Υπέρβαροι, µε ροπή στις διατα-ραχές πρόσληψης τροφής καιφανατικοί surfers του διαδι-κτύου... Αυτό είναι το προφίλτων Ελληνόπουλων, που δια-

νύουν την περίοδο της εφηβείας, σύµφωνα µεέρευνες της Μονάδας Εφηβικής Υγείας(Μ.Ε.Υ.) του νοσοκοµείου «Αγλαΐα Κυριακού».Η συγκεκριµένη Μονάδα από τον Οκτώβριοτου 2006 µέχρι σήµερα έχει δεχθεί πάνω από9.000 επισκέψεις, ενώ παρακολουθούνταιπερισσότεροι από 1.700 έφηβοι. Ένας στουςτέσσερις έχει αυξηµένη πίεση, ένας στουςπέντε έχει πρόβληµα χοληστερίνης και έναςστους έξι κινδυνεύει από διαβήτη λόγω παρα-πανίσιων κιλών.

Πάντως οι έφηβοι, πίσω από τη «µάσκα» τηςαντιδραστικής συµπεριφοράς κρύβουν τηνευαισθησία τους. ∆εν είναι τυχαίο ότι η Μονά-δα Εφηβικής Υγείας έχει αντιµετωπίσει πάνωαπό 120 εφήβους µε διαταραχές πρόσληψηςτροφής. Περίπου 17 παιδιά χρειάστηκαν νοση-λεία και µερικά χρειάστηκε να διακόψουν γιακάποιο χρονικό διάστηµα το σχολείο. Οι διατα-

Το 6,4% των εφήβων παίζουντυχερά παιχνίδια στο διαδίκτυοχρησιµοποιώντας τις πιστωτικέςκάρτες των γονιών τους

Της Βίκυς Καρατζαφέρη

Παλεύουνµε τη ζυγαριά,

ξεχνιούνταιµε το ίντερνετ


Επίκαιρα ΚόσµοςΚόσµος

Οργή επιστηµόνωνκατά του ΠάπαΜΊΑ ΑΠΌ ΤΙΣ ΠΙΟ ΈΓΚΥΡΕΣ επιστηµονι-κές ιατρικές επιθεωρήσεις, η «Λάν-σετ» (The Lancet), κατηγόρησετον Πάπα Βενέδικτο XVI γιαπαραποίηση των επιστηµονι-κών δεδοµένων σε ό,τι αφο-ρά τη χρήση προφυλακτι-κών. Ο Πάπας, κατά τηδιάρκεια της πρώτης τουεπίσκεψης στην Αφρικήαναφερόµενος στο HIV/Έιτζ δήλωσε τα εξής: «… πρό-κειται για µία τραγωδία, ηοποία δεν µπορεί να ξεπεραστείµόνο µε τα χρήµατα ή τη διάθεσηπροφυλακτικών, τα οποία µπορεί να επιδει-νώσουν περαιτέρω το πρόβληµα». Μάλιστασυµπλήρωσε ότι τα παραδοσιακά διδάγµατατης Εκκλησίας – δηλαδή η αποχή από το σεξκαι η µονογαµία- έχει αποδειχθεί ότι είναι ταµόνα ασφαλή µέσα για να µη µεταδίδεται ο ιόςHIV. Με άρθρο της η επιστηµονική επιθεώρη-ση «Λάνσετ», εξαπολύει επίθεση κατά του Πά-πα, ζητώντας του να αποσύρει την παλιά δή-λωση. Χαρακτηριστικά, οι συγγραφείς του κει-µένου αναφέρουν: «Όταν κάποιος άνθρωποςµε επιρροή, είτε είναι θρησκευτική είτε πολι-τική προσωπικότητα, κάνει µία εσφαλµένηεπιστηµονική δήλωση, η οποία θα µπορούσενα είναι καταστροφική για την υγεία εκατοµ-µυρίων ανθρώπων, τότε θα πρέπει να την ανα-καλέσει και να την επανορθώσει επισήµως…».Η επιθεώρηση τονίζει ότι το προφυλακτικό εί-ναι ο µοναδικός πιο αποτελεσµατικός τρόποςγια να µειωθεί η σεξουαλική µετάδοση τουHIV/AIDS.ΠΗΓΗ: BBC

Σκύλος... θαύµαΜΙΑ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΉ ΘΕΡΑΠΕΊΑ κατά του καρ-κίνου δοκιµάστηκε σε ένα σκύλο και είχε εν-τυπωσιακά αποτελέσµατα. Ο Όσκαρ, ένα µπι-σόν φριζέ, έπασχε από ένα κακόηθες αδενο-καρκίνωµα του εντέρου. Οι θεραπείες στιςοποίες είχε υποβληθεί απέβησαν άκαρπες µέ-χρι τη στιγµή που µία οµάδα ογκολόγων από τοΚλίβελαντ στο Οχάιο, του χορήγησε ένα πει-ραµατικό φάρµακο. Οι δραστικές ουσίες τουσκευάσµατος έµπαιναν στα καρκινικάκύτταρα και τα κατέστρεφαν. Μίαεβδοµάδα µετά τη θεραπεία, οΌσκαρ µπορούσε και πάλι ναπερπατήσει. Η πειραµατικήθεραπεία εφαρµόστηκεκαι σε δύο ακόµα σκυλιά,µε επίσης εντυπωσιακάαποτελέσµατα. Ότανεφαρµοστεί η θεραπεία σεδέκα περιστατικά, οι ερευ-νητές θα ζητήσουν από τηFDΑ, την αµερικανική Υπηρε-σία Τροφίµων και Φαρµάκων, έγ-κριση για πειράµατα σε ανθρώπους.ΠΗΓΗ: ScienceDaily

Ζωή… από το θάνατοτης Τv star Τζέιντ ΓκούντιΑκόµα και ο Βρετανός πρωθυπουργός έκανε

δηλώσεις για το θάνατο της 27χρονης ΤζέιντΓκούντι, η οποία έγινε γνωστή από το ριάλιτι τη-

λεπαιχνίδι «Big Brother». ∆ήλωσε ότι η οικογένειά τηςθα πρέπει να είναι υπερήφανη για τον αγώνα που έδωσεη κόρη τους, ώστε να ευαισθητοποιηθεί η κοινή γνώµηγια τον καρκίνο του τραχήλου της µήτρας. Η Τζέιντ, αρχι-κώς έγινε γνωστή για τις ελλιπείς γνώσεις της κατά τηδιάρκεια του «Big Brother». Έπειτα µονοπώλησε την κοι-νή γνώµη όταν κατηγορήθηκε ως ρατσίστρια µε αφορµήτη στιχοµυθία µε µία Ινδή παίκτρια του ριάλιτι παιχνιδι-ού. Επανήλθε στο προσκήνιο όταν διαγνώσθηκε ότι πά-σχει από καρκίνο του τραχήλου της µήτρας. Η δηµοσιο-ποίηση της ιστορίας της ευαισθητοποίησε χιλιάδες γυ-ναίκες, προκειµένου να υποβληθούν σε διαγνωστικέςεξετάσεις, γεγονός που αναγνώρισε και ο πρόεδρος τουβρετανικού Ερευνητικού Ιδρύµατος για τον Καρκίνο.ΠΗΓΗ: BBC

SOS για τη µεταλλαγµένη κάνναβηΑντιδράσεις έχουν ξεσπάσει στη Βρετανίαµε αφορµή την κυκλοφορία ενός βιβλίου

«The Lost Child» (Το χαµένο παιδί), µε θέµατη µεταλλαγµένη κάνναβη, γνωστή και ως σκανκ.

Η συγγραφέας, Τούλι Μάγιερσον, περιγράφει τη θλιβε-ρή ιστορία του πρωτότοκου γιου της, ο οποίος άρχισε τηχρήση σκανκ από τα 15 του χρόνια. Σήµερα είναι 20ετών. Ο Τύπος σύσσωµος κατηγορεί τη συγγραφέα ότιεκµεταλλεύτηκε την οικογενειακή της τραγωδία προκει-µένου να πουλήσει αντίτυπα το βιβλίο της. Από την άλληόµως µέσα από αυτή τη δυσάρεστη ιστορία θίγεται έναπολύ σηµαντικό ζήτηµα, όπως αυτό της χρήσης µεταλ-λαγµένης κάνναβης. Έρευνες έχουν δείξει ότι οι χρή-στες σκανκ, έχουν 18 φορές µεγαλύτερο κίνδυνο να εκ-δηλώσουν ψυχωτικά επεισόδια, σε σύγκριση µε όσουςκαπνίζουν ηπιότερες µορφές κάνναβης. Μάλιστα, έναςειδικός δήλωσε ότι την επόµενη διετία, ένα στα τέσσερακρούσµατα σχιζοφρένειας, θα οφείλεται στο σκανκ.ΠΗΓΗ: Independent

Νέο κοκτέιλ φαρµάκωνγια την καρδιά

Ένα «πολυχάπι» υπόσχεται ότιθα µειώσει κατά 50% τον κίν-δυνο εκδήλωσης καρδιοπά-θειας και εγκεφαλικού επει-σοδίου. Πρόκειται για µία πει-

ραµατική κάψουλα ινδικής φαρµακοβιοµηχα-νίας, η οποία δοκιµάστηκε σε 2.053 άτοµαηλικίας 45 – 80 ετών. Τα αποτελέσµατα πουδηµοσιεύθηκαν στα τέλη Μαρτίου, έδειξαν ότιτο πολυχάπι µείωσε την αρτηριακή πίεση, ταεπίπεδα χοληστερόλης στο αίµα, αλλά και τονκίνδυνο θροµβώσεων. Η πειραµατική φόρµου-λα περιέχει ασπιρίνη για να µειώνεται ο κίνδυ-νος θρόµβωσης, τρία αντιυπερτασικά φάρµα-κα, στατίνη για µείωση της χοληστερόλης καιφολικό οξύ που προστατεύει από τις καρδιο-πάθειες.

Η επιστηµονική κοινότητα υποδέχθηκε µεενθουσιασµό τα αποτελέσµατα της µελέτης,καθώς φάνηκε ότι η χρήση του µείωσε κατά62% τον κίνδυνο καρδιοπάθειας και κατά 48%

τον κίνδυνο εκδήλωσης εγκεφαλικού επεισο-δίου. Ωστόσο, θα περάσουν αρκετά χρόνιαέως ότου εκτιµηθεί ότι είναι αποτελεσµατικόκαι κυρίως ασφαλές.

Από την άλλη όµως πολλοί επιστήµονες τό-νισαν ότι παράγοντες κινδύνου όπως η υπέρ-ταση και η χοληστερόλη, θα έπρεπε να ρυθµί-

ζονται µε αλλαγέςστον τρόπο ζωής –αλλαγή της διατρο-φής και αύξηση τηςσωµατικής δραστη-ριότητας – και όχι κα-ταπίνοντας ένα χάπι.

Ένα αντίστοιχο πολυχάπι προσπαθούν ναπαρασκευάσουν και Βρετανοί επιστήµονες. Τοονοµάζουν «Red Heart Pill» (κόκκινο χάπι τηςκαρδιάς) και υπολογίζεται ότι σε µία πενταετίαθα έχουν επαρκή στοιχεία, ώστε να λάβουνάδεια για την κυκλοφορία του.ΠΗΓΗ: BBC

Το πολυχάπι φαίνεται ότι µειώνειτην αρτηριακή πίεση, τα επίπεδαχοληστερόλης στο αίµα αλλά καιτον κίνδυνο θροµβώσεων

Μελέτη δεί-χνει ότι ακό-

µα και το2009 ορισµέ-νοι επιστήµο-νες (4%) στη

Βρετανίαπροσπαθούννα «θεραπεύ-

σουν» τηνοµοφυλοφι-λία. Μάλιστα1 στους 6 δη-λώνει ότι κα-τόρθωσε νααλλάξει τη

σεξουαλικήταυτότητα

των «ασθε-νών» του

Του Θανάση Τροµπούκη


Yποχόνδριος Το παθητικό κάπνισµα αποτελεί την τρίτη κατά σειρά αιτία θανάτου ηοποία µπορεί να αποφευχθεί. Αναρωτιέµαι αν µπορεί να αποφευχθεί σε

µια χώρα που οι µισοί άνδρες και γυναίκες καπνίζουν σαν φουγάρα.

O αντικαπνιστής

“Το κάπνισµαείναι σήµεραο πλέον τεκ-µηριωµένοςκαι ευρέωςδιαδεδοµέ-νος καρκινο-γόνος παρά-γοντας διε-θνώς. Τουλά-χιστον 60 χη-µικά στοιχείαπου αλλοι-ώνουν τοDNA έχουνεντοπιστεί τατελευταίαχρόνια στοτσιγάρο, ηχρήση τουοποίου έχεισυσχετισθείµε 15 διαφο-ρετικές µορ-φές καρκί-νου.

Το παθητικόκάπνισµα βλάπτεικαι το µυαλό!ΜΈΧΡΙ ΣΉΜΕΡΑ ήταν γνωστό ότι και το παθη-τικό κάπνισµα ευθύνεται αποδεδειγµένα γιακαρκίνο και καρδιαγγειακά νοήµατα, ακόµηκαι σε µη καπνιστές. Πρόσφατα οι επιστήµονεςαπέδειξαν ότι το παθητικό κάπνισµα σκοτώνεικαι το... µυαλό. Ερευνητές των πανεπιστηµίωνΚέιµπριτζ και Μίσιγκαν, µέτρησαν τα επίπεδανικοτίνης, σε δείγµα σάλιου από 5.000 µη κα-πνίζοντες, πάνω από 50 ετών. Όλοι µελετηθή-καν και µε νευροψυχολογικά τεστ για να εκτι-µηθούν οι ικανότητες αποµνηµόνευσης, υπο-λογισµών και ευφράδειας. Οι ερευνητές βρή-καν ότι οι παθητικοί καπνιστές είχαν 44% µε-γαλύτερο κίνδυνο να εµφανίσουν σοβαρά προ-βλήµατα άνοιας, κακής µνήµης και γνωστικώνδυσλειτουργιών στο µέλλον.Τα ευρήµατα δεν αφορούσαν µόνο τους πρώηνκαπνιστές που συµµετείχαν στη µελέτη, αλλάκαι όσους δεν είχαν καπνίσει ποτέ στη ζωήτους, αλλά περνούσαν αρκετές ώρες σε χώ-ρους όπου υπήρχαν καπνιστές.Η εξήγηση που έδωσαν οι ερευνητές είναι ότιτο παθητικό κάπνισµα καταστρέφει τα αγγεία,τα οποία µε τη σειρά τους αυξάνουν τον κίνδυ-νο εµφάνισης προβληµάτων που σχετίζονταιµε τη σωστή λειτουργία του εγκεφάλου καικατ’ επέκταση της µνήµης.

Όταν κόψετετο κάπνισµα>Σε 20 λεπτά: Μειώνονται η πίεση του αίµα-

τος και οι σφυγµοί.

>Σε 8 ώρες: Το µονοξείδιο του άνθρακα στοαίµα πέφτει σε κανονικά επίπεδα. Το οξυγό-νο αυξάνεται.

>Σε 24 ώρες: Μειώνεται η πιθανότητα καρδια-κής προσβολής.

>Σε 48 ώρες: Ενδυναµώνει η γεύση και ηόσφρηση.

>Σε 72 ώρες: Η αναπνοή αρχίζει να λειτουργείοµαλότερα. Αυξάνεται η χωρητικότητα τωνπνευµόνων.

>Από 2 εβδοµάδες έως 3 µήνες: Η κυκλοφο-ρία του αίµατος βελτιώνεται. Το περπάτηµαγίνεται ευκολότερο. Η λειτουργία των πνευ-µόνων αυξάνεται κατά 30%.

>Από 1 έως 9 µήνες: Σταµατάει ο βήχας και ηκούραση. Η αναπνοή διαρκεί περισσότερο.Αρχίζει η ανάπλαση του ενδοθηλίου τωνβρόγχων.

>Μετά από 5 χρόνια: Ο θάνατος από καρκίνοτου πνεύµονα στο µέσο καπνιστή (ένα πακέ-το την ήµερα) µειώνεται (κατά 50%) από 137ανά 100.000 σε 72 ανά 100.000.

>Μετά από 10 χρόνια: Οι προκαρκινικές κυ-ψέλες αντικαθίστανται. Οι πιθανότητες εµ-φάνισης άλλων καρκίνωνστόµατος, λάρυγ-γα, οισοφάγου) και κύστεων (νεφρών καιπαγκρέατος) µειώνονται.

Ο καπνός του τσιγά-ρου ταξιδεύει µαζίσας... στο σπίτι.Μπορεί να µην είστεκαπνιστής, αλλά τονκαπνό των συναδέλ-φων σας δεν τονέχετε καπνίσει µόνοεσείς, αλλά και ταρούχα σας, τα οποίαµεταφέρουν όχι µό-νο τη δυσάρεστηοσµή αλλά και τη νι-κοτίνη, η οποία ανι-χνεύθηκε στη σκόνησε σπίτια µη καπνι-στών.

∆ικαίωµά σου να καπνίζεις!∆ικαίωµά µου να... αναπνέω!

“Ακόµα και γονείςπου καπνίζουν στοµπαλκόνι για ναπροστατεύσουν ταπαιδιά τους από τονκαπνό του τσιγάρου,δεν το καταφέρ-νουν... απόλυτα!Στην Αµερική βρέ-θηκε ότι τα παιδιάτους έχουν οκτώφορές µεγαλύτερηποσότητα νικοτίνηςστον οργανισµότους από τα παιδιάτων µη καπνιστών.

Έξι φορές πιο µολυ-σµένος είναι ο κα-πνός που εισπνέειένας µη καπνιστήςµέσα σε ένα µεγάλοεστιατόριο απ’ ό,τιαν παρέµενε τιςίδιες ώρες στο πεζο-δρόµιο ενός πολυ-σύχναστου αυτοκι-νητοδρόµου.

Το πιο εξοργιστικό από όσα υπο-στηρίζουν ορκισµένοι καπνιστέςείναι ότι το τσιγάρο δεν βλάπτει!Αντιθέτως, ισχυρίζονται ότι ελά-χιστα τσιγάρα την ηµέρα κάνουν

καλό, γιατί... καθαρίζουν, όπως λένε, τουςπνεύµονες, προφυλάσσουν από ασθένειες,όπως το Αλτσχάιµερ και συµβάλουν στη διατή-ρηση χαµηλού σωµατικού βάρους. Οι λιγότε-ρο... διαβασµένοι εξηγούν ότι η ατµοσφαιρικήρύπανση και τα τοξικά που εισπνέουµε καθη-µερινά, είναι πιο επικίνδυνα από τον καπνότου τσιγάρου. Το τσιγάρο βοηθά στην καλύτε-ρη λειτουργία του εντέρου σηµειώνουν καιεπιµένουν ότι το κάπνισµα τους βοηθά να µει-ώσουν το στρες. Μάλιστα, λένε ότι είναι προ-τιµότερο να καπνίζεις, παρά να ...χαπακώνε-σαι µε ηρεµιστικά και αντικαταθλιπτικά!

Ενδιαφέρουσες απόψεις που υιοθετούν αρ-κετοί καπνιστές, οι οποίοι υποστηρίζουν σθε-ναρά την επιλογή τους να καπνίζουν χαρακτη-ρίζοντάς την... απόλαυση! Άλλοι συµµερίζον-ται αυτές τις απόψεις, κυρίως για να δικαιολο-γήσουν στον εαυτό τους γιατί συνεχίζουν νακαπνίζουν. Υπάρχει και µια άλλη οµάδα καπνι-στών. Αυτοί που γνωρίζουν τους πιθανούς κιν-δύνους, αισθάνονται εξαρτηµένοι, θέλουν νακόψουν το τσιγάρο, αλλά δεν τα καταφέρνουν.

Ανήκω στη µειονότητα των µη καπνιστών

σε αυτή τη χώρα. Την τελευταία - από αυτέςπου συνηθίζουµε να αποκαλούµε προηγµέ-νες -στην όποια δεν έχεις απαγορευθεί ακό-µη το κάπνισµα στους κλειστούς χώρους. Τηνπρώτη σε κατά κεφαλήν κατανάλωση κα-πνού στην Ευρώπη. Κατανοώ απολύτως τουςκαπνιστές. Κάνω το πολύ 5 τσιγάρα κάθε...µήνα! Νοµίζω περισσότερο από αµηχανία καιόχι κατά ανάγκη για να αισθανθώ διαφορετι-κά. ∆εν απολαµβάνω το τσιγάρο. Για τηνακρίβεια το σιχαίνοµαι. Η µυρωδιά του κα-πνού... ιδίως των άλλων, µου φέρνει αναγού-λα... τάση για έµετο... πονοκέφαλο! Θεωρώτο κάπνισµα εξαιρετικά παλιοµοδίτικη συνή-θεια... ή καλύτερα εξάρτηση.

∆εν γνωρίζω αν είµαι υποχόνδριος αντικα-πνιστής, αλλά σίγουρα δεν γουστάρω να κα-πνίζω τον καπνό των άλλων. Όπως είναι δι-καίωµά τους να καπνίζουν, επειδή έτσι γου-στάρουν, όπως συνηθίζουν να λένε, έτσι είναικαι δικό µου δικαίωµα να µην καπνίζω τον κα-πνό που οι ίδιοι παράγουν. Αν για αυτούς τοτσιγάρο είναι απόλαυση, για µένα απόλαυσηείναι να µπορώ να εισπνέω καθαρό αέρα...όσο καθαρός µπορεί να είναι αυτός σε µια µε-γαλούπολη. Σίγουρα πάντως είµαι πιο καθα-ρός χωρίς τον καπνό του τσιγάρου, ο οποίοςαποδεδειγµένα περιέχει πάνω από 2.000 βλα-πτικές ουσίες για τον οργανισµό µου.


Aναπνοή ρηχή, κουραστική, χω-ρίς ρυθµό. Για κάποιους, αυτήη εικόνα συνδέεται µε το λε-γόµενο «µπούκωµα», για κά-ποιους άλλους όµως αποτελεί

καθηµερινότητα. Ο τρόπος µε τον οποίο συ-νηθίζουµε να αναπνέουµε είναι λανθασµέ-νος ήδη «από τη βάση του», καθώς πολλέςφορές χρησιµοποιούµε το στόµα αντί τηςµύτης. «Ο άνθρωπος έχει πλαστεί να ανα-πνέει από τη µύτη και µόνο συµπληρωµατικάνα χρησιµοποιεί το στόµα, όταν κάνει έντο-νες σωµατικές δραστηριότητες. Καθηµερι-νά, η µύτη φιλτράρει 18.000-20.000 λίτρααέρα, κατακρατώντας τα αιωρούµενα σωµα-τίδια και τους αλλεργικούς κόκκους της γύ-ρης», εξηγεί ο ΩΡΛ Ευθύµιος Χριστόπουλος.Κάθε φορά που αναπνέουµε από το στόµα,αυξάνουµε τις πιθανότητες να εµφανίσουµεφλεγµονές στο στόµα, τον φάρυγγα και τονλάρυγγα. Ο µολυσµένος αέρας αλλά και ταµικρόβια πηγαίνουν κατευθείαν στον πνεύ-µονα. Ο ξηρός και κρύος αέρας στα πνευµό-νια κάνει τις εκκρίσεις παχύρρευστες, µει-ώνει τον καθαρισµό τους και παρεµποδίζειτη µεταφορά οξυγόνου στην κυκλοφορίατου αίµατος.

Οδηγίεςπροφύλαξης>Αποφύγετε το ιδιαίτερα µολυσµένο και

βρώµικο περιβάλλον. Ρύποι, σκόνη αλλάκαι ο καπνός του τσιγάρου βλάπτουν τοβλεννογόνο της µύτης.

>Πιείτε άφθονα υγρά και συµβάλλετε στηνκαλή λειτουργία της σύστασης του βλεν-νογόνου της µύτης.

>Πολλοί άνθρωποι ανακουφίζονται µε τηνκαθηµερινή πλύση του εσωτερικού τωνρουθουνιών µε νερό. Αν και δεν είναι επι-στηµονικά αποδεδειγµένη η αποτελεσµα-τικότητα αυτής της συνήθειας, κάντε πλύ-σεις εάν αισθάνεστε ότι σας βοηθά.

>Επισκεφθείτε έγκαιρα τον ειδικό, εάνυποφέρετε από παθήσεις της µύτης.Φλεγµονές (ρινίτιδα), σκολίωση ρινικούδιαφράγµατος, υπερτροφία ρινικών κογ-χών, πολύποδες, κρεατάκια, χρόνια ιγµο-ρίτιδα και δυσµορφίες της µύτης δηµι-ουργούν προβλήµατα στην αναπνοή.

>Μη χρησιµοποιείτε αποσυµφορητικά γιαπερισσότερο από 5-6 µέρες. Η παρατετα-µένη χρήση τους βραχύνει τον χρόνο ανα-κούφισης από τα συµπτώµατα, ενώ δηµι-ουργεί και φαρµακευτική ρινίτιδα, δηλα-δή οι κόγχες υπερτρέφονται.

>Αποφύγετε τα εισπνεόµενα µε κορτιζόνη,εάν έχετε συχνά κρυολογήµατα που συ-νοδεύονται από καταρροή. Η παρατετα-µένη χρήση τους καταστρέφει τον βλεν-νογόνο της µύτης.

>Όταν έχετε καταρροή, αποφύγετε να«ρουφάτε» τις εκκρίσεις. Προτιµήστε ναφυσάτε τη µύτη. Αν τα χαρτοµάντιλα τηνερεθίζουν, εφαρµόστε τη διαδικασία στοµπάνιο µε τρεχούµενο νερό.

tips> > > >

Με την πάροδο της ηλι-κίας η σκολίωση ρινικούδιαφράγµατος επιδεινώ-νεται, µε αποτέλεσµα οιιστοί να χαλαρώνουν και ηµύτη να αλλάζει σχήµα κα-τά τρόπο που επιδρά καιστην αναπνοή

Το παιδί µε κρεατάκιαέχει συνέχεια ανοιχτό τοστόµα του και αναπνέειαπό αυτό. Επίσης, εµφανί-ζει συχνότερα ωτίτιδα, ιγ-µορίτιδα, ρινίτιδα και λα-ρυγγίτιδα

Εάν ροχαλίζετε στονύπνο, επισκεφθείτε πρώ-τα έναν ωτορινολαρυγγο-λόγο. Το πρόβληµα µπορείνα οφείλεται στην κακή ρι-νική αναπνοή

Η αναπνοή από το στόµαδηµιουργεί ξηροστοµίακαι αφυπνίσεις στον ύπνο.Η εµποδιζόµενη εισπνοήαπό τη µύτη προκαλεί αί-σθηµα πνιγµού και κρίσειςάπνοιας (ροχαλητό µε δια-κοπές της αναπνοής).

ΑντιγήρανσηΤα µυστικά για καλή αναπνοή Tης Μαρίας Τσιλιµιγκάκη

Τα παιδιάπου αναπνέ-

oυν συνέ-χεια από το

στόµα,έχουν συνή-θως στραβά

δόντια, ηυπερώα πα-ραµορφώ-νεται και ηµύτη δεν

αναπτύσσε-ται οµαλά.

Με το πέρα-σµα του χρό-νου τα προ-

βλήµαταπολλαπλα-σιάζονται.

Aνάσα ζωής… από τη µύτη

Συνεργάστηκε ο Ευθύµιος Χριστόπουλος,∆ιευθυντής Κλινικής ΩΡΛ του Ναυτικού Νοσοκοµείου Αθηνών

Αναπνέω σωστά σηµαίνει αναπνέω από τη µύτη και όχι από το στόµα. Οι περισσότεροι άνθρω-ποι θεωρούµε την ποιοτική αναπνοή δεδοµένη. Ωστόσο, παράγοντες όπως το περιβάλλον πουζούµε, ορισµένες κακές συνήθειες αλλά και οι παθήσεις της ρινικής κοιλότητας, έχουν αρνητι-κή επίπτωση στον τρόπο που αναπνέουµε. Στο πέρασµα του χρόνου, αν δεν αντιµετωπιστεί ηκακή αναπνοή, τα προβλήµατα πολλαπλασιάζονται. Γι’ αυτό καλό είναι να τα προλάβουµε.


Η δίαιτα της...

Αρκετοί µιλούν για τη δυσκοιλιό-τητα αλλά λίγοι την αντιµετωπί-ζουν. Στην Ελλάδα, έρευνες τουΕλληνικού Ιδρύµατος Γαστρεν-τερολογίας και ∆ιατροφής δεί-

χνουν ότι το 16% από εµάς έχουν βιώσει τοπρόβληµα της δυσκοιλιότητας τους τελευταί-ους 12 µήνες, ενώ το 20% έχει αντιµετωπίσειτο πρόβληµα τουλάχιστον µια φορά στη ζωήτου. Μάλιστα 2 στους 10 δεν κάνουν τίποταγια να το επιλύσουν.

Αιτίες της δυσκοιλιότητας θεωρούνται ηδιατροφή που είναι φτωχή σε φυτικές ίνεςκαι η καθιστική ζωή. Η ενδεδειγµένη διατρο-φή για τη δυσκοιλιότητα έχει 3 βασικές παρα-µέτρους: Πρώτον, την ικανή ποσότητα φυτι-κών ινών στο διαιτολόγιο. ∆εύτερον, τη σχετι-κή αποχή από τροφές που προκαλούν δυσκοι-λιότητα. Τρίτον, τα συχνά γεύµατα.

Οι φυτικές ίνες απορροφούν µεγάλες πο-σότητες νερού, µε αποτέλεσµα το περιεχόµε-

νο του εντέρου να είναι πιο µαλακό και να κε-νώνεται πιο εύκολα. Τελευταίες µελέτες ανα-φέρουν ότι η κατανάλωση φυτικών ινών και ηπρόσληψη νερού µπορεί να βοηθήσει στηναντιµετώπιση της χρόνιας δυσκοιλιότητας.Κάθε ενήλικας πρέπει να καταναλώνει από20 έως 35 γρ. φυτικών ινών ηµερησίως.Πλούσιες τροφές σε φυτικές ίνες είναι ταφρούτα, τα λαχανικά, τα όσπρια, τα αλεύριαολικής άλεσης και τα προϊόντα τους και τοαναποφλοίωτο ρύζι.

Πρέπει να αποφεύγονται οι µεγάλες ποσό-τητες σε κρέας, αλλαντικά, πλήρη σε λιπαράγαλακτοκοµικά, λευκά αλεύρια και τα προϊόν-τα που παρασκευάζονται από αυτά, αποφλοι-ωµένο ρύζι, καφές, σοκολάτα και αλκοόλ. Αυ-τές οι τροφές είναι φτωχές σε φυτικές ίνες, και«δυσκολεύουν» την κένωση του εντέρου.

Τα µικρά και συχνά γεύµατα είναι σηµαντι-κά, γιατί έτσι διασφαλίζετε την εύρυθµη λει-τουργία του εντέρου.

Ενδεικτικό διαιτολόγιοΠ Ρ Ω Ι Ν Ο

• 1 ποτήρι χυµό πορτοκάλι-ακτινίδιο• 1 φέτα ψωµί ολικής άλεσης µε µαρµελάδα σύ-

κο ή δαµάσκηνο• 1 ποτήρι καφέ ή τσάι µε γάλα χαµηλών λιπαρών

Σ Ν Α Κ

• 3 φρούτα εποχής (προτιµούµε τα δαµάσκηνακαι τα ακτινίδια)

Γ Ε Υ Μ Α

• 1 πιάτο χόρτα βραστά µε αρκετό ελαιόλαδο• 1 φέτα ψωµί ολικής άλεσης• 1 µερίδα λιπαρό ψάρι ψητό (σολωµό, τόνο,

σαρδέλα…)• Για επιδόρπιο, λίγο γιαούρτι µε γλυκό του κου-

ταλιούΣ Ν Α Κ

• 3-4 ξερά δαµάσκηνα ή µία µπάρα δηµητρια-κών ολικής άλεσης

∆ Ε Ι Π Ν Ο

• 1 σαλάτα «του καίσαρα» µε κοτόπουλο ή• 1 µερίδα βραστά λαχανικά µε ελαιόλαδο και 2

φρυγανιές ολικής αλέσεως και µία µερίδα τυρίτης αρεσκείας µας.

tips>Προσοχή στην υπερβολική κατανάλωση φυτικών

ινών, επειδή ενδεχοµένως θα εκδηλωθεί έντονοςµετεωρισµός (φούσκωµα, δηλαδή, λόγω αερίων)και πόνοι στην κοιλιά. Σε ορισµένους ανθρώπουςµάλιστα ίσως να επιδεινωθεί η δυσκοιλιότητα.

>Καλό είναι να πίνουµε 5-8 ποτήρια νερό ηµερη-σίως, ανάλογα µε τις καιρικές συνθήκες (κρύο ήζέστη). Αυξάνουµε την κατανάλωση νερού, αν κα-ταναλώνουµε φυτικές ίνες από δηµητριακά ολι-κής άλεσης, γιατί απορροφούν µεγαλύτερη πο-σότητα νερού.

>Παρότι η κατανάλωση προϊόντων µε καφεΐνη κατάτις πρωινές ώρες οδηγεί στην τουαλέτα αρκετούς,οι γιατροί δεν τη συστήνουν ως λύση για τη δυ-σκοιλιότητα. ∆ε συστήνεται επίσης η κατανάλωσηµαύρου τσαγιού.

>Αποφύγετε την κατανάλωση µήλου και µπανάνας,γιατί αυτά τα φρούτα - δεν υπάρχουν σαφείς επι-στηµονικές αποδείξεις- ενδεχοµένως επιδεινώ-νουν το πρόβληµα. Τα υπόλοιπα φρούτα καλό εί-ναι να καταναλώνονται µε τη φλούδα τους, εφό-σον τα έχουµε πλύνει πολύ καλά.

>Η συνεχής σκέψη και το άγχος για το πότε θα πά-µε τουαλέτα, δεν βοηθά στην αντιµετώπιση τηςδυσκοιλιότητας, καθώς όλα σχεδόν τα γαστρεντε-ρικά συµπτώµατα σχετίζονται µε την ψυχολογία. ∆

υσκο

ιλιό

τητα

ς

Της Μαρίας Τσιλιµιγκάκη

Λύση τα φρούτα,όχι το στρες

Συνεργάστηκεη Ιωάννα Θεοφανίδου,

γαστρεντερολόγος


Με άποψηΤο θέατρο τoυ παραλόγου

ΝΙΚΟΣΣΤΡΑΒΕΛΑΚΗΣ

Το φακελάκι σας,κύριε καθηγητά!

