Flößerei - Flessa - Φλεσσαίοι Αρχηγοί σχεδίαςpapaflessas.gr/Papaflessas...

ΤΕΥΧΟΣ 34ον ΜΑΙΟΣ 2010 Σελίς 1 από 8 Η εφημερίδα και ο Σύλλογός μας στηρίζονται μόνο στη δική σας συμμετοχή!

ΠΑΠΠΑΦΛΕΣΣΑΣ

Flößerei - Flessa - Φλεσσαίοι Αρχηγοί σχεδίας Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Flessa - Φλέσσας. Όνομα ιστορικής οικογένειας καταγό-

μενης από την Έφεσο της Μικρός Ασίας και Παλαιάς Πρωσίας. Το διακεκριμένο επώνυμο Φλέσσας συναντάται για πρώτη

φορά στη Έφεσο της Μικράς Ασίας, στην Πελοπόννησο της Ελλά-δας, την Κύπρο και την επαρχία του Βρανδεμβούργου Γερμανίας.

Το όνομα Φλέσσας βρέθηκε στη Μικρά Ασία γύρω στο 1100 μ.Χ., στη Βενετία και στην Πρωσία, απ’ όπου ξεχώρισε, από τους μεσαιωνικούς χρόνους ως ένα από τα ξακουστά επώνυμα οικογενει-ών της περιοχής, όπως:

Η οικογένεια του Herman Flessen (1433 -;) από το Herspuk Γερμανίας, ενός ιερέα από το Klamand-Velten Γερμανίας.

Η οικογένεια του Flossmeister Jacob Flessa και του γιου του Ηans, που έζησαν περίπου το 1540 στο Flossbόchlein της πόλης Kulmbacri. Ο Hans είχε 12 παιδιά και δι’ αυτών το όνομα Flessa δια-δόθηκε στις μεγαλύτερες περιοχές της Γερμανίας.

Ο αγρότης Marthes Flessa (1569-1612) άνηκε σε αυτήν την μεγάλη οικογένεια. Οι οικογένειες του πρεσβυτέρου Nikolaus Flessaus, Monchbergensis (1536-1599) και του Nikolaus

Flessaus, του νεώτερου, ένας ιεροκήρυκα από το Altere, πατριάρχες της μεγάλης οικογένειας Flessa στη Γερμανία.

Στην Πελοπόννησο της Ελλάδας, το επώνυμο Φλέσσας εμφανίζεται για πρώτη φορά το 1700 μ.χ. με την οικογένεια του Γρηγόρη Παπά-φλέσσα (ο "Παπάς" εδώ είναι εκκλησιαστικός τίτλος), διότι ο Γρη-γόριος ήταν Έλλην ορθόδοξος ιερέας). Ο πατέρας του, Δημήτριος Γεωργίου Φλέσσας, από την Πολιανή Καλαμών, είχε 28 παιδιά από δύο γάμους και είναι ο πατριάρχης της Ιστορικής οικογένειας των Φλεσσα-ίων στην Ελλάδα. O Παπαφλέσσας ήταν ένας από τους αρχικούς διοργανωτές της ελληνικής επανάστα-σης (1821-1832) στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.

ΠΑΡΑΛΛΑΓΕΣ ΤΟΥ ΟΝΟΜΑΤΟΣ. Μια σημαντική πτυχή των επωνύμων είναι το γεγονός ότι η ορθογραφία ή η προφορά ενός ονόμα-

τος μπορεί να αλλάξει σε όλη την ιστορία της. Η προσθήκη ενός προθέματος ή ενός επιθήματος στο όνο-μα ρίζας (ιδιαίτερα για τα γερμανικά ονόματα) έγινε ένας κοινός δείκτης του χαρακτήρα ενός προσώπου, της θέσης προέλευσης, του επαγγέλματος, ή των θρησκευτικών του πεποιθήσεων.

Κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα, οι γραφείς κατέγραψαν συχνά τα ονόματα απλά δυνάμει του ή-χου του και επομένως, υπάρχουν παραλλαγές στο όνομα Φλέσσας (π.χ., Fliess, Φλέσσας, Φλέσσα, Φλέσ-σιας, Φλέσιας, Phlessas, Φλεσσιόπουλος, Φλέσσουρας, Φλέσορας, Φλεσάκος, Πλέσσας, Παπαφλέσσας, Fliessen, Fliessenhausen, Vieeschauwer, Vlissingen, Flieshen, Fless, Flessas, Flessa, Plessas, Flessias, Flessouras, Flesoras, Flessen, Flesser, Flessak και Flassus). (Συνέχεια στη σελίδα 2)

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2010 ΤΕΥΧΟΣ ΝΟ. 34 ΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ

ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΩΝ ΦΛΕΣΣΑΙΩΝ «Ο ΠΑΠΠΑΦΛΕΣΣΑΣ» Αγίου Σίλα 29, Νέα Πεντέλη, 15236, Τηλ. 210 6138059 ΦΑΞ 210 8037827

www.flessas.eu e-mail [email protected]

Rafting

Ο ΠΑΠΑΦΛΕΣΣΑΣ


ΔΙΑΣΠΟΡΑ

Καθ' όλη τη διάρκεια των αιώνων, πολλοί άνθρωποι μετανάστευσαν σε άλλα μέρη της Γερμανίας και επίσης στη Βόρεια Αμερική. Η μετανάστευση στο νέο κόσμο άρχισε περίπου το 1650 και συνεχίστη-κε μετά από τον πόλεμο, όταν αποβλήθηκαν οι περισσότεροι Γερμανοί από τις ανατολικές περιοχές από τις Πολωνικές ή Ρωσικές κυβερνήσεις. Εγκαταστάθηκαν στην Πενσυλβάνια, το Τέξας, τη Νέα Υόρκη, το Ιλινόις, την Καλιφόρνια και το Οχάιο.

