GRAMÁTICA DA LÍNGUA GREGA BENTES UNITHEO
-
Upload
reuell2001 -
Category
Documents
-
view
105 -
download
1
Transcript of GRAMÁTICA DA LÍNGUA GREGA BENTES UNITHEO
GRAMAacuteTICA DO GREGO KOINEacute
ANTOcircNIO CARLOS GONCcedilALVES BENTES DOUTOR EM TEOLOGIA PhD em Teologia Sistemaacutetica
2
O peixe Siacutembolo dos primeiros Cristatildeos IXTUS peixe em Grego as letras eram as
iniciais das palavras Iesus Xristos Theos Huios Sōter (Jesus Cristo Filho de Deus o
Salvador) Por isso usamos o peixe como siacutembolo Cristatildeo
ίχθύς - ICHTHYS (peixe em Portuguecircs) No grego a palavra que significa peixe
produz um acroacutestico cheio de significado Ίησοΰς ndash Χριστός ndash Θεού ndash Υίός ndash Σωτήρ
IĒSUacuteS - CHRISTOacuteS - THEOUacute - HUIOacuteS - SŌTĒR JESUS - CRISTO - DEUS - FILHO -
SALVADOR Traduzindo esse acroacutestico grego Jesus Cristo Filho de Deus o Salvador
A origem desse siacutembolo estaacute nos primeiros anos de vida da Igreja Primitiva desde o
primeiro seacuteculo os cristatildeos eram perseguidos e natildeo podiam declarar publicamente sua feacute
Natildeo podiam sair confessando ldquoCreio em Jesusrdquo Por esta razatildeo os cristatildeos desenvolveram
formas ldquodiscretasrdquo de confessar sua feacute sem correr o risco de ir parar nas Arenas com os
leotildees Uma delas era desenhar mesmo no chatildeo ou na parede aquele peixe estilizado como
vemos no iniacutecio deste tema E por que razatildeo o peixe poderia ser o siacutembolo do cristianismo
Por que os primeiros disciacutepulos eram pescadores e se tornaram pescadores de gente Por
que Jesus fez um ceacutelebre milagre de multiplicar patildees e peixes A identificaccedilatildeo com esses
fatos biacuteblicos eacute interessante mas a razatildeo eacute mais poeacutetica Eacute que peixe em grego - liacutengua
corrente do Impeacuterio Romano nos tempos de Jesus - forma o beliacutessimo acroacutestico citado
acima Para noacutes cristatildeos eacute mais que uma simples coincidecircncia eacute uma Declaraccedilatildeo de Feacute
Melhor dizer eacute a menor e mais completa Declaraccedilatildeo de Feacute ldquoJesus Cristo Filho de Deus
o Salvadorrdquo
T= Qe= pasa doca
3
POR QUE ESTUDAMOS GREGO
(excertos do prefaacutecio de A Grammar of the Greek New Testament in the Light of Historical Researchrsquo Robertson 4ordf Ed Broad)
Talvez aqueles que sentem pena dos gramaacuteticos natildeo saibam que eles acham alegria no seu trabalho e satildeo sustentados pela convicccedilatildeo que sua obra eacute necessaacuteria O ProfCFSmith (The Classical Week 1912 pg150) conta com alegria do professor de grego em Bon quando recebeu uma coacutepia do primeiro volume da lsquoSyntax of Classical Greekrsquo O professor trouxe-o para o seminaacuterio e bateu palmas elogiou-o enormemente como se fosse o mais precioso ente querido (Liebling) Dr A M Fairbairn disse uma vez ningueacutem pode ser um teoacutelogo se natildeo for filoacutelogo quem natildeo eacute gramaacutetico natildeo eacute teoacutelogo (divine) Alexander Mclaren eacute-nos uma boa ilustraccedilatildeo deste enunciado Seus incomparaacuteveis sermotildees satildeo o fruto da mais pura erudiccedilatildeo e entusiasmo espiritual Aventuro-me a citar outra defesa do estudo do grego que creio nos leva ainda ao seu verdadeiro lugar na educaccedilatildeo moderna Prof G A Willians do Kalamazoo College diz lsquoO grego permanece ainda o melhor meio que temos para arar e franzir o ceacuterebro humano e desenvolver sua massa cinzenta franzir a massa cinzenta satildeo ainda as partes mais valiosas que um estudante pode colocar como creacutedito no seu boletim escolar (Ledger)rsquo
Natildeo haacute nada semelhante no Novo testamento Grego para rejuvenescer o mundo pois
4
ele veio da idade das trevas Com o NT Grego nas matildeos Erasmus escreveu no prefaacutecio do seu testamento grego acerca de sua proacutepria alegria arrebatadora Estas paacuteginas santas resumem a imagem viva de Sua Mente Elas lhe datildeo a proacuteprio o Cristo pregando curando morrendo ressuscitando em uma palavra o Cristo todo Elas O apresentam numa tatildeo grande intimidade tatildeo visiacutevel como se Ele estivesse diante dos seus olhos O NT Grego eacute o Novo Testamento O resto satildeo traduccedilotildees Jesus nos fala em cada paacutegina do grego Muito das suas ipsiacutessima verba1 (ipsis verbis) estatildeo preservadas para noacutes porque nosso Senhor falou frequumlentemente em grego
Com 16 anos de idade John Brown de Haddington deixou perplexo um vendedor de livros ao pedir um exemplar do NT Grego Estava descalccedilo com ruacutesticas vestes Era pastor de ovelhas das colinas da Escoacutecia lsquoO que vocecirc vai fazer com este livrorsquo Escarnecendo perguntou um professor lsquovou tentar lecirc-lo replicou o jovem e comeccedilou a ler passagens do evangelho de Joatildeo E foi em triunfo levando a presa cobiccedilada disso espalhou-se uma estoacuteria que ele era um feiticeiro e tinha aprendido o grego atraveacutes de magia negra Ele foi realmente levado no tribunal acusado de feiticcedilaria mas em 1746 os anciatildeos e diaacuteconos de Abernithy declararam-no inocente embora o ministro natildeo tenha assinado a absolviccedilatildeo Sua tese de defesa diz Sir W Robertson Nicoll (The British Weeklv oct 3 1918) merece ser reconhecida entre as teses mais memoraacuteveis do mundorsquo John Brown tornou-se um estudante de teologia e finalmente professor de teologia Na capela da Faculdade Mansfield Oxford amoldura-se sua foto ao lado de celebridades como Doddridge Fray Chalmer Vinet Schleieiermacher Ele aprendeu por si soacute o grego enquanto pastoreava suas ovelhas e ele o fez sem nenhuma gramaacutetica Seguramente o jovem John Brown de Haddington pode envergonhar aqueles estudantes de teologia e pastores ocupados que negligenciam o NT Grego apesar de Professores gramaacutetica e leacutexicos estarem agrave sua disposiccedilatildeo Traduccedilatildeo Pr E Lacerda Livro comprado na recente visita aos EEUU)
A LIacuteNGUA GREGA e(llhnikh glw=ssa
henlēnikē glōssa Dentro das liacutenguas biacuteblicas o grego eacute a mais rica e sofisticada O fato de ser uma
liacutengua utilizada e trabalhada pela mentalidade inquiridora dos gregos desenvolveu mais aptidatildeo para o tratamento de questotildees metafiacutesicas do que as outras liacutenguas Eacute uma liacutengua ldquoocidentalrdquo bem mais assemelhada a nossa De fato haacute inuacutemeras palavras em portuguecircs que vem diretamente do grego
Liacutengua Grega liacutengua do povo grego que abrange os periacuteodos antigo aacutetico heleniacutestico bizantino e moderno Eacute o uacutenico membro da subfamiacutelia grega dentro da famiacutelia das liacutenguas indo-europeacuteias
A histoacuteria da liacutengua grega em relaccedilatildeo agrave Biacuteblia
1 ipsis verbis [ipses vebes] [Lat] Pelas mesmas palavras textualmente
5
O grego tornou-se a liacutengua universal dos tempos do Novo Testamento devido as conquistas de Alexandre Magno que a levou da Greacutecia para todos os paiacuteses por eles conquistados
O processo de helenizaccedilatildeo ou seja de difusatildeo da liacutengua e cultura dos gregos durou vaacuterios seacuteculos antes de Cristo de modo que mesmo em Roma onde os gregos nunca tiveram domiacutenio militar falava-se o grego no primeiro seacuteculo da era cristatilde Eacute por isto que a carta aos Romanos podia ser escrita em grego e natildeo em latim
Os judeus de Alexandria fizeram uma traduccedilatildeo do Velho Testamento do hebraico para o grego de modo que antes do Novo Testamento ser escrito jaacute havia muitos termos gregos utilizados de modo compatiacutevel com a revelaccedilatildeo de Deus do Velho Testamento preparando assim o terreno para o vocabulaacuterio cristatildeo do Novo Testamento
Grego Antigo Os indo-europeus procedentes do norte entraram na peniacutensula Balcacircnica no II
milecircnio aC Outros povos provenientes da Aacutesia setentrional e central ateacute as terras feacuterteis do sul emigraram e se assentaram em vaacuterias regiotildees da Greacutecia Apareceram diferentes dialetos mas os principais foram o arcaacutedio-chipriota o doacuterico o eoacutelico e o jocircnico
O dialeto jocircnico deu lugar ao aacutetico elemento baacutesico do grego claacutessico Era a liacutengua de Atenas e da regiatildeo em volta a Aacutetica O dialeto aacutetico substituiu todos os demais e passou a ser usado na literatura Sua influecircncia foi ainda maior porque nele se expressaram saacutebios e escritores da eacutepoca como Eacutesquilo Soacutefocles e Platatildeo
No seacuteculo IV aC graccedilas agraves conquistas de Alexandre o Grande o dialeto aacutetico se transformou na liacutengua comum de todo o Oriente Meacutedio O aacutetico se converteu na base de uma nova forma do grego a koineacute (a norma) e foi a liacutengua da corte da literatura e do comeacutercio
Com a destruiccedilatildeo da Biblioteca de Alexandria no seacuteculo III a poliacutetica do imperador Teodoacutesio e o desaparecimento das escolas atenienses de filosofia a literatura ficou relegada apenas agrave igreja e a alguns estudiosos
Grego Moderno No final do seacuteculo XVIII surgiu uma burguesia que manifestou a consciecircncia
nacional baseando seus usos linguumliacutesticos e preferecircncias culturais em uma heranccedila idealizada da antiga Atenas No seacuteculo XIX alcanccedilada a independecircncia do domiacutenio turco-otomano os gregos tiveram que enfrentar problemas mais urgentes que os estritamente linguumliacutesticos
No final do seacuteculo XIX escritores e professores se ocuparam em debater a sistematizaccedilatildeo da liacutengua popular para proporcionar o tratamento adequado ao ensino e agrave comunicaccedilatildeo Aos que estavam a favor da expansatildeo da liacutengua popular chamada dimotikiacute opuseram-se os puristas defensores de um grego puro o kathareacutevousa que o governo adotou mas em 1917 uma resoluccedilatildeo do Parlamento converteu a dimotikiacute no idioma oficial
6
Cronologia Perioacutedica da Liacutengua Grega 1 Periacuteodo de Formaccedilatildeo De 1500 aC agrave 900 aC (600 anos) 2 Periacuteodo Claacutessico De 600 aC agrave 300 aC (300 anos) 3 Periacuteodo Koinecirc De 300 aC agrave 300 dC (600 anos) 4 Periacuteodo Bizantino De 300 dC agrave 1500 dC (1200 anos) 5 Periacuteodo Moderno De 1500 dC ateacute hoje
ALFABETO GREGO Minuacutesculas Transliteraccedilatildeo Nome da Letra Nome da Letra
α a Alfa a)lfa
β b Beta bh=ta
γ g Gama gamma
δ d Delta delta
ε eacute Eacutepsilon e)yilon
ζ z Zeta ζhτα
η e Ecircta h)=ta
θ Th Theta Joatildeo
ι i Iota i)w=ta
κ K Kapa kappa
λ l Lambda lambda
micro m Mi mu
ν n Ni nu
ξ cs Csi ci
ο o Ocircmicron o))mikron
π p Pi pi
ρ r Roacute r(w=
σ ς s Sigma sigma
τ t Tau tau
υ u Ypsilon u)yilon
f f Fi fi
χ x Khi xi
ψ ps Psi yi
ω o ocircmega w)mega
7
uncial ou
maiuacutescula
cursiva ou
minuacutescula nome
transliter
accedilatildeo pronuacutencia
1 A a alfa a[lfa a aba (longo ou breve)
2 B b beta (bēta) bhta b bar boi
3 G g gama gavmma g galo (sempre ldquoguerdquo)
4 D d delta devlta d de
5 E e ε eacutepsilon e[yilon e peacute eco (breve e aberto)
cedil 1 ı stigma vau ou
digama
stivgma
digavmma f (v) 6
6 Z z zeta (zēta) zhta z dizia (som ldquodzrdquo consoante dupla)
7 H h eta (ēta) hta ē pelo bebo (longo e fechado)
8 Q q ϑ theta (thēta) qeta th think (em inglecircs som sibilante)
9 I i iota (iōta) ijwta i iria (breve ou longo)
10 K k k kapa kavppa k ou c casa (sempre ldquokrdquo nunca ldquocrdquo de cebola)
11 L l lambda lavmbda l laacute
12 M m muuml mu m mesa
13 N n 4 nuuml nu n nada
14 X x ksi xi ks taacutexi sexo (consoante dupla)
15 O o oacutemicron o[mikron o poacute (breve e aberto)
16 P p p pi pi p paacute pia
˝ 5 2 kopa kovppa q 90
17 R 6 r rocirc (rhō) rJw rh ou r7 raro (ldquorrdquo aacutespero e brando)
18 S s sigma sigma s sapo assim (sempre ldquosrdquo)
19 T t τ tau tau t ter (sem chiado como em tio)
20 U Υ u uumlpsilon (uacutepsilon) u[yilon u ou y Muumlller (uuml em alematildeo) uacutetil (longa ou
breve)
21 F f φ fi (phi) fi f ou ph faca filho
22 C c xi ou chi 10 ci ch ich (em alematildeo)
23 Y y psi yi ps psicologia psiu (consoante dupla)
24 W w ocircmega (ōmega) w[mega ō alocirc (logo e fechado)
amp ˛ 12 ˜ sampa sampi
san ou shu savmpa tz ou ts 900
8
9
Exerciacutecios
1- Treine a escrita das letras do alfabeto grego
A a
B b
G g
D d
E e
Z z
H h
Q q
I i
K k
L l
M m
N n
X x
O o
P p
R r
S
T t
U u
F f
C c
Y y
W w
10
2- Treine a escrita das letras do alfabeto grego Aproveite para decorar a sequumlecircncia das letras
A B G D E Z H Q I K L M N X O P R S T Y F C Y W
a b g d e z h q i k l m n x o p r s t y f c y w
a b g d e z h q i k l m n x o p r s t y f c y w
11
SEMINAacuteRIO TEOLOacuteGICO GOEL NOME DA
LETRA REFEREcircNCIA TEXTO TRADUCcedilAtildeO
α
a)lfa a)lhqeia Joatildeo 146
legei au)t= [o(] )Ihsou=j )Egw ei)mi h( o(doj kai h(
a)lhqeia kai h( zwh ou)deij e)rxetai proj ton patera ei)
mh di e)mou=
β
bh=ta blepw
Joatildeo 925 a)pekriqh ou)=n e)kei=noj Ei) a(martwloj e)stin ou)k oi)=da e(n oi)=da o(ti tufloj w)n a)rti
blepw
g gamma
ginwskw
Joatildeo 1014 )Egw ei)mi o( poimhn o( kaloj kai ginwskw ta e)ma kai ginwskousi me ta e)ma
δ
delta
didaskw
Joatildeo 1426
o( de paraklhtoj to pneu=ma to a(gion o( pemyei o( pathr e)n t= o)nomati mou
e)kei=noj u(ma=j didacei panta kai u(pomnhsei u(ma=j panta a( ei)=pon u(mi=n [e)gw]
e e)yilon
ei)rhnh
Joatildeo 1427
Ei)rhnhn a)fihmi u(mi=n ei)rhnhn thn e)mhn didwmi u(mi=n ou) kaqwj o( kosmoj didwsin e)gw didwmi u(mi=n mh tarassesqw u(mw=n h( kardia mhde deiliatw
z zhta
zwh
Joatildeo 1125
ei)=pen au)tv= o( )Ihsou=j )Egw ei)mi h( a)nastasij kai h( zwh o( pisteuwn ei)j e)me ka)n a)poqanv zhsetai
h h)=ta
h(mera
Joatildeo 119
a)pekriqh )Ihsou=j Ou)xi dwdeka w(=rai ei)sin th=j h(meraj e)an tij peripatv=
e)n tv= h(mer ou) proskoptei o(ti to fw=j tou= kosmou toutou blepei
12
NOME DA LETRA
REFEREcircNCIA TEXTO TRADUCcedilAtildeO
q qh=ta
qalassa
Joatildeo 61
Meta tau=ta a)ph=lqen o( )Ihsou=j
peran th=j qalasshj th=j
Galilaiaj th=j Tiberiadoj
i i)w=ta
i(erion
Joatildeo 1023
kai periepatei o( )Ihsou=j e)n t=
i(er= e)n tv= sto= tou=
Solomw=noj
k kappa
kaloj Joatildeo 1011
)Egw ei)mi o( poimhn o( kaloj o(
poimhn o( kaloj thn yuxhn
au)tou= tiqhsin u(per tw=n
probatwn
l lambda
legw
legeij
legei
legomen
legete
legousi
Joatildeo 23 logoj
kai u(sterhsantoj oi)nou legei
h( mhthr tou= )Ihsou= proj au)ton
Oi)=non ou)k e)xousin
m mu
marturew Joatildeo 2124 metanoia
Ou(=toj e)stin o( maqhthj o(
marturw=n peri toutwn kai o(
grayaj tau=ta kai oi)damen o(ti
a)lhqhj au)tou= h( marturia
e)stin
n nu
nomoj
Joatildeo 117
117 o(ti o( nomoj dia Mwu+sewj
e)doqh h( xarij kai h( a)lhqeia
dia )Ihsou= Xristou= e)geneto
c ci
chrainw Joatildeo 156
e)an mh tij menv e)n e)moi e)blhqh
e)cw w(j to klh=ma kai e)chranqhe)chranqhe)chranqhe)chranqh
kai sunagousin au)ta kai ei)j
to pu=r ballousin kai kaietai
o o))mikron
Joatildeo 146 o(doj
legei au)t= [o(] )Ihsou=j )Egw
ei)mi h( o(doj kai h( a)lhqeia kai
h( zwh ou)deij e)rxetai proj ton
patera ei) mh di e)mou=
13
NOME DA LETRA
REFEREcircNCIA TEXTO TRADUCcedilAtildeO
p pi
Joatildeo 315 pisteuw
i(na pa=j o( pisteuwn e)n au)t=
e)xv zwhn ai)wnion
r r(w=
Joatildeo 847 r(h=ma
o( w)n e)k tou= qeou= ta r(hmatar(hmatar(hmatar(hmata
tou= qeou= a)kouei dia tou=to
u(mei=j ou)k a)kouete o(ti e)k tou=
qeou= ou)k e)ste
sj sigma
Joatildeo 114 sarc
Kai o( logoj sarc e)geneto kai
e)skhnwsen e)n h(mi=n kai
e)qeasameqa thn docan au)tou=
docan w(j monogenou=j para
patroj plhrhj xaritoj kai
a)lhqeiaj
t tau
Joatildeo 112 teknon
o(soi de e)labon au)ton e)dwken
au)toi=j e)cousian tekna qeou=
genesqai toi=j pisteuousin ei)j
to o)noma au)tou=
u u)yilon
Joatildeo 149 ui(oj
a)pekriqh au)t= Naqanahl
(Rabbi su ei)= o( ui(oj tou= qeou=
su basileuj ei)= tou= )Israhl
f fi
Joatildeo 113 filew
a)pesteilan ou)=n ai( a)delfai
proj au)ton legousai Kurie
i)de o(n filei=j a)sqenei=
x xi
Joatildeo 329 xairw xarisma
o( e)xwn thn numfhn numfioj
e)stin o( de filoj tou= numfiou o(
e(sthkwj kai a)kouwn au)tou=
xar= xairei dia thn fwnhn tou=
numfiou au(th ou)=n h( xara h(
e)mh peplhrwtai
14
NOME DA LETRA
REFEREcircNCIA TEXTO TRADUCcedilAtildeO
y yi
yuxh Joatildeo 1227
Nu=n h( yuxh mou tetaraktai
kai ti ei)pw Pater sw=son me
e)k th=j w(raj tauthj a)lla dia
tou=to h)=lqon ei)j thn w(ran
tauthn
w w)mega
w(ra Joatildeo 24
[kai] legei au)tv= o( )Ihsou=j Ti
e)moi kai soi gunai ou)pw h(kei
h( w(ra mou
15
A histoacuteria do alfabeto grego 2
Uma histoacuteria exata do desenvolvimento do alfabeto grego eacute na melhor das hipoacuteteses uma tentativa justamente por causa de sua antiguidade O fato de que o alfabeto grego deriva de uma escrita semiacutetica mais antiga eacute incontestaacutevel Contudo a exata origem do alfabeto grego eacute controversa Alguns eruditos sustentam que ele veio da escrita protocananeacuteia e da escrita feniacutecia enquanto que outras teorias incluem o Egito e a Assiacuteria Na verdade o alfabeto grego pode ser mais antigo do que se crecirc originalmente como pode ser exemplificado pelo fragmento de ceracircmica abaixo
O desenvolvimento histoacuterico da liacutengua grega pode ser traccedilado em cinco fases
arcaica claacutessica heleniacutestica bizantina e finalmente o grego moderno O alfabeto eacute um dos poucos elementos linguiacutesticos que permaneceram essencialmente natildeo mudados entre a fase claacutessica e o grego moderno embora a pronuacutencia das letras tenha evoluiacutedo atraveacutes dos seacuteculos A partir da forma das antigas letras gregas muitos eruditos acreditam que os gregos adotaram a forma a ordem e os nomes do alfabeto feniacutecio Para corroborar isso no seacuteculo quinto antes de Cristo o historiador grego Heroacutedoto chamou as letras gregas de phoinichēia grammata (foinixhia grammata) o que significa ldquoletras feniacuteciasrdquo Acredita-se que o alfabeto foi primeiro introduzido na Greacutecia durante o final do seacuteculo novo antes de Cristo pelos feniacutecios Os feniacutecios eram mercadores do Liacutebano que possuiacuteam colocircnias por todo o Mediterracircneo incluindo Chipre Por causa de interesses muacutetuos os feniacutecios encontraram os antigos gregos principalmente os minoacuteicos e os micecircnicos e a difusatildeo cultural teve lugar e o mais importante a disseminaccedilatildeo do alfabeto
O alfabeto grego arcaico passou por transformaccedilotildees com a alteraccedilatildeo de algumas consoantes feniacutecias em vogais Diferentemente do alfabeto grego do periacuteodo claacutessico tardio que conteacutem vogais e consoantes o alfabeto feniacutecio somente possuiacutea consoantes Os gregos
2 httpwwwe-grammesgr199702yura_enhtm
16
alteraram foneticamente algumas consoantes feniacutecias em vogais Por exemplo a letra feniacutecia ldquoAlephrdquo que era uma consoante explosiva tornou-se alpha uma vogal sonora As primeiras foram alpha epsīlon iōta omīkron e Upsīlon Eventualmente Omega foi introduzida como o som de um ldquoordquo longo O grego assim se tornou o primeiro alfabeto do mundo com letras tanto para vogais quanto para consoantes e assim o primeiro alfabeto foneacutetico Muitos alfabetos que contecircm vogais notadamente o romacircnico e o ciriacutelico satildeo derivados do alfabeto grego Porque o alfabeto romano eacute a base das liacutenguas europeacuteias ocidentais e o alfabeto ciriacutelico a base das liacutenguas europeacuteias orientais isto torna o alfabeto grego o pai de todos os alfabetos
O pequeno tablete de argila ao lado foi encontrado entre as ruiacutenas da antiga cidade de Ugarite em 1948 localizadaperto da moderna costa Siacuteria Ugarite floresceu de 1400 a 1200 antes de Cristo O tablete eacute parte de uma coleccedilatildeo de mais de trezentos tabletes de argila que foram encontrados haacute muito tempo O que eacute interessante eacute que a maioria dos tabletes recuperados eacute de textos mitoloacutegicos Contudo este eacute um abecedaacuterio O artefato muito provavelmente foi criado por um escriba aprendiz que pratica seu ABC (por isso se chama abecedaacuterio) Poreacutem parecem estar faltando trecircs letras Este tablete de argila eacute um exemplo de um alfabeto antigo bem diferente do alfabeto grego
Durante sua evoluccedilatildeo o alfabeto grego tambeacutem desenvolveu trecircs novas consoantes aspiradas que foram adicionadas ao fim do alfabeto Estas consoantes satildeo phī chī e psī Estas consoantes eram para compensar a falta de consoantes aspiradas no alfabeto feniacutecio Outras consoantes foram usadas e entatildeo desapareceram Por exemplo a letra san era usada em variaccedilatildeo com sigma As letras waw (mais tarde chamada digamma) e qoppa desapareceram tambeacutem esta uacuteltima usada em dialetos gregos do oeste Primeiramente havia um nuacutemero de diferentes versotildees e variaccedilotildees do alfabeto grego (veja na proacutexima paacutegina) Estas diferenccedilas era devidas provavelmente ao isolamento geograacutefico entre as cidades-estado da Greacutecia
ALFABETO GREGO
A expressatildeo alfabeto deriva das duas primeiras letras gregas alfa e beta O nuacutemero
de letras do alfabeto grego satildeo de vinte quatro (24) Os primeiros manuscritos do Novo Testamento grego foram escritos em letras maiuacutesculas satildeo chamados Unciais Modernamente poreacutem se convencionou usar as letras minuacutesculas (cursivas) nos textos que satildeo atualmente publicados por isso o aluno deve se preocupar inicialmente na
17
memorizaccedilatildeo destas Jo 11 Escrita uncial bull ENARXHHNLOGOSKAIOLOGOSHNTONQEONKAIQEOSHNOLOGOS Jo 11 Escrita uncial bull En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj
a b g d e z h q i k l m n c o r sj t u f x ψ w
A B G D E Z H Q I K L M N C O R S T U F X Ψ W
ASKHSEIS - a)skhseij - Exerciacutecios Leia em voz alta Um caccedilador foi agrave mata Levou komida numa lata Matou uma paka
Depoij de komhr dormiu e sonhou Apareceu uma onsa que entrou numa toka onde foi dormir O caccedilador queria mata-la mas tinha do do bicho Resolveu markar a fera maj komo Pegou uma lata fez um furo passou o rabo do bicho pelo furo e deu um no no rabo Depoij foi para kasa em Turno no Parana Doij anos depoij nosso caccedilador passou no mesmo trecho e lembrou-se da onsa Ele se escondeu na mata e esperou De repente um barulho apareseu uma onsa atravessando o trilho Tinha uma lata enferrujada no rabo e atraacutes dela vieram sete oncinhas todaj de latinhas noj raboj
Classificaccedilatildeo das consoantes
18
Agora que vocecirc jaacute conhece a maioria das letras e outros siacutembolos gregosvamos treinar sua leitura
Jo 119-27 IWANNHS KAI OI IOUDAIOI JOAtildeO E OS JUDEUS
IOUDAIOI - )Ioudai=oj Su tij ei)=
Os judeus Tu Quem eacutes
IWANNHS - )Iwannhj )Egw ou)k ei)mi o( Xristoj
Joatildeo Eu natildeo sou o Cristo
IOUDAIOI Ti ou)=n Su )Hliaj ei)=
OS JUDEUS Quem entatildeo Tu eacutes Elias
IWANNHS Ou)
JOAtildeO Natildeo
IOUDAIOI Tij ei)= legeij peri seautou=
OS JUDEUS Quem eacutes Falas acerca de ti mesmo
IWANNHS )Egw fwnh bow=ntoj e)n tv= e)rhm
JOAtildeO Eu sou uma voz no deserto
IOUDAIOI Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj ou)de )Hliaj ou)de o(
profhthj
OS JUDEUS Por que batizas se tu natildeo eacutes o
Cristo nem Elias nem o profeta
IWANNHS )Egw baptizw e)n u(dati mesoj u(mw=n e(sthkei o(( baptizwn e)n pneumati
JOAtildeO Eu batizo em aacutegua no meio de voacutes estaacute
o que batiza em espiacuterito
Kata )Iwannhj Segundo Joatildeo
Joatildeo 119-25 119 Kai au(th e)stin h( marturia tou= )Iwannou o(te a)pesteilan [proj au)ton] oi( )Ioudai=oi e)c (Ierosolumwn i(erei=j kai Leuitaj i(na e)rwthswsin au)ton Su tij ei)= 120 kai w(mologhsen kai ou)k h)rnhsato kai w(mologhsen o(ti )Egw ou)k ei)mi o( Xristoj 121 kai h)rwthsan au)ton Ti ou)=n Su )Hliaj ei)= kai legei Ou)k ei)mi (O profhthj ei)= su kai a)pekriqh Ou) 122 ei)=pan ou)=n au)t= Tij ei)= i(na a)pokrisin dw=men toi=j pemyasin h(ma=j ti legeij peri seautou= 123 e)fh )Egw fwnh bow=ntoj e)n tv= e)rhm Eu)qunate thn o(don kuriou kaqwj ei)=pen )Hsai+aj o( profhthj 124 Kai a)pestalmenoi h)=san e)k tw=n Farisaiwn 125 kai h)rwthsan au)ton kai ei)=pan au)t= Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj ou)de )Hliaj ou)de o( profhthj
19
Papiro 66 ANO 200 dC Conteuacutedo Evangelho
EUAGGELION IWANNHS - eu)aggeliou )Iwannhj 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn
20
Pronuacutencia Muitos manuais e compecircndios modernos tecircm dado um valor demasiado a pronuacutencia
do grego koinecirc a grande verdade eacute que a pronuacutencia original foi praticamente perdida a pronuacutencia que usualmente se faz foi a adotada pelo humanista Erasmo de Roterdatilde que foi o primeiro a publicar o texto grego dentro da moderna imprensa Mas a eacutepoca de Erasmo jaacute distava em quatorze ou quinze seacuteculos da eacutepoca do grego koinecirc
A pronuacutencia ganhou certo destaque em nossos dias devido a necessidade dos alunos de aprenderem outro idioma pela pronunciaccedilatildeo das palavras Portanto essa parte do idioma deve ser vista como um recurso didaacutetico e natildeo como verdade Nisto eacute onde costumamos a dizer que o grego antigo em seu aspecto da fala estaacute perdido para sempre Portanto o aluno natildeo deve dar muita atenccedilatildeo a tentativa de ser falar o grego antigo seu cuidado deve se concentrar nos aspecto morfoloacutegicos sintaacuteticos e es estiliacutesticos que satildeo mais absorvidos pela leitura silenciosa e analiacutetica e natildeo pela foneacutetica Foi portanto um erro dar muito destaque a suposta sonoridade do grego koinecirc como se fosse um idioma como o inglecircs que se aprende mais falando do que lendo
Adotamos a pronuacutencia pela silaba tocircnica sendo esta a que estaacute com o sinal DICA DE LIacuteNGUA PORTUGUESA A Siacutelaba Tocircnica eacute aquela que se estende quando a palavra eacute pronunciada numa
suposta caiacuteda num abismo Ex A silaba tocircnica de CAVALO eacute o VA pois pronunciando a palavra numa queda de abismo temos
CA VA A A A LO Ainda no aspecto da pronuacutencia podemos destacar
a Antes de γκζ e χ o γ tem som de ldquonrdquo Ex a)ggeloj (pronuacutencia acircnguelos) a)gkura (leia aacutenguumlra = acircncora) o)gxnh (leia oacutenknē = pecircra)
b O θ se pronuncia como th forte em inglecircs Nesta pronuncia chegamos bem perto do ldquodrdquo Talvez seja deste detalhe que encontramos a origem da nossa expressatildeo Deus pois quando pronunciamos qeoj quase dizemos ela
c O σ ς eacute sempre sibilante (possuindo o som de s ou ccedil e natildeo de z) Ex )Ihsouj se pronuncia Iessuacutes e natildeo Jezus
a)skhseij exerciacutecios
Pronuncie em voz alta e copie as seguintes frases legei au)t= [o(] )Ihsou=j )Egw ei)mi h( o(doj kai h( a)lhqeia kai h( zwh
ou)deij e)rxetai proj ton patera ei) mh di e)mou= (Jo 146) a)pekriqh )Ihsou=j )Amhn a)mhn legw soi e)an mh tij gennhqv= e)c
21
u(datoj kai pneumatoj ou) dunatai ei)selqei=n ei)j thn basileian tou= qeou=
Respondeu Jesus Ameacutem (em verdade) ameacutem eu te digo se natildeo algueacutem eacute nascido da aacutegua e do espiacuterito natildeo pode entrar no Reino de Deus (Jo 33)
SIacuteLABAS
a Monossiacutelabas o( h( ton gar ei)j e)k e)n de mh ou) ou)k oj)
b Dissiacutelabas a)-gw a)-mhn a)na qe-oj ei)mi legw bal-lw lo-goj
c Trissiacutelabas a)-del-foj a)n-qrw-poj bi-bli-on i(-e-roj ka-le-w
d Monossiacutelabas a)-pos-to-loj e)k-klh-si-a pan-to-kra-twr pres-bu-te-roj
Siacutelaba eacute a unidade sonora de uma palavra eacute o som ou reuniatildeo de sons que se pronunciam em uma soacute emissatildeo de voz Da reuniatildeo de siacutelabas obteacutem-se um vocaacutebulo ou palavra
Ex a-mor be-nig-da-de mor-to pa-li-to o-laacute
Na liacutengua grega uma palavra tem tantas siacutelabas quantas vogais ou ditongos possuir Assim logoij possui uma vogal e um ditongo e portanto tem duas siacutelabas uma contendo a vogal e a outra contendo o ditongo lo-goij
Quando uma palavra eacute separada em siacutelabas uma consoante que estiver sozinha entre duas vogais se junta agrave vogal que lhe segue
Ex e)-xo-me-noj di-da -jka-loj
As exceccedilotildees a esta regra satildeo as palavras compostas pros-eu-xh sun-a-agw-gh met-xe
Duas ou trecircs consoantes se juntam agrave vogal seguinte sempre que uma palavra grega possa comeccedilar com elas
Ex a) -na -stre-fw (composta de a)na e strefw) Na liacutengua grega uma siacutelaba pode ser longa ou breve Siacutelaba longa eacute aquela que conteacutem uma vogal longa ou um ditongo Ex a)n-qrw-poj dou=-loj Siacutelaba breve eacute aquela que conteacutem uma vogal breve lo-goj
Pronuncie em voz alta e copie as seguintes frases Jo 1512 1 )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin Eu sou a videira verdadeira e o Pai meu o agricultor eacute
22
2 pa=n klh=ma e)n e)moi mh feron karpon ai)rei au)to kai pa=n to karpon
Todo ramo em mim natildeo produzindo fruto (ele) tira o mesmo e todo fruto feron kaqairei au)to i(na karpon pleiona ferv
Produzindo limpa o mesmo para que fruto mais produza
CONSOANTES
Liacutequidas l m n r
Sibilantes s z c y
Em funccedilatildeo de que o z c e o y apresentam um som que parece ser a uniatildeo de duas outras consoantes eles satildeo chamados de consoantes duplas
zzzz = dddd + jjjj cccc = kkkk + jjjj yyyy = pppp + jjjj
Observaccedilatildeo Palavras gregas soacute podem terminar em vogal ou n r j (y c)
Exceccedilotildees e)ke)ke)ke)k de o adveacuterbio de negaccedilatildeo ou)k (ou)x) natildeo e palavras estrangeiras especialmente nomes hebraicos tais como Mariam )Iakwb etc
Ainda no aspecto da pronuacutencia podemos destacar
Antes de g k z e x o g tem som de ldquon = nrdquo Ex a)ggeloj (pronuacutencia anguelos)
O q se pronuncia como th forte em inglecircs Nesta pronuncia chegamos bem perto do ldquodrdquo Talvez seja deste detalhe que encontramos a origem da nossa expressatildeo Deus pois quando pronunciamos qeoj quase dizemos ela
O s j eacute sempre sibilante (possuindo o som de s ou ccedil e natildeo de z) Ex )Ihsouj se pronuncia Iessuacutes e natildeo Jezus
ACENTOS (TONOI TONOI TONOI TONOI ----tonoitonoitonoitonoi)
A maioria das palavras gregas levam acentos O acento no grego tem uma uacutenica finalidade indicar a siacutelaba tocircnica da palavra Esta siacutelaba se destaca das demais por ser proferida com mais forccedila
A escrita grega possui trecircs acentos
Agudo (acute) Grave (`) Circunflexo (^ ou ~)
Os acentos servem para orientar-nos na pronuacutencia mas noacutes natildeo precisamos falar
grego
23
A sua posiccedilatildeo gira em torno das trecircs uacuteltimas siacutelabas 1 Agudo pode encontrar-se numa das trecircs uacuteltimas legw tem som mais forte em
(e) 2 Grave pode encontrar-se na uacuteltima quando seguida por outra palavra qeoj ton
kosmon 3 Circunflexo (ecirc ou atilde) pode estar sobre uma das duas uacuteltimas qew= dou=loj 4 Em conjugaccedilatildeo o acento retrocede agrave primeira siacutelaba a)kouw - hkouon
O Novo Testamento e seu Vocabulaacuterio algumas estatiacutesticas 3
O NT grego possui 5388 palavras diferentes em 7941 versiacuteculos O nuacutemero total de palavras contidas em o NT eacute de 138019 Estas estatiacutesticas estatildeo em BibleWorks for Windows 40 Big Fork Montana Hermeneutika Bible Research Software 1999 e satildeo do Analytical Greek New Testament (AGNT2) de Timothy amp Barbara Friberg Destas 5388 palavras a grande maioria mais de 3000 palavras aparece apenas uma duas ou trecircs vezes em o NT
Cada 7a palavra eacute um artigo definido Cada 15a palavra eacute uma conjunccedilatildeo ldquoerdquo Cada 25a palavra eacute um pronome As 10 palavras mais usadas somam cerca de 45 mil do total enquanto que as 170
palavras que aparecem mais de 100 vezes cada somam cerca de 100 mil do total de vocaacutebulos do NT
Os substantivos satildeo 2368 e aparecem em 28365 formas diferentes Os verbos satildeo 1839 e aparecem em 27773 formas diferentes
EUAGGELION IWANNHS
11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw 111 ei)j ta i)dia
3 httpwwwairtonjocomgrego_biblico
24
h)=lqen kai oi( i)dioi au)ton ou) parelabon 112 o(soi de e)labon au)ton e)dwken au)toi=j e)cousian tekna qeou= genesqai toi=j pisteuousin ei)j to o)noma au)tou= 113 oi( ou)k e)c ai(matwn ou)de e)k qelhmatoj sarkoj ou)de e)k qelhmatoj a)ndroj a)ll e)k qeou= e)gennhqhsan 114 Kai o( logoj sarc e)geneto kai e)skhnwsen e)n h(mi=n kai e)qeasameqa thn docan au)tou= docan w(j monogenou=j para patroj plhrhj xaritoj kai a)lhqeiaj 115 )Iwannhj marturei= peri au)tou= kai kekragen legwn Ou(=toj h)=n o(n ei)=pon (O o)pisw mou e)rxomenoj e)mprosqen mou gegonen o(ti prw=toj mou h)=n 116 o(ti e)k tou= plhrwmatoj au)tou= h(mei=j pantej e)labomen kai xarin a)nti xaritoj
ACENTOS (TONOI)
O Novo Testamento foi originalmente escrito inteiramente em letras maiuacutesculas Natildeo havia marcas para indicar um tom alto ( acute ) um tom baixo ( ` ) ou um tom ascendente e descendente ( ~ ) O sistema de marcas chamadas de acentos eacute encontrado em manuscrito do nono seacuteculo AD para frente Vocecirc os encontraraacute nos textos impressos do Novo Testamento e pode completar este curso e ler o Novo Testamento sem saber mais nada sobre acentos Aqueles que precisarem de informaccedilotildees adicionais devem consultar as seguintes informaccedilotildees
Em ediccedilotildees impressas do Novo Testamento vocecirc encontraraacute trecircs acentos conhecidos como agudo ( ) [por exemplo ti] grave ( ) [proj] e circunflexo [ =] [a)rxv=] Estes acentos natildeo faziam parte do texto original do Novo Testamento eles aparecem apenas em manuscritos do 9ordm Seacuteculo em diante O sistema idealizado pelos escritores do grego claacutessico como uma ajuda para a pronuacutencia como o ( acute ) indicando um tom alto ( ` ) indicando um tom baixo e [ =] um tom ascendente e descendente
Em uns poucos casos os acentos distinguem palavras que de outra forma pareceriam iguais Por exemplo ei) significa ldquoserdquo mas ei)= ldquoeacutesrdquo Eacute possiacutevel ler o Novo Testamento sem saber nada sobre os acentos As regras de acentuaccedilatildeo satildeo complicadas e a maior parte dos estudantes natildeo precisa aprendecirc-las Para os que tecircm um interesse especial o sumaacuterio seguinte provecirc uma introduccedilatildeo baacutesica
Note que siacutelaba longa eacute geralmente aquela que conteacutem uma vogal longa (h w) ou um ditongo Todavia ai e oi satildeo consideradas curtas quando ocorrem no fim de uma palavra (desta forma a siacutelaba final eacute curta em logogogogoijijijij Em ditongos eacute costume colocar o acento sobre a segunda vogal (tou=to)
Regras baacutesicas de acentuaccedilatildeo
1 O acento pode ser colocado sobre uma das trecircs uacuteltimas siacutelabas da palavra (Jo 13 anta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= ou)de e(n o( gegonen
2 Se a uacuteltima siacutelaba de uma palavra eacute longa o acento pode ser colocado soacute em uma
25
das duas uacuteltimas siacutelabas (pneumata mas pneumaton) 3 O acento circunflexo soacute pode ser colocado sobre uma das duas uacuteltimas siacutelabas da
palavra e soacute sobre uma siacutelaba longa (dw=ma dou= (Romai=oi) 4 Em verbos o acento agudo eacute colocado tatildeo longe do fim da palavra quanto
permitem as regras 1 e 2 (didwmi e(disoun) Quando um verbo eacute contracto e o acento agudo for colocado sobre a vogal contraiacuteda este eacute substituiacutedo por um acento circunflexo sobre a vogal contraiacuteda (filew torna-se filw=)
5 Excetuando-se as regras 1 e 2 natildeo haacute regras para indicar onde os acentos satildeo colocados em substantivos Eacute necessaacuterio aprender a colocar o acento ao aprender-se a palavra Mas note que na maior parte das vezes um substantivo conserva o seu acento nos demais casos na mesma siacutelaba em que ele cai no nominativo (a)rxh a)rxh=j) a menos que outras regras exijam uma mudanccedila (pneu=ma pneumatoj) mas pneumatwn [regra 2])
6 Quando uma palavra que naturalmente leva um acento agudo na uacuteltima siacutelaba eacute seguida por outra na mesma frase o acento agudo eacute substituiacutedo por um acento grave (touj a)delfououououjjjj blepw mas blepw touj a)delfououououjjjj)
7 Em circunstacircncias normais uma palavra leva soacute um acento Haacute contudo diversas palavras curtas (por exemplo e)sti me tij pwj) que lanccedilam o acento que elas teriam para traacutes para a palavra anterior quando isso eacute possiacutevel Por exemplo a)nqtrwpoj tij - um certo homem dou=loj tij ndash um escravo h(yato mou tij ndashalgueacutem me tocou (note que o acento de mou foi lanccedilado para traacutes sobre o h(yato e o acento de tij sobre o mou)
8 Dois acentos agudos natildeo podem ficar sem siacutelabas vizinhas Por isso topoj tij ndash um certo lugar (topoacutej eacute impossiacutevel e entatildeo tij simplesmente perde o acento) Mas onde uma palavra dissiacutelaba natildeo pode lanccedilar seu acento para traacutes ela o reteacutem e)n top= tini h=)n ndash ele estava em certo lugar
9 Palavras que laccedilam seus acentos para traacutes satildeo chamadas de encliacuteticas o( h( oi( ai( ei)j e)n e)k ou) e w(j natildeo tecircm acentos
O acento se coloca em cima da vogal da siacutelaba tocircnica da palavra e no caso de cair sobre um ditongo eacute sempre colocado sobre a sua segunda vogal
Ex lam-ba-nei ton dou=lon a)-kou-w tw=j fwnh=j Quando letras maiuacutesculas satildeo acentuadas a aspiraccedilatildeo e o acento satildeo colocados antes
da letra e natildeo em cima dela Ex )Ihsou= - i)hsou= )Eferoj
As uacutenicas palavras gregas que natildeo recebem acentos satildeo as procliacuteticas e as encliacuteticas Procliacuteticas satildeo as palavras monossilaacutebicas que natildeo tecircm acento proacuteprio e satildeo
pronunciadas junto com a palavra que segue agrave qual estatildeo intimamente ligadas Ex o(o(o(o( logoj e)ke)ke)ke)k qeou=
26
A este grupo pertencem as dez palavras gregas que nunca levam acentos Satildeo elas 1 Quatro formas do artigo o( oi( h( ai( 2 O adveacuterbio de negaccedilatildeo ou) (ou)k ou)x) 3 Trecircs preposiccedilotildees e)n ei)j e)k 4 Duas conjunccedilotildees w(jw(jw(jw(j = como eieieiei( = se
Palavras encliacuteticas Satildeo as palavras monossilaacutebicas e dissilaacutebicas que normalmente perdem seu proacuteprio
acento e se pronunciam junto com a palavra que vem antes porque satildeo consideradas como parte delas
Ex a)gapa=j memememe o(o(o(o( qeoj e)stin a)gaqoj A este grupo pertencem A maioria das formas do verbo ei)mi (eu sou) E a maioria
das formas do verbo fhmi As formas do pronome pessoal mou= = meu moi = para mim sou= = teu soi = para ti se = te
ASPIRACcedilAtildeO
Na liacutengua grega as palavras que comeccedilam com vogal ou ditongo levam um sinal
chamado aspiraccedilatildeo (espiacuterito) Este sinal se coloca sobre a vogal inicial ou caso a palavra comeccedilar com ditongo sobre a segunda vogal deste No caso de a palavra comeccedilar com maiuacutescula se coloca antes dela A aspiraccedilatildeo indica como se pronuncia a palavra
e)xomenoj r(hmata ui(ou= )Abraam A aspiraccedilatildeo branda (rsquo ) natildeo afeta a pronuacutencia e natildeo eacute considerada na transliteraccedilatildeo Ex ou)ranoj ceacuteu pronuncia-se uranoacutes a)gaph amor pronuncia-se agaacutepē A aspiraccedilatildeo aacutespera (lsquo ) indica que a palavra se pronuncia com um som parecido com
o ldquohrdquo em inglecircs (house) ou ldquojrdquo em espanhol (juego) Na transliteraccedilatildeo a aspiraccedilatildeo aacutespera eacute representada pela letra h
Ex o(doj caminho pronuncia-se hodoacutes e se translitera hodoacutes eu(rnikw eu acho pronuncia-se e translitera-se heurisco Quando o u ou o r estatildeo no iniacutecio de uma palavra sempre levam aspiraccedilatildeo aacutespera
Ex r(hma = rhecircma palavra u(pomonh = hupomonē paciecircncia Quando uma palavra leva aspiraccedilatildeo e acento na mesma vogal a maneira de colocaacute-lo
se ilustra nos seguintes exemplos e)xw e(n (um) (Anna (Ana)
TREMA O trema (uml) indica que duas vogais juntas natildeo formam um ditongo e que tambeacutem se
pronunciam separadamente Ex i)sxu+i ischuacute-i prwi+ pro-iacute )Hsai+aj Esa-iacuteas
27
a)skhseij - exerciacutecios
1 a)nagignwske kai grafe (Leia e escreva) o( profhthj (o profeta) o( poihthj (o poeta) o( filosofoj (o filoacutesofo) o( didaskaloj (o professor) o( i)atroj (o meacutedico) 2 GRAFE grafre Escreva (Em letras minuacutesculas) EGW LEGW
IWANNHS ESTI O PROFHTHS
SU EI O POIHTHS
UMEIS ESTE OI FILOSOFOI
EGW EIMI O DIDASKALOS
SINAIS DE PONTUACcedilAtildeO
Port Koinecirc Exemplo Grego Ponto final Deus qeoj Viacutergula Deus qeoj Ponto Viacutergula ou dois pontos ou Deus Deus qeoj Deus qeoj
portuguecircs em grego
ponto final igual
viacutergula igual
ponto e viacutergula
dois pontos
exclamaccedilatildeo
ponto no alto da linha
interrogaccedilatildeo helliphelliphelliphellip (cuidado)
28
DICAS DE LIacuteNGUA PORTUGUESA As Classes de Palavras Frase eacute uma combinaccedilatildeo de palavras organizadas segundo determinadas leis Sua
estrutura elementar apoacuteia-se basicamente em duas classes de palavras o substantivo e o verbo Exs
a O menino brinca Substantivo verbo
b As andorinhas voam Substantivo verbo 1 Substantivo Pertencem a esta classe todas as palavras que designam os seres
em geral as entidades reais ou imaginaacuteveis cadeira Cearaacute anjo alegria 2 Verbo Pertencem a essa classe as palavras que designam as accedilotildees ou processos que
ocorrem com os seres em geral cantar falar desaparecer partir O verbo eacute a uacutenica classe de palavras em que o tempo eacute marcado por uma desinecircncia proacutepria conto (presente indica a accedilatildeo feita no tempo real ) cantava ( preteacuterito [passado] imperfeito indica uma accedilatildeo imperfeita natildeo concluiacuteda ) cantei ( preteacuterito perfeito indica uma accedilatildeo concluiacuteda ) cantarei ( futuro aponta uma accedilatildeo que estaacute por vir ) cantaria ( futuro do preteacuterito indica uma accedilatildeo do passado que visava o futuro)
3 Os sateacutelites do substantivo 31 Adjetivo Classe de palavras que serve para indicar as qualidades as propriedades do
substantivo Exs a Cadeira confortaacutevel b Garoto feliz A locuccedilatildeo adjetiva eacute a expressatildeo formada de preposiccedilatildeo mais substantivo
qualificadora de outro substantivo Exs a Casa de tijolos b copo de cristal 32 Numeral Classe que serve para indicar a quantidade dos substantivos quantos
satildeo eles Exs um dez duacutezia oitenta mileiro O numeral ordinal indica a posiccedilatildeo de certo substantivo numa escala de nuacutemeros
dispostos em seacuterie Exs primeiro trigeacutesimo mileacutesimo 33 Artigo Classe que serve basicamente para indicar se o substantivo eacute concebido com
algo jaacute definido e conhecido previamente ou como algo indefinido e natildeo nomeado anteriormente Exs Havia um menino e um cachorro muito amigos O cachorro chama-se Buck e era da raccedila pastor-alematildeo O menino era contente com seu cachorro
4 Os sateacutelites do verbo 41 Adveacuterbio Pertencem a esta classe as palavras que se associam ao verbo para indicar
as vaacuterias circunstacircncias que envolvem a accedilatildeo (tempo lugar modo causa etc ) Exs O aviatildeo pousou suavemente aqui ontem
29
O aviatildeo pousou suavemente aqui ontem Artigo substantivo verbo adveacuterbio de modo adv de lugar adv de tempo OBS Em alguns casos o adveacuterbio pode modificar um adjetivo ou um outro adveacuterbio Exs a O dia foi bastante agitado b Estou muito bem Adveacuterbio adjetivo adveacuterbio adveacuterbio
A locuccedilatildeo adverbial eacute a expressatildeo formada de preposiccedilatildeo mais substantivo modificadora do verbo Exs A aviatildeo pousou no porta-aviotildees sem atraso Verbo locuccedilatildeo adverbial locuccedilatildeo adverbial 42 Pronome Eacute a classe de palavras que serve para indicar uma das trecircs pessoas
do discurso ou situar alguma coisa em relaccedilatildeo a essas trecircs pessoas Ex Noacutes vocecirc minha aquela algueacutem Existem os pronomes pessoais do caso reto que funcionam com sujeito da oraccedilatildeo (eu tu ele noacutes voacutes eles) e do caso obliacutequo que funcionam com complementos da oraccedilatildeo (me te o a se lhe nos vos os as se lhes mim comigo ti contigo si consigo ele ela noacutes conosco voacutes convosco si consigo eles elas) os demonstrativos (aquele aquela aquilo este essa) os possessivos (meu teu minha nosso vosso) os relativos (que qual) os interrogativos (quem qual ) os de tratamento (Senhor Vossa Excelecircncia)
SUBSTANTIVOS GREGOS
O substantivo e o verbo satildeo palavras principais no discurso As outras satildeo
consideradas auxiliares Eis algumas como exemplo a)nqrwpoj a)ggeloj kosmoj logoj liqoj exprimem substacircncia ndash satildeo substantivos luw legw a(giazw
exprimem accedilatildeo ndash satildeo verbos Os substantivos podem servir como sujeito e objeto ou complemento direto
qeoj a)gapa= a)nqrwpon a)nqrwpoj a)gapa= qeon Suj verbo objeto - sujeito verbo Objeto
a) O grego natildeo utiliza a ordem das palavras na formaccedilatildeo da frase como no portuguecircs pode invertecirc-las Por exemplo sujeito predicado complemento e acessoacuterios Deus ama o mundo
b) Grego qeoj a)gapa= ton kosmon O sujeito eacute qeoj e o objeto direto eacute ton kosmon Ordem inversa ton kosmon a)gapa= o( qeoj O sujeito eacute o( qeoj No final da frase e o objeto direto eacute ton kosmon no princiacutepio Conclusatildeo O sujeito eacute indicado pela terminaccedilatildeo [oj] ndash diz-se nominativo ndash N O objeto direto eacute indicado pela terminaccedilatildeo [on] ndash diz-se acusativo ndash A
30
A mudanccedila de forma dos substantivos chama-se Declinaccedilatildeo CASO Caso Sigla Forma Funccedilatildeo
o)nomastikh Nominativo N oj Sujeito genikh Genitivo G ou= Posse dwtikh Dativo D Objeto indireto ai)tiatikh Acusativo A on Objeto direto
c) Determinar o sujeito e o objeto direto nas seguintes frases qeoj a)gapa= ton ui(on
ton ui(on a)gapa qeoj logon legei o( dou=loj )Ihsou legei logon Declinaccedilatildeo
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoj a palavra genikh Genitivo G ou= logou da palavra dwtikh Dativo D Objeto indireto log agrave palavra ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto on logon a palavra
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoi as palavras genikh Genitivo G wn logwn das palavras dwtikh Dativo D Objeto indireto oij logoij agraves palavras ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto ouj logouj as palavras
O grego modifica a uacuteltima siacutelaba das palavras para indicar a sua funccedilatildeo seja qual for a posiccedilatildeo na frase As formas das declinaccedilotildees chamam-se casos
Caso indica funccedilatildeo Forma Caso Sigla Funccedilatildeo Exemplo traduccedilatildeo oj Nominativo N Sujeito logoj palavra ou Genitivo D logou da palavra Dativo A Objeto indireto log agrave palavra on Acusativo A Objeto direto logon a palavra
Os substantivos terminados em [oj] cumprem sempre a funccedilatildeo de sujeito Os substantivos terminados em [on] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto direto Os substantivos terminados em [] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto indireto
diakonoj legei logon qeou= dou=l O diaacutecono fala a palavra de Deus ao servo Sujeito Verbo Objeto direto Objeto indireto
31
Substantivos satildeo palavras que datildeo nomes aos seres de modo geral eles satildeo flexionados com relaccedilatildeo ao seu gecircnero e ao seu nuacutemero
Gecircnero satildeo flexionados em masculino feminino e ainda o neutro Nuacutemero aleacutem do singular e do plural temos o dual As Declinaccedilotildees Gregas Satildeo modificaccedilotildees sofridos pelo substantivo na uacuteltima siacutelaba dando sua funccedilatildeo
sintaacutetica na frase Nem todos os substantivos satildeo flexionados da mesma forma os que apresentam as mesmas flexotildees satildeo agrupados em declinaccedilotildees Os estudiosos antigos da gramaacutetica relacionaram com pequenas variaccedilotildees dez declinaccedilotildees poreacutem haacute trecircs seacuteculos aconteceu uma mudanccedila e reuniram apenas trecircs satildeo estas
Casos Gregos O grego trabalha com casos para indicar as funccedilotildees sintaacuteticas dos substantivos Estes casos satildeo em nuacutemero de oito Nominativo Genitivo Dativo Acusativo Ablativo Locativo Instrumental e Vocativo Mas eles se apresentam em cinco formas apenas Isso porque alguns possuem a mesma forma o Locativo o Instrumental e o Dativo possuem a mesma terminaccedilatildeo (w w) por isso muitas gramaacuteticas os consideram simplesmente como Dativo Os casos Genitivos e Ablativos possuem a mesma terminaccedilatildeo (ou ou) por isso algumas gramaacuteticas os consideram como Genitivo sendo assim em algumas gramaacuteticas os classifiquem apenas em cinco casos assim vejamos esses casos Nominativo eacute o caso que indica que o substantivo exerce a funccedilatildeo sintaacutetica de sujeito da frase
1 O nominativo o chamado predicativo do sujeito nas frases que possuam predicados nominais Ex a)postoloj a)gei ton filon (o apoacutestolo conduz o amigo) o( qeoj kurioj e)stin (Deus eacute o Senhor)
2 Genitivo eacute o caso usado para indicar que o substantivo tem a ideacuteia de uma posse No portuguecircs natildeo eacute usado este termo Ex gnwskomen ton adelfon tou= a)nqrwpou (Noacutes conhecemos o irmatildeo do homem)
3 Dativo eacute o caso que indica a ideacuteia de interesse pessoal Corresponde ao nosso objeto indireto Ex legw t= a)nqrwp (eu falo ao Homem)
4 Acusativo expressa a ideacuteia de extensatildeo corresponde ao nosso objeto direto Ex a)kouw ton logon (eu ouccedilo a palavra)
5 Vocativo eacute o caso que expressa exclamaccedilatildeo Ex kurie a)koue (Senhor Escuta) 6 Ablativo eacute o caso usado com o substantivo indicar a ideacuteia fundamental de origem
derivaccedilatildeo ou ponto de partida Ex o( nomoj e)rxetai ton qeou= (A lei vem de Deus) 7 Locativo eacute o caso que exprimi a ideacuteia de lugar Ex o( a)nqrwpoj e)stin t=
kosm (o homem estaacute no mundo) 8 Instrumental eacute o caso que tem a ideacuteia do meio atraveacutes do qual a accedilatildeo verbal eacute
realizada Podendo tambeacutem indicar a ideacuteia de associaccedilatildeo ou acompanhamento Ex pempw a)rton t= a)postol (eu envio o patildeo pelo apoacutestolo) legw t= qe (eu falo com Deus)
32
Segunda Declinaccedilatildeo Os substantivos da 2ordf declinaccedilatildeo satildeo os substantivos que tecircm raiz - oooo Eles possuem dois gecircneros o Masculino e o Neutro Os masculinos satildeo aqueles substantivos terminados em ojojojoj e tecircm como paradigma o substantivo logojlogojlogojlogoj Jaacute os de gecircneros Neutros satildeo aqueles terminados em onononon cujo paradigma eacute biblonbiblonbiblonbiblon
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N logoj logoi
GENITIVO genikh G logou logwn
DATIVO dwtikh D log logoij
ACUSATIVO ai)tiatikh A logon logouj
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N biblion biblia GENITIVO genikh G bibliou bibliwn DATIVO dwtikh D bibli biblioij ACUSATIVO ai)tiatikh A biblion biblia
Substantivos Masculinos da 2ordf Declinaccedilatildeo ndash ojojojoj
Substantivos Neutros da 2ordf declinaccedilatildeo - onononon
N logoj Palavra biblion O livro
G logou Da palavra bibliou Do livro
Abl logou Da palavra bibliou Do livro
Loc log Na palavra bibli No livro Inst log Com a pela palavra bibli Com o pelo livro D log Agrave palavra bibli Ao livro
A logon Palavra biblion O livro
Voc loge Palavra biblion livro N logoi Palavras biblia Os livros
G logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Abl logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Loc logoij Nas palavras biblioij Nos livros Inst logoij Com as pelas palavras biblioij Com os pelos livros D logoij Agraves palavras biblioij Aos livros
A logouj Palavras biblia Os livros
Voc logoi Palavras biblia livros
33
Vocabulaacuterio Substantivos masculinos seguem o paradigma logojlogojlogojlogoj
SINGULAR PLURAL N logoj logoi
G logou logwn
D log logoij
A logon logouj
Vocabulaacuterio
Grego Portuguecircs O Nordm de Vezes no NT a(martoloj pecador (hamartiologia) 47 a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)lla Mas (ecircnfase 635) a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) de E mas (2771) diaboloj diabo (175) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 filoj Amigo 29 foboj Medo (Fobia 47) kai E tambeacutem (947) kairoj Tempo 85 karpoj Fruto 66 kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave 45) nomoj Lei (Deutero-nocircmio 194) o)xloj Multidatildeo 174 o)fqalmoj Olho 100 oi)koj Casa 115
34
ou) ou)k ou)x natildeo (1619) ou)ranoj Ceacuteu 272 paraklhtoj Consolador advogado 5 potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) qanatoj Morte (tanatologia)120 qeoj Deus deus (teologia 1314) qronoj Trono 62 stauroj Cruz 28 stefanoj Coroa 18 tufloj Cego 50 u(mnoj Hino 2 ui(oj Filho 374 Xristoj Cristo (ungido crisma 529) xronoj Tempo 54 zh=loj Zelo 16
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a(martoloj a)nqrwpoj a)rtoj a)delfoj
a)mnoj a)postoloj didaskaloj e)piskopoj kosmoj ou)ranoj potamoj qanatoj
Decirc o plural e o singular das seguintes palavras
decirc o plural decirc o singular
oJ a[ggelo oiJ diavkonoi
oJ ajdelfov oiJ douloi
oJ qeov oiJ oi[koi
hJ diavkono aiJ qevoi
hJ h[rhmo aiJ oJdoiv
hJ ceirov aiJ a[mpeloi
to gevno ta ajrniva
to e[qo ta tevkna
35
Vocabulaacuterio Substantivos neutros seguem o paradigma biblionbiblionbiblionbiblion
SINGULAR PLURAL N biblion biblia
G bibliou bibliwn
D bibli biblioij
A biblion biblia
Substantivos neutros Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo musthrion Segredo paidion Crianccedila a)rnion Cordeirinho ploi=on Barco navio biblion Livro probaton Ovelha daimonion Democircnio proswpon Rosto face pessoa e)rgon Obra trabalho sabbaton Saacutebado i(eron Templo shmei=on Sinal eu)aggelion Evangelho sunedrion Sineacutedrio lutron Resgate teknon Filho crianccedila marturion Testemunho
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a)rnion daimonion e)rgon i(eron
eu)aggelion lutron marturion teknon musthrion paidion ploi=on probaton
Primeira declinaccedilatildeo Os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm raiz ndash aaaa Eles possuem
dois gecircneros os femininos e os masculinos Os substantivos femininos 1ordf declinaccedilatildeo estatildeo divididos em dois grupos aqueles
cujas raiacutezes terminam numa vogal ou em rrrr que levam a terminaccedilatildeo aaaa e tem como paradigma o substantivo oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia) e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr que levam a terminaccedilatildeo hhhh e tem como paradigma o substantivo grafhgrafhgrafhgrafh Entretanto os substantivos femininos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm uma pequena exceccedilatildeo com relaccedilatildeo aos chamados substantivos sigmaacuteticos (ssss - jjjj) ou seja todos aqueles que acabam em sigma [glglglglwwww====ssssssssaaaa] Eles sofrem alteraccedilotildees no nominativo e no acusativo singular em vez de seguir o paradigma grafē (grafhgrafhgrafhgrafh) eles seguem o paradigma oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia)
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N oi)kia oi)kiai N grafh grafai G oi)kiaj oi)kiw=n G grafh=j grafw=n D oi)ki oi)kiaij D gra fv= grafai=j A oi)kian oi)kiaj A grafhn grafaj
36
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (aaaa) e seguem o paradigma oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia Substantivos Femininos Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo a(martia Pecado metanoia Arrependimento a)lhqeia Verdade o)milia Conversa a)nomia Iniquumlidade oi)kia Casa basileia Reino o(mologia Confissatildeo diakonia Serviccedilo parousia Vinda diaspora Dispersatildeo sofia Sabedoria e)kklhsia Igreja swthria Salvaccedilatildeo e)paggelia Promessa filadelfia Amor fraternal eu)logia Becircnccedilatildeo louvor h(mera Dia eu)xaristia Gratidatildeo qura Porta kardia Coraccedilatildeo petra Rocha pedra koinwnia Comunhatildeo xara Alegria marturia Testemunho w(ra hora
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N glw=ssa glw=ssai N doca docai
G glwsshj glwssw=n G dochj docwn
D glwssv glwssaij D docv docai=j
A glw=ssan glw=ssaj A docan docaj
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (h) e seguem o paradigma
grafgrafgrafgrafh
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo a)paph Amor o)rgh Ira coacutelera a)delfh Irmatilde parabolh Paraacutebolas a)rxh Princiacutepio proseuxh Oraccedilatildeo diaqhkh Alianccedila sinagwgh Sinagoga didaxh Ensino u(paoh Obediecircncia dikaiosunh Justiccedila u(potagh Submissatildeo ei)rhnh Paz u(pomonh Perseveranccedila e)ntolh Mandamento fulh Tribo e)pistolh Carta epiacutestola fwnh Voz som numfh Noiva yuxh Alma
37
ajgrafhngrafA
ai=jgrafv=grafD
w=ngrafh=jgrafG
aigrafhgrafN
PLURALSINGULAR
RAIZRAIZ
Exerciacutecio - a)skhseij
Decline os seguintes substantivos a)paph a)delfh a)rxh diaqhkh didaxh dikaiosunh ei)rhnh e)ntolh e)pistolh numfh o)rgh parabolh proseuxh sinagwgh u(paoh u(potagh u(pomonh fulh fwnh yuxh
Os substantivos masculinos da 1ordf declinaccedilatildeo tambeacutem satildeo divididos em dois grupos aqueles cujas raiacutezes terminam em vogal (neaniaj) ou em tttt (profprofprofprofhhhh tttthhhhς) levam a terminaccedilatildeo aaaaς e tem como paradigma o substantivo neanianeanianeanianeaniaς e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr levam a terminaccedilatildeo hhhhς e tem como paradigma o substantivo profprofprofprofhhhh tttthhhhς Em siacutentese os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo satildeo os femininos terminados em aaaa e em hhhh e os substantivos masculinos terminados em aaaaς e hhhhjjjj
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N neaniaj neaniai N profhthj profh=tai
G neaniou neaniw=n G profhtou profhtw=n
D neani neaniaij D profhtv profhtaij
A neanian neaniaj A profhthn profhtaj
VOCABULAacuteRIO Todos estes substantivos satildeo masculinos (o() o seguem os paradigmas neaniajprofhthj Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo rsquoHliaj Elias krithj Juiz rsquoHsaiaj Isaiacuteas maqhthj Aluno disciacutepulo neaniaj Moccedilo jovem margarithj Peacuterola Bappisthj Batista mesithj Mediador
38
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo eu)aggelisthj Evangelista poihthj Fazedor Zhlwthj Zeloso profhthj Profeta rsquo Israhlithj Israelita stratiwthj Soldado rsquo Iwannhj Joatildeo u(phrethj Ministro servo klepthj Ladratildeo u(pokithj Hipoacutecrita
a)skhseij Decline os seguintes substantivos neaniaj Bappisthj eu)aggelisthj
klepthj maqhthj profhthj u(phrethj
Terceira Declinaccedilatildeo A 3ordf declinaccedilatildeo grega geralmente eacute conhecida como declinaccedilatildeo consoante pois a maioria dos seus substantivos possuem raiz ndash consoante Eacute a mais difiacutecil das declinaccedilotildees gregas Diferente da 1ordf e da 2ordf declinaccedilatildeo a 3ordf abrange os trecircs gecircneros Feminino Masculino e Neutro
SINGULAR PLURAL
N ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς N ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
V φφφφῶῶῶῶςςςς V φφφφῶῶῶῶτατατατα
A ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς A ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
G τοτοτοτοῦῦῦῦ φωτφωτφωτφωτόόόόςςςς G ττττῶῶῶῶνννν φφφφώώώώτωντωντωντων
D ττττῷῷῷῷ φωτφωτφωτφωτίίίί D τοτοτοτοῖῖῖῖςςςς φφφφώώώώσισισισι
substantivo masculino
substantivo feminino
substantivos neutros
nom oJoJoJoJ lovgo hJhJhJhJ oJdov totototo tevknon ajrnivon
genabl toutoutoutou lovgou thththth oJdou toutoutoutou tevknou ajrnivou
dtlcit twtwtwtw lovgw thththth oJdw twtwtwtw tevknw ajrnivw
acus tontontonton lovgon thnthnthnthn oJdovn totototo tevknon ajrnivon
sing
voc lovge oJdev tevknon ajrnivon
nom oiJoiJoiJoiJ lovgoi aiJaiJaiJaiJ oJdoiv tatatata tevkna ajrniva
genabl twntwntwntwn lovgwn twntwntwntwn oJdwn twntwntwntwn tevknwn ajrnivwn
dtlcit toitoitoitoi lovgoi taitaitaitai oJdoi toitoitoitoi tevknoi ajrnivoi
acus toutoutoutou lovgou tatatata ojdouv tatatata tevkna ajrniva
pl
voc lovgoi oJdovi tevkna ajrniva
39
VERBOS GREGOS
A forma como os verbos satildeo identificados (que eacute a que aparece nos dicionaacuterios) eacute a da primeira pessoa do singular do presente do indicativo da voz ativa Assim e)imi (eu sou) legw (eu falo eu digo)
Os verbos tecircm tempo voz e modo como no portuguecircs Os tempos verbais gregos expressam mais a qualidade da accedilatildeo do que o tempo em que a accedilatildeo acontece Somente no Indicativo eacute que o Presente indica Tempo Presente A ideacuteia principal do Presente eacute que a accedilatildeo eacute contiacutenua ainda em progresso e eacute chamada de Linear ou Durativa
Verbo eacute a palavra que indica accedilatildeo ou estado da accedilatildeo as flexotildees sofridas pelo verbo chamam-se conjugaccedilotildees Eles estatildeo divididos em dois grupos de conjugaccedilotildees o de terminaccedilatildeo wwww (legw) possuindo a maioria dos verbos gregos e o de terminaccedilatildeo mimimimi (e)imi) contendo somente uma minoria
Os verbos gregos como no portuguecircs possuem modificaccedilotildees numeacutericas pessoa (1ordf 2ordf e 3ordf) e nuacutemero (singular e plural)
Tempos Verbais O tempo verbal em grego eacute diferente do portuguecircs aleacutem de indicar a eacutepoca o tempo refere-se principalmente agrave qualidade da accedilatildeo ou seja se a accedilatildeo foi completada ou natildeo A accedilatildeo completa chama-se tambeacutem accedilatildeo pontilear e a incompleta linear que eacute descrita como estando em processo em andamento No grego temos trecircs tempos Primaacuterios Presente Perfeito (Passado) e Futuro E trecircs tempos Secundaacuterios Aoristo Imperfeito e Mais-que-Perfeito
Presente indicam aleacutem de uma accedilatildeo pontilear uma accedilatildeo contiacutenua ou um estado incompleto A accedilatildeo eacute descrita como em progresso em andamento durativa ou linear
Futuro como em portuguecircs indica o que vai acontecer Geralmente expressa a ideia de uma accedilatildeo pontilear mas em alguns casos pode ser durativa
Ex Jesus voltaraacute em gloacuteria Imperfeito expressa uma accedilatildeo que foi contiacutenua por algum tempo no passado mas
que jaacute cessou A accedilatildeo pode ter sido continuada habitual intermitente etc o que eacute determinado pelo contexto e pelo significado do verbo
Ex Jesus proclamava o Reino de Deus
Aoristo Eacute um tempo indefinido Essencialmente ele natildeo tem significaccedilatildeo temporal embora esse significado esteja presente no modo indicativo onde o aoristo tem significaccedilatildeo passada e recebe o (faltou o siacutembolo na apostila) de aumento como o tempo imperfeito
Perfeito Eacute um tempo grego peculiar em sua funccedilatildeo e natildeo encontramos correspondecircncia em nossa liacutengua Ele combina a accedilatildeo pontilear e a linear por expressar geralmente no indicativo o efeito ou estado no presente como resultado de uma accedilatildeo no passado indicando assim a permanecircncia de uma accedilatildeo completa ou um estado presente resultado de uma accedilatildeo passada
Mais-que-Perfeito Associa a accedilatildeo pontilear com a linear soacute que estas accedilotildees satildeo combinadas no passado Tem a mesma ideacuteia do nosso passado imperfeito
40
Modos verbais O modo verbal indica a maneira da afirmaccedilatildeo verbal ou seja como a accedilatildeo eacute realizada Eacute a maneira ou a forma por meio da qual o verbo exprime a accedilatildeo Assim temos o Indicativo Subjuntivo Imperativo Optativo Infiniti vo e o Particiacutepio
1 Indicativo que expressa um fato tido como certo
2 Subjuntivo que enuncia o fato de modo possiacutevel duvidoso
3 Imperativo que expressa ordem proibiccedilatildeo conselho
4 Optativo que expressa desejo opccedilatildeo
5 Infinitivo que eacute considerado como um substantivo-verbal O infinitivo eacute um substantivo-verbal Eacute sempre indeclinaacutevel (o que significa que natildeo tem casos N G D A) Quando eacute antecedido de um artigo definido o artigo eacute sempre neutro singular e eacute declinado segundo a funccedilatildeo do infinitivo
6 Particiacutepio eacute considerado como um adjetivo-verbal
Vozes Verbais A voz verbal indica como a accedilatildeo ou o estado do verbo se refere ao sujeito Natildeo existe accedilatildeo sem causa E a origem desta causa eacute descrita pela voz Em grego como no portuguecircs temos trecircs vozes verbais Ativa Meacutedia (reflexiva) e Passiva
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
raiz terminaccedilatildeo
do VIPMP VIPPM
Traduccedilatildeo
Presente do Indicativo
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
-omai
-h
-etai
-ovmeqa
-esqe
-ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
VIPP eu sou solto
VIPM eu solto para mim eu me solto
VIPP tu eacutes solto
VIPM tu soltas para ti tu te soltas
VIPP ele(a) eacute solto
VIPM ele(a) solta para si ele(ou ele se solta
VIPP noacutes somos soltos
VIPM noacutes soltamos para noacutes noacutes nos soltamos
VIPP voacutes sois soltos
VIPM voacutes soltais para voacutes voacutes vos soltais
VIPP eles(as) satildeo soltos
VIPM eles(as) soltam para si eles(as) se soltam
Ativa onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a algo ou algueacutem Ex louw ndash eu lavo Meacutedia (reflexiva) onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a si mesmo Ex luomai - eu me lavo Passiva onde o sujeito sofre a accedilatildeo Ex louomai ndash eu sou lavado
41
Pres Ativa Traduccedilatildeo Pres Meacutedia Traduccedilatildeo louw Eu lavo luomai Eu me lavo loueij Tu lavas lu$ Tu te lavas louei Ele lava louetai Ele se lava louomen Noacutes lavamos louomeqa Noacutes nos lavamos louete Voacutes lavais louesqe Voacutes vos lavais louousi Eles lavam louontai Eles se lavam
Passiva louomai lou$ louetai louomeqa louesqe louontai
Eu sou lavado Tu eacutes lavado Ele eacute lavado Noacutes somos lavados Voacutes sois lavados Eles satildeo lavados
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
VIPA V = verbo I = Indicativo P = Presente A = Ativa VIPMP V = verbo I = Indicativo P = Presente M = meacutedia P = Passiva Paradigmas de verbos de terminaccedilatildeo -w-w-w-w no VIPA e VIPMP Satildeo formados pela simples adiccedilatildeo da terminaccedilatildeo verbal ao radical Observe que a
vogal temaacutetica eacute considerada como parte da terminaccedilatildeo verbal
luvwluvwluvwluvw ajkouvwajkouvwajkouvwajkouvw ejsqivwejsqivwejsqivwejsqivw e[cwe[cwe[cwe[cw levgwlevgwlevgwlevgw ginwvskwginwvskwginwvskwginwvskw gravfwgravfwgravfwgravfw bavllwbavllwbavllwbavllw
VIPA = R + -w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)
luvw
luvei
luvei
luvomen
luvete
luvousi(n)
ajkouvw
ajkouvei
ajkouvei
ajkouvomen
ajkouvete
ajkouvousi(n)
ejsqivw
ejsqivei
ejsqivei(n)
ejsqivomen
ejsqivete
ejsqiv usi(n)
e[cw
e[cei
e[cei
e[comen
e[cete
e[cousi(n)
levgw
levgei
levgei(n)
levgomen
levgete
levgousi(n)
ginwvskw
ginwvskei
ginwvskei(n)
ginwvskomen
ginwvskete
ginwvskousi(n)
gravfw
gravfei
gravfei(n)
gravfomen
gravfete
gravfousi(n)
bavllw
bavllei
bavllei(n)
bavllomen
bavllete
bavllousi(n)
VIPMP = R + -omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -etai -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
ajkouvomai
ajkouvh
ajkouvetai
ajkouovmeqa
ajkouvesqe
ajkouvontai
ejsqivomai
ejsqivh
ejsqivetai
ejsqiovmeqa
ejsqivesqe
ejsqivontai
e[comai
e[ch
e[cetai
ejcovmeqa
e[cesqe
e[contai
levgomai
levgh
levgetai
legovmeqa
levgesqe
levgontai
ginwvskomai
ginwvskh
ginwvsketai
ginwskovmeqa
ginwvskesqe
ginwvskontai
gravfomai
gravfh
gravfetai
grafovmeqa
gravfesqe
gravfontai
bavllomai
bavllh
bavlletai
ballovmeqa
bavllesqe
bavllontai
42
APLICACcedilAtildeO DA QUALIDADE DA ACcedilAtildeO VERBAL NO TEMPO VERB AL Qualidades Tempos _
Presente _ Mais-que-Perfeito
Imperfeito _ Linear - Pontilear Perfeito Linear
Futuro _ Mais-que-Perfeito
Presente _
Futuro _ Pontilear
Aoristo _
VERBOS Pessoa e Nuacutemero
Assim como no portuguecircs tambeacutem no grego os verbos tecircm terminaccedilotildees pessoais que indicam a pessoa e o nuacutemero do sujeito que executa a accedilatildeo
Exemplo Canto Indica que sou eu (1ordf pessoa do singular) que canta Cantas Indica eacutes tu (2ordf pessoa do singular) que cantas Cantamos Indica que somos noacutes (1ordf pessoa do plural) que cantamos
Mesmo que o sujeito jaacute esteja impliacutecito na terminaccedilatildeo verbal eacute possiacutevel que se
queira destacaacute-lo ou enfatizaacute-lo Nesses casos eacute acrescentado o pronome pessoal Exemplo nenikhka ton kosmon ndash venci o mundo e)gw nenikhka ton kosmon ndash eu venci o mundo
PRONOMES
O pronome eacute a palavra que substitui o nome evitando-lhe a repeticcedilatildeo O nome que eacute substituiacutedo pelo pronome chama-se antecedente o pronome concorda com o seu antecedente em gecircnero e nuacutemero
Em grego quando o pronome pessoal eacute usado eacute para dar ecircnfase Nas formas obliacutequas ele eacute bastante usado no NT
Exemplos
43
Jo 125
Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj
Pronomes pessoais
Pessoa Nuacutemero
su pronome pessoal da 2a pessoa nominativo singular
e)gw eu 1ordf Singular
E por que entatildeo batizas se tu natildeo eacutes o Cristo
su tu 2ordf Singular
Mt 69 Pater h(mw=n o( e)n toi=j ou)ranoi=j au)toj h o Ele ela 3ordf Singular
h(mw=n pronome pessoal da 1a pessoa genitivo plural h(me=ij noacutes 1ordf Plural
Pai nosso que estais nos ceacuteus u(me=ij voacutes 2ordf Plural
au)toi ai a Eles elas 3ordf Plural
PRONOMES
1a Pessoa Singular 1a Pessoa Plural N e)gw eu N h(me=ij noacutes
A e)meme me mim A h(ma=j nos conosco
G e)mou= mou de mim G h(mw=n de noacutes
D e)moimoi para mim D h(mi=n para noacutes
2a Pessoa Singular 2a Pessoa Plural
N su tu N u(me=ij voacutes
A se te ti A u(ma=j vos convosco
G sou= de ti G u(mw=n de voacutes
D soi para ti D u(mi=n para voacutes
3a Pessoa Singular 3a Pessoa Plural N au)toj Ele N au)toi Eles
A au)tou= Dele A au)tw=n Deles
G au)t= A ele G au)toi=j A eles
D au)ton Ele D au)touj Eles PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO luwluwluwluw (soltar) lu w Eu solto estou soltando lu eij Tu soltas estaacutes soltando lu ei Ele solta estaacute soltando lu omen Noacutes soltamos estamos soltando o = vogal temaacutetica lu ete Voacutes soltais estais soltando e = vogal temaacutetica lu ousi(n) Eles soltam estatildeo soltando
44
Pessoa e nuacutemero
portuguecircs grego
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eu
tu
elea
noacutes
voacutes
elesas
falo
falas
fala
falamos
falais
falam
ejgw
su
aujto aujth aujto
hJmei
uJmei
aujtoi aujtai aujta
levgw
levgei
levgei
levgomen
levgete
levgousin
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO a)gwa)gwa)gwa)gw (guiar) a)g w Eu guio estou guiando a)g eij Tu guias estaacutes guiando a)g ei Ele guia estaacute guiando a)g omen Noacutes guiamos estamos guiando a)g ete Voacutes guiais estais guiando a)g ousi(n) Eles guiam estatildeo guiando
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO ballwballwballwballw (jogo) ball w Eu jogo estou jogando ball eij Tu jogas estaacutes jogando ball ei Ele joga estaacute jogando ball omen Noacutes jogamos estamos jogando ball ete Voacutes jogais estais jogando ball ousi(n) Eles jogam estatildeo jogando
FUTURO DO INDICATIVO ATIVO luw (soltar) lu s w Eu soltarei lu s eij Tu soltaraacutes lu s ei Ele soltaraacute lu s omen Noacutes soltaremos lu s ete Voacutes soltareis lu s ousi(n) Eles soltaratildeo
45
luw Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo
1ordfps luw luw luein
2ordfps lueij lu$j lu=e
3ordfps luei lu$ luetw
1ordfpl luomen luwmen
2ordfpl luete luhte luete
3ordfpl luousi luwsi luetwsan
luw Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo
1ordfps luomai luwmai luestai
2ordfps lu$ lu$ luou
3ordfps luetai luhtai luesqw
1ordfpl luomeqa luwmeqa
2ordfpl luesqe luhsqe luesqe
3ordfpl luontai luwntai luesqwsan
luw Imperfeito Ativo
1ordfps e)luon
2ordfps e)luej
3ordfps e)lue
1ordfpl e)luomen
2ordfpl e)luete
3ordfpl e)lue
1ordfps e)luon
luw Imperfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps e)luomen
2ordfps e)luo
3ordfps e)lueto
1ordfpl e)luomeqa
2ordfpl e)luesqe
3ordfpl e)luonto
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Ativo Futuro Ativo
1ordfps lusw lusein
2ordfps luseij
3ordfps lusei
1ordfpl lusomen
2ordfpl lusete
3ordfpl lusousi
46
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Meacutedio Futuro Meacutedio
1ordfps lusomai lusestai
2ordfps lus$
3ordfps lusetai
1ordfpl lusomeqa
2ordfpl lusesqe
3ordfpl lusontai
luw Futuro Passivo Futuro Passivo
1ordfps luqhsomai luqhsesqai
2ordfps luqhs$
3ordfps luqhsetai
1ordfpl luqhsomeqa
2ordfpl luqhsesqe
3ordfpl luqhsontai
luw 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo
1ordfps e)lusa lusw lu=sai
2ordfps e)lusaj lus$j lu=son
3ordfps e)luse lus$ lusatw
1ordfpl e)lusamen luswmen
2ordfpl e)lusate lushte lusate
3ordfpl e)lusan luswsi lusatwsan
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio
1ordfps e)lusamhn luswmai lusasqai
2ordfps e)lusw lus$ lu=sai
3ordfps e)lusato lushtai lusasqw
1ordfpl e)lusameqa luswmeqa
2ordfpl e)lusasqe lushsqe lusasqe
3ordfpl e)lusanto luswntai luasqwsan
luw 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo
1ordfps e)luqhn luqw= luqhnai
2ordfps e)luqhj luqh=j luqhti
3ordfps e)luqh luq$= luqhtw
1ordfpl e)luqhmen luqw=men
2ordfpl e)luqhte luqh=te luqhte
3ordfpl e)luqhsan luqw=si luqhtwsan
47
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo Perfeito Ativo
1ordfps leluka lelukw lelukenai
2ordfps lelukaj leluk$j
3ordfps leluke leluk$
1ordfpl lelukamen lelukwmen
2ordfpl lelukate lelukhte
3ordfpl lelukasi (kan) lelukwsi
luw 1ordm Perfeito Meacutedio e Passivo 1ordmPerfeito Meacutedio e Passivo Perfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps lelumai lelusqai
2ordfps lelusai lu=sai
3ordfps lelutai lusasqw
1ordfpl lelumeqa
2ordfpl lelusqe lusasqe
3ordfpl leluntai luasqwsan
luw Mais que Perfeito Ativo
1ordfps e)lelukein
2ordfps e)lelukate
3ordfps e)lelukate
1ordfpl e)lelukate
2ordfpl e)lelukate
3ordfpl e)lelukate
luw + que Perfeito meacutediopassivo
1ordfps e)lelumhn
2ordfps e)leluso
3ordfps e)leluto
1ordfpl e)lelumeqa
2ordfpl e)lelusqe
3ordfpl e)lelunto
Verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv
Em grego haacute duas conjugaccedilotildees baacutesicas identificadas pelos verbos terminados em -w e -mi Embora os verbos em -w sejam mais comuns e regulares vamos primeiramente abordar o verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv que equivale aos nossos verbos auxiliares ser e estar e tambeacutem existir Como em portuguecircs tambeacutem na liacutengua grega este eacute o principal verbo de ligaccedilatildeo
A forma eijmiv (eu sou estou existo) estaacute na 1ps do VIPA (Presente do Indicativo Ativo) Como este verbo natildeo tem a forma passiva e meacutedia podemos dizer simplesmente VIP
48
VIPA ou VIP IMPERFEITO DO IND AT e)imi (SER)
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eijmiv ei ejstiv(n) ejsmevn ejstev eijsiv(n)
eu sou
tu eacutes
elea eacute
noacutes somos
voacutes sois
elesas satildeo
h)mhn h)=j h)=sqa h)=n h)=meqta h)te h)san
Eu era
Tu eras
Ele era
Noacutes eacuteramos
Voacutes eacutereis
Eles eram
Traduza as frases para o portuguecircs
ejgwv eijmi hJ quvrasum
eijmiv presbuvtero
ajgavph ejstin oJ qeov
oJ qeov ejstin ajgaqov
oiJ douloi tou qeou ejsmen
oJ jIwavnnh ejstin a[nqrwpo
ejgwv eijmiv hJ oJdo kai hJ ajlhvqeia kai hJ zwhv
Terminaccedilotildees Pessoais
O pronome pessoal quase natildeo eacute usado no grego pois as proacuteprias terminaccedilotildees jaacute indicam por si que a pessoa estaacute fazendo a accedilatildeo As terminaccedilotildees para os verbos primaacuterios (presente futuro e perfeito) satildeo w eij ei omen ete ousi
RAIZ TEMA VOGAL TEMAacuteTICA a) RAIZ a primeira pessoa do singular do Presente Ativo do Indicativo eacute a raiz do
verbo b) TEMARADICAL eacute a parte constante (quase sempre) de um verbo c) VOGAL TEMAacuteTICA eacute a vogal colocada entre o Tema e as Terminaccedilotildees
Pessoais que comeccedilam com consoantes O ldquoordquo [oacutemicron] antes de ldquomrdquo e ldquogrdquo e ldquoerdquo antes das outras consoantes
Para conjugar um verbo eacute soacute pegar o Tema adicionar as Terminaccedilotildees Pessoais e
colocar a vogal Temaacutetica onde for necessaacuteria Como exemplo vejamos como seria a conjugaccedilatildeo dos verbos luw e a)kouw
49
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees S 1 lu - w
I 2 lu - eij
N 3 lu - ei
P 1 lu o men
L 2 lu e te
U 3 lu - ousi
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees
S 1 a)kouomai o omai
I 2 a)kouv e v
N 3 a)kouetai e etai
P 1 a)kouomeqa o omeqa
L 2 a)kouesqe e esqe
U 3 a)kouontai o ontai
Conjugando os verbos
Forma no original
Categoria Tempo Modo Voz Pessoa Nuacutemero
Forma no leacutexico
Traduccedilatildeo literal
legei Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg legw Ele dizfala
a)koueij
ginwskomen
qelontai
legei
legousi(n)
legw
blepv
ginwskete
blepomai
xaireij
ei)= Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg e)imi Tu eacutes
ballete
a)geij
a)gapw
50
O nnnn (ny) moacutevel
Na terceira pessoa do singular e do plural o nnnn entre parecircnteses indica que a forma completa pode ser tanto e)sti ei)si quanto e)stin ei)sin As formas sem o nnnn normalmente satildeo usadas se a palavra que segue eacute iniciada por consoante formas com o nnnn satildeo normalmente usadas se a palavra que segue eacute iniciada por vogal ou se a forma verbal finaliza o enunciado Mas o uso natildeo eacute riacutegido haacute muitas exceccedilotildees especialmente em apoio do uso do nnnn
Exemplos yeusthj e)stinnnn kai o( pathr au)tou=
Ele eacute o pai da mentira )Iwannhj ou)k e)stinnnn o( Xritou=
Joatildeo natildeo eacute o Cristo )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin
Eu sou a videira (a) verdadeira e o pai meu o agricultor eacute Traduza as frases para o grego
Deus eacute amor
Joatildeo eacute profeta
Eu estou em casa
Jesus estaacute em casa
Somos seus profetas
Jesus eacute o patildeo da vida
Minha casa eacute na cidade
Somos amigos de Jesus
PRESENTE ATIVO DO INDICATIVO 1 blepw eu vejo 21 legw eu digo 2 ginwskw eu conheccedilo 22 luw eu solto destruo 3 grafw eu escrevo 23 metrew eu meccedilo 4 didaskw eu ensino 24 menw eu permaneccedilo 5 e)xw eu tenho 25 nikaw eu venccedilo 6 khrussw eu prego 26 proskunew eu adoro 7 latreuw eu sirvo 27 oi)kodomew eu construo 8 lambanw eu recebo 28 o(mologew eu confesso
51
9 paideuw eu educo 29 paraggellw eu ordeno 10 a)gapaw eu amo 30 krinw eu julgo 11 a)kouw eu escuto 31 paideuw eu educo 12 a)gw eu guio conduzo 32 e(uriskw eu acho encontro 13 telw eu quero desejo 33 louw eu me banho lavo 14 swzw eu salvo liberto 34 filassw eu guardo 15 kairw eu me alegro 35 grafw eu escrevo 16 a)ggelw eu anuncio 36 e)kballw eu expulso removo 17 qerapeuw eu cuido saro curo 37 e)sqiw eu como 18 a)postelw eu envio 38 diwkw eu persigo sigo 19 e)ggizw eu me aproximo 39 qanatow eu mato 20 tarassw eu agito 40 sunagw Eu reuacuteno convoco
ARTIGOS
PLURALSINGULARNeutFemMascNeutFemMasc
ta tajtouj to thnton
toi=jtai=jtoi=jt=tv= t=
tw=ntw=ntw=ntou= th=j tou=
taai(oi(toh(o(
O artigo Em portuguecircs temos artigos definidos (o a os as) e indefinidos (um uma uns
umas) Em grego existe apenas o artigo definido Assim uma palavra como logoj pode ser traduzida como palavra ou como uma palavra dependendo do contexto Mas o uso do artigo definido em grego corresponde em grande parte ao uso do artigo definido em portuguecircs As diferenccedilas satildeo frequumlentemente muito sutis para serem mencionadas numa introduccedilatildeo Atenccedilatildeo deveraacute ser dada ao modo como o artigo eacute usado nos exerciacutecios de grego e de portuguecircs que seguem e no Novo Testamento
O artigo grego geralmente funciona como o adjetivo concordando com a palavra
que ele modifica em gecircnero nuacutemero e caso
52
masculino feminino neutro
singular plural singular plural singular plural
nom oJ o oiJ os hJ a aiJ as tov oa tav osas
genabl tou do twn dos th da twn das tou doda twn dosdas
dat
loc
inst
tw
ao
no
com o
pelo
toi
aos
nos
com os
pelos
th
agrave
na
com a
pela
tai
agraves
nas
com as
pelas
tw
aoagrave
nona
com oa
peloa
toi
aosagraves
nosnas
com osas
pelosas
acus tovn o touv os thvn a tavv as tov oa tavv osas
Exerciacutecio Coloque os artigos correspondentes para cada substantivo
a[mpelwn (fem) aijwnwn (masc) gevno (neut)
a[nqrwpou a[rcontwn (masc) diavkonwn (fem)
ajpovstolo (masc) ajdelfoi qeoiv (masc)
a[rtou bivon kuvrioi
didavskalou gavmou laov (masc)
doulw doulw (fem) livqon
h[rhmo (fem) e[qo (neut) mhtrov (fem)
qeoiv (fem) h[rhmoi (fem) oJdou (fem)
kavlamoi (masc) qavnatw udatoi (neut)
nuktou (fem) qrovnoi fwtou (neut)
skovtoi (neut) ajrniva ceirov (fem)
PREPOSICcedilOtildeES proj A proj ton potamon Para o rio 4 Acusativo ei)j A ei)j ton potamon Para dentro do rio 4 Acusativo e)n D e)n t= potam= Dentro do rio em o rio 3 Dativo e)k G e)k potamou= Para fora do rio 2 Genitivo a)po G a)po potamou= Partindo do rio 2 genitivo
Preposiccedilatildeo eacute uma palavra que auxilia o substantivo a expressar o seu caso ou funccedilatildeo
na oraccedilatildeo Eacute chamada de ldquopreacute-posiccedilatildeordquo porque geralmente eacute posicionada na frente do
53
substantivo ao qual auxilia expressar a sua funccedilatildeo Ex e)k th=j sunagwgh=j e)celqontej h)=lqon ei)j thn oi)kian Simwnoj kai
)Andreou Saindo da sinagoga foram para a casa de Simatildeo e Andreacute Nota As preposiccedilotildees e)k e ei)j indicam respectivamente que eles saiacuteram de dentro
da sinagoga para dentro da casa Mesmo que uma preposiccedilatildeo sirva para esclarecer o caso natildeo eacute ela quem governa o
caso Muito pelo contraacuterio na liacutengua grega eacute o caso que determina o significado de uma preposiccedilatildeo Isto significa que uma preposiccedilatildeo pode ter um determinado significado quando usada com um certo caso e significado diferentes quando usada com outros casos O significado de uma preposiccedilatildeo depende entatildeo do caso com o qual ela eacute usada Esse detalhe pode ser observado no vocabulaacuterio da liccedilatildeo
3 2
4 e 2
4
4
4
234
234
234
2
24
4
2
24
24
24
54
O quadro das preposiccedilotildees gregas eacute o seguinte Preposiccedilatildeo Caso que rege Traduccedilatildeo
1 ὑπέρ A acima de
2 ἐπί G sobre
3 ὑπό A sob
4 παρά ampamp ampamp D A G ao lado de
5 ἀmicroφί D A G de ambos os lados de
6 πρός A para em direccedilatildeo de
7 εἰς A para dentro de
8 ἐν D em
9 ἐκ ἐξ G de fora de
10 ἀπό G de afastamento de
11 περί A G ao redor de
12 διά ampamp ampamp G atraveacutes de
13 ἀνά A para cima
14 κατά G para baixo
15 ἀντί G contra
16 πρό G antes de
17 ὀπίσω G atraacutes de depois de
18 σύν D com
19 microετά G com D aleacutem de
55
Vamos apresentar algumas palavras portuguesas que usam estas preposiccedilotildees como prefixos Isto poderaacute ajudar a memorizaccedilatildeo 1 hipeacuterbole ὑπέρ + βάλλω que coloca acima de
2 epitaacutefio ἐπί + τάφος que estaacute sobre o tuacutemulo
3 hipoacutecrita ὑπό + κρίνω que distingue (julga) sob
4 paralelo παρά + ἀλλήλων que estaacute ao lado do outro
5 anfiacutebio ἀmicroφί + βίος que vive em ambos (terra e aacutegua)
6 proseacutelito πρός + ἠλύθον que se encaminha para
7 exegeta εἰς + ἡγέοmicroαι que conduz para
8 energia ἐν + ἔργον que tem forccedila em si
9 ecircxodo ἐκἐξ + ὁδός caminho para fora
10 apogeu ἀπό + γῆ longe da terra
11 periacutemetro περί + microέτρον medida em volta de
12 diacircmetro διά + microέτρον medida atraveacutes de
13 Anastaacutecio ἀνά + ἵστηmicroι que ressurgiu
14 catarata κατά + ῥάσσω que se precipita
15 antiacutedoto ἀντί + δίδωmicroι (remeacutedio) dado contra
16 proacute logo πρό + λόγος palavra (dita) antes de
17 opistoacutedomo ὀπισθό + δόmicroος parte posterior de um templo grego
18 sinoacutetico σύν + ὀράω que abarca com um soacute olhar
19 metafiacutesica microετά + φύσις aleacutem da natureza (fiacutesica)
56
2 G (Genitivo)3 D (Dativo)4 A (Acusativo)
Traduza para o portuguecircs (Resposta no 2ordm Vol De James)
1 o( ui(oj ei)=pen ei)mi (Mc 1462) 2 o( ui(oj tou= a)nqrwpou kurioj e)stin (Mc 228) 3 e)rxetai o( a)delfoj o( kaloj (Mc 331) 4 o( a)nqrwpoj e)rxetai (Mc 61) 5 oi( a)nqrwpoi ou)x a(gioi ei)sin (Mc 124) 6 o( qeoj ei)=pen (Mc 219) 7 o( a)ggeloj o( a(gioj ou)k e)rxetai (Mc 838) 8 o(loj o( kosmoj kaloj e)stin (Mc 149) 9 o( ou)ranoj ou) kaloj e)stin (Mc 1331) 10 o( ui(oj tou= qeou= e)stin a)gaqoj (Mc 311)
57
EXERCIacuteCIOS DE GREGO
a) Qual eacute entatildeo o sujeito e qual eacute o objeto das seguintes frases qeoj fala logon (palavra) qeoj ama dou=lon (servo) dou=loj ama qeon qeon ama dou=loj dou=loj fala logon logon fala dou=loj b) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus c) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus d) Traduza podendo incluir um artigo Note N e A qeoj h)gaphsen ton kosmon kosmoj ou)k h)gaphsen qeon Kurioj h)gaphsen dou=lon o( a)nqrwpoj h)gaphsen qeon presbuteron h)gaphsen Kurioj a)postoloj legei logon logon legei diakonoj dou=loj ballei liqon a)nqrwpoj blepei potamon diaboloj ou)k h)gaphsen qeon
e) Traduza Deus amou mundo e homem Homem amou Senhor
Vocabulaacuterio ALMA = yuxh AMIGO = filoj
BATIZAR = baptizw CARNE = sarc
CONSOLADOR = paraklhtoj COMUNHAtildeO = koinwnia
CEacuteU = ou)ranoj BONITO BOM = kaloj
ADAtildeO = )Adam CAMINHO = o(doj
NOIVA = numfh CASA = oi)=koj
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
2
O peixe Siacutembolo dos primeiros Cristatildeos IXTUS peixe em Grego as letras eram as
iniciais das palavras Iesus Xristos Theos Huios Sōter (Jesus Cristo Filho de Deus o
Salvador) Por isso usamos o peixe como siacutembolo Cristatildeo
ίχθύς - ICHTHYS (peixe em Portuguecircs) No grego a palavra que significa peixe
produz um acroacutestico cheio de significado Ίησοΰς ndash Χριστός ndash Θεού ndash Υίός ndash Σωτήρ
IĒSUacuteS - CHRISTOacuteS - THEOUacute - HUIOacuteS - SŌTĒR JESUS - CRISTO - DEUS - FILHO -
SALVADOR Traduzindo esse acroacutestico grego Jesus Cristo Filho de Deus o Salvador
A origem desse siacutembolo estaacute nos primeiros anos de vida da Igreja Primitiva desde o
primeiro seacuteculo os cristatildeos eram perseguidos e natildeo podiam declarar publicamente sua feacute
Natildeo podiam sair confessando ldquoCreio em Jesusrdquo Por esta razatildeo os cristatildeos desenvolveram
formas ldquodiscretasrdquo de confessar sua feacute sem correr o risco de ir parar nas Arenas com os
leotildees Uma delas era desenhar mesmo no chatildeo ou na parede aquele peixe estilizado como
vemos no iniacutecio deste tema E por que razatildeo o peixe poderia ser o siacutembolo do cristianismo
Por que os primeiros disciacutepulos eram pescadores e se tornaram pescadores de gente Por
que Jesus fez um ceacutelebre milagre de multiplicar patildees e peixes A identificaccedilatildeo com esses
fatos biacuteblicos eacute interessante mas a razatildeo eacute mais poeacutetica Eacute que peixe em grego - liacutengua
corrente do Impeacuterio Romano nos tempos de Jesus - forma o beliacutessimo acroacutestico citado
acima Para noacutes cristatildeos eacute mais que uma simples coincidecircncia eacute uma Declaraccedilatildeo de Feacute
Melhor dizer eacute a menor e mais completa Declaraccedilatildeo de Feacute ldquoJesus Cristo Filho de Deus
o Salvadorrdquo
T= Qe= pasa doca
3
POR QUE ESTUDAMOS GREGO
(excertos do prefaacutecio de A Grammar of the Greek New Testament in the Light of Historical Researchrsquo Robertson 4ordf Ed Broad)
Talvez aqueles que sentem pena dos gramaacuteticos natildeo saibam que eles acham alegria no seu trabalho e satildeo sustentados pela convicccedilatildeo que sua obra eacute necessaacuteria O ProfCFSmith (The Classical Week 1912 pg150) conta com alegria do professor de grego em Bon quando recebeu uma coacutepia do primeiro volume da lsquoSyntax of Classical Greekrsquo O professor trouxe-o para o seminaacuterio e bateu palmas elogiou-o enormemente como se fosse o mais precioso ente querido (Liebling) Dr A M Fairbairn disse uma vez ningueacutem pode ser um teoacutelogo se natildeo for filoacutelogo quem natildeo eacute gramaacutetico natildeo eacute teoacutelogo (divine) Alexander Mclaren eacute-nos uma boa ilustraccedilatildeo deste enunciado Seus incomparaacuteveis sermotildees satildeo o fruto da mais pura erudiccedilatildeo e entusiasmo espiritual Aventuro-me a citar outra defesa do estudo do grego que creio nos leva ainda ao seu verdadeiro lugar na educaccedilatildeo moderna Prof G A Willians do Kalamazoo College diz lsquoO grego permanece ainda o melhor meio que temos para arar e franzir o ceacuterebro humano e desenvolver sua massa cinzenta franzir a massa cinzenta satildeo ainda as partes mais valiosas que um estudante pode colocar como creacutedito no seu boletim escolar (Ledger)rsquo
Natildeo haacute nada semelhante no Novo testamento Grego para rejuvenescer o mundo pois
4
ele veio da idade das trevas Com o NT Grego nas matildeos Erasmus escreveu no prefaacutecio do seu testamento grego acerca de sua proacutepria alegria arrebatadora Estas paacuteginas santas resumem a imagem viva de Sua Mente Elas lhe datildeo a proacuteprio o Cristo pregando curando morrendo ressuscitando em uma palavra o Cristo todo Elas O apresentam numa tatildeo grande intimidade tatildeo visiacutevel como se Ele estivesse diante dos seus olhos O NT Grego eacute o Novo Testamento O resto satildeo traduccedilotildees Jesus nos fala em cada paacutegina do grego Muito das suas ipsiacutessima verba1 (ipsis verbis) estatildeo preservadas para noacutes porque nosso Senhor falou frequumlentemente em grego
Com 16 anos de idade John Brown de Haddington deixou perplexo um vendedor de livros ao pedir um exemplar do NT Grego Estava descalccedilo com ruacutesticas vestes Era pastor de ovelhas das colinas da Escoacutecia lsquoO que vocecirc vai fazer com este livrorsquo Escarnecendo perguntou um professor lsquovou tentar lecirc-lo replicou o jovem e comeccedilou a ler passagens do evangelho de Joatildeo E foi em triunfo levando a presa cobiccedilada disso espalhou-se uma estoacuteria que ele era um feiticeiro e tinha aprendido o grego atraveacutes de magia negra Ele foi realmente levado no tribunal acusado de feiticcedilaria mas em 1746 os anciatildeos e diaacuteconos de Abernithy declararam-no inocente embora o ministro natildeo tenha assinado a absolviccedilatildeo Sua tese de defesa diz Sir W Robertson Nicoll (The British Weeklv oct 3 1918) merece ser reconhecida entre as teses mais memoraacuteveis do mundorsquo John Brown tornou-se um estudante de teologia e finalmente professor de teologia Na capela da Faculdade Mansfield Oxford amoldura-se sua foto ao lado de celebridades como Doddridge Fray Chalmer Vinet Schleieiermacher Ele aprendeu por si soacute o grego enquanto pastoreava suas ovelhas e ele o fez sem nenhuma gramaacutetica Seguramente o jovem John Brown de Haddington pode envergonhar aqueles estudantes de teologia e pastores ocupados que negligenciam o NT Grego apesar de Professores gramaacutetica e leacutexicos estarem agrave sua disposiccedilatildeo Traduccedilatildeo Pr E Lacerda Livro comprado na recente visita aos EEUU)
A LIacuteNGUA GREGA e(llhnikh glw=ssa
henlēnikē glōssa Dentro das liacutenguas biacuteblicas o grego eacute a mais rica e sofisticada O fato de ser uma
liacutengua utilizada e trabalhada pela mentalidade inquiridora dos gregos desenvolveu mais aptidatildeo para o tratamento de questotildees metafiacutesicas do que as outras liacutenguas Eacute uma liacutengua ldquoocidentalrdquo bem mais assemelhada a nossa De fato haacute inuacutemeras palavras em portuguecircs que vem diretamente do grego
Liacutengua Grega liacutengua do povo grego que abrange os periacuteodos antigo aacutetico heleniacutestico bizantino e moderno Eacute o uacutenico membro da subfamiacutelia grega dentro da famiacutelia das liacutenguas indo-europeacuteias
A histoacuteria da liacutengua grega em relaccedilatildeo agrave Biacuteblia
1 ipsis verbis [ipses vebes] [Lat] Pelas mesmas palavras textualmente
5
O grego tornou-se a liacutengua universal dos tempos do Novo Testamento devido as conquistas de Alexandre Magno que a levou da Greacutecia para todos os paiacuteses por eles conquistados
O processo de helenizaccedilatildeo ou seja de difusatildeo da liacutengua e cultura dos gregos durou vaacuterios seacuteculos antes de Cristo de modo que mesmo em Roma onde os gregos nunca tiveram domiacutenio militar falava-se o grego no primeiro seacuteculo da era cristatilde Eacute por isto que a carta aos Romanos podia ser escrita em grego e natildeo em latim
Os judeus de Alexandria fizeram uma traduccedilatildeo do Velho Testamento do hebraico para o grego de modo que antes do Novo Testamento ser escrito jaacute havia muitos termos gregos utilizados de modo compatiacutevel com a revelaccedilatildeo de Deus do Velho Testamento preparando assim o terreno para o vocabulaacuterio cristatildeo do Novo Testamento
Grego Antigo Os indo-europeus procedentes do norte entraram na peniacutensula Balcacircnica no II
milecircnio aC Outros povos provenientes da Aacutesia setentrional e central ateacute as terras feacuterteis do sul emigraram e se assentaram em vaacuterias regiotildees da Greacutecia Apareceram diferentes dialetos mas os principais foram o arcaacutedio-chipriota o doacuterico o eoacutelico e o jocircnico
O dialeto jocircnico deu lugar ao aacutetico elemento baacutesico do grego claacutessico Era a liacutengua de Atenas e da regiatildeo em volta a Aacutetica O dialeto aacutetico substituiu todos os demais e passou a ser usado na literatura Sua influecircncia foi ainda maior porque nele se expressaram saacutebios e escritores da eacutepoca como Eacutesquilo Soacutefocles e Platatildeo
No seacuteculo IV aC graccedilas agraves conquistas de Alexandre o Grande o dialeto aacutetico se transformou na liacutengua comum de todo o Oriente Meacutedio O aacutetico se converteu na base de uma nova forma do grego a koineacute (a norma) e foi a liacutengua da corte da literatura e do comeacutercio
Com a destruiccedilatildeo da Biblioteca de Alexandria no seacuteculo III a poliacutetica do imperador Teodoacutesio e o desaparecimento das escolas atenienses de filosofia a literatura ficou relegada apenas agrave igreja e a alguns estudiosos
Grego Moderno No final do seacuteculo XVIII surgiu uma burguesia que manifestou a consciecircncia
nacional baseando seus usos linguumliacutesticos e preferecircncias culturais em uma heranccedila idealizada da antiga Atenas No seacuteculo XIX alcanccedilada a independecircncia do domiacutenio turco-otomano os gregos tiveram que enfrentar problemas mais urgentes que os estritamente linguumliacutesticos
No final do seacuteculo XIX escritores e professores se ocuparam em debater a sistematizaccedilatildeo da liacutengua popular para proporcionar o tratamento adequado ao ensino e agrave comunicaccedilatildeo Aos que estavam a favor da expansatildeo da liacutengua popular chamada dimotikiacute opuseram-se os puristas defensores de um grego puro o kathareacutevousa que o governo adotou mas em 1917 uma resoluccedilatildeo do Parlamento converteu a dimotikiacute no idioma oficial
6
Cronologia Perioacutedica da Liacutengua Grega 1 Periacuteodo de Formaccedilatildeo De 1500 aC agrave 900 aC (600 anos) 2 Periacuteodo Claacutessico De 600 aC agrave 300 aC (300 anos) 3 Periacuteodo Koinecirc De 300 aC agrave 300 dC (600 anos) 4 Periacuteodo Bizantino De 300 dC agrave 1500 dC (1200 anos) 5 Periacuteodo Moderno De 1500 dC ateacute hoje
ALFABETO GREGO Minuacutesculas Transliteraccedilatildeo Nome da Letra Nome da Letra
α a Alfa a)lfa
β b Beta bh=ta
γ g Gama gamma
δ d Delta delta
ε eacute Eacutepsilon e)yilon
ζ z Zeta ζhτα
η e Ecircta h)=ta
θ Th Theta Joatildeo
ι i Iota i)w=ta
κ K Kapa kappa
λ l Lambda lambda
micro m Mi mu
ν n Ni nu
ξ cs Csi ci
ο o Ocircmicron o))mikron
π p Pi pi
ρ r Roacute r(w=
σ ς s Sigma sigma
τ t Tau tau
υ u Ypsilon u)yilon
f f Fi fi
χ x Khi xi
ψ ps Psi yi
ω o ocircmega w)mega
7
uncial ou
maiuacutescula
cursiva ou
minuacutescula nome
transliter
accedilatildeo pronuacutencia
1 A a alfa a[lfa a aba (longo ou breve)
2 B b beta (bēta) bhta b bar boi
3 G g gama gavmma g galo (sempre ldquoguerdquo)
4 D d delta devlta d de
5 E e ε eacutepsilon e[yilon e peacute eco (breve e aberto)
cedil 1 ı stigma vau ou
digama
stivgma
digavmma f (v) 6
6 Z z zeta (zēta) zhta z dizia (som ldquodzrdquo consoante dupla)
7 H h eta (ēta) hta ē pelo bebo (longo e fechado)
8 Q q ϑ theta (thēta) qeta th think (em inglecircs som sibilante)
9 I i iota (iōta) ijwta i iria (breve ou longo)
10 K k k kapa kavppa k ou c casa (sempre ldquokrdquo nunca ldquocrdquo de cebola)
11 L l lambda lavmbda l laacute
12 M m muuml mu m mesa
13 N n 4 nuuml nu n nada
14 X x ksi xi ks taacutexi sexo (consoante dupla)
15 O o oacutemicron o[mikron o poacute (breve e aberto)
16 P p p pi pi p paacute pia
˝ 5 2 kopa kovppa q 90
17 R 6 r rocirc (rhō) rJw rh ou r7 raro (ldquorrdquo aacutespero e brando)
18 S s sigma sigma s sapo assim (sempre ldquosrdquo)
19 T t τ tau tau t ter (sem chiado como em tio)
20 U Υ u uumlpsilon (uacutepsilon) u[yilon u ou y Muumlller (uuml em alematildeo) uacutetil (longa ou
breve)
21 F f φ fi (phi) fi f ou ph faca filho
22 C c xi ou chi 10 ci ch ich (em alematildeo)
23 Y y psi yi ps psicologia psiu (consoante dupla)
24 W w ocircmega (ōmega) w[mega ō alocirc (logo e fechado)
amp ˛ 12 ˜ sampa sampi
san ou shu savmpa tz ou ts 900
8
9
Exerciacutecios
1- Treine a escrita das letras do alfabeto grego
A a
B b
G g
D d
E e
Z z
H h
Q q
I i
K k
L l
M m
N n
X x
O o
P p
R r
S
T t
U u
F f
C c
Y y
W w
10
2- Treine a escrita das letras do alfabeto grego Aproveite para decorar a sequumlecircncia das letras
A B G D E Z H Q I K L M N X O P R S T Y F C Y W
a b g d e z h q i k l m n x o p r s t y f c y w
a b g d e z h q i k l m n x o p r s t y f c y w
11
SEMINAacuteRIO TEOLOacuteGICO GOEL NOME DA
LETRA REFEREcircNCIA TEXTO TRADUCcedilAtildeO
α
a)lfa a)lhqeia Joatildeo 146
legei au)t= [o(] )Ihsou=j )Egw ei)mi h( o(doj kai h(
a)lhqeia kai h( zwh ou)deij e)rxetai proj ton patera ei)
mh di e)mou=
β
bh=ta blepw
Joatildeo 925 a)pekriqh ou)=n e)kei=noj Ei) a(martwloj e)stin ou)k oi)=da e(n oi)=da o(ti tufloj w)n a)rti
blepw
g gamma
ginwskw
Joatildeo 1014 )Egw ei)mi o( poimhn o( kaloj kai ginwskw ta e)ma kai ginwskousi me ta e)ma
δ
delta
didaskw
Joatildeo 1426
o( de paraklhtoj to pneu=ma to a(gion o( pemyei o( pathr e)n t= o)nomati mou
e)kei=noj u(ma=j didacei panta kai u(pomnhsei u(ma=j panta a( ei)=pon u(mi=n [e)gw]
e e)yilon
ei)rhnh
Joatildeo 1427
Ei)rhnhn a)fihmi u(mi=n ei)rhnhn thn e)mhn didwmi u(mi=n ou) kaqwj o( kosmoj didwsin e)gw didwmi u(mi=n mh tarassesqw u(mw=n h( kardia mhde deiliatw
z zhta
zwh
Joatildeo 1125
ei)=pen au)tv= o( )Ihsou=j )Egw ei)mi h( a)nastasij kai h( zwh o( pisteuwn ei)j e)me ka)n a)poqanv zhsetai
h h)=ta
h(mera
Joatildeo 119
a)pekriqh )Ihsou=j Ou)xi dwdeka w(=rai ei)sin th=j h(meraj e)an tij peripatv=
e)n tv= h(mer ou) proskoptei o(ti to fw=j tou= kosmou toutou blepei
12
NOME DA LETRA
REFEREcircNCIA TEXTO TRADUCcedilAtildeO
q qh=ta
qalassa
Joatildeo 61
Meta tau=ta a)ph=lqen o( )Ihsou=j
peran th=j qalasshj th=j
Galilaiaj th=j Tiberiadoj
i i)w=ta
i(erion
Joatildeo 1023
kai periepatei o( )Ihsou=j e)n t=
i(er= e)n tv= sto= tou=
Solomw=noj
k kappa
kaloj Joatildeo 1011
)Egw ei)mi o( poimhn o( kaloj o(
poimhn o( kaloj thn yuxhn
au)tou= tiqhsin u(per tw=n
probatwn
l lambda
legw
legeij
legei
legomen
legete
legousi
Joatildeo 23 logoj
kai u(sterhsantoj oi)nou legei
h( mhthr tou= )Ihsou= proj au)ton
Oi)=non ou)k e)xousin
m mu
marturew Joatildeo 2124 metanoia
Ou(=toj e)stin o( maqhthj o(
marturw=n peri toutwn kai o(
grayaj tau=ta kai oi)damen o(ti
a)lhqhj au)tou= h( marturia
e)stin
n nu
nomoj
Joatildeo 117
117 o(ti o( nomoj dia Mwu+sewj
e)doqh h( xarij kai h( a)lhqeia
dia )Ihsou= Xristou= e)geneto
c ci
chrainw Joatildeo 156
e)an mh tij menv e)n e)moi e)blhqh
e)cw w(j to klh=ma kai e)chranqhe)chranqhe)chranqhe)chranqh
kai sunagousin au)ta kai ei)j
to pu=r ballousin kai kaietai
o o))mikron
Joatildeo 146 o(doj
legei au)t= [o(] )Ihsou=j )Egw
ei)mi h( o(doj kai h( a)lhqeia kai
h( zwh ou)deij e)rxetai proj ton
patera ei) mh di e)mou=
13
NOME DA LETRA
REFEREcircNCIA TEXTO TRADUCcedilAtildeO
p pi
Joatildeo 315 pisteuw
i(na pa=j o( pisteuwn e)n au)t=
e)xv zwhn ai)wnion
r r(w=
Joatildeo 847 r(h=ma
o( w)n e)k tou= qeou= ta r(hmatar(hmatar(hmatar(hmata
tou= qeou= a)kouei dia tou=to
u(mei=j ou)k a)kouete o(ti e)k tou=
qeou= ou)k e)ste
sj sigma
Joatildeo 114 sarc
Kai o( logoj sarc e)geneto kai
e)skhnwsen e)n h(mi=n kai
e)qeasameqa thn docan au)tou=
docan w(j monogenou=j para
patroj plhrhj xaritoj kai
a)lhqeiaj
t tau
Joatildeo 112 teknon
o(soi de e)labon au)ton e)dwken
au)toi=j e)cousian tekna qeou=
genesqai toi=j pisteuousin ei)j
to o)noma au)tou=
u u)yilon
Joatildeo 149 ui(oj
a)pekriqh au)t= Naqanahl
(Rabbi su ei)= o( ui(oj tou= qeou=
su basileuj ei)= tou= )Israhl
f fi
Joatildeo 113 filew
a)pesteilan ou)=n ai( a)delfai
proj au)ton legousai Kurie
i)de o(n filei=j a)sqenei=
x xi
Joatildeo 329 xairw xarisma
o( e)xwn thn numfhn numfioj
e)stin o( de filoj tou= numfiou o(
e(sthkwj kai a)kouwn au)tou=
xar= xairei dia thn fwnhn tou=
numfiou au(th ou)=n h( xara h(
e)mh peplhrwtai
14
NOME DA LETRA
REFEREcircNCIA TEXTO TRADUCcedilAtildeO
y yi
yuxh Joatildeo 1227
Nu=n h( yuxh mou tetaraktai
kai ti ei)pw Pater sw=son me
e)k th=j w(raj tauthj a)lla dia
tou=to h)=lqon ei)j thn w(ran
tauthn
w w)mega
w(ra Joatildeo 24
[kai] legei au)tv= o( )Ihsou=j Ti
e)moi kai soi gunai ou)pw h(kei
h( w(ra mou
15
A histoacuteria do alfabeto grego 2
Uma histoacuteria exata do desenvolvimento do alfabeto grego eacute na melhor das hipoacuteteses uma tentativa justamente por causa de sua antiguidade O fato de que o alfabeto grego deriva de uma escrita semiacutetica mais antiga eacute incontestaacutevel Contudo a exata origem do alfabeto grego eacute controversa Alguns eruditos sustentam que ele veio da escrita protocananeacuteia e da escrita feniacutecia enquanto que outras teorias incluem o Egito e a Assiacuteria Na verdade o alfabeto grego pode ser mais antigo do que se crecirc originalmente como pode ser exemplificado pelo fragmento de ceracircmica abaixo
O desenvolvimento histoacuterico da liacutengua grega pode ser traccedilado em cinco fases
arcaica claacutessica heleniacutestica bizantina e finalmente o grego moderno O alfabeto eacute um dos poucos elementos linguiacutesticos que permaneceram essencialmente natildeo mudados entre a fase claacutessica e o grego moderno embora a pronuacutencia das letras tenha evoluiacutedo atraveacutes dos seacuteculos A partir da forma das antigas letras gregas muitos eruditos acreditam que os gregos adotaram a forma a ordem e os nomes do alfabeto feniacutecio Para corroborar isso no seacuteculo quinto antes de Cristo o historiador grego Heroacutedoto chamou as letras gregas de phoinichēia grammata (foinixhia grammata) o que significa ldquoletras feniacuteciasrdquo Acredita-se que o alfabeto foi primeiro introduzido na Greacutecia durante o final do seacuteculo novo antes de Cristo pelos feniacutecios Os feniacutecios eram mercadores do Liacutebano que possuiacuteam colocircnias por todo o Mediterracircneo incluindo Chipre Por causa de interesses muacutetuos os feniacutecios encontraram os antigos gregos principalmente os minoacuteicos e os micecircnicos e a difusatildeo cultural teve lugar e o mais importante a disseminaccedilatildeo do alfabeto
O alfabeto grego arcaico passou por transformaccedilotildees com a alteraccedilatildeo de algumas consoantes feniacutecias em vogais Diferentemente do alfabeto grego do periacuteodo claacutessico tardio que conteacutem vogais e consoantes o alfabeto feniacutecio somente possuiacutea consoantes Os gregos
2 httpwwwe-grammesgr199702yura_enhtm
16
alteraram foneticamente algumas consoantes feniacutecias em vogais Por exemplo a letra feniacutecia ldquoAlephrdquo que era uma consoante explosiva tornou-se alpha uma vogal sonora As primeiras foram alpha epsīlon iōta omīkron e Upsīlon Eventualmente Omega foi introduzida como o som de um ldquoordquo longo O grego assim se tornou o primeiro alfabeto do mundo com letras tanto para vogais quanto para consoantes e assim o primeiro alfabeto foneacutetico Muitos alfabetos que contecircm vogais notadamente o romacircnico e o ciriacutelico satildeo derivados do alfabeto grego Porque o alfabeto romano eacute a base das liacutenguas europeacuteias ocidentais e o alfabeto ciriacutelico a base das liacutenguas europeacuteias orientais isto torna o alfabeto grego o pai de todos os alfabetos
O pequeno tablete de argila ao lado foi encontrado entre as ruiacutenas da antiga cidade de Ugarite em 1948 localizadaperto da moderna costa Siacuteria Ugarite floresceu de 1400 a 1200 antes de Cristo O tablete eacute parte de uma coleccedilatildeo de mais de trezentos tabletes de argila que foram encontrados haacute muito tempo O que eacute interessante eacute que a maioria dos tabletes recuperados eacute de textos mitoloacutegicos Contudo este eacute um abecedaacuterio O artefato muito provavelmente foi criado por um escriba aprendiz que pratica seu ABC (por isso se chama abecedaacuterio) Poreacutem parecem estar faltando trecircs letras Este tablete de argila eacute um exemplo de um alfabeto antigo bem diferente do alfabeto grego
Durante sua evoluccedilatildeo o alfabeto grego tambeacutem desenvolveu trecircs novas consoantes aspiradas que foram adicionadas ao fim do alfabeto Estas consoantes satildeo phī chī e psī Estas consoantes eram para compensar a falta de consoantes aspiradas no alfabeto feniacutecio Outras consoantes foram usadas e entatildeo desapareceram Por exemplo a letra san era usada em variaccedilatildeo com sigma As letras waw (mais tarde chamada digamma) e qoppa desapareceram tambeacutem esta uacuteltima usada em dialetos gregos do oeste Primeiramente havia um nuacutemero de diferentes versotildees e variaccedilotildees do alfabeto grego (veja na proacutexima paacutegina) Estas diferenccedilas era devidas provavelmente ao isolamento geograacutefico entre as cidades-estado da Greacutecia
ALFABETO GREGO
A expressatildeo alfabeto deriva das duas primeiras letras gregas alfa e beta O nuacutemero
de letras do alfabeto grego satildeo de vinte quatro (24) Os primeiros manuscritos do Novo Testamento grego foram escritos em letras maiuacutesculas satildeo chamados Unciais Modernamente poreacutem se convencionou usar as letras minuacutesculas (cursivas) nos textos que satildeo atualmente publicados por isso o aluno deve se preocupar inicialmente na
17
memorizaccedilatildeo destas Jo 11 Escrita uncial bull ENARXHHNLOGOSKAIOLOGOSHNTONQEONKAIQEOSHNOLOGOS Jo 11 Escrita uncial bull En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj
a b g d e z h q i k l m n c o r sj t u f x ψ w
A B G D E Z H Q I K L M N C O R S T U F X Ψ W
ASKHSEIS - a)skhseij - Exerciacutecios Leia em voz alta Um caccedilador foi agrave mata Levou komida numa lata Matou uma paka
Depoij de komhr dormiu e sonhou Apareceu uma onsa que entrou numa toka onde foi dormir O caccedilador queria mata-la mas tinha do do bicho Resolveu markar a fera maj komo Pegou uma lata fez um furo passou o rabo do bicho pelo furo e deu um no no rabo Depoij foi para kasa em Turno no Parana Doij anos depoij nosso caccedilador passou no mesmo trecho e lembrou-se da onsa Ele se escondeu na mata e esperou De repente um barulho apareseu uma onsa atravessando o trilho Tinha uma lata enferrujada no rabo e atraacutes dela vieram sete oncinhas todaj de latinhas noj raboj
Classificaccedilatildeo das consoantes
18
Agora que vocecirc jaacute conhece a maioria das letras e outros siacutembolos gregosvamos treinar sua leitura
Jo 119-27 IWANNHS KAI OI IOUDAIOI JOAtildeO E OS JUDEUS
IOUDAIOI - )Ioudai=oj Su tij ei)=
Os judeus Tu Quem eacutes
IWANNHS - )Iwannhj )Egw ou)k ei)mi o( Xristoj
Joatildeo Eu natildeo sou o Cristo
IOUDAIOI Ti ou)=n Su )Hliaj ei)=
OS JUDEUS Quem entatildeo Tu eacutes Elias
IWANNHS Ou)
JOAtildeO Natildeo
IOUDAIOI Tij ei)= legeij peri seautou=
OS JUDEUS Quem eacutes Falas acerca de ti mesmo
IWANNHS )Egw fwnh bow=ntoj e)n tv= e)rhm
JOAtildeO Eu sou uma voz no deserto
IOUDAIOI Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj ou)de )Hliaj ou)de o(
profhthj
OS JUDEUS Por que batizas se tu natildeo eacutes o
Cristo nem Elias nem o profeta
IWANNHS )Egw baptizw e)n u(dati mesoj u(mw=n e(sthkei o(( baptizwn e)n pneumati
JOAtildeO Eu batizo em aacutegua no meio de voacutes estaacute
o que batiza em espiacuterito
Kata )Iwannhj Segundo Joatildeo
Joatildeo 119-25 119 Kai au(th e)stin h( marturia tou= )Iwannou o(te a)pesteilan [proj au)ton] oi( )Ioudai=oi e)c (Ierosolumwn i(erei=j kai Leuitaj i(na e)rwthswsin au)ton Su tij ei)= 120 kai w(mologhsen kai ou)k h)rnhsato kai w(mologhsen o(ti )Egw ou)k ei)mi o( Xristoj 121 kai h)rwthsan au)ton Ti ou)=n Su )Hliaj ei)= kai legei Ou)k ei)mi (O profhthj ei)= su kai a)pekriqh Ou) 122 ei)=pan ou)=n au)t= Tij ei)= i(na a)pokrisin dw=men toi=j pemyasin h(ma=j ti legeij peri seautou= 123 e)fh )Egw fwnh bow=ntoj e)n tv= e)rhm Eu)qunate thn o(don kuriou kaqwj ei)=pen )Hsai+aj o( profhthj 124 Kai a)pestalmenoi h)=san e)k tw=n Farisaiwn 125 kai h)rwthsan au)ton kai ei)=pan au)t= Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj ou)de )Hliaj ou)de o( profhthj
19
Papiro 66 ANO 200 dC Conteuacutedo Evangelho
EUAGGELION IWANNHS - eu)aggeliou )Iwannhj 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn
20
Pronuacutencia Muitos manuais e compecircndios modernos tecircm dado um valor demasiado a pronuacutencia
do grego koinecirc a grande verdade eacute que a pronuacutencia original foi praticamente perdida a pronuacutencia que usualmente se faz foi a adotada pelo humanista Erasmo de Roterdatilde que foi o primeiro a publicar o texto grego dentro da moderna imprensa Mas a eacutepoca de Erasmo jaacute distava em quatorze ou quinze seacuteculos da eacutepoca do grego koinecirc
A pronuacutencia ganhou certo destaque em nossos dias devido a necessidade dos alunos de aprenderem outro idioma pela pronunciaccedilatildeo das palavras Portanto essa parte do idioma deve ser vista como um recurso didaacutetico e natildeo como verdade Nisto eacute onde costumamos a dizer que o grego antigo em seu aspecto da fala estaacute perdido para sempre Portanto o aluno natildeo deve dar muita atenccedilatildeo a tentativa de ser falar o grego antigo seu cuidado deve se concentrar nos aspecto morfoloacutegicos sintaacuteticos e es estiliacutesticos que satildeo mais absorvidos pela leitura silenciosa e analiacutetica e natildeo pela foneacutetica Foi portanto um erro dar muito destaque a suposta sonoridade do grego koinecirc como se fosse um idioma como o inglecircs que se aprende mais falando do que lendo
Adotamos a pronuacutencia pela silaba tocircnica sendo esta a que estaacute com o sinal DICA DE LIacuteNGUA PORTUGUESA A Siacutelaba Tocircnica eacute aquela que se estende quando a palavra eacute pronunciada numa
suposta caiacuteda num abismo Ex A silaba tocircnica de CAVALO eacute o VA pois pronunciando a palavra numa queda de abismo temos
CA VA A A A LO Ainda no aspecto da pronuacutencia podemos destacar
a Antes de γκζ e χ o γ tem som de ldquonrdquo Ex a)ggeloj (pronuacutencia acircnguelos) a)gkura (leia aacutenguumlra = acircncora) o)gxnh (leia oacutenknē = pecircra)
b O θ se pronuncia como th forte em inglecircs Nesta pronuncia chegamos bem perto do ldquodrdquo Talvez seja deste detalhe que encontramos a origem da nossa expressatildeo Deus pois quando pronunciamos qeoj quase dizemos ela
c O σ ς eacute sempre sibilante (possuindo o som de s ou ccedil e natildeo de z) Ex )Ihsouj se pronuncia Iessuacutes e natildeo Jezus
a)skhseij exerciacutecios
Pronuncie em voz alta e copie as seguintes frases legei au)t= [o(] )Ihsou=j )Egw ei)mi h( o(doj kai h( a)lhqeia kai h( zwh
ou)deij e)rxetai proj ton patera ei) mh di e)mou= (Jo 146) a)pekriqh )Ihsou=j )Amhn a)mhn legw soi e)an mh tij gennhqv= e)c
21
u(datoj kai pneumatoj ou) dunatai ei)selqei=n ei)j thn basileian tou= qeou=
Respondeu Jesus Ameacutem (em verdade) ameacutem eu te digo se natildeo algueacutem eacute nascido da aacutegua e do espiacuterito natildeo pode entrar no Reino de Deus (Jo 33)
SIacuteLABAS
a Monossiacutelabas o( h( ton gar ei)j e)k e)n de mh ou) ou)k oj)
b Dissiacutelabas a)-gw a)-mhn a)na qe-oj ei)mi legw bal-lw lo-goj
c Trissiacutelabas a)-del-foj a)n-qrw-poj bi-bli-on i(-e-roj ka-le-w
d Monossiacutelabas a)-pos-to-loj e)k-klh-si-a pan-to-kra-twr pres-bu-te-roj
Siacutelaba eacute a unidade sonora de uma palavra eacute o som ou reuniatildeo de sons que se pronunciam em uma soacute emissatildeo de voz Da reuniatildeo de siacutelabas obteacutem-se um vocaacutebulo ou palavra
Ex a-mor be-nig-da-de mor-to pa-li-to o-laacute
Na liacutengua grega uma palavra tem tantas siacutelabas quantas vogais ou ditongos possuir Assim logoij possui uma vogal e um ditongo e portanto tem duas siacutelabas uma contendo a vogal e a outra contendo o ditongo lo-goij
Quando uma palavra eacute separada em siacutelabas uma consoante que estiver sozinha entre duas vogais se junta agrave vogal que lhe segue
Ex e)-xo-me-noj di-da -jka-loj
As exceccedilotildees a esta regra satildeo as palavras compostas pros-eu-xh sun-a-agw-gh met-xe
Duas ou trecircs consoantes se juntam agrave vogal seguinte sempre que uma palavra grega possa comeccedilar com elas
Ex a) -na -stre-fw (composta de a)na e strefw) Na liacutengua grega uma siacutelaba pode ser longa ou breve Siacutelaba longa eacute aquela que conteacutem uma vogal longa ou um ditongo Ex a)n-qrw-poj dou=-loj Siacutelaba breve eacute aquela que conteacutem uma vogal breve lo-goj
Pronuncie em voz alta e copie as seguintes frases Jo 1512 1 )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin Eu sou a videira verdadeira e o Pai meu o agricultor eacute
22
2 pa=n klh=ma e)n e)moi mh feron karpon ai)rei au)to kai pa=n to karpon
Todo ramo em mim natildeo produzindo fruto (ele) tira o mesmo e todo fruto feron kaqairei au)to i(na karpon pleiona ferv
Produzindo limpa o mesmo para que fruto mais produza
CONSOANTES
Liacutequidas l m n r
Sibilantes s z c y
Em funccedilatildeo de que o z c e o y apresentam um som que parece ser a uniatildeo de duas outras consoantes eles satildeo chamados de consoantes duplas
zzzz = dddd + jjjj cccc = kkkk + jjjj yyyy = pppp + jjjj
Observaccedilatildeo Palavras gregas soacute podem terminar em vogal ou n r j (y c)
Exceccedilotildees e)ke)ke)ke)k de o adveacuterbio de negaccedilatildeo ou)k (ou)x) natildeo e palavras estrangeiras especialmente nomes hebraicos tais como Mariam )Iakwb etc
Ainda no aspecto da pronuacutencia podemos destacar
Antes de g k z e x o g tem som de ldquon = nrdquo Ex a)ggeloj (pronuacutencia anguelos)
O q se pronuncia como th forte em inglecircs Nesta pronuncia chegamos bem perto do ldquodrdquo Talvez seja deste detalhe que encontramos a origem da nossa expressatildeo Deus pois quando pronunciamos qeoj quase dizemos ela
O s j eacute sempre sibilante (possuindo o som de s ou ccedil e natildeo de z) Ex )Ihsouj se pronuncia Iessuacutes e natildeo Jezus
ACENTOS (TONOI TONOI TONOI TONOI ----tonoitonoitonoitonoi)
A maioria das palavras gregas levam acentos O acento no grego tem uma uacutenica finalidade indicar a siacutelaba tocircnica da palavra Esta siacutelaba se destaca das demais por ser proferida com mais forccedila
A escrita grega possui trecircs acentos
Agudo (acute) Grave (`) Circunflexo (^ ou ~)
Os acentos servem para orientar-nos na pronuacutencia mas noacutes natildeo precisamos falar
grego
23
A sua posiccedilatildeo gira em torno das trecircs uacuteltimas siacutelabas 1 Agudo pode encontrar-se numa das trecircs uacuteltimas legw tem som mais forte em
(e) 2 Grave pode encontrar-se na uacuteltima quando seguida por outra palavra qeoj ton
kosmon 3 Circunflexo (ecirc ou atilde) pode estar sobre uma das duas uacuteltimas qew= dou=loj 4 Em conjugaccedilatildeo o acento retrocede agrave primeira siacutelaba a)kouw - hkouon
O Novo Testamento e seu Vocabulaacuterio algumas estatiacutesticas 3
O NT grego possui 5388 palavras diferentes em 7941 versiacuteculos O nuacutemero total de palavras contidas em o NT eacute de 138019 Estas estatiacutesticas estatildeo em BibleWorks for Windows 40 Big Fork Montana Hermeneutika Bible Research Software 1999 e satildeo do Analytical Greek New Testament (AGNT2) de Timothy amp Barbara Friberg Destas 5388 palavras a grande maioria mais de 3000 palavras aparece apenas uma duas ou trecircs vezes em o NT
Cada 7a palavra eacute um artigo definido Cada 15a palavra eacute uma conjunccedilatildeo ldquoerdquo Cada 25a palavra eacute um pronome As 10 palavras mais usadas somam cerca de 45 mil do total enquanto que as 170
palavras que aparecem mais de 100 vezes cada somam cerca de 100 mil do total de vocaacutebulos do NT
Os substantivos satildeo 2368 e aparecem em 28365 formas diferentes Os verbos satildeo 1839 e aparecem em 27773 formas diferentes
EUAGGELION IWANNHS
11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw 111 ei)j ta i)dia
3 httpwwwairtonjocomgrego_biblico
24
h)=lqen kai oi( i)dioi au)ton ou) parelabon 112 o(soi de e)labon au)ton e)dwken au)toi=j e)cousian tekna qeou= genesqai toi=j pisteuousin ei)j to o)noma au)tou= 113 oi( ou)k e)c ai(matwn ou)de e)k qelhmatoj sarkoj ou)de e)k qelhmatoj a)ndroj a)ll e)k qeou= e)gennhqhsan 114 Kai o( logoj sarc e)geneto kai e)skhnwsen e)n h(mi=n kai e)qeasameqa thn docan au)tou= docan w(j monogenou=j para patroj plhrhj xaritoj kai a)lhqeiaj 115 )Iwannhj marturei= peri au)tou= kai kekragen legwn Ou(=toj h)=n o(n ei)=pon (O o)pisw mou e)rxomenoj e)mprosqen mou gegonen o(ti prw=toj mou h)=n 116 o(ti e)k tou= plhrwmatoj au)tou= h(mei=j pantej e)labomen kai xarin a)nti xaritoj
ACENTOS (TONOI)
O Novo Testamento foi originalmente escrito inteiramente em letras maiuacutesculas Natildeo havia marcas para indicar um tom alto ( acute ) um tom baixo ( ` ) ou um tom ascendente e descendente ( ~ ) O sistema de marcas chamadas de acentos eacute encontrado em manuscrito do nono seacuteculo AD para frente Vocecirc os encontraraacute nos textos impressos do Novo Testamento e pode completar este curso e ler o Novo Testamento sem saber mais nada sobre acentos Aqueles que precisarem de informaccedilotildees adicionais devem consultar as seguintes informaccedilotildees
Em ediccedilotildees impressas do Novo Testamento vocecirc encontraraacute trecircs acentos conhecidos como agudo ( ) [por exemplo ti] grave ( ) [proj] e circunflexo [ =] [a)rxv=] Estes acentos natildeo faziam parte do texto original do Novo Testamento eles aparecem apenas em manuscritos do 9ordm Seacuteculo em diante O sistema idealizado pelos escritores do grego claacutessico como uma ajuda para a pronuacutencia como o ( acute ) indicando um tom alto ( ` ) indicando um tom baixo e [ =] um tom ascendente e descendente
Em uns poucos casos os acentos distinguem palavras que de outra forma pareceriam iguais Por exemplo ei) significa ldquoserdquo mas ei)= ldquoeacutesrdquo Eacute possiacutevel ler o Novo Testamento sem saber nada sobre os acentos As regras de acentuaccedilatildeo satildeo complicadas e a maior parte dos estudantes natildeo precisa aprendecirc-las Para os que tecircm um interesse especial o sumaacuterio seguinte provecirc uma introduccedilatildeo baacutesica
Note que siacutelaba longa eacute geralmente aquela que conteacutem uma vogal longa (h w) ou um ditongo Todavia ai e oi satildeo consideradas curtas quando ocorrem no fim de uma palavra (desta forma a siacutelaba final eacute curta em logogogogoijijijij Em ditongos eacute costume colocar o acento sobre a segunda vogal (tou=to)
Regras baacutesicas de acentuaccedilatildeo
1 O acento pode ser colocado sobre uma das trecircs uacuteltimas siacutelabas da palavra (Jo 13 anta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= ou)de e(n o( gegonen
2 Se a uacuteltima siacutelaba de uma palavra eacute longa o acento pode ser colocado soacute em uma
25
das duas uacuteltimas siacutelabas (pneumata mas pneumaton) 3 O acento circunflexo soacute pode ser colocado sobre uma das duas uacuteltimas siacutelabas da
palavra e soacute sobre uma siacutelaba longa (dw=ma dou= (Romai=oi) 4 Em verbos o acento agudo eacute colocado tatildeo longe do fim da palavra quanto
permitem as regras 1 e 2 (didwmi e(disoun) Quando um verbo eacute contracto e o acento agudo for colocado sobre a vogal contraiacuteda este eacute substituiacutedo por um acento circunflexo sobre a vogal contraiacuteda (filew torna-se filw=)
5 Excetuando-se as regras 1 e 2 natildeo haacute regras para indicar onde os acentos satildeo colocados em substantivos Eacute necessaacuterio aprender a colocar o acento ao aprender-se a palavra Mas note que na maior parte das vezes um substantivo conserva o seu acento nos demais casos na mesma siacutelaba em que ele cai no nominativo (a)rxh a)rxh=j) a menos que outras regras exijam uma mudanccedila (pneu=ma pneumatoj) mas pneumatwn [regra 2])
6 Quando uma palavra que naturalmente leva um acento agudo na uacuteltima siacutelaba eacute seguida por outra na mesma frase o acento agudo eacute substituiacutedo por um acento grave (touj a)delfououououjjjj blepw mas blepw touj a)delfououououjjjj)
7 Em circunstacircncias normais uma palavra leva soacute um acento Haacute contudo diversas palavras curtas (por exemplo e)sti me tij pwj) que lanccedilam o acento que elas teriam para traacutes para a palavra anterior quando isso eacute possiacutevel Por exemplo a)nqtrwpoj tij - um certo homem dou=loj tij ndash um escravo h(yato mou tij ndashalgueacutem me tocou (note que o acento de mou foi lanccedilado para traacutes sobre o h(yato e o acento de tij sobre o mou)
8 Dois acentos agudos natildeo podem ficar sem siacutelabas vizinhas Por isso topoj tij ndash um certo lugar (topoacutej eacute impossiacutevel e entatildeo tij simplesmente perde o acento) Mas onde uma palavra dissiacutelaba natildeo pode lanccedilar seu acento para traacutes ela o reteacutem e)n top= tini h=)n ndash ele estava em certo lugar
9 Palavras que laccedilam seus acentos para traacutes satildeo chamadas de encliacuteticas o( h( oi( ai( ei)j e)n e)k ou) e w(j natildeo tecircm acentos
O acento se coloca em cima da vogal da siacutelaba tocircnica da palavra e no caso de cair sobre um ditongo eacute sempre colocado sobre a sua segunda vogal
Ex lam-ba-nei ton dou=lon a)-kou-w tw=j fwnh=j Quando letras maiuacutesculas satildeo acentuadas a aspiraccedilatildeo e o acento satildeo colocados antes
da letra e natildeo em cima dela Ex )Ihsou= - i)hsou= )Eferoj
As uacutenicas palavras gregas que natildeo recebem acentos satildeo as procliacuteticas e as encliacuteticas Procliacuteticas satildeo as palavras monossilaacutebicas que natildeo tecircm acento proacuteprio e satildeo
pronunciadas junto com a palavra que segue agrave qual estatildeo intimamente ligadas Ex o(o(o(o( logoj e)ke)ke)ke)k qeou=
26
A este grupo pertencem as dez palavras gregas que nunca levam acentos Satildeo elas 1 Quatro formas do artigo o( oi( h( ai( 2 O adveacuterbio de negaccedilatildeo ou) (ou)k ou)x) 3 Trecircs preposiccedilotildees e)n ei)j e)k 4 Duas conjunccedilotildees w(jw(jw(jw(j = como eieieiei( = se
Palavras encliacuteticas Satildeo as palavras monossilaacutebicas e dissilaacutebicas que normalmente perdem seu proacuteprio
acento e se pronunciam junto com a palavra que vem antes porque satildeo consideradas como parte delas
Ex a)gapa=j memememe o(o(o(o( qeoj e)stin a)gaqoj A este grupo pertencem A maioria das formas do verbo ei)mi (eu sou) E a maioria
das formas do verbo fhmi As formas do pronome pessoal mou= = meu moi = para mim sou= = teu soi = para ti se = te
ASPIRACcedilAtildeO
Na liacutengua grega as palavras que comeccedilam com vogal ou ditongo levam um sinal
chamado aspiraccedilatildeo (espiacuterito) Este sinal se coloca sobre a vogal inicial ou caso a palavra comeccedilar com ditongo sobre a segunda vogal deste No caso de a palavra comeccedilar com maiuacutescula se coloca antes dela A aspiraccedilatildeo indica como se pronuncia a palavra
e)xomenoj r(hmata ui(ou= )Abraam A aspiraccedilatildeo branda (rsquo ) natildeo afeta a pronuacutencia e natildeo eacute considerada na transliteraccedilatildeo Ex ou)ranoj ceacuteu pronuncia-se uranoacutes a)gaph amor pronuncia-se agaacutepē A aspiraccedilatildeo aacutespera (lsquo ) indica que a palavra se pronuncia com um som parecido com
o ldquohrdquo em inglecircs (house) ou ldquojrdquo em espanhol (juego) Na transliteraccedilatildeo a aspiraccedilatildeo aacutespera eacute representada pela letra h
Ex o(doj caminho pronuncia-se hodoacutes e se translitera hodoacutes eu(rnikw eu acho pronuncia-se e translitera-se heurisco Quando o u ou o r estatildeo no iniacutecio de uma palavra sempre levam aspiraccedilatildeo aacutespera
Ex r(hma = rhecircma palavra u(pomonh = hupomonē paciecircncia Quando uma palavra leva aspiraccedilatildeo e acento na mesma vogal a maneira de colocaacute-lo
se ilustra nos seguintes exemplos e)xw e(n (um) (Anna (Ana)
TREMA O trema (uml) indica que duas vogais juntas natildeo formam um ditongo e que tambeacutem se
pronunciam separadamente Ex i)sxu+i ischuacute-i prwi+ pro-iacute )Hsai+aj Esa-iacuteas
27
a)skhseij - exerciacutecios
1 a)nagignwske kai grafe (Leia e escreva) o( profhthj (o profeta) o( poihthj (o poeta) o( filosofoj (o filoacutesofo) o( didaskaloj (o professor) o( i)atroj (o meacutedico) 2 GRAFE grafre Escreva (Em letras minuacutesculas) EGW LEGW
IWANNHS ESTI O PROFHTHS
SU EI O POIHTHS
UMEIS ESTE OI FILOSOFOI
EGW EIMI O DIDASKALOS
SINAIS DE PONTUACcedilAtildeO
Port Koinecirc Exemplo Grego Ponto final Deus qeoj Viacutergula Deus qeoj Ponto Viacutergula ou dois pontos ou Deus Deus qeoj Deus qeoj
portuguecircs em grego
ponto final igual
viacutergula igual
ponto e viacutergula
dois pontos
exclamaccedilatildeo
ponto no alto da linha
interrogaccedilatildeo helliphelliphelliphellip (cuidado)
28
DICAS DE LIacuteNGUA PORTUGUESA As Classes de Palavras Frase eacute uma combinaccedilatildeo de palavras organizadas segundo determinadas leis Sua
estrutura elementar apoacuteia-se basicamente em duas classes de palavras o substantivo e o verbo Exs
a O menino brinca Substantivo verbo
b As andorinhas voam Substantivo verbo 1 Substantivo Pertencem a esta classe todas as palavras que designam os seres
em geral as entidades reais ou imaginaacuteveis cadeira Cearaacute anjo alegria 2 Verbo Pertencem a essa classe as palavras que designam as accedilotildees ou processos que
ocorrem com os seres em geral cantar falar desaparecer partir O verbo eacute a uacutenica classe de palavras em que o tempo eacute marcado por uma desinecircncia proacutepria conto (presente indica a accedilatildeo feita no tempo real ) cantava ( preteacuterito [passado] imperfeito indica uma accedilatildeo imperfeita natildeo concluiacuteda ) cantei ( preteacuterito perfeito indica uma accedilatildeo concluiacuteda ) cantarei ( futuro aponta uma accedilatildeo que estaacute por vir ) cantaria ( futuro do preteacuterito indica uma accedilatildeo do passado que visava o futuro)
3 Os sateacutelites do substantivo 31 Adjetivo Classe de palavras que serve para indicar as qualidades as propriedades do
substantivo Exs a Cadeira confortaacutevel b Garoto feliz A locuccedilatildeo adjetiva eacute a expressatildeo formada de preposiccedilatildeo mais substantivo
qualificadora de outro substantivo Exs a Casa de tijolos b copo de cristal 32 Numeral Classe que serve para indicar a quantidade dos substantivos quantos
satildeo eles Exs um dez duacutezia oitenta mileiro O numeral ordinal indica a posiccedilatildeo de certo substantivo numa escala de nuacutemeros
dispostos em seacuterie Exs primeiro trigeacutesimo mileacutesimo 33 Artigo Classe que serve basicamente para indicar se o substantivo eacute concebido com
algo jaacute definido e conhecido previamente ou como algo indefinido e natildeo nomeado anteriormente Exs Havia um menino e um cachorro muito amigos O cachorro chama-se Buck e era da raccedila pastor-alematildeo O menino era contente com seu cachorro
4 Os sateacutelites do verbo 41 Adveacuterbio Pertencem a esta classe as palavras que se associam ao verbo para indicar
as vaacuterias circunstacircncias que envolvem a accedilatildeo (tempo lugar modo causa etc ) Exs O aviatildeo pousou suavemente aqui ontem
29
O aviatildeo pousou suavemente aqui ontem Artigo substantivo verbo adveacuterbio de modo adv de lugar adv de tempo OBS Em alguns casos o adveacuterbio pode modificar um adjetivo ou um outro adveacuterbio Exs a O dia foi bastante agitado b Estou muito bem Adveacuterbio adjetivo adveacuterbio adveacuterbio
A locuccedilatildeo adverbial eacute a expressatildeo formada de preposiccedilatildeo mais substantivo modificadora do verbo Exs A aviatildeo pousou no porta-aviotildees sem atraso Verbo locuccedilatildeo adverbial locuccedilatildeo adverbial 42 Pronome Eacute a classe de palavras que serve para indicar uma das trecircs pessoas
do discurso ou situar alguma coisa em relaccedilatildeo a essas trecircs pessoas Ex Noacutes vocecirc minha aquela algueacutem Existem os pronomes pessoais do caso reto que funcionam com sujeito da oraccedilatildeo (eu tu ele noacutes voacutes eles) e do caso obliacutequo que funcionam com complementos da oraccedilatildeo (me te o a se lhe nos vos os as se lhes mim comigo ti contigo si consigo ele ela noacutes conosco voacutes convosco si consigo eles elas) os demonstrativos (aquele aquela aquilo este essa) os possessivos (meu teu minha nosso vosso) os relativos (que qual) os interrogativos (quem qual ) os de tratamento (Senhor Vossa Excelecircncia)
SUBSTANTIVOS GREGOS
O substantivo e o verbo satildeo palavras principais no discurso As outras satildeo
consideradas auxiliares Eis algumas como exemplo a)nqrwpoj a)ggeloj kosmoj logoj liqoj exprimem substacircncia ndash satildeo substantivos luw legw a(giazw
exprimem accedilatildeo ndash satildeo verbos Os substantivos podem servir como sujeito e objeto ou complemento direto
qeoj a)gapa= a)nqrwpon a)nqrwpoj a)gapa= qeon Suj verbo objeto - sujeito verbo Objeto
a) O grego natildeo utiliza a ordem das palavras na formaccedilatildeo da frase como no portuguecircs pode invertecirc-las Por exemplo sujeito predicado complemento e acessoacuterios Deus ama o mundo
b) Grego qeoj a)gapa= ton kosmon O sujeito eacute qeoj e o objeto direto eacute ton kosmon Ordem inversa ton kosmon a)gapa= o( qeoj O sujeito eacute o( qeoj No final da frase e o objeto direto eacute ton kosmon no princiacutepio Conclusatildeo O sujeito eacute indicado pela terminaccedilatildeo [oj] ndash diz-se nominativo ndash N O objeto direto eacute indicado pela terminaccedilatildeo [on] ndash diz-se acusativo ndash A
30
A mudanccedila de forma dos substantivos chama-se Declinaccedilatildeo CASO Caso Sigla Forma Funccedilatildeo
o)nomastikh Nominativo N oj Sujeito genikh Genitivo G ou= Posse dwtikh Dativo D Objeto indireto ai)tiatikh Acusativo A on Objeto direto
c) Determinar o sujeito e o objeto direto nas seguintes frases qeoj a)gapa= ton ui(on
ton ui(on a)gapa qeoj logon legei o( dou=loj )Ihsou legei logon Declinaccedilatildeo
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoj a palavra genikh Genitivo G ou= logou da palavra dwtikh Dativo D Objeto indireto log agrave palavra ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto on logon a palavra
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoi as palavras genikh Genitivo G wn logwn das palavras dwtikh Dativo D Objeto indireto oij logoij agraves palavras ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto ouj logouj as palavras
O grego modifica a uacuteltima siacutelaba das palavras para indicar a sua funccedilatildeo seja qual for a posiccedilatildeo na frase As formas das declinaccedilotildees chamam-se casos
Caso indica funccedilatildeo Forma Caso Sigla Funccedilatildeo Exemplo traduccedilatildeo oj Nominativo N Sujeito logoj palavra ou Genitivo D logou da palavra Dativo A Objeto indireto log agrave palavra on Acusativo A Objeto direto logon a palavra
Os substantivos terminados em [oj] cumprem sempre a funccedilatildeo de sujeito Os substantivos terminados em [on] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto direto Os substantivos terminados em [] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto indireto
diakonoj legei logon qeou= dou=l O diaacutecono fala a palavra de Deus ao servo Sujeito Verbo Objeto direto Objeto indireto
31
Substantivos satildeo palavras que datildeo nomes aos seres de modo geral eles satildeo flexionados com relaccedilatildeo ao seu gecircnero e ao seu nuacutemero
Gecircnero satildeo flexionados em masculino feminino e ainda o neutro Nuacutemero aleacutem do singular e do plural temos o dual As Declinaccedilotildees Gregas Satildeo modificaccedilotildees sofridos pelo substantivo na uacuteltima siacutelaba dando sua funccedilatildeo
sintaacutetica na frase Nem todos os substantivos satildeo flexionados da mesma forma os que apresentam as mesmas flexotildees satildeo agrupados em declinaccedilotildees Os estudiosos antigos da gramaacutetica relacionaram com pequenas variaccedilotildees dez declinaccedilotildees poreacutem haacute trecircs seacuteculos aconteceu uma mudanccedila e reuniram apenas trecircs satildeo estas
Casos Gregos O grego trabalha com casos para indicar as funccedilotildees sintaacuteticas dos substantivos Estes casos satildeo em nuacutemero de oito Nominativo Genitivo Dativo Acusativo Ablativo Locativo Instrumental e Vocativo Mas eles se apresentam em cinco formas apenas Isso porque alguns possuem a mesma forma o Locativo o Instrumental e o Dativo possuem a mesma terminaccedilatildeo (w w) por isso muitas gramaacuteticas os consideram simplesmente como Dativo Os casos Genitivos e Ablativos possuem a mesma terminaccedilatildeo (ou ou) por isso algumas gramaacuteticas os consideram como Genitivo sendo assim em algumas gramaacuteticas os classifiquem apenas em cinco casos assim vejamos esses casos Nominativo eacute o caso que indica que o substantivo exerce a funccedilatildeo sintaacutetica de sujeito da frase
1 O nominativo o chamado predicativo do sujeito nas frases que possuam predicados nominais Ex a)postoloj a)gei ton filon (o apoacutestolo conduz o amigo) o( qeoj kurioj e)stin (Deus eacute o Senhor)
2 Genitivo eacute o caso usado para indicar que o substantivo tem a ideacuteia de uma posse No portuguecircs natildeo eacute usado este termo Ex gnwskomen ton adelfon tou= a)nqrwpou (Noacutes conhecemos o irmatildeo do homem)
3 Dativo eacute o caso que indica a ideacuteia de interesse pessoal Corresponde ao nosso objeto indireto Ex legw t= a)nqrwp (eu falo ao Homem)
4 Acusativo expressa a ideacuteia de extensatildeo corresponde ao nosso objeto direto Ex a)kouw ton logon (eu ouccedilo a palavra)
5 Vocativo eacute o caso que expressa exclamaccedilatildeo Ex kurie a)koue (Senhor Escuta) 6 Ablativo eacute o caso usado com o substantivo indicar a ideacuteia fundamental de origem
derivaccedilatildeo ou ponto de partida Ex o( nomoj e)rxetai ton qeou= (A lei vem de Deus) 7 Locativo eacute o caso que exprimi a ideacuteia de lugar Ex o( a)nqrwpoj e)stin t=
kosm (o homem estaacute no mundo) 8 Instrumental eacute o caso que tem a ideacuteia do meio atraveacutes do qual a accedilatildeo verbal eacute
realizada Podendo tambeacutem indicar a ideacuteia de associaccedilatildeo ou acompanhamento Ex pempw a)rton t= a)postol (eu envio o patildeo pelo apoacutestolo) legw t= qe (eu falo com Deus)
32
Segunda Declinaccedilatildeo Os substantivos da 2ordf declinaccedilatildeo satildeo os substantivos que tecircm raiz - oooo Eles possuem dois gecircneros o Masculino e o Neutro Os masculinos satildeo aqueles substantivos terminados em ojojojoj e tecircm como paradigma o substantivo logojlogojlogojlogoj Jaacute os de gecircneros Neutros satildeo aqueles terminados em onononon cujo paradigma eacute biblonbiblonbiblonbiblon
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N logoj logoi
GENITIVO genikh G logou logwn
DATIVO dwtikh D log logoij
ACUSATIVO ai)tiatikh A logon logouj
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N biblion biblia GENITIVO genikh G bibliou bibliwn DATIVO dwtikh D bibli biblioij ACUSATIVO ai)tiatikh A biblion biblia
Substantivos Masculinos da 2ordf Declinaccedilatildeo ndash ojojojoj
Substantivos Neutros da 2ordf declinaccedilatildeo - onononon
N logoj Palavra biblion O livro
G logou Da palavra bibliou Do livro
Abl logou Da palavra bibliou Do livro
Loc log Na palavra bibli No livro Inst log Com a pela palavra bibli Com o pelo livro D log Agrave palavra bibli Ao livro
A logon Palavra biblion O livro
Voc loge Palavra biblion livro N logoi Palavras biblia Os livros
G logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Abl logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Loc logoij Nas palavras biblioij Nos livros Inst logoij Com as pelas palavras biblioij Com os pelos livros D logoij Agraves palavras biblioij Aos livros
A logouj Palavras biblia Os livros
Voc logoi Palavras biblia livros
33
Vocabulaacuterio Substantivos masculinos seguem o paradigma logojlogojlogojlogoj
SINGULAR PLURAL N logoj logoi
G logou logwn
D log logoij
A logon logouj
Vocabulaacuterio
Grego Portuguecircs O Nordm de Vezes no NT a(martoloj pecador (hamartiologia) 47 a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)lla Mas (ecircnfase 635) a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) de E mas (2771) diaboloj diabo (175) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 filoj Amigo 29 foboj Medo (Fobia 47) kai E tambeacutem (947) kairoj Tempo 85 karpoj Fruto 66 kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave 45) nomoj Lei (Deutero-nocircmio 194) o)xloj Multidatildeo 174 o)fqalmoj Olho 100 oi)koj Casa 115
34
ou) ou)k ou)x natildeo (1619) ou)ranoj Ceacuteu 272 paraklhtoj Consolador advogado 5 potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) qanatoj Morte (tanatologia)120 qeoj Deus deus (teologia 1314) qronoj Trono 62 stauroj Cruz 28 stefanoj Coroa 18 tufloj Cego 50 u(mnoj Hino 2 ui(oj Filho 374 Xristoj Cristo (ungido crisma 529) xronoj Tempo 54 zh=loj Zelo 16
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a(martoloj a)nqrwpoj a)rtoj a)delfoj
a)mnoj a)postoloj didaskaloj e)piskopoj kosmoj ou)ranoj potamoj qanatoj
Decirc o plural e o singular das seguintes palavras
decirc o plural decirc o singular
oJ a[ggelo oiJ diavkonoi
oJ ajdelfov oiJ douloi
oJ qeov oiJ oi[koi
hJ diavkono aiJ qevoi
hJ h[rhmo aiJ oJdoiv
hJ ceirov aiJ a[mpeloi
to gevno ta ajrniva
to e[qo ta tevkna
35
Vocabulaacuterio Substantivos neutros seguem o paradigma biblionbiblionbiblionbiblion
SINGULAR PLURAL N biblion biblia
G bibliou bibliwn
D bibli biblioij
A biblion biblia
Substantivos neutros Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo musthrion Segredo paidion Crianccedila a)rnion Cordeirinho ploi=on Barco navio biblion Livro probaton Ovelha daimonion Democircnio proswpon Rosto face pessoa e)rgon Obra trabalho sabbaton Saacutebado i(eron Templo shmei=on Sinal eu)aggelion Evangelho sunedrion Sineacutedrio lutron Resgate teknon Filho crianccedila marturion Testemunho
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a)rnion daimonion e)rgon i(eron
eu)aggelion lutron marturion teknon musthrion paidion ploi=on probaton
Primeira declinaccedilatildeo Os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm raiz ndash aaaa Eles possuem
dois gecircneros os femininos e os masculinos Os substantivos femininos 1ordf declinaccedilatildeo estatildeo divididos em dois grupos aqueles
cujas raiacutezes terminam numa vogal ou em rrrr que levam a terminaccedilatildeo aaaa e tem como paradigma o substantivo oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia) e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr que levam a terminaccedilatildeo hhhh e tem como paradigma o substantivo grafhgrafhgrafhgrafh Entretanto os substantivos femininos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm uma pequena exceccedilatildeo com relaccedilatildeo aos chamados substantivos sigmaacuteticos (ssss - jjjj) ou seja todos aqueles que acabam em sigma [glglglglwwww====ssssssssaaaa] Eles sofrem alteraccedilotildees no nominativo e no acusativo singular em vez de seguir o paradigma grafē (grafhgrafhgrafhgrafh) eles seguem o paradigma oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia)
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N oi)kia oi)kiai N grafh grafai G oi)kiaj oi)kiw=n G grafh=j grafw=n D oi)ki oi)kiaij D gra fv= grafai=j A oi)kian oi)kiaj A grafhn grafaj
36
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (aaaa) e seguem o paradigma oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia Substantivos Femininos Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo a(martia Pecado metanoia Arrependimento a)lhqeia Verdade o)milia Conversa a)nomia Iniquumlidade oi)kia Casa basileia Reino o(mologia Confissatildeo diakonia Serviccedilo parousia Vinda diaspora Dispersatildeo sofia Sabedoria e)kklhsia Igreja swthria Salvaccedilatildeo e)paggelia Promessa filadelfia Amor fraternal eu)logia Becircnccedilatildeo louvor h(mera Dia eu)xaristia Gratidatildeo qura Porta kardia Coraccedilatildeo petra Rocha pedra koinwnia Comunhatildeo xara Alegria marturia Testemunho w(ra hora
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N glw=ssa glw=ssai N doca docai
G glwsshj glwssw=n G dochj docwn
D glwssv glwssaij D docv docai=j
A glw=ssan glw=ssaj A docan docaj
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (h) e seguem o paradigma
grafgrafgrafgrafh
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo a)paph Amor o)rgh Ira coacutelera a)delfh Irmatilde parabolh Paraacutebolas a)rxh Princiacutepio proseuxh Oraccedilatildeo diaqhkh Alianccedila sinagwgh Sinagoga didaxh Ensino u(paoh Obediecircncia dikaiosunh Justiccedila u(potagh Submissatildeo ei)rhnh Paz u(pomonh Perseveranccedila e)ntolh Mandamento fulh Tribo e)pistolh Carta epiacutestola fwnh Voz som numfh Noiva yuxh Alma
37
ajgrafhngrafA
ai=jgrafv=grafD
w=ngrafh=jgrafG
aigrafhgrafN
PLURALSINGULAR
RAIZRAIZ
Exerciacutecio - a)skhseij
Decline os seguintes substantivos a)paph a)delfh a)rxh diaqhkh didaxh dikaiosunh ei)rhnh e)ntolh e)pistolh numfh o)rgh parabolh proseuxh sinagwgh u(paoh u(potagh u(pomonh fulh fwnh yuxh
Os substantivos masculinos da 1ordf declinaccedilatildeo tambeacutem satildeo divididos em dois grupos aqueles cujas raiacutezes terminam em vogal (neaniaj) ou em tttt (profprofprofprofhhhh tttthhhhς) levam a terminaccedilatildeo aaaaς e tem como paradigma o substantivo neanianeanianeanianeaniaς e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr levam a terminaccedilatildeo hhhhς e tem como paradigma o substantivo profprofprofprofhhhh tttthhhhς Em siacutentese os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo satildeo os femininos terminados em aaaa e em hhhh e os substantivos masculinos terminados em aaaaς e hhhhjjjj
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N neaniaj neaniai N profhthj profh=tai
G neaniou neaniw=n G profhtou profhtw=n
D neani neaniaij D profhtv profhtaij
A neanian neaniaj A profhthn profhtaj
VOCABULAacuteRIO Todos estes substantivos satildeo masculinos (o() o seguem os paradigmas neaniajprofhthj Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo rsquoHliaj Elias krithj Juiz rsquoHsaiaj Isaiacuteas maqhthj Aluno disciacutepulo neaniaj Moccedilo jovem margarithj Peacuterola Bappisthj Batista mesithj Mediador
38
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo eu)aggelisthj Evangelista poihthj Fazedor Zhlwthj Zeloso profhthj Profeta rsquo Israhlithj Israelita stratiwthj Soldado rsquo Iwannhj Joatildeo u(phrethj Ministro servo klepthj Ladratildeo u(pokithj Hipoacutecrita
a)skhseij Decline os seguintes substantivos neaniaj Bappisthj eu)aggelisthj
klepthj maqhthj profhthj u(phrethj
Terceira Declinaccedilatildeo A 3ordf declinaccedilatildeo grega geralmente eacute conhecida como declinaccedilatildeo consoante pois a maioria dos seus substantivos possuem raiz ndash consoante Eacute a mais difiacutecil das declinaccedilotildees gregas Diferente da 1ordf e da 2ordf declinaccedilatildeo a 3ordf abrange os trecircs gecircneros Feminino Masculino e Neutro
SINGULAR PLURAL
N ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς N ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
V φφφφῶῶῶῶςςςς V φφφφῶῶῶῶτατατατα
A ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς A ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
G τοτοτοτοῦῦῦῦ φωτφωτφωτφωτόόόόςςςς G ττττῶῶῶῶνννν φφφφώώώώτωντωντωντων
D ττττῷῷῷῷ φωτφωτφωτφωτίίίί D τοτοτοτοῖῖῖῖςςςς φφφφώώώώσισισισι
substantivo masculino
substantivo feminino
substantivos neutros
nom oJoJoJoJ lovgo hJhJhJhJ oJdov totototo tevknon ajrnivon
genabl toutoutoutou lovgou thththth oJdou toutoutoutou tevknou ajrnivou
dtlcit twtwtwtw lovgw thththth oJdw twtwtwtw tevknw ajrnivw
acus tontontonton lovgon thnthnthnthn oJdovn totototo tevknon ajrnivon
sing
voc lovge oJdev tevknon ajrnivon
nom oiJoiJoiJoiJ lovgoi aiJaiJaiJaiJ oJdoiv tatatata tevkna ajrniva
genabl twntwntwntwn lovgwn twntwntwntwn oJdwn twntwntwntwn tevknwn ajrnivwn
dtlcit toitoitoitoi lovgoi taitaitaitai oJdoi toitoitoitoi tevknoi ajrnivoi
acus toutoutoutou lovgou tatatata ojdouv tatatata tevkna ajrniva
pl
voc lovgoi oJdovi tevkna ajrniva
39
VERBOS GREGOS
A forma como os verbos satildeo identificados (que eacute a que aparece nos dicionaacuterios) eacute a da primeira pessoa do singular do presente do indicativo da voz ativa Assim e)imi (eu sou) legw (eu falo eu digo)
Os verbos tecircm tempo voz e modo como no portuguecircs Os tempos verbais gregos expressam mais a qualidade da accedilatildeo do que o tempo em que a accedilatildeo acontece Somente no Indicativo eacute que o Presente indica Tempo Presente A ideacuteia principal do Presente eacute que a accedilatildeo eacute contiacutenua ainda em progresso e eacute chamada de Linear ou Durativa
Verbo eacute a palavra que indica accedilatildeo ou estado da accedilatildeo as flexotildees sofridas pelo verbo chamam-se conjugaccedilotildees Eles estatildeo divididos em dois grupos de conjugaccedilotildees o de terminaccedilatildeo wwww (legw) possuindo a maioria dos verbos gregos e o de terminaccedilatildeo mimimimi (e)imi) contendo somente uma minoria
Os verbos gregos como no portuguecircs possuem modificaccedilotildees numeacutericas pessoa (1ordf 2ordf e 3ordf) e nuacutemero (singular e plural)
Tempos Verbais O tempo verbal em grego eacute diferente do portuguecircs aleacutem de indicar a eacutepoca o tempo refere-se principalmente agrave qualidade da accedilatildeo ou seja se a accedilatildeo foi completada ou natildeo A accedilatildeo completa chama-se tambeacutem accedilatildeo pontilear e a incompleta linear que eacute descrita como estando em processo em andamento No grego temos trecircs tempos Primaacuterios Presente Perfeito (Passado) e Futuro E trecircs tempos Secundaacuterios Aoristo Imperfeito e Mais-que-Perfeito
Presente indicam aleacutem de uma accedilatildeo pontilear uma accedilatildeo contiacutenua ou um estado incompleto A accedilatildeo eacute descrita como em progresso em andamento durativa ou linear
Futuro como em portuguecircs indica o que vai acontecer Geralmente expressa a ideia de uma accedilatildeo pontilear mas em alguns casos pode ser durativa
Ex Jesus voltaraacute em gloacuteria Imperfeito expressa uma accedilatildeo que foi contiacutenua por algum tempo no passado mas
que jaacute cessou A accedilatildeo pode ter sido continuada habitual intermitente etc o que eacute determinado pelo contexto e pelo significado do verbo
Ex Jesus proclamava o Reino de Deus
Aoristo Eacute um tempo indefinido Essencialmente ele natildeo tem significaccedilatildeo temporal embora esse significado esteja presente no modo indicativo onde o aoristo tem significaccedilatildeo passada e recebe o (faltou o siacutembolo na apostila) de aumento como o tempo imperfeito
Perfeito Eacute um tempo grego peculiar em sua funccedilatildeo e natildeo encontramos correspondecircncia em nossa liacutengua Ele combina a accedilatildeo pontilear e a linear por expressar geralmente no indicativo o efeito ou estado no presente como resultado de uma accedilatildeo no passado indicando assim a permanecircncia de uma accedilatildeo completa ou um estado presente resultado de uma accedilatildeo passada
Mais-que-Perfeito Associa a accedilatildeo pontilear com a linear soacute que estas accedilotildees satildeo combinadas no passado Tem a mesma ideacuteia do nosso passado imperfeito
40
Modos verbais O modo verbal indica a maneira da afirmaccedilatildeo verbal ou seja como a accedilatildeo eacute realizada Eacute a maneira ou a forma por meio da qual o verbo exprime a accedilatildeo Assim temos o Indicativo Subjuntivo Imperativo Optativo Infiniti vo e o Particiacutepio
1 Indicativo que expressa um fato tido como certo
2 Subjuntivo que enuncia o fato de modo possiacutevel duvidoso
3 Imperativo que expressa ordem proibiccedilatildeo conselho
4 Optativo que expressa desejo opccedilatildeo
5 Infinitivo que eacute considerado como um substantivo-verbal O infinitivo eacute um substantivo-verbal Eacute sempre indeclinaacutevel (o que significa que natildeo tem casos N G D A) Quando eacute antecedido de um artigo definido o artigo eacute sempre neutro singular e eacute declinado segundo a funccedilatildeo do infinitivo
6 Particiacutepio eacute considerado como um adjetivo-verbal
Vozes Verbais A voz verbal indica como a accedilatildeo ou o estado do verbo se refere ao sujeito Natildeo existe accedilatildeo sem causa E a origem desta causa eacute descrita pela voz Em grego como no portuguecircs temos trecircs vozes verbais Ativa Meacutedia (reflexiva) e Passiva
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
raiz terminaccedilatildeo
do VIPMP VIPPM
Traduccedilatildeo
Presente do Indicativo
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
-omai
-h
-etai
-ovmeqa
-esqe
-ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
VIPP eu sou solto
VIPM eu solto para mim eu me solto
VIPP tu eacutes solto
VIPM tu soltas para ti tu te soltas
VIPP ele(a) eacute solto
VIPM ele(a) solta para si ele(ou ele se solta
VIPP noacutes somos soltos
VIPM noacutes soltamos para noacutes noacutes nos soltamos
VIPP voacutes sois soltos
VIPM voacutes soltais para voacutes voacutes vos soltais
VIPP eles(as) satildeo soltos
VIPM eles(as) soltam para si eles(as) se soltam
Ativa onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a algo ou algueacutem Ex louw ndash eu lavo Meacutedia (reflexiva) onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a si mesmo Ex luomai - eu me lavo Passiva onde o sujeito sofre a accedilatildeo Ex louomai ndash eu sou lavado
41
Pres Ativa Traduccedilatildeo Pres Meacutedia Traduccedilatildeo louw Eu lavo luomai Eu me lavo loueij Tu lavas lu$ Tu te lavas louei Ele lava louetai Ele se lava louomen Noacutes lavamos louomeqa Noacutes nos lavamos louete Voacutes lavais louesqe Voacutes vos lavais louousi Eles lavam louontai Eles se lavam
Passiva louomai lou$ louetai louomeqa louesqe louontai
Eu sou lavado Tu eacutes lavado Ele eacute lavado Noacutes somos lavados Voacutes sois lavados Eles satildeo lavados
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
VIPA V = verbo I = Indicativo P = Presente A = Ativa VIPMP V = verbo I = Indicativo P = Presente M = meacutedia P = Passiva Paradigmas de verbos de terminaccedilatildeo -w-w-w-w no VIPA e VIPMP Satildeo formados pela simples adiccedilatildeo da terminaccedilatildeo verbal ao radical Observe que a
vogal temaacutetica eacute considerada como parte da terminaccedilatildeo verbal
luvwluvwluvwluvw ajkouvwajkouvwajkouvwajkouvw ejsqivwejsqivwejsqivwejsqivw e[cwe[cwe[cwe[cw levgwlevgwlevgwlevgw ginwvskwginwvskwginwvskwginwvskw gravfwgravfwgravfwgravfw bavllwbavllwbavllwbavllw
VIPA = R + -w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)
luvw
luvei
luvei
luvomen
luvete
luvousi(n)
ajkouvw
ajkouvei
ajkouvei
ajkouvomen
ajkouvete
ajkouvousi(n)
ejsqivw
ejsqivei
ejsqivei(n)
ejsqivomen
ejsqivete
ejsqiv usi(n)
e[cw
e[cei
e[cei
e[comen
e[cete
e[cousi(n)
levgw
levgei
levgei(n)
levgomen
levgete
levgousi(n)
ginwvskw
ginwvskei
ginwvskei(n)
ginwvskomen
ginwvskete
ginwvskousi(n)
gravfw
gravfei
gravfei(n)
gravfomen
gravfete
gravfousi(n)
bavllw
bavllei
bavllei(n)
bavllomen
bavllete
bavllousi(n)
VIPMP = R + -omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -etai -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
ajkouvomai
ajkouvh
ajkouvetai
ajkouovmeqa
ajkouvesqe
ajkouvontai
ejsqivomai
ejsqivh
ejsqivetai
ejsqiovmeqa
ejsqivesqe
ejsqivontai
e[comai
e[ch
e[cetai
ejcovmeqa
e[cesqe
e[contai
levgomai
levgh
levgetai
legovmeqa
levgesqe
levgontai
ginwvskomai
ginwvskh
ginwvsketai
ginwskovmeqa
ginwvskesqe
ginwvskontai
gravfomai
gravfh
gravfetai
grafovmeqa
gravfesqe
gravfontai
bavllomai
bavllh
bavlletai
ballovmeqa
bavllesqe
bavllontai
42
APLICACcedilAtildeO DA QUALIDADE DA ACcedilAtildeO VERBAL NO TEMPO VERB AL Qualidades Tempos _
Presente _ Mais-que-Perfeito
Imperfeito _ Linear - Pontilear Perfeito Linear
Futuro _ Mais-que-Perfeito
Presente _
Futuro _ Pontilear
Aoristo _
VERBOS Pessoa e Nuacutemero
Assim como no portuguecircs tambeacutem no grego os verbos tecircm terminaccedilotildees pessoais que indicam a pessoa e o nuacutemero do sujeito que executa a accedilatildeo
Exemplo Canto Indica que sou eu (1ordf pessoa do singular) que canta Cantas Indica eacutes tu (2ordf pessoa do singular) que cantas Cantamos Indica que somos noacutes (1ordf pessoa do plural) que cantamos
Mesmo que o sujeito jaacute esteja impliacutecito na terminaccedilatildeo verbal eacute possiacutevel que se
queira destacaacute-lo ou enfatizaacute-lo Nesses casos eacute acrescentado o pronome pessoal Exemplo nenikhka ton kosmon ndash venci o mundo e)gw nenikhka ton kosmon ndash eu venci o mundo
PRONOMES
O pronome eacute a palavra que substitui o nome evitando-lhe a repeticcedilatildeo O nome que eacute substituiacutedo pelo pronome chama-se antecedente o pronome concorda com o seu antecedente em gecircnero e nuacutemero
Em grego quando o pronome pessoal eacute usado eacute para dar ecircnfase Nas formas obliacutequas ele eacute bastante usado no NT
Exemplos
43
Jo 125
Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj
Pronomes pessoais
Pessoa Nuacutemero
su pronome pessoal da 2a pessoa nominativo singular
e)gw eu 1ordf Singular
E por que entatildeo batizas se tu natildeo eacutes o Cristo
su tu 2ordf Singular
Mt 69 Pater h(mw=n o( e)n toi=j ou)ranoi=j au)toj h o Ele ela 3ordf Singular
h(mw=n pronome pessoal da 1a pessoa genitivo plural h(me=ij noacutes 1ordf Plural
Pai nosso que estais nos ceacuteus u(me=ij voacutes 2ordf Plural
au)toi ai a Eles elas 3ordf Plural
PRONOMES
1a Pessoa Singular 1a Pessoa Plural N e)gw eu N h(me=ij noacutes
A e)meme me mim A h(ma=j nos conosco
G e)mou= mou de mim G h(mw=n de noacutes
D e)moimoi para mim D h(mi=n para noacutes
2a Pessoa Singular 2a Pessoa Plural
N su tu N u(me=ij voacutes
A se te ti A u(ma=j vos convosco
G sou= de ti G u(mw=n de voacutes
D soi para ti D u(mi=n para voacutes
3a Pessoa Singular 3a Pessoa Plural N au)toj Ele N au)toi Eles
A au)tou= Dele A au)tw=n Deles
G au)t= A ele G au)toi=j A eles
D au)ton Ele D au)touj Eles PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO luwluwluwluw (soltar) lu w Eu solto estou soltando lu eij Tu soltas estaacutes soltando lu ei Ele solta estaacute soltando lu omen Noacutes soltamos estamos soltando o = vogal temaacutetica lu ete Voacutes soltais estais soltando e = vogal temaacutetica lu ousi(n) Eles soltam estatildeo soltando
44
Pessoa e nuacutemero
portuguecircs grego
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eu
tu
elea
noacutes
voacutes
elesas
falo
falas
fala
falamos
falais
falam
ejgw
su
aujto aujth aujto
hJmei
uJmei
aujtoi aujtai aujta
levgw
levgei
levgei
levgomen
levgete
levgousin
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO a)gwa)gwa)gwa)gw (guiar) a)g w Eu guio estou guiando a)g eij Tu guias estaacutes guiando a)g ei Ele guia estaacute guiando a)g omen Noacutes guiamos estamos guiando a)g ete Voacutes guiais estais guiando a)g ousi(n) Eles guiam estatildeo guiando
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO ballwballwballwballw (jogo) ball w Eu jogo estou jogando ball eij Tu jogas estaacutes jogando ball ei Ele joga estaacute jogando ball omen Noacutes jogamos estamos jogando ball ete Voacutes jogais estais jogando ball ousi(n) Eles jogam estatildeo jogando
FUTURO DO INDICATIVO ATIVO luw (soltar) lu s w Eu soltarei lu s eij Tu soltaraacutes lu s ei Ele soltaraacute lu s omen Noacutes soltaremos lu s ete Voacutes soltareis lu s ousi(n) Eles soltaratildeo
45
luw Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo
1ordfps luw luw luein
2ordfps lueij lu$j lu=e
3ordfps luei lu$ luetw
1ordfpl luomen luwmen
2ordfpl luete luhte luete
3ordfpl luousi luwsi luetwsan
luw Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo
1ordfps luomai luwmai luestai
2ordfps lu$ lu$ luou
3ordfps luetai luhtai luesqw
1ordfpl luomeqa luwmeqa
2ordfpl luesqe luhsqe luesqe
3ordfpl luontai luwntai luesqwsan
luw Imperfeito Ativo
1ordfps e)luon
2ordfps e)luej
3ordfps e)lue
1ordfpl e)luomen
2ordfpl e)luete
3ordfpl e)lue
1ordfps e)luon
luw Imperfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps e)luomen
2ordfps e)luo
3ordfps e)lueto
1ordfpl e)luomeqa
2ordfpl e)luesqe
3ordfpl e)luonto
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Ativo Futuro Ativo
1ordfps lusw lusein
2ordfps luseij
3ordfps lusei
1ordfpl lusomen
2ordfpl lusete
3ordfpl lusousi
46
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Meacutedio Futuro Meacutedio
1ordfps lusomai lusestai
2ordfps lus$
3ordfps lusetai
1ordfpl lusomeqa
2ordfpl lusesqe
3ordfpl lusontai
luw Futuro Passivo Futuro Passivo
1ordfps luqhsomai luqhsesqai
2ordfps luqhs$
3ordfps luqhsetai
1ordfpl luqhsomeqa
2ordfpl luqhsesqe
3ordfpl luqhsontai
luw 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo
1ordfps e)lusa lusw lu=sai
2ordfps e)lusaj lus$j lu=son
3ordfps e)luse lus$ lusatw
1ordfpl e)lusamen luswmen
2ordfpl e)lusate lushte lusate
3ordfpl e)lusan luswsi lusatwsan
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio
1ordfps e)lusamhn luswmai lusasqai
2ordfps e)lusw lus$ lu=sai
3ordfps e)lusato lushtai lusasqw
1ordfpl e)lusameqa luswmeqa
2ordfpl e)lusasqe lushsqe lusasqe
3ordfpl e)lusanto luswntai luasqwsan
luw 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo
1ordfps e)luqhn luqw= luqhnai
2ordfps e)luqhj luqh=j luqhti
3ordfps e)luqh luq$= luqhtw
1ordfpl e)luqhmen luqw=men
2ordfpl e)luqhte luqh=te luqhte
3ordfpl e)luqhsan luqw=si luqhtwsan
47
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo Perfeito Ativo
1ordfps leluka lelukw lelukenai
2ordfps lelukaj leluk$j
3ordfps leluke leluk$
1ordfpl lelukamen lelukwmen
2ordfpl lelukate lelukhte
3ordfpl lelukasi (kan) lelukwsi
luw 1ordm Perfeito Meacutedio e Passivo 1ordmPerfeito Meacutedio e Passivo Perfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps lelumai lelusqai
2ordfps lelusai lu=sai
3ordfps lelutai lusasqw
1ordfpl lelumeqa
2ordfpl lelusqe lusasqe
3ordfpl leluntai luasqwsan
luw Mais que Perfeito Ativo
1ordfps e)lelukein
2ordfps e)lelukate
3ordfps e)lelukate
1ordfpl e)lelukate
2ordfpl e)lelukate
3ordfpl e)lelukate
luw + que Perfeito meacutediopassivo
1ordfps e)lelumhn
2ordfps e)leluso
3ordfps e)leluto
1ordfpl e)lelumeqa
2ordfpl e)lelusqe
3ordfpl e)lelunto
Verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv
Em grego haacute duas conjugaccedilotildees baacutesicas identificadas pelos verbos terminados em -w e -mi Embora os verbos em -w sejam mais comuns e regulares vamos primeiramente abordar o verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv que equivale aos nossos verbos auxiliares ser e estar e tambeacutem existir Como em portuguecircs tambeacutem na liacutengua grega este eacute o principal verbo de ligaccedilatildeo
A forma eijmiv (eu sou estou existo) estaacute na 1ps do VIPA (Presente do Indicativo Ativo) Como este verbo natildeo tem a forma passiva e meacutedia podemos dizer simplesmente VIP
48
VIPA ou VIP IMPERFEITO DO IND AT e)imi (SER)
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eijmiv ei ejstiv(n) ejsmevn ejstev eijsiv(n)
eu sou
tu eacutes
elea eacute
noacutes somos
voacutes sois
elesas satildeo
h)mhn h)=j h)=sqa h)=n h)=meqta h)te h)san
Eu era
Tu eras
Ele era
Noacutes eacuteramos
Voacutes eacutereis
Eles eram
Traduza as frases para o portuguecircs
ejgwv eijmi hJ quvrasum
eijmiv presbuvtero
ajgavph ejstin oJ qeov
oJ qeov ejstin ajgaqov
oiJ douloi tou qeou ejsmen
oJ jIwavnnh ejstin a[nqrwpo
ejgwv eijmiv hJ oJdo kai hJ ajlhvqeia kai hJ zwhv
Terminaccedilotildees Pessoais
O pronome pessoal quase natildeo eacute usado no grego pois as proacuteprias terminaccedilotildees jaacute indicam por si que a pessoa estaacute fazendo a accedilatildeo As terminaccedilotildees para os verbos primaacuterios (presente futuro e perfeito) satildeo w eij ei omen ete ousi
RAIZ TEMA VOGAL TEMAacuteTICA a) RAIZ a primeira pessoa do singular do Presente Ativo do Indicativo eacute a raiz do
verbo b) TEMARADICAL eacute a parte constante (quase sempre) de um verbo c) VOGAL TEMAacuteTICA eacute a vogal colocada entre o Tema e as Terminaccedilotildees
Pessoais que comeccedilam com consoantes O ldquoordquo [oacutemicron] antes de ldquomrdquo e ldquogrdquo e ldquoerdquo antes das outras consoantes
Para conjugar um verbo eacute soacute pegar o Tema adicionar as Terminaccedilotildees Pessoais e
colocar a vogal Temaacutetica onde for necessaacuteria Como exemplo vejamos como seria a conjugaccedilatildeo dos verbos luw e a)kouw
49
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees S 1 lu - w
I 2 lu - eij
N 3 lu - ei
P 1 lu o men
L 2 lu e te
U 3 lu - ousi
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees
S 1 a)kouomai o omai
I 2 a)kouv e v
N 3 a)kouetai e etai
P 1 a)kouomeqa o omeqa
L 2 a)kouesqe e esqe
U 3 a)kouontai o ontai
Conjugando os verbos
Forma no original
Categoria Tempo Modo Voz Pessoa Nuacutemero
Forma no leacutexico
Traduccedilatildeo literal
legei Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg legw Ele dizfala
a)koueij
ginwskomen
qelontai
legei
legousi(n)
legw
blepv
ginwskete
blepomai
xaireij
ei)= Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg e)imi Tu eacutes
ballete
a)geij
a)gapw
50
O nnnn (ny) moacutevel
Na terceira pessoa do singular e do plural o nnnn entre parecircnteses indica que a forma completa pode ser tanto e)sti ei)si quanto e)stin ei)sin As formas sem o nnnn normalmente satildeo usadas se a palavra que segue eacute iniciada por consoante formas com o nnnn satildeo normalmente usadas se a palavra que segue eacute iniciada por vogal ou se a forma verbal finaliza o enunciado Mas o uso natildeo eacute riacutegido haacute muitas exceccedilotildees especialmente em apoio do uso do nnnn
Exemplos yeusthj e)stinnnn kai o( pathr au)tou=
Ele eacute o pai da mentira )Iwannhj ou)k e)stinnnn o( Xritou=
Joatildeo natildeo eacute o Cristo )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin
Eu sou a videira (a) verdadeira e o pai meu o agricultor eacute Traduza as frases para o grego
Deus eacute amor
Joatildeo eacute profeta
Eu estou em casa
Jesus estaacute em casa
Somos seus profetas
Jesus eacute o patildeo da vida
Minha casa eacute na cidade
Somos amigos de Jesus
PRESENTE ATIVO DO INDICATIVO 1 blepw eu vejo 21 legw eu digo 2 ginwskw eu conheccedilo 22 luw eu solto destruo 3 grafw eu escrevo 23 metrew eu meccedilo 4 didaskw eu ensino 24 menw eu permaneccedilo 5 e)xw eu tenho 25 nikaw eu venccedilo 6 khrussw eu prego 26 proskunew eu adoro 7 latreuw eu sirvo 27 oi)kodomew eu construo 8 lambanw eu recebo 28 o(mologew eu confesso
51
9 paideuw eu educo 29 paraggellw eu ordeno 10 a)gapaw eu amo 30 krinw eu julgo 11 a)kouw eu escuto 31 paideuw eu educo 12 a)gw eu guio conduzo 32 e(uriskw eu acho encontro 13 telw eu quero desejo 33 louw eu me banho lavo 14 swzw eu salvo liberto 34 filassw eu guardo 15 kairw eu me alegro 35 grafw eu escrevo 16 a)ggelw eu anuncio 36 e)kballw eu expulso removo 17 qerapeuw eu cuido saro curo 37 e)sqiw eu como 18 a)postelw eu envio 38 diwkw eu persigo sigo 19 e)ggizw eu me aproximo 39 qanatow eu mato 20 tarassw eu agito 40 sunagw Eu reuacuteno convoco
ARTIGOS
PLURALSINGULARNeutFemMascNeutFemMasc
ta tajtouj to thnton
toi=jtai=jtoi=jt=tv= t=
tw=ntw=ntw=ntou= th=j tou=
taai(oi(toh(o(
O artigo Em portuguecircs temos artigos definidos (o a os as) e indefinidos (um uma uns
umas) Em grego existe apenas o artigo definido Assim uma palavra como logoj pode ser traduzida como palavra ou como uma palavra dependendo do contexto Mas o uso do artigo definido em grego corresponde em grande parte ao uso do artigo definido em portuguecircs As diferenccedilas satildeo frequumlentemente muito sutis para serem mencionadas numa introduccedilatildeo Atenccedilatildeo deveraacute ser dada ao modo como o artigo eacute usado nos exerciacutecios de grego e de portuguecircs que seguem e no Novo Testamento
O artigo grego geralmente funciona como o adjetivo concordando com a palavra
que ele modifica em gecircnero nuacutemero e caso
52
masculino feminino neutro
singular plural singular plural singular plural
nom oJ o oiJ os hJ a aiJ as tov oa tav osas
genabl tou do twn dos th da twn das tou doda twn dosdas
dat
loc
inst
tw
ao
no
com o
pelo
toi
aos
nos
com os
pelos
th
agrave
na
com a
pela
tai
agraves
nas
com as
pelas
tw
aoagrave
nona
com oa
peloa
toi
aosagraves
nosnas
com osas
pelosas
acus tovn o touv os thvn a tavv as tov oa tavv osas
Exerciacutecio Coloque os artigos correspondentes para cada substantivo
a[mpelwn (fem) aijwnwn (masc) gevno (neut)
a[nqrwpou a[rcontwn (masc) diavkonwn (fem)
ajpovstolo (masc) ajdelfoi qeoiv (masc)
a[rtou bivon kuvrioi
didavskalou gavmou laov (masc)
doulw doulw (fem) livqon
h[rhmo (fem) e[qo (neut) mhtrov (fem)
qeoiv (fem) h[rhmoi (fem) oJdou (fem)
kavlamoi (masc) qavnatw udatoi (neut)
nuktou (fem) qrovnoi fwtou (neut)
skovtoi (neut) ajrniva ceirov (fem)
PREPOSICcedilOtildeES proj A proj ton potamon Para o rio 4 Acusativo ei)j A ei)j ton potamon Para dentro do rio 4 Acusativo e)n D e)n t= potam= Dentro do rio em o rio 3 Dativo e)k G e)k potamou= Para fora do rio 2 Genitivo a)po G a)po potamou= Partindo do rio 2 genitivo
Preposiccedilatildeo eacute uma palavra que auxilia o substantivo a expressar o seu caso ou funccedilatildeo
na oraccedilatildeo Eacute chamada de ldquopreacute-posiccedilatildeordquo porque geralmente eacute posicionada na frente do
53
substantivo ao qual auxilia expressar a sua funccedilatildeo Ex e)k th=j sunagwgh=j e)celqontej h)=lqon ei)j thn oi)kian Simwnoj kai
)Andreou Saindo da sinagoga foram para a casa de Simatildeo e Andreacute Nota As preposiccedilotildees e)k e ei)j indicam respectivamente que eles saiacuteram de dentro
da sinagoga para dentro da casa Mesmo que uma preposiccedilatildeo sirva para esclarecer o caso natildeo eacute ela quem governa o
caso Muito pelo contraacuterio na liacutengua grega eacute o caso que determina o significado de uma preposiccedilatildeo Isto significa que uma preposiccedilatildeo pode ter um determinado significado quando usada com um certo caso e significado diferentes quando usada com outros casos O significado de uma preposiccedilatildeo depende entatildeo do caso com o qual ela eacute usada Esse detalhe pode ser observado no vocabulaacuterio da liccedilatildeo
3 2
4 e 2
4
4
4
234
234
234
2
24
4
2
24
24
24
54
O quadro das preposiccedilotildees gregas eacute o seguinte Preposiccedilatildeo Caso que rege Traduccedilatildeo
1 ὑπέρ A acima de
2 ἐπί G sobre
3 ὑπό A sob
4 παρά ampamp ampamp D A G ao lado de
5 ἀmicroφί D A G de ambos os lados de
6 πρός A para em direccedilatildeo de
7 εἰς A para dentro de
8 ἐν D em
9 ἐκ ἐξ G de fora de
10 ἀπό G de afastamento de
11 περί A G ao redor de
12 διά ampamp ampamp G atraveacutes de
13 ἀνά A para cima
14 κατά G para baixo
15 ἀντί G contra
16 πρό G antes de
17 ὀπίσω G atraacutes de depois de
18 σύν D com
19 microετά G com D aleacutem de
55
Vamos apresentar algumas palavras portuguesas que usam estas preposiccedilotildees como prefixos Isto poderaacute ajudar a memorizaccedilatildeo 1 hipeacuterbole ὑπέρ + βάλλω que coloca acima de
2 epitaacutefio ἐπί + τάφος que estaacute sobre o tuacutemulo
3 hipoacutecrita ὑπό + κρίνω que distingue (julga) sob
4 paralelo παρά + ἀλλήλων que estaacute ao lado do outro
5 anfiacutebio ἀmicroφί + βίος que vive em ambos (terra e aacutegua)
6 proseacutelito πρός + ἠλύθον que se encaminha para
7 exegeta εἰς + ἡγέοmicroαι que conduz para
8 energia ἐν + ἔργον que tem forccedila em si
9 ecircxodo ἐκἐξ + ὁδός caminho para fora
10 apogeu ἀπό + γῆ longe da terra
11 periacutemetro περί + microέτρον medida em volta de
12 diacircmetro διά + microέτρον medida atraveacutes de
13 Anastaacutecio ἀνά + ἵστηmicroι que ressurgiu
14 catarata κατά + ῥάσσω que se precipita
15 antiacutedoto ἀντί + δίδωmicroι (remeacutedio) dado contra
16 proacute logo πρό + λόγος palavra (dita) antes de
17 opistoacutedomo ὀπισθό + δόmicroος parte posterior de um templo grego
18 sinoacutetico σύν + ὀράω que abarca com um soacute olhar
19 metafiacutesica microετά + φύσις aleacutem da natureza (fiacutesica)
56
2 G (Genitivo)3 D (Dativo)4 A (Acusativo)
Traduza para o portuguecircs (Resposta no 2ordm Vol De James)
1 o( ui(oj ei)=pen ei)mi (Mc 1462) 2 o( ui(oj tou= a)nqrwpou kurioj e)stin (Mc 228) 3 e)rxetai o( a)delfoj o( kaloj (Mc 331) 4 o( a)nqrwpoj e)rxetai (Mc 61) 5 oi( a)nqrwpoi ou)x a(gioi ei)sin (Mc 124) 6 o( qeoj ei)=pen (Mc 219) 7 o( a)ggeloj o( a(gioj ou)k e)rxetai (Mc 838) 8 o(loj o( kosmoj kaloj e)stin (Mc 149) 9 o( ou)ranoj ou) kaloj e)stin (Mc 1331) 10 o( ui(oj tou= qeou= e)stin a)gaqoj (Mc 311)
57
EXERCIacuteCIOS DE GREGO
a) Qual eacute entatildeo o sujeito e qual eacute o objeto das seguintes frases qeoj fala logon (palavra) qeoj ama dou=lon (servo) dou=loj ama qeon qeon ama dou=loj dou=loj fala logon logon fala dou=loj b) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus c) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus d) Traduza podendo incluir um artigo Note N e A qeoj h)gaphsen ton kosmon kosmoj ou)k h)gaphsen qeon Kurioj h)gaphsen dou=lon o( a)nqrwpoj h)gaphsen qeon presbuteron h)gaphsen Kurioj a)postoloj legei logon logon legei diakonoj dou=loj ballei liqon a)nqrwpoj blepei potamon diaboloj ou)k h)gaphsen qeon
e) Traduza Deus amou mundo e homem Homem amou Senhor
Vocabulaacuterio ALMA = yuxh AMIGO = filoj
BATIZAR = baptizw CARNE = sarc
CONSOLADOR = paraklhtoj COMUNHAtildeO = koinwnia
CEacuteU = ou)ranoj BONITO BOM = kaloj
ADAtildeO = )Adam CAMINHO = o(doj
NOIVA = numfh CASA = oi)=koj
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
3
POR QUE ESTUDAMOS GREGO
(excertos do prefaacutecio de A Grammar of the Greek New Testament in the Light of Historical Researchrsquo Robertson 4ordf Ed Broad)
Talvez aqueles que sentem pena dos gramaacuteticos natildeo saibam que eles acham alegria no seu trabalho e satildeo sustentados pela convicccedilatildeo que sua obra eacute necessaacuteria O ProfCFSmith (The Classical Week 1912 pg150) conta com alegria do professor de grego em Bon quando recebeu uma coacutepia do primeiro volume da lsquoSyntax of Classical Greekrsquo O professor trouxe-o para o seminaacuterio e bateu palmas elogiou-o enormemente como se fosse o mais precioso ente querido (Liebling) Dr A M Fairbairn disse uma vez ningueacutem pode ser um teoacutelogo se natildeo for filoacutelogo quem natildeo eacute gramaacutetico natildeo eacute teoacutelogo (divine) Alexander Mclaren eacute-nos uma boa ilustraccedilatildeo deste enunciado Seus incomparaacuteveis sermotildees satildeo o fruto da mais pura erudiccedilatildeo e entusiasmo espiritual Aventuro-me a citar outra defesa do estudo do grego que creio nos leva ainda ao seu verdadeiro lugar na educaccedilatildeo moderna Prof G A Willians do Kalamazoo College diz lsquoO grego permanece ainda o melhor meio que temos para arar e franzir o ceacuterebro humano e desenvolver sua massa cinzenta franzir a massa cinzenta satildeo ainda as partes mais valiosas que um estudante pode colocar como creacutedito no seu boletim escolar (Ledger)rsquo
Natildeo haacute nada semelhante no Novo testamento Grego para rejuvenescer o mundo pois
4
ele veio da idade das trevas Com o NT Grego nas matildeos Erasmus escreveu no prefaacutecio do seu testamento grego acerca de sua proacutepria alegria arrebatadora Estas paacuteginas santas resumem a imagem viva de Sua Mente Elas lhe datildeo a proacuteprio o Cristo pregando curando morrendo ressuscitando em uma palavra o Cristo todo Elas O apresentam numa tatildeo grande intimidade tatildeo visiacutevel como se Ele estivesse diante dos seus olhos O NT Grego eacute o Novo Testamento O resto satildeo traduccedilotildees Jesus nos fala em cada paacutegina do grego Muito das suas ipsiacutessima verba1 (ipsis verbis) estatildeo preservadas para noacutes porque nosso Senhor falou frequumlentemente em grego
Com 16 anos de idade John Brown de Haddington deixou perplexo um vendedor de livros ao pedir um exemplar do NT Grego Estava descalccedilo com ruacutesticas vestes Era pastor de ovelhas das colinas da Escoacutecia lsquoO que vocecirc vai fazer com este livrorsquo Escarnecendo perguntou um professor lsquovou tentar lecirc-lo replicou o jovem e comeccedilou a ler passagens do evangelho de Joatildeo E foi em triunfo levando a presa cobiccedilada disso espalhou-se uma estoacuteria que ele era um feiticeiro e tinha aprendido o grego atraveacutes de magia negra Ele foi realmente levado no tribunal acusado de feiticcedilaria mas em 1746 os anciatildeos e diaacuteconos de Abernithy declararam-no inocente embora o ministro natildeo tenha assinado a absolviccedilatildeo Sua tese de defesa diz Sir W Robertson Nicoll (The British Weeklv oct 3 1918) merece ser reconhecida entre as teses mais memoraacuteveis do mundorsquo John Brown tornou-se um estudante de teologia e finalmente professor de teologia Na capela da Faculdade Mansfield Oxford amoldura-se sua foto ao lado de celebridades como Doddridge Fray Chalmer Vinet Schleieiermacher Ele aprendeu por si soacute o grego enquanto pastoreava suas ovelhas e ele o fez sem nenhuma gramaacutetica Seguramente o jovem John Brown de Haddington pode envergonhar aqueles estudantes de teologia e pastores ocupados que negligenciam o NT Grego apesar de Professores gramaacutetica e leacutexicos estarem agrave sua disposiccedilatildeo Traduccedilatildeo Pr E Lacerda Livro comprado na recente visita aos EEUU)
A LIacuteNGUA GREGA e(llhnikh glw=ssa
henlēnikē glōssa Dentro das liacutenguas biacuteblicas o grego eacute a mais rica e sofisticada O fato de ser uma
liacutengua utilizada e trabalhada pela mentalidade inquiridora dos gregos desenvolveu mais aptidatildeo para o tratamento de questotildees metafiacutesicas do que as outras liacutenguas Eacute uma liacutengua ldquoocidentalrdquo bem mais assemelhada a nossa De fato haacute inuacutemeras palavras em portuguecircs que vem diretamente do grego
Liacutengua Grega liacutengua do povo grego que abrange os periacuteodos antigo aacutetico heleniacutestico bizantino e moderno Eacute o uacutenico membro da subfamiacutelia grega dentro da famiacutelia das liacutenguas indo-europeacuteias
A histoacuteria da liacutengua grega em relaccedilatildeo agrave Biacuteblia
1 ipsis verbis [ipses vebes] [Lat] Pelas mesmas palavras textualmente
5
O grego tornou-se a liacutengua universal dos tempos do Novo Testamento devido as conquistas de Alexandre Magno que a levou da Greacutecia para todos os paiacuteses por eles conquistados
O processo de helenizaccedilatildeo ou seja de difusatildeo da liacutengua e cultura dos gregos durou vaacuterios seacuteculos antes de Cristo de modo que mesmo em Roma onde os gregos nunca tiveram domiacutenio militar falava-se o grego no primeiro seacuteculo da era cristatilde Eacute por isto que a carta aos Romanos podia ser escrita em grego e natildeo em latim
Os judeus de Alexandria fizeram uma traduccedilatildeo do Velho Testamento do hebraico para o grego de modo que antes do Novo Testamento ser escrito jaacute havia muitos termos gregos utilizados de modo compatiacutevel com a revelaccedilatildeo de Deus do Velho Testamento preparando assim o terreno para o vocabulaacuterio cristatildeo do Novo Testamento
Grego Antigo Os indo-europeus procedentes do norte entraram na peniacutensula Balcacircnica no II
milecircnio aC Outros povos provenientes da Aacutesia setentrional e central ateacute as terras feacuterteis do sul emigraram e se assentaram em vaacuterias regiotildees da Greacutecia Apareceram diferentes dialetos mas os principais foram o arcaacutedio-chipriota o doacuterico o eoacutelico e o jocircnico
O dialeto jocircnico deu lugar ao aacutetico elemento baacutesico do grego claacutessico Era a liacutengua de Atenas e da regiatildeo em volta a Aacutetica O dialeto aacutetico substituiu todos os demais e passou a ser usado na literatura Sua influecircncia foi ainda maior porque nele se expressaram saacutebios e escritores da eacutepoca como Eacutesquilo Soacutefocles e Platatildeo
No seacuteculo IV aC graccedilas agraves conquistas de Alexandre o Grande o dialeto aacutetico se transformou na liacutengua comum de todo o Oriente Meacutedio O aacutetico se converteu na base de uma nova forma do grego a koineacute (a norma) e foi a liacutengua da corte da literatura e do comeacutercio
Com a destruiccedilatildeo da Biblioteca de Alexandria no seacuteculo III a poliacutetica do imperador Teodoacutesio e o desaparecimento das escolas atenienses de filosofia a literatura ficou relegada apenas agrave igreja e a alguns estudiosos
Grego Moderno No final do seacuteculo XVIII surgiu uma burguesia que manifestou a consciecircncia
nacional baseando seus usos linguumliacutesticos e preferecircncias culturais em uma heranccedila idealizada da antiga Atenas No seacuteculo XIX alcanccedilada a independecircncia do domiacutenio turco-otomano os gregos tiveram que enfrentar problemas mais urgentes que os estritamente linguumliacutesticos
No final do seacuteculo XIX escritores e professores se ocuparam em debater a sistematizaccedilatildeo da liacutengua popular para proporcionar o tratamento adequado ao ensino e agrave comunicaccedilatildeo Aos que estavam a favor da expansatildeo da liacutengua popular chamada dimotikiacute opuseram-se os puristas defensores de um grego puro o kathareacutevousa que o governo adotou mas em 1917 uma resoluccedilatildeo do Parlamento converteu a dimotikiacute no idioma oficial
6
Cronologia Perioacutedica da Liacutengua Grega 1 Periacuteodo de Formaccedilatildeo De 1500 aC agrave 900 aC (600 anos) 2 Periacuteodo Claacutessico De 600 aC agrave 300 aC (300 anos) 3 Periacuteodo Koinecirc De 300 aC agrave 300 dC (600 anos) 4 Periacuteodo Bizantino De 300 dC agrave 1500 dC (1200 anos) 5 Periacuteodo Moderno De 1500 dC ateacute hoje
ALFABETO GREGO Minuacutesculas Transliteraccedilatildeo Nome da Letra Nome da Letra
α a Alfa a)lfa
β b Beta bh=ta
γ g Gama gamma
δ d Delta delta
ε eacute Eacutepsilon e)yilon
ζ z Zeta ζhτα
η e Ecircta h)=ta
θ Th Theta Joatildeo
ι i Iota i)w=ta
κ K Kapa kappa
λ l Lambda lambda
micro m Mi mu
ν n Ni nu
ξ cs Csi ci
ο o Ocircmicron o))mikron
π p Pi pi
ρ r Roacute r(w=
σ ς s Sigma sigma
τ t Tau tau
υ u Ypsilon u)yilon
f f Fi fi
χ x Khi xi
ψ ps Psi yi
ω o ocircmega w)mega
7
uncial ou
maiuacutescula
cursiva ou
minuacutescula nome
transliter
accedilatildeo pronuacutencia
1 A a alfa a[lfa a aba (longo ou breve)
2 B b beta (bēta) bhta b bar boi
3 G g gama gavmma g galo (sempre ldquoguerdquo)
4 D d delta devlta d de
5 E e ε eacutepsilon e[yilon e peacute eco (breve e aberto)
cedil 1 ı stigma vau ou
digama
stivgma
digavmma f (v) 6
6 Z z zeta (zēta) zhta z dizia (som ldquodzrdquo consoante dupla)
7 H h eta (ēta) hta ē pelo bebo (longo e fechado)
8 Q q ϑ theta (thēta) qeta th think (em inglecircs som sibilante)
9 I i iota (iōta) ijwta i iria (breve ou longo)
10 K k k kapa kavppa k ou c casa (sempre ldquokrdquo nunca ldquocrdquo de cebola)
11 L l lambda lavmbda l laacute
12 M m muuml mu m mesa
13 N n 4 nuuml nu n nada
14 X x ksi xi ks taacutexi sexo (consoante dupla)
15 O o oacutemicron o[mikron o poacute (breve e aberto)
16 P p p pi pi p paacute pia
˝ 5 2 kopa kovppa q 90
17 R 6 r rocirc (rhō) rJw rh ou r7 raro (ldquorrdquo aacutespero e brando)
18 S s sigma sigma s sapo assim (sempre ldquosrdquo)
19 T t τ tau tau t ter (sem chiado como em tio)
20 U Υ u uumlpsilon (uacutepsilon) u[yilon u ou y Muumlller (uuml em alematildeo) uacutetil (longa ou
breve)
21 F f φ fi (phi) fi f ou ph faca filho
22 C c xi ou chi 10 ci ch ich (em alematildeo)
23 Y y psi yi ps psicologia psiu (consoante dupla)
24 W w ocircmega (ōmega) w[mega ō alocirc (logo e fechado)
amp ˛ 12 ˜ sampa sampi
san ou shu savmpa tz ou ts 900
8
9
Exerciacutecios
1- Treine a escrita das letras do alfabeto grego
A a
B b
G g
D d
E e
Z z
H h
Q q
I i
K k
L l
M m
N n
X x
O o
P p
R r
S
T t
U u
F f
C c
Y y
W w
10
2- Treine a escrita das letras do alfabeto grego Aproveite para decorar a sequumlecircncia das letras
A B G D E Z H Q I K L M N X O P R S T Y F C Y W
a b g d e z h q i k l m n x o p r s t y f c y w
a b g d e z h q i k l m n x o p r s t y f c y w
11
SEMINAacuteRIO TEOLOacuteGICO GOEL NOME DA
LETRA REFEREcircNCIA TEXTO TRADUCcedilAtildeO
α
a)lfa a)lhqeia Joatildeo 146
legei au)t= [o(] )Ihsou=j )Egw ei)mi h( o(doj kai h(
a)lhqeia kai h( zwh ou)deij e)rxetai proj ton patera ei)
mh di e)mou=
β
bh=ta blepw
Joatildeo 925 a)pekriqh ou)=n e)kei=noj Ei) a(martwloj e)stin ou)k oi)=da e(n oi)=da o(ti tufloj w)n a)rti
blepw
g gamma
ginwskw
Joatildeo 1014 )Egw ei)mi o( poimhn o( kaloj kai ginwskw ta e)ma kai ginwskousi me ta e)ma
δ
delta
didaskw
Joatildeo 1426
o( de paraklhtoj to pneu=ma to a(gion o( pemyei o( pathr e)n t= o)nomati mou
e)kei=noj u(ma=j didacei panta kai u(pomnhsei u(ma=j panta a( ei)=pon u(mi=n [e)gw]
e e)yilon
ei)rhnh
Joatildeo 1427
Ei)rhnhn a)fihmi u(mi=n ei)rhnhn thn e)mhn didwmi u(mi=n ou) kaqwj o( kosmoj didwsin e)gw didwmi u(mi=n mh tarassesqw u(mw=n h( kardia mhde deiliatw
z zhta
zwh
Joatildeo 1125
ei)=pen au)tv= o( )Ihsou=j )Egw ei)mi h( a)nastasij kai h( zwh o( pisteuwn ei)j e)me ka)n a)poqanv zhsetai
h h)=ta
h(mera
Joatildeo 119
a)pekriqh )Ihsou=j Ou)xi dwdeka w(=rai ei)sin th=j h(meraj e)an tij peripatv=
e)n tv= h(mer ou) proskoptei o(ti to fw=j tou= kosmou toutou blepei
12
NOME DA LETRA
REFEREcircNCIA TEXTO TRADUCcedilAtildeO
q qh=ta
qalassa
Joatildeo 61
Meta tau=ta a)ph=lqen o( )Ihsou=j
peran th=j qalasshj th=j
Galilaiaj th=j Tiberiadoj
i i)w=ta
i(erion
Joatildeo 1023
kai periepatei o( )Ihsou=j e)n t=
i(er= e)n tv= sto= tou=
Solomw=noj
k kappa
kaloj Joatildeo 1011
)Egw ei)mi o( poimhn o( kaloj o(
poimhn o( kaloj thn yuxhn
au)tou= tiqhsin u(per tw=n
probatwn
l lambda
legw
legeij
legei
legomen
legete
legousi
Joatildeo 23 logoj
kai u(sterhsantoj oi)nou legei
h( mhthr tou= )Ihsou= proj au)ton
Oi)=non ou)k e)xousin
m mu
marturew Joatildeo 2124 metanoia
Ou(=toj e)stin o( maqhthj o(
marturw=n peri toutwn kai o(
grayaj tau=ta kai oi)damen o(ti
a)lhqhj au)tou= h( marturia
e)stin
n nu
nomoj
Joatildeo 117
117 o(ti o( nomoj dia Mwu+sewj
e)doqh h( xarij kai h( a)lhqeia
dia )Ihsou= Xristou= e)geneto
c ci
chrainw Joatildeo 156
e)an mh tij menv e)n e)moi e)blhqh
e)cw w(j to klh=ma kai e)chranqhe)chranqhe)chranqhe)chranqh
kai sunagousin au)ta kai ei)j
to pu=r ballousin kai kaietai
o o))mikron
Joatildeo 146 o(doj
legei au)t= [o(] )Ihsou=j )Egw
ei)mi h( o(doj kai h( a)lhqeia kai
h( zwh ou)deij e)rxetai proj ton
patera ei) mh di e)mou=
13
NOME DA LETRA
REFEREcircNCIA TEXTO TRADUCcedilAtildeO
p pi
Joatildeo 315 pisteuw
i(na pa=j o( pisteuwn e)n au)t=
e)xv zwhn ai)wnion
r r(w=
Joatildeo 847 r(h=ma
o( w)n e)k tou= qeou= ta r(hmatar(hmatar(hmatar(hmata
tou= qeou= a)kouei dia tou=to
u(mei=j ou)k a)kouete o(ti e)k tou=
qeou= ou)k e)ste
sj sigma
Joatildeo 114 sarc
Kai o( logoj sarc e)geneto kai
e)skhnwsen e)n h(mi=n kai
e)qeasameqa thn docan au)tou=
docan w(j monogenou=j para
patroj plhrhj xaritoj kai
a)lhqeiaj
t tau
Joatildeo 112 teknon
o(soi de e)labon au)ton e)dwken
au)toi=j e)cousian tekna qeou=
genesqai toi=j pisteuousin ei)j
to o)noma au)tou=
u u)yilon
Joatildeo 149 ui(oj
a)pekriqh au)t= Naqanahl
(Rabbi su ei)= o( ui(oj tou= qeou=
su basileuj ei)= tou= )Israhl
f fi
Joatildeo 113 filew
a)pesteilan ou)=n ai( a)delfai
proj au)ton legousai Kurie
i)de o(n filei=j a)sqenei=
x xi
Joatildeo 329 xairw xarisma
o( e)xwn thn numfhn numfioj
e)stin o( de filoj tou= numfiou o(
e(sthkwj kai a)kouwn au)tou=
xar= xairei dia thn fwnhn tou=
numfiou au(th ou)=n h( xara h(
e)mh peplhrwtai
14
NOME DA LETRA
REFEREcircNCIA TEXTO TRADUCcedilAtildeO
y yi
yuxh Joatildeo 1227
Nu=n h( yuxh mou tetaraktai
kai ti ei)pw Pater sw=son me
e)k th=j w(raj tauthj a)lla dia
tou=to h)=lqon ei)j thn w(ran
tauthn
w w)mega
w(ra Joatildeo 24
[kai] legei au)tv= o( )Ihsou=j Ti
e)moi kai soi gunai ou)pw h(kei
h( w(ra mou
15
A histoacuteria do alfabeto grego 2
Uma histoacuteria exata do desenvolvimento do alfabeto grego eacute na melhor das hipoacuteteses uma tentativa justamente por causa de sua antiguidade O fato de que o alfabeto grego deriva de uma escrita semiacutetica mais antiga eacute incontestaacutevel Contudo a exata origem do alfabeto grego eacute controversa Alguns eruditos sustentam que ele veio da escrita protocananeacuteia e da escrita feniacutecia enquanto que outras teorias incluem o Egito e a Assiacuteria Na verdade o alfabeto grego pode ser mais antigo do que se crecirc originalmente como pode ser exemplificado pelo fragmento de ceracircmica abaixo
O desenvolvimento histoacuterico da liacutengua grega pode ser traccedilado em cinco fases
arcaica claacutessica heleniacutestica bizantina e finalmente o grego moderno O alfabeto eacute um dos poucos elementos linguiacutesticos que permaneceram essencialmente natildeo mudados entre a fase claacutessica e o grego moderno embora a pronuacutencia das letras tenha evoluiacutedo atraveacutes dos seacuteculos A partir da forma das antigas letras gregas muitos eruditos acreditam que os gregos adotaram a forma a ordem e os nomes do alfabeto feniacutecio Para corroborar isso no seacuteculo quinto antes de Cristo o historiador grego Heroacutedoto chamou as letras gregas de phoinichēia grammata (foinixhia grammata) o que significa ldquoletras feniacuteciasrdquo Acredita-se que o alfabeto foi primeiro introduzido na Greacutecia durante o final do seacuteculo novo antes de Cristo pelos feniacutecios Os feniacutecios eram mercadores do Liacutebano que possuiacuteam colocircnias por todo o Mediterracircneo incluindo Chipre Por causa de interesses muacutetuos os feniacutecios encontraram os antigos gregos principalmente os minoacuteicos e os micecircnicos e a difusatildeo cultural teve lugar e o mais importante a disseminaccedilatildeo do alfabeto
O alfabeto grego arcaico passou por transformaccedilotildees com a alteraccedilatildeo de algumas consoantes feniacutecias em vogais Diferentemente do alfabeto grego do periacuteodo claacutessico tardio que conteacutem vogais e consoantes o alfabeto feniacutecio somente possuiacutea consoantes Os gregos
2 httpwwwe-grammesgr199702yura_enhtm
16
alteraram foneticamente algumas consoantes feniacutecias em vogais Por exemplo a letra feniacutecia ldquoAlephrdquo que era uma consoante explosiva tornou-se alpha uma vogal sonora As primeiras foram alpha epsīlon iōta omīkron e Upsīlon Eventualmente Omega foi introduzida como o som de um ldquoordquo longo O grego assim se tornou o primeiro alfabeto do mundo com letras tanto para vogais quanto para consoantes e assim o primeiro alfabeto foneacutetico Muitos alfabetos que contecircm vogais notadamente o romacircnico e o ciriacutelico satildeo derivados do alfabeto grego Porque o alfabeto romano eacute a base das liacutenguas europeacuteias ocidentais e o alfabeto ciriacutelico a base das liacutenguas europeacuteias orientais isto torna o alfabeto grego o pai de todos os alfabetos
O pequeno tablete de argila ao lado foi encontrado entre as ruiacutenas da antiga cidade de Ugarite em 1948 localizadaperto da moderna costa Siacuteria Ugarite floresceu de 1400 a 1200 antes de Cristo O tablete eacute parte de uma coleccedilatildeo de mais de trezentos tabletes de argila que foram encontrados haacute muito tempo O que eacute interessante eacute que a maioria dos tabletes recuperados eacute de textos mitoloacutegicos Contudo este eacute um abecedaacuterio O artefato muito provavelmente foi criado por um escriba aprendiz que pratica seu ABC (por isso se chama abecedaacuterio) Poreacutem parecem estar faltando trecircs letras Este tablete de argila eacute um exemplo de um alfabeto antigo bem diferente do alfabeto grego
Durante sua evoluccedilatildeo o alfabeto grego tambeacutem desenvolveu trecircs novas consoantes aspiradas que foram adicionadas ao fim do alfabeto Estas consoantes satildeo phī chī e psī Estas consoantes eram para compensar a falta de consoantes aspiradas no alfabeto feniacutecio Outras consoantes foram usadas e entatildeo desapareceram Por exemplo a letra san era usada em variaccedilatildeo com sigma As letras waw (mais tarde chamada digamma) e qoppa desapareceram tambeacutem esta uacuteltima usada em dialetos gregos do oeste Primeiramente havia um nuacutemero de diferentes versotildees e variaccedilotildees do alfabeto grego (veja na proacutexima paacutegina) Estas diferenccedilas era devidas provavelmente ao isolamento geograacutefico entre as cidades-estado da Greacutecia
ALFABETO GREGO
A expressatildeo alfabeto deriva das duas primeiras letras gregas alfa e beta O nuacutemero
de letras do alfabeto grego satildeo de vinte quatro (24) Os primeiros manuscritos do Novo Testamento grego foram escritos em letras maiuacutesculas satildeo chamados Unciais Modernamente poreacutem se convencionou usar as letras minuacutesculas (cursivas) nos textos que satildeo atualmente publicados por isso o aluno deve se preocupar inicialmente na
17
memorizaccedilatildeo destas Jo 11 Escrita uncial bull ENARXHHNLOGOSKAIOLOGOSHNTONQEONKAIQEOSHNOLOGOS Jo 11 Escrita uncial bull En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj
a b g d e z h q i k l m n c o r sj t u f x ψ w
A B G D E Z H Q I K L M N C O R S T U F X Ψ W
ASKHSEIS - a)skhseij - Exerciacutecios Leia em voz alta Um caccedilador foi agrave mata Levou komida numa lata Matou uma paka
Depoij de komhr dormiu e sonhou Apareceu uma onsa que entrou numa toka onde foi dormir O caccedilador queria mata-la mas tinha do do bicho Resolveu markar a fera maj komo Pegou uma lata fez um furo passou o rabo do bicho pelo furo e deu um no no rabo Depoij foi para kasa em Turno no Parana Doij anos depoij nosso caccedilador passou no mesmo trecho e lembrou-se da onsa Ele se escondeu na mata e esperou De repente um barulho apareseu uma onsa atravessando o trilho Tinha uma lata enferrujada no rabo e atraacutes dela vieram sete oncinhas todaj de latinhas noj raboj
Classificaccedilatildeo das consoantes
18
Agora que vocecirc jaacute conhece a maioria das letras e outros siacutembolos gregosvamos treinar sua leitura
Jo 119-27 IWANNHS KAI OI IOUDAIOI JOAtildeO E OS JUDEUS
IOUDAIOI - )Ioudai=oj Su tij ei)=
Os judeus Tu Quem eacutes
IWANNHS - )Iwannhj )Egw ou)k ei)mi o( Xristoj
Joatildeo Eu natildeo sou o Cristo
IOUDAIOI Ti ou)=n Su )Hliaj ei)=
OS JUDEUS Quem entatildeo Tu eacutes Elias
IWANNHS Ou)
JOAtildeO Natildeo
IOUDAIOI Tij ei)= legeij peri seautou=
OS JUDEUS Quem eacutes Falas acerca de ti mesmo
IWANNHS )Egw fwnh bow=ntoj e)n tv= e)rhm
JOAtildeO Eu sou uma voz no deserto
IOUDAIOI Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj ou)de )Hliaj ou)de o(
profhthj
OS JUDEUS Por que batizas se tu natildeo eacutes o
Cristo nem Elias nem o profeta
IWANNHS )Egw baptizw e)n u(dati mesoj u(mw=n e(sthkei o(( baptizwn e)n pneumati
JOAtildeO Eu batizo em aacutegua no meio de voacutes estaacute
o que batiza em espiacuterito
Kata )Iwannhj Segundo Joatildeo
Joatildeo 119-25 119 Kai au(th e)stin h( marturia tou= )Iwannou o(te a)pesteilan [proj au)ton] oi( )Ioudai=oi e)c (Ierosolumwn i(erei=j kai Leuitaj i(na e)rwthswsin au)ton Su tij ei)= 120 kai w(mologhsen kai ou)k h)rnhsato kai w(mologhsen o(ti )Egw ou)k ei)mi o( Xristoj 121 kai h)rwthsan au)ton Ti ou)=n Su )Hliaj ei)= kai legei Ou)k ei)mi (O profhthj ei)= su kai a)pekriqh Ou) 122 ei)=pan ou)=n au)t= Tij ei)= i(na a)pokrisin dw=men toi=j pemyasin h(ma=j ti legeij peri seautou= 123 e)fh )Egw fwnh bow=ntoj e)n tv= e)rhm Eu)qunate thn o(don kuriou kaqwj ei)=pen )Hsai+aj o( profhthj 124 Kai a)pestalmenoi h)=san e)k tw=n Farisaiwn 125 kai h)rwthsan au)ton kai ei)=pan au)t= Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj ou)de )Hliaj ou)de o( profhthj
19
Papiro 66 ANO 200 dC Conteuacutedo Evangelho
EUAGGELION IWANNHS - eu)aggeliou )Iwannhj 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn
20
Pronuacutencia Muitos manuais e compecircndios modernos tecircm dado um valor demasiado a pronuacutencia
do grego koinecirc a grande verdade eacute que a pronuacutencia original foi praticamente perdida a pronuacutencia que usualmente se faz foi a adotada pelo humanista Erasmo de Roterdatilde que foi o primeiro a publicar o texto grego dentro da moderna imprensa Mas a eacutepoca de Erasmo jaacute distava em quatorze ou quinze seacuteculos da eacutepoca do grego koinecirc
A pronuacutencia ganhou certo destaque em nossos dias devido a necessidade dos alunos de aprenderem outro idioma pela pronunciaccedilatildeo das palavras Portanto essa parte do idioma deve ser vista como um recurso didaacutetico e natildeo como verdade Nisto eacute onde costumamos a dizer que o grego antigo em seu aspecto da fala estaacute perdido para sempre Portanto o aluno natildeo deve dar muita atenccedilatildeo a tentativa de ser falar o grego antigo seu cuidado deve se concentrar nos aspecto morfoloacutegicos sintaacuteticos e es estiliacutesticos que satildeo mais absorvidos pela leitura silenciosa e analiacutetica e natildeo pela foneacutetica Foi portanto um erro dar muito destaque a suposta sonoridade do grego koinecirc como se fosse um idioma como o inglecircs que se aprende mais falando do que lendo
Adotamos a pronuacutencia pela silaba tocircnica sendo esta a que estaacute com o sinal DICA DE LIacuteNGUA PORTUGUESA A Siacutelaba Tocircnica eacute aquela que se estende quando a palavra eacute pronunciada numa
suposta caiacuteda num abismo Ex A silaba tocircnica de CAVALO eacute o VA pois pronunciando a palavra numa queda de abismo temos
CA VA A A A LO Ainda no aspecto da pronuacutencia podemos destacar
a Antes de γκζ e χ o γ tem som de ldquonrdquo Ex a)ggeloj (pronuacutencia acircnguelos) a)gkura (leia aacutenguumlra = acircncora) o)gxnh (leia oacutenknē = pecircra)
b O θ se pronuncia como th forte em inglecircs Nesta pronuncia chegamos bem perto do ldquodrdquo Talvez seja deste detalhe que encontramos a origem da nossa expressatildeo Deus pois quando pronunciamos qeoj quase dizemos ela
c O σ ς eacute sempre sibilante (possuindo o som de s ou ccedil e natildeo de z) Ex )Ihsouj se pronuncia Iessuacutes e natildeo Jezus
a)skhseij exerciacutecios
Pronuncie em voz alta e copie as seguintes frases legei au)t= [o(] )Ihsou=j )Egw ei)mi h( o(doj kai h( a)lhqeia kai h( zwh
ou)deij e)rxetai proj ton patera ei) mh di e)mou= (Jo 146) a)pekriqh )Ihsou=j )Amhn a)mhn legw soi e)an mh tij gennhqv= e)c
21
u(datoj kai pneumatoj ou) dunatai ei)selqei=n ei)j thn basileian tou= qeou=
Respondeu Jesus Ameacutem (em verdade) ameacutem eu te digo se natildeo algueacutem eacute nascido da aacutegua e do espiacuterito natildeo pode entrar no Reino de Deus (Jo 33)
SIacuteLABAS
a Monossiacutelabas o( h( ton gar ei)j e)k e)n de mh ou) ou)k oj)
b Dissiacutelabas a)-gw a)-mhn a)na qe-oj ei)mi legw bal-lw lo-goj
c Trissiacutelabas a)-del-foj a)n-qrw-poj bi-bli-on i(-e-roj ka-le-w
d Monossiacutelabas a)-pos-to-loj e)k-klh-si-a pan-to-kra-twr pres-bu-te-roj
Siacutelaba eacute a unidade sonora de uma palavra eacute o som ou reuniatildeo de sons que se pronunciam em uma soacute emissatildeo de voz Da reuniatildeo de siacutelabas obteacutem-se um vocaacutebulo ou palavra
Ex a-mor be-nig-da-de mor-to pa-li-to o-laacute
Na liacutengua grega uma palavra tem tantas siacutelabas quantas vogais ou ditongos possuir Assim logoij possui uma vogal e um ditongo e portanto tem duas siacutelabas uma contendo a vogal e a outra contendo o ditongo lo-goij
Quando uma palavra eacute separada em siacutelabas uma consoante que estiver sozinha entre duas vogais se junta agrave vogal que lhe segue
Ex e)-xo-me-noj di-da -jka-loj
As exceccedilotildees a esta regra satildeo as palavras compostas pros-eu-xh sun-a-agw-gh met-xe
Duas ou trecircs consoantes se juntam agrave vogal seguinte sempre que uma palavra grega possa comeccedilar com elas
Ex a) -na -stre-fw (composta de a)na e strefw) Na liacutengua grega uma siacutelaba pode ser longa ou breve Siacutelaba longa eacute aquela que conteacutem uma vogal longa ou um ditongo Ex a)n-qrw-poj dou=-loj Siacutelaba breve eacute aquela que conteacutem uma vogal breve lo-goj
Pronuncie em voz alta e copie as seguintes frases Jo 1512 1 )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin Eu sou a videira verdadeira e o Pai meu o agricultor eacute
22
2 pa=n klh=ma e)n e)moi mh feron karpon ai)rei au)to kai pa=n to karpon
Todo ramo em mim natildeo produzindo fruto (ele) tira o mesmo e todo fruto feron kaqairei au)to i(na karpon pleiona ferv
Produzindo limpa o mesmo para que fruto mais produza
CONSOANTES
Liacutequidas l m n r
Sibilantes s z c y
Em funccedilatildeo de que o z c e o y apresentam um som que parece ser a uniatildeo de duas outras consoantes eles satildeo chamados de consoantes duplas
zzzz = dddd + jjjj cccc = kkkk + jjjj yyyy = pppp + jjjj
Observaccedilatildeo Palavras gregas soacute podem terminar em vogal ou n r j (y c)
Exceccedilotildees e)ke)ke)ke)k de o adveacuterbio de negaccedilatildeo ou)k (ou)x) natildeo e palavras estrangeiras especialmente nomes hebraicos tais como Mariam )Iakwb etc
Ainda no aspecto da pronuacutencia podemos destacar
Antes de g k z e x o g tem som de ldquon = nrdquo Ex a)ggeloj (pronuacutencia anguelos)
O q se pronuncia como th forte em inglecircs Nesta pronuncia chegamos bem perto do ldquodrdquo Talvez seja deste detalhe que encontramos a origem da nossa expressatildeo Deus pois quando pronunciamos qeoj quase dizemos ela
O s j eacute sempre sibilante (possuindo o som de s ou ccedil e natildeo de z) Ex )Ihsouj se pronuncia Iessuacutes e natildeo Jezus
ACENTOS (TONOI TONOI TONOI TONOI ----tonoitonoitonoitonoi)
A maioria das palavras gregas levam acentos O acento no grego tem uma uacutenica finalidade indicar a siacutelaba tocircnica da palavra Esta siacutelaba se destaca das demais por ser proferida com mais forccedila
A escrita grega possui trecircs acentos
Agudo (acute) Grave (`) Circunflexo (^ ou ~)
Os acentos servem para orientar-nos na pronuacutencia mas noacutes natildeo precisamos falar
grego
23
A sua posiccedilatildeo gira em torno das trecircs uacuteltimas siacutelabas 1 Agudo pode encontrar-se numa das trecircs uacuteltimas legw tem som mais forte em
(e) 2 Grave pode encontrar-se na uacuteltima quando seguida por outra palavra qeoj ton
kosmon 3 Circunflexo (ecirc ou atilde) pode estar sobre uma das duas uacuteltimas qew= dou=loj 4 Em conjugaccedilatildeo o acento retrocede agrave primeira siacutelaba a)kouw - hkouon
O Novo Testamento e seu Vocabulaacuterio algumas estatiacutesticas 3
O NT grego possui 5388 palavras diferentes em 7941 versiacuteculos O nuacutemero total de palavras contidas em o NT eacute de 138019 Estas estatiacutesticas estatildeo em BibleWorks for Windows 40 Big Fork Montana Hermeneutika Bible Research Software 1999 e satildeo do Analytical Greek New Testament (AGNT2) de Timothy amp Barbara Friberg Destas 5388 palavras a grande maioria mais de 3000 palavras aparece apenas uma duas ou trecircs vezes em o NT
Cada 7a palavra eacute um artigo definido Cada 15a palavra eacute uma conjunccedilatildeo ldquoerdquo Cada 25a palavra eacute um pronome As 10 palavras mais usadas somam cerca de 45 mil do total enquanto que as 170
palavras que aparecem mais de 100 vezes cada somam cerca de 100 mil do total de vocaacutebulos do NT
Os substantivos satildeo 2368 e aparecem em 28365 formas diferentes Os verbos satildeo 1839 e aparecem em 27773 formas diferentes
EUAGGELION IWANNHS
11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw 111 ei)j ta i)dia
3 httpwwwairtonjocomgrego_biblico
24
h)=lqen kai oi( i)dioi au)ton ou) parelabon 112 o(soi de e)labon au)ton e)dwken au)toi=j e)cousian tekna qeou= genesqai toi=j pisteuousin ei)j to o)noma au)tou= 113 oi( ou)k e)c ai(matwn ou)de e)k qelhmatoj sarkoj ou)de e)k qelhmatoj a)ndroj a)ll e)k qeou= e)gennhqhsan 114 Kai o( logoj sarc e)geneto kai e)skhnwsen e)n h(mi=n kai e)qeasameqa thn docan au)tou= docan w(j monogenou=j para patroj plhrhj xaritoj kai a)lhqeiaj 115 )Iwannhj marturei= peri au)tou= kai kekragen legwn Ou(=toj h)=n o(n ei)=pon (O o)pisw mou e)rxomenoj e)mprosqen mou gegonen o(ti prw=toj mou h)=n 116 o(ti e)k tou= plhrwmatoj au)tou= h(mei=j pantej e)labomen kai xarin a)nti xaritoj
ACENTOS (TONOI)
O Novo Testamento foi originalmente escrito inteiramente em letras maiuacutesculas Natildeo havia marcas para indicar um tom alto ( acute ) um tom baixo ( ` ) ou um tom ascendente e descendente ( ~ ) O sistema de marcas chamadas de acentos eacute encontrado em manuscrito do nono seacuteculo AD para frente Vocecirc os encontraraacute nos textos impressos do Novo Testamento e pode completar este curso e ler o Novo Testamento sem saber mais nada sobre acentos Aqueles que precisarem de informaccedilotildees adicionais devem consultar as seguintes informaccedilotildees
Em ediccedilotildees impressas do Novo Testamento vocecirc encontraraacute trecircs acentos conhecidos como agudo ( ) [por exemplo ti] grave ( ) [proj] e circunflexo [ =] [a)rxv=] Estes acentos natildeo faziam parte do texto original do Novo Testamento eles aparecem apenas em manuscritos do 9ordm Seacuteculo em diante O sistema idealizado pelos escritores do grego claacutessico como uma ajuda para a pronuacutencia como o ( acute ) indicando um tom alto ( ` ) indicando um tom baixo e [ =] um tom ascendente e descendente
Em uns poucos casos os acentos distinguem palavras que de outra forma pareceriam iguais Por exemplo ei) significa ldquoserdquo mas ei)= ldquoeacutesrdquo Eacute possiacutevel ler o Novo Testamento sem saber nada sobre os acentos As regras de acentuaccedilatildeo satildeo complicadas e a maior parte dos estudantes natildeo precisa aprendecirc-las Para os que tecircm um interesse especial o sumaacuterio seguinte provecirc uma introduccedilatildeo baacutesica
Note que siacutelaba longa eacute geralmente aquela que conteacutem uma vogal longa (h w) ou um ditongo Todavia ai e oi satildeo consideradas curtas quando ocorrem no fim de uma palavra (desta forma a siacutelaba final eacute curta em logogogogoijijijij Em ditongos eacute costume colocar o acento sobre a segunda vogal (tou=to)
Regras baacutesicas de acentuaccedilatildeo
1 O acento pode ser colocado sobre uma das trecircs uacuteltimas siacutelabas da palavra (Jo 13 anta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= ou)de e(n o( gegonen
2 Se a uacuteltima siacutelaba de uma palavra eacute longa o acento pode ser colocado soacute em uma
25
das duas uacuteltimas siacutelabas (pneumata mas pneumaton) 3 O acento circunflexo soacute pode ser colocado sobre uma das duas uacuteltimas siacutelabas da
palavra e soacute sobre uma siacutelaba longa (dw=ma dou= (Romai=oi) 4 Em verbos o acento agudo eacute colocado tatildeo longe do fim da palavra quanto
permitem as regras 1 e 2 (didwmi e(disoun) Quando um verbo eacute contracto e o acento agudo for colocado sobre a vogal contraiacuteda este eacute substituiacutedo por um acento circunflexo sobre a vogal contraiacuteda (filew torna-se filw=)
5 Excetuando-se as regras 1 e 2 natildeo haacute regras para indicar onde os acentos satildeo colocados em substantivos Eacute necessaacuterio aprender a colocar o acento ao aprender-se a palavra Mas note que na maior parte das vezes um substantivo conserva o seu acento nos demais casos na mesma siacutelaba em que ele cai no nominativo (a)rxh a)rxh=j) a menos que outras regras exijam uma mudanccedila (pneu=ma pneumatoj) mas pneumatwn [regra 2])
6 Quando uma palavra que naturalmente leva um acento agudo na uacuteltima siacutelaba eacute seguida por outra na mesma frase o acento agudo eacute substituiacutedo por um acento grave (touj a)delfououououjjjj blepw mas blepw touj a)delfououououjjjj)
7 Em circunstacircncias normais uma palavra leva soacute um acento Haacute contudo diversas palavras curtas (por exemplo e)sti me tij pwj) que lanccedilam o acento que elas teriam para traacutes para a palavra anterior quando isso eacute possiacutevel Por exemplo a)nqtrwpoj tij - um certo homem dou=loj tij ndash um escravo h(yato mou tij ndashalgueacutem me tocou (note que o acento de mou foi lanccedilado para traacutes sobre o h(yato e o acento de tij sobre o mou)
8 Dois acentos agudos natildeo podem ficar sem siacutelabas vizinhas Por isso topoj tij ndash um certo lugar (topoacutej eacute impossiacutevel e entatildeo tij simplesmente perde o acento) Mas onde uma palavra dissiacutelaba natildeo pode lanccedilar seu acento para traacutes ela o reteacutem e)n top= tini h=)n ndash ele estava em certo lugar
9 Palavras que laccedilam seus acentos para traacutes satildeo chamadas de encliacuteticas o( h( oi( ai( ei)j e)n e)k ou) e w(j natildeo tecircm acentos
O acento se coloca em cima da vogal da siacutelaba tocircnica da palavra e no caso de cair sobre um ditongo eacute sempre colocado sobre a sua segunda vogal
Ex lam-ba-nei ton dou=lon a)-kou-w tw=j fwnh=j Quando letras maiuacutesculas satildeo acentuadas a aspiraccedilatildeo e o acento satildeo colocados antes
da letra e natildeo em cima dela Ex )Ihsou= - i)hsou= )Eferoj
As uacutenicas palavras gregas que natildeo recebem acentos satildeo as procliacuteticas e as encliacuteticas Procliacuteticas satildeo as palavras monossilaacutebicas que natildeo tecircm acento proacuteprio e satildeo
pronunciadas junto com a palavra que segue agrave qual estatildeo intimamente ligadas Ex o(o(o(o( logoj e)ke)ke)ke)k qeou=
26
A este grupo pertencem as dez palavras gregas que nunca levam acentos Satildeo elas 1 Quatro formas do artigo o( oi( h( ai( 2 O adveacuterbio de negaccedilatildeo ou) (ou)k ou)x) 3 Trecircs preposiccedilotildees e)n ei)j e)k 4 Duas conjunccedilotildees w(jw(jw(jw(j = como eieieiei( = se
Palavras encliacuteticas Satildeo as palavras monossilaacutebicas e dissilaacutebicas que normalmente perdem seu proacuteprio
acento e se pronunciam junto com a palavra que vem antes porque satildeo consideradas como parte delas
Ex a)gapa=j memememe o(o(o(o( qeoj e)stin a)gaqoj A este grupo pertencem A maioria das formas do verbo ei)mi (eu sou) E a maioria
das formas do verbo fhmi As formas do pronome pessoal mou= = meu moi = para mim sou= = teu soi = para ti se = te
ASPIRACcedilAtildeO
Na liacutengua grega as palavras que comeccedilam com vogal ou ditongo levam um sinal
chamado aspiraccedilatildeo (espiacuterito) Este sinal se coloca sobre a vogal inicial ou caso a palavra comeccedilar com ditongo sobre a segunda vogal deste No caso de a palavra comeccedilar com maiuacutescula se coloca antes dela A aspiraccedilatildeo indica como se pronuncia a palavra
e)xomenoj r(hmata ui(ou= )Abraam A aspiraccedilatildeo branda (rsquo ) natildeo afeta a pronuacutencia e natildeo eacute considerada na transliteraccedilatildeo Ex ou)ranoj ceacuteu pronuncia-se uranoacutes a)gaph amor pronuncia-se agaacutepē A aspiraccedilatildeo aacutespera (lsquo ) indica que a palavra se pronuncia com um som parecido com
o ldquohrdquo em inglecircs (house) ou ldquojrdquo em espanhol (juego) Na transliteraccedilatildeo a aspiraccedilatildeo aacutespera eacute representada pela letra h
Ex o(doj caminho pronuncia-se hodoacutes e se translitera hodoacutes eu(rnikw eu acho pronuncia-se e translitera-se heurisco Quando o u ou o r estatildeo no iniacutecio de uma palavra sempre levam aspiraccedilatildeo aacutespera
Ex r(hma = rhecircma palavra u(pomonh = hupomonē paciecircncia Quando uma palavra leva aspiraccedilatildeo e acento na mesma vogal a maneira de colocaacute-lo
se ilustra nos seguintes exemplos e)xw e(n (um) (Anna (Ana)
TREMA O trema (uml) indica que duas vogais juntas natildeo formam um ditongo e que tambeacutem se
pronunciam separadamente Ex i)sxu+i ischuacute-i prwi+ pro-iacute )Hsai+aj Esa-iacuteas
27
a)skhseij - exerciacutecios
1 a)nagignwske kai grafe (Leia e escreva) o( profhthj (o profeta) o( poihthj (o poeta) o( filosofoj (o filoacutesofo) o( didaskaloj (o professor) o( i)atroj (o meacutedico) 2 GRAFE grafre Escreva (Em letras minuacutesculas) EGW LEGW
IWANNHS ESTI O PROFHTHS
SU EI O POIHTHS
UMEIS ESTE OI FILOSOFOI
EGW EIMI O DIDASKALOS
SINAIS DE PONTUACcedilAtildeO
Port Koinecirc Exemplo Grego Ponto final Deus qeoj Viacutergula Deus qeoj Ponto Viacutergula ou dois pontos ou Deus Deus qeoj Deus qeoj
portuguecircs em grego
ponto final igual
viacutergula igual
ponto e viacutergula
dois pontos
exclamaccedilatildeo
ponto no alto da linha
interrogaccedilatildeo helliphelliphelliphellip (cuidado)
28
DICAS DE LIacuteNGUA PORTUGUESA As Classes de Palavras Frase eacute uma combinaccedilatildeo de palavras organizadas segundo determinadas leis Sua
estrutura elementar apoacuteia-se basicamente em duas classes de palavras o substantivo e o verbo Exs
a O menino brinca Substantivo verbo
b As andorinhas voam Substantivo verbo 1 Substantivo Pertencem a esta classe todas as palavras que designam os seres
em geral as entidades reais ou imaginaacuteveis cadeira Cearaacute anjo alegria 2 Verbo Pertencem a essa classe as palavras que designam as accedilotildees ou processos que
ocorrem com os seres em geral cantar falar desaparecer partir O verbo eacute a uacutenica classe de palavras em que o tempo eacute marcado por uma desinecircncia proacutepria conto (presente indica a accedilatildeo feita no tempo real ) cantava ( preteacuterito [passado] imperfeito indica uma accedilatildeo imperfeita natildeo concluiacuteda ) cantei ( preteacuterito perfeito indica uma accedilatildeo concluiacuteda ) cantarei ( futuro aponta uma accedilatildeo que estaacute por vir ) cantaria ( futuro do preteacuterito indica uma accedilatildeo do passado que visava o futuro)
3 Os sateacutelites do substantivo 31 Adjetivo Classe de palavras que serve para indicar as qualidades as propriedades do
substantivo Exs a Cadeira confortaacutevel b Garoto feliz A locuccedilatildeo adjetiva eacute a expressatildeo formada de preposiccedilatildeo mais substantivo
qualificadora de outro substantivo Exs a Casa de tijolos b copo de cristal 32 Numeral Classe que serve para indicar a quantidade dos substantivos quantos
satildeo eles Exs um dez duacutezia oitenta mileiro O numeral ordinal indica a posiccedilatildeo de certo substantivo numa escala de nuacutemeros
dispostos em seacuterie Exs primeiro trigeacutesimo mileacutesimo 33 Artigo Classe que serve basicamente para indicar se o substantivo eacute concebido com
algo jaacute definido e conhecido previamente ou como algo indefinido e natildeo nomeado anteriormente Exs Havia um menino e um cachorro muito amigos O cachorro chama-se Buck e era da raccedila pastor-alematildeo O menino era contente com seu cachorro
4 Os sateacutelites do verbo 41 Adveacuterbio Pertencem a esta classe as palavras que se associam ao verbo para indicar
as vaacuterias circunstacircncias que envolvem a accedilatildeo (tempo lugar modo causa etc ) Exs O aviatildeo pousou suavemente aqui ontem
29
O aviatildeo pousou suavemente aqui ontem Artigo substantivo verbo adveacuterbio de modo adv de lugar adv de tempo OBS Em alguns casos o adveacuterbio pode modificar um adjetivo ou um outro adveacuterbio Exs a O dia foi bastante agitado b Estou muito bem Adveacuterbio adjetivo adveacuterbio adveacuterbio
A locuccedilatildeo adverbial eacute a expressatildeo formada de preposiccedilatildeo mais substantivo modificadora do verbo Exs A aviatildeo pousou no porta-aviotildees sem atraso Verbo locuccedilatildeo adverbial locuccedilatildeo adverbial 42 Pronome Eacute a classe de palavras que serve para indicar uma das trecircs pessoas
do discurso ou situar alguma coisa em relaccedilatildeo a essas trecircs pessoas Ex Noacutes vocecirc minha aquela algueacutem Existem os pronomes pessoais do caso reto que funcionam com sujeito da oraccedilatildeo (eu tu ele noacutes voacutes eles) e do caso obliacutequo que funcionam com complementos da oraccedilatildeo (me te o a se lhe nos vos os as se lhes mim comigo ti contigo si consigo ele ela noacutes conosco voacutes convosco si consigo eles elas) os demonstrativos (aquele aquela aquilo este essa) os possessivos (meu teu minha nosso vosso) os relativos (que qual) os interrogativos (quem qual ) os de tratamento (Senhor Vossa Excelecircncia)
SUBSTANTIVOS GREGOS
O substantivo e o verbo satildeo palavras principais no discurso As outras satildeo
consideradas auxiliares Eis algumas como exemplo a)nqrwpoj a)ggeloj kosmoj logoj liqoj exprimem substacircncia ndash satildeo substantivos luw legw a(giazw
exprimem accedilatildeo ndash satildeo verbos Os substantivos podem servir como sujeito e objeto ou complemento direto
qeoj a)gapa= a)nqrwpon a)nqrwpoj a)gapa= qeon Suj verbo objeto - sujeito verbo Objeto
a) O grego natildeo utiliza a ordem das palavras na formaccedilatildeo da frase como no portuguecircs pode invertecirc-las Por exemplo sujeito predicado complemento e acessoacuterios Deus ama o mundo
b) Grego qeoj a)gapa= ton kosmon O sujeito eacute qeoj e o objeto direto eacute ton kosmon Ordem inversa ton kosmon a)gapa= o( qeoj O sujeito eacute o( qeoj No final da frase e o objeto direto eacute ton kosmon no princiacutepio Conclusatildeo O sujeito eacute indicado pela terminaccedilatildeo [oj] ndash diz-se nominativo ndash N O objeto direto eacute indicado pela terminaccedilatildeo [on] ndash diz-se acusativo ndash A
30
A mudanccedila de forma dos substantivos chama-se Declinaccedilatildeo CASO Caso Sigla Forma Funccedilatildeo
o)nomastikh Nominativo N oj Sujeito genikh Genitivo G ou= Posse dwtikh Dativo D Objeto indireto ai)tiatikh Acusativo A on Objeto direto
c) Determinar o sujeito e o objeto direto nas seguintes frases qeoj a)gapa= ton ui(on
ton ui(on a)gapa qeoj logon legei o( dou=loj )Ihsou legei logon Declinaccedilatildeo
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoj a palavra genikh Genitivo G ou= logou da palavra dwtikh Dativo D Objeto indireto log agrave palavra ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto on logon a palavra
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoi as palavras genikh Genitivo G wn logwn das palavras dwtikh Dativo D Objeto indireto oij logoij agraves palavras ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto ouj logouj as palavras
O grego modifica a uacuteltima siacutelaba das palavras para indicar a sua funccedilatildeo seja qual for a posiccedilatildeo na frase As formas das declinaccedilotildees chamam-se casos
Caso indica funccedilatildeo Forma Caso Sigla Funccedilatildeo Exemplo traduccedilatildeo oj Nominativo N Sujeito logoj palavra ou Genitivo D logou da palavra Dativo A Objeto indireto log agrave palavra on Acusativo A Objeto direto logon a palavra
Os substantivos terminados em [oj] cumprem sempre a funccedilatildeo de sujeito Os substantivos terminados em [on] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto direto Os substantivos terminados em [] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto indireto
diakonoj legei logon qeou= dou=l O diaacutecono fala a palavra de Deus ao servo Sujeito Verbo Objeto direto Objeto indireto
31
Substantivos satildeo palavras que datildeo nomes aos seres de modo geral eles satildeo flexionados com relaccedilatildeo ao seu gecircnero e ao seu nuacutemero
Gecircnero satildeo flexionados em masculino feminino e ainda o neutro Nuacutemero aleacutem do singular e do plural temos o dual As Declinaccedilotildees Gregas Satildeo modificaccedilotildees sofridos pelo substantivo na uacuteltima siacutelaba dando sua funccedilatildeo
sintaacutetica na frase Nem todos os substantivos satildeo flexionados da mesma forma os que apresentam as mesmas flexotildees satildeo agrupados em declinaccedilotildees Os estudiosos antigos da gramaacutetica relacionaram com pequenas variaccedilotildees dez declinaccedilotildees poreacutem haacute trecircs seacuteculos aconteceu uma mudanccedila e reuniram apenas trecircs satildeo estas
Casos Gregos O grego trabalha com casos para indicar as funccedilotildees sintaacuteticas dos substantivos Estes casos satildeo em nuacutemero de oito Nominativo Genitivo Dativo Acusativo Ablativo Locativo Instrumental e Vocativo Mas eles se apresentam em cinco formas apenas Isso porque alguns possuem a mesma forma o Locativo o Instrumental e o Dativo possuem a mesma terminaccedilatildeo (w w) por isso muitas gramaacuteticas os consideram simplesmente como Dativo Os casos Genitivos e Ablativos possuem a mesma terminaccedilatildeo (ou ou) por isso algumas gramaacuteticas os consideram como Genitivo sendo assim em algumas gramaacuteticas os classifiquem apenas em cinco casos assim vejamos esses casos Nominativo eacute o caso que indica que o substantivo exerce a funccedilatildeo sintaacutetica de sujeito da frase
1 O nominativo o chamado predicativo do sujeito nas frases que possuam predicados nominais Ex a)postoloj a)gei ton filon (o apoacutestolo conduz o amigo) o( qeoj kurioj e)stin (Deus eacute o Senhor)
2 Genitivo eacute o caso usado para indicar que o substantivo tem a ideacuteia de uma posse No portuguecircs natildeo eacute usado este termo Ex gnwskomen ton adelfon tou= a)nqrwpou (Noacutes conhecemos o irmatildeo do homem)
3 Dativo eacute o caso que indica a ideacuteia de interesse pessoal Corresponde ao nosso objeto indireto Ex legw t= a)nqrwp (eu falo ao Homem)
4 Acusativo expressa a ideacuteia de extensatildeo corresponde ao nosso objeto direto Ex a)kouw ton logon (eu ouccedilo a palavra)
5 Vocativo eacute o caso que expressa exclamaccedilatildeo Ex kurie a)koue (Senhor Escuta) 6 Ablativo eacute o caso usado com o substantivo indicar a ideacuteia fundamental de origem
derivaccedilatildeo ou ponto de partida Ex o( nomoj e)rxetai ton qeou= (A lei vem de Deus) 7 Locativo eacute o caso que exprimi a ideacuteia de lugar Ex o( a)nqrwpoj e)stin t=
kosm (o homem estaacute no mundo) 8 Instrumental eacute o caso que tem a ideacuteia do meio atraveacutes do qual a accedilatildeo verbal eacute
realizada Podendo tambeacutem indicar a ideacuteia de associaccedilatildeo ou acompanhamento Ex pempw a)rton t= a)postol (eu envio o patildeo pelo apoacutestolo) legw t= qe (eu falo com Deus)
32
Segunda Declinaccedilatildeo Os substantivos da 2ordf declinaccedilatildeo satildeo os substantivos que tecircm raiz - oooo Eles possuem dois gecircneros o Masculino e o Neutro Os masculinos satildeo aqueles substantivos terminados em ojojojoj e tecircm como paradigma o substantivo logojlogojlogojlogoj Jaacute os de gecircneros Neutros satildeo aqueles terminados em onononon cujo paradigma eacute biblonbiblonbiblonbiblon
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N logoj logoi
GENITIVO genikh G logou logwn
DATIVO dwtikh D log logoij
ACUSATIVO ai)tiatikh A logon logouj
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N biblion biblia GENITIVO genikh G bibliou bibliwn DATIVO dwtikh D bibli biblioij ACUSATIVO ai)tiatikh A biblion biblia
Substantivos Masculinos da 2ordf Declinaccedilatildeo ndash ojojojoj
Substantivos Neutros da 2ordf declinaccedilatildeo - onononon
N logoj Palavra biblion O livro
G logou Da palavra bibliou Do livro
Abl logou Da palavra bibliou Do livro
Loc log Na palavra bibli No livro Inst log Com a pela palavra bibli Com o pelo livro D log Agrave palavra bibli Ao livro
A logon Palavra biblion O livro
Voc loge Palavra biblion livro N logoi Palavras biblia Os livros
G logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Abl logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Loc logoij Nas palavras biblioij Nos livros Inst logoij Com as pelas palavras biblioij Com os pelos livros D logoij Agraves palavras biblioij Aos livros
A logouj Palavras biblia Os livros
Voc logoi Palavras biblia livros
33
Vocabulaacuterio Substantivos masculinos seguem o paradigma logojlogojlogojlogoj
SINGULAR PLURAL N logoj logoi
G logou logwn
D log logoij
A logon logouj
Vocabulaacuterio
Grego Portuguecircs O Nordm de Vezes no NT a(martoloj pecador (hamartiologia) 47 a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)lla Mas (ecircnfase 635) a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) de E mas (2771) diaboloj diabo (175) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 filoj Amigo 29 foboj Medo (Fobia 47) kai E tambeacutem (947) kairoj Tempo 85 karpoj Fruto 66 kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave 45) nomoj Lei (Deutero-nocircmio 194) o)xloj Multidatildeo 174 o)fqalmoj Olho 100 oi)koj Casa 115
34
ou) ou)k ou)x natildeo (1619) ou)ranoj Ceacuteu 272 paraklhtoj Consolador advogado 5 potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) qanatoj Morte (tanatologia)120 qeoj Deus deus (teologia 1314) qronoj Trono 62 stauroj Cruz 28 stefanoj Coroa 18 tufloj Cego 50 u(mnoj Hino 2 ui(oj Filho 374 Xristoj Cristo (ungido crisma 529) xronoj Tempo 54 zh=loj Zelo 16
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a(martoloj a)nqrwpoj a)rtoj a)delfoj
a)mnoj a)postoloj didaskaloj e)piskopoj kosmoj ou)ranoj potamoj qanatoj
Decirc o plural e o singular das seguintes palavras
decirc o plural decirc o singular
oJ a[ggelo oiJ diavkonoi
oJ ajdelfov oiJ douloi
oJ qeov oiJ oi[koi
hJ diavkono aiJ qevoi
hJ h[rhmo aiJ oJdoiv
hJ ceirov aiJ a[mpeloi
to gevno ta ajrniva
to e[qo ta tevkna
35
Vocabulaacuterio Substantivos neutros seguem o paradigma biblionbiblionbiblionbiblion
SINGULAR PLURAL N biblion biblia
G bibliou bibliwn
D bibli biblioij
A biblion biblia
Substantivos neutros Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo musthrion Segredo paidion Crianccedila a)rnion Cordeirinho ploi=on Barco navio biblion Livro probaton Ovelha daimonion Democircnio proswpon Rosto face pessoa e)rgon Obra trabalho sabbaton Saacutebado i(eron Templo shmei=on Sinal eu)aggelion Evangelho sunedrion Sineacutedrio lutron Resgate teknon Filho crianccedila marturion Testemunho
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a)rnion daimonion e)rgon i(eron
eu)aggelion lutron marturion teknon musthrion paidion ploi=on probaton
Primeira declinaccedilatildeo Os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm raiz ndash aaaa Eles possuem
dois gecircneros os femininos e os masculinos Os substantivos femininos 1ordf declinaccedilatildeo estatildeo divididos em dois grupos aqueles
cujas raiacutezes terminam numa vogal ou em rrrr que levam a terminaccedilatildeo aaaa e tem como paradigma o substantivo oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia) e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr que levam a terminaccedilatildeo hhhh e tem como paradigma o substantivo grafhgrafhgrafhgrafh Entretanto os substantivos femininos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm uma pequena exceccedilatildeo com relaccedilatildeo aos chamados substantivos sigmaacuteticos (ssss - jjjj) ou seja todos aqueles que acabam em sigma [glglglglwwww====ssssssssaaaa] Eles sofrem alteraccedilotildees no nominativo e no acusativo singular em vez de seguir o paradigma grafē (grafhgrafhgrafhgrafh) eles seguem o paradigma oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia)
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N oi)kia oi)kiai N grafh grafai G oi)kiaj oi)kiw=n G grafh=j grafw=n D oi)ki oi)kiaij D gra fv= grafai=j A oi)kian oi)kiaj A grafhn grafaj
36
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (aaaa) e seguem o paradigma oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia Substantivos Femininos Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo a(martia Pecado metanoia Arrependimento a)lhqeia Verdade o)milia Conversa a)nomia Iniquumlidade oi)kia Casa basileia Reino o(mologia Confissatildeo diakonia Serviccedilo parousia Vinda diaspora Dispersatildeo sofia Sabedoria e)kklhsia Igreja swthria Salvaccedilatildeo e)paggelia Promessa filadelfia Amor fraternal eu)logia Becircnccedilatildeo louvor h(mera Dia eu)xaristia Gratidatildeo qura Porta kardia Coraccedilatildeo petra Rocha pedra koinwnia Comunhatildeo xara Alegria marturia Testemunho w(ra hora
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N glw=ssa glw=ssai N doca docai
G glwsshj glwssw=n G dochj docwn
D glwssv glwssaij D docv docai=j
A glw=ssan glw=ssaj A docan docaj
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (h) e seguem o paradigma
grafgrafgrafgrafh
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo a)paph Amor o)rgh Ira coacutelera a)delfh Irmatilde parabolh Paraacutebolas a)rxh Princiacutepio proseuxh Oraccedilatildeo diaqhkh Alianccedila sinagwgh Sinagoga didaxh Ensino u(paoh Obediecircncia dikaiosunh Justiccedila u(potagh Submissatildeo ei)rhnh Paz u(pomonh Perseveranccedila e)ntolh Mandamento fulh Tribo e)pistolh Carta epiacutestola fwnh Voz som numfh Noiva yuxh Alma
37
ajgrafhngrafA
ai=jgrafv=grafD
w=ngrafh=jgrafG
aigrafhgrafN
PLURALSINGULAR
RAIZRAIZ
Exerciacutecio - a)skhseij
Decline os seguintes substantivos a)paph a)delfh a)rxh diaqhkh didaxh dikaiosunh ei)rhnh e)ntolh e)pistolh numfh o)rgh parabolh proseuxh sinagwgh u(paoh u(potagh u(pomonh fulh fwnh yuxh
Os substantivos masculinos da 1ordf declinaccedilatildeo tambeacutem satildeo divididos em dois grupos aqueles cujas raiacutezes terminam em vogal (neaniaj) ou em tttt (profprofprofprofhhhh tttthhhhς) levam a terminaccedilatildeo aaaaς e tem como paradigma o substantivo neanianeanianeanianeaniaς e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr levam a terminaccedilatildeo hhhhς e tem como paradigma o substantivo profprofprofprofhhhh tttthhhhς Em siacutentese os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo satildeo os femininos terminados em aaaa e em hhhh e os substantivos masculinos terminados em aaaaς e hhhhjjjj
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N neaniaj neaniai N profhthj profh=tai
G neaniou neaniw=n G profhtou profhtw=n
D neani neaniaij D profhtv profhtaij
A neanian neaniaj A profhthn profhtaj
VOCABULAacuteRIO Todos estes substantivos satildeo masculinos (o() o seguem os paradigmas neaniajprofhthj Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo rsquoHliaj Elias krithj Juiz rsquoHsaiaj Isaiacuteas maqhthj Aluno disciacutepulo neaniaj Moccedilo jovem margarithj Peacuterola Bappisthj Batista mesithj Mediador
38
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo eu)aggelisthj Evangelista poihthj Fazedor Zhlwthj Zeloso profhthj Profeta rsquo Israhlithj Israelita stratiwthj Soldado rsquo Iwannhj Joatildeo u(phrethj Ministro servo klepthj Ladratildeo u(pokithj Hipoacutecrita
a)skhseij Decline os seguintes substantivos neaniaj Bappisthj eu)aggelisthj
klepthj maqhthj profhthj u(phrethj
Terceira Declinaccedilatildeo A 3ordf declinaccedilatildeo grega geralmente eacute conhecida como declinaccedilatildeo consoante pois a maioria dos seus substantivos possuem raiz ndash consoante Eacute a mais difiacutecil das declinaccedilotildees gregas Diferente da 1ordf e da 2ordf declinaccedilatildeo a 3ordf abrange os trecircs gecircneros Feminino Masculino e Neutro
SINGULAR PLURAL
N ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς N ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
V φφφφῶῶῶῶςςςς V φφφφῶῶῶῶτατατατα
A ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς A ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
G τοτοτοτοῦῦῦῦ φωτφωτφωτφωτόόόόςςςς G ττττῶῶῶῶνννν φφφφώώώώτωντωντωντων
D ττττῷῷῷῷ φωτφωτφωτφωτίίίί D τοτοτοτοῖῖῖῖςςςς φφφφώώώώσισισισι
substantivo masculino
substantivo feminino
substantivos neutros
nom oJoJoJoJ lovgo hJhJhJhJ oJdov totototo tevknon ajrnivon
genabl toutoutoutou lovgou thththth oJdou toutoutoutou tevknou ajrnivou
dtlcit twtwtwtw lovgw thththth oJdw twtwtwtw tevknw ajrnivw
acus tontontonton lovgon thnthnthnthn oJdovn totototo tevknon ajrnivon
sing
voc lovge oJdev tevknon ajrnivon
nom oiJoiJoiJoiJ lovgoi aiJaiJaiJaiJ oJdoiv tatatata tevkna ajrniva
genabl twntwntwntwn lovgwn twntwntwntwn oJdwn twntwntwntwn tevknwn ajrnivwn
dtlcit toitoitoitoi lovgoi taitaitaitai oJdoi toitoitoitoi tevknoi ajrnivoi
acus toutoutoutou lovgou tatatata ojdouv tatatata tevkna ajrniva
pl
voc lovgoi oJdovi tevkna ajrniva
39
VERBOS GREGOS
A forma como os verbos satildeo identificados (que eacute a que aparece nos dicionaacuterios) eacute a da primeira pessoa do singular do presente do indicativo da voz ativa Assim e)imi (eu sou) legw (eu falo eu digo)
Os verbos tecircm tempo voz e modo como no portuguecircs Os tempos verbais gregos expressam mais a qualidade da accedilatildeo do que o tempo em que a accedilatildeo acontece Somente no Indicativo eacute que o Presente indica Tempo Presente A ideacuteia principal do Presente eacute que a accedilatildeo eacute contiacutenua ainda em progresso e eacute chamada de Linear ou Durativa
Verbo eacute a palavra que indica accedilatildeo ou estado da accedilatildeo as flexotildees sofridas pelo verbo chamam-se conjugaccedilotildees Eles estatildeo divididos em dois grupos de conjugaccedilotildees o de terminaccedilatildeo wwww (legw) possuindo a maioria dos verbos gregos e o de terminaccedilatildeo mimimimi (e)imi) contendo somente uma minoria
Os verbos gregos como no portuguecircs possuem modificaccedilotildees numeacutericas pessoa (1ordf 2ordf e 3ordf) e nuacutemero (singular e plural)
Tempos Verbais O tempo verbal em grego eacute diferente do portuguecircs aleacutem de indicar a eacutepoca o tempo refere-se principalmente agrave qualidade da accedilatildeo ou seja se a accedilatildeo foi completada ou natildeo A accedilatildeo completa chama-se tambeacutem accedilatildeo pontilear e a incompleta linear que eacute descrita como estando em processo em andamento No grego temos trecircs tempos Primaacuterios Presente Perfeito (Passado) e Futuro E trecircs tempos Secundaacuterios Aoristo Imperfeito e Mais-que-Perfeito
Presente indicam aleacutem de uma accedilatildeo pontilear uma accedilatildeo contiacutenua ou um estado incompleto A accedilatildeo eacute descrita como em progresso em andamento durativa ou linear
Futuro como em portuguecircs indica o que vai acontecer Geralmente expressa a ideia de uma accedilatildeo pontilear mas em alguns casos pode ser durativa
Ex Jesus voltaraacute em gloacuteria Imperfeito expressa uma accedilatildeo que foi contiacutenua por algum tempo no passado mas
que jaacute cessou A accedilatildeo pode ter sido continuada habitual intermitente etc o que eacute determinado pelo contexto e pelo significado do verbo
Ex Jesus proclamava o Reino de Deus
Aoristo Eacute um tempo indefinido Essencialmente ele natildeo tem significaccedilatildeo temporal embora esse significado esteja presente no modo indicativo onde o aoristo tem significaccedilatildeo passada e recebe o (faltou o siacutembolo na apostila) de aumento como o tempo imperfeito
Perfeito Eacute um tempo grego peculiar em sua funccedilatildeo e natildeo encontramos correspondecircncia em nossa liacutengua Ele combina a accedilatildeo pontilear e a linear por expressar geralmente no indicativo o efeito ou estado no presente como resultado de uma accedilatildeo no passado indicando assim a permanecircncia de uma accedilatildeo completa ou um estado presente resultado de uma accedilatildeo passada
Mais-que-Perfeito Associa a accedilatildeo pontilear com a linear soacute que estas accedilotildees satildeo combinadas no passado Tem a mesma ideacuteia do nosso passado imperfeito
40
Modos verbais O modo verbal indica a maneira da afirmaccedilatildeo verbal ou seja como a accedilatildeo eacute realizada Eacute a maneira ou a forma por meio da qual o verbo exprime a accedilatildeo Assim temos o Indicativo Subjuntivo Imperativo Optativo Infiniti vo e o Particiacutepio
1 Indicativo que expressa um fato tido como certo
2 Subjuntivo que enuncia o fato de modo possiacutevel duvidoso
3 Imperativo que expressa ordem proibiccedilatildeo conselho
4 Optativo que expressa desejo opccedilatildeo
5 Infinitivo que eacute considerado como um substantivo-verbal O infinitivo eacute um substantivo-verbal Eacute sempre indeclinaacutevel (o que significa que natildeo tem casos N G D A) Quando eacute antecedido de um artigo definido o artigo eacute sempre neutro singular e eacute declinado segundo a funccedilatildeo do infinitivo
6 Particiacutepio eacute considerado como um adjetivo-verbal
Vozes Verbais A voz verbal indica como a accedilatildeo ou o estado do verbo se refere ao sujeito Natildeo existe accedilatildeo sem causa E a origem desta causa eacute descrita pela voz Em grego como no portuguecircs temos trecircs vozes verbais Ativa Meacutedia (reflexiva) e Passiva
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
raiz terminaccedilatildeo
do VIPMP VIPPM
Traduccedilatildeo
Presente do Indicativo
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
-omai
-h
-etai
-ovmeqa
-esqe
-ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
VIPP eu sou solto
VIPM eu solto para mim eu me solto
VIPP tu eacutes solto
VIPM tu soltas para ti tu te soltas
VIPP ele(a) eacute solto
VIPM ele(a) solta para si ele(ou ele se solta
VIPP noacutes somos soltos
VIPM noacutes soltamos para noacutes noacutes nos soltamos
VIPP voacutes sois soltos
VIPM voacutes soltais para voacutes voacutes vos soltais
VIPP eles(as) satildeo soltos
VIPM eles(as) soltam para si eles(as) se soltam
Ativa onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a algo ou algueacutem Ex louw ndash eu lavo Meacutedia (reflexiva) onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a si mesmo Ex luomai - eu me lavo Passiva onde o sujeito sofre a accedilatildeo Ex louomai ndash eu sou lavado
41
Pres Ativa Traduccedilatildeo Pres Meacutedia Traduccedilatildeo louw Eu lavo luomai Eu me lavo loueij Tu lavas lu$ Tu te lavas louei Ele lava louetai Ele se lava louomen Noacutes lavamos louomeqa Noacutes nos lavamos louete Voacutes lavais louesqe Voacutes vos lavais louousi Eles lavam louontai Eles se lavam
Passiva louomai lou$ louetai louomeqa louesqe louontai
Eu sou lavado Tu eacutes lavado Ele eacute lavado Noacutes somos lavados Voacutes sois lavados Eles satildeo lavados
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
VIPA V = verbo I = Indicativo P = Presente A = Ativa VIPMP V = verbo I = Indicativo P = Presente M = meacutedia P = Passiva Paradigmas de verbos de terminaccedilatildeo -w-w-w-w no VIPA e VIPMP Satildeo formados pela simples adiccedilatildeo da terminaccedilatildeo verbal ao radical Observe que a
vogal temaacutetica eacute considerada como parte da terminaccedilatildeo verbal
luvwluvwluvwluvw ajkouvwajkouvwajkouvwajkouvw ejsqivwejsqivwejsqivwejsqivw e[cwe[cwe[cwe[cw levgwlevgwlevgwlevgw ginwvskwginwvskwginwvskwginwvskw gravfwgravfwgravfwgravfw bavllwbavllwbavllwbavllw
VIPA = R + -w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)
luvw
luvei
luvei
luvomen
luvete
luvousi(n)
ajkouvw
ajkouvei
ajkouvei
ajkouvomen
ajkouvete
ajkouvousi(n)
ejsqivw
ejsqivei
ejsqivei(n)
ejsqivomen
ejsqivete
ejsqiv usi(n)
e[cw
e[cei
e[cei
e[comen
e[cete
e[cousi(n)
levgw
levgei
levgei(n)
levgomen
levgete
levgousi(n)
ginwvskw
ginwvskei
ginwvskei(n)
ginwvskomen
ginwvskete
ginwvskousi(n)
gravfw
gravfei
gravfei(n)
gravfomen
gravfete
gravfousi(n)
bavllw
bavllei
bavllei(n)
bavllomen
bavllete
bavllousi(n)
VIPMP = R + -omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -etai -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
ajkouvomai
ajkouvh
ajkouvetai
ajkouovmeqa
ajkouvesqe
ajkouvontai
ejsqivomai
ejsqivh
ejsqivetai
ejsqiovmeqa
ejsqivesqe
ejsqivontai
e[comai
e[ch
e[cetai
ejcovmeqa
e[cesqe
e[contai
levgomai
levgh
levgetai
legovmeqa
levgesqe
levgontai
ginwvskomai
ginwvskh
ginwvsketai
ginwskovmeqa
ginwvskesqe
ginwvskontai
gravfomai
gravfh
gravfetai
grafovmeqa
gravfesqe
gravfontai
bavllomai
bavllh
bavlletai
ballovmeqa
bavllesqe
bavllontai
42
APLICACcedilAtildeO DA QUALIDADE DA ACcedilAtildeO VERBAL NO TEMPO VERB AL Qualidades Tempos _
Presente _ Mais-que-Perfeito
Imperfeito _ Linear - Pontilear Perfeito Linear
Futuro _ Mais-que-Perfeito
Presente _
Futuro _ Pontilear
Aoristo _
VERBOS Pessoa e Nuacutemero
Assim como no portuguecircs tambeacutem no grego os verbos tecircm terminaccedilotildees pessoais que indicam a pessoa e o nuacutemero do sujeito que executa a accedilatildeo
Exemplo Canto Indica que sou eu (1ordf pessoa do singular) que canta Cantas Indica eacutes tu (2ordf pessoa do singular) que cantas Cantamos Indica que somos noacutes (1ordf pessoa do plural) que cantamos
Mesmo que o sujeito jaacute esteja impliacutecito na terminaccedilatildeo verbal eacute possiacutevel que se
queira destacaacute-lo ou enfatizaacute-lo Nesses casos eacute acrescentado o pronome pessoal Exemplo nenikhka ton kosmon ndash venci o mundo e)gw nenikhka ton kosmon ndash eu venci o mundo
PRONOMES
O pronome eacute a palavra que substitui o nome evitando-lhe a repeticcedilatildeo O nome que eacute substituiacutedo pelo pronome chama-se antecedente o pronome concorda com o seu antecedente em gecircnero e nuacutemero
Em grego quando o pronome pessoal eacute usado eacute para dar ecircnfase Nas formas obliacutequas ele eacute bastante usado no NT
Exemplos
43
Jo 125
Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj
Pronomes pessoais
Pessoa Nuacutemero
su pronome pessoal da 2a pessoa nominativo singular
e)gw eu 1ordf Singular
E por que entatildeo batizas se tu natildeo eacutes o Cristo
su tu 2ordf Singular
Mt 69 Pater h(mw=n o( e)n toi=j ou)ranoi=j au)toj h o Ele ela 3ordf Singular
h(mw=n pronome pessoal da 1a pessoa genitivo plural h(me=ij noacutes 1ordf Plural
Pai nosso que estais nos ceacuteus u(me=ij voacutes 2ordf Plural
au)toi ai a Eles elas 3ordf Plural
PRONOMES
1a Pessoa Singular 1a Pessoa Plural N e)gw eu N h(me=ij noacutes
A e)meme me mim A h(ma=j nos conosco
G e)mou= mou de mim G h(mw=n de noacutes
D e)moimoi para mim D h(mi=n para noacutes
2a Pessoa Singular 2a Pessoa Plural
N su tu N u(me=ij voacutes
A se te ti A u(ma=j vos convosco
G sou= de ti G u(mw=n de voacutes
D soi para ti D u(mi=n para voacutes
3a Pessoa Singular 3a Pessoa Plural N au)toj Ele N au)toi Eles
A au)tou= Dele A au)tw=n Deles
G au)t= A ele G au)toi=j A eles
D au)ton Ele D au)touj Eles PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO luwluwluwluw (soltar) lu w Eu solto estou soltando lu eij Tu soltas estaacutes soltando lu ei Ele solta estaacute soltando lu omen Noacutes soltamos estamos soltando o = vogal temaacutetica lu ete Voacutes soltais estais soltando e = vogal temaacutetica lu ousi(n) Eles soltam estatildeo soltando
44
Pessoa e nuacutemero
portuguecircs grego
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eu
tu
elea
noacutes
voacutes
elesas
falo
falas
fala
falamos
falais
falam
ejgw
su
aujto aujth aujto
hJmei
uJmei
aujtoi aujtai aujta
levgw
levgei
levgei
levgomen
levgete
levgousin
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO a)gwa)gwa)gwa)gw (guiar) a)g w Eu guio estou guiando a)g eij Tu guias estaacutes guiando a)g ei Ele guia estaacute guiando a)g omen Noacutes guiamos estamos guiando a)g ete Voacutes guiais estais guiando a)g ousi(n) Eles guiam estatildeo guiando
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO ballwballwballwballw (jogo) ball w Eu jogo estou jogando ball eij Tu jogas estaacutes jogando ball ei Ele joga estaacute jogando ball omen Noacutes jogamos estamos jogando ball ete Voacutes jogais estais jogando ball ousi(n) Eles jogam estatildeo jogando
FUTURO DO INDICATIVO ATIVO luw (soltar) lu s w Eu soltarei lu s eij Tu soltaraacutes lu s ei Ele soltaraacute lu s omen Noacutes soltaremos lu s ete Voacutes soltareis lu s ousi(n) Eles soltaratildeo
45
luw Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo
1ordfps luw luw luein
2ordfps lueij lu$j lu=e
3ordfps luei lu$ luetw
1ordfpl luomen luwmen
2ordfpl luete luhte luete
3ordfpl luousi luwsi luetwsan
luw Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo
1ordfps luomai luwmai luestai
2ordfps lu$ lu$ luou
3ordfps luetai luhtai luesqw
1ordfpl luomeqa luwmeqa
2ordfpl luesqe luhsqe luesqe
3ordfpl luontai luwntai luesqwsan
luw Imperfeito Ativo
1ordfps e)luon
2ordfps e)luej
3ordfps e)lue
1ordfpl e)luomen
2ordfpl e)luete
3ordfpl e)lue
1ordfps e)luon
luw Imperfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps e)luomen
2ordfps e)luo
3ordfps e)lueto
1ordfpl e)luomeqa
2ordfpl e)luesqe
3ordfpl e)luonto
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Ativo Futuro Ativo
1ordfps lusw lusein
2ordfps luseij
3ordfps lusei
1ordfpl lusomen
2ordfpl lusete
3ordfpl lusousi
46
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Meacutedio Futuro Meacutedio
1ordfps lusomai lusestai
2ordfps lus$
3ordfps lusetai
1ordfpl lusomeqa
2ordfpl lusesqe
3ordfpl lusontai
luw Futuro Passivo Futuro Passivo
1ordfps luqhsomai luqhsesqai
2ordfps luqhs$
3ordfps luqhsetai
1ordfpl luqhsomeqa
2ordfpl luqhsesqe
3ordfpl luqhsontai
luw 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo
1ordfps e)lusa lusw lu=sai
2ordfps e)lusaj lus$j lu=son
3ordfps e)luse lus$ lusatw
1ordfpl e)lusamen luswmen
2ordfpl e)lusate lushte lusate
3ordfpl e)lusan luswsi lusatwsan
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio
1ordfps e)lusamhn luswmai lusasqai
2ordfps e)lusw lus$ lu=sai
3ordfps e)lusato lushtai lusasqw
1ordfpl e)lusameqa luswmeqa
2ordfpl e)lusasqe lushsqe lusasqe
3ordfpl e)lusanto luswntai luasqwsan
luw 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo
1ordfps e)luqhn luqw= luqhnai
2ordfps e)luqhj luqh=j luqhti
3ordfps e)luqh luq$= luqhtw
1ordfpl e)luqhmen luqw=men
2ordfpl e)luqhte luqh=te luqhte
3ordfpl e)luqhsan luqw=si luqhtwsan
47
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo Perfeito Ativo
1ordfps leluka lelukw lelukenai
2ordfps lelukaj leluk$j
3ordfps leluke leluk$
1ordfpl lelukamen lelukwmen
2ordfpl lelukate lelukhte
3ordfpl lelukasi (kan) lelukwsi
luw 1ordm Perfeito Meacutedio e Passivo 1ordmPerfeito Meacutedio e Passivo Perfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps lelumai lelusqai
2ordfps lelusai lu=sai
3ordfps lelutai lusasqw
1ordfpl lelumeqa
2ordfpl lelusqe lusasqe
3ordfpl leluntai luasqwsan
luw Mais que Perfeito Ativo
1ordfps e)lelukein
2ordfps e)lelukate
3ordfps e)lelukate
1ordfpl e)lelukate
2ordfpl e)lelukate
3ordfpl e)lelukate
luw + que Perfeito meacutediopassivo
1ordfps e)lelumhn
2ordfps e)leluso
3ordfps e)leluto
1ordfpl e)lelumeqa
2ordfpl e)lelusqe
3ordfpl e)lelunto
Verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv
Em grego haacute duas conjugaccedilotildees baacutesicas identificadas pelos verbos terminados em -w e -mi Embora os verbos em -w sejam mais comuns e regulares vamos primeiramente abordar o verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv que equivale aos nossos verbos auxiliares ser e estar e tambeacutem existir Como em portuguecircs tambeacutem na liacutengua grega este eacute o principal verbo de ligaccedilatildeo
A forma eijmiv (eu sou estou existo) estaacute na 1ps do VIPA (Presente do Indicativo Ativo) Como este verbo natildeo tem a forma passiva e meacutedia podemos dizer simplesmente VIP
48
VIPA ou VIP IMPERFEITO DO IND AT e)imi (SER)
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eijmiv ei ejstiv(n) ejsmevn ejstev eijsiv(n)
eu sou
tu eacutes
elea eacute
noacutes somos
voacutes sois
elesas satildeo
h)mhn h)=j h)=sqa h)=n h)=meqta h)te h)san
Eu era
Tu eras
Ele era
Noacutes eacuteramos
Voacutes eacutereis
Eles eram
Traduza as frases para o portuguecircs
ejgwv eijmi hJ quvrasum
eijmiv presbuvtero
ajgavph ejstin oJ qeov
oJ qeov ejstin ajgaqov
oiJ douloi tou qeou ejsmen
oJ jIwavnnh ejstin a[nqrwpo
ejgwv eijmiv hJ oJdo kai hJ ajlhvqeia kai hJ zwhv
Terminaccedilotildees Pessoais
O pronome pessoal quase natildeo eacute usado no grego pois as proacuteprias terminaccedilotildees jaacute indicam por si que a pessoa estaacute fazendo a accedilatildeo As terminaccedilotildees para os verbos primaacuterios (presente futuro e perfeito) satildeo w eij ei omen ete ousi
RAIZ TEMA VOGAL TEMAacuteTICA a) RAIZ a primeira pessoa do singular do Presente Ativo do Indicativo eacute a raiz do
verbo b) TEMARADICAL eacute a parte constante (quase sempre) de um verbo c) VOGAL TEMAacuteTICA eacute a vogal colocada entre o Tema e as Terminaccedilotildees
Pessoais que comeccedilam com consoantes O ldquoordquo [oacutemicron] antes de ldquomrdquo e ldquogrdquo e ldquoerdquo antes das outras consoantes
Para conjugar um verbo eacute soacute pegar o Tema adicionar as Terminaccedilotildees Pessoais e
colocar a vogal Temaacutetica onde for necessaacuteria Como exemplo vejamos como seria a conjugaccedilatildeo dos verbos luw e a)kouw
49
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees S 1 lu - w
I 2 lu - eij
N 3 lu - ei
P 1 lu o men
L 2 lu e te
U 3 lu - ousi
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees
S 1 a)kouomai o omai
I 2 a)kouv e v
N 3 a)kouetai e etai
P 1 a)kouomeqa o omeqa
L 2 a)kouesqe e esqe
U 3 a)kouontai o ontai
Conjugando os verbos
Forma no original
Categoria Tempo Modo Voz Pessoa Nuacutemero
Forma no leacutexico
Traduccedilatildeo literal
legei Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg legw Ele dizfala
a)koueij
ginwskomen
qelontai
legei
legousi(n)
legw
blepv
ginwskete
blepomai
xaireij
ei)= Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg e)imi Tu eacutes
ballete
a)geij
a)gapw
50
O nnnn (ny) moacutevel
Na terceira pessoa do singular e do plural o nnnn entre parecircnteses indica que a forma completa pode ser tanto e)sti ei)si quanto e)stin ei)sin As formas sem o nnnn normalmente satildeo usadas se a palavra que segue eacute iniciada por consoante formas com o nnnn satildeo normalmente usadas se a palavra que segue eacute iniciada por vogal ou se a forma verbal finaliza o enunciado Mas o uso natildeo eacute riacutegido haacute muitas exceccedilotildees especialmente em apoio do uso do nnnn
Exemplos yeusthj e)stinnnn kai o( pathr au)tou=
Ele eacute o pai da mentira )Iwannhj ou)k e)stinnnn o( Xritou=
Joatildeo natildeo eacute o Cristo )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin
Eu sou a videira (a) verdadeira e o pai meu o agricultor eacute Traduza as frases para o grego
Deus eacute amor
Joatildeo eacute profeta
Eu estou em casa
Jesus estaacute em casa
Somos seus profetas
Jesus eacute o patildeo da vida
Minha casa eacute na cidade
Somos amigos de Jesus
PRESENTE ATIVO DO INDICATIVO 1 blepw eu vejo 21 legw eu digo 2 ginwskw eu conheccedilo 22 luw eu solto destruo 3 grafw eu escrevo 23 metrew eu meccedilo 4 didaskw eu ensino 24 menw eu permaneccedilo 5 e)xw eu tenho 25 nikaw eu venccedilo 6 khrussw eu prego 26 proskunew eu adoro 7 latreuw eu sirvo 27 oi)kodomew eu construo 8 lambanw eu recebo 28 o(mologew eu confesso
51
9 paideuw eu educo 29 paraggellw eu ordeno 10 a)gapaw eu amo 30 krinw eu julgo 11 a)kouw eu escuto 31 paideuw eu educo 12 a)gw eu guio conduzo 32 e(uriskw eu acho encontro 13 telw eu quero desejo 33 louw eu me banho lavo 14 swzw eu salvo liberto 34 filassw eu guardo 15 kairw eu me alegro 35 grafw eu escrevo 16 a)ggelw eu anuncio 36 e)kballw eu expulso removo 17 qerapeuw eu cuido saro curo 37 e)sqiw eu como 18 a)postelw eu envio 38 diwkw eu persigo sigo 19 e)ggizw eu me aproximo 39 qanatow eu mato 20 tarassw eu agito 40 sunagw Eu reuacuteno convoco
ARTIGOS
PLURALSINGULARNeutFemMascNeutFemMasc
ta tajtouj to thnton
toi=jtai=jtoi=jt=tv= t=
tw=ntw=ntw=ntou= th=j tou=
taai(oi(toh(o(
O artigo Em portuguecircs temos artigos definidos (o a os as) e indefinidos (um uma uns
umas) Em grego existe apenas o artigo definido Assim uma palavra como logoj pode ser traduzida como palavra ou como uma palavra dependendo do contexto Mas o uso do artigo definido em grego corresponde em grande parte ao uso do artigo definido em portuguecircs As diferenccedilas satildeo frequumlentemente muito sutis para serem mencionadas numa introduccedilatildeo Atenccedilatildeo deveraacute ser dada ao modo como o artigo eacute usado nos exerciacutecios de grego e de portuguecircs que seguem e no Novo Testamento
O artigo grego geralmente funciona como o adjetivo concordando com a palavra
que ele modifica em gecircnero nuacutemero e caso
52
masculino feminino neutro
singular plural singular plural singular plural
nom oJ o oiJ os hJ a aiJ as tov oa tav osas
genabl tou do twn dos th da twn das tou doda twn dosdas
dat
loc
inst
tw
ao
no
com o
pelo
toi
aos
nos
com os
pelos
th
agrave
na
com a
pela
tai
agraves
nas
com as
pelas
tw
aoagrave
nona
com oa
peloa
toi
aosagraves
nosnas
com osas
pelosas
acus tovn o touv os thvn a tavv as tov oa tavv osas
Exerciacutecio Coloque os artigos correspondentes para cada substantivo
a[mpelwn (fem) aijwnwn (masc) gevno (neut)
a[nqrwpou a[rcontwn (masc) diavkonwn (fem)
ajpovstolo (masc) ajdelfoi qeoiv (masc)
a[rtou bivon kuvrioi
didavskalou gavmou laov (masc)
doulw doulw (fem) livqon
h[rhmo (fem) e[qo (neut) mhtrov (fem)
qeoiv (fem) h[rhmoi (fem) oJdou (fem)
kavlamoi (masc) qavnatw udatoi (neut)
nuktou (fem) qrovnoi fwtou (neut)
skovtoi (neut) ajrniva ceirov (fem)
PREPOSICcedilOtildeES proj A proj ton potamon Para o rio 4 Acusativo ei)j A ei)j ton potamon Para dentro do rio 4 Acusativo e)n D e)n t= potam= Dentro do rio em o rio 3 Dativo e)k G e)k potamou= Para fora do rio 2 Genitivo a)po G a)po potamou= Partindo do rio 2 genitivo
Preposiccedilatildeo eacute uma palavra que auxilia o substantivo a expressar o seu caso ou funccedilatildeo
na oraccedilatildeo Eacute chamada de ldquopreacute-posiccedilatildeordquo porque geralmente eacute posicionada na frente do
53
substantivo ao qual auxilia expressar a sua funccedilatildeo Ex e)k th=j sunagwgh=j e)celqontej h)=lqon ei)j thn oi)kian Simwnoj kai
)Andreou Saindo da sinagoga foram para a casa de Simatildeo e Andreacute Nota As preposiccedilotildees e)k e ei)j indicam respectivamente que eles saiacuteram de dentro
da sinagoga para dentro da casa Mesmo que uma preposiccedilatildeo sirva para esclarecer o caso natildeo eacute ela quem governa o
caso Muito pelo contraacuterio na liacutengua grega eacute o caso que determina o significado de uma preposiccedilatildeo Isto significa que uma preposiccedilatildeo pode ter um determinado significado quando usada com um certo caso e significado diferentes quando usada com outros casos O significado de uma preposiccedilatildeo depende entatildeo do caso com o qual ela eacute usada Esse detalhe pode ser observado no vocabulaacuterio da liccedilatildeo
3 2
4 e 2
4
4
4
234
234
234
2
24
4
2
24
24
24
54
O quadro das preposiccedilotildees gregas eacute o seguinte Preposiccedilatildeo Caso que rege Traduccedilatildeo
1 ὑπέρ A acima de
2 ἐπί G sobre
3 ὑπό A sob
4 παρά ampamp ampamp D A G ao lado de
5 ἀmicroφί D A G de ambos os lados de
6 πρός A para em direccedilatildeo de
7 εἰς A para dentro de
8 ἐν D em
9 ἐκ ἐξ G de fora de
10 ἀπό G de afastamento de
11 περί A G ao redor de
12 διά ampamp ampamp G atraveacutes de
13 ἀνά A para cima
14 κατά G para baixo
15 ἀντί G contra
16 πρό G antes de
17 ὀπίσω G atraacutes de depois de
18 σύν D com
19 microετά G com D aleacutem de
55
Vamos apresentar algumas palavras portuguesas que usam estas preposiccedilotildees como prefixos Isto poderaacute ajudar a memorizaccedilatildeo 1 hipeacuterbole ὑπέρ + βάλλω que coloca acima de
2 epitaacutefio ἐπί + τάφος que estaacute sobre o tuacutemulo
3 hipoacutecrita ὑπό + κρίνω que distingue (julga) sob
4 paralelo παρά + ἀλλήλων que estaacute ao lado do outro
5 anfiacutebio ἀmicroφί + βίος que vive em ambos (terra e aacutegua)
6 proseacutelito πρός + ἠλύθον que se encaminha para
7 exegeta εἰς + ἡγέοmicroαι que conduz para
8 energia ἐν + ἔργον que tem forccedila em si
9 ecircxodo ἐκἐξ + ὁδός caminho para fora
10 apogeu ἀπό + γῆ longe da terra
11 periacutemetro περί + microέτρον medida em volta de
12 diacircmetro διά + microέτρον medida atraveacutes de
13 Anastaacutecio ἀνά + ἵστηmicroι que ressurgiu
14 catarata κατά + ῥάσσω que se precipita
15 antiacutedoto ἀντί + δίδωmicroι (remeacutedio) dado contra
16 proacute logo πρό + λόγος palavra (dita) antes de
17 opistoacutedomo ὀπισθό + δόmicroος parte posterior de um templo grego
18 sinoacutetico σύν + ὀράω que abarca com um soacute olhar
19 metafiacutesica microετά + φύσις aleacutem da natureza (fiacutesica)
56
2 G (Genitivo)3 D (Dativo)4 A (Acusativo)
Traduza para o portuguecircs (Resposta no 2ordm Vol De James)
1 o( ui(oj ei)=pen ei)mi (Mc 1462) 2 o( ui(oj tou= a)nqrwpou kurioj e)stin (Mc 228) 3 e)rxetai o( a)delfoj o( kaloj (Mc 331) 4 o( a)nqrwpoj e)rxetai (Mc 61) 5 oi( a)nqrwpoi ou)x a(gioi ei)sin (Mc 124) 6 o( qeoj ei)=pen (Mc 219) 7 o( a)ggeloj o( a(gioj ou)k e)rxetai (Mc 838) 8 o(loj o( kosmoj kaloj e)stin (Mc 149) 9 o( ou)ranoj ou) kaloj e)stin (Mc 1331) 10 o( ui(oj tou= qeou= e)stin a)gaqoj (Mc 311)
57
EXERCIacuteCIOS DE GREGO
a) Qual eacute entatildeo o sujeito e qual eacute o objeto das seguintes frases qeoj fala logon (palavra) qeoj ama dou=lon (servo) dou=loj ama qeon qeon ama dou=loj dou=loj fala logon logon fala dou=loj b) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus c) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus d) Traduza podendo incluir um artigo Note N e A qeoj h)gaphsen ton kosmon kosmoj ou)k h)gaphsen qeon Kurioj h)gaphsen dou=lon o( a)nqrwpoj h)gaphsen qeon presbuteron h)gaphsen Kurioj a)postoloj legei logon logon legei diakonoj dou=loj ballei liqon a)nqrwpoj blepei potamon diaboloj ou)k h)gaphsen qeon
e) Traduza Deus amou mundo e homem Homem amou Senhor
Vocabulaacuterio ALMA = yuxh AMIGO = filoj
BATIZAR = baptizw CARNE = sarc
CONSOLADOR = paraklhtoj COMUNHAtildeO = koinwnia
CEacuteU = ou)ranoj BONITO BOM = kaloj
ADAtildeO = )Adam CAMINHO = o(doj
NOIVA = numfh CASA = oi)=koj
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
4
ele veio da idade das trevas Com o NT Grego nas matildeos Erasmus escreveu no prefaacutecio do seu testamento grego acerca de sua proacutepria alegria arrebatadora Estas paacuteginas santas resumem a imagem viva de Sua Mente Elas lhe datildeo a proacuteprio o Cristo pregando curando morrendo ressuscitando em uma palavra o Cristo todo Elas O apresentam numa tatildeo grande intimidade tatildeo visiacutevel como se Ele estivesse diante dos seus olhos O NT Grego eacute o Novo Testamento O resto satildeo traduccedilotildees Jesus nos fala em cada paacutegina do grego Muito das suas ipsiacutessima verba1 (ipsis verbis) estatildeo preservadas para noacutes porque nosso Senhor falou frequumlentemente em grego
Com 16 anos de idade John Brown de Haddington deixou perplexo um vendedor de livros ao pedir um exemplar do NT Grego Estava descalccedilo com ruacutesticas vestes Era pastor de ovelhas das colinas da Escoacutecia lsquoO que vocecirc vai fazer com este livrorsquo Escarnecendo perguntou um professor lsquovou tentar lecirc-lo replicou o jovem e comeccedilou a ler passagens do evangelho de Joatildeo E foi em triunfo levando a presa cobiccedilada disso espalhou-se uma estoacuteria que ele era um feiticeiro e tinha aprendido o grego atraveacutes de magia negra Ele foi realmente levado no tribunal acusado de feiticcedilaria mas em 1746 os anciatildeos e diaacuteconos de Abernithy declararam-no inocente embora o ministro natildeo tenha assinado a absolviccedilatildeo Sua tese de defesa diz Sir W Robertson Nicoll (The British Weeklv oct 3 1918) merece ser reconhecida entre as teses mais memoraacuteveis do mundorsquo John Brown tornou-se um estudante de teologia e finalmente professor de teologia Na capela da Faculdade Mansfield Oxford amoldura-se sua foto ao lado de celebridades como Doddridge Fray Chalmer Vinet Schleieiermacher Ele aprendeu por si soacute o grego enquanto pastoreava suas ovelhas e ele o fez sem nenhuma gramaacutetica Seguramente o jovem John Brown de Haddington pode envergonhar aqueles estudantes de teologia e pastores ocupados que negligenciam o NT Grego apesar de Professores gramaacutetica e leacutexicos estarem agrave sua disposiccedilatildeo Traduccedilatildeo Pr E Lacerda Livro comprado na recente visita aos EEUU)
A LIacuteNGUA GREGA e(llhnikh glw=ssa
henlēnikē glōssa Dentro das liacutenguas biacuteblicas o grego eacute a mais rica e sofisticada O fato de ser uma
liacutengua utilizada e trabalhada pela mentalidade inquiridora dos gregos desenvolveu mais aptidatildeo para o tratamento de questotildees metafiacutesicas do que as outras liacutenguas Eacute uma liacutengua ldquoocidentalrdquo bem mais assemelhada a nossa De fato haacute inuacutemeras palavras em portuguecircs que vem diretamente do grego
Liacutengua Grega liacutengua do povo grego que abrange os periacuteodos antigo aacutetico heleniacutestico bizantino e moderno Eacute o uacutenico membro da subfamiacutelia grega dentro da famiacutelia das liacutenguas indo-europeacuteias
A histoacuteria da liacutengua grega em relaccedilatildeo agrave Biacuteblia
1 ipsis verbis [ipses vebes] [Lat] Pelas mesmas palavras textualmente
5
O grego tornou-se a liacutengua universal dos tempos do Novo Testamento devido as conquistas de Alexandre Magno que a levou da Greacutecia para todos os paiacuteses por eles conquistados
O processo de helenizaccedilatildeo ou seja de difusatildeo da liacutengua e cultura dos gregos durou vaacuterios seacuteculos antes de Cristo de modo que mesmo em Roma onde os gregos nunca tiveram domiacutenio militar falava-se o grego no primeiro seacuteculo da era cristatilde Eacute por isto que a carta aos Romanos podia ser escrita em grego e natildeo em latim
Os judeus de Alexandria fizeram uma traduccedilatildeo do Velho Testamento do hebraico para o grego de modo que antes do Novo Testamento ser escrito jaacute havia muitos termos gregos utilizados de modo compatiacutevel com a revelaccedilatildeo de Deus do Velho Testamento preparando assim o terreno para o vocabulaacuterio cristatildeo do Novo Testamento
Grego Antigo Os indo-europeus procedentes do norte entraram na peniacutensula Balcacircnica no II
milecircnio aC Outros povos provenientes da Aacutesia setentrional e central ateacute as terras feacuterteis do sul emigraram e se assentaram em vaacuterias regiotildees da Greacutecia Apareceram diferentes dialetos mas os principais foram o arcaacutedio-chipriota o doacuterico o eoacutelico e o jocircnico
O dialeto jocircnico deu lugar ao aacutetico elemento baacutesico do grego claacutessico Era a liacutengua de Atenas e da regiatildeo em volta a Aacutetica O dialeto aacutetico substituiu todos os demais e passou a ser usado na literatura Sua influecircncia foi ainda maior porque nele se expressaram saacutebios e escritores da eacutepoca como Eacutesquilo Soacutefocles e Platatildeo
No seacuteculo IV aC graccedilas agraves conquistas de Alexandre o Grande o dialeto aacutetico se transformou na liacutengua comum de todo o Oriente Meacutedio O aacutetico se converteu na base de uma nova forma do grego a koineacute (a norma) e foi a liacutengua da corte da literatura e do comeacutercio
Com a destruiccedilatildeo da Biblioteca de Alexandria no seacuteculo III a poliacutetica do imperador Teodoacutesio e o desaparecimento das escolas atenienses de filosofia a literatura ficou relegada apenas agrave igreja e a alguns estudiosos
Grego Moderno No final do seacuteculo XVIII surgiu uma burguesia que manifestou a consciecircncia
nacional baseando seus usos linguumliacutesticos e preferecircncias culturais em uma heranccedila idealizada da antiga Atenas No seacuteculo XIX alcanccedilada a independecircncia do domiacutenio turco-otomano os gregos tiveram que enfrentar problemas mais urgentes que os estritamente linguumliacutesticos
No final do seacuteculo XIX escritores e professores se ocuparam em debater a sistematizaccedilatildeo da liacutengua popular para proporcionar o tratamento adequado ao ensino e agrave comunicaccedilatildeo Aos que estavam a favor da expansatildeo da liacutengua popular chamada dimotikiacute opuseram-se os puristas defensores de um grego puro o kathareacutevousa que o governo adotou mas em 1917 uma resoluccedilatildeo do Parlamento converteu a dimotikiacute no idioma oficial
6
Cronologia Perioacutedica da Liacutengua Grega 1 Periacuteodo de Formaccedilatildeo De 1500 aC agrave 900 aC (600 anos) 2 Periacuteodo Claacutessico De 600 aC agrave 300 aC (300 anos) 3 Periacuteodo Koinecirc De 300 aC agrave 300 dC (600 anos) 4 Periacuteodo Bizantino De 300 dC agrave 1500 dC (1200 anos) 5 Periacuteodo Moderno De 1500 dC ateacute hoje
ALFABETO GREGO Minuacutesculas Transliteraccedilatildeo Nome da Letra Nome da Letra
α a Alfa a)lfa
β b Beta bh=ta
γ g Gama gamma
δ d Delta delta
ε eacute Eacutepsilon e)yilon
ζ z Zeta ζhτα
η e Ecircta h)=ta
θ Th Theta Joatildeo
ι i Iota i)w=ta
κ K Kapa kappa
λ l Lambda lambda
micro m Mi mu
ν n Ni nu
ξ cs Csi ci
ο o Ocircmicron o))mikron
π p Pi pi
ρ r Roacute r(w=
σ ς s Sigma sigma
τ t Tau tau
υ u Ypsilon u)yilon
f f Fi fi
χ x Khi xi
ψ ps Psi yi
ω o ocircmega w)mega
7
uncial ou
maiuacutescula
cursiva ou
minuacutescula nome
transliter
accedilatildeo pronuacutencia
1 A a alfa a[lfa a aba (longo ou breve)
2 B b beta (bēta) bhta b bar boi
3 G g gama gavmma g galo (sempre ldquoguerdquo)
4 D d delta devlta d de
5 E e ε eacutepsilon e[yilon e peacute eco (breve e aberto)
cedil 1 ı stigma vau ou
digama
stivgma
digavmma f (v) 6
6 Z z zeta (zēta) zhta z dizia (som ldquodzrdquo consoante dupla)
7 H h eta (ēta) hta ē pelo bebo (longo e fechado)
8 Q q ϑ theta (thēta) qeta th think (em inglecircs som sibilante)
9 I i iota (iōta) ijwta i iria (breve ou longo)
10 K k k kapa kavppa k ou c casa (sempre ldquokrdquo nunca ldquocrdquo de cebola)
11 L l lambda lavmbda l laacute
12 M m muuml mu m mesa
13 N n 4 nuuml nu n nada
14 X x ksi xi ks taacutexi sexo (consoante dupla)
15 O o oacutemicron o[mikron o poacute (breve e aberto)
16 P p p pi pi p paacute pia
˝ 5 2 kopa kovppa q 90
17 R 6 r rocirc (rhō) rJw rh ou r7 raro (ldquorrdquo aacutespero e brando)
18 S s sigma sigma s sapo assim (sempre ldquosrdquo)
19 T t τ tau tau t ter (sem chiado como em tio)
20 U Υ u uumlpsilon (uacutepsilon) u[yilon u ou y Muumlller (uuml em alematildeo) uacutetil (longa ou
breve)
21 F f φ fi (phi) fi f ou ph faca filho
22 C c xi ou chi 10 ci ch ich (em alematildeo)
23 Y y psi yi ps psicologia psiu (consoante dupla)
24 W w ocircmega (ōmega) w[mega ō alocirc (logo e fechado)
amp ˛ 12 ˜ sampa sampi
san ou shu savmpa tz ou ts 900
8
9
Exerciacutecios
1- Treine a escrita das letras do alfabeto grego
A a
B b
G g
D d
E e
Z z
H h
Q q
I i
K k
L l
M m
N n
X x
O o
P p
R r
S
T t
U u
F f
C c
Y y
W w
10
2- Treine a escrita das letras do alfabeto grego Aproveite para decorar a sequumlecircncia das letras
A B G D E Z H Q I K L M N X O P R S T Y F C Y W
a b g d e z h q i k l m n x o p r s t y f c y w
a b g d e z h q i k l m n x o p r s t y f c y w
11
SEMINAacuteRIO TEOLOacuteGICO GOEL NOME DA
LETRA REFEREcircNCIA TEXTO TRADUCcedilAtildeO
α
a)lfa a)lhqeia Joatildeo 146
legei au)t= [o(] )Ihsou=j )Egw ei)mi h( o(doj kai h(
a)lhqeia kai h( zwh ou)deij e)rxetai proj ton patera ei)
mh di e)mou=
β
bh=ta blepw
Joatildeo 925 a)pekriqh ou)=n e)kei=noj Ei) a(martwloj e)stin ou)k oi)=da e(n oi)=da o(ti tufloj w)n a)rti
blepw
g gamma
ginwskw
Joatildeo 1014 )Egw ei)mi o( poimhn o( kaloj kai ginwskw ta e)ma kai ginwskousi me ta e)ma
δ
delta
didaskw
Joatildeo 1426
o( de paraklhtoj to pneu=ma to a(gion o( pemyei o( pathr e)n t= o)nomati mou
e)kei=noj u(ma=j didacei panta kai u(pomnhsei u(ma=j panta a( ei)=pon u(mi=n [e)gw]
e e)yilon
ei)rhnh
Joatildeo 1427
Ei)rhnhn a)fihmi u(mi=n ei)rhnhn thn e)mhn didwmi u(mi=n ou) kaqwj o( kosmoj didwsin e)gw didwmi u(mi=n mh tarassesqw u(mw=n h( kardia mhde deiliatw
z zhta
zwh
Joatildeo 1125
ei)=pen au)tv= o( )Ihsou=j )Egw ei)mi h( a)nastasij kai h( zwh o( pisteuwn ei)j e)me ka)n a)poqanv zhsetai
h h)=ta
h(mera
Joatildeo 119
a)pekriqh )Ihsou=j Ou)xi dwdeka w(=rai ei)sin th=j h(meraj e)an tij peripatv=
e)n tv= h(mer ou) proskoptei o(ti to fw=j tou= kosmou toutou blepei
12
NOME DA LETRA
REFEREcircNCIA TEXTO TRADUCcedilAtildeO
q qh=ta
qalassa
Joatildeo 61
Meta tau=ta a)ph=lqen o( )Ihsou=j
peran th=j qalasshj th=j
Galilaiaj th=j Tiberiadoj
i i)w=ta
i(erion
Joatildeo 1023
kai periepatei o( )Ihsou=j e)n t=
i(er= e)n tv= sto= tou=
Solomw=noj
k kappa
kaloj Joatildeo 1011
)Egw ei)mi o( poimhn o( kaloj o(
poimhn o( kaloj thn yuxhn
au)tou= tiqhsin u(per tw=n
probatwn
l lambda
legw
legeij
legei
legomen
legete
legousi
Joatildeo 23 logoj
kai u(sterhsantoj oi)nou legei
h( mhthr tou= )Ihsou= proj au)ton
Oi)=non ou)k e)xousin
m mu
marturew Joatildeo 2124 metanoia
Ou(=toj e)stin o( maqhthj o(
marturw=n peri toutwn kai o(
grayaj tau=ta kai oi)damen o(ti
a)lhqhj au)tou= h( marturia
e)stin
n nu
nomoj
Joatildeo 117
117 o(ti o( nomoj dia Mwu+sewj
e)doqh h( xarij kai h( a)lhqeia
dia )Ihsou= Xristou= e)geneto
c ci
chrainw Joatildeo 156
e)an mh tij menv e)n e)moi e)blhqh
e)cw w(j to klh=ma kai e)chranqhe)chranqhe)chranqhe)chranqh
kai sunagousin au)ta kai ei)j
to pu=r ballousin kai kaietai
o o))mikron
Joatildeo 146 o(doj
legei au)t= [o(] )Ihsou=j )Egw
ei)mi h( o(doj kai h( a)lhqeia kai
h( zwh ou)deij e)rxetai proj ton
patera ei) mh di e)mou=
13
NOME DA LETRA
REFEREcircNCIA TEXTO TRADUCcedilAtildeO
p pi
Joatildeo 315 pisteuw
i(na pa=j o( pisteuwn e)n au)t=
e)xv zwhn ai)wnion
r r(w=
Joatildeo 847 r(h=ma
o( w)n e)k tou= qeou= ta r(hmatar(hmatar(hmatar(hmata
tou= qeou= a)kouei dia tou=to
u(mei=j ou)k a)kouete o(ti e)k tou=
qeou= ou)k e)ste
sj sigma
Joatildeo 114 sarc
Kai o( logoj sarc e)geneto kai
e)skhnwsen e)n h(mi=n kai
e)qeasameqa thn docan au)tou=
docan w(j monogenou=j para
patroj plhrhj xaritoj kai
a)lhqeiaj
t tau
Joatildeo 112 teknon
o(soi de e)labon au)ton e)dwken
au)toi=j e)cousian tekna qeou=
genesqai toi=j pisteuousin ei)j
to o)noma au)tou=
u u)yilon
Joatildeo 149 ui(oj
a)pekriqh au)t= Naqanahl
(Rabbi su ei)= o( ui(oj tou= qeou=
su basileuj ei)= tou= )Israhl
f fi
Joatildeo 113 filew
a)pesteilan ou)=n ai( a)delfai
proj au)ton legousai Kurie
i)de o(n filei=j a)sqenei=
x xi
Joatildeo 329 xairw xarisma
o( e)xwn thn numfhn numfioj
e)stin o( de filoj tou= numfiou o(
e(sthkwj kai a)kouwn au)tou=
xar= xairei dia thn fwnhn tou=
numfiou au(th ou)=n h( xara h(
e)mh peplhrwtai
14
NOME DA LETRA
REFEREcircNCIA TEXTO TRADUCcedilAtildeO
y yi
yuxh Joatildeo 1227
Nu=n h( yuxh mou tetaraktai
kai ti ei)pw Pater sw=son me
e)k th=j w(raj tauthj a)lla dia
tou=to h)=lqon ei)j thn w(ran
tauthn
w w)mega
w(ra Joatildeo 24
[kai] legei au)tv= o( )Ihsou=j Ti
e)moi kai soi gunai ou)pw h(kei
h( w(ra mou
15
A histoacuteria do alfabeto grego 2
Uma histoacuteria exata do desenvolvimento do alfabeto grego eacute na melhor das hipoacuteteses uma tentativa justamente por causa de sua antiguidade O fato de que o alfabeto grego deriva de uma escrita semiacutetica mais antiga eacute incontestaacutevel Contudo a exata origem do alfabeto grego eacute controversa Alguns eruditos sustentam que ele veio da escrita protocananeacuteia e da escrita feniacutecia enquanto que outras teorias incluem o Egito e a Assiacuteria Na verdade o alfabeto grego pode ser mais antigo do que se crecirc originalmente como pode ser exemplificado pelo fragmento de ceracircmica abaixo
O desenvolvimento histoacuterico da liacutengua grega pode ser traccedilado em cinco fases
arcaica claacutessica heleniacutestica bizantina e finalmente o grego moderno O alfabeto eacute um dos poucos elementos linguiacutesticos que permaneceram essencialmente natildeo mudados entre a fase claacutessica e o grego moderno embora a pronuacutencia das letras tenha evoluiacutedo atraveacutes dos seacuteculos A partir da forma das antigas letras gregas muitos eruditos acreditam que os gregos adotaram a forma a ordem e os nomes do alfabeto feniacutecio Para corroborar isso no seacuteculo quinto antes de Cristo o historiador grego Heroacutedoto chamou as letras gregas de phoinichēia grammata (foinixhia grammata) o que significa ldquoletras feniacuteciasrdquo Acredita-se que o alfabeto foi primeiro introduzido na Greacutecia durante o final do seacuteculo novo antes de Cristo pelos feniacutecios Os feniacutecios eram mercadores do Liacutebano que possuiacuteam colocircnias por todo o Mediterracircneo incluindo Chipre Por causa de interesses muacutetuos os feniacutecios encontraram os antigos gregos principalmente os minoacuteicos e os micecircnicos e a difusatildeo cultural teve lugar e o mais importante a disseminaccedilatildeo do alfabeto
O alfabeto grego arcaico passou por transformaccedilotildees com a alteraccedilatildeo de algumas consoantes feniacutecias em vogais Diferentemente do alfabeto grego do periacuteodo claacutessico tardio que conteacutem vogais e consoantes o alfabeto feniacutecio somente possuiacutea consoantes Os gregos
2 httpwwwe-grammesgr199702yura_enhtm
16
alteraram foneticamente algumas consoantes feniacutecias em vogais Por exemplo a letra feniacutecia ldquoAlephrdquo que era uma consoante explosiva tornou-se alpha uma vogal sonora As primeiras foram alpha epsīlon iōta omīkron e Upsīlon Eventualmente Omega foi introduzida como o som de um ldquoordquo longo O grego assim se tornou o primeiro alfabeto do mundo com letras tanto para vogais quanto para consoantes e assim o primeiro alfabeto foneacutetico Muitos alfabetos que contecircm vogais notadamente o romacircnico e o ciriacutelico satildeo derivados do alfabeto grego Porque o alfabeto romano eacute a base das liacutenguas europeacuteias ocidentais e o alfabeto ciriacutelico a base das liacutenguas europeacuteias orientais isto torna o alfabeto grego o pai de todos os alfabetos
O pequeno tablete de argila ao lado foi encontrado entre as ruiacutenas da antiga cidade de Ugarite em 1948 localizadaperto da moderna costa Siacuteria Ugarite floresceu de 1400 a 1200 antes de Cristo O tablete eacute parte de uma coleccedilatildeo de mais de trezentos tabletes de argila que foram encontrados haacute muito tempo O que eacute interessante eacute que a maioria dos tabletes recuperados eacute de textos mitoloacutegicos Contudo este eacute um abecedaacuterio O artefato muito provavelmente foi criado por um escriba aprendiz que pratica seu ABC (por isso se chama abecedaacuterio) Poreacutem parecem estar faltando trecircs letras Este tablete de argila eacute um exemplo de um alfabeto antigo bem diferente do alfabeto grego
Durante sua evoluccedilatildeo o alfabeto grego tambeacutem desenvolveu trecircs novas consoantes aspiradas que foram adicionadas ao fim do alfabeto Estas consoantes satildeo phī chī e psī Estas consoantes eram para compensar a falta de consoantes aspiradas no alfabeto feniacutecio Outras consoantes foram usadas e entatildeo desapareceram Por exemplo a letra san era usada em variaccedilatildeo com sigma As letras waw (mais tarde chamada digamma) e qoppa desapareceram tambeacutem esta uacuteltima usada em dialetos gregos do oeste Primeiramente havia um nuacutemero de diferentes versotildees e variaccedilotildees do alfabeto grego (veja na proacutexima paacutegina) Estas diferenccedilas era devidas provavelmente ao isolamento geograacutefico entre as cidades-estado da Greacutecia
ALFABETO GREGO
A expressatildeo alfabeto deriva das duas primeiras letras gregas alfa e beta O nuacutemero
de letras do alfabeto grego satildeo de vinte quatro (24) Os primeiros manuscritos do Novo Testamento grego foram escritos em letras maiuacutesculas satildeo chamados Unciais Modernamente poreacutem se convencionou usar as letras minuacutesculas (cursivas) nos textos que satildeo atualmente publicados por isso o aluno deve se preocupar inicialmente na
17
memorizaccedilatildeo destas Jo 11 Escrita uncial bull ENARXHHNLOGOSKAIOLOGOSHNTONQEONKAIQEOSHNOLOGOS Jo 11 Escrita uncial bull En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj
a b g d e z h q i k l m n c o r sj t u f x ψ w
A B G D E Z H Q I K L M N C O R S T U F X Ψ W
ASKHSEIS - a)skhseij - Exerciacutecios Leia em voz alta Um caccedilador foi agrave mata Levou komida numa lata Matou uma paka
Depoij de komhr dormiu e sonhou Apareceu uma onsa que entrou numa toka onde foi dormir O caccedilador queria mata-la mas tinha do do bicho Resolveu markar a fera maj komo Pegou uma lata fez um furo passou o rabo do bicho pelo furo e deu um no no rabo Depoij foi para kasa em Turno no Parana Doij anos depoij nosso caccedilador passou no mesmo trecho e lembrou-se da onsa Ele se escondeu na mata e esperou De repente um barulho apareseu uma onsa atravessando o trilho Tinha uma lata enferrujada no rabo e atraacutes dela vieram sete oncinhas todaj de latinhas noj raboj
Classificaccedilatildeo das consoantes
18
Agora que vocecirc jaacute conhece a maioria das letras e outros siacutembolos gregosvamos treinar sua leitura
Jo 119-27 IWANNHS KAI OI IOUDAIOI JOAtildeO E OS JUDEUS
IOUDAIOI - )Ioudai=oj Su tij ei)=
Os judeus Tu Quem eacutes
IWANNHS - )Iwannhj )Egw ou)k ei)mi o( Xristoj
Joatildeo Eu natildeo sou o Cristo
IOUDAIOI Ti ou)=n Su )Hliaj ei)=
OS JUDEUS Quem entatildeo Tu eacutes Elias
IWANNHS Ou)
JOAtildeO Natildeo
IOUDAIOI Tij ei)= legeij peri seautou=
OS JUDEUS Quem eacutes Falas acerca de ti mesmo
IWANNHS )Egw fwnh bow=ntoj e)n tv= e)rhm
JOAtildeO Eu sou uma voz no deserto
IOUDAIOI Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj ou)de )Hliaj ou)de o(
profhthj
OS JUDEUS Por que batizas se tu natildeo eacutes o
Cristo nem Elias nem o profeta
IWANNHS )Egw baptizw e)n u(dati mesoj u(mw=n e(sthkei o(( baptizwn e)n pneumati
JOAtildeO Eu batizo em aacutegua no meio de voacutes estaacute
o que batiza em espiacuterito
Kata )Iwannhj Segundo Joatildeo
Joatildeo 119-25 119 Kai au(th e)stin h( marturia tou= )Iwannou o(te a)pesteilan [proj au)ton] oi( )Ioudai=oi e)c (Ierosolumwn i(erei=j kai Leuitaj i(na e)rwthswsin au)ton Su tij ei)= 120 kai w(mologhsen kai ou)k h)rnhsato kai w(mologhsen o(ti )Egw ou)k ei)mi o( Xristoj 121 kai h)rwthsan au)ton Ti ou)=n Su )Hliaj ei)= kai legei Ou)k ei)mi (O profhthj ei)= su kai a)pekriqh Ou) 122 ei)=pan ou)=n au)t= Tij ei)= i(na a)pokrisin dw=men toi=j pemyasin h(ma=j ti legeij peri seautou= 123 e)fh )Egw fwnh bow=ntoj e)n tv= e)rhm Eu)qunate thn o(don kuriou kaqwj ei)=pen )Hsai+aj o( profhthj 124 Kai a)pestalmenoi h)=san e)k tw=n Farisaiwn 125 kai h)rwthsan au)ton kai ei)=pan au)t= Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj ou)de )Hliaj ou)de o( profhthj
19
Papiro 66 ANO 200 dC Conteuacutedo Evangelho
EUAGGELION IWANNHS - eu)aggeliou )Iwannhj 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn
20
Pronuacutencia Muitos manuais e compecircndios modernos tecircm dado um valor demasiado a pronuacutencia
do grego koinecirc a grande verdade eacute que a pronuacutencia original foi praticamente perdida a pronuacutencia que usualmente se faz foi a adotada pelo humanista Erasmo de Roterdatilde que foi o primeiro a publicar o texto grego dentro da moderna imprensa Mas a eacutepoca de Erasmo jaacute distava em quatorze ou quinze seacuteculos da eacutepoca do grego koinecirc
A pronuacutencia ganhou certo destaque em nossos dias devido a necessidade dos alunos de aprenderem outro idioma pela pronunciaccedilatildeo das palavras Portanto essa parte do idioma deve ser vista como um recurso didaacutetico e natildeo como verdade Nisto eacute onde costumamos a dizer que o grego antigo em seu aspecto da fala estaacute perdido para sempre Portanto o aluno natildeo deve dar muita atenccedilatildeo a tentativa de ser falar o grego antigo seu cuidado deve se concentrar nos aspecto morfoloacutegicos sintaacuteticos e es estiliacutesticos que satildeo mais absorvidos pela leitura silenciosa e analiacutetica e natildeo pela foneacutetica Foi portanto um erro dar muito destaque a suposta sonoridade do grego koinecirc como se fosse um idioma como o inglecircs que se aprende mais falando do que lendo
Adotamos a pronuacutencia pela silaba tocircnica sendo esta a que estaacute com o sinal DICA DE LIacuteNGUA PORTUGUESA A Siacutelaba Tocircnica eacute aquela que se estende quando a palavra eacute pronunciada numa
suposta caiacuteda num abismo Ex A silaba tocircnica de CAVALO eacute o VA pois pronunciando a palavra numa queda de abismo temos
CA VA A A A LO Ainda no aspecto da pronuacutencia podemos destacar
a Antes de γκζ e χ o γ tem som de ldquonrdquo Ex a)ggeloj (pronuacutencia acircnguelos) a)gkura (leia aacutenguumlra = acircncora) o)gxnh (leia oacutenknē = pecircra)
b O θ se pronuncia como th forte em inglecircs Nesta pronuncia chegamos bem perto do ldquodrdquo Talvez seja deste detalhe que encontramos a origem da nossa expressatildeo Deus pois quando pronunciamos qeoj quase dizemos ela
c O σ ς eacute sempre sibilante (possuindo o som de s ou ccedil e natildeo de z) Ex )Ihsouj se pronuncia Iessuacutes e natildeo Jezus
a)skhseij exerciacutecios
Pronuncie em voz alta e copie as seguintes frases legei au)t= [o(] )Ihsou=j )Egw ei)mi h( o(doj kai h( a)lhqeia kai h( zwh
ou)deij e)rxetai proj ton patera ei) mh di e)mou= (Jo 146) a)pekriqh )Ihsou=j )Amhn a)mhn legw soi e)an mh tij gennhqv= e)c
21
u(datoj kai pneumatoj ou) dunatai ei)selqei=n ei)j thn basileian tou= qeou=
Respondeu Jesus Ameacutem (em verdade) ameacutem eu te digo se natildeo algueacutem eacute nascido da aacutegua e do espiacuterito natildeo pode entrar no Reino de Deus (Jo 33)
SIacuteLABAS
a Monossiacutelabas o( h( ton gar ei)j e)k e)n de mh ou) ou)k oj)
b Dissiacutelabas a)-gw a)-mhn a)na qe-oj ei)mi legw bal-lw lo-goj
c Trissiacutelabas a)-del-foj a)n-qrw-poj bi-bli-on i(-e-roj ka-le-w
d Monossiacutelabas a)-pos-to-loj e)k-klh-si-a pan-to-kra-twr pres-bu-te-roj
Siacutelaba eacute a unidade sonora de uma palavra eacute o som ou reuniatildeo de sons que se pronunciam em uma soacute emissatildeo de voz Da reuniatildeo de siacutelabas obteacutem-se um vocaacutebulo ou palavra
Ex a-mor be-nig-da-de mor-to pa-li-to o-laacute
Na liacutengua grega uma palavra tem tantas siacutelabas quantas vogais ou ditongos possuir Assim logoij possui uma vogal e um ditongo e portanto tem duas siacutelabas uma contendo a vogal e a outra contendo o ditongo lo-goij
Quando uma palavra eacute separada em siacutelabas uma consoante que estiver sozinha entre duas vogais se junta agrave vogal que lhe segue
Ex e)-xo-me-noj di-da -jka-loj
As exceccedilotildees a esta regra satildeo as palavras compostas pros-eu-xh sun-a-agw-gh met-xe
Duas ou trecircs consoantes se juntam agrave vogal seguinte sempre que uma palavra grega possa comeccedilar com elas
Ex a) -na -stre-fw (composta de a)na e strefw) Na liacutengua grega uma siacutelaba pode ser longa ou breve Siacutelaba longa eacute aquela que conteacutem uma vogal longa ou um ditongo Ex a)n-qrw-poj dou=-loj Siacutelaba breve eacute aquela que conteacutem uma vogal breve lo-goj
Pronuncie em voz alta e copie as seguintes frases Jo 1512 1 )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin Eu sou a videira verdadeira e o Pai meu o agricultor eacute
22
2 pa=n klh=ma e)n e)moi mh feron karpon ai)rei au)to kai pa=n to karpon
Todo ramo em mim natildeo produzindo fruto (ele) tira o mesmo e todo fruto feron kaqairei au)to i(na karpon pleiona ferv
Produzindo limpa o mesmo para que fruto mais produza
CONSOANTES
Liacutequidas l m n r
Sibilantes s z c y
Em funccedilatildeo de que o z c e o y apresentam um som que parece ser a uniatildeo de duas outras consoantes eles satildeo chamados de consoantes duplas
zzzz = dddd + jjjj cccc = kkkk + jjjj yyyy = pppp + jjjj
Observaccedilatildeo Palavras gregas soacute podem terminar em vogal ou n r j (y c)
Exceccedilotildees e)ke)ke)ke)k de o adveacuterbio de negaccedilatildeo ou)k (ou)x) natildeo e palavras estrangeiras especialmente nomes hebraicos tais como Mariam )Iakwb etc
Ainda no aspecto da pronuacutencia podemos destacar
Antes de g k z e x o g tem som de ldquon = nrdquo Ex a)ggeloj (pronuacutencia anguelos)
O q se pronuncia como th forte em inglecircs Nesta pronuncia chegamos bem perto do ldquodrdquo Talvez seja deste detalhe que encontramos a origem da nossa expressatildeo Deus pois quando pronunciamos qeoj quase dizemos ela
O s j eacute sempre sibilante (possuindo o som de s ou ccedil e natildeo de z) Ex )Ihsouj se pronuncia Iessuacutes e natildeo Jezus
ACENTOS (TONOI TONOI TONOI TONOI ----tonoitonoitonoitonoi)
A maioria das palavras gregas levam acentos O acento no grego tem uma uacutenica finalidade indicar a siacutelaba tocircnica da palavra Esta siacutelaba se destaca das demais por ser proferida com mais forccedila
A escrita grega possui trecircs acentos
Agudo (acute) Grave (`) Circunflexo (^ ou ~)
Os acentos servem para orientar-nos na pronuacutencia mas noacutes natildeo precisamos falar
grego
23
A sua posiccedilatildeo gira em torno das trecircs uacuteltimas siacutelabas 1 Agudo pode encontrar-se numa das trecircs uacuteltimas legw tem som mais forte em
(e) 2 Grave pode encontrar-se na uacuteltima quando seguida por outra palavra qeoj ton
kosmon 3 Circunflexo (ecirc ou atilde) pode estar sobre uma das duas uacuteltimas qew= dou=loj 4 Em conjugaccedilatildeo o acento retrocede agrave primeira siacutelaba a)kouw - hkouon
O Novo Testamento e seu Vocabulaacuterio algumas estatiacutesticas 3
O NT grego possui 5388 palavras diferentes em 7941 versiacuteculos O nuacutemero total de palavras contidas em o NT eacute de 138019 Estas estatiacutesticas estatildeo em BibleWorks for Windows 40 Big Fork Montana Hermeneutika Bible Research Software 1999 e satildeo do Analytical Greek New Testament (AGNT2) de Timothy amp Barbara Friberg Destas 5388 palavras a grande maioria mais de 3000 palavras aparece apenas uma duas ou trecircs vezes em o NT
Cada 7a palavra eacute um artigo definido Cada 15a palavra eacute uma conjunccedilatildeo ldquoerdquo Cada 25a palavra eacute um pronome As 10 palavras mais usadas somam cerca de 45 mil do total enquanto que as 170
palavras que aparecem mais de 100 vezes cada somam cerca de 100 mil do total de vocaacutebulos do NT
Os substantivos satildeo 2368 e aparecem em 28365 formas diferentes Os verbos satildeo 1839 e aparecem em 27773 formas diferentes
EUAGGELION IWANNHS
11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw 111 ei)j ta i)dia
3 httpwwwairtonjocomgrego_biblico
24
h)=lqen kai oi( i)dioi au)ton ou) parelabon 112 o(soi de e)labon au)ton e)dwken au)toi=j e)cousian tekna qeou= genesqai toi=j pisteuousin ei)j to o)noma au)tou= 113 oi( ou)k e)c ai(matwn ou)de e)k qelhmatoj sarkoj ou)de e)k qelhmatoj a)ndroj a)ll e)k qeou= e)gennhqhsan 114 Kai o( logoj sarc e)geneto kai e)skhnwsen e)n h(mi=n kai e)qeasameqa thn docan au)tou= docan w(j monogenou=j para patroj plhrhj xaritoj kai a)lhqeiaj 115 )Iwannhj marturei= peri au)tou= kai kekragen legwn Ou(=toj h)=n o(n ei)=pon (O o)pisw mou e)rxomenoj e)mprosqen mou gegonen o(ti prw=toj mou h)=n 116 o(ti e)k tou= plhrwmatoj au)tou= h(mei=j pantej e)labomen kai xarin a)nti xaritoj
ACENTOS (TONOI)
O Novo Testamento foi originalmente escrito inteiramente em letras maiuacutesculas Natildeo havia marcas para indicar um tom alto ( acute ) um tom baixo ( ` ) ou um tom ascendente e descendente ( ~ ) O sistema de marcas chamadas de acentos eacute encontrado em manuscrito do nono seacuteculo AD para frente Vocecirc os encontraraacute nos textos impressos do Novo Testamento e pode completar este curso e ler o Novo Testamento sem saber mais nada sobre acentos Aqueles que precisarem de informaccedilotildees adicionais devem consultar as seguintes informaccedilotildees
Em ediccedilotildees impressas do Novo Testamento vocecirc encontraraacute trecircs acentos conhecidos como agudo ( ) [por exemplo ti] grave ( ) [proj] e circunflexo [ =] [a)rxv=] Estes acentos natildeo faziam parte do texto original do Novo Testamento eles aparecem apenas em manuscritos do 9ordm Seacuteculo em diante O sistema idealizado pelos escritores do grego claacutessico como uma ajuda para a pronuacutencia como o ( acute ) indicando um tom alto ( ` ) indicando um tom baixo e [ =] um tom ascendente e descendente
Em uns poucos casos os acentos distinguem palavras que de outra forma pareceriam iguais Por exemplo ei) significa ldquoserdquo mas ei)= ldquoeacutesrdquo Eacute possiacutevel ler o Novo Testamento sem saber nada sobre os acentos As regras de acentuaccedilatildeo satildeo complicadas e a maior parte dos estudantes natildeo precisa aprendecirc-las Para os que tecircm um interesse especial o sumaacuterio seguinte provecirc uma introduccedilatildeo baacutesica
Note que siacutelaba longa eacute geralmente aquela que conteacutem uma vogal longa (h w) ou um ditongo Todavia ai e oi satildeo consideradas curtas quando ocorrem no fim de uma palavra (desta forma a siacutelaba final eacute curta em logogogogoijijijij Em ditongos eacute costume colocar o acento sobre a segunda vogal (tou=to)
Regras baacutesicas de acentuaccedilatildeo
1 O acento pode ser colocado sobre uma das trecircs uacuteltimas siacutelabas da palavra (Jo 13 anta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= ou)de e(n o( gegonen
2 Se a uacuteltima siacutelaba de uma palavra eacute longa o acento pode ser colocado soacute em uma
25
das duas uacuteltimas siacutelabas (pneumata mas pneumaton) 3 O acento circunflexo soacute pode ser colocado sobre uma das duas uacuteltimas siacutelabas da
palavra e soacute sobre uma siacutelaba longa (dw=ma dou= (Romai=oi) 4 Em verbos o acento agudo eacute colocado tatildeo longe do fim da palavra quanto
permitem as regras 1 e 2 (didwmi e(disoun) Quando um verbo eacute contracto e o acento agudo for colocado sobre a vogal contraiacuteda este eacute substituiacutedo por um acento circunflexo sobre a vogal contraiacuteda (filew torna-se filw=)
5 Excetuando-se as regras 1 e 2 natildeo haacute regras para indicar onde os acentos satildeo colocados em substantivos Eacute necessaacuterio aprender a colocar o acento ao aprender-se a palavra Mas note que na maior parte das vezes um substantivo conserva o seu acento nos demais casos na mesma siacutelaba em que ele cai no nominativo (a)rxh a)rxh=j) a menos que outras regras exijam uma mudanccedila (pneu=ma pneumatoj) mas pneumatwn [regra 2])
6 Quando uma palavra que naturalmente leva um acento agudo na uacuteltima siacutelaba eacute seguida por outra na mesma frase o acento agudo eacute substituiacutedo por um acento grave (touj a)delfououououjjjj blepw mas blepw touj a)delfououououjjjj)
7 Em circunstacircncias normais uma palavra leva soacute um acento Haacute contudo diversas palavras curtas (por exemplo e)sti me tij pwj) que lanccedilam o acento que elas teriam para traacutes para a palavra anterior quando isso eacute possiacutevel Por exemplo a)nqtrwpoj tij - um certo homem dou=loj tij ndash um escravo h(yato mou tij ndashalgueacutem me tocou (note que o acento de mou foi lanccedilado para traacutes sobre o h(yato e o acento de tij sobre o mou)
8 Dois acentos agudos natildeo podem ficar sem siacutelabas vizinhas Por isso topoj tij ndash um certo lugar (topoacutej eacute impossiacutevel e entatildeo tij simplesmente perde o acento) Mas onde uma palavra dissiacutelaba natildeo pode lanccedilar seu acento para traacutes ela o reteacutem e)n top= tini h=)n ndash ele estava em certo lugar
9 Palavras que laccedilam seus acentos para traacutes satildeo chamadas de encliacuteticas o( h( oi( ai( ei)j e)n e)k ou) e w(j natildeo tecircm acentos
O acento se coloca em cima da vogal da siacutelaba tocircnica da palavra e no caso de cair sobre um ditongo eacute sempre colocado sobre a sua segunda vogal
Ex lam-ba-nei ton dou=lon a)-kou-w tw=j fwnh=j Quando letras maiuacutesculas satildeo acentuadas a aspiraccedilatildeo e o acento satildeo colocados antes
da letra e natildeo em cima dela Ex )Ihsou= - i)hsou= )Eferoj
As uacutenicas palavras gregas que natildeo recebem acentos satildeo as procliacuteticas e as encliacuteticas Procliacuteticas satildeo as palavras monossilaacutebicas que natildeo tecircm acento proacuteprio e satildeo
pronunciadas junto com a palavra que segue agrave qual estatildeo intimamente ligadas Ex o(o(o(o( logoj e)ke)ke)ke)k qeou=
26
A este grupo pertencem as dez palavras gregas que nunca levam acentos Satildeo elas 1 Quatro formas do artigo o( oi( h( ai( 2 O adveacuterbio de negaccedilatildeo ou) (ou)k ou)x) 3 Trecircs preposiccedilotildees e)n ei)j e)k 4 Duas conjunccedilotildees w(jw(jw(jw(j = como eieieiei( = se
Palavras encliacuteticas Satildeo as palavras monossilaacutebicas e dissilaacutebicas que normalmente perdem seu proacuteprio
acento e se pronunciam junto com a palavra que vem antes porque satildeo consideradas como parte delas
Ex a)gapa=j memememe o(o(o(o( qeoj e)stin a)gaqoj A este grupo pertencem A maioria das formas do verbo ei)mi (eu sou) E a maioria
das formas do verbo fhmi As formas do pronome pessoal mou= = meu moi = para mim sou= = teu soi = para ti se = te
ASPIRACcedilAtildeO
Na liacutengua grega as palavras que comeccedilam com vogal ou ditongo levam um sinal
chamado aspiraccedilatildeo (espiacuterito) Este sinal se coloca sobre a vogal inicial ou caso a palavra comeccedilar com ditongo sobre a segunda vogal deste No caso de a palavra comeccedilar com maiuacutescula se coloca antes dela A aspiraccedilatildeo indica como se pronuncia a palavra
e)xomenoj r(hmata ui(ou= )Abraam A aspiraccedilatildeo branda (rsquo ) natildeo afeta a pronuacutencia e natildeo eacute considerada na transliteraccedilatildeo Ex ou)ranoj ceacuteu pronuncia-se uranoacutes a)gaph amor pronuncia-se agaacutepē A aspiraccedilatildeo aacutespera (lsquo ) indica que a palavra se pronuncia com um som parecido com
o ldquohrdquo em inglecircs (house) ou ldquojrdquo em espanhol (juego) Na transliteraccedilatildeo a aspiraccedilatildeo aacutespera eacute representada pela letra h
Ex o(doj caminho pronuncia-se hodoacutes e se translitera hodoacutes eu(rnikw eu acho pronuncia-se e translitera-se heurisco Quando o u ou o r estatildeo no iniacutecio de uma palavra sempre levam aspiraccedilatildeo aacutespera
Ex r(hma = rhecircma palavra u(pomonh = hupomonē paciecircncia Quando uma palavra leva aspiraccedilatildeo e acento na mesma vogal a maneira de colocaacute-lo
se ilustra nos seguintes exemplos e)xw e(n (um) (Anna (Ana)
TREMA O trema (uml) indica que duas vogais juntas natildeo formam um ditongo e que tambeacutem se
pronunciam separadamente Ex i)sxu+i ischuacute-i prwi+ pro-iacute )Hsai+aj Esa-iacuteas
27
a)skhseij - exerciacutecios
1 a)nagignwske kai grafe (Leia e escreva) o( profhthj (o profeta) o( poihthj (o poeta) o( filosofoj (o filoacutesofo) o( didaskaloj (o professor) o( i)atroj (o meacutedico) 2 GRAFE grafre Escreva (Em letras minuacutesculas) EGW LEGW
IWANNHS ESTI O PROFHTHS
SU EI O POIHTHS
UMEIS ESTE OI FILOSOFOI
EGW EIMI O DIDASKALOS
SINAIS DE PONTUACcedilAtildeO
Port Koinecirc Exemplo Grego Ponto final Deus qeoj Viacutergula Deus qeoj Ponto Viacutergula ou dois pontos ou Deus Deus qeoj Deus qeoj
portuguecircs em grego
ponto final igual
viacutergula igual
ponto e viacutergula
dois pontos
exclamaccedilatildeo
ponto no alto da linha
interrogaccedilatildeo helliphelliphelliphellip (cuidado)
28
DICAS DE LIacuteNGUA PORTUGUESA As Classes de Palavras Frase eacute uma combinaccedilatildeo de palavras organizadas segundo determinadas leis Sua
estrutura elementar apoacuteia-se basicamente em duas classes de palavras o substantivo e o verbo Exs
a O menino brinca Substantivo verbo
b As andorinhas voam Substantivo verbo 1 Substantivo Pertencem a esta classe todas as palavras que designam os seres
em geral as entidades reais ou imaginaacuteveis cadeira Cearaacute anjo alegria 2 Verbo Pertencem a essa classe as palavras que designam as accedilotildees ou processos que
ocorrem com os seres em geral cantar falar desaparecer partir O verbo eacute a uacutenica classe de palavras em que o tempo eacute marcado por uma desinecircncia proacutepria conto (presente indica a accedilatildeo feita no tempo real ) cantava ( preteacuterito [passado] imperfeito indica uma accedilatildeo imperfeita natildeo concluiacuteda ) cantei ( preteacuterito perfeito indica uma accedilatildeo concluiacuteda ) cantarei ( futuro aponta uma accedilatildeo que estaacute por vir ) cantaria ( futuro do preteacuterito indica uma accedilatildeo do passado que visava o futuro)
3 Os sateacutelites do substantivo 31 Adjetivo Classe de palavras que serve para indicar as qualidades as propriedades do
substantivo Exs a Cadeira confortaacutevel b Garoto feliz A locuccedilatildeo adjetiva eacute a expressatildeo formada de preposiccedilatildeo mais substantivo
qualificadora de outro substantivo Exs a Casa de tijolos b copo de cristal 32 Numeral Classe que serve para indicar a quantidade dos substantivos quantos
satildeo eles Exs um dez duacutezia oitenta mileiro O numeral ordinal indica a posiccedilatildeo de certo substantivo numa escala de nuacutemeros
dispostos em seacuterie Exs primeiro trigeacutesimo mileacutesimo 33 Artigo Classe que serve basicamente para indicar se o substantivo eacute concebido com
algo jaacute definido e conhecido previamente ou como algo indefinido e natildeo nomeado anteriormente Exs Havia um menino e um cachorro muito amigos O cachorro chama-se Buck e era da raccedila pastor-alematildeo O menino era contente com seu cachorro
4 Os sateacutelites do verbo 41 Adveacuterbio Pertencem a esta classe as palavras que se associam ao verbo para indicar
as vaacuterias circunstacircncias que envolvem a accedilatildeo (tempo lugar modo causa etc ) Exs O aviatildeo pousou suavemente aqui ontem
29
O aviatildeo pousou suavemente aqui ontem Artigo substantivo verbo adveacuterbio de modo adv de lugar adv de tempo OBS Em alguns casos o adveacuterbio pode modificar um adjetivo ou um outro adveacuterbio Exs a O dia foi bastante agitado b Estou muito bem Adveacuterbio adjetivo adveacuterbio adveacuterbio
A locuccedilatildeo adverbial eacute a expressatildeo formada de preposiccedilatildeo mais substantivo modificadora do verbo Exs A aviatildeo pousou no porta-aviotildees sem atraso Verbo locuccedilatildeo adverbial locuccedilatildeo adverbial 42 Pronome Eacute a classe de palavras que serve para indicar uma das trecircs pessoas
do discurso ou situar alguma coisa em relaccedilatildeo a essas trecircs pessoas Ex Noacutes vocecirc minha aquela algueacutem Existem os pronomes pessoais do caso reto que funcionam com sujeito da oraccedilatildeo (eu tu ele noacutes voacutes eles) e do caso obliacutequo que funcionam com complementos da oraccedilatildeo (me te o a se lhe nos vos os as se lhes mim comigo ti contigo si consigo ele ela noacutes conosco voacutes convosco si consigo eles elas) os demonstrativos (aquele aquela aquilo este essa) os possessivos (meu teu minha nosso vosso) os relativos (que qual) os interrogativos (quem qual ) os de tratamento (Senhor Vossa Excelecircncia)
SUBSTANTIVOS GREGOS
O substantivo e o verbo satildeo palavras principais no discurso As outras satildeo
consideradas auxiliares Eis algumas como exemplo a)nqrwpoj a)ggeloj kosmoj logoj liqoj exprimem substacircncia ndash satildeo substantivos luw legw a(giazw
exprimem accedilatildeo ndash satildeo verbos Os substantivos podem servir como sujeito e objeto ou complemento direto
qeoj a)gapa= a)nqrwpon a)nqrwpoj a)gapa= qeon Suj verbo objeto - sujeito verbo Objeto
a) O grego natildeo utiliza a ordem das palavras na formaccedilatildeo da frase como no portuguecircs pode invertecirc-las Por exemplo sujeito predicado complemento e acessoacuterios Deus ama o mundo
b) Grego qeoj a)gapa= ton kosmon O sujeito eacute qeoj e o objeto direto eacute ton kosmon Ordem inversa ton kosmon a)gapa= o( qeoj O sujeito eacute o( qeoj No final da frase e o objeto direto eacute ton kosmon no princiacutepio Conclusatildeo O sujeito eacute indicado pela terminaccedilatildeo [oj] ndash diz-se nominativo ndash N O objeto direto eacute indicado pela terminaccedilatildeo [on] ndash diz-se acusativo ndash A
30
A mudanccedila de forma dos substantivos chama-se Declinaccedilatildeo CASO Caso Sigla Forma Funccedilatildeo
o)nomastikh Nominativo N oj Sujeito genikh Genitivo G ou= Posse dwtikh Dativo D Objeto indireto ai)tiatikh Acusativo A on Objeto direto
c) Determinar o sujeito e o objeto direto nas seguintes frases qeoj a)gapa= ton ui(on
ton ui(on a)gapa qeoj logon legei o( dou=loj )Ihsou legei logon Declinaccedilatildeo
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoj a palavra genikh Genitivo G ou= logou da palavra dwtikh Dativo D Objeto indireto log agrave palavra ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto on logon a palavra
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoi as palavras genikh Genitivo G wn logwn das palavras dwtikh Dativo D Objeto indireto oij logoij agraves palavras ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto ouj logouj as palavras
O grego modifica a uacuteltima siacutelaba das palavras para indicar a sua funccedilatildeo seja qual for a posiccedilatildeo na frase As formas das declinaccedilotildees chamam-se casos
Caso indica funccedilatildeo Forma Caso Sigla Funccedilatildeo Exemplo traduccedilatildeo oj Nominativo N Sujeito logoj palavra ou Genitivo D logou da palavra Dativo A Objeto indireto log agrave palavra on Acusativo A Objeto direto logon a palavra
Os substantivos terminados em [oj] cumprem sempre a funccedilatildeo de sujeito Os substantivos terminados em [on] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto direto Os substantivos terminados em [] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto indireto
diakonoj legei logon qeou= dou=l O diaacutecono fala a palavra de Deus ao servo Sujeito Verbo Objeto direto Objeto indireto
31
Substantivos satildeo palavras que datildeo nomes aos seres de modo geral eles satildeo flexionados com relaccedilatildeo ao seu gecircnero e ao seu nuacutemero
Gecircnero satildeo flexionados em masculino feminino e ainda o neutro Nuacutemero aleacutem do singular e do plural temos o dual As Declinaccedilotildees Gregas Satildeo modificaccedilotildees sofridos pelo substantivo na uacuteltima siacutelaba dando sua funccedilatildeo
sintaacutetica na frase Nem todos os substantivos satildeo flexionados da mesma forma os que apresentam as mesmas flexotildees satildeo agrupados em declinaccedilotildees Os estudiosos antigos da gramaacutetica relacionaram com pequenas variaccedilotildees dez declinaccedilotildees poreacutem haacute trecircs seacuteculos aconteceu uma mudanccedila e reuniram apenas trecircs satildeo estas
Casos Gregos O grego trabalha com casos para indicar as funccedilotildees sintaacuteticas dos substantivos Estes casos satildeo em nuacutemero de oito Nominativo Genitivo Dativo Acusativo Ablativo Locativo Instrumental e Vocativo Mas eles se apresentam em cinco formas apenas Isso porque alguns possuem a mesma forma o Locativo o Instrumental e o Dativo possuem a mesma terminaccedilatildeo (w w) por isso muitas gramaacuteticas os consideram simplesmente como Dativo Os casos Genitivos e Ablativos possuem a mesma terminaccedilatildeo (ou ou) por isso algumas gramaacuteticas os consideram como Genitivo sendo assim em algumas gramaacuteticas os classifiquem apenas em cinco casos assim vejamos esses casos Nominativo eacute o caso que indica que o substantivo exerce a funccedilatildeo sintaacutetica de sujeito da frase
1 O nominativo o chamado predicativo do sujeito nas frases que possuam predicados nominais Ex a)postoloj a)gei ton filon (o apoacutestolo conduz o amigo) o( qeoj kurioj e)stin (Deus eacute o Senhor)
2 Genitivo eacute o caso usado para indicar que o substantivo tem a ideacuteia de uma posse No portuguecircs natildeo eacute usado este termo Ex gnwskomen ton adelfon tou= a)nqrwpou (Noacutes conhecemos o irmatildeo do homem)
3 Dativo eacute o caso que indica a ideacuteia de interesse pessoal Corresponde ao nosso objeto indireto Ex legw t= a)nqrwp (eu falo ao Homem)
4 Acusativo expressa a ideacuteia de extensatildeo corresponde ao nosso objeto direto Ex a)kouw ton logon (eu ouccedilo a palavra)
5 Vocativo eacute o caso que expressa exclamaccedilatildeo Ex kurie a)koue (Senhor Escuta) 6 Ablativo eacute o caso usado com o substantivo indicar a ideacuteia fundamental de origem
derivaccedilatildeo ou ponto de partida Ex o( nomoj e)rxetai ton qeou= (A lei vem de Deus) 7 Locativo eacute o caso que exprimi a ideacuteia de lugar Ex o( a)nqrwpoj e)stin t=
kosm (o homem estaacute no mundo) 8 Instrumental eacute o caso que tem a ideacuteia do meio atraveacutes do qual a accedilatildeo verbal eacute
realizada Podendo tambeacutem indicar a ideacuteia de associaccedilatildeo ou acompanhamento Ex pempw a)rton t= a)postol (eu envio o patildeo pelo apoacutestolo) legw t= qe (eu falo com Deus)
32
Segunda Declinaccedilatildeo Os substantivos da 2ordf declinaccedilatildeo satildeo os substantivos que tecircm raiz - oooo Eles possuem dois gecircneros o Masculino e o Neutro Os masculinos satildeo aqueles substantivos terminados em ojojojoj e tecircm como paradigma o substantivo logojlogojlogojlogoj Jaacute os de gecircneros Neutros satildeo aqueles terminados em onononon cujo paradigma eacute biblonbiblonbiblonbiblon
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N logoj logoi
GENITIVO genikh G logou logwn
DATIVO dwtikh D log logoij
ACUSATIVO ai)tiatikh A logon logouj
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N biblion biblia GENITIVO genikh G bibliou bibliwn DATIVO dwtikh D bibli biblioij ACUSATIVO ai)tiatikh A biblion biblia
Substantivos Masculinos da 2ordf Declinaccedilatildeo ndash ojojojoj
Substantivos Neutros da 2ordf declinaccedilatildeo - onononon
N logoj Palavra biblion O livro
G logou Da palavra bibliou Do livro
Abl logou Da palavra bibliou Do livro
Loc log Na palavra bibli No livro Inst log Com a pela palavra bibli Com o pelo livro D log Agrave palavra bibli Ao livro
A logon Palavra biblion O livro
Voc loge Palavra biblion livro N logoi Palavras biblia Os livros
G logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Abl logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Loc logoij Nas palavras biblioij Nos livros Inst logoij Com as pelas palavras biblioij Com os pelos livros D logoij Agraves palavras biblioij Aos livros
A logouj Palavras biblia Os livros
Voc logoi Palavras biblia livros
33
Vocabulaacuterio Substantivos masculinos seguem o paradigma logojlogojlogojlogoj
SINGULAR PLURAL N logoj logoi
G logou logwn
D log logoij
A logon logouj
Vocabulaacuterio
Grego Portuguecircs O Nordm de Vezes no NT a(martoloj pecador (hamartiologia) 47 a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)lla Mas (ecircnfase 635) a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) de E mas (2771) diaboloj diabo (175) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 filoj Amigo 29 foboj Medo (Fobia 47) kai E tambeacutem (947) kairoj Tempo 85 karpoj Fruto 66 kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave 45) nomoj Lei (Deutero-nocircmio 194) o)xloj Multidatildeo 174 o)fqalmoj Olho 100 oi)koj Casa 115
