ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ∆ΑΣΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

ΤΟΜΕΑΣ ΛΙΒΑ∆ΟΠΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΑΓΡΙΑΣ ΠΑΝΙ∆ΑΣ - ΙΧΘΥΟΠΟΝΙΑΣ ΓΛΥΚΕΩΝ Υ∆ΑΤΩΝ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ∆ΑΣΙΚΩΝ ΒΟΣΚΟΤΟΠΩΝ

Η ΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΧΛΩΡΙ∆ΑΣ ΜΕ ΕΜΦΑΣΗ

ΣΤΑ ΛΙΒΑ∆ΙΚΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ

ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ∆ΙΑΤΡΙΒΗ

ΘΕΟ∆ΩΡΙ∆ΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ

∆ΑΣΟΛΟΓΟΣ-ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΛΟΓΟΣ

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2008

Πρόλογος-Ευχαριστίες

Η παρούσα ερευνητική εργασία αποτελεί τη µεταπτυχιακή µου διατριβή, η

οποία πραγµατοποιήθηκε στο εργαστήριο ∆ασικών Βοσκοτόπων της Σχολής

∆ασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του Α.Π.Θ. Ένα µέρος της διατριβής

εκπονήθηκε στα πλαίσια του προγράµµατος του ΕΠΕΑΕΚ: ΠΟΙΚΙΛΟ-ΧΛΩ.ΜΥ

µε επιστηµονικώς υπεύθυνη την Καθηγήτρια κ. Ζωή Κούκουρα.

Τις θερµότατες µου ευχαριστίες θα ήθελα να εκφράσω στην Καθηγήτρια κ.

Ζωή Κούκουρα, η οποία δέχτηκε την επίβλεψη της διατριβής µου και µου

έδωσε τη δυνατότητα να συµµετάσχω στο παραπάνω πρόγραµµα. Οι

επιστηµονικές της γνώσεις όπως και ο πολύτιµος χρόνος που διέθεσε,

συνέβαλαν καθοριστικά στην ολοκλήρωση της παρούσας έρευνας.

Θερµές ευχαριστίες οφείλω στον Καθηγητή κ. Νοϊτσάκη Βασίλειο και στην

Λέκτορα κ. Αβραάµ Ελένη για τη συµµετοχή τους στην τριµελή επιτροπή αλλά

και για τις πολύτιµες διορθώσεις και παρατηρήσεις τους.

Επίσης, ευχαριστώ ιδιαίτερα τον Καθηγητή του Τµήµατος Βιολογίας Α.Π.Θ.

κ. Αθανάσιο Κούκουρα, στον οποίο αποδίδεται η ιδέα της δηµιουργίας της

βάσης δεδοµένων και η αρχική στήριξή της, για τις πολύτιµες συµβουλές και

υποδείξεις του κατά τη διάρκεια της έρευνας. Ακόµη, τους συνεργάτες του και

ιδιαίτερα τον ∆ρ. Μιλτιάδη Κίτσο και τον υποψήφιο ∆ιδάκτορα Θοδωρή

Τζώµο.

Επιπλέον, την αδερφή µου Μάγδα, για την καθοριστική της βοήθεια κατά

την επεξεργασία των στοιχείων σχετικά µε τους καταλόγους που

καταρτίστηκαν στην παρούσα έρευνα.

Τέλος, την οικογένεια µου για την ηθική και οικονοµική υποστήριξη όπως

και τους φίλους µου για την αµέριστη συµπαράσταση που επέδειξαν κατά την

εκπόνηση της παρούσας διατριβής.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΜΕΡΟΣ Α

1. Γενικά………………………………………………………………………..1

2. Ανασκόπηση της βιβλιογραφίας…………………………………….……3

3. Στόχοι της έρευνας …………………………………………....….……….6

ΜΕΘΟ∆ΟΙ ΚΑΙ ΥΛΙΚΑ

1. Λογισµικό για τη λειτουργία της Βάσης ∆εδοµένων…………………….7

2. Επιλογή των χλωριδικών στοιχείων των οικογενειών Poaceae και

Fabaceae……………………………………..……………………………12

2.1. Βιοτικές µορφές και βιοτικά φάσµατα….…..………………………..12

2.2. Οικολογικές µορφές ανάπτυξης……………………………………...13

2.3. Χωρολογικές ενότητες………………………………………………...13

2.4. Κατακόρυφη διανοµή των ειδών των οικογενειών Poaceae και

Fabaceae στην Ελλάδα……………………………………………….14

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ-ΣΥΖΗΤΗΣΗ

1. Σύγκριση των ταξινοµηµάτων του υποβασιλείου Tracheobionta της

Ελλάδας µε εκείνα της Ευρώπης……………………………………….14

2. Οικολογικός χαρακτήρας των λιβαδιών………………………………..16

2.1. Γενικά…………..….…………………………………..………………....16

2.2. Χλωριδικά στοιχεία των ταξινοµηµάτων των οικογενειών Poaceae και

Fabaceae…………………….…………………………………….…….18

2.2.1. Βιοτικές µορφές και βιοτικά φασµατα………………………………..18

2.2.1.1. Φανερόφυτα (Ph)…………………….….……………………..18

2.2.1.2. Χαµαίφυτα (Ch)…..……………………….…………………...18

2.2.1.3. Ηµικρυπτόφυτα (H)…...………………….……………………19

2.2.1.4. Γεώφυτα (G)………………………….………………………...19

2.2.1.5. Θερόφυτα (Th)…………………………………………………19

2.2.1.6. Υδρόφυτα-Ελόφυτα (HH)…..…………………………..……..20

2.2.2. Οικολογικές µορφές ανάπτυξης…………………………………....22

2.2.3. Χωρολογικές ενότητες………………………………….…………...24

2.2.3.1. Ευρωπαϊκή χωρολογική ενότητα……...………….…………...24

2.2.3.2. Κοσµοπολίτικα……………………………...…………………...25

2.2.3.3. Ενδηµικά……………………………………..………….............25

2.2.4. Κατακόρυφη διανοµή των ειδών των οικογενειών Poaceae και

Fabaceae στην Ελλάδα…………………………………………….....27

Συµπεράσµατα………………………………………………………..….…..30

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

1. Κατάταξη του συνόλου των φυτικών ταξινοµικών µονάδων της

Ελληνικής βιοποικιλότητας σύµφωνα µε την ταξινοµική τους σειρά….31

2. Αλφαβητικός κατάλογος των ενδηµικών φυτών της Ελλάδας, σύµφωνα

µε την ταξινοµική τους σειρά και εµφάνιση του αριθµού των ενδηµικών

taxa της κάθε οικογένειας…………………………………………….…...40

3. Βιοτικές µορφές και χωρολογικές ενότητες του συνόλου των ειδών της

Ελληνικής φυτικής βιοποικιλότητας που ανήκουν στις οικογένειες

Poaceae και Fabaceae…………………………………………………....68

4. Κατάλογος µε τα taxa των οικογενειών Poaceae και Fabaceae που

εµφανίζονται άνω των 1500m……………………………………….……86

5. Κατάλογος µε τα taxa των οικογενειών Poaceae και Fabaceae που

εµφανίζονται τόσο υψηλότερα όσο και χαµηλότερα των 1500m….…..88

6. Κατάλογος µε τα είδη των οικογενειών Poaceae και Fabaceae που

εµφανίζονται σε δασικά περιβάλλοντα…………………………………..92

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ……………………………………………………………………95

1

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

1. Γενικά

Με τη γενική έννοια, ο όρος βιολογική ποικιλότητα ή βιοποικιλότητα

αναφέρεται στην ποικιλότητα διαφόρων µορφών ζωής. Συγκεκριµένα,

βιοποικιλότητα ονοµάζεται η ποικιλοµορφία των ζωντανών οργανισµών, των

γενετικών διαφορών που υπάρχουν µεταξύ τους και των κοινοτήτων και

οικοσυστηµάτων µέσα στα οποία διαβιούν. Η βιοποικιλότητα διακρίνεται σε

τρία διαφορετικά επίπεδα:

1. Τη γενετική ποικιλότητα

2. Την ποικιλότητα των ειδών

3. Την ποικιλότητα των οικοσυστηµάτων

Σύµφωνα µε τον Margalef (1999) ο διαχωρισµός της έννοιας της

ποικιλότητας και της βιοποικιλότητας είναι ότι η ποικιλότητα βασίζεται στην

ακριβή απογραφή των οργανισµών, που εκφράζεται µε την αριθµητική σχέση

της αφθονίας των πληθυσµών των διαφόρων ειδών που συνυπάρχουν και

αλληλεπιδρούν σε µία περιοχή, ενώ η βιοποικιλότητα έχει ως στόχο τη

δηµιουργία ενός καταλόγου όλων των ταξινοµικών µονάδων που να καλύπτει

το σύνολο του γενικού πλούτου µιας περιοχής.

Συχνά, η βιοποικιλότητα χρησιµοποιείται ως συνώνυµο της ποικιλότητας

των ειδών µιας και τα είδη αποτελούν τις πιο ευδιάκριτες µονάδες του

βιοκόσµου. Η ποικιλότητα των ειδών αποτελείται από δύο συστατικά:

1. Τον πλούτο των ειδών (species richness), που εκφράζεται µε τον

αριθµό των ειδών µιας περιοχής

2. Την οµοιοµορφία (evenness), που εκφράζεται µε τον αναλογικό αριθµό

των ατόµων του πληθυσµού κάθε είδους και δείχνει τον τρόπο που

κατανέµεται η αφθονία µεταξύ των ειδών µιας κοινότητας (Odum 1975,

Magurran 1988, Langer & Flather 1994, Wisley & Potvin 2000).

Οι Nijs & Roy (2000) αναφέρουν την ύπαρξη ενός ακόµα συστατικού της

φυτικής ποικιλότητας, της οποίας το θεωρούν αναπόσπαστη συνιστώσα.

Πρόκειται για το βαθµό διαφοροποίησης µεταξύ των ειδών, ο οποίος

µεταβάλλεται αλλάζοντας το εύρος των σχετιζόµενων µε την παραγωγικότητα

ιδιαιτεροτήτων που έχουν τα είδη.

2

Τα φυσικά οικοσυστήµατα της Ελλάδας διακρίνονται για τη µεγάλη

βιοποικιλότητα και στα τρία επίπεδα, που είναι αποτέλεσµα µακροχρόνιων

ανθρωπογενών και κλιµατικών επιδράσεων. Η βιολογική ποικιλότητα

γενικότερα, έχει καθοριστική σηµασία για τη διατήρηση της ζωής στη γη

δεδοµένου ότι εξασφαλίζει την καλή λειτουργία των οικοσυστηµάτων, µε

αποτέλεσµα τα τελευταία να είναι περισσότερο ανθεκτικά στις κλιµατικές

αλλαγές. Επιπλέον, έχει µεγάλη κοινωνική, οικονοµική, επιστηµονική,

εκπαιδευτική και αισθητική αξία και ταυτόχρονα αποτελεί το υπόβαθρο για την

εξασφάλιση της βιωσιµότητας της αλιείας, της γεωργίας και της περαιτέρω

ανάπτυξης της επιστήµης της φαρµακολογίας.

Τις τελευταίες δεκαετίες έχει διαπιστωθεί ότι ο συνεχώς αυξανόµενος

ρυθµός ανάπτυξης της ανθρώπινης κοινότητας και οι δραστηριότητες της

(κατάτµηση φυσικών οικοτόπων λόγω της αστικοποίησης και της µεγάλης

αύξησης του καταναλωτισµού, εντατικοποίηση γεωργίας και κτηνοτροφίας,

καταστροφή των δασών από λαθραίες υλοτοµίες, πυρκαγιές, υπερβόσκηση

κλπ) έχει και αρνητικές επιπτώσεις, µια από τις οποίες είναι η δραµατική

µείωση της βιοποικιλότητας και η ταυτόχρονη υποβάθµιση του

περιβάλλοντος. Η διατήρηση της βιοποικιλότητας είναι ένας βασικός και

πρωταρχικός στόχος που έχει τεθεί παγκόσµια µε σκοπό την προστασία του

περιβάλλοντος. Το γεγονός ότι ο µοναδικός τρόπος τεκµηρίωσης των

δυσµενών ανθρωπογενών επιδράσεων (ακόµη και νοµικά) είναι η εκτίµηση

των µεταβολών της βιοποικιλότητας, δείχνει την ανάγκη της καταγραφής της

βιοποικιλότητας. Ως αντανάκλαση της ανάγκης αυτής υπήρξαν πολύπλευρες

δραστηριοποιήσεις της ανθρώπινης κοινότητας (π.χ. ∆ιάσκεψη του Rio de

Janeiro, 1992 και Ερευνητικά προγράµµατα της Ε.Ε.).

Τα παραπάνω έχουν δηµιουργήσει έξαρση του ερευνητικού ενδιαφέροντος

τα τελευταία χρόνια, µε αποτέλεσµα τη συσσώρευση ενός τεράστιου όγκου

παλαιών και πρόσφατων σχετικών πληροφοριών που όµως περιέχονται σε

ένα πολύ µεγάλο αριθµό επιστηµονικών δηµοσιεύσεων. Για το λόγο αυτό, η

απόκτηση συγκεκριµένων πληροφοριών είναι πολύ δύσκολη, ακόµη και για

ειδικούς επιστήµονες.

Η λύση του προβλήµατος αυτού είναι η ανάπτυξη ηλεκτρονικών Βάσεων

∆εδοµένων για κοινοκτηµοσύνη των πληροφοριών.

3

2. Ανασκόπηση της βιβλιογραφίας

Η Ελληνική φύση, µε τη µεγάλη ποικιλία βιοτόπων και το µεγάλο αριθµό

ειδών χλωρίδας και πανίδας, προσέλκυσε το ενδιαφέρον των ερευνητών από

την αρχαιότητα. Πρώτος ο Αριστοτέλης προσπάθησε να περιγράψει τα είδη

της χλωρίδας και έγραψε το σύγγραµµα ‘’Περί φυτών’’ που όµως δεν

διασώθηκε. Ο µαθητής του Αριστοτέλη, Θεόφραστος, ασχολήθηκε µε τη

χλωρίδα στα έργα του ‘’Περί φυτών ιστορίαι’’ και ‘’Περί φυτών αιτίαι’’ όπου και

περιέγραψε 550 περίπου είδη. Ο ∆ιοσκουρίδης κατέγραψε το 512 µ.Χ., 600

περίπου είδη φυτών που παρουσίαζαν φαρµακευτικό κυρίως ενδιαφέρον, στο

έργο του ‘’Codex vindobonensis’’ (Σφήκας 1997).

Κατά την περίοδο της Ευρωπαϊκής αναγέννησης και έπειτα, αξιόλογοι

επιστήµονες καταφθάνουν στην Ελλάδα από τη Κεντρική και ∆υτική Ευρώπη

για να µελετήσουν τη χλωρίδα της και δηµοσιεύουν πολλές εργασίες. Οι

παραπάνω δηµοσιεύσεις κορυφώνονται µε το δεκάτοµο έργο ‘’Flora Graeca’’

(Sibthorp & Smith 1806-1840).

Στις αρχές του 20ου αιώνα, δηµοσιεύεται το τρίτοµο έργο ‘’Conspectus

Florae Graecae’’ όπου καταγράφονται οι µέχρι τότε πληροφορίες για τα είδη

της Ελληνικής χλωρίδας (Halácsy 1900-1908). Έπειτα, εκδίδεται το επίσης

τρίτοµο έργο ‘’Prodromus Florae Peninsuleae Balcanicae’’ που περιλαµβάνει

τα µέχρι τότε γνωστά φυτά της Ελλάδας (Hayek 1924-1933) και ακολουθεί το

έργο ‘’Flora Aegaea’’ (Rechinger 1943).

Σταθµό στην έρευνα αποτελεί η σταδιακή έκδοση του εννιάτοµου έργου

‘’Βοτανικόν και Φυτολογικόν Λεξικόν’’ του Καββάδα (1956-1964) που

περιλαµβάνει όλα τα µέχρι τότε γνωστά είδη φυτών της Ελλάδας. Παράλληλα,

πολλοί Έλληνες ερευνητές συνέβαλαν µε τις εργασίες τους στη µελέτη και

στην καταγραφή της Ελληνικής χλωρίδας, τόσο µέχρι το 1960 όσο και στα

νεώτερα χρόνια.

Η χλωρίδα των οικοσυστηµάτων των υψηλών ορέων αποτέλεσε

αντικείµενο ιδιαίτερης µελέτης του Strid (1986) και των Strid & Tan (1991) και

περιλαµβάνεται στα συγγράµµατα Mountain Flora of Greece, Vol. 1 και Vol. 2.

αντίστοιχα. Στα δύο παραπάνω συγγράµµατα περιγράφονται οι φυτικές

ταξινοµικές µονάδες (taxa) των ανωδασικών οικοσυστηµάτων της Ελλάδας

καθώς και τα taxa που απαντούν σε ανοιχτά οικοσυστήµατα άνω του

4

υψοµέτρου των 1500m.

Καθώς η χλωριδική έρευνα προχώρησε, ο Strid (1991) υπολόγισε το

σύνολο των γνωστών χερσαίων φυτικών ταξινοµηµάτων της Ελλάδας

(Tracheobionta=φυτά µε αγγεία) σε περίπου 6200, ενώ το επόµενο έτος οι

Strid & Tan (1992) επανεκτίµησαν τον αριθµό αυτό στα 6308 taxa.

Παρά την ύπαρξη όµως των παραπάνω πληροφοριών στη Βάση

∆εδοµένων, που ξεκίνησε το 1990 και ολοκληρώθηκε το 1994, ‘’Πρόγραµµα

∆ηµιουργίας Τράπεζας Στοιχείων για το Ελληνικό Φυσικό Περιβάλλον’’

(http://www.itia.ntua.gr/filotis), ο αριθµός των γνωστών χερσαίων φυτικών

ταξινοµηµάτων υπολογίζεται µόνο στα 5596.

Η πιο πρόσφατη και µεγαλύτερη προσπάθεια καταγραφής της Ελληνικής

χλωρίδας έχει αρχίσει µε τη συγγραφή του δεκάτοµου έργου ‘’Flora Hellenica’’

που θα περιλαµβάνει περιγραφές και φυτογεωγραφικές πληροφορίες για όλα

τα γνωστά φυτά της Ελλάδας. Μέχρι σήµερα όµως έχει εκδοθεί µόνο ο

πρώτος (Strid & Tan 1997) και ο δεύτερος τόµος (Strid & Tan 2002) της

σειράς αυτής.

Όσον αφορά τον υπολογισµό των ενδηµικών taxa της Ελλάδας, η εκτίµηση

του έχει εξελιχτεί ως εξής: Οι Strid & Tan (1992) αναφέρουν 742 ενδηµικά

taxa, ενώ η Βάση ∆εδοµένων ‘’Πρόγραµµα ∆ηµιουργίας Τράπεζας Στοιχείων

για το Ελληνικό Φυσικό Περιβάλλον’’ 1063. Ο Σφήκας (1997) κατέγραψε 1129

ενδηµικά taxa αλλά ο Ιατρού (1986) είχε καταγράψει 1225 και το 1996,

αναφερόµενος σε αδηµοσίευτα δεδοµένα του ανεβάζει τον αριθµό αυτό σε

1275 (Dafis et. al 1996).

Αξίζει να σηµειωθεί ότι η χλωριδική µελέτη που πραγµατοποιήθηκε στις

περιοχές της χώρας µας που εντάχτηκαν στο πρόγραµµα Natura 2000, έδειξε

ότι τα ενδηµικά taxa της Ελλάδας που εµφανίζονται στις περιοχές αυτές

ανέρχονται σε 789 (Dafis et. al 1996).

Με βάση τη λεπτοµερή ανασκόπηση της σχετικής βιβλιογραφίας που έγινε

στα πλαίσια της παρούσας έρευνας, αποκαλύφτηκαν αντιφατικές εκτιµήσεις

του αριθµού των ταξινοµηµάτων της Ελληνικής χερσαίας χλωρίδας. Οι

αντιφάσεις αυτές πιθανότατα οφείλονται κατά ένα µέρος στο ότι κάποια

ταξινοµήµατα διαχωρίστηκαν (ως αποτέλεσµα έρευνας) σε περισσότερα του

ενός, ενώ κάποια άλλα συγχωνεύτηκαν σε ένα (π.χ. συνωνυµία). Αυτό που

5

γίνεται φανερό όµως από την ανασκόπηση αυτή είναι ότι δεν υπάρχει ακόµα

µία σαφής, έγκυρη και πρόσφατη εκτίµηση του συνολικού αριθµού των

γνωστών ταξινοµηµάτων της χλωρίδας της Ελλάδας και ιδιαίτερα των

ενδηµικών taxa της.

Από το σύνολο της Ελληνικής φυτικής βιοποικιλότητας, περισσότερη

έµφαση δόθηκε στα ποολίβαδα τα οποία έχουν περισσότερα από 20 είδη

φυτών ανά m2. Τα φυτά αυτά αποτελούν πολύτιµο γενετικό υλικό, το οποίο

κατά καιρούς χρησιµοποιείται για τη βελτίωση ή τη δηµιουργία

καλλιεργούµενων ποικιλιών. Πλούσια σε είδη είναι και τα φρυγανολίβαδα

καθώς και τα θαµνολίβαδα (Παπαναστάσης 1994).

Τα είδη των φυτών που ανήκουν στις οικογένειες Poaceae και Fabaceae,

στην πλειονότητα τους εµφανίζονται σε ποολίβαδα και περιλαµβάνουν φυτά

µε υψηλή λιβαδοπονική αξία.

Η πλειονότητα των Ελληνικών ποολίβαδων κυριαρχείται από πολυετή είδη

που είτε είναι C4 αγρωστώδη, όπως Hyparrhenia hirta, Dichanthium

ischaemum και Chrysopogon gryllus, είτε C3, όπως Festuca ssp., Bromus

ssp. και Brachypodium ssp. (Koukoura 2007).

Στις ξηρές και ηµίξηρες περιοχές κυριαρχούν τα ετήσια είδη ενώ στις υγρές

και ύφυγρες τα πολυετή. Τα πιο σηµαντικά αγρωστώση είδη είναι αυτά της

κατηγορίας C3 (ψυχρόβια) στην οποία ανήκουν διάφορα γένη όπως Bromus,

Avena, Festuca, Lolium, Dactylis, Stipa κ.λ.π. Υπάρχουν όµως και και είδη

που ανήκουν στην κατηγορία C4 (θερµόβια) όπως Cynodon dactylon,

Hyparrhenia hirta, Andropogon ssp. κ.λ.π. τα οποία είναι λιγότερα κυρίαρχα

και η ποιότητα τους είναι µικρότερη σε σύγκριση µε τα είδη της πρώτης

κατηγορίας.

Τα πολυετή αγρωστώδη είναι ικανά να εγκατασταθούν σε περιβάλλοντα µε

δυσµενείς κλιµατεδαφικές συνθήκες, χάρη στην ικανότητα τους ν’

αναπτύσσουν φυσιολογικούς και µορφολογικούς µηχανισµούς προσαρµογής

στα περιβάλλοντα αυτά (Casler 2006). Σε περιοχές όπως αυτές των

λατοµείων, έχουν την ικανότητα να ελαττώνουν τις υψηλές θερµοκρασίες που

επικρατούν και να προστατεύουν το έδαφος από τη διάβρωση (Hunter &

Whiteman 1974, Lawrence 1981). Επίσης, πολυετή είδη αγρωστωδών και

κυρίως εκείνα που φέρουν ριζώµατα χρησιµοποιούνται για τη δηµιουργία

6

χλοοτάπητα.

Στη σύνθεση της βλάστησης των ποολίβαδων συµµετέχει επίσης µε

σηµαντικό ποσοστό η οικογένεια των ψυχανθών τόσο µε ετήσια όσο και µε

πολυετή είδη που ανήκουν στα γένη Trifolium, Medicago, Lotus, Astragalus,

Vicia, Onobrychis κ.λ.π. (Koukoura 2007).

Τα ψυχανθή πλεονεκτούν έναντι άλλων ειδών όταν φύονται σε γυµνά

εδάφη. Χρησιµοποιούνται ευρύτατα στην αποκατάσταση διαταραγµένων

περιοχών µιας και εµφανίζουν υψηλό δυναµικό αύξησης σε υποστρώµατα

που είναι φτωχά σε άζωτο ενώ συντελούν στην αύξηση της γονιµότητας του

εδάφους και µπορούν ν’ αντισταθούν και να επιβιώσουν ακόµα και σε

περιβάλλοντα µε µεγάλες διαταραχές (Caravaca et al. 2003, Rodríguez-

Echeverría & Pérez-Fernández 2005). Επίσης, είδη της οικογένειας αυτής

χρησιµοποιούνται για τη δηµιουργία λειµώνων µε σηµαντικότερο είδος το

Medicago sativa.

3. Στόχοι της έρευνας

Οι βασικοί στόχοι της έρευνας αυτής ήταν:

1. Η κατά το δυνατόν πλήρης καταγραφή των γνωστών ταξινοµηµάτων

των Tracheobionta στην Ελλάδα, µε βιβλιογραφική τεκµηρίωση της

παρουσίας του κάθε ταξινοµήµατος και µάλιστα της πρώτης

αναφοράς του όπου αυτό ήταν δυνατό.

2. Η βιβλιογραφικά τεκµηριωµένη καταγραφή όλων των ενδηµικών

ταξινοµηµάτων της Ελλάδας.

3. Η καταγραφή των σηµαντικότερων χλωριδικών και οικολογικών

χαρακτηριστικών των ειδών και υποειδών των οικογενειών Poaceae

και Fabaceae, που είναι οι σηµαντικότερες για τα λιβαδικά

οικοσυστήµατα.

4. Τα παραπάνω δεδοµένα που θα συγκεντρωθούν ν’ αποτελέσουν µία

ηλεκτρονική Βάση ∆εδοµένων στο διαδίκτυο, που θα είναι χρήσιµο

εκπαιδευτικό και ερευνητικό µέσο αλλά και µία εστία ανάδειξης της

εθνικής µας φυσικής κληρονοµιάς.

7

ΜΕΘΟ∆ΟΙ ΚΑΙ ΥΛΙΚΑ

1. Λογισµικό για τη λειτουργία της Βάσης ∆εδοµένων

Η καταχώρηση των πληροφοριών πραγµατοποιήθηκε στο ειδικό

πρόγραµµα ΄΄Ελληνική Βιοποικιλότητα΄΄ το οποίο δηµιουργήθηκε

αποκλειστικά για τις ανάγκες του ερευνητικού προγράµµατος (Σχήµα 1).

Σχήµα 1. Επιφάνεια εργασίας του προγράµµατος Ελληνική Βιοποικιλότητα.

Κάθε φυτικό ταξινοµικό είδος (taxa), έπειτα από τη βιβλιογραφική

αναζήτηση, τον έλεγχο της εγκυρότητας του επιστηµονικού του ονόµατος και

την επιβεβαίωση ότι απαντάται στον Ελληνικό χώρο, καταγράφηκε στο

παραπάνω πρόγραµµα. Έπειτα, καταγράφηκε ο νονός του (Σχήµα 2) και η

αρχαιότερη διαθέσιµη βιβλιογραφική αναφορά που τεκµηριώνει την ύπαρξη

του είδους στην Ελλάδα. Τέλος, προστέθηκε και η βιογεωγραφική περιοχή

στην οποία έχει αναφερθεί το είδος µε βάση την παραπάνω αναφορά (π.χ.

Greece whole, Greek mainland, Aegean Is., Ionian Is.) (Σχήµα 3). Σηµειώνεται

ότι δεν καταγράφηκαν τα εµπορικά και τα καλλιεργούµενα είδη γιατί δεν είναι

αυτοφυή αλλά εισαγόµενα.

8

Σχήµα 2. Καταγραφή είδους ως µέρος της Ελληνικής Βιοποικιλότητας όπως

και του νονού του.

Σχήµα 3. Καταγραφή βιβλιογραφικής αναφοράς και βιογεωγραφικής περιοχής

9

Η βάση δεδοµένων είναι διαθέσιµη στο διαδίκτυο στην παρακάτω

διεύθυνση: http://greek-biodiversity.bio.auth.gr. (Σχήµα 4). Χρησιµοποιώντας

την αριστερή στήλη, όπου εµφανίζεται η ταξινοµική κατάταξη του βασιλείου

Plantae, είναι δυνατή η κάθε είδους αναζήτηση σε επίπεδο Βασιλείου,

Υποβασιλείου, Κατηγορίας, Κλάσης, Υποκλάσης, Τάξης, Οικογένειας, Γένους

και η εµφάνιση των Ελληνικών Ειδών (Σχήµα 5). Η αναζήτηση µπορεί να γίνει

ακόµη πιο συγκεκριµένη εισάγοντας στην αναζήτηση το επιστηµονικό όνοµα

οποιουδήποτε επιπέδου που µας ενδιαφέρει. Για παράδειγµα, η αναζήτηση

για την εµφάνιση των ειδών της οικογένειας Poaceae απεικονίζεται στο Σχήµα

6. Επιλέγοντας ένα είδος από τη λίστα µε τα Ελληνικά ή αναζητώντας το

σύµφωνα µε τα παραπάνω, εµφανίζεται η βιβλιογραφική αναφορά που

τεκµηριώνει την ύπαρξη του στην Ελλάδα καθώς και η βιογεωγραφική

περιοχή που έχει αναφερθεί βάση πάντοτε της παραπάνω αναφοράς (Σχήµα

7). Η εµφάνιση της πλήρους βιβλιογραφικής αναφοράς (Σχήµα 8)

πραγµατοποιείται µε την επιλογή του συγγραφέα και της ηµεροµηνίας που

αναφέρονται πάνω από τον τίτλο της αναφοράς στο Σχήµα 7.

Σχήµα 4. Επιφάνεια εργασίας της Βάσης ∆εδοµένων της Ελληνικής

Βιοποικιλότητας στο διαδίκτυο.

10

Σχήµα 5. Εµφάνιση Ελληνικών ειδών σε επίπεδο Γένους.

Σχήµα 6. Εµφάνιση Ελληνικών ειδών µέσω της επιλογής Αναζήτηση.

11

Σχήµα 7. Εµφάνιση βιβλιογραφικής αναφοράς και βιογεωγραφικής περιοχής

Σχήµα 8. Εµφάνιση πλήρους βιβλιογραφικής αναφοράς

12

2. Επιλογή των χλωριδικών στοιχείων των οικογενειών Poaceae και

Fabaceae

2.1. Βιοτικές µορφές και βιοτικά φάσµατα

Η µελέτη της χλωρίδας µιας περιοχής απαιτεί τη γνώση των χλωριδικών

στοιχείων που τη συνθέτουν. Η βιοτική µορφή των φυτών είναι ένα χρήσιµο

χλωριδικό στοιχείο που εκφράζει την ικανότητα προσαρµογής των φυτών στα

περιβάλλοντα που αναπτύσσονται και αποτελεί χαρακτηριστικό γνώρισµα της

ιδιοσυγκρασίας τους (Αθανασιάδης 1986). Συνεπώς, η φυσιογνωµική

διαµόρφωση του τύπου της βλάστησης µιας περιοχής είναι στενά

συνδεδεµένη µε τη συµµετοχή και κυριαρχία στη σύνθεση της βλάστησης των

βιοτικών της µορφών (λιβαδικές, δασικές εκτάσεις). Σύµφωνα µε τον Braun-

Blanquet (1964) η εναρµόνιση και προσαρµογή των φυτών στις συνθήκες του

περιβάλλοντος εκφράζεται µε τις βιοτικές µορφές. Η εκατοστιαία αναλογία των

βιοµορφών, που συνθέτουν τη χλωρίδα µιας περιοχής, µας δίνει το βιοτικό

φάσµα της. Το βιοτικό φάσµα εκφράζει µε ικανοποιητικό τρόπο τις κλιµατικές

συνθήκες, τη φυσιογνωµία και τον οικολογικό χαρακτήρα της βλάστησης

(Γκανιάτσας 1967, Αθανασιάδης 1986). Στη φυτοκοινωνιολογία, ευρύτερη

εφαρµογή είχε το σύστηµα κατάταξης σε βιοτικές µορφές του ∆ανού

Βοτανικού Raunkiaer (1934). Η κατάταξη αυτή στηρίζεται στη θέση και

προστασία των ανανεωτικών οργάνων (οφθαλµοί) του φυτού και επηρεάζει

τον τρόπο µε τον οποίο αυτό ανταπεξέρχεται στη δυσµενέστερη περίοδο

(χειµώνα ή καλοκαίρι) του βιολογικού του κύκλου (διαχείµαση ή διαθερισµός).