Στον Καναδά, Γερμανοί και Έλληνες μετανάστες πήγαν στο Οντάριο και τα Prairies. Οι άποικοι με

το επώνυμο Φλέσσας περιλαμβάνουν τους κατοίκους που ταξίδεψαν στο νέο κόσμο και εγκαταστάθηκαν κατά μήκος της Ανατολικής ακτής των Ηνωμένων Πολιτειών και Καναδά κατά τον 18ον και 19ον αιώνα.

ΕΡΜΗΝΕΙΑ

Σύμφωνα με τους Γερμανούς γλωσσολόγους, το όνομα Flessa προέρχεται από τη γερμανική λέξη " flöss " μεθερμηνευόμενη εδώ ως "Σχεδία" όπως ένα ξύλινο σύνολο, που γίνεται από τα κούτσουρα που επιπλέουν επάνω σε έναν ποταμό. Οι Flessas ήταν τότε "Flöβerei-Flösserei" δηλαδή βιοτέχνες αρχηγοί Σχεδίας που καθοδηγούσαν τους κορμούς των δένδρων δια της ροής του ποταμού από τα Βαυαρικά βου-νά στους μύλους πολτού και χαρτοποιίας, λαμβάνοντας κατά συνέπεια το όνομά τους ως "Flessa" δυνάμει του επαγγέλματός τους, όπως συνηθιζόταν τότε.

Στην Ελλάδα όλα τα ονόματα αρσενικού γένους καταλήγουν με το γράμμα "ς" (σίγμα), αυτά δε τα

του θηλυκού γένους σε «α» (άλφα) και έτσι έχουμε τα Ελληνικά ονόματα Φλέσσας και Φλέσσα. Επικρατούν διάφορες φήμες για την προέλευση του Ελληνικού ονόματος Φλέσσας, όπως ότι το

Φλέσσας προέρχεται από την λέξη «Εφεσίους» από δυσκολία του Παπαφλέσσα όταν διάβαζε τον Απόσ-τολο δεν μπορούσε να προφέρει σωστά το «Εφεσίους» και το έλεγε «Εφλεσίους». Αυτό όμως δεν είναι δυνατόν διότι όταν το όνομα Φλέσσας παρουσιάζεται γραπτώς για πρώτη φορά, τότε ο Παπαφλέσσας ή-ταν μόνο 5 ετών και δεν είναι δυνατόν να ήξερε ανάγνωση.

Επίσης ότι το επώνυμο Φλέσσας πήρε μια ομάδα Πολιανιτών οι οποίοι επιστρέφοντες από την

Κωνσταντινούπολη περίπου το 1500 εγκαταστάθηκαν στο "Φλιάσιο πεδίο" της Κορίνθου. Δεν βρέθηκαν όμως γραπτά στοιχεία για την προέλευση του ονόματος στην Ελλάδα εν αντιθέσει με την Βαυαρία που υπάρχουν πολλά γραπτά χρονολογούμενα από το 1435.

Αναπαράσταση της σχεδίας των

Φλεσσαίων

Δεύτερη αναπαράσταση της σχεδίας

των Φλεσσαίων



ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΓΕΝΕΑΛΟΓΙΑΣ

Το 1803 Ο Αρχιεπίσκοπος Λεονταρίου Γερμανός πιστοποιεί ότι το όνομα Φλέσσας υπάρχει στην επαρχία Λεονταρίου και οι πρόγονοι του Καπετάν Νικήτα Φλέσσα "ήσαν ανέκαθεν εκ των επισημότατων και περιφανών της επαρχίας", όπως φαίνεται από το παρακάτω έγγραφο:

Η ταπεινότης ημών δια του παρόντος συστατικού γράμματος δηλοποιεί και τοις πάση διαβεβαι-

ούται ότι: Ο το παρών μας επιφέρων Καπετάν Νικήτας Φλέσσας υπάρχει εκ της υμετέρας επαρχίας της πάλαι

ποτέ ονομαζόμενης Χριστιανουπόλεως τα νυν δε επιλεγόμενης Λεονταρίου, και εκ της κωμοπόλεως Πο-λιανής. Ερευνοισάμενοι δι' ακριβούς περί αυτού και της γενεαλογίας αυτού επληροφορήθημεν ότι αυτός και οι πρόγονοί του ήσαν ανέκαθεν εκ των επισημότατων και περιφανών της επαρχίας Λεονταρίου, οίτι-νες και πατρίδος αυτών προστατεύσαντες τοις συμπολίτες πάντα επωφελώς ανεδείχθησαν, αλλά και αυ-τός ήδη μιμητής των προγόνων αυτού ανεφάνη.

Δια το παρόν υμέτερον συστατικό Γράμμα απεδώκαμεν αυτώ υπογεγραμμένο και εσφραγισμένον παρ' ημών, εις πίστωσιν της αληθείας, συνεπιβεβαιούντων και των της πόλεως ταύτης ημετέρων κληρι-κών και προκριτωτέρων προεστών και δημογερόντων της πόλεως Λεονταρίου .