ΣΚΗΝΗ ΠΡΩΤΗΙατρείο καθηγητήΑΣΘΕΝΗΣ : Κύριε καθηγητά, ευτυχώς που σαςµίλησαν για µένα από το γραφείο του βουλευ-τή Μαυρογιαλούρου και µε δεχθήκατε, γιατί…διαφορετικά η γραµµατέας σας, µου έλεγε ότιείναι όλα τα ραντεβού κλεισµένα για έξι µή-νες. Όµως… πείτε µου, έχω αγωνία! Χρειάζε-ται χειρουργείο το χέρι µου;ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: Φοβάµαι ότι είναι απαραίτητη ηεγχείρηση και µάλιστα το συντοµότερο! Όµως,στο νοσοκοµείο µας υπάρχει µεγάλη λίστααναµονής. Είναι και το πρόβληµα µε τους προ-µηθευτές και… καταλαβαίνετε…αναβάλλον-ται συνεχώς τα µισά χειρουργεία…ΑΣΘΕΝΗΣ: Και τι θα κάνουµε; Εγώ πονάω, υπο-φέρω…ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: Υπάρχει λύση! Θα σας χειρουρ-γήσω στην κλινική µε την οποία συνεργάζοµαι,όποτε θέλετε…ΑΣΘΕΝΗΣ: Ξέρετε… το ταµείο µου δεν το κα-λύπτει κι εγώ δεν έχω την οικονοµική δυνατό-τητα να πάω σε ιδιωτική κλινική. Ένας απλόςµισθωτός είµαι… Όµως, νοµίζω ότι ο βουλευ-τής Μαυρογιαλούρος ξέρει τον υποδιοικητήτου νοσοκοµείου και µπορεί να του µιλήσει γιανα παρακάµψουµε τη σειρά…ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: Τι να σας πω… προσπαθήστε…Πάντως, να ξέρετε, ότι όλοι κάποιο µέσο βά-ζουν… ∆εν είσθε µονό εσείς, που βιάζεσθε ναχειρουργηθείτε…ΑΣΘΕΝΗΣ: Θα κάνω ότι µπορώ και θα σας τη-λεφωνήσω…

ΣΚΗΝΗ ∆ΕΥΤΕΡΗΜια εβδοµάδα αργότερα,ο ασθενής τηλεφωνεί στον καθηγητή...ΑΣΘΕΝΗΣ: Κύριε καθηγητά, κύριε Αυθεντίαεσείς. Γεια σας, ο Μπάµπης ο Κακοµοιράκηςείµαι, από τον βουλευτή Μαυρογιαλούρο… Τακατάφερα µε το νοσοκοµείο! Όχι από τον βου-λευτή, γιατί ο υποδιοικητής, του είπε ότι έχειάλλους εκατό στη λίστα. Έχω, όµως, µια κολ-λητή στα κεντρικά του κόµµατος και πήρε στογραφείο του υπουργού Yγείας, τον Καλοχαι-ρέτα, που… λύνει και δένει και το κανόνισεµέσα σε πέντε λεπτά. Την άλλη εβδοµάδα,όποια µέρα χειρουργείτε, κάνω εισαγωγή!ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: Μπράβο, µπράβο. Έτσι είναι…Όποιος είναι γνωστός του Καλοχαιρέτα λύνειαµέσως το πρόβληµα του. Οι άλλοι… ο Θεόςνα τους βοηθήσει… εκτός αν έχουν να πληρώ-σουν στα ιδιωτικά...ΑΣΘΕΝΗΣ: Τώρα που είπατε να πληρώσουν…Τι θα µου κοστίσει η εγχείρηση; Καταλαβαίνε-τε… Η αµοιβή σας… Το φακελάκι σας…ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: Σας παρακαλώ… Αφήστε να γίνειη εγχείρηση και να πάνε όλα καλά και τα κου-βεντιάζουµε µετά αυτά…ΑΣΘΕΝΗΣ: Σας ρωτώ, γιατί σας είπα… Ένας µι-σθωτός είµαι… Και µε όσα ακούγονται για φα-κελάκια… καταλαβαίνετε… Εγώ έχω ΙΚΑ…ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: Σας είπα…Τα λέµε µετά την εγ-χείρηση αυτά…

ΣΚΗΝΗ ΤΡΙΤΗΣτον θάλαµο του νοσοσκοµείου (ο ασθενής,λίγο πριν από το χειρουργείο συζητά µε ένανηλικιωµένο που νοσηλεύεται στο διπλανόκρεβάτι)

αυτό… Του έχω πει για την οικονοµική µου κα-τάσταση, τον ρώτησα για φακελάκι και δενµου είπε...Εξάλλου, του είπα ότι είµαι από τον Καλοχαι-ρέτα στο γραφείο του υπουργού… ∆εν θα φο-βηθεί να ζητήσει φακελάκι;ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΟΣ: Καλά, καλά… Πάντως, εγώ σεπροειδοποίησα…

ΣΚΗΝΗ ΤΕΤΑΡΤΗΣτον θάλαµο του νοσοσοκοµείου (τρεις µέρεςµετά την εγχείρηση) ο καθηγητής επισκέπτε-ται τον ασθενή...ΑΣΘΕΝΗΣ: Κύριε καθηγητά, σας είµαι ευγνώ-µων. Σας ευχαριστώ για όλα… Πότε πρέπει ναµε ξαναδείτε τώρα;ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: Ελάτε µεθαύριο στο γραφείοµου για να… τακτοποιήσουµε και το οικονοµι-κό!(Ο ηλικιωµένος… υποµειδιά δικαιωµένος και οασθενής απορεί…)ΑΣΘΕΝΗΣ: Ποιο οικονοµικό; Σας είπα... είµαιµισθωτός, έχω ΙΚΑ. ∆εν τα καλύπτει το ταµείοµου; Εγώ 1.200 ευρώ µισθό το µήνα παίρνω…Μη µου πείτε για φακελάκι…ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: Σας παρακαλώ, ποιο φακελάκι;Για την αµοιβή µου, µιλάµε. Όποιος θέλει κα-θηγητή πληρώνει… Αλλιώς… πάει στο νοσοκο-µείο και τον χειρουργεί, όποιος τύχει... Αλλάµην ανησυχείτε… Επειδή είστε από το γραφείοτου υπουργού, από τον Καλοχαιρέτα, θα σαςκάνω φιλική τιµή! ∆υόµιση χιλιάδες ευρώ! Αλ-λά στον αναισθησιολόγο δεν µπορώ να κόψωτίποτα... Είναι χίλια ευρώ επιπλέον. Μου τα δί-νετε εµένα ή αν θέλετε, τον πληρώνετε απευ-θείας…ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΟΣ (κοιτάζει σκασµένος στα γέλιατον ασθενή): Άντε… σου έκανε και έκπτωση500 ευρώ! Είδες ο Καλοχαιρέτας;…ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: Τι είπατε κύριε; Σε µένα µιλήσα-τε ;ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΟΣ: Όχι, όχι… για τα χάλια µαςλέω…

Υ.Γ. 1 Ο Μπάµπης Κακοµοιράκης βγήκε από τονοσοκοµείο, πήρε δάνειο και έδωσε για τα 2φακελάκια 3.500 ευρώ. Θα πληρώνει δόσειςγια 60 µήνες για να τα φέρει βόλτα. Ο Καλο-χαιρέτας, του είπε, ότι… ειδικά γι΄ αυτό δενµπορεί να κάνει τίποτα…Υ.Γ. 2 Ο Μπάµπης ο Κακοµοιράκης και ο… κά-θε Μπάµπης είναι καταδικασµένος να βάζειµέσον για να τον δεχθεί ο καθηγητής, µέσονγια να χειρουργηθεί και… στο τέλος να πληρώ-νει από πάνω και φακελάκι. Και θα πληρώνει,όπως πληρώνει φακελάκι ο κάθε Έλληνας,που ζητά το στοιχειώδες, το αυτονόητο: ένανκαλό γιατρό, για να αντιµετωπίσει το πρόβλη-µα της υγείας του…Υ.Γ. 3 Για το φακελάκι, πάντως, φταίνε και οιδύο. Και αυτός που το παίρνει, αλλά και αυτόςπου το πληρώνει και δεν µιλάει. Η… ανάγκηβλέπετε νόµος της σιωπής…Υ.Γ.4 Στη φορολογική δήλωση του 2008, ο κα-θηγητής Αυθεντίας δήλωσε ετήσιο εισόδηµα9.500 ευρώ. ∆εν πλήρωσε φόρο, ούτε ένα ευ-ρώ. Ας είναι καλά ο δικηγόρος του, µε την offshore, που του έφτιαξε. Ο Μπάµπης δήλωσεστην εφορία εισόδηµα 15.000 ευρώ και πλή-ρωσε φόρο 375 ευρώ.

ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΟΣ: Συγγνώµη, ο καθηγητής πουµπήκε νωρίτερα και σας είδε, θα σας χειρουρ-γήσει;ΑΣΘΕΝΗΣ: Ναι! Ο Αυθεντίας! Λένε ότι είναι σω-στή… αυθεντία στις επεµβάσεις στο χέρι… Ευ-τυχώς… είχα µέσον για να µε δεχθεί, µέσονγια να ξεπεράσω τη λίστα αναµονής και τα κα-τάφερα!ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΟΣ: Καλό είναι το µέσον, αλλά…

το φακελάκι δεν το γλιτώνεις ούτε µε…µέσο στο Μέγαρο Μάξιµου! Προχθές, ο Αυ-θεντίας χειρούργησε µια νεαρή και… ξέρειςπόσα ζήτησε; Τρία χιλιάρικα για τον ίδιο καιχίλια ευρώ για τον αναισθησιολόγο. Έχασετο… χρώµα της η κοπέλα µόλις το ακουσε,αλλά… τι να κάνεις; Λένε ότι είναι ο καλύτε-ρος…ΑΣΘΕΝΗΣ: Αποκλείεται να το κάνει σε µένα

Τα πρόσωπα της υπόθεσης είναι φανταστικά αλλά δυστυχώς για όλους µας, η ιστορία µάλλονπραγµατική. Ακόµα κι αν δεν είναι απολύτως αληθινή, λόγω των υπερβολικών στοιχείων

που χρησιµοποιούνται σ’ ένα χρονογράφηµα για να το κάνουν πιο ελκυστικό,την έχουν βιώσει οι περισσότεροι Ελληνες


Με ενδιαφέρειΑιµορροΐδες Της Σοφίας Νέτα

Η αιµορροϊδοπάθεια είναι συχνή νόσος ηοποία εµφανίζεται σε διάφορες ηλικίες καιη αντιµετώπισή της µπορεί να είναι συντηρη-τική ή σε ορισµένες περιπτώσεις να χρήζειεπέµβασης. Υπάρχουν διάφορες χειρουργι-κές µέθοδοι αντιµετώπισης µε αντίστοιχαπλεονεκτήµατα και µειονεκτήµατα η καθε-µία, που πρέπει να αναλύονται στον ασθενήκαι να προτείνεται η καταλληλότερη για τηνπερίπτωσή του.

1Το πρώτο βήµα είναι η επίσκεψη στον ει-δικό γιατρό, όπου θα πρέπει να γίνουν

όλες οι απαραίτητες κλινικές εξετάσεις γιατον αποκλεισµό άλλων παθήσεων.

2Ο γιατρός προτείνει την κατάλληλη φαρ-µακευτική αγωγή, αλλά οι αιµορροΐδες

για ν’ αντιµετωπιστούν, εκτός από τα κατάλ-ληλα φαρµακευτικά µέτρα χρειάζονται σω-στή διατροφή, πολύ νερό, αποφυγή καθιστι-

κής ζωής.

3Εάν συµβεί να παρουσιαστεί κάποιαέξαρσή τους, ενώ είµαστε στο σπίτι, ένα

δροσερό ντους στην πάσχουσα περιοχή,ακόµα και κάποιο επίθεµα µε παγάκια, θαµας ανακουφίσει προσωρινά.

4Οι γιατροί χορηγούν κυρίως αλοιφές το-πικής εφαρµογής. Εάν αυτό δεν αποδώ-

σει, τότε πρέπει να χρησιµοποιηθεί κάποιαεπεµβατική µέθοδος. Οι επεµβατικές µέθο-δοι διακρίνονται σε χειρουργικές και σε µηχειρουργικές.

Μη χειρουργικές µέθοδοιΣε αυτές περιλαµβάνονται η σκληροθερα-πεία, η περίδεση αιµορροΐδων (τοποθέτησηελαστικών δακτυλίων), η κρυοθεραπεία καιη υπέρυθρη ακτινοβολία. Η τοποθέτησηελαστικών δακτυλίων, δεν χρειάζεται κά-

ποια νάρκωση, µπορεί να γίνει στο ιατρείοκαι έχει πολύ καλά αποτελέσµατα.

Χειρουργικές µέθοδοιΣτις χειρουργικές µεθόδους περιλαµβάνονταιη χειρουργική αφαίρεση των αιµορροΐδων,που είναι και η κύρια µέθοδος αποτελεσµατι-κής αντιµετώπισης, η ορθοπηξία µε κυκλικό

αναστοµωτήρα και ηαπολίνωση των αιµορ-ροϊδικών αρτηριών µετη βοήθεια των υπερή-χων.Η πιο διαδεδοµένη καιριζική µέθοδος αντιµε-

τώπισης των αιµορροΐδων µέχρι σήµερα είναι ηεκτοµή κατά Milligan - Morgan. Αυτή η µέθο-δος έχει ελάχιστο µετεγχειρητικό πόνο και 3-4ηµέρες ανάρρωσης µετά την επέµβαση.

Η αιµορραγίααπό τον πρω-κτό µπορεί να

οφείλεταιστην παρου-σία πολύπο-

δα, εκκολπώ-µατος ακόµακαι καρκίνουτου παχέοςεντέρου. Οιειδικοί τονί-ζουν ότι ανπαρατηρή-σουµε αίµα

κατά την αφό-δευση είναι

απαραίτητο ναυποβληθούµεσε ενδοσκοπι-κό έλεγχο τουπαχέος εντέ-

ρου.

Αφήστε στην άκρη την ντροπή

Περίπου 8 στους 10 ανθρώ-πους θα ταλαιπωρηθούνκάποια στιγµή στη ζωή τουςαπό αιµορροΐδες.

Συνεργάστηκε ο χειρουργόςΓεώργιος Σταυρόπουλος,

Νοσοκοµείο ΥΓΕΙΑ

Oι αιµορροΐδες είχαν αναγκά-σει ακόµα και τον Ναπολέον-τα να κάθεται στο πλάι τηςσέλας του αλόγου του. Οιπρησµένες αιµορροΐδες απα-

σχολούν το 80% των ανθρώπων διεθνώς,σε κάποια φάση της ζωής τους.

ΟΙ ΑΙΜΟΡΡΟΪ∆ΕΣ (από το αίµα + ρέω) εί-ναι οι φλέβες που µεταφέρουν το αίµαστην περιοχή του πρωκτού και τις διαθέ-τουµε όλοι ως ανατοµικό χαρακτηριστικό.Το πρόβληµα δηµιουργείται όταν αυτέςπρήζονται. Όταν δηλαδή διογκώνονται ση-µεία των αγγείων στον πρωκτό και προκα-λούνται φλεγµονές.

ΤΑ ΕΞΟΓΚΏΜΑΤΑ µπορεί να βρίσκονταιεσωτερικά ή εξωτερικά στον πρωκτό καινα φαίνονται σαν ερυθρές ή µελανές διογ-κώσεις σε µέγεθος µπιζελιού ή και µεγα-λύτερο. Η δυσκοιλιότητα, η χρόνια διάρ-ροια, η γέννα, η παχυσαρκία, η καθιστικήζωή, η κληρονοµικότητα και οι αυξοµει-ώσεις βάρους είναι µερικές από τις συχνό-τερες αιτίες που µπορεί να ευθύνονταιγια την εµφάνιση της αιµορροϊδο-πάθειας.

ΣΥΜΠΤΏΜΑΤΑΗ αιµορραγία είναι συνήθωςτο πιο πρώιµο σύµπτωµα µαζίµε τον κνησµό στην περιοχήτου πρωκτού. Οι εξωτερικέςαιµορροΐδες εµφανίζονταισαν µία ψηλαφητή µάζα έξωαπό τον δακτύλιο του πρωκτού, πουµόλις εµφανισθεί προκαλεί κνησµό, πόνο

και δυσφορία. Το βασικότερο πρόβληµαπου δηµιουργούν οι αιµορροΐδες, είναι ηαιµορραγία. Εάν, µάλιστα, το αίµα που χά-νεται είναι σε µεγάλη ποσότητα, µπορεί ναπροκληθεί ακόµα και σιδηροπενική αναι-µία. Σε προχωρηµένα στάδια µπορεί νασυµβούν επιπλοκές, όπως λοιµώξεις. Πολ-λοί άνθρωποι µε αιµορροΐδες, ωστόσο,µπορεί να µην έχουν καθόλου συµπτώµα-

τα.

ΤΑΞΙΝΌΜΗΣΗΟι αιµορροΐδες κατατάσσονται σε

βαθµούς, σύµφωνα µε το µέγεθοςκαι τον τρόπο εµφάνισής τους.• Οι αιµορροΐδες πρώτου βαθµούδεν βγαίνουν έξω από τον πρω-κτό, παραµένουν στη θέση τουςµέσα στον ορθοπρωκτικό σωλή-να, αλλά µπορεί να αιµορραγή-

σουν.• Οι αιµορροΐδες δεύτερου βαθ-µού εµφανίζονται κατά τη διάρ-κεια της αφόδευσης και επανέρ-χονται αυτόµατα µέσα στον πρω-κτό.

• Οι αιµορροΐδες τρίτου βαθµού επα-νέρχονται στον πρωκτό µόνο µε βοή-

θεια.• Οι αιµορροΐδες τέταρτου βαθµού παρα-µένουν πάντοτε έξω από τον δακτύλιο τουπρωκτού.Οι δύο τελευταίες κατηγορίες συχνά πο-νούν έντονα και κάποιες φορές συνο-δεύονται από έκκριση βλέννας

Αίµα, δάκρυα & ιδρώτας

•IN•VITRO•21Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 0 9

Καλοήθεις παθήσεις του µαστού

Οι περισσότερες γυναίκες θαχρειαστεί κάποια στιγµή στηζωή τους να απευθυνθούν στογιατρό µετά από ενοχλήµαταστο µαστό τους. Το 85% των

προβληµάτων που εµφανίζονται στο µαστόαδίκως ανησυχούν υπερβολικά τις γυναίκες.Συνήθως πρόκειται για καλοήθεις παθήσειςτου οργάνου όπως κύστεις, ινοαδενώµατα καιαδενολιπώµατα. Οι περισσότερες διαγνώσειςεκτός από την ψηλάφηση του µαστού γίνονταιµε ειδικές εξετάσεις όπως υπερυχογραφήµα-τα µαστών, ψηφιακή ή αναλογική µαστογρα-φία και όταν χρειάζεται παρακέντηση.

ΟΙ ΚΎΣΤΕΙΣ εντοπίζονται συχνά σε µετα-εµµη-νοπαυσιακές γυναίκες, οι οποίες επισκέπτον-ται τον γιατρό. Είτε γιατί τις βρήκαν ξαφνικάµετά από αυτοεξέταση, είτε εξαιτίας κάποιαςεπώδυνης ψηλαφητής σκληρίας µαστού, είτεγιατί βρέθηκαν τυχαία κατά τη διάρκεια της τα-κτικής εξέτασης. Oι κύστεις είναι καλοήθεις. Ηδιαγνωστική προσέγγιση των κύστεων γίνεταιµε τη βοήθεια των υπερήχων. Μετά τη διάγνω-ση µπορεί να συστηθεί είτε απλή παρακολού-

θηση στο πλαίσιο του ετήσιου ή εξαµηνιαίουελέγχου, είτε παρακέντηση και εξέταση τουπεριεχοµένου της κύστης. Η αντιµετώπιση τωνκύστεων είναι κατά βάση συντηρητική και µόνοένα πάρα πολύ µικρό ποσοστό απαιτεί χει-ρουργική επέµβαση και αφαίρεσή τους.

ΤΑ ΙΝΟΑ∆ΕΝΏΜΑΤΑ είναι συνήθως καλοήθηογκίδια, που εµφανίζονται πιο συχνά σε νεα-

ρές γυναίκες ηλικίας έως35 ετών. Τα ινοαδενώµαταεντοπίζονται είτε κλινικάως ευµεγέθη ευκίνητα ογ-κίδια, είτε µε τη βοήθειατου υπέρηχου ή ακόµη καιστη µαστογραφία. Εάν η

παρακέντηση δώσει τη διάγνωση ινοαδενώµα-τος µικρότερου από 2cm, και η ασθενής είναινεαρής ηλικίας, συνήθως παρακολουθείται µετακτικούς υπερήχους ανά εξάµηνο ή χρόνο.Σήµερα η αφαίρεση του ογκιδίου µέχρι 2 εκ. γί-νεται και µε χρήση διαδερµικής βελόνας µε το-µή µερικών χιλιοστών, στο δέρµα. Η διαδικασίακρατάει περίπου 30 λεπτά, είναι ανώδυνη καιαπόλυτα ασφαλής.

Το 85% των προβληµά-των που εµφανίζονταιστο µαστό είναι κύστειςκαι ινοαδενώµατα

ΈΝΟΧΟΣ Ο ΣΤΗΘΌ∆ΕΣΜΟΣ;Η χρήση στηθόδεσµου όλο το 24ωροεπί πολλά χρόνια ενδεχοµένως να ευ-θύνεται για την εµφάνιση καλοήθωνόγκων (λιπωµάτων) στο µαστό.Σε κάθε περίπτωση οι ειδικοί συστή-νουν στις γυναίκες να είναι πολύ προ-σεκτικές στην επιλογή στηθόδεσµων.Ο ιδανικός στηθόδεσµος δεντραυµατίζει τους µαστούς και δεν είναισφιχτός.

ΤΟ ΜΈΓΕΘΟΣ ΜΕΤΡΆΕΙΓυναίκες µε µεγάλους µαστούς εµφανί-ζουν συχνότερα λιπώµατα, υποστηρί-ζουν οι ειδικοί. Ο µεγάλος ινώδης µα-στός αποτελεί πρόβληµα κυρίως κατάτην ψηλάφηση γι’ αυτό και σε αυτές τιςγυναίκες συστήνεται η µαγνητική µα-στογραφία και έλεγχος µε υπερηχο-γράφηµα. Σε ελάχιστες δε περιπτώσειςσυστήνεται και µαγνητική τοµογραφίαµαστών.

ΑΥΤΟΕΞΈΤΑΣΗ ΚΑΙ ΜΑΣΤΟΓΡΑΦΊΑΌλες οι γυναίκες, κάθε ηλικίας, πρέ-πει να εξετάζουν µε ψηλάφηση το στή-θος τους µία φορά το µήνα, κατά προτί-µηση στο τέλος της περιόδου.Η ηλικία που προτείνεται η πρώτηµαστογραφία , για να διαπιστωθείη υφή και η δοµή του µαστού είναιη ηλικία των 40 περίπου χρόνωνγια τις ασυµπτωµατικές γυναίκες.Μετά την ηλικία των 50 ετών επιβάλλε-ται µία µαστογραφία κατ’ έτος.Στις νεαρές ηλικίες µαστογραφία γίνε-ται µόνον όταν υπάρχει υποψία για κα-κοήθεια.

ΧΕΙΡΟΥΡΓΕΊΟ ΥΠΌ ΠΡΟΫΠΟΘΈΣΕΙΣΗ απόφαση για τη χειρουργική αφαίρε-ση των όγκων θα ληφθεί από τον για-τρό αφού πρώτα αξιολογηθεί το µέγε-θος, η υφή και το σχήµα του ογκιδίου.Σε κάθε περίπτωση προηγούνται µίασειρά εξετάσεων όπως µαστογραφία,υπερηχογράφηµα ή κυτταρολογικήεξέταση.

Ο ΚΊΝ∆ΥΝΟΣ ΕΜΦΆΝΙΣΗΣ ΚΑΡΚΊΝΟΥστο µαστό µετά τα 40 χρόνια όχι µόνοαυξάνεται, αλλά διπλασιάζεται ανά δε-καετία. ∆ηλαδή, µια γυναίκα 50 ετώνέχει διπλάσια πιθανότητα να εµφανίσεικαρκίνο µαστού απ’ όταν ήταν 40 , µίαγυναίκα 60 ετών τετραπλάσια. Eπίσηςο καρκίνος του µαστού, αντίθετα µετην εντύπωση που έχουν κάποιες γυ-ναίκες, συνήθως δεν έχει συµπτώµατακαι δεν πονάει καθόλου.

1O

3O

4O

5O

2O

ΠΡΕΠΕΙ ΝΑΓΝΩΡΙΖΕΤΕ...

Ψηλάφησέ το...

Κέντρα µαστού σε δηµόσια& ιδιωτικά νοσοκοµεία στη σελ. 53

Συνεργάστηκε ο ∆ρΒασίλης Βενιζέλος,

MD, MPhil (UK), FACS,Xειρουργός Μαστού

και ∆ιευθυντής Κλινι-κής Μαστού Νοσοκο-

µείου ΜΕΤΡΟΠΟΛΙΤΑΝ

ΤΑ ΚΑΛΟΉΘΗ Α∆ΕΝΟΛΙΠΏΜΑΤΑ είναι καλοή-θη ογκίδια, των οποίων η αντιµετώπιση περιρί-ζεται στην παρακολούθησή τους. Προηγουµέ-νως πρέπει να επιβεβαιωθεί η αρχική διάγνω-ση µετά από κυτταρολογική εξέταση µε λεπτήβελόνα (παρακέντηση). Σε λίγες, ευτυχώς, πε-ριπτώσεις η χειρουργική αφαίρεση είναι ηπλέον ενδεδειγµένη µέθοδος για να επιβεβαι-ωθεί η καλοήθης µορφολογία του.ΤΑ ΛΙΠΏΜΑΤΑ του µαστού είναι σπάνιοι όγκοι,

οι οποίοι δεν δηµιουργούν πρόβληµα εκτός κιαν έχουν µεγάλο µέγεθος. Μπορεί να εντοπι-στούν σε όλες τις ηλικίες, και γίνονται αντιλη-πτοί κατά την διάρκεια της αυτοεξέτασης σανένα σχετικά µικρό ευκίνητο ογκίδιο. Είναι από-λυτα καλοήθεις όγκοι και δεν είναι απαραίτη-το να αφαιρούνται. Σε ελάχιστες περιπτώσειςπου τα λιπώµατα είναι αρκετά µεγάλα, δηµι-ουργούν πρόβληµα αισθητικής του µαστού,αφαιρούνται.

Αθώα συνήθως τα λιπώµατα


Medical updateΟι τελευταίες επιστηµονικές έρευνες

Σύντοµα θα «ρίχνουµε» σε έναποτήρι χυµού τα εµβόλια πουθα µας προστατεύουν από τονκαρκίνο, το AIDS, την ηπατίτι-δας ακόµη και τη γρίπη.

Ειδικοί από το Πανεπιστήµιο Νόρθ-γουεστ των ΗΠΑ ανακάλυψαν ένα νέο µη-χανισµό εµβολιασµού, µε τον οποίο ο αν-θρώπινος οργανισµός, λαµβάνοντας το κα-τάλληλο ερέθισµα, θα παράγει αντισώµα-τα. ∆ηλαδή θα εµβολιάζεται από το ίδιο τοανοσοποιητικό του σύστηµα.

Μέχρι σήµερα οι πρωτεΐνες που χρησι-µοποιούνται για την παραγωγή εµβολίωνκαι φαρµάκων, όπως για παράδειγµα η ιν-σουλίνη, γίνονται ενδοµυϊκά. ∆εν µπορούννα χορηγηθούν σε πόσιµη µορφή, διότι τοστοµάχι τις αναγνωρίζει ως τροφή και τιςκαταστρέφει.

Για τη δηµιουργία της νέας γενιάς εµβο-λίων οι επιστήµονες χρησιµοποιούν προ-βιοτικά ως «δούρειους ίππους» προκειµέ-νου να ξεπεράσουν τον ύφαλο της πέψηςαπό το στοµάχι και να καταφέρουν να οδη-γήσουν την πρωτεΐνη στο λεπτό έντερο.Κάτω από αυτό βρίσκεται ένα ισχυρό ανο-σοποιητικό σύστηµα, τα λεµβοζίδια, ταοποία παράγουν αντισώµατα όταν έχουντο κατάλληλο ερέθισµα.

«Καταπίνοντας το εµβόλιο, τα βακτήριααποικούν στο λεπτό έντερο, αυτό αρχίζεινα παράγει το εµβόλιο στην κοιλιά µας καιτα αντισώµατα που προκύπτουν πληµµυρί-ζουν τον οργανισµό προκαλώντας µας

«Την επό-µενη πεν-ταετία θα

έχουµε κα-ταφέρει ναδηµιουργή-σουµε ζωήστο εργα-

στήριο» δε-σµεύτηκανοι κορυφaί-οι βιοχηµι-κοί του κό-

σµου σεσυνέδριοστο Χονγκ

Κονγκ. Μά-λιστα, οι

επιστήµο-νες έκανανλόγο για τη«δεύτερηΓένεση»

ανοσία στις ασθένειες» εξηγεί ο καθηγη-τής γαστρεντερολογίας στο ΠανεπιστήµιοΝόρθγουεστ, κ. Μαχµέτ Μοναµαντζέχ.

Η πρώτη επιτυχηµένη προκλινική δοκι-µή έγινε µε τη δηµιουργία αντισωµάτωνγια ανοσία στον άνθρακα, ενώ οι ειδικοίέχουν ήδη παρασκευάσει εµβόλιοπου χορηγείται από το στόµα για τονκαρκίνο του µαστού, χρησιµοποιώνταςπροβιοτικά.Το συγκεκριµένο εµβόλιο χρησιµοποιείως «συµµάχους» τα καρκινικά αντιγόνα

HER/2. Πρόκει-ται για πρωτεΐ-νες που παρά-γονται από καρ-κινικά κύτταρατου µαστού.Όµως στην περί-

πτωση του συγκεκριµένου εµβολίου εκ-παιδεύουν το ανοσοποιητικό σύστηµαώστε να καταστρέφει κάθε κύτταρο πουτα παράγει, δηλαδή τα καρκινικά κύττα-ρα.

Οι ερευνητές ξεκινούν δοκιµές σε πον-τίκια ενός νέου αντικαρκινικού εµβολίουκατά των καρκίνων του µαστού, του παγ-κρέατος και του παχέος εντέρου.

Η ίδια τεχνολογία αναµένεται να χρησι-µοποιηθεί για την ανοσοθεραπεία τουAIDS, της ηπατίτιδας C και της γρίπης.

Πηγή: Proceedings of the National Academyof Science

Σε τρία χρόνιατο συνθετικό αίµαΤΟ ΜΕΊΖΟΝ ΠΡΌΒΛΗΜΑ της αιµοδοσίας προ-σπαθούν να επιλύσουν Βρετανοί επιστήµονεςµε την παρασκευή συνθετικού αίµατος. Το νέοεγχείρηµα, όπως ανακοινώθηκε, θα ολοκλη-ρωθεί σε τρία χρόνια, οπότε και θα αρχίσουνοι δοκιµαστικές µεταγγίσεις σε εθελοντές.Το συνθετικό αίµα θα δηµιουργείται στο εργα-στήριο από βλαστοκύτταρα εµβρύων υποβοη-θούµενης αναπαραγωγής . Σύµφωνα µε τουςεπιστήµονες, τα βλαστοκύτταρα από ένα καιµόνο έµβρυο µπορούν να παράγουν τόση πο-σότητα αίµατος, ώστε να καλυφθούν οι ανάγ-κες ενός ολόκληρου έθνους.Πηγή: BBC

Στο κόκκινο…το κόκκινο κρέαςΜΕΓΆΛΗ ΕΠΙ∆ΗΜΙΟΛΟΓΙΚΉ ΜΕΛΈΤΗ σε545.000 άτοµα ηλικίας 50 έως 71 ετών, έδει-ξε ότι η κατανάλωση κόκκινου και κατεργα-σµένου κρέατος (π.χ. λουκάνικου) αυξάνειτον κίνδυνο θανάτου από καρκίνο και καρδια-κές νόσους. Η παρασκευή του κρέατος σευψηλές θερµοκρασίες φαίνεται ότι ευθύνεταιγια τον σχηµατισµό ουσιών που αυξάνουν τονκίνδυνο εµφάνισης νεοπλασίας. Από την άλλητο κόκκινο κρέας είναι πηγή κορεσµένων λι-πών, τα οποία επίσης έχουν συσχετιστεί µετην εµφάνιση καρκίνου. Μείωση της κατανά-λωσης κόκκινου κρέατος θα σήµαινε και µεί-ωση των θανάτων από καρδιαγγειακές νόσουςκατά 11% για τους άνδρες και 21% για τις γυ-ναίκες, σηµειώνουν οι ερευνητές.Πηγή: ΑΠΕ

Σφίγγει η θηλιά…για το χοντρό λαιµόΕΚΤΌΣ ΑΠΌ ΤΟ ΠΑΝΤΕΛΌΝΙ, σας στενεύει καιτο κολάρο στο πουκάµισο; Ίσως να διατρέχε-τε αυξηµένο κίνδυνο εµφάνισης καρδιαγγει-ακού νοσήµατος, υποστηρίζουν οι καρδιολό-γοι. Η περίµετρος του λαιµού είναι ο νέος δεί-κτης υγείας, όπως ανακοινώθηκε στοΕτήσιο Συνέδριο ΑµερικανικήςΕταιρείας Καρδιολογίας. Αµε-ρικανοί ερευνητές που συµ-µετέχουν στην έρευναΦράµινγκαµ για την Καρ-διά ανακοίνωσαν ότι όσοπιο µεγάλη είναι η περίµε-τρος του λαιµού, τόσο πιοχαµηλή είναι η καλή χολη-στερόλη και πιο αυξηµένατα επίπεδα γλυκόζης αίµα-τος. Αν ταυτόχρονα έχουµε καιµεγάλη περιφέρεια µέσης, τότεδιατρέχουµε ακόµη πιο αυξηµένο κίν-δυνο εµφάνισης καρδιαγγειακών νοσηµάτων.Πηγή: Συνέδριο ΑµερικανικήςΕταιρείας Καρδιολογίας

Καταπίνοντας το εµβόλιο,τα βακτήρια αποικούν στολεπτό έντερο και ο οργανισµόςπαράγει αντισώµατα

ΤoυΒασίλη Καριώτη

Εµβόλια να τα πιεις στο ποτήρι


Το χάπι «ecstasy» διώχνει τοφόβο; Γνωστή περισσότεροαπό τα ξέφρενα νεανικά πάρ-

τι, η ουσία MDMA ή αλλιώς «ec-stasy» µπορεί να οδηγήσει ακόµη

και στο θάνατο. Έρευνα Νορβηγών επιστη-µόνων όµως αποκαλύπτει και τη θετική τηςδράση. Η ουσία φαίνεται ότι επιδρά σεασθενείς µε µετατραυµατικό στρες, δηλα-δή άτοµα που έχουν βιώσει τροµακτικέςεµπειρίες και τις ξαναβιώνουν, κάθε φοράπου τις ανακαλούν στη µνήµη τους. Με ποι-ον τρόπο; Τους βοηθά να επανακτήσουντον έλεγχο των συναισθηµάτων τους, αφούµεταξύ άλλων απελευθερώνει την ορµόνηωκυτοκίνη που µειώνει το φόβο και αυξά-νει τα επίπεδα ουσιών που παίζουν ρόλοστη συναισθηµατική µάθηση. Θα µπορού-σε δηλαδή να κάνει ευκολότερη τη συνερ-γασία µε τον ψυχοθεραπευτή.

Ελπίδες για τη Σκλήρυνση κατάΠλάκας. Ένα σηµαντικό βήµα στηβελτίωση της ποιότητας ζωής των

ασθενών που πάσχουν από σκλή-ρυνση κατά πλάκας υπόσχεται η ουσία

Φαµπριδίνη. Έρευνα που έγινε σε 301 ασθε-νείς στις ΗΠΑ και τον Καναδά έδειξε ότι ηουσία βοήθησε αρκετούς να περπατούνκαλύτερα. Σύµφωνα µε την επιστηµονι-κή επιθεώρηση «Lancet», το 35% τωνασθενών που έλαβαν το φάρµακο για14 εβδοµάδες αύξησαν την ταχύτητατου βαδίσµατός τους και ένιωσαν περισ-σότερο ικανοί να στέκονται όρθιοι και ναανεβοκατεβαίνουν σκάλες. Εάν τελικά λά-βει έγκριση από τον Αµερικανικό ΟργανισµόΤροφίµων και Φαρµάκων, θα αποτελεί το πρώ-το φάρµακο κατά της σκλήρυνσης κατά πλάκαςπου αναστρέφει σύµπτωµα της πάθησης, εξη-γούν οι επικεφαλής της έρευνας.

Ορµόνη χαλαρώνει την καρδιά. Ηορµόνη ρηλαξίνη που εκκρίνεταικατά την εγκυµοσύνη φαίνεται ότι

περιορίζει τα συµπτώµατα τηςοξείας καρδιακής ανεπάρκειας και αυ-

ξάνει τα ποσοστά επιβίωσης. Όπως προέκυψεαπό προκαταρκτική µελέτη Αµερικανών επι-στηµόνων από το Πανεπιστήµιο της Καλιφόρ-νια, η χορήγηση της ουσίας σε συνδυασµό µετην επίσηµη θεραπεία, µπορεί να σχετίζεται µεταχύτερη και πλήρη αντιµετώπιση της οξείαςκαρδιακής ανεπάρκειας. Κατά την εγκυµοσύ-νη, η ορµόνη προετοιµάζει τον τράχηλο της µή-τρας για τον τοκετό. Επίσης θεωρείται και ωςφυσικό αγγειοδιασταλτικό, καθώς διευρύνειτα αιµοφόρα αγγεία και επιτρέπει στο αίµα ναρέει ελεύθερα. Οι ερευνητές επισηµαίνουν ότιη ουσία που ανέπτυξαν στο εργαστήριο απο-δείχθηκε ασφαλής κατά τη µελέτη και έδειξενα µειώνει τον κίνδυνο θνησιµότητας.