34
ou) ou)k ou)x natildeo (1619) ou)ranoj Ceacuteu 272 paraklhtoj Consolador advogado 5 potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) qanatoj Morte (tanatologia)120 qeoj Deus deus (teologia 1314) qronoj Trono 62 stauroj Cruz 28 stefanoj Coroa 18 tufloj Cego 50 u(mnoj Hino 2 ui(oj Filho 374 Xristoj Cristo (ungido crisma 529) xronoj Tempo 54 zh=loj Zelo 16
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a(martoloj a)nqrwpoj a)rtoj a)delfoj
a)mnoj a)postoloj didaskaloj e)piskopoj kosmoj ou)ranoj potamoj qanatoj
Decirc o plural e o singular das seguintes palavras
decirc o plural decirc o singular
oJ a[ggelo oiJ diavkonoi
oJ ajdelfov oiJ douloi
oJ qeov oiJ oi[koi
hJ diavkono aiJ qevoi
hJ h[rhmo aiJ oJdoiv
hJ ceirov aiJ a[mpeloi
to gevno ta ajrniva
to e[qo ta tevkna
35
Vocabulaacuterio Substantivos neutros seguem o paradigma biblionbiblionbiblionbiblion
SINGULAR PLURAL N biblion biblia
G bibliou bibliwn
D bibli biblioij
A biblion biblia
Substantivos neutros Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo musthrion Segredo paidion Crianccedila a)rnion Cordeirinho ploi=on Barco navio biblion Livro probaton Ovelha daimonion Democircnio proswpon Rosto face pessoa e)rgon Obra trabalho sabbaton Saacutebado i(eron Templo shmei=on Sinal eu)aggelion Evangelho sunedrion Sineacutedrio lutron Resgate teknon Filho crianccedila marturion Testemunho
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a)rnion daimonion e)rgon i(eron
eu)aggelion lutron marturion teknon musthrion paidion ploi=on probaton
Primeira declinaccedilatildeo Os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm raiz ndash aaaa Eles possuem
dois gecircneros os femininos e os masculinos Os substantivos femininos 1ordf declinaccedilatildeo estatildeo divididos em dois grupos aqueles
cujas raiacutezes terminam numa vogal ou em rrrr que levam a terminaccedilatildeo aaaa e tem como paradigma o substantivo oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia) e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr que levam a terminaccedilatildeo hhhh e tem como paradigma o substantivo grafhgrafhgrafhgrafh Entretanto os substantivos femininos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm uma pequena exceccedilatildeo com relaccedilatildeo aos chamados substantivos sigmaacuteticos (ssss - jjjj) ou seja todos aqueles que acabam em sigma [glglglglwwww====ssssssssaaaa] Eles sofrem alteraccedilotildees no nominativo e no acusativo singular em vez de seguir o paradigma grafē (grafhgrafhgrafhgrafh) eles seguem o paradigma oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia)
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N oi)kia oi)kiai N grafh grafai G oi)kiaj oi)kiw=n G grafh=j grafw=n D oi)ki oi)kiaij D gra fv= grafai=j A oi)kian oi)kiaj A grafhn grafaj
36
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (aaaa) e seguem o paradigma oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia Substantivos Femininos Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo a(martia Pecado metanoia Arrependimento a)lhqeia Verdade o)milia Conversa a)nomia Iniquumlidade oi)kia Casa basileia Reino o(mologia Confissatildeo diakonia Serviccedilo parousia Vinda diaspora Dispersatildeo sofia Sabedoria e)kklhsia Igreja swthria Salvaccedilatildeo e)paggelia Promessa filadelfia Amor fraternal eu)logia Becircnccedilatildeo louvor h(mera Dia eu)xaristia Gratidatildeo qura Porta kardia Coraccedilatildeo petra Rocha pedra koinwnia Comunhatildeo xara Alegria marturia Testemunho w(ra hora
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N glw=ssa glw=ssai N doca docai
G glwsshj glwssw=n G dochj docwn
D glwssv glwssaij D docv docai=j
A glw=ssan glw=ssaj A docan docaj
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (h) e seguem o paradigma
grafgrafgrafgrafh
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo a)paph Amor o)rgh Ira coacutelera a)delfh Irmatilde parabolh Paraacutebolas a)rxh Princiacutepio proseuxh Oraccedilatildeo diaqhkh Alianccedila sinagwgh Sinagoga didaxh Ensino u(paoh Obediecircncia dikaiosunh Justiccedila u(potagh Submissatildeo ei)rhnh Paz u(pomonh Perseveranccedila e)ntolh Mandamento fulh Tribo e)pistolh Carta epiacutestola fwnh Voz som numfh Noiva yuxh Alma
37
ajgrafhngrafA
ai=jgrafv=grafD
w=ngrafh=jgrafG
aigrafhgrafN
PLURALSINGULAR
RAIZRAIZ
Exerciacutecio - a)skhseij
Decline os seguintes substantivos a)paph a)delfh a)rxh diaqhkh didaxh dikaiosunh ei)rhnh e)ntolh e)pistolh numfh o)rgh parabolh proseuxh sinagwgh u(paoh u(potagh u(pomonh fulh fwnh yuxh
Os substantivos masculinos da 1ordf declinaccedilatildeo tambeacutem satildeo divididos em dois grupos aqueles cujas raiacutezes terminam em vogal (neaniaj) ou em tttt (profprofprofprofhhhh tttthhhhς) levam a terminaccedilatildeo aaaaς e tem como paradigma o substantivo neanianeanianeanianeaniaς e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr levam a terminaccedilatildeo hhhhς e tem como paradigma o substantivo profprofprofprofhhhh tttthhhhς Em siacutentese os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo satildeo os femininos terminados em aaaa e em hhhh e os substantivos masculinos terminados em aaaaς e hhhhjjjj
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N neaniaj neaniai N profhthj profh=tai
G neaniou neaniw=n G profhtou profhtw=n
D neani neaniaij D profhtv profhtaij
A neanian neaniaj A profhthn profhtaj
VOCABULAacuteRIO Todos estes substantivos satildeo masculinos (o() o seguem os paradigmas neaniajprofhthj Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo rsquoHliaj Elias krithj Juiz rsquoHsaiaj Isaiacuteas maqhthj Aluno disciacutepulo neaniaj Moccedilo jovem margarithj Peacuterola Bappisthj Batista mesithj Mediador
38
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo eu)aggelisthj Evangelista poihthj Fazedor Zhlwthj Zeloso profhthj Profeta rsquo Israhlithj Israelita stratiwthj Soldado rsquo Iwannhj Joatildeo u(phrethj Ministro servo klepthj Ladratildeo u(pokithj Hipoacutecrita
a)skhseij Decline os seguintes substantivos neaniaj Bappisthj eu)aggelisthj
klepthj maqhthj profhthj u(phrethj
Terceira Declinaccedilatildeo A 3ordf declinaccedilatildeo grega geralmente eacute conhecida como declinaccedilatildeo consoante pois a maioria dos seus substantivos possuem raiz ndash consoante Eacute a mais difiacutecil das declinaccedilotildees gregas Diferente da 1ordf e da 2ordf declinaccedilatildeo a 3ordf abrange os trecircs gecircneros Feminino Masculino e Neutro
SINGULAR PLURAL
N ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς N ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
V φφφφῶῶῶῶςςςς V φφφφῶῶῶῶτατατατα
A ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς A ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
G τοτοτοτοῦῦῦῦ φωτφωτφωτφωτόόόόςςςς G ττττῶῶῶῶνννν φφφφώώώώτωντωντωντων
D ττττῷῷῷῷ φωτφωτφωτφωτίίίί D τοτοτοτοῖῖῖῖςςςς φφφφώώώώσισισισι
substantivo masculino
substantivo feminino
substantivos neutros
nom oJoJoJoJ lovgo hJhJhJhJ oJdov totototo tevknon ajrnivon
genabl toutoutoutou lovgou thththth oJdou toutoutoutou tevknou ajrnivou
dtlcit twtwtwtw lovgw thththth oJdw twtwtwtw tevknw ajrnivw
acus tontontonton lovgon thnthnthnthn oJdovn totototo tevknon ajrnivon
sing
voc lovge oJdev tevknon ajrnivon
nom oiJoiJoiJoiJ lovgoi aiJaiJaiJaiJ oJdoiv tatatata tevkna ajrniva
genabl twntwntwntwn lovgwn twntwntwntwn oJdwn twntwntwntwn tevknwn ajrnivwn
dtlcit toitoitoitoi lovgoi taitaitaitai oJdoi toitoitoitoi tevknoi ajrnivoi
acus toutoutoutou lovgou tatatata ojdouv tatatata tevkna ajrniva
pl
voc lovgoi oJdovi tevkna ajrniva
39
VERBOS GREGOS
A forma como os verbos satildeo identificados (que eacute a que aparece nos dicionaacuterios) eacute a da primeira pessoa do singular do presente do indicativo da voz ativa Assim e)imi (eu sou) legw (eu falo eu digo)
Os verbos tecircm tempo voz e modo como no portuguecircs Os tempos verbais gregos expressam mais a qualidade da accedilatildeo do que o tempo em que a accedilatildeo acontece Somente no Indicativo eacute que o Presente indica Tempo Presente A ideacuteia principal do Presente eacute que a accedilatildeo eacute contiacutenua ainda em progresso e eacute chamada de Linear ou Durativa
Verbo eacute a palavra que indica accedilatildeo ou estado da accedilatildeo as flexotildees sofridas pelo verbo chamam-se conjugaccedilotildees Eles estatildeo divididos em dois grupos de conjugaccedilotildees o de terminaccedilatildeo wwww (legw) possuindo a maioria dos verbos gregos e o de terminaccedilatildeo mimimimi (e)imi) contendo somente uma minoria
Os verbos gregos como no portuguecircs possuem modificaccedilotildees numeacutericas pessoa (1ordf 2ordf e 3ordf) e nuacutemero (singular e plural)
Tempos Verbais O tempo verbal em grego eacute diferente do portuguecircs aleacutem de indicar a eacutepoca o tempo refere-se principalmente agrave qualidade da accedilatildeo ou seja se a accedilatildeo foi completada ou natildeo A accedilatildeo completa chama-se tambeacutem accedilatildeo pontilear e a incompleta linear que eacute descrita como estando em processo em andamento No grego temos trecircs tempos Primaacuterios Presente Perfeito (Passado) e Futuro E trecircs tempos Secundaacuterios Aoristo Imperfeito e Mais-que-Perfeito
Presente indicam aleacutem de uma accedilatildeo pontilear uma accedilatildeo contiacutenua ou um estado incompleto A accedilatildeo eacute descrita como em progresso em andamento durativa ou linear
Futuro como em portuguecircs indica o que vai acontecer Geralmente expressa a ideia de uma accedilatildeo pontilear mas em alguns casos pode ser durativa
Ex Jesus voltaraacute em gloacuteria Imperfeito expressa uma accedilatildeo que foi contiacutenua por algum tempo no passado mas
que jaacute cessou A accedilatildeo pode ter sido continuada habitual intermitente etc o que eacute determinado pelo contexto e pelo significado do verbo
Ex Jesus proclamava o Reino de Deus
Aoristo Eacute um tempo indefinido Essencialmente ele natildeo tem significaccedilatildeo temporal embora esse significado esteja presente no modo indicativo onde o aoristo tem significaccedilatildeo passada e recebe o (faltou o siacutembolo na apostila) de aumento como o tempo imperfeito
Perfeito Eacute um tempo grego peculiar em sua funccedilatildeo e natildeo encontramos correspondecircncia em nossa liacutengua Ele combina a accedilatildeo pontilear e a linear por expressar geralmente no indicativo o efeito ou estado no presente como resultado de uma accedilatildeo no passado indicando assim a permanecircncia de uma accedilatildeo completa ou um estado presente resultado de uma accedilatildeo passada
Mais-que-Perfeito Associa a accedilatildeo pontilear com a linear soacute que estas accedilotildees satildeo combinadas no passado Tem a mesma ideacuteia do nosso passado imperfeito
40
Modos verbais O modo verbal indica a maneira da afirmaccedilatildeo verbal ou seja como a accedilatildeo eacute realizada Eacute a maneira ou a forma por meio da qual o verbo exprime a accedilatildeo Assim temos o Indicativo Subjuntivo Imperativo Optativo Infiniti vo e o Particiacutepio
1 Indicativo que expressa um fato tido como certo
2 Subjuntivo que enuncia o fato de modo possiacutevel duvidoso
3 Imperativo que expressa ordem proibiccedilatildeo conselho
4 Optativo que expressa desejo opccedilatildeo
5 Infinitivo que eacute considerado como um substantivo-verbal O infinitivo eacute um substantivo-verbal Eacute sempre indeclinaacutevel (o que significa que natildeo tem casos N G D A) Quando eacute antecedido de um artigo definido o artigo eacute sempre neutro singular e eacute declinado segundo a funccedilatildeo do infinitivo
6 Particiacutepio eacute considerado como um adjetivo-verbal
Vozes Verbais A voz verbal indica como a accedilatildeo ou o estado do verbo se refere ao sujeito Natildeo existe accedilatildeo sem causa E a origem desta causa eacute descrita pela voz Em grego como no portuguecircs temos trecircs vozes verbais Ativa Meacutedia (reflexiva) e Passiva
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
raiz terminaccedilatildeo
do VIPMP VIPPM
Traduccedilatildeo
Presente do Indicativo
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
-omai
-h
-etai
-ovmeqa
-esqe
-ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
VIPP eu sou solto
VIPM eu solto para mim eu me solto
VIPP tu eacutes solto
VIPM tu soltas para ti tu te soltas
VIPP ele(a) eacute solto
VIPM ele(a) solta para si ele(ou ele se solta
VIPP noacutes somos soltos
VIPM noacutes soltamos para noacutes noacutes nos soltamos
VIPP voacutes sois soltos
VIPM voacutes soltais para voacutes voacutes vos soltais
VIPP eles(as) satildeo soltos
VIPM eles(as) soltam para si eles(as) se soltam
Ativa onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a algo ou algueacutem Ex louw ndash eu lavo Meacutedia (reflexiva) onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a si mesmo Ex luomai - eu me lavo Passiva onde o sujeito sofre a accedilatildeo Ex louomai ndash eu sou lavado
41
Pres Ativa Traduccedilatildeo Pres Meacutedia Traduccedilatildeo louw Eu lavo luomai Eu me lavo loueij Tu lavas lu$ Tu te lavas louei Ele lava louetai Ele se lava louomen Noacutes lavamos louomeqa Noacutes nos lavamos louete Voacutes lavais louesqe Voacutes vos lavais louousi Eles lavam louontai Eles se lavam
Passiva louomai lou$ louetai louomeqa louesqe louontai
Eu sou lavado Tu eacutes lavado Ele eacute lavado Noacutes somos lavados Voacutes sois lavados Eles satildeo lavados
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
VIPA V = verbo I = Indicativo P = Presente A = Ativa VIPMP V = verbo I = Indicativo P = Presente M = meacutedia P = Passiva Paradigmas de verbos de terminaccedilatildeo -w-w-w-w no VIPA e VIPMP Satildeo formados pela simples adiccedilatildeo da terminaccedilatildeo verbal ao radical Observe que a
vogal temaacutetica eacute considerada como parte da terminaccedilatildeo verbal
luvwluvwluvwluvw ajkouvwajkouvwajkouvwajkouvw ejsqivwejsqivwejsqivwejsqivw e[cwe[cwe[cwe[cw levgwlevgwlevgwlevgw ginwvskwginwvskwginwvskwginwvskw gravfwgravfwgravfwgravfw bavllwbavllwbavllwbavllw
VIPA = R + -w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)
luvw
luvei
luvei
luvomen
luvete
luvousi(n)
ajkouvw
ajkouvei
ajkouvei
ajkouvomen
ajkouvete
ajkouvousi(n)
ejsqivw
ejsqivei
ejsqivei(n)
ejsqivomen
ejsqivete
ejsqiv usi(n)
e[cw
e[cei
e[cei
e[comen
e[cete
e[cousi(n)
levgw
levgei
levgei(n)
levgomen
levgete
levgousi(n)
ginwvskw
ginwvskei
ginwvskei(n)
ginwvskomen
ginwvskete
ginwvskousi(n)
gravfw
gravfei
gravfei(n)
gravfomen
gravfete
gravfousi(n)
bavllw
bavllei
bavllei(n)
bavllomen
bavllete
bavllousi(n)
VIPMP = R + -omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -etai -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
ajkouvomai
ajkouvh
ajkouvetai
ajkouovmeqa
ajkouvesqe
ajkouvontai
ejsqivomai
ejsqivh
ejsqivetai
ejsqiovmeqa
ejsqivesqe
ejsqivontai
e[comai
e[ch
e[cetai
ejcovmeqa
e[cesqe
e[contai
levgomai
levgh
levgetai
legovmeqa
levgesqe
levgontai
ginwvskomai
ginwvskh
ginwvsketai
ginwskovmeqa
ginwvskesqe
ginwvskontai
gravfomai
gravfh
gravfetai
grafovmeqa
gravfesqe
gravfontai
bavllomai
bavllh
bavlletai
ballovmeqa
bavllesqe
bavllontai
42
APLICACcedilAtildeO DA QUALIDADE DA ACcedilAtildeO VERBAL NO TEMPO VERB AL Qualidades Tempos _
Presente _ Mais-que-Perfeito
Imperfeito _ Linear - Pontilear Perfeito Linear
Futuro _ Mais-que-Perfeito
Presente _
Futuro _ Pontilear
Aoristo _
VERBOS Pessoa e Nuacutemero
Assim como no portuguecircs tambeacutem no grego os verbos tecircm terminaccedilotildees pessoais que indicam a pessoa e o nuacutemero do sujeito que executa a accedilatildeo
Exemplo Canto Indica que sou eu (1ordf pessoa do singular) que canta Cantas Indica eacutes tu (2ordf pessoa do singular) que cantas Cantamos Indica que somos noacutes (1ordf pessoa do plural) que cantamos
Mesmo que o sujeito jaacute esteja impliacutecito na terminaccedilatildeo verbal eacute possiacutevel que se
queira destacaacute-lo ou enfatizaacute-lo Nesses casos eacute acrescentado o pronome pessoal Exemplo nenikhka ton kosmon ndash venci o mundo e)gw nenikhka ton kosmon ndash eu venci o mundo
PRONOMES
O pronome eacute a palavra que substitui o nome evitando-lhe a repeticcedilatildeo O nome que eacute substituiacutedo pelo pronome chama-se antecedente o pronome concorda com o seu antecedente em gecircnero e nuacutemero
Em grego quando o pronome pessoal eacute usado eacute para dar ecircnfase Nas formas obliacutequas ele eacute bastante usado no NT
Exemplos
43
Jo 125
Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj
Pronomes pessoais
Pessoa Nuacutemero
su pronome pessoal da 2a pessoa nominativo singular
e)gw eu 1ordf Singular
E por que entatildeo batizas se tu natildeo eacutes o Cristo
su tu 2ordf Singular
Mt 69 Pater h(mw=n o( e)n toi=j ou)ranoi=j au)toj h o Ele ela 3ordf Singular
h(mw=n pronome pessoal da 1a pessoa genitivo plural h(me=ij noacutes 1ordf Plural
Pai nosso que estais nos ceacuteus u(me=ij voacutes 2ordf Plural
au)toi ai a Eles elas 3ordf Plural
PRONOMES
1a Pessoa Singular 1a Pessoa Plural N e)gw eu N h(me=ij noacutes
A e)meme me mim A h(ma=j nos conosco
G e)mou= mou de mim G h(mw=n de noacutes
D e)moimoi para mim D h(mi=n para noacutes
2a Pessoa Singular 2a Pessoa Plural
N su tu N u(me=ij voacutes
A se te ti A u(ma=j vos convosco
G sou= de ti G u(mw=n de voacutes
D soi para ti D u(mi=n para voacutes
3a Pessoa Singular 3a Pessoa Plural N au)toj Ele N au)toi Eles
A au)tou= Dele A au)tw=n Deles
G au)t= A ele G au)toi=j A eles
D au)ton Ele D au)touj Eles PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO luwluwluwluw (soltar) lu w Eu solto estou soltando lu eij Tu soltas estaacutes soltando lu ei Ele solta estaacute soltando lu omen Noacutes soltamos estamos soltando o = vogal temaacutetica lu ete Voacutes soltais estais soltando e = vogal temaacutetica lu ousi(n) Eles soltam estatildeo soltando
44
Pessoa e nuacutemero
portuguecircs grego
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eu
tu
elea
noacutes
voacutes
elesas
falo
falas
fala
falamos
falais
falam
ejgw
su
aujto aujth aujto
hJmei
uJmei
aujtoi aujtai aujta
levgw
levgei
levgei
levgomen
levgete
levgousin
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO a)gwa)gwa)gwa)gw (guiar) a)g w Eu guio estou guiando a)g eij Tu guias estaacutes guiando a)g ei Ele guia estaacute guiando a)g omen Noacutes guiamos estamos guiando a)g ete Voacutes guiais estais guiando a)g ousi(n) Eles guiam estatildeo guiando
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO ballwballwballwballw (jogo) ball w Eu jogo estou jogando ball eij Tu jogas estaacutes jogando ball ei Ele joga estaacute jogando ball omen Noacutes jogamos estamos jogando ball ete Voacutes jogais estais jogando ball ousi(n) Eles jogam estatildeo jogando
FUTURO DO INDICATIVO ATIVO luw (soltar) lu s w Eu soltarei lu s eij Tu soltaraacutes lu s ei Ele soltaraacute lu s omen Noacutes soltaremos lu s ete Voacutes soltareis lu s ousi(n) Eles soltaratildeo
45
luw Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo
1ordfps luw luw luein
2ordfps lueij lu$j lu=e
3ordfps luei lu$ luetw
1ordfpl luomen luwmen
2ordfpl luete luhte luete
3ordfpl luousi luwsi luetwsan
luw Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo
1ordfps luomai luwmai luestai
2ordfps lu$ lu$ luou
3ordfps luetai luhtai luesqw
1ordfpl luomeqa luwmeqa
2ordfpl luesqe luhsqe luesqe
3ordfpl luontai luwntai luesqwsan
luw Imperfeito Ativo
1ordfps e)luon
2ordfps e)luej
3ordfps e)lue
1ordfpl e)luomen
2ordfpl e)luete
3ordfpl e)lue
1ordfps e)luon
luw Imperfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps e)luomen
2ordfps e)luo
3ordfps e)lueto
1ordfpl e)luomeqa
2ordfpl e)luesqe
3ordfpl e)luonto
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Ativo Futuro Ativo
1ordfps lusw lusein
2ordfps luseij
3ordfps lusei
1ordfpl lusomen
2ordfpl lusete
3ordfpl lusousi
46
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Meacutedio Futuro Meacutedio
1ordfps lusomai lusestai
2ordfps lus$
3ordfps lusetai
1ordfpl lusomeqa
2ordfpl lusesqe
3ordfpl lusontai
luw Futuro Passivo Futuro Passivo
1ordfps luqhsomai luqhsesqai
2ordfps luqhs$
3ordfps luqhsetai
1ordfpl luqhsomeqa
2ordfpl luqhsesqe
3ordfpl luqhsontai
luw 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo
1ordfps e)lusa lusw lu=sai
2ordfps e)lusaj lus$j lu=son
3ordfps e)luse lus$ lusatw
1ordfpl e)lusamen luswmen
2ordfpl e)lusate lushte lusate
3ordfpl e)lusan luswsi lusatwsan
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio
1ordfps e)lusamhn luswmai lusasqai
2ordfps e)lusw lus$ lu=sai
3ordfps e)lusato lushtai lusasqw
1ordfpl e)lusameqa luswmeqa
2ordfpl e)lusasqe lushsqe lusasqe
3ordfpl e)lusanto luswntai luasqwsan
luw 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo
1ordfps e)luqhn luqw= luqhnai
2ordfps e)luqhj luqh=j luqhti
3ordfps e)luqh luq$= luqhtw
1ordfpl e)luqhmen luqw=men
2ordfpl e)luqhte luqh=te luqhte
3ordfpl e)luqhsan luqw=si luqhtwsan
47
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo Perfeito Ativo
1ordfps leluka lelukw lelukenai
2ordfps lelukaj leluk$j
3ordfps leluke leluk$
1ordfpl lelukamen lelukwmen
2ordfpl lelukate lelukhte
3ordfpl lelukasi (kan) lelukwsi
luw 1ordm Perfeito Meacutedio e Passivo 1ordmPerfeito Meacutedio e Passivo Perfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps lelumai lelusqai
2ordfps lelusai lu=sai
3ordfps lelutai lusasqw
1ordfpl lelumeqa
2ordfpl lelusqe lusasqe
3ordfpl leluntai luasqwsan
luw Mais que Perfeito Ativo
1ordfps e)lelukein
2ordfps e)lelukate
3ordfps e)lelukate
1ordfpl e)lelukate
2ordfpl e)lelukate
3ordfpl e)lelukate
luw + que Perfeito meacutediopassivo
1ordfps e)lelumhn
2ordfps e)leluso
3ordfps e)leluto
1ordfpl e)lelumeqa
2ordfpl e)lelusqe
3ordfpl e)lelunto
Verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv
Em grego haacute duas conjugaccedilotildees baacutesicas identificadas pelos verbos terminados em -w e -mi Embora os verbos em -w sejam mais comuns e regulares vamos primeiramente abordar o verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv que equivale aos nossos verbos auxiliares ser e estar e tambeacutem existir Como em portuguecircs tambeacutem na liacutengua grega este eacute o principal verbo de ligaccedilatildeo
A forma eijmiv (eu sou estou existo) estaacute na 1ps do VIPA (Presente do Indicativo Ativo) Como este verbo natildeo tem a forma passiva e meacutedia podemos dizer simplesmente VIP
48
VIPA ou VIP IMPERFEITO DO IND AT e)imi (SER)
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eijmiv ei ejstiv(n) ejsmevn ejstev eijsiv(n)
eu sou
tu eacutes
elea eacute
noacutes somos
voacutes sois
elesas satildeo
h)mhn h)=j h)=sqa h)=n h)=meqta h)te h)san
Eu era
Tu eras
Ele era
Noacutes eacuteramos
Voacutes eacutereis
Eles eram
Traduza as frases para o portuguecircs
ejgwv eijmi hJ quvrasum
eijmiv presbuvtero
ajgavph ejstin oJ qeov
oJ qeov ejstin ajgaqov
oiJ douloi tou qeou ejsmen
oJ jIwavnnh ejstin a[nqrwpo
ejgwv eijmiv hJ oJdo kai hJ ajlhvqeia kai hJ zwhv
Terminaccedilotildees Pessoais
O pronome pessoal quase natildeo eacute usado no grego pois as proacuteprias terminaccedilotildees jaacute indicam por si que a pessoa estaacute fazendo a accedilatildeo As terminaccedilotildees para os verbos primaacuterios (presente futuro e perfeito) satildeo w eij ei omen ete ousi
RAIZ TEMA VOGAL TEMAacuteTICA a) RAIZ a primeira pessoa do singular do Presente Ativo do Indicativo eacute a raiz do
verbo b) TEMARADICAL eacute a parte constante (quase sempre) de um verbo c) VOGAL TEMAacuteTICA eacute a vogal colocada entre o Tema e as Terminaccedilotildees
Pessoais que comeccedilam com consoantes O ldquoordquo [oacutemicron] antes de ldquomrdquo e ldquogrdquo e ldquoerdquo antes das outras consoantes
Para conjugar um verbo eacute soacute pegar o Tema adicionar as Terminaccedilotildees Pessoais e
colocar a vogal Temaacutetica onde for necessaacuteria Como exemplo vejamos como seria a conjugaccedilatildeo dos verbos luw e a)kouw
49
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees S 1 lu - w
I 2 lu - eij
N 3 lu - ei
P 1 lu o men
L 2 lu e te
U 3 lu - ousi
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees
S 1 a)kouomai o omai
I 2 a)kouv e v
N 3 a)kouetai e etai
P 1 a)kouomeqa o omeqa
L 2 a)kouesqe e esqe
U 3 a)kouontai o ontai
Conjugando os verbos
Forma no original
Categoria Tempo Modo Voz Pessoa Nuacutemero
Forma no leacutexico
Traduccedilatildeo literal
legei Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg legw Ele dizfala
a)koueij
ginwskomen
qelontai
legei
legousi(n)
legw
blepv
ginwskete
blepomai
xaireij
ei)= Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg e)imi Tu eacutes
ballete
a)geij
a)gapw
50
O nnnn (ny) moacutevel
Na terceira pessoa do singular e do plural o nnnn entre parecircnteses indica que a forma completa pode ser tanto e)sti ei)si quanto e)stin ei)sin As formas sem o nnnn normalmente satildeo usadas se a palavra que segue eacute iniciada por consoante formas com o nnnn satildeo normalmente usadas se a palavra que segue eacute iniciada por vogal ou se a forma verbal finaliza o enunciado Mas o uso natildeo eacute riacutegido haacute muitas exceccedilotildees especialmente em apoio do uso do nnnn
Exemplos yeusthj e)stinnnn kai o( pathr au)tou=
Ele eacute o pai da mentira )Iwannhj ou)k e)stinnnn o( Xritou=
Joatildeo natildeo eacute o Cristo )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin
Eu sou a videira (a) verdadeira e o pai meu o agricultor eacute Traduza as frases para o grego
Deus eacute amor
Joatildeo eacute profeta
Eu estou em casa
Jesus estaacute em casa
Somos seus profetas
Jesus eacute o patildeo da vida
Minha casa eacute na cidade
Somos amigos de Jesus
PRESENTE ATIVO DO INDICATIVO 1 blepw eu vejo 21 legw eu digo 2 ginwskw eu conheccedilo 22 luw eu solto destruo 3 grafw eu escrevo 23 metrew eu meccedilo 4 didaskw eu ensino 24 menw eu permaneccedilo 5 e)xw eu tenho 25 nikaw eu venccedilo 6 khrussw eu prego 26 proskunew eu adoro 7 latreuw eu sirvo 27 oi)kodomew eu construo 8 lambanw eu recebo 28 o(mologew eu confesso
51
9 paideuw eu educo 29 paraggellw eu ordeno 10 a)gapaw eu amo 30 krinw eu julgo 11 a)kouw eu escuto 31 paideuw eu educo 12 a)gw eu guio conduzo 32 e(uriskw eu acho encontro 13 telw eu quero desejo 33 louw eu me banho lavo 14 swzw eu salvo liberto 34 filassw eu guardo 15 kairw eu me alegro 35 grafw eu escrevo 16 a)ggelw eu anuncio 36 e)kballw eu expulso removo 17 qerapeuw eu cuido saro curo 37 e)sqiw eu como 18 a)postelw eu envio 38 diwkw eu persigo sigo 19 e)ggizw eu me aproximo 39 qanatow eu mato 20 tarassw eu agito 40 sunagw Eu reuacuteno convoco
ARTIGOS
PLURALSINGULARNeutFemMascNeutFemMasc
ta tajtouj to thnton
toi=jtai=jtoi=jt=tv= t=
tw=ntw=ntw=ntou= th=j tou=
taai(oi(toh(o(
O artigo Em portuguecircs temos artigos definidos (o a os as) e indefinidos (um uma uns
umas) Em grego existe apenas o artigo definido Assim uma palavra como logoj pode ser traduzida como palavra ou como uma palavra dependendo do contexto Mas o uso do artigo definido em grego corresponde em grande parte ao uso do artigo definido em portuguecircs As diferenccedilas satildeo frequumlentemente muito sutis para serem mencionadas numa introduccedilatildeo Atenccedilatildeo deveraacute ser dada ao modo como o artigo eacute usado nos exerciacutecios de grego e de portuguecircs que seguem e no Novo Testamento
O artigo grego geralmente funciona como o adjetivo concordando com a palavra
que ele modifica em gecircnero nuacutemero e caso
52
masculino feminino neutro
singular plural singular plural singular plural
nom oJ o oiJ os hJ a aiJ as tov oa tav osas
genabl tou do twn dos th da twn das tou doda twn dosdas
dat
loc
inst
tw
ao
no
com o
pelo
toi
aos
nos
com os
pelos
th
agrave
na
com a
pela
tai
agraves
nas
com as
pelas
tw
aoagrave
nona
com oa
peloa
toi
aosagraves
nosnas
com osas
pelosas
acus tovn o touv os thvn a tavv as tov oa tavv osas
Exerciacutecio Coloque os artigos correspondentes para cada substantivo
a[mpelwn (fem) aijwnwn (masc) gevno (neut)
a[nqrwpou a[rcontwn (masc) diavkonwn (fem)
ajpovstolo (masc) ajdelfoi qeoiv (masc)
a[rtou bivon kuvrioi
didavskalou gavmou laov (masc)
doulw doulw (fem) livqon
h[rhmo (fem) e[qo (neut) mhtrov (fem)
qeoiv (fem) h[rhmoi (fem) oJdou (fem)
kavlamoi (masc) qavnatw udatoi (neut)
nuktou (fem) qrovnoi fwtou (neut)
skovtoi (neut) ajrniva ceirov (fem)
PREPOSICcedilOtildeES proj A proj ton potamon Para o rio 4 Acusativo ei)j A ei)j ton potamon Para dentro do rio 4 Acusativo e)n D e)n t= potam= Dentro do rio em o rio 3 Dativo e)k G e)k potamou= Para fora do rio 2 Genitivo a)po G a)po potamou= Partindo do rio 2 genitivo
Preposiccedilatildeo eacute uma palavra que auxilia o substantivo a expressar o seu caso ou funccedilatildeo
na oraccedilatildeo Eacute chamada de ldquopreacute-posiccedilatildeordquo porque geralmente eacute posicionada na frente do
53
substantivo ao qual auxilia expressar a sua funccedilatildeo Ex e)k th=j sunagwgh=j e)celqontej h)=lqon ei)j thn oi)kian Simwnoj kai
)Andreou Saindo da sinagoga foram para a casa de Simatildeo e Andreacute Nota As preposiccedilotildees e)k e ei)j indicam respectivamente que eles saiacuteram de dentro
da sinagoga para dentro da casa Mesmo que uma preposiccedilatildeo sirva para esclarecer o caso natildeo eacute ela quem governa o
caso Muito pelo contraacuterio na liacutengua grega eacute o caso que determina o significado de uma preposiccedilatildeo Isto significa que uma preposiccedilatildeo pode ter um determinado significado quando usada com um certo caso e significado diferentes quando usada com outros casos O significado de uma preposiccedilatildeo depende entatildeo do caso com o qual ela eacute usada Esse detalhe pode ser observado no vocabulaacuterio da liccedilatildeo
3 2
4 e 2
4
4
4
234
234
234
2
24
4
2
24
24
24
54
O quadro das preposiccedilotildees gregas eacute o seguinte Preposiccedilatildeo Caso que rege Traduccedilatildeo
1 ὑπέρ A acima de
2 ἐπί G sobre
3 ὑπό A sob
4 παρά ampamp ampamp D A G ao lado de
5 ἀmicroφί D A G de ambos os lados de
6 πρός A para em direccedilatildeo de
7 εἰς A para dentro de
8 ἐν D em
9 ἐκ ἐξ G de fora de
10 ἀπό G de afastamento de
11 περί A G ao redor de
12 διά ampamp ampamp G atraveacutes de
13 ἀνά A para cima
14 κατά G para baixo
15 ἀντί G contra
16 πρό G antes de
17 ὀπίσω G atraacutes de depois de
18 σύν D com
19 microετά G com D aleacutem de
55
Vamos apresentar algumas palavras portuguesas que usam estas preposiccedilotildees como prefixos Isto poderaacute ajudar a memorizaccedilatildeo 1 hipeacuterbole ὑπέρ + βάλλω que coloca acima de
2 epitaacutefio ἐπί + τάφος que estaacute sobre o tuacutemulo
3 hipoacutecrita ὑπό + κρίνω que distingue (julga) sob
4 paralelo παρά + ἀλλήλων que estaacute ao lado do outro
5 anfiacutebio ἀmicroφί + βίος que vive em ambos (terra e aacutegua)
6 proseacutelito πρός + ἠλύθον que se encaminha para
7 exegeta εἰς + ἡγέοmicroαι que conduz para
8 energia ἐν + ἔργον que tem forccedila em si
9 ecircxodo ἐκἐξ + ὁδός caminho para fora
10 apogeu ἀπό + γῆ longe da terra
11 periacutemetro περί + microέτρον medida em volta de
12 diacircmetro διά + microέτρον medida atraveacutes de
13 Anastaacutecio ἀνά + ἵστηmicroι que ressurgiu
14 catarata κατά + ῥάσσω que se precipita
15 antiacutedoto ἀντί + δίδωmicroι (remeacutedio) dado contra
16 proacute logo πρό + λόγος palavra (dita) antes de
17 opistoacutedomo ὀπισθό + δόmicroος parte posterior de um templo grego
18 sinoacutetico σύν + ὀράω que abarca com um soacute olhar
19 metafiacutesica microετά + φύσις aleacutem da natureza (fiacutesica)
56
2 G (Genitivo)3 D (Dativo)4 A (Acusativo)
Traduza para o portuguecircs (Resposta no 2ordm Vol De James)
1 o( ui(oj ei)=pen ei)mi (Mc 1462) 2 o( ui(oj tou= a)nqrwpou kurioj e)stin (Mc 228) 3 e)rxetai o( a)delfoj o( kaloj (Mc 331) 4 o( a)nqrwpoj e)rxetai (Mc 61) 5 oi( a)nqrwpoi ou)x a(gioi ei)sin (Mc 124) 6 o( qeoj ei)=pen (Mc 219) 7 o( a)ggeloj o( a(gioj ou)k e)rxetai (Mc 838) 8 o(loj o( kosmoj kaloj e)stin (Mc 149) 9 o( ou)ranoj ou) kaloj e)stin (Mc 1331) 10 o( ui(oj tou= qeou= e)stin a)gaqoj (Mc 311)
57
EXERCIacuteCIOS DE GREGO
a) Qual eacute entatildeo o sujeito e qual eacute o objeto das seguintes frases qeoj fala logon (palavra) qeoj ama dou=lon (servo) dou=loj ama qeon qeon ama dou=loj dou=loj fala logon logon fala dou=loj b) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus c) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus d) Traduza podendo incluir um artigo Note N e A qeoj h)gaphsen ton kosmon kosmoj ou)k h)gaphsen qeon Kurioj h)gaphsen dou=lon o( a)nqrwpoj h)gaphsen qeon presbuteron h)gaphsen Kurioj a)postoloj legei logon logon legei diakonoj dou=loj ballei liqon a)nqrwpoj blepei potamon diaboloj ou)k h)gaphsen qeon
e) Traduza Deus amou mundo e homem Homem amou Senhor
Vocabulaacuterio ALMA = yuxh AMIGO = filoj
BATIZAR = baptizw CARNE = sarc
CONSOLADOR = paraklhtoj COMUNHAtildeO = koinwnia
CEacuteU = ou)ranoj BONITO BOM = kaloj
ADAtildeO = )Adam CAMINHO = o(doj
NOIVA = numfh CASA = oi)=koj
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
5
O grego tornou-se a liacutengua universal dos tempos do Novo Testamento devido as conquistas de Alexandre Magno que a levou da Greacutecia para todos os paiacuteses por eles conquistados
O processo de helenizaccedilatildeo ou seja de difusatildeo da liacutengua e cultura dos gregos durou vaacuterios seacuteculos antes de Cristo de modo que mesmo em Roma onde os gregos nunca tiveram domiacutenio militar falava-se o grego no primeiro seacuteculo da era cristatilde Eacute por isto que a carta aos Romanos podia ser escrita em grego e natildeo em latim
Os judeus de Alexandria fizeram uma traduccedilatildeo do Velho Testamento do hebraico para o grego de modo que antes do Novo Testamento ser escrito jaacute havia muitos termos gregos utilizados de modo compatiacutevel com a revelaccedilatildeo de Deus do Velho Testamento preparando assim o terreno para o vocabulaacuterio cristatildeo do Novo Testamento
Grego Antigo Os indo-europeus procedentes do norte entraram na peniacutensula Balcacircnica no II
milecircnio aC Outros povos provenientes da Aacutesia setentrional e central ateacute as terras feacuterteis do sul emigraram e se assentaram em vaacuterias regiotildees da Greacutecia Apareceram diferentes dialetos mas os principais foram o arcaacutedio-chipriota o doacuterico o eoacutelico e o jocircnico
O dialeto jocircnico deu lugar ao aacutetico elemento baacutesico do grego claacutessico Era a liacutengua de Atenas e da regiatildeo em volta a Aacutetica O dialeto aacutetico substituiu todos os demais e passou a ser usado na literatura Sua influecircncia foi ainda maior porque nele se expressaram saacutebios e escritores da eacutepoca como Eacutesquilo Soacutefocles e Platatildeo
No seacuteculo IV aC graccedilas agraves conquistas de Alexandre o Grande o dialeto aacutetico se transformou na liacutengua comum de todo o Oriente Meacutedio O aacutetico se converteu na base de uma nova forma do grego a koineacute (a norma) e foi a liacutengua da corte da literatura e do comeacutercio
Com a destruiccedilatildeo da Biblioteca de Alexandria no seacuteculo III a poliacutetica do imperador Teodoacutesio e o desaparecimento das escolas atenienses de filosofia a literatura ficou relegada apenas agrave igreja e a alguns estudiosos
Grego Moderno No final do seacuteculo XVIII surgiu uma burguesia que manifestou a consciecircncia
nacional baseando seus usos linguumliacutesticos e preferecircncias culturais em uma heranccedila idealizada da antiga Atenas No seacuteculo XIX alcanccedilada a independecircncia do domiacutenio turco-otomano os gregos tiveram que enfrentar problemas mais urgentes que os estritamente linguumliacutesticos
No final do seacuteculo XIX escritores e professores se ocuparam em debater a sistematizaccedilatildeo da liacutengua popular para proporcionar o tratamento adequado ao ensino e agrave comunicaccedilatildeo Aos que estavam a favor da expansatildeo da liacutengua popular chamada dimotikiacute opuseram-se os puristas defensores de um grego puro o kathareacutevousa que o governo adotou mas em 1917 uma resoluccedilatildeo do Parlamento converteu a dimotikiacute no idioma oficial
6
Cronologia Perioacutedica da Liacutengua Grega 1 Periacuteodo de Formaccedilatildeo De 1500 aC agrave 900 aC (600 anos) 2 Periacuteodo Claacutessico De 600 aC agrave 300 aC (300 anos) 3 Periacuteodo Koinecirc De 300 aC agrave 300 dC (600 anos) 4 Periacuteodo Bizantino De 300 dC agrave 1500 dC (1200 anos) 5 Periacuteodo Moderno De 1500 dC ateacute hoje
ALFABETO GREGO Minuacutesculas Transliteraccedilatildeo Nome da Letra Nome da Letra
α a Alfa a)lfa
β b Beta bh=ta
γ g Gama gamma
δ d Delta delta
ε eacute Eacutepsilon e)yilon
ζ z Zeta ζhτα
η e Ecircta h)=ta
θ Th Theta Joatildeo
ι i Iota i)w=ta
κ K Kapa kappa
λ l Lambda lambda
micro m Mi mu
ν n Ni nu
ξ cs Csi ci
ο o Ocircmicron o))mikron
π p Pi pi
ρ r Roacute r(w=
σ ς s Sigma sigma
τ t Tau tau
υ u Ypsilon u)yilon
f f Fi fi
χ x Khi xi
ψ ps Psi yi
ω o ocircmega w)mega
7
uncial ou
maiuacutescula
cursiva ou
minuacutescula nome
transliter
accedilatildeo pronuacutencia
1 A a alfa a[lfa a aba (longo ou breve)
2 B b beta (bēta) bhta b bar boi
3 G g gama gavmma g galo (sempre ldquoguerdquo)
4 D d delta devlta d de
5 E e ε eacutepsilon e[yilon e peacute eco (breve e aberto)
cedil 1 ı stigma vau ou
digama
stivgma
digavmma f (v) 6
6 Z z zeta (zēta) zhta z dizia (som ldquodzrdquo consoante dupla)
7 H h eta (ēta) hta ē pelo bebo (longo e fechado)
8 Q q ϑ theta (thēta) qeta th think (em inglecircs som sibilante)
9 I i iota (iōta) ijwta i iria (breve ou longo)
10 K k k kapa kavppa k ou c casa (sempre ldquokrdquo nunca ldquocrdquo de cebola)
11 L l lambda lavmbda l laacute
12 M m muuml mu m mesa
13 N n 4 nuuml nu n nada
14 X x ksi xi ks taacutexi sexo (consoante dupla)
15 O o oacutemicron o[mikron o poacute (breve e aberto)
16 P p p pi pi p paacute pia
˝ 5 2 kopa kovppa q 90
17 R 6 r rocirc (rhō) rJw rh ou r7 raro (ldquorrdquo aacutespero e brando)
18 S s sigma sigma s sapo assim (sempre ldquosrdquo)
19 T t τ tau tau t ter (sem chiado como em tio)
20 U Υ u uumlpsilon (uacutepsilon) u[yilon u ou y Muumlller (uuml em alematildeo) uacutetil (longa ou
breve)
21 F f φ fi (phi) fi f ou ph faca filho
22 C c xi ou chi 10 ci ch ich (em alematildeo)
23 Y y psi yi ps psicologia psiu (consoante dupla)
24 W w ocircmega (ōmega) w[mega ō alocirc (logo e fechado)
amp ˛ 12 ˜ sampa sampi
san ou shu savmpa tz ou ts 900
8
9
Exerciacutecios
1- Treine a escrita das letras do alfabeto grego
A a
B b
G g
D d
E e
Z z
H h
Q q
I i
K k
L l
M m
N n
X x
O o
P p
R r
S
T t
U u
F f
C c
Y y
W w
10
2- Treine a escrita das letras do alfabeto grego Aproveite para decorar a sequumlecircncia das letras
A B G D E Z H Q I K L M N X O P R S T Y F C Y W
a b g d e z h q i k l m n x o p r s t y f c y w
a b g d e z h q i k l m n x o p r s t y f c y w
11
SEMINAacuteRIO TEOLOacuteGICO GOEL NOME DA
LETRA REFEREcircNCIA TEXTO TRADUCcedilAtildeO
α
a)lfa a)lhqeia Joatildeo 146
legei au)t= [o(] )Ihsou=j )Egw ei)mi h( o(doj kai h(
a)lhqeia kai h( zwh ou)deij e)rxetai proj ton patera ei)
mh di e)mou=
β
bh=ta blepw
Joatildeo 925 a)pekriqh ou)=n e)kei=noj Ei) a(martwloj e)stin ou)k oi)=da e(n oi)=da o(ti tufloj w)n a)rti
blepw
g gamma
ginwskw
Joatildeo 1014 )Egw ei)mi o( poimhn o( kaloj kai ginwskw ta e)ma kai ginwskousi me ta e)ma
δ
delta
didaskw
Joatildeo 1426
o( de paraklhtoj to pneu=ma to a(gion o( pemyei o( pathr e)n t= o)nomati mou
e)kei=noj u(ma=j didacei panta kai u(pomnhsei u(ma=j panta a( ei)=pon u(mi=n [e)gw]
e e)yilon
ei)rhnh
Joatildeo 1427
Ei)rhnhn a)fihmi u(mi=n ei)rhnhn thn e)mhn didwmi u(mi=n ou) kaqwj o( kosmoj didwsin e)gw didwmi u(mi=n mh tarassesqw u(mw=n h( kardia mhde deiliatw
z zhta
zwh
Joatildeo 1125
ei)=pen au)tv= o( )Ihsou=j )Egw ei)mi h( a)nastasij kai h( zwh o( pisteuwn ei)j e)me ka)n a)poqanv zhsetai
h h)=ta
h(mera
Joatildeo 119
a)pekriqh )Ihsou=j Ou)xi dwdeka w(=rai ei)sin th=j h(meraj e)an tij peripatv=
e)n tv= h(mer ou) proskoptei o(ti to fw=j tou= kosmou toutou blepei
12
NOME DA LETRA
REFEREcircNCIA TEXTO TRADUCcedilAtildeO
q qh=ta
qalassa
Joatildeo 61
Meta tau=ta a)ph=lqen o( )Ihsou=j
peran th=j qalasshj th=j
Galilaiaj th=j Tiberiadoj
i i)w=ta
i(erion
Joatildeo 1023
kai periepatei o( )Ihsou=j e)n t=
i(er= e)n tv= sto= tou=
Solomw=noj
k kappa
kaloj Joatildeo 1011
)Egw ei)mi o( poimhn o( kaloj o(
poimhn o( kaloj thn yuxhn
au)tou= tiqhsin u(per tw=n
probatwn
l lambda
legw
legeij
legei
legomen
legete
legousi
Joatildeo 23 logoj
kai u(sterhsantoj oi)nou legei
h( mhthr tou= )Ihsou= proj au)ton
Oi)=non ou)k e)xousin
m mu
marturew Joatildeo 2124 metanoia
Ou(=toj e)stin o( maqhthj o(
marturw=n peri toutwn kai o(
grayaj tau=ta kai oi)damen o(ti
a)lhqhj au)tou= h( marturia
e)stin
n nu
nomoj
Joatildeo 117
117 o(ti o( nomoj dia Mwu+sewj
e)doqh h( xarij kai h( a)lhqeia
dia )Ihsou= Xristou= e)geneto
c ci
chrainw Joatildeo 156
e)an mh tij menv e)n e)moi e)blhqh
e)cw w(j to klh=ma kai e)chranqhe)chranqhe)chranqhe)chranqh
kai sunagousin au)ta kai ei)j
to pu=r ballousin kai kaietai
o o))mikron
Joatildeo 146 o(doj
legei au)t= [o(] )Ihsou=j )Egw
ei)mi h( o(doj kai h( a)lhqeia kai
h( zwh ou)deij e)rxetai proj ton
patera ei) mh di e)mou=
13
NOME DA LETRA
REFEREcircNCIA TEXTO TRADUCcedilAtildeO
p pi
Joatildeo 315 pisteuw
i(na pa=j o( pisteuwn e)n au)t=
e)xv zwhn ai)wnion
r r(w=
Joatildeo 847 r(h=ma
o( w)n e)k tou= qeou= ta r(hmatar(hmatar(hmatar(hmata
tou= qeou= a)kouei dia tou=to
u(mei=j ou)k a)kouete o(ti e)k tou=
qeou= ou)k e)ste
sj sigma
Joatildeo 114 sarc
Kai o( logoj sarc e)geneto kai
e)skhnwsen e)n h(mi=n kai
e)qeasameqa thn docan au)tou=
docan w(j monogenou=j para
patroj plhrhj xaritoj kai
a)lhqeiaj
t tau
Joatildeo 112 teknon
o(soi de e)labon au)ton e)dwken
au)toi=j e)cousian tekna qeou=
genesqai toi=j pisteuousin ei)j
to o)noma au)tou=
u u)yilon
Joatildeo 149 ui(oj
a)pekriqh au)t= Naqanahl
(Rabbi su ei)= o( ui(oj tou= qeou=
su basileuj ei)= tou= )Israhl
f fi
Joatildeo 113 filew
a)pesteilan ou)=n ai( a)delfai
proj au)ton legousai Kurie
i)de o(n filei=j a)sqenei=
x xi
Joatildeo 329 xairw xarisma
o( e)xwn thn numfhn numfioj
e)stin o( de filoj tou= numfiou o(
e(sthkwj kai a)kouwn au)tou=
xar= xairei dia thn fwnhn tou=
numfiou au(th ou)=n h( xara h(
e)mh peplhrwtai
14
NOME DA LETRA
REFEREcircNCIA TEXTO TRADUCcedilAtildeO
y yi
yuxh Joatildeo 1227
Nu=n h( yuxh mou tetaraktai
kai ti ei)pw Pater sw=son me
e)k th=j w(raj tauthj a)lla dia
tou=to h)=lqon ei)j thn w(ran
tauthn
w w)mega
w(ra Joatildeo 24
[kai] legei au)tv= o( )Ihsou=j Ti
e)moi kai soi gunai ou)pw h(kei
h( w(ra mou
15
A histoacuteria do alfabeto grego 2
Uma histoacuteria exata do desenvolvimento do alfabeto grego eacute na melhor das hipoacuteteses uma tentativa justamente por causa de sua antiguidade O fato de que o alfabeto grego deriva de uma escrita semiacutetica mais antiga eacute incontestaacutevel Contudo a exata origem do alfabeto grego eacute controversa Alguns eruditos sustentam que ele veio da escrita protocananeacuteia e da escrita feniacutecia enquanto que outras teorias incluem o Egito e a Assiacuteria Na verdade o alfabeto grego pode ser mais antigo do que se crecirc originalmente como pode ser exemplificado pelo fragmento de ceracircmica abaixo
O desenvolvimento histoacuterico da liacutengua grega pode ser traccedilado em cinco fases
arcaica claacutessica heleniacutestica bizantina e finalmente o grego moderno O alfabeto eacute um dos poucos elementos linguiacutesticos que permaneceram essencialmente natildeo mudados entre a fase claacutessica e o grego moderno embora a pronuacutencia das letras tenha evoluiacutedo atraveacutes dos seacuteculos A partir da forma das antigas letras gregas muitos eruditos acreditam que os gregos adotaram a forma a ordem e os nomes do alfabeto feniacutecio Para corroborar isso no seacuteculo quinto antes de Cristo o historiador grego Heroacutedoto chamou as letras gregas de phoinichēia grammata (foinixhia grammata) o que significa ldquoletras feniacuteciasrdquo Acredita-se que o alfabeto foi primeiro introduzido na Greacutecia durante o final do seacuteculo novo antes de Cristo pelos feniacutecios Os feniacutecios eram mercadores do Liacutebano que possuiacuteam colocircnias por todo o Mediterracircneo incluindo Chipre Por causa de interesses muacutetuos os feniacutecios encontraram os antigos gregos principalmente os minoacuteicos e os micecircnicos e a difusatildeo cultural teve lugar e o mais importante a disseminaccedilatildeo do alfabeto
O alfabeto grego arcaico passou por transformaccedilotildees com a alteraccedilatildeo de algumas consoantes feniacutecias em vogais Diferentemente do alfabeto grego do periacuteodo claacutessico tardio que conteacutem vogais e consoantes o alfabeto feniacutecio somente possuiacutea consoantes Os gregos
2 httpwwwe-grammesgr199702yura_enhtm
16
alteraram foneticamente algumas consoantes feniacutecias em vogais Por exemplo a letra feniacutecia ldquoAlephrdquo que era uma consoante explosiva tornou-se alpha uma vogal sonora As primeiras foram alpha epsīlon iōta omīkron e Upsīlon Eventualmente Omega foi introduzida como o som de um ldquoordquo longo O grego assim se tornou o primeiro alfabeto do mundo com letras tanto para vogais quanto para consoantes e assim o primeiro alfabeto foneacutetico Muitos alfabetos que contecircm vogais notadamente o romacircnico e o ciriacutelico satildeo derivados do alfabeto grego Porque o alfabeto romano eacute a base das liacutenguas europeacuteias ocidentais e o alfabeto ciriacutelico a base das liacutenguas europeacuteias orientais isto torna o alfabeto grego o pai de todos os alfabetos
O pequeno tablete de argila ao lado foi encontrado entre as ruiacutenas da antiga cidade de Ugarite em 1948 localizadaperto da moderna costa Siacuteria Ugarite floresceu de 1400 a 1200 antes de Cristo O tablete eacute parte de uma coleccedilatildeo de mais de trezentos tabletes de argila que foram encontrados haacute muito tempo O que eacute interessante eacute que a maioria dos tabletes recuperados eacute de textos mitoloacutegicos Contudo este eacute um abecedaacuterio O artefato muito provavelmente foi criado por um escriba aprendiz que pratica seu ABC (por isso se chama abecedaacuterio) Poreacutem parecem estar faltando trecircs letras Este tablete de argila eacute um exemplo de um alfabeto antigo bem diferente do alfabeto grego
Durante sua evoluccedilatildeo o alfabeto grego tambeacutem desenvolveu trecircs novas consoantes aspiradas que foram adicionadas ao fim do alfabeto Estas consoantes satildeo phī chī e psī Estas consoantes eram para compensar a falta de consoantes aspiradas no alfabeto feniacutecio Outras consoantes foram usadas e entatildeo desapareceram Por exemplo a letra san era usada em variaccedilatildeo com sigma As letras waw (mais tarde chamada digamma) e qoppa desapareceram tambeacutem esta uacuteltima usada em dialetos gregos do oeste Primeiramente havia um nuacutemero de diferentes versotildees e variaccedilotildees do alfabeto grego (veja na proacutexima paacutegina) Estas diferenccedilas era devidas provavelmente ao isolamento geograacutefico entre as cidades-estado da Greacutecia
ALFABETO GREGO
A expressatildeo alfabeto deriva das duas primeiras letras gregas alfa e beta O nuacutemero
de letras do alfabeto grego satildeo de vinte quatro (24) Os primeiros manuscritos do Novo Testamento grego foram escritos em letras maiuacutesculas satildeo chamados Unciais Modernamente poreacutem se convencionou usar as letras minuacutesculas (cursivas) nos textos que satildeo atualmente publicados por isso o aluno deve se preocupar inicialmente na
17
memorizaccedilatildeo destas Jo 11 Escrita uncial bull ENARXHHNLOGOSKAIOLOGOSHNTONQEONKAIQEOSHNOLOGOS Jo 11 Escrita uncial bull En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj
a b g d e z h q i k l m n c o r sj t u f x ψ w
A B G D E Z H Q I K L M N C O R S T U F X Ψ W
ASKHSEIS - a)skhseij - Exerciacutecios Leia em voz alta Um caccedilador foi agrave mata Levou komida numa lata Matou uma paka
Depoij de komhr dormiu e sonhou Apareceu uma onsa que entrou numa toka onde foi dormir O caccedilador queria mata-la mas tinha do do bicho Resolveu markar a fera maj komo Pegou uma lata fez um furo passou o rabo do bicho pelo furo e deu um no no rabo Depoij foi para kasa em Turno no Parana Doij anos depoij nosso caccedilador passou no mesmo trecho e lembrou-se da onsa Ele se escondeu na mata e esperou De repente um barulho apareseu uma onsa atravessando o trilho Tinha uma lata enferrujada no rabo e atraacutes dela vieram sete oncinhas todaj de latinhas noj raboj
Classificaccedilatildeo das consoantes
18
Agora que vocecirc jaacute conhece a maioria das letras e outros siacutembolos gregosvamos treinar sua leitura
Jo 119-27 IWANNHS KAI OI IOUDAIOI JOAtildeO E OS JUDEUS
IOUDAIOI - )Ioudai=oj Su tij ei)=
Os judeus Tu Quem eacutes
IWANNHS - )Iwannhj )Egw ou)k ei)mi o( Xristoj
Joatildeo Eu natildeo sou o Cristo
IOUDAIOI Ti ou)=n Su )Hliaj ei)=
OS JUDEUS Quem entatildeo Tu eacutes Elias
IWANNHS Ou)
JOAtildeO Natildeo
IOUDAIOI Tij ei)= legeij peri seautou=
OS JUDEUS Quem eacutes Falas acerca de ti mesmo
IWANNHS )Egw fwnh bow=ntoj e)n tv= e)rhm
JOAtildeO Eu sou uma voz no deserto
IOUDAIOI Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj ou)de )Hliaj ou)de o(
profhthj
OS JUDEUS Por que batizas se tu natildeo eacutes o
Cristo nem Elias nem o profeta
IWANNHS )Egw baptizw e)n u(dati mesoj u(mw=n e(sthkei o(( baptizwn e)n pneumati
JOAtildeO Eu batizo em aacutegua no meio de voacutes estaacute
o que batiza em espiacuterito
Kata )Iwannhj Segundo Joatildeo
Joatildeo 119-25 119 Kai au(th e)stin h( marturia tou= )Iwannou o(te a)pesteilan [proj au)ton] oi( )Ioudai=oi e)c (Ierosolumwn i(erei=j kai Leuitaj i(na e)rwthswsin au)ton Su tij ei)= 120 kai w(mologhsen kai ou)k h)rnhsato kai w(mologhsen o(ti )Egw ou)k ei)mi o( Xristoj 121 kai h)rwthsan au)ton Ti ou)=n Su )Hliaj ei)= kai legei Ou)k ei)mi (O profhthj ei)= su kai a)pekriqh Ou) 122 ei)=pan ou)=n au)t= Tij ei)= i(na a)pokrisin dw=men toi=j pemyasin h(ma=j ti legeij peri seautou= 123 e)fh )Egw fwnh bow=ntoj e)n tv= e)rhm Eu)qunate thn o(don kuriou kaqwj ei)=pen )Hsai+aj o( profhthj 124 Kai a)pestalmenoi h)=san e)k tw=n Farisaiwn 125 kai h)rwthsan au)ton kai ei)=pan au)t= Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj ou)de )Hliaj ou)de o( profhthj
19
Papiro 66 ANO 200 dC Conteuacutedo Evangelho
EUAGGELION IWANNHS - eu)aggeliou )Iwannhj 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn
20
Pronuacutencia Muitos manuais e compecircndios modernos tecircm dado um valor demasiado a pronuacutencia
do grego koinecirc a grande verdade eacute que a pronuacutencia original foi praticamente perdida a pronuacutencia que usualmente se faz foi a adotada pelo humanista Erasmo de Roterdatilde que foi o primeiro a publicar o texto grego dentro da moderna imprensa Mas a eacutepoca de Erasmo jaacute distava em quatorze ou quinze seacuteculos da eacutepoca do grego koinecirc
A pronuacutencia ganhou certo destaque em nossos dias devido a necessidade dos alunos de aprenderem outro idioma pela pronunciaccedilatildeo das palavras Portanto essa parte do idioma deve ser vista como um recurso didaacutetico e natildeo como verdade Nisto eacute onde costumamos a dizer que o grego antigo em seu aspecto da fala estaacute perdido para sempre Portanto o aluno natildeo deve dar muita atenccedilatildeo a tentativa de ser falar o grego antigo seu cuidado deve se concentrar nos aspecto morfoloacutegicos sintaacuteticos e es estiliacutesticos que satildeo mais absorvidos pela leitura silenciosa e analiacutetica e natildeo pela foneacutetica Foi portanto um erro dar muito destaque a suposta sonoridade do grego koinecirc como se fosse um idioma como o inglecircs que se aprende mais falando do que lendo
Adotamos a pronuacutencia pela silaba tocircnica sendo esta a que estaacute com o sinal DICA DE LIacuteNGUA PORTUGUESA A Siacutelaba Tocircnica eacute aquela que se estende quando a palavra eacute pronunciada numa
suposta caiacuteda num abismo Ex A silaba tocircnica de CAVALO eacute o VA pois pronunciando a palavra numa queda de abismo temos
CA VA A A A LO Ainda no aspecto da pronuacutencia podemos destacar
a Antes de γκζ e χ o γ tem som de ldquonrdquo Ex a)ggeloj (pronuacutencia acircnguelos) a)gkura (leia aacutenguumlra = acircncora) o)gxnh (leia oacutenknē = pecircra)
b O θ se pronuncia como th forte em inglecircs Nesta pronuncia chegamos bem perto do ldquodrdquo Talvez seja deste detalhe que encontramos a origem da nossa expressatildeo Deus pois quando pronunciamos qeoj quase dizemos ela
c O σ ς eacute sempre sibilante (possuindo o som de s ou ccedil e natildeo de z) Ex )Ihsouj se pronuncia Iessuacutes e natildeo Jezus
a)skhseij exerciacutecios
Pronuncie em voz alta e copie as seguintes frases legei au)t= [o(] )Ihsou=j )Egw ei)mi h( o(doj kai h( a)lhqeia kai h( zwh
ou)deij e)rxetai proj ton patera ei) mh di e)mou= (Jo 146) a)pekriqh )Ihsou=j )Amhn a)mhn legw soi e)an mh tij gennhqv= e)c
21
u(datoj kai pneumatoj ou) dunatai ei)selqei=n ei)j thn basileian tou= qeou=
Respondeu Jesus Ameacutem (em verdade) ameacutem eu te digo se natildeo algueacutem eacute nascido da aacutegua e do espiacuterito natildeo pode entrar no Reino de Deus (Jo 33)
SIacuteLABAS
a Monossiacutelabas o( h( ton gar ei)j e)k e)n de mh ou) ou)k oj)
b Dissiacutelabas a)-gw a)-mhn a)na qe-oj ei)mi legw bal-lw lo-goj
c Trissiacutelabas a)-del-foj a)n-qrw-poj bi-bli-on i(-e-roj ka-le-w
d Monossiacutelabas a)-pos-to-loj e)k-klh-si-a pan-to-kra-twr pres-bu-te-roj
Siacutelaba eacute a unidade sonora de uma palavra eacute o som ou reuniatildeo de sons que se pronunciam em uma soacute emissatildeo de voz Da reuniatildeo de siacutelabas obteacutem-se um vocaacutebulo ou palavra
Ex a-mor be-nig-da-de mor-to pa-li-to o-laacute
Na liacutengua grega uma palavra tem tantas siacutelabas quantas vogais ou ditongos possuir Assim logoij possui uma vogal e um ditongo e portanto tem duas siacutelabas uma contendo a vogal e a outra contendo o ditongo lo-goij
Quando uma palavra eacute separada em siacutelabas uma consoante que estiver sozinha entre duas vogais se junta agrave vogal que lhe segue
Ex e)-xo-me-noj di-da -jka-loj
As exceccedilotildees a esta regra satildeo as palavras compostas pros-eu-xh sun-a-agw-gh met-xe
Duas ou trecircs consoantes se juntam agrave vogal seguinte sempre que uma palavra grega possa comeccedilar com elas
Ex a) -na -stre-fw (composta de a)na e strefw) Na liacutengua grega uma siacutelaba pode ser longa ou breve Siacutelaba longa eacute aquela que conteacutem uma vogal longa ou um ditongo Ex a)n-qrw-poj dou=-loj Siacutelaba breve eacute aquela que conteacutem uma vogal breve lo-goj
Pronuncie em voz alta e copie as seguintes frases Jo 1512 1 )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin Eu sou a videira verdadeira e o Pai meu o agricultor eacute
22
2 pa=n klh=ma e)n e)moi mh feron karpon ai)rei au)to kai pa=n to karpon
Todo ramo em mim natildeo produzindo fruto (ele) tira o mesmo e todo fruto feron kaqairei au)to i(na karpon pleiona ferv
Produzindo limpa o mesmo para que fruto mais produza
CONSOANTES
Liacutequidas l m n r
Sibilantes s z c y
Em funccedilatildeo de que o z c e o y apresentam um som que parece ser a uniatildeo de duas outras consoantes eles satildeo chamados de consoantes duplas
zzzz = dddd + jjjj cccc = kkkk + jjjj yyyy = pppp + jjjj
Observaccedilatildeo Palavras gregas soacute podem terminar em vogal ou n r j (y c)
Exceccedilotildees e)ke)ke)ke)k de o adveacuterbio de negaccedilatildeo ou)k (ou)x) natildeo e palavras estrangeiras especialmente nomes hebraicos tais como Mariam )Iakwb etc
Ainda no aspecto da pronuacutencia podemos destacar
Antes de g k z e x o g tem som de ldquon = nrdquo Ex a)ggeloj (pronuacutencia anguelos)
O q se pronuncia como th forte em inglecircs Nesta pronuncia chegamos bem perto do ldquodrdquo Talvez seja deste detalhe que encontramos a origem da nossa expressatildeo Deus pois quando pronunciamos qeoj quase dizemos ela
O s j eacute sempre sibilante (possuindo o som de s ou ccedil e natildeo de z) Ex )Ihsouj se pronuncia Iessuacutes e natildeo Jezus
ACENTOS (TONOI TONOI TONOI TONOI ----tonoitonoitonoitonoi)
A maioria das palavras gregas levam acentos O acento no grego tem uma uacutenica finalidade indicar a siacutelaba tocircnica da palavra Esta siacutelaba se destaca das demais por ser proferida com mais forccedila
A escrita grega possui trecircs acentos
Agudo (acute) Grave (`) Circunflexo (^ ou ~)
Os acentos servem para orientar-nos na pronuacutencia mas noacutes natildeo precisamos falar
grego
23
A sua posiccedilatildeo gira em torno das trecircs uacuteltimas siacutelabas 1 Agudo pode encontrar-se numa das trecircs uacuteltimas legw tem som mais forte em
(e) 2 Grave pode encontrar-se na uacuteltima quando seguida por outra palavra qeoj ton
kosmon 3 Circunflexo (ecirc ou atilde) pode estar sobre uma das duas uacuteltimas qew= dou=loj 4 Em conjugaccedilatildeo o acento retrocede agrave primeira siacutelaba a)kouw - hkouon
O Novo Testamento e seu Vocabulaacuterio algumas estatiacutesticas 3
O NT grego possui 5388 palavras diferentes em 7941 versiacuteculos O nuacutemero total de palavras contidas em o NT eacute de 138019 Estas estatiacutesticas estatildeo em BibleWorks for Windows 40 Big Fork Montana Hermeneutika Bible Research Software 1999 e satildeo do Analytical Greek New Testament (AGNT2) de Timothy amp Barbara Friberg Destas 5388 palavras a grande maioria mais de 3000 palavras aparece apenas uma duas ou trecircs vezes em o NT
Cada 7a palavra eacute um artigo definido Cada 15a palavra eacute uma conjunccedilatildeo ldquoerdquo Cada 25a palavra eacute um pronome As 10 palavras mais usadas somam cerca de 45 mil do total enquanto que as 170
palavras que aparecem mais de 100 vezes cada somam cerca de 100 mil do total de vocaacutebulos do NT
Os substantivos satildeo 2368 e aparecem em 28365 formas diferentes Os verbos satildeo 1839 e aparecem em 27773 formas diferentes
EUAGGELION IWANNHS
11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw 111 ei)j ta i)dia
3 httpwwwairtonjocomgrego_biblico
24
h)=lqen kai oi( i)dioi au)ton ou) parelabon 112 o(soi de e)labon au)ton e)dwken au)toi=j e)cousian tekna qeou= genesqai toi=j pisteuousin ei)j to o)noma au)tou= 113 oi( ou)k e)c ai(matwn ou)de e)k qelhmatoj sarkoj ou)de e)k qelhmatoj a)ndroj a)ll e)k qeou= e)gennhqhsan 114 Kai o( logoj sarc e)geneto kai e)skhnwsen e)n h(mi=n kai e)qeasameqa thn docan au)tou= docan w(j monogenou=j para patroj plhrhj xaritoj kai a)lhqeiaj 115 )Iwannhj marturei= peri au)tou= kai kekragen legwn Ou(=toj h)=n o(n ei)=pon (O o)pisw mou e)rxomenoj e)mprosqen mou gegonen o(ti prw=toj mou h)=n 116 o(ti e)k tou= plhrwmatoj au)tou= h(mei=j pantej e)labomen kai xarin a)nti xaritoj
ACENTOS (TONOI)
O Novo Testamento foi originalmente escrito inteiramente em letras maiuacutesculas Natildeo havia marcas para indicar um tom alto ( acute ) um tom baixo ( ` ) ou um tom ascendente e descendente ( ~ ) O sistema de marcas chamadas de acentos eacute encontrado em manuscrito do nono seacuteculo AD para frente Vocecirc os encontraraacute nos textos impressos do Novo Testamento e pode completar este curso e ler o Novo Testamento sem saber mais nada sobre acentos Aqueles que precisarem de informaccedilotildees adicionais devem consultar as seguintes informaccedilotildees
Em ediccedilotildees impressas do Novo Testamento vocecirc encontraraacute trecircs acentos conhecidos como agudo ( ) [por exemplo ti] grave ( ) [proj] e circunflexo [ =] [a)rxv=] Estes acentos natildeo faziam parte do texto original do Novo Testamento eles aparecem apenas em manuscritos do 9ordm Seacuteculo em diante O sistema idealizado pelos escritores do grego claacutessico como uma ajuda para a pronuacutencia como o ( acute ) indicando um tom alto ( ` ) indicando um tom baixo e [ =] um tom ascendente e descendente
Em uns poucos casos os acentos distinguem palavras que de outra forma pareceriam iguais Por exemplo ei) significa ldquoserdquo mas ei)= ldquoeacutesrdquo Eacute possiacutevel ler o Novo Testamento sem saber nada sobre os acentos As regras de acentuaccedilatildeo satildeo complicadas e a maior parte dos estudantes natildeo precisa aprendecirc-las Para os que tecircm um interesse especial o sumaacuterio seguinte provecirc uma introduccedilatildeo baacutesica
Note que siacutelaba longa eacute geralmente aquela que conteacutem uma vogal longa (h w) ou um ditongo Todavia ai e oi satildeo consideradas curtas quando ocorrem no fim de uma palavra (desta forma a siacutelaba final eacute curta em logogogogoijijijij Em ditongos eacute costume colocar o acento sobre a segunda vogal (tou=to)
Regras baacutesicas de acentuaccedilatildeo
1 O acento pode ser colocado sobre uma das trecircs uacuteltimas siacutelabas da palavra (Jo 13 anta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= ou)de e(n o( gegonen
2 Se a uacuteltima siacutelaba de uma palavra eacute longa o acento pode ser colocado soacute em uma
25
das duas uacuteltimas siacutelabas (pneumata mas pneumaton) 3 O acento circunflexo soacute pode ser colocado sobre uma das duas uacuteltimas siacutelabas da
palavra e soacute sobre uma siacutelaba longa (dw=ma dou= (Romai=oi) 4 Em verbos o acento agudo eacute colocado tatildeo longe do fim da palavra quanto
permitem as regras 1 e 2 (didwmi e(disoun) Quando um verbo eacute contracto e o acento agudo for colocado sobre a vogal contraiacuteda este eacute substituiacutedo por um acento circunflexo sobre a vogal contraiacuteda (filew torna-se filw=)
5 Excetuando-se as regras 1 e 2 natildeo haacute regras para indicar onde os acentos satildeo colocados em substantivos Eacute necessaacuterio aprender a colocar o acento ao aprender-se a palavra Mas note que na maior parte das vezes um substantivo conserva o seu acento nos demais casos na mesma siacutelaba em que ele cai no nominativo (a)rxh a)rxh=j) a menos que outras regras exijam uma mudanccedila (pneu=ma pneumatoj) mas pneumatwn [regra 2])
6 Quando uma palavra que naturalmente leva um acento agudo na uacuteltima siacutelaba eacute seguida por outra na mesma frase o acento agudo eacute substituiacutedo por um acento grave (touj a)delfououououjjjj blepw mas blepw touj a)delfououououjjjj)
7 Em circunstacircncias normais uma palavra leva soacute um acento Haacute contudo diversas palavras curtas (por exemplo e)sti me tij pwj) que lanccedilam o acento que elas teriam para traacutes para a palavra anterior quando isso eacute possiacutevel Por exemplo a)nqtrwpoj tij - um certo homem dou=loj tij ndash um escravo h(yato mou tij ndashalgueacutem me tocou (note que o acento de mou foi lanccedilado para traacutes sobre o h(yato e o acento de tij sobre o mou)
8 Dois acentos agudos natildeo podem ficar sem siacutelabas vizinhas Por isso topoj tij ndash um certo lugar (topoacutej eacute impossiacutevel e entatildeo tij simplesmente perde o acento) Mas onde uma palavra dissiacutelaba natildeo pode lanccedilar seu acento para traacutes ela o reteacutem e)n top= tini h=)n ndash ele estava em certo lugar
9 Palavras que laccedilam seus acentos para traacutes satildeo chamadas de encliacuteticas o( h( oi( ai( ei)j e)n e)k ou) e w(j natildeo tecircm acentos
O acento se coloca em cima da vogal da siacutelaba tocircnica da palavra e no caso de cair sobre um ditongo eacute sempre colocado sobre a sua segunda vogal
Ex lam-ba-nei ton dou=lon a)-kou-w tw=j fwnh=j Quando letras maiuacutesculas satildeo acentuadas a aspiraccedilatildeo e o acento satildeo colocados antes
da letra e natildeo em cima dela Ex )Ihsou= - i)hsou= )Eferoj
As uacutenicas palavras gregas que natildeo recebem acentos satildeo as procliacuteticas e as encliacuteticas Procliacuteticas satildeo as palavras monossilaacutebicas que natildeo tecircm acento proacuteprio e satildeo
pronunciadas junto com a palavra que segue agrave qual estatildeo intimamente ligadas Ex o(o(o(o( logoj e)ke)ke)ke)k qeou=
26
A este grupo pertencem as dez palavras gregas que nunca levam acentos Satildeo elas 1 Quatro formas do artigo o( oi( h( ai( 2 O adveacuterbio de negaccedilatildeo ou) (ou)k ou)x) 3 Trecircs preposiccedilotildees e)n ei)j e)k 4 Duas conjunccedilotildees w(jw(jw(jw(j = como eieieiei( = se
Palavras encliacuteticas Satildeo as palavras monossilaacutebicas e dissilaacutebicas que normalmente perdem seu proacuteprio
acento e se pronunciam junto com a palavra que vem antes porque satildeo consideradas como parte delas
Ex a)gapa=j memememe o(o(o(o( qeoj e)stin a)gaqoj A este grupo pertencem A maioria das formas do verbo ei)mi (eu sou) E a maioria
das formas do verbo fhmi As formas do pronome pessoal mou= = meu moi = para mim sou= = teu soi = para ti se = te
ASPIRACcedilAtildeO
Na liacutengua grega as palavras que comeccedilam com vogal ou ditongo levam um sinal
chamado aspiraccedilatildeo (espiacuterito) Este sinal se coloca sobre a vogal inicial ou caso a palavra comeccedilar com ditongo sobre a segunda vogal deste No caso de a palavra comeccedilar com maiuacutescula se coloca antes dela A aspiraccedilatildeo indica como se pronuncia a palavra
e)xomenoj r(hmata ui(ou= )Abraam A aspiraccedilatildeo branda (rsquo ) natildeo afeta a pronuacutencia e natildeo eacute considerada na transliteraccedilatildeo Ex ou)ranoj ceacuteu pronuncia-se uranoacutes a)gaph amor pronuncia-se agaacutepē A aspiraccedilatildeo aacutespera (lsquo ) indica que a palavra se pronuncia com um som parecido com
o ldquohrdquo em inglecircs (house) ou ldquojrdquo em espanhol (juego) Na transliteraccedilatildeo a aspiraccedilatildeo aacutespera eacute representada pela letra h
Ex o(doj caminho pronuncia-se hodoacutes e se translitera hodoacutes eu(rnikw eu acho pronuncia-se e translitera-se heurisco Quando o u ou o r estatildeo no iniacutecio de uma palavra sempre levam aspiraccedilatildeo aacutespera
Ex r(hma = rhecircma palavra u(pomonh = hupomonē paciecircncia Quando uma palavra leva aspiraccedilatildeo e acento na mesma vogal a maneira de colocaacute-lo
se ilustra nos seguintes exemplos e)xw e(n (um) (Anna (Ana)
TREMA O trema (uml) indica que duas vogais juntas natildeo formam um ditongo e que tambeacutem se
pronunciam separadamente Ex i)sxu+i ischuacute-i prwi+ pro-iacute )Hsai+aj Esa-iacuteas
27
a)skhseij - exerciacutecios
1 a)nagignwske kai grafe (Leia e escreva) o( profhthj (o profeta) o( poihthj (o poeta) o( filosofoj (o filoacutesofo) o( didaskaloj (o professor) o( i)atroj (o meacutedico) 2 GRAFE grafre Escreva (Em letras minuacutesculas) EGW LEGW
IWANNHS ESTI O PROFHTHS
SU EI O POIHTHS
UMEIS ESTE OI FILOSOFOI
EGW EIMI O DIDASKALOS
SINAIS DE PONTUACcedilAtildeO
Port Koinecirc Exemplo Grego Ponto final Deus qeoj Viacutergula Deus qeoj Ponto Viacutergula ou dois pontos ou Deus Deus qeoj Deus qeoj
portuguecircs em grego
ponto final igual
viacutergula igual
ponto e viacutergula
dois pontos
exclamaccedilatildeo
ponto no alto da linha
interrogaccedilatildeo helliphelliphelliphellip (cuidado)
28
DICAS DE LIacuteNGUA PORTUGUESA As Classes de Palavras Frase eacute uma combinaccedilatildeo de palavras organizadas segundo determinadas leis Sua
estrutura elementar apoacuteia-se basicamente em duas classes de palavras o substantivo e o verbo Exs
a O menino brinca Substantivo verbo
b As andorinhas voam Substantivo verbo 1 Substantivo Pertencem a esta classe todas as palavras que designam os seres
em geral as entidades reais ou imaginaacuteveis cadeira Cearaacute anjo alegria 2 Verbo Pertencem a essa classe as palavras que designam as accedilotildees ou processos que
ocorrem com os seres em geral cantar falar desaparecer partir O verbo eacute a uacutenica classe de palavras em que o tempo eacute marcado por uma desinecircncia proacutepria conto (presente indica a accedilatildeo feita no tempo real ) cantava ( preteacuterito [passado] imperfeito indica uma accedilatildeo imperfeita natildeo concluiacuteda ) cantei ( preteacuterito perfeito indica uma accedilatildeo concluiacuteda ) cantarei ( futuro aponta uma accedilatildeo que estaacute por vir ) cantaria ( futuro do preteacuterito indica uma accedilatildeo do passado que visava o futuro)
3 Os sateacutelites do substantivo 31 Adjetivo Classe de palavras que serve para indicar as qualidades as propriedades do
substantivo Exs a Cadeira confortaacutevel b Garoto feliz A locuccedilatildeo adjetiva eacute a expressatildeo formada de preposiccedilatildeo mais substantivo
qualificadora de outro substantivo Exs a Casa de tijolos b copo de cristal 32 Numeral Classe que serve para indicar a quantidade dos substantivos quantos
satildeo eles Exs um dez duacutezia oitenta mileiro O numeral ordinal indica a posiccedilatildeo de certo substantivo numa escala de nuacutemeros
dispostos em seacuterie Exs primeiro trigeacutesimo mileacutesimo 33 Artigo Classe que serve basicamente para indicar se o substantivo eacute concebido com
algo jaacute definido e conhecido previamente ou como algo indefinido e natildeo nomeado anteriormente Exs Havia um menino e um cachorro muito amigos O cachorro chama-se Buck e era da raccedila pastor-alematildeo O menino era contente com seu cachorro
4 Os sateacutelites do verbo 41 Adveacuterbio Pertencem a esta classe as palavras que se associam ao verbo para indicar
as vaacuterias circunstacircncias que envolvem a accedilatildeo (tempo lugar modo causa etc ) Exs O aviatildeo pousou suavemente aqui ontem
29
O aviatildeo pousou suavemente aqui ontem Artigo substantivo verbo adveacuterbio de modo adv de lugar adv de tempo OBS Em alguns casos o adveacuterbio pode modificar um adjetivo ou um outro adveacuterbio Exs a O dia foi bastante agitado b Estou muito bem Adveacuterbio adjetivo adveacuterbio adveacuterbio
A locuccedilatildeo adverbial eacute a expressatildeo formada de preposiccedilatildeo mais substantivo modificadora do verbo Exs A aviatildeo pousou no porta-aviotildees sem atraso Verbo locuccedilatildeo adverbial locuccedilatildeo adverbial 42 Pronome Eacute a classe de palavras que serve para indicar uma das trecircs pessoas
do discurso ou situar alguma coisa em relaccedilatildeo a essas trecircs pessoas Ex Noacutes vocecirc minha aquela algueacutem Existem os pronomes pessoais do caso reto que funcionam com sujeito da oraccedilatildeo (eu tu ele noacutes voacutes eles) e do caso obliacutequo que funcionam com complementos da oraccedilatildeo (me te o a se lhe nos vos os as se lhes mim comigo ti contigo si consigo ele ela noacutes conosco voacutes convosco si consigo eles elas) os demonstrativos (aquele aquela aquilo este essa) os possessivos (meu teu minha nosso vosso) os relativos (que qual) os interrogativos (quem qual ) os de tratamento (Senhor Vossa Excelecircncia)
SUBSTANTIVOS GREGOS
O substantivo e o verbo satildeo palavras principais no discurso As outras satildeo
consideradas auxiliares Eis algumas como exemplo a)nqrwpoj a)ggeloj kosmoj logoj liqoj exprimem substacircncia ndash satildeo substantivos luw legw a(giazw
exprimem accedilatildeo ndash satildeo verbos Os substantivos podem servir como sujeito e objeto ou complemento direto
qeoj a)gapa= a)nqrwpon a)nqrwpoj a)gapa= qeon Suj verbo objeto - sujeito verbo Objeto
a) O grego natildeo utiliza a ordem das palavras na formaccedilatildeo da frase como no portuguecircs pode invertecirc-las Por exemplo sujeito predicado complemento e acessoacuterios Deus ama o mundo
b) Grego qeoj a)gapa= ton kosmon O sujeito eacute qeoj e o objeto direto eacute ton kosmon Ordem inversa ton kosmon a)gapa= o( qeoj O sujeito eacute o( qeoj No final da frase e o objeto direto eacute ton kosmon no princiacutepio Conclusatildeo O sujeito eacute indicado pela terminaccedilatildeo [oj] ndash diz-se nominativo ndash N O objeto direto eacute indicado pela terminaccedilatildeo [on] ndash diz-se acusativo ndash A
30
A mudanccedila de forma dos substantivos chama-se Declinaccedilatildeo CASO Caso Sigla Forma Funccedilatildeo
o)nomastikh Nominativo N oj Sujeito genikh Genitivo G ou= Posse dwtikh Dativo D Objeto indireto ai)tiatikh Acusativo A on Objeto direto
c) Determinar o sujeito e o objeto direto nas seguintes frases qeoj a)gapa= ton ui(on
ton ui(on a)gapa qeoj logon legei o( dou=loj )Ihsou legei logon Declinaccedilatildeo
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoj a palavra genikh Genitivo G ou= logou da palavra dwtikh Dativo D Objeto indireto log agrave palavra ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto on logon a palavra
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoi as palavras genikh Genitivo G wn logwn das palavras dwtikh Dativo D Objeto indireto oij logoij agraves palavras ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto ouj logouj as palavras
O grego modifica a uacuteltima siacutelaba das palavras para indicar a sua funccedilatildeo seja qual for a posiccedilatildeo na frase As formas das declinaccedilotildees chamam-se casos
Caso indica funccedilatildeo Forma Caso Sigla Funccedilatildeo Exemplo traduccedilatildeo oj Nominativo N Sujeito logoj palavra ou Genitivo D logou da palavra Dativo A Objeto indireto log agrave palavra on Acusativo A Objeto direto logon a palavra
Os substantivos terminados em [oj] cumprem sempre a funccedilatildeo de sujeito Os substantivos terminados em [on] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto direto Os substantivos terminados em [] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto indireto
diakonoj legei logon qeou= dou=l O diaacutecono fala a palavra de Deus ao servo Sujeito Verbo Objeto direto Objeto indireto
31
Substantivos satildeo palavras que datildeo nomes aos seres de modo geral eles satildeo flexionados com relaccedilatildeo ao seu gecircnero e ao seu nuacutemero
Gecircnero satildeo flexionados em masculino feminino e ainda o neutro Nuacutemero aleacutem do singular e do plural temos o dual As Declinaccedilotildees Gregas Satildeo modificaccedilotildees sofridos pelo substantivo na uacuteltima siacutelaba dando sua funccedilatildeo
sintaacutetica na frase Nem todos os substantivos satildeo flexionados da mesma forma os que apresentam as mesmas flexotildees satildeo agrupados em declinaccedilotildees Os estudiosos antigos da gramaacutetica relacionaram com pequenas variaccedilotildees dez declinaccedilotildees poreacutem haacute trecircs seacuteculos aconteceu uma mudanccedila e reuniram apenas trecircs satildeo estas
Casos Gregos O grego trabalha com casos para indicar as funccedilotildees sintaacuteticas dos substantivos Estes casos satildeo em nuacutemero de oito Nominativo Genitivo Dativo Acusativo Ablativo Locativo Instrumental e Vocativo Mas eles se apresentam em cinco formas apenas Isso porque alguns possuem a mesma forma o Locativo o Instrumental e o Dativo possuem a mesma terminaccedilatildeo (w w) por isso muitas gramaacuteticas os consideram simplesmente como Dativo Os casos Genitivos e Ablativos possuem a mesma terminaccedilatildeo (ou ou) por isso algumas gramaacuteticas os consideram como Genitivo sendo assim em algumas gramaacuteticas os classifiquem apenas em cinco casos assim vejamos esses casos Nominativo eacute o caso que indica que o substantivo exerce a funccedilatildeo sintaacutetica de sujeito da frase
1 O nominativo o chamado predicativo do sujeito nas frases que possuam predicados nominais Ex a)postoloj a)gei ton filon (o apoacutestolo conduz o amigo) o( qeoj kurioj e)stin (Deus eacute o Senhor)
2 Genitivo eacute o caso usado para indicar que o substantivo tem a ideacuteia de uma posse No portuguecircs natildeo eacute usado este termo Ex gnwskomen ton adelfon tou= a)nqrwpou (Noacutes conhecemos o irmatildeo do homem)
3 Dativo eacute o caso que indica a ideacuteia de interesse pessoal Corresponde ao nosso objeto indireto Ex legw t= a)nqrwp (eu falo ao Homem)
4 Acusativo expressa a ideacuteia de extensatildeo corresponde ao nosso objeto direto Ex a)kouw ton logon (eu ouccedilo a palavra)
5 Vocativo eacute o caso que expressa exclamaccedilatildeo Ex kurie a)koue (Senhor Escuta) 6 Ablativo eacute o caso usado com o substantivo indicar a ideacuteia fundamental de origem
derivaccedilatildeo ou ponto de partida Ex o( nomoj e)rxetai ton qeou= (A lei vem de Deus) 7 Locativo eacute o caso que exprimi a ideacuteia de lugar Ex o( a)nqrwpoj e)stin t=
kosm (o homem estaacute no mundo) 8 Instrumental eacute o caso que tem a ideacuteia do meio atraveacutes do qual a accedilatildeo verbal eacute
realizada Podendo tambeacutem indicar a ideacuteia de associaccedilatildeo ou acompanhamento Ex pempw a)rton t= a)postol (eu envio o patildeo pelo apoacutestolo) legw t= qe (eu falo com Deus)
32
Segunda Declinaccedilatildeo Os substantivos da 2ordf declinaccedilatildeo satildeo os substantivos que tecircm raiz - oooo Eles possuem dois gecircneros o Masculino e o Neutro Os masculinos satildeo aqueles substantivos terminados em ojojojoj e tecircm como paradigma o substantivo logojlogojlogojlogoj Jaacute os de gecircneros Neutros satildeo aqueles terminados em onononon cujo paradigma eacute biblonbiblonbiblonbiblon
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N logoj logoi
GENITIVO genikh G logou logwn
DATIVO dwtikh D log logoij
ACUSATIVO ai)tiatikh A logon logouj
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N biblion biblia GENITIVO genikh G bibliou bibliwn DATIVO dwtikh D bibli biblioij ACUSATIVO ai)tiatikh A biblion biblia
Substantivos Masculinos da 2ordf Declinaccedilatildeo ndash ojojojoj
Substantivos Neutros da 2ordf declinaccedilatildeo - onononon
N logoj Palavra biblion O livro
G logou Da palavra bibliou Do livro
Abl logou Da palavra bibliou Do livro
Loc log Na palavra bibli No livro Inst log Com a pela palavra bibli Com o pelo livro D log Agrave palavra bibli Ao livro
A logon Palavra biblion O livro
Voc loge Palavra biblion livro N logoi Palavras biblia Os livros
G logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Abl logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Loc logoij Nas palavras biblioij Nos livros Inst logoij Com as pelas palavras biblioij Com os pelos livros D logoij Agraves palavras biblioij Aos livros
A logouj Palavras biblia Os livros
Voc logoi Palavras biblia livros
33
Vocabulaacuterio Substantivos masculinos seguem o paradigma logojlogojlogojlogoj
SINGULAR PLURAL N logoj logoi
G logou logwn
D log logoij
A logon logouj
Vocabulaacuterio
Grego Portuguecircs O Nordm de Vezes no NT a(martoloj pecador (hamartiologia) 47 a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)lla Mas (ecircnfase 635) a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) de E mas (2771) diaboloj diabo (175) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 filoj Amigo 29 foboj Medo (Fobia 47) kai E tambeacutem (947) kairoj Tempo 85 karpoj Fruto 66 kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave 45) nomoj Lei (Deutero-nocircmio 194) o)xloj Multidatildeo 174 o)fqalmoj Olho 100 oi)koj Casa 115
34
ou) ou)k ou)x natildeo (1619) ou)ranoj Ceacuteu 272 paraklhtoj Consolador advogado 5 potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) qanatoj Morte (tanatologia)120 qeoj Deus deus (teologia 1314) qronoj Trono 62 stauroj Cruz 28 stefanoj Coroa 18 tufloj Cego 50 u(mnoj Hino 2 ui(oj Filho 374 Xristoj Cristo (ungido crisma 529) xronoj Tempo 54 zh=loj Zelo 16
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a(martoloj a)nqrwpoj a)rtoj a)delfoj
a)mnoj a)postoloj didaskaloj e)piskopoj kosmoj ou)ranoj potamoj qanatoj
Decirc o plural e o singular das seguintes palavras
decirc o plural decirc o singular
oJ a[ggelo oiJ diavkonoi
oJ ajdelfov oiJ douloi
oJ qeov oiJ oi[koi
hJ diavkono aiJ qevoi
hJ h[rhmo aiJ oJdoiv
hJ ceirov aiJ a[mpeloi
to gevno ta ajrniva
to e[qo ta tevkna
35
Vocabulaacuterio Substantivos neutros seguem o paradigma biblionbiblionbiblionbiblion
SINGULAR PLURAL N biblion biblia
G bibliou bibliwn
D bibli biblioij
A biblion biblia
Substantivos neutros Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo musthrion Segredo paidion Crianccedila a)rnion Cordeirinho ploi=on Barco navio biblion Livro probaton Ovelha daimonion Democircnio proswpon Rosto face pessoa e)rgon Obra trabalho sabbaton Saacutebado i(eron Templo shmei=on Sinal eu)aggelion Evangelho sunedrion Sineacutedrio lutron Resgate teknon Filho crianccedila marturion Testemunho
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a)rnion daimonion e)rgon i(eron
eu)aggelion lutron marturion teknon musthrion paidion ploi=on probaton
Primeira declinaccedilatildeo Os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm raiz ndash aaaa Eles possuem
dois gecircneros os femininos e os masculinos Os substantivos femininos 1ordf declinaccedilatildeo estatildeo divididos em dois grupos aqueles
cujas raiacutezes terminam numa vogal ou em rrrr que levam a terminaccedilatildeo aaaa e tem como paradigma o substantivo oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia) e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr que levam a terminaccedilatildeo hhhh e tem como paradigma o substantivo grafhgrafhgrafhgrafh Entretanto os substantivos femininos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm uma pequena exceccedilatildeo com relaccedilatildeo aos chamados substantivos sigmaacuteticos (ssss - jjjj) ou seja todos aqueles que acabam em sigma [glglglglwwww====ssssssssaaaa] Eles sofrem alteraccedilotildees no nominativo e no acusativo singular em vez de seguir o paradigma grafē (grafhgrafhgrafhgrafh) eles seguem o paradigma oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia)
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N oi)kia oi)kiai N grafh grafai G oi)kiaj oi)kiw=n G grafh=j grafw=n D oi)ki oi)kiaij D gra fv= grafai=j A oi)kian oi)kiaj A grafhn grafaj
36
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (aaaa) e seguem o paradigma oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia Substantivos Femininos Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo a(martia Pecado metanoia Arrependimento a)lhqeia Verdade o)milia Conversa a)nomia Iniquumlidade oi)kia Casa basileia Reino o(mologia Confissatildeo diakonia Serviccedilo parousia Vinda diaspora Dispersatildeo sofia Sabedoria e)kklhsia Igreja swthria Salvaccedilatildeo e)paggelia Promessa filadelfia Amor fraternal eu)logia Becircnccedilatildeo louvor h(mera Dia eu)xaristia Gratidatildeo qura Porta kardia Coraccedilatildeo petra Rocha pedra koinwnia Comunhatildeo xara Alegria marturia Testemunho w(ra hora
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N glw=ssa glw=ssai N doca docai
G glwsshj glwssw=n G dochj docwn
D glwssv glwssaij D docv docai=j
A glw=ssan glw=ssaj A docan docaj
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (h) e seguem o paradigma
grafgrafgrafgrafh
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo a)paph Amor o)rgh Ira coacutelera a)delfh Irmatilde parabolh Paraacutebolas a)rxh Princiacutepio proseuxh Oraccedilatildeo diaqhkh Alianccedila sinagwgh Sinagoga didaxh Ensino u(paoh Obediecircncia dikaiosunh Justiccedila u(potagh Submissatildeo ei)rhnh Paz u(pomonh Perseveranccedila e)ntolh Mandamento fulh Tribo e)pistolh Carta epiacutestola fwnh Voz som numfh Noiva yuxh Alma
37
ajgrafhngrafA
ai=jgrafv=grafD
w=ngrafh=jgrafG
aigrafhgrafN
PLURALSINGULAR
RAIZRAIZ
Exerciacutecio - a)skhseij
Decline os seguintes substantivos a)paph a)delfh a)rxh diaqhkh didaxh dikaiosunh ei)rhnh e)ntolh e)pistolh numfh o)rgh parabolh proseuxh sinagwgh u(paoh u(potagh u(pomonh fulh fwnh yuxh
Os substantivos masculinos da 1ordf declinaccedilatildeo tambeacutem satildeo divididos em dois grupos aqueles cujas raiacutezes terminam em vogal (neaniaj) ou em tttt (profprofprofprofhhhh tttthhhhς) levam a terminaccedilatildeo aaaaς e tem como paradigma o substantivo neanianeanianeanianeaniaς e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr levam a terminaccedilatildeo hhhhς e tem como paradigma o substantivo profprofprofprofhhhh tttthhhhς Em siacutentese os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo satildeo os femininos terminados em aaaa e em hhhh e os substantivos masculinos terminados em aaaaς e hhhhjjjj
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N neaniaj neaniai N profhthj profh=tai
G neaniou neaniw=n G profhtou profhtw=n
D neani neaniaij D profhtv profhtaij
A neanian neaniaj A profhthn profhtaj
VOCABULAacuteRIO Todos estes substantivos satildeo masculinos (o() o seguem os paradigmas neaniajprofhthj Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo rsquoHliaj Elias krithj Juiz rsquoHsaiaj Isaiacuteas maqhthj Aluno disciacutepulo neaniaj Moccedilo jovem margarithj Peacuterola Bappisthj Batista mesithj Mediador
38
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo eu)aggelisthj Evangelista poihthj Fazedor Zhlwthj Zeloso profhthj Profeta rsquo Israhlithj Israelita stratiwthj Soldado rsquo Iwannhj Joatildeo u(phrethj Ministro servo klepthj Ladratildeo u(pokithj Hipoacutecrita
a)skhseij Decline os seguintes substantivos neaniaj Bappisthj eu)aggelisthj
klepthj maqhthj profhthj u(phrethj
Terceira Declinaccedilatildeo A 3ordf declinaccedilatildeo grega geralmente eacute conhecida como declinaccedilatildeo consoante pois a maioria dos seus substantivos possuem raiz ndash consoante Eacute a mais difiacutecil das declinaccedilotildees gregas Diferente da 1ordf e da 2ordf declinaccedilatildeo a 3ordf abrange os trecircs gecircneros Feminino Masculino e Neutro
SINGULAR PLURAL
N ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς N ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
V φφφφῶῶῶῶςςςς V φφφφῶῶῶῶτατατατα
A ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς A ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
G τοτοτοτοῦῦῦῦ φωτφωτφωτφωτόόόόςςςς G ττττῶῶῶῶνννν φφφφώώώώτωντωντωντων
D ττττῷῷῷῷ φωτφωτφωτφωτίίίί D τοτοτοτοῖῖῖῖςςςς φφφφώώώώσισισισι
substantivo masculino
substantivo feminino
substantivos neutros
nom oJoJoJoJ lovgo hJhJhJhJ oJdov totototo tevknon ajrnivon
genabl toutoutoutou lovgou thththth oJdou toutoutoutou tevknou ajrnivou
dtlcit twtwtwtw lovgw thththth oJdw twtwtwtw tevknw ajrnivw
acus tontontonton lovgon thnthnthnthn oJdovn totototo tevknon ajrnivon
sing
voc lovge oJdev tevknon ajrnivon
nom oiJoiJoiJoiJ lovgoi aiJaiJaiJaiJ oJdoiv tatatata tevkna ajrniva
genabl twntwntwntwn lovgwn twntwntwntwn oJdwn twntwntwntwn tevknwn ajrnivwn
dtlcit toitoitoitoi lovgoi taitaitaitai oJdoi toitoitoitoi tevknoi ajrnivoi
acus toutoutoutou lovgou tatatata ojdouv tatatata tevkna ajrniva
pl
voc lovgoi oJdovi tevkna ajrniva
39
VERBOS GREGOS
A forma como os verbos satildeo identificados (que eacute a que aparece nos dicionaacuterios) eacute a da primeira pessoa do singular do presente do indicativo da voz ativa Assim e)imi (eu sou) legw (eu falo eu digo)
Os verbos tecircm tempo voz e modo como no portuguecircs Os tempos verbais gregos expressam mais a qualidade da accedilatildeo do que o tempo em que a accedilatildeo acontece Somente no Indicativo eacute que o Presente indica Tempo Presente A ideacuteia principal do Presente eacute que a accedilatildeo eacute contiacutenua ainda em progresso e eacute chamada de Linear ou Durativa
Verbo eacute a palavra que indica accedilatildeo ou estado da accedilatildeo as flexotildees sofridas pelo verbo chamam-se conjugaccedilotildees Eles estatildeo divididos em dois grupos de conjugaccedilotildees o de terminaccedilatildeo wwww (legw) possuindo a maioria dos verbos gregos e o de terminaccedilatildeo mimimimi (e)imi) contendo somente uma minoria
Os verbos gregos como no portuguecircs possuem modificaccedilotildees numeacutericas pessoa (1ordf 2ordf e 3ordf) e nuacutemero (singular e plural)
Tempos Verbais O tempo verbal em grego eacute diferente do portuguecircs aleacutem de indicar a eacutepoca o tempo refere-se principalmente agrave qualidade da accedilatildeo ou seja se a accedilatildeo foi completada ou natildeo A accedilatildeo completa chama-se tambeacutem accedilatildeo pontilear e a incompleta linear que eacute descrita como estando em processo em andamento No grego temos trecircs tempos Primaacuterios Presente Perfeito (Passado) e Futuro E trecircs tempos Secundaacuterios Aoristo Imperfeito e Mais-que-Perfeito
Presente indicam aleacutem de uma accedilatildeo pontilear uma accedilatildeo contiacutenua ou um estado incompleto A accedilatildeo eacute descrita como em progresso em andamento durativa ou linear
Futuro como em portuguecircs indica o que vai acontecer Geralmente expressa a ideia de uma accedilatildeo pontilear mas em alguns casos pode ser durativa
Ex Jesus voltaraacute em gloacuteria Imperfeito expressa uma accedilatildeo que foi contiacutenua por algum tempo no passado mas
que jaacute cessou A accedilatildeo pode ter sido continuada habitual intermitente etc o que eacute determinado pelo contexto e pelo significado do verbo
Ex Jesus proclamava o Reino de Deus
Aoristo Eacute um tempo indefinido Essencialmente ele natildeo tem significaccedilatildeo temporal embora esse significado esteja presente no modo indicativo onde o aoristo tem significaccedilatildeo passada e recebe o (faltou o siacutembolo na apostila) de aumento como o tempo imperfeito
Perfeito Eacute um tempo grego peculiar em sua funccedilatildeo e natildeo encontramos correspondecircncia em nossa liacutengua Ele combina a accedilatildeo pontilear e a linear por expressar geralmente no indicativo o efeito ou estado no presente como resultado de uma accedilatildeo no passado indicando assim a permanecircncia de uma accedilatildeo completa ou um estado presente resultado de uma accedilatildeo passada
Mais-que-Perfeito Associa a accedilatildeo pontilear com a linear soacute que estas accedilotildees satildeo combinadas no passado Tem a mesma ideacuteia do nosso passado imperfeito
40
Modos verbais O modo verbal indica a maneira da afirmaccedilatildeo verbal ou seja como a accedilatildeo eacute realizada Eacute a maneira ou a forma por meio da qual o verbo exprime a accedilatildeo Assim temos o Indicativo Subjuntivo Imperativo Optativo Infiniti vo e o Particiacutepio
1 Indicativo que expressa um fato tido como certo
2 Subjuntivo que enuncia o fato de modo possiacutevel duvidoso
3 Imperativo que expressa ordem proibiccedilatildeo conselho
4 Optativo que expressa desejo opccedilatildeo
5 Infinitivo que eacute considerado como um substantivo-verbal O infinitivo eacute um substantivo-verbal Eacute sempre indeclinaacutevel (o que significa que natildeo tem casos N G D A) Quando eacute antecedido de um artigo definido o artigo eacute sempre neutro singular e eacute declinado segundo a funccedilatildeo do infinitivo
6 Particiacutepio eacute considerado como um adjetivo-verbal
Vozes Verbais A voz verbal indica como a accedilatildeo ou o estado do verbo se refere ao sujeito Natildeo existe accedilatildeo sem causa E a origem desta causa eacute descrita pela voz Em grego como no portuguecircs temos trecircs vozes verbais Ativa Meacutedia (reflexiva) e Passiva
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
raiz terminaccedilatildeo
do VIPMP VIPPM
Traduccedilatildeo
Presente do Indicativo
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
-omai
-h
-etai
-ovmeqa
-esqe
-ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
VIPP eu sou solto
VIPM eu solto para mim eu me solto
VIPP tu eacutes solto
VIPM tu soltas para ti tu te soltas
VIPP ele(a) eacute solto
VIPM ele(a) solta para si ele(ou ele se solta
VIPP noacutes somos soltos
VIPM noacutes soltamos para noacutes noacutes nos soltamos
VIPP voacutes sois soltos
VIPM voacutes soltais para voacutes voacutes vos soltais
VIPP eles(as) satildeo soltos
VIPM eles(as) soltam para si eles(as) se soltam
Ativa onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a algo ou algueacutem Ex louw ndash eu lavo Meacutedia (reflexiva) onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a si mesmo Ex luomai - eu me lavo Passiva onde o sujeito sofre a accedilatildeo Ex louomai ndash eu sou lavado
41
Pres Ativa Traduccedilatildeo Pres Meacutedia Traduccedilatildeo louw Eu lavo luomai Eu me lavo loueij Tu lavas lu$ Tu te lavas louei Ele lava louetai Ele se lava louomen Noacutes lavamos louomeqa Noacutes nos lavamos louete Voacutes lavais louesqe Voacutes vos lavais louousi Eles lavam louontai Eles se lavam
Passiva louomai lou$ louetai louomeqa louesqe louontai
Eu sou lavado Tu eacutes lavado Ele eacute lavado Noacutes somos lavados Voacutes sois lavados Eles satildeo lavados
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
VIPA V = verbo I = Indicativo P = Presente A = Ativa VIPMP V = verbo I = Indicativo P = Presente M = meacutedia P = Passiva Paradigmas de verbos de terminaccedilatildeo -w-w-w-w no VIPA e VIPMP Satildeo formados pela simples adiccedilatildeo da terminaccedilatildeo verbal ao radical Observe que a
vogal temaacutetica eacute considerada como parte da terminaccedilatildeo verbal
luvwluvwluvwluvw ajkouvwajkouvwajkouvwajkouvw ejsqivwejsqivwejsqivwejsqivw e[cwe[cwe[cwe[cw levgwlevgwlevgwlevgw ginwvskwginwvskwginwvskwginwvskw gravfwgravfwgravfwgravfw bavllwbavllwbavllwbavllw
VIPA = R + -w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)
luvw
luvei
luvei
luvomen
luvete
luvousi(n)
ajkouvw
ajkouvei
ajkouvei
ajkouvomen
ajkouvete
ajkouvousi(n)
ejsqivw
ejsqivei
ejsqivei(n)
ejsqivomen
ejsqivete
ejsqiv usi(n)
e[cw
e[cei
e[cei
e[comen
e[cete
e[cousi(n)
levgw
levgei
levgei(n)
levgomen
levgete
levgousi(n)
ginwvskw
ginwvskei
ginwvskei(n)
ginwvskomen
ginwvskete
ginwvskousi(n)
gravfw
gravfei
gravfei(n)
gravfomen
gravfete
gravfousi(n)
bavllw
bavllei
bavllei(n)
bavllomen
bavllete
bavllousi(n)
VIPMP = R + -omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -etai -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
ajkouvomai
ajkouvh
ajkouvetai
ajkouovmeqa
ajkouvesqe
ajkouvontai
ejsqivomai
ejsqivh
ejsqivetai
ejsqiovmeqa
ejsqivesqe
ejsqivontai
e[comai
e[ch
e[cetai
ejcovmeqa
e[cesqe
e[contai
levgomai
levgh
levgetai
legovmeqa
levgesqe
levgontai
ginwvskomai
ginwvskh
ginwvsketai
ginwskovmeqa
ginwvskesqe
ginwvskontai
gravfomai
gravfh
gravfetai
grafovmeqa
gravfesqe
gravfontai
bavllomai
bavllh
bavlletai
ballovmeqa
bavllesqe
bavllontai
42
APLICACcedilAtildeO DA QUALIDADE DA ACcedilAtildeO VERBAL NO TEMPO VERB AL Qualidades Tempos _
Presente _ Mais-que-Perfeito
Imperfeito _ Linear - Pontilear Perfeito Linear
Futuro _ Mais-que-Perfeito
Presente _
Futuro _ Pontilear
Aoristo _
VERBOS Pessoa e Nuacutemero
Assim como no portuguecircs tambeacutem no grego os verbos tecircm terminaccedilotildees pessoais que indicam a pessoa e o nuacutemero do sujeito que executa a accedilatildeo
Exemplo Canto Indica que sou eu (1ordf pessoa do singular) que canta Cantas Indica eacutes tu (2ordf pessoa do singular) que cantas Cantamos Indica que somos noacutes (1ordf pessoa do plural) que cantamos
Mesmo que o sujeito jaacute esteja impliacutecito na terminaccedilatildeo verbal eacute possiacutevel que se
queira destacaacute-lo ou enfatizaacute-lo Nesses casos eacute acrescentado o pronome pessoal Exemplo nenikhka ton kosmon ndash venci o mundo e)gw nenikhka ton kosmon ndash eu venci o mundo
PRONOMES
O pronome eacute a palavra que substitui o nome evitando-lhe a repeticcedilatildeo O nome que eacute substituiacutedo pelo pronome chama-se antecedente o pronome concorda com o seu antecedente em gecircnero e nuacutemero
Em grego quando o pronome pessoal eacute usado eacute para dar ecircnfase Nas formas obliacutequas ele eacute bastante usado no NT
Exemplos
43
Jo 125
Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj
Pronomes pessoais
Pessoa Nuacutemero
su pronome pessoal da 2a pessoa nominativo singular
e)gw eu 1ordf Singular
E por que entatildeo batizas se tu natildeo eacutes o Cristo
su tu 2ordf Singular
Mt 69 Pater h(mw=n o( e)n toi=j ou)ranoi=j au)toj h o Ele ela 3ordf Singular
h(mw=n pronome pessoal da 1a pessoa genitivo plural h(me=ij noacutes 1ordf Plural
Pai nosso que estais nos ceacuteus u(me=ij voacutes 2ordf Plural
au)toi ai a Eles elas 3ordf Plural
PRONOMES
1a Pessoa Singular 1a Pessoa Plural N e)gw eu N h(me=ij noacutes
A e)meme me mim A h(ma=j nos conosco
G e)mou= mou de mim G h(mw=n de noacutes
D e)moimoi para mim D h(mi=n para noacutes
2a Pessoa Singular 2a Pessoa Plural
N su tu N u(me=ij voacutes
A se te ti A u(ma=j vos convosco
G sou= de ti G u(mw=n de voacutes
D soi para ti D u(mi=n para voacutes
3a Pessoa Singular 3a Pessoa Plural N au)toj Ele N au)toi Eles
A au)tou= Dele A au)tw=n Deles
G au)t= A ele G au)toi=j A eles
D au)ton Ele D au)touj Eles PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO luwluwluwluw (soltar) lu w Eu solto estou soltando lu eij Tu soltas estaacutes soltando lu ei Ele solta estaacute soltando lu omen Noacutes soltamos estamos soltando o = vogal temaacutetica lu ete Voacutes soltais estais soltando e = vogal temaacutetica lu ousi(n) Eles soltam estatildeo soltando
44
Pessoa e nuacutemero
portuguecircs grego
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eu
tu
elea
noacutes
voacutes
elesas
falo
falas
fala
falamos
falais
falam
ejgw
su
aujto aujth aujto
hJmei
uJmei
aujtoi aujtai aujta
levgw
levgei
levgei
levgomen
levgete
levgousin
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO a)gwa)gwa)gwa)gw (guiar) a)g w Eu guio estou guiando a)g eij Tu guias estaacutes guiando a)g ei Ele guia estaacute guiando a)g omen Noacutes guiamos estamos guiando a)g ete Voacutes guiais estais guiando a)g ousi(n) Eles guiam estatildeo guiando
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO ballwballwballwballw (jogo) ball w Eu jogo estou jogando ball eij Tu jogas estaacutes jogando ball ei Ele joga estaacute jogando ball omen Noacutes jogamos estamos jogando ball ete Voacutes jogais estais jogando ball ousi(n) Eles jogam estatildeo jogando
FUTURO DO INDICATIVO ATIVO luw (soltar) lu s w Eu soltarei lu s eij Tu soltaraacutes lu s ei Ele soltaraacute lu s omen Noacutes soltaremos lu s ete Voacutes soltareis lu s ousi(n) Eles soltaratildeo
45
luw Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo
1ordfps luw luw luein
2ordfps lueij lu$j lu=e
3ordfps luei lu$ luetw
1ordfpl luomen luwmen
2ordfpl luete luhte luete
3ordfpl luousi luwsi luetwsan
luw Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo
1ordfps luomai luwmai luestai
2ordfps lu$ lu$ luou
3ordfps luetai luhtai luesqw
1ordfpl luomeqa luwmeqa
2ordfpl luesqe luhsqe luesqe
3ordfpl luontai luwntai luesqwsan
luw Imperfeito Ativo
1ordfps e)luon
2ordfps e)luej
3ordfps e)lue
1ordfpl e)luomen
2ordfpl e)luete
3ordfpl e)lue
1ordfps e)luon
luw Imperfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps e)luomen
2ordfps e)luo
3ordfps e)lueto
1ordfpl e)luomeqa
2ordfpl e)luesqe
3ordfpl e)luonto
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Ativo Futuro Ativo
1ordfps lusw lusein
2ordfps luseij
3ordfps lusei
1ordfpl lusomen
2ordfpl lusete
3ordfpl lusousi
46
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Meacutedio Futuro Meacutedio
1ordfps lusomai lusestai
2ordfps lus$
3ordfps lusetai
1ordfpl lusomeqa
2ordfpl lusesqe
3ordfpl lusontai
luw Futuro Passivo Futuro Passivo
1ordfps luqhsomai luqhsesqai
2ordfps luqhs$
3ordfps luqhsetai
1ordfpl luqhsomeqa
2ordfpl luqhsesqe
3ordfpl luqhsontai
luw 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo
1ordfps e)lusa lusw lu=sai
2ordfps e)lusaj lus$j lu=son
3ordfps e)luse lus$ lusatw
1ordfpl e)lusamen luswmen
2ordfpl e)lusate lushte lusate
3ordfpl e)lusan luswsi lusatwsan
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio
1ordfps e)lusamhn luswmai lusasqai
2ordfps e)lusw lus$ lu=sai
3ordfps e)lusato lushtai lusasqw
1ordfpl e)lusameqa luswmeqa
2ordfpl e)lusasqe lushsqe lusasqe
3ordfpl e)lusanto luswntai luasqwsan
luw 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo
1ordfps e)luqhn luqw= luqhnai
2ordfps e)luqhj luqh=j luqhti
3ordfps e)luqh luq$= luqhtw
1ordfpl e)luqhmen luqw=men
2ordfpl e)luqhte luqh=te luqhte
3ordfpl e)luqhsan luqw=si luqhtwsan
47
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo Perfeito Ativo
1ordfps leluka lelukw lelukenai
2ordfps lelukaj leluk$j
3ordfps leluke leluk$
1ordfpl lelukamen lelukwmen
2ordfpl lelukate lelukhte
3ordfpl lelukasi (kan) lelukwsi
luw 1ordm Perfeito Meacutedio e Passivo 1ordmPerfeito Meacutedio e Passivo Perfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps lelumai lelusqai
2ordfps lelusai lu=sai
3ordfps lelutai lusasqw
1ordfpl lelumeqa
2ordfpl lelusqe lusasqe
3ordfpl leluntai luasqwsan
luw Mais que Perfeito Ativo
1ordfps e)lelukein
2ordfps e)lelukate
3ordfps e)lelukate
1ordfpl e)lelukate
2ordfpl e)lelukate
3ordfpl e)lelukate
luw + que Perfeito meacutediopassivo
1ordfps e)lelumhn
2ordfps e)leluso
3ordfps e)leluto
1ordfpl e)lelumeqa
2ordfpl e)lelusqe
3ordfpl e)lelunto
Verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv
Em grego haacute duas conjugaccedilotildees baacutesicas identificadas pelos verbos terminados em -w e -mi Embora os verbos em -w sejam mais comuns e regulares vamos primeiramente abordar o verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv que equivale aos nossos verbos auxiliares ser e estar e tambeacutem existir Como em portuguecircs tambeacutem na liacutengua grega este eacute o principal verbo de ligaccedilatildeo
A forma eijmiv (eu sou estou existo) estaacute na 1ps do VIPA (Presente do Indicativo Ativo) Como este verbo natildeo tem a forma passiva e meacutedia podemos dizer simplesmente VIP
48
VIPA ou VIP IMPERFEITO DO IND AT e)imi (SER)
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eijmiv ei ejstiv(n) ejsmevn ejstev eijsiv(n)
eu sou
tu eacutes
elea eacute
noacutes somos
voacutes sois
elesas satildeo
h)mhn h)=j h)=sqa h)=n h)=meqta h)te h)san
Eu era
Tu eras
Ele era
Noacutes eacuteramos
Voacutes eacutereis
Eles eram
Traduza as frases para o portuguecircs
ejgwv eijmi hJ quvrasum
eijmiv presbuvtero
ajgavph ejstin oJ qeov
oJ qeov ejstin ajgaqov
oiJ douloi tou qeou ejsmen
oJ jIwavnnh ejstin a[nqrwpo
ejgwv eijmiv hJ oJdo kai hJ ajlhvqeia kai hJ zwhv
Terminaccedilotildees Pessoais
O pronome pessoal quase natildeo eacute usado no grego pois as proacuteprias terminaccedilotildees jaacute indicam por si que a pessoa estaacute fazendo a accedilatildeo As terminaccedilotildees para os verbos primaacuterios (presente futuro e perfeito) satildeo w eij ei omen ete ousi
RAIZ TEMA VOGAL TEMAacuteTICA a) RAIZ a primeira pessoa do singular do Presente Ativo do Indicativo eacute a raiz do
verbo b) TEMARADICAL eacute a parte constante (quase sempre) de um verbo c) VOGAL TEMAacuteTICA eacute a vogal colocada entre o Tema e as Terminaccedilotildees
Pessoais que comeccedilam com consoantes O ldquoordquo [oacutemicron] antes de ldquomrdquo e ldquogrdquo e ldquoerdquo antes das outras consoantes
Para conjugar um verbo eacute soacute pegar o Tema adicionar as Terminaccedilotildees Pessoais e
colocar a vogal Temaacutetica onde for necessaacuteria Como exemplo vejamos como seria a conjugaccedilatildeo dos verbos luw e a)kouw
49
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees S 1 lu - w
I 2 lu - eij
N 3 lu - ei
P 1 lu o men
L 2 lu e te
U 3 lu - ousi
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees
S 1 a)kouomai o omai
I 2 a)kouv e v
N 3 a)kouetai e etai
P 1 a)kouomeqa o omeqa
L 2 a)kouesqe e esqe
U 3 a)kouontai o ontai
Conjugando os verbos
Forma no original
Categoria Tempo Modo Voz Pessoa Nuacutemero
Forma no leacutexico
Traduccedilatildeo literal
legei Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg legw Ele dizfala
a)koueij
ginwskomen
qelontai
legei
legousi(n)
legw
blepv
ginwskete
blepomai
xaireij
ei)= Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg e)imi Tu eacutes
ballete
a)geij
a)gapw
50
O nnnn (ny) moacutevel
Na terceira pessoa do singular e do plural o nnnn entre parecircnteses indica que a forma completa pode ser tanto e)sti ei)si quanto e)stin ei)sin As formas sem o nnnn normalmente satildeo usadas se a palavra que segue eacute iniciada por consoante formas com o nnnn satildeo normalmente usadas se a palavra que segue eacute iniciada por vogal ou se a forma verbal finaliza o enunciado Mas o uso natildeo eacute riacutegido haacute muitas exceccedilotildees especialmente em apoio do uso do nnnn
Exemplos yeusthj e)stinnnn kai o( pathr au)tou=
Ele eacute o pai da mentira )Iwannhj ou)k e)stinnnn o( Xritou=
Joatildeo natildeo eacute o Cristo )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin
Eu sou a videira (a) verdadeira e o pai meu o agricultor eacute Traduza as frases para o grego
Deus eacute amor
Joatildeo eacute profeta
Eu estou em casa
Jesus estaacute em casa
Somos seus profetas
Jesus eacute o patildeo da vida
Minha casa eacute na cidade
Somos amigos de Jesus
PRESENTE ATIVO DO INDICATIVO 1 blepw eu vejo 21 legw eu digo 2 ginwskw eu conheccedilo 22 luw eu solto destruo 3 grafw eu escrevo 23 metrew eu meccedilo 4 didaskw eu ensino 24 menw eu permaneccedilo 5 e)xw eu tenho 25 nikaw eu venccedilo 6 khrussw eu prego 26 proskunew eu adoro 7 latreuw eu sirvo 27 oi)kodomew eu construo 8 lambanw eu recebo 28 o(mologew eu confesso
51
9 paideuw eu educo 29 paraggellw eu ordeno 10 a)gapaw eu amo 30 krinw eu julgo 11 a)kouw eu escuto 31 paideuw eu educo 12 a)gw eu guio conduzo 32 e(uriskw eu acho encontro 13 telw eu quero desejo 33 louw eu me banho lavo 14 swzw eu salvo liberto 34 filassw eu guardo 15 kairw eu me alegro 35 grafw eu escrevo 16 a)ggelw eu anuncio 36 e)kballw eu expulso removo 17 qerapeuw eu cuido saro curo 37 e)sqiw eu como 18 a)postelw eu envio 38 diwkw eu persigo sigo 19 e)ggizw eu me aproximo 39 qanatow eu mato 20 tarassw eu agito 40 sunagw Eu reuacuteno convoco
ARTIGOS
PLURALSINGULARNeutFemMascNeutFemMasc
ta tajtouj to thnton
toi=jtai=jtoi=jt=tv= t=
tw=ntw=ntw=ntou= th=j tou=
taai(oi(toh(o(
O artigo Em portuguecircs temos artigos definidos (o a os as) e indefinidos (um uma uns
umas) Em grego existe apenas o artigo definido Assim uma palavra como logoj pode ser traduzida como palavra ou como uma palavra dependendo do contexto Mas o uso do artigo definido em grego corresponde em grande parte ao uso do artigo definido em portuguecircs As diferenccedilas satildeo frequumlentemente muito sutis para serem mencionadas numa introduccedilatildeo Atenccedilatildeo deveraacute ser dada ao modo como o artigo eacute usado nos exerciacutecios de grego e de portuguecircs que seguem e no Novo Testamento
O artigo grego geralmente funciona como o adjetivo concordando com a palavra
que ele modifica em gecircnero nuacutemero e caso
52
masculino feminino neutro
singular plural singular plural singular plural
nom oJ o oiJ os hJ a aiJ as tov oa tav osas
genabl tou do twn dos th da twn das tou doda twn dosdas
dat
loc
inst
tw
ao
no
com o
pelo
toi
aos
nos
com os
pelos
th
agrave
na
com a
pela
tai
agraves
nas
com as
pelas
tw
aoagrave
nona
com oa
peloa
toi
aosagraves
nosnas
com osas
pelosas
acus tovn o touv os thvn a tavv as tov oa tavv osas
Exerciacutecio Coloque os artigos correspondentes para cada substantivo
a[mpelwn (fem) aijwnwn (masc) gevno (neut)
a[nqrwpou a[rcontwn (masc) diavkonwn (fem)
ajpovstolo (masc) ajdelfoi qeoiv (masc)
a[rtou bivon kuvrioi
didavskalou gavmou laov (masc)
doulw doulw (fem) livqon
h[rhmo (fem) e[qo (neut) mhtrov (fem)
qeoiv (fem) h[rhmoi (fem) oJdou (fem)
kavlamoi (masc) qavnatw udatoi (neut)
nuktou (fem) qrovnoi fwtou (neut)
skovtoi (neut) ajrniva ceirov (fem)
PREPOSICcedilOtildeES proj A proj ton potamon Para o rio 4 Acusativo ei)j A ei)j ton potamon Para dentro do rio 4 Acusativo e)n D e)n t= potam= Dentro do rio em o rio 3 Dativo e)k G e)k potamou= Para fora do rio 2 Genitivo a)po G a)po potamou= Partindo do rio 2 genitivo
Preposiccedilatildeo eacute uma palavra que auxilia o substantivo a expressar o seu caso ou funccedilatildeo
na oraccedilatildeo Eacute chamada de ldquopreacute-posiccedilatildeordquo porque geralmente eacute posicionada na frente do
53
substantivo ao qual auxilia expressar a sua funccedilatildeo Ex e)k th=j sunagwgh=j e)celqontej h)=lqon ei)j thn oi)kian Simwnoj kai
)Andreou Saindo da sinagoga foram para a casa de Simatildeo e Andreacute Nota As preposiccedilotildees e)k e ei)j indicam respectivamente que eles saiacuteram de dentro
da sinagoga para dentro da casa Mesmo que uma preposiccedilatildeo sirva para esclarecer o caso natildeo eacute ela quem governa o
caso Muito pelo contraacuterio na liacutengua grega eacute o caso que determina o significado de uma preposiccedilatildeo Isto significa que uma preposiccedilatildeo pode ter um determinado significado quando usada com um certo caso e significado diferentes quando usada com outros casos O significado de uma preposiccedilatildeo depende entatildeo do caso com o qual ela eacute usada Esse detalhe pode ser observado no vocabulaacuterio da liccedilatildeo
3 2
4 e 2
4
4
4
234
234
234
2
24
4
2
24
24
24
54
O quadro das preposiccedilotildees gregas eacute o seguinte Preposiccedilatildeo Caso que rege Traduccedilatildeo
1 ὑπέρ A acima de
2 ἐπί G sobre
3 ὑπό A sob
4 παρά ampamp ampamp D A G ao lado de
5 ἀmicroφί D A G de ambos os lados de
6 πρός A para em direccedilatildeo de
7 εἰς A para dentro de
8 ἐν D em
9 ἐκ ἐξ G de fora de
10 ἀπό G de afastamento de
11 περί A G ao redor de
12 διά ampamp ampamp G atraveacutes de
13 ἀνά A para cima
14 κατά G para baixo
15 ἀντί G contra
16 πρό G antes de
17 ὀπίσω G atraacutes de depois de
18 σύν D com
19 microετά G com D aleacutem de
55
Vamos apresentar algumas palavras portuguesas que usam estas preposiccedilotildees como prefixos Isto poderaacute ajudar a memorizaccedilatildeo 1 hipeacuterbole ὑπέρ + βάλλω que coloca acima de
2 epitaacutefio ἐπί + τάφος que estaacute sobre o tuacutemulo
3 hipoacutecrita ὑπό + κρίνω que distingue (julga) sob
4 paralelo παρά + ἀλλήλων que estaacute ao lado do outro
5 anfiacutebio ἀmicroφί + βίος que vive em ambos (terra e aacutegua)
6 proseacutelito πρός + ἠλύθον que se encaminha para
7 exegeta εἰς + ἡγέοmicroαι que conduz para
8 energia ἐν + ἔργον que tem forccedila em si
9 ecircxodo ἐκἐξ + ὁδός caminho para fora
10 apogeu ἀπό + γῆ longe da terra
11 periacutemetro περί + microέτρον medida em volta de
12 diacircmetro διά + microέτρον medida atraveacutes de
13 Anastaacutecio ἀνά + ἵστηmicroι que ressurgiu
14 catarata κατά + ῥάσσω que se precipita
15 antiacutedoto ἀντί + δίδωmicroι (remeacutedio) dado contra
16 proacute logo πρό + λόγος palavra (dita) antes de
17 opistoacutedomo ὀπισθό + δόmicroος parte posterior de um templo grego
18 sinoacutetico σύν + ὀράω que abarca com um soacute olhar
19 metafiacutesica microετά + φύσις aleacutem da natureza (fiacutesica)
56
2 G (Genitivo)3 D (Dativo)4 A (Acusativo)
Traduza para o portuguecircs (Resposta no 2ordm Vol De James)
1 o( ui(oj ei)=pen ei)mi (Mc 1462) 2 o( ui(oj tou= a)nqrwpou kurioj e)stin (Mc 228) 3 e)rxetai o( a)delfoj o( kaloj (Mc 331) 4 o( a)nqrwpoj e)rxetai (Mc 61) 5 oi( a)nqrwpoi ou)x a(gioi ei)sin (Mc 124) 6 o( qeoj ei)=pen (Mc 219) 7 o( a)ggeloj o( a(gioj ou)k e)rxetai (Mc 838) 8 o(loj o( kosmoj kaloj e)stin (Mc 149) 9 o( ou)ranoj ou) kaloj e)stin (Mc 1331) 10 o( ui(oj tou= qeou= e)stin a)gaqoj (Mc 311)
57
EXERCIacuteCIOS DE GREGO
a) Qual eacute entatildeo o sujeito e qual eacute o objeto das seguintes frases qeoj fala logon (palavra) qeoj ama dou=lon (servo) dou=loj ama qeon qeon ama dou=loj dou=loj fala logon logon fala dou=loj b) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus c) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus d) Traduza podendo incluir um artigo Note N e A qeoj h)gaphsen ton kosmon kosmoj ou)k h)gaphsen qeon Kurioj h)gaphsen dou=lon o( a)nqrwpoj h)gaphsen qeon presbuteron h)gaphsen Kurioj a)postoloj legei logon logon legei diakonoj dou=loj ballei liqon a)nqrwpoj blepei potamon diaboloj ou)k h)gaphsen qeon
e) Traduza Deus amou mundo e homem Homem amou Senhor
Vocabulaacuterio ALMA = yuxh AMIGO = filoj
BATIZAR = baptizw CARNE = sarc
CONSOLADOR = paraklhtoj COMUNHAtildeO = koinwnia
CEacuteU = ou)ranoj BONITO BOM = kaloj
ADAtildeO = )Adam CAMINHO = o(doj
NOIVA = numfh CASA = oi)=koj
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
6
Cronologia Perioacutedica da Liacutengua Grega 1 Periacuteodo de Formaccedilatildeo De 1500 aC agrave 900 aC (600 anos) 2 Periacuteodo Claacutessico De 600 aC agrave 300 aC (300 anos) 3 Periacuteodo Koinecirc De 300 aC agrave 300 dC (600 anos) 4 Periacuteodo Bizantino De 300 dC agrave 1500 dC (1200 anos) 5 Periacuteodo Moderno De 1500 dC ateacute hoje
ALFABETO GREGO Minuacutesculas Transliteraccedilatildeo Nome da Letra Nome da Letra
α a Alfa a)lfa
β b Beta bh=ta
γ g Gama gamma
δ d Delta delta
ε eacute Eacutepsilon e)yilon
ζ z Zeta ζhτα
η e Ecircta h)=ta
θ Th Theta Joatildeo
ι i Iota i)w=ta
κ K Kapa kappa
λ l Lambda lambda
micro m Mi mu
ν n Ni nu
ξ cs Csi ci
ο o Ocircmicron o))mikron
π p Pi pi
ρ r Roacute r(w=
σ ς s Sigma sigma
τ t Tau tau
υ u Ypsilon u)yilon
f f Fi fi
χ x Khi xi
ψ ps Psi yi
ω o ocircmega w)mega
7
uncial ou
maiuacutescula
cursiva ou
minuacutescula nome
transliter
accedilatildeo pronuacutencia
1 A a alfa a[lfa a aba (longo ou breve)
2 B b beta (bēta) bhta b bar boi
3 G g gama gavmma g galo (sempre ldquoguerdquo)
4 D d delta devlta d de
5 E e ε eacutepsilon e[yilon e peacute eco (breve e aberto)
cedil 1 ı stigma vau ou
digama
stivgma
digavmma f (v) 6
6 Z z zeta (zēta) zhta z dizia (som ldquodzrdquo consoante dupla)
7 H h eta (ēta) hta ē pelo bebo (longo e fechado)
8 Q q ϑ theta (thēta) qeta th think (em inglecircs som sibilante)
9 I i iota (iōta) ijwta i iria (breve ou longo)
10 K k k kapa kavppa k ou c casa (sempre ldquokrdquo nunca ldquocrdquo de cebola)
11 L l lambda lavmbda l laacute
12 M m muuml mu m mesa
13 N n 4 nuuml nu n nada
14 X x ksi xi ks taacutexi sexo (consoante dupla)
15 O o oacutemicron o[mikron o poacute (breve e aberto)
16 P p p pi pi p paacute pia
˝ 5 2 kopa kovppa q 90
17 R 6 r rocirc (rhō) rJw rh ou r7 raro (ldquorrdquo aacutespero e brando)
18 S s sigma sigma s sapo assim (sempre ldquosrdquo)
19 T t τ tau tau t ter (sem chiado como em tio)
20 U Υ u uumlpsilon (uacutepsilon) u[yilon u ou y Muumlller (uuml em alematildeo) uacutetil (longa ou
breve)
21 F f φ fi (phi) fi f ou ph faca filho
22 C c xi ou chi 10 ci ch ich (em alematildeo)
23 Y y psi yi ps psicologia psiu (consoante dupla)
24 W w ocircmega (ōmega) w[mega ō alocirc (logo e fechado)
amp ˛ 12 ˜ sampa sampi
san ou shu savmpa tz ou ts 900
8
9
Exerciacutecios
1- Treine a escrita das letras do alfabeto grego
A a
B b
G g
D d
E e
Z z
H h
Q q
I i
K k
L l
M m
N n
X x
O o
P p
R r
S
T t
U u
F f
C c
Y y
W w
10
2- Treine a escrita das letras do alfabeto grego Aproveite para decorar a sequumlecircncia das letras
A B G D E Z H Q I K L M N X O P R S T Y F C Y W
a b g d e z h q i k l m n x o p r s t y f c y w
a b g d e z h q i k l m n x o p r s t y f c y w
11
SEMINAacuteRIO TEOLOacuteGICO GOEL NOME DA
LETRA REFEREcircNCIA TEXTO TRADUCcedilAtildeO
α
a)lfa a)lhqeia Joatildeo 146
legei au)t= [o(] )Ihsou=j )Egw ei)mi h( o(doj kai h(
a)lhqeia kai h( zwh ou)deij e)rxetai proj ton patera ei)
mh di e)mou=
β
bh=ta blepw
Joatildeo 925 a)pekriqh ou)=n e)kei=noj Ei) a(martwloj e)stin ou)k oi)=da e(n oi)=da o(ti tufloj w)n a)rti
blepw
g gamma
ginwskw
Joatildeo 1014 )Egw ei)mi o( poimhn o( kaloj kai ginwskw ta e)ma kai ginwskousi me ta e)ma
δ
delta
didaskw
Joatildeo 1426
o( de paraklhtoj to pneu=ma to a(gion o( pemyei o( pathr e)n t= o)nomati mou
e)kei=noj u(ma=j didacei panta kai u(pomnhsei u(ma=j panta a( ei)=pon u(mi=n [e)gw]
e e)yilon
ei)rhnh
Joatildeo 1427
Ei)rhnhn a)fihmi u(mi=n ei)rhnhn thn e)mhn didwmi u(mi=n ou) kaqwj o( kosmoj didwsin e)gw didwmi u(mi=n mh tarassesqw u(mw=n h( kardia mhde deiliatw
z zhta
zwh
Joatildeo 1125
ei)=pen au)tv= o( )Ihsou=j )Egw ei)mi h( a)nastasij kai h( zwh o( pisteuwn ei)j e)me ka)n a)poqanv zhsetai
h h)=ta
h(mera
Joatildeo 119
a)pekriqh )Ihsou=j Ou)xi dwdeka w(=rai ei)sin th=j h(meraj e)an tij peripatv=
e)n tv= h(mer ou) proskoptei o(ti to fw=j tou= kosmou toutou blepei
12
NOME DA LETRA
REFEREcircNCIA TEXTO TRADUCcedilAtildeO
q qh=ta
qalassa
Joatildeo 61
Meta tau=ta a)ph=lqen o( )Ihsou=j
peran th=j qalasshj th=j
Galilaiaj th=j Tiberiadoj
i i)w=ta
i(erion
Joatildeo 1023
kai periepatei o( )Ihsou=j e)n t=
i(er= e)n tv= sto= tou=
Solomw=noj
k kappa
kaloj Joatildeo 1011
)Egw ei)mi o( poimhn o( kaloj o(
poimhn o( kaloj thn yuxhn
au)tou= tiqhsin u(per tw=n
probatwn
l lambda
legw
legeij
legei
legomen
legete
legousi
Joatildeo 23 logoj
kai u(sterhsantoj oi)nou legei
h( mhthr tou= )Ihsou= proj au)ton
Oi)=non ou)k e)xousin
m mu
marturew Joatildeo 2124 metanoia
Ou(=toj e)stin o( maqhthj o(
marturw=n peri toutwn kai o(
grayaj tau=ta kai oi)damen o(ti
a)lhqhj au)tou= h( marturia
e)stin
n nu
nomoj
Joatildeo 117
117 o(ti o( nomoj dia Mwu+sewj
e)doqh h( xarij kai h( a)lhqeia
dia )Ihsou= Xristou= e)geneto
c ci
chrainw Joatildeo 156
e)an mh tij menv e)n e)moi e)blhqh
e)cw w(j to klh=ma kai e)chranqhe)chranqhe)chranqhe)chranqh
kai sunagousin au)ta kai ei)j
to pu=r ballousin kai kaietai
o o))mikron
Joatildeo 146 o(doj
legei au)t= [o(] )Ihsou=j )Egw
ei)mi h( o(doj kai h( a)lhqeia kai
h( zwh ou)deij e)rxetai proj ton
patera ei) mh di e)mou=
13
NOME DA LETRA
REFEREcircNCIA TEXTO TRADUCcedilAtildeO
p pi
Joatildeo 315 pisteuw
i(na pa=j o( pisteuwn e)n au)t=
e)xv zwhn ai)wnion
r r(w=
Joatildeo 847 r(h=ma
o( w)n e)k tou= qeou= ta r(hmatar(hmatar(hmatar(hmata
tou= qeou= a)kouei dia tou=to
u(mei=j ou)k a)kouete o(ti e)k tou=
qeou= ou)k e)ste
sj sigma
Joatildeo 114 sarc
Kai o( logoj sarc e)geneto kai
e)skhnwsen e)n h(mi=n kai
e)qeasameqa thn docan au)tou=
docan w(j monogenou=j para
patroj plhrhj xaritoj kai
a)lhqeiaj
t tau
Joatildeo 112 teknon
o(soi de e)labon au)ton e)dwken
au)toi=j e)cousian tekna qeou=
genesqai toi=j pisteuousin ei)j
to o)noma au)tou=
u u)yilon
Joatildeo 149 ui(oj
a)pekriqh au)t= Naqanahl
(Rabbi su ei)= o( ui(oj tou= qeou=
su basileuj ei)= tou= )Israhl
f fi
Joatildeo 113 filew
a)pesteilan ou)=n ai( a)delfai
proj au)ton legousai Kurie
i)de o(n filei=j a)sqenei=
x xi
Joatildeo 329 xairw xarisma
o( e)xwn thn numfhn numfioj
e)stin o( de filoj tou= numfiou o(
e(sthkwj kai a)kouwn au)tou=
xar= xairei dia thn fwnhn tou=
numfiou au(th ou)=n h( xara h(
e)mh peplhrwtai
14
NOME DA LETRA
REFEREcircNCIA TEXTO TRADUCcedilAtildeO
y yi
yuxh Joatildeo 1227
Nu=n h( yuxh mou tetaraktai
kai ti ei)pw Pater sw=son me
e)k th=j w(raj tauthj a)lla dia
tou=to h)=lqon ei)j thn w(ran
tauthn
w w)mega
w(ra Joatildeo 24
[kai] legei au)tv= o( )Ihsou=j Ti
e)moi kai soi gunai ou)pw h(kei
h( w(ra mou
15
A histoacuteria do alfabeto grego 2
Uma histoacuteria exata do desenvolvimento do alfabeto grego eacute na melhor das hipoacuteteses uma tentativa justamente por causa de sua antiguidade O fato de que o alfabeto grego deriva de uma escrita semiacutetica mais antiga eacute incontestaacutevel Contudo a exata origem do alfabeto grego eacute controversa Alguns eruditos sustentam que ele veio da escrita protocananeacuteia e da escrita feniacutecia enquanto que outras teorias incluem o Egito e a Assiacuteria Na verdade o alfabeto grego pode ser mais antigo do que se crecirc originalmente como pode ser exemplificado pelo fragmento de ceracircmica abaixo
O desenvolvimento histoacuterico da liacutengua grega pode ser traccedilado em cinco fases
arcaica claacutessica heleniacutestica bizantina e finalmente o grego moderno O alfabeto eacute um dos poucos elementos linguiacutesticos que permaneceram essencialmente natildeo mudados entre a fase claacutessica e o grego moderno embora a pronuacutencia das letras tenha evoluiacutedo atraveacutes dos seacuteculos A partir da forma das antigas letras gregas muitos eruditos acreditam que os gregos adotaram a forma a ordem e os nomes do alfabeto feniacutecio Para corroborar isso no seacuteculo quinto antes de Cristo o historiador grego Heroacutedoto chamou as letras gregas de phoinichēia grammata (foinixhia grammata) o que significa ldquoletras feniacuteciasrdquo Acredita-se que o alfabeto foi primeiro introduzido na Greacutecia durante o final do seacuteculo novo antes de Cristo pelos feniacutecios Os feniacutecios eram mercadores do Liacutebano que possuiacuteam colocircnias por todo o Mediterracircneo incluindo Chipre Por causa de interesses muacutetuos os feniacutecios encontraram os antigos gregos principalmente os minoacuteicos e os micecircnicos e a difusatildeo cultural teve lugar e o mais importante a disseminaccedilatildeo do alfabeto
O alfabeto grego arcaico passou por transformaccedilotildees com a alteraccedilatildeo de algumas consoantes feniacutecias em vogais Diferentemente do alfabeto grego do periacuteodo claacutessico tardio que conteacutem vogais e consoantes o alfabeto feniacutecio somente possuiacutea consoantes Os gregos
2 httpwwwe-grammesgr199702yura_enhtm
16
alteraram foneticamente algumas consoantes feniacutecias em vogais Por exemplo a letra feniacutecia ldquoAlephrdquo que era uma consoante explosiva tornou-se alpha uma vogal sonora As primeiras foram alpha epsīlon iōta omīkron e Upsīlon Eventualmente Omega foi introduzida como o som de um ldquoordquo longo O grego assim se tornou o primeiro alfabeto do mundo com letras tanto para vogais quanto para consoantes e assim o primeiro alfabeto foneacutetico Muitos alfabetos que contecircm vogais notadamente o romacircnico e o ciriacutelico satildeo derivados do alfabeto grego Porque o alfabeto romano eacute a base das liacutenguas europeacuteias ocidentais e o alfabeto ciriacutelico a base das liacutenguas europeacuteias orientais isto torna o alfabeto grego o pai de todos os alfabetos
O pequeno tablete de argila ao lado foi encontrado entre as ruiacutenas da antiga cidade de Ugarite em 1948 localizadaperto da moderna costa Siacuteria Ugarite floresceu de 1400 a 1200 antes de Cristo O tablete eacute parte de uma coleccedilatildeo de mais de trezentos tabletes de argila que foram encontrados haacute muito tempo O que eacute interessante eacute que a maioria dos tabletes recuperados eacute de textos mitoloacutegicos Contudo este eacute um abecedaacuterio O artefato muito provavelmente foi criado por um escriba aprendiz que pratica seu ABC (por isso se chama abecedaacuterio) Poreacutem parecem estar faltando trecircs letras Este tablete de argila eacute um exemplo de um alfabeto antigo bem diferente do alfabeto grego
Durante sua evoluccedilatildeo o alfabeto grego tambeacutem desenvolveu trecircs novas consoantes aspiradas que foram adicionadas ao fim do alfabeto Estas consoantes satildeo phī chī e psī Estas consoantes eram para compensar a falta de consoantes aspiradas no alfabeto feniacutecio Outras consoantes foram usadas e entatildeo desapareceram Por exemplo a letra san era usada em variaccedilatildeo com sigma As letras waw (mais tarde chamada digamma) e qoppa desapareceram tambeacutem esta uacuteltima usada em dialetos gregos do oeste Primeiramente havia um nuacutemero de diferentes versotildees e variaccedilotildees do alfabeto grego (veja na proacutexima paacutegina) Estas diferenccedilas era devidas provavelmente ao isolamento geograacutefico entre as cidades-estado da Greacutecia
ALFABETO GREGO
A expressatildeo alfabeto deriva das duas primeiras letras gregas alfa e beta O nuacutemero
de letras do alfabeto grego satildeo de vinte quatro (24) Os primeiros manuscritos do Novo Testamento grego foram escritos em letras maiuacutesculas satildeo chamados Unciais Modernamente poreacutem se convencionou usar as letras minuacutesculas (cursivas) nos textos que satildeo atualmente publicados por isso o aluno deve se preocupar inicialmente na
17
memorizaccedilatildeo destas Jo 11 Escrita uncial bull ENARXHHNLOGOSKAIOLOGOSHNTONQEONKAIQEOSHNOLOGOS Jo 11 Escrita uncial bull En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj
a b g d e z h q i k l m n c o r sj t u f x ψ w
A B G D E Z H Q I K L M N C O R S T U F X Ψ W
ASKHSEIS - a)skhseij - Exerciacutecios Leia em voz alta Um caccedilador foi agrave mata Levou komida numa lata Matou uma paka
Depoij de komhr dormiu e sonhou Apareceu uma onsa que entrou numa toka onde foi dormir O caccedilador queria mata-la mas tinha do do bicho Resolveu markar a fera maj komo Pegou uma lata fez um furo passou o rabo do bicho pelo furo e deu um no no rabo Depoij foi para kasa em Turno no Parana Doij anos depoij nosso caccedilador passou no mesmo trecho e lembrou-se da onsa Ele se escondeu na mata e esperou De repente um barulho apareseu uma onsa atravessando o trilho Tinha uma lata enferrujada no rabo e atraacutes dela vieram sete oncinhas todaj de latinhas noj raboj
Classificaccedilatildeo das consoantes
18
Agora que vocecirc jaacute conhece a maioria das letras e outros siacutembolos gregosvamos treinar sua leitura
Jo 119-27 IWANNHS KAI OI IOUDAIOI JOAtildeO E OS JUDEUS
IOUDAIOI - )Ioudai=oj Su tij ei)=
Os judeus Tu Quem eacutes
IWANNHS - )Iwannhj )Egw ou)k ei)mi o( Xristoj
Joatildeo Eu natildeo sou o Cristo
IOUDAIOI Ti ou)=n Su )Hliaj ei)=
OS JUDEUS Quem entatildeo Tu eacutes Elias
IWANNHS Ou)
JOAtildeO Natildeo
IOUDAIOI Tij ei)= legeij peri seautou=
OS JUDEUS Quem eacutes Falas acerca de ti mesmo
IWANNHS )Egw fwnh bow=ntoj e)n tv= e)rhm
JOAtildeO Eu sou uma voz no deserto
IOUDAIOI Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj ou)de )Hliaj ou)de o(
profhthj
OS JUDEUS Por que batizas se tu natildeo eacutes o
Cristo nem Elias nem o profeta
IWANNHS )Egw baptizw e)n u(dati mesoj u(mw=n e(sthkei o(( baptizwn e)n pneumati
JOAtildeO Eu batizo em aacutegua no meio de voacutes estaacute
o que batiza em espiacuterito
Kata )Iwannhj Segundo Joatildeo
Joatildeo 119-25 119 Kai au(th e)stin h( marturia tou= )Iwannou o(te a)pesteilan [proj au)ton] oi( )Ioudai=oi e)c (Ierosolumwn i(erei=j kai Leuitaj i(na e)rwthswsin au)ton Su tij ei)= 120 kai w(mologhsen kai ou)k h)rnhsato kai w(mologhsen o(ti )Egw ou)k ei)mi o( Xristoj 121 kai h)rwthsan au)ton Ti ou)=n Su )Hliaj ei)= kai legei Ou)k ei)mi (O profhthj ei)= su kai a)pekriqh Ou) 122 ei)=pan ou)=n au)t= Tij ei)= i(na a)pokrisin dw=men toi=j pemyasin h(ma=j ti legeij peri seautou= 123 e)fh )Egw fwnh bow=ntoj e)n tv= e)rhm Eu)qunate thn o(don kuriou kaqwj ei)=pen )Hsai+aj o( profhthj 124 Kai a)pestalmenoi h)=san e)k tw=n Farisaiwn 125 kai h)rwthsan au)ton kai ei)=pan au)t= Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj ou)de )Hliaj ou)de o( profhthj
19
Papiro 66 ANO 200 dC Conteuacutedo Evangelho
EUAGGELION IWANNHS - eu)aggeliou )Iwannhj 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn
20
Pronuacutencia Muitos manuais e compecircndios modernos tecircm dado um valor demasiado a pronuacutencia
do grego koinecirc a grande verdade eacute que a pronuacutencia original foi praticamente perdida a pronuacutencia que usualmente se faz foi a adotada pelo humanista Erasmo de Roterdatilde que foi o primeiro a publicar o texto grego dentro da moderna imprensa Mas a eacutepoca de Erasmo jaacute distava em quatorze ou quinze seacuteculos da eacutepoca do grego koinecirc
A pronuacutencia ganhou certo destaque em nossos dias devido a necessidade dos alunos de aprenderem outro idioma pela pronunciaccedilatildeo das palavras Portanto essa parte do idioma deve ser vista como um recurso didaacutetico e natildeo como verdade Nisto eacute onde costumamos a dizer que o grego antigo em seu aspecto da fala estaacute perdido para sempre Portanto o aluno natildeo deve dar muita atenccedilatildeo a tentativa de ser falar o grego antigo seu cuidado deve se concentrar nos aspecto morfoloacutegicos sintaacuteticos e es estiliacutesticos que satildeo mais absorvidos pela leitura silenciosa e analiacutetica e natildeo pela foneacutetica Foi portanto um erro dar muito destaque a suposta sonoridade do grego koinecirc como se fosse um idioma como o inglecircs que se aprende mais falando do que lendo
Adotamos a pronuacutencia pela silaba tocircnica sendo esta a que estaacute com o sinal DICA DE LIacuteNGUA PORTUGUESA A Siacutelaba Tocircnica eacute aquela que se estende quando a palavra eacute pronunciada numa
suposta caiacuteda num abismo Ex A silaba tocircnica de CAVALO eacute o VA pois pronunciando a palavra numa queda de abismo temos
CA VA A A A LO Ainda no aspecto da pronuacutencia podemos destacar
a Antes de γκζ e χ o γ tem som de ldquonrdquo Ex a)ggeloj (pronuacutencia acircnguelos) a)gkura (leia aacutenguumlra = acircncora) o)gxnh (leia oacutenknē = pecircra)
b O θ se pronuncia como th forte em inglecircs Nesta pronuncia chegamos bem perto do ldquodrdquo Talvez seja deste detalhe que encontramos a origem da nossa expressatildeo Deus pois quando pronunciamos qeoj quase dizemos ela
c O σ ς eacute sempre sibilante (possuindo o som de s ou ccedil e natildeo de z) Ex )Ihsouj se pronuncia Iessuacutes e natildeo Jezus
a)skhseij exerciacutecios
Pronuncie em voz alta e copie as seguintes frases legei au)t= [o(] )Ihsou=j )Egw ei)mi h( o(doj kai h( a)lhqeia kai h( zwh
ou)deij e)rxetai proj ton patera ei) mh di e)mou= (Jo 146) a)pekriqh )Ihsou=j )Amhn a)mhn legw soi e)an mh tij gennhqv= e)c
21
u(datoj kai pneumatoj ou) dunatai ei)selqei=n ei)j thn basileian tou= qeou=
Respondeu Jesus Ameacutem (em verdade) ameacutem eu te digo se natildeo algueacutem eacute nascido da aacutegua e do espiacuterito natildeo pode entrar no Reino de Deus (Jo 33)
SIacuteLABAS
a Monossiacutelabas o( h( ton gar ei)j e)k e)n de mh ou) ou)k oj)
b Dissiacutelabas a)-gw a)-mhn a)na qe-oj ei)mi legw bal-lw lo-goj
c Trissiacutelabas a)-del-foj a)n-qrw-poj bi-bli-on i(-e-roj ka-le-w
d Monossiacutelabas a)-pos-to-loj e)k-klh-si-a pan-to-kra-twr pres-bu-te-roj
Siacutelaba eacute a unidade sonora de uma palavra eacute o som ou reuniatildeo de sons que se pronunciam em uma soacute emissatildeo de voz Da reuniatildeo de siacutelabas obteacutem-se um vocaacutebulo ou palavra
Ex a-mor be-nig-da-de mor-to pa-li-to o-laacute
Na liacutengua grega uma palavra tem tantas siacutelabas quantas vogais ou ditongos possuir Assim logoij possui uma vogal e um ditongo e portanto tem duas siacutelabas uma contendo a vogal e a outra contendo o ditongo lo-goij
Quando uma palavra eacute separada em siacutelabas uma consoante que estiver sozinha entre duas vogais se junta agrave vogal que lhe segue
Ex e)-xo-me-noj di-da -jka-loj
As exceccedilotildees a esta regra satildeo as palavras compostas pros-eu-xh sun-a-agw-gh met-xe
Duas ou trecircs consoantes se juntam agrave vogal seguinte sempre que uma palavra grega possa comeccedilar com elas
Ex a) -na -stre-fw (composta de a)na e strefw) Na liacutengua grega uma siacutelaba pode ser longa ou breve Siacutelaba longa eacute aquela que conteacutem uma vogal longa ou um ditongo Ex a)n-qrw-poj dou=-loj Siacutelaba breve eacute aquela que conteacutem uma vogal breve lo-goj
Pronuncie em voz alta e copie as seguintes frases Jo 1512 1 )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin Eu sou a videira verdadeira e o Pai meu o agricultor eacute
22
2 pa=n klh=ma e)n e)moi mh feron karpon ai)rei au)to kai pa=n to karpon
Todo ramo em mim natildeo produzindo fruto (ele) tira o mesmo e todo fruto feron kaqairei au)to i(na karpon pleiona ferv
Produzindo limpa o mesmo para que fruto mais produza
CONSOANTES
Liacutequidas l m n r
Sibilantes s z c y
Em funccedilatildeo de que o z c e o y apresentam um som que parece ser a uniatildeo de duas outras consoantes eles satildeo chamados de consoantes duplas
zzzz = dddd + jjjj cccc = kkkk + jjjj yyyy = pppp + jjjj
Observaccedilatildeo Palavras gregas soacute podem terminar em vogal ou n r j (y c)
Exceccedilotildees e)ke)ke)ke)k de o adveacuterbio de negaccedilatildeo ou)k (ou)x) natildeo e palavras estrangeiras especialmente nomes hebraicos tais como Mariam )Iakwb etc
Ainda no aspecto da pronuacutencia podemos destacar
Antes de g k z e x o g tem som de ldquon = nrdquo Ex a)ggeloj (pronuacutencia anguelos)
O q se pronuncia como th forte em inglecircs Nesta pronuncia chegamos bem perto do ldquodrdquo Talvez seja deste detalhe que encontramos a origem da nossa expressatildeo Deus pois quando pronunciamos qeoj quase dizemos ela
O s j eacute sempre sibilante (possuindo o som de s ou ccedil e natildeo de z) Ex )Ihsouj se pronuncia Iessuacutes e natildeo Jezus
ACENTOS (TONOI TONOI TONOI TONOI ----tonoitonoitonoitonoi)
A maioria das palavras gregas levam acentos O acento no grego tem uma uacutenica finalidade indicar a siacutelaba tocircnica da palavra Esta siacutelaba se destaca das demais por ser proferida com mais forccedila
A escrita grega possui trecircs acentos
Agudo (acute) Grave (`) Circunflexo (^ ou ~)
Os acentos servem para orientar-nos na pronuacutencia mas noacutes natildeo precisamos falar
grego
23
A sua posiccedilatildeo gira em torno das trecircs uacuteltimas siacutelabas 1 Agudo pode encontrar-se numa das trecircs uacuteltimas legw tem som mais forte em
(e) 2 Grave pode encontrar-se na uacuteltima quando seguida por outra palavra qeoj ton
kosmon 3 Circunflexo (ecirc ou atilde) pode estar sobre uma das duas uacuteltimas qew= dou=loj 4 Em conjugaccedilatildeo o acento retrocede agrave primeira siacutelaba a)kouw - hkouon
O Novo Testamento e seu Vocabulaacuterio algumas estatiacutesticas 3
O NT grego possui 5388 palavras diferentes em 7941 versiacuteculos O nuacutemero total de palavras contidas em o NT eacute de 138019 Estas estatiacutesticas estatildeo em BibleWorks for Windows 40 Big Fork Montana Hermeneutika Bible Research Software 1999 e satildeo do Analytical Greek New Testament (AGNT2) de Timothy amp Barbara Friberg Destas 5388 palavras a grande maioria mais de 3000 palavras aparece apenas uma duas ou trecircs vezes em o NT
Cada 7a palavra eacute um artigo definido Cada 15a palavra eacute uma conjunccedilatildeo ldquoerdquo Cada 25a palavra eacute um pronome As 10 palavras mais usadas somam cerca de 45 mil do total enquanto que as 170
palavras que aparecem mais de 100 vezes cada somam cerca de 100 mil do total de vocaacutebulos do NT
Os substantivos satildeo 2368 e aparecem em 28365 formas diferentes Os verbos satildeo 1839 e aparecem em 27773 formas diferentes
EUAGGELION IWANNHS
11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw 111 ei)j ta i)dia
3 httpwwwairtonjocomgrego_biblico
24
h)=lqen kai oi( i)dioi au)ton ou) parelabon 112 o(soi de e)labon au)ton e)dwken au)toi=j e)cousian tekna qeou= genesqai toi=j pisteuousin ei)j to o)noma au)tou= 113 oi( ou)k e)c ai(matwn ou)de e)k qelhmatoj sarkoj ou)de e)k qelhmatoj a)ndroj a)ll e)k qeou= e)gennhqhsan 114 Kai o( logoj sarc e)geneto kai e)skhnwsen e)n h(mi=n kai e)qeasameqa thn docan au)tou= docan w(j monogenou=j para patroj plhrhj xaritoj kai a)lhqeiaj 115 )Iwannhj marturei= peri au)tou= kai kekragen legwn Ou(=toj h)=n o(n ei)=pon (O o)pisw mou e)rxomenoj e)mprosqen mou gegonen o(ti prw=toj mou h)=n 116 o(ti e)k tou= plhrwmatoj au)tou= h(mei=j pantej e)labomen kai xarin a)nti xaritoj
ACENTOS (TONOI)
O Novo Testamento foi originalmente escrito inteiramente em letras maiuacutesculas Natildeo havia marcas para indicar um tom alto ( acute ) um tom baixo ( ` ) ou um tom ascendente e descendente ( ~ ) O sistema de marcas chamadas de acentos eacute encontrado em manuscrito do nono seacuteculo AD para frente Vocecirc os encontraraacute nos textos impressos do Novo Testamento e pode completar este curso e ler o Novo Testamento sem saber mais nada sobre acentos Aqueles que precisarem de informaccedilotildees adicionais devem consultar as seguintes informaccedilotildees
Em ediccedilotildees impressas do Novo Testamento vocecirc encontraraacute trecircs acentos conhecidos como agudo ( ) [por exemplo ti] grave ( ) [proj] e circunflexo [ =] [a)rxv=] Estes acentos natildeo faziam parte do texto original do Novo Testamento eles aparecem apenas em manuscritos do 9ordm Seacuteculo em diante O sistema idealizado pelos escritores do grego claacutessico como uma ajuda para a pronuacutencia como o ( acute ) indicando um tom alto ( ` ) indicando um tom baixo e [ =] um tom ascendente e descendente
Em uns poucos casos os acentos distinguem palavras que de outra forma pareceriam iguais Por exemplo ei) significa ldquoserdquo mas ei)= ldquoeacutesrdquo Eacute possiacutevel ler o Novo Testamento sem saber nada sobre os acentos As regras de acentuaccedilatildeo satildeo complicadas e a maior parte dos estudantes natildeo precisa aprendecirc-las Para os que tecircm um interesse especial o sumaacuterio seguinte provecirc uma introduccedilatildeo baacutesica
Note que siacutelaba longa eacute geralmente aquela que conteacutem uma vogal longa (h w) ou um ditongo Todavia ai e oi satildeo consideradas curtas quando ocorrem no fim de uma palavra (desta forma a siacutelaba final eacute curta em logogogogoijijijij Em ditongos eacute costume colocar o acento sobre a segunda vogal (tou=to)
Regras baacutesicas de acentuaccedilatildeo
1 O acento pode ser colocado sobre uma das trecircs uacuteltimas siacutelabas da palavra (Jo 13 anta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= ou)de e(n o( gegonen
2 Se a uacuteltima siacutelaba de uma palavra eacute longa o acento pode ser colocado soacute em uma
25
das duas uacuteltimas siacutelabas (pneumata mas pneumaton) 3 O acento circunflexo soacute pode ser colocado sobre uma das duas uacuteltimas siacutelabas da
palavra e soacute sobre uma siacutelaba longa (dw=ma dou= (Romai=oi) 4 Em verbos o acento agudo eacute colocado tatildeo longe do fim da palavra quanto
permitem as regras 1 e 2 (didwmi e(disoun) Quando um verbo eacute contracto e o acento agudo for colocado sobre a vogal contraiacuteda este eacute substituiacutedo por um acento circunflexo sobre a vogal contraiacuteda (filew torna-se filw=)
5 Excetuando-se as regras 1 e 2 natildeo haacute regras para indicar onde os acentos satildeo colocados em substantivos Eacute necessaacuterio aprender a colocar o acento ao aprender-se a palavra Mas note que na maior parte das vezes um substantivo conserva o seu acento nos demais casos na mesma siacutelaba em que ele cai no nominativo (a)rxh a)rxh=j) a menos que outras regras exijam uma mudanccedila (pneu=ma pneumatoj) mas pneumatwn [regra 2])
6 Quando uma palavra que naturalmente leva um acento agudo na uacuteltima siacutelaba eacute seguida por outra na mesma frase o acento agudo eacute substituiacutedo por um acento grave (touj a)delfououououjjjj blepw mas blepw touj a)delfououououjjjj)
7 Em circunstacircncias normais uma palavra leva soacute um acento Haacute contudo diversas palavras curtas (por exemplo e)sti me tij pwj) que lanccedilam o acento que elas teriam para traacutes para a palavra anterior quando isso eacute possiacutevel Por exemplo a)nqtrwpoj tij - um certo homem dou=loj tij ndash um escravo h(yato mou tij ndashalgueacutem me tocou (note que o acento de mou foi lanccedilado para traacutes sobre o h(yato e o acento de tij sobre o mou)
8 Dois acentos agudos natildeo podem ficar sem siacutelabas vizinhas Por isso topoj tij ndash um certo lugar (topoacutej eacute impossiacutevel e entatildeo tij simplesmente perde o acento) Mas onde uma palavra dissiacutelaba natildeo pode lanccedilar seu acento para traacutes ela o reteacutem e)n top= tini h=)n ndash ele estava em certo lugar
9 Palavras que laccedilam seus acentos para traacutes satildeo chamadas de encliacuteticas o( h( oi( ai( ei)j e)n e)k ou) e w(j natildeo tecircm acentos
O acento se coloca em cima da vogal da siacutelaba tocircnica da palavra e no caso de cair sobre um ditongo eacute sempre colocado sobre a sua segunda vogal
Ex lam-ba-nei ton dou=lon a)-kou-w tw=j fwnh=j Quando letras maiuacutesculas satildeo acentuadas a aspiraccedilatildeo e o acento satildeo colocados antes
da letra e natildeo em cima dela Ex )Ihsou= - i)hsou= )Eferoj
As uacutenicas palavras gregas que natildeo recebem acentos satildeo as procliacuteticas e as encliacuteticas Procliacuteticas satildeo as palavras monossilaacutebicas que natildeo tecircm acento proacuteprio e satildeo
pronunciadas junto com a palavra que segue agrave qual estatildeo intimamente ligadas Ex o(o(o(o( logoj e)ke)ke)ke)k qeou=
26
A este grupo pertencem as dez palavras gregas que nunca levam acentos Satildeo elas 1 Quatro formas do artigo o( oi( h( ai( 2 O adveacuterbio de negaccedilatildeo ou) (ou)k ou)x) 3 Trecircs preposiccedilotildees e)n ei)j e)k 4 Duas conjunccedilotildees w(jw(jw(jw(j = como eieieiei( = se
Palavras encliacuteticas Satildeo as palavras monossilaacutebicas e dissilaacutebicas que normalmente perdem seu proacuteprio
acento e se pronunciam junto com a palavra que vem antes porque satildeo consideradas como parte delas
Ex a)gapa=j memememe o(o(o(o( qeoj e)stin a)gaqoj A este grupo pertencem A maioria das formas do verbo ei)mi (eu sou) E a maioria
das formas do verbo fhmi As formas do pronome pessoal mou= = meu moi = para mim sou= = teu soi = para ti se = te
ASPIRACcedilAtildeO
Na liacutengua grega as palavras que comeccedilam com vogal ou ditongo levam um sinal
chamado aspiraccedilatildeo (espiacuterito) Este sinal se coloca sobre a vogal inicial ou caso a palavra comeccedilar com ditongo sobre a segunda vogal deste No caso de a palavra comeccedilar com maiuacutescula se coloca antes dela A aspiraccedilatildeo indica como se pronuncia a palavra
e)xomenoj r(hmata ui(ou= )Abraam A aspiraccedilatildeo branda (rsquo ) natildeo afeta a pronuacutencia e natildeo eacute considerada na transliteraccedilatildeo Ex ou)ranoj ceacuteu pronuncia-se uranoacutes a)gaph amor pronuncia-se agaacutepē A aspiraccedilatildeo aacutespera (lsquo ) indica que a palavra se pronuncia com um som parecido com
o ldquohrdquo em inglecircs (house) ou ldquojrdquo em espanhol (juego) Na transliteraccedilatildeo a aspiraccedilatildeo aacutespera eacute representada pela letra h
Ex o(doj caminho pronuncia-se hodoacutes e se translitera hodoacutes eu(rnikw eu acho pronuncia-se e translitera-se heurisco Quando o u ou o r estatildeo no iniacutecio de uma palavra sempre levam aspiraccedilatildeo aacutespera
Ex r(hma = rhecircma palavra u(pomonh = hupomonē paciecircncia Quando uma palavra leva aspiraccedilatildeo e acento na mesma vogal a maneira de colocaacute-lo
se ilustra nos seguintes exemplos e)xw e(n (um) (Anna (Ana)
TREMA O trema (uml) indica que duas vogais juntas natildeo formam um ditongo e que tambeacutem se
pronunciam separadamente Ex i)sxu+i ischuacute-i prwi+ pro-iacute )Hsai+aj Esa-iacuteas
27
a)skhseij - exerciacutecios
1 a)nagignwske kai grafe (Leia e escreva) o( profhthj (o profeta) o( poihthj (o poeta) o( filosofoj (o filoacutesofo) o( didaskaloj (o professor) o( i)atroj (o meacutedico) 2 GRAFE grafre Escreva (Em letras minuacutesculas) EGW LEGW
IWANNHS ESTI O PROFHTHS
SU EI O POIHTHS
UMEIS ESTE OI FILOSOFOI
EGW EIMI O DIDASKALOS
SINAIS DE PONTUACcedilAtildeO
Port Koinecirc Exemplo Grego Ponto final Deus qeoj Viacutergula Deus qeoj Ponto Viacutergula ou dois pontos ou Deus Deus qeoj Deus qeoj
portuguecircs em grego
ponto final igual
viacutergula igual
ponto e viacutergula
dois pontos
exclamaccedilatildeo
ponto no alto da linha
interrogaccedilatildeo helliphelliphelliphellip (cuidado)
28
DICAS DE LIacuteNGUA PORTUGUESA As Classes de Palavras Frase eacute uma combinaccedilatildeo de palavras organizadas segundo determinadas leis Sua
estrutura elementar apoacuteia-se basicamente em duas classes de palavras o substantivo e o verbo Exs
a O menino brinca Substantivo verbo
b As andorinhas voam Substantivo verbo 1 Substantivo Pertencem a esta classe todas as palavras que designam os seres
em geral as entidades reais ou imaginaacuteveis cadeira Cearaacute anjo alegria 2 Verbo Pertencem a essa classe as palavras que designam as accedilotildees ou processos que
ocorrem com os seres em geral cantar falar desaparecer partir O verbo eacute a uacutenica classe de palavras em que o tempo eacute marcado por uma desinecircncia proacutepria conto (presente indica a accedilatildeo feita no tempo real ) cantava ( preteacuterito [passado] imperfeito indica uma accedilatildeo imperfeita natildeo concluiacuteda ) cantei ( preteacuterito perfeito indica uma accedilatildeo concluiacuteda ) cantarei ( futuro aponta uma accedilatildeo que estaacute por vir ) cantaria ( futuro do preteacuterito indica uma accedilatildeo do passado que visava o futuro)
3 Os sateacutelites do substantivo 31 Adjetivo Classe de palavras que serve para indicar as qualidades as propriedades do
substantivo Exs a Cadeira confortaacutevel b Garoto feliz A locuccedilatildeo adjetiva eacute a expressatildeo formada de preposiccedilatildeo mais substantivo
qualificadora de outro substantivo Exs a Casa de tijolos b copo de cristal 32 Numeral Classe que serve para indicar a quantidade dos substantivos quantos
satildeo eles Exs um dez duacutezia oitenta mileiro O numeral ordinal indica a posiccedilatildeo de certo substantivo numa escala de nuacutemeros
dispostos em seacuterie Exs primeiro trigeacutesimo mileacutesimo 33 Artigo Classe que serve basicamente para indicar se o substantivo eacute concebido com
algo jaacute definido e conhecido previamente ou como algo indefinido e natildeo nomeado anteriormente Exs Havia um menino e um cachorro muito amigos O cachorro chama-se Buck e era da raccedila pastor-alematildeo O menino era contente com seu cachorro
4 Os sateacutelites do verbo 41 Adveacuterbio Pertencem a esta classe as palavras que se associam ao verbo para indicar
as vaacuterias circunstacircncias que envolvem a accedilatildeo (tempo lugar modo causa etc ) Exs O aviatildeo pousou suavemente aqui ontem
29
O aviatildeo pousou suavemente aqui ontem Artigo substantivo verbo adveacuterbio de modo adv de lugar adv de tempo OBS Em alguns casos o adveacuterbio pode modificar um adjetivo ou um outro adveacuterbio Exs a O dia foi bastante agitado b Estou muito bem Adveacuterbio adjetivo adveacuterbio adveacuterbio
A locuccedilatildeo adverbial eacute a expressatildeo formada de preposiccedilatildeo mais substantivo modificadora do verbo Exs A aviatildeo pousou no porta-aviotildees sem atraso Verbo locuccedilatildeo adverbial locuccedilatildeo adverbial 42 Pronome Eacute a classe de palavras que serve para indicar uma das trecircs pessoas
do discurso ou situar alguma coisa em relaccedilatildeo a essas trecircs pessoas Ex Noacutes vocecirc minha aquela algueacutem Existem os pronomes pessoais do caso reto que funcionam com sujeito da oraccedilatildeo (eu tu ele noacutes voacutes eles) e do caso obliacutequo que funcionam com complementos da oraccedilatildeo (me te o a se lhe nos vos os as se lhes mim comigo ti contigo si consigo ele ela noacutes conosco voacutes convosco si consigo eles elas) os demonstrativos (aquele aquela aquilo este essa) os possessivos (meu teu minha nosso vosso) os relativos (que qual) os interrogativos (quem qual ) os de tratamento (Senhor Vossa Excelecircncia)
SUBSTANTIVOS GREGOS
O substantivo e o verbo satildeo palavras principais no discurso As outras satildeo
consideradas auxiliares Eis algumas como exemplo a)nqrwpoj a)ggeloj kosmoj logoj liqoj exprimem substacircncia ndash satildeo substantivos luw legw a(giazw
exprimem accedilatildeo ndash satildeo verbos Os substantivos podem servir como sujeito e objeto ou complemento direto
qeoj a)gapa= a)nqrwpon a)nqrwpoj a)gapa= qeon Suj verbo objeto - sujeito verbo Objeto
a) O grego natildeo utiliza a ordem das palavras na formaccedilatildeo da frase como no portuguecircs pode invertecirc-las Por exemplo sujeito predicado complemento e acessoacuterios Deus ama o mundo
b) Grego qeoj a)gapa= ton kosmon O sujeito eacute qeoj e o objeto direto eacute ton kosmon Ordem inversa ton kosmon a)gapa= o( qeoj O sujeito eacute o( qeoj No final da frase e o objeto direto eacute ton kosmon no princiacutepio Conclusatildeo O sujeito eacute indicado pela terminaccedilatildeo [oj] ndash diz-se nominativo ndash N O objeto direto eacute indicado pela terminaccedilatildeo [on] ndash diz-se acusativo ndash A
30
A mudanccedila de forma dos substantivos chama-se Declinaccedilatildeo CASO Caso Sigla Forma Funccedilatildeo
o)nomastikh Nominativo N oj Sujeito genikh Genitivo G ou= Posse dwtikh Dativo D Objeto indireto ai)tiatikh Acusativo A on Objeto direto
c) Determinar o sujeito e o objeto direto nas seguintes frases qeoj a)gapa= ton ui(on
ton ui(on a)gapa qeoj logon legei o( dou=loj )Ihsou legei logon Declinaccedilatildeo
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoj a palavra genikh Genitivo G ou= logou da palavra dwtikh Dativo D Objeto indireto log agrave palavra ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto on logon a palavra
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoi as palavras genikh Genitivo G wn logwn das palavras dwtikh Dativo D Objeto indireto oij logoij agraves palavras ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto ouj logouj as palavras
O grego modifica a uacuteltima siacutelaba das palavras para indicar a sua funccedilatildeo seja qual for a posiccedilatildeo na frase As formas das declinaccedilotildees chamam-se casos
Caso indica funccedilatildeo Forma Caso Sigla Funccedilatildeo Exemplo traduccedilatildeo oj Nominativo N Sujeito logoj palavra ou Genitivo D logou da palavra Dativo A Objeto indireto log agrave palavra on Acusativo A Objeto direto logon a palavra
Os substantivos terminados em [oj] cumprem sempre a funccedilatildeo de sujeito Os substantivos terminados em [on] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto direto Os substantivos terminados em [] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto indireto
diakonoj legei logon qeou= dou=l O diaacutecono fala a palavra de Deus ao servo Sujeito Verbo Objeto direto Objeto indireto
31
Substantivos satildeo palavras que datildeo nomes aos seres de modo geral eles satildeo flexionados com relaccedilatildeo ao seu gecircnero e ao seu nuacutemero
Gecircnero satildeo flexionados em masculino feminino e ainda o neutro Nuacutemero aleacutem do singular e do plural temos o dual As Declinaccedilotildees Gregas Satildeo modificaccedilotildees sofridos pelo substantivo na uacuteltima siacutelaba dando sua funccedilatildeo
sintaacutetica na frase Nem todos os substantivos satildeo flexionados da mesma forma os que apresentam as mesmas flexotildees satildeo agrupados em declinaccedilotildees Os estudiosos antigos da gramaacutetica relacionaram com pequenas variaccedilotildees dez declinaccedilotildees poreacutem haacute trecircs seacuteculos aconteceu uma mudanccedila e reuniram apenas trecircs satildeo estas
Casos Gregos O grego trabalha com casos para indicar as funccedilotildees sintaacuteticas dos substantivos Estes casos satildeo em nuacutemero de oito Nominativo Genitivo Dativo Acusativo Ablativo Locativo Instrumental e Vocativo Mas eles se apresentam em cinco formas apenas Isso porque alguns possuem a mesma forma o Locativo o Instrumental e o Dativo possuem a mesma terminaccedilatildeo (w w) por isso muitas gramaacuteticas os consideram simplesmente como Dativo Os casos Genitivos e Ablativos possuem a mesma terminaccedilatildeo (ou ou) por isso algumas gramaacuteticas os consideram como Genitivo sendo assim em algumas gramaacuteticas os classifiquem apenas em cinco casos assim vejamos esses casos Nominativo eacute o caso que indica que o substantivo exerce a funccedilatildeo sintaacutetica de sujeito da frase
1 O nominativo o chamado predicativo do sujeito nas frases que possuam predicados nominais Ex a)postoloj a)gei ton filon (o apoacutestolo conduz o amigo) o( qeoj kurioj e)stin (Deus eacute o Senhor)
2 Genitivo eacute o caso usado para indicar que o substantivo tem a ideacuteia de uma posse No portuguecircs natildeo eacute usado este termo Ex gnwskomen ton adelfon tou= a)nqrwpou (Noacutes conhecemos o irmatildeo do homem)
3 Dativo eacute o caso que indica a ideacuteia de interesse pessoal Corresponde ao nosso objeto indireto Ex legw t= a)nqrwp (eu falo ao Homem)
4 Acusativo expressa a ideacuteia de extensatildeo corresponde ao nosso objeto direto Ex a)kouw ton logon (eu ouccedilo a palavra)
5 Vocativo eacute o caso que expressa exclamaccedilatildeo Ex kurie a)koue (Senhor Escuta) 6 Ablativo eacute o caso usado com o substantivo indicar a ideacuteia fundamental de origem
derivaccedilatildeo ou ponto de partida Ex o( nomoj e)rxetai ton qeou= (A lei vem de Deus) 7 Locativo eacute o caso que exprimi a ideacuteia de lugar Ex o( a)nqrwpoj e)stin t=
kosm (o homem estaacute no mundo) 8 Instrumental eacute o caso que tem a ideacuteia do meio atraveacutes do qual a accedilatildeo verbal eacute
realizada Podendo tambeacutem indicar a ideacuteia de associaccedilatildeo ou acompanhamento Ex pempw a)rton t= a)postol (eu envio o patildeo pelo apoacutestolo) legw t= qe (eu falo com Deus)
32
Segunda Declinaccedilatildeo Os substantivos da 2ordf declinaccedilatildeo satildeo os substantivos que tecircm raiz - oooo Eles possuem dois gecircneros o Masculino e o Neutro Os masculinos satildeo aqueles substantivos terminados em ojojojoj e tecircm como paradigma o substantivo logojlogojlogojlogoj Jaacute os de gecircneros Neutros satildeo aqueles terminados em onononon cujo paradigma eacute biblonbiblonbiblonbiblon
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N logoj logoi
GENITIVO genikh G logou logwn
DATIVO dwtikh D log logoij
ACUSATIVO ai)tiatikh A logon logouj
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N biblion biblia GENITIVO genikh G bibliou bibliwn DATIVO dwtikh D bibli biblioij ACUSATIVO ai)tiatikh A biblion biblia
Substantivos Masculinos da 2ordf Declinaccedilatildeo ndash ojojojoj
Substantivos Neutros da 2ordf declinaccedilatildeo - onononon
N logoj Palavra biblion O livro
G logou Da palavra bibliou Do livro
Abl logou Da palavra bibliou Do livro
Loc log Na palavra bibli No livro Inst log Com a pela palavra bibli Com o pelo livro D log Agrave palavra bibli Ao livro
A logon Palavra biblion O livro
Voc loge Palavra biblion livro N logoi Palavras biblia Os livros
G logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Abl logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Loc logoij Nas palavras biblioij Nos livros Inst logoij Com as pelas palavras biblioij Com os pelos livros D logoij Agraves palavras biblioij Aos livros
A logouj Palavras biblia Os livros
Voc logoi Palavras biblia livros
33
Vocabulaacuterio Substantivos masculinos seguem o paradigma logojlogojlogojlogoj
SINGULAR PLURAL N logoj logoi
G logou logwn
D log logoij
A logon logouj
Vocabulaacuterio
Grego Portuguecircs O Nordm de Vezes no NT a(martoloj pecador (hamartiologia) 47 a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)lla Mas (ecircnfase 635) a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) de E mas (2771) diaboloj diabo (175) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 filoj Amigo 29 foboj Medo (Fobia 47) kai E tambeacutem (947) kairoj Tempo 85 karpoj Fruto 66 kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave 45) nomoj Lei (Deutero-nocircmio 194) o)xloj Multidatildeo 174 o)fqalmoj Olho 100 oi)koj Casa 115
34
ou) ou)k ou)x natildeo (1619) ou)ranoj Ceacuteu 272 paraklhtoj Consolador advogado 5 potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) qanatoj Morte (tanatologia)120 qeoj Deus deus (teologia 1314) qronoj Trono 62 stauroj Cruz 28 stefanoj Coroa 18 tufloj Cego 50 u(mnoj Hino 2 ui(oj Filho 374 Xristoj Cristo (ungido crisma 529) xronoj Tempo 54 zh=loj Zelo 16
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a(martoloj a)nqrwpoj a)rtoj a)delfoj
a)mnoj a)postoloj didaskaloj e)piskopoj kosmoj ou)ranoj potamoj qanatoj
Decirc o plural e o singular das seguintes palavras
decirc o plural decirc o singular
oJ a[ggelo oiJ diavkonoi
oJ ajdelfov oiJ douloi
oJ qeov oiJ oi[koi
hJ diavkono aiJ qevoi
hJ h[rhmo aiJ oJdoiv
hJ ceirov aiJ a[mpeloi
to gevno ta ajrniva
to e[qo ta tevkna
35
Vocabulaacuterio Substantivos neutros seguem o paradigma biblionbiblionbiblionbiblion
SINGULAR PLURAL N biblion biblia
G bibliou bibliwn
D bibli biblioij
A biblion biblia
Substantivos neutros Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo musthrion Segredo paidion Crianccedila a)rnion Cordeirinho ploi=on Barco navio biblion Livro probaton Ovelha daimonion Democircnio proswpon Rosto face pessoa e)rgon Obra trabalho sabbaton Saacutebado i(eron Templo shmei=on Sinal eu)aggelion Evangelho sunedrion Sineacutedrio lutron Resgate teknon Filho crianccedila marturion Testemunho
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a)rnion daimonion e)rgon i(eron
eu)aggelion lutron marturion teknon musthrion paidion ploi=on probaton
Primeira declinaccedilatildeo Os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm raiz ndash aaaa Eles possuem
dois gecircneros os femininos e os masculinos Os substantivos femininos 1ordf declinaccedilatildeo estatildeo divididos em dois grupos aqueles
cujas raiacutezes terminam numa vogal ou em rrrr que levam a terminaccedilatildeo aaaa e tem como paradigma o substantivo oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia) e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr que levam a terminaccedilatildeo hhhh e tem como paradigma o substantivo grafhgrafhgrafhgrafh Entretanto os substantivos femininos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm uma pequena exceccedilatildeo com relaccedilatildeo aos chamados substantivos sigmaacuteticos (ssss - jjjj) ou seja todos aqueles que acabam em sigma [glglglglwwww====ssssssssaaaa] Eles sofrem alteraccedilotildees no nominativo e no acusativo singular em vez de seguir o paradigma grafē (grafhgrafhgrafhgrafh) eles seguem o paradigma oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia)
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N oi)kia oi)kiai N grafh grafai G oi)kiaj oi)kiw=n G grafh=j grafw=n D oi)ki oi)kiaij D gra fv= grafai=j A oi)kian oi)kiaj A grafhn grafaj
36
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (aaaa) e seguem o paradigma oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia Substantivos Femininos Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo a(martia Pecado metanoia Arrependimento a)lhqeia Verdade o)milia Conversa a)nomia Iniquumlidade oi)kia Casa basileia Reino o(mologia Confissatildeo diakonia Serviccedilo parousia Vinda diaspora Dispersatildeo sofia Sabedoria e)kklhsia Igreja swthria Salvaccedilatildeo e)paggelia Promessa filadelfia Amor fraternal eu)logia Becircnccedilatildeo louvor h(mera Dia eu)xaristia Gratidatildeo qura Porta kardia Coraccedilatildeo petra Rocha pedra koinwnia Comunhatildeo xara Alegria marturia Testemunho w(ra hora
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N glw=ssa glw=ssai N doca docai
G glwsshj glwssw=n G dochj docwn
D glwssv glwssaij D docv docai=j
A glw=ssan glw=ssaj A docan docaj
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (h) e seguem o paradigma
grafgrafgrafgrafh
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo a)paph Amor o)rgh Ira coacutelera a)delfh Irmatilde parabolh Paraacutebolas a)rxh Princiacutepio proseuxh Oraccedilatildeo diaqhkh Alianccedila sinagwgh Sinagoga didaxh Ensino u(paoh Obediecircncia dikaiosunh Justiccedila u(potagh Submissatildeo ei)rhnh Paz u(pomonh Perseveranccedila e)ntolh Mandamento fulh Tribo e)pistolh Carta epiacutestola fwnh Voz som numfh Noiva yuxh Alma
37
ajgrafhngrafA
ai=jgrafv=grafD
w=ngrafh=jgrafG
aigrafhgrafN
PLURALSINGULAR
RAIZRAIZ
Exerciacutecio - a)skhseij
Decline os seguintes substantivos a)paph a)delfh a)rxh diaqhkh didaxh dikaiosunh ei)rhnh e)ntolh e)pistolh numfh o)rgh parabolh proseuxh sinagwgh u(paoh u(potagh u(pomonh fulh fwnh yuxh
Os substantivos masculinos da 1ordf declinaccedilatildeo tambeacutem satildeo divididos em dois grupos aqueles cujas raiacutezes terminam em vogal (neaniaj) ou em tttt (profprofprofprofhhhh tttthhhhς) levam a terminaccedilatildeo aaaaς e tem como paradigma o substantivo neanianeanianeanianeaniaς e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr levam a terminaccedilatildeo hhhhς e tem como paradigma o substantivo profprofprofprofhhhh tttthhhhς Em siacutentese os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo satildeo os femininos terminados em aaaa e em hhhh e os substantivos masculinos terminados em aaaaς e hhhhjjjj
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N neaniaj neaniai N profhthj profh=tai
G neaniou neaniw=n G profhtou profhtw=n
D neani neaniaij D profhtv profhtaij
A neanian neaniaj A profhthn profhtaj
VOCABULAacuteRIO Todos estes substantivos satildeo masculinos (o() o seguem os paradigmas neaniajprofhthj Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo rsquoHliaj Elias krithj Juiz rsquoHsaiaj Isaiacuteas maqhthj Aluno disciacutepulo neaniaj Moccedilo jovem margarithj Peacuterola Bappisthj Batista mesithj Mediador
38
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo eu)aggelisthj Evangelista poihthj Fazedor Zhlwthj Zeloso profhthj Profeta rsquo Israhlithj Israelita stratiwthj Soldado rsquo Iwannhj Joatildeo u(phrethj Ministro servo klepthj Ladratildeo u(pokithj Hipoacutecrita
a)skhseij Decline os seguintes substantivos neaniaj Bappisthj eu)aggelisthj
klepthj maqhthj profhthj u(phrethj
Terceira Declinaccedilatildeo A 3ordf declinaccedilatildeo grega geralmente eacute conhecida como declinaccedilatildeo consoante pois a maioria dos seus substantivos possuem raiz ndash consoante Eacute a mais difiacutecil das declinaccedilotildees gregas Diferente da 1ordf e da 2ordf declinaccedilatildeo a 3ordf abrange os trecircs gecircneros Feminino Masculino e Neutro
SINGULAR PLURAL
N ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς N ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
V φφφφῶῶῶῶςςςς V φφφφῶῶῶῶτατατατα
A ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς A ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
G τοτοτοτοῦῦῦῦ φωτφωτφωτφωτόόόόςςςς G ττττῶῶῶῶνννν φφφφώώώώτωντωντωντων
D ττττῷῷῷῷ φωτφωτφωτφωτίίίί D τοτοτοτοῖῖῖῖςςςς φφφφώώώώσισισισι
substantivo masculino
substantivo feminino
substantivos neutros
nom oJoJoJoJ lovgo hJhJhJhJ oJdov totototo tevknon ajrnivon
genabl toutoutoutou lovgou thththth oJdou toutoutoutou tevknou ajrnivou
dtlcit twtwtwtw lovgw thththth oJdw twtwtwtw tevknw ajrnivw
acus tontontonton lovgon thnthnthnthn oJdovn totototo tevknon ajrnivon
sing
voc lovge oJdev tevknon ajrnivon
nom oiJoiJoiJoiJ lovgoi aiJaiJaiJaiJ oJdoiv tatatata tevkna ajrniva
genabl twntwntwntwn lovgwn twntwntwntwn oJdwn twntwntwntwn tevknwn ajrnivwn
dtlcit toitoitoitoi lovgoi taitaitaitai oJdoi toitoitoitoi tevknoi ajrnivoi
acus toutoutoutou lovgou tatatata ojdouv tatatata tevkna ajrniva
pl
voc lovgoi oJdovi tevkna ajrniva
39
VERBOS GREGOS
A forma como os verbos satildeo identificados (que eacute a que aparece nos dicionaacuterios) eacute a da primeira pessoa do singular do presente do indicativo da voz ativa Assim e)imi (eu sou) legw (eu falo eu digo)
Os verbos tecircm tempo voz e modo como no portuguecircs Os tempos verbais gregos expressam mais a qualidade da accedilatildeo do que o tempo em que a accedilatildeo acontece Somente no Indicativo eacute que o Presente indica Tempo Presente A ideacuteia principal do Presente eacute que a accedilatildeo eacute contiacutenua ainda em progresso e eacute chamada de Linear ou Durativa
Verbo eacute a palavra que indica accedilatildeo ou estado da accedilatildeo as flexotildees sofridas pelo verbo chamam-se conjugaccedilotildees Eles estatildeo divididos em dois grupos de conjugaccedilotildees o de terminaccedilatildeo wwww (legw) possuindo a maioria dos verbos gregos e o de terminaccedilatildeo mimimimi (e)imi) contendo somente uma minoria
Os verbos gregos como no portuguecircs possuem modificaccedilotildees numeacutericas pessoa (1ordf 2ordf e 3ordf) e nuacutemero (singular e plural)
Tempos Verbais O tempo verbal em grego eacute diferente do portuguecircs aleacutem de indicar a eacutepoca o tempo refere-se principalmente agrave qualidade da accedilatildeo ou seja se a accedilatildeo foi completada ou natildeo A accedilatildeo completa chama-se tambeacutem accedilatildeo pontilear e a incompleta linear que eacute descrita como estando em processo em andamento No grego temos trecircs tempos Primaacuterios Presente Perfeito (Passado) e Futuro E trecircs tempos Secundaacuterios Aoristo Imperfeito e Mais-que-Perfeito
Presente indicam aleacutem de uma accedilatildeo pontilear uma accedilatildeo contiacutenua ou um estado incompleto A accedilatildeo eacute descrita como em progresso em andamento durativa ou linear
Futuro como em portuguecircs indica o que vai acontecer Geralmente expressa a ideia de uma accedilatildeo pontilear mas em alguns casos pode ser durativa
Ex Jesus voltaraacute em gloacuteria Imperfeito expressa uma accedilatildeo que foi contiacutenua por algum tempo no passado mas
que jaacute cessou A accedilatildeo pode ter sido continuada habitual intermitente etc o que eacute determinado pelo contexto e pelo significado do verbo
Ex Jesus proclamava o Reino de Deus
Aoristo Eacute um tempo indefinido Essencialmente ele natildeo tem significaccedilatildeo temporal embora esse significado esteja presente no modo indicativo onde o aoristo tem significaccedilatildeo passada e recebe o (faltou o siacutembolo na apostila) de aumento como o tempo imperfeito
Perfeito Eacute um tempo grego peculiar em sua funccedilatildeo e natildeo encontramos correspondecircncia em nossa liacutengua Ele combina a accedilatildeo pontilear e a linear por expressar geralmente no indicativo o efeito ou estado no presente como resultado de uma accedilatildeo no passado indicando assim a permanecircncia de uma accedilatildeo completa ou um estado presente resultado de uma accedilatildeo passada
Mais-que-Perfeito Associa a accedilatildeo pontilear com a linear soacute que estas accedilotildees satildeo combinadas no passado Tem a mesma ideacuteia do nosso passado imperfeito
40
Modos verbais O modo verbal indica a maneira da afirmaccedilatildeo verbal ou seja como a accedilatildeo eacute realizada Eacute a maneira ou a forma por meio da qual o verbo exprime a accedilatildeo Assim temos o Indicativo Subjuntivo Imperativo Optativo Infiniti vo e o Particiacutepio
1 Indicativo que expressa um fato tido como certo
2 Subjuntivo que enuncia o fato de modo possiacutevel duvidoso
3 Imperativo que expressa ordem proibiccedilatildeo conselho
4 Optativo que expressa desejo opccedilatildeo
5 Infinitivo que eacute considerado como um substantivo-verbal O infinitivo eacute um substantivo-verbal Eacute sempre indeclinaacutevel (o que significa que natildeo tem casos N G D A) Quando eacute antecedido de um artigo definido o artigo eacute sempre neutro singular e eacute declinado segundo a funccedilatildeo do infinitivo
6 Particiacutepio eacute considerado como um adjetivo-verbal
Vozes Verbais A voz verbal indica como a accedilatildeo ou o estado do verbo se refere ao sujeito Natildeo existe accedilatildeo sem causa E a origem desta causa eacute descrita pela voz Em grego como no portuguecircs temos trecircs vozes verbais Ativa Meacutedia (reflexiva) e Passiva
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
raiz terminaccedilatildeo
do VIPMP VIPPM
Traduccedilatildeo
Presente do Indicativo
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
-omai
-h
-etai
-ovmeqa
-esqe
-ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
VIPP eu sou solto
VIPM eu solto para mim eu me solto
VIPP tu eacutes solto
VIPM tu soltas para ti tu te soltas
VIPP ele(a) eacute solto
VIPM ele(a) solta para si ele(ou ele se solta
VIPP noacutes somos soltos
VIPM noacutes soltamos para noacutes noacutes nos soltamos
VIPP voacutes sois soltos
VIPM voacutes soltais para voacutes voacutes vos soltais
VIPP eles(as) satildeo soltos
VIPM eles(as) soltam para si eles(as) se soltam
Ativa onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a algo ou algueacutem Ex louw ndash eu lavo Meacutedia (reflexiva) onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a si mesmo Ex luomai - eu me lavo Passiva onde o sujeito sofre a accedilatildeo Ex louomai ndash eu sou lavado
41
Pres Ativa Traduccedilatildeo Pres Meacutedia Traduccedilatildeo louw Eu lavo luomai Eu me lavo loueij Tu lavas lu$ Tu te lavas louei Ele lava louetai Ele se lava louomen Noacutes lavamos louomeqa Noacutes nos lavamos louete Voacutes lavais louesqe Voacutes vos lavais louousi Eles lavam louontai Eles se lavam
Passiva louomai lou$ louetai louomeqa louesqe louontai
Eu sou lavado Tu eacutes lavado Ele eacute lavado Noacutes somos lavados Voacutes sois lavados Eles satildeo lavados
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
VIPA V = verbo I = Indicativo P = Presente A = Ativa VIPMP V = verbo I = Indicativo P = Presente M = meacutedia P = Passiva Paradigmas de verbos de terminaccedilatildeo -w-w-w-w no VIPA e VIPMP Satildeo formados pela simples adiccedilatildeo da terminaccedilatildeo verbal ao radical Observe que a
vogal temaacutetica eacute considerada como parte da terminaccedilatildeo verbal
luvwluvwluvwluvw ajkouvwajkouvwajkouvwajkouvw ejsqivwejsqivwejsqivwejsqivw e[cwe[cwe[cwe[cw levgwlevgwlevgwlevgw ginwvskwginwvskwginwvskwginwvskw gravfwgravfwgravfwgravfw bavllwbavllwbavllwbavllw
VIPA = R + -w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)
luvw
luvei
luvei
luvomen
luvete
luvousi(n)
ajkouvw
ajkouvei
ajkouvei
ajkouvomen
ajkouvete
ajkouvousi(n)
ejsqivw
ejsqivei
ejsqivei(n)
ejsqivomen
ejsqivete
ejsqiv usi(n)
e[cw
e[cei
e[cei
e[comen
e[cete
e[cousi(n)
levgw
levgei
levgei(n)
levgomen
levgete
levgousi(n)
ginwvskw
ginwvskei
ginwvskei(n)
ginwvskomen
ginwvskete
ginwvskousi(n)
gravfw
gravfei
gravfei(n)
gravfomen
gravfete
gravfousi(n)
bavllw
bavllei
bavllei(n)
bavllomen
bavllete
bavllousi(n)
VIPMP = R + -omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -etai -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
ajkouvomai
ajkouvh
ajkouvetai
ajkouovmeqa
ajkouvesqe
ajkouvontai
ejsqivomai
ejsqivh
ejsqivetai
ejsqiovmeqa
ejsqivesqe
ejsqivontai
e[comai
e[ch
e[cetai
ejcovmeqa
e[cesqe
e[contai
levgomai
levgh
levgetai
legovmeqa
levgesqe
levgontai
ginwvskomai
ginwvskh
ginwvsketai
ginwskovmeqa
ginwvskesqe
ginwvskontai
gravfomai
gravfh
gravfetai
grafovmeqa
gravfesqe
gravfontai
bavllomai
bavllh
bavlletai
ballovmeqa
bavllesqe
bavllontai
42
APLICACcedilAtildeO DA QUALIDADE DA ACcedilAtildeO VERBAL NO TEMPO VERB AL Qualidades Tempos _
Presente _ Mais-que-Perfeito
Imperfeito _ Linear - Pontilear Perfeito Linear
Futuro _ Mais-que-Perfeito
Presente _
Futuro _ Pontilear
Aoristo _
VERBOS Pessoa e Nuacutemero
Assim como no portuguecircs tambeacutem no grego os verbos tecircm terminaccedilotildees pessoais que indicam a pessoa e o nuacutemero do sujeito que executa a accedilatildeo
Exemplo Canto Indica que sou eu (1ordf pessoa do singular) que canta Cantas Indica eacutes tu (2ordf pessoa do singular) que cantas Cantamos Indica que somos noacutes (1ordf pessoa do plural) que cantamos
Mesmo que o sujeito jaacute esteja impliacutecito na terminaccedilatildeo verbal eacute possiacutevel que se
queira destacaacute-lo ou enfatizaacute-lo Nesses casos eacute acrescentado o pronome pessoal Exemplo nenikhka ton kosmon ndash venci o mundo e)gw nenikhka ton kosmon ndash eu venci o mundo
PRONOMES
O pronome eacute a palavra que substitui o nome evitando-lhe a repeticcedilatildeo O nome que eacute substituiacutedo pelo pronome chama-se antecedente o pronome concorda com o seu antecedente em gecircnero e nuacutemero
Em grego quando o pronome pessoal eacute usado eacute para dar ecircnfase Nas formas obliacutequas ele eacute bastante usado no NT
Exemplos
43
Jo 125
Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj
Pronomes pessoais
Pessoa Nuacutemero
su pronome pessoal da 2a pessoa nominativo singular
e)gw eu 1ordf Singular
E por que entatildeo batizas se tu natildeo eacutes o Cristo
su tu 2ordf Singular
Mt 69 Pater h(mw=n o( e)n toi=j ou)ranoi=j au)toj h o Ele ela 3ordf Singular
h(mw=n pronome pessoal da 1a pessoa genitivo plural h(me=ij noacutes 1ordf Plural
Pai nosso que estais nos ceacuteus u(me=ij voacutes 2ordf Plural
au)toi ai a Eles elas 3ordf Plural
PRONOMES
1a Pessoa Singular 1a Pessoa Plural N e)gw eu N h(me=ij noacutes
A e)meme me mim A h(ma=j nos conosco
G e)mou= mou de mim G h(mw=n de noacutes
D e)moimoi para mim D h(mi=n para noacutes
2a Pessoa Singular 2a Pessoa Plural
N su tu N u(me=ij voacutes
A se te ti A u(ma=j vos convosco
G sou= de ti G u(mw=n de voacutes
D soi para ti D u(mi=n para voacutes
3a Pessoa Singular 3a Pessoa Plural N au)toj Ele N au)toi Eles
A au)tou= Dele A au)tw=n Deles
G au)t= A ele G au)toi=j A eles
D au)ton Ele D au)touj Eles PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO luwluwluwluw (soltar) lu w Eu solto estou soltando lu eij Tu soltas estaacutes soltando lu ei Ele solta estaacute soltando lu omen Noacutes soltamos estamos soltando o = vogal temaacutetica lu ete Voacutes soltais estais soltando e = vogal temaacutetica lu ousi(n) Eles soltam estatildeo soltando
44
Pessoa e nuacutemero
portuguecircs grego
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eu
tu
elea
noacutes
voacutes
elesas
falo
falas
fala
falamos
falais
falam
ejgw
su
aujto aujth aujto
hJmei
uJmei
aujtoi aujtai aujta
levgw
levgei
levgei
levgomen
levgete
levgousin
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO a)gwa)gwa)gwa)gw (guiar) a)g w Eu guio estou guiando a)g eij Tu guias estaacutes guiando a)g ei Ele guia estaacute guiando a)g omen Noacutes guiamos estamos guiando a)g ete Voacutes guiais estais guiando a)g ousi(n) Eles guiam estatildeo guiando
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO ballwballwballwballw (jogo) ball w Eu jogo estou jogando ball eij Tu jogas estaacutes jogando ball ei Ele joga estaacute jogando ball omen Noacutes jogamos estamos jogando ball ete Voacutes jogais estais jogando ball ousi(n) Eles jogam estatildeo jogando
FUTURO DO INDICATIVO ATIVO luw (soltar) lu s w Eu soltarei lu s eij Tu soltaraacutes lu s ei Ele soltaraacute lu s omen Noacutes soltaremos lu s ete Voacutes soltareis lu s ousi(n) Eles soltaratildeo
45
luw Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo
1ordfps luw luw luein
2ordfps lueij lu$j lu=e
3ordfps luei lu$ luetw
1ordfpl luomen luwmen
2ordfpl luete luhte luete
3ordfpl luousi luwsi luetwsan
luw Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo
1ordfps luomai luwmai luestai
2ordfps lu$ lu$ luou
3ordfps luetai luhtai luesqw
1ordfpl luomeqa luwmeqa
2ordfpl luesqe luhsqe luesqe
3ordfpl luontai luwntai luesqwsan
luw Imperfeito Ativo
1ordfps e)luon
2ordfps e)luej
3ordfps e)lue
1ordfpl e)luomen
2ordfpl e)luete
3ordfpl e)lue
1ordfps e)luon
luw Imperfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps e)luomen
2ordfps e)luo
3ordfps e)lueto
1ordfpl e)luomeqa
2ordfpl e)luesqe
3ordfpl e)luonto
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Ativo Futuro Ativo
1ordfps lusw lusein
2ordfps luseij
3ordfps lusei
1ordfpl lusomen
2ordfpl lusete
3ordfpl lusousi
46
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Meacutedio Futuro Meacutedio
1ordfps lusomai lusestai
2ordfps lus$
3ordfps lusetai
1ordfpl lusomeqa
2ordfpl lusesqe
3ordfpl lusontai
luw Futuro Passivo Futuro Passivo
1ordfps luqhsomai luqhsesqai
2ordfps luqhs$
3ordfps luqhsetai
1ordfpl luqhsomeqa
2ordfpl luqhsesqe
3ordfpl luqhsontai
luw 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo
1ordfps e)lusa lusw lu=sai
2ordfps e)lusaj lus$j lu=son
3ordfps e)luse lus$ lusatw
1ordfpl e)lusamen luswmen
2ordfpl e)lusate lushte lusate
3ordfpl e)lusan luswsi lusatwsan
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio
1ordfps e)lusamhn luswmai lusasqai
2ordfps e)lusw lus$ lu=sai
3ordfps e)lusato lushtai lusasqw
1ordfpl e)lusameqa luswmeqa
2ordfpl e)lusasqe lushsqe lusasqe
3ordfpl e)lusanto luswntai luasqwsan
luw 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo
1ordfps e)luqhn luqw= luqhnai
2ordfps e)luqhj luqh=j luqhti
3ordfps e)luqh luq$= luqhtw
1ordfpl e)luqhmen luqw=men
2ordfpl e)luqhte luqh=te luqhte
3ordfpl e)luqhsan luqw=si luqhtwsan
47
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo Perfeito Ativo
1ordfps leluka lelukw lelukenai
2ordfps lelukaj leluk$j
3ordfps leluke leluk$
1ordfpl lelukamen lelukwmen
2ordfpl lelukate lelukhte
3ordfpl lelukasi (kan) lelukwsi
luw 1ordm Perfeito Meacutedio e Passivo 1ordmPerfeito Meacutedio e Passivo Perfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps lelumai lelusqai
2ordfps lelusai lu=sai
3ordfps lelutai lusasqw
1ordfpl lelumeqa
2ordfpl lelusqe lusasqe
3ordfpl leluntai luasqwsan
luw Mais que Perfeito Ativo
1ordfps e)lelukein
2ordfps e)lelukate
3ordfps e)lelukate
1ordfpl e)lelukate
2ordfpl e)lelukate
3ordfpl e)lelukate
luw + que Perfeito meacutediopassivo
1ordfps e)lelumhn
2ordfps e)leluso
3ordfps e)leluto
1ordfpl e)lelumeqa
2ordfpl e)lelusqe
3ordfpl e)lelunto
Verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv
Em grego haacute duas conjugaccedilotildees baacutesicas identificadas pelos verbos terminados em -w e -mi Embora os verbos em -w sejam mais comuns e regulares vamos primeiramente abordar o verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv que equivale aos nossos verbos auxiliares ser e estar e tambeacutem existir Como em portuguecircs tambeacutem na liacutengua grega este eacute o principal verbo de ligaccedilatildeo
A forma eijmiv (eu sou estou existo) estaacute na 1ps do VIPA (Presente do Indicativo Ativo) Como este verbo natildeo tem a forma passiva e meacutedia podemos dizer simplesmente VIP
48
VIPA ou VIP IMPERFEITO DO IND AT e)imi (SER)
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eijmiv ei ejstiv(n) ejsmevn ejstev eijsiv(n)
eu sou
tu eacutes
elea eacute
noacutes somos
voacutes sois
elesas satildeo
h)mhn h)=j h)=sqa h)=n h)=meqta h)te h)san
Eu era
Tu eras
Ele era
Noacutes eacuteramos
Voacutes eacutereis
Eles eram
Traduza as frases para o portuguecircs
ejgwv eijmi hJ quvrasum
eijmiv presbuvtero
ajgavph ejstin oJ qeov
oJ qeov ejstin ajgaqov
oiJ douloi tou qeou ejsmen
oJ jIwavnnh ejstin a[nqrwpo
ejgwv eijmiv hJ oJdo kai hJ ajlhvqeia kai hJ zwhv
Terminaccedilotildees Pessoais
O pronome pessoal quase natildeo eacute usado no grego pois as proacuteprias terminaccedilotildees jaacute indicam por si que a pessoa estaacute fazendo a accedilatildeo As terminaccedilotildees para os verbos primaacuterios (presente futuro e perfeito) satildeo w eij ei omen ete ousi
RAIZ TEMA VOGAL TEMAacuteTICA a) RAIZ a primeira pessoa do singular do Presente Ativo do Indicativo eacute a raiz do
verbo b) TEMARADICAL eacute a parte constante (quase sempre) de um verbo c) VOGAL TEMAacuteTICA eacute a vogal colocada entre o Tema e as Terminaccedilotildees
Pessoais que comeccedilam com consoantes O ldquoordquo [oacutemicron] antes de ldquomrdquo e ldquogrdquo e ldquoerdquo antes das outras consoantes
Para conjugar um verbo eacute soacute pegar o Tema adicionar as Terminaccedilotildees Pessoais e
colocar a vogal Temaacutetica onde for necessaacuteria Como exemplo vejamos como seria a conjugaccedilatildeo dos verbos luw e a)kouw
49
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees S 1 lu - w
I 2 lu - eij
N 3 lu - ei
P 1 lu o men
L 2 lu e te
U 3 lu - ousi
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees
S 1 a)kouomai o omai
I 2 a)kouv e v
N 3 a)kouetai e etai
P 1 a)kouomeqa o omeqa
L 2 a)kouesqe e esqe
U 3 a)kouontai o ontai
Conjugando os verbos
Forma no original
Categoria Tempo Modo Voz Pessoa Nuacutemero
Forma no leacutexico
Traduccedilatildeo literal
legei Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg legw Ele dizfala
a)koueij
ginwskomen
qelontai
legei
legousi(n)
legw
blepv
ginwskete
blepomai
xaireij
ei)= Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg e)imi Tu eacutes
ballete
a)geij
a)gapw
50
O nnnn (ny) moacutevel
Na terceira pessoa do singular e do plural o nnnn entre parecircnteses indica que a forma completa pode ser tanto e)sti ei)si quanto e)stin ei)sin As formas sem o nnnn normalmente satildeo usadas se a palavra que segue eacute iniciada por consoante formas com o nnnn satildeo normalmente usadas se a palavra que segue eacute iniciada por vogal ou se a forma verbal finaliza o enunciado Mas o uso natildeo eacute riacutegido haacute muitas exceccedilotildees especialmente em apoio do uso do nnnn
Exemplos yeusthj e)stinnnn kai o( pathr au)tou=
Ele eacute o pai da mentira )Iwannhj ou)k e)stinnnn o( Xritou=
Joatildeo natildeo eacute o Cristo )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin
Eu sou a videira (a) verdadeira e o pai meu o agricultor eacute Traduza as frases para o grego
Deus eacute amor
Joatildeo eacute profeta
Eu estou em casa
Jesus estaacute em casa
Somos seus profetas
Jesus eacute o patildeo da vida
Minha casa eacute na cidade
Somos amigos de Jesus
PRESENTE ATIVO DO INDICATIVO 1 blepw eu vejo 21 legw eu digo 2 ginwskw eu conheccedilo 22 luw eu solto destruo 3 grafw eu escrevo 23 metrew eu meccedilo 4 didaskw eu ensino 24 menw eu permaneccedilo 5 e)xw eu tenho 25 nikaw eu venccedilo 6 khrussw eu prego 26 proskunew eu adoro 7 latreuw eu sirvo 27 oi)kodomew eu construo 8 lambanw eu recebo 28 o(mologew eu confesso
51
9 paideuw eu educo 29 paraggellw eu ordeno 10 a)gapaw eu amo 30 krinw eu julgo 11 a)kouw eu escuto 31 paideuw eu educo 12 a)gw eu guio conduzo 32 e(uriskw eu acho encontro 13 telw eu quero desejo 33 louw eu me banho lavo 14 swzw eu salvo liberto 34 filassw eu guardo 15 kairw eu me alegro 35 grafw eu escrevo 16 a)ggelw eu anuncio 36 e)kballw eu expulso removo 17 qerapeuw eu cuido saro curo 37 e)sqiw eu como 18 a)postelw eu envio 38 diwkw eu persigo sigo 19 e)ggizw eu me aproximo 39 qanatow eu mato 20 tarassw eu agito 40 sunagw Eu reuacuteno convoco
ARTIGOS
PLURALSINGULARNeutFemMascNeutFemMasc
ta tajtouj to thnton
toi=jtai=jtoi=jt=tv= t=
tw=ntw=ntw=ntou= th=j tou=
taai(oi(toh(o(
O artigo Em portuguecircs temos artigos definidos (o a os as) e indefinidos (um uma uns
umas) Em grego existe apenas o artigo definido Assim uma palavra como logoj pode ser traduzida como palavra ou como uma palavra dependendo do contexto Mas o uso do artigo definido em grego corresponde em grande parte ao uso do artigo definido em portuguecircs As diferenccedilas satildeo frequumlentemente muito sutis para serem mencionadas numa introduccedilatildeo Atenccedilatildeo deveraacute ser dada ao modo como o artigo eacute usado nos exerciacutecios de grego e de portuguecircs que seguem e no Novo Testamento
O artigo grego geralmente funciona como o adjetivo concordando com a palavra
que ele modifica em gecircnero nuacutemero e caso
52
masculino feminino neutro
singular plural singular plural singular plural
nom oJ o oiJ os hJ a aiJ as tov oa tav osas
genabl tou do twn dos th da twn das tou doda twn dosdas
dat
loc
inst
tw
ao
no
com o
pelo
toi
aos
nos
com os
pelos
th
agrave
na
com a
pela
tai
agraves
nas
com as
pelas
tw
aoagrave
nona
com oa
peloa
toi
aosagraves
nosnas
com osas
pelosas
acus tovn o touv os thvn a tavv as tov oa tavv osas
Exerciacutecio Coloque os artigos correspondentes para cada substantivo
a[mpelwn (fem) aijwnwn (masc) gevno (neut)
a[nqrwpou a[rcontwn (masc) diavkonwn (fem)
ajpovstolo (masc) ajdelfoi qeoiv (masc)
a[rtou bivon kuvrioi
didavskalou gavmou laov (masc)
doulw doulw (fem) livqon
h[rhmo (fem) e[qo (neut) mhtrov (fem)
qeoiv (fem) h[rhmoi (fem) oJdou (fem)
kavlamoi (masc) qavnatw udatoi (neut)
nuktou (fem) qrovnoi fwtou (neut)
skovtoi (neut) ajrniva ceirov (fem)
PREPOSICcedilOtildeES proj A proj ton potamon Para o rio 4 Acusativo ei)j A ei)j ton potamon Para dentro do rio 4 Acusativo e)n D e)n t= potam= Dentro do rio em o rio 3 Dativo e)k G e)k potamou= Para fora do rio 2 Genitivo a)po G a)po potamou= Partindo do rio 2 genitivo
Preposiccedilatildeo eacute uma palavra que auxilia o substantivo a expressar o seu caso ou funccedilatildeo
na oraccedilatildeo Eacute chamada de ldquopreacute-posiccedilatildeordquo porque geralmente eacute posicionada na frente do
53
substantivo ao qual auxilia expressar a sua funccedilatildeo Ex e)k th=j sunagwgh=j e)celqontej h)=lqon ei)j thn oi)kian Simwnoj kai
)Andreou Saindo da sinagoga foram para a casa de Simatildeo e Andreacute Nota As preposiccedilotildees e)k e ei)j indicam respectivamente que eles saiacuteram de dentro
da sinagoga para dentro da casa Mesmo que uma preposiccedilatildeo sirva para esclarecer o caso natildeo eacute ela quem governa o
caso Muito pelo contraacuterio na liacutengua grega eacute o caso que determina o significado de uma preposiccedilatildeo Isto significa que uma preposiccedilatildeo pode ter um determinado significado quando usada com um certo caso e significado diferentes quando usada com outros casos O significado de uma preposiccedilatildeo depende entatildeo do caso com o qual ela eacute usada Esse detalhe pode ser observado no vocabulaacuterio da liccedilatildeo
3 2
4 e 2
4
4
4
234
234
234
2
24
4
2
24
24
24
54
O quadro das preposiccedilotildees gregas eacute o seguinte Preposiccedilatildeo Caso que rege Traduccedilatildeo
1 ὑπέρ A acima de
2 ἐπί G sobre
3 ὑπό A sob
4 παρά ampamp ampamp D A G ao lado de
5 ἀmicroφί D A G de ambos os lados de
6 πρός A para em direccedilatildeo de
7 εἰς A para dentro de
8 ἐν D em
9 ἐκ ἐξ G de fora de
10 ἀπό G de afastamento de
11 περί A G ao redor de
12 διά ampamp ampamp G atraveacutes de
13 ἀνά A para cima
14 κατά G para baixo
15 ἀντί G contra
16 πρό G antes de
17 ὀπίσω G atraacutes de depois de
18 σύν D com
19 microετά G com D aleacutem de
55
Vamos apresentar algumas palavras portuguesas que usam estas preposiccedilotildees como prefixos Isto poderaacute ajudar a memorizaccedilatildeo 1 hipeacuterbole ὑπέρ + βάλλω que coloca acima de
2 epitaacutefio ἐπί + τάφος que estaacute sobre o tuacutemulo
3 hipoacutecrita ὑπό + κρίνω que distingue (julga) sob
4 paralelo παρά + ἀλλήλων que estaacute ao lado do outro
5 anfiacutebio ἀmicroφί + βίος que vive em ambos (terra e aacutegua)
6 proseacutelito πρός + ἠλύθον que se encaminha para
7 exegeta εἰς + ἡγέοmicroαι que conduz para
8 energia ἐν + ἔργον que tem forccedila em si
9 ecircxodo ἐκἐξ + ὁδός caminho para fora
10 apogeu ἀπό + γῆ longe da terra
11 periacutemetro περί + microέτρον medida em volta de
12 diacircmetro διά + microέτρον medida atraveacutes de
13 Anastaacutecio ἀνά + ἵστηmicroι que ressurgiu
14 catarata κατά + ῥάσσω que se precipita
15 antiacutedoto ἀντί + δίδωmicroι (remeacutedio) dado contra
16 proacute logo πρό + λόγος palavra (dita) antes de
17 opistoacutedomo ὀπισθό + δόmicroος parte posterior de um templo grego
18 sinoacutetico σύν + ὀράω que abarca com um soacute olhar
19 metafiacutesica microετά + φύσις aleacutem da natureza (fiacutesica)
56
2 G (Genitivo)3 D (Dativo)4 A (Acusativo)
Traduza para o portuguecircs (Resposta no 2ordm Vol De James)
1 o( ui(oj ei)=pen ei)mi (Mc 1462) 2 o( ui(oj tou= a)nqrwpou kurioj e)stin (Mc 228) 3 e)rxetai o( a)delfoj o( kaloj (Mc 331) 4 o( a)nqrwpoj e)rxetai (Mc 61) 5 oi( a)nqrwpoi ou)x a(gioi ei)sin (Mc 124) 6 o( qeoj ei)=pen (Mc 219) 7 o( a)ggeloj o( a(gioj ou)k e)rxetai (Mc 838) 8 o(loj o( kosmoj kaloj e)stin (Mc 149) 9 o( ou)ranoj ou) kaloj e)stin (Mc 1331) 10 o( ui(oj tou= qeou= e)stin a)gaqoj (Mc 311)
57
EXERCIacuteCIOS DE GREGO
a) Qual eacute entatildeo o sujeito e qual eacute o objeto das seguintes frases qeoj fala logon (palavra) qeoj ama dou=lon (servo) dou=loj ama qeon qeon ama dou=loj dou=loj fala logon logon fala dou=loj b) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus c) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus d) Traduza podendo incluir um artigo Note N e A qeoj h)gaphsen ton kosmon kosmoj ou)k h)gaphsen qeon Kurioj h)gaphsen dou=lon o( a)nqrwpoj h)gaphsen qeon presbuteron h)gaphsen Kurioj a)postoloj legei logon logon legei diakonoj dou=loj ballei liqon a)nqrwpoj blepei potamon diaboloj ou)k h)gaphsen qeon
e) Traduza Deus amou mundo e homem Homem amou Senhor
Vocabulaacuterio ALMA = yuxh AMIGO = filoj
BATIZAR = baptizw CARNE = sarc
CONSOLADOR = paraklhtoj COMUNHAtildeO = koinwnia
CEacuteU = ou)ranoj BONITO BOM = kaloj
ADAtildeO = )Adam CAMINHO = o(doj
NOIVA = numfh CASA = oi)=koj
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
7
uncial ou
maiuacutescula
cursiva ou
minuacutescula nome
transliter
accedilatildeo pronuacutencia
1 A a alfa a[lfa a aba (longo ou breve)
2 B b beta (bēta) bhta b bar boi
3 G g gama gavmma g galo (sempre ldquoguerdquo)
4 D d delta devlta d de
5 E e ε eacutepsilon e[yilon e peacute eco (breve e aberto)
cedil 1 ı stigma vau ou
digama
stivgma
digavmma f (v) 6
6 Z z zeta (zēta) zhta z dizia (som ldquodzrdquo consoante dupla)
7 H h eta (ēta) hta ē pelo bebo (longo e fechado)
8 Q q ϑ theta (thēta) qeta th think (em inglecircs som sibilante)
9 I i iota (iōta) ijwta i iria (breve ou longo)
10 K k k kapa kavppa k ou c casa (sempre ldquokrdquo nunca ldquocrdquo de cebola)
11 L l lambda lavmbda l laacute
12 M m muuml mu m mesa
13 N n 4 nuuml nu n nada
14 X x ksi xi ks taacutexi sexo (consoante dupla)
15 O o oacutemicron o[mikron o poacute (breve e aberto)
16 P p p pi pi p paacute pia
˝ 5 2 kopa kovppa q 90
17 R 6 r rocirc (rhō) rJw rh ou r7 raro (ldquorrdquo aacutespero e brando)
18 S s sigma sigma s sapo assim (sempre ldquosrdquo)
19 T t τ tau tau t ter (sem chiado como em tio)
20 U Υ u uumlpsilon (uacutepsilon) u[yilon u ou y Muumlller (uuml em alematildeo) uacutetil (longa ou
breve)
21 F f φ fi (phi) fi f ou ph faca filho
22 C c xi ou chi 10 ci ch ich (em alematildeo)
23 Y y psi yi ps psicologia psiu (consoante dupla)
24 W w ocircmega (ōmega) w[mega ō alocirc (logo e fechado)
amp ˛ 12 ˜ sampa sampi
san ou shu savmpa tz ou ts 900
8
9
Exerciacutecios
1- Treine a escrita das letras do alfabeto grego
A a
B b
G g
D d
E e
Z z
H h
Q q
I i
K k
L l
M m
N n
X x
O o
P p
R r
S
T t
U u
F f
C c
Y y
W w
10
2- Treine a escrita das letras do alfabeto grego Aproveite para decorar a sequumlecircncia das letras
A B G D E Z H Q I K L M N X O P R S T Y F C Y W
a b g d e z h q i k l m n x o p r s t y f c y w
a b g d e z h q i k l m n x o p r s t y f c y w
11
SEMINAacuteRIO TEOLOacuteGICO GOEL NOME DA
LETRA REFEREcircNCIA TEXTO TRADUCcedilAtildeO
α
a)lfa a)lhqeia Joatildeo 146
legei au)t= [o(] )Ihsou=j )Egw ei)mi h( o(doj kai h(
a)lhqeia kai h( zwh ou)deij e)rxetai proj ton patera ei)
mh di e)mou=
β
bh=ta blepw
Joatildeo 925 a)pekriqh ou)=n e)kei=noj Ei) a(martwloj e)stin ou)k oi)=da e(n oi)=da o(ti tufloj w)n a)rti
blepw
g gamma
ginwskw
Joatildeo 1014 )Egw ei)mi o( poimhn o( kaloj kai ginwskw ta e)ma kai ginwskousi me ta e)ma
δ
delta
didaskw
Joatildeo 1426
o( de paraklhtoj to pneu=ma to a(gion o( pemyei o( pathr e)n t= o)nomati mou
e)kei=noj u(ma=j didacei panta kai u(pomnhsei u(ma=j panta a( ei)=pon u(mi=n [e)gw]
e e)yilon
ei)rhnh
Joatildeo 1427
Ei)rhnhn a)fihmi u(mi=n ei)rhnhn thn e)mhn didwmi u(mi=n ou) kaqwj o( kosmoj didwsin e)gw didwmi u(mi=n mh tarassesqw u(mw=n h( kardia mhde deiliatw
z zhta
zwh
Joatildeo 1125
ei)=pen au)tv= o( )Ihsou=j )Egw ei)mi h( a)nastasij kai h( zwh o( pisteuwn ei)j e)me ka)n a)poqanv zhsetai
h h)=ta
h(mera
Joatildeo 119
a)pekriqh )Ihsou=j Ou)xi dwdeka w(=rai ei)sin th=j h(meraj e)an tij peripatv=
e)n tv= h(mer ou) proskoptei o(ti to fw=j tou= kosmou toutou blepei
12
NOME DA LETRA
REFEREcircNCIA TEXTO TRADUCcedilAtildeO
q qh=ta
qalassa
Joatildeo 61
Meta tau=ta a)ph=lqen o( )Ihsou=j
peran th=j qalasshj th=j
Galilaiaj th=j Tiberiadoj
i i)w=ta
i(erion
Joatildeo 1023
kai periepatei o( )Ihsou=j e)n t=
i(er= e)n tv= sto= tou=
Solomw=noj
k kappa
kaloj Joatildeo 1011
)Egw ei)mi o( poimhn o( kaloj o(
poimhn o( kaloj thn yuxhn
au)tou= tiqhsin u(per tw=n
probatwn
l lambda
legw
legeij
legei
legomen
legete
legousi
Joatildeo 23 logoj
kai u(sterhsantoj oi)nou legei
h( mhthr tou= )Ihsou= proj au)ton
Oi)=non ou)k e)xousin
m mu
marturew Joatildeo 2124 metanoia
Ou(=toj e)stin o( maqhthj o(
marturw=n peri toutwn kai o(
grayaj tau=ta kai oi)damen o(ti
a)lhqhj au)tou= h( marturia
e)stin
n nu
nomoj
Joatildeo 117
117 o(ti o( nomoj dia Mwu+sewj
e)doqh h( xarij kai h( a)lhqeia
dia )Ihsou= Xristou= e)geneto
c ci
chrainw Joatildeo 156
e)an mh tij menv e)n e)moi e)blhqh
e)cw w(j to klh=ma kai e)chranqhe)chranqhe)chranqhe)chranqh
kai sunagousin au)ta kai ei)j
to pu=r ballousin kai kaietai
o o))mikron
Joatildeo 146 o(doj
legei au)t= [o(] )Ihsou=j )Egw
ei)mi h( o(doj kai h( a)lhqeia kai
h( zwh ou)deij e)rxetai proj ton
patera ei) mh di e)mou=
13
NOME DA LETRA
REFEREcircNCIA TEXTO TRADUCcedilAtildeO
p pi
Joatildeo 315 pisteuw
i(na pa=j o( pisteuwn e)n au)t=
e)xv zwhn ai)wnion
r r(w=
Joatildeo 847 r(h=ma
o( w)n e)k tou= qeou= ta r(hmatar(hmatar(hmatar(hmata
tou= qeou= a)kouei dia tou=to
u(mei=j ou)k a)kouete o(ti e)k tou=
qeou= ou)k e)ste
sj sigma
Joatildeo 114 sarc
Kai o( logoj sarc e)geneto kai
e)skhnwsen e)n h(mi=n kai
e)qeasameqa thn docan au)tou=
docan w(j monogenou=j para
patroj plhrhj xaritoj kai
a)lhqeiaj
t tau
Joatildeo 112 teknon
o(soi de e)labon au)ton e)dwken
au)toi=j e)cousian tekna qeou=
genesqai toi=j pisteuousin ei)j
to o)noma au)tou=
u u)yilon
Joatildeo 149 ui(oj
a)pekriqh au)t= Naqanahl
(Rabbi su ei)= o( ui(oj tou= qeou=
su basileuj ei)= tou= )Israhl
f fi
Joatildeo 113 filew
a)pesteilan ou)=n ai( a)delfai
proj au)ton legousai Kurie
i)de o(n filei=j a)sqenei=
x xi
Joatildeo 329 xairw xarisma
o( e)xwn thn numfhn numfioj
e)stin o( de filoj tou= numfiou o(
e(sthkwj kai a)kouwn au)tou=
xar= xairei dia thn fwnhn tou=
numfiou au(th ou)=n h( xara h(
e)mh peplhrwtai
14
NOME DA LETRA
REFEREcircNCIA TEXTO TRADUCcedilAtildeO
y yi
yuxh Joatildeo 1227
Nu=n h( yuxh mou tetaraktai
kai ti ei)pw Pater sw=son me
e)k th=j w(raj tauthj a)lla dia
tou=to h)=lqon ei)j thn w(ran
tauthn
w w)mega
w(ra Joatildeo 24
[kai] legei au)tv= o( )Ihsou=j Ti
e)moi kai soi gunai ou)pw h(kei
h( w(ra mou
15
A histoacuteria do alfabeto grego 2
Uma histoacuteria exata do desenvolvimento do alfabeto grego eacute na melhor das hipoacuteteses uma tentativa justamente por causa de sua antiguidade O fato de que o alfabeto grego deriva de uma escrita semiacutetica mais antiga eacute incontestaacutevel Contudo a exata origem do alfabeto grego eacute controversa Alguns eruditos sustentam que ele veio da escrita protocananeacuteia e da escrita feniacutecia enquanto que outras teorias incluem o Egito e a Assiacuteria Na verdade o alfabeto grego pode ser mais antigo do que se crecirc originalmente como pode ser exemplificado pelo fragmento de ceracircmica abaixo
O desenvolvimento histoacuterico da liacutengua grega pode ser traccedilado em cinco fases
arcaica claacutessica heleniacutestica bizantina e finalmente o grego moderno O alfabeto eacute um dos poucos elementos linguiacutesticos que permaneceram essencialmente natildeo mudados entre a fase claacutessica e o grego moderno embora a pronuacutencia das letras tenha evoluiacutedo atraveacutes dos seacuteculos A partir da forma das antigas letras gregas muitos eruditos acreditam que os gregos adotaram a forma a ordem e os nomes do alfabeto feniacutecio Para corroborar isso no seacuteculo quinto antes de Cristo o historiador grego Heroacutedoto chamou as letras gregas de phoinichēia grammata (foinixhia grammata) o que significa ldquoletras feniacuteciasrdquo Acredita-se que o alfabeto foi primeiro introduzido na Greacutecia durante o final do seacuteculo novo antes de Cristo pelos feniacutecios Os feniacutecios eram mercadores do Liacutebano que possuiacuteam colocircnias por todo o Mediterracircneo incluindo Chipre Por causa de interesses muacutetuos os feniacutecios encontraram os antigos gregos principalmente os minoacuteicos e os micecircnicos e a difusatildeo cultural teve lugar e o mais importante a disseminaccedilatildeo do alfabeto
O alfabeto grego arcaico passou por transformaccedilotildees com a alteraccedilatildeo de algumas consoantes feniacutecias em vogais Diferentemente do alfabeto grego do periacuteodo claacutessico tardio que conteacutem vogais e consoantes o alfabeto feniacutecio somente possuiacutea consoantes Os gregos
2 httpwwwe-grammesgr199702yura_enhtm
16
alteraram foneticamente algumas consoantes feniacutecias em vogais Por exemplo a letra feniacutecia ldquoAlephrdquo que era uma consoante explosiva tornou-se alpha uma vogal sonora As primeiras foram alpha epsīlon iōta omīkron e Upsīlon Eventualmente Omega foi introduzida como o som de um ldquoordquo longo O grego assim se tornou o primeiro alfabeto do mundo com letras tanto para vogais quanto para consoantes e assim o primeiro alfabeto foneacutetico Muitos alfabetos que contecircm vogais notadamente o romacircnico e o ciriacutelico satildeo derivados do alfabeto grego Porque o alfabeto romano eacute a base das liacutenguas europeacuteias ocidentais e o alfabeto ciriacutelico a base das liacutenguas europeacuteias orientais isto torna o alfabeto grego o pai de todos os alfabetos
O pequeno tablete de argila ao lado foi encontrado entre as ruiacutenas da antiga cidade de Ugarite em 1948 localizadaperto da moderna costa Siacuteria Ugarite floresceu de 1400 a 1200 antes de Cristo O tablete eacute parte de uma coleccedilatildeo de mais de trezentos tabletes de argila que foram encontrados haacute muito tempo O que eacute interessante eacute que a maioria dos tabletes recuperados eacute de textos mitoloacutegicos Contudo este eacute um abecedaacuterio O artefato muito provavelmente foi criado por um escriba aprendiz que pratica seu ABC (por isso se chama abecedaacuterio) Poreacutem parecem estar faltando trecircs letras Este tablete de argila eacute um exemplo de um alfabeto antigo bem diferente do alfabeto grego
Durante sua evoluccedilatildeo o alfabeto grego tambeacutem desenvolveu trecircs novas consoantes aspiradas que foram adicionadas ao fim do alfabeto Estas consoantes satildeo phī chī e psī Estas consoantes eram para compensar a falta de consoantes aspiradas no alfabeto feniacutecio Outras consoantes foram usadas e entatildeo desapareceram Por exemplo a letra san era usada em variaccedilatildeo com sigma As letras waw (mais tarde chamada digamma) e qoppa desapareceram tambeacutem esta uacuteltima usada em dialetos gregos do oeste Primeiramente havia um nuacutemero de diferentes versotildees e variaccedilotildees do alfabeto grego (veja na proacutexima paacutegina) Estas diferenccedilas era devidas provavelmente ao isolamento geograacutefico entre as cidades-estado da Greacutecia
ALFABETO GREGO
A expressatildeo alfabeto deriva das duas primeiras letras gregas alfa e beta O nuacutemero
de letras do alfabeto grego satildeo de vinte quatro (24) Os primeiros manuscritos do Novo Testamento grego foram escritos em letras maiuacutesculas satildeo chamados Unciais Modernamente poreacutem se convencionou usar as letras minuacutesculas (cursivas) nos textos que satildeo atualmente publicados por isso o aluno deve se preocupar inicialmente na
17
memorizaccedilatildeo destas Jo 11 Escrita uncial bull ENARXHHNLOGOSKAIOLOGOSHNTONQEONKAIQEOSHNOLOGOS Jo 11 Escrita uncial bull En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj
a b g d e z h q i k l m n c o r sj t u f x ψ w
A B G D E Z H Q I K L M N C O R S T U F X Ψ W
ASKHSEIS - a)skhseij - Exerciacutecios Leia em voz alta Um caccedilador foi agrave mata Levou komida numa lata Matou uma paka
Depoij de komhr dormiu e sonhou Apareceu uma onsa que entrou numa toka onde foi dormir O caccedilador queria mata-la mas tinha do do bicho Resolveu markar a fera maj komo Pegou uma lata fez um furo passou o rabo do bicho pelo furo e deu um no no rabo Depoij foi para kasa em Turno no Parana Doij anos depoij nosso caccedilador passou no mesmo trecho e lembrou-se da onsa Ele se escondeu na mata e esperou De repente um barulho apareseu uma onsa atravessando o trilho Tinha uma lata enferrujada no rabo e atraacutes dela vieram sete oncinhas todaj de latinhas noj raboj
Classificaccedilatildeo das consoantes
18
Agora que vocecirc jaacute conhece a maioria das letras e outros siacutembolos gregosvamos treinar sua leitura
Jo 119-27 IWANNHS KAI OI IOUDAIOI JOAtildeO E OS JUDEUS
IOUDAIOI - )Ioudai=oj Su tij ei)=
Os judeus Tu Quem eacutes
IWANNHS - )Iwannhj )Egw ou)k ei)mi o( Xristoj
Joatildeo Eu natildeo sou o Cristo
IOUDAIOI Ti ou)=n Su )Hliaj ei)=
OS JUDEUS Quem entatildeo Tu eacutes Elias
IWANNHS Ou)
JOAtildeO Natildeo
IOUDAIOI Tij ei)= legeij peri seautou=
OS JUDEUS Quem eacutes Falas acerca de ti mesmo
IWANNHS )Egw fwnh bow=ntoj e)n tv= e)rhm
JOAtildeO Eu sou uma voz no deserto
IOUDAIOI Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj ou)de )Hliaj ou)de o(
profhthj
OS JUDEUS Por que batizas se tu natildeo eacutes o
Cristo nem Elias nem o profeta
IWANNHS )Egw baptizw e)n u(dati mesoj u(mw=n e(sthkei o(( baptizwn e)n pneumati
JOAtildeO Eu batizo em aacutegua no meio de voacutes estaacute
o que batiza em espiacuterito
Kata )Iwannhj Segundo Joatildeo
Joatildeo 119-25 119 Kai au(th e)stin h( marturia tou= )Iwannou o(te a)pesteilan [proj au)ton] oi( )Ioudai=oi e)c (Ierosolumwn i(erei=j kai Leuitaj i(na e)rwthswsin au)ton Su tij ei)= 120 kai w(mologhsen kai ou)k h)rnhsato kai w(mologhsen o(ti )Egw ou)k ei)mi o( Xristoj 121 kai h)rwthsan au)ton Ti ou)=n Su )Hliaj ei)= kai legei Ou)k ei)mi (O profhthj ei)= su kai a)pekriqh Ou) 122 ei)=pan ou)=n au)t= Tij ei)= i(na a)pokrisin dw=men toi=j pemyasin h(ma=j ti legeij peri seautou= 123 e)fh )Egw fwnh bow=ntoj e)n tv= e)rhm Eu)qunate thn o(don kuriou kaqwj ei)=pen )Hsai+aj o( profhthj 124 Kai a)pestalmenoi h)=san e)k tw=n Farisaiwn 125 kai h)rwthsan au)ton kai ei)=pan au)t= Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj ou)de )Hliaj ou)de o( profhthj
19
Papiro 66 ANO 200 dC Conteuacutedo Evangelho
EUAGGELION IWANNHS - eu)aggeliou )Iwannhj 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn
20
Pronuacutencia Muitos manuais e compecircndios modernos tecircm dado um valor demasiado a pronuacutencia
do grego koinecirc a grande verdade eacute que a pronuacutencia original foi praticamente perdida a pronuacutencia que usualmente se faz foi a adotada pelo humanista Erasmo de Roterdatilde que foi o primeiro a publicar o texto grego dentro da moderna imprensa Mas a eacutepoca de Erasmo jaacute distava em quatorze ou quinze seacuteculos da eacutepoca do grego koinecirc
A pronuacutencia ganhou certo destaque em nossos dias devido a necessidade dos alunos de aprenderem outro idioma pela pronunciaccedilatildeo das palavras Portanto essa parte do idioma deve ser vista como um recurso didaacutetico e natildeo como verdade Nisto eacute onde costumamos a dizer que o grego antigo em seu aspecto da fala estaacute perdido para sempre Portanto o aluno natildeo deve dar muita atenccedilatildeo a tentativa de ser falar o grego antigo seu cuidado deve se concentrar nos aspecto morfoloacutegicos sintaacuteticos e es estiliacutesticos que satildeo mais absorvidos pela leitura silenciosa e analiacutetica e natildeo pela foneacutetica Foi portanto um erro dar muito destaque a suposta sonoridade do grego koinecirc como se fosse um idioma como o inglecircs que se aprende mais falando do que lendo
Adotamos a pronuacutencia pela silaba tocircnica sendo esta a que estaacute com o sinal DICA DE LIacuteNGUA PORTUGUESA A Siacutelaba Tocircnica eacute aquela que se estende quando a palavra eacute pronunciada numa
suposta caiacuteda num abismo Ex A silaba tocircnica de CAVALO eacute o VA pois pronunciando a palavra numa queda de abismo temos
CA VA A A A LO Ainda no aspecto da pronuacutencia podemos destacar
a Antes de γκζ e χ o γ tem som de ldquonrdquo Ex a)ggeloj (pronuacutencia acircnguelos) a)gkura (leia aacutenguumlra = acircncora) o)gxnh (leia oacutenknē = pecircra)
b O θ se pronuncia como th forte em inglecircs Nesta pronuncia chegamos bem perto do ldquodrdquo Talvez seja deste detalhe que encontramos a origem da nossa expressatildeo Deus pois quando pronunciamos qeoj quase dizemos ela
c O σ ς eacute sempre sibilante (possuindo o som de s ou ccedil e natildeo de z) Ex )Ihsouj se pronuncia Iessuacutes e natildeo Jezus
a)skhseij exerciacutecios
Pronuncie em voz alta e copie as seguintes frases legei au)t= [o(] )Ihsou=j )Egw ei)mi h( o(doj kai h( a)lhqeia kai h( zwh
ou)deij e)rxetai proj ton patera ei) mh di e)mou= (Jo 146) a)pekriqh )Ihsou=j )Amhn a)mhn legw soi e)an mh tij gennhqv= e)c
21
u(datoj kai pneumatoj ou) dunatai ei)selqei=n ei)j thn basileian tou= qeou=
Respondeu Jesus Ameacutem (em verdade) ameacutem eu te digo se natildeo algueacutem eacute nascido da aacutegua e do espiacuterito natildeo pode entrar no Reino de Deus (Jo 33)
SIacuteLABAS
a Monossiacutelabas o( h( ton gar ei)j e)k e)n de mh ou) ou)k oj)
b Dissiacutelabas a)-gw a)-mhn a)na qe-oj ei)mi legw bal-lw lo-goj
c Trissiacutelabas a)-del-foj a)n-qrw-poj bi-bli-on i(-e-roj ka-le-w
d Monossiacutelabas a)-pos-to-loj e)k-klh-si-a pan-to-kra-twr pres-bu-te-roj
Siacutelaba eacute a unidade sonora de uma palavra eacute o som ou reuniatildeo de sons que se pronunciam em uma soacute emissatildeo de voz Da reuniatildeo de siacutelabas obteacutem-se um vocaacutebulo ou palavra
Ex a-mor be-nig-da-de mor-to pa-li-to o-laacute
Na liacutengua grega uma palavra tem tantas siacutelabas quantas vogais ou ditongos possuir Assim logoij possui uma vogal e um ditongo e portanto tem duas siacutelabas uma contendo a vogal e a outra contendo o ditongo lo-goij
Quando uma palavra eacute separada em siacutelabas uma consoante que estiver sozinha entre duas vogais se junta agrave vogal que lhe segue
Ex e)-xo-me-noj di-da -jka-loj
As exceccedilotildees a esta regra satildeo as palavras compostas pros-eu-xh sun-a-agw-gh met-xe
Duas ou trecircs consoantes se juntam agrave vogal seguinte sempre que uma palavra grega possa comeccedilar com elas
Ex a) -na -stre-fw (composta de a)na e strefw) Na liacutengua grega uma siacutelaba pode ser longa ou breve Siacutelaba longa eacute aquela que conteacutem uma vogal longa ou um ditongo Ex a)n-qrw-poj dou=-loj Siacutelaba breve eacute aquela que conteacutem uma vogal breve lo-goj
Pronuncie em voz alta e copie as seguintes frases Jo 1512 1 )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin Eu sou a videira verdadeira e o Pai meu o agricultor eacute
22
2 pa=n klh=ma e)n e)moi mh feron karpon ai)rei au)to kai pa=n to karpon
Todo ramo em mim natildeo produzindo fruto (ele) tira o mesmo e todo fruto feron kaqairei au)to i(na karpon pleiona ferv
Produzindo limpa o mesmo para que fruto mais produza
CONSOANTES
Liacutequidas l m n r
Sibilantes s z c y
Em funccedilatildeo de que o z c e o y apresentam um som que parece ser a uniatildeo de duas outras consoantes eles satildeo chamados de consoantes duplas
zzzz = dddd + jjjj cccc = kkkk + jjjj yyyy = pppp + jjjj
Observaccedilatildeo Palavras gregas soacute podem terminar em vogal ou n r j (y c)
Exceccedilotildees e)ke)ke)ke)k de o adveacuterbio de negaccedilatildeo ou)k (ou)x) natildeo e palavras estrangeiras especialmente nomes hebraicos tais como Mariam )Iakwb etc
Ainda no aspecto da pronuacutencia podemos destacar
Antes de g k z e x o g tem som de ldquon = nrdquo Ex a)ggeloj (pronuacutencia anguelos)
O q se pronuncia como th forte em inglecircs Nesta pronuncia chegamos bem perto do ldquodrdquo Talvez seja deste detalhe que encontramos a origem da nossa expressatildeo Deus pois quando pronunciamos qeoj quase dizemos ela
O s j eacute sempre sibilante (possuindo o som de s ou ccedil e natildeo de z) Ex )Ihsouj se pronuncia Iessuacutes e natildeo Jezus
ACENTOS (TONOI TONOI TONOI TONOI ----tonoitonoitonoitonoi)
A maioria das palavras gregas levam acentos O acento no grego tem uma uacutenica finalidade indicar a siacutelaba tocircnica da palavra Esta siacutelaba se destaca das demais por ser proferida com mais forccedila
A escrita grega possui trecircs acentos
Agudo (acute) Grave (`) Circunflexo (^ ou ~)
Os acentos servem para orientar-nos na pronuacutencia mas noacutes natildeo precisamos falar
grego
23
A sua posiccedilatildeo gira em torno das trecircs uacuteltimas siacutelabas 1 Agudo pode encontrar-se numa das trecircs uacuteltimas legw tem som mais forte em
(e) 2 Grave pode encontrar-se na uacuteltima quando seguida por outra palavra qeoj ton
kosmon 3 Circunflexo (ecirc ou atilde) pode estar sobre uma das duas uacuteltimas qew= dou=loj 4 Em conjugaccedilatildeo o acento retrocede agrave primeira siacutelaba a)kouw - hkouon
O Novo Testamento e seu Vocabulaacuterio algumas estatiacutesticas 3
O NT grego possui 5388 palavras diferentes em 7941 versiacuteculos O nuacutemero total de palavras contidas em o NT eacute de 138019 Estas estatiacutesticas estatildeo em BibleWorks for Windows 40 Big Fork Montana Hermeneutika Bible Research Software 1999 e satildeo do Analytical Greek New Testament (AGNT2) de Timothy amp Barbara Friberg Destas 5388 palavras a grande maioria mais de 3000 palavras aparece apenas uma duas ou trecircs vezes em o NT
Cada 7a palavra eacute um artigo definido Cada 15a palavra eacute uma conjunccedilatildeo ldquoerdquo Cada 25a palavra eacute um pronome As 10 palavras mais usadas somam cerca de 45 mil do total enquanto que as 170
palavras que aparecem mais de 100 vezes cada somam cerca de 100 mil do total de vocaacutebulos do NT
Os substantivos satildeo 2368 e aparecem em 28365 formas diferentes Os verbos satildeo 1839 e aparecem em 27773 formas diferentes
EUAGGELION IWANNHS
11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw 111 ei)j ta i)dia
3 httpwwwairtonjocomgrego_biblico
24
h)=lqen kai oi( i)dioi au)ton ou) parelabon 112 o(soi de e)labon au)ton e)dwken au)toi=j e)cousian tekna qeou= genesqai toi=j pisteuousin ei)j to o)noma au)tou= 113 oi( ou)k e)c ai(matwn ou)de e)k qelhmatoj sarkoj ou)de e)k qelhmatoj a)ndroj a)ll e)k qeou= e)gennhqhsan 114 Kai o( logoj sarc e)geneto kai e)skhnwsen e)n h(mi=n kai e)qeasameqa thn docan au)tou= docan w(j monogenou=j para patroj plhrhj xaritoj kai a)lhqeiaj 115 )Iwannhj marturei= peri au)tou= kai kekragen legwn Ou(=toj h)=n o(n ei)=pon (O o)pisw mou e)rxomenoj e)mprosqen mou gegonen o(ti prw=toj mou h)=n 116 o(ti e)k tou= plhrwmatoj au)tou= h(mei=j pantej e)labomen kai xarin a)nti xaritoj
ACENTOS (TONOI)
O Novo Testamento foi originalmente escrito inteiramente em letras maiuacutesculas Natildeo havia marcas para indicar um tom alto ( acute ) um tom baixo ( ` ) ou um tom ascendente e descendente ( ~ ) O sistema de marcas chamadas de acentos eacute encontrado em manuscrito do nono seacuteculo AD para frente Vocecirc os encontraraacute nos textos impressos do Novo Testamento e pode completar este curso e ler o Novo Testamento sem saber mais nada sobre acentos Aqueles que precisarem de informaccedilotildees adicionais devem consultar as seguintes informaccedilotildees
Em ediccedilotildees impressas do Novo Testamento vocecirc encontraraacute trecircs acentos conhecidos como agudo ( ) [por exemplo ti] grave ( ) [proj] e circunflexo [ =] [a)rxv=] Estes acentos natildeo faziam parte do texto original do Novo Testamento eles aparecem apenas em manuscritos do 9ordm Seacuteculo em diante O sistema idealizado pelos escritores do grego claacutessico como uma ajuda para a pronuacutencia como o ( acute ) indicando um tom alto ( ` ) indicando um tom baixo e [ =] um tom ascendente e descendente
Em uns poucos casos os acentos distinguem palavras que de outra forma pareceriam iguais Por exemplo ei) significa ldquoserdquo mas ei)= ldquoeacutesrdquo Eacute possiacutevel ler o Novo Testamento sem saber nada sobre os acentos As regras de acentuaccedilatildeo satildeo complicadas e a maior parte dos estudantes natildeo precisa aprendecirc-las Para os que tecircm um interesse especial o sumaacuterio seguinte provecirc uma introduccedilatildeo baacutesica
Note que siacutelaba longa eacute geralmente aquela que conteacutem uma vogal longa (h w) ou um ditongo Todavia ai e oi satildeo consideradas curtas quando ocorrem no fim de uma palavra (desta forma a siacutelaba final eacute curta em logogogogoijijijij Em ditongos eacute costume colocar o acento sobre a segunda vogal (tou=to)
Regras baacutesicas de acentuaccedilatildeo
1 O acento pode ser colocado sobre uma das trecircs uacuteltimas siacutelabas da palavra (Jo 13 anta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= ou)de e(n o( gegonen
2 Se a uacuteltima siacutelaba de uma palavra eacute longa o acento pode ser colocado soacute em uma
25
das duas uacuteltimas siacutelabas (pneumata mas pneumaton) 3 O acento circunflexo soacute pode ser colocado sobre uma das duas uacuteltimas siacutelabas da
palavra e soacute sobre uma siacutelaba longa (dw=ma dou= (Romai=oi) 4 Em verbos o acento agudo eacute colocado tatildeo longe do fim da palavra quanto
permitem as regras 1 e 2 (didwmi e(disoun) Quando um verbo eacute contracto e o acento agudo for colocado sobre a vogal contraiacuteda este eacute substituiacutedo por um acento circunflexo sobre a vogal contraiacuteda (filew torna-se filw=)
5 Excetuando-se as regras 1 e 2 natildeo haacute regras para indicar onde os acentos satildeo colocados em substantivos Eacute necessaacuterio aprender a colocar o acento ao aprender-se a palavra Mas note que na maior parte das vezes um substantivo conserva o seu acento nos demais casos na mesma siacutelaba em que ele cai no nominativo (a)rxh a)rxh=j) a menos que outras regras exijam uma mudanccedila (pneu=ma pneumatoj) mas pneumatwn [regra 2])
6 Quando uma palavra que naturalmente leva um acento agudo na uacuteltima siacutelaba eacute seguida por outra na mesma frase o acento agudo eacute substituiacutedo por um acento grave (touj a)delfououououjjjj blepw mas blepw touj a)delfououououjjjj)
7 Em circunstacircncias normais uma palavra leva soacute um acento Haacute contudo diversas palavras curtas (por exemplo e)sti me tij pwj) que lanccedilam o acento que elas teriam para traacutes para a palavra anterior quando isso eacute possiacutevel Por exemplo a)nqtrwpoj tij - um certo homem dou=loj tij ndash um escravo h(yato mou tij ndashalgueacutem me tocou (note que o acento de mou foi lanccedilado para traacutes sobre o h(yato e o acento de tij sobre o mou)
8 Dois acentos agudos natildeo podem ficar sem siacutelabas vizinhas Por isso topoj tij ndash um certo lugar (topoacutej eacute impossiacutevel e entatildeo tij simplesmente perde o acento) Mas onde uma palavra dissiacutelaba natildeo pode lanccedilar seu acento para traacutes ela o reteacutem e)n top= tini h=)n ndash ele estava em certo lugar
9 Palavras que laccedilam seus acentos para traacutes satildeo chamadas de encliacuteticas o( h( oi( ai( ei)j e)n e)k ou) e w(j natildeo tecircm acentos
O acento se coloca em cima da vogal da siacutelaba tocircnica da palavra e no caso de cair sobre um ditongo eacute sempre colocado sobre a sua segunda vogal
Ex lam-ba-nei ton dou=lon a)-kou-w tw=j fwnh=j Quando letras maiuacutesculas satildeo acentuadas a aspiraccedilatildeo e o acento satildeo colocados antes
da letra e natildeo em cima dela Ex )Ihsou= - i)hsou= )Eferoj
As uacutenicas palavras gregas que natildeo recebem acentos satildeo as procliacuteticas e as encliacuteticas Procliacuteticas satildeo as palavras monossilaacutebicas que natildeo tecircm acento proacuteprio e satildeo
pronunciadas junto com a palavra que segue agrave qual estatildeo intimamente ligadas Ex o(o(o(o( logoj e)ke)ke)ke)k qeou=
26
A este grupo pertencem as dez palavras gregas que nunca levam acentos Satildeo elas 1 Quatro formas do artigo o( oi( h( ai( 2 O adveacuterbio de negaccedilatildeo ou) (ou)k ou)x) 3 Trecircs preposiccedilotildees e)n ei)j e)k 4 Duas conjunccedilotildees w(jw(jw(jw(j = como eieieiei( = se
Palavras encliacuteticas Satildeo as palavras monossilaacutebicas e dissilaacutebicas que normalmente perdem seu proacuteprio
acento e se pronunciam junto com a palavra que vem antes porque satildeo consideradas como parte delas
Ex a)gapa=j memememe o(o(o(o( qeoj e)stin a)gaqoj A este grupo pertencem A maioria das formas do verbo ei)mi (eu sou) E a maioria
das formas do verbo fhmi As formas do pronome pessoal mou= = meu moi = para mim sou= = teu soi = para ti se = te
ASPIRACcedilAtildeO
Na liacutengua grega as palavras que comeccedilam com vogal ou ditongo levam um sinal
chamado aspiraccedilatildeo (espiacuterito) Este sinal se coloca sobre a vogal inicial ou caso a palavra comeccedilar com ditongo sobre a segunda vogal deste No caso de a palavra comeccedilar com maiuacutescula se coloca antes dela A aspiraccedilatildeo indica como se pronuncia a palavra
e)xomenoj r(hmata ui(ou= )Abraam A aspiraccedilatildeo branda (rsquo ) natildeo afeta a pronuacutencia e natildeo eacute considerada na transliteraccedilatildeo Ex ou)ranoj ceacuteu pronuncia-se uranoacutes a)gaph amor pronuncia-se agaacutepē A aspiraccedilatildeo aacutespera (lsquo ) indica que a palavra se pronuncia com um som parecido com
o ldquohrdquo em inglecircs (house) ou ldquojrdquo em espanhol (juego) Na transliteraccedilatildeo a aspiraccedilatildeo aacutespera eacute representada pela letra h
Ex o(doj caminho pronuncia-se hodoacutes e se translitera hodoacutes eu(rnikw eu acho pronuncia-se e translitera-se heurisco Quando o u ou o r estatildeo no iniacutecio de uma palavra sempre levam aspiraccedilatildeo aacutespera
Ex r(hma = rhecircma palavra u(pomonh = hupomonē paciecircncia Quando uma palavra leva aspiraccedilatildeo e acento na mesma vogal a maneira de colocaacute-lo
se ilustra nos seguintes exemplos e)xw e(n (um) (Anna (Ana)
TREMA O trema (uml) indica que duas vogais juntas natildeo formam um ditongo e que tambeacutem se
pronunciam separadamente Ex i)sxu+i ischuacute-i prwi+ pro-iacute )Hsai+aj Esa-iacuteas
27
a)skhseij - exerciacutecios
1 a)nagignwske kai grafe (Leia e escreva) o( profhthj (o profeta) o( poihthj (o poeta) o( filosofoj (o filoacutesofo) o( didaskaloj (o professor) o( i)atroj (o meacutedico) 2 GRAFE grafre Escreva (Em letras minuacutesculas) EGW LEGW
IWANNHS ESTI O PROFHTHS
SU EI O POIHTHS
UMEIS ESTE OI FILOSOFOI
EGW EIMI O DIDASKALOS
SINAIS DE PONTUACcedilAtildeO
Port Koinecirc Exemplo Grego Ponto final Deus qeoj Viacutergula Deus qeoj Ponto Viacutergula ou dois pontos ou Deus Deus qeoj Deus qeoj
portuguecircs em grego
ponto final igual
viacutergula igual
ponto e viacutergula
dois pontos
exclamaccedilatildeo
ponto no alto da linha
interrogaccedilatildeo helliphelliphelliphellip (cuidado)
28
DICAS DE LIacuteNGUA PORTUGUESA As Classes de Palavras Frase eacute uma combinaccedilatildeo de palavras organizadas segundo determinadas leis Sua
estrutura elementar apoacuteia-se basicamente em duas classes de palavras o substantivo e o verbo Exs
a O menino brinca Substantivo verbo
b As andorinhas voam Substantivo verbo 1 Substantivo Pertencem a esta classe todas as palavras que designam os seres
em geral as entidades reais ou imaginaacuteveis cadeira Cearaacute anjo alegria 2 Verbo Pertencem a essa classe as palavras que designam as accedilotildees ou processos que
ocorrem com os seres em geral cantar falar desaparecer partir O verbo eacute a uacutenica classe de palavras em que o tempo eacute marcado por uma desinecircncia proacutepria conto (presente indica a accedilatildeo feita no tempo real ) cantava ( preteacuterito [passado] imperfeito indica uma accedilatildeo imperfeita natildeo concluiacuteda ) cantei ( preteacuterito perfeito indica uma accedilatildeo concluiacuteda ) cantarei ( futuro aponta uma accedilatildeo que estaacute por vir ) cantaria ( futuro do preteacuterito indica uma accedilatildeo do passado que visava o futuro)
3 Os sateacutelites do substantivo 31 Adjetivo Classe de palavras que serve para indicar as qualidades as propriedades do
substantivo Exs a Cadeira confortaacutevel b Garoto feliz A locuccedilatildeo adjetiva eacute a expressatildeo formada de preposiccedilatildeo mais substantivo
qualificadora de outro substantivo Exs a Casa de tijolos b copo de cristal 32 Numeral Classe que serve para indicar a quantidade dos substantivos quantos
satildeo eles Exs um dez duacutezia oitenta mileiro O numeral ordinal indica a posiccedilatildeo de certo substantivo numa escala de nuacutemeros
dispostos em seacuterie Exs primeiro trigeacutesimo mileacutesimo 33 Artigo Classe que serve basicamente para indicar se o substantivo eacute concebido com
algo jaacute definido e conhecido previamente ou como algo indefinido e natildeo nomeado anteriormente Exs Havia um menino e um cachorro muito amigos O cachorro chama-se Buck e era da raccedila pastor-alematildeo O menino era contente com seu cachorro
4 Os sateacutelites do verbo 41 Adveacuterbio Pertencem a esta classe as palavras que se associam ao verbo para indicar
as vaacuterias circunstacircncias que envolvem a accedilatildeo (tempo lugar modo causa etc ) Exs O aviatildeo pousou suavemente aqui ontem
29
O aviatildeo pousou suavemente aqui ontem Artigo substantivo verbo adveacuterbio de modo adv de lugar adv de tempo OBS Em alguns casos o adveacuterbio pode modificar um adjetivo ou um outro adveacuterbio Exs a O dia foi bastante agitado b Estou muito bem Adveacuterbio adjetivo adveacuterbio adveacuterbio
A locuccedilatildeo adverbial eacute a expressatildeo formada de preposiccedilatildeo mais substantivo modificadora do verbo Exs A aviatildeo pousou no porta-aviotildees sem atraso Verbo locuccedilatildeo adverbial locuccedilatildeo adverbial 42 Pronome Eacute a classe de palavras que serve para indicar uma das trecircs pessoas
do discurso ou situar alguma coisa em relaccedilatildeo a essas trecircs pessoas Ex Noacutes vocecirc minha aquela algueacutem Existem os pronomes pessoais do caso reto que funcionam com sujeito da oraccedilatildeo (eu tu ele noacutes voacutes eles) e do caso obliacutequo que funcionam com complementos da oraccedilatildeo (me te o a se lhe nos vos os as se lhes mim comigo ti contigo si consigo ele ela noacutes conosco voacutes convosco si consigo eles elas) os demonstrativos (aquele aquela aquilo este essa) os possessivos (meu teu minha nosso vosso) os relativos (que qual) os interrogativos (quem qual ) os de tratamento (Senhor Vossa Excelecircncia)
SUBSTANTIVOS GREGOS
O substantivo e o verbo satildeo palavras principais no discurso As outras satildeo
consideradas auxiliares Eis algumas como exemplo a)nqrwpoj a)ggeloj kosmoj logoj liqoj exprimem substacircncia ndash satildeo substantivos luw legw a(giazw
exprimem accedilatildeo ndash satildeo verbos Os substantivos podem servir como sujeito e objeto ou complemento direto
qeoj a)gapa= a)nqrwpon a)nqrwpoj a)gapa= qeon Suj verbo objeto - sujeito verbo Objeto
a) O grego natildeo utiliza a ordem das palavras na formaccedilatildeo da frase como no portuguecircs pode invertecirc-las Por exemplo sujeito predicado complemento e acessoacuterios Deus ama o mundo
b) Grego qeoj a)gapa= ton kosmon O sujeito eacute qeoj e o objeto direto eacute ton kosmon Ordem inversa ton kosmon a)gapa= o( qeoj O sujeito eacute o( qeoj No final da frase e o objeto direto eacute ton kosmon no princiacutepio Conclusatildeo O sujeito eacute indicado pela terminaccedilatildeo [oj] ndash diz-se nominativo ndash N O objeto direto eacute indicado pela terminaccedilatildeo [on] ndash diz-se acusativo ndash A
30
A mudanccedila de forma dos substantivos chama-se Declinaccedilatildeo CASO Caso Sigla Forma Funccedilatildeo
o)nomastikh Nominativo N oj Sujeito genikh Genitivo G ou= Posse dwtikh Dativo D Objeto indireto ai)tiatikh Acusativo A on Objeto direto
c) Determinar o sujeito e o objeto direto nas seguintes frases qeoj a)gapa= ton ui(on
ton ui(on a)gapa qeoj logon legei o( dou=loj )Ihsou legei logon Declinaccedilatildeo
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoj a palavra genikh Genitivo G ou= logou da palavra dwtikh Dativo D Objeto indireto log agrave palavra ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto on logon a palavra
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoi as palavras genikh Genitivo G wn logwn das palavras dwtikh Dativo D Objeto indireto oij logoij agraves palavras ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto ouj logouj as palavras
O grego modifica a uacuteltima siacutelaba das palavras para indicar a sua funccedilatildeo seja qual for a posiccedilatildeo na frase As formas das declinaccedilotildees chamam-se casos
Caso indica funccedilatildeo Forma Caso Sigla Funccedilatildeo Exemplo traduccedilatildeo oj Nominativo N Sujeito logoj palavra ou Genitivo D logou da palavra Dativo A Objeto indireto log agrave palavra on Acusativo A Objeto direto logon a palavra
Os substantivos terminados em [oj] cumprem sempre a funccedilatildeo de sujeito Os substantivos terminados em [on] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto direto Os substantivos terminados em [] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto indireto
diakonoj legei logon qeou= dou=l O diaacutecono fala a palavra de Deus ao servo Sujeito Verbo Objeto direto Objeto indireto
31
Substantivos satildeo palavras que datildeo nomes aos seres de modo geral eles satildeo flexionados com relaccedilatildeo ao seu gecircnero e ao seu nuacutemero
Gecircnero satildeo flexionados em masculino feminino e ainda o neutro Nuacutemero aleacutem do singular e do plural temos o dual As Declinaccedilotildees Gregas Satildeo modificaccedilotildees sofridos pelo substantivo na uacuteltima siacutelaba dando sua funccedilatildeo
sintaacutetica na frase Nem todos os substantivos satildeo flexionados da mesma forma os que apresentam as mesmas flexotildees satildeo agrupados em declinaccedilotildees Os estudiosos antigos da gramaacutetica relacionaram com pequenas variaccedilotildees dez declinaccedilotildees poreacutem haacute trecircs seacuteculos aconteceu uma mudanccedila e reuniram apenas trecircs satildeo estas
Casos Gregos O grego trabalha com casos para indicar as funccedilotildees sintaacuteticas dos substantivos Estes casos satildeo em nuacutemero de oito Nominativo Genitivo Dativo Acusativo Ablativo Locativo Instrumental e Vocativo Mas eles se apresentam em cinco formas apenas Isso porque alguns possuem a mesma forma o Locativo o Instrumental e o Dativo possuem a mesma terminaccedilatildeo (w w) por isso muitas gramaacuteticas os consideram simplesmente como Dativo Os casos Genitivos e Ablativos possuem a mesma terminaccedilatildeo (ou ou) por isso algumas gramaacuteticas os consideram como Genitivo sendo assim em algumas gramaacuteticas os classifiquem apenas em cinco casos assim vejamos esses casos Nominativo eacute o caso que indica que o substantivo exerce a funccedilatildeo sintaacutetica de sujeito da frase
1 O nominativo o chamado predicativo do sujeito nas frases que possuam predicados nominais Ex a)postoloj a)gei ton filon (o apoacutestolo conduz o amigo) o( qeoj kurioj e)stin (Deus eacute o Senhor)
2 Genitivo eacute o caso usado para indicar que o substantivo tem a ideacuteia de uma posse No portuguecircs natildeo eacute usado este termo Ex gnwskomen ton adelfon tou= a)nqrwpou (Noacutes conhecemos o irmatildeo do homem)
3 Dativo eacute o caso que indica a ideacuteia de interesse pessoal Corresponde ao nosso objeto indireto Ex legw t= a)nqrwp (eu falo ao Homem)
4 Acusativo expressa a ideacuteia de extensatildeo corresponde ao nosso objeto direto Ex a)kouw ton logon (eu ouccedilo a palavra)
5 Vocativo eacute o caso que expressa exclamaccedilatildeo Ex kurie a)koue (Senhor Escuta) 6 Ablativo eacute o caso usado com o substantivo indicar a ideacuteia fundamental de origem
derivaccedilatildeo ou ponto de partida Ex o( nomoj e)rxetai ton qeou= (A lei vem de Deus) 7 Locativo eacute o caso que exprimi a ideacuteia de lugar Ex o( a)nqrwpoj e)stin t=
kosm (o homem estaacute no mundo) 8 Instrumental eacute o caso que tem a ideacuteia do meio atraveacutes do qual a accedilatildeo verbal eacute
realizada Podendo tambeacutem indicar a ideacuteia de associaccedilatildeo ou acompanhamento Ex pempw a)rton t= a)postol (eu envio o patildeo pelo apoacutestolo) legw t= qe (eu falo com Deus)
32
Segunda Declinaccedilatildeo Os substantivos da 2ordf declinaccedilatildeo satildeo os substantivos que tecircm raiz - oooo Eles possuem dois gecircneros o Masculino e o Neutro Os masculinos satildeo aqueles substantivos terminados em ojojojoj e tecircm como paradigma o substantivo logojlogojlogojlogoj Jaacute os de gecircneros Neutros satildeo aqueles terminados em onononon cujo paradigma eacute biblonbiblonbiblonbiblon
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N logoj logoi
GENITIVO genikh G logou logwn
DATIVO dwtikh D log logoij
ACUSATIVO ai)tiatikh A logon logouj
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N biblion biblia GENITIVO genikh G bibliou bibliwn DATIVO dwtikh D bibli biblioij ACUSATIVO ai)tiatikh A biblion biblia
Substantivos Masculinos da 2ordf Declinaccedilatildeo ndash ojojojoj
Substantivos Neutros da 2ordf declinaccedilatildeo - onononon
N logoj Palavra biblion O livro
G logou Da palavra bibliou Do livro
Abl logou Da palavra bibliou Do livro
Loc log Na palavra bibli No livro Inst log Com a pela palavra bibli Com o pelo livro D log Agrave palavra bibli Ao livro
A logon Palavra biblion O livro
Voc loge Palavra biblion livro N logoi Palavras biblia Os livros
G logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Abl logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Loc logoij Nas palavras biblioij Nos livros Inst logoij Com as pelas palavras biblioij Com os pelos livros D logoij Agraves palavras biblioij Aos livros
A logouj Palavras biblia Os livros
Voc logoi Palavras biblia livros
33
Vocabulaacuterio Substantivos masculinos seguem o paradigma logojlogojlogojlogoj
SINGULAR PLURAL N logoj logoi
G logou logwn
D log logoij
A logon logouj
Vocabulaacuterio
Grego Portuguecircs O Nordm de Vezes no NT a(martoloj pecador (hamartiologia) 47 a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)lla Mas (ecircnfase 635) a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) de E mas (2771) diaboloj diabo (175) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 filoj Amigo 29 foboj Medo (Fobia 47) kai E tambeacutem (947) kairoj Tempo 85 karpoj Fruto 66 kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave 45) nomoj Lei (Deutero-nocircmio 194) o)xloj Multidatildeo 174 o)fqalmoj Olho 100 oi)koj Casa 115
34
ou) ou)k ou)x natildeo (1619) ou)ranoj Ceacuteu 272 paraklhtoj Consolador advogado 5 potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) qanatoj Morte (tanatologia)120 qeoj Deus deus (teologia 1314) qronoj Trono 62 stauroj Cruz 28 stefanoj Coroa 18 tufloj Cego 50 u(mnoj Hino 2 ui(oj Filho 374 Xristoj Cristo (ungido crisma 529) xronoj Tempo 54 zh=loj Zelo 16
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a(martoloj a)nqrwpoj a)rtoj a)delfoj
a)mnoj a)postoloj didaskaloj e)piskopoj kosmoj ou)ranoj potamoj qanatoj
Decirc o plural e o singular das seguintes palavras
decirc o plural decirc o singular
oJ a[ggelo oiJ diavkonoi
oJ ajdelfov oiJ douloi
oJ qeov oiJ oi[koi
hJ diavkono aiJ qevoi
hJ h[rhmo aiJ oJdoiv
hJ ceirov aiJ a[mpeloi
to gevno ta ajrniva
to e[qo ta tevkna
35
Vocabulaacuterio Substantivos neutros seguem o paradigma biblionbiblionbiblionbiblion
SINGULAR PLURAL N biblion biblia
G bibliou bibliwn
D bibli biblioij
A biblion biblia
Substantivos neutros Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo musthrion Segredo paidion Crianccedila a)rnion Cordeirinho ploi=on Barco navio biblion Livro probaton Ovelha daimonion Democircnio proswpon Rosto face pessoa e)rgon Obra trabalho sabbaton Saacutebado i(eron Templo shmei=on Sinal eu)aggelion Evangelho sunedrion Sineacutedrio lutron Resgate teknon Filho crianccedila marturion Testemunho
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a)rnion daimonion e)rgon i(eron
eu)aggelion lutron marturion teknon musthrion paidion ploi=on probaton
Primeira declinaccedilatildeo Os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm raiz ndash aaaa Eles possuem
dois gecircneros os femininos e os masculinos Os substantivos femininos 1ordf declinaccedilatildeo estatildeo divididos em dois grupos aqueles
cujas raiacutezes terminam numa vogal ou em rrrr que levam a terminaccedilatildeo aaaa e tem como paradigma o substantivo oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia) e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr que levam a terminaccedilatildeo hhhh e tem como paradigma o substantivo grafhgrafhgrafhgrafh Entretanto os substantivos femininos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm uma pequena exceccedilatildeo com relaccedilatildeo aos chamados substantivos sigmaacuteticos (ssss - jjjj) ou seja todos aqueles que acabam em sigma [glglglglwwww====ssssssssaaaa] Eles sofrem alteraccedilotildees no nominativo e no acusativo singular em vez de seguir o paradigma grafē (grafhgrafhgrafhgrafh) eles seguem o paradigma oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia)
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N oi)kia oi)kiai N grafh grafai G oi)kiaj oi)kiw=n G grafh=j grafw=n D oi)ki oi)kiaij D gra fv= grafai=j A oi)kian oi)kiaj A grafhn grafaj
36
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (aaaa) e seguem o paradigma oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia Substantivos Femininos Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo a(martia Pecado metanoia Arrependimento a)lhqeia Verdade o)milia Conversa a)nomia Iniquumlidade oi)kia Casa basileia Reino o(mologia Confissatildeo diakonia Serviccedilo parousia Vinda diaspora Dispersatildeo sofia Sabedoria e)kklhsia Igreja swthria Salvaccedilatildeo e)paggelia Promessa filadelfia Amor fraternal eu)logia Becircnccedilatildeo louvor h(mera Dia eu)xaristia Gratidatildeo qura Porta kardia Coraccedilatildeo petra Rocha pedra koinwnia Comunhatildeo xara Alegria marturia Testemunho w(ra hora
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N glw=ssa glw=ssai N doca docai
G glwsshj glwssw=n G dochj docwn
D glwssv glwssaij D docv docai=j
A glw=ssan glw=ssaj A docan docaj
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (h) e seguem o paradigma
grafgrafgrafgrafh
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo a)paph Amor o)rgh Ira coacutelera a)delfh Irmatilde parabolh Paraacutebolas a)rxh Princiacutepio proseuxh Oraccedilatildeo diaqhkh Alianccedila sinagwgh Sinagoga didaxh Ensino u(paoh Obediecircncia dikaiosunh Justiccedila u(potagh Submissatildeo ei)rhnh Paz u(pomonh Perseveranccedila e)ntolh Mandamento fulh Tribo e)pistolh Carta epiacutestola fwnh Voz som numfh Noiva yuxh Alma
37
ajgrafhngrafA
ai=jgrafv=grafD
w=ngrafh=jgrafG
aigrafhgrafN
PLURALSINGULAR
RAIZRAIZ
Exerciacutecio - a)skhseij
Decline os seguintes substantivos a)paph a)delfh a)rxh diaqhkh didaxh dikaiosunh ei)rhnh e)ntolh e)pistolh numfh o)rgh parabolh proseuxh sinagwgh u(paoh u(potagh u(pomonh fulh fwnh yuxh
Os substantivos masculinos da 1ordf declinaccedilatildeo tambeacutem satildeo divididos em dois grupos aqueles cujas raiacutezes terminam em vogal (neaniaj) ou em tttt (profprofprofprofhhhh tttthhhhς) levam a terminaccedilatildeo aaaaς e tem como paradigma o substantivo neanianeanianeanianeaniaς e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr levam a terminaccedilatildeo hhhhς e tem como paradigma o substantivo profprofprofprofhhhh tttthhhhς Em siacutentese os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo satildeo os femininos terminados em aaaa e em hhhh e os substantivos masculinos terminados em aaaaς e hhhhjjjj
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N neaniaj neaniai N profhthj profh=tai
G neaniou neaniw=n G profhtou profhtw=n
D neani neaniaij D profhtv profhtaij
A neanian neaniaj A profhthn profhtaj
VOCABULAacuteRIO Todos estes substantivos satildeo masculinos (o() o seguem os paradigmas neaniajprofhthj Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo rsquoHliaj Elias krithj Juiz rsquoHsaiaj Isaiacuteas maqhthj Aluno disciacutepulo neaniaj Moccedilo jovem margarithj Peacuterola Bappisthj Batista mesithj Mediador
38
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo eu)aggelisthj Evangelista poihthj Fazedor Zhlwthj Zeloso profhthj Profeta rsquo Israhlithj Israelita stratiwthj Soldado rsquo Iwannhj Joatildeo u(phrethj Ministro servo klepthj Ladratildeo u(pokithj Hipoacutecrita
a)skhseij Decline os seguintes substantivos neaniaj Bappisthj eu)aggelisthj
klepthj maqhthj profhthj u(phrethj
Terceira Declinaccedilatildeo A 3ordf declinaccedilatildeo grega geralmente eacute conhecida como declinaccedilatildeo consoante pois a maioria dos seus substantivos possuem raiz ndash consoante Eacute a mais difiacutecil das declinaccedilotildees gregas Diferente da 1ordf e da 2ordf declinaccedilatildeo a 3ordf abrange os trecircs gecircneros Feminino Masculino e Neutro
SINGULAR PLURAL
N ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς N ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
V φφφφῶῶῶῶςςςς V φφφφῶῶῶῶτατατατα
A ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς A ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
G τοτοτοτοῦῦῦῦ φωτφωτφωτφωτόόόόςςςς G ττττῶῶῶῶνννν φφφφώώώώτωντωντωντων
D ττττῷῷῷῷ φωτφωτφωτφωτίίίί D τοτοτοτοῖῖῖῖςςςς φφφφώώώώσισισισι
substantivo masculino
substantivo feminino
substantivos neutros
nom oJoJoJoJ lovgo hJhJhJhJ oJdov totototo tevknon ajrnivon
genabl toutoutoutou lovgou thththth oJdou toutoutoutou tevknou ajrnivou
dtlcit twtwtwtw lovgw thththth oJdw twtwtwtw tevknw ajrnivw
acus tontontonton lovgon thnthnthnthn oJdovn totototo tevknon ajrnivon
sing
voc lovge oJdev tevknon ajrnivon
nom oiJoiJoiJoiJ lovgoi aiJaiJaiJaiJ oJdoiv tatatata tevkna ajrniva
genabl twntwntwntwn lovgwn twntwntwntwn oJdwn twntwntwntwn tevknwn ajrnivwn
dtlcit toitoitoitoi lovgoi taitaitaitai oJdoi toitoitoitoi tevknoi ajrnivoi
acus toutoutoutou lovgou tatatata ojdouv tatatata tevkna ajrniva
pl
voc lovgoi oJdovi tevkna ajrniva
39
VERBOS GREGOS
A forma como os verbos satildeo identificados (que eacute a que aparece nos dicionaacuterios) eacute a da primeira pessoa do singular do presente do indicativo da voz ativa Assim e)imi (eu sou) legw (eu falo eu digo)
Os verbos tecircm tempo voz e modo como no portuguecircs Os tempos verbais gregos expressam mais a qualidade da accedilatildeo do que o tempo em que a accedilatildeo acontece Somente no Indicativo eacute que o Presente indica Tempo Presente A ideacuteia principal do Presente eacute que a accedilatildeo eacute contiacutenua ainda em progresso e eacute chamada de Linear ou Durativa
Verbo eacute a palavra que indica accedilatildeo ou estado da accedilatildeo as flexotildees sofridas pelo verbo chamam-se conjugaccedilotildees Eles estatildeo divididos em dois grupos de conjugaccedilotildees o de terminaccedilatildeo wwww (legw) possuindo a maioria dos verbos gregos e o de terminaccedilatildeo mimimimi (e)imi) contendo somente uma minoria
Os verbos gregos como no portuguecircs possuem modificaccedilotildees numeacutericas pessoa (1ordf 2ordf e 3ordf) e nuacutemero (singular e plural)
Tempos Verbais O tempo verbal em grego eacute diferente do portuguecircs aleacutem de indicar a eacutepoca o tempo refere-se principalmente agrave qualidade da accedilatildeo ou seja se a accedilatildeo foi completada ou natildeo A accedilatildeo completa chama-se tambeacutem accedilatildeo pontilear e a incompleta linear que eacute descrita como estando em processo em andamento No grego temos trecircs tempos Primaacuterios Presente Perfeito (Passado) e Futuro E trecircs tempos Secundaacuterios Aoristo Imperfeito e Mais-que-Perfeito
Presente indicam aleacutem de uma accedilatildeo pontilear uma accedilatildeo contiacutenua ou um estado incompleto A accedilatildeo eacute descrita como em progresso em andamento durativa ou linear
Futuro como em portuguecircs indica o que vai acontecer Geralmente expressa a ideia de uma accedilatildeo pontilear mas em alguns casos pode ser durativa
Ex Jesus voltaraacute em gloacuteria Imperfeito expressa uma accedilatildeo que foi contiacutenua por algum tempo no passado mas
que jaacute cessou A accedilatildeo pode ter sido continuada habitual intermitente etc o que eacute determinado pelo contexto e pelo significado do verbo
Ex Jesus proclamava o Reino de Deus
Aoristo Eacute um tempo indefinido Essencialmente ele natildeo tem significaccedilatildeo temporal embora esse significado esteja presente no modo indicativo onde o aoristo tem significaccedilatildeo passada e recebe o (faltou o siacutembolo na apostila) de aumento como o tempo imperfeito
Perfeito Eacute um tempo grego peculiar em sua funccedilatildeo e natildeo encontramos correspondecircncia em nossa liacutengua Ele combina a accedilatildeo pontilear e a linear por expressar geralmente no indicativo o efeito ou estado no presente como resultado de uma accedilatildeo no passado indicando assim a permanecircncia de uma accedilatildeo completa ou um estado presente resultado de uma accedilatildeo passada
Mais-que-Perfeito Associa a accedilatildeo pontilear com a linear soacute que estas accedilotildees satildeo combinadas no passado Tem a mesma ideacuteia do nosso passado imperfeito
40
Modos verbais O modo verbal indica a maneira da afirmaccedilatildeo verbal ou seja como a accedilatildeo eacute realizada Eacute a maneira ou a forma por meio da qual o verbo exprime a accedilatildeo Assim temos o Indicativo Subjuntivo Imperativo Optativo Infiniti vo e o Particiacutepio
1 Indicativo que expressa um fato tido como certo
2 Subjuntivo que enuncia o fato de modo possiacutevel duvidoso
3 Imperativo que expressa ordem proibiccedilatildeo conselho
4 Optativo que expressa desejo opccedilatildeo
5 Infinitivo que eacute considerado como um substantivo-verbal O infinitivo eacute um substantivo-verbal Eacute sempre indeclinaacutevel (o que significa que natildeo tem casos N G D A) Quando eacute antecedido de um artigo definido o artigo eacute sempre neutro singular e eacute declinado segundo a funccedilatildeo do infinitivo
6 Particiacutepio eacute considerado como um adjetivo-verbal
Vozes Verbais A voz verbal indica como a accedilatildeo ou o estado do verbo se refere ao sujeito Natildeo existe accedilatildeo sem causa E a origem desta causa eacute descrita pela voz Em grego como no portuguecircs temos trecircs vozes verbais Ativa Meacutedia (reflexiva) e Passiva
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
raiz terminaccedilatildeo
do VIPMP VIPPM
Traduccedilatildeo
Presente do Indicativo
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
-omai
-h
-etai
-ovmeqa
-esqe
-ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
VIPP eu sou solto
VIPM eu solto para mim eu me solto
VIPP tu eacutes solto
VIPM tu soltas para ti tu te soltas
VIPP ele(a) eacute solto
VIPM ele(a) solta para si ele(ou ele se solta
VIPP noacutes somos soltos
VIPM noacutes soltamos para noacutes noacutes nos soltamos
VIPP voacutes sois soltos
VIPM voacutes soltais para voacutes voacutes vos soltais
VIPP eles(as) satildeo soltos
VIPM eles(as) soltam para si eles(as) se soltam
Ativa onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a algo ou algueacutem Ex louw ndash eu lavo Meacutedia (reflexiva) onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a si mesmo Ex luomai - eu me lavo Passiva onde o sujeito sofre a accedilatildeo Ex louomai ndash eu sou lavado
41
Pres Ativa Traduccedilatildeo Pres Meacutedia Traduccedilatildeo louw Eu lavo luomai Eu me lavo loueij Tu lavas lu$ Tu te lavas louei Ele lava louetai Ele se lava louomen Noacutes lavamos louomeqa Noacutes nos lavamos louete Voacutes lavais louesqe Voacutes vos lavais louousi Eles lavam louontai Eles se lavam
Passiva louomai lou$ louetai louomeqa louesqe louontai
Eu sou lavado Tu eacutes lavado Ele eacute lavado Noacutes somos lavados Voacutes sois lavados Eles satildeo lavados
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
VIPA V = verbo I = Indicativo P = Presente A = Ativa VIPMP V = verbo I = Indicativo P = Presente M = meacutedia P = Passiva Paradigmas de verbos de terminaccedilatildeo -w-w-w-w no VIPA e VIPMP Satildeo formados pela simples adiccedilatildeo da terminaccedilatildeo verbal ao radical Observe que a
vogal temaacutetica eacute considerada como parte da terminaccedilatildeo verbal
luvwluvwluvwluvw ajkouvwajkouvwajkouvwajkouvw ejsqivwejsqivwejsqivwejsqivw e[cwe[cwe[cwe[cw levgwlevgwlevgwlevgw ginwvskwginwvskwginwvskwginwvskw gravfwgravfwgravfwgravfw bavllwbavllwbavllwbavllw
VIPA = R + -w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)
luvw
luvei
luvei
luvomen
luvete
luvousi(n)
ajkouvw
ajkouvei
ajkouvei
ajkouvomen
ajkouvete
ajkouvousi(n)
ejsqivw
ejsqivei
ejsqivei(n)
ejsqivomen
ejsqivete
ejsqiv usi(n)
e[cw
e[cei
e[cei
e[comen
e[cete
e[cousi(n)
levgw
levgei
levgei(n)
levgomen
levgete
levgousi(n)
ginwvskw
ginwvskei
ginwvskei(n)
ginwvskomen
ginwvskete
ginwvskousi(n)
gravfw
gravfei
gravfei(n)
gravfomen
gravfete
gravfousi(n)
bavllw
bavllei
bavllei(n)
bavllomen
bavllete
bavllousi(n)
VIPMP = R + -omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -etai -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
ajkouvomai
ajkouvh
ajkouvetai
ajkouovmeqa
ajkouvesqe
ajkouvontai
ejsqivomai
ejsqivh
ejsqivetai
ejsqiovmeqa
ejsqivesqe
ejsqivontai
e[comai
e[ch
e[cetai
ejcovmeqa
e[cesqe
e[contai
levgomai
levgh
levgetai
legovmeqa
levgesqe
levgontai
ginwvskomai
ginwvskh
ginwvsketai
ginwskovmeqa
ginwvskesqe
ginwvskontai
gravfomai
gravfh
gravfetai
grafovmeqa
gravfesqe
gravfontai
bavllomai
bavllh
bavlletai
ballovmeqa
bavllesqe
bavllontai
42
APLICACcedilAtildeO DA QUALIDADE DA ACcedilAtildeO VERBAL NO TEMPO VERB AL Qualidades Tempos _
Presente _ Mais-que-Perfeito
Imperfeito _ Linear - Pontilear Perfeito Linear
Futuro _ Mais-que-Perfeito
Presente _
Futuro _ Pontilear
Aoristo _
VERBOS Pessoa e Nuacutemero
Assim como no portuguecircs tambeacutem no grego os verbos tecircm terminaccedilotildees pessoais que indicam a pessoa e o nuacutemero do sujeito que executa a accedilatildeo
Exemplo Canto Indica que sou eu (1ordf pessoa do singular) que canta Cantas Indica eacutes tu (2ordf pessoa do singular) que cantas Cantamos Indica que somos noacutes (1ordf pessoa do plural) que cantamos
Mesmo que o sujeito jaacute esteja impliacutecito na terminaccedilatildeo verbal eacute possiacutevel que se
queira destacaacute-lo ou enfatizaacute-lo Nesses casos eacute acrescentado o pronome pessoal Exemplo nenikhka ton kosmon ndash venci o mundo e)gw nenikhka ton kosmon ndash eu venci o mundo
PRONOMES
O pronome eacute a palavra que substitui o nome evitando-lhe a repeticcedilatildeo O nome que eacute substituiacutedo pelo pronome chama-se antecedente o pronome concorda com o seu antecedente em gecircnero e nuacutemero
Em grego quando o pronome pessoal eacute usado eacute para dar ecircnfase Nas formas obliacutequas ele eacute bastante usado no NT
Exemplos
43
Jo 125
Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj
Pronomes pessoais
Pessoa Nuacutemero
su pronome pessoal da 2a pessoa nominativo singular
e)gw eu 1ordf Singular
E por que entatildeo batizas se tu natildeo eacutes o Cristo
su tu 2ordf Singular
Mt 69 Pater h(mw=n o( e)n toi=j ou)ranoi=j au)toj h o Ele ela 3ordf Singular
h(mw=n pronome pessoal da 1a pessoa genitivo plural h(me=ij noacutes 1ordf Plural
Pai nosso que estais nos ceacuteus u(me=ij voacutes 2ordf Plural
au)toi ai a Eles elas 3ordf Plural
PRONOMES
1a Pessoa Singular 1a Pessoa Plural N e)gw eu N h(me=ij noacutes
A e)meme me mim A h(ma=j nos conosco
G e)mou= mou de mim G h(mw=n de noacutes
D e)moimoi para mim D h(mi=n para noacutes
2a Pessoa Singular 2a Pessoa Plural
N su tu N u(me=ij voacutes
A se te ti A u(ma=j vos convosco
G sou= de ti G u(mw=n de voacutes
D soi para ti D u(mi=n para voacutes
3a Pessoa Singular 3a Pessoa Plural N au)toj Ele N au)toi Eles
A au)tou= Dele A au)tw=n Deles
G au)t= A ele G au)toi=j A eles
D au)ton Ele D au)touj Eles PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO luwluwluwluw (soltar) lu w Eu solto estou soltando lu eij Tu soltas estaacutes soltando lu ei Ele solta estaacute soltando lu omen Noacutes soltamos estamos soltando o = vogal temaacutetica lu ete Voacutes soltais estais soltando e = vogal temaacutetica lu ousi(n) Eles soltam estatildeo soltando
44
Pessoa e nuacutemero
portuguecircs grego
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eu
tu
elea
noacutes
voacutes
elesas
falo
falas
fala
falamos
falais
falam
ejgw
su
aujto aujth aujto
hJmei
uJmei
aujtoi aujtai aujta
levgw
levgei
levgei
levgomen
levgete
levgousin
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO a)gwa)gwa)gwa)gw (guiar) a)g w Eu guio estou guiando a)g eij Tu guias estaacutes guiando a)g ei Ele guia estaacute guiando a)g omen Noacutes guiamos estamos guiando a)g ete Voacutes guiais estais guiando a)g ousi(n) Eles guiam estatildeo guiando
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO ballwballwballwballw (jogo) ball w Eu jogo estou jogando ball eij Tu jogas estaacutes jogando ball ei Ele joga estaacute jogando ball omen Noacutes jogamos estamos jogando ball ete Voacutes jogais estais jogando ball ousi(n) Eles jogam estatildeo jogando
FUTURO DO INDICATIVO ATIVO luw (soltar) lu s w Eu soltarei lu s eij Tu soltaraacutes lu s ei Ele soltaraacute lu s omen Noacutes soltaremos lu s ete Voacutes soltareis lu s ousi(n) Eles soltaratildeo
45
luw Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo
1ordfps luw luw luein
2ordfps lueij lu$j lu=e
3ordfps luei lu$ luetw
1ordfpl luomen luwmen
2ordfpl luete luhte luete
3ordfpl luousi luwsi luetwsan
luw Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo
1ordfps luomai luwmai luestai
2ordfps lu$ lu$ luou
3ordfps luetai luhtai luesqw
1ordfpl luomeqa luwmeqa
2ordfpl luesqe luhsqe luesqe
3ordfpl luontai luwntai luesqwsan
luw Imperfeito Ativo
1ordfps e)luon
2ordfps e)luej
3ordfps e)lue
1ordfpl e)luomen
2ordfpl e)luete
3ordfpl e)lue
1ordfps e)luon
luw Imperfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps e)luomen
2ordfps e)luo
3ordfps e)lueto
1ordfpl e)luomeqa
2ordfpl e)luesqe
3ordfpl e)luonto
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Ativo Futuro Ativo
1ordfps lusw lusein
2ordfps luseij
3ordfps lusei
1ordfpl lusomen
2ordfpl lusete
3ordfpl lusousi
46
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Meacutedio Futuro Meacutedio
1ordfps lusomai lusestai
2ordfps lus$
3ordfps lusetai
1ordfpl lusomeqa
2ordfpl lusesqe
3ordfpl lusontai
luw Futuro Passivo Futuro Passivo
1ordfps luqhsomai luqhsesqai
2ordfps luqhs$
3ordfps luqhsetai
1ordfpl luqhsomeqa
2ordfpl luqhsesqe
3ordfpl luqhsontai
luw 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo
1ordfps e)lusa lusw lu=sai
2ordfps e)lusaj lus$j lu=son
3ordfps e)luse lus$ lusatw
1ordfpl e)lusamen luswmen
2ordfpl e)lusate lushte lusate
3ordfpl e)lusan luswsi lusatwsan
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio
1ordfps e)lusamhn luswmai lusasqai
2ordfps e)lusw lus$ lu=sai
3ordfps e)lusato lushtai lusasqw
1ordfpl e)lusameqa luswmeqa
2ordfpl e)lusasqe lushsqe lusasqe
3ordfpl e)lusanto luswntai luasqwsan
luw 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo
1ordfps e)luqhn luqw= luqhnai
2ordfps e)luqhj luqh=j luqhti
3ordfps e)luqh luq$= luqhtw
1ordfpl e)luqhmen luqw=men
2ordfpl e)luqhte luqh=te luqhte
3ordfpl e)luqhsan luqw=si luqhtwsan
47
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo Perfeito Ativo
1ordfps leluka lelukw lelukenai
2ordfps lelukaj leluk$j
3ordfps leluke leluk$
1ordfpl lelukamen lelukwmen
2ordfpl lelukate lelukhte
3ordfpl lelukasi (kan) lelukwsi
luw 1ordm Perfeito Meacutedio e Passivo 1ordmPerfeito Meacutedio e Passivo Perfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps lelumai lelusqai
2ordfps lelusai lu=sai
3ordfps lelutai lusasqw
1ordfpl lelumeqa
2ordfpl lelusqe lusasqe
3ordfpl leluntai luasqwsan
luw Mais que Perfeito Ativo
1ordfps e)lelukein
2ordfps e)lelukate
3ordfps e)lelukate
1ordfpl e)lelukate
2ordfpl e)lelukate
3ordfpl e)lelukate
luw + que Perfeito meacutediopassivo
1ordfps e)lelumhn
2ordfps e)leluso
3ordfps e)leluto
1ordfpl e)lelumeqa
2ordfpl e)lelusqe
3ordfpl e)lelunto
Verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv
Em grego haacute duas conjugaccedilotildees baacutesicas identificadas pelos verbos terminados em -w e -mi Embora os verbos em -w sejam mais comuns e regulares vamos primeiramente abordar o verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv que equivale aos nossos verbos auxiliares ser e estar e tambeacutem existir Como em portuguecircs tambeacutem na liacutengua grega este eacute o principal verbo de ligaccedilatildeo
A forma eijmiv (eu sou estou existo) estaacute na 1ps do VIPA (Presente do Indicativo Ativo) Como este verbo natildeo tem a forma passiva e meacutedia podemos dizer simplesmente VIP
48
VIPA ou VIP IMPERFEITO DO IND AT e)imi (SER)
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eijmiv ei ejstiv(n) ejsmevn ejstev eijsiv(n)
eu sou
tu eacutes
elea eacute
noacutes somos
voacutes sois
elesas satildeo
h)mhn h)=j h)=sqa h)=n h)=meqta h)te h)san
Eu era
Tu eras
Ele era
Noacutes eacuteramos
Voacutes eacutereis
Eles eram
Traduza as frases para o portuguecircs
ejgwv eijmi hJ quvrasum
eijmiv presbuvtero
ajgavph ejstin oJ qeov
oJ qeov ejstin ajgaqov
oiJ douloi tou qeou ejsmen
oJ jIwavnnh ejstin a[nqrwpo
ejgwv eijmiv hJ oJdo kai hJ ajlhvqeia kai hJ zwhv
Terminaccedilotildees Pessoais
O pronome pessoal quase natildeo eacute usado no grego pois as proacuteprias terminaccedilotildees jaacute indicam por si que a pessoa estaacute fazendo a accedilatildeo As terminaccedilotildees para os verbos primaacuterios (presente futuro e perfeito) satildeo w eij ei omen ete ousi
RAIZ TEMA VOGAL TEMAacuteTICA a) RAIZ a primeira pessoa do singular do Presente Ativo do Indicativo eacute a raiz do
verbo b) TEMARADICAL eacute a parte constante (quase sempre) de um verbo c) VOGAL TEMAacuteTICA eacute a vogal colocada entre o Tema e as Terminaccedilotildees
Pessoais que comeccedilam com consoantes O ldquoordquo [oacutemicron] antes de ldquomrdquo e ldquogrdquo e ldquoerdquo antes das outras consoantes
Para conjugar um verbo eacute soacute pegar o Tema adicionar as Terminaccedilotildees Pessoais e
colocar a vogal Temaacutetica onde for necessaacuteria Como exemplo vejamos como seria a conjugaccedilatildeo dos verbos luw e a)kouw
49
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees S 1 lu - w
I 2 lu - eij
N 3 lu - ei
P 1 lu o men
L 2 lu e te
U 3 lu - ousi
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees
S 1 a)kouomai o omai
I 2 a)kouv e v
N 3 a)kouetai e etai
P 1 a)kouomeqa o omeqa
L 2 a)kouesqe e esqe
U 3 a)kouontai o ontai
Conjugando os verbos
Forma no original
Categoria Tempo Modo Voz Pessoa Nuacutemero
Forma no leacutexico
Traduccedilatildeo literal
legei Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg legw Ele dizfala
a)koueij
ginwskomen
qelontai
legei
legousi(n)
legw
blepv
ginwskete
blepomai
xaireij
ei)= Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg e)imi Tu eacutes
ballete
a)geij
a)gapw
50
O nnnn (ny) moacutevel
Na terceira pessoa do singular e do plural o nnnn entre parecircnteses indica que a forma completa pode ser tanto e)sti ei)si quanto e)stin ei)sin As formas sem o nnnn normalmente satildeo usadas se a palavra que segue eacute iniciada por consoante formas com o nnnn satildeo normalmente usadas se a palavra que segue eacute iniciada por vogal ou se a forma verbal finaliza o enunciado Mas o uso natildeo eacute riacutegido haacute muitas exceccedilotildees especialmente em apoio do uso do nnnn
Exemplos yeusthj e)stinnnn kai o( pathr au)tou=
Ele eacute o pai da mentira )Iwannhj ou)k e)stinnnn o( Xritou=
Joatildeo natildeo eacute o Cristo )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin
Eu sou a videira (a) verdadeira e o pai meu o agricultor eacute Traduza as frases para o grego
Deus eacute amor
Joatildeo eacute profeta
Eu estou em casa
Jesus estaacute em casa
Somos seus profetas
Jesus eacute o patildeo da vida
Minha casa eacute na cidade
Somos amigos de Jesus
PRESENTE ATIVO DO INDICATIVO 1 blepw eu vejo 21 legw eu digo 2 ginwskw eu conheccedilo 22 luw eu solto destruo 3 grafw eu escrevo 23 metrew eu meccedilo 4 didaskw eu ensino 24 menw eu permaneccedilo 5 e)xw eu tenho 25 nikaw eu venccedilo 6 khrussw eu prego 26 proskunew eu adoro 7 latreuw eu sirvo 27 oi)kodomew eu construo 8 lambanw eu recebo 28 o(mologew eu confesso
51
9 paideuw eu educo 29 paraggellw eu ordeno 10 a)gapaw eu amo 30 krinw eu julgo 11 a)kouw eu escuto 31 paideuw eu educo 12 a)gw eu guio conduzo 32 e(uriskw eu acho encontro 13 telw eu quero desejo 33 louw eu me banho lavo 14 swzw eu salvo liberto 34 filassw eu guardo 15 kairw eu me alegro 35 grafw eu escrevo 16 a)ggelw eu anuncio 36 e)kballw eu expulso removo 17 qerapeuw eu cuido saro curo 37 e)sqiw eu como 18 a)postelw eu envio 38 diwkw eu persigo sigo 19 e)ggizw eu me aproximo 39 qanatow eu mato 20 tarassw eu agito 40 sunagw Eu reuacuteno convoco
ARTIGOS
PLURALSINGULARNeutFemMascNeutFemMasc
ta tajtouj to thnton
toi=jtai=jtoi=jt=tv= t=
tw=ntw=ntw=ntou= th=j tou=
taai(oi(toh(o(
O artigo Em portuguecircs temos artigos definidos (o a os as) e indefinidos (um uma uns
umas) Em grego existe apenas o artigo definido Assim uma palavra como logoj pode ser traduzida como palavra ou como uma palavra dependendo do contexto Mas o uso do artigo definido em grego corresponde em grande parte ao uso do artigo definido em portuguecircs As diferenccedilas satildeo frequumlentemente muito sutis para serem mencionadas numa introduccedilatildeo Atenccedilatildeo deveraacute ser dada ao modo como o artigo eacute usado nos exerciacutecios de grego e de portuguecircs que seguem e no Novo Testamento
O artigo grego geralmente funciona como o adjetivo concordando com a palavra
que ele modifica em gecircnero nuacutemero e caso
52
masculino feminino neutro
singular plural singular plural singular plural
nom oJ o oiJ os hJ a aiJ as tov oa tav osas
genabl tou do twn dos th da twn das tou doda twn dosdas
dat
loc
inst
tw
ao
no
com o
pelo
toi
aos
nos
com os
pelos
th
agrave
na
com a
pela
tai
agraves
nas
com as
pelas
tw
aoagrave
nona
com oa
peloa
toi
aosagraves
nosnas
com osas
pelosas
acus tovn o touv os thvn a tavv as tov oa tavv osas
Exerciacutecio Coloque os artigos correspondentes para cada substantivo
a[mpelwn (fem) aijwnwn (masc) gevno (neut)
a[nqrwpou a[rcontwn (masc) diavkonwn (fem)
ajpovstolo (masc) ajdelfoi qeoiv (masc)
a[rtou bivon kuvrioi
didavskalou gavmou laov (masc)
doulw doulw (fem) livqon
h[rhmo (fem) e[qo (neut) mhtrov (fem)
qeoiv (fem) h[rhmoi (fem) oJdou (fem)
kavlamoi (masc) qavnatw udatoi (neut)
nuktou (fem) qrovnoi fwtou (neut)
skovtoi (neut) ajrniva ceirov (fem)
PREPOSICcedilOtildeES proj A proj ton potamon Para o rio 4 Acusativo ei)j A ei)j ton potamon Para dentro do rio 4 Acusativo e)n D e)n t= potam= Dentro do rio em o rio 3 Dativo e)k G e)k potamou= Para fora do rio 2 Genitivo a)po G a)po potamou= Partindo do rio 2 genitivo
Preposiccedilatildeo eacute uma palavra que auxilia o substantivo a expressar o seu caso ou funccedilatildeo
na oraccedilatildeo Eacute chamada de ldquopreacute-posiccedilatildeordquo porque geralmente eacute posicionada na frente do
53
substantivo ao qual auxilia expressar a sua funccedilatildeo Ex e)k th=j sunagwgh=j e)celqontej h)=lqon ei)j thn oi)kian Simwnoj kai
)Andreou Saindo da sinagoga foram para a casa de Simatildeo e Andreacute Nota As preposiccedilotildees e)k e ei)j indicam respectivamente que eles saiacuteram de dentro
da sinagoga para dentro da casa Mesmo que uma preposiccedilatildeo sirva para esclarecer o caso natildeo eacute ela quem governa o
caso Muito pelo contraacuterio na liacutengua grega eacute o caso que determina o significado de uma preposiccedilatildeo Isto significa que uma preposiccedilatildeo pode ter um determinado significado quando usada com um certo caso e significado diferentes quando usada com outros casos O significado de uma preposiccedilatildeo depende entatildeo do caso com o qual ela eacute usada Esse detalhe pode ser observado no vocabulaacuterio da liccedilatildeo
3 2
4 e 2
4
4
4
234
234
234
2
24
4
2
24
24
24
54
O quadro das preposiccedilotildees gregas eacute o seguinte Preposiccedilatildeo Caso que rege Traduccedilatildeo
1 ὑπέρ A acima de
2 ἐπί G sobre
3 ὑπό A sob
4 παρά ampamp ampamp D A G ao lado de
5 ἀmicroφί D A G de ambos os lados de
6 πρός A para em direccedilatildeo de
7 εἰς A para dentro de
8 ἐν D em
9 ἐκ ἐξ G de fora de
10 ἀπό G de afastamento de
11 περί A G ao redor de
12 διά ampamp ampamp G atraveacutes de
13 ἀνά A para cima
14 κατά G para baixo
15 ἀντί G contra
16 πρό G antes de
17 ὀπίσω G atraacutes de depois de
18 σύν D com
19 microετά G com D aleacutem de
55
Vamos apresentar algumas palavras portuguesas que usam estas preposiccedilotildees como prefixos Isto poderaacute ajudar a memorizaccedilatildeo 1 hipeacuterbole ὑπέρ + βάλλω que coloca acima de
2 epitaacutefio ἐπί + τάφος que estaacute sobre o tuacutemulo
3 hipoacutecrita ὑπό + κρίνω que distingue (julga) sob
4 paralelo παρά + ἀλλήλων que estaacute ao lado do outro
5 anfiacutebio ἀmicroφί + βίος que vive em ambos (terra e aacutegua)
6 proseacutelito πρός + ἠλύθον que se encaminha para
7 exegeta εἰς + ἡγέοmicroαι que conduz para
8 energia ἐν + ἔργον que tem forccedila em si
9 ecircxodo ἐκἐξ + ὁδός caminho para fora
10 apogeu ἀπό + γῆ longe da terra
11 periacutemetro περί + microέτρον medida em volta de
12 diacircmetro διά + microέτρον medida atraveacutes de
13 Anastaacutecio ἀνά + ἵστηmicroι que ressurgiu
14 catarata κατά + ῥάσσω que se precipita
15 antiacutedoto ἀντί + δίδωmicroι (remeacutedio) dado contra
16 proacute logo πρό + λόγος palavra (dita) antes de
17 opistoacutedomo ὀπισθό + δόmicroος parte posterior de um templo grego
18 sinoacutetico σύν + ὀράω que abarca com um soacute olhar
19 metafiacutesica microετά + φύσις aleacutem da natureza (fiacutesica)
56
2 G (Genitivo)3 D (Dativo)4 A (Acusativo)
Traduza para o portuguecircs (Resposta no 2ordm Vol De James)
1 o( ui(oj ei)=pen ei)mi (Mc 1462) 2 o( ui(oj tou= a)nqrwpou kurioj e)stin (Mc 228) 3 e)rxetai o( a)delfoj o( kaloj (Mc 331) 4 o( a)nqrwpoj e)rxetai (Mc 61) 5 oi( a)nqrwpoi ou)x a(gioi ei)sin (Mc 124) 6 o( qeoj ei)=pen (Mc 219) 7 o( a)ggeloj o( a(gioj ou)k e)rxetai (Mc 838) 8 o(loj o( kosmoj kaloj e)stin (Mc 149) 9 o( ou)ranoj ou) kaloj e)stin (Mc 1331) 10 o( ui(oj tou= qeou= e)stin a)gaqoj (Mc 311)
57
EXERCIacuteCIOS DE GREGO
a) Qual eacute entatildeo o sujeito e qual eacute o objeto das seguintes frases qeoj fala logon (palavra) qeoj ama dou=lon (servo) dou=loj ama qeon qeon ama dou=loj dou=loj fala logon logon fala dou=loj b) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus c) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus d) Traduza podendo incluir um artigo Note N e A qeoj h)gaphsen ton kosmon kosmoj ou)k h)gaphsen qeon Kurioj h)gaphsen dou=lon o( a)nqrwpoj h)gaphsen qeon presbuteron h)gaphsen Kurioj a)postoloj legei logon logon legei diakonoj dou=loj ballei liqon a)nqrwpoj blepei potamon diaboloj ou)k h)gaphsen qeon
e) Traduza Deus amou mundo e homem Homem amou Senhor
Vocabulaacuterio ALMA = yuxh AMIGO = filoj
BATIZAR = baptizw CARNE = sarc
CONSOLADOR = paraklhtoj COMUNHAtildeO = koinwnia
CEacuteU = ou)ranoj BONITO BOM = kaloj
ADAtildeO = )Adam CAMINHO = o(doj
NOIVA = numfh CASA = oi)=koj
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
8
9
Exerciacutecios
1- Treine a escrita das letras do alfabeto grego
A a
B b
G g
D d
E e
Z z
H h
Q q
I i
K k
L l
M m
N n
X x
O o
P p
R r
S
T t
U u
F f
C c
Y y
W w
10
2- Treine a escrita das letras do alfabeto grego Aproveite para decorar a sequumlecircncia das letras
A B G D E Z H Q I K L M N X O P R S T Y F C Y W
a b g d e z h q i k l m n x o p r s t y f c y w
a b g d e z h q i k l m n x o p r s t y f c y w
11
SEMINAacuteRIO TEOLOacuteGICO GOEL NOME DA
LETRA REFEREcircNCIA TEXTO TRADUCcedilAtildeO
α
a)lfa a)lhqeia Joatildeo 146
legei au)t= [o(] )Ihsou=j )Egw ei)mi h( o(doj kai h(
a)lhqeia kai h( zwh ou)deij e)rxetai proj ton patera ei)
mh di e)mou=
β
bh=ta blepw
Joatildeo 925 a)pekriqh ou)=n e)kei=noj Ei) a(martwloj e)stin ou)k oi)=da e(n oi)=da o(ti tufloj w)n a)rti
blepw
g gamma
ginwskw
Joatildeo 1014 )Egw ei)mi o( poimhn o( kaloj kai ginwskw ta e)ma kai ginwskousi me ta e)ma
δ
delta
didaskw
Joatildeo 1426
o( de paraklhtoj to pneu=ma to a(gion o( pemyei o( pathr e)n t= o)nomati mou
e)kei=noj u(ma=j didacei panta kai u(pomnhsei u(ma=j panta a( ei)=pon u(mi=n [e)gw]
e e)yilon
ei)rhnh
Joatildeo 1427
Ei)rhnhn a)fihmi u(mi=n ei)rhnhn thn e)mhn didwmi u(mi=n ou) kaqwj o( kosmoj didwsin e)gw didwmi u(mi=n mh tarassesqw u(mw=n h( kardia mhde deiliatw
z zhta
zwh
Joatildeo 1125
ei)=pen au)tv= o( )Ihsou=j )Egw ei)mi h( a)nastasij kai h( zwh o( pisteuwn ei)j e)me ka)n a)poqanv zhsetai
h h)=ta
h(mera
Joatildeo 119
a)pekriqh )Ihsou=j Ou)xi dwdeka w(=rai ei)sin th=j h(meraj e)an tij peripatv=
e)n tv= h(mer ou) proskoptei o(ti to fw=j tou= kosmou toutou blepei
12
NOME DA LETRA
REFEREcircNCIA TEXTO TRADUCcedilAtildeO
q qh=ta
qalassa
Joatildeo 61
Meta tau=ta a)ph=lqen o( )Ihsou=j
peran th=j qalasshj th=j
Galilaiaj th=j Tiberiadoj
i i)w=ta
i(erion
Joatildeo 1023
kai periepatei o( )Ihsou=j e)n t=
i(er= e)n tv= sto= tou=
Solomw=noj
k kappa
kaloj Joatildeo 1011
)Egw ei)mi o( poimhn o( kaloj o(
poimhn o( kaloj thn yuxhn
au)tou= tiqhsin u(per tw=n
probatwn
l lambda
legw
legeij
legei
legomen
legete
legousi
Joatildeo 23 logoj
kai u(sterhsantoj oi)nou legei
h( mhthr tou= )Ihsou= proj au)ton
Oi)=non ou)k e)xousin
m mu
marturew Joatildeo 2124 metanoia
Ou(=toj e)stin o( maqhthj o(
marturw=n peri toutwn kai o(
grayaj tau=ta kai oi)damen o(ti
a)lhqhj au)tou= h( marturia
e)stin
n nu
nomoj
Joatildeo 117
117 o(ti o( nomoj dia Mwu+sewj
e)doqh h( xarij kai h( a)lhqeia
dia )Ihsou= Xristou= e)geneto
c ci
chrainw Joatildeo 156
e)an mh tij menv e)n e)moi e)blhqh
e)cw w(j to klh=ma kai e)chranqhe)chranqhe)chranqhe)chranqh
kai sunagousin au)ta kai ei)j
to pu=r ballousin kai kaietai
o o))mikron
Joatildeo 146 o(doj
legei au)t= [o(] )Ihsou=j )Egw
ei)mi h( o(doj kai h( a)lhqeia kai
h( zwh ou)deij e)rxetai proj ton
patera ei) mh di e)mou=
13
NOME DA LETRA
REFEREcircNCIA TEXTO TRADUCcedilAtildeO
p pi
Joatildeo 315 pisteuw
i(na pa=j o( pisteuwn e)n au)t=
e)xv zwhn ai)wnion
r r(w=
Joatildeo 847 r(h=ma
o( w)n e)k tou= qeou= ta r(hmatar(hmatar(hmatar(hmata
tou= qeou= a)kouei dia tou=to
u(mei=j ou)k a)kouete o(ti e)k tou=
qeou= ou)k e)ste
sj sigma
Joatildeo 114 sarc
Kai o( logoj sarc e)geneto kai
e)skhnwsen e)n h(mi=n kai
e)qeasameqa thn docan au)tou=
docan w(j monogenou=j para
patroj plhrhj xaritoj kai
a)lhqeiaj
t tau
Joatildeo 112 teknon
o(soi de e)labon au)ton e)dwken
au)toi=j e)cousian tekna qeou=
genesqai toi=j pisteuousin ei)j
to o)noma au)tou=
u u)yilon
Joatildeo 149 ui(oj
a)pekriqh au)t= Naqanahl
(Rabbi su ei)= o( ui(oj tou= qeou=
su basileuj ei)= tou= )Israhl
f fi
Joatildeo 113 filew
a)pesteilan ou)=n ai( a)delfai
proj au)ton legousai Kurie
i)de o(n filei=j a)sqenei=
x xi
Joatildeo 329 xairw xarisma
o( e)xwn thn numfhn numfioj
e)stin o( de filoj tou= numfiou o(
e(sthkwj kai a)kouwn au)tou=
xar= xairei dia thn fwnhn tou=
numfiou au(th ou)=n h( xara h(
e)mh peplhrwtai
14
NOME DA LETRA
REFEREcircNCIA TEXTO TRADUCcedilAtildeO
y yi
yuxh Joatildeo 1227
Nu=n h( yuxh mou tetaraktai
kai ti ei)pw Pater sw=son me
e)k th=j w(raj tauthj a)lla dia
tou=to h)=lqon ei)j thn w(ran
tauthn
w w)mega
w(ra Joatildeo 24
[kai] legei au)tv= o( )Ihsou=j Ti
e)moi kai soi gunai ou)pw h(kei
h( w(ra mou
15
A histoacuteria do alfabeto grego 2
Uma histoacuteria exata do desenvolvimento do alfabeto grego eacute na melhor das hipoacuteteses uma tentativa justamente por causa de sua antiguidade O fato de que o alfabeto grego deriva de uma escrita semiacutetica mais antiga eacute incontestaacutevel Contudo a exata origem do alfabeto grego eacute controversa Alguns eruditos sustentam que ele veio da escrita protocananeacuteia e da escrita feniacutecia enquanto que outras teorias incluem o Egito e a Assiacuteria Na verdade o alfabeto grego pode ser mais antigo do que se crecirc originalmente como pode ser exemplificado pelo fragmento de ceracircmica abaixo
O desenvolvimento histoacuterico da liacutengua grega pode ser traccedilado em cinco fases
arcaica claacutessica heleniacutestica bizantina e finalmente o grego moderno O alfabeto eacute um dos poucos elementos linguiacutesticos que permaneceram essencialmente natildeo mudados entre a fase claacutessica e o grego moderno embora a pronuacutencia das letras tenha evoluiacutedo atraveacutes dos seacuteculos A partir da forma das antigas letras gregas muitos eruditos acreditam que os gregos adotaram a forma a ordem e os nomes do alfabeto feniacutecio Para corroborar isso no seacuteculo quinto antes de Cristo o historiador grego Heroacutedoto chamou as letras gregas de phoinichēia grammata (foinixhia grammata) o que significa ldquoletras feniacuteciasrdquo Acredita-se que o alfabeto foi primeiro introduzido na Greacutecia durante o final do seacuteculo novo antes de Cristo pelos feniacutecios Os feniacutecios eram mercadores do Liacutebano que possuiacuteam colocircnias por todo o Mediterracircneo incluindo Chipre Por causa de interesses muacutetuos os feniacutecios encontraram os antigos gregos principalmente os minoacuteicos e os micecircnicos e a difusatildeo cultural teve lugar e o mais importante a disseminaccedilatildeo do alfabeto
O alfabeto grego arcaico passou por transformaccedilotildees com a alteraccedilatildeo de algumas consoantes feniacutecias em vogais Diferentemente do alfabeto grego do periacuteodo claacutessico tardio que conteacutem vogais e consoantes o alfabeto feniacutecio somente possuiacutea consoantes Os gregos
2 httpwwwe-grammesgr199702yura_enhtm
16
alteraram foneticamente algumas consoantes feniacutecias em vogais Por exemplo a letra feniacutecia ldquoAlephrdquo que era uma consoante explosiva tornou-se alpha uma vogal sonora As primeiras foram alpha epsīlon iōta omīkron e Upsīlon Eventualmente Omega foi introduzida como o som de um ldquoordquo longo O grego assim se tornou o primeiro alfabeto do mundo com letras tanto para vogais quanto para consoantes e assim o primeiro alfabeto foneacutetico Muitos alfabetos que contecircm vogais notadamente o romacircnico e o ciriacutelico satildeo derivados do alfabeto grego Porque o alfabeto romano eacute a base das liacutenguas europeacuteias ocidentais e o alfabeto ciriacutelico a base das liacutenguas europeacuteias orientais isto torna o alfabeto grego o pai de todos os alfabetos
O pequeno tablete de argila ao lado foi encontrado entre as ruiacutenas da antiga cidade de Ugarite em 1948 localizadaperto da moderna costa Siacuteria Ugarite floresceu de 1400 a 1200 antes de Cristo O tablete eacute parte de uma coleccedilatildeo de mais de trezentos tabletes de argila que foram encontrados haacute muito tempo O que eacute interessante eacute que a maioria dos tabletes recuperados eacute de textos mitoloacutegicos Contudo este eacute um abecedaacuterio O artefato muito provavelmente foi criado por um escriba aprendiz que pratica seu ABC (por isso se chama abecedaacuterio) Poreacutem parecem estar faltando trecircs letras Este tablete de argila eacute um exemplo de um alfabeto antigo bem diferente do alfabeto grego
Durante sua evoluccedilatildeo o alfabeto grego tambeacutem desenvolveu trecircs novas consoantes aspiradas que foram adicionadas ao fim do alfabeto Estas consoantes satildeo phī chī e psī Estas consoantes eram para compensar a falta de consoantes aspiradas no alfabeto feniacutecio Outras consoantes foram usadas e entatildeo desapareceram Por exemplo a letra san era usada em variaccedilatildeo com sigma As letras waw (mais tarde chamada digamma) e qoppa desapareceram tambeacutem esta uacuteltima usada em dialetos gregos do oeste Primeiramente havia um nuacutemero de diferentes versotildees e variaccedilotildees do alfabeto grego (veja na proacutexima paacutegina) Estas diferenccedilas era devidas provavelmente ao isolamento geograacutefico entre as cidades-estado da Greacutecia
ALFABETO GREGO
A expressatildeo alfabeto deriva das duas primeiras letras gregas alfa e beta O nuacutemero
de letras do alfabeto grego satildeo de vinte quatro (24) Os primeiros manuscritos do Novo Testamento grego foram escritos em letras maiuacutesculas satildeo chamados Unciais Modernamente poreacutem se convencionou usar as letras minuacutesculas (cursivas) nos textos que satildeo atualmente publicados por isso o aluno deve se preocupar inicialmente na
17
memorizaccedilatildeo destas Jo 11 Escrita uncial bull ENARXHHNLOGOSKAIOLOGOSHNTONQEONKAIQEOSHNOLOGOS Jo 11 Escrita uncial bull En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj
a b g d e z h q i k l m n c o r sj t u f x ψ w
A B G D E Z H Q I K L M N C O R S T U F X Ψ W
ASKHSEIS - a)skhseij - Exerciacutecios Leia em voz alta Um caccedilador foi agrave mata Levou komida numa lata Matou uma paka
Depoij de komhr dormiu e sonhou Apareceu uma onsa que entrou numa toka onde foi dormir O caccedilador queria mata-la mas tinha do do bicho Resolveu markar a fera maj komo Pegou uma lata fez um furo passou o rabo do bicho pelo furo e deu um no no rabo Depoij foi para kasa em Turno no Parana Doij anos depoij nosso caccedilador passou no mesmo trecho e lembrou-se da onsa Ele se escondeu na mata e esperou De repente um barulho apareseu uma onsa atravessando o trilho Tinha uma lata enferrujada no rabo e atraacutes dela vieram sete oncinhas todaj de latinhas noj raboj
Classificaccedilatildeo das consoantes
18
Agora que vocecirc jaacute conhece a maioria das letras e outros siacutembolos gregosvamos treinar sua leitura
Jo 119-27 IWANNHS KAI OI IOUDAIOI JOAtildeO E OS JUDEUS
IOUDAIOI - )Ioudai=oj Su tij ei)=
Os judeus Tu Quem eacutes
IWANNHS - )Iwannhj )Egw ou)k ei)mi o( Xristoj
Joatildeo Eu natildeo sou o Cristo
IOUDAIOI Ti ou)=n Su )Hliaj ei)=
OS JUDEUS Quem entatildeo Tu eacutes Elias
IWANNHS Ou)
JOAtildeO Natildeo
IOUDAIOI Tij ei)= legeij peri seautou=
OS JUDEUS Quem eacutes Falas acerca de ti mesmo
IWANNHS )Egw fwnh bow=ntoj e)n tv= e)rhm
JOAtildeO Eu sou uma voz no deserto
IOUDAIOI Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj ou)de )Hliaj ou)de o(
profhthj
OS JUDEUS Por que batizas se tu natildeo eacutes o
Cristo nem Elias nem o profeta
IWANNHS )Egw baptizw e)n u(dati mesoj u(mw=n e(sthkei o(( baptizwn e)n pneumati
JOAtildeO Eu batizo em aacutegua no meio de voacutes estaacute
o que batiza em espiacuterito
Kata )Iwannhj Segundo Joatildeo
Joatildeo 119-25 119 Kai au(th e)stin h( marturia tou= )Iwannou o(te a)pesteilan [proj au)ton] oi( )Ioudai=oi e)c (Ierosolumwn i(erei=j kai Leuitaj i(na e)rwthswsin au)ton Su tij ei)= 120 kai w(mologhsen kai ou)k h)rnhsato kai w(mologhsen o(ti )Egw ou)k ei)mi o( Xristoj 121 kai h)rwthsan au)ton Ti ou)=n Su )Hliaj ei)= kai legei Ou)k ei)mi (O profhthj ei)= su kai a)pekriqh Ou) 122 ei)=pan ou)=n au)t= Tij ei)= i(na a)pokrisin dw=men toi=j pemyasin h(ma=j ti legeij peri seautou= 123 e)fh )Egw fwnh bow=ntoj e)n tv= e)rhm Eu)qunate thn o(don kuriou kaqwj ei)=pen )Hsai+aj o( profhthj 124 Kai a)pestalmenoi h)=san e)k tw=n Farisaiwn 125 kai h)rwthsan au)ton kai ei)=pan au)t= Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj ou)de )Hliaj ou)de o( profhthj
19
Papiro 66 ANO 200 dC Conteuacutedo Evangelho
EUAGGELION IWANNHS - eu)aggeliou )Iwannhj 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn
20
Pronuacutencia Muitos manuais e compecircndios modernos tecircm dado um valor demasiado a pronuacutencia
do grego koinecirc a grande verdade eacute que a pronuacutencia original foi praticamente perdida a pronuacutencia que usualmente se faz foi a adotada pelo humanista Erasmo de Roterdatilde que foi o primeiro a publicar o texto grego dentro da moderna imprensa Mas a eacutepoca de Erasmo jaacute distava em quatorze ou quinze seacuteculos da eacutepoca do grego koinecirc
A pronuacutencia ganhou certo destaque em nossos dias devido a necessidade dos alunos de aprenderem outro idioma pela pronunciaccedilatildeo das palavras Portanto essa parte do idioma deve ser vista como um recurso didaacutetico e natildeo como verdade Nisto eacute onde costumamos a dizer que o grego antigo em seu aspecto da fala estaacute perdido para sempre Portanto o aluno natildeo deve dar muita atenccedilatildeo a tentativa de ser falar o grego antigo seu cuidado deve se concentrar nos aspecto morfoloacutegicos sintaacuteticos e es estiliacutesticos que satildeo mais absorvidos pela leitura silenciosa e analiacutetica e natildeo pela foneacutetica Foi portanto um erro dar muito destaque a suposta sonoridade do grego koinecirc como se fosse um idioma como o inglecircs que se aprende mais falando do que lendo
Adotamos a pronuacutencia pela silaba tocircnica sendo esta a que estaacute com o sinal DICA DE LIacuteNGUA PORTUGUESA A Siacutelaba Tocircnica eacute aquela que se estende quando a palavra eacute pronunciada numa
suposta caiacuteda num abismo Ex A silaba tocircnica de CAVALO eacute o VA pois pronunciando a palavra numa queda de abismo temos
CA VA A A A LO Ainda no aspecto da pronuacutencia podemos destacar
a Antes de γκζ e χ o γ tem som de ldquonrdquo Ex a)ggeloj (pronuacutencia acircnguelos) a)gkura (leia aacutenguumlra = acircncora) o)gxnh (leia oacutenknē = pecircra)
b O θ se pronuncia como th forte em inglecircs Nesta pronuncia chegamos bem perto do ldquodrdquo Talvez seja deste detalhe que encontramos a origem da nossa expressatildeo Deus pois quando pronunciamos qeoj quase dizemos ela
c O σ ς eacute sempre sibilante (possuindo o som de s ou ccedil e natildeo de z) Ex )Ihsouj se pronuncia Iessuacutes e natildeo Jezus
a)skhseij exerciacutecios
Pronuncie em voz alta e copie as seguintes frases legei au)t= [o(] )Ihsou=j )Egw ei)mi h( o(doj kai h( a)lhqeia kai h( zwh
ou)deij e)rxetai proj ton patera ei) mh di e)mou= (Jo 146) a)pekriqh )Ihsou=j )Amhn a)mhn legw soi e)an mh tij gennhqv= e)c
21
u(datoj kai pneumatoj ou) dunatai ei)selqei=n ei)j thn basileian tou= qeou=
Respondeu Jesus Ameacutem (em verdade) ameacutem eu te digo se natildeo algueacutem eacute nascido da aacutegua e do espiacuterito natildeo pode entrar no Reino de Deus (Jo 33)
SIacuteLABAS
a Monossiacutelabas o( h( ton gar ei)j e)k e)n de mh ou) ou)k oj)
b Dissiacutelabas a)-gw a)-mhn a)na qe-oj ei)mi legw bal-lw lo-goj
c Trissiacutelabas a)-del-foj a)n-qrw-poj bi-bli-on i(-e-roj ka-le-w
d Monossiacutelabas a)-pos-to-loj e)k-klh-si-a pan-to-kra-twr pres-bu-te-roj
Siacutelaba eacute a unidade sonora de uma palavra eacute o som ou reuniatildeo de sons que se pronunciam em uma soacute emissatildeo de voz Da reuniatildeo de siacutelabas obteacutem-se um vocaacutebulo ou palavra
Ex a-mor be-nig-da-de mor-to pa-li-to o-laacute
Na liacutengua grega uma palavra tem tantas siacutelabas quantas vogais ou ditongos possuir Assim logoij possui uma vogal e um ditongo e portanto tem duas siacutelabas uma contendo a vogal e a outra contendo o ditongo lo-goij
Quando uma palavra eacute separada em siacutelabas uma consoante que estiver sozinha entre duas vogais se junta agrave vogal que lhe segue
Ex e)-xo-me-noj di-da -jka-loj
As exceccedilotildees a esta regra satildeo as palavras compostas pros-eu-xh sun-a-agw-gh met-xe
Duas ou trecircs consoantes se juntam agrave vogal seguinte sempre que uma palavra grega possa comeccedilar com elas
Ex a) -na -stre-fw (composta de a)na e strefw) Na liacutengua grega uma siacutelaba pode ser longa ou breve Siacutelaba longa eacute aquela que conteacutem uma vogal longa ou um ditongo Ex a)n-qrw-poj dou=-loj Siacutelaba breve eacute aquela que conteacutem uma vogal breve lo-goj
Pronuncie em voz alta e copie as seguintes frases Jo 1512 1 )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin Eu sou a videira verdadeira e o Pai meu o agricultor eacute
22
2 pa=n klh=ma e)n e)moi mh feron karpon ai)rei au)to kai pa=n to karpon
Todo ramo em mim natildeo produzindo fruto (ele) tira o mesmo e todo fruto feron kaqairei au)to i(na karpon pleiona ferv
Produzindo limpa o mesmo para que fruto mais produza
CONSOANTES
Liacutequidas l m n r
Sibilantes s z c y
Em funccedilatildeo de que o z c e o y apresentam um som que parece ser a uniatildeo de duas outras consoantes eles satildeo chamados de consoantes duplas
zzzz = dddd + jjjj cccc = kkkk + jjjj yyyy = pppp + jjjj
Observaccedilatildeo Palavras gregas soacute podem terminar em vogal ou n r j (y c)
Exceccedilotildees e)ke)ke)ke)k de o adveacuterbio de negaccedilatildeo ou)k (ou)x) natildeo e palavras estrangeiras especialmente nomes hebraicos tais como Mariam )Iakwb etc
Ainda no aspecto da pronuacutencia podemos destacar
Antes de g k z e x o g tem som de ldquon = nrdquo Ex a)ggeloj (pronuacutencia anguelos)
O q se pronuncia como th forte em inglecircs Nesta pronuncia chegamos bem perto do ldquodrdquo Talvez seja deste detalhe que encontramos a origem da nossa expressatildeo Deus pois quando pronunciamos qeoj quase dizemos ela
O s j eacute sempre sibilante (possuindo o som de s ou ccedil e natildeo de z) Ex )Ihsouj se pronuncia Iessuacutes e natildeo Jezus
ACENTOS (TONOI TONOI TONOI TONOI ----tonoitonoitonoitonoi)
A maioria das palavras gregas levam acentos O acento no grego tem uma uacutenica finalidade indicar a siacutelaba tocircnica da palavra Esta siacutelaba se destaca das demais por ser proferida com mais forccedila
A escrita grega possui trecircs acentos
Agudo (acute) Grave (`) Circunflexo (^ ou ~)
Os acentos servem para orientar-nos na pronuacutencia mas noacutes natildeo precisamos falar
grego
23
A sua posiccedilatildeo gira em torno das trecircs uacuteltimas siacutelabas 1 Agudo pode encontrar-se numa das trecircs uacuteltimas legw tem som mais forte em
(e) 2 Grave pode encontrar-se na uacuteltima quando seguida por outra palavra qeoj ton
kosmon 3 Circunflexo (ecirc ou atilde) pode estar sobre uma das duas uacuteltimas qew= dou=loj 4 Em conjugaccedilatildeo o acento retrocede agrave primeira siacutelaba a)kouw - hkouon
O Novo Testamento e seu Vocabulaacuterio algumas estatiacutesticas 3
O NT grego possui 5388 palavras diferentes em 7941 versiacuteculos O nuacutemero total de palavras contidas em o NT eacute de 138019 Estas estatiacutesticas estatildeo em BibleWorks for Windows 40 Big Fork Montana Hermeneutika Bible Research Software 1999 e satildeo do Analytical Greek New Testament (AGNT2) de Timothy amp Barbara Friberg Destas 5388 palavras a grande maioria mais de 3000 palavras aparece apenas uma duas ou trecircs vezes em o NT
Cada 7a palavra eacute um artigo definido Cada 15a palavra eacute uma conjunccedilatildeo ldquoerdquo Cada 25a palavra eacute um pronome As 10 palavras mais usadas somam cerca de 45 mil do total enquanto que as 170
palavras que aparecem mais de 100 vezes cada somam cerca de 100 mil do total de vocaacutebulos do NT
Os substantivos satildeo 2368 e aparecem em 28365 formas diferentes Os verbos satildeo 1839 e aparecem em 27773 formas diferentes
EUAGGELION IWANNHS
11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw 111 ei)j ta i)dia
3 httpwwwairtonjocomgrego_biblico
24
h)=lqen kai oi( i)dioi au)ton ou) parelabon 112 o(soi de e)labon au)ton e)dwken au)toi=j e)cousian tekna qeou= genesqai toi=j pisteuousin ei)j to o)noma au)tou= 113 oi( ou)k e)c ai(matwn ou)de e)k qelhmatoj sarkoj ou)de e)k qelhmatoj a)ndroj a)ll e)k qeou= e)gennhqhsan 114 Kai o( logoj sarc e)geneto kai e)skhnwsen e)n h(mi=n kai e)qeasameqa thn docan au)tou= docan w(j monogenou=j para patroj plhrhj xaritoj kai a)lhqeiaj 115 )Iwannhj marturei= peri au)tou= kai kekragen legwn Ou(=toj h)=n o(n ei)=pon (O o)pisw mou e)rxomenoj e)mprosqen mou gegonen o(ti prw=toj mou h)=n 116 o(ti e)k tou= plhrwmatoj au)tou= h(mei=j pantej e)labomen kai xarin a)nti xaritoj
ACENTOS (TONOI)
O Novo Testamento foi originalmente escrito inteiramente em letras maiuacutesculas Natildeo havia marcas para indicar um tom alto ( acute ) um tom baixo ( ` ) ou um tom ascendente e descendente ( ~ ) O sistema de marcas chamadas de acentos eacute encontrado em manuscrito do nono seacuteculo AD para frente Vocecirc os encontraraacute nos textos impressos do Novo Testamento e pode completar este curso e ler o Novo Testamento sem saber mais nada sobre acentos Aqueles que precisarem de informaccedilotildees adicionais devem consultar as seguintes informaccedilotildees
Em ediccedilotildees impressas do Novo Testamento vocecirc encontraraacute trecircs acentos conhecidos como agudo ( ) [por exemplo ti] grave ( ) [proj] e circunflexo [ =] [a)rxv=] Estes acentos natildeo faziam parte do texto original do Novo Testamento eles aparecem apenas em manuscritos do 9ordm Seacuteculo em diante O sistema idealizado pelos escritores do grego claacutessico como uma ajuda para a pronuacutencia como o ( acute ) indicando um tom alto ( ` ) indicando um tom baixo e [ =] um tom ascendente e descendente
Em uns poucos casos os acentos distinguem palavras que de outra forma pareceriam iguais Por exemplo ei) significa ldquoserdquo mas ei)= ldquoeacutesrdquo Eacute possiacutevel ler o Novo Testamento sem saber nada sobre os acentos As regras de acentuaccedilatildeo satildeo complicadas e a maior parte dos estudantes natildeo precisa aprendecirc-las Para os que tecircm um interesse especial o sumaacuterio seguinte provecirc uma introduccedilatildeo baacutesica
Note que siacutelaba longa eacute geralmente aquela que conteacutem uma vogal longa (h w) ou um ditongo Todavia ai e oi satildeo consideradas curtas quando ocorrem no fim de uma palavra (desta forma a siacutelaba final eacute curta em logogogogoijijijij Em ditongos eacute costume colocar o acento sobre a segunda vogal (tou=to)
Regras baacutesicas de acentuaccedilatildeo
1 O acento pode ser colocado sobre uma das trecircs uacuteltimas siacutelabas da palavra (Jo 13 anta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= ou)de e(n o( gegonen
2 Se a uacuteltima siacutelaba de uma palavra eacute longa o acento pode ser colocado soacute em uma
25
das duas uacuteltimas siacutelabas (pneumata mas pneumaton) 3 O acento circunflexo soacute pode ser colocado sobre uma das duas uacuteltimas siacutelabas da
palavra e soacute sobre uma siacutelaba longa (dw=ma dou= (Romai=oi) 4 Em verbos o acento agudo eacute colocado tatildeo longe do fim da palavra quanto
permitem as regras 1 e 2 (didwmi e(disoun) Quando um verbo eacute contracto e o acento agudo for colocado sobre a vogal contraiacuteda este eacute substituiacutedo por um acento circunflexo sobre a vogal contraiacuteda (filew torna-se filw=)
5 Excetuando-se as regras 1 e 2 natildeo haacute regras para indicar onde os acentos satildeo colocados em substantivos Eacute necessaacuterio aprender a colocar o acento ao aprender-se a palavra Mas note que na maior parte das vezes um substantivo conserva o seu acento nos demais casos na mesma siacutelaba em que ele cai no nominativo (a)rxh a)rxh=j) a menos que outras regras exijam uma mudanccedila (pneu=ma pneumatoj) mas pneumatwn [regra 2])
6 Quando uma palavra que naturalmente leva um acento agudo na uacuteltima siacutelaba eacute seguida por outra na mesma frase o acento agudo eacute substituiacutedo por um acento grave (touj a)delfououououjjjj blepw mas blepw touj a)delfououououjjjj)
7 Em circunstacircncias normais uma palavra leva soacute um acento Haacute contudo diversas palavras curtas (por exemplo e)sti me tij pwj) que lanccedilam o acento que elas teriam para traacutes para a palavra anterior quando isso eacute possiacutevel Por exemplo a)nqtrwpoj tij - um certo homem dou=loj tij ndash um escravo h(yato mou tij ndashalgueacutem me tocou (note que o acento de mou foi lanccedilado para traacutes sobre o h(yato e o acento de tij sobre o mou)
8 Dois acentos agudos natildeo podem ficar sem siacutelabas vizinhas Por isso topoj tij ndash um certo lugar (topoacutej eacute impossiacutevel e entatildeo tij simplesmente perde o acento) Mas onde uma palavra dissiacutelaba natildeo pode lanccedilar seu acento para traacutes ela o reteacutem e)n top= tini h=)n ndash ele estava em certo lugar
9 Palavras que laccedilam seus acentos para traacutes satildeo chamadas de encliacuteticas o( h( oi( ai( ei)j e)n e)k ou) e w(j natildeo tecircm acentos
O acento se coloca em cima da vogal da siacutelaba tocircnica da palavra e no caso de cair sobre um ditongo eacute sempre colocado sobre a sua segunda vogal
Ex lam-ba-nei ton dou=lon a)-kou-w tw=j fwnh=j Quando letras maiuacutesculas satildeo acentuadas a aspiraccedilatildeo e o acento satildeo colocados antes
da letra e natildeo em cima dela Ex )Ihsou= - i)hsou= )Eferoj
As uacutenicas palavras gregas que natildeo recebem acentos satildeo as procliacuteticas e as encliacuteticas Procliacuteticas satildeo as palavras monossilaacutebicas que natildeo tecircm acento proacuteprio e satildeo
pronunciadas junto com a palavra que segue agrave qual estatildeo intimamente ligadas Ex o(o(o(o( logoj e)ke)ke)ke)k qeou=
26
A este grupo pertencem as dez palavras gregas que nunca levam acentos Satildeo elas 1 Quatro formas do artigo o( oi( h( ai( 2 O adveacuterbio de negaccedilatildeo ou) (ou)k ou)x) 3 Trecircs preposiccedilotildees e)n ei)j e)k 4 Duas conjunccedilotildees w(jw(jw(jw(j = como eieieiei( = se
Palavras encliacuteticas Satildeo as palavras monossilaacutebicas e dissilaacutebicas que normalmente perdem seu proacuteprio
acento e se pronunciam junto com a palavra que vem antes porque satildeo consideradas como parte delas
Ex a)gapa=j memememe o(o(o(o( qeoj e)stin a)gaqoj A este grupo pertencem A maioria das formas do verbo ei)mi (eu sou) E a maioria
das formas do verbo fhmi As formas do pronome pessoal mou= = meu moi = para mim sou= = teu soi = para ti se = te
ASPIRACcedilAtildeO
Na liacutengua grega as palavras que comeccedilam com vogal ou ditongo levam um sinal
chamado aspiraccedilatildeo (espiacuterito) Este sinal se coloca sobre a vogal inicial ou caso a palavra comeccedilar com ditongo sobre a segunda vogal deste No caso de a palavra comeccedilar com maiuacutescula se coloca antes dela A aspiraccedilatildeo indica como se pronuncia a palavra
e)xomenoj r(hmata ui(ou= )Abraam A aspiraccedilatildeo branda (rsquo ) natildeo afeta a pronuacutencia e natildeo eacute considerada na transliteraccedilatildeo Ex ou)ranoj ceacuteu pronuncia-se uranoacutes a)gaph amor pronuncia-se agaacutepē A aspiraccedilatildeo aacutespera (lsquo ) indica que a palavra se pronuncia com um som parecido com
o ldquohrdquo em inglecircs (house) ou ldquojrdquo em espanhol (juego) Na transliteraccedilatildeo a aspiraccedilatildeo aacutespera eacute representada pela letra h
Ex o(doj caminho pronuncia-se hodoacutes e se translitera hodoacutes eu(rnikw eu acho pronuncia-se e translitera-se heurisco Quando o u ou o r estatildeo no iniacutecio de uma palavra sempre levam aspiraccedilatildeo aacutespera
Ex r(hma = rhecircma palavra u(pomonh = hupomonē paciecircncia Quando uma palavra leva aspiraccedilatildeo e acento na mesma vogal a maneira de colocaacute-lo
se ilustra nos seguintes exemplos e)xw e(n (um) (Anna (Ana)
TREMA O trema (uml) indica que duas vogais juntas natildeo formam um ditongo e que tambeacutem se
pronunciam separadamente Ex i)sxu+i ischuacute-i prwi+ pro-iacute )Hsai+aj Esa-iacuteas
27
a)skhseij - exerciacutecios
1 a)nagignwske kai grafe (Leia e escreva) o( profhthj (o profeta) o( poihthj (o poeta) o( filosofoj (o filoacutesofo) o( didaskaloj (o professor) o( i)atroj (o meacutedico) 2 GRAFE grafre Escreva (Em letras minuacutesculas) EGW LEGW
IWANNHS ESTI O PROFHTHS
SU EI O POIHTHS
UMEIS ESTE OI FILOSOFOI
EGW EIMI O DIDASKALOS
SINAIS DE PONTUACcedilAtildeO
Port Koinecirc Exemplo Grego Ponto final Deus qeoj Viacutergula Deus qeoj Ponto Viacutergula ou dois pontos ou Deus Deus qeoj Deus qeoj
portuguecircs em grego
ponto final igual
viacutergula igual
ponto e viacutergula
dois pontos
exclamaccedilatildeo
ponto no alto da linha
interrogaccedilatildeo helliphelliphelliphellip (cuidado)
28
DICAS DE LIacuteNGUA PORTUGUESA As Classes de Palavras Frase eacute uma combinaccedilatildeo de palavras organizadas segundo determinadas leis Sua
estrutura elementar apoacuteia-se basicamente em duas classes de palavras o substantivo e o verbo Exs
a O menino brinca Substantivo verbo
b As andorinhas voam Substantivo verbo 1 Substantivo Pertencem a esta classe todas as palavras que designam os seres
em geral as entidades reais ou imaginaacuteveis cadeira Cearaacute anjo alegria 2 Verbo Pertencem a essa classe as palavras que designam as accedilotildees ou processos que
ocorrem com os seres em geral cantar falar desaparecer partir O verbo eacute a uacutenica classe de palavras em que o tempo eacute marcado por uma desinecircncia proacutepria conto (presente indica a accedilatildeo feita no tempo real ) cantava ( preteacuterito [passado] imperfeito indica uma accedilatildeo imperfeita natildeo concluiacuteda ) cantei ( preteacuterito perfeito indica uma accedilatildeo concluiacuteda ) cantarei ( futuro aponta uma accedilatildeo que estaacute por vir ) cantaria ( futuro do preteacuterito indica uma accedilatildeo do passado que visava o futuro)
3 Os sateacutelites do substantivo 31 Adjetivo Classe de palavras que serve para indicar as qualidades as propriedades do
substantivo Exs a Cadeira confortaacutevel b Garoto feliz A locuccedilatildeo adjetiva eacute a expressatildeo formada de preposiccedilatildeo mais substantivo
qualificadora de outro substantivo Exs a Casa de tijolos b copo de cristal 32 Numeral Classe que serve para indicar a quantidade dos substantivos quantos
satildeo eles Exs um dez duacutezia oitenta mileiro O numeral ordinal indica a posiccedilatildeo de certo substantivo numa escala de nuacutemeros
dispostos em seacuterie Exs primeiro trigeacutesimo mileacutesimo 33 Artigo Classe que serve basicamente para indicar se o substantivo eacute concebido com
algo jaacute definido e conhecido previamente ou como algo indefinido e natildeo nomeado anteriormente Exs Havia um menino e um cachorro muito amigos O cachorro chama-se Buck e era da raccedila pastor-alematildeo O menino era contente com seu cachorro
4 Os sateacutelites do verbo 41 Adveacuterbio Pertencem a esta classe as palavras que se associam ao verbo para indicar
as vaacuterias circunstacircncias que envolvem a accedilatildeo (tempo lugar modo causa etc ) Exs O aviatildeo pousou suavemente aqui ontem
29
O aviatildeo pousou suavemente aqui ontem Artigo substantivo verbo adveacuterbio de modo adv de lugar adv de tempo OBS Em alguns casos o adveacuterbio pode modificar um adjetivo ou um outro adveacuterbio Exs a O dia foi bastante agitado b Estou muito bem Adveacuterbio adjetivo adveacuterbio adveacuterbio
A locuccedilatildeo adverbial eacute a expressatildeo formada de preposiccedilatildeo mais substantivo modificadora do verbo Exs A aviatildeo pousou no porta-aviotildees sem atraso Verbo locuccedilatildeo adverbial locuccedilatildeo adverbial 42 Pronome Eacute a classe de palavras que serve para indicar uma das trecircs pessoas
do discurso ou situar alguma coisa em relaccedilatildeo a essas trecircs pessoas Ex Noacutes vocecirc minha aquela algueacutem Existem os pronomes pessoais do caso reto que funcionam com sujeito da oraccedilatildeo (eu tu ele noacutes voacutes eles) e do caso obliacutequo que funcionam com complementos da oraccedilatildeo (me te o a se lhe nos vos os as se lhes mim comigo ti contigo si consigo ele ela noacutes conosco voacutes convosco si consigo eles elas) os demonstrativos (aquele aquela aquilo este essa) os possessivos (meu teu minha nosso vosso) os relativos (que qual) os interrogativos (quem qual ) os de tratamento (Senhor Vossa Excelecircncia)
SUBSTANTIVOS GREGOS
O substantivo e o verbo satildeo palavras principais no discurso As outras satildeo
consideradas auxiliares Eis algumas como exemplo a)nqrwpoj a)ggeloj kosmoj logoj liqoj exprimem substacircncia ndash satildeo substantivos luw legw a(giazw
exprimem accedilatildeo ndash satildeo verbos Os substantivos podem servir como sujeito e objeto ou complemento direto
qeoj a)gapa= a)nqrwpon a)nqrwpoj a)gapa= qeon Suj verbo objeto - sujeito verbo Objeto
a) O grego natildeo utiliza a ordem das palavras na formaccedilatildeo da frase como no portuguecircs pode invertecirc-las Por exemplo sujeito predicado complemento e acessoacuterios Deus ama o mundo
b) Grego qeoj a)gapa= ton kosmon O sujeito eacute qeoj e o objeto direto eacute ton kosmon Ordem inversa ton kosmon a)gapa= o( qeoj O sujeito eacute o( qeoj No final da frase e o objeto direto eacute ton kosmon no princiacutepio Conclusatildeo O sujeito eacute indicado pela terminaccedilatildeo [oj] ndash diz-se nominativo ndash N O objeto direto eacute indicado pela terminaccedilatildeo [on] ndash diz-se acusativo ndash A
30
A mudanccedila de forma dos substantivos chama-se Declinaccedilatildeo CASO Caso Sigla Forma Funccedilatildeo
o)nomastikh Nominativo N oj Sujeito genikh Genitivo G ou= Posse dwtikh Dativo D Objeto indireto ai)tiatikh Acusativo A on Objeto direto
c) Determinar o sujeito e o objeto direto nas seguintes frases qeoj a)gapa= ton ui(on
ton ui(on a)gapa qeoj logon legei o( dou=loj )Ihsou legei logon Declinaccedilatildeo
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoj a palavra genikh Genitivo G ou= logou da palavra dwtikh Dativo D Objeto indireto log agrave palavra ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto on logon a palavra
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoi as palavras genikh Genitivo G wn logwn das palavras dwtikh Dativo D Objeto indireto oij logoij agraves palavras ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto ouj logouj as palavras
O grego modifica a uacuteltima siacutelaba das palavras para indicar a sua funccedilatildeo seja qual for a posiccedilatildeo na frase As formas das declinaccedilotildees chamam-se casos
Caso indica funccedilatildeo Forma Caso Sigla Funccedilatildeo Exemplo traduccedilatildeo oj Nominativo N Sujeito logoj palavra ou Genitivo D logou da palavra Dativo A Objeto indireto log agrave palavra on Acusativo A Objeto direto logon a palavra
Os substantivos terminados em [oj] cumprem sempre a funccedilatildeo de sujeito Os substantivos terminados em [on] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto direto Os substantivos terminados em [] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto indireto
diakonoj legei logon qeou= dou=l O diaacutecono fala a palavra de Deus ao servo Sujeito Verbo Objeto direto Objeto indireto
31
Substantivos satildeo palavras que datildeo nomes aos seres de modo geral eles satildeo flexionados com relaccedilatildeo ao seu gecircnero e ao seu nuacutemero
Gecircnero satildeo flexionados em masculino feminino e ainda o neutro Nuacutemero aleacutem do singular e do plural temos o dual As Declinaccedilotildees Gregas Satildeo modificaccedilotildees sofridos pelo substantivo na uacuteltima siacutelaba dando sua funccedilatildeo
sintaacutetica na frase Nem todos os substantivos satildeo flexionados da mesma forma os que apresentam as mesmas flexotildees satildeo agrupados em declinaccedilotildees Os estudiosos antigos da gramaacutetica relacionaram com pequenas variaccedilotildees dez declinaccedilotildees poreacutem haacute trecircs seacuteculos aconteceu uma mudanccedila e reuniram apenas trecircs satildeo estas
Casos Gregos O grego trabalha com casos para indicar as funccedilotildees sintaacuteticas dos substantivos Estes casos satildeo em nuacutemero de oito Nominativo Genitivo Dativo Acusativo Ablativo Locativo Instrumental e Vocativo Mas eles se apresentam em cinco formas apenas Isso porque alguns possuem a mesma forma o Locativo o Instrumental e o Dativo possuem a mesma terminaccedilatildeo (w w) por isso muitas gramaacuteticas os consideram simplesmente como Dativo Os casos Genitivos e Ablativos possuem a mesma terminaccedilatildeo (ou ou) por isso algumas gramaacuteticas os consideram como Genitivo sendo assim em algumas gramaacuteticas os classifiquem apenas em cinco casos assim vejamos esses casos Nominativo eacute o caso que indica que o substantivo exerce a funccedilatildeo sintaacutetica de sujeito da frase
1 O nominativo o chamado predicativo do sujeito nas frases que possuam predicados nominais Ex a)postoloj a)gei ton filon (o apoacutestolo conduz o amigo) o( qeoj kurioj e)stin (Deus eacute o Senhor)
2 Genitivo eacute o caso usado para indicar que o substantivo tem a ideacuteia de uma posse No portuguecircs natildeo eacute usado este termo Ex gnwskomen ton adelfon tou= a)nqrwpou (Noacutes conhecemos o irmatildeo do homem)
3 Dativo eacute o caso que indica a ideacuteia de interesse pessoal Corresponde ao nosso objeto indireto Ex legw t= a)nqrwp (eu falo ao Homem)
4 Acusativo expressa a ideacuteia de extensatildeo corresponde ao nosso objeto direto Ex a)kouw ton logon (eu ouccedilo a palavra)
5 Vocativo eacute o caso que expressa exclamaccedilatildeo Ex kurie a)koue (Senhor Escuta) 6 Ablativo eacute o caso usado com o substantivo indicar a ideacuteia fundamental de origem
derivaccedilatildeo ou ponto de partida Ex o( nomoj e)rxetai ton qeou= (A lei vem de Deus) 7 Locativo eacute o caso que exprimi a ideacuteia de lugar Ex o( a)nqrwpoj e)stin t=
kosm (o homem estaacute no mundo) 8 Instrumental eacute o caso que tem a ideacuteia do meio atraveacutes do qual a accedilatildeo verbal eacute
realizada Podendo tambeacutem indicar a ideacuteia de associaccedilatildeo ou acompanhamento Ex pempw a)rton t= a)postol (eu envio o patildeo pelo apoacutestolo) legw t= qe (eu falo com Deus)
32
Segunda Declinaccedilatildeo Os substantivos da 2ordf declinaccedilatildeo satildeo os substantivos que tecircm raiz - oooo Eles possuem dois gecircneros o Masculino e o Neutro Os masculinos satildeo aqueles substantivos terminados em ojojojoj e tecircm como paradigma o substantivo logojlogojlogojlogoj Jaacute os de gecircneros Neutros satildeo aqueles terminados em onononon cujo paradigma eacute biblonbiblonbiblonbiblon
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N logoj logoi
GENITIVO genikh G logou logwn
DATIVO dwtikh D log logoij
ACUSATIVO ai)tiatikh A logon logouj
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N biblion biblia GENITIVO genikh G bibliou bibliwn DATIVO dwtikh D bibli biblioij ACUSATIVO ai)tiatikh A biblion biblia
Substantivos Masculinos da 2ordf Declinaccedilatildeo ndash ojojojoj
Substantivos Neutros da 2ordf declinaccedilatildeo - onononon
N logoj Palavra biblion O livro
G logou Da palavra bibliou Do livro
Abl logou Da palavra bibliou Do livro
Loc log Na palavra bibli No livro Inst log Com a pela palavra bibli Com o pelo livro D log Agrave palavra bibli Ao livro
A logon Palavra biblion O livro
Voc loge Palavra biblion livro N logoi Palavras biblia Os livros
G logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Abl logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Loc logoij Nas palavras biblioij Nos livros Inst logoij Com as pelas palavras biblioij Com os pelos livros D logoij Agraves palavras biblioij Aos livros
A logouj Palavras biblia Os livros
Voc logoi Palavras biblia livros
33
Vocabulaacuterio Substantivos masculinos seguem o paradigma logojlogojlogojlogoj
SINGULAR PLURAL N logoj logoi
G logou logwn
D log logoij
A logon logouj
Vocabulaacuterio
Grego Portuguecircs O Nordm de Vezes no NT a(martoloj pecador (hamartiologia) 47 a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)lla Mas (ecircnfase 635) a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) de E mas (2771) diaboloj diabo (175) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 filoj Amigo 29 foboj Medo (Fobia 47) kai E tambeacutem (947) kairoj Tempo 85 karpoj Fruto 66 kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave 45) nomoj Lei (Deutero-nocircmio 194) o)xloj Multidatildeo 174 o)fqalmoj Olho 100 oi)koj Casa 115
34
ou) ou)k ou)x natildeo (1619) ou)ranoj Ceacuteu 272 paraklhtoj Consolador advogado 5 potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) qanatoj Morte (tanatologia)120 qeoj Deus deus (teologia 1314) qronoj Trono 62 stauroj Cruz 28 stefanoj Coroa 18 tufloj Cego 50 u(mnoj Hino 2 ui(oj Filho 374 Xristoj Cristo (ungido crisma 529) xronoj Tempo 54 zh=loj Zelo 16
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a(martoloj a)nqrwpoj a)rtoj a)delfoj
a)mnoj a)postoloj didaskaloj e)piskopoj kosmoj ou)ranoj potamoj qanatoj
Decirc o plural e o singular das seguintes palavras