1803 Απριλίου 27, Λεοντάρι Ο Αρχιεπίσκοπος Λεονταρίου Γερμανός

ΜΑΝΙΑΚΙ, 20 ΜΑΪΟΥ 1825

Αφιέρωμα στον Γρηγόριο Παπαφλέσσα.

Η ΜΑΧΗ

Η Ελληνική Επανάσταση διήνυε ήδη το πέμπτο έτος της και η Πε-λοπόννησος ελεγχόταν πλέον από ελληνικές δυνάμεις πλην των φρουρίων της Πάτρας, της Μεθώνης και της Κορώνης. Οι πολε-μικές επιχειρήσεις ωστόσο επισκιάζονταν από τις εσωτερικές δι-χόνοιες των Ελλήνων. Ήδη από τις αρχές του 1823, στο πλαίσιο της Β’ Εθνοσυνέλευσης στο Άστρος Κυνουρίας, είχαν παρατηρη-θεί έντονες διαφωνίες και σκληρός ανταγωνισμός ανάμεσα στην «παράταξη» των στρατιωτικών και στη μερίδα των πολιτικών. Κόκκινο πανί για την πολιτική παράταξη αποτελούσαν στη μεν Στερεά Ελλάδα ο Οδυσσέας Ανδρούτσος, στη δε Πελοπόννησο ο γέρος του Μοριά Θεόδωρος Κολοκοτρώνης. Μετά το πέρας της Συνέλευσης το χάσμα ανάμεσα στις αντιμαχόμενες πλευρές έμοια-ζε αγεφύρωτο και ο πρώτος εμφύλιος (φθινόπωρο 1823 – καλο-καίρι 1824) ήταν προ των πυλών.

ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΙΣ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟΥΣ ΈΛΛΗΝΕΣ

Χαρακτηριστική της διαμορφωμένης πολιτικής κρίσης υπήρξε η κίνηση του Κολοκοτρώνη και των υποστηρικτών του να αποτραβηχτούν στην Τριπολιτσά με το παλιό Εκτελεστικό κηρύσσοντας το υπάρχον Βουλευτικό παράνομο. Το Βουλευτικό με τη σειρά του κατέφυγε στο Κρανίδι, όπου, αφού κήρυξε παράνομο το παλιό Εκτελεστικό, όρισε δική του κυβέρνηση με επικεφαλής τον Γεώργιο Κουντουριώτη και μέλη μεταξύ άλλων τους Ζαΐμη και Κωλέττη. Μαζί τους συμπαρατάχθηκαν οι Στερεό-Ελλαδίτες, οι νησιώτες και όσοι εκ

Το νέο άγαλμα του Παπαφλέσ-

σα στο Μανιάκι



Πελοποννήσου πολιτικοί αντιτάσσονταν στη γραμμή του Κολοκοτρώνη. Έπειτα από σειρά αλληλοκατηγοριών και συρράξεων, συναισθανόμενος ότι η Επανάσταση βρισκόταν

αντιμέτωπη με το φάσμα της αποτυχίας, ο Κολοκοτρώνης υποχώρησε προς στιγμήν αιτούμενος αμνηστία. Το αίτημά του έγινε δεκτό υπό τον όρο να… απολέσει το δικαίωμα ανάληψης δημοσίων αξιωμάτων επί σειρά ετών. Τα γεγονότα αυτά σήμαναν το τέλος του πρώτου εμφυλίου, ενώ η συνέχεια των εχθροπραξιών δεν άρ-γησε να έρθει με τη μορφή του δεύτερου εμφυλίου (Ιούλιος 1824 – Ιανουάριος1825).

Τα χρήματα από τη σύναψη του πρώτου δανείου (περίπου 800.000 λίρες) με εγγύηση τα εθνικά κτή-

ματα είχαν εν τω μεταξύ χορηγηθεί από την Αγγλία. Η αμφισβητήσιμη διαχείρισή τους ενέτεινε τις προστρι-βές στους κόλπους της κυβέρνησης Κουντουριώτη. Οι Πελοποννήσιοι που απομακρύνθηκαν συνέπραξαν με τον Κολοκοτρώνη. Η απάντηση Κουντουριώτη ήταν η πρόταση να σταλούν στρατεύματα στην Πελοπόννησο, με τη συντήρηση των οποίων θα επιβαρύνονταν οι κάτοικοι. Η σπίθα που δυναμίτισε τις εύθραυστες σχέσεις των αντιμαχομένων πλευρών ήταν η άρνηση των κατοίκων της Τριφυλίας να καταβάλουν φόρους στην κυ-βέρνηση του Κουντουριώτη. Στις πρώτες συγκρούσεις που ακολούθησαν ηττημένοι βγήκαν οι κυβερνητικοί. Η κλιμάκωση της έντασης βρήκε εν συνεχεία την κυβέρνηση να παροτρύνει τους κατοίκους της Στερεάς με χρήματα του δανείου να στραφούν κατά των συμπατριωτών τους Πελοποννησίων.

Η ΦΥΛΑΚΙΣΗ ΤΟΥ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ

Στο πεδίο των συγκρούσεων τραυματίστηκε θανάσιμα ο γιος του Κολοκοτρώνη, Πάνος, γεγονός που οδήγησε τον γέρο του Μοριά να αποσυρθεί στη Στεμνίτσα. Εν μέσω λεηλασιών και αλληλοσπαραγμού ο ως τότε ουδέτερος Δημήτριος Πλαπούτας μεσολάβησε προκειμένου να επέλθει ηρεμία.

