1

ΕΛΠ 41_2010-2011

ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΤΗΣ 1ης ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Η συγκρότηση των λαογραφικών σπουδών κατά τον 19ο αι. - μέσα 20ού αι. Να επιχειρήσετε την κριτική προσέγγιση της λαογραφίας και την ιστορική διαμόρφωση του γνωστικού της αντικειμένου στον ευρωπαϊκό και στον ελληνικό χώρο.

Λέξεις κλειδιά: Διαφωτισμός, Ρομαντισμός, εξελικτισμός, ψυχή του λαού, λαός, έθνος, λαϊκός-λόγιος πολιτισμός.Σύνολο λέξεων: 2300-2500Τελική ημερομηνία παράδοσης: 14/11/2010

Προτεινόμενη βιβλιογραφία

1.    Άλκη Κυριακίδου-Νέστορος, «Η ρομαντική έννοια του έθνους και  Λαογραφία» στο Άλκη Κυριακίδου-Νέστορος Η θεωρία της ελληνικής Λαογραφίας. Κριτική ανάλυση, εκδ. Εταιρεία Σπουδών, Αθήνα 1978, σ. 17-47 (και στο Ανθολόγιο ΕΑΠ σ. 15-40).

2.    Ευαγγελή Ντάτση, «Ο ‘λαός’ της λαογραφίας», Ο Πολίτης, τ. 108, Οκτώβριος 1990, σ. 50-57 (και στο Ανθολόγιο ΕΑΠ σ. 41-55).

3. Γρηγόρης Σηφάκης, «Λαογραφία και ιστορία στη νεότερη Ελλάδα» Νέα Εστία, τα 1762, Δεκέμβριος 2003, σ. 764-778 (και στο Ανθολόγιο ΕΑΠ σ. 123-133)

4. Γεώργιος Μέγας, Εισαγωγή εις την λαογραφίαν, Αθήνα 1975 3η εκδ., σ. 8-12.

Προτάσεις για τη μελέτη και την οργάνωση της εργασίας σας .

Ξεκινήστε τη μελέτη σας από το πρώτο κεφάλαιο του τόμου του ΕΑΠ, Δ.

Τζάκης, Για την ιστορία της ελληνικής λαογραφίας. Πρόκειται για κείμενο που

θα χρησιμοποιήσετε ως βάση για να εντάξετε σε αυτό και την προβληματική

των άρθρων που σας στέλνουμε.

Προσπαθήστε να βγάλετε τους βασικούς άξονες που ορίζουν την

προβληματική κάθε συγγραφέα και κυρίως αξιοποιείστε τις έννοιες που

χρησιμοποιούνται με σαφήνεια και αυστηρότητα.

Στο τέλος αυτού του κειμένου δείτε κάποια υποδείγματα που μπορούν να σας

βοηθήσουν στην κατανόηση δύο άρθρων που αποτελούν μέρος της

2

βιβλιογραφίας – σε αυτά τα υποδείγματα χαρτογραφείται η «σκαλωσιά» της

σκέψης των συγγραφέων τους, δηλαδή η λογική επιχειρηματολογία τους. Από

μόνα τους δεν λένε τίποτα, πρέπει να τα διαβάσετε και να τα αξιοποιήσετε

αφού έχετε μελετήσει τα αντίστοιχα άρθρα.

Οι πληροφορίες που θα βρείτε στη βιβλιογραφία είναι πολλές και

ενδιαφέρουσες. Κάποιες μπορεί να είναι και αντιφατικές. Προσπαθήστε να

κατανοήσετε αυτόνομα τις έννοιες και το περιεχόμενό τους και με βάση αυτό

να αναπτύξετε την εργασία σας. Θα δείτε, πχ., ότι η ελληνική λαογραφία

δέχεται επιρροές από τα μεγάλα ρεύματα, όπως ρομαντισμός ή εξελικτισμός.

Θα μπορέσετε να εντοπίσετε και να αξιολογήσετε καλύτερα τις επιρροές αυτές

αν παρακολουθήσετε τους συγγραφείς στον χρόνο που γράφουν και αν

αποδώσετε την ίδια την εξέλιξη των λαογραφικών σπουδών ως προϊόν

επιρροών αλλά και ιστορικών ιδιομορφιών από τον 19ο στον 20ο αιώνα –πέρα

βέβαια από την ίδια την προσωπικότητα των συγγραφέων που δεν μας

απασχολεί σε αυτήν την εργασία.