Στην παρούσα έρευνα για τη µετατροπή των χλωριδικών στοιχείων σε

αντίστοιχες βιοτικές µορφές και την κατάρτιση του βιοτικού φάσµατος

χρησιµοποιήθηκε η µέθοδος του Raunkiaer (1934) και βασίστηκε στις

εργασίες των Garcke (1972), Pignatti (1982) και Oberdorfer (1990).

Από τη σχετική επεξεργασία, το σύνολο των ειδών των οικογενειών

Poaceae και Fabaceae που φύονται στην Ελλάδα κατανεµήθηκε σε έξι

θεµελιώδεις βιοτικές µορφές:

1. Φανερόφυτα

2. Χαµαίφυτα

3. Ηµικρυπτόφυτα

4. Γεώφυτα

13

5. Θερόφυτα και

6. Υδρόφυτα-Ελόφυτα

2.2. Οικολογικές µορφές ανάπτυξης

Η οικολογική µορφή κάθε φυτικού είδους συνδέεται µε τη συνολική

ανάπτυξη του και αναφέρεται στη διάρκεια ζωής του. Έχει άµεση σχέση µε

περιβάλλον και σχετίζεται µε τη βιοτική µορφή του είδους. Χρησιµοποιήθηκαν

οι τρείς θεµελιώδεις οικολογικές µορφές: 1. των µονοετών φυτών, 2. των

πολυετών ποωδών φυτών και 3. των ξυλωδών θάµνων και δένδρων. Τα

µονοετή ποώδη είναι βραχύβια και κλείνουν τον κύκλο εξέλιξης τους στη

διάρκεια µίας βλαστικής περιόδου, που αρχίζει µε τη φύτρωση των

σπερµάτων και λήγει µε την ωρίµανση και την απόρριψη των καρπών και

σπερµάτων. Τα πολυετή ποώδη χαρακτηρίζονται από τα µη αποξυλωµένα

υπέργεια τµήµατα του βλαστού, που συνήθως καταστρέφονται µετά το

σχηµατισµό των καρπών και των σπερµάτων, κυρίως εκεί που το κλίµα τα

εξαναγκάζει να αναστείλουν τη δραστηριότητα τους. Η προστασία τους γίνεται

µε την τοποθέτηση κάτω από την επιφάνεια της γης βλαστού, ριζωµάτων,

βολβών και κονδύλων. Έτσι, διέρχονται τη δυσµενή γι’ αυτά περίοδο και µε

ευνοϊκές συνθήκες αναπτύσσουν τα υπέργεια βλαστικά τους όργανα.

2.3. Χωρολογικές ενότητες

Είναι γνωστό ότι κάθε είδος φυτού έχει µία καθορισµένη γεωγραφική

εξάπλωση. Αυτό µας δίνει τη δυνατότητα να ταξινοµήσουµε τα είδη σε

ενότητες µε βάση την οµοιότητα στη γεωγραφική τους εξάπλωση. Οι ενότητες

αυτές καλούνται χωρολογικές και περιλαµβάνουν είδη που παρουσιάζουν

κάποια ταύτιση στη γεωγραφική τους εξάπλωση, δηλαδή είδη που ανήκουν σ’

ένα τύπο γεωγραφικής εξάπλωσης. Τα κέντρα των χωρολογικών ενοτήτων

σχετίζονται στενά µε τις περιβαλλοντικές συνθήκες που επικρατούν στην

οριοθετηµένη περιοχή τους (Παυλίδης 1985). Οι γνώσεις αναφορικά µε την

εξάπλωση των φυτών παρουσιάζουν αρκετά κενά. Αυτό ισχύει κυρίως για τα

σπουδαία από φυτοκοινωνιολογική άποψη υποείδη (Αθανασιάδης 1986). Η

σύνθεση πολλών ή λίγων χωρολογικών ενοτήτων ονοµάζεται χωρολογικό

φάσµα. Oι χωρολογικές ενότητες διακρίθηκαν σε: Ευρωπαϊκά, Κοσµοπολίτικα

και Ενδηµικά.

14

2.4. Κατακόρυφη διανοµή των ειδών των οικογενειών Poaceae και

Fabaceae στην Ελλάδα

Ο συνολικός αριθµός των taxa των οικογενειών Poaceae και Fabaceae

που εµφανίζονται στην Ελλάδα επιµερίστηκε, σύµφωνα µε την κατακόρυφη

διανοµή τους, σε τρεις κατηγορίες. Αυτές είναι: Α) είδη που εµφανίζονται

αποκλειστικά πάνω από το υψόµετρο των 1500m, Β) είδη που εµφανίζονται

αποκλειστικά κάτω από το υψόµετρο των 1500m και Γ) είδη που εµφανίζονται

τόσο άνω των 1500m όσο και κάτω από υψόµετρο αυτό. Η πρώτη κατηγορία

περιλαµβάνει είδη που εµφανίζονται αποκλειστικά σε ποολίβαδα και

συγκεκριµένα σ’ αυτά της υψηλής ζώνης (υπαλπικά), ενώ η δεύτερη και η

τρίτη περιλαµβάνουν είδη που εµφανίζονται και στους τέσσερις τύπους

λιβαδιών (φρυγανολίβαδα, θαµνολίβαδα, δασολίβαδα και στα ποολίβαδα της

χαµηλής και της µεσαίας ζώνης).

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ-ΣΥΖΗΤΗΣΗ

1. Σύγκριση των ταξινοµηµάτων του υποβασιλείου Tracheobionta της

Ελλάδας µε εκείνα της Ευρώπης

Από την επεξεργασία και καταχώρηση των στοιχείων προέκυψε ότι ο

συνολικός αριθµός των φυτικών ταξινοµικών µονάδων της Ελληνικής

βιοποικιλότητας είναι 6308 taxa (είδη και υποείδη). Η κατάταξη των

παραπάνω, σύµφωνα µε την ταξινοµική τους σειρά, δίνεται στο Παράρτηµα 1.

Σύµφωνα µε τη Flora Europaea, ο αριθµός των φυτικών ειδών της

Ευρώπης ανέρχεται σε 11557 taxa. Τα 6308 από τα τελευταία εµφανίζονται

στην Ελλάδα. Από άποψη ποσοστού, το 54,6% των Ευρωπαϊκών ειδών

φύεται και στην Ελληνική επικράτεια. Τα Ελληνικά ενδηµικά, δηλαδή τα είδη

που εµφανίζονται αποκλειστικά στην Ελλάδα και πουθενά αλλού στον

πλανήτη, ανέρχονται σε 1355, αποτελώντας το 21,5% της Ελληνικής φυτικής

βιοποικιλότητας και το 11,7% της Ευρωπαϊκής. Τα υπόλοιπα 4953 είδη

(42,9%) της Ελληνικής φυτικής βιοποικιλότητας εµφανίζονται και σε άλλες

χώρες της Ευρωπαϊκής ηπείρου.

Συµπερασµατικά, η Ελληνική χλωρίδα είναι η πιο πλούσια στην Ευρώπη

σε αριθµό ειδών και υποειδών, αλλά και η πιο πλούσια σε αριθµό ενδηµικών

taxa, συγκρινόµενη µε περιοχές αντίστοιχης έκτασης στην Ευρώπη ή στη

15

Μεσογειακή περιοχή. Παραδείγµατος χάριν, η Ισπανική ενδοχώρα έχει 501

ενδηµικά taxa και το Μαρόκο 536 (Dafis et. al 1996).

Στο Παράρτηµα 2 δίνεται αλφαβητικά ο κατάλογος όλων των ενδηµικών

φυτών της Ελλάδας, σύµφωνα µε την ταξινοµική τους σειρά. Επίσης, δίνεται

και ο αριθµός των ενδηµικών ειδών της κάθε οικογένειας. Οι πιο πλούσιες σε

είδη και υποείδη (taxa) οικογένειες είναι η Asteraceae µε 248 taxa, η

Caryophyllaceae µε 159, η Lamiaceae µε 121, η Liliaceae µε 97, η Cruciferae

µε 85, η Rubiaceae µε 68, η Campanulaceae µε 63, η Fabaceae µε 55, η

Scrophulariaceae µε 53, η Orchidaceae µε 45, η Apiaceae µε 44, η

Boraginaceae µε 42, η Plumbaginaceae µε 33, η Poaceae µε 29 και η

Ranunculaceae µε 26.

Η υψηλή ποικιλότητα της Ελληνικής χλωρίδας, ιδιαίτερα σε ενδηµικά

ταξινοµήµατα, µπορεί ν’ αποδωθεί στις ακόλουθες αιτίες:

1. Στην πλούσια γεωλογική ιστορία της Ελλάδας (Κίσκυρας 1959,

Greutzburg 1963,1966) που επέφερε την κατάτµηση της Ελληνικής

επικράτειας και δηµιούργησε αποµωνοµένες περιοχές και ενδιαιτήµατα

µε ιδιαίτερα οικολογικά χαρακτηριστικά. Τα παραπάνω συντέλεσαν

στην επιβίωση σπάνιων φυτικών taxa και στη δηµιουργία ή στη

διατήρηση νέων ενδηµικών taxa µέσω διαδικασιών όπως

πολυπλοειδή, γενετική εξέλιξη και προσαρµογή στις ακτινοβολίες

(Dafis et al. 1996).

2. Στον εµπλουτισµό της Ελληνικής χερσαίας χλωρίδας µε: α)

παλαιότερα χλωριδικά στοιχεία που είχαν τους πλησιέστερους

συγγενείς τους (συχνά προγόνους) στην περιοχή της ∆υτικής Ασίας

(Anatolia), διαµέσου δύο κύριων διαδροµών µετανάστευσης φυτών,

της περιοχής του Κεντρικού Αιγαίου και αυτής του Νότιου Αιγαίου. Η

µετανάστευση αυτή είχε κατεύθυνση από Ανατολή προς ∆ύση και

έλαβε χώρα σε παλαιότερες γεωλογικές περιόδους (Μειόκαινο), όταν η

Ελληνική επικράτεια ήταν ακόµη ενωµένη µε την Ασιατική ήπειρο

(Turrill 1929, Ιατρού 1986) και β) χλωριδικά στοιχεία της Κεντρικής και

της Βόρειας Ευρώπης διαµέσου της ‘’Αλπικής’’ διαδροµής

µετανάστευσης φυτών. Η τελευταία είχε κατεύθυνση από Βορά προς

Νότο και έλαβε χώρα αργότερα από την προηγούµενη (Τurrill 1929).

16

Σχήµα 9. Σύγκριση Ελληνικής και Ευρωπαϊκής χλωρίδας

2. Οικολογικός χαρακτήρας των λιβαδιών

2.1. Γενικά

Τα λιβάδια, κατά την επιστήµη της λιβαδοπονίας, είναι τα φυσικά

οικοσυστήµατα που καλύπτονται από ποώδη ή θαµνώδη βλάστηση και

παράγουν βοσκήσιµη ύλη για τα αγροτικά και τα άγρια ζώα, ενώ παράλληλα

έχουν και άλλες λειτουργίες. Αυτές είναι παραγωγικές, κοινωνικοπολιτιστικές

και περιβαλλοντικές (Society for Range Management 1989, Biswell & Λιάκος

1982).

Ο όρος ‘’βοσκότοποι’’ που χρησιµοποιείται συχνά αντί του ‘’λιβάδια’’, δεν

είναι επιστηµονικά σώστός, διότι δηλώνει την κυρίαρχη µόνο χρήση των

οικοσυστηµάτων αυτών που είναι η βόσκηση και όχι την πολυπλοκότητα της

χρήσης τους. Βοσκότοποι άλλωστε µπορεί να είναι εκτάσεις που δεν είναι

απαραίτητα και λιβάδια, π.χ. θερισµένοι αγροί, ακάλυπτοι οικιστικοί χώροι

κ.λ.π. Παρ’ όλα αυτά όµως ο όρος ‘’βοσκότοποι’’ ή ‘’βοσκές’’ καθιερώθηκε

17

διαχρονικά τόσο στη λιβαδοπονική πράξη, όσο και στην επίσηµη νοµολογία

του κράτους (Μακέδος 1998).

Τα λιβάδια είναι φυσικά οικοσυστήµατα µε πολλαπλές λειτουργίες και

πολλαπλή προσφορά για τον άνθρωπο. Παράγουν βοσκήσιµη ύλη για τα

αγροτικά ζώα, τα οποία µε τη σειρά τους παράγουν πολύτιµα για την εθνική

µας οικονοµία ζωικά προϊόντα. Σηµαντικές περιβαλλοντικές λειτουργίες των

λιβαδιών είναι: α) η ρύθµιση και η βελτίωση της ποιότητας του αέρα µε τον

εµπλουτισµό του σε οξυγόνο, β) η ρύθµιση της υδρολογίας των λεκανών

απορροής των χειµάρρων και ποταµών καθώς και η παραγωγή χρήσιµου για

ύδρευση και άρδευση νερού, γ) η αντιδιαβρωτική προστασία που παρέχουν

στα ορεινά επικλινή εδάφη, δ) η διατήρηση της πολιτιστικής κληρονοµιάς της

ορεινής υπαίθρου καθώς και η συµβολή τους στην ανάπτυξη της υπαίθριας

αναψυχής και του οικοτουρισµού γενικότερα (Παπαναστάσης 1994, Μακέδος

1998). Η σηµαντικότερη όµως προσφορά των λιβαδιών είναι η συµβολή τους

στη διατήρηση της βιοποικιλότητας. Η χλωρίδα των λιβαδιών της χώρας µας

είναι πλούσια και ένα µεγάλο µέρος της αποτελείται από ενδηµικά είδη φυτών.

Τα λιβαδικά οικοσυστήµατα αποτελούν το µεγαλύτερο σε έκταση φυσικό

πόρο της γης καλύπτοντας, σύµφωνα µε τα στοιχεία του FAO (1982), το 70%

της συνολικής έκτασης της. Στην Ελλάδα, τα λιβάδια καλύπτουν 51.377.520

στρ., αντιπροσωπεύοντας το 38,9% της συνολικής έκτασης της (131.957.400

στρ.) γεγονός που τα καθιστά ως το µεγαλύτερο σε έκταση χερσαίο φυσικό

πόρο της.

Οι Παπαναστάσης & Πήττας (1984) κατέταξαν τις διάφορες κατηγορίες

λιβαδιών στις λιβαδοπονικά παραδεκτές.

Τύπος λιβαδιού Έκταση (στρ.) %

Ποολίβαδα 16.700.790 32,5

Φρυγανολίβαδα 2.255.330 4,4

Θαµνολίβαδα 7.750.000 15,1

∆ασολίβαδα 24.671.400 48

Σύνολο 51.377.520 100

Πίνακας 1. Κατάταξη της έκτασης των λιβαδιών της χώρας σε λιβαδικούς

τύπους

18

Στην Ελλάδα απαντώνται τέσσερις τύποι λιβαδιών, τα ποολίβαδα που

καλύπτονται κατά κύριο λόγο µε ποώδη φυτά, τα φρυγανολίβαδα στα οποία

κυριαρχούν τα φρύγανα (ξηρανθεκτικοί θαµνίσκοι), τα θαµνολίβαδα στα οποία

κυριαρχούν οι θάµνοι και τα δασολίβαδα. Τα τελευταία είναι οι µερικώς

δασοσκεπείς εκτάσεις και σ’ αυτές φύονται µεµονωµένα άτοµα ή συνδενδρίες

ή λόχµες δασικής βλάστησης σ’ ένα χαλαρό ανώροφο συγκόµωσης µέχρι

40% (Παπαναστάσης & Νοϊτσάκης 1992).

Από οικολογική άποψη, το µεγαλύτερο µέρος των ποολίβαδων και

περίπου το σύνολο της έκτασης των λοιπών τύπων λιβαδιών θεωρούνται

διαδοχικά φυσικά οικοσυστήµατα. Τα τελευταία προήλθαν από την

καταστροφή δασών και διατηρούνται σε σχετικά σταθερή κατάσταση λόγω

ανθρωπογενών ή φυσικών αιτιών (Coupland 1979). Σχεδόν µόνο τα

ποολίβαδα της υπαλπικής ζώνης στην Ελλάδα καλύπτονται εξ’ αιτίας του

κλίµατος από βλάστηση κλίµαξ και θεωρούνται κλιµακικά.

2.2. Χλωριδικά στοιχεία των οικογενειών Poaceae και Fabaceae

2.2.1. Βιοτικές µορφές και βιοτικά φάσµατα

Στο Παράρτηµα 3 εµφανίζεται µε αλφαβητική σειρά ο κατάλογος µε τις

βιοτικές µορφές του συνόλου των ειδών της Ελληνικής φυτικής

βιοποικιλότητας που ανήκουν στις οικογένειες Poaceae και Fabaceae και

αναλύονται παρακάτω.

2.2.1.1. Φανερόφυτα (Ph)

Στην κατηγορία των Φανερόφυτων περιλαµβάνονται οι ξυλώδεις µορφές

των δενδρωδών, ηµιδενδρωδών, θαµνωδών, ηµιθαµνωδών φυτών καθώς και

κάποιες περιπτώσεις ερπόντων ή αναρριχόµενων θαµνοειδών (Παυλίδης

1985). Στη βιοτική µορφή των Φανεροφύτων περιλαµβάνονται 29 taxa της

οικογένειας Fabaceae ενώ η οικογένεια Poaceae, δεν περιλαµβάνει taxa

αυτής της µορφής.

2.2.1.2. Χαµαίφυτα (Ch)

Στη βιοτική µορφή των Χαµαιφύτων υπάγονται τα ξυλώδους σύστασης,

ποώδη µέχρι ηµιθαµνώδους ανάπτυξης φυτικά είδη, τα οποία στην

πλειονότητα τους είναι φρυγανώδη στοιχεία, σχηµατίζοντας στρωµατοειδείς

19

χαµηλού ύψους ξυλώδεις διαπλάσεις (Παυλίδης 1985). Στη βιοτική µορφή των

Χαµαιφύτων περιλαµβάνονται 69 taxa της οικογένειας Fabaceae ενώ η

οικογένεια Poaceae, δεν περιλαµβάνει taxa αυτής της µορφής.

2.2.1.3. Ηµικρυπτόφυτα (H)

Η βιοτική µορφή των Ηµικρυπτοφύτων είναι αντιπροσωπευτική και η πιο

διαδεδοµένη του χώρου της εύκρατης ζώνης βλάστησης, εξαπλωµένη από τα

όρια της υποτροπικής µέχρι και την πολική ζώνη. Συγκροτείται από ποώδη

φυτικά είδη, διετούς και πολυετούς βιολογικού κύκλου, µε κύριο

χαρακτηριστικό τα υπέργεια βλαστητικά τους όργανα, οφθαλµοί και φύλλα, να

διαχειµάζουν προστατευόµενα κοντά στην επιφάνεια του εδάφους (Παυλίδης

1985). Στη βιοτική µορφή των Ηµικρυπτόφυτων περιλαµβάνονται 147 taxa

της οικογένειας Fabaceae και 221 taxa της οικογένειας Poaceae.

2.2.1.4. Γεώφυτα (G)

Η βιοτική µορφή των Γεωφύτων περιλαµβάνει αποκλειστικά πολυετή

ποώδη φυτικά είδη, µε κύριο χαρακτηριστικό τους τη δηµιουργία υπογείου

αποθησαυριστικού οργάνου, όπως βολβού, ριζώµατος, κονδύλου, µε το

οποίο επιτυγχάνεται η διαχείµαση τους (Παυλίδης 1985). Στη βιοτική µορφή

των Γεωφύτων περιλαµβάνονται 8 taxa της οικογένειας Fabaceae και 38 taxa

της οικογένειας Poaceae.

2.2.1.5. Θερόφυτα (Th)

Η βιοτική µορφή των Θεροφύτων, ή αλλιώς Ετησίων, περιλαµβάνει φυτικά

είδη που ολοκληρώνουν το βιολογικό τους κύκλο σε χρονικό διάστηµα

µικρότερο του ενός έτους. Είναι διαδεδοµένα στις ξηρές και θερµές περιοχές

και αντιπροσωπεύουν τη βασική βιοτική µορφή της υποτροπικής ζώνης

βλάστησης. Στη βιοτική αυτή µορφή ανήκουν οι κατηγορίες των νιτρόφιλων

φυτών, των ζιζανίων των καλλιεργειών και γενικά των φυτών των

περιοικιστικών χώρων, εξαιτίας της ανθρωπογενούς συνήθως διασποράς

τους, γεγονός που επιβεβαιώνεται από τη σηµαντική παρουσία τους στα

κράσπεδα των δηµόσιων και των δασικών οδών (Παυλίδης 1985). Στη βιοτική

µορφή των Θεροφύτων περιλαµβάνονται 228 taxa της οικογένειας Fabaceae

και 177 taxa της οικογένειας Poaceae.

20

2.2.1.6. Υδρόφυτα-Ελόφυτα (HH)

Η βιοτική µορφή των Υδροφύτων-Ελοφύτων αποτελείται από φυτικά είδη

στενά εξαρτηµένα από υδάτινα περιβάλλοντα και υγροβιότοπους. Στη βιοτική

µορφή των Υδροφύτων περιλαµβάνονται τα διαβιούντα αποκλειστικά µέσα

στα νερά υδρόβια φυτικά είδη. Στα Ελόφυτα περιλαµβάνονται φυτά που

αναπτύσσονται στην περιφέρεια των λιµνών σε ρηχά νερά και στα κράσπεδα,

καθώς και τα τέλµατα, βυθίσµατα, τάφρους και ρυάκια κοντά στις λίµνες ή τη

δασική ζώνη σε υγροβιοτόπους µε κάθυγρα ή υγρά εδάφη (Παυλίδης 1985).

Στη βιοτική µορφή των Υδροφύτων-Ελοφύτων περιλαµβάνονται 5 taxa της

οικογένειας Poaceae ενώ η οικογένεια Fabaceae, δεν περιλαµβάνει taxa

αυτής της µορφής.

Από την ανάλυση των βιοτικών µορφών για το σύνολο των φυτών της

οικογένειας Poaceae, προέκυψε ότι η επικρατέστερη βιοτική µορφή είναι αυτή

των Ηµικρυπτοφύτων µε 221 taxa και ποσοστό 50% και ακολουθούν τα

Θερόφυτα µε 177 taxa και ποσοστό 40%. Σε απόσταση και µε µικρότερη

συµµετοχή, ακολουθούν τα Γεώφυτα µε 38 taxa και ποσοστό 9% και τέλος τα

Υδρόφυτα-Ελόφυτα µε µόλις 5 taxa και ποσοστό 1%, ενώ απουσιάζουν τα

Φανερόφυτα και τα Χαµαίφυτα. Η παραπάνω κατανοµή αποτελεί το βιοτικό

φάσµα της Ελληνικής χλωρίδας, όσον αφορά την οικογένεια Poaceae, κατά τη

µέθοδο του Raunkiaer, που απεικονίζεται και σχηµατικά (Σχήµα 10).

Όσον αφορά την οικογένεια Fabaceae, κυριαρχεί η βιοτική µορφή των

Θεροφύτων µε 228 taxa και ποσοστό 47%, µε τα Ηµικρυπτόφυτα να έπονται

µε 147 taxa και ποσοστό 31%. Ακολουθούν τα Χαµαίφυτα µε 69 taxa και

ποσοστό 14%, τα Φανερόφυτα µε 29 taxa και ποσοστό 6% και τέλος τα

Γεώφυτα µε 8 taxa και ποσοστό 2%, ενώ απουσιάζουν τα Υδρόφυτα-Ελόφυτα

(Σχήµα 11).

Τέλος, όσον αφορά το σύνολο των φυτικών ειδών των δύο παραπάνω

οικογενειών, κυριαρχεί η βιοτική µορφή των Θεροφύτων µε 405 taxa και

ποσοστό 44%, ακολουθούν τα Ηµικρυπτόφυτα µε 368 taxa και ποσοστό 40%.

Σε απόσταση και µε µικρότερη συµµετοχή ακολουθούν τα Χαµαίφυτα µε 69

taxa και ποσοστό 7%, τα Γεώφυτα µε 46 taxa και ποσοστό 5%, τα

21

Φανερόφυτα µε 29 taxa και ποσοστό 3% και τα Υδρόφυτα-Ελόφυτα µε 5 taxa

και ποσοστό 1% (Σχήµα 12).

H50%Th

40%

G9%

HH1%

H

Th

G

HH

Σχήµα 10. Βιοτικό φάσµα της οικογένειας Poaceae στην Ελλάδα.

Th47%

H31%

Ch14%

Ph6%

G2%

Th

H

Ch

Ph

G

Σχήµα 11. Βιοτικό φάσµα της οικογένειας Fabaceae στην Ελλάδα.

Th44%

H40%

Ch7%

G5%

Ph3%

HH1%

Th

H

Ch

G

Ph

HH

Σχήµα 12. Βιοτικό φάσµα των οικογενειών Poaceae και Fabaceae στην

Ελλάδα.

22

Η υπεροχή σε αριθµό ειδών των Ηµικρυπτόφυτων στην οικογένεια

Poaceae δείχνει ότι τα είδη της οικογένειας αυτής απαντώνται κυρίως σε

περιοχές όπου το κλίµα είναι παραµεσόγειο προς το εύκρατο. Αντίστοιχα, η

υπεροχή των Θερόφυτων στην οικογένεια Fabaceae µας δείχνει ότι τα είδη

της οικογένειας αυτής απαντώνται κυρίως σε παραµεσόγειες περιοχές µε

µεσογειακό τύπο κλίµατος (Αθανασιάδης & Θεοδωρόπουλος 1990).

2.2.2. Οικολογικές µορφές ανάπτυξης

Τα κάθε κατηγορίας ποώδη φυτικά taxa των οικογενειών Poaceae και

Fabaceae στην Ελλάδα ανέρχονται σε 893 που αντιπροσωπεύουν το υψηλό

ποσοστό του 97%. Η πλειονότητα των ποωδών στοιχείων υπάγεται στην

κατηγορία των πολυετών µε 488 taxa και ποσοστό 53%. Τα µονοετή ποώδη

φυτά ανέρχονται σε 405 taxa µε ποσοστό 44%. Την κατηγορία των πολυετών

ξυλωδών στοιχείων αντιπροσωπεύουν 29 taxa µε ποσοστό 3% (Σχήµα 13).

Από την ανάλυση των οικολογικών µορφών ανάπτυξης για το σύνολο των

φυτών της οικογένειας Poaceae, προέκυψε ότι επικρατούν τα πολυετή ποώδη

µε 264 taxa και ποσοστό 60% ενώ ακολουθούν τα µονοετή ποώδη µε 177

taxa και ποσοστό 40% (Σχήµα 14).

Η ανάλυση των οικολογικών µορφών ανάπτυξης για το σύνολο των φυτών

της οικογένειας Fabaceae, έδειξε ότι επικρατούν τα µονοετή ποώδη µε 228

taxa και ποσοστό 47,4%, ακολουθούν τα πολυετή ποώδη µε 224 taxa και

ποσοστό 46,6% και τέλος τα ξυλώδη µε 29 taxa και ποσοστό 6% (Σχήµα 15).

Τα δεδοµένα αυτά µας δείχνουν ότι τα πολυετή ποώδη φυτά είναι

περισσότερα στην οικογένεια των Αγρωστωδών (Poaceae) και τα µονοετή

ποώδη φυτά στην οικογένεια των Ψυχανθών (Fabaceae).

Στα πολυετή ποώδη ανήκουν αναφορικά µε τις βιοτικές µορφές τα

Ηµικρυπτόφυτα (H), τα διετή ποώδη που συνήθως συµπεριφέρονται ως διετή

Ηµικρυπτόφυτα, τα Γεώφυτα (G) και τα Χαµαίφυτα (Ch) ενώ στα µονοετή

ποώδη τα Θερόφυτα (Th). Η υπεροχή από οικολογική άποψη των πολυετών

αγρωστωδών φυτών υποδηλώνει ότι η πλειονότητα των ειδών της οικογένειας

αυτής (Poaceae) απαντάται σε περιοχές µε µεσευρωπαϊκού τύπου χαρακτήρα

βλάστησης ενώ περίπου το µισό ποσοστό των ειδών της οικογένειας των

Ψυχανθών (Fabaceae) απαντάται σε περιοχές µε µεσογειακού ή

υποµεσογειακού τύπου βλάστησης.

23

Πολυετή ποώδη53%

Μονοετή ποώδη44%

Ξυλώδη3%

Πολυετή ποώδη

Μονοετή ποώδη

Ξυλώδη

Σχήµα 13. Οικολογικές µορφές ανάπτυξης των οικογενειών Poaceae και

Fabaceae στην Ελλάδα.

Πολυετή ποώδη60%

Μονοετή ποώδη40%

Πολυετή ποώδη

Μονοετή ποώδη

Σχήµα 14. Οικολογικές µορφές ανάπτυξης της οικογένειας Poaceae στην

Ελλάδα.

Πολυετή ποώδη46,6%

Μονοετή ποώδη47,4%

Ξυλώδη6,0%

Πολυετή ποώδη

Μονοετή ποώδη

Ξυλώδη

Σχήµα 15. Οικολογικές µορφές ανάπτυξης της οικογένειας Fabaceae στην

Ελλάδα.

24

2.2.3. Χωρολογικές ενότητες

Στο Παράρτηµα 3 δίνονται οι χωρολογικές ενότητες των taxa των

οικογενειών Poaceae και Fabaceae. Ο προσδιορισµός των χωρολογικών

ενοτήτων βασίστηκε στις εργασίες των Pignatti (1982) και Tutin et al. (1964-

1980). Oι χωρολογικές ενότητες, όπως αυτές διακρίθηκαν, αναλύονται

παρακάτω.

2.2.3.1. Ευρωπαϊκή χωρολογική ενότητα

Ευρωπαϊκά θεωρούνται τα είδη που έχουν ένα ευρύ κέντρο εξάπλωσης

στον Ευρωπαϊκό χώρο. Στην ενότητα αυτή συµπεριλήφθησαν και τα

Μεσογειακά φυτικά είδη, που η γεωγραφική τους εξάπλωση περιορίζεται µέσα

στα όρια των Μεσογειακών χωρών της Ευρωπαϊκής ηπείρου. Εδώ ανήκουν

τα σπουδαιότερα θαµνώδη σκληρόφυλλα-αείφυλλα είδη που συνθέτουν τη

χαρακτηριστική µακκία µεσογειακή βλάστηση και ένας σηµαντικός αριθµός

ξηροφυτικού συνήθως χαρακτήρα θεροφύτων καθώς και πολυετή βολβόφυτα.

Επίσης, τα Υποµεσογειακά είδη που εντοπίζονται στο χώρο µεταξύ των

ψυχροορίων της µακκίας µεσογειακής βλάστησης και βορειότερα, µέχρι τα

νότια θερµοόρια του Μεσευρωπαϊκού φυλλοβόλου δάσους οξιάς. Επιπλέον,

τα Βαλκανικά, που η εξάπλωση τους περιορίζεται σχεδόν αποκλειστικά µέσα

στο Βαλκανικό χώρο και τη χερσαία περίµετρο του Βορείου Αιγαίου. Τα

Βαλκανικά στοιχεία είναι στην πλειοψηφία τους στενότοπα φυτικά είδη και

αποτελούν τους τοπικούς ενδηµίτες που σπάνια εξαπλώνονται εξωβαλκανικά.

Ακόµη, περιλαµβάνονται τα είδη της Κεντρικής Ευρώπης, κάποια από τα

οποία απαντούν αποκλειστικά µέσα και κάποια άλλα µέσα και έξω από το

φυλλοβόλο δάσος, που είναι η επικρατούσα βλάστηση της περιοχής. Τέλος,

περιλαµβάνονται και µερικά στενότοπα είδη του Ευρωπαϊκού χώρου, όπως τα

Ατλαντικά της παράκτιας ζώνης της ∆υτικής Ευρώπης, τα Υπατλαντικά, στο

Κεντρό-∆υτικό Ευρωπαϊκό χώρο, τα Αλπικά της ανώτερης άδενδρης ζώνης

των υψηλών ορέων, τα Βόρεια του ψυχρόβιου κωνοφόρου δάσους και του

δάσους σηµύδας και τα Υποβόρεια, που εκτείνονται στο Βόρειο Ευρωπαϊκό

τµήµα µεταξύ του δάσους της οξιάς και της σηµύδας.

Tα είδη της οικογένειας Poaceae που φύονται στην Ελλάδα συµµετέχουν

µε 237 taxa και ποσοστό 53% στην Ευρωπαϊκή ενότητα ενώ εκείνα της

25

οικογένειας Fabaceae µε 350 taxa και ποσοστό 73%. Συνολικά και οι δύο

οικογένειες συµµετέχουν µε 587 taxa και ποσοστό 64% (Σχήµα 16, 17, 18).