Κινέζικο τσάιπου διακινείται

µέσω διαδι-κτύου µε την

εµπορική ονο-µασία PAIYOUJIκαι υπόσχεταιαπώλεια βά-

ρους, ενδέχε-ται να έχει ει-

σαχθεί παράνο-µα και στην Ελ-λάδα. Εφιστά-ται η προσοχήτων καταναλω-τών, καθώς οι

ουσίες που πε-ριέχει, µπορείνα προκαλέ-

σουν ανορεξία,αλλά και καρκι-

νογένεση.

Γνωρίζεις ότι...Νέα φάρµακα

Το εµβόλιο που θα αντικαταστή-σει σε µεγάλο βαθµό ή εξ ολο-κλήρου τα χάπια για την υπέρ-ταση και φαντάζει όνειρο γιαεκατοµµύρια υπερτασικούς σε

όλον τον κόσµο, φαίνεται ότι αρχίζει ναπαίρνει σάρκα και οστά. Ήδη βρίσκεται σεεξέλιξη η παρασκευή του και οι καρδιολόγοιδεν κρύβουν την αισιοδοξία τους ότι µέσαστα επόµενα χρόνια µπορεί να αποτελέσειακόµη ένα όπλο απέναντι στην πάθηση πουαποτελεί τον κυριότερο και συχνότερο πα-ράγοντα κινδύνου για καρδιαγγειακά νοσή-µατα. Τα πρώτα αποτελέσµατα που δηµοσι-εύθηκαν στην επιστηµονική επιθεώρηση«Lancet» είναι ενθαρρυντικά. ∆εν υπήρξαν

σηµαντικές ανεπιθύµητες ενέργειες και ηπτώση της αρτηριακής πίεσης που παρατη-ρήθηκε ήταν µακροχρόνια. Το εµβόλιο βοη-θά στη δηµιουργία αντισωµάτων κατά τηςΑγγειοτασίνης 2, µιας πολύ ισχυρής ουσίαςπου µεταξύ άλλων καθορίζει πόσο νάτριο,δηλαδή αλάτι, θα κρατήσει ο οργανισµός καιπόσο θα αποβάλει. Μέχρι σήµερα η έρευναγίνεται για θεραπευτικούς λόγους. Από τηναποτελεσµατικότητα όµως του εµβολίου θαεξαρτηθεί, αν γίνουν δοκιµές και για τηνπρόληψη της υπέρτασης. Οι ειδικοί άλλωστεεπισηµαίνουν ότι υπάρχουν θέµατα ασφά-λειας και αποτελεσµατικότητας, τα οποίαπρέπει να ελεγχθούν εξονυχιστικά πριν τηνκυκλοφορία του εµβολίου.

Φρένο στην οξεία γαστρεντερίτιδατων παιδιώνΣύµµαχος κατά της οξείας γαστρεντερίτι-δας σε παιδιά και βρέφη άνω των 3 µηνώναποδεικνύεται η ουσία ρασεκαντοτρίλη.Πρόκειται για µια νέα αντιδιαρροϊκή ουσίαπου καλύπτει το θεραπευτικό κενό πουυπήρχε µέχρι σήµερα καθώς δεν συστή-νονταν φάρµακα για τη διάρροια κατάλλη-λα για βρέφη και παιδιά. Επίσης άλλεςδιαθέσιµες ουσίες προκαλούν σοβαρέςπαρενέργειες ενώ η χρήση αντιβιοτικώνδεν ενδείκνυται. Η οξεία γαστρεντερίτιδααπασχολεί συχνά τους νέους γονείς, αφούόλα τα παιδιά είναι πιθανό να την εµφανί-σουν τουλάχιστον µία φορά µέχρι την ηλι-κία των 3 ετών.

Οι στατίνες που «σπάνε» τους θρόµβουςΈνα από τα φάρµακα που κυκλοφορούνευρέως για την µείωση της χοληστερόληςδείχνει να προλαµβάνει τις θροµβώσεις.Όπως προέκυψε από µεγάλη µελέτη σεπερισσότερους από 17.000 υγιείς άνδρεςκαι γυναίκες στη Βρετανία, η χρήση τηςουσίας ροσουβαστατίνη µείωσε τον κίνδυ-νο δηµιουργίας θρόµβων κατά 43%. Πρό-κειται για ακόµη ένα όφελος από τη χρήσητων υπολιπιδαιµικών φαρµάκων, τύπουστατινών, εξηγούν οι επικεφαλής της µε-λέτης, προσθέτοντας ότι σε αντίθεση µεάλλα αντιθροµβωτικά φάρµακα, δενυπάρχει κίνδυνος αιµορραγίας. Επόµενοβήµα, η έρευνα σε ασθενείς που κινδυ-νεύουν από θροµβοεµβολή.

H υπέρταση θα... προλαµβάνεται!

Toυ ∆ηµήτρη Παπαντωνίου

Χάπι news


Healthy tipsAll about stress

Εντοπίστε τηνπηγή του κα-κού. Σκεφτεί-τε τι είναι αυ-τό που σας αγ-χώνει στην κα-θηµερινότητά

σας. Είναι ηδουλειά, ηπροσωπική

σας ζωή, η οι-κογένεια; Αυ-τό αποτελεί τοπρώτο και πιο

σηµαντικόβήµα για ναµπορέσετε

να βρείτε λύ-ση στο πρό-

βληµα.

g+Γυµναστείτε. Ακόµη και οι πιο απλές

ασκήσεις γυµναστικής, όπως τοβάδισµα και το κολύµπι, ευεργετούνψυχή και σώµα και ανακουφίζουναπό την ένταση της ηµέρας. Εν-τάξτε τη φυσική δραστηριότηταστο καθηµερινό σας πρόγραµµα,κάνοντας µικρές αλλαγές:χρησιµοποιήστε τιςσκάλες αντί για τοασανσέρ, περπα-τήστε αντί ναοδηγείτε κ.λπ.

+Οργανώστε τη ζωή σας καιπρογραµµατίστε το χρόνο

σας. Πάρτε χαρτί και µολύβι καισηµειώστε όσα έχετε να κάνετετην επόµενη µέρα. Αξιολογή-στε τις υποχρεώσεις σας, δίνον-τας βαρύτητα στα πιο σηµαντι-κά ή επείγοντα πράγµατα πουπρέπει να κάνετε. Προσπαθή-στε να ασχολείσθε κάθε φοράµε ένα πράγµα και µην επιχει-ρείτε να τα πετύχετε όλα µαζί.

+Μιλήστε σε ένα άτοµο που εµπι-στεύεστε. Αφήστε τους δισταγµούς

στην άκρη και πείτε του πώς ακριβώς νιώ-θετε. Με τον τρόπο αυτό, θα αισθανθείτενα φεύγει ένα «βάρος» από πάνω σας,ενώ είναι πολύ πιθανό να ακούσετε χρή-σιµες συµβουλές.

+Μάθετε να αναπνέετε σωστά. Ότανέχουµε ένταση, η αναπνοή µας είναι

γρήγορη και ρηχή και αυτό µπορεί ναπροκαλέσει συµπτώµατα όπως τρέµουλο,µούδιασµα, ζάλη. Κάθε φορά που αντιµε-τωπίζετε µια δύσκολη κατάσταση, προ-σπαθήστε να αναπνέετε αργά και βαθιά,κυρίως από την κοιλιά και το διάφραγµακι όχι από το στήθος.

+Υιοθετήστε ένα σταθερό πρόγραµµα ύπνου. Φρον-τίστε να κοιµάστε και να ξυπνάτε τις ίδιες περίπου

ώρες κάθε µέρα. Πριν πέσετε για ύπνο, επιχειρήστε νααποφορτίσετε το µυαλό σας από οτιδήποτε το απασχο-λεί. Ακόµη, όµως, και αν δεν µπορείτε να κοιµηθείτεκάποιες φορές, µη σας πιάνει άγχος. Το πιο πιθανό είναινα είναι κάτι παροδικό.

+Αφιερώστε χρόνο στον εαυτό σας. ∆εκαπέντε λε-πτά αρκούν για να σας βοηθήσουν να ξεχαστείτε.

Αποδράστε από την καθηµερινότητα. Ακούστε µουσική,διασκεδάστε µε φίλους, προγραµµατίστε µια µικρήαπόδραση έξω από την πόλη, διαβάστε ένα βιβλίο ήαπλά κλείστε τα µάτια και ονειροπολήστε! Η ξεκούρα-ση δεν είναι «χάσιµο χρόνου», αλλά υποχρέωση προςτον εαυτό µας και τους άλλους.

+Ακολουθήστε ισορροπηµένη διατρο-φή. Γεµίστε το πιάτο σας µε φρούτα,

λαχανικά, φυτικές ίνες και πρωτεΐνες,αλλά αποφύγετε τις λιπαρές τροφές. Επί-σης, φροντίστε να µην παραλείπετε γεύ-µατα. Άγχος και άδειο στοµάχι οδηγούνσε ανεξέλεγκτη κατανάλωση ανθυγιει-νών τροφών µε µεγάλη περιεκτικότητασε ζάχαρη και αλάτι.

+Ανακαλύψτε την τεχνική χα-λάρωσης που σας ταιριάζει.

Η γιόγκα, το µασάζ, ο διαλογι-σµός, οι ασκήσεις πιλάτες εί-ναι κάποιες από τις τεχνικέςπου βοηθούν στη µείωση τηςµυϊκής έντασης και στη χαλά-ρωση του σώµατος, ενώ συµ-βάλλουν και στην καταπολέ-µηση του στρες της καθηµερι-νότητας.

+Κάντε ένα διάλειµµα. Κά-θε φορά που αισθάνεστε

ότι το άγχος σας κατακλύζει,σταµατήστε οτιδήποτε κάνετε και

δώστε στο σώµα και το µυαλό σας τηδυνατότητα να αποφορτιστεί από την έν-

ταση της στιγµής.

+Αν αγχώνεστε και µόνο µε την ιδέατης αυριανής ηµέρας στη δουλειά,

ακούστε το πρωί λίγη µουσική στο αυτοκί-νητο και επιλέξτε µία εναλλακτική δια-δροµή για το γραφείο. Φαίνεται ότι η αλ-λαγή από τη ρουτίνα, θα σας «ξυπνήσει»και θα σας κάνει να ξεχάσετε – έστω καιγια λίγο- τα εργασιακά προβλήµατα.

ood


Μη διστάσετενα ζητήσετεβοήθεια απότον ειδικό.

Όταν το άγχοςαρχίζει να κα-τακλύζει κάθεπτυχή της ζωήςσας, η συµβο-λή του ψυχο-λόγου ή του

ψυχιάτρου θαφανεί ιδιαίτεραχρήσιµη. Το άγ-χος και οι δια-ταραχές που

σχετίζονται µεαυτό µπορούνσήµερα να αν-τιµετωπιστούνµε την κατάλ-

ληλη ψυχο-λογική υπο-στήριξη αλ-

λά και µετη βοήθειαφαρµάκων.bad

-Σταµατήστε να πιστεύετε ότι είστε υπεράνθρω-πος. ∆εν µπορείτε ούτε χρειάζεται να είστε σε

όλα τέλειοι. Μη φορτώνετε τον εαυτό σαςµε αµέτρητες υποχρεώσεις, αλλά µόνο

µε εκείνες που εσείς θεωρείτεότι είναι απαραίτητες.

-Περιορίστε στο ελάχιστο την κατανάλωση κα-φέ. Όταν βρισκόµαστε υπό συνθήκες έντονου

στρες, έχουµε την τάση να πίνουµε περισσότε-ρους καφέδες. Ωστόσο, η καφεΐνη προκαλείνευρικότητα, καθώς επηρεάζει την έκκρισηκορτιζόλης στον οργανισµό. Αντί για καφέ, λοι-πόν, προτιµήστε να πίνετε νερό ή ένα χυµόφρούτων.

-Πείτε ΟΧΙ στο τσιγάρο και το αλκοόλ. Αν καιπολλοί θεωρούν ότι µε ένα τσιγάρο χαλαρώ-

νουµε, οι έρευνες δείχνουν ότι λόγω της εξάρτη-σης από τη νικοτίνη, ανάµεσα στα τσιγάρα βιώ-νουµε µεγαλύτερο άγχος. Από την άλλη, πειρά-µατα δείχνουν ότι το αλκοόλ επηρεάζει την έκ-κριση ορµονών από τον υποθάλαµο του εγκεφά-λου, οπότε και πυροδοτεί την εκδήλωση στρες.

- Σταµατήστε να αγχώνεστε µε το παραµικρό,επειδή πιστεύετε ότι δεν µπορείτε να τα βγάλε-

τε πέρα. Μάθετε να εµπιστεύεστε τις δυνατότη-τες που έχετε και αντιµετωπίστε µε χαµόγελο τηνκάθε δυσκολία.

-Μην υποτιµάτε το… παρελθόν. Κάθε φο-ρά που αγχώνεστε στη σκέψη «αυτό πώς

θα το καταφέρω;», ανατρέξτε στην εµπει-ρία σας και απαντήστε: «Θα το καταφέρωκαι αυτό, όπως κατάφερα και όλα τα υπό-λοιπα πριν από αυτό!».

-Μην ξεχνάτε να χαί-ρεστε τις µικρές κα-

θηµερινές λεπτοµέ-ρειες της ζωής και ναβρίσκετε κάτι ευχάρι-στο ακόµα και στις πιοδύσκολες µέρες. Χα-ρείτε το φως, τονήλιο, τα λουλούδια,µια ωραία µουσική,µια συνάντηση, ένατηλεφώνηµα…

-Μην έχετε ουτοπικές προσ-δοκίες σχετικά µε την καθη-

µερινότητα. ∆εν κυλάνε όλακαλά και ευχάριστα στη ζωή.Ακόµη και τα αρνητικά γεγονό-τα (π.χ. ασθένεια) που προκα-λούν άγχος είναι µέσα στο πρό-γραµµα. Τα υπερτιµηµένα “θέ-λω” µπορούν να δηµιουργή-σουν πίεση, δυσαρέσκεια,απογοήτευση και να επιβαρύ-νουν την κατάσταση που βιώ-νουµε.

-Μη βλέπετε ως προσω-πική α(πο)τυχία τις δυ-

σκολίες που προκύπτουν.∆είτε τις σαν µια πρόκλη-ση, που απαιτεί ωριµότητακαι ψυχική αντοχή. «Ασκη-θείτε», λοιπόν, στις δύσκο-λες συνθήκες µε δύναµηκαι όχι µε φόβο. Θυµηθεί-τε, ισχύει ό,τι ακριβώς κά-ναµε και στο σχολείο. Μα-θαίναµε µε την επανάλη-ψη…

-Συµβιβαστείτε µε τις δυνατό-τητες των άλλων ανθρώπων.

Αποδεχτείτε τον τρόπο µε τονοποίο ενεργούν οι άνθρωποιγύρω σας, ακόµα κι αν το απο-τέλεσµα δεν είναι «τέλειο». Ηστάση ζωής που συνοψίζεταιστην έκφραση «όλα πρέπει ναπερνούν από το χέρι µου» συ-νεπάγεται µόνο άγχος και δυ-σαρέσκεια. Ο κόσµος θα συνε-χίσει να υπάρχει και µετά απόεσάς. Υπάρχει ήδη χιλιάδεςχρόνια…


Εµπιστευτικά

«Όπως συ-νηθίζω ναλέω… εάνστη Γη όλοικινούντανµε πατερί-τσες καιαµαξίδια,τότε ποιοςθα αισθα-νόταν δια-φορετι-κός;»

“Experience

Βρήκε στο µοντέρνο χορό τον τρόπο έκφρασης και δηµιουργίας που αναζητούσε. Ο ΓιώργοςΧρηστάκης είναι χορευτής, χορογράφος, ψυχολόγος αλλά και ένας άνθρωπος που αντιµετωπί-ζει κινητικά προβλήµατα. Ο ίδιος δεν αισθάνεται ότι κάνει υπέρβαση, αλλά νιώθει ότι κάνειαπλά αυτό που µπορεί.

”

«ΑΠΌ ΤΌΤΕ ΠΟΥ ΘΥΜΆΜΑΙ τον εαυτό µου,µου αρέσει ο χορός και η κίνηση. Στα πάρτιπου κάναµε ως έφηβοι, ήµουν αυτός που έβα-ζε µουσική. Αλλά και αργότερα, όταν ενηλι-κιώθηκα, µου άρεσε να πηγαίνω σε µπαρ καινα διασκεδάζω. Πάντα βρισκόµουν σε ένακλίµα που σχετιζόταν µε τη µουσική και τονρυθµό. Μπορεί να µην έχω µνήµες από αυτόπου θεωρούµε κανονικό περπάτηµα -περπα-τάω µε τη βοήθεια πατερίτσας και ειδικών ορ-θοπεδικών µηχανηµάτων λόγω πολιοµυελίτι-δας που έπαθα όταν ήµουν ενός έτους- αλλάέχω πολλές µνήµες από το χορό και την κίνη-ση.

Η ΕΝΑΣΧΌΛΗΣΉ ΜΟΥ µε το µοντέρνο χορόξεκινά πριν 16 χρόνια, όταν ένας σύλλογοςατόµων µε κινητικά προβλήµατα δηµιούργη-σε µια οµάδα χορού. Εκείνο που κάναµε τότεήταν κάποιες απλές κινήσεις. Εµένα όµως δενµου έφθανε αυτό. Ξεκίνησα να παρακολουθώπαραστάσεις, µέχρι που γνώρισα µια επαγ-γελµατία χορεύτρια και αποφασίσαµε να δη-µιουργήσουµε εργαστήρια χορού. Αρχίσαµενα δουλεύουµε µε γνωστούς χορογράφους,να δίνουµε παραστάσεις, να κάνουµε σεµινά-ρια.

ΠΡΙΝ 6 ΧΡΌΝΙΑ αποφάσισα να δηµιουργήσωτη δική µου οµάδα. Έφθασα να συνεργάζοµαιµε µεγάλα ονόµατα στο χώρο του µοντέρνουχορού. Σήµερα, συµµετέχουµε σε φεστιβάλ.Η οµάδα δεν έχει την ταυτότητα των ατόµωνµε αναπηρία. Είναι µια οµάδα σύγχρονου χο-ρού που τυγχάνει να έχει και χορευτές µε δια-φορετική κίνηση.

Ο ΧΟΡΌΣ ΓΙΑ ΜΈΝΑ ∆ΕΝ ΕΊΝΑΙ ∆ΙΈΞΟ∆ΟΣ.Είναι ένας πολύ καλός τρόπος να εκφράζοµαικαι να δηµιουργώ µέσα από το σώµα µου. Ναβιώνω απίστευτα συναισθήµατα. Να επικοι-νωνώ µε έναν ιδιαίτερο τρόπο. Οι θεατές αρ-χικά είναι “κουµπωµένοι” και διστακτικοί. Για-τί οι εικόνες της παράστασης είναι σκληρές.∆εν βλέπεις συχνά στο δρόµο µια όµορφη κο-πέλα να αγκαλιάζει έναν άνδρα σε καροτσάκιή να τον ρίχνει από αυτό. Όταν όµως επεξερ-γάζονται τις εικόνες, τις οικειοποιούνται.

ΠΟΛΛΟΊ ΜΟΥ ΕΚΦΡΆΖΟΥΝ το θαυµασµότους για αυτό που κάνουµε. Εγώ τους απαντώότι δεν κάνουµε καµία υπέρβαση. Κάνουµεαυτό που µπορούµε να κάνουµε. Ως ψυχολό-γος, εργάζοµαι µε παιδιά που έχουν κινητικά

ή νοητικά προβλήµατα και προσπαθώ να τουςµάθω να απελευθερώνονται µέσα από το χο-ρό και την κίνηση. Να διαχειρίζονται την κατά-σταση µε διαφορετικό τρόπο. Να καταλάβουνότι δεν διαφέρουν από τους άλλους. Γιατί,όπως συνηθίζω να λέω, εάν στον πλανήτη Γηόλοι περπατούσαν µε πατερίτσες και αµαξί-δια, τότε ποιος θα αισθανόταν διαφορετι-κός;».

Χορεύω µε την ψυχή... όχι µε τα πόδια

ΓΙΩΡΓΟΣΧΡΗΣΤΑΚΗΣ


Σακχαρώδης διαβήτηςCover story


Θανάσης Τροµπούκης, ∆ήµητρα Τζούβελη

Συνεργάστηκε η Πολυξένη Kουτκιά- Μυλωνάκη∆/ντρια Τµήµατος ∆/ντρια Eνδοκρινολογίας,Μεταβολισµού & Σακχαρώδη ∆ιαβήτη Νοσοκοµείο Ερρίκος Ντυνάν

Πικρήη αλήθεια

για το

Άνθρωποι µε λίγο «τσιµπηµένο» ζάχαρο, θεωρούταν παλιότε-ρα γλυκοαίµατοι. Σήµερα η επιστήµη υποστηρίζει ότι βρίσκον-ται στον προθάλαµο των καρδιαγγειακών παθήσεων και όχιµόνο. Ο σακχαρώδης διαβήτης (Σ∆) αρχικά θεωρήθηκε νόσοςτων ανθρώπων τρίτης ηλικίας (διαβήτης ενηλίκων). Αν πριναπό δέκα χρόνια ένας γιατρός έλεγε ότι παιδιά ηλικίας 8 ετώνεµφανίζουν Σ∆ τύπου 2, η επιστηµονική κοινότητα θα τονχλεύαζε. Σήµερα το απίστευτο έγινε πραγµατικότητα. Τι άλλα-ξε; Ο τρόπος ζωής, η διατροφή, οι περιβαλλοντικές συνθήκες,η σωµατική µας δραστηριότητα.Παλιότερα ο Σ∆ τύπου 1 ονοµαζόταν και νεανικός, επειδή εµ-φανιζόταν κυρίως σε παιδιά. «Νεανικό» διαβήτη ενδέχεται ναεµφανίσει σήµερα και ένας 30χρονος, χωρίς καµία προειδο-ποίηση.Υπολογίζεται ότι 1,5 εκατ. Έλληνες πάσχουν από Σ∆. Από αυ-τούς οι 500 χιλιάδες δεν το γνωρίζουν. Η διάγνωση συνήθωςγίνεται στα επείγοντα περιστατικά των νοσοκοµείων, όπουέχουν µεταφερθεί µετά από έµφραγµα του µυοκαρδίου. Με-λέτες αναφέρουν ότι 4 στους 10 διαβητικούς εκδηλώνουνσιωπηρό έµφραγµα. Πολλοί απ’ αυτούς πάσχουν ήδη και απόδιαβητική νευροπάθεια, µε αποτέλεσµα να µην αντιλαµβά-νονται το πολύτιµο σύµπτωµα της στηθάγχης. Άλλωστε οιβλάβες στα µικρά αγγεία της καρδιάς δεν συνοδεύονται πάν-

τα από υψηλή τιµή σακχάρου στο αίµα.Η σωστή ρύθµιση του διαβητικού ασθενούς είναι το Α και το Ωγια την αντιµετώπιση των επιπλοκών της πάθησης. Παρά ταύ-τα, πολλοί είναι εκείνοι που δεν λαµβάνουν τη συνιστώµενηδοσολογία ινσουλίνης καθηµερινά. Μία από τις αιτίες που τουςοδηγεί σε αυτή τη συµπεριφορά είναι η γνώση ότι η ινσουλίνηπροκαλεί αύξηση βάρους. Το φαινόµενο είναι ιδιαίτερα συχνόστις νεαρές κοπέλες µε Σ∆ τύπου 1. Οι ειδικοί το ονόµασαν δια-βουλιµία και οι κίνδυνοι επιπλοκών του αυξάνονται κατακόρυ-φα σε αυτά τα παιδιά.Ο διαβήτης είναι η τέταρτη αιτία θανάτου παγκοσµίως. Ευθύνε-ται για τους περισσότερους θανάτους από καρδιακή προσβολήκαι εγκεφαλικό επεισόδιο, ενώ είναι η πρώτη αιτία τύφλωσηςκαι νεφρικής ανεπάρκειας. Οι πάσχοντες από διαβήτη είναι 15έως 40 φορές πιθανότερο να «χάσουν» ένα από τα κάτω άκρατους.Πολλοί έχουν εναποθέσει τις ελπίδες τους στις δυνατότητες τηςιατρο-τεχνολογίας (τεχνητό πάγκρεας, νέες αντλίες ινσουλίνηςκ.α.). Όµως ελάχιστοι προσπάθησαν να προλάβουν το διαβήτη.Το 50% των διαβητικών παχυσάρκων δεν θα είχαν τη νόσο, ανείχαν µειώσει το σωµατικό τους βάρος. Κάθε επιπλέον κιλό αυ-ξάνει 5% τον κίνδυνο εκδήλωσης Σ∆, ενώ η αλλαγή της διατρο-φής και η ήπια άσκηση µειώνουν τον κίνδυνο κατά 60%.

διαβήτη



άθε µέρα τα αποτελέσµατα µίαςνέας µελέτης προστίθενται στη φαρέτρα τωνγιατρών για να νικήσουν το διαβήτη. Οι ειδι-κοί σήµερα πιθανολογούν ότι ορισµένοι ιοί ήκαι φλεγµονές ευθύνονται για την εµφάνισηΣ∆ τύπου 1. Κατανόησαν ακόµη ότι το µυστι-κό για την αποφυγή των επιπλοκών του Σ∆δεν είναι η παροδική ρύθµιση του σακχάρουαίµατος, αλλά η αποφυγή µεγάλων διακυ-µάνσεων στις τιµές της γλυκόζης µέσα στο24ωρο. Παράγοντες όπως η υπέρταση, ηδυσλιπιδαιµία και η παχυσαρκία συνυπολογί-ζονται σήµερα για την αντιµετώπιση του Σ∆τύπου 2. Οι επιστήµονες εισήγαγαν νέουςόρους, όπως ο προδιαβήτης και εξέδωσανσαφείς οδηγίες για την πρόληψή του. Αν τιςείχαµε υιοθετήσει, 194 εκατ. άνθρωποιστον κόσµο θα είχαν προλάβει την εµφάνισητης νόσου.

Τα συµπτώµαταΗ γλυκόζη είναι η τροφή όλων των ιστών τουοργανισµού. Όµως για να θρέψει τα κύττα-ρα, χρειάζεται ένα κλειδί. Την ινσουλίνη. Ηινσουλίνη παράγεται στο πάγκρεας και χρη-σιµεύει για τη µεταφορά της γλυκόζηςστους µύες και στην αποθήκευση ενέργειαςως λίπος. Τα κύρια συµπτώµατα του Σ∆ είναιπολυουρία, πολυδιψία, έντονο αίσθηµα πεί-νας, απώλεια βάρους, κόπωση, θόλωση στηνόραση, αργή επούλωση των πληγών, φλεγ-µονές στα ούλα, το δέρµα, τα γεννητικά όρ-γανα, ουρολοιµώξεις.

Τύπου 1Το αµυντικό σύστηµα του οργανισµού µαςγια ανεξήγητο λόγο επιτίθεται και καταστρέ-

ΚΤο πιάτο του διαβητικού

Tips διατροφής> > > > >

Καλή ρύθµιση του διαβή-τη σηµαίνει καταµερισµόςτων θερµίδων που λαµβά-νει ένας ασθενής ηµερη-σίως σε τρία βασικά γεύ-µατα και συνήθως 2 σνακ.Όσο πιο άγουρα είναι ταφρούτα που θα καταναλώ-σετε, τόσο µικρότερη εί-ναι η µεταγευµατική αύ-ξηση του σακχάρου.

Τροφές µε χαµηλό γλυ-καιµικό δείκτη (Γ∆) – αυ-ξάνουν πιο αργά το µετα-γευµατικό σάκχαρο- είναιοι σάλτσες ντοµάτας, ηφάβα, οι φακές κ.ά. Ο Γ∆αυξάνεται αν επεξεργα-στούµε το τρόφιµο π.χ. οΓ∆ της βραστής πατάταςαυξάνεται κατά 25% αντην κάνουµε πουρέ.

Μην καταναλώνετε συνέ-χεια τα ίδια φρούτα καιλαχανικά. Ένας έξυπνοςτρόπος είναι να καταναλώ-νετε φρούτα και λαχανικά,των οποίων τα χρώµατα νακαλύπτουν τη χρωµατικήδιακύµανση του ουράνιουτόξου.

∆εν απαγορεύεται το αλ-κοόλ στους διαβητικούς.Ωστόσο για τους ινσουλι-νοεξαρτώµενους ασθε-νείς ή εκείνους που λαµ-βάνουν δισκία, το αλκοόλπρέπει να συνοδεύει πάν-τα το φαγητό γιατί υπάρ-χει ο κίνδυνος υπογλυκαι-µίας.

Η πρόσληψη πρωτεΐνώνπρέπει να περιοριστεί σεασθενείς µε µικρολευκω-µατινουρία (απώλεια πρω-τεΐνης στα ούρα), η οποίααποτελεί πρώιµο στάδιοδιαβητικής νεφρικής βλά-βης.

Η ακριβής αιτία για την εµφάνιση της νόσουδεν είναι γνωστή. Σε κάποιους ασθενείς ευ-θύνεται το αυξηµένο σωµατικό λίπος – ειδι-κά το κοιλιακό - ενώ σε ορισµένους η έκπτω-ση της λειτουργίας του παγκρέατος λόγωηλικίας, αύξησης σωµατικού βάρους ή άλ-λων γενετικών παραγόντων.

Στο µέλλονΑµερικανοί ερευνητές µεταµόσχευσαν σεποντίκια τροποποιηµένα κύτταρα στο πάγ-κρεας. Τα κύτταρα αυτά κατάφεραν να ξεφύ-γουν από την επίθεση του ανοσοποιητικούτους συστήµατος. Για 2 µήνες – έπειτα απορ-ρίφθηκαν από τον οργανισµό- ρύθµιζαν ικα-νοποιητικά το σάκχαρο στο αίµα. Άλλη ερευ-νητική οµάδα πέτυχε να µετατρέψει βλαστι-κά κύτταρα, σε παραγωγούς ινσουλίνης.Ωστόσο όλες οι µελέτες βρίσκονται ακόµασε αρχικό στάδιο.Ο ενθουσιασµός από τη µεταµόσχευση νησι-δίων παγκρέατος, σήµερα έχει κοπάσει. Κι’αυτό γιατί λίγα χρόνια µετά τη µεταµόσχευ-ση ο ασθενής θα πρέπει να ξαναρχίσει τη θε-ραπεία µε ινσουλίνη. Ωστόσο, τα µοσχεύµα-τα διατηρούν ένα µικρό ποσοστό λειτουργι-κότητας που προστατεύει τους ασθενείς απόσοβαρές επιπλοκές, όπως η υπογλυκαιµία.Οι συσκευές τεχνητού παγκρέατος, έχουνεξελιχθεί τα τελευταία χρόνια. Οι ειδικοίαναφέρουν ότι η τελική τους µορφή θα είναιέτοιµη µέσα στην επόµενη πενταετία. Προςτο παρόν κυκλοφορούν συσκευές συνεχούςµέτρησης της γλυκόζης αίµατος, αλλά καιαντλίες ινσουλίνης.

φει κύτταρα του παγκρέατος που παράγουνινσουλίνη. Επιστηµονικό άρθρο που δηµοσι-εύθηκε µόλις τον περασµένο µήνα, αναφέ-ρει ότι 6 στα 10 παιδιά, που εξέτασαν Βρετα-νοί ερευνητές, είχαν ίχνη εντεροϊών οι οποί-οι πιθανότατα ευθύνονται για την επίθεσηπου δέχονται από τον οργανισµό τα παγκρε-ατικά κύτταρα που παράγουν ινσουλίνη.

Τύπου 2Τα κύτταρά µας αντιστέκονται στη δράση τηςινσουλίνης. Την ίδια ώρα το πάγκρεας δενπαράγει αρκετή ποσότητα ινσουλίνης για νακαταπολεµήσει την αντίσταση των κυττάρων.

1/2Λαχανικά:Καθηµερινά οιδιαβητικοί πρέπεινα λαµβάνουνδιαφορετικά είδηλαχανικών πουείναι πλούσια σεβιταµίνες και ναπεριέχουντουλάχιστον 35γρ. φυτικές ίνες.Οι φυτικές ίνεςκαθυστερούν τηναπορρόφηση τουσακχάρου στοαίµα, µε αποτέ-λεσµα να έχουνελαττωµένεςτιµές µεταγευ-µατικής γλυκόζηςπου είναι πολύσηµαντικό γιαάριστη ρύθµιση.

1/4Υδατάνθρακες (ρύζι,

ψωµί, πατάτες,µακαρόνια κ.λπ.): Η

γλυκόζη προέρχεταιαπό την πέψη των

υδατανθράκων στοστοµάχι. Προτιµούνται

τροφές µε σπόρους,αναποφλοίωτες, που

αυξάνουν λιγότερο τοσάκχαρο µετά τηνκατανάλωσή τους.

1/4Πρωτεΐνες (κρέας, ψάρι,

όσπρια): θα πρέπει νακαταναλώνονται σε συνδυ-

ασµό µε τους υδατάνθρακες.Οι πρωτεΐνες καθυστερούν –

εξαιτίας της πέψης- τηναύξηση του σακχάρου στο

αίµα µετά το γεύµα.Συστήνεται η κατανάλωση

ψαριού, κοτόπουλου (χωρίςτο δέρµα), γαλοπούλας καιτου άπαχου µοσχαρίσιου ή

χοιρινού κρέατος.


Η εµφάνισηπροδιαβήτησυνεπάγεταικίνδυνο εκ-δήλωσης Σ∆τύπου 2. Στοπροδιαβητι-

κό στάδιοβρίσκονταιόσοι έχουν

σάκχαρο νη-στείας από100mg/dl

έως125mg/dl ή

κατά τηδιάρκεια της

καµπύληςγλυκόζηςπαρουσιά-

ζουν γλυκό-ζη αίµατος140-199mg/dl .

Σε επισκέψεις που δέχοµαι στοιατρείο µου, ακούω απόψειςόπως: «δε θα ρυθµιστεί ποτέ τοσάκχαρό µου...», «έχω χρόνιανα φάω µακαρόνια, ρύζι…». Κά-

θε φορά αντιλαµβάνοµαι ότι όσο πείσµα καιθέληση κι αν διαθέτει ένας γιατρός για τηρύθµιση του σακχάρου του ασθενούς του,δεν θα πετύχει τα προσδοκώµενα αποτελέ-σµατα, εάν πρώτα δεν αφιερώσει χρόνο στηνενηµέρωση του διαβητικού ασθενούς καιδεν πετύχει µια εξατοµικευµένη θεραπεία,καθότι κάθε άνθρωπος έχει διαφορετικέςδιατροφικές συνήθειες και διαφορετικήευαισθησία στην ινσουλίνη.

«Έχω να φάω µακαρόνια, ρύζι και ψωµί εδώκαι τουλάχιστον 2 µήνες γιατί το σάκχαρόµου ήταν αυξηµένο»Πρώτο λάθος: Οι διαβητικοί πρέπει να τρώ-νε υδατάνθρακες καθηµερινά, γιατί οι σύν-θετοι υδατάνθρακες είναι η βάση της δια-τροφική πυραµίδας. Μάλιστα οι υδατάνθρα-κες είναι βασική πηγή ενέργειας τόσο στοπρωινό, όσο και στο µεσηµεριανό και στοβραδινό.

«Μετράω το σάκχαρό µου άλλοτε 1 ώρα πριντο γεύµα, άλλοτε 3-4 ώρες µετά».Λάθος δεύτερο: Οι µετρήσεις γίνονται αµέ-σως πριν το γεύµα ή /και 2 ώρες µετά στουςδιαβητικούς τύπου Ι και ΙΙ, εκτός εάν κατανα-λώνετε µεγάλη ποσότητα λίπους στην τροφήπου επιβραδύνει την πέψη και έχουµε µετάαπό ώρες αύξηση της γλυκόζης αίµατος.