Με τον όρο «συγκρότηση» προφανώς πριμοδοτείται ο Πολίτης και η εποχή

του. Μην μείνετε όμως μόνο σε αυτό. Παρακολουθείστε την εξέλιξη των

λαογραφικών σπουδών στον χρόνο, δίνοντας στον όρο συγκρότηση δυναμικό

και όχι στατικό περιεχόμενο. Έτσι, θα οδηγηθείτε όχι μόνο στις επιρροές που

δέχονται αλλά και στις ιστορικές συνθήκες που γράφουν και αναπτύσσουν το

έργο τους.

Διαφωτισμός, Ρομαντισμός, εξελικτισμός, ψυχή του λαού, λαός, έθνος, λαϊκός-λόγιος πολιτισμός.

Σχετικά με τους όρους αυτούς, δεν χρειάζονται απολύτως αυστηροί ορισμοί.

Αλλά, καθώς πρόκειται για κατηγορίες της ανάλυσης και της

επιχειρηματολογίας μας, δεν πρέπει να τους δώσουμε τόσο ελαστικό

περιχόμενοπεριεχόμενο που να λένε τα πάντα ή να μην λένε τίποτα. Αν πάλι

τους χρησιμοποιούμε περιγραφικά (π.χ. λαός, έθνος) τότε ας μην ξεχνάμε ότι

αντιστοιχούν σε ορισμένες κοινωνίες και ιστορικές περιόδους και δεν μπορούν

να χρησιμοποιούνται χωρίς την απαραίτητη σαφήνεια.

3

Όταν πρόκειται για όρους που ανήκουν σε ένα εννοιολογικό σύστημα (π.χ

ψυχή του λαού-ρομαντισμός ή επιβίωμα-εξελικτισμός), τότε πρέπει να είμαστε

ακόμα πιο αυστηροί γιατί έξω από το δικό τους πλαίσιο αλλάζει το

περιεχόμενό τους. Στο σημείο αυτό, προσέξτε ιδιαίτερα τις αναφορές σας στις

επιρροές του Πολίτη και τα «παντρέματα που κάνει».

Τέλος, δεν προσθέτουν τίποτα στην εργασία οι πεποιθήσεις μας, π.χ., για το

«ομόαιμον», το «ομόγλωσσον» ή το «ομόθρησκον». Το ενδιαφέρον εδώ

εξαντλείται στο να εντοπίσουμε τις συνθήκες που διαμορφώνονται οι ανάλογες

αντιλήψεις και αποκτούν περιεχόμενο οι όροι, τα μεγάλα ρεύματα που τους

υποδεικνύουν ως κριτήρια, τις επιρροές που δέχονται οι συγγραφείς που τους

χρησιμοποιούν για να περιγράψουν, να ερμηνεύσουν ή να πείσουν για όσα

ισχυρίζονται.

Καλή επιτυχία,

ΕΛΠ_41

4

Α. ΚΥΡΙΑΚΙΔΟΥ ΝΕΣΤΟΡΟΣ, Η ρομαντική έννοια του έθνους και η

Λαογραφία

0. Αμφισβήτηση της αξιολογικής ουδετερότητας της επιστήμης (Λαογραφία)

–– Εθνοκεντρισμός –– Ορθολογισμός (Διαφωτισμός) και Ρομαντισμός ––

Κράτος, οργανισμός, ανώτερη ενότητα –– Αντίφαση ελληνικής περίπτωσης ––

Κοινοτισμός και Συγκεντρωτισμός –– Προεπιστημονική και Επίσημη, Εθνική

Λαογραφία.

1.

Λαογραφία = αξιολογικές διακρίσεις ανάμεσα σε κατώτερο και ανώτερο

πολιτισμό/ Εμείς και οι Άλλοι.

Επιστήμη Λαογραφίας = όχι αντικειμενική γνώση – Οπτική γωνία του

παρατηρητή (ιδεολογία, αξίες, τρόπος σκέψης και αντίληψης των φαινομένων,

αξιολογικές και πραγματολοτικές κρίσεις).

Πχ. Γέννηση Κοινωνικής Ανθρωπολογίας: γνώση νόμων που διέπουν την

εξέλιξη των κοινωνιών – Στόχος πολιτικός: διακυβέρνηση αποικιών από

Ευρωπαίους κυρίαρχους.