2.2.3.2. Κοσµοπολίτικα

Η ενότητα αυτή περιλαµβάνει εκτός των τυπικών Κοσµοπολίτικων και

διάφορα είδη άλλων κέντρων, όπως Ασιατικά, Αµερικάνικα και Τροπικά.

Επίσης, συµπεριλήφθησαν τα Ευρασιατικά στοιχεία, που εκτείνονται από το

µεσευρωπαϊκό χώρο και ανατολικότερα µέχρι την Κεντρική ηπειρωτική

Ευρασία. Τυπικά Ευρασιατικά θεωρούνται τα είδη που εξαπλώνονται κυρίως

µέσα στο φυλλοβόλο δάσος και Ηπειρωτικά αυτά των ηµιερηµικών και

στεπικών διαπλάσεων του Κεντροευρασιατικού χώρου, που παρουσιάζουν

δυνατότητες διηπειρωτικής ακτινοβολίας. Στο χώρο αυτό και διάφορα

στενότοπα χλωριδικά στοιχεία, όπως τα Πόντια, Υποπόντια, Σιβηρικά και

Ταταρικά. Τέλος, στην παραπάνω ενότητα συµπεριλήφθησαν τα είδη της

Μεσογειακής λεκάνης, η γεωγραφική εξάπλωση των οποίων περιορίζεται στις

Μεσογειακές χώρες που δεν ανήκουν στην Ευρωπαϊκή ήπειρο και αυτά που

εξαπλώνονται σε Μεσογειακές χώρες τόσο της Ευρωπαϊκής και Αφρικανικής

ηπείρου ταυτόχρονα όσο και της Ευρωπαϊκής και της Ασιατικής.

Στην ενότητα αυτή συµµετέχουν τα είδη της οικογένειας Poaceae που

φύονται στην Ελλάδα µε 175 taxa και ποσοστό 40%, της Fabaceae µε 77 taxa

και ποσοστό 16% και τέλος, όσον αφορά το σύνολο των φυτικών ειδών αυτής

της ενότητας, οι δύο οικογένειες συµµετέχουν µε 252 taxa και ποσοστό 27%

(Σχήµα 16, 17, 18).

2.2.3.3. Ενδηµικά

Η ενότητα αυτή περιλαµβάνει τα φυτικά είδη που εµφανίζονται

αποκλειστικά στην Ελληνική επικράτεια. Από την οικογένεια Poaceae

εµφανίζονται 29 ενδηµικά taxa µε ποσοστό 7% και από την Fabaceae 54 taxa

µε ποσοστό 11%. Όσον αφορά το σύνολο των φυτικών ειδών των δύο

παραπάνω οικογενειών, ως ενδηµικά χαρακτηρίζονται 83 taxa µε ποσοστό

9% (Σχήµα 16, 17, 18).

26

eur53%

cosm40%

endem7%

eur

cosm

endem

Σχήµα 16. Χωρολογικό φάσµα της οικογένειας Poaceae στην Ελλάδα.

eur73%

cosm16%

endem11%

eur

cosm

endem

Σχήµα 17. Χωρολογικό φάσµα της οικογένειας Fabaceae στην Ελλάδα.

eur64%

cosm27%

endem9%

eur

cosm

endem

Σχήµα 18. Χωρολογικό φάσµα των οικογενειών Poaceae και Fabaceae στην

Ελλάδα

27

Τα δεδοµένα αυτά µας δείχνουν ότι η οικογένεια των Αγρωστωδών

(Poaceae) περιλαµβάνει µεγαλύτερο αριθµό Κοσµοπολίτικων taxa ενώ εκείνη

των Ψυχανθών (Fabaceae) περιλαµβάνει µεγαλύτερο αριθµό Ευρωπαϊκών

και ενδηµικών ειδών. Η συµβολή των ειδών και των δύο οικογενειών στην

ενδηµική χλωρίδα της Ελλάδας είναι µικρή.

2.2.4. Κατακόρυφη διανοµή των ειδών των οικογενειών Poaceae και

Fabaceae στην Ελλάδα

Στο Παράρτηµα 4 δίνεται ο κατάλογος µε τα είδη των οικογενειών Poaceae

και Fabaceae που εµφανίζονται αποκλειστικά πάνω από το υψόµετρο των

1500m ενώ στο Παράρτηµα 5 ο κατάλογος µε τα είδη των δύο παραπάνω

οικογενειών που εµφανίζονται τόσο άνω των 1500m όσο και κάτω από

υψόµετρο αυτό. Τα taxa που ανήκουν στις οικογένειες αυτές και δε

συµπεριλαµβάνονται στους δύο παραπάνω καταλόγους εµφανίζονται

αποκλειστικά κάτω από το υψόµετρο των 1500m.

Ιδιαίτερη έµφαση δόθηκε στην καταγραφή ειδών των οικογενειών Poaceae

και Fabaceae που απαντώνται σε δασικά περιβάλλοντα (σκιόφυτα και

σκιόφιλα είδη) και εµφανίζονται κυρίως κάτω από το υψόµετρο των 1500m.

Από τα Σχήµατα 19, 20 και 21 γίνεται φανερό ότι:

Όσον αφορά την οικογένεια Poaceae, σε σύνολο 441 taxa, ο αριθµός των

taxa που ανήκουν στην πρώτη κατηγορία ανέρχεται σε 31 και ποσοστό 7%,

στη δεύτερη σε 335 και ποσοστό 76% και στην τρίτη σε 75 και ποσοστό 17%

(Σχήµα 19). Τα taxa της οικογένειας που εµφανίζονται σε δασικά

περιβάλλοντα ανέρχονται σε 35 µε ποσοστό 8%.

Παροµοίως για την οικογένεια Fabaceae, σε σύνολο 481 taxa, ο αριθµός

των taxa που ανήκουν στην πρώτη κατηγορία ανέρχεται σε 31 και ποσοστό

6%, στη δεύτερη σε 365 και ποσοστό 76% και στην τρίτη σε 85 και ποσοστό

18% (Σχήµα 20). Ο αριθµός των taxa της οικογένειας που εµφανίζονται σε

δασικά περιβάλλοντα ανέρχεται σε 49 µε ποσοστό 10%.

Όσον αφορά το σύνολο των taxa των παραπάνω οικογενειών, σε σύνολο

922 taxa, ο αριθµός των taxa που υπάγονται στην πρώτη κατηγορία

ανέρχεται σε 62 και ποσοστό 7%, στη δεύτερη 700 και ποσοστό 76% και στην

τρίτη σε 160 και ποσοστό 17% (Σχήµα 21). Συνολικά, 84 taxa και ποσοστό

28

9% Αγρωστωδών και Ψυχανθών εµφανίζονται σε δασικά περιβάλλοντα. Στο

Παράρτηµα 6 δίνεται ο κατάλογος µε τα παραπάνω taxa.

Ζώνη Α7%

Ζώνη Β76%

Ζώνη Γ17%

Ζώνη Α

Ζώνη Β

Ζώνη Γ

Σχήµα 19. Κατακόρυφη διανοµή των taxa της οικογένειας Poaceae σε

υψοµετρικές ζώνες: Α) υπαλπική, Β) χαµηλή και ορεινή Γ) ευρεία

Ζώνη Α6%

Ζώνη Β76%

Ζώνη Γ18%

Ζώνη Α

Ζώνη Β

Ζώνη Γ

Σχήµα 20. Κατακόρυφη διανοµή των taxa της οικογένειας Fabaceae σε

υψοµετρικές ζώνες: Α) υπαλπική, Β) χαµηλή και ορεινή Γ) ευρεία

29

Ζώνη Α7%

Ζώνη Β76%

Ζώνη Γ17%

Ζώνη Α

Ζώνη Β

Ζώνη Γ

Σχήµα 21. Κατακόρυφη διανοµή του συνόλου των taxa των οικογενειών

Poaceae και Fabaceae σε υψοµετρικές ζώνες: Α) υπαλπική, Β) χαµηλή και

ορεινή Γ) ευρεία

Τα δεδοµένα αυτά µας δείχνουν ότι και οι δύο οικογένειες συµβάλλουν

εξίσου µε µικρό ποσοστό στη βιοποικιλότητα των ποολίβαδων των

υπαλπικών κλιµακικού τύπου λιβαδιών. Η µεγαλύτερη εξίσου συµβολή τους

είναι στη βιοποικιλότητα των λιβαδιών της χαµηλής και ορεινής ζώνης,

δηλαδή στα διαδοχικού τύπου λιβάδια στα οποία περιλαµβάνονται

ποολίβαδα, θαµνολίβαδα και δασολίβαδα. Αξίζει να σηµειωθεί ότι και οι δύο

οικογένειες περιλαµβάνουν είδη µε ευρεία καθ’ ύψος εξάπλωση, είδη ενδηµικά

και είδη σκιανθεκτικά. Ο αριθµός των ειδών αυτών είναι µεγαλύτερος στην

οικογένεια των ψυχανθών (Fabaceae) σε σύγκριση µε εκείνη των

αγρωστωδών (Poaceae). Αυτό µας δείχνει ότι τα είδη φυτών της οικογένειας

των ψυχανθών προσαρµόζονται καλύτερα σε διαφοροποιήσεις των

κλιµατεδαφικών συνθηκών, στις οποίες αναπτύσσονται.

30

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

1. Η Βάση ∆εδοµένων δηµιουργήθηκε σύµφωνα µε τις πιο πρόσφατες

βιβλιογραφίες και επιστηµονικές εργασίες, γεγονός που την καθιστά

επικαιροποιηµένη. Περιλαµβάνει πολλά νέα είδη καθώς και αλλαγές

που έχουν πραγµατοποιηθεί στα επιστηµονικά ονόµατα πολλών άλλων

ειδών, συµβάλλοντας έτσι στην ακριβή γνώση της Ελληνικής φυτικής

βιοποικιλότητας σήµερα.

2. Τα αποτελέσµατα της παρούσας έρευνας έδειξαν ότι ο συνολικός

αριθµός των φυτικών ταξινοµικών µονάδων της Ελληνικής

Βιοποικιλότητας είναι 6308 taxa (είδη και υποείδη). Τα Ελληνικά

ενδηµικά ανέρχονται σε 1355 taxa, αποτελώντας το 21,5% της

Ελληνικής φυτικής βιοποικιλότητας.

3. Η επικρατέστερη βιοτική µορφή των taxa της οικογένειας Poaceae που

εµφανίζονται στην Ελλάδα είναι αυτή των Ηµικρυπτόφυτων και έπεται

αυτή των Θερόφυτων ενώ το αντίθετο παρατηρείται µε τα taxa της

οικογένειας Fabaceae όπου επικρατούν τα Θερόφυτα και έπονται τα

Ηµικρυπτόφυτα. Το παραπάνω γεγονός δείχνει ότι η πλειοψηφία των

taxa που ανήκουν στην οικογένεια Poaceae είναι πολυετή ενώ της

Fabaceae είναι µονοετή.

4. Η συµβολή των taxa και των δύο οικογενειών στη βλάστηση των

υπαλπικών κλιµακικού τύπου λιβαδιών είναι µικρή ενώ στα διαδοχικού

τύπου λιβάδια της χαµηλής και ορεινής ζώνης εξάπλωσης µεγάλη.

5. Τα είδη της οικογένειας Fabaceae προσαρµόζονται καλύτερα σε

διαφοροποιήσεις των κλιµατεδαφικών συνθηκών γιατί έχουν

µεγαλύτερο αριθµό ειδών µε ευρεία καθ’ ύψος εξάπλωση καθώς και

ενδηµικών ειδών.

6. Η συµβολή των δύο οικογενειών στη βιοποικιλότητα των δασολίβαδων

της χώρας µας είναι µικρή δεδοµένου του µικρού αριθµού σκιόφυτων

και σκιόφιλων ειδών που περιλαµβάνουν.

7. Η καταγραφή των ενδιαιτηµάτων στα οποία απαντώνται τα είδη των

δύο οικογενειών που µελετήθηκαν καθώς και άλλων οικογενειών

κρίνεται αναγκαία.

31

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

1. Κατάταξη του συνόλου των φυτικών ταξινοµικών µονάδων της

Ελληνικής βιοποικιλότητας σύµφωνα µε την ταξινοµική τους σειρά.

Plantae Taxa

Tracheobionta

Coniferophyta

Pinopsida

Pinales

Cupressaceae 13

Pinaceae 14

Taxales

Taxaceae 1

Equisetophyta

Equisetopsida

Equisetales

Equisetaceae 7

Gnetophyta

Gnetopsida

Ephedrales

Ephedraceae 5

Lycopodiophyta

Lycopodiopsida

Isoetales

Isoetaceae 3

Selaginellales

Selaginellaceae 2

Magnoliophyta

Liliopsida

Alismatidae

32

Alismatales

Alismataceae 6

Butomaceae 1

Hydrocharitales

Hydrocharitaceae 3

Najadales

Cymodoceaceae 1

Juncaginaceae 3

Najadaceae 1

Posidoniaceae 1

Potamogetonaceae 14

Ruppiaceae 2

Zannichelliaceae 2

Zosteraceae 2

Arecidae

Arales

Araceae 27

Lemnaceae 3

Arecales

Arecaceae 2

Commelinidae

Cyperales

Cyperaceae 104

Poaceae 441

Juncales

Juncaceae 42

Typhales

Sparganiaceae 6

Typhaceae 5

33

Liliidae

Liliales

Agavaceae 1

Amaryllidaceae 30

Dioscoreaceae 1

Iridaceae 59

Liliaceae 272

Orchidales

Orchidaceae 150

Magnoliopsida

Asteridae

Asterales

Asteraceae 878

Callitrichales

Callitrichaceae 5

Hippuridaceae 1

Campanulales

Campanulaceae 115

Dipsacales

Adoxaceae 1

Caprifoliaceae 17

Dipsacaceae 60

Morinaceae 1

Valerianaceae 38

Gentianales

Apocynaceae 6

Asclepiadaceae 14

Gentianaceae 26

Lamiales

34

Boraginaceae 157

Lamiaceae 342

Verbenaceae 3

Plantaginales

Plantaginaceae 30

Rubiales

Rubiaceae 159

Scrophulariales

Acanthaceae 3

Gesneriaceae 4

Globulariaceae 4

Lentibulariaceae 4

Oleaceae 8

Orobanchaceae 28

Pedaliaceae 2

Scrophulariaceae 235

Solanales

Convolvulaceae 48

Menyanthaceae 1

Solanaceae 22

Caryophyllidae

Caryophyllales

Aizoaceae 6

Amaranthaceae 17

Basellaceae 1

Cactaceae 2

Caryophyllaceae 476

Chenopodiaceae 57

Molluginaceae 2

35

Nyctaginaceae 1

Phytolaccaceae 2

Portulacaceae 4

Tetragoniaceae 1

Plumbaginales

Plumbaginaceae 68

Polygonales

Polygonaceae 76

Dilleniidae

Capparales

Capparaceae 6

Cruciferae 330

Resedaceae 7

Dilleniales

Paeoniaceae 11

Ebenales

Ebenaceae 1

Styracaceae 1

Ericales

Empetraceae 1

Ericaceae 11

Pyrolaceae 6

Malvales

Malvaceae 32

Tiliaceae 8

Nepenthales

Droseraceae 2

Primulales

Primulaceae 29

36

Salicales

Salicaceae 19

Theales

Clusiaceae 40

Elatinaceae 1

Violales

Cistaceae 29

Cucurbitaceae 6

Frankeniaceae 3

Tamaricaceae 5

Violaceae 57

Hamamelidae

Fagales

Betulaceae 9

Fagaceae 21

Hamamelidales

Platanaceae 2

Juglandales

Juglandaceae 1

Urticales

Cannabaceae 2

Moraceae 4

Ulmaceae 11

Urticaceae 8

Magnoliidae

Aristolochiales

Aristolochiaceae 15

Laurales

Lauraceae 1

37

Nymphaeales

Ceratophyllaceae 2

Nymphaeaceae 2

Papaverales

Fumariaceae 40

Papaveraceae 18

Ranunculales

Berberidaceae 5

Coriariaceae 1

Ranunculaceae 134

Rosidae

Apiales

Apiaceae 198

Araliaceae 1

Celastrales

Aquifoliaceae 1

Celastraceae 2

Cornales

Cornaceae 3

Euphorbiales

Buxaceae 1

Euphorbiaceae 62

Fabales

Fabaceae 481

Geraniales

Balsaminaceae 1

Geraniaceae 44

Oxalidaceae 3

Haloragales

38

Haloragaceae 2

Theligonaceae 1

Linales

Linaceae 30

Myrtales

Lythraceae 8

Myrtaceae 2

Onagraceae 22

Punicaceae 1

Thymelaeaceae 15

Trapaceae 1

Polygalales

Polygalaceae 15

Rafflesiales

Rafflesiaceae 3

Rhamnales

Elaeagnaceae 1

Rhamnaceae 16

Vitaceae 1

Rosales

Crassulaceae 63

Grossulariaceae 4

Parnassiaceae 1

Rosaceae 159

Saxifragaceae 33

Santalales

Loranthaceae 1

Santalaceae 14

Viscaceae 5

39

Sapindales

Aceraceae 10

Anacardiaceae 6

Hippocastanaceae 1

Meliaceae 1

Rutaceae 8

Sapindaceae 1

Simaroubaceae 1

Pteridophyta

Filicopsida

Hydropteridales

Salviniaceae 1

Ophioglossales

Ophioglossaceae 4

Polypodiales

Aspleniaceae 22

Blechnaceae 1

Dennstaedtiaceae 1

Dryopteridaceae 14

Gymnogrammaceae 1

Osmundaceae 1

Polypodiaceae 1

Pteridaceae 7

Thelypteridaceae 2

40

2. Αλφαβητικός κατάλογος των ενδηµικών φυτών της Ελλάδας, σύµφωνα

µε την ταξινοµική τους σειρά και εµφάνιση του αριθµού των ενδηµικών

taxa της κάθε οικογένειας.

Plantae

Tracheobionta

Coniferophyta

Pinopsida

Pinales

Pinaceae 1

Abies cephalonica Loudon, 1838

Lycopodiophyta

Lycopodiopsida

Isoetales

Isoetaceae 1

Isoetes heldreichii Wettst., 1886

Magnoliophyta

Liliopsida

Arecidae

Arales

Araceae 10

Arum creticum Boiss. & Heldr., 1853

Arum idaeum Coustur. & Gand., 1917

Arum purpureospathum Boyce, 1987

Biarum davisii ssp. davisii Turrill, 1939

Biarum fraasianum (Schott) N.E.Br., 1880

Biarum spruneri Boiss., 1853

Biarum tenuifolium ssp. abbreviatum (Schott, 1860) Richt., 1890

Biarum tenuifolium ssp. idomenaeum Boyce & Athanasiou, 1991

Biarum tenuifolium ssp. tenuifolium (Linnaeus, 1753) Schott & Endl., 1832

Biarum tenuifolium ssp. zelebori (Schott, 1857) Boyce, 2002

Commelinidae

Cyperales

Cyperaceae 2

Carex cretica Gradstein & Kern, 1968

Carex kitaibeliana ssp. capillata (Acht., 1957) Hartvig, 1991

Poaceae 29

Achnatherum fallacinum Scholz & Raus, 2006

Arundo collina ssp. hellenica (Danin & al.) Scholz, 2006

Avenula cycladum (Rech. fil. & Scheffer) Greuter, 1973

Brachypodium sylvaticum ssp. creticum Scholz & Greuter, 1985

Elymus farctus ssp. rechingeri (Runemark) Melderis, 1978

Elymus striatulus Runemark, 1972

Elytrigia obtusiflora ssp. graeca (Melderis) Scholz, 1998

Festuca jeanpertii ssp. achaica Markgraf-Dannenberg, 1978

Festuca olympica Vetter, 1928

Festuca oviniformis Vetter, 1939

Festuca polita ssp. cretica (Markgr.-Dann.) Foggi & Scholz, 2005

Festuca pseudosupina Vetter, 1936

Festuca rubra ssp. thessalica Markgraf-Dannenberg, 1976

Festuca stygia Scholz & Strid, 1992

Festuca valida ssp. leilaensis Markgraf-Dannenberg, 1976

41

Festuca violacea ssp. handelii Markgraf-Dannenberg, 1976

Helictotrichon agropyroides (Boissier) Henrard, 1940

Helictotrichon convolutum ssp. heldreichii (Parl.) Gervais, 1973

Melica rectiflora Boissier & Heldreich, 1854

Phleum crypsoides ssp. crypsoides (D'Urv.) Hackel, 1892

Poa cephalonica Scholz, 1984

Poa glauca ssp. frearitis (Orphanides & Halacsy, 1904) Scholz, 1986

Poa ophiolithica Scholz, 1986

Poa trichophylla Heldreich & Sart. ex Boissier, 1859

Sesleria doerfleri Hayek, 1914

Sesleria taygetea Hayek, 1918

Sesleria vaginalis Boissier & Orphanides, 1859

Stipa lessingiana ssp. cyllenaea (Strid, 1981) Strid, 1991

Trisetum laconicum Boiss. & Orph., 1859

Juncales

Juncaceae 1

Luzula nodulosa (Bory & Chaub.) Meyer, 1849

Liliidae

Liliales

Amaryllidaceae 4

Acis ionica Bareka, Kamari & Phitos, 2006

Galanthus ikariae ssp. ikariae Baker, 1893

Galanthus ikariae ssp. snogerupii Kamari

Sternbergia greuteriana Kamari & Artelari, 1989

Iridaceae 19

Crocus biflorus ssp. melantherus (Boiss. & Orph.) Mathew, 1982

Crocus biflorus ssp. stridii (Papan. & Zacharof ) Mathew, 1982

Crocus boryi Gay, 1831

Crocus cartwrightianus Herbert, 1843

Crocus chrysanthus ssp. chrysanthus (Herbert) Herbert, 1843

Crocus chrysanthus ssp. multifolius Papanicolaou & Zacharof, 1980

Crocus goulimyi Turrill, 1955

Crocus hadriaticus Herbert, 1845

Crocus laevigatus Bory & Chaub., 1832

Crocus niveus Bowles, 1900

Crocus oreocreticus Burtt, 1949

Crocus robertianus Brickell, 1973

Crocus sieberi ssp. atticus (Boissier & Orph., 1859) Mathew, 1982

Crocus sieberi ssp. nivalis (Bory & Chaub., 1832) Mathew, 1982

Crocus sieberi ssp. sieberi Gay, 1831

Crocus stridii Papanicolaou & Zacharof, 1980

Crocus tournefortii Gay, 1831

Iris falcata Babalonas & Papanicolaou, 1984

Iris unguicularis ssp. cretensis Davis & Jury

Liliaceae 97

Allium achaium Boiss. & Orph., 1882

Allium apolloniensis Biel, Tan & Tzanoudakis, 2006

Allium bourgeaui Rech., 1936

Allium bourgeaui ssp. bourgeaui Rech., 1936

Allium bourgeaui ssp. creticum Bothmer, 1975

Allium bourgeaui ssp. cycladicum Bothmer, 1974

Allium brachyspathum Brullo, Pavone & Salmeri, 2001

Allium brulloi Salmeri, 1998

Allium calamarophilon Phitos & Tzanoud., 1981

42

Allium callimischon ssp. callimischon Link, 1835

Allium candargyi Karavok. & Tzanoud., 1994

Allium circinnatum ssp. circinnatum Sieber, 1823

Allium circinnatum ssp. peloponnesiacum Tzanoud., 1983

Allium dilatatum Zahar., 1977

Allium dodecanesi Karavok. & Tzanoud., 1994

Allium favosum Zahar., 1975

Allium ferrinii Pamp., 1925

Allium gomphrenoides Boiss. & Heldr., 1846

Allium goulimyi Tzanoud., 1983

Allium heldreichii Boiss., 1859

Allium hymettium Boiss. & Heldr., 1859

Allium integerrimum Zahar., 1977

Allium ionicum Brullo & Tzanoudakis, 1994

Allium lagarophyllum Brullo, Pavone & Tzanoudakis, 1993

Allium luteolum Halacsy, 1904

Allium macedonicum Zahar., 1975

Allium maniaticum Brullo, Tzanoudakis, 1989

Allium paniculatum ssp. euboicum (Rech.) Stearn, 1978

Allium parnassicum ssp. minoicum Zahar., 1975

Allium parnassicum ssp. parnassicum (Boiss., 1882) Halácsy, 1904

Allium pilosum Sibth. & Sm., 1809

Allium platakisii Tzanoud. & Kypr., 1993

Allium rhodiacum Brullo, Pavone & Salmeri, 1992

Allium ritsii Iatrou & Tzanoud., 1995

Allium rubrovittatum Boiss. & Heldr., 1853

Allium runemarkii Trigas & Tzanoud., 2000

Allium staticiforme Sibth. & Sm., 1809

Allium tardans Greuter & Zahar., 1975

Bellevalia brevipedicellata Turrill, 1940

Bellevalia hyacinthoides (Bertol.) Persson & Wendelbo, 1979

Colchicum amabile Heldr., 1876

Colchicum asteranthum Vassil. et Perss., 2002

Colchicum boissieri Orph., 1876

Colchicum cousturieri Greuter, 1967

Colchicum cretense Greuter, 1967

Colchicum euboeum Orph., 1876

Colchicum graecum Persson, 1988

Colchicum parlatoris Orph., 1876

Colchicum parnassicum Sart. & al. ex Boiss., 1859

Colchicum peloponnesiacum Rech. & Davis, 1949

Colchicum psaridis Heldr. ex Halacsy, 1904

Colchicum pulchellum Persson, 1988

Colchicum sfikasianum Tan & Iatroú, 1995

Fritillaria conica Boiss., 1846

Fritillaria davisii Turrill, 1940

Fritillaria ehrhartii Boiss. & Orph., 1859

Fritillaria epirotica Turrill ex Rix, 1975

Fritillaria euboeica Rix, 1975

Fritillaria graeca Boiss. & Spruner, 1846

Fritillaria graeca var. guicciardii (Heldr. & Sart., 1859) Boiss., 1882

Fritillaria messanensis ssp. sphaciotica (Gand.) Kamari & Phitos, 2006

Fritillaria mutabilis Kamari, 1991

Fritillaria obliqua Ker-Gawler, 1805

43

Fritillaria pelinaea Kamari, 1996

Fritillaria rhodocanakis ssp. argolica Zaharof, 1986

Fritillaria speciotica Kamari, 1991

Fritillaria sporadum Kamari, 1984

Fritillaria thessala ssp. ionica (Halacsy, 1904) Kamari, 1991

Fritillaria thessala ssp. reiseri Kamari, 1991

Fritillaria thessala ssp. thessala (Boiss., 1882) Kamari, 1991

Fritillaria tuntasia Heldr. ex Halacsy, 1904

Hyacinthella atchleyi (Jacks. & Turrill) Feinbrun, 1961

Muscari cycladicum Davis & Stuart, 1966

Muscari dionysicum Rech., 1943

Muscari kerkis Karlen, 1984

Muscari pulchellum ssp. clepsydroides Karlen, 1984

Muscari spreitzenhoferi (Heldr. ex Ostermeyer, 1890) Vierh., 1916

Ornithogalum creticum Zahar., 1977

Ornithogalum exaratum Zahar., 1977

Ornithogalum fimbriatum ssp. gracilipes (Zahar., 1983) Landstrom, 1991

Ornithogalum prasinantherum Zahar., 1977

Ornithogalum sphaerolobum Zahar., 1982

Prospero talosii (Tzanoud. & Kypr., 1998) Speta, 1998

Scilla battagliae (Speta, 2000) Valdes, 2004

Scilla cydonia Speta, 1998

Scilla depressa (Speta, 2000) Valdes, 2004

Scilla hierapytnensis (Speta, 2000) Valdes, 2004

Scilla idaea (Speta, 2000) Valdes, 2004

Scilla messeniaca Boiss., 1846

Scilla minima (Speta, 2000) Valdes, 2004

Scilla nana ssp. albescens (Speta, 1971) Speta, 1998

Scilla nana ssp. nana (Speta, 1971) Speta, 1998

Scilla rhadamanthi (Speta, 2000) Valdes, 2004

Tulipa bakeri Hall, 1938

Tulipa cretica Boiss. & Heldr., 1854

Tulipa doerfleri Gand.