Ο Κολοκοτρώνης παραδόθηκε και μαζί με τους Δεληγιανναίους, τους Νοταράδες και τον Σισίνη, τον Γρίβα και τον Φραντζή πήραν τον Φεβρουάριο του 1825 τον δρόμο για τη φυλακή.

Η Επανάσταση βρισκόταν στην κρισιμότερή της καμπή. Η χώρα είχε ερημώσει, οι στρατιωτικές δυ-νάμεις είχαν αποδεκατιστεί και οι κορυφαίοι Πελοποννήσιοι πολιτικοί και στρατιωτικοί τελούσαν υπό κρά-τηση. Επιπλέον τα χρήματα του πρώτου δανείου είχαν ήδη εξανεμιστεί προκειμένου να τροφοδοτήσουν τις εσωτερικές έριδες των Ελλήνων και όχι την αντίσταση κατά των Τούρκων.

Και όσο τα τραγικά αυτά γεγονότα εκτυλίσσονταν στη δυτική πλευρά του Αιγαίου, ο σουλτάνος, δια-πιστώνοντας ήδη από το 1824 ότι οι δικές τους δυνάμεις δεν επαρκούσαν για να αντιμετωπίσουν τους επα-ναστατημένους Έλληνες, συνέπραξε με τον υποτελή του αλλά ισχυρό πασά της Αιγύπτου Μωχάμετ Αλή (ή Μεχμέτ Αλή, αλβανικής καταγωγής, γεννημένο στην Καβάλα) προκειμένου με συνδυασμένες επιχειρήσεις να καταφέρουν το τελειωτικό χτύπημα στον αγώνα των Ελλήνων για εθνική απελευθέρωση. Η τουρκοαιγυπτια-κή συμμαχία στόχευε στην καταστολή της επανάστασης στην Κρήτη, στην απόβαση αιγυπτιακών δυνάμεων στην Πελοπόννησο, με παράλληλη εισβολή των τουρκικών στρατευμάτων στη Στερεά και του τουρκικού και αιγυπτιακού στόλου στα νησιά του Αιγαίου με σκοπό να τα καταστρέψουν.

Η ΑΙΓΥΠΤΙΑΚΗ ΑΠΕΙΛΗ

Με αντάλλαγμα λοιπόν την Κρήτη και την Κύπρο και τη διοίκηση της Πελοποννήσου, ο αιγύπτιος η-

γεμόνας ανέθεσε στον γιο του Ιμπραήμ να εκστρατεύσει ως διοικητής του αιγυπτιακού στρατού και πασάς της Πελοποννήσου με ισχυρή δύναμη κατά της Πελοποννήσου. Τις επιχειρήσεις στη μεγαλόνησο ανέλαβε ο Χου-σεΐν μπέης, ο οποίος ηγείτο από το 1823 της στρατιωτικής δύναμης Τούρκων και Αιγυπτίων στο νησί. Ενισ-χυμένος με εκπαιδευμένα αιγυπτιακά στρατεύματα κατέστειλε τον αγώνα των ντόπιων οπλαρχηγών τρέπον-τας σε φυγή αρκετούς Κρητικούς, οι οποίοι αναζήτησαν καταφύγιο στα νησιά των Κυκλάδων και στα βουνά της Πελοποννήσου.

Στους μήνες που ακολούθησαν το άρτια οργανωμένο κατά τα γαλλικά πρότυπα εκστρατευτικό σώμα των Αιγυπτίων κύκλωσε με 35 πολεμικά πλοία και 3.000 αρβανίτες στρατιώτες την Κάσο (Μάιος 1824). Το κύμα κανονιοβολισμών διαδέχθηκε οργανωμένη ομαδική απόβαση, για να ακολουθήσουν λεηλασίες, σφαγές και καταστροφές. Μερικές εβδομάδες μετά στόχος των τουρκικών ναυτικών δυνάμεων έγινε το μικρό νησί των Ψαρών (Ιούνιος 1824). Με περίπου 176 πλοία και 12.000 στρατιώτες υπό τον Χοσρέφ πασά οι Τούρκοι



πέρασαν από τον Ελλήσποντο κατευθυνόμενοι στα Ψαρά των 7.000 κατοίκων, των 25.000 Χίων προσφύγων και των 1.200 μακεδόνων πολεμιστών.

Ακολούθησε σφαγή άνευ προηγουμένου, η οποία έμεινε στην Ιστορία και μέσα από τους πίνακες του Ντελακρουά και του Γύζη και τους αθάνατους στίχους του Διονυσίου Σολωμού. Τελικός απολογισμός: οι μι-σοί κάτοικοι και πρόσφυγες νεκροί και ο μισός στόλος σε τουρκικά χέρια. Όταν στη συνέχεια αποπειράθηκαν να επικρατήσουν και στη Σάμο, οι δυνάμεις του τουρκικού ναυτικού αντικρούστηκαν από τον ελληνικό στόλο στη ναυμαχία της Μυκάλης. Ο Χοσρέφ πασάς κατευθύνθηκε τότε στην Κω, όπου ο στόλος του συναντήθηκε με το αιγυπτιακό ναυτικό του Ιμπραήμ. Τη στιγμή εκείνη η τουρκοαιγυπτιακή θαλάσσια συμμαχία μετρούσε περίπου 400 πλοία, 2.500 κανόνια και 30.000 άνδρες. Γρήγορα εμφανίστηκε απέναντί τους και ο ελληνικός στόλος, που αριθμούσε μόλις και μετά βίας 70 πλοία, 850 κανόνια και 5.000 άνδρες. Η κορύφωση των μετα-ξύ τους εχθροπραξιών ήλθε λίγες ημέρες αργότερα, στις 28 Αυγούστου 1824, στον κόλπο του Γέροντα, στα μικρασιατικά παράλια. Το τέλος της ναυμαχίας βρήκε τους Έλληνες νικητές και τον στόλο των Τούρκων και των Αιγυπτίων διασκορπισμένο και αποδεκατισμένο.