decirc o plural decirc o singular
oJ a[ggelo oiJ diavkonoi
oJ ajdelfov oiJ douloi
oJ qeov oiJ oi[koi
hJ diavkono aiJ qevoi
hJ h[rhmo aiJ oJdoiv
hJ ceirov aiJ a[mpeloi
to gevno ta ajrniva
to e[qo ta tevkna
35
Vocabulaacuterio Substantivos neutros seguem o paradigma biblionbiblionbiblionbiblion
SINGULAR PLURAL N biblion biblia
G bibliou bibliwn
D bibli biblioij
A biblion biblia
Substantivos neutros Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo musthrion Segredo paidion Crianccedila a)rnion Cordeirinho ploi=on Barco navio biblion Livro probaton Ovelha daimonion Democircnio proswpon Rosto face pessoa e)rgon Obra trabalho sabbaton Saacutebado i(eron Templo shmei=on Sinal eu)aggelion Evangelho sunedrion Sineacutedrio lutron Resgate teknon Filho crianccedila marturion Testemunho
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a)rnion daimonion e)rgon i(eron
eu)aggelion lutron marturion teknon musthrion paidion ploi=on probaton
Primeira declinaccedilatildeo Os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm raiz ndash aaaa Eles possuem
dois gecircneros os femininos e os masculinos Os substantivos femininos 1ordf declinaccedilatildeo estatildeo divididos em dois grupos aqueles
cujas raiacutezes terminam numa vogal ou em rrrr que levam a terminaccedilatildeo aaaa e tem como paradigma o substantivo oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia) e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr que levam a terminaccedilatildeo hhhh e tem como paradigma o substantivo grafhgrafhgrafhgrafh Entretanto os substantivos femininos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm uma pequena exceccedilatildeo com relaccedilatildeo aos chamados substantivos sigmaacuteticos (ssss - jjjj) ou seja todos aqueles que acabam em sigma [glglglglwwww====ssssssssaaaa] Eles sofrem alteraccedilotildees no nominativo e no acusativo singular em vez de seguir o paradigma grafē (grafhgrafhgrafhgrafh) eles seguem o paradigma oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia)
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N oi)kia oi)kiai N grafh grafai G oi)kiaj oi)kiw=n G grafh=j grafw=n D oi)ki oi)kiaij D gra fv= grafai=j A oi)kian oi)kiaj A grafhn grafaj
36
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (aaaa) e seguem o paradigma oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia Substantivos Femininos Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo a(martia Pecado metanoia Arrependimento a)lhqeia Verdade o)milia Conversa a)nomia Iniquumlidade oi)kia Casa basileia Reino o(mologia Confissatildeo diakonia Serviccedilo parousia Vinda diaspora Dispersatildeo sofia Sabedoria e)kklhsia Igreja swthria Salvaccedilatildeo e)paggelia Promessa filadelfia Amor fraternal eu)logia Becircnccedilatildeo louvor h(mera Dia eu)xaristia Gratidatildeo qura Porta kardia Coraccedilatildeo petra Rocha pedra koinwnia Comunhatildeo xara Alegria marturia Testemunho w(ra hora
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N glw=ssa glw=ssai N doca docai
G glwsshj glwssw=n G dochj docwn
D glwssv glwssaij D docv docai=j
A glw=ssan glw=ssaj A docan docaj
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (h) e seguem o paradigma
grafgrafgrafgrafh
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo a)paph Amor o)rgh Ira coacutelera a)delfh Irmatilde parabolh Paraacutebolas a)rxh Princiacutepio proseuxh Oraccedilatildeo diaqhkh Alianccedila sinagwgh Sinagoga didaxh Ensino u(paoh Obediecircncia dikaiosunh Justiccedila u(potagh Submissatildeo ei)rhnh Paz u(pomonh Perseveranccedila e)ntolh Mandamento fulh Tribo e)pistolh Carta epiacutestola fwnh Voz som numfh Noiva yuxh Alma
37
ajgrafhngrafA
ai=jgrafv=grafD
w=ngrafh=jgrafG
aigrafhgrafN
PLURALSINGULAR
RAIZRAIZ
Exerciacutecio - a)skhseij
Decline os seguintes substantivos a)paph a)delfh a)rxh diaqhkh didaxh dikaiosunh ei)rhnh e)ntolh e)pistolh numfh o)rgh parabolh proseuxh sinagwgh u(paoh u(potagh u(pomonh fulh fwnh yuxh
Os substantivos masculinos da 1ordf declinaccedilatildeo tambeacutem satildeo divididos em dois grupos aqueles cujas raiacutezes terminam em vogal (neaniaj) ou em tttt (profprofprofprofhhhh tttthhhhς) levam a terminaccedilatildeo aaaaς e tem como paradigma o substantivo neanianeanianeanianeaniaς e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr levam a terminaccedilatildeo hhhhς e tem como paradigma o substantivo profprofprofprofhhhh tttthhhhς Em siacutentese os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo satildeo os femininos terminados em aaaa e em hhhh e os substantivos masculinos terminados em aaaaς e hhhhjjjj
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N neaniaj neaniai N profhthj profh=tai
G neaniou neaniw=n G profhtou profhtw=n
D neani neaniaij D profhtv profhtaij
A neanian neaniaj A profhthn profhtaj
VOCABULAacuteRIO Todos estes substantivos satildeo masculinos (o() o seguem os paradigmas neaniajprofhthj Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo rsquoHliaj Elias krithj Juiz rsquoHsaiaj Isaiacuteas maqhthj Aluno disciacutepulo neaniaj Moccedilo jovem margarithj Peacuterola Bappisthj Batista mesithj Mediador
38
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo eu)aggelisthj Evangelista poihthj Fazedor Zhlwthj Zeloso profhthj Profeta rsquo Israhlithj Israelita stratiwthj Soldado rsquo Iwannhj Joatildeo u(phrethj Ministro servo klepthj Ladratildeo u(pokithj Hipoacutecrita
a)skhseij Decline os seguintes substantivos neaniaj Bappisthj eu)aggelisthj
klepthj maqhthj profhthj u(phrethj
Terceira Declinaccedilatildeo A 3ordf declinaccedilatildeo grega geralmente eacute conhecida como declinaccedilatildeo consoante pois a maioria dos seus substantivos possuem raiz ndash consoante Eacute a mais difiacutecil das declinaccedilotildees gregas Diferente da 1ordf e da 2ordf declinaccedilatildeo a 3ordf abrange os trecircs gecircneros Feminino Masculino e Neutro
SINGULAR PLURAL
N ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς N ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
V φφφφῶῶῶῶςςςς V φφφφῶῶῶῶτατατατα
A ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς A ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
G τοτοτοτοῦῦῦῦ φωτφωτφωτφωτόόόόςςςς G ττττῶῶῶῶνννν φφφφώώώώτωντωντωντων
D ττττῷῷῷῷ φωτφωτφωτφωτίίίί D τοτοτοτοῖῖῖῖςςςς φφφφώώώώσισισισι
substantivo masculino
substantivo feminino
substantivos neutros
nom oJoJoJoJ lovgo hJhJhJhJ oJdov totototo tevknon ajrnivon
genabl toutoutoutou lovgou thththth oJdou toutoutoutou tevknou ajrnivou
dtlcit twtwtwtw lovgw thththth oJdw twtwtwtw tevknw ajrnivw
acus tontontonton lovgon thnthnthnthn oJdovn totototo tevknon ajrnivon
sing
voc lovge oJdev tevknon ajrnivon
nom oiJoiJoiJoiJ lovgoi aiJaiJaiJaiJ oJdoiv tatatata tevkna ajrniva
genabl twntwntwntwn lovgwn twntwntwntwn oJdwn twntwntwntwn tevknwn ajrnivwn
dtlcit toitoitoitoi lovgoi taitaitaitai oJdoi toitoitoitoi tevknoi ajrnivoi
acus toutoutoutou lovgou tatatata ojdouv tatatata tevkna ajrniva
pl
voc lovgoi oJdovi tevkna ajrniva
39
VERBOS GREGOS
A forma como os verbos satildeo identificados (que eacute a que aparece nos dicionaacuterios) eacute a da primeira pessoa do singular do presente do indicativo da voz ativa Assim e)imi (eu sou) legw (eu falo eu digo)
Os verbos tecircm tempo voz e modo como no portuguecircs Os tempos verbais gregos expressam mais a qualidade da accedilatildeo do que o tempo em que a accedilatildeo acontece Somente no Indicativo eacute que o Presente indica Tempo Presente A ideacuteia principal do Presente eacute que a accedilatildeo eacute contiacutenua ainda em progresso e eacute chamada de Linear ou Durativa
Verbo eacute a palavra que indica accedilatildeo ou estado da accedilatildeo as flexotildees sofridas pelo verbo chamam-se conjugaccedilotildees Eles estatildeo divididos em dois grupos de conjugaccedilotildees o de terminaccedilatildeo wwww (legw) possuindo a maioria dos verbos gregos e o de terminaccedilatildeo mimimimi (e)imi) contendo somente uma minoria
Os verbos gregos como no portuguecircs possuem modificaccedilotildees numeacutericas pessoa (1ordf 2ordf e 3ordf) e nuacutemero (singular e plural)
Tempos Verbais O tempo verbal em grego eacute diferente do portuguecircs aleacutem de indicar a eacutepoca o tempo refere-se principalmente agrave qualidade da accedilatildeo ou seja se a accedilatildeo foi completada ou natildeo A accedilatildeo completa chama-se tambeacutem accedilatildeo pontilear e a incompleta linear que eacute descrita como estando em processo em andamento No grego temos trecircs tempos Primaacuterios Presente Perfeito (Passado) e Futuro E trecircs tempos Secundaacuterios Aoristo Imperfeito e Mais-que-Perfeito
Presente indicam aleacutem de uma accedilatildeo pontilear uma accedilatildeo contiacutenua ou um estado incompleto A accedilatildeo eacute descrita como em progresso em andamento durativa ou linear
Futuro como em portuguecircs indica o que vai acontecer Geralmente expressa a ideia de uma accedilatildeo pontilear mas em alguns casos pode ser durativa
Ex Jesus voltaraacute em gloacuteria Imperfeito expressa uma accedilatildeo que foi contiacutenua por algum tempo no passado mas
que jaacute cessou A accedilatildeo pode ter sido continuada habitual intermitente etc o que eacute determinado pelo contexto e pelo significado do verbo
Ex Jesus proclamava o Reino de Deus
Aoristo Eacute um tempo indefinido Essencialmente ele natildeo tem significaccedilatildeo temporal embora esse significado esteja presente no modo indicativo onde o aoristo tem significaccedilatildeo passada e recebe o (faltou o siacutembolo na apostila) de aumento como o tempo imperfeito
Perfeito Eacute um tempo grego peculiar em sua funccedilatildeo e natildeo encontramos correspondecircncia em nossa liacutengua Ele combina a accedilatildeo pontilear e a linear por expressar geralmente no indicativo o efeito ou estado no presente como resultado de uma accedilatildeo no passado indicando assim a permanecircncia de uma accedilatildeo completa ou um estado presente resultado de uma accedilatildeo passada
Mais-que-Perfeito Associa a accedilatildeo pontilear com a linear soacute que estas accedilotildees satildeo combinadas no passado Tem a mesma ideacuteia do nosso passado imperfeito
40
Modos verbais O modo verbal indica a maneira da afirmaccedilatildeo verbal ou seja como a accedilatildeo eacute realizada Eacute a maneira ou a forma por meio da qual o verbo exprime a accedilatildeo Assim temos o Indicativo Subjuntivo Imperativo Optativo Infiniti vo e o Particiacutepio
1 Indicativo que expressa um fato tido como certo
2 Subjuntivo que enuncia o fato de modo possiacutevel duvidoso
3 Imperativo que expressa ordem proibiccedilatildeo conselho
4 Optativo que expressa desejo opccedilatildeo
5 Infinitivo que eacute considerado como um substantivo-verbal O infinitivo eacute um substantivo-verbal Eacute sempre indeclinaacutevel (o que significa que natildeo tem casos N G D A) Quando eacute antecedido de um artigo definido o artigo eacute sempre neutro singular e eacute declinado segundo a funccedilatildeo do infinitivo
6 Particiacutepio eacute considerado como um adjetivo-verbal
Vozes Verbais A voz verbal indica como a accedilatildeo ou o estado do verbo se refere ao sujeito Natildeo existe accedilatildeo sem causa E a origem desta causa eacute descrita pela voz Em grego como no portuguecircs temos trecircs vozes verbais Ativa Meacutedia (reflexiva) e Passiva
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
raiz terminaccedilatildeo
do VIPMP VIPPM
Traduccedilatildeo
Presente do Indicativo
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
-omai
-h
-etai
-ovmeqa
-esqe
-ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
VIPP eu sou solto
VIPM eu solto para mim eu me solto
VIPP tu eacutes solto
VIPM tu soltas para ti tu te soltas
VIPP ele(a) eacute solto
VIPM ele(a) solta para si ele(ou ele se solta
VIPP noacutes somos soltos
VIPM noacutes soltamos para noacutes noacutes nos soltamos
VIPP voacutes sois soltos
VIPM voacutes soltais para voacutes voacutes vos soltais
VIPP eles(as) satildeo soltos
VIPM eles(as) soltam para si eles(as) se soltam
Ativa onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a algo ou algueacutem Ex louw ndash eu lavo Meacutedia (reflexiva) onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a si mesmo Ex luomai - eu me lavo Passiva onde o sujeito sofre a accedilatildeo Ex louomai ndash eu sou lavado
41
Pres Ativa Traduccedilatildeo Pres Meacutedia Traduccedilatildeo louw Eu lavo luomai Eu me lavo loueij Tu lavas lu$ Tu te lavas louei Ele lava louetai Ele se lava louomen Noacutes lavamos louomeqa Noacutes nos lavamos louete Voacutes lavais louesqe Voacutes vos lavais louousi Eles lavam louontai Eles se lavam
Passiva louomai lou$ louetai louomeqa louesqe louontai
Eu sou lavado Tu eacutes lavado Ele eacute lavado Noacutes somos lavados Voacutes sois lavados Eles satildeo lavados
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
VIPA V = verbo I = Indicativo P = Presente A = Ativa VIPMP V = verbo I = Indicativo P = Presente M = meacutedia P = Passiva Paradigmas de verbos de terminaccedilatildeo -w-w-w-w no VIPA e VIPMP Satildeo formados pela simples adiccedilatildeo da terminaccedilatildeo verbal ao radical Observe que a
vogal temaacutetica eacute considerada como parte da terminaccedilatildeo verbal
luvwluvwluvwluvw ajkouvwajkouvwajkouvwajkouvw ejsqivwejsqivwejsqivwejsqivw e[cwe[cwe[cwe[cw levgwlevgwlevgwlevgw ginwvskwginwvskwginwvskwginwvskw gravfwgravfwgravfwgravfw bavllwbavllwbavllwbavllw
VIPA = R + -w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)
luvw
luvei
luvei
luvomen
luvete
luvousi(n)
ajkouvw
ajkouvei
ajkouvei
ajkouvomen
ajkouvete
ajkouvousi(n)
ejsqivw
ejsqivei
ejsqivei(n)
ejsqivomen
ejsqivete
ejsqiv usi(n)
e[cw
e[cei
e[cei
e[comen
e[cete
e[cousi(n)
levgw
levgei
levgei(n)
levgomen
levgete
levgousi(n)
ginwvskw
ginwvskei
ginwvskei(n)
ginwvskomen
ginwvskete
ginwvskousi(n)
gravfw
gravfei
gravfei(n)
gravfomen
gravfete
gravfousi(n)
bavllw
bavllei
bavllei(n)
bavllomen
bavllete
bavllousi(n)
VIPMP = R + -omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -etai -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
ajkouvomai
ajkouvh
ajkouvetai
ajkouovmeqa
ajkouvesqe
ajkouvontai
ejsqivomai
ejsqivh
ejsqivetai
ejsqiovmeqa
ejsqivesqe
ejsqivontai
e[comai
e[ch
e[cetai
ejcovmeqa
e[cesqe
e[contai
levgomai
levgh
levgetai
legovmeqa
levgesqe
levgontai
ginwvskomai
ginwvskh
ginwvsketai
ginwskovmeqa
ginwvskesqe
ginwvskontai
gravfomai
gravfh
gravfetai
grafovmeqa
gravfesqe
gravfontai
bavllomai
bavllh
bavlletai
ballovmeqa
bavllesqe
bavllontai
42
APLICACcedilAtildeO DA QUALIDADE DA ACcedilAtildeO VERBAL NO TEMPO VERB AL Qualidades Tempos _
Presente _ Mais-que-Perfeito
Imperfeito _ Linear - Pontilear Perfeito Linear
Futuro _ Mais-que-Perfeito
Presente _
Futuro _ Pontilear
Aoristo _
VERBOS Pessoa e Nuacutemero
Assim como no portuguecircs tambeacutem no grego os verbos tecircm terminaccedilotildees pessoais que indicam a pessoa e o nuacutemero do sujeito que executa a accedilatildeo
Exemplo Canto Indica que sou eu (1ordf pessoa do singular) que canta Cantas Indica eacutes tu (2ordf pessoa do singular) que cantas Cantamos Indica que somos noacutes (1ordf pessoa do plural) que cantamos
Mesmo que o sujeito jaacute esteja impliacutecito na terminaccedilatildeo verbal eacute possiacutevel que se
queira destacaacute-lo ou enfatizaacute-lo Nesses casos eacute acrescentado o pronome pessoal Exemplo nenikhka ton kosmon ndash venci o mundo e)gw nenikhka ton kosmon ndash eu venci o mundo
PRONOMES
O pronome eacute a palavra que substitui o nome evitando-lhe a repeticcedilatildeo O nome que eacute substituiacutedo pelo pronome chama-se antecedente o pronome concorda com o seu antecedente em gecircnero e nuacutemero
Em grego quando o pronome pessoal eacute usado eacute para dar ecircnfase Nas formas obliacutequas ele eacute bastante usado no NT
Exemplos
43
Jo 125
Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj
Pronomes pessoais
Pessoa Nuacutemero
su pronome pessoal da 2a pessoa nominativo singular
e)gw eu 1ordf Singular
E por que entatildeo batizas se tu natildeo eacutes o Cristo
su tu 2ordf Singular
Mt 69 Pater h(mw=n o( e)n toi=j ou)ranoi=j au)toj h o Ele ela 3ordf Singular
h(mw=n pronome pessoal da 1a pessoa genitivo plural h(me=ij noacutes 1ordf Plural
Pai nosso que estais nos ceacuteus u(me=ij voacutes 2ordf Plural
au)toi ai a Eles elas 3ordf Plural
PRONOMES
1a Pessoa Singular 1a Pessoa Plural N e)gw eu N h(me=ij noacutes
A e)meme me mim A h(ma=j nos conosco
G e)mou= mou de mim G h(mw=n de noacutes
D e)moimoi para mim D h(mi=n para noacutes
2a Pessoa Singular 2a Pessoa Plural
N su tu N u(me=ij voacutes
A se te ti A u(ma=j vos convosco
G sou= de ti G u(mw=n de voacutes
D soi para ti D u(mi=n para voacutes
3a Pessoa Singular 3a Pessoa Plural N au)toj Ele N au)toi Eles
A au)tou= Dele A au)tw=n Deles
G au)t= A ele G au)toi=j A eles
D au)ton Ele D au)touj Eles PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO luwluwluwluw (soltar) lu w Eu solto estou soltando lu eij Tu soltas estaacutes soltando lu ei Ele solta estaacute soltando lu omen Noacutes soltamos estamos soltando o = vogal temaacutetica lu ete Voacutes soltais estais soltando e = vogal temaacutetica lu ousi(n) Eles soltam estatildeo soltando
44
Pessoa e nuacutemero
portuguecircs grego
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eu
tu
elea
noacutes
voacutes
elesas
falo
falas
fala
falamos
falais
falam
ejgw
su
aujto aujth aujto
hJmei
uJmei
aujtoi aujtai aujta
levgw
levgei
levgei
levgomen
levgete
levgousin
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO a)gwa)gwa)gwa)gw (guiar) a)g w Eu guio estou guiando a)g eij Tu guias estaacutes guiando a)g ei Ele guia estaacute guiando a)g omen Noacutes guiamos estamos guiando a)g ete Voacutes guiais estais guiando a)g ousi(n) Eles guiam estatildeo guiando
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO ballwballwballwballw (jogo) ball w Eu jogo estou jogando ball eij Tu jogas estaacutes jogando ball ei Ele joga estaacute jogando ball omen Noacutes jogamos estamos jogando ball ete Voacutes jogais estais jogando ball ousi(n) Eles jogam estatildeo jogando
FUTURO DO INDICATIVO ATIVO luw (soltar) lu s w Eu soltarei lu s eij Tu soltaraacutes lu s ei Ele soltaraacute lu s omen Noacutes soltaremos lu s ete Voacutes soltareis lu s ousi(n) Eles soltaratildeo
45
luw Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo
1ordfps luw luw luein
2ordfps lueij lu$j lu=e
3ordfps luei lu$ luetw
1ordfpl luomen luwmen
2ordfpl luete luhte luete
3ordfpl luousi luwsi luetwsan
luw Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo
1ordfps luomai luwmai luestai
2ordfps lu$ lu$ luou
3ordfps luetai luhtai luesqw
1ordfpl luomeqa luwmeqa
2ordfpl luesqe luhsqe luesqe
3ordfpl luontai luwntai luesqwsan
luw Imperfeito Ativo
1ordfps e)luon
2ordfps e)luej
3ordfps e)lue
1ordfpl e)luomen
2ordfpl e)luete
3ordfpl e)lue
1ordfps e)luon
luw Imperfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps e)luomen
2ordfps e)luo
3ordfps e)lueto
1ordfpl e)luomeqa
2ordfpl e)luesqe
3ordfpl e)luonto
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Ativo Futuro Ativo
1ordfps lusw lusein
2ordfps luseij
3ordfps lusei
1ordfpl lusomen
2ordfpl lusete
3ordfpl lusousi
46
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Meacutedio Futuro Meacutedio
1ordfps lusomai lusestai
2ordfps lus$
3ordfps lusetai
1ordfpl lusomeqa
2ordfpl lusesqe
3ordfpl lusontai
luw Futuro Passivo Futuro Passivo
1ordfps luqhsomai luqhsesqai
2ordfps luqhs$
3ordfps luqhsetai
1ordfpl luqhsomeqa
2ordfpl luqhsesqe
3ordfpl luqhsontai
luw 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo
1ordfps e)lusa lusw lu=sai
2ordfps e)lusaj lus$j lu=son
3ordfps e)luse lus$ lusatw
1ordfpl e)lusamen luswmen
2ordfpl e)lusate lushte lusate
3ordfpl e)lusan luswsi lusatwsan
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio
1ordfps e)lusamhn luswmai lusasqai
2ordfps e)lusw lus$ lu=sai
3ordfps e)lusato lushtai lusasqw
1ordfpl e)lusameqa luswmeqa
2ordfpl e)lusasqe lushsqe lusasqe
3ordfpl e)lusanto luswntai luasqwsan
luw 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo
1ordfps e)luqhn luqw= luqhnai
2ordfps e)luqhj luqh=j luqhti
3ordfps e)luqh luq$= luqhtw
1ordfpl e)luqhmen luqw=men
2ordfpl e)luqhte luqh=te luqhte
3ordfpl e)luqhsan luqw=si luqhtwsan
47
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo Perfeito Ativo
1ordfps leluka lelukw lelukenai
2ordfps lelukaj leluk$j
3ordfps leluke leluk$
1ordfpl lelukamen lelukwmen
2ordfpl lelukate lelukhte
3ordfpl lelukasi (kan) lelukwsi
luw 1ordm Perfeito Meacutedio e Passivo 1ordmPerfeito Meacutedio e Passivo Perfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps lelumai lelusqai
2ordfps lelusai lu=sai
3ordfps lelutai lusasqw
1ordfpl lelumeqa
2ordfpl lelusqe lusasqe
3ordfpl leluntai luasqwsan
luw Mais que Perfeito Ativo
1ordfps e)lelukein
2ordfps e)lelukate
3ordfps e)lelukate
1ordfpl e)lelukate
2ordfpl e)lelukate
3ordfpl e)lelukate
luw + que Perfeito meacutediopassivo
1ordfps e)lelumhn
2ordfps e)leluso
3ordfps e)leluto
1ordfpl e)lelumeqa
2ordfpl e)lelusqe
3ordfpl e)lelunto
Verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv
Em grego haacute duas conjugaccedilotildees baacutesicas identificadas pelos verbos terminados em -w e -mi Embora os verbos em -w sejam mais comuns e regulares vamos primeiramente abordar o verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv que equivale aos nossos verbos auxiliares ser e estar e tambeacutem existir Como em portuguecircs tambeacutem na liacutengua grega este eacute o principal verbo de ligaccedilatildeo
A forma eijmiv (eu sou estou existo) estaacute na 1ps do VIPA (Presente do Indicativo Ativo) Como este verbo natildeo tem a forma passiva e meacutedia podemos dizer simplesmente VIP
48
VIPA ou VIP IMPERFEITO DO IND AT e)imi (SER)
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eijmiv ei ejstiv(n) ejsmevn ejstev eijsiv(n)
eu sou
tu eacutes
elea eacute
noacutes somos
voacutes sois
elesas satildeo
h)mhn h)=j h)=sqa h)=n h)=meqta h)te h)san
Eu era
Tu eras
Ele era
Noacutes eacuteramos
Voacutes eacutereis
Eles eram
Traduza as frases para o portuguecircs
ejgwv eijmi hJ quvrasum
eijmiv presbuvtero
ajgavph ejstin oJ qeov
oJ qeov ejstin ajgaqov
oiJ douloi tou qeou ejsmen
oJ jIwavnnh ejstin a[nqrwpo
ejgwv eijmiv hJ oJdo kai hJ ajlhvqeia kai hJ zwhv
Terminaccedilotildees Pessoais
O pronome pessoal quase natildeo eacute usado no grego pois as proacuteprias terminaccedilotildees jaacute indicam por si que a pessoa estaacute fazendo a accedilatildeo As terminaccedilotildees para os verbos primaacuterios (presente futuro e perfeito) satildeo w eij ei omen ete ousi
RAIZ TEMA VOGAL TEMAacuteTICA a) RAIZ a primeira pessoa do singular do Presente Ativo do Indicativo eacute a raiz do
verbo b) TEMARADICAL eacute a parte constante (quase sempre) de um verbo c) VOGAL TEMAacuteTICA eacute a vogal colocada entre o Tema e as Terminaccedilotildees
Pessoais que comeccedilam com consoantes O ldquoordquo [oacutemicron] antes de ldquomrdquo e ldquogrdquo e ldquoerdquo antes das outras consoantes
Para conjugar um verbo eacute soacute pegar o Tema adicionar as Terminaccedilotildees Pessoais e
colocar a vogal Temaacutetica onde for necessaacuteria Como exemplo vejamos como seria a conjugaccedilatildeo dos verbos luw e a)kouw
49
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees S 1 lu - w
I 2 lu - eij
N 3 lu - ei
P 1 lu o men
L 2 lu e te
U 3 lu - ousi
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees
S 1 a)kouomai o omai
I 2 a)kouv e v
N 3 a)kouetai e etai
P 1 a)kouomeqa o omeqa
L 2 a)kouesqe e esqe
U 3 a)kouontai o ontai
Conjugando os verbos
Forma no original
Categoria Tempo Modo Voz Pessoa Nuacutemero
Forma no leacutexico
Traduccedilatildeo literal
legei Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg legw Ele dizfala
a)koueij
ginwskomen
qelontai
legei
legousi(n)
legw
blepv
ginwskete
blepomai
xaireij
ei)= Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg e)imi Tu eacutes
ballete
a)geij
a)gapw
50
O nnnn (ny) moacutevel
Na terceira pessoa do singular e do plural o nnnn entre parecircnteses indica que a forma completa pode ser tanto e)sti ei)si quanto e)stin ei)sin As formas sem o nnnn normalmente satildeo usadas se a palavra que segue eacute iniciada por consoante formas com o nnnn satildeo normalmente usadas se a palavra que segue eacute iniciada por vogal ou se a forma verbal finaliza o enunciado Mas o uso natildeo eacute riacutegido haacute muitas exceccedilotildees especialmente em apoio do uso do nnnn
Exemplos yeusthj e)stinnnn kai o( pathr au)tou=
Ele eacute o pai da mentira )Iwannhj ou)k e)stinnnn o( Xritou=
Joatildeo natildeo eacute o Cristo )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin
Eu sou a videira (a) verdadeira e o pai meu o agricultor eacute Traduza as frases para o grego
Deus eacute amor
Joatildeo eacute profeta
Eu estou em casa
Jesus estaacute em casa
Somos seus profetas
Jesus eacute o patildeo da vida
Minha casa eacute na cidade
Somos amigos de Jesus
PRESENTE ATIVO DO INDICATIVO 1 blepw eu vejo 21 legw eu digo 2 ginwskw eu conheccedilo 22 luw eu solto destruo 3 grafw eu escrevo 23 metrew eu meccedilo 4 didaskw eu ensino 24 menw eu permaneccedilo 5 e)xw eu tenho 25 nikaw eu venccedilo 6 khrussw eu prego 26 proskunew eu adoro 7 latreuw eu sirvo 27 oi)kodomew eu construo 8 lambanw eu recebo 28 o(mologew eu confesso
51
9 paideuw eu educo 29 paraggellw eu ordeno 10 a)gapaw eu amo 30 krinw eu julgo 11 a)kouw eu escuto 31 paideuw eu educo 12 a)gw eu guio conduzo 32 e(uriskw eu acho encontro 13 telw eu quero desejo 33 louw eu me banho lavo 14 swzw eu salvo liberto 34 filassw eu guardo 15 kairw eu me alegro 35 grafw eu escrevo 16 a)ggelw eu anuncio 36 e)kballw eu expulso removo 17 qerapeuw eu cuido saro curo 37 e)sqiw eu como 18 a)postelw eu envio 38 diwkw eu persigo sigo 19 e)ggizw eu me aproximo 39 qanatow eu mato 20 tarassw eu agito 40 sunagw Eu reuacuteno convoco
ARTIGOS
PLURALSINGULARNeutFemMascNeutFemMasc
ta tajtouj to thnton
toi=jtai=jtoi=jt=tv= t=
tw=ntw=ntw=ntou= th=j tou=
taai(oi(toh(o(
O artigo Em portuguecircs temos artigos definidos (o a os as) e indefinidos (um uma uns
umas) Em grego existe apenas o artigo definido Assim uma palavra como logoj pode ser traduzida como palavra ou como uma palavra dependendo do contexto Mas o uso do artigo definido em grego corresponde em grande parte ao uso do artigo definido em portuguecircs As diferenccedilas satildeo frequumlentemente muito sutis para serem mencionadas numa introduccedilatildeo Atenccedilatildeo deveraacute ser dada ao modo como o artigo eacute usado nos exerciacutecios de grego e de portuguecircs que seguem e no Novo Testamento
O artigo grego geralmente funciona como o adjetivo concordando com a palavra
que ele modifica em gecircnero nuacutemero e caso
52
masculino feminino neutro
singular plural singular plural singular plural
nom oJ o oiJ os hJ a aiJ as tov oa tav osas
genabl tou do twn dos th da twn das tou doda twn dosdas
dat
loc
inst
tw
ao
no
com o
pelo
toi
aos
nos
com os
pelos
th
agrave
na
com a
pela
tai
agraves
nas
com as
pelas
tw
aoagrave
nona
com oa
peloa
toi
aosagraves
nosnas
com osas
pelosas
acus tovn o touv os thvn a tavv as tov oa tavv osas
Exerciacutecio Coloque os artigos correspondentes para cada substantivo
a[mpelwn (fem) aijwnwn (masc) gevno (neut)
a[nqrwpou a[rcontwn (masc) diavkonwn (fem)
ajpovstolo (masc) ajdelfoi qeoiv (masc)
a[rtou bivon kuvrioi
didavskalou gavmou laov (masc)
doulw doulw (fem) livqon
h[rhmo (fem) e[qo (neut) mhtrov (fem)
qeoiv (fem) h[rhmoi (fem) oJdou (fem)
kavlamoi (masc) qavnatw udatoi (neut)
nuktou (fem) qrovnoi fwtou (neut)
skovtoi (neut) ajrniva ceirov (fem)
PREPOSICcedilOtildeES proj A proj ton potamon Para o rio 4 Acusativo ei)j A ei)j ton potamon Para dentro do rio 4 Acusativo e)n D e)n t= potam= Dentro do rio em o rio 3 Dativo e)k G e)k potamou= Para fora do rio 2 Genitivo a)po G a)po potamou= Partindo do rio 2 genitivo
Preposiccedilatildeo eacute uma palavra que auxilia o substantivo a expressar o seu caso ou funccedilatildeo
na oraccedilatildeo Eacute chamada de ldquopreacute-posiccedilatildeordquo porque geralmente eacute posicionada na frente do
53
substantivo ao qual auxilia expressar a sua funccedilatildeo Ex e)k th=j sunagwgh=j e)celqontej h)=lqon ei)j thn oi)kian Simwnoj kai
)Andreou Saindo da sinagoga foram para a casa de Simatildeo e Andreacute Nota As preposiccedilotildees e)k e ei)j indicam respectivamente que eles saiacuteram de dentro
da sinagoga para dentro da casa Mesmo que uma preposiccedilatildeo sirva para esclarecer o caso natildeo eacute ela quem governa o
caso Muito pelo contraacuterio na liacutengua grega eacute o caso que determina o significado de uma preposiccedilatildeo Isto significa que uma preposiccedilatildeo pode ter um determinado significado quando usada com um certo caso e significado diferentes quando usada com outros casos O significado de uma preposiccedilatildeo depende entatildeo do caso com o qual ela eacute usada Esse detalhe pode ser observado no vocabulaacuterio da liccedilatildeo
3 2
4 e 2
4
4
4
234
234
234
2
24
4
2
24
24
24
54
O quadro das preposiccedilotildees gregas eacute o seguinte Preposiccedilatildeo Caso que rege Traduccedilatildeo
1 ὑπέρ A acima de
2 ἐπί G sobre
3 ὑπό A sob
4 παρά ampamp ampamp D A G ao lado de
5 ἀmicroφί D A G de ambos os lados de
6 πρός A para em direccedilatildeo de
7 εἰς A para dentro de
8 ἐν D em
9 ἐκ ἐξ G de fora de
10 ἀπό G de afastamento de
11 περί A G ao redor de
12 διά ampamp ampamp G atraveacutes de
13 ἀνά A para cima
14 κατά G para baixo
15 ἀντί G contra
16 πρό G antes de
17 ὀπίσω G atraacutes de depois de
18 σύν D com
19 microετά G com D aleacutem de
55
Vamos apresentar algumas palavras portuguesas que usam estas preposiccedilotildees como prefixos Isto poderaacute ajudar a memorizaccedilatildeo 1 hipeacuterbole ὑπέρ + βάλλω que coloca acima de
2 epitaacutefio ἐπί + τάφος que estaacute sobre o tuacutemulo
3 hipoacutecrita ὑπό + κρίνω que distingue (julga) sob
4 paralelo παρά + ἀλλήλων que estaacute ao lado do outro
5 anfiacutebio ἀmicroφί + βίος que vive em ambos (terra e aacutegua)
6 proseacutelito πρός + ἠλύθον que se encaminha para
7 exegeta εἰς + ἡγέοmicroαι que conduz para
8 energia ἐν + ἔργον que tem forccedila em si
9 ecircxodo ἐκἐξ + ὁδός caminho para fora
10 apogeu ἀπό + γῆ longe da terra
11 periacutemetro περί + microέτρον medida em volta de
12 diacircmetro διά + microέτρον medida atraveacutes de
13 Anastaacutecio ἀνά + ἵστηmicroι que ressurgiu
14 catarata κατά + ῥάσσω que se precipita
15 antiacutedoto ἀντί + δίδωmicroι (remeacutedio) dado contra
16 proacute logo πρό + λόγος palavra (dita) antes de
17 opistoacutedomo ὀπισθό + δόmicroος parte posterior de um templo grego
18 sinoacutetico σύν + ὀράω que abarca com um soacute olhar
19 metafiacutesica microετά + φύσις aleacutem da natureza (fiacutesica)
56
2 G (Genitivo)3 D (Dativo)4 A (Acusativo)
Traduza para o portuguecircs (Resposta no 2ordm Vol De James)
1 o( ui(oj ei)=pen ei)mi (Mc 1462) 2 o( ui(oj tou= a)nqrwpou kurioj e)stin (Mc 228) 3 e)rxetai o( a)delfoj o( kaloj (Mc 331) 4 o( a)nqrwpoj e)rxetai (Mc 61) 5 oi( a)nqrwpoi ou)x a(gioi ei)sin (Mc 124) 6 o( qeoj ei)=pen (Mc 219) 7 o( a)ggeloj o( a(gioj ou)k e)rxetai (Mc 838) 8 o(loj o( kosmoj kaloj e)stin (Mc 149) 9 o( ou)ranoj ou) kaloj e)stin (Mc 1331) 10 o( ui(oj tou= qeou= e)stin a)gaqoj (Mc 311)
57
EXERCIacuteCIOS DE GREGO
a) Qual eacute entatildeo o sujeito e qual eacute o objeto das seguintes frases qeoj fala logon (palavra) qeoj ama dou=lon (servo) dou=loj ama qeon qeon ama dou=loj dou=loj fala logon logon fala dou=loj b) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus c) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus d) Traduza podendo incluir um artigo Note N e A qeoj h)gaphsen ton kosmon kosmoj ou)k h)gaphsen qeon Kurioj h)gaphsen dou=lon o( a)nqrwpoj h)gaphsen qeon presbuteron h)gaphsen Kurioj a)postoloj legei logon logon legei diakonoj dou=loj ballei liqon a)nqrwpoj blepei potamon diaboloj ou)k h)gaphsen qeon
e) Traduza Deus amou mundo e homem Homem amou Senhor
Vocabulaacuterio ALMA = yuxh AMIGO = filoj
BATIZAR = baptizw CARNE = sarc
CONSOLADOR = paraklhtoj COMUNHAtildeO = koinwnia
CEacuteU = ou)ranoj BONITO BOM = kaloj
ADAtildeO = )Adam CAMINHO = o(doj
NOIVA = numfh CASA = oi)=koj
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
9
Exerciacutecios
1- Treine a escrita das letras do alfabeto grego
A a
B b
G g
D d
E e
Z z
H h
Q q
I i
K k
L l
M m
N n
X x
O o
P p
R r
S
T t
U u
F f
C c
Y y
W w
10
2- Treine a escrita das letras do alfabeto grego Aproveite para decorar a sequumlecircncia das letras
A B G D E Z H Q I K L M N X O P R S T Y F C Y W
a b g d e z h q i k l m n x o p r s t y f c y w
a b g d e z h q i k l m n x o p r s t y f c y w
11
SEMINAacuteRIO TEOLOacuteGICO GOEL NOME DA
LETRA REFEREcircNCIA TEXTO TRADUCcedilAtildeO
α
a)lfa a)lhqeia Joatildeo 146
legei au)t= [o(] )Ihsou=j )Egw ei)mi h( o(doj kai h(
a)lhqeia kai h( zwh ou)deij e)rxetai proj ton patera ei)
mh di e)mou=
β
bh=ta blepw
Joatildeo 925 a)pekriqh ou)=n e)kei=noj Ei) a(martwloj e)stin ou)k oi)=da e(n oi)=da o(ti tufloj w)n a)rti
blepw
g gamma
ginwskw
Joatildeo 1014 )Egw ei)mi o( poimhn o( kaloj kai ginwskw ta e)ma kai ginwskousi me ta e)ma
δ
delta
didaskw
Joatildeo 1426
o( de paraklhtoj to pneu=ma to a(gion o( pemyei o( pathr e)n t= o)nomati mou
e)kei=noj u(ma=j didacei panta kai u(pomnhsei u(ma=j panta a( ei)=pon u(mi=n [e)gw]
e e)yilon
ei)rhnh
Joatildeo 1427
Ei)rhnhn a)fihmi u(mi=n ei)rhnhn thn e)mhn didwmi u(mi=n ou) kaqwj o( kosmoj didwsin e)gw didwmi u(mi=n mh tarassesqw u(mw=n h( kardia mhde deiliatw
z zhta
zwh
Joatildeo 1125
ei)=pen au)tv= o( )Ihsou=j )Egw ei)mi h( a)nastasij kai h( zwh o( pisteuwn ei)j e)me ka)n a)poqanv zhsetai
h h)=ta
h(mera
Joatildeo 119
a)pekriqh )Ihsou=j Ou)xi dwdeka w(=rai ei)sin th=j h(meraj e)an tij peripatv=
e)n tv= h(mer ou) proskoptei o(ti to fw=j tou= kosmou toutou blepei
12
NOME DA LETRA
REFEREcircNCIA TEXTO TRADUCcedilAtildeO
q qh=ta
qalassa
Joatildeo 61
Meta tau=ta a)ph=lqen o( )Ihsou=j
peran th=j qalasshj th=j
Galilaiaj th=j Tiberiadoj
i i)w=ta
i(erion
Joatildeo 1023
kai periepatei o( )Ihsou=j e)n t=
i(er= e)n tv= sto= tou=
Solomw=noj
k kappa
kaloj Joatildeo 1011
)Egw ei)mi o( poimhn o( kaloj o(
poimhn o( kaloj thn yuxhn
au)tou= tiqhsin u(per tw=n
probatwn
l lambda
legw
legeij
legei
legomen
legete
legousi
Joatildeo 23 logoj
kai u(sterhsantoj oi)nou legei
h( mhthr tou= )Ihsou= proj au)ton
Oi)=non ou)k e)xousin
m mu
marturew Joatildeo 2124 metanoia
Ou(=toj e)stin o( maqhthj o(
marturw=n peri toutwn kai o(
grayaj tau=ta kai oi)damen o(ti
a)lhqhj au)tou= h( marturia
e)stin
n nu
nomoj
Joatildeo 117
117 o(ti o( nomoj dia Mwu+sewj
e)doqh h( xarij kai h( a)lhqeia
dia )Ihsou= Xristou= e)geneto
c ci
chrainw Joatildeo 156
e)an mh tij menv e)n e)moi e)blhqh
e)cw w(j to klh=ma kai e)chranqhe)chranqhe)chranqhe)chranqh
kai sunagousin au)ta kai ei)j
to pu=r ballousin kai kaietai
o o))mikron
Joatildeo 146 o(doj
legei au)t= [o(] )Ihsou=j )Egw
ei)mi h( o(doj kai h( a)lhqeia kai
h( zwh ou)deij e)rxetai proj ton
patera ei) mh di e)mou=
13
NOME DA LETRA
REFEREcircNCIA TEXTO TRADUCcedilAtildeO
p pi
Joatildeo 315 pisteuw
i(na pa=j o( pisteuwn e)n au)t=
e)xv zwhn ai)wnion
r r(w=
Joatildeo 847 r(h=ma
o( w)n e)k tou= qeou= ta r(hmatar(hmatar(hmatar(hmata
tou= qeou= a)kouei dia tou=to
u(mei=j ou)k a)kouete o(ti e)k tou=
qeou= ou)k e)ste
sj sigma
Joatildeo 114 sarc
Kai o( logoj sarc e)geneto kai
e)skhnwsen e)n h(mi=n kai
e)qeasameqa thn docan au)tou=
docan w(j monogenou=j para
patroj plhrhj xaritoj kai
a)lhqeiaj
t tau
Joatildeo 112 teknon
o(soi de e)labon au)ton e)dwken
au)toi=j e)cousian tekna qeou=
genesqai toi=j pisteuousin ei)j
to o)noma au)tou=
u u)yilon
Joatildeo 149 ui(oj
a)pekriqh au)t= Naqanahl
(Rabbi su ei)= o( ui(oj tou= qeou=
su basileuj ei)= tou= )Israhl
f fi
Joatildeo 113 filew
a)pesteilan ou)=n ai( a)delfai
proj au)ton legousai Kurie
i)de o(n filei=j a)sqenei=
x xi
Joatildeo 329 xairw xarisma
o( e)xwn thn numfhn numfioj
e)stin o( de filoj tou= numfiou o(
e(sthkwj kai a)kouwn au)tou=
xar= xairei dia thn fwnhn tou=
numfiou au(th ou)=n h( xara h(
e)mh peplhrwtai
14
NOME DA LETRA
REFEREcircNCIA TEXTO TRADUCcedilAtildeO
y yi
yuxh Joatildeo 1227
Nu=n h( yuxh mou tetaraktai
kai ti ei)pw Pater sw=son me
e)k th=j w(raj tauthj a)lla dia
tou=to h)=lqon ei)j thn w(ran
tauthn
w w)mega
w(ra Joatildeo 24
[kai] legei au)tv= o( )Ihsou=j Ti
e)moi kai soi gunai ou)pw h(kei
h( w(ra mou
15
A histoacuteria do alfabeto grego 2
Uma histoacuteria exata do desenvolvimento do alfabeto grego eacute na melhor das hipoacuteteses uma tentativa justamente por causa de sua antiguidade O fato de que o alfabeto grego deriva de uma escrita semiacutetica mais antiga eacute incontestaacutevel Contudo a exata origem do alfabeto grego eacute controversa Alguns eruditos sustentam que ele veio da escrita protocananeacuteia e da escrita feniacutecia enquanto que outras teorias incluem o Egito e a Assiacuteria Na verdade o alfabeto grego pode ser mais antigo do que se crecirc originalmente como pode ser exemplificado pelo fragmento de ceracircmica abaixo
O desenvolvimento histoacuterico da liacutengua grega pode ser traccedilado em cinco fases
arcaica claacutessica heleniacutestica bizantina e finalmente o grego moderno O alfabeto eacute um dos poucos elementos linguiacutesticos que permaneceram essencialmente natildeo mudados entre a fase claacutessica e o grego moderno embora a pronuacutencia das letras tenha evoluiacutedo atraveacutes dos seacuteculos A partir da forma das antigas letras gregas muitos eruditos acreditam que os gregos adotaram a forma a ordem e os nomes do alfabeto feniacutecio Para corroborar isso no seacuteculo quinto antes de Cristo o historiador grego Heroacutedoto chamou as letras gregas de phoinichēia grammata (foinixhia grammata) o que significa ldquoletras feniacuteciasrdquo Acredita-se que o alfabeto foi primeiro introduzido na Greacutecia durante o final do seacuteculo novo antes de Cristo pelos feniacutecios Os feniacutecios eram mercadores do Liacutebano que possuiacuteam colocircnias por todo o Mediterracircneo incluindo Chipre Por causa de interesses muacutetuos os feniacutecios encontraram os antigos gregos principalmente os minoacuteicos e os micecircnicos e a difusatildeo cultural teve lugar e o mais importante a disseminaccedilatildeo do alfabeto
O alfabeto grego arcaico passou por transformaccedilotildees com a alteraccedilatildeo de algumas consoantes feniacutecias em vogais Diferentemente do alfabeto grego do periacuteodo claacutessico tardio que conteacutem vogais e consoantes o alfabeto feniacutecio somente possuiacutea consoantes Os gregos
2 httpwwwe-grammesgr199702yura_enhtm
16
alteraram foneticamente algumas consoantes feniacutecias em vogais Por exemplo a letra feniacutecia ldquoAlephrdquo que era uma consoante explosiva tornou-se alpha uma vogal sonora As primeiras foram alpha epsīlon iōta omīkron e Upsīlon Eventualmente Omega foi introduzida como o som de um ldquoordquo longo O grego assim se tornou o primeiro alfabeto do mundo com letras tanto para vogais quanto para consoantes e assim o primeiro alfabeto foneacutetico Muitos alfabetos que contecircm vogais notadamente o romacircnico e o ciriacutelico satildeo derivados do alfabeto grego Porque o alfabeto romano eacute a base das liacutenguas europeacuteias ocidentais e o alfabeto ciriacutelico a base das liacutenguas europeacuteias orientais isto torna o alfabeto grego o pai de todos os alfabetos
O pequeno tablete de argila ao lado foi encontrado entre as ruiacutenas da antiga cidade de Ugarite em 1948 localizadaperto da moderna costa Siacuteria Ugarite floresceu de 1400 a 1200 antes de Cristo O tablete eacute parte de uma coleccedilatildeo de mais de trezentos tabletes de argila que foram encontrados haacute muito tempo O que eacute interessante eacute que a maioria dos tabletes recuperados eacute de textos mitoloacutegicos Contudo este eacute um abecedaacuterio O artefato muito provavelmente foi criado por um escriba aprendiz que pratica seu ABC (por isso se chama abecedaacuterio) Poreacutem parecem estar faltando trecircs letras Este tablete de argila eacute um exemplo de um alfabeto antigo bem diferente do alfabeto grego
Durante sua evoluccedilatildeo o alfabeto grego tambeacutem desenvolveu trecircs novas consoantes aspiradas que foram adicionadas ao fim do alfabeto Estas consoantes satildeo phī chī e psī Estas consoantes eram para compensar a falta de consoantes aspiradas no alfabeto feniacutecio Outras consoantes foram usadas e entatildeo desapareceram Por exemplo a letra san era usada em variaccedilatildeo com sigma As letras waw (mais tarde chamada digamma) e qoppa desapareceram tambeacutem esta uacuteltima usada em dialetos gregos do oeste Primeiramente havia um nuacutemero de diferentes versotildees e variaccedilotildees do alfabeto grego (veja na proacutexima paacutegina) Estas diferenccedilas era devidas provavelmente ao isolamento geograacutefico entre as cidades-estado da Greacutecia
ALFABETO GREGO
A expressatildeo alfabeto deriva das duas primeiras letras gregas alfa e beta O nuacutemero
de letras do alfabeto grego satildeo de vinte quatro (24) Os primeiros manuscritos do Novo Testamento grego foram escritos em letras maiuacutesculas satildeo chamados Unciais Modernamente poreacutem se convencionou usar as letras minuacutesculas (cursivas) nos textos que satildeo atualmente publicados por isso o aluno deve se preocupar inicialmente na
17
memorizaccedilatildeo destas Jo 11 Escrita uncial bull ENARXHHNLOGOSKAIOLOGOSHNTONQEONKAIQEOSHNOLOGOS Jo 11 Escrita uncial bull En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj
a b g d e z h q i k l m n c o r sj t u f x ψ w
A B G D E Z H Q I K L M N C O R S T U F X Ψ W
ASKHSEIS - a)skhseij - Exerciacutecios Leia em voz alta Um caccedilador foi agrave mata Levou komida numa lata Matou uma paka
Depoij de komhr dormiu e sonhou Apareceu uma onsa que entrou numa toka onde foi dormir O caccedilador queria mata-la mas tinha do do bicho Resolveu markar a fera maj komo Pegou uma lata fez um furo passou o rabo do bicho pelo furo e deu um no no rabo Depoij foi para kasa em Turno no Parana Doij anos depoij nosso caccedilador passou no mesmo trecho e lembrou-se da onsa Ele se escondeu na mata e esperou De repente um barulho apareseu uma onsa atravessando o trilho Tinha uma lata enferrujada no rabo e atraacutes dela vieram sete oncinhas todaj de latinhas noj raboj
Classificaccedilatildeo das consoantes
18
Agora que vocecirc jaacute conhece a maioria das letras e outros siacutembolos gregosvamos treinar sua leitura
Jo 119-27 IWANNHS KAI OI IOUDAIOI JOAtildeO E OS JUDEUS
IOUDAIOI - )Ioudai=oj Su tij ei)=
Os judeus Tu Quem eacutes
IWANNHS - )Iwannhj )Egw ou)k ei)mi o( Xristoj
Joatildeo Eu natildeo sou o Cristo
IOUDAIOI Ti ou)=n Su )Hliaj ei)=
OS JUDEUS Quem entatildeo Tu eacutes Elias
IWANNHS Ou)
JOAtildeO Natildeo
IOUDAIOI Tij ei)= legeij peri seautou=
OS JUDEUS Quem eacutes Falas acerca de ti mesmo
IWANNHS )Egw fwnh bow=ntoj e)n tv= e)rhm
JOAtildeO Eu sou uma voz no deserto
IOUDAIOI Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj ou)de )Hliaj ou)de o(
profhthj
OS JUDEUS Por que batizas se tu natildeo eacutes o
Cristo nem Elias nem o profeta
IWANNHS )Egw baptizw e)n u(dati mesoj u(mw=n e(sthkei o(( baptizwn e)n pneumati
JOAtildeO Eu batizo em aacutegua no meio de voacutes estaacute
o que batiza em espiacuterito
Kata )Iwannhj Segundo Joatildeo
Joatildeo 119-25 119 Kai au(th e)stin h( marturia tou= )Iwannou o(te a)pesteilan [proj au)ton] oi( )Ioudai=oi e)c (Ierosolumwn i(erei=j kai Leuitaj i(na e)rwthswsin au)ton Su tij ei)= 120 kai w(mologhsen kai ou)k h)rnhsato kai w(mologhsen o(ti )Egw ou)k ei)mi o( Xristoj 121 kai h)rwthsan au)ton Ti ou)=n Su )Hliaj ei)= kai legei Ou)k ei)mi (O profhthj ei)= su kai a)pekriqh Ou) 122 ei)=pan ou)=n au)t= Tij ei)= i(na a)pokrisin dw=men toi=j pemyasin h(ma=j ti legeij peri seautou= 123 e)fh )Egw fwnh bow=ntoj e)n tv= e)rhm Eu)qunate thn o(don kuriou kaqwj ei)=pen )Hsai+aj o( profhthj 124 Kai a)pestalmenoi h)=san e)k tw=n Farisaiwn 125 kai h)rwthsan au)ton kai ei)=pan au)t= Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj ou)de )Hliaj ou)de o( profhthj
19
Papiro 66 ANO 200 dC Conteuacutedo Evangelho
EUAGGELION IWANNHS - eu)aggeliou )Iwannhj 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn
20
Pronuacutencia Muitos manuais e compecircndios modernos tecircm dado um valor demasiado a pronuacutencia
do grego koinecirc a grande verdade eacute que a pronuacutencia original foi praticamente perdida a pronuacutencia que usualmente se faz foi a adotada pelo humanista Erasmo de Roterdatilde que foi o primeiro a publicar o texto grego dentro da moderna imprensa Mas a eacutepoca de Erasmo jaacute distava em quatorze ou quinze seacuteculos da eacutepoca do grego koinecirc
A pronuacutencia ganhou certo destaque em nossos dias devido a necessidade dos alunos de aprenderem outro idioma pela pronunciaccedilatildeo das palavras Portanto essa parte do idioma deve ser vista como um recurso didaacutetico e natildeo como verdade Nisto eacute onde costumamos a dizer que o grego antigo em seu aspecto da fala estaacute perdido para sempre Portanto o aluno natildeo deve dar muita atenccedilatildeo a tentativa de ser falar o grego antigo seu cuidado deve se concentrar nos aspecto morfoloacutegicos sintaacuteticos e es estiliacutesticos que satildeo mais absorvidos pela leitura silenciosa e analiacutetica e natildeo pela foneacutetica Foi portanto um erro dar muito destaque a suposta sonoridade do grego koinecirc como se fosse um idioma como o inglecircs que se aprende mais falando do que lendo
Adotamos a pronuacutencia pela silaba tocircnica sendo esta a que estaacute com o sinal DICA DE LIacuteNGUA PORTUGUESA A Siacutelaba Tocircnica eacute aquela que se estende quando a palavra eacute pronunciada numa
suposta caiacuteda num abismo Ex A silaba tocircnica de CAVALO eacute o VA pois pronunciando a palavra numa queda de abismo temos
CA VA A A A LO Ainda no aspecto da pronuacutencia podemos destacar
a Antes de γκζ e χ o γ tem som de ldquonrdquo Ex a)ggeloj (pronuacutencia acircnguelos) a)gkura (leia aacutenguumlra = acircncora) o)gxnh (leia oacutenknē = pecircra)
b O θ se pronuncia como th forte em inglecircs Nesta pronuncia chegamos bem perto do ldquodrdquo Talvez seja deste detalhe que encontramos a origem da nossa expressatildeo Deus pois quando pronunciamos qeoj quase dizemos ela
c O σ ς eacute sempre sibilante (possuindo o som de s ou ccedil e natildeo de z) Ex )Ihsouj se pronuncia Iessuacutes e natildeo Jezus
a)skhseij exerciacutecios
Pronuncie em voz alta e copie as seguintes frases legei au)t= [o(] )Ihsou=j )Egw ei)mi h( o(doj kai h( a)lhqeia kai h( zwh
ou)deij e)rxetai proj ton patera ei) mh di e)mou= (Jo 146) a)pekriqh )Ihsou=j )Amhn a)mhn legw soi e)an mh tij gennhqv= e)c
21
u(datoj kai pneumatoj ou) dunatai ei)selqei=n ei)j thn basileian tou= qeou=
Respondeu Jesus Ameacutem (em verdade) ameacutem eu te digo se natildeo algueacutem eacute nascido da aacutegua e do espiacuterito natildeo pode entrar no Reino de Deus (Jo 33)
SIacuteLABAS
a Monossiacutelabas o( h( ton gar ei)j e)k e)n de mh ou) ou)k oj)
b Dissiacutelabas a)-gw a)-mhn a)na qe-oj ei)mi legw bal-lw lo-goj
c Trissiacutelabas a)-del-foj a)n-qrw-poj bi-bli-on i(-e-roj ka-le-w
d Monossiacutelabas a)-pos-to-loj e)k-klh-si-a pan-to-kra-twr pres-bu-te-roj
Siacutelaba eacute a unidade sonora de uma palavra eacute o som ou reuniatildeo de sons que se pronunciam em uma soacute emissatildeo de voz Da reuniatildeo de siacutelabas obteacutem-se um vocaacutebulo ou palavra
Ex a-mor be-nig-da-de mor-to pa-li-to o-laacute
Na liacutengua grega uma palavra tem tantas siacutelabas quantas vogais ou ditongos possuir Assim logoij possui uma vogal e um ditongo e portanto tem duas siacutelabas uma contendo a vogal e a outra contendo o ditongo lo-goij
Quando uma palavra eacute separada em siacutelabas uma consoante que estiver sozinha entre duas vogais se junta agrave vogal que lhe segue
Ex e)-xo-me-noj di-da -jka-loj
As exceccedilotildees a esta regra satildeo as palavras compostas pros-eu-xh sun-a-agw-gh met-xe
Duas ou trecircs consoantes se juntam agrave vogal seguinte sempre que uma palavra grega possa comeccedilar com elas
Ex a) -na -stre-fw (composta de a)na e strefw) Na liacutengua grega uma siacutelaba pode ser longa ou breve Siacutelaba longa eacute aquela que conteacutem uma vogal longa ou um ditongo Ex a)n-qrw-poj dou=-loj Siacutelaba breve eacute aquela que conteacutem uma vogal breve lo-goj
Pronuncie em voz alta e copie as seguintes frases Jo 1512 1 )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin Eu sou a videira verdadeira e o Pai meu o agricultor eacute
22
2 pa=n klh=ma e)n e)moi mh feron karpon ai)rei au)to kai pa=n to karpon
Todo ramo em mim natildeo produzindo fruto (ele) tira o mesmo e todo fruto feron kaqairei au)to i(na karpon pleiona ferv
Produzindo limpa o mesmo para que fruto mais produza
CONSOANTES
Liacutequidas l m n r
Sibilantes s z c y
Em funccedilatildeo de que o z c e o y apresentam um som que parece ser a uniatildeo de duas outras consoantes eles satildeo chamados de consoantes duplas
zzzz = dddd + jjjj cccc = kkkk + jjjj yyyy = pppp + jjjj
Observaccedilatildeo Palavras gregas soacute podem terminar em vogal ou n r j (y c)
Exceccedilotildees e)ke)ke)ke)k de o adveacuterbio de negaccedilatildeo ou)k (ou)x) natildeo e palavras estrangeiras especialmente nomes hebraicos tais como Mariam )Iakwb etc
Ainda no aspecto da pronuacutencia podemos destacar
Antes de g k z e x o g tem som de ldquon = nrdquo Ex a)ggeloj (pronuacutencia anguelos)
O q se pronuncia como th forte em inglecircs Nesta pronuncia chegamos bem perto do ldquodrdquo Talvez seja deste detalhe que encontramos a origem da nossa expressatildeo Deus pois quando pronunciamos qeoj quase dizemos ela
O s j eacute sempre sibilante (possuindo o som de s ou ccedil e natildeo de z) Ex )Ihsouj se pronuncia Iessuacutes e natildeo Jezus
ACENTOS (TONOI TONOI TONOI TONOI ----tonoitonoitonoitonoi)
A maioria das palavras gregas levam acentos O acento no grego tem uma uacutenica finalidade indicar a siacutelaba tocircnica da palavra Esta siacutelaba se destaca das demais por ser proferida com mais forccedila
A escrita grega possui trecircs acentos
Agudo (acute) Grave (`) Circunflexo (^ ou ~)
Os acentos servem para orientar-nos na pronuacutencia mas noacutes natildeo precisamos falar
grego
23
A sua posiccedilatildeo gira em torno das trecircs uacuteltimas siacutelabas 1 Agudo pode encontrar-se numa das trecircs uacuteltimas legw tem som mais forte em
(e) 2 Grave pode encontrar-se na uacuteltima quando seguida por outra palavra qeoj ton
kosmon 3 Circunflexo (ecirc ou atilde) pode estar sobre uma das duas uacuteltimas qew= dou=loj 4 Em conjugaccedilatildeo o acento retrocede agrave primeira siacutelaba a)kouw - hkouon
O Novo Testamento e seu Vocabulaacuterio algumas estatiacutesticas 3
O NT grego possui 5388 palavras diferentes em 7941 versiacuteculos O nuacutemero total de palavras contidas em o NT eacute de 138019 Estas estatiacutesticas estatildeo em BibleWorks for Windows 40 Big Fork Montana Hermeneutika Bible Research Software 1999 e satildeo do Analytical Greek New Testament (AGNT2) de Timothy amp Barbara Friberg Destas 5388 palavras a grande maioria mais de 3000 palavras aparece apenas uma duas ou trecircs vezes em o NT
Cada 7a palavra eacute um artigo definido Cada 15a palavra eacute uma conjunccedilatildeo ldquoerdquo Cada 25a palavra eacute um pronome As 10 palavras mais usadas somam cerca de 45 mil do total enquanto que as 170
palavras que aparecem mais de 100 vezes cada somam cerca de 100 mil do total de vocaacutebulos do NT
Os substantivos satildeo 2368 e aparecem em 28365 formas diferentes Os verbos satildeo 1839 e aparecem em 27773 formas diferentes
EUAGGELION IWANNHS
11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw 111 ei)j ta i)dia
3 httpwwwairtonjocomgrego_biblico
24
h)=lqen kai oi( i)dioi au)ton ou) parelabon 112 o(soi de e)labon au)ton e)dwken au)toi=j e)cousian tekna qeou= genesqai toi=j pisteuousin ei)j to o)noma au)tou= 113 oi( ou)k e)c ai(matwn ou)de e)k qelhmatoj sarkoj ou)de e)k qelhmatoj a)ndroj a)ll e)k qeou= e)gennhqhsan 114 Kai o( logoj sarc e)geneto kai e)skhnwsen e)n h(mi=n kai e)qeasameqa thn docan au)tou= docan w(j monogenou=j para patroj plhrhj xaritoj kai a)lhqeiaj 115 )Iwannhj marturei= peri au)tou= kai kekragen legwn Ou(=toj h)=n o(n ei)=pon (O o)pisw mou e)rxomenoj e)mprosqen mou gegonen o(ti prw=toj mou h)=n 116 o(ti e)k tou= plhrwmatoj au)tou= h(mei=j pantej e)labomen kai xarin a)nti xaritoj
ACENTOS (TONOI)
O Novo Testamento foi originalmente escrito inteiramente em letras maiuacutesculas Natildeo havia marcas para indicar um tom alto ( acute ) um tom baixo ( ` ) ou um tom ascendente e descendente ( ~ ) O sistema de marcas chamadas de acentos eacute encontrado em manuscrito do nono seacuteculo AD para frente Vocecirc os encontraraacute nos textos impressos do Novo Testamento e pode completar este curso e ler o Novo Testamento sem saber mais nada sobre acentos Aqueles que precisarem de informaccedilotildees adicionais devem consultar as seguintes informaccedilotildees
Em ediccedilotildees impressas do Novo Testamento vocecirc encontraraacute trecircs acentos conhecidos como agudo ( ) [por exemplo ti] grave ( ) [proj] e circunflexo [ =] [a)rxv=] Estes acentos natildeo faziam parte do texto original do Novo Testamento eles aparecem apenas em manuscritos do 9ordm Seacuteculo em diante O sistema idealizado pelos escritores do grego claacutessico como uma ajuda para a pronuacutencia como o ( acute ) indicando um tom alto ( ` ) indicando um tom baixo e [ =] um tom ascendente e descendente
Em uns poucos casos os acentos distinguem palavras que de outra forma pareceriam iguais Por exemplo ei) significa ldquoserdquo mas ei)= ldquoeacutesrdquo Eacute possiacutevel ler o Novo Testamento sem saber nada sobre os acentos As regras de acentuaccedilatildeo satildeo complicadas e a maior parte dos estudantes natildeo precisa aprendecirc-las Para os que tecircm um interesse especial o sumaacuterio seguinte provecirc uma introduccedilatildeo baacutesica
Note que siacutelaba longa eacute geralmente aquela que conteacutem uma vogal longa (h w) ou um ditongo Todavia ai e oi satildeo consideradas curtas quando ocorrem no fim de uma palavra (desta forma a siacutelaba final eacute curta em logogogogoijijijij Em ditongos eacute costume colocar o acento sobre a segunda vogal (tou=to)
Regras baacutesicas de acentuaccedilatildeo
1 O acento pode ser colocado sobre uma das trecircs uacuteltimas siacutelabas da palavra (Jo 13 anta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= ou)de e(n o( gegonen
2 Se a uacuteltima siacutelaba de uma palavra eacute longa o acento pode ser colocado soacute em uma
25
das duas uacuteltimas siacutelabas (pneumata mas pneumaton) 3 O acento circunflexo soacute pode ser colocado sobre uma das duas uacuteltimas siacutelabas da
palavra e soacute sobre uma siacutelaba longa (dw=ma dou= (Romai=oi) 4 Em verbos o acento agudo eacute colocado tatildeo longe do fim da palavra quanto
permitem as regras 1 e 2 (didwmi e(disoun) Quando um verbo eacute contracto e o acento agudo for colocado sobre a vogal contraiacuteda este eacute substituiacutedo por um acento circunflexo sobre a vogal contraiacuteda (filew torna-se filw=)
5 Excetuando-se as regras 1 e 2 natildeo haacute regras para indicar onde os acentos satildeo colocados em substantivos Eacute necessaacuterio aprender a colocar o acento ao aprender-se a palavra Mas note que na maior parte das vezes um substantivo conserva o seu acento nos demais casos na mesma siacutelaba em que ele cai no nominativo (a)rxh a)rxh=j) a menos que outras regras exijam uma mudanccedila (pneu=ma pneumatoj) mas pneumatwn [regra 2])
6 Quando uma palavra que naturalmente leva um acento agudo na uacuteltima siacutelaba eacute seguida por outra na mesma frase o acento agudo eacute substituiacutedo por um acento grave (touj a)delfououououjjjj blepw mas blepw touj a)delfououououjjjj)
7 Em circunstacircncias normais uma palavra leva soacute um acento Haacute contudo diversas palavras curtas (por exemplo e)sti me tij pwj) que lanccedilam o acento que elas teriam para traacutes para a palavra anterior quando isso eacute possiacutevel Por exemplo a)nqtrwpoj tij - um certo homem dou=loj tij ndash um escravo h(yato mou tij ndashalgueacutem me tocou (note que o acento de mou foi lanccedilado para traacutes sobre o h(yato e o acento de tij sobre o mou)
8 Dois acentos agudos natildeo podem ficar sem siacutelabas vizinhas Por isso topoj tij ndash um certo lugar (topoacutej eacute impossiacutevel e entatildeo tij simplesmente perde o acento) Mas onde uma palavra dissiacutelaba natildeo pode lanccedilar seu acento para traacutes ela o reteacutem e)n top= tini h=)n ndash ele estava em certo lugar
9 Palavras que laccedilam seus acentos para traacutes satildeo chamadas de encliacuteticas o( h( oi( ai( ei)j e)n e)k ou) e w(j natildeo tecircm acentos
O acento se coloca em cima da vogal da siacutelaba tocircnica da palavra e no caso de cair sobre um ditongo eacute sempre colocado sobre a sua segunda vogal
Ex lam-ba-nei ton dou=lon a)-kou-w tw=j fwnh=j Quando letras maiuacutesculas satildeo acentuadas a aspiraccedilatildeo e o acento satildeo colocados antes
da letra e natildeo em cima dela Ex )Ihsou= - i)hsou= )Eferoj
As uacutenicas palavras gregas que natildeo recebem acentos satildeo as procliacuteticas e as encliacuteticas Procliacuteticas satildeo as palavras monossilaacutebicas que natildeo tecircm acento proacuteprio e satildeo
pronunciadas junto com a palavra que segue agrave qual estatildeo intimamente ligadas Ex o(o(o(o( logoj e)ke)ke)ke)k qeou=
26
A este grupo pertencem as dez palavras gregas que nunca levam acentos Satildeo elas 1 Quatro formas do artigo o( oi( h( ai( 2 O adveacuterbio de negaccedilatildeo ou) (ou)k ou)x) 3 Trecircs preposiccedilotildees e)n ei)j e)k 4 Duas conjunccedilotildees w(jw(jw(jw(j = como eieieiei( = se
Palavras encliacuteticas Satildeo as palavras monossilaacutebicas e dissilaacutebicas que normalmente perdem seu proacuteprio
acento e se pronunciam junto com a palavra que vem antes porque satildeo consideradas como parte delas
Ex a)gapa=j memememe o(o(o(o( qeoj e)stin a)gaqoj A este grupo pertencem A maioria das formas do verbo ei)mi (eu sou) E a maioria
das formas do verbo fhmi As formas do pronome pessoal mou= = meu moi = para mim sou= = teu soi = para ti se = te
ASPIRACcedilAtildeO
Na liacutengua grega as palavras que comeccedilam com vogal ou ditongo levam um sinal
chamado aspiraccedilatildeo (espiacuterito) Este sinal se coloca sobre a vogal inicial ou caso a palavra comeccedilar com ditongo sobre a segunda vogal deste No caso de a palavra comeccedilar com maiuacutescula se coloca antes dela A aspiraccedilatildeo indica como se pronuncia a palavra
e)xomenoj r(hmata ui(ou= )Abraam A aspiraccedilatildeo branda (rsquo ) natildeo afeta a pronuacutencia e natildeo eacute considerada na transliteraccedilatildeo Ex ou)ranoj ceacuteu pronuncia-se uranoacutes a)gaph amor pronuncia-se agaacutepē A aspiraccedilatildeo aacutespera (lsquo ) indica que a palavra se pronuncia com um som parecido com
o ldquohrdquo em inglecircs (house) ou ldquojrdquo em espanhol (juego) Na transliteraccedilatildeo a aspiraccedilatildeo aacutespera eacute representada pela letra h
Ex o(doj caminho pronuncia-se hodoacutes e se translitera hodoacutes eu(rnikw eu acho pronuncia-se e translitera-se heurisco Quando o u ou o r estatildeo no iniacutecio de uma palavra sempre levam aspiraccedilatildeo aacutespera
Ex r(hma = rhecircma palavra u(pomonh = hupomonē paciecircncia Quando uma palavra leva aspiraccedilatildeo e acento na mesma vogal a maneira de colocaacute-lo
se ilustra nos seguintes exemplos e)xw e(n (um) (Anna (Ana)
TREMA O trema (uml) indica que duas vogais juntas natildeo formam um ditongo e que tambeacutem se
pronunciam separadamente Ex i)sxu+i ischuacute-i prwi+ pro-iacute )Hsai+aj Esa-iacuteas
27
a)skhseij - exerciacutecios
1 a)nagignwske kai grafe (Leia e escreva) o( profhthj (o profeta) o( poihthj (o poeta) o( filosofoj (o filoacutesofo) o( didaskaloj (o professor) o( i)atroj (o meacutedico) 2 GRAFE grafre Escreva (Em letras minuacutesculas) EGW LEGW
IWANNHS ESTI O PROFHTHS
SU EI O POIHTHS
UMEIS ESTE OI FILOSOFOI
EGW EIMI O DIDASKALOS
SINAIS DE PONTUACcedilAtildeO
Port Koinecirc Exemplo Grego Ponto final Deus qeoj Viacutergula Deus qeoj Ponto Viacutergula ou dois pontos ou Deus Deus qeoj Deus qeoj
portuguecircs em grego
ponto final igual
viacutergula igual
ponto e viacutergula
dois pontos
exclamaccedilatildeo
ponto no alto da linha
interrogaccedilatildeo helliphelliphelliphellip (cuidado)
28
DICAS DE LIacuteNGUA PORTUGUESA As Classes de Palavras Frase eacute uma combinaccedilatildeo de palavras organizadas segundo determinadas leis Sua
estrutura elementar apoacuteia-se basicamente em duas classes de palavras o substantivo e o verbo Exs
a O menino brinca Substantivo verbo
b As andorinhas voam Substantivo verbo 1 Substantivo Pertencem a esta classe todas as palavras que designam os seres
em geral as entidades reais ou imaginaacuteveis cadeira Cearaacute anjo alegria 2 Verbo Pertencem a essa classe as palavras que designam as accedilotildees ou processos que
ocorrem com os seres em geral cantar falar desaparecer partir O verbo eacute a uacutenica classe de palavras em que o tempo eacute marcado por uma desinecircncia proacutepria conto (presente indica a accedilatildeo feita no tempo real ) cantava ( preteacuterito [passado] imperfeito indica uma accedilatildeo imperfeita natildeo concluiacuteda ) cantei ( preteacuterito perfeito indica uma accedilatildeo concluiacuteda ) cantarei ( futuro aponta uma accedilatildeo que estaacute por vir ) cantaria ( futuro do preteacuterito indica uma accedilatildeo do passado que visava o futuro)
3 Os sateacutelites do substantivo 31 Adjetivo Classe de palavras que serve para indicar as qualidades as propriedades do
substantivo Exs a Cadeira confortaacutevel b Garoto feliz A locuccedilatildeo adjetiva eacute a expressatildeo formada de preposiccedilatildeo mais substantivo
qualificadora de outro substantivo Exs a Casa de tijolos b copo de cristal 32 Numeral Classe que serve para indicar a quantidade dos substantivos quantos
satildeo eles Exs um dez duacutezia oitenta mileiro O numeral ordinal indica a posiccedilatildeo de certo substantivo numa escala de nuacutemeros
dispostos em seacuterie Exs primeiro trigeacutesimo mileacutesimo 33 Artigo Classe que serve basicamente para indicar se o substantivo eacute concebido com
algo jaacute definido e conhecido previamente ou como algo indefinido e natildeo nomeado anteriormente Exs Havia um menino e um cachorro muito amigos O cachorro chama-se Buck e era da raccedila pastor-alematildeo O menino era contente com seu cachorro
4 Os sateacutelites do verbo 41 Adveacuterbio Pertencem a esta classe as palavras que se associam ao verbo para indicar
as vaacuterias circunstacircncias que envolvem a accedilatildeo (tempo lugar modo causa etc ) Exs O aviatildeo pousou suavemente aqui ontem
29
O aviatildeo pousou suavemente aqui ontem Artigo substantivo verbo adveacuterbio de modo adv de lugar adv de tempo OBS Em alguns casos o adveacuterbio pode modificar um adjetivo ou um outro adveacuterbio Exs a O dia foi bastante agitado b Estou muito bem Adveacuterbio adjetivo adveacuterbio adveacuterbio
A locuccedilatildeo adverbial eacute a expressatildeo formada de preposiccedilatildeo mais substantivo modificadora do verbo Exs A aviatildeo pousou no porta-aviotildees sem atraso Verbo locuccedilatildeo adverbial locuccedilatildeo adverbial 42 Pronome Eacute a classe de palavras que serve para indicar uma das trecircs pessoas
do discurso ou situar alguma coisa em relaccedilatildeo a essas trecircs pessoas Ex Noacutes vocecirc minha aquela algueacutem Existem os pronomes pessoais do caso reto que funcionam com sujeito da oraccedilatildeo (eu tu ele noacutes voacutes eles) e do caso obliacutequo que funcionam com complementos da oraccedilatildeo (me te o a se lhe nos vos os as se lhes mim comigo ti contigo si consigo ele ela noacutes conosco voacutes convosco si consigo eles elas) os demonstrativos (aquele aquela aquilo este essa) os possessivos (meu teu minha nosso vosso) os relativos (que qual) os interrogativos (quem qual ) os de tratamento (Senhor Vossa Excelecircncia)
SUBSTANTIVOS GREGOS
O substantivo e o verbo satildeo palavras principais no discurso As outras satildeo
consideradas auxiliares Eis algumas como exemplo a)nqrwpoj a)ggeloj kosmoj logoj liqoj exprimem substacircncia ndash satildeo substantivos luw legw a(giazw
exprimem accedilatildeo ndash satildeo verbos Os substantivos podem servir como sujeito e objeto ou complemento direto
qeoj a)gapa= a)nqrwpon a)nqrwpoj a)gapa= qeon Suj verbo objeto - sujeito verbo Objeto
a) O grego natildeo utiliza a ordem das palavras na formaccedilatildeo da frase como no portuguecircs pode invertecirc-las Por exemplo sujeito predicado complemento e acessoacuterios Deus ama o mundo
b) Grego qeoj a)gapa= ton kosmon O sujeito eacute qeoj e o objeto direto eacute ton kosmon Ordem inversa ton kosmon a)gapa= o( qeoj O sujeito eacute o( qeoj No final da frase e o objeto direto eacute ton kosmon no princiacutepio Conclusatildeo O sujeito eacute indicado pela terminaccedilatildeo [oj] ndash diz-se nominativo ndash N O objeto direto eacute indicado pela terminaccedilatildeo [on] ndash diz-se acusativo ndash A
30
A mudanccedila de forma dos substantivos chama-se Declinaccedilatildeo CASO Caso Sigla Forma Funccedilatildeo
o)nomastikh Nominativo N oj Sujeito genikh Genitivo G ou= Posse dwtikh Dativo D Objeto indireto ai)tiatikh Acusativo A on Objeto direto
c) Determinar o sujeito e o objeto direto nas seguintes frases qeoj a)gapa= ton ui(on
ton ui(on a)gapa qeoj logon legei o( dou=loj )Ihsou legei logon Declinaccedilatildeo
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoj a palavra genikh Genitivo G ou= logou da palavra dwtikh Dativo D Objeto indireto log agrave palavra ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto on logon a palavra
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoi as palavras genikh Genitivo G wn logwn das palavras dwtikh Dativo D Objeto indireto oij logoij agraves palavras ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto ouj logouj as palavras
O grego modifica a uacuteltima siacutelaba das palavras para indicar a sua funccedilatildeo seja qual for a posiccedilatildeo na frase As formas das declinaccedilotildees chamam-se casos
Caso indica funccedilatildeo Forma Caso Sigla Funccedilatildeo Exemplo traduccedilatildeo oj Nominativo N Sujeito logoj palavra ou Genitivo D logou da palavra Dativo A Objeto indireto log agrave palavra on Acusativo A Objeto direto logon a palavra
Os substantivos terminados em [oj] cumprem sempre a funccedilatildeo de sujeito Os substantivos terminados em [on] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto direto Os substantivos terminados em [] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto indireto
diakonoj legei logon qeou= dou=l O diaacutecono fala a palavra de Deus ao servo Sujeito Verbo Objeto direto Objeto indireto
31
Substantivos satildeo palavras que datildeo nomes aos seres de modo geral eles satildeo flexionados com relaccedilatildeo ao seu gecircnero e ao seu nuacutemero
Gecircnero satildeo flexionados em masculino feminino e ainda o neutro Nuacutemero aleacutem do singular e do plural temos o dual As Declinaccedilotildees Gregas Satildeo modificaccedilotildees sofridos pelo substantivo na uacuteltima siacutelaba dando sua funccedilatildeo
sintaacutetica na frase Nem todos os substantivos satildeo flexionados da mesma forma os que apresentam as mesmas flexotildees satildeo agrupados em declinaccedilotildees Os estudiosos antigos da gramaacutetica relacionaram com pequenas variaccedilotildees dez declinaccedilotildees poreacutem haacute trecircs seacuteculos aconteceu uma mudanccedila e reuniram apenas trecircs satildeo estas
Casos Gregos O grego trabalha com casos para indicar as funccedilotildees sintaacuteticas dos substantivos Estes casos satildeo em nuacutemero de oito Nominativo Genitivo Dativo Acusativo Ablativo Locativo Instrumental e Vocativo Mas eles se apresentam em cinco formas apenas Isso porque alguns possuem a mesma forma o Locativo o Instrumental e o Dativo possuem a mesma terminaccedilatildeo (w w) por isso muitas gramaacuteticas os consideram simplesmente como Dativo Os casos Genitivos e Ablativos possuem a mesma terminaccedilatildeo (ou ou) por isso algumas gramaacuteticas os consideram como Genitivo sendo assim em algumas gramaacuteticas os classifiquem apenas em cinco casos assim vejamos esses casos Nominativo eacute o caso que indica que o substantivo exerce a funccedilatildeo sintaacutetica de sujeito da frase
1 O nominativo o chamado predicativo do sujeito nas frases que possuam predicados nominais Ex a)postoloj a)gei ton filon (o apoacutestolo conduz o amigo) o( qeoj kurioj e)stin (Deus eacute o Senhor)
2 Genitivo eacute o caso usado para indicar que o substantivo tem a ideacuteia de uma posse No portuguecircs natildeo eacute usado este termo Ex gnwskomen ton adelfon tou= a)nqrwpou (Noacutes conhecemos o irmatildeo do homem)
3 Dativo eacute o caso que indica a ideacuteia de interesse pessoal Corresponde ao nosso objeto indireto Ex legw t= a)nqrwp (eu falo ao Homem)
4 Acusativo expressa a ideacuteia de extensatildeo corresponde ao nosso objeto direto Ex a)kouw ton logon (eu ouccedilo a palavra)
5 Vocativo eacute o caso que expressa exclamaccedilatildeo Ex kurie a)koue (Senhor Escuta) 6 Ablativo eacute o caso usado com o substantivo indicar a ideacuteia fundamental de origem
derivaccedilatildeo ou ponto de partida Ex o( nomoj e)rxetai ton qeou= (A lei vem de Deus) 7 Locativo eacute o caso que exprimi a ideacuteia de lugar Ex o( a)nqrwpoj e)stin t=
kosm (o homem estaacute no mundo) 8 Instrumental eacute o caso que tem a ideacuteia do meio atraveacutes do qual a accedilatildeo verbal eacute
realizada Podendo tambeacutem indicar a ideacuteia de associaccedilatildeo ou acompanhamento Ex pempw a)rton t= a)postol (eu envio o patildeo pelo apoacutestolo) legw t= qe (eu falo com Deus)
32
Segunda Declinaccedilatildeo Os substantivos da 2ordf declinaccedilatildeo satildeo os substantivos que tecircm raiz - oooo Eles possuem dois gecircneros o Masculino e o Neutro Os masculinos satildeo aqueles substantivos terminados em ojojojoj e tecircm como paradigma o substantivo logojlogojlogojlogoj Jaacute os de gecircneros Neutros satildeo aqueles terminados em onononon cujo paradigma eacute biblonbiblonbiblonbiblon
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N logoj logoi
GENITIVO genikh G logou logwn
DATIVO dwtikh D log logoij
ACUSATIVO ai)tiatikh A logon logouj
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N biblion biblia GENITIVO genikh G bibliou bibliwn DATIVO dwtikh D bibli biblioij ACUSATIVO ai)tiatikh A biblion biblia
Substantivos Masculinos da 2ordf Declinaccedilatildeo ndash ojojojoj
Substantivos Neutros da 2ordf declinaccedilatildeo - onononon
N logoj Palavra biblion O livro
G logou Da palavra bibliou Do livro
Abl logou Da palavra bibliou Do livro
Loc log Na palavra bibli No livro Inst log Com a pela palavra bibli Com o pelo livro D log Agrave palavra bibli Ao livro
A logon Palavra biblion O livro
Voc loge Palavra biblion livro N logoi Palavras biblia Os livros
G logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Abl logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Loc logoij Nas palavras biblioij Nos livros Inst logoij Com as pelas palavras biblioij Com os pelos livros D logoij Agraves palavras biblioij Aos livros
A logouj Palavras biblia Os livros
Voc logoi Palavras biblia livros
33
Vocabulaacuterio Substantivos masculinos seguem o paradigma logojlogojlogojlogoj
SINGULAR PLURAL N logoj logoi
G logou logwn
D log logoij
A logon logouj
Vocabulaacuterio
Grego Portuguecircs O Nordm de Vezes no NT a(martoloj pecador (hamartiologia) 47 a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)lla Mas (ecircnfase 635) a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) de E mas (2771) diaboloj diabo (175) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 filoj Amigo 29 foboj Medo (Fobia 47) kai E tambeacutem (947) kairoj Tempo 85 karpoj Fruto 66 kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave 45) nomoj Lei (Deutero-nocircmio 194) o)xloj Multidatildeo 174 o)fqalmoj Olho 100 oi)koj Casa 115
34
ou) ou)k ou)x natildeo (1619) ou)ranoj Ceacuteu 272 paraklhtoj Consolador advogado 5 potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) qanatoj Morte (tanatologia)120 qeoj Deus deus (teologia 1314) qronoj Trono 62 stauroj Cruz 28 stefanoj Coroa 18 tufloj Cego 50 u(mnoj Hino 2 ui(oj Filho 374 Xristoj Cristo (ungido crisma 529) xronoj Tempo 54 zh=loj Zelo 16
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a(martoloj a)nqrwpoj a)rtoj a)delfoj
a)mnoj a)postoloj didaskaloj e)piskopoj kosmoj ou)ranoj potamoj qanatoj
Decirc o plural e o singular das seguintes palavras
decirc o plural decirc o singular
oJ a[ggelo oiJ diavkonoi
oJ ajdelfov oiJ douloi
oJ qeov oiJ oi[koi
hJ diavkono aiJ qevoi
hJ h[rhmo aiJ oJdoiv
hJ ceirov aiJ a[mpeloi
to gevno ta ajrniva
to e[qo ta tevkna
35
Vocabulaacuterio Substantivos neutros seguem o paradigma biblionbiblionbiblionbiblion
SINGULAR PLURAL N biblion biblia
G bibliou bibliwn
D bibli biblioij
A biblion biblia
Substantivos neutros Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo musthrion Segredo paidion Crianccedila a)rnion Cordeirinho ploi=on Barco navio biblion Livro probaton Ovelha daimonion Democircnio proswpon Rosto face pessoa e)rgon Obra trabalho sabbaton Saacutebado i(eron Templo shmei=on Sinal eu)aggelion Evangelho sunedrion Sineacutedrio lutron Resgate teknon Filho crianccedila marturion Testemunho
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a)rnion daimonion e)rgon i(eron
eu)aggelion lutron marturion teknon musthrion paidion ploi=on probaton
Primeira declinaccedilatildeo Os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm raiz ndash aaaa Eles possuem
dois gecircneros os femininos e os masculinos Os substantivos femininos 1ordf declinaccedilatildeo estatildeo divididos em dois grupos aqueles
cujas raiacutezes terminam numa vogal ou em rrrr que levam a terminaccedilatildeo aaaa e tem como paradigma o substantivo oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia) e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr que levam a terminaccedilatildeo hhhh e tem como paradigma o substantivo grafhgrafhgrafhgrafh Entretanto os substantivos femininos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm uma pequena exceccedilatildeo com relaccedilatildeo aos chamados substantivos sigmaacuteticos (ssss - jjjj) ou seja todos aqueles que acabam em sigma [glglglglwwww====ssssssssaaaa] Eles sofrem alteraccedilotildees no nominativo e no acusativo singular em vez de seguir o paradigma grafē (grafhgrafhgrafhgrafh) eles seguem o paradigma oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia)
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N oi)kia oi)kiai N grafh grafai G oi)kiaj oi)kiw=n G grafh=j grafw=n D oi)ki oi)kiaij D gra fv= grafai=j A oi)kian oi)kiaj A grafhn grafaj
36
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (aaaa) e seguem o paradigma oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia Substantivos Femininos Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo a(martia Pecado metanoia Arrependimento a)lhqeia Verdade o)milia Conversa a)nomia Iniquumlidade oi)kia Casa basileia Reino o(mologia Confissatildeo diakonia Serviccedilo parousia Vinda diaspora Dispersatildeo sofia Sabedoria e)kklhsia Igreja swthria Salvaccedilatildeo e)paggelia Promessa filadelfia Amor fraternal eu)logia Becircnccedilatildeo louvor h(mera Dia eu)xaristia Gratidatildeo qura Porta kardia Coraccedilatildeo petra Rocha pedra koinwnia Comunhatildeo xara Alegria marturia Testemunho w(ra hora
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N glw=ssa glw=ssai N doca docai
G glwsshj glwssw=n G dochj docwn
D glwssv glwssaij D docv docai=j
A glw=ssan glw=ssaj A docan docaj
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (h) e seguem o paradigma
grafgrafgrafgrafh
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo a)paph Amor o)rgh Ira coacutelera a)delfh Irmatilde parabolh Paraacutebolas a)rxh Princiacutepio proseuxh Oraccedilatildeo diaqhkh Alianccedila sinagwgh Sinagoga didaxh Ensino u(paoh Obediecircncia dikaiosunh Justiccedila u(potagh Submissatildeo ei)rhnh Paz u(pomonh Perseveranccedila e)ntolh Mandamento fulh Tribo e)pistolh Carta epiacutestola fwnh Voz som numfh Noiva yuxh Alma
37
ajgrafhngrafA
ai=jgrafv=grafD
w=ngrafh=jgrafG
aigrafhgrafN
PLURALSINGULAR
RAIZRAIZ
Exerciacutecio - a)skhseij
Decline os seguintes substantivos a)paph a)delfh a)rxh diaqhkh didaxh dikaiosunh ei)rhnh e)ntolh e)pistolh numfh o)rgh parabolh proseuxh sinagwgh u(paoh u(potagh u(pomonh fulh fwnh yuxh
Os substantivos masculinos da 1ordf declinaccedilatildeo tambeacutem satildeo divididos em dois grupos aqueles cujas raiacutezes terminam em vogal (neaniaj) ou em tttt (profprofprofprofhhhh tttthhhhς) levam a terminaccedilatildeo aaaaς e tem como paradigma o substantivo neanianeanianeanianeaniaς e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr levam a terminaccedilatildeo hhhhς e tem como paradigma o substantivo profprofprofprofhhhh tttthhhhς Em siacutentese os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo satildeo os femininos terminados em aaaa e em hhhh e os substantivos masculinos terminados em aaaaς e hhhhjjjj
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N neaniaj neaniai N profhthj profh=tai
G neaniou neaniw=n G profhtou profhtw=n
D neani neaniaij D profhtv profhtaij
A neanian neaniaj A profhthn profhtaj
VOCABULAacuteRIO Todos estes substantivos satildeo masculinos (o() o seguem os paradigmas neaniajprofhthj Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo rsquoHliaj Elias krithj Juiz rsquoHsaiaj Isaiacuteas maqhthj Aluno disciacutepulo neaniaj Moccedilo jovem margarithj Peacuterola Bappisthj Batista mesithj Mediador
38
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo eu)aggelisthj Evangelista poihthj Fazedor Zhlwthj Zeloso profhthj Profeta rsquo Israhlithj Israelita stratiwthj Soldado rsquo Iwannhj Joatildeo u(phrethj Ministro servo klepthj Ladratildeo u(pokithj Hipoacutecrita
a)skhseij Decline os seguintes substantivos neaniaj Bappisthj eu)aggelisthj
klepthj maqhthj profhthj u(phrethj
Terceira Declinaccedilatildeo A 3ordf declinaccedilatildeo grega geralmente eacute conhecida como declinaccedilatildeo consoante pois a maioria dos seus substantivos possuem raiz ndash consoante Eacute a mais difiacutecil das declinaccedilotildees gregas Diferente da 1ordf e da 2ordf declinaccedilatildeo a 3ordf abrange os trecircs gecircneros Feminino Masculino e Neutro
SINGULAR PLURAL
N ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς N ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
V φφφφῶῶῶῶςςςς V φφφφῶῶῶῶτατατατα
A ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς A ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
G τοτοτοτοῦῦῦῦ φωτφωτφωτφωτόόόόςςςς G ττττῶῶῶῶνννν φφφφώώώώτωντωντωντων
D ττττῷῷῷῷ φωτφωτφωτφωτίίίί D τοτοτοτοῖῖῖῖςςςς φφφφώώώώσισισισι
substantivo masculino
substantivo feminino
substantivos neutros
nom oJoJoJoJ lovgo hJhJhJhJ oJdov totototo tevknon ajrnivon
genabl toutoutoutou lovgou thththth oJdou toutoutoutou tevknou ajrnivou
dtlcit twtwtwtw lovgw thththth oJdw twtwtwtw tevknw ajrnivw
acus tontontonton lovgon thnthnthnthn oJdovn totototo tevknon ajrnivon
sing
voc lovge oJdev tevknon ajrnivon
nom oiJoiJoiJoiJ lovgoi aiJaiJaiJaiJ oJdoiv tatatata tevkna ajrniva
genabl twntwntwntwn lovgwn twntwntwntwn oJdwn twntwntwntwn tevknwn ajrnivwn
dtlcit toitoitoitoi lovgoi taitaitaitai oJdoi toitoitoitoi tevknoi ajrnivoi
acus toutoutoutou lovgou tatatata ojdouv tatatata tevkna ajrniva
pl
voc lovgoi oJdovi tevkna ajrniva
39
VERBOS GREGOS
A forma como os verbos satildeo identificados (que eacute a que aparece nos dicionaacuterios) eacute a da primeira pessoa do singular do presente do indicativo da voz ativa Assim e)imi (eu sou) legw (eu falo eu digo)
Os verbos tecircm tempo voz e modo como no portuguecircs Os tempos verbais gregos expressam mais a qualidade da accedilatildeo do que o tempo em que a accedilatildeo acontece Somente no Indicativo eacute que o Presente indica Tempo Presente A ideacuteia principal do Presente eacute que a accedilatildeo eacute contiacutenua ainda em progresso e eacute chamada de Linear ou Durativa
Verbo eacute a palavra que indica accedilatildeo ou estado da accedilatildeo as flexotildees sofridas pelo verbo chamam-se conjugaccedilotildees Eles estatildeo divididos em dois grupos de conjugaccedilotildees o de terminaccedilatildeo wwww (legw) possuindo a maioria dos verbos gregos e o de terminaccedilatildeo mimimimi (e)imi) contendo somente uma minoria
Os verbos gregos como no portuguecircs possuem modificaccedilotildees numeacutericas pessoa (1ordf 2ordf e 3ordf) e nuacutemero (singular e plural)
Tempos Verbais O tempo verbal em grego eacute diferente do portuguecircs aleacutem de indicar a eacutepoca o tempo refere-se principalmente agrave qualidade da accedilatildeo ou seja se a accedilatildeo foi completada ou natildeo A accedilatildeo completa chama-se tambeacutem accedilatildeo pontilear e a incompleta linear que eacute descrita como estando em processo em andamento No grego temos trecircs tempos Primaacuterios Presente Perfeito (Passado) e Futuro E trecircs tempos Secundaacuterios Aoristo Imperfeito e Mais-que-Perfeito
Presente indicam aleacutem de uma accedilatildeo pontilear uma accedilatildeo contiacutenua ou um estado incompleto A accedilatildeo eacute descrita como em progresso em andamento durativa ou linear
Futuro como em portuguecircs indica o que vai acontecer Geralmente expressa a ideia de uma accedilatildeo pontilear mas em alguns casos pode ser durativa
Ex Jesus voltaraacute em gloacuteria Imperfeito expressa uma accedilatildeo que foi contiacutenua por algum tempo no passado mas
que jaacute cessou A accedilatildeo pode ter sido continuada habitual intermitente etc o que eacute determinado pelo contexto e pelo significado do verbo
Ex Jesus proclamava o Reino de Deus
Aoristo Eacute um tempo indefinido Essencialmente ele natildeo tem significaccedilatildeo temporal embora esse significado esteja presente no modo indicativo onde o aoristo tem significaccedilatildeo passada e recebe o (faltou o siacutembolo na apostila) de aumento como o tempo imperfeito
Perfeito Eacute um tempo grego peculiar em sua funccedilatildeo e natildeo encontramos correspondecircncia em nossa liacutengua Ele combina a accedilatildeo pontilear e a linear por expressar geralmente no indicativo o efeito ou estado no presente como resultado de uma accedilatildeo no passado indicando assim a permanecircncia de uma accedilatildeo completa ou um estado presente resultado de uma accedilatildeo passada
Mais-que-Perfeito Associa a accedilatildeo pontilear com a linear soacute que estas accedilotildees satildeo combinadas no passado Tem a mesma ideacuteia do nosso passado imperfeito
40
Modos verbais O modo verbal indica a maneira da afirmaccedilatildeo verbal ou seja como a accedilatildeo eacute realizada Eacute a maneira ou a forma por meio da qual o verbo exprime a accedilatildeo Assim temos o Indicativo Subjuntivo Imperativo Optativo Infiniti vo e o Particiacutepio
1 Indicativo que expressa um fato tido como certo
2 Subjuntivo que enuncia o fato de modo possiacutevel duvidoso
3 Imperativo que expressa ordem proibiccedilatildeo conselho
4 Optativo que expressa desejo opccedilatildeo
5 Infinitivo que eacute considerado como um substantivo-verbal O infinitivo eacute um substantivo-verbal Eacute sempre indeclinaacutevel (o que significa que natildeo tem casos N G D A) Quando eacute antecedido de um artigo definido o artigo eacute sempre neutro singular e eacute declinado segundo a funccedilatildeo do infinitivo
6 Particiacutepio eacute considerado como um adjetivo-verbal
Vozes Verbais A voz verbal indica como a accedilatildeo ou o estado do verbo se refere ao sujeito Natildeo existe accedilatildeo sem causa E a origem desta causa eacute descrita pela voz Em grego como no portuguecircs temos trecircs vozes verbais Ativa Meacutedia (reflexiva) e Passiva
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
raiz terminaccedilatildeo
do VIPMP VIPPM
Traduccedilatildeo
Presente do Indicativo
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
-omai
-h
-etai
-ovmeqa
-esqe
-ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
VIPP eu sou solto
VIPM eu solto para mim eu me solto
VIPP tu eacutes solto
VIPM tu soltas para ti tu te soltas
VIPP ele(a) eacute solto
VIPM ele(a) solta para si ele(ou ele se solta
VIPP noacutes somos soltos
VIPM noacutes soltamos para noacutes noacutes nos soltamos
VIPP voacutes sois soltos
VIPM voacutes soltais para voacutes voacutes vos soltais
VIPP eles(as) satildeo soltos
VIPM eles(as) soltam para si eles(as) se soltam
Ativa onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a algo ou algueacutem Ex louw ndash eu lavo Meacutedia (reflexiva) onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a si mesmo Ex luomai - eu me lavo Passiva onde o sujeito sofre a accedilatildeo Ex louomai ndash eu sou lavado
41
Pres Ativa Traduccedilatildeo Pres Meacutedia Traduccedilatildeo louw Eu lavo luomai Eu me lavo loueij Tu lavas lu$ Tu te lavas louei Ele lava louetai Ele se lava louomen Noacutes lavamos louomeqa Noacutes nos lavamos louete Voacutes lavais louesqe Voacutes vos lavais louousi Eles lavam louontai Eles se lavam
Passiva louomai lou$ louetai louomeqa louesqe louontai
Eu sou lavado Tu eacutes lavado Ele eacute lavado Noacutes somos lavados Voacutes sois lavados Eles satildeo lavados
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
VIPA V = verbo I = Indicativo P = Presente A = Ativa VIPMP V = verbo I = Indicativo P = Presente M = meacutedia P = Passiva Paradigmas de verbos de terminaccedilatildeo -w-w-w-w no VIPA e VIPMP Satildeo formados pela simples adiccedilatildeo da terminaccedilatildeo verbal ao radical Observe que a
vogal temaacutetica eacute considerada como parte da terminaccedilatildeo verbal
luvwluvwluvwluvw ajkouvwajkouvwajkouvwajkouvw ejsqivwejsqivwejsqivwejsqivw e[cwe[cwe[cwe[cw levgwlevgwlevgwlevgw ginwvskwginwvskwginwvskwginwvskw gravfwgravfwgravfwgravfw bavllwbavllwbavllwbavllw
VIPA = R + -w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)
luvw
luvei
luvei
luvomen
luvete
luvousi(n)
ajkouvw
ajkouvei
ajkouvei
ajkouvomen
ajkouvete
ajkouvousi(n)
ejsqivw
ejsqivei
ejsqivei(n)
ejsqivomen
ejsqivete
ejsqiv usi(n)
e[cw
e[cei
e[cei
e[comen
e[cete
e[cousi(n)
levgw
levgei
levgei(n)
levgomen
levgete
levgousi(n)
ginwvskw
ginwvskei
ginwvskei(n)
ginwvskomen
ginwvskete
ginwvskousi(n)
gravfw
gravfei
gravfei(n)
gravfomen
gravfete
gravfousi(n)
bavllw
bavllei
bavllei(n)
bavllomen
bavllete
bavllousi(n)
VIPMP = R + -omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -etai -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
ajkouvomai
ajkouvh
ajkouvetai
ajkouovmeqa
ajkouvesqe
ajkouvontai
ejsqivomai
ejsqivh
ejsqivetai
ejsqiovmeqa
ejsqivesqe
ejsqivontai
e[comai
e[ch
e[cetai
ejcovmeqa
e[cesqe
e[contai
levgomai
levgh
levgetai
legovmeqa
levgesqe
levgontai
ginwvskomai
ginwvskh
ginwvsketai
ginwskovmeqa
ginwvskesqe
ginwvskontai
gravfomai
gravfh
gravfetai
grafovmeqa
gravfesqe
gravfontai
bavllomai
bavllh
bavlletai
ballovmeqa
bavllesqe
bavllontai
42
APLICACcedilAtildeO DA QUALIDADE DA ACcedilAtildeO VERBAL NO TEMPO VERB AL Qualidades Tempos _
Presente _ Mais-que-Perfeito
Imperfeito _ Linear - Pontilear Perfeito Linear
Futuro _ Mais-que-Perfeito
Presente _
Futuro _ Pontilear
Aoristo _
VERBOS Pessoa e Nuacutemero
Assim como no portuguecircs tambeacutem no grego os verbos tecircm terminaccedilotildees pessoais que indicam a pessoa e o nuacutemero do sujeito que executa a accedilatildeo
Exemplo Canto Indica que sou eu (1ordf pessoa do singular) que canta Cantas Indica eacutes tu (2ordf pessoa do singular) que cantas Cantamos Indica que somos noacutes (1ordf pessoa do plural) que cantamos
Mesmo que o sujeito jaacute esteja impliacutecito na terminaccedilatildeo verbal eacute possiacutevel que se
queira destacaacute-lo ou enfatizaacute-lo Nesses casos eacute acrescentado o pronome pessoal Exemplo nenikhka ton kosmon ndash venci o mundo e)gw nenikhka ton kosmon ndash eu venci o mundo
PRONOMES
O pronome eacute a palavra que substitui o nome evitando-lhe a repeticcedilatildeo O nome que eacute substituiacutedo pelo pronome chama-se antecedente o pronome concorda com o seu antecedente em gecircnero e nuacutemero
Em grego quando o pronome pessoal eacute usado eacute para dar ecircnfase Nas formas obliacutequas ele eacute bastante usado no NT
Exemplos
43
Jo 125
Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj
Pronomes pessoais
Pessoa Nuacutemero
su pronome pessoal da 2a pessoa nominativo singular
e)gw eu 1ordf Singular
E por que entatildeo batizas se tu natildeo eacutes o Cristo
su tu 2ordf Singular
Mt 69 Pater h(mw=n o( e)n toi=j ou)ranoi=j au)toj h o Ele ela 3ordf Singular
h(mw=n pronome pessoal da 1a pessoa genitivo plural h(me=ij noacutes 1ordf Plural
Pai nosso que estais nos ceacuteus u(me=ij voacutes 2ordf Plural
au)toi ai a Eles elas 3ordf Plural
PRONOMES
1a Pessoa Singular 1a Pessoa Plural N e)gw eu N h(me=ij noacutes
A e)meme me mim A h(ma=j nos conosco
G e)mou= mou de mim G h(mw=n de noacutes
D e)moimoi para mim D h(mi=n para noacutes
2a Pessoa Singular 2a Pessoa Plural
N su tu N u(me=ij voacutes
A se te ti A u(ma=j vos convosco
G sou= de ti G u(mw=n de voacutes
D soi para ti D u(mi=n para voacutes
3a Pessoa Singular 3a Pessoa Plural N au)toj Ele N au)toi Eles
A au)tou= Dele A au)tw=n Deles
G au)t= A ele G au)toi=j A eles
D au)ton Ele D au)touj Eles PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO luwluwluwluw (soltar) lu w Eu solto estou soltando lu eij Tu soltas estaacutes soltando lu ei Ele solta estaacute soltando lu omen Noacutes soltamos estamos soltando o = vogal temaacutetica lu ete Voacutes soltais estais soltando e = vogal temaacutetica lu ousi(n) Eles soltam estatildeo soltando
44
Pessoa e nuacutemero
portuguecircs grego
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eu
tu
elea
noacutes
voacutes
elesas
falo
falas
fala
falamos
falais
falam
ejgw
su
aujto aujth aujto
hJmei
uJmei
aujtoi aujtai aujta
levgw
levgei
levgei
levgomen
levgete
levgousin
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO a)gwa)gwa)gwa)gw (guiar) a)g w Eu guio estou guiando a)g eij Tu guias estaacutes guiando a)g ei Ele guia estaacute guiando a)g omen Noacutes guiamos estamos guiando a)g ete Voacutes guiais estais guiando a)g ousi(n) Eles guiam estatildeo guiando
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO ballwballwballwballw (jogo) ball w Eu jogo estou jogando ball eij Tu jogas estaacutes jogando ball ei Ele joga estaacute jogando ball omen Noacutes jogamos estamos jogando ball ete Voacutes jogais estais jogando ball ousi(n) Eles jogam estatildeo jogando
FUTURO DO INDICATIVO ATIVO luw (soltar) lu s w Eu soltarei lu s eij Tu soltaraacutes lu s ei Ele soltaraacute lu s omen Noacutes soltaremos lu s ete Voacutes soltareis lu s ousi(n) Eles soltaratildeo
45
luw Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo
1ordfps luw luw luein
2ordfps lueij lu$j lu=e
3ordfps luei lu$ luetw
1ordfpl luomen luwmen
2ordfpl luete luhte luete
3ordfpl luousi luwsi luetwsan
luw Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo
1ordfps luomai luwmai luestai
2ordfps lu$ lu$ luou
3ordfps luetai luhtai luesqw
1ordfpl luomeqa luwmeqa
2ordfpl luesqe luhsqe luesqe
3ordfpl luontai luwntai luesqwsan
luw Imperfeito Ativo
1ordfps e)luon
2ordfps e)luej
3ordfps e)lue
1ordfpl e)luomen
2ordfpl e)luete
3ordfpl e)lue
1ordfps e)luon
luw Imperfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps e)luomen
2ordfps e)luo
3ordfps e)lueto
1ordfpl e)luomeqa
2ordfpl e)luesqe
3ordfpl e)luonto
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Ativo Futuro Ativo
1ordfps lusw lusein
2ordfps luseij
3ordfps lusei
1ordfpl lusomen
2ordfpl lusete
3ordfpl lusousi
46
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Meacutedio Futuro Meacutedio
1ordfps lusomai lusestai
2ordfps lus$
3ordfps lusetai
1ordfpl lusomeqa
2ordfpl lusesqe
3ordfpl lusontai
luw Futuro Passivo Futuro Passivo
1ordfps luqhsomai luqhsesqai
2ordfps luqhs$
3ordfps luqhsetai
1ordfpl luqhsomeqa
2ordfpl luqhsesqe
3ordfpl luqhsontai
luw 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo
1ordfps e)lusa lusw lu=sai
2ordfps e)lusaj lus$j lu=son
3ordfps e)luse lus$ lusatw
1ordfpl e)lusamen luswmen
2ordfpl e)lusate lushte lusate
3ordfpl e)lusan luswsi lusatwsan
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio
1ordfps e)lusamhn luswmai lusasqai
2ordfps e)lusw lus$ lu=sai
3ordfps e)lusato lushtai lusasqw
1ordfpl e)lusameqa luswmeqa
2ordfpl e)lusasqe lushsqe lusasqe
3ordfpl e)lusanto luswntai luasqwsan
luw 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo
1ordfps e)luqhn luqw= luqhnai
2ordfps e)luqhj luqh=j luqhti
3ordfps e)luqh luq$= luqhtw
1ordfpl e)luqhmen luqw=men
2ordfpl e)luqhte luqh=te luqhte
3ordfpl e)luqhsan luqw=si luqhtwsan
47
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo Perfeito Ativo
1ordfps leluka lelukw lelukenai
2ordfps lelukaj leluk$j
3ordfps leluke leluk$
1ordfpl lelukamen lelukwmen
2ordfpl lelukate lelukhte
3ordfpl lelukasi (kan) lelukwsi
luw 1ordm Perfeito Meacutedio e Passivo 1ordmPerfeito Meacutedio e Passivo Perfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps lelumai lelusqai
2ordfps lelusai lu=sai
3ordfps lelutai lusasqw
1ordfpl lelumeqa
2ordfpl lelusqe lusasqe
3ordfpl leluntai luasqwsan
luw Mais que Perfeito Ativo
1ordfps e)lelukein
2ordfps e)lelukate
3ordfps e)lelukate
1ordfpl e)lelukate
2ordfpl e)lelukate
3ordfpl e)lelukate
luw + que Perfeito meacutediopassivo
1ordfps e)lelumhn
2ordfps e)leluso
3ordfps e)leluto
1ordfpl e)lelumeqa
2ordfpl e)lelusqe
3ordfpl e)lelunto
Verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv
Em grego haacute duas conjugaccedilotildees baacutesicas identificadas pelos verbos terminados em -w e -mi Embora os verbos em -w sejam mais comuns e regulares vamos primeiramente abordar o verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv que equivale aos nossos verbos auxiliares ser e estar e tambeacutem existir Como em portuguecircs tambeacutem na liacutengua grega este eacute o principal verbo de ligaccedilatildeo
A forma eijmiv (eu sou estou existo) estaacute na 1ps do VIPA (Presente do Indicativo Ativo) Como este verbo natildeo tem a forma passiva e meacutedia podemos dizer simplesmente VIP
48
VIPA ou VIP IMPERFEITO DO IND AT e)imi (SER)
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eijmiv ei ejstiv(n) ejsmevn ejstev eijsiv(n)
eu sou
tu eacutes
elea eacute
noacutes somos
voacutes sois
elesas satildeo
h)mhn h)=j h)=sqa h)=n h)=meqta h)te h)san
Eu era
Tu eras
Ele era
Noacutes eacuteramos
Voacutes eacutereis
Eles eram
Traduza as frases para o portuguecircs
ejgwv eijmi hJ quvrasum
eijmiv presbuvtero
ajgavph ejstin oJ qeov
oJ qeov ejstin ajgaqov
oiJ douloi tou qeou ejsmen
oJ jIwavnnh ejstin a[nqrwpo
ejgwv eijmiv hJ oJdo kai hJ ajlhvqeia kai hJ zwhv
Terminaccedilotildees Pessoais
O pronome pessoal quase natildeo eacute usado no grego pois as proacuteprias terminaccedilotildees jaacute indicam por si que a pessoa estaacute fazendo a accedilatildeo As terminaccedilotildees para os verbos primaacuterios (presente futuro e perfeito) satildeo w eij ei omen ete ousi
RAIZ TEMA VOGAL TEMAacuteTICA a) RAIZ a primeira pessoa do singular do Presente Ativo do Indicativo eacute a raiz do
verbo b) TEMARADICAL eacute a parte constante (quase sempre) de um verbo c) VOGAL TEMAacuteTICA eacute a vogal colocada entre o Tema e as Terminaccedilotildees
Pessoais que comeccedilam com consoantes O ldquoordquo [oacutemicron] antes de ldquomrdquo e ldquogrdquo e ldquoerdquo antes das outras consoantes
Para conjugar um verbo eacute soacute pegar o Tema adicionar as Terminaccedilotildees Pessoais e
colocar a vogal Temaacutetica onde for necessaacuteria Como exemplo vejamos como seria a conjugaccedilatildeo dos verbos luw e a)kouw
49
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees S 1 lu - w
I 2 lu - eij
N 3 lu - ei
P 1 lu o men
L 2 lu e te
U 3 lu - ousi
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees
S 1 a)kouomai o omai
I 2 a)kouv e v
N 3 a)kouetai e etai
P 1 a)kouomeqa o omeqa
L 2 a)kouesqe e esqe
U 3 a)kouontai o ontai
Conjugando os verbos
Forma no original
Categoria Tempo Modo Voz Pessoa Nuacutemero
Forma no leacutexico
Traduccedilatildeo literal
legei Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg legw Ele dizfala
a)koueij
ginwskomen
qelontai
legei
legousi(n)
legw
blepv
ginwskete
blepomai
xaireij
ei)= Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg e)imi Tu eacutes
ballete
a)geij
a)gapw
50
O nnnn (ny) moacutevel
Na terceira pessoa do singular e do plural o nnnn entre parecircnteses indica que a forma completa pode ser tanto e)sti ei)si quanto e)stin ei)sin As formas sem o nnnn normalmente satildeo usadas se a palavra que segue eacute iniciada por consoante formas com o nnnn satildeo normalmente usadas se a palavra que segue eacute iniciada por vogal ou se a forma verbal finaliza o enunciado Mas o uso natildeo eacute riacutegido haacute muitas exceccedilotildees especialmente em apoio do uso do nnnn
Exemplos yeusthj e)stinnnn kai o( pathr au)tou=
Ele eacute o pai da mentira )Iwannhj ou)k e)stinnnn o( Xritou=
Joatildeo natildeo eacute o Cristo )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin
Eu sou a videira (a) verdadeira e o pai meu o agricultor eacute Traduza as frases para o grego
Deus eacute amor
Joatildeo eacute profeta
Eu estou em casa
Jesus estaacute em casa
Somos seus profetas
Jesus eacute o patildeo da vida
Minha casa eacute na cidade
Somos amigos de Jesus
PRESENTE ATIVO DO INDICATIVO 1 blepw eu vejo 21 legw eu digo 2 ginwskw eu conheccedilo 22 luw eu solto destruo 3 grafw eu escrevo 23 metrew eu meccedilo 4 didaskw eu ensino 24 menw eu permaneccedilo 5 e)xw eu tenho 25 nikaw eu venccedilo 6 khrussw eu prego 26 proskunew eu adoro 7 latreuw eu sirvo 27 oi)kodomew eu construo 8 lambanw eu recebo 28 o(mologew eu confesso
51
9 paideuw eu educo 29 paraggellw eu ordeno 10 a)gapaw eu amo 30 krinw eu julgo 11 a)kouw eu escuto 31 paideuw eu educo 12 a)gw eu guio conduzo 32 e(uriskw eu acho encontro 13 telw eu quero desejo 33 louw eu me banho lavo 14 swzw eu salvo liberto 34 filassw eu guardo 15 kairw eu me alegro 35 grafw eu escrevo 16 a)ggelw eu anuncio 36 e)kballw eu expulso removo 17 qerapeuw eu cuido saro curo 37 e)sqiw eu como 18 a)postelw eu envio 38 diwkw eu persigo sigo 19 e)ggizw eu me aproximo 39 qanatow eu mato 20 tarassw eu agito 40 sunagw Eu reuacuteno convoco
ARTIGOS
PLURALSINGULARNeutFemMascNeutFemMasc
ta tajtouj to thnton
toi=jtai=jtoi=jt=tv= t=
tw=ntw=ntw=ntou= th=j tou=
taai(oi(toh(o(
O artigo Em portuguecircs temos artigos definidos (o a os as) e indefinidos (um uma uns
umas) Em grego existe apenas o artigo definido Assim uma palavra como logoj pode ser traduzida como palavra ou como uma palavra dependendo do contexto Mas o uso do artigo definido em grego corresponde em grande parte ao uso do artigo definido em portuguecircs As diferenccedilas satildeo frequumlentemente muito sutis para serem mencionadas numa introduccedilatildeo Atenccedilatildeo deveraacute ser dada ao modo como o artigo eacute usado nos exerciacutecios de grego e de portuguecircs que seguem e no Novo Testamento
O artigo grego geralmente funciona como o adjetivo concordando com a palavra
que ele modifica em gecircnero nuacutemero e caso
52
masculino feminino neutro
singular plural singular plural singular plural
nom oJ o oiJ os hJ a aiJ as tov oa tav osas
genabl tou do twn dos th da twn das tou doda twn dosdas
dat
loc
inst
tw
ao
no
com o
pelo
toi
aos
nos
com os
pelos
th
agrave
na
com a
pela
tai
agraves
nas
com as
pelas
tw
aoagrave
nona
com oa
peloa
toi
aosagraves
nosnas
com osas
pelosas
acus tovn o touv os thvn a tavv as tov oa tavv osas
Exerciacutecio Coloque os artigos correspondentes para cada substantivo
a[mpelwn (fem) aijwnwn (masc) gevno (neut)
a[nqrwpou a[rcontwn (masc) diavkonwn (fem)
ajpovstolo (masc) ajdelfoi qeoiv (masc)
a[rtou bivon kuvrioi
didavskalou gavmou laov (masc)
doulw doulw (fem) livqon
h[rhmo (fem) e[qo (neut) mhtrov (fem)
qeoiv (fem) h[rhmoi (fem) oJdou (fem)
kavlamoi (masc) qavnatw udatoi (neut)
nuktou (fem) qrovnoi fwtou (neut)
skovtoi (neut) ajrniva ceirov (fem)
PREPOSICcedilOtildeES proj A proj ton potamon Para o rio 4 Acusativo ei)j A ei)j ton potamon Para dentro do rio 4 Acusativo e)n D e)n t= potam= Dentro do rio em o rio 3 Dativo e)k G e)k potamou= Para fora do rio 2 Genitivo a)po G a)po potamou= Partindo do rio 2 genitivo
Preposiccedilatildeo eacute uma palavra que auxilia o substantivo a expressar o seu caso ou funccedilatildeo
na oraccedilatildeo Eacute chamada de ldquopreacute-posiccedilatildeordquo porque geralmente eacute posicionada na frente do
53
substantivo ao qual auxilia expressar a sua funccedilatildeo Ex e)k th=j sunagwgh=j e)celqontej h)=lqon ei)j thn oi)kian Simwnoj kai
)Andreou Saindo da sinagoga foram para a casa de Simatildeo e Andreacute Nota As preposiccedilotildees e)k e ei)j indicam respectivamente que eles saiacuteram de dentro
da sinagoga para dentro da casa Mesmo que uma preposiccedilatildeo sirva para esclarecer o caso natildeo eacute ela quem governa o
caso Muito pelo contraacuterio na liacutengua grega eacute o caso que determina o significado de uma preposiccedilatildeo Isto significa que uma preposiccedilatildeo pode ter um determinado significado quando usada com um certo caso e significado diferentes quando usada com outros casos O significado de uma preposiccedilatildeo depende entatildeo do caso com o qual ela eacute usada Esse detalhe pode ser observado no vocabulaacuterio da liccedilatildeo
3 2
4 e 2
4
4
4
234
234
234
2
24
4
2
24
24
24
54
O quadro das preposiccedilotildees gregas eacute o seguinte Preposiccedilatildeo Caso que rege Traduccedilatildeo
1 ὑπέρ A acima de
2 ἐπί G sobre
3 ὑπό A sob
4 παρά ampamp ampamp D A G ao lado de
5 ἀmicroφί D A G de ambos os lados de
6 πρός A para em direccedilatildeo de
7 εἰς A para dentro de
8 ἐν D em
9 ἐκ ἐξ G de fora de
10 ἀπό G de afastamento de
11 περί A G ao redor de
12 διά ampamp ampamp G atraveacutes de
13 ἀνά A para cima
14 κατά G para baixo
15 ἀντί G contra
16 πρό G antes de
17 ὀπίσω G atraacutes de depois de
18 σύν D com
19 microετά G com D aleacutem de
55
Vamos apresentar algumas palavras portuguesas que usam estas preposiccedilotildees como prefixos Isto poderaacute ajudar a memorizaccedilatildeo 1 hipeacuterbole ὑπέρ + βάλλω que coloca acima de
2 epitaacutefio ἐπί + τάφος que estaacute sobre o tuacutemulo
3 hipoacutecrita ὑπό + κρίνω que distingue (julga) sob
4 paralelo παρά + ἀλλήλων que estaacute ao lado do outro
5 anfiacutebio ἀmicroφί + βίος que vive em ambos (terra e aacutegua)
6 proseacutelito πρός + ἠλύθον que se encaminha para
7 exegeta εἰς + ἡγέοmicroαι que conduz para
8 energia ἐν + ἔργον que tem forccedila em si
9 ecircxodo ἐκἐξ + ὁδός caminho para fora
10 apogeu ἀπό + γῆ longe da terra
11 periacutemetro περί + microέτρον medida em volta de
12 diacircmetro διά + microέτρον medida atraveacutes de
13 Anastaacutecio ἀνά + ἵστηmicroι que ressurgiu
14 catarata κατά + ῥάσσω que se precipita
15 antiacutedoto ἀντί + δίδωmicroι (remeacutedio) dado contra
16 proacute logo πρό + λόγος palavra (dita) antes de
17 opistoacutedomo ὀπισθό + δόmicroος parte posterior de um templo grego
18 sinoacutetico σύν + ὀράω que abarca com um soacute olhar
19 metafiacutesica microετά + φύσις aleacutem da natureza (fiacutesica)
56
2 G (Genitivo)3 D (Dativo)4 A (Acusativo)
Traduza para o portuguecircs (Resposta no 2ordm Vol De James)
1 o( ui(oj ei)=pen ei)mi (Mc 1462) 2 o( ui(oj tou= a)nqrwpou kurioj e)stin (Mc 228) 3 e)rxetai o( a)delfoj o( kaloj (Mc 331) 4 o( a)nqrwpoj e)rxetai (Mc 61) 5 oi( a)nqrwpoi ou)x a(gioi ei)sin (Mc 124) 6 o( qeoj ei)=pen (Mc 219) 7 o( a)ggeloj o( a(gioj ou)k e)rxetai (Mc 838) 8 o(loj o( kosmoj kaloj e)stin (Mc 149) 9 o( ou)ranoj ou) kaloj e)stin (Mc 1331) 10 o( ui(oj tou= qeou= e)stin a)gaqoj (Mc 311)
57
EXERCIacuteCIOS DE GREGO
a) Qual eacute entatildeo o sujeito e qual eacute o objeto das seguintes frases qeoj fala logon (palavra) qeoj ama dou=lon (servo) dou=loj ama qeon qeon ama dou=loj dou=loj fala logon logon fala dou=loj b) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus c) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus d) Traduza podendo incluir um artigo Note N e A qeoj h)gaphsen ton kosmon kosmoj ou)k h)gaphsen qeon Kurioj h)gaphsen dou=lon o( a)nqrwpoj h)gaphsen qeon presbuteron h)gaphsen Kurioj a)postoloj legei logon logon legei diakonoj dou=loj ballei liqon a)nqrwpoj blepei potamon diaboloj ou)k h)gaphsen qeon
e) Traduza Deus amou mundo e homem Homem amou Senhor
Vocabulaacuterio ALMA = yuxh AMIGO = filoj
BATIZAR = baptizw CARNE = sarc
CONSOLADOR = paraklhtoj COMUNHAtildeO = koinwnia
CEacuteU = ou)ranoj BONITO BOM = kaloj
ADAtildeO = )Adam CAMINHO = o(doj
NOIVA = numfh CASA = oi)=koj
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
10
2- Treine a escrita das letras do alfabeto grego Aproveite para decorar a sequumlecircncia das letras
A B G D E Z H Q I K L M N X O P R S T Y F C Y W
a b g d e z h q i k l m n x o p r s t y f c y w
a b g d e z h q i k l m n x o p r s t y f c y w
11
SEMINAacuteRIO TEOLOacuteGICO GOEL NOME DA
LETRA REFEREcircNCIA TEXTO TRADUCcedilAtildeO
α
a)lfa a)lhqeia Joatildeo 146
legei au)t= [o(] )Ihsou=j )Egw ei)mi h( o(doj kai h(
a)lhqeia kai h( zwh ou)deij e)rxetai proj ton patera ei)
mh di e)mou=
β
bh=ta blepw
Joatildeo 925 a)pekriqh ou)=n e)kei=noj Ei) a(martwloj e)stin ou)k oi)=da e(n oi)=da o(ti tufloj w)n a)rti
blepw
g gamma
ginwskw
Joatildeo 1014 )Egw ei)mi o( poimhn o( kaloj kai ginwskw ta e)ma kai ginwskousi me ta e)ma
δ
delta
didaskw
Joatildeo 1426
o( de paraklhtoj to pneu=ma to a(gion o( pemyei o( pathr e)n t= o)nomati mou
e)kei=noj u(ma=j didacei panta kai u(pomnhsei u(ma=j panta a( ei)=pon u(mi=n [e)gw]
e e)yilon
ei)rhnh
Joatildeo 1427
Ei)rhnhn a)fihmi u(mi=n ei)rhnhn thn e)mhn didwmi u(mi=n ou) kaqwj o( kosmoj didwsin e)gw didwmi u(mi=n mh tarassesqw u(mw=n h( kardia mhde deiliatw
z zhta
zwh
Joatildeo 1125
ei)=pen au)tv= o( )Ihsou=j )Egw ei)mi h( a)nastasij kai h( zwh o( pisteuwn ei)j e)me ka)n a)poqanv zhsetai
h h)=ta
h(mera
Joatildeo 119
a)pekriqh )Ihsou=j Ou)xi dwdeka w(=rai ei)sin th=j h(meraj e)an tij peripatv=
e)n tv= h(mer ou) proskoptei o(ti to fw=j tou= kosmou toutou blepei
12
NOME DA LETRA
REFEREcircNCIA TEXTO TRADUCcedilAtildeO
q qh=ta
qalassa
Joatildeo 61
Meta tau=ta a)ph=lqen o( )Ihsou=j
peran th=j qalasshj th=j
Galilaiaj th=j Tiberiadoj
i i)w=ta
i(erion
Joatildeo 1023
kai periepatei o( )Ihsou=j e)n t=
i(er= e)n tv= sto= tou=
Solomw=noj
k kappa
kaloj Joatildeo 1011
)Egw ei)mi o( poimhn o( kaloj o(
poimhn o( kaloj thn yuxhn
au)tou= tiqhsin u(per tw=n
probatwn
l lambda
legw
legeij
legei
legomen
legete
legousi
Joatildeo 23 logoj
kai u(sterhsantoj oi)nou legei
h( mhthr tou= )Ihsou= proj au)ton
Oi)=non ou)k e)xousin
m mu
marturew Joatildeo 2124 metanoia
Ou(=toj e)stin o( maqhthj o(
marturw=n peri toutwn kai o(
grayaj tau=ta kai oi)damen o(ti
a)lhqhj au)tou= h( marturia
e)stin
n nu
nomoj
Joatildeo 117
117 o(ti o( nomoj dia Mwu+sewj
e)doqh h( xarij kai h( a)lhqeia
dia )Ihsou= Xristou= e)geneto
c ci
chrainw Joatildeo 156
e)an mh tij menv e)n e)moi e)blhqh
e)cw w(j to klh=ma kai e)chranqhe)chranqhe)chranqhe)chranqh
kai sunagousin au)ta kai ei)j
to pu=r ballousin kai kaietai
o o))mikron
Joatildeo 146 o(doj
legei au)t= [o(] )Ihsou=j )Egw
ei)mi h( o(doj kai h( a)lhqeia kai
h( zwh ou)deij e)rxetai proj ton
patera ei) mh di e)mou=
13
NOME DA LETRA
REFEREcircNCIA TEXTO TRADUCcedilAtildeO
p pi
Joatildeo 315 pisteuw
i(na pa=j o( pisteuwn e)n au)t=
e)xv zwhn ai)wnion
r r(w=
Joatildeo 847 r(h=ma
o( w)n e)k tou= qeou= ta r(hmatar(hmatar(hmatar(hmata
tou= qeou= a)kouei dia tou=to
u(mei=j ou)k a)kouete o(ti e)k tou=
qeou= ou)k e)ste
sj sigma
Joatildeo 114 sarc
Kai o( logoj sarc e)geneto kai
e)skhnwsen e)n h(mi=n kai
e)qeasameqa thn docan au)tou=
docan w(j monogenou=j para
patroj plhrhj xaritoj kai
a)lhqeiaj
t tau
Joatildeo 112 teknon
o(soi de e)labon au)ton e)dwken
au)toi=j e)cousian tekna qeou=
genesqai toi=j pisteuousin ei)j
to o)noma au)tou=
u u)yilon
Joatildeo 149 ui(oj
a)pekriqh au)t= Naqanahl
(Rabbi su ei)= o( ui(oj tou= qeou=
su basileuj ei)= tou= )Israhl
f fi
Joatildeo 113 filew
a)pesteilan ou)=n ai( a)delfai
proj au)ton legousai Kurie
i)de o(n filei=j a)sqenei=
x xi
Joatildeo 329 xairw xarisma
o( e)xwn thn numfhn numfioj
e)stin o( de filoj tou= numfiou o(
e(sthkwj kai a)kouwn au)tou=
xar= xairei dia thn fwnhn tou=
numfiou au(th ou)=n h( xara h(
e)mh peplhrwtai
14
NOME DA LETRA
REFEREcircNCIA TEXTO TRADUCcedilAtildeO
y yi
yuxh Joatildeo 1227
Nu=n h( yuxh mou tetaraktai
kai ti ei)pw Pater sw=son me
e)k th=j w(raj tauthj a)lla dia
tou=to h)=lqon ei)j thn w(ran
tauthn
w w)mega
w(ra Joatildeo 24
[kai] legei au)tv= o( )Ihsou=j Ti
e)moi kai soi gunai ou)pw h(kei
h( w(ra mou
15
A histoacuteria do alfabeto grego 2
Uma histoacuteria exata do desenvolvimento do alfabeto grego eacute na melhor das hipoacuteteses uma tentativa justamente por causa de sua antiguidade O fato de que o alfabeto grego deriva de uma escrita semiacutetica mais antiga eacute incontestaacutevel Contudo a exata origem do alfabeto grego eacute controversa Alguns eruditos sustentam que ele veio da escrita protocananeacuteia e da escrita feniacutecia enquanto que outras teorias incluem o Egito e a Assiacuteria Na verdade o alfabeto grego pode ser mais antigo do que se crecirc originalmente como pode ser exemplificado pelo fragmento de ceracircmica abaixo
O desenvolvimento histoacuterico da liacutengua grega pode ser traccedilado em cinco fases
arcaica claacutessica heleniacutestica bizantina e finalmente o grego moderno O alfabeto eacute um dos poucos elementos linguiacutesticos que permaneceram essencialmente natildeo mudados entre a fase claacutessica e o grego moderno embora a pronuacutencia das letras tenha evoluiacutedo atraveacutes dos seacuteculos A partir da forma das antigas letras gregas muitos eruditos acreditam que os gregos adotaram a forma a ordem e os nomes do alfabeto feniacutecio Para corroborar isso no seacuteculo quinto antes de Cristo o historiador grego Heroacutedoto chamou as letras gregas de phoinichēia grammata (foinixhia grammata) o que significa ldquoletras feniacuteciasrdquo Acredita-se que o alfabeto foi primeiro introduzido na Greacutecia durante o final do seacuteculo novo antes de Cristo pelos feniacutecios Os feniacutecios eram mercadores do Liacutebano que possuiacuteam colocircnias por todo o Mediterracircneo incluindo Chipre Por causa de interesses muacutetuos os feniacutecios encontraram os antigos gregos principalmente os minoacuteicos e os micecircnicos e a difusatildeo cultural teve lugar e o mais importante a disseminaccedilatildeo do alfabeto
O alfabeto grego arcaico passou por transformaccedilotildees com a alteraccedilatildeo de algumas consoantes feniacutecias em vogais Diferentemente do alfabeto grego do periacuteodo claacutessico tardio que conteacutem vogais e consoantes o alfabeto feniacutecio somente possuiacutea consoantes Os gregos
2 httpwwwe-grammesgr199702yura_enhtm
16
alteraram foneticamente algumas consoantes feniacutecias em vogais Por exemplo a letra feniacutecia ldquoAlephrdquo que era uma consoante explosiva tornou-se alpha uma vogal sonora As primeiras foram alpha epsīlon iōta omīkron e Upsīlon Eventualmente Omega foi introduzida como o som de um ldquoordquo longo O grego assim se tornou o primeiro alfabeto do mundo com letras tanto para vogais quanto para consoantes e assim o primeiro alfabeto foneacutetico Muitos alfabetos que contecircm vogais notadamente o romacircnico e o ciriacutelico satildeo derivados do alfabeto grego Porque o alfabeto romano eacute a base das liacutenguas europeacuteias ocidentais e o alfabeto ciriacutelico a base das liacutenguas europeacuteias orientais isto torna o alfabeto grego o pai de todos os alfabetos
O pequeno tablete de argila ao lado foi encontrado entre as ruiacutenas da antiga cidade de Ugarite em 1948 localizadaperto da moderna costa Siacuteria Ugarite floresceu de 1400 a 1200 antes de Cristo O tablete eacute parte de uma coleccedilatildeo de mais de trezentos tabletes de argila que foram encontrados haacute muito tempo O que eacute interessante eacute que a maioria dos tabletes recuperados eacute de textos mitoloacutegicos Contudo este eacute um abecedaacuterio O artefato muito provavelmente foi criado por um escriba aprendiz que pratica seu ABC (por isso se chama abecedaacuterio) Poreacutem parecem estar faltando trecircs letras Este tablete de argila eacute um exemplo de um alfabeto antigo bem diferente do alfabeto grego
Durante sua evoluccedilatildeo o alfabeto grego tambeacutem desenvolveu trecircs novas consoantes aspiradas que foram adicionadas ao fim do alfabeto Estas consoantes satildeo phī chī e psī Estas consoantes eram para compensar a falta de consoantes aspiradas no alfabeto feniacutecio Outras consoantes foram usadas e entatildeo desapareceram Por exemplo a letra san era usada em variaccedilatildeo com sigma As letras waw (mais tarde chamada digamma) e qoppa desapareceram tambeacutem esta uacuteltima usada em dialetos gregos do oeste Primeiramente havia um nuacutemero de diferentes versotildees e variaccedilotildees do alfabeto grego (veja na proacutexima paacutegina) Estas diferenccedilas era devidas provavelmente ao isolamento geograacutefico entre as cidades-estado da Greacutecia
ALFABETO GREGO
A expressatildeo alfabeto deriva das duas primeiras letras gregas alfa e beta O nuacutemero
de letras do alfabeto grego satildeo de vinte quatro (24) Os primeiros manuscritos do Novo Testamento grego foram escritos em letras maiuacutesculas satildeo chamados Unciais Modernamente poreacutem se convencionou usar as letras minuacutesculas (cursivas) nos textos que satildeo atualmente publicados por isso o aluno deve se preocupar inicialmente na
17
memorizaccedilatildeo destas Jo 11 Escrita uncial bull ENARXHHNLOGOSKAIOLOGOSHNTONQEONKAIQEOSHNOLOGOS Jo 11 Escrita uncial bull En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj
a b g d e z h q i k l m n c o r sj t u f x ψ w
A B G D E Z H Q I K L M N C O R S T U F X Ψ W
ASKHSEIS - a)skhseij - Exerciacutecios Leia em voz alta Um caccedilador foi agrave mata Levou komida numa lata Matou uma paka
Depoij de komhr dormiu e sonhou Apareceu uma onsa que entrou numa toka onde foi dormir O caccedilador queria mata-la mas tinha do do bicho Resolveu markar a fera maj komo Pegou uma lata fez um furo passou o rabo do bicho pelo furo e deu um no no rabo Depoij foi para kasa em Turno no Parana Doij anos depoij nosso caccedilador passou no mesmo trecho e lembrou-se da onsa Ele se escondeu na mata e esperou De repente um barulho apareseu uma onsa atravessando o trilho Tinha uma lata enferrujada no rabo e atraacutes dela vieram sete oncinhas todaj de latinhas noj raboj
Classificaccedilatildeo das consoantes
18
Agora que vocecirc jaacute conhece a maioria das letras e outros siacutembolos gregosvamos treinar sua leitura
Jo 119-27 IWANNHS KAI OI IOUDAIOI JOAtildeO E OS JUDEUS
IOUDAIOI - )Ioudai=oj Su tij ei)=
Os judeus Tu Quem eacutes
IWANNHS - )Iwannhj )Egw ou)k ei)mi o( Xristoj
Joatildeo Eu natildeo sou o Cristo
IOUDAIOI Ti ou)=n Su )Hliaj ei)=
OS JUDEUS Quem entatildeo Tu eacutes Elias
IWANNHS Ou)
JOAtildeO Natildeo
IOUDAIOI Tij ei)= legeij peri seautou=
OS JUDEUS Quem eacutes Falas acerca de ti mesmo
IWANNHS )Egw fwnh bow=ntoj e)n tv= e)rhm
JOAtildeO Eu sou uma voz no deserto
IOUDAIOI Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj ou)de )Hliaj ou)de o(
profhthj
OS JUDEUS Por que batizas se tu natildeo eacutes o
Cristo nem Elias nem o profeta
IWANNHS )Egw baptizw e)n u(dati mesoj u(mw=n e(sthkei o(( baptizwn e)n pneumati
JOAtildeO Eu batizo em aacutegua no meio de voacutes estaacute
o que batiza em espiacuterito
Kata )Iwannhj Segundo Joatildeo
Joatildeo 119-25 119 Kai au(th e)stin h( marturia tou= )Iwannou o(te a)pesteilan [proj au)ton] oi( )Ioudai=oi e)c (Ierosolumwn i(erei=j kai Leuitaj i(na e)rwthswsin au)ton Su tij ei)= 120 kai w(mologhsen kai ou)k h)rnhsato kai w(mologhsen o(ti )Egw ou)k ei)mi o( Xristoj 121 kai h)rwthsan au)ton Ti ou)=n Su )Hliaj ei)= kai legei Ou)k ei)mi (O profhthj ei)= su kai a)pekriqh Ou) 122 ei)=pan ou)=n au)t= Tij ei)= i(na a)pokrisin dw=men toi=j pemyasin h(ma=j ti legeij peri seautou= 123 e)fh )Egw fwnh bow=ntoj e)n tv= e)rhm Eu)qunate thn o(don kuriou kaqwj ei)=pen )Hsai+aj o( profhthj 124 Kai a)pestalmenoi h)=san e)k tw=n Farisaiwn 125 kai h)rwthsan au)ton kai ei)=pan au)t= Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj ou)de )Hliaj ou)de o( profhthj
19
Papiro 66 ANO 200 dC Conteuacutedo Evangelho
EUAGGELION IWANNHS - eu)aggeliou )Iwannhj 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn
20
Pronuacutencia Muitos manuais e compecircndios modernos tecircm dado um valor demasiado a pronuacutencia
do grego koinecirc a grande verdade eacute que a pronuacutencia original foi praticamente perdida a pronuacutencia que usualmente se faz foi a adotada pelo humanista Erasmo de Roterdatilde que foi o primeiro a publicar o texto grego dentro da moderna imprensa Mas a eacutepoca de Erasmo jaacute distava em quatorze ou quinze seacuteculos da eacutepoca do grego koinecirc
A pronuacutencia ganhou certo destaque em nossos dias devido a necessidade dos alunos de aprenderem outro idioma pela pronunciaccedilatildeo das palavras Portanto essa parte do idioma deve ser vista como um recurso didaacutetico e natildeo como verdade Nisto eacute onde costumamos a dizer que o grego antigo em seu aspecto da fala estaacute perdido para sempre Portanto o aluno natildeo deve dar muita atenccedilatildeo a tentativa de ser falar o grego antigo seu cuidado deve se concentrar nos aspecto morfoloacutegicos sintaacuteticos e es estiliacutesticos que satildeo mais absorvidos pela leitura silenciosa e analiacutetica e natildeo pela foneacutetica Foi portanto um erro dar muito destaque a suposta sonoridade do grego koinecirc como se fosse um idioma como o inglecircs que se aprende mais falando do que lendo
Adotamos a pronuacutencia pela silaba tocircnica sendo esta a que estaacute com o sinal DICA DE LIacuteNGUA PORTUGUESA A Siacutelaba Tocircnica eacute aquela que se estende quando a palavra eacute pronunciada numa
suposta caiacuteda num abismo Ex A silaba tocircnica de CAVALO eacute o VA pois pronunciando a palavra numa queda de abismo temos
CA VA A A A LO Ainda no aspecto da pronuacutencia podemos destacar
a Antes de γκζ e χ o γ tem som de ldquonrdquo Ex a)ggeloj (pronuacutencia acircnguelos) a)gkura (leia aacutenguumlra = acircncora) o)gxnh (leia oacutenknē = pecircra)
b O θ se pronuncia como th forte em inglecircs Nesta pronuncia chegamos bem perto do ldquodrdquo Talvez seja deste detalhe que encontramos a origem da nossa expressatildeo Deus pois quando pronunciamos qeoj quase dizemos ela
c O σ ς eacute sempre sibilante (possuindo o som de s ou ccedil e natildeo de z) Ex )Ihsouj se pronuncia Iessuacutes e natildeo Jezus
a)skhseij exerciacutecios
Pronuncie em voz alta e copie as seguintes frases legei au)t= [o(] )Ihsou=j )Egw ei)mi h( o(doj kai h( a)lhqeia kai h( zwh
ou)deij e)rxetai proj ton patera ei) mh di e)mou= (Jo 146) a)pekriqh )Ihsou=j )Amhn a)mhn legw soi e)an mh tij gennhqv= e)c
21
u(datoj kai pneumatoj ou) dunatai ei)selqei=n ei)j thn basileian tou= qeou=
Respondeu Jesus Ameacutem (em verdade) ameacutem eu te digo se natildeo algueacutem eacute nascido da aacutegua e do espiacuterito natildeo pode entrar no Reino de Deus (Jo 33)
SIacuteLABAS
a Monossiacutelabas o( h( ton gar ei)j e)k e)n de mh ou) ou)k oj)
b Dissiacutelabas a)-gw a)-mhn a)na qe-oj ei)mi legw bal-lw lo-goj
c Trissiacutelabas a)-del-foj a)n-qrw-poj bi-bli-on i(-e-roj ka-le-w
d Monossiacutelabas a)-pos-to-loj e)k-klh-si-a pan-to-kra-twr pres-bu-te-roj
Siacutelaba eacute a unidade sonora de uma palavra eacute o som ou reuniatildeo de sons que se pronunciam em uma soacute emissatildeo de voz Da reuniatildeo de siacutelabas obteacutem-se um vocaacutebulo ou palavra
Ex a-mor be-nig-da-de mor-to pa-li-to o-laacute
Na liacutengua grega uma palavra tem tantas siacutelabas quantas vogais ou ditongos possuir Assim logoij possui uma vogal e um ditongo e portanto tem duas siacutelabas uma contendo a vogal e a outra contendo o ditongo lo-goij
Quando uma palavra eacute separada em siacutelabas uma consoante que estiver sozinha entre duas vogais se junta agrave vogal que lhe segue
Ex e)-xo-me-noj di-da -jka-loj
As exceccedilotildees a esta regra satildeo as palavras compostas pros-eu-xh sun-a-agw-gh met-xe
Duas ou trecircs consoantes se juntam agrave vogal seguinte sempre que uma palavra grega possa comeccedilar com elas
Ex a) -na -stre-fw (composta de a)na e strefw) Na liacutengua grega uma siacutelaba pode ser longa ou breve Siacutelaba longa eacute aquela que conteacutem uma vogal longa ou um ditongo Ex a)n-qrw-poj dou=-loj Siacutelaba breve eacute aquela que conteacutem uma vogal breve lo-goj
Pronuncie em voz alta e copie as seguintes frases Jo 1512 1 )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin Eu sou a videira verdadeira e o Pai meu o agricultor eacute
22
2 pa=n klh=ma e)n e)moi mh feron karpon ai)rei au)to kai pa=n to karpon
Todo ramo em mim natildeo produzindo fruto (ele) tira o mesmo e todo fruto feron kaqairei au)to i(na karpon pleiona ferv
Produzindo limpa o mesmo para que fruto mais produza
CONSOANTES
Liacutequidas l m n r
Sibilantes s z c y
Em funccedilatildeo de que o z c e o y apresentam um som que parece ser a uniatildeo de duas outras consoantes eles satildeo chamados de consoantes duplas
zzzz = dddd + jjjj cccc = kkkk + jjjj yyyy = pppp + jjjj
Observaccedilatildeo Palavras gregas soacute podem terminar em vogal ou n r j (y c)
Exceccedilotildees e)ke)ke)ke)k de o adveacuterbio de negaccedilatildeo ou)k (ou)x) natildeo e palavras estrangeiras especialmente nomes hebraicos tais como Mariam )Iakwb etc
Ainda no aspecto da pronuacutencia podemos destacar
Antes de g k z e x o g tem som de ldquon = nrdquo Ex a)ggeloj (pronuacutencia anguelos)
O q se pronuncia como th forte em inglecircs Nesta pronuncia chegamos bem perto do ldquodrdquo Talvez seja deste detalhe que encontramos a origem da nossa expressatildeo Deus pois quando pronunciamos qeoj quase dizemos ela
O s j eacute sempre sibilante (possuindo o som de s ou ccedil e natildeo de z) Ex )Ihsouj se pronuncia Iessuacutes e natildeo Jezus
ACENTOS (TONOI TONOI TONOI TONOI ----tonoitonoitonoitonoi)
A maioria das palavras gregas levam acentos O acento no grego tem uma uacutenica finalidade indicar a siacutelaba tocircnica da palavra Esta siacutelaba se destaca das demais por ser proferida com mais forccedila
A escrita grega possui trecircs acentos
Agudo (acute) Grave (`) Circunflexo (^ ou ~)
Os acentos servem para orientar-nos na pronuacutencia mas noacutes natildeo precisamos falar
grego
23
A sua posiccedilatildeo gira em torno das trecircs uacuteltimas siacutelabas 1 Agudo pode encontrar-se numa das trecircs uacuteltimas legw tem som mais forte em
(e) 2 Grave pode encontrar-se na uacuteltima quando seguida por outra palavra qeoj ton
kosmon 3 Circunflexo (ecirc ou atilde) pode estar sobre uma das duas uacuteltimas qew= dou=loj 4 Em conjugaccedilatildeo o acento retrocede agrave primeira siacutelaba a)kouw - hkouon
O Novo Testamento e seu Vocabulaacuterio algumas estatiacutesticas 3
O NT grego possui 5388 palavras diferentes em 7941 versiacuteculos O nuacutemero total de palavras contidas em o NT eacute de 138019 Estas estatiacutesticas estatildeo em BibleWorks for Windows 40 Big Fork Montana Hermeneutika Bible Research Software 1999 e satildeo do Analytical Greek New Testament (AGNT2) de Timothy amp Barbara Friberg Destas 5388 palavras a grande maioria mais de 3000 palavras aparece apenas uma duas ou trecircs vezes em o NT
Cada 7a palavra eacute um artigo definido Cada 15a palavra eacute uma conjunccedilatildeo ldquoerdquo Cada 25a palavra eacute um pronome As 10 palavras mais usadas somam cerca de 45 mil do total enquanto que as 170
palavras que aparecem mais de 100 vezes cada somam cerca de 100 mil do total de vocaacutebulos do NT
Os substantivos satildeo 2368 e aparecem em 28365 formas diferentes Os verbos satildeo 1839 e aparecem em 27773 formas diferentes
EUAGGELION IWANNHS
11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw 111 ei)j ta i)dia
3 httpwwwairtonjocomgrego_biblico
24
h)=lqen kai oi( i)dioi au)ton ou) parelabon 112 o(soi de e)labon au)ton e)dwken au)toi=j e)cousian tekna qeou= genesqai toi=j pisteuousin ei)j to o)noma au)tou= 113 oi( ou)k e)c ai(matwn ou)de e)k qelhmatoj sarkoj ou)de e)k qelhmatoj a)ndroj a)ll e)k qeou= e)gennhqhsan 114 Kai o( logoj sarc e)geneto kai e)skhnwsen e)n h(mi=n kai e)qeasameqa thn docan au)tou= docan w(j monogenou=j para patroj plhrhj xaritoj kai a)lhqeiaj 115 )Iwannhj marturei= peri au)tou= kai kekragen legwn Ou(=toj h)=n o(n ei)=pon (O o)pisw mou e)rxomenoj e)mprosqen mou gegonen o(ti prw=toj mou h)=n 116 o(ti e)k tou= plhrwmatoj au)tou= h(mei=j pantej e)labomen kai xarin a)nti xaritoj
ACENTOS (TONOI)
O Novo Testamento foi originalmente escrito inteiramente em letras maiuacutesculas Natildeo havia marcas para indicar um tom alto ( acute ) um tom baixo ( ` ) ou um tom ascendente e descendente ( ~ ) O sistema de marcas chamadas de acentos eacute encontrado em manuscrito do nono seacuteculo AD para frente Vocecirc os encontraraacute nos textos impressos do Novo Testamento e pode completar este curso e ler o Novo Testamento sem saber mais nada sobre acentos Aqueles que precisarem de informaccedilotildees adicionais devem consultar as seguintes informaccedilotildees
Em ediccedilotildees impressas do Novo Testamento vocecirc encontraraacute trecircs acentos conhecidos como agudo ( ) [por exemplo ti] grave ( ) [proj] e circunflexo [ =] [a)rxv=] Estes acentos natildeo faziam parte do texto original do Novo Testamento eles aparecem apenas em manuscritos do 9ordm Seacuteculo em diante O sistema idealizado pelos escritores do grego claacutessico como uma ajuda para a pronuacutencia como o ( acute ) indicando um tom alto ( ` ) indicando um tom baixo e [ =] um tom ascendente e descendente
Em uns poucos casos os acentos distinguem palavras que de outra forma pareceriam iguais Por exemplo ei) significa ldquoserdquo mas ei)= ldquoeacutesrdquo Eacute possiacutevel ler o Novo Testamento sem saber nada sobre os acentos As regras de acentuaccedilatildeo satildeo complicadas e a maior parte dos estudantes natildeo precisa aprendecirc-las Para os que tecircm um interesse especial o sumaacuterio seguinte provecirc uma introduccedilatildeo baacutesica
Note que siacutelaba longa eacute geralmente aquela que conteacutem uma vogal longa (h w) ou um ditongo Todavia ai e oi satildeo consideradas curtas quando ocorrem no fim de uma palavra (desta forma a siacutelaba final eacute curta em logogogogoijijijij Em ditongos eacute costume colocar o acento sobre a segunda vogal (tou=to)
Regras baacutesicas de acentuaccedilatildeo
1 O acento pode ser colocado sobre uma das trecircs uacuteltimas siacutelabas da palavra (Jo 13 anta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= ou)de e(n o( gegonen
2 Se a uacuteltima siacutelaba de uma palavra eacute longa o acento pode ser colocado soacute em uma
25
das duas uacuteltimas siacutelabas (pneumata mas pneumaton) 3 O acento circunflexo soacute pode ser colocado sobre uma das duas uacuteltimas siacutelabas da
palavra e soacute sobre uma siacutelaba longa (dw=ma dou= (Romai=oi) 4 Em verbos o acento agudo eacute colocado tatildeo longe do fim da palavra quanto
permitem as regras 1 e 2 (didwmi e(disoun) Quando um verbo eacute contracto e o acento agudo for colocado sobre a vogal contraiacuteda este eacute substituiacutedo por um acento circunflexo sobre a vogal contraiacuteda (filew torna-se filw=)
5 Excetuando-se as regras 1 e 2 natildeo haacute regras para indicar onde os acentos satildeo colocados em substantivos Eacute necessaacuterio aprender a colocar o acento ao aprender-se a palavra Mas note que na maior parte das vezes um substantivo conserva o seu acento nos demais casos na mesma siacutelaba em que ele cai no nominativo (a)rxh a)rxh=j) a menos que outras regras exijam uma mudanccedila (pneu=ma pneumatoj) mas pneumatwn [regra 2])
6 Quando uma palavra que naturalmente leva um acento agudo na uacuteltima siacutelaba eacute seguida por outra na mesma frase o acento agudo eacute substituiacutedo por um acento grave (touj a)delfououououjjjj blepw mas blepw touj a)delfououououjjjj)
7 Em circunstacircncias normais uma palavra leva soacute um acento Haacute contudo diversas palavras curtas (por exemplo e)sti me tij pwj) que lanccedilam o acento que elas teriam para traacutes para a palavra anterior quando isso eacute possiacutevel Por exemplo a)nqtrwpoj tij - um certo homem dou=loj tij ndash um escravo h(yato mou tij ndashalgueacutem me tocou (note que o acento de mou foi lanccedilado para traacutes sobre o h(yato e o acento de tij sobre o mou)
8 Dois acentos agudos natildeo podem ficar sem siacutelabas vizinhas Por isso topoj tij ndash um certo lugar (topoacutej eacute impossiacutevel e entatildeo tij simplesmente perde o acento) Mas onde uma palavra dissiacutelaba natildeo pode lanccedilar seu acento para traacutes ela o reteacutem e)n top= tini h=)n ndash ele estava em certo lugar
9 Palavras que laccedilam seus acentos para traacutes satildeo chamadas de encliacuteticas o( h( oi( ai( ei)j e)n e)k ou) e w(j natildeo tecircm acentos
O acento se coloca em cima da vogal da siacutelaba tocircnica da palavra e no caso de cair sobre um ditongo eacute sempre colocado sobre a sua segunda vogal
Ex lam-ba-nei ton dou=lon a)-kou-w tw=j fwnh=j Quando letras maiuacutesculas satildeo acentuadas a aspiraccedilatildeo e o acento satildeo colocados antes
da letra e natildeo em cima dela Ex )Ihsou= - i)hsou= )Eferoj
As uacutenicas palavras gregas que natildeo recebem acentos satildeo as procliacuteticas e as encliacuteticas Procliacuteticas satildeo as palavras monossilaacutebicas que natildeo tecircm acento proacuteprio e satildeo
pronunciadas junto com a palavra que segue agrave qual estatildeo intimamente ligadas Ex o(o(o(o( logoj e)ke)ke)ke)k qeou=
26
A este grupo pertencem as dez palavras gregas que nunca levam acentos Satildeo elas 1 Quatro formas do artigo o( oi( h( ai( 2 O adveacuterbio de negaccedilatildeo ou) (ou)k ou)x) 3 Trecircs preposiccedilotildees e)n ei)j e)k 4 Duas conjunccedilotildees w(jw(jw(jw(j = como eieieiei( = se
Palavras encliacuteticas Satildeo as palavras monossilaacutebicas e dissilaacutebicas que normalmente perdem seu proacuteprio
acento e se pronunciam junto com a palavra que vem antes porque satildeo consideradas como parte delas
Ex a)gapa=j memememe o(o(o(o( qeoj e)stin a)gaqoj A este grupo pertencem A maioria das formas do verbo ei)mi (eu sou) E a maioria
das formas do verbo fhmi As formas do pronome pessoal mou= = meu moi = para mim sou= = teu soi = para ti se = te
ASPIRACcedilAtildeO
Na liacutengua grega as palavras que comeccedilam com vogal ou ditongo levam um sinal
chamado aspiraccedilatildeo (espiacuterito) Este sinal se coloca sobre a vogal inicial ou caso a palavra comeccedilar com ditongo sobre a segunda vogal deste No caso de a palavra comeccedilar com maiuacutescula se coloca antes dela A aspiraccedilatildeo indica como se pronuncia a palavra
e)xomenoj r(hmata ui(ou= )Abraam A aspiraccedilatildeo branda (rsquo ) natildeo afeta a pronuacutencia e natildeo eacute considerada na transliteraccedilatildeo Ex ou)ranoj ceacuteu pronuncia-se uranoacutes a)gaph amor pronuncia-se agaacutepē A aspiraccedilatildeo aacutespera (lsquo ) indica que a palavra se pronuncia com um som parecido com
o ldquohrdquo em inglecircs (house) ou ldquojrdquo em espanhol (juego) Na transliteraccedilatildeo a aspiraccedilatildeo aacutespera eacute representada pela letra h
Ex o(doj caminho pronuncia-se hodoacutes e se translitera hodoacutes eu(rnikw eu acho pronuncia-se e translitera-se heurisco Quando o u ou o r estatildeo no iniacutecio de uma palavra sempre levam aspiraccedilatildeo aacutespera
Ex r(hma = rhecircma palavra u(pomonh = hupomonē paciecircncia Quando uma palavra leva aspiraccedilatildeo e acento na mesma vogal a maneira de colocaacute-lo
se ilustra nos seguintes exemplos e)xw e(n (um) (Anna (Ana)
TREMA O trema (uml) indica que duas vogais juntas natildeo formam um ditongo e que tambeacutem se
pronunciam separadamente Ex i)sxu+i ischuacute-i prwi+ pro-iacute )Hsai+aj Esa-iacuteas
27
a)skhseij - exerciacutecios
1 a)nagignwske kai grafe (Leia e escreva) o( profhthj (o profeta) o( poihthj (o poeta) o( filosofoj (o filoacutesofo) o( didaskaloj (o professor) o( i)atroj (o meacutedico) 2 GRAFE grafre Escreva (Em letras minuacutesculas) EGW LEGW
IWANNHS ESTI O PROFHTHS
SU EI O POIHTHS
UMEIS ESTE OI FILOSOFOI
EGW EIMI O DIDASKALOS
SINAIS DE PONTUACcedilAtildeO
Port Koinecirc Exemplo Grego Ponto final Deus qeoj Viacutergula Deus qeoj Ponto Viacutergula ou dois pontos ou Deus Deus qeoj Deus qeoj
portuguecircs em grego
ponto final igual
viacutergula igual
ponto e viacutergula
dois pontos
exclamaccedilatildeo
ponto no alto da linha
interrogaccedilatildeo helliphelliphelliphellip (cuidado)
28
DICAS DE LIacuteNGUA PORTUGUESA As Classes de Palavras Frase eacute uma combinaccedilatildeo de palavras organizadas segundo determinadas leis Sua
estrutura elementar apoacuteia-se basicamente em duas classes de palavras o substantivo e o verbo Exs
a O menino brinca Substantivo verbo
b As andorinhas voam Substantivo verbo 1 Substantivo Pertencem a esta classe todas as palavras que designam os seres
em geral as entidades reais ou imaginaacuteveis cadeira Cearaacute anjo alegria 2 Verbo Pertencem a essa classe as palavras que designam as accedilotildees ou processos que
ocorrem com os seres em geral cantar falar desaparecer partir O verbo eacute a uacutenica classe de palavras em que o tempo eacute marcado por uma desinecircncia proacutepria conto (presente indica a accedilatildeo feita no tempo real ) cantava ( preteacuterito [passado] imperfeito indica uma accedilatildeo imperfeita natildeo concluiacuteda ) cantei ( preteacuterito perfeito indica uma accedilatildeo concluiacuteda ) cantarei ( futuro aponta uma accedilatildeo que estaacute por vir ) cantaria ( futuro do preteacuterito indica uma accedilatildeo do passado que visava o futuro)
3 Os sateacutelites do substantivo 31 Adjetivo Classe de palavras que serve para indicar as qualidades as propriedades do
substantivo Exs a Cadeira confortaacutevel b Garoto feliz A locuccedilatildeo adjetiva eacute a expressatildeo formada de preposiccedilatildeo mais substantivo
qualificadora de outro substantivo Exs a Casa de tijolos b copo de cristal 32 Numeral Classe que serve para indicar a quantidade dos substantivos quantos
satildeo eles Exs um dez duacutezia oitenta mileiro O numeral ordinal indica a posiccedilatildeo de certo substantivo numa escala de nuacutemeros
dispostos em seacuterie Exs primeiro trigeacutesimo mileacutesimo 33 Artigo Classe que serve basicamente para indicar se o substantivo eacute concebido com
algo jaacute definido e conhecido previamente ou como algo indefinido e natildeo nomeado anteriormente Exs Havia um menino e um cachorro muito amigos O cachorro chama-se Buck e era da raccedila pastor-alematildeo O menino era contente com seu cachorro
4 Os sateacutelites do verbo 41 Adveacuterbio Pertencem a esta classe as palavras que se associam ao verbo para indicar
as vaacuterias circunstacircncias que envolvem a accedilatildeo (tempo lugar modo causa etc ) Exs O aviatildeo pousou suavemente aqui ontem
29
O aviatildeo pousou suavemente aqui ontem Artigo substantivo verbo adveacuterbio de modo adv de lugar adv de tempo OBS Em alguns casos o adveacuterbio pode modificar um adjetivo ou um outro adveacuterbio Exs a O dia foi bastante agitado b Estou muito bem Adveacuterbio adjetivo adveacuterbio adveacuterbio
A locuccedilatildeo adverbial eacute a expressatildeo formada de preposiccedilatildeo mais substantivo modificadora do verbo Exs A aviatildeo pousou no porta-aviotildees sem atraso Verbo locuccedilatildeo adverbial locuccedilatildeo adverbial 42 Pronome Eacute a classe de palavras que serve para indicar uma das trecircs pessoas
do discurso ou situar alguma coisa em relaccedilatildeo a essas trecircs pessoas Ex Noacutes vocecirc minha aquela algueacutem Existem os pronomes pessoais do caso reto que funcionam com sujeito da oraccedilatildeo (eu tu ele noacutes voacutes eles) e do caso obliacutequo que funcionam com complementos da oraccedilatildeo (me te o a se lhe nos vos os as se lhes mim comigo ti contigo si consigo ele ela noacutes conosco voacutes convosco si consigo eles elas) os demonstrativos (aquele aquela aquilo este essa) os possessivos (meu teu minha nosso vosso) os relativos (que qual) os interrogativos (quem qual ) os de tratamento (Senhor Vossa Excelecircncia)
SUBSTANTIVOS GREGOS
O substantivo e o verbo satildeo palavras principais no discurso As outras satildeo
consideradas auxiliares Eis algumas como exemplo a)nqrwpoj a)ggeloj kosmoj logoj liqoj exprimem substacircncia ndash satildeo substantivos luw legw a(giazw
exprimem accedilatildeo ndash satildeo verbos Os substantivos podem servir como sujeito e objeto ou complemento direto
qeoj a)gapa= a)nqrwpon a)nqrwpoj a)gapa= qeon Suj verbo objeto - sujeito verbo Objeto
a) O grego natildeo utiliza a ordem das palavras na formaccedilatildeo da frase como no portuguecircs pode invertecirc-las Por exemplo sujeito predicado complemento e acessoacuterios Deus ama o mundo
b) Grego qeoj a)gapa= ton kosmon O sujeito eacute qeoj e o objeto direto eacute ton kosmon Ordem inversa ton kosmon a)gapa= o( qeoj O sujeito eacute o( qeoj No final da frase e o objeto direto eacute ton kosmon no princiacutepio Conclusatildeo O sujeito eacute indicado pela terminaccedilatildeo [oj] ndash diz-se nominativo ndash N O objeto direto eacute indicado pela terminaccedilatildeo [on] ndash diz-se acusativo ndash A
30
A mudanccedila de forma dos substantivos chama-se Declinaccedilatildeo CASO Caso Sigla Forma Funccedilatildeo
o)nomastikh Nominativo N oj Sujeito genikh Genitivo G ou= Posse dwtikh Dativo D Objeto indireto ai)tiatikh Acusativo A on Objeto direto
c) Determinar o sujeito e o objeto direto nas seguintes frases qeoj a)gapa= ton ui(on
ton ui(on a)gapa qeoj logon legei o( dou=loj )Ihsou legei logon Declinaccedilatildeo
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoj a palavra genikh Genitivo G ou= logou da palavra dwtikh Dativo D Objeto indireto log agrave palavra ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto on logon a palavra
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoi as palavras genikh Genitivo G wn logwn das palavras dwtikh Dativo D Objeto indireto oij logoij agraves palavras ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto ouj logouj as palavras
O grego modifica a uacuteltima siacutelaba das palavras para indicar a sua funccedilatildeo seja qual for a posiccedilatildeo na frase As formas das declinaccedilotildees chamam-se casos
Caso indica funccedilatildeo Forma Caso Sigla Funccedilatildeo Exemplo traduccedilatildeo oj Nominativo N Sujeito logoj palavra ou Genitivo D logou da palavra Dativo A Objeto indireto log agrave palavra on Acusativo A Objeto direto logon a palavra
Os substantivos terminados em [oj] cumprem sempre a funccedilatildeo de sujeito Os substantivos terminados em [on] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto direto Os substantivos terminados em [] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto indireto
diakonoj legei logon qeou= dou=l O diaacutecono fala a palavra de Deus ao servo Sujeito Verbo Objeto direto Objeto indireto
31
Substantivos satildeo palavras que datildeo nomes aos seres de modo geral eles satildeo flexionados com relaccedilatildeo ao seu gecircnero e ao seu nuacutemero
Gecircnero satildeo flexionados em masculino feminino e ainda o neutro Nuacutemero aleacutem do singular e do plural temos o dual As Declinaccedilotildees Gregas Satildeo modificaccedilotildees sofridos pelo substantivo na uacuteltima siacutelaba dando sua funccedilatildeo
sintaacutetica na frase Nem todos os substantivos satildeo flexionados da mesma forma os que apresentam as mesmas flexotildees satildeo agrupados em declinaccedilotildees Os estudiosos antigos da gramaacutetica relacionaram com pequenas variaccedilotildees dez declinaccedilotildees poreacutem haacute trecircs seacuteculos aconteceu uma mudanccedila e reuniram apenas trecircs satildeo estas
Casos Gregos O grego trabalha com casos para indicar as funccedilotildees sintaacuteticas dos substantivos Estes casos satildeo em nuacutemero de oito Nominativo Genitivo Dativo Acusativo Ablativo Locativo Instrumental e Vocativo Mas eles se apresentam em cinco formas apenas Isso porque alguns possuem a mesma forma o Locativo o Instrumental e o Dativo possuem a mesma terminaccedilatildeo (w w) por isso muitas gramaacuteticas os consideram simplesmente como Dativo Os casos Genitivos e Ablativos possuem a mesma terminaccedilatildeo (ou ou) por isso algumas gramaacuteticas os consideram como Genitivo sendo assim em algumas gramaacuteticas os classifiquem apenas em cinco casos assim vejamos esses casos Nominativo eacute o caso que indica que o substantivo exerce a funccedilatildeo sintaacutetica de sujeito da frase
1 O nominativo o chamado predicativo do sujeito nas frases que possuam predicados nominais Ex a)postoloj a)gei ton filon (o apoacutestolo conduz o amigo) o( qeoj kurioj e)stin (Deus eacute o Senhor)
2 Genitivo eacute o caso usado para indicar que o substantivo tem a ideacuteia de uma posse No portuguecircs natildeo eacute usado este termo Ex gnwskomen ton adelfon tou= a)nqrwpou (Noacutes conhecemos o irmatildeo do homem)
3 Dativo eacute o caso que indica a ideacuteia de interesse pessoal Corresponde ao nosso objeto indireto Ex legw t= a)nqrwp (eu falo ao Homem)
4 Acusativo expressa a ideacuteia de extensatildeo corresponde ao nosso objeto direto Ex a)kouw ton logon (eu ouccedilo a palavra)
5 Vocativo eacute o caso que expressa exclamaccedilatildeo Ex kurie a)koue (Senhor Escuta) 6 Ablativo eacute o caso usado com o substantivo indicar a ideacuteia fundamental de origem
derivaccedilatildeo ou ponto de partida Ex o( nomoj e)rxetai ton qeou= (A lei vem de Deus) 7 Locativo eacute o caso que exprimi a ideacuteia de lugar Ex o( a)nqrwpoj e)stin t=
kosm (o homem estaacute no mundo) 8 Instrumental eacute o caso que tem a ideacuteia do meio atraveacutes do qual a accedilatildeo verbal eacute
realizada Podendo tambeacutem indicar a ideacuteia de associaccedilatildeo ou acompanhamento Ex pempw a)rton t= a)postol (eu envio o patildeo pelo apoacutestolo) legw t= qe (eu falo com Deus)
32
Segunda Declinaccedilatildeo Os substantivos da 2ordf declinaccedilatildeo satildeo os substantivos que tecircm raiz - oooo Eles possuem dois gecircneros o Masculino e o Neutro Os masculinos satildeo aqueles substantivos terminados em ojojojoj e tecircm como paradigma o substantivo logojlogojlogojlogoj Jaacute os de gecircneros Neutros satildeo aqueles terminados em onononon cujo paradigma eacute biblonbiblonbiblonbiblon
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N logoj logoi
GENITIVO genikh G logou logwn
DATIVO dwtikh D log logoij
ACUSATIVO ai)tiatikh A logon logouj
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N biblion biblia GENITIVO genikh G bibliou bibliwn DATIVO dwtikh D bibli biblioij ACUSATIVO ai)tiatikh A biblion biblia
Substantivos Masculinos da 2ordf Declinaccedilatildeo ndash ojojojoj
Substantivos Neutros da 2ordf declinaccedilatildeo - onononon
N logoj Palavra biblion O livro
G logou Da palavra bibliou Do livro
Abl logou Da palavra bibliou Do livro
Loc log Na palavra bibli No livro Inst log Com a pela palavra bibli Com o pelo livro D log Agrave palavra bibli Ao livro
A logon Palavra biblion O livro
Voc loge Palavra biblion livro N logoi Palavras biblia Os livros
G logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Abl logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Loc logoij Nas palavras biblioij Nos livros Inst logoij Com as pelas palavras biblioij Com os pelos livros D logoij Agraves palavras biblioij Aos livros
A logouj Palavras biblia Os livros
Voc logoi Palavras biblia livros
33
Vocabulaacuterio Substantivos masculinos seguem o paradigma logojlogojlogojlogoj
SINGULAR PLURAL N logoj logoi
G logou logwn
D log logoij
A logon logouj
Vocabulaacuterio
Grego Portuguecircs O Nordm de Vezes no NT a(martoloj pecador (hamartiologia) 47 a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)lla Mas (ecircnfase 635) a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) de E mas (2771) diaboloj diabo (175) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 filoj Amigo 29 foboj Medo (Fobia 47) kai E tambeacutem (947) kairoj Tempo 85 karpoj Fruto 66 kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave 45) nomoj Lei (Deutero-nocircmio 194) o)xloj Multidatildeo 174 o)fqalmoj Olho 100 oi)koj Casa 115
34
ou) ou)k ou)x natildeo (1619) ou)ranoj Ceacuteu 272 paraklhtoj Consolador advogado 5 potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) qanatoj Morte (tanatologia)120 qeoj Deus deus (teologia 1314) qronoj Trono 62 stauroj Cruz 28 stefanoj Coroa 18 tufloj Cego 50 u(mnoj Hino 2 ui(oj Filho 374 Xristoj Cristo (ungido crisma 529) xronoj Tempo 54 zh=loj Zelo 16
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a(martoloj a)nqrwpoj a)rtoj a)delfoj
a)mnoj a)postoloj didaskaloj e)piskopoj kosmoj ou)ranoj potamoj qanatoj
Decirc o plural e o singular das seguintes palavras
decirc o plural decirc o singular
oJ a[ggelo oiJ diavkonoi
oJ ajdelfov oiJ douloi
oJ qeov oiJ oi[koi
hJ diavkono aiJ qevoi
hJ h[rhmo aiJ oJdoiv
hJ ceirov aiJ a[mpeloi
to gevno ta ajrniva
to e[qo ta tevkna
35
Vocabulaacuterio Substantivos neutros seguem o paradigma biblionbiblionbiblionbiblion
SINGULAR PLURAL N biblion biblia
G bibliou bibliwn
D bibli biblioij
A biblion biblia
Substantivos neutros Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo musthrion Segredo paidion Crianccedila a)rnion Cordeirinho ploi=on Barco navio biblion Livro probaton Ovelha daimonion Democircnio proswpon Rosto face pessoa e)rgon Obra trabalho sabbaton Saacutebado i(eron Templo shmei=on Sinal eu)aggelion Evangelho sunedrion Sineacutedrio lutron Resgate teknon Filho crianccedila marturion Testemunho
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a)rnion daimonion e)rgon i(eron
eu)aggelion lutron marturion teknon musthrion paidion ploi=on probaton
Primeira declinaccedilatildeo Os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm raiz ndash aaaa Eles possuem
dois gecircneros os femininos e os masculinos Os substantivos femininos 1ordf declinaccedilatildeo estatildeo divididos em dois grupos aqueles
cujas raiacutezes terminam numa vogal ou em rrrr que levam a terminaccedilatildeo aaaa e tem como paradigma o substantivo oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia) e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr que levam a terminaccedilatildeo hhhh e tem como paradigma o substantivo grafhgrafhgrafhgrafh Entretanto os substantivos femininos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm uma pequena exceccedilatildeo com relaccedilatildeo aos chamados substantivos sigmaacuteticos (ssss - jjjj) ou seja todos aqueles que acabam em sigma [glglglglwwww====ssssssssaaaa] Eles sofrem alteraccedilotildees no nominativo e no acusativo singular em vez de seguir o paradigma grafē (grafhgrafhgrafhgrafh) eles seguem o paradigma oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia)
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N oi)kia oi)kiai N grafh grafai G oi)kiaj oi)kiw=n G grafh=j grafw=n D oi)ki oi)kiaij D gra fv= grafai=j A oi)kian oi)kiaj A grafhn grafaj
36
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (aaaa) e seguem o paradigma oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia Substantivos Femininos Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo a(martia Pecado metanoia Arrependimento a)lhqeia Verdade o)milia Conversa a)nomia Iniquumlidade oi)kia Casa basileia Reino o(mologia Confissatildeo diakonia Serviccedilo parousia Vinda diaspora Dispersatildeo sofia Sabedoria e)kklhsia Igreja swthria Salvaccedilatildeo e)paggelia Promessa filadelfia Amor fraternal eu)logia Becircnccedilatildeo louvor h(mera Dia eu)xaristia Gratidatildeo qura Porta kardia Coraccedilatildeo petra Rocha pedra koinwnia Comunhatildeo xara Alegria marturia Testemunho w(ra hora
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N glw=ssa glw=ssai N doca docai
G glwsshj glwssw=n G dochj docwn
D glwssv glwssaij D docv docai=j
A glw=ssan glw=ssaj A docan docaj
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (h) e seguem o paradigma
grafgrafgrafgrafh
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo a)paph Amor o)rgh Ira coacutelera a)delfh Irmatilde parabolh Paraacutebolas a)rxh Princiacutepio proseuxh Oraccedilatildeo diaqhkh Alianccedila sinagwgh Sinagoga didaxh Ensino u(paoh Obediecircncia dikaiosunh Justiccedila u(potagh Submissatildeo ei)rhnh Paz u(pomonh Perseveranccedila e)ntolh Mandamento fulh Tribo e)pistolh Carta epiacutestola fwnh Voz som numfh Noiva yuxh Alma
37
ajgrafhngrafA
ai=jgrafv=grafD
w=ngrafh=jgrafG
aigrafhgrafN
PLURALSINGULAR
RAIZRAIZ
Exerciacutecio - a)skhseij
Decline os seguintes substantivos a)paph a)delfh a)rxh diaqhkh didaxh dikaiosunh ei)rhnh e)ntolh e)pistolh numfh o)rgh parabolh proseuxh sinagwgh u(paoh u(potagh u(pomonh fulh fwnh yuxh
Os substantivos masculinos da 1ordf declinaccedilatildeo tambeacutem satildeo divididos em dois grupos aqueles cujas raiacutezes terminam em vogal (neaniaj) ou em tttt (profprofprofprofhhhh tttthhhhς) levam a terminaccedilatildeo aaaaς e tem como paradigma o substantivo neanianeanianeanianeaniaς e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr levam a terminaccedilatildeo hhhhς e tem como paradigma o substantivo profprofprofprofhhhh tttthhhhς Em siacutentese os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo satildeo os femininos terminados em aaaa e em hhhh e os substantivos masculinos terminados em aaaaς e hhhhjjjj
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N neaniaj neaniai N profhthj profh=tai
G neaniou neaniw=n G profhtou profhtw=n
D neani neaniaij D profhtv profhtaij
A neanian neaniaj A profhthn profhtaj
VOCABULAacuteRIO Todos estes substantivos satildeo masculinos (o() o seguem os paradigmas neaniajprofhthj Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo rsquoHliaj Elias krithj Juiz rsquoHsaiaj Isaiacuteas maqhthj Aluno disciacutepulo neaniaj Moccedilo jovem margarithj Peacuterola Bappisthj Batista mesithj Mediador
38
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo eu)aggelisthj Evangelista poihthj Fazedor Zhlwthj Zeloso profhthj Profeta rsquo Israhlithj Israelita stratiwthj Soldado rsquo Iwannhj Joatildeo u(phrethj Ministro servo klepthj Ladratildeo u(pokithj Hipoacutecrita
a)skhseij Decline os seguintes substantivos neaniaj Bappisthj eu)aggelisthj
klepthj maqhthj profhthj u(phrethj
Terceira Declinaccedilatildeo A 3ordf declinaccedilatildeo grega geralmente eacute conhecida como declinaccedilatildeo consoante pois a maioria dos seus substantivos possuem raiz ndash consoante Eacute a mais difiacutecil das declinaccedilotildees gregas Diferente da 1ordf e da 2ordf declinaccedilatildeo a 3ordf abrange os trecircs gecircneros Feminino Masculino e Neutro
SINGULAR PLURAL
N ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς N ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
V φφφφῶῶῶῶςςςς V φφφφῶῶῶῶτατατατα
A ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς A ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
G τοτοτοτοῦῦῦῦ φωτφωτφωτφωτόόόόςςςς G ττττῶῶῶῶνννν φφφφώώώώτωντωντωντων
D ττττῷῷῷῷ φωτφωτφωτφωτίίίί D τοτοτοτοῖῖῖῖςςςς φφφφώώώώσισισισι
substantivo masculino
substantivo feminino
substantivos neutros
nom oJoJoJoJ lovgo hJhJhJhJ oJdov totototo tevknon ajrnivon
genabl toutoutoutou lovgou thththth oJdou toutoutoutou tevknou ajrnivou
dtlcit twtwtwtw lovgw thththth oJdw twtwtwtw tevknw ajrnivw
acus tontontonton lovgon thnthnthnthn oJdovn totototo tevknon ajrnivon
sing
voc lovge oJdev tevknon ajrnivon
nom oiJoiJoiJoiJ lovgoi aiJaiJaiJaiJ oJdoiv tatatata tevkna ajrniva
genabl twntwntwntwn lovgwn twntwntwntwn oJdwn twntwntwntwn tevknwn ajrnivwn
dtlcit toitoitoitoi lovgoi taitaitaitai oJdoi toitoitoitoi tevknoi ajrnivoi
acus toutoutoutou lovgou tatatata ojdouv tatatata tevkna ajrniva
pl
voc lovgoi oJdovi tevkna ajrniva
39
VERBOS GREGOS
A forma como os verbos satildeo identificados (que eacute a que aparece nos dicionaacuterios) eacute a da primeira pessoa do singular do presente do indicativo da voz ativa Assim e)imi (eu sou) legw (eu falo eu digo)
Os verbos tecircm tempo voz e modo como no portuguecircs Os tempos verbais gregos expressam mais a qualidade da accedilatildeo do que o tempo em que a accedilatildeo acontece Somente no Indicativo eacute que o Presente indica Tempo Presente A ideacuteia principal do Presente eacute que a accedilatildeo eacute contiacutenua ainda em progresso e eacute chamada de Linear ou Durativa
Verbo eacute a palavra que indica accedilatildeo ou estado da accedilatildeo as flexotildees sofridas pelo verbo chamam-se conjugaccedilotildees Eles estatildeo divididos em dois grupos de conjugaccedilotildees o de terminaccedilatildeo wwww (legw) possuindo a maioria dos verbos gregos e o de terminaccedilatildeo mimimimi (e)imi) contendo somente uma minoria
Os verbos gregos como no portuguecircs possuem modificaccedilotildees numeacutericas pessoa (1ordf 2ordf e 3ordf) e nuacutemero (singular e plural)
Tempos Verbais O tempo verbal em grego eacute diferente do portuguecircs aleacutem de indicar a eacutepoca o tempo refere-se principalmente agrave qualidade da accedilatildeo ou seja se a accedilatildeo foi completada ou natildeo A accedilatildeo completa chama-se tambeacutem accedilatildeo pontilear e a incompleta linear que eacute descrita como estando em processo em andamento No grego temos trecircs tempos Primaacuterios Presente Perfeito (Passado) e Futuro E trecircs tempos Secundaacuterios Aoristo Imperfeito e Mais-que-Perfeito
Presente indicam aleacutem de uma accedilatildeo pontilear uma accedilatildeo contiacutenua ou um estado incompleto A accedilatildeo eacute descrita como em progresso em andamento durativa ou linear
Futuro como em portuguecircs indica o que vai acontecer Geralmente expressa a ideia de uma accedilatildeo pontilear mas em alguns casos pode ser durativa
Ex Jesus voltaraacute em gloacuteria Imperfeito expressa uma accedilatildeo que foi contiacutenua por algum tempo no passado mas
que jaacute cessou A accedilatildeo pode ter sido continuada habitual intermitente etc o que eacute determinado pelo contexto e pelo significado do verbo
Ex Jesus proclamava o Reino de Deus
Aoristo Eacute um tempo indefinido Essencialmente ele natildeo tem significaccedilatildeo temporal embora esse significado esteja presente no modo indicativo onde o aoristo tem significaccedilatildeo passada e recebe o (faltou o siacutembolo na apostila) de aumento como o tempo imperfeito
Perfeito Eacute um tempo grego peculiar em sua funccedilatildeo e natildeo encontramos correspondecircncia em nossa liacutengua Ele combina a accedilatildeo pontilear e a linear por expressar geralmente no indicativo o efeito ou estado no presente como resultado de uma accedilatildeo no passado indicando assim a permanecircncia de uma accedilatildeo completa ou um estado presente resultado de uma accedilatildeo passada
Mais-que-Perfeito Associa a accedilatildeo pontilear com a linear soacute que estas accedilotildees satildeo combinadas no passado Tem a mesma ideacuteia do nosso passado imperfeito
40
Modos verbais O modo verbal indica a maneira da afirmaccedilatildeo verbal ou seja como a accedilatildeo eacute realizada Eacute a maneira ou a forma por meio da qual o verbo exprime a accedilatildeo Assim temos o Indicativo Subjuntivo Imperativo Optativo Infiniti vo e o Particiacutepio
1 Indicativo que expressa um fato tido como certo
2 Subjuntivo que enuncia o fato de modo possiacutevel duvidoso
3 Imperativo que expressa ordem proibiccedilatildeo conselho
4 Optativo que expressa desejo opccedilatildeo
5 Infinitivo que eacute considerado como um substantivo-verbal O infinitivo eacute um substantivo-verbal Eacute sempre indeclinaacutevel (o que significa que natildeo tem casos N G D A) Quando eacute antecedido de um artigo definido o artigo eacute sempre neutro singular e eacute declinado segundo a funccedilatildeo do infinitivo
6 Particiacutepio eacute considerado como um adjetivo-verbal
Vozes Verbais A voz verbal indica como a accedilatildeo ou o estado do verbo se refere ao sujeito Natildeo existe accedilatildeo sem causa E a origem desta causa eacute descrita pela voz Em grego como no portuguecircs temos trecircs vozes verbais Ativa Meacutedia (reflexiva) e Passiva
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
raiz terminaccedilatildeo
do VIPMP VIPPM
Traduccedilatildeo
Presente do Indicativo
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
-omai
-h
-etai
-ovmeqa
-esqe
-ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
VIPP eu sou solto
VIPM eu solto para mim eu me solto
VIPP tu eacutes solto
VIPM tu soltas para ti tu te soltas
VIPP ele(a) eacute solto
VIPM ele(a) solta para si ele(ou ele se solta
VIPP noacutes somos soltos
VIPM noacutes soltamos para noacutes noacutes nos soltamos
VIPP voacutes sois soltos
VIPM voacutes soltais para voacutes voacutes vos soltais
VIPP eles(as) satildeo soltos
VIPM eles(as) soltam para si eles(as) se soltam
Ativa onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a algo ou algueacutem Ex louw ndash eu lavo Meacutedia (reflexiva) onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a si mesmo Ex luomai - eu me lavo Passiva onde o sujeito sofre a accedilatildeo Ex louomai ndash eu sou lavado
41
Pres Ativa Traduccedilatildeo Pres Meacutedia Traduccedilatildeo louw Eu lavo luomai Eu me lavo loueij Tu lavas lu$ Tu te lavas louei Ele lava louetai Ele se lava louomen Noacutes lavamos louomeqa Noacutes nos lavamos louete Voacutes lavais louesqe Voacutes vos lavais louousi Eles lavam louontai Eles se lavam
Passiva louomai lou$ louetai louomeqa louesqe louontai
Eu sou lavado Tu eacutes lavado Ele eacute lavado Noacutes somos lavados Voacutes sois lavados Eles satildeo lavados
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
VIPA V = verbo I = Indicativo P = Presente A = Ativa VIPMP V = verbo I = Indicativo P = Presente M = meacutedia P = Passiva Paradigmas de verbos de terminaccedilatildeo -w-w-w-w no VIPA e VIPMP Satildeo formados pela simples adiccedilatildeo da terminaccedilatildeo verbal ao radical Observe que a
vogal temaacutetica eacute considerada como parte da terminaccedilatildeo verbal
luvwluvwluvwluvw ajkouvwajkouvwajkouvwajkouvw ejsqivwejsqivwejsqivwejsqivw e[cwe[cwe[cwe[cw levgwlevgwlevgwlevgw ginwvskwginwvskwginwvskwginwvskw gravfwgravfwgravfwgravfw bavllwbavllwbavllwbavllw
VIPA = R + -w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)
luvw
luvei
luvei
luvomen
luvete
luvousi(n)
ajkouvw
ajkouvei
ajkouvei
ajkouvomen
ajkouvete
ajkouvousi(n)
ejsqivw
ejsqivei
ejsqivei(n)
ejsqivomen
ejsqivete
ejsqiv usi(n)
e[cw
e[cei
e[cei
e[comen
e[cete
e[cousi(n)
levgw
levgei
levgei(n)
levgomen
levgete
levgousi(n)
ginwvskw
ginwvskei
ginwvskei(n)
ginwvskomen
ginwvskete
ginwvskousi(n)
gravfw
gravfei
gravfei(n)
gravfomen
gravfete
gravfousi(n)
bavllw
bavllei
bavllei(n)
bavllomen
bavllete
bavllousi(n)
VIPMP = R + -omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -etai -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
ajkouvomai
ajkouvh
ajkouvetai
ajkouovmeqa
ajkouvesqe
ajkouvontai
ejsqivomai
ejsqivh
ejsqivetai
ejsqiovmeqa
ejsqivesqe
ejsqivontai
e[comai
e[ch
e[cetai
ejcovmeqa
e[cesqe
e[contai
levgomai
levgh
levgetai
legovmeqa
levgesqe
levgontai
ginwvskomai
ginwvskh
ginwvsketai
ginwskovmeqa
ginwvskesqe
ginwvskontai
gravfomai
gravfh
gravfetai
grafovmeqa
gravfesqe
gravfontai
bavllomai
bavllh
bavlletai
ballovmeqa
bavllesqe
bavllontai
42
APLICACcedilAtildeO DA QUALIDADE DA ACcedilAtildeO VERBAL NO TEMPO VERB AL Qualidades Tempos _
Presente _ Mais-que-Perfeito
Imperfeito _ Linear - Pontilear Perfeito Linear
Futuro _ Mais-que-Perfeito
Presente _
Futuro _ Pontilear
Aoristo _
VERBOS Pessoa e Nuacutemero
Assim como no portuguecircs tambeacutem no grego os verbos tecircm terminaccedilotildees pessoais que indicam a pessoa e o nuacutemero do sujeito que executa a accedilatildeo
Exemplo Canto Indica que sou eu (1ordf pessoa do singular) que canta Cantas Indica eacutes tu (2ordf pessoa do singular) que cantas Cantamos Indica que somos noacutes (1ordf pessoa do plural) que cantamos
Mesmo que o sujeito jaacute esteja impliacutecito na terminaccedilatildeo verbal eacute possiacutevel que se
queira destacaacute-lo ou enfatizaacute-lo Nesses casos eacute acrescentado o pronome pessoal Exemplo nenikhka ton kosmon ndash venci o mundo e)gw nenikhka ton kosmon ndash eu venci o mundo
PRONOMES
O pronome eacute a palavra que substitui o nome evitando-lhe a repeticcedilatildeo O nome que eacute substituiacutedo pelo pronome chama-se antecedente o pronome concorda com o seu antecedente em gecircnero e nuacutemero
Em grego quando o pronome pessoal eacute usado eacute para dar ecircnfase Nas formas obliacutequas ele eacute bastante usado no NT
Exemplos
43
Jo 125
Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj
Pronomes pessoais
Pessoa Nuacutemero
su pronome pessoal da 2a pessoa nominativo singular
e)gw eu 1ordf Singular
E por que entatildeo batizas se tu natildeo eacutes o Cristo
su tu 2ordf Singular
Mt 69 Pater h(mw=n o( e)n toi=j ou)ranoi=j au)toj h o Ele ela 3ordf Singular
h(mw=n pronome pessoal da 1a pessoa genitivo plural h(me=ij noacutes 1ordf Plural
Pai nosso que estais nos ceacuteus u(me=ij voacutes 2ordf Plural
au)toi ai a Eles elas 3ordf Plural
PRONOMES
1a Pessoa Singular 1a Pessoa Plural N e)gw eu N h(me=ij noacutes
A e)meme me mim A h(ma=j nos conosco
G e)mou= mou de mim G h(mw=n de noacutes
D e)moimoi para mim D h(mi=n para noacutes
2a Pessoa Singular 2a Pessoa Plural
N su tu N u(me=ij voacutes
A se te ti A u(ma=j vos convosco
G sou= de ti G u(mw=n de voacutes
D soi para ti D u(mi=n para voacutes
3a Pessoa Singular 3a Pessoa Plural N au)toj Ele N au)toi Eles
A au)tou= Dele A au)tw=n Deles
G au)t= A ele G au)toi=j A eles
D au)ton Ele D au)touj Eles PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO luwluwluwluw (soltar) lu w Eu solto estou soltando lu eij Tu soltas estaacutes soltando lu ei Ele solta estaacute soltando lu omen Noacutes soltamos estamos soltando o = vogal temaacutetica lu ete Voacutes soltais estais soltando e = vogal temaacutetica lu ousi(n) Eles soltam estatildeo soltando
44
Pessoa e nuacutemero
portuguecircs grego
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eu
tu
elea
noacutes
voacutes
elesas
falo
falas
fala
falamos
falais
falam
ejgw
su
aujto aujth aujto
hJmei
uJmei
aujtoi aujtai aujta
levgw
levgei
levgei
levgomen
levgete
levgousin
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO a)gwa)gwa)gwa)gw (guiar) a)g w Eu guio estou guiando a)g eij Tu guias estaacutes guiando a)g ei Ele guia estaacute guiando a)g omen Noacutes guiamos estamos guiando a)g ete Voacutes guiais estais guiando a)g ousi(n) Eles guiam estatildeo guiando
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO ballwballwballwballw (jogo) ball w Eu jogo estou jogando ball eij Tu jogas estaacutes jogando ball ei Ele joga estaacute jogando ball omen Noacutes jogamos estamos jogando ball ete Voacutes jogais estais jogando ball ousi(n) Eles jogam estatildeo jogando
FUTURO DO INDICATIVO ATIVO luw (soltar) lu s w Eu soltarei lu s eij Tu soltaraacutes lu s ei Ele soltaraacute lu s omen Noacutes soltaremos lu s ete Voacutes soltareis lu s ousi(n) Eles soltaratildeo
45
luw Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo
1ordfps luw luw luein
2ordfps lueij lu$j lu=e
3ordfps luei lu$ luetw
1ordfpl luomen luwmen
2ordfpl luete luhte luete
3ordfpl luousi luwsi luetwsan
luw Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo
1ordfps luomai luwmai luestai
2ordfps lu$ lu$ luou
3ordfps luetai luhtai luesqw
1ordfpl luomeqa luwmeqa
2ordfpl luesqe luhsqe luesqe
3ordfpl luontai luwntai luesqwsan
luw Imperfeito Ativo
1ordfps e)luon
2ordfps e)luej
3ordfps e)lue
1ordfpl e)luomen
2ordfpl e)luete
3ordfpl e)lue
1ordfps e)luon
luw Imperfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps e)luomen
2ordfps e)luo
3ordfps e)lueto
1ordfpl e)luomeqa
2ordfpl e)luesqe
3ordfpl e)luonto
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Ativo Futuro Ativo
1ordfps lusw lusein
2ordfps luseij
3ordfps lusei
1ordfpl lusomen
2ordfpl lusete
3ordfpl lusousi
46
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Meacutedio Futuro Meacutedio
1ordfps lusomai lusestai
2ordfps lus$
3ordfps lusetai
1ordfpl lusomeqa
2ordfpl lusesqe
3ordfpl lusontai
luw Futuro Passivo Futuro Passivo
1ordfps luqhsomai luqhsesqai
2ordfps luqhs$
3ordfps luqhsetai
1ordfpl luqhsomeqa
2ordfpl luqhsesqe
3ordfpl luqhsontai
luw 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo
1ordfps e)lusa lusw lu=sai
2ordfps e)lusaj lus$j lu=son
3ordfps e)luse lus$ lusatw
1ordfpl e)lusamen luswmen
2ordfpl e)lusate lushte lusate
3ordfpl e)lusan luswsi lusatwsan
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio
1ordfps e)lusamhn luswmai lusasqai
2ordfps e)lusw lus$ lu=sai
3ordfps e)lusato lushtai lusasqw
1ordfpl e)lusameqa luswmeqa
2ordfpl e)lusasqe lushsqe lusasqe
3ordfpl e)lusanto luswntai luasqwsan
luw 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo
1ordfps e)luqhn luqw= luqhnai
2ordfps e)luqhj luqh=j luqhti
3ordfps e)luqh luq$= luqhtw
1ordfpl e)luqhmen luqw=men
2ordfpl e)luqhte luqh=te luqhte
3ordfpl e)luqhsan luqw=si luqhtwsan
47
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo Perfeito Ativo
1ordfps leluka lelukw lelukenai
2ordfps lelukaj leluk$j
3ordfps leluke leluk$
1ordfpl lelukamen lelukwmen
2ordfpl lelukate lelukhte
3ordfpl lelukasi (kan) lelukwsi
luw 1ordm Perfeito Meacutedio e Passivo 1ordmPerfeito Meacutedio e Passivo Perfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps lelumai lelusqai
2ordfps lelusai lu=sai
3ordfps lelutai lusasqw
1ordfpl lelumeqa
2ordfpl lelusqe lusasqe
3ordfpl leluntai luasqwsan
luw Mais que Perfeito Ativo
1ordfps e)lelukein
2ordfps e)lelukate
3ordfps e)lelukate
1ordfpl e)lelukate
2ordfpl e)lelukate
3ordfpl e)lelukate
luw + que Perfeito meacutediopassivo
1ordfps e)lelumhn
2ordfps e)leluso
3ordfps e)leluto
1ordfpl e)lelumeqa
2ordfpl e)lelusqe
3ordfpl e)lelunto
Verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv
Em grego haacute duas conjugaccedilotildees baacutesicas identificadas pelos verbos terminados em -w e -mi Embora os verbos em -w sejam mais comuns e regulares vamos primeiramente abordar o verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv que equivale aos nossos verbos auxiliares ser e estar e tambeacutem existir Como em portuguecircs tambeacutem na liacutengua grega este eacute o principal verbo de ligaccedilatildeo
A forma eijmiv (eu sou estou existo) estaacute na 1ps do VIPA (Presente do Indicativo Ativo) Como este verbo natildeo tem a forma passiva e meacutedia podemos dizer simplesmente VIP
48
VIPA ou VIP IMPERFEITO DO IND AT e)imi (SER)
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eijmiv ei ejstiv(n) ejsmevn ejstev eijsiv(n)
eu sou
tu eacutes
elea eacute
noacutes somos
voacutes sois
elesas satildeo
h)mhn h)=j h)=sqa h)=n h)=meqta h)te h)san
Eu era
Tu eras
Ele era
Noacutes eacuteramos
Voacutes eacutereis
Eles eram
Traduza as frases para o portuguecircs
ejgwv eijmi hJ quvrasum
eijmiv presbuvtero
ajgavph ejstin oJ qeov
oJ qeov ejstin ajgaqov
oiJ douloi tou qeou ejsmen
oJ jIwavnnh ejstin a[nqrwpo
ejgwv eijmiv hJ oJdo kai hJ ajlhvqeia kai hJ zwhv
Terminaccedilotildees Pessoais
O pronome pessoal quase natildeo eacute usado no grego pois as proacuteprias terminaccedilotildees jaacute indicam por si que a pessoa estaacute fazendo a accedilatildeo As terminaccedilotildees para os verbos primaacuterios (presente futuro e perfeito) satildeo w eij ei omen ete ousi
RAIZ TEMA VOGAL TEMAacuteTICA a) RAIZ a primeira pessoa do singular do Presente Ativo do Indicativo eacute a raiz do
verbo b) TEMARADICAL eacute a parte constante (quase sempre) de um verbo c) VOGAL TEMAacuteTICA eacute a vogal colocada entre o Tema e as Terminaccedilotildees
Pessoais que comeccedilam com consoantes O ldquoordquo [oacutemicron] antes de ldquomrdquo e ldquogrdquo e ldquoerdquo antes das outras consoantes
Para conjugar um verbo eacute soacute pegar o Tema adicionar as Terminaccedilotildees Pessoais e
colocar a vogal Temaacutetica onde for necessaacuteria Como exemplo vejamos como seria a conjugaccedilatildeo dos verbos luw e a)kouw
49
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees S 1 lu - w
I 2 lu - eij
N 3 lu - ei
P 1 lu o men
L 2 lu e te
U 3 lu - ousi
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees
S 1 a)kouomai o omai
I 2 a)kouv e v
N 3 a)kouetai e etai
P 1 a)kouomeqa o omeqa
L 2 a)kouesqe e esqe
U 3 a)kouontai o ontai
Conjugando os verbos
Forma no original
Categoria Tempo Modo Voz Pessoa Nuacutemero
Forma no leacutexico
Traduccedilatildeo literal
legei Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg legw Ele dizfala
a)koueij
ginwskomen
qelontai
legei
legousi(n)
legw
blepv
ginwskete
blepomai
xaireij
ei)= Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg e)imi Tu eacutes
ballete
a)geij
a)gapw
50
O nnnn (ny) moacutevel
Na terceira pessoa do singular e do plural o nnnn entre parecircnteses indica que a forma completa pode ser tanto e)sti ei)si quanto e)stin ei)sin As formas sem o nnnn normalmente satildeo usadas se a palavra que segue eacute iniciada por consoante formas com o nnnn satildeo normalmente usadas se a palavra que segue eacute iniciada por vogal ou se a forma verbal finaliza o enunciado Mas o uso natildeo eacute riacutegido haacute muitas exceccedilotildees especialmente em apoio do uso do nnnn
Exemplos yeusthj e)stinnnn kai o( pathr au)tou=
Ele eacute o pai da mentira )Iwannhj ou)k e)stinnnn o( Xritou=
Joatildeo natildeo eacute o Cristo )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin
Eu sou a videira (a) verdadeira e o pai meu o agricultor eacute Traduza as frases para o grego
Deus eacute amor
Joatildeo eacute profeta
Eu estou em casa
Jesus estaacute em casa
Somos seus profetas
Jesus eacute o patildeo da vida
Minha casa eacute na cidade
Somos amigos de Jesus
PRESENTE ATIVO DO INDICATIVO 1 blepw eu vejo 21 legw eu digo 2 ginwskw eu conheccedilo 22 luw eu solto destruo 3 grafw eu escrevo 23 metrew eu meccedilo 4 didaskw eu ensino 24 menw eu permaneccedilo 5 e)xw eu tenho 25 nikaw eu venccedilo 6 khrussw eu prego 26 proskunew eu adoro 7 latreuw eu sirvo 27 oi)kodomew eu construo 8 lambanw eu recebo 28 o(mologew eu confesso
51
9 paideuw eu educo 29 paraggellw eu ordeno 10 a)gapaw eu amo 30 krinw eu julgo 11 a)kouw eu escuto 31 paideuw eu educo 12 a)gw eu guio conduzo 32 e(uriskw eu acho encontro 13 telw eu quero desejo 33 louw eu me banho lavo 14 swzw eu salvo liberto 34 filassw eu guardo 15 kairw eu me alegro 35 grafw eu escrevo 16 a)ggelw eu anuncio 36 e)kballw eu expulso removo 17 qerapeuw eu cuido saro curo 37 e)sqiw eu como 18 a)postelw eu envio 38 diwkw eu persigo sigo 19 e)ggizw eu me aproximo 39 qanatow eu mato 20 tarassw eu agito 40 sunagw Eu reuacuteno convoco
ARTIGOS
PLURALSINGULARNeutFemMascNeutFemMasc
ta tajtouj to thnton
toi=jtai=jtoi=jt=tv= t=
tw=ntw=ntw=ntou= th=j tou=
taai(oi(toh(o(
O artigo Em portuguecircs temos artigos definidos (o a os as) e indefinidos (um uma uns
umas) Em grego existe apenas o artigo definido Assim uma palavra como logoj pode ser traduzida como palavra ou como uma palavra dependendo do contexto Mas o uso do artigo definido em grego corresponde em grande parte ao uso do artigo definido em portuguecircs As diferenccedilas satildeo frequumlentemente muito sutis para serem mencionadas numa introduccedilatildeo Atenccedilatildeo deveraacute ser dada ao modo como o artigo eacute usado nos exerciacutecios de grego e de portuguecircs que seguem e no Novo Testamento
O artigo grego geralmente funciona como o adjetivo concordando com a palavra
que ele modifica em gecircnero nuacutemero e caso
52
masculino feminino neutro
singular plural singular plural singular plural
nom oJ o oiJ os hJ a aiJ as tov oa tav osas
genabl tou do twn dos th da twn das tou doda twn dosdas
dat
loc
inst
tw
ao
no
com o
pelo
toi
aos
nos
com os
pelos
th
agrave
na
com a
pela
tai
agraves
nas
com as
pelas
tw
aoagrave
nona
com oa
peloa
toi
aosagraves
nosnas
com osas
pelosas
acus tovn o touv os thvn a tavv as tov oa tavv osas
Exerciacutecio Coloque os artigos correspondentes para cada substantivo
a[mpelwn (fem) aijwnwn (masc) gevno (neut)
a[nqrwpou a[rcontwn (masc) diavkonwn (fem)
ajpovstolo (masc) ajdelfoi qeoiv (masc)
a[rtou bivon kuvrioi
didavskalou gavmou laov (masc)
doulw doulw (fem) livqon
h[rhmo (fem) e[qo (neut) mhtrov (fem)
qeoiv (fem) h[rhmoi (fem) oJdou (fem)
kavlamoi (masc) qavnatw udatoi (neut)
nuktou (fem) qrovnoi fwtou (neut)
skovtoi (neut) ajrniva ceirov (fem)
PREPOSICcedilOtildeES proj A proj ton potamon Para o rio 4 Acusativo ei)j A ei)j ton potamon Para dentro do rio 4 Acusativo e)n D e)n t= potam= Dentro do rio em o rio 3 Dativo e)k G e)k potamou= Para fora do rio 2 Genitivo a)po G a)po potamou= Partindo do rio 2 genitivo
Preposiccedilatildeo eacute uma palavra que auxilia o substantivo a expressar o seu caso ou funccedilatildeo
na oraccedilatildeo Eacute chamada de ldquopreacute-posiccedilatildeordquo porque geralmente eacute posicionada na frente do
53
substantivo ao qual auxilia expressar a sua funccedilatildeo Ex e)k th=j sunagwgh=j e)celqontej h)=lqon ei)j thn oi)kian Simwnoj kai
)Andreou Saindo da sinagoga foram para a casa de Simatildeo e Andreacute Nota As preposiccedilotildees e)k e ei)j indicam respectivamente que eles saiacuteram de dentro
da sinagoga para dentro da casa Mesmo que uma preposiccedilatildeo sirva para esclarecer o caso natildeo eacute ela quem governa o
caso Muito pelo contraacuterio na liacutengua grega eacute o caso que determina o significado de uma preposiccedilatildeo Isto significa que uma preposiccedilatildeo pode ter um determinado significado quando usada com um certo caso e significado diferentes quando usada com outros casos O significado de uma preposiccedilatildeo depende entatildeo do caso com o qual ela eacute usada Esse detalhe pode ser observado no vocabulaacuterio da liccedilatildeo
3 2
4 e 2
4
4
4
234
234
234
2
24
4
2
24
24
24
54
O quadro das preposiccedilotildees gregas eacute o seguinte Preposiccedilatildeo Caso que rege Traduccedilatildeo
1 ὑπέρ A acima de
2 ἐπί G sobre
3 ὑπό A sob
4 παρά ampamp ampamp D A G ao lado de
5 ἀmicroφί D A G de ambos os lados de
6 πρός A para em direccedilatildeo de
7 εἰς A para dentro de
8 ἐν D em
9 ἐκ ἐξ G de fora de
10 ἀπό G de afastamento de
11 περί A G ao redor de
12 διά ampamp ampamp G atraveacutes de
13 ἀνά A para cima
14 κατά G para baixo
15 ἀντί G contra
16 πρό G antes de
17 ὀπίσω G atraacutes de depois de
18 σύν D com
19 microετά G com D aleacutem de
55
Vamos apresentar algumas palavras portuguesas que usam estas preposiccedilotildees como prefixos Isto poderaacute ajudar a memorizaccedilatildeo 1 hipeacuterbole ὑπέρ + βάλλω que coloca acima de
2 epitaacutefio ἐπί + τάφος que estaacute sobre o tuacutemulo
3 hipoacutecrita ὑπό + κρίνω que distingue (julga) sob
4 paralelo παρά + ἀλλήλων que estaacute ao lado do outro
5 anfiacutebio ἀmicroφί + βίος que vive em ambos (terra e aacutegua)
6 proseacutelito πρός + ἠλύθον que se encaminha para
7 exegeta εἰς + ἡγέοmicroαι que conduz para
8 energia ἐν + ἔργον que tem forccedila em si
9 ecircxodo ἐκἐξ + ὁδός caminho para fora
10 apogeu ἀπό + γῆ longe da terra
11 periacutemetro περί + microέτρον medida em volta de
12 diacircmetro διά + microέτρον medida atraveacutes de
13 Anastaacutecio ἀνά + ἵστηmicroι que ressurgiu
14 catarata κατά + ῥάσσω que se precipita
15 antiacutedoto ἀντί + δίδωmicroι (remeacutedio) dado contra
16 proacute logo πρό + λόγος palavra (dita) antes de
17 opistoacutedomo ὀπισθό + δόmicroος parte posterior de um templo grego
18 sinoacutetico σύν + ὀράω que abarca com um soacute olhar
19 metafiacutesica microετά + φύσις aleacutem da natureza (fiacutesica)
56
2 G (Genitivo)3 D (Dativo)4 A (Acusativo)
Traduza para o portuguecircs (Resposta no 2ordm Vol De James)
1 o( ui(oj ei)=pen ei)mi (Mc 1462) 2 o( ui(oj tou= a)nqrwpou kurioj e)stin (Mc 228) 3 e)rxetai o( a)delfoj o( kaloj (Mc 331) 4 o( a)nqrwpoj e)rxetai (Mc 61) 5 oi( a)nqrwpoi ou)x a(gioi ei)sin (Mc 124) 6 o( qeoj ei)=pen (Mc 219) 7 o( a)ggeloj o( a(gioj ou)k e)rxetai (Mc 838) 8 o(loj o( kosmoj kaloj e)stin (Mc 149) 9 o( ou)ranoj ou) kaloj e)stin (Mc 1331) 10 o( ui(oj tou= qeou= e)stin a)gaqoj (Mc 311)
57
EXERCIacuteCIOS DE GREGO
a) Qual eacute entatildeo o sujeito e qual eacute o objeto das seguintes frases qeoj fala logon (palavra) qeoj ama dou=lon (servo) dou=loj ama qeon qeon ama dou=loj dou=loj fala logon logon fala dou=loj b) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus c) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus d) Traduza podendo incluir um artigo Note N e A qeoj h)gaphsen ton kosmon kosmoj ou)k h)gaphsen qeon Kurioj h)gaphsen dou=lon o( a)nqrwpoj h)gaphsen qeon presbuteron h)gaphsen Kurioj a)postoloj legei logon logon legei diakonoj dou=loj ballei liqon a)nqrwpoj blepei potamon diaboloj ou)k h)gaphsen qeon
e) Traduza Deus amou mundo e homem Homem amou Senhor
Vocabulaacuterio ALMA = yuxh AMIGO = filoj
BATIZAR = baptizw CARNE = sarc
CONSOLADOR = paraklhtoj COMUNHAtildeO = koinwnia
CEacuteU = ou)ranoj BONITO BOM = kaloj
ADAtildeO = )Adam CAMINHO = o(doj
NOIVA = numfh CASA = oi)=koj
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
11
SEMINAacuteRIO TEOLOacuteGICO GOEL NOME DA
LETRA REFEREcircNCIA TEXTO TRADUCcedilAtildeO
α
a)lfa a)lhqeia Joatildeo 146
legei au)t= [o(] )Ihsou=j )Egw ei)mi h( o(doj kai h(
a)lhqeia kai h( zwh ou)deij e)rxetai proj ton patera ei)
mh di e)mou=
β
bh=ta blepw
Joatildeo 925 a)pekriqh ou)=n e)kei=noj Ei) a(martwloj e)stin ou)k oi)=da e(n oi)=da o(ti tufloj w)n a)rti
blepw
g gamma
ginwskw
Joatildeo 1014 )Egw ei)mi o( poimhn o( kaloj kai ginwskw ta e)ma kai ginwskousi me ta e)ma
δ
delta
didaskw
Joatildeo 1426
o( de paraklhtoj to pneu=ma to a(gion o( pemyei o( pathr e)n t= o)nomati mou
e)kei=noj u(ma=j didacei panta kai u(pomnhsei u(ma=j panta a( ei)=pon u(mi=n [e)gw]
e e)yilon
ei)rhnh
Joatildeo 1427
Ei)rhnhn a)fihmi u(mi=n ei)rhnhn thn e)mhn didwmi u(mi=n ou) kaqwj o( kosmoj didwsin e)gw didwmi u(mi=n mh tarassesqw u(mw=n h( kardia mhde deiliatw
z zhta
zwh
Joatildeo 1125
ei)=pen au)tv= o( )Ihsou=j )Egw ei)mi h( a)nastasij kai h( zwh o( pisteuwn ei)j e)me ka)n a)poqanv zhsetai
h h)=ta
h(mera
Joatildeo 119
a)pekriqh )Ihsou=j Ou)xi dwdeka w(=rai ei)sin th=j h(meraj e)an tij peripatv=
e)n tv= h(mer ou) proskoptei o(ti to fw=j tou= kosmou toutou blepei
12
NOME DA LETRA
REFEREcircNCIA TEXTO TRADUCcedilAtildeO
q qh=ta
qalassa
Joatildeo 61
Meta tau=ta a)ph=lqen o( )Ihsou=j
peran th=j qalasshj th=j
Galilaiaj th=j Tiberiadoj
i i)w=ta
i(erion
Joatildeo 1023
kai periepatei o( )Ihsou=j e)n t=
i(er= e)n tv= sto= tou=
Solomw=noj
k kappa
kaloj Joatildeo 1011
)Egw ei)mi o( poimhn o( kaloj o(
poimhn o( kaloj thn yuxhn
au)tou= tiqhsin u(per tw=n
probatwn
l lambda
legw
legeij
legei
legomen
legete
legousi
Joatildeo 23 logoj
kai u(sterhsantoj oi)nou legei
h( mhthr tou= )Ihsou= proj au)ton
Oi)=non ou)k e)xousin
m mu
marturew Joatildeo 2124 metanoia
Ou(=toj e)stin o( maqhthj o(
marturw=n peri toutwn kai o(
grayaj tau=ta kai oi)damen o(ti
a)lhqhj au)tou= h( marturia
e)stin
n nu
nomoj
Joatildeo 117
117 o(ti o( nomoj dia Mwu+sewj
e)doqh h( xarij kai h( a)lhqeia
dia )Ihsou= Xristou= e)geneto
c ci
chrainw Joatildeo 156
e)an mh tij menv e)n e)moi e)blhqh
e)cw w(j to klh=ma kai e)chranqhe)chranqhe)chranqhe)chranqh
kai sunagousin au)ta kai ei)j
to pu=r ballousin kai kaietai
o o))mikron
Joatildeo 146 o(doj
legei au)t= [o(] )Ihsou=j )Egw
ei)mi h( o(doj kai h( a)lhqeia kai
h( zwh ou)deij e)rxetai proj ton
patera ei) mh di e)mou=
13
NOME DA LETRA
REFEREcircNCIA TEXTO TRADUCcedilAtildeO
p pi
Joatildeo 315 pisteuw
i(na pa=j o( pisteuwn e)n au)t=
e)xv zwhn ai)wnion
r r(w=
Joatildeo 847 r(h=ma
o( w)n e)k tou= qeou= ta r(hmatar(hmatar(hmatar(hmata
tou= qeou= a)kouei dia tou=to
u(mei=j ou)k a)kouete o(ti e)k tou=
qeou= ou)k e)ste
sj sigma
Joatildeo 114 sarc
Kai o( logoj sarc e)geneto kai
e)skhnwsen e)n h(mi=n kai
e)qeasameqa thn docan au)tou=
docan w(j monogenou=j para
patroj plhrhj xaritoj kai
a)lhqeiaj
t tau
Joatildeo 112 teknon
o(soi de e)labon au)ton e)dwken
au)toi=j e)cousian tekna qeou=
genesqai toi=j pisteuousin ei)j
to o)noma au)tou=
u u)yilon
Joatildeo 149 ui(oj
a)pekriqh au)t= Naqanahl
(Rabbi su ei)= o( ui(oj tou= qeou=
su basileuj ei)= tou= )Israhl
f fi
Joatildeo 113 filew
a)pesteilan ou)=n ai( a)delfai
proj au)ton legousai Kurie
i)de o(n filei=j a)sqenei=
x xi
Joatildeo 329 xairw xarisma
o( e)xwn thn numfhn numfioj
e)stin o( de filoj tou= numfiou o(
e(sthkwj kai a)kouwn au)tou=
xar= xairei dia thn fwnhn tou=
numfiou au(th ou)=n h( xara h(
e)mh peplhrwtai
14
NOME DA LETRA
REFEREcircNCIA TEXTO TRADUCcedilAtildeO
y yi
yuxh Joatildeo 1227
Nu=n h( yuxh mou tetaraktai
kai ti ei)pw Pater sw=son me
e)k th=j w(raj tauthj a)lla dia
tou=to h)=lqon ei)j thn w(ran
tauthn
w w)mega
w(ra Joatildeo 24
[kai] legei au)tv= o( )Ihsou=j Ti
e)moi kai soi gunai ou)pw h(kei
h( w(ra mou
15
A histoacuteria do alfabeto grego 2
Uma histoacuteria exata do desenvolvimento do alfabeto grego eacute na melhor das hipoacuteteses uma tentativa justamente por causa de sua antiguidade O fato de que o alfabeto grego deriva de uma escrita semiacutetica mais antiga eacute incontestaacutevel Contudo a exata origem do alfabeto grego eacute controversa Alguns eruditos sustentam que ele veio da escrita protocananeacuteia e da escrita feniacutecia enquanto que outras teorias incluem o Egito e a Assiacuteria Na verdade o alfabeto grego pode ser mais antigo do que se crecirc originalmente como pode ser exemplificado pelo fragmento de ceracircmica abaixo
O desenvolvimento histoacuterico da liacutengua grega pode ser traccedilado em cinco fases
arcaica claacutessica heleniacutestica bizantina e finalmente o grego moderno O alfabeto eacute um dos poucos elementos linguiacutesticos que permaneceram essencialmente natildeo mudados entre a fase claacutessica e o grego moderno embora a pronuacutencia das letras tenha evoluiacutedo atraveacutes dos seacuteculos A partir da forma das antigas letras gregas muitos eruditos acreditam que os gregos adotaram a forma a ordem e os nomes do alfabeto feniacutecio Para corroborar isso no seacuteculo quinto antes de Cristo o historiador grego Heroacutedoto chamou as letras gregas de phoinichēia grammata (foinixhia grammata) o que significa ldquoletras feniacuteciasrdquo Acredita-se que o alfabeto foi primeiro introduzido na Greacutecia durante o final do seacuteculo novo antes de Cristo pelos feniacutecios Os feniacutecios eram mercadores do Liacutebano que possuiacuteam colocircnias por todo o Mediterracircneo incluindo Chipre Por causa de interesses muacutetuos os feniacutecios encontraram os antigos gregos principalmente os minoacuteicos e os micecircnicos e a difusatildeo cultural teve lugar e o mais importante a disseminaccedilatildeo do alfabeto
O alfabeto grego arcaico passou por transformaccedilotildees com a alteraccedilatildeo de algumas consoantes feniacutecias em vogais Diferentemente do alfabeto grego do periacuteodo claacutessico tardio que conteacutem vogais e consoantes o alfabeto feniacutecio somente possuiacutea consoantes Os gregos
2 httpwwwe-grammesgr199702yura_enhtm
16
alteraram foneticamente algumas consoantes feniacutecias em vogais Por exemplo a letra feniacutecia ldquoAlephrdquo que era uma consoante explosiva tornou-se alpha uma vogal sonora As primeiras foram alpha epsīlon iōta omīkron e Upsīlon Eventualmente Omega foi introduzida como o som de um ldquoordquo longo O grego assim se tornou o primeiro alfabeto do mundo com letras tanto para vogais quanto para consoantes e assim o primeiro alfabeto foneacutetico Muitos alfabetos que contecircm vogais notadamente o romacircnico e o ciriacutelico satildeo derivados do alfabeto grego Porque o alfabeto romano eacute a base das liacutenguas europeacuteias ocidentais e o alfabeto ciriacutelico a base das liacutenguas europeacuteias orientais isto torna o alfabeto grego o pai de todos os alfabetos
O pequeno tablete de argila ao lado foi encontrado entre as ruiacutenas da antiga cidade de Ugarite em 1948 localizadaperto da moderna costa Siacuteria Ugarite floresceu de 1400 a 1200 antes de Cristo O tablete eacute parte de uma coleccedilatildeo de mais de trezentos tabletes de argila que foram encontrados haacute muito tempo O que eacute interessante eacute que a maioria dos tabletes recuperados eacute de textos mitoloacutegicos Contudo este eacute um abecedaacuterio O artefato muito provavelmente foi criado por um escriba aprendiz que pratica seu ABC (por isso se chama abecedaacuterio) Poreacutem parecem estar faltando trecircs letras Este tablete de argila eacute um exemplo de um alfabeto antigo bem diferente do alfabeto grego
Durante sua evoluccedilatildeo o alfabeto grego tambeacutem desenvolveu trecircs novas consoantes aspiradas que foram adicionadas ao fim do alfabeto Estas consoantes satildeo phī chī e psī Estas consoantes eram para compensar a falta de consoantes aspiradas no alfabeto feniacutecio Outras consoantes foram usadas e entatildeo desapareceram Por exemplo a letra san era usada em variaccedilatildeo com sigma As letras waw (mais tarde chamada digamma) e qoppa desapareceram tambeacutem esta uacuteltima usada em dialetos gregos do oeste Primeiramente havia um nuacutemero de diferentes versotildees e variaccedilotildees do alfabeto grego (veja na proacutexima paacutegina) Estas diferenccedilas era devidas provavelmente ao isolamento geograacutefico entre as cidades-estado da Greacutecia
ALFABETO GREGO
A expressatildeo alfabeto deriva das duas primeiras letras gregas alfa e beta O nuacutemero
de letras do alfabeto grego satildeo de vinte quatro (24) Os primeiros manuscritos do Novo Testamento grego foram escritos em letras maiuacutesculas satildeo chamados Unciais Modernamente poreacutem se convencionou usar as letras minuacutesculas (cursivas) nos textos que satildeo atualmente publicados por isso o aluno deve se preocupar inicialmente na
17
memorizaccedilatildeo destas Jo 11 Escrita uncial bull ENARXHHNLOGOSKAIOLOGOSHNTONQEONKAIQEOSHNOLOGOS Jo 11 Escrita uncial bull En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj
a b g d e z h q i k l m n c o r sj t u f x ψ w
A B G D E Z H Q I K L M N C O R S T U F X Ψ W
ASKHSEIS - a)skhseij - Exerciacutecios Leia em voz alta Um caccedilador foi agrave mata Levou komida numa lata Matou uma paka
Depoij de komhr dormiu e sonhou Apareceu uma onsa que entrou numa toka onde foi dormir O caccedilador queria mata-la mas tinha do do bicho Resolveu markar a fera maj komo Pegou uma lata fez um furo passou o rabo do bicho pelo furo e deu um no no rabo Depoij foi para kasa em Turno no Parana Doij anos depoij nosso caccedilador passou no mesmo trecho e lembrou-se da onsa Ele se escondeu na mata e esperou De repente um barulho apareseu uma onsa atravessando o trilho Tinha uma lata enferrujada no rabo e atraacutes dela vieram sete oncinhas todaj de latinhas noj raboj
Classificaccedilatildeo das consoantes
18
Agora que vocecirc jaacute conhece a maioria das letras e outros siacutembolos gregosvamos treinar sua leitura
Jo 119-27 IWANNHS KAI OI IOUDAIOI JOAtildeO E OS JUDEUS
IOUDAIOI - )Ioudai=oj Su tij ei)=
Os judeus Tu Quem eacutes
IWANNHS - )Iwannhj )Egw ou)k ei)mi o( Xristoj
Joatildeo Eu natildeo sou o Cristo
IOUDAIOI Ti ou)=n Su )Hliaj ei)=
OS JUDEUS Quem entatildeo Tu eacutes Elias
IWANNHS Ou)
JOAtildeO Natildeo
IOUDAIOI Tij ei)= legeij peri seautou=
OS JUDEUS Quem eacutes Falas acerca de ti mesmo
IWANNHS )Egw fwnh bow=ntoj e)n tv= e)rhm
JOAtildeO Eu sou uma voz no deserto
IOUDAIOI Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj ou)de )Hliaj ou)de o(
profhthj
OS JUDEUS Por que batizas se tu natildeo eacutes o
Cristo nem Elias nem o profeta
IWANNHS )Egw baptizw e)n u(dati mesoj u(mw=n e(sthkei o(( baptizwn e)n pneumati
JOAtildeO Eu batizo em aacutegua no meio de voacutes estaacute
o que batiza em espiacuterito
Kata )Iwannhj Segundo Joatildeo
Joatildeo 119-25 119 Kai au(th e)stin h( marturia tou= )Iwannou o(te a)pesteilan [proj au)ton] oi( )Ioudai=oi e)c (Ierosolumwn i(erei=j kai Leuitaj i(na e)rwthswsin au)ton Su tij ei)= 120 kai w(mologhsen kai ou)k h)rnhsato kai w(mologhsen o(ti )Egw ou)k ei)mi o( Xristoj 121 kai h)rwthsan au)ton Ti ou)=n Su )Hliaj ei)= kai legei Ou)k ei)mi (O profhthj ei)= su kai a)pekriqh Ou) 122 ei)=pan ou)=n au)t= Tij ei)= i(na a)pokrisin dw=men toi=j pemyasin h(ma=j ti legeij peri seautou= 123 e)fh )Egw fwnh bow=ntoj e)n tv= e)rhm Eu)qunate thn o(don kuriou kaqwj ei)=pen )Hsai+aj o( profhthj 124 Kai a)pestalmenoi h)=san e)k tw=n Farisaiwn 125 kai h)rwthsan au)ton kai ei)=pan au)t= Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj ou)de )Hliaj ou)de o( profhthj
19
Papiro 66 ANO 200 dC Conteuacutedo Evangelho
EUAGGELION IWANNHS - eu)aggeliou )Iwannhj 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn
20
Pronuacutencia Muitos manuais e compecircndios modernos tecircm dado um valor demasiado a pronuacutencia
do grego koinecirc a grande verdade eacute que a pronuacutencia original foi praticamente perdida a pronuacutencia que usualmente se faz foi a adotada pelo humanista Erasmo de Roterdatilde que foi o primeiro a publicar o texto grego dentro da moderna imprensa Mas a eacutepoca de Erasmo jaacute distava em quatorze ou quinze seacuteculos da eacutepoca do grego koinecirc
A pronuacutencia ganhou certo destaque em nossos dias devido a necessidade dos alunos de aprenderem outro idioma pela pronunciaccedilatildeo das palavras Portanto essa parte do idioma deve ser vista como um recurso didaacutetico e natildeo como verdade Nisto eacute onde costumamos a dizer que o grego antigo em seu aspecto da fala estaacute perdido para sempre Portanto o aluno natildeo deve dar muita atenccedilatildeo a tentativa de ser falar o grego antigo seu cuidado deve se concentrar nos aspecto morfoloacutegicos sintaacuteticos e es estiliacutesticos que satildeo mais absorvidos pela leitura silenciosa e analiacutetica e natildeo pela foneacutetica Foi portanto um erro dar muito destaque a suposta sonoridade do grego koinecirc como se fosse um idioma como o inglecircs que se aprende mais falando do que lendo
Adotamos a pronuacutencia pela silaba tocircnica sendo esta a que estaacute com o sinal DICA DE LIacuteNGUA PORTUGUESA A Siacutelaba Tocircnica eacute aquela que se estende quando a palavra eacute pronunciada numa
suposta caiacuteda num abismo Ex A silaba tocircnica de CAVALO eacute o VA pois pronunciando a palavra numa queda de abismo temos
CA VA A A A LO Ainda no aspecto da pronuacutencia podemos destacar
a Antes de γκζ e χ o γ tem som de ldquonrdquo Ex a)ggeloj (pronuacutencia acircnguelos) a)gkura (leia aacutenguumlra = acircncora) o)gxnh (leia oacutenknē = pecircra)
b O θ se pronuncia como th forte em inglecircs Nesta pronuncia chegamos bem perto do ldquodrdquo Talvez seja deste detalhe que encontramos a origem da nossa expressatildeo Deus pois quando pronunciamos qeoj quase dizemos ela
c O σ ς eacute sempre sibilante (possuindo o som de s ou ccedil e natildeo de z) Ex )Ihsouj se pronuncia Iessuacutes e natildeo Jezus
a)skhseij exerciacutecios
Pronuncie em voz alta e copie as seguintes frases legei au)t= [o(] )Ihsou=j )Egw ei)mi h( o(doj kai h( a)lhqeia kai h( zwh
ou)deij e)rxetai proj ton patera ei) mh di e)mou= (Jo 146) a)pekriqh )Ihsou=j )Amhn a)mhn legw soi e)an mh tij gennhqv= e)c
21
u(datoj kai pneumatoj ou) dunatai ei)selqei=n ei)j thn basileian tou= qeou=
Respondeu Jesus Ameacutem (em verdade) ameacutem eu te digo se natildeo algueacutem eacute nascido da aacutegua e do espiacuterito natildeo pode entrar no Reino de Deus (Jo 33)
SIacuteLABAS
a Monossiacutelabas o( h( ton gar ei)j e)k e)n de mh ou) ou)k oj)
b Dissiacutelabas a)-gw a)-mhn a)na qe-oj ei)mi legw bal-lw lo-goj
c Trissiacutelabas a)-del-foj a)n-qrw-poj bi-bli-on i(-e-roj ka-le-w
d Monossiacutelabas a)-pos-to-loj e)k-klh-si-a pan-to-kra-twr pres-bu-te-roj
Siacutelaba eacute a unidade sonora de uma palavra eacute o som ou reuniatildeo de sons que se pronunciam em uma soacute emissatildeo de voz Da reuniatildeo de siacutelabas obteacutem-se um vocaacutebulo ou palavra
Ex a-mor be-nig-da-de mor-to pa-li-to o-laacute
Na liacutengua grega uma palavra tem tantas siacutelabas quantas vogais ou ditongos possuir Assim logoij possui uma vogal e um ditongo e portanto tem duas siacutelabas uma contendo a vogal e a outra contendo o ditongo lo-goij
Quando uma palavra eacute separada em siacutelabas uma consoante que estiver sozinha entre duas vogais se junta agrave vogal que lhe segue
Ex e)-xo-me-noj di-da -jka-loj
As exceccedilotildees a esta regra satildeo as palavras compostas pros-eu-xh sun-a-agw-gh met-xe
Duas ou trecircs consoantes se juntam agrave vogal seguinte sempre que uma palavra grega possa comeccedilar com elas
Ex a) -na -stre-fw (composta de a)na e strefw) Na liacutengua grega uma siacutelaba pode ser longa ou breve Siacutelaba longa eacute aquela que conteacutem uma vogal longa ou um ditongo Ex a)n-qrw-poj dou=-loj Siacutelaba breve eacute aquela que conteacutem uma vogal breve lo-goj
Pronuncie em voz alta e copie as seguintes frases Jo 1512 1 )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin Eu sou a videira verdadeira e o Pai meu o agricultor eacute
22
2 pa=n klh=ma e)n e)moi mh feron karpon ai)rei au)to kai pa=n to karpon
Todo ramo em mim natildeo produzindo fruto (ele) tira o mesmo e todo fruto feron kaqairei au)to i(na karpon pleiona ferv
Produzindo limpa o mesmo para que fruto mais produza
CONSOANTES
Liacutequidas l m n r
Sibilantes s z c y
Em funccedilatildeo de que o z c e o y apresentam um som que parece ser a uniatildeo de duas outras consoantes eles satildeo chamados de consoantes duplas
zzzz = dddd + jjjj cccc = kkkk + jjjj yyyy = pppp + jjjj
Observaccedilatildeo Palavras gregas soacute podem terminar em vogal ou n r j (y c)
Exceccedilotildees e)ke)ke)ke)k de o adveacuterbio de negaccedilatildeo ou)k (ou)x) natildeo e palavras estrangeiras especialmente nomes hebraicos tais como Mariam )Iakwb etc
Ainda no aspecto da pronuacutencia podemos destacar
Antes de g k z e x o g tem som de ldquon = nrdquo Ex a)ggeloj (pronuacutencia anguelos)
O q se pronuncia como th forte em inglecircs Nesta pronuncia chegamos bem perto do ldquodrdquo Talvez seja deste detalhe que encontramos a origem da nossa expressatildeo Deus pois quando pronunciamos qeoj quase dizemos ela
O s j eacute sempre sibilante (possuindo o som de s ou ccedil e natildeo de z) Ex )Ihsouj se pronuncia Iessuacutes e natildeo Jezus
ACENTOS (TONOI TONOI TONOI TONOI ----tonoitonoitonoitonoi)
A maioria das palavras gregas levam acentos O acento no grego tem uma uacutenica finalidade indicar a siacutelaba tocircnica da palavra Esta siacutelaba se destaca das demais por ser proferida com mais forccedila
A escrita grega possui trecircs acentos
Agudo (acute) Grave (`) Circunflexo (^ ou ~)
Os acentos servem para orientar-nos na pronuacutencia mas noacutes natildeo precisamos falar
grego
23
A sua posiccedilatildeo gira em torno das trecircs uacuteltimas siacutelabas 1 Agudo pode encontrar-se numa das trecircs uacuteltimas legw tem som mais forte em
(e) 2 Grave pode encontrar-se na uacuteltima quando seguida por outra palavra qeoj ton
kosmon 3 Circunflexo (ecirc ou atilde) pode estar sobre uma das duas uacuteltimas qew= dou=loj 4 Em conjugaccedilatildeo o acento retrocede agrave primeira siacutelaba a)kouw - hkouon
O Novo Testamento e seu Vocabulaacuterio algumas estatiacutesticas 3
O NT grego possui 5388 palavras diferentes em 7941 versiacuteculos O nuacutemero total de palavras contidas em o NT eacute de 138019 Estas estatiacutesticas estatildeo em BibleWorks for Windows 40 Big Fork Montana Hermeneutika Bible Research Software 1999 e satildeo do Analytical Greek New Testament (AGNT2) de Timothy amp Barbara Friberg Destas 5388 palavras a grande maioria mais de 3000 palavras aparece apenas uma duas ou trecircs vezes em o NT
Cada 7a palavra eacute um artigo definido Cada 15a palavra eacute uma conjunccedilatildeo ldquoerdquo Cada 25a palavra eacute um pronome As 10 palavras mais usadas somam cerca de 45 mil do total enquanto que as 170
palavras que aparecem mais de 100 vezes cada somam cerca de 100 mil do total de vocaacutebulos do NT
Os substantivos satildeo 2368 e aparecem em 28365 formas diferentes Os verbos satildeo 1839 e aparecem em 27773 formas diferentes
EUAGGELION IWANNHS
11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw 111 ei)j ta i)dia
3 httpwwwairtonjocomgrego_biblico
24
h)=lqen kai oi( i)dioi au)ton ou) parelabon 112 o(soi de e)labon au)ton e)dwken au)toi=j e)cousian tekna qeou= genesqai toi=j pisteuousin ei)j to o)noma au)tou= 113 oi( ou)k e)c ai(matwn ou)de e)k qelhmatoj sarkoj ou)de e)k qelhmatoj a)ndroj a)ll e)k qeou= e)gennhqhsan 114 Kai o( logoj sarc e)geneto kai e)skhnwsen e)n h(mi=n kai e)qeasameqa thn docan au)tou= docan w(j monogenou=j para patroj plhrhj xaritoj kai a)lhqeiaj 115 )Iwannhj marturei= peri au)tou= kai kekragen legwn Ou(=toj h)=n o(n ei)=pon (O o)pisw mou e)rxomenoj e)mprosqen mou gegonen o(ti prw=toj mou h)=n 116 o(ti e)k tou= plhrwmatoj au)tou= h(mei=j pantej e)labomen kai xarin a)nti xaritoj
ACENTOS (TONOI)
O Novo Testamento foi originalmente escrito inteiramente em letras maiuacutesculas Natildeo havia marcas para indicar um tom alto ( acute ) um tom baixo ( ` ) ou um tom ascendente e descendente ( ~ ) O sistema de marcas chamadas de acentos eacute encontrado em manuscrito do nono seacuteculo AD para frente Vocecirc os encontraraacute nos textos impressos do Novo Testamento e pode completar este curso e ler o Novo Testamento sem saber mais nada sobre acentos Aqueles que precisarem de informaccedilotildees adicionais devem consultar as seguintes informaccedilotildees
Em ediccedilotildees impressas do Novo Testamento vocecirc encontraraacute trecircs acentos conhecidos como agudo ( ) [por exemplo ti] grave ( ) [proj] e circunflexo [ =] [a)rxv=] Estes acentos natildeo faziam parte do texto original do Novo Testamento eles aparecem apenas em manuscritos do 9ordm Seacuteculo em diante O sistema idealizado pelos escritores do grego claacutessico como uma ajuda para a pronuacutencia como o ( acute ) indicando um tom alto ( ` ) indicando um tom baixo e [ =] um tom ascendente e descendente
Em uns poucos casos os acentos distinguem palavras que de outra forma pareceriam iguais Por exemplo ei) significa ldquoserdquo mas ei)= ldquoeacutesrdquo Eacute possiacutevel ler o Novo Testamento sem saber nada sobre os acentos As regras de acentuaccedilatildeo satildeo complicadas e a maior parte dos estudantes natildeo precisa aprendecirc-las Para os que tecircm um interesse especial o sumaacuterio seguinte provecirc uma introduccedilatildeo baacutesica
Note que siacutelaba longa eacute geralmente aquela que conteacutem uma vogal longa (h w) ou um ditongo Todavia ai e oi satildeo consideradas curtas quando ocorrem no fim de uma palavra (desta forma a siacutelaba final eacute curta em logogogogoijijijij Em ditongos eacute costume colocar o acento sobre a segunda vogal (tou=to)
Regras baacutesicas de acentuaccedilatildeo
1 O acento pode ser colocado sobre uma das trecircs uacuteltimas siacutelabas da palavra (Jo 13 anta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= ou)de e(n o( gegonen
2 Se a uacuteltima siacutelaba de uma palavra eacute longa o acento pode ser colocado soacute em uma
25
das duas uacuteltimas siacutelabas (pneumata mas pneumaton) 3 O acento circunflexo soacute pode ser colocado sobre uma das duas uacuteltimas siacutelabas da
palavra e soacute sobre uma siacutelaba longa (dw=ma dou= (Romai=oi) 4 Em verbos o acento agudo eacute colocado tatildeo longe do fim da palavra quanto
permitem as regras 1 e 2 (didwmi e(disoun) Quando um verbo eacute contracto e o acento agudo for colocado sobre a vogal contraiacuteda este eacute substituiacutedo por um acento circunflexo sobre a vogal contraiacuteda (filew torna-se filw=)
5 Excetuando-se as regras 1 e 2 natildeo haacute regras para indicar onde os acentos satildeo colocados em substantivos Eacute necessaacuterio aprender a colocar o acento ao aprender-se a palavra Mas note que na maior parte das vezes um substantivo conserva o seu acento nos demais casos na mesma siacutelaba em que ele cai no nominativo (a)rxh a)rxh=j) a menos que outras regras exijam uma mudanccedila (pneu=ma pneumatoj) mas pneumatwn [regra 2])
6 Quando uma palavra que naturalmente leva um acento agudo na uacuteltima siacutelaba eacute seguida por outra na mesma frase o acento agudo eacute substituiacutedo por um acento grave (touj a)delfououououjjjj blepw mas blepw touj a)delfououououjjjj)
7 Em circunstacircncias normais uma palavra leva soacute um acento Haacute contudo diversas palavras curtas (por exemplo e)sti me tij pwj) que lanccedilam o acento que elas teriam para traacutes para a palavra anterior quando isso eacute possiacutevel Por exemplo a)nqtrwpoj tij - um certo homem dou=loj tij ndash um escravo h(yato mou tij ndashalgueacutem me tocou (note que o acento de mou foi lanccedilado para traacutes sobre o h(yato e o acento de tij sobre o mou)
8 Dois acentos agudos natildeo podem ficar sem siacutelabas vizinhas Por isso topoj tij ndash um certo lugar (topoacutej eacute impossiacutevel e entatildeo tij simplesmente perde o acento) Mas onde uma palavra dissiacutelaba natildeo pode lanccedilar seu acento para traacutes ela o reteacutem e)n top= tini h=)n ndash ele estava em certo lugar
9 Palavras que laccedilam seus acentos para traacutes satildeo chamadas de encliacuteticas o( h( oi( ai( ei)j e)n e)k ou) e w(j natildeo tecircm acentos
O acento se coloca em cima da vogal da siacutelaba tocircnica da palavra e no caso de cair sobre um ditongo eacute sempre colocado sobre a sua segunda vogal
Ex lam-ba-nei ton dou=lon a)-kou-w tw=j fwnh=j Quando letras maiuacutesculas satildeo acentuadas a aspiraccedilatildeo e o acento satildeo colocados antes
da letra e natildeo em cima dela Ex )Ihsou= - i)hsou= )Eferoj
As uacutenicas palavras gregas que natildeo recebem acentos satildeo as procliacuteticas e as encliacuteticas Procliacuteticas satildeo as palavras monossilaacutebicas que natildeo tecircm acento proacuteprio e satildeo
pronunciadas junto com a palavra que segue agrave qual estatildeo intimamente ligadas Ex o(o(o(o( logoj e)ke)ke)ke)k qeou=
26
A este grupo pertencem as dez palavras gregas que nunca levam acentos Satildeo elas 1 Quatro formas do artigo o( oi( h( ai( 2 O adveacuterbio de negaccedilatildeo ou) (ou)k ou)x) 3 Trecircs preposiccedilotildees e)n ei)j e)k 4 Duas conjunccedilotildees w(jw(jw(jw(j = como eieieiei( = se
Palavras encliacuteticas Satildeo as palavras monossilaacutebicas e dissilaacutebicas que normalmente perdem seu proacuteprio
acento e se pronunciam junto com a palavra que vem antes porque satildeo consideradas como parte delas
Ex a)gapa=j memememe o(o(o(o( qeoj e)stin a)gaqoj A este grupo pertencem A maioria das formas do verbo ei)mi (eu sou) E a maioria
das formas do verbo fhmi As formas do pronome pessoal mou= = meu moi = para mim sou= = teu soi = para ti se = te
ASPIRACcedilAtildeO
Na liacutengua grega as palavras que comeccedilam com vogal ou ditongo levam um sinal
chamado aspiraccedilatildeo (espiacuterito) Este sinal se coloca sobre a vogal inicial ou caso a palavra comeccedilar com ditongo sobre a segunda vogal deste No caso de a palavra comeccedilar com maiuacutescula se coloca antes dela A aspiraccedilatildeo indica como se pronuncia a palavra
e)xomenoj r(hmata ui(ou= )Abraam A aspiraccedilatildeo branda (rsquo ) natildeo afeta a pronuacutencia e natildeo eacute considerada na transliteraccedilatildeo Ex ou)ranoj ceacuteu pronuncia-se uranoacutes a)gaph amor pronuncia-se agaacutepē A aspiraccedilatildeo aacutespera (lsquo ) indica que a palavra se pronuncia com um som parecido com
o ldquohrdquo em inglecircs (house) ou ldquojrdquo em espanhol (juego) Na transliteraccedilatildeo a aspiraccedilatildeo aacutespera eacute representada pela letra h
Ex o(doj caminho pronuncia-se hodoacutes e se translitera hodoacutes eu(rnikw eu acho pronuncia-se e translitera-se heurisco Quando o u ou o r estatildeo no iniacutecio de uma palavra sempre levam aspiraccedilatildeo aacutespera
Ex r(hma = rhecircma palavra u(pomonh = hupomonē paciecircncia Quando uma palavra leva aspiraccedilatildeo e acento na mesma vogal a maneira de colocaacute-lo
se ilustra nos seguintes exemplos e)xw e(n (um) (Anna (Ana)
TREMA O trema (uml) indica que duas vogais juntas natildeo formam um ditongo e que tambeacutem se
pronunciam separadamente Ex i)sxu+i ischuacute-i prwi+ pro-iacute )Hsai+aj Esa-iacuteas
27
a)skhseij - exerciacutecios
1 a)nagignwske kai grafe (Leia e escreva) o( profhthj (o profeta) o( poihthj (o poeta) o( filosofoj (o filoacutesofo) o( didaskaloj (o professor) o( i)atroj (o meacutedico) 2 GRAFE grafre Escreva (Em letras minuacutesculas) EGW LEGW
IWANNHS ESTI O PROFHTHS
SU EI O POIHTHS
UMEIS ESTE OI FILOSOFOI
EGW EIMI O DIDASKALOS
SINAIS DE PONTUACcedilAtildeO
Port Koinecirc Exemplo Grego Ponto final Deus qeoj Viacutergula Deus qeoj Ponto Viacutergula ou dois pontos ou Deus Deus qeoj Deus qeoj
portuguecircs em grego
ponto final igual
viacutergula igual
ponto e viacutergula
dois pontos
exclamaccedilatildeo
ponto no alto da linha
interrogaccedilatildeo helliphelliphelliphellip (cuidado)
28
DICAS DE LIacuteNGUA PORTUGUESA As Classes de Palavras Frase eacute uma combinaccedilatildeo de palavras organizadas segundo determinadas leis Sua
estrutura elementar apoacuteia-se basicamente em duas classes de palavras o substantivo e o verbo Exs
a O menino brinca Substantivo verbo
b As andorinhas voam Substantivo verbo 1 Substantivo Pertencem a esta classe todas as palavras que designam os seres
em geral as entidades reais ou imaginaacuteveis cadeira Cearaacute anjo alegria 2 Verbo Pertencem a essa classe as palavras que designam as accedilotildees ou processos que
ocorrem com os seres em geral cantar falar desaparecer partir O verbo eacute a uacutenica classe de palavras em que o tempo eacute marcado por uma desinecircncia proacutepria conto (presente indica a accedilatildeo feita no tempo real ) cantava ( preteacuterito [passado] imperfeito indica uma accedilatildeo imperfeita natildeo concluiacuteda ) cantei ( preteacuterito perfeito indica uma accedilatildeo concluiacuteda ) cantarei ( futuro aponta uma accedilatildeo que estaacute por vir ) cantaria ( futuro do preteacuterito indica uma accedilatildeo do passado que visava o futuro)
3 Os sateacutelites do substantivo 31 Adjetivo Classe de palavras que serve para indicar as qualidades as propriedades do
substantivo Exs a Cadeira confortaacutevel b Garoto feliz A locuccedilatildeo adjetiva eacute a expressatildeo formada de preposiccedilatildeo mais substantivo
qualificadora de outro substantivo Exs a Casa de tijolos b copo de cristal 32 Numeral Classe que serve para indicar a quantidade dos substantivos quantos
satildeo eles Exs um dez duacutezia oitenta mileiro O numeral ordinal indica a posiccedilatildeo de certo substantivo numa escala de nuacutemeros
dispostos em seacuterie Exs primeiro trigeacutesimo mileacutesimo 33 Artigo Classe que serve basicamente para indicar se o substantivo eacute concebido com
algo jaacute definido e conhecido previamente ou como algo indefinido e natildeo nomeado anteriormente Exs Havia um menino e um cachorro muito amigos O cachorro chama-se Buck e era da raccedila pastor-alematildeo O menino era contente com seu cachorro
4 Os sateacutelites do verbo 41 Adveacuterbio Pertencem a esta classe as palavras que se associam ao verbo para indicar
as vaacuterias circunstacircncias que envolvem a accedilatildeo (tempo lugar modo causa etc ) Exs O aviatildeo pousou suavemente aqui ontem
29
O aviatildeo pousou suavemente aqui ontem Artigo substantivo verbo adveacuterbio de modo adv de lugar adv de tempo OBS Em alguns casos o adveacuterbio pode modificar um adjetivo ou um outro adveacuterbio Exs a O dia foi bastante agitado b Estou muito bem Adveacuterbio adjetivo adveacuterbio adveacuterbio
A locuccedilatildeo adverbial eacute a expressatildeo formada de preposiccedilatildeo mais substantivo modificadora do verbo Exs A aviatildeo pousou no porta-aviotildees sem atraso Verbo locuccedilatildeo adverbial locuccedilatildeo adverbial 42 Pronome Eacute a classe de palavras que serve para indicar uma das trecircs pessoas
do discurso ou situar alguma coisa em relaccedilatildeo a essas trecircs pessoas Ex Noacutes vocecirc minha aquela algueacutem Existem os pronomes pessoais do caso reto que funcionam com sujeito da oraccedilatildeo (eu tu ele noacutes voacutes eles) e do caso obliacutequo que funcionam com complementos da oraccedilatildeo (me te o a se lhe nos vos os as se lhes mim comigo ti contigo si consigo ele ela noacutes conosco voacutes convosco si consigo eles elas) os demonstrativos (aquele aquela aquilo este essa) os possessivos (meu teu minha nosso vosso) os relativos (que qual) os interrogativos (quem qual ) os de tratamento (Senhor Vossa Excelecircncia)
SUBSTANTIVOS GREGOS
O substantivo e o verbo satildeo palavras principais no discurso As outras satildeo
consideradas auxiliares Eis algumas como exemplo a)nqrwpoj a)ggeloj kosmoj logoj liqoj exprimem substacircncia ndash satildeo substantivos luw legw a(giazw
exprimem accedilatildeo ndash satildeo verbos Os substantivos podem servir como sujeito e objeto ou complemento direto
qeoj a)gapa= a)nqrwpon a)nqrwpoj a)gapa= qeon Suj verbo objeto - sujeito verbo Objeto
a) O grego natildeo utiliza a ordem das palavras na formaccedilatildeo da frase como no portuguecircs pode invertecirc-las Por exemplo sujeito predicado complemento e acessoacuterios Deus ama o mundo
b) Grego qeoj a)gapa= ton kosmon O sujeito eacute qeoj e o objeto direto eacute ton kosmon Ordem inversa ton kosmon a)gapa= o( qeoj O sujeito eacute o( qeoj No final da frase e o objeto direto eacute ton kosmon no princiacutepio Conclusatildeo O sujeito eacute indicado pela terminaccedilatildeo [oj] ndash diz-se nominativo ndash N O objeto direto eacute indicado pela terminaccedilatildeo [on] ndash diz-se acusativo ndash A
30
A mudanccedila de forma dos substantivos chama-se Declinaccedilatildeo CASO Caso Sigla Forma Funccedilatildeo
o)nomastikh Nominativo N oj Sujeito genikh Genitivo G ou= Posse dwtikh Dativo D Objeto indireto ai)tiatikh Acusativo A on Objeto direto
c) Determinar o sujeito e o objeto direto nas seguintes frases qeoj a)gapa= ton ui(on
ton ui(on a)gapa qeoj logon legei o( dou=loj )Ihsou legei logon Declinaccedilatildeo
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoj a palavra genikh Genitivo G ou= logou da palavra dwtikh Dativo D Objeto indireto log agrave palavra ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto on logon a palavra
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoi as palavras genikh Genitivo G wn logwn das palavras dwtikh Dativo D Objeto indireto oij logoij agraves palavras ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto ouj logouj as palavras
O grego modifica a uacuteltima siacutelaba das palavras para indicar a sua funccedilatildeo seja qual for a posiccedilatildeo na frase As formas das declinaccedilotildees chamam-se casos
Caso indica funccedilatildeo Forma Caso Sigla Funccedilatildeo Exemplo traduccedilatildeo oj Nominativo N Sujeito logoj palavra ou Genitivo D logou da palavra Dativo A Objeto indireto log agrave palavra on Acusativo A Objeto direto logon a palavra
Os substantivos terminados em [oj] cumprem sempre a funccedilatildeo de sujeito Os substantivos terminados em [on] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto direto Os substantivos terminados em [] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto indireto
diakonoj legei logon qeou= dou=l O diaacutecono fala a palavra de Deus ao servo Sujeito Verbo Objeto direto Objeto indireto
31
Substantivos satildeo palavras que datildeo nomes aos seres de modo geral eles satildeo flexionados com relaccedilatildeo ao seu gecircnero e ao seu nuacutemero
Gecircnero satildeo flexionados em masculino feminino e ainda o neutro Nuacutemero aleacutem do singular e do plural temos o dual As Declinaccedilotildees Gregas Satildeo modificaccedilotildees sofridos pelo substantivo na uacuteltima siacutelaba dando sua funccedilatildeo
sintaacutetica na frase Nem todos os substantivos satildeo flexionados da mesma forma os que apresentam as mesmas flexotildees satildeo agrupados em declinaccedilotildees Os estudiosos antigos da gramaacutetica relacionaram com pequenas variaccedilotildees dez declinaccedilotildees poreacutem haacute trecircs seacuteculos aconteceu uma mudanccedila e reuniram apenas trecircs satildeo estas
Casos Gregos O grego trabalha com casos para indicar as funccedilotildees sintaacuteticas dos substantivos Estes casos satildeo em nuacutemero de oito Nominativo Genitivo Dativo Acusativo Ablativo Locativo Instrumental e Vocativo Mas eles se apresentam em cinco formas apenas Isso porque alguns possuem a mesma forma o Locativo o Instrumental e o Dativo possuem a mesma terminaccedilatildeo (w w) por isso muitas gramaacuteticas os consideram simplesmente como Dativo Os casos Genitivos e Ablativos possuem a mesma terminaccedilatildeo (ou ou) por isso algumas gramaacuteticas os consideram como Genitivo sendo assim em algumas gramaacuteticas os classifiquem apenas em cinco casos assim vejamos esses casos Nominativo eacute o caso que indica que o substantivo exerce a funccedilatildeo sintaacutetica de sujeito da frase
1 O nominativo o chamado predicativo do sujeito nas frases que possuam predicados nominais Ex a)postoloj a)gei ton filon (o apoacutestolo conduz o amigo) o( qeoj kurioj e)stin (Deus eacute o Senhor)
2 Genitivo eacute o caso usado para indicar que o substantivo tem a ideacuteia de uma posse No portuguecircs natildeo eacute usado este termo Ex gnwskomen ton adelfon tou= a)nqrwpou (Noacutes conhecemos o irmatildeo do homem)
3 Dativo eacute o caso que indica a ideacuteia de interesse pessoal Corresponde ao nosso objeto indireto Ex legw t= a)nqrwp (eu falo ao Homem)
4 Acusativo expressa a ideacuteia de extensatildeo corresponde ao nosso objeto direto Ex a)kouw ton logon (eu ouccedilo a palavra)
5 Vocativo eacute o caso que expressa exclamaccedilatildeo Ex kurie a)koue (Senhor Escuta) 6 Ablativo eacute o caso usado com o substantivo indicar a ideacuteia fundamental de origem
derivaccedilatildeo ou ponto de partida Ex o( nomoj e)rxetai ton qeou= (A lei vem de Deus) 7 Locativo eacute o caso que exprimi a ideacuteia de lugar Ex o( a)nqrwpoj e)stin t=
kosm (o homem estaacute no mundo) 8 Instrumental eacute o caso que tem a ideacuteia do meio atraveacutes do qual a accedilatildeo verbal eacute
realizada Podendo tambeacutem indicar a ideacuteia de associaccedilatildeo ou acompanhamento Ex pempw a)rton t= a)postol (eu envio o patildeo pelo apoacutestolo) legw t= qe (eu falo com Deus)
32
Segunda Declinaccedilatildeo Os substantivos da 2ordf declinaccedilatildeo satildeo os substantivos que tecircm raiz - oooo Eles possuem dois gecircneros o Masculino e o Neutro Os masculinos satildeo aqueles substantivos terminados em ojojojoj e tecircm como paradigma o substantivo logojlogojlogojlogoj Jaacute os de gecircneros Neutros satildeo aqueles terminados em onononon cujo paradigma eacute biblonbiblonbiblonbiblon
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N logoj logoi
GENITIVO genikh G logou logwn
DATIVO dwtikh D log logoij
ACUSATIVO ai)tiatikh A logon logouj
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N biblion biblia GENITIVO genikh G bibliou bibliwn DATIVO dwtikh D bibli biblioij ACUSATIVO ai)tiatikh A biblion biblia
Substantivos Masculinos da 2ordf Declinaccedilatildeo ndash ojojojoj
Substantivos Neutros da 2ordf declinaccedilatildeo - onononon
N logoj Palavra biblion O livro
G logou Da palavra bibliou Do livro
Abl logou Da palavra bibliou Do livro
Loc log Na palavra bibli No livro Inst log Com a pela palavra bibli Com o pelo livro D log Agrave palavra bibli Ao livro
A logon Palavra biblion O livro
Voc loge Palavra biblion livro N logoi Palavras biblia Os livros
G logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Abl logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Loc logoij Nas palavras biblioij Nos livros Inst logoij Com as pelas palavras biblioij Com os pelos livros D logoij Agraves palavras biblioij Aos livros
A logouj Palavras biblia Os livros
Voc logoi Palavras biblia livros
33
Vocabulaacuterio Substantivos masculinos seguem o paradigma logojlogojlogojlogoj
SINGULAR PLURAL N logoj logoi
G logou logwn
D log logoij
A logon logouj
Vocabulaacuterio
Grego Portuguecircs O Nordm de Vezes no NT a(martoloj pecador (hamartiologia) 47 a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)lla Mas (ecircnfase 635) a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) de E mas (2771) diaboloj diabo (175) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 filoj Amigo 29 foboj Medo (Fobia 47) kai E tambeacutem (947) kairoj Tempo 85 karpoj Fruto 66 kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave 45) nomoj Lei (Deutero-nocircmio 194) o)xloj Multidatildeo 174 o)fqalmoj Olho 100 oi)koj Casa 115
34
ou) ou)k ou)x natildeo (1619) ou)ranoj Ceacuteu 272 paraklhtoj Consolador advogado 5 potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) qanatoj Morte (tanatologia)120 qeoj Deus deus (teologia 1314) qronoj Trono 62 stauroj Cruz 28 stefanoj Coroa 18 tufloj Cego 50 u(mnoj Hino 2 ui(oj Filho 374 Xristoj Cristo (ungido crisma 529) xronoj Tempo 54 zh=loj Zelo 16
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a(martoloj a)nqrwpoj a)rtoj a)delfoj
a)mnoj a)postoloj didaskaloj e)piskopoj kosmoj ou)ranoj potamoj qanatoj
Decirc o plural e o singular das seguintes palavras
decirc o plural decirc o singular
oJ a[ggelo oiJ diavkonoi
oJ ajdelfov oiJ douloi
oJ qeov oiJ oi[koi
hJ diavkono aiJ qevoi
hJ h[rhmo aiJ oJdoiv
hJ ceirov aiJ a[mpeloi
to gevno ta ajrniva
to e[qo ta tevkna
35
Vocabulaacuterio Substantivos neutros seguem o paradigma biblionbiblionbiblionbiblion
SINGULAR PLURAL N biblion biblia
G bibliou bibliwn
D bibli biblioij
A biblion biblia
Substantivos neutros Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo musthrion Segredo paidion Crianccedila a)rnion Cordeirinho ploi=on Barco navio biblion Livro probaton Ovelha daimonion Democircnio proswpon Rosto face pessoa e)rgon Obra trabalho sabbaton Saacutebado i(eron Templo shmei=on Sinal eu)aggelion Evangelho sunedrion Sineacutedrio lutron Resgate teknon Filho crianccedila marturion Testemunho
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a)rnion daimonion e)rgon i(eron
eu)aggelion lutron marturion teknon musthrion paidion ploi=on probaton
Primeira declinaccedilatildeo Os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm raiz ndash aaaa Eles possuem
dois gecircneros os femininos e os masculinos Os substantivos femininos 1ordf declinaccedilatildeo estatildeo divididos em dois grupos aqueles
cujas raiacutezes terminam numa vogal ou em rrrr que levam a terminaccedilatildeo aaaa e tem como paradigma o substantivo oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia) e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr que levam a terminaccedilatildeo hhhh e tem como paradigma o substantivo grafhgrafhgrafhgrafh Entretanto os substantivos femininos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm uma pequena exceccedilatildeo com relaccedilatildeo aos chamados substantivos sigmaacuteticos (ssss - jjjj) ou seja todos aqueles que acabam em sigma [glglglglwwww====ssssssssaaaa] Eles sofrem alteraccedilotildees no nominativo e no acusativo singular em vez de seguir o paradigma grafē (grafhgrafhgrafhgrafh) eles seguem o paradigma oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia)
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N oi)kia oi)kiai N grafh grafai G oi)kiaj oi)kiw=n G grafh=j grafw=n D oi)ki oi)kiaij D gra fv= grafai=j A oi)kian oi)kiaj A grafhn grafaj
36
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (aaaa) e seguem o paradigma oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia Substantivos Femininos Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo a(martia Pecado metanoia Arrependimento a)lhqeia Verdade o)milia Conversa a)nomia Iniquumlidade oi)kia Casa basileia Reino o(mologia Confissatildeo diakonia Serviccedilo parousia Vinda diaspora Dispersatildeo sofia Sabedoria e)kklhsia Igreja swthria Salvaccedilatildeo e)paggelia Promessa filadelfia Amor fraternal eu)logia Becircnccedilatildeo louvor h(mera Dia eu)xaristia Gratidatildeo qura Porta kardia Coraccedilatildeo petra Rocha pedra koinwnia Comunhatildeo xara Alegria marturia Testemunho w(ra hora
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N glw=ssa glw=ssai N doca docai
G glwsshj glwssw=n G dochj docwn
D glwssv glwssaij D docv docai=j
A glw=ssan glw=ssaj A docan docaj
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (h) e seguem o paradigma
grafgrafgrafgrafh
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo a)paph Amor o)rgh Ira coacutelera a)delfh Irmatilde parabolh Paraacutebolas a)rxh Princiacutepio proseuxh Oraccedilatildeo diaqhkh Alianccedila sinagwgh Sinagoga didaxh Ensino u(paoh Obediecircncia dikaiosunh Justiccedila u(potagh Submissatildeo ei)rhnh Paz u(pomonh Perseveranccedila e)ntolh Mandamento fulh Tribo e)pistolh Carta epiacutestola fwnh Voz som numfh Noiva yuxh Alma
37
ajgrafhngrafA
ai=jgrafv=grafD
w=ngrafh=jgrafG
aigrafhgrafN
PLURALSINGULAR
RAIZRAIZ
Exerciacutecio - a)skhseij
Decline os seguintes substantivos a)paph a)delfh a)rxh diaqhkh didaxh dikaiosunh ei)rhnh e)ntolh e)pistolh numfh o)rgh parabolh proseuxh sinagwgh u(paoh u(potagh u(pomonh fulh fwnh yuxh
Os substantivos masculinos da 1ordf declinaccedilatildeo tambeacutem satildeo divididos em dois grupos aqueles cujas raiacutezes terminam em vogal (neaniaj) ou em tttt (profprofprofprofhhhh tttthhhhς) levam a terminaccedilatildeo aaaaς e tem como paradigma o substantivo neanianeanianeanianeaniaς e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr levam a terminaccedilatildeo hhhhς e tem como paradigma o substantivo profprofprofprofhhhh tttthhhhς Em siacutentese os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo satildeo os femininos terminados em aaaa e em hhhh e os substantivos masculinos terminados em aaaaς e hhhhjjjj
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N neaniaj neaniai N profhthj profh=tai
G neaniou neaniw=n G profhtou profhtw=n
D neani neaniaij D profhtv profhtaij
A neanian neaniaj A profhthn profhtaj
VOCABULAacuteRIO Todos estes substantivos satildeo masculinos (o() o seguem os paradigmas neaniajprofhthj Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo rsquoHliaj Elias krithj Juiz rsquoHsaiaj Isaiacuteas maqhthj Aluno disciacutepulo neaniaj Moccedilo jovem margarithj Peacuterola Bappisthj Batista mesithj Mediador
38
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo eu)aggelisthj Evangelista poihthj Fazedor Zhlwthj Zeloso profhthj Profeta rsquo Israhlithj Israelita stratiwthj Soldado rsquo Iwannhj Joatildeo u(phrethj Ministro servo klepthj Ladratildeo u(pokithj Hipoacutecrita
a)skhseij Decline os seguintes substantivos neaniaj Bappisthj eu)aggelisthj
klepthj maqhthj profhthj u(phrethj
Terceira Declinaccedilatildeo A 3ordf declinaccedilatildeo grega geralmente eacute conhecida como declinaccedilatildeo consoante pois a maioria dos seus substantivos possuem raiz ndash consoante Eacute a mais difiacutecil das declinaccedilotildees gregas Diferente da 1ordf e da 2ordf declinaccedilatildeo a 3ordf abrange os trecircs gecircneros Feminino Masculino e Neutro
SINGULAR PLURAL
N ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς N ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
V φφφφῶῶῶῶςςςς V φφφφῶῶῶῶτατατατα
A ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς A ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
G τοτοτοτοῦῦῦῦ φωτφωτφωτφωτόόόόςςςς G ττττῶῶῶῶνννν φφφφώώώώτωντωντωντων
D ττττῷῷῷῷ φωτφωτφωτφωτίίίί D τοτοτοτοῖῖῖῖςςςς φφφφώώώώσισισισι
substantivo masculino
substantivo feminino
substantivos neutros
nom oJoJoJoJ lovgo hJhJhJhJ oJdov totototo tevknon ajrnivon
genabl toutoutoutou lovgou thththth oJdou toutoutoutou tevknou ajrnivou
dtlcit twtwtwtw lovgw thththth oJdw twtwtwtw tevknw ajrnivw
acus tontontonton lovgon thnthnthnthn oJdovn totototo tevknon ajrnivon
sing
voc lovge oJdev tevknon ajrnivon
nom oiJoiJoiJoiJ lovgoi aiJaiJaiJaiJ oJdoiv tatatata tevkna ajrniva
genabl twntwntwntwn lovgwn twntwntwntwn oJdwn twntwntwntwn tevknwn ajrnivwn
dtlcit toitoitoitoi lovgoi taitaitaitai oJdoi toitoitoitoi tevknoi ajrnivoi
acus toutoutoutou lovgou tatatata ojdouv tatatata tevkna ajrniva
pl
voc lovgoi oJdovi tevkna ajrniva
39
VERBOS GREGOS
A forma como os verbos satildeo identificados (que eacute a que aparece nos dicionaacuterios) eacute a da primeira pessoa do singular do presente do indicativo da voz ativa Assim e)imi (eu sou) legw (eu falo eu digo)
Os verbos tecircm tempo voz e modo como no portuguecircs Os tempos verbais gregos expressam mais a qualidade da accedilatildeo do que o tempo em que a accedilatildeo acontece Somente no Indicativo eacute que o Presente indica Tempo Presente A ideacuteia principal do Presente eacute que a accedilatildeo eacute contiacutenua ainda em progresso e eacute chamada de Linear ou Durativa
Verbo eacute a palavra que indica accedilatildeo ou estado da accedilatildeo as flexotildees sofridas pelo verbo chamam-se conjugaccedilotildees Eles estatildeo divididos em dois grupos de conjugaccedilotildees o de terminaccedilatildeo wwww (legw) possuindo a maioria dos verbos gregos e o de terminaccedilatildeo mimimimi (e)imi) contendo somente uma minoria
Os verbos gregos como no portuguecircs possuem modificaccedilotildees numeacutericas pessoa (1ordf 2ordf e 3ordf) e nuacutemero (singular e plural)
Tempos Verbais O tempo verbal em grego eacute diferente do portuguecircs aleacutem de indicar a eacutepoca o tempo refere-se principalmente agrave qualidade da accedilatildeo ou seja se a accedilatildeo foi completada ou natildeo A accedilatildeo completa chama-se tambeacutem accedilatildeo pontilear e a incompleta linear que eacute descrita como estando em processo em andamento No grego temos trecircs tempos Primaacuterios Presente Perfeito (Passado) e Futuro E trecircs tempos Secundaacuterios Aoristo Imperfeito e Mais-que-Perfeito
Presente indicam aleacutem de uma accedilatildeo pontilear uma accedilatildeo contiacutenua ou um estado incompleto A accedilatildeo eacute descrita como em progresso em andamento durativa ou linear
Futuro como em portuguecircs indica o que vai acontecer Geralmente expressa a ideia de uma accedilatildeo pontilear mas em alguns casos pode ser durativa
Ex Jesus voltaraacute em gloacuteria Imperfeito expressa uma accedilatildeo que foi contiacutenua por algum tempo no passado mas
que jaacute cessou A accedilatildeo pode ter sido continuada habitual intermitente etc o que eacute determinado pelo contexto e pelo significado do verbo
Ex Jesus proclamava o Reino de Deus
Aoristo Eacute um tempo indefinido Essencialmente ele natildeo tem significaccedilatildeo temporal embora esse significado esteja presente no modo indicativo onde o aoristo tem significaccedilatildeo passada e recebe o (faltou o siacutembolo na apostila) de aumento como o tempo imperfeito
Perfeito Eacute um tempo grego peculiar em sua funccedilatildeo e natildeo encontramos correspondecircncia em nossa liacutengua Ele combina a accedilatildeo pontilear e a linear por expressar geralmente no indicativo o efeito ou estado no presente como resultado de uma accedilatildeo no passado indicando assim a permanecircncia de uma accedilatildeo completa ou um estado presente resultado de uma accedilatildeo passada
Mais-que-Perfeito Associa a accedilatildeo pontilear com a linear soacute que estas accedilotildees satildeo combinadas no passado Tem a mesma ideacuteia do nosso passado imperfeito
40
Modos verbais O modo verbal indica a maneira da afirmaccedilatildeo verbal ou seja como a accedilatildeo eacute realizada Eacute a maneira ou a forma por meio da qual o verbo exprime a accedilatildeo Assim temos o Indicativo Subjuntivo Imperativo Optativo Infiniti vo e o Particiacutepio
1 Indicativo que expressa um fato tido como certo
2 Subjuntivo que enuncia o fato de modo possiacutevel duvidoso
3 Imperativo que expressa ordem proibiccedilatildeo conselho
4 Optativo que expressa desejo opccedilatildeo
5 Infinitivo que eacute considerado como um substantivo-verbal O infinitivo eacute um substantivo-verbal Eacute sempre indeclinaacutevel (o que significa que natildeo tem casos N G D A) Quando eacute antecedido de um artigo definido o artigo eacute sempre neutro singular e eacute declinado segundo a funccedilatildeo do infinitivo
6 Particiacutepio eacute considerado como um adjetivo-verbal
Vozes Verbais A voz verbal indica como a accedilatildeo ou o estado do verbo se refere ao sujeito Natildeo existe accedilatildeo sem causa E a origem desta causa eacute descrita pela voz Em grego como no portuguecircs temos trecircs vozes verbais Ativa Meacutedia (reflexiva) e Passiva
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
raiz terminaccedilatildeo
do VIPMP VIPPM
Traduccedilatildeo
Presente do Indicativo
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
-omai
-h
-etai
-ovmeqa
-esqe
-ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
VIPP eu sou solto
VIPM eu solto para mim eu me solto
VIPP tu eacutes solto
VIPM tu soltas para ti tu te soltas
VIPP ele(a) eacute solto
VIPM ele(a) solta para si ele(ou ele se solta
VIPP noacutes somos soltos
VIPM noacutes soltamos para noacutes noacutes nos soltamos
VIPP voacutes sois soltos
VIPM voacutes soltais para voacutes voacutes vos soltais
VIPP eles(as) satildeo soltos
VIPM eles(as) soltam para si eles(as) se soltam
Ativa onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a algo ou algueacutem Ex louw ndash eu lavo Meacutedia (reflexiva) onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a si mesmo Ex luomai - eu me lavo Passiva onde o sujeito sofre a accedilatildeo Ex louomai ndash eu sou lavado
41
Pres Ativa Traduccedilatildeo Pres Meacutedia Traduccedilatildeo louw Eu lavo luomai Eu me lavo loueij Tu lavas lu$ Tu te lavas louei Ele lava louetai Ele se lava louomen Noacutes lavamos louomeqa Noacutes nos lavamos louete Voacutes lavais louesqe Voacutes vos lavais louousi Eles lavam louontai Eles se lavam
Passiva louomai lou$ louetai louomeqa louesqe louontai
Eu sou lavado Tu eacutes lavado Ele eacute lavado Noacutes somos lavados Voacutes sois lavados Eles satildeo lavados
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
VIPA V = verbo I = Indicativo P = Presente A = Ativa VIPMP V = verbo I = Indicativo P = Presente M = meacutedia P = Passiva Paradigmas de verbos de terminaccedilatildeo -w-w-w-w no VIPA e VIPMP Satildeo formados pela simples adiccedilatildeo da terminaccedilatildeo verbal ao radical Observe que a
vogal temaacutetica eacute considerada como parte da terminaccedilatildeo verbal
luvwluvwluvwluvw ajkouvwajkouvwajkouvwajkouvw ejsqivwejsqivwejsqivwejsqivw e[cwe[cwe[cwe[cw levgwlevgwlevgwlevgw ginwvskwginwvskwginwvskwginwvskw gravfwgravfwgravfwgravfw bavllwbavllwbavllwbavllw
VIPA = R + -w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)
luvw
luvei
luvei
luvomen
luvete
luvousi(n)
ajkouvw
ajkouvei
ajkouvei
ajkouvomen
ajkouvete
ajkouvousi(n)
ejsqivw
ejsqivei
ejsqivei(n)
ejsqivomen
ejsqivete
ejsqiv usi(n)
e[cw
e[cei
e[cei
e[comen
e[cete
e[cousi(n)
levgw
levgei
levgei(n)
levgomen
levgete
levgousi(n)
ginwvskw
ginwvskei
ginwvskei(n)
ginwvskomen
ginwvskete
ginwvskousi(n)
gravfw
gravfei
gravfei(n)
gravfomen
gravfete
gravfousi(n)
bavllw
bavllei
bavllei(n)
bavllomen
bavllete
bavllousi(n)
VIPMP = R + -omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -etai -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
ajkouvomai
ajkouvh
ajkouvetai
ajkouovmeqa
ajkouvesqe
ajkouvontai
ejsqivomai
ejsqivh
ejsqivetai
ejsqiovmeqa
ejsqivesqe
ejsqivontai
e[comai
e[ch
e[cetai
ejcovmeqa
e[cesqe
e[contai
levgomai
levgh
levgetai
legovmeqa
levgesqe
levgontai
ginwvskomai
ginwvskh
ginwvsketai
ginwskovmeqa
ginwvskesqe
ginwvskontai
gravfomai
gravfh
gravfetai
grafovmeqa
gravfesqe
gravfontai
bavllomai
bavllh
bavlletai
ballovmeqa
bavllesqe
bavllontai
42
APLICACcedilAtildeO DA QUALIDADE DA ACcedilAtildeO VERBAL NO TEMPO VERB AL Qualidades Tempos _
Presente _ Mais-que-Perfeito
Imperfeito _ Linear - Pontilear Perfeito Linear
Futuro _ Mais-que-Perfeito
Presente _
Futuro _ Pontilear
Aoristo _
VERBOS Pessoa e Nuacutemero
Assim como no portuguecircs tambeacutem no grego os verbos tecircm terminaccedilotildees pessoais que indicam a pessoa e o nuacutemero do sujeito que executa a accedilatildeo
Exemplo Canto Indica que sou eu (1ordf pessoa do singular) que canta Cantas Indica eacutes tu (2ordf pessoa do singular) que cantas Cantamos Indica que somos noacutes (1ordf pessoa do plural) que cantamos
Mesmo que o sujeito jaacute esteja impliacutecito na terminaccedilatildeo verbal eacute possiacutevel que se
queira destacaacute-lo ou enfatizaacute-lo Nesses casos eacute acrescentado o pronome pessoal Exemplo nenikhka ton kosmon ndash venci o mundo e)gw nenikhka ton kosmon ndash eu venci o mundo
PRONOMES
O pronome eacute a palavra que substitui o nome evitando-lhe a repeticcedilatildeo O nome que eacute substituiacutedo pelo pronome chama-se antecedente o pronome concorda com o seu antecedente em gecircnero e nuacutemero
Em grego quando o pronome pessoal eacute usado eacute para dar ecircnfase Nas formas obliacutequas ele eacute bastante usado no NT
Exemplos
43
Jo 125
Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj
Pronomes pessoais
Pessoa Nuacutemero
su pronome pessoal da 2a pessoa nominativo singular
e)gw eu 1ordf Singular
E por que entatildeo batizas se tu natildeo eacutes o Cristo
su tu 2ordf Singular
Mt 69 Pater h(mw=n o( e)n toi=j ou)ranoi=j au)toj h o Ele ela 3ordf Singular
h(mw=n pronome pessoal da 1a pessoa genitivo plural h(me=ij noacutes 1ordf Plural
Pai nosso que estais nos ceacuteus u(me=ij voacutes 2ordf Plural
au)toi ai a Eles elas 3ordf Plural
PRONOMES
1a Pessoa Singular 1a Pessoa Plural N e)gw eu N h(me=ij noacutes
A e)meme me mim A h(ma=j nos conosco
G e)mou= mou de mim G h(mw=n de noacutes
D e)moimoi para mim D h(mi=n para noacutes
2a Pessoa Singular 2a Pessoa Plural
N su tu N u(me=ij voacutes
A se te ti A u(ma=j vos convosco
G sou= de ti G u(mw=n de voacutes
D soi para ti D u(mi=n para voacutes
3a Pessoa Singular 3a Pessoa Plural N au)toj Ele N au)toi Eles
A au)tou= Dele A au)tw=n Deles
G au)t= A ele G au)toi=j A eles
D au)ton Ele D au)touj Eles PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO luwluwluwluw (soltar) lu w Eu solto estou soltando lu eij Tu soltas estaacutes soltando lu ei Ele solta estaacute soltando lu omen Noacutes soltamos estamos soltando o = vogal temaacutetica lu ete Voacutes soltais estais soltando e = vogal temaacutetica lu ousi(n) Eles soltam estatildeo soltando
44
Pessoa e nuacutemero
portuguecircs grego
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eu
tu
elea
noacutes
voacutes
elesas
falo
falas
fala
falamos
falais
falam
ejgw
su
aujto aujth aujto
hJmei
uJmei
aujtoi aujtai aujta
levgw
levgei
levgei
levgomen
levgete
levgousin
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO a)gwa)gwa)gwa)gw (guiar) a)g w Eu guio estou guiando a)g eij Tu guias estaacutes guiando a)g ei Ele guia estaacute guiando a)g omen Noacutes guiamos estamos guiando a)g ete Voacutes guiais estais guiando a)g ousi(n) Eles guiam estatildeo guiando
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO ballwballwballwballw (jogo) ball w Eu jogo estou jogando ball eij Tu jogas estaacutes jogando ball ei Ele joga estaacute jogando ball omen Noacutes jogamos estamos jogando ball ete Voacutes jogais estais jogando ball ousi(n) Eles jogam estatildeo jogando
FUTURO DO INDICATIVO ATIVO luw (soltar) lu s w Eu soltarei lu s eij Tu soltaraacutes lu s ei Ele soltaraacute lu s omen Noacutes soltaremos lu s ete Voacutes soltareis lu s ousi(n) Eles soltaratildeo
45
luw Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo
1ordfps luw luw luein
2ordfps lueij lu$j lu=e
3ordfps luei lu$ luetw
1ordfpl luomen luwmen
2ordfpl luete luhte luete
3ordfpl luousi luwsi luetwsan
luw Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo
1ordfps luomai luwmai luestai
2ordfps lu$ lu$ luou
3ordfps luetai luhtai luesqw
1ordfpl luomeqa luwmeqa
2ordfpl luesqe luhsqe luesqe
3ordfpl luontai luwntai luesqwsan
luw Imperfeito Ativo
1ordfps e)luon
2ordfps e)luej
3ordfps e)lue
1ordfpl e)luomen
2ordfpl e)luete
3ordfpl e)lue
1ordfps e)luon
luw Imperfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps e)luomen
2ordfps e)luo
3ordfps e)lueto
1ordfpl e)luomeqa
2ordfpl e)luesqe
3ordfpl e)luonto
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Ativo Futuro Ativo
1ordfps lusw lusein
2ordfps luseij
3ordfps lusei
1ordfpl lusomen
2ordfpl lusete
3ordfpl lusousi
46
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Meacutedio Futuro Meacutedio
1ordfps lusomai lusestai
2ordfps lus$
3ordfps lusetai
1ordfpl lusomeqa
2ordfpl lusesqe
3ordfpl lusontai
luw Futuro Passivo Futuro Passivo
1ordfps luqhsomai luqhsesqai
2ordfps luqhs$
3ordfps luqhsetai
1ordfpl luqhsomeqa
2ordfpl luqhsesqe
3ordfpl luqhsontai
luw 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo
1ordfps e)lusa lusw lu=sai
2ordfps e)lusaj lus$j lu=son
3ordfps e)luse lus$ lusatw
1ordfpl e)lusamen luswmen
2ordfpl e)lusate lushte lusate
3ordfpl e)lusan luswsi lusatwsan
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio
1ordfps e)lusamhn luswmai lusasqai
2ordfps e)lusw lus$ lu=sai
3ordfps e)lusato lushtai lusasqw
1ordfpl e)lusameqa luswmeqa
2ordfpl e)lusasqe lushsqe lusasqe
3ordfpl e)lusanto luswntai luasqwsan
luw 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo
1ordfps e)luqhn luqw= luqhnai
2ordfps e)luqhj luqh=j luqhti
3ordfps e)luqh luq$= luqhtw
1ordfpl e)luqhmen luqw=men
2ordfpl e)luqhte luqh=te luqhte
3ordfpl e)luqhsan luqw=si luqhtwsan
47
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo Perfeito Ativo
1ordfps leluka lelukw lelukenai
2ordfps lelukaj leluk$j
3ordfps leluke leluk$
1ordfpl lelukamen lelukwmen
2ordfpl lelukate lelukhte
3ordfpl lelukasi (kan) lelukwsi
luw 1ordm Perfeito Meacutedio e Passivo 1ordmPerfeito Meacutedio e Passivo Perfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps lelumai lelusqai
2ordfps lelusai lu=sai
3ordfps lelutai lusasqw
1ordfpl lelumeqa
2ordfpl lelusqe lusasqe
3ordfpl leluntai luasqwsan
luw Mais que Perfeito Ativo
1ordfps e)lelukein
2ordfps e)lelukate
3ordfps e)lelukate
1ordfpl e)lelukate
2ordfpl e)lelukate
3ordfpl e)lelukate
luw + que Perfeito meacutediopassivo
1ordfps e)lelumhn
2ordfps e)leluso
3ordfps e)leluto
1ordfpl e)lelumeqa
2ordfpl e)lelusqe
3ordfpl e)lelunto
Verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv
Em grego haacute duas conjugaccedilotildees baacutesicas identificadas pelos verbos terminados em -w e -mi Embora os verbos em -w sejam mais comuns e regulares vamos primeiramente abordar o verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv que equivale aos nossos verbos auxiliares ser e estar e tambeacutem existir Como em portuguecircs tambeacutem na liacutengua grega este eacute o principal verbo de ligaccedilatildeo
A forma eijmiv (eu sou estou existo) estaacute na 1ps do VIPA (Presente do Indicativo Ativo) Como este verbo natildeo tem a forma passiva e meacutedia podemos dizer simplesmente VIP
48
VIPA ou VIP IMPERFEITO DO IND AT e)imi (SER)
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eijmiv ei ejstiv(n) ejsmevn ejstev eijsiv(n)
eu sou
tu eacutes
elea eacute
noacutes somos
voacutes sois
elesas satildeo
h)mhn h)=j h)=sqa h)=n h)=meqta h)te h)san
Eu era
Tu eras
Ele era
Noacutes eacuteramos
Voacutes eacutereis
Eles eram
Traduza as frases para o portuguecircs
ejgwv eijmi hJ quvrasum
eijmiv presbuvtero
ajgavph ejstin oJ qeov
oJ qeov ejstin ajgaqov
oiJ douloi tou qeou ejsmen
oJ jIwavnnh ejstin a[nqrwpo
ejgwv eijmiv hJ oJdo kai hJ ajlhvqeia kai hJ zwhv
Terminaccedilotildees Pessoais
O pronome pessoal quase natildeo eacute usado no grego pois as proacuteprias terminaccedilotildees jaacute indicam por si que a pessoa estaacute fazendo a accedilatildeo As terminaccedilotildees para os verbos primaacuterios (presente futuro e perfeito) satildeo w eij ei omen ete ousi
RAIZ TEMA VOGAL TEMAacuteTICA a) RAIZ a primeira pessoa do singular do Presente Ativo do Indicativo eacute a raiz do
verbo b) TEMARADICAL eacute a parte constante (quase sempre) de um verbo c) VOGAL TEMAacuteTICA eacute a vogal colocada entre o Tema e as Terminaccedilotildees
Pessoais que comeccedilam com consoantes O ldquoordquo [oacutemicron] antes de ldquomrdquo e ldquogrdquo e ldquoerdquo antes das outras consoantes
Para conjugar um verbo eacute soacute pegar o Tema adicionar as Terminaccedilotildees Pessoais e
colocar a vogal Temaacutetica onde for necessaacuteria Como exemplo vejamos como seria a conjugaccedilatildeo dos verbos luw e a)kouw
49
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees S 1 lu - w
I 2 lu - eij
N 3 lu - ei
P 1 lu o men
L 2 lu e te
U 3 lu - ousi
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees
S 1 a)kouomai o omai
I 2 a)kouv e v
N 3 a)kouetai e etai
P 1 a)kouomeqa o omeqa
L 2 a)kouesqe e esqe
U 3 a)kouontai o ontai
Conjugando os verbos
Forma no original
Categoria Tempo Modo Voz Pessoa Nuacutemero
Forma no leacutexico
Traduccedilatildeo literal
legei Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg legw Ele dizfala
a)koueij
ginwskomen
qelontai
legei
legousi(n)
legw
blepv
ginwskete
blepomai
xaireij
ei)= Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg e)imi Tu eacutes
ballete
a)geij
a)gapw
50
O nnnn (ny) moacutevel
Na terceira pessoa do singular e do plural o nnnn entre parecircnteses indica que a forma completa pode ser tanto e)sti ei)si quanto e)stin ei)sin As formas sem o nnnn normalmente satildeo usadas se a palavra que segue eacute iniciada por consoante formas com o nnnn satildeo normalmente usadas se a palavra que segue eacute iniciada por vogal ou se a forma verbal finaliza o enunciado Mas o uso natildeo eacute riacutegido haacute muitas exceccedilotildees especialmente em apoio do uso do nnnn
Exemplos yeusthj e)stinnnn kai o( pathr au)tou=
Ele eacute o pai da mentira )Iwannhj ou)k e)stinnnn o( Xritou=
Joatildeo natildeo eacute o Cristo )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin
Eu sou a videira (a) verdadeira e o pai meu o agricultor eacute Traduza as frases para o grego
Deus eacute amor
Joatildeo eacute profeta
Eu estou em casa
Jesus estaacute em casa
Somos seus profetas
Jesus eacute o patildeo da vida
Minha casa eacute na cidade
Somos amigos de Jesus
PRESENTE ATIVO DO INDICATIVO 1 blepw eu vejo 21 legw eu digo 2 ginwskw eu conheccedilo 22 luw eu solto destruo 3 grafw eu escrevo 23 metrew eu meccedilo 4 didaskw eu ensino 24 menw eu permaneccedilo 5 e)xw eu tenho 25 nikaw eu venccedilo 6 khrussw eu prego 26 proskunew eu adoro 7 latreuw eu sirvo 27 oi)kodomew eu construo 8 lambanw eu recebo 28 o(mologew eu confesso
51
9 paideuw eu educo 29 paraggellw eu ordeno 10 a)gapaw eu amo 30 krinw eu julgo 11 a)kouw eu escuto 31 paideuw eu educo 12 a)gw eu guio conduzo 32 e(uriskw eu acho encontro 13 telw eu quero desejo 33 louw eu me banho lavo 14 swzw eu salvo liberto 34 filassw eu guardo 15 kairw eu me alegro 35 grafw eu escrevo 16 a)ggelw eu anuncio 36 e)kballw eu expulso removo 17 qerapeuw eu cuido saro curo 37 e)sqiw eu como 18 a)postelw eu envio 38 diwkw eu persigo sigo 19 e)ggizw eu me aproximo 39 qanatow eu mato 20 tarassw eu agito 40 sunagw Eu reuacuteno convoco
ARTIGOS
PLURALSINGULARNeutFemMascNeutFemMasc
ta tajtouj to thnton
toi=jtai=jtoi=jt=tv= t=
tw=ntw=ntw=ntou= th=j tou=
taai(oi(toh(o(
O artigo Em portuguecircs temos artigos definidos (o a os as) e indefinidos (um uma uns
umas) Em grego existe apenas o artigo definido Assim uma palavra como logoj pode ser traduzida como palavra ou como uma palavra dependendo do contexto Mas o uso do artigo definido em grego corresponde em grande parte ao uso do artigo definido em portuguecircs As diferenccedilas satildeo frequumlentemente muito sutis para serem mencionadas numa introduccedilatildeo Atenccedilatildeo deveraacute ser dada ao modo como o artigo eacute usado nos exerciacutecios de grego e de portuguecircs que seguem e no Novo Testamento
O artigo grego geralmente funciona como o adjetivo concordando com a palavra
que ele modifica em gecircnero nuacutemero e caso
52
masculino feminino neutro
singular plural singular plural singular plural
nom oJ o oiJ os hJ a aiJ as tov oa tav osas
genabl tou do twn dos th da twn das tou doda twn dosdas
dat
loc
inst
tw
ao
no
com o
pelo
toi
aos
nos
com os
pelos
th
agrave
na
com a
pela
tai
agraves
nas
com as
pelas
tw
aoagrave
nona
com oa
peloa
toi
aosagraves
nosnas
com osas
pelosas
acus tovn o touv os thvn a tavv as tov oa tavv osas
Exerciacutecio Coloque os artigos correspondentes para cada substantivo
a[mpelwn (fem) aijwnwn (masc) gevno (neut)
a[nqrwpou a[rcontwn (masc) diavkonwn (fem)
ajpovstolo (masc) ajdelfoi qeoiv (masc)
a[rtou bivon kuvrioi
didavskalou gavmou laov (masc)
doulw doulw (fem) livqon
h[rhmo (fem) e[qo (neut) mhtrov (fem)
qeoiv (fem) h[rhmoi (fem) oJdou (fem)
kavlamoi (masc) qavnatw udatoi (neut)
nuktou (fem) qrovnoi fwtou (neut)
skovtoi (neut) ajrniva ceirov (fem)
PREPOSICcedilOtildeES proj A proj ton potamon Para o rio 4 Acusativo ei)j A ei)j ton potamon Para dentro do rio 4 Acusativo e)n D e)n t= potam= Dentro do rio em o rio 3 Dativo e)k G e)k potamou= Para fora do rio 2 Genitivo a)po G a)po potamou= Partindo do rio 2 genitivo
Preposiccedilatildeo eacute uma palavra que auxilia o substantivo a expressar o seu caso ou funccedilatildeo
na oraccedilatildeo Eacute chamada de ldquopreacute-posiccedilatildeordquo porque geralmente eacute posicionada na frente do
53
substantivo ao qual auxilia expressar a sua funccedilatildeo Ex e)k th=j sunagwgh=j e)celqontej h)=lqon ei)j thn oi)kian Simwnoj kai
)Andreou Saindo da sinagoga foram para a casa de Simatildeo e Andreacute Nota As preposiccedilotildees e)k e ei)j indicam respectivamente que eles saiacuteram de dentro
da sinagoga para dentro da casa Mesmo que uma preposiccedilatildeo sirva para esclarecer o caso natildeo eacute ela quem governa o
caso Muito pelo contraacuterio na liacutengua grega eacute o caso que determina o significado de uma preposiccedilatildeo Isto significa que uma preposiccedilatildeo pode ter um determinado significado quando usada com um certo caso e significado diferentes quando usada com outros casos O significado de uma preposiccedilatildeo depende entatildeo do caso com o qual ela eacute usada Esse detalhe pode ser observado no vocabulaacuterio da liccedilatildeo
3 2
4 e 2
4
4
4
234
234
234
2
24
4
2
24
24
24
54
O quadro das preposiccedilotildees gregas eacute o seguinte Preposiccedilatildeo Caso que rege Traduccedilatildeo
1 ὑπέρ A acima de
2 ἐπί G sobre
3 ὑπό A sob
4 παρά ampamp ampamp D A G ao lado de
5 ἀmicroφί D A G de ambos os lados de
6 πρός A para em direccedilatildeo de
7 εἰς A para dentro de
8 ἐν D em
9 ἐκ ἐξ G de fora de
10 ἀπό G de afastamento de
11 περί A G ao redor de
12 διά ampamp ampamp G atraveacutes de
13 ἀνά A para cima
14 κατά G para baixo
15 ἀντί G contra
16 πρό G antes de
17 ὀπίσω G atraacutes de depois de
18 σύν D com
19 microετά G com D aleacutem de
55
Vamos apresentar algumas palavras portuguesas que usam estas preposiccedilotildees como prefixos Isto poderaacute ajudar a memorizaccedilatildeo 1 hipeacuterbole ὑπέρ + βάλλω que coloca acima de
2 epitaacutefio ἐπί + τάφος que estaacute sobre o tuacutemulo
3 hipoacutecrita ὑπό + κρίνω que distingue (julga) sob
4 paralelo παρά + ἀλλήλων que estaacute ao lado do outro
5 anfiacutebio ἀmicroφί + βίος que vive em ambos (terra e aacutegua)
6 proseacutelito πρός + ἠλύθον que se encaminha para
7 exegeta εἰς + ἡγέοmicroαι que conduz para
8 energia ἐν + ἔργον que tem forccedila em si
9 ecircxodo ἐκἐξ + ὁδός caminho para fora
10 apogeu ἀπό + γῆ longe da terra
11 periacutemetro περί + microέτρον medida em volta de
12 diacircmetro διά + microέτρον medida atraveacutes de
13 Anastaacutecio ἀνά + ἵστηmicroι que ressurgiu
14 catarata κατά + ῥάσσω que se precipita
15 antiacutedoto ἀντί + δίδωmicroι (remeacutedio) dado contra
16 proacute logo πρό + λόγος palavra (dita) antes de
17 opistoacutedomo ὀπισθό + δόmicroος parte posterior de um templo grego
18 sinoacutetico σύν + ὀράω que abarca com um soacute olhar
19 metafiacutesica microετά + φύσις aleacutem da natureza (fiacutesica)
56
2 G (Genitivo)3 D (Dativo)4 A (Acusativo)
Traduza para o portuguecircs (Resposta no 2ordm Vol De James)
1 o( ui(oj ei)=pen ei)mi (Mc 1462) 2 o( ui(oj tou= a)nqrwpou kurioj e)stin (Mc 228) 3 e)rxetai o( a)delfoj o( kaloj (Mc 331) 4 o( a)nqrwpoj e)rxetai (Mc 61) 5 oi( a)nqrwpoi ou)x a(gioi ei)sin (Mc 124) 6 o( qeoj ei)=pen (Mc 219) 7 o( a)ggeloj o( a(gioj ou)k e)rxetai (Mc 838) 8 o(loj o( kosmoj kaloj e)stin (Mc 149) 9 o( ou)ranoj ou) kaloj e)stin (Mc 1331) 10 o( ui(oj tou= qeou= e)stin a)gaqoj (Mc 311)
57
EXERCIacuteCIOS DE GREGO
a) Qual eacute entatildeo o sujeito e qual eacute o objeto das seguintes frases qeoj fala logon (palavra) qeoj ama dou=lon (servo) dou=loj ama qeon qeon ama dou=loj dou=loj fala logon logon fala dou=loj b) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus c) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus d) Traduza podendo incluir um artigo Note N e A qeoj h)gaphsen ton kosmon kosmoj ou)k h)gaphsen qeon Kurioj h)gaphsen dou=lon o( a)nqrwpoj h)gaphsen qeon presbuteron h)gaphsen Kurioj a)postoloj legei logon logon legei diakonoj dou=loj ballei liqon a)nqrwpoj blepei potamon diaboloj ou)k h)gaphsen qeon
e) Traduza Deus amou mundo e homem Homem amou Senhor
Vocabulaacuterio ALMA = yuxh AMIGO = filoj
BATIZAR = baptizw CARNE = sarc
CONSOLADOR = paraklhtoj COMUNHAtildeO = koinwnia
CEacuteU = ou)ranoj BONITO BOM = kaloj
ADAtildeO = )Adam CAMINHO = o(doj
NOIVA = numfh CASA = oi)=koj
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
12
NOME DA LETRA
REFEREcircNCIA TEXTO TRADUCcedilAtildeO
q qh=ta
qalassa
Joatildeo 61
Meta tau=ta a)ph=lqen o( )Ihsou=j
peran th=j qalasshj th=j
Galilaiaj th=j Tiberiadoj
i i)w=ta
i(erion
Joatildeo 1023
kai periepatei o( )Ihsou=j e)n t=
i(er= e)n tv= sto= tou=
Solomw=noj
k kappa
kaloj Joatildeo 1011
)Egw ei)mi o( poimhn o( kaloj o(
poimhn o( kaloj thn yuxhn
au)tou= tiqhsin u(per tw=n
probatwn
l lambda
legw
legeij
legei
legomen
legete
legousi
Joatildeo 23 logoj
kai u(sterhsantoj oi)nou legei
h( mhthr tou= )Ihsou= proj au)ton
Oi)=non ou)k e)xousin
m mu
marturew Joatildeo 2124 metanoia
Ou(=toj e)stin o( maqhthj o(
marturw=n peri toutwn kai o(
grayaj tau=ta kai oi)damen o(ti
a)lhqhj au)tou= h( marturia
e)stin
n nu
nomoj
Joatildeo 117
117 o(ti o( nomoj dia Mwu+sewj
e)doqh h( xarij kai h( a)lhqeia
dia )Ihsou= Xristou= e)geneto
c ci
chrainw Joatildeo 156
e)an mh tij menv e)n e)moi e)blhqh
e)cw w(j to klh=ma kai e)chranqhe)chranqhe)chranqhe)chranqh
kai sunagousin au)ta kai ei)j
to pu=r ballousin kai kaietai
o o))mikron
Joatildeo 146 o(doj
legei au)t= [o(] )Ihsou=j )Egw
ei)mi h( o(doj kai h( a)lhqeia kai
h( zwh ou)deij e)rxetai proj ton
patera ei) mh di e)mou=
13
NOME DA LETRA
REFEREcircNCIA TEXTO TRADUCcedilAtildeO
p pi
Joatildeo 315 pisteuw
i(na pa=j o( pisteuwn e)n au)t=
e)xv zwhn ai)wnion
r r(w=
Joatildeo 847 r(h=ma
o( w)n e)k tou= qeou= ta r(hmatar(hmatar(hmatar(hmata
tou= qeou= a)kouei dia tou=to
u(mei=j ou)k a)kouete o(ti e)k tou=
qeou= ou)k e)ste
sj sigma
Joatildeo 114 sarc
Kai o( logoj sarc e)geneto kai
e)skhnwsen e)n h(mi=n kai
e)qeasameqa thn docan au)tou=
docan w(j monogenou=j para
patroj plhrhj xaritoj kai
a)lhqeiaj
t tau
Joatildeo 112 teknon
o(soi de e)labon au)ton e)dwken
au)toi=j e)cousian tekna qeou=
genesqai toi=j pisteuousin ei)j
to o)noma au)tou=
u u)yilon
Joatildeo 149 ui(oj
a)pekriqh au)t= Naqanahl
(Rabbi su ei)= o( ui(oj tou= qeou=
su basileuj ei)= tou= )Israhl
f fi
Joatildeo 113 filew
a)pesteilan ou)=n ai( a)delfai
proj au)ton legousai Kurie
i)de o(n filei=j a)sqenei=
x xi
Joatildeo 329 xairw xarisma
o( e)xwn thn numfhn numfioj
e)stin o( de filoj tou= numfiou o(
e(sthkwj kai a)kouwn au)tou=
xar= xairei dia thn fwnhn tou=
numfiou au(th ou)=n h( xara h(
e)mh peplhrwtai
14
NOME DA LETRA
REFEREcircNCIA TEXTO TRADUCcedilAtildeO
y yi
yuxh Joatildeo 1227
Nu=n h( yuxh mou tetaraktai
kai ti ei)pw Pater sw=son me
e)k th=j w(raj tauthj a)lla dia
tou=to h)=lqon ei)j thn w(ran
tauthn
w w)mega
w(ra Joatildeo 24
[kai] legei au)tv= o( )Ihsou=j Ti
e)moi kai soi gunai ou)pw h(kei
h( w(ra mou
15
A histoacuteria do alfabeto grego 2
Uma histoacuteria exata do desenvolvimento do alfabeto grego eacute na melhor das hipoacuteteses uma tentativa justamente por causa de sua antiguidade O fato de que o alfabeto grego deriva de uma escrita semiacutetica mais antiga eacute incontestaacutevel Contudo a exata origem do alfabeto grego eacute controversa Alguns eruditos sustentam que ele veio da escrita protocananeacuteia e da escrita feniacutecia enquanto que outras teorias incluem o Egito e a Assiacuteria Na verdade o alfabeto grego pode ser mais antigo do que se crecirc originalmente como pode ser exemplificado pelo fragmento de ceracircmica abaixo
O desenvolvimento histoacuterico da liacutengua grega pode ser traccedilado em cinco fases
arcaica claacutessica heleniacutestica bizantina e finalmente o grego moderno O alfabeto eacute um dos poucos elementos linguiacutesticos que permaneceram essencialmente natildeo mudados entre a fase claacutessica e o grego moderno embora a pronuacutencia das letras tenha evoluiacutedo atraveacutes dos seacuteculos A partir da forma das antigas letras gregas muitos eruditos acreditam que os gregos adotaram a forma a ordem e os nomes do alfabeto feniacutecio Para corroborar isso no seacuteculo quinto antes de Cristo o historiador grego Heroacutedoto chamou as letras gregas de phoinichēia grammata (foinixhia grammata) o que significa ldquoletras feniacuteciasrdquo Acredita-se que o alfabeto foi primeiro introduzido na Greacutecia durante o final do seacuteculo novo antes de Cristo pelos feniacutecios Os feniacutecios eram mercadores do Liacutebano que possuiacuteam colocircnias por todo o Mediterracircneo incluindo Chipre Por causa de interesses muacutetuos os feniacutecios encontraram os antigos gregos principalmente os minoacuteicos e os micecircnicos e a difusatildeo cultural teve lugar e o mais importante a disseminaccedilatildeo do alfabeto
O alfabeto grego arcaico passou por transformaccedilotildees com a alteraccedilatildeo de algumas consoantes feniacutecias em vogais Diferentemente do alfabeto grego do periacuteodo claacutessico tardio que conteacutem vogais e consoantes o alfabeto feniacutecio somente possuiacutea consoantes Os gregos
2 httpwwwe-grammesgr199702yura_enhtm
16
alteraram foneticamente algumas consoantes feniacutecias em vogais Por exemplo a letra feniacutecia ldquoAlephrdquo que era uma consoante explosiva tornou-se alpha uma vogal sonora As primeiras foram alpha epsīlon iōta omīkron e Upsīlon Eventualmente Omega foi introduzida como o som de um ldquoordquo longo O grego assim se tornou o primeiro alfabeto do mundo com letras tanto para vogais quanto para consoantes e assim o primeiro alfabeto foneacutetico Muitos alfabetos que contecircm vogais notadamente o romacircnico e o ciriacutelico satildeo derivados do alfabeto grego Porque o alfabeto romano eacute a base das liacutenguas europeacuteias ocidentais e o alfabeto ciriacutelico a base das liacutenguas europeacuteias orientais isto torna o alfabeto grego o pai de todos os alfabetos
O pequeno tablete de argila ao lado foi encontrado entre as ruiacutenas da antiga cidade de Ugarite em 1948 localizadaperto da moderna costa Siacuteria Ugarite floresceu de 1400 a 1200 antes de Cristo O tablete eacute parte de uma coleccedilatildeo de mais de trezentos tabletes de argila que foram encontrados haacute muito tempo O que eacute interessante eacute que a maioria dos tabletes recuperados eacute de textos mitoloacutegicos Contudo este eacute um abecedaacuterio O artefato muito provavelmente foi criado por um escriba aprendiz que pratica seu ABC (por isso se chama abecedaacuterio) Poreacutem parecem estar faltando trecircs letras Este tablete de argila eacute um exemplo de um alfabeto antigo bem diferente do alfabeto grego
Durante sua evoluccedilatildeo o alfabeto grego tambeacutem desenvolveu trecircs novas consoantes aspiradas que foram adicionadas ao fim do alfabeto Estas consoantes satildeo phī chī e psī Estas consoantes eram para compensar a falta de consoantes aspiradas no alfabeto feniacutecio Outras consoantes foram usadas e entatildeo desapareceram Por exemplo a letra san era usada em variaccedilatildeo com sigma As letras waw (mais tarde chamada digamma) e qoppa desapareceram tambeacutem esta uacuteltima usada em dialetos gregos do oeste Primeiramente havia um nuacutemero de diferentes versotildees e variaccedilotildees do alfabeto grego (veja na proacutexima paacutegina) Estas diferenccedilas era devidas provavelmente ao isolamento geograacutefico entre as cidades-estado da Greacutecia
ALFABETO GREGO
A expressatildeo alfabeto deriva das duas primeiras letras gregas alfa e beta O nuacutemero
de letras do alfabeto grego satildeo de vinte quatro (24) Os primeiros manuscritos do Novo Testamento grego foram escritos em letras maiuacutesculas satildeo chamados Unciais Modernamente poreacutem se convencionou usar as letras minuacutesculas (cursivas) nos textos que satildeo atualmente publicados por isso o aluno deve se preocupar inicialmente na
17
memorizaccedilatildeo destas Jo 11 Escrita uncial bull ENARXHHNLOGOSKAIOLOGOSHNTONQEONKAIQEOSHNOLOGOS Jo 11 Escrita uncial bull En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj
a b g d e z h q i k l m n c o r sj t u f x ψ w
A B G D E Z H Q I K L M N C O R S T U F X Ψ W
ASKHSEIS - a)skhseij - Exerciacutecios Leia em voz alta Um caccedilador foi agrave mata Levou komida numa lata Matou uma paka
Depoij de komhr dormiu e sonhou Apareceu uma onsa que entrou numa toka onde foi dormir O caccedilador queria mata-la mas tinha do do bicho Resolveu markar a fera maj komo Pegou uma lata fez um furo passou o rabo do bicho pelo furo e deu um no no rabo Depoij foi para kasa em Turno no Parana Doij anos depoij nosso caccedilador passou no mesmo trecho e lembrou-se da onsa Ele se escondeu na mata e esperou De repente um barulho apareseu uma onsa atravessando o trilho Tinha uma lata enferrujada no rabo e atraacutes dela vieram sete oncinhas todaj de latinhas noj raboj
Classificaccedilatildeo das consoantes
18
Agora que vocecirc jaacute conhece a maioria das letras e outros siacutembolos gregosvamos treinar sua leitura
Jo 119-27 IWANNHS KAI OI IOUDAIOI JOAtildeO E OS JUDEUS
IOUDAIOI - )Ioudai=oj Su tij ei)=
Os judeus Tu Quem eacutes
IWANNHS - )Iwannhj )Egw ou)k ei)mi o( Xristoj
Joatildeo Eu natildeo sou o Cristo
IOUDAIOI Ti ou)=n Su )Hliaj ei)=
OS JUDEUS Quem entatildeo Tu eacutes Elias
IWANNHS Ou)
JOAtildeO Natildeo
IOUDAIOI Tij ei)= legeij peri seautou=
OS JUDEUS Quem eacutes Falas acerca de ti mesmo
IWANNHS )Egw fwnh bow=ntoj e)n tv= e)rhm
JOAtildeO Eu sou uma voz no deserto
IOUDAIOI Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj ou)de )Hliaj ou)de o(
profhthj
OS JUDEUS Por que batizas se tu natildeo eacutes o
Cristo nem Elias nem o profeta
IWANNHS )Egw baptizw e)n u(dati mesoj u(mw=n e(sthkei o(( baptizwn e)n pneumati
JOAtildeO Eu batizo em aacutegua no meio de voacutes estaacute
o que batiza em espiacuterito
Kata )Iwannhj Segundo Joatildeo
Joatildeo 119-25 119 Kai au(th e)stin h( marturia tou= )Iwannou o(te a)pesteilan [proj au)ton] oi( )Ioudai=oi e)c (Ierosolumwn i(erei=j kai Leuitaj i(na e)rwthswsin au)ton Su tij ei)= 120 kai w(mologhsen kai ou)k h)rnhsato kai w(mologhsen o(ti )Egw ou)k ei)mi o( Xristoj 121 kai h)rwthsan au)ton Ti ou)=n Su )Hliaj ei)= kai legei Ou)k ei)mi (O profhthj ei)= su kai a)pekriqh Ou) 122 ei)=pan ou)=n au)t= Tij ei)= i(na a)pokrisin dw=men toi=j pemyasin h(ma=j ti legeij peri seautou= 123 e)fh )Egw fwnh bow=ntoj e)n tv= e)rhm Eu)qunate thn o(don kuriou kaqwj ei)=pen )Hsai+aj o( profhthj 124 Kai a)pestalmenoi h)=san e)k tw=n Farisaiwn 125 kai h)rwthsan au)ton kai ei)=pan au)t= Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj ou)de )Hliaj ou)de o( profhthj
19
Papiro 66 ANO 200 dC Conteuacutedo Evangelho
EUAGGELION IWANNHS - eu)aggeliou )Iwannhj 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn
20
Pronuacutencia Muitos manuais e compecircndios modernos tecircm dado um valor demasiado a pronuacutencia
do grego koinecirc a grande verdade eacute que a pronuacutencia original foi praticamente perdida a pronuacutencia que usualmente se faz foi a adotada pelo humanista Erasmo de Roterdatilde que foi o primeiro a publicar o texto grego dentro da moderna imprensa Mas a eacutepoca de Erasmo jaacute distava em quatorze ou quinze seacuteculos da eacutepoca do grego koinecirc
A pronuacutencia ganhou certo destaque em nossos dias devido a necessidade dos alunos de aprenderem outro idioma pela pronunciaccedilatildeo das palavras Portanto essa parte do idioma deve ser vista como um recurso didaacutetico e natildeo como verdade Nisto eacute onde costumamos a dizer que o grego antigo em seu aspecto da fala estaacute perdido para sempre Portanto o aluno natildeo deve dar muita atenccedilatildeo a tentativa de ser falar o grego antigo seu cuidado deve se concentrar nos aspecto morfoloacutegicos sintaacuteticos e es estiliacutesticos que satildeo mais absorvidos pela leitura silenciosa e analiacutetica e natildeo pela foneacutetica Foi portanto um erro dar muito destaque a suposta sonoridade do grego koinecirc como se fosse um idioma como o inglecircs que se aprende mais falando do que lendo
Adotamos a pronuacutencia pela silaba tocircnica sendo esta a que estaacute com o sinal DICA DE LIacuteNGUA PORTUGUESA A Siacutelaba Tocircnica eacute aquela que se estende quando a palavra eacute pronunciada numa
suposta caiacuteda num abismo Ex A silaba tocircnica de CAVALO eacute o VA pois pronunciando a palavra numa queda de abismo temos
CA VA A A A LO Ainda no aspecto da pronuacutencia podemos destacar
a Antes de γκζ e χ o γ tem som de ldquonrdquo Ex a)ggeloj (pronuacutencia acircnguelos) a)gkura (leia aacutenguumlra = acircncora) o)gxnh (leia oacutenknē = pecircra)
b O θ se pronuncia como th forte em inglecircs Nesta pronuncia chegamos bem perto do ldquodrdquo Talvez seja deste detalhe que encontramos a origem da nossa expressatildeo Deus pois quando pronunciamos qeoj quase dizemos ela
c O σ ς eacute sempre sibilante (possuindo o som de s ou ccedil e natildeo de z) Ex )Ihsouj se pronuncia Iessuacutes e natildeo Jezus
a)skhseij exerciacutecios
Pronuncie em voz alta e copie as seguintes frases legei au)t= [o(] )Ihsou=j )Egw ei)mi h( o(doj kai h( a)lhqeia kai h( zwh
ou)deij e)rxetai proj ton patera ei) mh di e)mou= (Jo 146) a)pekriqh )Ihsou=j )Amhn a)mhn legw soi e)an mh tij gennhqv= e)c
21
u(datoj kai pneumatoj ou) dunatai ei)selqei=n ei)j thn basileian tou= qeou=
Respondeu Jesus Ameacutem (em verdade) ameacutem eu te digo se natildeo algueacutem eacute nascido da aacutegua e do espiacuterito natildeo pode entrar no Reino de Deus (Jo 33)
SIacuteLABAS
a Monossiacutelabas o( h( ton gar ei)j e)k e)n de mh ou) ou)k oj)
b Dissiacutelabas a)-gw a)-mhn a)na qe-oj ei)mi legw bal-lw lo-goj
c Trissiacutelabas a)-del-foj a)n-qrw-poj bi-bli-on i(-e-roj ka-le-w
d Monossiacutelabas a)-pos-to-loj e)k-klh-si-a pan-to-kra-twr pres-bu-te-roj
Siacutelaba eacute a unidade sonora de uma palavra eacute o som ou reuniatildeo de sons que se pronunciam em uma soacute emissatildeo de voz Da reuniatildeo de siacutelabas obteacutem-se um vocaacutebulo ou palavra
Ex a-mor be-nig-da-de mor-to pa-li-to o-laacute
Na liacutengua grega uma palavra tem tantas siacutelabas quantas vogais ou ditongos possuir Assim logoij possui uma vogal e um ditongo e portanto tem duas siacutelabas uma contendo a vogal e a outra contendo o ditongo lo-goij
Quando uma palavra eacute separada em siacutelabas uma consoante que estiver sozinha entre duas vogais se junta agrave vogal que lhe segue
Ex e)-xo-me-noj di-da -jka-loj
As exceccedilotildees a esta regra satildeo as palavras compostas pros-eu-xh sun-a-agw-gh met-xe
Duas ou trecircs consoantes se juntam agrave vogal seguinte sempre que uma palavra grega possa comeccedilar com elas
Ex a) -na -stre-fw (composta de a)na e strefw) Na liacutengua grega uma siacutelaba pode ser longa ou breve Siacutelaba longa eacute aquela que conteacutem uma vogal longa ou um ditongo Ex a)n-qrw-poj dou=-loj Siacutelaba breve eacute aquela que conteacutem uma vogal breve lo-goj
Pronuncie em voz alta e copie as seguintes frases Jo 1512 1 )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin Eu sou a videira verdadeira e o Pai meu o agricultor eacute
22
2 pa=n klh=ma e)n e)moi mh feron karpon ai)rei au)to kai pa=n to karpon
Todo ramo em mim natildeo produzindo fruto (ele) tira o mesmo e todo fruto feron kaqairei au)to i(na karpon pleiona ferv
Produzindo limpa o mesmo para que fruto mais produza
CONSOANTES
Liacutequidas l m n r
Sibilantes s z c y
Em funccedilatildeo de que o z c e o y apresentam um som que parece ser a uniatildeo de duas outras consoantes eles satildeo chamados de consoantes duplas
zzzz = dddd + jjjj cccc = kkkk + jjjj yyyy = pppp + jjjj
Observaccedilatildeo Palavras gregas soacute podem terminar em vogal ou n r j (y c)
Exceccedilotildees e)ke)ke)ke)k de o adveacuterbio de negaccedilatildeo ou)k (ou)x) natildeo e palavras estrangeiras especialmente nomes hebraicos tais como Mariam )Iakwb etc
Ainda no aspecto da pronuacutencia podemos destacar
Antes de g k z e x o g tem som de ldquon = nrdquo Ex a)ggeloj (pronuacutencia anguelos)
O q se pronuncia como th forte em inglecircs Nesta pronuncia chegamos bem perto do ldquodrdquo Talvez seja deste detalhe que encontramos a origem da nossa expressatildeo Deus pois quando pronunciamos qeoj quase dizemos ela
O s j eacute sempre sibilante (possuindo o som de s ou ccedil e natildeo de z) Ex )Ihsouj se pronuncia Iessuacutes e natildeo Jezus
ACENTOS (TONOI TONOI TONOI TONOI ----tonoitonoitonoitonoi)
A maioria das palavras gregas levam acentos O acento no grego tem uma uacutenica finalidade indicar a siacutelaba tocircnica da palavra Esta siacutelaba se destaca das demais por ser proferida com mais forccedila
A escrita grega possui trecircs acentos
Agudo (acute) Grave (`) Circunflexo (^ ou ~)
Os acentos servem para orientar-nos na pronuacutencia mas noacutes natildeo precisamos falar
grego
23
A sua posiccedilatildeo gira em torno das trecircs uacuteltimas siacutelabas 1 Agudo pode encontrar-se numa das trecircs uacuteltimas legw tem som mais forte em
(e) 2 Grave pode encontrar-se na uacuteltima quando seguida por outra palavra qeoj ton
kosmon 3 Circunflexo (ecirc ou atilde) pode estar sobre uma das duas uacuteltimas qew= dou=loj 4 Em conjugaccedilatildeo o acento retrocede agrave primeira siacutelaba a)kouw - hkouon
O Novo Testamento e seu Vocabulaacuterio algumas estatiacutesticas 3
O NT grego possui 5388 palavras diferentes em 7941 versiacuteculos O nuacutemero total de palavras contidas em o NT eacute de 138019 Estas estatiacutesticas estatildeo em BibleWorks for Windows 40 Big Fork Montana Hermeneutika Bible Research Software 1999 e satildeo do Analytical Greek New Testament (AGNT2) de Timothy amp Barbara Friberg Destas 5388 palavras a grande maioria mais de 3000 palavras aparece apenas uma duas ou trecircs vezes em o NT
Cada 7a palavra eacute um artigo definido Cada 15a palavra eacute uma conjunccedilatildeo ldquoerdquo Cada 25a palavra eacute um pronome As 10 palavras mais usadas somam cerca de 45 mil do total enquanto que as 170
palavras que aparecem mais de 100 vezes cada somam cerca de 100 mil do total de vocaacutebulos do NT
Os substantivos satildeo 2368 e aparecem em 28365 formas diferentes Os verbos satildeo 1839 e aparecem em 27773 formas diferentes
EUAGGELION IWANNHS
11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw 111 ei)j ta i)dia
3 httpwwwairtonjocomgrego_biblico
24
h)=lqen kai oi( i)dioi au)ton ou) parelabon 112 o(soi de e)labon au)ton e)dwken au)toi=j e)cousian tekna qeou= genesqai toi=j pisteuousin ei)j to o)noma au)tou= 113 oi( ou)k e)c ai(matwn ou)de e)k qelhmatoj sarkoj ou)de e)k qelhmatoj a)ndroj a)ll e)k qeou= e)gennhqhsan 114 Kai o( logoj sarc e)geneto kai e)skhnwsen e)n h(mi=n kai e)qeasameqa thn docan au)tou= docan w(j monogenou=j para patroj plhrhj xaritoj kai a)lhqeiaj 115 )Iwannhj marturei= peri au)tou= kai kekragen legwn Ou(=toj h)=n o(n ei)=pon (O o)pisw mou e)rxomenoj e)mprosqen mou gegonen o(ti prw=toj mou h)=n 116 o(ti e)k tou= plhrwmatoj au)tou= h(mei=j pantej e)labomen kai xarin a)nti xaritoj
ACENTOS (TONOI)
O Novo Testamento foi originalmente escrito inteiramente em letras maiuacutesculas Natildeo havia marcas para indicar um tom alto ( acute ) um tom baixo ( ` ) ou um tom ascendente e descendente ( ~ ) O sistema de marcas chamadas de acentos eacute encontrado em manuscrito do nono seacuteculo AD para frente Vocecirc os encontraraacute nos textos impressos do Novo Testamento e pode completar este curso e ler o Novo Testamento sem saber mais nada sobre acentos Aqueles que precisarem de informaccedilotildees adicionais devem consultar as seguintes informaccedilotildees
Em ediccedilotildees impressas do Novo Testamento vocecirc encontraraacute trecircs acentos conhecidos como agudo ( ) [por exemplo ti] grave ( ) [proj] e circunflexo [ =] [a)rxv=] Estes acentos natildeo faziam parte do texto original do Novo Testamento eles aparecem apenas em manuscritos do 9ordm Seacuteculo em diante O sistema idealizado pelos escritores do grego claacutessico como uma ajuda para a pronuacutencia como o ( acute ) indicando um tom alto ( ` ) indicando um tom baixo e [ =] um tom ascendente e descendente
Em uns poucos casos os acentos distinguem palavras que de outra forma pareceriam iguais Por exemplo ei) significa ldquoserdquo mas ei)= ldquoeacutesrdquo Eacute possiacutevel ler o Novo Testamento sem saber nada sobre os acentos As regras de acentuaccedilatildeo satildeo complicadas e a maior parte dos estudantes natildeo precisa aprendecirc-las Para os que tecircm um interesse especial o sumaacuterio seguinte provecirc uma introduccedilatildeo baacutesica
Note que siacutelaba longa eacute geralmente aquela que conteacutem uma vogal longa (h w) ou um ditongo Todavia ai e oi satildeo consideradas curtas quando ocorrem no fim de uma palavra (desta forma a siacutelaba final eacute curta em logogogogoijijijij Em ditongos eacute costume colocar o acento sobre a segunda vogal (tou=to)
Regras baacutesicas de acentuaccedilatildeo
1 O acento pode ser colocado sobre uma das trecircs uacuteltimas siacutelabas da palavra (Jo 13 anta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= ou)de e(n o( gegonen
2 Se a uacuteltima siacutelaba de uma palavra eacute longa o acento pode ser colocado soacute em uma
25
das duas uacuteltimas siacutelabas (pneumata mas pneumaton) 3 O acento circunflexo soacute pode ser colocado sobre uma das duas uacuteltimas siacutelabas da
palavra e soacute sobre uma siacutelaba longa (dw=ma dou= (Romai=oi) 4 Em verbos o acento agudo eacute colocado tatildeo longe do fim da palavra quanto
permitem as regras 1 e 2 (didwmi e(disoun) Quando um verbo eacute contracto e o acento agudo for colocado sobre a vogal contraiacuteda este eacute substituiacutedo por um acento circunflexo sobre a vogal contraiacuteda (filew torna-se filw=)
5 Excetuando-se as regras 1 e 2 natildeo haacute regras para indicar onde os acentos satildeo colocados em substantivos Eacute necessaacuterio aprender a colocar o acento ao aprender-se a palavra Mas note que na maior parte das vezes um substantivo conserva o seu acento nos demais casos na mesma siacutelaba em que ele cai no nominativo (a)rxh a)rxh=j) a menos que outras regras exijam uma mudanccedila (pneu=ma pneumatoj) mas pneumatwn [regra 2])
6 Quando uma palavra que naturalmente leva um acento agudo na uacuteltima siacutelaba eacute seguida por outra na mesma frase o acento agudo eacute substituiacutedo por um acento grave (touj a)delfououououjjjj blepw mas blepw touj a)delfououououjjjj)
7 Em circunstacircncias normais uma palavra leva soacute um acento Haacute contudo diversas palavras curtas (por exemplo e)sti me tij pwj) que lanccedilam o acento que elas teriam para traacutes para a palavra anterior quando isso eacute possiacutevel Por exemplo a)nqtrwpoj tij - um certo homem dou=loj tij ndash um escravo h(yato mou tij ndashalgueacutem me tocou (note que o acento de mou foi lanccedilado para traacutes sobre o h(yato e o acento de tij sobre o mou)
8 Dois acentos agudos natildeo podem ficar sem siacutelabas vizinhas Por isso topoj tij ndash um certo lugar (topoacutej eacute impossiacutevel e entatildeo tij simplesmente perde o acento) Mas onde uma palavra dissiacutelaba natildeo pode lanccedilar seu acento para traacutes ela o reteacutem e)n top= tini h=)n ndash ele estava em certo lugar
9 Palavras que laccedilam seus acentos para traacutes satildeo chamadas de encliacuteticas o( h( oi( ai( ei)j e)n e)k ou) e w(j natildeo tecircm acentos
O acento se coloca em cima da vogal da siacutelaba tocircnica da palavra e no caso de cair sobre um ditongo eacute sempre colocado sobre a sua segunda vogal
Ex lam-ba-nei ton dou=lon a)-kou-w tw=j fwnh=j Quando letras maiuacutesculas satildeo acentuadas a aspiraccedilatildeo e o acento satildeo colocados antes
da letra e natildeo em cima dela Ex )Ihsou= - i)hsou= )Eferoj
As uacutenicas palavras gregas que natildeo recebem acentos satildeo as procliacuteticas e as encliacuteticas Procliacuteticas satildeo as palavras monossilaacutebicas que natildeo tecircm acento proacuteprio e satildeo
pronunciadas junto com a palavra que segue agrave qual estatildeo intimamente ligadas Ex o(o(o(o( logoj e)ke)ke)ke)k qeou=
26
A este grupo pertencem as dez palavras gregas que nunca levam acentos Satildeo elas 1 Quatro formas do artigo o( oi( h( ai( 2 O adveacuterbio de negaccedilatildeo ou) (ou)k ou)x) 3 Trecircs preposiccedilotildees e)n ei)j e)k 4 Duas conjunccedilotildees w(jw(jw(jw(j = como eieieiei( = se
Palavras encliacuteticas Satildeo as palavras monossilaacutebicas e dissilaacutebicas que normalmente perdem seu proacuteprio
acento e se pronunciam junto com a palavra que vem antes porque satildeo consideradas como parte delas
Ex a)gapa=j memememe o(o(o(o( qeoj e)stin a)gaqoj A este grupo pertencem A maioria das formas do verbo ei)mi (eu sou) E a maioria
das formas do verbo fhmi As formas do pronome pessoal mou= = meu moi = para mim sou= = teu soi = para ti se = te
ASPIRACcedilAtildeO
Na liacutengua grega as palavras que comeccedilam com vogal ou ditongo levam um sinal
chamado aspiraccedilatildeo (espiacuterito) Este sinal se coloca sobre a vogal inicial ou caso a palavra comeccedilar com ditongo sobre a segunda vogal deste No caso de a palavra comeccedilar com maiuacutescula se coloca antes dela A aspiraccedilatildeo indica como se pronuncia a palavra
e)xomenoj r(hmata ui(ou= )Abraam A aspiraccedilatildeo branda (rsquo ) natildeo afeta a pronuacutencia e natildeo eacute considerada na transliteraccedilatildeo Ex ou)ranoj ceacuteu pronuncia-se uranoacutes a)gaph amor pronuncia-se agaacutepē A aspiraccedilatildeo aacutespera (lsquo ) indica que a palavra se pronuncia com um som parecido com
o ldquohrdquo em inglecircs (house) ou ldquojrdquo em espanhol (juego) Na transliteraccedilatildeo a aspiraccedilatildeo aacutespera eacute representada pela letra h
Ex o(doj caminho pronuncia-se hodoacutes e se translitera hodoacutes eu(rnikw eu acho pronuncia-se e translitera-se heurisco Quando o u ou o r estatildeo no iniacutecio de uma palavra sempre levam aspiraccedilatildeo aacutespera
Ex r(hma = rhecircma palavra u(pomonh = hupomonē paciecircncia Quando uma palavra leva aspiraccedilatildeo e acento na mesma vogal a maneira de colocaacute-lo
se ilustra nos seguintes exemplos e)xw e(n (um) (Anna (Ana)
TREMA O trema (uml) indica que duas vogais juntas natildeo formam um ditongo e que tambeacutem se
pronunciam separadamente Ex i)sxu+i ischuacute-i prwi+ pro-iacute )Hsai+aj Esa-iacuteas
27
a)skhseij - exerciacutecios
1 a)nagignwske kai grafe (Leia e escreva) o( profhthj (o profeta) o( poihthj (o poeta) o( filosofoj (o filoacutesofo) o( didaskaloj (o professor) o( i)atroj (o meacutedico) 2 GRAFE grafre Escreva (Em letras minuacutesculas) EGW LEGW
IWANNHS ESTI O PROFHTHS
SU EI O POIHTHS
UMEIS ESTE OI FILOSOFOI
EGW EIMI O DIDASKALOS
SINAIS DE PONTUACcedilAtildeO
Port Koinecirc Exemplo Grego Ponto final Deus qeoj Viacutergula Deus qeoj Ponto Viacutergula ou dois pontos ou Deus Deus qeoj Deus qeoj
portuguecircs em grego
ponto final igual
viacutergula igual
ponto e viacutergula
dois pontos
exclamaccedilatildeo
ponto no alto da linha
interrogaccedilatildeo helliphelliphelliphellip (cuidado)
28
DICAS DE LIacuteNGUA PORTUGUESA As Classes de Palavras Frase eacute uma combinaccedilatildeo de palavras organizadas segundo determinadas leis Sua
estrutura elementar apoacuteia-se basicamente em duas classes de palavras o substantivo e o verbo Exs
a O menino brinca Substantivo verbo
b As andorinhas voam Substantivo verbo 1 Substantivo Pertencem a esta classe todas as palavras que designam os seres
em geral as entidades reais ou imaginaacuteveis cadeira Cearaacute anjo alegria 2 Verbo Pertencem a essa classe as palavras que designam as accedilotildees ou processos que
ocorrem com os seres em geral cantar falar desaparecer partir O verbo eacute a uacutenica classe de palavras em que o tempo eacute marcado por uma desinecircncia proacutepria conto (presente indica a accedilatildeo feita no tempo real ) cantava ( preteacuterito [passado] imperfeito indica uma accedilatildeo imperfeita natildeo concluiacuteda ) cantei ( preteacuterito perfeito indica uma accedilatildeo concluiacuteda ) cantarei ( futuro aponta uma accedilatildeo que estaacute por vir ) cantaria ( futuro do preteacuterito indica uma accedilatildeo do passado que visava o futuro)
3 Os sateacutelites do substantivo 31 Adjetivo Classe de palavras que serve para indicar as qualidades as propriedades do
substantivo Exs a Cadeira confortaacutevel b Garoto feliz A locuccedilatildeo adjetiva eacute a expressatildeo formada de preposiccedilatildeo mais substantivo
qualificadora de outro substantivo Exs a Casa de tijolos b copo de cristal 32 Numeral Classe que serve para indicar a quantidade dos substantivos quantos
satildeo eles Exs um dez duacutezia oitenta mileiro O numeral ordinal indica a posiccedilatildeo de certo substantivo numa escala de nuacutemeros
dispostos em seacuterie Exs primeiro trigeacutesimo mileacutesimo 33 Artigo Classe que serve basicamente para indicar se o substantivo eacute concebido com
algo jaacute definido e conhecido previamente ou como algo indefinido e natildeo nomeado anteriormente Exs Havia um menino e um cachorro muito amigos O cachorro chama-se Buck e era da raccedila pastor-alematildeo O menino era contente com seu cachorro
4 Os sateacutelites do verbo 41 Adveacuterbio Pertencem a esta classe as palavras que se associam ao verbo para indicar
as vaacuterias circunstacircncias que envolvem a accedilatildeo (tempo lugar modo causa etc ) Exs O aviatildeo pousou suavemente aqui ontem
29
O aviatildeo pousou suavemente aqui ontem Artigo substantivo verbo adveacuterbio de modo adv de lugar adv de tempo OBS Em alguns casos o adveacuterbio pode modificar um adjetivo ou um outro adveacuterbio Exs a O dia foi bastante agitado b Estou muito bem Adveacuterbio adjetivo adveacuterbio adveacuterbio
A locuccedilatildeo adverbial eacute a expressatildeo formada de preposiccedilatildeo mais substantivo modificadora do verbo Exs A aviatildeo pousou no porta-aviotildees sem atraso Verbo locuccedilatildeo adverbial locuccedilatildeo adverbial 42 Pronome Eacute a classe de palavras que serve para indicar uma das trecircs pessoas
do discurso ou situar alguma coisa em relaccedilatildeo a essas trecircs pessoas Ex Noacutes vocecirc minha aquela algueacutem Existem os pronomes pessoais do caso reto que funcionam com sujeito da oraccedilatildeo (eu tu ele noacutes voacutes eles) e do caso obliacutequo que funcionam com complementos da oraccedilatildeo (me te o a se lhe nos vos os as se lhes mim comigo ti contigo si consigo ele ela noacutes conosco voacutes convosco si consigo eles elas) os demonstrativos (aquele aquela aquilo este essa) os possessivos (meu teu minha nosso vosso) os relativos (que qual) os interrogativos (quem qual ) os de tratamento (Senhor Vossa Excelecircncia)
SUBSTANTIVOS GREGOS
O substantivo e o verbo satildeo palavras principais no discurso As outras satildeo
consideradas auxiliares Eis algumas como exemplo a)nqrwpoj a)ggeloj kosmoj logoj liqoj exprimem substacircncia ndash satildeo substantivos luw legw a(giazw
exprimem accedilatildeo ndash satildeo verbos Os substantivos podem servir como sujeito e objeto ou complemento direto
qeoj a)gapa= a)nqrwpon a)nqrwpoj a)gapa= qeon Suj verbo objeto - sujeito verbo Objeto
a) O grego natildeo utiliza a ordem das palavras na formaccedilatildeo da frase como no portuguecircs pode invertecirc-las Por exemplo sujeito predicado complemento e acessoacuterios Deus ama o mundo
b) Grego qeoj a)gapa= ton kosmon O sujeito eacute qeoj e o objeto direto eacute ton kosmon Ordem inversa ton kosmon a)gapa= o( qeoj O sujeito eacute o( qeoj No final da frase e o objeto direto eacute ton kosmon no princiacutepio Conclusatildeo O sujeito eacute indicado pela terminaccedilatildeo [oj] ndash diz-se nominativo ndash N O objeto direto eacute indicado pela terminaccedilatildeo [on] ndash diz-se acusativo ndash A
30
A mudanccedila de forma dos substantivos chama-se Declinaccedilatildeo CASO Caso Sigla Forma Funccedilatildeo
o)nomastikh Nominativo N oj Sujeito genikh Genitivo G ou= Posse dwtikh Dativo D Objeto indireto ai)tiatikh Acusativo A on Objeto direto
c) Determinar o sujeito e o objeto direto nas seguintes frases qeoj a)gapa= ton ui(on
ton ui(on a)gapa qeoj logon legei o( dou=loj )Ihsou legei logon Declinaccedilatildeo
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoj a palavra genikh Genitivo G ou= logou da palavra dwtikh Dativo D Objeto indireto log agrave palavra ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto on logon a palavra
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoi as palavras genikh Genitivo G wn logwn das palavras dwtikh Dativo D Objeto indireto oij logoij agraves palavras ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto ouj logouj as palavras
O grego modifica a uacuteltima siacutelaba das palavras para indicar a sua funccedilatildeo seja qual for a posiccedilatildeo na frase As formas das declinaccedilotildees chamam-se casos
Caso indica funccedilatildeo Forma Caso Sigla Funccedilatildeo Exemplo traduccedilatildeo oj Nominativo N Sujeito logoj palavra ou Genitivo D logou da palavra Dativo A Objeto indireto log agrave palavra on Acusativo A Objeto direto logon a palavra
Os substantivos terminados em [oj] cumprem sempre a funccedilatildeo de sujeito Os substantivos terminados em [on] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto direto Os substantivos terminados em [] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto indireto
diakonoj legei logon qeou= dou=l O diaacutecono fala a palavra de Deus ao servo Sujeito Verbo Objeto direto Objeto indireto
31
Substantivos satildeo palavras que datildeo nomes aos seres de modo geral eles satildeo flexionados com relaccedilatildeo ao seu gecircnero e ao seu nuacutemero
Gecircnero satildeo flexionados em masculino feminino e ainda o neutro Nuacutemero aleacutem do singular e do plural temos o dual As Declinaccedilotildees Gregas Satildeo modificaccedilotildees sofridos pelo substantivo na uacuteltima siacutelaba dando sua funccedilatildeo
sintaacutetica na frase Nem todos os substantivos satildeo flexionados da mesma forma os que apresentam as mesmas flexotildees satildeo agrupados em declinaccedilotildees Os estudiosos antigos da gramaacutetica relacionaram com pequenas variaccedilotildees dez declinaccedilotildees poreacutem haacute trecircs seacuteculos aconteceu uma mudanccedila e reuniram apenas trecircs satildeo estas
Casos Gregos O grego trabalha com casos para indicar as funccedilotildees sintaacuteticas dos substantivos Estes casos satildeo em nuacutemero de oito Nominativo Genitivo Dativo Acusativo Ablativo Locativo Instrumental e Vocativo Mas eles se apresentam em cinco formas apenas Isso porque alguns possuem a mesma forma o Locativo o Instrumental e o Dativo possuem a mesma terminaccedilatildeo (w w) por isso muitas gramaacuteticas os consideram simplesmente como Dativo Os casos Genitivos e Ablativos possuem a mesma terminaccedilatildeo (ou ou) por isso algumas gramaacuteticas os consideram como Genitivo sendo assim em algumas gramaacuteticas os classifiquem apenas em cinco casos assim vejamos esses casos Nominativo eacute o caso que indica que o substantivo exerce a funccedilatildeo sintaacutetica de sujeito da frase
1 O nominativo o chamado predicativo do sujeito nas frases que possuam predicados nominais Ex a)postoloj a)gei ton filon (o apoacutestolo conduz o amigo) o( qeoj kurioj e)stin (Deus eacute o Senhor)
2 Genitivo eacute o caso usado para indicar que o substantivo tem a ideacuteia de uma posse No portuguecircs natildeo eacute usado este termo Ex gnwskomen ton adelfon tou= a)nqrwpou (Noacutes conhecemos o irmatildeo do homem)
3 Dativo eacute o caso que indica a ideacuteia de interesse pessoal Corresponde ao nosso objeto indireto Ex legw t= a)nqrwp (eu falo ao Homem)
4 Acusativo expressa a ideacuteia de extensatildeo corresponde ao nosso objeto direto Ex a)kouw ton logon (eu ouccedilo a palavra)
5 Vocativo eacute o caso que expressa exclamaccedilatildeo Ex kurie a)koue (Senhor Escuta) 6 Ablativo eacute o caso usado com o substantivo indicar a ideacuteia fundamental de origem
derivaccedilatildeo ou ponto de partida Ex o( nomoj e)rxetai ton qeou= (A lei vem de Deus) 7 Locativo eacute o caso que exprimi a ideacuteia de lugar Ex o( a)nqrwpoj e)stin t=
kosm (o homem estaacute no mundo) 8 Instrumental eacute o caso que tem a ideacuteia do meio atraveacutes do qual a accedilatildeo verbal eacute
realizada Podendo tambeacutem indicar a ideacuteia de associaccedilatildeo ou acompanhamento Ex pempw a)rton t= a)postol (eu envio o patildeo pelo apoacutestolo) legw t= qe (eu falo com Deus)
32
Segunda Declinaccedilatildeo Os substantivos da 2ordf declinaccedilatildeo satildeo os substantivos que tecircm raiz - oooo Eles possuem dois gecircneros o Masculino e o Neutro Os masculinos satildeo aqueles substantivos terminados em ojojojoj e tecircm como paradigma o substantivo logojlogojlogojlogoj Jaacute os de gecircneros Neutros satildeo aqueles terminados em onononon cujo paradigma eacute biblonbiblonbiblonbiblon
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N logoj logoi
GENITIVO genikh G logou logwn
DATIVO dwtikh D log logoij
ACUSATIVO ai)tiatikh A logon logouj
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N biblion biblia GENITIVO genikh G bibliou bibliwn DATIVO dwtikh D bibli biblioij ACUSATIVO ai)tiatikh A biblion biblia
Substantivos Masculinos da 2ordf Declinaccedilatildeo ndash ojojojoj
Substantivos Neutros da 2ordf declinaccedilatildeo - onononon
N logoj Palavra biblion O livro
G logou Da palavra bibliou Do livro
Abl logou Da palavra bibliou Do livro
Loc log Na palavra bibli No livro Inst log Com a pela palavra bibli Com o pelo livro D log Agrave palavra bibli Ao livro
A logon Palavra biblion O livro
Voc loge Palavra biblion livro N logoi Palavras biblia Os livros
G logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Abl logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Loc logoij Nas palavras biblioij Nos livros Inst logoij Com as pelas palavras biblioij Com os pelos livros D logoij Agraves palavras biblioij Aos livros
A logouj Palavras biblia Os livros
Voc logoi Palavras biblia livros
33
Vocabulaacuterio Substantivos masculinos seguem o paradigma logojlogojlogojlogoj
SINGULAR PLURAL N logoj logoi
G logou logwn
D log logoij
A logon logouj
Vocabulaacuterio
Grego Portuguecircs O Nordm de Vezes no NT a(martoloj pecador (hamartiologia) 47 a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)lla Mas (ecircnfase 635) a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) de E mas (2771) diaboloj diabo (175) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 filoj Amigo 29 foboj Medo (Fobia 47) kai E tambeacutem (947) kairoj Tempo 85 karpoj Fruto 66 kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave 45) nomoj Lei (Deutero-nocircmio 194) o)xloj Multidatildeo 174 o)fqalmoj Olho 100 oi)koj Casa 115
34
ou) ou)k ou)x natildeo (1619) ou)ranoj Ceacuteu 272 paraklhtoj Consolador advogado 5 potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) qanatoj Morte (tanatologia)120 qeoj Deus deus (teologia 1314) qronoj Trono 62 stauroj Cruz 28 stefanoj Coroa 18 tufloj Cego 50 u(mnoj Hino 2 ui(oj Filho 374 Xristoj Cristo (ungido crisma 529) xronoj Tempo 54 zh=loj Zelo 16
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a(martoloj a)nqrwpoj a)rtoj a)delfoj
a)mnoj a)postoloj didaskaloj e)piskopoj kosmoj ou)ranoj potamoj qanatoj
Decirc o plural e o singular das seguintes palavras
decirc o plural decirc o singular
oJ a[ggelo oiJ diavkonoi
oJ ajdelfov oiJ douloi
oJ qeov oiJ oi[koi
hJ diavkono aiJ qevoi
hJ h[rhmo aiJ oJdoiv
hJ ceirov aiJ a[mpeloi
to gevno ta ajrniva
to e[qo ta tevkna
35
Vocabulaacuterio Substantivos neutros seguem o paradigma biblionbiblionbiblionbiblion
SINGULAR PLURAL N biblion biblia
G bibliou bibliwn
D bibli biblioij
A biblion biblia
Substantivos neutros Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo musthrion Segredo paidion Crianccedila a)rnion Cordeirinho ploi=on Barco navio biblion Livro probaton Ovelha daimonion Democircnio proswpon Rosto face pessoa e)rgon Obra trabalho sabbaton Saacutebado i(eron Templo shmei=on Sinal eu)aggelion Evangelho sunedrion Sineacutedrio lutron Resgate teknon Filho crianccedila marturion Testemunho
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a)rnion daimonion e)rgon i(eron
eu)aggelion lutron marturion teknon musthrion paidion ploi=on probaton
Primeira declinaccedilatildeo Os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm raiz ndash aaaa Eles possuem
dois gecircneros os femininos e os masculinos Os substantivos femininos 1ordf declinaccedilatildeo estatildeo divididos em dois grupos aqueles
cujas raiacutezes terminam numa vogal ou em rrrr que levam a terminaccedilatildeo aaaa e tem como paradigma o substantivo oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia) e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr que levam a terminaccedilatildeo hhhh e tem como paradigma o substantivo grafhgrafhgrafhgrafh Entretanto os substantivos femininos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm uma pequena exceccedilatildeo com relaccedilatildeo aos chamados substantivos sigmaacuteticos (ssss - jjjj) ou seja todos aqueles que acabam em sigma [glglglglwwww====ssssssssaaaa] Eles sofrem alteraccedilotildees no nominativo e no acusativo singular em vez de seguir o paradigma grafē (grafhgrafhgrafhgrafh) eles seguem o paradigma oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia)
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N oi)kia oi)kiai N grafh grafai G oi)kiaj oi)kiw=n G grafh=j grafw=n D oi)ki oi)kiaij D gra fv= grafai=j A oi)kian oi)kiaj A grafhn grafaj
36
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (aaaa) e seguem o paradigma oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia Substantivos Femininos Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo a(martia Pecado metanoia Arrependimento a)lhqeia Verdade o)milia Conversa a)nomia Iniquumlidade oi)kia Casa basileia Reino o(mologia Confissatildeo diakonia Serviccedilo parousia Vinda diaspora Dispersatildeo sofia Sabedoria e)kklhsia Igreja swthria Salvaccedilatildeo e)paggelia Promessa filadelfia Amor fraternal eu)logia Becircnccedilatildeo louvor h(mera Dia eu)xaristia Gratidatildeo qura Porta kardia Coraccedilatildeo petra Rocha pedra koinwnia Comunhatildeo xara Alegria marturia Testemunho w(ra hora
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N glw=ssa glw=ssai N doca docai
G glwsshj glwssw=n G dochj docwn
D glwssv glwssaij D docv docai=j
A glw=ssan glw=ssaj A docan docaj
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (h) e seguem o paradigma
grafgrafgrafgrafh
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo a)paph Amor o)rgh Ira coacutelera a)delfh Irmatilde parabolh Paraacutebolas a)rxh Princiacutepio proseuxh Oraccedilatildeo diaqhkh Alianccedila sinagwgh Sinagoga didaxh Ensino u(paoh Obediecircncia dikaiosunh Justiccedila u(potagh Submissatildeo ei)rhnh Paz u(pomonh Perseveranccedila e)ntolh Mandamento fulh Tribo e)pistolh Carta epiacutestola fwnh Voz som numfh Noiva yuxh Alma
37
ajgrafhngrafA
ai=jgrafv=grafD
w=ngrafh=jgrafG
aigrafhgrafN
PLURALSINGULAR
RAIZRAIZ
Exerciacutecio - a)skhseij
Decline os seguintes substantivos a)paph a)delfh a)rxh diaqhkh didaxh dikaiosunh ei)rhnh e)ntolh e)pistolh numfh o)rgh parabolh proseuxh sinagwgh u(paoh u(potagh u(pomonh fulh fwnh yuxh
Os substantivos masculinos da 1ordf declinaccedilatildeo tambeacutem satildeo divididos em dois grupos aqueles cujas raiacutezes terminam em vogal (neaniaj) ou em tttt (profprofprofprofhhhh tttthhhhς) levam a terminaccedilatildeo aaaaς e tem como paradigma o substantivo neanianeanianeanianeaniaς e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr levam a terminaccedilatildeo hhhhς e tem como paradigma o substantivo profprofprofprofhhhh tttthhhhς Em siacutentese os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo satildeo os femininos terminados em aaaa e em hhhh e os substantivos masculinos terminados em aaaaς e hhhhjjjj
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N neaniaj neaniai N profhthj profh=tai
G neaniou neaniw=n G profhtou profhtw=n
D neani neaniaij D profhtv profhtaij
A neanian neaniaj A profhthn profhtaj
VOCABULAacuteRIO Todos estes substantivos satildeo masculinos (o() o seguem os paradigmas neaniajprofhthj Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo rsquoHliaj Elias krithj Juiz rsquoHsaiaj Isaiacuteas maqhthj Aluno disciacutepulo neaniaj Moccedilo jovem margarithj Peacuterola Bappisthj Batista mesithj Mediador
38
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo eu)aggelisthj Evangelista poihthj Fazedor Zhlwthj Zeloso profhthj Profeta rsquo Israhlithj Israelita stratiwthj Soldado rsquo Iwannhj Joatildeo u(phrethj Ministro servo klepthj Ladratildeo u(pokithj Hipoacutecrita
a)skhseij Decline os seguintes substantivos neaniaj Bappisthj eu)aggelisthj
klepthj maqhthj profhthj u(phrethj
Terceira Declinaccedilatildeo A 3ordf declinaccedilatildeo grega geralmente eacute conhecida como declinaccedilatildeo consoante pois a maioria dos seus substantivos possuem raiz ndash consoante Eacute a mais difiacutecil das declinaccedilotildees gregas Diferente da 1ordf e da 2ordf declinaccedilatildeo a 3ordf abrange os trecircs gecircneros Feminino Masculino e Neutro
SINGULAR PLURAL
N ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς N ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
V φφφφῶῶῶῶςςςς V φφφφῶῶῶῶτατατατα
A ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς A ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
G τοτοτοτοῦῦῦῦ φωτφωτφωτφωτόόόόςςςς G ττττῶῶῶῶνννν φφφφώώώώτωντωντωντων
D ττττῷῷῷῷ φωτφωτφωτφωτίίίί D τοτοτοτοῖῖῖῖςςςς φφφφώώώώσισισισι
substantivo masculino
substantivo feminino
substantivos neutros
nom oJoJoJoJ lovgo hJhJhJhJ oJdov totototo tevknon ajrnivon
genabl toutoutoutou lovgou thththth oJdou toutoutoutou tevknou ajrnivou
dtlcit twtwtwtw lovgw thththth oJdw twtwtwtw tevknw ajrnivw
acus tontontonton lovgon thnthnthnthn oJdovn totototo tevknon ajrnivon
sing
voc lovge oJdev tevknon ajrnivon
nom oiJoiJoiJoiJ lovgoi aiJaiJaiJaiJ oJdoiv tatatata tevkna ajrniva
genabl twntwntwntwn lovgwn twntwntwntwn oJdwn twntwntwntwn tevknwn ajrnivwn
dtlcit toitoitoitoi lovgoi taitaitaitai oJdoi toitoitoitoi tevknoi ajrnivoi
acus toutoutoutou lovgou tatatata ojdouv tatatata tevkna ajrniva
pl
voc lovgoi oJdovi tevkna ajrniva
39
VERBOS GREGOS
A forma como os verbos satildeo identificados (que eacute a que aparece nos dicionaacuterios) eacute a da primeira pessoa do singular do presente do indicativo da voz ativa Assim e)imi (eu sou) legw (eu falo eu digo)
Os verbos tecircm tempo voz e modo como no portuguecircs Os tempos verbais gregos expressam mais a qualidade da accedilatildeo do que o tempo em que a accedilatildeo acontece Somente no Indicativo eacute que o Presente indica Tempo Presente A ideacuteia principal do Presente eacute que a accedilatildeo eacute contiacutenua ainda em progresso e eacute chamada de Linear ou Durativa
Verbo eacute a palavra que indica accedilatildeo ou estado da accedilatildeo as flexotildees sofridas pelo verbo chamam-se conjugaccedilotildees Eles estatildeo divididos em dois grupos de conjugaccedilotildees o de terminaccedilatildeo wwww (legw) possuindo a maioria dos verbos gregos e o de terminaccedilatildeo mimimimi (e)imi) contendo somente uma minoria
Os verbos gregos como no portuguecircs possuem modificaccedilotildees numeacutericas pessoa (1ordf 2ordf e 3ordf) e nuacutemero (singular e plural)
Tempos Verbais O tempo verbal em grego eacute diferente do portuguecircs aleacutem de indicar a eacutepoca o tempo refere-se principalmente agrave qualidade da accedilatildeo ou seja se a accedilatildeo foi completada ou natildeo A accedilatildeo completa chama-se tambeacutem accedilatildeo pontilear e a incompleta linear que eacute descrita como estando em processo em andamento No grego temos trecircs tempos Primaacuterios Presente Perfeito (Passado) e Futuro E trecircs tempos Secundaacuterios Aoristo Imperfeito e Mais-que-Perfeito
Presente indicam aleacutem de uma accedilatildeo pontilear uma accedilatildeo contiacutenua ou um estado incompleto A accedilatildeo eacute descrita como em progresso em andamento durativa ou linear
Futuro como em portuguecircs indica o que vai acontecer Geralmente expressa a ideia de uma accedilatildeo pontilear mas em alguns casos pode ser durativa
Ex Jesus voltaraacute em gloacuteria Imperfeito expressa uma accedilatildeo que foi contiacutenua por algum tempo no passado mas
que jaacute cessou A accedilatildeo pode ter sido continuada habitual intermitente etc o que eacute determinado pelo contexto e pelo significado do verbo
Ex Jesus proclamava o Reino de Deus
Aoristo Eacute um tempo indefinido Essencialmente ele natildeo tem significaccedilatildeo temporal embora esse significado esteja presente no modo indicativo onde o aoristo tem significaccedilatildeo passada e recebe o (faltou o siacutembolo na apostila) de aumento como o tempo imperfeito
Perfeito Eacute um tempo grego peculiar em sua funccedilatildeo e natildeo encontramos correspondecircncia em nossa liacutengua Ele combina a accedilatildeo pontilear e a linear por expressar geralmente no indicativo o efeito ou estado no presente como resultado de uma accedilatildeo no passado indicando assim a permanecircncia de uma accedilatildeo completa ou um estado presente resultado de uma accedilatildeo passada
Mais-que-Perfeito Associa a accedilatildeo pontilear com a linear soacute que estas accedilotildees satildeo combinadas no passado Tem a mesma ideacuteia do nosso passado imperfeito
40
Modos verbais O modo verbal indica a maneira da afirmaccedilatildeo verbal ou seja como a accedilatildeo eacute realizada Eacute a maneira ou a forma por meio da qual o verbo exprime a accedilatildeo Assim temos o Indicativo Subjuntivo Imperativo Optativo Infiniti vo e o Particiacutepio
1 Indicativo que expressa um fato tido como certo
2 Subjuntivo que enuncia o fato de modo possiacutevel duvidoso
3 Imperativo que expressa ordem proibiccedilatildeo conselho
4 Optativo que expressa desejo opccedilatildeo
5 Infinitivo que eacute considerado como um substantivo-verbal O infinitivo eacute um substantivo-verbal Eacute sempre indeclinaacutevel (o que significa que natildeo tem casos N G D A) Quando eacute antecedido de um artigo definido o artigo eacute sempre neutro singular e eacute declinado segundo a funccedilatildeo do infinitivo
6 Particiacutepio eacute considerado como um adjetivo-verbal
Vozes Verbais A voz verbal indica como a accedilatildeo ou o estado do verbo se refere ao sujeito Natildeo existe accedilatildeo sem causa E a origem desta causa eacute descrita pela voz Em grego como no portuguecircs temos trecircs vozes verbais Ativa Meacutedia (reflexiva) e Passiva
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
raiz terminaccedilatildeo
do VIPMP VIPPM
Traduccedilatildeo
Presente do Indicativo
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
-omai
-h
-etai
-ovmeqa
-esqe
-ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
VIPP eu sou solto
VIPM eu solto para mim eu me solto
VIPP tu eacutes solto
VIPM tu soltas para ti tu te soltas
VIPP ele(a) eacute solto
VIPM ele(a) solta para si ele(ou ele se solta
VIPP noacutes somos soltos
VIPM noacutes soltamos para noacutes noacutes nos soltamos
VIPP voacutes sois soltos