«Φοβάµαι ότι ο οργανισµός µου θα συνηθί-σει την ινσουλίνη».Λάθος τρίτο: Η ινσουλίνη δεν προκαλεί εξάρ-τηση. Αντίθετα είναι η ορµόνη που λείπει καιχρειάζεται ο οργανισµός για να µεταβολίσειτη γλυκόζη που είναι το καύσιµο για τη λει-τουργία του.

«Θα µου κόψουν το πόδι ή θα τυφλωθώ,επειδή έχω σάκχαρο;»Λάθος τέταρτο: Ο ασθενής που έχει καλάρυθµισµένο σακχαρώδη διαβήτη µε γλυκο-ζυλιωµένη αιµοσφαιρίνη <7% (και πολύ κα-λύτερα <6.5%) έχει πολύ λιγότερες πιθανό-τητες για εµφάνιση επιπλοκών.

«Έχω την εντύπωση ότι το σάκχαρό µου δενθα ρυθµιστεί ποτέ, ό,τι κι αν κάνω».Λάθος πέµπτο: ∆εν υπάρχει σάκχαρο πουδεν ρυθµίζεται. Σήµερα µε την εξέλιξη τηςεπιστήµης, υπάρχει µεγάλη ποικιλία δισκίωνκαι ινσουλινών, µε αποτέλεσµα να µπορούµενα µιµηθούµε τον ανθρώπινο οργανισµό καινα προσαρµόσουµε εξατοµικευµένη θερα-πεία σε κάθε ανθρώπινο οργανισµό και κάθετρόπο ζωής.

* ∆/ντρια Τµήµα-τος Eνδοκρινολο-γίας, Μεταβολι-σµού & Σακχαρώ-δη ∆ιαβήτη Νοσο-κοµείο ΕρρίκοςΝτυνάν

Γ Ν Ω Μ Η...

Λάθη & µύθοιΤηςΠολυξένης Kουτκιά- Μυλωνάκη *

Πού «χτυπά» ο διαβήτης

2

3

4

5

6

7

8

2

1

1Στα µεγάλα αγγεία (Καρ-διά, Εγκέφαλος, Κοιλια-

κή αορτή): Οι αρτηρίεςχάνουν την ελαστικότη-τά τους και µε αποτέλε-

σµα να αναπτύσσονταιευκολότερα και γρηγο-ρότερα αθηρωµατικές

πλάκες.

2Στα µικρά αγγεία (Μάτι - διαβη-τική αµφιβληστροειδοπάθεια,νεφροί, αρτηριοειδή των στε-φανιαίων αγγείων) : Χάνουν τηνελαστικότητά τους, η ροή τουαίµατος εµποδίζεται και οι ιστοίδεν τρέφονται µε οξυγόνο καιθρεπτικά συστατικά.

3Νευροπάθεια:Προκαλείταιγιατί όλα ταπροϊόντα αποδό-µησης της γλυ-κόζης αθροίζον-ται πάνω στιςνευρικές ίνες.Σιγά, σιγά χάνε-ται η αισθητικό-τητα.

4∆ιαβητικό πόδιλόγω νευροπά-

θειας και κακήςαιµάτωσης

5Στυτική

δυσλειτουρ-γία: Λόγω κα-

κής αιµάτω-σης του πέ-

ους, αλλά καιως ανεπιθύ-

µητη ενέρ-γεια ορισµέ-νων φαρµά-

κων που λαµ-βάνουν οιασθενείς

7Θυρεοειδής:

Σε ασθενείς µεδιαβήτη τύπου

1, ο οργανισµόςµπορεί να µην

αναγνωρίζειτον θυρεοειδή

και να δηµιουρ-γεί υπέρ ή υπο-θυρεοειδισµό.

6∆όντια: Μετάαπό µια οδοντι-κή θεραπεία,δεν επουλώ-νονται οι πλη-γές, µε αποτέ-λεσµα τη δηµι-ουργία σοβα-ρών φλεγµο-νών στη στοµα-τική κοιλότητα.

8∆έρµα: Προσβάλλε-ται µε παρουσίαατροφικών καφέκηλίδων συνήθωςστην κνήµη, παρου-σία ξανθωµάτων ήελκών. Οι διαβητι-κοί είναι επίσηςεπιρρεπείς σε µυκη-τιασικές λοιµώξειςκαι πιο σπάνιες λοι-µώξεις, όπως εµφυ-σηµατική χολοκυ-στίτιδα, κακοήθηεξωτερική ωτίτιδα.

12

Ο χάρτης των επιπλοκών



Κυοφορώντας τον διαβήτη

Γλυκόπικροι… παράγοντεςΌλα τα νεότερα για τους παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται µε την εµφάνιση σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2> > > > > > >

ΚληρονοµικότηταΕάν ο γονέας εµφάνι-σε Σ∆ πριν την ηλικίατων 50 ετών, κάθεπαιδί έχει 15% πιθα-νότητες εµφάνισηςτης νόσου. Εάν έχουνκαι οι δύο γονείς Σ∆,τότε κάθε παιδί δια-τρέχει 50% αυξηµέ-νο κίνδυνο .

Σωµατικό ΒάροςΌσο πιο πολύ λίποςέχουµε στο σώµα –ειδικά στην κοιλιά-τόσο αυξάνεται η αν-τίσταση στην ινσουλί-νη. Η µέτρια απώλειαβάρους οδηγεί σεµείωση της επίπτω-σης του Σ∆ κατά58%.

ΆσκησηΗ αερόβια άσκησητουλάχιστον 2 φορέςτην εβδοµάδα προ-λαµβάνει την εκδή-λωση Σ∆. Για κάθε500 θερµίδες που«καίµε» µε γυµναστι-κή, µειώνεται κατά6% ο κίνδυνος εµφά-νισης της νόσου.

ΗλικίαΟ κίνδυνος εµφάνι-σης διαβήτη αυξάνε-ται όσο µεγαλώνου-µε, ειδικά µετά τα 45.Ωστόσο τα τελευταίαχρόνια έχει παρατη-ρηθεί Σ∆ τύπου 2 σεπαιδιά και εφήβους.

EγκυµοσύνηΟι γυναίκες που εµ-φάνισαν διαβήτηκύησης ή γέννησανµωρά πάνω από 4,1κιλά διατρέχουν αυ-ξηµένο κίνδυνο εµ-φάνισης Σ∆ τύπου 2.

Πολυκυστικές Ωο-θήκες (ΣΠΩ)Οι παχύσαρκες γυ-ναίκες µε αντίστασηστην ινσουλίνη και οιοποίες πάσχουν απόΣΠΩ έχουν έως και20% αυξηµένο κίν-δυνο να νοσήσουνστο µέλλον από Σ∆.

Υπέρταση – ΛιπίδιαΗ παχυσαρκία σεσυνδυασµό µε τηνυπέρταση, τη χαµηλή«καλή» χοληστερόλη,την υψηλή «κακή»χοληστερόλη και τααυξηµένα τριγλυκε-ρίδια, συνδέονται µεαυξηµένο κίνδυνο εκ-δήλωσης Σ∆ τύπου 2.

Λύσεις στα χάπιαή την ένεσηΗ χορήγηση φαρµάκων σε ασθενείς µε διαβήτητύπου 2 ξεκινά όταν η διατροφή και η άσκηση δενµπορούν να ελέγξουν τα επίπεδα σακχάρου στοαίµα. Λαµβάνονται υπόψη και τα επίπεδα της γλυ-κοζυλιωµένης αιµοσφαιρίνης.

ΑΝΤΙ∆ΙΑΒΗΤΙΚΑ ∆ΙΣΚΙΑΜετφορµίνη: Ελαττώνει την αντίσταση στην ιν-σουλίνη, µειώνει την ποσότητα της γλυκόζης πουπαράγεται από το ήπαρ και αυξάνει την ποσότητατης γλυκόζης που απορροφάται από τους µυς.Σουλφονυλουρίες: ∆ιεγείρουν το πάγκρεας ώστενα εκκρίνει µεγαλύτερη ποσότητα ινσουλίνης.Γλιταζόνες: Βοηθούν τον οργανισµό ώστε να χρη-σιµοποιεί πιο αποτελεσµατικά την ινσουλίνη.Αναστολείς α-γλυκοσιδάσης: Καθυστερούν τηναύξηση της γλυκόζης µεταγευµατικά.Αναστολείς διπεπτυλπεπτιδάση IV (DPP-IV): Πρό-κειται για µια νέα κατηγορία φαρµάκων που απότη µια “στύβουν” το πάγκρεας να εκκρίνει ινσου-λίνη και από την άλλη αναστέλλουν την παραγωγήγλουκογόνου. ∆εν αυξάνουν το βάρος και προκα-λούν λιγότερες υπογλυκαιµίες.

ΙΝΣΟΥΛΙΝΕΣΕάν ο ασθενής δεν ρυθµιστεί µε αυτές τις θερα-πείες , δηλαδή η γλυκοζυλιωµένη αιµοσφαιρίνηείναι πάνω από 7, είναι αναγκαίο να προστεθείστην αγωγή και η υποδόρια χορήγηση βασικής ιν-σουλίνης. Με τη χρήση των νέων τύπων ινσουλίνης24 ωρης δράσης (αργή) -1 ένεση την ηµέρα- πουµπορεί να συνδυασθούν µε δισκία, η θεραπεία εί-ναι πιο εύκολη. Πολύ καλή ρύθµιση γίνεται µε τονσυνδυασµό ινσουλινών αργής και ταχείας δράσης(προγευµατικά). Οι νεότερες ινσουλίνες υπέρτα-χείας δράσης προκαλούν λιγότερα επεισόδια υπο-γλυκαιµίας.

ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΙΚΑ ΠΕΠΤΙ∆ΙΑΙνκρετίνες: Μια νέα κατηγορία φαρµάκων πουελέγχουν τα γαστρεντερικά πεπτίδια – ορµόνεςπου εκκρίνονται από τα κύτταρα του λεπτού εντέ-ρου και ρυθµίζουν τον µεταβολισµό της γλυκόζης.

Υπολογίζεται ότι 4% έως 8%των εγκύων εµφανίζουνδιαβήτη κύησης, µία σοβα-ρή µορφή της νόσου πουµπορεί να στοιχίσει την

υγεία της µητέρας, αλλά και του εµβρύου.

Κατά τη διάρκεια της κύησης ο πλακούν-τας παράγει ορµόνες, οι οποίες είναι απα-ραίτητες για την ανάπτυξη του εµβρύου.Οι ορµόνες αυτές όµως έχουν µία βασικήπαρενέργεια. Αυξάνουν την αντίσταση τωνκυττάρων στην ινσουλίνη. Σε µερικές γυ-ναίκες, το πάγκρεας αποτυγχάνει στο ρό-λο του. Όσο αυξάνεται το µέγεθος του

πλακούντα τόσο αυξάνεται η αντίστασηστην ινσουλίνη και κατά συνέ-

πεια οι τιµές του σακχάρουαίµατος.

Ο διαβήτης κύησηςεµφανίζεται συνή-θως κατά το 2ο τρί-µηνο της εγκυµοσύ-νης. Η πρώτη καµ-

πύλη γλυκόζης γίνε-ται την 24η µε 28η

εβδοµάδα της κύησης. Ωστόσογυναίκες µε επιβαρυµένο

κληρονοµικό ιστορικό,πολυκυστικές ωοθή-

κες και παχύσαρ-κες µε αυξηµένηποσότητα αµνιακούυγρού πρέπει να

εξετάζονται πριντην 24η εβδο-

µάδα.

Τα συµπτώ-µατα τουδιαβήτηκύησης εί-

ναι η πολυδιψία, πολυουρία, κόπωση, δια-ταραχές στην όραση, ουρολοιµώξεις, δερ-µατικά προβλήµατα. Το έµβρυο έχει αυξη-µένη περίµετρο κοιλιάς. Ωστόσο, στηνπλειονότητα των περιπτώσεων, ο διαβήτηςκύησης είναι «βουβός», δηλαδή δεν έχεισυµπτώµατα.

Οι κίνδυνοι για τη µητέρα από τις αυξηµέ-νες τιµές σακχάρου αίµατος είναι η αποβο-λή, ο πρόωρος τοκετός και η προεκλαµ-ψία. Ό,τι αφορά στο παιδί, ο κυριότεροςκίνδυνος είναι ηµακροσωµία,δηλαδή η υπέρ-µετρη αύξησητου µεγέθουςτου, η οποίαοδηγεί σε προ-βλήµατα όχι µόνο κατά τη διάρκεια της εγ-κυµοσύνης αλλά και κατά τη διάρκεια τουτοκετού. Τα πολύ µεγάλα µωρά επειδήέχουν µάθει να ζουν σε περιβάλλον µεπολλή γλυκόζη, όταν γεννιούνται µπορείνα εκδηλώσουν υπογλυκαιµία. Επίσης κιν-δυνεύουν από ίκτερο, αλλά και αναπνευ-στική ανεπάρκεια. Γι’ αυτό και παρακολου-θούνται πολύ στενά τις πρώτες 24 ώρεςµετά τον τοκετό. Τα παιδιά αυτά µεγαλώ-νοντας έχουν αυξηµένη προδιάθεση γιαεµφάνιση σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2.

Είναι απαραίτητο η γυναίκα να ελέγχει τοσάκχαρο του αίµατος µε σωστή διατροφή.Εαν δεν ρυθµιστεί τότε πρέπει να ξεκινή-σει θεραπεία µε ινσουλίνη. Ο σωστά ρυθ-µιζόµενος Σ∆ κύησης δεν προκαλεί κανέναπρόβληµα ούτε στη µητέρα ούτε στο έµ-βρυο. Μετά τον τοκετό, στην πλειονότητατων περιπτώσεων ο διαβήτης κύησης υπο-χωρεί µόνος του αλλά αυτές οι γυναίκεςέχουν αυξηµένη πιθανότητα για εµφάνισηΣ∆ αργότερα στη ζωή τους.

Στην πλειονότητα των περι-πτώσεων, ο διαβήτης κύη-σης είναι «βουβός», δηλαδήδεν έχει συµπτώµατα

Για την εµφά-νιση Σ∆ τύπου2 ενοχοποιεί-ται και η λήψη

φαρµάκωνόπως κορτι-

ζόνη, φάρµα-κα κατά τουιού ΗΙV και ηκυκλοσπορί-νη. Επίσης η

εµφάνιση όγ-κων στους εν-

δοκρινέιςαδένες.

Νέα έρευνα δείχνει ότιόσοι κοιµούνται λιγότεροαπό 6 ώρες καθηµερινά,κατά τη διάρκεια τηςεβδοµάδας έχουν 4,5 φο-ρές µεγαλύτερο κίνδυνονα εµφανίσουν διαταρα-χές στις τιµές του σακχά-ρου νηστείας. ∆ηλαδή δια-τρέχουν αυξηµένο κίνδυ-νο να εκδηλώσουν Σ∆ τύ-που 2.

Καταλυτικός είναι ο ρό-λος της ψυχολογίας στονδιαβήτη. Μελέτη σε δια-βητικούς µε κατάθλιψηαποκάλυψε ότι η χορήγη-ση αντικαταθλιπτικήςαγωγής τους βοήθησε όχιµόνο να µειώσουν το σω-µατικό τους βάρος, αλλάκαι τα επίπεδα σακχάρουστο αίµα τους.

Μείωση της γλυκοζυλιω-µένης αιµοσφαιρίνης κα-τά 1% µειώνει τον κίνδυνοεµφάνισης αµφιβληστρο-ειδοπάθειας κατά 21%και της νεφροπάθειας κα-τά 34%. Από την άλλη,έρευνες δείχνουν ότι η κα-λή ρύθµιση του σακχάρουαίµατος µας χαρίζει ακό-µα και 20 χρόνια ζωής.

Μην κλείνετε τα παιδιάστους τέσσερις τοίχουςτου σπιτιού. Ακόµα µίαέρευνα αναφέρει ότι η εµ-φάνιση Σ∆ τύπου 1 ενδε-χοµένως σχετίζεται µε τηνέλλειψη βιταµίνης D στονοργανισµό. Βιταµίνη πουσυνθέτει ο οργανισµός µετη βοήθεια του ήλιου.


Συµπορεύεται µε τον σακχαρώδηδιαβήτη τα τελευταία 16 χρόνια. Η20χρονη Τζίνα Κουτσοφλίνη σπου-δάζει, κάνει πρωταθλητισµό στηνιππασία, διασκεδάζει µε φίλους,

ερωτεύεται. Ζει, δηλαδή, όπως ακριβώς και οισυνοµήλικοί της, αν και ο τρόπος ζωής της έχειυποχρεωτικά ιδιόρρυθµο χαρακτήρα.

∆ιαγνώστηκε µε σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1όταν ήταν τεσσάρων ετών. «∆ιψούσα υπερβολι-κά, είχα συχνουρία και έχανα βάρος. Ήταν τόσοέντονα τα συµπτώµατα, που µια µέρα έφαγαγλυκό κουταλιού και λέρωσα τα ρούχα µου µεούρα». Η ινσουλίνη µπαίνει στην καθηµερινότη-τα της Τζίνας. Στην αρχή, όλα έµοιαζαν µε παι-χνίδι. «Για να µου κάνουν τις ενέσεις, οι γονείςµου έπαιζαν θέατρο µε τον Καραγκιόζη. Με πα-ρόµοιο τρόπο, µου µίλησαν και για τις επιπλο-κές. Ο πάγος, µου είπαν, λιώνει σιγά σιγά. Καιάµα λιώσει δεν κολλάει ποτέ ξανά…»

Η οικογένειά της επέλεξε να µην κρατήσει‘επτασφράγιστο µυστικό’ την πάθηση της Τζί-νας. Οι δάσκαλοι και οι συµµαθητές ήταν συµ-παραστάτές της, όταν πάθαινε υπογλυκαιµία.«Υπήρχαν βέβαια και περιπτώσεις που γίνοντανλάθη, κυρίως από υπερβολική προστασία. Θυ-µάµαι που στο δηµοτικό είχα υπογλυκαιµικόεπεισόδιο και ζήτησα από τους ανθρώπους στοκυλικείο να µου δώσουν σοκολάτα. Επειδή η µη-τέρα µου τους είχε πει να µην µου δίνουν γλυκά,αρνήθηκαν πεισµατικά».

∆εν στερήθηκε τίποτε εξαιτίας του διαβήτη.Ασχολήθηκε µε την ενόργανη γυµναστική, το τέ-νις και την κολύµβηση αλλά τελικά την κέρδισεη ιππασία. Κατέκτησε την δεύτερη θέση του πα-νελλήνιου πρωταθλήµατος στην κατηγορία αµα-ζόνων. Τα πράγµατα δεν ήταν εύκολα όλες τιςφορές. Όταν ήταν 14, η Τζίνα σταµάτησε να κά-νει ινσουλίνη γιατί είχε την περιέργεια να δει τιθα συµβεί. Πρόσφατα ένιωσε κουρασµένη και

σκέφτηκε να τα παρατήσει.Σήµερα, η Τζίνα είναι µέλος της Ένωσης Γονέ-

ων ∆ιαβητικών Παιδιών και Εφήβων νοµού Μα-γνησίας. Κάνει όνειρα για τη ζωή και εύχεται στοµέλλον όλα τα παιδιά µε διαβήτη να ζουν απαλ-λαγµένα από τον στιγµατισµό της νόσου. «Όταννιώθω το συναίσθηµα ‘γιατί σε εµένα’, σκέφτο-µαι ότι υπάρχουν παιδιά που δεν µπορούν ναπερπατήσουν ή έχουν καρκίνο. Και τότε αισθά-νοµαι πραγµατικά τυχερή. Γιατί τον διαβήτη τοναντιµετωπίζεις. Και κυρίως γιατί η ζωή µε αυτόνµπορεί να είναι ωραία…»

Τζίνα Κουτσοφλίνη«Η ζωή µου µε τον διαβήτη είναι ωραία…»

Ιατρεία για το Σακχαρώδη ∆ιαβήτησε Αθήνα και Θεσσαλονίκη στη σελ. 53

ΥπογλυκαιµίαΕµφανίζεται όταν το σάκχαρο αίµατος είναικάτω από 50 mg/dl.Εκδηλώνεται µε υπεριδρωσία, τρόµο, αίσθηµαθερµότητας, ανησυχία, ναυτία, αίσθηµα πεί-νας, θόλωση όρασης, κόπωση, ζάλη, πονοκέ-φαλο, αδυναµία συγκέντρωσης.Αντιµετωπίζεται µε 1 ποτήρι χυµόπορτοκάλι, ή 1 κύβο ζάχαρης ή 1 κουταλιά µέ-λι. Η δράση τους διαρκεί µόνο 15 έως 20 λε-πτά. Εάν µετά την πάροδο αυτού του χρόνου τοσάκχαρο παραµένει κάτω από 70 mg/dl, οασθενής θα πρέπει να καταναλώσει σύνθε-τους υδατάνθρακες, όπως ψωµί ή φρυγανιέςσε συνδυασµό µε τυρί, βούτυρο ή γάλα. Εάνο ασθενής είναι αναίσθητος, πρέπει να γίνειενδοµυϊκά ένεση γλυκαγόνης.

∆ιαβητικήκετοξέωσηΕµφανίζεται όταν η γλυκόζη δεν φτάνει στακύτταρα του σώµατος ώστε να τραφούν λόγωέλλειψης ινσουλίνης. Τότε τα κύτταρα µεταβο-λίζουν το λίπος, διαδικασία που παράγει τοξικάοξέα (κετόνες) στον οργανισµό.Τα συµπτώµατα είναι πολυουρία,πολυδιψία, καταβολή, ναυτία, εµετός, κοιλια-κό άλγος. Το παιδί ξαφνικά είναι πολύ άρρωστοκαι η αναπνοή του έχει µια χαρακτηριστικήοσµή σαν σάπιο φρούτο.Απαιτείται άµεση εισαγωγή σε νοσοκοµείο,καθώς έχει καταγραφεί ποσοστό θνησιµότη-τας 5% σε άτοµα κάτω των 40 ετών και 20% σεασθενείς άνω των 40 ετών.

∆ιαγνωστικέςεξετάσειςΤον πρώτο λόγο έχει η εξέταση αίµατος. Εάν τοσάκχαρο νηστείας είναι πάνω από 126 mg/dl,τότε µετράµε τη γλυκοζυλιωµένη αιµοσφαιρίνηκαι κάνουµε καµπύλη γλυκόζης. Η γλυκοζυ-λιωµένη αιµοσφαιρίνη δείχνει τη µέση τιµήσακχάρου τους τελευταίους 3 µήνες. Η ιδανικήτης τιµή κυµαίνεται από 6,5 έως 7. Η καµπύληγλυκόζης γίνεται µε χορήγηση 75 γρ γλυκόζηςκαι µέτρηση του σακχάρου ανά µισή ώρα για 2ώρες. Εάν είναι πάνω από 200 ο ασθενής είναιδιαβητικός. Στους ασθενείς τύπου 1 γίνεται µιαπιο εξειδικευµένη εξέταση µε λήψη αίµατος, ηοποία µας δείχνει εάν το ανοσοποιητικό σύστη-µα καταστρέφει τα κύτταρα του παγκρέατοςπου παράγουν ινσουλίνη. Οι εξετάσεις DNA δενσυστήνονται, καθώς είναι ακόµα σε ερευνητικόεπίπεδο.

ΠΡΩΤΕΣBΟΗΘΕΙΕΣ

Μυστικά> > > >

Αν οι επιπλοκές δεν αντιµετωπιστούν έγκαιρα, υπάρχει οκίνδυνος ο ασθενής να χάσει τις αισθήσεις του. Σε κάθεπερίπτωση επικοινωνήστε µε τον θεράποντα ιατρό σας.

Με µία ένε-ση την εβδο-µάδα (όχι ιν-σουλίνη) θαρυθµίζουνστο µέλλοντο σάκχαρότους οι δια-βητικοί. Αρ-

κεί το νέοφάρµακο,που είναιακόµα σε

φάση δοκι-µών, να απο-δειχθεί απο-τελεσµατικόκαι ασφαλέςσε συνδυα-σµό µε τις

υπάρχουσεςθεραπείες.


ReviewΧρόνιος πόνος

ΦαρµακευτικήθεραπείαΗ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΉ ΑΝΤΙΜΕΤΏΠΙΣΗ αποτελείτην πρώτη επιλογή θεραπείας, µε τη βοήθειατης οποίας ανακουφίζεται το 80-90% τωνασθενών. Ωστόσο, για να είναι αποτελεσµατι-κή πρέπει να έχει επιλεγεί σωστά, καθώς κά-θε πόνος απαιτεί το δικό του φάρµακο.Στον αλγαισθητικό πόνο χορηγούνται κυρίωςµη στεροειδή αντιφλεγµονώδη φάρµακα(ΜΣΑΦ) σε συνδυασµό µε παρακεταµόλη καιασθενή οπιοειδή. Ανάλογα µε την περίπτωση,µπορεί να χορηγηθούν κορτικοστεροειδή(όταν υπάρχει πίεση του νεύρου) αλλά και συ-νωδά φάρµακα, φάρµακα δηλαδή που χρησι-µοποιούνται ως αναλγητικά, αν και έχουν άλ-λη κύρια δράση. Τέτοια είναι κυρίως τα αντιε-πιληπτικά και τα αντικαταθληπτικά αλλά καιτα κορτικοστεροειδή.Στον νευροπαθητικό πόνο φάρµακα εκλογήςείναι τα αντιεπιληπτικά και τα αντικαταθλιπτι-κά νέας γενιάς. Στον ψυχογενή ενδείκνυταιψυχολογική υποστήριξη ενώ θεραπεία µε αν-τικαταθλιπτικά χορηγείται σε ασθενείς πουεµφανίζουν κατάθλιψη ως αποτέλεσµα τηςνόσου. Στον καρκινικό πόνο, χορηγούνταιισχυρά οπιοειδή αναλγητικά, µε κυριότεροεκπρόσωπο την µορφίνη, σε συνδασµό µεΜΣΑΦ και συνωδά φάρµακα.Αν και τα φάρµακα κατέχουν την πρώτη θέσηστην αντιµετώπιση της νόσου, οι ανεπιθύµη-τες ενέργειες που έχουν αναγκάζουν τουςασθενείς να περιορίσουν ή να διακόψουν τηθεραπεία. Όµως, µε τη σωστή χρήση και τηβοήθεια νεώτερων σκευασµάτων οι παρενέρ-γειες µειώνονται σε µεγάλο βαθµό.Τα οπιοειδή µπορεί να προκαλέσουν ναυτία-εµετό (30%), κνησµό, εφίδρωση, δύσπνοια(15%), κεντρική καταστολή (5%). Η ανεπιθύ-µητη ενέργεια όµως που εµφανίζεται συχνό-τερα και αφορά το 60-90% των ασθενών µεκαρκίνο, είναι η δυσκοιλιότητα, που συχνάέχει µόνιµο χαρακτήρα. Φάρµακα νεώτερηςγενιάς (µεθυλνατρεξόνη), που δρουν στουςπεριφερικούς υποδοχείς των οπιοειδών, µπο-ρούν να αντιστρέψουν τη δυσκοιλιότητα χωρίςνα ελαττώνουν την αναλγησία. Ανεπιθύµητεςενέργειες, όπως γαστρορραγία και υπέρταση,έχουν τα ΜΣΑΦ παλιότερης γενιάς. Με τα νε-ώτερης γενιάς οι παρενέργειες µειώνονται.

Το σχόλιο:«Το µέλλον βρίσκεται στηνκατανόηση του πόνου. Ο πόνος έχει µνήµη.Έρχεται σαν ηλεκτρικό ερέθισµα, το οποίο µε-ταφέρεται και καταγράφεται ως αντίληψηστον φλοιό του εγκεφάλου. Όταν καταφέρου-µε να αποκωδικοποιήσουµε αυτή τη µνήµηκαι να κατανοήσουµε τη διαδικασία καταγρα-φής του πόνου, τότε θα µπορέσουµε να πα-ρέµβουµε σε συγκεκριµένα σηµεία του εγκε-φάλου. Και αυτό θα οδηγήσει στην παραγωγήνέων φαρµάκων, που θα µας βοηθήσουν ναδιακόψουµε αυτή τη διαδροµή αντίληψης τουπόνου»

Αθηνά Βαδαλούκα Αναπληρώτρια ΚαθηγήτριαΑναισθησιολογίας, Θεραπείας Πόνου & Παρηγορητικής

Φροντίδας Πανεπιστηµίου Αθηνών

Σύµφωναµε ευρω-

παϊκή έρευ-να, το 44%των ασθε-

νών λαµβά-νει µη στε-ροειδή αν-τιφλεγµο-νώδη, το23% ήπια

οπιοειδή, το18% παρα-κεταµόληκαι το 5%

ισχυρά οπι-οειδή. Κατάµέσο όρο,

οι ασθενείςπαίρνουν

3,4 φάρµα-κα την ηµέ-ρα, τα οποία

δεν είναιαπαραίτητα

τα ενδε-δειγµένα

Μηνυποφέρετεσιωπηλά

σεις ή φοβίες). Η νόσος έχει σοβαρές επι-πτώσεις στη ζωή του ασθενούς, καθώς αυ-τός υποφέρει, οδηγείται σε κοινωνική από-συρση και αδυνατεί να εργαστεί. Συχνά, µα-ζί µε τον ασθενή ‘πάσχει’ και το περιβάλ-λον του.

Ευρωπαϊκή έρευνα σε περισσότερουςαπό 46.000 ασθενείς, δείχνει ότι η νόσοςεπηρεάζει σε σηµαντικό βαθµό την ποιότη-τα ζωής του 78% των πασχόντων. Περισσό-

τερο από το 40% δη-λώνει ότι ο πόνος δεντους επιτρέπει να σκε-φτούν φυσιολογικάκαι 1 στους 6 ότι θαπροτιµούσε να πεθά-νει.

Σήµερα, ο χρόνιος πόνος µπορεί να αντι-µετωπιστεί. Με τη συνεργασία διαφορετι-κών ιατρικών ειδικοτήτων και λειτουργώνυγείας, ο ασθενής αλλά και το περιβάλλοντου µπορεί να αποκτήσουν ξανά ποιότηταστη ζωή τους.

Οχρόνιος πόνος δεν αποτελείαπλά ένα σύµπτωµα. Είναιµια νόσος, που πλήττει το19% του πληθυσµού της Ευ-ρώπης, σύµφωνα µε πρόσφα-

τη επιδηµιολογική µελέτη.Χρόνιος χαρακτηρίζεται ο πόνος που

διαρκεί περισσότερο από 2-6 µήνες. Μπο-ρεί να προέρχεται από νεοπλασµατικές(καρκινικός) ή άλλες νόσους όπως aids,οστεοαρθρίτιδα, µυοσκελετικές παθήσεις,µεθερπητική νευραλγία, σκλήρυνση κατάπλάκας, διαβητική νευροπάθεια, νεφρο-πάθεια, εγκεφαλικό επεισόδιο (καλοή-θης, µη καρκινικός). Μπορεί να εµφανι-στεί µετά από τραυµατισµό ή χειρουργικέςεπεµβάσεις.

∆ιακρίνεται σε αλγαισθητικό (χαρακτη-ρίζεται από αντιστοιχία βλάβης και αποτε-λέσµατος, π.χ. πόνος φλεγµονής), νευρο-παθητικό (προέρχεται από βλάβη του νεύ-ρου) και ψυχογενή (δεν υπάρχει οργανικήαιτία, οφείλεται σε στρεσογόνες καταστά-

Ο χρόνιος πόνος είναι νόσος,και πλήττει το 19% του πλη-θυσµού της Ευρώπης, σύµ-φωνα µε τελευταία µελέτη

Tης ∆ήµητρας Τζούβελη


∆ΕΝ ΥΠΟΚΑΘΙΣΤΆ τη φαρµακευτική αγωγή αλ-λά δρα συµπληρωµατικά σε αυτή. Στοχεύει στηµείωση του πόνου, αλλά δεν είναι εξίσου απο-τελεσµατικός σε όλους τους ασθενείς.Ο βελονισµός και οι νεώτερες παραλλαγέςτου, όπως ο ηλεκτροβελονισµός (ενισχύεται ηδράση µε µικρής ισχύος ηλεκτρικό ρεύµα),εφαρµόζεται και στην Ελλάδα τα τελευταία 30χρόνια. Ενδείκνυται σε περιπτώσεις ανθρώπωνµε λειτουργικό πόνο (οσφυαλγία, κεφαλαλγία,οστεοαρθρίτιδα κ.λπ.), αλλά δεν έχει κανένααποτέλεσµα στους καρκινοπαθείς. Κατά τηνεφαρµογή της τεχνικής, τοποθετούνται 16-20µικροσκοπικές βελόνες σε συγκεκριµένα ση-

µεία του σώµατος και του αφτιού. Σε κάποιεςπεριπτώσεις, χρησιµοποιούνται και ηµιµόνιµεςβελόνες για 15 µέρες. Απαιτούνται 12-15 συ-

νεδρίες και µπορείνα παρατηρηθείβελτίωση από τηνόγδοη συνεδρία.Πειράµατα σε θη-λαστικά έχουν δεί-ξει ότι µε τον βελο-

νισµό παράγεται αυξηµένη ποσότητα ενδορφι-νών, ουσιών δηλαδή µε αναλγητική δράση πουαποκλείουν ορισµένους υποδοχείς στον εγκέ-φαλο µε αποτέλεσµα τη µείωση του πόνου.

Βελονισµός

Μελέτεςαναφέρουνότι ακόµη

και στις πε-ριπτώσεις

που τα επει-σόδια πόνουµειώνονταιµε τη βοή-

θεια φαρµά-κων, η ποι-ότητα ζωήςκαι οι ψυχο-λογικές επι-δράσεις δενβελτιώνον-ται πάντα.

ΠαρεµβατικέςτεχνικέςΟΙ ΠΑΡΕΜΒΑΤΙΚΈΣ ΤΕΧΝΙΚΈΣ εφαρµόζονταιόταν η φαρµακευτική αγωγή αδυνατεί να δώ-σει λύση, προκαλεί ανυπόφορες παρενέργει-ες ή όταν υπάρχουν ενδείξεις ότι ο συνδυα-σµός φαρµάκων και παρεµβατικών τεχνικώνθα φέρει γρηγορότερο και καλύτερο αποτέλε-σµα. Βοηθούν στην ανακούφιση ή και τη θερα-πεία του χρόνιου καλοήθους ή καρκινικού πό-νου περίπου στο 10-20% των ασθενών.Οι πιο συνήθεις επεµβάσεις είναι οι διηθήσειςµε φάρµακα των «σηµείων πυροδότησης τουπόνου» (σε καλοήθεις βασανιστικές καταστά-σεις, όπως τα µυοπεριτοναϊκά σύνδροµα), οιεγχύσεις τοπικών αναισθητικών και κορτικο-στεροειδών στην περιοχή γύρω από το νωτιαίοµυελό, (σε παθήσεις της σπονδυλικής στήλης),οι αποκλεισµοί νεύρων (στο νευροπαθητικόπόνο), οι εγχύσεις ουσιών στις αρθρώσεις (στηχρόνια αρθρίτιδα).Πιο εξειδικευµένες τεχνικές αφορούν στηνεµφύτευση αντλιών χορήγησης αναλγητικών(στον ανθεκτικό πόνο), στην επισκληρίδιονευροπλαστική και την επισκληριδιοσκόπη-ση µέσω µηχανήµατος (για αποσυµπίεσηνεύρων, λύση συµφύσεων), στη σπονδυλο-πλαστική (σε κατάγµατα σπονδύλων), στη δι-σκογραφία-πυρηνοπλαστική (για διάγνωση –θεραπεία ανθεκτικής οσφυαλγίας), στηνεφαρµογή θερµικών κυµάτων ραδιοσυχνότη-τας σε µικρές αρθρώσεις της σπονδυλικήςστήλης, των σπλαγχνικών νεύρων και γαγ-γλίων, στις τεχνικές ηλεκτρικής διέγερσηςτου νωτιαίου µυελού (τοποθέτηση νευροδιε-γερτών).Όλες οι επεµβάσεις πρέπει να εφαρµόζονταιαυστηρά σε νοσοκοµειακό περιβάλλον από ια-τρούς εξειδικευµένους στον χρόνιο πόνο.