Tulipa goulimyi Sealy & Turrill, 1955

Orchidales

Orchidaceae 45

Cephalanthera cucullata Boiss. & Heldr., 1853

Dactylorhiza baumanniana Holzinger & Kunkele, 1983

Dactylorhiza graeca Baumann, 1983

Dactylorhiza kalopissii Nelson, 1976

Dactylorhiza pindica Willing & Willing, 1986

Epipactis cretica Kalop. & Robatsch, 1988

Epipactis greuteri Baumann & Künkele, 1981

Epipactis subclausa Robatsch, 1988

Limodorum abortivum ssp. gracile Willing & Willing, 1981

Ophrys aegaea Kalteisen & Reinhard, 1987

Ophrys aegaea ssp. lucis Kalteisen & Reinhard, 1987

Ophrys argolica Fleischm., 1919

Ophrys blitopertha Paulus, 1998

Ophrys calypsus Hirth & Spaeth, 1994

Ophrys cornutula Paulus, 2001

Ophrys creberrima Paulus, 1998

Ophrys cressa Paulus, 1998

Ophrys cretensis (Baumann & Künkele) Paulus, 1998

44

Ophrys cretica ssp. ariadnae (Paulus, 1994) Kretzschmar & al., 2002

Ophrys cretica ssp. beloniae G. Kretzschmar & H. Kretzschmar, 1996

Ophrys cretica ssp. bicornuta Kretzschmar & Jahn, 2002

Ophrys cretica ssp. cretica (Vierh.) Nelson, 1962

Ophrys creticola Paulus, 1998

Ophrys delphinensis O. Danesch & E. Danesch

Ophrys doerfleri Fleischm., 1925

Ophrys eptapigiensis Paulus, 2001

Ophrys ferrum-equinum ssp. gottfriediana (Renz) Nelson, 1962

Ophrys gortynia (Baumann & Kunkele, 1981) Paulus

Ophrys grigoriana G. Kretzschmar & H. Kretzschmar, 1995

Ophrys helios Kreutz, 2001

Ophrys icariensis Hirth & Spaeth, 1990

Ophrys lutea ssp. melena Renz, 1928

Ophrys omegaifera ssp. basilissa (Alibertis & al.) Kretzschmar et al., 2002

Ophrys parvula Paulus, 2001

Ophrys persephonae Paulus, 2001

Ophrys rhodia (Baumann & Künkele) Delforge, 2001

Ophrys sitiaca Paulus & al., 1990

Ophrys sphegodes ssp. aesculapii (Renz) Soo, 1970

Ophrys sphegodes ssp. helenae (Renz) Soo, 1978

Ophrys spruneri ssp. spruneri Nyman, 1882

Ophrys thriptiensis Paulus, 1998

Orchis anatolica ssp. sitiaca Renz, 1932

Orchis boryi Reichenb., 1851

Orchis papilionacea ssp. alibertis G. Kretzschmar & H. Kretzschmar, 2001

Orchis prisca Hautzinger, 1976

Magnoliopsida

Asteridae

Asterales

Asteraceae 248

Achillea absinthoides Halacsy, 1894

Achillea ambrosiaca (Boiss. & Heldr., 1856) Boiss., 1875

Achillea barbeyana Heldr. & Heimerl, 1884

Achillea occulta Constantin. & Kalpoutz., 2005

Achillea pindicola ssp. integrifolia (Halacsy,1894) Franzen, 1986

Achillea pindicola ssp. pindicola Hausskn., 1895

Achillea taygetea Boiss. & Heldr., 1849

Achillea umbellata Sibth. & Sm., 1813

Anthemis abrotanifolia (Willd., 1803) Guss., 1844

Anthemis ammanthus ssp. ammanthus Greuter, 1968

Anthemis ammanthus ssp. paleacea Greuter, 1968

Anthemis brachmannii Boiss. & Heldr., 1846

Anthemis filicaulis (Boiss. & Heldr.) Greuter, 1968

Anthemis flexicaulis Rech., 1961

Anthemis glaberrima (Rech.) Greuter, 1968

Anthemis laconica Franzen, 1986

Anthemis parnesia Boiss. & Heldr., 1875 Anthemis peregrina ssp. heracleotica (Boiss. & Heldr., 1849) Oberprieler & Greuter, 2003

Anthemis rhodensis Boiss., 1849

Anthemis rosea ssp. rosea Sm., 1813

Anthemis scopulorum Rech., 1936

Anthemis sibthorpii Grisebach, 1846

45

Anthemis spruneri Boiss. & Heldr., 1856

Anthemis tomentella Greuter, 1968

Anthemis werneri ssp. insularis Georgiou, 1990

Anthemis werneri ssp. werneri Stoj. & Acht., 1941

Bellis longifolia Boissier & Heldreich, 1849

Carduus macrocephalus ssp. sporadum (Halacsy) Franco, 1975

Carduus tmoleus ssp. cronius (Boiss. & Heldr., 1846) Greuter, 2003

Carlina barnebiana Burtt & Davis, 1949

Carlina corymbosa ssp. curetum (Heldr. & Halacsy) Rech., 1943

Carlina diae (Rech.) Meusel & Kastner, 1972

Carlina sitiensis Rech., 1938

Carthamus leucocaulos Sibith. & Sm., 1813

Carthamus rechingeri Davis, 1953

Carthamus tenuis ssp. gracillimus (Rech., 1938) Hanelt, 1963

Centaurea acarnanica (Matthas, 1976) Greuter, 2003

Centaurea achaia Boiss. & Heldr., 1856

Centaurea aetolica Phitos & Georgiadis, 1981

Centaurea affinis ssp. affinis Friv., 1836

Centaurea affinis ssp. denudata (Halacsy, 1898) Greuter, 2003

Centaurea affinis ssp. laconiae Prodan, 1930

Centaurea affinis ssp. pallidior (Halacsy, 1898) Hayek, 1931

Centaurea alba ssp. brunnea (Halacsy) Dostal, 1976

Centaurea albanica Halácsy, 1902

Centaurea argentea ssp. argentea Linnaeus, 1753

Centaurea argentea ssp. chionantha (Turland & Chilton, 2000) Greuter, 2003

Centaurea argentea ssp. macrothysana (Rech., 1944) Turland & Chilton, 2000

Centaurea armoraciifolia Sm., 1813

Centaurea athoa ssp. parnonia (Halacsy, 1898) Gamal-Eldin & Wagenitz, 1985

Centaurea attica Nyman, 1854-1855

Centaurea attica ssp. asperula (Halacsy) Dostal, 1976

Centaurea attica ssp. attica Nyman, 1854-1855

Centaurea attica ssp. drakiensis (Freyn & Sint.) Dostal, 1976

Centaurea attica ssp. megarensis (Halacsy & Hayek) Dostal, 1976

Centaurea attica ssp. pentelica (Hausskn.) Dostal, 1976

Centaurea baldaccii Degen ex Halacsy, 1898

Centaurea chalcidicaea Hayek, 1914

Centaurea charrelii Halacsy & Dorfler, 1894

Centaurea chrysocephala Phitos & Georgiadis, 1977

Centaurea cithaeronea Phitos & Constant., 1993

Centaurea corinthiaca Boiss. & Heldr., 1859

Centaurea cytherea Rech., 1967

Centaurea ebenoides Heldr. ex Moore, 1878

Centaurea euboica ssp. euboica Rech., 1956

Centaurea euboica ssp. intermedia Phitos & Georgiadis, 1981

Centaurea finazzeri ssp. kozanii (Routsi & Georgiadis, 1993) Greuter, 2003

Centaurea graeca ssp. ceccariniana (Boiss. & Heldr.) Dostal, 1976

Centaurea greuteri Gamal-Eldin & Wagenitz, 1983

Centaurea grisebachii ssp. confusa (Halacsy) Dostal, 1976

Centaurea grisebachii ssp. occidentalis Gamal-Eldin & Wagenitz, 1991

Centaurea grisebachii ssp. transiens (Halácsy, 1898) Georgiadis, 1980

Centaurea huljakii Wagner, 1935

Centaurea iberica ssp. holzmanniana (Boiss.) Dostal, 1976

Centaurea idaea Boiss. & Heldr., 1849

Centaurea ipsaria Stoj. & Kitanov, 1943

46

Centaurea kalambakensis Freyn & Sint., 1897

Centaurea lacerata (Hausskn., 1895) Halacsy, 1898

Centaurea laconica Boiss., 1875

Centaurea laconica ssp. laconica Boiss., 1875

Centaurea laconica ssp. lineariloba (Halácsy & Dörfl., 1902) Gamal-Eldin & Wagenitz, 1985 Centaurea lactiflora Halacsy, 1898

Centaurea lactucifolia Boiss., 1875

Centaurea lancifolia Sieber ex Sprengel, 1826

Centaurea laureotica Heldr. ex Halacsy, 1898

Centaurea leonidia Kalpoutz. & Constantin., 2004

Centaurea litochorea Georgiadis & Phitos, 1978

Centaurea messenicolasiana Georgiadis, Dimitrellos & Routsi, 1995

Centaurea musarum Boiss. & Orph., 1856

Centaurea nervosa ssp. promota Gamal-Eldin & Wagenitz, 1991

Centaurea nicopolitana Bornm., 1936

Centaurea niederi Heldr., 1860

Centaurea oliverana DC., 1838

Centaurea orphanidea Heldr. & Sart. ex Boiss., 1856

Centaurea orphanidea ssp. orphanidea Heldr. & Sart. ex Boiss., 1856

Centaurea orphanidea ssp. thessala (Hausskn.) Dostal, 1976

Centaurea ossaea Halacsy, 1898

Centaurea pangaea Greuter & Papanic., 1979

Centaurea pannosa DC., 1838

Centaurea pawlowskii Phitos & Damboldt, 1976

Centaurea paxorum Phitos & Georgiadis, 1977

Centaurea pelia DC., 1838

Centaurea peucedanifolia Boiss. & Orph., 1875

Centaurea poculatoris Greuter, 1967

Centaurea prespana Rech., 1974

Centaurea princeps Boiss. & Heldr., 1859

Centaurea pseudocadmea Wagenitz, 1971

Centaurea psilacantha Boiss. & Heldr., 1856

Centaurea ptarmicifolia Halacsy ex Hayek, 1931

Centaurea raphanina ssp. mixta (DC., 1838) Runemark, 1967

Centaurea raphanina ssp. raphanina Sibth. & Sm., 1813

Centaurea raphanina ssp. saxatilis (Koch, 1851) Greuter, 2003

Centaurea rechingeri Phitos, 1964

Centaurea redempta Heldr., 1890

Centaurea solstitialis ssp. erythracantha (Halacsy) Dostal, 1976

Centaurea spruneri ssp. minoa (Heldr. ex Boiss.) Dostal, 1976

Centaurea spruneri ssp. spruneri Boiss. & Heldr., 1846

Centaurea subciliaris Boiss. & Heldr., 1875

Centaurea subsericans Halacsy, 1912

Centaurea thasia Hayek, 1931

Centaurea triamularia Alden, 1976

Centaurea tuntasia Heldr. ex Halacsy, 1898

Centaurea tymphaea ssp. brevispina (Hausskn.) Dostal, 1976

Centaurea vlachorum Hartvig, 1982

Centaurea xylobasis Rech., 1938

Chondrilla ramosissima Sibth. & Sm., 1813

Cirsium creticum ssp. dictaeum Greuter & al., 1985

Cirsium heldreichii Halacsy, 1890

Cirsium heldreichii ssp. euboicum Petrak, 1961

Cirsium hypopsilum Boiss. & Heldr., 1846

47

Cirsium mairei Halacsy, 1908

Cirsium morinaefolium Boiss. & Heldr., 1875

Crepis arcuata Kamari & Strid, 1989

Crepis athoa Boissier, 1849

Crepis auriculifolia Sieber ex Sprengel, 1826

Crepis cretica Boissier, 1849

Crepis cytherea Kamari, 1976

Crepis guioliana Babcock, 1947

Crepis heldreichiana (Kuntze, 1891) Greuter, 1975

Crepis hellenica ssp. hellenica Kamari, 1976

Crepis hellenica ssp. insularis Kamari, 1976

Crepis incana Sibth. & Sm., 1813

Crepis merxmuelleri Kamari & Hartvig, 1988

Crepis sibthorpiana Boiss. & Heldr., 1849

Crepis tybakiensis Vierh., 1915

Echinops graecus Miller, 1768

Echinops ritro ssp. sartorianus (Boiss. & Heldr., 1846) Kozuharov, 1975

Echinops sphaerocephalus ssp. taygeteus (Boiss. & Heldr.) Kozuharov, 1975

Evax perpusilla Boiss.& Heldr., 1856

Filago aegaea ssp. aegaea Wagenitz, 1970

Filago cretensis ssp. cretensis Gand., 1916

Filago cretensis ssp. cycladum Wagenitz, 1970

Galatella cretica Gand., 1916

Gnaphalium roeseri ssp. roeseri Boiss. & Heldr., 1859

Helichrysum amorginum Boiss. & Orph., 1856

Helichrysum doerfleri Rech., 1934

Helichrysum heldreichii Boiss., 1875

Helichrysum sibthorpii Rouy, 1900

Helichrysum taenari Rothm., 1944

Hieracium bonaquae Buttler & Lippert, 1991

Hieracium chalasinense Zahn, 1922

Hieracium cylleneum Halácsy, 1908

Hieracium dasycraspedum Buttler, 1991

Hieracium epirense (Zahn, 1921) Buttler, 1991

Hieracium ferdinandi-coburgi Wagner & Zahn, 1935

Hieracium gaudryi Boiss. & Orph., 1856

Hieracium gracilifurcum Zahn, 1921

Hieracium graecum Boiss. & Heldr., 1856

Hieracium greuteri Gottschl., 2006

Hieracium halacsyi Heldr. ex Halacsy, 1902

Hieracium heldreichii Boissier, 1856

Hieracium leithneri (Heldr. & Sart. ex Boiss., 1888) Zahn, 1921

Hieracium leucocomum Arvet-Touvet, 1908

Hieracium megalothecum Zahn, 1921

Hieracium necopinum Buttler, 1991

Hieracium phocaicum Zahn, 1921

Hieracium pseudobracteolatum (Zahn) Rech., 1943

Hieracium sartorianum Boiss. & Heldr., 1846

Hieracium scapigerum Boissier & al., 1856

Hieracium szilyanum (Wagner & Zahn, 1935) Buttler, 1991

Hieracium triadanum Zahn, 1921

Hieracium trikalense Buttler, 1991

Hieracium turbinellum Zahn, 1922

Hirtellina fruticosa (Linnaeus, 1753) Dittrich, 1996

48

Hymenonema graecum (Linnaeus, 1753) DC., 1838

Hymenonema laconicum Boiss. & Heldr., 1875

Hypochoeris tenuiflora (Boiss., 1849) Boiss., 1875

Inula candida ssp. candida (Linnaeus, 1753) Cass., 1822

Inula candida ssp. decalvans (Halacsy) Ball ex Tutin, 1973

Inula candida ssp. limonella (Heldr.) Rech., 1936

Inula subfloccosa Rech., 1956

Inula verbascifolia ssp. methanea (Hausskn.) Tutin, 1973

Inula verbascifolia ssp. parnassica (Boiss. & Heldr.) Tutin, 1973

Jacobaea ambigua ssp. taygetea (Boiss. & Heldr., 1846) Nord. & Greuter, 2006

Jacobaea gnaphalioides (Spreng., 1826) Veldkamp, 2006

Jurinea taygetea Halacsy, 1912

Klasea cretica (Turrill, 1958) Holub, 1977

Lactuca alpestris (Gand., 1915) Rech., 1943

Lamyropsis carpini Greuter, 1979

Leontodon graecus Boiss. & Heldr., 1849

Leontodon hellenicus Phitos, 1966

Matricaria rosella (Boiss. & Orph.) Nyman, 1879

Matricaria tempskyana (Freyn & Sint., 1897) Rauschert, 1974

Onopordum acanthium ssp. parnassicum (Boiss. & Heldr.) Nyman, 1879

Onopordum bracteatum ssp. creticum Franco, 1975

Onopordum bracteatum ssp. myriacanthum (Boiss.) Franco, 1975

Onopordum caulescens ssp. caulescens D’ Urv., 1822

Onopordum laconicum Heldr. & Sart. ex Rouy, 1896

Onopordum majorii Beauverd, 1914

Onopordum messeniacum Halacsy, 1902

Onopordum rhodense Rech., 1949

Phagnalon pygmaeum (Sieber, 1818-1820) Greuter, 1975

Phitosia crocifolia Kamari & Greuter, 2000

Ptilostemon chamaepeuce (Linnaeus, 1753) Less., 1832

Ptilostemon gnaphaloides ssp. pseudofruticosus (Pamp.) Greuter, 1969

Scorzonera cretica Willd., 1803

Scorzonera crocifolia Sibth. & Sm., 1813

Scorzonera eximia Rech., 1949

Scorzonera mollis ssp. idaea (Gand., 1916) Lack, 1991

Scorzonera purpurea ssp. peristerica Form., 1899

Scorzonera scyria Gustavsson & Snogerup, 1972

Scorzonera serpentinica Rech., 1956

Senecio eubaeus Boiss. & Heldr., 1856

Senecio fruticulosus Sibth. & Sm., 1813

Staehelina petiolata (Linnaeus, 1753) Hilliard & Burtt, 1973

Taraxacum aganippeum Sonck, 1985

Taraxacum albomarginatum Richards, 1991

Taraxacum amborum Hagl. apud Samuelsson, 1934

Taraxacum calocephalum Hand.-Mazz., 1907

Taraxacum copidophylloides Richards, 1991

Taraxacum cylleneum Furnkranz, 1969

Taraxacum delphicum Dahlst., 1926

Taraxacum deorum Richards, 1991

Taraxacum edessicum Sonck, 1985

Taraxacum fibratum Sonck, 1984

Taraxacum fragosum Sonck, 1984

Taraxacum gionense Richards, 1991

Taraxacum graecofontanum Richards & Sonck, 1991

49

Taraxacum molybdocephalum Sonck, 1985

Taraxacum nudum van Soest, 1976

Taraxacum protervum Sonck, 1985

Taraxacum subolivaceum Sonck, 1986

Taraxacum thessalicum van Soest, 1976

Taraxacum vexatum Sonck, 1986

Taraxacum xanthiense Van Soest, 1971

Tragopogon brevirostris DC., 1838

Tragopogon brevirostris ssp. longifolius (Heldr. & Sart. ex Boiss.) Richardson, 1976

Tragopogon lassithicus Rech., 1943

Campanulales

Campanulaceae 63

Campanula aizoon ssp. aizoides (Greuter, 1972) Fedorov, 1973

Campanula aizoon ssp. aizoon Boiss. & Spruner, 1844

Campanula amorgina Rech., 1936

Campanula anchusifora Sibth. & Sm., 1806

Campanula andrewsii ssp. andrewsii DC., 1830

Campanula andrewsii ssp. hirsutula Phitos, 1965

Campanula asperuloides ssp. asperuloides (Boiss. & Orph., 1856) Engl., 1897 Campanula asperuloides ssp. taygetea (Quézel & Contandr., 1967) Greuter & Burdet, 1981 Campanula carpatha Halacsy, 1902 Campanula celsii ssp. carystea Phitos, 1965 Campanula celsii ssp. celsii DC., 1830 Campanula celsii ssp. parnesia Phitos, 1965 Campanula celsii ssp. spathulifolia (Turrill) Phitos, 1965 Campanula columnaris Contandr., Quezel & Zaffran, 1973 Campanula constantini Beauverd & Top., 1937 Campanula cretica (DC., 1830) Dietr., 1839 Campanula creutzburgii Greuter, 1967 Campanula cymaea Phitos, 1964 Campanula euboica Phitos, 1965 Campanula garganica ssp. acarnanica (Damboldt) Damboldt, 1965 Campanula garganica ssp. cephallenica (Feer) Hayek, 1930 Campanula goulimyi Turrill, 1955 Campanula heterophylla Linnaeus, 1753 Campanula hierapetrae Rech., 1935 Campanula incurva Aucher & DC., 1839 Campanula jacquinii (Sieber) DC., 1830 Campanula laciniata Linnaeus, 1753 Campanula lavrensis (Tocl & Rohlena) Phitos, 1965 Campanula lyrata ssp. icarica Phitos, 1976 Campanula merxmuelleri Phitos, 1963 Campanula nisyria Papatsou & Phitos, 1975 Campanula oreadum Boiss. & Heldr., 1856 Campanula pangea Hartvig, 1998 Campanula papillosa Halacsy, 1908 Campanula pelviformis Lam., 1785 Campanula pinatzii Greuter & Phitos, 1967 Campanula radicosa Bory & Chaub., 1838 Campanula rechingeri Phitos, 1965 Campanula reiseri Halacsy, 1896 Campanula rumeliana ssp. chalcidica (Buser, 1894) Greuter & Burdet, 1981 Campanula rupestris Sibth. & Sm., 1806 Campanula rupicola Boiss. & Spruner, 1846

50

Campanula sartorii Boiss. & Heldr., 1875 Campanula saxatilis ssp. cytherea Rech. & Phitos, 1965 Campanula saxatilis ssp. saxatilis Linnaeus, 1753 Campanula sciathia Phitos, 1964 Campanula scopelia Phitos, 1964 Campanula spatulata ssp. filicaulis (Halacsy) Phitos, 1964 Campanula spatulata ssp. spatulata Sibth. & Sm., 1806 Campanula spatulata ssp. spruneriana (Hampe) Hayek, 1930 Campanula stenosiphon Boiss. & Heldr., 1846 Campanula thessala Maire, 1921 Campanula topaliana ssp. cordifolia Phitos, 1965 Campanula topaliana ssp. delphica Phitos, 1965 Campanula topaliana ssp. topaliana Beauverd, 1937 Campanula tubulosa Lam., 1785 Edraianthus parnassicus (Boiss. & Spruner, 1846) Halacsy, 1894 Petromarula pinnata (Linnaeus, 1753) DC., 1830 Phyteuma pinnatum Linnaeus, 1753 Solenopsis minuta ssp. annua Greuter, Matthäs & Risse Symphyandra samothracica (Degen, 1891) Halacsy, 1895 Symphyandra sporadum Halacsy, 1895 Trachelium jacquinii ssp. jacquinii (Sieber, 1823) Boiss., 1875 Dipsacales Caprifoliaceae 1

Lonicera alpigena ssp. hellenica (Boiss.) Tan & Ziel., 2000

Dipsacaceae 12

Cephalaria flava ssp. setulifera (Boiss. & Heldr., 1875) Kokkini, 1991

Cephalaria squamiflora ssp. squamiflora (Sieber) Greuter, 1967

Cephalaria tenuiloba Strid, 1981

Lomelosia hymettia (Boiss. & Spruner, 1843) Greuter & Burdet

Pterocephalus perennis ssp. perennis Coulter, 1823

Scabiosa albocinta Greuter, 1967

Scabiosa crenata ssp. breviscapa (Boiss. & Heldr., 1846) Hayek, 1930

Scabiosa minoana ssp. asterusica Greuter, 1967

Scabiosa minoana ssp. minoana (Davis) Greuter, 1967

Scabiosa sphaciotica Roemer & Schultes, 1818

Scabiosa sphaciotica var. decalvans Halacsy, 1901

Scabiosa sphaciotica var. sphaciotica Roemer & Schultes, 1818

Valerianaceae 5

Centranthus junceus Boiss. & Heldr., 1849

Centranthus sieberi Heldr., 1890

Valeriana asarifolia Dufresne, 1811

Valeriana crinii ssp. crinii Orph. ex Boiss., 1856

Valeriana olenaea Boiss. & Heldr., 1856

Gentianales

Asclepiadaceae 1

Vincetoxicum creticum Browicz, 1975

Gentianaceae 1

Centaurium erythraea ssp. limoniiforme (Greuter, 1967) Greuter, 1981

Lamiales

Boraginaceae 42

Aegonychon goulandriorum ssp. thessalicum (Alden) Valdes, 2004

Alkanna calliensis Heldr. ex Boiss., 1888

Alkanna corcyrensis Hayek, 1928

Alkanna graeca Boissier & Spruner, 1844

51

Alkanna graeca ssp. baeotica (DC.) Nyman, 1881

Alkanna graeca ssp. graeca Boissier & Spruner, 1844

Alkanna methanaea Hausskn., 1888

Alkanna pelia (Halacsy) Rech., 1965

Alkanna sartoriana Boiss. & Heldr., 1856

Alkanna sieberi DC., 1846

Anchusa cespitosa Lam., 1785

Anchusa leucantha Selvi & Bigazzi, 2003

Anchusa officinalis ssp. intacta (Griseb., 1844) Selvi & Bigazzi, 2003

Anchusa samothracica Bigazzi & Selvi, 2000

Anchusa stylosa ssp. spruneri (Boiss., 1849) Selvi & Bigazzi, 2003

Anchusa undulata ssp. sartorii (Gusul., 1927) Selvi & Bigazzi, 2003

Cynoglossum graecum (DC., 1846) Greuter & Burdet, 1981

Cynoglossum sphacioticum Boiss. & Heldr., 1849

Heliotropium halacsyi Riedl, 1966

Lithodora zahnii (Heldr. ex Halacsy) Johnston, 1924

Lithospermum goulandriorum Rechinger, 1971

Myosotis solange Greuter & Zaffran, 1981

Nonea cesatiana (Fenzl & Friedrichsthal, 1838) Greuter & Burdet, 1981

Onosma elegantissimum Rechinger & Goulimy, 1957

Onosma epiroticum Teppner, 1988

Onosma erectum ssp. erectum Sibth. & Sm., 1806

Onosma erectum ssp. malickyi Teppner, 1988

Onosma euboicum Rech., 1961

Onosma kaheirei Teppner, 1988

Onosma leptanthum Heldr., 1898

Onosma paradoxum Janka, 1872

Onosma pygmaeum Riedl, 1974

Onosma sangiasense Teppner & Iatrou, 1987

Onosma spruneri Boiss., 1849

Onosma stridii Teppner, 1988

Rindera graeca (A. DC., 1846) Boiss. & Heldr., 1846

Symphytum circinale Runemark, 1967

Symphytum cycladense Pawl., 1971

Symphytum davisii Wickens, 1969

Symphytum icaricum Pawll., 1971

Symphytum insulare (Pawll., 1971) Greuter & Burdet, 1981

Symphytum naxicola Pawl., 1971

Lamiaceae 121

Acinos alpinus ssp. nomismophyllus (Rechinger, 1943) Leblebeci, 1974

Acinos nanus Davis & Doroszenko, 1988

Ajuga orientalis ssp. aenesia

Ballota pseudodictamnus ssp. pseudodictamnus (Linnaeus, 1753) Bentham, 1834

Calamintha cretica (Linnaeus, 1753) Lam., 1778

Calamintha hirta (Briq.) Hayek, 1929

Lamium bifidum ssp. albimontanum Rech., 1943

Lamium garganicum ssp. pictum (Boissier & Heldreich, 1858) Ball, 1972

Marrubium cylleneum Boissier & Heldreich, 1859

Marrubium velutinum Sibthorp & Smith, 1809

Mentha pulegium ssp. cephalonia (Heinr.Braun, 1890) Kokkini, 1983

Mentha pulegium ssp. erinoides (Heldr., 1901) Kokkini, 1983

Micromeria acropolitana Halacsy, 1908

Nepeta argolica ssp. argolica Bory & Chaub., 1832

Nepeta argolica ssp. dirphya (Boissier, 1879) Strid & Tan, 1991

52

Nepeta argolica ssp. malacotrichos (Baden, 1987) Strid & Tan, 1991

Nepeta argolica ssp. vourinensis (Baden, 1987) Strid & Tan, 1991

Nepeta camphorata Boissier & Heldreich, 1846

Nepeta melissifolia Lam, 1785

Nepeta orphanidea Boissier, 1859

Nepeta parnassica Heldreich & Sart. ex Boiss, 1859

Nepeta scordotis Linnaeus, 1756

Nepeta sphaciotica Davis, 1953

Origanum calcaratum Juss., 1789

Origanum dictamnus Linnaeus, 1753

Origanum lirium Heldr, 1899

Origanum microphyllum (Bentham, 1834) Vogel, 1841

Origanum scabrum ssp. scabrum Boissier & Heldreich, 1846

Origanum scabrum ssp. pulchrum (Boiss. & Heldr.) Davis, 1949

Origanum vetteri Briq. & Barbey, 1895

Phlomis cretica Presl, 1822

Phlomis lanata Willd., 1814

Phlomis pichleri Vierh., 1915

Prunella cretensis Gand., 1916

Salvia eichlerana Heldr. ex Halacsy, 1899

Salvia pomifera ssp. pomifera Linnaeus, 1753

Salvia teddii Turrill, 1937

Satureja candica Greuter & Burdet, 1985

Satureja horvatii ssp. macrophylla (Halacsy, 1889) Baden, 1991

Satureja montana ssp. macedonica (Form., 1899) Baden, 1991

Satureja parnassica ssp. athoa (Maly, 1910) Baden, 1991

Satureja parnassica ssp. parnassica Heldreich & Sart. ex Boissier, 1879

Satureja sphaciotica (Benth., 1848) Greuter & Burdet, 1985

Satureja spinosa Linnaeus, 1756

Satureja taygetea (Davis, 1949) Greuter & Burdet, 1985

Scutellaria albida ssp. vacillans (Rechinger, 1941) Bothmer, 1985

Scutellaria goulimyi Rech., 1956

Scutellaria hirta Sibth. & Sm., 1809

Scutellaria naxensis Bothmer, 1969

Scutellaria rubicunda ssp. icarica (Rech.) Rech., 1941

Scutellaria rupestris ssp. caroli-henrici Bothmer, 1987

Scutellaria rupestris ssp. cephalonica (Rechinger, 1941) Greuter & Burdet, 1984

Scutellaria rupestris ssp. cytherea (Rech., 1967) Greuter & Burdet, 1984

Scutellaria rupestris ssp. olympica Bothmer, 1987

Scutellaria rupestris ssp. parnassica (Boissier, 1859) Greuter & Burdet, 1984

Scutellaria rupestris ssp. rechingeri Bothmer, 1987

Scutellaria rupestris ssp. rupestris Boissier & Heldreich, 1848

Scutellaria sieberi Bentham, 1848

Scutellaria sporadum Bothmer, 1985

Sideritis clandestina ssp. clandestina (Bory & Chaub., 1832) Hayek, 1929

Sideritis clandestina ssp. peloponnesiaca (Boissier & Heldreich, 1859) Baden, 1991

Sideritis euboea Heldr., 1900

Sideritis perfoliata ssp. athoa (Papanic. & Kokkini, 1982) Baden, 1991

Sideritis raeseri ssp. attica (Heldreich,1900) Papanic. & Kokkini, 1982

Sideritis syriaca ssp. syriaca Linnaeus, 1753

Stachys candida Bory & Chaub., 1832

Stachys canescens Bory & Chaub., 1832

Stachys chrysantha Boiss. & Heldr., 1846

Stachys euboica Rech., 1916

53

Stachys goulimyi Rechinger, 1957

Stachys ionica Halacsy, 1908

Stachys mucronata Sieber ex Sprengel., 1825

Stachys pangaea Phitos, 1966

Stachys parolinii Vis., 1843

Stachys recta ssp. olympica Stojanov & Jordanov, 1938

Stachys spinosa Linnaeus, 1753

Stachys spreitzenhoferi ssp. spreitzenhoferi Heldr., 1880

Stachys spreitzenhoferi ssp. virella Perss., 1981

Stachys spruneri Boiss., 1848

Stachys swainsonii ssp. argolica (Boiss.) Phitos & Damboldt, 1969

Stachys swainsonii ssp. melangavica Persson, 1981

Stachys swainsonii ssp. scyronica (Boiss.) Phitos & Damboldt, 1969

Stachys swainsonii ssp. swainsonii Bentham, 1834

Stachys tetragona Boiss. & Heldr., 1879

Stachys vigrata Bory & Chaub., 1832

Teucrium alpestre ssp. alpestre Sibthorp & Smith, 1809

Teucrium aroanium Orph. ex Boissier, 1859

Teucrium chamaedrys ssp. olympicum Rechinger, 1941

Teucrium cuneifollium Sibth. & Sm., 1809

Teucrium divaricatum ssp. athoum (Hausskn.) Bornm., 1929

Teucrium divaricatum ssp. graecum (Celak.) Bornm., 1929

Teucrium flavum ssp. gymnocalyx Rech., 1941

Teucrium flavum ssp. hellenicum Rech., 1941

Teucrium francisci-werneri Rech., 1949

Teucrium gracile Barbey & Fors.-Major, 1895

Teucrium halacsianum Heldr., 1879

Teucrium heliotropifolium Barbey, 1886

Teucrium microphyllum Desf., 1807

Thymbra calostachya (Rech.) Rech., 1962

Thymus dolopicus Form., 1897

Thymus holosericeus Celak, 1883

Thymus laconicus Jalas, 1971

Thymus leucospermus Hartvig, 1987

Thymus longicaulis ssp. chaubardii var. alternatus Jalas, 1980

Thymus longicaulis ssp. chaubardii var. boeoticus (Braun) Ronniger, 1930

Thymus longicaulis ssp. chaubardii var. chaubardii (Boiss. & Heldr., 1858) Jalas, 1980