Εθνοκεντρισμός: Μέτρο αξιολόγησης των διαφόρων πολιτισμών ο δικός μας

πολιτισμός

Χαρακτηριστικός τρόπος σκέψης των αγρίων (Λ. Στρως) ---

Διάκριση Εμείς / Άλλοι – στέρεα ψυχολογικά θεμέλια

Θεωρία του Εξελικτισμού: κατάταξη των πολιτισμών με τον ευρωπαϊκό στην

ανώτερη βαθμίδα της εξέλιξης.

Αρχές 20ου αιώνα: Αλλαγή οπτικής γωνίας και Κριτική του εθνοκεντρισμού: ο

οικείος πολιτισμός = ούτε καλύτερος, ούτε χειρότερος, «απλά» διαφορετικός.

Αποδοχή της Ετερογένειας των Πολιτισμών

2.

5

Λαογραφία => Εθνοκεντρισμός => Ρομαντισμός = αντίδραση στον

ορθολογισμό του Διαφωτισμού

Ήττα της Ιένας (1806), Ναπολέων = νικητής στο Βερολίνο, Έξαρση του

εθνικής ιδεολογίας.

Γαλλική Επανάσταση => Ιδέα του έθνους => μετάθεση της νομιμοφροσύνης

από το Πρόσωπο του πρίγκιπα στην Ιδέα της πατρίδας.

Διαφωτισμός = Ρυθμιστικός παράγοντας η Λογική = ανεξάρτητη από τοπικές

και εθνικές ιδιομορφίες. Αντίληψη της ιστορίας σαν μια προοδευτική πορεία

από το σκοτάδι στο φως.

Γερμανία κατά τη διάρκεια των ναπολεοντείων πολέμων => έννοια του έθνους

με βάση την αρχή της φυλετικής συνείδησης (κοινή γλώσσα, αίμα, πίστη σε

κοινά έθιμα, κοινή παράδοση, παρελθόν).

Έμφαση στο ιδιαίτερο και όχι στο γενικό, στο συναίσθημα και όχι τη λογική,

τις διαφορές και όχι στην ομοιομορφία, το συγκεκριμένο και όχι στο

αφηρημένο.

Ρομαντικές Αξίες = όχι το άτομο = αναρχία

Ισότητα = επικίνδυνη ιδέα = δεν υπάρχει ισότητα στη φύση.

Πίστη σε μια ιεραρχημένη τάξη πραγμάτων, αποδοχή της φυσικής

ανομοιότητας = κοινωνικής ανισότητας.

Πρότυπο το Φεουδαρχικό σύστημα, Εξιδανίκευση Μεσαίωνα.

Στόχος = σταθερότητα, όχι αναρχία

Διασφάλιση σταθερότητας μέσω της υπαγωγής στο Εθνικό Κράτος = ανώτερη

ενότητα.

Χαρακτήρας του Έθνους δεν είναι ιστορικό προϊόν αλλά βιολογικά δοσμένο

(Volksgeist).

Ανακάλυψη Volksgeist/ ψυχής του λαού μέσω διαίσθησης/ αποκάλυψης όχι

γνώσης.

Λόγοι του Fichte προς το γερμανικό έθνος (1807-8) = Καθαρότητα, ο

απόλυτος λαός.

6

Κράτος = έκφραση της ψυχής του λαού.

Λαογραφία = επιστήμη του Κυβερνάν – Πολιτικός ρόλος + Εθνικός

Διαπίστωση + διάπλαση εθνικού χαρακτήρα/ καλλιέργεια εθνικής συνείδησης

Ηθική παρά επιστημονική αντιμετώπιση του εθνικού φαινομένου.

3.

Έλλάδα => αμφισβήτηση των θεωριών του Φαλμεράυερ.

Λαϊκός πολιτισμός = αναζήτηση συνέχειας με αρχαιότητα.

Φορέας του όχι τα αστικά στρώματα = επίδραση από Ευρώπη, αλλά αγροτικός

πληθυσμός.

Αντίφαση = η ρομαντική έννοια του έθνους αναπτύσσεται στο πλαίσιο του

ελληνικού διαφωτισμού.

Ερμηνεία αντίφασης: Ο ελληνικός διαφωτισμός προσαρμόστηκε στις ανάγκες

της χώρας υποδοχής του, Εθνική υπερηφάνεια.