Ο ΙΜΠΡΑΗΜ ΣΤΗΝ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟ

Ο Ιμπραήμ κατευθύνθηκε τότε στον κρητικό λιμένα της Σούδας, από όπου, αρχές Φεβρουαρίου 1825,

έπλευσε με τον στόλο του (50 πλοία, 4.000 πεζοί και 500 ιππείς) χωρίς δυσκολία στη Μεθώνη της Πελοπον-νήσου. Εν συνεχεία λέγεται ότι ενισχύθηκε με άλλους 6.000 πεζούς και 500 ιππείς. Από εκεί κινήθηκε προς Βορρά, με κατεύθυνση την Κορώνη, την Πύλο και το Νεόκαστρο, τα οποία και πολιόρκησε. Αιφνιδιασμένες οι ελληνικές δυνάμεις από την απόβαση του αιγύπτιου στρατηλάτη στα πελοποννησιακά παράλια εν μέσω χειμώνα δεν κατάφεραν να αντιδράσουν έγκαιρα και αποφασιστικά.

Ο Κουντουριώτης ξεκίνησε με 3.000 εμπίστους του προκειμένου να αντιμετωπίσει τον εχθρό αλλά σύντομα εγκατέλειψε εξουθενωμένος την προσπάθεια προτού εμπλακεί σε μάχη. Αρχιστράτηγο των μελλοντι-κών επιχειρήσεων διόρισε τον πλοίαρχο Σκούρτη. Στην ένοπλη σύρραξη Ελλήνων και Αιγυπτίων στις 7 Απ-ριλίου 1825 κοντά στη θέση Κρεμμύδι της Μεσσηνίας οι ελληνικές δυνάμεις ηττήθηκαν κατά κράτος, με πε-ρισσότερους από 600 Έλληνες νεκρούς στο πεδίο της μάχης.

Ακολούθως οι 800 Έλληνες που ταμπουρώθηκαν στη Σφακτηρία, μικρό νησί έναντι της Πύλου, δέχ-θηκαν καταιγισμό πυρών και σφαγιάστηκαν στις 26 Απριλίου από τους στρατιώτες του Ιμπραήμ. Στην ανα-μέτρηση αυτή χάθηκαν σημαντικές προσωπικότητες της Επανάστασης, μεταξύ των οποίων ο Αναγνωσταράς, ο Τσαμαδός και ο γνωστός ιταλός φιλέλληνας Σανταρόζα. Ακολούθησε η πτώση του Νεοκάστρου στις 11Μαΐου. Η Μεσσηνία εγκαταλείφθηκε από τους πληθυσμούς και τις περισσότερες φρουρές της.

Και ενώ στα πελοποννησιακά εδάφη οι επαναστατικές εστίες έσβηναν η μία μετά την άλλη υπό τη βά-

ναυση προέλαση του Ιμπραήμ και των ανδρών του, ο Κολοκοτρώνης και οι φίλα προσκείμενοι σε αυτόν πο-λέμαρχοι παρέμεναν έγκλειστοι στην Ύδρα. Εν μέσω γενικευμένου πανικού και σύγχυσης αποφασιστικό ηγε-τικό ρόλο ανέλαβε να διαδραματίσει ο Γρηγόριος Παπαφλέσσας. Ο Παπαφλέσσας οργανώνει την αντίσταση

Ο Παπαφλέσσας ή Φλέσσας (Γρηγόριος Δικαίος ήταν το κοσμικό όνομά του) υπήρξε ένας εκ των πιο δραστήριων πρωτεργατών της Ελληνικής Επανάστασης του ‘21, φλογερός ομιλητής, από τους ακρογωνιαί-ους λίθους της Φιλικής Εταιρείας και δεινός πολεμιστής – διακρίθηκε σε πολλές μάχες στην Πελοπόννησο, όπως π.χ. στα Δερβενάκια ενάντια στη στρατιά του Δράμαλη.

Ο Παπαφλέσσας είχε διατελέσει μοναχός σε μοναστήρια του Μοριά, στη συνέχεια αρχιμανδρίτης, έμ-πιστος του Υψηλάντη και γερουσιαστής στην Α’ Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου, αντιπρόεδρος της Πελοπον-νησιακής Γερουσίας και στη συνέχεια υπουργός Εσωτερικών και Αστυνομίας στην κυβέρνηση Κουντουριώ-τη. Υπό αυτή λοιπόν την ιδιότητα ανέλαβε να οργανώσει ο ίδιος την ελληνική άμυνα στις αρχές του 1825 προκειμένου να ανακοπεί η προέλαση του Ιμπραήμ στην καρδιά της Πελοποννήσου.