Thymus longicaulis ssp. chaubardii var. ocheus (Heldr. & Sart.) Baden, 1991

Thymus plasonii Adamovic, 1907

Thymus rechingeri ssp. macrocalyx Hartvig, 1987

Thymus rechingeri ssp. rechingeri Hartvig, 1987

Thymus samius Ronniger & Rechinger, 1936

Thymus sibthorpii var. grisebachii (Rechinger) Jalas & Baden, 1991

Thymus sibthorpii var. hirtiformis (Velen.) Jalas, 1974

Thymus sibthorpii var. sibthorpii Bentham, 1834

Thymus sibthorpii var. substriatus (Borbas) Baden, 1991

Thymus teucrioides ssp. alpinus Hartvig, 1987

Thymus teucrioides ssp. candilicus (Beauv., 1938) Hartvig, 1987

Thymus thracicus var. alsarensis (Ronniger) Jalas, 1974

Thymus thracicus var. longidens (Velen.) Jalas, 1974

Thymus thracicus var. montenegrinus (Rohlena & Ronniger) Jalas, 1974

Thymus thracicus var. nobilis (Ronniger) Baden, 1991

Plantaginales

Plantaginaceae 3

54

Plantago atrata ssp. graeca (Halacsy, 1888) Holub, 1970

Plantago bellardii ssp. deflexa (Pilger) Rech., 1965

Plantago cretica Linnaeus, 1753

Rubiales

Rubiaceae 68

Asperula abbreviata (Halacsy) Rech., 1943

Asperula arcadiensis Sims, 1820

Asperula aristata ssp. thessala (Boiss. & Heldr., 1856) Hayek, 1930

Asperula baenitzii Heldr. & Boiss., 1888

Asperula boissieri Heldr. ex Boiss., 1888

Asperula boryana (Walpers, 1843) Ehrend., 1974

Asperula crassula Greuter & Zaffran, 1984

Asperula elonea Iatrou & Georgiadis, 1984

Asperula icarica Ehrend. & Schönb.-Tem., 1980

Asperula idaea Halacsy, 1901

Asperula lilaciflora ssp. coa Rech., 1943

Asperula lilaciflora ssp. runemarkii Ehrend. & Schönb.-Tem., 1980

Asperula lutea Sibth. & Sm., 1806

Asperula lutea ssp. euboea Ehrend., 1961

Asperula malevonensis Ehrend. & Schonb.-Temesy, 1991

Asperula mungieri Boiss. & Heldr., 1849

Asperula muscosa Boiss. & Heldr., 1856

Asperula oetaea (Boiss., 1888) Heldr. ex Halacsy, 1901

Asperula ophiolithica Ehrend., 1975

Asperula pinifolia (Boiss., 1888) Heldr. ex Ehrend. & Schonb.-Temesy, 1991

Asperula pubescens (Willd., 1798) Ehrend. & Schonb.-Temesy, 1991

Asperula pulvinaris (Boiss.) Heldr. ex Boiss., 1888

Asperula rigida Sibth. & Sm., 1806

Asperula rigidula Halacsy

Asperula samia Christod. & Georgiadis, 1983

Asperula saxicola Ehrend., 1974

Asperula suberosa Sibth. & Sm., 1806

Asperula suffruticosa Boiss. & Heldr., 1856

Asperula taygetea Boiss. & Heldr., 1849

Asperula tournefortii Sieber ex Sprengel., 1824

Cruciata taurica ssp. euboea (Ehrend., 1948) Ehrend., 1975

Galium absurdum Krendl, 1988

Galium advenum Krendl, 1988

Galium amorginum Halácsy, 1901

Galium avascense Krendl, 1988

Galium capitatum Bory & Chaub., 1832

Galium capreum Krendl, 1988

Galium circae Krendl, 1988

Galium citraceum Boiss., 1845

Galium conforme Krendl, 1988

Galium cyllenium Boiss. & Heldr., 1856

Galium decorum Krendl, 1988

Galium exaltatum Krendl, 1988

Galium extensum Krendl, 1988

Galium fruticosum Willd., 1798

Galium graecum ssp. graecum Linnaeus, 1767

Galium graecum ssp. pseudocanum Ehrend., 1958

Galium incanum ssp. creticum Ehrend., 1951

Galium incrassatum Halacsy, 1901

55

Galium incurvum Sibth. & Sm., 1806

Galium insulare Krendl, 1988

Galium malickyi Krendl, 1988

Galium melanantherum Boiss., 1846-1847

Galium monachinii Boiss. & Heldr., 1849

Galium monasterium Krendl, 1988

Galium ophiolithicum Krendl, 1988

Galium pastorale Krendl, 1988

Galium peloponnesiacum Ehrend. & Krendl, 1974

Galium pisoderium Krendl, 1988

Galium reiseri Halacsy, 1895

Galium sacrorum Krendl, 1988

Galium samium Krendl, 1988

Galium samothracicum Rech., 1938

Galium taygeteum Krendl, 1988

Galium thasium Stoj. & Kitanov, 1945

Galium thracicum Krendl, 1988

Galium thymifolium Boiss. & Heldr., 1846

Galium violaceum Krendl, 1988

Scrophulariales

Acanthaceae 1

Acanthus greuterianus Snogerup, S., Snogerup, B. & Strid, 2006

Gesneriaceae 1

Jankaea heldreichii (Boiss., 1856) Boiss., 1875

Globulariaceae 1

Globularia stygia Orph. ex Boiss., 1859

Orobanchaceae 2

Orobanche baumanniorum Greuter, 1987

Orobanche baumanniorum var. longebracteata Uhlig, 1994

Scrophulariaceae 53

Chaenorhinum idaeum Rech., 1943

Cymbalaria longipes (Boiss. & Heldr.) Cheval, 1937

Cymbalaria microcalyx ssp. dodekanesi Greuter, 1967

Cymbalaria microcalyx ssp. microcalyx (Boiss., 1844) Wettst., 1891

Cymbalaria microcalyx ssp. minor (Cuf., 1936) Greuter, 1967

Digitalis leucophaea Sibth. & Sm., 1809

Linaria concolor Griseb., 1844

Linaria hellenica Turrill, 1955

Melampyrum ciliatum Boiss. & Heldr., 1856

Odontites linkii Heldr. & Sart. ex Boiss., 1856

Odontites linkii ssp. cretica (Boiss.) Greuter

Rhinanthus pindicus (Sterneck) Soo, 1958

Rhinanthus pubescens (Sterneck, 1895) Soo, 1929

Rhinanthus sintenisii (Sterneck) Soo, 1958

Scrophularia heterophylla var. taygetea (Boiss., 1844) Raus, 1991

Scrophularia pindicola Hausskn. & Degen, 1897

Scrophularia spinulescens Hausskn. & Degen, 1897

Verbascum acaule (Bory & Chaub., 1832) Kuntze, 1891

Verbascum adeliae Heldr. ex Boiss., 1856

Verbascum adenanthum Bornm., 1922

Verbascum aphentulium Heldr., 1891

Verbascum arcturus Linnaeus, 1753

Verbascum boissieri (Heldr. & Sart. ex Boiss.) Kuntze, 1891

Verbascum botuliforme Murb., 1933

56

Verbascum cylindrocarpum Griseb., 1844

Verbascum cylleneum (Boiss. & Heldr., 1856) Kuntze, 1891

Verbascum daenzeri (Fauche & Chaub.) Kuntze, 1891

Verbascum delphicum Boiss. & Heldr., 1856

Verbascum epixanthinum Boiss. & Heldr., 1846

Verbascum epixanthinum var. epixanthinum Boiss. & Heldr., 1846

Verbascum epixanthinum var. parnassicum (Halacsy, 1908) Murb., 1928

Verbascum epixanthinum var. pindicolum (Freyn & Sint., 1897) Murb., 1933

Verbascum euboicum Murb. & Rech., 1936

Verbascum foetidum Boiss. & Heldr., 1856

Verbascum halacsyanum Sint. & Bornm. ex Halacsy, 1892

Verbascum hypoleucum Boiss. & Heldr., 1856

Verbascum ikaricum Murb., 1933

Verbascum longifolium var. samaritanii (Heldr., 1859) Murb., 1933

Verbascum orphanideum Murb., 1933

Verbascum pangaeum Murb. & Rech., 1939

Verbascum pelium Halacsy, 1898

Verbascum pentelicum Murb., 1933

Verbascum reiseri Halacsy, 1898

Verbascum speciosum ssp. megaphlomos (Boiss. & Heldr., 1856) Nyman, 1881

Verbascum spinosum Linnaeus, 1756

Verbascum zuccarinii (Boiss.) Ferguson, 1971

Veronica chamaedrys ssp. chamaedryoides (Bory & Chaub., 1832) Fischer, 1991

Veronica erinoides Boiss. & Spruner, 1844

Veronica glauca ssp. kavusica (Rech., 1943) Fischer, 1991

Veronica oetaea Gustavsson, 1978

Veronica orsiniana ssp. teucrioides (Boiss. & Heldr., 1856) Fischer, 1991

Veronica sartoriana Boiss. & Heldr., 1856

Veronica thymifolia Sibth. & Sm., 1806

Solanales

Convolvulaceae 4

Convolvulus argyrothamnos Greuter, 1967

Convolvulus mairei Halácsy, 1907

Convolvulus oleifolius ssp. scopulorum (Rech.) Greuter & Pleger

Cuscuta atrans Feinbrun, 1970

Caryophyllidae

Caryophyllales

Caryophyllaceae 159

Agrostemma githago ssp. thessalum (Bornm., 1908) Greuter, 1995

Arenaria aegaea Rech., 1939

Arenaria filicaulis ssp. teddii (Turrill, 1936) Strid, 1983

Arenaria fragillima Rech., 1939

Arenaria gionae Gustavsson, 1976

Arenaria guicciardii Heldr. ex Boiss., 1856

Arenaria leucadia Phitos & Strid, 1994

Arenaria peloponnesiaca Rech., 1965

Arenaria phitosiana Greuter & Burdet, 1982

Arenaria runemarkii Phitos, 1997

Bolanthus chelmicus ssp. chelmicus Phitos, 1981

Bolanthus chelmicus ssp. meteoricus Phitos, 1997

Bolanthus creutzburgii Greuter, 1965

Bolanthus fruticulosus (Bory & Chaub., 1832) Barkoudah, 1962

Bolanthus graecus (Schreber, 1770) Barkoudah, 1962

Bolanthus intermedius Phitos, 1981

57

Bolanthus laconicus (Boiss., 1867) Barkoudah, 1962

Bolanthus thymifolius (Sm., 1809) Phitos, 1981

Bufonia euboica Phitos & Kamari, 1992

Bufonia stricta ssp. cecconiana (Bald., 1895) Rech., 1947

Bufonia stricta ssp. stricta (Sm., 1809) Gurke, 1899

Cerastium brachypetalum ssp. atheniense (Lonsing, 1939) Sell & Whitehead, 1964

Cerastium brachypetalum ssp. corcyrense (Moschl, 1936) Sell & Whitehead, 1964

Cerastium brachypetalum ssp. doerfleri (Hayek, 1924) Sell & Whitehead, 1964

Cerastium brachypetalum ssp. pindigenum (Lonsing, 1939) Sell & Whitehead, 1964

Cerastium candidissimum Correns, 1909

Cerastium deschatresii Greuter, Bohling, & Jahn, 2002

Cerastium illyricum ssp. brachiatum (Lonsing, 1939) Jalas, 1983

Cerastium illyricum ssp. crinitum (Lonsing, 1939) Sell & Whitehead, 1964

Cerastium illyricum ssp. illyricum Ard., 1764

Cerastium moesiacum ssp. glutinosum (Halacsy, 1892) Strid, 1997

Cerastium pedunculare Bory & Chaub., 1836

Cerastium runemarkii Moschl & Rech., 1962

Cerastium scaposum Boiss. & Heldr., 1849

Cerastium scaposum ssp. peninsularum Greuter, Bohling, & Jahn, 2002

Cerastium smolikanum Hartvig, 1979

Cerastium theophrasti Merxm. & Strid, 1977

Cerastium vourinense Moschl & Rech., 1961

Dianthus androsaceus (Boiss. & Heldr., 1888) Hayek, 1917

Dianthus biflorus Sm., 1809

Dianthus cinnamomeus ssp. cinnamomeus Sm., 1809

Dianthus cinnamomeus ssp. naxensis Runem., 1997

Dianthus corymbosus Sm., 1809

Dianthus desideratus Strid, 1997

Dianthus diffusus Sm., 1809

Dianthus fruticosus ssp. amorginus Runem., 1980

Dianthus fruticosus ssp. carpathus Runem., 1980

Dianthus fruticosus ssp. creticus (Tausch, 1830) Runem., 1980

Dianthus fruticosus ssp. fruticosus Linnaeus, 1753

Dianthus fruticosus ssp. karavius Runem., 1980

Dianthus fruticosus ssp. occidentalis Runem., 1980

Dianthus fruticosus ssp. rhodius (Rech., 1943) Runem., 1980

Dianthus fruticosus ssp. sitiacus Runem., 1980

Dianthus gracilis ssp. xanthianus (Davidov, 1915) Tutin, 1963

Dianthus haematocalyx ssp. pruinosus (Boiss. & Orph., 1859) Hayek, 1924

Dianthus haematocalyx ssp. ventricosus Maire & Petitm., 1908

Dianthus juniperinus ssp. aciphyllus (Ser., 1824) Turland, 1992

Dianthus juniperinus ssp. bauhinorum (Greuter, 1965) Turland, 1992

Dianthus juniperinus ssp. heldreichii Greuter, 1965

Dianthus juniperinus ssp. idaeus Turland, 1992

Dianthus juniperinus ssp. juniperinus Sm., 1794

Dianthus juniperinus ssp. kavusicus Turland, 1992

Dianthus juniperinus ssp. pulviniformis (Greuter, 1965) Turland, 1992

Dianthus mercurii Heldr., 1876

Dianthus serratifolius ssp. abbreviatus (Halacsy, 1900) Strid, 1986

Dianthus serratifolius ssp. serratifolius Sm., 1809

Dianthus sphacioticus Boiss. & Heldr., 1849

Dianthus stamatiadae Rech., 1971

Dianthus strymonis Rech., 1939

Dianthus tymphresteus (Boiss. & Spruner, 1849) Boiss., 1859

58

Dianthus xylorrhizus Boiss. & Heldr., 1849

Gypsophila nana Chaub. & Bory, 1838

Herniaria degenii (Herm., 1937) Chaudhri, 1968

Herniaria parnassica ssp. cretica Chaudhri, 1968

Minuartia athoa ssp. athoa (Griseb., 1843) Kamari, 1997

Minuartia athoa ssp. neoiraklitsa Kamari, 1997

Minuartia attica ssp. idaea (Halacsy, 1900) Kamari & Constantinidis, 1994

Minuartia confusa (Boiss., 1888) Maire & Petitm., 1908

Minuartia greuteriana Kamari, 1995

Minuartia pichleri (Boiss., 1888) Maire & Petitm., 1908

Minuartia pseudosaxifraga (Mattf., 1922) Greuter & Burdet, 1982

Minuartia setacea ssp. olympica Kamari, 1997

Minuartia wettsteinii ssp. parnonia Kamari, 1997

Minuartia wettsteinii ssp. wettsteinii Mattf., 1922

Paronychia albanica ssp. graeca Chaudhri, 1968

Paronychia bornmuelleri Chaudhri, 1968

Paronychia cephalotes ssp. thracica Chaudhri, 1968

Petrorhagia candica Ball & Heywood, 1964

Petrorhagia dianthoides (Sm., 1809) Ball & Heywood, 1964

Petrorhagia fasciculata (Margot & Reuter, 1839) Ball & Heywood, 1964

Petrorhagia glumacea (Bory & Chaub., 1833) Ball & Heywood, 1964

Petrorhagia graminea (Sm., 1809) Ball & Heywood, 1964

Petrorhagia grandiflora Iatrou, 1985

Petrorhagia illyrica ssp. taygetea (Boiss., 1867) Ball & Heywood, 1964

Petrorhagia ochroleuca (Sm., 1809) Ball & Heywood, 1964

Petrorhagia phthiotica (Boiss. & Heldr., 1888) Ball & Heywood, 1964

Saponaria aenesia Heldr., 1876

Saponaria jagelii Phitos & Greuter, 1993

Silene adelphiae Runem., 1984

Silene aegaea Oxelman, 1995

Silene ammophila ssp. ammophila Boiss. & Heldr., 1849

Silene ammophila ssp. carpathae Chowdhuri, 1957

Silene antri-jovis Greuter & Burdet, 1987

Silene auriculata Sm., 1809

Silene barbeyana Boiss., 1888

Silene cephallenia ssp. cephallenia Heldr., 1883

Silene congesta Sm., 1809

Silene conglomeratica Melzheimer, 1983

Silene corinthiaca Boiss. & Heldr., 1888

Silene cythnia (Halacsy, 1900) Walters, 1964

Silene damboldtiana Greuter & Melzh., 1979

Silene dirphya Greuter & Burdet, 1984

Silene echinosperma Boiss. & Heldr., 1849

Silene fabaria ssp. domokina Greuter, 1995

Silene flavescens ssp. dictaea (Rech., 1943) Greuter, 1995

Silene gigantea ssp. hellenica Greuter, 1995

Silene goulimyi Turrill, 1955

Silene grisebachii (Davidov, 1815) Pirker & Greuter, 1995

Silene guicciardii Boiss. & Heldr., 1859

Silene haussknechtii Hausskn., 1893

Silene holzmannii Boiss., 1888

Silene insularis Barbey, 1886

Silene integripetala ssp. elaphonesiaca Oxelman, 1995

Silene integripetala ssp. greuteri (Phitos, 1983) Akeroyd, 1988

59

Silene integripetala ssp. integripetala Bory & Chaub., 1832

Silene integripetala ssp. lidenii Oxelman, 1995

Silene intonsa Greuter & Melzh., 1982

Silene ionica Halacsy, 1900

Silene italica ssp. peloponnesiaca Greuter, 1995

Silene laconica Boiss. & Orph., 1859

Silene linoides Otth, 1824

Silene melzheimeri Greuter, 1995

Silene multicaulis ssp. sporadum (Halacsy, 1900) Greuter & Burdet, 1982

Silene niederi Boiss., 1859

Silene nutabunda Greuter, 1995

Silene oligantha ssp. oligantha Boiss. & Heldr., 1854

Silene oligantha ssp. parnesia Greuter, 1995

Silene oligantha ssp. pseudoradicosa (Rech., 1961) Greuter, 1995

Silene orphanidis Boiss., 1867

Silene parnassica ssp. dionysii (Stoj. & Jordanov, 1938) Greuter, 1995

Silene parnassica ssp. vourinensis Greuter, 1984

Silene pentelica Boiss., 1849

Silene pinetorum ssp. pinetorum Boiss. & Heldr., 1849

Silene pinetorum ssp. sphaciotica Oxelman & Greuter, 1995

Silene pusilla ssp. chromodonta (Boiss. & Reuter, 1854) Greuter, 1995

Silene pusilla ssp. tymphaea Greuter, 1995

Silene salamandra Pamp., 1927

Silene samia Melzh. & Christod., 1983

Silene samothracica (Rech., 1938) Greuter, 1995

Silene sartorii Boiss. & Heldr., 1856

Silene sedoides ssp. runemarkii Oxelman, 1995

Silene sieberi Fenzl, 1842

Silene spinescens Sm., 1809

Silene taygetea Halacsy ex Vierh., 1906

Silene ungeri Fenzl, 1862

Silene variegata (Desf., 1808) Steudel, 1841

Silene vulgaris ssp. suffrutescens Greuter & al., 1984

Silene vulgaris ssp. vourinensis Greuter, 1995

Telephium imperati ssp. pauciflorum (Greuter, 1966) Greuter & Burdet, 1982

Chenopodiaceae 4

Atriplex recurva d'Urv., 1822

Beta nana Boiss. & Heldr., 1846

Salsola aegaea Rech., 1943

Salsola carpatha Davis, 1953

Plumbaginales

Plumbaginaceae 33

Acantholimon echinus ssp. creticum (Boissier, 1846) Papanicolaou & Kokkini, 1986

Armeria johnsenii Papanicolaou & Kokkini, 1982

Armeria maritima ssp. smolikana Babalonas, 1984

Armeria sancta Janka, 1882

Goniolimon heldreichii Halacsy, 1886

Goniolimon sartorii Boiss., 1859

Limonium albomarginatum Brullo, 1988

Limonium antipaxorum Artelari, 1984

Limonium aphroditae Artelari & Georgiou, 1999

Limonium arcuatum Artelari, 1984

Limonium brevipetiolatum Artelari & Erben, 1986

Limonium carpathum (Rech.) Rech., 1943

60

Limonium cephalonicum Artelari, 1984

Limonium chrissianum Brullo & Guarino, 2000

Limonium cornarianum Kypr. & Artelari, 1998

Limonium coronense Artelari, 1984

Limonium creticum Artelari, 1989

Limonium cythereum Artelari & Georgiou, 1999

Limonium damboldtianum Phitos & Artelari, 1981

Limonium frederici (Barbey) Rech., 1943

Limonium graecum ssp. ammophilon Papatsou & Phitos, 1975

Limonium hierapetrae Rech., 1943

Limonium ithacense Artelari, 1984

Limonium kardamylii Artelari & Kamari, 1995

Limonium melium (Nyman) Pignatti, 1971

Limonium ocymifolium (Poiret) Kuntze, 1891

Limonium phitosianum Artelari, 1984

Limonium pigadiense (Rech., 1938) Rech., 1943

Limonium pylium Artelari, 1984

Limonium ramosissimum ssp. doerfleri (Halácsy, 1899) Pignatti, 1971

Limonium saracinatum Artelari, 1984

Limonium sitiacum Rech., 1943

Limonium zacynthium Artelari, 1984

Polygonales

Polygonaceae 3

Polygonum icaricum Rech., 1934

Polygonum idaeum Hayek, 1924

Polygonum papillosum Hartvig, 1989

Dilleniidae

Capparales

Cruciferae 85

Aethionema carlsbergii Strid & Papanicolaou, 1980

Aethionema orbiculatum (Boissier, 1842) Hayek, 1925

Aethionema retsina Phitos & Snogerup, 1973

Aethionema saxatile ssp. graecum (Boissier & Spruner, 1846) Hayek, 1925

Alyssum baldaccii Vierhapper, 1928

Alyssum chalcidicum Janka, 1872

Alyssum degenianum Nyarady, 1927

Alyssum densistellatum Dudley, 1962

Alyssum euboeum Halacsy, 1900

Alyssum fragillimum (Baldacci, 1895) Rechinger, 1943

Alyssum gustavssonii Hartvig, 1986

Alyssum handelii Hayek, 1928

Alyssum heldreichii Haussknecht, 1893

Alyssum idaeum Boissier & Heldreich, 1849

Alyssum lesbiacum (Candargy, 1897) Rechinger, 1943

Alyssum nebrodense ssp. tenuicaule Hartvig, 1986

Alyssum pogonocarpum Carlstrom, 1984

Alyssum samium Dudley & Christodoulakis, 1988

Alyssum simulans Runemark, 2002

Alyssum sphacioticum Boissier & Heldreich, 1849

Alyssum taygeteum Heldreich, 1897

Alyssum tenium Halacsy, 1900

Alyssum xiphocarpum Candargy, 1897

Arabis cretica Boissier & Heldreich, 1849

Arabis subflava Jones, 1964

61

Aubrieta erubescens Grisebach, 1843

Aubrieta glabrescens Turrill, 1934

Aubrieta gracilis Boissier, 1843

Aubrieta scyria Halacsy, 1910

Aubrieta thessala Boissieu, 1896

Aurinia gionae (Quezel & Contandriopoulos, 1967) Greuter & Burdet, 1983

Aurinia moreana Tzanoudakis & Iatrou, 1981

Berteroa obliqua ssp. pindicola (Halascy, 1900) Tan, 2002

Bornmuellera baldaccii ssp. rechingeri Greuter, 1975

Bornmuellera tymphaea (Haussknecht,1886) Haussknecht, 1897

Brassica cadmea Heldreich ex Schulz, 1919

Brassica cretica ssp. cretica Lam., 1785

Brassica cretica ssp. laconica Gustavsson & Snogerup, 1984

Coincya nivalis (Boissier & Heldreich, 1854) Greuter & Burdet, 1983

Draba cretica Boissier & Heldreich, 1849

Draba lacaitae Boissier, 1888

Draba laconica Stevanovic & Tan, 2002

Draba parnassica Boissier & Heldreich, 1853

Draba strasseri Greuter, 1986

Erysimum asperulum Boissier & Heldreich, 1859

Erysimum atticum Boissier, 1854

Erysimum calycinum Grisebach, 1843

Erysimum candicum ssp. candicum Snogerup, 1967

Erysimum candicum ssp. carpathum Snogerup, 1967

Erysimum cephalonicum Polatschek, 1978

Erysimum corinthium (Boissier, 1854) Wettst., 1889

Erysimum creticum Boissier & Heldreich, 1854

Erysimum graecum Boissier & Heldreich, 1854

Erysimum hayekii (Jav. & Rechinger, 1929) Polatschek, 1982

Erysimum mutabile Boissier & Heldreich, 1849

Erysimum naxense Snogerup, 1967

Erysimum olympicum Boissier, 1867

Erysimum parnassi (Boissier & Heldreich, 1854) Haussknecht, 1893

Erysimum pectinatum Bory & Chaubard, 1832

Erysimum pusillum Bory & Chaubard, 1832

Erysimum raulinii Boissier, 1867

Erysimum rechingeri Jav., 1929

Erysimum rhodium Snogerup, 1967

Erysimum senoneri ssp. amorginum Snogerup, 1967

Erysimum senoneri ssp. icaricum Snogerup, 1967

Erysimum senoneri ssp. senoneri (Heldreich & Sart., 1862) Wettst., 1889

Fibigia lunarioides (Willd., 1800) Smith, 1831

Hesperis laciniata ssp. secundiflora (Boissier & Spruner, 1843) Breistroffer, 1952

Hesperis theophrasti ssp. rechingeri (Dvorak, 1966) Tan & Suda, 2002

Isatis tinctoria ssp. athoa (Boissier, 1888) Papanicolaou, 1986

Isatis vermia Papanicolaou, 1982

Leptoplax emarginata (Boissier, 1842) Schulz, 1933

Lutzia cretica (Linneaus, 1753) Greuter & Burdet, 1983

Malcolmia graeca ssp. bicolor (Boissier & Heldreich, 1846) Stork, 1972

Malcolmia graeca ssp. graeca Boissier & Spruner, 1843

Malcolmia macrocalyx ssp. macrocalyx Ball, 1963

Malcolmia macrocalyx ssp. scyria (Rechinger, 1929) Ball, 1963

Ricotia cretica Boissier & Heldreich, 1849

Ricotia isatoides (Barbey, 1886) Burtt, 1951

62

Rorippa icarica Rechinger, 1936

Thlaspi bulbosum Spruner, 1843

Thlaspi creticum (Degen & Jav., 1922) Greuter & Burdet, 1983

Thlaspi epirotum Halacsy, 1900

Thlaspi graecum Jordan, 1846

Thlaspi zaffranii (Meyer, 1986) Greuter & Burdet, 1986

Resedaceae 1

Reseda tymphaea Haussknecht, 1887

Dilleniales

Paeoniaceae 5

Paeonia clusii ssp. clusii Stern & Stearn, 1940

Paeonia clusii ssp. rhodia (Stearn, 1941) Tzanoudakis, 1977

Paeonia mascula ssp. hellenica Tzanoudakis, 1977

Paeonia mascula ssp. icarica Tzanoudakis, 1977

Paeonia parnassica Tzanoudakis, 1977

Primulales

Primulaceae 6

Cyclamen creticum Hildebr., 1906

Cyclamen graecum Link, 1835

Cyclamen repandum ssp peloponnesiacum Grey-Wilson, 1988

Cyclamen repandum ssp. rhodense (Meikle) Grey-Wilson, 1988

Lysimachia serpyllifolia Schreber, 1770

Soldanella pelia Raus, 1987

Theales

Clusiaceae 12

Hypericum aciferum (Greuter) Robson, 1967

Hypericum amblycalyx Coust. & Gand., 1916

Hypericum athoum Boissier & Orph., 1867

Hypericum cuisinii Barbey, 1886

Hypericum delphicum Boiss. & Heldr., 1853

Hypericum empetrifolium var. oliganthum Rechinger, 1943

Hypericum jovis Greuter, 1975

Hypericum kelleri Bald., 1895

Hypericum olympicum f. minus Haussknecht, 1893

Hypericum taygeteum Quezel & Contandr., 1967

Hypericum trichocaulon Boiss. & Heldr., 1849

Hypericum vesiculosum Grisebach, 1843

Violales

Cistaceae 3

Fumana pinatzii Rech., 1956

Halimium voldii Tan, Perdetzoglou & Raus, 2000

Helianthemum hymettium Boiss. & Heldr., 1853

Violaceae 22

Viola alba ssp. thessala (Boiss. & Heldr.) Hayek, 1925

Viola athois Becker, 1902

Viola cephalonica Bornm., 1927

Viola chelmea Boissier & Heldreich, 1853

Viola cretica Boissier & Heldreich, 1849

Viola dirphya Tiniakou, 1991

Viola euboea (Halacsy, 1900) Halacsy, 1908

Viola fragrans Sieber, 1823

Viola ganiatsasii Erben, 1985

Viola graeca (Becker, 1905) Halacsy, 1908

Viola mercurii Orph. ex Halacsy, 1894

63

Viola oligyrtia Tiniakou, 1995

Viola parnonia Tan, Sfikas & Vold, 1997

Viola phitosiana Erben, 1985

Viola poetica Boissier & Spruner, 1845

Viola pseudograeca Erben, 1985

Viola rausii Erben, 1985

Viola samothracica (Degen) Raus, 2005

Viola sfikasiana Erben, 1985

Viola striis-notata (Wagner, 1935) Merxm. & Lippert, 1977

Viola voliotisii Erben, 1985

Viola vourinensis Erben, 1985

Fagales

Fagaceae 1

Quercus trojana ssp. euboica (Papaioanou, 1949) Christensen, 1997

Urticales

Ulmaceae 1

Zelkova abelicea (Lam., 1785) Boiss., 1879

Magnoliidae

Aristolochiales

Aristolochiaceae 2

Aristolochia cretica Lam., 1783

Aristolochia microstoma Boiss. & Spruner, 1844

Papaverales

Fumariaceae 5

Corydalis blanda ssp. olympica Liden, 1996

Corydalis blanda ssp. oxelmannii Liden, 1996

Corydalis blanda ssp. parnassica (Orph. & Heldreich 1859) Liden, 1996

Corydalis thasia (Stojanov & Kitanov, 1943) Stojanov & Kitanov, 1945

Corydalis uniflora (Sieber, 1823) Nyman, 1855

Ranunculales

Berberidaceae 1

Gymnospermium altaicum ssp. peloponnesiacum Phitos, 1987

Ranunculaceae 26

Adonis cyllenea Boissier et al., 1856

Anemone hortensis ssp. heldreichii (Boissier, 1849) Rechinger, 1943

Aquilegia ottonis ssp. ottonis Boissier, 1854

Aquilegia ottonis ssp. taygetea (Orph., 1874) Strid, 1986

Clematis elisabethae-carolae Greuter, 1965

Consolida arenaria Carlstrom, 1984

Consolida samia Davis, 1965

Consolida tenuissima (Smith, 1809) Soo,1922

Consolida tuntasiana (Halacsy, 1922) Soo, 1922

Delphinium hellenicum Pawlowski, 1963

Nigella arvensis ssp. aristata (Smith, 1806) Nyman, 1878

Nigella arvensis ssp. brevifolia Strid, 1970

Nigella carpatha Strid, 1970

Nigella degenii ssp. barbro Strid, 1970

Nigella degenii ssp. degenii Vierhapper, 1926

Nigella degenii ssp. jenny Strid, 1970

Nigella degenii ssp. minor Strid, 1970

Nigella doerfleri Vierhapper, 1926

Nigella icarica Strid, 1970

Nigella stricta Strid, 1970

Ranunculus cupreus Boissier & Heldreich, 1849

64

Ranunculus millii Boissier & Heldreich, 1867

Ranunculus radinotrichus Greuter & Strid, 1981

Ranunculus subhomophyllus (Halacsy, 1908) Vierhapper, 1935

Ranunculus thasius Halacsy, 1892

Ranunculus veronicae Bohling, 2000

Rosidae

Apiales

Apiaceae 44

Ammi topalii Beauverd, 1937

Athamanta arachnoidea Boiss. & Orph., 1888

Bunium tenerum Haussknecht, 1889

Bupleurum aira Snogerup, 1962

Bupleurum capillare Boiss. & Heldr., 1856

Bupleurum gaudianum Snogerup, 1984

Bupleurum greuteri Snogerup, 1989

Bupleurum kakiskalae Greuter, 1967

Carum heldreichii Boissier, 1856

Chaerophyllum creticum Boiss. & Heldr., 1849

Chaerophyllum heldreichii Orph. ex Boissier, 1856

Daucus conchitae Greuter, 1979

Eryngium amorginum Rech., 1934

Eryngium ternatum Poiret, 1816

Ferulago sartorii Boiss., 1872

Ferulago serpentinica Rech., 1961

Ferulago thyrsiflora (Sibth. & Sm.) Koch, 1824

Geocaryum creticum (Boissier & Heldreich, 1849) Engstrand, 1977

Geocaryum parnassicum (Boissier & Heldreich, 1856) Engstrand, 1977

Geocaryum peloponnesiacum Engstrand, 1977

Geocaryum pumilum (Sibthorp & Smith, 1806) Nyman, 1854-55

Heptaptera colladonioides Margot & Reut., 1839

Horstrissea dolinicola Egli, Gerstberger, Greuter & Risse, 1989

Johrenia distans (Griseb.) Halácsy, 1901

Laserpitium pseudomeum Orph. & al., 1856

Ligusticum olympicum Novak, 1929

Ligusticum rhizomaticum Hartvig, 1983

Peucedanum achaicum Halácsy, 1908

Peucedanum alpinum (Sieber ex Schultes, 1820) Burtt & Davis, 1949

Peucedanum stridii Hartvig, 1986

Peucedanum vourinense (Leute, 1972) Hartvig, 1986

Pimpinella pretenderis (Heldr.) Orph. ex Halácsy, 1901

Pimpinella rigidula (Boiss. & Orph.) Wolff, 1927

Pimpinella tragium ssp. depressa (DC., 1830) Tutin, 1968

Scaligeria cretica ssp. halophila Rech., 1943

Scaligeria moreana Engstrand

Seseli aroanicum Hartvig, 1983

Seseli gummiferum ssp. aegaeum Davis, 1953

Seseli gummiferum ssp. crithmifolium (DC.) Davis, 1953

Seseli parnassicum Boissier & Heldreich, 1859

Smyrnium orphanidis Boiss., 1872

Thamnosciadium junceum (Sibthorp & Smith, 1806) Hartvig, 1984

Tordylium hirtocarpum Candargy, 1984

Trinia frigida (Boissier & Heldreich, 1859) Drude, 1898

Euphorbiales

Euphorbiaceae 6

65

Andrachne telephioides ssp. oreocretensis Alden, 1982

Euphorbia anthula Lavrentiades & Papanicolaou, 1978

Euphorbia deflexa Sibthorp & Smith, 1809

Euphorbia orphanidis Boissier, 1859

Euphorbia rechingeri Greuter, 1965

Euphorbia sultan-hassei Strid, Bentzer, Bothmer, Engstrand & Gustafsson, 1989

Fabales

Fabaceae 55

Anthyllis aegaea Turrill, 1939

Anthyllis vulneraria ssp. pindicola Cullen, 1968

Astracantha rumelica ssp. taygetica (Sirj.) Reer & Podl., 1986

Astracantha thracica ssp. cyllenea (Fischer, 1853) Greuter, 1986

Astracantha thracica ssp. monachorum (Sirj., 1939) Greuter, 1986

Astracantha thracica ssp. parnassi (Boiss., 1849) Greuter, 1986

Astragalus agraniotii Orph., 1856

Astragalus apollineus Boiss. & Heldr., 1856

Astragalus austraegaeus Rechinger, 1949

Astragalus creticus ssp. creticus Lam., 1783

Astragalus dolinicola (Brullo & Giusso, 2002) Brullo & Giusso, 2003

Astragalus drupaceus Orph. ex Boiss., 1856

Astragalus hellenicus Boissier, 1872

Astragalus idaeus Bunge, 1868

Astragalus laconicus Iatrou & Tan, 1999

Astragalus maniaticus Tan & Strid, 1997

Astragalus nummularius Lam., 1783

Astragalus parnassi ssp. parnassi Boissier, 1849

Astragalus sempervirens ssp. cephalonicus (Presl, 1844) Ascherson & Graebner, 1909