VIPM voacutes soltais para voacutes voacutes vos soltais
VIPP eles(as) satildeo soltos
VIPM eles(as) soltam para si eles(as) se soltam
Ativa onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a algo ou algueacutem Ex louw ndash eu lavo Meacutedia (reflexiva) onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a si mesmo Ex luomai - eu me lavo Passiva onde o sujeito sofre a accedilatildeo Ex louomai ndash eu sou lavado
41
Pres Ativa Traduccedilatildeo Pres Meacutedia Traduccedilatildeo louw Eu lavo luomai Eu me lavo loueij Tu lavas lu$ Tu te lavas louei Ele lava louetai Ele se lava louomen Noacutes lavamos louomeqa Noacutes nos lavamos louete Voacutes lavais louesqe Voacutes vos lavais louousi Eles lavam louontai Eles se lavam
Passiva louomai lou$ louetai louomeqa louesqe louontai
Eu sou lavado Tu eacutes lavado Ele eacute lavado Noacutes somos lavados Voacutes sois lavados Eles satildeo lavados
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
VIPA V = verbo I = Indicativo P = Presente A = Ativa VIPMP V = verbo I = Indicativo P = Presente M = meacutedia P = Passiva Paradigmas de verbos de terminaccedilatildeo -w-w-w-w no VIPA e VIPMP Satildeo formados pela simples adiccedilatildeo da terminaccedilatildeo verbal ao radical Observe que a
vogal temaacutetica eacute considerada como parte da terminaccedilatildeo verbal
luvwluvwluvwluvw ajkouvwajkouvwajkouvwajkouvw ejsqivwejsqivwejsqivwejsqivw e[cwe[cwe[cwe[cw levgwlevgwlevgwlevgw ginwvskwginwvskwginwvskwginwvskw gravfwgravfwgravfwgravfw bavllwbavllwbavllwbavllw
VIPA = R + -w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)
luvw
luvei
luvei
luvomen
luvete
luvousi(n)
ajkouvw
ajkouvei
ajkouvei
ajkouvomen
ajkouvete
ajkouvousi(n)
ejsqivw
ejsqivei
ejsqivei(n)
ejsqivomen
ejsqivete
ejsqiv usi(n)
e[cw
e[cei
e[cei
e[comen
e[cete
e[cousi(n)
levgw
levgei
levgei(n)
levgomen
levgete
levgousi(n)
ginwvskw
ginwvskei
ginwvskei(n)
ginwvskomen
ginwvskete
ginwvskousi(n)
gravfw
gravfei
gravfei(n)
gravfomen
gravfete
gravfousi(n)
bavllw
bavllei
bavllei(n)
bavllomen
bavllete
bavllousi(n)
VIPMP = R + -omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -etai -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
ajkouvomai
ajkouvh
ajkouvetai
ajkouovmeqa
ajkouvesqe
ajkouvontai
ejsqivomai
ejsqivh
ejsqivetai
ejsqiovmeqa
ejsqivesqe
ejsqivontai
e[comai
e[ch
e[cetai
ejcovmeqa
e[cesqe
e[contai
levgomai
levgh
levgetai
legovmeqa
levgesqe
levgontai
ginwvskomai
ginwvskh
ginwvsketai
ginwskovmeqa
ginwvskesqe
ginwvskontai
gravfomai
gravfh
gravfetai
grafovmeqa
gravfesqe
gravfontai
bavllomai
bavllh
bavlletai
ballovmeqa
bavllesqe
bavllontai
42
APLICACcedilAtildeO DA QUALIDADE DA ACcedilAtildeO VERBAL NO TEMPO VERB AL Qualidades Tempos _
Presente _ Mais-que-Perfeito
Imperfeito _ Linear - Pontilear Perfeito Linear
Futuro _ Mais-que-Perfeito
Presente _
Futuro _ Pontilear
Aoristo _
VERBOS Pessoa e Nuacutemero
Assim como no portuguecircs tambeacutem no grego os verbos tecircm terminaccedilotildees pessoais que indicam a pessoa e o nuacutemero do sujeito que executa a accedilatildeo
Exemplo Canto Indica que sou eu (1ordf pessoa do singular) que canta Cantas Indica eacutes tu (2ordf pessoa do singular) que cantas Cantamos Indica que somos noacutes (1ordf pessoa do plural) que cantamos
Mesmo que o sujeito jaacute esteja impliacutecito na terminaccedilatildeo verbal eacute possiacutevel que se
queira destacaacute-lo ou enfatizaacute-lo Nesses casos eacute acrescentado o pronome pessoal Exemplo nenikhka ton kosmon ndash venci o mundo e)gw nenikhka ton kosmon ndash eu venci o mundo
PRONOMES
O pronome eacute a palavra que substitui o nome evitando-lhe a repeticcedilatildeo O nome que eacute substituiacutedo pelo pronome chama-se antecedente o pronome concorda com o seu antecedente em gecircnero e nuacutemero
Em grego quando o pronome pessoal eacute usado eacute para dar ecircnfase Nas formas obliacutequas ele eacute bastante usado no NT
Exemplos
43
Jo 125
Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj
Pronomes pessoais
Pessoa Nuacutemero
su pronome pessoal da 2a pessoa nominativo singular
e)gw eu 1ordf Singular
E por que entatildeo batizas se tu natildeo eacutes o Cristo
su tu 2ordf Singular
Mt 69 Pater h(mw=n o( e)n toi=j ou)ranoi=j au)toj h o Ele ela 3ordf Singular
h(mw=n pronome pessoal da 1a pessoa genitivo plural h(me=ij noacutes 1ordf Plural
Pai nosso que estais nos ceacuteus u(me=ij voacutes 2ordf Plural
au)toi ai a Eles elas 3ordf Plural
PRONOMES
1a Pessoa Singular 1a Pessoa Plural N e)gw eu N h(me=ij noacutes
A e)meme me mim A h(ma=j nos conosco
G e)mou= mou de mim G h(mw=n de noacutes
D e)moimoi para mim D h(mi=n para noacutes
2a Pessoa Singular 2a Pessoa Plural
N su tu N u(me=ij voacutes
A se te ti A u(ma=j vos convosco
G sou= de ti G u(mw=n de voacutes
D soi para ti D u(mi=n para voacutes
3a Pessoa Singular 3a Pessoa Plural N au)toj Ele N au)toi Eles
A au)tou= Dele A au)tw=n Deles
G au)t= A ele G au)toi=j A eles
D au)ton Ele D au)touj Eles PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO luwluwluwluw (soltar) lu w Eu solto estou soltando lu eij Tu soltas estaacutes soltando lu ei Ele solta estaacute soltando lu omen Noacutes soltamos estamos soltando o = vogal temaacutetica lu ete Voacutes soltais estais soltando e = vogal temaacutetica lu ousi(n) Eles soltam estatildeo soltando
44
Pessoa e nuacutemero
portuguecircs grego
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eu
tu
elea
noacutes
voacutes
elesas
falo
falas
fala
falamos
falais
falam
ejgw
su
aujto aujth aujto
hJmei
uJmei
aujtoi aujtai aujta
levgw
levgei
levgei
levgomen
levgete
levgousin
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO a)gwa)gwa)gwa)gw (guiar) a)g w Eu guio estou guiando a)g eij Tu guias estaacutes guiando a)g ei Ele guia estaacute guiando a)g omen Noacutes guiamos estamos guiando a)g ete Voacutes guiais estais guiando a)g ousi(n) Eles guiam estatildeo guiando
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO ballwballwballwballw (jogo) ball w Eu jogo estou jogando ball eij Tu jogas estaacutes jogando ball ei Ele joga estaacute jogando ball omen Noacutes jogamos estamos jogando ball ete Voacutes jogais estais jogando ball ousi(n) Eles jogam estatildeo jogando
FUTURO DO INDICATIVO ATIVO luw (soltar) lu s w Eu soltarei lu s eij Tu soltaraacutes lu s ei Ele soltaraacute lu s omen Noacutes soltaremos lu s ete Voacutes soltareis lu s ousi(n) Eles soltaratildeo
45
luw Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo
1ordfps luw luw luein
2ordfps lueij lu$j lu=e
3ordfps luei lu$ luetw
1ordfpl luomen luwmen
2ordfpl luete luhte luete
3ordfpl luousi luwsi luetwsan
luw Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo
1ordfps luomai luwmai luestai
2ordfps lu$ lu$ luou
3ordfps luetai luhtai luesqw
1ordfpl luomeqa luwmeqa
2ordfpl luesqe luhsqe luesqe
3ordfpl luontai luwntai luesqwsan
luw Imperfeito Ativo
1ordfps e)luon
2ordfps e)luej
3ordfps e)lue
1ordfpl e)luomen
2ordfpl e)luete
3ordfpl e)lue
1ordfps e)luon
luw Imperfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps e)luomen
2ordfps e)luo
3ordfps e)lueto
1ordfpl e)luomeqa
2ordfpl e)luesqe
3ordfpl e)luonto
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Ativo Futuro Ativo
1ordfps lusw lusein
2ordfps luseij
3ordfps lusei
1ordfpl lusomen
2ordfpl lusete
3ordfpl lusousi
46
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Meacutedio Futuro Meacutedio
1ordfps lusomai lusestai
2ordfps lus$
3ordfps lusetai
1ordfpl lusomeqa
2ordfpl lusesqe
3ordfpl lusontai
luw Futuro Passivo Futuro Passivo
1ordfps luqhsomai luqhsesqai
2ordfps luqhs$
3ordfps luqhsetai
1ordfpl luqhsomeqa
2ordfpl luqhsesqe
3ordfpl luqhsontai
luw 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo
1ordfps e)lusa lusw lu=sai
2ordfps e)lusaj lus$j lu=son
3ordfps e)luse lus$ lusatw
1ordfpl e)lusamen luswmen
2ordfpl e)lusate lushte lusate
3ordfpl e)lusan luswsi lusatwsan
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio
1ordfps e)lusamhn luswmai lusasqai
2ordfps e)lusw lus$ lu=sai
3ordfps e)lusato lushtai lusasqw
1ordfpl e)lusameqa luswmeqa
2ordfpl e)lusasqe lushsqe lusasqe
3ordfpl e)lusanto luswntai luasqwsan
luw 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo
1ordfps e)luqhn luqw= luqhnai
2ordfps e)luqhj luqh=j luqhti
3ordfps e)luqh luq$= luqhtw
1ordfpl e)luqhmen luqw=men
2ordfpl e)luqhte luqh=te luqhte
3ordfpl e)luqhsan luqw=si luqhtwsan
47
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo Perfeito Ativo
1ordfps leluka lelukw lelukenai
2ordfps lelukaj leluk$j
3ordfps leluke leluk$
1ordfpl lelukamen lelukwmen
2ordfpl lelukate lelukhte
3ordfpl lelukasi (kan) lelukwsi
luw 1ordm Perfeito Meacutedio e Passivo 1ordmPerfeito Meacutedio e Passivo Perfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps lelumai lelusqai
2ordfps lelusai lu=sai
3ordfps lelutai lusasqw
1ordfpl lelumeqa
2ordfpl lelusqe lusasqe
3ordfpl leluntai luasqwsan
luw Mais que Perfeito Ativo
1ordfps e)lelukein
2ordfps e)lelukate
3ordfps e)lelukate
1ordfpl e)lelukate
2ordfpl e)lelukate
3ordfpl e)lelukate
luw + que Perfeito meacutediopassivo
1ordfps e)lelumhn
2ordfps e)leluso
3ordfps e)leluto
1ordfpl e)lelumeqa
2ordfpl e)lelusqe
3ordfpl e)lelunto
Verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv
Em grego haacute duas conjugaccedilotildees baacutesicas identificadas pelos verbos terminados em -w e -mi Embora os verbos em -w sejam mais comuns e regulares vamos primeiramente abordar o verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv que equivale aos nossos verbos auxiliares ser e estar e tambeacutem existir Como em portuguecircs tambeacutem na liacutengua grega este eacute o principal verbo de ligaccedilatildeo
A forma eijmiv (eu sou estou existo) estaacute na 1ps do VIPA (Presente do Indicativo Ativo) Como este verbo natildeo tem a forma passiva e meacutedia podemos dizer simplesmente VIP
48
VIPA ou VIP IMPERFEITO DO IND AT e)imi (SER)
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eijmiv ei ejstiv(n) ejsmevn ejstev eijsiv(n)
eu sou
tu eacutes
elea eacute
noacutes somos
voacutes sois
elesas satildeo
h)mhn h)=j h)=sqa h)=n h)=meqta h)te h)san
Eu era
Tu eras
Ele era
Noacutes eacuteramos
Voacutes eacutereis
Eles eram
Traduza as frases para o portuguecircs
ejgwv eijmi hJ quvrasum
eijmiv presbuvtero
ajgavph ejstin oJ qeov
oJ qeov ejstin ajgaqov
oiJ douloi tou qeou ejsmen
oJ jIwavnnh ejstin a[nqrwpo
ejgwv eijmiv hJ oJdo kai hJ ajlhvqeia kai hJ zwhv
Terminaccedilotildees Pessoais
O pronome pessoal quase natildeo eacute usado no grego pois as proacuteprias terminaccedilotildees jaacute indicam por si que a pessoa estaacute fazendo a accedilatildeo As terminaccedilotildees para os verbos primaacuterios (presente futuro e perfeito) satildeo w eij ei omen ete ousi
RAIZ TEMA VOGAL TEMAacuteTICA a) RAIZ a primeira pessoa do singular do Presente Ativo do Indicativo eacute a raiz do
verbo b) TEMARADICAL eacute a parte constante (quase sempre) de um verbo c) VOGAL TEMAacuteTICA eacute a vogal colocada entre o Tema e as Terminaccedilotildees
Pessoais que comeccedilam com consoantes O ldquoordquo [oacutemicron] antes de ldquomrdquo e ldquogrdquo e ldquoerdquo antes das outras consoantes
Para conjugar um verbo eacute soacute pegar o Tema adicionar as Terminaccedilotildees Pessoais e
colocar a vogal Temaacutetica onde for necessaacuteria Como exemplo vejamos como seria a conjugaccedilatildeo dos verbos luw e a)kouw
49
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees S 1 lu - w
I 2 lu - eij
N 3 lu - ei
P 1 lu o men
L 2 lu e te
U 3 lu - ousi
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees
S 1 a)kouomai o omai
I 2 a)kouv e v
N 3 a)kouetai e etai
P 1 a)kouomeqa o omeqa
L 2 a)kouesqe e esqe
U 3 a)kouontai o ontai
Conjugando os verbos
Forma no original
Categoria Tempo Modo Voz Pessoa Nuacutemero
Forma no leacutexico
Traduccedilatildeo literal
legei Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg legw Ele dizfala
a)koueij
ginwskomen
qelontai
legei
legousi(n)
legw
blepv
ginwskete
blepomai
xaireij
ei)= Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg e)imi Tu eacutes
ballete
a)geij
a)gapw
50
O nnnn (ny) moacutevel
Na terceira pessoa do singular e do plural o nnnn entre parecircnteses indica que a forma completa pode ser tanto e)sti ei)si quanto e)stin ei)sin As formas sem o nnnn normalmente satildeo usadas se a palavra que segue eacute iniciada por consoante formas com o nnnn satildeo normalmente usadas se a palavra que segue eacute iniciada por vogal ou se a forma verbal finaliza o enunciado Mas o uso natildeo eacute riacutegido haacute muitas exceccedilotildees especialmente em apoio do uso do nnnn
Exemplos yeusthj e)stinnnn kai o( pathr au)tou=
Ele eacute o pai da mentira )Iwannhj ou)k e)stinnnn o( Xritou=
Joatildeo natildeo eacute o Cristo )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin
Eu sou a videira (a) verdadeira e o pai meu o agricultor eacute Traduza as frases para o grego
Deus eacute amor
Joatildeo eacute profeta
Eu estou em casa
Jesus estaacute em casa
Somos seus profetas
Jesus eacute o patildeo da vida
Minha casa eacute na cidade
Somos amigos de Jesus
PRESENTE ATIVO DO INDICATIVO 1 blepw eu vejo 21 legw eu digo 2 ginwskw eu conheccedilo 22 luw eu solto destruo 3 grafw eu escrevo 23 metrew eu meccedilo 4 didaskw eu ensino 24 menw eu permaneccedilo 5 e)xw eu tenho 25 nikaw eu venccedilo 6 khrussw eu prego 26 proskunew eu adoro 7 latreuw eu sirvo 27 oi)kodomew eu construo 8 lambanw eu recebo 28 o(mologew eu confesso
51
9 paideuw eu educo 29 paraggellw eu ordeno 10 a)gapaw eu amo 30 krinw eu julgo 11 a)kouw eu escuto 31 paideuw eu educo 12 a)gw eu guio conduzo 32 e(uriskw eu acho encontro 13 telw eu quero desejo 33 louw eu me banho lavo 14 swzw eu salvo liberto 34 filassw eu guardo 15 kairw eu me alegro 35 grafw eu escrevo 16 a)ggelw eu anuncio 36 e)kballw eu expulso removo 17 qerapeuw eu cuido saro curo 37 e)sqiw eu como 18 a)postelw eu envio 38 diwkw eu persigo sigo 19 e)ggizw eu me aproximo 39 qanatow eu mato 20 tarassw eu agito 40 sunagw Eu reuacuteno convoco
ARTIGOS
PLURALSINGULARNeutFemMascNeutFemMasc
ta tajtouj to thnton
toi=jtai=jtoi=jt=tv= t=
tw=ntw=ntw=ntou= th=j tou=
taai(oi(toh(o(
O artigo Em portuguecircs temos artigos definidos (o a os as) e indefinidos (um uma uns
umas) Em grego existe apenas o artigo definido Assim uma palavra como logoj pode ser traduzida como palavra ou como uma palavra dependendo do contexto Mas o uso do artigo definido em grego corresponde em grande parte ao uso do artigo definido em portuguecircs As diferenccedilas satildeo frequumlentemente muito sutis para serem mencionadas numa introduccedilatildeo Atenccedilatildeo deveraacute ser dada ao modo como o artigo eacute usado nos exerciacutecios de grego e de portuguecircs que seguem e no Novo Testamento
O artigo grego geralmente funciona como o adjetivo concordando com a palavra
que ele modifica em gecircnero nuacutemero e caso
52
masculino feminino neutro
singular plural singular plural singular plural
nom oJ o oiJ os hJ a aiJ as tov oa tav osas
genabl tou do twn dos th da twn das tou doda twn dosdas
dat
loc
inst
tw
ao
no
com o
pelo
toi
aos
nos
com os
pelos
th
agrave
na
com a
pela
tai
agraves
nas
com as
pelas
tw
aoagrave
nona
com oa
peloa
toi
aosagraves
nosnas
com osas
pelosas
acus tovn o touv os thvn a tavv as tov oa tavv osas
Exerciacutecio Coloque os artigos correspondentes para cada substantivo
a[mpelwn (fem) aijwnwn (masc) gevno (neut)
a[nqrwpou a[rcontwn (masc) diavkonwn (fem)
ajpovstolo (masc) ajdelfoi qeoiv (masc)
a[rtou bivon kuvrioi
didavskalou gavmou laov (masc)
doulw doulw (fem) livqon
h[rhmo (fem) e[qo (neut) mhtrov (fem)
qeoiv (fem) h[rhmoi (fem) oJdou (fem)
kavlamoi (masc) qavnatw udatoi (neut)
nuktou (fem) qrovnoi fwtou (neut)
skovtoi (neut) ajrniva ceirov (fem)
PREPOSICcedilOtildeES proj A proj ton potamon Para o rio 4 Acusativo ei)j A ei)j ton potamon Para dentro do rio 4 Acusativo e)n D e)n t= potam= Dentro do rio em o rio 3 Dativo e)k G e)k potamou= Para fora do rio 2 Genitivo a)po G a)po potamou= Partindo do rio 2 genitivo
Preposiccedilatildeo eacute uma palavra que auxilia o substantivo a expressar o seu caso ou funccedilatildeo
na oraccedilatildeo Eacute chamada de ldquopreacute-posiccedilatildeordquo porque geralmente eacute posicionada na frente do
53
substantivo ao qual auxilia expressar a sua funccedilatildeo Ex e)k th=j sunagwgh=j e)celqontej h)=lqon ei)j thn oi)kian Simwnoj kai
)Andreou Saindo da sinagoga foram para a casa de Simatildeo e Andreacute Nota As preposiccedilotildees e)k e ei)j indicam respectivamente que eles saiacuteram de dentro
da sinagoga para dentro da casa Mesmo que uma preposiccedilatildeo sirva para esclarecer o caso natildeo eacute ela quem governa o
caso Muito pelo contraacuterio na liacutengua grega eacute o caso que determina o significado de uma preposiccedilatildeo Isto significa que uma preposiccedilatildeo pode ter um determinado significado quando usada com um certo caso e significado diferentes quando usada com outros casos O significado de uma preposiccedilatildeo depende entatildeo do caso com o qual ela eacute usada Esse detalhe pode ser observado no vocabulaacuterio da liccedilatildeo
3 2
4 e 2
4
4
4
234
234
234
2
24
4
2
24
24
24
54
O quadro das preposiccedilotildees gregas eacute o seguinte Preposiccedilatildeo Caso que rege Traduccedilatildeo
1 ὑπέρ A acima de
2 ἐπί G sobre
3 ὑπό A sob
4 παρά ampamp ampamp D A G ao lado de
5 ἀmicroφί D A G de ambos os lados de
6 πρός A para em direccedilatildeo de
7 εἰς A para dentro de
8 ἐν D em
9 ἐκ ἐξ G de fora de
10 ἀπό G de afastamento de
11 περί A G ao redor de
12 διά ampamp ampamp G atraveacutes de
13 ἀνά A para cima
14 κατά G para baixo
15 ἀντί G contra
16 πρό G antes de
17 ὀπίσω G atraacutes de depois de
18 σύν D com
19 microετά G com D aleacutem de
55
Vamos apresentar algumas palavras portuguesas que usam estas preposiccedilotildees como prefixos Isto poderaacute ajudar a memorizaccedilatildeo 1 hipeacuterbole ὑπέρ + βάλλω que coloca acima de
2 epitaacutefio ἐπί + τάφος que estaacute sobre o tuacutemulo
3 hipoacutecrita ὑπό + κρίνω que distingue (julga) sob
4 paralelo παρά + ἀλλήλων que estaacute ao lado do outro
5 anfiacutebio ἀmicroφί + βίος que vive em ambos (terra e aacutegua)
6 proseacutelito πρός + ἠλύθον que se encaminha para
7 exegeta εἰς + ἡγέοmicroαι que conduz para
8 energia ἐν + ἔργον que tem forccedila em si
9 ecircxodo ἐκἐξ + ὁδός caminho para fora
10 apogeu ἀπό + γῆ longe da terra
11 periacutemetro περί + microέτρον medida em volta de
12 diacircmetro διά + microέτρον medida atraveacutes de
13 Anastaacutecio ἀνά + ἵστηmicroι que ressurgiu
14 catarata κατά + ῥάσσω que se precipita
15 antiacutedoto ἀντί + δίδωmicroι (remeacutedio) dado contra
16 proacute logo πρό + λόγος palavra (dita) antes de
17 opistoacutedomo ὀπισθό + δόmicroος parte posterior de um templo grego
18 sinoacutetico σύν + ὀράω que abarca com um soacute olhar
19 metafiacutesica microετά + φύσις aleacutem da natureza (fiacutesica)
56
2 G (Genitivo)3 D (Dativo)4 A (Acusativo)
Traduza para o portuguecircs (Resposta no 2ordm Vol De James)
1 o( ui(oj ei)=pen ei)mi (Mc 1462) 2 o( ui(oj tou= a)nqrwpou kurioj e)stin (Mc 228) 3 e)rxetai o( a)delfoj o( kaloj (Mc 331) 4 o( a)nqrwpoj e)rxetai (Mc 61) 5 oi( a)nqrwpoi ou)x a(gioi ei)sin (Mc 124) 6 o( qeoj ei)=pen (Mc 219) 7 o( a)ggeloj o( a(gioj ou)k e)rxetai (Mc 838) 8 o(loj o( kosmoj kaloj e)stin (Mc 149) 9 o( ou)ranoj ou) kaloj e)stin (Mc 1331) 10 o( ui(oj tou= qeou= e)stin a)gaqoj (Mc 311)
57
EXERCIacuteCIOS DE GREGO
a) Qual eacute entatildeo o sujeito e qual eacute o objeto das seguintes frases qeoj fala logon (palavra) qeoj ama dou=lon (servo) dou=loj ama qeon qeon ama dou=loj dou=loj fala logon logon fala dou=loj b) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus c) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus d) Traduza podendo incluir um artigo Note N e A qeoj h)gaphsen ton kosmon kosmoj ou)k h)gaphsen qeon Kurioj h)gaphsen dou=lon o( a)nqrwpoj h)gaphsen qeon presbuteron h)gaphsen Kurioj a)postoloj legei logon logon legei diakonoj dou=loj ballei liqon a)nqrwpoj blepei potamon diaboloj ou)k h)gaphsen qeon
e) Traduza Deus amou mundo e homem Homem amou Senhor
Vocabulaacuterio ALMA = yuxh AMIGO = filoj
BATIZAR = baptizw CARNE = sarc
CONSOLADOR = paraklhtoj COMUNHAtildeO = koinwnia
CEacuteU = ou)ranoj BONITO BOM = kaloj
ADAtildeO = )Adam CAMINHO = o(doj
NOIVA = numfh CASA = oi)=koj
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
13
NOME DA LETRA
REFEREcircNCIA TEXTO TRADUCcedilAtildeO
p pi
Joatildeo 315 pisteuw
i(na pa=j o( pisteuwn e)n au)t=
e)xv zwhn ai)wnion
r r(w=
Joatildeo 847 r(h=ma
o( w)n e)k tou= qeou= ta r(hmatar(hmatar(hmatar(hmata
tou= qeou= a)kouei dia tou=to
u(mei=j ou)k a)kouete o(ti e)k tou=
qeou= ou)k e)ste
sj sigma
Joatildeo 114 sarc
Kai o( logoj sarc e)geneto kai
e)skhnwsen e)n h(mi=n kai
e)qeasameqa thn docan au)tou=
docan w(j monogenou=j para
patroj plhrhj xaritoj kai
a)lhqeiaj
t tau
Joatildeo 112 teknon
o(soi de e)labon au)ton e)dwken
au)toi=j e)cousian tekna qeou=
genesqai toi=j pisteuousin ei)j
to o)noma au)tou=
u u)yilon
Joatildeo 149 ui(oj
a)pekriqh au)t= Naqanahl
(Rabbi su ei)= o( ui(oj tou= qeou=
su basileuj ei)= tou= )Israhl
f fi
Joatildeo 113 filew
a)pesteilan ou)=n ai( a)delfai
proj au)ton legousai Kurie
i)de o(n filei=j a)sqenei=
x xi
Joatildeo 329 xairw xarisma
o( e)xwn thn numfhn numfioj
e)stin o( de filoj tou= numfiou o(
e(sthkwj kai a)kouwn au)tou=
xar= xairei dia thn fwnhn tou=
numfiou au(th ou)=n h( xara h(
e)mh peplhrwtai
14
NOME DA LETRA
REFEREcircNCIA TEXTO TRADUCcedilAtildeO
y yi
yuxh Joatildeo 1227
Nu=n h( yuxh mou tetaraktai
kai ti ei)pw Pater sw=son me
e)k th=j w(raj tauthj a)lla dia
tou=to h)=lqon ei)j thn w(ran
tauthn
w w)mega
w(ra Joatildeo 24
[kai] legei au)tv= o( )Ihsou=j Ti
e)moi kai soi gunai ou)pw h(kei
h( w(ra mou
15
A histoacuteria do alfabeto grego 2
Uma histoacuteria exata do desenvolvimento do alfabeto grego eacute na melhor das hipoacuteteses uma tentativa justamente por causa de sua antiguidade O fato de que o alfabeto grego deriva de uma escrita semiacutetica mais antiga eacute incontestaacutevel Contudo a exata origem do alfabeto grego eacute controversa Alguns eruditos sustentam que ele veio da escrita protocananeacuteia e da escrita feniacutecia enquanto que outras teorias incluem o Egito e a Assiacuteria Na verdade o alfabeto grego pode ser mais antigo do que se crecirc originalmente como pode ser exemplificado pelo fragmento de ceracircmica abaixo
O desenvolvimento histoacuterico da liacutengua grega pode ser traccedilado em cinco fases
arcaica claacutessica heleniacutestica bizantina e finalmente o grego moderno O alfabeto eacute um dos poucos elementos linguiacutesticos que permaneceram essencialmente natildeo mudados entre a fase claacutessica e o grego moderno embora a pronuacutencia das letras tenha evoluiacutedo atraveacutes dos seacuteculos A partir da forma das antigas letras gregas muitos eruditos acreditam que os gregos adotaram a forma a ordem e os nomes do alfabeto feniacutecio Para corroborar isso no seacuteculo quinto antes de Cristo o historiador grego Heroacutedoto chamou as letras gregas de phoinichēia grammata (foinixhia grammata) o que significa ldquoletras feniacuteciasrdquo Acredita-se que o alfabeto foi primeiro introduzido na Greacutecia durante o final do seacuteculo novo antes de Cristo pelos feniacutecios Os feniacutecios eram mercadores do Liacutebano que possuiacuteam colocircnias por todo o Mediterracircneo incluindo Chipre Por causa de interesses muacutetuos os feniacutecios encontraram os antigos gregos principalmente os minoacuteicos e os micecircnicos e a difusatildeo cultural teve lugar e o mais importante a disseminaccedilatildeo do alfabeto
O alfabeto grego arcaico passou por transformaccedilotildees com a alteraccedilatildeo de algumas consoantes feniacutecias em vogais Diferentemente do alfabeto grego do periacuteodo claacutessico tardio que conteacutem vogais e consoantes o alfabeto feniacutecio somente possuiacutea consoantes Os gregos
2 httpwwwe-grammesgr199702yura_enhtm
16
alteraram foneticamente algumas consoantes feniacutecias em vogais Por exemplo a letra feniacutecia ldquoAlephrdquo que era uma consoante explosiva tornou-se alpha uma vogal sonora As primeiras foram alpha epsīlon iōta omīkron e Upsīlon Eventualmente Omega foi introduzida como o som de um ldquoordquo longo O grego assim se tornou o primeiro alfabeto do mundo com letras tanto para vogais quanto para consoantes e assim o primeiro alfabeto foneacutetico Muitos alfabetos que contecircm vogais notadamente o romacircnico e o ciriacutelico satildeo derivados do alfabeto grego Porque o alfabeto romano eacute a base das liacutenguas europeacuteias ocidentais e o alfabeto ciriacutelico a base das liacutenguas europeacuteias orientais isto torna o alfabeto grego o pai de todos os alfabetos
O pequeno tablete de argila ao lado foi encontrado entre as ruiacutenas da antiga cidade de Ugarite em 1948 localizadaperto da moderna costa Siacuteria Ugarite floresceu de 1400 a 1200 antes de Cristo O tablete eacute parte de uma coleccedilatildeo de mais de trezentos tabletes de argila que foram encontrados haacute muito tempo O que eacute interessante eacute que a maioria dos tabletes recuperados eacute de textos mitoloacutegicos Contudo este eacute um abecedaacuterio O artefato muito provavelmente foi criado por um escriba aprendiz que pratica seu ABC (por isso se chama abecedaacuterio) Poreacutem parecem estar faltando trecircs letras Este tablete de argila eacute um exemplo de um alfabeto antigo bem diferente do alfabeto grego
Durante sua evoluccedilatildeo o alfabeto grego tambeacutem desenvolveu trecircs novas consoantes aspiradas que foram adicionadas ao fim do alfabeto Estas consoantes satildeo phī chī e psī Estas consoantes eram para compensar a falta de consoantes aspiradas no alfabeto feniacutecio Outras consoantes foram usadas e entatildeo desapareceram Por exemplo a letra san era usada em variaccedilatildeo com sigma As letras waw (mais tarde chamada digamma) e qoppa desapareceram tambeacutem esta uacuteltima usada em dialetos gregos do oeste Primeiramente havia um nuacutemero de diferentes versotildees e variaccedilotildees do alfabeto grego (veja na proacutexima paacutegina) Estas diferenccedilas era devidas provavelmente ao isolamento geograacutefico entre as cidades-estado da Greacutecia
ALFABETO GREGO
A expressatildeo alfabeto deriva das duas primeiras letras gregas alfa e beta O nuacutemero
de letras do alfabeto grego satildeo de vinte quatro (24) Os primeiros manuscritos do Novo Testamento grego foram escritos em letras maiuacutesculas satildeo chamados Unciais Modernamente poreacutem se convencionou usar as letras minuacutesculas (cursivas) nos textos que satildeo atualmente publicados por isso o aluno deve se preocupar inicialmente na
17
memorizaccedilatildeo destas Jo 11 Escrita uncial bull ENARXHHNLOGOSKAIOLOGOSHNTONQEONKAIQEOSHNOLOGOS Jo 11 Escrita uncial bull En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj
a b g d e z h q i k l m n c o r sj t u f x ψ w
A B G D E Z H Q I K L M N C O R S T U F X Ψ W
ASKHSEIS - a)skhseij - Exerciacutecios Leia em voz alta Um caccedilador foi agrave mata Levou komida numa lata Matou uma paka
Depoij de komhr dormiu e sonhou Apareceu uma onsa que entrou numa toka onde foi dormir O caccedilador queria mata-la mas tinha do do bicho Resolveu markar a fera maj komo Pegou uma lata fez um furo passou o rabo do bicho pelo furo e deu um no no rabo Depoij foi para kasa em Turno no Parana Doij anos depoij nosso caccedilador passou no mesmo trecho e lembrou-se da onsa Ele se escondeu na mata e esperou De repente um barulho apareseu uma onsa atravessando o trilho Tinha uma lata enferrujada no rabo e atraacutes dela vieram sete oncinhas todaj de latinhas noj raboj
Classificaccedilatildeo das consoantes
18
Agora que vocecirc jaacute conhece a maioria das letras e outros siacutembolos gregosvamos treinar sua leitura
Jo 119-27 IWANNHS KAI OI IOUDAIOI JOAtildeO E OS JUDEUS
IOUDAIOI - )Ioudai=oj Su tij ei)=
Os judeus Tu Quem eacutes
IWANNHS - )Iwannhj )Egw ou)k ei)mi o( Xristoj
Joatildeo Eu natildeo sou o Cristo
IOUDAIOI Ti ou)=n Su )Hliaj ei)=
OS JUDEUS Quem entatildeo Tu eacutes Elias
IWANNHS Ou)
JOAtildeO Natildeo
IOUDAIOI Tij ei)= legeij peri seautou=
OS JUDEUS Quem eacutes Falas acerca de ti mesmo
IWANNHS )Egw fwnh bow=ntoj e)n tv= e)rhm
JOAtildeO Eu sou uma voz no deserto
IOUDAIOI Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj ou)de )Hliaj ou)de o(
profhthj
OS JUDEUS Por que batizas se tu natildeo eacutes o
Cristo nem Elias nem o profeta
IWANNHS )Egw baptizw e)n u(dati mesoj u(mw=n e(sthkei o(( baptizwn e)n pneumati
JOAtildeO Eu batizo em aacutegua no meio de voacutes estaacute
o que batiza em espiacuterito
Kata )Iwannhj Segundo Joatildeo
Joatildeo 119-25 119 Kai au(th e)stin h( marturia tou= )Iwannou o(te a)pesteilan [proj au)ton] oi( )Ioudai=oi e)c (Ierosolumwn i(erei=j kai Leuitaj i(na e)rwthswsin au)ton Su tij ei)= 120 kai w(mologhsen kai ou)k h)rnhsato kai w(mologhsen o(ti )Egw ou)k ei)mi o( Xristoj 121 kai h)rwthsan au)ton Ti ou)=n Su )Hliaj ei)= kai legei Ou)k ei)mi (O profhthj ei)= su kai a)pekriqh Ou) 122 ei)=pan ou)=n au)t= Tij ei)= i(na a)pokrisin dw=men toi=j pemyasin h(ma=j ti legeij peri seautou= 123 e)fh )Egw fwnh bow=ntoj e)n tv= e)rhm Eu)qunate thn o(don kuriou kaqwj ei)=pen )Hsai+aj o( profhthj 124 Kai a)pestalmenoi h)=san e)k tw=n Farisaiwn 125 kai h)rwthsan au)ton kai ei)=pan au)t= Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj ou)de )Hliaj ou)de o( profhthj
19
Papiro 66 ANO 200 dC Conteuacutedo Evangelho
EUAGGELION IWANNHS - eu)aggeliou )Iwannhj 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn
20
Pronuacutencia Muitos manuais e compecircndios modernos tecircm dado um valor demasiado a pronuacutencia
do grego koinecirc a grande verdade eacute que a pronuacutencia original foi praticamente perdida a pronuacutencia que usualmente se faz foi a adotada pelo humanista Erasmo de Roterdatilde que foi o primeiro a publicar o texto grego dentro da moderna imprensa Mas a eacutepoca de Erasmo jaacute distava em quatorze ou quinze seacuteculos da eacutepoca do grego koinecirc
A pronuacutencia ganhou certo destaque em nossos dias devido a necessidade dos alunos de aprenderem outro idioma pela pronunciaccedilatildeo das palavras Portanto essa parte do idioma deve ser vista como um recurso didaacutetico e natildeo como verdade Nisto eacute onde costumamos a dizer que o grego antigo em seu aspecto da fala estaacute perdido para sempre Portanto o aluno natildeo deve dar muita atenccedilatildeo a tentativa de ser falar o grego antigo seu cuidado deve se concentrar nos aspecto morfoloacutegicos sintaacuteticos e es estiliacutesticos que satildeo mais absorvidos pela leitura silenciosa e analiacutetica e natildeo pela foneacutetica Foi portanto um erro dar muito destaque a suposta sonoridade do grego koinecirc como se fosse um idioma como o inglecircs que se aprende mais falando do que lendo
Adotamos a pronuacutencia pela silaba tocircnica sendo esta a que estaacute com o sinal DICA DE LIacuteNGUA PORTUGUESA A Siacutelaba Tocircnica eacute aquela que se estende quando a palavra eacute pronunciada numa
suposta caiacuteda num abismo Ex A silaba tocircnica de CAVALO eacute o VA pois pronunciando a palavra numa queda de abismo temos
CA VA A A A LO Ainda no aspecto da pronuacutencia podemos destacar
a Antes de γκζ e χ o γ tem som de ldquonrdquo Ex a)ggeloj (pronuacutencia acircnguelos) a)gkura (leia aacutenguumlra = acircncora) o)gxnh (leia oacutenknē = pecircra)
b O θ se pronuncia como th forte em inglecircs Nesta pronuncia chegamos bem perto do ldquodrdquo Talvez seja deste detalhe que encontramos a origem da nossa expressatildeo Deus pois quando pronunciamos qeoj quase dizemos ela
c O σ ς eacute sempre sibilante (possuindo o som de s ou ccedil e natildeo de z) Ex )Ihsouj se pronuncia Iessuacutes e natildeo Jezus
a)skhseij exerciacutecios
Pronuncie em voz alta e copie as seguintes frases legei au)t= [o(] )Ihsou=j )Egw ei)mi h( o(doj kai h( a)lhqeia kai h( zwh
ou)deij e)rxetai proj ton patera ei) mh di e)mou= (Jo 146) a)pekriqh )Ihsou=j )Amhn a)mhn legw soi e)an mh tij gennhqv= e)c
21
u(datoj kai pneumatoj ou) dunatai ei)selqei=n ei)j thn basileian tou= qeou=
Respondeu Jesus Ameacutem (em verdade) ameacutem eu te digo se natildeo algueacutem eacute nascido da aacutegua e do espiacuterito natildeo pode entrar no Reino de Deus (Jo 33)
SIacuteLABAS
a Monossiacutelabas o( h( ton gar ei)j e)k e)n de mh ou) ou)k oj)
b Dissiacutelabas a)-gw a)-mhn a)na qe-oj ei)mi legw bal-lw lo-goj
c Trissiacutelabas a)-del-foj a)n-qrw-poj bi-bli-on i(-e-roj ka-le-w
d Monossiacutelabas a)-pos-to-loj e)k-klh-si-a pan-to-kra-twr pres-bu-te-roj
Siacutelaba eacute a unidade sonora de uma palavra eacute o som ou reuniatildeo de sons que se pronunciam em uma soacute emissatildeo de voz Da reuniatildeo de siacutelabas obteacutem-se um vocaacutebulo ou palavra
Ex a-mor be-nig-da-de mor-to pa-li-to o-laacute
Na liacutengua grega uma palavra tem tantas siacutelabas quantas vogais ou ditongos possuir Assim logoij possui uma vogal e um ditongo e portanto tem duas siacutelabas uma contendo a vogal e a outra contendo o ditongo lo-goij
Quando uma palavra eacute separada em siacutelabas uma consoante que estiver sozinha entre duas vogais se junta agrave vogal que lhe segue
Ex e)-xo-me-noj di-da -jka-loj
As exceccedilotildees a esta regra satildeo as palavras compostas pros-eu-xh sun-a-agw-gh met-xe
Duas ou trecircs consoantes se juntam agrave vogal seguinte sempre que uma palavra grega possa comeccedilar com elas
Ex a) -na -stre-fw (composta de a)na e strefw) Na liacutengua grega uma siacutelaba pode ser longa ou breve Siacutelaba longa eacute aquela que conteacutem uma vogal longa ou um ditongo Ex a)n-qrw-poj dou=-loj Siacutelaba breve eacute aquela que conteacutem uma vogal breve lo-goj
Pronuncie em voz alta e copie as seguintes frases Jo 1512 1 )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin Eu sou a videira verdadeira e o Pai meu o agricultor eacute
22
2 pa=n klh=ma e)n e)moi mh feron karpon ai)rei au)to kai pa=n to karpon
Todo ramo em mim natildeo produzindo fruto (ele) tira o mesmo e todo fruto feron kaqairei au)to i(na karpon pleiona ferv
Produzindo limpa o mesmo para que fruto mais produza
CONSOANTES
Liacutequidas l m n r
Sibilantes s z c y
Em funccedilatildeo de que o z c e o y apresentam um som que parece ser a uniatildeo de duas outras consoantes eles satildeo chamados de consoantes duplas
zzzz = dddd + jjjj cccc = kkkk + jjjj yyyy = pppp + jjjj
Observaccedilatildeo Palavras gregas soacute podem terminar em vogal ou n r j (y c)
Exceccedilotildees e)ke)ke)ke)k de o adveacuterbio de negaccedilatildeo ou)k (ou)x) natildeo e palavras estrangeiras especialmente nomes hebraicos tais como Mariam )Iakwb etc
Ainda no aspecto da pronuacutencia podemos destacar
Antes de g k z e x o g tem som de ldquon = nrdquo Ex a)ggeloj (pronuacutencia anguelos)
O q se pronuncia como th forte em inglecircs Nesta pronuncia chegamos bem perto do ldquodrdquo Talvez seja deste detalhe que encontramos a origem da nossa expressatildeo Deus pois quando pronunciamos qeoj quase dizemos ela
O s j eacute sempre sibilante (possuindo o som de s ou ccedil e natildeo de z) Ex )Ihsouj se pronuncia Iessuacutes e natildeo Jezus
ACENTOS (TONOI TONOI TONOI TONOI ----tonoitonoitonoitonoi)
A maioria das palavras gregas levam acentos O acento no grego tem uma uacutenica finalidade indicar a siacutelaba tocircnica da palavra Esta siacutelaba se destaca das demais por ser proferida com mais forccedila
A escrita grega possui trecircs acentos
Agudo (acute) Grave (`) Circunflexo (^ ou ~)
Os acentos servem para orientar-nos na pronuacutencia mas noacutes natildeo precisamos falar
grego
23
A sua posiccedilatildeo gira em torno das trecircs uacuteltimas siacutelabas 1 Agudo pode encontrar-se numa das trecircs uacuteltimas legw tem som mais forte em
(e) 2 Grave pode encontrar-se na uacuteltima quando seguida por outra palavra qeoj ton
kosmon 3 Circunflexo (ecirc ou atilde) pode estar sobre uma das duas uacuteltimas qew= dou=loj 4 Em conjugaccedilatildeo o acento retrocede agrave primeira siacutelaba a)kouw - hkouon
O Novo Testamento e seu Vocabulaacuterio algumas estatiacutesticas 3
O NT grego possui 5388 palavras diferentes em 7941 versiacuteculos O nuacutemero total de palavras contidas em o NT eacute de 138019 Estas estatiacutesticas estatildeo em BibleWorks for Windows 40 Big Fork Montana Hermeneutika Bible Research Software 1999 e satildeo do Analytical Greek New Testament (AGNT2) de Timothy amp Barbara Friberg Destas 5388 palavras a grande maioria mais de 3000 palavras aparece apenas uma duas ou trecircs vezes em o NT
Cada 7a palavra eacute um artigo definido Cada 15a palavra eacute uma conjunccedilatildeo ldquoerdquo Cada 25a palavra eacute um pronome As 10 palavras mais usadas somam cerca de 45 mil do total enquanto que as 170
palavras que aparecem mais de 100 vezes cada somam cerca de 100 mil do total de vocaacutebulos do NT
Os substantivos satildeo 2368 e aparecem em 28365 formas diferentes Os verbos satildeo 1839 e aparecem em 27773 formas diferentes
EUAGGELION IWANNHS
11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw 111 ei)j ta i)dia
3 httpwwwairtonjocomgrego_biblico
24
h)=lqen kai oi( i)dioi au)ton ou) parelabon 112 o(soi de e)labon au)ton e)dwken au)toi=j e)cousian tekna qeou= genesqai toi=j pisteuousin ei)j to o)noma au)tou= 113 oi( ou)k e)c ai(matwn ou)de e)k qelhmatoj sarkoj ou)de e)k qelhmatoj a)ndroj a)ll e)k qeou= e)gennhqhsan 114 Kai o( logoj sarc e)geneto kai e)skhnwsen e)n h(mi=n kai e)qeasameqa thn docan au)tou= docan w(j monogenou=j para patroj plhrhj xaritoj kai a)lhqeiaj 115 )Iwannhj marturei= peri au)tou= kai kekragen legwn Ou(=toj h)=n o(n ei)=pon (O o)pisw mou e)rxomenoj e)mprosqen mou gegonen o(ti prw=toj mou h)=n 116 o(ti e)k tou= plhrwmatoj au)tou= h(mei=j pantej e)labomen kai xarin a)nti xaritoj
ACENTOS (TONOI)
O Novo Testamento foi originalmente escrito inteiramente em letras maiuacutesculas Natildeo havia marcas para indicar um tom alto ( acute ) um tom baixo ( ` ) ou um tom ascendente e descendente ( ~ ) O sistema de marcas chamadas de acentos eacute encontrado em manuscrito do nono seacuteculo AD para frente Vocecirc os encontraraacute nos textos impressos do Novo Testamento e pode completar este curso e ler o Novo Testamento sem saber mais nada sobre acentos Aqueles que precisarem de informaccedilotildees adicionais devem consultar as seguintes informaccedilotildees
Em ediccedilotildees impressas do Novo Testamento vocecirc encontraraacute trecircs acentos conhecidos como agudo ( ) [por exemplo ti] grave ( ) [proj] e circunflexo [ =] [a)rxv=] Estes acentos natildeo faziam parte do texto original do Novo Testamento eles aparecem apenas em manuscritos do 9ordm Seacuteculo em diante O sistema idealizado pelos escritores do grego claacutessico como uma ajuda para a pronuacutencia como o ( acute ) indicando um tom alto ( ` ) indicando um tom baixo e [ =] um tom ascendente e descendente
Em uns poucos casos os acentos distinguem palavras que de outra forma pareceriam iguais Por exemplo ei) significa ldquoserdquo mas ei)= ldquoeacutesrdquo Eacute possiacutevel ler o Novo Testamento sem saber nada sobre os acentos As regras de acentuaccedilatildeo satildeo complicadas e a maior parte dos estudantes natildeo precisa aprendecirc-las Para os que tecircm um interesse especial o sumaacuterio seguinte provecirc uma introduccedilatildeo baacutesica
Note que siacutelaba longa eacute geralmente aquela que conteacutem uma vogal longa (h w) ou um ditongo Todavia ai e oi satildeo consideradas curtas quando ocorrem no fim de uma palavra (desta forma a siacutelaba final eacute curta em logogogogoijijijij Em ditongos eacute costume colocar o acento sobre a segunda vogal (tou=to)
Regras baacutesicas de acentuaccedilatildeo
1 O acento pode ser colocado sobre uma das trecircs uacuteltimas siacutelabas da palavra (Jo 13 anta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= ou)de e(n o( gegonen
2 Se a uacuteltima siacutelaba de uma palavra eacute longa o acento pode ser colocado soacute em uma
25
das duas uacuteltimas siacutelabas (pneumata mas pneumaton) 3 O acento circunflexo soacute pode ser colocado sobre uma das duas uacuteltimas siacutelabas da
palavra e soacute sobre uma siacutelaba longa (dw=ma dou= (Romai=oi) 4 Em verbos o acento agudo eacute colocado tatildeo longe do fim da palavra quanto
permitem as regras 1 e 2 (didwmi e(disoun) Quando um verbo eacute contracto e o acento agudo for colocado sobre a vogal contraiacuteda este eacute substituiacutedo por um acento circunflexo sobre a vogal contraiacuteda (filew torna-se filw=)
5 Excetuando-se as regras 1 e 2 natildeo haacute regras para indicar onde os acentos satildeo colocados em substantivos Eacute necessaacuterio aprender a colocar o acento ao aprender-se a palavra Mas note que na maior parte das vezes um substantivo conserva o seu acento nos demais casos na mesma siacutelaba em que ele cai no nominativo (a)rxh a)rxh=j) a menos que outras regras exijam uma mudanccedila (pneu=ma pneumatoj) mas pneumatwn [regra 2])
6 Quando uma palavra que naturalmente leva um acento agudo na uacuteltima siacutelaba eacute seguida por outra na mesma frase o acento agudo eacute substituiacutedo por um acento grave (touj a)delfououououjjjj blepw mas blepw touj a)delfououououjjjj)
7 Em circunstacircncias normais uma palavra leva soacute um acento Haacute contudo diversas palavras curtas (por exemplo e)sti me tij pwj) que lanccedilam o acento que elas teriam para traacutes para a palavra anterior quando isso eacute possiacutevel Por exemplo a)nqtrwpoj tij - um certo homem dou=loj tij ndash um escravo h(yato mou tij ndashalgueacutem me tocou (note que o acento de mou foi lanccedilado para traacutes sobre o h(yato e o acento de tij sobre o mou)
8 Dois acentos agudos natildeo podem ficar sem siacutelabas vizinhas Por isso topoj tij ndash um certo lugar (topoacutej eacute impossiacutevel e entatildeo tij simplesmente perde o acento) Mas onde uma palavra dissiacutelaba natildeo pode lanccedilar seu acento para traacutes ela o reteacutem e)n top= tini h=)n ndash ele estava em certo lugar
9 Palavras que laccedilam seus acentos para traacutes satildeo chamadas de encliacuteticas o( h( oi( ai( ei)j e)n e)k ou) e w(j natildeo tecircm acentos
O acento se coloca em cima da vogal da siacutelaba tocircnica da palavra e no caso de cair sobre um ditongo eacute sempre colocado sobre a sua segunda vogal
Ex lam-ba-nei ton dou=lon a)-kou-w tw=j fwnh=j Quando letras maiuacutesculas satildeo acentuadas a aspiraccedilatildeo e o acento satildeo colocados antes
da letra e natildeo em cima dela Ex )Ihsou= - i)hsou= )Eferoj
As uacutenicas palavras gregas que natildeo recebem acentos satildeo as procliacuteticas e as encliacuteticas Procliacuteticas satildeo as palavras monossilaacutebicas que natildeo tecircm acento proacuteprio e satildeo
pronunciadas junto com a palavra que segue agrave qual estatildeo intimamente ligadas Ex o(o(o(o( logoj e)ke)ke)ke)k qeou=
26
A este grupo pertencem as dez palavras gregas que nunca levam acentos Satildeo elas 1 Quatro formas do artigo o( oi( h( ai( 2 O adveacuterbio de negaccedilatildeo ou) (ou)k ou)x) 3 Trecircs preposiccedilotildees e)n ei)j e)k 4 Duas conjunccedilotildees w(jw(jw(jw(j = como eieieiei( = se
Palavras encliacuteticas Satildeo as palavras monossilaacutebicas e dissilaacutebicas que normalmente perdem seu proacuteprio
acento e se pronunciam junto com a palavra que vem antes porque satildeo consideradas como parte delas
Ex a)gapa=j memememe o(o(o(o( qeoj e)stin a)gaqoj A este grupo pertencem A maioria das formas do verbo ei)mi (eu sou) E a maioria
das formas do verbo fhmi As formas do pronome pessoal mou= = meu moi = para mim sou= = teu soi = para ti se = te
ASPIRACcedilAtildeO
Na liacutengua grega as palavras que comeccedilam com vogal ou ditongo levam um sinal
chamado aspiraccedilatildeo (espiacuterito) Este sinal se coloca sobre a vogal inicial ou caso a palavra comeccedilar com ditongo sobre a segunda vogal deste No caso de a palavra comeccedilar com maiuacutescula se coloca antes dela A aspiraccedilatildeo indica como se pronuncia a palavra
e)xomenoj r(hmata ui(ou= )Abraam A aspiraccedilatildeo branda (rsquo ) natildeo afeta a pronuacutencia e natildeo eacute considerada na transliteraccedilatildeo Ex ou)ranoj ceacuteu pronuncia-se uranoacutes a)gaph amor pronuncia-se agaacutepē A aspiraccedilatildeo aacutespera (lsquo ) indica que a palavra se pronuncia com um som parecido com
o ldquohrdquo em inglecircs (house) ou ldquojrdquo em espanhol (juego) Na transliteraccedilatildeo a aspiraccedilatildeo aacutespera eacute representada pela letra h
Ex o(doj caminho pronuncia-se hodoacutes e se translitera hodoacutes eu(rnikw eu acho pronuncia-se e translitera-se heurisco Quando o u ou o r estatildeo no iniacutecio de uma palavra sempre levam aspiraccedilatildeo aacutespera
Ex r(hma = rhecircma palavra u(pomonh = hupomonē paciecircncia Quando uma palavra leva aspiraccedilatildeo e acento na mesma vogal a maneira de colocaacute-lo
se ilustra nos seguintes exemplos e)xw e(n (um) (Anna (Ana)
TREMA O trema (uml) indica que duas vogais juntas natildeo formam um ditongo e que tambeacutem se
pronunciam separadamente Ex i)sxu+i ischuacute-i prwi+ pro-iacute )Hsai+aj Esa-iacuteas
27
a)skhseij - exerciacutecios
1 a)nagignwske kai grafe (Leia e escreva) o( profhthj (o profeta) o( poihthj (o poeta) o( filosofoj (o filoacutesofo) o( didaskaloj (o professor) o( i)atroj (o meacutedico) 2 GRAFE grafre Escreva (Em letras minuacutesculas) EGW LEGW
IWANNHS ESTI O PROFHTHS
SU EI O POIHTHS
UMEIS ESTE OI FILOSOFOI
EGW EIMI O DIDASKALOS
SINAIS DE PONTUACcedilAtildeO
Port Koinecirc Exemplo Grego Ponto final Deus qeoj Viacutergula Deus qeoj Ponto Viacutergula ou dois pontos ou Deus Deus qeoj Deus qeoj
portuguecircs em grego
ponto final igual
viacutergula igual
ponto e viacutergula
dois pontos
exclamaccedilatildeo
ponto no alto da linha
interrogaccedilatildeo helliphelliphelliphellip (cuidado)
28
DICAS DE LIacuteNGUA PORTUGUESA As Classes de Palavras Frase eacute uma combinaccedilatildeo de palavras organizadas segundo determinadas leis Sua
estrutura elementar apoacuteia-se basicamente em duas classes de palavras o substantivo e o verbo Exs
a O menino brinca Substantivo verbo
b As andorinhas voam Substantivo verbo 1 Substantivo Pertencem a esta classe todas as palavras que designam os seres
em geral as entidades reais ou imaginaacuteveis cadeira Cearaacute anjo alegria 2 Verbo Pertencem a essa classe as palavras que designam as accedilotildees ou processos que
ocorrem com os seres em geral cantar falar desaparecer partir O verbo eacute a uacutenica classe de palavras em que o tempo eacute marcado por uma desinecircncia proacutepria conto (presente indica a accedilatildeo feita no tempo real ) cantava ( preteacuterito [passado] imperfeito indica uma accedilatildeo imperfeita natildeo concluiacuteda ) cantei ( preteacuterito perfeito indica uma accedilatildeo concluiacuteda ) cantarei ( futuro aponta uma accedilatildeo que estaacute por vir ) cantaria ( futuro do preteacuterito indica uma accedilatildeo do passado que visava o futuro)
3 Os sateacutelites do substantivo 31 Adjetivo Classe de palavras que serve para indicar as qualidades as propriedades do
substantivo Exs a Cadeira confortaacutevel b Garoto feliz A locuccedilatildeo adjetiva eacute a expressatildeo formada de preposiccedilatildeo mais substantivo
qualificadora de outro substantivo Exs a Casa de tijolos b copo de cristal 32 Numeral Classe que serve para indicar a quantidade dos substantivos quantos
satildeo eles Exs um dez duacutezia oitenta mileiro O numeral ordinal indica a posiccedilatildeo de certo substantivo numa escala de nuacutemeros
dispostos em seacuterie Exs primeiro trigeacutesimo mileacutesimo 33 Artigo Classe que serve basicamente para indicar se o substantivo eacute concebido com
algo jaacute definido e conhecido previamente ou como algo indefinido e natildeo nomeado anteriormente Exs Havia um menino e um cachorro muito amigos O cachorro chama-se Buck e era da raccedila pastor-alematildeo O menino era contente com seu cachorro
4 Os sateacutelites do verbo 41 Adveacuterbio Pertencem a esta classe as palavras que se associam ao verbo para indicar
as vaacuterias circunstacircncias que envolvem a accedilatildeo (tempo lugar modo causa etc ) Exs O aviatildeo pousou suavemente aqui ontem
29
O aviatildeo pousou suavemente aqui ontem Artigo substantivo verbo adveacuterbio de modo adv de lugar adv de tempo OBS Em alguns casos o adveacuterbio pode modificar um adjetivo ou um outro adveacuterbio Exs a O dia foi bastante agitado b Estou muito bem Adveacuterbio adjetivo adveacuterbio adveacuterbio
A locuccedilatildeo adverbial eacute a expressatildeo formada de preposiccedilatildeo mais substantivo modificadora do verbo Exs A aviatildeo pousou no porta-aviotildees sem atraso Verbo locuccedilatildeo adverbial locuccedilatildeo adverbial 42 Pronome Eacute a classe de palavras que serve para indicar uma das trecircs pessoas
do discurso ou situar alguma coisa em relaccedilatildeo a essas trecircs pessoas Ex Noacutes vocecirc minha aquela algueacutem Existem os pronomes pessoais do caso reto que funcionam com sujeito da oraccedilatildeo (eu tu ele noacutes voacutes eles) e do caso obliacutequo que funcionam com complementos da oraccedilatildeo (me te o a se lhe nos vos os as se lhes mim comigo ti contigo si consigo ele ela noacutes conosco voacutes convosco si consigo eles elas) os demonstrativos (aquele aquela aquilo este essa) os possessivos (meu teu minha nosso vosso) os relativos (que qual) os interrogativos (quem qual ) os de tratamento (Senhor Vossa Excelecircncia)
SUBSTANTIVOS GREGOS
O substantivo e o verbo satildeo palavras principais no discurso As outras satildeo
consideradas auxiliares Eis algumas como exemplo a)nqrwpoj a)ggeloj kosmoj logoj liqoj exprimem substacircncia ndash satildeo substantivos luw legw a(giazw
exprimem accedilatildeo ndash satildeo verbos Os substantivos podem servir como sujeito e objeto ou complemento direto
qeoj a)gapa= a)nqrwpon a)nqrwpoj a)gapa= qeon Suj verbo objeto - sujeito verbo Objeto
a) O grego natildeo utiliza a ordem das palavras na formaccedilatildeo da frase como no portuguecircs pode invertecirc-las Por exemplo sujeito predicado complemento e acessoacuterios Deus ama o mundo
b) Grego qeoj a)gapa= ton kosmon O sujeito eacute qeoj e o objeto direto eacute ton kosmon Ordem inversa ton kosmon a)gapa= o( qeoj O sujeito eacute o( qeoj No final da frase e o objeto direto eacute ton kosmon no princiacutepio Conclusatildeo O sujeito eacute indicado pela terminaccedilatildeo [oj] ndash diz-se nominativo ndash N O objeto direto eacute indicado pela terminaccedilatildeo [on] ndash diz-se acusativo ndash A
30
A mudanccedila de forma dos substantivos chama-se Declinaccedilatildeo CASO Caso Sigla Forma Funccedilatildeo
o)nomastikh Nominativo N oj Sujeito genikh Genitivo G ou= Posse dwtikh Dativo D Objeto indireto ai)tiatikh Acusativo A on Objeto direto
c) Determinar o sujeito e o objeto direto nas seguintes frases qeoj a)gapa= ton ui(on
ton ui(on a)gapa qeoj logon legei o( dou=loj )Ihsou legei logon Declinaccedilatildeo
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoj a palavra genikh Genitivo G ou= logou da palavra dwtikh Dativo D Objeto indireto log agrave palavra ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto on logon a palavra
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoi as palavras genikh Genitivo G wn logwn das palavras dwtikh Dativo D Objeto indireto oij logoij agraves palavras ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto ouj logouj as palavras
O grego modifica a uacuteltima siacutelaba das palavras para indicar a sua funccedilatildeo seja qual for a posiccedilatildeo na frase As formas das declinaccedilotildees chamam-se casos
Caso indica funccedilatildeo Forma Caso Sigla Funccedilatildeo Exemplo traduccedilatildeo oj Nominativo N Sujeito logoj palavra ou Genitivo D logou da palavra Dativo A Objeto indireto log agrave palavra on Acusativo A Objeto direto logon a palavra
Os substantivos terminados em [oj] cumprem sempre a funccedilatildeo de sujeito Os substantivos terminados em [on] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto direto Os substantivos terminados em [] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto indireto
diakonoj legei logon qeou= dou=l O diaacutecono fala a palavra de Deus ao servo Sujeito Verbo Objeto direto Objeto indireto
31
Substantivos satildeo palavras que datildeo nomes aos seres de modo geral eles satildeo flexionados com relaccedilatildeo ao seu gecircnero e ao seu nuacutemero
Gecircnero satildeo flexionados em masculino feminino e ainda o neutro Nuacutemero aleacutem do singular e do plural temos o dual As Declinaccedilotildees Gregas Satildeo modificaccedilotildees sofridos pelo substantivo na uacuteltima siacutelaba dando sua funccedilatildeo
sintaacutetica na frase Nem todos os substantivos satildeo flexionados da mesma forma os que apresentam as mesmas flexotildees satildeo agrupados em declinaccedilotildees Os estudiosos antigos da gramaacutetica relacionaram com pequenas variaccedilotildees dez declinaccedilotildees poreacutem haacute trecircs seacuteculos aconteceu uma mudanccedila e reuniram apenas trecircs satildeo estas
Casos Gregos O grego trabalha com casos para indicar as funccedilotildees sintaacuteticas dos substantivos Estes casos satildeo em nuacutemero de oito Nominativo Genitivo Dativo Acusativo Ablativo Locativo Instrumental e Vocativo Mas eles se apresentam em cinco formas apenas Isso porque alguns possuem a mesma forma o Locativo o Instrumental e o Dativo possuem a mesma terminaccedilatildeo (w w) por isso muitas gramaacuteticas os consideram simplesmente como Dativo Os casos Genitivos e Ablativos possuem a mesma terminaccedilatildeo (ou ou) por isso algumas gramaacuteticas os consideram como Genitivo sendo assim em algumas gramaacuteticas os classifiquem apenas em cinco casos assim vejamos esses casos Nominativo eacute o caso que indica que o substantivo exerce a funccedilatildeo sintaacutetica de sujeito da frase
1 O nominativo o chamado predicativo do sujeito nas frases que possuam predicados nominais Ex a)postoloj a)gei ton filon (o apoacutestolo conduz o amigo) o( qeoj kurioj e)stin (Deus eacute o Senhor)
2 Genitivo eacute o caso usado para indicar que o substantivo tem a ideacuteia de uma posse No portuguecircs natildeo eacute usado este termo Ex gnwskomen ton adelfon tou= a)nqrwpou (Noacutes conhecemos o irmatildeo do homem)
3 Dativo eacute o caso que indica a ideacuteia de interesse pessoal Corresponde ao nosso objeto indireto Ex legw t= a)nqrwp (eu falo ao Homem)
4 Acusativo expressa a ideacuteia de extensatildeo corresponde ao nosso objeto direto Ex a)kouw ton logon (eu ouccedilo a palavra)
5 Vocativo eacute o caso que expressa exclamaccedilatildeo Ex kurie a)koue (Senhor Escuta) 6 Ablativo eacute o caso usado com o substantivo indicar a ideacuteia fundamental de origem
derivaccedilatildeo ou ponto de partida Ex o( nomoj e)rxetai ton qeou= (A lei vem de Deus) 7 Locativo eacute o caso que exprimi a ideacuteia de lugar Ex o( a)nqrwpoj e)stin t=
kosm (o homem estaacute no mundo) 8 Instrumental eacute o caso que tem a ideacuteia do meio atraveacutes do qual a accedilatildeo verbal eacute
realizada Podendo tambeacutem indicar a ideacuteia de associaccedilatildeo ou acompanhamento Ex pempw a)rton t= a)postol (eu envio o patildeo pelo apoacutestolo) legw t= qe (eu falo com Deus)
32
Segunda Declinaccedilatildeo Os substantivos da 2ordf declinaccedilatildeo satildeo os substantivos que tecircm raiz - oooo Eles possuem dois gecircneros o Masculino e o Neutro Os masculinos satildeo aqueles substantivos terminados em ojojojoj e tecircm como paradigma o substantivo logojlogojlogojlogoj Jaacute os de gecircneros Neutros satildeo aqueles terminados em onononon cujo paradigma eacute biblonbiblonbiblonbiblon
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N logoj logoi
GENITIVO genikh G logou logwn
DATIVO dwtikh D log logoij
ACUSATIVO ai)tiatikh A logon logouj
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N biblion biblia GENITIVO genikh G bibliou bibliwn DATIVO dwtikh D bibli biblioij ACUSATIVO ai)tiatikh A biblion biblia
Substantivos Masculinos da 2ordf Declinaccedilatildeo ndash ojojojoj
Substantivos Neutros da 2ordf declinaccedilatildeo - onononon
N logoj Palavra biblion O livro
G logou Da palavra bibliou Do livro
Abl logou Da palavra bibliou Do livro
Loc log Na palavra bibli No livro Inst log Com a pela palavra bibli Com o pelo livro D log Agrave palavra bibli Ao livro
A logon Palavra biblion O livro
Voc loge Palavra biblion livro N logoi Palavras biblia Os livros
G logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Abl logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Loc logoij Nas palavras biblioij Nos livros Inst logoij Com as pelas palavras biblioij Com os pelos livros D logoij Agraves palavras biblioij Aos livros
A logouj Palavras biblia Os livros
Voc logoi Palavras biblia livros
33
Vocabulaacuterio Substantivos masculinos seguem o paradigma logojlogojlogojlogoj
SINGULAR PLURAL N logoj logoi
G logou logwn
D log logoij
A logon logouj
Vocabulaacuterio
Grego Portuguecircs O Nordm de Vezes no NT a(martoloj pecador (hamartiologia) 47 a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)lla Mas (ecircnfase 635) a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) de E mas (2771) diaboloj diabo (175) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 filoj Amigo 29 foboj Medo (Fobia 47) kai E tambeacutem (947) kairoj Tempo 85 karpoj Fruto 66 kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave 45) nomoj Lei (Deutero-nocircmio 194) o)xloj Multidatildeo 174 o)fqalmoj Olho 100 oi)koj Casa 115
34
ou) ou)k ou)x natildeo (1619) ou)ranoj Ceacuteu 272 paraklhtoj Consolador advogado 5 potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) qanatoj Morte (tanatologia)120 qeoj Deus deus (teologia 1314) qronoj Trono 62 stauroj Cruz 28 stefanoj Coroa 18 tufloj Cego 50 u(mnoj Hino 2 ui(oj Filho 374 Xristoj Cristo (ungido crisma 529) xronoj Tempo 54 zh=loj Zelo 16
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a(martoloj a)nqrwpoj a)rtoj a)delfoj
a)mnoj a)postoloj didaskaloj e)piskopoj kosmoj ou)ranoj potamoj qanatoj
Decirc o plural e o singular das seguintes palavras
decirc o plural decirc o singular
oJ a[ggelo oiJ diavkonoi
oJ ajdelfov oiJ douloi
oJ qeov oiJ oi[koi
hJ diavkono aiJ qevoi
hJ h[rhmo aiJ oJdoiv
hJ ceirov aiJ a[mpeloi
to gevno ta ajrniva
to e[qo ta tevkna
35
Vocabulaacuterio Substantivos neutros seguem o paradigma biblionbiblionbiblionbiblion
SINGULAR PLURAL N biblion biblia
G bibliou bibliwn
D bibli biblioij
A biblion biblia
Substantivos neutros Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo musthrion Segredo paidion Crianccedila a)rnion Cordeirinho ploi=on Barco navio biblion Livro probaton Ovelha daimonion Democircnio proswpon Rosto face pessoa e)rgon Obra trabalho sabbaton Saacutebado i(eron Templo shmei=on Sinal eu)aggelion Evangelho sunedrion Sineacutedrio lutron Resgate teknon Filho crianccedila marturion Testemunho
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a)rnion daimonion e)rgon i(eron
eu)aggelion lutron marturion teknon musthrion paidion ploi=on probaton
Primeira declinaccedilatildeo Os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm raiz ndash aaaa Eles possuem
dois gecircneros os femininos e os masculinos Os substantivos femininos 1ordf declinaccedilatildeo estatildeo divididos em dois grupos aqueles
cujas raiacutezes terminam numa vogal ou em rrrr que levam a terminaccedilatildeo aaaa e tem como paradigma o substantivo oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia) e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr que levam a terminaccedilatildeo hhhh e tem como paradigma o substantivo grafhgrafhgrafhgrafh Entretanto os substantivos femininos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm uma pequena exceccedilatildeo com relaccedilatildeo aos chamados substantivos sigmaacuteticos (ssss - jjjj) ou seja todos aqueles que acabam em sigma [glglglglwwww====ssssssssaaaa] Eles sofrem alteraccedilotildees no nominativo e no acusativo singular em vez de seguir o paradigma grafē (grafhgrafhgrafhgrafh) eles seguem o paradigma oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia)
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N oi)kia oi)kiai N grafh grafai G oi)kiaj oi)kiw=n G grafh=j grafw=n D oi)ki oi)kiaij D gra fv= grafai=j A oi)kian oi)kiaj A grafhn grafaj
36
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (aaaa) e seguem o paradigma oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia Substantivos Femininos Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo a(martia Pecado metanoia Arrependimento a)lhqeia Verdade o)milia Conversa a)nomia Iniquumlidade oi)kia Casa basileia Reino o(mologia Confissatildeo diakonia Serviccedilo parousia Vinda diaspora Dispersatildeo sofia Sabedoria e)kklhsia Igreja swthria Salvaccedilatildeo e)paggelia Promessa filadelfia Amor fraternal eu)logia Becircnccedilatildeo louvor h(mera Dia eu)xaristia Gratidatildeo qura Porta kardia Coraccedilatildeo petra Rocha pedra koinwnia Comunhatildeo xara Alegria marturia Testemunho w(ra hora
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N glw=ssa glw=ssai N doca docai
G glwsshj glwssw=n G dochj docwn
D glwssv glwssaij D docv docai=j
A glw=ssan glw=ssaj A docan docaj
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (h) e seguem o paradigma
grafgrafgrafgrafh
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo a)paph Amor o)rgh Ira coacutelera a)delfh Irmatilde parabolh Paraacutebolas a)rxh Princiacutepio proseuxh Oraccedilatildeo diaqhkh Alianccedila sinagwgh Sinagoga didaxh Ensino u(paoh Obediecircncia dikaiosunh Justiccedila u(potagh Submissatildeo ei)rhnh Paz u(pomonh Perseveranccedila e)ntolh Mandamento fulh Tribo e)pistolh Carta epiacutestola fwnh Voz som numfh Noiva yuxh Alma
37
ajgrafhngrafA
ai=jgrafv=grafD
w=ngrafh=jgrafG
aigrafhgrafN
PLURALSINGULAR
RAIZRAIZ
Exerciacutecio - a)skhseij
Decline os seguintes substantivos a)paph a)delfh a)rxh diaqhkh didaxh dikaiosunh ei)rhnh e)ntolh e)pistolh numfh o)rgh parabolh proseuxh sinagwgh u(paoh u(potagh u(pomonh fulh fwnh yuxh
Os substantivos masculinos da 1ordf declinaccedilatildeo tambeacutem satildeo divididos em dois grupos aqueles cujas raiacutezes terminam em vogal (neaniaj) ou em tttt (profprofprofprofhhhh tttthhhhς) levam a terminaccedilatildeo aaaaς e tem como paradigma o substantivo neanianeanianeanianeaniaς e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr levam a terminaccedilatildeo hhhhς e tem como paradigma o substantivo profprofprofprofhhhh tttthhhhς Em siacutentese os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo satildeo os femininos terminados em aaaa e em hhhh e os substantivos masculinos terminados em aaaaς e hhhhjjjj
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N neaniaj neaniai N profhthj profh=tai
G neaniou neaniw=n G profhtou profhtw=n
D neani neaniaij D profhtv profhtaij
A neanian neaniaj A profhthn profhtaj
VOCABULAacuteRIO Todos estes substantivos satildeo masculinos (o() o seguem os paradigmas neaniajprofhthj Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo rsquoHliaj Elias krithj Juiz rsquoHsaiaj Isaiacuteas maqhthj Aluno disciacutepulo neaniaj Moccedilo jovem margarithj Peacuterola Bappisthj Batista mesithj Mediador
38
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo eu)aggelisthj Evangelista poihthj Fazedor Zhlwthj Zeloso profhthj Profeta rsquo Israhlithj Israelita stratiwthj Soldado rsquo Iwannhj Joatildeo u(phrethj Ministro servo klepthj Ladratildeo u(pokithj Hipoacutecrita
a)skhseij Decline os seguintes substantivos neaniaj Bappisthj eu)aggelisthj
klepthj maqhthj profhthj u(phrethj
Terceira Declinaccedilatildeo A 3ordf declinaccedilatildeo grega geralmente eacute conhecida como declinaccedilatildeo consoante pois a maioria dos seus substantivos possuem raiz ndash consoante Eacute a mais difiacutecil das declinaccedilotildees gregas Diferente da 1ordf e da 2ordf declinaccedilatildeo a 3ordf abrange os trecircs gecircneros Feminino Masculino e Neutro
SINGULAR PLURAL
N ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς N ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
V φφφφῶῶῶῶςςςς V φφφφῶῶῶῶτατατατα
A ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς A ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
G τοτοτοτοῦῦῦῦ φωτφωτφωτφωτόόόόςςςς G ττττῶῶῶῶνννν φφφφώώώώτωντωντωντων
D ττττῷῷῷῷ φωτφωτφωτφωτίίίί D τοτοτοτοῖῖῖῖςςςς φφφφώώώώσισισισι
substantivo masculino
substantivo feminino
substantivos neutros
nom oJoJoJoJ lovgo hJhJhJhJ oJdov totototo tevknon ajrnivon
genabl toutoutoutou lovgou thththth oJdou toutoutoutou tevknou ajrnivou
dtlcit twtwtwtw lovgw thththth oJdw twtwtwtw tevknw ajrnivw
acus tontontonton lovgon thnthnthnthn oJdovn totototo tevknon ajrnivon
sing
voc lovge oJdev tevknon ajrnivon
nom oiJoiJoiJoiJ lovgoi aiJaiJaiJaiJ oJdoiv tatatata tevkna ajrniva
genabl twntwntwntwn lovgwn twntwntwntwn oJdwn twntwntwntwn tevknwn ajrnivwn
dtlcit toitoitoitoi lovgoi taitaitaitai oJdoi toitoitoitoi tevknoi ajrnivoi
acus toutoutoutou lovgou tatatata ojdouv tatatata tevkna ajrniva
pl
voc lovgoi oJdovi tevkna ajrniva
39
VERBOS GREGOS
A forma como os verbos satildeo identificados (que eacute a que aparece nos dicionaacuterios) eacute a da primeira pessoa do singular do presente do indicativo da voz ativa Assim e)imi (eu sou) legw (eu falo eu digo)
Os verbos tecircm tempo voz e modo como no portuguecircs Os tempos verbais gregos expressam mais a qualidade da accedilatildeo do que o tempo em que a accedilatildeo acontece Somente no Indicativo eacute que o Presente indica Tempo Presente A ideacuteia principal do Presente eacute que a accedilatildeo eacute contiacutenua ainda em progresso e eacute chamada de Linear ou Durativa
Verbo eacute a palavra que indica accedilatildeo ou estado da accedilatildeo as flexotildees sofridas pelo verbo chamam-se conjugaccedilotildees Eles estatildeo divididos em dois grupos de conjugaccedilotildees o de terminaccedilatildeo wwww (legw) possuindo a maioria dos verbos gregos e o de terminaccedilatildeo mimimimi (e)imi) contendo somente uma minoria
Os verbos gregos como no portuguecircs possuem modificaccedilotildees numeacutericas pessoa (1ordf 2ordf e 3ordf) e nuacutemero (singular e plural)
Tempos Verbais O tempo verbal em grego eacute diferente do portuguecircs aleacutem de indicar a eacutepoca o tempo refere-se principalmente agrave qualidade da accedilatildeo ou seja se a accedilatildeo foi completada ou natildeo A accedilatildeo completa chama-se tambeacutem accedilatildeo pontilear e a incompleta linear que eacute descrita como estando em processo em andamento No grego temos trecircs tempos Primaacuterios Presente Perfeito (Passado) e Futuro E trecircs tempos Secundaacuterios Aoristo Imperfeito e Mais-que-Perfeito
Presente indicam aleacutem de uma accedilatildeo pontilear uma accedilatildeo contiacutenua ou um estado incompleto A accedilatildeo eacute descrita como em progresso em andamento durativa ou linear
Futuro como em portuguecircs indica o que vai acontecer Geralmente expressa a ideia de uma accedilatildeo pontilear mas em alguns casos pode ser durativa
Ex Jesus voltaraacute em gloacuteria Imperfeito expressa uma accedilatildeo que foi contiacutenua por algum tempo no passado mas
que jaacute cessou A accedilatildeo pode ter sido continuada habitual intermitente etc o que eacute determinado pelo contexto e pelo significado do verbo
Ex Jesus proclamava o Reino de Deus
Aoristo Eacute um tempo indefinido Essencialmente ele natildeo tem significaccedilatildeo temporal embora esse significado esteja presente no modo indicativo onde o aoristo tem significaccedilatildeo passada e recebe o (faltou o siacutembolo na apostila) de aumento como o tempo imperfeito
Perfeito Eacute um tempo grego peculiar em sua funccedilatildeo e natildeo encontramos correspondecircncia em nossa liacutengua Ele combina a accedilatildeo pontilear e a linear por expressar geralmente no indicativo o efeito ou estado no presente como resultado de uma accedilatildeo no passado indicando assim a permanecircncia de uma accedilatildeo completa ou um estado presente resultado de uma accedilatildeo passada
Mais-que-Perfeito Associa a accedilatildeo pontilear com a linear soacute que estas accedilotildees satildeo combinadas no passado Tem a mesma ideacuteia do nosso passado imperfeito
40
Modos verbais O modo verbal indica a maneira da afirmaccedilatildeo verbal ou seja como a accedilatildeo eacute realizada Eacute a maneira ou a forma por meio da qual o verbo exprime a accedilatildeo Assim temos o Indicativo Subjuntivo Imperativo Optativo Infiniti vo e o Particiacutepio
1 Indicativo que expressa um fato tido como certo
2 Subjuntivo que enuncia o fato de modo possiacutevel duvidoso
3 Imperativo que expressa ordem proibiccedilatildeo conselho
4 Optativo que expressa desejo opccedilatildeo
5 Infinitivo que eacute considerado como um substantivo-verbal O infinitivo eacute um substantivo-verbal Eacute sempre indeclinaacutevel (o que significa que natildeo tem casos N G D A) Quando eacute antecedido de um artigo definido o artigo eacute sempre neutro singular e eacute declinado segundo a funccedilatildeo do infinitivo
6 Particiacutepio eacute considerado como um adjetivo-verbal
Vozes Verbais A voz verbal indica como a accedilatildeo ou o estado do verbo se refere ao sujeito Natildeo existe accedilatildeo sem causa E a origem desta causa eacute descrita pela voz Em grego como no portuguecircs temos trecircs vozes verbais Ativa Meacutedia (reflexiva) e Passiva
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
raiz terminaccedilatildeo
do VIPMP VIPPM
Traduccedilatildeo
Presente do Indicativo
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
-omai
-h
-etai
-ovmeqa
-esqe
-ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
VIPP eu sou solto
VIPM eu solto para mim eu me solto
VIPP tu eacutes solto
VIPM tu soltas para ti tu te soltas
VIPP ele(a) eacute solto
VIPM ele(a) solta para si ele(ou ele se solta
VIPP noacutes somos soltos
VIPM noacutes soltamos para noacutes noacutes nos soltamos
VIPP voacutes sois soltos
VIPM voacutes soltais para voacutes voacutes vos soltais
VIPP eles(as) satildeo soltos
VIPM eles(as) soltam para si eles(as) se soltam
Ativa onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a algo ou algueacutem Ex louw ndash eu lavo Meacutedia (reflexiva) onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a si mesmo Ex luomai - eu me lavo Passiva onde o sujeito sofre a accedilatildeo Ex louomai ndash eu sou lavado
41
Pres Ativa Traduccedilatildeo Pres Meacutedia Traduccedilatildeo louw Eu lavo luomai Eu me lavo loueij Tu lavas lu$ Tu te lavas louei Ele lava louetai Ele se lava louomen Noacutes lavamos louomeqa Noacutes nos lavamos louete Voacutes lavais louesqe Voacutes vos lavais louousi Eles lavam louontai Eles se lavam
Passiva louomai lou$ louetai louomeqa louesqe louontai
Eu sou lavado Tu eacutes lavado Ele eacute lavado Noacutes somos lavados Voacutes sois lavados Eles satildeo lavados
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
VIPA V = verbo I = Indicativo P = Presente A = Ativa VIPMP V = verbo I = Indicativo P = Presente M = meacutedia P = Passiva Paradigmas de verbos de terminaccedilatildeo -w-w-w-w no VIPA e VIPMP Satildeo formados pela simples adiccedilatildeo da terminaccedilatildeo verbal ao radical Observe que a
vogal temaacutetica eacute considerada como parte da terminaccedilatildeo verbal
luvwluvwluvwluvw ajkouvwajkouvwajkouvwajkouvw ejsqivwejsqivwejsqivwejsqivw e[cwe[cwe[cwe[cw levgwlevgwlevgwlevgw ginwvskwginwvskwginwvskwginwvskw gravfwgravfwgravfwgravfw bavllwbavllwbavllwbavllw
VIPA = R + -w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)
luvw
luvei
luvei
luvomen
luvete
luvousi(n)
ajkouvw
ajkouvei
ajkouvei
ajkouvomen
ajkouvete
ajkouvousi(n)
ejsqivw
ejsqivei
ejsqivei(n)
ejsqivomen
ejsqivete
ejsqiv usi(n)
e[cw
e[cei
e[cei
e[comen
e[cete
e[cousi(n)
levgw
levgei
levgei(n)
levgomen
levgete
levgousi(n)
ginwvskw
ginwvskei
ginwvskei(n)
ginwvskomen
ginwvskete
ginwvskousi(n)
gravfw
gravfei
gravfei(n)
gravfomen
gravfete
gravfousi(n)
bavllw
bavllei
bavllei(n)
bavllomen
bavllete
bavllousi(n)
VIPMP = R + -omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -etai -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
ajkouvomai
ajkouvh
ajkouvetai
ajkouovmeqa
ajkouvesqe
ajkouvontai
ejsqivomai
ejsqivh
ejsqivetai
ejsqiovmeqa
ejsqivesqe
ejsqivontai
e[comai
e[ch
e[cetai
ejcovmeqa
e[cesqe
e[contai
levgomai
levgh
levgetai
legovmeqa
levgesqe
levgontai
ginwvskomai
ginwvskh
ginwvsketai
ginwskovmeqa
ginwvskesqe
ginwvskontai
gravfomai
gravfh
gravfetai
grafovmeqa
gravfesqe
gravfontai
bavllomai
bavllh
bavlletai
ballovmeqa
bavllesqe
bavllontai
42
APLICACcedilAtildeO DA QUALIDADE DA ACcedilAtildeO VERBAL NO TEMPO VERB AL Qualidades Tempos _
Presente _ Mais-que-Perfeito
Imperfeito _ Linear - Pontilear Perfeito Linear
Futuro _ Mais-que-Perfeito
Presente _
Futuro _ Pontilear
Aoristo _
VERBOS Pessoa e Nuacutemero
Assim como no portuguecircs tambeacutem no grego os verbos tecircm terminaccedilotildees pessoais que indicam a pessoa e o nuacutemero do sujeito que executa a accedilatildeo
Exemplo Canto Indica que sou eu (1ordf pessoa do singular) que canta Cantas Indica eacutes tu (2ordf pessoa do singular) que cantas Cantamos Indica que somos noacutes (1ordf pessoa do plural) que cantamos
Mesmo que o sujeito jaacute esteja impliacutecito na terminaccedilatildeo verbal eacute possiacutevel que se
queira destacaacute-lo ou enfatizaacute-lo Nesses casos eacute acrescentado o pronome pessoal Exemplo nenikhka ton kosmon ndash venci o mundo e)gw nenikhka ton kosmon ndash eu venci o mundo
PRONOMES
O pronome eacute a palavra que substitui o nome evitando-lhe a repeticcedilatildeo O nome que eacute substituiacutedo pelo pronome chama-se antecedente o pronome concorda com o seu antecedente em gecircnero e nuacutemero
Em grego quando o pronome pessoal eacute usado eacute para dar ecircnfase Nas formas obliacutequas ele eacute bastante usado no NT
Exemplos
43
Jo 125
Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj
Pronomes pessoais
Pessoa Nuacutemero
su pronome pessoal da 2a pessoa nominativo singular
e)gw eu 1ordf Singular
E por que entatildeo batizas se tu natildeo eacutes o Cristo
su tu 2ordf Singular
Mt 69 Pater h(mw=n o( e)n toi=j ou)ranoi=j au)toj h o Ele ela 3ordf Singular
h(mw=n pronome pessoal da 1a pessoa genitivo plural h(me=ij noacutes 1ordf Plural
Pai nosso que estais nos ceacuteus u(me=ij voacutes 2ordf Plural
au)toi ai a Eles elas 3ordf Plural
PRONOMES
1a Pessoa Singular 1a Pessoa Plural N e)gw eu N h(me=ij noacutes
A e)meme me mim A h(ma=j nos conosco
G e)mou= mou de mim G h(mw=n de noacutes
D e)moimoi para mim D h(mi=n para noacutes
2a Pessoa Singular 2a Pessoa Plural
N su tu N u(me=ij voacutes
A se te ti A u(ma=j vos convosco
G sou= de ti G u(mw=n de voacutes
D soi para ti D u(mi=n para voacutes
3a Pessoa Singular 3a Pessoa Plural N au)toj Ele N au)toi Eles
A au)tou= Dele A au)tw=n Deles
G au)t= A ele G au)toi=j A eles
D au)ton Ele D au)touj Eles PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO luwluwluwluw (soltar) lu w Eu solto estou soltando lu eij Tu soltas estaacutes soltando lu ei Ele solta estaacute soltando lu omen Noacutes soltamos estamos soltando o = vogal temaacutetica lu ete Voacutes soltais estais soltando e = vogal temaacutetica lu ousi(n) Eles soltam estatildeo soltando
44
Pessoa e nuacutemero
portuguecircs grego
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eu
tu
elea
noacutes
voacutes
elesas
falo
falas
fala
falamos
falais
falam
ejgw
su
aujto aujth aujto
hJmei
uJmei
aujtoi aujtai aujta
levgw
levgei
levgei
levgomen
levgete
levgousin
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO a)gwa)gwa)gwa)gw (guiar) a)g w Eu guio estou guiando a)g eij Tu guias estaacutes guiando a)g ei Ele guia estaacute guiando a)g omen Noacutes guiamos estamos guiando a)g ete Voacutes guiais estais guiando a)g ousi(n) Eles guiam estatildeo guiando
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO ballwballwballwballw (jogo) ball w Eu jogo estou jogando ball eij Tu jogas estaacutes jogando ball ei Ele joga estaacute jogando ball omen Noacutes jogamos estamos jogando ball ete Voacutes jogais estais jogando ball ousi(n) Eles jogam estatildeo jogando
FUTURO DO INDICATIVO ATIVO luw (soltar) lu s w Eu soltarei lu s eij Tu soltaraacutes lu s ei Ele soltaraacute lu s omen Noacutes soltaremos lu s ete Voacutes soltareis lu s ousi(n) Eles soltaratildeo
45
luw Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo
1ordfps luw luw luein
2ordfps lueij lu$j lu=e
3ordfps luei lu$ luetw
1ordfpl luomen luwmen
2ordfpl luete luhte luete
3ordfpl luousi luwsi luetwsan
luw Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo
1ordfps luomai luwmai luestai
2ordfps lu$ lu$ luou
3ordfps luetai luhtai luesqw
1ordfpl luomeqa luwmeqa
2ordfpl luesqe luhsqe luesqe
3ordfpl luontai luwntai luesqwsan
luw Imperfeito Ativo
1ordfps e)luon
2ordfps e)luej
3ordfps e)lue
1ordfpl e)luomen
2ordfpl e)luete
3ordfpl e)lue
1ordfps e)luon
luw Imperfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps e)luomen
2ordfps e)luo
3ordfps e)lueto
1ordfpl e)luomeqa
2ordfpl e)luesqe
3ordfpl e)luonto
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Ativo Futuro Ativo
1ordfps lusw lusein
2ordfps luseij
3ordfps lusei
1ordfpl lusomen
2ordfpl lusete
3ordfpl lusousi
46
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Meacutedio Futuro Meacutedio
1ordfps lusomai lusestai
2ordfps lus$
3ordfps lusetai
1ordfpl lusomeqa
2ordfpl lusesqe
3ordfpl lusontai
luw Futuro Passivo Futuro Passivo
1ordfps luqhsomai luqhsesqai
2ordfps luqhs$
3ordfps luqhsetai
1ordfpl luqhsomeqa
2ordfpl luqhsesqe
3ordfpl luqhsontai
luw 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo
1ordfps e)lusa lusw lu=sai
2ordfps e)lusaj lus$j lu=son
3ordfps e)luse lus$ lusatw
1ordfpl e)lusamen luswmen
2ordfpl e)lusate lushte lusate
3ordfpl e)lusan luswsi lusatwsan
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio
1ordfps e)lusamhn luswmai lusasqai
2ordfps e)lusw lus$ lu=sai
3ordfps e)lusato lushtai lusasqw
1ordfpl e)lusameqa luswmeqa
2ordfpl e)lusasqe lushsqe lusasqe
3ordfpl e)lusanto luswntai luasqwsan
luw 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo
1ordfps e)luqhn luqw= luqhnai
2ordfps e)luqhj luqh=j luqhti
3ordfps e)luqh luq$= luqhtw
1ordfpl e)luqhmen luqw=men
2ordfpl e)luqhte luqh=te luqhte
3ordfpl e)luqhsan luqw=si luqhtwsan
47
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo Perfeito Ativo
1ordfps leluka lelukw lelukenai
2ordfps lelukaj leluk$j
3ordfps leluke leluk$
1ordfpl lelukamen lelukwmen
2ordfpl lelukate lelukhte
3ordfpl lelukasi (kan) lelukwsi
luw 1ordm Perfeito Meacutedio e Passivo 1ordmPerfeito Meacutedio e Passivo Perfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps lelumai lelusqai
2ordfps lelusai lu=sai
3ordfps lelutai lusasqw
1ordfpl lelumeqa
2ordfpl lelusqe lusasqe
3ordfpl leluntai luasqwsan
luw Mais que Perfeito Ativo
1ordfps e)lelukein
2ordfps e)lelukate
3ordfps e)lelukate
1ordfpl e)lelukate
2ordfpl e)lelukate
3ordfpl e)lelukate
luw + que Perfeito meacutediopassivo
1ordfps e)lelumhn
2ordfps e)leluso
3ordfps e)leluto
1ordfpl e)lelumeqa
2ordfpl e)lelusqe
3ordfpl e)lelunto
Verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv
Em grego haacute duas conjugaccedilotildees baacutesicas identificadas pelos verbos terminados em -w e -mi Embora os verbos em -w sejam mais comuns e regulares vamos primeiramente abordar o verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv que equivale aos nossos verbos auxiliares ser e estar e tambeacutem existir Como em portuguecircs tambeacutem na liacutengua grega este eacute o principal verbo de ligaccedilatildeo
A forma eijmiv (eu sou estou existo) estaacute na 1ps do VIPA (Presente do Indicativo Ativo) Como este verbo natildeo tem a forma passiva e meacutedia podemos dizer simplesmente VIP
48
VIPA ou VIP IMPERFEITO DO IND AT e)imi (SER)
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eijmiv ei ejstiv(n) ejsmevn ejstev eijsiv(n)
eu sou
tu eacutes
elea eacute
noacutes somos
voacutes sois
elesas satildeo
h)mhn h)=j h)=sqa h)=n h)=meqta h)te h)san
Eu era
Tu eras
Ele era
Noacutes eacuteramos
Voacutes eacutereis
Eles eram
Traduza as frases para o portuguecircs
ejgwv eijmi hJ quvrasum
eijmiv presbuvtero
ajgavph ejstin oJ qeov
oJ qeov ejstin ajgaqov
oiJ douloi tou qeou ejsmen
oJ jIwavnnh ejstin a[nqrwpo
ejgwv eijmiv hJ oJdo kai hJ ajlhvqeia kai hJ zwhv
Terminaccedilotildees Pessoais
O pronome pessoal quase natildeo eacute usado no grego pois as proacuteprias terminaccedilotildees jaacute indicam por si que a pessoa estaacute fazendo a accedilatildeo As terminaccedilotildees para os verbos primaacuterios (presente futuro e perfeito) satildeo w eij ei omen ete ousi
RAIZ TEMA VOGAL TEMAacuteTICA a) RAIZ a primeira pessoa do singular do Presente Ativo do Indicativo eacute a raiz do
verbo b) TEMARADICAL eacute a parte constante (quase sempre) de um verbo c) VOGAL TEMAacuteTICA eacute a vogal colocada entre o Tema e as Terminaccedilotildees
Pessoais que comeccedilam com consoantes O ldquoordquo [oacutemicron] antes de ldquomrdquo e ldquogrdquo e ldquoerdquo antes das outras consoantes
Para conjugar um verbo eacute soacute pegar o Tema adicionar as Terminaccedilotildees Pessoais e
colocar a vogal Temaacutetica onde for necessaacuteria Como exemplo vejamos como seria a conjugaccedilatildeo dos verbos luw e a)kouw
49
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees S 1 lu - w
I 2 lu - eij
N 3 lu - ei
P 1 lu o men
L 2 lu e te
U 3 lu - ousi
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees
S 1 a)kouomai o omai
I 2 a)kouv e v
N 3 a)kouetai e etai
P 1 a)kouomeqa o omeqa
L 2 a)kouesqe e esqe
U 3 a)kouontai o ontai
Conjugando os verbos
Forma no original
Categoria Tempo Modo Voz Pessoa Nuacutemero
Forma no leacutexico
Traduccedilatildeo literal
legei Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg legw Ele dizfala
a)koueij
ginwskomen
qelontai
legei
legousi(n)
legw
blepv
ginwskete
blepomai
xaireij
ei)= Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg e)imi Tu eacutes
ballete
a)geij
a)gapw
50
O nnnn (ny) moacutevel
Na terceira pessoa do singular e do plural o nnnn entre parecircnteses indica que a forma completa pode ser tanto e)sti ei)si quanto e)stin ei)sin As formas sem o nnnn normalmente satildeo usadas se a palavra que segue eacute iniciada por consoante formas com o nnnn satildeo normalmente usadas se a palavra que segue eacute iniciada por vogal ou se a forma verbal finaliza o enunciado Mas o uso natildeo eacute riacutegido haacute muitas exceccedilotildees especialmente em apoio do uso do nnnn
Exemplos yeusthj e)stinnnn kai o( pathr au)tou=
Ele eacute o pai da mentira )Iwannhj ou)k e)stinnnn o( Xritou=
Joatildeo natildeo eacute o Cristo )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin
Eu sou a videira (a) verdadeira e o pai meu o agricultor eacute Traduza as frases para o grego
Deus eacute amor
Joatildeo eacute profeta
Eu estou em casa
Jesus estaacute em casa
Somos seus profetas
Jesus eacute o patildeo da vida
Minha casa eacute na cidade
Somos amigos de Jesus
PRESENTE ATIVO DO INDICATIVO 1 blepw eu vejo 21 legw eu digo 2 ginwskw eu conheccedilo 22 luw eu solto destruo 3 grafw eu escrevo 23 metrew eu meccedilo 4 didaskw eu ensino 24 menw eu permaneccedilo 5 e)xw eu tenho 25 nikaw eu venccedilo 6 khrussw eu prego 26 proskunew eu adoro 7 latreuw eu sirvo 27 oi)kodomew eu construo 8 lambanw eu recebo 28 o(mologew eu confesso
51
9 paideuw eu educo 29 paraggellw eu ordeno 10 a)gapaw eu amo 30 krinw eu julgo 11 a)kouw eu escuto 31 paideuw eu educo 12 a)gw eu guio conduzo 32 e(uriskw eu acho encontro 13 telw eu quero desejo 33 louw eu me banho lavo 14 swzw eu salvo liberto 34 filassw eu guardo 15 kairw eu me alegro 35 grafw eu escrevo 16 a)ggelw eu anuncio 36 e)kballw eu expulso removo 17 qerapeuw eu cuido saro curo 37 e)sqiw eu como 18 a)postelw eu envio 38 diwkw eu persigo sigo 19 e)ggizw eu me aproximo 39 qanatow eu mato 20 tarassw eu agito 40 sunagw Eu reuacuteno convoco
ARTIGOS
PLURALSINGULARNeutFemMascNeutFemMasc
ta tajtouj to thnton
toi=jtai=jtoi=jt=tv= t=
tw=ntw=ntw=ntou= th=j tou=
taai(oi(toh(o(
O artigo Em portuguecircs temos artigos definidos (o a os as) e indefinidos (um uma uns
umas) Em grego existe apenas o artigo definido Assim uma palavra como logoj pode ser traduzida como palavra ou como uma palavra dependendo do contexto Mas o uso do artigo definido em grego corresponde em grande parte ao uso do artigo definido em portuguecircs As diferenccedilas satildeo frequumlentemente muito sutis para serem mencionadas numa introduccedilatildeo Atenccedilatildeo deveraacute ser dada ao modo como o artigo eacute usado nos exerciacutecios de grego e de portuguecircs que seguem e no Novo Testamento
O artigo grego geralmente funciona como o adjetivo concordando com a palavra
que ele modifica em gecircnero nuacutemero e caso
52
masculino feminino neutro
singular plural singular plural singular plural
nom oJ o oiJ os hJ a aiJ as tov oa tav osas
genabl tou do twn dos th da twn das tou doda twn dosdas
dat
loc
inst
tw
ao
no
com o
pelo
toi
aos
nos
com os
pelos
th
agrave
na
com a
pela
tai
agraves
nas
com as
pelas
tw
aoagrave
nona
com oa
peloa
toi
aosagraves
nosnas
com osas
pelosas
acus tovn o touv os thvn a tavv as tov oa tavv osas
Exerciacutecio Coloque os artigos correspondentes para cada substantivo
a[mpelwn (fem) aijwnwn (masc) gevno (neut)
a[nqrwpou a[rcontwn (masc) diavkonwn (fem)
ajpovstolo (masc) ajdelfoi qeoiv (masc)
a[rtou bivon kuvrioi
didavskalou gavmou laov (masc)
doulw doulw (fem) livqon
h[rhmo (fem) e[qo (neut) mhtrov (fem)
qeoiv (fem) h[rhmoi (fem) oJdou (fem)
kavlamoi (masc) qavnatw udatoi (neut)
nuktou (fem) qrovnoi fwtou (neut)
skovtoi (neut) ajrniva ceirov (fem)
PREPOSICcedilOtildeES proj A proj ton potamon Para o rio 4 Acusativo ei)j A ei)j ton potamon Para dentro do rio 4 Acusativo e)n D e)n t= potam= Dentro do rio em o rio 3 Dativo e)k G e)k potamou= Para fora do rio 2 Genitivo a)po G a)po potamou= Partindo do rio 2 genitivo
Preposiccedilatildeo eacute uma palavra que auxilia o substantivo a expressar o seu caso ou funccedilatildeo
na oraccedilatildeo Eacute chamada de ldquopreacute-posiccedilatildeordquo porque geralmente eacute posicionada na frente do
53
substantivo ao qual auxilia expressar a sua funccedilatildeo Ex e)k th=j sunagwgh=j e)celqontej h)=lqon ei)j thn oi)kian Simwnoj kai
)Andreou Saindo da sinagoga foram para a casa de Simatildeo e Andreacute Nota As preposiccedilotildees e)k e ei)j indicam respectivamente que eles saiacuteram de dentro
da sinagoga para dentro da casa Mesmo que uma preposiccedilatildeo sirva para esclarecer o caso natildeo eacute ela quem governa o
caso Muito pelo contraacuterio na liacutengua grega eacute o caso que determina o significado de uma preposiccedilatildeo Isto significa que uma preposiccedilatildeo pode ter um determinado significado quando usada com um certo caso e significado diferentes quando usada com outros casos O significado de uma preposiccedilatildeo depende entatildeo do caso com o qual ela eacute usada Esse detalhe pode ser observado no vocabulaacuterio da liccedilatildeo
3 2
4 e 2
4
4
4
234
234
234
2
24
4
2
24
24
24
54
O quadro das preposiccedilotildees gregas eacute o seguinte Preposiccedilatildeo Caso que rege Traduccedilatildeo
1 ὑπέρ A acima de
2 ἐπί G sobre
3 ὑπό A sob
4 παρά ampamp ampamp D A G ao lado de
5 ἀmicroφί D A G de ambos os lados de
6 πρός A para em direccedilatildeo de
7 εἰς A para dentro de
8 ἐν D em
9 ἐκ ἐξ G de fora de
10 ἀπό G de afastamento de
11 περί A G ao redor de
12 διά ampamp ampamp G atraveacutes de
13 ἀνά A para cima
14 κατά G para baixo
15 ἀντί G contra
16 πρό G antes de
17 ὀπίσω G atraacutes de depois de
18 σύν D com
19 microετά G com D aleacutem de
55
Vamos apresentar algumas palavras portuguesas que usam estas preposiccedilotildees como prefixos Isto poderaacute ajudar a memorizaccedilatildeo 1 hipeacuterbole ὑπέρ + βάλλω que coloca acima de
2 epitaacutefio ἐπί + τάφος que estaacute sobre o tuacutemulo
3 hipoacutecrita ὑπό + κρίνω que distingue (julga) sob
4 paralelo παρά + ἀλλήλων que estaacute ao lado do outro
5 anfiacutebio ἀmicroφί + βίος que vive em ambos (terra e aacutegua)
6 proseacutelito πρός + ἠλύθον que se encaminha para
7 exegeta εἰς + ἡγέοmicroαι que conduz para
8 energia ἐν + ἔργον que tem forccedila em si
9 ecircxodo ἐκἐξ + ὁδός caminho para fora
10 apogeu ἀπό + γῆ longe da terra
11 periacutemetro περί + microέτρον medida em volta de
12 diacircmetro διά + microέτρον medida atraveacutes de
13 Anastaacutecio ἀνά + ἵστηmicroι que ressurgiu
14 catarata κατά + ῥάσσω que se precipita
15 antiacutedoto ἀντί + δίδωmicroι (remeacutedio) dado contra
16 proacute logo πρό + λόγος palavra (dita) antes de
17 opistoacutedomo ὀπισθό + δόmicroος parte posterior de um templo grego
18 sinoacutetico σύν + ὀράω que abarca com um soacute olhar
19 metafiacutesica microετά + φύσις aleacutem da natureza (fiacutesica)
56
2 G (Genitivo)3 D (Dativo)4 A (Acusativo)
Traduza para o portuguecircs (Resposta no 2ordm Vol De James)
1 o( ui(oj ei)=pen ei)mi (Mc 1462) 2 o( ui(oj tou= a)nqrwpou kurioj e)stin (Mc 228) 3 e)rxetai o( a)delfoj o( kaloj (Mc 331) 4 o( a)nqrwpoj e)rxetai (Mc 61) 5 oi( a)nqrwpoi ou)x a(gioi ei)sin (Mc 124) 6 o( qeoj ei)=pen (Mc 219) 7 o( a)ggeloj o( a(gioj ou)k e)rxetai (Mc 838) 8 o(loj o( kosmoj kaloj e)stin (Mc 149) 9 o( ou)ranoj ou) kaloj e)stin (Mc 1331) 10 o( ui(oj tou= qeou= e)stin a)gaqoj (Mc 311)
57
EXERCIacuteCIOS DE GREGO
a) Qual eacute entatildeo o sujeito e qual eacute o objeto das seguintes frases qeoj fala logon (palavra) qeoj ama dou=lon (servo) dou=loj ama qeon qeon ama dou=loj dou=loj fala logon logon fala dou=loj b) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus c) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus d) Traduza podendo incluir um artigo Note N e A qeoj h)gaphsen ton kosmon kosmoj ou)k h)gaphsen qeon Kurioj h)gaphsen dou=lon o( a)nqrwpoj h)gaphsen qeon presbuteron h)gaphsen Kurioj a)postoloj legei logon logon legei diakonoj dou=loj ballei liqon a)nqrwpoj blepei potamon diaboloj ou)k h)gaphsen qeon
e) Traduza Deus amou mundo e homem Homem amou Senhor
Vocabulaacuterio ALMA = yuxh AMIGO = filoj
BATIZAR = baptizw CARNE = sarc
CONSOLADOR = paraklhtoj COMUNHAtildeO = koinwnia
CEacuteU = ou)ranoj BONITO BOM = kaloj
ADAtildeO = )Adam CAMINHO = o(doj
NOIVA = numfh CASA = oi)=koj
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
14
NOME DA LETRA
REFEREcircNCIA TEXTO TRADUCcedilAtildeO
y yi
yuxh Joatildeo 1227
Nu=n h( yuxh mou tetaraktai
kai ti ei)pw Pater sw=son me
e)k th=j w(raj tauthj a)lla dia
tou=to h)=lqon ei)j thn w(ran
tauthn
w w)mega
w(ra Joatildeo 24
[kai] legei au)tv= o( )Ihsou=j Ti
e)moi kai soi gunai ou)pw h(kei
h( w(ra mou
15
A histoacuteria do alfabeto grego 2
Uma histoacuteria exata do desenvolvimento do alfabeto grego eacute na melhor das hipoacuteteses uma tentativa justamente por causa de sua antiguidade O fato de que o alfabeto grego deriva de uma escrita semiacutetica mais antiga eacute incontestaacutevel Contudo a exata origem do alfabeto grego eacute controversa Alguns eruditos sustentam que ele veio da escrita protocananeacuteia e da escrita feniacutecia enquanto que outras teorias incluem o Egito e a Assiacuteria Na verdade o alfabeto grego pode ser mais antigo do que se crecirc originalmente como pode ser exemplificado pelo fragmento de ceracircmica abaixo
O desenvolvimento histoacuterico da liacutengua grega pode ser traccedilado em cinco fases
arcaica claacutessica heleniacutestica bizantina e finalmente o grego moderno O alfabeto eacute um dos poucos elementos linguiacutesticos que permaneceram essencialmente natildeo mudados entre a fase claacutessica e o grego moderno embora a pronuacutencia das letras tenha evoluiacutedo atraveacutes dos seacuteculos A partir da forma das antigas letras gregas muitos eruditos acreditam que os gregos adotaram a forma a ordem e os nomes do alfabeto feniacutecio Para corroborar isso no seacuteculo quinto antes de Cristo o historiador grego Heroacutedoto chamou as letras gregas de phoinichēia grammata (foinixhia grammata) o que significa ldquoletras feniacuteciasrdquo Acredita-se que o alfabeto foi primeiro introduzido na Greacutecia durante o final do seacuteculo novo antes de Cristo pelos feniacutecios Os feniacutecios eram mercadores do Liacutebano que possuiacuteam colocircnias por todo o Mediterracircneo incluindo Chipre Por causa de interesses muacutetuos os feniacutecios encontraram os antigos gregos principalmente os minoacuteicos e os micecircnicos e a difusatildeo cultural teve lugar e o mais importante a disseminaccedilatildeo do alfabeto
O alfabeto grego arcaico passou por transformaccedilotildees com a alteraccedilatildeo de algumas consoantes feniacutecias em vogais Diferentemente do alfabeto grego do periacuteodo claacutessico tardio que conteacutem vogais e consoantes o alfabeto feniacutecio somente possuiacutea consoantes Os gregos
2 httpwwwe-grammesgr199702yura_enhtm
16
alteraram foneticamente algumas consoantes feniacutecias em vogais Por exemplo a letra feniacutecia ldquoAlephrdquo que era uma consoante explosiva tornou-se alpha uma vogal sonora As primeiras foram alpha epsīlon iōta omīkron e Upsīlon Eventualmente Omega foi introduzida como o som de um ldquoordquo longo O grego assim se tornou o primeiro alfabeto do mundo com letras tanto para vogais quanto para consoantes e assim o primeiro alfabeto foneacutetico Muitos alfabetos que contecircm vogais notadamente o romacircnico e o ciriacutelico satildeo derivados do alfabeto grego Porque o alfabeto romano eacute a base das liacutenguas europeacuteias ocidentais e o alfabeto ciriacutelico a base das liacutenguas europeacuteias orientais isto torna o alfabeto grego o pai de todos os alfabetos
O pequeno tablete de argila ao lado foi encontrado entre as ruiacutenas da antiga cidade de Ugarite em 1948 localizadaperto da moderna costa Siacuteria Ugarite floresceu de 1400 a 1200 antes de Cristo O tablete eacute parte de uma coleccedilatildeo de mais de trezentos tabletes de argila que foram encontrados haacute muito tempo O que eacute interessante eacute que a maioria dos tabletes recuperados eacute de textos mitoloacutegicos Contudo este eacute um abecedaacuterio O artefato muito provavelmente foi criado por um escriba aprendiz que pratica seu ABC (por isso se chama abecedaacuterio) Poreacutem parecem estar faltando trecircs letras Este tablete de argila eacute um exemplo de um alfabeto antigo bem diferente do alfabeto grego
Durante sua evoluccedilatildeo o alfabeto grego tambeacutem desenvolveu trecircs novas consoantes aspiradas que foram adicionadas ao fim do alfabeto Estas consoantes satildeo phī chī e psī Estas consoantes eram para compensar a falta de consoantes aspiradas no alfabeto feniacutecio Outras consoantes foram usadas e entatildeo desapareceram Por exemplo a letra san era usada em variaccedilatildeo com sigma As letras waw (mais tarde chamada digamma) e qoppa desapareceram tambeacutem esta uacuteltima usada em dialetos gregos do oeste Primeiramente havia um nuacutemero de diferentes versotildees e variaccedilotildees do alfabeto grego (veja na proacutexima paacutegina) Estas diferenccedilas era devidas provavelmente ao isolamento geograacutefico entre as cidades-estado da Greacutecia
ALFABETO GREGO
A expressatildeo alfabeto deriva das duas primeiras letras gregas alfa e beta O nuacutemero
de letras do alfabeto grego satildeo de vinte quatro (24) Os primeiros manuscritos do Novo Testamento grego foram escritos em letras maiuacutesculas satildeo chamados Unciais Modernamente poreacutem se convencionou usar as letras minuacutesculas (cursivas) nos textos que satildeo atualmente publicados por isso o aluno deve se preocupar inicialmente na
17
memorizaccedilatildeo destas Jo 11 Escrita uncial bull ENARXHHNLOGOSKAIOLOGOSHNTONQEONKAIQEOSHNOLOGOS Jo 11 Escrita uncial bull En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj
a b g d e z h q i k l m n c o r sj t u f x ψ w
A B G D E Z H Q I K L M N C O R S T U F X Ψ W
ASKHSEIS - a)skhseij - Exerciacutecios Leia em voz alta Um caccedilador foi agrave mata Levou komida numa lata Matou uma paka
Depoij de komhr dormiu e sonhou Apareceu uma onsa que entrou numa toka onde foi dormir O caccedilador queria mata-la mas tinha do do bicho Resolveu markar a fera maj komo Pegou uma lata fez um furo passou o rabo do bicho pelo furo e deu um no no rabo Depoij foi para kasa em Turno no Parana Doij anos depoij nosso caccedilador passou no mesmo trecho e lembrou-se da onsa Ele se escondeu na mata e esperou De repente um barulho apareseu uma onsa atravessando o trilho Tinha uma lata enferrujada no rabo e atraacutes dela vieram sete oncinhas todaj de latinhas noj raboj
Classificaccedilatildeo das consoantes
18
Agora que vocecirc jaacute conhece a maioria das letras e outros siacutembolos gregosvamos treinar sua leitura
Jo 119-27 IWANNHS KAI OI IOUDAIOI JOAtildeO E OS JUDEUS
IOUDAIOI - )Ioudai=oj Su tij ei)=
Os judeus Tu Quem eacutes
IWANNHS - )Iwannhj )Egw ou)k ei)mi o( Xristoj
Joatildeo Eu natildeo sou o Cristo
IOUDAIOI Ti ou)=n Su )Hliaj ei)=
OS JUDEUS Quem entatildeo Tu eacutes Elias
IWANNHS Ou)
JOAtildeO Natildeo
IOUDAIOI Tij ei)= legeij peri seautou=
OS JUDEUS Quem eacutes Falas acerca de ti mesmo
IWANNHS )Egw fwnh bow=ntoj e)n tv= e)rhm
JOAtildeO Eu sou uma voz no deserto
IOUDAIOI Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj ou)de )Hliaj ou)de o(
profhthj
OS JUDEUS Por que batizas se tu natildeo eacutes o
Cristo nem Elias nem o profeta
IWANNHS )Egw baptizw e)n u(dati mesoj u(mw=n e(sthkei o(( baptizwn e)n pneumati
JOAtildeO Eu batizo em aacutegua no meio de voacutes estaacute
o que batiza em espiacuterito
Kata )Iwannhj Segundo Joatildeo
Joatildeo 119-25 119 Kai au(th e)stin h( marturia tou= )Iwannou o(te a)pesteilan [proj au)ton] oi( )Ioudai=oi e)c (Ierosolumwn i(erei=j kai Leuitaj i(na e)rwthswsin au)ton Su tij ei)= 120 kai w(mologhsen kai ou)k h)rnhsato kai w(mologhsen o(ti )Egw ou)k ei)mi o( Xristoj 121 kai h)rwthsan au)ton Ti ou)=n Su )Hliaj ei)= kai legei Ou)k ei)mi (O profhthj ei)= su kai a)pekriqh Ou) 122 ei)=pan ou)=n au)t= Tij ei)= i(na a)pokrisin dw=men toi=j pemyasin h(ma=j ti legeij peri seautou= 123 e)fh )Egw fwnh bow=ntoj e)n tv= e)rhm Eu)qunate thn o(don kuriou kaqwj ei)=pen )Hsai+aj o( profhthj 124 Kai a)pestalmenoi h)=san e)k tw=n Farisaiwn 125 kai h)rwthsan au)ton kai ei)=pan au)t= Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj ou)de )Hliaj ou)de o( profhthj
19
Papiro 66 ANO 200 dC Conteuacutedo Evangelho
EUAGGELION IWANNHS - eu)aggeliou )Iwannhj 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn
20
Pronuacutencia Muitos manuais e compecircndios modernos tecircm dado um valor demasiado a pronuacutencia
do grego koinecirc a grande verdade eacute que a pronuacutencia original foi praticamente perdida a pronuacutencia que usualmente se faz foi a adotada pelo humanista Erasmo de Roterdatilde que foi o primeiro a publicar o texto grego dentro da moderna imprensa Mas a eacutepoca de Erasmo jaacute distava em quatorze ou quinze seacuteculos da eacutepoca do grego koinecirc
A pronuacutencia ganhou certo destaque em nossos dias devido a necessidade dos alunos de aprenderem outro idioma pela pronunciaccedilatildeo das palavras Portanto essa parte do idioma deve ser vista como um recurso didaacutetico e natildeo como verdade Nisto eacute onde costumamos a dizer que o grego antigo em seu aspecto da fala estaacute perdido para sempre Portanto o aluno natildeo deve dar muita atenccedilatildeo a tentativa de ser falar o grego antigo seu cuidado deve se concentrar nos aspecto morfoloacutegicos sintaacuteticos e es estiliacutesticos que satildeo mais absorvidos pela leitura silenciosa e analiacutetica e natildeo pela foneacutetica Foi portanto um erro dar muito destaque a suposta sonoridade do grego koinecirc como se fosse um idioma como o inglecircs que se aprende mais falando do que lendo
Adotamos a pronuacutencia pela silaba tocircnica sendo esta a que estaacute com o sinal DICA DE LIacuteNGUA PORTUGUESA A Siacutelaba Tocircnica eacute aquela que se estende quando a palavra eacute pronunciada numa
suposta caiacuteda num abismo Ex A silaba tocircnica de CAVALO eacute o VA pois pronunciando a palavra numa queda de abismo temos
CA VA A A A LO Ainda no aspecto da pronuacutencia podemos destacar
a Antes de γκζ e χ o γ tem som de ldquonrdquo Ex a)ggeloj (pronuacutencia acircnguelos) a)gkura (leia aacutenguumlra = acircncora) o)gxnh (leia oacutenknē = pecircra)
b O θ se pronuncia como th forte em inglecircs Nesta pronuncia chegamos bem perto do ldquodrdquo Talvez seja deste detalhe que encontramos a origem da nossa expressatildeo Deus pois quando pronunciamos qeoj quase dizemos ela
c O σ ς eacute sempre sibilante (possuindo o som de s ou ccedil e natildeo de z) Ex )Ihsouj se pronuncia Iessuacutes e natildeo Jezus
a)skhseij exerciacutecios
Pronuncie em voz alta e copie as seguintes frases legei au)t= [o(] )Ihsou=j )Egw ei)mi h( o(doj kai h( a)lhqeia kai h( zwh
ou)deij e)rxetai proj ton patera ei) mh di e)mou= (Jo 146) a)pekriqh )Ihsou=j )Amhn a)mhn legw soi e)an mh tij gennhqv= e)c
21
u(datoj kai pneumatoj ou) dunatai ei)selqei=n ei)j thn basileian tou= qeou=
Respondeu Jesus Ameacutem (em verdade) ameacutem eu te digo se natildeo algueacutem eacute nascido da aacutegua e do espiacuterito natildeo pode entrar no Reino de Deus (Jo 33)
SIacuteLABAS
a Monossiacutelabas o( h( ton gar ei)j e)k e)n de mh ou) ou)k oj)
b Dissiacutelabas a)-gw a)-mhn a)na qe-oj ei)mi legw bal-lw lo-goj
c Trissiacutelabas a)-del-foj a)n-qrw-poj bi-bli-on i(-e-roj ka-le-w
d Monossiacutelabas a)-pos-to-loj e)k-klh-si-a pan-to-kra-twr pres-bu-te-roj
Siacutelaba eacute a unidade sonora de uma palavra eacute o som ou reuniatildeo de sons que se pronunciam em uma soacute emissatildeo de voz Da reuniatildeo de siacutelabas obteacutem-se um vocaacutebulo ou palavra
Ex a-mor be-nig-da-de mor-to pa-li-to o-laacute
Na liacutengua grega uma palavra tem tantas siacutelabas quantas vogais ou ditongos possuir Assim logoij possui uma vogal e um ditongo e portanto tem duas siacutelabas uma contendo a vogal e a outra contendo o ditongo lo-goij
Quando uma palavra eacute separada em siacutelabas uma consoante que estiver sozinha entre duas vogais se junta agrave vogal que lhe segue
Ex e)-xo-me-noj di-da -jka-loj
As exceccedilotildees a esta regra satildeo as palavras compostas pros-eu-xh sun-a-agw-gh met-xe
Duas ou trecircs consoantes se juntam agrave vogal seguinte sempre que uma palavra grega possa comeccedilar com elas
Ex a) -na -stre-fw (composta de a)na e strefw) Na liacutengua grega uma siacutelaba pode ser longa ou breve Siacutelaba longa eacute aquela que conteacutem uma vogal longa ou um ditongo Ex a)n-qrw-poj dou=-loj Siacutelaba breve eacute aquela que conteacutem uma vogal breve lo-goj
Pronuncie em voz alta e copie as seguintes frases Jo 1512 1 )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin Eu sou a videira verdadeira e o Pai meu o agricultor eacute
22
2 pa=n klh=ma e)n e)moi mh feron karpon ai)rei au)to kai pa=n to karpon
Todo ramo em mim natildeo produzindo fruto (ele) tira o mesmo e todo fruto feron kaqairei au)to i(na karpon pleiona ferv
Produzindo limpa o mesmo para que fruto mais produza
CONSOANTES
Liacutequidas l m n r
Sibilantes s z c y
Em funccedilatildeo de que o z c e o y apresentam um som que parece ser a uniatildeo de duas outras consoantes eles satildeo chamados de consoantes duplas
zzzz = dddd + jjjj cccc = kkkk + jjjj yyyy = pppp + jjjj
Observaccedilatildeo Palavras gregas soacute podem terminar em vogal ou n r j (y c)
Exceccedilotildees e)ke)ke)ke)k de o adveacuterbio de negaccedilatildeo ou)k (ou)x) natildeo e palavras estrangeiras especialmente nomes hebraicos tais como Mariam )Iakwb etc
Ainda no aspecto da pronuacutencia podemos destacar
Antes de g k z e x o g tem som de ldquon = nrdquo Ex a)ggeloj (pronuacutencia anguelos)
O q se pronuncia como th forte em inglecircs Nesta pronuncia chegamos bem perto do ldquodrdquo Talvez seja deste detalhe que encontramos a origem da nossa expressatildeo Deus pois quando pronunciamos qeoj quase dizemos ela
O s j eacute sempre sibilante (possuindo o som de s ou ccedil e natildeo de z) Ex )Ihsouj se pronuncia Iessuacutes e natildeo Jezus
ACENTOS (TONOI TONOI TONOI TONOI ----tonoitonoitonoitonoi)
A maioria das palavras gregas levam acentos O acento no grego tem uma uacutenica finalidade indicar a siacutelaba tocircnica da palavra Esta siacutelaba se destaca das demais por ser proferida com mais forccedila
A escrita grega possui trecircs acentos
Agudo (acute) Grave (`) Circunflexo (^ ou ~)
Os acentos servem para orientar-nos na pronuacutencia mas noacutes natildeo precisamos falar
grego
23
A sua posiccedilatildeo gira em torno das trecircs uacuteltimas siacutelabas 1 Agudo pode encontrar-se numa das trecircs uacuteltimas legw tem som mais forte em
(e) 2 Grave pode encontrar-se na uacuteltima quando seguida por outra palavra qeoj ton
kosmon 3 Circunflexo (ecirc ou atilde) pode estar sobre uma das duas uacuteltimas qew= dou=loj 4 Em conjugaccedilatildeo o acento retrocede agrave primeira siacutelaba a)kouw - hkouon
O Novo Testamento e seu Vocabulaacuterio algumas estatiacutesticas 3
O NT grego possui 5388 palavras diferentes em 7941 versiacuteculos O nuacutemero total de palavras contidas em o NT eacute de 138019 Estas estatiacutesticas estatildeo em BibleWorks for Windows 40 Big Fork Montana Hermeneutika Bible Research Software 1999 e satildeo do Analytical Greek New Testament (AGNT2) de Timothy amp Barbara Friberg Destas 5388 palavras a grande maioria mais de 3000 palavras aparece apenas uma duas ou trecircs vezes em o NT
Cada 7a palavra eacute um artigo definido Cada 15a palavra eacute uma conjunccedilatildeo ldquoerdquo Cada 25a palavra eacute um pronome As 10 palavras mais usadas somam cerca de 45 mil do total enquanto que as 170
palavras que aparecem mais de 100 vezes cada somam cerca de 100 mil do total de vocaacutebulos do NT
Os substantivos satildeo 2368 e aparecem em 28365 formas diferentes Os verbos satildeo 1839 e aparecem em 27773 formas diferentes
EUAGGELION IWANNHS
11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw 111 ei)j ta i)dia
3 httpwwwairtonjocomgrego_biblico
24
h)=lqen kai oi( i)dioi au)ton ou) parelabon 112 o(soi de e)labon au)ton e)dwken au)toi=j e)cousian tekna qeou= genesqai toi=j pisteuousin ei)j to o)noma au)tou= 113 oi( ou)k e)c ai(matwn ou)de e)k qelhmatoj sarkoj ou)de e)k qelhmatoj a)ndroj a)ll e)k qeou= e)gennhqhsan 114 Kai o( logoj sarc e)geneto kai e)skhnwsen e)n h(mi=n kai e)qeasameqa thn docan au)tou= docan w(j monogenou=j para patroj plhrhj xaritoj kai a)lhqeiaj 115 )Iwannhj marturei= peri au)tou= kai kekragen legwn Ou(=toj h)=n o(n ei)=pon (O o)pisw mou e)rxomenoj e)mprosqen mou gegonen o(ti prw=toj mou h)=n 116 o(ti e)k tou= plhrwmatoj au)tou= h(mei=j pantej e)labomen kai xarin a)nti xaritoj
ACENTOS (TONOI)
O Novo Testamento foi originalmente escrito inteiramente em letras maiuacutesculas Natildeo havia marcas para indicar um tom alto ( acute ) um tom baixo ( ` ) ou um tom ascendente e descendente ( ~ ) O sistema de marcas chamadas de acentos eacute encontrado em manuscrito do nono seacuteculo AD para frente Vocecirc os encontraraacute nos textos impressos do Novo Testamento e pode completar este curso e ler o Novo Testamento sem saber mais nada sobre acentos Aqueles que precisarem de informaccedilotildees adicionais devem consultar as seguintes informaccedilotildees
Em ediccedilotildees impressas do Novo Testamento vocecirc encontraraacute trecircs acentos conhecidos como agudo ( ) [por exemplo ti] grave ( ) [proj] e circunflexo [ =] [a)rxv=] Estes acentos natildeo faziam parte do texto original do Novo Testamento eles aparecem apenas em manuscritos do 9ordm Seacuteculo em diante O sistema idealizado pelos escritores do grego claacutessico como uma ajuda para a pronuacutencia como o ( acute ) indicando um tom alto ( ` ) indicando um tom baixo e [ =] um tom ascendente e descendente
Em uns poucos casos os acentos distinguem palavras que de outra forma pareceriam iguais Por exemplo ei) significa ldquoserdquo mas ei)= ldquoeacutesrdquo Eacute possiacutevel ler o Novo Testamento sem saber nada sobre os acentos As regras de acentuaccedilatildeo satildeo complicadas e a maior parte dos estudantes natildeo precisa aprendecirc-las Para os que tecircm um interesse especial o sumaacuterio seguinte provecirc uma introduccedilatildeo baacutesica
Note que siacutelaba longa eacute geralmente aquela que conteacutem uma vogal longa (h w) ou um ditongo Todavia ai e oi satildeo consideradas curtas quando ocorrem no fim de uma palavra (desta forma a siacutelaba final eacute curta em logogogogoijijijij Em ditongos eacute costume colocar o acento sobre a segunda vogal (tou=to)
Regras baacutesicas de acentuaccedilatildeo
1 O acento pode ser colocado sobre uma das trecircs uacuteltimas siacutelabas da palavra (Jo 13 anta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= ou)de e(n o( gegonen
2 Se a uacuteltima siacutelaba de uma palavra eacute longa o acento pode ser colocado soacute em uma
25
das duas uacuteltimas siacutelabas (pneumata mas pneumaton) 3 O acento circunflexo soacute pode ser colocado sobre uma das duas uacuteltimas siacutelabas da
palavra e soacute sobre uma siacutelaba longa (dw=ma dou= (Romai=oi) 4 Em verbos o acento agudo eacute colocado tatildeo longe do fim da palavra quanto
permitem as regras 1 e 2 (didwmi e(disoun) Quando um verbo eacute contracto e o acento agudo for colocado sobre a vogal contraiacuteda este eacute substituiacutedo por um acento circunflexo sobre a vogal contraiacuteda (filew torna-se filw=)
5 Excetuando-se as regras 1 e 2 natildeo haacute regras para indicar onde os acentos satildeo colocados em substantivos Eacute necessaacuterio aprender a colocar o acento ao aprender-se a palavra Mas note que na maior parte das vezes um substantivo conserva o seu acento nos demais casos na mesma siacutelaba em que ele cai no nominativo (a)rxh a)rxh=j) a menos que outras regras exijam uma mudanccedila (pneu=ma pneumatoj) mas pneumatwn [regra 2])
6 Quando uma palavra que naturalmente leva um acento agudo na uacuteltima siacutelaba eacute seguida por outra na mesma frase o acento agudo eacute substituiacutedo por um acento grave (touj a)delfououououjjjj blepw mas blepw touj a)delfououououjjjj)
7 Em circunstacircncias normais uma palavra leva soacute um acento Haacute contudo diversas palavras curtas (por exemplo e)sti me tij pwj) que lanccedilam o acento que elas teriam para traacutes para a palavra anterior quando isso eacute possiacutevel Por exemplo a)nqtrwpoj tij - um certo homem dou=loj tij ndash um escravo h(yato mou tij ndashalgueacutem me tocou (note que o acento de mou foi lanccedilado para traacutes sobre o h(yato e o acento de tij sobre o mou)
8 Dois acentos agudos natildeo podem ficar sem siacutelabas vizinhas Por isso topoj tij ndash um certo lugar (topoacutej eacute impossiacutevel e entatildeo tij simplesmente perde o acento) Mas onde uma palavra dissiacutelaba natildeo pode lanccedilar seu acento para traacutes ela o reteacutem e)n top= tini h=)n ndash ele estava em certo lugar
9 Palavras que laccedilam seus acentos para traacutes satildeo chamadas de encliacuteticas o( h( oi( ai( ei)j e)n e)k ou) e w(j natildeo tecircm acentos
O acento se coloca em cima da vogal da siacutelaba tocircnica da palavra e no caso de cair sobre um ditongo eacute sempre colocado sobre a sua segunda vogal
Ex lam-ba-nei ton dou=lon a)-kou-w tw=j fwnh=j Quando letras maiuacutesculas satildeo acentuadas a aspiraccedilatildeo e o acento satildeo colocados antes
da letra e natildeo em cima dela Ex )Ihsou= - i)hsou= )Eferoj
As uacutenicas palavras gregas que natildeo recebem acentos satildeo as procliacuteticas e as encliacuteticas Procliacuteticas satildeo as palavras monossilaacutebicas que natildeo tecircm acento proacuteprio e satildeo
pronunciadas junto com a palavra que segue agrave qual estatildeo intimamente ligadas Ex o(o(o(o( logoj e)ke)ke)ke)k qeou=
26
A este grupo pertencem as dez palavras gregas que nunca levam acentos Satildeo elas 1 Quatro formas do artigo o( oi( h( ai( 2 O adveacuterbio de negaccedilatildeo ou) (ou)k ou)x) 3 Trecircs preposiccedilotildees e)n ei)j e)k 4 Duas conjunccedilotildees w(jw(jw(jw(j = como eieieiei( = se
Palavras encliacuteticas Satildeo as palavras monossilaacutebicas e dissilaacutebicas que normalmente perdem seu proacuteprio
acento e se pronunciam junto com a palavra que vem antes porque satildeo consideradas como parte delas
Ex a)gapa=j memememe o(o(o(o( qeoj e)stin a)gaqoj A este grupo pertencem A maioria das formas do verbo ei)mi (eu sou) E a maioria
das formas do verbo fhmi As formas do pronome pessoal mou= = meu moi = para mim sou= = teu soi = para ti se = te
ASPIRACcedilAtildeO
Na liacutengua grega as palavras que comeccedilam com vogal ou ditongo levam um sinal
chamado aspiraccedilatildeo (espiacuterito) Este sinal se coloca sobre a vogal inicial ou caso a palavra comeccedilar com ditongo sobre a segunda vogal deste No caso de a palavra comeccedilar com maiuacutescula se coloca antes dela A aspiraccedilatildeo indica como se pronuncia a palavra
e)xomenoj r(hmata ui(ou= )Abraam A aspiraccedilatildeo branda (rsquo ) natildeo afeta a pronuacutencia e natildeo eacute considerada na transliteraccedilatildeo Ex ou)ranoj ceacuteu pronuncia-se uranoacutes a)gaph amor pronuncia-se agaacutepē A aspiraccedilatildeo aacutespera (lsquo ) indica que a palavra se pronuncia com um som parecido com
o ldquohrdquo em inglecircs (house) ou ldquojrdquo em espanhol (juego) Na transliteraccedilatildeo a aspiraccedilatildeo aacutespera eacute representada pela letra h
Ex o(doj caminho pronuncia-se hodoacutes e se translitera hodoacutes eu(rnikw eu acho pronuncia-se e translitera-se heurisco Quando o u ou o r estatildeo no iniacutecio de uma palavra sempre levam aspiraccedilatildeo aacutespera
Ex r(hma = rhecircma palavra u(pomonh = hupomonē paciecircncia Quando uma palavra leva aspiraccedilatildeo e acento na mesma vogal a maneira de colocaacute-lo
se ilustra nos seguintes exemplos e)xw e(n (um) (Anna (Ana)
TREMA O trema (uml) indica que duas vogais juntas natildeo formam um ditongo e que tambeacutem se
pronunciam separadamente Ex i)sxu+i ischuacute-i prwi+ pro-iacute )Hsai+aj Esa-iacuteas
27
a)skhseij - exerciacutecios
1 a)nagignwske kai grafe (Leia e escreva) o( profhthj (o profeta) o( poihthj (o poeta) o( filosofoj (o filoacutesofo) o( didaskaloj (o professor) o( i)atroj (o meacutedico) 2 GRAFE grafre Escreva (Em letras minuacutesculas) EGW LEGW
IWANNHS ESTI O PROFHTHS
SU EI O POIHTHS
UMEIS ESTE OI FILOSOFOI
EGW EIMI O DIDASKALOS
SINAIS DE PONTUACcedilAtildeO
Port Koinecirc Exemplo Grego Ponto final Deus qeoj Viacutergula Deus qeoj Ponto Viacutergula ou dois pontos ou Deus Deus qeoj Deus qeoj
portuguecircs em grego
ponto final igual
viacutergula igual
ponto e viacutergula
dois pontos
exclamaccedilatildeo
ponto no alto da linha
interrogaccedilatildeo helliphelliphelliphellip (cuidado)
28
DICAS DE LIacuteNGUA PORTUGUESA As Classes de Palavras Frase eacute uma combinaccedilatildeo de palavras organizadas segundo determinadas leis Sua
estrutura elementar apoacuteia-se basicamente em duas classes de palavras o substantivo e o verbo Exs
a O menino brinca Substantivo verbo
b As andorinhas voam Substantivo verbo 1 Substantivo Pertencem a esta classe todas as palavras que designam os seres
em geral as entidades reais ou imaginaacuteveis cadeira Cearaacute anjo alegria 2 Verbo Pertencem a essa classe as palavras que designam as accedilotildees ou processos que
ocorrem com os seres em geral cantar falar desaparecer partir O verbo eacute a uacutenica classe de palavras em que o tempo eacute marcado por uma desinecircncia proacutepria conto (presente indica a accedilatildeo feita no tempo real ) cantava ( preteacuterito [passado] imperfeito indica uma accedilatildeo imperfeita natildeo concluiacuteda ) cantei ( preteacuterito perfeito indica uma accedilatildeo concluiacuteda ) cantarei ( futuro aponta uma accedilatildeo que estaacute por vir ) cantaria ( futuro do preteacuterito indica uma accedilatildeo do passado que visava o futuro)
3 Os sateacutelites do substantivo 31 Adjetivo Classe de palavras que serve para indicar as qualidades as propriedades do
substantivo Exs a Cadeira confortaacutevel b Garoto feliz A locuccedilatildeo adjetiva eacute a expressatildeo formada de preposiccedilatildeo mais substantivo
qualificadora de outro substantivo Exs a Casa de tijolos b copo de cristal 32 Numeral Classe que serve para indicar a quantidade dos substantivos quantos
satildeo eles Exs um dez duacutezia oitenta mileiro O numeral ordinal indica a posiccedilatildeo de certo substantivo numa escala de nuacutemeros
dispostos em seacuterie Exs primeiro trigeacutesimo mileacutesimo 33 Artigo Classe que serve basicamente para indicar se o substantivo eacute concebido com
algo jaacute definido e conhecido previamente ou como algo indefinido e natildeo nomeado anteriormente Exs Havia um menino e um cachorro muito amigos O cachorro chama-se Buck e era da raccedila pastor-alematildeo O menino era contente com seu cachorro
4 Os sateacutelites do verbo 41 Adveacuterbio Pertencem a esta classe as palavras que se associam ao verbo para indicar
as vaacuterias circunstacircncias que envolvem a accedilatildeo (tempo lugar modo causa etc ) Exs O aviatildeo pousou suavemente aqui ontem
29
O aviatildeo pousou suavemente aqui ontem Artigo substantivo verbo adveacuterbio de modo adv de lugar adv de tempo OBS Em alguns casos o adveacuterbio pode modificar um adjetivo ou um outro adveacuterbio Exs a O dia foi bastante agitado b Estou muito bem Adveacuterbio adjetivo adveacuterbio adveacuterbio
A locuccedilatildeo adverbial eacute a expressatildeo formada de preposiccedilatildeo mais substantivo modificadora do verbo Exs A aviatildeo pousou no porta-aviotildees sem atraso Verbo locuccedilatildeo adverbial locuccedilatildeo adverbial 42 Pronome Eacute a classe de palavras que serve para indicar uma das trecircs pessoas
do discurso ou situar alguma coisa em relaccedilatildeo a essas trecircs pessoas Ex Noacutes vocecirc minha aquela algueacutem Existem os pronomes pessoais do caso reto que funcionam com sujeito da oraccedilatildeo (eu tu ele noacutes voacutes eles) e do caso obliacutequo que funcionam com complementos da oraccedilatildeo (me te o a se lhe nos vos os as se lhes mim comigo ti contigo si consigo ele ela noacutes conosco voacutes convosco si consigo eles elas) os demonstrativos (aquele aquela aquilo este essa) os possessivos (meu teu minha nosso vosso) os relativos (que qual) os interrogativos (quem qual ) os de tratamento (Senhor Vossa Excelecircncia)
SUBSTANTIVOS GREGOS
O substantivo e o verbo satildeo palavras principais no discurso As outras satildeo
consideradas auxiliares Eis algumas como exemplo a)nqrwpoj a)ggeloj kosmoj logoj liqoj exprimem substacircncia ndash satildeo substantivos luw legw a(giazw
exprimem accedilatildeo ndash satildeo verbos Os substantivos podem servir como sujeito e objeto ou complemento direto
qeoj a)gapa= a)nqrwpon a)nqrwpoj a)gapa= qeon Suj verbo objeto - sujeito verbo Objeto
a) O grego natildeo utiliza a ordem das palavras na formaccedilatildeo da frase como no portuguecircs pode invertecirc-las Por exemplo sujeito predicado complemento e acessoacuterios Deus ama o mundo
b) Grego qeoj a)gapa= ton kosmon O sujeito eacute qeoj e o objeto direto eacute ton kosmon Ordem inversa ton kosmon a)gapa= o( qeoj O sujeito eacute o( qeoj No final da frase e o objeto direto eacute ton kosmon no princiacutepio Conclusatildeo O sujeito eacute indicado pela terminaccedilatildeo [oj] ndash diz-se nominativo ndash N O objeto direto eacute indicado pela terminaccedilatildeo [on] ndash diz-se acusativo ndash A
30
A mudanccedila de forma dos substantivos chama-se Declinaccedilatildeo CASO Caso Sigla Forma Funccedilatildeo
o)nomastikh Nominativo N oj Sujeito genikh Genitivo G ou= Posse dwtikh Dativo D Objeto indireto ai)tiatikh Acusativo A on Objeto direto
c) Determinar o sujeito e o objeto direto nas seguintes frases qeoj a)gapa= ton ui(on
ton ui(on a)gapa qeoj logon legei o( dou=loj )Ihsou legei logon Declinaccedilatildeo
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoj a palavra genikh Genitivo G ou= logou da palavra dwtikh Dativo D Objeto indireto log agrave palavra ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto on logon a palavra
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoi as palavras genikh Genitivo G wn logwn das palavras dwtikh Dativo D Objeto indireto oij logoij agraves palavras ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto ouj logouj as palavras
O grego modifica a uacuteltima siacutelaba das palavras para indicar a sua funccedilatildeo seja qual for a posiccedilatildeo na frase As formas das declinaccedilotildees chamam-se casos
Caso indica funccedilatildeo Forma Caso Sigla Funccedilatildeo Exemplo traduccedilatildeo oj Nominativo N Sujeito logoj palavra ou Genitivo D logou da palavra Dativo A Objeto indireto log agrave palavra on Acusativo A Objeto direto logon a palavra
Os substantivos terminados em [oj] cumprem sempre a funccedilatildeo de sujeito Os substantivos terminados em [on] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto direto Os substantivos terminados em [] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto indireto
diakonoj legei logon qeou= dou=l O diaacutecono fala a palavra de Deus ao servo Sujeito Verbo Objeto direto Objeto indireto
31
Substantivos satildeo palavras que datildeo nomes aos seres de modo geral eles satildeo flexionados com relaccedilatildeo ao seu gecircnero e ao seu nuacutemero
Gecircnero satildeo flexionados em masculino feminino e ainda o neutro Nuacutemero aleacutem do singular e do plural temos o dual As Declinaccedilotildees Gregas Satildeo modificaccedilotildees sofridos pelo substantivo na uacuteltima siacutelaba dando sua funccedilatildeo
sintaacutetica na frase Nem todos os substantivos satildeo flexionados da mesma forma os que apresentam as mesmas flexotildees satildeo agrupados em declinaccedilotildees Os estudiosos antigos da gramaacutetica relacionaram com pequenas variaccedilotildees dez declinaccedilotildees poreacutem haacute trecircs seacuteculos aconteceu uma mudanccedila e reuniram apenas trecircs satildeo estas
Casos Gregos O grego trabalha com casos para indicar as funccedilotildees sintaacuteticas dos substantivos Estes casos satildeo em nuacutemero de oito Nominativo Genitivo Dativo Acusativo Ablativo Locativo Instrumental e Vocativo Mas eles se apresentam em cinco formas apenas Isso porque alguns possuem a mesma forma o Locativo o Instrumental e o Dativo possuem a mesma terminaccedilatildeo (w w) por isso muitas gramaacuteticas os consideram simplesmente como Dativo Os casos Genitivos e Ablativos possuem a mesma terminaccedilatildeo (ou ou) por isso algumas gramaacuteticas os consideram como Genitivo sendo assim em algumas gramaacuteticas os classifiquem apenas em cinco casos assim vejamos esses casos Nominativo eacute o caso que indica que o substantivo exerce a funccedilatildeo sintaacutetica de sujeito da frase
1 O nominativo o chamado predicativo do sujeito nas frases que possuam predicados nominais Ex a)postoloj a)gei ton filon (o apoacutestolo conduz o amigo) o( qeoj kurioj e)stin (Deus eacute o Senhor)
2 Genitivo eacute o caso usado para indicar que o substantivo tem a ideacuteia de uma posse No portuguecircs natildeo eacute usado este termo Ex gnwskomen ton adelfon tou= a)nqrwpou (Noacutes conhecemos o irmatildeo do homem)
3 Dativo eacute o caso que indica a ideacuteia de interesse pessoal Corresponde ao nosso objeto indireto Ex legw t= a)nqrwp (eu falo ao Homem)
4 Acusativo expressa a ideacuteia de extensatildeo corresponde ao nosso objeto direto Ex a)kouw ton logon (eu ouccedilo a palavra)
5 Vocativo eacute o caso que expressa exclamaccedilatildeo Ex kurie a)koue (Senhor Escuta) 6 Ablativo eacute o caso usado com o substantivo indicar a ideacuteia fundamental de origem
derivaccedilatildeo ou ponto de partida Ex o( nomoj e)rxetai ton qeou= (A lei vem de Deus) 7 Locativo eacute o caso que exprimi a ideacuteia de lugar Ex o( a)nqrwpoj e)stin t=
kosm (o homem estaacute no mundo) 8 Instrumental eacute o caso que tem a ideacuteia do meio atraveacutes do qual a accedilatildeo verbal eacute
realizada Podendo tambeacutem indicar a ideacuteia de associaccedilatildeo ou acompanhamento Ex pempw a)rton t= a)postol (eu envio o patildeo pelo apoacutestolo) legw t= qe (eu falo com Deus)
32
Segunda Declinaccedilatildeo Os substantivos da 2ordf declinaccedilatildeo satildeo os substantivos que tecircm raiz - oooo Eles possuem dois gecircneros o Masculino e o Neutro Os masculinos satildeo aqueles substantivos terminados em ojojojoj e tecircm como paradigma o substantivo logojlogojlogojlogoj Jaacute os de gecircneros Neutros satildeo aqueles terminados em onononon cujo paradigma eacute biblonbiblonbiblonbiblon
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N logoj logoi
GENITIVO genikh G logou logwn
DATIVO dwtikh D log logoij
ACUSATIVO ai)tiatikh A logon logouj
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N biblion biblia GENITIVO genikh G bibliou bibliwn DATIVO dwtikh D bibli biblioij ACUSATIVO ai)tiatikh A biblion biblia
Substantivos Masculinos da 2ordf Declinaccedilatildeo ndash ojojojoj
Substantivos Neutros da 2ordf declinaccedilatildeo - onononon
N logoj Palavra biblion O livro
G logou Da palavra bibliou Do livro
Abl logou Da palavra bibliou Do livro
Loc log Na palavra bibli No livro Inst log Com a pela palavra bibli Com o pelo livro D log Agrave palavra bibli Ao livro
A logon Palavra biblion O livro
Voc loge Palavra biblion livro N logoi Palavras biblia Os livros
G logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Abl logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Loc logoij Nas palavras biblioij Nos livros Inst logoij Com as pelas palavras biblioij Com os pelos livros D logoij Agraves palavras biblioij Aos livros
A logouj Palavras biblia Os livros
Voc logoi Palavras biblia livros
33
Vocabulaacuterio Substantivos masculinos seguem o paradigma logojlogojlogojlogoj
SINGULAR PLURAL N logoj logoi
G logou logwn
D log logoij
A logon logouj
Vocabulaacuterio
Grego Portuguecircs O Nordm de Vezes no NT a(martoloj pecador (hamartiologia) 47 a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)lla Mas (ecircnfase 635) a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) de E mas (2771) diaboloj diabo (175) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 filoj Amigo 29 foboj Medo (Fobia 47) kai E tambeacutem (947) kairoj Tempo 85 karpoj Fruto 66 kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave 45) nomoj Lei (Deutero-nocircmio 194) o)xloj Multidatildeo 174 o)fqalmoj Olho 100 oi)koj Casa 115
34
ou) ou)k ou)x natildeo (1619) ou)ranoj Ceacuteu 272 paraklhtoj Consolador advogado 5 potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) qanatoj Morte (tanatologia)120 qeoj Deus deus (teologia 1314) qronoj Trono 62 stauroj Cruz 28 stefanoj Coroa 18 tufloj Cego 50 u(mnoj Hino 2 ui(oj Filho 374 Xristoj Cristo (ungido crisma 529) xronoj Tempo 54 zh=loj Zelo 16
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a(martoloj a)nqrwpoj a)rtoj a)delfoj
a)mnoj a)postoloj didaskaloj e)piskopoj kosmoj ou)ranoj potamoj qanatoj
Decirc o plural e o singular das seguintes palavras
decirc o plural decirc o singular
oJ a[ggelo oiJ diavkonoi
oJ ajdelfov oiJ douloi
oJ qeov oiJ oi[koi
hJ diavkono aiJ qevoi
hJ h[rhmo aiJ oJdoiv
hJ ceirov aiJ a[mpeloi
to gevno ta ajrniva
to e[qo ta tevkna
35
Vocabulaacuterio Substantivos neutros seguem o paradigma biblionbiblionbiblionbiblion
SINGULAR PLURAL N biblion biblia
G bibliou bibliwn
D bibli biblioij
A biblion biblia
Substantivos neutros Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo musthrion Segredo paidion Crianccedila a)rnion Cordeirinho ploi=on Barco navio biblion Livro probaton Ovelha daimonion Democircnio proswpon Rosto face pessoa e)rgon Obra trabalho sabbaton Saacutebado i(eron Templo shmei=on Sinal eu)aggelion Evangelho sunedrion Sineacutedrio lutron Resgate teknon Filho crianccedila marturion Testemunho
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a)rnion daimonion e)rgon i(eron
eu)aggelion lutron marturion teknon musthrion paidion ploi=on probaton
Primeira declinaccedilatildeo Os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm raiz ndash aaaa Eles possuem
dois gecircneros os femininos e os masculinos Os substantivos femininos 1ordf declinaccedilatildeo estatildeo divididos em dois grupos aqueles
cujas raiacutezes terminam numa vogal ou em rrrr que levam a terminaccedilatildeo aaaa e tem como paradigma o substantivo oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia) e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr que levam a terminaccedilatildeo hhhh e tem como paradigma o substantivo grafhgrafhgrafhgrafh Entretanto os substantivos femininos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm uma pequena exceccedilatildeo com relaccedilatildeo aos chamados substantivos sigmaacuteticos (ssss - jjjj) ou seja todos aqueles que acabam em sigma [glglglglwwww====ssssssssaaaa] Eles sofrem alteraccedilotildees no nominativo e no acusativo singular em vez de seguir o paradigma grafē (grafhgrafhgrafhgrafh) eles seguem o paradigma oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia)
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N oi)kia oi)kiai N grafh grafai G oi)kiaj oi)kiw=n G grafh=j grafw=n D oi)ki oi)kiaij D gra fv= grafai=j A oi)kian oi)kiaj A grafhn grafaj
36
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (aaaa) e seguem o paradigma oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia Substantivos Femininos Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo a(martia Pecado metanoia Arrependimento a)lhqeia Verdade o)milia Conversa a)nomia Iniquumlidade oi)kia Casa basileia Reino o(mologia Confissatildeo diakonia Serviccedilo parousia Vinda diaspora Dispersatildeo sofia Sabedoria e)kklhsia Igreja swthria Salvaccedilatildeo e)paggelia Promessa filadelfia Amor fraternal eu)logia Becircnccedilatildeo louvor h(mera Dia eu)xaristia Gratidatildeo qura Porta kardia Coraccedilatildeo petra Rocha pedra koinwnia Comunhatildeo xara Alegria marturia Testemunho w(ra hora
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N glw=ssa glw=ssai N doca docai
G glwsshj glwssw=n G dochj docwn
D glwssv glwssaij D docv docai=j
A glw=ssan glw=ssaj A docan docaj
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (h) e seguem o paradigma
grafgrafgrafgrafh
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo a)paph Amor o)rgh Ira coacutelera a)delfh Irmatilde parabolh Paraacutebolas a)rxh Princiacutepio proseuxh Oraccedilatildeo diaqhkh Alianccedila sinagwgh Sinagoga didaxh Ensino u(paoh Obediecircncia dikaiosunh Justiccedila u(potagh Submissatildeo ei)rhnh Paz u(pomonh Perseveranccedila e)ntolh Mandamento fulh Tribo e)pistolh Carta epiacutestola fwnh Voz som numfh Noiva yuxh Alma
37
ajgrafhngrafA
ai=jgrafv=grafD
w=ngrafh=jgrafG
aigrafhgrafN
PLURALSINGULAR
RAIZRAIZ
Exerciacutecio - a)skhseij
Decline os seguintes substantivos a)paph a)delfh a)rxh diaqhkh didaxh dikaiosunh ei)rhnh e)ntolh e)pistolh numfh o)rgh parabolh proseuxh sinagwgh u(paoh u(potagh u(pomonh fulh fwnh yuxh
Os substantivos masculinos da 1ordf declinaccedilatildeo tambeacutem satildeo divididos em dois grupos aqueles cujas raiacutezes terminam em vogal (neaniaj) ou em tttt (profprofprofprofhhhh tttthhhhς) levam a terminaccedilatildeo aaaaς e tem como paradigma o substantivo neanianeanianeanianeaniaς e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr levam a terminaccedilatildeo hhhhς e tem como paradigma o substantivo profprofprofprofhhhh tttthhhhς Em siacutentese os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo satildeo os femininos terminados em aaaa e em hhhh e os substantivos masculinos terminados em aaaaς e hhhhjjjj
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N neaniaj neaniai N profhthj profh=tai
G neaniou neaniw=n G profhtou profhtw=n
D neani neaniaij D profhtv profhtaij
A neanian neaniaj A profhthn profhtaj
VOCABULAacuteRIO Todos estes substantivos satildeo masculinos (o() o seguem os paradigmas neaniajprofhthj Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo rsquoHliaj Elias krithj Juiz rsquoHsaiaj Isaiacuteas maqhthj Aluno disciacutepulo neaniaj Moccedilo jovem margarithj Peacuterola Bappisthj Batista mesithj Mediador
38
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo eu)aggelisthj Evangelista poihthj Fazedor Zhlwthj Zeloso profhthj Profeta rsquo Israhlithj Israelita stratiwthj Soldado rsquo Iwannhj Joatildeo u(phrethj Ministro servo klepthj Ladratildeo u(pokithj Hipoacutecrita
a)skhseij Decline os seguintes substantivos neaniaj Bappisthj eu)aggelisthj
klepthj maqhthj profhthj u(phrethj
Terceira Declinaccedilatildeo A 3ordf declinaccedilatildeo grega geralmente eacute conhecida como declinaccedilatildeo consoante pois a maioria dos seus substantivos possuem raiz ndash consoante Eacute a mais difiacutecil das declinaccedilotildees gregas Diferente da 1ordf e da 2ordf declinaccedilatildeo a 3ordf abrange os trecircs gecircneros Feminino Masculino e Neutro
SINGULAR PLURAL
N ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς N ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
V φφφφῶῶῶῶςςςς V φφφφῶῶῶῶτατατατα
A ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς A ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
G τοτοτοτοῦῦῦῦ φωτφωτφωτφωτόόόόςςςς G ττττῶῶῶῶνννν φφφφώώώώτωντωντωντων
D ττττῷῷῷῷ φωτφωτφωτφωτίίίί D τοτοτοτοῖῖῖῖςςςς φφφφώώώώσισισισι
substantivo masculino
substantivo feminino
substantivos neutros
nom oJoJoJoJ lovgo hJhJhJhJ oJdov totototo tevknon ajrnivon
genabl toutoutoutou lovgou thththth oJdou toutoutoutou tevknou ajrnivou
dtlcit twtwtwtw lovgw thththth oJdw twtwtwtw tevknw ajrnivw
acus tontontonton lovgon thnthnthnthn oJdovn totototo tevknon ajrnivon
sing
voc lovge oJdev tevknon ajrnivon
nom oiJoiJoiJoiJ lovgoi aiJaiJaiJaiJ oJdoiv tatatata tevkna ajrniva
genabl twntwntwntwn lovgwn twntwntwntwn oJdwn twntwntwntwn tevknwn ajrnivwn
dtlcit toitoitoitoi lovgoi taitaitaitai oJdoi toitoitoitoi tevknoi ajrnivoi
acus toutoutoutou lovgou tatatata ojdouv tatatata tevkna ajrniva
pl
voc lovgoi oJdovi tevkna ajrniva
39
VERBOS GREGOS
A forma como os verbos satildeo identificados (que eacute a que aparece nos dicionaacuterios) eacute a da primeira pessoa do singular do presente do indicativo da voz ativa Assim e)imi (eu sou) legw (eu falo eu digo)
Os verbos tecircm tempo voz e modo como no portuguecircs Os tempos verbais gregos expressam mais a qualidade da accedilatildeo do que o tempo em que a accedilatildeo acontece Somente no Indicativo eacute que o Presente indica Tempo Presente A ideacuteia principal do Presente eacute que a accedilatildeo eacute contiacutenua ainda em progresso e eacute chamada de Linear ou Durativa
Verbo eacute a palavra que indica accedilatildeo ou estado da accedilatildeo as flexotildees sofridas pelo verbo chamam-se conjugaccedilotildees Eles estatildeo divididos em dois grupos de conjugaccedilotildees o de terminaccedilatildeo wwww (legw) possuindo a maioria dos verbos gregos e o de terminaccedilatildeo mimimimi (e)imi) contendo somente uma minoria
Os verbos gregos como no portuguecircs possuem modificaccedilotildees numeacutericas pessoa (1ordf 2ordf e 3ordf) e nuacutemero (singular e plural)
Tempos Verbais O tempo verbal em grego eacute diferente do portuguecircs aleacutem de indicar a eacutepoca o tempo refere-se principalmente agrave qualidade da accedilatildeo ou seja se a accedilatildeo foi completada ou natildeo A accedilatildeo completa chama-se tambeacutem accedilatildeo pontilear e a incompleta linear que eacute descrita como estando em processo em andamento No grego temos trecircs tempos Primaacuterios Presente Perfeito (Passado) e Futuro E trecircs tempos Secundaacuterios Aoristo Imperfeito e Mais-que-Perfeito
Presente indicam aleacutem de uma accedilatildeo pontilear uma accedilatildeo contiacutenua ou um estado incompleto A accedilatildeo eacute descrita como em progresso em andamento durativa ou linear
Futuro como em portuguecircs indica o que vai acontecer Geralmente expressa a ideia de uma accedilatildeo pontilear mas em alguns casos pode ser durativa
Ex Jesus voltaraacute em gloacuteria Imperfeito expressa uma accedilatildeo que foi contiacutenua por algum tempo no passado mas
que jaacute cessou A accedilatildeo pode ter sido continuada habitual intermitente etc o que eacute determinado pelo contexto e pelo significado do verbo
Ex Jesus proclamava o Reino de Deus
Aoristo Eacute um tempo indefinido Essencialmente ele natildeo tem significaccedilatildeo temporal embora esse significado esteja presente no modo indicativo onde o aoristo tem significaccedilatildeo passada e recebe o (faltou o siacutembolo na apostila) de aumento como o tempo imperfeito
Perfeito Eacute um tempo grego peculiar em sua funccedilatildeo e natildeo encontramos correspondecircncia em nossa liacutengua Ele combina a accedilatildeo pontilear e a linear por expressar geralmente no indicativo o efeito ou estado no presente como resultado de uma accedilatildeo no passado indicando assim a permanecircncia de uma accedilatildeo completa ou um estado presente resultado de uma accedilatildeo passada
Mais-que-Perfeito Associa a accedilatildeo pontilear com a linear soacute que estas accedilotildees satildeo combinadas no passado Tem a mesma ideacuteia do nosso passado imperfeito
40
Modos verbais O modo verbal indica a maneira da afirmaccedilatildeo verbal ou seja como a accedilatildeo eacute realizada Eacute a maneira ou a forma por meio da qual o verbo exprime a accedilatildeo Assim temos o Indicativo Subjuntivo Imperativo Optativo Infiniti vo e o Particiacutepio
1 Indicativo que expressa um fato tido como certo
2 Subjuntivo que enuncia o fato de modo possiacutevel duvidoso
3 Imperativo que expressa ordem proibiccedilatildeo conselho
4 Optativo que expressa desejo opccedilatildeo
5 Infinitivo que eacute considerado como um substantivo-verbal O infinitivo eacute um substantivo-verbal Eacute sempre indeclinaacutevel (o que significa que natildeo tem casos N G D A) Quando eacute antecedido de um artigo definido o artigo eacute sempre neutro singular e eacute declinado segundo a funccedilatildeo do infinitivo
6 Particiacutepio eacute considerado como um adjetivo-verbal
Vozes Verbais A voz verbal indica como a accedilatildeo ou o estado do verbo se refere ao sujeito Natildeo existe accedilatildeo sem causa E a origem desta causa eacute descrita pela voz Em grego como no portuguecircs temos trecircs vozes verbais Ativa Meacutedia (reflexiva) e Passiva
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
raiz terminaccedilatildeo
do VIPMP VIPPM
Traduccedilatildeo
Presente do Indicativo
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
-omai
-h
-etai
-ovmeqa
-esqe
-ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
VIPP eu sou solto
VIPM eu solto para mim eu me solto
VIPP tu eacutes solto
VIPM tu soltas para ti tu te soltas
VIPP ele(a) eacute solto
VIPM ele(a) solta para si ele(ou ele se solta
VIPP noacutes somos soltos
VIPM noacutes soltamos para noacutes noacutes nos soltamos
VIPP voacutes sois soltos
VIPM voacutes soltais para voacutes voacutes vos soltais
VIPP eles(as) satildeo soltos
VIPM eles(as) soltam para si eles(as) se soltam
Ativa onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a algo ou algueacutem Ex louw ndash eu lavo Meacutedia (reflexiva) onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a si mesmo Ex luomai - eu me lavo Passiva onde o sujeito sofre a accedilatildeo Ex louomai ndash eu sou lavado
41
Pres Ativa Traduccedilatildeo Pres Meacutedia Traduccedilatildeo louw Eu lavo luomai Eu me lavo loueij Tu lavas lu$ Tu te lavas louei Ele lava louetai Ele se lava louomen Noacutes lavamos louomeqa Noacutes nos lavamos louete Voacutes lavais louesqe Voacutes vos lavais louousi Eles lavam louontai Eles se lavam
Passiva louomai lou$ louetai louomeqa louesqe louontai
Eu sou lavado Tu eacutes lavado Ele eacute lavado Noacutes somos lavados Voacutes sois lavados Eles satildeo lavados
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
VIPA V = verbo I = Indicativo P = Presente A = Ativa VIPMP V = verbo I = Indicativo P = Presente M = meacutedia P = Passiva Paradigmas de verbos de terminaccedilatildeo -w-w-w-w no VIPA e VIPMP Satildeo formados pela simples adiccedilatildeo da terminaccedilatildeo verbal ao radical Observe que a
vogal temaacutetica eacute considerada como parte da terminaccedilatildeo verbal
luvwluvwluvwluvw ajkouvwajkouvwajkouvwajkouvw ejsqivwejsqivwejsqivwejsqivw e[cwe[cwe[cwe[cw levgwlevgwlevgwlevgw ginwvskwginwvskwginwvskwginwvskw gravfwgravfwgravfwgravfw bavllwbavllwbavllwbavllw
VIPA = R + -w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)
luvw
luvei
luvei
luvomen
luvete
luvousi(n)
ajkouvw
ajkouvei
ajkouvei
ajkouvomen
ajkouvete
ajkouvousi(n)
ejsqivw
ejsqivei
ejsqivei(n)
ejsqivomen
ejsqivete
ejsqiv usi(n)
e[cw
e[cei
e[cei
e[comen
e[cete
e[cousi(n)
levgw
levgei
levgei(n)
levgomen
levgete
levgousi(n)
ginwvskw
ginwvskei
ginwvskei(n)
ginwvskomen
ginwvskete
ginwvskousi(n)
gravfw
gravfei
gravfei(n)
gravfomen
gravfete
gravfousi(n)
bavllw
bavllei
bavllei(n)
bavllomen
bavllete
bavllousi(n)
VIPMP = R + -omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -etai -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
ajkouvomai
ajkouvh
ajkouvetai
ajkouovmeqa
ajkouvesqe
ajkouvontai
ejsqivomai
ejsqivh
ejsqivetai
ejsqiovmeqa
ejsqivesqe
ejsqivontai
e[comai
e[ch
e[cetai
ejcovmeqa
e[cesqe
e[contai
levgomai
levgh
levgetai
legovmeqa
levgesqe
levgontai
ginwvskomai
ginwvskh
ginwvsketai
ginwskovmeqa
ginwvskesqe
ginwvskontai
gravfomai
gravfh
gravfetai
grafovmeqa
gravfesqe
gravfontai
bavllomai
bavllh
bavlletai
ballovmeqa
bavllesqe
bavllontai
42
APLICACcedilAtildeO DA QUALIDADE DA ACcedilAtildeO VERBAL NO TEMPO VERB AL Qualidades Tempos _
Presente _ Mais-que-Perfeito
Imperfeito _ Linear - Pontilear Perfeito Linear
Futuro _ Mais-que-Perfeito
Presente _
Futuro _ Pontilear
Aoristo _
VERBOS Pessoa e Nuacutemero
Assim como no portuguecircs tambeacutem no grego os verbos tecircm terminaccedilotildees pessoais que indicam a pessoa e o nuacutemero do sujeito que executa a accedilatildeo
Exemplo Canto Indica que sou eu (1ordf pessoa do singular) que canta Cantas Indica eacutes tu (2ordf pessoa do singular) que cantas Cantamos Indica que somos noacutes (1ordf pessoa do plural) que cantamos
Mesmo que o sujeito jaacute esteja impliacutecito na terminaccedilatildeo verbal eacute possiacutevel que se
queira destacaacute-lo ou enfatizaacute-lo Nesses casos eacute acrescentado o pronome pessoal Exemplo nenikhka ton kosmon ndash venci o mundo e)gw nenikhka ton kosmon ndash eu venci o mundo
PRONOMES
O pronome eacute a palavra que substitui o nome evitando-lhe a repeticcedilatildeo O nome que eacute substituiacutedo pelo pronome chama-se antecedente o pronome concorda com o seu antecedente em gecircnero e nuacutemero
Em grego quando o pronome pessoal eacute usado eacute para dar ecircnfase Nas formas obliacutequas ele eacute bastante usado no NT
Exemplos
43
Jo 125
Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj
Pronomes pessoais
Pessoa Nuacutemero
su pronome pessoal da 2a pessoa nominativo singular
e)gw eu 1ordf Singular
E por que entatildeo batizas se tu natildeo eacutes o Cristo
su tu 2ordf Singular
Mt 69 Pater h(mw=n o( e)n toi=j ou)ranoi=j au)toj h o Ele ela 3ordf Singular
h(mw=n pronome pessoal da 1a pessoa genitivo plural h(me=ij noacutes 1ordf Plural
Pai nosso que estais nos ceacuteus u(me=ij voacutes 2ordf Plural
au)toi ai a Eles elas 3ordf Plural
PRONOMES
1a Pessoa Singular 1a Pessoa Plural N e)gw eu N h(me=ij noacutes
A e)meme me mim A h(ma=j nos conosco
G e)mou= mou de mim G h(mw=n de noacutes
D e)moimoi para mim D h(mi=n para noacutes
2a Pessoa Singular 2a Pessoa Plural
N su tu N u(me=ij voacutes
A se te ti A u(ma=j vos convosco
G sou= de ti G u(mw=n de voacutes
D soi para ti D u(mi=n para voacutes
3a Pessoa Singular 3a Pessoa Plural N au)toj Ele N au)toi Eles
A au)tou= Dele A au)tw=n Deles
G au)t= A ele G au)toi=j A eles
D au)ton Ele D au)touj Eles PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO luwluwluwluw (soltar) lu w Eu solto estou soltando lu eij Tu soltas estaacutes soltando lu ei Ele solta estaacute soltando lu omen Noacutes soltamos estamos soltando o = vogal temaacutetica lu ete Voacutes soltais estais soltando e = vogal temaacutetica lu ousi(n) Eles soltam estatildeo soltando
44
Pessoa e nuacutemero
portuguecircs grego
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eu
tu
elea
noacutes
voacutes
elesas
falo
falas
fala
falamos
falais
falam
ejgw
su
aujto aujth aujto
hJmei
uJmei
aujtoi aujtai aujta
levgw
levgei
levgei
levgomen
levgete
levgousin
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO a)gwa)gwa)gwa)gw (guiar) a)g w Eu guio estou guiando a)g eij Tu guias estaacutes guiando a)g ei Ele guia estaacute guiando a)g omen Noacutes guiamos estamos guiando a)g ete Voacutes guiais estais guiando a)g ousi(n) Eles guiam estatildeo guiando
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO ballwballwballwballw (jogo) ball w Eu jogo estou jogando ball eij Tu jogas estaacutes jogando ball ei Ele joga estaacute jogando ball omen Noacutes jogamos estamos jogando ball ete Voacutes jogais estais jogando ball ousi(n) Eles jogam estatildeo jogando
FUTURO DO INDICATIVO ATIVO luw (soltar) lu s w Eu soltarei lu s eij Tu soltaraacutes lu s ei Ele soltaraacute lu s omen Noacutes soltaremos lu s ete Voacutes soltareis lu s ousi(n) Eles soltaratildeo
45
luw Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo
1ordfps luw luw luein
2ordfps lueij lu$j lu=e
3ordfps luei lu$ luetw
1ordfpl luomen luwmen
2ordfpl luete luhte luete
3ordfpl luousi luwsi luetwsan
luw Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo
1ordfps luomai luwmai luestai
2ordfps lu$ lu$ luou
3ordfps luetai luhtai luesqw
1ordfpl luomeqa luwmeqa
2ordfpl luesqe luhsqe luesqe
3ordfpl luontai luwntai luesqwsan
luw Imperfeito Ativo
1ordfps e)luon
2ordfps e)luej
3ordfps e)lue
1ordfpl e)luomen
2ordfpl e)luete
3ordfpl e)lue
1ordfps e)luon
luw Imperfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps e)luomen
2ordfps e)luo
3ordfps e)lueto
1ordfpl e)luomeqa
2ordfpl e)luesqe
3ordfpl e)luonto
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Ativo Futuro Ativo
1ordfps lusw lusein
2ordfps luseij
3ordfps lusei
1ordfpl lusomen
2ordfpl lusete
3ordfpl lusousi
46
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Meacutedio Futuro Meacutedio
1ordfps lusomai lusestai
2ordfps lus$
3ordfps lusetai
1ordfpl lusomeqa
2ordfpl lusesqe
3ordfpl lusontai
luw Futuro Passivo Futuro Passivo
1ordfps luqhsomai luqhsesqai
2ordfps luqhs$
3ordfps luqhsetai
1ordfpl luqhsomeqa
2ordfpl luqhsesqe
3ordfpl luqhsontai
luw 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo
1ordfps e)lusa lusw lu=sai
2ordfps e)lusaj lus$j lu=son
3ordfps e)luse lus$ lusatw
1ordfpl e)lusamen luswmen
2ordfpl e)lusate lushte lusate
3ordfpl e)lusan luswsi lusatwsan
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio
1ordfps e)lusamhn luswmai lusasqai
2ordfps e)lusw lus$ lu=sai
3ordfps e)lusato lushtai lusasqw
1ordfpl e)lusameqa luswmeqa
2ordfpl e)lusasqe lushsqe lusasqe
3ordfpl e)lusanto luswntai luasqwsan
luw 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo
1ordfps e)luqhn luqw= luqhnai
2ordfps e)luqhj luqh=j luqhti
3ordfps e)luqh luq$= luqhtw
1ordfpl e)luqhmen luqw=men
2ordfpl e)luqhte luqh=te luqhte
3ordfpl e)luqhsan luqw=si luqhtwsan
47
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo Perfeito Ativo
1ordfps leluka lelukw lelukenai
2ordfps lelukaj leluk$j
3ordfps leluke leluk$
1ordfpl lelukamen lelukwmen
2ordfpl lelukate lelukhte
3ordfpl lelukasi (kan) lelukwsi
luw 1ordm Perfeito Meacutedio e Passivo 1ordmPerfeito Meacutedio e Passivo Perfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps lelumai lelusqai
2ordfps lelusai lu=sai
3ordfps lelutai lusasqw
1ordfpl lelumeqa
2ordfpl lelusqe lusasqe
3ordfpl leluntai luasqwsan
luw Mais que Perfeito Ativo
1ordfps e)lelukein
2ordfps e)lelukate
3ordfps e)lelukate
1ordfpl e)lelukate
2ordfpl e)lelukate
3ordfpl e)lelukate
luw + que Perfeito meacutediopassivo
1ordfps e)lelumhn
2ordfps e)leluso
3ordfps e)leluto
1ordfpl e)lelumeqa
2ordfpl e)lelusqe
3ordfpl e)lelunto
Verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv
Em grego haacute duas conjugaccedilotildees baacutesicas identificadas pelos verbos terminados em -w e -mi Embora os verbos em -w sejam mais comuns e regulares vamos primeiramente abordar o verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv que equivale aos nossos verbos auxiliares ser e estar e tambeacutem existir Como em portuguecircs tambeacutem na liacutengua grega este eacute o principal verbo de ligaccedilatildeo
A forma eijmiv (eu sou estou existo) estaacute na 1ps do VIPA (Presente do Indicativo Ativo) Como este verbo natildeo tem a forma passiva e meacutedia podemos dizer simplesmente VIP
48
VIPA ou VIP IMPERFEITO DO IND AT e)imi (SER)
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eijmiv ei ejstiv(n) ejsmevn ejstev eijsiv(n)
eu sou
tu eacutes
elea eacute
noacutes somos
voacutes sois
elesas satildeo
h)mhn h)=j h)=sqa h)=n h)=meqta h)te h)san
Eu era
Tu eras
Ele era
Noacutes eacuteramos
Voacutes eacutereis
Eles eram
Traduza as frases para o portuguecircs
ejgwv eijmi hJ quvrasum
eijmiv presbuvtero
ajgavph ejstin oJ qeov
oJ qeov ejstin ajgaqov
oiJ douloi tou qeou ejsmen
oJ jIwavnnh ejstin a[nqrwpo
ejgwv eijmiv hJ oJdo kai hJ ajlhvqeia kai hJ zwhv
Terminaccedilotildees Pessoais
O pronome pessoal quase natildeo eacute usado no grego pois as proacuteprias terminaccedilotildees jaacute indicam por si que a pessoa estaacute fazendo a accedilatildeo As terminaccedilotildees para os verbos primaacuterios (presente futuro e perfeito) satildeo w eij ei omen ete ousi
RAIZ TEMA VOGAL TEMAacuteTICA a) RAIZ a primeira pessoa do singular do Presente Ativo do Indicativo eacute a raiz do
verbo b) TEMARADICAL eacute a parte constante (quase sempre) de um verbo c) VOGAL TEMAacuteTICA eacute a vogal colocada entre o Tema e as Terminaccedilotildees
Pessoais que comeccedilam com consoantes O ldquoordquo [oacutemicron] antes de ldquomrdquo e ldquogrdquo e ldquoerdquo antes das outras consoantes
Para conjugar um verbo eacute soacute pegar o Tema adicionar as Terminaccedilotildees Pessoais e
colocar a vogal Temaacutetica onde for necessaacuteria Como exemplo vejamos como seria a conjugaccedilatildeo dos verbos luw e a)kouw
49
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees S 1 lu - w
I 2 lu - eij
N 3 lu - ei
P 1 lu o men
L 2 lu e te
U 3 lu - ousi
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees
S 1 a)kouomai o omai
I 2 a)kouv e v
N 3 a)kouetai e etai
P 1 a)kouomeqa o omeqa
L 2 a)kouesqe e esqe
U 3 a)kouontai o ontai
Conjugando os verbos
Forma no original
Categoria Tempo Modo Voz Pessoa Nuacutemero
Forma no leacutexico
Traduccedilatildeo literal
legei Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg legw Ele dizfala
a)koueij
ginwskomen
qelontai
legei
legousi(n)
legw
blepv
ginwskete
blepomai
xaireij
ei)= Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg e)imi Tu eacutes
ballete
a)geij
a)gapw
50
O nnnn (ny) moacutevel
Na terceira pessoa do singular e do plural o nnnn entre parecircnteses indica que a forma completa pode ser tanto e)sti ei)si quanto e)stin ei)sin As formas sem o nnnn normalmente satildeo usadas se a palavra que segue eacute iniciada por consoante formas com o nnnn satildeo normalmente usadas se a palavra que segue eacute iniciada por vogal ou se a forma verbal finaliza o enunciado Mas o uso natildeo eacute riacutegido haacute muitas exceccedilotildees especialmente em apoio do uso do nnnn
Exemplos yeusthj e)stinnnn kai o( pathr au)tou=
Ele eacute o pai da mentira )Iwannhj ou)k e)stinnnn o( Xritou=
Joatildeo natildeo eacute o Cristo )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin
Eu sou a videira (a) verdadeira e o pai meu o agricultor eacute Traduza as frases para o grego
Deus eacute amor
Joatildeo eacute profeta
Eu estou em casa
Jesus estaacute em casa
Somos seus profetas
Jesus eacute o patildeo da vida
Minha casa eacute na cidade
Somos amigos de Jesus
PRESENTE ATIVO DO INDICATIVO 1 blepw eu vejo 21 legw eu digo 2 ginwskw eu conheccedilo 22 luw eu solto destruo 3 grafw eu escrevo 23 metrew eu meccedilo 4 didaskw eu ensino 24 menw eu permaneccedilo 5 e)xw eu tenho 25 nikaw eu venccedilo 6 khrussw eu prego 26 proskunew eu adoro 7 latreuw eu sirvo 27 oi)kodomew eu construo 8 lambanw eu recebo 28 o(mologew eu confesso
51
9 paideuw eu educo 29 paraggellw eu ordeno 10 a)gapaw eu amo 30 krinw eu julgo 11 a)kouw eu escuto 31 paideuw eu educo 12 a)gw eu guio conduzo 32 e(uriskw eu acho encontro 13 telw eu quero desejo 33 louw eu me banho lavo 14 swzw eu salvo liberto 34 filassw eu guardo 15 kairw eu me alegro 35 grafw eu escrevo 16 a)ggelw eu anuncio 36 e)kballw eu expulso removo 17 qerapeuw eu cuido saro curo 37 e)sqiw eu como 18 a)postelw eu envio 38 diwkw eu persigo sigo 19 e)ggizw eu me aproximo 39 qanatow eu mato 20 tarassw eu agito 40 sunagw Eu reuacuteno convoco
ARTIGOS
PLURALSINGULARNeutFemMascNeutFemMasc
ta tajtouj to thnton
toi=jtai=jtoi=jt=tv= t=
tw=ntw=ntw=ntou= th=j tou=
taai(oi(toh(o(
O artigo Em portuguecircs temos artigos definidos (o a os as) e indefinidos (um uma uns
umas) Em grego existe apenas o artigo definido Assim uma palavra como logoj pode ser traduzida como palavra ou como uma palavra dependendo do contexto Mas o uso do artigo definido em grego corresponde em grande parte ao uso do artigo definido em portuguecircs As diferenccedilas satildeo frequumlentemente muito sutis para serem mencionadas numa introduccedilatildeo Atenccedilatildeo deveraacute ser dada ao modo como o artigo eacute usado nos exerciacutecios de grego e de portuguecircs que seguem e no Novo Testamento
O artigo grego geralmente funciona como o adjetivo concordando com a palavra
que ele modifica em gecircnero nuacutemero e caso
52
masculino feminino neutro
singular plural singular plural singular plural
nom oJ o oiJ os hJ a aiJ as tov oa tav osas
genabl tou do twn dos th da twn das tou doda twn dosdas
dat
loc
inst
tw
ao
no
com o
pelo
toi
aos
nos
com os
pelos
th
agrave
na
com a
pela
tai
agraves
nas
com as
pelas
tw
aoagrave
nona
com oa
peloa
toi
aosagraves
nosnas
com osas
pelosas
acus tovn o touv os thvn a tavv as tov oa tavv osas
Exerciacutecio Coloque os artigos correspondentes para cada substantivo
a[mpelwn (fem) aijwnwn (masc) gevno (neut)
a[nqrwpou a[rcontwn (masc) diavkonwn (fem)
ajpovstolo (masc) ajdelfoi qeoiv (masc)
a[rtou bivon kuvrioi
didavskalou gavmou laov (masc)
doulw doulw (fem) livqon
h[rhmo (fem) e[qo (neut) mhtrov (fem)
qeoiv (fem) h[rhmoi (fem) oJdou (fem)
kavlamoi (masc) qavnatw udatoi (neut)
nuktou (fem) qrovnoi fwtou (neut)
skovtoi (neut) ajrniva ceirov (fem)
PREPOSICcedilOtildeES proj A proj ton potamon Para o rio 4 Acusativo ei)j A ei)j ton potamon Para dentro do rio 4 Acusativo e)n D e)n t= potam= Dentro do rio em o rio 3 Dativo e)k G e)k potamou= Para fora do rio 2 Genitivo a)po G a)po potamou= Partindo do rio 2 genitivo
Preposiccedilatildeo eacute uma palavra que auxilia o substantivo a expressar o seu caso ou funccedilatildeo
na oraccedilatildeo Eacute chamada de ldquopreacute-posiccedilatildeordquo porque geralmente eacute posicionada na frente do
53
substantivo ao qual auxilia expressar a sua funccedilatildeo Ex e)k th=j sunagwgh=j e)celqontej h)=lqon ei)j thn oi)kian Simwnoj kai
)Andreou Saindo da sinagoga foram para a casa de Simatildeo e Andreacute Nota As preposiccedilotildees e)k e ei)j indicam respectivamente que eles saiacuteram de dentro
da sinagoga para dentro da casa Mesmo que uma preposiccedilatildeo sirva para esclarecer o caso natildeo eacute ela quem governa o
caso Muito pelo contraacuterio na liacutengua grega eacute o caso que determina o significado de uma preposiccedilatildeo Isto significa que uma preposiccedilatildeo pode ter um determinado significado quando usada com um certo caso e significado diferentes quando usada com outros casos O significado de uma preposiccedilatildeo depende entatildeo do caso com o qual ela eacute usada Esse detalhe pode ser observado no vocabulaacuterio da liccedilatildeo
3 2
4 e 2
4
4
4
234
234
234
2
24
4
2
24
24
24
54
O quadro das preposiccedilotildees gregas eacute o seguinte Preposiccedilatildeo Caso que rege Traduccedilatildeo
1 ὑπέρ A acima de
2 ἐπί G sobre
3 ὑπό A sob
4 παρά ampamp ampamp D A G ao lado de
5 ἀmicroφί D A G de ambos os lados de
6 πρός A para em direccedilatildeo de
7 εἰς A para dentro de
8 ἐν D em
9 ἐκ ἐξ G de fora de
10 ἀπό G de afastamento de
11 περί A G ao redor de
12 διά ampamp ampamp G atraveacutes de
13 ἀνά A para cima
14 κατά G para baixo
15 ἀντί G contra
16 πρό G antes de
17 ὀπίσω G atraacutes de depois de
18 σύν D com
19 microετά G com D aleacutem de
55
Vamos apresentar algumas palavras portuguesas que usam estas preposiccedilotildees como prefixos Isto poderaacute ajudar a memorizaccedilatildeo 1 hipeacuterbole ὑπέρ + βάλλω que coloca acima de
2 epitaacutefio ἐπί + τάφος que estaacute sobre o tuacutemulo
3 hipoacutecrita ὑπό + κρίνω que distingue (julga) sob
4 paralelo παρά + ἀλλήλων que estaacute ao lado do outro
5 anfiacutebio ἀmicroφί + βίος que vive em ambos (terra e aacutegua)
6 proseacutelito πρός + ἠλύθον que se encaminha para
7 exegeta εἰς + ἡγέοmicroαι que conduz para
8 energia ἐν + ἔργον que tem forccedila em si
9 ecircxodo ἐκἐξ + ὁδός caminho para fora
10 apogeu ἀπό + γῆ longe da terra
11 periacutemetro περί + microέτρον medida em volta de
12 diacircmetro διά + microέτρον medida atraveacutes de
13 Anastaacutecio ἀνά + ἵστηmicroι que ressurgiu
14 catarata κατά + ῥάσσω que se precipita
15 antiacutedoto ἀντί + δίδωmicroι (remeacutedio) dado contra
16 proacute logo πρό + λόγος palavra (dita) antes de
17 opistoacutedomo ὀπισθό + δόmicroος parte posterior de um templo grego
18 sinoacutetico σύν + ὀράω que abarca com um soacute olhar
19 metafiacutesica microετά + φύσις aleacutem da natureza (fiacutesica)
56
2 G (Genitivo)3 D (Dativo)4 A (Acusativo)
Traduza para o portuguecircs (Resposta no 2ordm Vol De James)
1 o( ui(oj ei)=pen ei)mi (Mc 1462) 2 o( ui(oj tou= a)nqrwpou kurioj e)stin (Mc 228) 3 e)rxetai o( a)delfoj o( kaloj (Mc 331) 4 o( a)nqrwpoj e)rxetai (Mc 61) 5 oi( a)nqrwpoi ou)x a(gioi ei)sin (Mc 124) 6 o( qeoj ei)=pen (Mc 219) 7 o( a)ggeloj o( a(gioj ou)k e)rxetai (Mc 838) 8 o(loj o( kosmoj kaloj e)stin (Mc 149) 9 o( ou)ranoj ou) kaloj e)stin (Mc 1331) 10 o( ui(oj tou= qeou= e)stin a)gaqoj (Mc 311)
57
EXERCIacuteCIOS DE GREGO
a) Qual eacute entatildeo o sujeito e qual eacute o objeto das seguintes frases qeoj fala logon (palavra) qeoj ama dou=lon (servo) dou=loj ama qeon qeon ama dou=loj dou=loj fala logon logon fala dou=loj b) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus c) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus d) Traduza podendo incluir um artigo Note N e A qeoj h)gaphsen ton kosmon kosmoj ou)k h)gaphsen qeon Kurioj h)gaphsen dou=lon o( a)nqrwpoj h)gaphsen qeon presbuteron h)gaphsen Kurioj a)postoloj legei logon logon legei diakonoj dou=loj ballei liqon a)nqrwpoj blepei potamon diaboloj ou)k h)gaphsen qeon
e) Traduza Deus amou mundo e homem Homem amou Senhor
Vocabulaacuterio ALMA = yuxh AMIGO = filoj
BATIZAR = baptizw CARNE = sarc
CONSOLADOR = paraklhtoj COMUNHAtildeO = koinwnia
CEacuteU = ou)ranoj BONITO BOM = kaloj
ADAtildeO = )Adam CAMINHO = o(doj
NOIVA = numfh CASA = oi)=koj
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
15
A histoacuteria do alfabeto grego 2
Uma histoacuteria exata do desenvolvimento do alfabeto grego eacute na melhor das hipoacuteteses uma tentativa justamente por causa de sua antiguidade O fato de que o alfabeto grego deriva de uma escrita semiacutetica mais antiga eacute incontestaacutevel Contudo a exata origem do alfabeto grego eacute controversa Alguns eruditos sustentam que ele veio da escrita protocananeacuteia e da escrita feniacutecia enquanto que outras teorias incluem o Egito e a Assiacuteria Na verdade o alfabeto grego pode ser mais antigo do que se crecirc originalmente como pode ser exemplificado pelo fragmento de ceracircmica abaixo
O desenvolvimento histoacuterico da liacutengua grega pode ser traccedilado em cinco fases
arcaica claacutessica heleniacutestica bizantina e finalmente o grego moderno O alfabeto eacute um dos poucos elementos linguiacutesticos que permaneceram essencialmente natildeo mudados entre a fase claacutessica e o grego moderno embora a pronuacutencia das letras tenha evoluiacutedo atraveacutes dos seacuteculos A partir da forma das antigas letras gregas muitos eruditos acreditam que os gregos adotaram a forma a ordem e os nomes do alfabeto feniacutecio Para corroborar isso no seacuteculo quinto antes de Cristo o historiador grego Heroacutedoto chamou as letras gregas de phoinichēia grammata (foinixhia grammata) o que significa ldquoletras feniacuteciasrdquo Acredita-se que o alfabeto foi primeiro introduzido na Greacutecia durante o final do seacuteculo novo antes de Cristo pelos feniacutecios Os feniacutecios eram mercadores do Liacutebano que possuiacuteam colocircnias por todo o Mediterracircneo incluindo Chipre Por causa de interesses muacutetuos os feniacutecios encontraram os antigos gregos principalmente os minoacuteicos e os micecircnicos e a difusatildeo cultural teve lugar e o mais importante a disseminaccedilatildeo do alfabeto
O alfabeto grego arcaico passou por transformaccedilotildees com a alteraccedilatildeo de algumas consoantes feniacutecias em vogais Diferentemente do alfabeto grego do periacuteodo claacutessico tardio que conteacutem vogais e consoantes o alfabeto feniacutecio somente possuiacutea consoantes Os gregos
2 httpwwwe-grammesgr199702yura_enhtm
16
alteraram foneticamente algumas consoantes feniacutecias em vogais Por exemplo a letra feniacutecia ldquoAlephrdquo que era uma consoante explosiva tornou-se alpha uma vogal sonora As primeiras foram alpha epsīlon iōta omīkron e Upsīlon Eventualmente Omega foi introduzida como o som de um ldquoordquo longo O grego assim se tornou o primeiro alfabeto do mundo com letras tanto para vogais quanto para consoantes e assim o primeiro alfabeto foneacutetico Muitos alfabetos que contecircm vogais notadamente o romacircnico e o ciriacutelico satildeo derivados do alfabeto grego Porque o alfabeto romano eacute a base das liacutenguas europeacuteias ocidentais e o alfabeto ciriacutelico a base das liacutenguas europeacuteias orientais isto torna o alfabeto grego o pai de todos os alfabetos
O pequeno tablete de argila ao lado foi encontrado entre as ruiacutenas da antiga cidade de Ugarite em 1948 localizadaperto da moderna costa Siacuteria Ugarite floresceu de 1400 a 1200 antes de Cristo O tablete eacute parte de uma coleccedilatildeo de mais de trezentos tabletes de argila que foram encontrados haacute muito tempo O que eacute interessante eacute que a maioria dos tabletes recuperados eacute de textos mitoloacutegicos Contudo este eacute um abecedaacuterio O artefato muito provavelmente foi criado por um escriba aprendiz que pratica seu ABC (por isso se chama abecedaacuterio) Poreacutem parecem estar faltando trecircs letras Este tablete de argila eacute um exemplo de um alfabeto antigo bem diferente do alfabeto grego
Durante sua evoluccedilatildeo o alfabeto grego tambeacutem desenvolveu trecircs novas consoantes aspiradas que foram adicionadas ao fim do alfabeto Estas consoantes satildeo phī chī e psī Estas consoantes eram para compensar a falta de consoantes aspiradas no alfabeto feniacutecio Outras consoantes foram usadas e entatildeo desapareceram Por exemplo a letra san era usada em variaccedilatildeo com sigma As letras waw (mais tarde chamada digamma) e qoppa desapareceram tambeacutem esta uacuteltima usada em dialetos gregos do oeste Primeiramente havia um nuacutemero de diferentes versotildees e variaccedilotildees do alfabeto grego (veja na proacutexima paacutegina) Estas diferenccedilas era devidas provavelmente ao isolamento geograacutefico entre as cidades-estado da Greacutecia
ALFABETO GREGO
A expressatildeo alfabeto deriva das duas primeiras letras gregas alfa e beta O nuacutemero
de letras do alfabeto grego satildeo de vinte quatro (24) Os primeiros manuscritos do Novo Testamento grego foram escritos em letras maiuacutesculas satildeo chamados Unciais Modernamente poreacutem se convencionou usar as letras minuacutesculas (cursivas) nos textos que satildeo atualmente publicados por isso o aluno deve se preocupar inicialmente na
17
memorizaccedilatildeo destas Jo 11 Escrita uncial bull ENARXHHNLOGOSKAIOLOGOSHNTONQEONKAIQEOSHNOLOGOS Jo 11 Escrita uncial bull En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj
a b g d e z h q i k l m n c o r sj t u f x ψ w
A B G D E Z H Q I K L M N C O R S T U F X Ψ W
ASKHSEIS - a)skhseij - Exerciacutecios Leia em voz alta Um caccedilador foi agrave mata Levou komida numa lata Matou uma paka
Depoij de komhr dormiu e sonhou Apareceu uma onsa que entrou numa toka onde foi dormir O caccedilador queria mata-la mas tinha do do bicho Resolveu markar a fera maj komo Pegou uma lata fez um furo passou o rabo do bicho pelo furo e deu um no no rabo Depoij foi para kasa em Turno no Parana Doij anos depoij nosso caccedilador passou no mesmo trecho e lembrou-se da onsa Ele se escondeu na mata e esperou De repente um barulho apareseu uma onsa atravessando o trilho Tinha uma lata enferrujada no rabo e atraacutes dela vieram sete oncinhas todaj de latinhas noj raboj
Classificaccedilatildeo das consoantes
18
Agora que vocecirc jaacute conhece a maioria das letras e outros siacutembolos gregosvamos treinar sua leitura
Jo 119-27 IWANNHS KAI OI IOUDAIOI JOAtildeO E OS JUDEUS
IOUDAIOI - )Ioudai=oj Su tij ei)=
Os judeus Tu Quem eacutes
IWANNHS - )Iwannhj )Egw ou)k ei)mi o( Xristoj
Joatildeo Eu natildeo sou o Cristo
IOUDAIOI Ti ou)=n Su )Hliaj ei)=
OS JUDEUS Quem entatildeo Tu eacutes Elias
IWANNHS Ou)
JOAtildeO Natildeo
IOUDAIOI Tij ei)= legeij peri seautou=
OS JUDEUS Quem eacutes Falas acerca de ti mesmo
IWANNHS )Egw fwnh bow=ntoj e)n tv= e)rhm
JOAtildeO Eu sou uma voz no deserto
IOUDAIOI Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj ou)de )Hliaj ou)de o(
profhthj
OS JUDEUS Por que batizas se tu natildeo eacutes o
Cristo nem Elias nem o profeta
IWANNHS )Egw baptizw e)n u(dati mesoj u(mw=n e(sthkei o(( baptizwn e)n pneumati
JOAtildeO Eu batizo em aacutegua no meio de voacutes estaacute
o que batiza em espiacuterito
Kata )Iwannhj Segundo Joatildeo
Joatildeo 119-25 119 Kai au(th e)stin h( marturia tou= )Iwannou o(te a)pesteilan [proj au)ton] oi( )Ioudai=oi e)c (Ierosolumwn i(erei=j kai Leuitaj i(na e)rwthswsin au)ton Su tij ei)= 120 kai w(mologhsen kai ou)k h)rnhsato kai w(mologhsen o(ti )Egw ou)k ei)mi o( Xristoj 121 kai h)rwthsan au)ton Ti ou)=n Su )Hliaj ei)= kai legei Ou)k ei)mi (O profhthj ei)= su kai a)pekriqh Ou) 122 ei)=pan ou)=n au)t= Tij ei)= i(na a)pokrisin dw=men toi=j pemyasin h(ma=j ti legeij peri seautou= 123 e)fh )Egw fwnh bow=ntoj e)n tv= e)rhm Eu)qunate thn o(don kuriou kaqwj ei)=pen )Hsai+aj o( profhthj 124 Kai a)pestalmenoi h)=san e)k tw=n Farisaiwn 125 kai h)rwthsan au)ton kai ei)=pan au)t= Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj ou)de )Hliaj ou)de o( profhthj
19
Papiro 66 ANO 200 dC Conteuacutedo Evangelho
EUAGGELION IWANNHS - eu)aggeliou )Iwannhj 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn
20
Pronuacutencia Muitos manuais e compecircndios modernos tecircm dado um valor demasiado a pronuacutencia
do grego koinecirc a grande verdade eacute que a pronuacutencia original foi praticamente perdida a pronuacutencia que usualmente se faz foi a adotada pelo humanista Erasmo de Roterdatilde que foi o primeiro a publicar o texto grego dentro da moderna imprensa Mas a eacutepoca de Erasmo jaacute distava em quatorze ou quinze seacuteculos da eacutepoca do grego koinecirc
A pronuacutencia ganhou certo destaque em nossos dias devido a necessidade dos alunos de aprenderem outro idioma pela pronunciaccedilatildeo das palavras Portanto essa parte do idioma deve ser vista como um recurso didaacutetico e natildeo como verdade Nisto eacute onde costumamos a dizer que o grego antigo em seu aspecto da fala estaacute perdido para sempre Portanto o aluno natildeo deve dar muita atenccedilatildeo a tentativa de ser falar o grego antigo seu cuidado deve se concentrar nos aspecto morfoloacutegicos sintaacuteticos e es estiliacutesticos que satildeo mais absorvidos pela leitura silenciosa e analiacutetica e natildeo pela foneacutetica Foi portanto um erro dar muito destaque a suposta sonoridade do grego koinecirc como se fosse um idioma como o inglecircs que se aprende mais falando do que lendo
Adotamos a pronuacutencia pela silaba tocircnica sendo esta a que estaacute com o sinal DICA DE LIacuteNGUA PORTUGUESA A Siacutelaba Tocircnica eacute aquela que se estende quando a palavra eacute pronunciada numa
suposta caiacuteda num abismo Ex A silaba tocircnica de CAVALO eacute o VA pois pronunciando a palavra numa queda de abismo temos
CA VA A A A LO Ainda no aspecto da pronuacutencia podemos destacar
a Antes de γκζ e χ o γ tem som de ldquonrdquo Ex a)ggeloj (pronuacutencia acircnguelos) a)gkura (leia aacutenguumlra = acircncora) o)gxnh (leia oacutenknē = pecircra)
b O θ se pronuncia como th forte em inglecircs Nesta pronuncia chegamos bem perto do ldquodrdquo Talvez seja deste detalhe que encontramos a origem da nossa expressatildeo Deus pois quando pronunciamos qeoj quase dizemos ela
c O σ ς eacute sempre sibilante (possuindo o som de s ou ccedil e natildeo de z) Ex )Ihsouj se pronuncia Iessuacutes e natildeo Jezus
a)skhseij exerciacutecios
Pronuncie em voz alta e copie as seguintes frases legei au)t= [o(] )Ihsou=j )Egw ei)mi h( o(doj kai h( a)lhqeia kai h( zwh
ou)deij e)rxetai proj ton patera ei) mh di e)mou= (Jo 146) a)pekriqh )Ihsou=j )Amhn a)mhn legw soi e)an mh tij gennhqv= e)c
21
u(datoj kai pneumatoj ou) dunatai ei)selqei=n ei)j thn basileian tou= qeou=
Respondeu Jesus Ameacutem (em verdade) ameacutem eu te digo se natildeo algueacutem eacute nascido da aacutegua e do espiacuterito natildeo pode entrar no Reino de Deus (Jo 33)
SIacuteLABAS
a Monossiacutelabas o( h( ton gar ei)j e)k e)n de mh ou) ou)k oj)
b Dissiacutelabas a)-gw a)-mhn a)na qe-oj ei)mi legw bal-lw lo-goj
c Trissiacutelabas a)-del-foj a)n-qrw-poj bi-bli-on i(-e-roj ka-le-w
d Monossiacutelabas a)-pos-to-loj e)k-klh-si-a pan-to-kra-twr pres-bu-te-roj
Siacutelaba eacute a unidade sonora de uma palavra eacute o som ou reuniatildeo de sons que se pronunciam em uma soacute emissatildeo de voz Da reuniatildeo de siacutelabas obteacutem-se um vocaacutebulo ou palavra
Ex a-mor be-nig-da-de mor-to pa-li-to o-laacute
Na liacutengua grega uma palavra tem tantas siacutelabas quantas vogais ou ditongos possuir Assim logoij possui uma vogal e um ditongo e portanto tem duas siacutelabas uma contendo a vogal e a outra contendo o ditongo lo-goij
Quando uma palavra eacute separada em siacutelabas uma consoante que estiver sozinha entre duas vogais se junta agrave vogal que lhe segue
Ex e)-xo-me-noj di-da -jka-loj
As exceccedilotildees a esta regra satildeo as palavras compostas pros-eu-xh sun-a-agw-gh met-xe
Duas ou trecircs consoantes se juntam agrave vogal seguinte sempre que uma palavra grega possa comeccedilar com elas
Ex a) -na -stre-fw (composta de a)na e strefw) Na liacutengua grega uma siacutelaba pode ser longa ou breve Siacutelaba longa eacute aquela que conteacutem uma vogal longa ou um ditongo Ex a)n-qrw-poj dou=-loj Siacutelaba breve eacute aquela que conteacutem uma vogal breve lo-goj
Pronuncie em voz alta e copie as seguintes frases Jo 1512 1 )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin Eu sou a videira verdadeira e o Pai meu o agricultor eacute
22
2 pa=n klh=ma e)n e)moi mh feron karpon ai)rei au)to kai pa=n to karpon
Todo ramo em mim natildeo produzindo fruto (ele) tira o mesmo e todo fruto feron kaqairei au)to i(na karpon pleiona ferv
Produzindo limpa o mesmo para que fruto mais produza
CONSOANTES
Liacutequidas l m n r
Sibilantes s z c y
Em funccedilatildeo de que o z c e o y apresentam um som que parece ser a uniatildeo de duas outras consoantes eles satildeo chamados de consoantes duplas
zzzz = dddd + jjjj cccc = kkkk + jjjj yyyy = pppp + jjjj
Observaccedilatildeo Palavras gregas soacute podem terminar em vogal ou n r j (y c)
Exceccedilotildees e)ke)ke)ke)k de o adveacuterbio de negaccedilatildeo ou)k (ou)x) natildeo e palavras estrangeiras especialmente nomes hebraicos tais como Mariam )Iakwb etc
Ainda no aspecto da pronuacutencia podemos destacar
Antes de g k z e x o g tem som de ldquon = nrdquo Ex a)ggeloj (pronuacutencia anguelos)
O q se pronuncia como th forte em inglecircs Nesta pronuncia chegamos bem perto do ldquodrdquo Talvez seja deste detalhe que encontramos a origem da nossa expressatildeo Deus pois quando pronunciamos qeoj quase dizemos ela
O s j eacute sempre sibilante (possuindo o som de s ou ccedil e natildeo de z) Ex )Ihsouj se pronuncia Iessuacutes e natildeo Jezus
ACENTOS (TONOI TONOI TONOI TONOI ----tonoitonoitonoitonoi)
A maioria das palavras gregas levam acentos O acento no grego tem uma uacutenica finalidade indicar a siacutelaba tocircnica da palavra Esta siacutelaba se destaca das demais por ser proferida com mais forccedila
A escrita grega possui trecircs acentos
Agudo (acute) Grave (`) Circunflexo (^ ou ~)
Os acentos servem para orientar-nos na pronuacutencia mas noacutes natildeo precisamos falar
grego
23
A sua posiccedilatildeo gira em torno das trecircs uacuteltimas siacutelabas 1 Agudo pode encontrar-se numa das trecircs uacuteltimas legw tem som mais forte em
(e) 2 Grave pode encontrar-se na uacuteltima quando seguida por outra palavra qeoj ton
kosmon 3 Circunflexo (ecirc ou atilde) pode estar sobre uma das duas uacuteltimas qew= dou=loj 4 Em conjugaccedilatildeo o acento retrocede agrave primeira siacutelaba a)kouw - hkouon
O Novo Testamento e seu Vocabulaacuterio algumas estatiacutesticas 3
O NT grego possui 5388 palavras diferentes em 7941 versiacuteculos O nuacutemero total de palavras contidas em o NT eacute de 138019 Estas estatiacutesticas estatildeo em BibleWorks for Windows 40 Big Fork Montana Hermeneutika Bible Research Software 1999 e satildeo do Analytical Greek New Testament (AGNT2) de Timothy amp Barbara Friberg Destas 5388 palavras a grande maioria mais de 3000 palavras aparece apenas uma duas ou trecircs vezes em o NT
Cada 7a palavra eacute um artigo definido Cada 15a palavra eacute uma conjunccedilatildeo ldquoerdquo Cada 25a palavra eacute um pronome As 10 palavras mais usadas somam cerca de 45 mil do total enquanto que as 170
palavras que aparecem mais de 100 vezes cada somam cerca de 100 mil do total de vocaacutebulos do NT
Os substantivos satildeo 2368 e aparecem em 28365 formas diferentes Os verbos satildeo 1839 e aparecem em 27773 formas diferentes
EUAGGELION IWANNHS
11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw 111 ei)j ta i)dia
3 httpwwwairtonjocomgrego_biblico
24
h)=lqen kai oi( i)dioi au)ton ou) parelabon 112 o(soi de e)labon au)ton e)dwken au)toi=j e)cousian tekna qeou= genesqai toi=j pisteuousin ei)j to o)noma au)tou= 113 oi( ou)k e)c ai(matwn ou)de e)k qelhmatoj sarkoj ou)de e)k qelhmatoj a)ndroj a)ll e)k qeou= e)gennhqhsan 114 Kai o( logoj sarc e)geneto kai e)skhnwsen e)n h(mi=n kai e)qeasameqa thn docan au)tou= docan w(j monogenou=j para patroj plhrhj xaritoj kai a)lhqeiaj 115 )Iwannhj marturei= peri au)tou= kai kekragen legwn Ou(=toj h)=n o(n ei)=pon (O o)pisw mou e)rxomenoj e)mprosqen mou gegonen o(ti prw=toj mou h)=n 116 o(ti e)k tou= plhrwmatoj au)tou= h(mei=j pantej e)labomen kai xarin a)nti xaritoj
ACENTOS (TONOI)
O Novo Testamento foi originalmente escrito inteiramente em letras maiuacutesculas Natildeo havia marcas para indicar um tom alto ( acute ) um tom baixo ( ` ) ou um tom ascendente e descendente ( ~ ) O sistema de marcas chamadas de acentos eacute encontrado em manuscrito do nono seacuteculo AD para frente Vocecirc os encontraraacute nos textos impressos do Novo Testamento e pode completar este curso e ler o Novo Testamento sem saber mais nada sobre acentos Aqueles que precisarem de informaccedilotildees adicionais devem consultar as seguintes informaccedilotildees
Em ediccedilotildees impressas do Novo Testamento vocecirc encontraraacute trecircs acentos conhecidos como agudo ( ) [por exemplo ti] grave ( ) [proj] e circunflexo [ =] [a)rxv=] Estes acentos natildeo faziam parte do texto original do Novo Testamento eles aparecem apenas em manuscritos do 9ordm Seacuteculo em diante O sistema idealizado pelos escritores do grego claacutessico como uma ajuda para a pronuacutencia como o ( acute ) indicando um tom alto ( ` ) indicando um tom baixo e [ =] um tom ascendente e descendente
Em uns poucos casos os acentos distinguem palavras que de outra forma pareceriam iguais Por exemplo ei) significa ldquoserdquo mas ei)= ldquoeacutesrdquo Eacute possiacutevel ler o Novo Testamento sem saber nada sobre os acentos As regras de acentuaccedilatildeo satildeo complicadas e a maior parte dos estudantes natildeo precisa aprendecirc-las Para os que tecircm um interesse especial o sumaacuterio seguinte provecirc uma introduccedilatildeo baacutesica
Note que siacutelaba longa eacute geralmente aquela que conteacutem uma vogal longa (h w) ou um ditongo Todavia ai e oi satildeo consideradas curtas quando ocorrem no fim de uma palavra (desta forma a siacutelaba final eacute curta em logogogogoijijijij Em ditongos eacute costume colocar o acento sobre a segunda vogal (tou=to)
Regras baacutesicas de acentuaccedilatildeo
1 O acento pode ser colocado sobre uma das trecircs uacuteltimas siacutelabas da palavra (Jo 13 anta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= ou)de e(n o( gegonen
2 Se a uacuteltima siacutelaba de uma palavra eacute longa o acento pode ser colocado soacute em uma
25
das duas uacuteltimas siacutelabas (pneumata mas pneumaton) 3 O acento circunflexo soacute pode ser colocado sobre uma das duas uacuteltimas siacutelabas da
palavra e soacute sobre uma siacutelaba longa (dw=ma dou= (Romai=oi) 4 Em verbos o acento agudo eacute colocado tatildeo longe do fim da palavra quanto
permitem as regras 1 e 2 (didwmi e(disoun) Quando um verbo eacute contracto e o acento agudo for colocado sobre a vogal contraiacuteda este eacute substituiacutedo por um acento circunflexo sobre a vogal contraiacuteda (filew torna-se filw=)
5 Excetuando-se as regras 1 e 2 natildeo haacute regras para indicar onde os acentos satildeo colocados em substantivos Eacute necessaacuterio aprender a colocar o acento ao aprender-se a palavra Mas note que na maior parte das vezes um substantivo conserva o seu acento nos demais casos na mesma siacutelaba em que ele cai no nominativo (a)rxh a)rxh=j) a menos que outras regras exijam uma mudanccedila (pneu=ma pneumatoj) mas pneumatwn [regra 2])
6 Quando uma palavra que naturalmente leva um acento agudo na uacuteltima siacutelaba eacute seguida por outra na mesma frase o acento agudo eacute substituiacutedo por um acento grave (touj a)delfououououjjjj blepw mas blepw touj a)delfououououjjjj)
7 Em circunstacircncias normais uma palavra leva soacute um acento Haacute contudo diversas palavras curtas (por exemplo e)sti me tij pwj) que lanccedilam o acento que elas teriam para traacutes para a palavra anterior quando isso eacute possiacutevel Por exemplo a)nqtrwpoj tij - um certo homem dou=loj tij ndash um escravo h(yato mou tij ndashalgueacutem me tocou (note que o acento de mou foi lanccedilado para traacutes sobre o h(yato e o acento de tij sobre o mou)
8 Dois acentos agudos natildeo podem ficar sem siacutelabas vizinhas Por isso topoj tij ndash um certo lugar (topoacutej eacute impossiacutevel e entatildeo tij simplesmente perde o acento) Mas onde uma palavra dissiacutelaba natildeo pode lanccedilar seu acento para traacutes ela o reteacutem e)n top= tini h=)n ndash ele estava em certo lugar
9 Palavras que laccedilam seus acentos para traacutes satildeo chamadas de encliacuteticas o( h( oi( ai( ei)j e)n e)k ou) e w(j natildeo tecircm acentos
O acento se coloca em cima da vogal da siacutelaba tocircnica da palavra e no caso de cair sobre um ditongo eacute sempre colocado sobre a sua segunda vogal
Ex lam-ba-nei ton dou=lon a)-kou-w tw=j fwnh=j Quando letras maiuacutesculas satildeo acentuadas a aspiraccedilatildeo e o acento satildeo colocados antes
da letra e natildeo em cima dela Ex )Ihsou= - i)hsou= )Eferoj
As uacutenicas palavras gregas que natildeo recebem acentos satildeo as procliacuteticas e as encliacuteticas Procliacuteticas satildeo as palavras monossilaacutebicas que natildeo tecircm acento proacuteprio e satildeo
pronunciadas junto com a palavra que segue agrave qual estatildeo intimamente ligadas Ex o(o(o(o( logoj e)ke)ke)ke)k qeou=
26
A este grupo pertencem as dez palavras gregas que nunca levam acentos Satildeo elas 1 Quatro formas do artigo o( oi( h( ai( 2 O adveacuterbio de negaccedilatildeo ou) (ou)k ou)x) 3 Trecircs preposiccedilotildees e)n ei)j e)k 4 Duas conjunccedilotildees w(jw(jw(jw(j = como eieieiei( = se
Palavras encliacuteticas Satildeo as palavras monossilaacutebicas e dissilaacutebicas que normalmente perdem seu proacuteprio
acento e se pronunciam junto com a palavra que vem antes porque satildeo consideradas como parte delas
Ex a)gapa=j memememe o(o(o(o( qeoj e)stin a)gaqoj A este grupo pertencem A maioria das formas do verbo ei)mi (eu sou) E a maioria
das formas do verbo fhmi As formas do pronome pessoal mou= = meu moi = para mim sou= = teu soi = para ti se = te
ASPIRACcedilAtildeO
Na liacutengua grega as palavras que comeccedilam com vogal ou ditongo levam um sinal
chamado aspiraccedilatildeo (espiacuterito) Este sinal se coloca sobre a vogal inicial ou caso a palavra comeccedilar com ditongo sobre a segunda vogal deste No caso de a palavra comeccedilar com maiuacutescula se coloca antes dela A aspiraccedilatildeo indica como se pronuncia a palavra
e)xomenoj r(hmata ui(ou= )Abraam A aspiraccedilatildeo branda (rsquo ) natildeo afeta a pronuacutencia e natildeo eacute considerada na transliteraccedilatildeo Ex ou)ranoj ceacuteu pronuncia-se uranoacutes a)gaph amor pronuncia-se agaacutepē A aspiraccedilatildeo aacutespera (lsquo ) indica que a palavra se pronuncia com um som parecido com
o ldquohrdquo em inglecircs (house) ou ldquojrdquo em espanhol (juego) Na transliteraccedilatildeo a aspiraccedilatildeo aacutespera eacute representada pela letra h
Ex o(doj caminho pronuncia-se hodoacutes e se translitera hodoacutes eu(rnikw eu acho pronuncia-se e translitera-se heurisco Quando o u ou o r estatildeo no iniacutecio de uma palavra sempre levam aspiraccedilatildeo aacutespera
Ex r(hma = rhecircma palavra u(pomonh = hupomonē paciecircncia Quando uma palavra leva aspiraccedilatildeo e acento na mesma vogal a maneira de colocaacute-lo
se ilustra nos seguintes exemplos e)xw e(n (um) (Anna (Ana)
TREMA O trema (uml) indica que duas vogais juntas natildeo formam um ditongo e que tambeacutem se
pronunciam separadamente Ex i)sxu+i ischuacute-i prwi+ pro-iacute )Hsai+aj Esa-iacuteas
27
a)skhseij - exerciacutecios
1 a)nagignwske kai grafe (Leia e escreva) o( profhthj (o profeta) o( poihthj (o poeta) o( filosofoj (o filoacutesofo) o( didaskaloj (o professor) o( i)atroj (o meacutedico) 2 GRAFE grafre Escreva (Em letras minuacutesculas) EGW LEGW
IWANNHS ESTI O PROFHTHS
SU EI O POIHTHS
UMEIS ESTE OI FILOSOFOI
EGW EIMI O DIDASKALOS
SINAIS DE PONTUACcedilAtildeO
Port Koinecirc Exemplo Grego Ponto final Deus qeoj Viacutergula Deus qeoj Ponto Viacutergula ou dois pontos ou Deus Deus qeoj Deus qeoj
portuguecircs em grego
ponto final igual
viacutergula igual
ponto e viacutergula
dois pontos
exclamaccedilatildeo
ponto no alto da linha
interrogaccedilatildeo helliphelliphelliphellip (cuidado)
28
DICAS DE LIacuteNGUA PORTUGUESA As Classes de Palavras Frase eacute uma combinaccedilatildeo de palavras organizadas segundo determinadas leis Sua
estrutura elementar apoacuteia-se basicamente em duas classes de palavras o substantivo e o verbo Exs
a O menino brinca Substantivo verbo
b As andorinhas voam Substantivo verbo 1 Substantivo Pertencem a esta classe todas as palavras que designam os seres
em geral as entidades reais ou imaginaacuteveis cadeira Cearaacute anjo alegria 2 Verbo Pertencem a essa classe as palavras que designam as accedilotildees ou processos que
ocorrem com os seres em geral cantar falar desaparecer partir O verbo eacute a uacutenica classe de palavras em que o tempo eacute marcado por uma desinecircncia proacutepria conto (presente indica a accedilatildeo feita no tempo real ) cantava ( preteacuterito [passado] imperfeito indica uma accedilatildeo imperfeita natildeo concluiacuteda ) cantei ( preteacuterito perfeito indica uma accedilatildeo concluiacuteda ) cantarei ( futuro aponta uma accedilatildeo que estaacute por vir ) cantaria ( futuro do preteacuterito indica uma accedilatildeo do passado que visava o futuro)
3 Os sateacutelites do substantivo 31 Adjetivo Classe de palavras que serve para indicar as qualidades as propriedades do
substantivo Exs a Cadeira confortaacutevel b Garoto feliz A locuccedilatildeo adjetiva eacute a expressatildeo formada de preposiccedilatildeo mais substantivo
qualificadora de outro substantivo Exs a Casa de tijolos b copo de cristal 32 Numeral Classe que serve para indicar a quantidade dos substantivos quantos
satildeo eles Exs um dez duacutezia oitenta mileiro O numeral ordinal indica a posiccedilatildeo de certo substantivo numa escala de nuacutemeros
dispostos em seacuterie Exs primeiro trigeacutesimo mileacutesimo 33 Artigo Classe que serve basicamente para indicar se o substantivo eacute concebido com
algo jaacute definido e conhecido previamente ou como algo indefinido e natildeo nomeado anteriormente Exs Havia um menino e um cachorro muito amigos O cachorro chama-se Buck e era da raccedila pastor-alematildeo O menino era contente com seu cachorro
4 Os sateacutelites do verbo 41 Adveacuterbio Pertencem a esta classe as palavras que se associam ao verbo para indicar
as vaacuterias circunstacircncias que envolvem a accedilatildeo (tempo lugar modo causa etc ) Exs O aviatildeo pousou suavemente aqui ontem
29
O aviatildeo pousou suavemente aqui ontem Artigo substantivo verbo adveacuterbio de modo adv de lugar adv de tempo OBS Em alguns casos o adveacuterbio pode modificar um adjetivo ou um outro adveacuterbio Exs a O dia foi bastante agitado b Estou muito bem Adveacuterbio adjetivo adveacuterbio adveacuterbio
A locuccedilatildeo adverbial eacute a expressatildeo formada de preposiccedilatildeo mais substantivo modificadora do verbo Exs A aviatildeo pousou no porta-aviotildees sem atraso Verbo locuccedilatildeo adverbial locuccedilatildeo adverbial 42 Pronome Eacute a classe de palavras que serve para indicar uma das trecircs pessoas
do discurso ou situar alguma coisa em relaccedilatildeo a essas trecircs pessoas Ex Noacutes vocecirc minha aquela algueacutem Existem os pronomes pessoais do caso reto que funcionam com sujeito da oraccedilatildeo (eu tu ele noacutes voacutes eles) e do caso obliacutequo que funcionam com complementos da oraccedilatildeo (me te o a se lhe nos vos os as se lhes mim comigo ti contigo si consigo ele ela noacutes conosco voacutes convosco si consigo eles elas) os demonstrativos (aquele aquela aquilo este essa) os possessivos (meu teu minha nosso vosso) os relativos (que qual) os interrogativos (quem qual ) os de tratamento (Senhor Vossa Excelecircncia)
SUBSTANTIVOS GREGOS
O substantivo e o verbo satildeo palavras principais no discurso As outras satildeo
consideradas auxiliares Eis algumas como exemplo a)nqrwpoj a)ggeloj kosmoj logoj liqoj exprimem substacircncia ndash satildeo substantivos luw legw a(giazw
exprimem accedilatildeo ndash satildeo verbos Os substantivos podem servir como sujeito e objeto ou complemento direto
qeoj a)gapa= a)nqrwpon a)nqrwpoj a)gapa= qeon Suj verbo objeto - sujeito verbo Objeto
a) O grego natildeo utiliza a ordem das palavras na formaccedilatildeo da frase como no portuguecircs pode invertecirc-las Por exemplo sujeito predicado complemento e acessoacuterios Deus ama o mundo
b) Grego qeoj a)gapa= ton kosmon O sujeito eacute qeoj e o objeto direto eacute ton kosmon Ordem inversa ton kosmon a)gapa= o( qeoj O sujeito eacute o( qeoj No final da frase e o objeto direto eacute ton kosmon no princiacutepio Conclusatildeo O sujeito eacute indicado pela terminaccedilatildeo [oj] ndash diz-se nominativo ndash N O objeto direto eacute indicado pela terminaccedilatildeo [on] ndash diz-se acusativo ndash A
30
A mudanccedila de forma dos substantivos chama-se Declinaccedilatildeo CASO Caso Sigla Forma Funccedilatildeo
o)nomastikh Nominativo N oj Sujeito genikh Genitivo G ou= Posse dwtikh Dativo D Objeto indireto ai)tiatikh Acusativo A on Objeto direto
c) Determinar o sujeito e o objeto direto nas seguintes frases qeoj a)gapa= ton ui(on
ton ui(on a)gapa qeoj logon legei o( dou=loj )Ihsou legei logon Declinaccedilatildeo
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoj a palavra genikh Genitivo G ou= logou da palavra dwtikh Dativo D Objeto indireto log agrave palavra ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto on logon a palavra
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoi as palavras genikh Genitivo G wn logwn das palavras dwtikh Dativo D Objeto indireto oij logoij agraves palavras ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto ouj logouj as palavras
O grego modifica a uacuteltima siacutelaba das palavras para indicar a sua funccedilatildeo seja qual for a posiccedilatildeo na frase As formas das declinaccedilotildees chamam-se casos
Caso indica funccedilatildeo Forma Caso Sigla Funccedilatildeo Exemplo traduccedilatildeo oj Nominativo N Sujeito logoj palavra ou Genitivo D logou da palavra Dativo A Objeto indireto log agrave palavra on Acusativo A Objeto direto logon a palavra
Os substantivos terminados em [oj] cumprem sempre a funccedilatildeo de sujeito Os substantivos terminados em [on] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto direto Os substantivos terminados em [] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto indireto
diakonoj legei logon qeou= dou=l O diaacutecono fala a palavra de Deus ao servo Sujeito Verbo Objeto direto Objeto indireto
31
Substantivos satildeo palavras que datildeo nomes aos seres de modo geral eles satildeo flexionados com relaccedilatildeo ao seu gecircnero e ao seu nuacutemero
Gecircnero satildeo flexionados em masculino feminino e ainda o neutro Nuacutemero aleacutem do singular e do plural temos o dual As Declinaccedilotildees Gregas Satildeo modificaccedilotildees sofridos pelo substantivo na uacuteltima siacutelaba dando sua funccedilatildeo
sintaacutetica na frase Nem todos os substantivos satildeo flexionados da mesma forma os que apresentam as mesmas flexotildees satildeo agrupados em declinaccedilotildees Os estudiosos antigos da gramaacutetica relacionaram com pequenas variaccedilotildees dez declinaccedilotildees poreacutem haacute trecircs seacuteculos aconteceu uma mudanccedila e reuniram apenas trecircs satildeo estas
Casos Gregos O grego trabalha com casos para indicar as funccedilotildees sintaacuteticas dos substantivos Estes casos satildeo em nuacutemero de oito Nominativo Genitivo Dativo Acusativo Ablativo Locativo Instrumental e Vocativo Mas eles se apresentam em cinco formas apenas Isso porque alguns possuem a mesma forma o Locativo o Instrumental e o Dativo possuem a mesma terminaccedilatildeo (w w) por isso muitas gramaacuteticas os consideram simplesmente como Dativo Os casos Genitivos e Ablativos possuem a mesma terminaccedilatildeo (ou ou) por isso algumas gramaacuteticas os consideram como Genitivo sendo assim em algumas gramaacuteticas os classifiquem apenas em cinco casos assim vejamos esses casos Nominativo eacute o caso que indica que o substantivo exerce a funccedilatildeo sintaacutetica de sujeito da frase
1 O nominativo o chamado predicativo do sujeito nas frases que possuam predicados nominais Ex a)postoloj a)gei ton filon (o apoacutestolo conduz o amigo) o( qeoj kurioj e)stin (Deus eacute o Senhor)
2 Genitivo eacute o caso usado para indicar que o substantivo tem a ideacuteia de uma posse No portuguecircs natildeo eacute usado este termo Ex gnwskomen ton adelfon tou= a)nqrwpou (Noacutes conhecemos o irmatildeo do homem)
3 Dativo eacute o caso que indica a ideacuteia de interesse pessoal Corresponde ao nosso objeto indireto Ex legw t= a)nqrwp (eu falo ao Homem)
4 Acusativo expressa a ideacuteia de extensatildeo corresponde ao nosso objeto direto Ex a)kouw ton logon (eu ouccedilo a palavra)
5 Vocativo eacute o caso que expressa exclamaccedilatildeo Ex kurie a)koue (Senhor Escuta) 6 Ablativo eacute o caso usado com o substantivo indicar a ideacuteia fundamental de origem
derivaccedilatildeo ou ponto de partida Ex o( nomoj e)rxetai ton qeou= (A lei vem de Deus) 7 Locativo eacute o caso que exprimi a ideacuteia de lugar Ex o( a)nqrwpoj e)stin t=
kosm (o homem estaacute no mundo) 8 Instrumental eacute o caso que tem a ideacuteia do meio atraveacutes do qual a accedilatildeo verbal eacute
realizada Podendo tambeacutem indicar a ideacuteia de associaccedilatildeo ou acompanhamento Ex pempw a)rton t= a)postol (eu envio o patildeo pelo apoacutestolo) legw t= qe (eu falo com Deus)
32
Segunda Declinaccedilatildeo Os substantivos da 2ordf declinaccedilatildeo satildeo os substantivos que tecircm raiz - oooo Eles possuem dois gecircneros o Masculino e o Neutro Os masculinos satildeo aqueles substantivos terminados em ojojojoj e tecircm como paradigma o substantivo logojlogojlogojlogoj Jaacute os de gecircneros Neutros satildeo aqueles terminados em onononon cujo paradigma eacute biblonbiblonbiblonbiblon
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N logoj logoi
GENITIVO genikh G logou logwn
DATIVO dwtikh D log logoij
ACUSATIVO ai)tiatikh A logon logouj
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N biblion biblia GENITIVO genikh G bibliou bibliwn DATIVO dwtikh D bibli biblioij ACUSATIVO ai)tiatikh A biblion biblia
Substantivos Masculinos da 2ordf Declinaccedilatildeo ndash ojojojoj
Substantivos Neutros da 2ordf declinaccedilatildeo - onononon
N logoj Palavra biblion O livro
G logou Da palavra bibliou Do livro
Abl logou Da palavra bibliou Do livro
Loc log Na palavra bibli No livro Inst log Com a pela palavra bibli Com o pelo livro D log Agrave palavra bibli Ao livro
A logon Palavra biblion O livro
Voc loge Palavra biblion livro N logoi Palavras biblia Os livros
G logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Abl logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Loc logoij Nas palavras biblioij Nos livros Inst logoij Com as pelas palavras biblioij Com os pelos livros D logoij Agraves palavras biblioij Aos livros
A logouj Palavras biblia Os livros
Voc logoi Palavras biblia livros
33
Vocabulaacuterio Substantivos masculinos seguem o paradigma logojlogojlogojlogoj
SINGULAR PLURAL N logoj logoi
G logou logwn
D log logoij
A logon logouj
Vocabulaacuterio
Grego Portuguecircs O Nordm de Vezes no NT a(martoloj pecador (hamartiologia) 47 a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)lla Mas (ecircnfase 635) a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) de E mas (2771) diaboloj diabo (175) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 filoj Amigo 29 foboj Medo (Fobia 47) kai E tambeacutem (947) kairoj Tempo 85 karpoj Fruto 66 kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave 45) nomoj Lei (Deutero-nocircmio 194) o)xloj Multidatildeo 174 o)fqalmoj Olho 100 oi)koj Casa 115
34
ou) ou)k ou)x natildeo (1619) ou)ranoj Ceacuteu 272 paraklhtoj Consolador advogado 5 potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) qanatoj Morte (tanatologia)120 qeoj Deus deus (teologia 1314) qronoj Trono 62 stauroj Cruz 28 stefanoj Coroa 18 tufloj Cego 50 u(mnoj Hino 2 ui(oj Filho 374 Xristoj Cristo (ungido crisma 529) xronoj Tempo 54 zh=loj Zelo 16
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a(martoloj a)nqrwpoj a)rtoj a)delfoj
a)mnoj a)postoloj didaskaloj e)piskopoj kosmoj ou)ranoj potamoj qanatoj
Decirc o plural e o singular das seguintes palavras
decirc o plural decirc o singular
oJ a[ggelo oiJ diavkonoi
oJ ajdelfov oiJ douloi
oJ qeov oiJ oi[koi
hJ diavkono aiJ qevoi
hJ h[rhmo aiJ oJdoiv
hJ ceirov aiJ a[mpeloi
to gevno ta ajrniva
to e[qo ta tevkna
35
Vocabulaacuterio Substantivos neutros seguem o paradigma biblionbiblionbiblionbiblion
SINGULAR PLURAL N biblion biblia
G bibliou bibliwn
D bibli biblioij
A biblion biblia
Substantivos neutros Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo musthrion Segredo paidion Crianccedila a)rnion Cordeirinho ploi=on Barco navio biblion Livro probaton Ovelha daimonion Democircnio proswpon Rosto face pessoa e)rgon Obra trabalho sabbaton Saacutebado i(eron Templo shmei=on Sinal eu)aggelion Evangelho sunedrion Sineacutedrio lutron Resgate teknon Filho crianccedila marturion Testemunho
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a)rnion daimonion e)rgon i(eron
eu)aggelion lutron marturion teknon musthrion paidion ploi=on probaton
Primeira declinaccedilatildeo Os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm raiz ndash aaaa Eles possuem
dois gecircneros os femininos e os masculinos Os substantivos femininos 1ordf declinaccedilatildeo estatildeo divididos em dois grupos aqueles
cujas raiacutezes terminam numa vogal ou em rrrr que levam a terminaccedilatildeo aaaa e tem como paradigma o substantivo oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia) e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr que levam a terminaccedilatildeo hhhh e tem como paradigma o substantivo grafhgrafhgrafhgrafh Entretanto os substantivos femininos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm uma pequena exceccedilatildeo com relaccedilatildeo aos chamados substantivos sigmaacuteticos (ssss - jjjj) ou seja todos aqueles que acabam em sigma [glglglglwwww====ssssssssaaaa] Eles sofrem alteraccedilotildees no nominativo e no acusativo singular em vez de seguir o paradigma grafē (grafhgrafhgrafhgrafh) eles seguem o paradigma oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia)
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N oi)kia oi)kiai N grafh grafai G oi)kiaj oi)kiw=n G grafh=j grafw=n D oi)ki oi)kiaij D gra fv= grafai=j A oi)kian oi)kiaj A grafhn grafaj
36
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (aaaa) e seguem o paradigma oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia Substantivos Femininos Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo a(martia Pecado metanoia Arrependimento a)lhqeia Verdade o)milia Conversa a)nomia Iniquumlidade oi)kia Casa basileia Reino o(mologia Confissatildeo diakonia Serviccedilo parousia Vinda diaspora Dispersatildeo sofia Sabedoria e)kklhsia Igreja swthria Salvaccedilatildeo e)paggelia Promessa filadelfia Amor fraternal eu)logia Becircnccedilatildeo louvor h(mera Dia eu)xaristia Gratidatildeo qura Porta kardia Coraccedilatildeo petra Rocha pedra koinwnia Comunhatildeo xara Alegria marturia Testemunho w(ra hora
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N glw=ssa glw=ssai N doca docai
G glwsshj glwssw=n G dochj docwn
D glwssv glwssaij D docv docai=j
A glw=ssan glw=ssaj A docan docaj
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (h) e seguem o paradigma
grafgrafgrafgrafh
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo a)paph Amor o)rgh Ira coacutelera a)delfh Irmatilde parabolh Paraacutebolas a)rxh Princiacutepio proseuxh Oraccedilatildeo diaqhkh Alianccedila sinagwgh Sinagoga didaxh Ensino u(paoh Obediecircncia dikaiosunh Justiccedila u(potagh Submissatildeo ei)rhnh Paz u(pomonh Perseveranccedila e)ntolh Mandamento fulh Tribo e)pistolh Carta epiacutestola fwnh Voz som numfh Noiva yuxh Alma
37
ajgrafhngrafA
ai=jgrafv=grafD
w=ngrafh=jgrafG
aigrafhgrafN
PLURALSINGULAR
RAIZRAIZ
Exerciacutecio - a)skhseij
Decline os seguintes substantivos a)paph a)delfh a)rxh diaqhkh didaxh dikaiosunh ei)rhnh e)ntolh e)pistolh numfh o)rgh parabolh proseuxh sinagwgh u(paoh u(potagh u(pomonh fulh fwnh yuxh
Os substantivos masculinos da 1ordf declinaccedilatildeo tambeacutem satildeo divididos em dois grupos aqueles cujas raiacutezes terminam em vogal (neaniaj) ou em tttt (profprofprofprofhhhh tttthhhhς) levam a terminaccedilatildeo aaaaς e tem como paradigma o substantivo neanianeanianeanianeaniaς e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr levam a terminaccedilatildeo hhhhς e tem como paradigma o substantivo profprofprofprofhhhh tttthhhhς Em siacutentese os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo satildeo os femininos terminados em aaaa e em hhhh e os substantivos masculinos terminados em aaaaς e hhhhjjjj
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N neaniaj neaniai N profhthj profh=tai
G neaniou neaniw=n G profhtou profhtw=n
D neani neaniaij D profhtv profhtaij
A neanian neaniaj A profhthn profhtaj
VOCABULAacuteRIO Todos estes substantivos satildeo masculinos (o() o seguem os paradigmas neaniajprofhthj Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo rsquoHliaj Elias krithj Juiz rsquoHsaiaj Isaiacuteas maqhthj Aluno disciacutepulo neaniaj Moccedilo jovem margarithj Peacuterola Bappisthj Batista mesithj Mediador
38
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo eu)aggelisthj Evangelista poihthj Fazedor Zhlwthj Zeloso profhthj Profeta rsquo Israhlithj Israelita stratiwthj Soldado rsquo Iwannhj Joatildeo u(phrethj Ministro servo klepthj Ladratildeo u(pokithj Hipoacutecrita
a)skhseij Decline os seguintes substantivos neaniaj Bappisthj eu)aggelisthj
klepthj maqhthj profhthj u(phrethj
Terceira Declinaccedilatildeo A 3ordf declinaccedilatildeo grega geralmente eacute conhecida como declinaccedilatildeo consoante pois a maioria dos seus substantivos possuem raiz ndash consoante Eacute a mais difiacutecil das declinaccedilotildees gregas Diferente da 1ordf e da 2ordf declinaccedilatildeo a 3ordf abrange os trecircs gecircneros Feminino Masculino e Neutro
SINGULAR PLURAL
N ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς N ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
V φφφφῶῶῶῶςςςς V φφφφῶῶῶῶτατατατα
A ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς A ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
G τοτοτοτοῦῦῦῦ φωτφωτφωτφωτόόόόςςςς G ττττῶῶῶῶνννν φφφφώώώώτωντωντωντων
D ττττῷῷῷῷ φωτφωτφωτφωτίίίί D τοτοτοτοῖῖῖῖςςςς φφφφώώώώσισισισι
substantivo masculino
substantivo feminino
substantivos neutros
nom oJoJoJoJ lovgo hJhJhJhJ oJdov totototo tevknon ajrnivon
genabl toutoutoutou lovgou thththth oJdou toutoutoutou tevknou ajrnivou
dtlcit twtwtwtw lovgw thththth oJdw twtwtwtw tevknw ajrnivw
acus tontontonton lovgon thnthnthnthn oJdovn totototo tevknon ajrnivon
sing
voc lovge oJdev tevknon ajrnivon
nom oiJoiJoiJoiJ lovgoi aiJaiJaiJaiJ oJdoiv tatatata tevkna ajrniva
genabl twntwntwntwn lovgwn twntwntwntwn oJdwn twntwntwntwn tevknwn ajrnivwn
dtlcit toitoitoitoi lovgoi taitaitaitai oJdoi toitoitoitoi tevknoi ajrnivoi
acus toutoutoutou lovgou tatatata ojdouv tatatata tevkna ajrniva
pl
voc lovgoi oJdovi tevkna ajrniva
39
VERBOS GREGOS
A forma como os verbos satildeo identificados (que eacute a que aparece nos dicionaacuterios) eacute a da primeira pessoa do singular do presente do indicativo da voz ativa Assim e)imi (eu sou) legw (eu falo eu digo)
Os verbos tecircm tempo voz e modo como no portuguecircs Os tempos verbais gregos expressam mais a qualidade da accedilatildeo do que o tempo em que a accedilatildeo acontece Somente no Indicativo eacute que o Presente indica Tempo Presente A ideacuteia principal do Presente eacute que a accedilatildeo eacute contiacutenua ainda em progresso e eacute chamada de Linear ou Durativa
Verbo eacute a palavra que indica accedilatildeo ou estado da accedilatildeo as flexotildees sofridas pelo verbo chamam-se conjugaccedilotildees Eles estatildeo divididos em dois grupos de conjugaccedilotildees o de terminaccedilatildeo wwww (legw) possuindo a maioria dos verbos gregos e o de terminaccedilatildeo mimimimi (e)imi) contendo somente uma minoria
Os verbos gregos como no portuguecircs possuem modificaccedilotildees numeacutericas pessoa (1ordf 2ordf e 3ordf) e nuacutemero (singular e plural)
Tempos Verbais O tempo verbal em grego eacute diferente do portuguecircs aleacutem de indicar a eacutepoca o tempo refere-se principalmente agrave qualidade da accedilatildeo ou seja se a accedilatildeo foi completada ou natildeo A accedilatildeo completa chama-se tambeacutem accedilatildeo pontilear e a incompleta linear que eacute descrita como estando em processo em andamento No grego temos trecircs tempos Primaacuterios Presente Perfeito (Passado) e Futuro E trecircs tempos Secundaacuterios Aoristo Imperfeito e Mais-que-Perfeito
Presente indicam aleacutem de uma accedilatildeo pontilear uma accedilatildeo contiacutenua ou um estado incompleto A accedilatildeo eacute descrita como em progresso em andamento durativa ou linear
Futuro como em portuguecircs indica o que vai acontecer Geralmente expressa a ideia de uma accedilatildeo pontilear mas em alguns casos pode ser durativa
Ex Jesus voltaraacute em gloacuteria Imperfeito expressa uma accedilatildeo que foi contiacutenua por algum tempo no passado mas
que jaacute cessou A accedilatildeo pode ter sido continuada habitual intermitente etc o que eacute determinado pelo contexto e pelo significado do verbo
Ex Jesus proclamava o Reino de Deus
Aoristo Eacute um tempo indefinido Essencialmente ele natildeo tem significaccedilatildeo temporal embora esse significado esteja presente no modo indicativo onde o aoristo tem significaccedilatildeo passada e recebe o (faltou o siacutembolo na apostila) de aumento como o tempo imperfeito
Perfeito Eacute um tempo grego peculiar em sua funccedilatildeo e natildeo encontramos correspondecircncia em nossa liacutengua Ele combina a accedilatildeo pontilear e a linear por expressar geralmente no indicativo o efeito ou estado no presente como resultado de uma accedilatildeo no passado indicando assim a permanecircncia de uma accedilatildeo completa ou um estado presente resultado de uma accedilatildeo passada
Mais-que-Perfeito Associa a accedilatildeo pontilear com a linear soacute que estas accedilotildees satildeo combinadas no passado Tem a mesma ideacuteia do nosso passado imperfeito
40
Modos verbais O modo verbal indica a maneira da afirmaccedilatildeo verbal ou seja como a accedilatildeo eacute realizada Eacute a maneira ou a forma por meio da qual o verbo exprime a accedilatildeo Assim temos o Indicativo Subjuntivo Imperativo Optativo Infiniti vo e o Particiacutepio
1 Indicativo que expressa um fato tido como certo
2 Subjuntivo que enuncia o fato de modo possiacutevel duvidoso
3 Imperativo que expressa ordem proibiccedilatildeo conselho
4 Optativo que expressa desejo opccedilatildeo
5 Infinitivo que eacute considerado como um substantivo-verbal O infinitivo eacute um substantivo-verbal Eacute sempre indeclinaacutevel (o que significa que natildeo tem casos N G D A) Quando eacute antecedido de um artigo definido o artigo eacute sempre neutro singular e eacute declinado segundo a funccedilatildeo do infinitivo
6 Particiacutepio eacute considerado como um adjetivo-verbal
Vozes Verbais A voz verbal indica como a accedilatildeo ou o estado do verbo se refere ao sujeito Natildeo existe accedilatildeo sem causa E a origem desta causa eacute descrita pela voz Em grego como no portuguecircs temos trecircs vozes verbais Ativa Meacutedia (reflexiva) e Passiva
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
raiz terminaccedilatildeo
do VIPMP VIPPM
Traduccedilatildeo
Presente do Indicativo
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
-omai
-h
-etai
-ovmeqa
-esqe
-ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
VIPP eu sou solto
VIPM eu solto para mim eu me solto
VIPP tu eacutes solto
VIPM tu soltas para ti tu te soltas
VIPP ele(a) eacute solto
VIPM ele(a) solta para si ele(ou ele se solta
VIPP noacutes somos soltos
VIPM noacutes soltamos para noacutes noacutes nos soltamos
VIPP voacutes sois soltos
VIPM voacutes soltais para voacutes voacutes vos soltais
VIPP eles(as) satildeo soltos
VIPM eles(as) soltam para si eles(as) se soltam
Ativa onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a algo ou algueacutem Ex louw ndash eu lavo Meacutedia (reflexiva) onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a si mesmo Ex luomai - eu me lavo Passiva onde o sujeito sofre a accedilatildeo Ex louomai ndash eu sou lavado
41
Pres Ativa Traduccedilatildeo Pres Meacutedia Traduccedilatildeo louw Eu lavo luomai Eu me lavo loueij Tu lavas lu$ Tu te lavas louei Ele lava louetai Ele se lava louomen Noacutes lavamos louomeqa Noacutes nos lavamos louete Voacutes lavais louesqe Voacutes vos lavais louousi Eles lavam louontai Eles se lavam
Passiva louomai lou$ louetai louomeqa louesqe louontai
Eu sou lavado Tu eacutes lavado Ele eacute lavado Noacutes somos lavados Voacutes sois lavados Eles satildeo lavados
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
VIPA V = verbo I = Indicativo P = Presente A = Ativa VIPMP V = verbo I = Indicativo P = Presente M = meacutedia P = Passiva Paradigmas de verbos de terminaccedilatildeo -w-w-w-w no VIPA e VIPMP Satildeo formados pela simples adiccedilatildeo da terminaccedilatildeo verbal ao radical Observe que a
vogal temaacutetica eacute considerada como parte da terminaccedilatildeo verbal
luvwluvwluvwluvw ajkouvwajkouvwajkouvwajkouvw ejsqivwejsqivwejsqivwejsqivw e[cwe[cwe[cwe[cw levgwlevgwlevgwlevgw ginwvskwginwvskwginwvskwginwvskw gravfwgravfwgravfwgravfw bavllwbavllwbavllwbavllw
VIPA = R + -w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)
luvw
luvei
luvei
luvomen
luvete
luvousi(n)
ajkouvw
ajkouvei
ajkouvei
ajkouvomen
ajkouvete
ajkouvousi(n)
ejsqivw
ejsqivei
ejsqivei(n)
ejsqivomen
ejsqivete
ejsqiv usi(n)
e[cw
e[cei
e[cei
e[comen
e[cete
e[cousi(n)
levgw
levgei
levgei(n)
levgomen
levgete
levgousi(n)
ginwvskw
ginwvskei
ginwvskei(n)
ginwvskomen
ginwvskete
ginwvskousi(n)
gravfw
gravfei
gravfei(n)
gravfomen
gravfete
gravfousi(n)
bavllw
bavllei
bavllei(n)
bavllomen
bavllete
bavllousi(n)
VIPMP = R + -omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -etai -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
ajkouvomai
ajkouvh
ajkouvetai
ajkouovmeqa
ajkouvesqe
ajkouvontai
ejsqivomai
ejsqivh
ejsqivetai
ejsqiovmeqa
ejsqivesqe
ejsqivontai
e[comai
e[ch
e[cetai
ejcovmeqa
e[cesqe
e[contai
levgomai
levgh
levgetai
legovmeqa
levgesqe
levgontai
ginwvskomai
ginwvskh
ginwvsketai
ginwskovmeqa
ginwvskesqe
ginwvskontai
gravfomai
gravfh
gravfetai
grafovmeqa
gravfesqe
gravfontai
bavllomai
bavllh
bavlletai
ballovmeqa
bavllesqe
bavllontai
42
APLICACcedilAtildeO DA QUALIDADE DA ACcedilAtildeO VERBAL NO TEMPO VERB AL Qualidades Tempos _
Presente _ Mais-que-Perfeito
Imperfeito _ Linear - Pontilear Perfeito Linear
Futuro _ Mais-que-Perfeito
Presente _
Futuro _ Pontilear
Aoristo _
VERBOS Pessoa e Nuacutemero
Assim como no portuguecircs tambeacutem no grego os verbos tecircm terminaccedilotildees pessoais que indicam a pessoa e o nuacutemero do sujeito que executa a accedilatildeo
Exemplo Canto Indica que sou eu (1ordf pessoa do singular) que canta Cantas Indica eacutes tu (2ordf pessoa do singular) que cantas Cantamos Indica que somos noacutes (1ordf pessoa do plural) que cantamos
Mesmo que o sujeito jaacute esteja impliacutecito na terminaccedilatildeo verbal eacute possiacutevel que se
queira destacaacute-lo ou enfatizaacute-lo Nesses casos eacute acrescentado o pronome pessoal Exemplo nenikhka ton kosmon ndash venci o mundo e)gw nenikhka ton kosmon ndash eu venci o mundo
PRONOMES
O pronome eacute a palavra que substitui o nome evitando-lhe a repeticcedilatildeo O nome que eacute substituiacutedo pelo pronome chama-se antecedente o pronome concorda com o seu antecedente em gecircnero e nuacutemero
Em grego quando o pronome pessoal eacute usado eacute para dar ecircnfase Nas formas obliacutequas ele eacute bastante usado no NT
Exemplos
43
Jo 125
Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj
Pronomes pessoais
Pessoa Nuacutemero
su pronome pessoal da 2a pessoa nominativo singular
e)gw eu 1ordf Singular
E por que entatildeo batizas se tu natildeo eacutes o Cristo
su tu 2ordf Singular
Mt 69 Pater h(mw=n o( e)n toi=j ou)ranoi=j au)toj h o Ele ela 3ordf Singular
h(mw=n pronome pessoal da 1a pessoa genitivo plural h(me=ij noacutes 1ordf Plural
Pai nosso que estais nos ceacuteus u(me=ij voacutes 2ordf Plural
au)toi ai a Eles elas 3ordf Plural
PRONOMES
1a Pessoa Singular 1a Pessoa Plural N e)gw eu N h(me=ij noacutes
A e)meme me mim A h(ma=j nos conosco
G e)mou= mou de mim G h(mw=n de noacutes
D e)moimoi para mim D h(mi=n para noacutes
2a Pessoa Singular 2a Pessoa Plural
N su tu N u(me=ij voacutes
A se te ti A u(ma=j vos convosco
G sou= de ti G u(mw=n de voacutes
D soi para ti D u(mi=n para voacutes
3a Pessoa Singular 3a Pessoa Plural N au)toj Ele N au)toi Eles
A au)tou= Dele A au)tw=n Deles
G au)t= A ele G au)toi=j A eles
D au)ton Ele D au)touj Eles PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO luwluwluwluw (soltar) lu w Eu solto estou soltando lu eij Tu soltas estaacutes soltando lu ei Ele solta estaacute soltando lu omen Noacutes soltamos estamos soltando o = vogal temaacutetica lu ete Voacutes soltais estais soltando e = vogal temaacutetica lu ousi(n) Eles soltam estatildeo soltando
44
Pessoa e nuacutemero
portuguecircs grego
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eu
tu
elea
noacutes
voacutes
elesas
falo
falas
fala
falamos
falais
falam
ejgw
su
aujto aujth aujto
hJmei
uJmei
aujtoi aujtai aujta
levgw
levgei
levgei
levgomen
levgete
levgousin
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO a)gwa)gwa)gwa)gw (guiar) a)g w Eu guio estou guiando a)g eij Tu guias estaacutes guiando a)g ei Ele guia estaacute guiando a)g omen Noacutes guiamos estamos guiando a)g ete Voacutes guiais estais guiando a)g ousi(n) Eles guiam estatildeo guiando
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO ballwballwballwballw (jogo) ball w Eu jogo estou jogando ball eij Tu jogas estaacutes jogando ball ei Ele joga estaacute jogando ball omen Noacutes jogamos estamos jogando ball ete Voacutes jogais estais jogando ball ousi(n) Eles jogam estatildeo jogando
FUTURO DO INDICATIVO ATIVO luw (soltar) lu s w Eu soltarei lu s eij Tu soltaraacutes lu s ei Ele soltaraacute lu s omen Noacutes soltaremos lu s ete Voacutes soltareis lu s ousi(n) Eles soltaratildeo
45
luw Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo
1ordfps luw luw luein
2ordfps lueij lu$j lu=e
3ordfps luei lu$ luetw
1ordfpl luomen luwmen
2ordfpl luete luhte luete
3ordfpl luousi luwsi luetwsan
luw Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo
1ordfps luomai luwmai luestai
2ordfps lu$ lu$ luou
3ordfps luetai luhtai luesqw
1ordfpl luomeqa luwmeqa
2ordfpl luesqe luhsqe luesqe
3ordfpl luontai luwntai luesqwsan
luw Imperfeito Ativo
1ordfps e)luon
2ordfps e)luej
3ordfps e)lue
1ordfpl e)luomen
2ordfpl e)luete
3ordfpl e)lue
1ordfps e)luon
luw Imperfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps e)luomen
2ordfps e)luo
3ordfps e)lueto
1ordfpl e)luomeqa
2ordfpl e)luesqe
3ordfpl e)luonto
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Ativo Futuro Ativo
1ordfps lusw lusein
2ordfps luseij
3ordfps lusei
1ordfpl lusomen
2ordfpl lusete
3ordfpl lusousi
46
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Meacutedio Futuro Meacutedio
1ordfps lusomai lusestai
2ordfps lus$
3ordfps lusetai
1ordfpl lusomeqa
2ordfpl lusesqe
3ordfpl lusontai
luw Futuro Passivo Futuro Passivo
1ordfps luqhsomai luqhsesqai
2ordfps luqhs$
3ordfps luqhsetai
1ordfpl luqhsomeqa
2ordfpl luqhsesqe
3ordfpl luqhsontai
luw 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo
1ordfps e)lusa lusw lu=sai
2ordfps e)lusaj lus$j lu=son
3ordfps e)luse lus$ lusatw
1ordfpl e)lusamen luswmen
2ordfpl e)lusate lushte lusate
3ordfpl e)lusan luswsi lusatwsan
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio
1ordfps e)lusamhn luswmai lusasqai
2ordfps e)lusw lus$ lu=sai
3ordfps e)lusato lushtai lusasqw
1ordfpl e)lusameqa luswmeqa
2ordfpl e)lusasqe lushsqe lusasqe
3ordfpl e)lusanto luswntai luasqwsan
luw 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo
1ordfps e)luqhn luqw= luqhnai
2ordfps e)luqhj luqh=j luqhti
3ordfps e)luqh luq$= luqhtw
1ordfpl e)luqhmen luqw=men
2ordfpl e)luqhte luqh=te luqhte
3ordfpl e)luqhsan luqw=si luqhtwsan
47
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo Perfeito Ativo
1ordfps leluka lelukw lelukenai
2ordfps lelukaj leluk$j
3ordfps leluke leluk$
1ordfpl lelukamen lelukwmen
2ordfpl lelukate lelukhte
3ordfpl lelukasi (kan) lelukwsi
luw 1ordm Perfeito Meacutedio e Passivo 1ordmPerfeito Meacutedio e Passivo Perfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps lelumai lelusqai
2ordfps lelusai lu=sai
3ordfps lelutai lusasqw
1ordfpl lelumeqa
2ordfpl lelusqe lusasqe
3ordfpl leluntai luasqwsan
luw Mais que Perfeito Ativo
1ordfps e)lelukein
2ordfps e)lelukate
3ordfps e)lelukate
1ordfpl e)lelukate
2ordfpl e)lelukate
3ordfpl e)lelukate
luw + que Perfeito meacutediopassivo
1ordfps e)lelumhn
2ordfps e)leluso
3ordfps e)leluto
1ordfpl e)lelumeqa
2ordfpl e)lelusqe
3ordfpl e)lelunto
Verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv
Em grego haacute duas conjugaccedilotildees baacutesicas identificadas pelos verbos terminados em -w e -mi Embora os verbos em -w sejam mais comuns e regulares vamos primeiramente abordar o verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv que equivale aos nossos verbos auxiliares ser e estar e tambeacutem existir Como em portuguecircs tambeacutem na liacutengua grega este eacute o principal verbo de ligaccedilatildeo
A forma eijmiv (eu sou estou existo) estaacute na 1ps do VIPA (Presente do Indicativo Ativo) Como este verbo natildeo tem a forma passiva e meacutedia podemos dizer simplesmente VIP
48
VIPA ou VIP IMPERFEITO DO IND AT e)imi (SER)
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eijmiv ei ejstiv(n) ejsmevn ejstev eijsiv(n)
eu sou
tu eacutes
elea eacute
noacutes somos
voacutes sois
elesas satildeo
h)mhn h)=j h)=sqa h)=n h)=meqta h)te h)san
Eu era
Tu eras
Ele era
Noacutes eacuteramos
Voacutes eacutereis
Eles eram
Traduza as frases para o portuguecircs
ejgwv eijmi hJ quvrasum
eijmiv presbuvtero
ajgavph ejstin oJ qeov
oJ qeov ejstin ajgaqov
oiJ douloi tou qeou ejsmen
oJ jIwavnnh ejstin a[nqrwpo
ejgwv eijmiv hJ oJdo kai hJ ajlhvqeia kai hJ zwhv
Terminaccedilotildees Pessoais
O pronome pessoal quase natildeo eacute usado no grego pois as proacuteprias terminaccedilotildees jaacute indicam por si que a pessoa estaacute fazendo a accedilatildeo As terminaccedilotildees para os verbos primaacuterios (presente futuro e perfeito) satildeo w eij ei omen ete ousi
RAIZ TEMA VOGAL TEMAacuteTICA a) RAIZ a primeira pessoa do singular do Presente Ativo do Indicativo eacute a raiz do
verbo b) TEMARADICAL eacute a parte constante (quase sempre) de um verbo c) VOGAL TEMAacuteTICA eacute a vogal colocada entre o Tema e as Terminaccedilotildees
Pessoais que comeccedilam com consoantes O ldquoordquo [oacutemicron] antes de ldquomrdquo e ldquogrdquo e ldquoerdquo antes das outras consoantes
Para conjugar um verbo eacute soacute pegar o Tema adicionar as Terminaccedilotildees Pessoais e
colocar a vogal Temaacutetica onde for necessaacuteria Como exemplo vejamos como seria a conjugaccedilatildeo dos verbos luw e a)kouw
49
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees S 1 lu - w
I 2 lu - eij
N 3 lu - ei
P 1 lu o men
L 2 lu e te
U 3 lu - ousi
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees
S 1 a)kouomai o omai
I 2 a)kouv e v
N 3 a)kouetai e etai
P 1 a)kouomeqa o omeqa
L 2 a)kouesqe e esqe
U 3 a)kouontai o ontai
Conjugando os verbos
Forma no original
Categoria Tempo Modo Voz Pessoa Nuacutemero
Forma no leacutexico
Traduccedilatildeo literal
legei Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg legw Ele dizfala
a)koueij
ginwskomen
qelontai
legei
legousi(n)
legw
blepv
ginwskete
blepomai
xaireij
ei)= Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg e)imi Tu eacutes
ballete
a)geij
a)gapw
50
O nnnn (ny) moacutevel
Na terceira pessoa do singular e do plural o nnnn entre parecircnteses indica que a forma completa pode ser tanto e)sti ei)si quanto e)stin ei)sin As formas sem o nnnn normalmente satildeo usadas se a palavra que segue eacute iniciada por consoante formas com o nnnn satildeo normalmente usadas se a palavra que segue eacute iniciada por vogal ou se a forma verbal finaliza o enunciado Mas o uso natildeo eacute riacutegido haacute muitas exceccedilotildees especialmente em apoio do uso do nnnn
Exemplos yeusthj e)stinnnn kai o( pathr au)tou=
Ele eacute o pai da mentira )Iwannhj ou)k e)stinnnn o( Xritou=
Joatildeo natildeo eacute o Cristo )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin
Eu sou a videira (a) verdadeira e o pai meu o agricultor eacute Traduza as frases para o grego
Deus eacute amor
Joatildeo eacute profeta
Eu estou em casa
Jesus estaacute em casa
Somos seus profetas
Jesus eacute o patildeo da vida
Minha casa eacute na cidade
Somos amigos de Jesus
PRESENTE ATIVO DO INDICATIVO 1 blepw eu vejo 21 legw eu digo 2 ginwskw eu conheccedilo 22 luw eu solto destruo 3 grafw eu escrevo 23 metrew eu meccedilo 4 didaskw eu ensino 24 menw eu permaneccedilo 5 e)xw eu tenho 25 nikaw eu venccedilo 6 khrussw eu prego 26 proskunew eu adoro 7 latreuw eu sirvo 27 oi)kodomew eu construo 8 lambanw eu recebo 28 o(mologew eu confesso
51
9 paideuw eu educo 29 paraggellw eu ordeno 10 a)gapaw eu amo 30 krinw eu julgo 11 a)kouw eu escuto 31 paideuw eu educo 12 a)gw eu guio conduzo 32 e(uriskw eu acho encontro 13 telw eu quero desejo 33 louw eu me banho lavo 14 swzw eu salvo liberto 34 filassw eu guardo 15 kairw eu me alegro 35 grafw eu escrevo 16 a)ggelw eu anuncio 36 e)kballw eu expulso removo 17 qerapeuw eu cuido saro curo 37 e)sqiw eu como 18 a)postelw eu envio 38 diwkw eu persigo sigo 19 e)ggizw eu me aproximo 39 qanatow eu mato 20 tarassw eu agito 40 sunagw Eu reuacuteno convoco
ARTIGOS
PLURALSINGULARNeutFemMascNeutFemMasc
ta tajtouj to thnton
toi=jtai=jtoi=jt=tv= t=
tw=ntw=ntw=ntou= th=j tou=
taai(oi(toh(o(
O artigo Em portuguecircs temos artigos definidos (o a os as) e indefinidos (um uma uns
umas) Em grego existe apenas o artigo definido Assim uma palavra como logoj pode ser traduzida como palavra ou como uma palavra dependendo do contexto Mas o uso do artigo definido em grego corresponde em grande parte ao uso do artigo definido em portuguecircs As diferenccedilas satildeo frequumlentemente muito sutis para serem mencionadas numa introduccedilatildeo Atenccedilatildeo deveraacute ser dada ao modo como o artigo eacute usado nos exerciacutecios de grego e de portuguecircs que seguem e no Novo Testamento
O artigo grego geralmente funciona como o adjetivo concordando com a palavra
que ele modifica em gecircnero nuacutemero e caso
52
masculino feminino neutro
singular plural singular plural singular plural
nom oJ o oiJ os hJ a aiJ as tov oa tav osas
genabl tou do twn dos th da twn das tou doda twn dosdas
dat
loc
inst
tw
ao
no
com o
pelo
toi
aos
nos
com os
pelos
th
agrave
na
com a
pela
tai
agraves
nas
com as
pelas
tw
aoagrave
nona
com oa
peloa
toi
aosagraves
nosnas
com osas
pelosas
acus tovn o touv os thvn a tavv as tov oa tavv osas
Exerciacutecio Coloque os artigos correspondentes para cada substantivo
a[mpelwn (fem) aijwnwn (masc) gevno (neut)
a[nqrwpou a[rcontwn (masc) diavkonwn (fem)
ajpovstolo (masc) ajdelfoi qeoiv (masc)
a[rtou bivon kuvrioi
didavskalou gavmou laov (masc)
doulw doulw (fem) livqon
h[rhmo (fem) e[qo (neut) mhtrov (fem)
qeoiv (fem) h[rhmoi (fem) oJdou (fem)
kavlamoi (masc) qavnatw udatoi (neut)
nuktou (fem) qrovnoi fwtou (neut)
skovtoi (neut) ajrniva ceirov (fem)
PREPOSICcedilOtildeES proj A proj ton potamon Para o rio 4 Acusativo ei)j A ei)j ton potamon Para dentro do rio 4 Acusativo e)n D e)n t= potam= Dentro do rio em o rio 3 Dativo e)k G e)k potamou= Para fora do rio 2 Genitivo a)po G a)po potamou= Partindo do rio 2 genitivo
Preposiccedilatildeo eacute uma palavra que auxilia o substantivo a expressar o seu caso ou funccedilatildeo
na oraccedilatildeo Eacute chamada de ldquopreacute-posiccedilatildeordquo porque geralmente eacute posicionada na frente do
53
substantivo ao qual auxilia expressar a sua funccedilatildeo Ex e)k th=j sunagwgh=j e)celqontej h)=lqon ei)j thn oi)kian Simwnoj kai
)Andreou Saindo da sinagoga foram para a casa de Simatildeo e Andreacute Nota As preposiccedilotildees e)k e ei)j indicam respectivamente que eles saiacuteram de dentro
da sinagoga para dentro da casa Mesmo que uma preposiccedilatildeo sirva para esclarecer o caso natildeo eacute ela quem governa o
caso Muito pelo contraacuterio na liacutengua grega eacute o caso que determina o significado de uma preposiccedilatildeo Isto significa que uma preposiccedilatildeo pode ter um determinado significado quando usada com um certo caso e significado diferentes quando usada com outros casos O significado de uma preposiccedilatildeo depende entatildeo do caso com o qual ela eacute usada Esse detalhe pode ser observado no vocabulaacuterio da liccedilatildeo
3 2
4 e 2
4
4
4
234
234
234
2
24
4
2
24
24
24
54
O quadro das preposiccedilotildees gregas eacute o seguinte Preposiccedilatildeo Caso que rege Traduccedilatildeo
1 ὑπέρ A acima de
2 ἐπί G sobre
3 ὑπό A sob
4 παρά ampamp ampamp D A G ao lado de
5 ἀmicroφί D A G de ambos os lados de
6 πρός A para em direccedilatildeo de
7 εἰς A para dentro de
8 ἐν D em
9 ἐκ ἐξ G de fora de
10 ἀπό G de afastamento de
11 περί A G ao redor de
12 διά ampamp ampamp G atraveacutes de
13 ἀνά A para cima
14 κατά G para baixo
15 ἀντί G contra
16 πρό G antes de
17 ὀπίσω G atraacutes de depois de
18 σύν D com
19 microετά G com D aleacutem de
55
Vamos apresentar algumas palavras portuguesas que usam estas preposiccedilotildees como prefixos Isto poderaacute ajudar a memorizaccedilatildeo 1 hipeacuterbole ὑπέρ + βάλλω que coloca acima de
2 epitaacutefio ἐπί + τάφος que estaacute sobre o tuacutemulo
3 hipoacutecrita ὑπό + κρίνω que distingue (julga) sob
4 paralelo παρά + ἀλλήλων que estaacute ao lado do outro
5 anfiacutebio ἀmicroφί + βίος que vive em ambos (terra e aacutegua)
6 proseacutelito πρός + ἠλύθον que se encaminha para
7 exegeta εἰς + ἡγέοmicroαι que conduz para
8 energia ἐν + ἔργον que tem forccedila em si
9 ecircxodo ἐκἐξ + ὁδός caminho para fora
10 apogeu ἀπό + γῆ longe da terra
11 periacutemetro περί + microέτρον medida em volta de
12 diacircmetro διά + microέτρον medida atraveacutes de
13 Anastaacutecio ἀνά + ἵστηmicroι que ressurgiu
14 catarata κατά + ῥάσσω que se precipita
15 antiacutedoto ἀντί + δίδωmicroι (remeacutedio) dado contra
16 proacute logo πρό + λόγος palavra (dita) antes de
17 opistoacutedomo ὀπισθό + δόmicroος parte posterior de um templo grego
18 sinoacutetico σύν + ὀράω que abarca com um soacute olhar
19 metafiacutesica microετά + φύσις aleacutem da natureza (fiacutesica)
56
2 G (Genitivo)3 D (Dativo)4 A (Acusativo)
Traduza para o portuguecircs (Resposta no 2ordm Vol De James)
1 o( ui(oj ei)=pen ei)mi (Mc 1462) 2 o( ui(oj tou= a)nqrwpou kurioj e)stin (Mc 228) 3 e)rxetai o( a)delfoj o( kaloj (Mc 331) 4 o( a)nqrwpoj e)rxetai (Mc 61) 5 oi( a)nqrwpoi ou)x a(gioi ei)sin (Mc 124) 6 o( qeoj ei)=pen (Mc 219) 7 o( a)ggeloj o( a(gioj ou)k e)rxetai (Mc 838) 8 o(loj o( kosmoj kaloj e)stin (Mc 149) 9 o( ou)ranoj ou) kaloj e)stin (Mc 1331) 10 o( ui(oj tou= qeou= e)stin a)gaqoj (Mc 311)
57
EXERCIacuteCIOS DE GREGO
a) Qual eacute entatildeo o sujeito e qual eacute o objeto das seguintes frases qeoj fala logon (palavra) qeoj ama dou=lon (servo) dou=loj ama qeon qeon ama dou=loj dou=loj fala logon logon fala dou=loj b) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus c) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus d) Traduza podendo incluir um artigo Note N e A qeoj h)gaphsen ton kosmon kosmoj ou)k h)gaphsen qeon Kurioj h)gaphsen dou=lon o( a)nqrwpoj h)gaphsen qeon presbuteron h)gaphsen Kurioj a)postoloj legei logon logon legei diakonoj dou=loj ballei liqon a)nqrwpoj blepei potamon diaboloj ou)k h)gaphsen qeon
e) Traduza Deus amou mundo e homem Homem amou Senhor
Vocabulaacuterio ALMA = yuxh AMIGO = filoj
BATIZAR = baptizw CARNE = sarc
CONSOLADOR = paraklhtoj COMUNHAtildeO = koinwnia
CEacuteU = ou)ranoj BONITO BOM = kaloj
ADAtildeO = )Adam CAMINHO = o(doj
NOIVA = numfh CASA = oi)=koj
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
16
alteraram foneticamente algumas consoantes feniacutecias em vogais Por exemplo a letra feniacutecia ldquoAlephrdquo que era uma consoante explosiva tornou-se alpha uma vogal sonora As primeiras foram alpha epsīlon iōta omīkron e Upsīlon Eventualmente Omega foi introduzida como o som de um ldquoordquo longo O grego assim se tornou o primeiro alfabeto do mundo com letras tanto para vogais quanto para consoantes e assim o primeiro alfabeto foneacutetico Muitos alfabetos que contecircm vogais notadamente o romacircnico e o ciriacutelico satildeo derivados do alfabeto grego Porque o alfabeto romano eacute a base das liacutenguas europeacuteias ocidentais e o alfabeto ciriacutelico a base das liacutenguas europeacuteias orientais isto torna o alfabeto grego o pai de todos os alfabetos
O pequeno tablete de argila ao lado foi encontrado entre as ruiacutenas da antiga cidade de Ugarite em 1948 localizadaperto da moderna costa Siacuteria Ugarite floresceu de 1400 a 1200 antes de Cristo O tablete eacute parte de uma coleccedilatildeo de mais de trezentos tabletes de argila que foram encontrados haacute muito tempo O que eacute interessante eacute que a maioria dos tabletes recuperados eacute de textos mitoloacutegicos Contudo este eacute um abecedaacuterio O artefato muito provavelmente foi criado por um escriba aprendiz que pratica seu ABC (por isso se chama abecedaacuterio) Poreacutem parecem estar faltando trecircs letras Este tablete de argila eacute um exemplo de um alfabeto antigo bem diferente do alfabeto grego
Durante sua evoluccedilatildeo o alfabeto grego tambeacutem desenvolveu trecircs novas consoantes aspiradas que foram adicionadas ao fim do alfabeto Estas consoantes satildeo phī chī e psī Estas consoantes eram para compensar a falta de consoantes aspiradas no alfabeto feniacutecio Outras consoantes foram usadas e entatildeo desapareceram Por exemplo a letra san era usada em variaccedilatildeo com sigma As letras waw (mais tarde chamada digamma) e qoppa desapareceram tambeacutem esta uacuteltima usada em dialetos gregos do oeste Primeiramente havia um nuacutemero de diferentes versotildees e variaccedilotildees do alfabeto grego (veja na proacutexima paacutegina) Estas diferenccedilas era devidas provavelmente ao isolamento geograacutefico entre as cidades-estado da Greacutecia
ALFABETO GREGO
A expressatildeo alfabeto deriva das duas primeiras letras gregas alfa e beta O nuacutemero
de letras do alfabeto grego satildeo de vinte quatro (24) Os primeiros manuscritos do Novo Testamento grego foram escritos em letras maiuacutesculas satildeo chamados Unciais Modernamente poreacutem se convencionou usar as letras minuacutesculas (cursivas) nos textos que satildeo atualmente publicados por isso o aluno deve se preocupar inicialmente na
17
memorizaccedilatildeo destas Jo 11 Escrita uncial bull ENARXHHNLOGOSKAIOLOGOSHNTONQEONKAIQEOSHNOLOGOS Jo 11 Escrita uncial bull En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj
a b g d e z h q i k l m n c o r sj t u f x ψ w
A B G D E Z H Q I K L M N C O R S T U F X Ψ W
ASKHSEIS - a)skhseij - Exerciacutecios Leia em voz alta Um caccedilador foi agrave mata Levou komida numa lata Matou uma paka
Depoij de komhr dormiu e sonhou Apareceu uma onsa que entrou numa toka onde foi dormir O caccedilador queria mata-la mas tinha do do bicho Resolveu markar a fera maj komo Pegou uma lata fez um furo passou o rabo do bicho pelo furo e deu um no no rabo Depoij foi para kasa em Turno no Parana Doij anos depoij nosso caccedilador passou no mesmo trecho e lembrou-se da onsa Ele se escondeu na mata e esperou De repente um barulho apareseu uma onsa atravessando o trilho Tinha uma lata enferrujada no rabo e atraacutes dela vieram sete oncinhas todaj de latinhas noj raboj
Classificaccedilatildeo das consoantes
18
Agora que vocecirc jaacute conhece a maioria das letras e outros siacutembolos gregosvamos treinar sua leitura
Jo 119-27 IWANNHS KAI OI IOUDAIOI JOAtildeO E OS JUDEUS
IOUDAIOI - )Ioudai=oj Su tij ei)=
Os judeus Tu Quem eacutes
IWANNHS - )Iwannhj )Egw ou)k ei)mi o( Xristoj
Joatildeo Eu natildeo sou o Cristo
IOUDAIOI Ti ou)=n Su )Hliaj ei)=
OS JUDEUS Quem entatildeo Tu eacutes Elias
IWANNHS Ou)
JOAtildeO Natildeo
IOUDAIOI Tij ei)= legeij peri seautou=
OS JUDEUS Quem eacutes Falas acerca de ti mesmo
IWANNHS )Egw fwnh bow=ntoj e)n tv= e)rhm
JOAtildeO Eu sou uma voz no deserto
IOUDAIOI Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj ou)de )Hliaj ou)de o(
profhthj
OS JUDEUS Por que batizas se tu natildeo eacutes o
Cristo nem Elias nem o profeta
IWANNHS )Egw baptizw e)n u(dati mesoj u(mw=n e(sthkei o(( baptizwn e)n pneumati
JOAtildeO Eu batizo em aacutegua no meio de voacutes estaacute
o que batiza em espiacuterito
Kata )Iwannhj Segundo Joatildeo
Joatildeo 119-25 119 Kai au(th e)stin h( marturia tou= )Iwannou o(te a)pesteilan [proj au)ton] oi( )Ioudai=oi e)c (Ierosolumwn i(erei=j kai Leuitaj i(na e)rwthswsin au)ton Su tij ei)= 120 kai w(mologhsen kai ou)k h)rnhsato kai w(mologhsen o(ti )Egw ou)k ei)mi o( Xristoj 121 kai h)rwthsan au)ton Ti ou)=n Su )Hliaj ei)= kai legei Ou)k ei)mi (O profhthj ei)= su kai a)pekriqh Ou) 122 ei)=pan ou)=n au)t= Tij ei)= i(na a)pokrisin dw=men toi=j pemyasin h(ma=j ti legeij peri seautou= 123 e)fh )Egw fwnh bow=ntoj e)n tv= e)rhm Eu)qunate thn o(don kuriou kaqwj ei)=pen )Hsai+aj o( profhthj 124 Kai a)pestalmenoi h)=san e)k tw=n Farisaiwn 125 kai h)rwthsan au)ton kai ei)=pan au)t= Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj ou)de )Hliaj ou)de o( profhthj
19
Papiro 66 ANO 200 dC Conteuacutedo Evangelho
EUAGGELION IWANNHS - eu)aggeliou )Iwannhj 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn
20
Pronuacutencia Muitos manuais e compecircndios modernos tecircm dado um valor demasiado a pronuacutencia
do grego koinecirc a grande verdade eacute que a pronuacutencia original foi praticamente perdida a pronuacutencia que usualmente se faz foi a adotada pelo humanista Erasmo de Roterdatilde que foi o primeiro a publicar o texto grego dentro da moderna imprensa Mas a eacutepoca de Erasmo jaacute distava em quatorze ou quinze seacuteculos da eacutepoca do grego koinecirc
A pronuacutencia ganhou certo destaque em nossos dias devido a necessidade dos alunos de aprenderem outro idioma pela pronunciaccedilatildeo das palavras Portanto essa parte do idioma deve ser vista como um recurso didaacutetico e natildeo como verdade Nisto eacute onde costumamos a dizer que o grego antigo em seu aspecto da fala estaacute perdido para sempre Portanto o aluno natildeo deve dar muita atenccedilatildeo a tentativa de ser falar o grego antigo seu cuidado deve se concentrar nos aspecto morfoloacutegicos sintaacuteticos e es estiliacutesticos que satildeo mais absorvidos pela leitura silenciosa e analiacutetica e natildeo pela foneacutetica Foi portanto um erro dar muito destaque a suposta sonoridade do grego koinecirc como se fosse um idioma como o inglecircs que se aprende mais falando do que lendo
Adotamos a pronuacutencia pela silaba tocircnica sendo esta a que estaacute com o sinal DICA DE LIacuteNGUA PORTUGUESA A Siacutelaba Tocircnica eacute aquela que se estende quando a palavra eacute pronunciada numa
suposta caiacuteda num abismo Ex A silaba tocircnica de CAVALO eacute o VA pois pronunciando a palavra numa queda de abismo temos
CA VA A A A LO Ainda no aspecto da pronuacutencia podemos destacar
a Antes de γκζ e χ o γ tem som de ldquonrdquo Ex a)ggeloj (pronuacutencia acircnguelos) a)gkura (leia aacutenguumlra = acircncora) o)gxnh (leia oacutenknē = pecircra)
b O θ se pronuncia como th forte em inglecircs Nesta pronuncia chegamos bem perto do ldquodrdquo Talvez seja deste detalhe que encontramos a origem da nossa expressatildeo Deus pois quando pronunciamos qeoj quase dizemos ela
c O σ ς eacute sempre sibilante (possuindo o som de s ou ccedil e natildeo de z) Ex )Ihsouj se pronuncia Iessuacutes e natildeo Jezus
a)skhseij exerciacutecios
Pronuncie em voz alta e copie as seguintes frases legei au)t= [o(] )Ihsou=j )Egw ei)mi h( o(doj kai h( a)lhqeia kai h( zwh
ou)deij e)rxetai proj ton patera ei) mh di e)mou= (Jo 146) a)pekriqh )Ihsou=j )Amhn a)mhn legw soi e)an mh tij gennhqv= e)c
21
u(datoj kai pneumatoj ou) dunatai ei)selqei=n ei)j thn basileian tou= qeou=
Respondeu Jesus Ameacutem (em verdade) ameacutem eu te digo se natildeo algueacutem eacute nascido da aacutegua e do espiacuterito natildeo pode entrar no Reino de Deus (Jo 33)
SIacuteLABAS
a Monossiacutelabas o( h( ton gar ei)j e)k e)n de mh ou) ou)k oj)
b Dissiacutelabas a)-gw a)-mhn a)na qe-oj ei)mi legw bal-lw lo-goj
c Trissiacutelabas a)-del-foj a)n-qrw-poj bi-bli-on i(-e-roj ka-le-w
d Monossiacutelabas a)-pos-to-loj e)k-klh-si-a pan-to-kra-twr pres-bu-te-roj
Siacutelaba eacute a unidade sonora de uma palavra eacute o som ou reuniatildeo de sons que se pronunciam em uma soacute emissatildeo de voz Da reuniatildeo de siacutelabas obteacutem-se um vocaacutebulo ou palavra
Ex a-mor be-nig-da-de mor-to pa-li-to o-laacute
Na liacutengua grega uma palavra tem tantas siacutelabas quantas vogais ou ditongos possuir Assim logoij possui uma vogal e um ditongo e portanto tem duas siacutelabas uma contendo a vogal e a outra contendo o ditongo lo-goij
Quando uma palavra eacute separada em siacutelabas uma consoante que estiver sozinha entre duas vogais se junta agrave vogal que lhe segue
Ex e)-xo-me-noj di-da -jka-loj
As exceccedilotildees a esta regra satildeo as palavras compostas pros-eu-xh sun-a-agw-gh met-xe
Duas ou trecircs consoantes se juntam agrave vogal seguinte sempre que uma palavra grega possa comeccedilar com elas
Ex a) -na -stre-fw (composta de a)na e strefw) Na liacutengua grega uma siacutelaba pode ser longa ou breve Siacutelaba longa eacute aquela que conteacutem uma vogal longa ou um ditongo Ex a)n-qrw-poj dou=-loj Siacutelaba breve eacute aquela que conteacutem uma vogal breve lo-goj
Pronuncie em voz alta e copie as seguintes frases Jo 1512 1 )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin Eu sou a videira verdadeira e o Pai meu o agricultor eacute
22
2 pa=n klh=ma e)n e)moi mh feron karpon ai)rei au)to kai pa=n to karpon
Todo ramo em mim natildeo produzindo fruto (ele) tira o mesmo e todo fruto feron kaqairei au)to i(na karpon pleiona ferv
Produzindo limpa o mesmo para que fruto mais produza
CONSOANTES
Liacutequidas l m n r
Sibilantes s z c y
Em funccedilatildeo de que o z c e o y apresentam um som que parece ser a uniatildeo de duas outras consoantes eles satildeo chamados de consoantes duplas
zzzz = dddd + jjjj cccc = kkkk + jjjj yyyy = pppp + jjjj
Observaccedilatildeo Palavras gregas soacute podem terminar em vogal ou n r j (y c)
Exceccedilotildees e)ke)ke)ke)k de o adveacuterbio de negaccedilatildeo ou)k (ou)x) natildeo e palavras estrangeiras especialmente nomes hebraicos tais como Mariam )Iakwb etc
Ainda no aspecto da pronuacutencia podemos destacar
Antes de g k z e x o g tem som de ldquon = nrdquo Ex a)ggeloj (pronuacutencia anguelos)
O q se pronuncia como th forte em inglecircs Nesta pronuncia chegamos bem perto do ldquodrdquo Talvez seja deste detalhe que encontramos a origem da nossa expressatildeo Deus pois quando pronunciamos qeoj quase dizemos ela
O s j eacute sempre sibilante (possuindo o som de s ou ccedil e natildeo de z) Ex )Ihsouj se pronuncia Iessuacutes e natildeo Jezus
ACENTOS (TONOI TONOI TONOI TONOI ----tonoitonoitonoitonoi)
A maioria das palavras gregas levam acentos O acento no grego tem uma uacutenica finalidade indicar a siacutelaba tocircnica da palavra Esta siacutelaba se destaca das demais por ser proferida com mais forccedila
A escrita grega possui trecircs acentos
Agudo (acute) Grave (`) Circunflexo (^ ou ~)
Os acentos servem para orientar-nos na pronuacutencia mas noacutes natildeo precisamos falar
grego
23
A sua posiccedilatildeo gira em torno das trecircs uacuteltimas siacutelabas 1 Agudo pode encontrar-se numa das trecircs uacuteltimas legw tem som mais forte em
(e) 2 Grave pode encontrar-se na uacuteltima quando seguida por outra palavra qeoj ton
kosmon 3 Circunflexo (ecirc ou atilde) pode estar sobre uma das duas uacuteltimas qew= dou=loj 4 Em conjugaccedilatildeo o acento retrocede agrave primeira siacutelaba a)kouw - hkouon
O Novo Testamento e seu Vocabulaacuterio algumas estatiacutesticas 3
O NT grego possui 5388 palavras diferentes em 7941 versiacuteculos O nuacutemero total de palavras contidas em o NT eacute de 138019 Estas estatiacutesticas estatildeo em BibleWorks for Windows 40 Big Fork Montana Hermeneutika Bible Research Software 1999 e satildeo do Analytical Greek New Testament (AGNT2) de Timothy amp Barbara Friberg Destas 5388 palavras a grande maioria mais de 3000 palavras aparece apenas uma duas ou trecircs vezes em o NT
Cada 7a palavra eacute um artigo definido Cada 15a palavra eacute uma conjunccedilatildeo ldquoerdquo Cada 25a palavra eacute um pronome As 10 palavras mais usadas somam cerca de 45 mil do total enquanto que as 170
palavras que aparecem mais de 100 vezes cada somam cerca de 100 mil do total de vocaacutebulos do NT
Os substantivos satildeo 2368 e aparecem em 28365 formas diferentes Os verbos satildeo 1839 e aparecem em 27773 formas diferentes
EUAGGELION IWANNHS
11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw 111 ei)j ta i)dia
3 httpwwwairtonjocomgrego_biblico
24
h)=lqen kai oi( i)dioi au)ton ou) parelabon 112 o(soi de e)labon au)ton e)dwken au)toi=j e)cousian tekna qeou= genesqai toi=j pisteuousin ei)j to o)noma au)tou= 113 oi( ou)k e)c ai(matwn ou)de e)k qelhmatoj sarkoj ou)de e)k qelhmatoj a)ndroj a)ll e)k qeou= e)gennhqhsan 114 Kai o( logoj sarc e)geneto kai e)skhnwsen e)n h(mi=n kai e)qeasameqa thn docan au)tou= docan w(j monogenou=j para patroj plhrhj xaritoj kai a)lhqeiaj 115 )Iwannhj marturei= peri au)tou= kai kekragen legwn Ou(=toj h)=n o(n ei)=pon (O o)pisw mou e)rxomenoj e)mprosqen mou gegonen o(ti prw=toj mou h)=n 116 o(ti e)k tou= plhrwmatoj au)tou= h(mei=j pantej e)labomen kai xarin a)nti xaritoj
ACENTOS (TONOI)
O Novo Testamento foi originalmente escrito inteiramente em letras maiuacutesculas Natildeo havia marcas para indicar um tom alto ( acute ) um tom baixo ( ` ) ou um tom ascendente e descendente ( ~ ) O sistema de marcas chamadas de acentos eacute encontrado em manuscrito do nono seacuteculo AD para frente Vocecirc os encontraraacute nos textos impressos do Novo Testamento e pode completar este curso e ler o Novo Testamento sem saber mais nada sobre acentos Aqueles que precisarem de informaccedilotildees adicionais devem consultar as seguintes informaccedilotildees
Em ediccedilotildees impressas do Novo Testamento vocecirc encontraraacute trecircs acentos conhecidos como agudo ( ) [por exemplo ti] grave ( ) [proj] e circunflexo [ =] [a)rxv=] Estes acentos natildeo faziam parte do texto original do Novo Testamento eles aparecem apenas em manuscritos do 9ordm Seacuteculo em diante O sistema idealizado pelos escritores do grego claacutessico como uma ajuda para a pronuacutencia como o ( acute ) indicando um tom alto ( ` ) indicando um tom baixo e [ =] um tom ascendente e descendente
Em uns poucos casos os acentos distinguem palavras que de outra forma pareceriam iguais Por exemplo ei) significa ldquoserdquo mas ei)= ldquoeacutesrdquo Eacute possiacutevel ler o Novo Testamento sem saber nada sobre os acentos As regras de acentuaccedilatildeo satildeo complicadas e a maior parte dos estudantes natildeo precisa aprendecirc-las Para os que tecircm um interesse especial o sumaacuterio seguinte provecirc uma introduccedilatildeo baacutesica
Note que siacutelaba longa eacute geralmente aquela que conteacutem uma vogal longa (h w) ou um ditongo Todavia ai e oi satildeo consideradas curtas quando ocorrem no fim de uma palavra (desta forma a siacutelaba final eacute curta em logogogogoijijijij Em ditongos eacute costume colocar o acento sobre a segunda vogal (tou=to)
Regras baacutesicas de acentuaccedilatildeo
1 O acento pode ser colocado sobre uma das trecircs uacuteltimas siacutelabas da palavra (Jo 13 anta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= ou)de e(n o( gegonen
2 Se a uacuteltima siacutelaba de uma palavra eacute longa o acento pode ser colocado soacute em uma
25
das duas uacuteltimas siacutelabas (pneumata mas pneumaton) 3 O acento circunflexo soacute pode ser colocado sobre uma das duas uacuteltimas siacutelabas da
palavra e soacute sobre uma siacutelaba longa (dw=ma dou= (Romai=oi) 4 Em verbos o acento agudo eacute colocado tatildeo longe do fim da palavra quanto
permitem as regras 1 e 2 (didwmi e(disoun) Quando um verbo eacute contracto e o acento agudo for colocado sobre a vogal contraiacuteda este eacute substituiacutedo por um acento circunflexo sobre a vogal contraiacuteda (filew torna-se filw=)
5 Excetuando-se as regras 1 e 2 natildeo haacute regras para indicar onde os acentos satildeo colocados em substantivos Eacute necessaacuterio aprender a colocar o acento ao aprender-se a palavra Mas note que na maior parte das vezes um substantivo conserva o seu acento nos demais casos na mesma siacutelaba em que ele cai no nominativo (a)rxh a)rxh=j) a menos que outras regras exijam uma mudanccedila (pneu=ma pneumatoj) mas pneumatwn [regra 2])
6 Quando uma palavra que naturalmente leva um acento agudo na uacuteltima siacutelaba eacute seguida por outra na mesma frase o acento agudo eacute substituiacutedo por um acento grave (touj a)delfououououjjjj blepw mas blepw touj a)delfououououjjjj)
7 Em circunstacircncias normais uma palavra leva soacute um acento Haacute contudo diversas palavras curtas (por exemplo e)sti me tij pwj) que lanccedilam o acento que elas teriam para traacutes para a palavra anterior quando isso eacute possiacutevel Por exemplo a)nqtrwpoj tij - um certo homem dou=loj tij ndash um escravo h(yato mou tij ndashalgueacutem me tocou (note que o acento de mou foi lanccedilado para traacutes sobre o h(yato e o acento de tij sobre o mou)
8 Dois acentos agudos natildeo podem ficar sem siacutelabas vizinhas Por isso topoj tij ndash um certo lugar (topoacutej eacute impossiacutevel e entatildeo tij simplesmente perde o acento) Mas onde uma palavra dissiacutelaba natildeo pode lanccedilar seu acento para traacutes ela o reteacutem e)n top= tini h=)n ndash ele estava em certo lugar
9 Palavras que laccedilam seus acentos para traacutes satildeo chamadas de encliacuteticas o( h( oi( ai( ei)j e)n e)k ou) e w(j natildeo tecircm acentos
O acento se coloca em cima da vogal da siacutelaba tocircnica da palavra e no caso de cair sobre um ditongo eacute sempre colocado sobre a sua segunda vogal
Ex lam-ba-nei ton dou=lon a)-kou-w tw=j fwnh=j Quando letras maiuacutesculas satildeo acentuadas a aspiraccedilatildeo e o acento satildeo colocados antes
da letra e natildeo em cima dela Ex )Ihsou= - i)hsou= )Eferoj
As uacutenicas palavras gregas que natildeo recebem acentos satildeo as procliacuteticas e as encliacuteticas Procliacuteticas satildeo as palavras monossilaacutebicas que natildeo tecircm acento proacuteprio e satildeo
pronunciadas junto com a palavra que segue agrave qual estatildeo intimamente ligadas Ex o(o(o(o( logoj e)ke)ke)ke)k qeou=
26
A este grupo pertencem as dez palavras gregas que nunca levam acentos Satildeo elas 1 Quatro formas do artigo o( oi( h( ai( 2 O adveacuterbio de negaccedilatildeo ou) (ou)k ou)x) 3 Trecircs preposiccedilotildees e)n ei)j e)k 4 Duas conjunccedilotildees w(jw(jw(jw(j = como eieieiei( = se
Palavras encliacuteticas Satildeo as palavras monossilaacutebicas e dissilaacutebicas que normalmente perdem seu proacuteprio
acento e se pronunciam junto com a palavra que vem antes porque satildeo consideradas como parte delas
Ex a)gapa=j memememe o(o(o(o( qeoj e)stin a)gaqoj A este grupo pertencem A maioria das formas do verbo ei)mi (eu sou) E a maioria
das formas do verbo fhmi As formas do pronome pessoal mou= = meu moi = para mim sou= = teu soi = para ti se = te
ASPIRACcedilAtildeO
Na liacutengua grega as palavras que comeccedilam com vogal ou ditongo levam um sinal
chamado aspiraccedilatildeo (espiacuterito) Este sinal se coloca sobre a vogal inicial ou caso a palavra comeccedilar com ditongo sobre a segunda vogal deste No caso de a palavra comeccedilar com maiuacutescula se coloca antes dela A aspiraccedilatildeo indica como se pronuncia a palavra
e)xomenoj r(hmata ui(ou= )Abraam A aspiraccedilatildeo branda (rsquo ) natildeo afeta a pronuacutencia e natildeo eacute considerada na transliteraccedilatildeo Ex ou)ranoj ceacuteu pronuncia-se uranoacutes a)gaph amor pronuncia-se agaacutepē A aspiraccedilatildeo aacutespera (lsquo ) indica que a palavra se pronuncia com um som parecido com
o ldquohrdquo em inglecircs (house) ou ldquojrdquo em espanhol (juego) Na transliteraccedilatildeo a aspiraccedilatildeo aacutespera eacute representada pela letra h
Ex o(doj caminho pronuncia-se hodoacutes e se translitera hodoacutes eu(rnikw eu acho pronuncia-se e translitera-se heurisco Quando o u ou o r estatildeo no iniacutecio de uma palavra sempre levam aspiraccedilatildeo aacutespera
Ex r(hma = rhecircma palavra u(pomonh = hupomonē paciecircncia Quando uma palavra leva aspiraccedilatildeo e acento na mesma vogal a maneira de colocaacute-lo
se ilustra nos seguintes exemplos e)xw e(n (um) (Anna (Ana)
TREMA O trema (uml) indica que duas vogais juntas natildeo formam um ditongo e que tambeacutem se
pronunciam separadamente Ex i)sxu+i ischuacute-i prwi+ pro-iacute )Hsai+aj Esa-iacuteas
27
a)skhseij - exerciacutecios
1 a)nagignwske kai grafe (Leia e escreva) o( profhthj (o profeta) o( poihthj (o poeta) o( filosofoj (o filoacutesofo) o( didaskaloj (o professor) o( i)atroj (o meacutedico) 2 GRAFE grafre Escreva (Em letras minuacutesculas) EGW LEGW
IWANNHS ESTI O PROFHTHS
SU EI O POIHTHS
UMEIS ESTE OI FILOSOFOI
EGW EIMI O DIDASKALOS
SINAIS DE PONTUACcedilAtildeO
Port Koinecirc Exemplo Grego Ponto final Deus qeoj Viacutergula Deus qeoj Ponto Viacutergula ou dois pontos ou Deus Deus qeoj Deus qeoj
portuguecircs em grego
ponto final igual
viacutergula igual
ponto e viacutergula
dois pontos
exclamaccedilatildeo
ponto no alto da linha
interrogaccedilatildeo helliphelliphelliphellip (cuidado)
28
DICAS DE LIacuteNGUA PORTUGUESA As Classes de Palavras Frase eacute uma combinaccedilatildeo de palavras organizadas segundo determinadas leis Sua
estrutura elementar apoacuteia-se basicamente em duas classes de palavras o substantivo e o verbo Exs
a O menino brinca Substantivo verbo
b As andorinhas voam Substantivo verbo 1 Substantivo Pertencem a esta classe todas as palavras que designam os seres
em geral as entidades reais ou imaginaacuteveis cadeira Cearaacute anjo alegria 2 Verbo Pertencem a essa classe as palavras que designam as accedilotildees ou processos que
ocorrem com os seres em geral cantar falar desaparecer partir O verbo eacute a uacutenica classe de palavras em que o tempo eacute marcado por uma desinecircncia proacutepria conto (presente indica a accedilatildeo feita no tempo real ) cantava ( preteacuterito [passado] imperfeito indica uma accedilatildeo imperfeita natildeo concluiacuteda ) cantei ( preteacuterito perfeito indica uma accedilatildeo concluiacuteda ) cantarei ( futuro aponta uma accedilatildeo que estaacute por vir ) cantaria ( futuro do preteacuterito indica uma accedilatildeo do passado que visava o futuro)
3 Os sateacutelites do substantivo 31 Adjetivo Classe de palavras que serve para indicar as qualidades as propriedades do
substantivo Exs a Cadeira confortaacutevel b Garoto feliz A locuccedilatildeo adjetiva eacute a expressatildeo formada de preposiccedilatildeo mais substantivo
qualificadora de outro substantivo Exs a Casa de tijolos b copo de cristal 32 Numeral Classe que serve para indicar a quantidade dos substantivos quantos
satildeo eles Exs um dez duacutezia oitenta mileiro O numeral ordinal indica a posiccedilatildeo de certo substantivo numa escala de nuacutemeros
dispostos em seacuterie Exs primeiro trigeacutesimo mileacutesimo 33 Artigo Classe que serve basicamente para indicar se o substantivo eacute concebido com
algo jaacute definido e conhecido previamente ou como algo indefinido e natildeo nomeado anteriormente Exs Havia um menino e um cachorro muito amigos O cachorro chama-se Buck e era da raccedila pastor-alematildeo O menino era contente com seu cachorro
4 Os sateacutelites do verbo 41 Adveacuterbio Pertencem a esta classe as palavras que se associam ao verbo para indicar
as vaacuterias circunstacircncias que envolvem a accedilatildeo (tempo lugar modo causa etc ) Exs O aviatildeo pousou suavemente aqui ontem
29
O aviatildeo pousou suavemente aqui ontem Artigo substantivo verbo adveacuterbio de modo adv de lugar adv de tempo OBS Em alguns casos o adveacuterbio pode modificar um adjetivo ou um outro adveacuterbio Exs a O dia foi bastante agitado b Estou muito bem Adveacuterbio adjetivo adveacuterbio adveacuterbio
A locuccedilatildeo adverbial eacute a expressatildeo formada de preposiccedilatildeo mais substantivo modificadora do verbo Exs A aviatildeo pousou no porta-aviotildees sem atraso Verbo locuccedilatildeo adverbial locuccedilatildeo adverbial 42 Pronome Eacute a classe de palavras que serve para indicar uma das trecircs pessoas
do discurso ou situar alguma coisa em relaccedilatildeo a essas trecircs pessoas Ex Noacutes vocecirc minha aquela algueacutem Existem os pronomes pessoais do caso reto que funcionam com sujeito da oraccedilatildeo (eu tu ele noacutes voacutes eles) e do caso obliacutequo que funcionam com complementos da oraccedilatildeo (me te o a se lhe nos vos os as se lhes mim comigo ti contigo si consigo ele ela noacutes conosco voacutes convosco si consigo eles elas) os demonstrativos (aquele aquela aquilo este essa) os possessivos (meu teu minha nosso vosso) os relativos (que qual) os interrogativos (quem qual ) os de tratamento (Senhor Vossa Excelecircncia)
SUBSTANTIVOS GREGOS
O substantivo e o verbo satildeo palavras principais no discurso As outras satildeo
consideradas auxiliares Eis algumas como exemplo a)nqrwpoj a)ggeloj kosmoj logoj liqoj exprimem substacircncia ndash satildeo substantivos luw legw a(giazw
exprimem accedilatildeo ndash satildeo verbos Os substantivos podem servir como sujeito e objeto ou complemento direto
qeoj a)gapa= a)nqrwpon a)nqrwpoj a)gapa= qeon Suj verbo objeto - sujeito verbo Objeto
a) O grego natildeo utiliza a ordem das palavras na formaccedilatildeo da frase como no portuguecircs pode invertecirc-las Por exemplo sujeito predicado complemento e acessoacuterios Deus ama o mundo
b) Grego qeoj a)gapa= ton kosmon O sujeito eacute qeoj e o objeto direto eacute ton kosmon Ordem inversa ton kosmon a)gapa= o( qeoj O sujeito eacute o( qeoj No final da frase e o objeto direto eacute ton kosmon no princiacutepio Conclusatildeo O sujeito eacute indicado pela terminaccedilatildeo [oj] ndash diz-se nominativo ndash N O objeto direto eacute indicado pela terminaccedilatildeo [on] ndash diz-se acusativo ndash A
30
A mudanccedila de forma dos substantivos chama-se Declinaccedilatildeo CASO Caso Sigla Forma Funccedilatildeo
o)nomastikh Nominativo N oj Sujeito genikh Genitivo G ou= Posse dwtikh Dativo D Objeto indireto ai)tiatikh Acusativo A on Objeto direto
c) Determinar o sujeito e o objeto direto nas seguintes frases qeoj a)gapa= ton ui(on
ton ui(on a)gapa qeoj logon legei o( dou=loj )Ihsou legei logon Declinaccedilatildeo
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoj a palavra genikh Genitivo G ou= logou da palavra dwtikh Dativo D Objeto indireto log agrave palavra ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto on logon a palavra
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoi as palavras genikh Genitivo G wn logwn das palavras dwtikh Dativo D Objeto indireto oij logoij agraves palavras ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto ouj logouj as palavras
O grego modifica a uacuteltima siacutelaba das palavras para indicar a sua funccedilatildeo seja qual for a posiccedilatildeo na frase As formas das declinaccedilotildees chamam-se casos
Caso indica funccedilatildeo Forma Caso Sigla Funccedilatildeo Exemplo traduccedilatildeo oj Nominativo N Sujeito logoj palavra ou Genitivo D logou da palavra Dativo A Objeto indireto log agrave palavra on Acusativo A Objeto direto logon a palavra
Os substantivos terminados em [oj] cumprem sempre a funccedilatildeo de sujeito Os substantivos terminados em [on] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto direto Os substantivos terminados em [] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto indireto
diakonoj legei logon qeou= dou=l O diaacutecono fala a palavra de Deus ao servo Sujeito Verbo Objeto direto Objeto indireto
31
Substantivos satildeo palavras que datildeo nomes aos seres de modo geral eles satildeo flexionados com relaccedilatildeo ao seu gecircnero e ao seu nuacutemero
Gecircnero satildeo flexionados em masculino feminino e ainda o neutro Nuacutemero aleacutem do singular e do plural temos o dual As Declinaccedilotildees Gregas Satildeo modificaccedilotildees sofridos pelo substantivo na uacuteltima siacutelaba dando sua funccedilatildeo
sintaacutetica na frase Nem todos os substantivos satildeo flexionados da mesma forma os que apresentam as mesmas flexotildees satildeo agrupados em declinaccedilotildees Os estudiosos antigos da gramaacutetica relacionaram com pequenas variaccedilotildees dez declinaccedilotildees poreacutem haacute trecircs seacuteculos aconteceu uma mudanccedila e reuniram apenas trecircs satildeo estas
Casos Gregos O grego trabalha com casos para indicar as funccedilotildees sintaacuteticas dos substantivos Estes casos satildeo em nuacutemero de oito Nominativo Genitivo Dativo Acusativo Ablativo Locativo Instrumental e Vocativo Mas eles se apresentam em cinco formas apenas Isso porque alguns possuem a mesma forma o Locativo o Instrumental e o Dativo possuem a mesma terminaccedilatildeo (w w) por isso muitas gramaacuteticas os consideram simplesmente como Dativo Os casos Genitivos e Ablativos possuem a mesma terminaccedilatildeo (ou ou) por isso algumas gramaacuteticas os consideram como Genitivo sendo assim em algumas gramaacuteticas os classifiquem apenas em cinco casos assim vejamos esses casos Nominativo eacute o caso que indica que o substantivo exerce a funccedilatildeo sintaacutetica de sujeito da frase
1 O nominativo o chamado predicativo do sujeito nas frases que possuam predicados nominais Ex a)postoloj a)gei ton filon (o apoacutestolo conduz o amigo) o( qeoj kurioj e)stin (Deus eacute o Senhor)
2 Genitivo eacute o caso usado para indicar que o substantivo tem a ideacuteia de uma posse No portuguecircs natildeo eacute usado este termo Ex gnwskomen ton adelfon tou= a)nqrwpou (Noacutes conhecemos o irmatildeo do homem)
3 Dativo eacute o caso que indica a ideacuteia de interesse pessoal Corresponde ao nosso objeto indireto Ex legw t= a)nqrwp (eu falo ao Homem)
4 Acusativo expressa a ideacuteia de extensatildeo corresponde ao nosso objeto direto Ex a)kouw ton logon (eu ouccedilo a palavra)
5 Vocativo eacute o caso que expressa exclamaccedilatildeo Ex kurie a)koue (Senhor Escuta) 6 Ablativo eacute o caso usado com o substantivo indicar a ideacuteia fundamental de origem
derivaccedilatildeo ou ponto de partida Ex o( nomoj e)rxetai ton qeou= (A lei vem de Deus) 7 Locativo eacute o caso que exprimi a ideacuteia de lugar Ex o( a)nqrwpoj e)stin t=
kosm (o homem estaacute no mundo) 8 Instrumental eacute o caso que tem a ideacuteia do meio atraveacutes do qual a accedilatildeo verbal eacute
realizada Podendo tambeacutem indicar a ideacuteia de associaccedilatildeo ou acompanhamento Ex pempw a)rton t= a)postol (eu envio o patildeo pelo apoacutestolo) legw t= qe (eu falo com Deus)
32
Segunda Declinaccedilatildeo Os substantivos da 2ordf declinaccedilatildeo satildeo os substantivos que tecircm raiz - oooo Eles possuem dois gecircneros o Masculino e o Neutro Os masculinos satildeo aqueles substantivos terminados em ojojojoj e tecircm como paradigma o substantivo logojlogojlogojlogoj Jaacute os de gecircneros Neutros satildeo aqueles terminados em onononon cujo paradigma eacute biblonbiblonbiblonbiblon
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N logoj logoi
GENITIVO genikh G logou logwn
DATIVO dwtikh D log logoij
ACUSATIVO ai)tiatikh A logon logouj
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N biblion biblia GENITIVO genikh G bibliou bibliwn DATIVO dwtikh D bibli biblioij ACUSATIVO ai)tiatikh A biblion biblia
Substantivos Masculinos da 2ordf Declinaccedilatildeo ndash ojojojoj
Substantivos Neutros da 2ordf declinaccedilatildeo - onononon
N logoj Palavra biblion O livro
G logou Da palavra bibliou Do livro
Abl logou Da palavra bibliou Do livro
Loc log Na palavra bibli No livro Inst log Com a pela palavra bibli Com o pelo livro D log Agrave palavra bibli Ao livro
A logon Palavra biblion O livro
Voc loge Palavra biblion livro N logoi Palavras biblia Os livros
G logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Abl logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Loc logoij Nas palavras biblioij Nos livros Inst logoij Com as pelas palavras biblioij Com os pelos livros D logoij Agraves palavras biblioij Aos livros
A logouj Palavras biblia Os livros
Voc logoi Palavras biblia livros
33
Vocabulaacuterio Substantivos masculinos seguem o paradigma logojlogojlogojlogoj
SINGULAR PLURAL N logoj logoi
G logou logwn
D log logoij
A logon logouj
Vocabulaacuterio
Grego Portuguecircs O Nordm de Vezes no NT a(martoloj pecador (hamartiologia) 47 a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)lla Mas (ecircnfase 635) a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) de E mas (2771) diaboloj diabo (175) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 filoj Amigo 29 foboj Medo (Fobia 47) kai E tambeacutem (947) kairoj Tempo 85 karpoj Fruto 66 kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave 45) nomoj Lei (Deutero-nocircmio 194) o)xloj Multidatildeo 174 o)fqalmoj Olho 100 oi)koj Casa 115
34
ou) ou)k ou)x natildeo (1619) ou)ranoj Ceacuteu 272 paraklhtoj Consolador advogado 5 potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) qanatoj Morte (tanatologia)120 qeoj Deus deus (teologia 1314) qronoj Trono 62 stauroj Cruz 28 stefanoj Coroa 18 tufloj Cego 50 u(mnoj Hino 2 ui(oj Filho 374 Xristoj Cristo (ungido crisma 529) xronoj Tempo 54 zh=loj Zelo 16
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a(martoloj a)nqrwpoj a)rtoj a)delfoj
a)mnoj a)postoloj didaskaloj e)piskopoj kosmoj ou)ranoj potamoj qanatoj
Decirc o plural e o singular das seguintes palavras
decirc o plural decirc o singular
oJ a[ggelo oiJ diavkonoi
oJ ajdelfov oiJ douloi
oJ qeov oiJ oi[koi
hJ diavkono aiJ qevoi
hJ h[rhmo aiJ oJdoiv
hJ ceirov aiJ a[mpeloi
to gevno ta ajrniva
to e[qo ta tevkna
35
Vocabulaacuterio Substantivos neutros seguem o paradigma biblionbiblionbiblionbiblion
SINGULAR PLURAL N biblion biblia
G bibliou bibliwn
D bibli biblioij
A biblion biblia
Substantivos neutros Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo musthrion Segredo paidion Crianccedila a)rnion Cordeirinho ploi=on Barco navio biblion Livro probaton Ovelha daimonion Democircnio proswpon Rosto face pessoa e)rgon Obra trabalho sabbaton Saacutebado i(eron Templo shmei=on Sinal eu)aggelion Evangelho sunedrion Sineacutedrio lutron Resgate teknon Filho crianccedila marturion Testemunho
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a)rnion daimonion e)rgon i(eron
eu)aggelion lutron marturion teknon musthrion paidion ploi=on probaton
Primeira declinaccedilatildeo Os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm raiz ndash aaaa Eles possuem
dois gecircneros os femininos e os masculinos Os substantivos femininos 1ordf declinaccedilatildeo estatildeo divididos em dois grupos aqueles
cujas raiacutezes terminam numa vogal ou em rrrr que levam a terminaccedilatildeo aaaa e tem como paradigma o substantivo oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia) e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr que levam a terminaccedilatildeo hhhh e tem como paradigma o substantivo grafhgrafhgrafhgrafh Entretanto os substantivos femininos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm uma pequena exceccedilatildeo com relaccedilatildeo aos chamados substantivos sigmaacuteticos (ssss - jjjj) ou seja todos aqueles que acabam em sigma [glglglglwwww====ssssssssaaaa] Eles sofrem alteraccedilotildees no nominativo e no acusativo singular em vez de seguir o paradigma grafē (grafhgrafhgrafhgrafh) eles seguem o paradigma oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia)
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N oi)kia oi)kiai N grafh grafai G oi)kiaj oi)kiw=n G grafh=j grafw=n D oi)ki oi)kiaij D gra fv= grafai=j A oi)kian oi)kiaj A grafhn grafaj
36
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (aaaa) e seguem o paradigma oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia Substantivos Femininos Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo a(martia Pecado metanoia Arrependimento a)lhqeia Verdade o)milia Conversa a)nomia Iniquumlidade oi)kia Casa basileia Reino o(mologia Confissatildeo diakonia Serviccedilo parousia Vinda diaspora Dispersatildeo sofia Sabedoria e)kklhsia Igreja swthria Salvaccedilatildeo e)paggelia Promessa filadelfia Amor fraternal eu)logia Becircnccedilatildeo louvor h(mera Dia eu)xaristia Gratidatildeo qura Porta kardia Coraccedilatildeo petra Rocha pedra koinwnia Comunhatildeo xara Alegria marturia Testemunho w(ra hora
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N glw=ssa glw=ssai N doca docai
G glwsshj glwssw=n G dochj docwn
D glwssv glwssaij D docv docai=j
A glw=ssan glw=ssaj A docan docaj
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (h) e seguem o paradigma
grafgrafgrafgrafh
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo a)paph Amor o)rgh Ira coacutelera a)delfh Irmatilde parabolh Paraacutebolas a)rxh Princiacutepio proseuxh Oraccedilatildeo diaqhkh Alianccedila sinagwgh Sinagoga didaxh Ensino u(paoh Obediecircncia dikaiosunh Justiccedila u(potagh Submissatildeo ei)rhnh Paz u(pomonh Perseveranccedila e)ntolh Mandamento fulh Tribo e)pistolh Carta epiacutestola fwnh Voz som numfh Noiva yuxh Alma
37
ajgrafhngrafA
ai=jgrafv=grafD
w=ngrafh=jgrafG
aigrafhgrafN
PLURALSINGULAR
RAIZRAIZ
Exerciacutecio - a)skhseij
Decline os seguintes substantivos a)paph a)delfh a)rxh diaqhkh didaxh dikaiosunh ei)rhnh e)ntolh e)pistolh numfh o)rgh parabolh proseuxh sinagwgh u(paoh u(potagh u(pomonh fulh fwnh yuxh
Os substantivos masculinos da 1ordf declinaccedilatildeo tambeacutem satildeo divididos em dois grupos aqueles cujas raiacutezes terminam em vogal (neaniaj) ou em tttt (profprofprofprofhhhh tttthhhhς) levam a terminaccedilatildeo aaaaς e tem como paradigma o substantivo neanianeanianeanianeaniaς e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr levam a terminaccedilatildeo hhhhς e tem como paradigma o substantivo profprofprofprofhhhh tttthhhhς Em siacutentese os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo satildeo os femininos terminados em aaaa e em hhhh e os substantivos masculinos terminados em aaaaς e hhhhjjjj
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N neaniaj neaniai N profhthj profh=tai
G neaniou neaniw=n G profhtou profhtw=n
D neani neaniaij D profhtv profhtaij
A neanian neaniaj A profhthn profhtaj
VOCABULAacuteRIO Todos estes substantivos satildeo masculinos (o() o seguem os paradigmas neaniajprofhthj Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo rsquoHliaj Elias krithj Juiz rsquoHsaiaj Isaiacuteas maqhthj Aluno disciacutepulo neaniaj Moccedilo jovem margarithj Peacuterola Bappisthj Batista mesithj Mediador
38
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo eu)aggelisthj Evangelista poihthj Fazedor Zhlwthj Zeloso profhthj Profeta rsquo Israhlithj Israelita stratiwthj Soldado rsquo Iwannhj Joatildeo u(phrethj Ministro servo klepthj Ladratildeo u(pokithj Hipoacutecrita
a)skhseij Decline os seguintes substantivos neaniaj Bappisthj eu)aggelisthj
klepthj maqhthj profhthj u(phrethj
Terceira Declinaccedilatildeo A 3ordf declinaccedilatildeo grega geralmente eacute conhecida como declinaccedilatildeo consoante pois a maioria dos seus substantivos possuem raiz ndash consoante Eacute a mais difiacutecil das declinaccedilotildees gregas Diferente da 1ordf e da 2ordf declinaccedilatildeo a 3ordf abrange os trecircs gecircneros Feminino Masculino e Neutro
SINGULAR PLURAL
N ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς N ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
V φφφφῶῶῶῶςςςς V φφφφῶῶῶῶτατατατα
A ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς A ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
G τοτοτοτοῦῦῦῦ φωτφωτφωτφωτόόόόςςςς G ττττῶῶῶῶνννν φφφφώώώώτωντωντωντων
D ττττῷῷῷῷ φωτφωτφωτφωτίίίί D τοτοτοτοῖῖῖῖςςςς φφφφώώώώσισισισι
substantivo masculino
substantivo feminino
substantivos neutros
nom oJoJoJoJ lovgo hJhJhJhJ oJdov totototo tevknon ajrnivon
genabl toutoutoutou lovgou thththth oJdou toutoutoutou tevknou ajrnivou
dtlcit twtwtwtw lovgw thththth oJdw twtwtwtw tevknw ajrnivw
acus tontontonton lovgon thnthnthnthn oJdovn totototo tevknon ajrnivon
sing
voc lovge oJdev tevknon ajrnivon
nom oiJoiJoiJoiJ lovgoi aiJaiJaiJaiJ oJdoiv tatatata tevkna ajrniva
genabl twntwntwntwn lovgwn twntwntwntwn oJdwn twntwntwntwn tevknwn ajrnivwn
dtlcit toitoitoitoi lovgoi taitaitaitai oJdoi toitoitoitoi tevknoi ajrnivoi
acus toutoutoutou lovgou tatatata ojdouv tatatata tevkna ajrniva
pl
voc lovgoi oJdovi tevkna ajrniva
39
VERBOS GREGOS
A forma como os verbos satildeo identificados (que eacute a que aparece nos dicionaacuterios) eacute a da primeira pessoa do singular do presente do indicativo da voz ativa Assim e)imi (eu sou) legw (eu falo eu digo)
Os verbos tecircm tempo voz e modo como no portuguecircs Os tempos verbais gregos expressam mais a qualidade da accedilatildeo do que o tempo em que a accedilatildeo acontece Somente no Indicativo eacute que o Presente indica Tempo Presente A ideacuteia principal do Presente eacute que a accedilatildeo eacute contiacutenua ainda em progresso e eacute chamada de Linear ou Durativa
Verbo eacute a palavra que indica accedilatildeo ou estado da accedilatildeo as flexotildees sofridas pelo verbo chamam-se conjugaccedilotildees Eles estatildeo divididos em dois grupos de conjugaccedilotildees o de terminaccedilatildeo wwww (legw) possuindo a maioria dos verbos gregos e o de terminaccedilatildeo mimimimi (e)imi) contendo somente uma minoria
Os verbos gregos como no portuguecircs possuem modificaccedilotildees numeacutericas pessoa (1ordf 2ordf e 3ordf) e nuacutemero (singular e plural)
Tempos Verbais O tempo verbal em grego eacute diferente do portuguecircs aleacutem de indicar a eacutepoca o tempo refere-se principalmente agrave qualidade da accedilatildeo ou seja se a accedilatildeo foi completada ou natildeo A accedilatildeo completa chama-se tambeacutem accedilatildeo pontilear e a incompleta linear que eacute descrita como estando em processo em andamento No grego temos trecircs tempos Primaacuterios Presente Perfeito (Passado) e Futuro E trecircs tempos Secundaacuterios Aoristo Imperfeito e Mais-que-Perfeito
Presente indicam aleacutem de uma accedilatildeo pontilear uma accedilatildeo contiacutenua ou um estado incompleto A accedilatildeo eacute descrita como em progresso em andamento durativa ou linear
Futuro como em portuguecircs indica o que vai acontecer Geralmente expressa a ideia de uma accedilatildeo pontilear mas em alguns casos pode ser durativa
Ex Jesus voltaraacute em gloacuteria Imperfeito expressa uma accedilatildeo que foi contiacutenua por algum tempo no passado mas
que jaacute cessou A accedilatildeo pode ter sido continuada habitual intermitente etc o que eacute determinado pelo contexto e pelo significado do verbo
Ex Jesus proclamava o Reino de Deus
Aoristo Eacute um tempo indefinido Essencialmente ele natildeo tem significaccedilatildeo temporal embora esse significado esteja presente no modo indicativo onde o aoristo tem significaccedilatildeo passada e recebe o (faltou o siacutembolo na apostila) de aumento como o tempo imperfeito
Perfeito Eacute um tempo grego peculiar em sua funccedilatildeo e natildeo encontramos correspondecircncia em nossa liacutengua Ele combina a accedilatildeo pontilear e a linear por expressar geralmente no indicativo o efeito ou estado no presente como resultado de uma accedilatildeo no passado indicando assim a permanecircncia de uma accedilatildeo completa ou um estado presente resultado de uma accedilatildeo passada
Mais-que-Perfeito Associa a accedilatildeo pontilear com a linear soacute que estas accedilotildees satildeo combinadas no passado Tem a mesma ideacuteia do nosso passado imperfeito
40
Modos verbais O modo verbal indica a maneira da afirmaccedilatildeo verbal ou seja como a accedilatildeo eacute realizada Eacute a maneira ou a forma por meio da qual o verbo exprime a accedilatildeo Assim temos o Indicativo Subjuntivo Imperativo Optativo Infiniti vo e o Particiacutepio
1 Indicativo que expressa um fato tido como certo
2 Subjuntivo que enuncia o fato de modo possiacutevel duvidoso
3 Imperativo que expressa ordem proibiccedilatildeo conselho
4 Optativo que expressa desejo opccedilatildeo
5 Infinitivo que eacute considerado como um substantivo-verbal O infinitivo eacute um substantivo-verbal Eacute sempre indeclinaacutevel (o que significa que natildeo tem casos N G D A) Quando eacute antecedido de um artigo definido o artigo eacute sempre neutro singular e eacute declinado segundo a funccedilatildeo do infinitivo
6 Particiacutepio eacute considerado como um adjetivo-verbal
Vozes Verbais A voz verbal indica como a accedilatildeo ou o estado do verbo se refere ao sujeito Natildeo existe accedilatildeo sem causa E a origem desta causa eacute descrita pela voz Em grego como no portuguecircs temos trecircs vozes verbais Ativa Meacutedia (reflexiva) e Passiva
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
raiz terminaccedilatildeo
do VIPMP VIPPM
Traduccedilatildeo
Presente do Indicativo
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
-omai
-h
-etai
-ovmeqa
-esqe
-ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
VIPP eu sou solto
VIPM eu solto para mim eu me solto
VIPP tu eacutes solto
VIPM tu soltas para ti tu te soltas
VIPP ele(a) eacute solto
VIPM ele(a) solta para si ele(ou ele se solta
VIPP noacutes somos soltos
VIPM noacutes soltamos para noacutes noacutes nos soltamos
VIPP voacutes sois soltos
VIPM voacutes soltais para voacutes voacutes vos soltais
VIPP eles(as) satildeo soltos
VIPM eles(as) soltam para si eles(as) se soltam
Ativa onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a algo ou algueacutem Ex louw ndash eu lavo Meacutedia (reflexiva) onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a si mesmo Ex luomai - eu me lavo Passiva onde o sujeito sofre a accedilatildeo Ex louomai ndash eu sou lavado
41
Pres Ativa Traduccedilatildeo Pres Meacutedia Traduccedilatildeo louw Eu lavo luomai Eu me lavo loueij Tu lavas lu$ Tu te lavas louei Ele lava louetai Ele se lava louomen Noacutes lavamos louomeqa Noacutes nos lavamos louete Voacutes lavais louesqe Voacutes vos lavais louousi Eles lavam louontai Eles se lavam
Passiva louomai lou$ louetai louomeqa louesqe louontai
Eu sou lavado Tu eacutes lavado Ele eacute lavado Noacutes somos lavados Voacutes sois lavados Eles satildeo lavados
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
VIPA V = verbo I = Indicativo P = Presente A = Ativa VIPMP V = verbo I = Indicativo P = Presente M = meacutedia P = Passiva Paradigmas de verbos de terminaccedilatildeo -w-w-w-w no VIPA e VIPMP Satildeo formados pela simples adiccedilatildeo da terminaccedilatildeo verbal ao radical Observe que a
vogal temaacutetica eacute considerada como parte da terminaccedilatildeo verbal
luvwluvwluvwluvw ajkouvwajkouvwajkouvwajkouvw ejsqivwejsqivwejsqivwejsqivw e[cwe[cwe[cwe[cw levgwlevgwlevgwlevgw ginwvskwginwvskwginwvskwginwvskw gravfwgravfwgravfwgravfw bavllwbavllwbavllwbavllw
VIPA = R + -w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)
luvw
luvei
luvei
luvomen
luvete
luvousi(n)
ajkouvw
ajkouvei
ajkouvei
ajkouvomen
ajkouvete
ajkouvousi(n)
ejsqivw
ejsqivei
ejsqivei(n)
ejsqivomen
ejsqivete
ejsqiv usi(n)
e[cw
e[cei
e[cei
e[comen
e[cete
e[cousi(n)
levgw
levgei
levgei(n)
levgomen
levgete
levgousi(n)
ginwvskw
ginwvskei
ginwvskei(n)
ginwvskomen
ginwvskete
ginwvskousi(n)
gravfw
gravfei
gravfei(n)
gravfomen
gravfete
gravfousi(n)
bavllw
bavllei
bavllei(n)
bavllomen
bavllete
bavllousi(n)
VIPMP = R + -omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -etai -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
ajkouvomai
ajkouvh
ajkouvetai
ajkouovmeqa
ajkouvesqe
ajkouvontai
ejsqivomai
ejsqivh
ejsqivetai
ejsqiovmeqa
ejsqivesqe
ejsqivontai
e[comai
e[ch
e[cetai
ejcovmeqa
e[cesqe
e[contai
levgomai
levgh
levgetai
legovmeqa
levgesqe
levgontai
ginwvskomai
ginwvskh
ginwvsketai
ginwskovmeqa
ginwvskesqe
ginwvskontai
gravfomai
gravfh
gravfetai
grafovmeqa
gravfesqe
gravfontai
bavllomai
bavllh
bavlletai
ballovmeqa
bavllesqe
bavllontai
42
APLICACcedilAtildeO DA QUALIDADE DA ACcedilAtildeO VERBAL NO TEMPO VERB AL Qualidades Tempos _
Presente _ Mais-que-Perfeito
Imperfeito _ Linear - Pontilear Perfeito Linear
Futuro _ Mais-que-Perfeito
Presente _
Futuro _ Pontilear
Aoristo _
VERBOS Pessoa e Nuacutemero
Assim como no portuguecircs tambeacutem no grego os verbos tecircm terminaccedilotildees pessoais que indicam a pessoa e o nuacutemero do sujeito que executa a accedilatildeo
Exemplo Canto Indica que sou eu (1ordf pessoa do singular) que canta Cantas Indica eacutes tu (2ordf pessoa do singular) que cantas Cantamos Indica que somos noacutes (1ordf pessoa do plural) que cantamos
Mesmo que o sujeito jaacute esteja impliacutecito na terminaccedilatildeo verbal eacute possiacutevel que se
queira destacaacute-lo ou enfatizaacute-lo Nesses casos eacute acrescentado o pronome pessoal Exemplo nenikhka ton kosmon ndash venci o mundo e)gw nenikhka ton kosmon ndash eu venci o mundo
PRONOMES
O pronome eacute a palavra que substitui o nome evitando-lhe a repeticcedilatildeo O nome que eacute substituiacutedo pelo pronome chama-se antecedente o pronome concorda com o seu antecedente em gecircnero e nuacutemero
Em grego quando o pronome pessoal eacute usado eacute para dar ecircnfase Nas formas obliacutequas ele eacute bastante usado no NT
Exemplos
43
Jo 125
Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj
Pronomes pessoais
Pessoa Nuacutemero
su pronome pessoal da 2a pessoa nominativo singular
e)gw eu 1ordf Singular
E por que entatildeo batizas se tu natildeo eacutes o Cristo
su tu 2ordf Singular
Mt 69 Pater h(mw=n o( e)n toi=j ou)ranoi=j au)toj h o Ele ela 3ordf Singular
h(mw=n pronome pessoal da 1a pessoa genitivo plural h(me=ij noacutes 1ordf Plural
Pai nosso que estais nos ceacuteus u(me=ij voacutes 2ordf Plural
au)toi ai a Eles elas 3ordf Plural
PRONOMES
1a Pessoa Singular 1a Pessoa Plural N e)gw eu N h(me=ij noacutes
A e)meme me mim A h(ma=j nos conosco
G e)mou= mou de mim G h(mw=n de noacutes
D e)moimoi para mim D h(mi=n para noacutes
2a Pessoa Singular 2a Pessoa Plural
N su tu N u(me=ij voacutes
A se te ti A u(ma=j vos convosco
G sou= de ti G u(mw=n de voacutes
D soi para ti D u(mi=n para voacutes
3a Pessoa Singular 3a Pessoa Plural N au)toj Ele N au)toi Eles
A au)tou= Dele A au)tw=n Deles
G au)t= A ele G au)toi=j A eles
D au)ton Ele D au)touj Eles PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO luwluwluwluw (soltar) lu w Eu solto estou soltando lu eij Tu soltas estaacutes soltando lu ei Ele solta estaacute soltando lu omen Noacutes soltamos estamos soltando o = vogal temaacutetica lu ete Voacutes soltais estais soltando e = vogal temaacutetica lu ousi(n) Eles soltam estatildeo soltando
44
Pessoa e nuacutemero
portuguecircs grego
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eu
tu
elea
noacutes
voacutes
elesas
falo
falas
fala
falamos
falais
falam
ejgw
su
aujto aujth aujto
hJmei
uJmei
aujtoi aujtai aujta
levgw
levgei
levgei
levgomen
levgete
levgousin
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO a)gwa)gwa)gwa)gw (guiar) a)g w Eu guio estou guiando a)g eij Tu guias estaacutes guiando a)g ei Ele guia estaacute guiando a)g omen Noacutes guiamos estamos guiando a)g ete Voacutes guiais estais guiando a)g ousi(n) Eles guiam estatildeo guiando
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO ballwballwballwballw (jogo) ball w Eu jogo estou jogando ball eij Tu jogas estaacutes jogando ball ei Ele joga estaacute jogando ball omen Noacutes jogamos estamos jogando ball ete Voacutes jogais estais jogando ball ousi(n) Eles jogam estatildeo jogando
FUTURO DO INDICATIVO ATIVO luw (soltar) lu s w Eu soltarei lu s eij Tu soltaraacutes lu s ei Ele soltaraacute lu s omen Noacutes soltaremos lu s ete Voacutes soltareis lu s ousi(n) Eles soltaratildeo
45
luw Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo
1ordfps luw luw luein
2ordfps lueij lu$j lu=e
3ordfps luei lu$ luetw
1ordfpl luomen luwmen
2ordfpl luete luhte luete
3ordfpl luousi luwsi luetwsan
luw Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo
1ordfps luomai luwmai luestai
2ordfps lu$ lu$ luou
3ordfps luetai luhtai luesqw
1ordfpl luomeqa luwmeqa
2ordfpl luesqe luhsqe luesqe
3ordfpl luontai luwntai luesqwsan
luw Imperfeito Ativo
1ordfps e)luon
2ordfps e)luej
3ordfps e)lue
1ordfpl e)luomen
2ordfpl e)luete
3ordfpl e)lue
1ordfps e)luon
luw Imperfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps e)luomen
2ordfps e)luo
3ordfps e)lueto
1ordfpl e)luomeqa
2ordfpl e)luesqe
3ordfpl e)luonto
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Ativo Futuro Ativo
1ordfps lusw lusein
2ordfps luseij
3ordfps lusei
1ordfpl lusomen
2ordfpl lusete
3ordfpl lusousi
46
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Meacutedio Futuro Meacutedio
1ordfps lusomai lusestai
2ordfps lus$
3ordfps lusetai
1ordfpl lusomeqa
2ordfpl lusesqe
3ordfpl lusontai
luw Futuro Passivo Futuro Passivo
1ordfps luqhsomai luqhsesqai
2ordfps luqhs$
3ordfps luqhsetai
1ordfpl luqhsomeqa
2ordfpl luqhsesqe
3ordfpl luqhsontai
luw 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo
1ordfps e)lusa lusw lu=sai
2ordfps e)lusaj lus$j lu=son
3ordfps e)luse lus$ lusatw
1ordfpl e)lusamen luswmen
2ordfpl e)lusate lushte lusate
3ordfpl e)lusan luswsi lusatwsan
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio
1ordfps e)lusamhn luswmai lusasqai
2ordfps e)lusw lus$ lu=sai
3ordfps e)lusato lushtai lusasqw
1ordfpl e)lusameqa luswmeqa
2ordfpl e)lusasqe lushsqe lusasqe
3ordfpl e)lusanto luswntai luasqwsan
luw 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo
1ordfps e)luqhn luqw= luqhnai
2ordfps e)luqhj luqh=j luqhti
3ordfps e)luqh luq$= luqhtw
1ordfpl e)luqhmen luqw=men
2ordfpl e)luqhte luqh=te luqhte
3ordfpl e)luqhsan luqw=si luqhtwsan
47
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo Perfeito Ativo
1ordfps leluka lelukw lelukenai
2ordfps lelukaj leluk$j
3ordfps leluke leluk$
1ordfpl lelukamen lelukwmen
2ordfpl lelukate lelukhte
3ordfpl lelukasi (kan) lelukwsi
luw 1ordm Perfeito Meacutedio e Passivo 1ordmPerfeito Meacutedio e Passivo Perfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps lelumai lelusqai
2ordfps lelusai lu=sai
3ordfps lelutai lusasqw
1ordfpl lelumeqa
2ordfpl lelusqe lusasqe
3ordfpl leluntai luasqwsan
luw Mais que Perfeito Ativo
1ordfps e)lelukein
2ordfps e)lelukate
3ordfps e)lelukate
1ordfpl e)lelukate
2ordfpl e)lelukate
3ordfpl e)lelukate
luw + que Perfeito meacutediopassivo
1ordfps e)lelumhn
2ordfps e)leluso
3ordfps e)leluto
1ordfpl e)lelumeqa
2ordfpl e)lelusqe
3ordfpl e)lelunto
Verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv
Em grego haacute duas conjugaccedilotildees baacutesicas identificadas pelos verbos terminados em -w e -mi Embora os verbos em -w sejam mais comuns e regulares vamos primeiramente abordar o verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv que equivale aos nossos verbos auxiliares ser e estar e tambeacutem existir Como em portuguecircs tambeacutem na liacutengua grega este eacute o principal verbo de ligaccedilatildeo
A forma eijmiv (eu sou estou existo) estaacute na 1ps do VIPA (Presente do Indicativo Ativo) Como este verbo natildeo tem a forma passiva e meacutedia podemos dizer simplesmente VIP
48
VIPA ou VIP IMPERFEITO DO IND AT e)imi (SER)
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eijmiv ei ejstiv(n) ejsmevn ejstev eijsiv(n)
eu sou
tu eacutes
elea eacute
noacutes somos
voacutes sois
elesas satildeo
h)mhn h)=j h)=sqa h)=n h)=meqta h)te h)san
Eu era
Tu eras
Ele era
Noacutes eacuteramos
Voacutes eacutereis
Eles eram
Traduza as frases para o portuguecircs
ejgwv eijmi hJ quvrasum
eijmiv presbuvtero
ajgavph ejstin oJ qeov
oJ qeov ejstin ajgaqov
oiJ douloi tou qeou ejsmen
oJ jIwavnnh ejstin a[nqrwpo
ejgwv eijmiv hJ oJdo kai hJ ajlhvqeia kai hJ zwhv
Terminaccedilotildees Pessoais
O pronome pessoal quase natildeo eacute usado no grego pois as proacuteprias terminaccedilotildees jaacute indicam por si que a pessoa estaacute fazendo a accedilatildeo As terminaccedilotildees para os verbos primaacuterios (presente futuro e perfeito) satildeo w eij ei omen ete ousi
RAIZ TEMA VOGAL TEMAacuteTICA a) RAIZ a primeira pessoa do singular do Presente Ativo do Indicativo eacute a raiz do
verbo b) TEMARADICAL eacute a parte constante (quase sempre) de um verbo c) VOGAL TEMAacuteTICA eacute a vogal colocada entre o Tema e as Terminaccedilotildees
Pessoais que comeccedilam com consoantes O ldquoordquo [oacutemicron] antes de ldquomrdquo e ldquogrdquo e ldquoerdquo antes das outras consoantes
Para conjugar um verbo eacute soacute pegar o Tema adicionar as Terminaccedilotildees Pessoais e
colocar a vogal Temaacutetica onde for necessaacuteria Como exemplo vejamos como seria a conjugaccedilatildeo dos verbos luw e a)kouw
49
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees S 1 lu - w
I 2 lu - eij
N 3 lu - ei
P 1 lu o men
L 2 lu e te
U 3 lu - ousi
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees
S 1 a)kouomai o omai
I 2 a)kouv e v
N 3 a)kouetai e etai
P 1 a)kouomeqa o omeqa
L 2 a)kouesqe e esqe
U 3 a)kouontai o ontai
Conjugando os verbos
Forma no original
Categoria Tempo Modo Voz Pessoa Nuacutemero
Forma no leacutexico
Traduccedilatildeo literal
legei Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg legw Ele dizfala
a)koueij
ginwskomen
qelontai
legei
legousi(n)
legw
blepv
ginwskete
blepomai
xaireij
ei)= Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg e)imi Tu eacutes
ballete
a)geij
a)gapw
50
O nnnn (ny) moacutevel
Na terceira pessoa do singular e do plural o nnnn entre parecircnteses indica que a forma completa pode ser tanto e)sti ei)si quanto e)stin ei)sin As formas sem o nnnn normalmente satildeo usadas se a palavra que segue eacute iniciada por consoante formas com o nnnn satildeo normalmente usadas se a palavra que segue eacute iniciada por vogal ou se a forma verbal finaliza o enunciado Mas o uso natildeo eacute riacutegido haacute muitas exceccedilotildees especialmente em apoio do uso do nnnn
Exemplos yeusthj e)stinnnn kai o( pathr au)tou=
Ele eacute o pai da mentira )Iwannhj ou)k e)stinnnn o( Xritou=
Joatildeo natildeo eacute o Cristo )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin
Eu sou a videira (a) verdadeira e o pai meu o agricultor eacute Traduza as frases para o grego
Deus eacute amor
Joatildeo eacute profeta
Eu estou em casa
Jesus estaacute em casa
Somos seus profetas
Jesus eacute o patildeo da vida
Minha casa eacute na cidade
Somos amigos de Jesus
PRESENTE ATIVO DO INDICATIVO 1 blepw eu vejo 21 legw eu digo 2 ginwskw eu conheccedilo 22 luw eu solto destruo 3 grafw eu escrevo 23 metrew eu meccedilo 4 didaskw eu ensino 24 menw eu permaneccedilo 5 e)xw eu tenho 25 nikaw eu venccedilo 6 khrussw eu prego 26 proskunew eu adoro 7 latreuw eu sirvo 27 oi)kodomew eu construo 8 lambanw eu recebo 28 o(mologew eu confesso
51
9 paideuw eu educo 29 paraggellw eu ordeno 10 a)gapaw eu amo 30 krinw eu julgo 11 a)kouw eu escuto 31 paideuw eu educo 12 a)gw eu guio conduzo 32 e(uriskw eu acho encontro 13 telw eu quero desejo 33 louw eu me banho lavo 14 swzw eu salvo liberto 34 filassw eu guardo 15 kairw eu me alegro 35 grafw eu escrevo 16 a)ggelw eu anuncio 36 e)kballw eu expulso removo 17 qerapeuw eu cuido saro curo 37 e)sqiw eu como 18 a)postelw eu envio 38 diwkw eu persigo sigo 19 e)ggizw eu me aproximo 39 qanatow eu mato 20 tarassw eu agito 40 sunagw Eu reuacuteno convoco
ARTIGOS
PLURALSINGULARNeutFemMascNeutFemMasc
ta tajtouj to thnton
toi=jtai=jtoi=jt=tv= t=
tw=ntw=ntw=ntou= th=j tou=
taai(oi(toh(o(
O artigo Em portuguecircs temos artigos definidos (o a os as) e indefinidos (um uma uns
umas) Em grego existe apenas o artigo definido Assim uma palavra como logoj pode ser traduzida como palavra ou como uma palavra dependendo do contexto Mas o uso do artigo definido em grego corresponde em grande parte ao uso do artigo definido em portuguecircs As diferenccedilas satildeo frequumlentemente muito sutis para serem mencionadas numa introduccedilatildeo Atenccedilatildeo deveraacute ser dada ao modo como o artigo eacute usado nos exerciacutecios de grego e de portuguecircs que seguem e no Novo Testamento
O artigo grego geralmente funciona como o adjetivo concordando com a palavra
que ele modifica em gecircnero nuacutemero e caso
52
masculino feminino neutro
singular plural singular plural singular plural
nom oJ o oiJ os hJ a aiJ as tov oa tav osas
genabl tou do twn dos th da twn das tou doda twn dosdas
dat
loc
inst
tw
ao
no
com o
pelo
toi
aos
nos
com os
pelos
th
agrave
na
com a
pela
tai
agraves
nas
com as
pelas
tw
aoagrave
nona
com oa
peloa
toi
aosagraves
nosnas
com osas
pelosas
acus tovn o touv os thvn a tavv as tov oa tavv osas
Exerciacutecio Coloque os artigos correspondentes para cada substantivo
a[mpelwn (fem) aijwnwn (masc) gevno (neut)
a[nqrwpou a[rcontwn (masc) diavkonwn (fem)
ajpovstolo (masc) ajdelfoi qeoiv (masc)
a[rtou bivon kuvrioi
didavskalou gavmou laov (masc)
doulw doulw (fem) livqon
h[rhmo (fem) e[qo (neut) mhtrov (fem)
qeoiv (fem) h[rhmoi (fem) oJdou (fem)
kavlamoi (masc) qavnatw udatoi (neut)
nuktou (fem) qrovnoi fwtou (neut)
skovtoi (neut) ajrniva ceirov (fem)
PREPOSICcedilOtildeES proj A proj ton potamon Para o rio 4 Acusativo ei)j A ei)j ton potamon Para dentro do rio 4 Acusativo e)n D e)n t= potam= Dentro do rio em o rio 3 Dativo e)k G e)k potamou= Para fora do rio 2 Genitivo a)po G a)po potamou= Partindo do rio 2 genitivo
Preposiccedilatildeo eacute uma palavra que auxilia o substantivo a expressar o seu caso ou funccedilatildeo
na oraccedilatildeo Eacute chamada de ldquopreacute-posiccedilatildeordquo porque geralmente eacute posicionada na frente do
53
substantivo ao qual auxilia expressar a sua funccedilatildeo Ex e)k th=j sunagwgh=j e)celqontej h)=lqon ei)j thn oi)kian Simwnoj kai
)Andreou Saindo da sinagoga foram para a casa de Simatildeo e Andreacute Nota As preposiccedilotildees e)k e ei)j indicam respectivamente que eles saiacuteram de dentro
da sinagoga para dentro da casa Mesmo que uma preposiccedilatildeo sirva para esclarecer o caso natildeo eacute ela quem governa o
caso Muito pelo contraacuterio na liacutengua grega eacute o caso que determina o significado de uma preposiccedilatildeo Isto significa que uma preposiccedilatildeo pode ter um determinado significado quando usada com um certo caso e significado diferentes quando usada com outros casos O significado de uma preposiccedilatildeo depende entatildeo do caso com o qual ela eacute usada Esse detalhe pode ser observado no vocabulaacuterio da liccedilatildeo
3 2
4 e 2
4
4
4
234
234
234
2
24
4
2
24
24
24
54
O quadro das preposiccedilotildees gregas eacute o seguinte Preposiccedilatildeo Caso que rege Traduccedilatildeo
1 ὑπέρ A acima de
2 ἐπί G sobre
3 ὑπό A sob
4 παρά ampamp ampamp D A G ao lado de
5 ἀmicroφί D A G de ambos os lados de
6 πρός A para em direccedilatildeo de
7 εἰς A para dentro de
8 ἐν D em
9 ἐκ ἐξ G de fora de
10 ἀπό G de afastamento de
11 περί A G ao redor de
12 διά ampamp ampamp G atraveacutes de
13 ἀνά A para cima
14 κατά G para baixo
15 ἀντί G contra
16 πρό G antes de
17 ὀπίσω G atraacutes de depois de
18 σύν D com
19 microετά G com D aleacutem de
55
Vamos apresentar algumas palavras portuguesas que usam estas preposiccedilotildees como prefixos Isto poderaacute ajudar a memorizaccedilatildeo 1 hipeacuterbole ὑπέρ + βάλλω que coloca acima de
2 epitaacutefio ἐπί + τάφος que estaacute sobre o tuacutemulo
3 hipoacutecrita ὑπό + κρίνω que distingue (julga) sob
4 paralelo παρά + ἀλλήλων que estaacute ao lado do outro
5 anfiacutebio ἀmicroφί + βίος que vive em ambos (terra e aacutegua)
6 proseacutelito πρός + ἠλύθον que se encaminha para
7 exegeta εἰς + ἡγέοmicroαι que conduz para
8 energia ἐν + ἔργον que tem forccedila em si
9 ecircxodo ἐκἐξ + ὁδός caminho para fora
10 apogeu ἀπό + γῆ longe da terra
11 periacutemetro περί + microέτρον medida em volta de
12 diacircmetro διά + microέτρον medida atraveacutes de
13 Anastaacutecio ἀνά + ἵστηmicroι que ressurgiu
14 catarata κατά + ῥάσσω que se precipita
15 antiacutedoto ἀντί + δίδωmicroι (remeacutedio) dado contra
16 proacute logo πρό + λόγος palavra (dita) antes de
17 opistoacutedomo ὀπισθό + δόmicroος parte posterior de um templo grego
18 sinoacutetico σύν + ὀράω que abarca com um soacute olhar
19 metafiacutesica microετά + φύσις aleacutem da natureza (fiacutesica)
56
2 G (Genitivo)3 D (Dativo)4 A (Acusativo)
Traduza para o portuguecircs (Resposta no 2ordm Vol De James)
1 o( ui(oj ei)=pen ei)mi (Mc 1462) 2 o( ui(oj tou= a)nqrwpou kurioj e)stin (Mc 228) 3 e)rxetai o( a)delfoj o( kaloj (Mc 331) 4 o( a)nqrwpoj e)rxetai (Mc 61) 5 oi( a)nqrwpoi ou)x a(gioi ei)sin (Mc 124) 6 o( qeoj ei)=pen (Mc 219) 7 o( a)ggeloj o( a(gioj ou)k e)rxetai (Mc 838) 8 o(loj o( kosmoj kaloj e)stin (Mc 149) 9 o( ou)ranoj ou) kaloj e)stin (Mc 1331) 10 o( ui(oj tou= qeou= e)stin a)gaqoj (Mc 311)
57
EXERCIacuteCIOS DE GREGO
a) Qual eacute entatildeo o sujeito e qual eacute o objeto das seguintes frases qeoj fala logon (palavra) qeoj ama dou=lon (servo) dou=loj ama qeon qeon ama dou=loj dou=loj fala logon logon fala dou=loj b) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus c) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus d) Traduza podendo incluir um artigo Note N e A qeoj h)gaphsen ton kosmon kosmoj ou)k h)gaphsen qeon Kurioj h)gaphsen dou=lon o( a)nqrwpoj h)gaphsen qeon presbuteron h)gaphsen Kurioj a)postoloj legei logon logon legei diakonoj dou=loj ballei liqon a)nqrwpoj blepei potamon diaboloj ou)k h)gaphsen qeon
e) Traduza Deus amou mundo e homem Homem amou Senhor
Vocabulaacuterio ALMA = yuxh AMIGO = filoj
BATIZAR = baptizw CARNE = sarc
CONSOLADOR = paraklhtoj COMUNHAtildeO = koinwnia
CEacuteU = ou)ranoj BONITO BOM = kaloj
ADAtildeO = )Adam CAMINHO = o(doj
NOIVA = numfh CASA = oi)=koj
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
17
memorizaccedilatildeo destas Jo 11 Escrita uncial bull ENARXHHNLOGOSKAIOLOGOSHNTONQEONKAIQEOSHNOLOGOS Jo 11 Escrita uncial bull En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj
a b g d e z h q i k l m n c o r sj t u f x ψ w
A B G D E Z H Q I K L M N C O R S T U F X Ψ W
ASKHSEIS - a)skhseij - Exerciacutecios Leia em voz alta Um caccedilador foi agrave mata Levou komida numa lata Matou uma paka
Depoij de komhr dormiu e sonhou Apareceu uma onsa que entrou numa toka onde foi dormir O caccedilador queria mata-la mas tinha do do bicho Resolveu markar a fera maj komo Pegou uma lata fez um furo passou o rabo do bicho pelo furo e deu um no no rabo Depoij foi para kasa em Turno no Parana Doij anos depoij nosso caccedilador passou no mesmo trecho e lembrou-se da onsa Ele se escondeu na mata e esperou De repente um barulho apareseu uma onsa atravessando o trilho Tinha uma lata enferrujada no rabo e atraacutes dela vieram sete oncinhas todaj de latinhas noj raboj
Classificaccedilatildeo das consoantes
18
Agora que vocecirc jaacute conhece a maioria das letras e outros siacutembolos gregosvamos treinar sua leitura
Jo 119-27 IWANNHS KAI OI IOUDAIOI JOAtildeO E OS JUDEUS
IOUDAIOI - )Ioudai=oj Su tij ei)=
Os judeus Tu Quem eacutes
IWANNHS - )Iwannhj )Egw ou)k ei)mi o( Xristoj
Joatildeo Eu natildeo sou o Cristo
IOUDAIOI Ti ou)=n Su )Hliaj ei)=
OS JUDEUS Quem entatildeo Tu eacutes Elias
IWANNHS Ou)
JOAtildeO Natildeo
IOUDAIOI Tij ei)= legeij peri seautou=
OS JUDEUS Quem eacutes Falas acerca de ti mesmo
IWANNHS )Egw fwnh bow=ntoj e)n tv= e)rhm
JOAtildeO Eu sou uma voz no deserto
IOUDAIOI Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj ou)de )Hliaj ou)de o(
profhthj
OS JUDEUS Por que batizas se tu natildeo eacutes o
Cristo nem Elias nem o profeta
IWANNHS )Egw baptizw e)n u(dati mesoj u(mw=n e(sthkei o(( baptizwn e)n pneumati
JOAtildeO Eu batizo em aacutegua no meio de voacutes estaacute
o que batiza em espiacuterito
Kata )Iwannhj Segundo Joatildeo
Joatildeo 119-25 119 Kai au(th e)stin h( marturia tou= )Iwannou o(te a)pesteilan [proj au)ton] oi( )Ioudai=oi e)c (Ierosolumwn i(erei=j kai Leuitaj i(na e)rwthswsin au)ton Su tij ei)= 120 kai w(mologhsen kai ou)k h)rnhsato kai w(mologhsen o(ti )Egw ou)k ei)mi o( Xristoj 121 kai h)rwthsan au)ton Ti ou)=n Su )Hliaj ei)= kai legei Ou)k ei)mi (O profhthj ei)= su kai a)pekriqh Ou) 122 ei)=pan ou)=n au)t= Tij ei)= i(na a)pokrisin dw=men toi=j pemyasin h(ma=j ti legeij peri seautou= 123 e)fh )Egw fwnh bow=ntoj e)n tv= e)rhm Eu)qunate thn o(don kuriou kaqwj ei)=pen )Hsai+aj o( profhthj 124 Kai a)pestalmenoi h)=san e)k tw=n Farisaiwn 125 kai h)rwthsan au)ton kai ei)=pan au)t= Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj ou)de )Hliaj ou)de o( profhthj
19
Papiro 66 ANO 200 dC Conteuacutedo Evangelho
EUAGGELION IWANNHS - eu)aggeliou )Iwannhj 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn
20
Pronuacutencia Muitos manuais e compecircndios modernos tecircm dado um valor demasiado a pronuacutencia
do grego koinecirc a grande verdade eacute que a pronuacutencia original foi praticamente perdida a pronuacutencia que usualmente se faz foi a adotada pelo humanista Erasmo de Roterdatilde que foi o primeiro a publicar o texto grego dentro da moderna imprensa Mas a eacutepoca de Erasmo jaacute distava em quatorze ou quinze seacuteculos da eacutepoca do grego koinecirc
A pronuacutencia ganhou certo destaque em nossos dias devido a necessidade dos alunos de aprenderem outro idioma pela pronunciaccedilatildeo das palavras Portanto essa parte do idioma deve ser vista como um recurso didaacutetico e natildeo como verdade Nisto eacute onde costumamos a dizer que o grego antigo em seu aspecto da fala estaacute perdido para sempre Portanto o aluno natildeo deve dar muita atenccedilatildeo a tentativa de ser falar o grego antigo seu cuidado deve se concentrar nos aspecto morfoloacutegicos sintaacuteticos e es estiliacutesticos que satildeo mais absorvidos pela leitura silenciosa e analiacutetica e natildeo pela foneacutetica Foi portanto um erro dar muito destaque a suposta sonoridade do grego koinecirc como se fosse um idioma como o inglecircs que se aprende mais falando do que lendo
Adotamos a pronuacutencia pela silaba tocircnica sendo esta a que estaacute com o sinal DICA DE LIacuteNGUA PORTUGUESA A Siacutelaba Tocircnica eacute aquela que se estende quando a palavra eacute pronunciada numa
suposta caiacuteda num abismo Ex A silaba tocircnica de CAVALO eacute o VA pois pronunciando a palavra numa queda de abismo temos
CA VA A A A LO Ainda no aspecto da pronuacutencia podemos destacar
a Antes de γκζ e χ o γ tem som de ldquonrdquo Ex a)ggeloj (pronuacutencia acircnguelos) a)gkura (leia aacutenguumlra = acircncora) o)gxnh (leia oacutenknē = pecircra)
b O θ se pronuncia como th forte em inglecircs Nesta pronuncia chegamos bem perto do ldquodrdquo Talvez seja deste detalhe que encontramos a origem da nossa expressatildeo Deus pois quando pronunciamos qeoj quase dizemos ela
c O σ ς eacute sempre sibilante (possuindo o som de s ou ccedil e natildeo de z) Ex )Ihsouj se pronuncia Iessuacutes e natildeo Jezus
a)skhseij exerciacutecios
Pronuncie em voz alta e copie as seguintes frases legei au)t= [o(] )Ihsou=j )Egw ei)mi h( o(doj kai h( a)lhqeia kai h( zwh
ou)deij e)rxetai proj ton patera ei) mh di e)mou= (Jo 146) a)pekriqh )Ihsou=j )Amhn a)mhn legw soi e)an mh tij gennhqv= e)c
21
u(datoj kai pneumatoj ou) dunatai ei)selqei=n ei)j thn basileian tou= qeou=
Respondeu Jesus Ameacutem (em verdade) ameacutem eu te digo se natildeo algueacutem eacute nascido da aacutegua e do espiacuterito natildeo pode entrar no Reino de Deus (Jo 33)
SIacuteLABAS
a Monossiacutelabas o( h( ton gar ei)j e)k e)n de mh ou) ou)k oj)
b Dissiacutelabas a)-gw a)-mhn a)na qe-oj ei)mi legw bal-lw lo-goj
c Trissiacutelabas a)-del-foj a)n-qrw-poj bi-bli-on i(-e-roj ka-le-w
d Monossiacutelabas a)-pos-to-loj e)k-klh-si-a pan-to-kra-twr pres-bu-te-roj
Siacutelaba eacute a unidade sonora de uma palavra eacute o som ou reuniatildeo de sons que se pronunciam em uma soacute emissatildeo de voz Da reuniatildeo de siacutelabas obteacutem-se um vocaacutebulo ou palavra
Ex a-mor be-nig-da-de mor-to pa-li-to o-laacute
Na liacutengua grega uma palavra tem tantas siacutelabas quantas vogais ou ditongos possuir Assim logoij possui uma vogal e um ditongo e portanto tem duas siacutelabas uma contendo a vogal e a outra contendo o ditongo lo-goij