Διαφορετικά Υποδείγματα Σκέψης του Ρομαντισμού και Διαφωτισμού

Διαφωτισμός = πρότυπο η μηχανή – άχρονη/ έμφαση στο παρόν

Ρομαντισμός = πρότυπο ο οργανισμός – ενότητα που υπερβαίνει το άθροισμα

των μερών της

Ελληνικός Διαφωτισμός (ανάπτυξη φυσικών επιστημών, πείραμα,

αμφισβήτηση εκκλησιαστικής αυθεντίας) επιβάλλει στροφή προς τις ρίζες/

Αρχαιότητα.

Παραγνώριση του υπερεθνικού, εξελικτικού στόχου του ευρωπαϊκού

διαφωτισμού.

Δημαράς: ανάπτυξη της εθνικής συνείδησης και άνοδος της αστικής τάξης στα

τέλη 18ου.

Διαφορά Γερμανίας – Ελλάδας

Στροφή Γερμανών στο παρελθόν = συντήρηση / Μεσαίωνας

7

Στροφή Ελλήνων στο παρελθόν = φιλελευθερισμός / αρχαιότητα

Όχι σύγκρουση Ρομαντισμού με Ορθολογισμό όπως στην περίπτωση της

Γερμανίας

[Εξαίρεση = προγονολατρεία/ στείρα μίμηση, Στροφή προς συντήρηση (1833-

35)].

Ορθολογισμός = έκφραση γαλλικής και αγγλικής επιρροής = ρίζες στον

ελληνικό διαφωτισμό, Μπένθαμ = άγγλος ωφελιμιστής, πρόταση για σχέδιο

συντάγματος. Αντιπροσωπευτικό πολίτευμα.

Αλλαγή πνεύματος = Ε΄ Εθνοσυνέλευση, δολοφονία Καποδίστρια.

Ρομαντισμός = έκφραση γερμανικής επιρροής.

Οργανική ενότητα όχι η παραδοσιακή κοινότητα των Ελλήνων, αλλά το

Κράτος.

ΑντιΒασιλεία = Μοναρχικό κράτος κατά τα Γερμανικά Πρότυπα –

συγκεντρωτισμός.

Πλήγμα στην πολιτική αυτονομία των κοινοτήτων = ελληνική παράδοση

Δύο Πολιτικές στάσεις αντιστοιχούν σε δύο Οπτικές γωνίες της Λαογραφίας

1))) Κοινοτισμός (αντιπροσωπευτικό σύστημα, κοινοτική αυτοδιοίκηση) =>

Λαογραφική οπτική (προεπιστημονική) -- Αναπτύχθηκε στο κλίμα του

ελληνικού διαφωτισμού -- Εκφράζει τοπικό πνεύμα (σε αντίθεση με

ξενόφερτο, εθνικό, συγκεντρωτικό πνεύμα).

Μονάδα έρευνας της προεπιστημονικής Λαογραφίας = ο Τόπος

2))) Συγκεντρωτισμός (απολυταρχική διακυβέρνηση, μοναρχία) => Επίσημη

Λαογραφία. Επιστημονική.

Μονάδα έρευνας της προεπιστημονικής Λαογραφίας = το Θέμα / πανελλήνιο

επίπεδο.

Αποτέλεσμα = κατηγορίες που δεν ανταποκρίνονται σε πραγματικότητα =

Ζωντανό σώμα κάθε τόπου, Ολότητα.

8

Η ελληνική κοινότητα παραμερίστηκε από την Εικόνα του Εθνικού Συνόλου.

Αποκάλυψη όχι Τοπικών Χαρακτηριστικών αλλά Εθνικού Χαρακτήρα των

Ελλήνων.

Προσανατολισμός στην Αρχαιότητα με στόχο την κατάδειξη της εθνικής

συνέχειας.

Διαφορά Ελλήνων – Γερμανών :

το γερμανικό Volksgeist στραμμένο στο μέλλον (μεσσιανισμός), το ελληνικό

στο παρελθόν.

Μεγάλη Ιδέα = βυζαντινός μεσσιανισμός => ο μαρμαρωμένος βασιλιάς θα

διώξει τον Τούρκο από την Κόκκινη Μηλιά.

Ωστόσο, βυζαντινός μεσσιανισμός = θρησκευτική βάση

Μεσσιανισμός Μεγάλης Ιδέας = εθνική βάση

ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΝΤΑΤΣΗ, Ο «λαός» της Λαογραφίας

0.