Astragalus taygeteus Persson & Strid, 1982

Chamaecytisus creticus (Boiss. & Heldr.) Rothm., 1944

Chamaecytisus dorycnioides (Davidov) Frodin & Heywood, 1968

Chamaecytisus subidaeus (Gand.) Rothm., 1944

Cicer graecum Orph. ex Boiss., 1856

Colutea insularis Browicz, 1963

Coronilla globosa Lam., 1786

Ebenus cretica Linnaeus, 1753

Ebenus sibthorpii DC., 1825

Genista halacsyi Heldr., 1899

Genista millii Heldr. ex Boiss., 1888

Genista parnassica Halácsy, 1912

Genista sakellariadis Boiss. & Orph., 1859

Lathyrus neurolobus Boiss. & Heldr., 1849

Lotus aduncus (Griseb.) Nyman, 1855

Medicago strasseri Greuter, Matthäs & Risse, 1982

Melilotus graecus (Boiss. & Spruner, 1843) Lassen, 1987

Onobrychis aliacmonia Rech., 1973

Onobrychis ebenoides Boissier & Spruner, 1843

Onobrychis montana ssp. macrocarpa Strid, 1986

Onobrychis peloponnesiaca (Iatrou & Tan) Iatrou & Tan, 1999

Onobrychis sphaciotica Greuter, 1965

Ononis spinosa ssp. diacantha (Rchb., 1823) Greuter, 1967

Ononis verae Sirj., 1932

Pisum graecum Quézel & Contandr., 1965

Securigera globosa (Lam., 1786) Lassen, 1989

66

Trifolium aurantiacum Boiss. & Spruner, 1843

Trifolium barbeyi Gibelli & Belli, 1887

Trifolium dolopium Heldr. & Hausskn. ex Gibelli & Belli, 1889

Trifolium filicaule Boiss. & Heldr., 1849

Trifolium ottonis Spruner ex Boiss., 1843

Trifolium parnassi Boissier & Spruner, 1843

Trifolium phitosianum Böhling, Greuter & Raus, 2000

Trifolium praetermissum Greuter, Matthas & Risse, 1983

Trigonella rechingeri Sirj., 1936

Vicia pinetorum Boissier & Spruner, 1843

Geraniales

Geraniaceae 2

Erodium chrysanthum L' Her. ex DC., 1824

Geranium thessalum Franzen, 1982

Linales

Linaceae 7

Linum euboeum Bornm., 1925

Linum goulimyi Rech., 1956

Linum gyaricum Vierh., 1919

Linum hellenicum Iatrou, 1989

Linum leucanthum Boiss. & Spruner, 1843

Linum olympicum ssp. athoum Hartvig, 1986

Linum phitosianum Christod. & Iatrou, 1994

Myrtales

Onagraceae 1

Epilobium vernonicum Snogerup, 1982

Polygalales

Polygalaceae 4

Polygala cristagalli Chodat, 1913

Polygala helenae Greuter, 1967

Polygala nicaeensis ssp. tomentella (Boissier, 1867) Chodat, 1889

Polygala subuniflora Boiss. & Heldr., 1854

Rhamnales

Rhamnaceae 1

Rhamnus sibthorpianus Roemer & Schultes, 1819

Rosales

Crassulaceae 16

Prometheum tymphaeum (Quezel & Contandriopoulos, 1967) 't Hart, 1995

Sedum apoleipon 't Hart, 1984

Sedum creticum Presl, 1828

Sedum creticum var. creticum Presl, 1828

Sedum creticum var. monocarpicum 't Hart, 1989

Sedum dasyphyllum Linnaeus, 1753

Sedum eriocarpum ssp. apertiflorum 't Hart, 1995

Sedum eriocarpum ssp. delicum (Vierhapper, 1919) 't Hart, 1995

Sedum eriocarpum ssp. epiroticum (Baldacci, 1895) 't Hart, 1995

Sedum eriocarpum ssp. eriocarpum Smith, 1809

Sedum eriocarpum ssp. spathulifolium 't Hart, 1995

Sedum laconicum ssp. laconicum Boissier & Heldreich, 1846

Sedum litoreum var. creticum 't Hart, 1996

Sedum tristriatum Boissier & Heldreich, 1849

Sempervivum marmoreum ssp. ballsii (Wale, 1940) Zonn., 1997

Umbilicus albido-opacus Carlstrom, 1984

Rosaceae 9

67

Alchemilla aroanica (Buser, 1906) Rothm., 1934

Amelanchier parviflora ssp. chelmea (Halacsy, 1900) Ziel., 2000

Crataegus pycnoloba Boissier & Heldreich, 1856

Potentilla arcadiensis Iatrou, 1985

Potentilla deorum Boissier & Heldreich, 1856

Potentilla geoides ssp. halacsyana (Degen, 1891) Strid, 1986

Potentilla geoides ssp. longisepala Strid, 1986

Potentilla kionaea Halacsy, 1888

Sanguisorba cretica Hayek, 1914

Saxifragaceae 1

Saxifraga sibthorpii Boissier, 1843

Santalaceae 1

Thesium vlachorum Alden, 1982

Sapindales

Aceraceae 1

Acer opalus ssp. hyrcanum var. reginae-amaliae(Orph. ex Boiss., 1854) Alden, 1986

Rutaceae 1

Ruta chalepensis ssp. fumariifolia (Boiss. & Heldr., 1849)

Pteridophyta

Filicopsida

Polypodiales

Polypodiaceae 1

Asplenium creticum Lovis & al., 1973

68

3. Βιοτικές µορφές και χωρολογικές ενότητες του συνόλου των taxa της

Ελληνικής φυτικής βιοποικιλότητας που ανήκουν στις οικογένειες

Poaceae και Fabaceae

POACEAE Βιοτική Χωρολογική Μορφή ενότητα

Achnatherum calamagrostis (Linnaeus, 1753) Beauv., 1812 H eur Achnatherum fallacinum Scholz & Raus, 2006 H endem Aegilops comosa Sibthorp & Smith, 1806 Th cosm Aegilops comosa ssp. comosa Sibthorp & Smith, 1806 Th cosm Aegilops comosa ssp. heldreichii (Boissier) Eig, 1929 Th cosm Aegilops cylindrica Host, 1802 Th eur Aegilops dichasians (Zhuk.) Humphries, 1979 Th eur Aegilops geniculata Roth, 1787 Th eur Aegilops lorentii Hochst., 1845 Th cosm Aegilops neglecta Req. & Bertol., 1834 Th eur Aegilops speltoides Tausch, 1837 Th cosm Aegilops triuncialis Linnaeus, 1753 Th eur Aegilops umbellulata Zhuk., 1928 Th cosm Aegilops uniaristata Vis., 1852 Th eur Aeluropus lagopoides (Linnaeus, 1753) Trin. & Thwaites, 1864 G eur Aeluropus littoralis (Gouan) Parl., 1850 G eur Agropyron cristatum (Linnaeus, 1753) Gaertner, 1770 H eur Agropyron cristatum ssp. pectinatum (Bieb.) Tzvelev, 1970 H eur Agropyron strigosum (Bieb.) Boiss., 1884 H cosm Agrostis canina Linnaeus, 1753 H cosm Agrostis capillaris Linnaeus, 1753 H cosm Agrostis castellana Boissier & Reuter, 1842 H eur Agrostis gigantea Roth, 1788 H cosm Agrostis rupestris All., 1785 H eur Agrostis stolonifera Linnaeus, 1753 H cosm Aira caryophyllea Linnaeus, 1753 Th cosm Aira caryophyllea ssp. caryophyllea Linnaeus, 1753 Th cosm Aira caryophyllea ssp. multiculmis (Dumort.) Bonnier & Layens, 1894 Th cosm Aira cupaniana Guss., 1843 Th eur Aira elegantissima Schur, 1853 Th eur Aira provincialis Jordan, 1852 Th eur Aira tenorii Guss., 1827 Th eur Alopecurus aequalis Sobol., 1799 H cosm Alopecurus creticus Trin., 1820 H eur Alopecurus gerardii Vill., 1786 H eur Alopecurus myosuroides Hudson, 1762 Th cosm Alopecurus pratensis Linnaeus, 1753 H cosm Alopecurus pratensis ssp. pratensis Linnaeus, 1753 H cosm Alopecurus rendlei Eig, 1937 H cosm Alopecurus setarioides Gren., 1857 Th eur Alopecurus utriculatus Solander, 1794 Th cosm Alopecurus vaginatus (Willd.) Boissier, 1884 H cosm Ammophila arenaria (Linnaeus, 1753) Link, 1827 G eur Ammophila arenaria ssp. arundinacea Lindb., 1932 G eur

69

Ampelodesmos mauritanica (Poirent) Durand & Schinz, 1894 H eur Andropogon distachyos Linnaeus, 1753 H cosm Anthoxanthum gracile Biv., 1813 Th eur Anthoxanthum odoratum Linnaeus, 1753 H cosm Anthoxanthum ovatum Lag., 1816 Th eur Antinoria agrostidea (DC.) Parl., 1845 Th eur Apera spica-venti (Linnaeus, 1753) Beauv., 1812 Th cosm Apera spica-venti ssp. spica-venti (Linnaeus, 1753) Beauv., 1812 Th cosm Aristida caerulescens Desf., 1798 H cosm Arrhenatherum elatius (Linnaeus, 1753) Beauv. ex J.& K. Presl, 1819 H eur Arrhenatherum palaestinum Boiss, 1853 H eur Arundo collina Ten., 1824-1829 G eur Arundo collina ssp. hellenica (Danin & al.) Scholz, 2006 G endem Arundo donax Linnaeus, 1753 G cosm Arundo mediterranea Danin, 2004 G eur Avellinia michelii (Savi) Parl., 1842 Th eur Avena barbata Pott ex Link, 1799 Th eur Avena barbata ssp. barbata Pott ex Link, 1799 Th eur Avena byzantina Koch, 1848 Th cosm Avena clauda Durieu & Duchartre, 1845 Th cosm Avena fatua Linnaeus, 1753 Th cosm Avena sativa Linnaeus, 1753 Th cosm Avena sativa ssp. macrantha (Hackel) Rocha Afonso, 1978 Th cosm Avena sativa ssp. sativa Linnaeus, 1753 Th cosm Avena sterilis Linnaeus, 1762 Th eur Avena sterilis ssp. ludovisiana (Durieu) Nyman,1882 Th eur Avena sterilis ssp. sterilis Linnaeus, 1762 Th eur Avenula compressa (Heuffel) Sauer & Chmelitschek, 1976 H eur Avenula cycladum (Rech. fil. & Scheffer) Greuter, 1973 H endem Beckmannia syzigachne (Steudel) Fernald, 1928 Th cosm Bellardiochloa variegata (Lam., 1791) Kerguélen, 1983 H eur Brachiaria eruciformis (Sibth. & Sm.) Griseb., 1853 Th cosm Brachypodium distachyon (Linnaeus, 1753) Beauv., 1812 Th eur Brachypodium phoenicoides (Linnaeus, 1753) Roemer & Schultes, 1817 H eur Brachypodium pinnatum (Linnaeus, 1753) Beauv., 1812 H cosm Brachypodium pinnatum ssp. pinnatum Beauv., 1812 H cosm Brachypodium retusum (Pers.) Beauv., 1812 H cosm Brachypodium rupestre (Host) Roemer & Schultes, 1817 H eur Brachypodium sylvaticum (Hudson, 1762) Beauv., 1812 H cosm Brachypodium sylvaticum ssp. creticum Scholz & Greuter, 1985 H endem Brachypodium sylvaticum ssp. sylvaticum (Hudson, 1762) Beauv., 1812 H cosm Briza humilis Bieb., 1808 Th cosm Briza maxima Linnaeus, 1753 Th cosm Briza media Linnaeus, 1753 H eur Briza media ssp. elatior (Sibthorp & Smith) Rohlena, 1912 H eur Briza media ssp. media Linnaeus, 1753 H eur Briza minor Linnaeus, 1753 Th cosm Bromus alopecuros Poiret, 1789 Th eur Bromus alopecuros ssp. alopecuros Poiret, 1789 Th eur Bromus alopecuros ssp. caroli-henrici (Greuter) Smith, 1978 Th eur Bromus arvensis Linnaeus, 1753 Th cosm Bromus benekenii Trimen, 1872 H cosm

70

Bromus cappadocicus Boissier & Balansa, 1857 H cosm Bromus cappadocicus ssp. cappadocicus Boissier & Balansa, 1857 H cosm Bromus cappadocicus ssp. lacmonicus (Haussknecht, 1899) Smith, 1978 H eur Bromus commutatus Schrader, 1806 Th eur Bromus commutatus ssp. commutatus Schrader, 1806 Th eur Bromus commutatus ssp. neglectus (Parl.) Smith, 1978 Th eur Bromus diandrus Roth, 1787 Th cosm Bromus erectus Hudson, 1762 H cosm Bromus erectus ssp. erectus Hudson, 1762 H cosm Bromus fasciculatus Presl, 1820 Th eur Bromus hordeaceus Linnaeus, 1753 Th cosm Bromus hordeaceus ssp. hordeaceus Linnaeus, 1753 Th cosm Bromus hordeaceus ssp. molliformis (Lloyd) Maire & Weiller, 1955 Th cosm Bromus intermedius Guss., 1827 Th eur Bromus japonicus Thunb., 1784 Th eur Bromus japonicus ssp. japonicus Thunb., 1784 Th eur Bromus lanceolatus Roth, 1797 Th cosm Bromus madritensis Linnaeus, 1755 Th eur Bromus racemosus Linnaeus, 1762 Th cosm Bromus ramosus Hudson, 1762 H cosm Bromus rigidus Roth, 1790 Th cosm Bromus riparius Rehm., 1872 H cosm Bromus rubens Linnaeus, 1755 Th eur Bromus scoparius Linnaeus, 1753 Th eur Bromus secalinus Linnaeus, 1753 Th cosm Bromus squarrosus Linnaeus, 1753 Th cosm Bromus sterilis Linnaeus, 1753 Th eur Bromus tectorum Linnaeus, 1753 Th cosm Bromus tomentellus Boissier, 1846 H cosm Calamagrostis arundinacea (Linnaeus, 1753) Roth, 1789 H eur Calamagrostis epigejos (Linnaeus, 1753) Roth, 1788 H cosm Calamagrostis pseudophragmites (Haller) Koeler, 1802 H eur Calamagrostis varia (Schrader, 1806) Host, 1809 G eur Castellia tuberculosa (Moris) Bor, 1948 Th cosm Catabrosa aquatica (Linnaeus, 1753) Beauv., 1812 HH cosm Chrysopogon gryllus (Linnaeus, 1753) Trin., 1820 H cosm Cleistogenes serotina (Linnaeus) Keng, 1934 H cosm Cleistogenes serotina ssp. serotina (Linnaeus) Keng, 1934 H cosm Cornucopiae cucullatum Linnaeus, 1753 Th eur Corynephorus divaricatus (Pourret) Breistr., 1950 Th eur Crithopsis delileana (Schultes) Roshev., 1937 Th cosm Crypsis aculeata (Linnaeus, 1753) Aiton, 1789 Th cosm Crypsis alopecuroides (Piller & Mitterp.) Schrader, 1806 Th eur Crypsis schoenoides (Linnaeus) Lam., 1791 Th cosm Cutandia maritima (Linnaeus, 1753) Barbey, 1885 Th eur Cutandia stenostachya (Boissier) Stace, 1978 Th eur Cynodon dactylon (Linnaeus, 1753) Pers., 1805 G cosm Cynosurus callitrichus Barbey, 1882 Th cosm Cynosurus cristatus Linnaeus, 1753 H eur Cynosurus echinatus Linnaeus, 1753 Th eur Cynosurus effusus Link, 1799 Th eur Dactylis glomerata Linnaeus, 1753 H cosm

71

Dactyloctenium aegyptium (Linnaeus, 1753) Beauv., 1812 Th cosm Danthonia alpina Vest, 1821 H eur Danthonia decumbens (Linnaeus, 1753) DC., 1805 H eur Danthoniastrum compactum (Boissier & Heldreich, 1846) Holub, 1970 H eur Dasypyrum hordeaceum (Cosson & Durieu, 1855) Cand., 1901 G cosm Dasypyrum villosum (Linnaeus, 1753) Candargy, 1901 Th eur Deschampsia cespitosa (Linnaeus, 1753) Beauv., 1812 H cosm Deschampsia cespitosa ssp. cespitosa (Linnaeus, 1753) Beauv., 1812 H cosm Deschampsia flexuosa (Linnaeus, 1753) Trin., 1836 H cosm Deschampsia media (Gouan) Roemer & Schultes, 1817 H eur Desmazeria marina (Linnaeus, 1753) Druce, 1912 Th eur Desmazeria rigida (Linnaeus, 1753) Tutin, 1952 Th eur Desmazeria rigida ssp. hemipoa (Delile ex Sprengel) Stace, 1978 Th eur Desmazeria rigida ssp. rigida (Linnaeus, 1753) Tutin, 1952 Th eur Dichanthium ischaemum (Linnaeus, 1753) Roberty, 1960 H eur Digitaria sanguinalis (Linnaeus, 1753) Scop., 1771 Th cosm Echinaria capitata (Linnaeus, 1753) Desf., 1799 Th eur Echinochloa colonum (Linnaeus, 1753) Link, 1833 Th cosm Echinochloa crus-galli (Linnaeus, 1753) Beauv., 1812 Th cosm Elymus caninus (Linnaeus, 1753) Linnaeus, 1755 H eur Elymus elongatus (Host) Runemark, 1972 H eur Elymus elongatus ssp. elongatus (Host) Runemark, 1972 H eur Elymus elongatus ssp. ponticus (Podp.) Melderis, 1978 H eur Elymus farctus (Viv.) Runemark & Melderis, 1978 G eur Elymus farctus ssp. farctus (Viv.) Runemark & Melderis, 1978 G eur Elymus farctus ssp. rechingeri (Runemark) Melderis, 1978 H endem Elymus flaccidifolius (Boissier & Heldreich) Melderis, 1978 H eur Elymus hispidus (Opiz) Melderis, 1978 G cosm Elymus hispidus ssp. barbulatus (Schur) Melderis, 1978 G cosm Elymus hispidus ssp. hispidus (Opiz) Melderis, 1978 G cosm Elymus panormitanus (Parl.) Tzvelev, 1970 H cosm Elymus pycnanthus (Godron) Melderis, 1978 G eur Elymus repens (Linnaeus, 1753) Gould, 1947 G cosm Elymus repens ssp. repens (Linnaeus, 1753) Gould, 1947 G cosm Elymus striatulus Runemark, 1972 H endem Elytrigia intermedia ssp. varnensis (Velen.) Valdés & Scholz, 2006 H eur Elytrigia lazica ssp. divaricata (Boiss. & Balansa, 1857) Valdés & Scholz, 2006 H eur Elytrigia obtusiflora ssp. graeca (Melderis) Scholz, 1998 G endem Eragrostis cilianensis (All.) Hubbard, 1913 Th cosm Eragrostis minor Host, 1809 Th cosm Eragrostis pilosa (Linnaeus, 1753) Beauv., 1812 Th cosm Festuca alfedriana Foggi & Signorini, 1997 H eur Festuca altissima All., 1789 H eur Festuca amethystina Linnaeus, 1753 H eur Festuca arundinacea Schreber, 1771 H cosm Festuca arundinacea ssp. arundinacea Schreber, 1771 H cosm Festuca calcarea Denchev, 2004 H eur Festuca drymeja Mert. & Koch, 1823 G eur Festuca hercegovinica Markgraf-Dannenberg, 1978 H eur Festuca heterophylla Lam., 1779 H eur Festuca hirtovaginata Markgraf-Dannenberg, 1976 H eur

72

Festuca horvatiana Markgraf-Dannenberg, 1976 H eur Festuca jeanpertii Markgraf, 1933 H eur Festuca jeanpertii ssp. achaica Markgraf-Dannenberg, 1978 H endem Festuca jeanpertii ssp. jeanpertii Markgraf, 1933 H eur Festuca koritnicensis Hayek & Vetter, 1924 H eur Festuca kozanensis Foggi & Müller, 2005 H eur Festuca olympica Vetter, 1928 H endem Festuca ovina Linnaeus, 1753 H eur Festuca oviniformis Vetter, 1939 H endem Festuca paniculata (Linnaeus, 1753) Schinz & Thell., 1911-1913 H eur Festuca peristerea Markgraf-Dannenberg, 1976 H eur Festuca pirinica Horvat ex Markgraf-Dannenberg, 1978 H eur Festuca polita ssp. cretica (Markgr.-Dann.) Foggi & Scholz, 2005 H endem Festuca pratensis Hudson, 1762 H cosm Festuca pratensis ssp. pratensis Hudson, 1762 H cosm Festuca pseudosupina Vetter, 1936 H endem Festuca rivularis Boissier, 1838 H eur Festuca rubra Linnaeus, 1753 H eur Festuca rubra ssp. asperifolia (St-Yves) Markgraf-Dannenberg, 1976 H eur Festuca rubra ssp. juncea (Hackel) Soó, 1972 H eur Festuca rubra ssp. microphylla (St-Yves) Markgraf-Dannenberg, 1978 H eur Festuca rubra ssp. rubra Linnaeus, 1753 H eur Festuca rubra ssp. thessalica Markgraf-Dannenberg, 1976 H endem Festuca sipylea (Hackel, 1908) Markgraf-Dannenberg, 1976 H cosm Festuca spectabilis Jan, 1827 H eur Festuca spectabilis ssp. affinis Hackel, 1882 H eur Festuca stygia Scholz & Strid, 1992 H endem Festuca valesiaca Schleicher ex Gaudin, 1811 H cosm Festuca valida Pénzes, 1941 H eur Festuca valida ssp. leilaensis Markgraf-Dannenberg, 1976 H endem Festuca vandovii Denchev, 2004 H eur Festuca varia Haenke, 1789 H eur Festuca violacea Schleicher ex Gaudin, 1808 H eur Festuca violacea ssp. handelii Markgraf-Dannenberg, 1976 H endem Festucopsis sancta (Janka, 1871) Melderis, 1978 H eur Gastridium phleoides (Nees & Meyen) Hubbard, 1954 Th cosm Gastridium ventricosum (Gouan) Schinz & Thell., 1913 Th eur Gaudinia fragilis (Linnaeus) Beauv., 1812 Th eur Gaudiniopsis macra (Bieb.) Eig, 1929 Th cosm Glyceria fluitans (Linnaeus, 1753) R. Br., 1810 HH cosm Glyceria maxima (Hartman) Holmberg, 1919 HH eur Glyceria nemoralis (Uechtr.) Uechtr. & Körn., 1866 HH eur Glyceria plicata (Fries) Fries, 1842 G cosm Glyceria spicata (Biv.) Guss., 1845 G cosm Hainardia cylindrica (Willd.) Greuter, 1967 Th eur Helictotrichon aetolicum (Rechinger, 1936) Holub, 1959 H eur Helictotrichon agropyroides (Boissier) Henrard, 1940 H endem Helictotrichon convolutum (Presl) Henrard, 1940 H eur Helictotrichon convolutum ssp. convolutum (Presl) Henrard, 1940 H eur Helictotrichon convolutum ssp. heldreichii (Parl.) Gervais, 1973 H endem Helictotrichon pubescens (Hudson, 1762) Pilger, 1938 H eur Hemarthria altissima (Poiret) Stapf & Hubbard, 1934 G cosm

73

Hierochloe australis (Schrader) Roemer & Schultes, 1817 H cosm Holcus lanatus Linnaeus, 1753 H eur Holcus setiglumis Boiss. & Reuter, 1842 Th eur Holcus setiglumis ssp. setiglumis Boiss. & Reuter, 1842 Th eur Hordeum bulbosum Linnaeus, 1756 G cosm Hordeum marinum Hudson, 1778 Th eur Hordeum murinum Linnaeus, 1753 Th cosm Hordeum murinum ssp. glaucum (Steudel) Tzvelev, 1971 Th cosm Hordeum murinum ssp. leporinum (Link) Arcangeli, 1882 Th cosm Hordeum murinum ssp. murinum Linnaeus, 1753 Th cosm Hordeum secalinum Schreber, 1771 H eur Hordeum spontaneum Koch, 1848 Th cosm Hyparrhenia hirta (Linnaeus, 1753) Stapf, 1919 H cosm Imperata cylindrica (Linnaeus, 1753) Raeuschel, 1797 G cosm Koeleria cristata (Linnaeus, 1753) Pers., 1805 H cosm Koeleria eriostachya Pančić, 1856 H eur Koeleria lobata (Bieb., 1808) Roemer & Schultes, 1817 H eur Koeleria pyramidata (Lam.) Beauv., 1812 H eur Lagurus ovatus Linnaeus, 1753 Th eur Lagurus ovatus ssp. nanus (Guss.) Messeri, 1953 Th eur Lamarckia aurea (Linnaeus, 1753) Moench, 1794 Th eur Leersia oryzoides (Linnaeus, 1753) Swartz, 1788 G cosm Lolium perenne Linnaeus, 1753 H cosm Lolium perenne ssp. multiflorum (Lam., 1779) Husnot, 1899 H cosm Lolium rigidum Gaudin, 1811 Th cosm Lolium rigidum ssp. rigidum Gaudin, 1811 Th cosm Lolium temulentum Linnaeus, 1753 Th eur Lophochloa cristata (Linnaeus, 1753) Hyl., 1953 Th cosm Lophochloa hispida (Savi) Jonsell, 1978 Th eur Lophochloa pubescens (Lam.) Scholz, 1971 Th eur Lygeum spartum Linnaeus, 1754 H eur Melica ciliata Linnaeus, 1753 H cosm Melica ciliata ssp. ciliata Linnaeus, 1753 H cosm Melica ciliata ssp. taurica (Koch) Tzvelev, 1972 H cosm Melica minuta Linnaeus, 1767 H eur Melica nutans Linnaeus, 1753 H cosm Melica rectiflora Boissier & Heldreich, 1854 H endem Melica transsilvanica Schur, 1866 H eur Melica transsilvanica ssp. transsilvanica Schur, 1866 H eur Melica uniflora Retz., 1779 G eur Mibora minima (Linnaeus, 1753) Desv., 1818 Th eur Micropyrum tenellum (Linnaeus, 1753) Link, 1843 Th eur Milium effusum Linnaeus, 1753 H eur Milium vernale Bieb., 1808 Th eur Molineriella minuta (Linnaeus, 1753) Rouy, 1913 Th eur Molinia caerulea (Linnaeus, 1753) Moench, 1794 H cosm Molinia caerulea ssp. arundinacea (Schrank) Paul, 1938 H cosm Molinia caerulea ssp. caerulea (Linnaeus, 1753) Moench, 1794 H cosm Nardus stricta Linnaeus, 1753 H eur Oryza sativa Linnaeus, 1753 Th cosm Panicum capillare Linnaeus, 1753 Th eur Panicum miliaceum Linnaeus, 1753 Th cosm

74

Panicum repens Linnaeus, 1762 G cosm Parapholis filiformis (Roth) Hubbard, 1946 Th cosm Parapholis incurva (Linnaeus, 1753) Hubbard, 1946 Th cosm Parapholis marginata Runemark, 1962 Th cosm Parapholis pycnantha (Hackel) Hubbard, 1946 Th eur Parvotrisetum myrianthum (Bertol.) Chrtek, 1965 Th eur Paspalum paspalodes (Michx) Scribner, 1894 G cosm Pennisetum clandestinum Chiov., 1903 H cosm Pennisetum orientale Rich., 1805 H cosm Pennisetum villosum R. Br. ex Fresen., 1837 H cosm Phacelurus digitatus (Sibth. & Smith) Griseb., 1846 G eur Phalaris aquatica Linnaeus, 1755 G eur Phalaris arundinacea Linnaeus, 1753 G cosm Phalaris arundinacea ssp. arundinacea Linnaeus, 1753 G cosm Phalaris brachystachys Link, 1806 Th eur Phalaris canariensis Linnaeus, 1753 Th eur Phalaris coerulescens Desf., 1798 H eur Phalaris minor Retz., 1783 Th cosm Phalaris paradoxa Linnaeus, 1763 Th eur Phleum alpinum Linnaeus, 1753 H eur Phleum alpinum ssp. alpinum Linnaeus, 1753 H eur Phleum arenarium Linnaeus, 1753 Th eur Phleum crypsoides (D'Urv.) Hackel, 1892 Th eur Phleum crypsoides ssp. crypsoides (D'Urv.) Hackel, 1892 Th endem Phleum echinatum Host, 1805 Th eur Phleum exaratum (Boissier & Heldreich, 1853) Grisebach Th eur Phleum graecum ssp. aegaeum (Vierh.) Greuter, 1967 Th eur Phleum graecum ssp. graecum Boissier & Heldr., 1853 Th eur Phleum hirsutum Honckeny, 1782 G eur Phleum montanum Koch, 1848 H eur Phleum paniculatum Hudson, 1762 Th eur Phleum phleoides (Linnaeus, 1753) Karsten, 1881 H cosm Phleum pratense Linnaeus, 1753 H cosm Phleum pratense ssp. pratense Linnaeus, 1753 H cosm Phleum subulatum (Savi) Ascherson & Graebner, 1899 Th eur Phleum subulatum ssp. ciliatum (Boiss.) Humphries, 1978 Th eur Phleum subulatum ssp. subulatum (Savi) Ascherson & Graebner, 1899 Th eur Phragmites australis (Cav.) Trin. ex Steudel, 1841 HH cosm Phragmites frutescens Scholz, 1996 G cosm Piptatherum coerulescens (Desf.) Beauv., 1812 H cosm Piptatherum holciforme (Bieb.) Roemer & Schultes, 1817 H cosm Piptatherum miliaceum (Linnaeus, 1753) Cosson, 1851 H cosm Poa angustifolia Linnaeus, 1753 H eur Poa annua Linnaeus, 1753 Th eur Poa bulbosa Linnaeus, 1753 H eur Poa bulbosa ssp. pseudoconcinna (Schur, 1866) Domin, 1936 H eur Poa cenisia All., 1789 H cosm Poa cephalonica Scholz, 1984 H endem Poa compressa Linnaeus, 1753 H eur Poa dolosa Boissier & Heldreich, 1859 H eur Poa glauca Vahl, 1790 H eur Poa glauca ssp. frearitis (Orphanides & Halácsy, 1904) Scholz, 1986 H endem

75

Poa glauca ssp. glauca Vahl, 1790 H eur Poa hybrida Gaudin, 1808 H eur Poa infirma Kunth, 1817 Th eur Poa jubata Kerner, 1873 Th eur Poa macedonica (Acht., 1939) Stoeva & Kožuharov, 1984 H eur Poa maroccana Nannf., 1938 Th cosm Poa media Schur, 1853 H eur Poa molinerii Balbis, 1801 H eur Poa nemoralis Linnaeus, 1753 H eur Poa ophiolithica Scholz, 1986 H endem Poa palustris Linnaeus, 1759 H eur Poa pelasgis Scholz, 1985 H eur Poa pratensis Linnaeus, 1753 H cosm Poa sterilis Bieb., 1808 H cosm Poa thessala Boissier & Orphanides, 1859 H eur Poa timoleontis Heldreich ex Boissier, 1884 H eur Poa trichophylla Heldreich & Sart. ex Boissier, 1859 H endem Poa trivialis Linnaeus, 1753 H eur Poa trivialis ssp. sylvicola (Guss., 1854) Lindb., 1906 H eur Polypogon adscendens Guss. ex Bertol., 1836 H eur Polypogon maritimus Willd., 1801 Th eur Polypogon maritimus ssp. maritimus Willd., 1801 Th eur Polypogon maritimus ssp. subspathaceous (Req.) Bonnier & Layens, 1894 Th eur Polypogon monspeliensis (Linnaeus, 1753) Desf., 1798 Th cosm Polypogon viridis (Gouan) Breistr., 1966 H cosm Psilurus incurvus (Gouan) Schinz & Thell., 1913 Th eur Puccinellia distans (Linnaeus, 1753) Parl., 1850 H cosm Puccinellia distans ssp. distans (Linnaeus, 1753) Parl., 1850 H cosm Puccinellia festuciformis (Host) Parl., 1850 H cosm Puccinellia festuciformis ssp. convoluta (Hornem.) Hughes, 1978 H cosm Saccharum ravennae (Linnaeus, 1753) Murray, 1774 H eur Saccharum strictum (Host) Sprengel, 1815 H eur Schismus arabicus Nees, 1841 Th eur Schismus barbatus (Linnaeus, 1753) Thellung, 1907 Th cosm Sclerochloa dura (Linnaeus, 1753) Beauv., 1812 Th eur Secale montanum Gusstavson, 1827 H cosm Sesleria alba Sm., 1806 H cosm Sesleria albicans ssp. angustifolia (Hackel & G. Beck) Deyl, 1978 H eur Sesleria anatolica Deyl, 1978 H cosm Sesleria caerulea (Linnaeus, 1753) Ard., 1764 H eur Sesleria coerulans Friv., 1836 H eur Sesleria doerfleri Hayek, 1914 H endem Sesleria rigida ssp. achtarovii (Deyl, 1946) Deyl, 1978 H eur Sesleria robusta Schott, Nyman & Kotschy, 1854 H eur Sesleria taygetea Hayek, 1918 H endem Sesleria tenerrima (Fritsch, 1896) Hayek, 1918 H eur Sesleria vaginalis Boissier & Orphanides, 1859 H endem Setaria italica (Linnaeus, 1753) Beauv., 1812 Th cosm Setaria pumila (Poiret) Schultes, 1824 Th cosm Setaria verticillata (Linnaeus, 1753) Beauv., 1812 Th cosm Setaria viridis (Linnaeus, 1753) Beauv., 1812 Th cosm Sorghum bicolor (Linnaeus, 1753) Moench, 1794 Th cosm