Quando uma palavra eacute separada em siacutelabas uma consoante que estiver sozinha entre duas vogais se junta agrave vogal que lhe segue
Ex e)-xo-me-noj di-da -jka-loj
As exceccedilotildees a esta regra satildeo as palavras compostas pros-eu-xh sun-a-agw-gh met-xe
Duas ou trecircs consoantes se juntam agrave vogal seguinte sempre que uma palavra grega possa comeccedilar com elas
Ex a) -na -stre-fw (composta de a)na e strefw) Na liacutengua grega uma siacutelaba pode ser longa ou breve Siacutelaba longa eacute aquela que conteacutem uma vogal longa ou um ditongo Ex a)n-qrw-poj dou=-loj Siacutelaba breve eacute aquela que conteacutem uma vogal breve lo-goj
Pronuncie em voz alta e copie as seguintes frases Jo 1512 1 )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin Eu sou a videira verdadeira e o Pai meu o agricultor eacute
22
2 pa=n klh=ma e)n e)moi mh feron karpon ai)rei au)to kai pa=n to karpon
Todo ramo em mim natildeo produzindo fruto (ele) tira o mesmo e todo fruto feron kaqairei au)to i(na karpon pleiona ferv
Produzindo limpa o mesmo para que fruto mais produza
CONSOANTES
Liacutequidas l m n r
Sibilantes s z c y
Em funccedilatildeo de que o z c e o y apresentam um som que parece ser a uniatildeo de duas outras consoantes eles satildeo chamados de consoantes duplas
zzzz = dddd + jjjj cccc = kkkk + jjjj yyyy = pppp + jjjj
Observaccedilatildeo Palavras gregas soacute podem terminar em vogal ou n r j (y c)
Exceccedilotildees e)ke)ke)ke)k de o adveacuterbio de negaccedilatildeo ou)k (ou)x) natildeo e palavras estrangeiras especialmente nomes hebraicos tais como Mariam )Iakwb etc
Ainda no aspecto da pronuacutencia podemos destacar
Antes de g k z e x o g tem som de ldquon = nrdquo Ex a)ggeloj (pronuacutencia anguelos)
O q se pronuncia como th forte em inglecircs Nesta pronuncia chegamos bem perto do ldquodrdquo Talvez seja deste detalhe que encontramos a origem da nossa expressatildeo Deus pois quando pronunciamos qeoj quase dizemos ela
O s j eacute sempre sibilante (possuindo o som de s ou ccedil e natildeo de z) Ex )Ihsouj se pronuncia Iessuacutes e natildeo Jezus
ACENTOS (TONOI TONOI TONOI TONOI ----tonoitonoitonoitonoi)
A maioria das palavras gregas levam acentos O acento no grego tem uma uacutenica finalidade indicar a siacutelaba tocircnica da palavra Esta siacutelaba se destaca das demais por ser proferida com mais forccedila
A escrita grega possui trecircs acentos
Agudo (acute) Grave (`) Circunflexo (^ ou ~)
Os acentos servem para orientar-nos na pronuacutencia mas noacutes natildeo precisamos falar
grego
23
A sua posiccedilatildeo gira em torno das trecircs uacuteltimas siacutelabas 1 Agudo pode encontrar-se numa das trecircs uacuteltimas legw tem som mais forte em
(e) 2 Grave pode encontrar-se na uacuteltima quando seguida por outra palavra qeoj ton
kosmon 3 Circunflexo (ecirc ou atilde) pode estar sobre uma das duas uacuteltimas qew= dou=loj 4 Em conjugaccedilatildeo o acento retrocede agrave primeira siacutelaba a)kouw - hkouon
O Novo Testamento e seu Vocabulaacuterio algumas estatiacutesticas 3
O NT grego possui 5388 palavras diferentes em 7941 versiacuteculos O nuacutemero total de palavras contidas em o NT eacute de 138019 Estas estatiacutesticas estatildeo em BibleWorks for Windows 40 Big Fork Montana Hermeneutika Bible Research Software 1999 e satildeo do Analytical Greek New Testament (AGNT2) de Timothy amp Barbara Friberg Destas 5388 palavras a grande maioria mais de 3000 palavras aparece apenas uma duas ou trecircs vezes em o NT
Cada 7a palavra eacute um artigo definido Cada 15a palavra eacute uma conjunccedilatildeo ldquoerdquo Cada 25a palavra eacute um pronome As 10 palavras mais usadas somam cerca de 45 mil do total enquanto que as 170
palavras que aparecem mais de 100 vezes cada somam cerca de 100 mil do total de vocaacutebulos do NT
Os substantivos satildeo 2368 e aparecem em 28365 formas diferentes Os verbos satildeo 1839 e aparecem em 27773 formas diferentes
EUAGGELION IWANNHS
11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw 111 ei)j ta i)dia
3 httpwwwairtonjocomgrego_biblico
24
h)=lqen kai oi( i)dioi au)ton ou) parelabon 112 o(soi de e)labon au)ton e)dwken au)toi=j e)cousian tekna qeou= genesqai toi=j pisteuousin ei)j to o)noma au)tou= 113 oi( ou)k e)c ai(matwn ou)de e)k qelhmatoj sarkoj ou)de e)k qelhmatoj a)ndroj a)ll e)k qeou= e)gennhqhsan 114 Kai o( logoj sarc e)geneto kai e)skhnwsen e)n h(mi=n kai e)qeasameqa thn docan au)tou= docan w(j monogenou=j para patroj plhrhj xaritoj kai a)lhqeiaj 115 )Iwannhj marturei= peri au)tou= kai kekragen legwn Ou(=toj h)=n o(n ei)=pon (O o)pisw mou e)rxomenoj e)mprosqen mou gegonen o(ti prw=toj mou h)=n 116 o(ti e)k tou= plhrwmatoj au)tou= h(mei=j pantej e)labomen kai xarin a)nti xaritoj
ACENTOS (TONOI)
O Novo Testamento foi originalmente escrito inteiramente em letras maiuacutesculas Natildeo havia marcas para indicar um tom alto ( acute ) um tom baixo ( ` ) ou um tom ascendente e descendente ( ~ ) O sistema de marcas chamadas de acentos eacute encontrado em manuscrito do nono seacuteculo AD para frente Vocecirc os encontraraacute nos textos impressos do Novo Testamento e pode completar este curso e ler o Novo Testamento sem saber mais nada sobre acentos Aqueles que precisarem de informaccedilotildees adicionais devem consultar as seguintes informaccedilotildees
Em ediccedilotildees impressas do Novo Testamento vocecirc encontraraacute trecircs acentos conhecidos como agudo ( ) [por exemplo ti] grave ( ) [proj] e circunflexo [ =] [a)rxv=] Estes acentos natildeo faziam parte do texto original do Novo Testamento eles aparecem apenas em manuscritos do 9ordm Seacuteculo em diante O sistema idealizado pelos escritores do grego claacutessico como uma ajuda para a pronuacutencia como o ( acute ) indicando um tom alto ( ` ) indicando um tom baixo e [ =] um tom ascendente e descendente
Em uns poucos casos os acentos distinguem palavras que de outra forma pareceriam iguais Por exemplo ei) significa ldquoserdquo mas ei)= ldquoeacutesrdquo Eacute possiacutevel ler o Novo Testamento sem saber nada sobre os acentos As regras de acentuaccedilatildeo satildeo complicadas e a maior parte dos estudantes natildeo precisa aprendecirc-las Para os que tecircm um interesse especial o sumaacuterio seguinte provecirc uma introduccedilatildeo baacutesica
Note que siacutelaba longa eacute geralmente aquela que conteacutem uma vogal longa (h w) ou um ditongo Todavia ai e oi satildeo consideradas curtas quando ocorrem no fim de uma palavra (desta forma a siacutelaba final eacute curta em logogogogoijijijij Em ditongos eacute costume colocar o acento sobre a segunda vogal (tou=to)
Regras baacutesicas de acentuaccedilatildeo
1 O acento pode ser colocado sobre uma das trecircs uacuteltimas siacutelabas da palavra (Jo 13 anta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= ou)de e(n o( gegonen
2 Se a uacuteltima siacutelaba de uma palavra eacute longa o acento pode ser colocado soacute em uma
25
das duas uacuteltimas siacutelabas (pneumata mas pneumaton) 3 O acento circunflexo soacute pode ser colocado sobre uma das duas uacuteltimas siacutelabas da
palavra e soacute sobre uma siacutelaba longa (dw=ma dou= (Romai=oi) 4 Em verbos o acento agudo eacute colocado tatildeo longe do fim da palavra quanto
permitem as regras 1 e 2 (didwmi e(disoun) Quando um verbo eacute contracto e o acento agudo for colocado sobre a vogal contraiacuteda este eacute substituiacutedo por um acento circunflexo sobre a vogal contraiacuteda (filew torna-se filw=)
5 Excetuando-se as regras 1 e 2 natildeo haacute regras para indicar onde os acentos satildeo colocados em substantivos Eacute necessaacuterio aprender a colocar o acento ao aprender-se a palavra Mas note que na maior parte das vezes um substantivo conserva o seu acento nos demais casos na mesma siacutelaba em que ele cai no nominativo (a)rxh a)rxh=j) a menos que outras regras exijam uma mudanccedila (pneu=ma pneumatoj) mas pneumatwn [regra 2])
6 Quando uma palavra que naturalmente leva um acento agudo na uacuteltima siacutelaba eacute seguida por outra na mesma frase o acento agudo eacute substituiacutedo por um acento grave (touj a)delfououououjjjj blepw mas blepw touj a)delfououououjjjj)
7 Em circunstacircncias normais uma palavra leva soacute um acento Haacute contudo diversas palavras curtas (por exemplo e)sti me tij pwj) que lanccedilam o acento que elas teriam para traacutes para a palavra anterior quando isso eacute possiacutevel Por exemplo a)nqtrwpoj tij - um certo homem dou=loj tij ndash um escravo h(yato mou tij ndashalgueacutem me tocou (note que o acento de mou foi lanccedilado para traacutes sobre o h(yato e o acento de tij sobre o mou)
8 Dois acentos agudos natildeo podem ficar sem siacutelabas vizinhas Por isso topoj tij ndash um certo lugar (topoacutej eacute impossiacutevel e entatildeo tij simplesmente perde o acento) Mas onde uma palavra dissiacutelaba natildeo pode lanccedilar seu acento para traacutes ela o reteacutem e)n top= tini h=)n ndash ele estava em certo lugar
9 Palavras que laccedilam seus acentos para traacutes satildeo chamadas de encliacuteticas o( h( oi( ai( ei)j e)n e)k ou) e w(j natildeo tecircm acentos
O acento se coloca em cima da vogal da siacutelaba tocircnica da palavra e no caso de cair sobre um ditongo eacute sempre colocado sobre a sua segunda vogal
Ex lam-ba-nei ton dou=lon a)-kou-w tw=j fwnh=j Quando letras maiuacutesculas satildeo acentuadas a aspiraccedilatildeo e o acento satildeo colocados antes
da letra e natildeo em cima dela Ex )Ihsou= - i)hsou= )Eferoj
As uacutenicas palavras gregas que natildeo recebem acentos satildeo as procliacuteticas e as encliacuteticas Procliacuteticas satildeo as palavras monossilaacutebicas que natildeo tecircm acento proacuteprio e satildeo
pronunciadas junto com a palavra que segue agrave qual estatildeo intimamente ligadas Ex o(o(o(o( logoj e)ke)ke)ke)k qeou=
26
A este grupo pertencem as dez palavras gregas que nunca levam acentos Satildeo elas 1 Quatro formas do artigo o( oi( h( ai( 2 O adveacuterbio de negaccedilatildeo ou) (ou)k ou)x) 3 Trecircs preposiccedilotildees e)n ei)j e)k 4 Duas conjunccedilotildees w(jw(jw(jw(j = como eieieiei( = se
Palavras encliacuteticas Satildeo as palavras monossilaacutebicas e dissilaacutebicas que normalmente perdem seu proacuteprio
acento e se pronunciam junto com a palavra que vem antes porque satildeo consideradas como parte delas
Ex a)gapa=j memememe o(o(o(o( qeoj e)stin a)gaqoj A este grupo pertencem A maioria das formas do verbo ei)mi (eu sou) E a maioria
das formas do verbo fhmi As formas do pronome pessoal mou= = meu moi = para mim sou= = teu soi = para ti se = te
ASPIRACcedilAtildeO
Na liacutengua grega as palavras que comeccedilam com vogal ou ditongo levam um sinal
chamado aspiraccedilatildeo (espiacuterito) Este sinal se coloca sobre a vogal inicial ou caso a palavra comeccedilar com ditongo sobre a segunda vogal deste No caso de a palavra comeccedilar com maiuacutescula se coloca antes dela A aspiraccedilatildeo indica como se pronuncia a palavra
e)xomenoj r(hmata ui(ou= )Abraam A aspiraccedilatildeo branda (rsquo ) natildeo afeta a pronuacutencia e natildeo eacute considerada na transliteraccedilatildeo Ex ou)ranoj ceacuteu pronuncia-se uranoacutes a)gaph amor pronuncia-se agaacutepē A aspiraccedilatildeo aacutespera (lsquo ) indica que a palavra se pronuncia com um som parecido com
o ldquohrdquo em inglecircs (house) ou ldquojrdquo em espanhol (juego) Na transliteraccedilatildeo a aspiraccedilatildeo aacutespera eacute representada pela letra h
Ex o(doj caminho pronuncia-se hodoacutes e se translitera hodoacutes eu(rnikw eu acho pronuncia-se e translitera-se heurisco Quando o u ou o r estatildeo no iniacutecio de uma palavra sempre levam aspiraccedilatildeo aacutespera
Ex r(hma = rhecircma palavra u(pomonh = hupomonē paciecircncia Quando uma palavra leva aspiraccedilatildeo e acento na mesma vogal a maneira de colocaacute-lo
se ilustra nos seguintes exemplos e)xw e(n (um) (Anna (Ana)
TREMA O trema (uml) indica que duas vogais juntas natildeo formam um ditongo e que tambeacutem se
pronunciam separadamente Ex i)sxu+i ischuacute-i prwi+ pro-iacute )Hsai+aj Esa-iacuteas
27
a)skhseij - exerciacutecios
1 a)nagignwske kai grafe (Leia e escreva) o( profhthj (o profeta) o( poihthj (o poeta) o( filosofoj (o filoacutesofo) o( didaskaloj (o professor) o( i)atroj (o meacutedico) 2 GRAFE grafre Escreva (Em letras minuacutesculas) EGW LEGW
IWANNHS ESTI O PROFHTHS
SU EI O POIHTHS
UMEIS ESTE OI FILOSOFOI
EGW EIMI O DIDASKALOS
SINAIS DE PONTUACcedilAtildeO
Port Koinecirc Exemplo Grego Ponto final Deus qeoj Viacutergula Deus qeoj Ponto Viacutergula ou dois pontos ou Deus Deus qeoj Deus qeoj
portuguecircs em grego
ponto final igual
viacutergula igual
ponto e viacutergula
dois pontos
exclamaccedilatildeo
ponto no alto da linha
interrogaccedilatildeo helliphelliphelliphellip (cuidado)
28
DICAS DE LIacuteNGUA PORTUGUESA As Classes de Palavras Frase eacute uma combinaccedilatildeo de palavras organizadas segundo determinadas leis Sua
estrutura elementar apoacuteia-se basicamente em duas classes de palavras o substantivo e o verbo Exs
a O menino brinca Substantivo verbo
b As andorinhas voam Substantivo verbo 1 Substantivo Pertencem a esta classe todas as palavras que designam os seres
em geral as entidades reais ou imaginaacuteveis cadeira Cearaacute anjo alegria 2 Verbo Pertencem a essa classe as palavras que designam as accedilotildees ou processos que
ocorrem com os seres em geral cantar falar desaparecer partir O verbo eacute a uacutenica classe de palavras em que o tempo eacute marcado por uma desinecircncia proacutepria conto (presente indica a accedilatildeo feita no tempo real ) cantava ( preteacuterito [passado] imperfeito indica uma accedilatildeo imperfeita natildeo concluiacuteda ) cantei ( preteacuterito perfeito indica uma accedilatildeo concluiacuteda ) cantarei ( futuro aponta uma accedilatildeo que estaacute por vir ) cantaria ( futuro do preteacuterito indica uma accedilatildeo do passado que visava o futuro)
3 Os sateacutelites do substantivo 31 Adjetivo Classe de palavras que serve para indicar as qualidades as propriedades do
substantivo Exs a Cadeira confortaacutevel b Garoto feliz A locuccedilatildeo adjetiva eacute a expressatildeo formada de preposiccedilatildeo mais substantivo
qualificadora de outro substantivo Exs a Casa de tijolos b copo de cristal 32 Numeral Classe que serve para indicar a quantidade dos substantivos quantos
satildeo eles Exs um dez duacutezia oitenta mileiro O numeral ordinal indica a posiccedilatildeo de certo substantivo numa escala de nuacutemeros
dispostos em seacuterie Exs primeiro trigeacutesimo mileacutesimo 33 Artigo Classe que serve basicamente para indicar se o substantivo eacute concebido com
algo jaacute definido e conhecido previamente ou como algo indefinido e natildeo nomeado anteriormente Exs Havia um menino e um cachorro muito amigos O cachorro chama-se Buck e era da raccedila pastor-alematildeo O menino era contente com seu cachorro
4 Os sateacutelites do verbo 41 Adveacuterbio Pertencem a esta classe as palavras que se associam ao verbo para indicar
as vaacuterias circunstacircncias que envolvem a accedilatildeo (tempo lugar modo causa etc ) Exs O aviatildeo pousou suavemente aqui ontem
29
O aviatildeo pousou suavemente aqui ontem Artigo substantivo verbo adveacuterbio de modo adv de lugar adv de tempo OBS Em alguns casos o adveacuterbio pode modificar um adjetivo ou um outro adveacuterbio Exs a O dia foi bastante agitado b Estou muito bem Adveacuterbio adjetivo adveacuterbio adveacuterbio
A locuccedilatildeo adverbial eacute a expressatildeo formada de preposiccedilatildeo mais substantivo modificadora do verbo Exs A aviatildeo pousou no porta-aviotildees sem atraso Verbo locuccedilatildeo adverbial locuccedilatildeo adverbial 42 Pronome Eacute a classe de palavras que serve para indicar uma das trecircs pessoas
do discurso ou situar alguma coisa em relaccedilatildeo a essas trecircs pessoas Ex Noacutes vocecirc minha aquela algueacutem Existem os pronomes pessoais do caso reto que funcionam com sujeito da oraccedilatildeo (eu tu ele noacutes voacutes eles) e do caso obliacutequo que funcionam com complementos da oraccedilatildeo (me te o a se lhe nos vos os as se lhes mim comigo ti contigo si consigo ele ela noacutes conosco voacutes convosco si consigo eles elas) os demonstrativos (aquele aquela aquilo este essa) os possessivos (meu teu minha nosso vosso) os relativos (que qual) os interrogativos (quem qual ) os de tratamento (Senhor Vossa Excelecircncia)
SUBSTANTIVOS GREGOS
O substantivo e o verbo satildeo palavras principais no discurso As outras satildeo
consideradas auxiliares Eis algumas como exemplo a)nqrwpoj a)ggeloj kosmoj logoj liqoj exprimem substacircncia ndash satildeo substantivos luw legw a(giazw
exprimem accedilatildeo ndash satildeo verbos Os substantivos podem servir como sujeito e objeto ou complemento direto
qeoj a)gapa= a)nqrwpon a)nqrwpoj a)gapa= qeon Suj verbo objeto - sujeito verbo Objeto
a) O grego natildeo utiliza a ordem das palavras na formaccedilatildeo da frase como no portuguecircs pode invertecirc-las Por exemplo sujeito predicado complemento e acessoacuterios Deus ama o mundo
b) Grego qeoj a)gapa= ton kosmon O sujeito eacute qeoj e o objeto direto eacute ton kosmon Ordem inversa ton kosmon a)gapa= o( qeoj O sujeito eacute o( qeoj No final da frase e o objeto direto eacute ton kosmon no princiacutepio Conclusatildeo O sujeito eacute indicado pela terminaccedilatildeo [oj] ndash diz-se nominativo ndash N O objeto direto eacute indicado pela terminaccedilatildeo [on] ndash diz-se acusativo ndash A
30
A mudanccedila de forma dos substantivos chama-se Declinaccedilatildeo CASO Caso Sigla Forma Funccedilatildeo
o)nomastikh Nominativo N oj Sujeito genikh Genitivo G ou= Posse dwtikh Dativo D Objeto indireto ai)tiatikh Acusativo A on Objeto direto
c) Determinar o sujeito e o objeto direto nas seguintes frases qeoj a)gapa= ton ui(on
ton ui(on a)gapa qeoj logon legei o( dou=loj )Ihsou legei logon Declinaccedilatildeo
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoj a palavra genikh Genitivo G ou= logou da palavra dwtikh Dativo D Objeto indireto log agrave palavra ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto on logon a palavra
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoi as palavras genikh Genitivo G wn logwn das palavras dwtikh Dativo D Objeto indireto oij logoij agraves palavras ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto ouj logouj as palavras
O grego modifica a uacuteltima siacutelaba das palavras para indicar a sua funccedilatildeo seja qual for a posiccedilatildeo na frase As formas das declinaccedilotildees chamam-se casos
Caso indica funccedilatildeo Forma Caso Sigla Funccedilatildeo Exemplo traduccedilatildeo oj Nominativo N Sujeito logoj palavra ou Genitivo D logou da palavra Dativo A Objeto indireto log agrave palavra on Acusativo A Objeto direto logon a palavra
Os substantivos terminados em [oj] cumprem sempre a funccedilatildeo de sujeito Os substantivos terminados em [on] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto direto Os substantivos terminados em [] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto indireto
diakonoj legei logon qeou= dou=l O diaacutecono fala a palavra de Deus ao servo Sujeito Verbo Objeto direto Objeto indireto
31
Substantivos satildeo palavras que datildeo nomes aos seres de modo geral eles satildeo flexionados com relaccedilatildeo ao seu gecircnero e ao seu nuacutemero
Gecircnero satildeo flexionados em masculino feminino e ainda o neutro Nuacutemero aleacutem do singular e do plural temos o dual As Declinaccedilotildees Gregas Satildeo modificaccedilotildees sofridos pelo substantivo na uacuteltima siacutelaba dando sua funccedilatildeo
sintaacutetica na frase Nem todos os substantivos satildeo flexionados da mesma forma os que apresentam as mesmas flexotildees satildeo agrupados em declinaccedilotildees Os estudiosos antigos da gramaacutetica relacionaram com pequenas variaccedilotildees dez declinaccedilotildees poreacutem haacute trecircs seacuteculos aconteceu uma mudanccedila e reuniram apenas trecircs satildeo estas
Casos Gregos O grego trabalha com casos para indicar as funccedilotildees sintaacuteticas dos substantivos Estes casos satildeo em nuacutemero de oito Nominativo Genitivo Dativo Acusativo Ablativo Locativo Instrumental e Vocativo Mas eles se apresentam em cinco formas apenas Isso porque alguns possuem a mesma forma o Locativo o Instrumental e o Dativo possuem a mesma terminaccedilatildeo (w w) por isso muitas gramaacuteticas os consideram simplesmente como Dativo Os casos Genitivos e Ablativos possuem a mesma terminaccedilatildeo (ou ou) por isso algumas gramaacuteticas os consideram como Genitivo sendo assim em algumas gramaacuteticas os classifiquem apenas em cinco casos assim vejamos esses casos Nominativo eacute o caso que indica que o substantivo exerce a funccedilatildeo sintaacutetica de sujeito da frase
1 O nominativo o chamado predicativo do sujeito nas frases que possuam predicados nominais Ex a)postoloj a)gei ton filon (o apoacutestolo conduz o amigo) o( qeoj kurioj e)stin (Deus eacute o Senhor)
2 Genitivo eacute o caso usado para indicar que o substantivo tem a ideacuteia de uma posse No portuguecircs natildeo eacute usado este termo Ex gnwskomen ton adelfon tou= a)nqrwpou (Noacutes conhecemos o irmatildeo do homem)
3 Dativo eacute o caso que indica a ideacuteia de interesse pessoal Corresponde ao nosso objeto indireto Ex legw t= a)nqrwp (eu falo ao Homem)
4 Acusativo expressa a ideacuteia de extensatildeo corresponde ao nosso objeto direto Ex a)kouw ton logon (eu ouccedilo a palavra)
5 Vocativo eacute o caso que expressa exclamaccedilatildeo Ex kurie a)koue (Senhor Escuta) 6 Ablativo eacute o caso usado com o substantivo indicar a ideacuteia fundamental de origem
derivaccedilatildeo ou ponto de partida Ex o( nomoj e)rxetai ton qeou= (A lei vem de Deus) 7 Locativo eacute o caso que exprimi a ideacuteia de lugar Ex o( a)nqrwpoj e)stin t=
kosm (o homem estaacute no mundo) 8 Instrumental eacute o caso que tem a ideacuteia do meio atraveacutes do qual a accedilatildeo verbal eacute
realizada Podendo tambeacutem indicar a ideacuteia de associaccedilatildeo ou acompanhamento Ex pempw a)rton t= a)postol (eu envio o patildeo pelo apoacutestolo) legw t= qe (eu falo com Deus)
32
Segunda Declinaccedilatildeo Os substantivos da 2ordf declinaccedilatildeo satildeo os substantivos que tecircm raiz - oooo Eles possuem dois gecircneros o Masculino e o Neutro Os masculinos satildeo aqueles substantivos terminados em ojojojoj e tecircm como paradigma o substantivo logojlogojlogojlogoj Jaacute os de gecircneros Neutros satildeo aqueles terminados em onononon cujo paradigma eacute biblonbiblonbiblonbiblon
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N logoj logoi
GENITIVO genikh G logou logwn
DATIVO dwtikh D log logoij
ACUSATIVO ai)tiatikh A logon logouj
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N biblion biblia GENITIVO genikh G bibliou bibliwn DATIVO dwtikh D bibli biblioij ACUSATIVO ai)tiatikh A biblion biblia
Substantivos Masculinos da 2ordf Declinaccedilatildeo ndash ojojojoj
Substantivos Neutros da 2ordf declinaccedilatildeo - onononon
N logoj Palavra biblion O livro
G logou Da palavra bibliou Do livro
Abl logou Da palavra bibliou Do livro
Loc log Na palavra bibli No livro Inst log Com a pela palavra bibli Com o pelo livro D log Agrave palavra bibli Ao livro
A logon Palavra biblion O livro
Voc loge Palavra biblion livro N logoi Palavras biblia Os livros
G logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Abl logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Loc logoij Nas palavras biblioij Nos livros Inst logoij Com as pelas palavras biblioij Com os pelos livros D logoij Agraves palavras biblioij Aos livros
A logouj Palavras biblia Os livros
Voc logoi Palavras biblia livros
33
Vocabulaacuterio Substantivos masculinos seguem o paradigma logojlogojlogojlogoj
SINGULAR PLURAL N logoj logoi
G logou logwn
D log logoij
A logon logouj
Vocabulaacuterio
Grego Portuguecircs O Nordm de Vezes no NT a(martoloj pecador (hamartiologia) 47 a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)lla Mas (ecircnfase 635) a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) de E mas (2771) diaboloj diabo (175) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 filoj Amigo 29 foboj Medo (Fobia 47) kai E tambeacutem (947) kairoj Tempo 85 karpoj Fruto 66 kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave 45) nomoj Lei (Deutero-nocircmio 194) o)xloj Multidatildeo 174 o)fqalmoj Olho 100 oi)koj Casa 115
34
ou) ou)k ou)x natildeo (1619) ou)ranoj Ceacuteu 272 paraklhtoj Consolador advogado 5 potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) qanatoj Morte (tanatologia)120 qeoj Deus deus (teologia 1314) qronoj Trono 62 stauroj Cruz 28 stefanoj Coroa 18 tufloj Cego 50 u(mnoj Hino 2 ui(oj Filho 374 Xristoj Cristo (ungido crisma 529) xronoj Tempo 54 zh=loj Zelo 16
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a(martoloj a)nqrwpoj a)rtoj a)delfoj
a)mnoj a)postoloj didaskaloj e)piskopoj kosmoj ou)ranoj potamoj qanatoj
Decirc o plural e o singular das seguintes palavras
decirc o plural decirc o singular
oJ a[ggelo oiJ diavkonoi
oJ ajdelfov oiJ douloi
oJ qeov oiJ oi[koi
hJ diavkono aiJ qevoi
hJ h[rhmo aiJ oJdoiv
hJ ceirov aiJ a[mpeloi
to gevno ta ajrniva
to e[qo ta tevkna
35
Vocabulaacuterio Substantivos neutros seguem o paradigma biblionbiblionbiblionbiblion
SINGULAR PLURAL N biblion biblia
G bibliou bibliwn
D bibli biblioij
A biblion biblia
Substantivos neutros Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo musthrion Segredo paidion Crianccedila a)rnion Cordeirinho ploi=on Barco navio biblion Livro probaton Ovelha daimonion Democircnio proswpon Rosto face pessoa e)rgon Obra trabalho sabbaton Saacutebado i(eron Templo shmei=on Sinal eu)aggelion Evangelho sunedrion Sineacutedrio lutron Resgate teknon Filho crianccedila marturion Testemunho
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a)rnion daimonion e)rgon i(eron
eu)aggelion lutron marturion teknon musthrion paidion ploi=on probaton
Primeira declinaccedilatildeo Os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm raiz ndash aaaa Eles possuem
dois gecircneros os femininos e os masculinos Os substantivos femininos 1ordf declinaccedilatildeo estatildeo divididos em dois grupos aqueles
cujas raiacutezes terminam numa vogal ou em rrrr que levam a terminaccedilatildeo aaaa e tem como paradigma o substantivo oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia) e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr que levam a terminaccedilatildeo hhhh e tem como paradigma o substantivo grafhgrafhgrafhgrafh Entretanto os substantivos femininos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm uma pequena exceccedilatildeo com relaccedilatildeo aos chamados substantivos sigmaacuteticos (ssss - jjjj) ou seja todos aqueles que acabam em sigma [glglglglwwww====ssssssssaaaa] Eles sofrem alteraccedilotildees no nominativo e no acusativo singular em vez de seguir o paradigma grafē (grafhgrafhgrafhgrafh) eles seguem o paradigma oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia)
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N oi)kia oi)kiai N grafh grafai G oi)kiaj oi)kiw=n G grafh=j grafw=n D oi)ki oi)kiaij D gra fv= grafai=j A oi)kian oi)kiaj A grafhn grafaj
36
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (aaaa) e seguem o paradigma oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia Substantivos Femininos Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo a(martia Pecado metanoia Arrependimento a)lhqeia Verdade o)milia Conversa a)nomia Iniquumlidade oi)kia Casa basileia Reino o(mologia Confissatildeo diakonia Serviccedilo parousia Vinda diaspora Dispersatildeo sofia Sabedoria e)kklhsia Igreja swthria Salvaccedilatildeo e)paggelia Promessa filadelfia Amor fraternal eu)logia Becircnccedilatildeo louvor h(mera Dia eu)xaristia Gratidatildeo qura Porta kardia Coraccedilatildeo petra Rocha pedra koinwnia Comunhatildeo xara Alegria marturia Testemunho w(ra hora
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N glw=ssa glw=ssai N doca docai
G glwsshj glwssw=n G dochj docwn
D glwssv glwssaij D docv docai=j
A glw=ssan glw=ssaj A docan docaj
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (h) e seguem o paradigma
grafgrafgrafgrafh
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo a)paph Amor o)rgh Ira coacutelera a)delfh Irmatilde parabolh Paraacutebolas a)rxh Princiacutepio proseuxh Oraccedilatildeo diaqhkh Alianccedila sinagwgh Sinagoga didaxh Ensino u(paoh Obediecircncia dikaiosunh Justiccedila u(potagh Submissatildeo ei)rhnh Paz u(pomonh Perseveranccedila e)ntolh Mandamento fulh Tribo e)pistolh Carta epiacutestola fwnh Voz som numfh Noiva yuxh Alma
37
ajgrafhngrafA
ai=jgrafv=grafD
w=ngrafh=jgrafG
aigrafhgrafN
PLURALSINGULAR
RAIZRAIZ
Exerciacutecio - a)skhseij
Decline os seguintes substantivos a)paph a)delfh a)rxh diaqhkh didaxh dikaiosunh ei)rhnh e)ntolh e)pistolh numfh o)rgh parabolh proseuxh sinagwgh u(paoh u(potagh u(pomonh fulh fwnh yuxh
Os substantivos masculinos da 1ordf declinaccedilatildeo tambeacutem satildeo divididos em dois grupos aqueles cujas raiacutezes terminam em vogal (neaniaj) ou em tttt (profprofprofprofhhhh tttthhhhς) levam a terminaccedilatildeo aaaaς e tem como paradigma o substantivo neanianeanianeanianeaniaς e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr levam a terminaccedilatildeo hhhhς e tem como paradigma o substantivo profprofprofprofhhhh tttthhhhς Em siacutentese os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo satildeo os femininos terminados em aaaa e em hhhh e os substantivos masculinos terminados em aaaaς e hhhhjjjj
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N neaniaj neaniai N profhthj profh=tai
G neaniou neaniw=n G profhtou profhtw=n
D neani neaniaij D profhtv profhtaij
A neanian neaniaj A profhthn profhtaj
VOCABULAacuteRIO Todos estes substantivos satildeo masculinos (o() o seguem os paradigmas neaniajprofhthj Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo rsquoHliaj Elias krithj Juiz rsquoHsaiaj Isaiacuteas maqhthj Aluno disciacutepulo neaniaj Moccedilo jovem margarithj Peacuterola Bappisthj Batista mesithj Mediador
38
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo eu)aggelisthj Evangelista poihthj Fazedor Zhlwthj Zeloso profhthj Profeta rsquo Israhlithj Israelita stratiwthj Soldado rsquo Iwannhj Joatildeo u(phrethj Ministro servo klepthj Ladratildeo u(pokithj Hipoacutecrita
a)skhseij Decline os seguintes substantivos neaniaj Bappisthj eu)aggelisthj
klepthj maqhthj profhthj u(phrethj
Terceira Declinaccedilatildeo A 3ordf declinaccedilatildeo grega geralmente eacute conhecida como declinaccedilatildeo consoante pois a maioria dos seus substantivos possuem raiz ndash consoante Eacute a mais difiacutecil das declinaccedilotildees gregas Diferente da 1ordf e da 2ordf declinaccedilatildeo a 3ordf abrange os trecircs gecircneros Feminino Masculino e Neutro
SINGULAR PLURAL
N ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς N ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
V φφφφῶῶῶῶςςςς V φφφφῶῶῶῶτατατατα
A ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς A ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
G τοτοτοτοῦῦῦῦ φωτφωτφωτφωτόόόόςςςς G ττττῶῶῶῶνννν φφφφώώώώτωντωντωντων
D ττττῷῷῷῷ φωτφωτφωτφωτίίίί D τοτοτοτοῖῖῖῖςςςς φφφφώώώώσισισισι
substantivo masculino
substantivo feminino
substantivos neutros
nom oJoJoJoJ lovgo hJhJhJhJ oJdov totototo tevknon ajrnivon
genabl toutoutoutou lovgou thththth oJdou toutoutoutou tevknou ajrnivou
dtlcit twtwtwtw lovgw thththth oJdw twtwtwtw tevknw ajrnivw
acus tontontonton lovgon thnthnthnthn oJdovn totototo tevknon ajrnivon
sing
voc lovge oJdev tevknon ajrnivon
nom oiJoiJoiJoiJ lovgoi aiJaiJaiJaiJ oJdoiv tatatata tevkna ajrniva
genabl twntwntwntwn lovgwn twntwntwntwn oJdwn twntwntwntwn tevknwn ajrnivwn
dtlcit toitoitoitoi lovgoi taitaitaitai oJdoi toitoitoitoi tevknoi ajrnivoi
acus toutoutoutou lovgou tatatata ojdouv tatatata tevkna ajrniva
pl
voc lovgoi oJdovi tevkna ajrniva
39
VERBOS GREGOS
A forma como os verbos satildeo identificados (que eacute a que aparece nos dicionaacuterios) eacute a da primeira pessoa do singular do presente do indicativo da voz ativa Assim e)imi (eu sou) legw (eu falo eu digo)
Os verbos tecircm tempo voz e modo como no portuguecircs Os tempos verbais gregos expressam mais a qualidade da accedilatildeo do que o tempo em que a accedilatildeo acontece Somente no Indicativo eacute que o Presente indica Tempo Presente A ideacuteia principal do Presente eacute que a accedilatildeo eacute contiacutenua ainda em progresso e eacute chamada de Linear ou Durativa
Verbo eacute a palavra que indica accedilatildeo ou estado da accedilatildeo as flexotildees sofridas pelo verbo chamam-se conjugaccedilotildees Eles estatildeo divididos em dois grupos de conjugaccedilotildees o de terminaccedilatildeo wwww (legw) possuindo a maioria dos verbos gregos e o de terminaccedilatildeo mimimimi (e)imi) contendo somente uma minoria
Os verbos gregos como no portuguecircs possuem modificaccedilotildees numeacutericas pessoa (1ordf 2ordf e 3ordf) e nuacutemero (singular e plural)
Tempos Verbais O tempo verbal em grego eacute diferente do portuguecircs aleacutem de indicar a eacutepoca o tempo refere-se principalmente agrave qualidade da accedilatildeo ou seja se a accedilatildeo foi completada ou natildeo A accedilatildeo completa chama-se tambeacutem accedilatildeo pontilear e a incompleta linear que eacute descrita como estando em processo em andamento No grego temos trecircs tempos Primaacuterios Presente Perfeito (Passado) e Futuro E trecircs tempos Secundaacuterios Aoristo Imperfeito e Mais-que-Perfeito
Presente indicam aleacutem de uma accedilatildeo pontilear uma accedilatildeo contiacutenua ou um estado incompleto A accedilatildeo eacute descrita como em progresso em andamento durativa ou linear
Futuro como em portuguecircs indica o que vai acontecer Geralmente expressa a ideia de uma accedilatildeo pontilear mas em alguns casos pode ser durativa
Ex Jesus voltaraacute em gloacuteria Imperfeito expressa uma accedilatildeo que foi contiacutenua por algum tempo no passado mas
que jaacute cessou A accedilatildeo pode ter sido continuada habitual intermitente etc o que eacute determinado pelo contexto e pelo significado do verbo
Ex Jesus proclamava o Reino de Deus
Aoristo Eacute um tempo indefinido Essencialmente ele natildeo tem significaccedilatildeo temporal embora esse significado esteja presente no modo indicativo onde o aoristo tem significaccedilatildeo passada e recebe o (faltou o siacutembolo na apostila) de aumento como o tempo imperfeito
Perfeito Eacute um tempo grego peculiar em sua funccedilatildeo e natildeo encontramos correspondecircncia em nossa liacutengua Ele combina a accedilatildeo pontilear e a linear por expressar geralmente no indicativo o efeito ou estado no presente como resultado de uma accedilatildeo no passado indicando assim a permanecircncia de uma accedilatildeo completa ou um estado presente resultado de uma accedilatildeo passada
Mais-que-Perfeito Associa a accedilatildeo pontilear com a linear soacute que estas accedilotildees satildeo combinadas no passado Tem a mesma ideacuteia do nosso passado imperfeito
40
Modos verbais O modo verbal indica a maneira da afirmaccedilatildeo verbal ou seja como a accedilatildeo eacute realizada Eacute a maneira ou a forma por meio da qual o verbo exprime a accedilatildeo Assim temos o Indicativo Subjuntivo Imperativo Optativo Infiniti vo e o Particiacutepio
1 Indicativo que expressa um fato tido como certo
2 Subjuntivo que enuncia o fato de modo possiacutevel duvidoso
3 Imperativo que expressa ordem proibiccedilatildeo conselho
4 Optativo que expressa desejo opccedilatildeo
5 Infinitivo que eacute considerado como um substantivo-verbal O infinitivo eacute um substantivo-verbal Eacute sempre indeclinaacutevel (o que significa que natildeo tem casos N G D A) Quando eacute antecedido de um artigo definido o artigo eacute sempre neutro singular e eacute declinado segundo a funccedilatildeo do infinitivo
6 Particiacutepio eacute considerado como um adjetivo-verbal
Vozes Verbais A voz verbal indica como a accedilatildeo ou o estado do verbo se refere ao sujeito Natildeo existe accedilatildeo sem causa E a origem desta causa eacute descrita pela voz Em grego como no portuguecircs temos trecircs vozes verbais Ativa Meacutedia (reflexiva) e Passiva
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
raiz terminaccedilatildeo
do VIPMP VIPPM
Traduccedilatildeo
Presente do Indicativo
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
-omai
-h
-etai
-ovmeqa
-esqe
-ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
VIPP eu sou solto
VIPM eu solto para mim eu me solto
VIPP tu eacutes solto
VIPM tu soltas para ti tu te soltas
VIPP ele(a) eacute solto
VIPM ele(a) solta para si ele(ou ele se solta
VIPP noacutes somos soltos
VIPM noacutes soltamos para noacutes noacutes nos soltamos
VIPP voacutes sois soltos
VIPM voacutes soltais para voacutes voacutes vos soltais
VIPP eles(as) satildeo soltos
VIPM eles(as) soltam para si eles(as) se soltam
Ativa onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a algo ou algueacutem Ex louw ndash eu lavo Meacutedia (reflexiva) onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a si mesmo Ex luomai - eu me lavo Passiva onde o sujeito sofre a accedilatildeo Ex louomai ndash eu sou lavado
41
Pres Ativa Traduccedilatildeo Pres Meacutedia Traduccedilatildeo louw Eu lavo luomai Eu me lavo loueij Tu lavas lu$ Tu te lavas louei Ele lava louetai Ele se lava louomen Noacutes lavamos louomeqa Noacutes nos lavamos louete Voacutes lavais louesqe Voacutes vos lavais louousi Eles lavam louontai Eles se lavam
Passiva louomai lou$ louetai louomeqa louesqe louontai
Eu sou lavado Tu eacutes lavado Ele eacute lavado Noacutes somos lavados Voacutes sois lavados Eles satildeo lavados
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
VIPA V = verbo I = Indicativo P = Presente A = Ativa VIPMP V = verbo I = Indicativo P = Presente M = meacutedia P = Passiva Paradigmas de verbos de terminaccedilatildeo -w-w-w-w no VIPA e VIPMP Satildeo formados pela simples adiccedilatildeo da terminaccedilatildeo verbal ao radical Observe que a
vogal temaacutetica eacute considerada como parte da terminaccedilatildeo verbal
luvwluvwluvwluvw ajkouvwajkouvwajkouvwajkouvw ejsqivwejsqivwejsqivwejsqivw e[cwe[cwe[cwe[cw levgwlevgwlevgwlevgw ginwvskwginwvskwginwvskwginwvskw gravfwgravfwgravfwgravfw bavllwbavllwbavllwbavllw
VIPA = R + -w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)
luvw
luvei
luvei
luvomen
luvete
luvousi(n)
ajkouvw
ajkouvei
ajkouvei
ajkouvomen
ajkouvete
ajkouvousi(n)
ejsqivw
ejsqivei
ejsqivei(n)
ejsqivomen
ejsqivete
ejsqiv usi(n)
e[cw
e[cei
e[cei
e[comen
e[cete
e[cousi(n)
levgw
levgei
levgei(n)
levgomen
levgete
levgousi(n)
ginwvskw
ginwvskei
ginwvskei(n)
ginwvskomen
ginwvskete
ginwvskousi(n)
gravfw
gravfei
gravfei(n)
gravfomen
gravfete
gravfousi(n)
bavllw
bavllei
bavllei(n)
bavllomen
bavllete
bavllousi(n)
VIPMP = R + -omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -etai -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
ajkouvomai
ajkouvh
ajkouvetai
ajkouovmeqa
ajkouvesqe
ajkouvontai
ejsqivomai
ejsqivh
ejsqivetai
ejsqiovmeqa
ejsqivesqe
ejsqivontai
e[comai
e[ch
e[cetai
ejcovmeqa
e[cesqe
e[contai
levgomai
levgh
levgetai
legovmeqa
levgesqe
levgontai
ginwvskomai
ginwvskh
ginwvsketai
ginwskovmeqa
ginwvskesqe
ginwvskontai
gravfomai
gravfh
gravfetai
grafovmeqa
gravfesqe
gravfontai
bavllomai
bavllh
bavlletai
ballovmeqa
bavllesqe
bavllontai
42
APLICACcedilAtildeO DA QUALIDADE DA ACcedilAtildeO VERBAL NO TEMPO VERB AL Qualidades Tempos _
Presente _ Mais-que-Perfeito
Imperfeito _ Linear - Pontilear Perfeito Linear
Futuro _ Mais-que-Perfeito
Presente _
Futuro _ Pontilear
Aoristo _
VERBOS Pessoa e Nuacutemero
Assim como no portuguecircs tambeacutem no grego os verbos tecircm terminaccedilotildees pessoais que indicam a pessoa e o nuacutemero do sujeito que executa a accedilatildeo
Exemplo Canto Indica que sou eu (1ordf pessoa do singular) que canta Cantas Indica eacutes tu (2ordf pessoa do singular) que cantas Cantamos Indica que somos noacutes (1ordf pessoa do plural) que cantamos
Mesmo que o sujeito jaacute esteja impliacutecito na terminaccedilatildeo verbal eacute possiacutevel que se
queira destacaacute-lo ou enfatizaacute-lo Nesses casos eacute acrescentado o pronome pessoal Exemplo nenikhka ton kosmon ndash venci o mundo e)gw nenikhka ton kosmon ndash eu venci o mundo
PRONOMES
O pronome eacute a palavra que substitui o nome evitando-lhe a repeticcedilatildeo O nome que eacute substituiacutedo pelo pronome chama-se antecedente o pronome concorda com o seu antecedente em gecircnero e nuacutemero
Em grego quando o pronome pessoal eacute usado eacute para dar ecircnfase Nas formas obliacutequas ele eacute bastante usado no NT
Exemplos
43
Jo 125
Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj
Pronomes pessoais
Pessoa Nuacutemero
su pronome pessoal da 2a pessoa nominativo singular
e)gw eu 1ordf Singular
E por que entatildeo batizas se tu natildeo eacutes o Cristo
su tu 2ordf Singular
Mt 69 Pater h(mw=n o( e)n toi=j ou)ranoi=j au)toj h o Ele ela 3ordf Singular
h(mw=n pronome pessoal da 1a pessoa genitivo plural h(me=ij noacutes 1ordf Plural
Pai nosso que estais nos ceacuteus u(me=ij voacutes 2ordf Plural
au)toi ai a Eles elas 3ordf Plural
PRONOMES
1a Pessoa Singular 1a Pessoa Plural N e)gw eu N h(me=ij noacutes
A e)meme me mim A h(ma=j nos conosco
G e)mou= mou de mim G h(mw=n de noacutes
D e)moimoi para mim D h(mi=n para noacutes
2a Pessoa Singular 2a Pessoa Plural
N su tu N u(me=ij voacutes
A se te ti A u(ma=j vos convosco
G sou= de ti G u(mw=n de voacutes
D soi para ti D u(mi=n para voacutes
3a Pessoa Singular 3a Pessoa Plural N au)toj Ele N au)toi Eles
A au)tou= Dele A au)tw=n Deles
G au)t= A ele G au)toi=j A eles
D au)ton Ele D au)touj Eles PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO luwluwluwluw (soltar) lu w Eu solto estou soltando lu eij Tu soltas estaacutes soltando lu ei Ele solta estaacute soltando lu omen Noacutes soltamos estamos soltando o = vogal temaacutetica lu ete Voacutes soltais estais soltando e = vogal temaacutetica lu ousi(n) Eles soltam estatildeo soltando
44
Pessoa e nuacutemero
portuguecircs grego
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eu
tu
elea
noacutes
voacutes
elesas
falo
falas
fala
falamos
falais
falam
ejgw
su
aujto aujth aujto
hJmei
uJmei
aujtoi aujtai aujta
levgw
levgei
levgei
levgomen
levgete
levgousin
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO a)gwa)gwa)gwa)gw (guiar) a)g w Eu guio estou guiando a)g eij Tu guias estaacutes guiando a)g ei Ele guia estaacute guiando a)g omen Noacutes guiamos estamos guiando a)g ete Voacutes guiais estais guiando a)g ousi(n) Eles guiam estatildeo guiando
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO ballwballwballwballw (jogo) ball w Eu jogo estou jogando ball eij Tu jogas estaacutes jogando ball ei Ele joga estaacute jogando ball omen Noacutes jogamos estamos jogando ball ete Voacutes jogais estais jogando ball ousi(n) Eles jogam estatildeo jogando
FUTURO DO INDICATIVO ATIVO luw (soltar) lu s w Eu soltarei lu s eij Tu soltaraacutes lu s ei Ele soltaraacute lu s omen Noacutes soltaremos lu s ete Voacutes soltareis lu s ousi(n) Eles soltaratildeo
45
luw Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo
1ordfps luw luw luein
2ordfps lueij lu$j lu=e
3ordfps luei lu$ luetw
1ordfpl luomen luwmen
2ordfpl luete luhte luete
3ordfpl luousi luwsi luetwsan
luw Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo
1ordfps luomai luwmai luestai
2ordfps lu$ lu$ luou
3ordfps luetai luhtai luesqw
1ordfpl luomeqa luwmeqa
2ordfpl luesqe luhsqe luesqe
3ordfpl luontai luwntai luesqwsan
luw Imperfeito Ativo
1ordfps e)luon
2ordfps e)luej
3ordfps e)lue
1ordfpl e)luomen
2ordfpl e)luete
3ordfpl e)lue
1ordfps e)luon
luw Imperfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps e)luomen
2ordfps e)luo
3ordfps e)lueto
1ordfpl e)luomeqa
2ordfpl e)luesqe
3ordfpl e)luonto
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Ativo Futuro Ativo
1ordfps lusw lusein
2ordfps luseij
3ordfps lusei
1ordfpl lusomen
2ordfpl lusete
3ordfpl lusousi
46
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Meacutedio Futuro Meacutedio
1ordfps lusomai lusestai
2ordfps lus$
3ordfps lusetai
1ordfpl lusomeqa
2ordfpl lusesqe
3ordfpl lusontai
luw Futuro Passivo Futuro Passivo
1ordfps luqhsomai luqhsesqai
2ordfps luqhs$
3ordfps luqhsetai
1ordfpl luqhsomeqa
2ordfpl luqhsesqe
3ordfpl luqhsontai
luw 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo
1ordfps e)lusa lusw lu=sai
2ordfps e)lusaj lus$j lu=son
3ordfps e)luse lus$ lusatw
1ordfpl e)lusamen luswmen
2ordfpl e)lusate lushte lusate
3ordfpl e)lusan luswsi lusatwsan
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio
1ordfps e)lusamhn luswmai lusasqai
2ordfps e)lusw lus$ lu=sai
3ordfps e)lusato lushtai lusasqw
1ordfpl e)lusameqa luswmeqa
2ordfpl e)lusasqe lushsqe lusasqe
3ordfpl e)lusanto luswntai luasqwsan
luw 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo
1ordfps e)luqhn luqw= luqhnai
2ordfps e)luqhj luqh=j luqhti
3ordfps e)luqh luq$= luqhtw
1ordfpl e)luqhmen luqw=men
2ordfpl e)luqhte luqh=te luqhte
3ordfpl e)luqhsan luqw=si luqhtwsan
47
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo Perfeito Ativo
1ordfps leluka lelukw lelukenai
2ordfps lelukaj leluk$j
3ordfps leluke leluk$
1ordfpl lelukamen lelukwmen
2ordfpl lelukate lelukhte
3ordfpl lelukasi (kan) lelukwsi
luw 1ordm Perfeito Meacutedio e Passivo 1ordmPerfeito Meacutedio e Passivo Perfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps lelumai lelusqai
2ordfps lelusai lu=sai
3ordfps lelutai lusasqw
1ordfpl lelumeqa
2ordfpl lelusqe lusasqe
3ordfpl leluntai luasqwsan
luw Mais que Perfeito Ativo
1ordfps e)lelukein
2ordfps e)lelukate
3ordfps e)lelukate
1ordfpl e)lelukate
2ordfpl e)lelukate
3ordfpl e)lelukate
luw + que Perfeito meacutediopassivo
1ordfps e)lelumhn
2ordfps e)leluso
3ordfps e)leluto
1ordfpl e)lelumeqa
2ordfpl e)lelusqe
3ordfpl e)lelunto
Verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv
Em grego haacute duas conjugaccedilotildees baacutesicas identificadas pelos verbos terminados em -w e -mi Embora os verbos em -w sejam mais comuns e regulares vamos primeiramente abordar o verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv que equivale aos nossos verbos auxiliares ser e estar e tambeacutem existir Como em portuguecircs tambeacutem na liacutengua grega este eacute o principal verbo de ligaccedilatildeo
A forma eijmiv (eu sou estou existo) estaacute na 1ps do VIPA (Presente do Indicativo Ativo) Como este verbo natildeo tem a forma passiva e meacutedia podemos dizer simplesmente VIP
48
VIPA ou VIP IMPERFEITO DO IND AT e)imi (SER)
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eijmiv ei ejstiv(n) ejsmevn ejstev eijsiv(n)
eu sou
tu eacutes
elea eacute
noacutes somos
voacutes sois
elesas satildeo
h)mhn h)=j h)=sqa h)=n h)=meqta h)te h)san
Eu era
Tu eras
Ele era
Noacutes eacuteramos
Voacutes eacutereis
Eles eram
Traduza as frases para o portuguecircs
ejgwv eijmi hJ quvrasum
eijmiv presbuvtero
ajgavph ejstin oJ qeov
oJ qeov ejstin ajgaqov
oiJ douloi tou qeou ejsmen
oJ jIwavnnh ejstin a[nqrwpo
ejgwv eijmiv hJ oJdo kai hJ ajlhvqeia kai hJ zwhv
Terminaccedilotildees Pessoais
O pronome pessoal quase natildeo eacute usado no grego pois as proacuteprias terminaccedilotildees jaacute indicam por si que a pessoa estaacute fazendo a accedilatildeo As terminaccedilotildees para os verbos primaacuterios (presente futuro e perfeito) satildeo w eij ei omen ete ousi
RAIZ TEMA VOGAL TEMAacuteTICA a) RAIZ a primeira pessoa do singular do Presente Ativo do Indicativo eacute a raiz do
verbo b) TEMARADICAL eacute a parte constante (quase sempre) de um verbo c) VOGAL TEMAacuteTICA eacute a vogal colocada entre o Tema e as Terminaccedilotildees
Pessoais que comeccedilam com consoantes O ldquoordquo [oacutemicron] antes de ldquomrdquo e ldquogrdquo e ldquoerdquo antes das outras consoantes
Para conjugar um verbo eacute soacute pegar o Tema adicionar as Terminaccedilotildees Pessoais e
colocar a vogal Temaacutetica onde for necessaacuteria Como exemplo vejamos como seria a conjugaccedilatildeo dos verbos luw e a)kouw
49
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees S 1 lu - w
I 2 lu - eij
N 3 lu - ei
P 1 lu o men
L 2 lu e te
U 3 lu - ousi
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees
S 1 a)kouomai o omai
I 2 a)kouv e v
N 3 a)kouetai e etai
P 1 a)kouomeqa o omeqa
L 2 a)kouesqe e esqe
U 3 a)kouontai o ontai
Conjugando os verbos
Forma no original
Categoria Tempo Modo Voz Pessoa Nuacutemero
Forma no leacutexico
Traduccedilatildeo literal
legei Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg legw Ele dizfala
a)koueij
ginwskomen
qelontai
legei
legousi(n)
legw
blepv
ginwskete
blepomai
xaireij
ei)= Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg e)imi Tu eacutes
ballete
a)geij
a)gapw
50
O nnnn (ny) moacutevel
Na terceira pessoa do singular e do plural o nnnn entre parecircnteses indica que a forma completa pode ser tanto e)sti ei)si quanto e)stin ei)sin As formas sem o nnnn normalmente satildeo usadas se a palavra que segue eacute iniciada por consoante formas com o nnnn satildeo normalmente usadas se a palavra que segue eacute iniciada por vogal ou se a forma verbal finaliza o enunciado Mas o uso natildeo eacute riacutegido haacute muitas exceccedilotildees especialmente em apoio do uso do nnnn
Exemplos yeusthj e)stinnnn kai o( pathr au)tou=
Ele eacute o pai da mentira )Iwannhj ou)k e)stinnnn o( Xritou=
Joatildeo natildeo eacute o Cristo )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin
Eu sou a videira (a) verdadeira e o pai meu o agricultor eacute Traduza as frases para o grego
Deus eacute amor
Joatildeo eacute profeta
Eu estou em casa
Jesus estaacute em casa
Somos seus profetas
Jesus eacute o patildeo da vida
Minha casa eacute na cidade
Somos amigos de Jesus
PRESENTE ATIVO DO INDICATIVO 1 blepw eu vejo 21 legw eu digo 2 ginwskw eu conheccedilo 22 luw eu solto destruo 3 grafw eu escrevo 23 metrew eu meccedilo 4 didaskw eu ensino 24 menw eu permaneccedilo 5 e)xw eu tenho 25 nikaw eu venccedilo 6 khrussw eu prego 26 proskunew eu adoro 7 latreuw eu sirvo 27 oi)kodomew eu construo 8 lambanw eu recebo 28 o(mologew eu confesso
51
9 paideuw eu educo 29 paraggellw eu ordeno 10 a)gapaw eu amo 30 krinw eu julgo 11 a)kouw eu escuto 31 paideuw eu educo 12 a)gw eu guio conduzo 32 e(uriskw eu acho encontro 13 telw eu quero desejo 33 louw eu me banho lavo 14 swzw eu salvo liberto 34 filassw eu guardo 15 kairw eu me alegro 35 grafw eu escrevo 16 a)ggelw eu anuncio 36 e)kballw eu expulso removo 17 qerapeuw eu cuido saro curo 37 e)sqiw eu como 18 a)postelw eu envio 38 diwkw eu persigo sigo 19 e)ggizw eu me aproximo 39 qanatow eu mato 20 tarassw eu agito 40 sunagw Eu reuacuteno convoco
ARTIGOS
PLURALSINGULARNeutFemMascNeutFemMasc
ta tajtouj to thnton
toi=jtai=jtoi=jt=tv= t=
tw=ntw=ntw=ntou= th=j tou=
taai(oi(toh(o(
O artigo Em portuguecircs temos artigos definidos (o a os as) e indefinidos (um uma uns
umas) Em grego existe apenas o artigo definido Assim uma palavra como logoj pode ser traduzida como palavra ou como uma palavra dependendo do contexto Mas o uso do artigo definido em grego corresponde em grande parte ao uso do artigo definido em portuguecircs As diferenccedilas satildeo frequumlentemente muito sutis para serem mencionadas numa introduccedilatildeo Atenccedilatildeo deveraacute ser dada ao modo como o artigo eacute usado nos exerciacutecios de grego e de portuguecircs que seguem e no Novo Testamento
O artigo grego geralmente funciona como o adjetivo concordando com a palavra
que ele modifica em gecircnero nuacutemero e caso
52
masculino feminino neutro
singular plural singular plural singular plural
nom oJ o oiJ os hJ a aiJ as tov oa tav osas
genabl tou do twn dos th da twn das tou doda twn dosdas
dat
loc
inst
tw
ao
no
com o
pelo
toi
aos
nos
com os
pelos
th
agrave
na
com a
pela
tai
agraves
nas
com as
pelas
tw
aoagrave
nona
com oa
peloa
toi
aosagraves
nosnas
com osas
pelosas
acus tovn o touv os thvn a tavv as tov oa tavv osas
Exerciacutecio Coloque os artigos correspondentes para cada substantivo
a[mpelwn (fem) aijwnwn (masc) gevno (neut)
a[nqrwpou a[rcontwn (masc) diavkonwn (fem)
ajpovstolo (masc) ajdelfoi qeoiv (masc)
a[rtou bivon kuvrioi
didavskalou gavmou laov (masc)
doulw doulw (fem) livqon
h[rhmo (fem) e[qo (neut) mhtrov (fem)
qeoiv (fem) h[rhmoi (fem) oJdou (fem)
kavlamoi (masc) qavnatw udatoi (neut)
nuktou (fem) qrovnoi fwtou (neut)
skovtoi (neut) ajrniva ceirov (fem)
PREPOSICcedilOtildeES proj A proj ton potamon Para o rio 4 Acusativo ei)j A ei)j ton potamon Para dentro do rio 4 Acusativo e)n D e)n t= potam= Dentro do rio em o rio 3 Dativo e)k G e)k potamou= Para fora do rio 2 Genitivo a)po G a)po potamou= Partindo do rio 2 genitivo
Preposiccedilatildeo eacute uma palavra que auxilia o substantivo a expressar o seu caso ou funccedilatildeo
na oraccedilatildeo Eacute chamada de ldquopreacute-posiccedilatildeordquo porque geralmente eacute posicionada na frente do
53
substantivo ao qual auxilia expressar a sua funccedilatildeo Ex e)k th=j sunagwgh=j e)celqontej h)=lqon ei)j thn oi)kian Simwnoj kai
)Andreou Saindo da sinagoga foram para a casa de Simatildeo e Andreacute Nota As preposiccedilotildees e)k e ei)j indicam respectivamente que eles saiacuteram de dentro
da sinagoga para dentro da casa Mesmo que uma preposiccedilatildeo sirva para esclarecer o caso natildeo eacute ela quem governa o
caso Muito pelo contraacuterio na liacutengua grega eacute o caso que determina o significado de uma preposiccedilatildeo Isto significa que uma preposiccedilatildeo pode ter um determinado significado quando usada com um certo caso e significado diferentes quando usada com outros casos O significado de uma preposiccedilatildeo depende entatildeo do caso com o qual ela eacute usada Esse detalhe pode ser observado no vocabulaacuterio da liccedilatildeo
3 2
4 e 2
4
4
4
234
234
234
2
24
4
2
24
24
24
54
O quadro das preposiccedilotildees gregas eacute o seguinte Preposiccedilatildeo Caso que rege Traduccedilatildeo
1 ὑπέρ A acima de
2 ἐπί G sobre
3 ὑπό A sob
4 παρά ampamp ampamp D A G ao lado de
5 ἀmicroφί D A G de ambos os lados de
6 πρός A para em direccedilatildeo de
7 εἰς A para dentro de
8 ἐν D em
9 ἐκ ἐξ G de fora de
10 ἀπό G de afastamento de
11 περί A G ao redor de
12 διά ampamp ampamp G atraveacutes de
13 ἀνά A para cima
14 κατά G para baixo
15 ἀντί G contra
16 πρό G antes de
17 ὀπίσω G atraacutes de depois de
18 σύν D com
19 microετά G com D aleacutem de
55
Vamos apresentar algumas palavras portuguesas que usam estas preposiccedilotildees como prefixos Isto poderaacute ajudar a memorizaccedilatildeo 1 hipeacuterbole ὑπέρ + βάλλω que coloca acima de
2 epitaacutefio ἐπί + τάφος que estaacute sobre o tuacutemulo
3 hipoacutecrita ὑπό + κρίνω que distingue (julga) sob
4 paralelo παρά + ἀλλήλων que estaacute ao lado do outro
5 anfiacutebio ἀmicroφί + βίος que vive em ambos (terra e aacutegua)
6 proseacutelito πρός + ἠλύθον que se encaminha para
7 exegeta εἰς + ἡγέοmicroαι que conduz para
8 energia ἐν + ἔργον que tem forccedila em si
9 ecircxodo ἐκἐξ + ὁδός caminho para fora
10 apogeu ἀπό + γῆ longe da terra
11 periacutemetro περί + microέτρον medida em volta de
12 diacircmetro διά + microέτρον medida atraveacutes de
13 Anastaacutecio ἀνά + ἵστηmicroι que ressurgiu
14 catarata κατά + ῥάσσω que se precipita
15 antiacutedoto ἀντί + δίδωmicroι (remeacutedio) dado contra
16 proacute logo πρό + λόγος palavra (dita) antes de
17 opistoacutedomo ὀπισθό + δόmicroος parte posterior de um templo grego
18 sinoacutetico σύν + ὀράω que abarca com um soacute olhar
19 metafiacutesica microετά + φύσις aleacutem da natureza (fiacutesica)
56
2 G (Genitivo)3 D (Dativo)4 A (Acusativo)
Traduza para o portuguecircs (Resposta no 2ordm Vol De James)
1 o( ui(oj ei)=pen ei)mi (Mc 1462) 2 o( ui(oj tou= a)nqrwpou kurioj e)stin (Mc 228) 3 e)rxetai o( a)delfoj o( kaloj (Mc 331) 4 o( a)nqrwpoj e)rxetai (Mc 61) 5 oi( a)nqrwpoi ou)x a(gioi ei)sin (Mc 124) 6 o( qeoj ei)=pen (Mc 219) 7 o( a)ggeloj o( a(gioj ou)k e)rxetai (Mc 838) 8 o(loj o( kosmoj kaloj e)stin (Mc 149) 9 o( ou)ranoj ou) kaloj e)stin (Mc 1331) 10 o( ui(oj tou= qeou= e)stin a)gaqoj (Mc 311)
57
EXERCIacuteCIOS DE GREGO
a) Qual eacute entatildeo o sujeito e qual eacute o objeto das seguintes frases qeoj fala logon (palavra) qeoj ama dou=lon (servo) dou=loj ama qeon qeon ama dou=loj dou=loj fala logon logon fala dou=loj b) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus c) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus d) Traduza podendo incluir um artigo Note N e A qeoj h)gaphsen ton kosmon kosmoj ou)k h)gaphsen qeon Kurioj h)gaphsen dou=lon o( a)nqrwpoj h)gaphsen qeon presbuteron h)gaphsen Kurioj a)postoloj legei logon logon legei diakonoj dou=loj ballei liqon a)nqrwpoj blepei potamon diaboloj ou)k h)gaphsen qeon
e) Traduza Deus amou mundo e homem Homem amou Senhor
Vocabulaacuterio ALMA = yuxh AMIGO = filoj
BATIZAR = baptizw CARNE = sarc
CONSOLADOR = paraklhtoj COMUNHAtildeO = koinwnia
CEacuteU = ou)ranoj BONITO BOM = kaloj
ADAtildeO = )Adam CAMINHO = o(doj
NOIVA = numfh CASA = oi)=koj
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
18
Agora que vocecirc jaacute conhece a maioria das letras e outros siacutembolos gregosvamos treinar sua leitura
Jo 119-27 IWANNHS KAI OI IOUDAIOI JOAtildeO E OS JUDEUS
IOUDAIOI - )Ioudai=oj Su tij ei)=
Os judeus Tu Quem eacutes
IWANNHS - )Iwannhj )Egw ou)k ei)mi o( Xristoj
Joatildeo Eu natildeo sou o Cristo
IOUDAIOI Ti ou)=n Su )Hliaj ei)=
OS JUDEUS Quem entatildeo Tu eacutes Elias
IWANNHS Ou)
JOAtildeO Natildeo
IOUDAIOI Tij ei)= legeij peri seautou=
OS JUDEUS Quem eacutes Falas acerca de ti mesmo
IWANNHS )Egw fwnh bow=ntoj e)n tv= e)rhm
JOAtildeO Eu sou uma voz no deserto
IOUDAIOI Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj ou)de )Hliaj ou)de o(
profhthj
OS JUDEUS Por que batizas se tu natildeo eacutes o
Cristo nem Elias nem o profeta
IWANNHS )Egw baptizw e)n u(dati mesoj u(mw=n e(sthkei o(( baptizwn e)n pneumati
JOAtildeO Eu batizo em aacutegua no meio de voacutes estaacute
o que batiza em espiacuterito
Kata )Iwannhj Segundo Joatildeo
Joatildeo 119-25 119 Kai au(th e)stin h( marturia tou= )Iwannou o(te a)pesteilan [proj au)ton] oi( )Ioudai=oi e)c (Ierosolumwn i(erei=j kai Leuitaj i(na e)rwthswsin au)ton Su tij ei)= 120 kai w(mologhsen kai ou)k h)rnhsato kai w(mologhsen o(ti )Egw ou)k ei)mi o( Xristoj 121 kai h)rwthsan au)ton Ti ou)=n Su )Hliaj ei)= kai legei Ou)k ei)mi (O profhthj ei)= su kai a)pekriqh Ou) 122 ei)=pan ou)=n au)t= Tij ei)= i(na a)pokrisin dw=men toi=j pemyasin h(ma=j ti legeij peri seautou= 123 e)fh )Egw fwnh bow=ntoj e)n tv= e)rhm Eu)qunate thn o(don kuriou kaqwj ei)=pen )Hsai+aj o( profhthj 124 Kai a)pestalmenoi h)=san e)k tw=n Farisaiwn 125 kai h)rwthsan au)ton kai ei)=pan au)t= Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj ou)de )Hliaj ou)de o( profhthj
19
Papiro 66 ANO 200 dC Conteuacutedo Evangelho
EUAGGELION IWANNHS - eu)aggeliou )Iwannhj 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn
20
Pronuacutencia Muitos manuais e compecircndios modernos tecircm dado um valor demasiado a pronuacutencia
do grego koinecirc a grande verdade eacute que a pronuacutencia original foi praticamente perdida a pronuacutencia que usualmente se faz foi a adotada pelo humanista Erasmo de Roterdatilde que foi o primeiro a publicar o texto grego dentro da moderna imprensa Mas a eacutepoca de Erasmo jaacute distava em quatorze ou quinze seacuteculos da eacutepoca do grego koinecirc
A pronuacutencia ganhou certo destaque em nossos dias devido a necessidade dos alunos de aprenderem outro idioma pela pronunciaccedilatildeo das palavras Portanto essa parte do idioma deve ser vista como um recurso didaacutetico e natildeo como verdade Nisto eacute onde costumamos a dizer que o grego antigo em seu aspecto da fala estaacute perdido para sempre Portanto o aluno natildeo deve dar muita atenccedilatildeo a tentativa de ser falar o grego antigo seu cuidado deve se concentrar nos aspecto morfoloacutegicos sintaacuteticos e es estiliacutesticos que satildeo mais absorvidos pela leitura silenciosa e analiacutetica e natildeo pela foneacutetica Foi portanto um erro dar muito destaque a suposta sonoridade do grego koinecirc como se fosse um idioma como o inglecircs que se aprende mais falando do que lendo
Adotamos a pronuacutencia pela silaba tocircnica sendo esta a que estaacute com o sinal DICA DE LIacuteNGUA PORTUGUESA A Siacutelaba Tocircnica eacute aquela que se estende quando a palavra eacute pronunciada numa
suposta caiacuteda num abismo Ex A silaba tocircnica de CAVALO eacute o VA pois pronunciando a palavra numa queda de abismo temos
CA VA A A A LO Ainda no aspecto da pronuacutencia podemos destacar
a Antes de γκζ e χ o γ tem som de ldquonrdquo Ex a)ggeloj (pronuacutencia acircnguelos) a)gkura (leia aacutenguumlra = acircncora) o)gxnh (leia oacutenknē = pecircra)
b O θ se pronuncia como th forte em inglecircs Nesta pronuncia chegamos bem perto do ldquodrdquo Talvez seja deste detalhe que encontramos a origem da nossa expressatildeo Deus pois quando pronunciamos qeoj quase dizemos ela
c O σ ς eacute sempre sibilante (possuindo o som de s ou ccedil e natildeo de z) Ex )Ihsouj se pronuncia Iessuacutes e natildeo Jezus
a)skhseij exerciacutecios
Pronuncie em voz alta e copie as seguintes frases legei au)t= [o(] )Ihsou=j )Egw ei)mi h( o(doj kai h( a)lhqeia kai h( zwh
ou)deij e)rxetai proj ton patera ei) mh di e)mou= (Jo 146) a)pekriqh )Ihsou=j )Amhn a)mhn legw soi e)an mh tij gennhqv= e)c
21
u(datoj kai pneumatoj ou) dunatai ei)selqei=n ei)j thn basileian tou= qeou=
Respondeu Jesus Ameacutem (em verdade) ameacutem eu te digo se natildeo algueacutem eacute nascido da aacutegua e do espiacuterito natildeo pode entrar no Reino de Deus (Jo 33)
SIacuteLABAS
a Monossiacutelabas o( h( ton gar ei)j e)k e)n de mh ou) ou)k oj)
b Dissiacutelabas a)-gw a)-mhn a)na qe-oj ei)mi legw bal-lw lo-goj
c Trissiacutelabas a)-del-foj a)n-qrw-poj bi-bli-on i(-e-roj ka-le-w
d Monossiacutelabas a)-pos-to-loj e)k-klh-si-a pan-to-kra-twr pres-bu-te-roj
Siacutelaba eacute a unidade sonora de uma palavra eacute o som ou reuniatildeo de sons que se pronunciam em uma soacute emissatildeo de voz Da reuniatildeo de siacutelabas obteacutem-se um vocaacutebulo ou palavra
Ex a-mor be-nig-da-de mor-to pa-li-to o-laacute
Na liacutengua grega uma palavra tem tantas siacutelabas quantas vogais ou ditongos possuir Assim logoij possui uma vogal e um ditongo e portanto tem duas siacutelabas uma contendo a vogal e a outra contendo o ditongo lo-goij
Quando uma palavra eacute separada em siacutelabas uma consoante que estiver sozinha entre duas vogais se junta agrave vogal que lhe segue
Ex e)-xo-me-noj di-da -jka-loj
As exceccedilotildees a esta regra satildeo as palavras compostas pros-eu-xh sun-a-agw-gh met-xe
Duas ou trecircs consoantes se juntam agrave vogal seguinte sempre que uma palavra grega possa comeccedilar com elas
Ex a) -na -stre-fw (composta de a)na e strefw) Na liacutengua grega uma siacutelaba pode ser longa ou breve Siacutelaba longa eacute aquela que conteacutem uma vogal longa ou um ditongo Ex a)n-qrw-poj dou=-loj Siacutelaba breve eacute aquela que conteacutem uma vogal breve lo-goj
Pronuncie em voz alta e copie as seguintes frases Jo 1512 1 )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin Eu sou a videira verdadeira e o Pai meu o agricultor eacute
22
2 pa=n klh=ma e)n e)moi mh feron karpon ai)rei au)to kai pa=n to karpon
Todo ramo em mim natildeo produzindo fruto (ele) tira o mesmo e todo fruto feron kaqairei au)to i(na karpon pleiona ferv
Produzindo limpa o mesmo para que fruto mais produza
CONSOANTES
Liacutequidas l m n r
Sibilantes s z c y
Em funccedilatildeo de que o z c e o y apresentam um som que parece ser a uniatildeo de duas outras consoantes eles satildeo chamados de consoantes duplas
zzzz = dddd + jjjj cccc = kkkk + jjjj yyyy = pppp + jjjj
Observaccedilatildeo Palavras gregas soacute podem terminar em vogal ou n r j (y c)
Exceccedilotildees e)ke)ke)ke)k de o adveacuterbio de negaccedilatildeo ou)k (ou)x) natildeo e palavras estrangeiras especialmente nomes hebraicos tais como Mariam )Iakwb etc
Ainda no aspecto da pronuacutencia podemos destacar
Antes de g k z e x o g tem som de ldquon = nrdquo Ex a)ggeloj (pronuacutencia anguelos)
O q se pronuncia como th forte em inglecircs Nesta pronuncia chegamos bem perto do ldquodrdquo Talvez seja deste detalhe que encontramos a origem da nossa expressatildeo Deus pois quando pronunciamos qeoj quase dizemos ela
O s j eacute sempre sibilante (possuindo o som de s ou ccedil e natildeo de z) Ex )Ihsouj se pronuncia Iessuacutes e natildeo Jezus
ACENTOS (TONOI TONOI TONOI TONOI ----tonoitonoitonoitonoi)
A maioria das palavras gregas levam acentos O acento no grego tem uma uacutenica finalidade indicar a siacutelaba tocircnica da palavra Esta siacutelaba se destaca das demais por ser proferida com mais forccedila
A escrita grega possui trecircs acentos
Agudo (acute) Grave (`) Circunflexo (^ ou ~)
Os acentos servem para orientar-nos na pronuacutencia mas noacutes natildeo precisamos falar
grego
23
A sua posiccedilatildeo gira em torno das trecircs uacuteltimas siacutelabas 1 Agudo pode encontrar-se numa das trecircs uacuteltimas legw tem som mais forte em
(e) 2 Grave pode encontrar-se na uacuteltima quando seguida por outra palavra qeoj ton
kosmon 3 Circunflexo (ecirc ou atilde) pode estar sobre uma das duas uacuteltimas qew= dou=loj 4 Em conjugaccedilatildeo o acento retrocede agrave primeira siacutelaba a)kouw - hkouon
O Novo Testamento e seu Vocabulaacuterio algumas estatiacutesticas 3
O NT grego possui 5388 palavras diferentes em 7941 versiacuteculos O nuacutemero total de palavras contidas em o NT eacute de 138019 Estas estatiacutesticas estatildeo em BibleWorks for Windows 40 Big Fork Montana Hermeneutika Bible Research Software 1999 e satildeo do Analytical Greek New Testament (AGNT2) de Timothy amp Barbara Friberg Destas 5388 palavras a grande maioria mais de 3000 palavras aparece apenas uma duas ou trecircs vezes em o NT
Cada 7a palavra eacute um artigo definido Cada 15a palavra eacute uma conjunccedilatildeo ldquoerdquo Cada 25a palavra eacute um pronome As 10 palavras mais usadas somam cerca de 45 mil do total enquanto que as 170
palavras que aparecem mais de 100 vezes cada somam cerca de 100 mil do total de vocaacutebulos do NT
Os substantivos satildeo 2368 e aparecem em 28365 formas diferentes Os verbos satildeo 1839 e aparecem em 27773 formas diferentes
EUAGGELION IWANNHS
11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw 111 ei)j ta i)dia
3 httpwwwairtonjocomgrego_biblico
24
h)=lqen kai oi( i)dioi au)ton ou) parelabon 112 o(soi de e)labon au)ton e)dwken au)toi=j e)cousian tekna qeou= genesqai toi=j pisteuousin ei)j to o)noma au)tou= 113 oi( ou)k e)c ai(matwn ou)de e)k qelhmatoj sarkoj ou)de e)k qelhmatoj a)ndroj a)ll e)k qeou= e)gennhqhsan 114 Kai o( logoj sarc e)geneto kai e)skhnwsen e)n h(mi=n kai e)qeasameqa thn docan au)tou= docan w(j monogenou=j para patroj plhrhj xaritoj kai a)lhqeiaj 115 )Iwannhj marturei= peri au)tou= kai kekragen legwn Ou(=toj h)=n o(n ei)=pon (O o)pisw mou e)rxomenoj e)mprosqen mou gegonen o(ti prw=toj mou h)=n 116 o(ti e)k tou= plhrwmatoj au)tou= h(mei=j pantej e)labomen kai xarin a)nti xaritoj
ACENTOS (TONOI)
O Novo Testamento foi originalmente escrito inteiramente em letras maiuacutesculas Natildeo havia marcas para indicar um tom alto ( acute ) um tom baixo ( ` ) ou um tom ascendente e descendente ( ~ ) O sistema de marcas chamadas de acentos eacute encontrado em manuscrito do nono seacuteculo AD para frente Vocecirc os encontraraacute nos textos impressos do Novo Testamento e pode completar este curso e ler o Novo Testamento sem saber mais nada sobre acentos Aqueles que precisarem de informaccedilotildees adicionais devem consultar as seguintes informaccedilotildees
Em ediccedilotildees impressas do Novo Testamento vocecirc encontraraacute trecircs acentos conhecidos como agudo ( ) [por exemplo ti] grave ( ) [proj] e circunflexo [ =] [a)rxv=] Estes acentos natildeo faziam parte do texto original do Novo Testamento eles aparecem apenas em manuscritos do 9ordm Seacuteculo em diante O sistema idealizado pelos escritores do grego claacutessico como uma ajuda para a pronuacutencia como o ( acute ) indicando um tom alto ( ` ) indicando um tom baixo e [ =] um tom ascendente e descendente
Em uns poucos casos os acentos distinguem palavras que de outra forma pareceriam iguais Por exemplo ei) significa ldquoserdquo mas ei)= ldquoeacutesrdquo Eacute possiacutevel ler o Novo Testamento sem saber nada sobre os acentos As regras de acentuaccedilatildeo satildeo complicadas e a maior parte dos estudantes natildeo precisa aprendecirc-las Para os que tecircm um interesse especial o sumaacuterio seguinte provecirc uma introduccedilatildeo baacutesica
Note que siacutelaba longa eacute geralmente aquela que conteacutem uma vogal longa (h w) ou um ditongo Todavia ai e oi satildeo consideradas curtas quando ocorrem no fim de uma palavra (desta forma a siacutelaba final eacute curta em logogogogoijijijij Em ditongos eacute costume colocar o acento sobre a segunda vogal (tou=to)
Regras baacutesicas de acentuaccedilatildeo
1 O acento pode ser colocado sobre uma das trecircs uacuteltimas siacutelabas da palavra (Jo 13 anta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= ou)de e(n o( gegonen
2 Se a uacuteltima siacutelaba de uma palavra eacute longa o acento pode ser colocado soacute em uma
25
das duas uacuteltimas siacutelabas (pneumata mas pneumaton) 3 O acento circunflexo soacute pode ser colocado sobre uma das duas uacuteltimas siacutelabas da
palavra e soacute sobre uma siacutelaba longa (dw=ma dou= (Romai=oi) 4 Em verbos o acento agudo eacute colocado tatildeo longe do fim da palavra quanto
permitem as regras 1 e 2 (didwmi e(disoun) Quando um verbo eacute contracto e o acento agudo for colocado sobre a vogal contraiacuteda este eacute substituiacutedo por um acento circunflexo sobre a vogal contraiacuteda (filew torna-se filw=)
5 Excetuando-se as regras 1 e 2 natildeo haacute regras para indicar onde os acentos satildeo colocados em substantivos Eacute necessaacuterio aprender a colocar o acento ao aprender-se a palavra Mas note que na maior parte das vezes um substantivo conserva o seu acento nos demais casos na mesma siacutelaba em que ele cai no nominativo (a)rxh a)rxh=j) a menos que outras regras exijam uma mudanccedila (pneu=ma pneumatoj) mas pneumatwn [regra 2])
6 Quando uma palavra que naturalmente leva um acento agudo na uacuteltima siacutelaba eacute seguida por outra na mesma frase o acento agudo eacute substituiacutedo por um acento grave (touj a)delfououououjjjj blepw mas blepw touj a)delfououououjjjj)
7 Em circunstacircncias normais uma palavra leva soacute um acento Haacute contudo diversas palavras curtas (por exemplo e)sti me tij pwj) que lanccedilam o acento que elas teriam para traacutes para a palavra anterior quando isso eacute possiacutevel Por exemplo a)nqtrwpoj tij - um certo homem dou=loj tij ndash um escravo h(yato mou tij ndashalgueacutem me tocou (note que o acento de mou foi lanccedilado para traacutes sobre o h(yato e o acento de tij sobre o mou)
8 Dois acentos agudos natildeo podem ficar sem siacutelabas vizinhas Por isso topoj tij ndash um certo lugar (topoacutej eacute impossiacutevel e entatildeo tij simplesmente perde o acento) Mas onde uma palavra dissiacutelaba natildeo pode lanccedilar seu acento para traacutes ela o reteacutem e)n top= tini h=)n ndash ele estava em certo lugar
9 Palavras que laccedilam seus acentos para traacutes satildeo chamadas de encliacuteticas o( h( oi( ai( ei)j e)n e)k ou) e w(j natildeo tecircm acentos
O acento se coloca em cima da vogal da siacutelaba tocircnica da palavra e no caso de cair sobre um ditongo eacute sempre colocado sobre a sua segunda vogal
Ex lam-ba-nei ton dou=lon a)-kou-w tw=j fwnh=j Quando letras maiuacutesculas satildeo acentuadas a aspiraccedilatildeo e o acento satildeo colocados antes
da letra e natildeo em cima dela Ex )Ihsou= - i)hsou= )Eferoj
As uacutenicas palavras gregas que natildeo recebem acentos satildeo as procliacuteticas e as encliacuteticas Procliacuteticas satildeo as palavras monossilaacutebicas que natildeo tecircm acento proacuteprio e satildeo
pronunciadas junto com a palavra que segue agrave qual estatildeo intimamente ligadas Ex o(o(o(o( logoj e)ke)ke)ke)k qeou=
26
A este grupo pertencem as dez palavras gregas que nunca levam acentos Satildeo elas 1 Quatro formas do artigo o( oi( h( ai( 2 O adveacuterbio de negaccedilatildeo ou) (ou)k ou)x) 3 Trecircs preposiccedilotildees e)n ei)j e)k 4 Duas conjunccedilotildees w(jw(jw(jw(j = como eieieiei( = se
Palavras encliacuteticas Satildeo as palavras monossilaacutebicas e dissilaacutebicas que normalmente perdem seu proacuteprio
acento e se pronunciam junto com a palavra que vem antes porque satildeo consideradas como parte delas
Ex a)gapa=j memememe o(o(o(o( qeoj e)stin a)gaqoj A este grupo pertencem A maioria das formas do verbo ei)mi (eu sou) E a maioria
das formas do verbo fhmi As formas do pronome pessoal mou= = meu moi = para mim sou= = teu soi = para ti se = te
ASPIRACcedilAtildeO
Na liacutengua grega as palavras que comeccedilam com vogal ou ditongo levam um sinal
chamado aspiraccedilatildeo (espiacuterito) Este sinal se coloca sobre a vogal inicial ou caso a palavra comeccedilar com ditongo sobre a segunda vogal deste No caso de a palavra comeccedilar com maiuacutescula se coloca antes dela A aspiraccedilatildeo indica como se pronuncia a palavra
e)xomenoj r(hmata ui(ou= )Abraam A aspiraccedilatildeo branda (rsquo ) natildeo afeta a pronuacutencia e natildeo eacute considerada na transliteraccedilatildeo Ex ou)ranoj ceacuteu pronuncia-se uranoacutes a)gaph amor pronuncia-se agaacutepē A aspiraccedilatildeo aacutespera (lsquo ) indica que a palavra se pronuncia com um som parecido com
o ldquohrdquo em inglecircs (house) ou ldquojrdquo em espanhol (juego) Na transliteraccedilatildeo a aspiraccedilatildeo aacutespera eacute representada pela letra h
Ex o(doj caminho pronuncia-se hodoacutes e se translitera hodoacutes eu(rnikw eu acho pronuncia-se e translitera-se heurisco Quando o u ou o r estatildeo no iniacutecio de uma palavra sempre levam aspiraccedilatildeo aacutespera
Ex r(hma = rhecircma palavra u(pomonh = hupomonē paciecircncia Quando uma palavra leva aspiraccedilatildeo e acento na mesma vogal a maneira de colocaacute-lo
se ilustra nos seguintes exemplos e)xw e(n (um) (Anna (Ana)
TREMA O trema (uml) indica que duas vogais juntas natildeo formam um ditongo e que tambeacutem se
pronunciam separadamente Ex i)sxu+i ischuacute-i prwi+ pro-iacute )Hsai+aj Esa-iacuteas
27
a)skhseij - exerciacutecios
1 a)nagignwske kai grafe (Leia e escreva) o( profhthj (o profeta) o( poihthj (o poeta) o( filosofoj (o filoacutesofo) o( didaskaloj (o professor) o( i)atroj (o meacutedico) 2 GRAFE grafre Escreva (Em letras minuacutesculas) EGW LEGW
IWANNHS ESTI O PROFHTHS
SU EI O POIHTHS
UMEIS ESTE OI FILOSOFOI
EGW EIMI O DIDASKALOS
SINAIS DE PONTUACcedilAtildeO
Port Koinecirc Exemplo Grego Ponto final Deus qeoj Viacutergula Deus qeoj Ponto Viacutergula ou dois pontos ou Deus Deus qeoj Deus qeoj
portuguecircs em grego
ponto final igual
viacutergula igual
ponto e viacutergula
dois pontos
exclamaccedilatildeo
ponto no alto da linha
interrogaccedilatildeo helliphelliphelliphellip (cuidado)
28
DICAS DE LIacuteNGUA PORTUGUESA As Classes de Palavras Frase eacute uma combinaccedilatildeo de palavras organizadas segundo determinadas leis Sua
estrutura elementar apoacuteia-se basicamente em duas classes de palavras o substantivo e o verbo Exs
a O menino brinca Substantivo verbo
b As andorinhas voam Substantivo verbo 1 Substantivo Pertencem a esta classe todas as palavras que designam os seres
em geral as entidades reais ou imaginaacuteveis cadeira Cearaacute anjo alegria 2 Verbo Pertencem a essa classe as palavras que designam as accedilotildees ou processos que
ocorrem com os seres em geral cantar falar desaparecer partir O verbo eacute a uacutenica classe de palavras em que o tempo eacute marcado por uma desinecircncia proacutepria conto (presente indica a accedilatildeo feita no tempo real ) cantava ( preteacuterito [passado] imperfeito indica uma accedilatildeo imperfeita natildeo concluiacuteda ) cantei ( preteacuterito perfeito indica uma accedilatildeo concluiacuteda ) cantarei ( futuro aponta uma accedilatildeo que estaacute por vir ) cantaria ( futuro do preteacuterito indica uma accedilatildeo do passado que visava o futuro)
3 Os sateacutelites do substantivo 31 Adjetivo Classe de palavras que serve para indicar as qualidades as propriedades do
substantivo Exs a Cadeira confortaacutevel b Garoto feliz A locuccedilatildeo adjetiva eacute a expressatildeo formada de preposiccedilatildeo mais substantivo
qualificadora de outro substantivo Exs a Casa de tijolos b copo de cristal 32 Numeral Classe que serve para indicar a quantidade dos substantivos quantos
satildeo eles Exs um dez duacutezia oitenta mileiro O numeral ordinal indica a posiccedilatildeo de certo substantivo numa escala de nuacutemeros
dispostos em seacuterie Exs primeiro trigeacutesimo mileacutesimo 33 Artigo Classe que serve basicamente para indicar se o substantivo eacute concebido com
algo jaacute definido e conhecido previamente ou como algo indefinido e natildeo nomeado anteriormente Exs Havia um menino e um cachorro muito amigos O cachorro chama-se Buck e era da raccedila pastor-alematildeo O menino era contente com seu cachorro
4 Os sateacutelites do verbo 41 Adveacuterbio Pertencem a esta classe as palavras que se associam ao verbo para indicar
as vaacuterias circunstacircncias que envolvem a accedilatildeo (tempo lugar modo causa etc ) Exs O aviatildeo pousou suavemente aqui ontem
29
O aviatildeo pousou suavemente aqui ontem Artigo substantivo verbo adveacuterbio de modo adv de lugar adv de tempo OBS Em alguns casos o adveacuterbio pode modificar um adjetivo ou um outro adveacuterbio Exs a O dia foi bastante agitado b Estou muito bem Adveacuterbio adjetivo adveacuterbio adveacuterbio
A locuccedilatildeo adverbial eacute a expressatildeo formada de preposiccedilatildeo mais substantivo modificadora do verbo Exs A aviatildeo pousou no porta-aviotildees sem atraso Verbo locuccedilatildeo adverbial locuccedilatildeo adverbial 42 Pronome Eacute a classe de palavras que serve para indicar uma das trecircs pessoas
do discurso ou situar alguma coisa em relaccedilatildeo a essas trecircs pessoas Ex Noacutes vocecirc minha aquela algueacutem Existem os pronomes pessoais do caso reto que funcionam com sujeito da oraccedilatildeo (eu tu ele noacutes voacutes eles) e do caso obliacutequo que funcionam com complementos da oraccedilatildeo (me te o a se lhe nos vos os as se lhes mim comigo ti contigo si consigo ele ela noacutes conosco voacutes convosco si consigo eles elas) os demonstrativos (aquele aquela aquilo este essa) os possessivos (meu teu minha nosso vosso) os relativos (que qual) os interrogativos (quem qual ) os de tratamento (Senhor Vossa Excelecircncia)
SUBSTANTIVOS GREGOS
O substantivo e o verbo satildeo palavras principais no discurso As outras satildeo
consideradas auxiliares Eis algumas como exemplo a)nqrwpoj a)ggeloj kosmoj logoj liqoj exprimem substacircncia ndash satildeo substantivos luw legw a(giazw
exprimem accedilatildeo ndash satildeo verbos Os substantivos podem servir como sujeito e objeto ou complemento direto
qeoj a)gapa= a)nqrwpon a)nqrwpoj a)gapa= qeon Suj verbo objeto - sujeito verbo Objeto
a) O grego natildeo utiliza a ordem das palavras na formaccedilatildeo da frase como no portuguecircs pode invertecirc-las Por exemplo sujeito predicado complemento e acessoacuterios Deus ama o mundo
b) Grego qeoj a)gapa= ton kosmon O sujeito eacute qeoj e o objeto direto eacute ton kosmon Ordem inversa ton kosmon a)gapa= o( qeoj O sujeito eacute o( qeoj No final da frase e o objeto direto eacute ton kosmon no princiacutepio Conclusatildeo O sujeito eacute indicado pela terminaccedilatildeo [oj] ndash diz-se nominativo ndash N O objeto direto eacute indicado pela terminaccedilatildeo [on] ndash diz-se acusativo ndash A
30
A mudanccedila de forma dos substantivos chama-se Declinaccedilatildeo CASO Caso Sigla Forma Funccedilatildeo
o)nomastikh Nominativo N oj Sujeito genikh Genitivo G ou= Posse dwtikh Dativo D Objeto indireto ai)tiatikh Acusativo A on Objeto direto
c) Determinar o sujeito e o objeto direto nas seguintes frases qeoj a)gapa= ton ui(on
ton ui(on a)gapa qeoj logon legei o( dou=loj )Ihsou legei logon Declinaccedilatildeo
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoj a palavra genikh Genitivo G ou= logou da palavra dwtikh Dativo D Objeto indireto log agrave palavra ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto on logon a palavra
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoi as palavras genikh Genitivo G wn logwn das palavras dwtikh Dativo D Objeto indireto oij logoij agraves palavras ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto ouj logouj as palavras
O grego modifica a uacuteltima siacutelaba das palavras para indicar a sua funccedilatildeo seja qual for a posiccedilatildeo na frase As formas das declinaccedilotildees chamam-se casos
Caso indica funccedilatildeo Forma Caso Sigla Funccedilatildeo Exemplo traduccedilatildeo oj Nominativo N Sujeito logoj palavra ou Genitivo D logou da palavra Dativo A Objeto indireto log agrave palavra on Acusativo A Objeto direto logon a palavra
Os substantivos terminados em [oj] cumprem sempre a funccedilatildeo de sujeito Os substantivos terminados em [on] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto direto Os substantivos terminados em [] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto indireto
diakonoj legei logon qeou= dou=l O diaacutecono fala a palavra de Deus ao servo Sujeito Verbo Objeto direto Objeto indireto
31
Substantivos satildeo palavras que datildeo nomes aos seres de modo geral eles satildeo flexionados com relaccedilatildeo ao seu gecircnero e ao seu nuacutemero
Gecircnero satildeo flexionados em masculino feminino e ainda o neutro Nuacutemero aleacutem do singular e do plural temos o dual As Declinaccedilotildees Gregas Satildeo modificaccedilotildees sofridos pelo substantivo na uacuteltima siacutelaba dando sua funccedilatildeo
sintaacutetica na frase Nem todos os substantivos satildeo flexionados da mesma forma os que apresentam as mesmas flexotildees satildeo agrupados em declinaccedilotildees Os estudiosos antigos da gramaacutetica relacionaram com pequenas variaccedilotildees dez declinaccedilotildees poreacutem haacute trecircs seacuteculos aconteceu uma mudanccedila e reuniram apenas trecircs satildeo estas
Casos Gregos O grego trabalha com casos para indicar as funccedilotildees sintaacuteticas dos substantivos Estes casos satildeo em nuacutemero de oito Nominativo Genitivo Dativo Acusativo Ablativo Locativo Instrumental e Vocativo Mas eles se apresentam em cinco formas apenas Isso porque alguns possuem a mesma forma o Locativo o Instrumental e o Dativo possuem a mesma terminaccedilatildeo (w w) por isso muitas gramaacuteticas os consideram simplesmente como Dativo Os casos Genitivos e Ablativos possuem a mesma terminaccedilatildeo (ou ou) por isso algumas gramaacuteticas os consideram como Genitivo sendo assim em algumas gramaacuteticas os classifiquem apenas em cinco casos assim vejamos esses casos Nominativo eacute o caso que indica que o substantivo exerce a funccedilatildeo sintaacutetica de sujeito da frase
1 O nominativo o chamado predicativo do sujeito nas frases que possuam predicados nominais Ex a)postoloj a)gei ton filon (o apoacutestolo conduz o amigo) o( qeoj kurioj e)stin (Deus eacute o Senhor)
2 Genitivo eacute o caso usado para indicar que o substantivo tem a ideacuteia de uma posse No portuguecircs natildeo eacute usado este termo Ex gnwskomen ton adelfon tou= a)nqrwpou (Noacutes conhecemos o irmatildeo do homem)
3 Dativo eacute o caso que indica a ideacuteia de interesse pessoal Corresponde ao nosso objeto indireto Ex legw t= a)nqrwp (eu falo ao Homem)
4 Acusativo expressa a ideacuteia de extensatildeo corresponde ao nosso objeto direto Ex a)kouw ton logon (eu ouccedilo a palavra)
5 Vocativo eacute o caso que expressa exclamaccedilatildeo Ex kurie a)koue (Senhor Escuta) 6 Ablativo eacute o caso usado com o substantivo indicar a ideacuteia fundamental de origem
derivaccedilatildeo ou ponto de partida Ex o( nomoj e)rxetai ton qeou= (A lei vem de Deus) 7 Locativo eacute o caso que exprimi a ideacuteia de lugar Ex o( a)nqrwpoj e)stin t=
kosm (o homem estaacute no mundo) 8 Instrumental eacute o caso que tem a ideacuteia do meio atraveacutes do qual a accedilatildeo verbal eacute
realizada Podendo tambeacutem indicar a ideacuteia de associaccedilatildeo ou acompanhamento Ex pempw a)rton t= a)postol (eu envio o patildeo pelo apoacutestolo) legw t= qe (eu falo com Deus)
32
Segunda Declinaccedilatildeo Os substantivos da 2ordf declinaccedilatildeo satildeo os substantivos que tecircm raiz - oooo Eles possuem dois gecircneros o Masculino e o Neutro Os masculinos satildeo aqueles substantivos terminados em ojojojoj e tecircm como paradigma o substantivo logojlogojlogojlogoj Jaacute os de gecircneros Neutros satildeo aqueles terminados em onononon cujo paradigma eacute biblonbiblonbiblonbiblon
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N logoj logoi
GENITIVO genikh G logou logwn
DATIVO dwtikh D log logoij
ACUSATIVO ai)tiatikh A logon logouj
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N biblion biblia GENITIVO genikh G bibliou bibliwn DATIVO dwtikh D bibli biblioij ACUSATIVO ai)tiatikh A biblion biblia
Substantivos Masculinos da 2ordf Declinaccedilatildeo ndash ojojojoj
Substantivos Neutros da 2ordf declinaccedilatildeo - onononon
N logoj Palavra biblion O livro
G logou Da palavra bibliou Do livro
Abl logou Da palavra bibliou Do livro
Loc log Na palavra bibli No livro Inst log Com a pela palavra bibli Com o pelo livro D log Agrave palavra bibli Ao livro
A logon Palavra biblion O livro
Voc loge Palavra biblion livro N logoi Palavras biblia Os livros
G logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Abl logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Loc logoij Nas palavras biblioij Nos livros Inst logoij Com as pelas palavras biblioij Com os pelos livros D logoij Agraves palavras biblioij Aos livros
A logouj Palavras biblia Os livros
Voc logoi Palavras biblia livros
33
Vocabulaacuterio Substantivos masculinos seguem o paradigma logojlogojlogojlogoj
SINGULAR PLURAL N logoj logoi
G logou logwn
D log logoij
A logon logouj
Vocabulaacuterio
Grego Portuguecircs O Nordm de Vezes no NT a(martoloj pecador (hamartiologia) 47 a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)lla Mas (ecircnfase 635) a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) de E mas (2771) diaboloj diabo (175) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 filoj Amigo 29 foboj Medo (Fobia 47) kai E tambeacutem (947) kairoj Tempo 85 karpoj Fruto 66 kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave 45) nomoj Lei (Deutero-nocircmio 194) o)xloj Multidatildeo 174 o)fqalmoj Olho 100 oi)koj Casa 115
34
ou) ou)k ou)x natildeo (1619) ou)ranoj Ceacuteu 272 paraklhtoj Consolador advogado 5 potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) qanatoj Morte (tanatologia)120 qeoj Deus deus (teologia 1314) qronoj Trono 62 stauroj Cruz 28 stefanoj Coroa 18 tufloj Cego 50 u(mnoj Hino 2 ui(oj Filho 374 Xristoj Cristo (ungido crisma 529) xronoj Tempo 54 zh=loj Zelo 16
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a(martoloj a)nqrwpoj a)rtoj a)delfoj
a)mnoj a)postoloj didaskaloj e)piskopoj kosmoj ou)ranoj potamoj qanatoj
Decirc o plural e o singular das seguintes palavras
decirc o plural decirc o singular
oJ a[ggelo oiJ diavkonoi
oJ ajdelfov oiJ douloi
oJ qeov oiJ oi[koi
hJ diavkono aiJ qevoi
hJ h[rhmo aiJ oJdoiv
hJ ceirov aiJ a[mpeloi
to gevno ta ajrniva
to e[qo ta tevkna
35
Vocabulaacuterio Substantivos neutros seguem o paradigma biblionbiblionbiblionbiblion
SINGULAR PLURAL N biblion biblia
G bibliou bibliwn
D bibli biblioij
A biblion biblia
Substantivos neutros Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo musthrion Segredo paidion Crianccedila a)rnion Cordeirinho ploi=on Barco navio biblion Livro probaton Ovelha daimonion Democircnio proswpon Rosto face pessoa e)rgon Obra trabalho sabbaton Saacutebado i(eron Templo shmei=on Sinal eu)aggelion Evangelho sunedrion Sineacutedrio lutron Resgate teknon Filho crianccedila marturion Testemunho
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a)rnion daimonion e)rgon i(eron
eu)aggelion lutron marturion teknon musthrion paidion ploi=on probaton
Primeira declinaccedilatildeo Os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm raiz ndash aaaa Eles possuem
dois gecircneros os femininos e os masculinos Os substantivos femininos 1ordf declinaccedilatildeo estatildeo divididos em dois grupos aqueles
cujas raiacutezes terminam numa vogal ou em rrrr que levam a terminaccedilatildeo aaaa e tem como paradigma o substantivo oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia) e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr que levam a terminaccedilatildeo hhhh e tem como paradigma o substantivo grafhgrafhgrafhgrafh Entretanto os substantivos femininos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm uma pequena exceccedilatildeo com relaccedilatildeo aos chamados substantivos sigmaacuteticos (ssss - jjjj) ou seja todos aqueles que acabam em sigma [glglglglwwww====ssssssssaaaa] Eles sofrem alteraccedilotildees no nominativo e no acusativo singular em vez de seguir o paradigma grafē (grafhgrafhgrafhgrafh) eles seguem o paradigma oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia)
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N oi)kia oi)kiai N grafh grafai G oi)kiaj oi)kiw=n G grafh=j grafw=n D oi)ki oi)kiaij D gra fv= grafai=j A oi)kian oi)kiaj A grafhn grafaj
36
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (aaaa) e seguem o paradigma oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia Substantivos Femininos Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo a(martia Pecado metanoia Arrependimento a)lhqeia Verdade o)milia Conversa a)nomia Iniquumlidade oi)kia Casa basileia Reino o(mologia Confissatildeo diakonia Serviccedilo parousia Vinda diaspora Dispersatildeo sofia Sabedoria e)kklhsia Igreja swthria Salvaccedilatildeo e)paggelia Promessa filadelfia Amor fraternal eu)logia Becircnccedilatildeo louvor h(mera Dia eu)xaristia Gratidatildeo qura Porta kardia Coraccedilatildeo petra Rocha pedra koinwnia Comunhatildeo xara Alegria marturia Testemunho w(ra hora
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N glw=ssa glw=ssai N doca docai
G glwsshj glwssw=n G dochj docwn
D glwssv glwssaij D docv docai=j
A glw=ssan glw=ssaj A docan docaj
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (h) e seguem o paradigma
grafgrafgrafgrafh
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo a)paph Amor o)rgh Ira coacutelera a)delfh Irmatilde parabolh Paraacutebolas a)rxh Princiacutepio proseuxh Oraccedilatildeo diaqhkh Alianccedila sinagwgh Sinagoga didaxh Ensino u(paoh Obediecircncia dikaiosunh Justiccedila u(potagh Submissatildeo ei)rhnh Paz u(pomonh Perseveranccedila e)ntolh Mandamento fulh Tribo e)pistolh Carta epiacutestola fwnh Voz som numfh Noiva yuxh Alma
37
ajgrafhngrafA
ai=jgrafv=grafD
w=ngrafh=jgrafG
aigrafhgrafN
PLURALSINGULAR
RAIZRAIZ
Exerciacutecio - a)skhseij
Decline os seguintes substantivos a)paph a)delfh a)rxh diaqhkh didaxh dikaiosunh ei)rhnh e)ntolh e)pistolh numfh o)rgh parabolh proseuxh sinagwgh u(paoh u(potagh u(pomonh fulh fwnh yuxh
Os substantivos masculinos da 1ordf declinaccedilatildeo tambeacutem satildeo divididos em dois grupos aqueles cujas raiacutezes terminam em vogal (neaniaj) ou em tttt (profprofprofprofhhhh tttthhhhς) levam a terminaccedilatildeo aaaaς e tem como paradigma o substantivo neanianeanianeanianeaniaς e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr levam a terminaccedilatildeo hhhhς e tem como paradigma o substantivo profprofprofprofhhhh tttthhhhς Em siacutentese os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo satildeo os femininos terminados em aaaa e em hhhh e os substantivos masculinos terminados em aaaaς e hhhhjjjj
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N neaniaj neaniai N profhthj profh=tai
G neaniou neaniw=n G profhtou profhtw=n
D neani neaniaij D profhtv profhtaij
A neanian neaniaj A profhthn profhtaj
VOCABULAacuteRIO Todos estes substantivos satildeo masculinos (o() o seguem os paradigmas neaniajprofhthj Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo rsquoHliaj Elias krithj Juiz rsquoHsaiaj Isaiacuteas maqhthj Aluno disciacutepulo neaniaj Moccedilo jovem margarithj Peacuterola Bappisthj Batista mesithj Mediador
38
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo eu)aggelisthj Evangelista poihthj Fazedor Zhlwthj Zeloso profhthj Profeta rsquo Israhlithj Israelita stratiwthj Soldado rsquo Iwannhj Joatildeo u(phrethj Ministro servo klepthj Ladratildeo u(pokithj Hipoacutecrita
a)skhseij Decline os seguintes substantivos neaniaj Bappisthj eu)aggelisthj
klepthj maqhthj profhthj u(phrethj
Terceira Declinaccedilatildeo A 3ordf declinaccedilatildeo grega geralmente eacute conhecida como declinaccedilatildeo consoante pois a maioria dos seus substantivos possuem raiz ndash consoante Eacute a mais difiacutecil das declinaccedilotildees gregas Diferente da 1ordf e da 2ordf declinaccedilatildeo a 3ordf abrange os trecircs gecircneros Feminino Masculino e Neutro
SINGULAR PLURAL
N ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς N ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
V φφφφῶῶῶῶςςςς V φφφφῶῶῶῶτατατατα
A ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς A ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
G τοτοτοτοῦῦῦῦ φωτφωτφωτφωτόόόόςςςς G ττττῶῶῶῶνννν φφφφώώώώτωντωντωντων
D ττττῷῷῷῷ φωτφωτφωτφωτίίίί D τοτοτοτοῖῖῖῖςςςς φφφφώώώώσισισισι
substantivo masculino
substantivo feminino
substantivos neutros
nom oJoJoJoJ lovgo hJhJhJhJ oJdov totototo tevknon ajrnivon
genabl toutoutoutou lovgou thththth oJdou toutoutoutou tevknou ajrnivou
dtlcit twtwtwtw lovgw thththth oJdw twtwtwtw tevknw ajrnivw
acus tontontonton lovgon thnthnthnthn oJdovn totototo tevknon ajrnivon
sing
voc lovge oJdev tevknon ajrnivon
nom oiJoiJoiJoiJ lovgoi aiJaiJaiJaiJ oJdoiv tatatata tevkna ajrniva
genabl twntwntwntwn lovgwn twntwntwntwn oJdwn twntwntwntwn tevknwn ajrnivwn
dtlcit toitoitoitoi lovgoi taitaitaitai oJdoi toitoitoitoi tevknoi ajrnivoi
acus toutoutoutou lovgou tatatata ojdouv tatatata tevkna ajrniva
pl
voc lovgoi oJdovi tevkna ajrniva
39
VERBOS GREGOS
A forma como os verbos satildeo identificados (que eacute a que aparece nos dicionaacuterios) eacute a da primeira pessoa do singular do presente do indicativo da voz ativa Assim e)imi (eu sou) legw (eu falo eu digo)
Os verbos tecircm tempo voz e modo como no portuguecircs Os tempos verbais gregos expressam mais a qualidade da accedilatildeo do que o tempo em que a accedilatildeo acontece Somente no Indicativo eacute que o Presente indica Tempo Presente A ideacuteia principal do Presente eacute que a accedilatildeo eacute contiacutenua ainda em progresso e eacute chamada de Linear ou Durativa
Verbo eacute a palavra que indica accedilatildeo ou estado da accedilatildeo as flexotildees sofridas pelo verbo chamam-se conjugaccedilotildees Eles estatildeo divididos em dois grupos de conjugaccedilotildees o de terminaccedilatildeo wwww (legw) possuindo a maioria dos verbos gregos e o de terminaccedilatildeo mimimimi (e)imi) contendo somente uma minoria
Os verbos gregos como no portuguecircs possuem modificaccedilotildees numeacutericas pessoa (1ordf 2ordf e 3ordf) e nuacutemero (singular e plural)
Tempos Verbais O tempo verbal em grego eacute diferente do portuguecircs aleacutem de indicar a eacutepoca o tempo refere-se principalmente agrave qualidade da accedilatildeo ou seja se a accedilatildeo foi completada ou natildeo A accedilatildeo completa chama-se tambeacutem accedilatildeo pontilear e a incompleta linear que eacute descrita como estando em processo em andamento No grego temos trecircs tempos Primaacuterios Presente Perfeito (Passado) e Futuro E trecircs tempos Secundaacuterios Aoristo Imperfeito e Mais-que-Perfeito
Presente indicam aleacutem de uma accedilatildeo pontilear uma accedilatildeo contiacutenua ou um estado incompleto A accedilatildeo eacute descrita como em progresso em andamento durativa ou linear
Futuro como em portuguecircs indica o que vai acontecer Geralmente expressa a ideia de uma accedilatildeo pontilear mas em alguns casos pode ser durativa
Ex Jesus voltaraacute em gloacuteria Imperfeito expressa uma accedilatildeo que foi contiacutenua por algum tempo no passado mas
que jaacute cessou A accedilatildeo pode ter sido continuada habitual intermitente etc o que eacute determinado pelo contexto e pelo significado do verbo
Ex Jesus proclamava o Reino de Deus
Aoristo Eacute um tempo indefinido Essencialmente ele natildeo tem significaccedilatildeo temporal embora esse significado esteja presente no modo indicativo onde o aoristo tem significaccedilatildeo passada e recebe o (faltou o siacutembolo na apostila) de aumento como o tempo imperfeito
Perfeito Eacute um tempo grego peculiar em sua funccedilatildeo e natildeo encontramos correspondecircncia em nossa liacutengua Ele combina a accedilatildeo pontilear e a linear por expressar geralmente no indicativo o efeito ou estado no presente como resultado de uma accedilatildeo no passado indicando assim a permanecircncia de uma accedilatildeo completa ou um estado presente resultado de uma accedilatildeo passada
Mais-que-Perfeito Associa a accedilatildeo pontilear com a linear soacute que estas accedilotildees satildeo combinadas no passado Tem a mesma ideacuteia do nosso passado imperfeito
40
Modos verbais O modo verbal indica a maneira da afirmaccedilatildeo verbal ou seja como a accedilatildeo eacute realizada Eacute a maneira ou a forma por meio da qual o verbo exprime a accedilatildeo Assim temos o Indicativo Subjuntivo Imperativo Optativo Infiniti vo e o Particiacutepio
1 Indicativo que expressa um fato tido como certo
2 Subjuntivo que enuncia o fato de modo possiacutevel duvidoso
3 Imperativo que expressa ordem proibiccedilatildeo conselho
4 Optativo que expressa desejo opccedilatildeo
5 Infinitivo que eacute considerado como um substantivo-verbal O infinitivo eacute um substantivo-verbal Eacute sempre indeclinaacutevel (o que significa que natildeo tem casos N G D A) Quando eacute antecedido de um artigo definido o artigo eacute sempre neutro singular e eacute declinado segundo a funccedilatildeo do infinitivo
6 Particiacutepio eacute considerado como um adjetivo-verbal
Vozes Verbais A voz verbal indica como a accedilatildeo ou o estado do verbo se refere ao sujeito Natildeo existe accedilatildeo sem causa E a origem desta causa eacute descrita pela voz Em grego como no portuguecircs temos trecircs vozes verbais Ativa Meacutedia (reflexiva) e Passiva
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
raiz terminaccedilatildeo
do VIPMP VIPPM
Traduccedilatildeo
Presente do Indicativo
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
-omai
-h
-etai
-ovmeqa
-esqe
-ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
VIPP eu sou solto
VIPM eu solto para mim eu me solto
VIPP tu eacutes solto
VIPM tu soltas para ti tu te soltas
VIPP ele(a) eacute solto
VIPM ele(a) solta para si ele(ou ele se solta
VIPP noacutes somos soltos
VIPM noacutes soltamos para noacutes noacutes nos soltamos
VIPP voacutes sois soltos
VIPM voacutes soltais para voacutes voacutes vos soltais
VIPP eles(as) satildeo soltos
VIPM eles(as) soltam para si eles(as) se soltam
Ativa onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a algo ou algueacutem Ex louw ndash eu lavo Meacutedia (reflexiva) onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a si mesmo Ex luomai - eu me lavo Passiva onde o sujeito sofre a accedilatildeo Ex louomai ndash eu sou lavado
41
Pres Ativa Traduccedilatildeo Pres Meacutedia Traduccedilatildeo louw Eu lavo luomai Eu me lavo loueij Tu lavas lu$ Tu te lavas louei Ele lava louetai Ele se lava louomen Noacutes lavamos louomeqa Noacutes nos lavamos louete Voacutes lavais louesqe Voacutes vos lavais louousi Eles lavam louontai Eles se lavam
Passiva louomai lou$ louetai louomeqa louesqe louontai
Eu sou lavado Tu eacutes lavado Ele eacute lavado Noacutes somos lavados Voacutes sois lavados Eles satildeo lavados
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
VIPA V = verbo I = Indicativo P = Presente A = Ativa VIPMP V = verbo I = Indicativo P = Presente M = meacutedia P = Passiva Paradigmas de verbos de terminaccedilatildeo -w-w-w-w no VIPA e VIPMP Satildeo formados pela simples adiccedilatildeo da terminaccedilatildeo verbal ao radical Observe que a
vogal temaacutetica eacute considerada como parte da terminaccedilatildeo verbal
luvwluvwluvwluvw ajkouvwajkouvwajkouvwajkouvw ejsqivwejsqivwejsqivwejsqivw e[cwe[cwe[cwe[cw levgwlevgwlevgwlevgw ginwvskwginwvskwginwvskwginwvskw gravfwgravfwgravfwgravfw bavllwbavllwbavllwbavllw
VIPA = R + -w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)
luvw
luvei
luvei
luvomen
luvete
luvousi(n)
ajkouvw
ajkouvei
ajkouvei
ajkouvomen
ajkouvete
ajkouvousi(n)
ejsqivw
ejsqivei
ejsqivei(n)
ejsqivomen
ejsqivete
ejsqiv usi(n)
e[cw
e[cei
e[cei
e[comen
e[cete
e[cousi(n)
levgw
levgei
levgei(n)
levgomen
levgete
levgousi(n)
ginwvskw
ginwvskei
ginwvskei(n)
ginwvskomen
ginwvskete
ginwvskousi(n)
gravfw
gravfei
gravfei(n)
gravfomen
gravfete
gravfousi(n)
bavllw
bavllei
bavllei(n)
bavllomen
bavllete
bavllousi(n)
VIPMP = R + -omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -etai -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
ajkouvomai
ajkouvh
ajkouvetai
ajkouovmeqa
ajkouvesqe
ajkouvontai
ejsqivomai
ejsqivh
ejsqivetai
ejsqiovmeqa
ejsqivesqe
ejsqivontai
e[comai
e[ch
e[cetai
ejcovmeqa
e[cesqe
e[contai
levgomai
levgh
levgetai
legovmeqa
levgesqe
levgontai
ginwvskomai
ginwvskh
ginwvsketai
ginwskovmeqa
ginwvskesqe
ginwvskontai
gravfomai
gravfh
gravfetai
grafovmeqa
gravfesqe
gravfontai
bavllomai
bavllh
bavlletai
ballovmeqa
bavllesqe
bavllontai
42
APLICACcedilAtildeO DA QUALIDADE DA ACcedilAtildeO VERBAL NO TEMPO VERB AL Qualidades Tempos _
Presente _ Mais-que-Perfeito
Imperfeito _ Linear - Pontilear Perfeito Linear
Futuro _ Mais-que-Perfeito
Presente _
Futuro _ Pontilear
Aoristo _
VERBOS Pessoa e Nuacutemero
Assim como no portuguecircs tambeacutem no grego os verbos tecircm terminaccedilotildees pessoais que indicam a pessoa e o nuacutemero do sujeito que executa a accedilatildeo
Exemplo Canto Indica que sou eu (1ordf pessoa do singular) que canta Cantas Indica eacutes tu (2ordf pessoa do singular) que cantas Cantamos Indica que somos noacutes (1ordf pessoa do plural) que cantamos
Mesmo que o sujeito jaacute esteja impliacutecito na terminaccedilatildeo verbal eacute possiacutevel que se
queira destacaacute-lo ou enfatizaacute-lo Nesses casos eacute acrescentado o pronome pessoal Exemplo nenikhka ton kosmon ndash venci o mundo e)gw nenikhka ton kosmon ndash eu venci o mundo
PRONOMES
O pronome eacute a palavra que substitui o nome evitando-lhe a repeticcedilatildeo O nome que eacute substituiacutedo pelo pronome chama-se antecedente o pronome concorda com o seu antecedente em gecircnero e nuacutemero
Em grego quando o pronome pessoal eacute usado eacute para dar ecircnfase Nas formas obliacutequas ele eacute bastante usado no NT
Exemplos
43
Jo 125
Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj
Pronomes pessoais
Pessoa Nuacutemero
su pronome pessoal da 2a pessoa nominativo singular
e)gw eu 1ordf Singular
E por que entatildeo batizas se tu natildeo eacutes o Cristo
su tu 2ordf Singular
Mt 69 Pater h(mw=n o( e)n toi=j ou)ranoi=j au)toj h o Ele ela 3ordf Singular
h(mw=n pronome pessoal da 1a pessoa genitivo plural h(me=ij noacutes 1ordf Plural
Pai nosso que estais nos ceacuteus u(me=ij voacutes 2ordf Plural
au)toi ai a Eles elas 3ordf Plural
PRONOMES
1a Pessoa Singular 1a Pessoa Plural N e)gw eu N h(me=ij noacutes
A e)meme me mim A h(ma=j nos conosco
G e)mou= mou de mim G h(mw=n de noacutes
D e)moimoi para mim D h(mi=n para noacutes
2a Pessoa Singular 2a Pessoa Plural
N su tu N u(me=ij voacutes
A se te ti A u(ma=j vos convosco
G sou= de ti G u(mw=n de voacutes
D soi para ti D u(mi=n para voacutes
3a Pessoa Singular 3a Pessoa Plural N au)toj Ele N au)toi Eles
A au)tou= Dele A au)tw=n Deles
G au)t= A ele G au)toi=j A eles
D au)ton Ele D au)touj Eles PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO luwluwluwluw (soltar) lu w Eu solto estou soltando lu eij Tu soltas estaacutes soltando lu ei Ele solta estaacute soltando lu omen Noacutes soltamos estamos soltando o = vogal temaacutetica lu ete Voacutes soltais estais soltando e = vogal temaacutetica lu ousi(n) Eles soltam estatildeo soltando
44
Pessoa e nuacutemero
portuguecircs grego
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eu
tu
elea
noacutes
voacutes
elesas
falo
falas
fala
falamos
falais
falam
ejgw
su
aujto aujth aujto
hJmei
uJmei
aujtoi aujtai aujta
levgw
levgei
levgei
levgomen
levgete
levgousin
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO a)gwa)gwa)gwa)gw (guiar) a)g w Eu guio estou guiando a)g eij Tu guias estaacutes guiando a)g ei Ele guia estaacute guiando a)g omen Noacutes guiamos estamos guiando a)g ete Voacutes guiais estais guiando a)g ousi(n) Eles guiam estatildeo guiando
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO ballwballwballwballw (jogo) ball w Eu jogo estou jogando ball eij Tu jogas estaacutes jogando ball ei Ele joga estaacute jogando ball omen Noacutes jogamos estamos jogando ball ete Voacutes jogais estais jogando ball ousi(n) Eles jogam estatildeo jogando
FUTURO DO INDICATIVO ATIVO luw (soltar) lu s w Eu soltarei lu s eij Tu soltaraacutes lu s ei Ele soltaraacute lu s omen Noacutes soltaremos lu s ete Voacutes soltareis lu s ousi(n) Eles soltaratildeo
45
luw Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo
1ordfps luw luw luein
2ordfps lueij lu$j lu=e
3ordfps luei lu$ luetw
1ordfpl luomen luwmen
2ordfpl luete luhte luete
3ordfpl luousi luwsi luetwsan
luw Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo
1ordfps luomai luwmai luestai
2ordfps lu$ lu$ luou
3ordfps luetai luhtai luesqw
1ordfpl luomeqa luwmeqa
2ordfpl luesqe luhsqe luesqe
3ordfpl luontai luwntai luesqwsan
luw Imperfeito Ativo
1ordfps e)luon
2ordfps e)luej
3ordfps e)lue
1ordfpl e)luomen
2ordfpl e)luete
3ordfpl e)lue
1ordfps e)luon
luw Imperfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps e)luomen
2ordfps e)luo
3ordfps e)lueto
1ordfpl e)luomeqa
2ordfpl e)luesqe
3ordfpl e)luonto
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Ativo Futuro Ativo
1ordfps lusw lusein
2ordfps luseij
3ordfps lusei
1ordfpl lusomen
2ordfpl lusete
3ordfpl lusousi
46
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Meacutedio Futuro Meacutedio
1ordfps lusomai lusestai
2ordfps lus$
3ordfps lusetai
1ordfpl lusomeqa
2ordfpl lusesqe
3ordfpl lusontai
luw Futuro Passivo Futuro Passivo
1ordfps luqhsomai luqhsesqai
2ordfps luqhs$
3ordfps luqhsetai
1ordfpl luqhsomeqa
2ordfpl luqhsesqe
3ordfpl luqhsontai
luw 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo
1ordfps e)lusa lusw lu=sai
2ordfps e)lusaj lus$j lu=son
3ordfps e)luse lus$ lusatw
1ordfpl e)lusamen luswmen
2ordfpl e)lusate lushte lusate
3ordfpl e)lusan luswsi lusatwsan
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio
1ordfps e)lusamhn luswmai lusasqai
2ordfps e)lusw lus$ lu=sai
3ordfps e)lusato lushtai lusasqw
1ordfpl e)lusameqa luswmeqa
2ordfpl e)lusasqe lushsqe lusasqe
3ordfpl e)lusanto luswntai luasqwsan
luw 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo
1ordfps e)luqhn luqw= luqhnai
2ordfps e)luqhj luqh=j luqhti
3ordfps e)luqh luq$= luqhtw
1ordfpl e)luqhmen luqw=men
2ordfpl e)luqhte luqh=te luqhte
3ordfpl e)luqhsan luqw=si luqhtwsan
47
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo Perfeito Ativo
1ordfps leluka lelukw lelukenai
2ordfps lelukaj leluk$j
3ordfps leluke leluk$
1ordfpl lelukamen lelukwmen
2ordfpl lelukate lelukhte
3ordfpl lelukasi (kan) lelukwsi
luw 1ordm Perfeito Meacutedio e Passivo 1ordmPerfeito Meacutedio e Passivo Perfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps lelumai lelusqai
2ordfps lelusai lu=sai
3ordfps lelutai lusasqw
1ordfpl lelumeqa
2ordfpl lelusqe lusasqe
3ordfpl leluntai luasqwsan
luw Mais que Perfeito Ativo
1ordfps e)lelukein
2ordfps e)lelukate
3ordfps e)lelukate
1ordfpl e)lelukate
2ordfpl e)lelukate
3ordfpl e)lelukate
luw + que Perfeito meacutediopassivo
1ordfps e)lelumhn
2ordfps e)leluso
3ordfps e)leluto
1ordfpl e)lelumeqa
2ordfpl e)lelusqe
3ordfpl e)lelunto
Verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv
Em grego haacute duas conjugaccedilotildees baacutesicas identificadas pelos verbos terminados em -w e -mi Embora os verbos em -w sejam mais comuns e regulares vamos primeiramente abordar o verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv que equivale aos nossos verbos auxiliares ser e estar e tambeacutem existir Como em portuguecircs tambeacutem na liacutengua grega este eacute o principal verbo de ligaccedilatildeo
A forma eijmiv (eu sou estou existo) estaacute na 1ps do VIPA (Presente do Indicativo Ativo) Como este verbo natildeo tem a forma passiva e meacutedia podemos dizer simplesmente VIP
48
VIPA ou VIP IMPERFEITO DO IND AT e)imi (SER)
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eijmiv ei ejstiv(n) ejsmevn ejstev eijsiv(n)
eu sou
tu eacutes
elea eacute
noacutes somos
voacutes sois
elesas satildeo
h)mhn h)=j h)=sqa h)=n h)=meqta h)te h)san
Eu era
Tu eras
Ele era
Noacutes eacuteramos
Voacutes eacutereis
Eles eram
Traduza as frases para o portuguecircs
ejgwv eijmi hJ quvrasum
eijmiv presbuvtero
ajgavph ejstin oJ qeov
oJ qeov ejstin ajgaqov
oiJ douloi tou qeou ejsmen
oJ jIwavnnh ejstin a[nqrwpo
ejgwv eijmiv hJ oJdo kai hJ ajlhvqeia kai hJ zwhv
Terminaccedilotildees Pessoais
O pronome pessoal quase natildeo eacute usado no grego pois as proacuteprias terminaccedilotildees jaacute indicam por si que a pessoa estaacute fazendo a accedilatildeo As terminaccedilotildees para os verbos primaacuterios (presente futuro e perfeito) satildeo w eij ei omen ete ousi
RAIZ TEMA VOGAL TEMAacuteTICA a) RAIZ a primeira pessoa do singular do Presente Ativo do Indicativo eacute a raiz do
verbo b) TEMARADICAL eacute a parte constante (quase sempre) de um verbo c) VOGAL TEMAacuteTICA eacute a vogal colocada entre o Tema e as Terminaccedilotildees
Pessoais que comeccedilam com consoantes O ldquoordquo [oacutemicron] antes de ldquomrdquo e ldquogrdquo e ldquoerdquo antes das outras consoantes
Para conjugar um verbo eacute soacute pegar o Tema adicionar as Terminaccedilotildees Pessoais e
colocar a vogal Temaacutetica onde for necessaacuteria Como exemplo vejamos como seria a conjugaccedilatildeo dos verbos luw e a)kouw
49
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees S 1 lu - w
I 2 lu - eij
N 3 lu - ei
P 1 lu o men
L 2 lu e te
U 3 lu - ousi
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees
S 1 a)kouomai o omai
I 2 a)kouv e v
N 3 a)kouetai e etai
P 1 a)kouomeqa o omeqa
L 2 a)kouesqe e esqe
U 3 a)kouontai o ontai
Conjugando os verbos
Forma no original
Categoria Tempo Modo Voz Pessoa Nuacutemero
Forma no leacutexico
Traduccedilatildeo literal
legei Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg legw Ele dizfala
a)koueij
ginwskomen
qelontai
legei
legousi(n)
legw
blepv
ginwskete
blepomai
xaireij
ei)= Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg e)imi Tu eacutes
ballete
a)geij
a)gapw
50
O nnnn (ny) moacutevel
Na terceira pessoa do singular e do plural o nnnn entre parecircnteses indica que a forma completa pode ser tanto e)sti ei)si quanto e)stin ei)sin As formas sem o nnnn normalmente satildeo usadas se a palavra que segue eacute iniciada por consoante formas com o nnnn satildeo normalmente usadas se a palavra que segue eacute iniciada por vogal ou se a forma verbal finaliza o enunciado Mas o uso natildeo eacute riacutegido haacute muitas exceccedilotildees especialmente em apoio do uso do nnnn
Exemplos yeusthj e)stinnnn kai o( pathr au)tou=
Ele eacute o pai da mentira )Iwannhj ou)k e)stinnnn o( Xritou=
Joatildeo natildeo eacute o Cristo )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin
Eu sou a videira (a) verdadeira e o pai meu o agricultor eacute Traduza as frases para o grego
Deus eacute amor
Joatildeo eacute profeta
Eu estou em casa
Jesus estaacute em casa
Somos seus profetas
Jesus eacute o patildeo da vida
Minha casa eacute na cidade
Somos amigos de Jesus
PRESENTE ATIVO DO INDICATIVO 1 blepw eu vejo 21 legw eu digo 2 ginwskw eu conheccedilo 22 luw eu solto destruo 3 grafw eu escrevo 23 metrew eu meccedilo 4 didaskw eu ensino 24 menw eu permaneccedilo 5 e)xw eu tenho 25 nikaw eu venccedilo 6 khrussw eu prego 26 proskunew eu adoro 7 latreuw eu sirvo 27 oi)kodomew eu construo 8 lambanw eu recebo 28 o(mologew eu confesso
51
9 paideuw eu educo 29 paraggellw eu ordeno 10 a)gapaw eu amo 30 krinw eu julgo 11 a)kouw eu escuto 31 paideuw eu educo 12 a)gw eu guio conduzo 32 e(uriskw eu acho encontro 13 telw eu quero desejo 33 louw eu me banho lavo 14 swzw eu salvo liberto 34 filassw eu guardo 15 kairw eu me alegro 35 grafw eu escrevo 16 a)ggelw eu anuncio 36 e)kballw eu expulso removo 17 qerapeuw eu cuido saro curo 37 e)sqiw eu como 18 a)postelw eu envio 38 diwkw eu persigo sigo 19 e)ggizw eu me aproximo 39 qanatow eu mato 20 tarassw eu agito 40 sunagw Eu reuacuteno convoco
ARTIGOS
PLURALSINGULARNeutFemMascNeutFemMasc
ta tajtouj to thnton
toi=jtai=jtoi=jt=tv= t=
tw=ntw=ntw=ntou= th=j tou=
taai(oi(toh(o(
O artigo Em portuguecircs temos artigos definidos (o a os as) e indefinidos (um uma uns
umas) Em grego existe apenas o artigo definido Assim uma palavra como logoj pode ser traduzida como palavra ou como uma palavra dependendo do contexto Mas o uso do artigo definido em grego corresponde em grande parte ao uso do artigo definido em portuguecircs As diferenccedilas satildeo frequumlentemente muito sutis para serem mencionadas numa introduccedilatildeo Atenccedilatildeo deveraacute ser dada ao modo como o artigo eacute usado nos exerciacutecios de grego e de portuguecircs que seguem e no Novo Testamento
O artigo grego geralmente funciona como o adjetivo concordando com a palavra
que ele modifica em gecircnero nuacutemero e caso
52
masculino feminino neutro
singular plural singular plural singular plural
nom oJ o oiJ os hJ a aiJ as tov oa tav osas
genabl tou do twn dos th da twn das tou doda twn dosdas
dat
loc
inst
tw
ao
no
com o
pelo
toi
aos
nos
com os
pelos
th
agrave
na
com a
pela
tai
agraves
nas
com as
pelas
tw
aoagrave
nona
com oa
peloa
toi
aosagraves
nosnas
com osas
pelosas
acus tovn o touv os thvn a tavv as tov oa tavv osas
Exerciacutecio Coloque os artigos correspondentes para cada substantivo
a[mpelwn (fem) aijwnwn (masc) gevno (neut)
a[nqrwpou a[rcontwn (masc) diavkonwn (fem)
ajpovstolo (masc) ajdelfoi qeoiv (masc)
a[rtou bivon kuvrioi
didavskalou gavmou laov (masc)
doulw doulw (fem) livqon
h[rhmo (fem) e[qo (neut) mhtrov (fem)
qeoiv (fem) h[rhmoi (fem) oJdou (fem)
kavlamoi (masc) qavnatw udatoi (neut)
nuktou (fem) qrovnoi fwtou (neut)
skovtoi (neut) ajrniva ceirov (fem)
PREPOSICcedilOtildeES proj A proj ton potamon Para o rio 4 Acusativo ei)j A ei)j ton potamon Para dentro do rio 4 Acusativo e)n D e)n t= potam= Dentro do rio em o rio 3 Dativo e)k G e)k potamou= Para fora do rio 2 Genitivo a)po G a)po potamou= Partindo do rio 2 genitivo
Preposiccedilatildeo eacute uma palavra que auxilia o substantivo a expressar o seu caso ou funccedilatildeo
na oraccedilatildeo Eacute chamada de ldquopreacute-posiccedilatildeordquo porque geralmente eacute posicionada na frente do
53
substantivo ao qual auxilia expressar a sua funccedilatildeo Ex e)k th=j sunagwgh=j e)celqontej h)=lqon ei)j thn oi)kian Simwnoj kai
)Andreou Saindo da sinagoga foram para a casa de Simatildeo e Andreacute Nota As preposiccedilotildees e)k e ei)j indicam respectivamente que eles saiacuteram de dentro
da sinagoga para dentro da casa Mesmo que uma preposiccedilatildeo sirva para esclarecer o caso natildeo eacute ela quem governa o
caso Muito pelo contraacuterio na liacutengua grega eacute o caso que determina o significado de uma preposiccedilatildeo Isto significa que uma preposiccedilatildeo pode ter um determinado significado quando usada com um certo caso e significado diferentes quando usada com outros casos O significado de uma preposiccedilatildeo depende entatildeo do caso com o qual ela eacute usada Esse detalhe pode ser observado no vocabulaacuterio da liccedilatildeo
3 2
4 e 2
4
4
4
234
234
234
2
24
4
2
24
24
24
54
O quadro das preposiccedilotildees gregas eacute o seguinte Preposiccedilatildeo Caso que rege Traduccedilatildeo
1 ὑπέρ A acima de
2 ἐπί G sobre
3 ὑπό A sob
4 παρά ampamp ampamp D A G ao lado de
5 ἀmicroφί D A G de ambos os lados de
6 πρός A para em direccedilatildeo de
7 εἰς A para dentro de
8 ἐν D em
9 ἐκ ἐξ G de fora de
10 ἀπό G de afastamento de
11 περί A G ao redor de
12 διά ampamp ampamp G atraveacutes de
13 ἀνά A para cima
14 κατά G para baixo
15 ἀντί G contra
16 πρό G antes de
17 ὀπίσω G atraacutes de depois de
18 σύν D com
19 microετά G com D aleacutem de
55
Vamos apresentar algumas palavras portuguesas que usam estas preposiccedilotildees como prefixos Isto poderaacute ajudar a memorizaccedilatildeo 1 hipeacuterbole ὑπέρ + βάλλω que coloca acima de
2 epitaacutefio ἐπί + τάφος que estaacute sobre o tuacutemulo
3 hipoacutecrita ὑπό + κρίνω que distingue (julga) sob
4 paralelo παρά + ἀλλήλων que estaacute ao lado do outro
5 anfiacutebio ἀmicroφί + βίος que vive em ambos (terra e aacutegua)
6 proseacutelito πρός + ἠλύθον que se encaminha para
7 exegeta εἰς + ἡγέοmicroαι que conduz para
8 energia ἐν + ἔργον que tem forccedila em si
9 ecircxodo ἐκἐξ + ὁδός caminho para fora
10 apogeu ἀπό + γῆ longe da terra
11 periacutemetro περί + microέτρον medida em volta de
12 diacircmetro διά + microέτρον medida atraveacutes de
13 Anastaacutecio ἀνά + ἵστηmicroι que ressurgiu
14 catarata κατά + ῥάσσω que se precipita
15 antiacutedoto ἀντί + δίδωmicroι (remeacutedio) dado contra
16 proacute logo πρό + λόγος palavra (dita) antes de
17 opistoacutedomo ὀπισθό + δόmicroος parte posterior de um templo grego
18 sinoacutetico σύν + ὀράω que abarca com um soacute olhar
19 metafiacutesica microετά + φύσις aleacutem da natureza (fiacutesica)
56
2 G (Genitivo)3 D (Dativo)4 A (Acusativo)
Traduza para o portuguecircs (Resposta no 2ordm Vol De James)
1 o( ui(oj ei)=pen ei)mi (Mc 1462) 2 o( ui(oj tou= a)nqrwpou kurioj e)stin (Mc 228) 3 e)rxetai o( a)delfoj o( kaloj (Mc 331) 4 o( a)nqrwpoj e)rxetai (Mc 61) 5 oi( a)nqrwpoi ou)x a(gioi ei)sin (Mc 124) 6 o( qeoj ei)=pen (Mc 219) 7 o( a)ggeloj o( a(gioj ou)k e)rxetai (Mc 838) 8 o(loj o( kosmoj kaloj e)stin (Mc 149) 9 o( ou)ranoj ou) kaloj e)stin (Mc 1331) 10 o( ui(oj tou= qeou= e)stin a)gaqoj (Mc 311)
57
EXERCIacuteCIOS DE GREGO
a) Qual eacute entatildeo o sujeito e qual eacute o objeto das seguintes frases qeoj fala logon (palavra) qeoj ama dou=lon (servo) dou=loj ama qeon qeon ama dou=loj dou=loj fala logon logon fala dou=loj b) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus c) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus d) Traduza podendo incluir um artigo Note N e A qeoj h)gaphsen ton kosmon kosmoj ou)k h)gaphsen qeon Kurioj h)gaphsen dou=lon o( a)nqrwpoj h)gaphsen qeon presbuteron h)gaphsen Kurioj a)postoloj legei logon logon legei diakonoj dou=loj ballei liqon a)nqrwpoj blepei potamon diaboloj ou)k h)gaphsen qeon
e) Traduza Deus amou mundo e homem Homem amou Senhor
Vocabulaacuterio ALMA = yuxh AMIGO = filoj
BATIZAR = baptizw CARNE = sarc
CONSOLADOR = paraklhtoj COMUNHAtildeO = koinwnia
CEacuteU = ou)ranoj BONITO BOM = kaloj
ADAtildeO = )Adam CAMINHO = o(doj
NOIVA = numfh CASA = oi)=koj
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
19
Papiro 66 ANO 200 dC Conteuacutedo Evangelho
EUAGGELION IWANNHS - eu)aggeliou )Iwannhj 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn
20
Pronuacutencia Muitos manuais e compecircndios modernos tecircm dado um valor demasiado a pronuacutencia
do grego koinecirc a grande verdade eacute que a pronuacutencia original foi praticamente perdida a pronuacutencia que usualmente se faz foi a adotada pelo humanista Erasmo de Roterdatilde que foi o primeiro a publicar o texto grego dentro da moderna imprensa Mas a eacutepoca de Erasmo jaacute distava em quatorze ou quinze seacuteculos da eacutepoca do grego koinecirc
A pronuacutencia ganhou certo destaque em nossos dias devido a necessidade dos alunos de aprenderem outro idioma pela pronunciaccedilatildeo das palavras Portanto essa parte do idioma deve ser vista como um recurso didaacutetico e natildeo como verdade Nisto eacute onde costumamos a dizer que o grego antigo em seu aspecto da fala estaacute perdido para sempre Portanto o aluno natildeo deve dar muita atenccedilatildeo a tentativa de ser falar o grego antigo seu cuidado deve se concentrar nos aspecto morfoloacutegicos sintaacuteticos e es estiliacutesticos que satildeo mais absorvidos pela leitura silenciosa e analiacutetica e natildeo pela foneacutetica Foi portanto um erro dar muito destaque a suposta sonoridade do grego koinecirc como se fosse um idioma como o inglecircs que se aprende mais falando do que lendo
Adotamos a pronuacutencia pela silaba tocircnica sendo esta a que estaacute com o sinal DICA DE LIacuteNGUA PORTUGUESA A Siacutelaba Tocircnica eacute aquela que se estende quando a palavra eacute pronunciada numa
suposta caiacuteda num abismo Ex A silaba tocircnica de CAVALO eacute o VA pois pronunciando a palavra numa queda de abismo temos
CA VA A A A LO Ainda no aspecto da pronuacutencia podemos destacar
a Antes de γκζ e χ o γ tem som de ldquonrdquo Ex a)ggeloj (pronuacutencia acircnguelos) a)gkura (leia aacutenguumlra = acircncora) o)gxnh (leia oacutenknē = pecircra)
b O θ se pronuncia como th forte em inglecircs Nesta pronuncia chegamos bem perto do ldquodrdquo Talvez seja deste detalhe que encontramos a origem da nossa expressatildeo Deus pois quando pronunciamos qeoj quase dizemos ela
c O σ ς eacute sempre sibilante (possuindo o som de s ou ccedil e natildeo de z) Ex )Ihsouj se pronuncia Iessuacutes e natildeo Jezus
a)skhseij exerciacutecios
Pronuncie em voz alta e copie as seguintes frases legei au)t= [o(] )Ihsou=j )Egw ei)mi h( o(doj kai h( a)lhqeia kai h( zwh
ou)deij e)rxetai proj ton patera ei) mh di e)mou= (Jo 146) a)pekriqh )Ihsou=j )Amhn a)mhn legw soi e)an mh tij gennhqv= e)c
21
u(datoj kai pneumatoj ou) dunatai ei)selqei=n ei)j thn basileian tou= qeou=
Respondeu Jesus Ameacutem (em verdade) ameacutem eu te digo se natildeo algueacutem eacute nascido da aacutegua e do espiacuterito natildeo pode entrar no Reino de Deus (Jo 33)
SIacuteLABAS
a Monossiacutelabas o( h( ton gar ei)j e)k e)n de mh ou) ou)k oj)
b Dissiacutelabas a)-gw a)-mhn a)na qe-oj ei)mi legw bal-lw lo-goj
c Trissiacutelabas a)-del-foj a)n-qrw-poj bi-bli-on i(-e-roj ka-le-w
d Monossiacutelabas a)-pos-to-loj e)k-klh-si-a pan-to-kra-twr pres-bu-te-roj
Siacutelaba eacute a unidade sonora de uma palavra eacute o som ou reuniatildeo de sons que se pronunciam em uma soacute emissatildeo de voz Da reuniatildeo de siacutelabas obteacutem-se um vocaacutebulo ou palavra
Ex a-mor be-nig-da-de mor-to pa-li-to o-laacute
Na liacutengua grega uma palavra tem tantas siacutelabas quantas vogais ou ditongos possuir Assim logoij possui uma vogal e um ditongo e portanto tem duas siacutelabas uma contendo a vogal e a outra contendo o ditongo lo-goij
Quando uma palavra eacute separada em siacutelabas uma consoante que estiver sozinha entre duas vogais se junta agrave vogal que lhe segue
Ex e)-xo-me-noj di-da -jka-loj
As exceccedilotildees a esta regra satildeo as palavras compostas pros-eu-xh sun-a-agw-gh met-xe
Duas ou trecircs consoantes se juntam agrave vogal seguinte sempre que uma palavra grega possa comeccedilar com elas
Ex a) -na -stre-fw (composta de a)na e strefw) Na liacutengua grega uma siacutelaba pode ser longa ou breve Siacutelaba longa eacute aquela que conteacutem uma vogal longa ou um ditongo Ex a)n-qrw-poj dou=-loj Siacutelaba breve eacute aquela que conteacutem uma vogal breve lo-goj
Pronuncie em voz alta e copie as seguintes frases Jo 1512 1 )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin Eu sou a videira verdadeira e o Pai meu o agricultor eacute
22
2 pa=n klh=ma e)n e)moi mh feron karpon ai)rei au)to kai pa=n to karpon
Todo ramo em mim natildeo produzindo fruto (ele) tira o mesmo e todo fruto feron kaqairei au)to i(na karpon pleiona ferv
Produzindo limpa o mesmo para que fruto mais produza
CONSOANTES
Liacutequidas l m n r
Sibilantes s z c y
Em funccedilatildeo de que o z c e o y apresentam um som que parece ser a uniatildeo de duas outras consoantes eles satildeo chamados de consoantes duplas
zzzz = dddd + jjjj cccc = kkkk + jjjj yyyy = pppp + jjjj
Observaccedilatildeo Palavras gregas soacute podem terminar em vogal ou n r j (y c)
Exceccedilotildees e)ke)ke)ke)k de o adveacuterbio de negaccedilatildeo ou)k (ou)x) natildeo e palavras estrangeiras especialmente nomes hebraicos tais como Mariam )Iakwb etc
Ainda no aspecto da pronuacutencia podemos destacar
Antes de g k z e x o g tem som de ldquon = nrdquo Ex a)ggeloj (pronuacutencia anguelos)
O q se pronuncia como th forte em inglecircs Nesta pronuncia chegamos bem perto do ldquodrdquo Talvez seja deste detalhe que encontramos a origem da nossa expressatildeo Deus pois quando pronunciamos qeoj quase dizemos ela
O s j eacute sempre sibilante (possuindo o som de s ou ccedil e natildeo de z) Ex )Ihsouj se pronuncia Iessuacutes e natildeo Jezus
ACENTOS (TONOI TONOI TONOI TONOI ----tonoitonoitonoitonoi)
A maioria das palavras gregas levam acentos O acento no grego tem uma uacutenica finalidade indicar a siacutelaba tocircnica da palavra Esta siacutelaba se destaca das demais por ser proferida com mais forccedila
A escrita grega possui trecircs acentos
Agudo (acute) Grave (`) Circunflexo (^ ou ~)
Os acentos servem para orientar-nos na pronuacutencia mas noacutes natildeo precisamos falar
grego
23
A sua posiccedilatildeo gira em torno das trecircs uacuteltimas siacutelabas 1 Agudo pode encontrar-se numa das trecircs uacuteltimas legw tem som mais forte em
(e) 2 Grave pode encontrar-se na uacuteltima quando seguida por outra palavra qeoj ton
kosmon 3 Circunflexo (ecirc ou atilde) pode estar sobre uma das duas uacuteltimas qew= dou=loj 4 Em conjugaccedilatildeo o acento retrocede agrave primeira siacutelaba a)kouw - hkouon
O Novo Testamento e seu Vocabulaacuterio algumas estatiacutesticas 3
O NT grego possui 5388 palavras diferentes em 7941 versiacuteculos O nuacutemero total de palavras contidas em o NT eacute de 138019 Estas estatiacutesticas estatildeo em BibleWorks for Windows 40 Big Fork Montana Hermeneutika Bible Research Software 1999 e satildeo do Analytical Greek New Testament (AGNT2) de Timothy amp Barbara Friberg Destas 5388 palavras a grande maioria mais de 3000 palavras aparece apenas uma duas ou trecircs vezes em o NT
Cada 7a palavra eacute um artigo definido Cada 15a palavra eacute uma conjunccedilatildeo ldquoerdquo Cada 25a palavra eacute um pronome As 10 palavras mais usadas somam cerca de 45 mil do total enquanto que as 170
palavras que aparecem mais de 100 vezes cada somam cerca de 100 mil do total de vocaacutebulos do NT
Os substantivos satildeo 2368 e aparecem em 28365 formas diferentes Os verbos satildeo 1839 e aparecem em 27773 formas diferentes
EUAGGELION IWANNHS
11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw 111 ei)j ta i)dia
3 httpwwwairtonjocomgrego_biblico
24
h)=lqen kai oi( i)dioi au)ton ou) parelabon 112 o(soi de e)labon au)ton e)dwken au)toi=j e)cousian tekna qeou= genesqai toi=j pisteuousin ei)j to o)noma au)tou= 113 oi( ou)k e)c ai(matwn ou)de e)k qelhmatoj sarkoj ou)de e)k qelhmatoj a)ndroj a)ll e)k qeou= e)gennhqhsan 114 Kai o( logoj sarc e)geneto kai e)skhnwsen e)n h(mi=n kai e)qeasameqa thn docan au)tou= docan w(j monogenou=j para patroj plhrhj xaritoj kai a)lhqeiaj 115 )Iwannhj marturei= peri au)tou= kai kekragen legwn Ou(=toj h)=n o(n ei)=pon (O o)pisw mou e)rxomenoj e)mprosqen mou gegonen o(ti prw=toj mou h)=n 116 o(ti e)k tou= plhrwmatoj au)tou= h(mei=j pantej e)labomen kai xarin a)nti xaritoj
ACENTOS (TONOI)
O Novo Testamento foi originalmente escrito inteiramente em letras maiuacutesculas Natildeo havia marcas para indicar um tom alto ( acute ) um tom baixo ( ` ) ou um tom ascendente e descendente ( ~ ) O sistema de marcas chamadas de acentos eacute encontrado em manuscrito do nono seacuteculo AD para frente Vocecirc os encontraraacute nos textos impressos do Novo Testamento e pode completar este curso e ler o Novo Testamento sem saber mais nada sobre acentos Aqueles que precisarem de informaccedilotildees adicionais devem consultar as seguintes informaccedilotildees
Em ediccedilotildees impressas do Novo Testamento vocecirc encontraraacute trecircs acentos conhecidos como agudo ( ) [por exemplo ti] grave ( ) [proj] e circunflexo [ =] [a)rxv=] Estes acentos natildeo faziam parte do texto original do Novo Testamento eles aparecem apenas em manuscritos do 9ordm Seacuteculo em diante O sistema idealizado pelos escritores do grego claacutessico como uma ajuda para a pronuacutencia como o ( acute ) indicando um tom alto ( ` ) indicando um tom baixo e [ =] um tom ascendente e descendente
Em uns poucos casos os acentos distinguem palavras que de outra forma pareceriam iguais Por exemplo ei) significa ldquoserdquo mas ei)= ldquoeacutesrdquo Eacute possiacutevel ler o Novo Testamento sem saber nada sobre os acentos As regras de acentuaccedilatildeo satildeo complicadas e a maior parte dos estudantes natildeo precisa aprendecirc-las Para os que tecircm um interesse especial o sumaacuterio seguinte provecirc uma introduccedilatildeo baacutesica
Note que siacutelaba longa eacute geralmente aquela que conteacutem uma vogal longa (h w) ou um ditongo Todavia ai e oi satildeo consideradas curtas quando ocorrem no fim de uma palavra (desta forma a siacutelaba final eacute curta em logogogogoijijijij Em ditongos eacute costume colocar o acento sobre a segunda vogal (tou=to)
Regras baacutesicas de acentuaccedilatildeo
1 O acento pode ser colocado sobre uma das trecircs uacuteltimas siacutelabas da palavra (Jo 13 anta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= ou)de e(n o( gegonen
2 Se a uacuteltima siacutelaba de uma palavra eacute longa o acento pode ser colocado soacute em uma
25
das duas uacuteltimas siacutelabas (pneumata mas pneumaton) 3 O acento circunflexo soacute pode ser colocado sobre uma das duas uacuteltimas siacutelabas da
palavra e soacute sobre uma siacutelaba longa (dw=ma dou= (Romai=oi) 4 Em verbos o acento agudo eacute colocado tatildeo longe do fim da palavra quanto
permitem as regras 1 e 2 (didwmi e(disoun) Quando um verbo eacute contracto e o acento agudo for colocado sobre a vogal contraiacuteda este eacute substituiacutedo por um acento circunflexo sobre a vogal contraiacuteda (filew torna-se filw=)
5 Excetuando-se as regras 1 e 2 natildeo haacute regras para indicar onde os acentos satildeo colocados em substantivos Eacute necessaacuterio aprender a colocar o acento ao aprender-se a palavra Mas note que na maior parte das vezes um substantivo conserva o seu acento nos demais casos na mesma siacutelaba em que ele cai no nominativo (a)rxh a)rxh=j) a menos que outras regras exijam uma mudanccedila (pneu=ma pneumatoj) mas pneumatwn [regra 2])
6 Quando uma palavra que naturalmente leva um acento agudo na uacuteltima siacutelaba eacute seguida por outra na mesma frase o acento agudo eacute substituiacutedo por um acento grave (touj a)delfououououjjjj blepw mas blepw touj a)delfououououjjjj)
7 Em circunstacircncias normais uma palavra leva soacute um acento Haacute contudo diversas palavras curtas (por exemplo e)sti me tij pwj) que lanccedilam o acento que elas teriam para traacutes para a palavra anterior quando isso eacute possiacutevel Por exemplo a)nqtrwpoj tij - um certo homem dou=loj tij ndash um escravo h(yato mou tij ndashalgueacutem me tocou (note que o acento de mou foi lanccedilado para traacutes sobre o h(yato e o acento de tij sobre o mou)
8 Dois acentos agudos natildeo podem ficar sem siacutelabas vizinhas Por isso topoj tij ndash um certo lugar (topoacutej eacute impossiacutevel e entatildeo tij simplesmente perde o acento) Mas onde uma palavra dissiacutelaba natildeo pode lanccedilar seu acento para traacutes ela o reteacutem e)n top= tini h=)n ndash ele estava em certo lugar
9 Palavras que laccedilam seus acentos para traacutes satildeo chamadas de encliacuteticas o( h( oi( ai( ei)j e)n e)k ou) e w(j natildeo tecircm acentos
O acento se coloca em cima da vogal da siacutelaba tocircnica da palavra e no caso de cair sobre um ditongo eacute sempre colocado sobre a sua segunda vogal
Ex lam-ba-nei ton dou=lon a)-kou-w tw=j fwnh=j Quando letras maiuacutesculas satildeo acentuadas a aspiraccedilatildeo e o acento satildeo colocados antes
da letra e natildeo em cima dela Ex )Ihsou= - i)hsou= )Eferoj
As uacutenicas palavras gregas que natildeo recebem acentos satildeo as procliacuteticas e as encliacuteticas Procliacuteticas satildeo as palavras monossilaacutebicas que natildeo tecircm acento proacuteprio e satildeo
pronunciadas junto com a palavra que segue agrave qual estatildeo intimamente ligadas Ex o(o(o(o( logoj e)ke)ke)ke)k qeou=
26
A este grupo pertencem as dez palavras gregas que nunca levam acentos Satildeo elas 1 Quatro formas do artigo o( oi( h( ai( 2 O adveacuterbio de negaccedilatildeo ou) (ou)k ou)x) 3 Trecircs preposiccedilotildees e)n ei)j e)k 4 Duas conjunccedilotildees w(jw(jw(jw(j = como eieieiei( = se
Palavras encliacuteticas Satildeo as palavras monossilaacutebicas e dissilaacutebicas que normalmente perdem seu proacuteprio
acento e se pronunciam junto com a palavra que vem antes porque satildeo consideradas como parte delas
Ex a)gapa=j memememe o(o(o(o( qeoj e)stin a)gaqoj A este grupo pertencem A maioria das formas do verbo ei)mi (eu sou) E a maioria
das formas do verbo fhmi As formas do pronome pessoal mou= = meu moi = para mim sou= = teu soi = para ti se = te
ASPIRACcedilAtildeO
Na liacutengua grega as palavras que comeccedilam com vogal ou ditongo levam um sinal
chamado aspiraccedilatildeo (espiacuterito) Este sinal se coloca sobre a vogal inicial ou caso a palavra comeccedilar com ditongo sobre a segunda vogal deste No caso de a palavra comeccedilar com maiuacutescula se coloca antes dela A aspiraccedilatildeo indica como se pronuncia a palavra
e)xomenoj r(hmata ui(ou= )Abraam A aspiraccedilatildeo branda (rsquo ) natildeo afeta a pronuacutencia e natildeo eacute considerada na transliteraccedilatildeo Ex ou)ranoj ceacuteu pronuncia-se uranoacutes a)gaph amor pronuncia-se agaacutepē A aspiraccedilatildeo aacutespera (lsquo ) indica que a palavra se pronuncia com um som parecido com
o ldquohrdquo em inglecircs (house) ou ldquojrdquo em espanhol (juego) Na transliteraccedilatildeo a aspiraccedilatildeo aacutespera eacute representada pela letra h
Ex o(doj caminho pronuncia-se hodoacutes e se translitera hodoacutes eu(rnikw eu acho pronuncia-se e translitera-se heurisco Quando o u ou o r estatildeo no iniacutecio de uma palavra sempre levam aspiraccedilatildeo aacutespera
Ex r(hma = rhecircma palavra u(pomonh = hupomonē paciecircncia Quando uma palavra leva aspiraccedilatildeo e acento na mesma vogal a maneira de colocaacute-lo
se ilustra nos seguintes exemplos e)xw e(n (um) (Anna (Ana)
TREMA O trema (uml) indica que duas vogais juntas natildeo formam um ditongo e que tambeacutem se
pronunciam separadamente Ex i)sxu+i ischuacute-i prwi+ pro-iacute )Hsai+aj Esa-iacuteas
27
a)skhseij - exerciacutecios
1 a)nagignwske kai grafe (Leia e escreva) o( profhthj (o profeta) o( poihthj (o poeta) o( filosofoj (o filoacutesofo) o( didaskaloj (o professor) o( i)atroj (o meacutedico) 2 GRAFE grafre Escreva (Em letras minuacutesculas) EGW LEGW
IWANNHS ESTI O PROFHTHS
SU EI O POIHTHS
UMEIS ESTE OI FILOSOFOI
EGW EIMI O DIDASKALOS
SINAIS DE PONTUACcedilAtildeO
Port Koinecirc Exemplo Grego Ponto final Deus qeoj Viacutergula Deus qeoj Ponto Viacutergula ou dois pontos ou Deus Deus qeoj Deus qeoj
portuguecircs em grego
ponto final igual
viacutergula igual
ponto e viacutergula
dois pontos
exclamaccedilatildeo
ponto no alto da linha
interrogaccedilatildeo helliphelliphelliphellip (cuidado)
28
DICAS DE LIacuteNGUA PORTUGUESA As Classes de Palavras Frase eacute uma combinaccedilatildeo de palavras organizadas segundo determinadas leis Sua
estrutura elementar apoacuteia-se basicamente em duas classes de palavras o substantivo e o verbo Exs
a O menino brinca Substantivo verbo
b As andorinhas voam Substantivo verbo 1 Substantivo Pertencem a esta classe todas as palavras que designam os seres
em geral as entidades reais ou imaginaacuteveis cadeira Cearaacute anjo alegria 2 Verbo Pertencem a essa classe as palavras que designam as accedilotildees ou processos que
ocorrem com os seres em geral cantar falar desaparecer partir O verbo eacute a uacutenica classe de palavras em que o tempo eacute marcado por uma desinecircncia proacutepria conto (presente indica a accedilatildeo feita no tempo real ) cantava ( preteacuterito [passado] imperfeito indica uma accedilatildeo imperfeita natildeo concluiacuteda ) cantei ( preteacuterito perfeito indica uma accedilatildeo concluiacuteda ) cantarei ( futuro aponta uma accedilatildeo que estaacute por vir ) cantaria ( futuro do preteacuterito indica uma accedilatildeo do passado que visava o futuro)
3 Os sateacutelites do substantivo 31 Adjetivo Classe de palavras que serve para indicar as qualidades as propriedades do
substantivo Exs a Cadeira confortaacutevel b Garoto feliz A locuccedilatildeo adjetiva eacute a expressatildeo formada de preposiccedilatildeo mais substantivo
qualificadora de outro substantivo Exs a Casa de tijolos b copo de cristal 32 Numeral Classe que serve para indicar a quantidade dos substantivos quantos
satildeo eles Exs um dez duacutezia oitenta mileiro O numeral ordinal indica a posiccedilatildeo de certo substantivo numa escala de nuacutemeros
dispostos em seacuterie Exs primeiro trigeacutesimo mileacutesimo 33 Artigo Classe que serve basicamente para indicar se o substantivo eacute concebido com
algo jaacute definido e conhecido previamente ou como algo indefinido e natildeo nomeado anteriormente Exs Havia um menino e um cachorro muito amigos O cachorro chama-se Buck e era da raccedila pastor-alematildeo O menino era contente com seu cachorro
4 Os sateacutelites do verbo 41 Adveacuterbio Pertencem a esta classe as palavras que se associam ao verbo para indicar
as vaacuterias circunstacircncias que envolvem a accedilatildeo (tempo lugar modo causa etc ) Exs O aviatildeo pousou suavemente aqui ontem
29
O aviatildeo pousou suavemente aqui ontem Artigo substantivo verbo adveacuterbio de modo adv de lugar adv de tempo OBS Em alguns casos o adveacuterbio pode modificar um adjetivo ou um outro adveacuterbio Exs a O dia foi bastante agitado b Estou muito bem Adveacuterbio adjetivo adveacuterbio adveacuterbio
A locuccedilatildeo adverbial eacute a expressatildeo formada de preposiccedilatildeo mais substantivo modificadora do verbo Exs A aviatildeo pousou no porta-aviotildees sem atraso Verbo locuccedilatildeo adverbial locuccedilatildeo adverbial 42 Pronome Eacute a classe de palavras que serve para indicar uma das trecircs pessoas
do discurso ou situar alguma coisa em relaccedilatildeo a essas trecircs pessoas Ex Noacutes vocecirc minha aquela algueacutem Existem os pronomes pessoais do caso reto que funcionam com sujeito da oraccedilatildeo (eu tu ele noacutes voacutes eles) e do caso obliacutequo que funcionam com complementos da oraccedilatildeo (me te o a se lhe nos vos os as se lhes mim comigo ti contigo si consigo ele ela noacutes conosco voacutes convosco si consigo eles elas) os demonstrativos (aquele aquela aquilo este essa) os possessivos (meu teu minha nosso vosso) os relativos (que qual) os interrogativos (quem qual ) os de tratamento (Senhor Vossa Excelecircncia)
SUBSTANTIVOS GREGOS
O substantivo e o verbo satildeo palavras principais no discurso As outras satildeo
consideradas auxiliares Eis algumas como exemplo a)nqrwpoj a)ggeloj kosmoj logoj liqoj exprimem substacircncia ndash satildeo substantivos luw legw a(giazw
exprimem accedilatildeo ndash satildeo verbos Os substantivos podem servir como sujeito e objeto ou complemento direto
qeoj a)gapa= a)nqrwpon a)nqrwpoj a)gapa= qeon Suj verbo objeto - sujeito verbo Objeto
a) O grego natildeo utiliza a ordem das palavras na formaccedilatildeo da frase como no portuguecircs pode invertecirc-las Por exemplo sujeito predicado complemento e acessoacuterios Deus ama o mundo
b) Grego qeoj a)gapa= ton kosmon O sujeito eacute qeoj e o objeto direto eacute ton kosmon Ordem inversa ton kosmon a)gapa= o( qeoj O sujeito eacute o( qeoj No final da frase e o objeto direto eacute ton kosmon no princiacutepio Conclusatildeo O sujeito eacute indicado pela terminaccedilatildeo [oj] ndash diz-se nominativo ndash N O objeto direto eacute indicado pela terminaccedilatildeo [on] ndash diz-se acusativo ndash A
30
A mudanccedila de forma dos substantivos chama-se Declinaccedilatildeo CASO Caso Sigla Forma Funccedilatildeo
o)nomastikh Nominativo N oj Sujeito genikh Genitivo G ou= Posse dwtikh Dativo D Objeto indireto ai)tiatikh Acusativo A on Objeto direto
c) Determinar o sujeito e o objeto direto nas seguintes frases qeoj a)gapa= ton ui(on
ton ui(on a)gapa qeoj logon legei o( dou=loj )Ihsou legei logon Declinaccedilatildeo
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoj a palavra genikh Genitivo G ou= logou da palavra dwtikh Dativo D Objeto indireto log agrave palavra ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto on logon a palavra
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoi as palavras genikh Genitivo G wn logwn das palavras dwtikh Dativo D Objeto indireto oij logoij agraves palavras ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto ouj logouj as palavras
O grego modifica a uacuteltima siacutelaba das palavras para indicar a sua funccedilatildeo seja qual for a posiccedilatildeo na frase As formas das declinaccedilotildees chamam-se casos
Caso indica funccedilatildeo Forma Caso Sigla Funccedilatildeo Exemplo traduccedilatildeo oj Nominativo N Sujeito logoj palavra ou Genitivo D logou da palavra Dativo A Objeto indireto log agrave palavra on Acusativo A Objeto direto logon a palavra
Os substantivos terminados em [oj] cumprem sempre a funccedilatildeo de sujeito Os substantivos terminados em [on] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto direto Os substantivos terminados em [] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto indireto
diakonoj legei logon qeou= dou=l O diaacutecono fala a palavra de Deus ao servo Sujeito Verbo Objeto direto Objeto indireto
31
Substantivos satildeo palavras que datildeo nomes aos seres de modo geral eles satildeo flexionados com relaccedilatildeo ao seu gecircnero e ao seu nuacutemero
Gecircnero satildeo flexionados em masculino feminino e ainda o neutro Nuacutemero aleacutem do singular e do plural temos o dual As Declinaccedilotildees Gregas Satildeo modificaccedilotildees sofridos pelo substantivo na uacuteltima siacutelaba dando sua funccedilatildeo
sintaacutetica na frase Nem todos os substantivos satildeo flexionados da mesma forma os que apresentam as mesmas flexotildees satildeo agrupados em declinaccedilotildees Os estudiosos antigos da gramaacutetica relacionaram com pequenas variaccedilotildees dez declinaccedilotildees poreacutem haacute trecircs seacuteculos aconteceu uma mudanccedila e reuniram apenas trecircs satildeo estas
Casos Gregos O grego trabalha com casos para indicar as funccedilotildees sintaacuteticas dos substantivos Estes casos satildeo em nuacutemero de oito Nominativo Genitivo Dativo Acusativo Ablativo Locativo Instrumental e Vocativo Mas eles se apresentam em cinco formas apenas Isso porque alguns possuem a mesma forma o Locativo o Instrumental e o Dativo possuem a mesma terminaccedilatildeo (w w) por isso muitas gramaacuteticas os consideram simplesmente como Dativo Os casos Genitivos e Ablativos possuem a mesma terminaccedilatildeo (ou ou) por isso algumas gramaacuteticas os consideram como Genitivo sendo assim em algumas gramaacuteticas os classifiquem apenas em cinco casos assim vejamos esses casos Nominativo eacute o caso que indica que o substantivo exerce a funccedilatildeo sintaacutetica de sujeito da frase
1 O nominativo o chamado predicativo do sujeito nas frases que possuam predicados nominais Ex a)postoloj a)gei ton filon (o apoacutestolo conduz o amigo) o( qeoj kurioj e)stin (Deus eacute o Senhor)
2 Genitivo eacute o caso usado para indicar que o substantivo tem a ideacuteia de uma posse No portuguecircs natildeo eacute usado este termo Ex gnwskomen ton adelfon tou= a)nqrwpou (Noacutes conhecemos o irmatildeo do homem)
3 Dativo eacute o caso que indica a ideacuteia de interesse pessoal Corresponde ao nosso objeto indireto Ex legw t= a)nqrwp (eu falo ao Homem)
4 Acusativo expressa a ideacuteia de extensatildeo corresponde ao nosso objeto direto Ex a)kouw ton logon (eu ouccedilo a palavra)
5 Vocativo eacute o caso que expressa exclamaccedilatildeo Ex kurie a)koue (Senhor Escuta) 6 Ablativo eacute o caso usado com o substantivo indicar a ideacuteia fundamental de origem
derivaccedilatildeo ou ponto de partida Ex o( nomoj e)rxetai ton qeou= (A lei vem de Deus) 7 Locativo eacute o caso que exprimi a ideacuteia de lugar Ex o( a)nqrwpoj e)stin t=
kosm (o homem estaacute no mundo) 8 Instrumental eacute o caso que tem a ideacuteia do meio atraveacutes do qual a accedilatildeo verbal eacute
realizada Podendo tambeacutem indicar a ideacuteia de associaccedilatildeo ou acompanhamento Ex pempw a)rton t= a)postol (eu envio o patildeo pelo apoacutestolo) legw t= qe (eu falo com Deus)
32
Segunda Declinaccedilatildeo Os substantivos da 2ordf declinaccedilatildeo satildeo os substantivos que tecircm raiz - oooo Eles possuem dois gecircneros o Masculino e o Neutro Os masculinos satildeo aqueles substantivos terminados em ojojojoj e tecircm como paradigma o substantivo logojlogojlogojlogoj Jaacute os de gecircneros Neutros satildeo aqueles terminados em onononon cujo paradigma eacute biblonbiblonbiblonbiblon
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N logoj logoi
GENITIVO genikh G logou logwn
DATIVO dwtikh D log logoij
ACUSATIVO ai)tiatikh A logon logouj
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N biblion biblia GENITIVO genikh G bibliou bibliwn DATIVO dwtikh D bibli biblioij ACUSATIVO ai)tiatikh A biblion biblia
Substantivos Masculinos da 2ordf Declinaccedilatildeo ndash ojojojoj
Substantivos Neutros da 2ordf declinaccedilatildeo - onononon
N logoj Palavra biblion O livro
G logou Da palavra bibliou Do livro
Abl logou Da palavra bibliou Do livro
Loc log Na palavra bibli No livro Inst log Com a pela palavra bibli Com o pelo livro D log Agrave palavra bibli Ao livro
A logon Palavra biblion O livro
Voc loge Palavra biblion livro N logoi Palavras biblia Os livros
G logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Abl logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Loc logoij Nas palavras biblioij Nos livros Inst logoij Com as pelas palavras biblioij Com os pelos livros D logoij Agraves palavras biblioij Aos livros
A logouj Palavras biblia Os livros
Voc logoi Palavras biblia livros
33
Vocabulaacuterio Substantivos masculinos seguem o paradigma logojlogojlogojlogoj
SINGULAR PLURAL N logoj logoi
G logou logwn
D log logoij
A logon logouj
Vocabulaacuterio
Grego Portuguecircs O Nordm de Vezes no NT a(martoloj pecador (hamartiologia) 47 a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)lla Mas (ecircnfase 635) a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) de E mas (2771) diaboloj diabo (175) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 filoj Amigo 29 foboj Medo (Fobia 47) kai E tambeacutem (947) kairoj Tempo 85 karpoj Fruto 66 kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave 45) nomoj Lei (Deutero-nocircmio 194) o)xloj Multidatildeo 174 o)fqalmoj Olho 100 oi)koj Casa 115
34
ou) ou)k ou)x natildeo (1619) ou)ranoj Ceacuteu 272 paraklhtoj Consolador advogado 5 potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) qanatoj Morte (tanatologia)120 qeoj Deus deus (teologia 1314) qronoj Trono 62 stauroj Cruz 28 stefanoj Coroa 18 tufloj Cego 50 u(mnoj Hino 2 ui(oj Filho 374 Xristoj Cristo (ungido crisma 529) xronoj Tempo 54 zh=loj Zelo 16
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a(martoloj a)nqrwpoj a)rtoj a)delfoj
a)mnoj a)postoloj didaskaloj e)piskopoj kosmoj ou)ranoj potamoj qanatoj
Decirc o plural e o singular das seguintes palavras
decirc o plural decirc o singular
oJ a[ggelo oiJ diavkonoi
oJ ajdelfov oiJ douloi
oJ qeov oiJ oi[koi
hJ diavkono aiJ qevoi
hJ h[rhmo aiJ oJdoiv
hJ ceirov aiJ a[mpeloi
to gevno ta ajrniva
to e[qo ta tevkna
35
Vocabulaacuterio Substantivos neutros seguem o paradigma biblionbiblionbiblionbiblion
SINGULAR PLURAL N biblion biblia
G bibliou bibliwn
D bibli biblioij
A biblion biblia
Substantivos neutros Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo musthrion Segredo paidion Crianccedila a)rnion Cordeirinho ploi=on Barco navio biblion Livro probaton Ovelha daimonion Democircnio proswpon Rosto face pessoa e)rgon Obra trabalho sabbaton Saacutebado i(eron Templo shmei=on Sinal eu)aggelion Evangelho sunedrion Sineacutedrio lutron Resgate teknon Filho crianccedila marturion Testemunho
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a)rnion daimonion e)rgon i(eron
eu)aggelion lutron marturion teknon musthrion paidion ploi=on probaton
Primeira declinaccedilatildeo Os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm raiz ndash aaaa Eles possuem
dois gecircneros os femininos e os masculinos Os substantivos femininos 1ordf declinaccedilatildeo estatildeo divididos em dois grupos aqueles
cujas raiacutezes terminam numa vogal ou em rrrr que levam a terminaccedilatildeo aaaa e tem como paradigma o substantivo oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia) e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr que levam a terminaccedilatildeo hhhh e tem como paradigma o substantivo grafhgrafhgrafhgrafh Entretanto os substantivos femininos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm uma pequena exceccedilatildeo com relaccedilatildeo aos chamados substantivos sigmaacuteticos (ssss - jjjj) ou seja todos aqueles que acabam em sigma [glglglglwwww====ssssssssaaaa] Eles sofrem alteraccedilotildees no nominativo e no acusativo singular em vez de seguir o paradigma grafē (grafhgrafhgrafhgrafh) eles seguem o paradigma oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia)
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N oi)kia oi)kiai N grafh grafai G oi)kiaj oi)kiw=n G grafh=j grafw=n D oi)ki oi)kiaij D gra fv= grafai=j A oi)kian oi)kiaj A grafhn grafaj
36
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (aaaa) e seguem o paradigma oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia Substantivos Femininos Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo a(martia Pecado metanoia Arrependimento a)lhqeia Verdade o)milia Conversa a)nomia Iniquumlidade oi)kia Casa basileia Reino o(mologia Confissatildeo diakonia Serviccedilo parousia Vinda diaspora Dispersatildeo sofia Sabedoria e)kklhsia Igreja swthria Salvaccedilatildeo e)paggelia Promessa filadelfia Amor fraternal eu)logia Becircnccedilatildeo louvor h(mera Dia eu)xaristia Gratidatildeo qura Porta kardia Coraccedilatildeo petra Rocha pedra koinwnia Comunhatildeo xara Alegria marturia Testemunho w(ra hora
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N glw=ssa glw=ssai N doca docai
G glwsshj glwssw=n G dochj docwn
D glwssv glwssaij D docv docai=j
A glw=ssan glw=ssaj A docan docaj
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (h) e seguem o paradigma
grafgrafgrafgrafh
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo a)paph Amor o)rgh Ira coacutelera a)delfh Irmatilde parabolh Paraacutebolas a)rxh Princiacutepio proseuxh Oraccedilatildeo diaqhkh Alianccedila sinagwgh Sinagoga didaxh Ensino u(paoh Obediecircncia dikaiosunh Justiccedila u(potagh Submissatildeo ei)rhnh Paz u(pomonh Perseveranccedila e)ntolh Mandamento fulh Tribo e)pistolh Carta epiacutestola fwnh Voz som numfh Noiva yuxh Alma
37
ajgrafhngrafA
ai=jgrafv=grafD
w=ngrafh=jgrafG
aigrafhgrafN
PLURALSINGULAR
RAIZRAIZ
Exerciacutecio - a)skhseij
Decline os seguintes substantivos a)paph a)delfh a)rxh diaqhkh didaxh dikaiosunh ei)rhnh e)ntolh e)pistolh numfh o)rgh parabolh proseuxh sinagwgh u(paoh u(potagh u(pomonh fulh fwnh yuxh
Os substantivos masculinos da 1ordf declinaccedilatildeo tambeacutem satildeo divididos em dois grupos aqueles cujas raiacutezes terminam em vogal (neaniaj) ou em tttt (profprofprofprofhhhh tttthhhhς) levam a terminaccedilatildeo aaaaς e tem como paradigma o substantivo neanianeanianeanianeaniaς e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr levam a terminaccedilatildeo hhhhς e tem como paradigma o substantivo profprofprofprofhhhh tttthhhhς Em siacutentese os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo satildeo os femininos terminados em aaaa e em hhhh e os substantivos masculinos terminados em aaaaς e hhhhjjjj
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N neaniaj neaniai N profhthj profh=tai
G neaniou neaniw=n G profhtou profhtw=n
D neani neaniaij D profhtv profhtaij
A neanian neaniaj A profhthn profhtaj
VOCABULAacuteRIO Todos estes substantivos satildeo masculinos (o() o seguem os paradigmas neaniajprofhthj Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo rsquoHliaj Elias krithj Juiz rsquoHsaiaj Isaiacuteas maqhthj Aluno disciacutepulo neaniaj Moccedilo jovem margarithj Peacuterola Bappisthj Batista mesithj Mediador
38
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo eu)aggelisthj Evangelista poihthj Fazedor Zhlwthj Zeloso profhthj Profeta rsquo Israhlithj Israelita stratiwthj Soldado rsquo Iwannhj Joatildeo u(phrethj Ministro servo klepthj Ladratildeo u(pokithj Hipoacutecrita
a)skhseij Decline os seguintes substantivos neaniaj Bappisthj eu)aggelisthj
klepthj maqhthj profhthj u(phrethj
Terceira Declinaccedilatildeo A 3ordf declinaccedilatildeo grega geralmente eacute conhecida como declinaccedilatildeo consoante pois a maioria dos seus substantivos possuem raiz ndash consoante Eacute a mais difiacutecil das declinaccedilotildees gregas Diferente da 1ordf e da 2ordf declinaccedilatildeo a 3ordf abrange os trecircs gecircneros Feminino Masculino e Neutro
SINGULAR PLURAL
N ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς N ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
V φφφφῶῶῶῶςςςς V φφφφῶῶῶῶτατατατα
A ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς A ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
G τοτοτοτοῦῦῦῦ φωτφωτφωτφωτόόόόςςςς G ττττῶῶῶῶνννν φφφφώώώώτωντωντωντων
D ττττῷῷῷῷ φωτφωτφωτφωτίίίί D τοτοτοτοῖῖῖῖςςςς φφφφώώώώσισισισι
substantivo masculino
substantivo feminino
substantivos neutros
nom oJoJoJoJ lovgo hJhJhJhJ oJdov totototo tevknon ajrnivon
genabl toutoutoutou lovgou thththth oJdou toutoutoutou tevknou ajrnivou
dtlcit twtwtwtw lovgw thththth oJdw twtwtwtw tevknw ajrnivw
acus tontontonton lovgon thnthnthnthn oJdovn totototo tevknon ajrnivon
sing
voc lovge oJdev tevknon ajrnivon
nom oiJoiJoiJoiJ lovgoi aiJaiJaiJaiJ oJdoiv tatatata tevkna ajrniva
genabl twntwntwntwn lovgwn twntwntwntwn oJdwn twntwntwntwn tevknwn ajrnivwn
dtlcit toitoitoitoi lovgoi taitaitaitai oJdoi toitoitoitoi tevknoi ajrnivoi
acus toutoutoutou lovgou tatatata ojdouv tatatata tevkna ajrniva
pl
voc lovgoi oJdovi tevkna ajrniva
39
VERBOS GREGOS
A forma como os verbos satildeo identificados (que eacute a que aparece nos dicionaacuterios) eacute a da primeira pessoa do singular do presente do indicativo da voz ativa Assim e)imi (eu sou) legw (eu falo eu digo)
Os verbos tecircm tempo voz e modo como no portuguecircs Os tempos verbais gregos expressam mais a qualidade da accedilatildeo do que o tempo em que a accedilatildeo acontece Somente no Indicativo eacute que o Presente indica Tempo Presente A ideacuteia principal do Presente eacute que a accedilatildeo eacute contiacutenua ainda em progresso e eacute chamada de Linear ou Durativa
Verbo eacute a palavra que indica accedilatildeo ou estado da accedilatildeo as flexotildees sofridas pelo verbo chamam-se conjugaccedilotildees Eles estatildeo divididos em dois grupos de conjugaccedilotildees o de terminaccedilatildeo wwww (legw) possuindo a maioria dos verbos gregos e o de terminaccedilatildeo mimimimi (e)imi) contendo somente uma minoria
Os verbos gregos como no portuguecircs possuem modificaccedilotildees numeacutericas pessoa (1ordf 2ordf e 3ordf) e nuacutemero (singular e plural)
Tempos Verbais O tempo verbal em grego eacute diferente do portuguecircs aleacutem de indicar a eacutepoca o tempo refere-se principalmente agrave qualidade da accedilatildeo ou seja se a accedilatildeo foi completada ou natildeo A accedilatildeo completa chama-se tambeacutem accedilatildeo pontilear e a incompleta linear que eacute descrita como estando em processo em andamento No grego temos trecircs tempos Primaacuterios Presente Perfeito (Passado) e Futuro E trecircs tempos Secundaacuterios Aoristo Imperfeito e Mais-que-Perfeito
Presente indicam aleacutem de uma accedilatildeo pontilear uma accedilatildeo contiacutenua ou um estado incompleto A accedilatildeo eacute descrita como em progresso em andamento durativa ou linear
Futuro como em portuguecircs indica o que vai acontecer Geralmente expressa a ideia de uma accedilatildeo pontilear mas em alguns casos pode ser durativa
Ex Jesus voltaraacute em gloacuteria Imperfeito expressa uma accedilatildeo que foi contiacutenua por algum tempo no passado mas
que jaacute cessou A accedilatildeo pode ter sido continuada habitual intermitente etc o que eacute determinado pelo contexto e pelo significado do verbo
Ex Jesus proclamava o Reino de Deus
Aoristo Eacute um tempo indefinido Essencialmente ele natildeo tem significaccedilatildeo temporal embora esse significado esteja presente no modo indicativo onde o aoristo tem significaccedilatildeo passada e recebe o (faltou o siacutembolo na apostila) de aumento como o tempo imperfeito
Perfeito Eacute um tempo grego peculiar em sua funccedilatildeo e natildeo encontramos correspondecircncia em nossa liacutengua Ele combina a accedilatildeo pontilear e a linear por expressar geralmente no indicativo o efeito ou estado no presente como resultado de uma accedilatildeo no passado indicando assim a permanecircncia de uma accedilatildeo completa ou um estado presente resultado de uma accedilatildeo passada
Mais-que-Perfeito Associa a accedilatildeo pontilear com a linear soacute que estas accedilotildees satildeo combinadas no passado Tem a mesma ideacuteia do nosso passado imperfeito
40
Modos verbais O modo verbal indica a maneira da afirmaccedilatildeo verbal ou seja como a accedilatildeo eacute realizada Eacute a maneira ou a forma por meio da qual o verbo exprime a accedilatildeo Assim temos o Indicativo Subjuntivo Imperativo Optativo Infiniti vo e o Particiacutepio
1 Indicativo que expressa um fato tido como certo
2 Subjuntivo que enuncia o fato de modo possiacutevel duvidoso
3 Imperativo que expressa ordem proibiccedilatildeo conselho
4 Optativo que expressa desejo opccedilatildeo
5 Infinitivo que eacute considerado como um substantivo-verbal O infinitivo eacute um substantivo-verbal Eacute sempre indeclinaacutevel (o que significa que natildeo tem casos N G D A) Quando eacute antecedido de um artigo definido o artigo eacute sempre neutro singular e eacute declinado segundo a funccedilatildeo do infinitivo
6 Particiacutepio eacute considerado como um adjetivo-verbal
Vozes Verbais A voz verbal indica como a accedilatildeo ou o estado do verbo se refere ao sujeito Natildeo existe accedilatildeo sem causa E a origem desta causa eacute descrita pela voz Em grego como no portuguecircs temos trecircs vozes verbais Ativa Meacutedia (reflexiva) e Passiva
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
raiz terminaccedilatildeo
do VIPMP VIPPM
Traduccedilatildeo
Presente do Indicativo
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
-omai
-h
-etai
-ovmeqa
-esqe
-ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
VIPP eu sou solto
VIPM eu solto para mim eu me solto
VIPP tu eacutes solto
VIPM tu soltas para ti tu te soltas
VIPP ele(a) eacute solto
VIPM ele(a) solta para si ele(ou ele se solta
VIPP noacutes somos soltos
VIPM noacutes soltamos para noacutes noacutes nos soltamos
VIPP voacutes sois soltos
VIPM voacutes soltais para voacutes voacutes vos soltais
VIPP eles(as) satildeo soltos
VIPM eles(as) soltam para si eles(as) se soltam
Ativa onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a algo ou algueacutem Ex louw ndash eu lavo Meacutedia (reflexiva) onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a si mesmo Ex luomai - eu me lavo Passiva onde o sujeito sofre a accedilatildeo Ex louomai ndash eu sou lavado
41
Pres Ativa Traduccedilatildeo Pres Meacutedia Traduccedilatildeo louw Eu lavo luomai Eu me lavo loueij Tu lavas lu$ Tu te lavas louei Ele lava louetai Ele se lava louomen Noacutes lavamos louomeqa Noacutes nos lavamos louete Voacutes lavais louesqe Voacutes vos lavais louousi Eles lavam louontai Eles se lavam
Passiva louomai lou$ louetai louomeqa louesqe louontai
Eu sou lavado Tu eacutes lavado Ele eacute lavado Noacutes somos lavados Voacutes sois lavados Eles satildeo lavados
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
VIPA V = verbo I = Indicativo P = Presente A = Ativa VIPMP V = verbo I = Indicativo P = Presente M = meacutedia P = Passiva Paradigmas de verbos de terminaccedilatildeo -w-w-w-w no VIPA e VIPMP Satildeo formados pela simples adiccedilatildeo da terminaccedilatildeo verbal ao radical Observe que a
vogal temaacutetica eacute considerada como parte da terminaccedilatildeo verbal
luvwluvwluvwluvw ajkouvwajkouvwajkouvwajkouvw ejsqivwejsqivwejsqivwejsqivw e[cwe[cwe[cwe[cw levgwlevgwlevgwlevgw ginwvskwginwvskwginwvskwginwvskw gravfwgravfwgravfwgravfw bavllwbavllwbavllwbavllw
VIPA = R + -w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)
luvw
luvei
luvei
luvomen
luvete
luvousi(n)
ajkouvw
ajkouvei
ajkouvei
ajkouvomen
ajkouvete
ajkouvousi(n)
ejsqivw
ejsqivei
ejsqivei(n)
ejsqivomen
ejsqivete
ejsqiv usi(n)
e[cw
e[cei
e[cei
e[comen
e[cete
e[cousi(n)
levgw
levgei
levgei(n)
levgomen
levgete
levgousi(n)
ginwvskw
ginwvskei
ginwvskei(n)
ginwvskomen
ginwvskete
ginwvskousi(n)
gravfw
gravfei
gravfei(n)
gravfomen
gravfete
gravfousi(n)
bavllw
bavllei
bavllei(n)
bavllomen
bavllete
bavllousi(n)
VIPMP = R + -omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -etai -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
ajkouvomai
ajkouvh
ajkouvetai
ajkouovmeqa
ajkouvesqe
ajkouvontai
ejsqivomai
ejsqivh
ejsqivetai
ejsqiovmeqa
ejsqivesqe
ejsqivontai
e[comai
e[ch
e[cetai
ejcovmeqa
e[cesqe
e[contai
levgomai
levgh
levgetai
legovmeqa
levgesqe
levgontai
ginwvskomai
ginwvskh
ginwvsketai
ginwskovmeqa
ginwvskesqe
ginwvskontai
gravfomai
gravfh
gravfetai
grafovmeqa
gravfesqe
gravfontai
bavllomai
bavllh
bavlletai
ballovmeqa
bavllesqe
bavllontai
42
APLICACcedilAtildeO DA QUALIDADE DA ACcedilAtildeO VERBAL NO TEMPO VERB AL Qualidades Tempos _
Presente _ Mais-que-Perfeito
Imperfeito _ Linear - Pontilear Perfeito Linear
Futuro _ Mais-que-Perfeito
Presente _
Futuro _ Pontilear
Aoristo _
VERBOS Pessoa e Nuacutemero
Assim como no portuguecircs tambeacutem no grego os verbos tecircm terminaccedilotildees pessoais que indicam a pessoa e o nuacutemero do sujeito que executa a accedilatildeo
Exemplo Canto Indica que sou eu (1ordf pessoa do singular) que canta Cantas Indica eacutes tu (2ordf pessoa do singular) que cantas Cantamos Indica que somos noacutes (1ordf pessoa do plural) que cantamos
Mesmo que o sujeito jaacute esteja impliacutecito na terminaccedilatildeo verbal eacute possiacutevel que se
queira destacaacute-lo ou enfatizaacute-lo Nesses casos eacute acrescentado o pronome pessoal Exemplo nenikhka ton kosmon ndash venci o mundo e)gw nenikhka ton kosmon ndash eu venci o mundo
PRONOMES
O pronome eacute a palavra que substitui o nome evitando-lhe a repeticcedilatildeo O nome que eacute substituiacutedo pelo pronome chama-se antecedente o pronome concorda com o seu antecedente em gecircnero e nuacutemero
Em grego quando o pronome pessoal eacute usado eacute para dar ecircnfase Nas formas obliacutequas ele eacute bastante usado no NT
Exemplos
43
Jo 125
Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj
Pronomes pessoais
Pessoa Nuacutemero
su pronome pessoal da 2a pessoa nominativo singular
e)gw eu 1ordf Singular
E por que entatildeo batizas se tu natildeo eacutes o Cristo
su tu 2ordf Singular
Mt 69 Pater h(mw=n o( e)n toi=j ou)ranoi=j au)toj h o Ele ela 3ordf Singular
h(mw=n pronome pessoal da 1a pessoa genitivo plural h(me=ij noacutes 1ordf Plural
Pai nosso que estais nos ceacuteus u(me=ij voacutes 2ordf Plural
au)toi ai a Eles elas 3ordf Plural
PRONOMES
1a Pessoa Singular 1a Pessoa Plural N e)gw eu N h(me=ij noacutes
A e)meme me mim A h(ma=j nos conosco
G e)mou= mou de mim G h(mw=n de noacutes
D e)moimoi para mim D h(mi=n para noacutes
2a Pessoa Singular 2a Pessoa Plural
N su tu N u(me=ij voacutes
A se te ti A u(ma=j vos convosco
G sou= de ti G u(mw=n de voacutes
D soi para ti D u(mi=n para voacutes
3a Pessoa Singular 3a Pessoa Plural N au)toj Ele N au)toi Eles
A au)tou= Dele A au)tw=n Deles
G au)t= A ele G au)toi=j A eles
D au)ton Ele D au)touj Eles PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO luwluwluwluw (soltar) lu w Eu solto estou soltando lu eij Tu soltas estaacutes soltando lu ei Ele solta estaacute soltando lu omen Noacutes soltamos estamos soltando o = vogal temaacutetica lu ete Voacutes soltais estais soltando e = vogal temaacutetica lu ousi(n) Eles soltam estatildeo soltando
44
Pessoa e nuacutemero
portuguecircs grego
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eu
tu
elea
noacutes
voacutes
elesas
falo
falas
fala
falamos
falais
falam
ejgw
su
aujto aujth aujto
hJmei
uJmei
aujtoi aujtai aujta
levgw
levgei
levgei
levgomen
levgete
levgousin
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO a)gwa)gwa)gwa)gw (guiar) a)g w Eu guio estou guiando a)g eij Tu guias estaacutes guiando a)g ei Ele guia estaacute guiando a)g omen Noacutes guiamos estamos guiando a)g ete Voacutes guiais estais guiando a)g ousi(n) Eles guiam estatildeo guiando
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO ballwballwballwballw (jogo) ball w Eu jogo estou jogando ball eij Tu jogas estaacutes jogando ball ei Ele joga estaacute jogando ball omen Noacutes jogamos estamos jogando ball ete Voacutes jogais estais jogando ball ousi(n) Eles jogam estatildeo jogando
FUTURO DO INDICATIVO ATIVO luw (soltar) lu s w Eu soltarei lu s eij Tu soltaraacutes lu s ei Ele soltaraacute lu s omen Noacutes soltaremos lu s ete Voacutes soltareis lu s ousi(n) Eles soltaratildeo
45
luw Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo
1ordfps luw luw luein
2ordfps lueij lu$j lu=e
3ordfps luei lu$ luetw
1ordfpl luomen luwmen
2ordfpl luete luhte luete
3ordfpl luousi luwsi luetwsan
luw Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo
1ordfps luomai luwmai luestai
2ordfps lu$ lu$ luou
3ordfps luetai luhtai luesqw
1ordfpl luomeqa luwmeqa
2ordfpl luesqe luhsqe luesqe
3ordfpl luontai luwntai luesqwsan
luw Imperfeito Ativo
1ordfps e)luon
2ordfps e)luej
3ordfps e)lue
1ordfpl e)luomen
2ordfpl e)luete
3ordfpl e)lue
1ordfps e)luon
luw Imperfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps e)luomen
2ordfps e)luo
3ordfps e)lueto
1ordfpl e)luomeqa
2ordfpl e)luesqe
3ordfpl e)luonto
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Ativo Futuro Ativo
1ordfps lusw lusein
2ordfps luseij
3ordfps lusei
1ordfpl lusomen
2ordfpl lusete
3ordfpl lusousi
46
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Meacutedio Futuro Meacutedio
1ordfps lusomai lusestai
2ordfps lus$
3ordfps lusetai
1ordfpl lusomeqa
2ordfpl lusesqe
3ordfpl lusontai
luw Futuro Passivo Futuro Passivo
1ordfps luqhsomai luqhsesqai
2ordfps luqhs$
3ordfps luqhsetai
1ordfpl luqhsomeqa
2ordfpl luqhsesqe
3ordfpl luqhsontai
luw 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo
1ordfps e)lusa lusw lu=sai
2ordfps e)lusaj lus$j lu=son
3ordfps e)luse lus$ lusatw
1ordfpl e)lusamen luswmen
2ordfpl e)lusate lushte lusate
3ordfpl e)lusan luswsi lusatwsan
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio
1ordfps e)lusamhn luswmai lusasqai
2ordfps e)lusw lus$ lu=sai
3ordfps e)lusato lushtai lusasqw
1ordfpl e)lusameqa luswmeqa
2ordfpl e)lusasqe lushsqe lusasqe
3ordfpl e)lusanto luswntai luasqwsan
luw 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo
1ordfps e)luqhn luqw= luqhnai
2ordfps e)luqhj luqh=j luqhti
3ordfps e)luqh luq$= luqhtw
1ordfpl e)luqhmen luqw=men
2ordfpl e)luqhte luqh=te luqhte
3ordfpl e)luqhsan luqw=si luqhtwsan
47
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo Perfeito Ativo
1ordfps leluka lelukw lelukenai
2ordfps lelukaj leluk$j
3ordfps leluke leluk$
1ordfpl lelukamen lelukwmen
2ordfpl lelukate lelukhte
3ordfpl lelukasi (kan) lelukwsi
luw 1ordm Perfeito Meacutedio e Passivo 1ordmPerfeito Meacutedio e Passivo Perfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps lelumai lelusqai
2ordfps lelusai lu=sai
3ordfps lelutai lusasqw
1ordfpl lelumeqa
2ordfpl lelusqe lusasqe
3ordfpl leluntai luasqwsan
luw Mais que Perfeito Ativo
1ordfps e)lelukein
2ordfps e)lelukate
3ordfps e)lelukate
1ordfpl e)lelukate
2ordfpl e)lelukate
3ordfpl e)lelukate
luw + que Perfeito meacutediopassivo
1ordfps e)lelumhn
2ordfps e)leluso
3ordfps e)leluto
1ordfpl e)lelumeqa
2ordfpl e)lelusqe
3ordfpl e)lelunto
Verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv
Em grego haacute duas conjugaccedilotildees baacutesicas identificadas pelos verbos terminados em -w e -mi Embora os verbos em -w sejam mais comuns e regulares vamos primeiramente abordar o verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv que equivale aos nossos verbos auxiliares ser e estar e tambeacutem existir Como em portuguecircs tambeacutem na liacutengua grega este eacute o principal verbo de ligaccedilatildeo
A forma eijmiv (eu sou estou existo) estaacute na 1ps do VIPA (Presente do Indicativo Ativo) Como este verbo natildeo tem a forma passiva e meacutedia podemos dizer simplesmente VIP
48
VIPA ou VIP IMPERFEITO DO IND AT e)imi (SER)
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eijmiv ei ejstiv(n) ejsmevn ejstev eijsiv(n)
eu sou
tu eacutes
elea eacute
noacutes somos
voacutes sois
elesas satildeo
h)mhn h)=j h)=sqa h)=n h)=meqta h)te h)san
Eu era
Tu eras
Ele era
Noacutes eacuteramos
Voacutes eacutereis
Eles eram
Traduza as frases para o portuguecircs
ejgwv eijmi hJ quvrasum
eijmiv presbuvtero
ajgavph ejstin oJ qeov
oJ qeov ejstin ajgaqov
oiJ douloi tou qeou ejsmen
oJ jIwavnnh ejstin a[nqrwpo
ejgwv eijmiv hJ oJdo kai hJ ajlhvqeia kai hJ zwhv
Terminaccedilotildees Pessoais
O pronome pessoal quase natildeo eacute usado no grego pois as proacuteprias terminaccedilotildees jaacute indicam por si que a pessoa estaacute fazendo a accedilatildeo As terminaccedilotildees para os verbos primaacuterios (presente futuro e perfeito) satildeo w eij ei omen ete ousi
RAIZ TEMA VOGAL TEMAacuteTICA a) RAIZ a primeira pessoa do singular do Presente Ativo do Indicativo eacute a raiz do
verbo b) TEMARADICAL eacute a parte constante (quase sempre) de um verbo c) VOGAL TEMAacuteTICA eacute a vogal colocada entre o Tema e as Terminaccedilotildees
Pessoais que comeccedilam com consoantes O ldquoordquo [oacutemicron] antes de ldquomrdquo e ldquogrdquo e ldquoerdquo antes das outras consoantes
Para conjugar um verbo eacute soacute pegar o Tema adicionar as Terminaccedilotildees Pessoais e
colocar a vogal Temaacutetica onde for necessaacuteria Como exemplo vejamos como seria a conjugaccedilatildeo dos verbos luw e a)kouw
49
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees S 1 lu - w
I 2 lu - eij
N 3 lu - ei
P 1 lu o men
L 2 lu e te
U 3 lu - ousi
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees
S 1 a)kouomai o omai
I 2 a)kouv e v
N 3 a)kouetai e etai
P 1 a)kouomeqa o omeqa
L 2 a)kouesqe e esqe
U 3 a)kouontai o ontai
Conjugando os verbos
Forma no original
Categoria Tempo Modo Voz Pessoa Nuacutemero
Forma no leacutexico
Traduccedilatildeo literal
legei Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg legw Ele dizfala
a)koueij
ginwskomen
qelontai
legei
legousi(n)
legw
blepv
ginwskete
blepomai
xaireij
ei)= Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg e)imi Tu eacutes
ballete
a)geij
a)gapw
50
O nnnn (ny) moacutevel
Na terceira pessoa do singular e do plural o nnnn entre parecircnteses indica que a forma completa pode ser tanto e)sti ei)si quanto e)stin ei)sin As formas sem o nnnn normalmente satildeo usadas se a palavra que segue eacute iniciada por consoante formas com o nnnn satildeo normalmente usadas se a palavra que segue eacute iniciada por vogal ou se a forma verbal finaliza o enunciado Mas o uso natildeo eacute riacutegido haacute muitas exceccedilotildees especialmente em apoio do uso do nnnn
Exemplos yeusthj e)stinnnn kai o( pathr au)tou=
Ele eacute o pai da mentira )Iwannhj ou)k e)stinnnn o( Xritou=
Joatildeo natildeo eacute o Cristo )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin
Eu sou a videira (a) verdadeira e o pai meu o agricultor eacute Traduza as frases para o grego
Deus eacute amor
Joatildeo eacute profeta
Eu estou em casa
Jesus estaacute em casa
Somos seus profetas
Jesus eacute o patildeo da vida
Minha casa eacute na cidade
Somos amigos de Jesus
PRESENTE ATIVO DO INDICATIVO 1 blepw eu vejo 21 legw eu digo 2 ginwskw eu conheccedilo 22 luw eu solto destruo 3 grafw eu escrevo 23 metrew eu meccedilo 4 didaskw eu ensino 24 menw eu permaneccedilo 5 e)xw eu tenho 25 nikaw eu venccedilo 6 khrussw eu prego 26 proskunew eu adoro 7 latreuw eu sirvo 27 oi)kodomew eu construo 8 lambanw eu recebo 28 o(mologew eu confesso
51
9 paideuw eu educo 29 paraggellw eu ordeno 10 a)gapaw eu amo 30 krinw eu julgo 11 a)kouw eu escuto 31 paideuw eu educo 12 a)gw eu guio conduzo 32 e(uriskw eu acho encontro 13 telw eu quero desejo 33 louw eu me banho lavo 14 swzw eu salvo liberto 34 filassw eu guardo 15 kairw eu me alegro 35 grafw eu escrevo 16 a)ggelw eu anuncio 36 e)kballw eu expulso removo 17 qerapeuw eu cuido saro curo 37 e)sqiw eu como 18 a)postelw eu envio 38 diwkw eu persigo sigo 19 e)ggizw eu me aproximo 39 qanatow eu mato 20 tarassw eu agito 40 sunagw Eu reuacuteno convoco
ARTIGOS
PLURALSINGULARNeutFemMascNeutFemMasc
ta tajtouj to thnton
toi=jtai=jtoi=jt=tv= t=
tw=ntw=ntw=ntou= th=j tou=
taai(oi(toh(o(
O artigo Em portuguecircs temos artigos definidos (o a os as) e indefinidos (um uma uns
umas) Em grego existe apenas o artigo definido Assim uma palavra como logoj pode ser traduzida como palavra ou como uma palavra dependendo do contexto Mas o uso do artigo definido em grego corresponde em grande parte ao uso do artigo definido em portuguecircs As diferenccedilas satildeo frequumlentemente muito sutis para serem mencionadas numa introduccedilatildeo Atenccedilatildeo deveraacute ser dada ao modo como o artigo eacute usado nos exerciacutecios de grego e de portuguecircs que seguem e no Novo Testamento
O artigo grego geralmente funciona como o adjetivo concordando com a palavra
que ele modifica em gecircnero nuacutemero e caso
52
masculino feminino neutro
singular plural singular plural singular plural
nom oJ o oiJ os hJ a aiJ as tov oa tav osas
genabl tou do twn dos th da twn das tou doda twn dosdas
dat
loc
inst
tw
ao
no
com o
pelo
toi
aos
nos
com os
pelos
th
agrave
na
com a
pela
tai
agraves
nas
com as
pelas
tw
aoagrave
nona
com oa
peloa
toi
aosagraves
nosnas
com osas
pelosas
acus tovn o touv os thvn a tavv as tov oa tavv osas
Exerciacutecio Coloque os artigos correspondentes para cada substantivo
a[mpelwn (fem) aijwnwn (masc) gevno (neut)
a[nqrwpou a[rcontwn (masc) diavkonwn (fem)
ajpovstolo (masc) ajdelfoi qeoiv (masc)
a[rtou bivon kuvrioi
didavskalou gavmou laov (masc)
doulw doulw (fem) livqon
h[rhmo (fem) e[qo (neut) mhtrov (fem)
qeoiv (fem) h[rhmoi (fem) oJdou (fem)
kavlamoi (masc) qavnatw udatoi (neut)
nuktou (fem) qrovnoi fwtou (neut)
skovtoi (neut) ajrniva ceirov (fem)
PREPOSICcedilOtildeES proj A proj ton potamon Para o rio 4 Acusativo ei)j A ei)j ton potamon Para dentro do rio 4 Acusativo e)n D e)n t= potam= Dentro do rio em o rio 3 Dativo e)k G e)k potamou= Para fora do rio 2 Genitivo a)po G a)po potamou= Partindo do rio 2 genitivo
Preposiccedilatildeo eacute uma palavra que auxilia o substantivo a expressar o seu caso ou funccedilatildeo
na oraccedilatildeo Eacute chamada de ldquopreacute-posiccedilatildeordquo porque geralmente eacute posicionada na frente do
53
substantivo ao qual auxilia expressar a sua funccedilatildeo Ex e)k th=j sunagwgh=j e)celqontej h)=lqon ei)j thn oi)kian Simwnoj kai
)Andreou Saindo da sinagoga foram para a casa de Simatildeo e Andreacute Nota As preposiccedilotildees e)k e ei)j indicam respectivamente que eles saiacuteram de dentro
da sinagoga para dentro da casa Mesmo que uma preposiccedilatildeo sirva para esclarecer o caso natildeo eacute ela quem governa o
caso Muito pelo contraacuterio na liacutengua grega eacute o caso que determina o significado de uma preposiccedilatildeo Isto significa que uma preposiccedilatildeo pode ter um determinado significado quando usada com um certo caso e significado diferentes quando usada com outros casos O significado de uma preposiccedilatildeo depende entatildeo do caso com o qual ela eacute usada Esse detalhe pode ser observado no vocabulaacuterio da liccedilatildeo
3 2
4 e 2
4
4
4
234
234
234
2
24
4
2
24
24
24
54
O quadro das preposiccedilotildees gregas eacute o seguinte Preposiccedilatildeo Caso que rege Traduccedilatildeo
1 ὑπέρ A acima de
2 ἐπί G sobre
3 ὑπό A sob
4 παρά ampamp ampamp D A G ao lado de
5 ἀmicroφί D A G de ambos os lados de
6 πρός A para em direccedilatildeo de
7 εἰς A para dentro de
8 ἐν D em
9 ἐκ ἐξ G de fora de
10 ἀπό G de afastamento de
11 περί A G ao redor de
12 διά ampamp ampamp G atraveacutes de
13 ἀνά A para cima
14 κατά G para baixo
15 ἀντί G contra
16 πρό G antes de
17 ὀπίσω G atraacutes de depois de
18 σύν D com
19 microετά G com D aleacutem de
55
Vamos apresentar algumas palavras portuguesas que usam estas preposiccedilotildees como prefixos Isto poderaacute ajudar a memorizaccedilatildeo 1 hipeacuterbole ὑπέρ + βάλλω que coloca acima de
2 epitaacutefio ἐπί + τάφος que estaacute sobre o tuacutemulo
3 hipoacutecrita ὑπό + κρίνω que distingue (julga) sob
4 paralelo παρά + ἀλλήλων que estaacute ao lado do outro
5 anfiacutebio ἀmicroφί + βίος que vive em ambos (terra e aacutegua)
6 proseacutelito πρός + ἠλύθον que se encaminha para
7 exegeta εἰς + ἡγέοmicroαι que conduz para
8 energia ἐν + ἔργον que tem forccedila em si
9 ecircxodo ἐκἐξ + ὁδός caminho para fora
10 apogeu ἀπό + γῆ longe da terra
11 periacutemetro περί + microέτρον medida em volta de
12 diacircmetro διά + microέτρον medida atraveacutes de
13 Anastaacutecio ἀνά + ἵστηmicroι que ressurgiu
14 catarata κατά + ῥάσσω que se precipita
15 antiacutedoto ἀντί + δίδωmicroι (remeacutedio) dado contra
16 proacute logo πρό + λόγος palavra (dita) antes de
17 opistoacutedomo ὀπισθό + δόmicroος parte posterior de um templo grego
18 sinoacutetico σύν + ὀράω que abarca com um soacute olhar
19 metafiacutesica microετά + φύσις aleacutem da natureza (fiacutesica)
56
2 G (Genitivo)3 D (Dativo)4 A (Acusativo)
Traduza para o portuguecircs (Resposta no 2ordm Vol De James)
1 o( ui(oj ei)=pen ei)mi (Mc 1462) 2 o( ui(oj tou= a)nqrwpou kurioj e)stin (Mc 228) 3 e)rxetai o( a)delfoj o( kaloj (Mc 331) 4 o( a)nqrwpoj e)rxetai (Mc 61) 5 oi( a)nqrwpoi ou)x a(gioi ei)sin (Mc 124) 6 o( qeoj ei)=pen (Mc 219) 7 o( a)ggeloj o( a(gioj ou)k e)rxetai (Mc 838) 8 o(loj o( kosmoj kaloj e)stin (Mc 149) 9 o( ou)ranoj ou) kaloj e)stin (Mc 1331) 10 o( ui(oj tou= qeou= e)stin a)gaqoj (Mc 311)
57
EXERCIacuteCIOS DE GREGO
a) Qual eacute entatildeo o sujeito e qual eacute o objeto das seguintes frases qeoj fala logon (palavra) qeoj ama dou=lon (servo) dou=loj ama qeon qeon ama dou=loj dou=loj fala logon logon fala dou=loj b) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus c) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus d) Traduza podendo incluir um artigo Note N e A qeoj h)gaphsen ton kosmon kosmoj ou)k h)gaphsen qeon Kurioj h)gaphsen dou=lon o( a)nqrwpoj h)gaphsen qeon presbuteron h)gaphsen Kurioj a)postoloj legei logon logon legei diakonoj dou=loj ballei liqon a)nqrwpoj blepei potamon diaboloj ou)k h)gaphsen qeon
e) Traduza Deus amou mundo e homem Homem amou Senhor
Vocabulaacuterio ALMA = yuxh AMIGO = filoj
BATIZAR = baptizw CARNE = sarc
CONSOLADOR = paraklhtoj COMUNHAtildeO = koinwnia
CEacuteU = ou)ranoj BONITO BOM = kaloj
ADAtildeO = )Adam CAMINHO = o(doj
NOIVA = numfh CASA = oi)=koj
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
20
Pronuacutencia Muitos manuais e compecircndios modernos tecircm dado um valor demasiado a pronuacutencia
do grego koinecirc a grande verdade eacute que a pronuacutencia original foi praticamente perdida a pronuacutencia que usualmente se faz foi a adotada pelo humanista Erasmo de Roterdatilde que foi o primeiro a publicar o texto grego dentro da moderna imprensa Mas a eacutepoca de Erasmo jaacute distava em quatorze ou quinze seacuteculos da eacutepoca do grego koinecirc
A pronuacutencia ganhou certo destaque em nossos dias devido a necessidade dos alunos de aprenderem outro idioma pela pronunciaccedilatildeo das palavras Portanto essa parte do idioma deve ser vista como um recurso didaacutetico e natildeo como verdade Nisto eacute onde costumamos a dizer que o grego antigo em seu aspecto da fala estaacute perdido para sempre Portanto o aluno natildeo deve dar muita atenccedilatildeo a tentativa de ser falar o grego antigo seu cuidado deve se concentrar nos aspecto morfoloacutegicos sintaacuteticos e es estiliacutesticos que satildeo mais absorvidos pela leitura silenciosa e analiacutetica e natildeo pela foneacutetica Foi portanto um erro dar muito destaque a suposta sonoridade do grego koinecirc como se fosse um idioma como o inglecircs que se aprende mais falando do que lendo
Adotamos a pronuacutencia pela silaba tocircnica sendo esta a que estaacute com o sinal DICA DE LIacuteNGUA PORTUGUESA A Siacutelaba Tocircnica eacute aquela que se estende quando a palavra eacute pronunciada numa
suposta caiacuteda num abismo Ex A silaba tocircnica de CAVALO eacute o VA pois pronunciando a palavra numa queda de abismo temos
CA VA A A A LO Ainda no aspecto da pronuacutencia podemos destacar
a Antes de γκζ e χ o γ tem som de ldquonrdquo Ex a)ggeloj (pronuacutencia acircnguelos) a)gkura (leia aacutenguumlra = acircncora) o)gxnh (leia oacutenknē = pecircra)
b O θ se pronuncia como th forte em inglecircs Nesta pronuncia chegamos bem perto do ldquodrdquo Talvez seja deste detalhe que encontramos a origem da nossa expressatildeo Deus pois quando pronunciamos qeoj quase dizemos ela
c O σ ς eacute sempre sibilante (possuindo o som de s ou ccedil e natildeo de z) Ex )Ihsouj se pronuncia Iessuacutes e natildeo Jezus
a)skhseij exerciacutecios
Pronuncie em voz alta e copie as seguintes frases legei au)t= [o(] )Ihsou=j )Egw ei)mi h( o(doj kai h( a)lhqeia kai h( zwh
ou)deij e)rxetai proj ton patera ei) mh di e)mou= (Jo 146) a)pekriqh )Ihsou=j )Amhn a)mhn legw soi e)an mh tij gennhqv= e)c
21
u(datoj kai pneumatoj ou) dunatai ei)selqei=n ei)j thn basileian tou= qeou=
Respondeu Jesus Ameacutem (em verdade) ameacutem eu te digo se natildeo algueacutem eacute nascido da aacutegua e do espiacuterito natildeo pode entrar no Reino de Deus (Jo 33)
SIacuteLABAS
a Monossiacutelabas o( h( ton gar ei)j e)k e)n de mh ou) ou)k oj)
b Dissiacutelabas a)-gw a)-mhn a)na qe-oj ei)mi legw bal-lw lo-goj
c Trissiacutelabas a)-del-foj a)n-qrw-poj bi-bli-on i(-e-roj ka-le-w
d Monossiacutelabas a)-pos-to-loj e)k-klh-si-a pan-to-kra-twr pres-bu-te-roj
Siacutelaba eacute a unidade sonora de uma palavra eacute o som ou reuniatildeo de sons que se pronunciam em uma soacute emissatildeo de voz Da reuniatildeo de siacutelabas obteacutem-se um vocaacutebulo ou palavra
Ex a-mor be-nig-da-de mor-to pa-li-to o-laacute
Na liacutengua grega uma palavra tem tantas siacutelabas quantas vogais ou ditongos possuir Assim logoij possui uma vogal e um ditongo e portanto tem duas siacutelabas uma contendo a vogal e a outra contendo o ditongo lo-goij
Quando uma palavra eacute separada em siacutelabas uma consoante que estiver sozinha entre duas vogais se junta agrave vogal que lhe segue
Ex e)-xo-me-noj di-da -jka-loj
As exceccedilotildees a esta regra satildeo as palavras compostas pros-eu-xh sun-a-agw-gh met-xe
Duas ou trecircs consoantes se juntam agrave vogal seguinte sempre que uma palavra grega possa comeccedilar com elas
Ex a) -na -stre-fw (composta de a)na e strefw) Na liacutengua grega uma siacutelaba pode ser longa ou breve Siacutelaba longa eacute aquela que conteacutem uma vogal longa ou um ditongo Ex a)n-qrw-poj dou=-loj Siacutelaba breve eacute aquela que conteacutem uma vogal breve lo-goj
Pronuncie em voz alta e copie as seguintes frases Jo 1512 1 )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin Eu sou a videira verdadeira e o Pai meu o agricultor eacute
22
2 pa=n klh=ma e)n e)moi mh feron karpon ai)rei au)to kai pa=n to karpon
Todo ramo em mim natildeo produzindo fruto (ele) tira o mesmo e todo fruto feron kaqairei au)to i(na karpon pleiona ferv
Produzindo limpa o mesmo para que fruto mais produza
CONSOANTES
Liacutequidas l m n r
Sibilantes s z c y
Em funccedilatildeo de que o z c e o y apresentam um som que parece ser a uniatildeo de duas outras consoantes eles satildeo chamados de consoantes duplas
zzzz = dddd + jjjj cccc = kkkk + jjjj yyyy = pppp + jjjj
Observaccedilatildeo Palavras gregas soacute podem terminar em vogal ou n r j (y c)
Exceccedilotildees e)ke)ke)ke)k de o adveacuterbio de negaccedilatildeo ou)k (ou)x) natildeo e palavras estrangeiras especialmente nomes hebraicos tais como Mariam )Iakwb etc
Ainda no aspecto da pronuacutencia podemos destacar
Antes de g k z e x o g tem som de ldquon = nrdquo Ex a)ggeloj (pronuacutencia anguelos)
O q se pronuncia como th forte em inglecircs Nesta pronuncia chegamos bem perto do ldquodrdquo Talvez seja deste detalhe que encontramos a origem da nossa expressatildeo Deus pois quando pronunciamos qeoj quase dizemos ela
O s j eacute sempre sibilante (possuindo o som de s ou ccedil e natildeo de z) Ex )Ihsouj se pronuncia Iessuacutes e natildeo Jezus
ACENTOS (TONOI TONOI TONOI TONOI ----tonoitonoitonoitonoi)
A maioria das palavras gregas levam acentos O acento no grego tem uma uacutenica finalidade indicar a siacutelaba tocircnica da palavra Esta siacutelaba se destaca das demais por ser proferida com mais forccedila
A escrita grega possui trecircs acentos
Agudo (acute) Grave (`) Circunflexo (^ ou ~)
Os acentos servem para orientar-nos na pronuacutencia mas noacutes natildeo precisamos falar
grego
23
A sua posiccedilatildeo gira em torno das trecircs uacuteltimas siacutelabas 1 Agudo pode encontrar-se numa das trecircs uacuteltimas legw tem som mais forte em
(e) 2 Grave pode encontrar-se na uacuteltima quando seguida por outra palavra qeoj ton
kosmon 3 Circunflexo (ecirc ou atilde) pode estar sobre uma das duas uacuteltimas qew= dou=loj 4 Em conjugaccedilatildeo o acento retrocede agrave primeira siacutelaba a)kouw - hkouon
O Novo Testamento e seu Vocabulaacuterio algumas estatiacutesticas 3
O NT grego possui 5388 palavras diferentes em 7941 versiacuteculos O nuacutemero total de palavras contidas em o NT eacute de 138019 Estas estatiacutesticas estatildeo em BibleWorks for Windows 40 Big Fork Montana Hermeneutika Bible Research Software 1999 e satildeo do Analytical Greek New Testament (AGNT2) de Timothy amp Barbara Friberg Destas 5388 palavras a grande maioria mais de 3000 palavras aparece apenas uma duas ou trecircs vezes em o NT
Cada 7a palavra eacute um artigo definido Cada 15a palavra eacute uma conjunccedilatildeo ldquoerdquo Cada 25a palavra eacute um pronome As 10 palavras mais usadas somam cerca de 45 mil do total enquanto que as 170
palavras que aparecem mais de 100 vezes cada somam cerca de 100 mil do total de vocaacutebulos do NT
Os substantivos satildeo 2368 e aparecem em 28365 formas diferentes Os verbos satildeo 1839 e aparecem em 27773 formas diferentes
EUAGGELION IWANNHS
11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw 111 ei)j ta i)dia
3 httpwwwairtonjocomgrego_biblico
24
h)=lqen kai oi( i)dioi au)ton ou) parelabon 112 o(soi de e)labon au)ton e)dwken au)toi=j e)cousian tekna qeou= genesqai toi=j pisteuousin ei)j to o)noma au)tou= 113 oi( ou)k e)c ai(matwn ou)de e)k qelhmatoj sarkoj ou)de e)k qelhmatoj a)ndroj a)ll e)k qeou= e)gennhqhsan 114 Kai o( logoj sarc e)geneto kai e)skhnwsen e)n h(mi=n kai e)qeasameqa thn docan au)tou= docan w(j monogenou=j para patroj plhrhj xaritoj kai a)lhqeiaj 115 )Iwannhj marturei= peri au)tou= kai kekragen legwn Ou(=toj h)=n o(n ei)=pon (O o)pisw mou e)rxomenoj e)mprosqen mou gegonen o(ti prw=toj mou h)=n 116 o(ti e)k tou= plhrwmatoj au)tou= h(mei=j pantej e)labomen kai xarin a)nti xaritoj
ACENTOS (TONOI)
O Novo Testamento foi originalmente escrito inteiramente em letras maiuacutesculas Natildeo havia marcas para indicar um tom alto ( acute ) um tom baixo ( ` ) ou um tom ascendente e descendente ( ~ ) O sistema de marcas chamadas de acentos eacute encontrado em manuscrito do nono seacuteculo AD para frente Vocecirc os encontraraacute nos textos impressos do Novo Testamento e pode completar este curso e ler o Novo Testamento sem saber mais nada sobre acentos Aqueles que precisarem de informaccedilotildees adicionais devem consultar as seguintes informaccedilotildees
Em ediccedilotildees impressas do Novo Testamento vocecirc encontraraacute trecircs acentos conhecidos como agudo ( ) [por exemplo ti] grave ( ) [proj] e circunflexo [ =] [a)rxv=] Estes acentos natildeo faziam parte do texto original do Novo Testamento eles aparecem apenas em manuscritos do 9ordm Seacuteculo em diante O sistema idealizado pelos escritores do grego claacutessico como uma ajuda para a pronuacutencia como o ( acute ) indicando um tom alto ( ` ) indicando um tom baixo e [ =] um tom ascendente e descendente
Em uns poucos casos os acentos distinguem palavras que de outra forma pareceriam iguais Por exemplo ei) significa ldquoserdquo mas ei)= ldquoeacutesrdquo Eacute possiacutevel ler o Novo Testamento sem saber nada sobre os acentos As regras de acentuaccedilatildeo satildeo complicadas e a maior parte dos estudantes natildeo precisa aprendecirc-las Para os que tecircm um interesse especial o sumaacuterio seguinte provecirc uma introduccedilatildeo baacutesica
Note que siacutelaba longa eacute geralmente aquela que conteacutem uma vogal longa (h w) ou um ditongo Todavia ai e oi satildeo consideradas curtas quando ocorrem no fim de uma palavra (desta forma a siacutelaba final eacute curta em logogogogoijijijij Em ditongos eacute costume colocar o acento sobre a segunda vogal (tou=to)
Regras baacutesicas de acentuaccedilatildeo
1 O acento pode ser colocado sobre uma das trecircs uacuteltimas siacutelabas da palavra (Jo 13 anta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= ou)de e(n o( gegonen
2 Se a uacuteltima siacutelaba de uma palavra eacute longa o acento pode ser colocado soacute em uma
25
das duas uacuteltimas siacutelabas (pneumata mas pneumaton) 3 O acento circunflexo soacute pode ser colocado sobre uma das duas uacuteltimas siacutelabas da
palavra e soacute sobre uma siacutelaba longa (dw=ma dou= (Romai=oi) 4 Em verbos o acento agudo eacute colocado tatildeo longe do fim da palavra quanto
permitem as regras 1 e 2 (didwmi e(disoun) Quando um verbo eacute contracto e o acento agudo for colocado sobre a vogal contraiacuteda este eacute substituiacutedo por um acento circunflexo sobre a vogal contraiacuteda (filew torna-se filw=)
5 Excetuando-se as regras 1 e 2 natildeo haacute regras para indicar onde os acentos satildeo colocados em substantivos Eacute necessaacuterio aprender a colocar o acento ao aprender-se a palavra Mas note que na maior parte das vezes um substantivo conserva o seu acento nos demais casos na mesma siacutelaba em que ele cai no nominativo (a)rxh a)rxh=j) a menos que outras regras exijam uma mudanccedila (pneu=ma pneumatoj) mas pneumatwn [regra 2])
6 Quando uma palavra que naturalmente leva um acento agudo na uacuteltima siacutelaba eacute seguida por outra na mesma frase o acento agudo eacute substituiacutedo por um acento grave (touj a)delfououououjjjj blepw mas blepw touj a)delfououououjjjj)
7 Em circunstacircncias normais uma palavra leva soacute um acento Haacute contudo diversas palavras curtas (por exemplo e)sti me tij pwj) que lanccedilam o acento que elas teriam para traacutes para a palavra anterior quando isso eacute possiacutevel Por exemplo a)nqtrwpoj tij - um certo homem dou=loj tij ndash um escravo h(yato mou tij ndashalgueacutem me tocou (note que o acento de mou foi lanccedilado para traacutes sobre o h(yato e o acento de tij sobre o mou)
8 Dois acentos agudos natildeo podem ficar sem siacutelabas vizinhas Por isso topoj tij ndash um certo lugar (topoacutej eacute impossiacutevel e entatildeo tij simplesmente perde o acento) Mas onde uma palavra dissiacutelaba natildeo pode lanccedilar seu acento para traacutes ela o reteacutem e)n top= tini h=)n ndash ele estava em certo lugar
9 Palavras que laccedilam seus acentos para traacutes satildeo chamadas de encliacuteticas o( h( oi( ai( ei)j e)n e)k ou) e w(j natildeo tecircm acentos
O acento se coloca em cima da vogal da siacutelaba tocircnica da palavra e no caso de cair sobre um ditongo eacute sempre colocado sobre a sua segunda vogal
Ex lam-ba-nei ton dou=lon a)-kou-w tw=j fwnh=j Quando letras maiuacutesculas satildeo acentuadas a aspiraccedilatildeo e o acento satildeo colocados antes
da letra e natildeo em cima dela Ex )Ihsou= - i)hsou= )Eferoj
As uacutenicas palavras gregas que natildeo recebem acentos satildeo as procliacuteticas e as encliacuteticas Procliacuteticas satildeo as palavras monossilaacutebicas que natildeo tecircm acento proacuteprio e satildeo
pronunciadas junto com a palavra que segue agrave qual estatildeo intimamente ligadas Ex o(o(o(o( logoj e)ke)ke)ke)k qeou=
26
A este grupo pertencem as dez palavras gregas que nunca levam acentos Satildeo elas 1 Quatro formas do artigo o( oi( h( ai( 2 O adveacuterbio de negaccedilatildeo ou) (ou)k ou)x) 3 Trecircs preposiccedilotildees e)n ei)j e)k 4 Duas conjunccedilotildees w(jw(jw(jw(j = como eieieiei( = se
Palavras encliacuteticas Satildeo as palavras monossilaacutebicas e dissilaacutebicas que normalmente perdem seu proacuteprio
acento e se pronunciam junto com a palavra que vem antes porque satildeo consideradas como parte delas
Ex a)gapa=j memememe o(o(o(o( qeoj e)stin a)gaqoj A este grupo pertencem A maioria das formas do verbo ei)mi (eu sou) E a maioria
das formas do verbo fhmi As formas do pronome pessoal mou= = meu moi = para mim sou= = teu soi = para ti se = te
ASPIRACcedilAtildeO
Na liacutengua grega as palavras que comeccedilam com vogal ou ditongo levam um sinal
chamado aspiraccedilatildeo (espiacuterito) Este sinal se coloca sobre a vogal inicial ou caso a palavra comeccedilar com ditongo sobre a segunda vogal deste No caso de a palavra comeccedilar com maiuacutescula se coloca antes dela A aspiraccedilatildeo indica como se pronuncia a palavra
e)xomenoj r(hmata ui(ou= )Abraam A aspiraccedilatildeo branda (rsquo ) natildeo afeta a pronuacutencia e natildeo eacute considerada na transliteraccedilatildeo Ex ou)ranoj ceacuteu pronuncia-se uranoacutes a)gaph amor pronuncia-se agaacutepē A aspiraccedilatildeo aacutespera (lsquo ) indica que a palavra se pronuncia com um som parecido com
o ldquohrdquo em inglecircs (house) ou ldquojrdquo em espanhol (juego) Na transliteraccedilatildeo a aspiraccedilatildeo aacutespera eacute representada pela letra h
Ex o(doj caminho pronuncia-se hodoacutes e se translitera hodoacutes eu(rnikw eu acho pronuncia-se e translitera-se heurisco Quando o u ou o r estatildeo no iniacutecio de uma palavra sempre levam aspiraccedilatildeo aacutespera
Ex r(hma = rhecircma palavra u(pomonh = hupomonē paciecircncia Quando uma palavra leva aspiraccedilatildeo e acento na mesma vogal a maneira de colocaacute-lo
se ilustra nos seguintes exemplos e)xw e(n (um) (Anna (Ana)
TREMA O trema (uml) indica que duas vogais juntas natildeo formam um ditongo e que tambeacutem se
pronunciam separadamente Ex i)sxu+i ischuacute-i prwi+ pro-iacute )Hsai+aj Esa-iacuteas
27
a)skhseij - exerciacutecios
1 a)nagignwske kai grafe (Leia e escreva) o( profhthj (o profeta) o( poihthj (o poeta) o( filosofoj (o filoacutesofo) o( didaskaloj (o professor) o( i)atroj (o meacutedico) 2 GRAFE grafre Escreva (Em letras minuacutesculas) EGW LEGW
IWANNHS ESTI O PROFHTHS
SU EI O POIHTHS
UMEIS ESTE OI FILOSOFOI
EGW EIMI O DIDASKALOS
SINAIS DE PONTUACcedilAtildeO
Port Koinecirc Exemplo Grego Ponto final Deus qeoj Viacutergula Deus qeoj Ponto Viacutergula ou dois pontos ou Deus Deus qeoj Deus qeoj
portuguecircs em grego
ponto final igual
viacutergula igual
ponto e viacutergula
dois pontos
exclamaccedilatildeo
ponto no alto da linha
interrogaccedilatildeo helliphelliphelliphellip (cuidado)
28
DICAS DE LIacuteNGUA PORTUGUESA As Classes de Palavras Frase eacute uma combinaccedilatildeo de palavras organizadas segundo determinadas leis Sua
estrutura elementar apoacuteia-se basicamente em duas classes de palavras o substantivo e o verbo Exs
a O menino brinca Substantivo verbo
b As andorinhas voam Substantivo verbo 1 Substantivo Pertencem a esta classe todas as palavras que designam os seres
em geral as entidades reais ou imaginaacuteveis cadeira Cearaacute anjo alegria 2 Verbo Pertencem a essa classe as palavras que designam as accedilotildees ou processos que
ocorrem com os seres em geral cantar falar desaparecer partir O verbo eacute a uacutenica classe de palavras em que o tempo eacute marcado por uma desinecircncia proacutepria conto (presente indica a accedilatildeo feita no tempo real ) cantava ( preteacuterito [passado] imperfeito indica uma accedilatildeo imperfeita natildeo concluiacuteda ) cantei ( preteacuterito perfeito indica uma accedilatildeo concluiacuteda ) cantarei ( futuro aponta uma accedilatildeo que estaacute por vir ) cantaria ( futuro do preteacuterito indica uma accedilatildeo do passado que visava o futuro)
3 Os sateacutelites do substantivo 31 Adjetivo Classe de palavras que serve para indicar as qualidades as propriedades do
substantivo Exs a Cadeira confortaacutevel b Garoto feliz A locuccedilatildeo adjetiva eacute a expressatildeo formada de preposiccedilatildeo mais substantivo
qualificadora de outro substantivo Exs a Casa de tijolos b copo de cristal 32 Numeral Classe que serve para indicar a quantidade dos substantivos quantos
satildeo eles Exs um dez duacutezia oitenta mileiro O numeral ordinal indica a posiccedilatildeo de certo substantivo numa escala de nuacutemeros
dispostos em seacuterie Exs primeiro trigeacutesimo mileacutesimo 33 Artigo Classe que serve basicamente para indicar se o substantivo eacute concebido com
algo jaacute definido e conhecido previamente ou como algo indefinido e natildeo nomeado anteriormente Exs Havia um menino e um cachorro muito amigos O cachorro chama-se Buck e era da raccedila pastor-alematildeo O menino era contente com seu cachorro
4 Os sateacutelites do verbo 41 Adveacuterbio Pertencem a esta classe as palavras que se associam ao verbo para indicar
as vaacuterias circunstacircncias que envolvem a accedilatildeo (tempo lugar modo causa etc ) Exs O aviatildeo pousou suavemente aqui ontem
29
O aviatildeo pousou suavemente aqui ontem Artigo substantivo verbo adveacuterbio de modo adv de lugar adv de tempo OBS Em alguns casos o adveacuterbio pode modificar um adjetivo ou um outro adveacuterbio Exs a O dia foi bastante agitado b Estou muito bem Adveacuterbio adjetivo adveacuterbio adveacuterbio
A locuccedilatildeo adverbial eacute a expressatildeo formada de preposiccedilatildeo mais substantivo modificadora do verbo Exs A aviatildeo pousou no porta-aviotildees sem atraso Verbo locuccedilatildeo adverbial locuccedilatildeo adverbial 42 Pronome Eacute a classe de palavras que serve para indicar uma das trecircs pessoas
do discurso ou situar alguma coisa em relaccedilatildeo a essas trecircs pessoas Ex Noacutes vocecirc minha aquela algueacutem Existem os pronomes pessoais do caso reto que funcionam com sujeito da oraccedilatildeo (eu tu ele noacutes voacutes eles) e do caso obliacutequo que funcionam com complementos da oraccedilatildeo (me te o a se lhe nos vos os as se lhes mim comigo ti contigo si consigo ele ela noacutes conosco voacutes convosco si consigo eles elas) os demonstrativos (aquele aquela aquilo este essa) os possessivos (meu teu minha nosso vosso) os relativos (que qual) os interrogativos (quem qual ) os de tratamento (Senhor Vossa Excelecircncia)
SUBSTANTIVOS GREGOS
O substantivo e o verbo satildeo palavras principais no discurso As outras satildeo
consideradas auxiliares Eis algumas como exemplo a)nqrwpoj a)ggeloj kosmoj logoj liqoj exprimem substacircncia ndash satildeo substantivos luw legw a(giazw
exprimem accedilatildeo ndash satildeo verbos Os substantivos podem servir como sujeito e objeto ou complemento direto
qeoj a)gapa= a)nqrwpon a)nqrwpoj a)gapa= qeon Suj verbo objeto - sujeito verbo Objeto
a) O grego natildeo utiliza a ordem das palavras na formaccedilatildeo da frase como no portuguecircs pode invertecirc-las Por exemplo sujeito predicado complemento e acessoacuterios Deus ama o mundo
b) Grego qeoj a)gapa= ton kosmon O sujeito eacute qeoj e o objeto direto eacute ton kosmon Ordem inversa ton kosmon a)gapa= o( qeoj O sujeito eacute o( qeoj No final da frase e o objeto direto eacute ton kosmon no princiacutepio Conclusatildeo O sujeito eacute indicado pela terminaccedilatildeo [oj] ndash diz-se nominativo ndash N O objeto direto eacute indicado pela terminaccedilatildeo [on] ndash diz-se acusativo ndash A
30
A mudanccedila de forma dos substantivos chama-se Declinaccedilatildeo CASO Caso Sigla Forma Funccedilatildeo
o)nomastikh Nominativo N oj Sujeito genikh Genitivo G ou= Posse dwtikh Dativo D Objeto indireto ai)tiatikh Acusativo A on Objeto direto
c) Determinar o sujeito e o objeto direto nas seguintes frases qeoj a)gapa= ton ui(on
ton ui(on a)gapa qeoj logon legei o( dou=loj )Ihsou legei logon Declinaccedilatildeo
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoj a palavra genikh Genitivo G ou= logou da palavra dwtikh Dativo D Objeto indireto log agrave palavra ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto on logon a palavra
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoi as palavras genikh Genitivo G wn logwn das palavras dwtikh Dativo D Objeto indireto oij logoij agraves palavras ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto ouj logouj as palavras
O grego modifica a uacuteltima siacutelaba das palavras para indicar a sua funccedilatildeo seja qual for a posiccedilatildeo na frase As formas das declinaccedilotildees chamam-se casos
Caso indica funccedilatildeo Forma Caso Sigla Funccedilatildeo Exemplo traduccedilatildeo oj Nominativo N Sujeito logoj palavra ou Genitivo D logou da palavra Dativo A Objeto indireto log agrave palavra on Acusativo A Objeto direto logon a palavra
Os substantivos terminados em [oj] cumprem sempre a funccedilatildeo de sujeito Os substantivos terminados em [on] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto direto Os substantivos terminados em [] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto indireto
diakonoj legei logon qeou= dou=l O diaacutecono fala a palavra de Deus ao servo Sujeito Verbo Objeto direto Objeto indireto
31
Substantivos satildeo palavras que datildeo nomes aos seres de modo geral eles satildeo flexionados com relaccedilatildeo ao seu gecircnero e ao seu nuacutemero
Gecircnero satildeo flexionados em masculino feminino e ainda o neutro Nuacutemero aleacutem do singular e do plural temos o dual As Declinaccedilotildees Gregas Satildeo modificaccedilotildees sofridos pelo substantivo na uacuteltima siacutelaba dando sua funccedilatildeo
sintaacutetica na frase Nem todos os substantivos satildeo flexionados da mesma forma os que apresentam as mesmas flexotildees satildeo agrupados em declinaccedilotildees Os estudiosos antigos da gramaacutetica relacionaram com pequenas variaccedilotildees dez declinaccedilotildees poreacutem haacute trecircs seacuteculos aconteceu uma mudanccedila e reuniram apenas trecircs satildeo estas
Casos Gregos O grego trabalha com casos para indicar as funccedilotildees sintaacuteticas dos substantivos Estes casos satildeo em nuacutemero de oito Nominativo Genitivo Dativo Acusativo Ablativo Locativo Instrumental e Vocativo Mas eles se apresentam em cinco formas apenas Isso porque alguns possuem a mesma forma o Locativo o Instrumental e o Dativo possuem a mesma terminaccedilatildeo (w w) por isso muitas gramaacuteticas os consideram simplesmente como Dativo Os casos Genitivos e Ablativos possuem a mesma terminaccedilatildeo (ou ou) por isso algumas gramaacuteticas os consideram como Genitivo sendo assim em algumas gramaacuteticas os classifiquem apenas em cinco casos assim vejamos esses casos Nominativo eacute o caso que indica que o substantivo exerce a funccedilatildeo sintaacutetica de sujeito da frase
1 O nominativo o chamado predicativo do sujeito nas frases que possuam predicados nominais Ex a)postoloj a)gei ton filon (o apoacutestolo conduz o amigo) o( qeoj kurioj e)stin (Deus eacute o Senhor)
2 Genitivo eacute o caso usado para indicar que o substantivo tem a ideacuteia de uma posse No portuguecircs natildeo eacute usado este termo Ex gnwskomen ton adelfon tou= a)nqrwpou (Noacutes conhecemos o irmatildeo do homem)
3 Dativo eacute o caso que indica a ideacuteia de interesse pessoal Corresponde ao nosso objeto indireto Ex legw t= a)nqrwp (eu falo ao Homem)
4 Acusativo expressa a ideacuteia de extensatildeo corresponde ao nosso objeto direto Ex a)kouw ton logon (eu ouccedilo a palavra)
5 Vocativo eacute o caso que expressa exclamaccedilatildeo Ex kurie a)koue (Senhor Escuta) 6 Ablativo eacute o caso usado com o substantivo indicar a ideacuteia fundamental de origem
derivaccedilatildeo ou ponto de partida Ex o( nomoj e)rxetai ton qeou= (A lei vem de Deus) 7 Locativo eacute o caso que exprimi a ideacuteia de lugar Ex o( a)nqrwpoj e)stin t=
kosm (o homem estaacute no mundo) 8 Instrumental eacute o caso que tem a ideacuteia do meio atraveacutes do qual a accedilatildeo verbal eacute
realizada Podendo tambeacutem indicar a ideacuteia de associaccedilatildeo ou acompanhamento Ex pempw a)rton t= a)postol (eu envio o patildeo pelo apoacutestolo) legw t= qe (eu falo com Deus)
32
Segunda Declinaccedilatildeo Os substantivos da 2ordf declinaccedilatildeo satildeo os substantivos que tecircm raiz - oooo Eles possuem dois gecircneros o Masculino e o Neutro Os masculinos satildeo aqueles substantivos terminados em ojojojoj e tecircm como paradigma o substantivo logojlogojlogojlogoj Jaacute os de gecircneros Neutros satildeo aqueles terminados em onononon cujo paradigma eacute biblonbiblonbiblonbiblon
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N logoj logoi
GENITIVO genikh G logou logwn
DATIVO dwtikh D log logoij
ACUSATIVO ai)tiatikh A logon logouj
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N biblion biblia GENITIVO genikh G bibliou bibliwn DATIVO dwtikh D bibli biblioij ACUSATIVO ai)tiatikh A biblion biblia
Substantivos Masculinos da 2ordf Declinaccedilatildeo ndash ojojojoj
Substantivos Neutros da 2ordf declinaccedilatildeo - onononon
N logoj Palavra biblion O livro
G logou Da palavra bibliou Do livro
Abl logou Da palavra bibliou Do livro
Loc log Na palavra bibli No livro Inst log Com a pela palavra bibli Com o pelo livro D log Agrave palavra bibli Ao livro
A logon Palavra biblion O livro
Voc loge Palavra biblion livro N logoi Palavras biblia Os livros
G logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Abl logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Loc logoij Nas palavras biblioij Nos livros Inst logoij Com as pelas palavras biblioij Com os pelos livros D logoij Agraves palavras biblioij Aos livros
A logouj Palavras biblia Os livros
Voc logoi Palavras biblia livros
33
Vocabulaacuterio Substantivos masculinos seguem o paradigma logojlogojlogojlogoj
SINGULAR PLURAL N logoj logoi
G logou logwn
D log logoij
A logon logouj
Vocabulaacuterio
Grego Portuguecircs O Nordm de Vezes no NT a(martoloj pecador (hamartiologia) 47 a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)lla Mas (ecircnfase 635) a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) de E mas (2771) diaboloj diabo (175) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 filoj Amigo 29 foboj Medo (Fobia 47) kai E tambeacutem (947) kairoj Tempo 85 karpoj Fruto 66 kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave 45) nomoj Lei (Deutero-nocircmio 194) o)xloj Multidatildeo 174 o)fqalmoj Olho 100 oi)koj Casa 115
34
ou) ou)k ou)x natildeo (1619) ou)ranoj Ceacuteu 272 paraklhtoj Consolador advogado 5 potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) qanatoj Morte (tanatologia)120 qeoj Deus deus (teologia 1314) qronoj Trono 62 stauroj Cruz 28 stefanoj Coroa 18 tufloj Cego 50 u(mnoj Hino 2 ui(oj Filho 374 Xristoj Cristo (ungido crisma 529) xronoj Tempo 54 zh=loj Zelo 16
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a(martoloj a)nqrwpoj a)rtoj a)delfoj
a)mnoj a)postoloj didaskaloj e)piskopoj kosmoj ou)ranoj potamoj qanatoj
Decirc o plural e o singular das seguintes palavras
decirc o plural decirc o singular
oJ a[ggelo oiJ diavkonoi
oJ ajdelfov oiJ douloi
oJ qeov oiJ oi[koi
hJ diavkono aiJ qevoi
hJ h[rhmo aiJ oJdoiv
hJ ceirov aiJ a[mpeloi
to gevno ta ajrniva
to e[qo ta tevkna
35
Vocabulaacuterio Substantivos neutros seguem o paradigma biblionbiblionbiblionbiblion
SINGULAR PLURAL N biblion biblia
G bibliou bibliwn
D bibli biblioij
A biblion biblia
Substantivos neutros Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo musthrion Segredo paidion Crianccedila a)rnion Cordeirinho ploi=on Barco navio biblion Livro probaton Ovelha daimonion Democircnio proswpon Rosto face pessoa e)rgon Obra trabalho sabbaton Saacutebado i(eron Templo shmei=on Sinal eu)aggelion Evangelho sunedrion Sineacutedrio lutron Resgate teknon Filho crianccedila marturion Testemunho
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a)rnion daimonion e)rgon i(eron
eu)aggelion lutron marturion teknon musthrion paidion ploi=on probaton
Primeira declinaccedilatildeo Os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm raiz ndash aaaa Eles possuem
dois gecircneros os femininos e os masculinos Os substantivos femininos 1ordf declinaccedilatildeo estatildeo divididos em dois grupos aqueles
cujas raiacutezes terminam numa vogal ou em rrrr que levam a terminaccedilatildeo aaaa e tem como paradigma o substantivo oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia) e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr que levam a terminaccedilatildeo hhhh e tem como paradigma o substantivo grafhgrafhgrafhgrafh Entretanto os substantivos femininos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm uma pequena exceccedilatildeo com relaccedilatildeo aos chamados substantivos sigmaacuteticos (ssss - jjjj) ou seja todos aqueles que acabam em sigma [glglglglwwww====ssssssssaaaa] Eles sofrem alteraccedilotildees no nominativo e no acusativo singular em vez de seguir o paradigma grafē (grafhgrafhgrafhgrafh) eles seguem o paradigma oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia)
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N oi)kia oi)kiai N grafh grafai G oi)kiaj oi)kiw=n G grafh=j grafw=n D oi)ki oi)kiaij D gra fv= grafai=j A oi)kian oi)kiaj A grafhn grafaj
36
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (aaaa) e seguem o paradigma oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia Substantivos Femininos Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo a(martia Pecado metanoia Arrependimento a)lhqeia Verdade o)milia Conversa a)nomia Iniquumlidade oi)kia Casa basileia Reino o(mologia Confissatildeo diakonia Serviccedilo parousia Vinda diaspora Dispersatildeo sofia Sabedoria e)kklhsia Igreja swthria Salvaccedilatildeo e)paggelia Promessa filadelfia Amor fraternal eu)logia Becircnccedilatildeo louvor h(mera Dia eu)xaristia Gratidatildeo qura Porta kardia Coraccedilatildeo petra Rocha pedra koinwnia Comunhatildeo xara Alegria marturia Testemunho w(ra hora
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N glw=ssa glw=ssai N doca docai
G glwsshj glwssw=n G dochj docwn
D glwssv glwssaij D docv docai=j
A glw=ssan glw=ssaj A docan docaj
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (h) e seguem o paradigma
grafgrafgrafgrafh
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo a)paph Amor o)rgh Ira coacutelera a)delfh Irmatilde parabolh Paraacutebolas a)rxh Princiacutepio proseuxh Oraccedilatildeo diaqhkh Alianccedila sinagwgh Sinagoga didaxh Ensino u(paoh Obediecircncia dikaiosunh Justiccedila u(potagh Submissatildeo ei)rhnh Paz u(pomonh Perseveranccedila e)ntolh Mandamento fulh Tribo e)pistolh Carta epiacutestola fwnh Voz som numfh Noiva yuxh Alma
37
ajgrafhngrafA
ai=jgrafv=grafD
w=ngrafh=jgrafG
aigrafhgrafN
PLURALSINGULAR
RAIZRAIZ
Exerciacutecio - a)skhseij
Decline os seguintes substantivos a)paph a)delfh a)rxh diaqhkh didaxh dikaiosunh ei)rhnh e)ntolh e)pistolh numfh o)rgh parabolh proseuxh sinagwgh u(paoh u(potagh u(pomonh fulh fwnh yuxh
Os substantivos masculinos da 1ordf declinaccedilatildeo tambeacutem satildeo divididos em dois grupos aqueles cujas raiacutezes terminam em vogal (neaniaj) ou em tttt (profprofprofprofhhhh tttthhhhς) levam a terminaccedilatildeo aaaaς e tem como paradigma o substantivo neanianeanianeanianeaniaς e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr levam a terminaccedilatildeo hhhhς e tem como paradigma o substantivo profprofprofprofhhhh tttthhhhς Em siacutentese os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo satildeo os femininos terminados em aaaa e em hhhh e os substantivos masculinos terminados em aaaaς e hhhhjjjj
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N neaniaj neaniai N profhthj profh=tai
G neaniou neaniw=n G profhtou profhtw=n
D neani neaniaij D profhtv profhtaij
A neanian neaniaj A profhthn profhtaj
VOCABULAacuteRIO Todos estes substantivos satildeo masculinos (o() o seguem os paradigmas neaniajprofhthj Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo rsquoHliaj Elias krithj Juiz rsquoHsaiaj Isaiacuteas maqhthj Aluno disciacutepulo neaniaj Moccedilo jovem margarithj Peacuterola Bappisthj Batista mesithj Mediador
38
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo eu)aggelisthj Evangelista poihthj Fazedor Zhlwthj Zeloso profhthj Profeta rsquo Israhlithj Israelita stratiwthj Soldado rsquo Iwannhj Joatildeo u(phrethj Ministro servo klepthj Ladratildeo u(pokithj Hipoacutecrita
a)skhseij Decline os seguintes substantivos neaniaj Bappisthj eu)aggelisthj
klepthj maqhthj profhthj u(phrethj
Terceira Declinaccedilatildeo A 3ordf declinaccedilatildeo grega geralmente eacute conhecida como declinaccedilatildeo consoante pois a maioria dos seus substantivos possuem raiz ndash consoante Eacute a mais difiacutecil das declinaccedilotildees gregas Diferente da 1ordf e da 2ordf declinaccedilatildeo a 3ordf abrange os trecircs gecircneros Feminino Masculino e Neutro
SINGULAR PLURAL
N ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς N ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
V φφφφῶῶῶῶςςςς V φφφφῶῶῶῶτατατατα
A ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς A ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
G τοτοτοτοῦῦῦῦ φωτφωτφωτφωτόόόόςςςς G ττττῶῶῶῶνννν φφφφώώώώτωντωντωντων
D ττττῷῷῷῷ φωτφωτφωτφωτίίίί D τοτοτοτοῖῖῖῖςςςς φφφφώώώώσισισισι
substantivo masculino
substantivo feminino
substantivos neutros
nom oJoJoJoJ lovgo hJhJhJhJ oJdov totototo tevknon ajrnivon
genabl toutoutoutou lovgou thththth oJdou toutoutoutou tevknou ajrnivou
dtlcit twtwtwtw lovgw thththth oJdw twtwtwtw tevknw ajrnivw
acus tontontonton lovgon thnthnthnthn oJdovn totototo tevknon ajrnivon
sing
voc lovge oJdev tevknon ajrnivon
nom oiJoiJoiJoiJ lovgoi aiJaiJaiJaiJ oJdoiv tatatata tevkna ajrniva
genabl twntwntwntwn lovgwn twntwntwntwn oJdwn twntwntwntwn tevknwn ajrnivwn
dtlcit toitoitoitoi lovgoi taitaitaitai oJdoi toitoitoitoi tevknoi ajrnivoi
acus toutoutoutou lovgou tatatata ojdouv tatatata tevkna ajrniva
pl
voc lovgoi oJdovi tevkna ajrniva
39
VERBOS GREGOS
A forma como os verbos satildeo identificados (que eacute a que aparece nos dicionaacuterios) eacute a da primeira pessoa do singular do presente do indicativo da voz ativa Assim e)imi (eu sou) legw (eu falo eu digo)
Os verbos tecircm tempo voz e modo como no portuguecircs Os tempos verbais gregos expressam mais a qualidade da accedilatildeo do que o tempo em que a accedilatildeo acontece Somente no Indicativo eacute que o Presente indica Tempo Presente A ideacuteia principal do Presente eacute que a accedilatildeo eacute contiacutenua ainda em progresso e eacute chamada de Linear ou Durativa
Verbo eacute a palavra que indica accedilatildeo ou estado da accedilatildeo as flexotildees sofridas pelo verbo chamam-se conjugaccedilotildees Eles estatildeo divididos em dois grupos de conjugaccedilotildees o de terminaccedilatildeo wwww (legw) possuindo a maioria dos verbos gregos e o de terminaccedilatildeo mimimimi (e)imi) contendo somente uma minoria
Os verbos gregos como no portuguecircs possuem modificaccedilotildees numeacutericas pessoa (1ordf 2ordf e 3ordf) e nuacutemero (singular e plural)
Tempos Verbais O tempo verbal em grego eacute diferente do portuguecircs aleacutem de indicar a eacutepoca o tempo refere-se principalmente agrave qualidade da accedilatildeo ou seja se a accedilatildeo foi completada ou natildeo A accedilatildeo completa chama-se tambeacutem accedilatildeo pontilear e a incompleta linear que eacute descrita como estando em processo em andamento No grego temos trecircs tempos Primaacuterios Presente Perfeito (Passado) e Futuro E trecircs tempos Secundaacuterios Aoristo Imperfeito e Mais-que-Perfeito
Presente indicam aleacutem de uma accedilatildeo pontilear uma accedilatildeo contiacutenua ou um estado incompleto A accedilatildeo eacute descrita como em progresso em andamento durativa ou linear
Futuro como em portuguecircs indica o que vai acontecer Geralmente expressa a ideia de uma accedilatildeo pontilear mas em alguns casos pode ser durativa
Ex Jesus voltaraacute em gloacuteria Imperfeito expressa uma accedilatildeo que foi contiacutenua por algum tempo no passado mas
que jaacute cessou A accedilatildeo pode ter sido continuada habitual intermitente etc o que eacute determinado pelo contexto e pelo significado do verbo
Ex Jesus proclamava o Reino de Deus
Aoristo Eacute um tempo indefinido Essencialmente ele natildeo tem significaccedilatildeo temporal embora esse significado esteja presente no modo indicativo onde o aoristo tem significaccedilatildeo passada e recebe o (faltou o siacutembolo na apostila) de aumento como o tempo imperfeito
Perfeito Eacute um tempo grego peculiar em sua funccedilatildeo e natildeo encontramos correspondecircncia em nossa liacutengua Ele combina a accedilatildeo pontilear e a linear por expressar geralmente no indicativo o efeito ou estado no presente como resultado de uma accedilatildeo no passado indicando assim a permanecircncia de uma accedilatildeo completa ou um estado presente resultado de uma accedilatildeo passada
Mais-que-Perfeito Associa a accedilatildeo pontilear com a linear soacute que estas accedilotildees satildeo combinadas no passado Tem a mesma ideacuteia do nosso passado imperfeito
40
Modos verbais O modo verbal indica a maneira da afirmaccedilatildeo verbal ou seja como a accedilatildeo eacute realizada Eacute a maneira ou a forma por meio da qual o verbo exprime a accedilatildeo Assim temos o Indicativo Subjuntivo Imperativo Optativo Infiniti vo e o Particiacutepio
1 Indicativo que expressa um fato tido como certo
2 Subjuntivo que enuncia o fato de modo possiacutevel duvidoso
3 Imperativo que expressa ordem proibiccedilatildeo conselho
4 Optativo que expressa desejo opccedilatildeo
5 Infinitivo que eacute considerado como um substantivo-verbal O infinitivo eacute um substantivo-verbal Eacute sempre indeclinaacutevel (o que significa que natildeo tem casos N G D A) Quando eacute antecedido de um artigo definido o artigo eacute sempre neutro singular e eacute declinado segundo a funccedilatildeo do infinitivo
6 Particiacutepio eacute considerado como um adjetivo-verbal
Vozes Verbais A voz verbal indica como a accedilatildeo ou o estado do verbo se refere ao sujeito Natildeo existe accedilatildeo sem causa E a origem desta causa eacute descrita pela voz Em grego como no portuguecircs temos trecircs vozes verbais Ativa Meacutedia (reflexiva) e Passiva
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
raiz terminaccedilatildeo
do VIPMP VIPPM
Traduccedilatildeo
Presente do Indicativo
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
-omai
-h
-etai
-ovmeqa
-esqe
-ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
VIPP eu sou solto
VIPM eu solto para mim eu me solto
VIPP tu eacutes solto
VIPM tu soltas para ti tu te soltas
VIPP ele(a) eacute solto
VIPM ele(a) solta para si ele(ou ele se solta
VIPP noacutes somos soltos
VIPM noacutes soltamos para noacutes noacutes nos soltamos
VIPP voacutes sois soltos
VIPM voacutes soltais para voacutes voacutes vos soltais
VIPP eles(as) satildeo soltos
VIPM eles(as) soltam para si eles(as) se soltam
Ativa onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a algo ou algueacutem Ex louw ndash eu lavo Meacutedia (reflexiva) onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a si mesmo Ex luomai - eu me lavo Passiva onde o sujeito sofre a accedilatildeo Ex louomai ndash eu sou lavado
41
Pres Ativa Traduccedilatildeo Pres Meacutedia Traduccedilatildeo louw Eu lavo luomai Eu me lavo loueij Tu lavas lu$ Tu te lavas louei Ele lava louetai Ele se lava louomen Noacutes lavamos louomeqa Noacutes nos lavamos louete Voacutes lavais louesqe Voacutes vos lavais louousi Eles lavam louontai Eles se lavam
Passiva louomai lou$ louetai louomeqa louesqe louontai
Eu sou lavado Tu eacutes lavado Ele eacute lavado Noacutes somos lavados Voacutes sois lavados Eles satildeo lavados
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
VIPA V = verbo I = Indicativo P = Presente A = Ativa VIPMP V = verbo I = Indicativo P = Presente M = meacutedia P = Passiva Paradigmas de verbos de terminaccedilatildeo -w-w-w-w no VIPA e VIPMP Satildeo formados pela simples adiccedilatildeo da terminaccedilatildeo verbal ao radical Observe que a
vogal temaacutetica eacute considerada como parte da terminaccedilatildeo verbal
luvwluvwluvwluvw ajkouvwajkouvwajkouvwajkouvw ejsqivwejsqivwejsqivwejsqivw e[cwe[cwe[cwe[cw levgwlevgwlevgwlevgw ginwvskwginwvskwginwvskwginwvskw gravfwgravfwgravfwgravfw bavllwbavllwbavllwbavllw
VIPA = R + -w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)
luvw
luvei
luvei
luvomen
luvete
luvousi(n)
ajkouvw
ajkouvei
ajkouvei
ajkouvomen
ajkouvete
ajkouvousi(n)
ejsqivw
ejsqivei
ejsqivei(n)
ejsqivomen
ejsqivete
ejsqiv usi(n)
e[cw
e[cei
e[cei
e[comen
e[cete
e[cousi(n)
levgw
levgei
levgei(n)
levgomen
levgete
levgousi(n)
ginwvskw
ginwvskei
ginwvskei(n)
ginwvskomen
ginwvskete
ginwvskousi(n)
gravfw
gravfei
gravfei(n)
gravfomen
gravfete
gravfousi(n)
bavllw
bavllei
bavllei(n)
bavllomen
bavllete
bavllousi(n)
VIPMP = R + -omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -etai -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
ajkouvomai
ajkouvh
ajkouvetai
ajkouovmeqa
ajkouvesqe
ajkouvontai
ejsqivomai
ejsqivh
ejsqivetai
ejsqiovmeqa
ejsqivesqe
ejsqivontai
e[comai
e[ch
e[cetai
ejcovmeqa
e[cesqe
e[contai
levgomai
levgh
levgetai
legovmeqa
levgesqe
levgontai
ginwvskomai
ginwvskh
ginwvsketai
ginwskovmeqa
ginwvskesqe
ginwvskontai
gravfomai
gravfh
gravfetai
grafovmeqa
gravfesqe
gravfontai
bavllomai
bavllh
bavlletai
ballovmeqa
bavllesqe
bavllontai
42
APLICACcedilAtildeO DA QUALIDADE DA ACcedilAtildeO VERBAL NO TEMPO VERB AL Qualidades Tempos _
Presente _ Mais-que-Perfeito
Imperfeito _ Linear - Pontilear Perfeito Linear
Futuro _ Mais-que-Perfeito
Presente _
Futuro _ Pontilear
Aoristo _
VERBOS Pessoa e Nuacutemero
Assim como no portuguecircs tambeacutem no grego os verbos tecircm terminaccedilotildees pessoais que indicam a pessoa e o nuacutemero do sujeito que executa a accedilatildeo
Exemplo Canto Indica que sou eu (1ordf pessoa do singular) que canta Cantas Indica eacutes tu (2ordf pessoa do singular) que cantas Cantamos Indica que somos noacutes (1ordf pessoa do plural) que cantamos
Mesmo que o sujeito jaacute esteja impliacutecito na terminaccedilatildeo verbal eacute possiacutevel que se
queira destacaacute-lo ou enfatizaacute-lo Nesses casos eacute acrescentado o pronome pessoal Exemplo nenikhka ton kosmon ndash venci o mundo e)gw nenikhka ton kosmon ndash eu venci o mundo
PRONOMES
O pronome eacute a palavra que substitui o nome evitando-lhe a repeticcedilatildeo O nome que eacute substituiacutedo pelo pronome chama-se antecedente o pronome concorda com o seu antecedente em gecircnero e nuacutemero
Em grego quando o pronome pessoal eacute usado eacute para dar ecircnfase Nas formas obliacutequas ele eacute bastante usado no NT
Exemplos
43
Jo 125
Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj
Pronomes pessoais
Pessoa Nuacutemero
su pronome pessoal da 2a pessoa nominativo singular
e)gw eu 1ordf Singular
E por que entatildeo batizas se tu natildeo eacutes o Cristo
su tu 2ordf Singular
Mt 69 Pater h(mw=n o( e)n toi=j ou)ranoi=j au)toj h o Ele ela 3ordf Singular
h(mw=n pronome pessoal da 1a pessoa genitivo plural h(me=ij noacutes 1ordf Plural
Pai nosso que estais nos ceacuteus u(me=ij voacutes 2ordf Plural
au)toi ai a Eles elas 3ordf Plural
PRONOMES
1a Pessoa Singular 1a Pessoa Plural N e)gw eu N h(me=ij noacutes
A e)meme me mim A h(ma=j nos conosco
G e)mou= mou de mim G h(mw=n de noacutes
D e)moimoi para mim D h(mi=n para noacutes
2a Pessoa Singular 2a Pessoa Plural
N su tu N u(me=ij voacutes
A se te ti A u(ma=j vos convosco
G sou= de ti G u(mw=n de voacutes
D soi para ti D u(mi=n para voacutes
3a Pessoa Singular 3a Pessoa Plural N au)toj Ele N au)toi Eles
A au)tou= Dele A au)tw=n Deles
G au)t= A ele G au)toi=j A eles
D au)ton Ele D au)touj Eles PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO luwluwluwluw (soltar) lu w Eu solto estou soltando lu eij Tu soltas estaacutes soltando lu ei Ele solta estaacute soltando lu omen Noacutes soltamos estamos soltando o = vogal temaacutetica lu ete Voacutes soltais estais soltando e = vogal temaacutetica lu ousi(n) Eles soltam estatildeo soltando
44
Pessoa e nuacutemero
portuguecircs grego
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eu
tu
elea
noacutes
voacutes
elesas
falo
falas
fala
falamos
falais
falam
ejgw
su
aujto aujth aujto
hJmei
uJmei
aujtoi aujtai aujta
levgw
levgei
levgei
levgomen
levgete
levgousin
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO a)gwa)gwa)gwa)gw (guiar) a)g w Eu guio estou guiando a)g eij Tu guias estaacutes guiando a)g ei Ele guia estaacute guiando a)g omen Noacutes guiamos estamos guiando a)g ete Voacutes guiais estais guiando a)g ousi(n) Eles guiam estatildeo guiando
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO ballwballwballwballw (jogo) ball w Eu jogo estou jogando ball eij Tu jogas estaacutes jogando ball ei Ele joga estaacute jogando ball omen Noacutes jogamos estamos jogando ball ete Voacutes jogais estais jogando ball ousi(n) Eles jogam estatildeo jogando
FUTURO DO INDICATIVO ATIVO luw (soltar) lu s w Eu soltarei lu s eij Tu soltaraacutes lu s ei Ele soltaraacute lu s omen Noacutes soltaremos lu s ete Voacutes soltareis lu s ousi(n) Eles soltaratildeo
45
luw Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo
1ordfps luw luw luein
2ordfps lueij lu$j lu=e
3ordfps luei lu$ luetw
1ordfpl luomen luwmen
2ordfpl luete luhte luete
3ordfpl luousi luwsi luetwsan
luw Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo
1ordfps luomai luwmai luestai
2ordfps lu$ lu$ luou
3ordfps luetai luhtai luesqw
1ordfpl luomeqa luwmeqa
2ordfpl luesqe luhsqe luesqe
3ordfpl luontai luwntai luesqwsan
luw Imperfeito Ativo
1ordfps e)luon
2ordfps e)luej
3ordfps e)lue
1ordfpl e)luomen
2ordfpl e)luete
3ordfpl e)lue
1ordfps e)luon
luw Imperfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps e)luomen
2ordfps e)luo
3ordfps e)lueto
1ordfpl e)luomeqa
2ordfpl e)luesqe
3ordfpl e)luonto
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Ativo Futuro Ativo
1ordfps lusw lusein
2ordfps luseij
3ordfps lusei
1ordfpl lusomen
2ordfpl lusete
3ordfpl lusousi
46
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Meacutedio Futuro Meacutedio
1ordfps lusomai lusestai
2ordfps lus$
3ordfps lusetai
1ordfpl lusomeqa
2ordfpl lusesqe
3ordfpl lusontai
luw Futuro Passivo Futuro Passivo
1ordfps luqhsomai luqhsesqai
2ordfps luqhs$
3ordfps luqhsetai
1ordfpl luqhsomeqa
2ordfpl luqhsesqe
3ordfpl luqhsontai
luw 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo
1ordfps e)lusa lusw lu=sai
2ordfps e)lusaj lus$j lu=son
3ordfps e)luse lus$ lusatw
1ordfpl e)lusamen luswmen
2ordfpl e)lusate lushte lusate
3ordfpl e)lusan luswsi lusatwsan
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio
1ordfps e)lusamhn luswmai lusasqai
2ordfps e)lusw lus$ lu=sai
3ordfps e)lusato lushtai lusasqw
1ordfpl e)lusameqa luswmeqa
2ordfpl e)lusasqe lushsqe lusasqe
3ordfpl e)lusanto luswntai luasqwsan
luw 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo
1ordfps e)luqhn luqw= luqhnai
2ordfps e)luqhj luqh=j luqhti
3ordfps e)luqh luq$= luqhtw
1ordfpl e)luqhmen luqw=men
2ordfpl e)luqhte luqh=te luqhte
3ordfpl e)luqhsan luqw=si luqhtwsan
47
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo Perfeito Ativo
1ordfps leluka lelukw lelukenai
2ordfps lelukaj leluk$j
3ordfps leluke leluk$
1ordfpl lelukamen lelukwmen
2ordfpl lelukate lelukhte
3ordfpl lelukasi (kan) lelukwsi
luw 1ordm Perfeito Meacutedio e Passivo 1ordmPerfeito Meacutedio e Passivo Perfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps lelumai lelusqai
2ordfps lelusai lu=sai
3ordfps lelutai lusasqw
1ordfpl lelumeqa
2ordfpl lelusqe lusasqe
3ordfpl leluntai luasqwsan
luw Mais que Perfeito Ativo
1ordfps e)lelukein
2ordfps e)lelukate
3ordfps e)lelukate
1ordfpl e)lelukate
2ordfpl e)lelukate
3ordfpl e)lelukate
luw + que Perfeito meacutediopassivo
1ordfps e)lelumhn
2ordfps e)leluso
3ordfps e)leluto
1ordfpl e)lelumeqa
2ordfpl e)lelusqe
3ordfpl e)lelunto
Verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv
Em grego haacute duas conjugaccedilotildees baacutesicas identificadas pelos verbos terminados em -w e -mi Embora os verbos em -w sejam mais comuns e regulares vamos primeiramente abordar o verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv que equivale aos nossos verbos auxiliares ser e estar e tambeacutem existir Como em portuguecircs tambeacutem na liacutengua grega este eacute o principal verbo de ligaccedilatildeo
A forma eijmiv (eu sou estou existo) estaacute na 1ps do VIPA (Presente do Indicativo Ativo) Como este verbo natildeo tem a forma passiva e meacutedia podemos dizer simplesmente VIP
48
VIPA ou VIP IMPERFEITO DO IND AT e)imi (SER)
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eijmiv ei ejstiv(n) ejsmevn ejstev eijsiv(n)
eu sou
tu eacutes
elea eacute
noacutes somos
voacutes sois
elesas satildeo
h)mhn h)=j h)=sqa h)=n h)=meqta h)te h)san
Eu era
Tu eras
Ele era
Noacutes eacuteramos
Voacutes eacutereis
Eles eram
Traduza as frases para o portuguecircs
ejgwv eijmi hJ quvrasum
eijmiv presbuvtero
ajgavph ejstin oJ qeov
oJ qeov ejstin ajgaqov
oiJ douloi tou qeou ejsmen
oJ jIwavnnh ejstin a[nqrwpo
ejgwv eijmiv hJ oJdo kai hJ ajlhvqeia kai hJ zwhv
Terminaccedilotildees Pessoais
O pronome pessoal quase natildeo eacute usado no grego pois as proacuteprias terminaccedilotildees jaacute indicam por si que a pessoa estaacute fazendo a accedilatildeo As terminaccedilotildees para os verbos primaacuterios (presente futuro e perfeito) satildeo w eij ei omen ete ousi
RAIZ TEMA VOGAL TEMAacuteTICA a) RAIZ a primeira pessoa do singular do Presente Ativo do Indicativo eacute a raiz do
verbo b) TEMARADICAL eacute a parte constante (quase sempre) de um verbo c) VOGAL TEMAacuteTICA eacute a vogal colocada entre o Tema e as Terminaccedilotildees
Pessoais que comeccedilam com consoantes O ldquoordquo [oacutemicron] antes de ldquomrdquo e ldquogrdquo e ldquoerdquo antes das outras consoantes
Para conjugar um verbo eacute soacute pegar o Tema adicionar as Terminaccedilotildees Pessoais e
colocar a vogal Temaacutetica onde for necessaacuteria Como exemplo vejamos como seria a conjugaccedilatildeo dos verbos luw e a)kouw
49
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees S 1 lu - w
I 2 lu - eij
N 3 lu - ei
P 1 lu o men
L 2 lu e te
U 3 lu - ousi
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees
S 1 a)kouomai o omai
I 2 a)kouv e v
N 3 a)kouetai e etai
P 1 a)kouomeqa o omeqa
L 2 a)kouesqe e esqe
U 3 a)kouontai o ontai
Conjugando os verbos
Forma no original
Categoria Tempo Modo Voz Pessoa Nuacutemero
Forma no leacutexico
Traduccedilatildeo literal
legei Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg legw Ele dizfala
a)koueij
ginwskomen
qelontai
legei
legousi(n)
legw
blepv
ginwskete
blepomai
xaireij
ei)= Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg e)imi Tu eacutes
ballete
a)geij
a)gapw
50
O nnnn (ny) moacutevel
Na terceira pessoa do singular e do plural o nnnn entre parecircnteses indica que a forma completa pode ser tanto e)sti ei)si quanto e)stin ei)sin As formas sem o nnnn normalmente satildeo usadas se a palavra que segue eacute iniciada por consoante formas com o nnnn satildeo normalmente usadas se a palavra que segue eacute iniciada por vogal ou se a forma verbal finaliza o enunciado Mas o uso natildeo eacute riacutegido haacute muitas exceccedilotildees especialmente em apoio do uso do nnnn
Exemplos yeusthj e)stinnnn kai o( pathr au)tou=
Ele eacute o pai da mentira )Iwannhj ou)k e)stinnnn o( Xritou=
Joatildeo natildeo eacute o Cristo )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin
Eu sou a videira (a) verdadeira e o pai meu o agricultor eacute Traduza as frases para o grego
Deus eacute amor
Joatildeo eacute profeta
Eu estou em casa
Jesus estaacute em casa
Somos seus profetas
Jesus eacute o patildeo da vida
Minha casa eacute na cidade
Somos amigos de Jesus
PRESENTE ATIVO DO INDICATIVO 1 blepw eu vejo 21 legw eu digo 2 ginwskw eu conheccedilo 22 luw eu solto destruo 3 grafw eu escrevo 23 metrew eu meccedilo 4 didaskw eu ensino 24 menw eu permaneccedilo 5 e)xw eu tenho 25 nikaw eu venccedilo 6 khrussw eu prego 26 proskunew eu adoro 7 latreuw eu sirvo 27 oi)kodomew eu construo 8 lambanw eu recebo 28 o(mologew eu confesso
51
9 paideuw eu educo 29 paraggellw eu ordeno 10 a)gapaw eu amo 30 krinw eu julgo 11 a)kouw eu escuto 31 paideuw eu educo 12 a)gw eu guio conduzo 32 e(uriskw eu acho encontro 13 telw eu quero desejo 33 louw eu me banho lavo 14 swzw eu salvo liberto 34 filassw eu guardo 15 kairw eu me alegro 35 grafw eu escrevo 16 a)ggelw eu anuncio 36 e)kballw eu expulso removo 17 qerapeuw eu cuido saro curo 37 e)sqiw eu como 18 a)postelw eu envio 38 diwkw eu persigo sigo 19 e)ggizw eu me aproximo 39 qanatow eu mato 20 tarassw eu agito 40 sunagw Eu reuacuteno convoco
ARTIGOS
PLURALSINGULARNeutFemMascNeutFemMasc
ta tajtouj to thnton
toi=jtai=jtoi=jt=tv= t=
tw=ntw=ntw=ntou= th=j tou=
taai(oi(toh(o(
O artigo Em portuguecircs temos artigos definidos (o a os as) e indefinidos (um uma uns
umas) Em grego existe apenas o artigo definido Assim uma palavra como logoj pode ser traduzida como palavra ou como uma palavra dependendo do contexto Mas o uso do artigo definido em grego corresponde em grande parte ao uso do artigo definido em portuguecircs As diferenccedilas satildeo frequumlentemente muito sutis para serem mencionadas numa introduccedilatildeo Atenccedilatildeo deveraacute ser dada ao modo como o artigo eacute usado nos exerciacutecios de grego e de portuguecircs que seguem e no Novo Testamento
O artigo grego geralmente funciona como o adjetivo concordando com a palavra
que ele modifica em gecircnero nuacutemero e caso
52
masculino feminino neutro
singular plural singular plural singular plural
nom oJ o oiJ os hJ a aiJ as tov oa tav osas
genabl tou do twn dos th da twn das tou doda twn dosdas
dat
loc
inst
tw
ao
no
com o
pelo
toi
aos
nos
com os
pelos
th
agrave
na
com a
pela
tai
agraves
nas
com as
pelas
tw
aoagrave
nona
com oa
peloa
toi
aosagraves
nosnas
com osas
pelosas
acus tovn o touv os thvn a tavv as tov oa tavv osas
Exerciacutecio Coloque os artigos correspondentes para cada substantivo
a[mpelwn (fem) aijwnwn (masc) gevno (neut)
a[nqrwpou a[rcontwn (masc) diavkonwn (fem)
ajpovstolo (masc) ajdelfoi qeoiv (masc)
a[rtou bivon kuvrioi
didavskalou gavmou laov (masc)
doulw doulw (fem) livqon
h[rhmo (fem) e[qo (neut) mhtrov (fem)
qeoiv (fem) h[rhmoi (fem) oJdou (fem)
kavlamoi (masc) qavnatw udatoi (neut)
nuktou (fem) qrovnoi fwtou (neut)
skovtoi (neut) ajrniva ceirov (fem)
PREPOSICcedilOtildeES proj A proj ton potamon Para o rio 4 Acusativo ei)j A ei)j ton potamon Para dentro do rio 4 Acusativo e)n D e)n t= potam= Dentro do rio em o rio 3 Dativo e)k G e)k potamou= Para fora do rio 2 Genitivo a)po G a)po potamou= Partindo do rio 2 genitivo
Preposiccedilatildeo eacute uma palavra que auxilia o substantivo a expressar o seu caso ou funccedilatildeo
na oraccedilatildeo Eacute chamada de ldquopreacute-posiccedilatildeordquo porque geralmente eacute posicionada na frente do
53
substantivo ao qual auxilia expressar a sua funccedilatildeo Ex e)k th=j sunagwgh=j e)celqontej h)=lqon ei)j thn oi)kian Simwnoj kai
)Andreou Saindo da sinagoga foram para a casa de Simatildeo e Andreacute Nota As preposiccedilotildees e)k e ei)j indicam respectivamente que eles saiacuteram de dentro
da sinagoga para dentro da casa Mesmo que uma preposiccedilatildeo sirva para esclarecer o caso natildeo eacute ela quem governa o
caso Muito pelo contraacuterio na liacutengua grega eacute o caso que determina o significado de uma preposiccedilatildeo Isto significa que uma preposiccedilatildeo pode ter um determinado significado quando usada com um certo caso e significado diferentes quando usada com outros casos O significado de uma preposiccedilatildeo depende entatildeo do caso com o qual ela eacute usada Esse detalhe pode ser observado no vocabulaacuterio da liccedilatildeo
3 2
4 e 2
4
4
4
234
234
234
2
24
4
2
24
24
24
54
O quadro das preposiccedilotildees gregas eacute o seguinte Preposiccedilatildeo Caso que rege Traduccedilatildeo
1 ὑπέρ A acima de
2 ἐπί G sobre
3 ὑπό A sob
4 παρά ampamp ampamp D A G ao lado de
5 ἀmicroφί D A G de ambos os lados de
6 πρός A para em direccedilatildeo de
7 εἰς A para dentro de
8 ἐν D em
9 ἐκ ἐξ G de fora de
10 ἀπό G de afastamento de
11 περί A G ao redor de
12 διά ampamp ampamp G atraveacutes de
13 ἀνά A para cima
14 κατά G para baixo
15 ἀντί G contra
16 πρό G antes de
17 ὀπίσω G atraacutes de depois de
18 σύν D com
19 microετά G com D aleacutem de
55
Vamos apresentar algumas palavras portuguesas que usam estas preposiccedilotildees como prefixos Isto poderaacute ajudar a memorizaccedilatildeo 1 hipeacuterbole ὑπέρ + βάλλω que coloca acima de
2 epitaacutefio ἐπί + τάφος que estaacute sobre o tuacutemulo
3 hipoacutecrita ὑπό + κρίνω que distingue (julga) sob
4 paralelo παρά + ἀλλήλων que estaacute ao lado do outro
5 anfiacutebio ἀmicroφί + βίος que vive em ambos (terra e aacutegua)
6 proseacutelito πρός + ἠλύθον que se encaminha para
7 exegeta εἰς + ἡγέοmicroαι que conduz para
8 energia ἐν + ἔργον que tem forccedila em si
9 ecircxodo ἐκἐξ + ὁδός caminho para fora
10 apogeu ἀπό + γῆ longe da terra
11 periacutemetro περί + microέτρον medida em volta de
12 diacircmetro διά + microέτρον medida atraveacutes de
13 Anastaacutecio ἀνά + ἵστηmicroι que ressurgiu
14 catarata κατά + ῥάσσω que se precipita
15 antiacutedoto ἀντί + δίδωmicroι (remeacutedio) dado contra
16 proacute logo πρό + λόγος palavra (dita) antes de
17 opistoacutedomo ὀπισθό + δόmicroος parte posterior de um templo grego
18 sinoacutetico σύν + ὀράω que abarca com um soacute olhar
19 metafiacutesica microετά + φύσις aleacutem da natureza (fiacutesica)
56
2 G (Genitivo)3 D (Dativo)4 A (Acusativo)
Traduza para o portuguecircs (Resposta no 2ordm Vol De James)
1 o( ui(oj ei)=pen ei)mi (Mc 1462) 2 o( ui(oj tou= a)nqrwpou kurioj e)stin (Mc 228) 3 e)rxetai o( a)delfoj o( kaloj (Mc 331) 4 o( a)nqrwpoj e)rxetai (Mc 61) 5 oi( a)nqrwpoi ou)x a(gioi ei)sin (Mc 124) 6 o( qeoj ei)=pen (Mc 219) 7 o( a)ggeloj o( a(gioj ou)k e)rxetai (Mc 838) 8 o(loj o( kosmoj kaloj e)stin (Mc 149) 9 o( ou)ranoj ou) kaloj e)stin (Mc 1331) 10 o( ui(oj tou= qeou= e)stin a)gaqoj (Mc 311)
57
EXERCIacuteCIOS DE GREGO
a) Qual eacute entatildeo o sujeito e qual eacute o objeto das seguintes frases qeoj fala logon (palavra) qeoj ama dou=lon (servo) dou=loj ama qeon qeon ama dou=loj dou=loj fala logon logon fala dou=loj b) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus c) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus d) Traduza podendo incluir um artigo Note N e A qeoj h)gaphsen ton kosmon kosmoj ou)k h)gaphsen qeon Kurioj h)gaphsen dou=lon o( a)nqrwpoj h)gaphsen qeon presbuteron h)gaphsen Kurioj a)postoloj legei logon logon legei diakonoj dou=loj ballei liqon a)nqrwpoj blepei potamon diaboloj ou)k h)gaphsen qeon
e) Traduza Deus amou mundo e homem Homem amou Senhor
Vocabulaacuterio ALMA = yuxh AMIGO = filoj
BATIZAR = baptizw CARNE = sarc
CONSOLADOR = paraklhtoj COMUNHAtildeO = koinwnia
CEacuteU = ou)ranoj BONITO BOM = kaloj
ADAtildeO = )Adam CAMINHO = o(doj
NOIVA = numfh CASA = oi)=koj
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
21
u(datoj kai pneumatoj ou) dunatai ei)selqei=n ei)j thn basileian tou= qeou=
Respondeu Jesus Ameacutem (em verdade) ameacutem eu te digo se natildeo algueacutem eacute nascido da aacutegua e do espiacuterito natildeo pode entrar no Reino de Deus (Jo 33)
SIacuteLABAS
a Monossiacutelabas o( h( ton gar ei)j e)k e)n de mh ou) ou)k oj)
b Dissiacutelabas a)-gw a)-mhn a)na qe-oj ei)mi legw bal-lw lo-goj
c Trissiacutelabas a)-del-foj a)n-qrw-poj bi-bli-on i(-e-roj ka-le-w
d Monossiacutelabas a)-pos-to-loj e)k-klh-si-a pan-to-kra-twr pres-bu-te-roj
Siacutelaba eacute a unidade sonora de uma palavra eacute o som ou reuniatildeo de sons que se pronunciam em uma soacute emissatildeo de voz Da reuniatildeo de siacutelabas obteacutem-se um vocaacutebulo ou palavra
Ex a-mor be-nig-da-de mor-to pa-li-to o-laacute
Na liacutengua grega uma palavra tem tantas siacutelabas quantas vogais ou ditongos possuir Assim logoij possui uma vogal e um ditongo e portanto tem duas siacutelabas uma contendo a vogal e a outra contendo o ditongo lo-goij
Quando uma palavra eacute separada em siacutelabas uma consoante que estiver sozinha entre duas vogais se junta agrave vogal que lhe segue
Ex e)-xo-me-noj di-da -jka-loj
As exceccedilotildees a esta regra satildeo as palavras compostas pros-eu-xh sun-a-agw-gh met-xe
Duas ou trecircs consoantes se juntam agrave vogal seguinte sempre que uma palavra grega possa comeccedilar com elas
Ex a) -na -stre-fw (composta de a)na e strefw) Na liacutengua grega uma siacutelaba pode ser longa ou breve Siacutelaba longa eacute aquela que conteacutem uma vogal longa ou um ditongo Ex a)n-qrw-poj dou=-loj Siacutelaba breve eacute aquela que conteacutem uma vogal breve lo-goj
Pronuncie em voz alta e copie as seguintes frases Jo 1512 1 )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin Eu sou a videira verdadeira e o Pai meu o agricultor eacute
22
2 pa=n klh=ma e)n e)moi mh feron karpon ai)rei au)to kai pa=n to karpon
Todo ramo em mim natildeo produzindo fruto (ele) tira o mesmo e todo fruto feron kaqairei au)to i(na karpon pleiona ferv
Produzindo limpa o mesmo para que fruto mais produza
CONSOANTES
Liacutequidas l m n r
Sibilantes s z c y
Em funccedilatildeo de que o z c e o y apresentam um som que parece ser a uniatildeo de duas outras consoantes eles satildeo chamados de consoantes duplas
zzzz = dddd + jjjj cccc = kkkk + jjjj yyyy = pppp + jjjj
Observaccedilatildeo Palavras gregas soacute podem terminar em vogal ou n r j (y c)
Exceccedilotildees e)ke)ke)ke)k de o adveacuterbio de negaccedilatildeo ou)k (ou)x) natildeo e palavras estrangeiras especialmente nomes hebraicos tais como Mariam )Iakwb etc
Ainda no aspecto da pronuacutencia podemos destacar
Antes de g k z e x o g tem som de ldquon = nrdquo Ex a)ggeloj (pronuacutencia anguelos)
O q se pronuncia como th forte em inglecircs Nesta pronuncia chegamos bem perto do ldquodrdquo Talvez seja deste detalhe que encontramos a origem da nossa expressatildeo Deus pois quando pronunciamos qeoj quase dizemos ela
O s j eacute sempre sibilante (possuindo o som de s ou ccedil e natildeo de z) Ex )Ihsouj se pronuncia Iessuacutes e natildeo Jezus
ACENTOS (TONOI TONOI TONOI TONOI ----tonoitonoitonoitonoi)
A maioria das palavras gregas levam acentos O acento no grego tem uma uacutenica finalidade indicar a siacutelaba tocircnica da palavra Esta siacutelaba se destaca das demais por ser proferida com mais forccedila
A escrita grega possui trecircs acentos
Agudo (acute) Grave (`) Circunflexo (^ ou ~)
Os acentos servem para orientar-nos na pronuacutencia mas noacutes natildeo precisamos falar
grego
23
A sua posiccedilatildeo gira em torno das trecircs uacuteltimas siacutelabas 1 Agudo pode encontrar-se numa das trecircs uacuteltimas legw tem som mais forte em
(e) 2 Grave pode encontrar-se na uacuteltima quando seguida por outra palavra qeoj ton
kosmon 3 Circunflexo (ecirc ou atilde) pode estar sobre uma das duas uacuteltimas qew= dou=loj 4 Em conjugaccedilatildeo o acento retrocede agrave primeira siacutelaba a)kouw - hkouon
O Novo Testamento e seu Vocabulaacuterio algumas estatiacutesticas 3
O NT grego possui 5388 palavras diferentes em 7941 versiacuteculos O nuacutemero total de palavras contidas em o NT eacute de 138019 Estas estatiacutesticas estatildeo em BibleWorks for Windows 40 Big Fork Montana Hermeneutika Bible Research Software 1999 e satildeo do Analytical Greek New Testament (AGNT2) de Timothy amp Barbara Friberg Destas 5388 palavras a grande maioria mais de 3000 palavras aparece apenas uma duas ou trecircs vezes em o NT
Cada 7a palavra eacute um artigo definido Cada 15a palavra eacute uma conjunccedilatildeo ldquoerdquo Cada 25a palavra eacute um pronome As 10 palavras mais usadas somam cerca de 45 mil do total enquanto que as 170
palavras que aparecem mais de 100 vezes cada somam cerca de 100 mil do total de vocaacutebulos do NT
Os substantivos satildeo 2368 e aparecem em 28365 formas diferentes Os verbos satildeo 1839 e aparecem em 27773 formas diferentes
EUAGGELION IWANNHS
11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw 111 ei)j ta i)dia
3 httpwwwairtonjocomgrego_biblico
24
h)=lqen kai oi( i)dioi au)ton ou) parelabon 112 o(soi de e)labon au)ton e)dwken au)toi=j e)cousian tekna qeou= genesqai toi=j pisteuousin ei)j to o)noma au)tou= 113 oi( ou)k e)c ai(matwn ou)de e)k qelhmatoj sarkoj ou)de e)k qelhmatoj a)ndroj a)ll e)k qeou= e)gennhqhsan 114 Kai o( logoj sarc e)geneto kai e)skhnwsen e)n h(mi=n kai e)qeasameqa thn docan au)tou= docan w(j monogenou=j para patroj plhrhj xaritoj kai a)lhqeiaj 115 )Iwannhj marturei= peri au)tou= kai kekragen legwn Ou(=toj h)=n o(n ei)=pon (O o)pisw mou e)rxomenoj e)mprosqen mou gegonen o(ti prw=toj mou h)=n 116 o(ti e)k tou= plhrwmatoj au)tou= h(mei=j pantej e)labomen kai xarin a)nti xaritoj
ACENTOS (TONOI)
O Novo Testamento foi originalmente escrito inteiramente em letras maiuacutesculas Natildeo havia marcas para indicar um tom alto ( acute ) um tom baixo ( ` ) ou um tom ascendente e descendente ( ~ ) O sistema de marcas chamadas de acentos eacute encontrado em manuscrito do nono seacuteculo AD para frente Vocecirc os encontraraacute nos textos impressos do Novo Testamento e pode completar este curso e ler o Novo Testamento sem saber mais nada sobre acentos Aqueles que precisarem de informaccedilotildees adicionais devem consultar as seguintes informaccedilotildees
Em ediccedilotildees impressas do Novo Testamento vocecirc encontraraacute trecircs acentos conhecidos como agudo ( ) [por exemplo ti] grave ( ) [proj] e circunflexo [ =] [a)rxv=] Estes acentos natildeo faziam parte do texto original do Novo Testamento eles aparecem apenas em manuscritos do 9ordm Seacuteculo em diante O sistema idealizado pelos escritores do grego claacutessico como uma ajuda para a pronuacutencia como o ( acute ) indicando um tom alto ( ` ) indicando um tom baixo e [ =] um tom ascendente e descendente
Em uns poucos casos os acentos distinguem palavras que de outra forma pareceriam iguais Por exemplo ei) significa ldquoserdquo mas ei)= ldquoeacutesrdquo Eacute possiacutevel ler o Novo Testamento sem saber nada sobre os acentos As regras de acentuaccedilatildeo satildeo complicadas e a maior parte dos estudantes natildeo precisa aprendecirc-las Para os que tecircm um interesse especial o sumaacuterio seguinte provecirc uma introduccedilatildeo baacutesica
Note que siacutelaba longa eacute geralmente aquela que conteacutem uma vogal longa (h w) ou um ditongo Todavia ai e oi satildeo consideradas curtas quando ocorrem no fim de uma palavra (desta forma a siacutelaba final eacute curta em logogogogoijijijij Em ditongos eacute costume colocar o acento sobre a segunda vogal (tou=to)
Regras baacutesicas de acentuaccedilatildeo
1 O acento pode ser colocado sobre uma das trecircs uacuteltimas siacutelabas da palavra (Jo 13 anta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= ou)de e(n o( gegonen
2 Se a uacuteltima siacutelaba de uma palavra eacute longa o acento pode ser colocado soacute em uma
25
das duas uacuteltimas siacutelabas (pneumata mas pneumaton) 3 O acento circunflexo soacute pode ser colocado sobre uma das duas uacuteltimas siacutelabas da
palavra e soacute sobre uma siacutelaba longa (dw=ma dou= (Romai=oi) 4 Em verbos o acento agudo eacute colocado tatildeo longe do fim da palavra quanto
permitem as regras 1 e 2 (didwmi e(disoun) Quando um verbo eacute contracto e o acento agudo for colocado sobre a vogal contraiacuteda este eacute substituiacutedo por um acento circunflexo sobre a vogal contraiacuteda (filew torna-se filw=)
5 Excetuando-se as regras 1 e 2 natildeo haacute regras para indicar onde os acentos satildeo colocados em substantivos Eacute necessaacuterio aprender a colocar o acento ao aprender-se a palavra Mas note que na maior parte das vezes um substantivo conserva o seu acento nos demais casos na mesma siacutelaba em que ele cai no nominativo (a)rxh a)rxh=j) a menos que outras regras exijam uma mudanccedila (pneu=ma pneumatoj) mas pneumatwn [regra 2])
6 Quando uma palavra que naturalmente leva um acento agudo na uacuteltima siacutelaba eacute seguida por outra na mesma frase o acento agudo eacute substituiacutedo por um acento grave (touj a)delfououououjjjj blepw mas blepw touj a)delfououououjjjj)
7 Em circunstacircncias normais uma palavra leva soacute um acento Haacute contudo diversas palavras curtas (por exemplo e)sti me tij pwj) que lanccedilam o acento que elas teriam para traacutes para a palavra anterior quando isso eacute possiacutevel Por exemplo a)nqtrwpoj tij - um certo homem dou=loj tij ndash um escravo h(yato mou tij ndashalgueacutem me tocou (note que o acento de mou foi lanccedilado para traacutes sobre o h(yato e o acento de tij sobre o mou)
8 Dois acentos agudos natildeo podem ficar sem siacutelabas vizinhas Por isso topoj tij ndash um certo lugar (topoacutej eacute impossiacutevel e entatildeo tij simplesmente perde o acento) Mas onde uma palavra dissiacutelaba natildeo pode lanccedilar seu acento para traacutes ela o reteacutem e)n top= tini h=)n ndash ele estava em certo lugar
9 Palavras que laccedilam seus acentos para traacutes satildeo chamadas de encliacuteticas o( h( oi( ai( ei)j e)n e)k ou) e w(j natildeo tecircm acentos
O acento se coloca em cima da vogal da siacutelaba tocircnica da palavra e no caso de cair sobre um ditongo eacute sempre colocado sobre a sua segunda vogal
Ex lam-ba-nei ton dou=lon a)-kou-w tw=j fwnh=j Quando letras maiuacutesculas satildeo acentuadas a aspiraccedilatildeo e o acento satildeo colocados antes
da letra e natildeo em cima dela Ex )Ihsou= - i)hsou= )Eferoj
As uacutenicas palavras gregas que natildeo recebem acentos satildeo as procliacuteticas e as encliacuteticas Procliacuteticas satildeo as palavras monossilaacutebicas que natildeo tecircm acento proacuteprio e satildeo
pronunciadas junto com a palavra que segue agrave qual estatildeo intimamente ligadas Ex o(o(o(o( logoj e)ke)ke)ke)k qeou=
26
A este grupo pertencem as dez palavras gregas que nunca levam acentos Satildeo elas 1 Quatro formas do artigo o( oi( h( ai( 2 O adveacuterbio de negaccedilatildeo ou) (ou)k ou)x) 3 Trecircs preposiccedilotildees e)n ei)j e)k 4 Duas conjunccedilotildees w(jw(jw(jw(j = como eieieiei( = se
Palavras encliacuteticas Satildeo as palavras monossilaacutebicas e dissilaacutebicas que normalmente perdem seu proacuteprio
acento e se pronunciam junto com a palavra que vem antes porque satildeo consideradas como parte delas
Ex a)gapa=j memememe o(o(o(o( qeoj e)stin a)gaqoj A este grupo pertencem A maioria das formas do verbo ei)mi (eu sou) E a maioria
das formas do verbo fhmi As formas do pronome pessoal mou= = meu moi = para mim sou= = teu soi = para ti se = te
ASPIRACcedilAtildeO
Na liacutengua grega as palavras que comeccedilam com vogal ou ditongo levam um sinal
chamado aspiraccedilatildeo (espiacuterito) Este sinal se coloca sobre a vogal inicial ou caso a palavra comeccedilar com ditongo sobre a segunda vogal deste No caso de a palavra comeccedilar com maiuacutescula se coloca antes dela A aspiraccedilatildeo indica como se pronuncia a palavra
e)xomenoj r(hmata ui(ou= )Abraam A aspiraccedilatildeo branda (rsquo ) natildeo afeta a pronuacutencia e natildeo eacute considerada na transliteraccedilatildeo Ex ou)ranoj ceacuteu pronuncia-se uranoacutes a)gaph amor pronuncia-se agaacutepē A aspiraccedilatildeo aacutespera (lsquo ) indica que a palavra se pronuncia com um som parecido com
o ldquohrdquo em inglecircs (house) ou ldquojrdquo em espanhol (juego) Na transliteraccedilatildeo a aspiraccedilatildeo aacutespera eacute representada pela letra h
Ex o(doj caminho pronuncia-se hodoacutes e se translitera hodoacutes eu(rnikw eu acho pronuncia-se e translitera-se heurisco Quando o u ou o r estatildeo no iniacutecio de uma palavra sempre levam aspiraccedilatildeo aacutespera
Ex r(hma = rhecircma palavra u(pomonh = hupomonē paciecircncia Quando uma palavra leva aspiraccedilatildeo e acento na mesma vogal a maneira de colocaacute-lo
se ilustra nos seguintes exemplos e)xw e(n (um) (Anna (Ana)
TREMA O trema (uml) indica que duas vogais juntas natildeo formam um ditongo e que tambeacutem se
pronunciam separadamente Ex i)sxu+i ischuacute-i prwi+ pro-iacute )Hsai+aj Esa-iacuteas
27
a)skhseij - exerciacutecios
1 a)nagignwske kai grafe (Leia e escreva) o( profhthj (o profeta) o( poihthj (o poeta) o( filosofoj (o filoacutesofo) o( didaskaloj (o professor) o( i)atroj (o meacutedico) 2 GRAFE grafre Escreva (Em letras minuacutesculas) EGW LEGW
IWANNHS ESTI O PROFHTHS
SU EI O POIHTHS
UMEIS ESTE OI FILOSOFOI
EGW EIMI O DIDASKALOS
SINAIS DE PONTUACcedilAtildeO
Port Koinecirc Exemplo Grego Ponto final Deus qeoj Viacutergula Deus qeoj Ponto Viacutergula ou dois pontos ou Deus Deus qeoj Deus qeoj
portuguecircs em grego
ponto final igual
viacutergula igual
ponto e viacutergula
dois pontos
exclamaccedilatildeo
ponto no alto da linha
interrogaccedilatildeo helliphelliphelliphellip (cuidado)
28
DICAS DE LIacuteNGUA PORTUGUESA As Classes de Palavras Frase eacute uma combinaccedilatildeo de palavras organizadas segundo determinadas leis Sua
estrutura elementar apoacuteia-se basicamente em duas classes de palavras o substantivo e o verbo Exs
a O menino brinca Substantivo verbo
b As andorinhas voam Substantivo verbo 1 Substantivo Pertencem a esta classe todas as palavras que designam os seres
em geral as entidades reais ou imaginaacuteveis cadeira Cearaacute anjo alegria 2 Verbo Pertencem a essa classe as palavras que designam as accedilotildees ou processos que
ocorrem com os seres em geral cantar falar desaparecer partir O verbo eacute a uacutenica classe de palavras em que o tempo eacute marcado por uma desinecircncia proacutepria conto (presente indica a accedilatildeo feita no tempo real ) cantava ( preteacuterito [passado] imperfeito indica uma accedilatildeo imperfeita natildeo concluiacuteda ) cantei ( preteacuterito perfeito indica uma accedilatildeo concluiacuteda ) cantarei ( futuro aponta uma accedilatildeo que estaacute por vir ) cantaria ( futuro do preteacuterito indica uma accedilatildeo do passado que visava o futuro)
3 Os sateacutelites do substantivo 31 Adjetivo Classe de palavras que serve para indicar as qualidades as propriedades do
substantivo Exs a Cadeira confortaacutevel b Garoto feliz A locuccedilatildeo adjetiva eacute a expressatildeo formada de preposiccedilatildeo mais substantivo
qualificadora de outro substantivo Exs a Casa de tijolos b copo de cristal 32 Numeral Classe que serve para indicar a quantidade dos substantivos quantos
satildeo eles Exs um dez duacutezia oitenta mileiro O numeral ordinal indica a posiccedilatildeo de certo substantivo numa escala de nuacutemeros
dispostos em seacuterie Exs primeiro trigeacutesimo mileacutesimo 33 Artigo Classe que serve basicamente para indicar se o substantivo eacute concebido com
algo jaacute definido e conhecido previamente ou como algo indefinido e natildeo nomeado anteriormente Exs Havia um menino e um cachorro muito amigos O cachorro chama-se Buck e era da raccedila pastor-alematildeo O menino era contente com seu cachorro
4 Os sateacutelites do verbo 41 Adveacuterbio Pertencem a esta classe as palavras que se associam ao verbo para indicar
as vaacuterias circunstacircncias que envolvem a accedilatildeo (tempo lugar modo causa etc ) Exs O aviatildeo pousou suavemente aqui ontem
29
O aviatildeo pousou suavemente aqui ontem Artigo substantivo verbo adveacuterbio de modo adv de lugar adv de tempo OBS Em alguns casos o adveacuterbio pode modificar um adjetivo ou um outro adveacuterbio Exs a O dia foi bastante agitado b Estou muito bem Adveacuterbio adjetivo adveacuterbio adveacuterbio
A locuccedilatildeo adverbial eacute a expressatildeo formada de preposiccedilatildeo mais substantivo modificadora do verbo Exs A aviatildeo pousou no porta-aviotildees sem atraso Verbo locuccedilatildeo adverbial locuccedilatildeo adverbial 42 Pronome Eacute a classe de palavras que serve para indicar uma das trecircs pessoas
do discurso ou situar alguma coisa em relaccedilatildeo a essas trecircs pessoas Ex Noacutes vocecirc minha aquela algueacutem Existem os pronomes pessoais do caso reto que funcionam com sujeito da oraccedilatildeo (eu tu ele noacutes voacutes eles) e do caso obliacutequo que funcionam com complementos da oraccedilatildeo (me te o a se lhe nos vos os as se lhes mim comigo ti contigo si consigo ele ela noacutes conosco voacutes convosco si consigo eles elas) os demonstrativos (aquele aquela aquilo este essa) os possessivos (meu teu minha nosso vosso) os relativos (que qual) os interrogativos (quem qual ) os de tratamento (Senhor Vossa Excelecircncia)
SUBSTANTIVOS GREGOS
O substantivo e o verbo satildeo palavras principais no discurso As outras satildeo
consideradas auxiliares Eis algumas como exemplo a)nqrwpoj a)ggeloj kosmoj logoj liqoj exprimem substacircncia ndash satildeo substantivos luw legw a(giazw
exprimem accedilatildeo ndash satildeo verbos Os substantivos podem servir como sujeito e objeto ou complemento direto
qeoj a)gapa= a)nqrwpon a)nqrwpoj a)gapa= qeon Suj verbo objeto - sujeito verbo Objeto
a) O grego natildeo utiliza a ordem das palavras na formaccedilatildeo da frase como no portuguecircs pode invertecirc-las Por exemplo sujeito predicado complemento e acessoacuterios Deus ama o mundo
b) Grego qeoj a)gapa= ton kosmon O sujeito eacute qeoj e o objeto direto eacute ton kosmon Ordem inversa ton kosmon a)gapa= o( qeoj O sujeito eacute o( qeoj No final da frase e o objeto direto eacute ton kosmon no princiacutepio Conclusatildeo O sujeito eacute indicado pela terminaccedilatildeo [oj] ndash diz-se nominativo ndash N O objeto direto eacute indicado pela terminaccedilatildeo [on] ndash diz-se acusativo ndash A
30
A mudanccedila de forma dos substantivos chama-se Declinaccedilatildeo CASO Caso Sigla Forma Funccedilatildeo
o)nomastikh Nominativo N oj Sujeito genikh Genitivo G ou= Posse dwtikh Dativo D Objeto indireto ai)tiatikh Acusativo A on Objeto direto
c) Determinar o sujeito e o objeto direto nas seguintes frases qeoj a)gapa= ton ui(on
ton ui(on a)gapa qeoj logon legei o( dou=loj )Ihsou legei logon Declinaccedilatildeo
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoj a palavra genikh Genitivo G ou= logou da palavra dwtikh Dativo D Objeto indireto log agrave palavra ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto on logon a palavra
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoi as palavras genikh Genitivo G wn logwn das palavras dwtikh Dativo D Objeto indireto oij logoij agraves palavras ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto ouj logouj as palavras
O grego modifica a uacuteltima siacutelaba das palavras para indicar a sua funccedilatildeo seja qual for a posiccedilatildeo na frase As formas das declinaccedilotildees chamam-se casos
Caso indica funccedilatildeo Forma Caso Sigla Funccedilatildeo Exemplo traduccedilatildeo oj Nominativo N Sujeito logoj palavra ou Genitivo D logou da palavra Dativo A Objeto indireto log agrave palavra on Acusativo A Objeto direto logon a palavra
Os substantivos terminados em [oj] cumprem sempre a funccedilatildeo de sujeito Os substantivos terminados em [on] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto direto Os substantivos terminados em [] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto indireto
diakonoj legei logon qeou= dou=l O diaacutecono fala a palavra de Deus ao servo Sujeito Verbo Objeto direto Objeto indireto
31
Substantivos satildeo palavras que datildeo nomes aos seres de modo geral eles satildeo flexionados com relaccedilatildeo ao seu gecircnero e ao seu nuacutemero
Gecircnero satildeo flexionados em masculino feminino e ainda o neutro Nuacutemero aleacutem do singular e do plural temos o dual As Declinaccedilotildees Gregas Satildeo modificaccedilotildees sofridos pelo substantivo na uacuteltima siacutelaba dando sua funccedilatildeo
sintaacutetica na frase Nem todos os substantivos satildeo flexionados da mesma forma os que apresentam as mesmas flexotildees satildeo agrupados em declinaccedilotildees Os estudiosos antigos da gramaacutetica relacionaram com pequenas variaccedilotildees dez declinaccedilotildees poreacutem haacute trecircs seacuteculos aconteceu uma mudanccedila e reuniram apenas trecircs satildeo estas
Casos Gregos O grego trabalha com casos para indicar as funccedilotildees sintaacuteticas dos substantivos Estes casos satildeo em nuacutemero de oito Nominativo Genitivo Dativo Acusativo Ablativo Locativo Instrumental e Vocativo Mas eles se apresentam em cinco formas apenas Isso porque alguns possuem a mesma forma o Locativo o Instrumental e o Dativo possuem a mesma terminaccedilatildeo (w w) por isso muitas gramaacuteticas os consideram simplesmente como Dativo Os casos Genitivos e Ablativos possuem a mesma terminaccedilatildeo (ou ou) por isso algumas gramaacuteticas os consideram como Genitivo sendo assim em algumas gramaacuteticas os classifiquem apenas em cinco casos assim vejamos esses casos Nominativo eacute o caso que indica que o substantivo exerce a funccedilatildeo sintaacutetica de sujeito da frase
1 O nominativo o chamado predicativo do sujeito nas frases que possuam predicados nominais Ex a)postoloj a)gei ton filon (o apoacutestolo conduz o amigo) o( qeoj kurioj e)stin (Deus eacute o Senhor)
2 Genitivo eacute o caso usado para indicar que o substantivo tem a ideacuteia de uma posse No portuguecircs natildeo eacute usado este termo Ex gnwskomen ton adelfon tou= a)nqrwpou (Noacutes conhecemos o irmatildeo do homem)
3 Dativo eacute o caso que indica a ideacuteia de interesse pessoal Corresponde ao nosso objeto indireto Ex legw t= a)nqrwp (eu falo ao Homem)
4 Acusativo expressa a ideacuteia de extensatildeo corresponde ao nosso objeto direto Ex a)kouw ton logon (eu ouccedilo a palavra)
5 Vocativo eacute o caso que expressa exclamaccedilatildeo Ex kurie a)koue (Senhor Escuta) 6 Ablativo eacute o caso usado com o substantivo indicar a ideacuteia fundamental de origem
derivaccedilatildeo ou ponto de partida Ex o( nomoj e)rxetai ton qeou= (A lei vem de Deus) 7 Locativo eacute o caso que exprimi a ideacuteia de lugar Ex o( a)nqrwpoj e)stin t=
kosm (o homem estaacute no mundo) 8 Instrumental eacute o caso que tem a ideacuteia do meio atraveacutes do qual a accedilatildeo verbal eacute
realizada Podendo tambeacutem indicar a ideacuteia de associaccedilatildeo ou acompanhamento Ex pempw a)rton t= a)postol (eu envio o patildeo pelo apoacutestolo) legw t= qe (eu falo com Deus)
32
Segunda Declinaccedilatildeo Os substantivos da 2ordf declinaccedilatildeo satildeo os substantivos que tecircm raiz - oooo Eles possuem dois gecircneros o Masculino e o Neutro Os masculinos satildeo aqueles substantivos terminados em ojojojoj e tecircm como paradigma o substantivo logojlogojlogojlogoj Jaacute os de gecircneros Neutros satildeo aqueles terminados em onononon cujo paradigma eacute biblonbiblonbiblonbiblon
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N logoj logoi
GENITIVO genikh G logou logwn
DATIVO dwtikh D log logoij
ACUSATIVO ai)tiatikh A logon logouj
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N biblion biblia GENITIVO genikh G bibliou bibliwn DATIVO dwtikh D bibli biblioij ACUSATIVO ai)tiatikh A biblion biblia
Substantivos Masculinos da 2ordf Declinaccedilatildeo ndash ojojojoj
Substantivos Neutros da 2ordf declinaccedilatildeo - onononon
N logoj Palavra biblion O livro
G logou Da palavra bibliou Do livro
Abl logou Da palavra bibliou Do livro
Loc log Na palavra bibli No livro Inst log Com a pela palavra bibli Com o pelo livro D log Agrave palavra bibli Ao livro
A logon Palavra biblion O livro
Voc loge Palavra biblion livro N logoi Palavras biblia Os livros
G logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Abl logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Loc logoij Nas palavras biblioij Nos livros Inst logoij Com as pelas palavras biblioij Com os pelos livros D logoij Agraves palavras biblioij Aos livros
A logouj Palavras biblia Os livros
Voc logoi Palavras biblia livros
33
Vocabulaacuterio Substantivos masculinos seguem o paradigma logojlogojlogojlogoj
SINGULAR PLURAL N logoj logoi
G logou logwn
D log logoij
A logon logouj
Vocabulaacuterio
Grego Portuguecircs O Nordm de Vezes no NT a(martoloj pecador (hamartiologia) 47 a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)lla Mas (ecircnfase 635) a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) de E mas (2771) diaboloj diabo (175) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 filoj Amigo 29 foboj Medo (Fobia 47) kai E tambeacutem (947) kairoj Tempo 85 karpoj Fruto 66 kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave 45) nomoj Lei (Deutero-nocircmio 194) o)xloj Multidatildeo 174 o)fqalmoj Olho 100 oi)koj Casa 115
34
ou) ou)k ou)x natildeo (1619) ou)ranoj Ceacuteu 272 paraklhtoj Consolador advogado 5 potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) qanatoj Morte (tanatologia)120 qeoj Deus deus (teologia 1314) qronoj Trono 62 stauroj Cruz 28 stefanoj Coroa 18 tufloj Cego 50 u(mnoj Hino 2 ui(oj Filho 374 Xristoj Cristo (ungido crisma 529) xronoj Tempo 54 zh=loj Zelo 16
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a(martoloj a)nqrwpoj a)rtoj a)delfoj
a)mnoj a)postoloj didaskaloj e)piskopoj kosmoj ou)ranoj potamoj qanatoj
Decirc o plural e o singular das seguintes palavras
decirc o plural decirc o singular
oJ a[ggelo oiJ diavkonoi
oJ ajdelfov oiJ douloi
oJ qeov oiJ oi[koi
hJ diavkono aiJ qevoi
hJ h[rhmo aiJ oJdoiv
hJ ceirov aiJ a[mpeloi
to gevno ta ajrniva
to e[qo ta tevkna
35
Vocabulaacuterio Substantivos neutros seguem o paradigma biblionbiblionbiblionbiblion
SINGULAR PLURAL N biblion biblia
G bibliou bibliwn
D bibli biblioij
A biblion biblia
Substantivos neutros Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo musthrion Segredo paidion Crianccedila a)rnion Cordeirinho ploi=on Barco navio biblion Livro probaton Ovelha daimonion Democircnio proswpon Rosto face pessoa e)rgon Obra trabalho sabbaton Saacutebado i(eron Templo shmei=on Sinal eu)aggelion Evangelho sunedrion Sineacutedrio lutron Resgate teknon Filho crianccedila marturion Testemunho
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a)rnion daimonion e)rgon i(eron
eu)aggelion lutron marturion teknon musthrion paidion ploi=on probaton
Primeira declinaccedilatildeo Os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm raiz ndash aaaa Eles possuem
dois gecircneros os femininos e os masculinos Os substantivos femininos 1ordf declinaccedilatildeo estatildeo divididos em dois grupos aqueles
cujas raiacutezes terminam numa vogal ou em rrrr que levam a terminaccedilatildeo aaaa e tem como paradigma o substantivo oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia) e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr que levam a terminaccedilatildeo hhhh e tem como paradigma o substantivo grafhgrafhgrafhgrafh Entretanto os substantivos femininos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm uma pequena exceccedilatildeo com relaccedilatildeo aos chamados substantivos sigmaacuteticos (ssss - jjjj) ou seja todos aqueles que acabam em sigma [glglglglwwww====ssssssssaaaa] Eles sofrem alteraccedilotildees no nominativo e no acusativo singular em vez de seguir o paradigma grafē (grafhgrafhgrafhgrafh) eles seguem o paradigma oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia)
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N oi)kia oi)kiai N grafh grafai G oi)kiaj oi)kiw=n G grafh=j grafw=n D oi)ki oi)kiaij D gra fv= grafai=j A oi)kian oi)kiaj A grafhn grafaj
36
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (aaaa) e seguem o paradigma oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia Substantivos Femininos Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo a(martia Pecado metanoia Arrependimento a)lhqeia Verdade o)milia Conversa a)nomia Iniquumlidade oi)kia Casa basileia Reino o(mologia Confissatildeo diakonia Serviccedilo parousia Vinda diaspora Dispersatildeo sofia Sabedoria e)kklhsia Igreja swthria Salvaccedilatildeo e)paggelia Promessa filadelfia Amor fraternal eu)logia Becircnccedilatildeo louvor h(mera Dia eu)xaristia Gratidatildeo qura Porta kardia Coraccedilatildeo petra Rocha pedra koinwnia Comunhatildeo xara Alegria marturia Testemunho w(ra hora
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N glw=ssa glw=ssai N doca docai
G glwsshj glwssw=n G dochj docwn
D glwssv glwssaij D docv docai=j
A glw=ssan glw=ssaj A docan docaj
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (h) e seguem o paradigma
grafgrafgrafgrafh
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo a)paph Amor o)rgh Ira coacutelera a)delfh Irmatilde parabolh Paraacutebolas a)rxh Princiacutepio proseuxh Oraccedilatildeo diaqhkh Alianccedila sinagwgh Sinagoga didaxh Ensino u(paoh Obediecircncia dikaiosunh Justiccedila u(potagh Submissatildeo ei)rhnh Paz u(pomonh Perseveranccedila e)ntolh Mandamento fulh Tribo e)pistolh Carta epiacutestola fwnh Voz som numfh Noiva yuxh Alma
37
ajgrafhngrafA
ai=jgrafv=grafD
w=ngrafh=jgrafG
aigrafhgrafN
PLURALSINGULAR
RAIZRAIZ
Exerciacutecio - a)skhseij
Decline os seguintes substantivos a)paph a)delfh a)rxh diaqhkh didaxh dikaiosunh ei)rhnh e)ntolh e)pistolh numfh o)rgh parabolh proseuxh sinagwgh u(paoh u(potagh u(pomonh fulh fwnh yuxh
Os substantivos masculinos da 1ordf declinaccedilatildeo tambeacutem satildeo divididos em dois grupos aqueles cujas raiacutezes terminam em vogal (neaniaj) ou em tttt (profprofprofprofhhhh tttthhhhς) levam a terminaccedilatildeo aaaaς e tem como paradigma o substantivo neanianeanianeanianeaniaς e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr levam a terminaccedilatildeo hhhhς e tem como paradigma o substantivo profprofprofprofhhhh tttthhhhς Em siacutentese os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo satildeo os femininos terminados em aaaa e em hhhh e os substantivos masculinos terminados em aaaaς e hhhhjjjj
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N neaniaj neaniai N profhthj profh=tai
G neaniou neaniw=n G profhtou profhtw=n
D neani neaniaij D profhtv profhtaij
A neanian neaniaj A profhthn profhtaj
VOCABULAacuteRIO Todos estes substantivos satildeo masculinos (o() o seguem os paradigmas neaniajprofhthj Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo rsquoHliaj Elias krithj Juiz rsquoHsaiaj Isaiacuteas maqhthj Aluno disciacutepulo neaniaj Moccedilo jovem margarithj Peacuterola Bappisthj Batista mesithj Mediador
38
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo eu)aggelisthj Evangelista poihthj Fazedor Zhlwthj Zeloso profhthj Profeta rsquo Israhlithj Israelita stratiwthj Soldado rsquo Iwannhj Joatildeo u(phrethj Ministro servo klepthj Ladratildeo u(pokithj Hipoacutecrita
a)skhseij Decline os seguintes substantivos neaniaj Bappisthj eu)aggelisthj
klepthj maqhthj profhthj u(phrethj
Terceira Declinaccedilatildeo A 3ordf declinaccedilatildeo grega geralmente eacute conhecida como declinaccedilatildeo consoante pois a maioria dos seus substantivos possuem raiz ndash consoante Eacute a mais difiacutecil das declinaccedilotildees gregas Diferente da 1ordf e da 2ordf declinaccedilatildeo a 3ordf abrange os trecircs gecircneros Feminino Masculino e Neutro
SINGULAR PLURAL
N ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς N ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
V φφφφῶῶῶῶςςςς V φφφφῶῶῶῶτατατατα
A ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς A ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
G τοτοτοτοῦῦῦῦ φωτφωτφωτφωτόόόόςςςς G ττττῶῶῶῶνννν φφφφώώώώτωντωντωντων
D ττττῷῷῷῷ φωτφωτφωτφωτίίίί D τοτοτοτοῖῖῖῖςςςς φφφφώώώώσισισισι
substantivo masculino
substantivo feminino
substantivos neutros
nom oJoJoJoJ lovgo hJhJhJhJ oJdov totototo tevknon ajrnivon
genabl toutoutoutou lovgou thththth oJdou toutoutoutou tevknou ajrnivou
dtlcit twtwtwtw lovgw thththth oJdw twtwtwtw tevknw ajrnivw
acus tontontonton lovgon thnthnthnthn oJdovn totototo tevknon ajrnivon
sing
voc lovge oJdev tevknon ajrnivon
nom oiJoiJoiJoiJ lovgoi aiJaiJaiJaiJ oJdoiv tatatata tevkna ajrniva
genabl twntwntwntwn lovgwn twntwntwntwn oJdwn twntwntwntwn tevknwn ajrnivwn
dtlcit toitoitoitoi lovgoi taitaitaitai oJdoi toitoitoitoi tevknoi ajrnivoi
acus toutoutoutou lovgou tatatata ojdouv tatatata tevkna ajrniva
pl
voc lovgoi oJdovi tevkna ajrniva
39
VERBOS GREGOS
A forma como os verbos satildeo identificados (que eacute a que aparece nos dicionaacuterios) eacute a da primeira pessoa do singular do presente do indicativo da voz ativa Assim e)imi (eu sou) legw (eu falo eu digo)
Os verbos tecircm tempo voz e modo como no portuguecircs Os tempos verbais gregos expressam mais a qualidade da accedilatildeo do que o tempo em que a accedilatildeo acontece Somente no Indicativo eacute que o Presente indica Tempo Presente A ideacuteia principal do Presente eacute que a accedilatildeo eacute contiacutenua ainda em progresso e eacute chamada de Linear ou Durativa
Verbo eacute a palavra que indica accedilatildeo ou estado da accedilatildeo as flexotildees sofridas pelo verbo chamam-se conjugaccedilotildees Eles estatildeo divididos em dois grupos de conjugaccedilotildees o de terminaccedilatildeo wwww (legw) possuindo a maioria dos verbos gregos e o de terminaccedilatildeo mimimimi (e)imi) contendo somente uma minoria
Os verbos gregos como no portuguecircs possuem modificaccedilotildees numeacutericas pessoa (1ordf 2ordf e 3ordf) e nuacutemero (singular e plural)
Tempos Verbais O tempo verbal em grego eacute diferente do portuguecircs aleacutem de indicar a eacutepoca o tempo refere-se principalmente agrave qualidade da accedilatildeo ou seja se a accedilatildeo foi completada ou natildeo A accedilatildeo completa chama-se tambeacutem accedilatildeo pontilear e a incompleta linear que eacute descrita como estando em processo em andamento No grego temos trecircs tempos Primaacuterios Presente Perfeito (Passado) e Futuro E trecircs tempos Secundaacuterios Aoristo Imperfeito e Mais-que-Perfeito
Presente indicam aleacutem de uma accedilatildeo pontilear uma accedilatildeo contiacutenua ou um estado incompleto A accedilatildeo eacute descrita como em progresso em andamento durativa ou linear
Futuro como em portuguecircs indica o que vai acontecer Geralmente expressa a ideia de uma accedilatildeo pontilear mas em alguns casos pode ser durativa
Ex Jesus voltaraacute em gloacuteria Imperfeito expressa uma accedilatildeo que foi contiacutenua por algum tempo no passado mas
que jaacute cessou A accedilatildeo pode ter sido continuada habitual intermitente etc o que eacute determinado pelo contexto e pelo significado do verbo
Ex Jesus proclamava o Reino de Deus
Aoristo Eacute um tempo indefinido Essencialmente ele natildeo tem significaccedilatildeo temporal embora esse significado esteja presente no modo indicativo onde o aoristo tem significaccedilatildeo passada e recebe o (faltou o siacutembolo na apostila) de aumento como o tempo imperfeito
Perfeito Eacute um tempo grego peculiar em sua funccedilatildeo e natildeo encontramos correspondecircncia em nossa liacutengua Ele combina a accedilatildeo pontilear e a linear por expressar geralmente no indicativo o efeito ou estado no presente como resultado de uma accedilatildeo no passado indicando assim a permanecircncia de uma accedilatildeo completa ou um estado presente resultado de uma accedilatildeo passada
Mais-que-Perfeito Associa a accedilatildeo pontilear com a linear soacute que estas accedilotildees satildeo combinadas no passado Tem a mesma ideacuteia do nosso passado imperfeito
40
Modos verbais O modo verbal indica a maneira da afirmaccedilatildeo verbal ou seja como a accedilatildeo eacute realizada Eacute a maneira ou a forma por meio da qual o verbo exprime a accedilatildeo Assim temos o Indicativo Subjuntivo Imperativo Optativo Infiniti vo e o Particiacutepio
1 Indicativo que expressa um fato tido como certo
2 Subjuntivo que enuncia o fato de modo possiacutevel duvidoso
3 Imperativo que expressa ordem proibiccedilatildeo conselho
4 Optativo que expressa desejo opccedilatildeo
5 Infinitivo que eacute considerado como um substantivo-verbal O infinitivo eacute um substantivo-verbal Eacute sempre indeclinaacutevel (o que significa que natildeo tem casos N G D A) Quando eacute antecedido de um artigo definido o artigo eacute sempre neutro singular e eacute declinado segundo a funccedilatildeo do infinitivo
6 Particiacutepio eacute considerado como um adjetivo-verbal
Vozes Verbais A voz verbal indica como a accedilatildeo ou o estado do verbo se refere ao sujeito Natildeo existe accedilatildeo sem causa E a origem desta causa eacute descrita pela voz Em grego como no portuguecircs temos trecircs vozes verbais Ativa Meacutedia (reflexiva) e Passiva
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
raiz terminaccedilatildeo
do VIPMP VIPPM
Traduccedilatildeo
Presente do Indicativo
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
-omai
-h
-etai
-ovmeqa
-esqe
-ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
VIPP eu sou solto
VIPM eu solto para mim eu me solto
VIPP tu eacutes solto
VIPM tu soltas para ti tu te soltas
VIPP ele(a) eacute solto
VIPM ele(a) solta para si ele(ou ele se solta
VIPP noacutes somos soltos
VIPM noacutes soltamos para noacutes noacutes nos soltamos
VIPP voacutes sois soltos
VIPM voacutes soltais para voacutes voacutes vos soltais
VIPP eles(as) satildeo soltos
VIPM eles(as) soltam para si eles(as) se soltam
Ativa onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a algo ou algueacutem Ex louw ndash eu lavo Meacutedia (reflexiva) onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a si mesmo Ex luomai - eu me lavo Passiva onde o sujeito sofre a accedilatildeo Ex louomai ndash eu sou lavado
41
Pres Ativa Traduccedilatildeo Pres Meacutedia Traduccedilatildeo louw Eu lavo luomai Eu me lavo loueij Tu lavas lu$ Tu te lavas louei Ele lava louetai Ele se lava louomen Noacutes lavamos louomeqa Noacutes nos lavamos louete Voacutes lavais louesqe Voacutes vos lavais louousi Eles lavam louontai Eles se lavam
Passiva louomai lou$ louetai louomeqa louesqe louontai
Eu sou lavado Tu eacutes lavado Ele eacute lavado Noacutes somos lavados Voacutes sois lavados Eles satildeo lavados
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
VIPA V = verbo I = Indicativo P = Presente A = Ativa VIPMP V = verbo I = Indicativo P = Presente M = meacutedia P = Passiva Paradigmas de verbos de terminaccedilatildeo -w-w-w-w no VIPA e VIPMP Satildeo formados pela simples adiccedilatildeo da terminaccedilatildeo verbal ao radical Observe que a
vogal temaacutetica eacute considerada como parte da terminaccedilatildeo verbal
luvwluvwluvwluvw ajkouvwajkouvwajkouvwajkouvw ejsqivwejsqivwejsqivwejsqivw e[cwe[cwe[cwe[cw levgwlevgwlevgwlevgw ginwvskwginwvskwginwvskwginwvskw gravfwgravfwgravfwgravfw bavllwbavllwbavllwbavllw
VIPA = R + -w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)
luvw
luvei
luvei
luvomen
luvete
luvousi(n)
ajkouvw
ajkouvei
ajkouvei
ajkouvomen
ajkouvete
ajkouvousi(n)
ejsqivw
ejsqivei
ejsqivei(n)
ejsqivomen
ejsqivete
ejsqiv usi(n)
e[cw
e[cei
e[cei
e[comen
e[cete
e[cousi(n)
levgw
levgei
levgei(n)
levgomen
levgete
levgousi(n)
ginwvskw
ginwvskei
ginwvskei(n)
ginwvskomen
ginwvskete
ginwvskousi(n)
gravfw
gravfei
gravfei(n)
gravfomen
gravfete
gravfousi(n)
bavllw
bavllei
bavllei(n)
bavllomen
bavllete
bavllousi(n)
VIPMP = R + -omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -etai -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
ajkouvomai
ajkouvh
ajkouvetai
ajkouovmeqa
ajkouvesqe
ajkouvontai
ejsqivomai
ejsqivh
ejsqivetai
ejsqiovmeqa
ejsqivesqe
ejsqivontai
e[comai
e[ch
e[cetai
ejcovmeqa
e[cesqe
e[contai
levgomai
levgh
levgetai
legovmeqa
levgesqe
levgontai
ginwvskomai
ginwvskh
ginwvsketai
ginwskovmeqa
ginwvskesqe
ginwvskontai
gravfomai
gravfh
gravfetai
grafovmeqa
gravfesqe
gravfontai
bavllomai
bavllh
bavlletai
ballovmeqa
bavllesqe
bavllontai
42
APLICACcedilAtildeO DA QUALIDADE DA ACcedilAtildeO VERBAL NO TEMPO VERB AL Qualidades Tempos _
Presente _ Mais-que-Perfeito
Imperfeito _ Linear - Pontilear Perfeito Linear
Futuro _ Mais-que-Perfeito
Presente _
Futuro _ Pontilear
Aoristo _
VERBOS Pessoa e Nuacutemero
Assim como no portuguecircs tambeacutem no grego os verbos tecircm terminaccedilotildees pessoais que indicam a pessoa e o nuacutemero do sujeito que executa a accedilatildeo
Exemplo Canto Indica que sou eu (1ordf pessoa do singular) que canta Cantas Indica eacutes tu (2ordf pessoa do singular) que cantas Cantamos Indica que somos noacutes (1ordf pessoa do plural) que cantamos
Mesmo que o sujeito jaacute esteja impliacutecito na terminaccedilatildeo verbal eacute possiacutevel que se
queira destacaacute-lo ou enfatizaacute-lo Nesses casos eacute acrescentado o pronome pessoal Exemplo nenikhka ton kosmon ndash venci o mundo e)gw nenikhka ton kosmon ndash eu venci o mundo
PRONOMES
O pronome eacute a palavra que substitui o nome evitando-lhe a repeticcedilatildeo O nome que eacute substituiacutedo pelo pronome chama-se antecedente o pronome concorda com o seu antecedente em gecircnero e nuacutemero
Em grego quando o pronome pessoal eacute usado eacute para dar ecircnfase Nas formas obliacutequas ele eacute bastante usado no NT
Exemplos
43
Jo 125
Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj
Pronomes pessoais
Pessoa Nuacutemero
su pronome pessoal da 2a pessoa nominativo singular
e)gw eu 1ordf Singular
E por que entatildeo batizas se tu natildeo eacutes o Cristo
su tu 2ordf Singular
Mt 69 Pater h(mw=n o( e)n toi=j ou)ranoi=j au)toj h o Ele ela 3ordf Singular
h(mw=n pronome pessoal da 1a pessoa genitivo plural h(me=ij noacutes 1ordf Plural
Pai nosso que estais nos ceacuteus u(me=ij voacutes 2ordf Plural
au)toi ai a Eles elas 3ordf Plural
PRONOMES
1a Pessoa Singular 1a Pessoa Plural N e)gw eu N h(me=ij noacutes
A e)meme me mim A h(ma=j nos conosco
G e)mou= mou de mim G h(mw=n de noacutes
D e)moimoi para mim D h(mi=n para noacutes
2a Pessoa Singular 2a Pessoa Plural
N su tu N u(me=ij voacutes
A se te ti A u(ma=j vos convosco
G sou= de ti G u(mw=n de voacutes
D soi para ti D u(mi=n para voacutes
3a Pessoa Singular 3a Pessoa Plural N au)toj Ele N au)toi Eles
A au)tou= Dele A au)tw=n Deles
G au)t= A ele G au)toi=j A eles
D au)ton Ele D au)touj Eles PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO luwluwluwluw (soltar) lu w Eu solto estou soltando lu eij Tu soltas estaacutes soltando lu ei Ele solta estaacute soltando lu omen Noacutes soltamos estamos soltando o = vogal temaacutetica lu ete Voacutes soltais estais soltando e = vogal temaacutetica lu ousi(n) Eles soltam estatildeo soltando
44
Pessoa e nuacutemero
portuguecircs grego
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eu
tu
elea
noacutes
voacutes
elesas
falo
falas
fala
falamos
falais
falam
ejgw
su
aujto aujth aujto
hJmei
uJmei
aujtoi aujtai aujta
levgw
levgei
levgei
levgomen
levgete
levgousin
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO a)gwa)gwa)gwa)gw (guiar) a)g w Eu guio estou guiando a)g eij Tu guias estaacutes guiando a)g ei Ele guia estaacute guiando a)g omen Noacutes guiamos estamos guiando a)g ete Voacutes guiais estais guiando a)g ousi(n) Eles guiam estatildeo guiando
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO ballwballwballwballw (jogo) ball w Eu jogo estou jogando ball eij Tu jogas estaacutes jogando ball ei Ele joga estaacute jogando ball omen Noacutes jogamos estamos jogando ball ete Voacutes jogais estais jogando ball ousi(n) Eles jogam estatildeo jogando
FUTURO DO INDICATIVO ATIVO luw (soltar) lu s w Eu soltarei lu s eij Tu soltaraacutes lu s ei Ele soltaraacute lu s omen Noacutes soltaremos lu s ete Voacutes soltareis lu s ousi(n) Eles soltaratildeo
45
luw Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo
1ordfps luw luw luein
2ordfps lueij lu$j lu=e
3ordfps luei lu$ luetw
1ordfpl luomen luwmen
2ordfpl luete luhte luete
3ordfpl luousi luwsi luetwsan
luw Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo
1ordfps luomai luwmai luestai
2ordfps lu$ lu$ luou
3ordfps luetai luhtai luesqw
1ordfpl luomeqa luwmeqa
2ordfpl luesqe luhsqe luesqe
3ordfpl luontai luwntai luesqwsan
luw Imperfeito Ativo
1ordfps e)luon
2ordfps e)luej
3ordfps e)lue
1ordfpl e)luomen
2ordfpl e)luete
3ordfpl e)lue
1ordfps e)luon
luw Imperfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps e)luomen
2ordfps e)luo
3ordfps e)lueto
1ordfpl e)luomeqa
2ordfpl e)luesqe
3ordfpl e)luonto
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Ativo Futuro Ativo
1ordfps lusw lusein
2ordfps luseij
3ordfps lusei
1ordfpl lusomen
2ordfpl lusete
3ordfpl lusousi
46
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Meacutedio Futuro Meacutedio
1ordfps lusomai lusestai
2ordfps lus$
3ordfps lusetai
1ordfpl lusomeqa
2ordfpl lusesqe
3ordfpl lusontai
luw Futuro Passivo Futuro Passivo
1ordfps luqhsomai luqhsesqai
2ordfps luqhs$
3ordfps luqhsetai
1ordfpl luqhsomeqa
2ordfpl luqhsesqe
3ordfpl luqhsontai
luw 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo
1ordfps e)lusa lusw lu=sai
2ordfps e)lusaj lus$j lu=son
3ordfps e)luse lus$ lusatw
1ordfpl e)lusamen luswmen
2ordfpl e)lusate lushte lusate
3ordfpl e)lusan luswsi lusatwsan
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio
1ordfps e)lusamhn luswmai lusasqai
2ordfps e)lusw lus$ lu=sai
3ordfps e)lusato lushtai lusasqw
1ordfpl e)lusameqa luswmeqa
2ordfpl e)lusasqe lushsqe lusasqe
3ordfpl e)lusanto luswntai luasqwsan
luw 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo
1ordfps e)luqhn luqw= luqhnai
2ordfps e)luqhj luqh=j luqhti
3ordfps e)luqh luq$= luqhtw
1ordfpl e)luqhmen luqw=men
2ordfpl e)luqhte luqh=te luqhte
3ordfpl e)luqhsan luqw=si luqhtwsan
47
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo Perfeito Ativo
1ordfps leluka lelukw lelukenai
2ordfps lelukaj leluk$j
3ordfps leluke leluk$
1ordfpl lelukamen lelukwmen
2ordfpl lelukate lelukhte
3ordfpl lelukasi (kan) lelukwsi
luw 1ordm Perfeito Meacutedio e Passivo 1ordmPerfeito Meacutedio e Passivo Perfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps lelumai lelusqai
2ordfps lelusai lu=sai
3ordfps lelutai lusasqw
1ordfpl lelumeqa
2ordfpl lelusqe lusasqe
3ordfpl leluntai luasqwsan
luw Mais que Perfeito Ativo
1ordfps e)lelukein
2ordfps e)lelukate
3ordfps e)lelukate
1ordfpl e)lelukate
2ordfpl e)lelukate
3ordfpl e)lelukate
luw + que Perfeito meacutediopassivo
1ordfps e)lelumhn
2ordfps e)leluso
3ordfps e)leluto
1ordfpl e)lelumeqa
2ordfpl e)lelusqe
3ordfpl e)lelunto
Verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv
Em grego haacute duas conjugaccedilotildees baacutesicas identificadas pelos verbos terminados em -w e -mi Embora os verbos em -w sejam mais comuns e regulares vamos primeiramente abordar o verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv que equivale aos nossos verbos auxiliares ser e estar e tambeacutem existir Como em portuguecircs tambeacutem na liacutengua grega este eacute o principal verbo de ligaccedilatildeo
A forma eijmiv (eu sou estou existo) estaacute na 1ps do VIPA (Presente do Indicativo Ativo) Como este verbo natildeo tem a forma passiva e meacutedia podemos dizer simplesmente VIP
48
VIPA ou VIP IMPERFEITO DO IND AT e)imi (SER)
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eijmiv ei ejstiv(n) ejsmevn ejstev eijsiv(n)
eu sou
tu eacutes
elea eacute
noacutes somos
voacutes sois
elesas satildeo
h)mhn h)=j h)=sqa h)=n h)=meqta h)te h)san
Eu era
Tu eras
Ele era
Noacutes eacuteramos
Voacutes eacutereis
Eles eram
Traduza as frases para o portuguecircs
ejgwv eijmi hJ quvrasum
eijmiv presbuvtero
ajgavph ejstin oJ qeov
oJ qeov ejstin ajgaqov
oiJ douloi tou qeou ejsmen
oJ jIwavnnh ejstin a[nqrwpo
ejgwv eijmiv hJ oJdo kai hJ ajlhvqeia kai hJ zwhv
Terminaccedilotildees Pessoais
O pronome pessoal quase natildeo eacute usado no grego pois as proacuteprias terminaccedilotildees jaacute indicam por si que a pessoa estaacute fazendo a accedilatildeo As terminaccedilotildees para os verbos primaacuterios (presente futuro e perfeito) satildeo w eij ei omen ete ousi
RAIZ TEMA VOGAL TEMAacuteTICA a) RAIZ a primeira pessoa do singular do Presente Ativo do Indicativo eacute a raiz do
verbo b) TEMARADICAL eacute a parte constante (quase sempre) de um verbo c) VOGAL TEMAacuteTICA eacute a vogal colocada entre o Tema e as Terminaccedilotildees
Pessoais que comeccedilam com consoantes O ldquoordquo [oacutemicron] antes de ldquomrdquo e ldquogrdquo e ldquoerdquo antes das outras consoantes
Para conjugar um verbo eacute soacute pegar o Tema adicionar as Terminaccedilotildees Pessoais e
colocar a vogal Temaacutetica onde for necessaacuteria Como exemplo vejamos como seria a conjugaccedilatildeo dos verbos luw e a)kouw
49
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees S 1 lu - w
I 2 lu - eij
N 3 lu - ei
P 1 lu o men
L 2 lu e te
U 3 lu - ousi
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees
S 1 a)kouomai o omai
I 2 a)kouv e v
N 3 a)kouetai e etai
P 1 a)kouomeqa o omeqa
L 2 a)kouesqe e esqe
U 3 a)kouontai o ontai
Conjugando os verbos
Forma no original
Categoria Tempo Modo Voz Pessoa Nuacutemero
Forma no leacutexico
Traduccedilatildeo literal
legei Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg legw Ele dizfala
a)koueij
ginwskomen
qelontai
legei
legousi(n)
legw
blepv
ginwskete
blepomai
xaireij
ei)= Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg e)imi Tu eacutes
ballete
a)geij
a)gapw
50
O nnnn (ny) moacutevel
Na terceira pessoa do singular e do plural o nnnn entre parecircnteses indica que a forma completa pode ser tanto e)sti ei)si quanto e)stin ei)sin As formas sem o nnnn normalmente satildeo usadas se a palavra que segue eacute iniciada por consoante formas com o nnnn satildeo normalmente usadas se a palavra que segue eacute iniciada por vogal ou se a forma verbal finaliza o enunciado Mas o uso natildeo eacute riacutegido haacute muitas exceccedilotildees especialmente em apoio do uso do nnnn
Exemplos yeusthj e)stinnnn kai o( pathr au)tou=
Ele eacute o pai da mentira )Iwannhj ou)k e)stinnnn o( Xritou=
Joatildeo natildeo eacute o Cristo )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin
Eu sou a videira (a) verdadeira e o pai meu o agricultor eacute Traduza as frases para o grego
Deus eacute amor
Joatildeo eacute profeta
Eu estou em casa
Jesus estaacute em casa
Somos seus profetas
Jesus eacute o patildeo da vida
Minha casa eacute na cidade
Somos amigos de Jesus
PRESENTE ATIVO DO INDICATIVO 1 blepw eu vejo 21 legw eu digo 2 ginwskw eu conheccedilo 22 luw eu solto destruo 3 grafw eu escrevo 23 metrew eu meccedilo 4 didaskw eu ensino 24 menw eu permaneccedilo 5 e)xw eu tenho 25 nikaw eu venccedilo 6 khrussw eu prego 26 proskunew eu adoro 7 latreuw eu sirvo 27 oi)kodomew eu construo 8 lambanw eu recebo 28 o(mologew eu confesso
51
9 paideuw eu educo 29 paraggellw eu ordeno 10 a)gapaw eu amo 30 krinw eu julgo 11 a)kouw eu escuto 31 paideuw eu educo 12 a)gw eu guio conduzo 32 e(uriskw eu acho encontro 13 telw eu quero desejo 33 louw eu me banho lavo 14 swzw eu salvo liberto 34 filassw eu guardo 15 kairw eu me alegro 35 grafw eu escrevo 16 a)ggelw eu anuncio 36 e)kballw eu expulso removo 17 qerapeuw eu cuido saro curo 37 e)sqiw eu como 18 a)postelw eu envio 38 diwkw eu persigo sigo 19 e)ggizw eu me aproximo 39 qanatow eu mato 20 tarassw eu agito 40 sunagw Eu reuacuteno convoco
ARTIGOS
PLURALSINGULARNeutFemMascNeutFemMasc
ta tajtouj to thnton
toi=jtai=jtoi=jt=tv= t=
tw=ntw=ntw=ntou= th=j tou=
taai(oi(toh(o(
O artigo Em portuguecircs temos artigos definidos (o a os as) e indefinidos (um uma uns
umas) Em grego existe apenas o artigo definido Assim uma palavra como logoj pode ser traduzida como palavra ou como uma palavra dependendo do contexto Mas o uso do artigo definido em grego corresponde em grande parte ao uso do artigo definido em portuguecircs As diferenccedilas satildeo frequumlentemente muito sutis para serem mencionadas numa introduccedilatildeo Atenccedilatildeo deveraacute ser dada ao modo como o artigo eacute usado nos exerciacutecios de grego e de portuguecircs que seguem e no Novo Testamento
O artigo grego geralmente funciona como o adjetivo concordando com a palavra
que ele modifica em gecircnero nuacutemero e caso
52
masculino feminino neutro
singular plural singular plural singular plural
nom oJ o oiJ os hJ a aiJ as tov oa tav osas
genabl tou do twn dos th da twn das tou doda twn dosdas
dat
loc
inst
tw
ao
no
com o
pelo
toi
aos
nos
com os
pelos
th
agrave
na
com a
pela
tai
agraves
nas
com as
pelas
tw
aoagrave
nona
com oa
peloa
toi
aosagraves
nosnas
com osas
pelosas
acus tovn o touv os thvn a tavv as tov oa tavv osas
Exerciacutecio Coloque os artigos correspondentes para cada substantivo
a[mpelwn (fem) aijwnwn (masc) gevno (neut)
a[nqrwpou a[rcontwn (masc) diavkonwn (fem)
ajpovstolo (masc) ajdelfoi qeoiv (masc)
a[rtou bivon kuvrioi
didavskalou gavmou laov (masc)
doulw doulw (fem) livqon
h[rhmo (fem) e[qo (neut) mhtrov (fem)
qeoiv (fem) h[rhmoi (fem) oJdou (fem)
kavlamoi (masc) qavnatw udatoi (neut)
nuktou (fem) qrovnoi fwtou (neut)
skovtoi (neut) ajrniva ceirov (fem)
PREPOSICcedilOtildeES proj A proj ton potamon Para o rio 4 Acusativo ei)j A ei)j ton potamon Para dentro do rio 4 Acusativo e)n D e)n t= potam= Dentro do rio em o rio 3 Dativo e)k G e)k potamou= Para fora do rio 2 Genitivo a)po G a)po potamou= Partindo do rio 2 genitivo
Preposiccedilatildeo eacute uma palavra que auxilia o substantivo a expressar o seu caso ou funccedilatildeo
na oraccedilatildeo Eacute chamada de ldquopreacute-posiccedilatildeordquo porque geralmente eacute posicionada na frente do
53
substantivo ao qual auxilia expressar a sua funccedilatildeo Ex e)k th=j sunagwgh=j e)celqontej h)=lqon ei)j thn oi)kian Simwnoj kai
)Andreou Saindo da sinagoga foram para a casa de Simatildeo e Andreacute Nota As preposiccedilotildees e)k e ei)j indicam respectivamente que eles saiacuteram de dentro
da sinagoga para dentro da casa Mesmo que uma preposiccedilatildeo sirva para esclarecer o caso natildeo eacute ela quem governa o
caso Muito pelo contraacuterio na liacutengua grega eacute o caso que determina o significado de uma preposiccedilatildeo Isto significa que uma preposiccedilatildeo pode ter um determinado significado quando usada com um certo caso e significado diferentes quando usada com outros casos O significado de uma preposiccedilatildeo depende entatildeo do caso com o qual ela eacute usada Esse detalhe pode ser observado no vocabulaacuterio da liccedilatildeo
3 2
4 e 2
4
4
4
234
234
234
2
24
4
2
24
24
24
54
O quadro das preposiccedilotildees gregas eacute o seguinte Preposiccedilatildeo Caso que rege Traduccedilatildeo
1 ὑπέρ A acima de
2 ἐπί G sobre
3 ὑπό A sob
4 παρά ampamp ampamp D A G ao lado de
5 ἀmicroφί D A G de ambos os lados de
6 πρός A para em direccedilatildeo de
7 εἰς A para dentro de
8 ἐν D em
9 ἐκ ἐξ G de fora de
10 ἀπό G de afastamento de
11 περί A G ao redor de
12 διά ampamp ampamp G atraveacutes de
13 ἀνά A para cima
14 κατά G para baixo
15 ἀντί G contra
16 πρό G antes de
17 ὀπίσω G atraacutes de depois de
18 σύν D com
19 microετά G com D aleacutem de
55
Vamos apresentar algumas palavras portuguesas que usam estas preposiccedilotildees como prefixos Isto poderaacute ajudar a memorizaccedilatildeo 1 hipeacuterbole ὑπέρ + βάλλω que coloca acima de
2 epitaacutefio ἐπί + τάφος que estaacute sobre o tuacutemulo
3 hipoacutecrita ὑπό + κρίνω que distingue (julga) sob
4 paralelo παρά + ἀλλήλων que estaacute ao lado do outro
5 anfiacutebio ἀmicroφί + βίος que vive em ambos (terra e aacutegua)
6 proseacutelito πρός + ἠλύθον que se encaminha para
7 exegeta εἰς + ἡγέοmicroαι que conduz para
8 energia ἐν + ἔργον que tem forccedila em si
9 ecircxodo ἐκἐξ + ὁδός caminho para fora
10 apogeu ἀπό + γῆ longe da terra
11 periacutemetro περί + microέτρον medida em volta de
12 diacircmetro διά + microέτρον medida atraveacutes de
13 Anastaacutecio ἀνά + ἵστηmicroι que ressurgiu
14 catarata κατά + ῥάσσω que se precipita
15 antiacutedoto ἀντί + δίδωmicroι (remeacutedio) dado contra
16 proacute logo πρό + λόγος palavra (dita) antes de
17 opistoacutedomo ὀπισθό + δόmicroος parte posterior de um templo grego
18 sinoacutetico σύν + ὀράω que abarca com um soacute olhar
19 metafiacutesica microετά + φύσις aleacutem da natureza (fiacutesica)
56
2 G (Genitivo)3 D (Dativo)4 A (Acusativo)
Traduza para o portuguecircs (Resposta no 2ordm Vol De James)
1 o( ui(oj ei)=pen ei)mi (Mc 1462) 2 o( ui(oj tou= a)nqrwpou kurioj e)stin (Mc 228) 3 e)rxetai o( a)delfoj o( kaloj (Mc 331) 4 o( a)nqrwpoj e)rxetai (Mc 61) 5 oi( a)nqrwpoi ou)x a(gioi ei)sin (Mc 124) 6 o( qeoj ei)=pen (Mc 219) 7 o( a)ggeloj o( a(gioj ou)k e)rxetai (Mc 838) 8 o(loj o( kosmoj kaloj e)stin (Mc 149) 9 o( ou)ranoj ou) kaloj e)stin (Mc 1331) 10 o( ui(oj tou= qeou= e)stin a)gaqoj (Mc 311)
57
EXERCIacuteCIOS DE GREGO
a) Qual eacute entatildeo o sujeito e qual eacute o objeto das seguintes frases qeoj fala logon (palavra) qeoj ama dou=lon (servo) dou=loj ama qeon qeon ama dou=loj dou=loj fala logon logon fala dou=loj b) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus c) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus d) Traduza podendo incluir um artigo Note N e A qeoj h)gaphsen ton kosmon kosmoj ou)k h)gaphsen qeon Kurioj h)gaphsen dou=lon o( a)nqrwpoj h)gaphsen qeon presbuteron h)gaphsen Kurioj a)postoloj legei logon logon legei diakonoj dou=loj ballei liqon a)nqrwpoj blepei potamon diaboloj ou)k h)gaphsen qeon
e) Traduza Deus amou mundo e homem Homem amou Senhor
Vocabulaacuterio ALMA = yuxh AMIGO = filoj
BATIZAR = baptizw CARNE = sarc
CONSOLADOR = paraklhtoj COMUNHAtildeO = koinwnia
CEacuteU = ou)ranoj BONITO BOM = kaloj
ADAtildeO = )Adam CAMINHO = o(doj
NOIVA = numfh CASA = oi)=koj
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
22
2 pa=n klh=ma e)n e)moi mh feron karpon ai)rei au)to kai pa=n to karpon
Todo ramo em mim natildeo produzindo fruto (ele) tira o mesmo e todo fruto feron kaqairei au)to i(na karpon pleiona ferv
Produzindo limpa o mesmo para que fruto mais produza
CONSOANTES
Liacutequidas l m n r
Sibilantes s z c y
Em funccedilatildeo de que o z c e o y apresentam um som que parece ser a uniatildeo de duas outras consoantes eles satildeo chamados de consoantes duplas
zzzz = dddd + jjjj cccc = kkkk + jjjj yyyy = pppp + jjjj
Observaccedilatildeo Palavras gregas soacute podem terminar em vogal ou n r j (y c)
Exceccedilotildees e)ke)ke)ke)k de o adveacuterbio de negaccedilatildeo ou)k (ou)x) natildeo e palavras estrangeiras especialmente nomes hebraicos tais como Mariam )Iakwb etc