Το σχόλιο: «Στο µέλλον, αναµένουµετην εξέλιξη των τεχνικών και των φαρµάκων -πιο ‘έξυπνος εξοπλισµό’ και φάρµακα νέαςµορφής- ώστε να βελτιώσουµε τα αποτελέ-σµατα, να ελαχιστοποιήσουµε τις επιπλοκέςπου έχουν οι τεχνικές και να µειώσουµε το κό-στος των επεµβάσεων»

Έφη ΣταυροπούλουΑναισθησιολόγος νοσοκοµείο «ΕΛΠΙΣ»

ΈΡΕΥΝΕΣ ∆ΕΊΧΝΟΥΝ ότι ο χρόνιος πόνος προ-καλεί φοβίες και αγχώδεις διαταραχές ενώ το20% των ασθενών εµφανίζουν βαριά κατάθλι-ψη. Η ψυχολογική υποστήριξη έχει θέση τόσοστον πόνο που προέρχεται από οργανική αιτίαόσο και στον ψυχογενή, στον οποίο αποτελείτη βασική θεραπεία. Είναι υποχρεωτική στα

άτοµα µε καρκινικό πό-νο, τα οποία συχνά πά-σχουν από κατάθλιψηκαι διαταραχές άγχουςως συνέπεια της νόσου.Όταν δεν υπάρχει διά-γνωση ή συµπτωµατολο-

γία ψυχικής διαταραχής, ο ψυχολόγος συµ-βάλλει στην αντιµετώπιση της διαιώνισης τουπόνου (προσδοκώµενο άγχος). Ο ασθενής ζειµε τον φόβο του πόνου, καταστροφολογεί απότο άγχος, αλλάζει τη συµπεριφορά του (απο-φεύγει πράγµατα που έκανε ή προσκολλάταιστον περίγυρο ή σε βοηθήµατα), κάνει κακέςσκέψεις µε αποτέλεσµα να επηρεάζεται η έν-ταση του πόνου. Με τη βοήθεια της γνωσια-κής- συµπεριφορικής ψυχοθεραπεία επιδιώ-κεται βελτίωση της αυτοπεποίθησης, της διά-

θεσης, της δραστηριότητας και των κοινωνι-κών σχέσεων του ασθενούς. Τεχνικές χαλάρω-σης βοηθούν στην αντιµετώπιση του άγχουςενώ οι ασθενείς εκπαιδεύονται και για τη συµ-µόρφωσή τους στη φαρµακευτική αγωγή.Όσον αφορά στην οικογένεια, ο ρόλος του ψυ-χολόγου είναι διπλός. Συµβάλλει στην αντιµε-τώπιση των προβληµάτων που βιώνουν τα ίδιατα µέλη (ενοχή, κατάθλιψη, άγχος, υπερκόπω-ση, αδυναµία ισορροπίας στους νέους ρόλους)και στην εκπαίδευση για τον τρόπο συµπερι-φοράς και επικοινωνίας µε τον ασθενή.

Το σχόλιο:«Στον χρόνιο πόνο, ένας πο-νάει αλλά ολόκληρη η οικογένεια υποφέρει.∆εν έχει σηµασία να ανακουφίζεται ο άνθρω-πος µόνο στο σώµα αλλά και στην ψυχή. Η επι-κοινωνία είναι από τα βασικότερα σηµεία. Αυ-τό που κάνουµε είναι να βλέπουµε µέσα απότα µάτια του ασθενούς. Να αναπτύσσουµε µα-ζί του ένα θεραπευτικό διάλογο, ένα άγγιγµαψυχής»

Άννα ΧατζηδηµητρίουΨυχολόγος Υγείας- Ψυχοθεραπεύτρια νοσοκοµείο ΙΑ-

ΤΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΘΗΝΩΝ

«Στον χρόνιο πόνο,δεν υποφέρει µόνο οασθενής, αλλά και ολό-κληρη η οικογένεια...»

Ο βελονισµός αυξάνει τις εν-δορφίνες, ουσίες µε αναλγη-τική δράση. ∆εν ενδείκνυταιστον καρκινικό πόνο.

Ψυχολογική υποστήριξη

Το σχόλιο:«Γίνονται µεγάλες µελέτεςπροκειµένου να τεκµηριωθούν οι ενδείξειςπου υπάρχουν για την αποτελεσµατικότητατης µεθόδου. ∆εν είναι τυχαίο το γεγονός ότιαπό το 2007 τα γερµανικά ταµεία καλύπτουντα έξοδα για βελονισµό σε ασθενείς µε χρόνιοπόνο στη µέση και στα γόνατα. Ο βελονισµός,που πρέπει να γίνεται από γιατρούς, µπορεί νακάνει πολλά, αλλά δεν µπορεί να κάνει τα πάν-τα»

∆ρ. ∆ηµήτρης Βασιλάκος ΚαθηγητήςΑναισθησιολογίας- Εντατικής Θεραπείας Α.Π.Θ., Πρόεδρος

Ελληνικής Ιατρικής Εταιρείας Βόρειας Ελλάδας

Για περισσότερες πληροφορίες: ΠΑΡΗ.ΣΥ.Α:www.grpalliative.org /Ελληνική Εταιρεία Αλγολογίας: www.hps-pain.grΙατρεια πόνου σε δηµόσια & ιδιωτικά νοσοκοµεία στη σελ. 53


Συνέντευξη

Μέσα από τις σελίδες τωνβιβλίων του κατόρθωσε ναδηµιουργήσει ένα υποτυ-πώδες κίνηµα ψυχοθερα-πείας στην Ελλάδα. Η τε-λευταία του επίσκεψη έκα-νε όλους µας να ανaρωτιώ-µαστε αν η ιδέα του θανά-του δεν µας αφήνει να ζή-σουµε όπως θα θέλαµε.Αµήχανος αλλά και ενθου-σιασµένος από την υποδοχήτων Ελλήνων, ο Ίρβιν Γιά-λοµ µιλά στο «In Vitro» γιατην επίπτωση της οικονοµι-κής κρίσης στον ψυχισµόµας, την οικονοµική κατά-θλιψη, το θυµό, το φόβο, τοθάνατο. Αναφέρεται στον«πόλεµο» ψυχοθεραπείας– φαρµακοθεραπείας, καιτα θύµατά του, τα οποία δενείναι άλλοι από τους ίδιουςτους ασθενείς.

ΕΡ: Είστε πολύ δηµοφιλής στην Ελλάδα. Ταβιβλία σας έχουν αλλάξει τον τρόπο που αν-τιµετωπίζουµε την ψυχοθεραπεία. Γιατί έχε-τε τόση επιρροή στους Έλληνες;Το έχω σκεφθεί πολλές φορές, αλλά δεν έχωβρει µια σαφή απάντηση. Ίσως επειδή στηνΕλλάδα έχετε µια βαθιά φιλοσοφική σκέψη-που προέρχεται από την παράδοσή σας- καιεγώ προέρχοµαι από µια φιλοσοφική κατεύ-θυνση. Υπάρχει στοχαστικότητα σ’ αυτή τηχώρα. Από την άλλη ίσως έχει να κάνει µε τογεγονός ότι έχετε ανατολίτικη νοοτροπία, ηοποία είναι πολύ κοντά στη δική µου. Εκτόςαπό την Ελλάδα, τα βιβλία µου είναι πολύ δη-µοφιλή στην Τουρκία και το Ισραήλ. Είµαι ευ-τυχής που, όπως λέτε, έχω αλλάξει τον τρόποπου αντιµετωπίζετε την ψυχοθεραπεία. Είναιεκπληκτικό.

ΕΡ: Αισθάνεστε περισσότερο ψυχοθεραπευ-τής ή συγγραφέας;Κατά το ήµισυ ψυχοθεραπευτής και κατά τοήµισυ συγγραφέας. ∆ιαχωρίζω τις δύο µουιδιότητες µέσα στην ηµέρα. Άλλωστε δεν έχωπλέον πολλούς ασθενείς. Βλέπω περίπου 12ασθενείς µέσα στην εβδοµάδα και µόνο απο-γεύµατα. Τα τελευταία 30 χρόνια αφιερώνωτα πρωινά µου στη συγγραφή, από τις επτάέως τη µία το µεσηµέρι, κάθε µέρα.

ΕΡ: Πότε ένας άνθρωπος χρειάζεται τη βοή-θεια ενός ψυχοθεραπευτή;Όταν αισθάνεται προβληµατισµένος, όταννιώθει ότι χρειάζεται συµβουλευτική. Ψυχο-θεραπεία όµως χρειάζεται και όποιος πρόκει-ται να γίνει ψυχοθεραπευτής. Σε αυτή την πε-ρίπτωση η θεραπεία είναι απαραίτητο να ξε-κινήσει ταυτόχρονα µε την εκπαίδευσή του.

ΕΡ: Πολλοί υποστηρίζουν ότι όλοι οι άνθρω-ποι πρέπει να κάνουµε ψυχοθεραπεία. Νατην κάνουµε δώρο στον εαυτό µας. Συµµερί-ζεστε αυτή την άποψη;Πιστεύω ότι θα ήταν πολύ χρήσιµο. Ξέρετε,υπήρχε ένα κύµα ενθουσιασµού για την ψυ-χοθεραπεία τη δεκαετία του ‘70 στην Αµερι-

κή. Ήταν κάτι σαν Κίνηση Οµάδων Ψυχοθερα-πείας. Όλοι µιλούσαν γι’ αυτό. Οι διαφηµιστέςτο έλεγαν ψυχοθεραπεία για «κανονικούς» ήοµάδες ψυχοθεραπείας για «κανονικούς».Όσοι συµµετείχαν προσπαθούσαν να «διαφω-τιστούν» για τις σχέσεις τους µε τους άλλουςανθρώπους. Είχαµε ένα φαινόµενο που λεγό-ταν «Τ groups», δηλαδή διαπροσωπική εκπαί-δευση, όπου µάθαινες πώς να σχετίζεσαι µεάλλους ανθρώπους. Πιστεύω ότι έκανε πολύκαλό σε όλους, όσοι συµµετείχαν.

ΕΡ: Όταν στις δυτικές κοινωνίες λύσαµε θε-µελιώδη ζητήµατα επιβίωσης, στραφήκαµεστο Εγώ µας. Μήπως γι’ αυτό αντιµετωπίζου-µε τόσα προβλήµατα στις διαπροσωπικέςµας σχέσεις σήµερα;Πιστεύω πως ναι. Ένας πολύ σηµαντικός ψυ-χολόγος στην Αµερική, ο Μάσλοου, σχεδίασεµία πυραµίδα αναγκών του ανθρώπου. Στηβάση της πυραµίδας συναντάµε τις βασικέςανάγκες για την επιβίωσή µας. Όσο ανεβαί-νουµε, συναντάµε την ανάγκη της επαγγελ-µατικής επιτυχίας. Μετά έρχεται η ανάγκητων διαπροσωπικών σχέσεων και στην κορυ-φή έχουµε την αυτοπραγµάτωση. ∆ηλαδή,την ανάγκη να ικανοποιούµαστε από τις υπό-λοιπες ανάγκες.

ΕΡ: Η κατάθλιψη είναι ως η νόσος που θα κυ-ριαρχήσει τον 21ο αιώνα. Γιατί παρουσιάζειέξαρση;∆εν έχω την απάντηση σ’ αυτό το ερώτηµα.Ίσως πράγµατι να είναι φαινόµενο της επο-χής. Ίσως απλώς να έχει αυξηθεί η επίγνωση.∆ηλαδή αυτό που συνηθίζαµε να αποκαλούµεµελαγχολία ή θλίψη, σήµερα ενδεχοµένωςχαρακτηρίζεται ή διαγιγνώσκεται ως κατά-θλιψη. Ωστόσο, πράγµατι αυτό το φαινόµενοπαρουσιάζει αύξηση. Μάλιστα εµφανίζεταιολοένα και πιο συχνά στα παιδιά. Από την άλ-λη, όµως, έχουν γραφτεί πολλά βιβλία, ταοποία αποδοκιµάζουν την τάση να «βαφτίζου-µε» κάθε συναίσθηµα ή διάθεση.ΕΡ: Σήµερα οι περισσότερες ψυχικές παθή-σεις αντιµετωπίζονται µε φάρµακα. Βρισκό-

µαστε πριν το τέλος της ψυχοθεραπείας;Πιστεύω ότι αυτό συµβαίνει ήδη στην Αµερικήγια το επάγγελµα του ψυχιάτρου. Οι ψυχία-τροι πλέον δεν εκπαιδεύονται, όπως παλιά,στην ψυχοθεραπεία. Στηρίζονται απόλυτα σταφάρµακα. Είναι πολύ σηµαντικό να τονίσουµεόµως ότι γι’ αυτό το φαινόµενο ευθύνονται οι-κονοµικοί κυρίως λόγοι. Οι ασφαλιστικέςεταιρείες προτιµούν να πληρώνουν τους ψυ-χιάτρους για να παρέχουν φαρµακευτικέςθεραπείες και όχι θεραπείες λόγου, δηλαδήψυχοθεραπείες, οι οποίες διαρκούν περισσό-τερο. Νοµίζω ότι αυτή είναι µία εσφαλµένηάποψη. Η φαρµακοθεραπεία έχει καλύτερααποτελέσµατα, αν συνδυάζεται µε ψυχοθε-ραπεία. Μάλιστα έχουν δηµοσιευθεί πολλέςµελέτες που στηρίζουν αυτή την άποψη.

ΕΡ: Ποιοι είναι οι κίνδυνοι από αυτή την πρα-κτική;Ότι θεραπεύουµε χωρίς να κατανοούµε. Ξέ-ρετε, οι εταιρείες δίνουν πολλά χρήµατα γιανα επηρεάσουν τους γιατρούς ώστε να συντα-γογραφούν φάρµακα σχεδόν από το πρώτοραντεβού. Στην Αµερική οι γιατροί δίνουνφάρµακα χωρίς όριο. Υπάρχουν όµως επιστη-µονικές αποδείξεις ότι η ψυχοθεραπεία µπο-ρεί να έχει αντίστοιχα αποτελέσµατα, χωρίςνα απαιτείται χορήγηση φαρµάκων. Από τηνάλλη, µελέτες δείχνουν ότι τα φάρµακα στηνκατάθλιψη αλλάζουν τη δοµή του εγκεφάλου,τον τρόπο που λειτουργεί ο εγκέφαλος. Αλλάτο ίδιο κάνει και η ψυχοθεραπεία, εφόσονεφαρµόζεται σωστά και αποτελεσµατικά. Επί-σης πρέπει να έχουµε κατά νου ότι όταν δί-νουµε αντικαταθλιπτικά σε έναν ασθενή, µε-τά είναι πολύ δύσκολο να του τα κόψουµε.Οπότε θεωρώ ότι δεν πρέπει τα φάρµακα νααποτελούν τη µόνη θεραπεία, αλλά να συν-δυάζονται µε την ψυχοθεραπεία.

ΕΡ: Σε ποια ηλικία εµφανίζεται ο φόβος τουθανάτου στη ζωή µας; Πώς εκδηλώνεται;Ο φόβος του θανάτου επηρεάζει τη ζωή µαςακόµα και χωρίς να το συνειδητοποιούµε.Μπαίνει στη ζωή µας µεταµφιεσµένος. Στα

IΡΒΙΝ ΓΙAΛΟΜΟ φόβος του θανάτου... φόβος για τη ζωή

Ο κίνδυνος από τη φαρµα-κοθεραπεία στην αντιµετώ-πιση ψυχικών διαταραχώνείναι ότι θεραπεύουµε χω-

ρίς να κατανοούµε

Ο φόβος του θανάτου επηρεά-ζει τη ζωή µας ακόµα και χωρίς

να το συνειδητοποιούµε.Μπαίνει στη ζωή µας

µεταµφιεσµένος

H οικονοµική κρίση µαςεπηρεάζει όλους, αλλά πιο πολύεκείνους που έχουν αφιερώσει

ολόκληρη τη ζωή τουςστον πλούτο

H κρίση κλονίζει τους

Ο Ίρβιν Γιάλοµ µετη σύζυγό του Μέριλιν


Συνέντευξη στον Θανάση Τροµπούκη

παιδιά ο φόβος του θανάτου, εµφανίζεταιαπό την ηλικία των 3 ή 4 ετών. Κάνουν µίασιωπηρή έρευνα στο µυαλό τους. Παρατη-ρούν τα κατοικίδιά τους, τα έντοµα, τα φύλλατων δέντρων να πεθαίνουν και έπειτα ξεκι-νούν να κάνουν ερωτήσεις για το θάνατοστους γονείς τους. Όσο µεγαλώνουν ο φόβοςτου θανάτου κρύβεται. Στην εφηβεία όµωςεπανέρχεται και µάλιστα πολύ δυναµικά. Οιέφηβοι σκέφτονται και φοβούνται πολύ τοθάνατο. Στην Αµερική οι ταινίες θρίλερ είναιπολύ διαδεδοµένες. Το 95% των ανθρώπωνβλέπουν ταινίες τρόµου κατά τη διάρκεια τηςεφηβείας. Αυτός είναι ένας τρόπος για να αν-τιµετωπίσουν το φόβο του θανάτου ή να δεί-ξουν ότι µπορούν να τον ξεπεράσουν. Ίσωςγι’ αυτό κάνουν και πολλά παράτολµα πράγ-µατα. Για να χλευάσουν το θάνατο. Έπειτα,στα πρώτα χρόνια της ενηλικίωσης ο φόβοςτου θανάτου µπαίνει στο παρασκήνιο, γιατίπροσπαθούµε να φτιάξουµε οικογένεια ή ναανέλθουµε επαγγελµατικά. Αλλά µετά έρχε-ται αυτό που ονοµάζουµε κρίση µέσης ηλι-κίας. Όταν είµαστε 40 ή 50 ετών και βλέπου-µε τα παιδιά να φεύγουν από το σπίτι και συ-νειδητοποιούµε ότι έχουµε ολοκληρωθείεπαγγελµατικά, τότε ο φόβος του θανάτουεπανέρχεται και µας «στοιχειώνει» για τουπόλοιπο της ζωής µας.

ΕΡ: Υπάρχει τρόπος να αντιµετωπίσουµε τοφόβο του θανάτου;Νοµίζω ότι την καλύτερη απάντηση την έδωσεο Νίκος Καζαντζάκης µέσω του Ζορµπά, λέ-γοντας ότι δεν πρέπει να αφήσουµε τίποτε άλ-λο στο θάνατο από ένα κατεστραµµένο κά-στρο. Με άλλα λόγια θα πρέπει να ζήσουµε τηζωή µας όπως θέλουµε και να κάνουµε ό,τιέχουµε ονειρευτεί.

ΕΡ: Εξίσου σηµαντικός είναι και ο φόβος τουοικονοµικού θανάτου. Εν τέλει πόσο µαςεπηρεάζει η οικονοµική κρίση;Πολλοί από τους ασθενείς µου – και όχι µόνο-στην Αµερική έρχονται αντιµέτωποι µε αυτόντο φόβο. Μας επηρεάζει όλους αλλά ίσως πιο

«...αυτό που συνηθίζαµε να αποκαλούµε µελαγχολία ή θλίψη, σήµεραενδεχοµένως χαρακτηρίζεται ή διαγιγνώσκεται ως κατάθλιψη...Από την άλλη, όµως, έχουν γραφτεί πολλά βιβλία, τα οποία αποδοκιµά-ζουν την τάση να «βαφτίζουµε» κάθε συναίσθηµα ή διάθεση».

µαταιόδοξους

O IRVIN D. YALOM είναι επίτιµος καθηγητής ψυχιατρι-κής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστηµίου Στάνφορνττων ΗΠΑ. Θεωρείται ένας από τους σηµαντικότερους,

εν ζωή, εκπροσώπους της υπαρξιακής σχολής στην ψυ-χιατρική και είναι συγγραφέας του εγκυρότερου και

πληρέστερου εγχειριδίου υπαρξιακής ψυχοθεραπείας(Existential Psychotherapy). Στην τελευταία του επί-

σκεψη στην Ελλάδα, έδωσε διάλεξη στο Μέγαρο Μου-σικής Αθηνών µε θέµα το φόβο του θανάτου.

πολύ εκείνους που έχουν αφιερώσει ολό-κληρη τη ζωή τους στο να βγάζουν χρήµατακαι να γίνουν περισσότερο πλούσιοι. Αυτοίθα είναι οι πιο συντετριµµένοι απ’ όλους, ό,τι αφορά στην ψυχολογική επίπτωση της οι-κονοµικής κρίσης. Από την άλλη όσοι ασχο-λούνται µε επαγγέλµατα που έχουν να κά-νουν µε τον άνθρωπο, για παράδειγµα όσοιασχολούνται µε την Ιατρική, δεν θα επηρεα-στούν τόσο πολύ από την κρίση. Ο Επίκου-ρος, άλλωστε, το είπε πολύ καιρό πριν. Ότιδηλαδή η ανάγκη να συγκεντρώνουµε όλοκαι περισσότερο πλούτο ίσως να σχετίζεταιµε το φόβο του θανάτου. Οπότε προσπαθού-µε να αποκτήσουµε περισσότερη δύναµη,µεγαλύτερο κύρος, θέλουµε να έχουµε κτί-ρια και µνηµεία µε το όνοµά µας χαραγµένοεπάνω τους. Αυτοί οι άνθρωποι ίσως απει-λούνται περισσότερο από την οικονοµικήκρίση.

ΕΡ: Προφανώς έχετε ακούσει για τα επεισό-δια στην Αθήνα µερικούς µήνες πριν, όπουνέοι κυρίως άνθρωποι βγήκαν στους δρό-µους να διαµαρτυρηθούν. Τι επίπτωση έχειόλος αυτός ο θυµός στους νέους ανθρώ-πους;Ορισµένοι άνθρωποι δεν µπορούν να ελέγ-ξουν το θυµό τους ή τον έχουν περιορίσει πο-λύ στη ζωή τους. Στους εφήβους ωστόσο οθυµός εκφράζεται πολύ εύκολα. Ξέρετε, πα-ρόµοια επεισόδια είχαµε κάποτε και στο πα-νεπιστήµιο που διδάσκω, στο Στάνφορντ,πριν από αρκετά χρόνια. Οι µαθητές κατέλα-βαν το κτίριο του πανεπιστηµίου. Ξέρουµε ότιπρέπει να µάθουµε περισσότερα για τα αίτιαπου πυροδοτούν αυτόν το θυµό. Σίγουραπάντως δεν είναι ένα απλό συναίσθηµα. Προ-σωπικά δεν έχω ασχοληθεί µε αυτό το αντι-κείµενο, ωστόσο το βλέπω να εκφράζεταιπολύ συχνά. Πιστεύω ότι η αιτία είναι η οικο-νοµική κατάθλιψη. Εµφανίζεται δηλαδή σεανθρώπους που είναι σε άσχηµη οικονοµικήκατάσταση, στους οποίους οι πόρτες είναικλειστές και που δεν µπορούν να πετύχουναυτό που θέλουν.


Aλλά...ΖωΜικρές αλλαγές… µεγάλα οφέλη

«∆ε νοείται γεύµα χωρίςαναψυκτικό και καφέςχωρίς ζάχαρη» συνήθιζανα λέω στους φίλους µουανακυκλώνοντας µία πε-

ποίθηση χρόνων, την οποία όµως πλήρωσαακριβά… στη ζυγαριά. Όταν λοιπόν ένα πρωίτο τζιν δεν κούµπωνε, αποφάσισα να χάσω 4µε 5 κιλά. Έβαλα κάτω µολύβι και χαρτί καιέκανα έξυπνους υπολογισµούς ώστε να µει-ώσω το σωµατικό µου βάρος, χωρίς να κάνωµεγάλες αλλαγές στη διατροφή µου, δηλαδήχωρίς να πεινάσω ιδιαίτερα. Στη «µικροοικο-νοµία» της διατροφής όµως γίνονται οισπουδαιότερες ανακαλύψεις. Ένα πρόχειροsearch στο ίντερνετ αποκάλυψε ότι κάθεκουτάκι αναψυκτικού (το οποίο δεν είναι li-ght, ούτε έχει σήµανση που αναφέρει ότιδεν περιέχει ζάχαρη) περιέχει ενεργειακήαξία ίση µε περίπου 8 κουταλιές ζάχαρη. Ηαπάντηση στο πώς θα χάσω τα περιττά κιλάήταν απλή.

Ένα κουτάκι αναψυκτικό τύπου κόλα, πε-ριέχει 140 θερµίδες περίπου. Αν υποθέσου-µε ότι πίνουµε τέσσερα (κουτάκια) αναψυ-κτικά την εβδοµάδα, τότε προσλαµβάνουµε560 Kcal ή 2.240 Kcal το µήνα ή 29.120 Kcalτον χρόνο. Αν αποφασίσουµε ότι θα µει-ώσουµε την κατανάλωση τέτοιων αναψυκτι-κών κατά δύο κουτάκια την εβδοµάδα, τότεσε ένα χρόνο θα χάσουµε περίπου 2 κιλάσωµατικού λίπους (υπολογίζοντας ότι ένα κι-λό σωµατικού λίπους αντιστοιχεί σε 7.000θερµίδες).

Αντίστοιχη είναι η πραγµατικότητα και σταυπόλοιπα ροφήµατα που καταναλώνουµεµέσα στην ηµέρα, είτε πρόκειται για καφέ,τσάι ή γάλα. Θα πρέπει να έχουµε στο νουµας ότι κάθε κουταλάκι του γλυκού ζάχαρηαντιστοιχεί σε 15 Kcal -20 kcal. Πίνοντας δύοκαφέδες την ηµέρα και ένα τσάι µε µία κου-ταλιά ζάχαρη, προσλαµβάνουµε 45 Kcalηµερησίως ή 16.380 Kcal ετησίως.

∆εν είναι όµως µόνο θέµα εµφάνισης, ηµείωση του σωµατικού βάρους. Ερευνητέςανά τον κόσµο προσπαθούν να αποδείξουντη συσχέτιση κατανάλωσης αντίστοιχων ρο-φηµάτων µε την αύξηση του ∆είκτη ΜάζαςΣώµατος (∆ΜΣ). Εντούτοις τα αποτελέσµατάτους είναι πολλές φορές αντικρουόµενα. Με-γάλη έρευνα στις Ηνωµένες Πολιτείες τηςΑµερικής (Harvard School of Public Health,Brigham and Women’s Hospital and BostonChildren’s Hospital) έδειξε ότι οι γυναίκεςπου αύξησαν την κατανάλωση αναψυκτικώνµε ζάχαρη αλλά και χυµών φρούτων µε ζάχα-ρη, αύξησαν το σωµατικό τους βάρος και διέ-τρεχαν µεγαλύτερο κίνδυνο εµφάνισης σακ-χαρώδους διαβήτη τύπου 2. Τα αποτελέσµα-τα δηµοσιεύθηκαν τον Αύγουστο του 2004στην επιθεώρηση της Αµερικανικής ΙατρικήςΈνωσης (JAMA). Όµως τέσσερα χρόνια αργό-τερα µία άλλη µελέτη (µετα – ανάλυση 12πρόσφατων ερευνών) αναφέρει ότι δενυπάρχουν αποδείξεις ότι η κατανάλωση ανα-ψυκτικών µε ζάχαρη οδηγεί σε αύξηση του∆ΜΣ. Εντούτοις όλοι οι επιστήµονες συστή-νουν τον περιορισµό της κατανάλωσης σακ-χαρούχων αναψυκτικών.

tips> > > > >Προσοχή

στην επιλο-γή καφέδων.

Ορισµένοιείναι «βόµ-βες» θερµί-

δων. ΈναFreddoccinoµε ζάχαρη

και φρέσκογάλα έχει

περίπου 330θερµίδες. ΟΜοchaccino,µε σοκολάτα

και σαντιγίέχει 400

θερµίδες.

Αντί για καφέ ήαναψυκτικό, ας επι-λέξουµε έναν φρε-σκοστυµµένο χυµότην ηµέρα που ναπαρασκευάζεται µετουλάχιστον έναεσπεριδοειδές . Αςαποφύγουµε τηνµπανάνα. Ο χυµόςνα µην είναι σουρω-µένος.

Ας προτιµήσουµε τοµέλι αντί της ζάχα-ρης γιατί συνήθωςείναι λιγότερο επε-ξεργασµένο. Η πε-ριεκτικότητά του σεθερµίδες είναι σχε-δόν ισάξια µε αυτήτης ζάχαρης.

Αντί για αναψυκτι-κά µε ζάχαρη ας κα-ταναλώσουµε light ήακόµα καλύτερα σό-δα, ώστε να µεταπη-δήσουµε σταδιακάστο απλό νερό τηςβρύσης.

Τα αφεψήµατα,όπως τσάι, χαµοµή-λι, τίλιο, όχι µόνο θαµας βοηθήσουν να«κόψουµε» τηνεξάρτηση από τααναψυκτικά, αλλάθα µας προσφέρουνκαι οφέλη στηνυγεία.

Μη θεωρείτε ότι ανεπιλέξετε πορτοκα-λάδα µε ανθρακικό,θα «γλιτώσετε» τηζάχαρη. Οι πορτο-καλάδες έχουν περί-που ισάξιο ενεργει-ακό περιεχόµενο µετα αναψυκτικά τύ-που κόλα. Εκτός κιαν είναι light.

∆εν πίνω…ζάχαρη

Του Θανάση Τροµπούκη

Συνεργάστηκε ηΝατάσα Κανέλλου

∆ιατροφολόγος,καθηγήτρια δια-

τροφής ΤΕΙ Αθηνών


(A)σθενές φύλοΑνδρογενετική Αλωπεκία

Ηανδρογενετική αλωπε-κία ή κοινώς φαλάκραείναι η συχνότερη µορ-φή τριχόπτωσης. ∆εναποτελεί πρόβληµα

υγείας, µπορεί όµως να έχει αντίκτυποστον ανδρικό ψυχισµό.

Έχει υπολογιστεί ότι κάθε µέρα ένας άν-δρας χάνει 50 έως 100 τρίχες. Συγχρόνωςόµως δηµιουργούνται νέες που τις αντικα-θιστούν. Το πρόβληµα ξεκινά όταν πέ-φτουν περισσότερες από 100 τρίχες τηνηµέρα.

Αρχικά, η απώλεια παρατηρείται στηνπεριοχή των κροτάφων και την κορυφή τουκεφαλιού ενώ τα µαλλιά στο µέτωπο δια-τηρούνται. Οι υγιείς τρίχες διαφοροποι-ούνται, σταδιακά µετατρέπονται σε λεπτό-τερες και πιο αδύναµες, µε αποτέλεσµα ναπέφτουν.

∆ύο είναι οι σηµαντικοί παράγοντες πουπροκαλούν τη φαλάκρα. Τα ανδρο-γόνα σε συνεργασία µε τον κλη-ρονοµικό παράγοντα.

Σηµασία δεν έχουν µόνο οιτιµές των ανδρογόνων, αλ-λά και το πόσο οι θύλακεςείναι γενετικά καθορισµέ-νοι να «αντέχουν» στηδράση των ανδρογόνωνπου κυκλοφορούν στοαίµα.

Αν κάποιος έχει κλη-ρονοµική προδιάθεση,µετά την εφηβεία ταµαλλιά του ίσως να αραι-ώσουν. Η ηλικία έναρξηςκαι ο ρυθµός πτώσης εξαρ-τάται από τη δραστηριότη-τα των υπεύθυνων γονι-δίων.

Πριν λοιπόν η κατάσταση εξελιχθεί, οδερµατολόγος µπορεί να αναλάβει δράση.«Για να διαγνωσθεί η ανδρογενετική αλω-πεκία είναι απαραίτητο να ληφθεί ένα κα-λό ατοµικό και οικογενειακό ιστορικό καινα γίνει ο κατάλληλος ειδικός και εργαστη-ριακός έλεγχος», εξηγεί ο καθηγητής ∆ερ-µατολογίας του Πανεπιστηµίου Αθηνών

και ∆ιευθυντής τηςΒ’ Κλινικής ∆ερµα-τικών και Αφροδί-σιων Νόσων του Νο-σοκοµείου «Αττι-κόν», κ. Ν.Γ. Σταυ-ριανέας.

Για αυτό το λόγο, είναι απαραίτητο να γί-νει µία σειρά εξετάσεων όπως:

Tο τριχοριζόγραµµα, που δείχνει σε πο-σοστά, πόσες τρίχες αναπτύσσονται, πό-σες αναπαύονται και πόσες πρόκειται ναπέσουν.

H πυκνοµέτρηση, που δείχνει πόσες τρί-χες υπάρχουν ανά τετραγωνικό εκατο-

στό.Oρµονολογικός έλεγχος, ο οποίος

µεταξύ άλλων εξετάζει τα επίπεδατης τεστοστερόνης.

Η φαλάκρα δεν πρέπει να συγχέ-εται µε άλλες καταστάσεις ή παθή-

σεις που έχουν ως σύµπτωµάτους την παροδική ή µόνιµηαπώλεια µαλλιών. Μεταξύ αυ-τών, η γυροειδής αλωπεκία - γιατην οποία ευθύνεται και το

στρες- δερµατικές παθήσεις, µυ-κητιάσεις, η λήψη φαρµάκων, η

κακή διατροφή ή οι στερητικές δίαι-τες.

Του ∆ηµήτρη Παπαντωνίου

Στρες, δερµατικές παθήσεις,λήψη φαρµάκων, κακή διατρο-φή ή στερητικές δίαιτες ευθύ-νονται για την τριχόπτωση

Συνεργάστηκε ο Καθηγητής∆ερµατολογίας του Πανεπιστηµίου

Αθηνών και ∆ιευθυντήςτης Β’ Κλινικής ∆ερµατικών

και Αφροδίσιων Νόσων του Νοσοκοµείου«Αττικόν»,

κ. Ν.Γ. Σταυριανέας

Αλήθειεςκαι ψέµατα

για τη φαλάκρα

Όσο κι αν ένας άνδρας θέλει να εµφανίζεται ατάραχος µπροστά στο ενδεχόµενονα χάσει την πυκνή του κόµη, ένα είναι σίγουρο. Ο καθρέφτης κάποια στιγµήµπορεί να του πει την πικρή αλήθεια: «∆υστυχώς, ακόµη κι ο πατέρας της Ιατρικής,ο Ιπποκράτης, δεν γλίτωσε από τη φαλάκρα».

Η φαλάκρααφορά περί-που 7 στους10 άνδρεςκαι εµφανί-

ζεται κυρίωςαπό την ηλι-κία των 20έως τα 40.

Σε ένα µικρόποσοστό,ακόµη και

έφηβοι πα-ρατηρούν

ότι τα µαλλιάτους αραι-

ώνουν.

ΦαρµακευτικήαντιµετώπισηΚΑΤΆ ΤΗΣ ΑΝ∆ΡΟΓΕΝΕΤΙΚΉΣ ΑΛΩΠΕΚΊΑΣχρησιµοποιούνται αρκετά σκευάσµατα σεµορφή λοσιόν και διαλυµάτων.• Τα σκευάσµατα αυτά µπορεί να περιέχουνκορτικοειδή, αυξητικούς παράγοντες, αντιαν-δρογόνα, την ουσία µινοξιδίλη που σταµατά τοαδυνάτισµα του θύλακα της τρίχας και µειώνειτην τριχόπτωση κ.λπ.• Επίσης µπορεί να χορηγούνται συµπληρώ-µατα διατροφής που θα περιέχουν τα απαραί-τητα συστατικά, αµινοξέα και συνένζυµα πουχρειάζονται οι τρίχες για το µεταβολισµό τους.• Τα ειδικά σαµπουάν δεν βοηθούν στην ανά-πτυξη νέων τριχών, αλλά βελτιώνουν την υφήτων υπαρχόντων και ρυθµίζουν τη λιπαρότητα.Εάν τα τοπικά σκευάσµατα αποδειχθούν ανε-παρκή, τότε µπορεί να χορηγηθεί η ουσία φι-ναστερίδη µε τη µορφή χαπιού που µειώνειτην τριχόπτωση και βοηθά στη σταδιακή αύξη-ση της διαµέτρου των τριχών. ∆υστυχώς, όπωςκαι µε τη µινοξιδίλη, τα όποια θετικά αποτελέ-σµατα, χάνονται µετά τη διακοπή της αγωγής.Σε κάθε περίπτωση πάντως, καλό είναι να γνω-ρίζει κανείς ότι δεν υπάρχει ακόµη θεραπείαπου να σταµατά απολύτως την αλωπεκία.