76

Sorghum halepense (Linnaeus, 1753) Pers., 1805 G eur Sphenopus divaricatus (Gouan) Reichenbach, 1830 Th eur Sporobolus indicus (Linnaeus, 1753) R. Br., 1810 H cosm Sporobolus pungens (Schreber) Kunth, 1829 G cosm Stipa bromoides (Linnaeus, 1753) Dorfler, 1897 H eur Stipa capensis Thunb., 1794 Th eur Stipa capillata Linnaeus, 1762 H eur Stipa holosericea Trin., 1830 H cosm Stipa joannis Celak., 1884 H eur Stipa joannis ssp. balcanica Martinovsky, 1970 H eur Stipa joannis ssp. joannis Celak,., 1884 H eur Stipa lessingiana ssp. cyllenaea (Strid, 1981) Strid, 1991 H endem Stipa monticola Scholz, 1993 H eur Stipa pennata ssp. pulcherrima (Koch, 1848) Freitag, 1985 H cosm Stipa thessala Haussknecht emend. Scholz, 1984 H eur Taeniatherum caput-medusae (Linnaeus, 1753) Nevski, 1934 Th eur Tragus racemosus (Linnaeus, 1753) All., 1785 Th cosm Triplachne nitens (Guss.) Link, 1833 Th eur Trisetum aureum Ten., 1820 Th eur Trisetum flavescens (Linnaeus, 1753) Beauv., 1812 H cosm Trisetum flavescens ssp. flavescens (Linnaeus, 1753) Beauv., 1812 H cosm Trisetum flavescens ssp. splendens (Presl, 1820) Arcangeli, 1882 H eur Trisetum flavescens ssp. tenue (Hackel ex Form., 1897) Strid, 1991 H eur Trisetum laconicum Boiss. & Orph., 1859 H endem Triticum baeoticum Boissier, 1853 Th cosm Ventenata dubia (Leers) Coss. & Durieu, 1855 Th eur Vulpia bromoides (Linnaeus, 1753) Gray, 1821 Th eur Vulpia ciliata Dumort., 1824 Th eur Vulpia ciliata ssp. ciliata Dumort, 1824 Th eur Vulpia fasciculata (Forskål) Samp, 1913 Th eur Vulpia membranacea (Linnaeus, 1753) Dumort, 1824 Th eur Vulpia muralis (Kunth) Nees, 1847 Th eur Vulpia myuros (Linnaeus, 1753) Gmelin, 1805 Th cosm Vulpia unilateralis (Linnaeus, 1753) Stace, 1978 Th eur

FABACEAE Acacia cyanophylla Lindley, 1839 Ph cosm Adenocarpus complicatus (Linnaeus, 1753) Gay, 1836 Ph eur Adenocarpus complicatus ssp. complicatus (Linnaeus, 1753) Gay, 1836 Ph eur Alhagi graecorum Boissier, 1849 Ch eur Amorpha fruticosa Linnaeus, 1753 Ph cosm Anagyris foetida Linnaeus, 1753 Ph eur Anthyllis aegaea Turrill, 1939 Ph endem Anthyllis aurea Welden, 1831 Ch eur Anthyllis barba-jovis Linnaeus, 1753 Ph eur Anthyllis hermanniae Linnaeus, 1753 Ch eur Anthyllis montana ssp. jacquinii (Kerner, 1870) Hayek, 1927 Ch eur Anthyllis tetraphylla Linnaeus, 1753 Th eur Anthyllis vulneraria Linnaeus, 1753 H eur Anthyllis vulneraria ssp. alpestris (Kit. & Schultes, 1814) Asch. & Graebner, 1908 H eur

77

Anthyllis vulneraria ssp. bulgarica (Sagorski, 1908) Cullen, 1968 H eur Anthyllis vulneraria ssp. hispidissima (Sagorski) Cullen, 1968 H eur Anthyllis vulneraria ssp. pindicola Cullen, 1968 H endem Anthyllis vulneraria ssp. praepropera (Kerner, 1882) Bornm., 1925 H eur Anthyllis vulneraria ssp. scardica (Wettst.) Bergmeier, 2005 H eur Astracantha rumelica (Bunge) Reer & Podl., 1986 Ch eur Astracantha rumelica ssp. rumelica (Bunge) Reer & Podl., 1986 Ch eur Astracantha rumelica ssp. taygetica (Sirj.) Reer & Podl., 1986 Ch endem Astracantha thracica ssp. cyllenea (Fischer, 1853) Greuter, 1986 Ch endem Astracantha thracica ssp. monachorum (Sirj., 1939) Greuter, 1986 Ch endem Astracantha thracica ssp. parnassi (Boiss., 1849) Greuter, 1986 Ch endem Astragalus agraniotii Orph., 1856 H endem Astragalus angustifolius Lam., 1783 Ch eur Astragalus angustifolius ssp. angustifolius Lam., 1783 Ch eur Astragalus apollineus Boiss. & Heldr., 1856 Ch endem Astragalus austraegaeus Rechinger, 1949 H endem Astragalus boeticus Linnaeus, 1753 Th eur Astragalus creticus Lam., 1783 Ch eur Astragalus creticus ssp. creticus Lam., 1783 Ch endem Astragalus depressus Linnaeus, 1756 H eur Astragalus dolinicola (Brullo & Giusso, 2002) Brullo & Giusso, 2003 Ch endem Astragalus drupaceus Orph. ex Boiss., 1856 H endem Astragalus echinatus Murray, 1770 Th eur Astragalus epiglottis Linnaeus, 1753 Th eur Astragalus epiglottis ssp. epiglottis Linnaeus, 1753 Th eur Astragalus exscapus Linnaeus, 1771 H eur Astragalus gladiatus Boiss., 1843 H cosm Astragalus glycyphyllos Linnaeus, 1753 H cosm Astragalus glycyphyllos ssp. glycyphylloides (DC., 1825) Matthews, 1970 H cosm Astragalus glycyphyllos ssp. glycyphyllos Linnaeus, 1753 H cosm Astragalus graecus Boissier & Spruner, 1843 H eur Astragalus haarbachii Spruner ex Boissier, 1843 Th eur Astragalus hamosus Linnaeus, 1753 Th eur Astragalus hellenicus Boissier, 1872 H endem Astragalus idaeus Bunge, 1868 H endem Astragalus laconicus Iatrou & Tan, 1999 Ch endem Astragalus lacteus Heldr. & Sart., 1856 H eur Astragalus lusitanicus Lam., 1783 H eur Astragalus lusitanicus ssp. orientalis Chater & Meikle, 1968 H cosm Astragalus maniaticus Tan & Strid, 1997 H endem Astragalus mayeri Micevski, 1970 H eur Astragalus mesopterus Griseb., 1843 H eur Astragalus monspessulanus Linnaeus, 1753 H eur Astragalus monspessulanus ssp. monspessulanus Linnaeus, 1753 H eur Astragalus nummularius Lam., 1783 H endem Astragalus odoratus Lam., 1783 H eur Astragalus onobrychis Linnaeus, 1753 H cosm Astragalus pamphylicus Boissier, 1872 Th cosm Astragalus parnassi ssp. parnassi Boissier, 1849 H endem Astragalus peregrinus Vahl, 1790 Th cosm Astragalus peregrinus ssp. peregrinus Vahl, 1790 Th cosm Astragalus ponticus Pallas, 1800 H cosm

78

Astragalus pubiflorus DC., 1802 H cosm Astragalus purpureus Lam., 1783 H eur Astragalus sempervirens ssp. cephalonicus (Presl, 1844) Asch. & Graebner, 1909 Ch endem Astragalus sericophyllus Griseb., 1843 H eur Astragalus sesameus Linnaeus, 1753 Th eur Astragalus sinaicus Boissier, 1849 Th eur Astragalus sirinicus Ten., 1826 Ch eur Astragalus spruneri Boissier, 1843 H eur Astragalus stella Gouan, 1773 Th cosm Astragalus taygeteus Persson & Strid, 1982 Ch endem Astragalus thracicus Griseb., 1843 Ch eur Astragalus vesicarius Linnaeus, 1753 H eur Biserrula pelecinus Linnaeus, 1753 Th eur Bituminaria bituminosa Linnaeus, 1753 H eur Calicotome villosa (Poiret) Link, 1808 Ph eur Ceratonia siliqua Linnaeus, 1753 Ph eur Cercis siliquastrum Linnaeus, 1753 Ph eur Chamaecytisus albus (Hacq.) Rothm., 1944 Ch eur Chamaecytisus austriacus (Linnaeus, 1753) Link, 1831 Ch eur Chamaecytisus creticus (Boiss. & Heldr.) Rothm., 1944 Ch endem Chamaecytisus dorycnioides (Davidov) Frodin & Heywood, 1968 Ch endem Chamaecytisus eriocarpus (Boiss.) Rothm., 1944 Ch eur Chamaecytisus heuffelii (Wierzb.) Rothm., 1944 Ch eur Chamaecytisus polytrichus (Bieb., 1819) Rothm., 1944 Ch eur Chamaecytisus spinescens (Presl) Rothm., 1944 Ch eur Chamaecytisus subidaeus (Gand.) Rothm., 1944 Ch endem Chamaecytisus supinus (Linnaeus, 1753) Link, 1831 Ch eur Chamaecytisus triflorus (Lam.) Skalická, 1986 Ph eur Chamaespartium sagittale (Linnaeus, 1753) Gibbs, 1968 Ph eur Cicer graecum Orph. ex Boiss., 1856 H endem Cicer incisum (Willd., 1803) Maly, 1909 H cosm Colutea arborescens Linnaeus, 1753 Ph eur Colutea cilicica Boiss. & Balansa, 1856 Ph cosm Colutea insularis Browicz, 1963 Ph eur Coronilla coronata Linnaeus, 1759 Ch eur Coronilla emerus Linnaeus, 1753 Ph eur Coronilla emerus ssp. emeroides (Boissier & Spruner, 1843) Hayek, 1926 Ph eur Coronilla globosa Lam., 1786 H endem Coronilla juncea Linnaeus, 1753 H eur Coronilla repanda ssp. repanda (Poir.) Guss., 1844 Th eur Coronilla rostrata Boiss. & Spruner, 1843 Th eur Coronilla scorpioides (Linnaeus, 1753) Koch, 1835 Th eur Coronilla valentina Linnaeus, 1753 H eur Coronilla valentina ssp. glauca (Linnaeus, 1753) Batt., 1889 H eur Cytisus agnipilus Velen., 1891 Ch eur Cytisus decumbens var. pindicolus (Bald., 1899) Hayek, 1926 Ch eur Cytisus procumbens (Waldst. & Kit. ex Willd., 1802) Sprengel, 1826 Ch eur Cytisus scoparius ssp. scoparius (Linnaeus, 1753) Link, 1822 Ch eur Cytisus villosus Pourret, 1788 Ph eur Dorycnium graecum (Linnaeus, 1753) Ser., 1825 Ch eur Dorycnium hirsutum (Linnaeus, 1753) Ser., 1825 Ch eur

79

Dorycnium pentaphyllum Scop., 1772 H eur Dorycnium pentaphyllum ssp. germanicum (Gremli, 1889) Gams, 1923 H eur Dorycnium pentaphyllum ssp. herbaceum (Vill., 1779) Rouy, 1899 H eur Dorycnium rectum (Linnaeus, 1753) Ser., 1825 H eur Ebenus cretica Linnaeus, 1753 Ch endem Ebenus sibthorpii DC., 1825 Ch endem Galega officinalis Linnaeus, 1753 H eur Genista acanthoclada DC., 1825 Ch eur Genista anatolica Boiss., 1843 Ch cosm Genista carinalis Grisebach, 1843 Ch eur Genista depressa Bieb., 1819 Ch eur Genista fasselata Decne, 1835 Ch eur Genista halacsyi Heldr., 1899 Ch endem Genista hassertiana (Bald.,1901) Bald. ex Buchegger, 1912 Ch eur Genista januensis Viv., 1802 Ch eur Genista lydia Boissier, 1843 Ph eur Genista millii Heldr. ex Boiss., 1888 Ch endem Genista parnassica Halácsy, 1912 Ch endem Genista radiata (Linnaeus, 1753) Scop., 1772 Ch eur Genista sakellariadis Boiss. & Orph., 1859 Ch endem Genista sericea Wulfen, 1789 Ch eur Genista sessilifolia DC., 1825 Ch eur Genista subcapitata Pancic, 1824 Ch eur Genista sylvestris Scop., 1772 Ch eur Genista tinctoria Linnaeus, 1753 Ch cosm Glycyrrhiza echinata Linnaeus, 1753 G eur Glycyrrhiza glabra Linnaeus, 1753 G eur Hammatolobium lotoides Fenzl, 1842 H eur Hedysarum coronarium Linnaeus, 1753 H eur Hedysarum glomeratum Dietrich, 1804 Th eur Hedysarum spinosissimum Linnaeus, 1753 Th eur Hippocrepis ciliata Willd., 1808 Th eur Hippocrepis comosa Linnaeus, 1753 H eur Hippocrepis glauca Ten., 1811 H eur Hippocrepis multisiliquosa Linnaeus, 1753 Th eur Hippocrepis unisiliquosa Linnaeus, 1753 Th eur Hippocrepis unisiliquosa ssp. unisiliquosa Linnaeus, 1753 Th eur Hymenocarpos circinnatus (Linnaeus, 1753) Savi, 1798 Th eur Laburnum alpinum (Miller) Berchtold & Presl, 1835 Ph eur Lathyrus alpestris (Waldst. & Kit) Kit. ex Čelak, 1888 H eur Lathyrus amphicarpos Linnaeus, 1753 Th eur Lathyrus angulatus Linnaeus, 1753 Th eur Lathyrus annuus Linnaeus, 1753 Th eur Lathyrus aphaca Linnaeus, 1753 Th eur Lathyrus articulatus Linnaeus, 1753 Th eur Lathyrus cicera Linnaeus, 1753 Th eur Lathyrus clymenum Linnaeus, 1753 Th eur Lathyrus digitatus (Bieb., 1808) Fiori, 1900 G eur Lathyrus grandiflorus Sibthorp & Smith, 1813 H eur Lathyrus hallersteinii Baumg., 1816 H eur Lathyrus hierosolymitanus Boissier, 1849 Th cosm Lathyrus hirsutus Linnaeus, 1753 Th eur

80

Lathyrus inconspicuus Linnaeus, 1753 Th eur Lathyrus latifolius Linnaeus, 1753 H eur Lathyrus laxiflorus (Desf., 1808) Kuntze, 1887 H eur Lathyrus neurolobus Boiss. & Heldr., 1849 H endem Lathyrus niger (Linnaeus, 1753) Bernh., 1800 G cosm Lathyrus niger ssp. niger (Linnaeus, 1753) Bernh., 1800 G cosm Lathyrus nissolia Linnaeus, 1753 Th eur Lathyrus ochrus (Linnaeus, 1753) DC., 1805 Th eur Lathyrus pallescens (Bieb., 1808) Koch, 1841 H cosm Lathyrus pannonicus (Jacq.) Garcke, 1863 G eur Lathyrus pratensis Linnaeus, 1753 H cosm Lathyrus sativus Linnaeus, 1753 Th eur Lathyrus saxatilis (Vent.) Vis., 1852 Th eur Lathyrus setifolius Linnaeus, 1753 Th eur Lathyrus sphaericus Retz., 1783 Th eur Lathyrus sylvestris Linnaeus, 1753 H eur Lathyrus tuberosus Linnaeus, 1753 H eur Lathyrus venetus (Miller) Wohlf., 1892 H eur Lathyrus vernus (Linnaeus, 1753) Bernh., 1800 H eur Lembotropis nigricans (Linnaeus, 1753) Griseb., 1843 Ph cosm Lembotropis nigricans ssp. nigricans (Linnaeus, 1753) Griseb., 1843 Ph cosm Lens culinaris Medicus, 1787 Th cosm Lens ervoides (Brign.) Grande, 1918 Th eur Lens nigricans (Bieb.) Godron, 1843 Th eur Lens orientalis (Boiss.) Popov, 1927 Th cosm Lotononis genistoides (Fenzl) Bentham, 1843 Ch eur Lotus aduncus (Griseb.) Nyman, 1855 H endem Lotus aegaeus (Griseb.) Boiss., 1872 H eur Lotus angustissimus Linnaeus, 1753 Th eur Lotus collinus (Boiss.) Heldr., 1897 Ch eur Lotus conimbricensis Brot., 1800 Th eur Lotus corniculatus Linnaeus, 1753 H eur Lotus creticus Linnaeus, 1753 H eur Lotus cytisoides Linnaeus, 1753 Ch eur Lotus edulis Linnaeus, 1753 Th eur Lotus halophilus Boiss. & Spruner, 1843 Th eur Lotus ornithopodioides Linnaeus, 1753 Th eur Lotus palustris Willd., 1802 H eur Lotus parviflorus Desf., 1799 Th eur Lotus pedunculatus Cav., 1793 H eur Lotus peregrinus Linnaeus, 1753 Th eur Lotus preslii Ten., 1836 H eur Lotus stenodon (Boiss. & Heldr) Heldr., 1897 H eur Lotus strictus Fischer & Meyer, 1835 Th cosm Lotus subbiflorus Lag., 1805 Th eur Lotus tenuis Waldst. & Kit. ex Willd., 1809 H eur Lotus uliginosus Schkuhr, 1796 H eur Lupinus albus Linnaeus, 1753 Th eur Lupinus albus ssp. graecus (Boissier & Spruner) Franco & Silva, 1968 Th eur Lupinus angustifolius Linnaeus, 1753 Th eur Lupinus angustifolius ssp. angustifolius Linnaeus, 1753 Th eur Lupinus hispanicus Boiss. & Reuter, 1842 Th eur

81

Lupinus luteus Linnaeus, 1753 Th eur Lupinus micranthus Guss., 1828 Th eur Lupinus varius Linnaeus, 1753 Th eur Lupinus varius ssp. orientalis Franko & Silva, 1968 Th eur Medicago aculeata Gaertner, 1791 Th eur Medicago arabica (Linnaeus, 1753) Hudson, 1762 Th eur Medicago arborea Linnaeus, 1753 Ph eur Medicago blancheana ssp. blancheana Boiss., 1856 Th eur Medicago ciliaris (Linnaeus, 1753) All., 1785 Th eur Medicago coronata (Linnaeus, 1753) Bartal., 1776 Th eur Medicago disciformis DC., 1813 Th eur Medicago globosa Presl, 1822 Th eur Medicago intertexta (Linnaeus, 1753) Miller, 1768 Th eur Medicago littoralis Rhode ex Loisel., 1810 Th eur Medicago lupulina Linnaeus, 1753 Th eur Medicago marina Linnaeus, 1753 Ch eur Medicago minima (Linnaeus, 1753) Bartal., 1776 Th eur Medicago murex Willd., 1802 Th eur Medicago orbicularis (Linnaeus, 1753) Bartalini, 1776 Th eur Medicago polymorpha Linnaeus, 1753 Th eur Medicago praecox DC., 1813 Th eur Medicago prostrata Jacq., 1770 H eur Medicago rigidula (Linnaeus, 1753) All., 1785 Th eur Medicago rugosa Desr., 1792 Th eur Medicago sativa Linnaeus, 1753 H cosm Medicago sativa ssp. falcata (Linnaeus, 1753) Arcangeli, 1882 H cosm Medicago sativa ssp. glomerata (Balbis) Tutin, 1968 H cosm Medicago sativa ssp. sativa Linnaeus, 1753 H cosm Medicago scutellata (Linnaeus, 1753) Miller, 1768 Th eur Medicago strasseri Greuter, Matthäs & Risse, 1982 H endem Medicago truncatula Gaertner, 1791 Th eur Medicago turbinata (Linnaeus, 1753) All., 1785 Th eur Melilotus alba Medicus, 1787 Th cosm Melilotus altissima Thuill., 1799 G cosm Melilotus graecus (Boiss. & Spruner, 1843) Lassen, 1987 Th endem Melilotus indica (Linnaeus, 1753) All., 1785 Th eur Melilotus italica (Linnaeus, 1753) Lam., 1778 Th eur Melilotus neapolitana Tenore, 1811 Th eur Melilotus officinalis (Linnaeus, 1753) Pallas, 1776 H cosm Melilotus segetalis (Brot.) Ser., 1825 Th eur Melilotus sulcata Desf., 1799 Th eur Onobrychis aequidentata (Sibth. & Sm.) D 'Urv., 1822 Th eur Onobrychis alba (Waldst. & Kit., 1802) Desv., 1814 H eur Onobrychis alba ssp. alba (Waldst. & Kit., 1802) Desv., 1814 H eur Onobrychis alba ssp. calcarea (Vandas, 1889) Ball, 1968 H eur Onobrychis alba ssp. laconica Orph. ex Boiss., 1872) Hayek, 1926 H eur Onobrychis aliacmonia Rech., 1973 H endem Onobrychis arenaria (Kit.) DC., 1825 H cosm Onobrychis arenaria ssp. lasiostachya (Boissier) Hayek, 1926 H cosm Onobrychis caput-galli (Linnaeus, 1753) Lam., 1778 Th eur Onobrychis degenii Dörfler, 1897 H eur Onobrychis ebenoides Boissier & Spruner, 1843 H endem

82

Onobrychis gracilis Besser, 1822 H eur Onobrychis hypargyrea Boissier, 1843 H cosm Onobrychis montana DC., 1805 H eur Onobrychis montana ssp. macrocarpa Strid, 1986 H endem Onobrychis montana ssp. scardica (Griseb., 1843) Ball, 1968 H eur Onobrychis peloponnesiaca (Iatrou & Tan) Iatrou & Tan, 1999 H endem Onobrychis pindicola Hausskn., 1885 H eur Onobrychis sphaciotica Greuter, 1965 H endem Ononis biflora Desf., 1798 Th eur Ononis diffusa Ten., 1811 Th eur Ononis mitissima Linnaeus, 1753 Th eur Ononis mollis Savi, 1802 Th cosm Ononis natrix Linnaeus, 1753 H eur Ononis natrix ssp. natrix Linnaeus, 1753 H eur Ononis ornithopodiodes Linnaeus, 1753 Th eur Ononis pubescens Linnaeus, 1771 Th eur Ononis pusilla Linnaeus, 1759 H eur Ononis reclinata Linnaeus, 1763 Th eur Ononis serrata Forskal, 1775 Th eur Ononis spinosa Linnaeus, 1753 Ch eur Ononis spinosa ssp. antiquorum (Linnaeus, 1753) Arcangeli, 1882 Ch eur Ononis spinosa ssp. arvensis (Linnaeus, 1759) Greuter & Burdet, 1989 Ch eur Ononis spinosa ssp. diacantha (Rchb., 1823) Greuter, 1967 Ch endem Ononis spinosa ssp. leiosperma (Boissier) Sirj., 1932 Ch eur Ononis vaginalis Vahl, 1790 Ch cosm Ononis variegata Linnaeus, 1753 Th eur Ononis verae Sirj., 1932 Th endem Ononis viscosa Linnaeus, 1753 Th eur Ononis viscosa ssp. breviflora (DC.) Nyman, 1878 Th eur Ononis viscosa ssp. sieberi (Besser ex DC.) Sirj., 1932 Th eur Ornithopus compressus Linnaeus, 1753 Th eur Ornithopus pinnatus (Miller) Druce, 1907 Th eur Oxytropis pilosa (Linnaeus, 1753) DC., 1802 Ch eur Oxytropis prenja (Beck, 1887) Beck, 1903 H eur Oxytropis purpurea (Bald., 1901) Markgraf, 1927 H eur Petteria ramentacea (Sieber) Presl, 1845 Ph eur Pisum graecum Quézel & Contandr., 1965 H endem Podocytisus caramanicus Boiss. & Heldr., 1849 Ph eur Retama monosperma (Linnaeus, 1753) Boissier, 1840 Ph eur Robinia pseudoacacia Linnaeus, 1753 Ph cosm Scorpiurus muricatus Linnaeus, 1753 Th eur Scorpiurus vermiculatus Linnaeus, 1753 Th eur Securigera cretica (Linnaeus, 1753) Lassen, 1989 Th cosm Securigera elegans (Pancic, 1874) Lassen, 1989 H eur Securigera globosa (Lam., 1786) Lassen, 1989 H endem Securigera parviflora (Desv., 1826) Lassen, 1989 Th cosm Securigera securidaca (Linnaeus, 1753) Degen & Dorfler, 1897 Th eur Securigera varia (Linnaeus, 1753) Lassen, 1989 H cosm Spartium junceum Linnaeus, 1753 Ph eur Teline monspessulana (Linnaeus, 1753) Koch, 1869 Ph eur Tetragonolobus biflorus (Desr.) Ser., 1825 Th eur Tetragonolobus purpureus Moench, 1794 Th eur

83

Tetragonolobus requienii (Mauri ex Sanguinetti) Sanguinetti, 1864 Th eur Trifolium alexandrinum Linnaeus, 1755 Th eur Trifolium alpestre Linnaeus, 1763 H eur Trifolium angustifolium Linnaeus, 1753 Th eur Trifolium arvense Linnaeus, 1753 Th eur Trifolium aurantiacum Boiss. & Spruner, 1843 Th endem Trifolium aureum Pollich, 1777 H eur Trifolium badium Schreber, 1804 H eur Trifolium barbeyi Gibelli & Belli, 1887 Th endem Trifolium bocconei Savi, 1808 Th eur Trifolium boissieri Guss. ex Boiss., 1872 Th eur Trifolium campestre Schreber, 1804 Th eur Trifolium caudatum Boiss., 1849 H eur Trifolium cephalotes Boiss. & Bal. Th cosm Trifolium cherleri Linnaeus, 1753 Th eur Trifolium clypeatum Linnaeus, 1753 Th eur Trifolium dalmaticum Vis., 1829 Th eur Trifolium dasyurum Presl, 1832 Th eur Trifolium desvauxii Boiss. & Blanche, 1856 Th eur Trifolium diffusum Ehrh., 1792 Th eur Trifolium dolopium Heldr. & Hausskn. ex Gibelli & Belli, 1889 Th endem Trifolium dubium Sibthorp, 1794 Th eur Trifolium echinatum Bieb., 1808 Th eur Trifolium filicaule Boiss. & Heldr., 1849 Th endem Trifolium fragiferum Linnaeus, 1753 H eur Trifolium globosum Linnaeus, 1753 Th eur Trifolium glomeratum Linnaeus, 1753 Th eur Trifolium heldreichianum Haussknecht, 1893 G eur Trifolium hirtum All., 1789 Th eur Trifolium hybridum Linnaeus, 1753 H eur Trifolium hybridum ssp. anatolicum (Boissier, 1843) Hossain, 1961 H eur Trifolium hybridum ssp. hybridum Linnaeus, 1753 H eur Trifolium incarnatum Linnaeus, 1753 Th eur Trifolium incarnatum ssp. molinerii (Balbis ex Hornem.) Syme, 1864 Th eur Trifolium lagrangei Boiss., 1872 Th eur Trifolium lappaceum Linnaeus, 1753 Th eur Trifolium latinum Sebastiani, 1813 Th eur Trifolium leucanthum Bieb., 1808 Th eur Trifolium lucanicum Guss., 1828 Th eur Trifolium medium Linnaeus, 1753 H cosm Trifolium medium ssp. balcanicum Velen., 1891 H cosm Trifolium michelianum Savi, 1798 Th eur Trifolium micranthum Viv., 1824 Th cosm Trifolium mutabile Portenschl., 1824 H eur Trifolium nervulosum Boiss. & Heidr., 1849 Th eur Trifolium nigrescens Viviani, 1808 Th eur Trifolium nigrescens ssp. nigrescens Viviani, 1808 Th eur Trifolium nigrescens ssp. petrisavii (Clementi) Holmboe, 1914 Th eur Trifolium noricum Wulfen, 1805 H eur Trifolium obscurum Savi, 1810 Th eur Trifolium ochroleucon Hudson, 1762 H eur Trifolium ottonis Spruner ex Boiss., 1843 H endem

84

Trifolium pallescens Schreber, 1804 H eur Trifolium pallidum Waldst. & Kit., 1800-1 Th eur Trifolium pannonicum Jacq., 1767 H eur Trifolium parnassi Boissier & Spruner, 1843 Ch endem Trifolium patens Schreber, 1804 Th eur Trifolium patulum Tausch, 1828 H eur Trifolium pauciflorum D’ Urv., 1822 Th eur Trifolium phitosianum Böhling, Greuter & Raus, 2000 Th endem Trifolium phleoides Pourret ex Willd., 1802 Th eur Trifolium physodes Steven ex Bieb., 1808 H eur Trifolium pignantii Fauché & Chaub., 1832 H eur Trifolium pilczii Adamović, 1904 H eur Trifolium praetermissum Greuter, Matthas & Risse, 1983 Th endem Trifolium pratense Linnaeus, 1753 H cosm Trifolium purpureum Loisel., 1807 Th eur Trifolium repens Linnaeus, 1753 H cosm Trifolium repens ssp. repens Boiss. & Heidr., 1849 H cosm Trifolium resupinatum Linnaeus, 1753 Th eur Trifolium scabrum Linnaeus, 1753 Th eur Trifolium sebastianii Savi, 1815 Th eur Trifolium smyrnaeum Boiss., 1843 Th eur Trifolium spadiceum Linnaeus, 1755 Th eur Trifolium speciosum Willd., 1802 Th eur Trifolium spumosum Linnaeus, 1753 Th eur Trifolium squamosum Linnaeus, 1759 Th eur Trifolium squarrosum Linnaeus, 1753 Th eur Trifolium stellatum Linnaeus, 1753 Th eur Trifolium striatum Linnaeus, 1753 Th eur Trifolium strictum Linnaeus, 1755 Th eur Trifolium subterraneum Linnaeus, 1753 Th eur Trifolium suffocatum Linnaeus, 1771 Th eur Trifolium sylvaticum Gérard ex Loisel, 1809 Th eur Trifolium tenuifolium Ten., 1811 Th eur Trifolium tomentosum Linnaeus, 1753 Th eur Trifolium trichopterum Pancic, 1856 Th eur Trifolium uniflorum Linnaeus, 1753 H eur Trifolium velenovskyi Vandas, 1889 H eur Trifolium vesiculosum Savi, 1798 Th cosm Trigonella balansae Boiss. & Reuter, 1856 Th eur Trigonella caerulea (Linnaeus, 1753) Ser., 1825 Th cosm Trigonella cariensis Boiss., 1843 Th cosm Trigonella coerulescens (Bieb.) Halácsy, 1900 Th eur Trigonella corniculata (Linnaeus, 1753) Linnaeus, 1759 Th eur Trigonella cretica (Linnaeus, 1753) Boiss., 1872 Th cosm Trigonella foenum-graecum Linnaeus, 1753 Th cosm Trigonella gladiata Steven ex Bieb., 1808 Th eur Trigonella monspeliaca Linnaeus, 1753 Th eur Trigonella procumbens (Besser) Reichenb., 1826 Th eur Trigonella rechingeri Sirj., 1936 Th endem Trigonella spicata Sibth. & Sm., 1813 Th eur Trigonella spinosa Linnaeus, 1753 Th eur Trigonella sprunerana Boiss., 1843 Th cosm

85

Trigonella striata Linnaeus, 1781 Th eur Vicia articulata Hornem., 1807 Th eur Vicia barbazitae Ten. & Guss., 1839 Th eur Vicia benghalensis Linnaeus, 1753 Th eur Vicia bithynica (Linnaeus, 1753) Linnaeus, 1759 Th eur Vicia canescens ssp. serinica (Uechtr. & Huter, 1905) Davis, 1970 H eur Vicia cassubica Linnaeus, 1753 H cosm Vicia cracca Linnaeus, 1753 H cosm Vicia cracca ssp. gerardii Gaudin, 1829 H cosm Vicia cracca ssp. tenuifolia (Roth, 1788) Gaudin, 1829 H cosm Vicia cretica Boiss. & Heldr., 1849 Th eur Vicia cretica ssp. aegaea (Halácsy) Ball, 1968 Th eur Vicia cretica ssp. cretica Boiss. & Heldr., 1849 Th eur Vicia cuspidata Boissier, 1843 Th eur Vicia dumetorum Linnaeus, 1753 H eur Vicia ervilia (Linnaeus, 1753) Willd., 1802 Th eur Vicia faba Linnaeus, 1753 Th cosm Vicia grandiflora Scop., 1772 H eur Vicia hirsuta (Linnaeus, 1753) Gray, 1821 Th cosm Vicia hybrida Linnaeus, 1753 Th eur Vicia lathyroides Linnaeus, 1753 Th eur Vicia lutea Linnaeus, 1753 Th eur Vicia lutea ssp. lutea Linnaeus, 1753 Th eur Vicia melanops Sibth. & Sm., 1813 Th eur Vicia monantha Retz., 1783 Th eur Vicia narbonensis Linnaeus, 1753 Th eur Vicia onobrychioides Linnaeus, 1753 H eur Vicia oroboides Wulfen, 1791 H eur Vicia pannonica Crantz, 1769 Th eur Vicia pannonica ssp. pannonica Crantz, 1769 Th eur Vicia pannonica ssp. striata (Bieb.) Nyman, 1878 Th eur Vicia peregrina Linnaeus, 1753 Th eur Vicia pinetorum Boissier & Spruner, 1843 H endem Vicia pubescens (DC.) Link, 1831 Th eur Vicia sativa Linnaeus, 1753 Th cosm Vicia sativa ssp. amphicarpa (Dorthes) Ascherson & Graebner, 1909 Th cosm Vicia sativa ssp. cordata (Wulfen & Hoppe) Ascerson & Graebner, 1909 Th cosm Vicia sativa ssp. incisa (Bieb.) Arcangeli, 1882 Th cosm Vicia sativa ssp. macrocarpa (Moris) Arcangeli, 1882 Th cosm Vicia sativa ssp. nigra (Linnaeus, 1753) Ehrh., 1780 Th cosm Vicia sativa ssp. sativa Linnaeus, 1753 Th cosm Vicia sepium Linnaeus, 1753 H cosm Vicia sibthorpii Boissier, 1849 H eur Vicia tenuifolia ssp. dalmatica (Kern., 1886) Greuter, 1987 H eur Vicia tenuifolia ssp. tenuifolia (Linnaeus, 1753) Roth, 1788 H cosm Vicia tenuissima (Bieb.) Schinz & Thell., 1913 Th eur Vicia tetrasperma (Linnaeus, 1753) Schreber, 1771 Th eur Vicia villosa Roth, 1793 Th cosm Vicia villosa ssp. eriocarpa (Hausskn.) Ball, 1968 Th cosm Vicia villosa ssp. microphylla (D’ Urv.) Ball, 1968 Th cosm Vicia villosa ssp. varia (Host) Corb., 1893 Th cosm Vicia villosa ssp. villosa Roth, 1793 Th cosm

86

4. Κατάλογος µε τα taxa των οικογενειών Poaceae και Fabaceae που

εµφανίζονται άνω των 1500m.