Ainda no aspecto da pronuacutencia podemos destacar
Antes de g k z e x o g tem som de ldquon = nrdquo Ex a)ggeloj (pronuacutencia anguelos)
O q se pronuncia como th forte em inglecircs Nesta pronuncia chegamos bem perto do ldquodrdquo Talvez seja deste detalhe que encontramos a origem da nossa expressatildeo Deus pois quando pronunciamos qeoj quase dizemos ela
O s j eacute sempre sibilante (possuindo o som de s ou ccedil e natildeo de z) Ex )Ihsouj se pronuncia Iessuacutes e natildeo Jezus
ACENTOS (TONOI TONOI TONOI TONOI ----tonoitonoitonoitonoi)
A maioria das palavras gregas levam acentos O acento no grego tem uma uacutenica finalidade indicar a siacutelaba tocircnica da palavra Esta siacutelaba se destaca das demais por ser proferida com mais forccedila
A escrita grega possui trecircs acentos
Agudo (acute) Grave (`) Circunflexo (^ ou ~)
Os acentos servem para orientar-nos na pronuacutencia mas noacutes natildeo precisamos falar
grego
23
A sua posiccedilatildeo gira em torno das trecircs uacuteltimas siacutelabas 1 Agudo pode encontrar-se numa das trecircs uacuteltimas legw tem som mais forte em
(e) 2 Grave pode encontrar-se na uacuteltima quando seguida por outra palavra qeoj ton
kosmon 3 Circunflexo (ecirc ou atilde) pode estar sobre uma das duas uacuteltimas qew= dou=loj 4 Em conjugaccedilatildeo o acento retrocede agrave primeira siacutelaba a)kouw - hkouon
O Novo Testamento e seu Vocabulaacuterio algumas estatiacutesticas 3
O NT grego possui 5388 palavras diferentes em 7941 versiacuteculos O nuacutemero total de palavras contidas em o NT eacute de 138019 Estas estatiacutesticas estatildeo em BibleWorks for Windows 40 Big Fork Montana Hermeneutika Bible Research Software 1999 e satildeo do Analytical Greek New Testament (AGNT2) de Timothy amp Barbara Friberg Destas 5388 palavras a grande maioria mais de 3000 palavras aparece apenas uma duas ou trecircs vezes em o NT
Cada 7a palavra eacute um artigo definido Cada 15a palavra eacute uma conjunccedilatildeo ldquoerdquo Cada 25a palavra eacute um pronome As 10 palavras mais usadas somam cerca de 45 mil do total enquanto que as 170
palavras que aparecem mais de 100 vezes cada somam cerca de 100 mil do total de vocaacutebulos do NT
Os substantivos satildeo 2368 e aparecem em 28365 formas diferentes Os verbos satildeo 1839 e aparecem em 27773 formas diferentes
EUAGGELION IWANNHS
11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw 111 ei)j ta i)dia
3 httpwwwairtonjocomgrego_biblico
24
h)=lqen kai oi( i)dioi au)ton ou) parelabon 112 o(soi de e)labon au)ton e)dwken au)toi=j e)cousian tekna qeou= genesqai toi=j pisteuousin ei)j to o)noma au)tou= 113 oi( ou)k e)c ai(matwn ou)de e)k qelhmatoj sarkoj ou)de e)k qelhmatoj a)ndroj a)ll e)k qeou= e)gennhqhsan 114 Kai o( logoj sarc e)geneto kai e)skhnwsen e)n h(mi=n kai e)qeasameqa thn docan au)tou= docan w(j monogenou=j para patroj plhrhj xaritoj kai a)lhqeiaj 115 )Iwannhj marturei= peri au)tou= kai kekragen legwn Ou(=toj h)=n o(n ei)=pon (O o)pisw mou e)rxomenoj e)mprosqen mou gegonen o(ti prw=toj mou h)=n 116 o(ti e)k tou= plhrwmatoj au)tou= h(mei=j pantej e)labomen kai xarin a)nti xaritoj
ACENTOS (TONOI)
O Novo Testamento foi originalmente escrito inteiramente em letras maiuacutesculas Natildeo havia marcas para indicar um tom alto ( acute ) um tom baixo ( ` ) ou um tom ascendente e descendente ( ~ ) O sistema de marcas chamadas de acentos eacute encontrado em manuscrito do nono seacuteculo AD para frente Vocecirc os encontraraacute nos textos impressos do Novo Testamento e pode completar este curso e ler o Novo Testamento sem saber mais nada sobre acentos Aqueles que precisarem de informaccedilotildees adicionais devem consultar as seguintes informaccedilotildees
Em ediccedilotildees impressas do Novo Testamento vocecirc encontraraacute trecircs acentos conhecidos como agudo ( ) [por exemplo ti] grave ( ) [proj] e circunflexo [ =] [a)rxv=] Estes acentos natildeo faziam parte do texto original do Novo Testamento eles aparecem apenas em manuscritos do 9ordm Seacuteculo em diante O sistema idealizado pelos escritores do grego claacutessico como uma ajuda para a pronuacutencia como o ( acute ) indicando um tom alto ( ` ) indicando um tom baixo e [ =] um tom ascendente e descendente
Em uns poucos casos os acentos distinguem palavras que de outra forma pareceriam iguais Por exemplo ei) significa ldquoserdquo mas ei)= ldquoeacutesrdquo Eacute possiacutevel ler o Novo Testamento sem saber nada sobre os acentos As regras de acentuaccedilatildeo satildeo complicadas e a maior parte dos estudantes natildeo precisa aprendecirc-las Para os que tecircm um interesse especial o sumaacuterio seguinte provecirc uma introduccedilatildeo baacutesica
Note que siacutelaba longa eacute geralmente aquela que conteacutem uma vogal longa (h w) ou um ditongo Todavia ai e oi satildeo consideradas curtas quando ocorrem no fim de uma palavra (desta forma a siacutelaba final eacute curta em logogogogoijijijij Em ditongos eacute costume colocar o acento sobre a segunda vogal (tou=to)
Regras baacutesicas de acentuaccedilatildeo
1 O acento pode ser colocado sobre uma das trecircs uacuteltimas siacutelabas da palavra (Jo 13 anta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= ou)de e(n o( gegonen
2 Se a uacuteltima siacutelaba de uma palavra eacute longa o acento pode ser colocado soacute em uma
25
das duas uacuteltimas siacutelabas (pneumata mas pneumaton) 3 O acento circunflexo soacute pode ser colocado sobre uma das duas uacuteltimas siacutelabas da
palavra e soacute sobre uma siacutelaba longa (dw=ma dou= (Romai=oi) 4 Em verbos o acento agudo eacute colocado tatildeo longe do fim da palavra quanto
permitem as regras 1 e 2 (didwmi e(disoun) Quando um verbo eacute contracto e o acento agudo for colocado sobre a vogal contraiacuteda este eacute substituiacutedo por um acento circunflexo sobre a vogal contraiacuteda (filew torna-se filw=)
5 Excetuando-se as regras 1 e 2 natildeo haacute regras para indicar onde os acentos satildeo colocados em substantivos Eacute necessaacuterio aprender a colocar o acento ao aprender-se a palavra Mas note que na maior parte das vezes um substantivo conserva o seu acento nos demais casos na mesma siacutelaba em que ele cai no nominativo (a)rxh a)rxh=j) a menos que outras regras exijam uma mudanccedila (pneu=ma pneumatoj) mas pneumatwn [regra 2])
6 Quando uma palavra que naturalmente leva um acento agudo na uacuteltima siacutelaba eacute seguida por outra na mesma frase o acento agudo eacute substituiacutedo por um acento grave (touj a)delfououououjjjj blepw mas blepw touj a)delfououououjjjj)
7 Em circunstacircncias normais uma palavra leva soacute um acento Haacute contudo diversas palavras curtas (por exemplo e)sti me tij pwj) que lanccedilam o acento que elas teriam para traacutes para a palavra anterior quando isso eacute possiacutevel Por exemplo a)nqtrwpoj tij - um certo homem dou=loj tij ndash um escravo h(yato mou tij ndashalgueacutem me tocou (note que o acento de mou foi lanccedilado para traacutes sobre o h(yato e o acento de tij sobre o mou)
8 Dois acentos agudos natildeo podem ficar sem siacutelabas vizinhas Por isso topoj tij ndash um certo lugar (topoacutej eacute impossiacutevel e entatildeo tij simplesmente perde o acento) Mas onde uma palavra dissiacutelaba natildeo pode lanccedilar seu acento para traacutes ela o reteacutem e)n top= tini h=)n ndash ele estava em certo lugar
9 Palavras que laccedilam seus acentos para traacutes satildeo chamadas de encliacuteticas o( h( oi( ai( ei)j e)n e)k ou) e w(j natildeo tecircm acentos
O acento se coloca em cima da vogal da siacutelaba tocircnica da palavra e no caso de cair sobre um ditongo eacute sempre colocado sobre a sua segunda vogal
Ex lam-ba-nei ton dou=lon a)-kou-w tw=j fwnh=j Quando letras maiuacutesculas satildeo acentuadas a aspiraccedilatildeo e o acento satildeo colocados antes
da letra e natildeo em cima dela Ex )Ihsou= - i)hsou= )Eferoj
As uacutenicas palavras gregas que natildeo recebem acentos satildeo as procliacuteticas e as encliacuteticas Procliacuteticas satildeo as palavras monossilaacutebicas que natildeo tecircm acento proacuteprio e satildeo
pronunciadas junto com a palavra que segue agrave qual estatildeo intimamente ligadas Ex o(o(o(o( logoj e)ke)ke)ke)k qeou=
26
A este grupo pertencem as dez palavras gregas que nunca levam acentos Satildeo elas 1 Quatro formas do artigo o( oi( h( ai( 2 O adveacuterbio de negaccedilatildeo ou) (ou)k ou)x) 3 Trecircs preposiccedilotildees e)n ei)j e)k 4 Duas conjunccedilotildees w(jw(jw(jw(j = como eieieiei( = se
Palavras encliacuteticas Satildeo as palavras monossilaacutebicas e dissilaacutebicas que normalmente perdem seu proacuteprio
acento e se pronunciam junto com a palavra que vem antes porque satildeo consideradas como parte delas
Ex a)gapa=j memememe o(o(o(o( qeoj e)stin a)gaqoj A este grupo pertencem A maioria das formas do verbo ei)mi (eu sou) E a maioria
das formas do verbo fhmi As formas do pronome pessoal mou= = meu moi = para mim sou= = teu soi = para ti se = te
ASPIRACcedilAtildeO
Na liacutengua grega as palavras que comeccedilam com vogal ou ditongo levam um sinal
chamado aspiraccedilatildeo (espiacuterito) Este sinal se coloca sobre a vogal inicial ou caso a palavra comeccedilar com ditongo sobre a segunda vogal deste No caso de a palavra comeccedilar com maiuacutescula se coloca antes dela A aspiraccedilatildeo indica como se pronuncia a palavra
e)xomenoj r(hmata ui(ou= )Abraam A aspiraccedilatildeo branda (rsquo ) natildeo afeta a pronuacutencia e natildeo eacute considerada na transliteraccedilatildeo Ex ou)ranoj ceacuteu pronuncia-se uranoacutes a)gaph amor pronuncia-se agaacutepē A aspiraccedilatildeo aacutespera (lsquo ) indica que a palavra se pronuncia com um som parecido com
o ldquohrdquo em inglecircs (house) ou ldquojrdquo em espanhol (juego) Na transliteraccedilatildeo a aspiraccedilatildeo aacutespera eacute representada pela letra h
Ex o(doj caminho pronuncia-se hodoacutes e se translitera hodoacutes eu(rnikw eu acho pronuncia-se e translitera-se heurisco Quando o u ou o r estatildeo no iniacutecio de uma palavra sempre levam aspiraccedilatildeo aacutespera
Ex r(hma = rhecircma palavra u(pomonh = hupomonē paciecircncia Quando uma palavra leva aspiraccedilatildeo e acento na mesma vogal a maneira de colocaacute-lo
se ilustra nos seguintes exemplos e)xw e(n (um) (Anna (Ana)
TREMA O trema (uml) indica que duas vogais juntas natildeo formam um ditongo e que tambeacutem se
pronunciam separadamente Ex i)sxu+i ischuacute-i prwi+ pro-iacute )Hsai+aj Esa-iacuteas
27
a)skhseij - exerciacutecios
1 a)nagignwske kai grafe (Leia e escreva) o( profhthj (o profeta) o( poihthj (o poeta) o( filosofoj (o filoacutesofo) o( didaskaloj (o professor) o( i)atroj (o meacutedico) 2 GRAFE grafre Escreva (Em letras minuacutesculas) EGW LEGW
IWANNHS ESTI O PROFHTHS
SU EI O POIHTHS
UMEIS ESTE OI FILOSOFOI
EGW EIMI O DIDASKALOS
SINAIS DE PONTUACcedilAtildeO
Port Koinecirc Exemplo Grego Ponto final Deus qeoj Viacutergula Deus qeoj Ponto Viacutergula ou dois pontos ou Deus Deus qeoj Deus qeoj
portuguecircs em grego
ponto final igual
viacutergula igual
ponto e viacutergula
dois pontos
exclamaccedilatildeo
ponto no alto da linha
interrogaccedilatildeo helliphelliphelliphellip (cuidado)
28
DICAS DE LIacuteNGUA PORTUGUESA As Classes de Palavras Frase eacute uma combinaccedilatildeo de palavras organizadas segundo determinadas leis Sua
estrutura elementar apoacuteia-se basicamente em duas classes de palavras o substantivo e o verbo Exs
a O menino brinca Substantivo verbo
b As andorinhas voam Substantivo verbo 1 Substantivo Pertencem a esta classe todas as palavras que designam os seres
em geral as entidades reais ou imaginaacuteveis cadeira Cearaacute anjo alegria 2 Verbo Pertencem a essa classe as palavras que designam as accedilotildees ou processos que
ocorrem com os seres em geral cantar falar desaparecer partir O verbo eacute a uacutenica classe de palavras em que o tempo eacute marcado por uma desinecircncia proacutepria conto (presente indica a accedilatildeo feita no tempo real ) cantava ( preteacuterito [passado] imperfeito indica uma accedilatildeo imperfeita natildeo concluiacuteda ) cantei ( preteacuterito perfeito indica uma accedilatildeo concluiacuteda ) cantarei ( futuro aponta uma accedilatildeo que estaacute por vir ) cantaria ( futuro do preteacuterito indica uma accedilatildeo do passado que visava o futuro)
3 Os sateacutelites do substantivo 31 Adjetivo Classe de palavras que serve para indicar as qualidades as propriedades do
substantivo Exs a Cadeira confortaacutevel b Garoto feliz A locuccedilatildeo adjetiva eacute a expressatildeo formada de preposiccedilatildeo mais substantivo
qualificadora de outro substantivo Exs a Casa de tijolos b copo de cristal 32 Numeral Classe que serve para indicar a quantidade dos substantivos quantos
satildeo eles Exs um dez duacutezia oitenta mileiro O numeral ordinal indica a posiccedilatildeo de certo substantivo numa escala de nuacutemeros
dispostos em seacuterie Exs primeiro trigeacutesimo mileacutesimo 33 Artigo Classe que serve basicamente para indicar se o substantivo eacute concebido com
algo jaacute definido e conhecido previamente ou como algo indefinido e natildeo nomeado anteriormente Exs Havia um menino e um cachorro muito amigos O cachorro chama-se Buck e era da raccedila pastor-alematildeo O menino era contente com seu cachorro
4 Os sateacutelites do verbo 41 Adveacuterbio Pertencem a esta classe as palavras que se associam ao verbo para indicar
as vaacuterias circunstacircncias que envolvem a accedilatildeo (tempo lugar modo causa etc ) Exs O aviatildeo pousou suavemente aqui ontem
29
O aviatildeo pousou suavemente aqui ontem Artigo substantivo verbo adveacuterbio de modo adv de lugar adv de tempo OBS Em alguns casos o adveacuterbio pode modificar um adjetivo ou um outro adveacuterbio Exs a O dia foi bastante agitado b Estou muito bem Adveacuterbio adjetivo adveacuterbio adveacuterbio
A locuccedilatildeo adverbial eacute a expressatildeo formada de preposiccedilatildeo mais substantivo modificadora do verbo Exs A aviatildeo pousou no porta-aviotildees sem atraso Verbo locuccedilatildeo adverbial locuccedilatildeo adverbial 42 Pronome Eacute a classe de palavras que serve para indicar uma das trecircs pessoas
do discurso ou situar alguma coisa em relaccedilatildeo a essas trecircs pessoas Ex Noacutes vocecirc minha aquela algueacutem Existem os pronomes pessoais do caso reto que funcionam com sujeito da oraccedilatildeo (eu tu ele noacutes voacutes eles) e do caso obliacutequo que funcionam com complementos da oraccedilatildeo (me te o a se lhe nos vos os as se lhes mim comigo ti contigo si consigo ele ela noacutes conosco voacutes convosco si consigo eles elas) os demonstrativos (aquele aquela aquilo este essa) os possessivos (meu teu minha nosso vosso) os relativos (que qual) os interrogativos (quem qual ) os de tratamento (Senhor Vossa Excelecircncia)
SUBSTANTIVOS GREGOS
O substantivo e o verbo satildeo palavras principais no discurso As outras satildeo
consideradas auxiliares Eis algumas como exemplo a)nqrwpoj a)ggeloj kosmoj logoj liqoj exprimem substacircncia ndash satildeo substantivos luw legw a(giazw
exprimem accedilatildeo ndash satildeo verbos Os substantivos podem servir como sujeito e objeto ou complemento direto
qeoj a)gapa= a)nqrwpon a)nqrwpoj a)gapa= qeon Suj verbo objeto - sujeito verbo Objeto
a) O grego natildeo utiliza a ordem das palavras na formaccedilatildeo da frase como no portuguecircs pode invertecirc-las Por exemplo sujeito predicado complemento e acessoacuterios Deus ama o mundo
b) Grego qeoj a)gapa= ton kosmon O sujeito eacute qeoj e o objeto direto eacute ton kosmon Ordem inversa ton kosmon a)gapa= o( qeoj O sujeito eacute o( qeoj No final da frase e o objeto direto eacute ton kosmon no princiacutepio Conclusatildeo O sujeito eacute indicado pela terminaccedilatildeo [oj] ndash diz-se nominativo ndash N O objeto direto eacute indicado pela terminaccedilatildeo [on] ndash diz-se acusativo ndash A
30
A mudanccedila de forma dos substantivos chama-se Declinaccedilatildeo CASO Caso Sigla Forma Funccedilatildeo
o)nomastikh Nominativo N oj Sujeito genikh Genitivo G ou= Posse dwtikh Dativo D Objeto indireto ai)tiatikh Acusativo A on Objeto direto
c) Determinar o sujeito e o objeto direto nas seguintes frases qeoj a)gapa= ton ui(on
ton ui(on a)gapa qeoj logon legei o( dou=loj )Ihsou legei logon Declinaccedilatildeo
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoj a palavra genikh Genitivo G ou= logou da palavra dwtikh Dativo D Objeto indireto log agrave palavra ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto on logon a palavra
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoi as palavras genikh Genitivo G wn logwn das palavras dwtikh Dativo D Objeto indireto oij logoij agraves palavras ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto ouj logouj as palavras
O grego modifica a uacuteltima siacutelaba das palavras para indicar a sua funccedilatildeo seja qual for a posiccedilatildeo na frase As formas das declinaccedilotildees chamam-se casos
Caso indica funccedilatildeo Forma Caso Sigla Funccedilatildeo Exemplo traduccedilatildeo oj Nominativo N Sujeito logoj palavra ou Genitivo D logou da palavra Dativo A Objeto indireto log agrave palavra on Acusativo A Objeto direto logon a palavra
Os substantivos terminados em [oj] cumprem sempre a funccedilatildeo de sujeito Os substantivos terminados em [on] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto direto Os substantivos terminados em [] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto indireto
diakonoj legei logon qeou= dou=l O diaacutecono fala a palavra de Deus ao servo Sujeito Verbo Objeto direto Objeto indireto
31
Substantivos satildeo palavras que datildeo nomes aos seres de modo geral eles satildeo flexionados com relaccedilatildeo ao seu gecircnero e ao seu nuacutemero
Gecircnero satildeo flexionados em masculino feminino e ainda o neutro Nuacutemero aleacutem do singular e do plural temos o dual As Declinaccedilotildees Gregas Satildeo modificaccedilotildees sofridos pelo substantivo na uacuteltima siacutelaba dando sua funccedilatildeo
sintaacutetica na frase Nem todos os substantivos satildeo flexionados da mesma forma os que apresentam as mesmas flexotildees satildeo agrupados em declinaccedilotildees Os estudiosos antigos da gramaacutetica relacionaram com pequenas variaccedilotildees dez declinaccedilotildees poreacutem haacute trecircs seacuteculos aconteceu uma mudanccedila e reuniram apenas trecircs satildeo estas
Casos Gregos O grego trabalha com casos para indicar as funccedilotildees sintaacuteticas dos substantivos Estes casos satildeo em nuacutemero de oito Nominativo Genitivo Dativo Acusativo Ablativo Locativo Instrumental e Vocativo Mas eles se apresentam em cinco formas apenas Isso porque alguns possuem a mesma forma o Locativo o Instrumental e o Dativo possuem a mesma terminaccedilatildeo (w w) por isso muitas gramaacuteticas os consideram simplesmente como Dativo Os casos Genitivos e Ablativos possuem a mesma terminaccedilatildeo (ou ou) por isso algumas gramaacuteticas os consideram como Genitivo sendo assim em algumas gramaacuteticas os classifiquem apenas em cinco casos assim vejamos esses casos Nominativo eacute o caso que indica que o substantivo exerce a funccedilatildeo sintaacutetica de sujeito da frase
1 O nominativo o chamado predicativo do sujeito nas frases que possuam predicados nominais Ex a)postoloj a)gei ton filon (o apoacutestolo conduz o amigo) o( qeoj kurioj e)stin (Deus eacute o Senhor)
2 Genitivo eacute o caso usado para indicar que o substantivo tem a ideacuteia de uma posse No portuguecircs natildeo eacute usado este termo Ex gnwskomen ton adelfon tou= a)nqrwpou (Noacutes conhecemos o irmatildeo do homem)
3 Dativo eacute o caso que indica a ideacuteia de interesse pessoal Corresponde ao nosso objeto indireto Ex legw t= a)nqrwp (eu falo ao Homem)
4 Acusativo expressa a ideacuteia de extensatildeo corresponde ao nosso objeto direto Ex a)kouw ton logon (eu ouccedilo a palavra)
5 Vocativo eacute o caso que expressa exclamaccedilatildeo Ex kurie a)koue (Senhor Escuta) 6 Ablativo eacute o caso usado com o substantivo indicar a ideacuteia fundamental de origem
derivaccedilatildeo ou ponto de partida Ex o( nomoj e)rxetai ton qeou= (A lei vem de Deus) 7 Locativo eacute o caso que exprimi a ideacuteia de lugar Ex o( a)nqrwpoj e)stin t=
kosm (o homem estaacute no mundo) 8 Instrumental eacute o caso que tem a ideacuteia do meio atraveacutes do qual a accedilatildeo verbal eacute
realizada Podendo tambeacutem indicar a ideacuteia de associaccedilatildeo ou acompanhamento Ex pempw a)rton t= a)postol (eu envio o patildeo pelo apoacutestolo) legw t= qe (eu falo com Deus)
32
Segunda Declinaccedilatildeo Os substantivos da 2ordf declinaccedilatildeo satildeo os substantivos que tecircm raiz - oooo Eles possuem dois gecircneros o Masculino e o Neutro Os masculinos satildeo aqueles substantivos terminados em ojojojoj e tecircm como paradigma o substantivo logojlogojlogojlogoj Jaacute os de gecircneros Neutros satildeo aqueles terminados em onononon cujo paradigma eacute biblonbiblonbiblonbiblon
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N logoj logoi
GENITIVO genikh G logou logwn
DATIVO dwtikh D log logoij
ACUSATIVO ai)tiatikh A logon logouj
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N biblion biblia GENITIVO genikh G bibliou bibliwn DATIVO dwtikh D bibli biblioij ACUSATIVO ai)tiatikh A biblion biblia
Substantivos Masculinos da 2ordf Declinaccedilatildeo ndash ojojojoj
Substantivos Neutros da 2ordf declinaccedilatildeo - onononon
N logoj Palavra biblion O livro
G logou Da palavra bibliou Do livro
Abl logou Da palavra bibliou Do livro
Loc log Na palavra bibli No livro Inst log Com a pela palavra bibli Com o pelo livro D log Agrave palavra bibli Ao livro
A logon Palavra biblion O livro
Voc loge Palavra biblion livro N logoi Palavras biblia Os livros
G logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Abl logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Loc logoij Nas palavras biblioij Nos livros Inst logoij Com as pelas palavras biblioij Com os pelos livros D logoij Agraves palavras biblioij Aos livros
A logouj Palavras biblia Os livros
Voc logoi Palavras biblia livros
33
Vocabulaacuterio Substantivos masculinos seguem o paradigma logojlogojlogojlogoj
SINGULAR PLURAL N logoj logoi
G logou logwn
D log logoij
A logon logouj
Vocabulaacuterio
Grego Portuguecircs O Nordm de Vezes no NT a(martoloj pecador (hamartiologia) 47 a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)lla Mas (ecircnfase 635) a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) de E mas (2771) diaboloj diabo (175) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 filoj Amigo 29 foboj Medo (Fobia 47) kai E tambeacutem (947) kairoj Tempo 85 karpoj Fruto 66 kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave 45) nomoj Lei (Deutero-nocircmio 194) o)xloj Multidatildeo 174 o)fqalmoj Olho 100 oi)koj Casa 115
34
ou) ou)k ou)x natildeo (1619) ou)ranoj Ceacuteu 272 paraklhtoj Consolador advogado 5 potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) qanatoj Morte (tanatologia)120 qeoj Deus deus (teologia 1314) qronoj Trono 62 stauroj Cruz 28 stefanoj Coroa 18 tufloj Cego 50 u(mnoj Hino 2 ui(oj Filho 374 Xristoj Cristo (ungido crisma 529) xronoj Tempo 54 zh=loj Zelo 16
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a(martoloj a)nqrwpoj a)rtoj a)delfoj
a)mnoj a)postoloj didaskaloj e)piskopoj kosmoj ou)ranoj potamoj qanatoj
Decirc o plural e o singular das seguintes palavras
decirc o plural decirc o singular
oJ a[ggelo oiJ diavkonoi
oJ ajdelfov oiJ douloi
oJ qeov oiJ oi[koi
hJ diavkono aiJ qevoi
hJ h[rhmo aiJ oJdoiv
hJ ceirov aiJ a[mpeloi
to gevno ta ajrniva
to e[qo ta tevkna
35
Vocabulaacuterio Substantivos neutros seguem o paradigma biblionbiblionbiblionbiblion
SINGULAR PLURAL N biblion biblia
G bibliou bibliwn
D bibli biblioij
A biblion biblia
Substantivos neutros Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo musthrion Segredo paidion Crianccedila a)rnion Cordeirinho ploi=on Barco navio biblion Livro probaton Ovelha daimonion Democircnio proswpon Rosto face pessoa e)rgon Obra trabalho sabbaton Saacutebado i(eron Templo shmei=on Sinal eu)aggelion Evangelho sunedrion Sineacutedrio lutron Resgate teknon Filho crianccedila marturion Testemunho
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a)rnion daimonion e)rgon i(eron
eu)aggelion lutron marturion teknon musthrion paidion ploi=on probaton
Primeira declinaccedilatildeo Os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm raiz ndash aaaa Eles possuem
dois gecircneros os femininos e os masculinos Os substantivos femininos 1ordf declinaccedilatildeo estatildeo divididos em dois grupos aqueles
cujas raiacutezes terminam numa vogal ou em rrrr que levam a terminaccedilatildeo aaaa e tem como paradigma o substantivo oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia) e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr que levam a terminaccedilatildeo hhhh e tem como paradigma o substantivo grafhgrafhgrafhgrafh Entretanto os substantivos femininos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm uma pequena exceccedilatildeo com relaccedilatildeo aos chamados substantivos sigmaacuteticos (ssss - jjjj) ou seja todos aqueles que acabam em sigma [glglglglwwww====ssssssssaaaa] Eles sofrem alteraccedilotildees no nominativo e no acusativo singular em vez de seguir o paradigma grafē (grafhgrafhgrafhgrafh) eles seguem o paradigma oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia)
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N oi)kia oi)kiai N grafh grafai G oi)kiaj oi)kiw=n G grafh=j grafw=n D oi)ki oi)kiaij D gra fv= grafai=j A oi)kian oi)kiaj A grafhn grafaj
36
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (aaaa) e seguem o paradigma oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia Substantivos Femininos Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo a(martia Pecado metanoia Arrependimento a)lhqeia Verdade o)milia Conversa a)nomia Iniquumlidade oi)kia Casa basileia Reino o(mologia Confissatildeo diakonia Serviccedilo parousia Vinda diaspora Dispersatildeo sofia Sabedoria e)kklhsia Igreja swthria Salvaccedilatildeo e)paggelia Promessa filadelfia Amor fraternal eu)logia Becircnccedilatildeo louvor h(mera Dia eu)xaristia Gratidatildeo qura Porta kardia Coraccedilatildeo petra Rocha pedra koinwnia Comunhatildeo xara Alegria marturia Testemunho w(ra hora
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N glw=ssa glw=ssai N doca docai
G glwsshj glwssw=n G dochj docwn
D glwssv glwssaij D docv docai=j
A glw=ssan glw=ssaj A docan docaj
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (h) e seguem o paradigma
grafgrafgrafgrafh
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo a)paph Amor o)rgh Ira coacutelera a)delfh Irmatilde parabolh Paraacutebolas a)rxh Princiacutepio proseuxh Oraccedilatildeo diaqhkh Alianccedila sinagwgh Sinagoga didaxh Ensino u(paoh Obediecircncia dikaiosunh Justiccedila u(potagh Submissatildeo ei)rhnh Paz u(pomonh Perseveranccedila e)ntolh Mandamento fulh Tribo e)pistolh Carta epiacutestola fwnh Voz som numfh Noiva yuxh Alma
37
ajgrafhngrafA
ai=jgrafv=grafD
w=ngrafh=jgrafG
aigrafhgrafN
PLURALSINGULAR
RAIZRAIZ
Exerciacutecio - a)skhseij
Decline os seguintes substantivos a)paph a)delfh a)rxh diaqhkh didaxh dikaiosunh ei)rhnh e)ntolh e)pistolh numfh o)rgh parabolh proseuxh sinagwgh u(paoh u(potagh u(pomonh fulh fwnh yuxh
Os substantivos masculinos da 1ordf declinaccedilatildeo tambeacutem satildeo divididos em dois grupos aqueles cujas raiacutezes terminam em vogal (neaniaj) ou em tttt (profprofprofprofhhhh tttthhhhς) levam a terminaccedilatildeo aaaaς e tem como paradigma o substantivo neanianeanianeanianeaniaς e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr levam a terminaccedilatildeo hhhhς e tem como paradigma o substantivo profprofprofprofhhhh tttthhhhς Em siacutentese os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo satildeo os femininos terminados em aaaa e em hhhh e os substantivos masculinos terminados em aaaaς e hhhhjjjj
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N neaniaj neaniai N profhthj profh=tai
G neaniou neaniw=n G profhtou profhtw=n
D neani neaniaij D profhtv profhtaij
A neanian neaniaj A profhthn profhtaj
VOCABULAacuteRIO Todos estes substantivos satildeo masculinos (o() o seguem os paradigmas neaniajprofhthj Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo rsquoHliaj Elias krithj Juiz rsquoHsaiaj Isaiacuteas maqhthj Aluno disciacutepulo neaniaj Moccedilo jovem margarithj Peacuterola Bappisthj Batista mesithj Mediador
38
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo eu)aggelisthj Evangelista poihthj Fazedor Zhlwthj Zeloso profhthj Profeta rsquo Israhlithj Israelita stratiwthj Soldado rsquo Iwannhj Joatildeo u(phrethj Ministro servo klepthj Ladratildeo u(pokithj Hipoacutecrita
a)skhseij Decline os seguintes substantivos neaniaj Bappisthj eu)aggelisthj
klepthj maqhthj profhthj u(phrethj
Terceira Declinaccedilatildeo A 3ordf declinaccedilatildeo grega geralmente eacute conhecida como declinaccedilatildeo consoante pois a maioria dos seus substantivos possuem raiz ndash consoante Eacute a mais difiacutecil das declinaccedilotildees gregas Diferente da 1ordf e da 2ordf declinaccedilatildeo a 3ordf abrange os trecircs gecircneros Feminino Masculino e Neutro
SINGULAR PLURAL
N ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς N ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
V φφφφῶῶῶῶςςςς V φφφφῶῶῶῶτατατατα
A ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς A ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
G τοτοτοτοῦῦῦῦ φωτφωτφωτφωτόόόόςςςς G ττττῶῶῶῶνννν φφφφώώώώτωντωντωντων
D ττττῷῷῷῷ φωτφωτφωτφωτίίίί D τοτοτοτοῖῖῖῖςςςς φφφφώώώώσισισισι
substantivo masculino
substantivo feminino
substantivos neutros
nom oJoJoJoJ lovgo hJhJhJhJ oJdov totototo tevknon ajrnivon
genabl toutoutoutou lovgou thththth oJdou toutoutoutou tevknou ajrnivou
dtlcit twtwtwtw lovgw thththth oJdw twtwtwtw tevknw ajrnivw
acus tontontonton lovgon thnthnthnthn oJdovn totototo tevknon ajrnivon
sing
voc lovge oJdev tevknon ajrnivon
nom oiJoiJoiJoiJ lovgoi aiJaiJaiJaiJ oJdoiv tatatata tevkna ajrniva
genabl twntwntwntwn lovgwn twntwntwntwn oJdwn twntwntwntwn tevknwn ajrnivwn
dtlcit toitoitoitoi lovgoi taitaitaitai oJdoi toitoitoitoi tevknoi ajrnivoi
acus toutoutoutou lovgou tatatata ojdouv tatatata tevkna ajrniva
pl
voc lovgoi oJdovi tevkna ajrniva
39
VERBOS GREGOS
A forma como os verbos satildeo identificados (que eacute a que aparece nos dicionaacuterios) eacute a da primeira pessoa do singular do presente do indicativo da voz ativa Assim e)imi (eu sou) legw (eu falo eu digo)
Os verbos tecircm tempo voz e modo como no portuguecircs Os tempos verbais gregos expressam mais a qualidade da accedilatildeo do que o tempo em que a accedilatildeo acontece Somente no Indicativo eacute que o Presente indica Tempo Presente A ideacuteia principal do Presente eacute que a accedilatildeo eacute contiacutenua ainda em progresso e eacute chamada de Linear ou Durativa
Verbo eacute a palavra que indica accedilatildeo ou estado da accedilatildeo as flexotildees sofridas pelo verbo chamam-se conjugaccedilotildees Eles estatildeo divididos em dois grupos de conjugaccedilotildees o de terminaccedilatildeo wwww (legw) possuindo a maioria dos verbos gregos e o de terminaccedilatildeo mimimimi (e)imi) contendo somente uma minoria
Os verbos gregos como no portuguecircs possuem modificaccedilotildees numeacutericas pessoa (1ordf 2ordf e 3ordf) e nuacutemero (singular e plural)
Tempos Verbais O tempo verbal em grego eacute diferente do portuguecircs aleacutem de indicar a eacutepoca o tempo refere-se principalmente agrave qualidade da accedilatildeo ou seja se a accedilatildeo foi completada ou natildeo A accedilatildeo completa chama-se tambeacutem accedilatildeo pontilear e a incompleta linear que eacute descrita como estando em processo em andamento No grego temos trecircs tempos Primaacuterios Presente Perfeito (Passado) e Futuro E trecircs tempos Secundaacuterios Aoristo Imperfeito e Mais-que-Perfeito
Presente indicam aleacutem de uma accedilatildeo pontilear uma accedilatildeo contiacutenua ou um estado incompleto A accedilatildeo eacute descrita como em progresso em andamento durativa ou linear
Futuro como em portuguecircs indica o que vai acontecer Geralmente expressa a ideia de uma accedilatildeo pontilear mas em alguns casos pode ser durativa
Ex Jesus voltaraacute em gloacuteria Imperfeito expressa uma accedilatildeo que foi contiacutenua por algum tempo no passado mas
que jaacute cessou A accedilatildeo pode ter sido continuada habitual intermitente etc o que eacute determinado pelo contexto e pelo significado do verbo
Ex Jesus proclamava o Reino de Deus
Aoristo Eacute um tempo indefinido Essencialmente ele natildeo tem significaccedilatildeo temporal embora esse significado esteja presente no modo indicativo onde o aoristo tem significaccedilatildeo passada e recebe o (faltou o siacutembolo na apostila) de aumento como o tempo imperfeito
Perfeito Eacute um tempo grego peculiar em sua funccedilatildeo e natildeo encontramos correspondecircncia em nossa liacutengua Ele combina a accedilatildeo pontilear e a linear por expressar geralmente no indicativo o efeito ou estado no presente como resultado de uma accedilatildeo no passado indicando assim a permanecircncia de uma accedilatildeo completa ou um estado presente resultado de uma accedilatildeo passada
Mais-que-Perfeito Associa a accedilatildeo pontilear com a linear soacute que estas accedilotildees satildeo combinadas no passado Tem a mesma ideacuteia do nosso passado imperfeito
40
Modos verbais O modo verbal indica a maneira da afirmaccedilatildeo verbal ou seja como a accedilatildeo eacute realizada Eacute a maneira ou a forma por meio da qual o verbo exprime a accedilatildeo Assim temos o Indicativo Subjuntivo Imperativo Optativo Infiniti vo e o Particiacutepio
1 Indicativo que expressa um fato tido como certo
2 Subjuntivo que enuncia o fato de modo possiacutevel duvidoso
3 Imperativo que expressa ordem proibiccedilatildeo conselho
4 Optativo que expressa desejo opccedilatildeo
5 Infinitivo que eacute considerado como um substantivo-verbal O infinitivo eacute um substantivo-verbal Eacute sempre indeclinaacutevel (o que significa que natildeo tem casos N G D A) Quando eacute antecedido de um artigo definido o artigo eacute sempre neutro singular e eacute declinado segundo a funccedilatildeo do infinitivo
6 Particiacutepio eacute considerado como um adjetivo-verbal
Vozes Verbais A voz verbal indica como a accedilatildeo ou o estado do verbo se refere ao sujeito Natildeo existe accedilatildeo sem causa E a origem desta causa eacute descrita pela voz Em grego como no portuguecircs temos trecircs vozes verbais Ativa Meacutedia (reflexiva) e Passiva
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
raiz terminaccedilatildeo
do VIPMP VIPPM
Traduccedilatildeo
Presente do Indicativo
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
-omai
-h
-etai
-ovmeqa
-esqe
-ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
VIPP eu sou solto
VIPM eu solto para mim eu me solto
VIPP tu eacutes solto
VIPM tu soltas para ti tu te soltas
VIPP ele(a) eacute solto
VIPM ele(a) solta para si ele(ou ele se solta
VIPP noacutes somos soltos
VIPM noacutes soltamos para noacutes noacutes nos soltamos
VIPP voacutes sois soltos
VIPM voacutes soltais para voacutes voacutes vos soltais
VIPP eles(as) satildeo soltos
VIPM eles(as) soltam para si eles(as) se soltam
Ativa onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a algo ou algueacutem Ex louw ndash eu lavo Meacutedia (reflexiva) onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a si mesmo Ex luomai - eu me lavo Passiva onde o sujeito sofre a accedilatildeo Ex louomai ndash eu sou lavado
41
Pres Ativa Traduccedilatildeo Pres Meacutedia Traduccedilatildeo louw Eu lavo luomai Eu me lavo loueij Tu lavas lu$ Tu te lavas louei Ele lava louetai Ele se lava louomen Noacutes lavamos louomeqa Noacutes nos lavamos louete Voacutes lavais louesqe Voacutes vos lavais louousi Eles lavam louontai Eles se lavam
Passiva louomai lou$ louetai louomeqa louesqe louontai
Eu sou lavado Tu eacutes lavado Ele eacute lavado Noacutes somos lavados Voacutes sois lavados Eles satildeo lavados
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
VIPA V = verbo I = Indicativo P = Presente A = Ativa VIPMP V = verbo I = Indicativo P = Presente M = meacutedia P = Passiva Paradigmas de verbos de terminaccedilatildeo -w-w-w-w no VIPA e VIPMP Satildeo formados pela simples adiccedilatildeo da terminaccedilatildeo verbal ao radical Observe que a
vogal temaacutetica eacute considerada como parte da terminaccedilatildeo verbal
luvwluvwluvwluvw ajkouvwajkouvwajkouvwajkouvw ejsqivwejsqivwejsqivwejsqivw e[cwe[cwe[cwe[cw levgwlevgwlevgwlevgw ginwvskwginwvskwginwvskwginwvskw gravfwgravfwgravfwgravfw bavllwbavllwbavllwbavllw
VIPA = R + -w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)
luvw
luvei
luvei
luvomen
luvete
luvousi(n)
ajkouvw
ajkouvei
ajkouvei
ajkouvomen
ajkouvete
ajkouvousi(n)
ejsqivw
ejsqivei
ejsqivei(n)
ejsqivomen
ejsqivete
ejsqiv usi(n)
e[cw
e[cei
e[cei
e[comen
e[cete
e[cousi(n)
levgw
levgei
levgei(n)
levgomen
levgete
levgousi(n)
ginwvskw
ginwvskei
ginwvskei(n)
ginwvskomen
ginwvskete
ginwvskousi(n)
gravfw
gravfei
gravfei(n)
gravfomen
gravfete
gravfousi(n)
bavllw
bavllei
bavllei(n)
bavllomen
bavllete
bavllousi(n)
VIPMP = R + -omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -etai -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
ajkouvomai
ajkouvh
ajkouvetai
ajkouovmeqa
ajkouvesqe
ajkouvontai
ejsqivomai
ejsqivh
ejsqivetai
ejsqiovmeqa
ejsqivesqe
ejsqivontai
e[comai
e[ch
e[cetai
ejcovmeqa
e[cesqe
e[contai
levgomai
levgh
levgetai
legovmeqa
levgesqe
levgontai
ginwvskomai
ginwvskh
ginwvsketai
ginwskovmeqa
ginwvskesqe
ginwvskontai
gravfomai
gravfh
gravfetai
grafovmeqa
gravfesqe
gravfontai
bavllomai
bavllh
bavlletai
ballovmeqa
bavllesqe
bavllontai
42
APLICACcedilAtildeO DA QUALIDADE DA ACcedilAtildeO VERBAL NO TEMPO VERB AL Qualidades Tempos _
Presente _ Mais-que-Perfeito
Imperfeito _ Linear - Pontilear Perfeito Linear
Futuro _ Mais-que-Perfeito
Presente _
Futuro _ Pontilear
Aoristo _
VERBOS Pessoa e Nuacutemero
Assim como no portuguecircs tambeacutem no grego os verbos tecircm terminaccedilotildees pessoais que indicam a pessoa e o nuacutemero do sujeito que executa a accedilatildeo
Exemplo Canto Indica que sou eu (1ordf pessoa do singular) que canta Cantas Indica eacutes tu (2ordf pessoa do singular) que cantas Cantamos Indica que somos noacutes (1ordf pessoa do plural) que cantamos
Mesmo que o sujeito jaacute esteja impliacutecito na terminaccedilatildeo verbal eacute possiacutevel que se
queira destacaacute-lo ou enfatizaacute-lo Nesses casos eacute acrescentado o pronome pessoal Exemplo nenikhka ton kosmon ndash venci o mundo e)gw nenikhka ton kosmon ndash eu venci o mundo
PRONOMES
O pronome eacute a palavra que substitui o nome evitando-lhe a repeticcedilatildeo O nome que eacute substituiacutedo pelo pronome chama-se antecedente o pronome concorda com o seu antecedente em gecircnero e nuacutemero
Em grego quando o pronome pessoal eacute usado eacute para dar ecircnfase Nas formas obliacutequas ele eacute bastante usado no NT
Exemplos
43
Jo 125
Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj
Pronomes pessoais
Pessoa Nuacutemero
su pronome pessoal da 2a pessoa nominativo singular
e)gw eu 1ordf Singular
E por que entatildeo batizas se tu natildeo eacutes o Cristo
su tu 2ordf Singular
Mt 69 Pater h(mw=n o( e)n toi=j ou)ranoi=j au)toj h o Ele ela 3ordf Singular
h(mw=n pronome pessoal da 1a pessoa genitivo plural h(me=ij noacutes 1ordf Plural
Pai nosso que estais nos ceacuteus u(me=ij voacutes 2ordf Plural
au)toi ai a Eles elas 3ordf Plural
PRONOMES
1a Pessoa Singular 1a Pessoa Plural N e)gw eu N h(me=ij noacutes
A e)meme me mim A h(ma=j nos conosco
G e)mou= mou de mim G h(mw=n de noacutes
D e)moimoi para mim D h(mi=n para noacutes
2a Pessoa Singular 2a Pessoa Plural
N su tu N u(me=ij voacutes
A se te ti A u(ma=j vos convosco
G sou= de ti G u(mw=n de voacutes
D soi para ti D u(mi=n para voacutes
3a Pessoa Singular 3a Pessoa Plural N au)toj Ele N au)toi Eles
A au)tou= Dele A au)tw=n Deles
G au)t= A ele G au)toi=j A eles
D au)ton Ele D au)touj Eles PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO luwluwluwluw (soltar) lu w Eu solto estou soltando lu eij Tu soltas estaacutes soltando lu ei Ele solta estaacute soltando lu omen Noacutes soltamos estamos soltando o = vogal temaacutetica lu ete Voacutes soltais estais soltando e = vogal temaacutetica lu ousi(n) Eles soltam estatildeo soltando
44
Pessoa e nuacutemero
portuguecircs grego
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eu
tu
elea
noacutes
voacutes
elesas
falo
falas
fala
falamos
falais
falam
ejgw
su
aujto aujth aujto
hJmei
uJmei
aujtoi aujtai aujta
levgw
levgei
levgei
levgomen
levgete
levgousin
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO a)gwa)gwa)gwa)gw (guiar) a)g w Eu guio estou guiando a)g eij Tu guias estaacutes guiando a)g ei Ele guia estaacute guiando a)g omen Noacutes guiamos estamos guiando a)g ete Voacutes guiais estais guiando a)g ousi(n) Eles guiam estatildeo guiando
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO ballwballwballwballw (jogo) ball w Eu jogo estou jogando ball eij Tu jogas estaacutes jogando ball ei Ele joga estaacute jogando ball omen Noacutes jogamos estamos jogando ball ete Voacutes jogais estais jogando ball ousi(n) Eles jogam estatildeo jogando
FUTURO DO INDICATIVO ATIVO luw (soltar) lu s w Eu soltarei lu s eij Tu soltaraacutes lu s ei Ele soltaraacute lu s omen Noacutes soltaremos lu s ete Voacutes soltareis lu s ousi(n) Eles soltaratildeo
45
luw Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo
1ordfps luw luw luein
2ordfps lueij lu$j lu=e
3ordfps luei lu$ luetw
1ordfpl luomen luwmen
2ordfpl luete luhte luete
3ordfpl luousi luwsi luetwsan
luw Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo
1ordfps luomai luwmai luestai
2ordfps lu$ lu$ luou
3ordfps luetai luhtai luesqw
1ordfpl luomeqa luwmeqa
2ordfpl luesqe luhsqe luesqe
3ordfpl luontai luwntai luesqwsan
luw Imperfeito Ativo
1ordfps e)luon
2ordfps e)luej
3ordfps e)lue
1ordfpl e)luomen
2ordfpl e)luete
3ordfpl e)lue
1ordfps e)luon
luw Imperfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps e)luomen
2ordfps e)luo
3ordfps e)lueto
1ordfpl e)luomeqa
2ordfpl e)luesqe
3ordfpl e)luonto
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Ativo Futuro Ativo
1ordfps lusw lusein
2ordfps luseij
3ordfps lusei
1ordfpl lusomen
2ordfpl lusete
3ordfpl lusousi
46
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Meacutedio Futuro Meacutedio
1ordfps lusomai lusestai
2ordfps lus$
3ordfps lusetai
1ordfpl lusomeqa
2ordfpl lusesqe
3ordfpl lusontai
luw Futuro Passivo Futuro Passivo
1ordfps luqhsomai luqhsesqai
2ordfps luqhs$
3ordfps luqhsetai
1ordfpl luqhsomeqa
2ordfpl luqhsesqe
3ordfpl luqhsontai
luw 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo
1ordfps e)lusa lusw lu=sai
2ordfps e)lusaj lus$j lu=son
3ordfps e)luse lus$ lusatw
1ordfpl e)lusamen luswmen
2ordfpl e)lusate lushte lusate
3ordfpl e)lusan luswsi lusatwsan
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio
1ordfps e)lusamhn luswmai lusasqai
2ordfps e)lusw lus$ lu=sai
3ordfps e)lusato lushtai lusasqw
1ordfpl e)lusameqa luswmeqa
2ordfpl e)lusasqe lushsqe lusasqe
3ordfpl e)lusanto luswntai luasqwsan
luw 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo
1ordfps e)luqhn luqw= luqhnai
2ordfps e)luqhj luqh=j luqhti
3ordfps e)luqh luq$= luqhtw
1ordfpl e)luqhmen luqw=men
2ordfpl e)luqhte luqh=te luqhte
3ordfpl e)luqhsan luqw=si luqhtwsan
47
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo Perfeito Ativo
1ordfps leluka lelukw lelukenai
2ordfps lelukaj leluk$j
3ordfps leluke leluk$
1ordfpl lelukamen lelukwmen
2ordfpl lelukate lelukhte
3ordfpl lelukasi (kan) lelukwsi
luw 1ordm Perfeito Meacutedio e Passivo 1ordmPerfeito Meacutedio e Passivo Perfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps lelumai lelusqai
2ordfps lelusai lu=sai
3ordfps lelutai lusasqw
1ordfpl lelumeqa
2ordfpl lelusqe lusasqe
3ordfpl leluntai luasqwsan
luw Mais que Perfeito Ativo
1ordfps e)lelukein
2ordfps e)lelukate
3ordfps e)lelukate
1ordfpl e)lelukate
2ordfpl e)lelukate
3ordfpl e)lelukate
luw + que Perfeito meacutediopassivo
1ordfps e)lelumhn
2ordfps e)leluso
3ordfps e)leluto
1ordfpl e)lelumeqa
2ordfpl e)lelusqe
3ordfpl e)lelunto
Verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv
Em grego haacute duas conjugaccedilotildees baacutesicas identificadas pelos verbos terminados em -w e -mi Embora os verbos em -w sejam mais comuns e regulares vamos primeiramente abordar o verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv que equivale aos nossos verbos auxiliares ser e estar e tambeacutem existir Como em portuguecircs tambeacutem na liacutengua grega este eacute o principal verbo de ligaccedilatildeo
A forma eijmiv (eu sou estou existo) estaacute na 1ps do VIPA (Presente do Indicativo Ativo) Como este verbo natildeo tem a forma passiva e meacutedia podemos dizer simplesmente VIP
48
VIPA ou VIP IMPERFEITO DO IND AT e)imi (SER)
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eijmiv ei ejstiv(n) ejsmevn ejstev eijsiv(n)
eu sou
tu eacutes
elea eacute
noacutes somos
voacutes sois
elesas satildeo
h)mhn h)=j h)=sqa h)=n h)=meqta h)te h)san
Eu era
Tu eras
Ele era
Noacutes eacuteramos
Voacutes eacutereis
Eles eram
Traduza as frases para o portuguecircs
ejgwv eijmi hJ quvrasum
eijmiv presbuvtero
ajgavph ejstin oJ qeov
oJ qeov ejstin ajgaqov
oiJ douloi tou qeou ejsmen
oJ jIwavnnh ejstin a[nqrwpo
ejgwv eijmiv hJ oJdo kai hJ ajlhvqeia kai hJ zwhv
Terminaccedilotildees Pessoais
O pronome pessoal quase natildeo eacute usado no grego pois as proacuteprias terminaccedilotildees jaacute indicam por si que a pessoa estaacute fazendo a accedilatildeo As terminaccedilotildees para os verbos primaacuterios (presente futuro e perfeito) satildeo w eij ei omen ete ousi
RAIZ TEMA VOGAL TEMAacuteTICA a) RAIZ a primeira pessoa do singular do Presente Ativo do Indicativo eacute a raiz do
verbo b) TEMARADICAL eacute a parte constante (quase sempre) de um verbo c) VOGAL TEMAacuteTICA eacute a vogal colocada entre o Tema e as Terminaccedilotildees
Pessoais que comeccedilam com consoantes O ldquoordquo [oacutemicron] antes de ldquomrdquo e ldquogrdquo e ldquoerdquo antes das outras consoantes
Para conjugar um verbo eacute soacute pegar o Tema adicionar as Terminaccedilotildees Pessoais e
colocar a vogal Temaacutetica onde for necessaacuteria Como exemplo vejamos como seria a conjugaccedilatildeo dos verbos luw e a)kouw
49
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees S 1 lu - w
I 2 lu - eij
N 3 lu - ei
P 1 lu o men
L 2 lu e te
U 3 lu - ousi
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees
S 1 a)kouomai o omai
I 2 a)kouv e v
N 3 a)kouetai e etai
P 1 a)kouomeqa o omeqa
L 2 a)kouesqe e esqe
U 3 a)kouontai o ontai
Conjugando os verbos
Forma no original
Categoria Tempo Modo Voz Pessoa Nuacutemero
Forma no leacutexico
Traduccedilatildeo literal
legei Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg legw Ele dizfala
a)koueij
ginwskomen
qelontai
legei
legousi(n)
legw
blepv
ginwskete
blepomai
xaireij
ei)= Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg e)imi Tu eacutes
ballete
a)geij
a)gapw
50
O nnnn (ny) moacutevel
Na terceira pessoa do singular e do plural o nnnn entre parecircnteses indica que a forma completa pode ser tanto e)sti ei)si quanto e)stin ei)sin As formas sem o nnnn normalmente satildeo usadas se a palavra que segue eacute iniciada por consoante formas com o nnnn satildeo normalmente usadas se a palavra que segue eacute iniciada por vogal ou se a forma verbal finaliza o enunciado Mas o uso natildeo eacute riacutegido haacute muitas exceccedilotildees especialmente em apoio do uso do nnnn
Exemplos yeusthj e)stinnnn kai o( pathr au)tou=
Ele eacute o pai da mentira )Iwannhj ou)k e)stinnnn o( Xritou=
Joatildeo natildeo eacute o Cristo )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin
Eu sou a videira (a) verdadeira e o pai meu o agricultor eacute Traduza as frases para o grego
Deus eacute amor
Joatildeo eacute profeta
Eu estou em casa
Jesus estaacute em casa
Somos seus profetas
Jesus eacute o patildeo da vida
Minha casa eacute na cidade
Somos amigos de Jesus
PRESENTE ATIVO DO INDICATIVO 1 blepw eu vejo 21 legw eu digo 2 ginwskw eu conheccedilo 22 luw eu solto destruo 3 grafw eu escrevo 23 metrew eu meccedilo 4 didaskw eu ensino 24 menw eu permaneccedilo 5 e)xw eu tenho 25 nikaw eu venccedilo 6 khrussw eu prego 26 proskunew eu adoro 7 latreuw eu sirvo 27 oi)kodomew eu construo 8 lambanw eu recebo 28 o(mologew eu confesso
51
9 paideuw eu educo 29 paraggellw eu ordeno 10 a)gapaw eu amo 30 krinw eu julgo 11 a)kouw eu escuto 31 paideuw eu educo 12 a)gw eu guio conduzo 32 e(uriskw eu acho encontro 13 telw eu quero desejo 33 louw eu me banho lavo 14 swzw eu salvo liberto 34 filassw eu guardo 15 kairw eu me alegro 35 grafw eu escrevo 16 a)ggelw eu anuncio 36 e)kballw eu expulso removo 17 qerapeuw eu cuido saro curo 37 e)sqiw eu como 18 a)postelw eu envio 38 diwkw eu persigo sigo 19 e)ggizw eu me aproximo 39 qanatow eu mato 20 tarassw eu agito 40 sunagw Eu reuacuteno convoco
ARTIGOS
PLURALSINGULARNeutFemMascNeutFemMasc
ta tajtouj to thnton
toi=jtai=jtoi=jt=tv= t=
tw=ntw=ntw=ntou= th=j tou=
taai(oi(toh(o(
O artigo Em portuguecircs temos artigos definidos (o a os as) e indefinidos (um uma uns
umas) Em grego existe apenas o artigo definido Assim uma palavra como logoj pode ser traduzida como palavra ou como uma palavra dependendo do contexto Mas o uso do artigo definido em grego corresponde em grande parte ao uso do artigo definido em portuguecircs As diferenccedilas satildeo frequumlentemente muito sutis para serem mencionadas numa introduccedilatildeo Atenccedilatildeo deveraacute ser dada ao modo como o artigo eacute usado nos exerciacutecios de grego e de portuguecircs que seguem e no Novo Testamento
O artigo grego geralmente funciona como o adjetivo concordando com a palavra
que ele modifica em gecircnero nuacutemero e caso
52
masculino feminino neutro
singular plural singular plural singular plural
nom oJ o oiJ os hJ a aiJ as tov oa tav osas
genabl tou do twn dos th da twn das tou doda twn dosdas
dat
loc
inst
tw
ao
no
com o
pelo
toi
aos
nos
com os
pelos
th
agrave
na
com a
pela
tai
agraves
nas
com as
pelas
tw
aoagrave
nona
com oa
peloa
toi
aosagraves
nosnas
com osas
pelosas
acus tovn o touv os thvn a tavv as tov oa tavv osas
Exerciacutecio Coloque os artigos correspondentes para cada substantivo
a[mpelwn (fem) aijwnwn (masc) gevno (neut)
a[nqrwpou a[rcontwn (masc) diavkonwn (fem)
ajpovstolo (masc) ajdelfoi qeoiv (masc)
a[rtou bivon kuvrioi
didavskalou gavmou laov (masc)
doulw doulw (fem) livqon
h[rhmo (fem) e[qo (neut) mhtrov (fem)
qeoiv (fem) h[rhmoi (fem) oJdou (fem)
kavlamoi (masc) qavnatw udatoi (neut)
nuktou (fem) qrovnoi fwtou (neut)
skovtoi (neut) ajrniva ceirov (fem)
PREPOSICcedilOtildeES proj A proj ton potamon Para o rio 4 Acusativo ei)j A ei)j ton potamon Para dentro do rio 4 Acusativo e)n D e)n t= potam= Dentro do rio em o rio 3 Dativo e)k G e)k potamou= Para fora do rio 2 Genitivo a)po G a)po potamou= Partindo do rio 2 genitivo
Preposiccedilatildeo eacute uma palavra que auxilia o substantivo a expressar o seu caso ou funccedilatildeo
na oraccedilatildeo Eacute chamada de ldquopreacute-posiccedilatildeordquo porque geralmente eacute posicionada na frente do
53
substantivo ao qual auxilia expressar a sua funccedilatildeo Ex e)k th=j sunagwgh=j e)celqontej h)=lqon ei)j thn oi)kian Simwnoj kai
)Andreou Saindo da sinagoga foram para a casa de Simatildeo e Andreacute Nota As preposiccedilotildees e)k e ei)j indicam respectivamente que eles saiacuteram de dentro
da sinagoga para dentro da casa Mesmo que uma preposiccedilatildeo sirva para esclarecer o caso natildeo eacute ela quem governa o
caso Muito pelo contraacuterio na liacutengua grega eacute o caso que determina o significado de uma preposiccedilatildeo Isto significa que uma preposiccedilatildeo pode ter um determinado significado quando usada com um certo caso e significado diferentes quando usada com outros casos O significado de uma preposiccedilatildeo depende entatildeo do caso com o qual ela eacute usada Esse detalhe pode ser observado no vocabulaacuterio da liccedilatildeo
3 2
4 e 2
4
4
4
234
234
234
2
24
4
2
24
24
24
54
O quadro das preposiccedilotildees gregas eacute o seguinte Preposiccedilatildeo Caso que rege Traduccedilatildeo
1 ὑπέρ A acima de
2 ἐπί G sobre
3 ὑπό A sob
4 παρά ampamp ampamp D A G ao lado de
5 ἀmicroφί D A G de ambos os lados de
6 πρός A para em direccedilatildeo de
7 εἰς A para dentro de
8 ἐν D em
9 ἐκ ἐξ G de fora de
10 ἀπό G de afastamento de
11 περί A G ao redor de
12 διά ampamp ampamp G atraveacutes de
13 ἀνά A para cima
14 κατά G para baixo
15 ἀντί G contra
16 πρό G antes de
17 ὀπίσω G atraacutes de depois de
18 σύν D com
19 microετά G com D aleacutem de
55
Vamos apresentar algumas palavras portuguesas que usam estas preposiccedilotildees como prefixos Isto poderaacute ajudar a memorizaccedilatildeo 1 hipeacuterbole ὑπέρ + βάλλω que coloca acima de
2 epitaacutefio ἐπί + τάφος que estaacute sobre o tuacutemulo
3 hipoacutecrita ὑπό + κρίνω que distingue (julga) sob
4 paralelo παρά + ἀλλήλων que estaacute ao lado do outro
5 anfiacutebio ἀmicroφί + βίος que vive em ambos (terra e aacutegua)
6 proseacutelito πρός + ἠλύθον que se encaminha para
7 exegeta εἰς + ἡγέοmicroαι que conduz para
8 energia ἐν + ἔργον que tem forccedila em si
9 ecircxodo ἐκἐξ + ὁδός caminho para fora
10 apogeu ἀπό + γῆ longe da terra
11 periacutemetro περί + microέτρον medida em volta de
12 diacircmetro διά + microέτρον medida atraveacutes de
13 Anastaacutecio ἀνά + ἵστηmicroι que ressurgiu
14 catarata κατά + ῥάσσω que se precipita
15 antiacutedoto ἀντί + δίδωmicroι (remeacutedio) dado contra
16 proacute logo πρό + λόγος palavra (dita) antes de
17 opistoacutedomo ὀπισθό + δόmicroος parte posterior de um templo grego
18 sinoacutetico σύν + ὀράω que abarca com um soacute olhar
19 metafiacutesica microετά + φύσις aleacutem da natureza (fiacutesica)
56
2 G (Genitivo)3 D (Dativo)4 A (Acusativo)
Traduza para o portuguecircs (Resposta no 2ordm Vol De James)
1 o( ui(oj ei)=pen ei)mi (Mc 1462) 2 o( ui(oj tou= a)nqrwpou kurioj e)stin (Mc 228) 3 e)rxetai o( a)delfoj o( kaloj (Mc 331) 4 o( a)nqrwpoj e)rxetai (Mc 61) 5 oi( a)nqrwpoi ou)x a(gioi ei)sin (Mc 124) 6 o( qeoj ei)=pen (Mc 219) 7 o( a)ggeloj o( a(gioj ou)k e)rxetai (Mc 838) 8 o(loj o( kosmoj kaloj e)stin (Mc 149) 9 o( ou)ranoj ou) kaloj e)stin (Mc 1331) 10 o( ui(oj tou= qeou= e)stin a)gaqoj (Mc 311)
57
EXERCIacuteCIOS DE GREGO
a) Qual eacute entatildeo o sujeito e qual eacute o objeto das seguintes frases qeoj fala logon (palavra) qeoj ama dou=lon (servo) dou=loj ama qeon qeon ama dou=loj dou=loj fala logon logon fala dou=loj b) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus c) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus d) Traduza podendo incluir um artigo Note N e A qeoj h)gaphsen ton kosmon kosmoj ou)k h)gaphsen qeon Kurioj h)gaphsen dou=lon o( a)nqrwpoj h)gaphsen qeon presbuteron h)gaphsen Kurioj a)postoloj legei logon logon legei diakonoj dou=loj ballei liqon a)nqrwpoj blepei potamon diaboloj ou)k h)gaphsen qeon
e) Traduza Deus amou mundo e homem Homem amou Senhor
Vocabulaacuterio ALMA = yuxh AMIGO = filoj
BATIZAR = baptizw CARNE = sarc
CONSOLADOR = paraklhtoj COMUNHAtildeO = koinwnia
CEacuteU = ou)ranoj BONITO BOM = kaloj
ADAtildeO = )Adam CAMINHO = o(doj
NOIVA = numfh CASA = oi)=koj
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
23
A sua posiccedilatildeo gira em torno das trecircs uacuteltimas siacutelabas 1 Agudo pode encontrar-se numa das trecircs uacuteltimas legw tem som mais forte em
(e) 2 Grave pode encontrar-se na uacuteltima quando seguida por outra palavra qeoj ton
kosmon 3 Circunflexo (ecirc ou atilde) pode estar sobre uma das duas uacuteltimas qew= dou=loj 4 Em conjugaccedilatildeo o acento retrocede agrave primeira siacutelaba a)kouw - hkouon
O Novo Testamento e seu Vocabulaacuterio algumas estatiacutesticas 3
O NT grego possui 5388 palavras diferentes em 7941 versiacuteculos O nuacutemero total de palavras contidas em o NT eacute de 138019 Estas estatiacutesticas estatildeo em BibleWorks for Windows 40 Big Fork Montana Hermeneutika Bible Research Software 1999 e satildeo do Analytical Greek New Testament (AGNT2) de Timothy amp Barbara Friberg Destas 5388 palavras a grande maioria mais de 3000 palavras aparece apenas uma duas ou trecircs vezes em o NT
Cada 7a palavra eacute um artigo definido Cada 15a palavra eacute uma conjunccedilatildeo ldquoerdquo Cada 25a palavra eacute um pronome As 10 palavras mais usadas somam cerca de 45 mil do total enquanto que as 170
palavras que aparecem mais de 100 vezes cada somam cerca de 100 mil do total de vocaacutebulos do NT
Os substantivos satildeo 2368 e aparecem em 28365 formas diferentes Os verbos satildeo 1839 e aparecem em 27773 formas diferentes
EUAGGELION IWANNHS
11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw 111 ei)j ta i)dia
3 httpwwwairtonjocomgrego_biblico
24
h)=lqen kai oi( i)dioi au)ton ou) parelabon 112 o(soi de e)labon au)ton e)dwken au)toi=j e)cousian tekna qeou= genesqai toi=j pisteuousin ei)j to o)noma au)tou= 113 oi( ou)k e)c ai(matwn ou)de e)k qelhmatoj sarkoj ou)de e)k qelhmatoj a)ndroj a)ll e)k qeou= e)gennhqhsan 114 Kai o( logoj sarc e)geneto kai e)skhnwsen e)n h(mi=n kai e)qeasameqa thn docan au)tou= docan w(j monogenou=j para patroj plhrhj xaritoj kai a)lhqeiaj 115 )Iwannhj marturei= peri au)tou= kai kekragen legwn Ou(=toj h)=n o(n ei)=pon (O o)pisw mou e)rxomenoj e)mprosqen mou gegonen o(ti prw=toj mou h)=n 116 o(ti e)k tou= plhrwmatoj au)tou= h(mei=j pantej e)labomen kai xarin a)nti xaritoj
ACENTOS (TONOI)
O Novo Testamento foi originalmente escrito inteiramente em letras maiuacutesculas Natildeo havia marcas para indicar um tom alto ( acute ) um tom baixo ( ` ) ou um tom ascendente e descendente ( ~ ) O sistema de marcas chamadas de acentos eacute encontrado em manuscrito do nono seacuteculo AD para frente Vocecirc os encontraraacute nos textos impressos do Novo Testamento e pode completar este curso e ler o Novo Testamento sem saber mais nada sobre acentos Aqueles que precisarem de informaccedilotildees adicionais devem consultar as seguintes informaccedilotildees
Em ediccedilotildees impressas do Novo Testamento vocecirc encontraraacute trecircs acentos conhecidos como agudo ( ) [por exemplo ti] grave ( ) [proj] e circunflexo [ =] [a)rxv=] Estes acentos natildeo faziam parte do texto original do Novo Testamento eles aparecem apenas em manuscritos do 9ordm Seacuteculo em diante O sistema idealizado pelos escritores do grego claacutessico como uma ajuda para a pronuacutencia como o ( acute ) indicando um tom alto ( ` ) indicando um tom baixo e [ =] um tom ascendente e descendente
Em uns poucos casos os acentos distinguem palavras que de outra forma pareceriam iguais Por exemplo ei) significa ldquoserdquo mas ei)= ldquoeacutesrdquo Eacute possiacutevel ler o Novo Testamento sem saber nada sobre os acentos As regras de acentuaccedilatildeo satildeo complicadas e a maior parte dos estudantes natildeo precisa aprendecirc-las Para os que tecircm um interesse especial o sumaacuterio seguinte provecirc uma introduccedilatildeo baacutesica
Note que siacutelaba longa eacute geralmente aquela que conteacutem uma vogal longa (h w) ou um ditongo Todavia ai e oi satildeo consideradas curtas quando ocorrem no fim de uma palavra (desta forma a siacutelaba final eacute curta em logogogogoijijijij Em ditongos eacute costume colocar o acento sobre a segunda vogal (tou=to)
Regras baacutesicas de acentuaccedilatildeo
1 O acento pode ser colocado sobre uma das trecircs uacuteltimas siacutelabas da palavra (Jo 13 anta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= ou)de e(n o( gegonen
2 Se a uacuteltima siacutelaba de uma palavra eacute longa o acento pode ser colocado soacute em uma
25
das duas uacuteltimas siacutelabas (pneumata mas pneumaton) 3 O acento circunflexo soacute pode ser colocado sobre uma das duas uacuteltimas siacutelabas da
palavra e soacute sobre uma siacutelaba longa (dw=ma dou= (Romai=oi) 4 Em verbos o acento agudo eacute colocado tatildeo longe do fim da palavra quanto
permitem as regras 1 e 2 (didwmi e(disoun) Quando um verbo eacute contracto e o acento agudo for colocado sobre a vogal contraiacuteda este eacute substituiacutedo por um acento circunflexo sobre a vogal contraiacuteda (filew torna-se filw=)
5 Excetuando-se as regras 1 e 2 natildeo haacute regras para indicar onde os acentos satildeo colocados em substantivos Eacute necessaacuterio aprender a colocar o acento ao aprender-se a palavra Mas note que na maior parte das vezes um substantivo conserva o seu acento nos demais casos na mesma siacutelaba em que ele cai no nominativo (a)rxh a)rxh=j) a menos que outras regras exijam uma mudanccedila (pneu=ma pneumatoj) mas pneumatwn [regra 2])
6 Quando uma palavra que naturalmente leva um acento agudo na uacuteltima siacutelaba eacute seguida por outra na mesma frase o acento agudo eacute substituiacutedo por um acento grave (touj a)delfououououjjjj blepw mas blepw touj a)delfououououjjjj)
7 Em circunstacircncias normais uma palavra leva soacute um acento Haacute contudo diversas palavras curtas (por exemplo e)sti me tij pwj) que lanccedilam o acento que elas teriam para traacutes para a palavra anterior quando isso eacute possiacutevel Por exemplo a)nqtrwpoj tij - um certo homem dou=loj tij ndash um escravo h(yato mou tij ndashalgueacutem me tocou (note que o acento de mou foi lanccedilado para traacutes sobre o h(yato e o acento de tij sobre o mou)
8 Dois acentos agudos natildeo podem ficar sem siacutelabas vizinhas Por isso topoj tij ndash um certo lugar (topoacutej eacute impossiacutevel e entatildeo tij simplesmente perde o acento) Mas onde uma palavra dissiacutelaba natildeo pode lanccedilar seu acento para traacutes ela o reteacutem e)n top= tini h=)n ndash ele estava em certo lugar
9 Palavras que laccedilam seus acentos para traacutes satildeo chamadas de encliacuteticas o( h( oi( ai( ei)j e)n e)k ou) e w(j natildeo tecircm acentos
O acento se coloca em cima da vogal da siacutelaba tocircnica da palavra e no caso de cair sobre um ditongo eacute sempre colocado sobre a sua segunda vogal
Ex lam-ba-nei ton dou=lon a)-kou-w tw=j fwnh=j Quando letras maiuacutesculas satildeo acentuadas a aspiraccedilatildeo e o acento satildeo colocados antes
da letra e natildeo em cima dela Ex )Ihsou= - i)hsou= )Eferoj
As uacutenicas palavras gregas que natildeo recebem acentos satildeo as procliacuteticas e as encliacuteticas Procliacuteticas satildeo as palavras monossilaacutebicas que natildeo tecircm acento proacuteprio e satildeo
pronunciadas junto com a palavra que segue agrave qual estatildeo intimamente ligadas Ex o(o(o(o( logoj e)ke)ke)ke)k qeou=
26
A este grupo pertencem as dez palavras gregas que nunca levam acentos Satildeo elas 1 Quatro formas do artigo o( oi( h( ai( 2 O adveacuterbio de negaccedilatildeo ou) (ou)k ou)x) 3 Trecircs preposiccedilotildees e)n ei)j e)k 4 Duas conjunccedilotildees w(jw(jw(jw(j = como eieieiei( = se
Palavras encliacuteticas Satildeo as palavras monossilaacutebicas e dissilaacutebicas que normalmente perdem seu proacuteprio
acento e se pronunciam junto com a palavra que vem antes porque satildeo consideradas como parte delas
Ex a)gapa=j memememe o(o(o(o( qeoj e)stin a)gaqoj A este grupo pertencem A maioria das formas do verbo ei)mi (eu sou) E a maioria
das formas do verbo fhmi As formas do pronome pessoal mou= = meu moi = para mim sou= = teu soi = para ti se = te
ASPIRACcedilAtildeO
Na liacutengua grega as palavras que comeccedilam com vogal ou ditongo levam um sinal
chamado aspiraccedilatildeo (espiacuterito) Este sinal se coloca sobre a vogal inicial ou caso a palavra comeccedilar com ditongo sobre a segunda vogal deste No caso de a palavra comeccedilar com maiuacutescula se coloca antes dela A aspiraccedilatildeo indica como se pronuncia a palavra
e)xomenoj r(hmata ui(ou= )Abraam A aspiraccedilatildeo branda (rsquo ) natildeo afeta a pronuacutencia e natildeo eacute considerada na transliteraccedilatildeo Ex ou)ranoj ceacuteu pronuncia-se uranoacutes a)gaph amor pronuncia-se agaacutepē A aspiraccedilatildeo aacutespera (lsquo ) indica que a palavra se pronuncia com um som parecido com
o ldquohrdquo em inglecircs (house) ou ldquojrdquo em espanhol (juego) Na transliteraccedilatildeo a aspiraccedilatildeo aacutespera eacute representada pela letra h
Ex o(doj caminho pronuncia-se hodoacutes e se translitera hodoacutes eu(rnikw eu acho pronuncia-se e translitera-se heurisco Quando o u ou o r estatildeo no iniacutecio de uma palavra sempre levam aspiraccedilatildeo aacutespera
Ex r(hma = rhecircma palavra u(pomonh = hupomonē paciecircncia Quando uma palavra leva aspiraccedilatildeo e acento na mesma vogal a maneira de colocaacute-lo
se ilustra nos seguintes exemplos e)xw e(n (um) (Anna (Ana)
TREMA O trema (uml) indica que duas vogais juntas natildeo formam um ditongo e que tambeacutem se
pronunciam separadamente Ex i)sxu+i ischuacute-i prwi+ pro-iacute )Hsai+aj Esa-iacuteas
27
a)skhseij - exerciacutecios
1 a)nagignwske kai grafe (Leia e escreva) o( profhthj (o profeta) o( poihthj (o poeta) o( filosofoj (o filoacutesofo) o( didaskaloj (o professor) o( i)atroj (o meacutedico) 2 GRAFE grafre Escreva (Em letras minuacutesculas) EGW LEGW
IWANNHS ESTI O PROFHTHS
SU EI O POIHTHS
UMEIS ESTE OI FILOSOFOI
EGW EIMI O DIDASKALOS
SINAIS DE PONTUACcedilAtildeO
Port Koinecirc Exemplo Grego Ponto final Deus qeoj Viacutergula Deus qeoj Ponto Viacutergula ou dois pontos ou Deus Deus qeoj Deus qeoj
portuguecircs em grego
ponto final igual
viacutergula igual
ponto e viacutergula
dois pontos
exclamaccedilatildeo
ponto no alto da linha
interrogaccedilatildeo helliphelliphelliphellip (cuidado)
28
DICAS DE LIacuteNGUA PORTUGUESA As Classes de Palavras Frase eacute uma combinaccedilatildeo de palavras organizadas segundo determinadas leis Sua
estrutura elementar apoacuteia-se basicamente em duas classes de palavras o substantivo e o verbo Exs
a O menino brinca Substantivo verbo
b As andorinhas voam Substantivo verbo 1 Substantivo Pertencem a esta classe todas as palavras que designam os seres
em geral as entidades reais ou imaginaacuteveis cadeira Cearaacute anjo alegria 2 Verbo Pertencem a essa classe as palavras que designam as accedilotildees ou processos que
ocorrem com os seres em geral cantar falar desaparecer partir O verbo eacute a uacutenica classe de palavras em que o tempo eacute marcado por uma desinecircncia proacutepria conto (presente indica a accedilatildeo feita no tempo real ) cantava ( preteacuterito [passado] imperfeito indica uma accedilatildeo imperfeita natildeo concluiacuteda ) cantei ( preteacuterito perfeito indica uma accedilatildeo concluiacuteda ) cantarei ( futuro aponta uma accedilatildeo que estaacute por vir ) cantaria ( futuro do preteacuterito indica uma accedilatildeo do passado que visava o futuro)
3 Os sateacutelites do substantivo 31 Adjetivo Classe de palavras que serve para indicar as qualidades as propriedades do
substantivo Exs a Cadeira confortaacutevel b Garoto feliz A locuccedilatildeo adjetiva eacute a expressatildeo formada de preposiccedilatildeo mais substantivo
qualificadora de outro substantivo Exs a Casa de tijolos b copo de cristal 32 Numeral Classe que serve para indicar a quantidade dos substantivos quantos
satildeo eles Exs um dez duacutezia oitenta mileiro O numeral ordinal indica a posiccedilatildeo de certo substantivo numa escala de nuacutemeros
dispostos em seacuterie Exs primeiro trigeacutesimo mileacutesimo 33 Artigo Classe que serve basicamente para indicar se o substantivo eacute concebido com
algo jaacute definido e conhecido previamente ou como algo indefinido e natildeo nomeado anteriormente Exs Havia um menino e um cachorro muito amigos O cachorro chama-se Buck e era da raccedila pastor-alematildeo O menino era contente com seu cachorro
4 Os sateacutelites do verbo 41 Adveacuterbio Pertencem a esta classe as palavras que se associam ao verbo para indicar
as vaacuterias circunstacircncias que envolvem a accedilatildeo (tempo lugar modo causa etc ) Exs O aviatildeo pousou suavemente aqui ontem
29
O aviatildeo pousou suavemente aqui ontem Artigo substantivo verbo adveacuterbio de modo adv de lugar adv de tempo OBS Em alguns casos o adveacuterbio pode modificar um adjetivo ou um outro adveacuterbio Exs a O dia foi bastante agitado b Estou muito bem Adveacuterbio adjetivo adveacuterbio adveacuterbio
A locuccedilatildeo adverbial eacute a expressatildeo formada de preposiccedilatildeo mais substantivo modificadora do verbo Exs A aviatildeo pousou no porta-aviotildees sem atraso Verbo locuccedilatildeo adverbial locuccedilatildeo adverbial 42 Pronome Eacute a classe de palavras que serve para indicar uma das trecircs pessoas
do discurso ou situar alguma coisa em relaccedilatildeo a essas trecircs pessoas Ex Noacutes vocecirc minha aquela algueacutem Existem os pronomes pessoais do caso reto que funcionam com sujeito da oraccedilatildeo (eu tu ele noacutes voacutes eles) e do caso obliacutequo que funcionam com complementos da oraccedilatildeo (me te o a se lhe nos vos os as se lhes mim comigo ti contigo si consigo ele ela noacutes conosco voacutes convosco si consigo eles elas) os demonstrativos (aquele aquela aquilo este essa) os possessivos (meu teu minha nosso vosso) os relativos (que qual) os interrogativos (quem qual ) os de tratamento (Senhor Vossa Excelecircncia)
SUBSTANTIVOS GREGOS
O substantivo e o verbo satildeo palavras principais no discurso As outras satildeo
consideradas auxiliares Eis algumas como exemplo a)nqrwpoj a)ggeloj kosmoj logoj liqoj exprimem substacircncia ndash satildeo substantivos luw legw a(giazw
exprimem accedilatildeo ndash satildeo verbos Os substantivos podem servir como sujeito e objeto ou complemento direto
qeoj a)gapa= a)nqrwpon a)nqrwpoj a)gapa= qeon Suj verbo objeto - sujeito verbo Objeto
a) O grego natildeo utiliza a ordem das palavras na formaccedilatildeo da frase como no portuguecircs pode invertecirc-las Por exemplo sujeito predicado complemento e acessoacuterios Deus ama o mundo
b) Grego qeoj a)gapa= ton kosmon O sujeito eacute qeoj e o objeto direto eacute ton kosmon Ordem inversa ton kosmon a)gapa= o( qeoj O sujeito eacute o( qeoj No final da frase e o objeto direto eacute ton kosmon no princiacutepio Conclusatildeo O sujeito eacute indicado pela terminaccedilatildeo [oj] ndash diz-se nominativo ndash N O objeto direto eacute indicado pela terminaccedilatildeo [on] ndash diz-se acusativo ndash A
30
A mudanccedila de forma dos substantivos chama-se Declinaccedilatildeo CASO Caso Sigla Forma Funccedilatildeo
o)nomastikh Nominativo N oj Sujeito genikh Genitivo G ou= Posse dwtikh Dativo D Objeto indireto ai)tiatikh Acusativo A on Objeto direto
c) Determinar o sujeito e o objeto direto nas seguintes frases qeoj a)gapa= ton ui(on
ton ui(on a)gapa qeoj logon legei o( dou=loj )Ihsou legei logon Declinaccedilatildeo
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoj a palavra genikh Genitivo G ou= logou da palavra dwtikh Dativo D Objeto indireto log agrave palavra ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto on logon a palavra
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoi as palavras genikh Genitivo G wn logwn das palavras dwtikh Dativo D Objeto indireto oij logoij agraves palavras ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto ouj logouj as palavras
O grego modifica a uacuteltima siacutelaba das palavras para indicar a sua funccedilatildeo seja qual for a posiccedilatildeo na frase As formas das declinaccedilotildees chamam-se casos
Caso indica funccedilatildeo Forma Caso Sigla Funccedilatildeo Exemplo traduccedilatildeo oj Nominativo N Sujeito logoj palavra ou Genitivo D logou da palavra Dativo A Objeto indireto log agrave palavra on Acusativo A Objeto direto logon a palavra
Os substantivos terminados em [oj] cumprem sempre a funccedilatildeo de sujeito Os substantivos terminados em [on] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto direto Os substantivos terminados em [] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto indireto
diakonoj legei logon qeou= dou=l O diaacutecono fala a palavra de Deus ao servo Sujeito Verbo Objeto direto Objeto indireto
31
Substantivos satildeo palavras que datildeo nomes aos seres de modo geral eles satildeo flexionados com relaccedilatildeo ao seu gecircnero e ao seu nuacutemero
Gecircnero satildeo flexionados em masculino feminino e ainda o neutro Nuacutemero aleacutem do singular e do plural temos o dual As Declinaccedilotildees Gregas Satildeo modificaccedilotildees sofridos pelo substantivo na uacuteltima siacutelaba dando sua funccedilatildeo
sintaacutetica na frase Nem todos os substantivos satildeo flexionados da mesma forma os que apresentam as mesmas flexotildees satildeo agrupados em declinaccedilotildees Os estudiosos antigos da gramaacutetica relacionaram com pequenas variaccedilotildees dez declinaccedilotildees poreacutem haacute trecircs seacuteculos aconteceu uma mudanccedila e reuniram apenas trecircs satildeo estas
Casos Gregos O grego trabalha com casos para indicar as funccedilotildees sintaacuteticas dos substantivos Estes casos satildeo em nuacutemero de oito Nominativo Genitivo Dativo Acusativo Ablativo Locativo Instrumental e Vocativo Mas eles se apresentam em cinco formas apenas Isso porque alguns possuem a mesma forma o Locativo o Instrumental e o Dativo possuem a mesma terminaccedilatildeo (w w) por isso muitas gramaacuteticas os consideram simplesmente como Dativo Os casos Genitivos e Ablativos possuem a mesma terminaccedilatildeo (ou ou) por isso algumas gramaacuteticas os consideram como Genitivo sendo assim em algumas gramaacuteticas os classifiquem apenas em cinco casos assim vejamos esses casos Nominativo eacute o caso que indica que o substantivo exerce a funccedilatildeo sintaacutetica de sujeito da frase
1 O nominativo o chamado predicativo do sujeito nas frases que possuam predicados nominais Ex a)postoloj a)gei ton filon (o apoacutestolo conduz o amigo) o( qeoj kurioj e)stin (Deus eacute o Senhor)
2 Genitivo eacute o caso usado para indicar que o substantivo tem a ideacuteia de uma posse No portuguecircs natildeo eacute usado este termo Ex gnwskomen ton adelfon tou= a)nqrwpou (Noacutes conhecemos o irmatildeo do homem)
3 Dativo eacute o caso que indica a ideacuteia de interesse pessoal Corresponde ao nosso objeto indireto Ex legw t= a)nqrwp (eu falo ao Homem)
4 Acusativo expressa a ideacuteia de extensatildeo corresponde ao nosso objeto direto Ex a)kouw ton logon (eu ouccedilo a palavra)
5 Vocativo eacute o caso que expressa exclamaccedilatildeo Ex kurie a)koue (Senhor Escuta) 6 Ablativo eacute o caso usado com o substantivo indicar a ideacuteia fundamental de origem
derivaccedilatildeo ou ponto de partida Ex o( nomoj e)rxetai ton qeou= (A lei vem de Deus) 7 Locativo eacute o caso que exprimi a ideacuteia de lugar Ex o( a)nqrwpoj e)stin t=
kosm (o homem estaacute no mundo) 8 Instrumental eacute o caso que tem a ideacuteia do meio atraveacutes do qual a accedilatildeo verbal eacute
realizada Podendo tambeacutem indicar a ideacuteia de associaccedilatildeo ou acompanhamento Ex pempw a)rton t= a)postol (eu envio o patildeo pelo apoacutestolo) legw t= qe (eu falo com Deus)
32
Segunda Declinaccedilatildeo Os substantivos da 2ordf declinaccedilatildeo satildeo os substantivos que tecircm raiz - oooo Eles possuem dois gecircneros o Masculino e o Neutro Os masculinos satildeo aqueles substantivos terminados em ojojojoj e tecircm como paradigma o substantivo logojlogojlogojlogoj Jaacute os de gecircneros Neutros satildeo aqueles terminados em onononon cujo paradigma eacute biblonbiblonbiblonbiblon
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N logoj logoi
GENITIVO genikh G logou logwn
DATIVO dwtikh D log logoij
ACUSATIVO ai)tiatikh A logon logouj
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N biblion biblia GENITIVO genikh G bibliou bibliwn DATIVO dwtikh D bibli biblioij ACUSATIVO ai)tiatikh A biblion biblia
Substantivos Masculinos da 2ordf Declinaccedilatildeo ndash ojojojoj
Substantivos Neutros da 2ordf declinaccedilatildeo - onononon
N logoj Palavra biblion O livro
G logou Da palavra bibliou Do livro
Abl logou Da palavra bibliou Do livro
Loc log Na palavra bibli No livro Inst log Com a pela palavra bibli Com o pelo livro D log Agrave palavra bibli Ao livro
A logon Palavra biblion O livro
Voc loge Palavra biblion livro N logoi Palavras biblia Os livros
G logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Abl logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Loc logoij Nas palavras biblioij Nos livros Inst logoij Com as pelas palavras biblioij Com os pelos livros D logoij Agraves palavras biblioij Aos livros
A logouj Palavras biblia Os livros
Voc logoi Palavras biblia livros
33
Vocabulaacuterio Substantivos masculinos seguem o paradigma logojlogojlogojlogoj
SINGULAR PLURAL N logoj logoi
G logou logwn
D log logoij
A logon logouj
Vocabulaacuterio
Grego Portuguecircs O Nordm de Vezes no NT a(martoloj pecador (hamartiologia) 47 a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)lla Mas (ecircnfase 635) a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) de E mas (2771) diaboloj diabo (175) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 filoj Amigo 29 foboj Medo (Fobia 47) kai E tambeacutem (947) kairoj Tempo 85 karpoj Fruto 66 kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave 45) nomoj Lei (Deutero-nocircmio 194) o)xloj Multidatildeo 174 o)fqalmoj Olho 100 oi)koj Casa 115
34
ou) ou)k ou)x natildeo (1619) ou)ranoj Ceacuteu 272 paraklhtoj Consolador advogado 5 potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) qanatoj Morte (tanatologia)120 qeoj Deus deus (teologia 1314) qronoj Trono 62 stauroj Cruz 28 stefanoj Coroa 18 tufloj Cego 50 u(mnoj Hino 2 ui(oj Filho 374 Xristoj Cristo (ungido crisma 529) xronoj Tempo 54 zh=loj Zelo 16
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a(martoloj a)nqrwpoj a)rtoj a)delfoj
a)mnoj a)postoloj didaskaloj e)piskopoj kosmoj ou)ranoj potamoj qanatoj
Decirc o plural e o singular das seguintes palavras
decirc o plural decirc o singular
oJ a[ggelo oiJ diavkonoi
oJ ajdelfov oiJ douloi
oJ qeov oiJ oi[koi
hJ diavkono aiJ qevoi
hJ h[rhmo aiJ oJdoiv
hJ ceirov aiJ a[mpeloi
to gevno ta ajrniva
to e[qo ta tevkna
35
Vocabulaacuterio Substantivos neutros seguem o paradigma biblionbiblionbiblionbiblion
SINGULAR PLURAL N biblion biblia
G bibliou bibliwn
D bibli biblioij
A biblion biblia
Substantivos neutros Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo musthrion Segredo paidion Crianccedila a)rnion Cordeirinho ploi=on Barco navio biblion Livro probaton Ovelha daimonion Democircnio proswpon Rosto face pessoa e)rgon Obra trabalho sabbaton Saacutebado i(eron Templo shmei=on Sinal eu)aggelion Evangelho sunedrion Sineacutedrio lutron Resgate teknon Filho crianccedila marturion Testemunho
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a)rnion daimonion e)rgon i(eron
eu)aggelion lutron marturion teknon musthrion paidion ploi=on probaton
Primeira declinaccedilatildeo Os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm raiz ndash aaaa Eles possuem
dois gecircneros os femininos e os masculinos Os substantivos femininos 1ordf declinaccedilatildeo estatildeo divididos em dois grupos aqueles
cujas raiacutezes terminam numa vogal ou em rrrr que levam a terminaccedilatildeo aaaa e tem como paradigma o substantivo oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia) e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr que levam a terminaccedilatildeo hhhh e tem como paradigma o substantivo grafhgrafhgrafhgrafh Entretanto os substantivos femininos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm uma pequena exceccedilatildeo com relaccedilatildeo aos chamados substantivos sigmaacuteticos (ssss - jjjj) ou seja todos aqueles que acabam em sigma [glglglglwwww====ssssssssaaaa] Eles sofrem alteraccedilotildees no nominativo e no acusativo singular em vez de seguir o paradigma grafē (grafhgrafhgrafhgrafh) eles seguem o paradigma oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia)
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N oi)kia oi)kiai N grafh grafai G oi)kiaj oi)kiw=n G grafh=j grafw=n D oi)ki oi)kiaij D gra fv= grafai=j A oi)kian oi)kiaj A grafhn grafaj
36
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (aaaa) e seguem o paradigma oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia Substantivos Femininos Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo a(martia Pecado metanoia Arrependimento a)lhqeia Verdade o)milia Conversa a)nomia Iniquumlidade oi)kia Casa basileia Reino o(mologia Confissatildeo diakonia Serviccedilo parousia Vinda diaspora Dispersatildeo sofia Sabedoria e)kklhsia Igreja swthria Salvaccedilatildeo e)paggelia Promessa filadelfia Amor fraternal eu)logia Becircnccedilatildeo louvor h(mera Dia eu)xaristia Gratidatildeo qura Porta kardia Coraccedilatildeo petra Rocha pedra koinwnia Comunhatildeo xara Alegria marturia Testemunho w(ra hora
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N glw=ssa glw=ssai N doca docai
G glwsshj glwssw=n G dochj docwn
D glwssv glwssaij D docv docai=j
A glw=ssan glw=ssaj A docan docaj
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (h) e seguem o paradigma
grafgrafgrafgrafh
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo a)paph Amor o)rgh Ira coacutelera a)delfh Irmatilde parabolh Paraacutebolas a)rxh Princiacutepio proseuxh Oraccedilatildeo diaqhkh Alianccedila sinagwgh Sinagoga didaxh Ensino u(paoh Obediecircncia dikaiosunh Justiccedila u(potagh Submissatildeo ei)rhnh Paz u(pomonh Perseveranccedila e)ntolh Mandamento fulh Tribo e)pistolh Carta epiacutestola fwnh Voz som numfh Noiva yuxh Alma
37
ajgrafhngrafA
ai=jgrafv=grafD
w=ngrafh=jgrafG
aigrafhgrafN
PLURALSINGULAR
RAIZRAIZ
Exerciacutecio - a)skhseij
Decline os seguintes substantivos a)paph a)delfh a)rxh diaqhkh didaxh dikaiosunh ei)rhnh e)ntolh e)pistolh numfh o)rgh parabolh proseuxh sinagwgh u(paoh u(potagh u(pomonh fulh fwnh yuxh
Os substantivos masculinos da 1ordf declinaccedilatildeo tambeacutem satildeo divididos em dois grupos aqueles cujas raiacutezes terminam em vogal (neaniaj) ou em tttt (profprofprofprofhhhh tttthhhhς) levam a terminaccedilatildeo aaaaς e tem como paradigma o substantivo neanianeanianeanianeaniaς e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr levam a terminaccedilatildeo hhhhς e tem como paradigma o substantivo profprofprofprofhhhh tttthhhhς Em siacutentese os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo satildeo os femininos terminados em aaaa e em hhhh e os substantivos masculinos terminados em aaaaς e hhhhjjjj
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N neaniaj neaniai N profhthj profh=tai
G neaniou neaniw=n G profhtou profhtw=n
D neani neaniaij D profhtv profhtaij
A neanian neaniaj A profhthn profhtaj
VOCABULAacuteRIO Todos estes substantivos satildeo masculinos (o() o seguem os paradigmas neaniajprofhthj Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo rsquoHliaj Elias krithj Juiz rsquoHsaiaj Isaiacuteas maqhthj Aluno disciacutepulo neaniaj Moccedilo jovem margarithj Peacuterola Bappisthj Batista mesithj Mediador
38
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo eu)aggelisthj Evangelista poihthj Fazedor Zhlwthj Zeloso profhthj Profeta rsquo Israhlithj Israelita stratiwthj Soldado rsquo Iwannhj Joatildeo u(phrethj Ministro servo klepthj Ladratildeo u(pokithj Hipoacutecrita
a)skhseij Decline os seguintes substantivos neaniaj Bappisthj eu)aggelisthj
klepthj maqhthj profhthj u(phrethj
Terceira Declinaccedilatildeo A 3ordf declinaccedilatildeo grega geralmente eacute conhecida como declinaccedilatildeo consoante pois a maioria dos seus substantivos possuem raiz ndash consoante Eacute a mais difiacutecil das declinaccedilotildees gregas Diferente da 1ordf e da 2ordf declinaccedilatildeo a 3ordf abrange os trecircs gecircneros Feminino Masculino e Neutro
SINGULAR PLURAL
N ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς N ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
V φφφφῶῶῶῶςςςς V φφφφῶῶῶῶτατατατα
A ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς A ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
G τοτοτοτοῦῦῦῦ φωτφωτφωτφωτόόόόςςςς G ττττῶῶῶῶνννν φφφφώώώώτωντωντωντων
D ττττῷῷῷῷ φωτφωτφωτφωτίίίί D τοτοτοτοῖῖῖῖςςςς φφφφώώώώσισισισι
substantivo masculino
substantivo feminino
substantivos neutros
nom oJoJoJoJ lovgo hJhJhJhJ oJdov totototo tevknon ajrnivon
genabl toutoutoutou lovgou thththth oJdou toutoutoutou tevknou ajrnivou
dtlcit twtwtwtw lovgw thththth oJdw twtwtwtw tevknw ajrnivw
acus tontontonton lovgon thnthnthnthn oJdovn totototo tevknon ajrnivon
sing
voc lovge oJdev tevknon ajrnivon
nom oiJoiJoiJoiJ lovgoi aiJaiJaiJaiJ oJdoiv tatatata tevkna ajrniva
genabl twntwntwntwn lovgwn twntwntwntwn oJdwn twntwntwntwn tevknwn ajrnivwn
dtlcit toitoitoitoi lovgoi taitaitaitai oJdoi toitoitoitoi tevknoi ajrnivoi
acus toutoutoutou lovgou tatatata ojdouv tatatata tevkna ajrniva
pl
voc lovgoi oJdovi tevkna ajrniva
39
VERBOS GREGOS
A forma como os verbos satildeo identificados (que eacute a que aparece nos dicionaacuterios) eacute a da primeira pessoa do singular do presente do indicativo da voz ativa Assim e)imi (eu sou) legw (eu falo eu digo)
Os verbos tecircm tempo voz e modo como no portuguecircs Os tempos verbais gregos expressam mais a qualidade da accedilatildeo do que o tempo em que a accedilatildeo acontece Somente no Indicativo eacute que o Presente indica Tempo Presente A ideacuteia principal do Presente eacute que a accedilatildeo eacute contiacutenua ainda em progresso e eacute chamada de Linear ou Durativa
Verbo eacute a palavra que indica accedilatildeo ou estado da accedilatildeo as flexotildees sofridas pelo verbo chamam-se conjugaccedilotildees Eles estatildeo divididos em dois grupos de conjugaccedilotildees o de terminaccedilatildeo wwww (legw) possuindo a maioria dos verbos gregos e o de terminaccedilatildeo mimimimi (e)imi) contendo somente uma minoria
Os verbos gregos como no portuguecircs possuem modificaccedilotildees numeacutericas pessoa (1ordf 2ordf e 3ordf) e nuacutemero (singular e plural)
Tempos Verbais O tempo verbal em grego eacute diferente do portuguecircs aleacutem de indicar a eacutepoca o tempo refere-se principalmente agrave qualidade da accedilatildeo ou seja se a accedilatildeo foi completada ou natildeo A accedilatildeo completa chama-se tambeacutem accedilatildeo pontilear e a incompleta linear que eacute descrita como estando em processo em andamento No grego temos trecircs tempos Primaacuterios Presente Perfeito (Passado) e Futuro E trecircs tempos Secundaacuterios Aoristo Imperfeito e Mais-que-Perfeito
Presente indicam aleacutem de uma accedilatildeo pontilear uma accedilatildeo contiacutenua ou um estado incompleto A accedilatildeo eacute descrita como em progresso em andamento durativa ou linear
Futuro como em portuguecircs indica o que vai acontecer Geralmente expressa a ideia de uma accedilatildeo pontilear mas em alguns casos pode ser durativa
Ex Jesus voltaraacute em gloacuteria Imperfeito expressa uma accedilatildeo que foi contiacutenua por algum tempo no passado mas
que jaacute cessou A accedilatildeo pode ter sido continuada habitual intermitente etc o que eacute determinado pelo contexto e pelo significado do verbo
Ex Jesus proclamava o Reino de Deus
Aoristo Eacute um tempo indefinido Essencialmente ele natildeo tem significaccedilatildeo temporal embora esse significado esteja presente no modo indicativo onde o aoristo tem significaccedilatildeo passada e recebe o (faltou o siacutembolo na apostila) de aumento como o tempo imperfeito
Perfeito Eacute um tempo grego peculiar em sua funccedilatildeo e natildeo encontramos correspondecircncia em nossa liacutengua Ele combina a accedilatildeo pontilear e a linear por expressar geralmente no indicativo o efeito ou estado no presente como resultado de uma accedilatildeo no passado indicando assim a permanecircncia de uma accedilatildeo completa ou um estado presente resultado de uma accedilatildeo passada
Mais-que-Perfeito Associa a accedilatildeo pontilear com a linear soacute que estas accedilotildees satildeo combinadas no passado Tem a mesma ideacuteia do nosso passado imperfeito
40
Modos verbais O modo verbal indica a maneira da afirmaccedilatildeo verbal ou seja como a accedilatildeo eacute realizada Eacute a maneira ou a forma por meio da qual o verbo exprime a accedilatildeo Assim temos o Indicativo Subjuntivo Imperativo Optativo Infiniti vo e o Particiacutepio
1 Indicativo que expressa um fato tido como certo
2 Subjuntivo que enuncia o fato de modo possiacutevel duvidoso
3 Imperativo que expressa ordem proibiccedilatildeo conselho
4 Optativo que expressa desejo opccedilatildeo
5 Infinitivo que eacute considerado como um substantivo-verbal O infinitivo eacute um substantivo-verbal Eacute sempre indeclinaacutevel (o que significa que natildeo tem casos N G D A) Quando eacute antecedido de um artigo definido o artigo eacute sempre neutro singular e eacute declinado segundo a funccedilatildeo do infinitivo
6 Particiacutepio eacute considerado como um adjetivo-verbal
Vozes Verbais A voz verbal indica como a accedilatildeo ou o estado do verbo se refere ao sujeito Natildeo existe accedilatildeo sem causa E a origem desta causa eacute descrita pela voz Em grego como no portuguecircs temos trecircs vozes verbais Ativa Meacutedia (reflexiva) e Passiva
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
raiz terminaccedilatildeo
do VIPMP VIPPM
Traduccedilatildeo
Presente do Indicativo
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
-omai
-h
-etai
-ovmeqa
-esqe
-ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
VIPP eu sou solto
VIPM eu solto para mim eu me solto
VIPP tu eacutes solto
VIPM tu soltas para ti tu te soltas
VIPP ele(a) eacute solto
VIPM ele(a) solta para si ele(ou ele se solta
VIPP noacutes somos soltos
VIPM noacutes soltamos para noacutes noacutes nos soltamos
VIPP voacutes sois soltos
VIPM voacutes soltais para voacutes voacutes vos soltais
VIPP eles(as) satildeo soltos
VIPM eles(as) soltam para si eles(as) se soltam
Ativa onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a algo ou algueacutem Ex louw ndash eu lavo Meacutedia (reflexiva) onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a si mesmo Ex luomai - eu me lavo Passiva onde o sujeito sofre a accedilatildeo Ex louomai ndash eu sou lavado
41
Pres Ativa Traduccedilatildeo Pres Meacutedia Traduccedilatildeo louw Eu lavo luomai Eu me lavo loueij Tu lavas lu$ Tu te lavas louei Ele lava louetai Ele se lava louomen Noacutes lavamos louomeqa Noacutes nos lavamos louete Voacutes lavais louesqe Voacutes vos lavais louousi Eles lavam louontai Eles se lavam
Passiva louomai lou$ louetai louomeqa louesqe louontai
Eu sou lavado Tu eacutes lavado Ele eacute lavado Noacutes somos lavados Voacutes sois lavados Eles satildeo lavados
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
VIPA V = verbo I = Indicativo P = Presente A = Ativa VIPMP V = verbo I = Indicativo P = Presente M = meacutedia P = Passiva Paradigmas de verbos de terminaccedilatildeo -w-w-w-w no VIPA e VIPMP Satildeo formados pela simples adiccedilatildeo da terminaccedilatildeo verbal ao radical Observe que a
vogal temaacutetica eacute considerada como parte da terminaccedilatildeo verbal
luvwluvwluvwluvw ajkouvwajkouvwajkouvwajkouvw ejsqivwejsqivwejsqivwejsqivw e[cwe[cwe[cwe[cw levgwlevgwlevgwlevgw ginwvskwginwvskwginwvskwginwvskw gravfwgravfwgravfwgravfw bavllwbavllwbavllwbavllw
VIPA = R + -w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)
luvw
luvei
luvei
luvomen
luvete
luvousi(n)
ajkouvw
ajkouvei
ajkouvei
ajkouvomen
ajkouvete
ajkouvousi(n)
ejsqivw
ejsqivei
ejsqivei(n)
ejsqivomen
ejsqivete
ejsqiv usi(n)
e[cw
e[cei
e[cei
e[comen
e[cete
e[cousi(n)
levgw
levgei
levgei(n)
levgomen
levgete
levgousi(n)
ginwvskw
ginwvskei
ginwvskei(n)
ginwvskomen
ginwvskete
ginwvskousi(n)
gravfw
gravfei
gravfei(n)
gravfomen
gravfete
gravfousi(n)
bavllw
bavllei
bavllei(n)
bavllomen
bavllete
bavllousi(n)
VIPMP = R + -omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -etai -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
ajkouvomai
ajkouvh
ajkouvetai
ajkouovmeqa
ajkouvesqe
ajkouvontai
ejsqivomai
ejsqivh
ejsqivetai
ejsqiovmeqa
ejsqivesqe
ejsqivontai
e[comai
e[ch
e[cetai
ejcovmeqa
e[cesqe
e[contai
levgomai
levgh
levgetai
legovmeqa
levgesqe
levgontai
ginwvskomai
ginwvskh
ginwvsketai
ginwskovmeqa
ginwvskesqe
ginwvskontai
gravfomai
gravfh
gravfetai
grafovmeqa
gravfesqe
gravfontai
bavllomai
bavllh
bavlletai
ballovmeqa
bavllesqe
bavllontai
42
APLICACcedilAtildeO DA QUALIDADE DA ACcedilAtildeO VERBAL NO TEMPO VERB AL Qualidades Tempos _
Presente _ Mais-que-Perfeito
Imperfeito _ Linear - Pontilear Perfeito Linear
Futuro _ Mais-que-Perfeito
Presente _
Futuro _ Pontilear
Aoristo _
VERBOS Pessoa e Nuacutemero
Assim como no portuguecircs tambeacutem no grego os verbos tecircm terminaccedilotildees pessoais que indicam a pessoa e o nuacutemero do sujeito que executa a accedilatildeo
Exemplo Canto Indica que sou eu (1ordf pessoa do singular) que canta Cantas Indica eacutes tu (2ordf pessoa do singular) que cantas Cantamos Indica que somos noacutes (1ordf pessoa do plural) que cantamos
Mesmo que o sujeito jaacute esteja impliacutecito na terminaccedilatildeo verbal eacute possiacutevel que se
queira destacaacute-lo ou enfatizaacute-lo Nesses casos eacute acrescentado o pronome pessoal Exemplo nenikhka ton kosmon ndash venci o mundo e)gw nenikhka ton kosmon ndash eu venci o mundo
PRONOMES
O pronome eacute a palavra que substitui o nome evitando-lhe a repeticcedilatildeo O nome que eacute substituiacutedo pelo pronome chama-se antecedente o pronome concorda com o seu antecedente em gecircnero e nuacutemero
Em grego quando o pronome pessoal eacute usado eacute para dar ecircnfase Nas formas obliacutequas ele eacute bastante usado no NT
Exemplos
43
Jo 125
Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj
Pronomes pessoais
Pessoa Nuacutemero
su pronome pessoal da 2a pessoa nominativo singular
e)gw eu 1ordf Singular
E por que entatildeo batizas se tu natildeo eacutes o Cristo
su tu 2ordf Singular
Mt 69 Pater h(mw=n o( e)n toi=j ou)ranoi=j au)toj h o Ele ela 3ordf Singular
h(mw=n pronome pessoal da 1a pessoa genitivo plural h(me=ij noacutes 1ordf Plural
Pai nosso que estais nos ceacuteus u(me=ij voacutes 2ordf Plural
au)toi ai a Eles elas 3ordf Plural
PRONOMES
1a Pessoa Singular 1a Pessoa Plural N e)gw eu N h(me=ij noacutes
A e)meme me mim A h(ma=j nos conosco
G e)mou= mou de mim G h(mw=n de noacutes
D e)moimoi para mim D h(mi=n para noacutes
2a Pessoa Singular 2a Pessoa Plural
N su tu N u(me=ij voacutes
A se te ti A u(ma=j vos convosco
G sou= de ti G u(mw=n de voacutes
D soi para ti D u(mi=n para voacutes
3a Pessoa Singular 3a Pessoa Plural N au)toj Ele N au)toi Eles
A au)tou= Dele A au)tw=n Deles
G au)t= A ele G au)toi=j A eles
D au)ton Ele D au)touj Eles PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO luwluwluwluw (soltar) lu w Eu solto estou soltando lu eij Tu soltas estaacutes soltando lu ei Ele solta estaacute soltando lu omen Noacutes soltamos estamos soltando o = vogal temaacutetica lu ete Voacutes soltais estais soltando e = vogal temaacutetica lu ousi(n) Eles soltam estatildeo soltando
44
Pessoa e nuacutemero
portuguecircs grego
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eu
tu
elea
noacutes
voacutes
elesas
falo
falas
fala
falamos
falais
falam
ejgw
su
aujto aujth aujto
hJmei
uJmei
aujtoi aujtai aujta
levgw
levgei
levgei
levgomen
levgete
levgousin
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO a)gwa)gwa)gwa)gw (guiar) a)g w Eu guio estou guiando a)g eij Tu guias estaacutes guiando a)g ei Ele guia estaacute guiando a)g omen Noacutes guiamos estamos guiando a)g ete Voacutes guiais estais guiando a)g ousi(n) Eles guiam estatildeo guiando
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO ballwballwballwballw (jogo) ball w Eu jogo estou jogando ball eij Tu jogas estaacutes jogando ball ei Ele joga estaacute jogando ball omen Noacutes jogamos estamos jogando ball ete Voacutes jogais estais jogando ball ousi(n) Eles jogam estatildeo jogando
FUTURO DO INDICATIVO ATIVO luw (soltar) lu s w Eu soltarei lu s eij Tu soltaraacutes lu s ei Ele soltaraacute lu s omen Noacutes soltaremos lu s ete Voacutes soltareis lu s ousi(n) Eles soltaratildeo
45
luw Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo
1ordfps luw luw luein
2ordfps lueij lu$j lu=e
3ordfps luei lu$ luetw
1ordfpl luomen luwmen
2ordfpl luete luhte luete
3ordfpl luousi luwsi luetwsan
luw Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo
1ordfps luomai luwmai luestai
2ordfps lu$ lu$ luou
3ordfps luetai luhtai luesqw
1ordfpl luomeqa luwmeqa
2ordfpl luesqe luhsqe luesqe
3ordfpl luontai luwntai luesqwsan
luw Imperfeito Ativo
1ordfps e)luon
2ordfps e)luej
3ordfps e)lue
1ordfpl e)luomen
2ordfpl e)luete
3ordfpl e)lue
1ordfps e)luon
luw Imperfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps e)luomen
2ordfps e)luo
3ordfps e)lueto
1ordfpl e)luomeqa
2ordfpl e)luesqe
3ordfpl e)luonto
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Ativo Futuro Ativo
1ordfps lusw lusein
2ordfps luseij
3ordfps lusei
1ordfpl lusomen
2ordfpl lusete
3ordfpl lusousi
46
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Meacutedio Futuro Meacutedio
1ordfps lusomai lusestai
2ordfps lus$
3ordfps lusetai
1ordfpl lusomeqa
2ordfpl lusesqe
3ordfpl lusontai
luw Futuro Passivo Futuro Passivo
1ordfps luqhsomai luqhsesqai
2ordfps luqhs$
3ordfps luqhsetai
1ordfpl luqhsomeqa
2ordfpl luqhsesqe
3ordfpl luqhsontai
luw 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo
1ordfps e)lusa lusw lu=sai
2ordfps e)lusaj lus$j lu=son
3ordfps e)luse lus$ lusatw
1ordfpl e)lusamen luswmen
2ordfpl e)lusate lushte lusate
3ordfpl e)lusan luswsi lusatwsan
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio
1ordfps e)lusamhn luswmai lusasqai
2ordfps e)lusw lus$ lu=sai
3ordfps e)lusato lushtai lusasqw
1ordfpl e)lusameqa luswmeqa
2ordfpl e)lusasqe lushsqe lusasqe
3ordfpl e)lusanto luswntai luasqwsan
luw 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo
1ordfps e)luqhn luqw= luqhnai
2ordfps e)luqhj luqh=j luqhti
3ordfps e)luqh luq$= luqhtw
1ordfpl e)luqhmen luqw=men
2ordfpl e)luqhte luqh=te luqhte
3ordfpl e)luqhsan luqw=si luqhtwsan
47
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo Perfeito Ativo
1ordfps leluka lelukw lelukenai
2ordfps lelukaj leluk$j
3ordfps leluke leluk$
1ordfpl lelukamen lelukwmen
2ordfpl lelukate lelukhte
3ordfpl lelukasi (kan) lelukwsi
luw 1ordm Perfeito Meacutedio e Passivo 1ordmPerfeito Meacutedio e Passivo Perfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps lelumai lelusqai
2ordfps lelusai lu=sai
3ordfps lelutai lusasqw
1ordfpl lelumeqa
2ordfpl lelusqe lusasqe
3ordfpl leluntai luasqwsan
luw Mais que Perfeito Ativo
1ordfps e)lelukein
2ordfps e)lelukate
3ordfps e)lelukate
1ordfpl e)lelukate
2ordfpl e)lelukate
3ordfpl e)lelukate
luw + que Perfeito meacutediopassivo
1ordfps e)lelumhn
2ordfps e)leluso
3ordfps e)leluto
1ordfpl e)lelumeqa
2ordfpl e)lelusqe
3ordfpl e)lelunto
Verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv
Em grego haacute duas conjugaccedilotildees baacutesicas identificadas pelos verbos terminados em -w e -mi Embora os verbos em -w sejam mais comuns e regulares vamos primeiramente abordar o verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv que equivale aos nossos verbos auxiliares ser e estar e tambeacutem existir Como em portuguecircs tambeacutem na liacutengua grega este eacute o principal verbo de ligaccedilatildeo
A forma eijmiv (eu sou estou existo) estaacute na 1ps do VIPA (Presente do Indicativo Ativo) Como este verbo natildeo tem a forma passiva e meacutedia podemos dizer simplesmente VIP
48
VIPA ou VIP IMPERFEITO DO IND AT e)imi (SER)
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eijmiv ei ejstiv(n) ejsmevn ejstev eijsiv(n)
eu sou
tu eacutes
elea eacute
noacutes somos
voacutes sois
elesas satildeo
h)mhn h)=j h)=sqa h)=n h)=meqta h)te h)san
Eu era
Tu eras
Ele era
Noacutes eacuteramos
Voacutes eacutereis
Eles eram
Traduza as frases para o portuguecircs
ejgwv eijmi hJ quvrasum
eijmiv presbuvtero
ajgavph ejstin oJ qeov
oJ qeov ejstin ajgaqov
oiJ douloi tou qeou ejsmen
oJ jIwavnnh ejstin a[nqrwpo
ejgwv eijmiv hJ oJdo kai hJ ajlhvqeia kai hJ zwhv
Terminaccedilotildees Pessoais
O pronome pessoal quase natildeo eacute usado no grego pois as proacuteprias terminaccedilotildees jaacute indicam por si que a pessoa estaacute fazendo a accedilatildeo As terminaccedilotildees para os verbos primaacuterios (presente futuro e perfeito) satildeo w eij ei omen ete ousi
RAIZ TEMA VOGAL TEMAacuteTICA a) RAIZ a primeira pessoa do singular do Presente Ativo do Indicativo eacute a raiz do
verbo b) TEMARADICAL eacute a parte constante (quase sempre) de um verbo c) VOGAL TEMAacuteTICA eacute a vogal colocada entre o Tema e as Terminaccedilotildees
Pessoais que comeccedilam com consoantes O ldquoordquo [oacutemicron] antes de ldquomrdquo e ldquogrdquo e ldquoerdquo antes das outras consoantes
Para conjugar um verbo eacute soacute pegar o Tema adicionar as Terminaccedilotildees Pessoais e
colocar a vogal Temaacutetica onde for necessaacuteria Como exemplo vejamos como seria a conjugaccedilatildeo dos verbos luw e a)kouw
49
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees S 1 lu - w
I 2 lu - eij
N 3 lu - ei
P 1 lu o men
L 2 lu e te
U 3 lu - ousi
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees
S 1 a)kouomai o omai
I 2 a)kouv e v
N 3 a)kouetai e etai
P 1 a)kouomeqa o omeqa
L 2 a)kouesqe e esqe
U 3 a)kouontai o ontai
Conjugando os verbos
Forma no original
Categoria Tempo Modo Voz Pessoa Nuacutemero
Forma no leacutexico
Traduccedilatildeo literal
legei Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg legw Ele dizfala
a)koueij
ginwskomen
qelontai
legei
legousi(n)
legw
blepv
ginwskete
blepomai
xaireij
ei)= Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg e)imi Tu eacutes
ballete
a)geij
a)gapw
50
O nnnn (ny) moacutevel
Na terceira pessoa do singular e do plural o nnnn entre parecircnteses indica que a forma completa pode ser tanto e)sti ei)si quanto e)stin ei)sin As formas sem o nnnn normalmente satildeo usadas se a palavra que segue eacute iniciada por consoante formas com o nnnn satildeo normalmente usadas se a palavra que segue eacute iniciada por vogal ou se a forma verbal finaliza o enunciado Mas o uso natildeo eacute riacutegido haacute muitas exceccedilotildees especialmente em apoio do uso do nnnn
Exemplos yeusthj e)stinnnn kai o( pathr au)tou=
Ele eacute o pai da mentira )Iwannhj ou)k e)stinnnn o( Xritou=
Joatildeo natildeo eacute o Cristo )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin
Eu sou a videira (a) verdadeira e o pai meu o agricultor eacute Traduza as frases para o grego
Deus eacute amor
Joatildeo eacute profeta
Eu estou em casa
Jesus estaacute em casa
Somos seus profetas
Jesus eacute o patildeo da vida
Minha casa eacute na cidade
Somos amigos de Jesus
PRESENTE ATIVO DO INDICATIVO 1 blepw eu vejo 21 legw eu digo 2 ginwskw eu conheccedilo 22 luw eu solto destruo 3 grafw eu escrevo 23 metrew eu meccedilo 4 didaskw eu ensino 24 menw eu permaneccedilo 5 e)xw eu tenho 25 nikaw eu venccedilo 6 khrussw eu prego 26 proskunew eu adoro 7 latreuw eu sirvo 27 oi)kodomew eu construo 8 lambanw eu recebo 28 o(mologew eu confesso
51
9 paideuw eu educo 29 paraggellw eu ordeno 10 a)gapaw eu amo 30 krinw eu julgo 11 a)kouw eu escuto 31 paideuw eu educo 12 a)gw eu guio conduzo 32 e(uriskw eu acho encontro 13 telw eu quero desejo 33 louw eu me banho lavo 14 swzw eu salvo liberto 34 filassw eu guardo 15 kairw eu me alegro 35 grafw eu escrevo 16 a)ggelw eu anuncio 36 e)kballw eu expulso removo 17 qerapeuw eu cuido saro curo 37 e)sqiw eu como 18 a)postelw eu envio 38 diwkw eu persigo sigo 19 e)ggizw eu me aproximo 39 qanatow eu mato 20 tarassw eu agito 40 sunagw Eu reuacuteno convoco
ARTIGOS
PLURALSINGULARNeutFemMascNeutFemMasc
ta tajtouj to thnton
toi=jtai=jtoi=jt=tv= t=
tw=ntw=ntw=ntou= th=j tou=
taai(oi(toh(o(
O artigo Em portuguecircs temos artigos definidos (o a os as) e indefinidos (um uma uns
umas) Em grego existe apenas o artigo definido Assim uma palavra como logoj pode ser traduzida como palavra ou como uma palavra dependendo do contexto Mas o uso do artigo definido em grego corresponde em grande parte ao uso do artigo definido em portuguecircs As diferenccedilas satildeo frequumlentemente muito sutis para serem mencionadas numa introduccedilatildeo Atenccedilatildeo deveraacute ser dada ao modo como o artigo eacute usado nos exerciacutecios de grego e de portuguecircs que seguem e no Novo Testamento
O artigo grego geralmente funciona como o adjetivo concordando com a palavra
que ele modifica em gecircnero nuacutemero e caso
52
masculino feminino neutro
singular plural singular plural singular plural
nom oJ o oiJ os hJ a aiJ as tov oa tav osas
genabl tou do twn dos th da twn das tou doda twn dosdas
dat
loc
inst
tw
ao
no
com o
pelo
toi
aos
nos
com os
pelos
th
agrave
na
com a
pela
tai
agraves
nas
com as
pelas
tw
aoagrave
nona
com oa
peloa
toi
aosagraves
nosnas
com osas
pelosas
acus tovn o touv os thvn a tavv as tov oa tavv osas
Exerciacutecio Coloque os artigos correspondentes para cada substantivo
a[mpelwn (fem) aijwnwn (masc) gevno (neut)
a[nqrwpou a[rcontwn (masc) diavkonwn (fem)
ajpovstolo (masc) ajdelfoi qeoiv (masc)
a[rtou bivon kuvrioi
didavskalou gavmou laov (masc)
doulw doulw (fem) livqon
h[rhmo (fem) e[qo (neut) mhtrov (fem)
qeoiv (fem) h[rhmoi (fem) oJdou (fem)
kavlamoi (masc) qavnatw udatoi (neut)
nuktou (fem) qrovnoi fwtou (neut)
skovtoi (neut) ajrniva ceirov (fem)
PREPOSICcedilOtildeES proj A proj ton potamon Para o rio 4 Acusativo ei)j A ei)j ton potamon Para dentro do rio 4 Acusativo e)n D e)n t= potam= Dentro do rio em o rio 3 Dativo e)k G e)k potamou= Para fora do rio 2 Genitivo a)po G a)po potamou= Partindo do rio 2 genitivo
Preposiccedilatildeo eacute uma palavra que auxilia o substantivo a expressar o seu caso ou funccedilatildeo
na oraccedilatildeo Eacute chamada de ldquopreacute-posiccedilatildeordquo porque geralmente eacute posicionada na frente do
53
substantivo ao qual auxilia expressar a sua funccedilatildeo Ex e)k th=j sunagwgh=j e)celqontej h)=lqon ei)j thn oi)kian Simwnoj kai
)Andreou Saindo da sinagoga foram para a casa de Simatildeo e Andreacute Nota As preposiccedilotildees e)k e ei)j indicam respectivamente que eles saiacuteram de dentro
da sinagoga para dentro da casa Mesmo que uma preposiccedilatildeo sirva para esclarecer o caso natildeo eacute ela quem governa o
caso Muito pelo contraacuterio na liacutengua grega eacute o caso que determina o significado de uma preposiccedilatildeo Isto significa que uma preposiccedilatildeo pode ter um determinado significado quando usada com um certo caso e significado diferentes quando usada com outros casos O significado de uma preposiccedilatildeo depende entatildeo do caso com o qual ela eacute usada Esse detalhe pode ser observado no vocabulaacuterio da liccedilatildeo
3 2
4 e 2
4
4
4
234
234
234
2
24
4
2
24
24
24
54
O quadro das preposiccedilotildees gregas eacute o seguinte Preposiccedilatildeo Caso que rege Traduccedilatildeo
1 ὑπέρ A acima de
2 ἐπί G sobre
3 ὑπό A sob
4 παρά ampamp ampamp D A G ao lado de
5 ἀmicroφί D A G de ambos os lados de
6 πρός A para em direccedilatildeo de
7 εἰς A para dentro de
8 ἐν D em
9 ἐκ ἐξ G de fora de
10 ἀπό G de afastamento de
11 περί A G ao redor de
12 διά ampamp ampamp G atraveacutes de
13 ἀνά A para cima
14 κατά G para baixo
15 ἀντί G contra
16 πρό G antes de
17 ὀπίσω G atraacutes de depois de
18 σύν D com
19 microετά G com D aleacutem de
55
Vamos apresentar algumas palavras portuguesas que usam estas preposiccedilotildees como prefixos Isto poderaacute ajudar a memorizaccedilatildeo 1 hipeacuterbole ὑπέρ + βάλλω que coloca acima de
2 epitaacutefio ἐπί + τάφος que estaacute sobre o tuacutemulo
3 hipoacutecrita ὑπό + κρίνω que distingue (julga) sob
4 paralelo παρά + ἀλλήλων que estaacute ao lado do outro
5 anfiacutebio ἀmicroφί + βίος que vive em ambos (terra e aacutegua)
6 proseacutelito πρός + ἠλύθον que se encaminha para
7 exegeta εἰς + ἡγέοmicroαι que conduz para
8 energia ἐν + ἔργον que tem forccedila em si
9 ecircxodo ἐκἐξ + ὁδός caminho para fora
10 apogeu ἀπό + γῆ longe da terra
11 periacutemetro περί + microέτρον medida em volta de
12 diacircmetro διά + microέτρον medida atraveacutes de
13 Anastaacutecio ἀνά + ἵστηmicroι que ressurgiu
14 catarata κατά + ῥάσσω que se precipita
15 antiacutedoto ἀντί + δίδωmicroι (remeacutedio) dado contra
16 proacute logo πρό + λόγος palavra (dita) antes de
17 opistoacutedomo ὀπισθό + δόmicroος parte posterior de um templo grego
18 sinoacutetico σύν + ὀράω que abarca com um soacute olhar
19 metafiacutesica microετά + φύσις aleacutem da natureza (fiacutesica)
56
2 G (Genitivo)3 D (Dativo)4 A (Acusativo)
Traduza para o portuguecircs (Resposta no 2ordm Vol De James)
1 o( ui(oj ei)=pen ei)mi (Mc 1462) 2 o( ui(oj tou= a)nqrwpou kurioj e)stin (Mc 228) 3 e)rxetai o( a)delfoj o( kaloj (Mc 331) 4 o( a)nqrwpoj e)rxetai (Mc 61) 5 oi( a)nqrwpoi ou)x a(gioi ei)sin (Mc 124) 6 o( qeoj ei)=pen (Mc 219) 7 o( a)ggeloj o( a(gioj ou)k e)rxetai (Mc 838) 8 o(loj o( kosmoj kaloj e)stin (Mc 149) 9 o( ou)ranoj ou) kaloj e)stin (Mc 1331) 10 o( ui(oj tou= qeou= e)stin a)gaqoj (Mc 311)
57
EXERCIacuteCIOS DE GREGO
a) Qual eacute entatildeo o sujeito e qual eacute o objeto das seguintes frases qeoj fala logon (palavra) qeoj ama dou=lon (servo) dou=loj ama qeon qeon ama dou=loj dou=loj fala logon logon fala dou=loj b) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus c) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus d) Traduza podendo incluir um artigo Note N e A qeoj h)gaphsen ton kosmon kosmoj ou)k h)gaphsen qeon Kurioj h)gaphsen dou=lon o( a)nqrwpoj h)gaphsen qeon presbuteron h)gaphsen Kurioj a)postoloj legei logon logon legei diakonoj dou=loj ballei liqon a)nqrwpoj blepei potamon diaboloj ou)k h)gaphsen qeon
e) Traduza Deus amou mundo e homem Homem amou Senhor
Vocabulaacuterio ALMA = yuxh AMIGO = filoj
BATIZAR = baptizw CARNE = sarc
CONSOLADOR = paraklhtoj COMUNHAtildeO = koinwnia
CEacuteU = ou)ranoj BONITO BOM = kaloj
ADAtildeO = )Adam CAMINHO = o(doj
NOIVA = numfh CASA = oi)=koj
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
24
h)=lqen kai oi( i)dioi au)ton ou) parelabon 112 o(soi de e)labon au)ton e)dwken au)toi=j e)cousian tekna qeou= genesqai toi=j pisteuousin ei)j to o)noma au)tou= 113 oi( ou)k e)c ai(matwn ou)de e)k qelhmatoj sarkoj ou)de e)k qelhmatoj a)ndroj a)ll e)k qeou= e)gennhqhsan 114 Kai o( logoj sarc e)geneto kai e)skhnwsen e)n h(mi=n kai e)qeasameqa thn docan au)tou= docan w(j monogenou=j para patroj plhrhj xaritoj kai a)lhqeiaj 115 )Iwannhj marturei= peri au)tou= kai kekragen legwn Ou(=toj h)=n o(n ei)=pon (O o)pisw mou e)rxomenoj e)mprosqen mou gegonen o(ti prw=toj mou h)=n 116 o(ti e)k tou= plhrwmatoj au)tou= h(mei=j pantej e)labomen kai xarin a)nti xaritoj
ACENTOS (TONOI)
O Novo Testamento foi originalmente escrito inteiramente em letras maiuacutesculas Natildeo havia marcas para indicar um tom alto ( acute ) um tom baixo ( ` ) ou um tom ascendente e descendente ( ~ ) O sistema de marcas chamadas de acentos eacute encontrado em manuscrito do nono seacuteculo AD para frente Vocecirc os encontraraacute nos textos impressos do Novo Testamento e pode completar este curso e ler o Novo Testamento sem saber mais nada sobre acentos Aqueles que precisarem de informaccedilotildees adicionais devem consultar as seguintes informaccedilotildees
Em ediccedilotildees impressas do Novo Testamento vocecirc encontraraacute trecircs acentos conhecidos como agudo ( ) [por exemplo ti] grave ( ) [proj] e circunflexo [ =] [a)rxv=] Estes acentos natildeo faziam parte do texto original do Novo Testamento eles aparecem apenas em manuscritos do 9ordm Seacuteculo em diante O sistema idealizado pelos escritores do grego claacutessico como uma ajuda para a pronuacutencia como o ( acute ) indicando um tom alto ( ` ) indicando um tom baixo e [ =] um tom ascendente e descendente
Em uns poucos casos os acentos distinguem palavras que de outra forma pareceriam iguais Por exemplo ei) significa ldquoserdquo mas ei)= ldquoeacutesrdquo Eacute possiacutevel ler o Novo Testamento sem saber nada sobre os acentos As regras de acentuaccedilatildeo satildeo complicadas e a maior parte dos estudantes natildeo precisa aprendecirc-las Para os que tecircm um interesse especial o sumaacuterio seguinte provecirc uma introduccedilatildeo baacutesica
Note que siacutelaba longa eacute geralmente aquela que conteacutem uma vogal longa (h w) ou um ditongo Todavia ai e oi satildeo consideradas curtas quando ocorrem no fim de uma palavra (desta forma a siacutelaba final eacute curta em logogogogoijijijij Em ditongos eacute costume colocar o acento sobre a segunda vogal (tou=to)
Regras baacutesicas de acentuaccedilatildeo
1 O acento pode ser colocado sobre uma das trecircs uacuteltimas siacutelabas da palavra (Jo 13 anta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= ou)de e(n o( gegonen
2 Se a uacuteltima siacutelaba de uma palavra eacute longa o acento pode ser colocado soacute em uma
25
das duas uacuteltimas siacutelabas (pneumata mas pneumaton) 3 O acento circunflexo soacute pode ser colocado sobre uma das duas uacuteltimas siacutelabas da
palavra e soacute sobre uma siacutelaba longa (dw=ma dou= (Romai=oi) 4 Em verbos o acento agudo eacute colocado tatildeo longe do fim da palavra quanto
permitem as regras 1 e 2 (didwmi e(disoun) Quando um verbo eacute contracto e o acento agudo for colocado sobre a vogal contraiacuteda este eacute substituiacutedo por um acento circunflexo sobre a vogal contraiacuteda (filew torna-se filw=)
5 Excetuando-se as regras 1 e 2 natildeo haacute regras para indicar onde os acentos satildeo colocados em substantivos Eacute necessaacuterio aprender a colocar o acento ao aprender-se a palavra Mas note que na maior parte das vezes um substantivo conserva o seu acento nos demais casos na mesma siacutelaba em que ele cai no nominativo (a)rxh a)rxh=j) a menos que outras regras exijam uma mudanccedila (pneu=ma pneumatoj) mas pneumatwn [regra 2])
6 Quando uma palavra que naturalmente leva um acento agudo na uacuteltima siacutelaba eacute seguida por outra na mesma frase o acento agudo eacute substituiacutedo por um acento grave (touj a)delfououououjjjj blepw mas blepw touj a)delfououououjjjj)
7 Em circunstacircncias normais uma palavra leva soacute um acento Haacute contudo diversas palavras curtas (por exemplo e)sti me tij pwj) que lanccedilam o acento que elas teriam para traacutes para a palavra anterior quando isso eacute possiacutevel Por exemplo a)nqtrwpoj tij - um certo homem dou=loj tij ndash um escravo h(yato mou tij ndashalgueacutem me tocou (note que o acento de mou foi lanccedilado para traacutes sobre o h(yato e o acento de tij sobre o mou)
8 Dois acentos agudos natildeo podem ficar sem siacutelabas vizinhas Por isso topoj tij ndash um certo lugar (topoacutej eacute impossiacutevel e entatildeo tij simplesmente perde o acento) Mas onde uma palavra dissiacutelaba natildeo pode lanccedilar seu acento para traacutes ela o reteacutem e)n top= tini h=)n ndash ele estava em certo lugar
9 Palavras que laccedilam seus acentos para traacutes satildeo chamadas de encliacuteticas o( h( oi( ai( ei)j e)n e)k ou) e w(j natildeo tecircm acentos
O acento se coloca em cima da vogal da siacutelaba tocircnica da palavra e no caso de cair sobre um ditongo eacute sempre colocado sobre a sua segunda vogal
Ex lam-ba-nei ton dou=lon a)-kou-w tw=j fwnh=j Quando letras maiuacutesculas satildeo acentuadas a aspiraccedilatildeo e o acento satildeo colocados antes
da letra e natildeo em cima dela Ex )Ihsou= - i)hsou= )Eferoj
As uacutenicas palavras gregas que natildeo recebem acentos satildeo as procliacuteticas e as encliacuteticas Procliacuteticas satildeo as palavras monossilaacutebicas que natildeo tecircm acento proacuteprio e satildeo
pronunciadas junto com a palavra que segue agrave qual estatildeo intimamente ligadas Ex o(o(o(o( logoj e)ke)ke)ke)k qeou=
26
A este grupo pertencem as dez palavras gregas que nunca levam acentos Satildeo elas 1 Quatro formas do artigo o( oi( h( ai( 2 O adveacuterbio de negaccedilatildeo ou) (ou)k ou)x) 3 Trecircs preposiccedilotildees e)n ei)j e)k 4 Duas conjunccedilotildees w(jw(jw(jw(j = como eieieiei( = se
Palavras encliacuteticas Satildeo as palavras monossilaacutebicas e dissilaacutebicas que normalmente perdem seu proacuteprio
acento e se pronunciam junto com a palavra que vem antes porque satildeo consideradas como parte delas
Ex a)gapa=j memememe o(o(o(o( qeoj e)stin a)gaqoj A este grupo pertencem A maioria das formas do verbo ei)mi (eu sou) E a maioria
das formas do verbo fhmi As formas do pronome pessoal mou= = meu moi = para mim sou= = teu soi = para ti se = te
ASPIRACcedilAtildeO
Na liacutengua grega as palavras que comeccedilam com vogal ou ditongo levam um sinal
chamado aspiraccedilatildeo (espiacuterito) Este sinal se coloca sobre a vogal inicial ou caso a palavra comeccedilar com ditongo sobre a segunda vogal deste No caso de a palavra comeccedilar com maiuacutescula se coloca antes dela A aspiraccedilatildeo indica como se pronuncia a palavra
e)xomenoj r(hmata ui(ou= )Abraam A aspiraccedilatildeo branda (rsquo ) natildeo afeta a pronuacutencia e natildeo eacute considerada na transliteraccedilatildeo Ex ou)ranoj ceacuteu pronuncia-se uranoacutes a)gaph amor pronuncia-se agaacutepē A aspiraccedilatildeo aacutespera (lsquo ) indica que a palavra se pronuncia com um som parecido com
o ldquohrdquo em inglecircs (house) ou ldquojrdquo em espanhol (juego) Na transliteraccedilatildeo a aspiraccedilatildeo aacutespera eacute representada pela letra h
Ex o(doj caminho pronuncia-se hodoacutes e se translitera hodoacutes eu(rnikw eu acho pronuncia-se e translitera-se heurisco Quando o u ou o r estatildeo no iniacutecio de uma palavra sempre levam aspiraccedilatildeo aacutespera
Ex r(hma = rhecircma palavra u(pomonh = hupomonē paciecircncia Quando uma palavra leva aspiraccedilatildeo e acento na mesma vogal a maneira de colocaacute-lo
se ilustra nos seguintes exemplos e)xw e(n (um) (Anna (Ana)
TREMA O trema (uml) indica que duas vogais juntas natildeo formam um ditongo e que tambeacutem se
pronunciam separadamente Ex i)sxu+i ischuacute-i prwi+ pro-iacute )Hsai+aj Esa-iacuteas
27
a)skhseij - exerciacutecios
1 a)nagignwske kai grafe (Leia e escreva) o( profhthj (o profeta) o( poihthj (o poeta) o( filosofoj (o filoacutesofo) o( didaskaloj (o professor) o( i)atroj (o meacutedico) 2 GRAFE grafre Escreva (Em letras minuacutesculas) EGW LEGW
IWANNHS ESTI O PROFHTHS
SU EI O POIHTHS
UMEIS ESTE OI FILOSOFOI
EGW EIMI O DIDASKALOS
SINAIS DE PONTUACcedilAtildeO
Port Koinecirc Exemplo Grego Ponto final Deus qeoj Viacutergula Deus qeoj Ponto Viacutergula ou dois pontos ou Deus Deus qeoj Deus qeoj
portuguecircs em grego
ponto final igual
viacutergula igual
ponto e viacutergula
dois pontos
exclamaccedilatildeo
ponto no alto da linha
interrogaccedilatildeo helliphelliphelliphellip (cuidado)
28
DICAS DE LIacuteNGUA PORTUGUESA As Classes de Palavras Frase eacute uma combinaccedilatildeo de palavras organizadas segundo determinadas leis Sua
estrutura elementar apoacuteia-se basicamente em duas classes de palavras o substantivo e o verbo Exs
a O menino brinca Substantivo verbo
b As andorinhas voam Substantivo verbo 1 Substantivo Pertencem a esta classe todas as palavras que designam os seres
em geral as entidades reais ou imaginaacuteveis cadeira Cearaacute anjo alegria 2 Verbo Pertencem a essa classe as palavras que designam as accedilotildees ou processos que
ocorrem com os seres em geral cantar falar desaparecer partir O verbo eacute a uacutenica classe de palavras em que o tempo eacute marcado por uma desinecircncia proacutepria conto (presente indica a accedilatildeo feita no tempo real ) cantava ( preteacuterito [passado] imperfeito indica uma accedilatildeo imperfeita natildeo concluiacuteda ) cantei ( preteacuterito perfeito indica uma accedilatildeo concluiacuteda ) cantarei ( futuro aponta uma accedilatildeo que estaacute por vir ) cantaria ( futuro do preteacuterito indica uma accedilatildeo do passado que visava o futuro)
3 Os sateacutelites do substantivo 31 Adjetivo Classe de palavras que serve para indicar as qualidades as propriedades do
substantivo Exs a Cadeira confortaacutevel b Garoto feliz A locuccedilatildeo adjetiva eacute a expressatildeo formada de preposiccedilatildeo mais substantivo
qualificadora de outro substantivo Exs a Casa de tijolos b copo de cristal 32 Numeral Classe que serve para indicar a quantidade dos substantivos quantos
satildeo eles Exs um dez duacutezia oitenta mileiro O numeral ordinal indica a posiccedilatildeo de certo substantivo numa escala de nuacutemeros
dispostos em seacuterie Exs primeiro trigeacutesimo mileacutesimo 33 Artigo Classe que serve basicamente para indicar se o substantivo eacute concebido com
algo jaacute definido e conhecido previamente ou como algo indefinido e natildeo nomeado anteriormente Exs Havia um menino e um cachorro muito amigos O cachorro chama-se Buck e era da raccedila pastor-alematildeo O menino era contente com seu cachorro
4 Os sateacutelites do verbo 41 Adveacuterbio Pertencem a esta classe as palavras que se associam ao verbo para indicar
as vaacuterias circunstacircncias que envolvem a accedilatildeo (tempo lugar modo causa etc ) Exs O aviatildeo pousou suavemente aqui ontem
29
O aviatildeo pousou suavemente aqui ontem Artigo substantivo verbo adveacuterbio de modo adv de lugar adv de tempo OBS Em alguns casos o adveacuterbio pode modificar um adjetivo ou um outro adveacuterbio Exs a O dia foi bastante agitado b Estou muito bem Adveacuterbio adjetivo adveacuterbio adveacuterbio
A locuccedilatildeo adverbial eacute a expressatildeo formada de preposiccedilatildeo mais substantivo modificadora do verbo Exs A aviatildeo pousou no porta-aviotildees sem atraso Verbo locuccedilatildeo adverbial locuccedilatildeo adverbial 42 Pronome Eacute a classe de palavras que serve para indicar uma das trecircs pessoas
do discurso ou situar alguma coisa em relaccedilatildeo a essas trecircs pessoas Ex Noacutes vocecirc minha aquela algueacutem Existem os pronomes pessoais do caso reto que funcionam com sujeito da oraccedilatildeo (eu tu ele noacutes voacutes eles) e do caso obliacutequo que funcionam com complementos da oraccedilatildeo (me te o a se lhe nos vos os as se lhes mim comigo ti contigo si consigo ele ela noacutes conosco voacutes convosco si consigo eles elas) os demonstrativos (aquele aquela aquilo este essa) os possessivos (meu teu minha nosso vosso) os relativos (que qual) os interrogativos (quem qual ) os de tratamento (Senhor Vossa Excelecircncia)
SUBSTANTIVOS GREGOS
O substantivo e o verbo satildeo palavras principais no discurso As outras satildeo
consideradas auxiliares Eis algumas como exemplo a)nqrwpoj a)ggeloj kosmoj logoj liqoj exprimem substacircncia ndash satildeo substantivos luw legw a(giazw
exprimem accedilatildeo ndash satildeo verbos Os substantivos podem servir como sujeito e objeto ou complemento direto
qeoj a)gapa= a)nqrwpon a)nqrwpoj a)gapa= qeon Suj verbo objeto - sujeito verbo Objeto
a) O grego natildeo utiliza a ordem das palavras na formaccedilatildeo da frase como no portuguecircs pode invertecirc-las Por exemplo sujeito predicado complemento e acessoacuterios Deus ama o mundo
b) Grego qeoj a)gapa= ton kosmon O sujeito eacute qeoj e o objeto direto eacute ton kosmon Ordem inversa ton kosmon a)gapa= o( qeoj O sujeito eacute o( qeoj No final da frase e o objeto direto eacute ton kosmon no princiacutepio Conclusatildeo O sujeito eacute indicado pela terminaccedilatildeo [oj] ndash diz-se nominativo ndash N O objeto direto eacute indicado pela terminaccedilatildeo [on] ndash diz-se acusativo ndash A
30
A mudanccedila de forma dos substantivos chama-se Declinaccedilatildeo CASO Caso Sigla Forma Funccedilatildeo
o)nomastikh Nominativo N oj Sujeito genikh Genitivo G ou= Posse dwtikh Dativo D Objeto indireto ai)tiatikh Acusativo A on Objeto direto
c) Determinar o sujeito e o objeto direto nas seguintes frases qeoj a)gapa= ton ui(on
ton ui(on a)gapa qeoj logon legei o( dou=loj )Ihsou legei logon Declinaccedilatildeo
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoj a palavra genikh Genitivo G ou= logou da palavra dwtikh Dativo D Objeto indireto log agrave palavra ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto on logon a palavra
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoi as palavras genikh Genitivo G wn logwn das palavras dwtikh Dativo D Objeto indireto oij logoij agraves palavras ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto ouj logouj as palavras
O grego modifica a uacuteltima siacutelaba das palavras para indicar a sua funccedilatildeo seja qual for a posiccedilatildeo na frase As formas das declinaccedilotildees chamam-se casos
Caso indica funccedilatildeo Forma Caso Sigla Funccedilatildeo Exemplo traduccedilatildeo oj Nominativo N Sujeito logoj palavra ou Genitivo D logou da palavra Dativo A Objeto indireto log agrave palavra on Acusativo A Objeto direto logon a palavra
Os substantivos terminados em [oj] cumprem sempre a funccedilatildeo de sujeito Os substantivos terminados em [on] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto direto Os substantivos terminados em [] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto indireto
diakonoj legei logon qeou= dou=l O diaacutecono fala a palavra de Deus ao servo Sujeito Verbo Objeto direto Objeto indireto
31
Substantivos satildeo palavras que datildeo nomes aos seres de modo geral eles satildeo flexionados com relaccedilatildeo ao seu gecircnero e ao seu nuacutemero
Gecircnero satildeo flexionados em masculino feminino e ainda o neutro Nuacutemero aleacutem do singular e do plural temos o dual As Declinaccedilotildees Gregas Satildeo modificaccedilotildees sofridos pelo substantivo na uacuteltima siacutelaba dando sua funccedilatildeo
sintaacutetica na frase Nem todos os substantivos satildeo flexionados da mesma forma os que apresentam as mesmas flexotildees satildeo agrupados em declinaccedilotildees Os estudiosos antigos da gramaacutetica relacionaram com pequenas variaccedilotildees dez declinaccedilotildees poreacutem haacute trecircs seacuteculos aconteceu uma mudanccedila e reuniram apenas trecircs satildeo estas
Casos Gregos O grego trabalha com casos para indicar as funccedilotildees sintaacuteticas dos substantivos Estes casos satildeo em nuacutemero de oito Nominativo Genitivo Dativo Acusativo Ablativo Locativo Instrumental e Vocativo Mas eles se apresentam em cinco formas apenas Isso porque alguns possuem a mesma forma o Locativo o Instrumental e o Dativo possuem a mesma terminaccedilatildeo (w w) por isso muitas gramaacuteticas os consideram simplesmente como Dativo Os casos Genitivos e Ablativos possuem a mesma terminaccedilatildeo (ou ou) por isso algumas gramaacuteticas os consideram como Genitivo sendo assim em algumas gramaacuteticas os classifiquem apenas em cinco casos assim vejamos esses casos Nominativo eacute o caso que indica que o substantivo exerce a funccedilatildeo sintaacutetica de sujeito da frase
1 O nominativo o chamado predicativo do sujeito nas frases que possuam predicados nominais Ex a)postoloj a)gei ton filon (o apoacutestolo conduz o amigo) o( qeoj kurioj e)stin (Deus eacute o Senhor)
2 Genitivo eacute o caso usado para indicar que o substantivo tem a ideacuteia de uma posse No portuguecircs natildeo eacute usado este termo Ex gnwskomen ton adelfon tou= a)nqrwpou (Noacutes conhecemos o irmatildeo do homem)
3 Dativo eacute o caso que indica a ideacuteia de interesse pessoal Corresponde ao nosso objeto indireto Ex legw t= a)nqrwp (eu falo ao Homem)
4 Acusativo expressa a ideacuteia de extensatildeo corresponde ao nosso objeto direto Ex a)kouw ton logon (eu ouccedilo a palavra)
5 Vocativo eacute o caso que expressa exclamaccedilatildeo Ex kurie a)koue (Senhor Escuta) 6 Ablativo eacute o caso usado com o substantivo indicar a ideacuteia fundamental de origem
derivaccedilatildeo ou ponto de partida Ex o( nomoj e)rxetai ton qeou= (A lei vem de Deus) 7 Locativo eacute o caso que exprimi a ideacuteia de lugar Ex o( a)nqrwpoj e)stin t=
kosm (o homem estaacute no mundo) 8 Instrumental eacute o caso que tem a ideacuteia do meio atraveacutes do qual a accedilatildeo verbal eacute
realizada Podendo tambeacutem indicar a ideacuteia de associaccedilatildeo ou acompanhamento Ex pempw a)rton t= a)postol (eu envio o patildeo pelo apoacutestolo) legw t= qe (eu falo com Deus)
32
Segunda Declinaccedilatildeo Os substantivos da 2ordf declinaccedilatildeo satildeo os substantivos que tecircm raiz - oooo Eles possuem dois gecircneros o Masculino e o Neutro Os masculinos satildeo aqueles substantivos terminados em ojojojoj e tecircm como paradigma o substantivo logojlogojlogojlogoj Jaacute os de gecircneros Neutros satildeo aqueles terminados em onononon cujo paradigma eacute biblonbiblonbiblonbiblon
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N logoj logoi
GENITIVO genikh G logou logwn
DATIVO dwtikh D log logoij
ACUSATIVO ai)tiatikh A logon logouj
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N biblion biblia GENITIVO genikh G bibliou bibliwn DATIVO dwtikh D bibli biblioij ACUSATIVO ai)tiatikh A biblion biblia
Substantivos Masculinos da 2ordf Declinaccedilatildeo ndash ojojojoj
Substantivos Neutros da 2ordf declinaccedilatildeo - onononon
N logoj Palavra biblion O livro
G logou Da palavra bibliou Do livro
Abl logou Da palavra bibliou Do livro
Loc log Na palavra bibli No livro Inst log Com a pela palavra bibli Com o pelo livro D log Agrave palavra bibli Ao livro
A logon Palavra biblion O livro
Voc loge Palavra biblion livro N logoi Palavras biblia Os livros
G logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Abl logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Loc logoij Nas palavras biblioij Nos livros Inst logoij Com as pelas palavras biblioij Com os pelos livros D logoij Agraves palavras biblioij Aos livros
A logouj Palavras biblia Os livros
Voc logoi Palavras biblia livros
33
Vocabulaacuterio Substantivos masculinos seguem o paradigma logojlogojlogojlogoj
SINGULAR PLURAL N logoj logoi
G logou logwn
D log logoij
A logon logouj
Vocabulaacuterio
Grego Portuguecircs O Nordm de Vezes no NT a(martoloj pecador (hamartiologia) 47 a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)lla Mas (ecircnfase 635) a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) de E mas (2771) diaboloj diabo (175) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 filoj Amigo 29 foboj Medo (Fobia 47) kai E tambeacutem (947) kairoj Tempo 85 karpoj Fruto 66 kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave 45) nomoj Lei (Deutero-nocircmio 194) o)xloj Multidatildeo 174 o)fqalmoj Olho 100 oi)koj Casa 115
34
ou) ou)k ou)x natildeo (1619) ou)ranoj Ceacuteu 272 paraklhtoj Consolador advogado 5 potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) qanatoj Morte (tanatologia)120 qeoj Deus deus (teologia 1314) qronoj Trono 62 stauroj Cruz 28 stefanoj Coroa 18 tufloj Cego 50 u(mnoj Hino 2 ui(oj Filho 374 Xristoj Cristo (ungido crisma 529) xronoj Tempo 54 zh=loj Zelo 16
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a(martoloj a)nqrwpoj a)rtoj a)delfoj
a)mnoj a)postoloj didaskaloj e)piskopoj kosmoj ou)ranoj potamoj qanatoj
Decirc o plural e o singular das seguintes palavras
decirc o plural decirc o singular
oJ a[ggelo oiJ diavkonoi
oJ ajdelfov oiJ douloi
oJ qeov oiJ oi[koi
hJ diavkono aiJ qevoi
hJ h[rhmo aiJ oJdoiv
hJ ceirov aiJ a[mpeloi
to gevno ta ajrniva
to e[qo ta tevkna
35
Vocabulaacuterio Substantivos neutros seguem o paradigma biblionbiblionbiblionbiblion
SINGULAR PLURAL N biblion biblia
G bibliou bibliwn
D bibli biblioij
A biblion biblia
Substantivos neutros Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo musthrion Segredo paidion Crianccedila a)rnion Cordeirinho ploi=on Barco navio biblion Livro probaton Ovelha daimonion Democircnio proswpon Rosto face pessoa e)rgon Obra trabalho sabbaton Saacutebado i(eron Templo shmei=on Sinal eu)aggelion Evangelho sunedrion Sineacutedrio lutron Resgate teknon Filho crianccedila marturion Testemunho
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a)rnion daimonion e)rgon i(eron
eu)aggelion lutron marturion teknon musthrion paidion ploi=on probaton
Primeira declinaccedilatildeo Os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm raiz ndash aaaa Eles possuem
dois gecircneros os femininos e os masculinos Os substantivos femininos 1ordf declinaccedilatildeo estatildeo divididos em dois grupos aqueles
cujas raiacutezes terminam numa vogal ou em rrrr que levam a terminaccedilatildeo aaaa e tem como paradigma o substantivo oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia) e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr que levam a terminaccedilatildeo hhhh e tem como paradigma o substantivo grafhgrafhgrafhgrafh Entretanto os substantivos femininos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm uma pequena exceccedilatildeo com relaccedilatildeo aos chamados substantivos sigmaacuteticos (ssss - jjjj) ou seja todos aqueles que acabam em sigma [glglglglwwww====ssssssssaaaa] Eles sofrem alteraccedilotildees no nominativo e no acusativo singular em vez de seguir o paradigma grafē (grafhgrafhgrafhgrafh) eles seguem o paradigma oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia)
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N oi)kia oi)kiai N grafh grafai G oi)kiaj oi)kiw=n G grafh=j grafw=n D oi)ki oi)kiaij D gra fv= grafai=j A oi)kian oi)kiaj A grafhn grafaj
36
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (aaaa) e seguem o paradigma oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia Substantivos Femininos Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo a(martia Pecado metanoia Arrependimento a)lhqeia Verdade o)milia Conversa a)nomia Iniquumlidade oi)kia Casa basileia Reino o(mologia Confissatildeo diakonia Serviccedilo parousia Vinda diaspora Dispersatildeo sofia Sabedoria e)kklhsia Igreja swthria Salvaccedilatildeo e)paggelia Promessa filadelfia Amor fraternal eu)logia Becircnccedilatildeo louvor h(mera Dia eu)xaristia Gratidatildeo qura Porta kardia Coraccedilatildeo petra Rocha pedra koinwnia Comunhatildeo xara Alegria marturia Testemunho w(ra hora
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N glw=ssa glw=ssai N doca docai
G glwsshj glwssw=n G dochj docwn
D glwssv glwssaij D docv docai=j
A glw=ssan glw=ssaj A docan docaj
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (h) e seguem o paradigma
grafgrafgrafgrafh
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo a)paph Amor o)rgh Ira coacutelera a)delfh Irmatilde parabolh Paraacutebolas a)rxh Princiacutepio proseuxh Oraccedilatildeo diaqhkh Alianccedila sinagwgh Sinagoga didaxh Ensino u(paoh Obediecircncia dikaiosunh Justiccedila u(potagh Submissatildeo ei)rhnh Paz u(pomonh Perseveranccedila e)ntolh Mandamento fulh Tribo e)pistolh Carta epiacutestola fwnh Voz som numfh Noiva yuxh Alma
37
ajgrafhngrafA
ai=jgrafv=grafD
w=ngrafh=jgrafG
aigrafhgrafN
PLURALSINGULAR
RAIZRAIZ
Exerciacutecio - a)skhseij
Decline os seguintes substantivos a)paph a)delfh a)rxh diaqhkh didaxh dikaiosunh ei)rhnh e)ntolh e)pistolh numfh o)rgh parabolh proseuxh sinagwgh u(paoh u(potagh u(pomonh fulh fwnh yuxh
Os substantivos masculinos da 1ordf declinaccedilatildeo tambeacutem satildeo divididos em dois grupos aqueles cujas raiacutezes terminam em vogal (neaniaj) ou em tttt (profprofprofprofhhhh tttthhhhς) levam a terminaccedilatildeo aaaaς e tem como paradigma o substantivo neanianeanianeanianeaniaς e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr levam a terminaccedilatildeo hhhhς e tem como paradigma o substantivo profprofprofprofhhhh tttthhhhς Em siacutentese os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo satildeo os femininos terminados em aaaa e em hhhh e os substantivos masculinos terminados em aaaaς e hhhhjjjj
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N neaniaj neaniai N profhthj profh=tai
G neaniou neaniw=n G profhtou profhtw=n
D neani neaniaij D profhtv profhtaij
A neanian neaniaj A profhthn profhtaj
VOCABULAacuteRIO Todos estes substantivos satildeo masculinos (o() o seguem os paradigmas neaniajprofhthj Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo rsquoHliaj Elias krithj Juiz rsquoHsaiaj Isaiacuteas maqhthj Aluno disciacutepulo neaniaj Moccedilo jovem margarithj Peacuterola Bappisthj Batista mesithj Mediador
38
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo eu)aggelisthj Evangelista poihthj Fazedor Zhlwthj Zeloso profhthj Profeta rsquo Israhlithj Israelita stratiwthj Soldado rsquo Iwannhj Joatildeo u(phrethj Ministro servo klepthj Ladratildeo u(pokithj Hipoacutecrita
a)skhseij Decline os seguintes substantivos neaniaj Bappisthj eu)aggelisthj
klepthj maqhthj profhthj u(phrethj
Terceira Declinaccedilatildeo A 3ordf declinaccedilatildeo grega geralmente eacute conhecida como declinaccedilatildeo consoante pois a maioria dos seus substantivos possuem raiz ndash consoante Eacute a mais difiacutecil das declinaccedilotildees gregas Diferente da 1ordf e da 2ordf declinaccedilatildeo a 3ordf abrange os trecircs gecircneros Feminino Masculino e Neutro
SINGULAR PLURAL
N ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς N ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
V φφφφῶῶῶῶςςςς V φφφφῶῶῶῶτατατατα
A ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς A ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
G τοτοτοτοῦῦῦῦ φωτφωτφωτφωτόόόόςςςς G ττττῶῶῶῶνννν φφφφώώώώτωντωντωντων
D ττττῷῷῷῷ φωτφωτφωτφωτίίίί D τοτοτοτοῖῖῖῖςςςς φφφφώώώώσισισισι
substantivo masculino
substantivo feminino
substantivos neutros
nom oJoJoJoJ lovgo hJhJhJhJ oJdov totototo tevknon ajrnivon
genabl toutoutoutou lovgou thththth oJdou toutoutoutou tevknou ajrnivou
dtlcit twtwtwtw lovgw thththth oJdw twtwtwtw tevknw ajrnivw
acus tontontonton lovgon thnthnthnthn oJdovn totototo tevknon ajrnivon
sing
voc lovge oJdev tevknon ajrnivon
nom oiJoiJoiJoiJ lovgoi aiJaiJaiJaiJ oJdoiv tatatata tevkna ajrniva
genabl twntwntwntwn lovgwn twntwntwntwn oJdwn twntwntwntwn tevknwn ajrnivwn
dtlcit toitoitoitoi lovgoi taitaitaitai oJdoi toitoitoitoi tevknoi ajrnivoi
acus toutoutoutou lovgou tatatata ojdouv tatatata tevkna ajrniva
pl
voc lovgoi oJdovi tevkna ajrniva
39
VERBOS GREGOS
A forma como os verbos satildeo identificados (que eacute a que aparece nos dicionaacuterios) eacute a da primeira pessoa do singular do presente do indicativo da voz ativa Assim e)imi (eu sou) legw (eu falo eu digo)
Os verbos tecircm tempo voz e modo como no portuguecircs Os tempos verbais gregos expressam mais a qualidade da accedilatildeo do que o tempo em que a accedilatildeo acontece Somente no Indicativo eacute que o Presente indica Tempo Presente A ideacuteia principal do Presente eacute que a accedilatildeo eacute contiacutenua ainda em progresso e eacute chamada de Linear ou Durativa
Verbo eacute a palavra que indica accedilatildeo ou estado da accedilatildeo as flexotildees sofridas pelo verbo chamam-se conjugaccedilotildees Eles estatildeo divididos em dois grupos de conjugaccedilotildees o de terminaccedilatildeo wwww (legw) possuindo a maioria dos verbos gregos e o de terminaccedilatildeo mimimimi (e)imi) contendo somente uma minoria
Os verbos gregos como no portuguecircs possuem modificaccedilotildees numeacutericas pessoa (1ordf 2ordf e 3ordf) e nuacutemero (singular e plural)
Tempos Verbais O tempo verbal em grego eacute diferente do portuguecircs aleacutem de indicar a eacutepoca o tempo refere-se principalmente agrave qualidade da accedilatildeo ou seja se a accedilatildeo foi completada ou natildeo A accedilatildeo completa chama-se tambeacutem accedilatildeo pontilear e a incompleta linear que eacute descrita como estando em processo em andamento No grego temos trecircs tempos Primaacuterios Presente Perfeito (Passado) e Futuro E trecircs tempos Secundaacuterios Aoristo Imperfeito e Mais-que-Perfeito
Presente indicam aleacutem de uma accedilatildeo pontilear uma accedilatildeo contiacutenua ou um estado incompleto A accedilatildeo eacute descrita como em progresso em andamento durativa ou linear
Futuro como em portuguecircs indica o que vai acontecer Geralmente expressa a ideia de uma accedilatildeo pontilear mas em alguns casos pode ser durativa
Ex Jesus voltaraacute em gloacuteria Imperfeito expressa uma accedilatildeo que foi contiacutenua por algum tempo no passado mas
que jaacute cessou A accedilatildeo pode ter sido continuada habitual intermitente etc o que eacute determinado pelo contexto e pelo significado do verbo
Ex Jesus proclamava o Reino de Deus
Aoristo Eacute um tempo indefinido Essencialmente ele natildeo tem significaccedilatildeo temporal embora esse significado esteja presente no modo indicativo onde o aoristo tem significaccedilatildeo passada e recebe o (faltou o siacutembolo na apostila) de aumento como o tempo imperfeito
Perfeito Eacute um tempo grego peculiar em sua funccedilatildeo e natildeo encontramos correspondecircncia em nossa liacutengua Ele combina a accedilatildeo pontilear e a linear por expressar geralmente no indicativo o efeito ou estado no presente como resultado de uma accedilatildeo no passado indicando assim a permanecircncia de uma accedilatildeo completa ou um estado presente resultado de uma accedilatildeo passada
Mais-que-Perfeito Associa a accedilatildeo pontilear com a linear soacute que estas accedilotildees satildeo combinadas no passado Tem a mesma ideacuteia do nosso passado imperfeito
40
Modos verbais O modo verbal indica a maneira da afirmaccedilatildeo verbal ou seja como a accedilatildeo eacute realizada Eacute a maneira ou a forma por meio da qual o verbo exprime a accedilatildeo Assim temos o Indicativo Subjuntivo Imperativo Optativo Infiniti vo e o Particiacutepio
1 Indicativo que expressa um fato tido como certo
2 Subjuntivo que enuncia o fato de modo possiacutevel duvidoso
3 Imperativo que expressa ordem proibiccedilatildeo conselho
4 Optativo que expressa desejo opccedilatildeo
5 Infinitivo que eacute considerado como um substantivo-verbal O infinitivo eacute um substantivo-verbal Eacute sempre indeclinaacutevel (o que significa que natildeo tem casos N G D A) Quando eacute antecedido de um artigo definido o artigo eacute sempre neutro singular e eacute declinado segundo a funccedilatildeo do infinitivo
6 Particiacutepio eacute considerado como um adjetivo-verbal
Vozes Verbais A voz verbal indica como a accedilatildeo ou o estado do verbo se refere ao sujeito Natildeo existe accedilatildeo sem causa E a origem desta causa eacute descrita pela voz Em grego como no portuguecircs temos trecircs vozes verbais Ativa Meacutedia (reflexiva) e Passiva
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
raiz terminaccedilatildeo
do VIPMP VIPPM
Traduccedilatildeo
Presente do Indicativo
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
-omai
-h
-etai
-ovmeqa
-esqe
-ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
VIPP eu sou solto
VIPM eu solto para mim eu me solto
VIPP tu eacutes solto
VIPM tu soltas para ti tu te soltas
VIPP ele(a) eacute solto
VIPM ele(a) solta para si ele(ou ele se solta
VIPP noacutes somos soltos
VIPM noacutes soltamos para noacutes noacutes nos soltamos
VIPP voacutes sois soltos
VIPM voacutes soltais para voacutes voacutes vos soltais
VIPP eles(as) satildeo soltos
VIPM eles(as) soltam para si eles(as) se soltam
Ativa onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a algo ou algueacutem Ex louw ndash eu lavo Meacutedia (reflexiva) onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a si mesmo Ex luomai - eu me lavo Passiva onde o sujeito sofre a accedilatildeo Ex louomai ndash eu sou lavado
41
Pres Ativa Traduccedilatildeo Pres Meacutedia Traduccedilatildeo louw Eu lavo luomai Eu me lavo loueij Tu lavas lu$ Tu te lavas louei Ele lava louetai Ele se lava louomen Noacutes lavamos louomeqa Noacutes nos lavamos louete Voacutes lavais louesqe Voacutes vos lavais louousi Eles lavam louontai Eles se lavam
Passiva louomai lou$ louetai louomeqa louesqe louontai
Eu sou lavado Tu eacutes lavado Ele eacute lavado Noacutes somos lavados Voacutes sois lavados Eles satildeo lavados
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
VIPA V = verbo I = Indicativo P = Presente A = Ativa VIPMP V = verbo I = Indicativo P = Presente M = meacutedia P = Passiva Paradigmas de verbos de terminaccedilatildeo -w-w-w-w no VIPA e VIPMP Satildeo formados pela simples adiccedilatildeo da terminaccedilatildeo verbal ao radical Observe que a
vogal temaacutetica eacute considerada como parte da terminaccedilatildeo verbal
luvwluvwluvwluvw ajkouvwajkouvwajkouvwajkouvw ejsqivwejsqivwejsqivwejsqivw e[cwe[cwe[cwe[cw levgwlevgwlevgwlevgw ginwvskwginwvskwginwvskwginwvskw gravfwgravfwgravfwgravfw bavllwbavllwbavllwbavllw
VIPA = R + -w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)
luvw
luvei
luvei
luvomen
luvete
luvousi(n)
ajkouvw
ajkouvei
ajkouvei
ajkouvomen
ajkouvete
ajkouvousi(n)
ejsqivw
ejsqivei
ejsqivei(n)
ejsqivomen
ejsqivete
ejsqiv usi(n)
e[cw
e[cei
e[cei
e[comen
e[cete
e[cousi(n)
levgw
levgei
levgei(n)
levgomen
levgete
levgousi(n)
ginwvskw
ginwvskei
ginwvskei(n)
ginwvskomen
ginwvskete
ginwvskousi(n)
gravfw
gravfei
gravfei(n)
gravfomen
gravfete
gravfousi(n)
bavllw
bavllei
bavllei(n)
bavllomen
bavllete
bavllousi(n)
VIPMP = R + -omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -etai -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
ajkouvomai
ajkouvh
ajkouvetai
ajkouovmeqa
ajkouvesqe
ajkouvontai
ejsqivomai
ejsqivh
ejsqivetai
ejsqiovmeqa
ejsqivesqe
ejsqivontai
e[comai
e[ch
e[cetai
ejcovmeqa
e[cesqe
e[contai
levgomai
levgh
levgetai
legovmeqa
levgesqe
levgontai
ginwvskomai
ginwvskh
ginwvsketai
ginwskovmeqa
ginwvskesqe
ginwvskontai
gravfomai
gravfh
gravfetai
grafovmeqa
gravfesqe
gravfontai
bavllomai
bavllh
bavlletai
ballovmeqa
bavllesqe
bavllontai
42
APLICACcedilAtildeO DA QUALIDADE DA ACcedilAtildeO VERBAL NO TEMPO VERB AL Qualidades Tempos _
Presente _ Mais-que-Perfeito
Imperfeito _ Linear - Pontilear Perfeito Linear
Futuro _ Mais-que-Perfeito
Presente _
Futuro _ Pontilear
Aoristo _
VERBOS Pessoa e Nuacutemero
Assim como no portuguecircs tambeacutem no grego os verbos tecircm terminaccedilotildees pessoais que indicam a pessoa e o nuacutemero do sujeito que executa a accedilatildeo
Exemplo Canto Indica que sou eu (1ordf pessoa do singular) que canta Cantas Indica eacutes tu (2ordf pessoa do singular) que cantas Cantamos Indica que somos noacutes (1ordf pessoa do plural) que cantamos
Mesmo que o sujeito jaacute esteja impliacutecito na terminaccedilatildeo verbal eacute possiacutevel que se
queira destacaacute-lo ou enfatizaacute-lo Nesses casos eacute acrescentado o pronome pessoal Exemplo nenikhka ton kosmon ndash venci o mundo e)gw nenikhka ton kosmon ndash eu venci o mundo
PRONOMES
O pronome eacute a palavra que substitui o nome evitando-lhe a repeticcedilatildeo O nome que eacute substituiacutedo pelo pronome chama-se antecedente o pronome concorda com o seu antecedente em gecircnero e nuacutemero
Em grego quando o pronome pessoal eacute usado eacute para dar ecircnfase Nas formas obliacutequas ele eacute bastante usado no NT
Exemplos
43
Jo 125
Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj
Pronomes pessoais
Pessoa Nuacutemero
su pronome pessoal da 2a pessoa nominativo singular
e)gw eu 1ordf Singular
E por que entatildeo batizas se tu natildeo eacutes o Cristo
su tu 2ordf Singular
Mt 69 Pater h(mw=n o( e)n toi=j ou)ranoi=j au)toj h o Ele ela 3ordf Singular
h(mw=n pronome pessoal da 1a pessoa genitivo plural h(me=ij noacutes 1ordf Plural
Pai nosso que estais nos ceacuteus u(me=ij voacutes 2ordf Plural
au)toi ai a Eles elas 3ordf Plural
PRONOMES
1a Pessoa Singular 1a Pessoa Plural N e)gw eu N h(me=ij noacutes
A e)meme me mim A h(ma=j nos conosco
G e)mou= mou de mim G h(mw=n de noacutes
D e)moimoi para mim D h(mi=n para noacutes
2a Pessoa Singular 2a Pessoa Plural
N su tu N u(me=ij voacutes
A se te ti A u(ma=j vos convosco
G sou= de ti G u(mw=n de voacutes
D soi para ti D u(mi=n para voacutes
3a Pessoa Singular 3a Pessoa Plural N au)toj Ele N au)toi Eles
A au)tou= Dele A au)tw=n Deles
G au)t= A ele G au)toi=j A eles
D au)ton Ele D au)touj Eles PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO luwluwluwluw (soltar) lu w Eu solto estou soltando lu eij Tu soltas estaacutes soltando lu ei Ele solta estaacute soltando lu omen Noacutes soltamos estamos soltando o = vogal temaacutetica lu ete Voacutes soltais estais soltando e = vogal temaacutetica lu ousi(n) Eles soltam estatildeo soltando
44
Pessoa e nuacutemero
portuguecircs grego
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eu
tu
elea
noacutes
voacutes
elesas
falo
falas
fala
falamos
falais
falam
ejgw
su
aujto aujth aujto
hJmei
uJmei
aujtoi aujtai aujta
levgw
levgei
levgei
levgomen
levgete
levgousin
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO a)gwa)gwa)gwa)gw (guiar) a)g w Eu guio estou guiando a)g eij Tu guias estaacutes guiando a)g ei Ele guia estaacute guiando a)g omen Noacutes guiamos estamos guiando a)g ete Voacutes guiais estais guiando a)g ousi(n) Eles guiam estatildeo guiando
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO ballwballwballwballw (jogo) ball w Eu jogo estou jogando ball eij Tu jogas estaacutes jogando ball ei Ele joga estaacute jogando ball omen Noacutes jogamos estamos jogando ball ete Voacutes jogais estais jogando ball ousi(n) Eles jogam estatildeo jogando
FUTURO DO INDICATIVO ATIVO luw (soltar) lu s w Eu soltarei lu s eij Tu soltaraacutes lu s ei Ele soltaraacute lu s omen Noacutes soltaremos lu s ete Voacutes soltareis lu s ousi(n) Eles soltaratildeo
45
luw Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo
1ordfps luw luw luein
2ordfps lueij lu$j lu=e
3ordfps luei lu$ luetw
1ordfpl luomen luwmen
2ordfpl luete luhte luete
3ordfpl luousi luwsi luetwsan
luw Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo
1ordfps luomai luwmai luestai
2ordfps lu$ lu$ luou
3ordfps luetai luhtai luesqw
1ordfpl luomeqa luwmeqa
2ordfpl luesqe luhsqe luesqe
3ordfpl luontai luwntai luesqwsan
luw Imperfeito Ativo
1ordfps e)luon
2ordfps e)luej
3ordfps e)lue
1ordfpl e)luomen
2ordfpl e)luete
3ordfpl e)lue
1ordfps e)luon
luw Imperfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps e)luomen
2ordfps e)luo
3ordfps e)lueto
1ordfpl e)luomeqa
2ordfpl e)luesqe
3ordfpl e)luonto
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Ativo Futuro Ativo
1ordfps lusw lusein
2ordfps luseij
3ordfps lusei
1ordfpl lusomen
2ordfpl lusete
3ordfpl lusousi
46
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Meacutedio Futuro Meacutedio
1ordfps lusomai lusestai
2ordfps lus$
3ordfps lusetai
1ordfpl lusomeqa
2ordfpl lusesqe
3ordfpl lusontai
luw Futuro Passivo Futuro Passivo
1ordfps luqhsomai luqhsesqai
2ordfps luqhs$
3ordfps luqhsetai
1ordfpl luqhsomeqa
2ordfpl luqhsesqe
3ordfpl luqhsontai
luw 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo
1ordfps e)lusa lusw lu=sai
2ordfps e)lusaj lus$j lu=son
3ordfps e)luse lus$ lusatw
1ordfpl e)lusamen luswmen
2ordfpl e)lusate lushte lusate
3ordfpl e)lusan luswsi lusatwsan
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio
1ordfps e)lusamhn luswmai lusasqai
2ordfps e)lusw lus$ lu=sai
3ordfps e)lusato lushtai lusasqw
1ordfpl e)lusameqa luswmeqa
2ordfpl e)lusasqe lushsqe lusasqe
3ordfpl e)lusanto luswntai luasqwsan
luw 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo
1ordfps e)luqhn luqw= luqhnai
2ordfps e)luqhj luqh=j luqhti
3ordfps e)luqh luq$= luqhtw
1ordfpl e)luqhmen luqw=men
2ordfpl e)luqhte luqh=te luqhte
3ordfpl e)luqhsan luqw=si luqhtwsan
47
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo Perfeito Ativo
1ordfps leluka lelukw lelukenai
2ordfps lelukaj leluk$j
3ordfps leluke leluk$
1ordfpl lelukamen lelukwmen
2ordfpl lelukate lelukhte
3ordfpl lelukasi (kan) lelukwsi
luw 1ordm Perfeito Meacutedio e Passivo 1ordmPerfeito Meacutedio e Passivo Perfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps lelumai lelusqai
2ordfps lelusai lu=sai
3ordfps lelutai lusasqw
1ordfpl lelumeqa
2ordfpl lelusqe lusasqe
3ordfpl leluntai luasqwsan
luw Mais que Perfeito Ativo
1ordfps e)lelukein
2ordfps e)lelukate
3ordfps e)lelukate
1ordfpl e)lelukate
2ordfpl e)lelukate
3ordfpl e)lelukate
luw + que Perfeito meacutediopassivo
1ordfps e)lelumhn
2ordfps e)leluso
3ordfps e)leluto
1ordfpl e)lelumeqa
2ordfpl e)lelusqe
3ordfpl e)lelunto
Verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv
Em grego haacute duas conjugaccedilotildees baacutesicas identificadas pelos verbos terminados em -w e -mi Embora os verbos em -w sejam mais comuns e regulares vamos primeiramente abordar o verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv que equivale aos nossos verbos auxiliares ser e estar e tambeacutem existir Como em portuguecircs tambeacutem na liacutengua grega este eacute o principal verbo de ligaccedilatildeo
A forma eijmiv (eu sou estou existo) estaacute na 1ps do VIPA (Presente do Indicativo Ativo) Como este verbo natildeo tem a forma passiva e meacutedia podemos dizer simplesmente VIP
48
VIPA ou VIP IMPERFEITO DO IND AT e)imi (SER)
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eijmiv ei ejstiv(n) ejsmevn ejstev eijsiv(n)
eu sou
tu eacutes
elea eacute
noacutes somos
voacutes sois
elesas satildeo
h)mhn h)=j h)=sqa h)=n h)=meqta h)te h)san
Eu era
Tu eras
Ele era
Noacutes eacuteramos
Voacutes eacutereis
Eles eram
Traduza as frases para o portuguecircs
ejgwv eijmi hJ quvrasum
eijmiv presbuvtero
ajgavph ejstin oJ qeov
oJ qeov ejstin ajgaqov
oiJ douloi tou qeou ejsmen
oJ jIwavnnh ejstin a[nqrwpo
ejgwv eijmiv hJ oJdo kai hJ ajlhvqeia kai hJ zwhv
Terminaccedilotildees Pessoais
O pronome pessoal quase natildeo eacute usado no grego pois as proacuteprias terminaccedilotildees jaacute indicam por si que a pessoa estaacute fazendo a accedilatildeo As terminaccedilotildees para os verbos primaacuterios (presente futuro e perfeito) satildeo w eij ei omen ete ousi
RAIZ TEMA VOGAL TEMAacuteTICA a) RAIZ a primeira pessoa do singular do Presente Ativo do Indicativo eacute a raiz do
verbo b) TEMARADICAL eacute a parte constante (quase sempre) de um verbo c) VOGAL TEMAacuteTICA eacute a vogal colocada entre o Tema e as Terminaccedilotildees
Pessoais que comeccedilam com consoantes O ldquoordquo [oacutemicron] antes de ldquomrdquo e ldquogrdquo e ldquoerdquo antes das outras consoantes
Para conjugar um verbo eacute soacute pegar o Tema adicionar as Terminaccedilotildees Pessoais e
colocar a vogal Temaacutetica onde for necessaacuteria Como exemplo vejamos como seria a conjugaccedilatildeo dos verbos luw e a)kouw
49
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees S 1 lu - w
I 2 lu - eij
N 3 lu - ei
P 1 lu o men
L 2 lu e te
U 3 lu - ousi
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees
S 1 a)kouomai o omai
I 2 a)kouv e v
N 3 a)kouetai e etai
P 1 a)kouomeqa o omeqa
L 2 a)kouesqe e esqe
U 3 a)kouontai o ontai
Conjugando os verbos
Forma no original
Categoria Tempo Modo Voz Pessoa Nuacutemero
Forma no leacutexico
Traduccedilatildeo literal
legei Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg legw Ele dizfala
a)koueij
ginwskomen
qelontai
legei
legousi(n)
legw
blepv
ginwskete
blepomai
xaireij
ei)= Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg e)imi Tu eacutes
ballete
a)geij
a)gapw
50
O nnnn (ny) moacutevel
Na terceira pessoa do singular e do plural o nnnn entre parecircnteses indica que a forma completa pode ser tanto e)sti ei)si quanto e)stin ei)sin As formas sem o nnnn normalmente satildeo usadas se a palavra que segue eacute iniciada por consoante formas com o nnnn satildeo normalmente usadas se a palavra que segue eacute iniciada por vogal ou se a forma verbal finaliza o enunciado Mas o uso natildeo eacute riacutegido haacute muitas exceccedilotildees especialmente em apoio do uso do nnnn
Exemplos yeusthj e)stinnnn kai o( pathr au)tou=
Ele eacute o pai da mentira )Iwannhj ou)k e)stinnnn o( Xritou=
Joatildeo natildeo eacute o Cristo )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin
Eu sou a videira (a) verdadeira e o pai meu o agricultor eacute Traduza as frases para o grego
Deus eacute amor
Joatildeo eacute profeta
Eu estou em casa
Jesus estaacute em casa
Somos seus profetas
Jesus eacute o patildeo da vida
Minha casa eacute na cidade
Somos amigos de Jesus
PRESENTE ATIVO DO INDICATIVO 1 blepw eu vejo 21 legw eu digo 2 ginwskw eu conheccedilo 22 luw eu solto destruo 3 grafw eu escrevo 23 metrew eu meccedilo 4 didaskw eu ensino 24 menw eu permaneccedilo 5 e)xw eu tenho 25 nikaw eu venccedilo 6 khrussw eu prego 26 proskunew eu adoro 7 latreuw eu sirvo 27 oi)kodomew eu construo 8 lambanw eu recebo 28 o(mologew eu confesso
51
9 paideuw eu educo 29 paraggellw eu ordeno 10 a)gapaw eu amo 30 krinw eu julgo 11 a)kouw eu escuto 31 paideuw eu educo 12 a)gw eu guio conduzo 32 e(uriskw eu acho encontro 13 telw eu quero desejo 33 louw eu me banho lavo 14 swzw eu salvo liberto 34 filassw eu guardo 15 kairw eu me alegro 35 grafw eu escrevo 16 a)ggelw eu anuncio 36 e)kballw eu expulso removo 17 qerapeuw eu cuido saro curo 37 e)sqiw eu como 18 a)postelw eu envio 38 diwkw eu persigo sigo 19 e)ggizw eu me aproximo 39 qanatow eu mato 20 tarassw eu agito 40 sunagw Eu reuacuteno convoco
ARTIGOS
PLURALSINGULARNeutFemMascNeutFemMasc
ta tajtouj to thnton
toi=jtai=jtoi=jt=tv= t=
tw=ntw=ntw=ntou= th=j tou=
taai(oi(toh(o(
O artigo Em portuguecircs temos artigos definidos (o a os as) e indefinidos (um uma uns
umas) Em grego existe apenas o artigo definido Assim uma palavra como logoj pode ser traduzida como palavra ou como uma palavra dependendo do contexto Mas o uso do artigo definido em grego corresponde em grande parte ao uso do artigo definido em portuguecircs As diferenccedilas satildeo frequumlentemente muito sutis para serem mencionadas numa introduccedilatildeo Atenccedilatildeo deveraacute ser dada ao modo como o artigo eacute usado nos exerciacutecios de grego e de portuguecircs que seguem e no Novo Testamento
O artigo grego geralmente funciona como o adjetivo concordando com a palavra
que ele modifica em gecircnero nuacutemero e caso
52
masculino feminino neutro
singular plural singular plural singular plural
nom oJ o oiJ os hJ a aiJ as tov oa tav osas
genabl tou do twn dos th da twn das tou doda twn dosdas
dat
loc
inst
tw
ao
no
com o
pelo
toi
aos
nos
com os
pelos
th
agrave
na
com a
pela
tai
agraves
nas
com as
pelas
tw
aoagrave
nona
com oa
peloa
toi
aosagraves
nosnas
com osas
pelosas
acus tovn o touv os thvn a tavv as tov oa tavv osas
Exerciacutecio Coloque os artigos correspondentes para cada substantivo
a[mpelwn (fem) aijwnwn (masc) gevno (neut)
a[nqrwpou a[rcontwn (masc) diavkonwn (fem)
ajpovstolo (masc) ajdelfoi qeoiv (masc)
a[rtou bivon kuvrioi
didavskalou gavmou laov (masc)
doulw doulw (fem) livqon
h[rhmo (fem) e[qo (neut) mhtrov (fem)
qeoiv (fem) h[rhmoi (fem) oJdou (fem)
kavlamoi (masc) qavnatw udatoi (neut)
nuktou (fem) qrovnoi fwtou (neut)
skovtoi (neut) ajrniva ceirov (fem)
PREPOSICcedilOtildeES proj A proj ton potamon Para o rio 4 Acusativo ei)j A ei)j ton potamon Para dentro do rio 4 Acusativo e)n D e)n t= potam= Dentro do rio em o rio 3 Dativo e)k G e)k potamou= Para fora do rio 2 Genitivo a)po G a)po potamou= Partindo do rio 2 genitivo
Preposiccedilatildeo eacute uma palavra que auxilia o substantivo a expressar o seu caso ou funccedilatildeo
na oraccedilatildeo Eacute chamada de ldquopreacute-posiccedilatildeordquo porque geralmente eacute posicionada na frente do
53
substantivo ao qual auxilia expressar a sua funccedilatildeo Ex e)k th=j sunagwgh=j e)celqontej h)=lqon ei)j thn oi)kian Simwnoj kai
)Andreou Saindo da sinagoga foram para a casa de Simatildeo e Andreacute Nota As preposiccedilotildees e)k e ei)j indicam respectivamente que eles saiacuteram de dentro
da sinagoga para dentro da casa Mesmo que uma preposiccedilatildeo sirva para esclarecer o caso natildeo eacute ela quem governa o
caso Muito pelo contraacuterio na liacutengua grega eacute o caso que determina o significado de uma preposiccedilatildeo Isto significa que uma preposiccedilatildeo pode ter um determinado significado quando usada com um certo caso e significado diferentes quando usada com outros casos O significado de uma preposiccedilatildeo depende entatildeo do caso com o qual ela eacute usada Esse detalhe pode ser observado no vocabulaacuterio da liccedilatildeo
3 2
4 e 2
4
4
4
234
234
234
2
24
4
2
24
24
24
54
O quadro das preposiccedilotildees gregas eacute o seguinte Preposiccedilatildeo Caso que rege Traduccedilatildeo
1 ὑπέρ A acima de
2 ἐπί G sobre
3 ὑπό A sob
4 παρά ampamp ampamp D A G ao lado de
5 ἀmicroφί D A G de ambos os lados de
6 πρός A para em direccedilatildeo de
7 εἰς A para dentro de
8 ἐν D em
9 ἐκ ἐξ G de fora de
10 ἀπό G de afastamento de
11 περί A G ao redor de
12 διά ampamp ampamp G atraveacutes de
13 ἀνά A para cima
14 κατά G para baixo
15 ἀντί G contra
16 πρό G antes de
17 ὀπίσω G atraacutes de depois de
18 σύν D com
19 microετά G com D aleacutem de
55
Vamos apresentar algumas palavras portuguesas que usam estas preposiccedilotildees como prefixos Isto poderaacute ajudar a memorizaccedilatildeo 1 hipeacuterbole ὑπέρ + βάλλω que coloca acima de
2 epitaacutefio ἐπί + τάφος que estaacute sobre o tuacutemulo
3 hipoacutecrita ὑπό + κρίνω que distingue (julga) sob
4 paralelo παρά + ἀλλήλων que estaacute ao lado do outro
5 anfiacutebio ἀmicroφί + βίος que vive em ambos (terra e aacutegua)
6 proseacutelito πρός + ἠλύθον que se encaminha para
7 exegeta εἰς + ἡγέοmicroαι que conduz para
8 energia ἐν + ἔργον que tem forccedila em si
9 ecircxodo ἐκἐξ + ὁδός caminho para fora
10 apogeu ἀπό + γῆ longe da terra
11 periacutemetro περί + microέτρον medida em volta de
12 diacircmetro διά + microέτρον medida atraveacutes de
13 Anastaacutecio ἀνά + ἵστηmicroι que ressurgiu
14 catarata κατά + ῥάσσω que se precipita
15 antiacutedoto ἀντί + δίδωmicroι (remeacutedio) dado contra
16 proacute logo πρό + λόγος palavra (dita) antes de
17 opistoacutedomo ὀπισθό + δόmicroος parte posterior de um templo grego
18 sinoacutetico σύν + ὀράω que abarca com um soacute olhar
19 metafiacutesica microετά + φύσις aleacutem da natureza (fiacutesica)
56
2 G (Genitivo)3 D (Dativo)4 A (Acusativo)
Traduza para o portuguecircs (Resposta no 2ordm Vol De James)
1 o( ui(oj ei)=pen ei)mi (Mc 1462) 2 o( ui(oj tou= a)nqrwpou kurioj e)stin (Mc 228) 3 e)rxetai o( a)delfoj o( kaloj (Mc 331) 4 o( a)nqrwpoj e)rxetai (Mc 61) 5 oi( a)nqrwpoi ou)x a(gioi ei)sin (Mc 124) 6 o( qeoj ei)=pen (Mc 219) 7 o( a)ggeloj o( a(gioj ou)k e)rxetai (Mc 838) 8 o(loj o( kosmoj kaloj e)stin (Mc 149) 9 o( ou)ranoj ou) kaloj e)stin (Mc 1331) 10 o( ui(oj tou= qeou= e)stin a)gaqoj (Mc 311)
57
EXERCIacuteCIOS DE GREGO
a) Qual eacute entatildeo o sujeito e qual eacute o objeto das seguintes frases qeoj fala logon (palavra) qeoj ama dou=lon (servo) dou=loj ama qeon qeon ama dou=loj dou=loj fala logon logon fala dou=loj b) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus c) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus d) Traduza podendo incluir um artigo Note N e A qeoj h)gaphsen ton kosmon kosmoj ou)k h)gaphsen qeon Kurioj h)gaphsen dou=lon o( a)nqrwpoj h)gaphsen qeon presbuteron h)gaphsen Kurioj a)postoloj legei logon logon legei diakonoj dou=loj ballei liqon a)nqrwpoj blepei potamon diaboloj ou)k h)gaphsen qeon
e) Traduza Deus amou mundo e homem Homem amou Senhor
Vocabulaacuterio ALMA = yuxh AMIGO = filoj
BATIZAR = baptizw CARNE = sarc
CONSOLADOR = paraklhtoj COMUNHAtildeO = koinwnia
CEacuteU = ou)ranoj BONITO BOM = kaloj
ADAtildeO = )Adam CAMINHO = o(doj
NOIVA = numfh CASA = oi)=koj
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
25
das duas uacuteltimas siacutelabas (pneumata mas pneumaton) 3 O acento circunflexo soacute pode ser colocado sobre uma das duas uacuteltimas siacutelabas da
palavra e soacute sobre uma siacutelaba longa (dw=ma dou= (Romai=oi) 4 Em verbos o acento agudo eacute colocado tatildeo longe do fim da palavra quanto
permitem as regras 1 e 2 (didwmi e(disoun) Quando um verbo eacute contracto e o acento agudo for colocado sobre a vogal contraiacuteda este eacute substituiacutedo por um acento circunflexo sobre a vogal contraiacuteda (filew torna-se filw=)
5 Excetuando-se as regras 1 e 2 natildeo haacute regras para indicar onde os acentos satildeo colocados em substantivos Eacute necessaacuterio aprender a colocar o acento ao aprender-se a palavra Mas note que na maior parte das vezes um substantivo conserva o seu acento nos demais casos na mesma siacutelaba em que ele cai no nominativo (a)rxh a)rxh=j) a menos que outras regras exijam uma mudanccedila (pneu=ma pneumatoj) mas pneumatwn [regra 2])
6 Quando uma palavra que naturalmente leva um acento agudo na uacuteltima siacutelaba eacute seguida por outra na mesma frase o acento agudo eacute substituiacutedo por um acento grave (touj a)delfououououjjjj blepw mas blepw touj a)delfououououjjjj)
7 Em circunstacircncias normais uma palavra leva soacute um acento Haacute contudo diversas palavras curtas (por exemplo e)sti me tij pwj) que lanccedilam o acento que elas teriam para traacutes para a palavra anterior quando isso eacute possiacutevel Por exemplo a)nqtrwpoj tij - um certo homem dou=loj tij ndash um escravo h(yato mou tij ndashalgueacutem me tocou (note que o acento de mou foi lanccedilado para traacutes sobre o h(yato e o acento de tij sobre o mou)
8 Dois acentos agudos natildeo podem ficar sem siacutelabas vizinhas Por isso topoj tij ndash um certo lugar (topoacutej eacute impossiacutevel e entatildeo tij simplesmente perde o acento) Mas onde uma palavra dissiacutelaba natildeo pode lanccedilar seu acento para traacutes ela o reteacutem e)n top= tini h=)n ndash ele estava em certo lugar
9 Palavras que laccedilam seus acentos para traacutes satildeo chamadas de encliacuteticas o( h( oi( ai( ei)j e)n e)k ou) e w(j natildeo tecircm acentos
O acento se coloca em cima da vogal da siacutelaba tocircnica da palavra e no caso de cair sobre um ditongo eacute sempre colocado sobre a sua segunda vogal
Ex lam-ba-nei ton dou=lon a)-kou-w tw=j fwnh=j Quando letras maiuacutesculas satildeo acentuadas a aspiraccedilatildeo e o acento satildeo colocados antes
da letra e natildeo em cima dela Ex )Ihsou= - i)hsou= )Eferoj
As uacutenicas palavras gregas que natildeo recebem acentos satildeo as procliacuteticas e as encliacuteticas Procliacuteticas satildeo as palavras monossilaacutebicas que natildeo tecircm acento proacuteprio e satildeo
pronunciadas junto com a palavra que segue agrave qual estatildeo intimamente ligadas Ex o(o(o(o( logoj e)ke)ke)ke)k qeou=
26
A este grupo pertencem as dez palavras gregas que nunca levam acentos Satildeo elas 1 Quatro formas do artigo o( oi( h( ai( 2 O adveacuterbio de negaccedilatildeo ou) (ou)k ou)x) 3 Trecircs preposiccedilotildees e)n ei)j e)k 4 Duas conjunccedilotildees w(jw(jw(jw(j = como eieieiei( = se
Palavras encliacuteticas Satildeo as palavras monossilaacutebicas e dissilaacutebicas que normalmente perdem seu proacuteprio
acento e se pronunciam junto com a palavra que vem antes porque satildeo consideradas como parte delas
Ex a)gapa=j memememe o(o(o(o( qeoj e)stin a)gaqoj A este grupo pertencem A maioria das formas do verbo ei)mi (eu sou) E a maioria
das formas do verbo fhmi As formas do pronome pessoal mou= = meu moi = para mim sou= = teu soi = para ti se = te
ASPIRACcedilAtildeO
Na liacutengua grega as palavras que comeccedilam com vogal ou ditongo levam um sinal
chamado aspiraccedilatildeo (espiacuterito) Este sinal se coloca sobre a vogal inicial ou caso a palavra comeccedilar com ditongo sobre a segunda vogal deste No caso de a palavra comeccedilar com maiuacutescula se coloca antes dela A aspiraccedilatildeo indica como se pronuncia a palavra
e)xomenoj r(hmata ui(ou= )Abraam A aspiraccedilatildeo branda (rsquo ) natildeo afeta a pronuacutencia e natildeo eacute considerada na transliteraccedilatildeo Ex ou)ranoj ceacuteu pronuncia-se uranoacutes a)gaph amor pronuncia-se agaacutepē A aspiraccedilatildeo aacutespera (lsquo ) indica que a palavra se pronuncia com um som parecido com
o ldquohrdquo em inglecircs (house) ou ldquojrdquo em espanhol (juego) Na transliteraccedilatildeo a aspiraccedilatildeo aacutespera eacute representada pela letra h
Ex o(doj caminho pronuncia-se hodoacutes e se translitera hodoacutes eu(rnikw eu acho pronuncia-se e translitera-se heurisco Quando o u ou o r estatildeo no iniacutecio de uma palavra sempre levam aspiraccedilatildeo aacutespera
Ex r(hma = rhecircma palavra u(pomonh = hupomonē paciecircncia Quando uma palavra leva aspiraccedilatildeo e acento na mesma vogal a maneira de colocaacute-lo
se ilustra nos seguintes exemplos e)xw e(n (um) (Anna (Ana)
TREMA O trema (uml) indica que duas vogais juntas natildeo formam um ditongo e que tambeacutem se
pronunciam separadamente Ex i)sxu+i ischuacute-i prwi+ pro-iacute )Hsai+aj Esa-iacuteas
27
a)skhseij - exerciacutecios
1 a)nagignwske kai grafe (Leia e escreva) o( profhthj (o profeta) o( poihthj (o poeta) o( filosofoj (o filoacutesofo) o( didaskaloj (o professor) o( i)atroj (o meacutedico) 2 GRAFE grafre Escreva (Em letras minuacutesculas) EGW LEGW
IWANNHS ESTI O PROFHTHS
SU EI O POIHTHS
UMEIS ESTE OI FILOSOFOI
EGW EIMI O DIDASKALOS
SINAIS DE PONTUACcedilAtildeO
Port Koinecirc Exemplo Grego Ponto final Deus qeoj Viacutergula Deus qeoj Ponto Viacutergula ou dois pontos ou Deus Deus qeoj Deus qeoj
portuguecircs em grego
ponto final igual
viacutergula igual
ponto e viacutergula
dois pontos
exclamaccedilatildeo
ponto no alto da linha
interrogaccedilatildeo helliphelliphelliphellip (cuidado)
28
DICAS DE LIacuteNGUA PORTUGUESA As Classes de Palavras Frase eacute uma combinaccedilatildeo de palavras organizadas segundo determinadas leis Sua
estrutura elementar apoacuteia-se basicamente em duas classes de palavras o substantivo e o verbo Exs
a O menino brinca Substantivo verbo
b As andorinhas voam Substantivo verbo 1 Substantivo Pertencem a esta classe todas as palavras que designam os seres
em geral as entidades reais ou imaginaacuteveis cadeira Cearaacute anjo alegria 2 Verbo Pertencem a essa classe as palavras que designam as accedilotildees ou processos que
ocorrem com os seres em geral cantar falar desaparecer partir O verbo eacute a uacutenica classe de palavras em que o tempo eacute marcado por uma desinecircncia proacutepria conto (presente indica a accedilatildeo feita no tempo real ) cantava ( preteacuterito [passado] imperfeito indica uma accedilatildeo imperfeita natildeo concluiacuteda ) cantei ( preteacuterito perfeito indica uma accedilatildeo concluiacuteda ) cantarei ( futuro aponta uma accedilatildeo que estaacute por vir ) cantaria ( futuro do preteacuterito indica uma accedilatildeo do passado que visava o futuro)
3 Os sateacutelites do substantivo 31 Adjetivo Classe de palavras que serve para indicar as qualidades as propriedades do
substantivo Exs a Cadeira confortaacutevel b Garoto feliz A locuccedilatildeo adjetiva eacute a expressatildeo formada de preposiccedilatildeo mais substantivo
qualificadora de outro substantivo Exs a Casa de tijolos b copo de cristal 32 Numeral Classe que serve para indicar a quantidade dos substantivos quantos
satildeo eles Exs um dez duacutezia oitenta mileiro O numeral ordinal indica a posiccedilatildeo de certo substantivo numa escala de nuacutemeros
dispostos em seacuterie Exs primeiro trigeacutesimo mileacutesimo 33 Artigo Classe que serve basicamente para indicar se o substantivo eacute concebido com
algo jaacute definido e conhecido previamente ou como algo indefinido e natildeo nomeado anteriormente Exs Havia um menino e um cachorro muito amigos O cachorro chama-se Buck e era da raccedila pastor-alematildeo O menino era contente com seu cachorro
4 Os sateacutelites do verbo 41 Adveacuterbio Pertencem a esta classe as palavras que se associam ao verbo para indicar
as vaacuterias circunstacircncias que envolvem a accedilatildeo (tempo lugar modo causa etc ) Exs O aviatildeo pousou suavemente aqui ontem
29
O aviatildeo pousou suavemente aqui ontem Artigo substantivo verbo adveacuterbio de modo adv de lugar adv de tempo OBS Em alguns casos o adveacuterbio pode modificar um adjetivo ou um outro adveacuterbio Exs a O dia foi bastante agitado b Estou muito bem Adveacuterbio adjetivo adveacuterbio adveacuterbio
A locuccedilatildeo adverbial eacute a expressatildeo formada de preposiccedilatildeo mais substantivo modificadora do verbo Exs A aviatildeo pousou no porta-aviotildees sem atraso Verbo locuccedilatildeo adverbial locuccedilatildeo adverbial 42 Pronome Eacute a classe de palavras que serve para indicar uma das trecircs pessoas
do discurso ou situar alguma coisa em relaccedilatildeo a essas trecircs pessoas Ex Noacutes vocecirc minha aquela algueacutem Existem os pronomes pessoais do caso reto que funcionam com sujeito da oraccedilatildeo (eu tu ele noacutes voacutes eles) e do caso obliacutequo que funcionam com complementos da oraccedilatildeo (me te o a se lhe nos vos os as se lhes mim comigo ti contigo si consigo ele ela noacutes conosco voacutes convosco si consigo eles elas) os demonstrativos (aquele aquela aquilo este essa) os possessivos (meu teu minha nosso vosso) os relativos (que qual) os interrogativos (quem qual ) os de tratamento (Senhor Vossa Excelecircncia)
SUBSTANTIVOS GREGOS
O substantivo e o verbo satildeo palavras principais no discurso As outras satildeo
consideradas auxiliares Eis algumas como exemplo a)nqrwpoj a)ggeloj kosmoj logoj liqoj exprimem substacircncia ndash satildeo substantivos luw legw a(giazw
exprimem accedilatildeo ndash satildeo verbos Os substantivos podem servir como sujeito e objeto ou complemento direto
qeoj a)gapa= a)nqrwpon a)nqrwpoj a)gapa= qeon Suj verbo objeto - sujeito verbo Objeto
a) O grego natildeo utiliza a ordem das palavras na formaccedilatildeo da frase como no portuguecircs pode invertecirc-las Por exemplo sujeito predicado complemento e acessoacuterios Deus ama o mundo
b) Grego qeoj a)gapa= ton kosmon O sujeito eacute qeoj e o objeto direto eacute ton kosmon Ordem inversa ton kosmon a)gapa= o( qeoj O sujeito eacute o( qeoj No final da frase e o objeto direto eacute ton kosmon no princiacutepio Conclusatildeo O sujeito eacute indicado pela terminaccedilatildeo [oj] ndash diz-se nominativo ndash N O objeto direto eacute indicado pela terminaccedilatildeo [on] ndash diz-se acusativo ndash A
30
A mudanccedila de forma dos substantivos chama-se Declinaccedilatildeo CASO Caso Sigla Forma Funccedilatildeo
o)nomastikh Nominativo N oj Sujeito genikh Genitivo G ou= Posse dwtikh Dativo D Objeto indireto ai)tiatikh Acusativo A on Objeto direto
c) Determinar o sujeito e o objeto direto nas seguintes frases qeoj a)gapa= ton ui(on
ton ui(on a)gapa qeoj logon legei o( dou=loj )Ihsou legei logon Declinaccedilatildeo
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoj a palavra genikh Genitivo G ou= logou da palavra dwtikh Dativo D Objeto indireto log agrave palavra ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto on logon a palavra
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoi as palavras genikh Genitivo G wn logwn das palavras dwtikh Dativo D Objeto indireto oij logoij agraves palavras ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto ouj logouj as palavras
O grego modifica a uacuteltima siacutelaba das palavras para indicar a sua funccedilatildeo seja qual for a posiccedilatildeo na frase As formas das declinaccedilotildees chamam-se casos
Caso indica funccedilatildeo Forma Caso Sigla Funccedilatildeo Exemplo traduccedilatildeo oj Nominativo N Sujeito logoj palavra ou Genitivo D logou da palavra Dativo A Objeto indireto log agrave palavra on Acusativo A Objeto direto logon a palavra
Os substantivos terminados em [oj] cumprem sempre a funccedilatildeo de sujeito Os substantivos terminados em [on] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto direto Os substantivos terminados em [] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto indireto
diakonoj legei logon qeou= dou=l O diaacutecono fala a palavra de Deus ao servo Sujeito Verbo Objeto direto Objeto indireto
31
Substantivos satildeo palavras que datildeo nomes aos seres de modo geral eles satildeo flexionados com relaccedilatildeo ao seu gecircnero e ao seu nuacutemero
Gecircnero satildeo flexionados em masculino feminino e ainda o neutro Nuacutemero aleacutem do singular e do plural temos o dual As Declinaccedilotildees Gregas Satildeo modificaccedilotildees sofridos pelo substantivo na uacuteltima siacutelaba dando sua funccedilatildeo
sintaacutetica na frase Nem todos os substantivos satildeo flexionados da mesma forma os que apresentam as mesmas flexotildees satildeo agrupados em declinaccedilotildees Os estudiosos antigos da gramaacutetica relacionaram com pequenas variaccedilotildees dez declinaccedilotildees poreacutem haacute trecircs seacuteculos aconteceu uma mudanccedila e reuniram apenas trecircs satildeo estas
Casos Gregos O grego trabalha com casos para indicar as funccedilotildees sintaacuteticas dos substantivos Estes casos satildeo em nuacutemero de oito Nominativo Genitivo Dativo Acusativo Ablativo Locativo Instrumental e Vocativo Mas eles se apresentam em cinco formas apenas Isso porque alguns possuem a mesma forma o Locativo o Instrumental e o Dativo possuem a mesma terminaccedilatildeo (w w) por isso muitas gramaacuteticas os consideram simplesmente como Dativo Os casos Genitivos e Ablativos possuem a mesma terminaccedilatildeo (ou ou) por isso algumas gramaacuteticas os consideram como Genitivo sendo assim em algumas gramaacuteticas os classifiquem apenas em cinco casos assim vejamos esses casos Nominativo eacute o caso que indica que o substantivo exerce a funccedilatildeo sintaacutetica de sujeito da frase
1 O nominativo o chamado predicativo do sujeito nas frases que possuam predicados nominais Ex a)postoloj a)gei ton filon (o apoacutestolo conduz o amigo) o( qeoj kurioj e)stin (Deus eacute o Senhor)
2 Genitivo eacute o caso usado para indicar que o substantivo tem a ideacuteia de uma posse No portuguecircs natildeo eacute usado este termo Ex gnwskomen ton adelfon tou= a)nqrwpou (Noacutes conhecemos o irmatildeo do homem)
3 Dativo eacute o caso que indica a ideacuteia de interesse pessoal Corresponde ao nosso objeto indireto Ex legw t= a)nqrwp (eu falo ao Homem)
4 Acusativo expressa a ideacuteia de extensatildeo corresponde ao nosso objeto direto Ex a)kouw ton logon (eu ouccedilo a palavra)
5 Vocativo eacute o caso que expressa exclamaccedilatildeo Ex kurie a)koue (Senhor Escuta) 6 Ablativo eacute o caso usado com o substantivo indicar a ideacuteia fundamental de origem
derivaccedilatildeo ou ponto de partida Ex o( nomoj e)rxetai ton qeou= (A lei vem de Deus) 7 Locativo eacute o caso que exprimi a ideacuteia de lugar Ex o( a)nqrwpoj e)stin t=
kosm (o homem estaacute no mundo) 8 Instrumental eacute o caso que tem a ideacuteia do meio atraveacutes do qual a accedilatildeo verbal eacute
realizada Podendo tambeacutem indicar a ideacuteia de associaccedilatildeo ou acompanhamento Ex pempw a)rton t= a)postol (eu envio o patildeo pelo apoacutestolo) legw t= qe (eu falo com Deus)
32
Segunda Declinaccedilatildeo Os substantivos da 2ordf declinaccedilatildeo satildeo os substantivos que tecircm raiz - oooo Eles possuem dois gecircneros o Masculino e o Neutro Os masculinos satildeo aqueles substantivos terminados em ojojojoj e tecircm como paradigma o substantivo logojlogojlogojlogoj Jaacute os de gecircneros Neutros satildeo aqueles terminados em onononon cujo paradigma eacute biblonbiblonbiblonbiblon
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N logoj logoi
GENITIVO genikh G logou logwn
DATIVO dwtikh D log logoij
ACUSATIVO ai)tiatikh A logon logouj
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N biblion biblia GENITIVO genikh G bibliou bibliwn DATIVO dwtikh D bibli biblioij ACUSATIVO ai)tiatikh A biblion biblia
Substantivos Masculinos da 2ordf Declinaccedilatildeo ndash ojojojoj
Substantivos Neutros da 2ordf declinaccedilatildeo - onononon
N logoj Palavra biblion O livro
G logou Da palavra bibliou Do livro
Abl logou Da palavra bibliou Do livro
Loc log Na palavra bibli No livro Inst log Com a pela palavra bibli Com o pelo livro D log Agrave palavra bibli Ao livro
A logon Palavra biblion O livro
Voc loge Palavra biblion livro N logoi Palavras biblia Os livros
G logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Abl logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Loc logoij Nas palavras biblioij Nos livros Inst logoij Com as pelas palavras biblioij Com os pelos livros D logoij Agraves palavras biblioij Aos livros
A logouj Palavras biblia Os livros
Voc logoi Palavras biblia livros
33
Vocabulaacuterio Substantivos masculinos seguem o paradigma logojlogojlogojlogoj
SINGULAR PLURAL N logoj logoi
G logou logwn
D log logoij
A logon logouj
Vocabulaacuterio
Grego Portuguecircs O Nordm de Vezes no NT a(martoloj pecador (hamartiologia) 47 a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)lla Mas (ecircnfase 635) a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) de E mas (2771) diaboloj diabo (175) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 filoj Amigo 29 foboj Medo (Fobia 47) kai E tambeacutem (947) kairoj Tempo 85 karpoj Fruto 66 kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave 45) nomoj Lei (Deutero-nocircmio 194) o)xloj Multidatildeo 174 o)fqalmoj Olho 100 oi)koj Casa 115
34
ou) ou)k ou)x natildeo (1619) ou)ranoj Ceacuteu 272 paraklhtoj Consolador advogado 5 potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) qanatoj Morte (tanatologia)120 qeoj Deus deus (teologia 1314) qronoj Trono 62 stauroj Cruz 28 stefanoj Coroa 18 tufloj Cego 50 u(mnoj Hino 2 ui(oj Filho 374 Xristoj Cristo (ungido crisma 529) xronoj Tempo 54 zh=loj Zelo 16
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a(martoloj a)nqrwpoj a)rtoj a)delfoj
a)mnoj a)postoloj didaskaloj e)piskopoj kosmoj ou)ranoj potamoj qanatoj
Decirc o plural e o singular das seguintes palavras
decirc o plural decirc o singular
oJ a[ggelo oiJ diavkonoi
oJ ajdelfov oiJ douloi
oJ qeov oiJ oi[koi
hJ diavkono aiJ qevoi
hJ h[rhmo aiJ oJdoiv
hJ ceirov aiJ a[mpeloi
to gevno ta ajrniva
to e[qo ta tevkna
35
Vocabulaacuterio Substantivos neutros seguem o paradigma biblionbiblionbiblionbiblion
SINGULAR PLURAL N biblion biblia
G bibliou bibliwn
D bibli biblioij
A biblion biblia
Substantivos neutros Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo musthrion Segredo paidion Crianccedila a)rnion Cordeirinho ploi=on Barco navio biblion Livro probaton Ovelha daimonion Democircnio proswpon Rosto face pessoa e)rgon Obra trabalho sabbaton Saacutebado i(eron Templo shmei=on Sinal eu)aggelion Evangelho sunedrion Sineacutedrio lutron Resgate teknon Filho crianccedila marturion Testemunho
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a)rnion daimonion e)rgon i(eron
eu)aggelion lutron marturion teknon musthrion paidion ploi=on probaton
Primeira declinaccedilatildeo Os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm raiz ndash aaaa Eles possuem
dois gecircneros os femininos e os masculinos Os substantivos femininos 1ordf declinaccedilatildeo estatildeo divididos em dois grupos aqueles
cujas raiacutezes terminam numa vogal ou em rrrr que levam a terminaccedilatildeo aaaa e tem como paradigma o substantivo oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia) e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr que levam a terminaccedilatildeo hhhh e tem como paradigma o substantivo grafhgrafhgrafhgrafh Entretanto os substantivos femininos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm uma pequena exceccedilatildeo com relaccedilatildeo aos chamados substantivos sigmaacuteticos (ssss - jjjj) ou seja todos aqueles que acabam em sigma [glglglglwwww====ssssssssaaaa] Eles sofrem alteraccedilotildees no nominativo e no acusativo singular em vez de seguir o paradigma grafē (grafhgrafhgrafhgrafh) eles seguem o paradigma oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia)
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N oi)kia oi)kiai N grafh grafai G oi)kiaj oi)kiw=n G grafh=j grafw=n D oi)ki oi)kiaij D gra fv= grafai=j A oi)kian oi)kiaj A grafhn grafaj
36
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (aaaa) e seguem o paradigma oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia Substantivos Femininos Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo a(martia Pecado metanoia Arrependimento a)lhqeia Verdade o)milia Conversa a)nomia Iniquumlidade oi)kia Casa basileia Reino o(mologia Confissatildeo diakonia Serviccedilo parousia Vinda diaspora Dispersatildeo sofia Sabedoria e)kklhsia Igreja swthria Salvaccedilatildeo e)paggelia Promessa filadelfia Amor fraternal eu)logia Becircnccedilatildeo louvor h(mera Dia eu)xaristia Gratidatildeo qura Porta kardia Coraccedilatildeo petra Rocha pedra koinwnia Comunhatildeo xara Alegria marturia Testemunho w(ra hora
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N glw=ssa glw=ssai N doca docai
G glwsshj glwssw=n G dochj docwn
D glwssv glwssaij D docv docai=j
A glw=ssan glw=ssaj A docan docaj
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (h) e seguem o paradigma
grafgrafgrafgrafh
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo a)paph Amor o)rgh Ira coacutelera a)delfh Irmatilde parabolh Paraacutebolas a)rxh Princiacutepio proseuxh Oraccedilatildeo diaqhkh Alianccedila sinagwgh Sinagoga didaxh Ensino u(paoh Obediecircncia dikaiosunh Justiccedila u(potagh Submissatildeo ei)rhnh Paz u(pomonh Perseveranccedila e)ntolh Mandamento fulh Tribo e)pistolh Carta epiacutestola fwnh Voz som numfh Noiva yuxh Alma
37
ajgrafhngrafA
ai=jgrafv=grafD
w=ngrafh=jgrafG
aigrafhgrafN
PLURALSINGULAR
RAIZRAIZ
Exerciacutecio - a)skhseij
Decline os seguintes substantivos a)paph a)delfh a)rxh diaqhkh didaxh dikaiosunh ei)rhnh e)ntolh e)pistolh numfh o)rgh parabolh proseuxh sinagwgh u(paoh u(potagh u(pomonh fulh fwnh yuxh
Os substantivos masculinos da 1ordf declinaccedilatildeo tambeacutem satildeo divididos em dois grupos aqueles cujas raiacutezes terminam em vogal (neaniaj) ou em tttt (profprofprofprofhhhh tttthhhhς) levam a terminaccedilatildeo aaaaς e tem como paradigma o substantivo neanianeanianeanianeaniaς e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr levam a terminaccedilatildeo hhhhς e tem como paradigma o substantivo profprofprofprofhhhh tttthhhhς Em siacutentese os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo satildeo os femininos terminados em aaaa e em hhhh e os substantivos masculinos terminados em aaaaς e hhhhjjjj
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N neaniaj neaniai N profhthj profh=tai
G neaniou neaniw=n G profhtou profhtw=n
D neani neaniaij D profhtv profhtaij
A neanian neaniaj A profhthn profhtaj
VOCABULAacuteRIO Todos estes substantivos satildeo masculinos (o() o seguem os paradigmas neaniajprofhthj Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo rsquoHliaj Elias krithj Juiz rsquoHsaiaj Isaiacuteas maqhthj Aluno disciacutepulo neaniaj Moccedilo jovem margarithj Peacuterola Bappisthj Batista mesithj Mediador
38
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo eu)aggelisthj Evangelista poihthj Fazedor Zhlwthj Zeloso profhthj Profeta rsquo Israhlithj Israelita stratiwthj Soldado rsquo Iwannhj Joatildeo u(phrethj Ministro servo klepthj Ladratildeo u(pokithj Hipoacutecrita
a)skhseij Decline os seguintes substantivos neaniaj Bappisthj eu)aggelisthj
klepthj maqhthj profhthj u(phrethj
Terceira Declinaccedilatildeo A 3ordf declinaccedilatildeo grega geralmente eacute conhecida como declinaccedilatildeo consoante pois a maioria dos seus substantivos possuem raiz ndash consoante Eacute a mais difiacutecil das declinaccedilotildees gregas Diferente da 1ordf e da 2ordf declinaccedilatildeo a 3ordf abrange os trecircs gecircneros Feminino Masculino e Neutro
SINGULAR PLURAL
N ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς N ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
V φφφφῶῶῶῶςςςς V φφφφῶῶῶῶτατατατα
A ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς A ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
G τοτοτοτοῦῦῦῦ φωτφωτφωτφωτόόόόςςςς G ττττῶῶῶῶνννν φφφφώώώώτωντωντωντων
D ττττῷῷῷῷ φωτφωτφωτφωτίίίί D τοτοτοτοῖῖῖῖςςςς φφφφώώώώσισισισι
substantivo masculino
substantivo feminino
substantivos neutros
nom oJoJoJoJ lovgo hJhJhJhJ oJdov totototo tevknon ajrnivon
genabl toutoutoutou lovgou thththth oJdou toutoutoutou tevknou ajrnivou
dtlcit twtwtwtw lovgw thththth oJdw twtwtwtw tevknw ajrnivw
acus tontontonton lovgon thnthnthnthn oJdovn totototo tevknon ajrnivon
sing
voc lovge oJdev tevknon ajrnivon
nom oiJoiJoiJoiJ lovgoi aiJaiJaiJaiJ oJdoiv tatatata tevkna ajrniva
genabl twntwntwntwn lovgwn twntwntwntwn oJdwn twntwntwntwn tevknwn ajrnivwn
dtlcit toitoitoitoi lovgoi taitaitaitai oJdoi toitoitoitoi tevknoi ajrnivoi
acus toutoutoutou lovgou tatatata ojdouv tatatata tevkna ajrniva
pl
voc lovgoi oJdovi tevkna ajrniva
39
VERBOS GREGOS
A forma como os verbos satildeo identificados (que eacute a que aparece nos dicionaacuterios) eacute a da primeira pessoa do singular do presente do indicativo da voz ativa Assim e)imi (eu sou) legw (eu falo eu digo)
Os verbos tecircm tempo voz e modo como no portuguecircs Os tempos verbais gregos expressam mais a qualidade da accedilatildeo do que o tempo em que a accedilatildeo acontece Somente no Indicativo eacute que o Presente indica Tempo Presente A ideacuteia principal do Presente eacute que a accedilatildeo eacute contiacutenua ainda em progresso e eacute chamada de Linear ou Durativa
Verbo eacute a palavra que indica accedilatildeo ou estado da accedilatildeo as flexotildees sofridas pelo verbo chamam-se conjugaccedilotildees Eles estatildeo divididos em dois grupos de conjugaccedilotildees o de terminaccedilatildeo wwww (legw) possuindo a maioria dos verbos gregos e o de terminaccedilatildeo mimimimi (e)imi) contendo somente uma minoria
Os verbos gregos como no portuguecircs possuem modificaccedilotildees numeacutericas pessoa (1ordf 2ordf e 3ordf) e nuacutemero (singular e plural)
Tempos Verbais O tempo verbal em grego eacute diferente do portuguecircs aleacutem de indicar a eacutepoca o tempo refere-se principalmente agrave qualidade da accedilatildeo ou seja se a accedilatildeo foi completada ou natildeo A accedilatildeo completa chama-se tambeacutem accedilatildeo pontilear e a incompleta linear que eacute descrita como estando em processo em andamento No grego temos trecircs tempos Primaacuterios Presente Perfeito (Passado) e Futuro E trecircs tempos Secundaacuterios Aoristo Imperfeito e Mais-que-Perfeito
Presente indicam aleacutem de uma accedilatildeo pontilear uma accedilatildeo contiacutenua ou um estado incompleto A accedilatildeo eacute descrita como em progresso em andamento durativa ou linear
Futuro como em portuguecircs indica o que vai acontecer Geralmente expressa a ideia de uma accedilatildeo pontilear mas em alguns casos pode ser durativa
Ex Jesus voltaraacute em gloacuteria Imperfeito expressa uma accedilatildeo que foi contiacutenua por algum tempo no passado mas
que jaacute cessou A accedilatildeo pode ter sido continuada habitual intermitente etc o que eacute determinado pelo contexto e pelo significado do verbo
Ex Jesus proclamava o Reino de Deus
Aoristo Eacute um tempo indefinido Essencialmente ele natildeo tem significaccedilatildeo temporal embora esse significado esteja presente no modo indicativo onde o aoristo tem significaccedilatildeo passada e recebe o (faltou o siacutembolo na apostila) de aumento como o tempo imperfeito
Perfeito Eacute um tempo grego peculiar em sua funccedilatildeo e natildeo encontramos correspondecircncia em nossa liacutengua Ele combina a accedilatildeo pontilear e a linear por expressar geralmente no indicativo o efeito ou estado no presente como resultado de uma accedilatildeo no passado indicando assim a permanecircncia de uma accedilatildeo completa ou um estado presente resultado de uma accedilatildeo passada
Mais-que-Perfeito Associa a accedilatildeo pontilear com a linear soacute que estas accedilotildees satildeo combinadas no passado Tem a mesma ideacuteia do nosso passado imperfeito
40
Modos verbais O modo verbal indica a maneira da afirmaccedilatildeo verbal ou seja como a accedilatildeo eacute realizada Eacute a maneira ou a forma por meio da qual o verbo exprime a accedilatildeo Assim temos o Indicativo Subjuntivo Imperativo Optativo Infiniti vo e o Particiacutepio
1 Indicativo que expressa um fato tido como certo
2 Subjuntivo que enuncia o fato de modo possiacutevel duvidoso
3 Imperativo que expressa ordem proibiccedilatildeo conselho
4 Optativo que expressa desejo opccedilatildeo
5 Infinitivo que eacute considerado como um substantivo-verbal O infinitivo eacute um substantivo-verbal Eacute sempre indeclinaacutevel (o que significa que natildeo tem casos N G D A) Quando eacute antecedido de um artigo definido o artigo eacute sempre neutro singular e eacute declinado segundo a funccedilatildeo do infinitivo
6 Particiacutepio eacute considerado como um adjetivo-verbal
Vozes Verbais A voz verbal indica como a accedilatildeo ou o estado do verbo se refere ao sujeito Natildeo existe accedilatildeo sem causa E a origem desta causa eacute descrita pela voz Em grego como no portuguecircs temos trecircs vozes verbais Ativa Meacutedia (reflexiva) e Passiva
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
raiz terminaccedilatildeo
do VIPMP VIPPM
Traduccedilatildeo
Presente do Indicativo
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
-omai
-h
-etai
-ovmeqa
-esqe
-ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
VIPP eu sou solto
VIPM eu solto para mim eu me solto
VIPP tu eacutes solto
VIPM tu soltas para ti tu te soltas
VIPP ele(a) eacute solto
VIPM ele(a) solta para si ele(ou ele se solta
VIPP noacutes somos soltos
VIPM noacutes soltamos para noacutes noacutes nos soltamos
VIPP voacutes sois soltos
VIPM voacutes soltais para voacutes voacutes vos soltais
VIPP eles(as) satildeo soltos
VIPM eles(as) soltam para si eles(as) se soltam
Ativa onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a algo ou algueacutem Ex louw ndash eu lavo Meacutedia (reflexiva) onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a si mesmo Ex luomai - eu me lavo Passiva onde o sujeito sofre a accedilatildeo Ex louomai ndash eu sou lavado
41
Pres Ativa Traduccedilatildeo Pres Meacutedia Traduccedilatildeo louw Eu lavo luomai Eu me lavo loueij Tu lavas lu$ Tu te lavas louei Ele lava louetai Ele se lava louomen Noacutes lavamos louomeqa Noacutes nos lavamos louete Voacutes lavais louesqe Voacutes vos lavais louousi Eles lavam louontai Eles se lavam
Passiva louomai lou$ louetai louomeqa louesqe louontai
Eu sou lavado Tu eacutes lavado Ele eacute lavado Noacutes somos lavados Voacutes sois lavados Eles satildeo lavados
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
VIPA V = verbo I = Indicativo P = Presente A = Ativa VIPMP V = verbo I = Indicativo P = Presente M = meacutedia P = Passiva Paradigmas de verbos de terminaccedilatildeo -w-w-w-w no VIPA e VIPMP Satildeo formados pela simples adiccedilatildeo da terminaccedilatildeo verbal ao radical Observe que a
vogal temaacutetica eacute considerada como parte da terminaccedilatildeo verbal
luvwluvwluvwluvw ajkouvwajkouvwajkouvwajkouvw ejsqivwejsqivwejsqivwejsqivw e[cwe[cwe[cwe[cw levgwlevgwlevgwlevgw ginwvskwginwvskwginwvskwginwvskw gravfwgravfwgravfwgravfw bavllwbavllwbavllwbavllw
VIPA = R + -w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)
luvw
luvei
luvei
luvomen
luvete
luvousi(n)
ajkouvw
ajkouvei
ajkouvei
ajkouvomen
ajkouvete
ajkouvousi(n)
ejsqivw
ejsqivei
ejsqivei(n)
ejsqivomen
ejsqivete
ejsqiv usi(n)
e[cw
e[cei
e[cei
e[comen
e[cete
e[cousi(n)
levgw
levgei
levgei(n)
levgomen
levgete
levgousi(n)
ginwvskw
ginwvskei
ginwvskei(n)
ginwvskomen
ginwvskete
ginwvskousi(n)
gravfw
gravfei
gravfei(n)
gravfomen
gravfete
gravfousi(n)
bavllw
bavllei
bavllei(n)
bavllomen
bavllete
bavllousi(n)
VIPMP = R + -omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -etai -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
ajkouvomai
ajkouvh
ajkouvetai
ajkouovmeqa
ajkouvesqe
ajkouvontai
ejsqivomai
ejsqivh
ejsqivetai
ejsqiovmeqa
ejsqivesqe
ejsqivontai
e[comai
e[ch
e[cetai
ejcovmeqa
e[cesqe
e[contai
levgomai
levgh
levgetai
legovmeqa
levgesqe
levgontai
ginwvskomai
ginwvskh
ginwvsketai
ginwskovmeqa
ginwvskesqe
ginwvskontai
gravfomai
gravfh
gravfetai
grafovmeqa
gravfesqe
gravfontai
bavllomai
bavllh
bavlletai
ballovmeqa
bavllesqe
bavllontai
42
APLICACcedilAtildeO DA QUALIDADE DA ACcedilAtildeO VERBAL NO TEMPO VERB AL Qualidades Tempos _
Presente _ Mais-que-Perfeito
Imperfeito _ Linear - Pontilear Perfeito Linear
Futuro _ Mais-que-Perfeito
Presente _
Futuro _ Pontilear
Aoristo _
VERBOS Pessoa e Nuacutemero
Assim como no portuguecircs tambeacutem no grego os verbos tecircm terminaccedilotildees pessoais que indicam a pessoa e o nuacutemero do sujeito que executa a accedilatildeo
Exemplo Canto Indica que sou eu (1ordf pessoa do singular) que canta Cantas Indica eacutes tu (2ordf pessoa do singular) que cantas Cantamos Indica que somos noacutes (1ordf pessoa do plural) que cantamos
Mesmo que o sujeito jaacute esteja impliacutecito na terminaccedilatildeo verbal eacute possiacutevel que se
queira destacaacute-lo ou enfatizaacute-lo Nesses casos eacute acrescentado o pronome pessoal Exemplo nenikhka ton kosmon ndash venci o mundo e)gw nenikhka ton kosmon ndash eu venci o mundo
PRONOMES
O pronome eacute a palavra que substitui o nome evitando-lhe a repeticcedilatildeo O nome que eacute substituiacutedo pelo pronome chama-se antecedente o pronome concorda com o seu antecedente em gecircnero e nuacutemero
Em grego quando o pronome pessoal eacute usado eacute para dar ecircnfase Nas formas obliacutequas ele eacute bastante usado no NT
Exemplos
43
Jo 125
Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj
Pronomes pessoais
Pessoa Nuacutemero
su pronome pessoal da 2a pessoa nominativo singular
e)gw eu 1ordf Singular
E por que entatildeo batizas se tu natildeo eacutes o Cristo
su tu 2ordf Singular
Mt 69 Pater h(mw=n o( e)n toi=j ou)ranoi=j au)toj h o Ele ela 3ordf Singular
h(mw=n pronome pessoal da 1a pessoa genitivo plural h(me=ij noacutes 1ordf Plural
Pai nosso que estais nos ceacuteus u(me=ij voacutes 2ordf Plural
au)toi ai a Eles elas 3ordf Plural
PRONOMES
1a Pessoa Singular 1a Pessoa Plural N e)gw eu N h(me=ij noacutes
A e)meme me mim A h(ma=j nos conosco
G e)mou= mou de mim G h(mw=n de noacutes
D e)moimoi para mim D h(mi=n para noacutes
2a Pessoa Singular 2a Pessoa Plural
N su tu N u(me=ij voacutes
A se te ti A u(ma=j vos convosco
G sou= de ti G u(mw=n de voacutes
D soi para ti D u(mi=n para voacutes
3a Pessoa Singular 3a Pessoa Plural N au)toj Ele N au)toi Eles
A au)tou= Dele A au)tw=n Deles
G au)t= A ele G au)toi=j A eles
D au)ton Ele D au)touj Eles PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO luwluwluwluw (soltar) lu w Eu solto estou soltando lu eij Tu soltas estaacutes soltando lu ei Ele solta estaacute soltando lu omen Noacutes soltamos estamos soltando o = vogal temaacutetica lu ete Voacutes soltais estais soltando e = vogal temaacutetica lu ousi(n) Eles soltam estatildeo soltando
44
Pessoa e nuacutemero
portuguecircs grego
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eu
tu
elea
noacutes
voacutes
elesas
falo
falas
fala
falamos
falais
falam
ejgw
su
aujto aujth aujto
hJmei
uJmei
aujtoi aujtai aujta
levgw
levgei
levgei
levgomen
levgete
levgousin
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO a)gwa)gwa)gwa)gw (guiar) a)g w Eu guio estou guiando a)g eij Tu guias estaacutes guiando a)g ei Ele guia estaacute guiando a)g omen Noacutes guiamos estamos guiando a)g ete Voacutes guiais estais guiando a)g ousi(n) Eles guiam estatildeo guiando
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO ballwballwballwballw (jogo) ball w Eu jogo estou jogando ball eij Tu jogas estaacutes jogando ball ei Ele joga estaacute jogando ball omen Noacutes jogamos estamos jogando ball ete Voacutes jogais estais jogando ball ousi(n) Eles jogam estatildeo jogando
FUTURO DO INDICATIVO ATIVO luw (soltar) lu s w Eu soltarei lu s eij Tu soltaraacutes lu s ei Ele soltaraacute lu s omen Noacutes soltaremos lu s ete Voacutes soltareis lu s ousi(n) Eles soltaratildeo
45
luw Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo
1ordfps luw luw luein
2ordfps lueij lu$j lu=e
3ordfps luei lu$ luetw
1ordfpl luomen luwmen
2ordfpl luete luhte luete
3ordfpl luousi luwsi luetwsan
luw Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo
1ordfps luomai luwmai luestai
2ordfps lu$ lu$ luou
3ordfps luetai luhtai luesqw
1ordfpl luomeqa luwmeqa
2ordfpl luesqe luhsqe luesqe
3ordfpl luontai luwntai luesqwsan
luw Imperfeito Ativo
1ordfps e)luon
2ordfps e)luej
3ordfps e)lue
1ordfpl e)luomen
2ordfpl e)luete
3ordfpl e)lue
1ordfps e)luon
luw Imperfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps e)luomen
2ordfps e)luo
3ordfps e)lueto
1ordfpl e)luomeqa
2ordfpl e)luesqe
3ordfpl e)luonto
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Ativo Futuro Ativo
1ordfps lusw lusein
2ordfps luseij
3ordfps lusei
1ordfpl lusomen
2ordfpl lusete
3ordfpl lusousi
46
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Meacutedio Futuro Meacutedio
1ordfps lusomai lusestai
2ordfps lus$
3ordfps lusetai
1ordfpl lusomeqa
2ordfpl lusesqe
3ordfpl lusontai
luw Futuro Passivo Futuro Passivo
1ordfps luqhsomai luqhsesqai
2ordfps luqhs$
3ordfps luqhsetai
1ordfpl luqhsomeqa
2ordfpl luqhsesqe
3ordfpl luqhsontai
luw 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo
1ordfps e)lusa lusw lu=sai
2ordfps e)lusaj lus$j lu=son
3ordfps e)luse lus$ lusatw
1ordfpl e)lusamen luswmen
2ordfpl e)lusate lushte lusate
3ordfpl e)lusan luswsi lusatwsan
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio
1ordfps e)lusamhn luswmai lusasqai
2ordfps e)lusw lus$ lu=sai
3ordfps e)lusato lushtai lusasqw
1ordfpl e)lusameqa luswmeqa
2ordfpl e)lusasqe lushsqe lusasqe
3ordfpl e)lusanto luswntai luasqwsan
luw 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo
1ordfps e)luqhn luqw= luqhnai
2ordfps e)luqhj luqh=j luqhti
3ordfps e)luqh luq$= luqhtw
1ordfpl e)luqhmen luqw=men
2ordfpl e)luqhte luqh=te luqhte
3ordfpl e)luqhsan luqw=si luqhtwsan
47
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo Perfeito Ativo
1ordfps leluka lelukw lelukenai
2ordfps lelukaj leluk$j
3ordfps leluke leluk$
1ordfpl lelukamen lelukwmen
2ordfpl lelukate lelukhte
3ordfpl lelukasi (kan) lelukwsi
luw 1ordm Perfeito Meacutedio e Passivo 1ordmPerfeito Meacutedio e Passivo Perfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps lelumai lelusqai
2ordfps lelusai lu=sai
3ordfps lelutai lusasqw
1ordfpl lelumeqa
2ordfpl lelusqe lusasqe
3ordfpl leluntai luasqwsan
luw Mais que Perfeito Ativo
1ordfps e)lelukein
2ordfps e)lelukate
3ordfps e)lelukate
1ordfpl e)lelukate
2ordfpl e)lelukate
3ordfpl e)lelukate
luw + que Perfeito meacutediopassivo
1ordfps e)lelumhn
2ordfps e)leluso
3ordfps e)leluto
1ordfpl e)lelumeqa
2ordfpl e)lelusqe
3ordfpl e)lelunto
Verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv
Em grego haacute duas conjugaccedilotildees baacutesicas identificadas pelos verbos terminados em -w e -mi Embora os verbos em -w sejam mais comuns e regulares vamos primeiramente abordar o verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv que equivale aos nossos verbos auxiliares ser e estar e tambeacutem existir Como em portuguecircs tambeacutem na liacutengua grega este eacute o principal verbo de ligaccedilatildeo
A forma eijmiv (eu sou estou existo) estaacute na 1ps do VIPA (Presente do Indicativo Ativo) Como este verbo natildeo tem a forma passiva e meacutedia podemos dizer simplesmente VIP
48
VIPA ou VIP IMPERFEITO DO IND AT e)imi (SER)
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eijmiv ei ejstiv(n) ejsmevn ejstev eijsiv(n)
eu sou
tu eacutes
elea eacute
noacutes somos
voacutes sois
elesas satildeo
h)mhn h)=j h)=sqa h)=n h)=meqta h)te h)san
Eu era
Tu eras
Ele era
Noacutes eacuteramos
Voacutes eacutereis
Eles eram
Traduza as frases para o portuguecircs
ejgwv eijmi hJ quvrasum
eijmiv presbuvtero
ajgavph ejstin oJ qeov
oJ qeov ejstin ajgaqov
oiJ douloi tou qeou ejsmen
oJ jIwavnnh ejstin a[nqrwpo
ejgwv eijmiv hJ oJdo kai hJ ajlhvqeia kai hJ zwhv
Terminaccedilotildees Pessoais
O pronome pessoal quase natildeo eacute usado no grego pois as proacuteprias terminaccedilotildees jaacute indicam por si que a pessoa estaacute fazendo a accedilatildeo As terminaccedilotildees para os verbos primaacuterios (presente futuro e perfeito) satildeo w eij ei omen ete ousi
RAIZ TEMA VOGAL TEMAacuteTICA a) RAIZ a primeira pessoa do singular do Presente Ativo do Indicativo eacute a raiz do
verbo b) TEMARADICAL eacute a parte constante (quase sempre) de um verbo c) VOGAL TEMAacuteTICA eacute a vogal colocada entre o Tema e as Terminaccedilotildees
Pessoais que comeccedilam com consoantes O ldquoordquo [oacutemicron] antes de ldquomrdquo e ldquogrdquo e ldquoerdquo antes das outras consoantes
Para conjugar um verbo eacute soacute pegar o Tema adicionar as Terminaccedilotildees Pessoais e
colocar a vogal Temaacutetica onde for necessaacuteria Como exemplo vejamos como seria a conjugaccedilatildeo dos verbos luw e a)kouw
49
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees S 1 lu - w
I 2 lu - eij
N 3 lu - ei
P 1 lu o men
L 2 lu e te
U 3 lu - ousi
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees
S 1 a)kouomai o omai
I 2 a)kouv e v
N 3 a)kouetai e etai
P 1 a)kouomeqa o omeqa
L 2 a)kouesqe e esqe
U 3 a)kouontai o ontai
Conjugando os verbos
Forma no original
Categoria Tempo Modo Voz Pessoa Nuacutemero
Forma no leacutexico
Traduccedilatildeo literal
legei Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg legw Ele dizfala
a)koueij
ginwskomen
qelontai
legei
legousi(n)
legw
blepv
ginwskete
blepomai
xaireij
ei)= Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg e)imi Tu eacutes
ballete
a)geij
a)gapw
50
O nnnn (ny) moacutevel
Na terceira pessoa do singular e do plural o nnnn entre parecircnteses indica que a forma completa pode ser tanto e)sti ei)si quanto e)stin ei)sin As formas sem o nnnn normalmente satildeo usadas se a palavra que segue eacute iniciada por consoante formas com o nnnn satildeo normalmente usadas se a palavra que segue eacute iniciada por vogal ou se a forma verbal finaliza o enunciado Mas o uso natildeo eacute riacutegido haacute muitas exceccedilotildees especialmente em apoio do uso do nnnn
Exemplos yeusthj e)stinnnn kai o( pathr au)tou=
Ele eacute o pai da mentira )Iwannhj ou)k e)stinnnn o( Xritou=
Joatildeo natildeo eacute o Cristo )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin
Eu sou a videira (a) verdadeira e o pai meu o agricultor eacute Traduza as frases para o grego
Deus eacute amor
Joatildeo eacute profeta
Eu estou em casa
Jesus estaacute em casa
Somos seus profetas
Jesus eacute o patildeo da vida
Minha casa eacute na cidade
Somos amigos de Jesus
PRESENTE ATIVO DO INDICATIVO 1 blepw eu vejo 21 legw eu digo 2 ginwskw eu conheccedilo 22 luw eu solto destruo 3 grafw eu escrevo 23 metrew eu meccedilo 4 didaskw eu ensino 24 menw eu permaneccedilo 5 e)xw eu tenho 25 nikaw eu venccedilo 6 khrussw eu prego 26 proskunew eu adoro 7 latreuw eu sirvo 27 oi)kodomew eu construo 8 lambanw eu recebo 28 o(mologew eu confesso
51
9 paideuw eu educo 29 paraggellw eu ordeno 10 a)gapaw eu amo 30 krinw eu julgo 11 a)kouw eu escuto 31 paideuw eu educo 12 a)gw eu guio conduzo 32 e(uriskw eu acho encontro 13 telw eu quero desejo 33 louw eu me banho lavo 14 swzw eu salvo liberto 34 filassw eu guardo 15 kairw eu me alegro 35 grafw eu escrevo 16 a)ggelw eu anuncio 36 e)kballw eu expulso removo 17 qerapeuw eu cuido saro curo 37 e)sqiw eu como 18 a)postelw eu envio 38 diwkw eu persigo sigo 19 e)ggizw eu me aproximo 39 qanatow eu mato 20 tarassw eu agito 40 sunagw Eu reuacuteno convoco
ARTIGOS
PLURALSINGULARNeutFemMascNeutFemMasc
ta tajtouj to thnton
toi=jtai=jtoi=jt=tv= t=
tw=ntw=ntw=ntou= th=j tou=
taai(oi(toh(o(
O artigo Em portuguecircs temos artigos definidos (o a os as) e indefinidos (um uma uns
umas) Em grego existe apenas o artigo definido Assim uma palavra como logoj pode ser traduzida como palavra ou como uma palavra dependendo do contexto Mas o uso do artigo definido em grego corresponde em grande parte ao uso do artigo definido em portuguecircs As diferenccedilas satildeo frequumlentemente muito sutis para serem mencionadas numa introduccedilatildeo Atenccedilatildeo deveraacute ser dada ao modo como o artigo eacute usado nos exerciacutecios de grego e de portuguecircs que seguem e no Novo Testamento
O artigo grego geralmente funciona como o adjetivo concordando com a palavra
que ele modifica em gecircnero nuacutemero e caso
52
masculino feminino neutro
singular plural singular plural singular plural
nom oJ o oiJ os hJ a aiJ as tov oa tav osas
genabl tou do twn dos th da twn das tou doda twn dosdas
dat
loc
inst
tw
ao
no
com o
pelo
toi
aos
nos
com os
pelos
th
agrave
na
com a
pela
tai
agraves
nas
com as
pelas
tw
aoagrave
nona
com oa
peloa
toi
aosagraves
nosnas
com osas
pelosas
acus tovn o touv os thvn a tavv as tov oa tavv osas
Exerciacutecio Coloque os artigos correspondentes para cada substantivo
a[mpelwn (fem) aijwnwn (masc) gevno (neut)
a[nqrwpou a[rcontwn (masc) diavkonwn (fem)
ajpovstolo (masc) ajdelfoi qeoiv (masc)
a[rtou bivon kuvrioi
didavskalou gavmou laov (masc)
doulw doulw (fem) livqon
h[rhmo (fem) e[qo (neut) mhtrov (fem)
qeoiv (fem) h[rhmoi (fem) oJdou (fem)
kavlamoi (masc) qavnatw udatoi (neut)
nuktou (fem) qrovnoi fwtou (neut)
skovtoi (neut) ajrniva ceirov (fem)
PREPOSICcedilOtildeES proj A proj ton potamon Para o rio 4 Acusativo ei)j A ei)j ton potamon Para dentro do rio 4 Acusativo e)n D e)n t= potam= Dentro do rio em o rio 3 Dativo e)k G e)k potamou= Para fora do rio 2 Genitivo a)po G a)po potamou= Partindo do rio 2 genitivo
Preposiccedilatildeo eacute uma palavra que auxilia o substantivo a expressar o seu caso ou funccedilatildeo
na oraccedilatildeo Eacute chamada de ldquopreacute-posiccedilatildeordquo porque geralmente eacute posicionada na frente do
53
substantivo ao qual auxilia expressar a sua funccedilatildeo Ex e)k th=j sunagwgh=j e)celqontej h)=lqon ei)j thn oi)kian Simwnoj kai
)Andreou Saindo da sinagoga foram para a casa de Simatildeo e Andreacute Nota As preposiccedilotildees e)k e ei)j indicam respectivamente que eles saiacuteram de dentro
da sinagoga para dentro da casa Mesmo que uma preposiccedilatildeo sirva para esclarecer o caso natildeo eacute ela quem governa o
caso Muito pelo contraacuterio na liacutengua grega eacute o caso que determina o significado de uma preposiccedilatildeo Isto significa que uma preposiccedilatildeo pode ter um determinado significado quando usada com um certo caso e significado diferentes quando usada com outros casos O significado de uma preposiccedilatildeo depende entatildeo do caso com o qual ela eacute usada Esse detalhe pode ser observado no vocabulaacuterio da liccedilatildeo
3 2
4 e 2
4
4
4
234
234
234
2
24
4
2
24
24
24
54
O quadro das preposiccedilotildees gregas eacute o seguinte Preposiccedilatildeo Caso que rege Traduccedilatildeo
1 ὑπέρ A acima de
2 ἐπί G sobre
3 ὑπό A sob
4 παρά ampamp ampamp D A G ao lado de
5 ἀmicroφί D A G de ambos os lados de
6 πρός A para em direccedilatildeo de
7 εἰς A para dentro de
8 ἐν D em
9 ἐκ ἐξ G de fora de
10 ἀπό G de afastamento de
11 περί A G ao redor de
12 διά ampamp ampamp G atraveacutes de
13 ἀνά A para cima
14 κατά G para baixo
15 ἀντί G contra
16 πρό G antes de
17 ὀπίσω G atraacutes de depois de
18 σύν D com
19 microετά G com D aleacutem de
55
Vamos apresentar algumas palavras portuguesas que usam estas preposiccedilotildees como prefixos Isto poderaacute ajudar a memorizaccedilatildeo 1 hipeacuterbole ὑπέρ + βάλλω que coloca acima de
2 epitaacutefio ἐπί + τάφος que estaacute sobre o tuacutemulo
3 hipoacutecrita ὑπό + κρίνω que distingue (julga) sob
4 paralelo παρά + ἀλλήλων que estaacute ao lado do outro
5 anfiacutebio ἀmicroφί + βίος que vive em ambos (terra e aacutegua)
6 proseacutelito πρός + ἠλύθον que se encaminha para
7 exegeta εἰς + ἡγέοmicroαι que conduz para
8 energia ἐν + ἔργον que tem forccedila em si
9 ecircxodo ἐκἐξ + ὁδός caminho para fora
10 apogeu ἀπό + γῆ longe da terra
11 periacutemetro περί + microέτρον medida em volta de
12 diacircmetro διά + microέτρον medida atraveacutes de
13 Anastaacutecio ἀνά + ἵστηmicroι que ressurgiu
14 catarata κατά + ῥάσσω que se precipita
15 antiacutedoto ἀντί + δίδωmicroι (remeacutedio) dado contra
16 proacute logo πρό + λόγος palavra (dita) antes de
17 opistoacutedomo ὀπισθό + δόmicroος parte posterior de um templo grego
18 sinoacutetico σύν + ὀράω que abarca com um soacute olhar
19 metafiacutesica microετά + φύσις aleacutem da natureza (fiacutesica)
56
2 G (Genitivo)3 D (Dativo)4 A (Acusativo)
Traduza para o portuguecircs (Resposta no 2ordm Vol De James)
1 o( ui(oj ei)=pen ei)mi (Mc 1462) 2 o( ui(oj tou= a)nqrwpou kurioj e)stin (Mc 228) 3 e)rxetai o( a)delfoj o( kaloj (Mc 331) 4 o( a)nqrwpoj e)rxetai (Mc 61) 5 oi( a)nqrwpoi ou)x a(gioi ei)sin (Mc 124) 6 o( qeoj ei)=pen (Mc 219) 7 o( a)ggeloj o( a(gioj ou)k e)rxetai (Mc 838) 8 o(loj o( kosmoj kaloj e)stin (Mc 149) 9 o( ou)ranoj ou) kaloj e)stin (Mc 1331) 10 o( ui(oj tou= qeou= e)stin a)gaqoj (Mc 311)
57
EXERCIacuteCIOS DE GREGO
a) Qual eacute entatildeo o sujeito e qual eacute o objeto das seguintes frases qeoj fala logon (palavra) qeoj ama dou=lon (servo) dou=loj ama qeon qeon ama dou=loj dou=loj fala logon logon fala dou=loj b) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus c) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus d) Traduza podendo incluir um artigo Note N e A qeoj h)gaphsen ton kosmon kosmoj ou)k h)gaphsen qeon Kurioj h)gaphsen dou=lon o( a)nqrwpoj h)gaphsen qeon presbuteron h)gaphsen Kurioj a)postoloj legei logon logon legei diakonoj dou=loj ballei liqon a)nqrwpoj blepei potamon diaboloj ou)k h)gaphsen qeon
e) Traduza Deus amou mundo e homem Homem amou Senhor
Vocabulaacuterio ALMA = yuxh AMIGO = filoj
BATIZAR = baptizw CARNE = sarc
CONSOLADOR = paraklhtoj COMUNHAtildeO = koinwnia
CEacuteU = ou)ranoj BONITO BOM = kaloj
ADAtildeO = )Adam CAMINHO = o(doj
NOIVA = numfh CASA = oi)=koj
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
26
A este grupo pertencem as dez palavras gregas que nunca levam acentos Satildeo elas 1 Quatro formas do artigo o( oi( h( ai( 2 O adveacuterbio de negaccedilatildeo ou) (ou)k ou)x) 3 Trecircs preposiccedilotildees e)n ei)j e)k 4 Duas conjunccedilotildees w(jw(jw(jw(j = como eieieiei( = se
Palavras encliacuteticas Satildeo as palavras monossilaacutebicas e dissilaacutebicas que normalmente perdem seu proacuteprio
acento e se pronunciam junto com a palavra que vem antes porque satildeo consideradas como parte delas
Ex a)gapa=j memememe o(o(o(o( qeoj e)stin a)gaqoj A este grupo pertencem A maioria das formas do verbo ei)mi (eu sou) E a maioria
das formas do verbo fhmi As formas do pronome pessoal mou= = meu moi = para mim sou= = teu soi = para ti se = te
ASPIRACcedilAtildeO
Na liacutengua grega as palavras que comeccedilam com vogal ou ditongo levam um sinal
chamado aspiraccedilatildeo (espiacuterito) Este sinal se coloca sobre a vogal inicial ou caso a palavra comeccedilar com ditongo sobre a segunda vogal deste No caso de a palavra comeccedilar com maiuacutescula se coloca antes dela A aspiraccedilatildeo indica como se pronuncia a palavra
e)xomenoj r(hmata ui(ou= )Abraam A aspiraccedilatildeo branda (rsquo ) natildeo afeta a pronuacutencia e natildeo eacute considerada na transliteraccedilatildeo Ex ou)ranoj ceacuteu pronuncia-se uranoacutes a)gaph amor pronuncia-se agaacutepē A aspiraccedilatildeo aacutespera (lsquo ) indica que a palavra se pronuncia com um som parecido com
o ldquohrdquo em inglecircs (house) ou ldquojrdquo em espanhol (juego) Na transliteraccedilatildeo a aspiraccedilatildeo aacutespera eacute representada pela letra h
Ex o(doj caminho pronuncia-se hodoacutes e se translitera hodoacutes eu(rnikw eu acho pronuncia-se e translitera-se heurisco Quando o u ou o r estatildeo no iniacutecio de uma palavra sempre levam aspiraccedilatildeo aacutespera
Ex r(hma = rhecircma palavra u(pomonh = hupomonē paciecircncia Quando uma palavra leva aspiraccedilatildeo e acento na mesma vogal a maneira de colocaacute-lo
se ilustra nos seguintes exemplos e)xw e(n (um) (Anna (Ana)
TREMA O trema (uml) indica que duas vogais juntas natildeo formam um ditongo e que tambeacutem se
pronunciam separadamente Ex i)sxu+i ischuacute-i prwi+ pro-iacute )Hsai+aj Esa-iacuteas
27
a)skhseij - exerciacutecios
1 a)nagignwske kai grafe (Leia e escreva) o( profhthj (o profeta) o( poihthj (o poeta) o( filosofoj (o filoacutesofo) o( didaskaloj (o professor) o( i)atroj (o meacutedico) 2 GRAFE grafre Escreva (Em letras minuacutesculas) EGW LEGW
IWANNHS ESTI O PROFHTHS
SU EI O POIHTHS
UMEIS ESTE OI FILOSOFOI
EGW EIMI O DIDASKALOS
SINAIS DE PONTUACcedilAtildeO
Port Koinecirc Exemplo Grego Ponto final Deus qeoj Viacutergula Deus qeoj Ponto Viacutergula ou dois pontos ou Deus Deus qeoj Deus qeoj
portuguecircs em grego
ponto final igual
viacutergula igual
ponto e viacutergula
dois pontos
exclamaccedilatildeo
ponto no alto da linha
interrogaccedilatildeo helliphelliphelliphellip (cuidado)
28
DICAS DE LIacuteNGUA PORTUGUESA As Classes de Palavras Frase eacute uma combinaccedilatildeo de palavras organizadas segundo determinadas leis Sua
estrutura elementar apoacuteia-se basicamente em duas classes de palavras o substantivo e o verbo Exs
a O menino brinca Substantivo verbo
b As andorinhas voam Substantivo verbo 1 Substantivo Pertencem a esta classe todas as palavras que designam os seres
em geral as entidades reais ou imaginaacuteveis cadeira Cearaacute anjo alegria 2 Verbo Pertencem a essa classe as palavras que designam as accedilotildees ou processos que
ocorrem com os seres em geral cantar falar desaparecer partir O verbo eacute a uacutenica classe de palavras em que o tempo eacute marcado por uma desinecircncia proacutepria conto (presente indica a accedilatildeo feita no tempo real ) cantava ( preteacuterito [passado] imperfeito indica uma accedilatildeo imperfeita natildeo concluiacuteda ) cantei ( preteacuterito perfeito indica uma accedilatildeo concluiacuteda ) cantarei ( futuro aponta uma accedilatildeo que estaacute por vir ) cantaria ( futuro do preteacuterito indica uma accedilatildeo do passado que visava o futuro)
3 Os sateacutelites do substantivo 31 Adjetivo Classe de palavras que serve para indicar as qualidades as propriedades do
substantivo Exs a Cadeira confortaacutevel b Garoto feliz A locuccedilatildeo adjetiva eacute a expressatildeo formada de preposiccedilatildeo mais substantivo
qualificadora de outro substantivo Exs a Casa de tijolos b copo de cristal 32 Numeral Classe que serve para indicar a quantidade dos substantivos quantos
satildeo eles Exs um dez duacutezia oitenta mileiro O numeral ordinal indica a posiccedilatildeo de certo substantivo numa escala de nuacutemeros
dispostos em seacuterie Exs primeiro trigeacutesimo mileacutesimo 33 Artigo Classe que serve basicamente para indicar se o substantivo eacute concebido com
algo jaacute definido e conhecido previamente ou como algo indefinido e natildeo nomeado anteriormente Exs Havia um menino e um cachorro muito amigos O cachorro chama-se Buck e era da raccedila pastor-alematildeo O menino era contente com seu cachorro
4 Os sateacutelites do verbo 41 Adveacuterbio Pertencem a esta classe as palavras que se associam ao verbo para indicar
as vaacuterias circunstacircncias que envolvem a accedilatildeo (tempo lugar modo causa etc ) Exs O aviatildeo pousou suavemente aqui ontem
29
O aviatildeo pousou suavemente aqui ontem Artigo substantivo verbo adveacuterbio de modo adv de lugar adv de tempo OBS Em alguns casos o adveacuterbio pode modificar um adjetivo ou um outro adveacuterbio Exs a O dia foi bastante agitado b Estou muito bem Adveacuterbio adjetivo adveacuterbio adveacuterbio
A locuccedilatildeo adverbial eacute a expressatildeo formada de preposiccedilatildeo mais substantivo modificadora do verbo Exs A aviatildeo pousou no porta-aviotildees sem atraso Verbo locuccedilatildeo adverbial locuccedilatildeo adverbial 42 Pronome Eacute a classe de palavras que serve para indicar uma das trecircs pessoas
do discurso ou situar alguma coisa em relaccedilatildeo a essas trecircs pessoas Ex Noacutes vocecirc minha aquela algueacutem Existem os pronomes pessoais do caso reto que funcionam com sujeito da oraccedilatildeo (eu tu ele noacutes voacutes eles) e do caso obliacutequo que funcionam com complementos da oraccedilatildeo (me te o a se lhe nos vos os as se lhes mim comigo ti contigo si consigo ele ela noacutes conosco voacutes convosco si consigo eles elas) os demonstrativos (aquele aquela aquilo este essa) os possessivos (meu teu minha nosso vosso) os relativos (que qual) os interrogativos (quem qual ) os de tratamento (Senhor Vossa Excelecircncia)
SUBSTANTIVOS GREGOS
O substantivo e o verbo satildeo palavras principais no discurso As outras satildeo
consideradas auxiliares Eis algumas como exemplo a)nqrwpoj a)ggeloj kosmoj logoj liqoj exprimem substacircncia ndash satildeo substantivos luw legw a(giazw
exprimem accedilatildeo ndash satildeo verbos Os substantivos podem servir como sujeito e objeto ou complemento direto
qeoj a)gapa= a)nqrwpon a)nqrwpoj a)gapa= qeon Suj verbo objeto - sujeito verbo Objeto
a) O grego natildeo utiliza a ordem das palavras na formaccedilatildeo da frase como no portuguecircs pode invertecirc-las Por exemplo sujeito predicado complemento e acessoacuterios Deus ama o mundo
b) Grego qeoj a)gapa= ton kosmon O sujeito eacute qeoj e o objeto direto eacute ton kosmon Ordem inversa ton kosmon a)gapa= o( qeoj O sujeito eacute o( qeoj No final da frase e o objeto direto eacute ton kosmon no princiacutepio Conclusatildeo O sujeito eacute indicado pela terminaccedilatildeo [oj] ndash diz-se nominativo ndash N O objeto direto eacute indicado pela terminaccedilatildeo [on] ndash diz-se acusativo ndash A
30
A mudanccedila de forma dos substantivos chama-se Declinaccedilatildeo CASO Caso Sigla Forma Funccedilatildeo
o)nomastikh Nominativo N oj Sujeito genikh Genitivo G ou= Posse dwtikh Dativo D Objeto indireto ai)tiatikh Acusativo A on Objeto direto
c) Determinar o sujeito e o objeto direto nas seguintes frases qeoj a)gapa= ton ui(on
ton ui(on a)gapa qeoj logon legei o( dou=loj )Ihsou legei logon Declinaccedilatildeo
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoj a palavra genikh Genitivo G ou= logou da palavra dwtikh Dativo D Objeto indireto log agrave palavra ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto on logon a palavra
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoi as palavras genikh Genitivo G wn logwn das palavras dwtikh Dativo D Objeto indireto oij logoij agraves palavras ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto ouj logouj as palavras
O grego modifica a uacuteltima siacutelaba das palavras para indicar a sua funccedilatildeo seja qual for a posiccedilatildeo na frase As formas das declinaccedilotildees chamam-se casos
Caso indica funccedilatildeo Forma Caso Sigla Funccedilatildeo Exemplo traduccedilatildeo oj Nominativo N Sujeito logoj palavra ou Genitivo D logou da palavra Dativo A Objeto indireto log agrave palavra on Acusativo A Objeto direto logon a palavra
Os substantivos terminados em [oj] cumprem sempre a funccedilatildeo de sujeito Os substantivos terminados em [on] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto direto Os substantivos terminados em [] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto indireto
diakonoj legei logon qeou= dou=l O diaacutecono fala a palavra de Deus ao servo Sujeito Verbo Objeto direto Objeto indireto
31
Substantivos satildeo palavras que datildeo nomes aos seres de modo geral eles satildeo flexionados com relaccedilatildeo ao seu gecircnero e ao seu nuacutemero
Gecircnero satildeo flexionados em masculino feminino e ainda o neutro Nuacutemero aleacutem do singular e do plural temos o dual As Declinaccedilotildees Gregas Satildeo modificaccedilotildees sofridos pelo substantivo na uacuteltima siacutelaba dando sua funccedilatildeo
sintaacutetica na frase Nem todos os substantivos satildeo flexionados da mesma forma os que apresentam as mesmas flexotildees satildeo agrupados em declinaccedilotildees Os estudiosos antigos da gramaacutetica relacionaram com pequenas variaccedilotildees dez declinaccedilotildees poreacutem haacute trecircs seacuteculos aconteceu uma mudanccedila e reuniram apenas trecircs satildeo estas
Casos Gregos O grego trabalha com casos para indicar as funccedilotildees sintaacuteticas dos substantivos Estes casos satildeo em nuacutemero de oito Nominativo Genitivo Dativo Acusativo Ablativo Locativo Instrumental e Vocativo Mas eles se apresentam em cinco formas apenas Isso porque alguns possuem a mesma forma o Locativo o Instrumental e o Dativo possuem a mesma terminaccedilatildeo (w w) por isso muitas gramaacuteticas os consideram simplesmente como Dativo Os casos Genitivos e Ablativos possuem a mesma terminaccedilatildeo (ou ou) por isso algumas gramaacuteticas os consideram como Genitivo sendo assim em algumas gramaacuteticas os classifiquem apenas em cinco casos assim vejamos esses casos Nominativo eacute o caso que indica que o substantivo exerce a funccedilatildeo sintaacutetica de sujeito da frase
1 O nominativo o chamado predicativo do sujeito nas frases que possuam predicados nominais Ex a)postoloj a)gei ton filon (o apoacutestolo conduz o amigo) o( qeoj kurioj e)stin (Deus eacute o Senhor)
2 Genitivo eacute o caso usado para indicar que o substantivo tem a ideacuteia de uma posse No portuguecircs natildeo eacute usado este termo Ex gnwskomen ton adelfon tou= a)nqrwpou (Noacutes conhecemos o irmatildeo do homem)
3 Dativo eacute o caso que indica a ideacuteia de interesse pessoal Corresponde ao nosso objeto indireto Ex legw t= a)nqrwp (eu falo ao Homem)
4 Acusativo expressa a ideacuteia de extensatildeo corresponde ao nosso objeto direto Ex a)kouw ton logon (eu ouccedilo a palavra)
5 Vocativo eacute o caso que expressa exclamaccedilatildeo Ex kurie a)koue (Senhor Escuta) 6 Ablativo eacute o caso usado com o substantivo indicar a ideacuteia fundamental de origem
derivaccedilatildeo ou ponto de partida Ex o( nomoj e)rxetai ton qeou= (A lei vem de Deus) 7 Locativo eacute o caso que exprimi a ideacuteia de lugar Ex o( a)nqrwpoj e)stin t=
kosm (o homem estaacute no mundo) 8 Instrumental eacute o caso que tem a ideacuteia do meio atraveacutes do qual a accedilatildeo verbal eacute
realizada Podendo tambeacutem indicar a ideacuteia de associaccedilatildeo ou acompanhamento Ex pempw a)rton t= a)postol (eu envio o patildeo pelo apoacutestolo) legw t= qe (eu falo com Deus)
32
Segunda Declinaccedilatildeo Os substantivos da 2ordf declinaccedilatildeo satildeo os substantivos que tecircm raiz - oooo Eles possuem dois gecircneros o Masculino e o Neutro Os masculinos satildeo aqueles substantivos terminados em ojojojoj e tecircm como paradigma o substantivo logojlogojlogojlogoj Jaacute os de gecircneros Neutros satildeo aqueles terminados em onononon cujo paradigma eacute biblonbiblonbiblonbiblon
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N logoj logoi
GENITIVO genikh G logou logwn
DATIVO dwtikh D log logoij
ACUSATIVO ai)tiatikh A logon logouj
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N biblion biblia GENITIVO genikh G bibliou bibliwn DATIVO dwtikh D bibli biblioij ACUSATIVO ai)tiatikh A biblion biblia
Substantivos Masculinos da 2ordf Declinaccedilatildeo ndash ojojojoj
Substantivos Neutros da 2ordf declinaccedilatildeo - onononon
N logoj Palavra biblion O livro
G logou Da palavra bibliou Do livro
Abl logou Da palavra bibliou Do livro
Loc log Na palavra bibli No livro Inst log Com a pela palavra bibli Com o pelo livro D log Agrave palavra bibli Ao livro
A logon Palavra biblion O livro
Voc loge Palavra biblion livro N logoi Palavras biblia Os livros
G logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Abl logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Loc logoij Nas palavras biblioij Nos livros Inst logoij Com as pelas palavras biblioij Com os pelos livros D logoij Agraves palavras biblioij Aos livros
A logouj Palavras biblia Os livros
Voc logoi Palavras biblia livros
33
Vocabulaacuterio Substantivos masculinos seguem o paradigma logojlogojlogojlogoj
SINGULAR PLURAL N logoj logoi
G logou logwn
D log logoij
A logon logouj
Vocabulaacuterio
Grego Portuguecircs O Nordm de Vezes no NT a(martoloj pecador (hamartiologia) 47 a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)lla Mas (ecircnfase 635) a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) de E mas (2771) diaboloj diabo (175) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 filoj Amigo 29 foboj Medo (Fobia 47) kai E tambeacutem (947) kairoj Tempo 85 karpoj Fruto 66 kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave 45) nomoj Lei (Deutero-nocircmio 194) o)xloj Multidatildeo 174 o)fqalmoj Olho 100 oi)koj Casa 115
34
ou) ou)k ou)x natildeo (1619) ou)ranoj Ceacuteu 272 paraklhtoj Consolador advogado 5 potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) qanatoj Morte (tanatologia)120 qeoj Deus deus (teologia 1314) qronoj Trono 62 stauroj Cruz 28 stefanoj Coroa 18 tufloj Cego 50 u(mnoj Hino 2 ui(oj Filho 374 Xristoj Cristo (ungido crisma 529) xronoj Tempo 54 zh=loj Zelo 16
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a(martoloj a)nqrwpoj a)rtoj a)delfoj
a)mnoj a)postoloj didaskaloj e)piskopoj kosmoj ou)ranoj potamoj qanatoj
Decirc o plural e o singular das seguintes palavras
decirc o plural decirc o singular
oJ a[ggelo oiJ diavkonoi
oJ ajdelfov oiJ douloi
oJ qeov oiJ oi[koi
hJ diavkono aiJ qevoi
hJ h[rhmo aiJ oJdoiv
hJ ceirov aiJ a[mpeloi
to gevno ta ajrniva
to e[qo ta tevkna
35
Vocabulaacuterio Substantivos neutros seguem o paradigma biblionbiblionbiblionbiblion
SINGULAR PLURAL N biblion biblia
G bibliou bibliwn
D bibli biblioij
A biblion biblia
Substantivos neutros Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo musthrion Segredo paidion Crianccedila a)rnion Cordeirinho ploi=on Barco navio biblion Livro probaton Ovelha daimonion Democircnio proswpon Rosto face pessoa e)rgon Obra trabalho sabbaton Saacutebado i(eron Templo shmei=on Sinal eu)aggelion Evangelho sunedrion Sineacutedrio lutron Resgate teknon Filho crianccedila marturion Testemunho
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a)rnion daimonion e)rgon i(eron
eu)aggelion lutron marturion teknon musthrion paidion ploi=on probaton
Primeira declinaccedilatildeo Os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm raiz ndash aaaa Eles possuem
dois gecircneros os femininos e os masculinos Os substantivos femininos 1ordf declinaccedilatildeo estatildeo divididos em dois grupos aqueles
cujas raiacutezes terminam numa vogal ou em rrrr que levam a terminaccedilatildeo aaaa e tem como paradigma o substantivo oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia) e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr que levam a terminaccedilatildeo hhhh e tem como paradigma o substantivo grafhgrafhgrafhgrafh Entretanto os substantivos femininos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm uma pequena exceccedilatildeo com relaccedilatildeo aos chamados substantivos sigmaacuteticos (ssss - jjjj) ou seja todos aqueles que acabam em sigma [glglglglwwww====ssssssssaaaa] Eles sofrem alteraccedilotildees no nominativo e no acusativo singular em vez de seguir o paradigma grafē (grafhgrafhgrafhgrafh) eles seguem o paradigma oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia)
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N oi)kia oi)kiai N grafh grafai G oi)kiaj oi)kiw=n G grafh=j grafw=n D oi)ki oi)kiaij D gra fv= grafai=j A oi)kian oi)kiaj A grafhn grafaj
36
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (aaaa) e seguem o paradigma oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia Substantivos Femininos Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo a(martia Pecado metanoia Arrependimento a)lhqeia Verdade o)milia Conversa a)nomia Iniquumlidade oi)kia Casa basileia Reino o(mologia Confissatildeo diakonia Serviccedilo parousia Vinda diaspora Dispersatildeo sofia Sabedoria e)kklhsia Igreja swthria Salvaccedilatildeo e)paggelia Promessa filadelfia Amor fraternal eu)logia Becircnccedilatildeo louvor h(mera Dia eu)xaristia Gratidatildeo qura Porta kardia Coraccedilatildeo petra Rocha pedra koinwnia Comunhatildeo xara Alegria marturia Testemunho w(ra hora
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N glw=ssa glw=ssai N doca docai
G glwsshj glwssw=n G dochj docwn
D glwssv glwssaij D docv docai=j
A glw=ssan glw=ssaj A docan docaj
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (h) e seguem o paradigma
grafgrafgrafgrafh
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo a)paph Amor o)rgh Ira coacutelera a)delfh Irmatilde parabolh Paraacutebolas a)rxh Princiacutepio proseuxh Oraccedilatildeo diaqhkh Alianccedila sinagwgh Sinagoga didaxh Ensino u(paoh Obediecircncia dikaiosunh Justiccedila u(potagh Submissatildeo ei)rhnh Paz u(pomonh Perseveranccedila e)ntolh Mandamento fulh Tribo e)pistolh Carta epiacutestola fwnh Voz som numfh Noiva yuxh Alma
37
ajgrafhngrafA
ai=jgrafv=grafD
w=ngrafh=jgrafG
aigrafhgrafN
PLURALSINGULAR
RAIZRAIZ
Exerciacutecio - a)skhseij
Decline os seguintes substantivos a)paph a)delfh a)rxh diaqhkh didaxh dikaiosunh ei)rhnh e)ntolh e)pistolh numfh o)rgh parabolh proseuxh sinagwgh u(paoh u(potagh u(pomonh fulh fwnh yuxh
Os substantivos masculinos da 1ordf declinaccedilatildeo tambeacutem satildeo divididos em dois grupos aqueles cujas raiacutezes terminam em vogal (neaniaj) ou em tttt (profprofprofprofhhhh tttthhhhς) levam a terminaccedilatildeo aaaaς e tem como paradigma o substantivo neanianeanianeanianeaniaς e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr levam a terminaccedilatildeo hhhhς e tem como paradigma o substantivo profprofprofprofhhhh tttthhhhς Em siacutentese os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo satildeo os femininos terminados em aaaa e em hhhh e os substantivos masculinos terminados em aaaaς e hhhhjjjj
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N neaniaj neaniai N profhthj profh=tai
G neaniou neaniw=n G profhtou profhtw=n
D neani neaniaij D profhtv profhtaij
A neanian neaniaj A profhthn profhtaj
VOCABULAacuteRIO Todos estes substantivos satildeo masculinos (o() o seguem os paradigmas neaniajprofhthj Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo rsquoHliaj Elias krithj Juiz rsquoHsaiaj Isaiacuteas maqhthj Aluno disciacutepulo neaniaj Moccedilo jovem margarithj Peacuterola Bappisthj Batista mesithj Mediador
38
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo eu)aggelisthj Evangelista poihthj Fazedor Zhlwthj Zeloso profhthj Profeta rsquo Israhlithj Israelita stratiwthj Soldado rsquo Iwannhj Joatildeo u(phrethj Ministro servo klepthj Ladratildeo u(pokithj Hipoacutecrita
a)skhseij Decline os seguintes substantivos neaniaj Bappisthj eu)aggelisthj
klepthj maqhthj profhthj u(phrethj
Terceira Declinaccedilatildeo A 3ordf declinaccedilatildeo grega geralmente eacute conhecida como declinaccedilatildeo consoante pois a maioria dos seus substantivos possuem raiz ndash consoante Eacute a mais difiacutecil das declinaccedilotildees gregas Diferente da 1ordf e da 2ordf declinaccedilatildeo a 3ordf abrange os trecircs gecircneros Feminino Masculino e Neutro
SINGULAR PLURAL
N ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς N ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
V φφφφῶῶῶῶςςςς V φφφφῶῶῶῶτατατατα
A ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς A ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
G τοτοτοτοῦῦῦῦ φωτφωτφωτφωτόόόόςςςς G ττττῶῶῶῶνννν φφφφώώώώτωντωντωντων
D ττττῷῷῷῷ φωτφωτφωτφωτίίίί D τοτοτοτοῖῖῖῖςςςς φφφφώώώώσισισισι
substantivo masculino
substantivo feminino
substantivos neutros
nom oJoJoJoJ lovgo hJhJhJhJ oJdov totototo tevknon ajrnivon
genabl toutoutoutou lovgou thththth oJdou toutoutoutou tevknou ajrnivou
dtlcit twtwtwtw lovgw thththth oJdw twtwtwtw tevknw ajrnivw
acus tontontonton lovgon thnthnthnthn oJdovn totototo tevknon ajrnivon
sing
voc lovge oJdev tevknon ajrnivon
nom oiJoiJoiJoiJ lovgoi aiJaiJaiJaiJ oJdoiv tatatata tevkna ajrniva
genabl twntwntwntwn lovgwn twntwntwntwn oJdwn twntwntwntwn tevknwn ajrnivwn
dtlcit toitoitoitoi lovgoi taitaitaitai oJdoi toitoitoitoi tevknoi ajrnivoi
acus toutoutoutou lovgou tatatata ojdouv tatatata tevkna ajrniva
pl
voc lovgoi oJdovi tevkna ajrniva
39
VERBOS GREGOS
A forma como os verbos satildeo identificados (que eacute a que aparece nos dicionaacuterios) eacute a da primeira pessoa do singular do presente do indicativo da voz ativa Assim e)imi (eu sou) legw (eu falo eu digo)
Os verbos tecircm tempo voz e modo como no portuguecircs Os tempos verbais gregos expressam mais a qualidade da accedilatildeo do que o tempo em que a accedilatildeo acontece Somente no Indicativo eacute que o Presente indica Tempo Presente A ideacuteia principal do Presente eacute que a accedilatildeo eacute contiacutenua ainda em progresso e eacute chamada de Linear ou Durativa
Verbo eacute a palavra que indica accedilatildeo ou estado da accedilatildeo as flexotildees sofridas pelo verbo chamam-se conjugaccedilotildees Eles estatildeo divididos em dois grupos de conjugaccedilotildees o de terminaccedilatildeo wwww (legw) possuindo a maioria dos verbos gregos e o de terminaccedilatildeo mimimimi (e)imi) contendo somente uma minoria
Os verbos gregos como no portuguecircs possuem modificaccedilotildees numeacutericas pessoa (1ordf 2ordf e 3ordf) e nuacutemero (singular e plural)
Tempos Verbais O tempo verbal em grego eacute diferente do portuguecircs aleacutem de indicar a eacutepoca o tempo refere-se principalmente agrave qualidade da accedilatildeo ou seja se a accedilatildeo foi completada ou natildeo A accedilatildeo completa chama-se tambeacutem accedilatildeo pontilear e a incompleta linear que eacute descrita como estando em processo em andamento No grego temos trecircs tempos Primaacuterios Presente Perfeito (Passado) e Futuro E trecircs tempos Secundaacuterios Aoristo Imperfeito e Mais-que-Perfeito
Presente indicam aleacutem de uma accedilatildeo pontilear uma accedilatildeo contiacutenua ou um estado incompleto A accedilatildeo eacute descrita como em progresso em andamento durativa ou linear
Futuro como em portuguecircs indica o que vai acontecer Geralmente expressa a ideia de uma accedilatildeo pontilear mas em alguns casos pode ser durativa
Ex Jesus voltaraacute em gloacuteria Imperfeito expressa uma accedilatildeo que foi contiacutenua por algum tempo no passado mas
que jaacute cessou A accedilatildeo pode ter sido continuada habitual intermitente etc o que eacute determinado pelo contexto e pelo significado do verbo
Ex Jesus proclamava o Reino de Deus
Aoristo Eacute um tempo indefinido Essencialmente ele natildeo tem significaccedilatildeo temporal embora esse significado esteja presente no modo indicativo onde o aoristo tem significaccedilatildeo passada e recebe o (faltou o siacutembolo na apostila) de aumento como o tempo imperfeito
Perfeito Eacute um tempo grego peculiar em sua funccedilatildeo e natildeo encontramos correspondecircncia em nossa liacutengua Ele combina a accedilatildeo pontilear e a linear por expressar geralmente no indicativo o efeito ou estado no presente como resultado de uma accedilatildeo no passado indicando assim a permanecircncia de uma accedilatildeo completa ou um estado presente resultado de uma accedilatildeo passada
Mais-que-Perfeito Associa a accedilatildeo pontilear com a linear soacute que estas accedilotildees satildeo combinadas no passado Tem a mesma ideacuteia do nosso passado imperfeito
40
Modos verbais O modo verbal indica a maneira da afirmaccedilatildeo verbal ou seja como a accedilatildeo eacute realizada Eacute a maneira ou a forma por meio da qual o verbo exprime a accedilatildeo Assim temos o Indicativo Subjuntivo Imperativo Optativo Infiniti vo e o Particiacutepio
1 Indicativo que expressa um fato tido como certo
2 Subjuntivo que enuncia o fato de modo possiacutevel duvidoso
3 Imperativo que expressa ordem proibiccedilatildeo conselho
4 Optativo que expressa desejo opccedilatildeo
5 Infinitivo que eacute considerado como um substantivo-verbal O infinitivo eacute um substantivo-verbal Eacute sempre indeclinaacutevel (o que significa que natildeo tem casos N G D A) Quando eacute antecedido de um artigo definido o artigo eacute sempre neutro singular e eacute declinado segundo a funccedilatildeo do infinitivo
6 Particiacutepio eacute considerado como um adjetivo-verbal
Vozes Verbais A voz verbal indica como a accedilatildeo ou o estado do verbo se refere ao sujeito Natildeo existe accedilatildeo sem causa E a origem desta causa eacute descrita pela voz Em grego como no portuguecircs temos trecircs vozes verbais Ativa Meacutedia (reflexiva) e Passiva
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
raiz terminaccedilatildeo
do VIPMP VIPPM
Traduccedilatildeo
Presente do Indicativo
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
-omai
-h
-etai
-ovmeqa
-esqe
-ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
VIPP eu sou solto
VIPM eu solto para mim eu me solto
VIPP tu eacutes solto
VIPM tu soltas para ti tu te soltas
VIPP ele(a) eacute solto
VIPM ele(a) solta para si ele(ou ele se solta
VIPP noacutes somos soltos
VIPM noacutes soltamos para noacutes noacutes nos soltamos
VIPP voacutes sois soltos
VIPM voacutes soltais para voacutes voacutes vos soltais
VIPP eles(as) satildeo soltos
VIPM eles(as) soltam para si eles(as) se soltam
Ativa onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a algo ou algueacutem Ex louw ndash eu lavo Meacutedia (reflexiva) onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a si mesmo Ex luomai - eu me lavo Passiva onde o sujeito sofre a accedilatildeo Ex louomai ndash eu sou lavado
41
Pres Ativa Traduccedilatildeo Pres Meacutedia Traduccedilatildeo louw Eu lavo luomai Eu me lavo loueij Tu lavas lu$ Tu te lavas louei Ele lava louetai Ele se lava louomen Noacutes lavamos louomeqa Noacutes nos lavamos louete Voacutes lavais louesqe Voacutes vos lavais louousi Eles lavam louontai Eles se lavam
Passiva louomai lou$ louetai louomeqa louesqe louontai
Eu sou lavado Tu eacutes lavado Ele eacute lavado Noacutes somos lavados Voacutes sois lavados Eles satildeo lavados
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
VIPA V = verbo I = Indicativo P = Presente A = Ativa VIPMP V = verbo I = Indicativo P = Presente M = meacutedia P = Passiva Paradigmas de verbos de terminaccedilatildeo -w-w-w-w no VIPA e VIPMP Satildeo formados pela simples adiccedilatildeo da terminaccedilatildeo verbal ao radical Observe que a
vogal temaacutetica eacute considerada como parte da terminaccedilatildeo verbal
luvwluvwluvwluvw ajkouvwajkouvwajkouvwajkouvw ejsqivwejsqivwejsqivwejsqivw e[cwe[cwe[cwe[cw levgwlevgwlevgwlevgw ginwvskwginwvskwginwvskwginwvskw gravfwgravfwgravfwgravfw bavllwbavllwbavllwbavllw
VIPA = R + -w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)
luvw
luvei
luvei
luvomen
luvete
luvousi(n)
ajkouvw
ajkouvei
ajkouvei
ajkouvomen
ajkouvete
ajkouvousi(n)
ejsqivw
ejsqivei
ejsqivei(n)
ejsqivomen
ejsqivete
ejsqiv usi(n)
e[cw
e[cei
e[cei
e[comen
e[cete
e[cousi(n)
levgw
levgei
levgei(n)
levgomen
levgete
levgousi(n)
ginwvskw
ginwvskei
ginwvskei(n)
ginwvskomen
ginwvskete
ginwvskousi(n)
gravfw
gravfei
gravfei(n)
gravfomen
gravfete
gravfousi(n)
bavllw
bavllei
bavllei(n)
bavllomen
bavllete
bavllousi(n)
VIPMP = R + -omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -etai -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
ajkouvomai
ajkouvh
ajkouvetai
ajkouovmeqa
ajkouvesqe
ajkouvontai
ejsqivomai
ejsqivh
ejsqivetai
ejsqiovmeqa
ejsqivesqe
ejsqivontai
e[comai
e[ch
e[cetai
ejcovmeqa
e[cesqe
e[contai
levgomai
levgh
levgetai
legovmeqa
levgesqe
levgontai
ginwvskomai
ginwvskh
ginwvsketai
ginwskovmeqa
ginwvskesqe
ginwvskontai
gravfomai
gravfh
gravfetai
grafovmeqa
gravfesqe
gravfontai
bavllomai
bavllh
bavlletai
ballovmeqa
bavllesqe
bavllontai
42
APLICACcedilAtildeO DA QUALIDADE DA ACcedilAtildeO VERBAL NO TEMPO VERB AL Qualidades Tempos _
Presente _ Mais-que-Perfeito
Imperfeito _ Linear - Pontilear Perfeito Linear
Futuro _ Mais-que-Perfeito
Presente _
Futuro _ Pontilear
Aoristo _
VERBOS Pessoa e Nuacutemero
Assim como no portuguecircs tambeacutem no grego os verbos tecircm terminaccedilotildees pessoais que indicam a pessoa e o nuacutemero do sujeito que executa a accedilatildeo
Exemplo Canto Indica que sou eu (1ordf pessoa do singular) que canta Cantas Indica eacutes tu (2ordf pessoa do singular) que cantas Cantamos Indica que somos noacutes (1ordf pessoa do plural) que cantamos
Mesmo que o sujeito jaacute esteja impliacutecito na terminaccedilatildeo verbal eacute possiacutevel que se
queira destacaacute-lo ou enfatizaacute-lo Nesses casos eacute acrescentado o pronome pessoal Exemplo nenikhka ton kosmon ndash venci o mundo e)gw nenikhka ton kosmon ndash eu venci o mundo
PRONOMES
O pronome eacute a palavra que substitui o nome evitando-lhe a repeticcedilatildeo O nome que eacute substituiacutedo pelo pronome chama-se antecedente o pronome concorda com o seu antecedente em gecircnero e nuacutemero
Em grego quando o pronome pessoal eacute usado eacute para dar ecircnfase Nas formas obliacutequas ele eacute bastante usado no NT
Exemplos
43
Jo 125
Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj
Pronomes pessoais
Pessoa Nuacutemero
su pronome pessoal da 2a pessoa nominativo singular
e)gw eu 1ordf Singular
E por que entatildeo batizas se tu natildeo eacutes o Cristo
su tu 2ordf Singular
Mt 69 Pater h(mw=n o( e)n toi=j ou)ranoi=j au)toj h o Ele ela 3ordf Singular
h(mw=n pronome pessoal da 1a pessoa genitivo plural h(me=ij noacutes 1ordf Plural
Pai nosso que estais nos ceacuteus u(me=ij voacutes 2ordf Plural
au)toi ai a Eles elas 3ordf Plural
PRONOMES
1a Pessoa Singular 1a Pessoa Plural N e)gw eu N h(me=ij noacutes
A e)meme me mim A h(ma=j nos conosco
G e)mou= mou de mim G h(mw=n de noacutes
D e)moimoi para mim D h(mi=n para noacutes
2a Pessoa Singular 2a Pessoa Plural
N su tu N u(me=ij voacutes
A se te ti A u(ma=j vos convosco
G sou= de ti G u(mw=n de voacutes
D soi para ti D u(mi=n para voacutes
3a Pessoa Singular 3a Pessoa Plural N au)toj Ele N au)toi Eles
A au)tou= Dele A au)tw=n Deles
G au)t= A ele G au)toi=j A eles
D au)ton Ele D au)touj Eles PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO luwluwluwluw (soltar) lu w Eu solto estou soltando lu eij Tu soltas estaacutes soltando lu ei Ele solta estaacute soltando lu omen Noacutes soltamos estamos soltando o = vogal temaacutetica lu ete Voacutes soltais estais soltando e = vogal temaacutetica lu ousi(n) Eles soltam estatildeo soltando
44
Pessoa e nuacutemero
portuguecircs grego
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eu
tu
elea
noacutes
voacutes
elesas
falo
falas
fala
falamos
falais
falam
ejgw
su
aujto aujth aujto
hJmei
uJmei
aujtoi aujtai aujta
levgw
levgei
levgei
levgomen
levgete
levgousin
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO a)gwa)gwa)gwa)gw (guiar) a)g w Eu guio estou guiando a)g eij Tu guias estaacutes guiando a)g ei Ele guia estaacute guiando a)g omen Noacutes guiamos estamos guiando a)g ete Voacutes guiais estais guiando a)g ousi(n) Eles guiam estatildeo guiando
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO ballwballwballwballw (jogo) ball w Eu jogo estou jogando ball eij Tu jogas estaacutes jogando ball ei Ele joga estaacute jogando ball omen Noacutes jogamos estamos jogando ball ete Voacutes jogais estais jogando ball ousi(n) Eles jogam estatildeo jogando
FUTURO DO INDICATIVO ATIVO luw (soltar) lu s w Eu soltarei lu s eij Tu soltaraacutes lu s ei Ele soltaraacute lu s omen Noacutes soltaremos lu s ete Voacutes soltareis lu s ousi(n) Eles soltaratildeo
45
luw Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo
1ordfps luw luw luein
2ordfps lueij lu$j lu=e
3ordfps luei lu$ luetw
1ordfpl luomen luwmen
2ordfpl luete luhte luete
3ordfpl luousi luwsi luetwsan
luw Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo
1ordfps luomai luwmai luestai
2ordfps lu$ lu$ luou
3ordfps luetai luhtai luesqw
1ordfpl luomeqa luwmeqa
2ordfpl luesqe luhsqe luesqe
3ordfpl luontai luwntai luesqwsan
luw Imperfeito Ativo
1ordfps e)luon
2ordfps e)luej
3ordfps e)lue
1ordfpl e)luomen
2ordfpl e)luete
3ordfpl e)lue
1ordfps e)luon
luw Imperfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps e)luomen
2ordfps e)luo
3ordfps e)lueto
1ordfpl e)luomeqa
2ordfpl e)luesqe
3ordfpl e)luonto
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Ativo Futuro Ativo
1ordfps lusw lusein
2ordfps luseij
3ordfps lusei
1ordfpl lusomen
2ordfpl lusete
3ordfpl lusousi
46
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Meacutedio Futuro Meacutedio
1ordfps lusomai lusestai
2ordfps lus$
3ordfps lusetai
1ordfpl lusomeqa
2ordfpl lusesqe
3ordfpl lusontai
luw Futuro Passivo Futuro Passivo
1ordfps luqhsomai luqhsesqai
2ordfps luqhs$
3ordfps luqhsetai
1ordfpl luqhsomeqa
2ordfpl luqhsesqe
3ordfpl luqhsontai
luw 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo
1ordfps e)lusa lusw lu=sai
2ordfps e)lusaj lus$j lu=son
3ordfps e)luse lus$ lusatw
1ordfpl e)lusamen luswmen
2ordfpl e)lusate lushte lusate
3ordfpl e)lusan luswsi lusatwsan
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio
1ordfps e)lusamhn luswmai lusasqai
2ordfps e)lusw lus$ lu=sai
3ordfps e)lusato lushtai lusasqw
1ordfpl e)lusameqa luswmeqa
2ordfpl e)lusasqe lushsqe lusasqe
3ordfpl e)lusanto luswntai luasqwsan
luw 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo
1ordfps e)luqhn luqw= luqhnai
2ordfps e)luqhj luqh=j luqhti
3ordfps e)luqh luq$= luqhtw
1ordfpl e)luqhmen luqw=men
2ordfpl e)luqhte luqh=te luqhte
3ordfpl e)luqhsan luqw=si luqhtwsan
47
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo Perfeito Ativo
1ordfps leluka lelukw lelukenai
2ordfps lelukaj leluk$j
3ordfps leluke leluk$
1ordfpl lelukamen lelukwmen
2ordfpl lelukate lelukhte
3ordfpl lelukasi (kan) lelukwsi
luw 1ordm Perfeito Meacutedio e Passivo 1ordmPerfeito Meacutedio e Passivo Perfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps lelumai lelusqai
2ordfps lelusai lu=sai
3ordfps lelutai lusasqw
1ordfpl lelumeqa
2ordfpl lelusqe lusasqe
3ordfpl leluntai luasqwsan
luw Mais que Perfeito Ativo
1ordfps e)lelukein
2ordfps e)lelukate
3ordfps e)lelukate
1ordfpl e)lelukate
2ordfpl e)lelukate
3ordfpl e)lelukate
luw + que Perfeito meacutediopassivo
1ordfps e)lelumhn
2ordfps e)leluso
3ordfps e)leluto
1ordfpl e)lelumeqa
2ordfpl e)lelusqe
3ordfpl e)lelunto
Verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv
Em grego haacute duas conjugaccedilotildees baacutesicas identificadas pelos verbos terminados em -w e -mi Embora os verbos em -w sejam mais comuns e regulares vamos primeiramente abordar o verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv que equivale aos nossos verbos auxiliares ser e estar e tambeacutem existir Como em portuguecircs tambeacutem na liacutengua grega este eacute o principal verbo de ligaccedilatildeo
A forma eijmiv (eu sou estou existo) estaacute na 1ps do VIPA (Presente do Indicativo Ativo) Como este verbo natildeo tem a forma passiva e meacutedia podemos dizer simplesmente VIP
48
VIPA ou VIP IMPERFEITO DO IND AT e)imi (SER)
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eijmiv ei ejstiv(n) ejsmevn ejstev eijsiv(n)
eu sou
tu eacutes
elea eacute
noacutes somos
voacutes sois
elesas satildeo
h)mhn h)=j h)=sqa h)=n h)=meqta h)te h)san
Eu era
Tu eras
Ele era
Noacutes eacuteramos
Voacutes eacutereis
Eles eram
Traduza as frases para o portuguecircs
ejgwv eijmi hJ quvrasum
eijmiv presbuvtero
ajgavph ejstin oJ qeov
oJ qeov ejstin ajgaqov
oiJ douloi tou qeou ejsmen
oJ jIwavnnh ejstin a[nqrwpo
ejgwv eijmiv hJ oJdo kai hJ ajlhvqeia kai hJ zwhv
Terminaccedilotildees Pessoais
O pronome pessoal quase natildeo eacute usado no grego pois as proacuteprias terminaccedilotildees jaacute indicam por si que a pessoa estaacute fazendo a accedilatildeo As terminaccedilotildees para os verbos primaacuterios (presente futuro e perfeito) satildeo w eij ei omen ete ousi
RAIZ TEMA VOGAL TEMAacuteTICA a) RAIZ a primeira pessoa do singular do Presente Ativo do Indicativo eacute a raiz do
verbo b) TEMARADICAL eacute a parte constante (quase sempre) de um verbo c) VOGAL TEMAacuteTICA eacute a vogal colocada entre o Tema e as Terminaccedilotildees
Pessoais que comeccedilam com consoantes O ldquoordquo [oacutemicron] antes de ldquomrdquo e ldquogrdquo e ldquoerdquo antes das outras consoantes
Para conjugar um verbo eacute soacute pegar o Tema adicionar as Terminaccedilotildees Pessoais e
colocar a vogal Temaacutetica onde for necessaacuteria Como exemplo vejamos como seria a conjugaccedilatildeo dos verbos luw e a)kouw
49
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees S 1 lu - w
I 2 lu - eij
N 3 lu - ei
P 1 lu o men
L 2 lu e te
U 3 lu - ousi
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees
S 1 a)kouomai o omai
I 2 a)kouv e v
N 3 a)kouetai e etai
P 1 a)kouomeqa o omeqa
L 2 a)kouesqe e esqe
U 3 a)kouontai o ontai
Conjugando os verbos
Forma no original
Categoria Tempo Modo Voz Pessoa Nuacutemero
Forma no leacutexico
Traduccedilatildeo literal
legei Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg legw Ele dizfala
a)koueij
ginwskomen
qelontai
legei
legousi(n)
legw
blepv
ginwskete
blepomai
xaireij
ei)= Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg e)imi Tu eacutes
ballete
a)geij
a)gapw
50
O nnnn (ny) moacutevel
Na terceira pessoa do singular e do plural o nnnn entre parecircnteses indica que a forma completa pode ser tanto e)sti ei)si quanto e)stin ei)sin As formas sem o nnnn normalmente satildeo usadas se a palavra que segue eacute iniciada por consoante formas com o nnnn satildeo normalmente usadas se a palavra que segue eacute iniciada por vogal ou se a forma verbal finaliza o enunciado Mas o uso natildeo eacute riacutegido haacute muitas exceccedilotildees especialmente em apoio do uso do nnnn
Exemplos yeusthj e)stinnnn kai o( pathr au)tou=
Ele eacute o pai da mentira )Iwannhj ou)k e)stinnnn o( Xritou=
Joatildeo natildeo eacute o Cristo )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin
Eu sou a videira (a) verdadeira e o pai meu o agricultor eacute Traduza as frases para o grego
Deus eacute amor
Joatildeo eacute profeta
Eu estou em casa
Jesus estaacute em casa
Somos seus profetas
Jesus eacute o patildeo da vida
Minha casa eacute na cidade
Somos amigos de Jesus
PRESENTE ATIVO DO INDICATIVO 1 blepw eu vejo 21 legw eu digo 2 ginwskw eu conheccedilo 22 luw eu solto destruo 3 grafw eu escrevo 23 metrew eu meccedilo 4 didaskw eu ensino 24 menw eu permaneccedilo 5 e)xw eu tenho 25 nikaw eu venccedilo 6 khrussw eu prego 26 proskunew eu adoro 7 latreuw eu sirvo 27 oi)kodomew eu construo 8 lambanw eu recebo 28 o(mologew eu confesso
51
9 paideuw eu educo 29 paraggellw eu ordeno 10 a)gapaw eu amo 30 krinw eu julgo 11 a)kouw eu escuto 31 paideuw eu educo 12 a)gw eu guio conduzo 32 e(uriskw eu acho encontro 13 telw eu quero desejo 33 louw eu me banho lavo 14 swzw eu salvo liberto 34 filassw eu guardo 15 kairw eu me alegro 35 grafw eu escrevo 16 a)ggelw eu anuncio 36 e)kballw eu expulso removo 17 qerapeuw eu cuido saro curo 37 e)sqiw eu como 18 a)postelw eu envio 38 diwkw eu persigo sigo 19 e)ggizw eu me aproximo 39 qanatow eu mato 20 tarassw eu agito 40 sunagw Eu reuacuteno convoco
ARTIGOS
PLURALSINGULARNeutFemMascNeutFemMasc
ta tajtouj to thnton
toi=jtai=jtoi=jt=tv= t=
tw=ntw=ntw=ntou= th=j tou=
taai(oi(toh(o(
O artigo Em portuguecircs temos artigos definidos (o a os as) e indefinidos (um uma uns
umas) Em grego existe apenas o artigo definido Assim uma palavra como logoj pode ser traduzida como palavra ou como uma palavra dependendo do contexto Mas o uso do artigo definido em grego corresponde em grande parte ao uso do artigo definido em portuguecircs As diferenccedilas satildeo frequumlentemente muito sutis para serem mencionadas numa introduccedilatildeo Atenccedilatildeo deveraacute ser dada ao modo como o artigo eacute usado nos exerciacutecios de grego e de portuguecircs que seguem e no Novo Testamento
O artigo grego geralmente funciona como o adjetivo concordando com a palavra
que ele modifica em gecircnero nuacutemero e caso
52
masculino feminino neutro
singular plural singular plural singular plural
nom oJ o oiJ os hJ a aiJ as tov oa tav osas
genabl tou do twn dos th da twn das tou doda twn dosdas
dat
loc
inst
tw
ao
no
com o
pelo
toi
aos
nos
com os
pelos
th
agrave
na
com a
pela
tai
agraves
nas
com as
pelas
tw
aoagrave
nona
com oa
peloa
toi
aosagraves
nosnas
com osas
pelosas
acus tovn o touv os thvn a tavv as tov oa tavv osas
Exerciacutecio Coloque os artigos correspondentes para cada substantivo
a[mpelwn (fem) aijwnwn (masc) gevno (neut)
a[nqrwpou a[rcontwn (masc) diavkonwn (fem)
ajpovstolo (masc) ajdelfoi qeoiv (masc)
a[rtou bivon kuvrioi
didavskalou gavmou laov (masc)
doulw doulw (fem) livqon
h[rhmo (fem) e[qo (neut) mhtrov (fem)
qeoiv (fem) h[rhmoi (fem) oJdou (fem)
kavlamoi (masc) qavnatw udatoi (neut)
nuktou (fem) qrovnoi fwtou (neut)
skovtoi (neut) ajrniva ceirov (fem)
PREPOSICcedilOtildeES proj A proj ton potamon Para o rio 4 Acusativo ei)j A ei)j ton potamon Para dentro do rio 4 Acusativo e)n D e)n t= potam= Dentro do rio em o rio 3 Dativo e)k G e)k potamou= Para fora do rio 2 Genitivo a)po G a)po potamou= Partindo do rio 2 genitivo
Preposiccedilatildeo eacute uma palavra que auxilia o substantivo a expressar o seu caso ou funccedilatildeo
na oraccedilatildeo Eacute chamada de ldquopreacute-posiccedilatildeordquo porque geralmente eacute posicionada na frente do
53
substantivo ao qual auxilia expressar a sua funccedilatildeo Ex e)k th=j sunagwgh=j e)celqontej h)=lqon ei)j thn oi)kian Simwnoj kai
)Andreou Saindo da sinagoga foram para a casa de Simatildeo e Andreacute Nota As preposiccedilotildees e)k e ei)j indicam respectivamente que eles saiacuteram de dentro
da sinagoga para dentro da casa Mesmo que uma preposiccedilatildeo sirva para esclarecer o caso natildeo eacute ela quem governa o
caso Muito pelo contraacuterio na liacutengua grega eacute o caso que determina o significado de uma preposiccedilatildeo Isto significa que uma preposiccedilatildeo pode ter um determinado significado quando usada com um certo caso e significado diferentes quando usada com outros casos O significado de uma preposiccedilatildeo depende entatildeo do caso com o qual ela eacute usada Esse detalhe pode ser observado no vocabulaacuterio da liccedilatildeo
3 2
4 e 2
4
4
4
234
234
234
2
24
4
2
24
24
24
54
O quadro das preposiccedilotildees gregas eacute o seguinte Preposiccedilatildeo Caso que rege Traduccedilatildeo
1 ὑπέρ A acima de
2 ἐπί G sobre
3 ὑπό A sob
4 παρά ampamp ampamp D A G ao lado de
5 ἀmicroφί D A G de ambos os lados de
6 πρός A para em direccedilatildeo de
7 εἰς A para dentro de
8 ἐν D em
9 ἐκ ἐξ G de fora de
10 ἀπό G de afastamento de
11 περί A G ao redor de
12 διά ampamp ampamp G atraveacutes de
13 ἀνά A para cima
14 κατά G para baixo
15 ἀντί G contra
16 πρό G antes de
17 ὀπίσω G atraacutes de depois de
18 σύν D com
19 microετά G com D aleacutem de
55
Vamos apresentar algumas palavras portuguesas que usam estas preposiccedilotildees como prefixos Isto poderaacute ajudar a memorizaccedilatildeo 1 hipeacuterbole ὑπέρ + βάλλω que coloca acima de
2 epitaacutefio ἐπί + τάφος que estaacute sobre o tuacutemulo
3 hipoacutecrita ὑπό + κρίνω que distingue (julga) sob
4 paralelo παρά + ἀλλήλων que estaacute ao lado do outro
5 anfiacutebio ἀmicroφί + βίος que vive em ambos (terra e aacutegua)
6 proseacutelito πρός + ἠλύθον que se encaminha para
7 exegeta εἰς + ἡγέοmicroαι que conduz para
8 energia ἐν + ἔργον que tem forccedila em si
9 ecircxodo ἐκἐξ + ὁδός caminho para fora
10 apogeu ἀπό + γῆ longe da terra
11 periacutemetro περί + microέτρον medida em volta de
12 diacircmetro διά + microέτρον medida atraveacutes de
13 Anastaacutecio ἀνά + ἵστηmicroι que ressurgiu
14 catarata κατά + ῥάσσω que se precipita
15 antiacutedoto ἀντί + δίδωmicroι (remeacutedio) dado contra
16 proacute logo πρό + λόγος palavra (dita) antes de
17 opistoacutedomo ὀπισθό + δόmicroος parte posterior de um templo grego
18 sinoacutetico σύν + ὀράω que abarca com um soacute olhar
19 metafiacutesica microετά + φύσις aleacutem da natureza (fiacutesica)
56
2 G (Genitivo)3 D (Dativo)4 A (Acusativo)
Traduza para o portuguecircs (Resposta no 2ordm Vol De James)
1 o( ui(oj ei)=pen ei)mi (Mc 1462) 2 o( ui(oj tou= a)nqrwpou kurioj e)stin (Mc 228) 3 e)rxetai o( a)delfoj o( kaloj (Mc 331) 4 o( a)nqrwpoj e)rxetai (Mc 61) 5 oi( a)nqrwpoi ou)x a(gioi ei)sin (Mc 124) 6 o( qeoj ei)=pen (Mc 219) 7 o( a)ggeloj o( a(gioj ou)k e)rxetai (Mc 838) 8 o(loj o( kosmoj kaloj e)stin (Mc 149) 9 o( ou)ranoj ou) kaloj e)stin (Mc 1331) 10 o( ui(oj tou= qeou= e)stin a)gaqoj (Mc 311)
57
EXERCIacuteCIOS DE GREGO
a) Qual eacute entatildeo o sujeito e qual eacute o objeto das seguintes frases qeoj fala logon (palavra) qeoj ama dou=lon (servo) dou=loj ama qeon qeon ama dou=loj dou=loj fala logon logon fala dou=loj b) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus c) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus d) Traduza podendo incluir um artigo Note N e A qeoj h)gaphsen ton kosmon kosmoj ou)k h)gaphsen qeon Kurioj h)gaphsen dou=lon o( a)nqrwpoj h)gaphsen qeon presbuteron h)gaphsen Kurioj a)postoloj legei logon logon legei diakonoj dou=loj ballei liqon a)nqrwpoj blepei potamon diaboloj ou)k h)gaphsen qeon
e) Traduza Deus amou mundo e homem Homem amou Senhor
Vocabulaacuterio ALMA = yuxh AMIGO = filoj
BATIZAR = baptizw CARNE = sarc
CONSOLADOR = paraklhtoj COMUNHAtildeO = koinwnia
CEacuteU = ou)ranoj BONITO BOM = kaloj
ADAtildeO = )Adam CAMINHO = o(doj
NOIVA = numfh CASA = oi)=koj
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
27
a)skhseij - exerciacutecios
1 a)nagignwske kai grafe (Leia e escreva) o( profhthj (o profeta) o( poihthj (o poeta) o( filosofoj (o filoacutesofo) o( didaskaloj (o professor) o( i)atroj (o meacutedico) 2 GRAFE grafre Escreva (Em letras minuacutesculas) EGW LEGW
IWANNHS ESTI O PROFHTHS
SU EI O POIHTHS
UMEIS ESTE OI FILOSOFOI
EGW EIMI O DIDASKALOS
SINAIS DE PONTUACcedilAtildeO
Port Koinecirc Exemplo Grego Ponto final Deus qeoj Viacutergula Deus qeoj Ponto Viacutergula ou dois pontos ou Deus Deus qeoj Deus qeoj
portuguecircs em grego
ponto final igual
viacutergula igual
ponto e viacutergula
dois pontos
exclamaccedilatildeo
ponto no alto da linha
interrogaccedilatildeo helliphelliphelliphellip (cuidado)
28
DICAS DE LIacuteNGUA PORTUGUESA As Classes de Palavras Frase eacute uma combinaccedilatildeo de palavras organizadas segundo determinadas leis Sua
estrutura elementar apoacuteia-se basicamente em duas classes de palavras o substantivo e o verbo Exs
a O menino brinca Substantivo verbo
b As andorinhas voam Substantivo verbo 1 Substantivo Pertencem a esta classe todas as palavras que designam os seres
em geral as entidades reais ou imaginaacuteveis cadeira Cearaacute anjo alegria 2 Verbo Pertencem a essa classe as palavras que designam as accedilotildees ou processos que
ocorrem com os seres em geral cantar falar desaparecer partir O verbo eacute a uacutenica classe de palavras em que o tempo eacute marcado por uma desinecircncia proacutepria conto (presente indica a accedilatildeo feita no tempo real ) cantava ( preteacuterito [passado] imperfeito indica uma accedilatildeo imperfeita natildeo concluiacuteda ) cantei ( preteacuterito perfeito indica uma accedilatildeo concluiacuteda ) cantarei ( futuro aponta uma accedilatildeo que estaacute por vir ) cantaria ( futuro do preteacuterito indica uma accedilatildeo do passado que visava o futuro)
3 Os sateacutelites do substantivo 31 Adjetivo Classe de palavras que serve para indicar as qualidades as propriedades do
substantivo Exs a Cadeira confortaacutevel b Garoto feliz A locuccedilatildeo adjetiva eacute a expressatildeo formada de preposiccedilatildeo mais substantivo
qualificadora de outro substantivo Exs a Casa de tijolos b copo de cristal 32 Numeral Classe que serve para indicar a quantidade dos substantivos quantos
satildeo eles Exs um dez duacutezia oitenta mileiro O numeral ordinal indica a posiccedilatildeo de certo substantivo numa escala de nuacutemeros
dispostos em seacuterie Exs primeiro trigeacutesimo mileacutesimo 33 Artigo Classe que serve basicamente para indicar se o substantivo eacute concebido com
algo jaacute definido e conhecido previamente ou como algo indefinido e natildeo nomeado anteriormente Exs Havia um menino e um cachorro muito amigos O cachorro chama-se Buck e era da raccedila pastor-alematildeo O menino era contente com seu cachorro
4 Os sateacutelites do verbo 41 Adveacuterbio Pertencem a esta classe as palavras que se associam ao verbo para indicar
as vaacuterias circunstacircncias que envolvem a accedilatildeo (tempo lugar modo causa etc ) Exs O aviatildeo pousou suavemente aqui ontem
29
O aviatildeo pousou suavemente aqui ontem Artigo substantivo verbo adveacuterbio de modo adv de lugar adv de tempo OBS Em alguns casos o adveacuterbio pode modificar um adjetivo ou um outro adveacuterbio Exs a O dia foi bastante agitado b Estou muito bem Adveacuterbio adjetivo adveacuterbio adveacuterbio
A locuccedilatildeo adverbial eacute a expressatildeo formada de preposiccedilatildeo mais substantivo modificadora do verbo Exs A aviatildeo pousou no porta-aviotildees sem atraso Verbo locuccedilatildeo adverbial locuccedilatildeo adverbial 42 Pronome Eacute a classe de palavras que serve para indicar uma das trecircs pessoas
do discurso ou situar alguma coisa em relaccedilatildeo a essas trecircs pessoas Ex Noacutes vocecirc minha aquela algueacutem Existem os pronomes pessoais do caso reto que funcionam com sujeito da oraccedilatildeo (eu tu ele noacutes voacutes eles) e do caso obliacutequo que funcionam com complementos da oraccedilatildeo (me te o a se lhe nos vos os as se lhes mim comigo ti contigo si consigo ele ela noacutes conosco voacutes convosco si consigo eles elas) os demonstrativos (aquele aquela aquilo este essa) os possessivos (meu teu minha nosso vosso) os relativos (que qual) os interrogativos (quem qual ) os de tratamento (Senhor Vossa Excelecircncia)
SUBSTANTIVOS GREGOS
O substantivo e o verbo satildeo palavras principais no discurso As outras satildeo
consideradas auxiliares Eis algumas como exemplo a)nqrwpoj a)ggeloj kosmoj logoj liqoj exprimem substacircncia ndash satildeo substantivos luw legw a(giazw
exprimem accedilatildeo ndash satildeo verbos Os substantivos podem servir como sujeito e objeto ou complemento direto
qeoj a)gapa= a)nqrwpon a)nqrwpoj a)gapa= qeon Suj verbo objeto - sujeito verbo Objeto
a) O grego natildeo utiliza a ordem das palavras na formaccedilatildeo da frase como no portuguecircs pode invertecirc-las Por exemplo sujeito predicado complemento e acessoacuterios Deus ama o mundo
b) Grego qeoj a)gapa= ton kosmon O sujeito eacute qeoj e o objeto direto eacute ton kosmon Ordem inversa ton kosmon a)gapa= o( qeoj O sujeito eacute o( qeoj No final da frase e o objeto direto eacute ton kosmon no princiacutepio Conclusatildeo O sujeito eacute indicado pela terminaccedilatildeo [oj] ndash diz-se nominativo ndash N O objeto direto eacute indicado pela terminaccedilatildeo [on] ndash diz-se acusativo ndash A
30
A mudanccedila de forma dos substantivos chama-se Declinaccedilatildeo CASO Caso Sigla Forma Funccedilatildeo
o)nomastikh Nominativo N oj Sujeito genikh Genitivo G ou= Posse dwtikh Dativo D Objeto indireto ai)tiatikh Acusativo A on Objeto direto
c) Determinar o sujeito e o objeto direto nas seguintes frases qeoj a)gapa= ton ui(on
ton ui(on a)gapa qeoj logon legei o( dou=loj )Ihsou legei logon Declinaccedilatildeo
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoj a palavra genikh Genitivo G ou= logou da palavra dwtikh Dativo D Objeto indireto log agrave palavra ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto on logon a palavra
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoi as palavras genikh Genitivo G wn logwn das palavras dwtikh Dativo D Objeto indireto oij logoij agraves palavras ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto ouj logouj as palavras
O grego modifica a uacuteltima siacutelaba das palavras para indicar a sua funccedilatildeo seja qual for a posiccedilatildeo na frase As formas das declinaccedilotildees chamam-se casos
Caso indica funccedilatildeo Forma Caso Sigla Funccedilatildeo Exemplo traduccedilatildeo oj Nominativo N Sujeito logoj palavra ou Genitivo D logou da palavra Dativo A Objeto indireto log agrave palavra on Acusativo A Objeto direto logon a palavra
Os substantivos terminados em [oj] cumprem sempre a funccedilatildeo de sujeito Os substantivos terminados em [on] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto direto Os substantivos terminados em [] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto indireto
diakonoj legei logon qeou= dou=l O diaacutecono fala a palavra de Deus ao servo Sujeito Verbo Objeto direto Objeto indireto
31
Substantivos satildeo palavras que datildeo nomes aos seres de modo geral eles satildeo flexionados com relaccedilatildeo ao seu gecircnero e ao seu nuacutemero
Gecircnero satildeo flexionados em masculino feminino e ainda o neutro Nuacutemero aleacutem do singular e do plural temos o dual As Declinaccedilotildees Gregas Satildeo modificaccedilotildees sofridos pelo substantivo na uacuteltima siacutelaba dando sua funccedilatildeo
sintaacutetica na frase Nem todos os substantivos satildeo flexionados da mesma forma os que apresentam as mesmas flexotildees satildeo agrupados em declinaccedilotildees Os estudiosos antigos da gramaacutetica relacionaram com pequenas variaccedilotildees dez declinaccedilotildees poreacutem haacute trecircs seacuteculos aconteceu uma mudanccedila e reuniram apenas trecircs satildeo estas
Casos Gregos O grego trabalha com casos para indicar as funccedilotildees sintaacuteticas dos substantivos Estes casos satildeo em nuacutemero de oito Nominativo Genitivo Dativo Acusativo Ablativo Locativo Instrumental e Vocativo Mas eles se apresentam em cinco formas apenas Isso porque alguns possuem a mesma forma o Locativo o Instrumental e o Dativo possuem a mesma terminaccedilatildeo (w w) por isso muitas gramaacuteticas os consideram simplesmente como Dativo Os casos Genitivos e Ablativos possuem a mesma terminaccedilatildeo (ou ou) por isso algumas gramaacuteticas os consideram como Genitivo sendo assim em algumas gramaacuteticas os classifiquem apenas em cinco casos assim vejamos esses casos Nominativo eacute o caso que indica que o substantivo exerce a funccedilatildeo sintaacutetica de sujeito da frase
1 O nominativo o chamado predicativo do sujeito nas frases que possuam predicados nominais Ex a)postoloj a)gei ton filon (o apoacutestolo conduz o amigo) o( qeoj kurioj e)stin (Deus eacute o Senhor)
2 Genitivo eacute o caso usado para indicar que o substantivo tem a ideacuteia de uma posse No portuguecircs natildeo eacute usado este termo Ex gnwskomen ton adelfon tou= a)nqrwpou (Noacutes conhecemos o irmatildeo do homem)
3 Dativo eacute o caso que indica a ideacuteia de interesse pessoal Corresponde ao nosso objeto indireto Ex legw t= a)nqrwp (eu falo ao Homem)
4 Acusativo expressa a ideacuteia de extensatildeo corresponde ao nosso objeto direto Ex a)kouw ton logon (eu ouccedilo a palavra)
5 Vocativo eacute o caso que expressa exclamaccedilatildeo Ex kurie a)koue (Senhor Escuta) 6 Ablativo eacute o caso usado com o substantivo indicar a ideacuteia fundamental de origem
derivaccedilatildeo ou ponto de partida Ex o( nomoj e)rxetai ton qeou= (A lei vem de Deus) 7 Locativo eacute o caso que exprimi a ideacuteia de lugar Ex o( a)nqrwpoj e)stin t=
kosm (o homem estaacute no mundo) 8 Instrumental eacute o caso que tem a ideacuteia do meio atraveacutes do qual a accedilatildeo verbal eacute
realizada Podendo tambeacutem indicar a ideacuteia de associaccedilatildeo ou acompanhamento Ex pempw a)rton t= a)postol (eu envio o patildeo pelo apoacutestolo) legw t= qe (eu falo com Deus)
32
Segunda Declinaccedilatildeo Os substantivos da 2ordf declinaccedilatildeo satildeo os substantivos que tecircm raiz - oooo Eles possuem dois gecircneros o Masculino e o Neutro Os masculinos satildeo aqueles substantivos terminados em ojojojoj e tecircm como paradigma o substantivo logojlogojlogojlogoj Jaacute os de gecircneros Neutros satildeo aqueles terminados em onononon cujo paradigma eacute biblonbiblonbiblonbiblon
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N logoj logoi
GENITIVO genikh G logou logwn
DATIVO dwtikh D log logoij
ACUSATIVO ai)tiatikh A logon logouj
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N biblion biblia GENITIVO genikh G bibliou bibliwn DATIVO dwtikh D bibli biblioij ACUSATIVO ai)tiatikh A biblion biblia
Substantivos Masculinos da 2ordf Declinaccedilatildeo ndash ojojojoj
Substantivos Neutros da 2ordf declinaccedilatildeo - onononon
N logoj Palavra biblion O livro
G logou Da palavra bibliou Do livro
Abl logou Da palavra bibliou Do livro
Loc log Na palavra bibli No livro Inst log Com a pela palavra bibli Com o pelo livro D log Agrave palavra bibli Ao livro
A logon Palavra biblion O livro
Voc loge Palavra biblion livro N logoi Palavras biblia Os livros
G logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Abl logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Loc logoij Nas palavras biblioij Nos livros Inst logoij Com as pelas palavras biblioij Com os pelos livros D logoij Agraves palavras biblioij Aos livros
A logouj Palavras biblia Os livros
Voc logoi Palavras biblia livros
33
Vocabulaacuterio Substantivos masculinos seguem o paradigma logojlogojlogojlogoj
SINGULAR PLURAL N logoj logoi
G logou logwn
D log logoij
A logon logouj
Vocabulaacuterio
Grego Portuguecircs O Nordm de Vezes no NT a(martoloj pecador (hamartiologia) 47 a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)lla Mas (ecircnfase 635) a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) de E mas (2771) diaboloj diabo (175) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 filoj Amigo 29 foboj Medo (Fobia 47) kai E tambeacutem (947) kairoj Tempo 85 karpoj Fruto 66 kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave 45) nomoj Lei (Deutero-nocircmio 194) o)xloj Multidatildeo 174 o)fqalmoj Olho 100 oi)koj Casa 115
34
ou) ou)k ou)x natildeo (1619) ou)ranoj Ceacuteu 272 paraklhtoj Consolador advogado 5 potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) qanatoj Morte (tanatologia)120 qeoj Deus deus (teologia 1314) qronoj Trono 62 stauroj Cruz 28 stefanoj Coroa 18 tufloj Cego 50 u(mnoj Hino 2 ui(oj Filho 374 Xristoj Cristo (ungido crisma 529) xronoj Tempo 54 zh=loj Zelo 16
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a(martoloj a)nqrwpoj a)rtoj a)delfoj
a)mnoj a)postoloj didaskaloj e)piskopoj kosmoj ou)ranoj potamoj qanatoj
Decirc o plural e o singular das seguintes palavras
decirc o plural decirc o singular
oJ a[ggelo oiJ diavkonoi
oJ ajdelfov oiJ douloi
oJ qeov oiJ oi[koi
hJ diavkono aiJ qevoi
hJ h[rhmo aiJ oJdoiv
hJ ceirov aiJ a[mpeloi
to gevno ta ajrniva
to e[qo ta tevkna
35
Vocabulaacuterio Substantivos neutros seguem o paradigma biblionbiblionbiblionbiblion
SINGULAR PLURAL N biblion biblia
G bibliou bibliwn
D bibli biblioij
A biblion biblia
Substantivos neutros Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo musthrion Segredo paidion Crianccedila a)rnion Cordeirinho ploi=on Barco navio biblion Livro probaton Ovelha daimonion Democircnio proswpon Rosto face pessoa e)rgon Obra trabalho sabbaton Saacutebado i(eron Templo shmei=on Sinal eu)aggelion Evangelho sunedrion Sineacutedrio lutron Resgate teknon Filho crianccedila marturion Testemunho
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a)rnion daimonion e)rgon i(eron
eu)aggelion lutron marturion teknon musthrion paidion ploi=on probaton
Primeira declinaccedilatildeo Os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm raiz ndash aaaa Eles possuem
dois gecircneros os femininos e os masculinos Os substantivos femininos 1ordf declinaccedilatildeo estatildeo divididos em dois grupos aqueles
cujas raiacutezes terminam numa vogal ou em rrrr que levam a terminaccedilatildeo aaaa e tem como paradigma o substantivo oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia) e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr que levam a terminaccedilatildeo hhhh e tem como paradigma o substantivo grafhgrafhgrafhgrafh Entretanto os substantivos femininos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm uma pequena exceccedilatildeo com relaccedilatildeo aos chamados substantivos sigmaacuteticos (ssss - jjjj) ou seja todos aqueles que acabam em sigma [glglglglwwww====ssssssssaaaa] Eles sofrem alteraccedilotildees no nominativo e no acusativo singular em vez de seguir o paradigma grafē (grafhgrafhgrafhgrafh) eles seguem o paradigma oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia)
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N oi)kia oi)kiai N grafh grafai G oi)kiaj oi)kiw=n G grafh=j grafw=n D oi)ki oi)kiaij D gra fv= grafai=j A oi)kian oi)kiaj A grafhn grafaj
36
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (aaaa) e seguem o paradigma oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia Substantivos Femininos Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo a(martia Pecado metanoia Arrependimento a)lhqeia Verdade o)milia Conversa a)nomia Iniquumlidade oi)kia Casa basileia Reino o(mologia Confissatildeo diakonia Serviccedilo parousia Vinda diaspora Dispersatildeo sofia Sabedoria e)kklhsia Igreja swthria Salvaccedilatildeo e)paggelia Promessa filadelfia Amor fraternal eu)logia Becircnccedilatildeo louvor h(mera Dia eu)xaristia Gratidatildeo qura Porta kardia Coraccedilatildeo petra Rocha pedra koinwnia Comunhatildeo xara Alegria marturia Testemunho w(ra hora
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N glw=ssa glw=ssai N doca docai
G glwsshj glwssw=n G dochj docwn
D glwssv glwssaij D docv docai=j
A glw=ssan glw=ssaj A docan docaj
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (h) e seguem o paradigma
grafgrafgrafgrafh
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo a)paph Amor o)rgh Ira coacutelera a)delfh Irmatilde parabolh Paraacutebolas a)rxh Princiacutepio proseuxh Oraccedilatildeo diaqhkh Alianccedila sinagwgh Sinagoga didaxh Ensino u(paoh Obediecircncia dikaiosunh Justiccedila u(potagh Submissatildeo ei)rhnh Paz u(pomonh Perseveranccedila e)ntolh Mandamento fulh Tribo e)pistolh Carta epiacutestola fwnh Voz som numfh Noiva yuxh Alma
37
ajgrafhngrafA
ai=jgrafv=grafD
w=ngrafh=jgrafG
aigrafhgrafN
PLURALSINGULAR
RAIZRAIZ
Exerciacutecio - a)skhseij
Decline os seguintes substantivos a)paph a)delfh a)rxh diaqhkh didaxh dikaiosunh ei)rhnh e)ntolh e)pistolh numfh o)rgh parabolh proseuxh sinagwgh u(paoh u(potagh u(pomonh fulh fwnh yuxh
Os substantivos masculinos da 1ordf declinaccedilatildeo tambeacutem satildeo divididos em dois grupos aqueles cujas raiacutezes terminam em vogal (neaniaj) ou em tttt (profprofprofprofhhhh tttthhhhς) levam a terminaccedilatildeo aaaaς e tem como paradigma o substantivo neanianeanianeanianeaniaς e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr levam a terminaccedilatildeo hhhhς e tem como paradigma o substantivo profprofprofprofhhhh tttthhhhς Em siacutentese os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo satildeo os femininos terminados em aaaa e em hhhh e os substantivos masculinos terminados em aaaaς e hhhhjjjj
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N neaniaj neaniai N profhthj profh=tai
G neaniou neaniw=n G profhtou profhtw=n
D neani neaniaij D profhtv profhtaij
A neanian neaniaj A profhthn profhtaj
VOCABULAacuteRIO Todos estes substantivos satildeo masculinos (o() o seguem os paradigmas neaniajprofhthj Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo rsquoHliaj Elias krithj Juiz rsquoHsaiaj Isaiacuteas maqhthj Aluno disciacutepulo neaniaj Moccedilo jovem margarithj Peacuterola Bappisthj Batista mesithj Mediador
38
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo eu)aggelisthj Evangelista poihthj Fazedor Zhlwthj Zeloso profhthj Profeta rsquo Israhlithj Israelita stratiwthj Soldado rsquo Iwannhj Joatildeo u(phrethj Ministro servo klepthj Ladratildeo u(pokithj Hipoacutecrita
a)skhseij Decline os seguintes substantivos neaniaj Bappisthj eu)aggelisthj
klepthj maqhthj profhthj u(phrethj
Terceira Declinaccedilatildeo A 3ordf declinaccedilatildeo grega geralmente eacute conhecida como declinaccedilatildeo consoante pois a maioria dos seus substantivos possuem raiz ndash consoante Eacute a mais difiacutecil das declinaccedilotildees gregas Diferente da 1ordf e da 2ordf declinaccedilatildeo a 3ordf abrange os trecircs gecircneros Feminino Masculino e Neutro
SINGULAR PLURAL
N ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς N ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
V φφφφῶῶῶῶςςςς V φφφφῶῶῶῶτατατατα
A ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς A ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
G τοτοτοτοῦῦῦῦ φωτφωτφωτφωτόόόόςςςς G ττττῶῶῶῶνννν φφφφώώώώτωντωντωντων
D ττττῷῷῷῷ φωτφωτφωτφωτίίίί D τοτοτοτοῖῖῖῖςςςς φφφφώώώώσισισισι
substantivo masculino
substantivo feminino
substantivos neutros
nom oJoJoJoJ lovgo hJhJhJhJ oJdov totototo tevknon ajrnivon
genabl toutoutoutou lovgou thththth oJdou toutoutoutou tevknou ajrnivou
dtlcit twtwtwtw lovgw thththth oJdw twtwtwtw tevknw ajrnivw
acus tontontonton lovgon thnthnthnthn oJdovn totototo tevknon ajrnivon
sing
voc lovge oJdev tevknon ajrnivon
nom oiJoiJoiJoiJ lovgoi aiJaiJaiJaiJ oJdoiv tatatata tevkna ajrniva
genabl twntwntwntwn lovgwn twntwntwntwn oJdwn twntwntwntwn tevknwn ajrnivwn
dtlcit toitoitoitoi lovgoi taitaitaitai oJdoi toitoitoitoi tevknoi ajrnivoi
acus toutoutoutou lovgou tatatata ojdouv tatatata tevkna ajrniva
pl
voc lovgoi oJdovi tevkna ajrniva
39
VERBOS GREGOS
A forma como os verbos satildeo identificados (que eacute a que aparece nos dicionaacuterios) eacute a da primeira pessoa do singular do presente do indicativo da voz ativa Assim e)imi (eu sou) legw (eu falo eu digo)
Os verbos tecircm tempo voz e modo como no portuguecircs Os tempos verbais gregos expressam mais a qualidade da accedilatildeo do que o tempo em que a accedilatildeo acontece Somente no Indicativo eacute que o Presente indica Tempo Presente A ideacuteia principal do Presente eacute que a accedilatildeo eacute contiacutenua ainda em progresso e eacute chamada de Linear ou Durativa
Verbo eacute a palavra que indica accedilatildeo ou estado da accedilatildeo as flexotildees sofridas pelo verbo chamam-se conjugaccedilotildees Eles estatildeo divididos em dois grupos de conjugaccedilotildees o de terminaccedilatildeo wwww (legw) possuindo a maioria dos verbos gregos e o de terminaccedilatildeo mimimimi (e)imi) contendo somente uma minoria
Os verbos gregos como no portuguecircs possuem modificaccedilotildees numeacutericas pessoa (1ordf 2ordf e 3ordf) e nuacutemero (singular e plural)
Tempos Verbais O tempo verbal em grego eacute diferente do portuguecircs aleacutem de indicar a eacutepoca o tempo refere-se principalmente agrave qualidade da accedilatildeo ou seja se a accedilatildeo foi completada ou natildeo A accedilatildeo completa chama-se tambeacutem accedilatildeo pontilear e a incompleta linear que eacute descrita como estando em processo em andamento No grego temos trecircs tempos Primaacuterios Presente Perfeito (Passado) e Futuro E trecircs tempos Secundaacuterios Aoristo Imperfeito e Mais-que-Perfeito
Presente indicam aleacutem de uma accedilatildeo pontilear uma accedilatildeo contiacutenua ou um estado incompleto A accedilatildeo eacute descrita como em progresso em andamento durativa ou linear
Futuro como em portuguecircs indica o que vai acontecer Geralmente expressa a ideia de uma accedilatildeo pontilear mas em alguns casos pode ser durativa
Ex Jesus voltaraacute em gloacuteria Imperfeito expressa uma accedilatildeo que foi contiacutenua por algum tempo no passado mas
que jaacute cessou A accedilatildeo pode ter sido continuada habitual intermitente etc o que eacute determinado pelo contexto e pelo significado do verbo
Ex Jesus proclamava o Reino de Deus
Aoristo Eacute um tempo indefinido Essencialmente ele natildeo tem significaccedilatildeo temporal embora esse significado esteja presente no modo indicativo onde o aoristo tem significaccedilatildeo passada e recebe o (faltou o siacutembolo na apostila) de aumento como o tempo imperfeito
Perfeito Eacute um tempo grego peculiar em sua funccedilatildeo e natildeo encontramos correspondecircncia em nossa liacutengua Ele combina a accedilatildeo pontilear e a linear por expressar geralmente no indicativo o efeito ou estado no presente como resultado de uma accedilatildeo no passado indicando assim a permanecircncia de uma accedilatildeo completa ou um estado presente resultado de uma accedilatildeo passada
Mais-que-Perfeito Associa a accedilatildeo pontilear com a linear soacute que estas accedilotildees satildeo combinadas no passado Tem a mesma ideacuteia do nosso passado imperfeito
40
Modos verbais O modo verbal indica a maneira da afirmaccedilatildeo verbal ou seja como a accedilatildeo eacute realizada Eacute a maneira ou a forma por meio da qual o verbo exprime a accedilatildeo Assim temos o Indicativo Subjuntivo Imperativo Optativo Infiniti vo e o Particiacutepio
1 Indicativo que expressa um fato tido como certo
2 Subjuntivo que enuncia o fato de modo possiacutevel duvidoso
3 Imperativo que expressa ordem proibiccedilatildeo conselho
4 Optativo que expressa desejo opccedilatildeo
5 Infinitivo que eacute considerado como um substantivo-verbal O infinitivo eacute um substantivo-verbal Eacute sempre indeclinaacutevel (o que significa que natildeo tem casos N G D A) Quando eacute antecedido de um artigo definido o artigo eacute sempre neutro singular e eacute declinado segundo a funccedilatildeo do infinitivo
6 Particiacutepio eacute considerado como um adjetivo-verbal
Vozes Verbais A voz verbal indica como a accedilatildeo ou o estado do verbo se refere ao sujeito Natildeo existe accedilatildeo sem causa E a origem desta causa eacute descrita pela voz Em grego como no portuguecircs temos trecircs vozes verbais Ativa Meacutedia (reflexiva) e Passiva
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
raiz terminaccedilatildeo
do VIPMP VIPPM
Traduccedilatildeo
Presente do Indicativo
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
-omai
-h
-etai
-ovmeqa
-esqe
-ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
VIPP eu sou solto
VIPM eu solto para mim eu me solto
VIPP tu eacutes solto
VIPM tu soltas para ti tu te soltas
VIPP ele(a) eacute solto
VIPM ele(a) solta para si ele(ou ele se solta
VIPP noacutes somos soltos
VIPM noacutes soltamos para noacutes noacutes nos soltamos
VIPP voacutes sois soltos
VIPM voacutes soltais para voacutes voacutes vos soltais
VIPP eles(as) satildeo soltos
VIPM eles(as) soltam para si eles(as) se soltam
Ativa onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a algo ou algueacutem Ex louw ndash eu lavo Meacutedia (reflexiva) onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a si mesmo Ex luomai - eu me lavo Passiva onde o sujeito sofre a accedilatildeo Ex louomai ndash eu sou lavado
41
Pres Ativa Traduccedilatildeo Pres Meacutedia Traduccedilatildeo louw Eu lavo luomai Eu me lavo loueij Tu lavas lu$ Tu te lavas louei Ele lava louetai Ele se lava louomen Noacutes lavamos louomeqa Noacutes nos lavamos louete Voacutes lavais louesqe Voacutes vos lavais louousi Eles lavam louontai Eles se lavam
Passiva louomai lou$ louetai louomeqa louesqe louontai
Eu sou lavado Tu eacutes lavado Ele eacute lavado Noacutes somos lavados Voacutes sois lavados Eles satildeo lavados
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
VIPA V = verbo I = Indicativo P = Presente A = Ativa VIPMP V = verbo I = Indicativo P = Presente M = meacutedia P = Passiva Paradigmas de verbos de terminaccedilatildeo -w-w-w-w no VIPA e VIPMP Satildeo formados pela simples adiccedilatildeo da terminaccedilatildeo verbal ao radical Observe que a
vogal temaacutetica eacute considerada como parte da terminaccedilatildeo verbal
luvwluvwluvwluvw ajkouvwajkouvwajkouvwajkouvw ejsqivwejsqivwejsqivwejsqivw e[cwe[cwe[cwe[cw levgwlevgwlevgwlevgw ginwvskwginwvskwginwvskwginwvskw gravfwgravfwgravfwgravfw bavllwbavllwbavllwbavllw
VIPA = R + -w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)
luvw
luvei
luvei
luvomen
luvete
luvousi(n)
ajkouvw
ajkouvei
ajkouvei
ajkouvomen
ajkouvete
ajkouvousi(n)
ejsqivw
ejsqivei
ejsqivei(n)
ejsqivomen
ejsqivete
ejsqiv usi(n)
e[cw
e[cei
e[cei
e[comen
e[cete
e[cousi(n)
levgw
levgei
levgei(n)
levgomen
levgete
levgousi(n)
ginwvskw
ginwvskei
ginwvskei(n)
ginwvskomen
ginwvskete
ginwvskousi(n)
gravfw
gravfei
gravfei(n)
gravfomen
gravfete
gravfousi(n)
bavllw
bavllei
bavllei(n)
bavllomen
bavllete
bavllousi(n)
VIPMP = R + -omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -etai -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
ajkouvomai
ajkouvh
ajkouvetai
ajkouovmeqa
ajkouvesqe
ajkouvontai
ejsqivomai
ejsqivh
ejsqivetai
ejsqiovmeqa
ejsqivesqe
ejsqivontai
e[comai
e[ch
e[cetai
ejcovmeqa
e[cesqe
e[contai
levgomai
levgh
levgetai
legovmeqa
levgesqe
levgontai
ginwvskomai
ginwvskh
ginwvsketai
ginwskovmeqa
ginwvskesqe
ginwvskontai
gravfomai
gravfh
gravfetai
grafovmeqa
gravfesqe
gravfontai
bavllomai
bavllh
bavlletai
ballovmeqa
bavllesqe
bavllontai
42
APLICACcedilAtildeO DA QUALIDADE DA ACcedilAtildeO VERBAL NO TEMPO VERB AL Qualidades Tempos _
Presente _ Mais-que-Perfeito
Imperfeito _ Linear - Pontilear Perfeito Linear
Futuro _ Mais-que-Perfeito
Presente _
Futuro _ Pontilear
Aoristo _
VERBOS Pessoa e Nuacutemero
Assim como no portuguecircs tambeacutem no grego os verbos tecircm terminaccedilotildees pessoais que indicam a pessoa e o nuacutemero do sujeito que executa a accedilatildeo
Exemplo Canto Indica que sou eu (1ordf pessoa do singular) que canta Cantas Indica eacutes tu (2ordf pessoa do singular) que cantas Cantamos Indica que somos noacutes (1ordf pessoa do plural) que cantamos
Mesmo que o sujeito jaacute esteja impliacutecito na terminaccedilatildeo verbal eacute possiacutevel que se
queira destacaacute-lo ou enfatizaacute-lo Nesses casos eacute acrescentado o pronome pessoal Exemplo nenikhka ton kosmon ndash venci o mundo e)gw nenikhka ton kosmon ndash eu venci o mundo
PRONOMES
O pronome eacute a palavra que substitui o nome evitando-lhe a repeticcedilatildeo O nome que eacute substituiacutedo pelo pronome chama-se antecedente o pronome concorda com o seu antecedente em gecircnero e nuacutemero
Em grego quando o pronome pessoal eacute usado eacute para dar ecircnfase Nas formas obliacutequas ele eacute bastante usado no NT
Exemplos
43
Jo 125
Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj
Pronomes pessoais
Pessoa Nuacutemero
su pronome pessoal da 2a pessoa nominativo singular
e)gw eu 1ordf Singular
E por que entatildeo batizas se tu natildeo eacutes o Cristo
su tu 2ordf Singular
Mt 69 Pater h(mw=n o( e)n toi=j ou)ranoi=j au)toj h o Ele ela 3ordf Singular
h(mw=n pronome pessoal da 1a pessoa genitivo plural h(me=ij noacutes 1ordf Plural
Pai nosso que estais nos ceacuteus u(me=ij voacutes 2ordf Plural
au)toi ai a Eles elas 3ordf Plural
PRONOMES
1a Pessoa Singular 1a Pessoa Plural N e)gw eu N h(me=ij noacutes
A e)meme me mim A h(ma=j nos conosco
G e)mou= mou de mim G h(mw=n de noacutes
D e)moimoi para mim D h(mi=n para noacutes
2a Pessoa Singular 2a Pessoa Plural
N su tu N u(me=ij voacutes
A se te ti A u(ma=j vos convosco
G sou= de ti G u(mw=n de voacutes
D soi para ti D u(mi=n para voacutes
3a Pessoa Singular 3a Pessoa Plural N au)toj Ele N au)toi Eles
A au)tou= Dele A au)tw=n Deles
G au)t= A ele G au)toi=j A eles
D au)ton Ele D au)touj Eles PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO luwluwluwluw (soltar) lu w Eu solto estou soltando lu eij Tu soltas estaacutes soltando lu ei Ele solta estaacute soltando lu omen Noacutes soltamos estamos soltando o = vogal temaacutetica lu ete Voacutes soltais estais soltando e = vogal temaacutetica lu ousi(n) Eles soltam estatildeo soltando
44
Pessoa e nuacutemero
portuguecircs grego
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eu
tu
elea
noacutes
voacutes
elesas
falo
falas
fala
falamos
falais
falam
ejgw
su
aujto aujth aujto
hJmei
uJmei
aujtoi aujtai aujta
levgw
levgei
levgei
levgomen
levgete
levgousin
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO a)gwa)gwa)gwa)gw (guiar) a)g w Eu guio estou guiando a)g eij Tu guias estaacutes guiando a)g ei Ele guia estaacute guiando a)g omen Noacutes guiamos estamos guiando a)g ete Voacutes guiais estais guiando a)g ousi(n) Eles guiam estatildeo guiando
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO ballwballwballwballw (jogo) ball w Eu jogo estou jogando ball eij Tu jogas estaacutes jogando ball ei Ele joga estaacute jogando ball omen Noacutes jogamos estamos jogando ball ete Voacutes jogais estais jogando ball ousi(n) Eles jogam estatildeo jogando
FUTURO DO INDICATIVO ATIVO luw (soltar) lu s w Eu soltarei lu s eij Tu soltaraacutes lu s ei Ele soltaraacute lu s omen Noacutes soltaremos lu s ete Voacutes soltareis lu s ousi(n) Eles soltaratildeo
45
luw Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo
1ordfps luw luw luein
2ordfps lueij lu$j lu=e
3ordfps luei lu$ luetw
1ordfpl luomen luwmen
2ordfpl luete luhte luete
3ordfpl luousi luwsi luetwsan
luw Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo
1ordfps luomai luwmai luestai
2ordfps lu$ lu$ luou
3ordfps luetai luhtai luesqw
1ordfpl luomeqa luwmeqa
2ordfpl luesqe luhsqe luesqe
3ordfpl luontai luwntai luesqwsan
luw Imperfeito Ativo
1ordfps e)luon
2ordfps e)luej
3ordfps e)lue
1ordfpl e)luomen
2ordfpl e)luete
3ordfpl e)lue
1ordfps e)luon
luw Imperfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps e)luomen
2ordfps e)luo
3ordfps e)lueto
1ordfpl e)luomeqa
2ordfpl e)luesqe
3ordfpl e)luonto
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Ativo Futuro Ativo
1ordfps lusw lusein
2ordfps luseij
3ordfps lusei
1ordfpl lusomen
2ordfpl lusete
3ordfpl lusousi
46
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Meacutedio Futuro Meacutedio
1ordfps lusomai lusestai
2ordfps lus$
3ordfps lusetai
1ordfpl lusomeqa
2ordfpl lusesqe
3ordfpl lusontai
luw Futuro Passivo Futuro Passivo
1ordfps luqhsomai luqhsesqai
2ordfps luqhs$
3ordfps luqhsetai
1ordfpl luqhsomeqa
2ordfpl luqhsesqe
3ordfpl luqhsontai
luw 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo
1ordfps e)lusa lusw lu=sai
2ordfps e)lusaj lus$j lu=son
3ordfps e)luse lus$ lusatw
1ordfpl e)lusamen luswmen
2ordfpl e)lusate lushte lusate
3ordfpl e)lusan luswsi lusatwsan
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio
1ordfps e)lusamhn luswmai lusasqai
2ordfps e)lusw lus$ lu=sai
3ordfps e)lusato lushtai lusasqw
1ordfpl e)lusameqa luswmeqa
2ordfpl e)lusasqe lushsqe lusasqe
3ordfpl e)lusanto luswntai luasqwsan
luw 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo
1ordfps e)luqhn luqw= luqhnai
2ordfps e)luqhj luqh=j luqhti
3ordfps e)luqh luq$= luqhtw
1ordfpl e)luqhmen luqw=men
2ordfpl e)luqhte luqh=te luqhte
3ordfpl e)luqhsan luqw=si luqhtwsan
47
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo Perfeito Ativo
1ordfps leluka lelukw lelukenai
2ordfps lelukaj leluk$j
3ordfps leluke leluk$
1ordfpl lelukamen lelukwmen
2ordfpl lelukate lelukhte
3ordfpl lelukasi (kan) lelukwsi
luw 1ordm Perfeito Meacutedio e Passivo 1ordmPerfeito Meacutedio e Passivo Perfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps lelumai lelusqai
2ordfps lelusai lu=sai
3ordfps lelutai lusasqw
1ordfpl lelumeqa
2ordfpl lelusqe lusasqe
3ordfpl leluntai luasqwsan
luw Mais que Perfeito Ativo
1ordfps e)lelukein
2ordfps e)lelukate
3ordfps e)lelukate
1ordfpl e)lelukate
2ordfpl e)lelukate
3ordfpl e)lelukate
luw + que Perfeito meacutediopassivo
1ordfps e)lelumhn
2ordfps e)leluso
3ordfps e)leluto
1ordfpl e)lelumeqa
2ordfpl e)lelusqe
3ordfpl e)lelunto
Verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv
Em grego haacute duas conjugaccedilotildees baacutesicas identificadas pelos verbos terminados em -w e -mi Embora os verbos em -w sejam mais comuns e regulares vamos primeiramente abordar o verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv que equivale aos nossos verbos auxiliares ser e estar e tambeacutem existir Como em portuguecircs tambeacutem na liacutengua grega este eacute o principal verbo de ligaccedilatildeo
A forma eijmiv (eu sou estou existo) estaacute na 1ps do VIPA (Presente do Indicativo Ativo) Como este verbo natildeo tem a forma passiva e meacutedia podemos dizer simplesmente VIP
48
VIPA ou VIP IMPERFEITO DO IND AT e)imi (SER)
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eijmiv ei ejstiv(n) ejsmevn ejstev eijsiv(n)
eu sou
tu eacutes
elea eacute
noacutes somos
voacutes sois
elesas satildeo
h)mhn h)=j h)=sqa h)=n h)=meqta h)te h)san
Eu era
Tu eras
Ele era
Noacutes eacuteramos
Voacutes eacutereis
Eles eram
Traduza as frases para o portuguecircs
ejgwv eijmi hJ quvrasum
eijmiv presbuvtero
ajgavph ejstin oJ qeov
oJ qeov ejstin ajgaqov
oiJ douloi tou qeou ejsmen
oJ jIwavnnh ejstin a[nqrwpo
ejgwv eijmiv hJ oJdo kai hJ ajlhvqeia kai hJ zwhv
Terminaccedilotildees Pessoais
O pronome pessoal quase natildeo eacute usado no grego pois as proacuteprias terminaccedilotildees jaacute indicam por si que a pessoa estaacute fazendo a accedilatildeo As terminaccedilotildees para os verbos primaacuterios (presente futuro e perfeito) satildeo w eij ei omen ete ousi
RAIZ TEMA VOGAL TEMAacuteTICA a) RAIZ a primeira pessoa do singular do Presente Ativo do Indicativo eacute a raiz do
verbo b) TEMARADICAL eacute a parte constante (quase sempre) de um verbo c) VOGAL TEMAacuteTICA eacute a vogal colocada entre o Tema e as Terminaccedilotildees
Pessoais que comeccedilam com consoantes O ldquoordquo [oacutemicron] antes de ldquomrdquo e ldquogrdquo e ldquoerdquo antes das outras consoantes
Para conjugar um verbo eacute soacute pegar o Tema adicionar as Terminaccedilotildees Pessoais e
colocar a vogal Temaacutetica onde for necessaacuteria Como exemplo vejamos como seria a conjugaccedilatildeo dos verbos luw e a)kouw
49
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees S 1 lu - w
I 2 lu - eij
N 3 lu - ei
P 1 lu o men
L 2 lu e te
U 3 lu - ousi
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees
S 1 a)kouomai o omai
I 2 a)kouv e v
N 3 a)kouetai e etai
P 1 a)kouomeqa o omeqa
L 2 a)kouesqe e esqe
U 3 a)kouontai o ontai
Conjugando os verbos
Forma no original
Categoria Tempo Modo Voz Pessoa Nuacutemero
Forma no leacutexico
Traduccedilatildeo literal
legei Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg legw Ele dizfala
a)koueij
ginwskomen
qelontai
legei
legousi(n)
legw
blepv
ginwskete
blepomai
xaireij
ei)= Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg e)imi Tu eacutes
ballete
a)geij
a)gapw
50
O nnnn (ny) moacutevel
Na terceira pessoa do singular e do plural o nnnn entre parecircnteses indica que a forma completa pode ser tanto e)sti ei)si quanto e)stin ei)sin As formas sem o nnnn normalmente satildeo usadas se a palavra que segue eacute iniciada por consoante formas com o nnnn satildeo normalmente usadas se a palavra que segue eacute iniciada por vogal ou se a forma verbal finaliza o enunciado Mas o uso natildeo eacute riacutegido haacute muitas exceccedilotildees especialmente em apoio do uso do nnnn
Exemplos yeusthj e)stinnnn kai o( pathr au)tou=
Ele eacute o pai da mentira )Iwannhj ou)k e)stinnnn o( Xritou=
Joatildeo natildeo eacute o Cristo )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin
Eu sou a videira (a) verdadeira e o pai meu o agricultor eacute Traduza as frases para o grego
Deus eacute amor
Joatildeo eacute profeta
Eu estou em casa
Jesus estaacute em casa
Somos seus profetas
Jesus eacute o patildeo da vida
Minha casa eacute na cidade
Somos amigos de Jesus
PRESENTE ATIVO DO INDICATIVO 1 blepw eu vejo 21 legw eu digo 2 ginwskw eu conheccedilo 22 luw eu solto destruo 3 grafw eu escrevo 23 metrew eu meccedilo 4 didaskw eu ensino 24 menw eu permaneccedilo 5 e)xw eu tenho 25 nikaw eu venccedilo 6 khrussw eu prego 26 proskunew eu adoro 7 latreuw eu sirvo 27 oi)kodomew eu construo 8 lambanw eu recebo 28 o(mologew eu confesso
51
9 paideuw eu educo 29 paraggellw eu ordeno 10 a)gapaw eu amo 30 krinw eu julgo 11 a)kouw eu escuto 31 paideuw eu educo 12 a)gw eu guio conduzo 32 e(uriskw eu acho encontro 13 telw eu quero desejo 33 louw eu me banho lavo 14 swzw eu salvo liberto 34 filassw eu guardo 15 kairw eu me alegro 35 grafw eu escrevo 16 a)ggelw eu anuncio 36 e)kballw eu expulso removo 17 qerapeuw eu cuido saro curo 37 e)sqiw eu como 18 a)postelw eu envio 38 diwkw eu persigo sigo 19 e)ggizw eu me aproximo 39 qanatow eu mato 20 tarassw eu agito 40 sunagw Eu reuacuteno convoco
ARTIGOS
PLURALSINGULARNeutFemMascNeutFemMasc
ta tajtouj to thnton
toi=jtai=jtoi=jt=tv= t=
tw=ntw=ntw=ntou= th=j tou=
taai(oi(toh(o(
O artigo Em portuguecircs temos artigos definidos (o a os as) e indefinidos (um uma uns