Συναισθανόμενος την επικινδυνότητα της κατάστασης ο Παπαφλέσσας ζητούσε επίμονα την απελευ-

θέρωση του «αντάρτη» Κολοκοτρώνη και των υπολοίπων εγκλείστων οπλαρχηγών και τη χορήγηση αμνησ-τίας προκειμένου να ενώσουν τις δυνάμεις τους για την αντιμετώπιση της αιγυπτιακής λαίλαπας. Η έκκλησή του ωστόσο δεν έγινε εγκαίρως δεκτή (όταν ο Κολοκοτρώνης τελικά αποφυλακίστηκε, ήταν πολύ αργά για τον Παπαφλέσσα).



Κατόπιν αυτών ο Παπαφλέσσας δήλωσε ενώπιον Βουλής και Εκτελεστικού ότι ήταν αποφασισμένος να αφήσει το Ναύπλιο και να κατευθυνθεί προς την Τριπολιτσά και εν συνεχεία προς τη Μεσσηνία με σκοπό να αναμετρηθεί με τη στρατιά του Ιμπραήμ, η οποία ήταν εκπαιδευμένη από γάλλους αξιωματικούς που είχαν πλούσια στρατιωτική εμπειρία από τους ναπολεόντειους πολέμους. Χαρακτηριστικά λέγεται ότι δήλωσε πως είτε θα επέστρεφε νικητής είτε θα έπεφτε στο πεδίο της μάχης.

Στην πρόσκλησή του ανταποκρίθηκαν σχεδόν 700 πολεμιστές, με τους οποίους κατευθύνθηκε στο ση-μείο Λεοντάρι, όπου και ενώθηκαν με τον ανιψιό του Παπαφλέσσα Δημήτρη Φλέσσα και τα περίπου 150 «τουφέκια» του. Ακολούθησαν οι οπλαρχηγοί Αναστάσης Κουμουνδούρος, Χρήστος Πατρινέλλης, Αδαμάκης Αποστολόπουλος, Παναγιώτης Μπούρας και Αναστάσης Κουλοχέρας με τα «ασκέρια» τους. Όταν η στρατιά προχώρησε στους Λάκκους, στο δυναμικότης προστέθηκαν ο Γιώργος Μπούτος και ο πολέμαρχος Καρακίτ-σος με τους άνδρες τους. Αργότερα ο Παπαφλέσσας πληροφορήθηκε ότι ο Πλαπούτας σκόπευε να προστρέξει σε βοήθειά του με περίπου 1.600 πολεμιστές του, ενώ και οι Αρκάδες οπλαρχηγοί τού διεμήνυαν ότι θα έσπε-υδαν προς ενίσχυση της ελληνικής στρατιάς με τουλάχιστον 2.000 «τουφέκια».

Ο Παπαφλέσσας ανέμενε ακόμη την άφιξη του αδελφού του Νικήτα με 700 στρατιώτες καθώς και την αρωγή του Ηλία Κατσάκου με άλλους 1.000 αγωνιστές. Από αυτούς οι περισσότεροι δεν εμφανίστηκαν ποτέ. Τελευταία στιγμή προστέθηκαν στην ελληνική δύναμη ο Ηλίας Κάρμας, ο Θανασούλας Καπετανάκης, ο Βοϊ-δής Μαυρομιχάλης, ο Ηλίας Τσαλαφατίνος, ο Σταύρος Καπετανάκης, ο Παναγιώτης Λίβας, ο Αναγνώστης Μπιτσιάνης και ο εγγονός του Παπαφλέσσα Γεώργιος Φλέσσας.

Η ΜΑΧΗ ΣΤΟ ΜΑΝΙΑΚΙ

Αφού συγκέντρωσε δύναμη περίπου 2.000 ελλήνων αγωνιστών (1.500 ή μόλις 1.200 κατ’ άλλους)

από την Αρκαδία, τη Μεσσηνία και τη Μάνη, ο Παπαφλέσσας πορεύθηκε προς την περιοχή της Πυλίας και συγκεκριμένα κοντά στο χωριό Μανιάκι, που βρισκόταν βορειοανατολικά της Πύλου, σε υψόμετρο 580 μ. Εκεί οχυρώθηκε στις 16 Μαΐου και έστησε τρία πρόχειρα προχώματα (ταμπούρια) σε θέση που επέτρεπε την εποπτεία της γύρω περιοχής από ψηλά. Στο ένα πρόχωμα επικεφαλής τοποθετήθηκε ο ανιψιός του, ο Δημήτ-ριος Φλέσσας, με τους Μεσσηνίους, το άλλο ανέλαβαν να προστατεύσουν ο Βοϊδής Μαυρομιχάλης και οι μα-νιάτες οπλαρχηγοί και τέλος στο τρίτο, το βόρειο, το πιο επικίνδυνο και εκτεθειμένο, έμεινε ο ίδιος με μερικά από τα παλικάρια του.