ΧειρουργικήαντιµετώπισηΌΤΑΝ ΤΟ ΑΙΣΘΗΤΙΚΌ ΠΡΌΒΛΗΜΑ δεν είναιπια ανεκτό, υπάρχει η εναλλακτική της µετα-µόσχευσης τριχών. Από µία περιοχή σταθερήςτριχοφυΐας λαµβάνονται τρίχες και µεταφέ-ρονται στις «γυµνές» περιοχές. Για τη µικροµε-ταµόσχευση εφαρµόζεται τοπική αναισθησία,ενώ η τεχνολογία laser χρησιµοποιείται για ναδηµιουργηθούν οι θέσεις υποδοχής των µο-σχευµάτων. Καλό είναι να µη γίνεται πριν απότην ηλικία των 23 ετών και το σηµαντικότερο,ο ενδιαφερόµενος να ενηµερώνεται σε βάθοςπριν αποφασίσει να προχωρήσει σε µεταµό-σχευση µαλλιών.

Οι τρίχες…στο µέλλονΈΡΕΥΝΑ που δηµοσιεύθηκε πρόσφατα στο πε-ριοδικό «Nature Genetics», έδειξε ότι 1 στους7 άνδρες φέρει µεταλλάξεις που αυξάνουν σεπολύ µεγάλο βαθµό την πιθανότητα να µείνεικανείς φαλακρός σε νεαρή ηλικία. Όσοι λοι-πόν κληρονοµούν δύο συγκεκριµένες παραλ-λαγές ενός χρωµοσώµατος, κινδυνεύουν επτάφορές περισσότερο να αποκτήσουν φαλάκραµέχρι την ηλικία των 45 ετών. Οι ερευνητέςδηλώνουν ότι η δυνατότητα να προβλέπουντην πρόωρη απώλεια των µαλλιών, θα µπορού-σε να προωθήσει και την ανάπτυξη προληπτι-κών θεραπειών.Ελπίδα για το µέλλον αποτελούν και οι γενετι-κές θεραπείες που έχουν να κάνουν µε τη χρή-ση βλαστοκυττάρων για τη δηµιουργία νέωντριχών και θυλάκων. Η έρευνα όµως βρίσκεταιακόµη σε πειραµατικό στάδιο.


All that food∆ιατροφικός πειρασµός Της Βίκυς Καρατζαφέρη

Αν θέλετε να γίνετε ξεφτέριστα σταυρόλεξα, φάτε ένα σο-κολατάκι! Σύµφωνα µε νέαέρευνα του Πανεπιστηµίουτης Οξφόρδης, η σοκολάτα

φαίνεται ότι βελτιώνει τις γνωσιακές λει-τουργίες του εγκεφάλου. Το πολύτιµο µυστι-κό, που θα µας βοηθήσει να τα έχουµε τε-τρακόσια ως τα βαθιά µας γεράµατα, κρύβε-ται σε µια κατηγορία ουσιών, τα φλαβονοει-δή.

Τον 19ο αιώνα παρασκευάστηκε η πρώτηπλάκα σοκολάτας στην Ελβετία και από τότετη βρίσκουµε σε διαφορετικά είδη σε όλοτον κόσµο: κουβερτούρα (bitter-πικρή), σο-κολάτα υγείας (σκούρα), σοκολάτα γάλα-κτος, λευκή, µε ξηρούς καρπούς, µε σταφί-δες, µε ποτό. Το ερώτηµα είναι το εξής: ησοκολάτα µπορεί να αποτελέσει τµήµα µιαςισορροπηµένης διατροφής;

Ακόµακαι όσοι

βρίσκονταισε δίαιτααπώλειαςβάρους,µπορούν

να κατανα-λώνουν έναµικρό κοµ-µάτι σοκο-

λάτας καθη-µερινά ήµία µικρή

συσκευασίασοκολάτας

τηνεβδοµάδα.

Kολληµένοι µε τη σoκολάτα

Γάλακτος: 100 γρ.513 θερµίδες, χολη-στερόλη 22 mg

Η σοκολάτα, λένε οι ειδικοί, έχει πλούσιοδιατροφικό περιεχόµενο και ενδεχοµένωςµπορεί να µας προστατέψει από καρδιαγγει-ακά νοσήµατα, καρκίνο ή άλλες εκφυλιστι-κές παθήσεις. Περιέχει υδατάνθρακες, λίπηκαι πρωτεΐνη φυτικής προέλευσης, µεγάλεςποσότητες ασβεστίου, καλίου, νατρίου, µα-γνησίου, φωσφόρου και χαλκού καθώς καιµικρές ποσότητες βιταµινών. Το ασβέστιο,το µαγνήσιο και το κάλιο της σοκολάταςσυµβάλλουν στη µείωση της αρτηριακήςπίεσης.

Το κακάο, από το οποίο παρασκευάζεταιη σοκολάτα, περιέχει περισσότερες από600 φυτικές ουσίες µε αντι-οξειδωτική δρά-ση, όπως είναι οι πολυφαινόλες. Οι ουσίεςαυτές εξουδετερώνουν τις ελεύθερες ρίζεςτου οξυγόνου που δηµιουργούνται από τοµεταβολισµό και προκαλούν βλάβες στιςµεµβράνες των κυττάρων, συµβάλλοντας

στην ανάπτυξη αθηροσκλήρυνσης, καρδια-κών παθήσεων και καρκίνου. Επίσης, συµ-βάλλουν στη µακροβιότητα. Η µαύρη σοκο-λάτα είναι πιο πλούσια σε αντιοξειδωτικάαπό το πράσινο τσάι, το κόκκινο κρασί, ταφρούτα και τα λαχανικά.

Η σοκολάτα, όµως, εµφανίζει µεγάλη πε-ριεκτικότητα σε κο-ρεσµένα λίπη. Εν-τούτοις ο ειδικόςσυνδυασµός λιπα-ρών οξέων (ελαϊκό35% - στεατικό35% - παλµιτικό

25% - λινελαϊκό 5%) δε φαίνεται να αυξάνειτη χοληστερόλη, ενώ η µαύρη σοκολάτα δενπεριέχει καθόλου χοληστερόλη.

Επιπρόσθετα η σοκολάτα περιέχει θεο-βρωµίνη, ουσία που διεγείρει το κεντρικόνευρικό σύστηµα και φέρεται να έχει αντι-βηχική δράση. Άλλες ουσίες που περιέχει ησοκολάτα βελτιώνουν τη διάθεση και τηνψυχολογία. Πάντως, παρά τα τόσα πολύτιµασυστατικά της, η σοκολάτα έχει ενοχοποι-ηθεί για πολλά προβλήµατα υγείας. Ηµικρα-νίες, τερηδόνα, αλλεργίες, ακµή, παχυσαρ-κία έχουν συσχετισθεί µε αυξηµένη κατανά-λωσή της.

Υγείας: 100 γρ.479 θερµίδες,χοληστερόλη 0 mg

Λευκή: 100 γρ.539 θερµίδες,χοληστερόλη 14mg

Με µπισκότο100 γρ.255 θερµίδες,λίπη 13,7 γρ.

Σε µικρές ποσότητες η σοκολά-τα ενδεχοµένως προστατεύειτην καρδιά ακόµα και τις γνωσια-κές λειτουργίες του εγκεφάλου

Συνεργάστηκε ηNίκα Γκρόπα -

Αλέκου, ∆ιαιτολό-γος - Σύµβουλος

∆ιατροφής

Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 0 9

Σπάνιες παθήσειςΣκληρόδερµα

Η νόσοςπου πετρώνει

∆έρµα σκληρό και χωρίς πτυχώσεις. ∆άκτυλα γαµψάπου δεν ανοίγουν. Πρόσωπο ανέκφραστο. Στόµα µεµικρό άνοιγµα και πολλές πτυχώσεις (στόµα ψαριού).Το σκληρόδερµα δεν χαρακτηρίζεται από πόνο, παράµόνο όταν υπάρχει ισχαιµία των άκρων και αρθρίτιδα.

Το σύνδροµο Raynaud (αλλαγή του χρώµατος του δέρµατος µετάαπό έκθεση στο ψύχος) συχνά προϋπάρχει των συµπτωµάτων. Ηνόσος προκαλεί σκλήρυνση (ίνωση) όχι µόνο του δέρµατος αλλάκαι των εσωτερικών οργάνων του σώµατος. Τα αγγεία γίνονται

σκληρά και οι ιστοί δεν αιµατώνονται σω-στά, µε αποτέλεσµα να προκαλείται ανε-πάρκεια των ζωτικών οργάνων. Υπολογίζε-ται ότι το 83% των ασθενών έχει πενταετήεπιβίωση µετά την εµφάνιση της νόσου καιτο 70% δεκαετή επιβίωση.

Η βαρύτητα της νόσου καθορίζει και το κα-τά πόσο θα περιοριστούν οι καθηµερινές δραστηριότητες του ασθε-νούς. Όλα τα σενάρια είναι πιθανά, από την καθήλωση στο κρεβάτιέως την πλήρη λειτουργικότητα του ασθενούς.ΑΙΤΊΕΣ: Το σκληρόδερµα δεν συνδέεται µε άλλες παθήσεις, ούτε µετην κληρονοµικότητα. Ωστόσο έχει παρατηρηθεί ότι οι συγγενείς τωνασθενών εµφανίζουν µεγαλύτερη προδιάθεση. Οι επιστήµονες δενγνωρίζουν µε ακρίβεια ποια γονίδια σχετίζονται µε το σκληρόδερµα,ωστόσο ξέρουν ότι συγκεκριµένοι παράγοντες του περιβάλλοντος (ψυ-χική πίεση, εργασία σε ορυχεία ή διυλιστήρια) συµβάλλουν στην εκδή-λωση της νόσου.

ΑΝΤΙΜΕΤΏΠΙΣΗ:Χορηγούνται φάρµακα για την καταστολή της ίνωσηςτου δέρµατος, των πνευµόνων και για τις βλάβες των αγγείων. Νεώτε-ρα φάρµακα βοηθούν τον αγγειακό σπασµό. Η αυτόλογη ή αλλογενήςµεταµόσχευση αρχέγονων αιµοποιητικών κυττάρων και κατόπιν η έν-τονη ανοσοκαταστολή φαίνεται να υποστρέφει τη νόσο. Ωστόσο, ηδιαδικασία αυτή έχει µεγάλο ποσοστό θνητότητας γι’ αυτό η επιλογήτων ασθενών γίνεται µε αυστηρά κριτήρια.

Υπολογίζεται ότι το 83% τωνασθενών έχει πενταετή επιβίω-ση µετά την εµφάνιση της νόσουκαι το 70% δεκαετή επιβίωση

Tης Κατερίνας Γαρουφάλλου

Για περισσότερεςπληροφορίες

www.sclero.org,Πανελλήνια ΈνωσηΣπάνιων Παθήσεων

www.pespa.gr

Το σκληρόδερµα (νόσος του κολλαγόνου ιστού) είναι ένα αυτοάνοσο νό-σηµα που προσβάλλει συχνότερα τις γυναίκες. Χαρακτηρίζεται από σκλή-ρυνση του δέρµατος και ευθύνεται για σοβαρές βλάβες στον οργανισµό.

Συνεργάστηκεο Παναγιώτης

Βλαχογιαννόπουλος,αναπληρωτής καθη-

γητής παθολογίαςανοσολογίας Παν.

Αθηνών


Απόλυση

Ψυχολογία

Η απόλυση δοκιµάζει τις σχέσειςΟ «εύθραυστος» ψυχισµός του απολυµέ-νου, προκαλεί ένταση και άγχος, µε αποτέ-λεσµα το άτοµο να δυσλειτουργεί στις σχέ-σεις του.

Σε ένα γάµο, σε µια ερωτική σχέση και συµ-βίωση, ο/η σύντροφος του απολυµένου –ιδιαίτερα εάν εργάζεται- νιώθει πιεσµένος,παραµεληµένος και ανασφαλής. Βλέπον-τας τον άλλον να αδυνατεί να σταθεί σταπόδια του και να αντιµετωπίσει την κατά-σταση, αισθάνεται συναισθηµατικά ακάλυ-

πτος σε επικείµενα προβλήµατα.Έτσι, µπαίνουν οι βάσεις για τη φθορά τηςσχέσης, λένε οι ψυχολόγοι. Οι καβγάδες,ακόµη και µε ασήµαντες αφορµές,γίνονται καθηµερινό φαινόµενο. Σε µερικέςπεριπτώσεις, αναπτύσσεται έντονη επιθετι-κότητα και θυµός, ιδιαίτερα εάν ο απολυ-µένος θεωρεί ότι έχει αδικηθεί στη ζωή καιπιστεύει ότι οι άλλοι του «χρωστάνε». Μετον τρόπο αυτό, επιβεβαιώνονται µε τονπλέον απόλυτο τρόπο οι αρνητικές σκέψειςπου έχουν κυριεύσει τη ζωή του.

Οι επιπτώσεις όµως δεν περιορίζονταιµόνο στο στενό οικογενειακό κύκλο.Η απόλυση επηρεάζει και τις φιλικέςσχέσεις, καθώς το άτοµο κλείνεταιστον εαυτό του, γίνεται εσωστρεφές καιπολλές φορές αποφεύγει τη συνάντηση µεφίλους.Ο δρόµος για τη λύση αυτών των προβλη-µάτων είναι ένας: αποδοχή της κατάστα-σης. Ταυτόχρονα η ειλικρίνεια και η εµπι-στοσύνη ανακουφίζουν το άτοµο που µόλιςαπολύθηκε από τη δουλειά του.

Της Σοφίας Μαρίας Σοφιανού

σει τα συναισθήµατα που του προκαλεί ηαπόλυση, την ψυχική κατάσταση που βιώ-νει, αλλά και τις απόψεις που διαµορφώνειγια τον εαυτό του. Καλό είναι να διαχωρίζειτις πραγµατικές από τις φανταστικές συνέ-πειες, εκείνες δηλαδή που σχετίζονται µετο πώς βλέπει τη θέση του στον κόσµο. Επί-σης, η κοινοποίηση των φόβων και των σκέ-ψεων στα κοντινά πρόσωπα θα βοηθήσειώστε το άµεσο περιβάλλον να γίνει «συµ-µέτοχος» στο πρόβληµα, να κατανοήσει και

«Όταν µε απέλυσαν, ένιω-σα ξαφνικά ότι είµαι µό-νος, στη µέση του που-θενά. Το πρώτο πουσκέφτηκα ήταν πώς θα

ζήσω χωρίς χρήµατα µέχρι να ξαναβρώδουλειά. Αποφάσισα να µην το ανακοινώσωστη σύντροφό µου, µέχρι που γύρισα σπίτικαι άρχισα να κλαίω σαν παιδί. Φοβόµουν»,οµολογεί ο Σπύρος, 34 ετών, που ήρθε αντι-µέτωπος µε την απόλυση πριν λίγα χρόνια.Σήµερα, έχει πάρει τη ζωή στα χέρια του.Χρειάστηκε, όµως, να παλέψει πολύ µέχρινα καταφέρει να ξεπεράσει όλα τα προβλή-µατα - στην προσωπική ζωή και τις σχέσειςτου- που του δηµιούργησε η φράση «Λυπά-µαι, απολύεστε»...

Η απόλυση δοκιµάζει την ψυχική ισορρο-πία. Η απόλυση είναι µια επίπονη διαδικα-σία, γιατί αναγκάζει το άτοµο να έρθει αν-τιµέτωπο µε τα προβλήµατα και τους ρό-λους που έχει µάθει να υιοθετεί, όταν βρί-σκεται σε καταστάσεις απειλής. Όταν έναςάνθρωπος απολύεται, τότε η ψυχή του νο-σεί, λένε οι ψυχολόγοι. Κατάθλιψη, κρίσειςπανικού, φοβική συµπεριφορά και εσω-στρέφεια βρίσκουν πρόσφορο έδαφος γιανα αναπτυχθούν. Οι άνθρωποι, επηρεα-σµένοι από το κοινωνικό γίγνεσθαι πουαποκλείει και απορρίπτει τον απολυµένο,κατακλύζονται από συναισθήµατα ενοχήςκαι αυτοµοµφής. Σκέψεις του τύπου «εί-µαι άχρηστος, δεν µε θέλει κανείς» κυρι-εύουν τη ζωή τους, µε αποτέλεσµα να βλέ-πουν αρνητικά τον εαυτό τους, τους άλ-λους και το µέλλον.

Μη φοβάσαι να µιλήσεις για την απόλυση.Αρχικά, ο απολυµένος πρέπει να διερευνή-

Συνεργάστηκε ο ∆ηµήτρης Τσιάκος,Ψυχολόγος- Γνωσιακός Ψυχοθεραπευτής

να µη διαστρεβλώσει τη στάση του ανθρώ-που που απολύθηκε. Στην περίπτωση που

εκδηλωθεί κά-ποιο σύµπτωµαψυχικής νόσου,είναι απαραίτη-τη η επίσκεψηστον ειδικό, κα-θώς µε τη βοή-

θεια του θα βρεθούν εναλλακτικοί τρόποιδράσης.

«Είµαι άχρηστος» σκέφτεταικάποιος όταν απολυθεί, µεαποτέλεσµα να αυξάνεται ο κίν-δυνος εµφάνισης κατάθλιψης

Λυπάµαι,απολύεστε...

Η απόλυσηµπορεί να πυ-

ροδοτήσειτην εµφάνισηκατάθλιψης,και όχι µόνο.Μελέτη ανα-φέρει ότι η

απόλυση, µε-τά την ηλικίατων 50, δι-

πλασιάζει τονκίνδυνο εκ-

δήλωσηςκαρδιακού ήεγκεφαλικούεπεισοδίου.

ΤoυΒασίλη Καριώτη Αµερικανική έρευνα για τη σεξουαλική υγεία

Sex•IN•VITRO•43Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 0 9

Εντυπωσια-κά είναι ταδεδοµέναερευνών,

σύµφωνα µετα οποία µε-τά από έντο-νες κοινωνι-κές κρίσεις,όπως την κα-

ταστροφήτων δίδυµωνπύργων στηΝέα Υόρκη,παρατηρεί-ται έξαρσητων γεννή-σεων. Γεγο-

νός που εξη-γείται τόσο

από ψυχολο-γική όσο καιαπό βιοψυ-

χολογικήπλευρά.

η οικονοµική κρίση δεν έχει επηρεάσει ακόµητη συχνότητα µε την οποία κάνουν σεξ. ΣτηνΕλλάδα, βέβαια, τα πράγµατα είναι διαφορετι-κά. Οι έρευνες δείχνουν ότι το 41% χαρακτη-ρίζει τα οικονοµικά προβλήµατα ως τον υπ’αριθµόν ένα παράγοντα που επηρεάζει τη σε-ξουαλική τους ζωή.Σχόλιο: «Όταν συµβαίνουν τέτοια γεγονό-τα, οι άνθρωποι αισθάνονται µεγαλύτερηανάγκη να έρθουν ψυχικά και σωµατικά κοντάµε κάποιον άλλον. Παράλληλα, η φύση µαςέχει «προγραµµατίσει» να ανταποκρινόµαστεστον κίνδυνο µε τη µετάδοση των γονιδίων µας(µέσω του σεξ, στην επόµενη γενιά) προκειµέ-νου να διατηρηθεί το είδος».

O προγραµµατισµός «εχθρός» του σεξΚι όµως υπάρχουν άνθρωποι (7%) που βά-ζουν υπενθύµιση στο κινητό τηλέφωνο γιανα κάνουν σεξ! Καθησυχαστικό είναι το γε-γονός ότι το 45% των ερωτηθέντων δηλώ-νουν πως ποτέ δεν προγραµµατίζουν το σεξ.Η έλλειψη προγραµµατισµού αποτελεί υγιήστάση λένε οι ειδικοί.Σχόλιο: «Ο αυστηρός προγραµµατισµόςσυχνά αποτελεί ένδειξη άγχους και υπερβο-λικής επιθυµίας του ατόµου να ελέγχει ταπράγµατα 100%, κάτι που δεν είναι δυνατόνα συµβεί. Το άτοµο εντέλει αντλεί επιθυµίααπό την οργάνωση και τον προγραµµατισµό,ασχέτως εάν θα καταφέρει τελικά να φθά-σει ποτέ στο κρεβάτι».

Επιθυµία γένους… αρσενικούΗ διάθεση για σεξ είναι γένους… αρσενικού.Το 56% των ανδρών σκέφτεται το σεξ καθηµε-ρινά. Την ίδια στιγµή, αυτή η σκέψη περνά απότο µυαλό µόλις του 19% των γυναικών. Οι ειδι-κοί εξηγούν ότι σε πολλές γυναίκες κυριαρ-χούν προκαταλήψεις όπως ότι «τα καλά κορί-τσια αδιαφορούν για το σεξ».Σχόλιο: «Από την άλλη, ο γυναικείος εγκέ-φαλος είναι «καλωδιωµένος» κατά τέτοιο τρό-πο ώστε να θέτει άλλες προτεραιότητες πέρααπό τη διαιώνιση του είδους, όπως την ανα-τροφή και τον προσανατολισµό του «τι θα γίνειστο µέλλον». Άλλες έρευνες δείχνουν ότι ανκαι οι γυναίκες δεν σκέφτονται το σεξ, κατά70% σκέφτονται το φαγητό».

Ναι µεν… αλλά!8 στους 10 ενήλικες αναβάλλουν τη σεξουαλικήπράξη, επειδή αισθάνονται κουρασµένοι ή άρρωστοι

Μετά από λίγο

Μία νέα αµερικανική µελέτηέρχεται να «ξεκαθαρίσει»για ποιους λόγους, ενώ έχου-µε ερωτική διάθεση, απέχου-µε από το σεξ ακόµη και µή-

νες. Η ψυχολόγος ∆ρ. Λίζα Βάρβογλη σχολιάζειτα ευρήµατα της µελέτης και εξηγεί ποιοι πα-ράγοντες επηρεάζουν – θετικά, αλλά και αρνη-τικά- την σεξουαλική µας διάθεση.

Η «κουρασµένη» διάθεσηΟι εντατικοί ρυθµοί της σύγχρονης ζωής αναγ-κάζουν τους ανθρώπους να αναβάλλουν το σεξέως ότου νιώσουν ξεκούραστοι. Η σκέψη ότιθα κάνουν σεξ µε την πρώτη ευκαιρία, τουςεφησυχάζει. Η επιζητούµενη ξεκούραση όµωςδεν έρχεται τελικά ποτέ.Σχόλιο: «Όταν υπάρχουν προβλήµατα µε-λαγχολίας, κατάθλιψης ή έντονου στρες κατα-

πονείται το σύστηµα της λίµπιντο, της υγιούςδηλαδή ερωτικής διάθεσης. Όταν δεν υπάρχειη βασική ερωτική επιθυµία, ο εγκέφαλος δε δί-νει «µήνυµα» στα υπόλοιπα όργανα να ανταπο-κριθούν στη σεξουαλική πράξη».

«Ασθενούν» και στο κρεβάτιΆνθρωποι που αντιµετωπίζουν χρόνια προβλή-µατα υγείας, αν και σκέφτονται πολύ το σεξδεν το επιχειρούν.Σχόλιο: «Πολλοί ασθενείς έχουν λανθασµέ-νη εντύπωση σχετικά µε το τι επιτρέπεται και τιόχι στα πλαίσια της ασθένειάς τους, άλλοι νιώ-θουν άσχηµα για τον εαυτό τους και φοβούνταιότι δεν θα τα καταφέρουν την κρίσιµη στιγµήµε αποτέλεσµα να µην το τολµούν.

Οι κρίσεις µας… ενώνουνΣε ποσοστό 78%, οι ερωτηθέντες απαντούν ότι

Ταυτότητα : ∆ιεξήχθηαπό την Consumer Re-ports National Resear-

ch Center σε δείγµα1000 ενηλίκων τον Ια-νουάριο του 2009. Οι

συνεντεύξεις ήταν τη-λεφωνικές.

Θέλω... ...αλλά είµαικουρασµένη

Συνεργάστηκε η ∆ρ Λίζα Βάρβογλη ψυχολό-γος-ψυχοθεραπεύτρια, επιστηµονική συ-

νεργάτιδα του Πανεπιστηµίου Ηarvard


Η τεχνολογία στην υπηρεσία της υγείας

Science

Επανάστασηστον τοµέατης υγιεινήςαναµένεταινα φέρει ητουαλέτα,που καταρ-γεί το χαρτίυγείας. Τιςσχετικές

υπηρεσίεςθα προσφέ-ρουν έναςεκτοξευτή-ρας νερού,

σε συνεργα-σία µε ένα

στεγνωτήραθερµού αέ-

ρα.

Αναπνοές ... τσέπηςΤΟ ΜΈΓΕΘΌΣ ΤΟΥ δεν ξεπερνά εκείνο µίαςθήκης γυαλιών. Κι όµως η αξία του φο-ρητού πνεύµονα, που δηµιουρ-γούν Βρετανοί ερευνητές, ίσωςαποδειχθεί αντιστρόφως ανά-λογη του χώρου που κατα-λαµβάνει.Η κατασκευή του βασίζεταιστη λειτουργία του φυσιολο-γικού πνεύµονα σε ό,τι αφο-ρά την ανταλλαγή αερίων, δη-λαδή οξυγόνου και διοξειδίουτου άνθρακα. Με τη διαφορά ότιτο αίµα οξυγονώνεται έξω από τοσώµα. Πολλοί θα ωφελούνταν από αυτήτην εξέλιξη της τεχνολογίας, αφού σύµφωναµε το British Lung Foundation, τουλάχιστον40 παθήσεις επηρεάζουν την ικανότηταενός ανθρώπου να αναπνέει. Μεταξύ αυτών,ο καρκίνος του πνεύµονα, η φυµατίωση, τοάσθµα, η χρόνια αποφρακτική πνευµονοπά-θεια, η κυστική ίνωση, η υπνική άπνοια, ηγρίπη και η βρογχιολίτιδα. Τα µέχρι σήµερααποτελέσµατα δείχνουν ότι θα µπορούσε ναπροσφέρει µια φυσιολογική ζωή σε άτοµαµε αναπνευστικά προβλήµατα, αλλά και νααποτελέσει µια εναλλακτική λύση στις µετα-µοσχεύσεις. Ωστόσο, θα χρειαστεί να περά-σουν αρκετά χρόνια, έως ότου χρησιµοποι-ηθεί η συσκευή, ακόµη και σε πειραµατικόεπίπεδο.

Ροζ αντηλιακόςσυναγερµόςΜΙΑ ΤΑΙΝΙΑ ΠΟΥ ΦΟΡΙΕΤΑΙ στον καρπό ωςβραχιόλι ή µία στάµπα σε ρούχο, µπορούννα γίνουν οι «φύλακες- άγγελοι» µας απέ-ναντι στα ηλιακά εγκαύµατα; Η απάντηση εί-ναι «ναι», αφού ερευνητές του Πανεπιστηµί-ου Strathclyde έχουν ήδη αναπτύξει µία ει-δική µεµβράνη που αλλάζει χρώµα, προει-δοποιώντας για πιθανές βλάβες από τηνυπερβολική έκθεση στον ήλιο. Οι υπεριώ-δεις ακτίνες φτάνοντας στη µεµβράνη, προ-καλούν µία χηµική αντίδραση απελευθερώ-νοντας οξύ πάνω σε ένα ειδικό µελάνι. Αυτόέχει ως αποτέλεσµα το χρώµα να αλλάζει,και από κίτρινο να γίνεται µπλε και τελικάροζ. Όπως εξηγεί ο καθηγητής AndrewMills, «Η καινοτοµία έγκειται στο ότιµπορεί ο δείκτης να ρυθµίζεταιέτσι ώστε να δίνει ένα επείγονσήµα, όταν η έκθεση στον ήλιοτείνει να γίνει επικίνδυνη». Οιερευνητές επισηµαίνουν ότιη επινόησή τους µπορεί ναπροσαρµοστεί σε διαφορετι-κούς τύπους δέρµατος καιότι εκφράζεται ήδη ενδιαφέ-ρον από τον επιχειρηµατικό κό-σµο. Υπάρχουν όµως και επιστή-µονες που τονίζουν ότι πριν βγει τοπροϊόν στην αγορά, θα χρειαστούν πε-ρισσότερα δεδοµένα από τη χρήση της συ-σκευής σε πραγµατικές συνθήκες.

To φιλί της ζωής από τα ροµπότΤoυ ∆ηµήτρη Παπαντωνίου

ασθενούς», εξηγεί ο επικεφαλής τηςεπιστηµονικής οµάδας, Πάµπλο Γκαρ-σία. «Θα µπορούσε να ελέγχει τηναναπνοή, αλλά και να αντιµετωπίζειπροσωρινά απειλητικές καταστάσειςγια τη ζωή του ασθενούς, όπως η αι-µορραγία. Για να επιτρέψει στον χει-ρουργό να επικεντρωθεί σε πιο ση-µαντικές εργασίες, θα µπορούσενα δρα ανεξάρτητα, τοποθετών-τας ράµµατα ή δένοντας κόµ-πους». Το χειρουργικό τραπέζι

ελέγχει τις ζωτικές λειτουργίεςκαι µε τον βραχίονά του παρέχει

υγρά και οξυγόνο στον ασθε-νή, ενώ λειτουργεί και ωςαναισθησιολόγος. Οι δηµι-ουργοί ευελπιστούν ότι µέ-

σα στην επόµενηδεκαετίατο ροµ-πότ θααπο-στέλλε-ται σεπεδίαµάχης ή

σε πληγείσεςπεριοχές από φυσικές κα-ταστροφές. Ωστόσο πολλές

από τις δυνατότητές του θαεφαρµοστούν και νωρίτερα στα

νοσοκοµεία.« Ένα σύστηµα τηλεροµποτικής

χειρουργικής θα µπορούσε να βρειεφαρµογή στο µέλλον και στη χώρα

µας, κυρίως σε νησιά χωρίς υποδο-µές», εξηγεί ο Πρόεδρος της Ελ-ληνικής Επιστηµονικής Εταιρεί-ας Ροµποτικής Χειρουργικής,κ. Κ.Μ. Κωνσταντινίδης. ΣτηνΕλλάδα πάντως, µέχρι σήµεραστο χώρο της ροµποτικής χει-ρουργικής χρησιµοποιείται

µόνο το σύστηµα Ντα Βίντσι µεεφαρµογές στη γενική χειρουργική, την

καρδιοχειρουργική και τη θωρακοχειρουρ-γική, την παιδιατρική χειρουργική, την αγ-γειοχειρουργική, τη νευροχειρουργική, τηνουρολογία και τη γυναικολογία.

Όταν δεν πάει ο Μωά-µεθ στο βουνό, πά-ει το βουνό στονΜωάµεθ, λέει ηπαροιµία. Κάπως

έτσι προφανώς σκέφτηκαν καιοι επιστήµονες του εργαστη-ρίου SRI International στηνΚαλιφόρνια, που επιδιώ-κοντας τη διάσωση βαριάτραυµατισµένων στρατιω-τών στο πεδίο της µάχης,δηµιούργησαν ένα ροµπο-τικό χειρουργείο, το Trau-maPod. Πρόκειται γιαένα σύνολο ροµπο-τικών συστηµάτωνπου ελέγχεται µέ-σω δορυφόρουαπό πραγµατι-κούς για-τρούς καιαναλαµβά-νει εξ ολο-κλήρου τηδουλειά χει-ρουργώνκαι νοση-λευτών.Σκοπός τουροµποτικούχειρουργείουείναι να απο-καθιστά όσο γί-νεται καλύτερα τιςβλάβες και να εξασφαλίζειχρόνο ζωής στον τραυµατίαµέχρι τη διακοµιδή του στοπλησιέστερο νοσοκο-µείο. Το ροµπότ επικε-φαλής διαθέτει τρειςβραχίονες και είναι εγ-καταστηµένο µέσα σεένα ειδικό όχηµα. Οένας βραχίονας κρατάτο ενδοσκόπιο που επιτρέ-πει στον γιατρό να βλέπει µέσα στονασθενή και οι άλλοι δύο χειρίζονται τα χει-ρουργικά εργαλεία. «Το σύστηµα θα εστιά-ζει στη σταθεροποίηση της κατάστασης του

Οι φακοί επαφής που θα λειτουργούν καιως τηλεόραση, θα µπουν στη ζωή µας τηνεπόµενη δεκαετία, προβλέπουν Βρετανοίεπιστήµονες. Τα κανάλια θα αλλάζουν µεφωνητικές εντολές, ενώ τα ηλεκτρονικάσυστήµατα θα τροφοδοτούνται από τηθερµοκρασία του σώµατος.Οι λάτρεις του ποδοσφαίρου µάλιστα θαµπορούν και να βιώνουν τον αγώνα, νιώ-

θοντας ότι τρέχουν δίπλα στον αγαπηµένοτους παίχτη.Η ιδέα µπορεί να ακούγεται εξεζητηµένη,βασίζεται όµως σε τεχνολογίες πουαναπτύσσονται. Μηχανικοί ήδη έχουν επισυ-νάψει ηλεκτρονικό κύκλωµα σε συµβατικόφακό επαφής ανοίγοντας το δρόµο για φα-κούς που θα εστιάζουν σε µακρινά αντικείµε-να ή θα εµφανίζουν χρήσιµες πληροφορίες.

Φακοί επαφής… καταργούν την ΤV

Το ροµπότ Ντα Βίντσι χρησιµοποιείται στοΛαϊκό Νοσοκοµείο, το Ιατρικό Αθηνών, τοΥγεία, την Ευρωκλινική, τον Λευκό Σταυρόκαι το Doctor’s Hospital.


∆ιά πυρός και σιδήρου περνά ηρύθµιση των χρεών των νοσοκο-µείων, µε τους προµηθευτές ναδηλώνουν ανικανοποίητοι απότις προτάσεις των υπουργείων

Υγείας και Οικονοµίας. Παρά τις διαβεβαι-ώσεις ότι το πρόβληµα έχει λυθεί, η διοίκησητου Συνδέσµου Ελλήνων Προµηθευτών ανέ-στειλε για άλλη µια φορά τις παραδόσεις υλι-κών στα νοσοκοµεία και προειδοποίησε µεπενθήµερες επαναλαµβανόµενες αναστολέςπαραδόσεων.

Σύµφωνα µε τους προµηθευτές, η διαδικα-σία που προτείνει η κυβέρνηση είναι η εξής:

Θα υπάρξει µία «πρώτη», ίσως και µοναδι-κή, επιβεβαιωµένη πληρωµή ύψους 1,8 δισ.ευρώ, που για τα µέλη του ΣΕΠ αντιστοιχείµόλις στο 35% του συνόλου των οφειλών καιπρόκειται για τα χρέη των ετών 2005, 2006µέχρι και 30/06/2007.

Η αποπληρωµή θα γίνει µε εταιρικά οµό-λογα που θα υπογράψουν οι ίδιοι οι προµη-θευτές µε το Ταχυδροµικό Ταµιευτήριο.

Τα µέλη του συνδέσµου ζητούν επίσης,στα χρήµατα που θα τους καταβληθούν νασυµπεριλαµβάνεται και ο ΦΠΑ που ήδηέχουν καταβάλει και διαµαρτύρονται για το

γεγονός ότι ανκαι έχουν πληρώ-σει το Φόρο εισο-δήµατος για ταεισοδήµατα πουδεν εισέπραξαντο 2005, 2006 &

2007, θα παρακρατηθεί και η προβλεπόµενηπροκαταβολή φόρου 4%. Τονίζουν µάλισταότι έχουν συνάψει δάνεια για να καλύψουντα ελλείµµατα από τα χρέη, τα οποία µόνοκατά την τελευταία τετραετία ξεπερνούν τα5 δισεκατοµµύρια ευρώ.

Ενηµερωτι-κά φυλλάδιαστα αλβανι-κά, τα ρωσι-κά και τα αγ-γλικά εξέ-

δωσε ο ΟΚΑ-ΝΑ, µε σκο-πό την ενη-µέρωση τωνµεταναστώνκαι των προ-σφύγων που

ζουν στηνΕλλάδα σχε-

τικά µε ταπροβλήµατααπό τη χρή-ση ναρκωτι-κών ουσιών.