umas) Em grego existe apenas o artigo definido Assim uma palavra como logoj pode ser traduzida como palavra ou como uma palavra dependendo do contexto Mas o uso do artigo definido em grego corresponde em grande parte ao uso do artigo definido em portuguecircs As diferenccedilas satildeo frequumlentemente muito sutis para serem mencionadas numa introduccedilatildeo Atenccedilatildeo deveraacute ser dada ao modo como o artigo eacute usado nos exerciacutecios de grego e de portuguecircs que seguem e no Novo Testamento
O artigo grego geralmente funciona como o adjetivo concordando com a palavra
que ele modifica em gecircnero nuacutemero e caso
52
masculino feminino neutro
singular plural singular plural singular plural
nom oJ o oiJ os hJ a aiJ as tov oa tav osas
genabl tou do twn dos th da twn das tou doda twn dosdas
dat
loc
inst
tw
ao
no
com o
pelo
toi
aos
nos
com os
pelos
th
agrave
na
com a
pela
tai
agraves
nas
com as
pelas
tw
aoagrave
nona
com oa
peloa
toi
aosagraves
nosnas
com osas
pelosas
acus tovn o touv os thvn a tavv as tov oa tavv osas
Exerciacutecio Coloque os artigos correspondentes para cada substantivo
a[mpelwn (fem) aijwnwn (masc) gevno (neut)
a[nqrwpou a[rcontwn (masc) diavkonwn (fem)
ajpovstolo (masc) ajdelfoi qeoiv (masc)
a[rtou bivon kuvrioi
didavskalou gavmou laov (masc)
doulw doulw (fem) livqon
h[rhmo (fem) e[qo (neut) mhtrov (fem)
qeoiv (fem) h[rhmoi (fem) oJdou (fem)
kavlamoi (masc) qavnatw udatoi (neut)
nuktou (fem) qrovnoi fwtou (neut)
skovtoi (neut) ajrniva ceirov (fem)
PREPOSICcedilOtildeES proj A proj ton potamon Para o rio 4 Acusativo ei)j A ei)j ton potamon Para dentro do rio 4 Acusativo e)n D e)n t= potam= Dentro do rio em o rio 3 Dativo e)k G e)k potamou= Para fora do rio 2 Genitivo a)po G a)po potamou= Partindo do rio 2 genitivo
Preposiccedilatildeo eacute uma palavra que auxilia o substantivo a expressar o seu caso ou funccedilatildeo
na oraccedilatildeo Eacute chamada de ldquopreacute-posiccedilatildeordquo porque geralmente eacute posicionada na frente do
53
substantivo ao qual auxilia expressar a sua funccedilatildeo Ex e)k th=j sunagwgh=j e)celqontej h)=lqon ei)j thn oi)kian Simwnoj kai
)Andreou Saindo da sinagoga foram para a casa de Simatildeo e Andreacute Nota As preposiccedilotildees e)k e ei)j indicam respectivamente que eles saiacuteram de dentro
da sinagoga para dentro da casa Mesmo que uma preposiccedilatildeo sirva para esclarecer o caso natildeo eacute ela quem governa o
caso Muito pelo contraacuterio na liacutengua grega eacute o caso que determina o significado de uma preposiccedilatildeo Isto significa que uma preposiccedilatildeo pode ter um determinado significado quando usada com um certo caso e significado diferentes quando usada com outros casos O significado de uma preposiccedilatildeo depende entatildeo do caso com o qual ela eacute usada Esse detalhe pode ser observado no vocabulaacuterio da liccedilatildeo
3 2
4 e 2
4
4
4
234
234
234
2
24
4
2
24
24
24
54
O quadro das preposiccedilotildees gregas eacute o seguinte Preposiccedilatildeo Caso que rege Traduccedilatildeo
1 ὑπέρ A acima de
2 ἐπί G sobre
3 ὑπό A sob
4 παρά ampamp ampamp D A G ao lado de
5 ἀmicroφί D A G de ambos os lados de
6 πρός A para em direccedilatildeo de
7 εἰς A para dentro de
8 ἐν D em
9 ἐκ ἐξ G de fora de
10 ἀπό G de afastamento de
11 περί A G ao redor de
12 διά ampamp ampamp G atraveacutes de
13 ἀνά A para cima
14 κατά G para baixo
15 ἀντί G contra
16 πρό G antes de
17 ὀπίσω G atraacutes de depois de
18 σύν D com
19 microετά G com D aleacutem de
55
Vamos apresentar algumas palavras portuguesas que usam estas preposiccedilotildees como prefixos Isto poderaacute ajudar a memorizaccedilatildeo 1 hipeacuterbole ὑπέρ + βάλλω que coloca acima de
2 epitaacutefio ἐπί + τάφος que estaacute sobre o tuacutemulo
3 hipoacutecrita ὑπό + κρίνω que distingue (julga) sob
4 paralelo παρά + ἀλλήλων que estaacute ao lado do outro
5 anfiacutebio ἀmicroφί + βίος que vive em ambos (terra e aacutegua)
6 proseacutelito πρός + ἠλύθον que se encaminha para
7 exegeta εἰς + ἡγέοmicroαι que conduz para
8 energia ἐν + ἔργον que tem forccedila em si
9 ecircxodo ἐκἐξ + ὁδός caminho para fora
10 apogeu ἀπό + γῆ longe da terra
11 periacutemetro περί + microέτρον medida em volta de
12 diacircmetro διά + microέτρον medida atraveacutes de
13 Anastaacutecio ἀνά + ἵστηmicroι que ressurgiu
14 catarata κατά + ῥάσσω que se precipita
15 antiacutedoto ἀντί + δίδωmicroι (remeacutedio) dado contra
16 proacute logo πρό + λόγος palavra (dita) antes de
17 opistoacutedomo ὀπισθό + δόmicroος parte posterior de um templo grego
18 sinoacutetico σύν + ὀράω que abarca com um soacute olhar
19 metafiacutesica microετά + φύσις aleacutem da natureza (fiacutesica)
56
2 G (Genitivo)3 D (Dativo)4 A (Acusativo)
Traduza para o portuguecircs (Resposta no 2ordm Vol De James)
1 o( ui(oj ei)=pen ei)mi (Mc 1462) 2 o( ui(oj tou= a)nqrwpou kurioj e)stin (Mc 228) 3 e)rxetai o( a)delfoj o( kaloj (Mc 331) 4 o( a)nqrwpoj e)rxetai (Mc 61) 5 oi( a)nqrwpoi ou)x a(gioi ei)sin (Mc 124) 6 o( qeoj ei)=pen (Mc 219) 7 o( a)ggeloj o( a(gioj ou)k e)rxetai (Mc 838) 8 o(loj o( kosmoj kaloj e)stin (Mc 149) 9 o( ou)ranoj ou) kaloj e)stin (Mc 1331) 10 o( ui(oj tou= qeou= e)stin a)gaqoj (Mc 311)
57
EXERCIacuteCIOS DE GREGO
a) Qual eacute entatildeo o sujeito e qual eacute o objeto das seguintes frases qeoj fala logon (palavra) qeoj ama dou=lon (servo) dou=loj ama qeon qeon ama dou=loj dou=loj fala logon logon fala dou=loj b) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus c) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus d) Traduza podendo incluir um artigo Note N e A qeoj h)gaphsen ton kosmon kosmoj ou)k h)gaphsen qeon Kurioj h)gaphsen dou=lon o( a)nqrwpoj h)gaphsen qeon presbuteron h)gaphsen Kurioj a)postoloj legei logon logon legei diakonoj dou=loj ballei liqon a)nqrwpoj blepei potamon diaboloj ou)k h)gaphsen qeon
e) Traduza Deus amou mundo e homem Homem amou Senhor
Vocabulaacuterio ALMA = yuxh AMIGO = filoj
BATIZAR = baptizw CARNE = sarc
CONSOLADOR = paraklhtoj COMUNHAtildeO = koinwnia
CEacuteU = ou)ranoj BONITO BOM = kaloj
ADAtildeO = )Adam CAMINHO = o(doj
NOIVA = numfh CASA = oi)=koj
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
28
DICAS DE LIacuteNGUA PORTUGUESA As Classes de Palavras Frase eacute uma combinaccedilatildeo de palavras organizadas segundo determinadas leis Sua
estrutura elementar apoacuteia-se basicamente em duas classes de palavras o substantivo e o verbo Exs
a O menino brinca Substantivo verbo
b As andorinhas voam Substantivo verbo 1 Substantivo Pertencem a esta classe todas as palavras que designam os seres
em geral as entidades reais ou imaginaacuteveis cadeira Cearaacute anjo alegria 2 Verbo Pertencem a essa classe as palavras que designam as accedilotildees ou processos que
ocorrem com os seres em geral cantar falar desaparecer partir O verbo eacute a uacutenica classe de palavras em que o tempo eacute marcado por uma desinecircncia proacutepria conto (presente indica a accedilatildeo feita no tempo real ) cantava ( preteacuterito [passado] imperfeito indica uma accedilatildeo imperfeita natildeo concluiacuteda ) cantei ( preteacuterito perfeito indica uma accedilatildeo concluiacuteda ) cantarei ( futuro aponta uma accedilatildeo que estaacute por vir ) cantaria ( futuro do preteacuterito indica uma accedilatildeo do passado que visava o futuro)
3 Os sateacutelites do substantivo 31 Adjetivo Classe de palavras que serve para indicar as qualidades as propriedades do
substantivo Exs a Cadeira confortaacutevel b Garoto feliz A locuccedilatildeo adjetiva eacute a expressatildeo formada de preposiccedilatildeo mais substantivo
qualificadora de outro substantivo Exs a Casa de tijolos b copo de cristal 32 Numeral Classe que serve para indicar a quantidade dos substantivos quantos
satildeo eles Exs um dez duacutezia oitenta mileiro O numeral ordinal indica a posiccedilatildeo de certo substantivo numa escala de nuacutemeros
dispostos em seacuterie Exs primeiro trigeacutesimo mileacutesimo 33 Artigo Classe que serve basicamente para indicar se o substantivo eacute concebido com
algo jaacute definido e conhecido previamente ou como algo indefinido e natildeo nomeado anteriormente Exs Havia um menino e um cachorro muito amigos O cachorro chama-se Buck e era da raccedila pastor-alematildeo O menino era contente com seu cachorro
4 Os sateacutelites do verbo 41 Adveacuterbio Pertencem a esta classe as palavras que se associam ao verbo para indicar
as vaacuterias circunstacircncias que envolvem a accedilatildeo (tempo lugar modo causa etc ) Exs O aviatildeo pousou suavemente aqui ontem
29
O aviatildeo pousou suavemente aqui ontem Artigo substantivo verbo adveacuterbio de modo adv de lugar adv de tempo OBS Em alguns casos o adveacuterbio pode modificar um adjetivo ou um outro adveacuterbio Exs a O dia foi bastante agitado b Estou muito bem Adveacuterbio adjetivo adveacuterbio adveacuterbio
A locuccedilatildeo adverbial eacute a expressatildeo formada de preposiccedilatildeo mais substantivo modificadora do verbo Exs A aviatildeo pousou no porta-aviotildees sem atraso Verbo locuccedilatildeo adverbial locuccedilatildeo adverbial 42 Pronome Eacute a classe de palavras que serve para indicar uma das trecircs pessoas
do discurso ou situar alguma coisa em relaccedilatildeo a essas trecircs pessoas Ex Noacutes vocecirc minha aquela algueacutem Existem os pronomes pessoais do caso reto que funcionam com sujeito da oraccedilatildeo (eu tu ele noacutes voacutes eles) e do caso obliacutequo que funcionam com complementos da oraccedilatildeo (me te o a se lhe nos vos os as se lhes mim comigo ti contigo si consigo ele ela noacutes conosco voacutes convosco si consigo eles elas) os demonstrativos (aquele aquela aquilo este essa) os possessivos (meu teu minha nosso vosso) os relativos (que qual) os interrogativos (quem qual ) os de tratamento (Senhor Vossa Excelecircncia)
SUBSTANTIVOS GREGOS
O substantivo e o verbo satildeo palavras principais no discurso As outras satildeo
consideradas auxiliares Eis algumas como exemplo a)nqrwpoj a)ggeloj kosmoj logoj liqoj exprimem substacircncia ndash satildeo substantivos luw legw a(giazw
exprimem accedilatildeo ndash satildeo verbos Os substantivos podem servir como sujeito e objeto ou complemento direto
qeoj a)gapa= a)nqrwpon a)nqrwpoj a)gapa= qeon Suj verbo objeto - sujeito verbo Objeto
a) O grego natildeo utiliza a ordem das palavras na formaccedilatildeo da frase como no portuguecircs pode invertecirc-las Por exemplo sujeito predicado complemento e acessoacuterios Deus ama o mundo
b) Grego qeoj a)gapa= ton kosmon O sujeito eacute qeoj e o objeto direto eacute ton kosmon Ordem inversa ton kosmon a)gapa= o( qeoj O sujeito eacute o( qeoj No final da frase e o objeto direto eacute ton kosmon no princiacutepio Conclusatildeo O sujeito eacute indicado pela terminaccedilatildeo [oj] ndash diz-se nominativo ndash N O objeto direto eacute indicado pela terminaccedilatildeo [on] ndash diz-se acusativo ndash A
30
A mudanccedila de forma dos substantivos chama-se Declinaccedilatildeo CASO Caso Sigla Forma Funccedilatildeo
o)nomastikh Nominativo N oj Sujeito genikh Genitivo G ou= Posse dwtikh Dativo D Objeto indireto ai)tiatikh Acusativo A on Objeto direto
c) Determinar o sujeito e o objeto direto nas seguintes frases qeoj a)gapa= ton ui(on
ton ui(on a)gapa qeoj logon legei o( dou=loj )Ihsou legei logon Declinaccedilatildeo
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoj a palavra genikh Genitivo G ou= logou da palavra dwtikh Dativo D Objeto indireto log agrave palavra ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto on logon a palavra
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoi as palavras genikh Genitivo G wn logwn das palavras dwtikh Dativo D Objeto indireto oij logoij agraves palavras ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto ouj logouj as palavras
O grego modifica a uacuteltima siacutelaba das palavras para indicar a sua funccedilatildeo seja qual for a posiccedilatildeo na frase As formas das declinaccedilotildees chamam-se casos
Caso indica funccedilatildeo Forma Caso Sigla Funccedilatildeo Exemplo traduccedilatildeo oj Nominativo N Sujeito logoj palavra ou Genitivo D logou da palavra Dativo A Objeto indireto log agrave palavra on Acusativo A Objeto direto logon a palavra
Os substantivos terminados em [oj] cumprem sempre a funccedilatildeo de sujeito Os substantivos terminados em [on] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto direto Os substantivos terminados em [] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto indireto
diakonoj legei logon qeou= dou=l O diaacutecono fala a palavra de Deus ao servo Sujeito Verbo Objeto direto Objeto indireto
31
Substantivos satildeo palavras que datildeo nomes aos seres de modo geral eles satildeo flexionados com relaccedilatildeo ao seu gecircnero e ao seu nuacutemero
Gecircnero satildeo flexionados em masculino feminino e ainda o neutro Nuacutemero aleacutem do singular e do plural temos o dual As Declinaccedilotildees Gregas Satildeo modificaccedilotildees sofridos pelo substantivo na uacuteltima siacutelaba dando sua funccedilatildeo
sintaacutetica na frase Nem todos os substantivos satildeo flexionados da mesma forma os que apresentam as mesmas flexotildees satildeo agrupados em declinaccedilotildees Os estudiosos antigos da gramaacutetica relacionaram com pequenas variaccedilotildees dez declinaccedilotildees poreacutem haacute trecircs seacuteculos aconteceu uma mudanccedila e reuniram apenas trecircs satildeo estas
Casos Gregos O grego trabalha com casos para indicar as funccedilotildees sintaacuteticas dos substantivos Estes casos satildeo em nuacutemero de oito Nominativo Genitivo Dativo Acusativo Ablativo Locativo Instrumental e Vocativo Mas eles se apresentam em cinco formas apenas Isso porque alguns possuem a mesma forma o Locativo o Instrumental e o Dativo possuem a mesma terminaccedilatildeo (w w) por isso muitas gramaacuteticas os consideram simplesmente como Dativo Os casos Genitivos e Ablativos possuem a mesma terminaccedilatildeo (ou ou) por isso algumas gramaacuteticas os consideram como Genitivo sendo assim em algumas gramaacuteticas os classifiquem apenas em cinco casos assim vejamos esses casos Nominativo eacute o caso que indica que o substantivo exerce a funccedilatildeo sintaacutetica de sujeito da frase
1 O nominativo o chamado predicativo do sujeito nas frases que possuam predicados nominais Ex a)postoloj a)gei ton filon (o apoacutestolo conduz o amigo) o( qeoj kurioj e)stin (Deus eacute o Senhor)
2 Genitivo eacute o caso usado para indicar que o substantivo tem a ideacuteia de uma posse No portuguecircs natildeo eacute usado este termo Ex gnwskomen ton adelfon tou= a)nqrwpou (Noacutes conhecemos o irmatildeo do homem)
3 Dativo eacute o caso que indica a ideacuteia de interesse pessoal Corresponde ao nosso objeto indireto Ex legw t= a)nqrwp (eu falo ao Homem)
4 Acusativo expressa a ideacuteia de extensatildeo corresponde ao nosso objeto direto Ex a)kouw ton logon (eu ouccedilo a palavra)
5 Vocativo eacute o caso que expressa exclamaccedilatildeo Ex kurie a)koue (Senhor Escuta) 6 Ablativo eacute o caso usado com o substantivo indicar a ideacuteia fundamental de origem
derivaccedilatildeo ou ponto de partida Ex o( nomoj e)rxetai ton qeou= (A lei vem de Deus) 7 Locativo eacute o caso que exprimi a ideacuteia de lugar Ex o( a)nqrwpoj e)stin t=
kosm (o homem estaacute no mundo) 8 Instrumental eacute o caso que tem a ideacuteia do meio atraveacutes do qual a accedilatildeo verbal eacute
realizada Podendo tambeacutem indicar a ideacuteia de associaccedilatildeo ou acompanhamento Ex pempw a)rton t= a)postol (eu envio o patildeo pelo apoacutestolo) legw t= qe (eu falo com Deus)
32
Segunda Declinaccedilatildeo Os substantivos da 2ordf declinaccedilatildeo satildeo os substantivos que tecircm raiz - oooo Eles possuem dois gecircneros o Masculino e o Neutro Os masculinos satildeo aqueles substantivos terminados em ojojojoj e tecircm como paradigma o substantivo logojlogojlogojlogoj Jaacute os de gecircneros Neutros satildeo aqueles terminados em onononon cujo paradigma eacute biblonbiblonbiblonbiblon
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N logoj logoi
GENITIVO genikh G logou logwn
DATIVO dwtikh D log logoij
ACUSATIVO ai)tiatikh A logon logouj
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N biblion biblia GENITIVO genikh G bibliou bibliwn DATIVO dwtikh D bibli biblioij ACUSATIVO ai)tiatikh A biblion biblia
Substantivos Masculinos da 2ordf Declinaccedilatildeo ndash ojojojoj
Substantivos Neutros da 2ordf declinaccedilatildeo - onononon
N logoj Palavra biblion O livro
G logou Da palavra bibliou Do livro
Abl logou Da palavra bibliou Do livro
Loc log Na palavra bibli No livro Inst log Com a pela palavra bibli Com o pelo livro D log Agrave palavra bibli Ao livro
A logon Palavra biblion O livro
Voc loge Palavra biblion livro N logoi Palavras biblia Os livros
G logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Abl logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Loc logoij Nas palavras biblioij Nos livros Inst logoij Com as pelas palavras biblioij Com os pelos livros D logoij Agraves palavras biblioij Aos livros
A logouj Palavras biblia Os livros
Voc logoi Palavras biblia livros
33
Vocabulaacuterio Substantivos masculinos seguem o paradigma logojlogojlogojlogoj
SINGULAR PLURAL N logoj logoi
G logou logwn
D log logoij
A logon logouj
Vocabulaacuterio
Grego Portuguecircs O Nordm de Vezes no NT a(martoloj pecador (hamartiologia) 47 a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)lla Mas (ecircnfase 635) a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) de E mas (2771) diaboloj diabo (175) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 filoj Amigo 29 foboj Medo (Fobia 47) kai E tambeacutem (947) kairoj Tempo 85 karpoj Fruto 66 kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave 45) nomoj Lei (Deutero-nocircmio 194) o)xloj Multidatildeo 174 o)fqalmoj Olho 100 oi)koj Casa 115
34
ou) ou)k ou)x natildeo (1619) ou)ranoj Ceacuteu 272 paraklhtoj Consolador advogado 5 potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) qanatoj Morte (tanatologia)120 qeoj Deus deus (teologia 1314) qronoj Trono 62 stauroj Cruz 28 stefanoj Coroa 18 tufloj Cego 50 u(mnoj Hino 2 ui(oj Filho 374 Xristoj Cristo (ungido crisma 529) xronoj Tempo 54 zh=loj Zelo 16
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a(martoloj a)nqrwpoj a)rtoj a)delfoj
a)mnoj a)postoloj didaskaloj e)piskopoj kosmoj ou)ranoj potamoj qanatoj
Decirc o plural e o singular das seguintes palavras
decirc o plural decirc o singular
oJ a[ggelo oiJ diavkonoi
oJ ajdelfov oiJ douloi
oJ qeov oiJ oi[koi
hJ diavkono aiJ qevoi
hJ h[rhmo aiJ oJdoiv
hJ ceirov aiJ a[mpeloi
to gevno ta ajrniva
to e[qo ta tevkna
35
Vocabulaacuterio Substantivos neutros seguem o paradigma biblionbiblionbiblionbiblion
SINGULAR PLURAL N biblion biblia
G bibliou bibliwn
D bibli biblioij
A biblion biblia
Substantivos neutros Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo musthrion Segredo paidion Crianccedila a)rnion Cordeirinho ploi=on Barco navio biblion Livro probaton Ovelha daimonion Democircnio proswpon Rosto face pessoa e)rgon Obra trabalho sabbaton Saacutebado i(eron Templo shmei=on Sinal eu)aggelion Evangelho sunedrion Sineacutedrio lutron Resgate teknon Filho crianccedila marturion Testemunho
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a)rnion daimonion e)rgon i(eron
eu)aggelion lutron marturion teknon musthrion paidion ploi=on probaton
Primeira declinaccedilatildeo Os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm raiz ndash aaaa Eles possuem
dois gecircneros os femininos e os masculinos Os substantivos femininos 1ordf declinaccedilatildeo estatildeo divididos em dois grupos aqueles
cujas raiacutezes terminam numa vogal ou em rrrr que levam a terminaccedilatildeo aaaa e tem como paradigma o substantivo oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia) e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr que levam a terminaccedilatildeo hhhh e tem como paradigma o substantivo grafhgrafhgrafhgrafh Entretanto os substantivos femininos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm uma pequena exceccedilatildeo com relaccedilatildeo aos chamados substantivos sigmaacuteticos (ssss - jjjj) ou seja todos aqueles que acabam em sigma [glglglglwwww====ssssssssaaaa] Eles sofrem alteraccedilotildees no nominativo e no acusativo singular em vez de seguir o paradigma grafē (grafhgrafhgrafhgrafh) eles seguem o paradigma oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia)
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N oi)kia oi)kiai N grafh grafai G oi)kiaj oi)kiw=n G grafh=j grafw=n D oi)ki oi)kiaij D gra fv= grafai=j A oi)kian oi)kiaj A grafhn grafaj
36
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (aaaa) e seguem o paradigma oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia Substantivos Femininos Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo a(martia Pecado metanoia Arrependimento a)lhqeia Verdade o)milia Conversa a)nomia Iniquumlidade oi)kia Casa basileia Reino o(mologia Confissatildeo diakonia Serviccedilo parousia Vinda diaspora Dispersatildeo sofia Sabedoria e)kklhsia Igreja swthria Salvaccedilatildeo e)paggelia Promessa filadelfia Amor fraternal eu)logia Becircnccedilatildeo louvor h(mera Dia eu)xaristia Gratidatildeo qura Porta kardia Coraccedilatildeo petra Rocha pedra koinwnia Comunhatildeo xara Alegria marturia Testemunho w(ra hora
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N glw=ssa glw=ssai N doca docai
G glwsshj glwssw=n G dochj docwn
D glwssv glwssaij D docv docai=j
A glw=ssan glw=ssaj A docan docaj
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (h) e seguem o paradigma
grafgrafgrafgrafh
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo a)paph Amor o)rgh Ira coacutelera a)delfh Irmatilde parabolh Paraacutebolas a)rxh Princiacutepio proseuxh Oraccedilatildeo diaqhkh Alianccedila sinagwgh Sinagoga didaxh Ensino u(paoh Obediecircncia dikaiosunh Justiccedila u(potagh Submissatildeo ei)rhnh Paz u(pomonh Perseveranccedila e)ntolh Mandamento fulh Tribo e)pistolh Carta epiacutestola fwnh Voz som numfh Noiva yuxh Alma
37
ajgrafhngrafA
ai=jgrafv=grafD
w=ngrafh=jgrafG
aigrafhgrafN
PLURALSINGULAR
RAIZRAIZ
Exerciacutecio - a)skhseij
Decline os seguintes substantivos a)paph a)delfh a)rxh diaqhkh didaxh dikaiosunh ei)rhnh e)ntolh e)pistolh numfh o)rgh parabolh proseuxh sinagwgh u(paoh u(potagh u(pomonh fulh fwnh yuxh
Os substantivos masculinos da 1ordf declinaccedilatildeo tambeacutem satildeo divididos em dois grupos aqueles cujas raiacutezes terminam em vogal (neaniaj) ou em tttt (profprofprofprofhhhh tttthhhhς) levam a terminaccedilatildeo aaaaς e tem como paradigma o substantivo neanianeanianeanianeaniaς e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr levam a terminaccedilatildeo hhhhς e tem como paradigma o substantivo profprofprofprofhhhh tttthhhhς Em siacutentese os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo satildeo os femininos terminados em aaaa e em hhhh e os substantivos masculinos terminados em aaaaς e hhhhjjjj
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N neaniaj neaniai N profhthj profh=tai
G neaniou neaniw=n G profhtou profhtw=n
D neani neaniaij D profhtv profhtaij
A neanian neaniaj A profhthn profhtaj
VOCABULAacuteRIO Todos estes substantivos satildeo masculinos (o() o seguem os paradigmas neaniajprofhthj Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo rsquoHliaj Elias krithj Juiz rsquoHsaiaj Isaiacuteas maqhthj Aluno disciacutepulo neaniaj Moccedilo jovem margarithj Peacuterola Bappisthj Batista mesithj Mediador
38
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo eu)aggelisthj Evangelista poihthj Fazedor Zhlwthj Zeloso profhthj Profeta rsquo Israhlithj Israelita stratiwthj Soldado rsquo Iwannhj Joatildeo u(phrethj Ministro servo klepthj Ladratildeo u(pokithj Hipoacutecrita
a)skhseij Decline os seguintes substantivos neaniaj Bappisthj eu)aggelisthj
klepthj maqhthj profhthj u(phrethj
Terceira Declinaccedilatildeo A 3ordf declinaccedilatildeo grega geralmente eacute conhecida como declinaccedilatildeo consoante pois a maioria dos seus substantivos possuem raiz ndash consoante Eacute a mais difiacutecil das declinaccedilotildees gregas Diferente da 1ordf e da 2ordf declinaccedilatildeo a 3ordf abrange os trecircs gecircneros Feminino Masculino e Neutro
SINGULAR PLURAL
N ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς N ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
V φφφφῶῶῶῶςςςς V φφφφῶῶῶῶτατατατα
A ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς A ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
G τοτοτοτοῦῦῦῦ φωτφωτφωτφωτόόόόςςςς G ττττῶῶῶῶνννν φφφφώώώώτωντωντωντων
D ττττῷῷῷῷ φωτφωτφωτφωτίίίί D τοτοτοτοῖῖῖῖςςςς φφφφώώώώσισισισι
substantivo masculino
substantivo feminino
substantivos neutros
nom oJoJoJoJ lovgo hJhJhJhJ oJdov totototo tevknon ajrnivon
genabl toutoutoutou lovgou thththth oJdou toutoutoutou tevknou ajrnivou
dtlcit twtwtwtw lovgw thththth oJdw twtwtwtw tevknw ajrnivw
acus tontontonton lovgon thnthnthnthn oJdovn totototo tevknon ajrnivon
sing
voc lovge oJdev tevknon ajrnivon
nom oiJoiJoiJoiJ lovgoi aiJaiJaiJaiJ oJdoiv tatatata tevkna ajrniva
genabl twntwntwntwn lovgwn twntwntwntwn oJdwn twntwntwntwn tevknwn ajrnivwn
dtlcit toitoitoitoi lovgoi taitaitaitai oJdoi toitoitoitoi tevknoi ajrnivoi
acus toutoutoutou lovgou tatatata ojdouv tatatata tevkna ajrniva
pl
voc lovgoi oJdovi tevkna ajrniva
39
VERBOS GREGOS
A forma como os verbos satildeo identificados (que eacute a que aparece nos dicionaacuterios) eacute a da primeira pessoa do singular do presente do indicativo da voz ativa Assim e)imi (eu sou) legw (eu falo eu digo)
Os verbos tecircm tempo voz e modo como no portuguecircs Os tempos verbais gregos expressam mais a qualidade da accedilatildeo do que o tempo em que a accedilatildeo acontece Somente no Indicativo eacute que o Presente indica Tempo Presente A ideacuteia principal do Presente eacute que a accedilatildeo eacute contiacutenua ainda em progresso e eacute chamada de Linear ou Durativa
Verbo eacute a palavra que indica accedilatildeo ou estado da accedilatildeo as flexotildees sofridas pelo verbo chamam-se conjugaccedilotildees Eles estatildeo divididos em dois grupos de conjugaccedilotildees o de terminaccedilatildeo wwww (legw) possuindo a maioria dos verbos gregos e o de terminaccedilatildeo mimimimi (e)imi) contendo somente uma minoria
Os verbos gregos como no portuguecircs possuem modificaccedilotildees numeacutericas pessoa (1ordf 2ordf e 3ordf) e nuacutemero (singular e plural)
Tempos Verbais O tempo verbal em grego eacute diferente do portuguecircs aleacutem de indicar a eacutepoca o tempo refere-se principalmente agrave qualidade da accedilatildeo ou seja se a accedilatildeo foi completada ou natildeo A accedilatildeo completa chama-se tambeacutem accedilatildeo pontilear e a incompleta linear que eacute descrita como estando em processo em andamento No grego temos trecircs tempos Primaacuterios Presente Perfeito (Passado) e Futuro E trecircs tempos Secundaacuterios Aoristo Imperfeito e Mais-que-Perfeito
Presente indicam aleacutem de uma accedilatildeo pontilear uma accedilatildeo contiacutenua ou um estado incompleto A accedilatildeo eacute descrita como em progresso em andamento durativa ou linear
Futuro como em portuguecircs indica o que vai acontecer Geralmente expressa a ideia de uma accedilatildeo pontilear mas em alguns casos pode ser durativa
Ex Jesus voltaraacute em gloacuteria Imperfeito expressa uma accedilatildeo que foi contiacutenua por algum tempo no passado mas
que jaacute cessou A accedilatildeo pode ter sido continuada habitual intermitente etc o que eacute determinado pelo contexto e pelo significado do verbo
Ex Jesus proclamava o Reino de Deus
Aoristo Eacute um tempo indefinido Essencialmente ele natildeo tem significaccedilatildeo temporal embora esse significado esteja presente no modo indicativo onde o aoristo tem significaccedilatildeo passada e recebe o (faltou o siacutembolo na apostila) de aumento como o tempo imperfeito
Perfeito Eacute um tempo grego peculiar em sua funccedilatildeo e natildeo encontramos correspondecircncia em nossa liacutengua Ele combina a accedilatildeo pontilear e a linear por expressar geralmente no indicativo o efeito ou estado no presente como resultado de uma accedilatildeo no passado indicando assim a permanecircncia de uma accedilatildeo completa ou um estado presente resultado de uma accedilatildeo passada
Mais-que-Perfeito Associa a accedilatildeo pontilear com a linear soacute que estas accedilotildees satildeo combinadas no passado Tem a mesma ideacuteia do nosso passado imperfeito
40
Modos verbais O modo verbal indica a maneira da afirmaccedilatildeo verbal ou seja como a accedilatildeo eacute realizada Eacute a maneira ou a forma por meio da qual o verbo exprime a accedilatildeo Assim temos o Indicativo Subjuntivo Imperativo Optativo Infiniti vo e o Particiacutepio
1 Indicativo que expressa um fato tido como certo
2 Subjuntivo que enuncia o fato de modo possiacutevel duvidoso
3 Imperativo que expressa ordem proibiccedilatildeo conselho
4 Optativo que expressa desejo opccedilatildeo
5 Infinitivo que eacute considerado como um substantivo-verbal O infinitivo eacute um substantivo-verbal Eacute sempre indeclinaacutevel (o que significa que natildeo tem casos N G D A) Quando eacute antecedido de um artigo definido o artigo eacute sempre neutro singular e eacute declinado segundo a funccedilatildeo do infinitivo
6 Particiacutepio eacute considerado como um adjetivo-verbal
Vozes Verbais A voz verbal indica como a accedilatildeo ou o estado do verbo se refere ao sujeito Natildeo existe accedilatildeo sem causa E a origem desta causa eacute descrita pela voz Em grego como no portuguecircs temos trecircs vozes verbais Ativa Meacutedia (reflexiva) e Passiva
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
raiz terminaccedilatildeo
do VIPMP VIPPM
Traduccedilatildeo
Presente do Indicativo
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
-omai
-h
-etai
-ovmeqa
-esqe
-ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
VIPP eu sou solto
VIPM eu solto para mim eu me solto
VIPP tu eacutes solto
VIPM tu soltas para ti tu te soltas
VIPP ele(a) eacute solto
VIPM ele(a) solta para si ele(ou ele se solta
VIPP noacutes somos soltos
VIPM noacutes soltamos para noacutes noacutes nos soltamos
VIPP voacutes sois soltos
VIPM voacutes soltais para voacutes voacutes vos soltais
VIPP eles(as) satildeo soltos
VIPM eles(as) soltam para si eles(as) se soltam
Ativa onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a algo ou algueacutem Ex louw ndash eu lavo Meacutedia (reflexiva) onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a si mesmo Ex luomai - eu me lavo Passiva onde o sujeito sofre a accedilatildeo Ex louomai ndash eu sou lavado
41
Pres Ativa Traduccedilatildeo Pres Meacutedia Traduccedilatildeo louw Eu lavo luomai Eu me lavo loueij Tu lavas lu$ Tu te lavas louei Ele lava louetai Ele se lava louomen Noacutes lavamos louomeqa Noacutes nos lavamos louete Voacutes lavais louesqe Voacutes vos lavais louousi Eles lavam louontai Eles se lavam
Passiva louomai lou$ louetai louomeqa louesqe louontai
Eu sou lavado Tu eacutes lavado Ele eacute lavado Noacutes somos lavados Voacutes sois lavados Eles satildeo lavados
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
VIPA V = verbo I = Indicativo P = Presente A = Ativa VIPMP V = verbo I = Indicativo P = Presente M = meacutedia P = Passiva Paradigmas de verbos de terminaccedilatildeo -w-w-w-w no VIPA e VIPMP Satildeo formados pela simples adiccedilatildeo da terminaccedilatildeo verbal ao radical Observe que a
vogal temaacutetica eacute considerada como parte da terminaccedilatildeo verbal
luvwluvwluvwluvw ajkouvwajkouvwajkouvwajkouvw ejsqivwejsqivwejsqivwejsqivw e[cwe[cwe[cwe[cw levgwlevgwlevgwlevgw ginwvskwginwvskwginwvskwginwvskw gravfwgravfwgravfwgravfw bavllwbavllwbavllwbavllw
VIPA = R + -w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)
luvw
luvei
luvei
luvomen
luvete
luvousi(n)
ajkouvw
ajkouvei
ajkouvei
ajkouvomen
ajkouvete
ajkouvousi(n)
ejsqivw
ejsqivei
ejsqivei(n)
ejsqivomen
ejsqivete
ejsqiv usi(n)
e[cw
e[cei
e[cei
e[comen
e[cete
e[cousi(n)
levgw
levgei
levgei(n)
levgomen
levgete
levgousi(n)
ginwvskw
ginwvskei
ginwvskei(n)
ginwvskomen
ginwvskete
ginwvskousi(n)
gravfw
gravfei
gravfei(n)
gravfomen
gravfete
gravfousi(n)
bavllw
bavllei
bavllei(n)
bavllomen
bavllete
bavllousi(n)
VIPMP = R + -omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -etai -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
ajkouvomai
ajkouvh
ajkouvetai
ajkouovmeqa
ajkouvesqe
ajkouvontai
ejsqivomai
ejsqivh
ejsqivetai
ejsqiovmeqa
ejsqivesqe
ejsqivontai
e[comai
e[ch
e[cetai
ejcovmeqa
e[cesqe
e[contai
levgomai
levgh
levgetai
legovmeqa
levgesqe
levgontai
ginwvskomai
ginwvskh
ginwvsketai
ginwskovmeqa
ginwvskesqe
ginwvskontai
gravfomai
gravfh
gravfetai
grafovmeqa
gravfesqe
gravfontai
bavllomai
bavllh
bavlletai
ballovmeqa
bavllesqe
bavllontai
42
APLICACcedilAtildeO DA QUALIDADE DA ACcedilAtildeO VERBAL NO TEMPO VERB AL Qualidades Tempos _
Presente _ Mais-que-Perfeito
Imperfeito _ Linear - Pontilear Perfeito Linear
Futuro _ Mais-que-Perfeito
Presente _
Futuro _ Pontilear
Aoristo _
VERBOS Pessoa e Nuacutemero
Assim como no portuguecircs tambeacutem no grego os verbos tecircm terminaccedilotildees pessoais que indicam a pessoa e o nuacutemero do sujeito que executa a accedilatildeo
Exemplo Canto Indica que sou eu (1ordf pessoa do singular) que canta Cantas Indica eacutes tu (2ordf pessoa do singular) que cantas Cantamos Indica que somos noacutes (1ordf pessoa do plural) que cantamos
Mesmo que o sujeito jaacute esteja impliacutecito na terminaccedilatildeo verbal eacute possiacutevel que se
queira destacaacute-lo ou enfatizaacute-lo Nesses casos eacute acrescentado o pronome pessoal Exemplo nenikhka ton kosmon ndash venci o mundo e)gw nenikhka ton kosmon ndash eu venci o mundo
PRONOMES
O pronome eacute a palavra que substitui o nome evitando-lhe a repeticcedilatildeo O nome que eacute substituiacutedo pelo pronome chama-se antecedente o pronome concorda com o seu antecedente em gecircnero e nuacutemero
Em grego quando o pronome pessoal eacute usado eacute para dar ecircnfase Nas formas obliacutequas ele eacute bastante usado no NT
Exemplos
43
Jo 125
Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj
Pronomes pessoais
Pessoa Nuacutemero
su pronome pessoal da 2a pessoa nominativo singular
e)gw eu 1ordf Singular
E por que entatildeo batizas se tu natildeo eacutes o Cristo
su tu 2ordf Singular
Mt 69 Pater h(mw=n o( e)n toi=j ou)ranoi=j au)toj h o Ele ela 3ordf Singular
h(mw=n pronome pessoal da 1a pessoa genitivo plural h(me=ij noacutes 1ordf Plural
Pai nosso que estais nos ceacuteus u(me=ij voacutes 2ordf Plural
au)toi ai a Eles elas 3ordf Plural
PRONOMES
1a Pessoa Singular 1a Pessoa Plural N e)gw eu N h(me=ij noacutes
A e)meme me mim A h(ma=j nos conosco
G e)mou= mou de mim G h(mw=n de noacutes
D e)moimoi para mim D h(mi=n para noacutes
2a Pessoa Singular 2a Pessoa Plural
N su tu N u(me=ij voacutes
A se te ti A u(ma=j vos convosco
G sou= de ti G u(mw=n de voacutes
D soi para ti D u(mi=n para voacutes
3a Pessoa Singular 3a Pessoa Plural N au)toj Ele N au)toi Eles
A au)tou= Dele A au)tw=n Deles
G au)t= A ele G au)toi=j A eles
D au)ton Ele D au)touj Eles PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO luwluwluwluw (soltar) lu w Eu solto estou soltando lu eij Tu soltas estaacutes soltando lu ei Ele solta estaacute soltando lu omen Noacutes soltamos estamos soltando o = vogal temaacutetica lu ete Voacutes soltais estais soltando e = vogal temaacutetica lu ousi(n) Eles soltam estatildeo soltando
44
Pessoa e nuacutemero
portuguecircs grego
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eu
tu
elea
noacutes
voacutes
elesas
falo
falas
fala
falamos
falais
falam
ejgw
su
aujto aujth aujto
hJmei
uJmei
aujtoi aujtai aujta
levgw
levgei
levgei
levgomen
levgete
levgousin
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO a)gwa)gwa)gwa)gw (guiar) a)g w Eu guio estou guiando a)g eij Tu guias estaacutes guiando a)g ei Ele guia estaacute guiando a)g omen Noacutes guiamos estamos guiando a)g ete Voacutes guiais estais guiando a)g ousi(n) Eles guiam estatildeo guiando
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO ballwballwballwballw (jogo) ball w Eu jogo estou jogando ball eij Tu jogas estaacutes jogando ball ei Ele joga estaacute jogando ball omen Noacutes jogamos estamos jogando ball ete Voacutes jogais estais jogando ball ousi(n) Eles jogam estatildeo jogando
FUTURO DO INDICATIVO ATIVO luw (soltar) lu s w Eu soltarei lu s eij Tu soltaraacutes lu s ei Ele soltaraacute lu s omen Noacutes soltaremos lu s ete Voacutes soltareis lu s ousi(n) Eles soltaratildeo
45
luw Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo
1ordfps luw luw luein
2ordfps lueij lu$j lu=e
3ordfps luei lu$ luetw
1ordfpl luomen luwmen
2ordfpl luete luhte luete
3ordfpl luousi luwsi luetwsan
luw Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo
1ordfps luomai luwmai luestai
2ordfps lu$ lu$ luou
3ordfps luetai luhtai luesqw
1ordfpl luomeqa luwmeqa
2ordfpl luesqe luhsqe luesqe
3ordfpl luontai luwntai luesqwsan
luw Imperfeito Ativo
1ordfps e)luon
2ordfps e)luej
3ordfps e)lue
1ordfpl e)luomen
2ordfpl e)luete
3ordfpl e)lue
1ordfps e)luon
luw Imperfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps e)luomen
2ordfps e)luo
3ordfps e)lueto
1ordfpl e)luomeqa
2ordfpl e)luesqe
3ordfpl e)luonto
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Ativo Futuro Ativo
1ordfps lusw lusein
2ordfps luseij
3ordfps lusei
1ordfpl lusomen
2ordfpl lusete
3ordfpl lusousi
46
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Meacutedio Futuro Meacutedio
1ordfps lusomai lusestai
2ordfps lus$
3ordfps lusetai
1ordfpl lusomeqa
2ordfpl lusesqe
3ordfpl lusontai
luw Futuro Passivo Futuro Passivo
1ordfps luqhsomai luqhsesqai
2ordfps luqhs$
3ordfps luqhsetai
1ordfpl luqhsomeqa
2ordfpl luqhsesqe
3ordfpl luqhsontai
luw 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo
1ordfps e)lusa lusw lu=sai
2ordfps e)lusaj lus$j lu=son
3ordfps e)luse lus$ lusatw
1ordfpl e)lusamen luswmen
2ordfpl e)lusate lushte lusate
3ordfpl e)lusan luswsi lusatwsan
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio
1ordfps e)lusamhn luswmai lusasqai
2ordfps e)lusw lus$ lu=sai
3ordfps e)lusato lushtai lusasqw
1ordfpl e)lusameqa luswmeqa
2ordfpl e)lusasqe lushsqe lusasqe
3ordfpl e)lusanto luswntai luasqwsan
luw 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo
1ordfps e)luqhn luqw= luqhnai
2ordfps e)luqhj luqh=j luqhti
3ordfps e)luqh luq$= luqhtw
1ordfpl e)luqhmen luqw=men
2ordfpl e)luqhte luqh=te luqhte
3ordfpl e)luqhsan luqw=si luqhtwsan
47
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo Perfeito Ativo
1ordfps leluka lelukw lelukenai
2ordfps lelukaj leluk$j
3ordfps leluke leluk$
1ordfpl lelukamen lelukwmen
2ordfpl lelukate lelukhte
3ordfpl lelukasi (kan) lelukwsi
luw 1ordm Perfeito Meacutedio e Passivo 1ordmPerfeito Meacutedio e Passivo Perfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps lelumai lelusqai
2ordfps lelusai lu=sai
3ordfps lelutai lusasqw
1ordfpl lelumeqa
2ordfpl lelusqe lusasqe
3ordfpl leluntai luasqwsan
luw Mais que Perfeito Ativo
1ordfps e)lelukein
2ordfps e)lelukate
3ordfps e)lelukate
1ordfpl e)lelukate
2ordfpl e)lelukate
3ordfpl e)lelukate
luw + que Perfeito meacutediopassivo
1ordfps e)lelumhn
2ordfps e)leluso
3ordfps e)leluto
1ordfpl e)lelumeqa
2ordfpl e)lelusqe
3ordfpl e)lelunto
Verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv
Em grego haacute duas conjugaccedilotildees baacutesicas identificadas pelos verbos terminados em -w e -mi Embora os verbos em -w sejam mais comuns e regulares vamos primeiramente abordar o verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv que equivale aos nossos verbos auxiliares ser e estar e tambeacutem existir Como em portuguecircs tambeacutem na liacutengua grega este eacute o principal verbo de ligaccedilatildeo
A forma eijmiv (eu sou estou existo) estaacute na 1ps do VIPA (Presente do Indicativo Ativo) Como este verbo natildeo tem a forma passiva e meacutedia podemos dizer simplesmente VIP
48
VIPA ou VIP IMPERFEITO DO IND AT e)imi (SER)
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eijmiv ei ejstiv(n) ejsmevn ejstev eijsiv(n)
eu sou
tu eacutes
elea eacute
noacutes somos
voacutes sois
elesas satildeo
h)mhn h)=j h)=sqa h)=n h)=meqta h)te h)san
Eu era
Tu eras
Ele era
Noacutes eacuteramos
Voacutes eacutereis
Eles eram
Traduza as frases para o portuguecircs
ejgwv eijmi hJ quvrasum
eijmiv presbuvtero
ajgavph ejstin oJ qeov
oJ qeov ejstin ajgaqov
oiJ douloi tou qeou ejsmen
oJ jIwavnnh ejstin a[nqrwpo
ejgwv eijmiv hJ oJdo kai hJ ajlhvqeia kai hJ zwhv
Terminaccedilotildees Pessoais
O pronome pessoal quase natildeo eacute usado no grego pois as proacuteprias terminaccedilotildees jaacute indicam por si que a pessoa estaacute fazendo a accedilatildeo As terminaccedilotildees para os verbos primaacuterios (presente futuro e perfeito) satildeo w eij ei omen ete ousi
RAIZ TEMA VOGAL TEMAacuteTICA a) RAIZ a primeira pessoa do singular do Presente Ativo do Indicativo eacute a raiz do
verbo b) TEMARADICAL eacute a parte constante (quase sempre) de um verbo c) VOGAL TEMAacuteTICA eacute a vogal colocada entre o Tema e as Terminaccedilotildees
Pessoais que comeccedilam com consoantes O ldquoordquo [oacutemicron] antes de ldquomrdquo e ldquogrdquo e ldquoerdquo antes das outras consoantes
Para conjugar um verbo eacute soacute pegar o Tema adicionar as Terminaccedilotildees Pessoais e
colocar a vogal Temaacutetica onde for necessaacuteria Como exemplo vejamos como seria a conjugaccedilatildeo dos verbos luw e a)kouw
49
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees S 1 lu - w
I 2 lu - eij
N 3 lu - ei
P 1 lu o men
L 2 lu e te
U 3 lu - ousi
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees
S 1 a)kouomai o omai
I 2 a)kouv e v
N 3 a)kouetai e etai
P 1 a)kouomeqa o omeqa
L 2 a)kouesqe e esqe
U 3 a)kouontai o ontai
Conjugando os verbos
Forma no original
Categoria Tempo Modo Voz Pessoa Nuacutemero
Forma no leacutexico
Traduccedilatildeo literal
legei Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg legw Ele dizfala
a)koueij
ginwskomen
qelontai
legei
legousi(n)
legw
blepv
ginwskete
blepomai
xaireij
ei)= Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg e)imi Tu eacutes
ballete
a)geij
a)gapw
50
O nnnn (ny) moacutevel
Na terceira pessoa do singular e do plural o nnnn entre parecircnteses indica que a forma completa pode ser tanto e)sti ei)si quanto e)stin ei)sin As formas sem o nnnn normalmente satildeo usadas se a palavra que segue eacute iniciada por consoante formas com o nnnn satildeo normalmente usadas se a palavra que segue eacute iniciada por vogal ou se a forma verbal finaliza o enunciado Mas o uso natildeo eacute riacutegido haacute muitas exceccedilotildees especialmente em apoio do uso do nnnn
Exemplos yeusthj e)stinnnn kai o( pathr au)tou=
Ele eacute o pai da mentira )Iwannhj ou)k e)stinnnn o( Xritou=
Joatildeo natildeo eacute o Cristo )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin
Eu sou a videira (a) verdadeira e o pai meu o agricultor eacute Traduza as frases para o grego
Deus eacute amor
Joatildeo eacute profeta
Eu estou em casa
Jesus estaacute em casa
Somos seus profetas
Jesus eacute o patildeo da vida
Minha casa eacute na cidade
Somos amigos de Jesus
PRESENTE ATIVO DO INDICATIVO 1 blepw eu vejo 21 legw eu digo 2 ginwskw eu conheccedilo 22 luw eu solto destruo 3 grafw eu escrevo 23 metrew eu meccedilo 4 didaskw eu ensino 24 menw eu permaneccedilo 5 e)xw eu tenho 25 nikaw eu venccedilo 6 khrussw eu prego 26 proskunew eu adoro 7 latreuw eu sirvo 27 oi)kodomew eu construo 8 lambanw eu recebo 28 o(mologew eu confesso
51
9 paideuw eu educo 29 paraggellw eu ordeno 10 a)gapaw eu amo 30 krinw eu julgo 11 a)kouw eu escuto 31 paideuw eu educo 12 a)gw eu guio conduzo 32 e(uriskw eu acho encontro 13 telw eu quero desejo 33 louw eu me banho lavo 14 swzw eu salvo liberto 34 filassw eu guardo 15 kairw eu me alegro 35 grafw eu escrevo 16 a)ggelw eu anuncio 36 e)kballw eu expulso removo 17 qerapeuw eu cuido saro curo 37 e)sqiw eu como 18 a)postelw eu envio 38 diwkw eu persigo sigo 19 e)ggizw eu me aproximo 39 qanatow eu mato 20 tarassw eu agito 40 sunagw Eu reuacuteno convoco
ARTIGOS
PLURALSINGULARNeutFemMascNeutFemMasc
ta tajtouj to thnton
toi=jtai=jtoi=jt=tv= t=
tw=ntw=ntw=ntou= th=j tou=
taai(oi(toh(o(
O artigo Em portuguecircs temos artigos definidos (o a os as) e indefinidos (um uma uns
umas) Em grego existe apenas o artigo definido Assim uma palavra como logoj pode ser traduzida como palavra ou como uma palavra dependendo do contexto Mas o uso do artigo definido em grego corresponde em grande parte ao uso do artigo definido em portuguecircs As diferenccedilas satildeo frequumlentemente muito sutis para serem mencionadas numa introduccedilatildeo Atenccedilatildeo deveraacute ser dada ao modo como o artigo eacute usado nos exerciacutecios de grego e de portuguecircs que seguem e no Novo Testamento
O artigo grego geralmente funciona como o adjetivo concordando com a palavra
que ele modifica em gecircnero nuacutemero e caso
52
masculino feminino neutro
singular plural singular plural singular plural
nom oJ o oiJ os hJ a aiJ as tov oa tav osas
genabl tou do twn dos th da twn das tou doda twn dosdas
dat
loc
inst
tw
ao
no
com o
pelo
toi
aos
nos
com os
pelos
th
agrave
na
com a
pela
tai
agraves
nas
com as
pelas
tw
aoagrave
nona
com oa
peloa
toi
aosagraves
nosnas
com osas
pelosas
acus tovn o touv os thvn a tavv as tov oa tavv osas
Exerciacutecio Coloque os artigos correspondentes para cada substantivo
a[mpelwn (fem) aijwnwn (masc) gevno (neut)
a[nqrwpou a[rcontwn (masc) diavkonwn (fem)
ajpovstolo (masc) ajdelfoi qeoiv (masc)
a[rtou bivon kuvrioi
didavskalou gavmou laov (masc)
doulw doulw (fem) livqon
h[rhmo (fem) e[qo (neut) mhtrov (fem)
qeoiv (fem) h[rhmoi (fem) oJdou (fem)
kavlamoi (masc) qavnatw udatoi (neut)
nuktou (fem) qrovnoi fwtou (neut)
skovtoi (neut) ajrniva ceirov (fem)
PREPOSICcedilOtildeES proj A proj ton potamon Para o rio 4 Acusativo ei)j A ei)j ton potamon Para dentro do rio 4 Acusativo e)n D e)n t= potam= Dentro do rio em o rio 3 Dativo e)k G e)k potamou= Para fora do rio 2 Genitivo a)po G a)po potamou= Partindo do rio 2 genitivo
Preposiccedilatildeo eacute uma palavra que auxilia o substantivo a expressar o seu caso ou funccedilatildeo
na oraccedilatildeo Eacute chamada de ldquopreacute-posiccedilatildeordquo porque geralmente eacute posicionada na frente do
53
substantivo ao qual auxilia expressar a sua funccedilatildeo Ex e)k th=j sunagwgh=j e)celqontej h)=lqon ei)j thn oi)kian Simwnoj kai
)Andreou Saindo da sinagoga foram para a casa de Simatildeo e Andreacute Nota As preposiccedilotildees e)k e ei)j indicam respectivamente que eles saiacuteram de dentro
da sinagoga para dentro da casa Mesmo que uma preposiccedilatildeo sirva para esclarecer o caso natildeo eacute ela quem governa o
caso Muito pelo contraacuterio na liacutengua grega eacute o caso que determina o significado de uma preposiccedilatildeo Isto significa que uma preposiccedilatildeo pode ter um determinado significado quando usada com um certo caso e significado diferentes quando usada com outros casos O significado de uma preposiccedilatildeo depende entatildeo do caso com o qual ela eacute usada Esse detalhe pode ser observado no vocabulaacuterio da liccedilatildeo
3 2
4 e 2
4
4
4
234
234
234
2
24
4
2
24
24
24
54
O quadro das preposiccedilotildees gregas eacute o seguinte Preposiccedilatildeo Caso que rege Traduccedilatildeo
1 ὑπέρ A acima de
2 ἐπί G sobre
3 ὑπό A sob
4 παρά ampamp ampamp D A G ao lado de
5 ἀmicroφί D A G de ambos os lados de
6 πρός A para em direccedilatildeo de
7 εἰς A para dentro de
8 ἐν D em
9 ἐκ ἐξ G de fora de
10 ἀπό G de afastamento de
11 περί A G ao redor de
12 διά ampamp ampamp G atraveacutes de
13 ἀνά A para cima
14 κατά G para baixo
15 ἀντί G contra
16 πρό G antes de
17 ὀπίσω G atraacutes de depois de
18 σύν D com
19 microετά G com D aleacutem de
55
Vamos apresentar algumas palavras portuguesas que usam estas preposiccedilotildees como prefixos Isto poderaacute ajudar a memorizaccedilatildeo 1 hipeacuterbole ὑπέρ + βάλλω que coloca acima de
2 epitaacutefio ἐπί + τάφος que estaacute sobre o tuacutemulo
3 hipoacutecrita ὑπό + κρίνω que distingue (julga) sob
4 paralelo παρά + ἀλλήλων que estaacute ao lado do outro
5 anfiacutebio ἀmicroφί + βίος que vive em ambos (terra e aacutegua)
6 proseacutelito πρός + ἠλύθον que se encaminha para
7 exegeta εἰς + ἡγέοmicroαι que conduz para
8 energia ἐν + ἔργον que tem forccedila em si
9 ecircxodo ἐκἐξ + ὁδός caminho para fora
10 apogeu ἀπό + γῆ longe da terra
11 periacutemetro περί + microέτρον medida em volta de
12 diacircmetro διά + microέτρον medida atraveacutes de
13 Anastaacutecio ἀνά + ἵστηmicroι que ressurgiu
14 catarata κατά + ῥάσσω que se precipita
15 antiacutedoto ἀντί + δίδωmicroι (remeacutedio) dado contra
16 proacute logo πρό + λόγος palavra (dita) antes de
17 opistoacutedomo ὀπισθό + δόmicroος parte posterior de um templo grego
18 sinoacutetico σύν + ὀράω que abarca com um soacute olhar
19 metafiacutesica microετά + φύσις aleacutem da natureza (fiacutesica)
56
2 G (Genitivo)3 D (Dativo)4 A (Acusativo)
Traduza para o portuguecircs (Resposta no 2ordm Vol De James)
1 o( ui(oj ei)=pen ei)mi (Mc 1462) 2 o( ui(oj tou= a)nqrwpou kurioj e)stin (Mc 228) 3 e)rxetai o( a)delfoj o( kaloj (Mc 331) 4 o( a)nqrwpoj e)rxetai (Mc 61) 5 oi( a)nqrwpoi ou)x a(gioi ei)sin (Mc 124) 6 o( qeoj ei)=pen (Mc 219) 7 o( a)ggeloj o( a(gioj ou)k e)rxetai (Mc 838) 8 o(loj o( kosmoj kaloj e)stin (Mc 149) 9 o( ou)ranoj ou) kaloj e)stin (Mc 1331) 10 o( ui(oj tou= qeou= e)stin a)gaqoj (Mc 311)
57
EXERCIacuteCIOS DE GREGO
a) Qual eacute entatildeo o sujeito e qual eacute o objeto das seguintes frases qeoj fala logon (palavra) qeoj ama dou=lon (servo) dou=loj ama qeon qeon ama dou=loj dou=loj fala logon logon fala dou=loj b) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus c) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus d) Traduza podendo incluir um artigo Note N e A qeoj h)gaphsen ton kosmon kosmoj ou)k h)gaphsen qeon Kurioj h)gaphsen dou=lon o( a)nqrwpoj h)gaphsen qeon presbuteron h)gaphsen Kurioj a)postoloj legei logon logon legei diakonoj dou=loj ballei liqon a)nqrwpoj blepei potamon diaboloj ou)k h)gaphsen qeon
e) Traduza Deus amou mundo e homem Homem amou Senhor
Vocabulaacuterio ALMA = yuxh AMIGO = filoj
BATIZAR = baptizw CARNE = sarc
CONSOLADOR = paraklhtoj COMUNHAtildeO = koinwnia
CEacuteU = ou)ranoj BONITO BOM = kaloj
ADAtildeO = )Adam CAMINHO = o(doj
NOIVA = numfh CASA = oi)=koj
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
29
O aviatildeo pousou suavemente aqui ontem Artigo substantivo verbo adveacuterbio de modo adv de lugar adv de tempo OBS Em alguns casos o adveacuterbio pode modificar um adjetivo ou um outro adveacuterbio Exs a O dia foi bastante agitado b Estou muito bem Adveacuterbio adjetivo adveacuterbio adveacuterbio
A locuccedilatildeo adverbial eacute a expressatildeo formada de preposiccedilatildeo mais substantivo modificadora do verbo Exs A aviatildeo pousou no porta-aviotildees sem atraso Verbo locuccedilatildeo adverbial locuccedilatildeo adverbial 42 Pronome Eacute a classe de palavras que serve para indicar uma das trecircs pessoas
do discurso ou situar alguma coisa em relaccedilatildeo a essas trecircs pessoas Ex Noacutes vocecirc minha aquela algueacutem Existem os pronomes pessoais do caso reto que funcionam com sujeito da oraccedilatildeo (eu tu ele noacutes voacutes eles) e do caso obliacutequo que funcionam com complementos da oraccedilatildeo (me te o a se lhe nos vos os as se lhes mim comigo ti contigo si consigo ele ela noacutes conosco voacutes convosco si consigo eles elas) os demonstrativos (aquele aquela aquilo este essa) os possessivos (meu teu minha nosso vosso) os relativos (que qual) os interrogativos (quem qual ) os de tratamento (Senhor Vossa Excelecircncia)
SUBSTANTIVOS GREGOS
O substantivo e o verbo satildeo palavras principais no discurso As outras satildeo
consideradas auxiliares Eis algumas como exemplo a)nqrwpoj a)ggeloj kosmoj logoj liqoj exprimem substacircncia ndash satildeo substantivos luw legw a(giazw
exprimem accedilatildeo ndash satildeo verbos Os substantivos podem servir como sujeito e objeto ou complemento direto
qeoj a)gapa= a)nqrwpon a)nqrwpoj a)gapa= qeon Suj verbo objeto - sujeito verbo Objeto
a) O grego natildeo utiliza a ordem das palavras na formaccedilatildeo da frase como no portuguecircs pode invertecirc-las Por exemplo sujeito predicado complemento e acessoacuterios Deus ama o mundo
b) Grego qeoj a)gapa= ton kosmon O sujeito eacute qeoj e o objeto direto eacute ton kosmon Ordem inversa ton kosmon a)gapa= o( qeoj O sujeito eacute o( qeoj No final da frase e o objeto direto eacute ton kosmon no princiacutepio Conclusatildeo O sujeito eacute indicado pela terminaccedilatildeo [oj] ndash diz-se nominativo ndash N O objeto direto eacute indicado pela terminaccedilatildeo [on] ndash diz-se acusativo ndash A
30
A mudanccedila de forma dos substantivos chama-se Declinaccedilatildeo CASO Caso Sigla Forma Funccedilatildeo
o)nomastikh Nominativo N oj Sujeito genikh Genitivo G ou= Posse dwtikh Dativo D Objeto indireto ai)tiatikh Acusativo A on Objeto direto
c) Determinar o sujeito e o objeto direto nas seguintes frases qeoj a)gapa= ton ui(on
ton ui(on a)gapa qeoj logon legei o( dou=loj )Ihsou legei logon Declinaccedilatildeo
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoj a palavra genikh Genitivo G ou= logou da palavra dwtikh Dativo D Objeto indireto log agrave palavra ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto on logon a palavra
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoi as palavras genikh Genitivo G wn logwn das palavras dwtikh Dativo D Objeto indireto oij logoij agraves palavras ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto ouj logouj as palavras
O grego modifica a uacuteltima siacutelaba das palavras para indicar a sua funccedilatildeo seja qual for a posiccedilatildeo na frase As formas das declinaccedilotildees chamam-se casos
Caso indica funccedilatildeo Forma Caso Sigla Funccedilatildeo Exemplo traduccedilatildeo oj Nominativo N Sujeito logoj palavra ou Genitivo D logou da palavra Dativo A Objeto indireto log agrave palavra on Acusativo A Objeto direto logon a palavra
Os substantivos terminados em [oj] cumprem sempre a funccedilatildeo de sujeito Os substantivos terminados em [on] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto direto Os substantivos terminados em [] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto indireto
diakonoj legei logon qeou= dou=l O diaacutecono fala a palavra de Deus ao servo Sujeito Verbo Objeto direto Objeto indireto
31
Substantivos satildeo palavras que datildeo nomes aos seres de modo geral eles satildeo flexionados com relaccedilatildeo ao seu gecircnero e ao seu nuacutemero
Gecircnero satildeo flexionados em masculino feminino e ainda o neutro Nuacutemero aleacutem do singular e do plural temos o dual As Declinaccedilotildees Gregas Satildeo modificaccedilotildees sofridos pelo substantivo na uacuteltima siacutelaba dando sua funccedilatildeo
sintaacutetica na frase Nem todos os substantivos satildeo flexionados da mesma forma os que apresentam as mesmas flexotildees satildeo agrupados em declinaccedilotildees Os estudiosos antigos da gramaacutetica relacionaram com pequenas variaccedilotildees dez declinaccedilotildees poreacutem haacute trecircs seacuteculos aconteceu uma mudanccedila e reuniram apenas trecircs satildeo estas
Casos Gregos O grego trabalha com casos para indicar as funccedilotildees sintaacuteticas dos substantivos Estes casos satildeo em nuacutemero de oito Nominativo Genitivo Dativo Acusativo Ablativo Locativo Instrumental e Vocativo Mas eles se apresentam em cinco formas apenas Isso porque alguns possuem a mesma forma o Locativo o Instrumental e o Dativo possuem a mesma terminaccedilatildeo (w w) por isso muitas gramaacuteticas os consideram simplesmente como Dativo Os casos Genitivos e Ablativos possuem a mesma terminaccedilatildeo (ou ou) por isso algumas gramaacuteticas os consideram como Genitivo sendo assim em algumas gramaacuteticas os classifiquem apenas em cinco casos assim vejamos esses casos Nominativo eacute o caso que indica que o substantivo exerce a funccedilatildeo sintaacutetica de sujeito da frase
1 O nominativo o chamado predicativo do sujeito nas frases que possuam predicados nominais Ex a)postoloj a)gei ton filon (o apoacutestolo conduz o amigo) o( qeoj kurioj e)stin (Deus eacute o Senhor)
2 Genitivo eacute o caso usado para indicar que o substantivo tem a ideacuteia de uma posse No portuguecircs natildeo eacute usado este termo Ex gnwskomen ton adelfon tou= a)nqrwpou (Noacutes conhecemos o irmatildeo do homem)
3 Dativo eacute o caso que indica a ideacuteia de interesse pessoal Corresponde ao nosso objeto indireto Ex legw t= a)nqrwp (eu falo ao Homem)
4 Acusativo expressa a ideacuteia de extensatildeo corresponde ao nosso objeto direto Ex a)kouw ton logon (eu ouccedilo a palavra)
5 Vocativo eacute o caso que expressa exclamaccedilatildeo Ex kurie a)koue (Senhor Escuta) 6 Ablativo eacute o caso usado com o substantivo indicar a ideacuteia fundamental de origem
derivaccedilatildeo ou ponto de partida Ex o( nomoj e)rxetai ton qeou= (A lei vem de Deus) 7 Locativo eacute o caso que exprimi a ideacuteia de lugar Ex o( a)nqrwpoj e)stin t=
kosm (o homem estaacute no mundo) 8 Instrumental eacute o caso que tem a ideacuteia do meio atraveacutes do qual a accedilatildeo verbal eacute
realizada Podendo tambeacutem indicar a ideacuteia de associaccedilatildeo ou acompanhamento Ex pempw a)rton t= a)postol (eu envio o patildeo pelo apoacutestolo) legw t= qe (eu falo com Deus)
32
Segunda Declinaccedilatildeo Os substantivos da 2ordf declinaccedilatildeo satildeo os substantivos que tecircm raiz - oooo Eles possuem dois gecircneros o Masculino e o Neutro Os masculinos satildeo aqueles substantivos terminados em ojojojoj e tecircm como paradigma o substantivo logojlogojlogojlogoj Jaacute os de gecircneros Neutros satildeo aqueles terminados em onononon cujo paradigma eacute biblonbiblonbiblonbiblon
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N logoj logoi
GENITIVO genikh G logou logwn
DATIVO dwtikh D log logoij
ACUSATIVO ai)tiatikh A logon logouj
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N biblion biblia GENITIVO genikh G bibliou bibliwn DATIVO dwtikh D bibli biblioij ACUSATIVO ai)tiatikh A biblion biblia
Substantivos Masculinos da 2ordf Declinaccedilatildeo ndash ojojojoj
Substantivos Neutros da 2ordf declinaccedilatildeo - onononon
N logoj Palavra biblion O livro
G logou Da palavra bibliou Do livro
Abl logou Da palavra bibliou Do livro
Loc log Na palavra bibli No livro Inst log Com a pela palavra bibli Com o pelo livro D log Agrave palavra bibli Ao livro
A logon Palavra biblion O livro
Voc loge Palavra biblion livro N logoi Palavras biblia Os livros
G logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Abl logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Loc logoij Nas palavras biblioij Nos livros Inst logoij Com as pelas palavras biblioij Com os pelos livros D logoij Agraves palavras biblioij Aos livros
A logouj Palavras biblia Os livros
Voc logoi Palavras biblia livros
33
Vocabulaacuterio Substantivos masculinos seguem o paradigma logojlogojlogojlogoj
SINGULAR PLURAL N logoj logoi
G logou logwn
D log logoij
A logon logouj
Vocabulaacuterio
Grego Portuguecircs O Nordm de Vezes no NT a(martoloj pecador (hamartiologia) 47 a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)lla Mas (ecircnfase 635) a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) de E mas (2771) diaboloj diabo (175) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 filoj Amigo 29 foboj Medo (Fobia 47) kai E tambeacutem (947) kairoj Tempo 85 karpoj Fruto 66 kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave 45) nomoj Lei (Deutero-nocircmio 194) o)xloj Multidatildeo 174 o)fqalmoj Olho 100 oi)koj Casa 115
34
ou) ou)k ou)x natildeo (1619) ou)ranoj Ceacuteu 272 paraklhtoj Consolador advogado 5 potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) qanatoj Morte (tanatologia)120 qeoj Deus deus (teologia 1314) qronoj Trono 62 stauroj Cruz 28 stefanoj Coroa 18 tufloj Cego 50 u(mnoj Hino 2 ui(oj Filho 374 Xristoj Cristo (ungido crisma 529) xronoj Tempo 54 zh=loj Zelo 16
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a(martoloj a)nqrwpoj a)rtoj a)delfoj
a)mnoj a)postoloj didaskaloj e)piskopoj kosmoj ou)ranoj potamoj qanatoj
Decirc o plural e o singular das seguintes palavras
decirc o plural decirc o singular
oJ a[ggelo oiJ diavkonoi
oJ ajdelfov oiJ douloi
oJ qeov oiJ oi[koi
hJ diavkono aiJ qevoi
hJ h[rhmo aiJ oJdoiv
hJ ceirov aiJ a[mpeloi
to gevno ta ajrniva
to e[qo ta tevkna
35
Vocabulaacuterio Substantivos neutros seguem o paradigma biblionbiblionbiblionbiblion
SINGULAR PLURAL N biblion biblia
G bibliou bibliwn
D bibli biblioij
A biblion biblia
Substantivos neutros Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo musthrion Segredo paidion Crianccedila a)rnion Cordeirinho ploi=on Barco navio biblion Livro probaton Ovelha daimonion Democircnio proswpon Rosto face pessoa e)rgon Obra trabalho sabbaton Saacutebado i(eron Templo shmei=on Sinal eu)aggelion Evangelho sunedrion Sineacutedrio lutron Resgate teknon Filho crianccedila marturion Testemunho
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a)rnion daimonion e)rgon i(eron
eu)aggelion lutron marturion teknon musthrion paidion ploi=on probaton
Primeira declinaccedilatildeo Os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm raiz ndash aaaa Eles possuem
dois gecircneros os femininos e os masculinos Os substantivos femininos 1ordf declinaccedilatildeo estatildeo divididos em dois grupos aqueles
cujas raiacutezes terminam numa vogal ou em rrrr que levam a terminaccedilatildeo aaaa e tem como paradigma o substantivo oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia) e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr que levam a terminaccedilatildeo hhhh e tem como paradigma o substantivo grafhgrafhgrafhgrafh Entretanto os substantivos femininos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm uma pequena exceccedilatildeo com relaccedilatildeo aos chamados substantivos sigmaacuteticos (ssss - jjjj) ou seja todos aqueles que acabam em sigma [glglglglwwww====ssssssssaaaa] Eles sofrem alteraccedilotildees no nominativo e no acusativo singular em vez de seguir o paradigma grafē (grafhgrafhgrafhgrafh) eles seguem o paradigma oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia)
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N oi)kia oi)kiai N grafh grafai G oi)kiaj oi)kiw=n G grafh=j grafw=n D oi)ki oi)kiaij D gra fv= grafai=j A oi)kian oi)kiaj A grafhn grafaj
36
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (aaaa) e seguem o paradigma oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia Substantivos Femininos Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo a(martia Pecado metanoia Arrependimento a)lhqeia Verdade o)milia Conversa a)nomia Iniquumlidade oi)kia Casa basileia Reino o(mologia Confissatildeo diakonia Serviccedilo parousia Vinda diaspora Dispersatildeo sofia Sabedoria e)kklhsia Igreja swthria Salvaccedilatildeo e)paggelia Promessa filadelfia Amor fraternal eu)logia Becircnccedilatildeo louvor h(mera Dia eu)xaristia Gratidatildeo qura Porta kardia Coraccedilatildeo petra Rocha pedra koinwnia Comunhatildeo xara Alegria marturia Testemunho w(ra hora
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N glw=ssa glw=ssai N doca docai
G glwsshj glwssw=n G dochj docwn
D glwssv glwssaij D docv docai=j
A glw=ssan glw=ssaj A docan docaj
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (h) e seguem o paradigma
grafgrafgrafgrafh
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo a)paph Amor o)rgh Ira coacutelera a)delfh Irmatilde parabolh Paraacutebolas a)rxh Princiacutepio proseuxh Oraccedilatildeo diaqhkh Alianccedila sinagwgh Sinagoga didaxh Ensino u(paoh Obediecircncia dikaiosunh Justiccedila u(potagh Submissatildeo ei)rhnh Paz u(pomonh Perseveranccedila e)ntolh Mandamento fulh Tribo e)pistolh Carta epiacutestola fwnh Voz som numfh Noiva yuxh Alma
37
ajgrafhngrafA
ai=jgrafv=grafD
w=ngrafh=jgrafG
aigrafhgrafN
PLURALSINGULAR
RAIZRAIZ
Exerciacutecio - a)skhseij
Decline os seguintes substantivos a)paph a)delfh a)rxh diaqhkh didaxh dikaiosunh ei)rhnh e)ntolh e)pistolh numfh o)rgh parabolh proseuxh sinagwgh u(paoh u(potagh u(pomonh fulh fwnh yuxh
Os substantivos masculinos da 1ordf declinaccedilatildeo tambeacutem satildeo divididos em dois grupos aqueles cujas raiacutezes terminam em vogal (neaniaj) ou em tttt (profprofprofprofhhhh tttthhhhς) levam a terminaccedilatildeo aaaaς e tem como paradigma o substantivo neanianeanianeanianeaniaς e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr levam a terminaccedilatildeo hhhhς e tem como paradigma o substantivo profprofprofprofhhhh tttthhhhς Em siacutentese os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo satildeo os femininos terminados em aaaa e em hhhh e os substantivos masculinos terminados em aaaaς e hhhhjjjj
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N neaniaj neaniai N profhthj profh=tai
G neaniou neaniw=n G profhtou profhtw=n
D neani neaniaij D profhtv profhtaij
A neanian neaniaj A profhthn profhtaj
VOCABULAacuteRIO Todos estes substantivos satildeo masculinos (o() o seguem os paradigmas neaniajprofhthj Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo rsquoHliaj Elias krithj Juiz rsquoHsaiaj Isaiacuteas maqhthj Aluno disciacutepulo neaniaj Moccedilo jovem margarithj Peacuterola Bappisthj Batista mesithj Mediador
38
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo eu)aggelisthj Evangelista poihthj Fazedor Zhlwthj Zeloso profhthj Profeta rsquo Israhlithj Israelita stratiwthj Soldado rsquo Iwannhj Joatildeo u(phrethj Ministro servo klepthj Ladratildeo u(pokithj Hipoacutecrita
a)skhseij Decline os seguintes substantivos neaniaj Bappisthj eu)aggelisthj
klepthj maqhthj profhthj u(phrethj
Terceira Declinaccedilatildeo A 3ordf declinaccedilatildeo grega geralmente eacute conhecida como declinaccedilatildeo consoante pois a maioria dos seus substantivos possuem raiz ndash consoante Eacute a mais difiacutecil das declinaccedilotildees gregas Diferente da 1ordf e da 2ordf declinaccedilatildeo a 3ordf abrange os trecircs gecircneros Feminino Masculino e Neutro
SINGULAR PLURAL
N ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς N ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
V φφφφῶῶῶῶςςςς V φφφφῶῶῶῶτατατατα
A ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς A ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
G τοτοτοτοῦῦῦῦ φωτφωτφωτφωτόόόόςςςς G ττττῶῶῶῶνννν φφφφώώώώτωντωντωντων
D ττττῷῷῷῷ φωτφωτφωτφωτίίίί D τοτοτοτοῖῖῖῖςςςς φφφφώώώώσισισισι
substantivo masculino
substantivo feminino
substantivos neutros
nom oJoJoJoJ lovgo hJhJhJhJ oJdov totototo tevknon ajrnivon
genabl toutoutoutou lovgou thththth oJdou toutoutoutou tevknou ajrnivou
dtlcit twtwtwtw lovgw thththth oJdw twtwtwtw tevknw ajrnivw
acus tontontonton lovgon thnthnthnthn oJdovn totototo tevknon ajrnivon
sing
voc lovge oJdev tevknon ajrnivon
nom oiJoiJoiJoiJ lovgoi aiJaiJaiJaiJ oJdoiv tatatata tevkna ajrniva
genabl twntwntwntwn lovgwn twntwntwntwn oJdwn twntwntwntwn tevknwn ajrnivwn
dtlcit toitoitoitoi lovgoi taitaitaitai oJdoi toitoitoitoi tevknoi ajrnivoi
acus toutoutoutou lovgou tatatata ojdouv tatatata tevkna ajrniva
pl
voc lovgoi oJdovi tevkna ajrniva
39
VERBOS GREGOS
A forma como os verbos satildeo identificados (que eacute a que aparece nos dicionaacuterios) eacute a da primeira pessoa do singular do presente do indicativo da voz ativa Assim e)imi (eu sou) legw (eu falo eu digo)
Os verbos tecircm tempo voz e modo como no portuguecircs Os tempos verbais gregos expressam mais a qualidade da accedilatildeo do que o tempo em que a accedilatildeo acontece Somente no Indicativo eacute que o Presente indica Tempo Presente A ideacuteia principal do Presente eacute que a accedilatildeo eacute contiacutenua ainda em progresso e eacute chamada de Linear ou Durativa
Verbo eacute a palavra que indica accedilatildeo ou estado da accedilatildeo as flexotildees sofridas pelo verbo chamam-se conjugaccedilotildees Eles estatildeo divididos em dois grupos de conjugaccedilotildees o de terminaccedilatildeo wwww (legw) possuindo a maioria dos verbos gregos e o de terminaccedilatildeo mimimimi (e)imi) contendo somente uma minoria
Os verbos gregos como no portuguecircs possuem modificaccedilotildees numeacutericas pessoa (1ordf 2ordf e 3ordf) e nuacutemero (singular e plural)
Tempos Verbais O tempo verbal em grego eacute diferente do portuguecircs aleacutem de indicar a eacutepoca o tempo refere-se principalmente agrave qualidade da accedilatildeo ou seja se a accedilatildeo foi completada ou natildeo A accedilatildeo completa chama-se tambeacutem accedilatildeo pontilear e a incompleta linear que eacute descrita como estando em processo em andamento No grego temos trecircs tempos Primaacuterios Presente Perfeito (Passado) e Futuro E trecircs tempos Secundaacuterios Aoristo Imperfeito e Mais-que-Perfeito
Presente indicam aleacutem de uma accedilatildeo pontilear uma accedilatildeo contiacutenua ou um estado incompleto A accedilatildeo eacute descrita como em progresso em andamento durativa ou linear
Futuro como em portuguecircs indica o que vai acontecer Geralmente expressa a ideia de uma accedilatildeo pontilear mas em alguns casos pode ser durativa
Ex Jesus voltaraacute em gloacuteria Imperfeito expressa uma accedilatildeo que foi contiacutenua por algum tempo no passado mas
que jaacute cessou A accedilatildeo pode ter sido continuada habitual intermitente etc o que eacute determinado pelo contexto e pelo significado do verbo
Ex Jesus proclamava o Reino de Deus
Aoristo Eacute um tempo indefinido Essencialmente ele natildeo tem significaccedilatildeo temporal embora esse significado esteja presente no modo indicativo onde o aoristo tem significaccedilatildeo passada e recebe o (faltou o siacutembolo na apostila) de aumento como o tempo imperfeito
Perfeito Eacute um tempo grego peculiar em sua funccedilatildeo e natildeo encontramos correspondecircncia em nossa liacutengua Ele combina a accedilatildeo pontilear e a linear por expressar geralmente no indicativo o efeito ou estado no presente como resultado de uma accedilatildeo no passado indicando assim a permanecircncia de uma accedilatildeo completa ou um estado presente resultado de uma accedilatildeo passada
Mais-que-Perfeito Associa a accedilatildeo pontilear com a linear soacute que estas accedilotildees satildeo combinadas no passado Tem a mesma ideacuteia do nosso passado imperfeito
40
Modos verbais O modo verbal indica a maneira da afirmaccedilatildeo verbal ou seja como a accedilatildeo eacute realizada Eacute a maneira ou a forma por meio da qual o verbo exprime a accedilatildeo Assim temos o Indicativo Subjuntivo Imperativo Optativo Infiniti vo e o Particiacutepio
1 Indicativo que expressa um fato tido como certo
2 Subjuntivo que enuncia o fato de modo possiacutevel duvidoso
3 Imperativo que expressa ordem proibiccedilatildeo conselho
4 Optativo que expressa desejo opccedilatildeo
5 Infinitivo que eacute considerado como um substantivo-verbal O infinitivo eacute um substantivo-verbal Eacute sempre indeclinaacutevel (o que significa que natildeo tem casos N G D A) Quando eacute antecedido de um artigo definido o artigo eacute sempre neutro singular e eacute declinado segundo a funccedilatildeo do infinitivo
6 Particiacutepio eacute considerado como um adjetivo-verbal
Vozes Verbais A voz verbal indica como a accedilatildeo ou o estado do verbo se refere ao sujeito Natildeo existe accedilatildeo sem causa E a origem desta causa eacute descrita pela voz Em grego como no portuguecircs temos trecircs vozes verbais Ativa Meacutedia (reflexiva) e Passiva
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
raiz terminaccedilatildeo
do VIPMP VIPPM
Traduccedilatildeo
Presente do Indicativo
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
-omai
-h
-etai
-ovmeqa
-esqe
-ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
VIPP eu sou solto
VIPM eu solto para mim eu me solto
VIPP tu eacutes solto
VIPM tu soltas para ti tu te soltas
VIPP ele(a) eacute solto
VIPM ele(a) solta para si ele(ou ele se solta
VIPP noacutes somos soltos
VIPM noacutes soltamos para noacutes noacutes nos soltamos
VIPP voacutes sois soltos
VIPM voacutes soltais para voacutes voacutes vos soltais
VIPP eles(as) satildeo soltos
VIPM eles(as) soltam para si eles(as) se soltam
Ativa onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a algo ou algueacutem Ex louw ndash eu lavo Meacutedia (reflexiva) onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a si mesmo Ex luomai - eu me lavo Passiva onde o sujeito sofre a accedilatildeo Ex louomai ndash eu sou lavado
41
Pres Ativa Traduccedilatildeo Pres Meacutedia Traduccedilatildeo louw Eu lavo luomai Eu me lavo loueij Tu lavas lu$ Tu te lavas louei Ele lava louetai Ele se lava louomen Noacutes lavamos louomeqa Noacutes nos lavamos louete Voacutes lavais louesqe Voacutes vos lavais louousi Eles lavam louontai Eles se lavam
Passiva louomai lou$ louetai louomeqa louesqe louontai
Eu sou lavado Tu eacutes lavado Ele eacute lavado Noacutes somos lavados Voacutes sois lavados Eles satildeo lavados
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
VIPA V = verbo I = Indicativo P = Presente A = Ativa VIPMP V = verbo I = Indicativo P = Presente M = meacutedia P = Passiva Paradigmas de verbos de terminaccedilatildeo -w-w-w-w no VIPA e VIPMP Satildeo formados pela simples adiccedilatildeo da terminaccedilatildeo verbal ao radical Observe que a
vogal temaacutetica eacute considerada como parte da terminaccedilatildeo verbal
luvwluvwluvwluvw ajkouvwajkouvwajkouvwajkouvw ejsqivwejsqivwejsqivwejsqivw e[cwe[cwe[cwe[cw levgwlevgwlevgwlevgw ginwvskwginwvskwginwvskwginwvskw gravfwgravfwgravfwgravfw bavllwbavllwbavllwbavllw
VIPA = R + -w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)
luvw
luvei
luvei
luvomen
luvete
luvousi(n)
ajkouvw
ajkouvei
ajkouvei
ajkouvomen
ajkouvete
ajkouvousi(n)
ejsqivw
ejsqivei
ejsqivei(n)
ejsqivomen
ejsqivete
ejsqiv usi(n)
e[cw
e[cei
e[cei
e[comen
e[cete
e[cousi(n)
levgw
levgei
levgei(n)
levgomen
levgete
levgousi(n)
ginwvskw
ginwvskei
ginwvskei(n)
ginwvskomen
ginwvskete
ginwvskousi(n)
gravfw
gravfei
gravfei(n)
gravfomen
gravfete
gravfousi(n)
bavllw
bavllei
bavllei(n)
bavllomen
bavllete
bavllousi(n)
VIPMP = R + -omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -etai -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
ajkouvomai
ajkouvh
ajkouvetai
ajkouovmeqa
ajkouvesqe
ajkouvontai
ejsqivomai
ejsqivh
ejsqivetai
ejsqiovmeqa
ejsqivesqe
ejsqivontai
e[comai
e[ch
e[cetai
ejcovmeqa
e[cesqe
e[contai
levgomai
levgh
levgetai
legovmeqa
levgesqe
levgontai
ginwvskomai
ginwvskh
ginwvsketai
ginwskovmeqa
ginwvskesqe
ginwvskontai
gravfomai
gravfh
gravfetai
grafovmeqa
gravfesqe
gravfontai
bavllomai
bavllh
bavlletai
ballovmeqa
bavllesqe
bavllontai
42
APLICACcedilAtildeO DA QUALIDADE DA ACcedilAtildeO VERBAL NO TEMPO VERB AL Qualidades Tempos _
Presente _ Mais-que-Perfeito
Imperfeito _ Linear - Pontilear Perfeito Linear
Futuro _ Mais-que-Perfeito
Presente _
Futuro _ Pontilear
Aoristo _
VERBOS Pessoa e Nuacutemero
Assim como no portuguecircs tambeacutem no grego os verbos tecircm terminaccedilotildees pessoais que indicam a pessoa e o nuacutemero do sujeito que executa a accedilatildeo
Exemplo Canto Indica que sou eu (1ordf pessoa do singular) que canta Cantas Indica eacutes tu (2ordf pessoa do singular) que cantas Cantamos Indica que somos noacutes (1ordf pessoa do plural) que cantamos
Mesmo que o sujeito jaacute esteja impliacutecito na terminaccedilatildeo verbal eacute possiacutevel que se
queira destacaacute-lo ou enfatizaacute-lo Nesses casos eacute acrescentado o pronome pessoal Exemplo nenikhka ton kosmon ndash venci o mundo e)gw nenikhka ton kosmon ndash eu venci o mundo
PRONOMES
O pronome eacute a palavra que substitui o nome evitando-lhe a repeticcedilatildeo O nome que eacute substituiacutedo pelo pronome chama-se antecedente o pronome concorda com o seu antecedente em gecircnero e nuacutemero
Em grego quando o pronome pessoal eacute usado eacute para dar ecircnfase Nas formas obliacutequas ele eacute bastante usado no NT
Exemplos
43
Jo 125
Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj
Pronomes pessoais
Pessoa Nuacutemero
su pronome pessoal da 2a pessoa nominativo singular
e)gw eu 1ordf Singular
E por que entatildeo batizas se tu natildeo eacutes o Cristo
su tu 2ordf Singular
Mt 69 Pater h(mw=n o( e)n toi=j ou)ranoi=j au)toj h o Ele ela 3ordf Singular
h(mw=n pronome pessoal da 1a pessoa genitivo plural h(me=ij noacutes 1ordf Plural
Pai nosso que estais nos ceacuteus u(me=ij voacutes 2ordf Plural
au)toi ai a Eles elas 3ordf Plural
PRONOMES
1a Pessoa Singular 1a Pessoa Plural N e)gw eu N h(me=ij noacutes
A e)meme me mim A h(ma=j nos conosco
G e)mou= mou de mim G h(mw=n de noacutes
D e)moimoi para mim D h(mi=n para noacutes
2a Pessoa Singular 2a Pessoa Plural
N su tu N u(me=ij voacutes
A se te ti A u(ma=j vos convosco
G sou= de ti G u(mw=n de voacutes
D soi para ti D u(mi=n para voacutes
3a Pessoa Singular 3a Pessoa Plural N au)toj Ele N au)toi Eles
A au)tou= Dele A au)tw=n Deles
G au)t= A ele G au)toi=j A eles
D au)ton Ele D au)touj Eles PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO luwluwluwluw (soltar) lu w Eu solto estou soltando lu eij Tu soltas estaacutes soltando lu ei Ele solta estaacute soltando lu omen Noacutes soltamos estamos soltando o = vogal temaacutetica lu ete Voacutes soltais estais soltando e = vogal temaacutetica lu ousi(n) Eles soltam estatildeo soltando
44
Pessoa e nuacutemero
portuguecircs grego
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eu
tu
elea
noacutes
voacutes
elesas
falo
falas
fala
falamos
falais
falam
ejgw
su
aujto aujth aujto
hJmei
uJmei
aujtoi aujtai aujta
levgw
levgei
levgei
levgomen
levgete
levgousin
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO a)gwa)gwa)gwa)gw (guiar) a)g w Eu guio estou guiando a)g eij Tu guias estaacutes guiando a)g ei Ele guia estaacute guiando a)g omen Noacutes guiamos estamos guiando a)g ete Voacutes guiais estais guiando a)g ousi(n) Eles guiam estatildeo guiando
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO ballwballwballwballw (jogo) ball w Eu jogo estou jogando ball eij Tu jogas estaacutes jogando ball ei Ele joga estaacute jogando ball omen Noacutes jogamos estamos jogando ball ete Voacutes jogais estais jogando ball ousi(n) Eles jogam estatildeo jogando
FUTURO DO INDICATIVO ATIVO luw (soltar) lu s w Eu soltarei lu s eij Tu soltaraacutes lu s ei Ele soltaraacute lu s omen Noacutes soltaremos lu s ete Voacutes soltareis lu s ousi(n) Eles soltaratildeo
45
luw Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo
1ordfps luw luw luein
2ordfps lueij lu$j lu=e
3ordfps luei lu$ luetw
1ordfpl luomen luwmen
2ordfpl luete luhte luete
3ordfpl luousi luwsi luetwsan
luw Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo
1ordfps luomai luwmai luestai
2ordfps lu$ lu$ luou
3ordfps luetai luhtai luesqw
1ordfpl luomeqa luwmeqa
2ordfpl luesqe luhsqe luesqe
3ordfpl luontai luwntai luesqwsan
luw Imperfeito Ativo
1ordfps e)luon
2ordfps e)luej
3ordfps e)lue
1ordfpl e)luomen
2ordfpl e)luete
3ordfpl e)lue
1ordfps e)luon
luw Imperfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps e)luomen
2ordfps e)luo
3ordfps e)lueto
1ordfpl e)luomeqa
2ordfpl e)luesqe
3ordfpl e)luonto
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Ativo Futuro Ativo
1ordfps lusw lusein
2ordfps luseij
3ordfps lusei
1ordfpl lusomen
2ordfpl lusete
3ordfpl lusousi
46
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Meacutedio Futuro Meacutedio
1ordfps lusomai lusestai
2ordfps lus$
3ordfps lusetai
1ordfpl lusomeqa
2ordfpl lusesqe
3ordfpl lusontai
luw Futuro Passivo Futuro Passivo
1ordfps luqhsomai luqhsesqai
2ordfps luqhs$
3ordfps luqhsetai
1ordfpl luqhsomeqa
2ordfpl luqhsesqe
3ordfpl luqhsontai
luw 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo
1ordfps e)lusa lusw lu=sai
2ordfps e)lusaj lus$j lu=son
3ordfps e)luse lus$ lusatw
1ordfpl e)lusamen luswmen
2ordfpl e)lusate lushte lusate
3ordfpl e)lusan luswsi lusatwsan
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio
1ordfps e)lusamhn luswmai lusasqai
2ordfps e)lusw lus$ lu=sai
3ordfps e)lusato lushtai lusasqw
1ordfpl e)lusameqa luswmeqa
2ordfpl e)lusasqe lushsqe lusasqe
3ordfpl e)lusanto luswntai luasqwsan
luw 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo
1ordfps e)luqhn luqw= luqhnai
2ordfps e)luqhj luqh=j luqhti
3ordfps e)luqh luq$= luqhtw
1ordfpl e)luqhmen luqw=men
2ordfpl e)luqhte luqh=te luqhte
3ordfpl e)luqhsan luqw=si luqhtwsan
47
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo Perfeito Ativo
1ordfps leluka lelukw lelukenai
2ordfps lelukaj leluk$j
3ordfps leluke leluk$
1ordfpl lelukamen lelukwmen
2ordfpl lelukate lelukhte
3ordfpl lelukasi (kan) lelukwsi
luw 1ordm Perfeito Meacutedio e Passivo 1ordmPerfeito Meacutedio e Passivo Perfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps lelumai lelusqai
2ordfps lelusai lu=sai
3ordfps lelutai lusasqw
1ordfpl lelumeqa
2ordfpl lelusqe lusasqe
3ordfpl leluntai luasqwsan
luw Mais que Perfeito Ativo
1ordfps e)lelukein
2ordfps e)lelukate
3ordfps e)lelukate
1ordfpl e)lelukate
2ordfpl e)lelukate
3ordfpl e)lelukate
luw + que Perfeito meacutediopassivo
1ordfps e)lelumhn
2ordfps e)leluso
3ordfps e)leluto
1ordfpl e)lelumeqa
2ordfpl e)lelusqe
3ordfpl e)lelunto
Verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv
Em grego haacute duas conjugaccedilotildees baacutesicas identificadas pelos verbos terminados em -w e -mi Embora os verbos em -w sejam mais comuns e regulares vamos primeiramente abordar o verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv que equivale aos nossos verbos auxiliares ser e estar e tambeacutem existir Como em portuguecircs tambeacutem na liacutengua grega este eacute o principal verbo de ligaccedilatildeo
A forma eijmiv (eu sou estou existo) estaacute na 1ps do VIPA (Presente do Indicativo Ativo) Como este verbo natildeo tem a forma passiva e meacutedia podemos dizer simplesmente VIP
48
VIPA ou VIP IMPERFEITO DO IND AT e)imi (SER)
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eijmiv ei ejstiv(n) ejsmevn ejstev eijsiv(n)
eu sou
tu eacutes
elea eacute
noacutes somos
voacutes sois
elesas satildeo
h)mhn h)=j h)=sqa h)=n h)=meqta h)te h)san
Eu era
Tu eras
Ele era
Noacutes eacuteramos
Voacutes eacutereis
Eles eram
Traduza as frases para o portuguecircs
ejgwv eijmi hJ quvrasum
eijmiv presbuvtero
ajgavph ejstin oJ qeov
oJ qeov ejstin ajgaqov
oiJ douloi tou qeou ejsmen
oJ jIwavnnh ejstin a[nqrwpo
ejgwv eijmiv hJ oJdo kai hJ ajlhvqeia kai hJ zwhv
Terminaccedilotildees Pessoais
O pronome pessoal quase natildeo eacute usado no grego pois as proacuteprias terminaccedilotildees jaacute indicam por si que a pessoa estaacute fazendo a accedilatildeo As terminaccedilotildees para os verbos primaacuterios (presente futuro e perfeito) satildeo w eij ei omen ete ousi
RAIZ TEMA VOGAL TEMAacuteTICA a) RAIZ a primeira pessoa do singular do Presente Ativo do Indicativo eacute a raiz do
verbo b) TEMARADICAL eacute a parte constante (quase sempre) de um verbo c) VOGAL TEMAacuteTICA eacute a vogal colocada entre o Tema e as Terminaccedilotildees
Pessoais que comeccedilam com consoantes O ldquoordquo [oacutemicron] antes de ldquomrdquo e ldquogrdquo e ldquoerdquo antes das outras consoantes
Para conjugar um verbo eacute soacute pegar o Tema adicionar as Terminaccedilotildees Pessoais e
colocar a vogal Temaacutetica onde for necessaacuteria Como exemplo vejamos como seria a conjugaccedilatildeo dos verbos luw e a)kouw
49
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees S 1 lu - w
I 2 lu - eij
N 3 lu - ei
P 1 lu o men
L 2 lu e te
U 3 lu - ousi
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees
S 1 a)kouomai o omai
I 2 a)kouv e v
N 3 a)kouetai e etai
P 1 a)kouomeqa o omeqa
L 2 a)kouesqe e esqe
U 3 a)kouontai o ontai
Conjugando os verbos
Forma no original
Categoria Tempo Modo Voz Pessoa Nuacutemero
Forma no leacutexico
Traduccedilatildeo literal
legei Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg legw Ele dizfala
a)koueij
ginwskomen
qelontai
legei
legousi(n)
legw
blepv
ginwskete
blepomai
xaireij
ei)= Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg e)imi Tu eacutes
ballete
a)geij
a)gapw
50
O nnnn (ny) moacutevel
Na terceira pessoa do singular e do plural o nnnn entre parecircnteses indica que a forma completa pode ser tanto e)sti ei)si quanto e)stin ei)sin As formas sem o nnnn normalmente satildeo usadas se a palavra que segue eacute iniciada por consoante formas com o nnnn satildeo normalmente usadas se a palavra que segue eacute iniciada por vogal ou se a forma verbal finaliza o enunciado Mas o uso natildeo eacute riacutegido haacute muitas exceccedilotildees especialmente em apoio do uso do nnnn
Exemplos yeusthj e)stinnnn kai o( pathr au)tou=
Ele eacute o pai da mentira )Iwannhj ou)k e)stinnnn o( Xritou=
Joatildeo natildeo eacute o Cristo )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin
Eu sou a videira (a) verdadeira e o pai meu o agricultor eacute Traduza as frases para o grego
Deus eacute amor
Joatildeo eacute profeta
Eu estou em casa
Jesus estaacute em casa
Somos seus profetas
Jesus eacute o patildeo da vida
Minha casa eacute na cidade
Somos amigos de Jesus
PRESENTE ATIVO DO INDICATIVO 1 blepw eu vejo 21 legw eu digo 2 ginwskw eu conheccedilo 22 luw eu solto destruo 3 grafw eu escrevo 23 metrew eu meccedilo 4 didaskw eu ensino 24 menw eu permaneccedilo 5 e)xw eu tenho 25 nikaw eu venccedilo 6 khrussw eu prego 26 proskunew eu adoro 7 latreuw eu sirvo 27 oi)kodomew eu construo 8 lambanw eu recebo 28 o(mologew eu confesso
51
9 paideuw eu educo 29 paraggellw eu ordeno 10 a)gapaw eu amo 30 krinw eu julgo 11 a)kouw eu escuto 31 paideuw eu educo 12 a)gw eu guio conduzo 32 e(uriskw eu acho encontro 13 telw eu quero desejo 33 louw eu me banho lavo 14 swzw eu salvo liberto 34 filassw eu guardo 15 kairw eu me alegro 35 grafw eu escrevo 16 a)ggelw eu anuncio 36 e)kballw eu expulso removo 17 qerapeuw eu cuido saro curo 37 e)sqiw eu como 18 a)postelw eu envio 38 diwkw eu persigo sigo 19 e)ggizw eu me aproximo 39 qanatow eu mato 20 tarassw eu agito 40 sunagw Eu reuacuteno convoco
ARTIGOS
PLURALSINGULARNeutFemMascNeutFemMasc
ta tajtouj to thnton
toi=jtai=jtoi=jt=tv= t=
tw=ntw=ntw=ntou= th=j tou=
taai(oi(toh(o(
O artigo Em portuguecircs temos artigos definidos (o a os as) e indefinidos (um uma uns
umas) Em grego existe apenas o artigo definido Assim uma palavra como logoj pode ser traduzida como palavra ou como uma palavra dependendo do contexto Mas o uso do artigo definido em grego corresponde em grande parte ao uso do artigo definido em portuguecircs As diferenccedilas satildeo frequumlentemente muito sutis para serem mencionadas numa introduccedilatildeo Atenccedilatildeo deveraacute ser dada ao modo como o artigo eacute usado nos exerciacutecios de grego e de portuguecircs que seguem e no Novo Testamento
O artigo grego geralmente funciona como o adjetivo concordando com a palavra
que ele modifica em gecircnero nuacutemero e caso
52
masculino feminino neutro
singular plural singular plural singular plural
nom oJ o oiJ os hJ a aiJ as tov oa tav osas
genabl tou do twn dos th da twn das tou doda twn dosdas
dat
loc
inst
tw
ao
no
com o
pelo
toi
aos
nos
com os
pelos
th
agrave
na
com a
pela
tai
agraves
nas
com as
pelas
tw
aoagrave
nona
com oa
peloa
toi
aosagraves
nosnas
com osas
pelosas
acus tovn o touv os thvn a tavv as tov oa tavv osas
Exerciacutecio Coloque os artigos correspondentes para cada substantivo
a[mpelwn (fem) aijwnwn (masc) gevno (neut)
a[nqrwpou a[rcontwn (masc) diavkonwn (fem)
ajpovstolo (masc) ajdelfoi qeoiv (masc)
a[rtou bivon kuvrioi
didavskalou gavmou laov (masc)
doulw doulw (fem) livqon
h[rhmo (fem) e[qo (neut) mhtrov (fem)
qeoiv (fem) h[rhmoi (fem) oJdou (fem)
kavlamoi (masc) qavnatw udatoi (neut)
nuktou (fem) qrovnoi fwtou (neut)
skovtoi (neut) ajrniva ceirov (fem)
PREPOSICcedilOtildeES proj A proj ton potamon Para o rio 4 Acusativo ei)j A ei)j ton potamon Para dentro do rio 4 Acusativo e)n D e)n t= potam= Dentro do rio em o rio 3 Dativo e)k G e)k potamou= Para fora do rio 2 Genitivo a)po G a)po potamou= Partindo do rio 2 genitivo
Preposiccedilatildeo eacute uma palavra que auxilia o substantivo a expressar o seu caso ou funccedilatildeo
na oraccedilatildeo Eacute chamada de ldquopreacute-posiccedilatildeordquo porque geralmente eacute posicionada na frente do
53
substantivo ao qual auxilia expressar a sua funccedilatildeo Ex e)k th=j sunagwgh=j e)celqontej h)=lqon ei)j thn oi)kian Simwnoj kai
)Andreou Saindo da sinagoga foram para a casa de Simatildeo e Andreacute Nota As preposiccedilotildees e)k e ei)j indicam respectivamente que eles saiacuteram de dentro
da sinagoga para dentro da casa Mesmo que uma preposiccedilatildeo sirva para esclarecer o caso natildeo eacute ela quem governa o
caso Muito pelo contraacuterio na liacutengua grega eacute o caso que determina o significado de uma preposiccedilatildeo Isto significa que uma preposiccedilatildeo pode ter um determinado significado quando usada com um certo caso e significado diferentes quando usada com outros casos O significado de uma preposiccedilatildeo depende entatildeo do caso com o qual ela eacute usada Esse detalhe pode ser observado no vocabulaacuterio da liccedilatildeo
3 2
4 e 2
4
4
4
234
234
234
2
24
4
2
24
24
24
54
O quadro das preposiccedilotildees gregas eacute o seguinte Preposiccedilatildeo Caso que rege Traduccedilatildeo
1 ὑπέρ A acima de
2 ἐπί G sobre
3 ὑπό A sob
4 παρά ampamp ampamp D A G ao lado de
5 ἀmicroφί D A G de ambos os lados de
6 πρός A para em direccedilatildeo de
7 εἰς A para dentro de
8 ἐν D em
9 ἐκ ἐξ G de fora de
10 ἀπό G de afastamento de
11 περί A G ao redor de
12 διά ampamp ampamp G atraveacutes de
13 ἀνά A para cima
14 κατά G para baixo
15 ἀντί G contra
16 πρό G antes de
17 ὀπίσω G atraacutes de depois de
18 σύν D com
19 microετά G com D aleacutem de
55
Vamos apresentar algumas palavras portuguesas que usam estas preposiccedilotildees como prefixos Isto poderaacute ajudar a memorizaccedilatildeo 1 hipeacuterbole ὑπέρ + βάλλω que coloca acima de
2 epitaacutefio ἐπί + τάφος que estaacute sobre o tuacutemulo
3 hipoacutecrita ὑπό + κρίνω que distingue (julga) sob
4 paralelo παρά + ἀλλήλων que estaacute ao lado do outro
5 anfiacutebio ἀmicroφί + βίος que vive em ambos (terra e aacutegua)
6 proseacutelito πρός + ἠλύθον que se encaminha para
7 exegeta εἰς + ἡγέοmicroαι que conduz para
8 energia ἐν + ἔργον que tem forccedila em si
9 ecircxodo ἐκἐξ + ὁδός caminho para fora
10 apogeu ἀπό + γῆ longe da terra
11 periacutemetro περί + microέτρον medida em volta de
12 diacircmetro διά + microέτρον medida atraveacutes de
13 Anastaacutecio ἀνά + ἵστηmicroι que ressurgiu
14 catarata κατά + ῥάσσω que se precipita
15 antiacutedoto ἀντί + δίδωmicroι (remeacutedio) dado contra
16 proacute logo πρό + λόγος palavra (dita) antes de
17 opistoacutedomo ὀπισθό + δόmicroος parte posterior de um templo grego
18 sinoacutetico σύν + ὀράω que abarca com um soacute olhar
19 metafiacutesica microετά + φύσις aleacutem da natureza (fiacutesica)
56
2 G (Genitivo)3 D (Dativo)4 A (Acusativo)
Traduza para o portuguecircs (Resposta no 2ordm Vol De James)
1 o( ui(oj ei)=pen ei)mi (Mc 1462) 2 o( ui(oj tou= a)nqrwpou kurioj e)stin (Mc 228) 3 e)rxetai o( a)delfoj o( kaloj (Mc 331) 4 o( a)nqrwpoj e)rxetai (Mc 61) 5 oi( a)nqrwpoi ou)x a(gioi ei)sin (Mc 124) 6 o( qeoj ei)=pen (Mc 219) 7 o( a)ggeloj o( a(gioj ou)k e)rxetai (Mc 838) 8 o(loj o( kosmoj kaloj e)stin (Mc 149) 9 o( ou)ranoj ou) kaloj e)stin (Mc 1331) 10 o( ui(oj tou= qeou= e)stin a)gaqoj (Mc 311)
57
EXERCIacuteCIOS DE GREGO
a) Qual eacute entatildeo o sujeito e qual eacute o objeto das seguintes frases qeoj fala logon (palavra) qeoj ama dou=lon (servo) dou=loj ama qeon qeon ama dou=loj dou=loj fala logon logon fala dou=loj b) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus c) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus d) Traduza podendo incluir um artigo Note N e A qeoj h)gaphsen ton kosmon kosmoj ou)k h)gaphsen qeon Kurioj h)gaphsen dou=lon o( a)nqrwpoj h)gaphsen qeon presbuteron h)gaphsen Kurioj a)postoloj legei logon logon legei diakonoj dou=loj ballei liqon a)nqrwpoj blepei potamon diaboloj ou)k h)gaphsen qeon
e) Traduza Deus amou mundo e homem Homem amou Senhor
Vocabulaacuterio ALMA = yuxh AMIGO = filoj
BATIZAR = baptizw CARNE = sarc
CONSOLADOR = paraklhtoj COMUNHAtildeO = koinwnia
CEacuteU = ou)ranoj BONITO BOM = kaloj
ADAtildeO = )Adam CAMINHO = o(doj
NOIVA = numfh CASA = oi)=koj
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
30
A mudanccedila de forma dos substantivos chama-se Declinaccedilatildeo CASO Caso Sigla Forma Funccedilatildeo
o)nomastikh Nominativo N oj Sujeito genikh Genitivo G ou= Posse dwtikh Dativo D Objeto indireto ai)tiatikh Acusativo A on Objeto direto
c) Determinar o sujeito e o objeto direto nas seguintes frases qeoj a)gapa= ton ui(on
ton ui(on a)gapa qeoj logon legei o( dou=loj )Ihsou legei logon Declinaccedilatildeo
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoj a palavra genikh Genitivo G ou= logou da palavra dwtikh Dativo D Objeto indireto log agrave palavra ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto on logon a palavra
CASO Caso Sigla Funccedilatildeo Forma Exemplo traduccedilatildeo o)nomastikh Nominativo N Sujeito oj logoi as palavras genikh Genitivo G wn logwn das palavras dwtikh Dativo D Objeto indireto oij logoij agraves palavras ai)tiatikh Acusativo A Objeto direto ouj logouj as palavras
O grego modifica a uacuteltima siacutelaba das palavras para indicar a sua funccedilatildeo seja qual for a posiccedilatildeo na frase As formas das declinaccedilotildees chamam-se casos
Caso indica funccedilatildeo Forma Caso Sigla Funccedilatildeo Exemplo traduccedilatildeo oj Nominativo N Sujeito logoj palavra ou Genitivo D logou da palavra Dativo A Objeto indireto log agrave palavra on Acusativo A Objeto direto logon a palavra
Os substantivos terminados em [oj] cumprem sempre a funccedilatildeo de sujeito Os substantivos terminados em [on] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto direto Os substantivos terminados em [] cumprem sempre a funccedilatildeo de objeto indireto
diakonoj legei logon qeou= dou=l O diaacutecono fala a palavra de Deus ao servo Sujeito Verbo Objeto direto Objeto indireto
31
Substantivos satildeo palavras que datildeo nomes aos seres de modo geral eles satildeo flexionados com relaccedilatildeo ao seu gecircnero e ao seu nuacutemero
Gecircnero satildeo flexionados em masculino feminino e ainda o neutro Nuacutemero aleacutem do singular e do plural temos o dual As Declinaccedilotildees Gregas Satildeo modificaccedilotildees sofridos pelo substantivo na uacuteltima siacutelaba dando sua funccedilatildeo
sintaacutetica na frase Nem todos os substantivos satildeo flexionados da mesma forma os que apresentam as mesmas flexotildees satildeo agrupados em declinaccedilotildees Os estudiosos antigos da gramaacutetica relacionaram com pequenas variaccedilotildees dez declinaccedilotildees poreacutem haacute trecircs seacuteculos aconteceu uma mudanccedila e reuniram apenas trecircs satildeo estas
Casos Gregos O grego trabalha com casos para indicar as funccedilotildees sintaacuteticas dos substantivos Estes casos satildeo em nuacutemero de oito Nominativo Genitivo Dativo Acusativo Ablativo Locativo Instrumental e Vocativo Mas eles se apresentam em cinco formas apenas Isso porque alguns possuem a mesma forma o Locativo o Instrumental e o Dativo possuem a mesma terminaccedilatildeo (w w) por isso muitas gramaacuteticas os consideram simplesmente como Dativo Os casos Genitivos e Ablativos possuem a mesma terminaccedilatildeo (ou ou) por isso algumas gramaacuteticas os consideram como Genitivo sendo assim em algumas gramaacuteticas os classifiquem apenas em cinco casos assim vejamos esses casos Nominativo eacute o caso que indica que o substantivo exerce a funccedilatildeo sintaacutetica de sujeito da frase
1 O nominativo o chamado predicativo do sujeito nas frases que possuam predicados nominais Ex a)postoloj a)gei ton filon (o apoacutestolo conduz o amigo) o( qeoj kurioj e)stin (Deus eacute o Senhor)
2 Genitivo eacute o caso usado para indicar que o substantivo tem a ideacuteia de uma posse No portuguecircs natildeo eacute usado este termo Ex gnwskomen ton adelfon tou= a)nqrwpou (Noacutes conhecemos o irmatildeo do homem)
3 Dativo eacute o caso que indica a ideacuteia de interesse pessoal Corresponde ao nosso objeto indireto Ex legw t= a)nqrwp (eu falo ao Homem)
4 Acusativo expressa a ideacuteia de extensatildeo corresponde ao nosso objeto direto Ex a)kouw ton logon (eu ouccedilo a palavra)
5 Vocativo eacute o caso que expressa exclamaccedilatildeo Ex kurie a)koue (Senhor Escuta) 6 Ablativo eacute o caso usado com o substantivo indicar a ideacuteia fundamental de origem
derivaccedilatildeo ou ponto de partida Ex o( nomoj e)rxetai ton qeou= (A lei vem de Deus) 7 Locativo eacute o caso que exprimi a ideacuteia de lugar Ex o( a)nqrwpoj e)stin t=
kosm (o homem estaacute no mundo) 8 Instrumental eacute o caso que tem a ideacuteia do meio atraveacutes do qual a accedilatildeo verbal eacute
realizada Podendo tambeacutem indicar a ideacuteia de associaccedilatildeo ou acompanhamento Ex pempw a)rton t= a)postol (eu envio o patildeo pelo apoacutestolo) legw t= qe (eu falo com Deus)
32
Segunda Declinaccedilatildeo Os substantivos da 2ordf declinaccedilatildeo satildeo os substantivos que tecircm raiz - oooo Eles possuem dois gecircneros o Masculino e o Neutro Os masculinos satildeo aqueles substantivos terminados em ojojojoj e tecircm como paradigma o substantivo logojlogojlogojlogoj Jaacute os de gecircneros Neutros satildeo aqueles terminados em onononon cujo paradigma eacute biblonbiblonbiblonbiblon
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N logoj logoi
GENITIVO genikh G logou logwn
DATIVO dwtikh D log logoij
ACUSATIVO ai)tiatikh A logon logouj
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N biblion biblia GENITIVO genikh G bibliou bibliwn DATIVO dwtikh D bibli biblioij ACUSATIVO ai)tiatikh A biblion biblia
Substantivos Masculinos da 2ordf Declinaccedilatildeo ndash ojojojoj
Substantivos Neutros da 2ordf declinaccedilatildeo - onononon
N logoj Palavra biblion O livro
G logou Da palavra bibliou Do livro
Abl logou Da palavra bibliou Do livro
Loc log Na palavra bibli No livro Inst log Com a pela palavra bibli Com o pelo livro D log Agrave palavra bibli Ao livro
A logon Palavra biblion O livro
Voc loge Palavra biblion livro N logoi Palavras biblia Os livros
G logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Abl logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Loc logoij Nas palavras biblioij Nos livros Inst logoij Com as pelas palavras biblioij Com os pelos livros D logoij Agraves palavras biblioij Aos livros
A logouj Palavras biblia Os livros
Voc logoi Palavras biblia livros
33
Vocabulaacuterio Substantivos masculinos seguem o paradigma logojlogojlogojlogoj
SINGULAR PLURAL N logoj logoi
G logou logwn
D log logoij
A logon logouj
Vocabulaacuterio
Grego Portuguecircs O Nordm de Vezes no NT a(martoloj pecador (hamartiologia) 47 a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)lla Mas (ecircnfase 635) a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) de E mas (2771) diaboloj diabo (175) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 filoj Amigo 29 foboj Medo (Fobia 47) kai E tambeacutem (947) kairoj Tempo 85 karpoj Fruto 66 kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave 45) nomoj Lei (Deutero-nocircmio 194) o)xloj Multidatildeo 174 o)fqalmoj Olho 100 oi)koj Casa 115
34
ou) ou)k ou)x natildeo (1619) ou)ranoj Ceacuteu 272 paraklhtoj Consolador advogado 5 potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) qanatoj Morte (tanatologia)120 qeoj Deus deus (teologia 1314) qronoj Trono 62 stauroj Cruz 28 stefanoj Coroa 18 tufloj Cego 50 u(mnoj Hino 2 ui(oj Filho 374 Xristoj Cristo (ungido crisma 529) xronoj Tempo 54 zh=loj Zelo 16
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a(martoloj a)nqrwpoj a)rtoj a)delfoj
a)mnoj a)postoloj didaskaloj e)piskopoj kosmoj ou)ranoj potamoj qanatoj
Decirc o plural e o singular das seguintes palavras
decirc o plural decirc o singular
oJ a[ggelo oiJ diavkonoi
oJ ajdelfov oiJ douloi
oJ qeov oiJ oi[koi
hJ diavkono aiJ qevoi
hJ h[rhmo aiJ oJdoiv
hJ ceirov aiJ a[mpeloi
to gevno ta ajrniva
to e[qo ta tevkna
35
Vocabulaacuterio Substantivos neutros seguem o paradigma biblionbiblionbiblionbiblion
SINGULAR PLURAL N biblion biblia
G bibliou bibliwn
D bibli biblioij
A biblion biblia
Substantivos neutros Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo musthrion Segredo paidion Crianccedila a)rnion Cordeirinho ploi=on Barco navio biblion Livro probaton Ovelha daimonion Democircnio proswpon Rosto face pessoa e)rgon Obra trabalho sabbaton Saacutebado i(eron Templo shmei=on Sinal eu)aggelion Evangelho sunedrion Sineacutedrio lutron Resgate teknon Filho crianccedila marturion Testemunho
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a)rnion daimonion e)rgon i(eron
eu)aggelion lutron marturion teknon musthrion paidion ploi=on probaton
Primeira declinaccedilatildeo Os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm raiz ndash aaaa Eles possuem
dois gecircneros os femininos e os masculinos Os substantivos femininos 1ordf declinaccedilatildeo estatildeo divididos em dois grupos aqueles
cujas raiacutezes terminam numa vogal ou em rrrr que levam a terminaccedilatildeo aaaa e tem como paradigma o substantivo oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia) e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr que levam a terminaccedilatildeo hhhh e tem como paradigma o substantivo grafhgrafhgrafhgrafh Entretanto os substantivos femininos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm uma pequena exceccedilatildeo com relaccedilatildeo aos chamados substantivos sigmaacuteticos (ssss - jjjj) ou seja todos aqueles que acabam em sigma [glglglglwwww====ssssssssaaaa] Eles sofrem alteraccedilotildees no nominativo e no acusativo singular em vez de seguir o paradigma grafē (grafhgrafhgrafhgrafh) eles seguem o paradigma oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia)
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N oi)kia oi)kiai N grafh grafai G oi)kiaj oi)kiw=n G grafh=j grafw=n D oi)ki oi)kiaij D gra fv= grafai=j A oi)kian oi)kiaj A grafhn grafaj
36
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (aaaa) e seguem o paradigma oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia Substantivos Femininos Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo a(martia Pecado metanoia Arrependimento a)lhqeia Verdade o)milia Conversa a)nomia Iniquumlidade oi)kia Casa basileia Reino o(mologia Confissatildeo diakonia Serviccedilo parousia Vinda diaspora Dispersatildeo sofia Sabedoria e)kklhsia Igreja swthria Salvaccedilatildeo e)paggelia Promessa filadelfia Amor fraternal eu)logia Becircnccedilatildeo louvor h(mera Dia eu)xaristia Gratidatildeo qura Porta kardia Coraccedilatildeo petra Rocha pedra koinwnia Comunhatildeo xara Alegria marturia Testemunho w(ra hora
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N glw=ssa glw=ssai N doca docai
G glwsshj glwssw=n G dochj docwn
D glwssv glwssaij D docv docai=j
A glw=ssan glw=ssaj A docan docaj
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (h) e seguem o paradigma
grafgrafgrafgrafh
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo a)paph Amor o)rgh Ira coacutelera a)delfh Irmatilde parabolh Paraacutebolas a)rxh Princiacutepio proseuxh Oraccedilatildeo diaqhkh Alianccedila sinagwgh Sinagoga didaxh Ensino u(paoh Obediecircncia dikaiosunh Justiccedila u(potagh Submissatildeo ei)rhnh Paz u(pomonh Perseveranccedila e)ntolh Mandamento fulh Tribo e)pistolh Carta epiacutestola fwnh Voz som numfh Noiva yuxh Alma
37
ajgrafhngrafA
ai=jgrafv=grafD
w=ngrafh=jgrafG
aigrafhgrafN
PLURALSINGULAR
RAIZRAIZ
Exerciacutecio - a)skhseij
Decline os seguintes substantivos a)paph a)delfh a)rxh diaqhkh didaxh dikaiosunh ei)rhnh e)ntolh e)pistolh numfh o)rgh parabolh proseuxh sinagwgh u(paoh u(potagh u(pomonh fulh fwnh yuxh
Os substantivos masculinos da 1ordf declinaccedilatildeo tambeacutem satildeo divididos em dois grupos aqueles cujas raiacutezes terminam em vogal (neaniaj) ou em tttt (profprofprofprofhhhh tttthhhhς) levam a terminaccedilatildeo aaaaς e tem como paradigma o substantivo neanianeanianeanianeaniaς e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr levam a terminaccedilatildeo hhhhς e tem como paradigma o substantivo profprofprofprofhhhh tttthhhhς Em siacutentese os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo satildeo os femininos terminados em aaaa e em hhhh e os substantivos masculinos terminados em aaaaς e hhhhjjjj
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N neaniaj neaniai N profhthj profh=tai
G neaniou neaniw=n G profhtou profhtw=n
D neani neaniaij D profhtv profhtaij
A neanian neaniaj A profhthn profhtaj
VOCABULAacuteRIO Todos estes substantivos satildeo masculinos (o() o seguem os paradigmas neaniajprofhthj Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo rsquoHliaj Elias krithj Juiz rsquoHsaiaj Isaiacuteas maqhthj Aluno disciacutepulo neaniaj Moccedilo jovem margarithj Peacuterola Bappisthj Batista mesithj Mediador
38
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo eu)aggelisthj Evangelista poihthj Fazedor Zhlwthj Zeloso profhthj Profeta rsquo Israhlithj Israelita stratiwthj Soldado rsquo Iwannhj Joatildeo u(phrethj Ministro servo klepthj Ladratildeo u(pokithj Hipoacutecrita
a)skhseij Decline os seguintes substantivos neaniaj Bappisthj eu)aggelisthj
klepthj maqhthj profhthj u(phrethj
Terceira Declinaccedilatildeo A 3ordf declinaccedilatildeo grega geralmente eacute conhecida como declinaccedilatildeo consoante pois a maioria dos seus substantivos possuem raiz ndash consoante Eacute a mais difiacutecil das declinaccedilotildees gregas Diferente da 1ordf e da 2ordf declinaccedilatildeo a 3ordf abrange os trecircs gecircneros Feminino Masculino e Neutro
SINGULAR PLURAL
N ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς N ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
V φφφφῶῶῶῶςςςς V φφφφῶῶῶῶτατατατα
A ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς A ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
G τοτοτοτοῦῦῦῦ φωτφωτφωτφωτόόόόςςςς G ττττῶῶῶῶνννν φφφφώώώώτωντωντωντων
D ττττῷῷῷῷ φωτφωτφωτφωτίίίί D τοτοτοτοῖῖῖῖςςςς φφφφώώώώσισισισι
substantivo masculino
substantivo feminino
substantivos neutros
nom oJoJoJoJ lovgo hJhJhJhJ oJdov totototo tevknon ajrnivon
genabl toutoutoutou lovgou thththth oJdou toutoutoutou tevknou ajrnivou
dtlcit twtwtwtw lovgw thththth oJdw twtwtwtw tevknw ajrnivw
acus tontontonton lovgon thnthnthnthn oJdovn totototo tevknon ajrnivon
sing
voc lovge oJdev tevknon ajrnivon
nom oiJoiJoiJoiJ lovgoi aiJaiJaiJaiJ oJdoiv tatatata tevkna ajrniva
genabl twntwntwntwn lovgwn twntwntwntwn oJdwn twntwntwntwn tevknwn ajrnivwn
dtlcit toitoitoitoi lovgoi taitaitaitai oJdoi toitoitoitoi tevknoi ajrnivoi
acus toutoutoutou lovgou tatatata ojdouv tatatata tevkna ajrniva
pl
voc lovgoi oJdovi tevkna ajrniva
39
VERBOS GREGOS
A forma como os verbos satildeo identificados (que eacute a que aparece nos dicionaacuterios) eacute a da primeira pessoa do singular do presente do indicativo da voz ativa Assim e)imi (eu sou) legw (eu falo eu digo)
Os verbos tecircm tempo voz e modo como no portuguecircs Os tempos verbais gregos expressam mais a qualidade da accedilatildeo do que o tempo em que a accedilatildeo acontece Somente no Indicativo eacute que o Presente indica Tempo Presente A ideacuteia principal do Presente eacute que a accedilatildeo eacute contiacutenua ainda em progresso e eacute chamada de Linear ou Durativa
Verbo eacute a palavra que indica accedilatildeo ou estado da accedilatildeo as flexotildees sofridas pelo verbo chamam-se conjugaccedilotildees Eles estatildeo divididos em dois grupos de conjugaccedilotildees o de terminaccedilatildeo wwww (legw) possuindo a maioria dos verbos gregos e o de terminaccedilatildeo mimimimi (e)imi) contendo somente uma minoria
Os verbos gregos como no portuguecircs possuem modificaccedilotildees numeacutericas pessoa (1ordf 2ordf e 3ordf) e nuacutemero (singular e plural)
Tempos Verbais O tempo verbal em grego eacute diferente do portuguecircs aleacutem de indicar a eacutepoca o tempo refere-se principalmente agrave qualidade da accedilatildeo ou seja se a accedilatildeo foi completada ou natildeo A accedilatildeo completa chama-se tambeacutem accedilatildeo pontilear e a incompleta linear que eacute descrita como estando em processo em andamento No grego temos trecircs tempos Primaacuterios Presente Perfeito (Passado) e Futuro E trecircs tempos Secundaacuterios Aoristo Imperfeito e Mais-que-Perfeito
Presente indicam aleacutem de uma accedilatildeo pontilear uma accedilatildeo contiacutenua ou um estado incompleto A accedilatildeo eacute descrita como em progresso em andamento durativa ou linear
Futuro como em portuguecircs indica o que vai acontecer Geralmente expressa a ideia de uma accedilatildeo pontilear mas em alguns casos pode ser durativa
Ex Jesus voltaraacute em gloacuteria Imperfeito expressa uma accedilatildeo que foi contiacutenua por algum tempo no passado mas
que jaacute cessou A accedilatildeo pode ter sido continuada habitual intermitente etc o que eacute determinado pelo contexto e pelo significado do verbo
Ex Jesus proclamava o Reino de Deus
Aoristo Eacute um tempo indefinido Essencialmente ele natildeo tem significaccedilatildeo temporal embora esse significado esteja presente no modo indicativo onde o aoristo tem significaccedilatildeo passada e recebe o (faltou o siacutembolo na apostila) de aumento como o tempo imperfeito
Perfeito Eacute um tempo grego peculiar em sua funccedilatildeo e natildeo encontramos correspondecircncia em nossa liacutengua Ele combina a accedilatildeo pontilear e a linear por expressar geralmente no indicativo o efeito ou estado no presente como resultado de uma accedilatildeo no passado indicando assim a permanecircncia de uma accedilatildeo completa ou um estado presente resultado de uma accedilatildeo passada
Mais-que-Perfeito Associa a accedilatildeo pontilear com a linear soacute que estas accedilotildees satildeo combinadas no passado Tem a mesma ideacuteia do nosso passado imperfeito
40
Modos verbais O modo verbal indica a maneira da afirmaccedilatildeo verbal ou seja como a accedilatildeo eacute realizada Eacute a maneira ou a forma por meio da qual o verbo exprime a accedilatildeo Assim temos o Indicativo Subjuntivo Imperativo Optativo Infiniti vo e o Particiacutepio
1 Indicativo que expressa um fato tido como certo
2 Subjuntivo que enuncia o fato de modo possiacutevel duvidoso
3 Imperativo que expressa ordem proibiccedilatildeo conselho
4 Optativo que expressa desejo opccedilatildeo
5 Infinitivo que eacute considerado como um substantivo-verbal O infinitivo eacute um substantivo-verbal Eacute sempre indeclinaacutevel (o que significa que natildeo tem casos N G D A) Quando eacute antecedido de um artigo definido o artigo eacute sempre neutro singular e eacute declinado segundo a funccedilatildeo do infinitivo
6 Particiacutepio eacute considerado como um adjetivo-verbal
Vozes Verbais A voz verbal indica como a accedilatildeo ou o estado do verbo se refere ao sujeito Natildeo existe accedilatildeo sem causa E a origem desta causa eacute descrita pela voz Em grego como no portuguecircs temos trecircs vozes verbais Ativa Meacutedia (reflexiva) e Passiva
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
raiz terminaccedilatildeo
do VIPMP VIPPM
Traduccedilatildeo
Presente do Indicativo
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
-omai
-h
-etai
-ovmeqa
-esqe
-ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
VIPP eu sou solto
VIPM eu solto para mim eu me solto
VIPP tu eacutes solto
VIPM tu soltas para ti tu te soltas
VIPP ele(a) eacute solto
VIPM ele(a) solta para si ele(ou ele se solta
VIPP noacutes somos soltos
VIPM noacutes soltamos para noacutes noacutes nos soltamos
VIPP voacutes sois soltos
VIPM voacutes soltais para voacutes voacutes vos soltais
VIPP eles(as) satildeo soltos
VIPM eles(as) soltam para si eles(as) se soltam
Ativa onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a algo ou algueacutem Ex louw ndash eu lavo Meacutedia (reflexiva) onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a si mesmo Ex luomai - eu me lavo Passiva onde o sujeito sofre a accedilatildeo Ex louomai ndash eu sou lavado
41
Pres Ativa Traduccedilatildeo Pres Meacutedia Traduccedilatildeo louw Eu lavo luomai Eu me lavo loueij Tu lavas lu$ Tu te lavas louei Ele lava louetai Ele se lava louomen Noacutes lavamos louomeqa Noacutes nos lavamos louete Voacutes lavais louesqe Voacutes vos lavais louousi Eles lavam louontai Eles se lavam
Passiva louomai lou$ louetai louomeqa louesqe louontai
Eu sou lavado Tu eacutes lavado Ele eacute lavado Noacutes somos lavados Voacutes sois lavados Eles satildeo lavados
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
VIPA V = verbo I = Indicativo P = Presente A = Ativa VIPMP V = verbo I = Indicativo P = Presente M = meacutedia P = Passiva Paradigmas de verbos de terminaccedilatildeo -w-w-w-w no VIPA e VIPMP Satildeo formados pela simples adiccedilatildeo da terminaccedilatildeo verbal ao radical Observe que a
vogal temaacutetica eacute considerada como parte da terminaccedilatildeo verbal
luvwluvwluvwluvw ajkouvwajkouvwajkouvwajkouvw ejsqivwejsqivwejsqivwejsqivw e[cwe[cwe[cwe[cw levgwlevgwlevgwlevgw ginwvskwginwvskwginwvskwginwvskw gravfwgravfwgravfwgravfw bavllwbavllwbavllwbavllw
VIPA = R + -w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)
luvw
luvei
luvei
luvomen
luvete
luvousi(n)
ajkouvw
ajkouvei
ajkouvei
ajkouvomen
ajkouvete
ajkouvousi(n)
ejsqivw
ejsqivei
ejsqivei(n)
ejsqivomen
ejsqivete
ejsqiv usi(n)
e[cw
e[cei
e[cei
e[comen
e[cete
e[cousi(n)
levgw
levgei
levgei(n)
levgomen
levgete
levgousi(n)
ginwvskw
ginwvskei
ginwvskei(n)
ginwvskomen
ginwvskete
ginwvskousi(n)
gravfw
gravfei
gravfei(n)
gravfomen
gravfete
gravfousi(n)
bavllw
bavllei
bavllei(n)
bavllomen
bavllete
bavllousi(n)
VIPMP = R + -omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -etai -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
ajkouvomai
ajkouvh
ajkouvetai
ajkouovmeqa
ajkouvesqe
ajkouvontai
ejsqivomai
ejsqivh
ejsqivetai
ejsqiovmeqa
ejsqivesqe
ejsqivontai
e[comai
e[ch
e[cetai
ejcovmeqa
e[cesqe
e[contai
levgomai
levgh
levgetai
legovmeqa
levgesqe
levgontai
ginwvskomai
ginwvskh
ginwvsketai
ginwskovmeqa
ginwvskesqe
ginwvskontai
gravfomai
gravfh
gravfetai
grafovmeqa
gravfesqe
gravfontai
bavllomai
bavllh
bavlletai
ballovmeqa
bavllesqe
bavllontai
42
APLICACcedilAtildeO DA QUALIDADE DA ACcedilAtildeO VERBAL NO TEMPO VERB AL Qualidades Tempos _
Presente _ Mais-que-Perfeito
Imperfeito _ Linear - Pontilear Perfeito Linear
Futuro _ Mais-que-Perfeito
Presente _
Futuro _ Pontilear
Aoristo _
VERBOS Pessoa e Nuacutemero
Assim como no portuguecircs tambeacutem no grego os verbos tecircm terminaccedilotildees pessoais que indicam a pessoa e o nuacutemero do sujeito que executa a accedilatildeo
Exemplo Canto Indica que sou eu (1ordf pessoa do singular) que canta Cantas Indica eacutes tu (2ordf pessoa do singular) que cantas Cantamos Indica que somos noacutes (1ordf pessoa do plural) que cantamos
Mesmo que o sujeito jaacute esteja impliacutecito na terminaccedilatildeo verbal eacute possiacutevel que se
queira destacaacute-lo ou enfatizaacute-lo Nesses casos eacute acrescentado o pronome pessoal Exemplo nenikhka ton kosmon ndash venci o mundo e)gw nenikhka ton kosmon ndash eu venci o mundo
PRONOMES
O pronome eacute a palavra que substitui o nome evitando-lhe a repeticcedilatildeo O nome que eacute substituiacutedo pelo pronome chama-se antecedente o pronome concorda com o seu antecedente em gecircnero e nuacutemero
Em grego quando o pronome pessoal eacute usado eacute para dar ecircnfase Nas formas obliacutequas ele eacute bastante usado no NT
Exemplos
43
Jo 125
Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj
Pronomes pessoais
Pessoa Nuacutemero
su pronome pessoal da 2a pessoa nominativo singular
e)gw eu 1ordf Singular
E por que entatildeo batizas se tu natildeo eacutes o Cristo
su tu 2ordf Singular
Mt 69 Pater h(mw=n o( e)n toi=j ou)ranoi=j au)toj h o Ele ela 3ordf Singular
h(mw=n pronome pessoal da 1a pessoa genitivo plural h(me=ij noacutes 1ordf Plural
Pai nosso que estais nos ceacuteus u(me=ij voacutes 2ordf Plural
au)toi ai a Eles elas 3ordf Plural
PRONOMES
1a Pessoa Singular 1a Pessoa Plural N e)gw eu N h(me=ij noacutes
A e)meme me mim A h(ma=j nos conosco
G e)mou= mou de mim G h(mw=n de noacutes
D e)moimoi para mim D h(mi=n para noacutes
2a Pessoa Singular 2a Pessoa Plural
N su tu N u(me=ij voacutes
A se te ti A u(ma=j vos convosco
G sou= de ti G u(mw=n de voacutes
D soi para ti D u(mi=n para voacutes
3a Pessoa Singular 3a Pessoa Plural N au)toj Ele N au)toi Eles
A au)tou= Dele A au)tw=n Deles
G au)t= A ele G au)toi=j A eles
D au)ton Ele D au)touj Eles PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO luwluwluwluw (soltar) lu w Eu solto estou soltando lu eij Tu soltas estaacutes soltando lu ei Ele solta estaacute soltando lu omen Noacutes soltamos estamos soltando o = vogal temaacutetica lu ete Voacutes soltais estais soltando e = vogal temaacutetica lu ousi(n) Eles soltam estatildeo soltando
44
Pessoa e nuacutemero
portuguecircs grego
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eu
tu
elea
noacutes
voacutes
elesas
falo
falas
fala
falamos
falais
falam
ejgw
su
aujto aujth aujto
hJmei
uJmei
aujtoi aujtai aujta
levgw
levgei
levgei
levgomen
levgete
levgousin
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO a)gwa)gwa)gwa)gw (guiar) a)g w Eu guio estou guiando a)g eij Tu guias estaacutes guiando a)g ei Ele guia estaacute guiando a)g omen Noacutes guiamos estamos guiando a)g ete Voacutes guiais estais guiando a)g ousi(n) Eles guiam estatildeo guiando
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO ballwballwballwballw (jogo) ball w Eu jogo estou jogando ball eij Tu jogas estaacutes jogando ball ei Ele joga estaacute jogando ball omen Noacutes jogamos estamos jogando ball ete Voacutes jogais estais jogando ball ousi(n) Eles jogam estatildeo jogando
FUTURO DO INDICATIVO ATIVO luw (soltar) lu s w Eu soltarei lu s eij Tu soltaraacutes lu s ei Ele soltaraacute lu s omen Noacutes soltaremos lu s ete Voacutes soltareis lu s ousi(n) Eles soltaratildeo
45
luw Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo
1ordfps luw luw luein
2ordfps lueij lu$j lu=e
3ordfps luei lu$ luetw
1ordfpl luomen luwmen
2ordfpl luete luhte luete
3ordfpl luousi luwsi luetwsan
luw Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo
1ordfps luomai luwmai luestai
2ordfps lu$ lu$ luou
3ordfps luetai luhtai luesqw
1ordfpl luomeqa luwmeqa
2ordfpl luesqe luhsqe luesqe
3ordfpl luontai luwntai luesqwsan
luw Imperfeito Ativo
1ordfps e)luon
2ordfps e)luej
3ordfps e)lue
1ordfpl e)luomen
2ordfpl e)luete
3ordfpl e)lue
1ordfps e)luon
luw Imperfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps e)luomen
2ordfps e)luo
3ordfps e)lueto
1ordfpl e)luomeqa
2ordfpl e)luesqe
3ordfpl e)luonto
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Ativo Futuro Ativo
1ordfps lusw lusein
2ordfps luseij
3ordfps lusei
1ordfpl lusomen
2ordfpl lusete
3ordfpl lusousi
46
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Meacutedio Futuro Meacutedio
1ordfps lusomai lusestai
2ordfps lus$
3ordfps lusetai
1ordfpl lusomeqa
2ordfpl lusesqe
3ordfpl lusontai
luw Futuro Passivo Futuro Passivo
1ordfps luqhsomai luqhsesqai
2ordfps luqhs$
3ordfps luqhsetai
1ordfpl luqhsomeqa
2ordfpl luqhsesqe
3ordfpl luqhsontai
luw 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo
1ordfps e)lusa lusw lu=sai
2ordfps e)lusaj lus$j lu=son
3ordfps e)luse lus$ lusatw
1ordfpl e)lusamen luswmen
2ordfpl e)lusate lushte lusate
3ordfpl e)lusan luswsi lusatwsan
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio
1ordfps e)lusamhn luswmai lusasqai
2ordfps e)lusw lus$ lu=sai
3ordfps e)lusato lushtai lusasqw
1ordfpl e)lusameqa luswmeqa
2ordfpl e)lusasqe lushsqe lusasqe
3ordfpl e)lusanto luswntai luasqwsan
luw 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo
1ordfps e)luqhn luqw= luqhnai
2ordfps e)luqhj luqh=j luqhti
3ordfps e)luqh luq$= luqhtw
1ordfpl e)luqhmen luqw=men
2ordfpl e)luqhte luqh=te luqhte
3ordfpl e)luqhsan luqw=si luqhtwsan
47
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo Perfeito Ativo
1ordfps leluka lelukw lelukenai
2ordfps lelukaj leluk$j
3ordfps leluke leluk$
1ordfpl lelukamen lelukwmen
2ordfpl lelukate lelukhte
3ordfpl lelukasi (kan) lelukwsi
luw 1ordm Perfeito Meacutedio e Passivo 1ordmPerfeito Meacutedio e Passivo Perfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps lelumai lelusqai
2ordfps lelusai lu=sai
3ordfps lelutai lusasqw
1ordfpl lelumeqa
2ordfpl lelusqe lusasqe
3ordfpl leluntai luasqwsan
luw Mais que Perfeito Ativo
1ordfps e)lelukein
2ordfps e)lelukate
3ordfps e)lelukate
1ordfpl e)lelukate
2ordfpl e)lelukate
3ordfpl e)lelukate
luw + que Perfeito meacutediopassivo
1ordfps e)lelumhn
2ordfps e)leluso
3ordfps e)leluto
1ordfpl e)lelumeqa
2ordfpl e)lelusqe
3ordfpl e)lelunto
Verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv
Em grego haacute duas conjugaccedilotildees baacutesicas identificadas pelos verbos terminados em -w e -mi Embora os verbos em -w sejam mais comuns e regulares vamos primeiramente abordar o verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv que equivale aos nossos verbos auxiliares ser e estar e tambeacutem existir Como em portuguecircs tambeacutem na liacutengua grega este eacute o principal verbo de ligaccedilatildeo
A forma eijmiv (eu sou estou existo) estaacute na 1ps do VIPA (Presente do Indicativo Ativo) Como este verbo natildeo tem a forma passiva e meacutedia podemos dizer simplesmente VIP
48
VIPA ou VIP IMPERFEITO DO IND AT e)imi (SER)
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eijmiv ei ejstiv(n) ejsmevn ejstev eijsiv(n)
eu sou
tu eacutes
elea eacute
noacutes somos
voacutes sois
elesas satildeo
h)mhn h)=j h)=sqa h)=n h)=meqta h)te h)san
Eu era
Tu eras
Ele era
Noacutes eacuteramos
Voacutes eacutereis
Eles eram
Traduza as frases para o portuguecircs
ejgwv eijmi hJ quvrasum
eijmiv presbuvtero
ajgavph ejstin oJ qeov
oJ qeov ejstin ajgaqov
oiJ douloi tou qeou ejsmen
oJ jIwavnnh ejstin a[nqrwpo
ejgwv eijmiv hJ oJdo kai hJ ajlhvqeia kai hJ zwhv
Terminaccedilotildees Pessoais
O pronome pessoal quase natildeo eacute usado no grego pois as proacuteprias terminaccedilotildees jaacute indicam por si que a pessoa estaacute fazendo a accedilatildeo As terminaccedilotildees para os verbos primaacuterios (presente futuro e perfeito) satildeo w eij ei omen ete ousi
RAIZ TEMA VOGAL TEMAacuteTICA a) RAIZ a primeira pessoa do singular do Presente Ativo do Indicativo eacute a raiz do
verbo b) TEMARADICAL eacute a parte constante (quase sempre) de um verbo c) VOGAL TEMAacuteTICA eacute a vogal colocada entre o Tema e as Terminaccedilotildees
Pessoais que comeccedilam com consoantes O ldquoordquo [oacutemicron] antes de ldquomrdquo e ldquogrdquo e ldquoerdquo antes das outras consoantes
Para conjugar um verbo eacute soacute pegar o Tema adicionar as Terminaccedilotildees Pessoais e
colocar a vogal Temaacutetica onde for necessaacuteria Como exemplo vejamos como seria a conjugaccedilatildeo dos verbos luw e a)kouw
49
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees S 1 lu - w
I 2 lu - eij
N 3 lu - ei
P 1 lu o men
L 2 lu e te
U 3 lu - ousi
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees
S 1 a)kouomai o omai
I 2 a)kouv e v
N 3 a)kouetai e etai
P 1 a)kouomeqa o omeqa
L 2 a)kouesqe e esqe
U 3 a)kouontai o ontai
Conjugando os verbos
Forma no original
Categoria Tempo Modo Voz Pessoa Nuacutemero
Forma no leacutexico
Traduccedilatildeo literal
legei Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg legw Ele dizfala
a)koueij
ginwskomen
qelontai
legei
legousi(n)
legw
blepv
ginwskete
blepomai
xaireij
ei)= Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg e)imi Tu eacutes
ballete
a)geij
a)gapw
50
O nnnn (ny) moacutevel
Na terceira pessoa do singular e do plural o nnnn entre parecircnteses indica que a forma completa pode ser tanto e)sti ei)si quanto e)stin ei)sin As formas sem o nnnn normalmente satildeo usadas se a palavra que segue eacute iniciada por consoante formas com o nnnn satildeo normalmente usadas se a palavra que segue eacute iniciada por vogal ou se a forma verbal finaliza o enunciado Mas o uso natildeo eacute riacutegido haacute muitas exceccedilotildees especialmente em apoio do uso do nnnn
Exemplos yeusthj e)stinnnn kai o( pathr au)tou=
Ele eacute o pai da mentira )Iwannhj ou)k e)stinnnn o( Xritou=
Joatildeo natildeo eacute o Cristo )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin
Eu sou a videira (a) verdadeira e o pai meu o agricultor eacute Traduza as frases para o grego
Deus eacute amor
Joatildeo eacute profeta
Eu estou em casa
Jesus estaacute em casa
Somos seus profetas
Jesus eacute o patildeo da vida
Minha casa eacute na cidade
Somos amigos de Jesus
PRESENTE ATIVO DO INDICATIVO 1 blepw eu vejo 21 legw eu digo 2 ginwskw eu conheccedilo 22 luw eu solto destruo 3 grafw eu escrevo 23 metrew eu meccedilo 4 didaskw eu ensino 24 menw eu permaneccedilo 5 e)xw eu tenho 25 nikaw eu venccedilo 6 khrussw eu prego 26 proskunew eu adoro 7 latreuw eu sirvo 27 oi)kodomew eu construo 8 lambanw eu recebo 28 o(mologew eu confesso
51
9 paideuw eu educo 29 paraggellw eu ordeno 10 a)gapaw eu amo 30 krinw eu julgo 11 a)kouw eu escuto 31 paideuw eu educo 12 a)gw eu guio conduzo 32 e(uriskw eu acho encontro 13 telw eu quero desejo 33 louw eu me banho lavo 14 swzw eu salvo liberto 34 filassw eu guardo 15 kairw eu me alegro 35 grafw eu escrevo 16 a)ggelw eu anuncio 36 e)kballw eu expulso removo 17 qerapeuw eu cuido saro curo 37 e)sqiw eu como 18 a)postelw eu envio 38 diwkw eu persigo sigo 19 e)ggizw eu me aproximo 39 qanatow eu mato 20 tarassw eu agito 40 sunagw Eu reuacuteno convoco
ARTIGOS
PLURALSINGULARNeutFemMascNeutFemMasc
ta tajtouj to thnton
toi=jtai=jtoi=jt=tv= t=
tw=ntw=ntw=ntou= th=j tou=
taai(oi(toh(o(
O artigo Em portuguecircs temos artigos definidos (o a os as) e indefinidos (um uma uns
umas) Em grego existe apenas o artigo definido Assim uma palavra como logoj pode ser traduzida como palavra ou como uma palavra dependendo do contexto Mas o uso do artigo definido em grego corresponde em grande parte ao uso do artigo definido em portuguecircs As diferenccedilas satildeo frequumlentemente muito sutis para serem mencionadas numa introduccedilatildeo Atenccedilatildeo deveraacute ser dada ao modo como o artigo eacute usado nos exerciacutecios de grego e de portuguecircs que seguem e no Novo Testamento
O artigo grego geralmente funciona como o adjetivo concordando com a palavra
que ele modifica em gecircnero nuacutemero e caso
52
masculino feminino neutro
singular plural singular plural singular plural
nom oJ o oiJ os hJ a aiJ as tov oa tav osas
genabl tou do twn dos th da twn das tou doda twn dosdas
dat
loc
inst
tw
ao
no
com o
pelo
toi
aos
nos
com os
pelos
th
agrave
na
com a
pela
tai
agraves
nas
com as
pelas
tw
aoagrave
nona
com oa
peloa
toi
aosagraves
nosnas
com osas
pelosas
acus tovn o touv os thvn a tavv as tov oa tavv osas
Exerciacutecio Coloque os artigos correspondentes para cada substantivo
a[mpelwn (fem) aijwnwn (masc) gevno (neut)
a[nqrwpou a[rcontwn (masc) diavkonwn (fem)
ajpovstolo (masc) ajdelfoi qeoiv (masc)
a[rtou bivon kuvrioi
didavskalou gavmou laov (masc)
doulw doulw (fem) livqon
h[rhmo (fem) e[qo (neut) mhtrov (fem)
qeoiv (fem) h[rhmoi (fem) oJdou (fem)
kavlamoi (masc) qavnatw udatoi (neut)
nuktou (fem) qrovnoi fwtou (neut)
skovtoi (neut) ajrniva ceirov (fem)
PREPOSICcedilOtildeES proj A proj ton potamon Para o rio 4 Acusativo ei)j A ei)j ton potamon Para dentro do rio 4 Acusativo e)n D e)n t= potam= Dentro do rio em o rio 3 Dativo e)k G e)k potamou= Para fora do rio 2 Genitivo a)po G a)po potamou= Partindo do rio 2 genitivo
Preposiccedilatildeo eacute uma palavra que auxilia o substantivo a expressar o seu caso ou funccedilatildeo
na oraccedilatildeo Eacute chamada de ldquopreacute-posiccedilatildeordquo porque geralmente eacute posicionada na frente do
53
substantivo ao qual auxilia expressar a sua funccedilatildeo Ex e)k th=j sunagwgh=j e)celqontej h)=lqon ei)j thn oi)kian Simwnoj kai
)Andreou Saindo da sinagoga foram para a casa de Simatildeo e Andreacute Nota As preposiccedilotildees e)k e ei)j indicam respectivamente que eles saiacuteram de dentro
da sinagoga para dentro da casa Mesmo que uma preposiccedilatildeo sirva para esclarecer o caso natildeo eacute ela quem governa o
caso Muito pelo contraacuterio na liacutengua grega eacute o caso que determina o significado de uma preposiccedilatildeo Isto significa que uma preposiccedilatildeo pode ter um determinado significado quando usada com um certo caso e significado diferentes quando usada com outros casos O significado de uma preposiccedilatildeo depende entatildeo do caso com o qual ela eacute usada Esse detalhe pode ser observado no vocabulaacuterio da liccedilatildeo
3 2
4 e 2
4
4
4
234
234
234
2
24
4
2
24
24
24
54
O quadro das preposiccedilotildees gregas eacute o seguinte Preposiccedilatildeo Caso que rege Traduccedilatildeo
1 ὑπέρ A acima de
2 ἐπί G sobre
3 ὑπό A sob
4 παρά ampamp ampamp D A G ao lado de
5 ἀmicroφί D A G de ambos os lados de
6 πρός A para em direccedilatildeo de
7 εἰς A para dentro de
8 ἐν D em
9 ἐκ ἐξ G de fora de
10 ἀπό G de afastamento de
11 περί A G ao redor de
12 διά ampamp ampamp G atraveacutes de
13 ἀνά A para cima
14 κατά G para baixo
15 ἀντί G contra
16 πρό G antes de
17 ὀπίσω G atraacutes de depois de
18 σύν D com
19 microετά G com D aleacutem de
55
Vamos apresentar algumas palavras portuguesas que usam estas preposiccedilotildees como prefixos Isto poderaacute ajudar a memorizaccedilatildeo 1 hipeacuterbole ὑπέρ + βάλλω que coloca acima de
2 epitaacutefio ἐπί + τάφος que estaacute sobre o tuacutemulo
3 hipoacutecrita ὑπό + κρίνω que distingue (julga) sob
4 paralelo παρά + ἀλλήλων que estaacute ao lado do outro
5 anfiacutebio ἀmicroφί + βίος que vive em ambos (terra e aacutegua)
6 proseacutelito πρός + ἠλύθον que se encaminha para
7 exegeta εἰς + ἡγέοmicroαι que conduz para
8 energia ἐν + ἔργον que tem forccedila em si
9 ecircxodo ἐκἐξ + ὁδός caminho para fora
10 apogeu ἀπό + γῆ longe da terra
11 periacutemetro περί + microέτρον medida em volta de
12 diacircmetro διά + microέτρον medida atraveacutes de
13 Anastaacutecio ἀνά + ἵστηmicroι que ressurgiu
14 catarata κατά + ῥάσσω que se precipita
15 antiacutedoto ἀντί + δίδωmicroι (remeacutedio) dado contra
16 proacute logo πρό + λόγος palavra (dita) antes de
17 opistoacutedomo ὀπισθό + δόmicroος parte posterior de um templo grego
18 sinoacutetico σύν + ὀράω que abarca com um soacute olhar
19 metafiacutesica microετά + φύσις aleacutem da natureza (fiacutesica)
56
2 G (Genitivo)3 D (Dativo)4 A (Acusativo)
Traduza para o portuguecircs (Resposta no 2ordm Vol De James)
1 o( ui(oj ei)=pen ei)mi (Mc 1462) 2 o( ui(oj tou= a)nqrwpou kurioj e)stin (Mc 228) 3 e)rxetai o( a)delfoj o( kaloj (Mc 331) 4 o( a)nqrwpoj e)rxetai (Mc 61) 5 oi( a)nqrwpoi ou)x a(gioi ei)sin (Mc 124) 6 o( qeoj ei)=pen (Mc 219) 7 o( a)ggeloj o( a(gioj ou)k e)rxetai (Mc 838) 8 o(loj o( kosmoj kaloj e)stin (Mc 149) 9 o( ou)ranoj ou) kaloj e)stin (Mc 1331) 10 o( ui(oj tou= qeou= e)stin a)gaqoj (Mc 311)
57
EXERCIacuteCIOS DE GREGO
a) Qual eacute entatildeo o sujeito e qual eacute o objeto das seguintes frases qeoj fala logon (palavra) qeoj ama dou=lon (servo) dou=loj ama qeon qeon ama dou=loj dou=loj fala logon logon fala dou=loj b) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus c) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus d) Traduza podendo incluir um artigo Note N e A qeoj h)gaphsen ton kosmon kosmoj ou)k h)gaphsen qeon Kurioj h)gaphsen dou=lon o( a)nqrwpoj h)gaphsen qeon presbuteron h)gaphsen Kurioj a)postoloj legei logon logon legei diakonoj dou=loj ballei liqon a)nqrwpoj blepei potamon diaboloj ou)k h)gaphsen qeon
e) Traduza Deus amou mundo e homem Homem amou Senhor
Vocabulaacuterio ALMA = yuxh AMIGO = filoj
BATIZAR = baptizw CARNE = sarc
CONSOLADOR = paraklhtoj COMUNHAtildeO = koinwnia
CEacuteU = ou)ranoj BONITO BOM = kaloj
ADAtildeO = )Adam CAMINHO = o(doj
NOIVA = numfh CASA = oi)=koj
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
31
Substantivos satildeo palavras que datildeo nomes aos seres de modo geral eles satildeo flexionados com relaccedilatildeo ao seu gecircnero e ao seu nuacutemero
Gecircnero satildeo flexionados em masculino feminino e ainda o neutro Nuacutemero aleacutem do singular e do plural temos o dual As Declinaccedilotildees Gregas Satildeo modificaccedilotildees sofridos pelo substantivo na uacuteltima siacutelaba dando sua funccedilatildeo
sintaacutetica na frase Nem todos os substantivos satildeo flexionados da mesma forma os que apresentam as mesmas flexotildees satildeo agrupados em declinaccedilotildees Os estudiosos antigos da gramaacutetica relacionaram com pequenas variaccedilotildees dez declinaccedilotildees poreacutem haacute trecircs seacuteculos aconteceu uma mudanccedila e reuniram apenas trecircs satildeo estas
Casos Gregos O grego trabalha com casos para indicar as funccedilotildees sintaacuteticas dos substantivos Estes casos satildeo em nuacutemero de oito Nominativo Genitivo Dativo Acusativo Ablativo Locativo Instrumental e Vocativo Mas eles se apresentam em cinco formas apenas Isso porque alguns possuem a mesma forma o Locativo o Instrumental e o Dativo possuem a mesma terminaccedilatildeo (w w) por isso muitas gramaacuteticas os consideram simplesmente como Dativo Os casos Genitivos e Ablativos possuem a mesma terminaccedilatildeo (ou ou) por isso algumas gramaacuteticas os consideram como Genitivo sendo assim em algumas gramaacuteticas os classifiquem apenas em cinco casos assim vejamos esses casos Nominativo eacute o caso que indica que o substantivo exerce a funccedilatildeo sintaacutetica de sujeito da frase
1 O nominativo o chamado predicativo do sujeito nas frases que possuam predicados nominais Ex a)postoloj a)gei ton filon (o apoacutestolo conduz o amigo) o( qeoj kurioj e)stin (Deus eacute o Senhor)
2 Genitivo eacute o caso usado para indicar que o substantivo tem a ideacuteia de uma posse No portuguecircs natildeo eacute usado este termo Ex gnwskomen ton adelfon tou= a)nqrwpou (Noacutes conhecemos o irmatildeo do homem)
3 Dativo eacute o caso que indica a ideacuteia de interesse pessoal Corresponde ao nosso objeto indireto Ex legw t= a)nqrwp (eu falo ao Homem)
4 Acusativo expressa a ideacuteia de extensatildeo corresponde ao nosso objeto direto Ex a)kouw ton logon (eu ouccedilo a palavra)
5 Vocativo eacute o caso que expressa exclamaccedilatildeo Ex kurie a)koue (Senhor Escuta) 6 Ablativo eacute o caso usado com o substantivo indicar a ideacuteia fundamental de origem
derivaccedilatildeo ou ponto de partida Ex o( nomoj e)rxetai ton qeou= (A lei vem de Deus) 7 Locativo eacute o caso que exprimi a ideacuteia de lugar Ex o( a)nqrwpoj e)stin t=
kosm (o homem estaacute no mundo) 8 Instrumental eacute o caso que tem a ideacuteia do meio atraveacutes do qual a accedilatildeo verbal eacute
realizada Podendo tambeacutem indicar a ideacuteia de associaccedilatildeo ou acompanhamento Ex pempw a)rton t= a)postol (eu envio o patildeo pelo apoacutestolo) legw t= qe (eu falo com Deus)
32
Segunda Declinaccedilatildeo Os substantivos da 2ordf declinaccedilatildeo satildeo os substantivos que tecircm raiz - oooo Eles possuem dois gecircneros o Masculino e o Neutro Os masculinos satildeo aqueles substantivos terminados em ojojojoj e tecircm como paradigma o substantivo logojlogojlogojlogoj Jaacute os de gecircneros Neutros satildeo aqueles terminados em onononon cujo paradigma eacute biblonbiblonbiblonbiblon
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N logoj logoi
GENITIVO genikh G logou logwn
DATIVO dwtikh D log logoij
ACUSATIVO ai)tiatikh A logon logouj
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N biblion biblia GENITIVO genikh G bibliou bibliwn DATIVO dwtikh D bibli biblioij ACUSATIVO ai)tiatikh A biblion biblia
Substantivos Masculinos da 2ordf Declinaccedilatildeo ndash ojojojoj
Substantivos Neutros da 2ordf declinaccedilatildeo - onononon
N logoj Palavra biblion O livro
G logou Da palavra bibliou Do livro
Abl logou Da palavra bibliou Do livro
Loc log Na palavra bibli No livro Inst log Com a pela palavra bibli Com o pelo livro D log Agrave palavra bibli Ao livro
A logon Palavra biblion O livro
Voc loge Palavra biblion livro N logoi Palavras biblia Os livros
G logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Abl logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Loc logoij Nas palavras biblioij Nos livros Inst logoij Com as pelas palavras biblioij Com os pelos livros D logoij Agraves palavras biblioij Aos livros
A logouj Palavras biblia Os livros
Voc logoi Palavras biblia livros
33
Vocabulaacuterio Substantivos masculinos seguem o paradigma logojlogojlogojlogoj
SINGULAR PLURAL N logoj logoi
G logou logwn
D log logoij
A logon logouj
Vocabulaacuterio
Grego Portuguecircs O Nordm de Vezes no NT a(martoloj pecador (hamartiologia) 47 a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)lla Mas (ecircnfase 635) a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) de E mas (2771) diaboloj diabo (175) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 filoj Amigo 29 foboj Medo (Fobia 47) kai E tambeacutem (947) kairoj Tempo 85 karpoj Fruto 66 kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave 45) nomoj Lei (Deutero-nocircmio 194) o)xloj Multidatildeo 174 o)fqalmoj Olho 100 oi)koj Casa 115
34
ou) ou)k ou)x natildeo (1619) ou)ranoj Ceacuteu 272 paraklhtoj Consolador advogado 5 potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) qanatoj Morte (tanatologia)120 qeoj Deus deus (teologia 1314) qronoj Trono 62 stauroj Cruz 28 stefanoj Coroa 18 tufloj Cego 50 u(mnoj Hino 2 ui(oj Filho 374 Xristoj Cristo (ungido crisma 529) xronoj Tempo 54 zh=loj Zelo 16
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a(martoloj a)nqrwpoj a)rtoj a)delfoj
a)mnoj a)postoloj didaskaloj e)piskopoj kosmoj ou)ranoj potamoj qanatoj
Decirc o plural e o singular das seguintes palavras
decirc o plural decirc o singular
oJ a[ggelo oiJ diavkonoi
oJ ajdelfov oiJ douloi
oJ qeov oiJ oi[koi
hJ diavkono aiJ qevoi
hJ h[rhmo aiJ oJdoiv
hJ ceirov aiJ a[mpeloi
to gevno ta ajrniva
to e[qo ta tevkna
35
Vocabulaacuterio Substantivos neutros seguem o paradigma biblionbiblionbiblionbiblion
SINGULAR PLURAL N biblion biblia
G bibliou bibliwn
D bibli biblioij
A biblion biblia
Substantivos neutros Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo musthrion Segredo paidion Crianccedila a)rnion Cordeirinho ploi=on Barco navio biblion Livro probaton Ovelha daimonion Democircnio proswpon Rosto face pessoa e)rgon Obra trabalho sabbaton Saacutebado i(eron Templo shmei=on Sinal eu)aggelion Evangelho sunedrion Sineacutedrio lutron Resgate teknon Filho crianccedila marturion Testemunho
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a)rnion daimonion e)rgon i(eron
eu)aggelion lutron marturion teknon musthrion paidion ploi=on probaton
Primeira declinaccedilatildeo Os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm raiz ndash aaaa Eles possuem
dois gecircneros os femininos e os masculinos Os substantivos femininos 1ordf declinaccedilatildeo estatildeo divididos em dois grupos aqueles
cujas raiacutezes terminam numa vogal ou em rrrr que levam a terminaccedilatildeo aaaa e tem como paradigma o substantivo oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia) e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr que levam a terminaccedilatildeo hhhh e tem como paradigma o substantivo grafhgrafhgrafhgrafh Entretanto os substantivos femininos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm uma pequena exceccedilatildeo com relaccedilatildeo aos chamados substantivos sigmaacuteticos (ssss - jjjj) ou seja todos aqueles que acabam em sigma [glglglglwwww====ssssssssaaaa] Eles sofrem alteraccedilotildees no nominativo e no acusativo singular em vez de seguir o paradigma grafē (grafhgrafhgrafhgrafh) eles seguem o paradigma oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia)
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N oi)kia oi)kiai N grafh grafai G oi)kiaj oi)kiw=n G grafh=j grafw=n D oi)ki oi)kiaij D gra fv= grafai=j A oi)kian oi)kiaj A grafhn grafaj
36
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (aaaa) e seguem o paradigma oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia Substantivos Femininos Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo a(martia Pecado metanoia Arrependimento a)lhqeia Verdade o)milia Conversa a)nomia Iniquumlidade oi)kia Casa basileia Reino o(mologia Confissatildeo diakonia Serviccedilo parousia Vinda diaspora Dispersatildeo sofia Sabedoria e)kklhsia Igreja swthria Salvaccedilatildeo e)paggelia Promessa filadelfia Amor fraternal eu)logia Becircnccedilatildeo louvor h(mera Dia eu)xaristia Gratidatildeo qura Porta kardia Coraccedilatildeo petra Rocha pedra koinwnia Comunhatildeo xara Alegria marturia Testemunho w(ra hora
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N glw=ssa glw=ssai N doca docai
G glwsshj glwssw=n G dochj docwn
D glwssv glwssaij D docv docai=j
A glw=ssan glw=ssaj A docan docaj
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (h) e seguem o paradigma
grafgrafgrafgrafh
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo a)paph Amor o)rgh Ira coacutelera a)delfh Irmatilde parabolh Paraacutebolas a)rxh Princiacutepio proseuxh Oraccedilatildeo diaqhkh Alianccedila sinagwgh Sinagoga didaxh Ensino u(paoh Obediecircncia dikaiosunh Justiccedila u(potagh Submissatildeo ei)rhnh Paz u(pomonh Perseveranccedila e)ntolh Mandamento fulh Tribo e)pistolh Carta epiacutestola fwnh Voz som numfh Noiva yuxh Alma
37
ajgrafhngrafA
ai=jgrafv=grafD
w=ngrafh=jgrafG
aigrafhgrafN
PLURALSINGULAR
RAIZRAIZ
Exerciacutecio - a)skhseij
Decline os seguintes substantivos a)paph a)delfh a)rxh diaqhkh didaxh dikaiosunh ei)rhnh e)ntolh e)pistolh numfh o)rgh parabolh proseuxh sinagwgh u(paoh u(potagh u(pomonh fulh fwnh yuxh
Os substantivos masculinos da 1ordf declinaccedilatildeo tambeacutem satildeo divididos em dois grupos aqueles cujas raiacutezes terminam em vogal (neaniaj) ou em tttt (profprofprofprofhhhh tttthhhhς) levam a terminaccedilatildeo aaaaς e tem como paradigma o substantivo neanianeanianeanianeaniaς e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr levam a terminaccedilatildeo hhhhς e tem como paradigma o substantivo profprofprofprofhhhh tttthhhhς Em siacutentese os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo satildeo os femininos terminados em aaaa e em hhhh e os substantivos masculinos terminados em aaaaς e hhhhjjjj
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N neaniaj neaniai N profhthj profh=tai
G neaniou neaniw=n G profhtou profhtw=n
D neani neaniaij D profhtv profhtaij
A neanian neaniaj A profhthn profhtaj
VOCABULAacuteRIO Todos estes substantivos satildeo masculinos (o() o seguem os paradigmas neaniajprofhthj Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo rsquoHliaj Elias krithj Juiz rsquoHsaiaj Isaiacuteas maqhthj Aluno disciacutepulo neaniaj Moccedilo jovem margarithj Peacuterola Bappisthj Batista mesithj Mediador
38
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo eu)aggelisthj Evangelista poihthj Fazedor Zhlwthj Zeloso profhthj Profeta rsquo Israhlithj Israelita stratiwthj Soldado rsquo Iwannhj Joatildeo u(phrethj Ministro servo klepthj Ladratildeo u(pokithj Hipoacutecrita
a)skhseij Decline os seguintes substantivos neaniaj Bappisthj eu)aggelisthj
klepthj maqhthj profhthj u(phrethj
Terceira Declinaccedilatildeo A 3ordf declinaccedilatildeo grega geralmente eacute conhecida como declinaccedilatildeo consoante pois a maioria dos seus substantivos possuem raiz ndash consoante Eacute a mais difiacutecil das declinaccedilotildees gregas Diferente da 1ordf e da 2ordf declinaccedilatildeo a 3ordf abrange os trecircs gecircneros Feminino Masculino e Neutro
SINGULAR PLURAL
N ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς N ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
V φφφφῶῶῶῶςςςς V φφφφῶῶῶῶτατατατα
A ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς A ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
G τοτοτοτοῦῦῦῦ φωτφωτφωτφωτόόόόςςςς G ττττῶῶῶῶνννν φφφφώώώώτωντωντωντων
D ττττῷῷῷῷ φωτφωτφωτφωτίίίί D τοτοτοτοῖῖῖῖςςςς φφφφώώώώσισισισι
substantivo masculino
substantivo feminino
substantivos neutros
nom oJoJoJoJ lovgo hJhJhJhJ oJdov totototo tevknon ajrnivon
genabl toutoutoutou lovgou thththth oJdou toutoutoutou tevknou ajrnivou
dtlcit twtwtwtw lovgw thththth oJdw twtwtwtw tevknw ajrnivw
acus tontontonton lovgon thnthnthnthn oJdovn totototo tevknon ajrnivon
sing
voc lovge oJdev tevknon ajrnivon
nom oiJoiJoiJoiJ lovgoi aiJaiJaiJaiJ oJdoiv tatatata tevkna ajrniva
genabl twntwntwntwn lovgwn twntwntwntwn oJdwn twntwntwntwn tevknwn ajrnivwn
dtlcit toitoitoitoi lovgoi taitaitaitai oJdoi toitoitoitoi tevknoi ajrnivoi
acus toutoutoutou lovgou tatatata ojdouv tatatata tevkna ajrniva
pl
voc lovgoi oJdovi tevkna ajrniva
39
VERBOS GREGOS
A forma como os verbos satildeo identificados (que eacute a que aparece nos dicionaacuterios) eacute a da primeira pessoa do singular do presente do indicativo da voz ativa Assim e)imi (eu sou) legw (eu falo eu digo)
Os verbos tecircm tempo voz e modo como no portuguecircs Os tempos verbais gregos expressam mais a qualidade da accedilatildeo do que o tempo em que a accedilatildeo acontece Somente no Indicativo eacute que o Presente indica Tempo Presente A ideacuteia principal do Presente eacute que a accedilatildeo eacute contiacutenua ainda em progresso e eacute chamada de Linear ou Durativa
Verbo eacute a palavra que indica accedilatildeo ou estado da accedilatildeo as flexotildees sofridas pelo verbo chamam-se conjugaccedilotildees Eles estatildeo divididos em dois grupos de conjugaccedilotildees o de terminaccedilatildeo wwww (legw) possuindo a maioria dos verbos gregos e o de terminaccedilatildeo mimimimi (e)imi) contendo somente uma minoria
Os verbos gregos como no portuguecircs possuem modificaccedilotildees numeacutericas pessoa (1ordf 2ordf e 3ordf) e nuacutemero (singular e plural)
Tempos Verbais O tempo verbal em grego eacute diferente do portuguecircs aleacutem de indicar a eacutepoca o tempo refere-se principalmente agrave qualidade da accedilatildeo ou seja se a accedilatildeo foi completada ou natildeo A accedilatildeo completa chama-se tambeacutem accedilatildeo pontilear e a incompleta linear que eacute descrita como estando em processo em andamento No grego temos trecircs tempos Primaacuterios Presente Perfeito (Passado) e Futuro E trecircs tempos Secundaacuterios Aoristo Imperfeito e Mais-que-Perfeito
Presente indicam aleacutem de uma accedilatildeo pontilear uma accedilatildeo contiacutenua ou um estado incompleto A accedilatildeo eacute descrita como em progresso em andamento durativa ou linear
Futuro como em portuguecircs indica o que vai acontecer Geralmente expressa a ideia de uma accedilatildeo pontilear mas em alguns casos pode ser durativa
Ex Jesus voltaraacute em gloacuteria Imperfeito expressa uma accedilatildeo que foi contiacutenua por algum tempo no passado mas
que jaacute cessou A accedilatildeo pode ter sido continuada habitual intermitente etc o que eacute determinado pelo contexto e pelo significado do verbo
Ex Jesus proclamava o Reino de Deus
Aoristo Eacute um tempo indefinido Essencialmente ele natildeo tem significaccedilatildeo temporal embora esse significado esteja presente no modo indicativo onde o aoristo tem significaccedilatildeo passada e recebe o (faltou o siacutembolo na apostila) de aumento como o tempo imperfeito
Perfeito Eacute um tempo grego peculiar em sua funccedilatildeo e natildeo encontramos correspondecircncia em nossa liacutengua Ele combina a accedilatildeo pontilear e a linear por expressar geralmente no indicativo o efeito ou estado no presente como resultado de uma accedilatildeo no passado indicando assim a permanecircncia de uma accedilatildeo completa ou um estado presente resultado de uma accedilatildeo passada
Mais-que-Perfeito Associa a accedilatildeo pontilear com a linear soacute que estas accedilotildees satildeo combinadas no passado Tem a mesma ideacuteia do nosso passado imperfeito
40
Modos verbais O modo verbal indica a maneira da afirmaccedilatildeo verbal ou seja como a accedilatildeo eacute realizada Eacute a maneira ou a forma por meio da qual o verbo exprime a accedilatildeo Assim temos o Indicativo Subjuntivo Imperativo Optativo Infiniti vo e o Particiacutepio
1 Indicativo que expressa um fato tido como certo
2 Subjuntivo que enuncia o fato de modo possiacutevel duvidoso
3 Imperativo que expressa ordem proibiccedilatildeo conselho
4 Optativo que expressa desejo opccedilatildeo
5 Infinitivo que eacute considerado como um substantivo-verbal O infinitivo eacute um substantivo-verbal Eacute sempre indeclinaacutevel (o que significa que natildeo tem casos N G D A) Quando eacute antecedido de um artigo definido o artigo eacute sempre neutro singular e eacute declinado segundo a funccedilatildeo do infinitivo
6 Particiacutepio eacute considerado como um adjetivo-verbal
Vozes Verbais A voz verbal indica como a accedilatildeo ou o estado do verbo se refere ao sujeito Natildeo existe accedilatildeo sem causa E a origem desta causa eacute descrita pela voz Em grego como no portuguecircs temos trecircs vozes verbais Ativa Meacutedia (reflexiva) e Passiva
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
raiz terminaccedilatildeo
do VIPMP VIPPM
Traduccedilatildeo
Presente do Indicativo
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
-omai
-h
-etai
-ovmeqa
-esqe
-ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
VIPP eu sou solto
VIPM eu solto para mim eu me solto
VIPP tu eacutes solto
VIPM tu soltas para ti tu te soltas
VIPP ele(a) eacute solto
VIPM ele(a) solta para si ele(ou ele se solta
VIPP noacutes somos soltos
VIPM noacutes soltamos para noacutes noacutes nos soltamos
VIPP voacutes sois soltos
VIPM voacutes soltais para voacutes voacutes vos soltais
VIPP eles(as) satildeo soltos
VIPM eles(as) soltam para si eles(as) se soltam
Ativa onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a algo ou algueacutem Ex louw ndash eu lavo Meacutedia (reflexiva) onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a si mesmo Ex luomai - eu me lavo Passiva onde o sujeito sofre a accedilatildeo Ex louomai ndash eu sou lavado
41
Pres Ativa Traduccedilatildeo Pres Meacutedia Traduccedilatildeo louw Eu lavo luomai Eu me lavo loueij Tu lavas lu$ Tu te lavas louei Ele lava louetai Ele se lava louomen Noacutes lavamos louomeqa Noacutes nos lavamos louete Voacutes lavais louesqe Voacutes vos lavais louousi Eles lavam louontai Eles se lavam
Passiva louomai lou$ louetai louomeqa louesqe louontai
Eu sou lavado Tu eacutes lavado Ele eacute lavado Noacutes somos lavados Voacutes sois lavados Eles satildeo lavados
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
VIPA V = verbo I = Indicativo P = Presente A = Ativa VIPMP V = verbo I = Indicativo P = Presente M = meacutedia P = Passiva Paradigmas de verbos de terminaccedilatildeo -w-w-w-w no VIPA e VIPMP Satildeo formados pela simples adiccedilatildeo da terminaccedilatildeo verbal ao radical Observe que a
vogal temaacutetica eacute considerada como parte da terminaccedilatildeo verbal
luvwluvwluvwluvw ajkouvwajkouvwajkouvwajkouvw ejsqivwejsqivwejsqivwejsqivw e[cwe[cwe[cwe[cw levgwlevgwlevgwlevgw ginwvskwginwvskwginwvskwginwvskw gravfwgravfwgravfwgravfw bavllwbavllwbavllwbavllw
VIPA = R + -w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)
luvw
luvei
luvei
luvomen
luvete
luvousi(n)
ajkouvw
ajkouvei
ajkouvei
ajkouvomen
ajkouvete
ajkouvousi(n)
ejsqivw
ejsqivei
ejsqivei(n)
ejsqivomen
ejsqivete
ejsqiv usi(n)
e[cw
e[cei
e[cei
e[comen
e[cete
e[cousi(n)
levgw
levgei
levgei(n)
levgomen
levgete
levgousi(n)
ginwvskw
ginwvskei
ginwvskei(n)
ginwvskomen
ginwvskete
ginwvskousi(n)
gravfw
gravfei
gravfei(n)
gravfomen
gravfete
gravfousi(n)
bavllw
bavllei
bavllei(n)
bavllomen
bavllete
bavllousi(n)
VIPMP = R + -omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -etai -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
ajkouvomai
ajkouvh
ajkouvetai
ajkouovmeqa
ajkouvesqe
ajkouvontai
ejsqivomai
ejsqivh
ejsqivetai
ejsqiovmeqa
ejsqivesqe
ejsqivontai
e[comai
e[ch
e[cetai
ejcovmeqa
e[cesqe
e[contai
levgomai
levgh
levgetai
legovmeqa
levgesqe
levgontai
ginwvskomai
ginwvskh
ginwvsketai
ginwskovmeqa
ginwvskesqe
ginwvskontai
gravfomai
gravfh
gravfetai
grafovmeqa
gravfesqe
gravfontai
bavllomai
bavllh
bavlletai
ballovmeqa
bavllesqe
bavllontai
42
APLICACcedilAtildeO DA QUALIDADE DA ACcedilAtildeO VERBAL NO TEMPO VERB AL Qualidades Tempos _
Presente _ Mais-que-Perfeito
Imperfeito _ Linear - Pontilear Perfeito Linear
Futuro _ Mais-que-Perfeito
Presente _
Futuro _ Pontilear
Aoristo _
VERBOS Pessoa e Nuacutemero
Assim como no portuguecircs tambeacutem no grego os verbos tecircm terminaccedilotildees pessoais que indicam a pessoa e o nuacutemero do sujeito que executa a accedilatildeo
Exemplo Canto Indica que sou eu (1ordf pessoa do singular) que canta Cantas Indica eacutes tu (2ordf pessoa do singular) que cantas Cantamos Indica que somos noacutes (1ordf pessoa do plural) que cantamos
Mesmo que o sujeito jaacute esteja impliacutecito na terminaccedilatildeo verbal eacute possiacutevel que se
queira destacaacute-lo ou enfatizaacute-lo Nesses casos eacute acrescentado o pronome pessoal Exemplo nenikhka ton kosmon ndash venci o mundo e)gw nenikhka ton kosmon ndash eu venci o mundo
PRONOMES
O pronome eacute a palavra que substitui o nome evitando-lhe a repeticcedilatildeo O nome que eacute substituiacutedo pelo pronome chama-se antecedente o pronome concorda com o seu antecedente em gecircnero e nuacutemero
Em grego quando o pronome pessoal eacute usado eacute para dar ecircnfase Nas formas obliacutequas ele eacute bastante usado no NT
Exemplos
43
Jo 125
Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj
Pronomes pessoais
Pessoa Nuacutemero
su pronome pessoal da 2a pessoa nominativo singular
e)gw eu 1ordf Singular
E por que entatildeo batizas se tu natildeo eacutes o Cristo
su tu 2ordf Singular
Mt 69 Pater h(mw=n o( e)n toi=j ou)ranoi=j au)toj h o Ele ela 3ordf Singular
h(mw=n pronome pessoal da 1a pessoa genitivo plural h(me=ij noacutes 1ordf Plural
Pai nosso que estais nos ceacuteus u(me=ij voacutes 2ordf Plural
au)toi ai a Eles elas 3ordf Plural
PRONOMES
1a Pessoa Singular 1a Pessoa Plural N e)gw eu N h(me=ij noacutes
A e)meme me mim A h(ma=j nos conosco
G e)mou= mou de mim G h(mw=n de noacutes
D e)moimoi para mim D h(mi=n para noacutes
2a Pessoa Singular 2a Pessoa Plural
N su tu N u(me=ij voacutes
A se te ti A u(ma=j vos convosco
G sou= de ti G u(mw=n de voacutes
D soi para ti D u(mi=n para voacutes
3a Pessoa Singular 3a Pessoa Plural N au)toj Ele N au)toi Eles
A au)tou= Dele A au)tw=n Deles
G au)t= A ele G au)toi=j A eles
D au)ton Ele D au)touj Eles PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO luwluwluwluw (soltar) lu w Eu solto estou soltando lu eij Tu soltas estaacutes soltando lu ei Ele solta estaacute soltando lu omen Noacutes soltamos estamos soltando o = vogal temaacutetica lu ete Voacutes soltais estais soltando e = vogal temaacutetica lu ousi(n) Eles soltam estatildeo soltando
44
Pessoa e nuacutemero
portuguecircs grego
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eu
tu
elea
noacutes
voacutes
elesas
falo
falas
fala
falamos
falais
falam
ejgw
su
aujto aujth aujto
hJmei
uJmei
aujtoi aujtai aujta
levgw
levgei
levgei
levgomen
levgete
levgousin
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO a)gwa)gwa)gwa)gw (guiar) a)g w Eu guio estou guiando a)g eij Tu guias estaacutes guiando a)g ei Ele guia estaacute guiando a)g omen Noacutes guiamos estamos guiando a)g ete Voacutes guiais estais guiando a)g ousi(n) Eles guiam estatildeo guiando
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO ballwballwballwballw (jogo) ball w Eu jogo estou jogando ball eij Tu jogas estaacutes jogando ball ei Ele joga estaacute jogando ball omen Noacutes jogamos estamos jogando ball ete Voacutes jogais estais jogando ball ousi(n) Eles jogam estatildeo jogando
FUTURO DO INDICATIVO ATIVO luw (soltar) lu s w Eu soltarei lu s eij Tu soltaraacutes lu s ei Ele soltaraacute lu s omen Noacutes soltaremos lu s ete Voacutes soltareis lu s ousi(n) Eles soltaratildeo
45
luw Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo
1ordfps luw luw luein
2ordfps lueij lu$j lu=e
3ordfps luei lu$ luetw
1ordfpl luomen luwmen
2ordfpl luete luhte luete
3ordfpl luousi luwsi luetwsan
luw Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo
1ordfps luomai luwmai luestai
2ordfps lu$ lu$ luou
3ordfps luetai luhtai luesqw
1ordfpl luomeqa luwmeqa
2ordfpl luesqe luhsqe luesqe
3ordfpl luontai luwntai luesqwsan
luw Imperfeito Ativo
1ordfps e)luon
2ordfps e)luej
3ordfps e)lue
1ordfpl e)luomen
2ordfpl e)luete
3ordfpl e)lue
1ordfps e)luon
luw Imperfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps e)luomen
2ordfps e)luo
3ordfps e)lueto
1ordfpl e)luomeqa
2ordfpl e)luesqe
3ordfpl e)luonto
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Ativo Futuro Ativo
1ordfps lusw lusein
2ordfps luseij
3ordfps lusei
1ordfpl lusomen
2ordfpl lusete
3ordfpl lusousi
46
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Meacutedio Futuro Meacutedio
1ordfps lusomai lusestai
2ordfps lus$
3ordfps lusetai
1ordfpl lusomeqa
2ordfpl lusesqe
3ordfpl lusontai
luw Futuro Passivo Futuro Passivo
1ordfps luqhsomai luqhsesqai
2ordfps luqhs$
3ordfps luqhsetai
1ordfpl luqhsomeqa
2ordfpl luqhsesqe
3ordfpl luqhsontai
luw 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo
1ordfps e)lusa lusw lu=sai
2ordfps e)lusaj lus$j lu=son
3ordfps e)luse lus$ lusatw
1ordfpl e)lusamen luswmen
2ordfpl e)lusate lushte lusate
3ordfpl e)lusan luswsi lusatwsan
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio
1ordfps e)lusamhn luswmai lusasqai
2ordfps e)lusw lus$ lu=sai
3ordfps e)lusato lushtai lusasqw
1ordfpl e)lusameqa luswmeqa
2ordfpl e)lusasqe lushsqe lusasqe
3ordfpl e)lusanto luswntai luasqwsan
luw 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo
1ordfps e)luqhn luqw= luqhnai
2ordfps e)luqhj luqh=j luqhti
3ordfps e)luqh luq$= luqhtw
1ordfpl e)luqhmen luqw=men
2ordfpl e)luqhte luqh=te luqhte
3ordfpl e)luqhsan luqw=si luqhtwsan
47
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo Perfeito Ativo
1ordfps leluka lelukw lelukenai
2ordfps lelukaj leluk$j
3ordfps leluke leluk$
1ordfpl lelukamen lelukwmen
2ordfpl lelukate lelukhte
3ordfpl lelukasi (kan) lelukwsi
luw 1ordm Perfeito Meacutedio e Passivo 1ordmPerfeito Meacutedio e Passivo Perfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps lelumai lelusqai
2ordfps lelusai lu=sai
3ordfps lelutai lusasqw
1ordfpl lelumeqa
2ordfpl lelusqe lusasqe
3ordfpl leluntai luasqwsan
luw Mais que Perfeito Ativo
1ordfps e)lelukein
2ordfps e)lelukate
3ordfps e)lelukate
1ordfpl e)lelukate
2ordfpl e)lelukate
3ordfpl e)lelukate
luw + que Perfeito meacutediopassivo
1ordfps e)lelumhn
2ordfps e)leluso
3ordfps e)leluto
1ordfpl e)lelumeqa
2ordfpl e)lelusqe
3ordfpl e)lelunto
Verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv
Em grego haacute duas conjugaccedilotildees baacutesicas identificadas pelos verbos terminados em -w e -mi Embora os verbos em -w sejam mais comuns e regulares vamos primeiramente abordar o verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv que equivale aos nossos verbos auxiliares ser e estar e tambeacutem existir Como em portuguecircs tambeacutem na liacutengua grega este eacute o principal verbo de ligaccedilatildeo
A forma eijmiv (eu sou estou existo) estaacute na 1ps do VIPA (Presente do Indicativo Ativo) Como este verbo natildeo tem a forma passiva e meacutedia podemos dizer simplesmente VIP
48
VIPA ou VIP IMPERFEITO DO IND AT e)imi (SER)
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eijmiv ei ejstiv(n) ejsmevn ejstev eijsiv(n)
eu sou
tu eacutes
elea eacute
noacutes somos
voacutes sois
elesas satildeo
h)mhn h)=j h)=sqa h)=n h)=meqta h)te h)san
Eu era
Tu eras
Ele era
Noacutes eacuteramos
Voacutes eacutereis
Eles eram
Traduza as frases para o portuguecircs
ejgwv eijmi hJ quvrasum
eijmiv presbuvtero
ajgavph ejstin oJ qeov
oJ qeov ejstin ajgaqov
oiJ douloi tou qeou ejsmen
oJ jIwavnnh ejstin a[nqrwpo
ejgwv eijmiv hJ oJdo kai hJ ajlhvqeia kai hJ zwhv
Terminaccedilotildees Pessoais
O pronome pessoal quase natildeo eacute usado no grego pois as proacuteprias terminaccedilotildees jaacute indicam por si que a pessoa estaacute fazendo a accedilatildeo As terminaccedilotildees para os verbos primaacuterios (presente futuro e perfeito) satildeo w eij ei omen ete ousi
RAIZ TEMA VOGAL TEMAacuteTICA a) RAIZ a primeira pessoa do singular do Presente Ativo do Indicativo eacute a raiz do
verbo b) TEMARADICAL eacute a parte constante (quase sempre) de um verbo c) VOGAL TEMAacuteTICA eacute a vogal colocada entre o Tema e as Terminaccedilotildees
Pessoais que comeccedilam com consoantes O ldquoordquo [oacutemicron] antes de ldquomrdquo e ldquogrdquo e ldquoerdquo antes das outras consoantes
Para conjugar um verbo eacute soacute pegar o Tema adicionar as Terminaccedilotildees Pessoais e
colocar a vogal Temaacutetica onde for necessaacuteria Como exemplo vejamos como seria a conjugaccedilatildeo dos verbos luw e a)kouw
49
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees S 1 lu - w
I 2 lu - eij
N 3 lu - ei
P 1 lu o men
L 2 lu e te
U 3 lu - ousi
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees
S 1 a)kouomai o omai
I 2 a)kouv e v
N 3 a)kouetai e etai
P 1 a)kouomeqa o omeqa
L 2 a)kouesqe e esqe
U 3 a)kouontai o ontai
Conjugando os verbos
Forma no original
Categoria Tempo Modo Voz Pessoa Nuacutemero
Forma no leacutexico
Traduccedilatildeo literal
legei Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg legw Ele dizfala
a)koueij
ginwskomen
qelontai
legei
legousi(n)
legw
blepv
ginwskete
blepomai
xaireij
ei)= Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg e)imi Tu eacutes
ballete
a)geij
a)gapw
50
O nnnn (ny) moacutevel
Na terceira pessoa do singular e do plural o nnnn entre parecircnteses indica que a forma completa pode ser tanto e)sti ei)si quanto e)stin ei)sin As formas sem o nnnn normalmente satildeo usadas se a palavra que segue eacute iniciada por consoante formas com o nnnn satildeo normalmente usadas se a palavra que segue eacute iniciada por vogal ou se a forma verbal finaliza o enunciado Mas o uso natildeo eacute riacutegido haacute muitas exceccedilotildees especialmente em apoio do uso do nnnn
Exemplos yeusthj e)stinnnn kai o( pathr au)tou=
Ele eacute o pai da mentira )Iwannhj ou)k e)stinnnn o( Xritou=
Joatildeo natildeo eacute o Cristo )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin
Eu sou a videira (a) verdadeira e o pai meu o agricultor eacute Traduza as frases para o grego
Deus eacute amor
Joatildeo eacute profeta
Eu estou em casa
Jesus estaacute em casa
Somos seus profetas
Jesus eacute o patildeo da vida
Minha casa eacute na cidade
Somos amigos de Jesus
PRESENTE ATIVO DO INDICATIVO 1 blepw eu vejo 21 legw eu digo 2 ginwskw eu conheccedilo 22 luw eu solto destruo 3 grafw eu escrevo 23 metrew eu meccedilo 4 didaskw eu ensino 24 menw eu permaneccedilo 5 e)xw eu tenho 25 nikaw eu venccedilo 6 khrussw eu prego 26 proskunew eu adoro 7 latreuw eu sirvo 27 oi)kodomew eu construo 8 lambanw eu recebo 28 o(mologew eu confesso
51
9 paideuw eu educo 29 paraggellw eu ordeno 10 a)gapaw eu amo 30 krinw eu julgo 11 a)kouw eu escuto 31 paideuw eu educo 12 a)gw eu guio conduzo 32 e(uriskw eu acho encontro 13 telw eu quero desejo 33 louw eu me banho lavo 14 swzw eu salvo liberto 34 filassw eu guardo 15 kairw eu me alegro 35 grafw eu escrevo 16 a)ggelw eu anuncio 36 e)kballw eu expulso removo 17 qerapeuw eu cuido saro curo 37 e)sqiw eu como 18 a)postelw eu envio 38 diwkw eu persigo sigo 19 e)ggizw eu me aproximo 39 qanatow eu mato 20 tarassw eu agito 40 sunagw Eu reuacuteno convoco
ARTIGOS
PLURALSINGULARNeutFemMascNeutFemMasc
ta tajtouj to thnton
toi=jtai=jtoi=jt=tv= t=
tw=ntw=ntw=ntou= th=j tou=
taai(oi(toh(o(
O artigo Em portuguecircs temos artigos definidos (o a os as) e indefinidos (um uma uns
umas) Em grego existe apenas o artigo definido Assim uma palavra como logoj pode ser traduzida como palavra ou como uma palavra dependendo do contexto Mas o uso do artigo definido em grego corresponde em grande parte ao uso do artigo definido em portuguecircs As diferenccedilas satildeo frequumlentemente muito sutis para serem mencionadas numa introduccedilatildeo Atenccedilatildeo deveraacute ser dada ao modo como o artigo eacute usado nos exerciacutecios de grego e de portuguecircs que seguem e no Novo Testamento
O artigo grego geralmente funciona como o adjetivo concordando com a palavra
que ele modifica em gecircnero nuacutemero e caso
52
masculino feminino neutro
singular plural singular plural singular plural
nom oJ o oiJ os hJ a aiJ as tov oa tav osas
genabl tou do twn dos th da twn das tou doda twn dosdas
dat
loc
inst
tw
ao
no
com o
pelo
toi
aos
nos
com os
pelos
th
agrave
na
com a
pela
tai
agraves
nas
com as
pelas
tw
aoagrave
nona
com oa
peloa
toi
aosagraves
nosnas
com osas
pelosas
acus tovn o touv os thvn a tavv as tov oa tavv osas
Exerciacutecio Coloque os artigos correspondentes para cada substantivo
a[mpelwn (fem) aijwnwn (masc) gevno (neut)
a[nqrwpou a[rcontwn (masc) diavkonwn (fem)
ajpovstolo (masc) ajdelfoi qeoiv (masc)
a[rtou bivon kuvrioi
didavskalou gavmou laov (masc)
doulw doulw (fem) livqon
h[rhmo (fem) e[qo (neut) mhtrov (fem)
qeoiv (fem) h[rhmoi (fem) oJdou (fem)
kavlamoi (masc) qavnatw udatoi (neut)
nuktou (fem) qrovnoi fwtou (neut)
skovtoi (neut) ajrniva ceirov (fem)
PREPOSICcedilOtildeES proj A proj ton potamon Para o rio 4 Acusativo ei)j A ei)j ton potamon Para dentro do rio 4 Acusativo e)n D e)n t= potam= Dentro do rio em o rio 3 Dativo e)k G e)k potamou= Para fora do rio 2 Genitivo a)po G a)po potamou= Partindo do rio 2 genitivo
Preposiccedilatildeo eacute uma palavra que auxilia o substantivo a expressar o seu caso ou funccedilatildeo
na oraccedilatildeo Eacute chamada de ldquopreacute-posiccedilatildeordquo porque geralmente eacute posicionada na frente do
53
substantivo ao qual auxilia expressar a sua funccedilatildeo Ex e)k th=j sunagwgh=j e)celqontej h)=lqon ei)j thn oi)kian Simwnoj kai
)Andreou Saindo da sinagoga foram para a casa de Simatildeo e Andreacute Nota As preposiccedilotildees e)k e ei)j indicam respectivamente que eles saiacuteram de dentro
da sinagoga para dentro da casa Mesmo que uma preposiccedilatildeo sirva para esclarecer o caso natildeo eacute ela quem governa o
caso Muito pelo contraacuterio na liacutengua grega eacute o caso que determina o significado de uma preposiccedilatildeo Isto significa que uma preposiccedilatildeo pode ter um determinado significado quando usada com um certo caso e significado diferentes quando usada com outros casos O significado de uma preposiccedilatildeo depende entatildeo do caso com o qual ela eacute usada Esse detalhe pode ser observado no vocabulaacuterio da liccedilatildeo
3 2
4 e 2
4
4
4
234
234
234
2
24
4
2
24
24
24
54
O quadro das preposiccedilotildees gregas eacute o seguinte Preposiccedilatildeo Caso que rege Traduccedilatildeo
1 ὑπέρ A acima de
2 ἐπί G sobre
3 ὑπό A sob
4 παρά ampamp ampamp D A G ao lado de
5 ἀmicroφί D A G de ambos os lados de
6 πρός A para em direccedilatildeo de
7 εἰς A para dentro de
8 ἐν D em
9 ἐκ ἐξ G de fora de
10 ἀπό G de afastamento de
11 περί A G ao redor de
12 διά ampamp ampamp G atraveacutes de
13 ἀνά A para cima
14 κατά G para baixo
15 ἀντί G contra
16 πρό G antes de
17 ὀπίσω G atraacutes de depois de
18 σύν D com
19 microετά G com D aleacutem de
55
Vamos apresentar algumas palavras portuguesas que usam estas preposiccedilotildees como prefixos Isto poderaacute ajudar a memorizaccedilatildeo 1 hipeacuterbole ὑπέρ + βάλλω que coloca acima de
2 epitaacutefio ἐπί + τάφος que estaacute sobre o tuacutemulo
3 hipoacutecrita ὑπό + κρίνω que distingue (julga) sob
4 paralelo παρά + ἀλλήλων que estaacute ao lado do outro
5 anfiacutebio ἀmicroφί + βίος que vive em ambos (terra e aacutegua)
6 proseacutelito πρός + ἠλύθον que se encaminha para
7 exegeta εἰς + ἡγέοmicroαι que conduz para
8 energia ἐν + ἔργον que tem forccedila em si
9 ecircxodo ἐκἐξ + ὁδός caminho para fora
10 apogeu ἀπό + γῆ longe da terra
11 periacutemetro περί + microέτρον medida em volta de
12 diacircmetro διά + microέτρον medida atraveacutes de
13 Anastaacutecio ἀνά + ἵστηmicroι que ressurgiu
14 catarata κατά + ῥάσσω que se precipita
15 antiacutedoto ἀντί + δίδωmicroι (remeacutedio) dado contra
16 proacute logo πρό + λόγος palavra (dita) antes de
17 opistoacutedomo ὀπισθό + δόmicroος parte posterior de um templo grego
18 sinoacutetico σύν + ὀράω que abarca com um soacute olhar
19 metafiacutesica microετά + φύσις aleacutem da natureza (fiacutesica)
56
2 G (Genitivo)3 D (Dativo)4 A (Acusativo)
Traduza para o portuguecircs (Resposta no 2ordm Vol De James)
1 o( ui(oj ei)=pen ei)mi (Mc 1462) 2 o( ui(oj tou= a)nqrwpou kurioj e)stin (Mc 228) 3 e)rxetai o( a)delfoj o( kaloj (Mc 331) 4 o( a)nqrwpoj e)rxetai (Mc 61) 5 oi( a)nqrwpoi ou)x a(gioi ei)sin (Mc 124) 6 o( qeoj ei)=pen (Mc 219) 7 o( a)ggeloj o( a(gioj ou)k e)rxetai (Mc 838) 8 o(loj o( kosmoj kaloj e)stin (Mc 149) 9 o( ou)ranoj ou) kaloj e)stin (Mc 1331) 10 o( ui(oj tou= qeou= e)stin a)gaqoj (Mc 311)
57
EXERCIacuteCIOS DE GREGO
a) Qual eacute entatildeo o sujeito e qual eacute o objeto das seguintes frases qeoj fala logon (palavra) qeoj ama dou=lon (servo) dou=loj ama qeon qeon ama dou=loj dou=loj fala logon logon fala dou=loj b) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus c) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus d) Traduza podendo incluir um artigo Note N e A qeoj h)gaphsen ton kosmon kosmoj ou)k h)gaphsen qeon Kurioj h)gaphsen dou=lon o( a)nqrwpoj h)gaphsen qeon presbuteron h)gaphsen Kurioj a)postoloj legei logon logon legei diakonoj dou=loj ballei liqon a)nqrwpoj blepei potamon diaboloj ou)k h)gaphsen qeon
e) Traduza Deus amou mundo e homem Homem amou Senhor
Vocabulaacuterio ALMA = yuxh AMIGO = filoj
BATIZAR = baptizw CARNE = sarc
CONSOLADOR = paraklhtoj COMUNHAtildeO = koinwnia
CEacuteU = ou)ranoj BONITO BOM = kaloj
ADAtildeO = )Adam CAMINHO = o(doj
NOIVA = numfh CASA = oi)=koj
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
32
Segunda Declinaccedilatildeo Os substantivos da 2ordf declinaccedilatildeo satildeo os substantivos que tecircm raiz - oooo Eles possuem dois gecircneros o Masculino e o Neutro Os masculinos satildeo aqueles substantivos terminados em ojojojoj e tecircm como paradigma o substantivo logojlogojlogojlogoj Jaacute os de gecircneros Neutros satildeo aqueles terminados em onononon cujo paradigma eacute biblonbiblonbiblonbiblon
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N logoj logoi
GENITIVO genikh G logou logwn
DATIVO dwtikh D log logoij
ACUSATIVO ai)tiatikh A logon logouj
CASOS SINGULAR PLURAL NOMINATIVO o)nomastikh N biblion biblia GENITIVO genikh G bibliou bibliwn DATIVO dwtikh D bibli biblioij ACUSATIVO ai)tiatikh A biblion biblia
Substantivos Masculinos da 2ordf Declinaccedilatildeo ndash ojojojoj
Substantivos Neutros da 2ordf declinaccedilatildeo - onononon
N logoj Palavra biblion O livro
G logou Da palavra bibliou Do livro
Abl logou Da palavra bibliou Do livro
Loc log Na palavra bibli No livro Inst log Com a pela palavra bibli Com o pelo livro D log Agrave palavra bibli Ao livro
A logon Palavra biblion O livro
Voc loge Palavra biblion livro N logoi Palavras biblia Os livros
G logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Abl logwn Das palavras bibliwn Dos livros
Loc logoij Nas palavras biblioij Nos livros Inst logoij Com as pelas palavras biblioij Com os pelos livros D logoij Agraves palavras biblioij Aos livros
A logouj Palavras biblia Os livros
Voc logoi Palavras biblia livros
33
Vocabulaacuterio Substantivos masculinos seguem o paradigma logojlogojlogojlogoj
SINGULAR PLURAL N logoj logoi
G logou logwn
D log logoij
A logon logouj
Vocabulaacuterio
Grego Portuguecircs O Nordm de Vezes no NT a(martoloj pecador (hamartiologia) 47 a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)lla Mas (ecircnfase 635) a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) de E mas (2771) diaboloj diabo (175) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 filoj Amigo 29 foboj Medo (Fobia 47) kai E tambeacutem (947) kairoj Tempo 85 karpoj Fruto 66 kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave 45) nomoj Lei (Deutero-nocircmio 194) o)xloj Multidatildeo 174 o)fqalmoj Olho 100 oi)koj Casa 115
34
ou) ou)k ou)x natildeo (1619) ou)ranoj Ceacuteu 272 paraklhtoj Consolador advogado 5 potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) qanatoj Morte (tanatologia)120 qeoj Deus deus (teologia 1314) qronoj Trono 62 stauroj Cruz 28 stefanoj Coroa 18 tufloj Cego 50 u(mnoj Hino 2 ui(oj Filho 374 Xristoj Cristo (ungido crisma 529) xronoj Tempo 54 zh=loj Zelo 16
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a(martoloj a)nqrwpoj a)rtoj a)delfoj
a)mnoj a)postoloj didaskaloj e)piskopoj kosmoj ou)ranoj potamoj qanatoj
Decirc o plural e o singular das seguintes palavras
decirc o plural decirc o singular
oJ a[ggelo oiJ diavkonoi
oJ ajdelfov oiJ douloi
oJ qeov oiJ oi[koi
hJ diavkono aiJ qevoi
hJ h[rhmo aiJ oJdoiv
hJ ceirov aiJ a[mpeloi
to gevno ta ajrniva
to e[qo ta tevkna
35
Vocabulaacuterio Substantivos neutros seguem o paradigma biblionbiblionbiblionbiblion
SINGULAR PLURAL N biblion biblia
G bibliou bibliwn
D bibli biblioij
A biblion biblia
Substantivos neutros Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo musthrion Segredo paidion Crianccedila a)rnion Cordeirinho ploi=on Barco navio biblion Livro probaton Ovelha daimonion Democircnio proswpon Rosto face pessoa e)rgon Obra trabalho sabbaton Saacutebado i(eron Templo shmei=on Sinal eu)aggelion Evangelho sunedrion Sineacutedrio lutron Resgate teknon Filho crianccedila marturion Testemunho
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a)rnion daimonion e)rgon i(eron
eu)aggelion lutron marturion teknon musthrion paidion ploi=on probaton
Primeira declinaccedilatildeo Os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm raiz ndash aaaa Eles possuem
dois gecircneros os femininos e os masculinos Os substantivos femininos 1ordf declinaccedilatildeo estatildeo divididos em dois grupos aqueles
cujas raiacutezes terminam numa vogal ou em rrrr que levam a terminaccedilatildeo aaaa e tem como paradigma o substantivo oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia) e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr que levam a terminaccedilatildeo hhhh e tem como paradigma o substantivo grafhgrafhgrafhgrafh Entretanto os substantivos femininos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm uma pequena exceccedilatildeo com relaccedilatildeo aos chamados substantivos sigmaacuteticos (ssss - jjjj) ou seja todos aqueles que acabam em sigma [glglglglwwww====ssssssssaaaa] Eles sofrem alteraccedilotildees no nominativo e no acusativo singular em vez de seguir o paradigma grafē (grafhgrafhgrafhgrafh) eles seguem o paradigma oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia)
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N oi)kia oi)kiai N grafh grafai G oi)kiaj oi)kiw=n G grafh=j grafw=n D oi)ki oi)kiaij D gra fv= grafai=j A oi)kian oi)kiaj A grafhn grafaj
36
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (aaaa) e seguem o paradigma oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia Substantivos Femininos Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo a(martia Pecado metanoia Arrependimento a)lhqeia Verdade o)milia Conversa a)nomia Iniquumlidade oi)kia Casa basileia Reino o(mologia Confissatildeo diakonia Serviccedilo parousia Vinda diaspora Dispersatildeo sofia Sabedoria e)kklhsia Igreja swthria Salvaccedilatildeo e)paggelia Promessa filadelfia Amor fraternal eu)logia Becircnccedilatildeo louvor h(mera Dia eu)xaristia Gratidatildeo qura Porta kardia Coraccedilatildeo petra Rocha pedra koinwnia Comunhatildeo xara Alegria marturia Testemunho w(ra hora
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N glw=ssa glw=ssai N doca docai
G glwsshj glwssw=n G dochj docwn
D glwssv glwssaij D docv docai=j
A glw=ssan glw=ssaj A docan docaj
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (h) e seguem o paradigma
grafgrafgrafgrafh
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo a)paph Amor o)rgh Ira coacutelera a)delfh Irmatilde parabolh Paraacutebolas a)rxh Princiacutepio proseuxh Oraccedilatildeo diaqhkh Alianccedila sinagwgh Sinagoga didaxh Ensino u(paoh Obediecircncia dikaiosunh Justiccedila u(potagh Submissatildeo ei)rhnh Paz u(pomonh Perseveranccedila e)ntolh Mandamento fulh Tribo e)pistolh Carta epiacutestola fwnh Voz som numfh Noiva yuxh Alma
37
ajgrafhngrafA
ai=jgrafv=grafD
w=ngrafh=jgrafG
aigrafhgrafN
PLURALSINGULAR
RAIZRAIZ
Exerciacutecio - a)skhseij
Decline os seguintes substantivos a)paph a)delfh a)rxh diaqhkh didaxh dikaiosunh ei)rhnh e)ntolh e)pistolh numfh o)rgh parabolh proseuxh sinagwgh u(paoh u(potagh u(pomonh fulh fwnh yuxh
Os substantivos masculinos da 1ordf declinaccedilatildeo tambeacutem satildeo divididos em dois grupos aqueles cujas raiacutezes terminam em vogal (neaniaj) ou em tttt (profprofprofprofhhhh tttthhhhς) levam a terminaccedilatildeo aaaaς e tem como paradigma o substantivo neanianeanianeanianeaniaς e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr levam a terminaccedilatildeo hhhhς e tem como paradigma o substantivo profprofprofprofhhhh tttthhhhς Em siacutentese os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo satildeo os femininos terminados em aaaa e em hhhh e os substantivos masculinos terminados em aaaaς e hhhhjjjj
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N neaniaj neaniai N profhthj profh=tai
G neaniou neaniw=n G profhtou profhtw=n
D neani neaniaij D profhtv profhtaij
A neanian neaniaj A profhthn profhtaj
VOCABULAacuteRIO Todos estes substantivos satildeo masculinos (o() o seguem os paradigmas neaniajprofhthj Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo rsquoHliaj Elias krithj Juiz rsquoHsaiaj Isaiacuteas maqhthj Aluno disciacutepulo neaniaj Moccedilo jovem margarithj Peacuterola Bappisthj Batista mesithj Mediador
38
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo eu)aggelisthj Evangelista poihthj Fazedor Zhlwthj Zeloso profhthj Profeta rsquo Israhlithj Israelita stratiwthj Soldado rsquo Iwannhj Joatildeo u(phrethj Ministro servo klepthj Ladratildeo u(pokithj Hipoacutecrita
a)skhseij Decline os seguintes substantivos neaniaj Bappisthj eu)aggelisthj
klepthj maqhthj profhthj u(phrethj
Terceira Declinaccedilatildeo A 3ordf declinaccedilatildeo grega geralmente eacute conhecida como declinaccedilatildeo consoante pois a maioria dos seus substantivos possuem raiz ndash consoante Eacute a mais difiacutecil das declinaccedilotildees gregas Diferente da 1ordf e da 2ordf declinaccedilatildeo a 3ordf abrange os trecircs gecircneros Feminino Masculino e Neutro
SINGULAR PLURAL
N ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς N ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
V φφφφῶῶῶῶςςςς V φφφφῶῶῶῶτατατατα
A ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς A ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
G τοτοτοτοῦῦῦῦ φωτφωτφωτφωτόόόόςςςς G ττττῶῶῶῶνννν φφφφώώώώτωντωντωντων
D ττττῷῷῷῷ φωτφωτφωτφωτίίίί D τοτοτοτοῖῖῖῖςςςς φφφφώώώώσισισισι
substantivo masculino
substantivo feminino
substantivos neutros
nom oJoJoJoJ lovgo hJhJhJhJ oJdov totototo tevknon ajrnivon
genabl toutoutoutou lovgou thththth oJdou toutoutoutou tevknou ajrnivou
dtlcit twtwtwtw lovgw thththth oJdw twtwtwtw tevknw ajrnivw
acus tontontonton lovgon thnthnthnthn oJdovn totototo tevknon ajrnivon
sing
voc lovge oJdev tevknon ajrnivon
nom oiJoiJoiJoiJ lovgoi aiJaiJaiJaiJ oJdoiv tatatata tevkna ajrniva
genabl twntwntwntwn lovgwn twntwntwntwn oJdwn twntwntwntwn tevknwn ajrnivwn
dtlcit toitoitoitoi lovgoi taitaitaitai oJdoi toitoitoitoi tevknoi ajrnivoi
acus toutoutoutou lovgou tatatata ojdouv tatatata tevkna ajrniva
pl
voc lovgoi oJdovi tevkna ajrniva
39
VERBOS GREGOS
A forma como os verbos satildeo identificados (que eacute a que aparece nos dicionaacuterios) eacute a da primeira pessoa do singular do presente do indicativo da voz ativa Assim e)imi (eu sou) legw (eu falo eu digo)
Os verbos tecircm tempo voz e modo como no portuguecircs Os tempos verbais gregos expressam mais a qualidade da accedilatildeo do que o tempo em que a accedilatildeo acontece Somente no Indicativo eacute que o Presente indica Tempo Presente A ideacuteia principal do Presente eacute que a accedilatildeo eacute contiacutenua ainda em progresso e eacute chamada de Linear ou Durativa
Verbo eacute a palavra que indica accedilatildeo ou estado da accedilatildeo as flexotildees sofridas pelo verbo chamam-se conjugaccedilotildees Eles estatildeo divididos em dois grupos de conjugaccedilotildees o de terminaccedilatildeo wwww (legw) possuindo a maioria dos verbos gregos e o de terminaccedilatildeo mimimimi (e)imi) contendo somente uma minoria
Os verbos gregos como no portuguecircs possuem modificaccedilotildees numeacutericas pessoa (1ordf 2ordf e 3ordf) e nuacutemero (singular e plural)
Tempos Verbais O tempo verbal em grego eacute diferente do portuguecircs aleacutem de indicar a eacutepoca o tempo refere-se principalmente agrave qualidade da accedilatildeo ou seja se a accedilatildeo foi completada ou natildeo A accedilatildeo completa chama-se tambeacutem accedilatildeo pontilear e a incompleta linear que eacute descrita como estando em processo em andamento No grego temos trecircs tempos Primaacuterios Presente Perfeito (Passado) e Futuro E trecircs tempos Secundaacuterios Aoristo Imperfeito e Mais-que-Perfeito
Presente indicam aleacutem de uma accedilatildeo pontilear uma accedilatildeo contiacutenua ou um estado incompleto A accedilatildeo eacute descrita como em progresso em andamento durativa ou linear
Futuro como em portuguecircs indica o que vai acontecer Geralmente expressa a ideia de uma accedilatildeo pontilear mas em alguns casos pode ser durativa
Ex Jesus voltaraacute em gloacuteria Imperfeito expressa uma accedilatildeo que foi contiacutenua por algum tempo no passado mas
que jaacute cessou A accedilatildeo pode ter sido continuada habitual intermitente etc o que eacute determinado pelo contexto e pelo significado do verbo
Ex Jesus proclamava o Reino de Deus
Aoristo Eacute um tempo indefinido Essencialmente ele natildeo tem significaccedilatildeo temporal embora esse significado esteja presente no modo indicativo onde o aoristo tem significaccedilatildeo passada e recebe o (faltou o siacutembolo na apostila) de aumento como o tempo imperfeito
Perfeito Eacute um tempo grego peculiar em sua funccedilatildeo e natildeo encontramos correspondecircncia em nossa liacutengua Ele combina a accedilatildeo pontilear e a linear por expressar geralmente no indicativo o efeito ou estado no presente como resultado de uma accedilatildeo no passado indicando assim a permanecircncia de uma accedilatildeo completa ou um estado presente resultado de uma accedilatildeo passada
Mais-que-Perfeito Associa a accedilatildeo pontilear com a linear soacute que estas accedilotildees satildeo combinadas no passado Tem a mesma ideacuteia do nosso passado imperfeito
40
Modos verbais O modo verbal indica a maneira da afirmaccedilatildeo verbal ou seja como a accedilatildeo eacute realizada Eacute a maneira ou a forma por meio da qual o verbo exprime a accedilatildeo Assim temos o Indicativo Subjuntivo Imperativo Optativo Infiniti vo e o Particiacutepio
1 Indicativo que expressa um fato tido como certo
2 Subjuntivo que enuncia o fato de modo possiacutevel duvidoso
3 Imperativo que expressa ordem proibiccedilatildeo conselho
4 Optativo que expressa desejo opccedilatildeo
5 Infinitivo que eacute considerado como um substantivo-verbal O infinitivo eacute um substantivo-verbal Eacute sempre indeclinaacutevel (o que significa que natildeo tem casos N G D A) Quando eacute antecedido de um artigo definido o artigo eacute sempre neutro singular e eacute declinado segundo a funccedilatildeo do infinitivo
6 Particiacutepio eacute considerado como um adjetivo-verbal
Vozes Verbais A voz verbal indica como a accedilatildeo ou o estado do verbo se refere ao sujeito Natildeo existe accedilatildeo sem causa E a origem desta causa eacute descrita pela voz Em grego como no portuguecircs temos trecircs vozes verbais Ativa Meacutedia (reflexiva) e Passiva
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
raiz terminaccedilatildeo
do VIPMP VIPPM
Traduccedilatildeo
Presente do Indicativo
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
-omai
-h
-etai
-ovmeqa
-esqe
-ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
VIPP eu sou solto
VIPM eu solto para mim eu me solto
VIPP tu eacutes solto
VIPM tu soltas para ti tu te soltas
VIPP ele(a) eacute solto
VIPM ele(a) solta para si ele(ou ele se solta
VIPP noacutes somos soltos
VIPM noacutes soltamos para noacutes noacutes nos soltamos
VIPP voacutes sois soltos
VIPM voacutes soltais para voacutes voacutes vos soltais
VIPP eles(as) satildeo soltos
VIPM eles(as) soltam para si eles(as) se soltam
Ativa onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a algo ou algueacutem Ex louw ndash eu lavo Meacutedia (reflexiva) onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a si mesmo Ex luomai - eu me lavo Passiva onde o sujeito sofre a accedilatildeo Ex louomai ndash eu sou lavado
41
Pres Ativa Traduccedilatildeo Pres Meacutedia Traduccedilatildeo louw Eu lavo luomai Eu me lavo loueij Tu lavas lu$ Tu te lavas louei Ele lava louetai Ele se lava louomen Noacutes lavamos louomeqa Noacutes nos lavamos louete Voacutes lavais louesqe Voacutes vos lavais louousi Eles lavam louontai Eles se lavam
Passiva louomai lou$ louetai louomeqa louesqe louontai
Eu sou lavado Tu eacutes lavado Ele eacute lavado Noacutes somos lavados Voacutes sois lavados Eles satildeo lavados
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
VIPA V = verbo I = Indicativo P = Presente A = Ativa VIPMP V = verbo I = Indicativo P = Presente M = meacutedia P = Passiva Paradigmas de verbos de terminaccedilatildeo -w-w-w-w no VIPA e VIPMP Satildeo formados pela simples adiccedilatildeo da terminaccedilatildeo verbal ao radical Observe que a
vogal temaacutetica eacute considerada como parte da terminaccedilatildeo verbal
luvwluvwluvwluvw ajkouvwajkouvwajkouvwajkouvw ejsqivwejsqivwejsqivwejsqivw e[cwe[cwe[cwe[cw levgwlevgwlevgwlevgw ginwvskwginwvskwginwvskwginwvskw gravfwgravfwgravfwgravfw bavllwbavllwbavllwbavllw
VIPA = R + -w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)
luvw
luvei
luvei
luvomen
luvete
luvousi(n)
ajkouvw
ajkouvei
ajkouvei
ajkouvomen
ajkouvete
ajkouvousi(n)
ejsqivw
ejsqivei
ejsqivei(n)
ejsqivomen
ejsqivete
ejsqiv usi(n)
e[cw
e[cei
e[cei
e[comen
e[cete
e[cousi(n)
levgw
levgei
levgei(n)
levgomen
levgete
levgousi(n)
ginwvskw
ginwvskei
ginwvskei(n)
ginwvskomen
ginwvskete
ginwvskousi(n)
gravfw
gravfei
gravfei(n)
gravfomen
gravfete
gravfousi(n)
bavllw
bavllei
bavllei(n)
bavllomen
bavllete
bavllousi(n)
VIPMP = R + -omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -etai -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
ajkouvomai
ajkouvh
ajkouvetai
ajkouovmeqa
ajkouvesqe
ajkouvontai
ejsqivomai
ejsqivh
ejsqivetai
ejsqiovmeqa
ejsqivesqe
ejsqivontai
e[comai
e[ch
e[cetai
ejcovmeqa
e[cesqe
e[contai
levgomai
levgh
levgetai
legovmeqa
levgesqe
levgontai
ginwvskomai
ginwvskh
ginwvsketai
ginwskovmeqa
ginwvskesqe
ginwvskontai
gravfomai
gravfh
gravfetai
grafovmeqa
gravfesqe
gravfontai
bavllomai
bavllh
bavlletai
ballovmeqa
bavllesqe
bavllontai
42
APLICACcedilAtildeO DA QUALIDADE DA ACcedilAtildeO VERBAL NO TEMPO VERB AL Qualidades Tempos _
Presente _ Mais-que-Perfeito
Imperfeito _ Linear - Pontilear Perfeito Linear
Futuro _ Mais-que-Perfeito
Presente _
Futuro _ Pontilear
Aoristo _
VERBOS Pessoa e Nuacutemero
Assim como no portuguecircs tambeacutem no grego os verbos tecircm terminaccedilotildees pessoais que indicam a pessoa e o nuacutemero do sujeito que executa a accedilatildeo
Exemplo Canto Indica que sou eu (1ordf pessoa do singular) que canta Cantas Indica eacutes tu (2ordf pessoa do singular) que cantas Cantamos Indica que somos noacutes (1ordf pessoa do plural) que cantamos
Mesmo que o sujeito jaacute esteja impliacutecito na terminaccedilatildeo verbal eacute possiacutevel que se
queira destacaacute-lo ou enfatizaacute-lo Nesses casos eacute acrescentado o pronome pessoal Exemplo nenikhka ton kosmon ndash venci o mundo e)gw nenikhka ton kosmon ndash eu venci o mundo
PRONOMES
O pronome eacute a palavra que substitui o nome evitando-lhe a repeticcedilatildeo O nome que eacute substituiacutedo pelo pronome chama-se antecedente o pronome concorda com o seu antecedente em gecircnero e nuacutemero
Em grego quando o pronome pessoal eacute usado eacute para dar ecircnfase Nas formas obliacutequas ele eacute bastante usado no NT
Exemplos
43
Jo 125
Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj
Pronomes pessoais
Pessoa Nuacutemero
su pronome pessoal da 2a pessoa nominativo singular
e)gw eu 1ordf Singular
E por que entatildeo batizas se tu natildeo eacutes o Cristo
su tu 2ordf Singular
Mt 69 Pater h(mw=n o( e)n toi=j ou)ranoi=j au)toj h o Ele ela 3ordf Singular
h(mw=n pronome pessoal da 1a pessoa genitivo plural h(me=ij noacutes 1ordf Plural
Pai nosso que estais nos ceacuteus u(me=ij voacutes 2ordf Plural
au)toi ai a Eles elas 3ordf Plural
PRONOMES
1a Pessoa Singular 1a Pessoa Plural N e)gw eu N h(me=ij noacutes
A e)meme me mim A h(ma=j nos conosco
G e)mou= mou de mim G h(mw=n de noacutes
D e)moimoi para mim D h(mi=n para noacutes
2a Pessoa Singular 2a Pessoa Plural
N su tu N u(me=ij voacutes
A se te ti A u(ma=j vos convosco
G sou= de ti G u(mw=n de voacutes
D soi para ti D u(mi=n para voacutes
3a Pessoa Singular 3a Pessoa Plural N au)toj Ele N au)toi Eles
A au)tou= Dele A au)tw=n Deles
G au)t= A ele G au)toi=j A eles
D au)ton Ele D au)touj Eles PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO luwluwluwluw (soltar) lu w Eu solto estou soltando lu eij Tu soltas estaacutes soltando lu ei Ele solta estaacute soltando lu omen Noacutes soltamos estamos soltando o = vogal temaacutetica lu ete Voacutes soltais estais soltando e = vogal temaacutetica lu ousi(n) Eles soltam estatildeo soltando
44
Pessoa e nuacutemero
portuguecircs grego
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eu
tu
elea
noacutes
voacutes
elesas
falo
falas
fala
falamos
falais
falam
ejgw
su
aujto aujth aujto
hJmei
uJmei
aujtoi aujtai aujta
levgw
levgei
levgei
levgomen
levgete
levgousin
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO a)gwa)gwa)gwa)gw (guiar) a)g w Eu guio estou guiando a)g eij Tu guias estaacutes guiando a)g ei Ele guia estaacute guiando a)g omen Noacutes guiamos estamos guiando a)g ete Voacutes guiais estais guiando a)g ousi(n) Eles guiam estatildeo guiando
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO ballwballwballwballw (jogo) ball w Eu jogo estou jogando ball eij Tu jogas estaacutes jogando ball ei Ele joga estaacute jogando ball omen Noacutes jogamos estamos jogando ball ete Voacutes jogais estais jogando ball ousi(n) Eles jogam estatildeo jogando
FUTURO DO INDICATIVO ATIVO luw (soltar) lu s w Eu soltarei lu s eij Tu soltaraacutes lu s ei Ele soltaraacute lu s omen Noacutes soltaremos lu s ete Voacutes soltareis lu s ousi(n) Eles soltaratildeo
45
luw Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo
1ordfps luw luw luein
2ordfps lueij lu$j lu=e
3ordfps luei lu$ luetw
1ordfpl luomen luwmen
2ordfpl luete luhte luete
3ordfpl luousi luwsi luetwsan
luw Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo
1ordfps luomai luwmai luestai
2ordfps lu$ lu$ luou
3ordfps luetai luhtai luesqw
1ordfpl luomeqa luwmeqa
2ordfpl luesqe luhsqe luesqe
3ordfpl luontai luwntai luesqwsan
luw Imperfeito Ativo
1ordfps e)luon
2ordfps e)luej
3ordfps e)lue
1ordfpl e)luomen
2ordfpl e)luete
3ordfpl e)lue
1ordfps e)luon
luw Imperfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps e)luomen
2ordfps e)luo
3ordfps e)lueto
1ordfpl e)luomeqa
2ordfpl e)luesqe
3ordfpl e)luonto
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Ativo Futuro Ativo
1ordfps lusw lusein
2ordfps luseij
3ordfps lusei
1ordfpl lusomen
2ordfpl lusete
3ordfpl lusousi
46
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Meacutedio Futuro Meacutedio
1ordfps lusomai lusestai
2ordfps lus$
3ordfps lusetai
1ordfpl lusomeqa
2ordfpl lusesqe
3ordfpl lusontai
luw Futuro Passivo Futuro Passivo
1ordfps luqhsomai luqhsesqai
2ordfps luqhs$
3ordfps luqhsetai
1ordfpl luqhsomeqa
2ordfpl luqhsesqe
3ordfpl luqhsontai
luw 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo
1ordfps e)lusa lusw lu=sai
2ordfps e)lusaj lus$j lu=son
3ordfps e)luse lus$ lusatw
1ordfpl e)lusamen luswmen
2ordfpl e)lusate lushte lusate
3ordfpl e)lusan luswsi lusatwsan
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio
1ordfps e)lusamhn luswmai lusasqai
2ordfps e)lusw lus$ lu=sai
3ordfps e)lusato lushtai lusasqw
1ordfpl e)lusameqa luswmeqa
2ordfpl e)lusasqe lushsqe lusasqe
3ordfpl e)lusanto luswntai luasqwsan
luw 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo
1ordfps e)luqhn luqw= luqhnai
2ordfps e)luqhj luqh=j luqhti
3ordfps e)luqh luq$= luqhtw
1ordfpl e)luqhmen luqw=men
2ordfpl e)luqhte luqh=te luqhte
3ordfpl e)luqhsan luqw=si luqhtwsan
47
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo Perfeito Ativo
1ordfps leluka lelukw lelukenai
2ordfps lelukaj leluk$j
3ordfps leluke leluk$
1ordfpl lelukamen lelukwmen
2ordfpl lelukate lelukhte
3ordfpl lelukasi (kan) lelukwsi
luw 1ordm Perfeito Meacutedio e Passivo 1ordmPerfeito Meacutedio e Passivo Perfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps lelumai lelusqai
2ordfps lelusai lu=sai
3ordfps lelutai lusasqw
1ordfpl lelumeqa
2ordfpl lelusqe lusasqe
3ordfpl leluntai luasqwsan
luw Mais que Perfeito Ativo
1ordfps e)lelukein
2ordfps e)lelukate
3ordfps e)lelukate
1ordfpl e)lelukate
2ordfpl e)lelukate
3ordfpl e)lelukate
luw + que Perfeito meacutediopassivo
1ordfps e)lelumhn
2ordfps e)leluso
3ordfps e)leluto
1ordfpl e)lelumeqa
2ordfpl e)lelusqe
3ordfpl e)lelunto
Verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv
Em grego haacute duas conjugaccedilotildees baacutesicas identificadas pelos verbos terminados em -w e -mi Embora os verbos em -w sejam mais comuns e regulares vamos primeiramente abordar o verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv que equivale aos nossos verbos auxiliares ser e estar e tambeacutem existir Como em portuguecircs tambeacutem na liacutengua grega este eacute o principal verbo de ligaccedilatildeo
A forma eijmiv (eu sou estou existo) estaacute na 1ps do VIPA (Presente do Indicativo Ativo) Como este verbo natildeo tem a forma passiva e meacutedia podemos dizer simplesmente VIP
48
VIPA ou VIP IMPERFEITO DO IND AT e)imi (SER)
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eijmiv ei ejstiv(n) ejsmevn ejstev eijsiv(n)
eu sou
tu eacutes
elea eacute
noacutes somos
voacutes sois
elesas satildeo
h)mhn h)=j h)=sqa h)=n h)=meqta h)te h)san
Eu era
Tu eras
Ele era
Noacutes eacuteramos
Voacutes eacutereis
Eles eram
Traduza as frases para o portuguecircs
ejgwv eijmi hJ quvrasum
eijmiv presbuvtero
ajgavph ejstin oJ qeov
oJ qeov ejstin ajgaqov
oiJ douloi tou qeou ejsmen
oJ jIwavnnh ejstin a[nqrwpo
ejgwv eijmiv hJ oJdo kai hJ ajlhvqeia kai hJ zwhv
Terminaccedilotildees Pessoais
O pronome pessoal quase natildeo eacute usado no grego pois as proacuteprias terminaccedilotildees jaacute indicam por si que a pessoa estaacute fazendo a accedilatildeo As terminaccedilotildees para os verbos primaacuterios (presente futuro e perfeito) satildeo w eij ei omen ete ousi
RAIZ TEMA VOGAL TEMAacuteTICA a) RAIZ a primeira pessoa do singular do Presente Ativo do Indicativo eacute a raiz do
verbo b) TEMARADICAL eacute a parte constante (quase sempre) de um verbo c) VOGAL TEMAacuteTICA eacute a vogal colocada entre o Tema e as Terminaccedilotildees
Pessoais que comeccedilam com consoantes O ldquoordquo [oacutemicron] antes de ldquomrdquo e ldquogrdquo e ldquoerdquo antes das outras consoantes
Para conjugar um verbo eacute soacute pegar o Tema adicionar as Terminaccedilotildees Pessoais e
colocar a vogal Temaacutetica onde for necessaacuteria Como exemplo vejamos como seria a conjugaccedilatildeo dos verbos luw e a)kouw
49
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees S 1 lu - w
I 2 lu - eij
N 3 lu - ei
P 1 lu o men
L 2 lu e te
U 3 lu - ousi
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees
S 1 a)kouomai o omai
I 2 a)kouv e v
N 3 a)kouetai e etai
P 1 a)kouomeqa o omeqa
L 2 a)kouesqe e esqe
U 3 a)kouontai o ontai
Conjugando os verbos
Forma no original
Categoria Tempo Modo Voz Pessoa Nuacutemero
Forma no leacutexico
Traduccedilatildeo literal
legei Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg legw Ele dizfala
a)koueij
ginwskomen
qelontai
legei
legousi(n)
legw
blepv
ginwskete
blepomai
xaireij
ei)= Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg e)imi Tu eacutes
ballete
a)geij
a)gapw
50
O nnnn (ny) moacutevel
Na terceira pessoa do singular e do plural o nnnn entre parecircnteses indica que a forma completa pode ser tanto e)sti ei)si quanto e)stin ei)sin As formas sem o nnnn normalmente satildeo usadas se a palavra que segue eacute iniciada por consoante formas com o nnnn satildeo normalmente usadas se a palavra que segue eacute iniciada por vogal ou se a forma verbal finaliza o enunciado Mas o uso natildeo eacute riacutegido haacute muitas exceccedilotildees especialmente em apoio do uso do nnnn
Exemplos yeusthj e)stinnnn kai o( pathr au)tou=
Ele eacute o pai da mentira )Iwannhj ou)k e)stinnnn o( Xritou=
Joatildeo natildeo eacute o Cristo )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin
Eu sou a videira (a) verdadeira e o pai meu o agricultor eacute Traduza as frases para o grego
Deus eacute amor
Joatildeo eacute profeta
Eu estou em casa
Jesus estaacute em casa
Somos seus profetas
Jesus eacute o patildeo da vida
Minha casa eacute na cidade
Somos amigos de Jesus
PRESENTE ATIVO DO INDICATIVO 1 blepw eu vejo 21 legw eu digo 2 ginwskw eu conheccedilo 22 luw eu solto destruo 3 grafw eu escrevo 23 metrew eu meccedilo 4 didaskw eu ensino 24 menw eu permaneccedilo 5 e)xw eu tenho 25 nikaw eu venccedilo 6 khrussw eu prego 26 proskunew eu adoro 7 latreuw eu sirvo 27 oi)kodomew eu construo 8 lambanw eu recebo 28 o(mologew eu confesso
51
9 paideuw eu educo 29 paraggellw eu ordeno 10 a)gapaw eu amo 30 krinw eu julgo 11 a)kouw eu escuto 31 paideuw eu educo 12 a)gw eu guio conduzo 32 e(uriskw eu acho encontro 13 telw eu quero desejo 33 louw eu me banho lavo 14 swzw eu salvo liberto 34 filassw eu guardo 15 kairw eu me alegro 35 grafw eu escrevo 16 a)ggelw eu anuncio 36 e)kballw eu expulso removo 17 qerapeuw eu cuido saro curo 37 e)sqiw eu como 18 a)postelw eu envio 38 diwkw eu persigo sigo 19 e)ggizw eu me aproximo 39 qanatow eu mato 20 tarassw eu agito 40 sunagw Eu reuacuteno convoco
ARTIGOS
PLURALSINGULARNeutFemMascNeutFemMasc
ta tajtouj to thnton
toi=jtai=jtoi=jt=tv= t=
tw=ntw=ntw=ntou= th=j tou=
taai(oi(toh(o(
O artigo Em portuguecircs temos artigos definidos (o a os as) e indefinidos (um uma uns
umas) Em grego existe apenas o artigo definido Assim uma palavra como logoj pode ser traduzida como palavra ou como uma palavra dependendo do contexto Mas o uso do artigo definido em grego corresponde em grande parte ao uso do artigo definido em portuguecircs As diferenccedilas satildeo frequumlentemente muito sutis para serem mencionadas numa introduccedilatildeo Atenccedilatildeo deveraacute ser dada ao modo como o artigo eacute usado nos exerciacutecios de grego e de portuguecircs que seguem e no Novo Testamento
O artigo grego geralmente funciona como o adjetivo concordando com a palavra
que ele modifica em gecircnero nuacutemero e caso
52
masculino feminino neutro
singular plural singular plural singular plural
nom oJ o oiJ os hJ a aiJ as tov oa tav osas
genabl tou do twn dos th da twn das tou doda twn dosdas
dat
loc
inst
tw
ao
no
com o
pelo
toi
aos
nos
com os
pelos
th
agrave
na
com a
pela
tai
agraves
nas
com as
pelas
tw
aoagrave
nona
com oa
peloa
toi
aosagraves
nosnas
com osas
pelosas
acus tovn o touv os thvn a tavv as tov oa tavv osas
Exerciacutecio Coloque os artigos correspondentes para cada substantivo
a[mpelwn (fem) aijwnwn (masc) gevno (neut)
a[nqrwpou a[rcontwn (masc) diavkonwn (fem)
ajpovstolo (masc) ajdelfoi qeoiv (masc)
a[rtou bivon kuvrioi
didavskalou gavmou laov (masc)
doulw doulw (fem) livqon
h[rhmo (fem) e[qo (neut) mhtrov (fem)
qeoiv (fem) h[rhmoi (fem) oJdou (fem)
kavlamoi (masc) qavnatw udatoi (neut)
nuktou (fem) qrovnoi fwtou (neut)
skovtoi (neut) ajrniva ceirov (fem)
PREPOSICcedilOtildeES proj A proj ton potamon Para o rio 4 Acusativo ei)j A ei)j ton potamon Para dentro do rio 4 Acusativo e)n D e)n t= potam= Dentro do rio em o rio 3 Dativo e)k G e)k potamou= Para fora do rio 2 Genitivo a)po G a)po potamou= Partindo do rio 2 genitivo
Preposiccedilatildeo eacute uma palavra que auxilia o substantivo a expressar o seu caso ou funccedilatildeo
na oraccedilatildeo Eacute chamada de ldquopreacute-posiccedilatildeordquo porque geralmente eacute posicionada na frente do
53
substantivo ao qual auxilia expressar a sua funccedilatildeo Ex e)k th=j sunagwgh=j e)celqontej h)=lqon ei)j thn oi)kian Simwnoj kai
)Andreou Saindo da sinagoga foram para a casa de Simatildeo e Andreacute Nota As preposiccedilotildees e)k e ei)j indicam respectivamente que eles saiacuteram de dentro
da sinagoga para dentro da casa Mesmo que uma preposiccedilatildeo sirva para esclarecer o caso natildeo eacute ela quem governa o
caso Muito pelo contraacuterio na liacutengua grega eacute o caso que determina o significado de uma preposiccedilatildeo Isto significa que uma preposiccedilatildeo pode ter um determinado significado quando usada com um certo caso e significado diferentes quando usada com outros casos O significado de uma preposiccedilatildeo depende entatildeo do caso com o qual ela eacute usada Esse detalhe pode ser observado no vocabulaacuterio da liccedilatildeo
3 2
4 e 2
4
4
4
234
234
234
2
24
4
2
24
24
24
54
O quadro das preposiccedilotildees gregas eacute o seguinte Preposiccedilatildeo Caso que rege Traduccedilatildeo
1 ὑπέρ A acima de
2 ἐπί G sobre
3 ὑπό A sob
4 παρά ampamp ampamp D A G ao lado de
5 ἀmicroφί D A G de ambos os lados de
6 πρός A para em direccedilatildeo de
7 εἰς A para dentro de
8 ἐν D em
9 ἐκ ἐξ G de fora de
10 ἀπό G de afastamento de
11 περί A G ao redor de
12 διά ampamp ampamp G atraveacutes de
13 ἀνά A para cima
14 κατά G para baixo
15 ἀντί G contra
16 πρό G antes de
17 ὀπίσω G atraacutes de depois de
18 σύν D com
19 microετά G com D aleacutem de
55
Vamos apresentar algumas palavras portuguesas que usam estas preposiccedilotildees como prefixos Isto poderaacute ajudar a memorizaccedilatildeo 1 hipeacuterbole ὑπέρ + βάλλω que coloca acima de
2 epitaacutefio ἐπί + τάφος que estaacute sobre o tuacutemulo
3 hipoacutecrita ὑπό + κρίνω que distingue (julga) sob
4 paralelo παρά + ἀλλήλων que estaacute ao lado do outro
5 anfiacutebio ἀmicroφί + βίος que vive em ambos (terra e aacutegua)
6 proseacutelito πρός + ἠλύθον que se encaminha para
7 exegeta εἰς + ἡγέοmicroαι que conduz para
8 energia ἐν + ἔργον que tem forccedila em si
9 ecircxodo ἐκἐξ + ὁδός caminho para fora
10 apogeu ἀπό + γῆ longe da terra
11 periacutemetro περί + microέτρον medida em volta de
12 diacircmetro διά + microέτρον medida atraveacutes de
13 Anastaacutecio ἀνά + ἵστηmicroι que ressurgiu
14 catarata κατά + ῥάσσω que se precipita
15 antiacutedoto ἀντί + δίδωmicroι (remeacutedio) dado contra
16 proacute logo πρό + λόγος palavra (dita) antes de
17 opistoacutedomo ὀπισθό + δόmicroος parte posterior de um templo grego
18 sinoacutetico σύν + ὀράω que abarca com um soacute olhar
19 metafiacutesica microετά + φύσις aleacutem da natureza (fiacutesica)
56
2 G (Genitivo)3 D (Dativo)4 A (Acusativo)
Traduza para o portuguecircs (Resposta no 2ordm Vol De James)
1 o( ui(oj ei)=pen ei)mi (Mc 1462) 2 o( ui(oj tou= a)nqrwpou kurioj e)stin (Mc 228) 3 e)rxetai o( a)delfoj o( kaloj (Mc 331) 4 o( a)nqrwpoj e)rxetai (Mc 61) 5 oi( a)nqrwpoi ou)x a(gioi ei)sin (Mc 124) 6 o( qeoj ei)=pen (Mc 219) 7 o( a)ggeloj o( a(gioj ou)k e)rxetai (Mc 838) 8 o(loj o( kosmoj kaloj e)stin (Mc 149) 9 o( ou)ranoj ou) kaloj e)stin (Mc 1331) 10 o( ui(oj tou= qeou= e)stin a)gaqoj (Mc 311)
57
EXERCIacuteCIOS DE GREGO
a) Qual eacute entatildeo o sujeito e qual eacute o objeto das seguintes frases qeoj fala logon (palavra) qeoj ama dou=lon (servo) dou=loj ama qeon qeon ama dou=loj dou=loj fala logon logon fala dou=loj b) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus c) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus d) Traduza podendo incluir um artigo Note N e A qeoj h)gaphsen ton kosmon kosmoj ou)k h)gaphsen qeon Kurioj h)gaphsen dou=lon o( a)nqrwpoj h)gaphsen qeon presbuteron h)gaphsen Kurioj a)postoloj legei logon logon legei diakonoj dou=loj ballei liqon a)nqrwpoj blepei potamon diaboloj ou)k h)gaphsen qeon
e) Traduza Deus amou mundo e homem Homem amou Senhor
Vocabulaacuterio ALMA = yuxh AMIGO = filoj
BATIZAR = baptizw CARNE = sarc
CONSOLADOR = paraklhtoj COMUNHAtildeO = koinwnia
CEacuteU = ou)ranoj BONITO BOM = kaloj
ADAtildeO = )Adam CAMINHO = o(doj
NOIVA = numfh CASA = oi)=koj
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
33
Vocabulaacuterio Substantivos masculinos seguem o paradigma logojlogojlogojlogoj
SINGULAR PLURAL N logoj logoi
G logou logwn
D log logoij
A logon logouj
Vocabulaacuterio
Grego Portuguecircs O Nordm de Vezes no NT a(martoloj pecador (hamartiologia) 47 a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)lla Mas (ecircnfase 635) a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) de E mas (2771) diaboloj diabo (175) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 filoj Amigo 29 foboj Medo (Fobia 47) kai E tambeacutem (947) kairoj Tempo 85 karpoj Fruto 66 kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave 45) nomoj Lei (Deutero-nocircmio 194) o)xloj Multidatildeo 174 o)fqalmoj Olho 100 oi)koj Casa 115
34
ou) ou)k ou)x natildeo (1619) ou)ranoj Ceacuteu 272 paraklhtoj Consolador advogado 5 potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) qanatoj Morte (tanatologia)120 qeoj Deus deus (teologia 1314) qronoj Trono 62 stauroj Cruz 28 stefanoj Coroa 18 tufloj Cego 50 u(mnoj Hino 2 ui(oj Filho 374 Xristoj Cristo (ungido crisma 529) xronoj Tempo 54 zh=loj Zelo 16
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a(martoloj a)nqrwpoj a)rtoj a)delfoj
a)mnoj a)postoloj didaskaloj e)piskopoj kosmoj ou)ranoj potamoj qanatoj
Decirc o plural e o singular das seguintes palavras
decirc o plural decirc o singular
oJ a[ggelo oiJ diavkonoi
oJ ajdelfov oiJ douloi
oJ qeov oiJ oi[koi
hJ diavkono aiJ qevoi
hJ h[rhmo aiJ oJdoiv
hJ ceirov aiJ a[mpeloi
to gevno ta ajrniva
to e[qo ta tevkna
35
Vocabulaacuterio Substantivos neutros seguem o paradigma biblionbiblionbiblionbiblion
SINGULAR PLURAL N biblion biblia
G bibliou bibliwn
D bibli biblioij
A biblion biblia
Substantivos neutros Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo musthrion Segredo paidion Crianccedila a)rnion Cordeirinho ploi=on Barco navio biblion Livro probaton Ovelha daimonion Democircnio proswpon Rosto face pessoa e)rgon Obra trabalho sabbaton Saacutebado i(eron Templo shmei=on Sinal eu)aggelion Evangelho sunedrion Sineacutedrio lutron Resgate teknon Filho crianccedila marturion Testemunho
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a)rnion daimonion e)rgon i(eron
eu)aggelion lutron marturion teknon musthrion paidion ploi=on probaton
Primeira declinaccedilatildeo Os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm raiz ndash aaaa Eles possuem
dois gecircneros os femininos e os masculinos Os substantivos femininos 1ordf declinaccedilatildeo estatildeo divididos em dois grupos aqueles
cujas raiacutezes terminam numa vogal ou em rrrr que levam a terminaccedilatildeo aaaa e tem como paradigma o substantivo oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia) e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr que levam a terminaccedilatildeo hhhh e tem como paradigma o substantivo grafhgrafhgrafhgrafh Entretanto os substantivos femininos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm uma pequena exceccedilatildeo com relaccedilatildeo aos chamados substantivos sigmaacuteticos (ssss - jjjj) ou seja todos aqueles que acabam em sigma [glglglglwwww====ssssssssaaaa] Eles sofrem alteraccedilotildees no nominativo e no acusativo singular em vez de seguir o paradigma grafē (grafhgrafhgrafhgrafh) eles seguem o paradigma oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia)
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N oi)kia oi)kiai N grafh grafai G oi)kiaj oi)kiw=n G grafh=j grafw=n D oi)ki oi)kiaij D gra fv= grafai=j A oi)kian oi)kiaj A grafhn grafaj
36
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (aaaa) e seguem o paradigma oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia Substantivos Femininos Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo a(martia Pecado metanoia Arrependimento a)lhqeia Verdade o)milia Conversa a)nomia Iniquumlidade oi)kia Casa basileia Reino o(mologia Confissatildeo diakonia Serviccedilo parousia Vinda diaspora Dispersatildeo sofia Sabedoria e)kklhsia Igreja swthria Salvaccedilatildeo e)paggelia Promessa filadelfia Amor fraternal eu)logia Becircnccedilatildeo louvor h(mera Dia eu)xaristia Gratidatildeo qura Porta kardia Coraccedilatildeo petra Rocha pedra koinwnia Comunhatildeo xara Alegria marturia Testemunho w(ra hora
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N glw=ssa glw=ssai N doca docai
G glwsshj glwssw=n G dochj docwn
D glwssv glwssaij D docv docai=j
A glw=ssan glw=ssaj A docan docaj
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (h) e seguem o paradigma
grafgrafgrafgrafh
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo a)paph Amor o)rgh Ira coacutelera a)delfh Irmatilde parabolh Paraacutebolas a)rxh Princiacutepio proseuxh Oraccedilatildeo diaqhkh Alianccedila sinagwgh Sinagoga didaxh Ensino u(paoh Obediecircncia dikaiosunh Justiccedila u(potagh Submissatildeo ei)rhnh Paz u(pomonh Perseveranccedila e)ntolh Mandamento fulh Tribo e)pistolh Carta epiacutestola fwnh Voz som numfh Noiva yuxh Alma
37
ajgrafhngrafA
ai=jgrafv=grafD
w=ngrafh=jgrafG
aigrafhgrafN
PLURALSINGULAR
RAIZRAIZ
Exerciacutecio - a)skhseij
Decline os seguintes substantivos a)paph a)delfh a)rxh diaqhkh didaxh dikaiosunh ei)rhnh e)ntolh e)pistolh numfh o)rgh parabolh proseuxh sinagwgh u(paoh u(potagh u(pomonh fulh fwnh yuxh
Os substantivos masculinos da 1ordf declinaccedilatildeo tambeacutem satildeo divididos em dois grupos aqueles cujas raiacutezes terminam em vogal (neaniaj) ou em tttt (profprofprofprofhhhh tttthhhhς) levam a terminaccedilatildeo aaaaς e tem como paradigma o substantivo neanianeanianeanianeaniaς e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr levam a terminaccedilatildeo hhhhς e tem como paradigma o substantivo profprofprofprofhhhh tttthhhhς Em siacutentese os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo satildeo os femininos terminados em aaaa e em hhhh e os substantivos masculinos terminados em aaaaς e hhhhjjjj
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N neaniaj neaniai N profhthj profh=tai
G neaniou neaniw=n G profhtou profhtw=n
D neani neaniaij D profhtv profhtaij
A neanian neaniaj A profhthn profhtaj
VOCABULAacuteRIO Todos estes substantivos satildeo masculinos (o() o seguem os paradigmas neaniajprofhthj Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo rsquoHliaj Elias krithj Juiz rsquoHsaiaj Isaiacuteas maqhthj Aluno disciacutepulo neaniaj Moccedilo jovem margarithj Peacuterola Bappisthj Batista mesithj Mediador
38
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo eu)aggelisthj Evangelista poihthj Fazedor Zhlwthj Zeloso profhthj Profeta rsquo Israhlithj Israelita stratiwthj Soldado rsquo Iwannhj Joatildeo u(phrethj Ministro servo klepthj Ladratildeo u(pokithj Hipoacutecrita
a)skhseij Decline os seguintes substantivos neaniaj Bappisthj eu)aggelisthj
klepthj maqhthj profhthj u(phrethj
Terceira Declinaccedilatildeo A 3ordf declinaccedilatildeo grega geralmente eacute conhecida como declinaccedilatildeo consoante pois a maioria dos seus substantivos possuem raiz ndash consoante Eacute a mais difiacutecil das declinaccedilotildees gregas Diferente da 1ordf e da 2ordf declinaccedilatildeo a 3ordf abrange os trecircs gecircneros Feminino Masculino e Neutro
SINGULAR PLURAL
N ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς N ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
V φφφφῶῶῶῶςςςς V φφφφῶῶῶῶτατατατα
A ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς A ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
G τοτοτοτοῦῦῦῦ φωτφωτφωτφωτόόόόςςςς G ττττῶῶῶῶνννν φφφφώώώώτωντωντωντων
D ττττῷῷῷῷ φωτφωτφωτφωτίίίί D τοτοτοτοῖῖῖῖςςςς φφφφώώώώσισισισι
substantivo masculino
substantivo feminino
substantivos neutros
nom oJoJoJoJ lovgo hJhJhJhJ oJdov totototo tevknon ajrnivon
genabl toutoutoutou lovgou thththth oJdou toutoutoutou tevknou ajrnivou
dtlcit twtwtwtw lovgw thththth oJdw twtwtwtw tevknw ajrnivw
acus tontontonton lovgon thnthnthnthn oJdovn totototo tevknon ajrnivon
sing
voc lovge oJdev tevknon ajrnivon
nom oiJoiJoiJoiJ lovgoi aiJaiJaiJaiJ oJdoiv tatatata tevkna ajrniva
genabl twntwntwntwn lovgwn twntwntwntwn oJdwn twntwntwntwn tevknwn ajrnivwn
dtlcit toitoitoitoi lovgoi taitaitaitai oJdoi toitoitoitoi tevknoi ajrnivoi
acus toutoutoutou lovgou tatatata ojdouv tatatata tevkna ajrniva
pl
voc lovgoi oJdovi tevkna ajrniva
39
VERBOS GREGOS
A forma como os verbos satildeo identificados (que eacute a que aparece nos dicionaacuterios) eacute a da primeira pessoa do singular do presente do indicativo da voz ativa Assim e)imi (eu sou) legw (eu falo eu digo)
Os verbos tecircm tempo voz e modo como no portuguecircs Os tempos verbais gregos expressam mais a qualidade da accedilatildeo do que o tempo em que a accedilatildeo acontece Somente no Indicativo eacute que o Presente indica Tempo Presente A ideacuteia principal do Presente eacute que a accedilatildeo eacute contiacutenua ainda em progresso e eacute chamada de Linear ou Durativa
Verbo eacute a palavra que indica accedilatildeo ou estado da accedilatildeo as flexotildees sofridas pelo verbo chamam-se conjugaccedilotildees Eles estatildeo divididos em dois grupos de conjugaccedilotildees o de terminaccedilatildeo wwww (legw) possuindo a maioria dos verbos gregos e o de terminaccedilatildeo mimimimi (e)imi) contendo somente uma minoria
Os verbos gregos como no portuguecircs possuem modificaccedilotildees numeacutericas pessoa (1ordf 2ordf e 3ordf) e nuacutemero (singular e plural)
Tempos Verbais O tempo verbal em grego eacute diferente do portuguecircs aleacutem de indicar a eacutepoca o tempo refere-se principalmente agrave qualidade da accedilatildeo ou seja se a accedilatildeo foi completada ou natildeo A accedilatildeo completa chama-se tambeacutem accedilatildeo pontilear e a incompleta linear que eacute descrita como estando em processo em andamento No grego temos trecircs tempos Primaacuterios Presente Perfeito (Passado) e Futuro E trecircs tempos Secundaacuterios Aoristo Imperfeito e Mais-que-Perfeito
Presente indicam aleacutem de uma accedilatildeo pontilear uma accedilatildeo contiacutenua ou um estado incompleto A accedilatildeo eacute descrita como em progresso em andamento durativa ou linear
Futuro como em portuguecircs indica o que vai acontecer Geralmente expressa a ideia de uma accedilatildeo pontilear mas em alguns casos pode ser durativa
Ex Jesus voltaraacute em gloacuteria Imperfeito expressa uma accedilatildeo que foi contiacutenua por algum tempo no passado mas
que jaacute cessou A accedilatildeo pode ter sido continuada habitual intermitente etc o que eacute determinado pelo contexto e pelo significado do verbo
Ex Jesus proclamava o Reino de Deus
Aoristo Eacute um tempo indefinido Essencialmente ele natildeo tem significaccedilatildeo temporal embora esse significado esteja presente no modo indicativo onde o aoristo tem significaccedilatildeo passada e recebe o (faltou o siacutembolo na apostila) de aumento como o tempo imperfeito
Perfeito Eacute um tempo grego peculiar em sua funccedilatildeo e natildeo encontramos correspondecircncia em nossa liacutengua Ele combina a accedilatildeo pontilear e a linear por expressar geralmente no indicativo o efeito ou estado no presente como resultado de uma accedilatildeo no passado indicando assim a permanecircncia de uma accedilatildeo completa ou um estado presente resultado de uma accedilatildeo passada
Mais-que-Perfeito Associa a accedilatildeo pontilear com a linear soacute que estas accedilotildees satildeo combinadas no passado Tem a mesma ideacuteia do nosso passado imperfeito
40
Modos verbais O modo verbal indica a maneira da afirmaccedilatildeo verbal ou seja como a accedilatildeo eacute realizada Eacute a maneira ou a forma por meio da qual o verbo exprime a accedilatildeo Assim temos o Indicativo Subjuntivo Imperativo Optativo Infiniti vo e o Particiacutepio
1 Indicativo que expressa um fato tido como certo
2 Subjuntivo que enuncia o fato de modo possiacutevel duvidoso
3 Imperativo que expressa ordem proibiccedilatildeo conselho
4 Optativo que expressa desejo opccedilatildeo
5 Infinitivo que eacute considerado como um substantivo-verbal O infinitivo eacute um substantivo-verbal Eacute sempre indeclinaacutevel (o que significa que natildeo tem casos N G D A) Quando eacute antecedido de um artigo definido o artigo eacute sempre neutro singular e eacute declinado segundo a funccedilatildeo do infinitivo
6 Particiacutepio eacute considerado como um adjetivo-verbal
Vozes Verbais A voz verbal indica como a accedilatildeo ou o estado do verbo se refere ao sujeito Natildeo existe accedilatildeo sem causa E a origem desta causa eacute descrita pela voz Em grego como no portuguecircs temos trecircs vozes verbais Ativa Meacutedia (reflexiva) e Passiva
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
raiz terminaccedilatildeo
do VIPMP VIPPM
Traduccedilatildeo
Presente do Indicativo
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
-omai
-h
-etai
-ovmeqa
-esqe
-ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
VIPP eu sou solto
VIPM eu solto para mim eu me solto
VIPP tu eacutes solto
VIPM tu soltas para ti tu te soltas
VIPP ele(a) eacute solto
VIPM ele(a) solta para si ele(ou ele se solta
VIPP noacutes somos soltos
VIPM noacutes soltamos para noacutes noacutes nos soltamos
VIPP voacutes sois soltos
VIPM voacutes soltais para voacutes voacutes vos soltais
VIPP eles(as) satildeo soltos
VIPM eles(as) soltam para si eles(as) se soltam
Ativa onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a algo ou algueacutem Ex louw ndash eu lavo Meacutedia (reflexiva) onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a si mesmo Ex luomai - eu me lavo Passiva onde o sujeito sofre a accedilatildeo Ex louomai ndash eu sou lavado
41
Pres Ativa Traduccedilatildeo Pres Meacutedia Traduccedilatildeo louw Eu lavo luomai Eu me lavo loueij Tu lavas lu$ Tu te lavas louei Ele lava louetai Ele se lava louomen Noacutes lavamos louomeqa Noacutes nos lavamos louete Voacutes lavais louesqe Voacutes vos lavais louousi Eles lavam louontai Eles se lavam
Passiva louomai lou$ louetai louomeqa louesqe louontai
Eu sou lavado Tu eacutes lavado Ele eacute lavado Noacutes somos lavados Voacutes sois lavados Eles satildeo lavados
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
VIPA V = verbo I = Indicativo P = Presente A = Ativa VIPMP V = verbo I = Indicativo P = Presente M = meacutedia P = Passiva Paradigmas de verbos de terminaccedilatildeo -w-w-w-w no VIPA e VIPMP Satildeo formados pela simples adiccedilatildeo da terminaccedilatildeo verbal ao radical Observe que a
vogal temaacutetica eacute considerada como parte da terminaccedilatildeo verbal
luvwluvwluvwluvw ajkouvwajkouvwajkouvwajkouvw ejsqivwejsqivwejsqivwejsqivw e[cwe[cwe[cwe[cw levgwlevgwlevgwlevgw ginwvskwginwvskwginwvskwginwvskw gravfwgravfwgravfwgravfw bavllwbavllwbavllwbavllw
VIPA = R + -w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)
luvw
luvei
luvei
luvomen
luvete
luvousi(n)
ajkouvw
ajkouvei
ajkouvei
ajkouvomen
ajkouvete
ajkouvousi(n)
ejsqivw
ejsqivei
ejsqivei(n)
ejsqivomen
ejsqivete
ejsqiv usi(n)
e[cw
e[cei
e[cei
e[comen
e[cete
e[cousi(n)
levgw
levgei
levgei(n)
levgomen
levgete
levgousi(n)
ginwvskw
ginwvskei
ginwvskei(n)
ginwvskomen
ginwvskete
ginwvskousi(n)
gravfw
gravfei
gravfei(n)
gravfomen
gravfete
gravfousi(n)
bavllw
bavllei
bavllei(n)
bavllomen
bavllete
bavllousi(n)
VIPMP = R + -omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -etai -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
ajkouvomai
ajkouvh
ajkouvetai
ajkouovmeqa
ajkouvesqe
ajkouvontai
ejsqivomai
ejsqivh
ejsqivetai
ejsqiovmeqa
ejsqivesqe
ejsqivontai
e[comai
e[ch
e[cetai
ejcovmeqa
e[cesqe
e[contai
levgomai
levgh
levgetai
legovmeqa
levgesqe
levgontai
ginwvskomai
ginwvskh
ginwvsketai
ginwskovmeqa
ginwvskesqe
ginwvskontai
gravfomai
gravfh
gravfetai
grafovmeqa
gravfesqe
gravfontai
bavllomai
bavllh
bavlletai
ballovmeqa
bavllesqe
bavllontai
42
APLICACcedilAtildeO DA QUALIDADE DA ACcedilAtildeO VERBAL NO TEMPO VERB AL Qualidades Tempos _
Presente _ Mais-que-Perfeito
Imperfeito _ Linear - Pontilear Perfeito Linear
Futuro _ Mais-que-Perfeito
Presente _
Futuro _ Pontilear
Aoristo _
VERBOS Pessoa e Nuacutemero
Assim como no portuguecircs tambeacutem no grego os verbos tecircm terminaccedilotildees pessoais que indicam a pessoa e o nuacutemero do sujeito que executa a accedilatildeo
Exemplo Canto Indica que sou eu (1ordf pessoa do singular) que canta Cantas Indica eacutes tu (2ordf pessoa do singular) que cantas Cantamos Indica que somos noacutes (1ordf pessoa do plural) que cantamos
Mesmo que o sujeito jaacute esteja impliacutecito na terminaccedilatildeo verbal eacute possiacutevel que se
queira destacaacute-lo ou enfatizaacute-lo Nesses casos eacute acrescentado o pronome pessoal Exemplo nenikhka ton kosmon ndash venci o mundo e)gw nenikhka ton kosmon ndash eu venci o mundo
PRONOMES
O pronome eacute a palavra que substitui o nome evitando-lhe a repeticcedilatildeo O nome que eacute substituiacutedo pelo pronome chama-se antecedente o pronome concorda com o seu antecedente em gecircnero e nuacutemero
Em grego quando o pronome pessoal eacute usado eacute para dar ecircnfase Nas formas obliacutequas ele eacute bastante usado no NT
Exemplos
43
Jo 125
Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj
Pronomes pessoais
Pessoa Nuacutemero
su pronome pessoal da 2a pessoa nominativo singular
e)gw eu 1ordf Singular
E por que entatildeo batizas se tu natildeo eacutes o Cristo
su tu 2ordf Singular
Mt 69 Pater h(mw=n o( e)n toi=j ou)ranoi=j au)toj h o Ele ela 3ordf Singular
h(mw=n pronome pessoal da 1a pessoa genitivo plural h(me=ij noacutes 1ordf Plural
Pai nosso que estais nos ceacuteus u(me=ij voacutes 2ordf Plural
au)toi ai a Eles elas 3ordf Plural
PRONOMES
1a Pessoa Singular 1a Pessoa Plural N e)gw eu N h(me=ij noacutes
A e)meme me mim A h(ma=j nos conosco
G e)mou= mou de mim G h(mw=n de noacutes
D e)moimoi para mim D h(mi=n para noacutes
2a Pessoa Singular 2a Pessoa Plural
N su tu N u(me=ij voacutes
A se te ti A u(ma=j vos convosco
G sou= de ti G u(mw=n de voacutes
D soi para ti D u(mi=n para voacutes
3a Pessoa Singular 3a Pessoa Plural N au)toj Ele N au)toi Eles
A au)tou= Dele A au)tw=n Deles
G au)t= A ele G au)toi=j A eles
D au)ton Ele D au)touj Eles PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO luwluwluwluw (soltar) lu w Eu solto estou soltando lu eij Tu soltas estaacutes soltando lu ei Ele solta estaacute soltando lu omen Noacutes soltamos estamos soltando o = vogal temaacutetica lu ete Voacutes soltais estais soltando e = vogal temaacutetica lu ousi(n) Eles soltam estatildeo soltando
44
Pessoa e nuacutemero
portuguecircs grego
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eu
tu
elea
noacutes
voacutes
elesas
falo
falas
fala
falamos
falais
falam
ejgw
su
aujto aujth aujto
hJmei
uJmei
aujtoi aujtai aujta
levgw
levgei
levgei
levgomen
levgete
levgousin
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO a)gwa)gwa)gwa)gw (guiar) a)g w Eu guio estou guiando a)g eij Tu guias estaacutes guiando a)g ei Ele guia estaacute guiando a)g omen Noacutes guiamos estamos guiando a)g ete Voacutes guiais estais guiando a)g ousi(n) Eles guiam estatildeo guiando
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO ballwballwballwballw (jogo) ball w Eu jogo estou jogando ball eij Tu jogas estaacutes jogando ball ei Ele joga estaacute jogando ball omen Noacutes jogamos estamos jogando ball ete Voacutes jogais estais jogando ball ousi(n) Eles jogam estatildeo jogando
FUTURO DO INDICATIVO ATIVO luw (soltar) lu s w Eu soltarei lu s eij Tu soltaraacutes lu s ei Ele soltaraacute lu s omen Noacutes soltaremos lu s ete Voacutes soltareis lu s ousi(n) Eles soltaratildeo
45
luw Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo
1ordfps luw luw luein
2ordfps lueij lu$j lu=e
3ordfps luei lu$ luetw
1ordfpl luomen luwmen
2ordfpl luete luhte luete
3ordfpl luousi luwsi luetwsan
luw Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo
1ordfps luomai luwmai luestai
2ordfps lu$ lu$ luou
3ordfps luetai luhtai luesqw
1ordfpl luomeqa luwmeqa
2ordfpl luesqe luhsqe luesqe
3ordfpl luontai luwntai luesqwsan
luw Imperfeito Ativo
1ordfps e)luon
2ordfps e)luej
3ordfps e)lue
1ordfpl e)luomen
2ordfpl e)luete
3ordfpl e)lue
1ordfps e)luon
luw Imperfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps e)luomen
2ordfps e)luo
3ordfps e)lueto
1ordfpl e)luomeqa
2ordfpl e)luesqe
3ordfpl e)luonto
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Ativo Futuro Ativo
1ordfps lusw lusein
2ordfps luseij
3ordfps lusei
1ordfpl lusomen
2ordfpl lusete
3ordfpl lusousi
46
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Meacutedio Futuro Meacutedio
1ordfps lusomai lusestai
2ordfps lus$
3ordfps lusetai
1ordfpl lusomeqa
2ordfpl lusesqe
3ordfpl lusontai
luw Futuro Passivo Futuro Passivo
1ordfps luqhsomai luqhsesqai
2ordfps luqhs$
3ordfps luqhsetai
1ordfpl luqhsomeqa
2ordfpl luqhsesqe
3ordfpl luqhsontai
luw 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo
1ordfps e)lusa lusw lu=sai
2ordfps e)lusaj lus$j lu=son
3ordfps e)luse lus$ lusatw
1ordfpl e)lusamen luswmen
2ordfpl e)lusate lushte lusate
3ordfpl e)lusan luswsi lusatwsan
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio
1ordfps e)lusamhn luswmai lusasqai
2ordfps e)lusw lus$ lu=sai
3ordfps e)lusato lushtai lusasqw
1ordfpl e)lusameqa luswmeqa
2ordfpl e)lusasqe lushsqe lusasqe
3ordfpl e)lusanto luswntai luasqwsan
luw 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo
1ordfps e)luqhn luqw= luqhnai
2ordfps e)luqhj luqh=j luqhti
3ordfps e)luqh luq$= luqhtw
1ordfpl e)luqhmen luqw=men
2ordfpl e)luqhte luqh=te luqhte
3ordfpl e)luqhsan luqw=si luqhtwsan
47
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo Perfeito Ativo
1ordfps leluka lelukw lelukenai
2ordfps lelukaj leluk$j
3ordfps leluke leluk$
1ordfpl lelukamen lelukwmen
2ordfpl lelukate lelukhte
3ordfpl lelukasi (kan) lelukwsi
luw 1ordm Perfeito Meacutedio e Passivo 1ordmPerfeito Meacutedio e Passivo Perfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps lelumai lelusqai
2ordfps lelusai lu=sai
3ordfps lelutai lusasqw
1ordfpl lelumeqa
2ordfpl lelusqe lusasqe
3ordfpl leluntai luasqwsan
luw Mais que Perfeito Ativo
1ordfps e)lelukein
2ordfps e)lelukate
3ordfps e)lelukate
1ordfpl e)lelukate
2ordfpl e)lelukate
3ordfpl e)lelukate
luw + que Perfeito meacutediopassivo
1ordfps e)lelumhn
2ordfps e)leluso
3ordfps e)leluto
1ordfpl e)lelumeqa
2ordfpl e)lelusqe
3ordfpl e)lelunto
Verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv
Em grego haacute duas conjugaccedilotildees baacutesicas identificadas pelos verbos terminados em -w e -mi Embora os verbos em -w sejam mais comuns e regulares vamos primeiramente abordar o verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv que equivale aos nossos verbos auxiliares ser e estar e tambeacutem existir Como em portuguecircs tambeacutem na liacutengua grega este eacute o principal verbo de ligaccedilatildeo
A forma eijmiv (eu sou estou existo) estaacute na 1ps do VIPA (Presente do Indicativo Ativo) Como este verbo natildeo tem a forma passiva e meacutedia podemos dizer simplesmente VIP
48
VIPA ou VIP IMPERFEITO DO IND AT e)imi (SER)
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eijmiv ei ejstiv(n) ejsmevn ejstev eijsiv(n)
eu sou
tu eacutes
elea eacute
noacutes somos
voacutes sois
elesas satildeo
h)mhn h)=j h)=sqa h)=n h)=meqta h)te h)san
Eu era
Tu eras
Ele era
Noacutes eacuteramos
Voacutes eacutereis
Eles eram
Traduza as frases para o portuguecircs
ejgwv eijmi hJ quvrasum
eijmiv presbuvtero
ajgavph ejstin oJ qeov
oJ qeov ejstin ajgaqov
oiJ douloi tou qeou ejsmen
oJ jIwavnnh ejstin a[nqrwpo
ejgwv eijmiv hJ oJdo kai hJ ajlhvqeia kai hJ zwhv
Terminaccedilotildees Pessoais
O pronome pessoal quase natildeo eacute usado no grego pois as proacuteprias terminaccedilotildees jaacute indicam por si que a pessoa estaacute fazendo a accedilatildeo As terminaccedilotildees para os verbos primaacuterios (presente futuro e perfeito) satildeo w eij ei omen ete ousi
RAIZ TEMA VOGAL TEMAacuteTICA a) RAIZ a primeira pessoa do singular do Presente Ativo do Indicativo eacute a raiz do
verbo b) TEMARADICAL eacute a parte constante (quase sempre) de um verbo c) VOGAL TEMAacuteTICA eacute a vogal colocada entre o Tema e as Terminaccedilotildees
Pessoais que comeccedilam com consoantes O ldquoordquo [oacutemicron] antes de ldquomrdquo e ldquogrdquo e ldquoerdquo antes das outras consoantes
Para conjugar um verbo eacute soacute pegar o Tema adicionar as Terminaccedilotildees Pessoais e
colocar a vogal Temaacutetica onde for necessaacuteria Como exemplo vejamos como seria a conjugaccedilatildeo dos verbos luw e a)kouw
49
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees S 1 lu - w
I 2 lu - eij
N 3 lu - ei
P 1 lu o men
L 2 lu e te
U 3 lu - ousi
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees
S 1 a)kouomai o omai
I 2 a)kouv e v
N 3 a)kouetai e etai
P 1 a)kouomeqa o omeqa
L 2 a)kouesqe e esqe
U 3 a)kouontai o ontai
Conjugando os verbos
Forma no original
Categoria Tempo Modo Voz Pessoa Nuacutemero
Forma no leacutexico
Traduccedilatildeo literal
legei Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg legw Ele dizfala
a)koueij
ginwskomen
qelontai
legei
legousi(n)
legw
blepv
ginwskete
blepomai
xaireij
ei)= Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg e)imi Tu eacutes
ballete
a)geij
a)gapw
50
O nnnn (ny) moacutevel
Na terceira pessoa do singular e do plural o nnnn entre parecircnteses indica que a forma completa pode ser tanto e)sti ei)si quanto e)stin ei)sin As formas sem o nnnn normalmente satildeo usadas se a palavra que segue eacute iniciada por consoante formas com o nnnn satildeo normalmente usadas se a palavra que segue eacute iniciada por vogal ou se a forma verbal finaliza o enunciado Mas o uso natildeo eacute riacutegido haacute muitas exceccedilotildees especialmente em apoio do uso do nnnn
Exemplos yeusthj e)stinnnn kai o( pathr au)tou=
Ele eacute o pai da mentira )Iwannhj ou)k e)stinnnn o( Xritou=
Joatildeo natildeo eacute o Cristo )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin
Eu sou a videira (a) verdadeira e o pai meu o agricultor eacute Traduza as frases para o grego
Deus eacute amor
Joatildeo eacute profeta
Eu estou em casa
Jesus estaacute em casa
Somos seus profetas
Jesus eacute o patildeo da vida
Minha casa eacute na cidade
Somos amigos de Jesus
PRESENTE ATIVO DO INDICATIVO 1 blepw eu vejo 21 legw eu digo 2 ginwskw eu conheccedilo 22 luw eu solto destruo 3 grafw eu escrevo 23 metrew eu meccedilo 4 didaskw eu ensino 24 menw eu permaneccedilo 5 e)xw eu tenho 25 nikaw eu venccedilo 6 khrussw eu prego 26 proskunew eu adoro 7 latreuw eu sirvo 27 oi)kodomew eu construo 8 lambanw eu recebo 28 o(mologew eu confesso
51
9 paideuw eu educo 29 paraggellw eu ordeno 10 a)gapaw eu amo 30 krinw eu julgo 11 a)kouw eu escuto 31 paideuw eu educo 12 a)gw eu guio conduzo 32 e(uriskw eu acho encontro 13 telw eu quero desejo 33 louw eu me banho lavo 14 swzw eu salvo liberto 34 filassw eu guardo 15 kairw eu me alegro 35 grafw eu escrevo 16 a)ggelw eu anuncio 36 e)kballw eu expulso removo 17 qerapeuw eu cuido saro curo 37 e)sqiw eu como 18 a)postelw eu envio 38 diwkw eu persigo sigo 19 e)ggizw eu me aproximo 39 qanatow eu mato 20 tarassw eu agito 40 sunagw Eu reuacuteno convoco
ARTIGOS
PLURALSINGULARNeutFemMascNeutFemMasc
ta tajtouj to thnton
toi=jtai=jtoi=jt=tv= t=
tw=ntw=ntw=ntou= th=j tou=
taai(oi(toh(o(
O artigo Em portuguecircs temos artigos definidos (o a os as) e indefinidos (um uma uns
umas) Em grego existe apenas o artigo definido Assim uma palavra como logoj pode ser traduzida como palavra ou como uma palavra dependendo do contexto Mas o uso do artigo definido em grego corresponde em grande parte ao uso do artigo definido em portuguecircs As diferenccedilas satildeo frequumlentemente muito sutis para serem mencionadas numa introduccedilatildeo Atenccedilatildeo deveraacute ser dada ao modo como o artigo eacute usado nos exerciacutecios de grego e de portuguecircs que seguem e no Novo Testamento
O artigo grego geralmente funciona como o adjetivo concordando com a palavra
que ele modifica em gecircnero nuacutemero e caso
52
masculino feminino neutro
singular plural singular plural singular plural
nom oJ o oiJ os hJ a aiJ as tov oa tav osas
genabl tou do twn dos th da twn das tou doda twn dosdas
dat
loc
inst
tw
ao
no
com o
pelo
toi
aos
nos
com os
pelos
th
agrave
na
com a
pela
tai
agraves
nas
com as
pelas
tw
aoagrave
nona
com oa
peloa
toi
aosagraves
nosnas
com osas
pelosas
acus tovn o touv os thvn a tavv as tov oa tavv osas
Exerciacutecio Coloque os artigos correspondentes para cada substantivo
a[mpelwn (fem) aijwnwn (masc) gevno (neut)
a[nqrwpou a[rcontwn (masc) diavkonwn (fem)
ajpovstolo (masc) ajdelfoi qeoiv (masc)
a[rtou bivon kuvrioi
didavskalou gavmou laov (masc)
doulw doulw (fem) livqon
h[rhmo (fem) e[qo (neut) mhtrov (fem)
qeoiv (fem) h[rhmoi (fem) oJdou (fem)
kavlamoi (masc) qavnatw udatoi (neut)
nuktou (fem) qrovnoi fwtou (neut)
skovtoi (neut) ajrniva ceirov (fem)
PREPOSICcedilOtildeES proj A proj ton potamon Para o rio 4 Acusativo ei)j A ei)j ton potamon Para dentro do rio 4 Acusativo e)n D e)n t= potam= Dentro do rio em o rio 3 Dativo e)k G e)k potamou= Para fora do rio 2 Genitivo a)po G a)po potamou= Partindo do rio 2 genitivo
Preposiccedilatildeo eacute uma palavra que auxilia o substantivo a expressar o seu caso ou funccedilatildeo
na oraccedilatildeo Eacute chamada de ldquopreacute-posiccedilatildeordquo porque geralmente eacute posicionada na frente do
53
substantivo ao qual auxilia expressar a sua funccedilatildeo Ex e)k th=j sunagwgh=j e)celqontej h)=lqon ei)j thn oi)kian Simwnoj kai
)Andreou Saindo da sinagoga foram para a casa de Simatildeo e Andreacute Nota As preposiccedilotildees e)k e ei)j indicam respectivamente que eles saiacuteram de dentro
da sinagoga para dentro da casa Mesmo que uma preposiccedilatildeo sirva para esclarecer o caso natildeo eacute ela quem governa o
caso Muito pelo contraacuterio na liacutengua grega eacute o caso que determina o significado de uma preposiccedilatildeo Isto significa que uma preposiccedilatildeo pode ter um determinado significado quando usada com um certo caso e significado diferentes quando usada com outros casos O significado de uma preposiccedilatildeo depende entatildeo do caso com o qual ela eacute usada Esse detalhe pode ser observado no vocabulaacuterio da liccedilatildeo
3 2
4 e 2
4
4
4
234
234
234
2
24
4
2
24
24
24
54
O quadro das preposiccedilotildees gregas eacute o seguinte Preposiccedilatildeo Caso que rege Traduccedilatildeo
1 ὑπέρ A acima de
2 ἐπί G sobre
3 ὑπό A sob
4 παρά ampamp ampamp D A G ao lado de
5 ἀmicroφί D A G de ambos os lados de
6 πρός A para em direccedilatildeo de
7 εἰς A para dentro de
8 ἐν D em
9 ἐκ ἐξ G de fora de
10 ἀπό G de afastamento de
11 περί A G ao redor de
12 διά ampamp ampamp G atraveacutes de
13 ἀνά A para cima
14 κατά G para baixo
15 ἀντί G contra
16 πρό G antes de
17 ὀπίσω G atraacutes de depois de
18 σύν D com
19 microετά G com D aleacutem de
55
Vamos apresentar algumas palavras portuguesas que usam estas preposiccedilotildees como prefixos Isto poderaacute ajudar a memorizaccedilatildeo 1 hipeacuterbole ὑπέρ + βάλλω que coloca acima de
2 epitaacutefio ἐπί + τάφος que estaacute sobre o tuacutemulo
3 hipoacutecrita ὑπό + κρίνω que distingue (julga) sob
4 paralelo παρά + ἀλλήλων que estaacute ao lado do outro
5 anfiacutebio ἀmicroφί + βίος que vive em ambos (terra e aacutegua)
6 proseacutelito πρός + ἠλύθον que se encaminha para
7 exegeta εἰς + ἡγέοmicroαι que conduz para
8 energia ἐν + ἔργον que tem forccedila em si
9 ecircxodo ἐκἐξ + ὁδός caminho para fora
10 apogeu ἀπό + γῆ longe da terra
11 periacutemetro περί + microέτρον medida em volta de
12 diacircmetro διά + microέτρον medida atraveacutes de
13 Anastaacutecio ἀνά + ἵστηmicroι que ressurgiu
14 catarata κατά + ῥάσσω que se precipita
15 antiacutedoto ἀντί + δίδωmicroι (remeacutedio) dado contra
16 proacute logo πρό + λόγος palavra (dita) antes de
17 opistoacutedomo ὀπισθό + δόmicroος parte posterior de um templo grego
18 sinoacutetico σύν + ὀράω que abarca com um soacute olhar
19 metafiacutesica microετά + φύσις aleacutem da natureza (fiacutesica)
56
2 G (Genitivo)3 D (Dativo)4 A (Acusativo)
Traduza para o portuguecircs (Resposta no 2ordm Vol De James)
1 o( ui(oj ei)=pen ei)mi (Mc 1462) 2 o( ui(oj tou= a)nqrwpou kurioj e)stin (Mc 228) 3 e)rxetai o( a)delfoj o( kaloj (Mc 331) 4 o( a)nqrwpoj e)rxetai (Mc 61) 5 oi( a)nqrwpoi ou)x a(gioi ei)sin (Mc 124) 6 o( qeoj ei)=pen (Mc 219) 7 o( a)ggeloj o( a(gioj ou)k e)rxetai (Mc 838) 8 o(loj o( kosmoj kaloj e)stin (Mc 149) 9 o( ou)ranoj ou) kaloj e)stin (Mc 1331) 10 o( ui(oj tou= qeou= e)stin a)gaqoj (Mc 311)
57
EXERCIacuteCIOS DE GREGO
a) Qual eacute entatildeo o sujeito e qual eacute o objeto das seguintes frases qeoj fala logon (palavra) qeoj ama dou=lon (servo) dou=loj ama qeon qeon ama dou=loj dou=loj fala logon logon fala dou=loj b) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus c) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus d) Traduza podendo incluir um artigo Note N e A qeoj h)gaphsen ton kosmon kosmoj ou)k h)gaphsen qeon Kurioj h)gaphsen dou=lon o( a)nqrwpoj h)gaphsen qeon presbuteron h)gaphsen Kurioj a)postoloj legei logon logon legei diakonoj dou=loj ballei liqon a)nqrwpoj blepei potamon diaboloj ou)k h)gaphsen qeon
e) Traduza Deus amou mundo e homem Homem amou Senhor
Vocabulaacuterio ALMA = yuxh AMIGO = filoj
BATIZAR = baptizw CARNE = sarc
CONSOLADOR = paraklhtoj COMUNHAtildeO = koinwnia
CEacuteU = ou)ranoj BONITO BOM = kaloj
ADAtildeO = )Adam CAMINHO = o(doj
NOIVA = numfh CASA = oi)=koj
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
34
ou) ou)k ou)x natildeo (1619) ou)ranoj Ceacuteu 272 paraklhtoj Consolador advogado 5 potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) qanatoj Morte (tanatologia)120 qeoj Deus deus (teologia 1314) qronoj Trono 62 stauroj Cruz 28 stefanoj Coroa 18 tufloj Cego 50 u(mnoj Hino 2 ui(oj Filho 374 Xristoj Cristo (ungido crisma 529) xronoj Tempo 54 zh=loj Zelo 16
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a(martoloj a)nqrwpoj a)rtoj a)delfoj
a)mnoj a)postoloj didaskaloj e)piskopoj kosmoj ou)ranoj potamoj qanatoj
Decirc o plural e o singular das seguintes palavras
decirc o plural decirc o singular
oJ a[ggelo oiJ diavkonoi
oJ ajdelfov oiJ douloi
oJ qeov oiJ oi[koi
hJ diavkono aiJ qevoi
hJ h[rhmo aiJ oJdoiv
hJ ceirov aiJ a[mpeloi
to gevno ta ajrniva
to e[qo ta tevkna
35
Vocabulaacuterio Substantivos neutros seguem o paradigma biblionbiblionbiblionbiblion
SINGULAR PLURAL N biblion biblia
G bibliou bibliwn
D bibli biblioij
A biblion biblia
Substantivos neutros Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo musthrion Segredo paidion Crianccedila a)rnion Cordeirinho ploi=on Barco navio biblion Livro probaton Ovelha daimonion Democircnio proswpon Rosto face pessoa e)rgon Obra trabalho sabbaton Saacutebado i(eron Templo shmei=on Sinal eu)aggelion Evangelho sunedrion Sineacutedrio lutron Resgate teknon Filho crianccedila marturion Testemunho
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a)rnion daimonion e)rgon i(eron
eu)aggelion lutron marturion teknon musthrion paidion ploi=on probaton
Primeira declinaccedilatildeo Os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm raiz ndash aaaa Eles possuem
dois gecircneros os femininos e os masculinos Os substantivos femininos 1ordf declinaccedilatildeo estatildeo divididos em dois grupos aqueles
cujas raiacutezes terminam numa vogal ou em rrrr que levam a terminaccedilatildeo aaaa e tem como paradigma o substantivo oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia) e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr que levam a terminaccedilatildeo hhhh e tem como paradigma o substantivo grafhgrafhgrafhgrafh Entretanto os substantivos femininos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm uma pequena exceccedilatildeo com relaccedilatildeo aos chamados substantivos sigmaacuteticos (ssss - jjjj) ou seja todos aqueles que acabam em sigma [glglglglwwww====ssssssssaaaa] Eles sofrem alteraccedilotildees no nominativo e no acusativo singular em vez de seguir o paradigma grafē (grafhgrafhgrafhgrafh) eles seguem o paradigma oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia)
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N oi)kia oi)kiai N grafh grafai G oi)kiaj oi)kiw=n G grafh=j grafw=n D oi)ki oi)kiaij D gra fv= grafai=j A oi)kian oi)kiaj A grafhn grafaj
36
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (aaaa) e seguem o paradigma oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia Substantivos Femininos Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo a(martia Pecado metanoia Arrependimento a)lhqeia Verdade o)milia Conversa a)nomia Iniquumlidade oi)kia Casa basileia Reino o(mologia Confissatildeo diakonia Serviccedilo parousia Vinda diaspora Dispersatildeo sofia Sabedoria e)kklhsia Igreja swthria Salvaccedilatildeo e)paggelia Promessa filadelfia Amor fraternal eu)logia Becircnccedilatildeo louvor h(mera Dia eu)xaristia Gratidatildeo qura Porta kardia Coraccedilatildeo petra Rocha pedra koinwnia Comunhatildeo xara Alegria marturia Testemunho w(ra hora
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N glw=ssa glw=ssai N doca docai
G glwsshj glwssw=n G dochj docwn
D glwssv glwssaij D docv docai=j
A glw=ssan glw=ssaj A docan docaj
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (h) e seguem o paradigma
grafgrafgrafgrafh
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo a)paph Amor o)rgh Ira coacutelera a)delfh Irmatilde parabolh Paraacutebolas a)rxh Princiacutepio proseuxh Oraccedilatildeo diaqhkh Alianccedila sinagwgh Sinagoga didaxh Ensino u(paoh Obediecircncia dikaiosunh Justiccedila u(potagh Submissatildeo ei)rhnh Paz u(pomonh Perseveranccedila e)ntolh Mandamento fulh Tribo e)pistolh Carta epiacutestola fwnh Voz som numfh Noiva yuxh Alma
37
ajgrafhngrafA
ai=jgrafv=grafD
w=ngrafh=jgrafG
aigrafhgrafN
PLURALSINGULAR
RAIZRAIZ
Exerciacutecio - a)skhseij
Decline os seguintes substantivos a)paph a)delfh a)rxh diaqhkh didaxh dikaiosunh ei)rhnh e)ntolh e)pistolh numfh o)rgh parabolh proseuxh sinagwgh u(paoh u(potagh u(pomonh fulh fwnh yuxh
Os substantivos masculinos da 1ordf declinaccedilatildeo tambeacutem satildeo divididos em dois grupos aqueles cujas raiacutezes terminam em vogal (neaniaj) ou em tttt (profprofprofprofhhhh tttthhhhς) levam a terminaccedilatildeo aaaaς e tem como paradigma o substantivo neanianeanianeanianeaniaς e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr levam a terminaccedilatildeo hhhhς e tem como paradigma o substantivo profprofprofprofhhhh tttthhhhς Em siacutentese os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo satildeo os femininos terminados em aaaa e em hhhh e os substantivos masculinos terminados em aaaaς e hhhhjjjj
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N neaniaj neaniai N profhthj profh=tai
G neaniou neaniw=n G profhtou profhtw=n
D neani neaniaij D profhtv profhtaij
A neanian neaniaj A profhthn profhtaj
VOCABULAacuteRIO Todos estes substantivos satildeo masculinos (o() o seguem os paradigmas neaniajprofhthj Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo rsquoHliaj Elias krithj Juiz rsquoHsaiaj Isaiacuteas maqhthj Aluno disciacutepulo neaniaj Moccedilo jovem margarithj Peacuterola Bappisthj Batista mesithj Mediador
38
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo eu)aggelisthj Evangelista poihthj Fazedor Zhlwthj Zeloso profhthj Profeta rsquo Israhlithj Israelita stratiwthj Soldado rsquo Iwannhj Joatildeo u(phrethj Ministro servo klepthj Ladratildeo u(pokithj Hipoacutecrita
a)skhseij Decline os seguintes substantivos neaniaj Bappisthj eu)aggelisthj
klepthj maqhthj profhthj u(phrethj
Terceira Declinaccedilatildeo A 3ordf declinaccedilatildeo grega geralmente eacute conhecida como declinaccedilatildeo consoante pois a maioria dos seus substantivos possuem raiz ndash consoante Eacute a mais difiacutecil das declinaccedilotildees gregas Diferente da 1ordf e da 2ordf declinaccedilatildeo a 3ordf abrange os trecircs gecircneros Feminino Masculino e Neutro
SINGULAR PLURAL
N ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς N ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
V φφφφῶῶῶῶςςςς V φφφφῶῶῶῶτατατατα
A ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς A ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
G τοτοτοτοῦῦῦῦ φωτφωτφωτφωτόόόόςςςς G ττττῶῶῶῶνννν φφφφώώώώτωντωντωντων
D ττττῷῷῷῷ φωτφωτφωτφωτίίίί D τοτοτοτοῖῖῖῖςςςς φφφφώώώώσισισισι
substantivo masculino
substantivo feminino
substantivos neutros
nom oJoJoJoJ lovgo hJhJhJhJ oJdov totototo tevknon ajrnivon
genabl toutoutoutou lovgou thththth oJdou toutoutoutou tevknou ajrnivou
dtlcit twtwtwtw lovgw thththth oJdw twtwtwtw tevknw ajrnivw
acus tontontonton lovgon thnthnthnthn oJdovn totototo tevknon ajrnivon
sing
voc lovge oJdev tevknon ajrnivon
nom oiJoiJoiJoiJ lovgoi aiJaiJaiJaiJ oJdoiv tatatata tevkna ajrniva
genabl twntwntwntwn lovgwn twntwntwntwn oJdwn twntwntwntwn tevknwn ajrnivwn
dtlcit toitoitoitoi lovgoi taitaitaitai oJdoi toitoitoitoi tevknoi ajrnivoi
acus toutoutoutou lovgou tatatata ojdouv tatatata tevkna ajrniva
pl
voc lovgoi oJdovi tevkna ajrniva
39
VERBOS GREGOS
A forma como os verbos satildeo identificados (que eacute a que aparece nos dicionaacuterios) eacute a da primeira pessoa do singular do presente do indicativo da voz ativa Assim e)imi (eu sou) legw (eu falo eu digo)
Os verbos tecircm tempo voz e modo como no portuguecircs Os tempos verbais gregos expressam mais a qualidade da accedilatildeo do que o tempo em que a accedilatildeo acontece Somente no Indicativo eacute que o Presente indica Tempo Presente A ideacuteia principal do Presente eacute que a accedilatildeo eacute contiacutenua ainda em progresso e eacute chamada de Linear ou Durativa
Verbo eacute a palavra que indica accedilatildeo ou estado da accedilatildeo as flexotildees sofridas pelo verbo chamam-se conjugaccedilotildees Eles estatildeo divididos em dois grupos de conjugaccedilotildees o de terminaccedilatildeo wwww (legw) possuindo a maioria dos verbos gregos e o de terminaccedilatildeo mimimimi (e)imi) contendo somente uma minoria
Os verbos gregos como no portuguecircs possuem modificaccedilotildees numeacutericas pessoa (1ordf 2ordf e 3ordf) e nuacutemero (singular e plural)
Tempos Verbais O tempo verbal em grego eacute diferente do portuguecircs aleacutem de indicar a eacutepoca o tempo refere-se principalmente agrave qualidade da accedilatildeo ou seja se a accedilatildeo foi completada ou natildeo A accedilatildeo completa chama-se tambeacutem accedilatildeo pontilear e a incompleta linear que eacute descrita como estando em processo em andamento No grego temos trecircs tempos Primaacuterios Presente Perfeito (Passado) e Futuro E trecircs tempos Secundaacuterios Aoristo Imperfeito e Mais-que-Perfeito
Presente indicam aleacutem de uma accedilatildeo pontilear uma accedilatildeo contiacutenua ou um estado incompleto A accedilatildeo eacute descrita como em progresso em andamento durativa ou linear
Futuro como em portuguecircs indica o que vai acontecer Geralmente expressa a ideia de uma accedilatildeo pontilear mas em alguns casos pode ser durativa
Ex Jesus voltaraacute em gloacuteria Imperfeito expressa uma accedilatildeo que foi contiacutenua por algum tempo no passado mas
que jaacute cessou A accedilatildeo pode ter sido continuada habitual intermitente etc o que eacute determinado pelo contexto e pelo significado do verbo
Ex Jesus proclamava o Reino de Deus
Aoristo Eacute um tempo indefinido Essencialmente ele natildeo tem significaccedilatildeo temporal embora esse significado esteja presente no modo indicativo onde o aoristo tem significaccedilatildeo passada e recebe o (faltou o siacutembolo na apostila) de aumento como o tempo imperfeito
Perfeito Eacute um tempo grego peculiar em sua funccedilatildeo e natildeo encontramos correspondecircncia em nossa liacutengua Ele combina a accedilatildeo pontilear e a linear por expressar geralmente no indicativo o efeito ou estado no presente como resultado de uma accedilatildeo no passado indicando assim a permanecircncia de uma accedilatildeo completa ou um estado presente resultado de uma accedilatildeo passada
Mais-que-Perfeito Associa a accedilatildeo pontilear com a linear soacute que estas accedilotildees satildeo combinadas no passado Tem a mesma ideacuteia do nosso passado imperfeito
40
Modos verbais O modo verbal indica a maneira da afirmaccedilatildeo verbal ou seja como a accedilatildeo eacute realizada Eacute a maneira ou a forma por meio da qual o verbo exprime a accedilatildeo Assim temos o Indicativo Subjuntivo Imperativo Optativo Infiniti vo e o Particiacutepio
1 Indicativo que expressa um fato tido como certo
2 Subjuntivo que enuncia o fato de modo possiacutevel duvidoso
3 Imperativo que expressa ordem proibiccedilatildeo conselho
4 Optativo que expressa desejo opccedilatildeo
5 Infinitivo que eacute considerado como um substantivo-verbal O infinitivo eacute um substantivo-verbal Eacute sempre indeclinaacutevel (o que significa que natildeo tem casos N G D A) Quando eacute antecedido de um artigo definido o artigo eacute sempre neutro singular e eacute declinado segundo a funccedilatildeo do infinitivo
6 Particiacutepio eacute considerado como um adjetivo-verbal
Vozes Verbais A voz verbal indica como a accedilatildeo ou o estado do verbo se refere ao sujeito Natildeo existe accedilatildeo sem causa E a origem desta causa eacute descrita pela voz Em grego como no portuguecircs temos trecircs vozes verbais Ativa Meacutedia (reflexiva) e Passiva
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
raiz terminaccedilatildeo
do VIPMP VIPPM
Traduccedilatildeo
Presente do Indicativo
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
-omai
-h
-etai
-ovmeqa
-esqe
-ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
VIPP eu sou solto
VIPM eu solto para mim eu me solto
VIPP tu eacutes solto
VIPM tu soltas para ti tu te soltas
VIPP ele(a) eacute solto
VIPM ele(a) solta para si ele(ou ele se solta
VIPP noacutes somos soltos
VIPM noacutes soltamos para noacutes noacutes nos soltamos
VIPP voacutes sois soltos
VIPM voacutes soltais para voacutes voacutes vos soltais
VIPP eles(as) satildeo soltos
VIPM eles(as) soltam para si eles(as) se soltam
Ativa onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a algo ou algueacutem Ex louw ndash eu lavo Meacutedia (reflexiva) onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a si mesmo Ex luomai - eu me lavo Passiva onde o sujeito sofre a accedilatildeo Ex louomai ndash eu sou lavado
41
Pres Ativa Traduccedilatildeo Pres Meacutedia Traduccedilatildeo louw Eu lavo luomai Eu me lavo loueij Tu lavas lu$ Tu te lavas louei Ele lava louetai Ele se lava louomen Noacutes lavamos louomeqa Noacutes nos lavamos louete Voacutes lavais louesqe Voacutes vos lavais louousi Eles lavam louontai Eles se lavam
Passiva louomai lou$ louetai louomeqa louesqe louontai
Eu sou lavado Tu eacutes lavado Ele eacute lavado Noacutes somos lavados Voacutes sois lavados Eles satildeo lavados
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
VIPA V = verbo I = Indicativo P = Presente A = Ativa VIPMP V = verbo I = Indicativo P = Presente M = meacutedia P = Passiva Paradigmas de verbos de terminaccedilatildeo -w-w-w-w no VIPA e VIPMP Satildeo formados pela simples adiccedilatildeo da terminaccedilatildeo verbal ao radical Observe que a
vogal temaacutetica eacute considerada como parte da terminaccedilatildeo verbal
luvwluvwluvwluvw ajkouvwajkouvwajkouvwajkouvw ejsqivwejsqivwejsqivwejsqivw e[cwe[cwe[cwe[cw levgwlevgwlevgwlevgw ginwvskwginwvskwginwvskwginwvskw gravfwgravfwgravfwgravfw bavllwbavllwbavllwbavllw
VIPA = R + -w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)
luvw
luvei
luvei
luvomen
luvete
luvousi(n)
ajkouvw
ajkouvei
ajkouvei
ajkouvomen
ajkouvete
ajkouvousi(n)
ejsqivw
ejsqivei
ejsqivei(n)
ejsqivomen
ejsqivete
ejsqiv usi(n)
e[cw
e[cei
e[cei
e[comen
e[cete
e[cousi(n)
levgw
levgei
levgei(n)
levgomen
levgete
levgousi(n)
ginwvskw
ginwvskei
ginwvskei(n)
ginwvskomen
ginwvskete
ginwvskousi(n)
gravfw
gravfei
gravfei(n)
gravfomen
gravfete
gravfousi(n)
bavllw
bavllei
bavllei(n)
bavllomen
bavllete
bavllousi(n)
VIPMP = R + -omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -etai -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
ajkouvomai
ajkouvh
ajkouvetai
ajkouovmeqa
ajkouvesqe
ajkouvontai
ejsqivomai
ejsqivh
ejsqivetai
ejsqiovmeqa
ejsqivesqe
ejsqivontai
e[comai
e[ch
e[cetai
ejcovmeqa
e[cesqe
e[contai
levgomai
levgh
levgetai
legovmeqa
levgesqe
levgontai
ginwvskomai
ginwvskh
ginwvsketai
ginwskovmeqa
ginwvskesqe
ginwvskontai
gravfomai
gravfh
gravfetai
grafovmeqa
gravfesqe
gravfontai
bavllomai
bavllh
bavlletai
ballovmeqa
bavllesqe
bavllontai
42
APLICACcedilAtildeO DA QUALIDADE DA ACcedilAtildeO VERBAL NO TEMPO VERB AL Qualidades Tempos _
Presente _ Mais-que-Perfeito
Imperfeito _ Linear - Pontilear Perfeito Linear
Futuro _ Mais-que-Perfeito
Presente _
Futuro _ Pontilear
Aoristo _
VERBOS Pessoa e Nuacutemero
Assim como no portuguecircs tambeacutem no grego os verbos tecircm terminaccedilotildees pessoais que indicam a pessoa e o nuacutemero do sujeito que executa a accedilatildeo
Exemplo Canto Indica que sou eu (1ordf pessoa do singular) que canta Cantas Indica eacutes tu (2ordf pessoa do singular) que cantas Cantamos Indica que somos noacutes (1ordf pessoa do plural) que cantamos
Mesmo que o sujeito jaacute esteja impliacutecito na terminaccedilatildeo verbal eacute possiacutevel que se
queira destacaacute-lo ou enfatizaacute-lo Nesses casos eacute acrescentado o pronome pessoal Exemplo nenikhka ton kosmon ndash venci o mundo e)gw nenikhka ton kosmon ndash eu venci o mundo
PRONOMES
O pronome eacute a palavra que substitui o nome evitando-lhe a repeticcedilatildeo O nome que eacute substituiacutedo pelo pronome chama-se antecedente o pronome concorda com o seu antecedente em gecircnero e nuacutemero
Em grego quando o pronome pessoal eacute usado eacute para dar ecircnfase Nas formas obliacutequas ele eacute bastante usado no NT
Exemplos
43
Jo 125
Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj
Pronomes pessoais
Pessoa Nuacutemero
su pronome pessoal da 2a pessoa nominativo singular
e)gw eu 1ordf Singular
E por que entatildeo batizas se tu natildeo eacutes o Cristo
su tu 2ordf Singular
Mt 69 Pater h(mw=n o( e)n toi=j ou)ranoi=j au)toj h o Ele ela 3ordf Singular
h(mw=n pronome pessoal da 1a pessoa genitivo plural h(me=ij noacutes 1ordf Plural
Pai nosso que estais nos ceacuteus u(me=ij voacutes 2ordf Plural
au)toi ai a Eles elas 3ordf Plural
PRONOMES
1a Pessoa Singular 1a Pessoa Plural N e)gw eu N h(me=ij noacutes
A e)meme me mim A h(ma=j nos conosco
G e)mou= mou de mim G h(mw=n de noacutes
D e)moimoi para mim D h(mi=n para noacutes
2a Pessoa Singular 2a Pessoa Plural
N su tu N u(me=ij voacutes
A se te ti A u(ma=j vos convosco
G sou= de ti G u(mw=n de voacutes
D soi para ti D u(mi=n para voacutes
3a Pessoa Singular 3a Pessoa Plural N au)toj Ele N au)toi Eles
A au)tou= Dele A au)tw=n Deles
G au)t= A ele G au)toi=j A eles
D au)ton Ele D au)touj Eles PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO luwluwluwluw (soltar) lu w Eu solto estou soltando lu eij Tu soltas estaacutes soltando lu ei Ele solta estaacute soltando lu omen Noacutes soltamos estamos soltando o = vogal temaacutetica lu ete Voacutes soltais estais soltando e = vogal temaacutetica lu ousi(n) Eles soltam estatildeo soltando
44
Pessoa e nuacutemero
portuguecircs grego
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eu
tu
elea
noacutes
voacutes
elesas
falo
falas
fala
falamos
falais
falam
ejgw
su
aujto aujth aujto
hJmei
uJmei
aujtoi aujtai aujta
levgw
levgei
levgei
levgomen
levgete
levgousin
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO a)gwa)gwa)gwa)gw (guiar) a)g w Eu guio estou guiando a)g eij Tu guias estaacutes guiando a)g ei Ele guia estaacute guiando a)g omen Noacutes guiamos estamos guiando a)g ete Voacutes guiais estais guiando a)g ousi(n) Eles guiam estatildeo guiando
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO ballwballwballwballw (jogo) ball w Eu jogo estou jogando ball eij Tu jogas estaacutes jogando ball ei Ele joga estaacute jogando ball omen Noacutes jogamos estamos jogando ball ete Voacutes jogais estais jogando ball ousi(n) Eles jogam estatildeo jogando
FUTURO DO INDICATIVO ATIVO luw (soltar) lu s w Eu soltarei lu s eij Tu soltaraacutes lu s ei Ele soltaraacute lu s omen Noacutes soltaremos lu s ete Voacutes soltareis lu s ousi(n) Eles soltaratildeo
45
luw Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo
1ordfps luw luw luein
2ordfps lueij lu$j lu=e
3ordfps luei lu$ luetw
1ordfpl luomen luwmen
2ordfpl luete luhte luete
3ordfpl luousi luwsi luetwsan
luw Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo
1ordfps luomai luwmai luestai
2ordfps lu$ lu$ luou
3ordfps luetai luhtai luesqw
1ordfpl luomeqa luwmeqa
2ordfpl luesqe luhsqe luesqe
3ordfpl luontai luwntai luesqwsan
luw Imperfeito Ativo
1ordfps e)luon
2ordfps e)luej
3ordfps e)lue
1ordfpl e)luomen
2ordfpl e)luete
3ordfpl e)lue
1ordfps e)luon
luw Imperfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps e)luomen
2ordfps e)luo
3ordfps e)lueto
1ordfpl e)luomeqa
2ordfpl e)luesqe
3ordfpl e)luonto
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Ativo Futuro Ativo
1ordfps lusw lusein
2ordfps luseij
3ordfps lusei
1ordfpl lusomen
2ordfpl lusete
3ordfpl lusousi
46
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Meacutedio Futuro Meacutedio
1ordfps lusomai lusestai
2ordfps lus$
3ordfps lusetai
1ordfpl lusomeqa
2ordfpl lusesqe
3ordfpl lusontai
luw Futuro Passivo Futuro Passivo
1ordfps luqhsomai luqhsesqai
2ordfps luqhs$
3ordfps luqhsetai
1ordfpl luqhsomeqa
2ordfpl luqhsesqe
3ordfpl luqhsontai
luw 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo
1ordfps e)lusa lusw lu=sai
2ordfps e)lusaj lus$j lu=son
3ordfps e)luse lus$ lusatw
1ordfpl e)lusamen luswmen
2ordfpl e)lusate lushte lusate
3ordfpl e)lusan luswsi lusatwsan
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio
1ordfps e)lusamhn luswmai lusasqai
2ordfps e)lusw lus$ lu=sai
3ordfps e)lusato lushtai lusasqw
1ordfpl e)lusameqa luswmeqa
2ordfpl e)lusasqe lushsqe lusasqe
3ordfpl e)lusanto luswntai luasqwsan
luw 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo
1ordfps e)luqhn luqw= luqhnai
2ordfps e)luqhj luqh=j luqhti
3ordfps e)luqh luq$= luqhtw
1ordfpl e)luqhmen luqw=men
2ordfpl e)luqhte luqh=te luqhte
3ordfpl e)luqhsan luqw=si luqhtwsan
47
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo Perfeito Ativo
1ordfps leluka lelukw lelukenai
2ordfps lelukaj leluk$j
3ordfps leluke leluk$
1ordfpl lelukamen lelukwmen
2ordfpl lelukate lelukhte
3ordfpl lelukasi (kan) lelukwsi
luw 1ordm Perfeito Meacutedio e Passivo 1ordmPerfeito Meacutedio e Passivo Perfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps lelumai lelusqai
2ordfps lelusai lu=sai
3ordfps lelutai lusasqw
1ordfpl lelumeqa
2ordfpl lelusqe lusasqe
3ordfpl leluntai luasqwsan
luw Mais que Perfeito Ativo
1ordfps e)lelukein
2ordfps e)lelukate
3ordfps e)lelukate
1ordfpl e)lelukate
2ordfpl e)lelukate
3ordfpl e)lelukate
luw + que Perfeito meacutediopassivo
1ordfps e)lelumhn
2ordfps e)leluso
3ordfps e)leluto
1ordfpl e)lelumeqa
2ordfpl e)lelusqe
3ordfpl e)lelunto
Verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv
Em grego haacute duas conjugaccedilotildees baacutesicas identificadas pelos verbos terminados em -w e -mi Embora os verbos em -w sejam mais comuns e regulares vamos primeiramente abordar o verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv que equivale aos nossos verbos auxiliares ser e estar e tambeacutem existir Como em portuguecircs tambeacutem na liacutengua grega este eacute o principal verbo de ligaccedilatildeo
A forma eijmiv (eu sou estou existo) estaacute na 1ps do VIPA (Presente do Indicativo Ativo) Como este verbo natildeo tem a forma passiva e meacutedia podemos dizer simplesmente VIP
48
VIPA ou VIP IMPERFEITO DO IND AT e)imi (SER)
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eijmiv ei ejstiv(n) ejsmevn ejstev eijsiv(n)
eu sou
tu eacutes
elea eacute
noacutes somos
voacutes sois
elesas satildeo
h)mhn h)=j h)=sqa h)=n h)=meqta h)te h)san
Eu era
Tu eras
Ele era
Noacutes eacuteramos
Voacutes eacutereis
Eles eram
Traduza as frases para o portuguecircs
ejgwv eijmi hJ quvrasum
eijmiv presbuvtero
ajgavph ejstin oJ qeov
oJ qeov ejstin ajgaqov
oiJ douloi tou qeou ejsmen
oJ jIwavnnh ejstin a[nqrwpo
ejgwv eijmiv hJ oJdo kai hJ ajlhvqeia kai hJ zwhv
Terminaccedilotildees Pessoais
O pronome pessoal quase natildeo eacute usado no grego pois as proacuteprias terminaccedilotildees jaacute indicam por si que a pessoa estaacute fazendo a accedilatildeo As terminaccedilotildees para os verbos primaacuterios (presente futuro e perfeito) satildeo w eij ei omen ete ousi
RAIZ TEMA VOGAL TEMAacuteTICA a) RAIZ a primeira pessoa do singular do Presente Ativo do Indicativo eacute a raiz do
verbo b) TEMARADICAL eacute a parte constante (quase sempre) de um verbo c) VOGAL TEMAacuteTICA eacute a vogal colocada entre o Tema e as Terminaccedilotildees
Pessoais que comeccedilam com consoantes O ldquoordquo [oacutemicron] antes de ldquomrdquo e ldquogrdquo e ldquoerdquo antes das outras consoantes
Para conjugar um verbo eacute soacute pegar o Tema adicionar as Terminaccedilotildees Pessoais e
colocar a vogal Temaacutetica onde for necessaacuteria Como exemplo vejamos como seria a conjugaccedilatildeo dos verbos luw e a)kouw
49
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees S 1 lu - w
I 2 lu - eij
N 3 lu - ei
P 1 lu o men
L 2 lu e te
U 3 lu - ousi
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees
S 1 a)kouomai o omai
I 2 a)kouv e v
N 3 a)kouetai e etai
P 1 a)kouomeqa o omeqa
L 2 a)kouesqe e esqe
U 3 a)kouontai o ontai
Conjugando os verbos
Forma no original
Categoria Tempo Modo Voz Pessoa Nuacutemero
Forma no leacutexico
Traduccedilatildeo literal
legei Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg legw Ele dizfala
a)koueij
ginwskomen
qelontai
legei
legousi(n)
legw
blepv
ginwskete
blepomai
xaireij
ei)= Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg e)imi Tu eacutes
ballete
a)geij
a)gapw
50
O nnnn (ny) moacutevel
Na terceira pessoa do singular e do plural o nnnn entre parecircnteses indica que a forma completa pode ser tanto e)sti ei)si quanto e)stin ei)sin As formas sem o nnnn normalmente satildeo usadas se a palavra que segue eacute iniciada por consoante formas com o nnnn satildeo normalmente usadas se a palavra que segue eacute iniciada por vogal ou se a forma verbal finaliza o enunciado Mas o uso natildeo eacute riacutegido haacute muitas exceccedilotildees especialmente em apoio do uso do nnnn
Exemplos yeusthj e)stinnnn kai o( pathr au)tou=
Ele eacute o pai da mentira )Iwannhj ou)k e)stinnnn o( Xritou=
Joatildeo natildeo eacute o Cristo )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin
Eu sou a videira (a) verdadeira e o pai meu o agricultor eacute Traduza as frases para o grego
Deus eacute amor
Joatildeo eacute profeta
Eu estou em casa
Jesus estaacute em casa
Somos seus profetas
Jesus eacute o patildeo da vida
Minha casa eacute na cidade
Somos amigos de Jesus
PRESENTE ATIVO DO INDICATIVO 1 blepw eu vejo 21 legw eu digo 2 ginwskw eu conheccedilo 22 luw eu solto destruo 3 grafw eu escrevo 23 metrew eu meccedilo 4 didaskw eu ensino 24 menw eu permaneccedilo 5 e)xw eu tenho 25 nikaw eu venccedilo 6 khrussw eu prego 26 proskunew eu adoro 7 latreuw eu sirvo 27 oi)kodomew eu construo 8 lambanw eu recebo 28 o(mologew eu confesso
51
9 paideuw eu educo 29 paraggellw eu ordeno 10 a)gapaw eu amo 30 krinw eu julgo 11 a)kouw eu escuto 31 paideuw eu educo 12 a)gw eu guio conduzo 32 e(uriskw eu acho encontro 13 telw eu quero desejo 33 louw eu me banho lavo 14 swzw eu salvo liberto 34 filassw eu guardo 15 kairw eu me alegro 35 grafw eu escrevo 16 a)ggelw eu anuncio 36 e)kballw eu expulso removo 17 qerapeuw eu cuido saro curo 37 e)sqiw eu como 18 a)postelw eu envio 38 diwkw eu persigo sigo 19 e)ggizw eu me aproximo 39 qanatow eu mato 20 tarassw eu agito 40 sunagw Eu reuacuteno convoco
ARTIGOS
PLURALSINGULARNeutFemMascNeutFemMasc
ta tajtouj to thnton
toi=jtai=jtoi=jt=tv= t=
tw=ntw=ntw=ntou= th=j tou=
taai(oi(toh(o(
O artigo Em portuguecircs temos artigos definidos (o a os as) e indefinidos (um uma uns
umas) Em grego existe apenas o artigo definido Assim uma palavra como logoj pode ser traduzida como palavra ou como uma palavra dependendo do contexto Mas o uso do artigo definido em grego corresponde em grande parte ao uso do artigo definido em portuguecircs As diferenccedilas satildeo frequumlentemente muito sutis para serem mencionadas numa introduccedilatildeo Atenccedilatildeo deveraacute ser dada ao modo como o artigo eacute usado nos exerciacutecios de grego e de portuguecircs que seguem e no Novo Testamento
O artigo grego geralmente funciona como o adjetivo concordando com a palavra
que ele modifica em gecircnero nuacutemero e caso
52
masculino feminino neutro
singular plural singular plural singular plural
nom oJ o oiJ os hJ a aiJ as tov oa tav osas
genabl tou do twn dos th da twn das tou doda twn dosdas
dat
loc
inst
tw
ao
no
com o
pelo
toi
aos
nos
com os
pelos
th
agrave
na
com a
pela
tai
agraves
nas
com as
pelas
tw
aoagrave
nona
com oa
peloa
toi
aosagraves
nosnas
com osas
pelosas
acus tovn o touv os thvn a tavv as tov oa tavv osas
Exerciacutecio Coloque os artigos correspondentes para cada substantivo
a[mpelwn (fem) aijwnwn (masc) gevno (neut)
a[nqrwpou a[rcontwn (masc) diavkonwn (fem)
ajpovstolo (masc) ajdelfoi qeoiv (masc)
a[rtou bivon kuvrioi
didavskalou gavmou laov (masc)
doulw doulw (fem) livqon
h[rhmo (fem) e[qo (neut) mhtrov (fem)
qeoiv (fem) h[rhmoi (fem) oJdou (fem)
kavlamoi (masc) qavnatw udatoi (neut)
nuktou (fem) qrovnoi fwtou (neut)
skovtoi (neut) ajrniva ceirov (fem)
PREPOSICcedilOtildeES proj A proj ton potamon Para o rio 4 Acusativo ei)j A ei)j ton potamon Para dentro do rio 4 Acusativo e)n D e)n t= potam= Dentro do rio em o rio 3 Dativo e)k G e)k potamou= Para fora do rio 2 Genitivo a)po G a)po potamou= Partindo do rio 2 genitivo
Preposiccedilatildeo eacute uma palavra que auxilia o substantivo a expressar o seu caso ou funccedilatildeo
na oraccedilatildeo Eacute chamada de ldquopreacute-posiccedilatildeordquo porque geralmente eacute posicionada na frente do
53
substantivo ao qual auxilia expressar a sua funccedilatildeo Ex e)k th=j sunagwgh=j e)celqontej h)=lqon ei)j thn oi)kian Simwnoj kai
)Andreou Saindo da sinagoga foram para a casa de Simatildeo e Andreacute Nota As preposiccedilotildees e)k e ei)j indicam respectivamente que eles saiacuteram de dentro
da sinagoga para dentro da casa Mesmo que uma preposiccedilatildeo sirva para esclarecer o caso natildeo eacute ela quem governa o
caso Muito pelo contraacuterio na liacutengua grega eacute o caso que determina o significado de uma preposiccedilatildeo Isto significa que uma preposiccedilatildeo pode ter um determinado significado quando usada com um certo caso e significado diferentes quando usada com outros casos O significado de uma preposiccedilatildeo depende entatildeo do caso com o qual ela eacute usada Esse detalhe pode ser observado no vocabulaacuterio da liccedilatildeo
3 2
4 e 2
4
4
4
234
234
234
2
24
4
2
24
24
24
54
O quadro das preposiccedilotildees gregas eacute o seguinte Preposiccedilatildeo Caso que rege Traduccedilatildeo
1 ὑπέρ A acima de
2 ἐπί G sobre
3 ὑπό A sob
4 παρά ampamp ampamp D A G ao lado de
5 ἀmicroφί D A G de ambos os lados de
6 πρός A para em direccedilatildeo de
7 εἰς A para dentro de
8 ἐν D em
9 ἐκ ἐξ G de fora de
10 ἀπό G de afastamento de
11 περί A G ao redor de
12 διά ampamp ampamp G atraveacutes de
13 ἀνά A para cima
14 κατά G para baixo
15 ἀντί G contra
16 πρό G antes de
17 ὀπίσω G atraacutes de depois de
18 σύν D com
19 microετά G com D aleacutem de
55
Vamos apresentar algumas palavras portuguesas que usam estas preposiccedilotildees como prefixos Isto poderaacute ajudar a memorizaccedilatildeo 1 hipeacuterbole ὑπέρ + βάλλω que coloca acima de
2 epitaacutefio ἐπί + τάφος que estaacute sobre o tuacutemulo
3 hipoacutecrita ὑπό + κρίνω que distingue (julga) sob
4 paralelo παρά + ἀλλήλων que estaacute ao lado do outro
5 anfiacutebio ἀmicroφί + βίος que vive em ambos (terra e aacutegua)
6 proseacutelito πρός + ἠλύθον que se encaminha para
7 exegeta εἰς + ἡγέοmicroαι que conduz para
8 energia ἐν + ἔργον que tem forccedila em si
9 ecircxodo ἐκἐξ + ὁδός caminho para fora
10 apogeu ἀπό + γῆ longe da terra
11 periacutemetro περί + microέτρον medida em volta de
12 diacircmetro διά + microέτρον medida atraveacutes de
13 Anastaacutecio ἀνά + ἵστηmicroι que ressurgiu
14 catarata κατά + ῥάσσω que se precipita
15 antiacutedoto ἀντί + δίδωmicroι (remeacutedio) dado contra
16 proacute logo πρό + λόγος palavra (dita) antes de
17 opistoacutedomo ὀπισθό + δόmicroος parte posterior de um templo grego
18 sinoacutetico σύν + ὀράω que abarca com um soacute olhar
19 metafiacutesica microετά + φύσις aleacutem da natureza (fiacutesica)
56
2 G (Genitivo)3 D (Dativo)4 A (Acusativo)
Traduza para o portuguecircs (Resposta no 2ordm Vol De James)
1 o( ui(oj ei)=pen ei)mi (Mc 1462) 2 o( ui(oj tou= a)nqrwpou kurioj e)stin (Mc 228) 3 e)rxetai o( a)delfoj o( kaloj (Mc 331) 4 o( a)nqrwpoj e)rxetai (Mc 61) 5 oi( a)nqrwpoi ou)x a(gioi ei)sin (Mc 124) 6 o( qeoj ei)=pen (Mc 219) 7 o( a)ggeloj o( a(gioj ou)k e)rxetai (Mc 838) 8 o(loj o( kosmoj kaloj e)stin (Mc 149) 9 o( ou)ranoj ou) kaloj e)stin (Mc 1331) 10 o( ui(oj tou= qeou= e)stin a)gaqoj (Mc 311)
57
EXERCIacuteCIOS DE GREGO
a) Qual eacute entatildeo o sujeito e qual eacute o objeto das seguintes frases qeoj fala logon (palavra) qeoj ama dou=lon (servo) dou=loj ama qeon qeon ama dou=loj dou=loj fala logon logon fala dou=loj b) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus c) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus d) Traduza podendo incluir um artigo Note N e A qeoj h)gaphsen ton kosmon kosmoj ou)k h)gaphsen qeon Kurioj h)gaphsen dou=lon o( a)nqrwpoj h)gaphsen qeon presbuteron h)gaphsen Kurioj a)postoloj legei logon logon legei diakonoj dou=loj ballei liqon a)nqrwpoj blepei potamon diaboloj ou)k h)gaphsen qeon
e) Traduza Deus amou mundo e homem Homem amou Senhor
Vocabulaacuterio ALMA = yuxh AMIGO = filoj
BATIZAR = baptizw CARNE = sarc
CONSOLADOR = paraklhtoj COMUNHAtildeO = koinwnia
CEacuteU = ou)ranoj BONITO BOM = kaloj
ADAtildeO = )Adam CAMINHO = o(doj
NOIVA = numfh CASA = oi)=koj
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
35
Vocabulaacuterio Substantivos neutros seguem o paradigma biblionbiblionbiblionbiblion
SINGULAR PLURAL N biblion biblia
G bibliou bibliwn
D bibli biblioij
A biblion biblia
Substantivos neutros Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo musthrion Segredo paidion Crianccedila a)rnion Cordeirinho ploi=on Barco navio biblion Livro probaton Ovelha daimonion Democircnio proswpon Rosto face pessoa e)rgon Obra trabalho sabbaton Saacutebado i(eron Templo shmei=on Sinal eu)aggelion Evangelho sunedrion Sineacutedrio lutron Resgate teknon Filho crianccedila marturion Testemunho
a)skhseij Decline os seguintes substantivos a)rnion daimonion e)rgon i(eron
eu)aggelion lutron marturion teknon musthrion paidion ploi=on probaton
Primeira declinaccedilatildeo Os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm raiz ndash aaaa Eles possuem
dois gecircneros os femininos e os masculinos Os substantivos femininos 1ordf declinaccedilatildeo estatildeo divididos em dois grupos aqueles
cujas raiacutezes terminam numa vogal ou em rrrr que levam a terminaccedilatildeo aaaa e tem como paradigma o substantivo oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia) e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr que levam a terminaccedilatildeo hhhh e tem como paradigma o substantivo grafhgrafhgrafhgrafh Entretanto os substantivos femininos da 1ordf declinaccedilatildeo tecircm uma pequena exceccedilatildeo com relaccedilatildeo aos chamados substantivos sigmaacuteticos (ssss - jjjj) ou seja todos aqueles que acabam em sigma [glglglglwwww====ssssssssaaaa] Eles sofrem alteraccedilotildees no nominativo e no acusativo singular em vez de seguir o paradigma grafē (grafhgrafhgrafhgrafh) eles seguem o paradigma oikia (oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia)
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N oi)kia oi)kiai N grafh grafai G oi)kiaj oi)kiw=n G grafh=j grafw=n D oi)ki oi)kiaij D gra fv= grafai=j A oi)kian oi)kiaj A grafhn grafaj
36
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (aaaa) e seguem o paradigma oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia Substantivos Femininos Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo a(martia Pecado metanoia Arrependimento a)lhqeia Verdade o)milia Conversa a)nomia Iniquumlidade oi)kia Casa basileia Reino o(mologia Confissatildeo diakonia Serviccedilo parousia Vinda diaspora Dispersatildeo sofia Sabedoria e)kklhsia Igreja swthria Salvaccedilatildeo e)paggelia Promessa filadelfia Amor fraternal eu)logia Becircnccedilatildeo louvor h(mera Dia eu)xaristia Gratidatildeo qura Porta kardia Coraccedilatildeo petra Rocha pedra koinwnia Comunhatildeo xara Alegria marturia Testemunho w(ra hora
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N glw=ssa glw=ssai N doca docai
G glwsshj glwssw=n G dochj docwn
D glwssv glwssaij D docv docai=j
A glw=ssan glw=ssaj A docan docaj
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (h) e seguem o paradigma
grafgrafgrafgrafh
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo a)paph Amor o)rgh Ira coacutelera a)delfh Irmatilde parabolh Paraacutebolas a)rxh Princiacutepio proseuxh Oraccedilatildeo diaqhkh Alianccedila sinagwgh Sinagoga didaxh Ensino u(paoh Obediecircncia dikaiosunh Justiccedila u(potagh Submissatildeo ei)rhnh Paz u(pomonh Perseveranccedila e)ntolh Mandamento fulh Tribo e)pistolh Carta epiacutestola fwnh Voz som numfh Noiva yuxh Alma
37
ajgrafhngrafA
ai=jgrafv=grafD
w=ngrafh=jgrafG
aigrafhgrafN
PLURALSINGULAR
RAIZRAIZ
Exerciacutecio - a)skhseij
Decline os seguintes substantivos a)paph a)delfh a)rxh diaqhkh didaxh dikaiosunh ei)rhnh e)ntolh e)pistolh numfh o)rgh parabolh proseuxh sinagwgh u(paoh u(potagh u(pomonh fulh fwnh yuxh
Os substantivos masculinos da 1ordf declinaccedilatildeo tambeacutem satildeo divididos em dois grupos aqueles cujas raiacutezes terminam em vogal (neaniaj) ou em tttt (profprofprofprofhhhh tttthhhhς) levam a terminaccedilatildeo aaaaς e tem como paradigma o substantivo neanianeanianeanianeaniaς e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr levam a terminaccedilatildeo hhhhς e tem como paradigma o substantivo profprofprofprofhhhh tttthhhhς Em siacutentese os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo satildeo os femininos terminados em aaaa e em hhhh e os substantivos masculinos terminados em aaaaς e hhhhjjjj
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N neaniaj neaniai N profhthj profh=tai
G neaniou neaniw=n G profhtou profhtw=n
D neani neaniaij D profhtv profhtaij
A neanian neaniaj A profhthn profhtaj
VOCABULAacuteRIO Todos estes substantivos satildeo masculinos (o() o seguem os paradigmas neaniajprofhthj Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo rsquoHliaj Elias krithj Juiz rsquoHsaiaj Isaiacuteas maqhthj Aluno disciacutepulo neaniaj Moccedilo jovem margarithj Peacuterola Bappisthj Batista mesithj Mediador
38
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo eu)aggelisthj Evangelista poihthj Fazedor Zhlwthj Zeloso profhthj Profeta rsquo Israhlithj Israelita stratiwthj Soldado rsquo Iwannhj Joatildeo u(phrethj Ministro servo klepthj Ladratildeo u(pokithj Hipoacutecrita
a)skhseij Decline os seguintes substantivos neaniaj Bappisthj eu)aggelisthj
klepthj maqhthj profhthj u(phrethj
Terceira Declinaccedilatildeo A 3ordf declinaccedilatildeo grega geralmente eacute conhecida como declinaccedilatildeo consoante pois a maioria dos seus substantivos possuem raiz ndash consoante Eacute a mais difiacutecil das declinaccedilotildees gregas Diferente da 1ordf e da 2ordf declinaccedilatildeo a 3ordf abrange os trecircs gecircneros Feminino Masculino e Neutro
SINGULAR PLURAL
N ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς N ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
V φφφφῶῶῶῶςςςς V φφφφῶῶῶῶτατατατα
A ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς A ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
G τοτοτοτοῦῦῦῦ φωτφωτφωτφωτόόόόςςςς G ττττῶῶῶῶνννν φφφφώώώώτωντωντωντων
D ττττῷῷῷῷ φωτφωτφωτφωτίίίί D τοτοτοτοῖῖῖῖςςςς φφφφώώώώσισισισι
substantivo masculino
substantivo feminino
substantivos neutros
nom oJoJoJoJ lovgo hJhJhJhJ oJdov totototo tevknon ajrnivon
genabl toutoutoutou lovgou thththth oJdou toutoutoutou tevknou ajrnivou
dtlcit twtwtwtw lovgw thththth oJdw twtwtwtw tevknw ajrnivw
acus tontontonton lovgon thnthnthnthn oJdovn totototo tevknon ajrnivon
sing
voc lovge oJdev tevknon ajrnivon
nom oiJoiJoiJoiJ lovgoi aiJaiJaiJaiJ oJdoiv tatatata tevkna ajrniva
genabl twntwntwntwn lovgwn twntwntwntwn oJdwn twntwntwntwn tevknwn ajrnivwn
dtlcit toitoitoitoi lovgoi taitaitaitai oJdoi toitoitoitoi tevknoi ajrnivoi
acus toutoutoutou lovgou tatatata ojdouv tatatata tevkna ajrniva
pl
voc lovgoi oJdovi tevkna ajrniva
39
VERBOS GREGOS
A forma como os verbos satildeo identificados (que eacute a que aparece nos dicionaacuterios) eacute a da primeira pessoa do singular do presente do indicativo da voz ativa Assim e)imi (eu sou) legw (eu falo eu digo)
Os verbos tecircm tempo voz e modo como no portuguecircs Os tempos verbais gregos expressam mais a qualidade da accedilatildeo do que o tempo em que a accedilatildeo acontece Somente no Indicativo eacute que o Presente indica Tempo Presente A ideacuteia principal do Presente eacute que a accedilatildeo eacute contiacutenua ainda em progresso e eacute chamada de Linear ou Durativa
Verbo eacute a palavra que indica accedilatildeo ou estado da accedilatildeo as flexotildees sofridas pelo verbo chamam-se conjugaccedilotildees Eles estatildeo divididos em dois grupos de conjugaccedilotildees o de terminaccedilatildeo wwww (legw) possuindo a maioria dos verbos gregos e o de terminaccedilatildeo mimimimi (e)imi) contendo somente uma minoria
Os verbos gregos como no portuguecircs possuem modificaccedilotildees numeacutericas pessoa (1ordf 2ordf e 3ordf) e nuacutemero (singular e plural)
Tempos Verbais O tempo verbal em grego eacute diferente do portuguecircs aleacutem de indicar a eacutepoca o tempo refere-se principalmente agrave qualidade da accedilatildeo ou seja se a accedilatildeo foi completada ou natildeo A accedilatildeo completa chama-se tambeacutem accedilatildeo pontilear e a incompleta linear que eacute descrita como estando em processo em andamento No grego temos trecircs tempos Primaacuterios Presente Perfeito (Passado) e Futuro E trecircs tempos Secundaacuterios Aoristo Imperfeito e Mais-que-Perfeito
Presente indicam aleacutem de uma accedilatildeo pontilear uma accedilatildeo contiacutenua ou um estado incompleto A accedilatildeo eacute descrita como em progresso em andamento durativa ou linear
Futuro como em portuguecircs indica o que vai acontecer Geralmente expressa a ideia de uma accedilatildeo pontilear mas em alguns casos pode ser durativa
Ex Jesus voltaraacute em gloacuteria Imperfeito expressa uma accedilatildeo que foi contiacutenua por algum tempo no passado mas
que jaacute cessou A accedilatildeo pode ter sido continuada habitual intermitente etc o que eacute determinado pelo contexto e pelo significado do verbo
Ex Jesus proclamava o Reino de Deus
Aoristo Eacute um tempo indefinido Essencialmente ele natildeo tem significaccedilatildeo temporal embora esse significado esteja presente no modo indicativo onde o aoristo tem significaccedilatildeo passada e recebe o (faltou o siacutembolo na apostila) de aumento como o tempo imperfeito
Perfeito Eacute um tempo grego peculiar em sua funccedilatildeo e natildeo encontramos correspondecircncia em nossa liacutengua Ele combina a accedilatildeo pontilear e a linear por expressar geralmente no indicativo o efeito ou estado no presente como resultado de uma accedilatildeo no passado indicando assim a permanecircncia de uma accedilatildeo completa ou um estado presente resultado de uma accedilatildeo passada
Mais-que-Perfeito Associa a accedilatildeo pontilear com a linear soacute que estas accedilotildees satildeo combinadas no passado Tem a mesma ideacuteia do nosso passado imperfeito
40
Modos verbais O modo verbal indica a maneira da afirmaccedilatildeo verbal ou seja como a accedilatildeo eacute realizada Eacute a maneira ou a forma por meio da qual o verbo exprime a accedilatildeo Assim temos o Indicativo Subjuntivo Imperativo Optativo Infiniti vo e o Particiacutepio
1 Indicativo que expressa um fato tido como certo
2 Subjuntivo que enuncia o fato de modo possiacutevel duvidoso
3 Imperativo que expressa ordem proibiccedilatildeo conselho
4 Optativo que expressa desejo opccedilatildeo
5 Infinitivo que eacute considerado como um substantivo-verbal O infinitivo eacute um substantivo-verbal Eacute sempre indeclinaacutevel (o que significa que natildeo tem casos N G D A) Quando eacute antecedido de um artigo definido o artigo eacute sempre neutro singular e eacute declinado segundo a funccedilatildeo do infinitivo
6 Particiacutepio eacute considerado como um adjetivo-verbal
Vozes Verbais A voz verbal indica como a accedilatildeo ou o estado do verbo se refere ao sujeito Natildeo existe accedilatildeo sem causa E a origem desta causa eacute descrita pela voz Em grego como no portuguecircs temos trecircs vozes verbais Ativa Meacutedia (reflexiva) e Passiva
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
raiz terminaccedilatildeo
do VIPMP VIPPM
Traduccedilatildeo
Presente do Indicativo
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
-omai
-h
-etai
-ovmeqa
-esqe
-ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
VIPP eu sou solto
VIPM eu solto para mim eu me solto
VIPP tu eacutes solto
VIPM tu soltas para ti tu te soltas
VIPP ele(a) eacute solto
VIPM ele(a) solta para si ele(ou ele se solta
VIPP noacutes somos soltos
VIPM noacutes soltamos para noacutes noacutes nos soltamos
VIPP voacutes sois soltos
VIPM voacutes soltais para voacutes voacutes vos soltais
VIPP eles(as) satildeo soltos
VIPM eles(as) soltam para si eles(as) se soltam
Ativa onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a algo ou algueacutem Ex louw ndash eu lavo Meacutedia (reflexiva) onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a si mesmo Ex luomai - eu me lavo Passiva onde o sujeito sofre a accedilatildeo Ex louomai ndash eu sou lavado
41
Pres Ativa Traduccedilatildeo Pres Meacutedia Traduccedilatildeo louw Eu lavo luomai Eu me lavo loueij Tu lavas lu$ Tu te lavas louei Ele lava louetai Ele se lava louomen Noacutes lavamos louomeqa Noacutes nos lavamos louete Voacutes lavais louesqe Voacutes vos lavais louousi Eles lavam louontai Eles se lavam
Passiva louomai lou$ louetai louomeqa louesqe louontai
Eu sou lavado Tu eacutes lavado Ele eacute lavado Noacutes somos lavados Voacutes sois lavados Eles satildeo lavados
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
VIPA V = verbo I = Indicativo P = Presente A = Ativa VIPMP V = verbo I = Indicativo P = Presente M = meacutedia P = Passiva Paradigmas de verbos de terminaccedilatildeo -w-w-w-w no VIPA e VIPMP Satildeo formados pela simples adiccedilatildeo da terminaccedilatildeo verbal ao radical Observe que a
vogal temaacutetica eacute considerada como parte da terminaccedilatildeo verbal
luvwluvwluvwluvw ajkouvwajkouvwajkouvwajkouvw ejsqivwejsqivwejsqivwejsqivw e[cwe[cwe[cwe[cw levgwlevgwlevgwlevgw ginwvskwginwvskwginwvskwginwvskw gravfwgravfwgravfwgravfw bavllwbavllwbavllwbavllw
VIPA = R + -w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)
luvw
luvei
luvei
luvomen
luvete
luvousi(n)
ajkouvw
ajkouvei
ajkouvei
ajkouvomen
ajkouvete
ajkouvousi(n)
ejsqivw
ejsqivei
ejsqivei(n)
ejsqivomen
ejsqivete
ejsqiv usi(n)
e[cw
e[cei
e[cei
e[comen
e[cete
e[cousi(n)
levgw
levgei
levgei(n)
levgomen
levgete
levgousi(n)
ginwvskw
ginwvskei
ginwvskei(n)
ginwvskomen
ginwvskete
ginwvskousi(n)
gravfw
gravfei
gravfei(n)
gravfomen
gravfete
gravfousi(n)
bavllw
bavllei
bavllei(n)
bavllomen
bavllete
bavllousi(n)
VIPMP = R + -omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -etai -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
ajkouvomai
ajkouvh
ajkouvetai
ajkouovmeqa
ajkouvesqe
ajkouvontai
ejsqivomai
ejsqivh
ejsqivetai
ejsqiovmeqa
ejsqivesqe
ejsqivontai
e[comai
e[ch
e[cetai
ejcovmeqa
e[cesqe
e[contai
levgomai
levgh
levgetai
legovmeqa
levgesqe
levgontai
ginwvskomai
ginwvskh
ginwvsketai
ginwskovmeqa
ginwvskesqe
ginwvskontai
gravfomai
gravfh
gravfetai
grafovmeqa
gravfesqe
gravfontai
bavllomai
bavllh
bavlletai
ballovmeqa
bavllesqe
bavllontai
42
APLICACcedilAtildeO DA QUALIDADE DA ACcedilAtildeO VERBAL NO TEMPO VERB AL Qualidades Tempos _
Presente _ Mais-que-Perfeito
Imperfeito _ Linear - Pontilear Perfeito Linear
Futuro _ Mais-que-Perfeito
Presente _
Futuro _ Pontilear
Aoristo _
VERBOS Pessoa e Nuacutemero
Assim como no portuguecircs tambeacutem no grego os verbos tecircm terminaccedilotildees pessoais que indicam a pessoa e o nuacutemero do sujeito que executa a accedilatildeo
Exemplo Canto Indica que sou eu (1ordf pessoa do singular) que canta Cantas Indica eacutes tu (2ordf pessoa do singular) que cantas Cantamos Indica que somos noacutes (1ordf pessoa do plural) que cantamos
Mesmo que o sujeito jaacute esteja impliacutecito na terminaccedilatildeo verbal eacute possiacutevel que se
queira destacaacute-lo ou enfatizaacute-lo Nesses casos eacute acrescentado o pronome pessoal Exemplo nenikhka ton kosmon ndash venci o mundo e)gw nenikhka ton kosmon ndash eu venci o mundo
PRONOMES
O pronome eacute a palavra que substitui o nome evitando-lhe a repeticcedilatildeo O nome que eacute substituiacutedo pelo pronome chama-se antecedente o pronome concorda com o seu antecedente em gecircnero e nuacutemero
Em grego quando o pronome pessoal eacute usado eacute para dar ecircnfase Nas formas obliacutequas ele eacute bastante usado no NT
Exemplos
43
Jo 125
Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj
Pronomes pessoais
Pessoa Nuacutemero
su pronome pessoal da 2a pessoa nominativo singular
e)gw eu 1ordf Singular
E por que entatildeo batizas se tu natildeo eacutes o Cristo
su tu 2ordf Singular
Mt 69 Pater h(mw=n o( e)n toi=j ou)ranoi=j au)toj h o Ele ela 3ordf Singular
h(mw=n pronome pessoal da 1a pessoa genitivo plural h(me=ij noacutes 1ordf Plural
Pai nosso que estais nos ceacuteus u(me=ij voacutes 2ordf Plural
au)toi ai a Eles elas 3ordf Plural
PRONOMES
1a Pessoa Singular 1a Pessoa Plural N e)gw eu N h(me=ij noacutes
A e)meme me mim A h(ma=j nos conosco
G e)mou= mou de mim G h(mw=n de noacutes
D e)moimoi para mim D h(mi=n para noacutes
2a Pessoa Singular 2a Pessoa Plural
N su tu N u(me=ij voacutes
A se te ti A u(ma=j vos convosco
G sou= de ti G u(mw=n de voacutes
D soi para ti D u(mi=n para voacutes
3a Pessoa Singular 3a Pessoa Plural N au)toj Ele N au)toi Eles
A au)tou= Dele A au)tw=n Deles
G au)t= A ele G au)toi=j A eles
D au)ton Ele D au)touj Eles PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO luwluwluwluw (soltar) lu w Eu solto estou soltando lu eij Tu soltas estaacutes soltando lu ei Ele solta estaacute soltando lu omen Noacutes soltamos estamos soltando o = vogal temaacutetica lu ete Voacutes soltais estais soltando e = vogal temaacutetica lu ousi(n) Eles soltam estatildeo soltando
44
Pessoa e nuacutemero
portuguecircs grego
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eu
tu
elea
noacutes
voacutes
elesas
falo
falas
fala
falamos
falais
falam
ejgw
su
aujto aujth aujto
hJmei
uJmei
aujtoi aujtai aujta
levgw
levgei
levgei
levgomen
levgete
levgousin
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO a)gwa)gwa)gwa)gw (guiar) a)g w Eu guio estou guiando a)g eij Tu guias estaacutes guiando a)g ei Ele guia estaacute guiando a)g omen Noacutes guiamos estamos guiando a)g ete Voacutes guiais estais guiando a)g ousi(n) Eles guiam estatildeo guiando
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO ballwballwballwballw (jogo) ball w Eu jogo estou jogando ball eij Tu jogas estaacutes jogando ball ei Ele joga estaacute jogando ball omen Noacutes jogamos estamos jogando ball ete Voacutes jogais estais jogando ball ousi(n) Eles jogam estatildeo jogando
FUTURO DO INDICATIVO ATIVO luw (soltar) lu s w Eu soltarei lu s eij Tu soltaraacutes lu s ei Ele soltaraacute lu s omen Noacutes soltaremos lu s ete Voacutes soltareis lu s ousi(n) Eles soltaratildeo
45
luw Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo
1ordfps luw luw luein
2ordfps lueij lu$j lu=e
3ordfps luei lu$ luetw
1ordfpl luomen luwmen
2ordfpl luete luhte luete
3ordfpl luousi luwsi luetwsan
luw Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo
1ordfps luomai luwmai luestai
2ordfps lu$ lu$ luou
3ordfps luetai luhtai luesqw
1ordfpl luomeqa luwmeqa
2ordfpl luesqe luhsqe luesqe
3ordfpl luontai luwntai luesqwsan
luw Imperfeito Ativo
1ordfps e)luon
2ordfps e)luej
3ordfps e)lue
1ordfpl e)luomen
2ordfpl e)luete
3ordfpl e)lue
1ordfps e)luon
luw Imperfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps e)luomen
2ordfps e)luo
3ordfps e)lueto
1ordfpl e)luomeqa
2ordfpl e)luesqe
3ordfpl e)luonto
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Ativo Futuro Ativo
1ordfps lusw lusein
2ordfps luseij
3ordfps lusei
1ordfpl lusomen
2ordfpl lusete
3ordfpl lusousi
46
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Meacutedio Futuro Meacutedio
1ordfps lusomai lusestai
2ordfps lus$
3ordfps lusetai
1ordfpl lusomeqa
2ordfpl lusesqe
3ordfpl lusontai
luw Futuro Passivo Futuro Passivo
1ordfps luqhsomai luqhsesqai
2ordfps luqhs$
3ordfps luqhsetai
1ordfpl luqhsomeqa
2ordfpl luqhsesqe
3ordfpl luqhsontai
luw 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo
1ordfps e)lusa lusw lu=sai
2ordfps e)lusaj lus$j lu=son
3ordfps e)luse lus$ lusatw
1ordfpl e)lusamen luswmen
2ordfpl e)lusate lushte lusate
3ordfpl e)lusan luswsi lusatwsan
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio
1ordfps e)lusamhn luswmai lusasqai
2ordfps e)lusw lus$ lu=sai
3ordfps e)lusato lushtai lusasqw
1ordfpl e)lusameqa luswmeqa
2ordfpl e)lusasqe lushsqe lusasqe
3ordfpl e)lusanto luswntai luasqwsan
luw 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo
1ordfps e)luqhn luqw= luqhnai
2ordfps e)luqhj luqh=j luqhti
3ordfps e)luqh luq$= luqhtw
1ordfpl e)luqhmen luqw=men
2ordfpl e)luqhte luqh=te luqhte
3ordfpl e)luqhsan luqw=si luqhtwsan
47
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo Perfeito Ativo
1ordfps leluka lelukw lelukenai
2ordfps lelukaj leluk$j
3ordfps leluke leluk$
1ordfpl lelukamen lelukwmen
2ordfpl lelukate lelukhte
3ordfpl lelukasi (kan) lelukwsi
luw 1ordm Perfeito Meacutedio e Passivo 1ordmPerfeito Meacutedio e Passivo Perfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps lelumai lelusqai
2ordfps lelusai lu=sai
3ordfps lelutai lusasqw
1ordfpl lelumeqa
2ordfpl lelusqe lusasqe
3ordfpl leluntai luasqwsan
luw Mais que Perfeito Ativo
1ordfps e)lelukein
2ordfps e)lelukate
3ordfps e)lelukate
1ordfpl e)lelukate
2ordfpl e)lelukate
3ordfpl e)lelukate
luw + que Perfeito meacutediopassivo
1ordfps e)lelumhn
2ordfps e)leluso
3ordfps e)leluto
1ordfpl e)lelumeqa
2ordfpl e)lelusqe
3ordfpl e)lelunto
Verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv
Em grego haacute duas conjugaccedilotildees baacutesicas identificadas pelos verbos terminados em -w e -mi Embora os verbos em -w sejam mais comuns e regulares vamos primeiramente abordar o verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv que equivale aos nossos verbos auxiliares ser e estar e tambeacutem existir Como em portuguecircs tambeacutem na liacutengua grega este eacute o principal verbo de ligaccedilatildeo
A forma eijmiv (eu sou estou existo) estaacute na 1ps do VIPA (Presente do Indicativo Ativo) Como este verbo natildeo tem a forma passiva e meacutedia podemos dizer simplesmente VIP
48
VIPA ou VIP IMPERFEITO DO IND AT e)imi (SER)
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eijmiv ei ejstiv(n) ejsmevn ejstev eijsiv(n)
eu sou
tu eacutes
elea eacute
noacutes somos
voacutes sois
elesas satildeo
h)mhn h)=j h)=sqa h)=n h)=meqta h)te h)san
Eu era
Tu eras
Ele era
Noacutes eacuteramos
Voacutes eacutereis
Eles eram
Traduza as frases para o portuguecircs
ejgwv eijmi hJ quvrasum
eijmiv presbuvtero
ajgavph ejstin oJ qeov
oJ qeov ejstin ajgaqov
oiJ douloi tou qeou ejsmen
oJ jIwavnnh ejstin a[nqrwpo
ejgwv eijmiv hJ oJdo kai hJ ajlhvqeia kai hJ zwhv
Terminaccedilotildees Pessoais
O pronome pessoal quase natildeo eacute usado no grego pois as proacuteprias terminaccedilotildees jaacute indicam por si que a pessoa estaacute fazendo a accedilatildeo As terminaccedilotildees para os verbos primaacuterios (presente futuro e perfeito) satildeo w eij ei omen ete ousi
RAIZ TEMA VOGAL TEMAacuteTICA a) RAIZ a primeira pessoa do singular do Presente Ativo do Indicativo eacute a raiz do
verbo b) TEMARADICAL eacute a parte constante (quase sempre) de um verbo c) VOGAL TEMAacuteTICA eacute a vogal colocada entre o Tema e as Terminaccedilotildees
Pessoais que comeccedilam com consoantes O ldquoordquo [oacutemicron] antes de ldquomrdquo e ldquogrdquo e ldquoerdquo antes das outras consoantes
Para conjugar um verbo eacute soacute pegar o Tema adicionar as Terminaccedilotildees Pessoais e
colocar a vogal Temaacutetica onde for necessaacuteria Como exemplo vejamos como seria a conjugaccedilatildeo dos verbos luw e a)kouw
49
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees S 1 lu - w
I 2 lu - eij
N 3 lu - ei
P 1 lu o men
L 2 lu e te
U 3 lu - ousi
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees
S 1 a)kouomai o omai
I 2 a)kouv e v
N 3 a)kouetai e etai
P 1 a)kouomeqa o omeqa
L 2 a)kouesqe e esqe
U 3 a)kouontai o ontai
Conjugando os verbos
Forma no original
Categoria Tempo Modo Voz Pessoa Nuacutemero
Forma no leacutexico
Traduccedilatildeo literal
legei Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg legw Ele dizfala
a)koueij
ginwskomen
qelontai
legei
legousi(n)
legw
blepv
ginwskete
blepomai
xaireij
ei)= Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg e)imi Tu eacutes
ballete
a)geij
a)gapw
50
O nnnn (ny) moacutevel
Na terceira pessoa do singular e do plural o nnnn entre parecircnteses indica que a forma completa pode ser tanto e)sti ei)si quanto e)stin ei)sin As formas sem o nnnn normalmente satildeo usadas se a palavra que segue eacute iniciada por consoante formas com o nnnn satildeo normalmente usadas se a palavra que segue eacute iniciada por vogal ou se a forma verbal finaliza o enunciado Mas o uso natildeo eacute riacutegido haacute muitas exceccedilotildees especialmente em apoio do uso do nnnn
Exemplos yeusthj e)stinnnn kai o( pathr au)tou=
Ele eacute o pai da mentira )Iwannhj ou)k e)stinnnn o( Xritou=
Joatildeo natildeo eacute o Cristo )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin
Eu sou a videira (a) verdadeira e o pai meu o agricultor eacute Traduza as frases para o grego
Deus eacute amor
Joatildeo eacute profeta
Eu estou em casa
Jesus estaacute em casa
Somos seus profetas
Jesus eacute o patildeo da vida
Minha casa eacute na cidade
Somos amigos de Jesus
PRESENTE ATIVO DO INDICATIVO 1 blepw eu vejo 21 legw eu digo 2 ginwskw eu conheccedilo 22 luw eu solto destruo 3 grafw eu escrevo 23 metrew eu meccedilo 4 didaskw eu ensino 24 menw eu permaneccedilo 5 e)xw eu tenho 25 nikaw eu venccedilo 6 khrussw eu prego 26 proskunew eu adoro 7 latreuw eu sirvo 27 oi)kodomew eu construo 8 lambanw eu recebo 28 o(mologew eu confesso
51
9 paideuw eu educo 29 paraggellw eu ordeno 10 a)gapaw eu amo 30 krinw eu julgo 11 a)kouw eu escuto 31 paideuw eu educo 12 a)gw eu guio conduzo 32 e(uriskw eu acho encontro 13 telw eu quero desejo 33 louw eu me banho lavo 14 swzw eu salvo liberto 34 filassw eu guardo 15 kairw eu me alegro 35 grafw eu escrevo 16 a)ggelw eu anuncio 36 e)kballw eu expulso removo 17 qerapeuw eu cuido saro curo 37 e)sqiw eu como 18 a)postelw eu envio 38 diwkw eu persigo sigo 19 e)ggizw eu me aproximo 39 qanatow eu mato 20 tarassw eu agito 40 sunagw Eu reuacuteno convoco
ARTIGOS
PLURALSINGULARNeutFemMascNeutFemMasc
ta tajtouj to thnton
toi=jtai=jtoi=jt=tv= t=
tw=ntw=ntw=ntou= th=j tou=
taai(oi(toh(o(
O artigo Em portuguecircs temos artigos definidos (o a os as) e indefinidos (um uma uns
umas) Em grego existe apenas o artigo definido Assim uma palavra como logoj pode ser traduzida como palavra ou como uma palavra dependendo do contexto Mas o uso do artigo definido em grego corresponde em grande parte ao uso do artigo definido em portuguecircs As diferenccedilas satildeo frequumlentemente muito sutis para serem mencionadas numa introduccedilatildeo Atenccedilatildeo deveraacute ser dada ao modo como o artigo eacute usado nos exerciacutecios de grego e de portuguecircs que seguem e no Novo Testamento
O artigo grego geralmente funciona como o adjetivo concordando com a palavra
que ele modifica em gecircnero nuacutemero e caso
52
masculino feminino neutro
singular plural singular plural singular plural
nom oJ o oiJ os hJ a aiJ as tov oa tav osas
genabl tou do twn dos th da twn das tou doda twn dosdas
dat
loc
inst
tw
ao
no
com o
pelo
toi
aos
nos
com os
pelos
th
agrave
na
com a
pela
tai
agraves
nas
com as
pelas
tw
aoagrave
nona
com oa
peloa
toi
aosagraves
nosnas
com osas
pelosas
acus tovn o touv os thvn a tavv as tov oa tavv osas
Exerciacutecio Coloque os artigos correspondentes para cada substantivo
a[mpelwn (fem) aijwnwn (masc) gevno (neut)
a[nqrwpou a[rcontwn (masc) diavkonwn (fem)
ajpovstolo (masc) ajdelfoi qeoiv (masc)
a[rtou bivon kuvrioi
didavskalou gavmou laov (masc)
doulw doulw (fem) livqon
h[rhmo (fem) e[qo (neut) mhtrov (fem)
qeoiv (fem) h[rhmoi (fem) oJdou (fem)
kavlamoi (masc) qavnatw udatoi (neut)
nuktou (fem) qrovnoi fwtou (neut)
skovtoi (neut) ajrniva ceirov (fem)
PREPOSICcedilOtildeES proj A proj ton potamon Para o rio 4 Acusativo ei)j A ei)j ton potamon Para dentro do rio 4 Acusativo e)n D e)n t= potam= Dentro do rio em o rio 3 Dativo e)k G e)k potamou= Para fora do rio 2 Genitivo a)po G a)po potamou= Partindo do rio 2 genitivo
Preposiccedilatildeo eacute uma palavra que auxilia o substantivo a expressar o seu caso ou funccedilatildeo
na oraccedilatildeo Eacute chamada de ldquopreacute-posiccedilatildeordquo porque geralmente eacute posicionada na frente do
53
substantivo ao qual auxilia expressar a sua funccedilatildeo Ex e)k th=j sunagwgh=j e)celqontej h)=lqon ei)j thn oi)kian Simwnoj kai
)Andreou Saindo da sinagoga foram para a casa de Simatildeo e Andreacute Nota As preposiccedilotildees e)k e ei)j indicam respectivamente que eles saiacuteram de dentro
da sinagoga para dentro da casa Mesmo que uma preposiccedilatildeo sirva para esclarecer o caso natildeo eacute ela quem governa o
caso Muito pelo contraacuterio na liacutengua grega eacute o caso que determina o significado de uma preposiccedilatildeo Isto significa que uma preposiccedilatildeo pode ter um determinado significado quando usada com um certo caso e significado diferentes quando usada com outros casos O significado de uma preposiccedilatildeo depende entatildeo do caso com o qual ela eacute usada Esse detalhe pode ser observado no vocabulaacuterio da liccedilatildeo
3 2
4 e 2
4
4
4
234
234
234
2
24
4
2
24
24
24
54
O quadro das preposiccedilotildees gregas eacute o seguinte Preposiccedilatildeo Caso que rege Traduccedilatildeo
1 ὑπέρ A acima de
2 ἐπί G sobre
3 ὑπό A sob
4 παρά ampamp ampamp D A G ao lado de
5 ἀmicroφί D A G de ambos os lados de
6 πρός A para em direccedilatildeo de
7 εἰς A para dentro de
8 ἐν D em
9 ἐκ ἐξ G de fora de
10 ἀπό G de afastamento de
11 περί A G ao redor de
12 διά ampamp ampamp G atraveacutes de
13 ἀνά A para cima
14 κατά G para baixo
15 ἀντί G contra
16 πρό G antes de
17 ὀπίσω G atraacutes de depois de
18 σύν D com
19 microετά G com D aleacutem de
55
Vamos apresentar algumas palavras portuguesas que usam estas preposiccedilotildees como prefixos Isto poderaacute ajudar a memorizaccedilatildeo 1 hipeacuterbole ὑπέρ + βάλλω que coloca acima de
2 epitaacutefio ἐπί + τάφος que estaacute sobre o tuacutemulo