Ξημέρωνε 20ή Μαΐου 1825. Ο αιγυπτιακός στρατός πλησίαζε από τον κάμπο.«Είχεν μαυρίσει ο κάμ-πος από τον πολύν στρατόν» σημειώνει χαρακτηριστικά ο Φωτάκος. Στη θέα του πολυάριθμου αιγυπτιακού πεζικού και ιππικού – περί τους 6.000 άνδρες συνολικά (άλλοι μιλούν για 2.500-3.000 Αιγυπτίους) – που πλησίαζε ορμώμενο από την καταληφθείσα πόλη της Πύλου πολλοί ήταν οι Έλληνες που δείλιασαν και εξέφ-ρασαν την άποψη ότι το σημείο δεν ήταν κατάλληλο για άμυνα, πόσο μάλλον για αναμέτρηση των άνισων αριθμητικά στρατών, με συνέπεια τη γενικευμένη λιποταξία. Περισσότεροι από 1.000 Έλληνες εγκατέλειψαν το μέτωπο.

Ο Παπαφλέσσας, εμμένοντας στην άποψή του ότι η μάχη έπρεπε πάση θυσία να δοθεί στο μ Μανιάκι, απέμεινε να το υπερασπιστεί με μόνο 600 ή 500 ή κατ’ άλλες ιστορικές πηγές 300 πιστούς συντρόφους, κυκ-λωμένος από τουλάχιστον 3.000 αιγυπτίους πεζούς και ιππείς. Με μοναδικά του όπλα ένα γιαταγάνι που του είχε χαρίσει ο βοεβόδας της Καλαμάτας Αρναούτογλου και ένα στολισμένο με φίλντισι καριοφίλι που έγρα-φαν το όνομά του ο Παπαφλέσσας ήταν αποφασισμένος να εμποδίσει με τη θυσία του την προέλαση της αι-γυπτιακής στρατιάς, την οποία οδηγούσε ο γάλλος εξωμότης συνταγματάρχης Ντε Σεβ Σουλεϊμάν μπέης μαζί με τον ίδιο τον Ιμπραήμ πασά.

Όπως χαρακτηριστικά περιγράφει τις στιγμές λίγο πριν από τη μάχη ο Φωτάκος στον τρίτο τόμο των Απομνημονευμάτων του, «βλέπων δε ο Φλέσσας ότι εκυκλώθησαν υπό του εχθρικού ιππικού, ενόμιζε τούτο μεγάλον ευτύχημα, διά να συνέλθουν όλοι ομού οι Έλληνες και να πολεμούν καλλίτερα και αποφασιστικότε-ρα, και να μη λιποτακτούν. [...] Αφού δε συνήλθαν οι στρατιώται, τότε είδε κατά μέγα μέρος ηλαττωμένην την δύναμιν, και έμαθε την φυγήν των προειρημένων, εμέτρησεν έπειτα τους μείναντας και ηύρεν αριθμόν ολιγώτερον των χιλίων. [...] Αφού δε ο στρατός συνηθροίσθη [...] ο Φλέσσας ήλθεν εν τω μέσω των στρατι-ωτών και εξεφώνησε λόγον, ενθαρρύνων αυτούς και υπενθυμίζων εις τους στρατιώτας τας πρότερον μάχας και τας νίκας του Βαλτετσίου, του Λεβιδίου, της Γράνας, των Βερβένων και των Δολιανών, την άλωσιν της Τριπολιτσάς, την καταστροφήν του πολυπληθούς στρατεύματος του Δράμαλη,



και τους παρέστησε νίκην άφευκτον· διότι τους είπεν ότι έρχονται τόσα στρατεύματα εις βοήθειαν εντός ολί-γου τα οποία θα υπερβούν τας 15.000, ότι έρχεται ο Πλαπούτας και όλοι οι Αρκαδινοί, ο αυτάδελφός του Νικήτας, ο Κατσάκος και άλλοι Μανιάτες, ότι όλοι ούτοι θα φθάσουν μετά μίαν ώραν και θα είναι εδώ ο-λοτρόγυρα του Ιμβραήμ να τον κτυπούν από τις πλάτες και τελειώνων είπεν ότι: "Σήμερον η πατρίς περιμένει από ημάς την δόξαν της διά της νίκης ταύτης!”».

Η ΘΥΣΙΑ ΤΟΥ ΠΑΠΑΦΛΕΣΣΑ

Εκείνη τη στιγμή παρενέβησαν και μερικοί εκ των οπλαρχηγών του Παπαφλέσσα, οι οποίοι πρότει-ναν τη διάσπαση του κλοιού που είχε σχηματίσει το αιγυπτιακό ιππικό και τη μετακίνησή τους σε καταλληλό-τερο σημείο. Ελπίζοντας στην άφιξη πολυάριθμων στρατιωτικών ενισχύσεων ο Παπαφλέσσας επέμεινε πεισ-ματικά να παραμείνουν στο σημείο και να πολεμήσουν μέχρις εσχάτων, όπως και τελικώς έγινε.

Τα μοιρασμένα σε λόχους αιγυπτιακά τάγματα βάδιζαν σταθερά σε στήλες με κατεύθυνση τα χαρα-κώματα των λιγοστών ελλήνων υπερασπιστών. Η λιποταξία από την ελληνική πλευρά συνεχιζόταν. Οι τάξεις του στρατού φυλλορροούσαν. Μολαταύτα η μάχη μαινόταν για περισσότερες από οκτώ ώρες και η αντίσταση των λιγοστών Ελλήνων στα αναχώματα υπήρξε αξιοθαύμαστη. Μεσούσης της μάχης πλησίαζε στο σημείο η δύναμη του Πλαπούτα. Δεν ενεπλάκη όμως στη μάχη. Περιορίστηκε σε μια διαταγή να πέσουν ομαδικές του-φεκιές για να αναθαρρήσουν οι άνδρες του Παπαφλέσσα και να «πτοηθούν» οι Αιγύπτιοι.