Σε θέση µάχηςοι νοσηλευτέςΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΌ ∆ΙΚΑΣΤΉΡΙΟ προσέφυγεη Πανελλήνια Συνδικαλιστική ΟµοσπονδίαΝοσηλευτικού Προσωπικού έπειτα από τηνάκαρπη, όπως υποστηρίζει, συνάντηση µετην πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Υγείαςστις 26 Μαρτίου.Με αφορµή τις µεγάλες ελλείψεις σε προ-σωπικό σε όλα τα νοσοκοµεία της Ελλάδας,οι νοσηλευτές πραγµατοποίησαν και δεύτε-ρη κατάληψη στο Υπουργείο Υγείας µέσασε διάστηµα τριών µηνών από τον περασµέ-νο ∆εκέµβριο, προκαλώντας µάλιστα τηνπαρέµβαση εισαγγελέα.Απαίτησαν να γίνουν άµεσα οι προσλήψειςπου έχουν εξαγγελθεί, υποστηρίζοντας τηνίδια ώρα πως ούτε και αυτές θα καλύψουντα κενά στα νοσοκοµεία, καθώς µόνο φέτοςαναµένεται να συνταξιοδοτηθούν περίπου5.000 εργαζόµενοι.Ο υπουργός Υγείας, ∆ηµήτρης Αβραµόπου-λος, τους παρέπεµψε στις 5.500 προσλή-ψεις νοσηλευτών σε βάθος τριετίας, όπωςπροβλέπει και ο νόµος που ψηφίστηκε πρό-σφατα. Για τα υπόλοιπα αιτήµατα πουέχουν να κάνουν µε την παροχή του επιδό-µατος των 176 ευρώ και την ένταξή τουςστα βαρέα και ανθυγιεινά, οι νοσηλευτέςπαραπέµφθηκαν στο Υπουργείο Οικονο-µίας.

Το ράντζο ποτέδεν πεθαίνειΣΧΕ∆ΌΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΌ ΦΑΙΝΌΜΕΝΟ απο-τελούν τα ράντζα στην καρδιολογική κλινι-κή και καρδιολογική µονάδα του Σισµανο-γλείου νοσοκοµείου.Όπως καταγγέλλουν οι εκπρόσωποιτου σωµατείου εργαζοµένων, κάθε γενικήεφηµερία τελειώνει µε 8-10 ράντζακατά µέσο όρο στην κλινική και 2-4στη µονάδα.«Αυτό σηµαίνει», εξηγούν «ότι καρδιολογι-κοί ασθενείς αναγκάζονται να νοσηλεύον-ται πάνω σε φορεία, την ώρα που ο “Ευαγ-γελισµός” που συνεφηµερεύει, προστα-τεύεται για την έξωθεν καλή µαρτυρία. Τοπρόβληµα µε τα ράντζα στο Σισµανόγλειοείναι µεµονωµένο, αλλά το αντιµετωπίζου-µε µε σοβαρότητα», επισηµαίνει ο πρό-εδρος του ΕΚΕΠΥ, κ. Π. Ευσταθίου, τονίζον-τας παράλληλα ότι «οι επικουρικές κλίνεςπου αναπτύσσονται στα νοσοκοµεία τηςΑθήνας έπειτα από εφηµερία κατά µέσοόρο δεν ξεπερνούν τις 10».Αντίθετα, στο Πανεπιστηµιακό νοσοκοµείοτου Ρίου τα ράντζα κατακλύζουν κλινικέςκαι διαδρόµους µετά την καταστροφή τουνοσοκοµείου του Αγίου Ανδρέα από το σει-σµό του περασµένου Ιουνίου. Σύµφωνα µετον υπουργό Υγείας, οι εργασίες επισκευήςκαι αντισεισµικής θωράκισης του Αγίου Αν-δρέα θα έχουν ολοκληρωθεί µέχρι τον Ια-νουάριο του 2010.

Μετ’ εµποδίων και πάλι οι προµήθειες

Η διοίκηση του ΣΕΠ εξήγγειλεπενθήµερες επαναλαµβανόµε-νες αναστολές παραδόσεωνυλικών στα νοσοκοµεία

Τoυ∆ηµήτρη Παπαντωνίου Πολιτική υγείας

Ρεπορτάζ

ΣΤΗ ∆ΙΚΑΙΟΣΎΝΗ µεταφέρεται η κόντραπου έχει ξεσπάσει στον Πανελλήνιο ΙατρικόΣύλλογο, έπειτα από την απόφαση τουΥπουργείου Υγείας να παύσει το ∆ιοικητικόΣυµβούλιο που συγκροτήθηκε στις 7 Μαρ-τίου µε πρόεδρο τον Μ. Καλοκαιρινό. Η κα-ταγγελία του Μ. Βλασταράκου, που πρό-σκειται στη Νέα ∆ηµοκρατία, ότι δεν ακο-λουθήθηκαν οι νόµιµες διαδικασίες για τησυγκρότηση του προεδρείου, οδήγησε το

Υπουργείο Υγείας να λάβει αυτή την από-φαση. Οι εκπρόσωποι και των άλλων παρα-τάξεων τόνισαν ότι θα ασκήσουν κάθε ένδι-κο µέσο και ότι θα προσφύγουν στο Συµ-βούλιο της Επικρατείας, ώστε να αναιρεθείη απόφαση του υπουργείου. Εν τω µεταξύ,έχει ορισθεί ∆ιοικούσα Επιτροπή, η οποίαέχει υποχρέωση µέσα στους επόµενους έξιµήνες να αναδείξει νέο ∆ιοικητικό Συµβού-λιο.

Ο πόλεµος της λευκής µπλούζας


Baby boom(Μικρό)κοσµος

Τεµπελιά ήδυσκολίαστη µάθηση;ΕΆΝ ΤΟ ΠΑΙ∆Ί ΣΑΣ δεν έχει καλές επιδόσειςστο σχολείο, µη βιαστείτε να το κατηγορήσετεότι τεµπελιάζει. Ενδέχεται να έχει µαθησιακέςοι οποίες εµφανίζονται στο 5-10% των παι-διών που ξεκινούν το σχολείο. Από το πρώτοκιόλας 3µηνο της A’ ∆ηµοτικού, ο γονέας και οδάσκαλος ίσως παρατηρήσουν δυσκολίες στηνπροσπάθεια του παιδιού να αφοµοιώσει ακό-µα και τις πιο βασικές γνώσεις. Αυτές µπορείνα αφορούν από το συλλαβισµό µιας φράσηςέως τη µη αναγνώριση των αριθµών από το 1έως το 10. Το παιδί επίσης δεν µπορεί να συγ-κεντρωθεί στο µάθηµα, ενώ δυσκολεύεται καιστην κοινωνικοποίησή του στο σχολείο.Η ψυχολόγος- παιδοψυχολόγος ΑλεξάνδραΚαππάτου συµβουλεύει:« Είναι σηµαντικό για τους γονείς να µην αρ-νούνται να δουν το πρόβληµα. Συχνά επιρρί-πτουν ευθύνες στο δάσκαλο ή αρνούνται ακό-µα και τη διάγνωση του ειδικού. Αν οι γονείςυποπτευθούν το πρόβληµα, πρέπει να ζητή-σουν βοήθεια από έναν ιατροπαιδαγωγικόσταθµό του ∆ηµοσίου (Κ.Ψ.Υ.) ή έναν παιδοψυ-χίατρο ή έναν ψυχολόγο».

Από την πάναστο γιογιό!Ο ΈΛΕΓΧΟΣ ΤΗΣ ΚΎΣΤΗΣ και της λειτουργίαςτου εντέρου συνδέονται άµεσα µε την εγκεφα-λική- νευρολογική, αλλά και συναισθηµατικήωρίµανση του παιδιού. Οι ειδικοί συστήνουν ναµην… «πιέσουµε» ψυχολογικά το παιδί όσοναφορά αυτές τις λειτουργίες πριν από τα 3 τουχρόνια. Κάποια παιδάκια θα µάθουν να ελέγ-χουν αυτές τις ανάγκες τους λίγο πριν κλείσουντα πέντε. Παιδίατροι και παιδοψυχολόγοι ανα-φέρουν ότι η άρνηση κάποιων παιδιών µετά τα3 έτη να αποχωριστούν την πάνα, συνδέεται µετο φόβο τους µήπως σταµατήσουν οι γονείς νατα φροντίζουν. Αν πάντως το παιδί εξακολου-θεί να λερώνει το κρεβάτι και τα ρούχα του µε-τά τη συµπλήρωση των 5 ετών, καλό είναι ο γο-νέας να το συζητήσει µε τον παιδίατρο.Ο Γιώργιος Σούκας Παιδίατρος στο Ασκληπι-είο Βριλησσίων - Πολυιατρείο συµβου-λεύει: «Όταν το παιδί κλείνει τα 3,καλό είναι να αγοράσουµε έναγιογιό και να το αφήνουµε χω-ρίς πάνα τις ώρες που γνωρί-ζουµε ότι κάνει «κακά». Ση-µαντικό είναι να γνωρίζουµεότι ωριµάζει πρώτα ο σφι-κτήρας του ορθού - γύρωστα 3- ενώ ακολουθεί -περί-που στα 3,5- ο έλεγχος τουσφικτήρα της ουρήθρας. Πρέπειεπίσης να µάθουµε στο παιδί ναπηγαίνει στην τουαλέτα πριν τονύπνο. Το παιδί που εξακολουθεί να χρησι-µοποιεί για πολλούς µήνες µετά τα 3 τουχρόνια πάνα, κινδυνεύει από ουρολοιµώξεις.

Όταν ο «κύκλος» αργεί να κλείσει

Της Mαρίας Τσιλιµιγκάκη

Προσοχήστη χρήση

της πιπίλας.Ενδέχεταιτο παιδί ναδιοχετεύειεκεί όλητου την

ενέργεια, µεαποτέλεσµανα µη δίνει

σηµασία σταερεθίσµαταγύρω του.Σίγουρα

όµωςη πιπίλα

είναιπροτιµότερη

από το δά-κτυλό του.

Όχι σπάνια, η πρώτη περίοδος τουκοριτσιού συνοδεύεται από ταδάκρυα της φορτισµένης µητέ-ρας, καθώς το κοριτσάκι της γί-νεται… γυναίκα. Σπανιότερα, τα

«δάκρυα» αυτά αφορούν κάτι πιο ανησυχητι-κό: Την έλλειψη περιόδου σε ηλικία που θααναµενόταν το αντίθετο!Η πρώτη έµµηνος ρύση εµφανίζεται από τηνηλικία των 10 έως τα 16. Ωστόσο, κάποιες νε-αρές κοπέλες δεν έχουν σταθερή περίοδο µέ-χρι και τα 18 τους χρόνια. Στην πλειονότητατων περιπτώσεων η αιτία δεν είναι ανησυχητι-κή.

Οι αιτίες που προκαλούν αµηνόρροια, διακο-πή δηλαδή της περιόδου, συχνά οφείλονταιστο ότι το ενδοκρινικό σύστηµα -αν και πέτυχετην εµφάνιση περιόδου- δεν έχει την ωριµότη-τα να τη συντηρήσει. «Σε τέτοιες καταστάσεις,η ενηµέρωση από τον αρµόδιο γιατρό καθησυ-χάζει την οικογένεια» εξηγεί ο χειρουργός –µαιευτήρας – γυναικολόγος, δρ. ΘεόδωροςΑδάµης. Εάν η παρουσία όλων των άλλων πα-ραγόντων σωµατικής ωρίµανσης - ύψος, ανά-πτυξη στήθους, τριχοφυΐα- είναιφυσιολογικά, τότε δεν θα αργήσει να εµφανι-στεί η περίοδος εκτός από ακραίες περιπτώ-σεις.

Υπάρχουν και παθολογικές καταστάσεις πουµπορεί να προκαλούν αµηνόρροια, όπως:

∆ιαταραχές της διατροφής: Η νευρογενήςανορεξία εµφανίζεται συνήθως σε έφηβες.Ένα από τα επακόλουθά της είναι η εξαφάνισητης περιόδου. Ακόµα και η υπερβολική γυµνα-στική µπορεί να οδηγήσει σε αµηνόρροια.∆ιαταραχές του θυρεοειδούς αδένα. Μπο-ρούν να οδηγήσουν σε αµηνόρροια ή σε αι-µορραγία οπότε απαιτούν άµεση αντιµετώπι-ση.∆ιαταραχή των επιπέδων των ορµονών. Συ-

νήθως αυξάνονται ταεπίπεδα των ανδρογό-νων, µε αποτέλεσµα ναεκδηλωθεί ταυτόχροναυπερτρίχωση και ακµή.Πολυκυστικές ωοθή-κες. Προκαλούν συνή-

θως υπερτρίχωση, αραίωση της περιόδου(αραιοµηνόρροια), µέχρι εξαφάνιση της πε-ριόδου. Ταυτόχρονα εµφανίζονται κύστειςστις ωοθήκες, οι οποίες εντοπίζονται στο υπε-ρηχογράφηµα.Η νεαρή ασθενής είναι πιθανό να υποβληθείσε έναν υπέρηχο γεννητικών οργάνων αλλάκαι µία αιµατολογική εξέταση για να διερευ-νηθεί όλο το φάσµα των ορµονών της.Θεραπευτικά ίσως χρειαστεί η λήψη µι-κρής ποσότητας ορµονών σε χάπια. Συνη-θέστερα πάντως η επίσκεψη στο γυναικο-λόγο καθησυχάζει την κοπέλα και τους γο-νείς της, καθώς δεν διαγιγνώσκεται τίποτατο παθολογικό.

Ορµονικές διαταραχές, πολυ-κυστικές ωοθήκες ακόµα καιη νευρική ανορεξία διαταράσ-σουν τον κύκλο µιας εφήβου

Συνεργάστηκεο ∆ρ Θεόδωρος

Αδάµης, µαιευτήρας –χειρουργός –γυναικολόγος

Εξειδικευµένα κέντρα γιατις µαθησιακές δυσκολίες στη σελ. 53


Xαλάρωση στο σπίτι

Cool down

Μετά από µια κουραστική µέραστη δουλειά, το σπίτι µοιάζειµε ιδανικό καταφύγιο ξεκού-ρασης. Υπάρχουν κάποια µι-κρά «µυστικά», που βοηθούν

να δηµιουργήσουµε το ιδανικό περιβάλλον χα-λάρωσης στο σπίτι.

∆ΗΜΙΟΥΡΓΉΣΤΕ ΑΤΜΌΣΦΑΙΡΑΕπιλέξτε το χώρο που σας κάνει να νιώθετε πε-ρισσότερο άνετα. Καλό είναι ο χώρος αυτός ναέχει παστέλ και γήινα χρώµατα. Αποµακρύνετεόσα πράγµατα θυµίζουν τον εργασιακό σας χώ-ρο, όπως π.χ. το κοµπιούτερ. Κλείστε τα τηλέ-φωνα και ενηµερώστε τους οικείους σας ότι ηώρα αυτή είναι αφιερωµένη µόνο σε εσάς. Φο-ρέστε ρούχα από φυσικά υλικά, όπως το βαµβά-κι, και αποφύγετε τα συνθετικά. Ανάψτε κεριάσε απαλούς τόνους ή χρησιµοποιήστε επιδαπέ-δια φώτα µε χαµηλό φωτισµό. Βάλτε την αγαπη-µένη σας µουσική και αρχίστε να χορεύετε µεόλη σας τη δύναµη χωρίς να σκέφτεστε τίποταάλλο. Έπειτα ξαπλώστε, κλείστε τα µάτια καιχαλαρώστε…

ΤΟ ΜΠΆΝΙΟ ΤΗΣ ΧΑΛΆΡΩΣΗΣΈνα χαλαρωτικό µπάνιο µε αιθέρια έλαια είναι

µια καλή λύση για να διώξετε το στρες. Γεµίστετην µπανιέρα µε νερό θερµοκρασίας 28- 30 οC,ρίξτε µέσα περίπου 5 σταγόνες αιθέρια έλαιακαι απολαύστε το µπάνιο για 10-20 λεπτά. Γιαακόµη καλύτερο αποτέλεσµα, διαλύστε σε βά-ση αµυγδαλέλαιου λάδι jojoba και κάντε µασάζστο λαιµό και τους καρπούς.

tips>Μετά το ζεστό µπάνιο κάντε ένα ντους µε

κρύο νερό. Έτσι, επανέρχεται η ισορροπίασώµατος και πνεύµατος.

>Τα κατάλληλα αιθέρια έλαια για χαλάρωσηείναι: χαµοµήλι, γεράνιο, λεβάντα, µαντζου-ράνα, νερολί, τριαντάφυλλο, σανταλόξυλο,βετιβέρη, υλάνγκ-υλάνγκ. Προσοχή όµωςγιατί έγκυες, παιδιά και άτοµα µε αλλεργίεςπρέπει να χρησιµοποιούν τα αιθέρια έλαια µεπροσοχή.

>Ξεκουράστε πόδια και χέρια χρησιµοποιών-τας ένα µικρό µπαλάκι. Τοποθετήστε το κάτωαπό το πέλµα και «παίξτε» µε αυτό, κάνονταςκυκλικές κινήσεις για 5 λεπτά. Στη συνέχεια,κάντε µασάζ στα χέρια και τα πόδια σας.

Κλείστε τα τηλέφωναΤης Κατερίνας Γαρουφάλου

Συνεργάστηκαν οιΑθηνά Σαλωνίδου& ∆έσποιναΠαλαµάρη,ΕνεργειακέςΘεραπεύτριες,Γιάννα Περγαντά,Φαρµακοποιός


ΕναλλακτικάΒοτανοθεραπευτική - Φυτοθεραπεία Της Σοφίας Νέτα

Ό,ΤΙ ΕΊΝΑΙ ΦΥΤΙΚΌ δεν σηµαίνει και ότι εί-ναι και ασφαλές. Στη φύση υπάρχουν πολλάφυτά µε ουσίες που µπορεί –ακόµα και σεµικρές ποσότητες- να προκαλέσουν το θά-νατο. Άλλα περιέχουν τοξίνες που ευθύνον-ται για σηµαντικές βλάβες στον οργανισµό.Τέτοιες ουσίες περιέχει το διάσηµο κώνειοκαι η µπελαντόνα. Και πιο αθώα φυτά, όµως,µπορεί να γίνουν επικίνδυνα υπό συγκεκρι-µένες συνθήκες.Η υπερβολική χρήση του σκόρδου, εκτόςαπό δυσάρεστη αναπνοή, µπορεί να προκα-λέσει και µεγάλη πτώση της πίεσης καθώςεπίσης, διάρροια και εµετό. Το σκόρδο πε-ριέχει µια ουσία (αλικίνη) µε αγγειοδιασταλ-

τικές ιδιότητες που µπορεί να επηρεάσει τηναρτηριακή πίεση. Όµως, τα πιθανά οφέληαλλά και οι κίνδυνοι από τη µακροχρόνια

χρήση της ουσίαςαυτής, είναι άγνω-στα.Η εχινάκεια δενπρέπει να λαµβάνε-ται από τις έγκυες,από παιδιά κάτω

των 2 ετών και από άτοµα που πάσχουν απόαυτοάνοσα νοσήµατα.Το φασκόµηλο, επίσης, όπως και ταπερισσότερα βότανα, πρέπει να αποφεύγε-ται από επιληπτικά άτοµα, καθώς

περιέχει θυϊόνη, η οποία µπορεί να πυρο-δοτήσει κρίσεις επιληψίας.Όλα τα βότανα, ωστόσο, ακόµα κι αυτά πουθεωρούνται εντελώς ασφαλή και ακίνδυνα,µπορεί να γίνουν εξαιρετικά επικίνδυνα,όταν χρησιµοποιούνται κατά τη διάρκεια τηςεγκυµοσύνης ή της γαλουχίας. Για το λόγοαυτό οι ολιστικοί γιατροί πιστεύουν ότι κάθεφαρµακευτικό φυτό πρέπει να προτείνεταιεξατοµικευµένα. Πρέπει να ξέρουµε ότι δεναντιδρούν όλοι οι οργανισµοί µε τον ίδιο τρό-πο σε κάθε βότανο, ούτε ευεργετούνται εξί-σου. Αντίθετα, τονίζουν, ένα βότανο που γιακάποιον µπορεί να είναι φάρµακο, για κάποι-ον άλλο µπορεί να είναι «δηλητήριο».

Οι κίνδυνοι που κρύβουν τα βότανα

Τα πιθανά οφέλη, αλλά καιοι κίνδυνοι από τη µακρο-χρόνια κατανάλωση σκόρ-δου, είναι άγνωστα

Περισσότερες πληροφορίες στο www.holi-stic-greece.com

Μία από τις αρχαιότερες µορ-φές θεραπευτικής είναι ηχρήση φαρµάκων από εκχυ-λίσµατα φυτών. Στο ζωικόβασίλειο, ωστόσο, δεν είναι

µόνο οι άνθρωποι που χρησιµοποιούν τα φυτάγια θεραπευτικούς σκοπούς. Για παράδειγµα,οι κατσίκες και οι πίθηκοι, όταν πάσχουν απόκάποιες ασθένειες, καταναλώνουν βόταναπου µπορεί να τις θεραπεύσουν ή να απαλύ-νουν τα συµπτώµατά τους.Το φαρµακείο της φύσης περιέχει πολλές θε-ραπευτικές ουσίες, που µπορούµε να χρησι-µοποιήσουµε προληπτικά αλλά και θεραπευ-τικά. Τα πιο διαδεδοµένα είναι:

Το σκόρδο: Οι Ρωµαίοι έτριβαν τα χείλη τωννεογέννητων µε αυτό για να τα απολυµάνουνκαι η σύγχρονη ιατρική του Pasteur, αναγνώρι-σε τις αντιβιοτικές του ιδιότητες. Το σκόρδολαµβάνεται κυρίως από όσους θέλουν ναελέγξουν την υπέρταση και την αυξηµένη χο-ληστερίνη. Επίσης, έχει αντιβιοτικές και απο-χρεµπτικές ιδιότητες.

Η εχινάκεια: Θεωρείται από τα καλύτερα το-νωτικά του ανοσοποιητικού συστήµατος καιφηµίζεται ότι προλαµβάνει τη γρίπη, ειδικά τοχειµώνα και στις περιόδους εξάρσεων των ιώ-σεων. ∆ιαθέτει αντιµικροβιακές ιδιότητες καιαντιοξειδωτική δράση. Πολλοί θεωρούν ότι εί-ναι αποτελεσµατική και στην αντιµετώπισητης ακµής, της ουλίτιδας, της φαρυγγίτιδαςκαι της ωτίτιδας. Πιθανώς βοηθά και σε προ-βλήµατα των αρθρώσεων.

Το πράσινο τσάι: Είναι ένα καλό αντιοξειδωτι-κό και κατά πολλούς συµβάλλει στην πρόληψητων καρδιαγγειακών νοσηµάτων, καθώς καιστον έλεγχο της χοληστερόλης, ενώ συµβάλ-λει στην καλή υγεία του ήπατος. Τα τελευταίαχρόνια η κατανάλωση πράσινου τσαγιού θεω-ρείται ότι µπορεί να βοηθήσει στον έλεγχο τουσωµατικού βάρους, ενώ κατά τη διάρκεια υπο-θερµιδικής δίαιτας αποτρέπει την επιβράδυν-ση των καύσεων. Ευνοεί δηλαδή την ταχύτερηαπώλεια βάρους.

Το δεντρολίβανο: Έχει τονωτικές και αντιση-

πτικές ιδιότητες. Στις µέρες µας µελετάται επί-σης η συµβολή του στην καταπολέµηση τηςνόσου του Ατσχάιµερ αλλά και του διαβήτη. Ηκοµπρέσα από δεντρολίβανο βοηθά τα πρη-σµένα µάτια. Επίσης χαρίζει λάµψη στα µαλ-λιά, δρα κατά της πιτυρίδας και σταµατά τηντριχόπτωση.

Το φασκόµηλο: Στην Ελλάδα υπάρχουν τουλά-χιστον είκοσι τρία είδη. Είναι τονωτικό, κατα-πραϋντικό για το στοµάχι, µαλακτικό του λαι-µού και διουρητικό. Βοηθά ακόµη στην κατα-πολέµηση του κρυολογήµατος και του πονο-κέφαλου.

Tα φυτικάσκευάσµατα

µπορεί ναέχουν ση-

µαντικές αλ-ληλεπιδρά-σεις µε πολ-λά φάρµακαπου χρησι-

µοποιούνταισυχνά. Ηαλόγιστη

χρήση τουςενδεχοµέ-

νως εγκυµο-νεί κινδύ-

νους, γι’ αυ-τό είναι κα-λύτερα να

λαµβάνονταιπάντα υπό

την επίβλε-ψη ενός ια-

τρού.

Γιατροίτου δάσους

Το χαµοµήλι: Έχει πολύτιµες καταπραϋντικέςκαι αντισηπτικές ιδιότητες. Συνιστάται, επίσης,για την οµορφιά του προσώπου, των µαλλιώνκαι των µατιών (ειδικά σε κοµπρέσες για τουςκύκλους και το πρήξιµο).

Η µέντα: Ενδείκνυται για την αντιµετώπιση πα-θήσεων του στοµάχου και περιορίζει το αίσθη-µα της ναυτίας. Υποβοηθά την εφίδρωση σεπεριπτώσεις πυρετού . Η χορήγηση µέντας σεαρκετά υψηλές δόσεις λειτουργεί ως αναλγη-τικό και ηρεµιστικό. Επίσης έχει αντιβακτηρια-κές ικανότητες και βοηθά στην καταπολέµησητων λοιµώξεων, ειδικά της λαρυγγίτιδας.

Συνεργάστηκε οιατρός ΟλιστικήςΙατρικής, ΣτέλιοςΠανταζής από τοΚέντρο Ολιστικής

Ιατρικής


Ιατρικές σελίδες

Προτείνουµε

Boo

kmar

ks

www.athenssiblings.com∆ίκτυο επικοινωνίας και ενηµέρω-σης για αδέρφια ατόµων που αντι-µετωπίζουν κάποιο ψυχικό πρό-βληµα υγείας. Σε αυτή την ιστοσε-λίδα θα διαβάσετε ειδήσεις, αλλάθα παρακολουθήσετε και βίντεοµε θέµα την ψυχική υγεία. Το Ath-ens Siblings είναι µια πρωτοβου-λία για να γνωριστούν τα αδέλφια

των ψυχικά ασθενών προκειµένου να συζητήσουν κοινά θέµατα πουτους απασχολούν, να ανταλλάξουν εµπειρίες ή χρήσιµες πληροφορίες,αλλά και να πολεµήσουν το «στίγµα» της ψυχικής υγείας.

ygeia.tanea.gr/Η διαδικτυακή πύλη της εφηµερί-δας «Τα ΝΕΑ» και του ενθέτουΥγεία, ∆ράση + Ζωή. Εκεί θα δια-βάσετε όλες τις νεότερες ιατρικέςεξελίξεις, ενώ θα παρακολουθή-σετε και πολύ ενδιαφέροντα βίν-τεο ελληνικής ή ξένης παραγωγήςµε θέµα την υγεία. Αναζητήστεστον παρακάτω σύνδεσµο

(http://ygeia.tanea.gr/default.asp?pid=4 ένα πολύ ενδιαφέρον τηλεο-πτικό ρεπορτάζ των «New YorkTimes» µε τίτλο «Αντιµέτωποι µε τον χρό-νιο πόνο», όπου µία ασθενής περιγράφει τη ζωή της µε την ινοµυαλγία.

ΤΡΟΦΕΣ, ΟΛΗ Η ΑΛΗΘΕΙΑΈνα ευκολοδιάβαστο βιβλίοπου παρουσιάζει τις επιστη-µονικά αποδεδειγµένεςεπιδράσεις των τροφών στοανοσοποιητικό σύστηµα,την όρεξη, τη µνήµη, τηλίµπιντο, τη γονιµότητα καιτο δέρµα. Από την Τζιλ Φούλερτον - Σµιθ, διευ-θύντρια του ειδικού τµήµατος επιστηµονικώνπρογραµµάτων του BBC Σκοτίας.Εκδόσεις: ΨΥΧΟΓΙΟΣΤιµή: 25,00€

ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΑΜΥΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΚΑΡ∆ΙΑΣΜε γλώσσα απλή και κατα-νοητή, ο καθηγητής καρ-διολογίας ∆ηµήτρης Κρε-µαστινός µεταφέρει στοναναγνώστη τα αποστάγµα-τα της επιστηµονικής τουεµπειρίας για µια υπεύθυνηαντιµετώπιση των καρδιοπαθειών από πλευ-ράς πρόληψης και θεραπείας.Εκδόσεις: Α. Α. ΛΙΒΑΝΗΤιµή: 20,00€

ΤΟ ΑΛΦΑΒΗΤΑΡΙΤΟΥ ΕΡΩΤΑ24 ιδέες και προτάσεις γιανα κρατήσουµε τον έρωταζωντανό και για όσο καιρότο επιθυµούµε. Η ψυχολό-γος – ψυχοθεραπεύτρια Κι-κή Φιλιππίδου δίνει τις συµ-βουλές της για το πιο γλυκόκαι έντονο συναίσθηµα απότο Α έως το Ω.Εκδόσεις: ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΕΚ∆ΟΤΙΚΗΤιµή: 15,00 €

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΕΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΓΟΝΕΩΝ50 γρήγορες, αποτελεσµα-τικές λύσεις στα συνηθέ-στερα προβλήµατα των γο-νέων. Οι Στάνλεϊ Σαπίρο,Κάρεν Σκίνουλις και Ρί-τσαρντ Σκίνουλις συµβου-λεύουν για όλα όσα πρέ-πει να κάνετε ή να µην κάνετε κάθε φοράπου ο κόσµος σας θα παίρνει λιγάκι την κάτωβόλτα.Εκδόσεις: ΑΓΚΥΡΑΤιµή: 12,90€


ΟµορφιάΥγιή πόδια

Επίσκεψηστον ειδικόΣΤΟΝ ΠΟ∆ΟΛΌΓΟ: Πρόκειται γιατους πλέον ειδικούς στην υγείατων κάτω άκρων, στους οποί-ους θα πρέπει να απευθυν-θούµε όταν αντιµετωπί-ζουµε σοβαρά προβλή-µατα µε τα πόδια µας. Ηαφαίρεση των κάλων, ηπαρακολούθηση των πα-ραµορφώσεων των δα-κτύλων και όχι µόνο (κό-τσια), οι κακώσεις των πο-διών και οι µυκητιάσεις είναιµερικοί λόγοι που θα πρέπει ναµας οδηγήσουν στο γραφείο ενός πο-δολόγου.

ΣΤΟ ∆ΕΡΜΑΤΟΛΌΓΟ: Ειδικοί για τις ιώσειςτων ποδιών είναι και οι δερµατολόγοι. Μυ-κητιάσεις και ασθένειες όπως είναι το λεγό-µενο πόδι του αθλητή, µυρµηγκιές, τραυµα-τικές παθήσεις όπως παρωνυχίες και άλλεςδερµατικές παθήσεις αντιµετωπίζονται µεµια επίσκεψη στο δερµατολόγο.

ΣΤΗ ΜΑΝΙΚΙΟΥΡΊΣΤ: Μια επίσκεψη για πεν-τικιούρ θα πρέπει να γίνεται µόνο για λόγουςαισθητικούς, όπως για παράδειγµα το βάψι-µο των νυχιών και η ενυδάτωση των ποδιών.Η αποµάκρυνση του δέρµατος κοντά στα νύ-χια (τα γνωστά πετσάκια), που είναι αιτία γιαµυκητιάσεις, η συχνή βαφή του νυχιού, κα-θώς και το κόψιµο των νυχιών σε στρογγυλόσχήµα είναι µερικά από τα λάθη που γίνον-ται στα κέντρα αισθητικής και που θα πρέπεινα αποφεύγονται.

Η φύση ξέρειΦΥΣΙΚΌ PEELING: Αναµείξτε σε γυάλινο δο-χείο 1 φλιτζάνι ελαιόλαδο µε 2/3 του φλι-τζανιού χοντρό αλάτι. Αφήστε το για 10 λε-πτά και στη συνέχεια τρίψτε µε κυκλικές κι-νήσεις τα πόδια σας για 5 λεπτά το κάθε ένα,σε όλα τα σηµεία.

ΒΑΘΕΙΆ ΕΝΥ∆ΆΤΩΣΗ: Κάντε ένα ποδόλου-τρο, σε µια λεκάνη µε ζεστό – όχι καυτό –νερό όπου θα έχετε προσθέσει έλαιοjojoba και ευκαλύπτου. Αφού στε-γνώσετε καλά τα πόδια σας,στη συνέχεια απλώστε αρκε-τή βαζελίνη στο πέλµα καιτα δάχτυλα κάνοντας έναελαφρύ µασάζ. Αφήστετη βαζελίνη στα πόδιασας και φορέστε ανοιχτό-χρωµες κάλτσες από100% βαµβάκι, ολόκληροτο βράδυ κατά τη διάρκειατου ύπνου. Το πρωί αφαιρέ-στε τα υπολείµµατα της βαζελί-νης µε νερό και ένα ήπιο καθαριστι-κό, που δεν θα περιέχει σαπούνι. Τα πόδιασας θα έχουν αποκτήσει βελούδινη όψη καιυφή.

Αποτελούν τους «στυλοβάτες»του σώµατός µας, αλλά εµείςτο µόνο που κάνουµε είναι νατα ταλαιπωρούµε. Ο λόγος γιατα πόδια, τα οποία καταπο-

νούνται όχι µόνο από τις απαιτήσεις της κα-θηµερινότητας και της µόδας αλλά και απότις δικές µας κακές συνήθειες. Καθηµερινήφροντίδα, σωστή υγιεινή και κατάλληλη επι-λογή υποδηµάτων εξασφαλίζουν άνεση σταβήµατά µας και υγεία στα κάτω άκρα.

Καθηµερινή φροντίδα: Το σχολαστικό καικαθηµερινό πλύσιµο των ποδιών είναι απα-ραίτητο. Για να αποφύγουµε όµως τις µυκη-τιάσεις – οι οποίες ευνοούνται όπου υπάρχειυγρασία - θα πρέπει να στεγνώνουµε καλάτην περιοχή ανάµεσα στα δάχτυλα και µετάνα φοράµε τις κάλτσες και τα παπούτσιαµας. Με τη σωστή υγιεινή και τα κατάλληλαπροϊόντα µπορούµε να προλάβουµε τις πα-θήσεις των ποδιών, αλλά και την κακοσµία.

Τα σωστά παπούτσια: Η υγεία του πέλµατοςκαι των δακτύλων, εξαρτάται από τα υποδή-

µατα που επιλέγουµε. Οι ειδικοί αναφέρουνότι πρέπει να προσαρµόζουµε τα παπούτσιαστα πόδια και όχι το αντίθετο. Το σωστό πα-πούτσι είναι άνετο, όχι µικρότερο ούτε µε-γαλύτερο από το πόδι µας, δεν έχει ψηλό τα-κούνι και είναι δετό. Τα κορδόνια στο άνωµέρος του ποδιού βοηθούν στη σταθερότη-τα και την καλή «συνεργασία» των παπου-τσιών µε τα πέλµατα. Τα µυτερά παπούτσιαθεωρούνται από τους ειδικούς ακατάλληλα,γιατί στριµώχνουν τα δάχτυλα δηµιουργών-τας κακώσεις και κάλους.

Αντιµέτωποι µε τους κάλους: Όταν η επι-δερµίδα πιέζεται και τα δάχτυλα τρίβονταιστα παπούτσια ή και µεταξύ τους αναπτύσ-σονται κάλοι, δηλαδή σκληρίες στο δέρµα,ως φυσική αντίδραση του οργανισµού στηνπροσπάθεια να προστατεύσει το σηµείο τρι-βής. Μπορούµε να τους αντιµετωπίσουµε, ήνα προλάβουµε την εµφάνισή τους, χρησι-µοποιώντας ελαφρόπετρα στα σηµεία τρι-βής. Προσοχή όµως γιατί η αφαίρεση ενόςεπίµονου και επίπονου κάλου γίνεται µόνοαπό τον ειδικό.