3 hipoacutecrita ὑπό + κρίνω que distingue (julga) sob
4 paralelo παρά + ἀλλήλων que estaacute ao lado do outro
5 anfiacutebio ἀmicroφί + βίος que vive em ambos (terra e aacutegua)
6 proseacutelito πρός + ἠλύθον que se encaminha para
7 exegeta εἰς + ἡγέοmicroαι que conduz para
8 energia ἐν + ἔργον que tem forccedila em si
9 ecircxodo ἐκἐξ + ὁδός caminho para fora
10 apogeu ἀπό + γῆ longe da terra
11 periacutemetro περί + microέτρον medida em volta de
12 diacircmetro διά + microέτρον medida atraveacutes de
13 Anastaacutecio ἀνά + ἵστηmicroι que ressurgiu
14 catarata κατά + ῥάσσω que se precipita
15 antiacutedoto ἀντί + δίδωmicroι (remeacutedio) dado contra
16 proacute logo πρό + λόγος palavra (dita) antes de
17 opistoacutedomo ὀπισθό + δόmicroος parte posterior de um templo grego
18 sinoacutetico σύν + ὀράω que abarca com um soacute olhar
19 metafiacutesica microετά + φύσις aleacutem da natureza (fiacutesica)
56
2 G (Genitivo)3 D (Dativo)4 A (Acusativo)
Traduza para o portuguecircs (Resposta no 2ordm Vol De James)
1 o( ui(oj ei)=pen ei)mi (Mc 1462) 2 o( ui(oj tou= a)nqrwpou kurioj e)stin (Mc 228) 3 e)rxetai o( a)delfoj o( kaloj (Mc 331) 4 o( a)nqrwpoj e)rxetai (Mc 61) 5 oi( a)nqrwpoi ou)x a(gioi ei)sin (Mc 124) 6 o( qeoj ei)=pen (Mc 219) 7 o( a)ggeloj o( a(gioj ou)k e)rxetai (Mc 838) 8 o(loj o( kosmoj kaloj e)stin (Mc 149) 9 o( ou)ranoj ou) kaloj e)stin (Mc 1331) 10 o( ui(oj tou= qeou= e)stin a)gaqoj (Mc 311)
57
EXERCIacuteCIOS DE GREGO
a) Qual eacute entatildeo o sujeito e qual eacute o objeto das seguintes frases qeoj fala logon (palavra) qeoj ama dou=lon (servo) dou=loj ama qeon qeon ama dou=loj dou=loj fala logon logon fala dou=loj b) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus c) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus d) Traduza podendo incluir um artigo Note N e A qeoj h)gaphsen ton kosmon kosmoj ou)k h)gaphsen qeon Kurioj h)gaphsen dou=lon o( a)nqrwpoj h)gaphsen qeon presbuteron h)gaphsen Kurioj a)postoloj legei logon logon legei diakonoj dou=loj ballei liqon a)nqrwpoj blepei potamon diaboloj ou)k h)gaphsen qeon
e) Traduza Deus amou mundo e homem Homem amou Senhor
Vocabulaacuterio ALMA = yuxh AMIGO = filoj
BATIZAR = baptizw CARNE = sarc
CONSOLADOR = paraklhtoj COMUNHAtildeO = koinwnia
CEacuteU = ou)ranoj BONITO BOM = kaloj
ADAtildeO = )Adam CAMINHO = o(doj
NOIVA = numfh CASA = oi)=koj
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
36
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (aaaa) e seguem o paradigma oi)kiaoi)kiaoi)kiaoi)kia Substantivos Femininos Traduccedilatildeo Traduccedilatildeo a(martia Pecado metanoia Arrependimento a)lhqeia Verdade o)milia Conversa a)nomia Iniquumlidade oi)kia Casa basileia Reino o(mologia Confissatildeo diakonia Serviccedilo parousia Vinda diaspora Dispersatildeo sofia Sabedoria e)kklhsia Igreja swthria Salvaccedilatildeo e)paggelia Promessa filadelfia Amor fraternal eu)logia Becircnccedilatildeo louvor h(mera Dia eu)xaristia Gratidatildeo qura Porta kardia Coraccedilatildeo petra Rocha pedra koinwnia Comunhatildeo xara Alegria marturia Testemunho w(ra hora
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N glw=ssa glw=ssai N doca docai
G glwsshj glwssw=n G dochj docwn
D glwssv glwssaij D docv docai=j
A glw=ssan glw=ssaj A docan docaj
Vocabulaacuterio Todos estes substantivos satildeo femininos (h) e seguem o paradigma
grafgrafgrafgrafh
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo a)paph Amor o)rgh Ira coacutelera a)delfh Irmatilde parabolh Paraacutebolas a)rxh Princiacutepio proseuxh Oraccedilatildeo diaqhkh Alianccedila sinagwgh Sinagoga didaxh Ensino u(paoh Obediecircncia dikaiosunh Justiccedila u(potagh Submissatildeo ei)rhnh Paz u(pomonh Perseveranccedila e)ntolh Mandamento fulh Tribo e)pistolh Carta epiacutestola fwnh Voz som numfh Noiva yuxh Alma
37
ajgrafhngrafA
ai=jgrafv=grafD
w=ngrafh=jgrafG
aigrafhgrafN
PLURALSINGULAR
RAIZRAIZ
Exerciacutecio - a)skhseij
Decline os seguintes substantivos a)paph a)delfh a)rxh diaqhkh didaxh dikaiosunh ei)rhnh e)ntolh e)pistolh numfh o)rgh parabolh proseuxh sinagwgh u(paoh u(potagh u(pomonh fulh fwnh yuxh
Os substantivos masculinos da 1ordf declinaccedilatildeo tambeacutem satildeo divididos em dois grupos aqueles cujas raiacutezes terminam em vogal (neaniaj) ou em tttt (profprofprofprofhhhh tttthhhhς) levam a terminaccedilatildeo aaaaς e tem como paradigma o substantivo neanianeanianeanianeaniaς e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr levam a terminaccedilatildeo hhhhς e tem como paradigma o substantivo profprofprofprofhhhh tttthhhhς Em siacutentese os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo satildeo os femininos terminados em aaaa e em hhhh e os substantivos masculinos terminados em aaaaς e hhhhjjjj
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N neaniaj neaniai N profhthj profh=tai
G neaniou neaniw=n G profhtou profhtw=n
D neani neaniaij D profhtv profhtaij
A neanian neaniaj A profhthn profhtaj
VOCABULAacuteRIO Todos estes substantivos satildeo masculinos (o() o seguem os paradigmas neaniajprofhthj Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo rsquoHliaj Elias krithj Juiz rsquoHsaiaj Isaiacuteas maqhthj Aluno disciacutepulo neaniaj Moccedilo jovem margarithj Peacuterola Bappisthj Batista mesithj Mediador
38
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo eu)aggelisthj Evangelista poihthj Fazedor Zhlwthj Zeloso profhthj Profeta rsquo Israhlithj Israelita stratiwthj Soldado rsquo Iwannhj Joatildeo u(phrethj Ministro servo klepthj Ladratildeo u(pokithj Hipoacutecrita
a)skhseij Decline os seguintes substantivos neaniaj Bappisthj eu)aggelisthj
klepthj maqhthj profhthj u(phrethj
Terceira Declinaccedilatildeo A 3ordf declinaccedilatildeo grega geralmente eacute conhecida como declinaccedilatildeo consoante pois a maioria dos seus substantivos possuem raiz ndash consoante Eacute a mais difiacutecil das declinaccedilotildees gregas Diferente da 1ordf e da 2ordf declinaccedilatildeo a 3ordf abrange os trecircs gecircneros Feminino Masculino e Neutro
SINGULAR PLURAL
N ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς N ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
V φφφφῶῶῶῶςςςς V φφφφῶῶῶῶτατατατα
A ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς A ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
G τοτοτοτοῦῦῦῦ φωτφωτφωτφωτόόόόςςςς G ττττῶῶῶῶνννν φφφφώώώώτωντωντωντων
D ττττῷῷῷῷ φωτφωτφωτφωτίίίί D τοτοτοτοῖῖῖῖςςςς φφφφώώώώσισισισι
substantivo masculino
substantivo feminino
substantivos neutros
nom oJoJoJoJ lovgo hJhJhJhJ oJdov totototo tevknon ajrnivon
genabl toutoutoutou lovgou thththth oJdou toutoutoutou tevknou ajrnivou
dtlcit twtwtwtw lovgw thththth oJdw twtwtwtw tevknw ajrnivw
acus tontontonton lovgon thnthnthnthn oJdovn totototo tevknon ajrnivon
sing
voc lovge oJdev tevknon ajrnivon
nom oiJoiJoiJoiJ lovgoi aiJaiJaiJaiJ oJdoiv tatatata tevkna ajrniva
genabl twntwntwntwn lovgwn twntwntwntwn oJdwn twntwntwntwn tevknwn ajrnivwn
dtlcit toitoitoitoi lovgoi taitaitaitai oJdoi toitoitoitoi tevknoi ajrnivoi
acus toutoutoutou lovgou tatatata ojdouv tatatata tevkna ajrniva
pl
voc lovgoi oJdovi tevkna ajrniva
39
VERBOS GREGOS
A forma como os verbos satildeo identificados (que eacute a que aparece nos dicionaacuterios) eacute a da primeira pessoa do singular do presente do indicativo da voz ativa Assim e)imi (eu sou) legw (eu falo eu digo)
Os verbos tecircm tempo voz e modo como no portuguecircs Os tempos verbais gregos expressam mais a qualidade da accedilatildeo do que o tempo em que a accedilatildeo acontece Somente no Indicativo eacute que o Presente indica Tempo Presente A ideacuteia principal do Presente eacute que a accedilatildeo eacute contiacutenua ainda em progresso e eacute chamada de Linear ou Durativa
Verbo eacute a palavra que indica accedilatildeo ou estado da accedilatildeo as flexotildees sofridas pelo verbo chamam-se conjugaccedilotildees Eles estatildeo divididos em dois grupos de conjugaccedilotildees o de terminaccedilatildeo wwww (legw) possuindo a maioria dos verbos gregos e o de terminaccedilatildeo mimimimi (e)imi) contendo somente uma minoria
Os verbos gregos como no portuguecircs possuem modificaccedilotildees numeacutericas pessoa (1ordf 2ordf e 3ordf) e nuacutemero (singular e plural)
Tempos Verbais O tempo verbal em grego eacute diferente do portuguecircs aleacutem de indicar a eacutepoca o tempo refere-se principalmente agrave qualidade da accedilatildeo ou seja se a accedilatildeo foi completada ou natildeo A accedilatildeo completa chama-se tambeacutem accedilatildeo pontilear e a incompleta linear que eacute descrita como estando em processo em andamento No grego temos trecircs tempos Primaacuterios Presente Perfeito (Passado) e Futuro E trecircs tempos Secundaacuterios Aoristo Imperfeito e Mais-que-Perfeito
Presente indicam aleacutem de uma accedilatildeo pontilear uma accedilatildeo contiacutenua ou um estado incompleto A accedilatildeo eacute descrita como em progresso em andamento durativa ou linear
Futuro como em portuguecircs indica o que vai acontecer Geralmente expressa a ideia de uma accedilatildeo pontilear mas em alguns casos pode ser durativa
Ex Jesus voltaraacute em gloacuteria Imperfeito expressa uma accedilatildeo que foi contiacutenua por algum tempo no passado mas
que jaacute cessou A accedilatildeo pode ter sido continuada habitual intermitente etc o que eacute determinado pelo contexto e pelo significado do verbo
Ex Jesus proclamava o Reino de Deus
Aoristo Eacute um tempo indefinido Essencialmente ele natildeo tem significaccedilatildeo temporal embora esse significado esteja presente no modo indicativo onde o aoristo tem significaccedilatildeo passada e recebe o (faltou o siacutembolo na apostila) de aumento como o tempo imperfeito
Perfeito Eacute um tempo grego peculiar em sua funccedilatildeo e natildeo encontramos correspondecircncia em nossa liacutengua Ele combina a accedilatildeo pontilear e a linear por expressar geralmente no indicativo o efeito ou estado no presente como resultado de uma accedilatildeo no passado indicando assim a permanecircncia de uma accedilatildeo completa ou um estado presente resultado de uma accedilatildeo passada
Mais-que-Perfeito Associa a accedilatildeo pontilear com a linear soacute que estas accedilotildees satildeo combinadas no passado Tem a mesma ideacuteia do nosso passado imperfeito
40
Modos verbais O modo verbal indica a maneira da afirmaccedilatildeo verbal ou seja como a accedilatildeo eacute realizada Eacute a maneira ou a forma por meio da qual o verbo exprime a accedilatildeo Assim temos o Indicativo Subjuntivo Imperativo Optativo Infiniti vo e o Particiacutepio
1 Indicativo que expressa um fato tido como certo
2 Subjuntivo que enuncia o fato de modo possiacutevel duvidoso
3 Imperativo que expressa ordem proibiccedilatildeo conselho
4 Optativo que expressa desejo opccedilatildeo
5 Infinitivo que eacute considerado como um substantivo-verbal O infinitivo eacute um substantivo-verbal Eacute sempre indeclinaacutevel (o que significa que natildeo tem casos N G D A) Quando eacute antecedido de um artigo definido o artigo eacute sempre neutro singular e eacute declinado segundo a funccedilatildeo do infinitivo
6 Particiacutepio eacute considerado como um adjetivo-verbal
Vozes Verbais A voz verbal indica como a accedilatildeo ou o estado do verbo se refere ao sujeito Natildeo existe accedilatildeo sem causa E a origem desta causa eacute descrita pela voz Em grego como no portuguecircs temos trecircs vozes verbais Ativa Meacutedia (reflexiva) e Passiva
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
raiz terminaccedilatildeo
do VIPMP VIPPM
Traduccedilatildeo
Presente do Indicativo
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
-omai
-h
-etai
-ovmeqa
-esqe
-ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
VIPP eu sou solto
VIPM eu solto para mim eu me solto
VIPP tu eacutes solto
VIPM tu soltas para ti tu te soltas
VIPP ele(a) eacute solto
VIPM ele(a) solta para si ele(ou ele se solta
VIPP noacutes somos soltos
VIPM noacutes soltamos para noacutes noacutes nos soltamos
VIPP voacutes sois soltos
VIPM voacutes soltais para voacutes voacutes vos soltais
VIPP eles(as) satildeo soltos
VIPM eles(as) soltam para si eles(as) se soltam
Ativa onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a algo ou algueacutem Ex louw ndash eu lavo Meacutedia (reflexiva) onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a si mesmo Ex luomai - eu me lavo Passiva onde o sujeito sofre a accedilatildeo Ex louomai ndash eu sou lavado
41
Pres Ativa Traduccedilatildeo Pres Meacutedia Traduccedilatildeo louw Eu lavo luomai Eu me lavo loueij Tu lavas lu$ Tu te lavas louei Ele lava louetai Ele se lava louomen Noacutes lavamos louomeqa Noacutes nos lavamos louete Voacutes lavais louesqe Voacutes vos lavais louousi Eles lavam louontai Eles se lavam
Passiva louomai lou$ louetai louomeqa louesqe louontai
Eu sou lavado Tu eacutes lavado Ele eacute lavado Noacutes somos lavados Voacutes sois lavados Eles satildeo lavados
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
VIPA V = verbo I = Indicativo P = Presente A = Ativa VIPMP V = verbo I = Indicativo P = Presente M = meacutedia P = Passiva Paradigmas de verbos de terminaccedilatildeo -w-w-w-w no VIPA e VIPMP Satildeo formados pela simples adiccedilatildeo da terminaccedilatildeo verbal ao radical Observe que a
vogal temaacutetica eacute considerada como parte da terminaccedilatildeo verbal
luvwluvwluvwluvw ajkouvwajkouvwajkouvwajkouvw ejsqivwejsqivwejsqivwejsqivw e[cwe[cwe[cwe[cw levgwlevgwlevgwlevgw ginwvskwginwvskwginwvskwginwvskw gravfwgravfwgravfwgravfw bavllwbavllwbavllwbavllw
VIPA = R + -w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)
luvw
luvei
luvei
luvomen
luvete
luvousi(n)
ajkouvw
ajkouvei
ajkouvei
ajkouvomen
ajkouvete
ajkouvousi(n)
ejsqivw
ejsqivei
ejsqivei(n)
ejsqivomen
ejsqivete
ejsqiv usi(n)
e[cw
e[cei
e[cei
e[comen
e[cete
e[cousi(n)
levgw
levgei
levgei(n)
levgomen
levgete
levgousi(n)
ginwvskw
ginwvskei
ginwvskei(n)
ginwvskomen
ginwvskete
ginwvskousi(n)
gravfw
gravfei
gravfei(n)
gravfomen
gravfete
gravfousi(n)
bavllw
bavllei
bavllei(n)
bavllomen
bavllete
bavllousi(n)
VIPMP = R + -omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -etai -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
ajkouvomai
ajkouvh
ajkouvetai
ajkouovmeqa
ajkouvesqe
ajkouvontai
ejsqivomai
ejsqivh
ejsqivetai
ejsqiovmeqa
ejsqivesqe
ejsqivontai
e[comai
e[ch
e[cetai
ejcovmeqa
e[cesqe
e[contai
levgomai
levgh
levgetai
legovmeqa
levgesqe
levgontai
ginwvskomai
ginwvskh
ginwvsketai
ginwskovmeqa
ginwvskesqe
ginwvskontai
gravfomai
gravfh
gravfetai
grafovmeqa
gravfesqe
gravfontai
bavllomai
bavllh
bavlletai
ballovmeqa
bavllesqe
bavllontai
42
APLICACcedilAtildeO DA QUALIDADE DA ACcedilAtildeO VERBAL NO TEMPO VERB AL Qualidades Tempos _
Presente _ Mais-que-Perfeito
Imperfeito _ Linear - Pontilear Perfeito Linear
Futuro _ Mais-que-Perfeito
Presente _
Futuro _ Pontilear
Aoristo _
VERBOS Pessoa e Nuacutemero
Assim como no portuguecircs tambeacutem no grego os verbos tecircm terminaccedilotildees pessoais que indicam a pessoa e o nuacutemero do sujeito que executa a accedilatildeo
Exemplo Canto Indica que sou eu (1ordf pessoa do singular) que canta Cantas Indica eacutes tu (2ordf pessoa do singular) que cantas Cantamos Indica que somos noacutes (1ordf pessoa do plural) que cantamos
Mesmo que o sujeito jaacute esteja impliacutecito na terminaccedilatildeo verbal eacute possiacutevel que se
queira destacaacute-lo ou enfatizaacute-lo Nesses casos eacute acrescentado o pronome pessoal Exemplo nenikhka ton kosmon ndash venci o mundo e)gw nenikhka ton kosmon ndash eu venci o mundo
PRONOMES
O pronome eacute a palavra que substitui o nome evitando-lhe a repeticcedilatildeo O nome que eacute substituiacutedo pelo pronome chama-se antecedente o pronome concorda com o seu antecedente em gecircnero e nuacutemero
Em grego quando o pronome pessoal eacute usado eacute para dar ecircnfase Nas formas obliacutequas ele eacute bastante usado no NT
Exemplos
43
Jo 125
Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj
Pronomes pessoais
Pessoa Nuacutemero
su pronome pessoal da 2a pessoa nominativo singular
e)gw eu 1ordf Singular
E por que entatildeo batizas se tu natildeo eacutes o Cristo
su tu 2ordf Singular
Mt 69 Pater h(mw=n o( e)n toi=j ou)ranoi=j au)toj h o Ele ela 3ordf Singular
h(mw=n pronome pessoal da 1a pessoa genitivo plural h(me=ij noacutes 1ordf Plural
Pai nosso que estais nos ceacuteus u(me=ij voacutes 2ordf Plural
au)toi ai a Eles elas 3ordf Plural
PRONOMES
1a Pessoa Singular 1a Pessoa Plural N e)gw eu N h(me=ij noacutes
A e)meme me mim A h(ma=j nos conosco
G e)mou= mou de mim G h(mw=n de noacutes
D e)moimoi para mim D h(mi=n para noacutes
2a Pessoa Singular 2a Pessoa Plural
N su tu N u(me=ij voacutes
A se te ti A u(ma=j vos convosco
G sou= de ti G u(mw=n de voacutes
D soi para ti D u(mi=n para voacutes
3a Pessoa Singular 3a Pessoa Plural N au)toj Ele N au)toi Eles
A au)tou= Dele A au)tw=n Deles
G au)t= A ele G au)toi=j A eles
D au)ton Ele D au)touj Eles PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO luwluwluwluw (soltar) lu w Eu solto estou soltando lu eij Tu soltas estaacutes soltando lu ei Ele solta estaacute soltando lu omen Noacutes soltamos estamos soltando o = vogal temaacutetica lu ete Voacutes soltais estais soltando e = vogal temaacutetica lu ousi(n) Eles soltam estatildeo soltando
44
Pessoa e nuacutemero
portuguecircs grego
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eu
tu
elea
noacutes
voacutes
elesas
falo
falas
fala
falamos
falais
falam
ejgw
su
aujto aujth aujto
hJmei
uJmei
aujtoi aujtai aujta
levgw
levgei
levgei
levgomen
levgete
levgousin
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO a)gwa)gwa)gwa)gw (guiar) a)g w Eu guio estou guiando a)g eij Tu guias estaacutes guiando a)g ei Ele guia estaacute guiando a)g omen Noacutes guiamos estamos guiando a)g ete Voacutes guiais estais guiando a)g ousi(n) Eles guiam estatildeo guiando
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO ballwballwballwballw (jogo) ball w Eu jogo estou jogando ball eij Tu jogas estaacutes jogando ball ei Ele joga estaacute jogando ball omen Noacutes jogamos estamos jogando ball ete Voacutes jogais estais jogando ball ousi(n) Eles jogam estatildeo jogando
FUTURO DO INDICATIVO ATIVO luw (soltar) lu s w Eu soltarei lu s eij Tu soltaraacutes lu s ei Ele soltaraacute lu s omen Noacutes soltaremos lu s ete Voacutes soltareis lu s ousi(n) Eles soltaratildeo
45
luw Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo
1ordfps luw luw luein
2ordfps lueij lu$j lu=e
3ordfps luei lu$ luetw
1ordfpl luomen luwmen
2ordfpl luete luhte luete
3ordfpl luousi luwsi luetwsan
luw Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo
1ordfps luomai luwmai luestai
2ordfps lu$ lu$ luou
3ordfps luetai luhtai luesqw
1ordfpl luomeqa luwmeqa
2ordfpl luesqe luhsqe luesqe
3ordfpl luontai luwntai luesqwsan
luw Imperfeito Ativo
1ordfps e)luon
2ordfps e)luej
3ordfps e)lue
1ordfpl e)luomen
2ordfpl e)luete
3ordfpl e)lue
1ordfps e)luon
luw Imperfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps e)luomen
2ordfps e)luo
3ordfps e)lueto
1ordfpl e)luomeqa
2ordfpl e)luesqe
3ordfpl e)luonto
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Ativo Futuro Ativo
1ordfps lusw lusein
2ordfps luseij
3ordfps lusei
1ordfpl lusomen
2ordfpl lusete
3ordfpl lusousi
46
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Meacutedio Futuro Meacutedio
1ordfps lusomai lusestai
2ordfps lus$
3ordfps lusetai
1ordfpl lusomeqa
2ordfpl lusesqe
3ordfpl lusontai
luw Futuro Passivo Futuro Passivo
1ordfps luqhsomai luqhsesqai
2ordfps luqhs$
3ordfps luqhsetai
1ordfpl luqhsomeqa
2ordfpl luqhsesqe
3ordfpl luqhsontai
luw 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo
1ordfps e)lusa lusw lu=sai
2ordfps e)lusaj lus$j lu=son
3ordfps e)luse lus$ lusatw
1ordfpl e)lusamen luswmen
2ordfpl e)lusate lushte lusate
3ordfpl e)lusan luswsi lusatwsan
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio
1ordfps e)lusamhn luswmai lusasqai
2ordfps e)lusw lus$ lu=sai
3ordfps e)lusato lushtai lusasqw
1ordfpl e)lusameqa luswmeqa
2ordfpl e)lusasqe lushsqe lusasqe
3ordfpl e)lusanto luswntai luasqwsan
luw 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo
1ordfps e)luqhn luqw= luqhnai
2ordfps e)luqhj luqh=j luqhti
3ordfps e)luqh luq$= luqhtw
1ordfpl e)luqhmen luqw=men
2ordfpl e)luqhte luqh=te luqhte
3ordfpl e)luqhsan luqw=si luqhtwsan
47
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo Perfeito Ativo
1ordfps leluka lelukw lelukenai
2ordfps lelukaj leluk$j
3ordfps leluke leluk$
1ordfpl lelukamen lelukwmen
2ordfpl lelukate lelukhte
3ordfpl lelukasi (kan) lelukwsi
luw 1ordm Perfeito Meacutedio e Passivo 1ordmPerfeito Meacutedio e Passivo Perfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps lelumai lelusqai
2ordfps lelusai lu=sai
3ordfps lelutai lusasqw
1ordfpl lelumeqa
2ordfpl lelusqe lusasqe
3ordfpl leluntai luasqwsan
luw Mais que Perfeito Ativo
1ordfps e)lelukein
2ordfps e)lelukate
3ordfps e)lelukate
1ordfpl e)lelukate
2ordfpl e)lelukate
3ordfpl e)lelukate
luw + que Perfeito meacutediopassivo
1ordfps e)lelumhn
2ordfps e)leluso
3ordfps e)leluto
1ordfpl e)lelumeqa
2ordfpl e)lelusqe
3ordfpl e)lelunto
Verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv
Em grego haacute duas conjugaccedilotildees baacutesicas identificadas pelos verbos terminados em -w e -mi Embora os verbos em -w sejam mais comuns e regulares vamos primeiramente abordar o verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv que equivale aos nossos verbos auxiliares ser e estar e tambeacutem existir Como em portuguecircs tambeacutem na liacutengua grega este eacute o principal verbo de ligaccedilatildeo
A forma eijmiv (eu sou estou existo) estaacute na 1ps do VIPA (Presente do Indicativo Ativo) Como este verbo natildeo tem a forma passiva e meacutedia podemos dizer simplesmente VIP
48
VIPA ou VIP IMPERFEITO DO IND AT e)imi (SER)
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eijmiv ei ejstiv(n) ejsmevn ejstev eijsiv(n)
eu sou
tu eacutes
elea eacute
noacutes somos
voacutes sois
elesas satildeo
h)mhn h)=j h)=sqa h)=n h)=meqta h)te h)san
Eu era
Tu eras
Ele era
Noacutes eacuteramos
Voacutes eacutereis
Eles eram
Traduza as frases para o portuguecircs
ejgwv eijmi hJ quvrasum
eijmiv presbuvtero
ajgavph ejstin oJ qeov
oJ qeov ejstin ajgaqov
oiJ douloi tou qeou ejsmen
oJ jIwavnnh ejstin a[nqrwpo
ejgwv eijmiv hJ oJdo kai hJ ajlhvqeia kai hJ zwhv
Terminaccedilotildees Pessoais
O pronome pessoal quase natildeo eacute usado no grego pois as proacuteprias terminaccedilotildees jaacute indicam por si que a pessoa estaacute fazendo a accedilatildeo As terminaccedilotildees para os verbos primaacuterios (presente futuro e perfeito) satildeo w eij ei omen ete ousi
RAIZ TEMA VOGAL TEMAacuteTICA a) RAIZ a primeira pessoa do singular do Presente Ativo do Indicativo eacute a raiz do
verbo b) TEMARADICAL eacute a parte constante (quase sempre) de um verbo c) VOGAL TEMAacuteTICA eacute a vogal colocada entre o Tema e as Terminaccedilotildees
Pessoais que comeccedilam com consoantes O ldquoordquo [oacutemicron] antes de ldquomrdquo e ldquogrdquo e ldquoerdquo antes das outras consoantes
Para conjugar um verbo eacute soacute pegar o Tema adicionar as Terminaccedilotildees Pessoais e
colocar a vogal Temaacutetica onde for necessaacuteria Como exemplo vejamos como seria a conjugaccedilatildeo dos verbos luw e a)kouw
49
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees S 1 lu - w
I 2 lu - eij
N 3 lu - ei
P 1 lu o men
L 2 lu e te
U 3 lu - ousi
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees
S 1 a)kouomai o omai
I 2 a)kouv e v
N 3 a)kouetai e etai
P 1 a)kouomeqa o omeqa
L 2 a)kouesqe e esqe
U 3 a)kouontai o ontai
Conjugando os verbos
Forma no original
Categoria Tempo Modo Voz Pessoa Nuacutemero
Forma no leacutexico
Traduccedilatildeo literal
legei Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg legw Ele dizfala
a)koueij
ginwskomen
qelontai
legei
legousi(n)
legw
blepv
ginwskete
blepomai
xaireij
ei)= Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg e)imi Tu eacutes
ballete
a)geij
a)gapw
50
O nnnn (ny) moacutevel
Na terceira pessoa do singular e do plural o nnnn entre parecircnteses indica que a forma completa pode ser tanto e)sti ei)si quanto e)stin ei)sin As formas sem o nnnn normalmente satildeo usadas se a palavra que segue eacute iniciada por consoante formas com o nnnn satildeo normalmente usadas se a palavra que segue eacute iniciada por vogal ou se a forma verbal finaliza o enunciado Mas o uso natildeo eacute riacutegido haacute muitas exceccedilotildees especialmente em apoio do uso do nnnn
Exemplos yeusthj e)stinnnn kai o( pathr au)tou=
Ele eacute o pai da mentira )Iwannhj ou)k e)stinnnn o( Xritou=
Joatildeo natildeo eacute o Cristo )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin
Eu sou a videira (a) verdadeira e o pai meu o agricultor eacute Traduza as frases para o grego
Deus eacute amor
Joatildeo eacute profeta
Eu estou em casa
Jesus estaacute em casa
Somos seus profetas
Jesus eacute o patildeo da vida
Minha casa eacute na cidade
Somos amigos de Jesus
PRESENTE ATIVO DO INDICATIVO 1 blepw eu vejo 21 legw eu digo 2 ginwskw eu conheccedilo 22 luw eu solto destruo 3 grafw eu escrevo 23 metrew eu meccedilo 4 didaskw eu ensino 24 menw eu permaneccedilo 5 e)xw eu tenho 25 nikaw eu venccedilo 6 khrussw eu prego 26 proskunew eu adoro 7 latreuw eu sirvo 27 oi)kodomew eu construo 8 lambanw eu recebo 28 o(mologew eu confesso
51
9 paideuw eu educo 29 paraggellw eu ordeno 10 a)gapaw eu amo 30 krinw eu julgo 11 a)kouw eu escuto 31 paideuw eu educo 12 a)gw eu guio conduzo 32 e(uriskw eu acho encontro 13 telw eu quero desejo 33 louw eu me banho lavo 14 swzw eu salvo liberto 34 filassw eu guardo 15 kairw eu me alegro 35 grafw eu escrevo 16 a)ggelw eu anuncio 36 e)kballw eu expulso removo 17 qerapeuw eu cuido saro curo 37 e)sqiw eu como 18 a)postelw eu envio 38 diwkw eu persigo sigo 19 e)ggizw eu me aproximo 39 qanatow eu mato 20 tarassw eu agito 40 sunagw Eu reuacuteno convoco
ARTIGOS
PLURALSINGULARNeutFemMascNeutFemMasc
ta tajtouj to thnton
toi=jtai=jtoi=jt=tv= t=
tw=ntw=ntw=ntou= th=j tou=
taai(oi(toh(o(
O artigo Em portuguecircs temos artigos definidos (o a os as) e indefinidos (um uma uns
umas) Em grego existe apenas o artigo definido Assim uma palavra como logoj pode ser traduzida como palavra ou como uma palavra dependendo do contexto Mas o uso do artigo definido em grego corresponde em grande parte ao uso do artigo definido em portuguecircs As diferenccedilas satildeo frequumlentemente muito sutis para serem mencionadas numa introduccedilatildeo Atenccedilatildeo deveraacute ser dada ao modo como o artigo eacute usado nos exerciacutecios de grego e de portuguecircs que seguem e no Novo Testamento
O artigo grego geralmente funciona como o adjetivo concordando com a palavra
que ele modifica em gecircnero nuacutemero e caso
52
masculino feminino neutro
singular plural singular plural singular plural
nom oJ o oiJ os hJ a aiJ as tov oa tav osas
genabl tou do twn dos th da twn das tou doda twn dosdas
dat
loc
inst
tw
ao
no
com o
pelo
toi
aos
nos
com os
pelos
th
agrave
na
com a
pela
tai
agraves
nas
com as
pelas
tw
aoagrave
nona
com oa
peloa
toi
aosagraves
nosnas
com osas
pelosas
acus tovn o touv os thvn a tavv as tov oa tavv osas
Exerciacutecio Coloque os artigos correspondentes para cada substantivo
a[mpelwn (fem) aijwnwn (masc) gevno (neut)
a[nqrwpou a[rcontwn (masc) diavkonwn (fem)
ajpovstolo (masc) ajdelfoi qeoiv (masc)
a[rtou bivon kuvrioi
didavskalou gavmou laov (masc)
doulw doulw (fem) livqon
h[rhmo (fem) e[qo (neut) mhtrov (fem)
qeoiv (fem) h[rhmoi (fem) oJdou (fem)
kavlamoi (masc) qavnatw udatoi (neut)
nuktou (fem) qrovnoi fwtou (neut)
skovtoi (neut) ajrniva ceirov (fem)
PREPOSICcedilOtildeES proj A proj ton potamon Para o rio 4 Acusativo ei)j A ei)j ton potamon Para dentro do rio 4 Acusativo e)n D e)n t= potam= Dentro do rio em o rio 3 Dativo e)k G e)k potamou= Para fora do rio 2 Genitivo a)po G a)po potamou= Partindo do rio 2 genitivo
Preposiccedilatildeo eacute uma palavra que auxilia o substantivo a expressar o seu caso ou funccedilatildeo
na oraccedilatildeo Eacute chamada de ldquopreacute-posiccedilatildeordquo porque geralmente eacute posicionada na frente do
53
substantivo ao qual auxilia expressar a sua funccedilatildeo Ex e)k th=j sunagwgh=j e)celqontej h)=lqon ei)j thn oi)kian Simwnoj kai
)Andreou Saindo da sinagoga foram para a casa de Simatildeo e Andreacute Nota As preposiccedilotildees e)k e ei)j indicam respectivamente que eles saiacuteram de dentro
da sinagoga para dentro da casa Mesmo que uma preposiccedilatildeo sirva para esclarecer o caso natildeo eacute ela quem governa o
caso Muito pelo contraacuterio na liacutengua grega eacute o caso que determina o significado de uma preposiccedilatildeo Isto significa que uma preposiccedilatildeo pode ter um determinado significado quando usada com um certo caso e significado diferentes quando usada com outros casos O significado de uma preposiccedilatildeo depende entatildeo do caso com o qual ela eacute usada Esse detalhe pode ser observado no vocabulaacuterio da liccedilatildeo
3 2
4 e 2
4
4
4
234
234
234
2
24
4
2
24
24
24
54
O quadro das preposiccedilotildees gregas eacute o seguinte Preposiccedilatildeo Caso que rege Traduccedilatildeo
1 ὑπέρ A acima de
2 ἐπί G sobre
3 ὑπό A sob
4 παρά ampamp ampamp D A G ao lado de
5 ἀmicroφί D A G de ambos os lados de
6 πρός A para em direccedilatildeo de
7 εἰς A para dentro de
8 ἐν D em
9 ἐκ ἐξ G de fora de
10 ἀπό G de afastamento de
11 περί A G ao redor de
12 διά ampamp ampamp G atraveacutes de
13 ἀνά A para cima
14 κατά G para baixo
15 ἀντί G contra
16 πρό G antes de
17 ὀπίσω G atraacutes de depois de
18 σύν D com
19 microετά G com D aleacutem de
55
Vamos apresentar algumas palavras portuguesas que usam estas preposiccedilotildees como prefixos Isto poderaacute ajudar a memorizaccedilatildeo 1 hipeacuterbole ὑπέρ + βάλλω que coloca acima de
2 epitaacutefio ἐπί + τάφος que estaacute sobre o tuacutemulo
3 hipoacutecrita ὑπό + κρίνω que distingue (julga) sob
4 paralelo παρά + ἀλλήλων que estaacute ao lado do outro
5 anfiacutebio ἀmicroφί + βίος que vive em ambos (terra e aacutegua)
6 proseacutelito πρός + ἠλύθον que se encaminha para
7 exegeta εἰς + ἡγέοmicroαι que conduz para
8 energia ἐν + ἔργον que tem forccedila em si
9 ecircxodo ἐκἐξ + ὁδός caminho para fora
10 apogeu ἀπό + γῆ longe da terra
11 periacutemetro περί + microέτρον medida em volta de
12 diacircmetro διά + microέτρον medida atraveacutes de
13 Anastaacutecio ἀνά + ἵστηmicroι que ressurgiu
14 catarata κατά + ῥάσσω que se precipita
15 antiacutedoto ἀντί + δίδωmicroι (remeacutedio) dado contra
16 proacute logo πρό + λόγος palavra (dita) antes de
17 opistoacutedomo ὀπισθό + δόmicroος parte posterior de um templo grego
18 sinoacutetico σύν + ὀράω que abarca com um soacute olhar
19 metafiacutesica microετά + φύσις aleacutem da natureza (fiacutesica)
56
2 G (Genitivo)3 D (Dativo)4 A (Acusativo)
Traduza para o portuguecircs (Resposta no 2ordm Vol De James)
1 o( ui(oj ei)=pen ei)mi (Mc 1462) 2 o( ui(oj tou= a)nqrwpou kurioj e)stin (Mc 228) 3 e)rxetai o( a)delfoj o( kaloj (Mc 331) 4 o( a)nqrwpoj e)rxetai (Mc 61) 5 oi( a)nqrwpoi ou)x a(gioi ei)sin (Mc 124) 6 o( qeoj ei)=pen (Mc 219) 7 o( a)ggeloj o( a(gioj ou)k e)rxetai (Mc 838) 8 o(loj o( kosmoj kaloj e)stin (Mc 149) 9 o( ou)ranoj ou) kaloj e)stin (Mc 1331) 10 o( ui(oj tou= qeou= e)stin a)gaqoj (Mc 311)
57
EXERCIacuteCIOS DE GREGO
a) Qual eacute entatildeo o sujeito e qual eacute o objeto das seguintes frases qeoj fala logon (palavra) qeoj ama dou=lon (servo) dou=loj ama qeon qeon ama dou=loj dou=loj fala logon logon fala dou=loj b) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus c) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus d) Traduza podendo incluir um artigo Note N e A qeoj h)gaphsen ton kosmon kosmoj ou)k h)gaphsen qeon Kurioj h)gaphsen dou=lon o( a)nqrwpoj h)gaphsen qeon presbuteron h)gaphsen Kurioj a)postoloj legei logon logon legei diakonoj dou=loj ballei liqon a)nqrwpoj blepei potamon diaboloj ou)k h)gaphsen qeon
e) Traduza Deus amou mundo e homem Homem amou Senhor
Vocabulaacuterio ALMA = yuxh AMIGO = filoj
BATIZAR = baptizw CARNE = sarc
CONSOLADOR = paraklhtoj COMUNHAtildeO = koinwnia
CEacuteU = ou)ranoj BONITO BOM = kaloj
ADAtildeO = )Adam CAMINHO = o(doj
NOIVA = numfh CASA = oi)=koj
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
37
ajgrafhngrafA
ai=jgrafv=grafD
w=ngrafh=jgrafG
aigrafhgrafN
PLURALSINGULAR
RAIZRAIZ
Exerciacutecio - a)skhseij
Decline os seguintes substantivos a)paph a)delfh a)rxh diaqhkh didaxh dikaiosunh ei)rhnh e)ntolh e)pistolh numfh o)rgh parabolh proseuxh sinagwgh u(paoh u(potagh u(pomonh fulh fwnh yuxh
Os substantivos masculinos da 1ordf declinaccedilatildeo tambeacutem satildeo divididos em dois grupos aqueles cujas raiacutezes terminam em vogal (neaniaj) ou em tttt (profprofprofprofhhhh tttthhhhς) levam a terminaccedilatildeo aaaaς e tem como paradigma o substantivo neanianeanianeanianeaniaς e aqueles cujas raiacutezes terminam numa consoante menos o rrrr levam a terminaccedilatildeo hhhhς e tem como paradigma o substantivo profprofprofprofhhhh tttthhhhς Em siacutentese os substantivos da 1ordf declinaccedilatildeo satildeo os femininos terminados em aaaa e em hhhh e os substantivos masculinos terminados em aaaaς e hhhhjjjj
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N neaniaj neaniai N profhthj profh=tai
G neaniou neaniw=n G profhtou profhtw=n
D neani neaniaij D profhtv profhtaij
A neanian neaniaj A profhthn profhtaj
VOCABULAacuteRIO Todos estes substantivos satildeo masculinos (o() o seguem os paradigmas neaniajprofhthj Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo rsquoHliaj Elias krithj Juiz rsquoHsaiaj Isaiacuteas maqhthj Aluno disciacutepulo neaniaj Moccedilo jovem margarithj Peacuterola Bappisthj Batista mesithj Mediador
38
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo eu)aggelisthj Evangelista poihthj Fazedor Zhlwthj Zeloso profhthj Profeta rsquo Israhlithj Israelita stratiwthj Soldado rsquo Iwannhj Joatildeo u(phrethj Ministro servo klepthj Ladratildeo u(pokithj Hipoacutecrita
a)skhseij Decline os seguintes substantivos neaniaj Bappisthj eu)aggelisthj
klepthj maqhthj profhthj u(phrethj
Terceira Declinaccedilatildeo A 3ordf declinaccedilatildeo grega geralmente eacute conhecida como declinaccedilatildeo consoante pois a maioria dos seus substantivos possuem raiz ndash consoante Eacute a mais difiacutecil das declinaccedilotildees gregas Diferente da 1ordf e da 2ordf declinaccedilatildeo a 3ordf abrange os trecircs gecircneros Feminino Masculino e Neutro
SINGULAR PLURAL
N ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς N ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
V φφφφῶῶῶῶςςςς V φφφφῶῶῶῶτατατατα
A ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς A ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
G τοτοτοτοῦῦῦῦ φωτφωτφωτφωτόόόόςςςς G ττττῶῶῶῶνννν φφφφώώώώτωντωντωντων
D ττττῷῷῷῷ φωτφωτφωτφωτίίίί D τοτοτοτοῖῖῖῖςςςς φφφφώώώώσισισισι
substantivo masculino
substantivo feminino
substantivos neutros
nom oJoJoJoJ lovgo hJhJhJhJ oJdov totototo tevknon ajrnivon
genabl toutoutoutou lovgou thththth oJdou toutoutoutou tevknou ajrnivou
dtlcit twtwtwtw lovgw thththth oJdw twtwtwtw tevknw ajrnivw
acus tontontonton lovgon thnthnthnthn oJdovn totototo tevknon ajrnivon
sing
voc lovge oJdev tevknon ajrnivon
nom oiJoiJoiJoiJ lovgoi aiJaiJaiJaiJ oJdoiv tatatata tevkna ajrniva
genabl twntwntwntwn lovgwn twntwntwntwn oJdwn twntwntwntwn tevknwn ajrnivwn
dtlcit toitoitoitoi lovgoi taitaitaitai oJdoi toitoitoitoi tevknoi ajrnivoi
acus toutoutoutou lovgou tatatata ojdouv tatatata tevkna ajrniva
pl
voc lovgoi oJdovi tevkna ajrniva
39
VERBOS GREGOS
A forma como os verbos satildeo identificados (que eacute a que aparece nos dicionaacuterios) eacute a da primeira pessoa do singular do presente do indicativo da voz ativa Assim e)imi (eu sou) legw (eu falo eu digo)
Os verbos tecircm tempo voz e modo como no portuguecircs Os tempos verbais gregos expressam mais a qualidade da accedilatildeo do que o tempo em que a accedilatildeo acontece Somente no Indicativo eacute que o Presente indica Tempo Presente A ideacuteia principal do Presente eacute que a accedilatildeo eacute contiacutenua ainda em progresso e eacute chamada de Linear ou Durativa
Verbo eacute a palavra que indica accedilatildeo ou estado da accedilatildeo as flexotildees sofridas pelo verbo chamam-se conjugaccedilotildees Eles estatildeo divididos em dois grupos de conjugaccedilotildees o de terminaccedilatildeo wwww (legw) possuindo a maioria dos verbos gregos e o de terminaccedilatildeo mimimimi (e)imi) contendo somente uma minoria
Os verbos gregos como no portuguecircs possuem modificaccedilotildees numeacutericas pessoa (1ordf 2ordf e 3ordf) e nuacutemero (singular e plural)
Tempos Verbais O tempo verbal em grego eacute diferente do portuguecircs aleacutem de indicar a eacutepoca o tempo refere-se principalmente agrave qualidade da accedilatildeo ou seja se a accedilatildeo foi completada ou natildeo A accedilatildeo completa chama-se tambeacutem accedilatildeo pontilear e a incompleta linear que eacute descrita como estando em processo em andamento No grego temos trecircs tempos Primaacuterios Presente Perfeito (Passado) e Futuro E trecircs tempos Secundaacuterios Aoristo Imperfeito e Mais-que-Perfeito
Presente indicam aleacutem de uma accedilatildeo pontilear uma accedilatildeo contiacutenua ou um estado incompleto A accedilatildeo eacute descrita como em progresso em andamento durativa ou linear
Futuro como em portuguecircs indica o que vai acontecer Geralmente expressa a ideia de uma accedilatildeo pontilear mas em alguns casos pode ser durativa
Ex Jesus voltaraacute em gloacuteria Imperfeito expressa uma accedilatildeo que foi contiacutenua por algum tempo no passado mas
que jaacute cessou A accedilatildeo pode ter sido continuada habitual intermitente etc o que eacute determinado pelo contexto e pelo significado do verbo
Ex Jesus proclamava o Reino de Deus
Aoristo Eacute um tempo indefinido Essencialmente ele natildeo tem significaccedilatildeo temporal embora esse significado esteja presente no modo indicativo onde o aoristo tem significaccedilatildeo passada e recebe o (faltou o siacutembolo na apostila) de aumento como o tempo imperfeito
Perfeito Eacute um tempo grego peculiar em sua funccedilatildeo e natildeo encontramos correspondecircncia em nossa liacutengua Ele combina a accedilatildeo pontilear e a linear por expressar geralmente no indicativo o efeito ou estado no presente como resultado de uma accedilatildeo no passado indicando assim a permanecircncia de uma accedilatildeo completa ou um estado presente resultado de uma accedilatildeo passada
Mais-que-Perfeito Associa a accedilatildeo pontilear com a linear soacute que estas accedilotildees satildeo combinadas no passado Tem a mesma ideacuteia do nosso passado imperfeito
40
Modos verbais O modo verbal indica a maneira da afirmaccedilatildeo verbal ou seja como a accedilatildeo eacute realizada Eacute a maneira ou a forma por meio da qual o verbo exprime a accedilatildeo Assim temos o Indicativo Subjuntivo Imperativo Optativo Infiniti vo e o Particiacutepio
1 Indicativo que expressa um fato tido como certo
2 Subjuntivo que enuncia o fato de modo possiacutevel duvidoso
3 Imperativo que expressa ordem proibiccedilatildeo conselho
4 Optativo que expressa desejo opccedilatildeo
5 Infinitivo que eacute considerado como um substantivo-verbal O infinitivo eacute um substantivo-verbal Eacute sempre indeclinaacutevel (o que significa que natildeo tem casos N G D A) Quando eacute antecedido de um artigo definido o artigo eacute sempre neutro singular e eacute declinado segundo a funccedilatildeo do infinitivo
6 Particiacutepio eacute considerado como um adjetivo-verbal
Vozes Verbais A voz verbal indica como a accedilatildeo ou o estado do verbo se refere ao sujeito Natildeo existe accedilatildeo sem causa E a origem desta causa eacute descrita pela voz Em grego como no portuguecircs temos trecircs vozes verbais Ativa Meacutedia (reflexiva) e Passiva
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
raiz terminaccedilatildeo
do VIPMP VIPPM
Traduccedilatildeo
Presente do Indicativo
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
-omai
-h
-etai
-ovmeqa
-esqe
-ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
VIPP eu sou solto
VIPM eu solto para mim eu me solto
VIPP tu eacutes solto
VIPM tu soltas para ti tu te soltas
VIPP ele(a) eacute solto
VIPM ele(a) solta para si ele(ou ele se solta
VIPP noacutes somos soltos
VIPM noacutes soltamos para noacutes noacutes nos soltamos
VIPP voacutes sois soltos
VIPM voacutes soltais para voacutes voacutes vos soltais
VIPP eles(as) satildeo soltos
VIPM eles(as) soltam para si eles(as) se soltam
Ativa onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a algo ou algueacutem Ex louw ndash eu lavo Meacutedia (reflexiva) onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a si mesmo Ex luomai - eu me lavo Passiva onde o sujeito sofre a accedilatildeo Ex louomai ndash eu sou lavado
41
Pres Ativa Traduccedilatildeo Pres Meacutedia Traduccedilatildeo louw Eu lavo luomai Eu me lavo loueij Tu lavas lu$ Tu te lavas louei Ele lava louetai Ele se lava louomen Noacutes lavamos louomeqa Noacutes nos lavamos louete Voacutes lavais louesqe Voacutes vos lavais louousi Eles lavam louontai Eles se lavam
Passiva louomai lou$ louetai louomeqa louesqe louontai
Eu sou lavado Tu eacutes lavado Ele eacute lavado Noacutes somos lavados Voacutes sois lavados Eles satildeo lavados
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
VIPA V = verbo I = Indicativo P = Presente A = Ativa VIPMP V = verbo I = Indicativo P = Presente M = meacutedia P = Passiva Paradigmas de verbos de terminaccedilatildeo -w-w-w-w no VIPA e VIPMP Satildeo formados pela simples adiccedilatildeo da terminaccedilatildeo verbal ao radical Observe que a
vogal temaacutetica eacute considerada como parte da terminaccedilatildeo verbal
luvwluvwluvwluvw ajkouvwajkouvwajkouvwajkouvw ejsqivwejsqivwejsqivwejsqivw e[cwe[cwe[cwe[cw levgwlevgwlevgwlevgw ginwvskwginwvskwginwvskwginwvskw gravfwgravfwgravfwgravfw bavllwbavllwbavllwbavllw
VIPA = R + -w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)
luvw
luvei
luvei
luvomen
luvete
luvousi(n)
ajkouvw
ajkouvei
ajkouvei
ajkouvomen
ajkouvete
ajkouvousi(n)
ejsqivw
ejsqivei
ejsqivei(n)
ejsqivomen
ejsqivete
ejsqiv usi(n)
e[cw
e[cei
e[cei
e[comen
e[cete
e[cousi(n)
levgw
levgei
levgei(n)
levgomen
levgete
levgousi(n)
ginwvskw
ginwvskei
ginwvskei(n)
ginwvskomen
ginwvskete
ginwvskousi(n)
gravfw
gravfei
gravfei(n)
gravfomen
gravfete
gravfousi(n)
bavllw
bavllei
bavllei(n)
bavllomen
bavllete
bavllousi(n)
VIPMP = R + -omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -etai -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
ajkouvomai
ajkouvh
ajkouvetai
ajkouovmeqa
ajkouvesqe
ajkouvontai
ejsqivomai
ejsqivh
ejsqivetai
ejsqiovmeqa
ejsqivesqe
ejsqivontai
e[comai
e[ch
e[cetai
ejcovmeqa
e[cesqe
e[contai
levgomai
levgh
levgetai
legovmeqa
levgesqe
levgontai
ginwvskomai
ginwvskh
ginwvsketai
ginwskovmeqa
ginwvskesqe
ginwvskontai
gravfomai
gravfh
gravfetai
grafovmeqa
gravfesqe
gravfontai
bavllomai
bavllh
bavlletai
ballovmeqa
bavllesqe
bavllontai
42
APLICACcedilAtildeO DA QUALIDADE DA ACcedilAtildeO VERBAL NO TEMPO VERB AL Qualidades Tempos _
Presente _ Mais-que-Perfeito
Imperfeito _ Linear - Pontilear Perfeito Linear
Futuro _ Mais-que-Perfeito
Presente _
Futuro _ Pontilear
Aoristo _
VERBOS Pessoa e Nuacutemero
Assim como no portuguecircs tambeacutem no grego os verbos tecircm terminaccedilotildees pessoais que indicam a pessoa e o nuacutemero do sujeito que executa a accedilatildeo
Exemplo Canto Indica que sou eu (1ordf pessoa do singular) que canta Cantas Indica eacutes tu (2ordf pessoa do singular) que cantas Cantamos Indica que somos noacutes (1ordf pessoa do plural) que cantamos
Mesmo que o sujeito jaacute esteja impliacutecito na terminaccedilatildeo verbal eacute possiacutevel que se
queira destacaacute-lo ou enfatizaacute-lo Nesses casos eacute acrescentado o pronome pessoal Exemplo nenikhka ton kosmon ndash venci o mundo e)gw nenikhka ton kosmon ndash eu venci o mundo
PRONOMES
O pronome eacute a palavra que substitui o nome evitando-lhe a repeticcedilatildeo O nome que eacute substituiacutedo pelo pronome chama-se antecedente o pronome concorda com o seu antecedente em gecircnero e nuacutemero
Em grego quando o pronome pessoal eacute usado eacute para dar ecircnfase Nas formas obliacutequas ele eacute bastante usado no NT
Exemplos
43
Jo 125
Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj
Pronomes pessoais
Pessoa Nuacutemero
su pronome pessoal da 2a pessoa nominativo singular
e)gw eu 1ordf Singular
E por que entatildeo batizas se tu natildeo eacutes o Cristo
su tu 2ordf Singular
Mt 69 Pater h(mw=n o( e)n toi=j ou)ranoi=j au)toj h o Ele ela 3ordf Singular
h(mw=n pronome pessoal da 1a pessoa genitivo plural h(me=ij noacutes 1ordf Plural
Pai nosso que estais nos ceacuteus u(me=ij voacutes 2ordf Plural
au)toi ai a Eles elas 3ordf Plural
PRONOMES
1a Pessoa Singular 1a Pessoa Plural N e)gw eu N h(me=ij noacutes
A e)meme me mim A h(ma=j nos conosco
G e)mou= mou de mim G h(mw=n de noacutes
D e)moimoi para mim D h(mi=n para noacutes
2a Pessoa Singular 2a Pessoa Plural
N su tu N u(me=ij voacutes
A se te ti A u(ma=j vos convosco
G sou= de ti G u(mw=n de voacutes
D soi para ti D u(mi=n para voacutes
3a Pessoa Singular 3a Pessoa Plural N au)toj Ele N au)toi Eles
A au)tou= Dele A au)tw=n Deles
G au)t= A ele G au)toi=j A eles
D au)ton Ele D au)touj Eles PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO luwluwluwluw (soltar) lu w Eu solto estou soltando lu eij Tu soltas estaacutes soltando lu ei Ele solta estaacute soltando lu omen Noacutes soltamos estamos soltando o = vogal temaacutetica lu ete Voacutes soltais estais soltando e = vogal temaacutetica lu ousi(n) Eles soltam estatildeo soltando
44
Pessoa e nuacutemero
portuguecircs grego
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eu
tu
elea
noacutes
voacutes
elesas
falo
falas
fala
falamos
falais
falam
ejgw
su
aujto aujth aujto
hJmei
uJmei
aujtoi aujtai aujta
levgw
levgei
levgei
levgomen
levgete
levgousin
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO a)gwa)gwa)gwa)gw (guiar) a)g w Eu guio estou guiando a)g eij Tu guias estaacutes guiando a)g ei Ele guia estaacute guiando a)g omen Noacutes guiamos estamos guiando a)g ete Voacutes guiais estais guiando a)g ousi(n) Eles guiam estatildeo guiando
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO ballwballwballwballw (jogo) ball w Eu jogo estou jogando ball eij Tu jogas estaacutes jogando ball ei Ele joga estaacute jogando ball omen Noacutes jogamos estamos jogando ball ete Voacutes jogais estais jogando ball ousi(n) Eles jogam estatildeo jogando
FUTURO DO INDICATIVO ATIVO luw (soltar) lu s w Eu soltarei lu s eij Tu soltaraacutes lu s ei Ele soltaraacute lu s omen Noacutes soltaremos lu s ete Voacutes soltareis lu s ousi(n) Eles soltaratildeo
45
luw Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo
1ordfps luw luw luein
2ordfps lueij lu$j lu=e
3ordfps luei lu$ luetw
1ordfpl luomen luwmen
2ordfpl luete luhte luete
3ordfpl luousi luwsi luetwsan
luw Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo
1ordfps luomai luwmai luestai
2ordfps lu$ lu$ luou
3ordfps luetai luhtai luesqw
1ordfpl luomeqa luwmeqa
2ordfpl luesqe luhsqe luesqe
3ordfpl luontai luwntai luesqwsan
luw Imperfeito Ativo
1ordfps e)luon
2ordfps e)luej
3ordfps e)lue
1ordfpl e)luomen
2ordfpl e)luete
3ordfpl e)lue
1ordfps e)luon
luw Imperfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps e)luomen
2ordfps e)luo
3ordfps e)lueto
1ordfpl e)luomeqa
2ordfpl e)luesqe
3ordfpl e)luonto
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Ativo Futuro Ativo
1ordfps lusw lusein
2ordfps luseij
3ordfps lusei
1ordfpl lusomen
2ordfpl lusete
3ordfpl lusousi
46
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Meacutedio Futuro Meacutedio
1ordfps lusomai lusestai
2ordfps lus$
3ordfps lusetai
1ordfpl lusomeqa
2ordfpl lusesqe
3ordfpl lusontai
luw Futuro Passivo Futuro Passivo
1ordfps luqhsomai luqhsesqai
2ordfps luqhs$
3ordfps luqhsetai
1ordfpl luqhsomeqa
2ordfpl luqhsesqe
3ordfpl luqhsontai
luw 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo
1ordfps e)lusa lusw lu=sai
2ordfps e)lusaj lus$j lu=son
3ordfps e)luse lus$ lusatw
1ordfpl e)lusamen luswmen
2ordfpl e)lusate lushte lusate
3ordfpl e)lusan luswsi lusatwsan
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio
1ordfps e)lusamhn luswmai lusasqai
2ordfps e)lusw lus$ lu=sai
3ordfps e)lusato lushtai lusasqw
1ordfpl e)lusameqa luswmeqa
2ordfpl e)lusasqe lushsqe lusasqe
3ordfpl e)lusanto luswntai luasqwsan
luw 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo
1ordfps e)luqhn luqw= luqhnai
2ordfps e)luqhj luqh=j luqhti
3ordfps e)luqh luq$= luqhtw
1ordfpl e)luqhmen luqw=men
2ordfpl e)luqhte luqh=te luqhte
3ordfpl e)luqhsan luqw=si luqhtwsan
47
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo Perfeito Ativo
1ordfps leluka lelukw lelukenai
2ordfps lelukaj leluk$j
3ordfps leluke leluk$
1ordfpl lelukamen lelukwmen
2ordfpl lelukate lelukhte
3ordfpl lelukasi (kan) lelukwsi
luw 1ordm Perfeito Meacutedio e Passivo 1ordmPerfeito Meacutedio e Passivo Perfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps lelumai lelusqai
2ordfps lelusai lu=sai
3ordfps lelutai lusasqw
1ordfpl lelumeqa
2ordfpl lelusqe lusasqe
3ordfpl leluntai luasqwsan
luw Mais que Perfeito Ativo
1ordfps e)lelukein
2ordfps e)lelukate
3ordfps e)lelukate
1ordfpl e)lelukate
2ordfpl e)lelukate
3ordfpl e)lelukate
luw + que Perfeito meacutediopassivo
1ordfps e)lelumhn
2ordfps e)leluso
3ordfps e)leluto
1ordfpl e)lelumeqa
2ordfpl e)lelusqe
3ordfpl e)lelunto
Verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv
Em grego haacute duas conjugaccedilotildees baacutesicas identificadas pelos verbos terminados em -w e -mi Embora os verbos em -w sejam mais comuns e regulares vamos primeiramente abordar o verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv que equivale aos nossos verbos auxiliares ser e estar e tambeacutem existir Como em portuguecircs tambeacutem na liacutengua grega este eacute o principal verbo de ligaccedilatildeo
A forma eijmiv (eu sou estou existo) estaacute na 1ps do VIPA (Presente do Indicativo Ativo) Como este verbo natildeo tem a forma passiva e meacutedia podemos dizer simplesmente VIP
48
VIPA ou VIP IMPERFEITO DO IND AT e)imi (SER)
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eijmiv ei ejstiv(n) ejsmevn ejstev eijsiv(n)
eu sou
tu eacutes
elea eacute
noacutes somos
voacutes sois
elesas satildeo
h)mhn h)=j h)=sqa h)=n h)=meqta h)te h)san
Eu era
Tu eras
Ele era
Noacutes eacuteramos
Voacutes eacutereis
Eles eram
Traduza as frases para o portuguecircs
ejgwv eijmi hJ quvrasum
eijmiv presbuvtero
ajgavph ejstin oJ qeov
oJ qeov ejstin ajgaqov
oiJ douloi tou qeou ejsmen
oJ jIwavnnh ejstin a[nqrwpo
ejgwv eijmiv hJ oJdo kai hJ ajlhvqeia kai hJ zwhv
Terminaccedilotildees Pessoais
O pronome pessoal quase natildeo eacute usado no grego pois as proacuteprias terminaccedilotildees jaacute indicam por si que a pessoa estaacute fazendo a accedilatildeo As terminaccedilotildees para os verbos primaacuterios (presente futuro e perfeito) satildeo w eij ei omen ete ousi
RAIZ TEMA VOGAL TEMAacuteTICA a) RAIZ a primeira pessoa do singular do Presente Ativo do Indicativo eacute a raiz do
verbo b) TEMARADICAL eacute a parte constante (quase sempre) de um verbo c) VOGAL TEMAacuteTICA eacute a vogal colocada entre o Tema e as Terminaccedilotildees
Pessoais que comeccedilam com consoantes O ldquoordquo [oacutemicron] antes de ldquomrdquo e ldquogrdquo e ldquoerdquo antes das outras consoantes
Para conjugar um verbo eacute soacute pegar o Tema adicionar as Terminaccedilotildees Pessoais e
colocar a vogal Temaacutetica onde for necessaacuteria Como exemplo vejamos como seria a conjugaccedilatildeo dos verbos luw e a)kouw
49
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees S 1 lu - w
I 2 lu - eij
N 3 lu - ei
P 1 lu o men
L 2 lu e te
U 3 lu - ousi
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees
S 1 a)kouomai o omai
I 2 a)kouv e v
N 3 a)kouetai e etai
P 1 a)kouomeqa o omeqa
L 2 a)kouesqe e esqe
U 3 a)kouontai o ontai
Conjugando os verbos
Forma no original
Categoria Tempo Modo Voz Pessoa Nuacutemero
Forma no leacutexico
Traduccedilatildeo literal
legei Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg legw Ele dizfala
a)koueij
ginwskomen
qelontai
legei
legousi(n)
legw
blepv
ginwskete
blepomai
xaireij
ei)= Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg e)imi Tu eacutes
ballete
a)geij
a)gapw
50
O nnnn (ny) moacutevel
Na terceira pessoa do singular e do plural o nnnn entre parecircnteses indica que a forma completa pode ser tanto e)sti ei)si quanto e)stin ei)sin As formas sem o nnnn normalmente satildeo usadas se a palavra que segue eacute iniciada por consoante formas com o nnnn satildeo normalmente usadas se a palavra que segue eacute iniciada por vogal ou se a forma verbal finaliza o enunciado Mas o uso natildeo eacute riacutegido haacute muitas exceccedilotildees especialmente em apoio do uso do nnnn
Exemplos yeusthj e)stinnnn kai o( pathr au)tou=
Ele eacute o pai da mentira )Iwannhj ou)k e)stinnnn o( Xritou=
Joatildeo natildeo eacute o Cristo )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin
Eu sou a videira (a) verdadeira e o pai meu o agricultor eacute Traduza as frases para o grego
Deus eacute amor
Joatildeo eacute profeta
Eu estou em casa
Jesus estaacute em casa
Somos seus profetas
Jesus eacute o patildeo da vida
Minha casa eacute na cidade
Somos amigos de Jesus
PRESENTE ATIVO DO INDICATIVO 1 blepw eu vejo 21 legw eu digo 2 ginwskw eu conheccedilo 22 luw eu solto destruo 3 grafw eu escrevo 23 metrew eu meccedilo 4 didaskw eu ensino 24 menw eu permaneccedilo 5 e)xw eu tenho 25 nikaw eu venccedilo 6 khrussw eu prego 26 proskunew eu adoro 7 latreuw eu sirvo 27 oi)kodomew eu construo 8 lambanw eu recebo 28 o(mologew eu confesso
51
9 paideuw eu educo 29 paraggellw eu ordeno 10 a)gapaw eu amo 30 krinw eu julgo 11 a)kouw eu escuto 31 paideuw eu educo 12 a)gw eu guio conduzo 32 e(uriskw eu acho encontro 13 telw eu quero desejo 33 louw eu me banho lavo 14 swzw eu salvo liberto 34 filassw eu guardo 15 kairw eu me alegro 35 grafw eu escrevo 16 a)ggelw eu anuncio 36 e)kballw eu expulso removo 17 qerapeuw eu cuido saro curo 37 e)sqiw eu como 18 a)postelw eu envio 38 diwkw eu persigo sigo 19 e)ggizw eu me aproximo 39 qanatow eu mato 20 tarassw eu agito 40 sunagw Eu reuacuteno convoco
ARTIGOS
PLURALSINGULARNeutFemMascNeutFemMasc
ta tajtouj to thnton
toi=jtai=jtoi=jt=tv= t=
tw=ntw=ntw=ntou= th=j tou=
taai(oi(toh(o(
O artigo Em portuguecircs temos artigos definidos (o a os as) e indefinidos (um uma uns
umas) Em grego existe apenas o artigo definido Assim uma palavra como logoj pode ser traduzida como palavra ou como uma palavra dependendo do contexto Mas o uso do artigo definido em grego corresponde em grande parte ao uso do artigo definido em portuguecircs As diferenccedilas satildeo frequumlentemente muito sutis para serem mencionadas numa introduccedilatildeo Atenccedilatildeo deveraacute ser dada ao modo como o artigo eacute usado nos exerciacutecios de grego e de portuguecircs que seguem e no Novo Testamento
O artigo grego geralmente funciona como o adjetivo concordando com a palavra
que ele modifica em gecircnero nuacutemero e caso
52
masculino feminino neutro
singular plural singular plural singular plural
nom oJ o oiJ os hJ a aiJ as tov oa tav osas
genabl tou do twn dos th da twn das tou doda twn dosdas
dat
loc
inst
tw
ao
no
com o
pelo
toi
aos
nos
com os
pelos
th
agrave
na
com a
pela
tai
agraves
nas
com as
pelas
tw
aoagrave
nona
com oa
peloa
toi
aosagraves
nosnas
com osas
pelosas
acus tovn o touv os thvn a tavv as tov oa tavv osas
Exerciacutecio Coloque os artigos correspondentes para cada substantivo
a[mpelwn (fem) aijwnwn (masc) gevno (neut)
a[nqrwpou a[rcontwn (masc) diavkonwn (fem)
ajpovstolo (masc) ajdelfoi qeoiv (masc)
a[rtou bivon kuvrioi
didavskalou gavmou laov (masc)
doulw doulw (fem) livqon
h[rhmo (fem) e[qo (neut) mhtrov (fem)
qeoiv (fem) h[rhmoi (fem) oJdou (fem)
kavlamoi (masc) qavnatw udatoi (neut)
nuktou (fem) qrovnoi fwtou (neut)
skovtoi (neut) ajrniva ceirov (fem)
PREPOSICcedilOtildeES proj A proj ton potamon Para o rio 4 Acusativo ei)j A ei)j ton potamon Para dentro do rio 4 Acusativo e)n D e)n t= potam= Dentro do rio em o rio 3 Dativo e)k G e)k potamou= Para fora do rio 2 Genitivo a)po G a)po potamou= Partindo do rio 2 genitivo
Preposiccedilatildeo eacute uma palavra que auxilia o substantivo a expressar o seu caso ou funccedilatildeo
na oraccedilatildeo Eacute chamada de ldquopreacute-posiccedilatildeordquo porque geralmente eacute posicionada na frente do
53
substantivo ao qual auxilia expressar a sua funccedilatildeo Ex e)k th=j sunagwgh=j e)celqontej h)=lqon ei)j thn oi)kian Simwnoj kai
)Andreou Saindo da sinagoga foram para a casa de Simatildeo e Andreacute Nota As preposiccedilotildees e)k e ei)j indicam respectivamente que eles saiacuteram de dentro
da sinagoga para dentro da casa Mesmo que uma preposiccedilatildeo sirva para esclarecer o caso natildeo eacute ela quem governa o
caso Muito pelo contraacuterio na liacutengua grega eacute o caso que determina o significado de uma preposiccedilatildeo Isto significa que uma preposiccedilatildeo pode ter um determinado significado quando usada com um certo caso e significado diferentes quando usada com outros casos O significado de uma preposiccedilatildeo depende entatildeo do caso com o qual ela eacute usada Esse detalhe pode ser observado no vocabulaacuterio da liccedilatildeo
3 2
4 e 2
4
4
4
234
234
234
2
24
4
2
24
24
24
54
O quadro das preposiccedilotildees gregas eacute o seguinte Preposiccedilatildeo Caso que rege Traduccedilatildeo
1 ὑπέρ A acima de
2 ἐπί G sobre
3 ὑπό A sob
4 παρά ampamp ampamp D A G ao lado de
5 ἀmicroφί D A G de ambos os lados de
6 πρός A para em direccedilatildeo de
7 εἰς A para dentro de
8 ἐν D em
9 ἐκ ἐξ G de fora de
10 ἀπό G de afastamento de
11 περί A G ao redor de
12 διά ampamp ampamp G atraveacutes de
13 ἀνά A para cima
14 κατά G para baixo
15 ἀντί G contra
16 πρό G antes de
17 ὀπίσω G atraacutes de depois de
18 σύν D com
19 microετά G com D aleacutem de
55
Vamos apresentar algumas palavras portuguesas que usam estas preposiccedilotildees como prefixos Isto poderaacute ajudar a memorizaccedilatildeo 1 hipeacuterbole ὑπέρ + βάλλω que coloca acima de
2 epitaacutefio ἐπί + τάφος que estaacute sobre o tuacutemulo
3 hipoacutecrita ὑπό + κρίνω que distingue (julga) sob
4 paralelo παρά + ἀλλήλων que estaacute ao lado do outro
5 anfiacutebio ἀmicroφί + βίος que vive em ambos (terra e aacutegua)
6 proseacutelito πρός + ἠλύθον que se encaminha para
7 exegeta εἰς + ἡγέοmicroαι que conduz para
8 energia ἐν + ἔργον que tem forccedila em si
9 ecircxodo ἐκἐξ + ὁδός caminho para fora
10 apogeu ἀπό + γῆ longe da terra
11 periacutemetro περί + microέτρον medida em volta de
12 diacircmetro διά + microέτρον medida atraveacutes de
13 Anastaacutecio ἀνά + ἵστηmicroι que ressurgiu
14 catarata κατά + ῥάσσω que se precipita
15 antiacutedoto ἀντί + δίδωmicroι (remeacutedio) dado contra
16 proacute logo πρό + λόγος palavra (dita) antes de
17 opistoacutedomo ὀπισθό + δόmicroος parte posterior de um templo grego
18 sinoacutetico σύν + ὀράω que abarca com um soacute olhar
19 metafiacutesica microετά + φύσις aleacutem da natureza (fiacutesica)
56
2 G (Genitivo)3 D (Dativo)4 A (Acusativo)
Traduza para o portuguecircs (Resposta no 2ordm Vol De James)
1 o( ui(oj ei)=pen ei)mi (Mc 1462) 2 o( ui(oj tou= a)nqrwpou kurioj e)stin (Mc 228) 3 e)rxetai o( a)delfoj o( kaloj (Mc 331) 4 o( a)nqrwpoj e)rxetai (Mc 61) 5 oi( a)nqrwpoi ou)x a(gioi ei)sin (Mc 124) 6 o( qeoj ei)=pen (Mc 219) 7 o( a)ggeloj o( a(gioj ou)k e)rxetai (Mc 838) 8 o(loj o( kosmoj kaloj e)stin (Mc 149) 9 o( ou)ranoj ou) kaloj e)stin (Mc 1331) 10 o( ui(oj tou= qeou= e)stin a)gaqoj (Mc 311)
57
EXERCIacuteCIOS DE GREGO
a) Qual eacute entatildeo o sujeito e qual eacute o objeto das seguintes frases qeoj fala logon (palavra) qeoj ama dou=lon (servo) dou=loj ama qeon qeon ama dou=loj dou=loj fala logon logon fala dou=loj b) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus c) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus d) Traduza podendo incluir um artigo Note N e A qeoj h)gaphsen ton kosmon kosmoj ou)k h)gaphsen qeon Kurioj h)gaphsen dou=lon o( a)nqrwpoj h)gaphsen qeon presbuteron h)gaphsen Kurioj a)postoloj legei logon logon legei diakonoj dou=loj ballei liqon a)nqrwpoj blepei potamon diaboloj ou)k h)gaphsen qeon
e) Traduza Deus amou mundo e homem Homem amou Senhor
Vocabulaacuterio ALMA = yuxh AMIGO = filoj
BATIZAR = baptizw CARNE = sarc
CONSOLADOR = paraklhtoj COMUNHAtildeO = koinwnia
CEacuteU = ou)ranoj BONITO BOM = kaloj
ADAtildeO = )Adam CAMINHO = o(doj
NOIVA = numfh CASA = oi)=koj
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
38
Grego Traduccedilatildeo Grego Traduccedilatildeo eu)aggelisthj Evangelista poihthj Fazedor Zhlwthj Zeloso profhthj Profeta rsquo Israhlithj Israelita stratiwthj Soldado rsquo Iwannhj Joatildeo u(phrethj Ministro servo klepthj Ladratildeo u(pokithj Hipoacutecrita
a)skhseij Decline os seguintes substantivos neaniaj Bappisthj eu)aggelisthj
klepthj maqhthj profhthj u(phrethj
Terceira Declinaccedilatildeo A 3ordf declinaccedilatildeo grega geralmente eacute conhecida como declinaccedilatildeo consoante pois a maioria dos seus substantivos possuem raiz ndash consoante Eacute a mais difiacutecil das declinaccedilotildees gregas Diferente da 1ordf e da 2ordf declinaccedilatildeo a 3ordf abrange os trecircs gecircneros Feminino Masculino e Neutro
SINGULAR PLURAL
N ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς N ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
V φφφφῶῶῶῶςςςς V φφφφῶῶῶῶτατατατα
A ττττὸὸὸὸ φφφφῶῶῶῶςςςς A ττττὰὰὰὰ φφφφῶῶῶῶτατατατα
G τοτοτοτοῦῦῦῦ φωτφωτφωτφωτόόόόςςςς G ττττῶῶῶῶνννν φφφφώώώώτωντωντωντων
D ττττῷῷῷῷ φωτφωτφωτφωτίίίί D τοτοτοτοῖῖῖῖςςςς φφφφώώώώσισισισι
substantivo masculino
substantivo feminino
substantivos neutros
nom oJoJoJoJ lovgo hJhJhJhJ oJdov totototo tevknon ajrnivon
genabl toutoutoutou lovgou thththth oJdou toutoutoutou tevknou ajrnivou
dtlcit twtwtwtw lovgw thththth oJdw twtwtwtw tevknw ajrnivw
acus tontontonton lovgon thnthnthnthn oJdovn totototo tevknon ajrnivon
sing
voc lovge oJdev tevknon ajrnivon
nom oiJoiJoiJoiJ lovgoi aiJaiJaiJaiJ oJdoiv tatatata tevkna ajrniva
genabl twntwntwntwn lovgwn twntwntwntwn oJdwn twntwntwntwn tevknwn ajrnivwn
dtlcit toitoitoitoi lovgoi taitaitaitai oJdoi toitoitoitoi tevknoi ajrnivoi
acus toutoutoutou lovgou tatatata ojdouv tatatata tevkna ajrniva
pl
voc lovgoi oJdovi tevkna ajrniva
39
VERBOS GREGOS
A forma como os verbos satildeo identificados (que eacute a que aparece nos dicionaacuterios) eacute a da primeira pessoa do singular do presente do indicativo da voz ativa Assim e)imi (eu sou) legw (eu falo eu digo)
Os verbos tecircm tempo voz e modo como no portuguecircs Os tempos verbais gregos expressam mais a qualidade da accedilatildeo do que o tempo em que a accedilatildeo acontece Somente no Indicativo eacute que o Presente indica Tempo Presente A ideacuteia principal do Presente eacute que a accedilatildeo eacute contiacutenua ainda em progresso e eacute chamada de Linear ou Durativa
Verbo eacute a palavra que indica accedilatildeo ou estado da accedilatildeo as flexotildees sofridas pelo verbo chamam-se conjugaccedilotildees Eles estatildeo divididos em dois grupos de conjugaccedilotildees o de terminaccedilatildeo wwww (legw) possuindo a maioria dos verbos gregos e o de terminaccedilatildeo mimimimi (e)imi) contendo somente uma minoria
Os verbos gregos como no portuguecircs possuem modificaccedilotildees numeacutericas pessoa (1ordf 2ordf e 3ordf) e nuacutemero (singular e plural)
Tempos Verbais O tempo verbal em grego eacute diferente do portuguecircs aleacutem de indicar a eacutepoca o tempo refere-se principalmente agrave qualidade da accedilatildeo ou seja se a accedilatildeo foi completada ou natildeo A accedilatildeo completa chama-se tambeacutem accedilatildeo pontilear e a incompleta linear que eacute descrita como estando em processo em andamento No grego temos trecircs tempos Primaacuterios Presente Perfeito (Passado) e Futuro E trecircs tempos Secundaacuterios Aoristo Imperfeito e Mais-que-Perfeito
Presente indicam aleacutem de uma accedilatildeo pontilear uma accedilatildeo contiacutenua ou um estado incompleto A accedilatildeo eacute descrita como em progresso em andamento durativa ou linear
Futuro como em portuguecircs indica o que vai acontecer Geralmente expressa a ideia de uma accedilatildeo pontilear mas em alguns casos pode ser durativa
Ex Jesus voltaraacute em gloacuteria Imperfeito expressa uma accedilatildeo que foi contiacutenua por algum tempo no passado mas
que jaacute cessou A accedilatildeo pode ter sido continuada habitual intermitente etc o que eacute determinado pelo contexto e pelo significado do verbo
Ex Jesus proclamava o Reino de Deus
Aoristo Eacute um tempo indefinido Essencialmente ele natildeo tem significaccedilatildeo temporal embora esse significado esteja presente no modo indicativo onde o aoristo tem significaccedilatildeo passada e recebe o (faltou o siacutembolo na apostila) de aumento como o tempo imperfeito
Perfeito Eacute um tempo grego peculiar em sua funccedilatildeo e natildeo encontramos correspondecircncia em nossa liacutengua Ele combina a accedilatildeo pontilear e a linear por expressar geralmente no indicativo o efeito ou estado no presente como resultado de uma accedilatildeo no passado indicando assim a permanecircncia de uma accedilatildeo completa ou um estado presente resultado de uma accedilatildeo passada
Mais-que-Perfeito Associa a accedilatildeo pontilear com a linear soacute que estas accedilotildees satildeo combinadas no passado Tem a mesma ideacuteia do nosso passado imperfeito
40
Modos verbais O modo verbal indica a maneira da afirmaccedilatildeo verbal ou seja como a accedilatildeo eacute realizada Eacute a maneira ou a forma por meio da qual o verbo exprime a accedilatildeo Assim temos o Indicativo Subjuntivo Imperativo Optativo Infiniti vo e o Particiacutepio
1 Indicativo que expressa um fato tido como certo
2 Subjuntivo que enuncia o fato de modo possiacutevel duvidoso
3 Imperativo que expressa ordem proibiccedilatildeo conselho
4 Optativo que expressa desejo opccedilatildeo
5 Infinitivo que eacute considerado como um substantivo-verbal O infinitivo eacute um substantivo-verbal Eacute sempre indeclinaacutevel (o que significa que natildeo tem casos N G D A) Quando eacute antecedido de um artigo definido o artigo eacute sempre neutro singular e eacute declinado segundo a funccedilatildeo do infinitivo
6 Particiacutepio eacute considerado como um adjetivo-verbal
Vozes Verbais A voz verbal indica como a accedilatildeo ou o estado do verbo se refere ao sujeito Natildeo existe accedilatildeo sem causa E a origem desta causa eacute descrita pela voz Em grego como no portuguecircs temos trecircs vozes verbais Ativa Meacutedia (reflexiva) e Passiva
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
raiz terminaccedilatildeo
do VIPMP VIPPM
Traduccedilatildeo
Presente do Indicativo
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
-omai
-h
-etai
-ovmeqa
-esqe
-ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
VIPP eu sou solto
VIPM eu solto para mim eu me solto
VIPP tu eacutes solto
VIPM tu soltas para ti tu te soltas
VIPP ele(a) eacute solto
VIPM ele(a) solta para si ele(ou ele se solta
VIPP noacutes somos soltos
VIPM noacutes soltamos para noacutes noacutes nos soltamos
VIPP voacutes sois soltos
VIPM voacutes soltais para voacutes voacutes vos soltais
VIPP eles(as) satildeo soltos
VIPM eles(as) soltam para si eles(as) se soltam
Ativa onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a algo ou algueacutem Ex louw ndash eu lavo Meacutedia (reflexiva) onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a si mesmo Ex luomai - eu me lavo Passiva onde o sujeito sofre a accedilatildeo Ex louomai ndash eu sou lavado
41
Pres Ativa Traduccedilatildeo Pres Meacutedia Traduccedilatildeo louw Eu lavo luomai Eu me lavo loueij Tu lavas lu$ Tu te lavas louei Ele lava louetai Ele se lava louomen Noacutes lavamos louomeqa Noacutes nos lavamos louete Voacutes lavais louesqe Voacutes vos lavais louousi Eles lavam louontai Eles se lavam
Passiva louomai lou$ louetai louomeqa louesqe louontai
Eu sou lavado Tu eacutes lavado Ele eacute lavado Noacutes somos lavados Voacutes sois lavados Eles satildeo lavados
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
VIPA V = verbo I = Indicativo P = Presente A = Ativa VIPMP V = verbo I = Indicativo P = Presente M = meacutedia P = Passiva Paradigmas de verbos de terminaccedilatildeo -w-w-w-w no VIPA e VIPMP Satildeo formados pela simples adiccedilatildeo da terminaccedilatildeo verbal ao radical Observe que a
vogal temaacutetica eacute considerada como parte da terminaccedilatildeo verbal
luvwluvwluvwluvw ajkouvwajkouvwajkouvwajkouvw ejsqivwejsqivwejsqivwejsqivw e[cwe[cwe[cwe[cw levgwlevgwlevgwlevgw ginwvskwginwvskwginwvskwginwvskw gravfwgravfwgravfwgravfw bavllwbavllwbavllwbavllw
VIPA = R + -w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)
luvw
luvei
luvei
luvomen
luvete
luvousi(n)
ajkouvw
ajkouvei
ajkouvei
ajkouvomen
ajkouvete
ajkouvousi(n)
ejsqivw
ejsqivei
ejsqivei(n)
ejsqivomen
ejsqivete
ejsqiv usi(n)
e[cw
e[cei
e[cei
e[comen
e[cete
e[cousi(n)
levgw
levgei
levgei(n)
levgomen
levgete
levgousi(n)
ginwvskw
ginwvskei
ginwvskei(n)
ginwvskomen
ginwvskete
ginwvskousi(n)
gravfw
gravfei
gravfei(n)
gravfomen
gravfete
gravfousi(n)
bavllw
bavllei
bavllei(n)
bavllomen
bavllete
bavllousi(n)
VIPMP = R + -omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -etai -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
ajkouvomai
ajkouvh
ajkouvetai
ajkouovmeqa
ajkouvesqe
ajkouvontai
ejsqivomai
ejsqivh
ejsqivetai
ejsqiovmeqa
ejsqivesqe
ejsqivontai
e[comai
e[ch
e[cetai
ejcovmeqa
e[cesqe
e[contai
levgomai
levgh
levgetai
legovmeqa
levgesqe
levgontai
ginwvskomai
ginwvskh
ginwvsketai
ginwskovmeqa
ginwvskesqe
ginwvskontai
gravfomai
gravfh
gravfetai
grafovmeqa
gravfesqe
gravfontai
bavllomai
bavllh
bavlletai
ballovmeqa
bavllesqe
bavllontai
42
APLICACcedilAtildeO DA QUALIDADE DA ACcedilAtildeO VERBAL NO TEMPO VERB AL Qualidades Tempos _
Presente _ Mais-que-Perfeito
Imperfeito _ Linear - Pontilear Perfeito Linear
Futuro _ Mais-que-Perfeito
Presente _
Futuro _ Pontilear
Aoristo _
VERBOS Pessoa e Nuacutemero
Assim como no portuguecircs tambeacutem no grego os verbos tecircm terminaccedilotildees pessoais que indicam a pessoa e o nuacutemero do sujeito que executa a accedilatildeo
Exemplo Canto Indica que sou eu (1ordf pessoa do singular) que canta Cantas Indica eacutes tu (2ordf pessoa do singular) que cantas Cantamos Indica que somos noacutes (1ordf pessoa do plural) que cantamos
Mesmo que o sujeito jaacute esteja impliacutecito na terminaccedilatildeo verbal eacute possiacutevel que se
queira destacaacute-lo ou enfatizaacute-lo Nesses casos eacute acrescentado o pronome pessoal Exemplo nenikhka ton kosmon ndash venci o mundo e)gw nenikhka ton kosmon ndash eu venci o mundo
PRONOMES
O pronome eacute a palavra que substitui o nome evitando-lhe a repeticcedilatildeo O nome que eacute substituiacutedo pelo pronome chama-se antecedente o pronome concorda com o seu antecedente em gecircnero e nuacutemero
Em grego quando o pronome pessoal eacute usado eacute para dar ecircnfase Nas formas obliacutequas ele eacute bastante usado no NT
Exemplos
43
Jo 125
Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj
Pronomes pessoais
Pessoa Nuacutemero
su pronome pessoal da 2a pessoa nominativo singular
e)gw eu 1ordf Singular
E por que entatildeo batizas se tu natildeo eacutes o Cristo
su tu 2ordf Singular
Mt 69 Pater h(mw=n o( e)n toi=j ou)ranoi=j au)toj h o Ele ela 3ordf Singular
h(mw=n pronome pessoal da 1a pessoa genitivo plural h(me=ij noacutes 1ordf Plural
Pai nosso que estais nos ceacuteus u(me=ij voacutes 2ordf Plural
au)toi ai a Eles elas 3ordf Plural
PRONOMES
1a Pessoa Singular 1a Pessoa Plural N e)gw eu N h(me=ij noacutes
A e)meme me mim A h(ma=j nos conosco
G e)mou= mou de mim G h(mw=n de noacutes
D e)moimoi para mim D h(mi=n para noacutes
2a Pessoa Singular 2a Pessoa Plural
N su tu N u(me=ij voacutes
A se te ti A u(ma=j vos convosco
G sou= de ti G u(mw=n de voacutes
D soi para ti D u(mi=n para voacutes
3a Pessoa Singular 3a Pessoa Plural N au)toj Ele N au)toi Eles
A au)tou= Dele A au)tw=n Deles
G au)t= A ele G au)toi=j A eles
D au)ton Ele D au)touj Eles PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO luwluwluwluw (soltar) lu w Eu solto estou soltando lu eij Tu soltas estaacutes soltando lu ei Ele solta estaacute soltando lu omen Noacutes soltamos estamos soltando o = vogal temaacutetica lu ete Voacutes soltais estais soltando e = vogal temaacutetica lu ousi(n) Eles soltam estatildeo soltando
44
Pessoa e nuacutemero
portuguecircs grego
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eu
tu
elea
noacutes
voacutes
elesas
falo
falas
fala
falamos
falais
falam
ejgw
su
aujto aujth aujto
hJmei
uJmei
aujtoi aujtai aujta
levgw
levgei
levgei
levgomen
levgete
levgousin
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO a)gwa)gwa)gwa)gw (guiar) a)g w Eu guio estou guiando a)g eij Tu guias estaacutes guiando a)g ei Ele guia estaacute guiando a)g omen Noacutes guiamos estamos guiando a)g ete Voacutes guiais estais guiando a)g ousi(n) Eles guiam estatildeo guiando
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO ballwballwballwballw (jogo) ball w Eu jogo estou jogando ball eij Tu jogas estaacutes jogando ball ei Ele joga estaacute jogando ball omen Noacutes jogamos estamos jogando ball ete Voacutes jogais estais jogando ball ousi(n) Eles jogam estatildeo jogando
FUTURO DO INDICATIVO ATIVO luw (soltar) lu s w Eu soltarei lu s eij Tu soltaraacutes lu s ei Ele soltaraacute lu s omen Noacutes soltaremos lu s ete Voacutes soltareis lu s ousi(n) Eles soltaratildeo
45
luw Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo
1ordfps luw luw luein
2ordfps lueij lu$j lu=e
3ordfps luei lu$ luetw
1ordfpl luomen luwmen
2ordfpl luete luhte luete
3ordfpl luousi luwsi luetwsan
luw Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo
1ordfps luomai luwmai luestai
2ordfps lu$ lu$ luou
3ordfps luetai luhtai luesqw
1ordfpl luomeqa luwmeqa
2ordfpl luesqe luhsqe luesqe
3ordfpl luontai luwntai luesqwsan
luw Imperfeito Ativo
1ordfps e)luon
2ordfps e)luej
3ordfps e)lue
1ordfpl e)luomen
2ordfpl e)luete
3ordfpl e)lue
1ordfps e)luon
luw Imperfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps e)luomen
2ordfps e)luo
3ordfps e)lueto
1ordfpl e)luomeqa
2ordfpl e)luesqe
3ordfpl e)luonto
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Ativo Futuro Ativo
1ordfps lusw lusein
2ordfps luseij
3ordfps lusei
1ordfpl lusomen
2ordfpl lusete
3ordfpl lusousi
46
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Meacutedio Futuro Meacutedio
1ordfps lusomai lusestai
2ordfps lus$
3ordfps lusetai
1ordfpl lusomeqa
2ordfpl lusesqe
3ordfpl lusontai
luw Futuro Passivo Futuro Passivo
1ordfps luqhsomai luqhsesqai
2ordfps luqhs$
3ordfps luqhsetai
1ordfpl luqhsomeqa
2ordfpl luqhsesqe
3ordfpl luqhsontai
luw 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo
1ordfps e)lusa lusw lu=sai
2ordfps e)lusaj lus$j lu=son
3ordfps e)luse lus$ lusatw
1ordfpl e)lusamen luswmen
2ordfpl e)lusate lushte lusate
3ordfpl e)lusan luswsi lusatwsan
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio
1ordfps e)lusamhn luswmai lusasqai
2ordfps e)lusw lus$ lu=sai
3ordfps e)lusato lushtai lusasqw
1ordfpl e)lusameqa luswmeqa
2ordfpl e)lusasqe lushsqe lusasqe
3ordfpl e)lusanto luswntai luasqwsan
luw 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo
1ordfps e)luqhn luqw= luqhnai
2ordfps e)luqhj luqh=j luqhti
3ordfps e)luqh luq$= luqhtw
1ordfpl e)luqhmen luqw=men
2ordfpl e)luqhte luqh=te luqhte
3ordfpl e)luqhsan luqw=si luqhtwsan
47
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo Perfeito Ativo
1ordfps leluka lelukw lelukenai
2ordfps lelukaj leluk$j
3ordfps leluke leluk$
1ordfpl lelukamen lelukwmen
2ordfpl lelukate lelukhte
3ordfpl lelukasi (kan) lelukwsi
luw 1ordm Perfeito Meacutedio e Passivo 1ordmPerfeito Meacutedio e Passivo Perfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps lelumai lelusqai
2ordfps lelusai lu=sai
3ordfps lelutai lusasqw
1ordfpl lelumeqa
2ordfpl lelusqe lusasqe
3ordfpl leluntai luasqwsan
luw Mais que Perfeito Ativo
1ordfps e)lelukein
2ordfps e)lelukate
3ordfps e)lelukate
1ordfpl e)lelukate
2ordfpl e)lelukate
3ordfpl e)lelukate
luw + que Perfeito meacutediopassivo
1ordfps e)lelumhn
2ordfps e)leluso
3ordfps e)leluto
1ordfpl e)lelumeqa
2ordfpl e)lelusqe
3ordfpl e)lelunto
Verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv
Em grego haacute duas conjugaccedilotildees baacutesicas identificadas pelos verbos terminados em -w e -mi Embora os verbos em -w sejam mais comuns e regulares vamos primeiramente abordar o verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv que equivale aos nossos verbos auxiliares ser e estar e tambeacutem existir Como em portuguecircs tambeacutem na liacutengua grega este eacute o principal verbo de ligaccedilatildeo
A forma eijmiv (eu sou estou existo) estaacute na 1ps do VIPA (Presente do Indicativo Ativo) Como este verbo natildeo tem a forma passiva e meacutedia podemos dizer simplesmente VIP
48
VIPA ou VIP IMPERFEITO DO IND AT e)imi (SER)
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eijmiv ei ejstiv(n) ejsmevn ejstev eijsiv(n)
eu sou
tu eacutes
elea eacute
noacutes somos
voacutes sois
elesas satildeo
h)mhn h)=j h)=sqa h)=n h)=meqta h)te h)san
Eu era
Tu eras
Ele era
Noacutes eacuteramos
Voacutes eacutereis
Eles eram
Traduza as frases para o portuguecircs
ejgwv eijmi hJ quvrasum
eijmiv presbuvtero
ajgavph ejstin oJ qeov
oJ qeov ejstin ajgaqov
oiJ douloi tou qeou ejsmen
oJ jIwavnnh ejstin a[nqrwpo
ejgwv eijmiv hJ oJdo kai hJ ajlhvqeia kai hJ zwhv
Terminaccedilotildees Pessoais
O pronome pessoal quase natildeo eacute usado no grego pois as proacuteprias terminaccedilotildees jaacute indicam por si que a pessoa estaacute fazendo a accedilatildeo As terminaccedilotildees para os verbos primaacuterios (presente futuro e perfeito) satildeo w eij ei omen ete ousi
RAIZ TEMA VOGAL TEMAacuteTICA a) RAIZ a primeira pessoa do singular do Presente Ativo do Indicativo eacute a raiz do
verbo b) TEMARADICAL eacute a parte constante (quase sempre) de um verbo c) VOGAL TEMAacuteTICA eacute a vogal colocada entre o Tema e as Terminaccedilotildees
Pessoais que comeccedilam com consoantes O ldquoordquo [oacutemicron] antes de ldquomrdquo e ldquogrdquo e ldquoerdquo antes das outras consoantes
Para conjugar um verbo eacute soacute pegar o Tema adicionar as Terminaccedilotildees Pessoais e
colocar a vogal Temaacutetica onde for necessaacuteria Como exemplo vejamos como seria a conjugaccedilatildeo dos verbos luw e a)kouw
49
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees S 1 lu - w
I 2 lu - eij
N 3 lu - ei
P 1 lu o men
L 2 lu e te
U 3 lu - ousi
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees
S 1 a)kouomai o omai
I 2 a)kouv e v
N 3 a)kouetai e etai
P 1 a)kouomeqa o omeqa
L 2 a)kouesqe e esqe
U 3 a)kouontai o ontai
Conjugando os verbos
Forma no original
Categoria Tempo Modo Voz Pessoa Nuacutemero
Forma no leacutexico
Traduccedilatildeo literal
legei Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg legw Ele dizfala
a)koueij
ginwskomen
qelontai
legei
legousi(n)
legw
blepv
ginwskete
blepomai
xaireij
ei)= Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg e)imi Tu eacutes
ballete
a)geij
a)gapw
50
O nnnn (ny) moacutevel
Na terceira pessoa do singular e do plural o nnnn entre parecircnteses indica que a forma completa pode ser tanto e)sti ei)si quanto e)stin ei)sin As formas sem o nnnn normalmente satildeo usadas se a palavra que segue eacute iniciada por consoante formas com o nnnn satildeo normalmente usadas se a palavra que segue eacute iniciada por vogal ou se a forma verbal finaliza o enunciado Mas o uso natildeo eacute riacutegido haacute muitas exceccedilotildees especialmente em apoio do uso do nnnn
Exemplos yeusthj e)stinnnn kai o( pathr au)tou=
Ele eacute o pai da mentira )Iwannhj ou)k e)stinnnn o( Xritou=
Joatildeo natildeo eacute o Cristo )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin
Eu sou a videira (a) verdadeira e o pai meu o agricultor eacute Traduza as frases para o grego
Deus eacute amor
Joatildeo eacute profeta
Eu estou em casa
Jesus estaacute em casa
Somos seus profetas
Jesus eacute o patildeo da vida
Minha casa eacute na cidade
Somos amigos de Jesus
PRESENTE ATIVO DO INDICATIVO 1 blepw eu vejo 21 legw eu digo 2 ginwskw eu conheccedilo 22 luw eu solto destruo 3 grafw eu escrevo 23 metrew eu meccedilo 4 didaskw eu ensino 24 menw eu permaneccedilo 5 e)xw eu tenho 25 nikaw eu venccedilo 6 khrussw eu prego 26 proskunew eu adoro 7 latreuw eu sirvo 27 oi)kodomew eu construo 8 lambanw eu recebo 28 o(mologew eu confesso
51
9 paideuw eu educo 29 paraggellw eu ordeno 10 a)gapaw eu amo 30 krinw eu julgo 11 a)kouw eu escuto 31 paideuw eu educo 12 a)gw eu guio conduzo 32 e(uriskw eu acho encontro 13 telw eu quero desejo 33 louw eu me banho lavo 14 swzw eu salvo liberto 34 filassw eu guardo 15 kairw eu me alegro 35 grafw eu escrevo 16 a)ggelw eu anuncio 36 e)kballw eu expulso removo 17 qerapeuw eu cuido saro curo 37 e)sqiw eu como 18 a)postelw eu envio 38 diwkw eu persigo sigo 19 e)ggizw eu me aproximo 39 qanatow eu mato 20 tarassw eu agito 40 sunagw Eu reuacuteno convoco
ARTIGOS
PLURALSINGULARNeutFemMascNeutFemMasc
ta tajtouj to thnton
toi=jtai=jtoi=jt=tv= t=
tw=ntw=ntw=ntou= th=j tou=
taai(oi(toh(o(
O artigo Em portuguecircs temos artigos definidos (o a os as) e indefinidos (um uma uns
umas) Em grego existe apenas o artigo definido Assim uma palavra como logoj pode ser traduzida como palavra ou como uma palavra dependendo do contexto Mas o uso do artigo definido em grego corresponde em grande parte ao uso do artigo definido em portuguecircs As diferenccedilas satildeo frequumlentemente muito sutis para serem mencionadas numa introduccedilatildeo Atenccedilatildeo deveraacute ser dada ao modo como o artigo eacute usado nos exerciacutecios de grego e de portuguecircs que seguem e no Novo Testamento
O artigo grego geralmente funciona como o adjetivo concordando com a palavra
que ele modifica em gecircnero nuacutemero e caso
52
masculino feminino neutro
singular plural singular plural singular plural
nom oJ o oiJ os hJ a aiJ as tov oa tav osas
genabl tou do twn dos th da twn das tou doda twn dosdas
dat
loc
inst
tw
ao
no
com o
pelo
toi
aos
nos
com os
pelos
th
agrave
na
com a
pela
tai
agraves
nas
com as
pelas
tw
aoagrave
nona
com oa
peloa
toi
aosagraves
nosnas
com osas
pelosas
acus tovn o touv os thvn a tavv as tov oa tavv osas
Exerciacutecio Coloque os artigos correspondentes para cada substantivo
a[mpelwn (fem) aijwnwn (masc) gevno (neut)
a[nqrwpou a[rcontwn (masc) diavkonwn (fem)
ajpovstolo (masc) ajdelfoi qeoiv (masc)
a[rtou bivon kuvrioi
didavskalou gavmou laov (masc)
doulw doulw (fem) livqon
h[rhmo (fem) e[qo (neut) mhtrov (fem)
qeoiv (fem) h[rhmoi (fem) oJdou (fem)
kavlamoi (masc) qavnatw udatoi (neut)
nuktou (fem) qrovnoi fwtou (neut)
skovtoi (neut) ajrniva ceirov (fem)
PREPOSICcedilOtildeES proj A proj ton potamon Para o rio 4 Acusativo ei)j A ei)j ton potamon Para dentro do rio 4 Acusativo e)n D e)n t= potam= Dentro do rio em o rio 3 Dativo e)k G e)k potamou= Para fora do rio 2 Genitivo a)po G a)po potamou= Partindo do rio 2 genitivo
Preposiccedilatildeo eacute uma palavra que auxilia o substantivo a expressar o seu caso ou funccedilatildeo
na oraccedilatildeo Eacute chamada de ldquopreacute-posiccedilatildeordquo porque geralmente eacute posicionada na frente do
53
substantivo ao qual auxilia expressar a sua funccedilatildeo Ex e)k th=j sunagwgh=j e)celqontej h)=lqon ei)j thn oi)kian Simwnoj kai
)Andreou Saindo da sinagoga foram para a casa de Simatildeo e Andreacute Nota As preposiccedilotildees e)k e ei)j indicam respectivamente que eles saiacuteram de dentro
da sinagoga para dentro da casa Mesmo que uma preposiccedilatildeo sirva para esclarecer o caso natildeo eacute ela quem governa o
caso Muito pelo contraacuterio na liacutengua grega eacute o caso que determina o significado de uma preposiccedilatildeo Isto significa que uma preposiccedilatildeo pode ter um determinado significado quando usada com um certo caso e significado diferentes quando usada com outros casos O significado de uma preposiccedilatildeo depende entatildeo do caso com o qual ela eacute usada Esse detalhe pode ser observado no vocabulaacuterio da liccedilatildeo
3 2
4 e 2
4
4
4
234
234
234
2
24
4
2
24
24
24
54
O quadro das preposiccedilotildees gregas eacute o seguinte Preposiccedilatildeo Caso que rege Traduccedilatildeo
1 ὑπέρ A acima de
2 ἐπί G sobre
3 ὑπό A sob
4 παρά ampamp ampamp D A G ao lado de
5 ἀmicroφί D A G de ambos os lados de
6 πρός A para em direccedilatildeo de
7 εἰς A para dentro de
8 ἐν D em
9 ἐκ ἐξ G de fora de
10 ἀπό G de afastamento de
11 περί A G ao redor de
12 διά ampamp ampamp G atraveacutes de
13 ἀνά A para cima
14 κατά G para baixo
15 ἀντί G contra
16 πρό G antes de
17 ὀπίσω G atraacutes de depois de
18 σύν D com
19 microετά G com D aleacutem de
55
Vamos apresentar algumas palavras portuguesas que usam estas preposiccedilotildees como prefixos Isto poderaacute ajudar a memorizaccedilatildeo 1 hipeacuterbole ὑπέρ + βάλλω que coloca acima de
2 epitaacutefio ἐπί + τάφος que estaacute sobre o tuacutemulo
3 hipoacutecrita ὑπό + κρίνω que distingue (julga) sob
4 paralelo παρά + ἀλλήλων que estaacute ao lado do outro
5 anfiacutebio ἀmicroφί + βίος que vive em ambos (terra e aacutegua)
6 proseacutelito πρός + ἠλύθον que se encaminha para
7 exegeta εἰς + ἡγέοmicroαι que conduz para
8 energia ἐν + ἔργον que tem forccedila em si
9 ecircxodo ἐκἐξ + ὁδός caminho para fora
10 apogeu ἀπό + γῆ longe da terra
11 periacutemetro περί + microέτρον medida em volta de
12 diacircmetro διά + microέτρον medida atraveacutes de
13 Anastaacutecio ἀνά + ἵστηmicroι que ressurgiu
14 catarata κατά + ῥάσσω que se precipita
15 antiacutedoto ἀντί + δίδωmicroι (remeacutedio) dado contra
16 proacute logo πρό + λόγος palavra (dita) antes de
17 opistoacutedomo ὀπισθό + δόmicroος parte posterior de um templo grego
18 sinoacutetico σύν + ὀράω que abarca com um soacute olhar
19 metafiacutesica microετά + φύσις aleacutem da natureza (fiacutesica)
56
2 G (Genitivo)3 D (Dativo)4 A (Acusativo)
Traduza para o portuguecircs (Resposta no 2ordm Vol De James)
1 o( ui(oj ei)=pen ei)mi (Mc 1462) 2 o( ui(oj tou= a)nqrwpou kurioj e)stin (Mc 228) 3 e)rxetai o( a)delfoj o( kaloj (Mc 331) 4 o( a)nqrwpoj e)rxetai (Mc 61) 5 oi( a)nqrwpoi ou)x a(gioi ei)sin (Mc 124) 6 o( qeoj ei)=pen (Mc 219) 7 o( a)ggeloj o( a(gioj ou)k e)rxetai (Mc 838) 8 o(loj o( kosmoj kaloj e)stin (Mc 149) 9 o( ou)ranoj ou) kaloj e)stin (Mc 1331) 10 o( ui(oj tou= qeou= e)stin a)gaqoj (Mc 311)
57
EXERCIacuteCIOS DE GREGO
a) Qual eacute entatildeo o sujeito e qual eacute o objeto das seguintes frases qeoj fala logon (palavra) qeoj ama dou=lon (servo) dou=loj ama qeon qeon ama dou=loj dou=loj fala logon logon fala dou=loj b) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus c) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus d) Traduza podendo incluir um artigo Note N e A qeoj h)gaphsen ton kosmon kosmoj ou)k h)gaphsen qeon Kurioj h)gaphsen dou=lon o( a)nqrwpoj h)gaphsen qeon presbuteron h)gaphsen Kurioj a)postoloj legei logon logon legei diakonoj dou=loj ballei liqon a)nqrwpoj blepei potamon diaboloj ou)k h)gaphsen qeon
e) Traduza Deus amou mundo e homem Homem amou Senhor
Vocabulaacuterio ALMA = yuxh AMIGO = filoj
BATIZAR = baptizw CARNE = sarc
CONSOLADOR = paraklhtoj COMUNHAtildeO = koinwnia
CEacuteU = ou)ranoj BONITO BOM = kaloj
ADAtildeO = )Adam CAMINHO = o(doj
NOIVA = numfh CASA = oi)=koj
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
39
VERBOS GREGOS
A forma como os verbos satildeo identificados (que eacute a que aparece nos dicionaacuterios) eacute a da primeira pessoa do singular do presente do indicativo da voz ativa Assim e)imi (eu sou) legw (eu falo eu digo)
Os verbos tecircm tempo voz e modo como no portuguecircs Os tempos verbais gregos expressam mais a qualidade da accedilatildeo do que o tempo em que a accedilatildeo acontece Somente no Indicativo eacute que o Presente indica Tempo Presente A ideacuteia principal do Presente eacute que a accedilatildeo eacute contiacutenua ainda em progresso e eacute chamada de Linear ou Durativa
Verbo eacute a palavra que indica accedilatildeo ou estado da accedilatildeo as flexotildees sofridas pelo verbo chamam-se conjugaccedilotildees Eles estatildeo divididos em dois grupos de conjugaccedilotildees o de terminaccedilatildeo wwww (legw) possuindo a maioria dos verbos gregos e o de terminaccedilatildeo mimimimi (e)imi) contendo somente uma minoria
Os verbos gregos como no portuguecircs possuem modificaccedilotildees numeacutericas pessoa (1ordf 2ordf e 3ordf) e nuacutemero (singular e plural)
Tempos Verbais O tempo verbal em grego eacute diferente do portuguecircs aleacutem de indicar a eacutepoca o tempo refere-se principalmente agrave qualidade da accedilatildeo ou seja se a accedilatildeo foi completada ou natildeo A accedilatildeo completa chama-se tambeacutem accedilatildeo pontilear e a incompleta linear que eacute descrita como estando em processo em andamento No grego temos trecircs tempos Primaacuterios Presente Perfeito (Passado) e Futuro E trecircs tempos Secundaacuterios Aoristo Imperfeito e Mais-que-Perfeito
Presente indicam aleacutem de uma accedilatildeo pontilear uma accedilatildeo contiacutenua ou um estado incompleto A accedilatildeo eacute descrita como em progresso em andamento durativa ou linear
Futuro como em portuguecircs indica o que vai acontecer Geralmente expressa a ideia de uma accedilatildeo pontilear mas em alguns casos pode ser durativa
Ex Jesus voltaraacute em gloacuteria Imperfeito expressa uma accedilatildeo que foi contiacutenua por algum tempo no passado mas
que jaacute cessou A accedilatildeo pode ter sido continuada habitual intermitente etc o que eacute determinado pelo contexto e pelo significado do verbo
Ex Jesus proclamava o Reino de Deus
Aoristo Eacute um tempo indefinido Essencialmente ele natildeo tem significaccedilatildeo temporal embora esse significado esteja presente no modo indicativo onde o aoristo tem significaccedilatildeo passada e recebe o (faltou o siacutembolo na apostila) de aumento como o tempo imperfeito
Perfeito Eacute um tempo grego peculiar em sua funccedilatildeo e natildeo encontramos correspondecircncia em nossa liacutengua Ele combina a accedilatildeo pontilear e a linear por expressar geralmente no indicativo o efeito ou estado no presente como resultado de uma accedilatildeo no passado indicando assim a permanecircncia de uma accedilatildeo completa ou um estado presente resultado de uma accedilatildeo passada
Mais-que-Perfeito Associa a accedilatildeo pontilear com a linear soacute que estas accedilotildees satildeo combinadas no passado Tem a mesma ideacuteia do nosso passado imperfeito
40
Modos verbais O modo verbal indica a maneira da afirmaccedilatildeo verbal ou seja como a accedilatildeo eacute realizada Eacute a maneira ou a forma por meio da qual o verbo exprime a accedilatildeo Assim temos o Indicativo Subjuntivo Imperativo Optativo Infiniti vo e o Particiacutepio
1 Indicativo que expressa um fato tido como certo
2 Subjuntivo que enuncia o fato de modo possiacutevel duvidoso
3 Imperativo que expressa ordem proibiccedilatildeo conselho
4 Optativo que expressa desejo opccedilatildeo
5 Infinitivo que eacute considerado como um substantivo-verbal O infinitivo eacute um substantivo-verbal Eacute sempre indeclinaacutevel (o que significa que natildeo tem casos N G D A) Quando eacute antecedido de um artigo definido o artigo eacute sempre neutro singular e eacute declinado segundo a funccedilatildeo do infinitivo
6 Particiacutepio eacute considerado como um adjetivo-verbal
Vozes Verbais A voz verbal indica como a accedilatildeo ou o estado do verbo se refere ao sujeito Natildeo existe accedilatildeo sem causa E a origem desta causa eacute descrita pela voz Em grego como no portuguecircs temos trecircs vozes verbais Ativa Meacutedia (reflexiva) e Passiva
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
raiz terminaccedilatildeo
do VIPMP VIPPM
Traduccedilatildeo
Presente do Indicativo
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
-omai
-h
-etai
-ovmeqa
-esqe
-ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
VIPP eu sou solto
VIPM eu solto para mim eu me solto
VIPP tu eacutes solto
VIPM tu soltas para ti tu te soltas
VIPP ele(a) eacute solto
VIPM ele(a) solta para si ele(ou ele se solta
VIPP noacutes somos soltos
VIPM noacutes soltamos para noacutes noacutes nos soltamos
VIPP voacutes sois soltos
VIPM voacutes soltais para voacutes voacutes vos soltais
VIPP eles(as) satildeo soltos
VIPM eles(as) soltam para si eles(as) se soltam
Ativa onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a algo ou algueacutem Ex louw ndash eu lavo Meacutedia (reflexiva) onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a si mesmo Ex luomai - eu me lavo Passiva onde o sujeito sofre a accedilatildeo Ex louomai ndash eu sou lavado
41
Pres Ativa Traduccedilatildeo Pres Meacutedia Traduccedilatildeo louw Eu lavo luomai Eu me lavo loueij Tu lavas lu$ Tu te lavas louei Ele lava louetai Ele se lava louomen Noacutes lavamos louomeqa Noacutes nos lavamos louete Voacutes lavais louesqe Voacutes vos lavais louousi Eles lavam louontai Eles se lavam
Passiva louomai lou$ louetai louomeqa louesqe louontai
Eu sou lavado Tu eacutes lavado Ele eacute lavado Noacutes somos lavados Voacutes sois lavados Eles satildeo lavados
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
VIPA V = verbo I = Indicativo P = Presente A = Ativa VIPMP V = verbo I = Indicativo P = Presente M = meacutedia P = Passiva Paradigmas de verbos de terminaccedilatildeo -w-w-w-w no VIPA e VIPMP Satildeo formados pela simples adiccedilatildeo da terminaccedilatildeo verbal ao radical Observe que a
vogal temaacutetica eacute considerada como parte da terminaccedilatildeo verbal
luvwluvwluvwluvw ajkouvwajkouvwajkouvwajkouvw ejsqivwejsqivwejsqivwejsqivw e[cwe[cwe[cwe[cw levgwlevgwlevgwlevgw ginwvskwginwvskwginwvskwginwvskw gravfwgravfwgravfwgravfw bavllwbavllwbavllwbavllw
VIPA = R + -w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)
luvw
luvei
luvei
luvomen
luvete
luvousi(n)
ajkouvw
ajkouvei
ajkouvei
ajkouvomen
ajkouvete
ajkouvousi(n)
ejsqivw
ejsqivei
ejsqivei(n)
ejsqivomen
ejsqivete
ejsqiv usi(n)
e[cw
e[cei
e[cei
e[comen
e[cete
e[cousi(n)
levgw
levgei
levgei(n)
levgomen
levgete
levgousi(n)
ginwvskw
ginwvskei
ginwvskei(n)
ginwvskomen
ginwvskete
ginwvskousi(n)
gravfw
gravfei
gravfei(n)
gravfomen
gravfete
gravfousi(n)
bavllw
bavllei
bavllei(n)
bavllomen
bavllete
bavllousi(n)
VIPMP = R + -omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -etai -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
ajkouvomai
ajkouvh
ajkouvetai
ajkouovmeqa
ajkouvesqe
ajkouvontai
ejsqivomai
ejsqivh
ejsqivetai
ejsqiovmeqa
ejsqivesqe
ejsqivontai
e[comai
e[ch
e[cetai
ejcovmeqa
e[cesqe
e[contai
levgomai
levgh
levgetai
legovmeqa
levgesqe
levgontai
ginwvskomai
ginwvskh
ginwvsketai
ginwskovmeqa
ginwvskesqe
ginwvskontai
gravfomai
gravfh
gravfetai
grafovmeqa
gravfesqe
gravfontai
bavllomai
bavllh
bavlletai
ballovmeqa
bavllesqe
bavllontai
42
APLICACcedilAtildeO DA QUALIDADE DA ACcedilAtildeO VERBAL NO TEMPO VERB AL Qualidades Tempos _
Presente _ Mais-que-Perfeito
Imperfeito _ Linear - Pontilear Perfeito Linear
Futuro _ Mais-que-Perfeito
Presente _
Futuro _ Pontilear
Aoristo _
VERBOS Pessoa e Nuacutemero
Assim como no portuguecircs tambeacutem no grego os verbos tecircm terminaccedilotildees pessoais que indicam a pessoa e o nuacutemero do sujeito que executa a accedilatildeo
Exemplo Canto Indica que sou eu (1ordf pessoa do singular) que canta Cantas Indica eacutes tu (2ordf pessoa do singular) que cantas Cantamos Indica que somos noacutes (1ordf pessoa do plural) que cantamos
Mesmo que o sujeito jaacute esteja impliacutecito na terminaccedilatildeo verbal eacute possiacutevel que se
queira destacaacute-lo ou enfatizaacute-lo Nesses casos eacute acrescentado o pronome pessoal Exemplo nenikhka ton kosmon ndash venci o mundo e)gw nenikhka ton kosmon ndash eu venci o mundo
PRONOMES
O pronome eacute a palavra que substitui o nome evitando-lhe a repeticcedilatildeo O nome que eacute substituiacutedo pelo pronome chama-se antecedente o pronome concorda com o seu antecedente em gecircnero e nuacutemero
Em grego quando o pronome pessoal eacute usado eacute para dar ecircnfase Nas formas obliacutequas ele eacute bastante usado no NT
Exemplos
43
Jo 125
Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj
Pronomes pessoais
Pessoa Nuacutemero
su pronome pessoal da 2a pessoa nominativo singular
e)gw eu 1ordf Singular
E por que entatildeo batizas se tu natildeo eacutes o Cristo
su tu 2ordf Singular
Mt 69 Pater h(mw=n o( e)n toi=j ou)ranoi=j au)toj h o Ele ela 3ordf Singular
h(mw=n pronome pessoal da 1a pessoa genitivo plural h(me=ij noacutes 1ordf Plural
Pai nosso que estais nos ceacuteus u(me=ij voacutes 2ordf Plural
au)toi ai a Eles elas 3ordf Plural
PRONOMES
1a Pessoa Singular 1a Pessoa Plural N e)gw eu N h(me=ij noacutes
A e)meme me mim A h(ma=j nos conosco
G e)mou= mou de mim G h(mw=n de noacutes
D e)moimoi para mim D h(mi=n para noacutes
2a Pessoa Singular 2a Pessoa Plural
N su tu N u(me=ij voacutes
A se te ti A u(ma=j vos convosco
G sou= de ti G u(mw=n de voacutes
D soi para ti D u(mi=n para voacutes
3a Pessoa Singular 3a Pessoa Plural N au)toj Ele N au)toi Eles
A au)tou= Dele A au)tw=n Deles
G au)t= A ele G au)toi=j A eles
D au)ton Ele D au)touj Eles PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO luwluwluwluw (soltar) lu w Eu solto estou soltando lu eij Tu soltas estaacutes soltando lu ei Ele solta estaacute soltando lu omen Noacutes soltamos estamos soltando o = vogal temaacutetica lu ete Voacutes soltais estais soltando e = vogal temaacutetica lu ousi(n) Eles soltam estatildeo soltando
44
Pessoa e nuacutemero
portuguecircs grego
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eu
tu
elea
noacutes
voacutes
elesas
falo
falas
fala
falamos
falais
falam
ejgw
su
aujto aujth aujto
hJmei
uJmei
aujtoi aujtai aujta
levgw
levgei
levgei
levgomen
levgete
levgousin
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO a)gwa)gwa)gwa)gw (guiar) a)g w Eu guio estou guiando a)g eij Tu guias estaacutes guiando a)g ei Ele guia estaacute guiando a)g omen Noacutes guiamos estamos guiando a)g ete Voacutes guiais estais guiando a)g ousi(n) Eles guiam estatildeo guiando
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO ballwballwballwballw (jogo) ball w Eu jogo estou jogando ball eij Tu jogas estaacutes jogando ball ei Ele joga estaacute jogando ball omen Noacutes jogamos estamos jogando ball ete Voacutes jogais estais jogando ball ousi(n) Eles jogam estatildeo jogando
FUTURO DO INDICATIVO ATIVO luw (soltar) lu s w Eu soltarei lu s eij Tu soltaraacutes lu s ei Ele soltaraacute lu s omen Noacutes soltaremos lu s ete Voacutes soltareis lu s ousi(n) Eles soltaratildeo
45
luw Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo
1ordfps luw luw luein
2ordfps lueij lu$j lu=e
3ordfps luei lu$ luetw
1ordfpl luomen luwmen
2ordfpl luete luhte luete
3ordfpl luousi luwsi luetwsan
luw Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo
1ordfps luomai luwmai luestai
2ordfps lu$ lu$ luou
3ordfps luetai luhtai luesqw
1ordfpl luomeqa luwmeqa
2ordfpl luesqe luhsqe luesqe
3ordfpl luontai luwntai luesqwsan
luw Imperfeito Ativo
1ordfps e)luon
2ordfps e)luej
3ordfps e)lue
1ordfpl e)luomen
2ordfpl e)luete
3ordfpl e)lue
1ordfps e)luon
luw Imperfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps e)luomen
2ordfps e)luo
3ordfps e)lueto
1ordfpl e)luomeqa
2ordfpl e)luesqe
3ordfpl e)luonto
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Ativo Futuro Ativo
1ordfps lusw lusein
2ordfps luseij
3ordfps lusei
1ordfpl lusomen
2ordfpl lusete
3ordfpl lusousi
46
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Meacutedio Futuro Meacutedio
1ordfps lusomai lusestai
2ordfps lus$
3ordfps lusetai
1ordfpl lusomeqa
2ordfpl lusesqe
3ordfpl lusontai
luw Futuro Passivo Futuro Passivo
1ordfps luqhsomai luqhsesqai
2ordfps luqhs$
3ordfps luqhsetai
1ordfpl luqhsomeqa
2ordfpl luqhsesqe
3ordfpl luqhsontai
luw 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo
1ordfps e)lusa lusw lu=sai
2ordfps e)lusaj lus$j lu=son
3ordfps e)luse lus$ lusatw
1ordfpl e)lusamen luswmen
2ordfpl e)lusate lushte lusate
3ordfpl e)lusan luswsi lusatwsan
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio
1ordfps e)lusamhn luswmai lusasqai
2ordfps e)lusw lus$ lu=sai
3ordfps e)lusato lushtai lusasqw
1ordfpl e)lusameqa luswmeqa
2ordfpl e)lusasqe lushsqe lusasqe
3ordfpl e)lusanto luswntai luasqwsan
luw 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo
1ordfps e)luqhn luqw= luqhnai
2ordfps e)luqhj luqh=j luqhti
3ordfps e)luqh luq$= luqhtw
1ordfpl e)luqhmen luqw=men
2ordfpl e)luqhte luqh=te luqhte
3ordfpl e)luqhsan luqw=si luqhtwsan
47
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo Perfeito Ativo
1ordfps leluka lelukw lelukenai
2ordfps lelukaj leluk$j
3ordfps leluke leluk$
1ordfpl lelukamen lelukwmen
2ordfpl lelukate lelukhte
3ordfpl lelukasi (kan) lelukwsi
luw 1ordm Perfeito Meacutedio e Passivo 1ordmPerfeito Meacutedio e Passivo Perfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps lelumai lelusqai
2ordfps lelusai lu=sai
3ordfps lelutai lusasqw
1ordfpl lelumeqa
2ordfpl lelusqe lusasqe
3ordfpl leluntai luasqwsan
luw Mais que Perfeito Ativo
1ordfps e)lelukein
2ordfps e)lelukate
3ordfps e)lelukate
1ordfpl e)lelukate
2ordfpl e)lelukate
3ordfpl e)lelukate
luw + que Perfeito meacutediopassivo
1ordfps e)lelumhn
2ordfps e)leluso
3ordfps e)leluto
1ordfpl e)lelumeqa
2ordfpl e)lelusqe
3ordfpl e)lelunto
Verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv
Em grego haacute duas conjugaccedilotildees baacutesicas identificadas pelos verbos terminados em -w e -mi Embora os verbos em -w sejam mais comuns e regulares vamos primeiramente abordar o verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv que equivale aos nossos verbos auxiliares ser e estar e tambeacutem existir Como em portuguecircs tambeacutem na liacutengua grega este eacute o principal verbo de ligaccedilatildeo
A forma eijmiv (eu sou estou existo) estaacute na 1ps do VIPA (Presente do Indicativo Ativo) Como este verbo natildeo tem a forma passiva e meacutedia podemos dizer simplesmente VIP
48
VIPA ou VIP IMPERFEITO DO IND AT e)imi (SER)
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eijmiv ei ejstiv(n) ejsmevn ejstev eijsiv(n)
eu sou
tu eacutes
elea eacute
noacutes somos
voacutes sois
elesas satildeo
h)mhn h)=j h)=sqa h)=n h)=meqta h)te h)san
Eu era
Tu eras
Ele era
Noacutes eacuteramos
Voacutes eacutereis
Eles eram
Traduza as frases para o portuguecircs
ejgwv eijmi hJ quvrasum
eijmiv presbuvtero
ajgavph ejstin oJ qeov
oJ qeov ejstin ajgaqov
oiJ douloi tou qeou ejsmen
oJ jIwavnnh ejstin a[nqrwpo
ejgwv eijmiv hJ oJdo kai hJ ajlhvqeia kai hJ zwhv
Terminaccedilotildees Pessoais
O pronome pessoal quase natildeo eacute usado no grego pois as proacuteprias terminaccedilotildees jaacute indicam por si que a pessoa estaacute fazendo a accedilatildeo As terminaccedilotildees para os verbos primaacuterios (presente futuro e perfeito) satildeo w eij ei omen ete ousi
RAIZ TEMA VOGAL TEMAacuteTICA a) RAIZ a primeira pessoa do singular do Presente Ativo do Indicativo eacute a raiz do
verbo b) TEMARADICAL eacute a parte constante (quase sempre) de um verbo c) VOGAL TEMAacuteTICA eacute a vogal colocada entre o Tema e as Terminaccedilotildees
Pessoais que comeccedilam com consoantes O ldquoordquo [oacutemicron] antes de ldquomrdquo e ldquogrdquo e ldquoerdquo antes das outras consoantes
Para conjugar um verbo eacute soacute pegar o Tema adicionar as Terminaccedilotildees Pessoais e
colocar a vogal Temaacutetica onde for necessaacuteria Como exemplo vejamos como seria a conjugaccedilatildeo dos verbos luw e a)kouw
49
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees S 1 lu - w
I 2 lu - eij
N 3 lu - ei
P 1 lu o men
L 2 lu e te
U 3 lu - ousi
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees
S 1 a)kouomai o omai
I 2 a)kouv e v
N 3 a)kouetai e etai
P 1 a)kouomeqa o omeqa
L 2 a)kouesqe e esqe
U 3 a)kouontai o ontai
Conjugando os verbos
Forma no original
Categoria Tempo Modo Voz Pessoa Nuacutemero
Forma no leacutexico
Traduccedilatildeo literal
legei Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg legw Ele dizfala
a)koueij
ginwskomen
qelontai
legei
legousi(n)
legw
blepv
ginwskete
blepomai
xaireij
ei)= Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg e)imi Tu eacutes
ballete
a)geij
a)gapw
50
O nnnn (ny) moacutevel
Na terceira pessoa do singular e do plural o nnnn entre parecircnteses indica que a forma completa pode ser tanto e)sti ei)si quanto e)stin ei)sin As formas sem o nnnn normalmente satildeo usadas se a palavra que segue eacute iniciada por consoante formas com o nnnn satildeo normalmente usadas se a palavra que segue eacute iniciada por vogal ou se a forma verbal finaliza o enunciado Mas o uso natildeo eacute riacutegido haacute muitas exceccedilotildees especialmente em apoio do uso do nnnn
Exemplos yeusthj e)stinnnn kai o( pathr au)tou=
Ele eacute o pai da mentira )Iwannhj ou)k e)stinnnn o( Xritou=
Joatildeo natildeo eacute o Cristo )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin
Eu sou a videira (a) verdadeira e o pai meu o agricultor eacute Traduza as frases para o grego
Deus eacute amor
Joatildeo eacute profeta
Eu estou em casa
Jesus estaacute em casa
Somos seus profetas
Jesus eacute o patildeo da vida
Minha casa eacute na cidade
Somos amigos de Jesus
PRESENTE ATIVO DO INDICATIVO 1 blepw eu vejo 21 legw eu digo 2 ginwskw eu conheccedilo 22 luw eu solto destruo 3 grafw eu escrevo 23 metrew eu meccedilo 4 didaskw eu ensino 24 menw eu permaneccedilo 5 e)xw eu tenho 25 nikaw eu venccedilo 6 khrussw eu prego 26 proskunew eu adoro 7 latreuw eu sirvo 27 oi)kodomew eu construo 8 lambanw eu recebo 28 o(mologew eu confesso
51
9 paideuw eu educo 29 paraggellw eu ordeno 10 a)gapaw eu amo 30 krinw eu julgo 11 a)kouw eu escuto 31 paideuw eu educo 12 a)gw eu guio conduzo 32 e(uriskw eu acho encontro 13 telw eu quero desejo 33 louw eu me banho lavo 14 swzw eu salvo liberto 34 filassw eu guardo 15 kairw eu me alegro 35 grafw eu escrevo 16 a)ggelw eu anuncio 36 e)kballw eu expulso removo 17 qerapeuw eu cuido saro curo 37 e)sqiw eu como 18 a)postelw eu envio 38 diwkw eu persigo sigo 19 e)ggizw eu me aproximo 39 qanatow eu mato 20 tarassw eu agito 40 sunagw Eu reuacuteno convoco
ARTIGOS
PLURALSINGULARNeutFemMascNeutFemMasc
ta tajtouj to thnton
toi=jtai=jtoi=jt=tv= t=
tw=ntw=ntw=ntou= th=j tou=
taai(oi(toh(o(
O artigo Em portuguecircs temos artigos definidos (o a os as) e indefinidos (um uma uns
umas) Em grego existe apenas o artigo definido Assim uma palavra como logoj pode ser traduzida como palavra ou como uma palavra dependendo do contexto Mas o uso do artigo definido em grego corresponde em grande parte ao uso do artigo definido em portuguecircs As diferenccedilas satildeo frequumlentemente muito sutis para serem mencionadas numa introduccedilatildeo Atenccedilatildeo deveraacute ser dada ao modo como o artigo eacute usado nos exerciacutecios de grego e de portuguecircs que seguem e no Novo Testamento
O artigo grego geralmente funciona como o adjetivo concordando com a palavra
que ele modifica em gecircnero nuacutemero e caso
52
masculino feminino neutro
singular plural singular plural singular plural
nom oJ o oiJ os hJ a aiJ as tov oa tav osas
genabl tou do twn dos th da twn das tou doda twn dosdas
dat
loc
inst
tw
ao
no
com o
pelo
toi
aos
nos
com os
pelos
th
agrave
na
com a
pela
tai
agraves
nas
com as
pelas
tw
aoagrave
nona
com oa
peloa
toi
aosagraves
nosnas
com osas
pelosas
acus tovn o touv os thvn a tavv as tov oa tavv osas
Exerciacutecio Coloque os artigos correspondentes para cada substantivo
a[mpelwn (fem) aijwnwn (masc) gevno (neut)
a[nqrwpou a[rcontwn (masc) diavkonwn (fem)
ajpovstolo (masc) ajdelfoi qeoiv (masc)
a[rtou bivon kuvrioi
didavskalou gavmou laov (masc)
doulw doulw (fem) livqon
h[rhmo (fem) e[qo (neut) mhtrov (fem)
qeoiv (fem) h[rhmoi (fem) oJdou (fem)
kavlamoi (masc) qavnatw udatoi (neut)
nuktou (fem) qrovnoi fwtou (neut)
skovtoi (neut) ajrniva ceirov (fem)
PREPOSICcedilOtildeES proj A proj ton potamon Para o rio 4 Acusativo ei)j A ei)j ton potamon Para dentro do rio 4 Acusativo e)n D e)n t= potam= Dentro do rio em o rio 3 Dativo e)k G e)k potamou= Para fora do rio 2 Genitivo a)po G a)po potamou= Partindo do rio 2 genitivo
Preposiccedilatildeo eacute uma palavra que auxilia o substantivo a expressar o seu caso ou funccedilatildeo
na oraccedilatildeo Eacute chamada de ldquopreacute-posiccedilatildeordquo porque geralmente eacute posicionada na frente do
53
substantivo ao qual auxilia expressar a sua funccedilatildeo Ex e)k th=j sunagwgh=j e)celqontej h)=lqon ei)j thn oi)kian Simwnoj kai
)Andreou Saindo da sinagoga foram para a casa de Simatildeo e Andreacute Nota As preposiccedilotildees e)k e ei)j indicam respectivamente que eles saiacuteram de dentro
da sinagoga para dentro da casa Mesmo que uma preposiccedilatildeo sirva para esclarecer o caso natildeo eacute ela quem governa o
caso Muito pelo contraacuterio na liacutengua grega eacute o caso que determina o significado de uma preposiccedilatildeo Isto significa que uma preposiccedilatildeo pode ter um determinado significado quando usada com um certo caso e significado diferentes quando usada com outros casos O significado de uma preposiccedilatildeo depende entatildeo do caso com o qual ela eacute usada Esse detalhe pode ser observado no vocabulaacuterio da liccedilatildeo
3 2
4 e 2
4
4
4
234
234
234
2
24
4
2
24
24
24
54
O quadro das preposiccedilotildees gregas eacute o seguinte Preposiccedilatildeo Caso que rege Traduccedilatildeo
1 ὑπέρ A acima de
2 ἐπί G sobre
3 ὑπό A sob
4 παρά ampamp ampamp D A G ao lado de
5 ἀmicroφί D A G de ambos os lados de
6 πρός A para em direccedilatildeo de
7 εἰς A para dentro de
8 ἐν D em
9 ἐκ ἐξ G de fora de
10 ἀπό G de afastamento de
11 περί A G ao redor de
12 διά ampamp ampamp G atraveacutes de
13 ἀνά A para cima
14 κατά G para baixo
15 ἀντί G contra
16 πρό G antes de
17 ὀπίσω G atraacutes de depois de
18 σύν D com
19 microετά G com D aleacutem de
55
Vamos apresentar algumas palavras portuguesas que usam estas preposiccedilotildees como prefixos Isto poderaacute ajudar a memorizaccedilatildeo 1 hipeacuterbole ὑπέρ + βάλλω que coloca acima de
2 epitaacutefio ἐπί + τάφος que estaacute sobre o tuacutemulo
3 hipoacutecrita ὑπό + κρίνω que distingue (julga) sob
4 paralelo παρά + ἀλλήλων que estaacute ao lado do outro
5 anfiacutebio ἀmicroφί + βίος que vive em ambos (terra e aacutegua)
6 proseacutelito πρός + ἠλύθον que se encaminha para
7 exegeta εἰς + ἡγέοmicroαι que conduz para
8 energia ἐν + ἔργον que tem forccedila em si
9 ecircxodo ἐκἐξ + ὁδός caminho para fora
10 apogeu ἀπό + γῆ longe da terra
11 periacutemetro περί + microέτρον medida em volta de
12 diacircmetro διά + microέτρον medida atraveacutes de
13 Anastaacutecio ἀνά + ἵστηmicroι que ressurgiu
14 catarata κατά + ῥάσσω que se precipita
15 antiacutedoto ἀντί + δίδωmicroι (remeacutedio) dado contra
16 proacute logo πρό + λόγος palavra (dita) antes de
17 opistoacutedomo ὀπισθό + δόmicroος parte posterior de um templo grego
18 sinoacutetico σύν + ὀράω que abarca com um soacute olhar
19 metafiacutesica microετά + φύσις aleacutem da natureza (fiacutesica)
56
2 G (Genitivo)3 D (Dativo)4 A (Acusativo)
Traduza para o portuguecircs (Resposta no 2ordm Vol De James)
1 o( ui(oj ei)=pen ei)mi (Mc 1462) 2 o( ui(oj tou= a)nqrwpou kurioj e)stin (Mc 228) 3 e)rxetai o( a)delfoj o( kaloj (Mc 331) 4 o( a)nqrwpoj e)rxetai (Mc 61) 5 oi( a)nqrwpoi ou)x a(gioi ei)sin (Mc 124) 6 o( qeoj ei)=pen (Mc 219) 7 o( a)ggeloj o( a(gioj ou)k e)rxetai (Mc 838) 8 o(loj o( kosmoj kaloj e)stin (Mc 149) 9 o( ou)ranoj ou) kaloj e)stin (Mc 1331) 10 o( ui(oj tou= qeou= e)stin a)gaqoj (Mc 311)
57
EXERCIacuteCIOS DE GREGO
a) Qual eacute entatildeo o sujeito e qual eacute o objeto das seguintes frases qeoj fala logon (palavra) qeoj ama dou=lon (servo) dou=loj ama qeon qeon ama dou=loj dou=loj fala logon logon fala dou=loj b) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus c) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus d) Traduza podendo incluir um artigo Note N e A qeoj h)gaphsen ton kosmon kosmoj ou)k h)gaphsen qeon Kurioj h)gaphsen dou=lon o( a)nqrwpoj h)gaphsen qeon presbuteron h)gaphsen Kurioj a)postoloj legei logon logon legei diakonoj dou=loj ballei liqon a)nqrwpoj blepei potamon diaboloj ou)k h)gaphsen qeon
e) Traduza Deus amou mundo e homem Homem amou Senhor
Vocabulaacuterio ALMA = yuxh AMIGO = filoj
BATIZAR = baptizw CARNE = sarc
CONSOLADOR = paraklhtoj COMUNHAtildeO = koinwnia
CEacuteU = ou)ranoj BONITO BOM = kaloj
ADAtildeO = )Adam CAMINHO = o(doj
NOIVA = numfh CASA = oi)=koj
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
40
Modos verbais O modo verbal indica a maneira da afirmaccedilatildeo verbal ou seja como a accedilatildeo eacute realizada Eacute a maneira ou a forma por meio da qual o verbo exprime a accedilatildeo Assim temos o Indicativo Subjuntivo Imperativo Optativo Infiniti vo e o Particiacutepio
1 Indicativo que expressa um fato tido como certo
2 Subjuntivo que enuncia o fato de modo possiacutevel duvidoso
3 Imperativo que expressa ordem proibiccedilatildeo conselho
4 Optativo que expressa desejo opccedilatildeo
5 Infinitivo que eacute considerado como um substantivo-verbal O infinitivo eacute um substantivo-verbal Eacute sempre indeclinaacutevel (o que significa que natildeo tem casos N G D A) Quando eacute antecedido de um artigo definido o artigo eacute sempre neutro singular e eacute declinado segundo a funccedilatildeo do infinitivo
6 Particiacutepio eacute considerado como um adjetivo-verbal
Vozes Verbais A voz verbal indica como a accedilatildeo ou o estado do verbo se refere ao sujeito Natildeo existe accedilatildeo sem causa E a origem desta causa eacute descrita pela voz Em grego como no portuguecircs temos trecircs vozes verbais Ativa Meacutedia (reflexiva) e Passiva
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
raiz terminaccedilatildeo
do VIPMP VIPPM
Traduccedilatildeo
Presente do Indicativo
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
luv-
-omai
-h
-etai
-ovmeqa
-esqe
-ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
VIPP eu sou solto
VIPM eu solto para mim eu me solto
VIPP tu eacutes solto
VIPM tu soltas para ti tu te soltas
VIPP ele(a) eacute solto
VIPM ele(a) solta para si ele(ou ele se solta
VIPP noacutes somos soltos
VIPM noacutes soltamos para noacutes noacutes nos soltamos
VIPP voacutes sois soltos
VIPM voacutes soltais para voacutes voacutes vos soltais
VIPP eles(as) satildeo soltos
VIPM eles(as) soltam para si eles(as) se soltam
Ativa onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a algo ou algueacutem Ex louw ndash eu lavo Meacutedia (reflexiva) onde o sujeito pratica a accedilatildeo em relaccedilatildeo a si mesmo Ex luomai - eu me lavo Passiva onde o sujeito sofre a accedilatildeo Ex louomai ndash eu sou lavado
41
Pres Ativa Traduccedilatildeo Pres Meacutedia Traduccedilatildeo louw Eu lavo luomai Eu me lavo loueij Tu lavas lu$ Tu te lavas louei Ele lava louetai Ele se lava louomen Noacutes lavamos louomeqa Noacutes nos lavamos louete Voacutes lavais louesqe Voacutes vos lavais louousi Eles lavam louontai Eles se lavam
Passiva louomai lou$ louetai louomeqa louesqe louontai
Eu sou lavado Tu eacutes lavado Ele eacute lavado Noacutes somos lavados Voacutes sois lavados Eles satildeo lavados
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
VIPA V = verbo I = Indicativo P = Presente A = Ativa VIPMP V = verbo I = Indicativo P = Presente M = meacutedia P = Passiva Paradigmas de verbos de terminaccedilatildeo -w-w-w-w no VIPA e VIPMP Satildeo formados pela simples adiccedilatildeo da terminaccedilatildeo verbal ao radical Observe que a
vogal temaacutetica eacute considerada como parte da terminaccedilatildeo verbal
luvwluvwluvwluvw ajkouvwajkouvwajkouvwajkouvw ejsqivwejsqivwejsqivwejsqivw e[cwe[cwe[cwe[cw levgwlevgwlevgwlevgw ginwvskwginwvskwginwvskwginwvskw gravfwgravfwgravfwgravfw bavllwbavllwbavllwbavllw
VIPA = R + -w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)
luvw
luvei
luvei
luvomen
luvete
luvousi(n)
ajkouvw
ajkouvei
ajkouvei
ajkouvomen
ajkouvete
ajkouvousi(n)
ejsqivw
ejsqivei
ejsqivei(n)
ejsqivomen
ejsqivete
ejsqiv usi(n)
e[cw
e[cei
e[cei
e[comen
e[cete
e[cousi(n)
levgw
levgei
levgei(n)
levgomen
levgete
levgousi(n)
ginwvskw
ginwvskei
ginwvskei(n)
ginwvskomen
ginwvskete
ginwvskousi(n)
gravfw
gravfei
gravfei(n)
gravfomen
gravfete
gravfousi(n)
bavllw
bavllei
bavllei(n)
bavllomen
bavllete
bavllousi(n)
VIPMP = R + -omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -etai -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
ajkouvomai
ajkouvh
ajkouvetai
ajkouovmeqa
ajkouvesqe
ajkouvontai
ejsqivomai
ejsqivh
ejsqivetai
ejsqiovmeqa
ejsqivesqe
ejsqivontai
e[comai
e[ch
e[cetai
ejcovmeqa
e[cesqe
e[contai
levgomai
levgh
levgetai
legovmeqa
levgesqe
levgontai
ginwvskomai
ginwvskh
ginwvsketai
ginwskovmeqa
ginwvskesqe
ginwvskontai
gravfomai
gravfh
gravfetai
grafovmeqa
gravfesqe
gravfontai
bavllomai
bavllh
bavlletai
ballovmeqa
bavllesqe
bavllontai
42
APLICACcedilAtildeO DA QUALIDADE DA ACcedilAtildeO VERBAL NO TEMPO VERB AL Qualidades Tempos _
Presente _ Mais-que-Perfeito
Imperfeito _ Linear - Pontilear Perfeito Linear
Futuro _ Mais-que-Perfeito
Presente _
Futuro _ Pontilear
Aoristo _
VERBOS Pessoa e Nuacutemero
Assim como no portuguecircs tambeacutem no grego os verbos tecircm terminaccedilotildees pessoais que indicam a pessoa e o nuacutemero do sujeito que executa a accedilatildeo
Exemplo Canto Indica que sou eu (1ordf pessoa do singular) que canta Cantas Indica eacutes tu (2ordf pessoa do singular) que cantas Cantamos Indica que somos noacutes (1ordf pessoa do plural) que cantamos
Mesmo que o sujeito jaacute esteja impliacutecito na terminaccedilatildeo verbal eacute possiacutevel que se
queira destacaacute-lo ou enfatizaacute-lo Nesses casos eacute acrescentado o pronome pessoal Exemplo nenikhka ton kosmon ndash venci o mundo e)gw nenikhka ton kosmon ndash eu venci o mundo
PRONOMES
O pronome eacute a palavra que substitui o nome evitando-lhe a repeticcedilatildeo O nome que eacute substituiacutedo pelo pronome chama-se antecedente o pronome concorda com o seu antecedente em gecircnero e nuacutemero
Em grego quando o pronome pessoal eacute usado eacute para dar ecircnfase Nas formas obliacutequas ele eacute bastante usado no NT
Exemplos
43
Jo 125
Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj
Pronomes pessoais
Pessoa Nuacutemero
su pronome pessoal da 2a pessoa nominativo singular
e)gw eu 1ordf Singular
E por que entatildeo batizas se tu natildeo eacutes o Cristo
su tu 2ordf Singular
Mt 69 Pater h(mw=n o( e)n toi=j ou)ranoi=j au)toj h o Ele ela 3ordf Singular
h(mw=n pronome pessoal da 1a pessoa genitivo plural h(me=ij noacutes 1ordf Plural
Pai nosso que estais nos ceacuteus u(me=ij voacutes 2ordf Plural
au)toi ai a Eles elas 3ordf Plural
PRONOMES
1a Pessoa Singular 1a Pessoa Plural N e)gw eu N h(me=ij noacutes
A e)meme me mim A h(ma=j nos conosco
G e)mou= mou de mim G h(mw=n de noacutes
D e)moimoi para mim D h(mi=n para noacutes
2a Pessoa Singular 2a Pessoa Plural
N su tu N u(me=ij voacutes
A se te ti A u(ma=j vos convosco
G sou= de ti G u(mw=n de voacutes
D soi para ti D u(mi=n para voacutes
3a Pessoa Singular 3a Pessoa Plural N au)toj Ele N au)toi Eles
A au)tou= Dele A au)tw=n Deles
G au)t= A ele G au)toi=j A eles
D au)ton Ele D au)touj Eles PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO luwluwluwluw (soltar) lu w Eu solto estou soltando lu eij Tu soltas estaacutes soltando lu ei Ele solta estaacute soltando lu omen Noacutes soltamos estamos soltando o = vogal temaacutetica lu ete Voacutes soltais estais soltando e = vogal temaacutetica lu ousi(n) Eles soltam estatildeo soltando
44
Pessoa e nuacutemero
portuguecircs grego
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eu
tu
elea
noacutes
voacutes
elesas
falo
falas
fala
falamos
falais
falam
ejgw
su
aujto aujth aujto
hJmei
uJmei
aujtoi aujtai aujta
levgw
levgei
levgei
levgomen
levgete
levgousin
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO a)gwa)gwa)gwa)gw (guiar) a)g w Eu guio estou guiando a)g eij Tu guias estaacutes guiando a)g ei Ele guia estaacute guiando a)g omen Noacutes guiamos estamos guiando a)g ete Voacutes guiais estais guiando a)g ousi(n) Eles guiam estatildeo guiando
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO ballwballwballwballw (jogo) ball w Eu jogo estou jogando ball eij Tu jogas estaacutes jogando ball ei Ele joga estaacute jogando ball omen Noacutes jogamos estamos jogando ball ete Voacutes jogais estais jogando ball ousi(n) Eles jogam estatildeo jogando
FUTURO DO INDICATIVO ATIVO luw (soltar) lu s w Eu soltarei lu s eij Tu soltaraacutes lu s ei Ele soltaraacute lu s omen Noacutes soltaremos lu s ete Voacutes soltareis lu s ousi(n) Eles soltaratildeo
45
luw Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo
1ordfps luw luw luein
2ordfps lueij lu$j lu=e
3ordfps luei lu$ luetw
1ordfpl luomen luwmen
2ordfpl luete luhte luete
3ordfpl luousi luwsi luetwsan
luw Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo
1ordfps luomai luwmai luestai
2ordfps lu$ lu$ luou
3ordfps luetai luhtai luesqw
1ordfpl luomeqa luwmeqa
2ordfpl luesqe luhsqe luesqe
3ordfpl luontai luwntai luesqwsan
luw Imperfeito Ativo
1ordfps e)luon
2ordfps e)luej
3ordfps e)lue
1ordfpl e)luomen
2ordfpl e)luete
3ordfpl e)lue
1ordfps e)luon
luw Imperfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps e)luomen
2ordfps e)luo
3ordfps e)lueto
1ordfpl e)luomeqa
2ordfpl e)luesqe
3ordfpl e)luonto
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Ativo Futuro Ativo
1ordfps lusw lusein
2ordfps luseij
3ordfps lusei
1ordfpl lusomen
2ordfpl lusete
3ordfpl lusousi
46
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Meacutedio Futuro Meacutedio
1ordfps lusomai lusestai
2ordfps lus$
3ordfps lusetai
1ordfpl lusomeqa
2ordfpl lusesqe
3ordfpl lusontai
luw Futuro Passivo Futuro Passivo
1ordfps luqhsomai luqhsesqai
2ordfps luqhs$
3ordfps luqhsetai
1ordfpl luqhsomeqa
2ordfpl luqhsesqe
3ordfpl luqhsontai
luw 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo
1ordfps e)lusa lusw lu=sai
2ordfps e)lusaj lus$j lu=son
3ordfps e)luse lus$ lusatw
1ordfpl e)lusamen luswmen
2ordfpl e)lusate lushte lusate
3ordfpl e)lusan luswsi lusatwsan
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio
1ordfps e)lusamhn luswmai lusasqai
2ordfps e)lusw lus$ lu=sai
3ordfps e)lusato lushtai lusasqw
1ordfpl e)lusameqa luswmeqa
2ordfpl e)lusasqe lushsqe lusasqe
3ordfpl e)lusanto luswntai luasqwsan
luw 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo
1ordfps e)luqhn luqw= luqhnai
2ordfps e)luqhj luqh=j luqhti
3ordfps e)luqh luq$= luqhtw
1ordfpl e)luqhmen luqw=men
2ordfpl e)luqhte luqh=te luqhte
3ordfpl e)luqhsan luqw=si luqhtwsan
47
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo Perfeito Ativo
1ordfps leluka lelukw lelukenai
2ordfps lelukaj leluk$j
3ordfps leluke leluk$
1ordfpl lelukamen lelukwmen
2ordfpl lelukate lelukhte
3ordfpl lelukasi (kan) lelukwsi
luw 1ordm Perfeito Meacutedio e Passivo 1ordmPerfeito Meacutedio e Passivo Perfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps lelumai lelusqai
2ordfps lelusai lu=sai
3ordfps lelutai lusasqw
1ordfpl lelumeqa
2ordfpl lelusqe lusasqe
3ordfpl leluntai luasqwsan
luw Mais que Perfeito Ativo
1ordfps e)lelukein
2ordfps e)lelukate
3ordfps e)lelukate
1ordfpl e)lelukate
2ordfpl e)lelukate
3ordfpl e)lelukate
luw + que Perfeito meacutediopassivo
1ordfps e)lelumhn
2ordfps e)leluso
3ordfps e)leluto
1ordfpl e)lelumeqa
2ordfpl e)lelusqe
3ordfpl e)lelunto
Verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv
Em grego haacute duas conjugaccedilotildees baacutesicas identificadas pelos verbos terminados em -w e -mi Embora os verbos em -w sejam mais comuns e regulares vamos primeiramente abordar o verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv que equivale aos nossos verbos auxiliares ser e estar e tambeacutem existir Como em portuguecircs tambeacutem na liacutengua grega este eacute o principal verbo de ligaccedilatildeo
A forma eijmiv (eu sou estou existo) estaacute na 1ps do VIPA (Presente do Indicativo Ativo) Como este verbo natildeo tem a forma passiva e meacutedia podemos dizer simplesmente VIP
48
VIPA ou VIP IMPERFEITO DO IND AT e)imi (SER)
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eijmiv ei ejstiv(n) ejsmevn ejstev eijsiv(n)
eu sou
tu eacutes
elea eacute
noacutes somos
voacutes sois
elesas satildeo
h)mhn h)=j h)=sqa h)=n h)=meqta h)te h)san
Eu era
Tu eras
Ele era
Noacutes eacuteramos
Voacutes eacutereis
Eles eram
Traduza as frases para o portuguecircs
ejgwv eijmi hJ quvrasum
eijmiv presbuvtero
ajgavph ejstin oJ qeov
oJ qeov ejstin ajgaqov
oiJ douloi tou qeou ejsmen
oJ jIwavnnh ejstin a[nqrwpo
ejgwv eijmiv hJ oJdo kai hJ ajlhvqeia kai hJ zwhv
Terminaccedilotildees Pessoais
O pronome pessoal quase natildeo eacute usado no grego pois as proacuteprias terminaccedilotildees jaacute indicam por si que a pessoa estaacute fazendo a accedilatildeo As terminaccedilotildees para os verbos primaacuterios (presente futuro e perfeito) satildeo w eij ei omen ete ousi
RAIZ TEMA VOGAL TEMAacuteTICA a) RAIZ a primeira pessoa do singular do Presente Ativo do Indicativo eacute a raiz do
verbo b) TEMARADICAL eacute a parte constante (quase sempre) de um verbo c) VOGAL TEMAacuteTICA eacute a vogal colocada entre o Tema e as Terminaccedilotildees
Pessoais que comeccedilam com consoantes O ldquoordquo [oacutemicron] antes de ldquomrdquo e ldquogrdquo e ldquoerdquo antes das outras consoantes
Para conjugar um verbo eacute soacute pegar o Tema adicionar as Terminaccedilotildees Pessoais e
colocar a vogal Temaacutetica onde for necessaacuteria Como exemplo vejamos como seria a conjugaccedilatildeo dos verbos luw e a)kouw
49
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees S 1 lu - w
I 2 lu - eij
N 3 lu - ei
P 1 lu o men
L 2 lu e te
U 3 lu - ousi
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees
S 1 a)kouomai o omai
I 2 a)kouv e v
N 3 a)kouetai e etai
P 1 a)kouomeqa o omeqa
L 2 a)kouesqe e esqe
U 3 a)kouontai o ontai
Conjugando os verbos
Forma no original
Categoria Tempo Modo Voz Pessoa Nuacutemero
Forma no leacutexico
Traduccedilatildeo literal
legei Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg legw Ele dizfala
a)koueij
ginwskomen
qelontai
legei
legousi(n)
legw
blepv
ginwskete
blepomai
xaireij
ei)= Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg e)imi Tu eacutes
ballete
a)geij
a)gapw
50
O nnnn (ny) moacutevel
Na terceira pessoa do singular e do plural o nnnn entre parecircnteses indica que a forma completa pode ser tanto e)sti ei)si quanto e)stin ei)sin As formas sem o nnnn normalmente satildeo usadas se a palavra que segue eacute iniciada por consoante formas com o nnnn satildeo normalmente usadas se a palavra que segue eacute iniciada por vogal ou se a forma verbal finaliza o enunciado Mas o uso natildeo eacute riacutegido haacute muitas exceccedilotildees especialmente em apoio do uso do nnnn
Exemplos yeusthj e)stinnnn kai o( pathr au)tou=
Ele eacute o pai da mentira )Iwannhj ou)k e)stinnnn o( Xritou=
Joatildeo natildeo eacute o Cristo )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin
Eu sou a videira (a) verdadeira e o pai meu o agricultor eacute Traduza as frases para o grego
Deus eacute amor
Joatildeo eacute profeta
Eu estou em casa
Jesus estaacute em casa
Somos seus profetas
Jesus eacute o patildeo da vida
Minha casa eacute na cidade
Somos amigos de Jesus
PRESENTE ATIVO DO INDICATIVO 1 blepw eu vejo 21 legw eu digo 2 ginwskw eu conheccedilo 22 luw eu solto destruo 3 grafw eu escrevo 23 metrew eu meccedilo 4 didaskw eu ensino 24 menw eu permaneccedilo 5 e)xw eu tenho 25 nikaw eu venccedilo 6 khrussw eu prego 26 proskunew eu adoro 7 latreuw eu sirvo 27 oi)kodomew eu construo 8 lambanw eu recebo 28 o(mologew eu confesso
51
9 paideuw eu educo 29 paraggellw eu ordeno 10 a)gapaw eu amo 30 krinw eu julgo 11 a)kouw eu escuto 31 paideuw eu educo 12 a)gw eu guio conduzo 32 e(uriskw eu acho encontro 13 telw eu quero desejo 33 louw eu me banho lavo 14 swzw eu salvo liberto 34 filassw eu guardo 15 kairw eu me alegro 35 grafw eu escrevo 16 a)ggelw eu anuncio 36 e)kballw eu expulso removo 17 qerapeuw eu cuido saro curo 37 e)sqiw eu como 18 a)postelw eu envio 38 diwkw eu persigo sigo 19 e)ggizw eu me aproximo 39 qanatow eu mato 20 tarassw eu agito 40 sunagw Eu reuacuteno convoco
ARTIGOS
PLURALSINGULARNeutFemMascNeutFemMasc
ta tajtouj to thnton
toi=jtai=jtoi=jt=tv= t=
tw=ntw=ntw=ntou= th=j tou=
taai(oi(toh(o(
O artigo Em portuguecircs temos artigos definidos (o a os as) e indefinidos (um uma uns
umas) Em grego existe apenas o artigo definido Assim uma palavra como logoj pode ser traduzida como palavra ou como uma palavra dependendo do contexto Mas o uso do artigo definido em grego corresponde em grande parte ao uso do artigo definido em portuguecircs As diferenccedilas satildeo frequumlentemente muito sutis para serem mencionadas numa introduccedilatildeo Atenccedilatildeo deveraacute ser dada ao modo como o artigo eacute usado nos exerciacutecios de grego e de portuguecircs que seguem e no Novo Testamento
O artigo grego geralmente funciona como o adjetivo concordando com a palavra
que ele modifica em gecircnero nuacutemero e caso
52
masculino feminino neutro
singular plural singular plural singular plural
nom oJ o oiJ os hJ a aiJ as tov oa tav osas
genabl tou do twn dos th da twn das tou doda twn dosdas
dat
loc
inst
tw
ao
no
com o
pelo
toi
aos
nos
com os
pelos
th
agrave
na
com a
pela
tai
agraves
nas
com as
pelas
tw
aoagrave
nona
com oa
peloa
toi
aosagraves
nosnas
com osas
pelosas
acus tovn o touv os thvn a tavv as tov oa tavv osas
Exerciacutecio Coloque os artigos correspondentes para cada substantivo
a[mpelwn (fem) aijwnwn (masc) gevno (neut)
a[nqrwpou a[rcontwn (masc) diavkonwn (fem)
ajpovstolo (masc) ajdelfoi qeoiv (masc)
a[rtou bivon kuvrioi
didavskalou gavmou laov (masc)
doulw doulw (fem) livqon
h[rhmo (fem) e[qo (neut) mhtrov (fem)
qeoiv (fem) h[rhmoi (fem) oJdou (fem)
kavlamoi (masc) qavnatw udatoi (neut)
nuktou (fem) qrovnoi fwtou (neut)
skovtoi (neut) ajrniva ceirov (fem)
PREPOSICcedilOtildeES proj A proj ton potamon Para o rio 4 Acusativo ei)j A ei)j ton potamon Para dentro do rio 4 Acusativo e)n D e)n t= potam= Dentro do rio em o rio 3 Dativo e)k G e)k potamou= Para fora do rio 2 Genitivo a)po G a)po potamou= Partindo do rio 2 genitivo
Preposiccedilatildeo eacute uma palavra que auxilia o substantivo a expressar o seu caso ou funccedilatildeo
na oraccedilatildeo Eacute chamada de ldquopreacute-posiccedilatildeordquo porque geralmente eacute posicionada na frente do
53
substantivo ao qual auxilia expressar a sua funccedilatildeo Ex e)k th=j sunagwgh=j e)celqontej h)=lqon ei)j thn oi)kian Simwnoj kai
)Andreou Saindo da sinagoga foram para a casa de Simatildeo e Andreacute Nota As preposiccedilotildees e)k e ei)j indicam respectivamente que eles saiacuteram de dentro
da sinagoga para dentro da casa Mesmo que uma preposiccedilatildeo sirva para esclarecer o caso natildeo eacute ela quem governa o
caso Muito pelo contraacuterio na liacutengua grega eacute o caso que determina o significado de uma preposiccedilatildeo Isto significa que uma preposiccedilatildeo pode ter um determinado significado quando usada com um certo caso e significado diferentes quando usada com outros casos O significado de uma preposiccedilatildeo depende entatildeo do caso com o qual ela eacute usada Esse detalhe pode ser observado no vocabulaacuterio da liccedilatildeo
3 2
4 e 2
4
4
4
234
234
234
2
24
4
2
24
24
24
54
O quadro das preposiccedilotildees gregas eacute o seguinte Preposiccedilatildeo Caso que rege Traduccedilatildeo
1 ὑπέρ A acima de
2 ἐπί G sobre
3 ὑπό A sob
4 παρά ampamp ampamp D A G ao lado de
5 ἀmicroφί D A G de ambos os lados de
6 πρός A para em direccedilatildeo de
7 εἰς A para dentro de
8 ἐν D em
9 ἐκ ἐξ G de fora de
10 ἀπό G de afastamento de
11 περί A G ao redor de
12 διά ampamp ampamp G atraveacutes de
13 ἀνά A para cima
14 κατά G para baixo
15 ἀντί G contra
16 πρό G antes de
17 ὀπίσω G atraacutes de depois de
18 σύν D com
19 microετά G com D aleacutem de
55
Vamos apresentar algumas palavras portuguesas que usam estas preposiccedilotildees como prefixos Isto poderaacute ajudar a memorizaccedilatildeo 1 hipeacuterbole ὑπέρ + βάλλω que coloca acima de
2 epitaacutefio ἐπί + τάφος que estaacute sobre o tuacutemulo
3 hipoacutecrita ὑπό + κρίνω que distingue (julga) sob
4 paralelo παρά + ἀλλήλων que estaacute ao lado do outro
5 anfiacutebio ἀmicroφί + βίος que vive em ambos (terra e aacutegua)
6 proseacutelito πρός + ἠλύθον que se encaminha para
7 exegeta εἰς + ἡγέοmicroαι que conduz para
8 energia ἐν + ἔργον que tem forccedila em si
9 ecircxodo ἐκἐξ + ὁδός caminho para fora
10 apogeu ἀπό + γῆ longe da terra
11 periacutemetro περί + microέτρον medida em volta de
12 diacircmetro διά + microέτρον medida atraveacutes de
13 Anastaacutecio ἀνά + ἵστηmicroι que ressurgiu
14 catarata κατά + ῥάσσω que se precipita
15 antiacutedoto ἀντί + δίδωmicroι (remeacutedio) dado contra
16 proacute logo πρό + λόγος palavra (dita) antes de
17 opistoacutedomo ὀπισθό + δόmicroος parte posterior de um templo grego
18 sinoacutetico σύν + ὀράω que abarca com um soacute olhar
19 metafiacutesica microετά + φύσις aleacutem da natureza (fiacutesica)
56
2 G (Genitivo)3 D (Dativo)4 A (Acusativo)
Traduza para o portuguecircs (Resposta no 2ordm Vol De James)
1 o( ui(oj ei)=pen ei)mi (Mc 1462) 2 o( ui(oj tou= a)nqrwpou kurioj e)stin (Mc 228) 3 e)rxetai o( a)delfoj o( kaloj (Mc 331) 4 o( a)nqrwpoj e)rxetai (Mc 61) 5 oi( a)nqrwpoi ou)x a(gioi ei)sin (Mc 124) 6 o( qeoj ei)=pen (Mc 219) 7 o( a)ggeloj o( a(gioj ou)k e)rxetai (Mc 838) 8 o(loj o( kosmoj kaloj e)stin (Mc 149) 9 o( ou)ranoj ou) kaloj e)stin (Mc 1331) 10 o( ui(oj tou= qeou= e)stin a)gaqoj (Mc 311)
57
EXERCIacuteCIOS DE GREGO
a) Qual eacute entatildeo o sujeito e qual eacute o objeto das seguintes frases qeoj fala logon (palavra) qeoj ama dou=lon (servo) dou=loj ama qeon qeon ama dou=loj dou=loj fala logon logon fala dou=loj b) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus c) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus d) Traduza podendo incluir um artigo Note N e A qeoj h)gaphsen ton kosmon kosmoj ou)k h)gaphsen qeon Kurioj h)gaphsen dou=lon o( a)nqrwpoj h)gaphsen qeon presbuteron h)gaphsen Kurioj a)postoloj legei logon logon legei diakonoj dou=loj ballei liqon a)nqrwpoj blepei potamon diaboloj ou)k h)gaphsen qeon
e) Traduza Deus amou mundo e homem Homem amou Senhor
Vocabulaacuterio ALMA = yuxh AMIGO = filoj
BATIZAR = baptizw CARNE = sarc
CONSOLADOR = paraklhtoj COMUNHAtildeO = koinwnia
CEacuteU = ou)ranoj BONITO BOM = kaloj
ADAtildeO = )Adam CAMINHO = o(doj
NOIVA = numfh CASA = oi)=koj
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
41
Pres Ativa Traduccedilatildeo Pres Meacutedia Traduccedilatildeo louw Eu lavo luomai Eu me lavo loueij Tu lavas lu$ Tu te lavas louei Ele lava louetai Ele se lava louomen Noacutes lavamos louomeqa Noacutes nos lavamos louete Voacutes lavais louesqe Voacutes vos lavais louousi Eles lavam louontai Eles se lavam
Passiva louomai lou$ louetai louomeqa louesqe louontai
Eu sou lavado Tu eacutes lavado Ele eacute lavado Noacutes somos lavados Voacutes sois lavados Eles satildeo lavados
Presente do Indicativo Meacutedio (VIPM) e Presente do Indicativo Passivo (VIPP) As duas vozes satildeo idecircnticas e por isso tambeacutem podem ser abreviadas por VIPMP
VIPA V = verbo I = Indicativo P = Presente A = Ativa VIPMP V = verbo I = Indicativo P = Presente M = meacutedia P = Passiva Paradigmas de verbos de terminaccedilatildeo -w-w-w-w no VIPA e VIPMP Satildeo formados pela simples adiccedilatildeo da terminaccedilatildeo verbal ao radical Observe que a
vogal temaacutetica eacute considerada como parte da terminaccedilatildeo verbal
luvwluvwluvwluvw ajkouvwajkouvwajkouvwajkouvw ejsqivwejsqivwejsqivwejsqivw e[cwe[cwe[cwe[cw levgwlevgwlevgwlevgw ginwvskwginwvskwginwvskwginwvskw gravfwgravfwgravfwgravfw bavllwbavllwbavllwbavllw
VIPA = R + -w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)-w -ei -ei -omen -ete -ousi(n)
luvw
luvei
luvei
luvomen
luvete
luvousi(n)
ajkouvw
ajkouvei
ajkouvei
ajkouvomen
ajkouvete
ajkouvousi(n)
ejsqivw
ejsqivei
ejsqivei(n)
ejsqivomen
ejsqivete
ejsqiv usi(n)
e[cw
e[cei
e[cei
e[comen
e[cete
e[cousi(n)
levgw
levgei
levgei(n)
levgomen
levgete
levgousi(n)
ginwvskw
ginwvskei
ginwvskei(n)
ginwvskomen
ginwvskete
ginwvskousi(n)
gravfw
gravfei
gravfei(n)
gravfomen
gravfete
gravfousi(n)
bavllw
bavllei
bavllei(n)
bavllomen
bavllete
bavllousi(n)
VIPMP = R + -omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -eta-omai -h -etai -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontaii -ovmeqa -esqe -ontai
luvomai
luvh
luvetai
luovmeqa
luvesqe
luvontai
ajkouvomai
ajkouvh
ajkouvetai
ajkouovmeqa
ajkouvesqe
ajkouvontai
ejsqivomai
ejsqivh
ejsqivetai
ejsqiovmeqa
ejsqivesqe
ejsqivontai
e[comai
e[ch
e[cetai
ejcovmeqa
e[cesqe
e[contai
levgomai
levgh
levgetai
legovmeqa
levgesqe
levgontai
ginwvskomai
ginwvskh
ginwvsketai
ginwskovmeqa
ginwvskesqe
ginwvskontai
gravfomai
gravfh
gravfetai
grafovmeqa
gravfesqe
gravfontai
bavllomai
bavllh
bavlletai
ballovmeqa
bavllesqe
bavllontai
42
APLICACcedilAtildeO DA QUALIDADE DA ACcedilAtildeO VERBAL NO TEMPO VERB AL Qualidades Tempos _
Presente _ Mais-que-Perfeito
Imperfeito _ Linear - Pontilear Perfeito Linear
Futuro _ Mais-que-Perfeito
Presente _
Futuro _ Pontilear
Aoristo _
VERBOS Pessoa e Nuacutemero
Assim como no portuguecircs tambeacutem no grego os verbos tecircm terminaccedilotildees pessoais que indicam a pessoa e o nuacutemero do sujeito que executa a accedilatildeo
Exemplo Canto Indica que sou eu (1ordf pessoa do singular) que canta Cantas Indica eacutes tu (2ordf pessoa do singular) que cantas Cantamos Indica que somos noacutes (1ordf pessoa do plural) que cantamos
Mesmo que o sujeito jaacute esteja impliacutecito na terminaccedilatildeo verbal eacute possiacutevel que se
queira destacaacute-lo ou enfatizaacute-lo Nesses casos eacute acrescentado o pronome pessoal Exemplo nenikhka ton kosmon ndash venci o mundo e)gw nenikhka ton kosmon ndash eu venci o mundo
PRONOMES
O pronome eacute a palavra que substitui o nome evitando-lhe a repeticcedilatildeo O nome que eacute substituiacutedo pelo pronome chama-se antecedente o pronome concorda com o seu antecedente em gecircnero e nuacutemero
Em grego quando o pronome pessoal eacute usado eacute para dar ecircnfase Nas formas obliacutequas ele eacute bastante usado no NT
Exemplos
43
Jo 125
Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj
Pronomes pessoais
Pessoa Nuacutemero
su pronome pessoal da 2a pessoa nominativo singular
e)gw eu 1ordf Singular
E por que entatildeo batizas se tu natildeo eacutes o Cristo
su tu 2ordf Singular
Mt 69 Pater h(mw=n o( e)n toi=j ou)ranoi=j au)toj h o Ele ela 3ordf Singular
h(mw=n pronome pessoal da 1a pessoa genitivo plural h(me=ij noacutes 1ordf Plural
Pai nosso que estais nos ceacuteus u(me=ij voacutes 2ordf Plural
au)toi ai a Eles elas 3ordf Plural
PRONOMES
1a Pessoa Singular 1a Pessoa Plural N e)gw eu N h(me=ij noacutes
A e)meme me mim A h(ma=j nos conosco
G e)mou= mou de mim G h(mw=n de noacutes
D e)moimoi para mim D h(mi=n para noacutes
2a Pessoa Singular 2a Pessoa Plural
N su tu N u(me=ij voacutes
A se te ti A u(ma=j vos convosco
G sou= de ti G u(mw=n de voacutes
D soi para ti D u(mi=n para voacutes
3a Pessoa Singular 3a Pessoa Plural N au)toj Ele N au)toi Eles
A au)tou= Dele A au)tw=n Deles
G au)t= A ele G au)toi=j A eles
D au)ton Ele D au)touj Eles PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO luwluwluwluw (soltar) lu w Eu solto estou soltando lu eij Tu soltas estaacutes soltando lu ei Ele solta estaacute soltando lu omen Noacutes soltamos estamos soltando o = vogal temaacutetica lu ete Voacutes soltais estais soltando e = vogal temaacutetica lu ousi(n) Eles soltam estatildeo soltando
44
Pessoa e nuacutemero
portuguecircs grego
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eu
tu
elea
noacutes
voacutes
elesas
falo
falas
fala
falamos
falais
falam
ejgw
su
aujto aujth aujto
hJmei
uJmei
aujtoi aujtai aujta
levgw
levgei
levgei
levgomen
levgete
levgousin
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO a)gwa)gwa)gwa)gw (guiar) a)g w Eu guio estou guiando a)g eij Tu guias estaacutes guiando a)g ei Ele guia estaacute guiando a)g omen Noacutes guiamos estamos guiando a)g ete Voacutes guiais estais guiando a)g ousi(n) Eles guiam estatildeo guiando
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO ballwballwballwballw (jogo) ball w Eu jogo estou jogando ball eij Tu jogas estaacutes jogando ball ei Ele joga estaacute jogando ball omen Noacutes jogamos estamos jogando ball ete Voacutes jogais estais jogando ball ousi(n) Eles jogam estatildeo jogando
FUTURO DO INDICATIVO ATIVO luw (soltar) lu s w Eu soltarei lu s eij Tu soltaraacutes lu s ei Ele soltaraacute lu s omen Noacutes soltaremos lu s ete Voacutes soltareis lu s ousi(n) Eles soltaratildeo
45
luw Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo
1ordfps luw luw luein
2ordfps lueij lu$j lu=e
3ordfps luei lu$ luetw
1ordfpl luomen luwmen
2ordfpl luete luhte luete
3ordfpl luousi luwsi luetwsan
luw Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo
1ordfps luomai luwmai luestai
2ordfps lu$ lu$ luou
3ordfps luetai luhtai luesqw
1ordfpl luomeqa luwmeqa
2ordfpl luesqe luhsqe luesqe
3ordfpl luontai luwntai luesqwsan
luw Imperfeito Ativo
1ordfps e)luon
2ordfps e)luej
3ordfps e)lue
1ordfpl e)luomen
2ordfpl e)luete
3ordfpl e)lue
1ordfps e)luon
luw Imperfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps e)luomen
2ordfps e)luo
3ordfps e)lueto
1ordfpl e)luomeqa
2ordfpl e)luesqe
3ordfpl e)luonto
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Ativo Futuro Ativo
1ordfps lusw lusein
2ordfps luseij
3ordfps lusei
1ordfpl lusomen
2ordfpl lusete
3ordfpl lusousi
46
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Meacutedio Futuro Meacutedio
1ordfps lusomai lusestai
2ordfps lus$
3ordfps lusetai
1ordfpl lusomeqa
2ordfpl lusesqe
3ordfpl lusontai
luw Futuro Passivo Futuro Passivo
1ordfps luqhsomai luqhsesqai
2ordfps luqhs$
3ordfps luqhsetai
1ordfpl luqhsomeqa
2ordfpl luqhsesqe
3ordfpl luqhsontai
luw 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo
1ordfps e)lusa lusw lu=sai
2ordfps e)lusaj lus$j lu=son
3ordfps e)luse lus$ lusatw
1ordfpl e)lusamen luswmen
2ordfpl e)lusate lushte lusate
3ordfpl e)lusan luswsi lusatwsan
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio
1ordfps e)lusamhn luswmai lusasqai
2ordfps e)lusw lus$ lu=sai
3ordfps e)lusato lushtai lusasqw
1ordfpl e)lusameqa luswmeqa
2ordfpl e)lusasqe lushsqe lusasqe
3ordfpl e)lusanto luswntai luasqwsan
luw 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo
1ordfps e)luqhn luqw= luqhnai
2ordfps e)luqhj luqh=j luqhti
3ordfps e)luqh luq$= luqhtw
1ordfpl e)luqhmen luqw=men
2ordfpl e)luqhte luqh=te luqhte
3ordfpl e)luqhsan luqw=si luqhtwsan
47
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo Perfeito Ativo
1ordfps leluka lelukw lelukenai
2ordfps lelukaj leluk$j
3ordfps leluke leluk$
1ordfpl lelukamen lelukwmen
2ordfpl lelukate lelukhte
3ordfpl lelukasi (kan) lelukwsi
luw 1ordm Perfeito Meacutedio e Passivo 1ordmPerfeito Meacutedio e Passivo Perfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps lelumai lelusqai
2ordfps lelusai lu=sai
3ordfps lelutai lusasqw
1ordfpl lelumeqa
2ordfpl lelusqe lusasqe
3ordfpl leluntai luasqwsan
luw Mais que Perfeito Ativo
1ordfps e)lelukein
2ordfps e)lelukate
3ordfps e)lelukate
1ordfpl e)lelukate
2ordfpl e)lelukate
3ordfpl e)lelukate
luw + que Perfeito meacutediopassivo
1ordfps e)lelumhn
2ordfps e)leluso
3ordfps e)leluto
1ordfpl e)lelumeqa
2ordfpl e)lelusqe
3ordfpl e)lelunto
Verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv
Em grego haacute duas conjugaccedilotildees baacutesicas identificadas pelos verbos terminados em -w e -mi Embora os verbos em -w sejam mais comuns e regulares vamos primeiramente abordar o verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv que equivale aos nossos verbos auxiliares ser e estar e tambeacutem existir Como em portuguecircs tambeacutem na liacutengua grega este eacute o principal verbo de ligaccedilatildeo
A forma eijmiv (eu sou estou existo) estaacute na 1ps do VIPA (Presente do Indicativo Ativo) Como este verbo natildeo tem a forma passiva e meacutedia podemos dizer simplesmente VIP
48
VIPA ou VIP IMPERFEITO DO IND AT e)imi (SER)
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eijmiv ei ejstiv(n) ejsmevn ejstev eijsiv(n)
eu sou
tu eacutes
elea eacute
noacutes somos
voacutes sois
elesas satildeo
h)mhn h)=j h)=sqa h)=n h)=meqta h)te h)san
Eu era
Tu eras
Ele era
Noacutes eacuteramos
Voacutes eacutereis
Eles eram
Traduza as frases para o portuguecircs
ejgwv eijmi hJ quvrasum
eijmiv presbuvtero
ajgavph ejstin oJ qeov
oJ qeov ejstin ajgaqov
oiJ douloi tou qeou ejsmen
oJ jIwavnnh ejstin a[nqrwpo
ejgwv eijmiv hJ oJdo kai hJ ajlhvqeia kai hJ zwhv
Terminaccedilotildees Pessoais
O pronome pessoal quase natildeo eacute usado no grego pois as proacuteprias terminaccedilotildees jaacute indicam por si que a pessoa estaacute fazendo a accedilatildeo As terminaccedilotildees para os verbos primaacuterios (presente futuro e perfeito) satildeo w eij ei omen ete ousi
RAIZ TEMA VOGAL TEMAacuteTICA a) RAIZ a primeira pessoa do singular do Presente Ativo do Indicativo eacute a raiz do
verbo b) TEMARADICAL eacute a parte constante (quase sempre) de um verbo c) VOGAL TEMAacuteTICA eacute a vogal colocada entre o Tema e as Terminaccedilotildees
Pessoais que comeccedilam com consoantes O ldquoordquo [oacutemicron] antes de ldquomrdquo e ldquogrdquo e ldquoerdquo antes das outras consoantes
Para conjugar um verbo eacute soacute pegar o Tema adicionar as Terminaccedilotildees Pessoais e
colocar a vogal Temaacutetica onde for necessaacuteria Como exemplo vejamos como seria a conjugaccedilatildeo dos verbos luw e a)kouw
49
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees S 1 lu - w
I 2 lu - eij
N 3 lu - ei
P 1 lu o men
L 2 lu e te
U 3 lu - ousi
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees
S 1 a)kouomai o omai
I 2 a)kouv e v
N 3 a)kouetai e etai
P 1 a)kouomeqa o omeqa
L 2 a)kouesqe e esqe
U 3 a)kouontai o ontai
Conjugando os verbos
Forma no original
Categoria Tempo Modo Voz Pessoa Nuacutemero
Forma no leacutexico
Traduccedilatildeo literal
legei Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg legw Ele dizfala
a)koueij
ginwskomen
qelontai
legei
legousi(n)
legw
blepv
ginwskete
blepomai
xaireij
ei)= Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg e)imi Tu eacutes
ballete
a)geij
a)gapw
50
O nnnn (ny) moacutevel
Na terceira pessoa do singular e do plural o nnnn entre parecircnteses indica que a forma completa pode ser tanto e)sti ei)si quanto e)stin ei)sin As formas sem o nnnn normalmente satildeo usadas se a palavra que segue eacute iniciada por consoante formas com o nnnn satildeo normalmente usadas se a palavra que segue eacute iniciada por vogal ou se a forma verbal finaliza o enunciado Mas o uso natildeo eacute riacutegido haacute muitas exceccedilotildees especialmente em apoio do uso do nnnn
Exemplos yeusthj e)stinnnn kai o( pathr au)tou=
Ele eacute o pai da mentira )Iwannhj ou)k e)stinnnn o( Xritou=
Joatildeo natildeo eacute o Cristo )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin
Eu sou a videira (a) verdadeira e o pai meu o agricultor eacute Traduza as frases para o grego
Deus eacute amor
Joatildeo eacute profeta
Eu estou em casa
Jesus estaacute em casa
Somos seus profetas
Jesus eacute o patildeo da vida
Minha casa eacute na cidade
Somos amigos de Jesus
PRESENTE ATIVO DO INDICATIVO 1 blepw eu vejo 21 legw eu digo 2 ginwskw eu conheccedilo 22 luw eu solto destruo 3 grafw eu escrevo 23 metrew eu meccedilo 4 didaskw eu ensino 24 menw eu permaneccedilo 5 e)xw eu tenho 25 nikaw eu venccedilo 6 khrussw eu prego 26 proskunew eu adoro 7 latreuw eu sirvo 27 oi)kodomew eu construo 8 lambanw eu recebo 28 o(mologew eu confesso
51
9 paideuw eu educo 29 paraggellw eu ordeno 10 a)gapaw eu amo 30 krinw eu julgo 11 a)kouw eu escuto 31 paideuw eu educo 12 a)gw eu guio conduzo 32 e(uriskw eu acho encontro 13 telw eu quero desejo 33 louw eu me banho lavo 14 swzw eu salvo liberto 34 filassw eu guardo 15 kairw eu me alegro 35 grafw eu escrevo 16 a)ggelw eu anuncio 36 e)kballw eu expulso removo 17 qerapeuw eu cuido saro curo 37 e)sqiw eu como 18 a)postelw eu envio 38 diwkw eu persigo sigo 19 e)ggizw eu me aproximo 39 qanatow eu mato 20 tarassw eu agito 40 sunagw Eu reuacuteno convoco
ARTIGOS
PLURALSINGULARNeutFemMascNeutFemMasc
ta tajtouj to thnton
toi=jtai=jtoi=jt=tv= t=
tw=ntw=ntw=ntou= th=j tou=
taai(oi(toh(o(
O artigo Em portuguecircs temos artigos definidos (o a os as) e indefinidos (um uma uns
umas) Em grego existe apenas o artigo definido Assim uma palavra como logoj pode ser traduzida como palavra ou como uma palavra dependendo do contexto Mas o uso do artigo definido em grego corresponde em grande parte ao uso do artigo definido em portuguecircs As diferenccedilas satildeo frequumlentemente muito sutis para serem mencionadas numa introduccedilatildeo Atenccedilatildeo deveraacute ser dada ao modo como o artigo eacute usado nos exerciacutecios de grego e de portuguecircs que seguem e no Novo Testamento
O artigo grego geralmente funciona como o adjetivo concordando com a palavra
que ele modifica em gecircnero nuacutemero e caso
52
masculino feminino neutro
singular plural singular plural singular plural
nom oJ o oiJ os hJ a aiJ as tov oa tav osas
genabl tou do twn dos th da twn das tou doda twn dosdas
dat
loc
inst
tw
ao
no
com o
pelo
toi
aos
nos
com os
pelos
th
agrave
na
com a
pela
tai
agraves
nas
com as
pelas
tw
aoagrave
nona
com oa
peloa
toi
aosagraves
nosnas
com osas
pelosas
acus tovn o touv os thvn a tavv as tov oa tavv osas
Exerciacutecio Coloque os artigos correspondentes para cada substantivo
a[mpelwn (fem) aijwnwn (masc) gevno (neut)
a[nqrwpou a[rcontwn (masc) diavkonwn (fem)
ajpovstolo (masc) ajdelfoi qeoiv (masc)
a[rtou bivon kuvrioi
didavskalou gavmou laov (masc)
doulw doulw (fem) livqon
h[rhmo (fem) e[qo (neut) mhtrov (fem)
qeoiv (fem) h[rhmoi (fem) oJdou (fem)
kavlamoi (masc) qavnatw udatoi (neut)
nuktou (fem) qrovnoi fwtou (neut)
skovtoi (neut) ajrniva ceirov (fem)
PREPOSICcedilOtildeES proj A proj ton potamon Para o rio 4 Acusativo ei)j A ei)j ton potamon Para dentro do rio 4 Acusativo e)n D e)n t= potam= Dentro do rio em o rio 3 Dativo e)k G e)k potamou= Para fora do rio 2 Genitivo a)po G a)po potamou= Partindo do rio 2 genitivo
Preposiccedilatildeo eacute uma palavra que auxilia o substantivo a expressar o seu caso ou funccedilatildeo
na oraccedilatildeo Eacute chamada de ldquopreacute-posiccedilatildeordquo porque geralmente eacute posicionada na frente do
53
substantivo ao qual auxilia expressar a sua funccedilatildeo Ex e)k th=j sunagwgh=j e)celqontej h)=lqon ei)j thn oi)kian Simwnoj kai
)Andreou Saindo da sinagoga foram para a casa de Simatildeo e Andreacute Nota As preposiccedilotildees e)k e ei)j indicam respectivamente que eles saiacuteram de dentro
da sinagoga para dentro da casa Mesmo que uma preposiccedilatildeo sirva para esclarecer o caso natildeo eacute ela quem governa o
caso Muito pelo contraacuterio na liacutengua grega eacute o caso que determina o significado de uma preposiccedilatildeo Isto significa que uma preposiccedilatildeo pode ter um determinado significado quando usada com um certo caso e significado diferentes quando usada com outros casos O significado de uma preposiccedilatildeo depende entatildeo do caso com o qual ela eacute usada Esse detalhe pode ser observado no vocabulaacuterio da liccedilatildeo
3 2
4 e 2
4
4
4
234
234
234
2
24
4
2
24
24
24
54
O quadro das preposiccedilotildees gregas eacute o seguinte Preposiccedilatildeo Caso que rege Traduccedilatildeo
1 ὑπέρ A acima de
2 ἐπί G sobre
3 ὑπό A sob
4 παρά ampamp ampamp D A G ao lado de
5 ἀmicroφί D A G de ambos os lados de
6 πρός A para em direccedilatildeo de
7 εἰς A para dentro de
8 ἐν D em
9 ἐκ ἐξ G de fora de
10 ἀπό G de afastamento de
11 περί A G ao redor de
12 διά ampamp ampamp G atraveacutes de
13 ἀνά A para cima
14 κατά G para baixo
15 ἀντί G contra
16 πρό G antes de
17 ὀπίσω G atraacutes de depois de
18 σύν D com
19 microετά G com D aleacutem de
55
Vamos apresentar algumas palavras portuguesas que usam estas preposiccedilotildees como prefixos Isto poderaacute ajudar a memorizaccedilatildeo 1 hipeacuterbole ὑπέρ + βάλλω que coloca acima de
2 epitaacutefio ἐπί + τάφος que estaacute sobre o tuacutemulo
3 hipoacutecrita ὑπό + κρίνω que distingue (julga) sob
4 paralelo παρά + ἀλλήλων que estaacute ao lado do outro
5 anfiacutebio ἀmicroφί + βίος que vive em ambos (terra e aacutegua)
6 proseacutelito πρός + ἠλύθον que se encaminha para
7 exegeta εἰς + ἡγέοmicroαι que conduz para
8 energia ἐν + ἔργον que tem forccedila em si
9 ecircxodo ἐκἐξ + ὁδός caminho para fora
10 apogeu ἀπό + γῆ longe da terra
11 periacutemetro περί + microέτρον medida em volta de
12 diacircmetro διά + microέτρον medida atraveacutes de
13 Anastaacutecio ἀνά + ἵστηmicroι que ressurgiu
14 catarata κατά + ῥάσσω que se precipita
15 antiacutedoto ἀντί + δίδωmicroι (remeacutedio) dado contra
16 proacute logo πρό + λόγος palavra (dita) antes de
17 opistoacutedomo ὀπισθό + δόmicroος parte posterior de um templo grego
18 sinoacutetico σύν + ὀράω que abarca com um soacute olhar
19 metafiacutesica microετά + φύσις aleacutem da natureza (fiacutesica)
56
2 G (Genitivo)3 D (Dativo)4 A (Acusativo)
Traduza para o portuguecircs (Resposta no 2ordm Vol De James)
1 o( ui(oj ei)=pen ei)mi (Mc 1462) 2 o( ui(oj tou= a)nqrwpou kurioj e)stin (Mc 228) 3 e)rxetai o( a)delfoj o( kaloj (Mc 331) 4 o( a)nqrwpoj e)rxetai (Mc 61) 5 oi( a)nqrwpoi ou)x a(gioi ei)sin (Mc 124) 6 o( qeoj ei)=pen (Mc 219) 7 o( a)ggeloj o( a(gioj ou)k e)rxetai (Mc 838) 8 o(loj o( kosmoj kaloj e)stin (Mc 149) 9 o( ou)ranoj ou) kaloj e)stin (Mc 1331) 10 o( ui(oj tou= qeou= e)stin a)gaqoj (Mc 311)
57
EXERCIacuteCIOS DE GREGO
a) Qual eacute entatildeo o sujeito e qual eacute o objeto das seguintes frases qeoj fala logon (palavra) qeoj ama dou=lon (servo) dou=loj ama qeon qeon ama dou=loj dou=loj fala logon logon fala dou=loj b) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus c) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus d) Traduza podendo incluir um artigo Note N e A qeoj h)gaphsen ton kosmon kosmoj ou)k h)gaphsen qeon Kurioj h)gaphsen dou=lon o( a)nqrwpoj h)gaphsen qeon presbuteron h)gaphsen Kurioj a)postoloj legei logon logon legei diakonoj dou=loj ballei liqon a)nqrwpoj blepei potamon diaboloj ou)k h)gaphsen qeon
e) Traduza Deus amou mundo e homem Homem amou Senhor
Vocabulaacuterio ALMA = yuxh AMIGO = filoj
BATIZAR = baptizw CARNE = sarc
CONSOLADOR = paraklhtoj COMUNHAtildeO = koinwnia
CEacuteU = ou)ranoj BONITO BOM = kaloj
ADAtildeO = )Adam CAMINHO = o(doj
NOIVA = numfh CASA = oi)=koj
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
42
APLICACcedilAtildeO DA QUALIDADE DA ACcedilAtildeO VERBAL NO TEMPO VERB AL Qualidades Tempos _
Presente _ Mais-que-Perfeito
Imperfeito _ Linear - Pontilear Perfeito Linear
Futuro _ Mais-que-Perfeito
Presente _
Futuro _ Pontilear
Aoristo _
VERBOS Pessoa e Nuacutemero
Assim como no portuguecircs tambeacutem no grego os verbos tecircm terminaccedilotildees pessoais que indicam a pessoa e o nuacutemero do sujeito que executa a accedilatildeo
Exemplo Canto Indica que sou eu (1ordf pessoa do singular) que canta Cantas Indica eacutes tu (2ordf pessoa do singular) que cantas Cantamos Indica que somos noacutes (1ordf pessoa do plural) que cantamos
Mesmo que o sujeito jaacute esteja impliacutecito na terminaccedilatildeo verbal eacute possiacutevel que se
queira destacaacute-lo ou enfatizaacute-lo Nesses casos eacute acrescentado o pronome pessoal Exemplo nenikhka ton kosmon ndash venci o mundo e)gw nenikhka ton kosmon ndash eu venci o mundo
PRONOMES
O pronome eacute a palavra que substitui o nome evitando-lhe a repeticcedilatildeo O nome que eacute substituiacutedo pelo pronome chama-se antecedente o pronome concorda com o seu antecedente em gecircnero e nuacutemero
Em grego quando o pronome pessoal eacute usado eacute para dar ecircnfase Nas formas obliacutequas ele eacute bastante usado no NT
Exemplos
43
Jo 125
Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj
Pronomes pessoais
Pessoa Nuacutemero
su pronome pessoal da 2a pessoa nominativo singular
e)gw eu 1ordf Singular
E por que entatildeo batizas se tu natildeo eacutes o Cristo
su tu 2ordf Singular
Mt 69 Pater h(mw=n o( e)n toi=j ou)ranoi=j au)toj h o Ele ela 3ordf Singular
h(mw=n pronome pessoal da 1a pessoa genitivo plural h(me=ij noacutes 1ordf Plural
Pai nosso que estais nos ceacuteus u(me=ij voacutes 2ordf Plural
au)toi ai a Eles elas 3ordf Plural
PRONOMES
1a Pessoa Singular 1a Pessoa Plural N e)gw eu N h(me=ij noacutes
A e)meme me mim A h(ma=j nos conosco
G e)mou= mou de mim G h(mw=n de noacutes
D e)moimoi para mim D h(mi=n para noacutes
2a Pessoa Singular 2a Pessoa Plural
N su tu N u(me=ij voacutes
A se te ti A u(ma=j vos convosco
G sou= de ti G u(mw=n de voacutes
D soi para ti D u(mi=n para voacutes
3a Pessoa Singular 3a Pessoa Plural N au)toj Ele N au)toi Eles
A au)tou= Dele A au)tw=n Deles
G au)t= A ele G au)toi=j A eles
D au)ton Ele D au)touj Eles PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO luwluwluwluw (soltar) lu w Eu solto estou soltando lu eij Tu soltas estaacutes soltando lu ei Ele solta estaacute soltando lu omen Noacutes soltamos estamos soltando o = vogal temaacutetica lu ete Voacutes soltais estais soltando e = vogal temaacutetica lu ousi(n) Eles soltam estatildeo soltando
44
Pessoa e nuacutemero
portuguecircs grego
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eu
tu
elea
noacutes
voacutes
elesas
falo
falas
fala
falamos
falais
falam
ejgw
su
aujto aujth aujto
hJmei
uJmei
aujtoi aujtai aujta
levgw
levgei
levgei
levgomen
levgete
levgousin
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO a)gwa)gwa)gwa)gw (guiar) a)g w Eu guio estou guiando a)g eij Tu guias estaacutes guiando a)g ei Ele guia estaacute guiando a)g omen Noacutes guiamos estamos guiando a)g ete Voacutes guiais estais guiando a)g ousi(n) Eles guiam estatildeo guiando
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO ballwballwballwballw (jogo) ball w Eu jogo estou jogando ball eij Tu jogas estaacutes jogando ball ei Ele joga estaacute jogando ball omen Noacutes jogamos estamos jogando ball ete Voacutes jogais estais jogando ball ousi(n) Eles jogam estatildeo jogando
FUTURO DO INDICATIVO ATIVO luw (soltar) lu s w Eu soltarei lu s eij Tu soltaraacutes lu s ei Ele soltaraacute lu s omen Noacutes soltaremos lu s ete Voacutes soltareis lu s ousi(n) Eles soltaratildeo
45
luw Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo
1ordfps luw luw luein
2ordfps lueij lu$j lu=e
3ordfps luei lu$ luetw
1ordfpl luomen luwmen
2ordfpl luete luhte luete
3ordfpl luousi luwsi luetwsan
luw Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo
1ordfps luomai luwmai luestai
2ordfps lu$ lu$ luou
3ordfps luetai luhtai luesqw
1ordfpl luomeqa luwmeqa
2ordfpl luesqe luhsqe luesqe
3ordfpl luontai luwntai luesqwsan
luw Imperfeito Ativo
1ordfps e)luon
2ordfps e)luej
3ordfps e)lue
1ordfpl e)luomen
2ordfpl e)luete
3ordfpl e)lue
1ordfps e)luon
luw Imperfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps e)luomen
2ordfps e)luo
3ordfps e)lueto
1ordfpl e)luomeqa
2ordfpl e)luesqe
3ordfpl e)luonto
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Ativo Futuro Ativo
1ordfps lusw lusein
2ordfps luseij
3ordfps lusei
1ordfpl lusomen
2ordfpl lusete
3ordfpl lusousi
46
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Meacutedio Futuro Meacutedio
1ordfps lusomai lusestai
2ordfps lus$
3ordfps lusetai
1ordfpl lusomeqa
2ordfpl lusesqe
3ordfpl lusontai
luw Futuro Passivo Futuro Passivo
1ordfps luqhsomai luqhsesqai
2ordfps luqhs$
3ordfps luqhsetai
1ordfpl luqhsomeqa
2ordfpl luqhsesqe
3ordfpl luqhsontai
luw 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo
1ordfps e)lusa lusw lu=sai
2ordfps e)lusaj lus$j lu=son
3ordfps e)luse lus$ lusatw
1ordfpl e)lusamen luswmen
2ordfpl e)lusate lushte lusate
3ordfpl e)lusan luswsi lusatwsan
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio
1ordfps e)lusamhn luswmai lusasqai
2ordfps e)lusw lus$ lu=sai
3ordfps e)lusato lushtai lusasqw
1ordfpl e)lusameqa luswmeqa
2ordfpl e)lusasqe lushsqe lusasqe
3ordfpl e)lusanto luswntai luasqwsan
luw 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo
1ordfps e)luqhn luqw= luqhnai
2ordfps e)luqhj luqh=j luqhti
3ordfps e)luqh luq$= luqhtw
1ordfpl e)luqhmen luqw=men
2ordfpl e)luqhte luqh=te luqhte
3ordfpl e)luqhsan luqw=si luqhtwsan
47
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo Perfeito Ativo
1ordfps leluka lelukw lelukenai
2ordfps lelukaj leluk$j
3ordfps leluke leluk$
1ordfpl lelukamen lelukwmen
2ordfpl lelukate lelukhte
3ordfpl lelukasi (kan) lelukwsi
luw 1ordm Perfeito Meacutedio e Passivo 1ordmPerfeito Meacutedio e Passivo Perfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps lelumai lelusqai
2ordfps lelusai lu=sai
3ordfps lelutai lusasqw
1ordfpl lelumeqa
2ordfpl lelusqe lusasqe
3ordfpl leluntai luasqwsan
luw Mais que Perfeito Ativo
1ordfps e)lelukein
2ordfps e)lelukate
3ordfps e)lelukate
1ordfpl e)lelukate
2ordfpl e)lelukate
3ordfpl e)lelukate
luw + que Perfeito meacutediopassivo
1ordfps e)lelumhn
2ordfps e)leluso
3ordfps e)leluto
1ordfpl e)lelumeqa
2ordfpl e)lelusqe
3ordfpl e)lelunto
Verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv
Em grego haacute duas conjugaccedilotildees baacutesicas identificadas pelos verbos terminados em -w e -mi Embora os verbos em -w sejam mais comuns e regulares vamos primeiramente abordar o verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv que equivale aos nossos verbos auxiliares ser e estar e tambeacutem existir Como em portuguecircs tambeacutem na liacutengua grega este eacute o principal verbo de ligaccedilatildeo
A forma eijmiv (eu sou estou existo) estaacute na 1ps do VIPA (Presente do Indicativo Ativo) Como este verbo natildeo tem a forma passiva e meacutedia podemos dizer simplesmente VIP
48
VIPA ou VIP IMPERFEITO DO IND AT e)imi (SER)
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eijmiv ei ejstiv(n) ejsmevn ejstev eijsiv(n)
eu sou
tu eacutes
elea eacute
noacutes somos
voacutes sois
elesas satildeo
h)mhn h)=j h)=sqa h)=n h)=meqta h)te h)san
Eu era
Tu eras
Ele era
Noacutes eacuteramos
Voacutes eacutereis
Eles eram
Traduza as frases para o portuguecircs
ejgwv eijmi hJ quvrasum
eijmiv presbuvtero
ajgavph ejstin oJ qeov
oJ qeov ejstin ajgaqov
oiJ douloi tou qeou ejsmen
oJ jIwavnnh ejstin a[nqrwpo
ejgwv eijmiv hJ oJdo kai hJ ajlhvqeia kai hJ zwhv
Terminaccedilotildees Pessoais
O pronome pessoal quase natildeo eacute usado no grego pois as proacuteprias terminaccedilotildees jaacute indicam por si que a pessoa estaacute fazendo a accedilatildeo As terminaccedilotildees para os verbos primaacuterios (presente futuro e perfeito) satildeo w eij ei omen ete ousi
RAIZ TEMA VOGAL TEMAacuteTICA a) RAIZ a primeira pessoa do singular do Presente Ativo do Indicativo eacute a raiz do
verbo b) TEMARADICAL eacute a parte constante (quase sempre) de um verbo c) VOGAL TEMAacuteTICA eacute a vogal colocada entre o Tema e as Terminaccedilotildees
Pessoais que comeccedilam com consoantes O ldquoordquo [oacutemicron] antes de ldquomrdquo e ldquogrdquo e ldquoerdquo antes das outras consoantes
Para conjugar um verbo eacute soacute pegar o Tema adicionar as Terminaccedilotildees Pessoais e
colocar a vogal Temaacutetica onde for necessaacuteria Como exemplo vejamos como seria a conjugaccedilatildeo dos verbos luw e a)kouw
49
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees S 1 lu - w
I 2 lu - eij
N 3 lu - ei
P 1 lu o men
L 2 lu e te
U 3 lu - ousi
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees
S 1 a)kouomai o omai
I 2 a)kouv e v
N 3 a)kouetai e etai
P 1 a)kouomeqa o omeqa
L 2 a)kouesqe e esqe
U 3 a)kouontai o ontai
Conjugando os verbos
Forma no original
Categoria Tempo Modo Voz Pessoa Nuacutemero
Forma no leacutexico
Traduccedilatildeo literal
legei Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg legw Ele dizfala
a)koueij
ginwskomen
qelontai
legei
legousi(n)
legw
blepv
ginwskete
blepomai
xaireij
ei)= Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg e)imi Tu eacutes
ballete
a)geij
a)gapw
50
O nnnn (ny) moacutevel
Na terceira pessoa do singular e do plural o nnnn entre parecircnteses indica que a forma completa pode ser tanto e)sti ei)si quanto e)stin ei)sin As formas sem o nnnn normalmente satildeo usadas se a palavra que segue eacute iniciada por consoante formas com o nnnn satildeo normalmente usadas se a palavra que segue eacute iniciada por vogal ou se a forma verbal finaliza o enunciado Mas o uso natildeo eacute riacutegido haacute muitas exceccedilotildees especialmente em apoio do uso do nnnn
Exemplos yeusthj e)stinnnn kai o( pathr au)tou=
Ele eacute o pai da mentira )Iwannhj ou)k e)stinnnn o( Xritou=
Joatildeo natildeo eacute o Cristo )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin
Eu sou a videira (a) verdadeira e o pai meu o agricultor eacute Traduza as frases para o grego
Deus eacute amor
Joatildeo eacute profeta
Eu estou em casa
Jesus estaacute em casa
Somos seus profetas
Jesus eacute o patildeo da vida
Minha casa eacute na cidade
Somos amigos de Jesus
PRESENTE ATIVO DO INDICATIVO 1 blepw eu vejo 21 legw eu digo 2 ginwskw eu conheccedilo 22 luw eu solto destruo 3 grafw eu escrevo 23 metrew eu meccedilo 4 didaskw eu ensino 24 menw eu permaneccedilo 5 e)xw eu tenho 25 nikaw eu venccedilo 6 khrussw eu prego 26 proskunew eu adoro 7 latreuw eu sirvo 27 oi)kodomew eu construo 8 lambanw eu recebo 28 o(mologew eu confesso
51
9 paideuw eu educo 29 paraggellw eu ordeno 10 a)gapaw eu amo 30 krinw eu julgo 11 a)kouw eu escuto 31 paideuw eu educo 12 a)gw eu guio conduzo 32 e(uriskw eu acho encontro 13 telw eu quero desejo 33 louw eu me banho lavo 14 swzw eu salvo liberto 34 filassw eu guardo 15 kairw eu me alegro 35 grafw eu escrevo 16 a)ggelw eu anuncio 36 e)kballw eu expulso removo 17 qerapeuw eu cuido saro curo 37 e)sqiw eu como 18 a)postelw eu envio 38 diwkw eu persigo sigo 19 e)ggizw eu me aproximo 39 qanatow eu mato 20 tarassw eu agito 40 sunagw Eu reuacuteno convoco
ARTIGOS
PLURALSINGULARNeutFemMascNeutFemMasc
ta tajtouj to thnton
toi=jtai=jtoi=jt=tv= t=
tw=ntw=ntw=ntou= th=j tou=
taai(oi(toh(o(
O artigo Em portuguecircs temos artigos definidos (o a os as) e indefinidos (um uma uns
umas) Em grego existe apenas o artigo definido Assim uma palavra como logoj pode ser traduzida como palavra ou como uma palavra dependendo do contexto Mas o uso do artigo definido em grego corresponde em grande parte ao uso do artigo definido em portuguecircs As diferenccedilas satildeo frequumlentemente muito sutis para serem mencionadas numa introduccedilatildeo Atenccedilatildeo deveraacute ser dada ao modo como o artigo eacute usado nos exerciacutecios de grego e de portuguecircs que seguem e no Novo Testamento
O artigo grego geralmente funciona como o adjetivo concordando com a palavra
que ele modifica em gecircnero nuacutemero e caso
52
masculino feminino neutro
singular plural singular plural singular plural
nom oJ o oiJ os hJ a aiJ as tov oa tav osas
genabl tou do twn dos th da twn das tou doda twn dosdas
dat
loc
inst
tw
ao
no
com o
pelo
toi
aos
nos
com os
pelos
th
agrave
na
com a
pela
tai
agraves
nas
com as
pelas
tw
aoagrave
nona
com oa
peloa
toi
aosagraves
nosnas
com osas
pelosas
acus tovn o touv os thvn a tavv as tov oa tavv osas
Exerciacutecio Coloque os artigos correspondentes para cada substantivo
a[mpelwn (fem) aijwnwn (masc) gevno (neut)
a[nqrwpou a[rcontwn (masc) diavkonwn (fem)
ajpovstolo (masc) ajdelfoi qeoiv (masc)
a[rtou bivon kuvrioi
didavskalou gavmou laov (masc)
doulw doulw (fem) livqon
h[rhmo (fem) e[qo (neut) mhtrov (fem)
qeoiv (fem) h[rhmoi (fem) oJdou (fem)
kavlamoi (masc) qavnatw udatoi (neut)
nuktou (fem) qrovnoi fwtou (neut)
skovtoi (neut) ajrniva ceirov (fem)
PREPOSICcedilOtildeES proj A proj ton potamon Para o rio 4 Acusativo ei)j A ei)j ton potamon Para dentro do rio 4 Acusativo e)n D e)n t= potam= Dentro do rio em o rio 3 Dativo e)k G e)k potamou= Para fora do rio 2 Genitivo a)po G a)po potamou= Partindo do rio 2 genitivo
Preposiccedilatildeo eacute uma palavra que auxilia o substantivo a expressar o seu caso ou funccedilatildeo
na oraccedilatildeo Eacute chamada de ldquopreacute-posiccedilatildeordquo porque geralmente eacute posicionada na frente do
53
substantivo ao qual auxilia expressar a sua funccedilatildeo Ex e)k th=j sunagwgh=j e)celqontej h)=lqon ei)j thn oi)kian Simwnoj kai
)Andreou Saindo da sinagoga foram para a casa de Simatildeo e Andreacute Nota As preposiccedilotildees e)k e ei)j indicam respectivamente que eles saiacuteram de dentro
da sinagoga para dentro da casa Mesmo que uma preposiccedilatildeo sirva para esclarecer o caso natildeo eacute ela quem governa o
caso Muito pelo contraacuterio na liacutengua grega eacute o caso que determina o significado de uma preposiccedilatildeo Isto significa que uma preposiccedilatildeo pode ter um determinado significado quando usada com um certo caso e significado diferentes quando usada com outros casos O significado de uma preposiccedilatildeo depende entatildeo do caso com o qual ela eacute usada Esse detalhe pode ser observado no vocabulaacuterio da liccedilatildeo
3 2
4 e 2
4
4
4
234
234
234
2
24
4
2
24
24
24
54
O quadro das preposiccedilotildees gregas eacute o seguinte Preposiccedilatildeo Caso que rege Traduccedilatildeo
1 ὑπέρ A acima de
2 ἐπί G sobre
3 ὑπό A sob
4 παρά ampamp ampamp D A G ao lado de
5 ἀmicroφί D A G de ambos os lados de
6 πρός A para em direccedilatildeo de
7 εἰς A para dentro de
8 ἐν D em
9 ἐκ ἐξ G de fora de
10 ἀπό G de afastamento de
11 περί A G ao redor de
12 διά ampamp ampamp G atraveacutes de
13 ἀνά A para cima
14 κατά G para baixo
15 ἀντί G contra
16 πρό G antes de
17 ὀπίσω G atraacutes de depois de
18 σύν D com
19 microετά G com D aleacutem de
55
Vamos apresentar algumas palavras portuguesas que usam estas preposiccedilotildees como prefixos Isto poderaacute ajudar a memorizaccedilatildeo 1 hipeacuterbole ὑπέρ + βάλλω que coloca acima de
2 epitaacutefio ἐπί + τάφος que estaacute sobre o tuacutemulo
3 hipoacutecrita ὑπό + κρίνω que distingue (julga) sob
4 paralelo παρά + ἀλλήλων que estaacute ao lado do outro
5 anfiacutebio ἀmicroφί + βίος que vive em ambos (terra e aacutegua)
6 proseacutelito πρός + ἠλύθον que se encaminha para
7 exegeta εἰς + ἡγέοmicroαι que conduz para
8 energia ἐν + ἔργον que tem forccedila em si
9 ecircxodo ἐκἐξ + ὁδός caminho para fora
10 apogeu ἀπό + γῆ longe da terra
11 periacutemetro περί + microέτρον medida em volta de
12 diacircmetro διά + microέτρον medida atraveacutes de
13 Anastaacutecio ἀνά + ἵστηmicroι que ressurgiu
14 catarata κατά + ῥάσσω que se precipita
15 antiacutedoto ἀντί + δίδωmicroι (remeacutedio) dado contra
16 proacute logo πρό + λόγος palavra (dita) antes de
17 opistoacutedomo ὀπισθό + δόmicroος parte posterior de um templo grego
18 sinoacutetico σύν + ὀράω que abarca com um soacute olhar
19 metafiacutesica microετά + φύσις aleacutem da natureza (fiacutesica)
56
2 G (Genitivo)3 D (Dativo)4 A (Acusativo)
Traduza para o portuguecircs (Resposta no 2ordm Vol De James)
1 o( ui(oj ei)=pen ei)mi (Mc 1462) 2 o( ui(oj tou= a)nqrwpou kurioj e)stin (Mc 228) 3 e)rxetai o( a)delfoj o( kaloj (Mc 331) 4 o( a)nqrwpoj e)rxetai (Mc 61) 5 oi( a)nqrwpoi ou)x a(gioi ei)sin (Mc 124) 6 o( qeoj ei)=pen (Mc 219) 7 o( a)ggeloj o( a(gioj ou)k e)rxetai (Mc 838) 8 o(loj o( kosmoj kaloj e)stin (Mc 149) 9 o( ou)ranoj ou) kaloj e)stin (Mc 1331) 10 o( ui(oj tou= qeou= e)stin a)gaqoj (Mc 311)
57
EXERCIacuteCIOS DE GREGO
a) Qual eacute entatildeo o sujeito e qual eacute o objeto das seguintes frases qeoj fala logon (palavra) qeoj ama dou=lon (servo) dou=loj ama qeon qeon ama dou=loj dou=loj fala logon logon fala dou=loj b) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus c) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus d) Traduza podendo incluir um artigo Note N e A qeoj h)gaphsen ton kosmon kosmoj ou)k h)gaphsen qeon Kurioj h)gaphsen dou=lon o( a)nqrwpoj h)gaphsen qeon presbuteron h)gaphsen Kurioj a)postoloj legei logon logon legei diakonoj dou=loj ballei liqon a)nqrwpoj blepei potamon diaboloj ou)k h)gaphsen qeon
e) Traduza Deus amou mundo e homem Homem amou Senhor
Vocabulaacuterio ALMA = yuxh AMIGO = filoj
BATIZAR = baptizw CARNE = sarc
CONSOLADOR = paraklhtoj COMUNHAtildeO = koinwnia
CEacuteU = ou)ranoj BONITO BOM = kaloj
ADAtildeO = )Adam CAMINHO = o(doj
NOIVA = numfh CASA = oi)=koj
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
43
Jo 125
Ti ou)=n baptizeij ei) su ou)k ei)= o( Xristoj
Pronomes pessoais
Pessoa Nuacutemero
su pronome pessoal da 2a pessoa nominativo singular
e)gw eu 1ordf Singular
E por que entatildeo batizas se tu natildeo eacutes o Cristo
su tu 2ordf Singular
Mt 69 Pater h(mw=n o( e)n toi=j ou)ranoi=j au)toj h o Ele ela 3ordf Singular
h(mw=n pronome pessoal da 1a pessoa genitivo plural h(me=ij noacutes 1ordf Plural
Pai nosso que estais nos ceacuteus u(me=ij voacutes 2ordf Plural
au)toi ai a Eles elas 3ordf Plural
PRONOMES
1a Pessoa Singular 1a Pessoa Plural N e)gw eu N h(me=ij noacutes
A e)meme me mim A h(ma=j nos conosco
G e)mou= mou de mim G h(mw=n de noacutes
D e)moimoi para mim D h(mi=n para noacutes
2a Pessoa Singular 2a Pessoa Plural
N su tu N u(me=ij voacutes
A se te ti A u(ma=j vos convosco
G sou= de ti G u(mw=n de voacutes
D soi para ti D u(mi=n para voacutes
3a Pessoa Singular 3a Pessoa Plural N au)toj Ele N au)toi Eles
A au)tou= Dele A au)tw=n Deles
G au)t= A ele G au)toi=j A eles
D au)ton Ele D au)touj Eles PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO luwluwluwluw (soltar) lu w Eu solto estou soltando lu eij Tu soltas estaacutes soltando lu ei Ele solta estaacute soltando lu omen Noacutes soltamos estamos soltando o = vogal temaacutetica lu ete Voacutes soltais estais soltando e = vogal temaacutetica lu ousi(n) Eles soltam estatildeo soltando
44
Pessoa e nuacutemero
portuguecircs grego
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eu
tu
elea
noacutes
voacutes
elesas
falo
falas
fala
falamos
falais
falam
ejgw
su
aujto aujth aujto
hJmei
uJmei
aujtoi aujtai aujta
levgw
levgei
levgei
levgomen
levgete
levgousin
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO a)gwa)gwa)gwa)gw (guiar) a)g w Eu guio estou guiando a)g eij Tu guias estaacutes guiando a)g ei Ele guia estaacute guiando a)g omen Noacutes guiamos estamos guiando a)g ete Voacutes guiais estais guiando a)g ousi(n) Eles guiam estatildeo guiando
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO ballwballwballwballw (jogo) ball w Eu jogo estou jogando ball eij Tu jogas estaacutes jogando ball ei Ele joga estaacute jogando ball omen Noacutes jogamos estamos jogando ball ete Voacutes jogais estais jogando ball ousi(n) Eles jogam estatildeo jogando
FUTURO DO INDICATIVO ATIVO luw (soltar) lu s w Eu soltarei lu s eij Tu soltaraacutes lu s ei Ele soltaraacute lu s omen Noacutes soltaremos lu s ete Voacutes soltareis lu s ousi(n) Eles soltaratildeo
45
luw Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo
1ordfps luw luw luein
2ordfps lueij lu$j lu=e
3ordfps luei lu$ luetw
1ordfpl luomen luwmen
2ordfpl luete luhte luete
3ordfpl luousi luwsi luetwsan
luw Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo
1ordfps luomai luwmai luestai
2ordfps lu$ lu$ luou
3ordfps luetai luhtai luesqw
1ordfpl luomeqa luwmeqa
2ordfpl luesqe luhsqe luesqe
3ordfpl luontai luwntai luesqwsan
luw Imperfeito Ativo
1ordfps e)luon
2ordfps e)luej
3ordfps e)lue
1ordfpl e)luomen
2ordfpl e)luete
3ordfpl e)lue
1ordfps e)luon
luw Imperfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps e)luomen
2ordfps e)luo
3ordfps e)lueto
1ordfpl e)luomeqa
2ordfpl e)luesqe
3ordfpl e)luonto
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Ativo Futuro Ativo
1ordfps lusw lusein
2ordfps luseij
3ordfps lusei
1ordfpl lusomen
2ordfpl lusete
3ordfpl lusousi
46
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Meacutedio Futuro Meacutedio
1ordfps lusomai lusestai
2ordfps lus$
3ordfps lusetai
1ordfpl lusomeqa
2ordfpl lusesqe
3ordfpl lusontai
luw Futuro Passivo Futuro Passivo
1ordfps luqhsomai luqhsesqai
2ordfps luqhs$
3ordfps luqhsetai
1ordfpl luqhsomeqa
2ordfpl luqhsesqe
3ordfpl luqhsontai
luw 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo
1ordfps e)lusa lusw lu=sai
2ordfps e)lusaj lus$j lu=son
3ordfps e)luse lus$ lusatw
1ordfpl e)lusamen luswmen
2ordfpl e)lusate lushte lusate
3ordfpl e)lusan luswsi lusatwsan
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio
1ordfps e)lusamhn luswmai lusasqai
2ordfps e)lusw lus$ lu=sai
3ordfps e)lusato lushtai lusasqw
1ordfpl e)lusameqa luswmeqa
2ordfpl e)lusasqe lushsqe lusasqe
3ordfpl e)lusanto luswntai luasqwsan
luw 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo
1ordfps e)luqhn luqw= luqhnai
2ordfps e)luqhj luqh=j luqhti
3ordfps e)luqh luq$= luqhtw
1ordfpl e)luqhmen luqw=men
2ordfpl e)luqhte luqh=te luqhte
3ordfpl e)luqhsan luqw=si luqhtwsan
47
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo Perfeito Ativo
1ordfps leluka lelukw lelukenai
2ordfps lelukaj leluk$j
3ordfps leluke leluk$
1ordfpl lelukamen lelukwmen
2ordfpl lelukate lelukhte
3ordfpl lelukasi (kan) lelukwsi
luw 1ordm Perfeito Meacutedio e Passivo 1ordmPerfeito Meacutedio e Passivo Perfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps lelumai lelusqai
2ordfps lelusai lu=sai
3ordfps lelutai lusasqw
1ordfpl lelumeqa
2ordfpl lelusqe lusasqe
3ordfpl leluntai luasqwsan
luw Mais que Perfeito Ativo
1ordfps e)lelukein
2ordfps e)lelukate
3ordfps e)lelukate
1ordfpl e)lelukate
2ordfpl e)lelukate
3ordfpl e)lelukate
luw + que Perfeito meacutediopassivo
1ordfps e)lelumhn
2ordfps e)leluso
3ordfps e)leluto
1ordfpl e)lelumeqa
2ordfpl e)lelusqe
3ordfpl e)lelunto
Verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv
Em grego haacute duas conjugaccedilotildees baacutesicas identificadas pelos verbos terminados em -w e -mi Embora os verbos em -w sejam mais comuns e regulares vamos primeiramente abordar o verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv que equivale aos nossos verbos auxiliares ser e estar e tambeacutem existir Como em portuguecircs tambeacutem na liacutengua grega este eacute o principal verbo de ligaccedilatildeo
A forma eijmiv (eu sou estou existo) estaacute na 1ps do VIPA (Presente do Indicativo Ativo) Como este verbo natildeo tem a forma passiva e meacutedia podemos dizer simplesmente VIP
48
VIPA ou VIP IMPERFEITO DO IND AT e)imi (SER)
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eijmiv ei ejstiv(n) ejsmevn ejstev eijsiv(n)
eu sou
tu eacutes
elea eacute
noacutes somos
voacutes sois
elesas satildeo
h)mhn h)=j h)=sqa h)=n h)=meqta h)te h)san
Eu era
Tu eras
Ele era
Noacutes eacuteramos
Voacutes eacutereis
Eles eram
Traduza as frases para o portuguecircs
ejgwv eijmi hJ quvrasum
eijmiv presbuvtero
ajgavph ejstin oJ qeov
oJ qeov ejstin ajgaqov
oiJ douloi tou qeou ejsmen
oJ jIwavnnh ejstin a[nqrwpo
ejgwv eijmiv hJ oJdo kai hJ ajlhvqeia kai hJ zwhv
Terminaccedilotildees Pessoais
O pronome pessoal quase natildeo eacute usado no grego pois as proacuteprias terminaccedilotildees jaacute indicam por si que a pessoa estaacute fazendo a accedilatildeo As terminaccedilotildees para os verbos primaacuterios (presente futuro e perfeito) satildeo w eij ei omen ete ousi
RAIZ TEMA VOGAL TEMAacuteTICA a) RAIZ a primeira pessoa do singular do Presente Ativo do Indicativo eacute a raiz do
verbo b) TEMARADICAL eacute a parte constante (quase sempre) de um verbo c) VOGAL TEMAacuteTICA eacute a vogal colocada entre o Tema e as Terminaccedilotildees
Pessoais que comeccedilam com consoantes O ldquoordquo [oacutemicron] antes de ldquomrdquo e ldquogrdquo e ldquoerdquo antes das outras consoantes
Para conjugar um verbo eacute soacute pegar o Tema adicionar as Terminaccedilotildees Pessoais e
colocar a vogal Temaacutetica onde for necessaacuteria Como exemplo vejamos como seria a conjugaccedilatildeo dos verbos luw e a)kouw
49
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees S 1 lu - w
I 2 lu - eij
N 3 lu - ei
P 1 lu o men
L 2 lu e te
U 3 lu - ousi
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees
S 1 a)kouomai o omai
I 2 a)kouv e v
N 3 a)kouetai e etai
P 1 a)kouomeqa o omeqa
L 2 a)kouesqe e esqe
U 3 a)kouontai o ontai
Conjugando os verbos
Forma no original
Categoria Tempo Modo Voz Pessoa Nuacutemero
Forma no leacutexico
Traduccedilatildeo literal
legei Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg legw Ele dizfala
a)koueij
ginwskomen
qelontai
legei
legousi(n)
legw
blepv
ginwskete
blepomai
xaireij
ei)= Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg e)imi Tu eacutes
ballete
a)geij
a)gapw
50
O nnnn (ny) moacutevel
Na terceira pessoa do singular e do plural o nnnn entre parecircnteses indica que a forma completa pode ser tanto e)sti ei)si quanto e)stin ei)sin As formas sem o nnnn normalmente satildeo usadas se a palavra que segue eacute iniciada por consoante formas com o nnnn satildeo normalmente usadas se a palavra que segue eacute iniciada por vogal ou se a forma verbal finaliza o enunciado Mas o uso natildeo eacute riacutegido haacute muitas exceccedilotildees especialmente em apoio do uso do nnnn
Exemplos yeusthj e)stinnnn kai o( pathr au)tou=
Ele eacute o pai da mentira )Iwannhj ou)k e)stinnnn o( Xritou=
Joatildeo natildeo eacute o Cristo )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin
Eu sou a videira (a) verdadeira e o pai meu o agricultor eacute Traduza as frases para o grego
Deus eacute amor
Joatildeo eacute profeta
Eu estou em casa
Jesus estaacute em casa
Somos seus profetas
Jesus eacute o patildeo da vida
Minha casa eacute na cidade
Somos amigos de Jesus
PRESENTE ATIVO DO INDICATIVO 1 blepw eu vejo 21 legw eu digo 2 ginwskw eu conheccedilo 22 luw eu solto destruo 3 grafw eu escrevo 23 metrew eu meccedilo 4 didaskw eu ensino 24 menw eu permaneccedilo 5 e)xw eu tenho 25 nikaw eu venccedilo 6 khrussw eu prego 26 proskunew eu adoro 7 latreuw eu sirvo 27 oi)kodomew eu construo 8 lambanw eu recebo 28 o(mologew eu confesso
51
9 paideuw eu educo 29 paraggellw eu ordeno 10 a)gapaw eu amo 30 krinw eu julgo 11 a)kouw eu escuto 31 paideuw eu educo 12 a)gw eu guio conduzo 32 e(uriskw eu acho encontro 13 telw eu quero desejo 33 louw eu me banho lavo 14 swzw eu salvo liberto 34 filassw eu guardo 15 kairw eu me alegro 35 grafw eu escrevo 16 a)ggelw eu anuncio 36 e)kballw eu expulso removo 17 qerapeuw eu cuido saro curo 37 e)sqiw eu como 18 a)postelw eu envio 38 diwkw eu persigo sigo 19 e)ggizw eu me aproximo 39 qanatow eu mato 20 tarassw eu agito 40 sunagw Eu reuacuteno convoco
ARTIGOS
PLURALSINGULARNeutFemMascNeutFemMasc
ta tajtouj to thnton
toi=jtai=jtoi=jt=tv= t=
tw=ntw=ntw=ntou= th=j tou=
taai(oi(toh(o(
O artigo Em portuguecircs temos artigos definidos (o a os as) e indefinidos (um uma uns
umas) Em grego existe apenas o artigo definido Assim uma palavra como logoj pode ser traduzida como palavra ou como uma palavra dependendo do contexto Mas o uso do artigo definido em grego corresponde em grande parte ao uso do artigo definido em portuguecircs As diferenccedilas satildeo frequumlentemente muito sutis para serem mencionadas numa introduccedilatildeo Atenccedilatildeo deveraacute ser dada ao modo como o artigo eacute usado nos exerciacutecios de grego e de portuguecircs que seguem e no Novo Testamento
O artigo grego geralmente funciona como o adjetivo concordando com a palavra
que ele modifica em gecircnero nuacutemero e caso
52
masculino feminino neutro
singular plural singular plural singular plural
nom oJ o oiJ os hJ a aiJ as tov oa tav osas
genabl tou do twn dos th da twn das tou doda twn dosdas
dat
loc
inst
tw
ao
no
com o
pelo
toi
aos
nos
com os
pelos
th
agrave
na
com a
pela
tai
agraves
nas
com as
pelas
tw
aoagrave
nona
com oa
peloa
toi
aosagraves
nosnas
com osas
pelosas
acus tovn o touv os thvn a tavv as tov oa tavv osas
Exerciacutecio Coloque os artigos correspondentes para cada substantivo
a[mpelwn (fem) aijwnwn (masc) gevno (neut)
a[nqrwpou a[rcontwn (masc) diavkonwn (fem)
ajpovstolo (masc) ajdelfoi qeoiv (masc)
a[rtou bivon kuvrioi
didavskalou gavmou laov (masc)
doulw doulw (fem) livqon
h[rhmo (fem) e[qo (neut) mhtrov (fem)
qeoiv (fem) h[rhmoi (fem) oJdou (fem)
kavlamoi (masc) qavnatw udatoi (neut)
nuktou (fem) qrovnoi fwtou (neut)
skovtoi (neut) ajrniva ceirov (fem)
PREPOSICcedilOtildeES proj A proj ton potamon Para o rio 4 Acusativo ei)j A ei)j ton potamon Para dentro do rio 4 Acusativo e)n D e)n t= potam= Dentro do rio em o rio 3 Dativo e)k G e)k potamou= Para fora do rio 2 Genitivo a)po G a)po potamou= Partindo do rio 2 genitivo
Preposiccedilatildeo eacute uma palavra que auxilia o substantivo a expressar o seu caso ou funccedilatildeo
na oraccedilatildeo Eacute chamada de ldquopreacute-posiccedilatildeordquo porque geralmente eacute posicionada na frente do
53
substantivo ao qual auxilia expressar a sua funccedilatildeo Ex e)k th=j sunagwgh=j e)celqontej h)=lqon ei)j thn oi)kian Simwnoj kai
)Andreou Saindo da sinagoga foram para a casa de Simatildeo e Andreacute Nota As preposiccedilotildees e)k e ei)j indicam respectivamente que eles saiacuteram de dentro
da sinagoga para dentro da casa Mesmo que uma preposiccedilatildeo sirva para esclarecer o caso natildeo eacute ela quem governa o
caso Muito pelo contraacuterio na liacutengua grega eacute o caso que determina o significado de uma preposiccedilatildeo Isto significa que uma preposiccedilatildeo pode ter um determinado significado quando usada com um certo caso e significado diferentes quando usada com outros casos O significado de uma preposiccedilatildeo depende entatildeo do caso com o qual ela eacute usada Esse detalhe pode ser observado no vocabulaacuterio da liccedilatildeo
3 2
4 e 2
4
4
4
234
234
234
2
24
4
2
24
24
24
54
O quadro das preposiccedilotildees gregas eacute o seguinte Preposiccedilatildeo Caso que rege Traduccedilatildeo
1 ὑπέρ A acima de
2 ἐπί G sobre
3 ὑπό A sob
4 παρά ampamp ampamp D A G ao lado de
5 ἀmicroφί D A G de ambos os lados de
6 πρός A para em direccedilatildeo de
7 εἰς A para dentro de
8 ἐν D em
9 ἐκ ἐξ G de fora de
10 ἀπό G de afastamento de
11 περί A G ao redor de
12 διά ampamp ampamp G atraveacutes de
13 ἀνά A para cima
14 κατά G para baixo
15 ἀντί G contra
16 πρό G antes de
17 ὀπίσω G atraacutes de depois de
18 σύν D com
19 microετά G com D aleacutem de
55
Vamos apresentar algumas palavras portuguesas que usam estas preposiccedilotildees como prefixos Isto poderaacute ajudar a memorizaccedilatildeo 1 hipeacuterbole ὑπέρ + βάλλω que coloca acima de
2 epitaacutefio ἐπί + τάφος que estaacute sobre o tuacutemulo
3 hipoacutecrita ὑπό + κρίνω que distingue (julga) sob
4 paralelo παρά + ἀλλήλων que estaacute ao lado do outro
5 anfiacutebio ἀmicroφί + βίος que vive em ambos (terra e aacutegua)
6 proseacutelito πρός + ἠλύθον que se encaminha para
7 exegeta εἰς + ἡγέοmicroαι que conduz para
8 energia ἐν + ἔργον que tem forccedila em si
9 ecircxodo ἐκἐξ + ὁδός caminho para fora
10 apogeu ἀπό + γῆ longe da terra
11 periacutemetro περί + microέτρον medida em volta de
12 diacircmetro διά + microέτρον medida atraveacutes de
13 Anastaacutecio ἀνά + ἵστηmicroι que ressurgiu
14 catarata κατά + ῥάσσω que se precipita
15 antiacutedoto ἀντί + δίδωmicroι (remeacutedio) dado contra
16 proacute logo πρό + λόγος palavra (dita) antes de
17 opistoacutedomo ὀπισθό + δόmicroος parte posterior de um templo grego
18 sinoacutetico σύν + ὀράω que abarca com um soacute olhar
19 metafiacutesica microετά + φύσις aleacutem da natureza (fiacutesica)
56
2 G (Genitivo)3 D (Dativo)4 A (Acusativo)
Traduza para o portuguecircs (Resposta no 2ordm Vol De James)
1 o( ui(oj ei)=pen ei)mi (Mc 1462) 2 o( ui(oj tou= a)nqrwpou kurioj e)stin (Mc 228) 3 e)rxetai o( a)delfoj o( kaloj (Mc 331) 4 o( a)nqrwpoj e)rxetai (Mc 61) 5 oi( a)nqrwpoi ou)x a(gioi ei)sin (Mc 124) 6 o( qeoj ei)=pen (Mc 219) 7 o( a)ggeloj o( a(gioj ou)k e)rxetai (Mc 838) 8 o(loj o( kosmoj kaloj e)stin (Mc 149) 9 o( ou)ranoj ou) kaloj e)stin (Mc 1331) 10 o( ui(oj tou= qeou= e)stin a)gaqoj (Mc 311)
57
EXERCIacuteCIOS DE GREGO
a) Qual eacute entatildeo o sujeito e qual eacute o objeto das seguintes frases qeoj fala logon (palavra) qeoj ama dou=lon (servo) dou=loj ama qeon qeon ama dou=loj dou=loj fala logon logon fala dou=loj b) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus c) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus d) Traduza podendo incluir um artigo Note N e A qeoj h)gaphsen ton kosmon kosmoj ou)k h)gaphsen qeon Kurioj h)gaphsen dou=lon o( a)nqrwpoj h)gaphsen qeon presbuteron h)gaphsen Kurioj a)postoloj legei logon logon legei diakonoj dou=loj ballei liqon a)nqrwpoj blepei potamon diaboloj ou)k h)gaphsen qeon
e) Traduza Deus amou mundo e homem Homem amou Senhor
Vocabulaacuterio ALMA = yuxh AMIGO = filoj
BATIZAR = baptizw CARNE = sarc
CONSOLADOR = paraklhtoj COMUNHAtildeO = koinwnia
CEacuteU = ou)ranoj BONITO BOM = kaloj
ADAtildeO = )Adam CAMINHO = o(doj
NOIVA = numfh CASA = oi)=koj
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
44
Pessoa e nuacutemero
portuguecircs grego
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eu
tu
elea
noacutes
voacutes
elesas
falo
falas
fala
falamos
falais
falam
ejgw
su
aujto aujth aujto
hJmei
uJmei
aujtoi aujtai aujta
levgw
levgei
levgei
levgomen
levgete
levgousin
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO a)gwa)gwa)gwa)gw (guiar) a)g w Eu guio estou guiando a)g eij Tu guias estaacutes guiando a)g ei Ele guia estaacute guiando a)g omen Noacutes guiamos estamos guiando a)g ete Voacutes guiais estais guiando a)g ousi(n) Eles guiam estatildeo guiando
PRESENTE DO INDICATIVO ATIVO ballwballwballwballw (jogo) ball w Eu jogo estou jogando ball eij Tu jogas estaacutes jogando ball ei Ele joga estaacute jogando ball omen Noacutes jogamos estamos jogando ball ete Voacutes jogais estais jogando ball ousi(n) Eles jogam estatildeo jogando
FUTURO DO INDICATIVO ATIVO luw (soltar) lu s w Eu soltarei lu s eij Tu soltaraacutes lu s ei Ele soltaraacute lu s omen Noacutes soltaremos lu s ete Voacutes soltareis lu s ousi(n) Eles soltaratildeo
45
luw Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo
1ordfps luw luw luein
2ordfps lueij lu$j lu=e
3ordfps luei lu$ luetw
1ordfpl luomen luwmen
2ordfpl luete luhte luete
3ordfpl luousi luwsi luetwsan
luw Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo
1ordfps luomai luwmai luestai
2ordfps lu$ lu$ luou
3ordfps luetai luhtai luesqw
1ordfpl luomeqa luwmeqa
2ordfpl luesqe luhsqe luesqe
3ordfpl luontai luwntai luesqwsan
luw Imperfeito Ativo
1ordfps e)luon
2ordfps e)luej
3ordfps e)lue
1ordfpl e)luomen
2ordfpl e)luete
3ordfpl e)lue
1ordfps e)luon
luw Imperfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps e)luomen
2ordfps e)luo
3ordfps e)lueto
1ordfpl e)luomeqa
2ordfpl e)luesqe
3ordfpl e)luonto
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Ativo Futuro Ativo
1ordfps lusw lusein
2ordfps luseij
3ordfps lusei
1ordfpl lusomen
2ordfpl lusete
3ordfpl lusousi
46
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Meacutedio Futuro Meacutedio
1ordfps lusomai lusestai
2ordfps lus$
3ordfps lusetai
1ordfpl lusomeqa
2ordfpl lusesqe
3ordfpl lusontai
luw Futuro Passivo Futuro Passivo
1ordfps luqhsomai luqhsesqai
2ordfps luqhs$
3ordfps luqhsetai
1ordfpl luqhsomeqa
2ordfpl luqhsesqe
3ordfpl luqhsontai
luw 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo
1ordfps e)lusa lusw lu=sai
2ordfps e)lusaj lus$j lu=son
3ordfps e)luse lus$ lusatw
1ordfpl e)lusamen luswmen
2ordfpl e)lusate lushte lusate
3ordfpl e)lusan luswsi lusatwsan
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio
1ordfps e)lusamhn luswmai lusasqai
2ordfps e)lusw lus$ lu=sai
3ordfps e)lusato lushtai lusasqw
1ordfpl e)lusameqa luswmeqa
2ordfpl e)lusasqe lushsqe lusasqe
3ordfpl e)lusanto luswntai luasqwsan
luw 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo
1ordfps e)luqhn luqw= luqhnai
2ordfps e)luqhj luqh=j luqhti
3ordfps e)luqh luq$= luqhtw
1ordfpl e)luqhmen luqw=men
2ordfpl e)luqhte luqh=te luqhte
3ordfpl e)luqhsan luqw=si luqhtwsan
47
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo Perfeito Ativo
1ordfps leluka lelukw lelukenai
2ordfps lelukaj leluk$j
3ordfps leluke leluk$
1ordfpl lelukamen lelukwmen
2ordfpl lelukate lelukhte
3ordfpl lelukasi (kan) lelukwsi
luw 1ordm Perfeito Meacutedio e Passivo 1ordmPerfeito Meacutedio e Passivo Perfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps lelumai lelusqai
2ordfps lelusai lu=sai
3ordfps lelutai lusasqw
1ordfpl lelumeqa
2ordfpl lelusqe lusasqe
3ordfpl leluntai luasqwsan
luw Mais que Perfeito Ativo
1ordfps e)lelukein
2ordfps e)lelukate
3ordfps e)lelukate
1ordfpl e)lelukate
2ordfpl e)lelukate
3ordfpl e)lelukate
luw + que Perfeito meacutediopassivo
1ordfps e)lelumhn
2ordfps e)leluso
3ordfps e)leluto
1ordfpl e)lelumeqa
2ordfpl e)lelusqe
3ordfpl e)lelunto
Verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv
Em grego haacute duas conjugaccedilotildees baacutesicas identificadas pelos verbos terminados em -w e -mi Embora os verbos em -w sejam mais comuns e regulares vamos primeiramente abordar o verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv que equivale aos nossos verbos auxiliares ser e estar e tambeacutem existir Como em portuguecircs tambeacutem na liacutengua grega este eacute o principal verbo de ligaccedilatildeo
A forma eijmiv (eu sou estou existo) estaacute na 1ps do VIPA (Presente do Indicativo Ativo) Como este verbo natildeo tem a forma passiva e meacutedia podemos dizer simplesmente VIP
48
VIPA ou VIP IMPERFEITO DO IND AT e)imi (SER)
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eijmiv ei ejstiv(n) ejsmevn ejstev eijsiv(n)
eu sou
tu eacutes
elea eacute
noacutes somos
voacutes sois
elesas satildeo
h)mhn h)=j h)=sqa h)=n h)=meqta h)te h)san
Eu era
Tu eras
Ele era
Noacutes eacuteramos
Voacutes eacutereis
Eles eram
Traduza as frases para o portuguecircs
ejgwv eijmi hJ quvrasum
eijmiv presbuvtero
ajgavph ejstin oJ qeov
oJ qeov ejstin ajgaqov
oiJ douloi tou qeou ejsmen
oJ jIwavnnh ejstin a[nqrwpo
ejgwv eijmiv hJ oJdo kai hJ ajlhvqeia kai hJ zwhv
Terminaccedilotildees Pessoais
O pronome pessoal quase natildeo eacute usado no grego pois as proacuteprias terminaccedilotildees jaacute indicam por si que a pessoa estaacute fazendo a accedilatildeo As terminaccedilotildees para os verbos primaacuterios (presente futuro e perfeito) satildeo w eij ei omen ete ousi
RAIZ TEMA VOGAL TEMAacuteTICA a) RAIZ a primeira pessoa do singular do Presente Ativo do Indicativo eacute a raiz do
verbo b) TEMARADICAL eacute a parte constante (quase sempre) de um verbo c) VOGAL TEMAacuteTICA eacute a vogal colocada entre o Tema e as Terminaccedilotildees
Pessoais que comeccedilam com consoantes O ldquoordquo [oacutemicron] antes de ldquomrdquo e ldquogrdquo e ldquoerdquo antes das outras consoantes
Para conjugar um verbo eacute soacute pegar o Tema adicionar as Terminaccedilotildees Pessoais e
colocar a vogal Temaacutetica onde for necessaacuteria Como exemplo vejamos como seria a conjugaccedilatildeo dos verbos luw e a)kouw
49
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees S 1 lu - w
I 2 lu - eij
N 3 lu - ei
P 1 lu o men
L 2 lu e te
U 3 lu - ousi
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees
S 1 a)kouomai o omai
I 2 a)kouv e v
N 3 a)kouetai e etai
P 1 a)kouomeqa o omeqa
L 2 a)kouesqe e esqe
U 3 a)kouontai o ontai
Conjugando os verbos
Forma no original
Categoria Tempo Modo Voz Pessoa Nuacutemero
Forma no leacutexico
Traduccedilatildeo literal
legei Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg legw Ele dizfala
a)koueij
ginwskomen
qelontai
legei
legousi(n)
legw
blepv
ginwskete
blepomai
xaireij
ei)= Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg e)imi Tu eacutes
ballete
a)geij
a)gapw
50
O nnnn (ny) moacutevel
Na terceira pessoa do singular e do plural o nnnn entre parecircnteses indica que a forma completa pode ser tanto e)sti ei)si quanto e)stin ei)sin As formas sem o nnnn normalmente satildeo usadas se a palavra que segue eacute iniciada por consoante formas com o nnnn satildeo normalmente usadas se a palavra que segue eacute iniciada por vogal ou se a forma verbal finaliza o enunciado Mas o uso natildeo eacute riacutegido haacute muitas exceccedilotildees especialmente em apoio do uso do nnnn
Exemplos yeusthj e)stinnnn kai o( pathr au)tou=
Ele eacute o pai da mentira )Iwannhj ou)k e)stinnnn o( Xritou=
Joatildeo natildeo eacute o Cristo )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin
Eu sou a videira (a) verdadeira e o pai meu o agricultor eacute Traduza as frases para o grego
Deus eacute amor
Joatildeo eacute profeta
Eu estou em casa
Jesus estaacute em casa
Somos seus profetas
Jesus eacute o patildeo da vida
Minha casa eacute na cidade
Somos amigos de Jesus
PRESENTE ATIVO DO INDICATIVO 1 blepw eu vejo 21 legw eu digo 2 ginwskw eu conheccedilo 22 luw eu solto destruo 3 grafw eu escrevo 23 metrew eu meccedilo 4 didaskw eu ensino 24 menw eu permaneccedilo 5 e)xw eu tenho 25 nikaw eu venccedilo 6 khrussw eu prego 26 proskunew eu adoro 7 latreuw eu sirvo 27 oi)kodomew eu construo 8 lambanw eu recebo 28 o(mologew eu confesso
51
9 paideuw eu educo 29 paraggellw eu ordeno 10 a)gapaw eu amo 30 krinw eu julgo 11 a)kouw eu escuto 31 paideuw eu educo 12 a)gw eu guio conduzo 32 e(uriskw eu acho encontro 13 telw eu quero desejo 33 louw eu me banho lavo 14 swzw eu salvo liberto 34 filassw eu guardo 15 kairw eu me alegro 35 grafw eu escrevo 16 a)ggelw eu anuncio 36 e)kballw eu expulso removo 17 qerapeuw eu cuido saro curo 37 e)sqiw eu como 18 a)postelw eu envio 38 diwkw eu persigo sigo 19 e)ggizw eu me aproximo 39 qanatow eu mato 20 tarassw eu agito 40 sunagw Eu reuacuteno convoco
ARTIGOS
PLURALSINGULARNeutFemMascNeutFemMasc
ta tajtouj to thnton
toi=jtai=jtoi=jt=tv= t=
tw=ntw=ntw=ntou= th=j tou=
taai(oi(toh(o(
O artigo Em portuguecircs temos artigos definidos (o a os as) e indefinidos (um uma uns
umas) Em grego existe apenas o artigo definido Assim uma palavra como logoj pode ser traduzida como palavra ou como uma palavra dependendo do contexto Mas o uso do artigo definido em grego corresponde em grande parte ao uso do artigo definido em portuguecircs As diferenccedilas satildeo frequumlentemente muito sutis para serem mencionadas numa introduccedilatildeo Atenccedilatildeo deveraacute ser dada ao modo como o artigo eacute usado nos exerciacutecios de grego e de portuguecircs que seguem e no Novo Testamento
O artigo grego geralmente funciona como o adjetivo concordando com a palavra
que ele modifica em gecircnero nuacutemero e caso
52
masculino feminino neutro
singular plural singular plural singular plural
nom oJ o oiJ os hJ a aiJ as tov oa tav osas
genabl tou do twn dos th da twn das tou doda twn dosdas
dat
loc
inst
tw
ao
no
com o
pelo
toi
aos
nos
com os
pelos
th
agrave
na
com a
pela
tai
agraves
nas
com as
pelas
tw
aoagrave
nona
com oa
peloa
toi
aosagraves
nosnas
com osas
pelosas
acus tovn o touv os thvn a tavv as tov oa tavv osas
Exerciacutecio Coloque os artigos correspondentes para cada substantivo
a[mpelwn (fem) aijwnwn (masc) gevno (neut)
a[nqrwpou a[rcontwn (masc) diavkonwn (fem)
ajpovstolo (masc) ajdelfoi qeoiv (masc)
a[rtou bivon kuvrioi
didavskalou gavmou laov (masc)
doulw doulw (fem) livqon
h[rhmo (fem) e[qo (neut) mhtrov (fem)
qeoiv (fem) h[rhmoi (fem) oJdou (fem)
kavlamoi (masc) qavnatw udatoi (neut)
nuktou (fem) qrovnoi fwtou (neut)
skovtoi (neut) ajrniva ceirov (fem)
PREPOSICcedilOtildeES proj A proj ton potamon Para o rio 4 Acusativo ei)j A ei)j ton potamon Para dentro do rio 4 Acusativo e)n D e)n t= potam= Dentro do rio em o rio 3 Dativo e)k G e)k potamou= Para fora do rio 2 Genitivo a)po G a)po potamou= Partindo do rio 2 genitivo
Preposiccedilatildeo eacute uma palavra que auxilia o substantivo a expressar o seu caso ou funccedilatildeo
na oraccedilatildeo Eacute chamada de ldquopreacute-posiccedilatildeordquo porque geralmente eacute posicionada na frente do
53
substantivo ao qual auxilia expressar a sua funccedilatildeo Ex e)k th=j sunagwgh=j e)celqontej h)=lqon ei)j thn oi)kian Simwnoj kai
)Andreou Saindo da sinagoga foram para a casa de Simatildeo e Andreacute Nota As preposiccedilotildees e)k e ei)j indicam respectivamente que eles saiacuteram de dentro
da sinagoga para dentro da casa Mesmo que uma preposiccedilatildeo sirva para esclarecer o caso natildeo eacute ela quem governa o
caso Muito pelo contraacuterio na liacutengua grega eacute o caso que determina o significado de uma preposiccedilatildeo Isto significa que uma preposiccedilatildeo pode ter um determinado significado quando usada com um certo caso e significado diferentes quando usada com outros casos O significado de uma preposiccedilatildeo depende entatildeo do caso com o qual ela eacute usada Esse detalhe pode ser observado no vocabulaacuterio da liccedilatildeo
3 2
4 e 2
4
4
4
234
234
234
2
24
4
2
24
24
24
54
O quadro das preposiccedilotildees gregas eacute o seguinte Preposiccedilatildeo Caso que rege Traduccedilatildeo
1 ὑπέρ A acima de
2 ἐπί G sobre
3 ὑπό A sob
4 παρά ampamp ampamp D A G ao lado de
5 ἀmicroφί D A G de ambos os lados de
6 πρός A para em direccedilatildeo de
7 εἰς A para dentro de
8 ἐν D em
9 ἐκ ἐξ G de fora de
10 ἀπό G de afastamento de
11 περί A G ao redor de
12 διά ampamp ampamp G atraveacutes de
13 ἀνά A para cima
14 κατά G para baixo
15 ἀντί G contra
16 πρό G antes de
17 ὀπίσω G atraacutes de depois de
18 σύν D com
19 microετά G com D aleacutem de
55
Vamos apresentar algumas palavras portuguesas que usam estas preposiccedilotildees como prefixos Isto poderaacute ajudar a memorizaccedilatildeo 1 hipeacuterbole ὑπέρ + βάλλω que coloca acima de
2 epitaacutefio ἐπί + τάφος que estaacute sobre o tuacutemulo
3 hipoacutecrita ὑπό + κρίνω que distingue (julga) sob
4 paralelo παρά + ἀλλήλων que estaacute ao lado do outro
5 anfiacutebio ἀmicroφί + βίος que vive em ambos (terra e aacutegua)
6 proseacutelito πρός + ἠλύθον que se encaminha para
7 exegeta εἰς + ἡγέοmicroαι que conduz para
8 energia ἐν + ἔργον que tem forccedila em si
9 ecircxodo ἐκἐξ + ὁδός caminho para fora
10 apogeu ἀπό + γῆ longe da terra
11 periacutemetro περί + microέτρον medida em volta de
12 diacircmetro διά + microέτρον medida atraveacutes de
13 Anastaacutecio ἀνά + ἵστηmicroι que ressurgiu
14 catarata κατά + ῥάσσω que se precipita
15 antiacutedoto ἀντί + δίδωmicroι (remeacutedio) dado contra
16 proacute logo πρό + λόγος palavra (dita) antes de
17 opistoacutedomo ὀπισθό + δόmicroος parte posterior de um templo grego
18 sinoacutetico σύν + ὀράω que abarca com um soacute olhar
19 metafiacutesica microετά + φύσις aleacutem da natureza (fiacutesica)
56
2 G (Genitivo)3 D (Dativo)4 A (Acusativo)
Traduza para o portuguecircs (Resposta no 2ordm Vol De James)
1 o( ui(oj ei)=pen ei)mi (Mc 1462) 2 o( ui(oj tou= a)nqrwpou kurioj e)stin (Mc 228) 3 e)rxetai o( a)delfoj o( kaloj (Mc 331) 4 o( a)nqrwpoj e)rxetai (Mc 61) 5 oi( a)nqrwpoi ou)x a(gioi ei)sin (Mc 124) 6 o( qeoj ei)=pen (Mc 219) 7 o( a)ggeloj o( a(gioj ou)k e)rxetai (Mc 838) 8 o(loj o( kosmoj kaloj e)stin (Mc 149) 9 o( ou)ranoj ou) kaloj e)stin (Mc 1331) 10 o( ui(oj tou= qeou= e)stin a)gaqoj (Mc 311)
57
EXERCIacuteCIOS DE GREGO
a) Qual eacute entatildeo o sujeito e qual eacute o objeto das seguintes frases qeoj fala logon (palavra) qeoj ama dou=lon (servo) dou=loj ama qeon qeon ama dou=loj dou=loj fala logon logon fala dou=loj b) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus c) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus d) Traduza podendo incluir um artigo Note N e A qeoj h)gaphsen ton kosmon kosmoj ou)k h)gaphsen qeon Kurioj h)gaphsen dou=lon o( a)nqrwpoj h)gaphsen qeon presbuteron h)gaphsen Kurioj a)postoloj legei logon logon legei diakonoj dou=loj ballei liqon a)nqrwpoj blepei potamon diaboloj ou)k h)gaphsen qeon
e) Traduza Deus amou mundo e homem Homem amou Senhor
Vocabulaacuterio ALMA = yuxh AMIGO = filoj
BATIZAR = baptizw CARNE = sarc
CONSOLADOR = paraklhtoj COMUNHAtildeO = koinwnia
CEacuteU = ou)ranoj BONITO BOM = kaloj
ADAtildeO = )Adam CAMINHO = o(doj
NOIVA = numfh CASA = oi)=koj
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
45
luw Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo Presente Ativo
1ordfps luw luw luein
2ordfps lueij lu$j lu=e
3ordfps luei lu$ luetw
1ordfpl luomen luwmen
2ordfpl luete luhte luete
3ordfpl luousi luwsi luetwsan
luw Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo Presente Meacutedio e Passivo
1ordfps luomai luwmai luestai
2ordfps lu$ lu$ luou
3ordfps luetai luhtai luesqw
1ordfpl luomeqa luwmeqa
2ordfpl luesqe luhsqe luesqe
3ordfpl luontai luwntai luesqwsan
luw Imperfeito Ativo
1ordfps e)luon
2ordfps e)luej
3ordfps e)lue
1ordfpl e)luomen
2ordfpl e)luete
3ordfpl e)lue
1ordfps e)luon
luw Imperfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps e)luomen
2ordfps e)luo
3ordfps e)lueto
1ordfpl e)luomeqa
2ordfpl e)luesqe
3ordfpl e)luonto
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Ativo Futuro Ativo
1ordfps lusw lusein
2ordfps luseij
3ordfps lusei
1ordfpl lusomen
2ordfpl lusete
3ordfpl lusousi
46
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Meacutedio Futuro Meacutedio
1ordfps lusomai lusestai
2ordfps lus$
3ordfps lusetai
1ordfpl lusomeqa
2ordfpl lusesqe
3ordfpl lusontai
luw Futuro Passivo Futuro Passivo
1ordfps luqhsomai luqhsesqai
2ordfps luqhs$
3ordfps luqhsetai
1ordfpl luqhsomeqa
2ordfpl luqhsesqe
3ordfpl luqhsontai
luw 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo
1ordfps e)lusa lusw lu=sai
2ordfps e)lusaj lus$j lu=son
3ordfps e)luse lus$ lusatw
1ordfpl e)lusamen luswmen
2ordfpl e)lusate lushte lusate
3ordfpl e)lusan luswsi lusatwsan
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio
1ordfps e)lusamhn luswmai lusasqai
2ordfps e)lusw lus$ lu=sai
3ordfps e)lusato lushtai lusasqw
1ordfpl e)lusameqa luswmeqa
2ordfpl e)lusasqe lushsqe lusasqe
3ordfpl e)lusanto luswntai luasqwsan
luw 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo
1ordfps e)luqhn luqw= luqhnai
2ordfps e)luqhj luqh=j luqhti
3ordfps e)luqh luq$= luqhtw
1ordfpl e)luqhmen luqw=men
2ordfpl e)luqhte luqh=te luqhte
3ordfpl e)luqhsan luqw=si luqhtwsan
47
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo Perfeito Ativo
1ordfps leluka lelukw lelukenai
2ordfps lelukaj leluk$j
3ordfps leluke leluk$
1ordfpl lelukamen lelukwmen
2ordfpl lelukate lelukhte
3ordfpl lelukasi (kan) lelukwsi
luw 1ordm Perfeito Meacutedio e Passivo 1ordmPerfeito Meacutedio e Passivo Perfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps lelumai lelusqai
2ordfps lelusai lu=sai
3ordfps lelutai lusasqw
1ordfpl lelumeqa
2ordfpl lelusqe lusasqe
3ordfpl leluntai luasqwsan
luw Mais que Perfeito Ativo
1ordfps e)lelukein
2ordfps e)lelukate
3ordfps e)lelukate
1ordfpl e)lelukate
2ordfpl e)lelukate
3ordfpl e)lelukate
luw + que Perfeito meacutediopassivo
1ordfps e)lelumhn
2ordfps e)leluso
3ordfps e)leluto
1ordfpl e)lelumeqa
2ordfpl e)lelusqe
3ordfpl e)lelunto
Verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv
Em grego haacute duas conjugaccedilotildees baacutesicas identificadas pelos verbos terminados em -w e -mi Embora os verbos em -w sejam mais comuns e regulares vamos primeiramente abordar o verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv que equivale aos nossos verbos auxiliares ser e estar e tambeacutem existir Como em portuguecircs tambeacutem na liacutengua grega este eacute o principal verbo de ligaccedilatildeo
A forma eijmiv (eu sou estou existo) estaacute na 1ps do VIPA (Presente do Indicativo Ativo) Como este verbo natildeo tem a forma passiva e meacutedia podemos dizer simplesmente VIP
48
VIPA ou VIP IMPERFEITO DO IND AT e)imi (SER)
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eijmiv ei ejstiv(n) ejsmevn ejstev eijsiv(n)
eu sou
tu eacutes
elea eacute
noacutes somos
voacutes sois
elesas satildeo
h)mhn h)=j h)=sqa h)=n h)=meqta h)te h)san
Eu era
Tu eras
Ele era
Noacutes eacuteramos
Voacutes eacutereis
Eles eram
Traduza as frases para o portuguecircs
ejgwv eijmi hJ quvrasum
eijmiv presbuvtero
ajgavph ejstin oJ qeov
oJ qeov ejstin ajgaqov
oiJ douloi tou qeou ejsmen
oJ jIwavnnh ejstin a[nqrwpo
ejgwv eijmiv hJ oJdo kai hJ ajlhvqeia kai hJ zwhv
Terminaccedilotildees Pessoais
O pronome pessoal quase natildeo eacute usado no grego pois as proacuteprias terminaccedilotildees jaacute indicam por si que a pessoa estaacute fazendo a accedilatildeo As terminaccedilotildees para os verbos primaacuterios (presente futuro e perfeito) satildeo w eij ei omen ete ousi
RAIZ TEMA VOGAL TEMAacuteTICA a) RAIZ a primeira pessoa do singular do Presente Ativo do Indicativo eacute a raiz do
verbo b) TEMARADICAL eacute a parte constante (quase sempre) de um verbo c) VOGAL TEMAacuteTICA eacute a vogal colocada entre o Tema e as Terminaccedilotildees
Pessoais que comeccedilam com consoantes O ldquoordquo [oacutemicron] antes de ldquomrdquo e ldquogrdquo e ldquoerdquo antes das outras consoantes
Para conjugar um verbo eacute soacute pegar o Tema adicionar as Terminaccedilotildees Pessoais e
colocar a vogal Temaacutetica onde for necessaacuteria Como exemplo vejamos como seria a conjugaccedilatildeo dos verbos luw e a)kouw
49
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees S 1 lu - w
I 2 lu - eij
N 3 lu - ei
P 1 lu o men
L 2 lu e te
U 3 lu - ousi
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees
S 1 a)kouomai o omai
I 2 a)kouv e v
N 3 a)kouetai e etai
P 1 a)kouomeqa o omeqa
L 2 a)kouesqe e esqe
U 3 a)kouontai o ontai
Conjugando os verbos
Forma no original
Categoria Tempo Modo Voz Pessoa Nuacutemero
Forma no leacutexico
Traduccedilatildeo literal
legei Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg legw Ele dizfala
a)koueij
ginwskomen
qelontai
legei
legousi(n)
legw
blepv
ginwskete
blepomai
xaireij
ei)= Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg e)imi Tu eacutes
ballete
a)geij
a)gapw
50
O nnnn (ny) moacutevel
Na terceira pessoa do singular e do plural o nnnn entre parecircnteses indica que a forma completa pode ser tanto e)sti ei)si quanto e)stin ei)sin As formas sem o nnnn normalmente satildeo usadas se a palavra que segue eacute iniciada por consoante formas com o nnnn satildeo normalmente usadas se a palavra que segue eacute iniciada por vogal ou se a forma verbal finaliza o enunciado Mas o uso natildeo eacute riacutegido haacute muitas exceccedilotildees especialmente em apoio do uso do nnnn
Exemplos yeusthj e)stinnnn kai o( pathr au)tou=
Ele eacute o pai da mentira )Iwannhj ou)k e)stinnnn o( Xritou=
Joatildeo natildeo eacute o Cristo )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin
Eu sou a videira (a) verdadeira e o pai meu o agricultor eacute Traduza as frases para o grego
Deus eacute amor
Joatildeo eacute profeta
Eu estou em casa
Jesus estaacute em casa
Somos seus profetas
Jesus eacute o patildeo da vida
Minha casa eacute na cidade
Somos amigos de Jesus
PRESENTE ATIVO DO INDICATIVO 1 blepw eu vejo 21 legw eu digo 2 ginwskw eu conheccedilo 22 luw eu solto destruo 3 grafw eu escrevo 23 metrew eu meccedilo 4 didaskw eu ensino 24 menw eu permaneccedilo 5 e)xw eu tenho 25 nikaw eu venccedilo 6 khrussw eu prego 26 proskunew eu adoro 7 latreuw eu sirvo 27 oi)kodomew eu construo 8 lambanw eu recebo 28 o(mologew eu confesso
51
9 paideuw eu educo 29 paraggellw eu ordeno 10 a)gapaw eu amo 30 krinw eu julgo 11 a)kouw eu escuto 31 paideuw eu educo 12 a)gw eu guio conduzo 32 e(uriskw eu acho encontro 13 telw eu quero desejo 33 louw eu me banho lavo 14 swzw eu salvo liberto 34 filassw eu guardo 15 kairw eu me alegro 35 grafw eu escrevo 16 a)ggelw eu anuncio 36 e)kballw eu expulso removo 17 qerapeuw eu cuido saro curo 37 e)sqiw eu como 18 a)postelw eu envio 38 diwkw eu persigo sigo 19 e)ggizw eu me aproximo 39 qanatow eu mato 20 tarassw eu agito 40 sunagw Eu reuacuteno convoco
ARTIGOS
PLURALSINGULARNeutFemMascNeutFemMasc
ta tajtouj to thnton
toi=jtai=jtoi=jt=tv= t=
tw=ntw=ntw=ntou= th=j tou=
taai(oi(toh(o(
O artigo Em portuguecircs temos artigos definidos (o a os as) e indefinidos (um uma uns
umas) Em grego existe apenas o artigo definido Assim uma palavra como logoj pode ser traduzida como palavra ou como uma palavra dependendo do contexto Mas o uso do artigo definido em grego corresponde em grande parte ao uso do artigo definido em portuguecircs As diferenccedilas satildeo frequumlentemente muito sutis para serem mencionadas numa introduccedilatildeo Atenccedilatildeo deveraacute ser dada ao modo como o artigo eacute usado nos exerciacutecios de grego e de portuguecircs que seguem e no Novo Testamento
O artigo grego geralmente funciona como o adjetivo concordando com a palavra
que ele modifica em gecircnero nuacutemero e caso
52
masculino feminino neutro
singular plural singular plural singular plural
nom oJ o oiJ os hJ a aiJ as tov oa tav osas
genabl tou do twn dos th da twn das tou doda twn dosdas
dat
loc
inst
tw
ao
no
com o
pelo
toi
aos
nos
com os
pelos
th
agrave
na
com a
pela
tai
agraves
nas
com as
pelas
tw
aoagrave
nona
com oa
peloa
toi
aosagraves
nosnas
com osas
pelosas
acus tovn o touv os thvn a tavv as tov oa tavv osas
Exerciacutecio Coloque os artigos correspondentes para cada substantivo
a[mpelwn (fem) aijwnwn (masc) gevno (neut)
a[nqrwpou a[rcontwn (masc) diavkonwn (fem)
ajpovstolo (masc) ajdelfoi qeoiv (masc)
a[rtou bivon kuvrioi
didavskalou gavmou laov (masc)
doulw doulw (fem) livqon
h[rhmo (fem) e[qo (neut) mhtrov (fem)
qeoiv (fem) h[rhmoi (fem) oJdou (fem)
kavlamoi (masc) qavnatw udatoi (neut)
nuktou (fem) qrovnoi fwtou (neut)
skovtoi (neut) ajrniva ceirov (fem)
PREPOSICcedilOtildeES proj A proj ton potamon Para o rio 4 Acusativo ei)j A ei)j ton potamon Para dentro do rio 4 Acusativo e)n D e)n t= potam= Dentro do rio em o rio 3 Dativo e)k G e)k potamou= Para fora do rio 2 Genitivo a)po G a)po potamou= Partindo do rio 2 genitivo
Preposiccedilatildeo eacute uma palavra que auxilia o substantivo a expressar o seu caso ou funccedilatildeo
na oraccedilatildeo Eacute chamada de ldquopreacute-posiccedilatildeordquo porque geralmente eacute posicionada na frente do
53
substantivo ao qual auxilia expressar a sua funccedilatildeo Ex e)k th=j sunagwgh=j e)celqontej h)=lqon ei)j thn oi)kian Simwnoj kai
)Andreou Saindo da sinagoga foram para a casa de Simatildeo e Andreacute Nota As preposiccedilotildees e)k e ei)j indicam respectivamente que eles saiacuteram de dentro
da sinagoga para dentro da casa Mesmo que uma preposiccedilatildeo sirva para esclarecer o caso natildeo eacute ela quem governa o
caso Muito pelo contraacuterio na liacutengua grega eacute o caso que determina o significado de uma preposiccedilatildeo Isto significa que uma preposiccedilatildeo pode ter um determinado significado quando usada com um certo caso e significado diferentes quando usada com outros casos O significado de uma preposiccedilatildeo depende entatildeo do caso com o qual ela eacute usada Esse detalhe pode ser observado no vocabulaacuterio da liccedilatildeo
3 2
4 e 2
4
4
4
234
234
234
2
24
4
2
24
24
24
54
O quadro das preposiccedilotildees gregas eacute o seguinte Preposiccedilatildeo Caso que rege Traduccedilatildeo
1 ὑπέρ A acima de
2 ἐπί G sobre
3 ὑπό A sob
4 παρά ampamp ampamp D A G ao lado de
5 ἀmicroφί D A G de ambos os lados de
6 πρός A para em direccedilatildeo de
7 εἰς A para dentro de
8 ἐν D em
9 ἐκ ἐξ G de fora de
10 ἀπό G de afastamento de
11 περί A G ao redor de
12 διά ampamp ampamp G atraveacutes de
13 ἀνά A para cima
14 κατά G para baixo
15 ἀντί G contra
16 πρό G antes de
17 ὀπίσω G atraacutes de depois de
18 σύν D com
19 microετά G com D aleacutem de
55
Vamos apresentar algumas palavras portuguesas que usam estas preposiccedilotildees como prefixos Isto poderaacute ajudar a memorizaccedilatildeo 1 hipeacuterbole ὑπέρ + βάλλω que coloca acima de
2 epitaacutefio ἐπί + τάφος que estaacute sobre o tuacutemulo
3 hipoacutecrita ὑπό + κρίνω que distingue (julga) sob
4 paralelo παρά + ἀλλήλων que estaacute ao lado do outro
5 anfiacutebio ἀmicroφί + βίος que vive em ambos (terra e aacutegua)
6 proseacutelito πρός + ἠλύθον que se encaminha para
7 exegeta εἰς + ἡγέοmicroαι que conduz para
8 energia ἐν + ἔργον que tem forccedila em si
9 ecircxodo ἐκἐξ + ὁδός caminho para fora
10 apogeu ἀπό + γῆ longe da terra
11 periacutemetro περί + microέτρον medida em volta de
12 diacircmetro διά + microέτρον medida atraveacutes de
13 Anastaacutecio ἀνά + ἵστηmicroι que ressurgiu
14 catarata κατά + ῥάσσω que se precipita
15 antiacutedoto ἀντί + δίδωmicroι (remeacutedio) dado contra
16 proacute logo πρό + λόγος palavra (dita) antes de
17 opistoacutedomo ὀπισθό + δόmicroος parte posterior de um templo grego
18 sinoacutetico σύν + ὀράω que abarca com um soacute olhar
19 metafiacutesica microετά + φύσις aleacutem da natureza (fiacutesica)
56
2 G (Genitivo)3 D (Dativo)4 A (Acusativo)
Traduza para o portuguecircs (Resposta no 2ordm Vol De James)
1 o( ui(oj ei)=pen ei)mi (Mc 1462) 2 o( ui(oj tou= a)nqrwpou kurioj e)stin (Mc 228) 3 e)rxetai o( a)delfoj o( kaloj (Mc 331) 4 o( a)nqrwpoj e)rxetai (Mc 61) 5 oi( a)nqrwpoi ou)x a(gioi ei)sin (Mc 124) 6 o( qeoj ei)=pen (Mc 219) 7 o( a)ggeloj o( a(gioj ou)k e)rxetai (Mc 838) 8 o(loj o( kosmoj kaloj e)stin (Mc 149) 9 o( ou)ranoj ou) kaloj e)stin (Mc 1331) 10 o( ui(oj tou= qeou= e)stin a)gaqoj (Mc 311)
57
EXERCIacuteCIOS DE GREGO
a) Qual eacute entatildeo o sujeito e qual eacute o objeto das seguintes frases qeoj fala logon (palavra) qeoj ama dou=lon (servo) dou=loj ama qeon qeon ama dou=loj dou=loj fala logon logon fala dou=loj b) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus c) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus d) Traduza podendo incluir um artigo Note N e A qeoj h)gaphsen ton kosmon kosmoj ou)k h)gaphsen qeon Kurioj h)gaphsen dou=lon o( a)nqrwpoj h)gaphsen qeon presbuteron h)gaphsen Kurioj a)postoloj legei logon logon legei diakonoj dou=loj ballei liqon a)nqrwpoj blepei potamon diaboloj ou)k h)gaphsen qeon
e) Traduza Deus amou mundo e homem Homem amou Senhor
Vocabulaacuterio ALMA = yuxh AMIGO = filoj
BATIZAR = baptizw CARNE = sarc
CONSOLADOR = paraklhtoj COMUNHAtildeO = koinwnia
CEacuteU = ou)ranoj BONITO BOM = kaloj
ADAtildeO = )Adam CAMINHO = o(doj
NOIVA = numfh CASA = oi)=koj
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
46
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw Futuro Meacutedio Futuro Meacutedio
1ordfps lusomai lusestai
2ordfps lus$
3ordfps lusetai
1ordfpl lusomeqa
2ordfpl lusesqe
3ordfpl lusontai
luw Futuro Passivo Futuro Passivo
1ordfps luqhsomai luqhsesqai
2ordfps luqhs$
3ordfps luqhsetai
1ordfpl luqhsomeqa
2ordfpl luqhsesqe
3ordfpl luqhsontai
luw 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo 1ordm Aoristo Ativo
1ordfps e)lusa lusw lu=sai
2ordfps e)lusaj lus$j lu=son
3ordfps e)luse lus$ lusatw
1ordfpl e)lusamen luswmen
2ordfpl e)lusate lushte lusate
3ordfpl e)lusan luswsi lusatwsan
Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio 1ordm Aoristo Meacutedio
1ordfps e)lusamhn luswmai lusasqai
2ordfps e)lusw lus$ lu=sai
3ordfps e)lusato lushtai lusasqw
1ordfpl e)lusameqa luswmeqa
2ordfpl e)lusasqe lushsqe lusasqe
3ordfpl e)lusanto luswntai luasqwsan
luw 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo 1ordm Aoristo Passivo
1ordfps e)luqhn luqw= luqhnai
2ordfps e)luqhj luqh=j luqhti
3ordfps e)luqh luq$= luqhtw
1ordfpl e)luqhmen luqw=men
2ordfpl e)luqhte luqh=te luqhte
3ordfpl e)luqhsan luqw=si luqhtwsan
47
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo Perfeito Ativo
1ordfps leluka lelukw lelukenai
2ordfps lelukaj leluk$j
3ordfps leluke leluk$
1ordfpl lelukamen lelukwmen
2ordfpl lelukate lelukhte
3ordfpl lelukasi (kan) lelukwsi
luw 1ordm Perfeito Meacutedio e Passivo 1ordmPerfeito Meacutedio e Passivo Perfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps lelumai lelusqai
2ordfps lelusai lu=sai
3ordfps lelutai lusasqw
1ordfpl lelumeqa
2ordfpl lelusqe lusasqe
3ordfpl leluntai luasqwsan
luw Mais que Perfeito Ativo
1ordfps e)lelukein
2ordfps e)lelukate
3ordfps e)lelukate
1ordfpl e)lelukate
2ordfpl e)lelukate
3ordfpl e)lelukate
luw + que Perfeito meacutediopassivo
1ordfps e)lelumhn
2ordfps e)leluso
3ordfps e)leluto
1ordfpl e)lelumeqa
2ordfpl e)lelusqe
3ordfpl e)lelunto
Verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv
Em grego haacute duas conjugaccedilotildees baacutesicas identificadas pelos verbos terminados em -w e -mi Embora os verbos em -w sejam mais comuns e regulares vamos primeiramente abordar o verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv que equivale aos nossos verbos auxiliares ser e estar e tambeacutem existir Como em portuguecircs tambeacutem na liacutengua grega este eacute o principal verbo de ligaccedilatildeo
A forma eijmiv (eu sou estou existo) estaacute na 1ps do VIPA (Presente do Indicativo Ativo) Como este verbo natildeo tem a forma passiva e meacutedia podemos dizer simplesmente VIP
48
VIPA ou VIP IMPERFEITO DO IND AT e)imi (SER)
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eijmiv ei ejstiv(n) ejsmevn ejstev eijsiv(n)
eu sou
tu eacutes
elea eacute
noacutes somos
voacutes sois
elesas satildeo
h)mhn h)=j h)=sqa h)=n h)=meqta h)te h)san
Eu era
Tu eras
Ele era
Noacutes eacuteramos
Voacutes eacutereis
Eles eram
Traduza as frases para o portuguecircs
ejgwv eijmi hJ quvrasum
eijmiv presbuvtero
ajgavph ejstin oJ qeov
oJ qeov ejstin ajgaqov
oiJ douloi tou qeou ejsmen
oJ jIwavnnh ejstin a[nqrwpo
ejgwv eijmiv hJ oJdo kai hJ ajlhvqeia kai hJ zwhv
Terminaccedilotildees Pessoais
O pronome pessoal quase natildeo eacute usado no grego pois as proacuteprias terminaccedilotildees jaacute indicam por si que a pessoa estaacute fazendo a accedilatildeo As terminaccedilotildees para os verbos primaacuterios (presente futuro e perfeito) satildeo w eij ei omen ete ousi
RAIZ TEMA VOGAL TEMAacuteTICA a) RAIZ a primeira pessoa do singular do Presente Ativo do Indicativo eacute a raiz do
verbo b) TEMARADICAL eacute a parte constante (quase sempre) de um verbo c) VOGAL TEMAacuteTICA eacute a vogal colocada entre o Tema e as Terminaccedilotildees
Pessoais que comeccedilam com consoantes O ldquoordquo [oacutemicron] antes de ldquomrdquo e ldquogrdquo e ldquoerdquo antes das outras consoantes
Para conjugar um verbo eacute soacute pegar o Tema adicionar as Terminaccedilotildees Pessoais e
colocar a vogal Temaacutetica onde for necessaacuteria Como exemplo vejamos como seria a conjugaccedilatildeo dos verbos luw e a)kouw
49
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees S 1 lu - w
I 2 lu - eij
N 3 lu - ei
P 1 lu o men
L 2 lu e te
U 3 lu - ousi
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees
S 1 a)kouomai o omai
I 2 a)kouv e v
N 3 a)kouetai e etai
P 1 a)kouomeqa o omeqa
L 2 a)kouesqe e esqe
U 3 a)kouontai o ontai
Conjugando os verbos
Forma no original
Categoria Tempo Modo Voz Pessoa Nuacutemero
Forma no leacutexico
Traduccedilatildeo literal
legei Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg legw Ele dizfala
a)koueij
ginwskomen
qelontai
legei
legousi(n)
legw
blepv
ginwskete
blepomai
xaireij
ei)= Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg e)imi Tu eacutes
ballete
a)geij
a)gapw
50
O nnnn (ny) moacutevel
Na terceira pessoa do singular e do plural o nnnn entre parecircnteses indica que a forma completa pode ser tanto e)sti ei)si quanto e)stin ei)sin As formas sem o nnnn normalmente satildeo usadas se a palavra que segue eacute iniciada por consoante formas com o nnnn satildeo normalmente usadas se a palavra que segue eacute iniciada por vogal ou se a forma verbal finaliza o enunciado Mas o uso natildeo eacute riacutegido haacute muitas exceccedilotildees especialmente em apoio do uso do nnnn
Exemplos yeusthj e)stinnnn kai o( pathr au)tou=
Ele eacute o pai da mentira )Iwannhj ou)k e)stinnnn o( Xritou=
Joatildeo natildeo eacute o Cristo )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin
Eu sou a videira (a) verdadeira e o pai meu o agricultor eacute Traduza as frases para o grego
Deus eacute amor
Joatildeo eacute profeta
Eu estou em casa
Jesus estaacute em casa
Somos seus profetas
Jesus eacute o patildeo da vida
Minha casa eacute na cidade
Somos amigos de Jesus
PRESENTE ATIVO DO INDICATIVO 1 blepw eu vejo 21 legw eu digo 2 ginwskw eu conheccedilo 22 luw eu solto destruo 3 grafw eu escrevo 23 metrew eu meccedilo 4 didaskw eu ensino 24 menw eu permaneccedilo 5 e)xw eu tenho 25 nikaw eu venccedilo 6 khrussw eu prego 26 proskunew eu adoro 7 latreuw eu sirvo 27 oi)kodomew eu construo 8 lambanw eu recebo 28 o(mologew eu confesso
51
9 paideuw eu educo 29 paraggellw eu ordeno 10 a)gapaw eu amo 30 krinw eu julgo 11 a)kouw eu escuto 31 paideuw eu educo 12 a)gw eu guio conduzo 32 e(uriskw eu acho encontro 13 telw eu quero desejo 33 louw eu me banho lavo 14 swzw eu salvo liberto 34 filassw eu guardo 15 kairw eu me alegro 35 grafw eu escrevo 16 a)ggelw eu anuncio 36 e)kballw eu expulso removo 17 qerapeuw eu cuido saro curo 37 e)sqiw eu como 18 a)postelw eu envio 38 diwkw eu persigo sigo 19 e)ggizw eu me aproximo 39 qanatow eu mato 20 tarassw eu agito 40 sunagw Eu reuacuteno convoco
ARTIGOS
PLURALSINGULARNeutFemMascNeutFemMasc
ta tajtouj to thnton
toi=jtai=jtoi=jt=tv= t=
tw=ntw=ntw=ntou= th=j tou=
taai(oi(toh(o(
O artigo Em portuguecircs temos artigos definidos (o a os as) e indefinidos (um uma uns
umas) Em grego existe apenas o artigo definido Assim uma palavra como logoj pode ser traduzida como palavra ou como uma palavra dependendo do contexto Mas o uso do artigo definido em grego corresponde em grande parte ao uso do artigo definido em portuguecircs As diferenccedilas satildeo frequumlentemente muito sutis para serem mencionadas numa introduccedilatildeo Atenccedilatildeo deveraacute ser dada ao modo como o artigo eacute usado nos exerciacutecios de grego e de portuguecircs que seguem e no Novo Testamento
O artigo grego geralmente funciona como o adjetivo concordando com a palavra
que ele modifica em gecircnero nuacutemero e caso
52
masculino feminino neutro
singular plural singular plural singular plural
nom oJ o oiJ os hJ a aiJ as tov oa tav osas
genabl tou do twn dos th da twn das tou doda twn dosdas
dat
loc
inst
tw
ao
no
com o
pelo
toi
aos
nos
com os
pelos
th
agrave
na
com a
pela
tai
agraves
nas
com as
pelas
tw
aoagrave
nona
com oa
peloa
toi
aosagraves
nosnas
com osas
pelosas
acus tovn o touv os thvn a tavv as tov oa tavv osas
Exerciacutecio Coloque os artigos correspondentes para cada substantivo
a[mpelwn (fem) aijwnwn (masc) gevno (neut)
a[nqrwpou a[rcontwn (masc) diavkonwn (fem)
ajpovstolo (masc) ajdelfoi qeoiv (masc)
a[rtou bivon kuvrioi
didavskalou gavmou laov (masc)
doulw doulw (fem) livqon
h[rhmo (fem) e[qo (neut) mhtrov (fem)
qeoiv (fem) h[rhmoi (fem) oJdou (fem)
kavlamoi (masc) qavnatw udatoi (neut)
nuktou (fem) qrovnoi fwtou (neut)
skovtoi (neut) ajrniva ceirov (fem)
PREPOSICcedilOtildeES proj A proj ton potamon Para o rio 4 Acusativo ei)j A ei)j ton potamon Para dentro do rio 4 Acusativo e)n D e)n t= potam= Dentro do rio em o rio 3 Dativo e)k G e)k potamou= Para fora do rio 2 Genitivo a)po G a)po potamou= Partindo do rio 2 genitivo
Preposiccedilatildeo eacute uma palavra que auxilia o substantivo a expressar o seu caso ou funccedilatildeo
na oraccedilatildeo Eacute chamada de ldquopreacute-posiccedilatildeordquo porque geralmente eacute posicionada na frente do
53
substantivo ao qual auxilia expressar a sua funccedilatildeo Ex e)k th=j sunagwgh=j e)celqontej h)=lqon ei)j thn oi)kian Simwnoj kai
)Andreou Saindo da sinagoga foram para a casa de Simatildeo e Andreacute Nota As preposiccedilotildees e)k e ei)j indicam respectivamente que eles saiacuteram de dentro
da sinagoga para dentro da casa Mesmo que uma preposiccedilatildeo sirva para esclarecer o caso natildeo eacute ela quem governa o
caso Muito pelo contraacuterio na liacutengua grega eacute o caso que determina o significado de uma preposiccedilatildeo Isto significa que uma preposiccedilatildeo pode ter um determinado significado quando usada com um certo caso e significado diferentes quando usada com outros casos O significado de uma preposiccedilatildeo depende entatildeo do caso com o qual ela eacute usada Esse detalhe pode ser observado no vocabulaacuterio da liccedilatildeo
3 2
4 e 2
4
4
4
234
234
234
2
24
4
2
24
24
24
54
O quadro das preposiccedilotildees gregas eacute o seguinte Preposiccedilatildeo Caso que rege Traduccedilatildeo
1 ὑπέρ A acima de
2 ἐπί G sobre
3 ὑπό A sob
4 παρά ampamp ampamp D A G ao lado de
5 ἀmicroφί D A G de ambos os lados de
6 πρός A para em direccedilatildeo de
7 εἰς A para dentro de
8 ἐν D em
9 ἐκ ἐξ G de fora de
10 ἀπό G de afastamento de
11 περί A G ao redor de
12 διά ampamp ampamp G atraveacutes de
13 ἀνά A para cima
14 κατά G para baixo
15 ἀντί G contra
16 πρό G antes de
17 ὀπίσω G atraacutes de depois de
18 σύν D com
19 microετά G com D aleacutem de
55
Vamos apresentar algumas palavras portuguesas que usam estas preposiccedilotildees como prefixos Isto poderaacute ajudar a memorizaccedilatildeo 1 hipeacuterbole ὑπέρ + βάλλω que coloca acima de
2 epitaacutefio ἐπί + τάφος que estaacute sobre o tuacutemulo
3 hipoacutecrita ὑπό + κρίνω que distingue (julga) sob
4 paralelo παρά + ἀλλήλων que estaacute ao lado do outro
5 anfiacutebio ἀmicroφί + βίος que vive em ambos (terra e aacutegua)
6 proseacutelito πρός + ἠλύθον que se encaminha para
7 exegeta εἰς + ἡγέοmicroαι que conduz para
8 energia ἐν + ἔργον que tem forccedila em si
9 ecircxodo ἐκἐξ + ὁδός caminho para fora
10 apogeu ἀπό + γῆ longe da terra
11 periacutemetro περί + microέτρον medida em volta de
12 diacircmetro διά + microέτρον medida atraveacutes de
13 Anastaacutecio ἀνά + ἵστηmicroι que ressurgiu
14 catarata κατά + ῥάσσω que se precipita
15 antiacutedoto ἀντί + δίδωmicroι (remeacutedio) dado contra
16 proacute logo πρό + λόγος palavra (dita) antes de
17 opistoacutedomo ὀπισθό + δόmicroος parte posterior de um templo grego
18 sinoacutetico σύν + ὀράω que abarca com um soacute olhar
19 metafiacutesica microετά + φύσις aleacutem da natureza (fiacutesica)
56
2 G (Genitivo)3 D (Dativo)4 A (Acusativo)
Traduza para o portuguecircs (Resposta no 2ordm Vol De James)
1 o( ui(oj ei)=pen ei)mi (Mc 1462) 2 o( ui(oj tou= a)nqrwpou kurioj e)stin (Mc 228) 3 e)rxetai o( a)delfoj o( kaloj (Mc 331) 4 o( a)nqrwpoj e)rxetai (Mc 61) 5 oi( a)nqrwpoi ou)x a(gioi ei)sin (Mc 124) 6 o( qeoj ei)=pen (Mc 219) 7 o( a)ggeloj o( a(gioj ou)k e)rxetai (Mc 838) 8 o(loj o( kosmoj kaloj e)stin (Mc 149) 9 o( ou)ranoj ou) kaloj e)stin (Mc 1331) 10 o( ui(oj tou= qeou= e)stin a)gaqoj (Mc 311)
57
EXERCIacuteCIOS DE GREGO
a) Qual eacute entatildeo o sujeito e qual eacute o objeto das seguintes frases qeoj fala logon (palavra) qeoj ama dou=lon (servo) dou=loj ama qeon qeon ama dou=loj dou=loj fala logon logon fala dou=loj b) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus c) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus d) Traduza podendo incluir um artigo Note N e A qeoj h)gaphsen ton kosmon kosmoj ou)k h)gaphsen qeon Kurioj h)gaphsen dou=lon o( a)nqrwpoj h)gaphsen qeon presbuteron h)gaphsen Kurioj a)postoloj legei logon logon legei diakonoj dou=loj ballei liqon a)nqrwpoj blepei potamon diaboloj ou)k h)gaphsen qeon
e) Traduza Deus amou mundo e homem Homem amou Senhor
Vocabulaacuterio ALMA = yuxh AMIGO = filoj
BATIZAR = baptizw CARNE = sarc
CONSOLADOR = paraklhtoj COMUNHAtildeO = koinwnia
CEacuteU = ou)ranoj BONITO BOM = kaloj
ADAtildeO = )Adam CAMINHO = o(doj
NOIVA = numfh CASA = oi)=koj
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
47
Modo Indicativo Subjuntivo Imperativo Infinitivo
luw 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo 1ordm Perfeito Ativo Perfeito Ativo
1ordfps leluka lelukw lelukenai
2ordfps lelukaj leluk$j
3ordfps leluke leluk$
1ordfpl lelukamen lelukwmen
2ordfpl lelukate lelukhte
3ordfpl lelukasi (kan) lelukwsi
luw 1ordm Perfeito Meacutedio e Passivo 1ordmPerfeito Meacutedio e Passivo Perfeito Meacutedio e Passivo
1ordfps lelumai lelusqai
2ordfps lelusai lu=sai
3ordfps lelutai lusasqw
1ordfpl lelumeqa
2ordfpl lelusqe lusasqe
3ordfpl leluntai luasqwsan
luw Mais que Perfeito Ativo
1ordfps e)lelukein
2ordfps e)lelukate
3ordfps e)lelukate
1ordfpl e)lelukate
2ordfpl e)lelukate
3ordfpl e)lelukate
luw + que Perfeito meacutediopassivo
1ordfps e)lelumhn
2ordfps e)leluso
3ordfps e)leluto
1ordfpl e)lelumeqa
2ordfpl e)lelusqe
3ordfpl e)lelunto
Verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv
Em grego haacute duas conjugaccedilotildees baacutesicas identificadas pelos verbos terminados em -w e -mi Embora os verbos em -w sejam mais comuns e regulares vamos primeiramente abordar o verbo eijmiveijmiveijmiveijmiv que equivale aos nossos verbos auxiliares ser e estar e tambeacutem existir Como em portuguecircs tambeacutem na liacutengua grega este eacute o principal verbo de ligaccedilatildeo
A forma eijmiv (eu sou estou existo) estaacute na 1ps do VIPA (Presente do Indicativo Ativo) Como este verbo natildeo tem a forma passiva e meacutedia podemos dizer simplesmente VIP
48
VIPA ou VIP IMPERFEITO DO IND AT e)imi (SER)
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eijmiv ei ejstiv(n) ejsmevn ejstev eijsiv(n)
eu sou
tu eacutes
elea eacute
noacutes somos
voacutes sois
elesas satildeo
h)mhn h)=j h)=sqa h)=n h)=meqta h)te h)san
Eu era
Tu eras
Ele era
Noacutes eacuteramos
Voacutes eacutereis
Eles eram
Traduza as frases para o portuguecircs
ejgwv eijmi hJ quvrasum
eijmiv presbuvtero
ajgavph ejstin oJ qeov
oJ qeov ejstin ajgaqov
oiJ douloi tou qeou ejsmen
oJ jIwavnnh ejstin a[nqrwpo
ejgwv eijmiv hJ oJdo kai hJ ajlhvqeia kai hJ zwhv
Terminaccedilotildees Pessoais
O pronome pessoal quase natildeo eacute usado no grego pois as proacuteprias terminaccedilotildees jaacute indicam por si que a pessoa estaacute fazendo a accedilatildeo As terminaccedilotildees para os verbos primaacuterios (presente futuro e perfeito) satildeo w eij ei omen ete ousi
RAIZ TEMA VOGAL TEMAacuteTICA a) RAIZ a primeira pessoa do singular do Presente Ativo do Indicativo eacute a raiz do
verbo b) TEMARADICAL eacute a parte constante (quase sempre) de um verbo c) VOGAL TEMAacuteTICA eacute a vogal colocada entre o Tema e as Terminaccedilotildees
Pessoais que comeccedilam com consoantes O ldquoordquo [oacutemicron] antes de ldquomrdquo e ldquogrdquo e ldquoerdquo antes das outras consoantes
Para conjugar um verbo eacute soacute pegar o Tema adicionar as Terminaccedilotildees Pessoais e
colocar a vogal Temaacutetica onde for necessaacuteria Como exemplo vejamos como seria a conjugaccedilatildeo dos verbos luw e a)kouw
49
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees S 1 lu - w
I 2 lu - eij
N 3 lu - ei
P 1 lu o men
L 2 lu e te
U 3 lu - ousi
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees
S 1 a)kouomai o omai
I 2 a)kouv e v
N 3 a)kouetai e etai
P 1 a)kouomeqa o omeqa
L 2 a)kouesqe e esqe
U 3 a)kouontai o ontai
Conjugando os verbos
Forma no original
Categoria Tempo Modo Voz Pessoa Nuacutemero
Forma no leacutexico
Traduccedilatildeo literal
legei Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg legw Ele dizfala
a)koueij
ginwskomen
qelontai
legei
legousi(n)
legw
blepv
ginwskete
blepomai
xaireij
ei)= Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg e)imi Tu eacutes
ballete
a)geij
a)gapw
50
O nnnn (ny) moacutevel
Na terceira pessoa do singular e do plural o nnnn entre parecircnteses indica que a forma completa pode ser tanto e)sti ei)si quanto e)stin ei)sin As formas sem o nnnn normalmente satildeo usadas se a palavra que segue eacute iniciada por consoante formas com o nnnn satildeo normalmente usadas se a palavra que segue eacute iniciada por vogal ou se a forma verbal finaliza o enunciado Mas o uso natildeo eacute riacutegido haacute muitas exceccedilotildees especialmente em apoio do uso do nnnn
Exemplos yeusthj e)stinnnn kai o( pathr au)tou=
Ele eacute o pai da mentira )Iwannhj ou)k e)stinnnn o( Xritou=
Joatildeo natildeo eacute o Cristo )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin
Eu sou a videira (a) verdadeira e o pai meu o agricultor eacute Traduza as frases para o grego
Deus eacute amor
Joatildeo eacute profeta
Eu estou em casa
Jesus estaacute em casa
Somos seus profetas
Jesus eacute o patildeo da vida
Minha casa eacute na cidade
Somos amigos de Jesus
PRESENTE ATIVO DO INDICATIVO 1 blepw eu vejo 21 legw eu digo 2 ginwskw eu conheccedilo 22 luw eu solto destruo 3 grafw eu escrevo 23 metrew eu meccedilo 4 didaskw eu ensino 24 menw eu permaneccedilo 5 e)xw eu tenho 25 nikaw eu venccedilo 6 khrussw eu prego 26 proskunew eu adoro 7 latreuw eu sirvo 27 oi)kodomew eu construo 8 lambanw eu recebo 28 o(mologew eu confesso
51
9 paideuw eu educo 29 paraggellw eu ordeno 10 a)gapaw eu amo 30 krinw eu julgo 11 a)kouw eu escuto 31 paideuw eu educo 12 a)gw eu guio conduzo 32 e(uriskw eu acho encontro 13 telw eu quero desejo 33 louw eu me banho lavo 14 swzw eu salvo liberto 34 filassw eu guardo 15 kairw eu me alegro 35 grafw eu escrevo 16 a)ggelw eu anuncio 36 e)kballw eu expulso removo 17 qerapeuw eu cuido saro curo 37 e)sqiw eu como 18 a)postelw eu envio 38 diwkw eu persigo sigo 19 e)ggizw eu me aproximo 39 qanatow eu mato 20 tarassw eu agito 40 sunagw Eu reuacuteno convoco
ARTIGOS
PLURALSINGULARNeutFemMascNeutFemMasc
ta tajtouj to thnton
toi=jtai=jtoi=jt=tv= t=
tw=ntw=ntw=ntou= th=j tou=
taai(oi(toh(o(
O artigo Em portuguecircs temos artigos definidos (o a os as) e indefinidos (um uma uns
umas) Em grego existe apenas o artigo definido Assim uma palavra como logoj pode ser traduzida como palavra ou como uma palavra dependendo do contexto Mas o uso do artigo definido em grego corresponde em grande parte ao uso do artigo definido em portuguecircs As diferenccedilas satildeo frequumlentemente muito sutis para serem mencionadas numa introduccedilatildeo Atenccedilatildeo deveraacute ser dada ao modo como o artigo eacute usado nos exerciacutecios de grego e de portuguecircs que seguem e no Novo Testamento
O artigo grego geralmente funciona como o adjetivo concordando com a palavra
que ele modifica em gecircnero nuacutemero e caso
52
masculino feminino neutro
singular plural singular plural singular plural
nom oJ o oiJ os hJ a aiJ as tov oa tav osas
genabl tou do twn dos th da twn das tou doda twn dosdas
dat
loc
inst
tw
ao
no
com o
pelo
toi
aos
nos
com os
pelos
th
agrave
na
com a
pela
tai
agraves
nas
com as
pelas
tw
aoagrave
nona
com oa
peloa
toi
aosagraves
nosnas
com osas
pelosas
acus tovn o touv os thvn a tavv as tov oa tavv osas
Exerciacutecio Coloque os artigos correspondentes para cada substantivo
a[mpelwn (fem) aijwnwn (masc) gevno (neut)
a[nqrwpou a[rcontwn (masc) diavkonwn (fem)
ajpovstolo (masc) ajdelfoi qeoiv (masc)
a[rtou bivon kuvrioi
didavskalou gavmou laov (masc)
doulw doulw (fem) livqon
h[rhmo (fem) e[qo (neut) mhtrov (fem)
qeoiv (fem) h[rhmoi (fem) oJdou (fem)
kavlamoi (masc) qavnatw udatoi (neut)
nuktou (fem) qrovnoi fwtou (neut)
skovtoi (neut) ajrniva ceirov (fem)
PREPOSICcedilOtildeES proj A proj ton potamon Para o rio 4 Acusativo ei)j A ei)j ton potamon Para dentro do rio 4 Acusativo e)n D e)n t= potam= Dentro do rio em o rio 3 Dativo e)k G e)k potamou= Para fora do rio 2 Genitivo a)po G a)po potamou= Partindo do rio 2 genitivo
Preposiccedilatildeo eacute uma palavra que auxilia o substantivo a expressar o seu caso ou funccedilatildeo
na oraccedilatildeo Eacute chamada de ldquopreacute-posiccedilatildeordquo porque geralmente eacute posicionada na frente do
53
substantivo ao qual auxilia expressar a sua funccedilatildeo Ex e)k th=j sunagwgh=j e)celqontej h)=lqon ei)j thn oi)kian Simwnoj kai
)Andreou Saindo da sinagoga foram para a casa de Simatildeo e Andreacute Nota As preposiccedilotildees e)k e ei)j indicam respectivamente que eles saiacuteram de dentro
da sinagoga para dentro da casa Mesmo que uma preposiccedilatildeo sirva para esclarecer o caso natildeo eacute ela quem governa o
caso Muito pelo contraacuterio na liacutengua grega eacute o caso que determina o significado de uma preposiccedilatildeo Isto significa que uma preposiccedilatildeo pode ter um determinado significado quando usada com um certo caso e significado diferentes quando usada com outros casos O significado de uma preposiccedilatildeo depende entatildeo do caso com o qual ela eacute usada Esse detalhe pode ser observado no vocabulaacuterio da liccedilatildeo
3 2
4 e 2
4
4
4
234
234
234
2
24
4
2
24
24
24
54
O quadro das preposiccedilotildees gregas eacute o seguinte Preposiccedilatildeo Caso que rege Traduccedilatildeo
1 ὑπέρ A acima de
2 ἐπί G sobre
3 ὑπό A sob
4 παρά ampamp ampamp D A G ao lado de
5 ἀmicroφί D A G de ambos os lados de
6 πρός A para em direccedilatildeo de
7 εἰς A para dentro de
8 ἐν D em
9 ἐκ ἐξ G de fora de
10 ἀπό G de afastamento de
11 περί A G ao redor de
12 διά ampamp ampamp G atraveacutes de
13 ἀνά A para cima
14 κατά G para baixo
15 ἀντί G contra
16 πρό G antes de
17 ὀπίσω G atraacutes de depois de
18 σύν D com
19 microετά G com D aleacutem de
55
Vamos apresentar algumas palavras portuguesas que usam estas preposiccedilotildees como prefixos Isto poderaacute ajudar a memorizaccedilatildeo 1 hipeacuterbole ὑπέρ + βάλλω que coloca acima de
2 epitaacutefio ἐπί + τάφος que estaacute sobre o tuacutemulo
3 hipoacutecrita ὑπό + κρίνω que distingue (julga) sob
4 paralelo παρά + ἀλλήλων que estaacute ao lado do outro
5 anfiacutebio ἀmicroφί + βίος que vive em ambos (terra e aacutegua)
6 proseacutelito πρός + ἠλύθον que se encaminha para
7 exegeta εἰς + ἡγέοmicroαι que conduz para
8 energia ἐν + ἔργον que tem forccedila em si
9 ecircxodo ἐκἐξ + ὁδός caminho para fora
10 apogeu ἀπό + γῆ longe da terra
11 periacutemetro περί + microέτρον medida em volta de
12 diacircmetro διά + microέτρον medida atraveacutes de
13 Anastaacutecio ἀνά + ἵστηmicroι que ressurgiu
14 catarata κατά + ῥάσσω que se precipita
15 antiacutedoto ἀντί + δίδωmicroι (remeacutedio) dado contra
16 proacute logo πρό + λόγος palavra (dita) antes de
17 opistoacutedomo ὀπισθό + δόmicroος parte posterior de um templo grego
18 sinoacutetico σύν + ὀράω que abarca com um soacute olhar
19 metafiacutesica microετά + φύσις aleacutem da natureza (fiacutesica)
56
2 G (Genitivo)3 D (Dativo)4 A (Acusativo)
Traduza para o portuguecircs (Resposta no 2ordm Vol De James)
1 o( ui(oj ei)=pen ei)mi (Mc 1462) 2 o( ui(oj tou= a)nqrwpou kurioj e)stin (Mc 228) 3 e)rxetai o( a)delfoj o( kaloj (Mc 331) 4 o( a)nqrwpoj e)rxetai (Mc 61) 5 oi( a)nqrwpoi ou)x a(gioi ei)sin (Mc 124) 6 o( qeoj ei)=pen (Mc 219) 7 o( a)ggeloj o( a(gioj ou)k e)rxetai (Mc 838) 8 o(loj o( kosmoj kaloj e)stin (Mc 149) 9 o( ou)ranoj ou) kaloj e)stin (Mc 1331) 10 o( ui(oj tou= qeou= e)stin a)gaqoj (Mc 311)
57
EXERCIacuteCIOS DE GREGO
a) Qual eacute entatildeo o sujeito e qual eacute o objeto das seguintes frases qeoj fala logon (palavra) qeoj ama dou=lon (servo) dou=loj ama qeon qeon ama dou=loj dou=loj fala logon logon fala dou=loj b) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus c) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus d) Traduza podendo incluir um artigo Note N e A qeoj h)gaphsen ton kosmon kosmoj ou)k h)gaphsen qeon Kurioj h)gaphsen dou=lon o( a)nqrwpoj h)gaphsen qeon presbuteron h)gaphsen Kurioj a)postoloj legei logon logon legei diakonoj dou=loj ballei liqon a)nqrwpoj blepei potamon diaboloj ou)k h)gaphsen qeon
e) Traduza Deus amou mundo e homem Homem amou Senhor
Vocabulaacuterio ALMA = yuxh AMIGO = filoj
BATIZAR = baptizw CARNE = sarc
CONSOLADOR = paraklhtoj COMUNHAtildeO = koinwnia
CEacuteU = ou)ranoj BONITO BOM = kaloj
ADAtildeO = )Adam CAMINHO = o(doj
NOIVA = numfh CASA = oi)=koj
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
48
VIPA ou VIP IMPERFEITO DO IND AT e)imi (SER)
1ps
2ps
3ps
1pp
2pp
3pp
eijmiv ei ejstiv(n) ejsmevn ejstev eijsiv(n)
eu sou
tu eacutes
elea eacute
noacutes somos
voacutes sois
elesas satildeo
h)mhn h)=j h)=sqa h)=n h)=meqta h)te h)san
Eu era
Tu eras
Ele era
Noacutes eacuteramos
Voacutes eacutereis
Eles eram
Traduza as frases para o portuguecircs
ejgwv eijmi hJ quvrasum
eijmiv presbuvtero
ajgavph ejstin oJ qeov
oJ qeov ejstin ajgaqov
oiJ douloi tou qeou ejsmen
oJ jIwavnnh ejstin a[nqrwpo
ejgwv eijmiv hJ oJdo kai hJ ajlhvqeia kai hJ zwhv
Terminaccedilotildees Pessoais
O pronome pessoal quase natildeo eacute usado no grego pois as proacuteprias terminaccedilotildees jaacute indicam por si que a pessoa estaacute fazendo a accedilatildeo As terminaccedilotildees para os verbos primaacuterios (presente futuro e perfeito) satildeo w eij ei omen ete ousi
RAIZ TEMA VOGAL TEMAacuteTICA a) RAIZ a primeira pessoa do singular do Presente Ativo do Indicativo eacute a raiz do
verbo b) TEMARADICAL eacute a parte constante (quase sempre) de um verbo c) VOGAL TEMAacuteTICA eacute a vogal colocada entre o Tema e as Terminaccedilotildees
Pessoais que comeccedilam com consoantes O ldquoordquo [oacutemicron] antes de ldquomrdquo e ldquogrdquo e ldquoerdquo antes das outras consoantes
Para conjugar um verbo eacute soacute pegar o Tema adicionar as Terminaccedilotildees Pessoais e
colocar a vogal Temaacutetica onde for necessaacuteria Como exemplo vejamos como seria a conjugaccedilatildeo dos verbos luw e a)kouw
49
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees S 1 lu - w
I 2 lu - eij
N 3 lu - ei
P 1 lu o men
L 2 lu e te
U 3 lu - ousi
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees
S 1 a)kouomai o omai
I 2 a)kouv e v
N 3 a)kouetai e etai
P 1 a)kouomeqa o omeqa
L 2 a)kouesqe e esqe
U 3 a)kouontai o ontai
Conjugando os verbos
Forma no original
Categoria Tempo Modo Voz Pessoa Nuacutemero
Forma no leacutexico
Traduccedilatildeo literal
legei Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg legw Ele dizfala
a)koueij
ginwskomen
qelontai
legei
legousi(n)
legw
blepv
ginwskete
blepomai
xaireij
ei)= Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg e)imi Tu eacutes
ballete
a)geij
a)gapw
50
O nnnn (ny) moacutevel
Na terceira pessoa do singular e do plural o nnnn entre parecircnteses indica que a forma completa pode ser tanto e)sti ei)si quanto e)stin ei)sin As formas sem o nnnn normalmente satildeo usadas se a palavra que segue eacute iniciada por consoante formas com o nnnn satildeo normalmente usadas se a palavra que segue eacute iniciada por vogal ou se a forma verbal finaliza o enunciado Mas o uso natildeo eacute riacutegido haacute muitas exceccedilotildees especialmente em apoio do uso do nnnn
Exemplos yeusthj e)stinnnn kai o( pathr au)tou=
Ele eacute o pai da mentira )Iwannhj ou)k e)stinnnn o( Xritou=
Joatildeo natildeo eacute o Cristo )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin
Eu sou a videira (a) verdadeira e o pai meu o agricultor eacute Traduza as frases para o grego
Deus eacute amor
Joatildeo eacute profeta
Eu estou em casa
Jesus estaacute em casa
Somos seus profetas
Jesus eacute o patildeo da vida
Minha casa eacute na cidade
Somos amigos de Jesus
PRESENTE ATIVO DO INDICATIVO 1 blepw eu vejo 21 legw eu digo 2 ginwskw eu conheccedilo 22 luw eu solto destruo 3 grafw eu escrevo 23 metrew eu meccedilo 4 didaskw eu ensino 24 menw eu permaneccedilo 5 e)xw eu tenho 25 nikaw eu venccedilo 6 khrussw eu prego 26 proskunew eu adoro 7 latreuw eu sirvo 27 oi)kodomew eu construo 8 lambanw eu recebo 28 o(mologew eu confesso
51
9 paideuw eu educo 29 paraggellw eu ordeno 10 a)gapaw eu amo 30 krinw eu julgo 11 a)kouw eu escuto 31 paideuw eu educo 12 a)gw eu guio conduzo 32 e(uriskw eu acho encontro 13 telw eu quero desejo 33 louw eu me banho lavo 14 swzw eu salvo liberto 34 filassw eu guardo 15 kairw eu me alegro 35 grafw eu escrevo 16 a)ggelw eu anuncio 36 e)kballw eu expulso removo 17 qerapeuw eu cuido saro curo 37 e)sqiw eu como 18 a)postelw eu envio 38 diwkw eu persigo sigo 19 e)ggizw eu me aproximo 39 qanatow eu mato 20 tarassw eu agito 40 sunagw Eu reuacuteno convoco
ARTIGOS
PLURALSINGULARNeutFemMascNeutFemMasc
ta tajtouj to thnton
toi=jtai=jtoi=jt=tv= t=
tw=ntw=ntw=ntou= th=j tou=
taai(oi(toh(o(
O artigo Em portuguecircs temos artigos definidos (o a os as) e indefinidos (um uma uns
umas) Em grego existe apenas o artigo definido Assim uma palavra como logoj pode ser traduzida como palavra ou como uma palavra dependendo do contexto Mas o uso do artigo definido em grego corresponde em grande parte ao uso do artigo definido em portuguecircs As diferenccedilas satildeo frequumlentemente muito sutis para serem mencionadas numa introduccedilatildeo Atenccedilatildeo deveraacute ser dada ao modo como o artigo eacute usado nos exerciacutecios de grego e de portuguecircs que seguem e no Novo Testamento
O artigo grego geralmente funciona como o adjetivo concordando com a palavra
que ele modifica em gecircnero nuacutemero e caso
52
masculino feminino neutro
singular plural singular plural singular plural
nom oJ o oiJ os hJ a aiJ as tov oa tav osas
genabl tou do twn dos th da twn das tou doda twn dosdas
dat
loc
inst
tw
ao
no
com o
pelo
toi
aos
nos
com os
pelos
th
agrave
na
com a
pela
tai
agraves
nas
com as
pelas
tw
aoagrave
nona
com oa
peloa
toi
aosagraves
nosnas
com osas
pelosas
acus tovn o touv os thvn a tavv as tov oa tavv osas
Exerciacutecio Coloque os artigos correspondentes para cada substantivo
a[mpelwn (fem) aijwnwn (masc) gevno (neut)
a[nqrwpou a[rcontwn (masc) diavkonwn (fem)
ajpovstolo (masc) ajdelfoi qeoiv (masc)
a[rtou bivon kuvrioi
didavskalou gavmou laov (masc)
doulw doulw (fem) livqon
h[rhmo (fem) e[qo (neut) mhtrov (fem)
qeoiv (fem) h[rhmoi (fem) oJdou (fem)
kavlamoi (masc) qavnatw udatoi (neut)
nuktou (fem) qrovnoi fwtou (neut)
skovtoi (neut) ajrniva ceirov (fem)
PREPOSICcedilOtildeES proj A proj ton potamon Para o rio 4 Acusativo ei)j A ei)j ton potamon Para dentro do rio 4 Acusativo e)n D e)n t= potam= Dentro do rio em o rio 3 Dativo e)k G e)k potamou= Para fora do rio 2 Genitivo a)po G a)po potamou= Partindo do rio 2 genitivo
Preposiccedilatildeo eacute uma palavra que auxilia o substantivo a expressar o seu caso ou funccedilatildeo
na oraccedilatildeo Eacute chamada de ldquopreacute-posiccedilatildeordquo porque geralmente eacute posicionada na frente do
53
substantivo ao qual auxilia expressar a sua funccedilatildeo Ex e)k th=j sunagwgh=j e)celqontej h)=lqon ei)j thn oi)kian Simwnoj kai
)Andreou Saindo da sinagoga foram para a casa de Simatildeo e Andreacute Nota As preposiccedilotildees e)k e ei)j indicam respectivamente que eles saiacuteram de dentro
da sinagoga para dentro da casa Mesmo que uma preposiccedilatildeo sirva para esclarecer o caso natildeo eacute ela quem governa o
caso Muito pelo contraacuterio na liacutengua grega eacute o caso que determina o significado de uma preposiccedilatildeo Isto significa que uma preposiccedilatildeo pode ter um determinado significado quando usada com um certo caso e significado diferentes quando usada com outros casos O significado de uma preposiccedilatildeo depende entatildeo do caso com o qual ela eacute usada Esse detalhe pode ser observado no vocabulaacuterio da liccedilatildeo
3 2
4 e 2
4
4
4
234
234
234
2
24
4
2
24
24
24
54
O quadro das preposiccedilotildees gregas eacute o seguinte Preposiccedilatildeo Caso que rege Traduccedilatildeo
1 ὑπέρ A acima de
2 ἐπί G sobre
3 ὑπό A sob
4 παρά ampamp ampamp D A G ao lado de
5 ἀmicroφί D A G de ambos os lados de
6 πρός A para em direccedilatildeo de
7 εἰς A para dentro de
8 ἐν D em
9 ἐκ ἐξ G de fora de
10 ἀπό G de afastamento de
11 περί A G ao redor de
12 διά ampamp ampamp G atraveacutes de
13 ἀνά A para cima
14 κατά G para baixo
15 ἀντί G contra
16 πρό G antes de
17 ὀπίσω G atraacutes de depois de
18 σύν D com
19 microετά G com D aleacutem de
55
Vamos apresentar algumas palavras portuguesas que usam estas preposiccedilotildees como prefixos Isto poderaacute ajudar a memorizaccedilatildeo 1 hipeacuterbole ὑπέρ + βάλλω que coloca acima de
2 epitaacutefio ἐπί + τάφος que estaacute sobre o tuacutemulo
3 hipoacutecrita ὑπό + κρίνω que distingue (julga) sob
4 paralelo παρά + ἀλλήλων que estaacute ao lado do outro
5 anfiacutebio ἀmicroφί + βίος que vive em ambos (terra e aacutegua)
6 proseacutelito πρός + ἠλύθον que se encaminha para
7 exegeta εἰς + ἡγέοmicroαι que conduz para
8 energia ἐν + ἔργον que tem forccedila em si
9 ecircxodo ἐκἐξ + ὁδός caminho para fora
10 apogeu ἀπό + γῆ longe da terra
11 periacutemetro περί + microέτρον medida em volta de
12 diacircmetro διά + microέτρον medida atraveacutes de
13 Anastaacutecio ἀνά + ἵστηmicroι que ressurgiu
14 catarata κατά + ῥάσσω que se precipita
15 antiacutedoto ἀντί + δίδωmicroι (remeacutedio) dado contra
16 proacute logo πρό + λόγος palavra (dita) antes de
17 opistoacutedomo ὀπισθό + δόmicroος parte posterior de um templo grego
18 sinoacutetico σύν + ὀράω que abarca com um soacute olhar
19 metafiacutesica microετά + φύσις aleacutem da natureza (fiacutesica)
56
2 G (Genitivo)3 D (Dativo)4 A (Acusativo)
Traduza para o portuguecircs (Resposta no 2ordm Vol De James)
1 o( ui(oj ei)=pen ei)mi (Mc 1462) 2 o( ui(oj tou= a)nqrwpou kurioj e)stin (Mc 228) 3 e)rxetai o( a)delfoj o( kaloj (Mc 331) 4 o( a)nqrwpoj e)rxetai (Mc 61) 5 oi( a)nqrwpoi ou)x a(gioi ei)sin (Mc 124) 6 o( qeoj ei)=pen (Mc 219) 7 o( a)ggeloj o( a(gioj ou)k e)rxetai (Mc 838) 8 o(loj o( kosmoj kaloj e)stin (Mc 149) 9 o( ou)ranoj ou) kaloj e)stin (Mc 1331) 10 o( ui(oj tou= qeou= e)stin a)gaqoj (Mc 311)
57
EXERCIacuteCIOS DE GREGO
a) Qual eacute entatildeo o sujeito e qual eacute o objeto das seguintes frases qeoj fala logon (palavra) qeoj ama dou=lon (servo) dou=loj ama qeon qeon ama dou=loj dou=loj fala logon logon fala dou=loj b) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus c) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus d) Traduza podendo incluir um artigo Note N e A qeoj h)gaphsen ton kosmon kosmoj ou)k h)gaphsen qeon Kurioj h)gaphsen dou=lon o( a)nqrwpoj h)gaphsen qeon presbuteron h)gaphsen Kurioj a)postoloj legei logon logon legei diakonoj dou=loj ballei liqon a)nqrwpoj blepei potamon diaboloj ou)k h)gaphsen qeon
e) Traduza Deus amou mundo e homem Homem amou Senhor
Vocabulaacuterio ALMA = yuxh AMIGO = filoj
BATIZAR = baptizw CARNE = sarc
CONSOLADOR = paraklhtoj COMUNHAtildeO = koinwnia
CEacuteU = ou)ranoj BONITO BOM = kaloj
ADAtildeO = )Adam CAMINHO = o(doj
NOIVA = numfh CASA = oi)=koj
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
49
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees S 1 lu - w
I 2 lu - eij
N 3 lu - ei
P 1 lu o men
L 2 lu e te
U 3 lu - ousi
Nuacutemero Pessoa Tema Vogal Temaacutetica Terminaccedilotildees
S 1 a)kouomai o omai
I 2 a)kouv e v
N 3 a)kouetai e etai
P 1 a)kouomeqa o omeqa
L 2 a)kouesqe e esqe
U 3 a)kouontai o ontai
Conjugando os verbos
Forma no original
Categoria Tempo Modo Voz Pessoa Nuacutemero
Forma no leacutexico
Traduccedilatildeo literal
legei Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg legw Ele dizfala
a)koueij
ginwskomen
qelontai
legei
legousi(n)
legw
blepv
ginwskete
blepomai
xaireij
ei)= Verbo Pres Indicativo Ativa 2ordf Sg e)imi Tu eacutes
ballete
a)geij
a)gapw
50
O nnnn (ny) moacutevel
Na terceira pessoa do singular e do plural o nnnn entre parecircnteses indica que a forma completa pode ser tanto e)sti ei)si quanto e)stin ei)sin As formas sem o nnnn normalmente satildeo usadas se a palavra que segue eacute iniciada por consoante formas com o nnnn satildeo normalmente usadas se a palavra que segue eacute iniciada por vogal ou se a forma verbal finaliza o enunciado Mas o uso natildeo eacute riacutegido haacute muitas exceccedilotildees especialmente em apoio do uso do nnnn
Exemplos yeusthj e)stinnnn kai o( pathr au)tou=
Ele eacute o pai da mentira )Iwannhj ou)k e)stinnnn o( Xritou=
Joatildeo natildeo eacute o Cristo )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin
Eu sou a videira (a) verdadeira e o pai meu o agricultor eacute Traduza as frases para o grego
Deus eacute amor
Joatildeo eacute profeta
Eu estou em casa
Jesus estaacute em casa
Somos seus profetas
Jesus eacute o patildeo da vida
Minha casa eacute na cidade
Somos amigos de Jesus
PRESENTE ATIVO DO INDICATIVO 1 blepw eu vejo 21 legw eu digo 2 ginwskw eu conheccedilo 22 luw eu solto destruo 3 grafw eu escrevo 23 metrew eu meccedilo 4 didaskw eu ensino 24 menw eu permaneccedilo 5 e)xw eu tenho 25 nikaw eu venccedilo 6 khrussw eu prego 26 proskunew eu adoro 7 latreuw eu sirvo 27 oi)kodomew eu construo 8 lambanw eu recebo 28 o(mologew eu confesso
51
9 paideuw eu educo 29 paraggellw eu ordeno 10 a)gapaw eu amo 30 krinw eu julgo 11 a)kouw eu escuto 31 paideuw eu educo 12 a)gw eu guio conduzo 32 e(uriskw eu acho encontro 13 telw eu quero desejo 33 louw eu me banho lavo 14 swzw eu salvo liberto 34 filassw eu guardo 15 kairw eu me alegro 35 grafw eu escrevo 16 a)ggelw eu anuncio 36 e)kballw eu expulso removo 17 qerapeuw eu cuido saro curo 37 e)sqiw eu como 18 a)postelw eu envio 38 diwkw eu persigo sigo 19 e)ggizw eu me aproximo 39 qanatow eu mato 20 tarassw eu agito 40 sunagw Eu reuacuteno convoco
ARTIGOS
PLURALSINGULARNeutFemMascNeutFemMasc
ta tajtouj to thnton
toi=jtai=jtoi=jt=tv= t=
tw=ntw=ntw=ntou= th=j tou=
taai(oi(toh(o(
O artigo Em portuguecircs temos artigos definidos (o a os as) e indefinidos (um uma uns
umas) Em grego existe apenas o artigo definido Assim uma palavra como logoj pode ser traduzida como palavra ou como uma palavra dependendo do contexto Mas o uso do artigo definido em grego corresponde em grande parte ao uso do artigo definido em portuguecircs As diferenccedilas satildeo frequumlentemente muito sutis para serem mencionadas numa introduccedilatildeo Atenccedilatildeo deveraacute ser dada ao modo como o artigo eacute usado nos exerciacutecios de grego e de portuguecircs que seguem e no Novo Testamento
O artigo grego geralmente funciona como o adjetivo concordando com a palavra
que ele modifica em gecircnero nuacutemero e caso
52
masculino feminino neutro
singular plural singular plural singular plural
nom oJ o oiJ os hJ a aiJ as tov oa tav osas
genabl tou do twn dos th da twn das tou doda twn dosdas
dat
loc
inst
tw
ao
no
com o
pelo
toi
aos
nos
com os
pelos
th
agrave
na
com a
pela
tai
agraves
nas
com as
pelas
tw
aoagrave
nona
com oa
peloa
toi
aosagraves
nosnas
com osas
pelosas
acus tovn o touv os thvn a tavv as tov oa tavv osas
Exerciacutecio Coloque os artigos correspondentes para cada substantivo
a[mpelwn (fem) aijwnwn (masc) gevno (neut)
a[nqrwpou a[rcontwn (masc) diavkonwn (fem)
ajpovstolo (masc) ajdelfoi qeoiv (masc)
a[rtou bivon kuvrioi
didavskalou gavmou laov (masc)
doulw doulw (fem) livqon
h[rhmo (fem) e[qo (neut) mhtrov (fem)
qeoiv (fem) h[rhmoi (fem) oJdou (fem)
kavlamoi (masc) qavnatw udatoi (neut)
nuktou (fem) qrovnoi fwtou (neut)
skovtoi (neut) ajrniva ceirov (fem)
PREPOSICcedilOtildeES proj A proj ton potamon Para o rio 4 Acusativo ei)j A ei)j ton potamon Para dentro do rio 4 Acusativo e)n D e)n t= potam= Dentro do rio em o rio 3 Dativo e)k G e)k potamou= Para fora do rio 2 Genitivo a)po G a)po potamou= Partindo do rio 2 genitivo
Preposiccedilatildeo eacute uma palavra que auxilia o substantivo a expressar o seu caso ou funccedilatildeo
na oraccedilatildeo Eacute chamada de ldquopreacute-posiccedilatildeordquo porque geralmente eacute posicionada na frente do
53
substantivo ao qual auxilia expressar a sua funccedilatildeo Ex e)k th=j sunagwgh=j e)celqontej h)=lqon ei)j thn oi)kian Simwnoj kai
)Andreou Saindo da sinagoga foram para a casa de Simatildeo e Andreacute Nota As preposiccedilotildees e)k e ei)j indicam respectivamente que eles saiacuteram de dentro
da sinagoga para dentro da casa Mesmo que uma preposiccedilatildeo sirva para esclarecer o caso natildeo eacute ela quem governa o
caso Muito pelo contraacuterio na liacutengua grega eacute o caso que determina o significado de uma preposiccedilatildeo Isto significa que uma preposiccedilatildeo pode ter um determinado significado quando usada com um certo caso e significado diferentes quando usada com outros casos O significado de uma preposiccedilatildeo depende entatildeo do caso com o qual ela eacute usada Esse detalhe pode ser observado no vocabulaacuterio da liccedilatildeo
3 2
4 e 2
4
4
4
234
234
234
2
24
4
2
24
24
24
54
O quadro das preposiccedilotildees gregas eacute o seguinte Preposiccedilatildeo Caso que rege Traduccedilatildeo
1 ὑπέρ A acima de
2 ἐπί G sobre
3 ὑπό A sob
4 παρά ampamp ampamp D A G ao lado de
5 ἀmicroφί D A G de ambos os lados de
6 πρός A para em direccedilatildeo de
7 εἰς A para dentro de
8 ἐν D em
9 ἐκ ἐξ G de fora de
10 ἀπό G de afastamento de
11 περί A G ao redor de
12 διά ampamp ampamp G atraveacutes de
13 ἀνά A para cima
14 κατά G para baixo
15 ἀντί G contra
16 πρό G antes de
17 ὀπίσω G atraacutes de depois de
18 σύν D com
19 microετά G com D aleacutem de
55
Vamos apresentar algumas palavras portuguesas que usam estas preposiccedilotildees como prefixos Isto poderaacute ajudar a memorizaccedilatildeo 1 hipeacuterbole ὑπέρ + βάλλω que coloca acima de
2 epitaacutefio ἐπί + τάφος que estaacute sobre o tuacutemulo
3 hipoacutecrita ὑπό + κρίνω que distingue (julga) sob
4 paralelo παρά + ἀλλήλων que estaacute ao lado do outro
5 anfiacutebio ἀmicroφί + βίος que vive em ambos (terra e aacutegua)
6 proseacutelito πρός + ἠλύθον que se encaminha para
7 exegeta εἰς + ἡγέοmicroαι que conduz para
8 energia ἐν + ἔργον que tem forccedila em si
9 ecircxodo ἐκἐξ + ὁδός caminho para fora
10 apogeu ἀπό + γῆ longe da terra
11 periacutemetro περί + microέτρον medida em volta de
12 diacircmetro διά + microέτρον medida atraveacutes de
13 Anastaacutecio ἀνά + ἵστηmicroι que ressurgiu
14 catarata κατά + ῥάσσω que se precipita
15 antiacutedoto ἀντί + δίδωmicroι (remeacutedio) dado contra
16 proacute logo πρό + λόγος palavra (dita) antes de
17 opistoacutedomo ὀπισθό + δόmicroος parte posterior de um templo grego
18 sinoacutetico σύν + ὀράω que abarca com um soacute olhar
19 metafiacutesica microετά + φύσις aleacutem da natureza (fiacutesica)
56
2 G (Genitivo)3 D (Dativo)4 A (Acusativo)
Traduza para o portuguecircs (Resposta no 2ordm Vol De James)
1 o( ui(oj ei)=pen ei)mi (Mc 1462) 2 o( ui(oj tou= a)nqrwpou kurioj e)stin (Mc 228) 3 e)rxetai o( a)delfoj o( kaloj (Mc 331) 4 o( a)nqrwpoj e)rxetai (Mc 61) 5 oi( a)nqrwpoi ou)x a(gioi ei)sin (Mc 124) 6 o( qeoj ei)=pen (Mc 219) 7 o( a)ggeloj o( a(gioj ou)k e)rxetai (Mc 838) 8 o(loj o( kosmoj kaloj e)stin (Mc 149) 9 o( ou)ranoj ou) kaloj e)stin (Mc 1331) 10 o( ui(oj tou= qeou= e)stin a)gaqoj (Mc 311)
57
EXERCIacuteCIOS DE GREGO
a) Qual eacute entatildeo o sujeito e qual eacute o objeto das seguintes frases qeoj fala logon (palavra) qeoj ama dou=lon (servo) dou=loj ama qeon qeon ama dou=loj dou=loj fala logon logon fala dou=loj b) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus c) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus d) Traduza podendo incluir um artigo Note N e A qeoj h)gaphsen ton kosmon kosmoj ou)k h)gaphsen qeon Kurioj h)gaphsen dou=lon o( a)nqrwpoj h)gaphsen qeon presbuteron h)gaphsen Kurioj a)postoloj legei logon logon legei diakonoj dou=loj ballei liqon a)nqrwpoj blepei potamon diaboloj ou)k h)gaphsen qeon
e) Traduza Deus amou mundo e homem Homem amou Senhor
Vocabulaacuterio ALMA = yuxh AMIGO = filoj
BATIZAR = baptizw CARNE = sarc
CONSOLADOR = paraklhtoj COMUNHAtildeO = koinwnia
CEacuteU = ou)ranoj BONITO BOM = kaloj
ADAtildeO = )Adam CAMINHO = o(doj
NOIVA = numfh CASA = oi)=koj
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
50
O nnnn (ny) moacutevel
Na terceira pessoa do singular e do plural o nnnn entre parecircnteses indica que a forma completa pode ser tanto e)sti ei)si quanto e)stin ei)sin As formas sem o nnnn normalmente satildeo usadas se a palavra que segue eacute iniciada por consoante formas com o nnnn satildeo normalmente usadas se a palavra que segue eacute iniciada por vogal ou se a forma verbal finaliza o enunciado Mas o uso natildeo eacute riacutegido haacute muitas exceccedilotildees especialmente em apoio do uso do nnnn
Exemplos yeusthj e)stinnnn kai o( pathr au)tou=
Ele eacute o pai da mentira )Iwannhj ou)k e)stinnnn o( Xritou=
Joatildeo natildeo eacute o Cristo )Egw ei)mi h( a)mpeloj h( a)lhqinh kai o( pathr mou o( gewrgoj e)stin
Eu sou a videira (a) verdadeira e o pai meu o agricultor eacute Traduza as frases para o grego
Deus eacute amor
Joatildeo eacute profeta
Eu estou em casa
Jesus estaacute em casa
Somos seus profetas
Jesus eacute o patildeo da vida
Minha casa eacute na cidade
Somos amigos de Jesus
PRESENTE ATIVO DO INDICATIVO 1 blepw eu vejo 21 legw eu digo 2 ginwskw eu conheccedilo 22 luw eu solto destruo 3 grafw eu escrevo 23 metrew eu meccedilo 4 didaskw eu ensino 24 menw eu permaneccedilo 5 e)xw eu tenho 25 nikaw eu venccedilo 6 khrussw eu prego 26 proskunew eu adoro 7 latreuw eu sirvo 27 oi)kodomew eu construo 8 lambanw eu recebo 28 o(mologew eu confesso
51
9 paideuw eu educo 29 paraggellw eu ordeno 10 a)gapaw eu amo 30 krinw eu julgo 11 a)kouw eu escuto 31 paideuw eu educo 12 a)gw eu guio conduzo 32 e(uriskw eu acho encontro 13 telw eu quero desejo 33 louw eu me banho lavo 14 swzw eu salvo liberto 34 filassw eu guardo 15 kairw eu me alegro 35 grafw eu escrevo 16 a)ggelw eu anuncio 36 e)kballw eu expulso removo 17 qerapeuw eu cuido saro curo 37 e)sqiw eu como 18 a)postelw eu envio 38 diwkw eu persigo sigo 19 e)ggizw eu me aproximo 39 qanatow eu mato 20 tarassw eu agito 40 sunagw Eu reuacuteno convoco
ARTIGOS
PLURALSINGULARNeutFemMascNeutFemMasc
ta tajtouj to thnton
toi=jtai=jtoi=jt=tv= t=
tw=ntw=ntw=ntou= th=j tou=
taai(oi(toh(o(
O artigo Em portuguecircs temos artigos definidos (o a os as) e indefinidos (um uma uns
umas) Em grego existe apenas o artigo definido Assim uma palavra como logoj pode ser traduzida como palavra ou como uma palavra dependendo do contexto Mas o uso do artigo definido em grego corresponde em grande parte ao uso do artigo definido em portuguecircs As diferenccedilas satildeo frequumlentemente muito sutis para serem mencionadas numa introduccedilatildeo Atenccedilatildeo deveraacute ser dada ao modo como o artigo eacute usado nos exerciacutecios de grego e de portuguecircs que seguem e no Novo Testamento
O artigo grego geralmente funciona como o adjetivo concordando com a palavra
que ele modifica em gecircnero nuacutemero e caso
52
masculino feminino neutro
singular plural singular plural singular plural
nom oJ o oiJ os hJ a aiJ as tov oa tav osas
genabl tou do twn dos th da twn das tou doda twn dosdas
dat
loc
inst
tw
ao
no
com o
pelo
toi
aos
nos
com os
pelos
th
agrave
na
com a
pela
tai
agraves
nas
com as
pelas
tw
aoagrave
nona
com oa
peloa
toi
aosagraves
nosnas
com osas
pelosas
acus tovn o touv os thvn a tavv as tov oa tavv osas
Exerciacutecio Coloque os artigos correspondentes para cada substantivo
a[mpelwn (fem) aijwnwn (masc) gevno (neut)
a[nqrwpou a[rcontwn (masc) diavkonwn (fem)
ajpovstolo (masc) ajdelfoi qeoiv (masc)
a[rtou bivon kuvrioi
didavskalou gavmou laov (masc)
doulw doulw (fem) livqon
h[rhmo (fem) e[qo (neut) mhtrov (fem)
qeoiv (fem) h[rhmoi (fem) oJdou (fem)
kavlamoi (masc) qavnatw udatoi (neut)
nuktou (fem) qrovnoi fwtou (neut)
skovtoi (neut) ajrniva ceirov (fem)
PREPOSICcedilOtildeES proj A proj ton potamon Para o rio 4 Acusativo ei)j A ei)j ton potamon Para dentro do rio 4 Acusativo e)n D e)n t= potam= Dentro do rio em o rio 3 Dativo e)k G e)k potamou= Para fora do rio 2 Genitivo a)po G a)po potamou= Partindo do rio 2 genitivo
Preposiccedilatildeo eacute uma palavra que auxilia o substantivo a expressar o seu caso ou funccedilatildeo
na oraccedilatildeo Eacute chamada de ldquopreacute-posiccedilatildeordquo porque geralmente eacute posicionada na frente do
53
substantivo ao qual auxilia expressar a sua funccedilatildeo Ex e)k th=j sunagwgh=j e)celqontej h)=lqon ei)j thn oi)kian Simwnoj kai
)Andreou Saindo da sinagoga foram para a casa de Simatildeo e Andreacute Nota As preposiccedilotildees e)k e ei)j indicam respectivamente que eles saiacuteram de dentro
da sinagoga para dentro da casa Mesmo que uma preposiccedilatildeo sirva para esclarecer o caso natildeo eacute ela quem governa o
caso Muito pelo contraacuterio na liacutengua grega eacute o caso que determina o significado de uma preposiccedilatildeo Isto significa que uma preposiccedilatildeo pode ter um determinado significado quando usada com um certo caso e significado diferentes quando usada com outros casos O significado de uma preposiccedilatildeo depende entatildeo do caso com o qual ela eacute usada Esse detalhe pode ser observado no vocabulaacuterio da liccedilatildeo
3 2
4 e 2
4
4
4
234
234
234
2
24
4
2
24
24
24
54
O quadro das preposiccedilotildees gregas eacute o seguinte Preposiccedilatildeo Caso que rege Traduccedilatildeo
1 ὑπέρ A acima de
2 ἐπί G sobre
3 ὑπό A sob
4 παρά ampamp ampamp D A G ao lado de
5 ἀmicroφί D A G de ambos os lados de
6 πρός A para em direccedilatildeo de
7 εἰς A para dentro de
8 ἐν D em
9 ἐκ ἐξ G de fora de
10 ἀπό G de afastamento de
11 περί A G ao redor de
12 διά ampamp ampamp G atraveacutes de
13 ἀνά A para cima
14 κατά G para baixo
15 ἀντί G contra
16 πρό G antes de
17 ὀπίσω G atraacutes de depois de
18 σύν D com
19 microετά G com D aleacutem de
55
Vamos apresentar algumas palavras portuguesas que usam estas preposiccedilotildees como prefixos Isto poderaacute ajudar a memorizaccedilatildeo 1 hipeacuterbole ὑπέρ + βάλλω que coloca acima de
2 epitaacutefio ἐπί + τάφος que estaacute sobre o tuacutemulo
3 hipoacutecrita ὑπό + κρίνω que distingue (julga) sob
4 paralelo παρά + ἀλλήλων que estaacute ao lado do outro
5 anfiacutebio ἀmicroφί + βίος que vive em ambos (terra e aacutegua)
6 proseacutelito πρός + ἠλύθον que se encaminha para
7 exegeta εἰς + ἡγέοmicroαι que conduz para
8 energia ἐν + ἔργον que tem forccedila em si
9 ecircxodo ἐκἐξ + ὁδός caminho para fora
10 apogeu ἀπό + γῆ longe da terra
11 periacutemetro περί + microέτρον medida em volta de
12 diacircmetro διά + microέτρον medida atraveacutes de
13 Anastaacutecio ἀνά + ἵστηmicroι que ressurgiu
14 catarata κατά + ῥάσσω que se precipita
15 antiacutedoto ἀντί + δίδωmicroι (remeacutedio) dado contra
16 proacute logo πρό + λόγος palavra (dita) antes de
17 opistoacutedomo ὀπισθό + δόmicroος parte posterior de um templo grego
18 sinoacutetico σύν + ὀράω que abarca com um soacute olhar
19 metafiacutesica microετά + φύσις aleacutem da natureza (fiacutesica)
56
2 G (Genitivo)3 D (Dativo)4 A (Acusativo)
Traduza para o portuguecircs (Resposta no 2ordm Vol De James)
1 o( ui(oj ei)=pen ei)mi (Mc 1462) 2 o( ui(oj tou= a)nqrwpou kurioj e)stin (Mc 228) 3 e)rxetai o( a)delfoj o( kaloj (Mc 331) 4 o( a)nqrwpoj e)rxetai (Mc 61) 5 oi( a)nqrwpoi ou)x a(gioi ei)sin (Mc 124) 6 o( qeoj ei)=pen (Mc 219) 7 o( a)ggeloj o( a(gioj ou)k e)rxetai (Mc 838) 8 o(loj o( kosmoj kaloj e)stin (Mc 149) 9 o( ou)ranoj ou) kaloj e)stin (Mc 1331) 10 o( ui(oj tou= qeou= e)stin a)gaqoj (Mc 311)
57
EXERCIacuteCIOS DE GREGO
a) Qual eacute entatildeo o sujeito e qual eacute o objeto das seguintes frases qeoj fala logon (palavra) qeoj ama dou=lon (servo) dou=loj ama qeon qeon ama dou=loj dou=loj fala logon logon fala dou=loj b) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus c) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus d) Traduza podendo incluir um artigo Note N e A qeoj h)gaphsen ton kosmon kosmoj ou)k h)gaphsen qeon Kurioj h)gaphsen dou=lon o( a)nqrwpoj h)gaphsen qeon presbuteron h)gaphsen Kurioj a)postoloj legei logon logon legei diakonoj dou=loj ballei liqon a)nqrwpoj blepei potamon diaboloj ou)k h)gaphsen qeon
e) Traduza Deus amou mundo e homem Homem amou Senhor
Vocabulaacuterio ALMA = yuxh AMIGO = filoj
BATIZAR = baptizw CARNE = sarc
CONSOLADOR = paraklhtoj COMUNHAtildeO = koinwnia
CEacuteU = ou)ranoj BONITO BOM = kaloj
ADAtildeO = )Adam CAMINHO = o(doj
NOIVA = numfh CASA = oi)=koj
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
51
9 paideuw eu educo 29 paraggellw eu ordeno 10 a)gapaw eu amo 30 krinw eu julgo 11 a)kouw eu escuto 31 paideuw eu educo 12 a)gw eu guio conduzo 32 e(uriskw eu acho encontro 13 telw eu quero desejo 33 louw eu me banho lavo 14 swzw eu salvo liberto 34 filassw eu guardo 15 kairw eu me alegro 35 grafw eu escrevo 16 a)ggelw eu anuncio 36 e)kballw eu expulso removo 17 qerapeuw eu cuido saro curo 37 e)sqiw eu como 18 a)postelw eu envio 38 diwkw eu persigo sigo 19 e)ggizw eu me aproximo 39 qanatow eu mato 20 tarassw eu agito 40 sunagw Eu reuacuteno convoco
ARTIGOS
PLURALSINGULARNeutFemMascNeutFemMasc
ta tajtouj to thnton
toi=jtai=jtoi=jt=tv= t=
tw=ntw=ntw=ntou= th=j tou=
taai(oi(toh(o(
O artigo Em portuguecircs temos artigos definidos (o a os as) e indefinidos (um uma uns
umas) Em grego existe apenas o artigo definido Assim uma palavra como logoj pode ser traduzida como palavra ou como uma palavra dependendo do contexto Mas o uso do artigo definido em grego corresponde em grande parte ao uso do artigo definido em portuguecircs As diferenccedilas satildeo frequumlentemente muito sutis para serem mencionadas numa introduccedilatildeo Atenccedilatildeo deveraacute ser dada ao modo como o artigo eacute usado nos exerciacutecios de grego e de portuguecircs que seguem e no Novo Testamento
O artigo grego geralmente funciona como o adjetivo concordando com a palavra
que ele modifica em gecircnero nuacutemero e caso
52
masculino feminino neutro
singular plural singular plural singular plural
nom oJ o oiJ os hJ a aiJ as tov oa tav osas
genabl tou do twn dos th da twn das tou doda twn dosdas
dat
loc
inst
tw
ao
no
com o
pelo
toi
aos
nos
com os
pelos
th
agrave
na
com a
pela
tai
agraves
nas
com as
pelas
tw
aoagrave
nona
com oa
peloa
toi
aosagraves
nosnas
com osas
pelosas
acus tovn o touv os thvn a tavv as tov oa tavv osas
Exerciacutecio Coloque os artigos correspondentes para cada substantivo
a[mpelwn (fem) aijwnwn (masc) gevno (neut)
a[nqrwpou a[rcontwn (masc) diavkonwn (fem)
ajpovstolo (masc) ajdelfoi qeoiv (masc)
a[rtou bivon kuvrioi
didavskalou gavmou laov (masc)
doulw doulw (fem) livqon
h[rhmo (fem) e[qo (neut) mhtrov (fem)
qeoiv (fem) h[rhmoi (fem) oJdou (fem)
kavlamoi (masc) qavnatw udatoi (neut)
nuktou (fem) qrovnoi fwtou (neut)
skovtoi (neut) ajrniva ceirov (fem)
PREPOSICcedilOtildeES proj A proj ton potamon Para o rio 4 Acusativo ei)j A ei)j ton potamon Para dentro do rio 4 Acusativo e)n D e)n t= potam= Dentro do rio em o rio 3 Dativo e)k G e)k potamou= Para fora do rio 2 Genitivo a)po G a)po potamou= Partindo do rio 2 genitivo
Preposiccedilatildeo eacute uma palavra que auxilia o substantivo a expressar o seu caso ou funccedilatildeo
na oraccedilatildeo Eacute chamada de ldquopreacute-posiccedilatildeordquo porque geralmente eacute posicionada na frente do
53
substantivo ao qual auxilia expressar a sua funccedilatildeo Ex e)k th=j sunagwgh=j e)celqontej h)=lqon ei)j thn oi)kian Simwnoj kai
)Andreou Saindo da sinagoga foram para a casa de Simatildeo e Andreacute Nota As preposiccedilotildees e)k e ei)j indicam respectivamente que eles saiacuteram de dentro
da sinagoga para dentro da casa Mesmo que uma preposiccedilatildeo sirva para esclarecer o caso natildeo eacute ela quem governa o
caso Muito pelo contraacuterio na liacutengua grega eacute o caso que determina o significado de uma preposiccedilatildeo Isto significa que uma preposiccedilatildeo pode ter um determinado significado quando usada com um certo caso e significado diferentes quando usada com outros casos O significado de uma preposiccedilatildeo depende entatildeo do caso com o qual ela eacute usada Esse detalhe pode ser observado no vocabulaacuterio da liccedilatildeo
3 2
4 e 2
4
4
4
234
234
234
2
24
4
2
24
24
24
54
O quadro das preposiccedilotildees gregas eacute o seguinte Preposiccedilatildeo Caso que rege Traduccedilatildeo
1 ὑπέρ A acima de
2 ἐπί G sobre
3 ὑπό A sob
4 παρά ampamp ampamp D A G ao lado de
5 ἀmicroφί D A G de ambos os lados de
6 πρός A para em direccedilatildeo de
7 εἰς A para dentro de
8 ἐν D em
9 ἐκ ἐξ G de fora de
10 ἀπό G de afastamento de
11 περί A G ao redor de
12 διά ampamp ampamp G atraveacutes de
13 ἀνά A para cima
14 κατά G para baixo
15 ἀντί G contra
16 πρό G antes de
17 ὀπίσω G atraacutes de depois de
18 σύν D com
19 microετά G com D aleacutem de
55
Vamos apresentar algumas palavras portuguesas que usam estas preposiccedilotildees como prefixos Isto poderaacute ajudar a memorizaccedilatildeo 1 hipeacuterbole ὑπέρ + βάλλω que coloca acima de
2 epitaacutefio ἐπί + τάφος que estaacute sobre o tuacutemulo
3 hipoacutecrita ὑπό + κρίνω que distingue (julga) sob
4 paralelo παρά + ἀλλήλων que estaacute ao lado do outro
5 anfiacutebio ἀmicroφί + βίος que vive em ambos (terra e aacutegua)
6 proseacutelito πρός + ἠλύθον que se encaminha para
7 exegeta εἰς + ἡγέοmicroαι que conduz para
8 energia ἐν + ἔργον que tem forccedila em si
9 ecircxodo ἐκἐξ + ὁδός caminho para fora
10 apogeu ἀπό + γῆ longe da terra
11 periacutemetro περί + microέτρον medida em volta de
12 diacircmetro διά + microέτρον medida atraveacutes de
13 Anastaacutecio ἀνά + ἵστηmicroι que ressurgiu
14 catarata κατά + ῥάσσω que se precipita
15 antiacutedoto ἀντί + δίδωmicroι (remeacutedio) dado contra
16 proacute logo πρό + λόγος palavra (dita) antes de
17 opistoacutedomo ὀπισθό + δόmicroος parte posterior de um templo grego
18 sinoacutetico σύν + ὀράω que abarca com um soacute olhar
19 metafiacutesica microετά + φύσις aleacutem da natureza (fiacutesica)
56
2 G (Genitivo)3 D (Dativo)4 A (Acusativo)
Traduza para o portuguecircs (Resposta no 2ordm Vol De James)
1 o( ui(oj ei)=pen ei)mi (Mc 1462) 2 o( ui(oj tou= a)nqrwpou kurioj e)stin (Mc 228) 3 e)rxetai o( a)delfoj o( kaloj (Mc 331) 4 o( a)nqrwpoj e)rxetai (Mc 61) 5 oi( a)nqrwpoi ou)x a(gioi ei)sin (Mc 124) 6 o( qeoj ei)=pen (Mc 219) 7 o( a)ggeloj o( a(gioj ou)k e)rxetai (Mc 838) 8 o(loj o( kosmoj kaloj e)stin (Mc 149) 9 o( ou)ranoj ou) kaloj e)stin (Mc 1331) 10 o( ui(oj tou= qeou= e)stin a)gaqoj (Mc 311)
57
EXERCIacuteCIOS DE GREGO
a) Qual eacute entatildeo o sujeito e qual eacute o objeto das seguintes frases qeoj fala logon (palavra) qeoj ama dou=lon (servo) dou=loj ama qeon qeon ama dou=loj dou=loj fala logon logon fala dou=loj b) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus c) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus d) Traduza podendo incluir um artigo Note N e A qeoj h)gaphsen ton kosmon kosmoj ou)k h)gaphsen qeon Kurioj h)gaphsen dou=lon o( a)nqrwpoj h)gaphsen qeon presbuteron h)gaphsen Kurioj a)postoloj legei logon logon legei diakonoj dou=loj ballei liqon a)nqrwpoj blepei potamon diaboloj ou)k h)gaphsen qeon
e) Traduza Deus amou mundo e homem Homem amou Senhor
Vocabulaacuterio ALMA = yuxh AMIGO = filoj
BATIZAR = baptizw CARNE = sarc
CONSOLADOR = paraklhtoj COMUNHAtildeO = koinwnia
CEacuteU = ou)ranoj BONITO BOM = kaloj
ADAtildeO = )Adam CAMINHO = o(doj
NOIVA = numfh CASA = oi)=koj
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
52
masculino feminino neutro
singular plural singular plural singular plural
nom oJ o oiJ os hJ a aiJ as tov oa tav osas
genabl tou do twn dos th da twn das tou doda twn dosdas
dat
loc
inst
tw
ao
no
com o
pelo
toi
aos
nos
com os
pelos
th
agrave
na
com a
pela
tai
agraves
nas
com as
pelas
tw
aoagrave
nona
com oa
peloa
toi
aosagraves
nosnas
com osas
pelosas
acus tovn o touv os thvn a tavv as tov oa tavv osas
Exerciacutecio Coloque os artigos correspondentes para cada substantivo
a[mpelwn (fem) aijwnwn (masc) gevno (neut)
a[nqrwpou a[rcontwn (masc) diavkonwn (fem)
ajpovstolo (masc) ajdelfoi qeoiv (masc)
a[rtou bivon kuvrioi
didavskalou gavmou laov (masc)
doulw doulw (fem) livqon
h[rhmo (fem) e[qo (neut) mhtrov (fem)
qeoiv (fem) h[rhmoi (fem) oJdou (fem)
kavlamoi (masc) qavnatw udatoi (neut)
nuktou (fem) qrovnoi fwtou (neut)
skovtoi (neut) ajrniva ceirov (fem)
PREPOSICcedilOtildeES proj A proj ton potamon Para o rio 4 Acusativo ei)j A ei)j ton potamon Para dentro do rio 4 Acusativo e)n D e)n t= potam= Dentro do rio em o rio 3 Dativo e)k G e)k potamou= Para fora do rio 2 Genitivo a)po G a)po potamou= Partindo do rio 2 genitivo
Preposiccedilatildeo eacute uma palavra que auxilia o substantivo a expressar o seu caso ou funccedilatildeo
na oraccedilatildeo Eacute chamada de ldquopreacute-posiccedilatildeordquo porque geralmente eacute posicionada na frente do
53
substantivo ao qual auxilia expressar a sua funccedilatildeo Ex e)k th=j sunagwgh=j e)celqontej h)=lqon ei)j thn oi)kian Simwnoj kai
)Andreou Saindo da sinagoga foram para a casa de Simatildeo e Andreacute Nota As preposiccedilotildees e)k e ei)j indicam respectivamente que eles saiacuteram de dentro
da sinagoga para dentro da casa Mesmo que uma preposiccedilatildeo sirva para esclarecer o caso natildeo eacute ela quem governa o
caso Muito pelo contraacuterio na liacutengua grega eacute o caso que determina o significado de uma preposiccedilatildeo Isto significa que uma preposiccedilatildeo pode ter um determinado significado quando usada com um certo caso e significado diferentes quando usada com outros casos O significado de uma preposiccedilatildeo depende entatildeo do caso com o qual ela eacute usada Esse detalhe pode ser observado no vocabulaacuterio da liccedilatildeo
3 2
4 e 2
4
4
4
234
234
234
2
24
4
2
24
24
24
54
O quadro das preposiccedilotildees gregas eacute o seguinte Preposiccedilatildeo Caso que rege Traduccedilatildeo
1 ὑπέρ A acima de
2 ἐπί G sobre
3 ὑπό A sob
4 παρά ampamp ampamp D A G ao lado de
5 ἀmicroφί D A G de ambos os lados de
6 πρός A para em direccedilatildeo de
7 εἰς A para dentro de
8 ἐν D em
9 ἐκ ἐξ G de fora de
10 ἀπό G de afastamento de
11 περί A G ao redor de
12 διά ampamp ampamp G atraveacutes de
13 ἀνά A para cima
14 κατά G para baixo
15 ἀντί G contra
16 πρό G antes de
17 ὀπίσω G atraacutes de depois de
18 σύν D com
19 microετά G com D aleacutem de
55
Vamos apresentar algumas palavras portuguesas que usam estas preposiccedilotildees como prefixos Isto poderaacute ajudar a memorizaccedilatildeo 1 hipeacuterbole ὑπέρ + βάλλω que coloca acima de
2 epitaacutefio ἐπί + τάφος que estaacute sobre o tuacutemulo
3 hipoacutecrita ὑπό + κρίνω que distingue (julga) sob
4 paralelo παρά + ἀλλήλων que estaacute ao lado do outro
5 anfiacutebio ἀmicroφί + βίος que vive em ambos (terra e aacutegua)
6 proseacutelito πρός + ἠλύθον que se encaminha para
7 exegeta εἰς + ἡγέοmicroαι que conduz para
8 energia ἐν + ἔργον que tem forccedila em si
9 ecircxodo ἐκἐξ + ὁδός caminho para fora
10 apogeu ἀπό + γῆ longe da terra
11 periacutemetro περί + microέτρον medida em volta de
12 diacircmetro διά + microέτρον medida atraveacutes de
13 Anastaacutecio ἀνά + ἵστηmicroι que ressurgiu
14 catarata κατά + ῥάσσω que se precipita
15 antiacutedoto ἀντί + δίδωmicroι (remeacutedio) dado contra
16 proacute logo πρό + λόγος palavra (dita) antes de
17 opistoacutedomo ὀπισθό + δόmicroος parte posterior de um templo grego
18 sinoacutetico σύν + ὀράω que abarca com um soacute olhar
19 metafiacutesica microετά + φύσις aleacutem da natureza (fiacutesica)
56
2 G (Genitivo)3 D (Dativo)4 A (Acusativo)
Traduza para o portuguecircs (Resposta no 2ordm Vol De James)
1 o( ui(oj ei)=pen ei)mi (Mc 1462) 2 o( ui(oj tou= a)nqrwpou kurioj e)stin (Mc 228) 3 e)rxetai o( a)delfoj o( kaloj (Mc 331) 4 o( a)nqrwpoj e)rxetai (Mc 61) 5 oi( a)nqrwpoi ou)x a(gioi ei)sin (Mc 124) 6 o( qeoj ei)=pen (Mc 219) 7 o( a)ggeloj o( a(gioj ou)k e)rxetai (Mc 838) 8 o(loj o( kosmoj kaloj e)stin (Mc 149) 9 o( ou)ranoj ou) kaloj e)stin (Mc 1331) 10 o( ui(oj tou= qeou= e)stin a)gaqoj (Mc 311)
57
EXERCIacuteCIOS DE GREGO
a) Qual eacute entatildeo o sujeito e qual eacute o objeto das seguintes frases qeoj fala logon (palavra) qeoj ama dou=lon (servo) dou=loj ama qeon qeon ama dou=loj dou=loj fala logon logon fala dou=loj b) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus c) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus d) Traduza podendo incluir um artigo Note N e A qeoj h)gaphsen ton kosmon kosmoj ou)k h)gaphsen qeon Kurioj h)gaphsen dou=lon o( a)nqrwpoj h)gaphsen qeon presbuteron h)gaphsen Kurioj a)postoloj legei logon logon legei diakonoj dou=loj ballei liqon a)nqrwpoj blepei potamon diaboloj ou)k h)gaphsen qeon
e) Traduza Deus amou mundo e homem Homem amou Senhor
Vocabulaacuterio ALMA = yuxh AMIGO = filoj
BATIZAR = baptizw CARNE = sarc
CONSOLADOR = paraklhtoj COMUNHAtildeO = koinwnia
CEacuteU = ou)ranoj BONITO BOM = kaloj
ADAtildeO = )Adam CAMINHO = o(doj
NOIVA = numfh CASA = oi)=koj
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
53
substantivo ao qual auxilia expressar a sua funccedilatildeo Ex e)k th=j sunagwgh=j e)celqontej h)=lqon ei)j thn oi)kian Simwnoj kai
)Andreou Saindo da sinagoga foram para a casa de Simatildeo e Andreacute Nota As preposiccedilotildees e)k e ei)j indicam respectivamente que eles saiacuteram de dentro
da sinagoga para dentro da casa Mesmo que uma preposiccedilatildeo sirva para esclarecer o caso natildeo eacute ela quem governa o
caso Muito pelo contraacuterio na liacutengua grega eacute o caso que determina o significado de uma preposiccedilatildeo Isto significa que uma preposiccedilatildeo pode ter um determinado significado quando usada com um certo caso e significado diferentes quando usada com outros casos O significado de uma preposiccedilatildeo depende entatildeo do caso com o qual ela eacute usada Esse detalhe pode ser observado no vocabulaacuterio da liccedilatildeo
3 2
4 e 2
4
4
4
234
234
234
2
24
4
2
24
24
24
54
O quadro das preposiccedilotildees gregas eacute o seguinte Preposiccedilatildeo Caso que rege Traduccedilatildeo
1 ὑπέρ A acima de
2 ἐπί G sobre
3 ὑπό A sob
4 παρά ampamp ampamp D A G ao lado de
5 ἀmicroφί D A G de ambos os lados de
6 πρός A para em direccedilatildeo de
7 εἰς A para dentro de
8 ἐν D em
9 ἐκ ἐξ G de fora de
10 ἀπό G de afastamento de
11 περί A G ao redor de
12 διά ampamp ampamp G atraveacutes de
13 ἀνά A para cima
14 κατά G para baixo
15 ἀντί G contra
16 πρό G antes de
17 ὀπίσω G atraacutes de depois de
18 σύν D com
19 microετά G com D aleacutem de
55
Vamos apresentar algumas palavras portuguesas que usam estas preposiccedilotildees como prefixos Isto poderaacute ajudar a memorizaccedilatildeo 1 hipeacuterbole ὑπέρ + βάλλω que coloca acima de
2 epitaacutefio ἐπί + τάφος que estaacute sobre o tuacutemulo
3 hipoacutecrita ὑπό + κρίνω que distingue (julga) sob
4 paralelo παρά + ἀλλήλων que estaacute ao lado do outro
5 anfiacutebio ἀmicroφί + βίος que vive em ambos (terra e aacutegua)
6 proseacutelito πρός + ἠλύθον que se encaminha para
7 exegeta εἰς + ἡγέοmicroαι que conduz para
8 energia ἐν + ἔργον que tem forccedila em si
9 ecircxodo ἐκἐξ + ὁδός caminho para fora
10 apogeu ἀπό + γῆ longe da terra
11 periacutemetro περί + microέτρον medida em volta de
12 diacircmetro διά + microέτρον medida atraveacutes de
13 Anastaacutecio ἀνά + ἵστηmicroι que ressurgiu
14 catarata κατά + ῥάσσω que se precipita
15 antiacutedoto ἀντί + δίδωmicroι (remeacutedio) dado contra
16 proacute logo πρό + λόγος palavra (dita) antes de
17 opistoacutedomo ὀπισθό + δόmicroος parte posterior de um templo grego
18 sinoacutetico σύν + ὀράω que abarca com um soacute olhar
19 metafiacutesica microετά + φύσις aleacutem da natureza (fiacutesica)
56
2 G (Genitivo)3 D (Dativo)4 A (Acusativo)
Traduza para o portuguecircs (Resposta no 2ordm Vol De James)
1 o( ui(oj ei)=pen ei)mi (Mc 1462) 2 o( ui(oj tou= a)nqrwpou kurioj e)stin (Mc 228) 3 e)rxetai o( a)delfoj o( kaloj (Mc 331) 4 o( a)nqrwpoj e)rxetai (Mc 61) 5 oi( a)nqrwpoi ou)x a(gioi ei)sin (Mc 124) 6 o( qeoj ei)=pen (Mc 219) 7 o( a)ggeloj o( a(gioj ou)k e)rxetai (Mc 838) 8 o(loj o( kosmoj kaloj e)stin (Mc 149) 9 o( ou)ranoj ou) kaloj e)stin (Mc 1331) 10 o( ui(oj tou= qeou= e)stin a)gaqoj (Mc 311)
57
EXERCIacuteCIOS DE GREGO
a) Qual eacute entatildeo o sujeito e qual eacute o objeto das seguintes frases qeoj fala logon (palavra) qeoj ama dou=lon (servo) dou=loj ama qeon qeon ama dou=loj dou=loj fala logon logon fala dou=loj b) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus c) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus d) Traduza podendo incluir um artigo Note N e A qeoj h)gaphsen ton kosmon kosmoj ou)k h)gaphsen qeon Kurioj h)gaphsen dou=lon o( a)nqrwpoj h)gaphsen qeon presbuteron h)gaphsen Kurioj a)postoloj legei logon logon legei diakonoj dou=loj ballei liqon a)nqrwpoj blepei potamon diaboloj ou)k h)gaphsen qeon
e) Traduza Deus amou mundo e homem Homem amou Senhor
Vocabulaacuterio ALMA = yuxh AMIGO = filoj
BATIZAR = baptizw CARNE = sarc
CONSOLADOR = paraklhtoj COMUNHAtildeO = koinwnia
CEacuteU = ou)ranoj BONITO BOM = kaloj
ADAtildeO = )Adam CAMINHO = o(doj
NOIVA = numfh CASA = oi)=koj
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
54
O quadro das preposiccedilotildees gregas eacute o seguinte Preposiccedilatildeo Caso que rege Traduccedilatildeo
1 ὑπέρ A acima de
2 ἐπί G sobre
3 ὑπό A sob
4 παρά ampamp ampamp D A G ao lado de
5 ἀmicroφί D A G de ambos os lados de
6 πρός A para em direccedilatildeo de
7 εἰς A para dentro de
8 ἐν D em
9 ἐκ ἐξ G de fora de
10 ἀπό G de afastamento de
11 περί A G ao redor de
12 διά ampamp ampamp G atraveacutes de
13 ἀνά A para cima
14 κατά G para baixo
15 ἀντί G contra
16 πρό G antes de
17 ὀπίσω G atraacutes de depois de
18 σύν D com
19 microετά G com D aleacutem de
55
Vamos apresentar algumas palavras portuguesas que usam estas preposiccedilotildees como prefixos Isto poderaacute ajudar a memorizaccedilatildeo 1 hipeacuterbole ὑπέρ + βάλλω que coloca acima de
2 epitaacutefio ἐπί + τάφος que estaacute sobre o tuacutemulo
3 hipoacutecrita ὑπό + κρίνω que distingue (julga) sob
4 paralelo παρά + ἀλλήλων que estaacute ao lado do outro
5 anfiacutebio ἀmicroφί + βίος que vive em ambos (terra e aacutegua)
6 proseacutelito πρός + ἠλύθον que se encaminha para
7 exegeta εἰς + ἡγέοmicroαι que conduz para
8 energia ἐν + ἔργον que tem forccedila em si
9 ecircxodo ἐκἐξ + ὁδός caminho para fora
10 apogeu ἀπό + γῆ longe da terra
11 periacutemetro περί + microέτρον medida em volta de
12 diacircmetro διά + microέτρον medida atraveacutes de
13 Anastaacutecio ἀνά + ἵστηmicroι que ressurgiu
14 catarata κατά + ῥάσσω que se precipita
15 antiacutedoto ἀντί + δίδωmicroι (remeacutedio) dado contra
16 proacute logo πρό + λόγος palavra (dita) antes de
17 opistoacutedomo ὀπισθό + δόmicroος parte posterior de um templo grego
18 sinoacutetico σύν + ὀράω que abarca com um soacute olhar
19 metafiacutesica microετά + φύσις aleacutem da natureza (fiacutesica)
56
2 G (Genitivo)3 D (Dativo)4 A (Acusativo)
Traduza para o portuguecircs (Resposta no 2ordm Vol De James)
1 o( ui(oj ei)=pen ei)mi (Mc 1462) 2 o( ui(oj tou= a)nqrwpou kurioj e)stin (Mc 228) 3 e)rxetai o( a)delfoj o( kaloj (Mc 331) 4 o( a)nqrwpoj e)rxetai (Mc 61) 5 oi( a)nqrwpoi ou)x a(gioi ei)sin (Mc 124) 6 o( qeoj ei)=pen (Mc 219) 7 o( a)ggeloj o( a(gioj ou)k e)rxetai (Mc 838) 8 o(loj o( kosmoj kaloj e)stin (Mc 149) 9 o( ou)ranoj ou) kaloj e)stin (Mc 1331) 10 o( ui(oj tou= qeou= e)stin a)gaqoj (Mc 311)
57
EXERCIacuteCIOS DE GREGO
a) Qual eacute entatildeo o sujeito e qual eacute o objeto das seguintes frases qeoj fala logon (palavra) qeoj ama dou=lon (servo) dou=loj ama qeon qeon ama dou=loj dou=loj fala logon logon fala dou=loj b) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus c) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus d) Traduza podendo incluir um artigo Note N e A qeoj h)gaphsen ton kosmon kosmoj ou)k h)gaphsen qeon Kurioj h)gaphsen dou=lon o( a)nqrwpoj h)gaphsen qeon presbuteron h)gaphsen Kurioj a)postoloj legei logon logon legei diakonoj dou=loj ballei liqon a)nqrwpoj blepei potamon diaboloj ou)k h)gaphsen qeon
e) Traduza Deus amou mundo e homem Homem amou Senhor
Vocabulaacuterio ALMA = yuxh AMIGO = filoj
BATIZAR = baptizw CARNE = sarc
CONSOLADOR = paraklhtoj COMUNHAtildeO = koinwnia
CEacuteU = ou)ranoj BONITO BOM = kaloj
ADAtildeO = )Adam CAMINHO = o(doj
NOIVA = numfh CASA = oi)=koj
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
55
Vamos apresentar algumas palavras portuguesas que usam estas preposiccedilotildees como prefixos Isto poderaacute ajudar a memorizaccedilatildeo 1 hipeacuterbole ὑπέρ + βάλλω que coloca acima de
2 epitaacutefio ἐπί + τάφος que estaacute sobre o tuacutemulo
3 hipoacutecrita ὑπό + κρίνω que distingue (julga) sob
4 paralelo παρά + ἀλλήλων que estaacute ao lado do outro
5 anfiacutebio ἀmicroφί + βίος que vive em ambos (terra e aacutegua)
6 proseacutelito πρός + ἠλύθον que se encaminha para
7 exegeta εἰς + ἡγέοmicroαι que conduz para
8 energia ἐν + ἔργον que tem forccedila em si
9 ecircxodo ἐκἐξ + ὁδός caminho para fora
10 apogeu ἀπό + γῆ longe da terra
11 periacutemetro περί + microέτρον medida em volta de
12 diacircmetro διά + microέτρον medida atraveacutes de
13 Anastaacutecio ἀνά + ἵστηmicroι que ressurgiu
14 catarata κατά + ῥάσσω que se precipita
15 antiacutedoto ἀντί + δίδωmicroι (remeacutedio) dado contra
16 proacute logo πρό + λόγος palavra (dita) antes de
17 opistoacutedomo ὀπισθό + δόmicroος parte posterior de um templo grego
18 sinoacutetico σύν + ὀράω que abarca com um soacute olhar
19 metafiacutesica microετά + φύσις aleacutem da natureza (fiacutesica)
56
2 G (Genitivo)3 D (Dativo)4 A (Acusativo)
Traduza para o portuguecircs (Resposta no 2ordm Vol De James)
1 o( ui(oj ei)=pen ei)mi (Mc 1462) 2 o( ui(oj tou= a)nqrwpou kurioj e)stin (Mc 228) 3 e)rxetai o( a)delfoj o( kaloj (Mc 331) 4 o( a)nqrwpoj e)rxetai (Mc 61) 5 oi( a)nqrwpoi ou)x a(gioi ei)sin (Mc 124) 6 o( qeoj ei)=pen (Mc 219) 7 o( a)ggeloj o( a(gioj ou)k e)rxetai (Mc 838) 8 o(loj o( kosmoj kaloj e)stin (Mc 149) 9 o( ou)ranoj ou) kaloj e)stin (Mc 1331) 10 o( ui(oj tou= qeou= e)stin a)gaqoj (Mc 311)
57
EXERCIacuteCIOS DE GREGO
a) Qual eacute entatildeo o sujeito e qual eacute o objeto das seguintes frases qeoj fala logon (palavra) qeoj ama dou=lon (servo) dou=loj ama qeon qeon ama dou=loj dou=loj fala logon logon fala dou=loj b) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus c) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus d) Traduza podendo incluir um artigo Note N e A qeoj h)gaphsen ton kosmon kosmoj ou)k h)gaphsen qeon Kurioj h)gaphsen dou=lon o( a)nqrwpoj h)gaphsen qeon presbuteron h)gaphsen Kurioj a)postoloj legei logon logon legei diakonoj dou=loj ballei liqon a)nqrwpoj blepei potamon diaboloj ou)k h)gaphsen qeon
e) Traduza Deus amou mundo e homem Homem amou Senhor
Vocabulaacuterio ALMA = yuxh AMIGO = filoj
BATIZAR = baptizw CARNE = sarc
CONSOLADOR = paraklhtoj COMUNHAtildeO = koinwnia
CEacuteU = ou)ranoj BONITO BOM = kaloj
ADAtildeO = )Adam CAMINHO = o(doj
NOIVA = numfh CASA = oi)=koj
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
56
2 G (Genitivo)3 D (Dativo)4 A (Acusativo)
Traduza para o portuguecircs (Resposta no 2ordm Vol De James)
1 o( ui(oj ei)=pen ei)mi (Mc 1462) 2 o( ui(oj tou= a)nqrwpou kurioj e)stin (Mc 228) 3 e)rxetai o( a)delfoj o( kaloj (Mc 331) 4 o( a)nqrwpoj e)rxetai (Mc 61) 5 oi( a)nqrwpoi ou)x a(gioi ei)sin (Mc 124) 6 o( qeoj ei)=pen (Mc 219) 7 o( a)ggeloj o( a(gioj ou)k e)rxetai (Mc 838) 8 o(loj o( kosmoj kaloj e)stin (Mc 149) 9 o( ou)ranoj ou) kaloj e)stin (Mc 1331) 10 o( ui(oj tou= qeou= e)stin a)gaqoj (Mc 311)
57
EXERCIacuteCIOS DE GREGO
a) Qual eacute entatildeo o sujeito e qual eacute o objeto das seguintes frases qeoj fala logon (palavra) qeoj ama dou=lon (servo) dou=loj ama qeon qeon ama dou=loj dou=loj fala logon logon fala dou=loj b) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus c) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus d) Traduza podendo incluir um artigo Note N e A qeoj h)gaphsen ton kosmon kosmoj ou)k h)gaphsen qeon Kurioj h)gaphsen dou=lon o( a)nqrwpoj h)gaphsen qeon presbuteron h)gaphsen Kurioj a)postoloj legei logon logon legei diakonoj dou=loj ballei liqon a)nqrwpoj blepei potamon diaboloj ou)k h)gaphsen qeon
e) Traduza Deus amou mundo e homem Homem amou Senhor
Vocabulaacuterio ALMA = yuxh AMIGO = filoj
BATIZAR = baptizw CARNE = sarc
CONSOLADOR = paraklhtoj COMUNHAtildeO = koinwnia
CEacuteU = ou)ranoj BONITO BOM = kaloj
ADAtildeO = )Adam CAMINHO = o(doj
NOIVA = numfh CASA = oi)=koj
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
57
EXERCIacuteCIOS DE GREGO
a) Qual eacute entatildeo o sujeito e qual eacute o objeto das seguintes frases qeoj fala logon (palavra) qeoj ama dou=lon (servo) dou=loj ama qeon qeon ama dou=loj dou=loj fala logon logon fala dou=loj b) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus c) Escreva o N e o A de diaacutecono pedra Cristo apoacutestolo mundo Deus d) Traduza podendo incluir um artigo Note N e A qeoj h)gaphsen ton kosmon kosmoj ou)k h)gaphsen qeon Kurioj h)gaphsen dou=lon o( a)nqrwpoj h)gaphsen qeon presbuteron h)gaphsen Kurioj a)postoloj legei logon logon legei diakonoj dou=loj ballei liqon a)nqrwpoj blepei potamon diaboloj ou)k h)gaphsen qeon
e) Traduza Deus amou mundo e homem Homem amou Senhor
Vocabulaacuterio ALMA = yuxh AMIGO = filoj
BATIZAR = baptizw CARNE = sarc
CONSOLADOR = paraklhtoj COMUNHAtildeO = koinwnia
CEacuteU = ou)ranoj BONITO BOM = kaloj
ADAtildeO = )Adam CAMINHO = o(doj
NOIVA = numfh CASA = oi)=koj
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
58
Vocabulaacuterio
diaboloj diabo (175)
a)delfoj irmatildeo (Filadeacutelfia 34) a)nqrwpoj homem (antropologia 548) a)postoloj apoacutestolo (apostolado 79) a(martwloj pecador (hamartiologia) 47 a)mnoj Cordeiro (acircmnio a)rnioj) 4 a)rtoj patildeo (artoacutefago) 97 diaboloj diabo (caluniador 37) diakonoj diaacutecono (diaconia 37) didaskaloj mestre (didascalia) 59 dou=loj servo escravo (124) e)piskopoj Supervisor bispo (episcopal) 5 qeoj Deus deus (teologia 1314) kosmoj Mundo (cosmeacutetico 185) kurioj Senhor senhor (718) laoj Povo (leigo) 141 liqoj Pedra (lito -grafia 58 logoj Palavra (Teo-logia 331) naoj Santuaacuterio (nau nave) 45 nomoj Lei (Deutero-nocircmio 191) potamoj Rio (Meso-potacircmia 17) presbuteroj Presbiacutetero (anciatildeo 65) Xristoj Cristo (ungido crisma 529) a)lla Mas (ecircnfase 635) de E mas (2771) kai E tambeacutem (947) ou) ou)k ou)x natildeo (1619)
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
59
Caccedila Palavras
ξ ζ δ ι α κ ο ν ο ς φ
ο ι α λ κ α ρ ε ξ ι ι
α π α ρ α κ λ ε τ ο ς
φ ο δ α λ ο γ ι ω ι λ
ρ τ ω δ ο ν ν micro α κ ο
τ α φ υ ς ι π α δ ι α
δ micro κ ο ι ν ω ν ι α ζ
ο ο δ δ φ ι λ ο ς χ ο
υ ς π ο λ α ν υ λ β υ
λ υ ο ς σ α ρ ξ ο α ρ
ο α α ν υ micro φ η γ π α
ς δ π ι α ρ ω λ ο τ ν
γ α ν θ ρ ω π ο ς ι ο
ι micro φ λ χ ι ω γ ψ ζ ς
π ι α ψ υ χ η δ ο ω ω
DIAacuteCONO ALMA PALAVRA BATIZAR CONSOLADOR SERVO CEacuteU RIO HOMEM ADAtildeO NOIVA AMIGO CARNE COMUNHAtildeO BONITO BOM CAMINHO
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
60
GRAMMTIKH SUNQESIS - grammtikh sunqesij
Jo 11-10 11 )En a)rxv= h)=n o( logoj kai o( logoj h)=n proj ton qeon kai qeoj h)=n o( logoj 12 ou(=toj h)=n e)n a)rxv= proj ton qeon 13 panta di au)tou= e)geneto kai xwrij au)tou= e)geneto ou)de e(n o( gegonen 14 e)n au)t= zwh h)=n kai h( zwh h)=n to fw=j tw=n a)nqrwpwn 15 kai to fw=j e)n tv= skoti fainei kai h( skotia au)to ou) katelaben 16 )Egeneto a)nqrwpoj a)pestalmenoj para qeou= o)noma au)t= )Iwannhj 17 ou(=toj h)=lqen ei)j marturian i(na marturhsv peri tou= fwtoj i(na pantej pisteuswsin di au)tou= 18 ou)k h)=n e)kei=noj to fw=j a)ll i(na marturhsv peri tou= fwtoj 19 )=Hn to fw=j to a)lhqinon o( fwtizei panta a)nqrwpon e)rxomenon ei)j ton kosmon 110 e)n t= kosm h)=n kai o( kosmoj di
au)tou= e)geneto kai o( kosmoj au)ton ou)k e)gnw
11 Anaacutelise do Texto ΕνΕνΕνΕν No preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
61
GRAMMTIKH SUNQESIS
ΘεΘεΘεΘεὸὸὸὸςςςς Deus substantivo nominativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ἦἦἦἦνννν era verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ὁὁὁὁ o artigo nominativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
λλλλόόόόγοςγοςγοςγος Verbo substantivo nominativo sing m λλλλόόόόγοςγοςγοςγος ου
- palavra
οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος Este pronome demonstrativo nominativo sing m οοοοὗὗὗὗτοςτοςτοςτος αὗτη τοῦτο
- este esta isto
ἦἦἦἦνννν estava verbo 3a pessoa sing imperf ind de εεεεἰἰἰἰmicromicromicromicroίίίί - sou
ἐἐἐἐνννν no preposiccedilatildeo rege dativo - em no
ἀἀἀἀρχρχρχρχῇῇῇῇ princiacutepio substantivo dativo sing feminino ἀἀἀἀρχρχρχρχήήήή ῆς - princiacutepio
πρπρπρπρὸὸὸὸςςςς com preposiccedilatildeo rege acusativo - com
ττττὸὸὸὸνννν artigo def acusativo sing m ὁὁὁὁ ἡ τό
- o a o
ΘεΘεΘεΘεόόόόνννν Deus substantivo acusativo sing m θεθεθεθεόόόόςςςς οῦ
- Deus
ππππάάάάνταντανταντα Tudo adjetivo nominativo pl neutro ππππᾶᾶᾶᾶςςςς πᾶσα πᾶν
- todo todatudo
δι δι δι δι por meio preposiccedilatildeo rege genitivo διδιδιδιάάάά - por meio
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ dele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
κακακακαὶὶὶὶ e conjunccedilatildeo - e
χωρχωρχωρχωρὶὶὶὶςςςς sem preposiccedilatildeo rege dativogenitivo - sem
ααααὐὐὐὐτοτοτοτοῦῦῦῦ ele pronome genitivo sing m ααααὐὐὐὐττττόόόόςςςς ή ό
- ele ela ele mesmo
ἐἐἐἐγγγγέέέένετονετονετονετο foi feito verbo 3a pess sing aoristo 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - torno-me sou
οοοοὐὐὐὐδδδδὲὲὲὲ nada adveacuterbio - οὐδέ ἕν = nada
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
62
GRAMMTIKH SUNQESIS
ἕἕἕἕνννν numeral acusativo neutro εεεεἰἰἰἰςςςς microία ἕν
- um uma um
ὅὅὅὅ do que pronome relativo nominativo neutro ὅὅὅὅςςςς ἧ ὅ
- o qual a qual o que
γγγγέέέέγονενγονενγονενγονεν existe verbo 3a pess sing perf 2 ind γγγγίίίίνοmicroαινοmicroαινοmicroαινοmicroαι - existo sou
leia-se ldquoe o Verbo era Deusrdquo
Becircnccedilatildeo Apoacutestolica em grego 2 Co 1313
313 (H xarij tou= kuriou )Ihsou= Xristou= kai h( a)gaph tou= qeou= kai h( koinwnia tou= a(giou pneumatoj meta pantwn u(mw=n
HE KAacuteRIS TOU KIRIOU IESOU KRISTOU A GRACcedilA DO SENHOR JESUS CRISTOS KAIacute HE AGAPHE TOU THEOU E 0 AMOR DE DEUS KAI HE KOINOcircNIA TOU RAGIOU PNEUMATOS E A COMUNHAtildeO DO SANTO ESPIacuteRITO METAacute PANTOcircN RIMOcircN
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF
This document was created with Win2PDF available at httpwwwwin2pdfcomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use onlyThis page will not be added after purchasing Win2PDF