Σιωπές της Λαογραφίας = η έννοια της τάξης, ο λαός ως κοινωνικο-ιστορική

κατηγορία_Πολιτικός Ρόλος Λαογραφίας = κοινωνική συνοχή / απόκρυψη

κοινωνικών ανισοτήτων. Έννοιες- κλειδιά: Βιομηχανική/ Κεφαλαιοκρατική

ανάπτυξη –– Διεθνής καταμερισμός εργασίας –– Κέντρο/ περιφέρεια ––

Εθνική ιδεολογία – Κράτος –– Εργατική τάξη ––Εκδοχές του έθνους ––

Αντινομίες του συστήματος –– Χαρακτηριστικά παραδοσιακού πολιτισμού ––

Αποδιάρθρωση– Καταναλωτική ομογενοποίηση –– Πολιτισμικό

συνονθύλευμα –– Εκ των άνω χειραγώγηση λαού – Καθαρός λαϊκός

πολιτισμός - Νόθευση.

1.

Ιστορική διαμόρφωση Λαογραφίας – βιομηχανική ανάπτυξη και

κεφαλαιοκρατικός τρόπος παραγωγής => Λαός της λαογραφίας = εργατικό

δυναμικό + φορέας συλλογικής μνήμης

9

Προσδιορισμός λαού υπό το πρίσμα της εθνικής ιδεολογίας – σύνδεση με

έννοια έθνους, φυλής (βιολογικός προσδιορισμός), εθνότητα (πολιτισμικός

προσδιορισμός).

Αποσύνδεση από έννοια κοινωνικής τάξης.

2.

Έννοια του έθνους = ζωτική ανάγκη του κράτους

Εθνικά κράτη => όρος λειτουργίας = εσωτερική συνοχή και ισορροπία.

Ανάγκη διαμόρφωσης συνεκτικών δεσμών/ κοινή συνείδηση/ ταυτότητα.

Προβολή στοιχείων που ενώνουν, απόκρυψη στοιχείων που χωρίζουν/

αντιθέσεις [επιλεκτική χρήση του παρελθόντος, επιλεκτική χρήση των

ιστορικών πηγών]

1) Εσωτερική συνοχή, 2) Οριοθέτηση προς τα έξω/ ανταγωνιστικά κράτη-

έθνη.

3.

Κριτική: Ο λαός της λαογραφίας δεν έχει ενιαία κοινωνική συνείδηση, ούτε

ενιαίο πολιτισμό.

Διάκριση ανάμεσα σε Κυριαρχούμενους και Κυρίαρχους,

Διάκριση σε Κατώτερο (ομαδικότητα, προφορικότητα, παράδοση) και

Ανώτερο πολιτισμό (γραπτός λόγος, επίσημη γνώση, ιδεολογικοί μηχανισμοί

του κράτους).

Λαϊκός Πολιτισμός = λειτουργεί ως συνεκτικό στοιχείο του έθνους.

Λαογραφία αναγορεύεται σε εθνική επιστήμη

4.

Α) Γαλλική Εκδοχή του Έθνους - λαού

Αξίες (ισότητα/ ελευθερία/ δημοκρατία) που εξυπηρετούν την αστική τάξη

(υπέρβαση του φεουδαρχικού καταμερισμού εργασίας) προβάλλονται ως

ενσάρκωση της ιδέας του έθνους.

Εξασφαλίζουν κοινωνική συνοχή + συγκάλυψη ανισοτήτων – αντιθέσεων

ανάμεσα σε τυπική και ουσιαστική ισότητα/ ελευθερία/ δημοκρατία.

Βασική έννοια =Κοινωνία ως λειτουργικό σύστημα και Όχι Λαός (ψυχή/

πνεύμα)

10

Β) Γερμανική Εκδοχή του Έθνους – λαού

Τονισμός αξιών (φυλή, γλώσσα, παράδοση) που χωρίζουν παρά ενώνουν τους

λαούς.

Έμφαση στη διαφορά με άλλα έθνη. Όχι Κοινωνία αλλά Λαός = υπερβατική

ουσία = ψυχή

Κοινός στόχος = συγκάλυψη κοινωνικών ανισοτήτων και αντιθέσεων.

Κριτική λαού της λαογραφίας. Δημιουργήθηκε υπό το πρίσμα της εθνικής

λαογραφίας,

Ο λαός όμως είναι κοινωνικο-ιστορική δημιουργία, δημιουργείται από τεχνικό

και κοινωνικό καταμερισμό της εργασίας,

Λαϊκός πολιτισμός = προϊόν του τρόπου με τον οποίο ο λαός συμμετέχει στην

παραγωγική διαδικασία.