Τα οστά τωνποδιών κα-

λύπτουναριθµητικά

το 25%όλων τωνοστών τουσώµατος.Ένα πόδι

αποτελείταιαπό 26

οστά, 33 αρ-θρώσεις,

107 συνδέ-σµους και19 µυς καιτένοντες.

1Φοράω τα αγαπηµένα µου πα-πούτσια, για 3 ηµέρες συνεχόµε-

να. Είναι απαραίτητο να αλλάζουµεπαπούτσια καθηµερινά ώστε να στε-γνώνουν από τον ιδρώτα. Με αυτό τοντρόπο αποφεύγουµε τις µολύνσεις καιδίνουµε την ευκαιρία στα παπούτσιαµας να αεριστούν σωστά.

2∆εν µπορώ να αποχωριστώ τα ψη-λά τακούνια. Η καθηµερινή χρήση

ψηλών τακουνιών µπορεί να αποβείκαταστροφική όχι µόνο για τα δάχτυ-λα και το πέλµα αλλά και για τα γόνα-τα και τη µέση. Στην περίπτωση πουθέλετε οπωσδήποτε να τα βλέπετεόλα «αφ’ υψηλού», επιλέξτε παπού-τσια µε χοντρό και σταθερό τακούνιπου δεν θα ξεπερνάει τους 4 πόντους.

3Συνηθίζω να φοράω κλειστά πα-πούτσια χωρίς κάλτσες. Υπό προ-

ϋποθέσεις, µπορούµε να φορέσουµεένα ζευγάρι παπούτσια χωρίς κάλ-τσες. Τα πόδια µας όµως θα πρέπει ναείναι καθαρά και στεγνά. Για να µηνεµφανίσουµε πληγή, καλό είναι στοπίσω µέρος του ποδιού, να χρησιµο-ποιήσουµε ένα επίθεµα. Χρησιµοποι-ώντας ειδικές κρέµες ή αποσµητικάσπρέι, θα αποφύγουµε την κακοσµία.

Tα πιο συχνά λάθη

Ρεπορτάζ: Σοφία Μαρία Σοφιανού

Φτερά στα πόδια

Συνεργάστηκαν οι Λευτέρης Βογιατζόγλουποδολόγος MSC Podiatry University of Salford Manchester,

Κοσµάς Ματσίρας, ∆ερµατολόγος

ShoppingΑγορές... στο πόδι

Όσο σηµαντικά είναιτα καλλυντικά για το πρόσω-

πο, άλλο τόσο είναι και ταπροϊόντα για τα πόδια. Ξεκου-

ράζουν, περιποιούνται καιφροντίζουν την υγεία

των κάτω άκρων.

8Scholl, κρέµαγια τις φτέρνεςΚρέµα ειδικά σχεδια-σµένη για να ανακου-φίζει, να ενυδατώνεικαι να αποκαθιστά τιςξηρές και σκασµένεςφτέρνες. Έχει εντατι-κή δράση και τα απο-τελέσµατα είναι ορα-τά σε τρεις ηµέρες.Για καλύτερο αποτέ-λεσµα, συνιστάταιαγωγή επτά ηµερών.Χάρη στην αντισηπτι-κή σύνθεσή της,βοηθά στην πρό-ληψη των µολύν-σεων. Ανακουφίζειαπό τον πόνο καιείναι κατάλληληγια ευαίσθητεςεπιδερµίδες.

Vichy, φροντίδα για τα πόδια διαβητικώνΚρέµα ειδικά σχεδιασµένη για τις ανάγκεςτων ανθρώπων που πάσχουν από διαβήτη.Ενυδατώνει την επιδερµίδα του ποδιού για24 ώρες και ευνοεί την αναγέννηση τωνιστών της. Προστατεύει από τις εξωτερικέςεπιθέσεις, ενισχύοντας την άµυνα της επι-δερµίδας. Μαλακώνει την περιοχή, κάνο-ντάς τη περισσότερο ανθεκτική και απαλή.

Apivita, Gel για κουρασµένα πόδιαΤο δροσερό αυτό gel περιέχει άρνικα και ρού-σκο, που ανακουφίζουν, και αναζωογονούν τακουρασµένα πόδια. Η πλούσια σύνθεσή του,που συνδυάζει και άλλα δραστικά φυτικά εκ-χυλίσµατα όπως την αγριοκαστανιά, το κυπα-ρίσσι, τη βιολογική µέντα και το βιολογικό δεν-τρολίβανο, τονώνουν τη µικροκυκλοφορία τωνποδιών, προσφέροντας άµεση ανακούφισηαπό το πρήξιµο.

Hansaplast, προστατευτικό gelγια τις φουσκάλεςΠρόκειται για ένα νέο προϊόν που προστα-τεύει το δέρµα από τις φουσκάλες που δη-µιουργούνται κυρίως όταν φοράµε καινούρ-για παπούτσια. Είναι ιδανικό ακόµη και ότανβρίσκεστε εν κινήσει. Απλώστε ένα λεπτόστρώµα gel σε οποιοδήποτε µέρος του πο-διού και περπατήστε ξέγνοιαστα!

Κορρές, Scrub µε ΣύκοΟ συνδυασµός από κόκκους µπαµπού και jojobaαποµακρύνει τα νεκρά κύτταρα και βελτιώνει τηµικροκυκλοφορία του αίµατος. Τα ιχνοστοιχείανατρίου, µαγνησίου, ψευδαργύρου και µαγγανί-ου αποτελούν πηγή ενέργειας για τα κύτταρα,ενυδατώνοντας παράλληλα και την επιδερµίδα.Περιέχει και εκχύλισµα από σύκο. Απλώστε µι-κρή ποσότητα σε υγρά πόδια και κάντε µασάζ µεκυκλικές κινήσεις.

6Avon, Green Tea & Mint SprayΜε εκχύλισµα από πράσινο τσάι και µέντα,αυτή η δροσιστική ενυδατική λοσιόν σε µορ-φή σπρέι αναζωογονεί τα κουρασµένα πό-δια. Παράλληλα προσφέρει ενυδάτωση. Ψε-κάστε σε καθαρά και στεγνά πόδια και αφή-στε να στεγνώσουν πριν βάλετε τα παπού-τσια σας. Το αίσθηµα δροσιάς διαρκεί γιαπολλές ώρες.

7

2


beautybeautyEdipso Spa, αποσµητικό gel ποδιώνΠρόκειται για ένα νέο προϊόν που βασίζε-ται στη δύναµη του ιαµατικού νερού τηςΑιδηψού. Είναι ένα απαλό gel που ανα-κουφίζει, καταπραΰνει και χαρίζει αίσθη-ση φρεσκάδας στα κάτω άκρα. Τα εκχυλί-σµατα βοτάνων που περιέχει εξουδετε-ρώνουν τις δυσάρεστες οσµές και εµποδί-ζουν τη βακτηριακή δράση του ιδρώτα.

4Gehwol, ΜαλακτικόΠοδόλουτροΠροσφέρει αναζωογό-νηση στα κουρασµέναπόδια, χάρη στα αιθέ-ρια έλαια από λεβάν-τα, δεντρολίβανο καιθυµάρι, που περιέχει.Καθαρίζει βαθιά τουςπόρους του δέρµατοςκαι µαλακώνει τιςσκληρύνσεις και τουςκάλους. Παράλληλα,φρεσκάρει και κατα-πολεµά την κακοσµίατων ποδιών, ενώ βελ-τιώνει και την κυκλο-φορία του αίµατος.

31

5


Σηµειώσεις∆εν πρέπει να ξεχάσω...

Η σελίδα αυτήσας ανήκει. Στείλτε

µας µικρά µυστικά

που σας βοηθούννα ζείτε

πιο υγιεινά

Πλένω τα φρούτα πολύ καλάµε άφθονο νερό. Αποφεύγωνα χρησιµοποιώ απορρυπαντι-κό γιατί έχω ακούσει ότι έτσιδηµιουργούνται σοβαρότεραπροβλήµατα.

Α.Κ.

Όταν ξυρίζοµαι στο µπάνιο πάντα

καθαρίζω καλά το ξυραφάκι για-

τί φοβάµαι τις µολύνσεις. Το αν-

τικαθιστώ συχνά, δηλαδή µετά

τη δεύτερη ή τρίτη χρήση. Επίσης

το βάζω σε συγκεκριµένη θέση

για να µην το χρησιµοποιούν και

άλλοι. Κ.Κ.

Στα αποδυτήρια του γυµναστηρίουπάντα φοράω σαγιονάρες γιατί φοβά-µαι τις µυκητιάσεις. Πριν φορέσω ταπαπούτσια µου, στεγνώνω πολύ καλάτα πόδια µου, ακόµα και ανάµεσα σταδάκτυλα.

∆.Γ.

Τα πρωί πλένω τα δόντια µου µετά το πρωινό και όχι µε τοπου σηκώνοµαι από το κρεβάτι . Μ’ αυτόν τον τρόπο δενµένουν υπολείµµατα τροφών στα δόντια µου από το πρώτογεύµα της ηµέρας.

∆.Τ.

Αρχές Μαΐου είναι η εποχή που κάνωεξετάζοµαι προληπτικά για µελάνω-µα. Πηγαίνω στο δερµατολόγο και µεένα ειδικό µηχάνηµα µου κάνει χαρ-τογράφηση των σπίλων ώστε στην

επόµενη εξέταση να µπορεί να συγ-κρίνει τα αποτελέσµατα.

Θ.Τ.

Σιδερώνω τα εσώρουχα αλλά και τις κάλτσες.Πολλοί µε κοροϊδεύουν, αλλά εγώ πιστεύω ότι µετο σιδέρωµα πεθαίνουν όλα τα µικρόβια και οι µύ-κητες. Ε.Τ.

NOΣΟΚΟΜΕΙΑ > ΑΤΤΙΚHΣΑΘΗΝΑ> Νοσοκοµείο Αιγινήτειο,Βασ. Σοφίας 72> Γενικό Νο-σοκοµείο Αθηνών «Γ. Γεννη-µατάς» (Γενικό Κρατικό Αθη-νών) Μεσογείων 154, Χολαρ-γός > Γενικό ΝοσοκοµείοΑθηνών «Η Ελπίς»∆ηµητσάνης 7, Αµπελόκηποι> Ερρίκος Ντυνάν, Μεσογεί-ων 107 > Γενικό Αντικαρκινι-κό Νοσοκοµείο Αθηνών«Άγιος Σάββας», Λ. Αλεξάν-δρας 171> Γενικό Νοσοκο-µείο Αθηνών «Ιπποκράτειο»,Βασ. Σοφίας 114 > Γενικό Νο-σοκοµείο Αθηνών «Λαϊκό»,Αγ. Θωµά 17> ΜαιευτήριοΑθηνών «Έλενα Βενιζέλου»,

πλ. Έλενας Βενιζέλου 2 > Γε-νικό Νοσοκοµείο Αθηνών«Κοργιαλένειο-ΜπενάκειοΕ.Ε.Σ» (Ερυθρός Σταυρός),Αθανασάκη 1> Γ.Ν. Νοσηµά-των Θώρακος «Σωτηρiα»,Μεσογείων 152 > ΑρεταίειοΝοσοκοµείο, Βασ. Σοφίας 76> Γενικό Νοσοκοµείο Αθηνών«Ευαγγελισµός», Υψηλάντου45 > Γενικό Νοσοκοµείο Παί-δων Aγλαΐα Κυριακού, Θη-βών και Λεβαδείας, Αµπελό-κηποι > Νοσοκοµείο Αφρ. &∆ερµ. Νόσων Αθηνών «Αν-δρέας Συγγρός», ∆ραγούµη 5> Οφθαλµιατρείο Αθηνών,Σίνα & Πανεπιστηµίου 26, >Ιασώ General, Λεωφ. Μεσο-γείων 264, Xολαργός > Doc-

tors’ Hospital, Κεφαλληνίας26 > Ευρωκλινική Αθηνών,Αθανασιάδου 9, πάροδοςΣούτσου > Ευρωκλινική Παί-δων, Λεµεσού 39-41 & Αχαρ-νών 209

ΠΕΙΡΑΙΆΣ> Γενικό Αντικαρκινικό Νοσο-κοµείο Μεταξά, Μπότσαρη 51> Γενικό Νοσοκοµείο Πειραιά«Τζάνειο», Τζάννη και Αφεν-τούλη 1ΧΑΪ∆ΑΡΙ> Πανεπιστηµιακό Γενικό Νο-σοκοµείο «Αττικό», Ρίµινι 1ΚΑΛΛΙΘΕΑ> Ωνάσειο ΚαρδιοχειρουργικόΚέντρο, Λ. Συγγρού 356ΦΆΛΗΡΟ

>Metropolitan Hospital,Εθνάρχου Μακαρίου & Ελ.Βε-νιζέλου 1 Ν. ΦάληροΚΗΦΙΣΙΑ> Γ.Ν. Αττικής ΚΑΤ, Νίκης 2ΜΑΡΟΎΣΙ> Νοσοκοµείο Υγεία, ΕρυθρούΣταυρού 4 > Ιασώ, Κηφισίας37, > Μαιευτήριο Μητέρα,Ερυθρού Σταυρού και Κηφι-σίας > Γ.Ν. Σισµανόγλειο, Σι-σµανόγλειου 1Ν. ΙΩΝΊΑ> Γ.Ν.Ν. Αγία Όλγα, Αγίας Όλ-γας 3ΝΊΚΑΙΑ> Γ.Ν. Νίκαιας, Μαντούβαλου∆ηµ. 3ΜΕΛΊΣΣΙΑ>1ο Νοσοκοµείο ΙΚΑ “Η Πεντέ-

λη“ (Παπαδηµητρίου), ΤέρµαΖαΐµη, ΜΕΛΙΣΣΙΑ > Γ.Ν.Μ. Αµ.Φλέµιγκ, 25ης Μαρτίου 4ΒΟΎΛΑ> Γενικό Νοσοκοµείο«Ασκληπιείο Βούλας», Βας.Παύλου 1

ΝOΣΟΚΟΜΕΙΑ >ΘΕΣΣΑΛΟΝΊΚΗΣΕΥΚΑΡΠΊΑ> Γ.Ν. Θεσσαλονίκης Παπαγε-ωργίουΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ> ΑΧΕΠΑ, Κυριακίδη Στ. 1 > Γ.Γεννηµατάς, Εθνικής Αµύνηςκαι Αγ. ∆ηµητρίου 41 > Λοιµω-δών, Λαµπράκη Γρ. 13 > ΕΚΑΒ,Πλαταιών 26 > Ιπποκράτειο,Παπαναστασίου Αλ. 49 > Γ. Ν.

Αγ. ∆ηµήτριος, Ζωγράφου 2ΚΑΛΑΜΑΡΙΆ>> Α. Νοµαρχιακό Αγ. Παύλος,Αντιστάσεως 161ΧΟΡΤΙΑΤΗ> Γ. Ν. Παπανικολάου

ΘΑ ΜΑΣ ΒΡΕΊΤΕ ΕΠΊΣΗΣ:> Holmes Place Athens,Εµπορικό Κέντρο“City Link” Βουκουρεστίου& Σταδίου 4> Ηolmes Place Μαρούσι,Εµπορικό κέντρο “Αίθριο” Αγ.Κωνσταντίνου 40> Press & Tabac - Εµπορικόκέντρο “THE MALL“ - Μαρούσι

Όταν τελειώσει η θεραπεία µε τα αντιβιοτικά πάντα πετάω

τα χάπια. ∆εν θέλω να µπαίνω στον πειρασµό να τα παίρνω

µόνη µου, χωρίς συµβουλή ιατρού. Έχω ακούσει ότι υπάρ-

χουν αρκετά προβλήµατα από την υπερκατανάλωση αντι-

βιοτικών. Μ.∆.

[email protected]

Πού θα µας βρίσκετε...


Κουίζ

Χρηστικά

Έχω αϋπνία;Η αϋπνία αποτελεί την πιο συχνή διαταρα-χή ύπνου και ταλαιπωρεί τον γενικό πλη-θυσµό σε ποσοστό 10-30%. Το παρακάτωτεστ αποτελεί την «Κλίµακα Αϋπνίας Αθη-νών» που έχει καταρτίσει η Μονάδα Μελέ-της Ύπνου της Ψυχιατρικής Σχολής τουΠανεπιστηµίου Αθηνών στο Αιγινήτειο Νο-σοκοµείο.

Της Κατερίνας ΓαρουφάλουΜε τη συνεργασία του Χρήστου Γ. Θελερίτη, Ψυ-

χιάτρου-Ψυχοθεραπευτή, ∆ιδάκτορα ΙατρικήςΣχολής Πανεπιστηµίου Αθηνών

ΜαθησιακέςδυσκολίεςΑ Θ Η Ν Α :> Παιδοψυχιατρικό Νοσοκοµείο Αττι-

κής: Ιατροπαιδαγωγικό Κέντρο Νέ-ου Ηρακλείου Αττικής Σωκράτους32, Νέο Ηράκλειο, Τ.Κ.141 22Τηλ. 210 2816598-2102850632

> Ιατροπαιδαγωγικό Κέντρο ΝέαςΣµύρνης 2ας Μαΐου 5, Νέα Σµύρνη,Τ.Κ.171 21. Τηλ. 210 9321255-2109323493

> Ιατροπαιδαγωγικό Κέντρο Αθήνας-Γαρέφη 4, Ελληνορώσων-Κατεχάκη,115 25 Τηλ. 210 6773442-3

> Ιατροπαιδαγωγικό Κέντρο Παλλή-νης Λεωφ. Μαραθώνος 121, Παλλή-νη, Τ.Κ. 153 51 Τηλ. 210 6667224-2106667382

> Ιατροπαιδαγωγική Υπηρεσία τουΠ.Ν.Α. Ραφήνα, Τ.Κ. 190 09Τηλ. 22940 77791-5

> Γενικό Νοσοκοµείο Παίδων ΑθηνώνΑγ. Σοφία: Tµήµα Ψυχολογικής Παι-διατρικής. Θηβών και Μ. Ασίας,Γουδί, Τ.Κ. 115 27 Τηλ. 2107798748-210 7757496

> Γενικό Νοσοκοµείο Αθηνών Ευαγ-γελισµός: Κοινοτικό Κέντρο Ψυχι-κής Υγείας Παγκρατίου - Παιδοψυ-χιατρικό Τµήµα Φερακύδου 1, Παγ-κράτι, Τ.Κ. 116 35, Τηλ. 2107519550-210 7019444

> Περιφερειακό Νοσοκοµείο ΑθηνώνΓ. Γεννηµατάς Τµήµα ΨυχιατρικήςΕφήβων & Νέων, Μεσογείων 154,Τ.Κ. 115 27 Τηλ. 210 7480901

> Γ’ ∆Υ.ΠΕ. Αττικής Παιδικό Αναπτυ-ξιακό Κέντρο Πειραιά Καραολή &∆ηµητρίου 39 Πειραιάς, Τ.Κ. 185 34Τηλ. 210-4116662-210 4127230

> ΙΚΑ Κέντρο Παιδοψυχικής ΥγιεινήςΑθήνας Αραχώβης 17 και Ιπποκρά-τους, Αθήνα, Τ.Κ. 106 80Τηλ. 210 3604929-210 3641681

> Γενικό Νοσοκοµείο ΠαίδωνΠεντέλης Εξωτερικά Ιατρεία Λεω-φόρος Πεντέλης, Τ.Κ. 152 36, Αθή-ναΤηλ. 210 8036300 - 210 8030402

Θ Ε Σ Σ Α Λ Ο Ν Ι Κ Η :> Ψυχιατρικό Νοσοκοµείο

Θεσσαλονίκης ΙατροπαιδαγωγικόΚέντρο Βορείου Ελλάδος Γιαννι-τσών 52 και Αγίων Πάντων, Τ.Κ. 54627Τηλ. 2310 554031 -2310 554032

> Γενικό Περιφερειακό Νοσοκοµείο Γ.Παπανικολάου Ψυχιατρικός Τοµέ-ας-Τµήµα Παιδιών και Εφήβων Μα-βίλη 11, Βαρδάρης, ΘεσσαλονίκηΤηλ. 2310 515655-2310 350572

> Γενικό ΝοσοκοµείοΘεσσαλονίκης Ιπποκράτειο Παιδο-ψυχιατρικό Τµήµα -Ιατροπαιδαγω-γική ΥπηρεσίαΚωνσταντινουπόλεως 49, Θεσσαλο-νίκη, Τ.Κ. 546 42 Τηλ. 2310814780-2310 892421

> Τοµέας Υγείας Παιδιού –Α’ Παιδιατρική Κλινική Α.Π.Θ.Κωνσταντινουπόλεως 49, Θεσσαλο-νίκη, Τ.Κ. 546 42 Τηλ. 2310 892461

> Ι.Κ.Α. Κέντρο Παιδοψυχικής Υγιει-νής Θεσσαλονίκης Πολυτεχνείου 1,Θεσσαλονίκη, Τ.Κ. 546 39 Τηλ.2310 521800

Χρόνιος ΠόνοςΑ Θ Η Ν Α :> Γενικό Νοσοκοµείο Πατησίων

Χαλκίδος 15-17, Άνω Πατήσια,11143 Τηλ. 210513345

> Γενικό Νοσοκοµείο Αθήνας Ιππο-κράτειο Βασ. Σοφίας 114, Αθήνα,11527 Τηλ. 2132088000

> Αρεταίειο Πανεπιστηµιακό Νοσο-κοµείο Βασ. Σοφίας 76, Αθήνα,11528 Τηλ. 2107286288

> Γενικό Νοσοκοµείο Αθήνας Ευαγγε-λισµός Υψηλάντου 45-47, Αθήνα,10676 Τηλ. 2107201256,2107201261

> Γενικό Νοσοκοµείο Αθηνών Γ. Γεν-νηµατάς Λεωφ. Μεσογείων 154,Αθήνα, 11526 Τηλ. 2107768000(εσ.242), 2107768361

> Γενικό Νοσοκοµείο ΕλευσίναςΘριάσιο Λεωφ. Γεωργίου Γεννηµα-τά, Μαγούλα Τηλ. 2105534200

> Γενικό Νοσοκοµείο Αττικής Σισµα-νόγλειο Σισµανογλείου 1, Αθήνα,15223 Τηλ. 2108039100 (εσωτ.236)

> Ογκολογικό-Αντικαρκινικό Νοσο-κοµείο Αγ. Σάββας Λεωφ. Αλεξάν-δρας 171, Αθήνα, 11521 Τηλ. 106409000 (εσωτ. 437, 438, 441, 434)

> Γενικό Αντικαρκινικό ΝοσοκοµείοΠειραιά Μεταξά Μπόταση 51, Πει-ραιάς, 18537 Τηλ. 2104285000(εσωτ. 1417)

> Γενικό Νοσοκοµείο Η Αγία ΌλγαΑγ. Όλγας 3-5, Ν. Ιωνία, 14233Τηλ. 2102799265-7

> Γενικό Νοσοκοµείο Αθήνας ΛαϊκόΑγ. Θωµά 17, Αθήνα, 11364Τηλ. 2107456671, 2107456464

> Γενικό Νοσοκοµείο Νίκαιας ΠειραιάΑγ. Παντελεήµων ∆. Μαντούβαλου3, Νίκαια Πειραιά, 18543Τηλ. 2104933200, 2104907435

> Γενικό Νοσοκοµείο Αθήνας Αλεξάν-δρα Βασ. Σοφίας 80 & Λούρου, Αθή-να, 11528 Τηλ. 2107770501-4

> Γενικό Νοσοκοµείο Αθήνας Παµµα-κάριστος Ιακωβάτων 43, Αθήνα,11144 Τηλ. 2102284851

> Γενικό Νοσοκοµείο Αεροπορίας251 Π. Κανελλοπούλου 3, ΓουδίΤηλ. 2107463399

> 6ο Νοσοκοµείο ΙΚΑΑσωπίου 4, Αθήνα, 11473Τηλ. 2106495170

> 7ο Νοσοκοµείο ΙΚΑ Καυτατζόγλου11, Αθήνα Τηλ. 2102128607

> Πανεπιστηµιακό Νοσοκοµείο ∆υτι-κής Αθήνας Αττικόν Ρίµινι 1, Χαϊδά-ρι, 12461 Τηλ. 2105831000 (εσωτ.2075)

> Γενικό Νοσοκοµείο ∆υτικής ΑττικήςΑγ. Βαρβάρα ∆ωδεκανήσου 1,Αγία Βαρβάρα Τηλ. 2105301131,2105301124

> ∆ηµοτικό Νοσοκοµείο Ελπίς∆ηµητσάνας 7, Αθήνα Τηλ.2106494000 (εσωτ. 126, 222,201)

> Ιατρικό Κέντρο Αθηνών Κηφισίας56 και ∆ελφών, Αθήνα Τηλ.: 2106862187

> Metropolitan Hospital Εθν. Μακα-ρίου και Ελ. Βενιζέλου 1, 185 47 Ν.Φάληρο, Τηλ.: 210 4809744

> Γενικό Περιφερειακό ΝοσοκοµείοΑττικής ΚΑΤ Νίκης 2, Κηφισιά, Τηλ.:210 6280901

> Ιατρείο Πόνου «Ευρωκλινική»,Αθήνα Αθανασιάδου 9, πάροδος

Σούτσου, 115 21 Αθήνα, Τηλ.: 2106416305

Θ Ε Σ Σ Α Λ Ο Ν Ι Κ Η :> Γενικό Νοσοκοµείο ΑΧΕΠΑ

Σ. Κυριακίδη 1, Θεσ/νίκη, 54636Τηλ. 2310993111

> Γενικό Νοσοκοµείο ΙπποκράτειοΑ. Παπαναστασίου 50 & Κωνσταντι-νουπόλεως 49, Θεσ/νίκη, 54639Τηλ. 2310850850

> Αντικαρκινικό Νοσοκοµείο Θεαγέ-νειο Α. Σιµεωνίδη 2, Θεσ/νίκη,54639 Τηλ. 2310898111,2310898208

Σακχαρώδης∆ιαβήτηςΑ Θ Η Ν Α :> Β’ Προπ. Παθολογική Κλινική Πανε-

πιστηµίου Αθηνών - Π.Γ.Ν.Α. «ΑΤΤΙ-ΚΟΝ» Ρίµινι 1 12462, ΧαϊδάριΤηλ.: 2105831255- Fax: 105326454

> Α’ Προπ. Παθολογική Κλινική Πανε-πιστηµίου Αθηνών - Π.Γ.Ν.Α. «Λαϊ-κό» Αγ. Θωµά 17 11527, ΑθήναΤηλ.: 2107771197- Fax:2107791839

> Π.Γ.Ν. Παίδων Αθηνών «Π.& Α. Κυ-ριακού» T.Θ. 17177, 10024, ΑθήναΤηλ.: 2107709316 Fax: 2107796461

> Α’ Παιδιατρική Κλινική Πανεπιστη-µίου Αθηνών - Π.Γ.Ν. Παίδων Αθη-νών «Αγία Σοφία» Μ. Ασίας& Θηβών 11527, Αθήνα Τηλ.:2107795538 Fax: 2107795538

> Β’ Παθολογική Κλινική Πανεπιστη-µίου Αθηνών - Π.Γ.Ν.Α. «Ιπποκρά-τειο» Β.Σοφίας 114, 11527, ΑθήναΤηλ.: 2107775605 Fax: 107706871

> Ν.Γ.Ν.Α. «Αλεξάνδρα» Β.Σοφίας 80,11528, Αθήνα Τηλ.: 2107773969Fax: 2107776321

> Ν.Γ.Ν.Α. «Πολυκλινική» Πειραιώς3,10552, Αθήνα Τηλ.: 2105244833Fax: 2106745985E-mail: [email protected]

> Π.Γ.Ν.Α. «Γ.Γεννηµατάς»Λ. Μεσογείων 154, 15669, Παπά-γου Τηλ.: 2107778901-5Fax: 2107705980

> Ν.Γ.Ν.Α. «Κοργιαλένειο-ΜπενάκειοΕ.Ε.Σ.» Ερυθρ.Σταυρού 1,Αµπελόκηποι, 11526, ΑθήναΤηλ.: 2106414737Fax: 2106414800

> Π.Γ.Ν.Π. «Τζάννειο» Τζαννή & Αφεν-τούλη 1, 18536, Πειραιάς Τηλ.:2104519411 - 19 (κέντρο νοσοκο-µείου),104592174 (διαβ. Ιατρείο)Fax: 2104511709

> Ν.Γ.Ν.Α. ΝΙΜΤΣ Μονής Πετράκη 12,11521, Αθήνα Τηλ.: 2107288111Fax: 2107237578

> Π.Γ.Ν.Π. «Αγ. Παντελεήµων»∆ηµ. Μαντούβαλου 3, 18484,Nίκαια Τηλ.: 2104933502Fax: 210491

Θ Ε Σ Σ Α Λ Ο Ν Ι Κ Η :> Α’ Παθολογική Κλινική

Αριστοτελείου ΠανεπιστηµίουΘεσσαλονίκης - Π.Γ.Ν.Θ. «ΑΧΕΠΑ»Στ. Κυριακίδη 1 54636, Θεσσαλονί-κη Τηλ.: 2310994607 Fax:2310994608

> Γ.Π.Ν.Θ. «Παπαγεωργίου» Ν. Ευ-καρπία Θεσ/νίκης,56403, Θεσσα-λονίκη Τηλ.: 2310693000

Fax: 2310693163> Π.Γ.Ν.Θ. «Ιπποκράτειο»

Κωνσταντινουπόλεως 49, 54642,Θεσσαλονίκη Τηλ.: 2310892616Fax: 2310992834

ΠαθήσειςΜαστούΑ Θ Η Ν Α :> Κλινική Μαστού ΙΑΣΩ Λεωφόρος

Μεσογείων 264, 155 62 Χολαργός,Αθήνα, Τηλ.: 210 6185227

> Κέντρο Μαστού ΘεραπευτηρίουΥΓΕΙΑ Ερυθρού Σταυρού 4 & Κηφι-σίας, 151 23 Μαρούσι, Αθήνα, Τηλ:210 6867280, 210 6867470

> Κέντρο Μαστού Μαιευτηρίου ΜΗ-ΤΕΡΑ Λεωφόρος Κηφισίας &Ερυθρού Σταυρού 6, 151 23 Μα-ρούσι, Αθήνα, Τηλ.: 210 6869320-645, 210 6869000 (τηλ. κέντρο)

> Κέντρο Μαστού Μαιευτηρίου ΛΗΤΩΜουσών 7-13, 115 24 Αθήνα, Τηλ.:210 6902076, 210 6902077, 2106902000 (τηλ. κέντρο)

> Πανεπιστηµιακή Μαιευτική και Γυ-ναικολογική Κλινική του Νοσοκο-µείου «Αλεξάνδρα» Βασ. Σοφίας80, 115 28 Αθήνα, Τηλ.: 2103381171, 210 3381100 (τηλ. κέν-τρο)

> Μονάδα Μαστού Νοσοκοµείου«Κυανούς Σταυρός» Βασ. Σοφίας102, Πλατεία Μαβίλη, Αθήνα,Τηλ.: 210 7468817, 210 7468800

> Μονάδα Μαστού, Β’ Προπαιδευτι-κής Χειρουργικής Κλινικής, ΛαϊκόΝοσοκοµείο Αγ. Θωµά 17, 115 27Αθήνα, Τηλ.: 210 7456000 (τηλ.κέντρο)

> Κλινική Μαστού, «Ευρωκλινική»,Αθήνα Αθανασιάδου 9, πάροδοςΣούτσου, 115 21 Αθήνα, Τηλ.: 2106416305

> Κλινική Μαστού Νοσοκοµείου «ΟΆγιος Σάββας» ΛεωφόροςΑλεξάνδρας 171, 115 22 Αθήνα,Τηλ.: 210 6409397-398, 2106409406

> Μονάδα Μαστού Ιπποκράτειο Γενι-κό Νοσοκοµείο Αθηνών Βασ. Σο-φίας 114, 115 27 Αθήνα, Τηλ.: 2107772331, 213 2088000 (τηλ. κέν-τρο)

> Κέντρο Μαστού Ογκολογικού Τµή-µατος Νοσοκοµείου MetropolitanΕθνάρχου Μακαρίου & Ελ. Βενιζέ-λου 1, 185 47 Ν. Φάληρο, Τηλ.: 2104809157

> Κέντρο Μαστού Νοσοκοµείου «Ερ-ρίκος Ντυνάν» Μεσογείων 107, 11526 Αθήνα, Τηλ.: 210 6972062, 2106972000 (τηλ. κέντρο)

> Κλινική Μαστού - Ιατρικό Αθηνών(Μαρούσι) , Τηλ.: 210-6862527

Θ Ε Σ Σ Α Λ Ο Ν Ι Κ Η :> Κέντρο Μαστού Ιδιωτικής

Μαιευτικής Γυναικολογικής Κλινι-κής ΓΕΝΕΣΙΣ Τέρµα 17ης Νοεµβρί-ου, Πυλαία Θεσ/νίκης, Τηλ.: 2310984000

> Αντικαρκινικό Νοσοκοµείο Θεαγέ-νειο Α. Σιµεωνίδη 2, Θεσ/νίκη,54639 Τηλ. 2310898800

> Γενικό Νοσοκοµείο ΑΧΕΠΑΣ. Κυριακίδη 1, Θεσ/νίκη, 54636Τηλ. 2310993340

Επέλευση ύπνουα. πολύ γρήγορηβ. ελαφρώς καθυστερηµένηγ. καθυστερηµένηδ. πολύ καθυστερηµένη ή δεν κοιµήθηκα

καθόλου

Αφυπνίσεις κατά τη διάρκεια της νύχταςα. κανένα πρόβληµαβ. µικρό πρόβληµαγ. µέτριο πρόβληµαδ. έντονο πρόβληµα ή δεν κοιµήθηκα καθό-

λου

Τελική αφύπνιση σε σχέσηµε τον επιθυµητό χρόνοα. στον επιθυµητό χρόνοβ. λίγο νωρίτεραγ. αρκετά νωρίτεραδ. πολύ νωρίτερα ή δεν κοιµήθηκα καθόλου

Συνολική διάρκεια ύπνουα. επαρκήςβ. µάλλον ανεπαρκήςγ. ανεπαρκήςδ. πολύ ανεπαρκής ή δεν κοιµήθηκα καθό-

λου

Ποιότητα ύπνουα. ικανοποιητικήβ. µέτριαγ. µη ικανοποιητικήδ. κακή

Ευεξία κατά την επόµενη ηµέραα. πλήρηςβ. ελαφρώς µειωµένηγ. αρκετά µειωµένηδ. πολύ µειωµένη

Λειτουργικότητα κατάτην επόµενη µέραα. πλήρηςβ. ελαφρώς µειωµένηγ. αρκετά µειωµένηδ. πολύ µειωµένη ή απούσα

Υπνηλία κατά την επόµενη µέραα. καµίαβ. ελαφράγ. µέτριαδ. έντονη

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ:Tο τεστ αφορά στον νυκτερινό ύπνο. Για νατεθεί η διάγνωση της αϋπνίας, θα πρέπει ναεµφανίζετε ένα ή περισσότερα συµπτώµαταµε συχνότητα τουλάχιστον 3 ηµέρες τηνεβδοµάδα κατά µέσο όρο, για τον τελευταίοµήνα. Ταυτόχρονα θα πρέπει να έχετε µει-ωµένη ή/και κακή ποιότητα ύπνου και δυ-σµενή επίδραση στη λειτουργικότητα ή τηνψυχική σας διάθεση.


Last pageΟ ανθρώπινος οργανισµός

Θρόµβοςαίµατος

Από τις εκδόσεις Σαββάλας

Μια µάζα ερυθρών αιµοσφαιρίωνέχει παγιδευτεί σε νηµάτιαπρωτεΐνης (καφέ) σε συνδετικόιστό που πληγώθηκεδηµιουργώντας θρόµβο. Η πήξη

του αίµατος περιορίζει την απώλειααίµατος και βοηθάει στην πρόληψηλοιµώξεων. Είναι µια πολύπλοκηδιαδικασία που εµπλέκει τααιµοπετάλια, τα οποία προκαλούν

τη µετατροπή διαλυτών πρωτεϊνώνσε αδιάλυτες ίνες που σχηµατίζουνπλέγµα. (Mικροφωτογραφία απόηλεκτρονικό µικροσκόπιοσάρωσης)

InVitro_03

Documents

Transcript of InVitro_03