POACEAE Agrostis rupestris All., 1785 Alopecurus gerardii Vill., 1786 Bromus riparius Rehm., 1872 Danthoniastrum compactum (Boissier & Heldreich, 1846) Holub, 1970 Elytrigia lazica ssp. divaricata (Boiss. & Balansa, 1857) Valdés & Scholz, 2006 Festuca horvatiana Markgraf-Dannenberg, 1976 Festuca koritnicensis Hayek & Vetter, 1924 Festuca olympica Vetter, 1928 Festuca ovina Linnaeus, 1753 Festuca paniculata (Linnaeus, 1753) Schinz & Thell., 1911-1913 Festuca peristerea Markgraf-Dannenberg, 1976 Festuca pirinica Horvat ex Markgraf-Dannenberg, 1978 Festuca polita ssp. cretica (Markgr.-Dann.) Foggi & Scholz, 2005 Festuca sipylea (Hackel, 1908) Markgraf-Dannenberg, 1976 Festuca spectabilis ssp. affinis Hackel, 1882 Festucopsis sancta (Janka, 1871) Melderis, 1978 Helictotrichon pubescens (Hudson, 1762) Pilger, 1938 Koeleria eriostachya Pančić, 1856 Phleum alpinum Linnaeus, 1753 Poa cenisia All., 1789 Poa dolosa Boissier & Heldreich, 1859 Poa glauca ssp. frearitis (Orphanides & Halácsy, 1904) Scholz, 1986 Poa glauca ssp. glauca Vahl, 1790 Poa hybrida Gaudin, 1808 Poa macedonica (Acht., 1939) Stoeva & Kožuharov, 1984 Poa media Schur, 1853 Poa ophiolithica Scholz, 1986 Poa trichophylla Heldreich & Sart. ex Boissier, 1859 Sesleria coerulans Friv., 1836 Sesleria tenerrima (Fritsch, 1896) Hayek, 1918 Stipa lessingiana ssp. cyllenaea (Strid, 1981) Strid, 1991

FABACEAE

Anthyllis aurea Welden, 1831 Anthyllis montana ssp. jacquinii (Kerner, 1870) Hayek, 1927 Astracantha thracica ssp. monachorum (Sirj., 1939) Greuter, 1986 Astragalus agraniotii Orph., 1856 Astragalus apollineus Boiss. & Heldr., 1856 Astragalus idaeus Bunge, 1868 Astragalus mayeri Micevski, 1970 Astragalus pubiflorus DC., 1802 Astragalus purpureus Lam., 1783 Astragalus sirinicus Ten., 1826 Astragalus taygeteus Persson & Strid, 1982 Astragalus vesicarius Linnaeus, 1753 Cicer incisum (Willd., 1803) Maly, 1909 Cytisus agnipilus Velen., 1891 Genista subcapitata Pancic, 1824

87

Lathyrus pallescens (Bieb., 1808) Koch, 1841 Onobrychis degenii Dörfler, 1897 Onobrychis montana ssp. macrocarpa Strid, 1986 Onobrychis montana ssp. scardica (Griseb., 1843) Ball, 1968 Oxytropis pilosa (Linnaeus, 1753) DC., 1802 Oxytropis prenja (Beck, 1887) Beck, 1903 Trifolium badium Schreber, 1804 Trifolium hybridum ssp. anatolicum (Boissier, 1843) Hossain, 1961 Trifolium michelianum Savi, 1798 Trifolium micranthum Viv., 1824 Trifolium noricum Wulfen, 1805 Trifolium pallescens Schreber, 1804 Trifolium parnassi Boissier & Spruner, 1843 Trifolium pilczii Adamović, 1904

Vicia canescens ssp. serinica (Uechtr. & Huter, 1905) Davis, 1970 Vicia tetrasperma (Linnaeus, 1753) Schreber, 1771

88

5. Κατάλογος µε τα είδη των οικογενειών Poaceae και Fabaceae που

εµφανίζονται τόσο υψηλότερα όσο και χαµηλότερα των 1500m.

POACEAE

Achnatherum calamagrostis (Linnaeus, 1753) Beauv., 1812

Agrostis canina Linnaeus, 1753

Agrostis capillaris Linnaeus, 1753

Agrostis castellana Boissier & Reuter, 1842

Agrostis gigantea Roth, 1788

Agrostis stolonifera Linnaeus, 1753

Alopecurus aequalis Sobol., 1799

Anthoxanthum odoratum Linnaeus, 1753

Arrhenatherum elatius (Linnaeus, 1753) Beauv. ex J.& K. Presl, 1819

Bellardiochloa variegata (Lam., 1791) Kerguélen, 1983

Brachypodium pinnatum (Linnaeus, 1753) Beauv., 1812

Brachypodium rupestre (Host) Roemer & Schultes, 1817

Brachypodium sylvaticum ssp. creticum Scholz & Greuter, 1985

Brachypodium sylvaticum ssp. sylvaticum (Hudson, 1762) Beauv., 1812

Bromus cappadocicus ssp. cappadocicus Boissier & Balansa, 1857

Bromus cappadocicus ssp. lacmonicus (Haussknecht, 1899) Smith, 1978

Bromus hordeaceus Linnaeus, 1753

Bromus squarrosus Linnaeus, 1753

Bromus tectorum Linnaeus, 1753

Bromus tomentellus Boissier, 1846

Calamagrostis arundinacea (Linnaeus, 1753) Roth, 1789

Calamagrostis epigejos (Linnaeus, 1753) Roth, 1788

Calamagrostis varia (Schrader, 1806) Host, 1809

Cynosurus cristatus Linnaeus, 1753

Cynosurus echinatus Linnaeus, 1753

Dactylis glomerata Linnaeus, 1753

Danthonia alpina Vest, 1821

Danthonia decumbens (Linnaeus, 1753) DC., 1805

Dasypyrum hordeaceum (Cosson & Durieu, 1855) Cand., 1901

Deschampsia cespitosa (Linnaeus, 1753) Beauv., 1812

Deschampsia flexuosa (Linnaeus, 1753) Trin., 1836

Festuca amethystina Linnaeus, 1753

Festuca arundinacea Schreber, 1771

Festuca hirtovaginata Markgraf-Dannenberg, 1976

Festuca jeanpertii Markgraf, 1933

Festuca pratensis Hudson, 1762

Festuca rubra Linnaeus, 1753

Festuca valesiaca Schleicher ex Gaudin, 1811

Festuca varia Haenke, 1789

Helictotrichon aetolicum (Rechinger, 1936) Holub, 1959

Helictotrichon agropyroides (Boissier) Henrard, 1940

Helictotrichon convolutum (Presl) Henrard, 1940

Koeleria cristata (Linnaeus, 1753) Pers., 1805

Koeleria lobata (Bieb., 1808) Roemer & Schultes, 1817

Koeleria pyramidata (Lam.) Beauv., 1812

89

Melica ciliata Linnaeus, 1753

Melica nutans Linnaeus, 1753

Melica rectiflora Boissier & Heldreich, 1854

Nardus stricta Linnaeus, 1753

Phleum exaratum (Boissier & Heldreich, 1853) Grisebach

Phleum hirsutum Honckeny, 1782

Phleum montanum Koch, 1848

Phleum pratense Linnaeus, 1753

Poa annua Linnaeus, 1753

Poa bulbosa ssp. pseudoconcinna (Schur, 1866) Domin, 1936

Poa cephalonica Scholz, 1984

Poa compressa Linnaeus, 1753

Poa molinerii Balbis, 1801

Poa nemoralis Linnaeus, 1753

Poa pratensis Linnaeus, 1753

Poa sterilis Bieb., 1808

Poa thessala Boissier & Orphanides, 1859

Poa timoleontis Heldreich ex Boissier, 1884

Poa trivialis ssp. sylvicola (Guss., 1854) Lindb., 1906

Secale montanum Gusstavson, 1827

Sesleria anatolica Deyl, 1978

Sesleria rigida ssp. achtarovii (Deyl, 1946) Deyl, 1978

Sesleria robusta Schott, Nyman & Kotschy, 1854

Sesleria taygetea Hayek, 1918

Sesleria vaginalis Boissier & Orphanides, 1859

Stipa holosericea Trin., 1830

Stipa pennata ssp. pulcherrima (Koch, 1848) Freitag, 1985

Stipa thessala Haussknecht emend. Scholz, 1984

Trisetum flavescens ssp. splendens (Presl, 1820) Arcangeli, 1882

Trisetum flavescens ssp. tenue (Hackel ex Form., 1897) Strid, 1991

FABACEAE

Anthyllis vulneraria ssp. alpestris (Kit. & Schultes, 1814) Asch. & Graebner, 1908

Anthyllis vulneraria ssp. bulgarica (Sagorski, 1908) Cullen, 1968

Anthyllis vulneraria ssp. hispidissima (Sagorski) Cullen, 1968

Anthyllis vulneraria ssp. pindicola Cullen, 1968

Anthyllis vulneraria ssp. praepropera (Kerner, 1882) Bornm., 1925

Astracantha rumelica ssp. rumelica (Bunge) Reer & Podl., 1986

Astracantha thracica ssp. cyllenea (Fischer, 1853) Greuter, 1986

Astracantha thracica ssp. parnassi (Boiss., 1849) Greuter, 1986

Astragalus angustifolius Lam., 1783

Astragalus creticus ssp. creticus Lam., 1783

Astragalus depressus Linnaeus, 1756

Astragalus glycyphyllos Linnaeus, 1753

Astragalus hellenicus Boissier, 1872

Astragalus lacteus Heldr. & Sart., 1856

Astragalus monspessulanus Linnaeus, 1753

Astragalus onobrychis Linnaeus, 1753

Astragalus sempervirens ssp. cephalonicus (Presl, 1844) Asch. & Graebner, 1909

90

Astragalus sericophyllus Griseb., 1843

Chamaecytisus albus (Hacq.) Rothm., 1944

Chamaecytisus austriacus (Linnaeus, 1753) Link, 1831

Chamaecytisus eriocarpus (Boiss.) Rothm., 1944

Chamaecytisus polytrichus (Bieb., 1819) Rothm., 1944

Chamaecytisus triflorus (Lam.) Skalická, 1986

Chamaespartium sagittale (Linnaeus, 1753) Gibbs, 1968

Coronilla emerus ssp. emeroides (Boissier & Spruner, 1843) Hayek, 1926

Cytisus decumbens var. pindicolus (Bald., 1899) Hayek, 1926

Cytisus procumbens (Waldst. & Kit. ex Willd., 1802) Sprengel, 1826

Dorycnium pentaphyllum ssp. germanicum (Gremli, 1889) Gams, 1923

Dorycnium pentaphyllum ssp. herbaceum (Vill., 1779) Rouy, 1899

Genista carinalis Grisebach, 1843

Genista depressa Bieb., 1819

Genista hassertiana (Bald.,1901) Bald. ex Buchegger, 1912

Genista januensis Viv., 1802

Genista lydia Boissier, 1843

Genista millii Heldr. ex Boiss., 1888

Genista radiata (Linnaeus, 1753) Scop., 1772

Hammatolobium lotoides Fenzl, 1842

Hippocrepis comosa Linnaeus, 1753

Hippocrepis glauca Ten., 1811

Lathyrus alpestris (Waldst. & Kit) Kit. ex Čelak, 1888

Lathyrus cicera Linnaeus, 1753

Lathyrus digitatus (Bieb., 1808) Fiori, 1900

Lathyrus grandiflorus Sibthorp & Smith, 1813

Lathyrus laxiflorus (Desf., 1808) Kuntze, 1887

Lathyrus nissolia Linnaeus, 1753

Lathyrus pratensis Linnaeus, 1753

Lotus aduncus (Griseb.) Nyman, 1855

Lotus angustissimus Linnaeus, 1753

Lotus corniculatus Linnaeus, 1753

Lotus stenodon (Boiss. & Heldr) Heldr., 1897

Medicago lupulina Linnaeus, 1753

Medicago prostrata Jacq., 1770

Onobrychis alba (Waldst. & Kit., 1802) Desv., 1814

Onobrychis alba ssp. alba (Waldst. & Kit., 1802) Desv., 1814

Onobrychis alba ssp. calcarea (Vandas, 1889) Ball, 1968

Onobrychis alba ssp. laconica Orph. ex Boiss., 1872) Hayek, 1926

Onobrychis pindicola Hausskn., 1885

Onobrychis sphaciotica Greuter, 1965

Oxytropis purpurea (Bald., 1901) Markgraf, 1927

Trifolium alpestre Linnaeus, 1763

Trifolium arvense Linnaeus, 1753

Trifolium aurantiacum Boiss. & Spruner, 1843

Trifolium aureum Pollich, 1777

Trifolium campestre Schreber, 1804

Trifolium fragiferum Linnaeus, 1753

Trifolium heldreichianum Haussknecht, 1893

91

Trifolium hybridum ssp. hybridum Linnaeus, 1753

Trifolium medium Linnaeus, 1753

Trifolium ochroleucon Hudson, 1762

Trifolium patens Schreber, 1804

Trifolium physodes Steven ex Bieb., 1808

Trifolium pignantii Fauché & Chaub., 1832

Trifolium pratense Linnaeus, 1753

Trifolium repens Linnaeus, 1753

Trifolium spadiceum Linnaeus, 1755

Trifolium uniflorum Linnaeus, 1753

Trifolium velenovskyi Vandas, 1889

Vicia cracca ssp. gerardii Gaudin, 1829

Vicia cracca ssp. tenuifolia (Roth, 1788) Gaudin, 1829

Vicia hirsuta (Linnaeus, 1753) Gray, 1821

Vicia lathyroides Linnaeus, 1753

Vicia onobrychioides Linnaeus, 1753

Vicia sativa Linnaeus, 1753

Vicia sepium Linnaeus, 1753

Vicia tenuifolia ssp. dalmatica (Kern., 1886) Greuter, 1987

92

6. Κατάλογος µε τα είδη των οικογενειών Poaceae και Fabaceae που

εµφανίζονται σε δασικά περιβάλλοντα.

POACEAE

Achnatherum calamagrostis (Linnaeus, 1753) Beauv., 1812

Agrostis capillaris Linnaeus, 1753

Agrostis castellana Boissier & Reuter, 1842

Agrostis gigantea Roth, 1788

Anthoxanthum odoratum Linnaeus, 1753

Arrhenatherum elatius (Linnaeus, 1753) Beauv. ex J.& K. Presl, 1819

Brachypodium pinnatum (Linnaeus, 1753) Beauv., 1812

Brachypodium rupestre (Host) Roemer & Schultes, 1817

Brachypodium sylvaticum ssp. creticum Scholz & Greuter, 1985

Bromus cappadocicus ssp. cappadocicus Boissier & Balansa, 1857

Calamagrostis arundinacea (Linnaeus, 1753) Roth, 1789

Calamagrostis epigejos (Linnaeus, 1753) Roth, 1788

Calamagrostis varia (Schrader, 1806) Host, 1809

Dactylis glomerata Linnaeus, 1753

Danthonia alpina Vest, 1821

Dasypyrum hordeaceum (Cosson & Durieu, 1855) Cand., 1901

Festuca hirtovaginata Markgraf-Dannenberg, 1976

Festuca jeanpertii Markgraf, 1933

Festuca ovina Linnaeus, 1753

Festuca pratensis Hudson, 1762

Festuca rubra Linnaeus, 1753

Helictotrichon aetolicum (Rechinger, 1936) Holub, 1959

Helictotrichon agropyroides (Boissier) Henrard, 1940

Helictotrichon convolutum (Presl) Henrard, 1940

Koeleria cristata (Linnaeus, 1753) Pers., 1805

Melica nutans Linnaeus, 1753

Poa annua Linnaeus, 1753

Poa compressa Linnaeus, 1753

Poa nemoralis Linnaeus, 1753

Poa pratensis Linnaeus, 1753

Poa sterilis Bieb., 1808

Poa thessala Boissier & Orphanides, 1859

Poa trivialis ssp. sylvicola (Guss., 1854) Lindb., 1906

93

Sesleria robusta Schott, Nyman & Kotschy, 1854

Stipa pennata ssp. pulcherrima (Koch, 1848) Freitag, 1985

FABACEAE

Anthyllis vulneraria ssp. alpestris (Kit. & Schultes, 1814) Asch. & Graebner, 1908

Anthyllis vulneraria ssp. pindicola Cullen, 1968

Astragalus glycyphyllos Linnaeus, 1753

Astragalus hellenicus Boissier, 1872

Astragalus sempervirens ssp. cephalonicus (Presl, 1844) Asch. & Graebner, 1909

Chamaecytisus albus (Hacq.) Rothm., 1944

Chamaecytisus austriacus (Linnaeus, 1753) Link, 1831

Chamaecytisus eriocarpus (Boiss.) Rothm., 1944

Chamaecytisus polytrichus (Bieb., 1819) Rothm., 1944

Chamaecytisus triflorus (Lam.) Skalická, 1986

Chamaespartium sagittale (Linnaeus, 1753) Gibbs, 1968

Coronilla emerus ssp. emeroides (Boissier & Spruner, 1843) Hayek, 1926

Cytisus decumbens var. pindicolus (Bald., 1899) Hayek, 1926

Cytisus procumbens (Waldst. & Kit. ex Willd., 1802) Sprengel, 1826

Dorycnium pentaphyllum ssp. germanicum (Gremli, 1889) Gams, 1923

Dorycnium pentaphyllum ssp. herbaceum (Vill., 1779) Rouy, 1899

Genista carinalis Grisebach, 1843

Genista hassertiana (Bald.,1901) Bald. ex Buchegger, 1912

Genista januensis Viv., 1802

Genista lydia Boissier, 1843

Genista radiata (Linnaeus, 1753) Scop., 1772

Lathyrus alpestris (Waldst. & Kit) Kit. ex Čelak, 1888

Lathyrus digitatus (Bieb., 1808) Fiori, 1900

Lathyrus grandiflorus Sibthorp & Smith, 1813

Lathyrus laxiflorus (Desf., 1808) Kuntze, 1887

Lathyrus pratensis Linnaeus, 1753

Lotus angustissimus Linnaeus, 1753

Lotus stenodon (Boiss. & Heldr) Heldr., 1897

Medicago lupulina Linnaeus, 1753

Medicago prostrata Jacq., 1770

Onobrychis alba (Waldst. & Kit., 1802) Desv., 1814

Onobrychis alba ssp. alba (Waldst. & Kit., 1802) Desv., 1814

Onobrychis alba ssp. calcarea (Vandas, 1889) Ball, 1968

94

Onobrychis alba ssp. laconica Orph. ex Boiss., 1872) Hayek, 1926

Trifolium alpestre Linnaeus, 1763

Trifolium badium Schreber, 1804

Trifolium heldreichianum Haussknecht, 1893

Trifolium hybridum ssp. hybridum Linnaeus, 1753

Trifolium medium Linnaeus, 1753

Trifolium physodes Steven ex Bieb., 1808

Trifolium pignantii Fauché & Chaub., 1832

Trifolium pratense Linnaeus, 1753

Trifolium repens Linnaeus, 1753

Trifolium spadiceum Linnaeus, 1755

Trifolium velenovskyi Vandas, 1889

Vicia cracca ssp. gerardii Gaudin, 1829

Vicia cracca ssp. tenuifolia (Roth, 1788) Gaudin, 1829

Vicia lathyroides Linnaeus, 1753

Vicia sepium Linnaeus, 1753

95

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Αθανασιάδης, Ν. 1986. ∆ασική Φυτοκοινωνιολογία. Εκδόσεις Γιαχούδη-

Γιαπούλη. Θεσσαλονίκη.

Αθανασιάδης, Ν. & Θεοδωρόπουλος, Κ. 1990. Συµβολή στη γνώση της

χλωρίδας του όρους Χολοµώντα. Επιστ. Επετ. Του Τµ. ∆ασολογίας και

Φυσικού Περιβάλλοντος. Α.Π.Θ. ΛΓ/2: 169-211.

Biswell, H.H. & Λιάκος, Λ.Γ. 1982. Λιβαδοπονική. 3η έκδοση. Θεσσαλονίκη.

Braun-Blanquet, J. 1964. Pflanzensoziologie. Wien-New York.

Γκανιάτσας, Κ. 1967. Φυτογεωγραφία. Θεσσαλονίκη.

Caravaca, F., Alguacil, M.M., Figueroa, D., Barea, J.M. & Roldán, A. 2003.

Re-establishment of Retama sphaerocarpa as a target species for

reclamation of soil physical and biological properties in a semi-arid

Mediterranean area. Forest Ecology and Management. 182: 49-58.

Casler, M.D. 2006. Perennial grasses for turf, sport and amenity uses:

evolution of form function and fitness for human benefit. Journal of

Agricultural Science. 144: 189-203.

Coupland, R.T. 1979. The nature of grassland. In Coupland, R.T. (ed.):

Grassland Ecosystems of the World. IBP 18. Cambridge University Press.

London.

Dafis, S., Papastergiadou, E., Georghiou, K., Babalonas, D., Georgiadis, T.,

Papageorgiou, M., Lazaridou, Th. & Tsiaoussi, V. (eds). 1996. Directive

92/43/EEC The Greek ‘’Habitat’’ Project NATURA 2000: An Overview.

Life Contract B4-3200/94/756, Commission of the European Communities

DG XI. The Goulandris Natural History Museum - Greek Biotope/Wetland

Centre. Thessaloniki.

Garcke, A. 1972. Illustrierte Flora von Deutschland und angrenzende Gebiete.

Verlag Paul Parey. Berlin.

Greutzburg, N. 1963. Παλαιογεωγραφική εξέλιξη της Κρήτης από το

Μειόκαινο ως σήµερα. Κρητικά Χρονικά. ΙΕ-ΙΣΤ: 336-344.

Greutzburg, N. 1966. Die Sudagaishe Inselbrucke. Bau und geologische

Vergangenheit. Erdkunde. 20: 20-30.

Halácsy, E.v. 1900-1908. Conspectus Florae Graecae. Vol. 1-3 &

Supplementum. Guilelmi Engelmann. Lipsiae.

96

Hayek, A.v. 1924-1933. Prodromus Florae Peninsulae Balcanicae. Band 1-3.

Repert. Spec. Nov. Regni Veg. Beih. 30.

Hunter, G. & Whiteman, P.C. 1974. Problems associated with the

revegetation of metal mining wastes. Journal of the Australian Institute of

Agricultural Science. 40: 270-278.

Ιατρού, Γ. 1986. Συµβολή στη µελέτη της ενδηµικής χλωρίδας της

Πελοποννήσου. ∆ιδακτορική διατριβή. Πανεπιστήµιο Πατρών. Πάτρα.

Καββάδας, ∆. 1956-1964. Εικονογραφηµένον Βοτανικόν-Φυτολογικόν

Λεξικόν. Τοµ. 1-9. Αθήνα.

Κίσκυρας, ∆. 1959. Παλαιογεωγραφία της Πελοποννήσου. Πελοποννησιακή

Πρωτοχρονιά. Αθήνα.

Koukoura, Z. 2007. Natural Grasslands – a Case Study in Greece. Soil

Biology. 10: 257-269.

Langer, L.L. & Flather, C.H. 1994. Biological Diversity: Status and trends in

the United States. USDA Forest Service. General Technical Report. RM-

244. U.S.A.

Lawrence, T.C. 1981. Intermediate wheatgrass. Canadian Journal of Plant

Science. 61: 467-469.

Magurran, A.E. 1988. Ecological Diversity and its Measurement. Croom Helm

Limited. Australia.

Μακέδος, Ι. 1998. Εθνική Πολιτική ∆ιαχείρισης Λιβαδιών. Πρακτικά

Επιστηµονικής Ηµερίδας: Στρατηγική Ορθολογικής ∆ιαχείρισης Λιβαδικών

Πόρων. Θεσµικό Πλαίσιο. Ελληνική Λιβαδοπονική Εταιρία. 17-30.

Margalef, R. 1999. The play diversity/biodiversity in the construction of the

biosphere, as exemplified in Mediterranean phytoplankton and as

expression of the operation of very general principles. Journal of

Mediterranean Ecology. 1: 3-10.

Nijs, I. & Roy, J. 2000. How important are species richness, species evenness

and interspecific differences to productivity? A mathematical model.

Oikos. 88: 57-66.

Oberdorfer, E. 1990. Pflanzensoziologische excurzionsflora. Ulmer. Stuttgart.

Odum, E.P. 1975. Ecology: Τhe link between the Natural and the Social

Sciences. Modern Biology Series.

97

Παπαναστάσης, Β. & Πήττας, Α. 1984. Λιβάδια και βοσκόµενα δάση. Υπ.

Γεωργίας. Ι∆ΕΘ. Προδρ. Ανακοίν. ΜΣ -84-05.

Παπαναστάσης, Β. & Νοϊτσάκης, Β. 1992. Λιβαδική Οικολιγία. Εκδόσεις

Γιαχούδη-Γιαπούλη Ο.Ε. Θεσσαλονίκη.

Παπαναστάσης, Β. 1994. Λιβάδια και Περιβάλλον. Πρακτικά Επιστηµονικής

Ηµερίδας: Λιβάδια και Αγροτική Ανάπτυξη. Ελληνική Λιβαδοπονική

Εταιρία. 71-81.

Παυλίδης, Γ. 1985. Γεωβοτανική µελέτη του Εθνικού δρυµού των Πρεσπών

Φλωρίνης. Μέρος Α’. Οικολογία, Χλωρίδα, Φυτογεωγραφία και Βλάστηση.

Θεσσαλονίκη.

Pignatti, S. 1982. Flora d’ Italia. Vol. 1-3. Edagricole. Bologna.

Raunkiaer, C. 1934. The life forms of plants and statistical plant geography.

Oxford University Press. Oxford.

Rechinger, K.H. 1943. Flora Aegaea. Flora der Inseln und Halbinseln des

ägäischen Meeres. Akad. Wiss. Wien, Math.-Natur-wiss. Kl., Denkschr.

105(1): 1-927.

Rodríguez-Echeverría, S. & Pérez-Fernández, M.A. 2005. Potential use of

Iberian shrubby legumes and rhizobia inoculation in revegetation projects

under acidic soil conditions. Applied Soil Ecology. 29: 203-208.

Sibthorp, J. & Smith, J.E. 1806-1840. Flora Graeca. Vol 1-10. London.

Σφήκας, Γ. 1997. Τα ενδηµικά φυτά της Ελλάδας. Κέντρο Ανθοφόρος.

Οργάνωση Μέσων Ερµηνείας Περιβάλλοντος ΕΠΕ. Μπάστας-Πλέσσας.

Αθήνα.

Society for Range Management. 1989. A glossary of terms used in range

management. 3rd edition. Denver, Colorado.

Strid, A. (ed). 1986. Mountain flora of Greece. Volume 1. Cambridge

University Press. Cambridge.

Strid, A. & Tan, K. (eds). 1991. Mountain flora of Greece. Volume 2.

Edinburgh University Press. Edinburgh.

Strid, A. 1991. The Flora Hellenica project. Bot. Chron. 10: 81-94.

Strid, A. & Tan, K. 1992. Flora Hellenica and the threatened plants of Greece.

Opera Bot. 113: 55-67.

Strid, A. & Tan, K. (eds). 1997. Flora Hellenica. Volume 1. Koeltz Scientific

98

Books. Königstein.

Strid, A. & Tan, K. (eds). 2002. Flora Hellenica. Volume 2. A.R.G. Gantner

Verlag K.G. Ruggell.

Turrill, W.B. 1929. The plant life of Balkan Peninsula. Oxford.

Tutin, T.G., Heywood, V.H., Burges, N.A., Valentine, D.H., Walters, S.M. &

Webb, D.A. (eds). 1964. Flora Europaea. Volume 1, Lycopodiaceae to

Platanaceae. Cambridge University Press. Cambridge.

Tutin, T.G., Heywood, V.H., Burges, N.A., Moore, D.M., Valentine, D.H.,

Walters, S.M. & Webb, D.A. (eds). 1968. Flora Europaea. Volume 2,

Rosaceae to Umbelliferae. Cambridge University Press. Cambridge.

Tutin, T.G., Heywood, V.H., Burges, N.A., Moore, D.M., Valentine, D.H.,

Walters, S.M. & Webb, D.A. (eds). 1972. Flora Europaea. Volume 3,

Diapensiaceae to Myoporaceae. Cambridge University Press. Cambridge.

Tutin, T.G., Heywood, V.H., Burges, N.A., Moore, D.M., Valentine, D.H.,

Walters, S.M. & Webb, D.A. (eds). 1976. Flora Europaea. Volume 4,

Plantaginaceae to Compositae (and Rubiaceae). Cambridge University

Press. Cambridge.

Tutin, T.G., Heywood, V.H., Burges, N.A., Moore, D.M., Valentine, D.H.,

Walters, S.M. & Webb, D.A. (eds). 1980. Flora Europaea. Volume 5,

Alismataceae to Orchidaceae (Monocotyledones). Cambridge University

Press. Cambridge.

Wilsey, B.J. & Potvin, C. 2000. Biodiversity and ecosystem functioning:

importance of species evenness in an old field. Ecology. 81: 887–892.