5.

Βασικός όρος αναπαραγωγής καπιταλισμού = Νομιμοποίηση ανισοτήτων/ ΟΧΙ

αμφισβήτηση τυπικής ισότητας.

Ο λαός της λαογραφίας = εργατικό δυναμικό = εντοπισμός του νέου λαϊκού

πολιτισμού.

Στροφή της γερμανικής λαογραφίας σε αστικό λαϊκό πολιτισμό οφείλεται σε:

Α) βιομηχανική ανάπτυξη και μετασχηματισμό αγροτικού σε αστικό πληθυσμό

Β) δυσκολίες προσδιορισμού της έννοιας λαός ως πνεύμα/ ψυχή του λαού

Γ) κρίση γερμανικής λαογραφίας μετά τον Β’ Π. Π = νομιμοποίηση ναζισμού

Μετατόπιση από την έννοια ψυχή/ πνεύμα στην έννοια του πολιτισμού.

6.

Ο παραδοσιακός πολιτισμός των αγροτικών στρωμάτων αντανακλά τους

υλικούς όρους παραγωγής και αναπαραγωγής τους:

---- μη αλλοτριωμένη σχέση με τα παραγόμενα αγαθά

---- αυτοτελής παραγωγή και κατανάλωση

11

---- προφορικός λόγος ως μέσον επικοινωνίας

----- κοινωνικοποίηση μελών της ομάδας χωρίς κρατική

παρέμβαση.

Αλλαγές που συντελούνται με την προλεταριοποίηση του αγροτικού

πληθυσμού:

------ απόσπαση λαού από φυσικό του βιότοπο/ κοινότητα, συγγένεια κλπ.

------ αλλαγή θέσης στην παραγωγική διαδικασία

------ απομάκρυνση από προφορική παράδοση.

7.

Κράτος = βασικός φορέας κοινωνικοποίησης (εκπαίδευση, μέσα μαζικής

επικοινωνίας κλπ) και ένταξη στην εθνική επικράτεια => «Νόθευση»

παραδοσιακού λαϊκού πολιτισμού.

Αντικείμενο λαογραφίας = Λαϊκός Αστικός πολιτισμός = Πολιτισμικό

συνονθύλευμα.

Συνονθύλευμα που δημιουργήθηκε κατά την

Α) προσπάθεια προσαρμογής λαού στο νέο πλαίσιο/ διατήρησης των

παραδόσεών του

Β) προσπάθεια εκμάθησης νέων γνώσεων και συμπεριφορών (νέος ρόλος στην

παραγωγική διαδικασία, επίσημη παιδεία, κυρίαρχη κουλτούρα,

καταναλωτισμός/ ομογενοποίηση)

Πολιτισμική Χειραγώγηση εκ των Άνω, Νόθευση καθαρού λαϊκού πολιτισμού.

Νέα αντικείμενα Λαογραφίας: «μπαμπά, μην τρέχεις», κόμικς, φεστιβάλ κλπ.

Η Λαογραφία χαρακτηρίζει τις Μεμονωμένες και Αποσπασματικές

συμπεριφορές των πλατιών μαζών ως Νέο, Ενιαίο Λαϊκό Πολιτισμό και θεωρεί

ως φορέα του τον λαό.

12

Στην πραγματικότητα αυτός ο πολιτισμός είναι Ομογενοποιημένος και εκ των

άνω επιβεβλημένος = Διάχυση πολιτισμικών καταναλωτικών αγαθών από το

κέντρο στην περιφέρεια.

Ανακάλυψη Αστικού Λαϊκού Πολιτισμού = διαμόρφωση νέας κοινωνικής και

εθνικής συνείδησης μέσω καταναλωτισμού και εξισωτισμού –

Μέσω της αναφοράς είτε στο Volksgeist είτε στην culture => Συγκάλυψη

κοινωνικών αντιθέσεων.

Ενδιαφέρον Κοινωνιολογίας και Ιστορίας => Πολιτισμός της καθημερινής

ζωής

Αμηχανία Λαογραφίας = Ποιο είναι το αντικείμενό της, Ποια η σχέση της με

τις συναφείς επιστήμες, Ποια είναι η ταυτότητας και η ποιότητα του λαϊκού

πολιτισμού, Ποιος εν τέλει είναι ο δημιουργός της.

13