Ύστερα από αλλεπάλληλες βολές του αιγυπτιακού πυροβολικού και από σειρά εφόδων του ιππικού το πρώτο οχύρωμα που έπεσε ήταν αυτό του Παπαφλέσσα και στη συνέχεια αυτό του Βοϊδή. Ακολούθησε δρα-ματική μάχη σώμα με σώμα. Αφού προξένησαν τη μέγιστη δυνατή φθορά στα στίφη των Αιγυπτίων – περισ-σότεροι από 600 Αιγύπτιοι νεκροί – τα ελληνικά τυφέκια σίγησαν μέχρις ενός. Ανάμεσα στους νεκρούς ήταν και ο Γιαννάκης Παπάς, γιος του μακεδόνα αγωνιστή της Επανάστασης Εμμανουήλ Παπά. Μετά το πέρας της μάχης ο Ιμπραήμ ζήτησε επίμονα να μεταφέρουν ενώπιόν του τον νεκρό Παπαφλέσσα. Όταν οι στρατιώ-τες τού έφεραν το ακέφαλο πτώμα του Πελοποννήσιου οπλαρχηγού, διέταξε να τον στήσουν όρθιο πάνω σε ένα δέντρο. Αφού τοποθέτησαν και το κεφάλι του, ο Ιμπραήμ έμεινε να τον κοιτάζει θαυμάζοντας το επιβλη-τικό του παράστημα. Σύμφωνα με λαϊκές αφηγήσεις, αφού ο αιγύπτιος στρατηγός είπε ότι ήταν κρίμα που δεν τον έπιασαν ζωντανό και ότι αν οι Έλληνες είχαν δέκα πολεμιστές σαν αυτόν θα ήταν αδύνατον να καταπνι-γεί η Επανάστασή τους, πλησίασε και τον ασπάστηκε.

ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΟΡΤΑΣΤΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΕΤΕΙΟ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ

ΣΤΟ ΜΑΝΙΑΚΙ 20 ΜΑΙΟΥ 2010 Στις 20 Μαΐου 2010, ημέρα Πέμπτη και ώρα 10.30 πμ. στο Δημοτικό Διαμέρισμα Μανιακίου του Δήμου Παπαφλέσσα,

εορτάστηκε η επέτειος της Ιστορικής Μάχης του Μανιακίου κατά την οποία ο Αρχιμανδρίτης Υπουργός Εσωτερικών Γρηγό-ριος Δικαίος - Φλέσσας Παπαφλέσσας, μαζί με τους τριακόσιους περίπου συμπολεμιστές, θυσιάστηκαν για την ελευθερία του υπόδουλου Ελληνισμού.

Έγινε επιμνημόσυνη δέηση στον παρά τον Ιερό Ναό Αναστάσεως του Χριστού ανδριάντα του Εθνεγέρτη Αρχιμανδρίτη Παπαφλέσσα, στη μνήμη αυτών που έπεσαν αγωνιζόμενοι στη μάχη του Μανιακίου στις 20 Μαΐου 1825,

Έγινε κατάθεση στεφάνων στον ανδριάντα του Παπαφλέσσα από εκπροσώπους της Κυβέρνησης, της Βουλής, των Ενόπ-λων Δυνάμεων και Σωμάτων Ασφαλείας, του Νομάρχη Μεσσηνίας, τον Δήμαρχο Παπαφλέσσα, τον πρόεδρο Τοπικού Συμβου-λίου Δημ. Διαμερισμάτων Μανιακίου, τον εκπρόσωπο της οικογένειας των Φλεσσαίων κ. Παναγιώτη Φλέσσα από την Κα-λαμάτα και άλλους εκπροσώπους συλλόγων. Ακολούθησαν παραδοσιακοί χοροί από το Σύλλογο Γυναικών και από μαθητές των Σχολείων του Δήμου Παπαφλέσσα.

Εκπρόσωποι της οικογένειας των Φλεσσαίων στο Μανιάκι 20 5 2010



ΣΥΜΠΟΛΕΜΙΣΤΗΣ ΤΟΥ ΠΑΠΑΦΛΕΣΣΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΙ ΤΑ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ ΣΤΟ ΜΑΝΙΑΚΙ

Επέζησε ακρωτηριασμένος και στα δύο πόδια Μέχρι σήμερα δεν υπήρχε καμία αυθεντική πηγή ,καμία μαρτυρία αυτόπτου μάρτυρα για την μάχη στο

Μανιάκι. Ένα κείμενο του πολεμιστή του Μανιακίου Μ. Σταυριανόπουλου που επέζησε αν και τραυματισμένος σο-βαρά, τον νόμισαν για νεκρό , γιατί ήταν σκεπασμένος με τα πτώματα των συμπολεμιστών του και έζησε έως το 1896 χάθηκε δυστυχώς.

Σε αναφορές που έγιναν αργότερα από οπλαρχηγούς ,πολλοί ισχυρίζονταν ότι έλαβαν μέρος και ότι σώθη-καν από θαύμα αλλά οι ισχυρισμοί τους δεν ήταν αληθινοί . Οι ισχυρισμοί έγιναν μόνο γιατί η συμμετοχή σε αυτή την μάχη ήταν τίτλοι τιμής και δόξας για όσους κονταροκτυπήθηκαν με τις ορδές του Ιμπραήμ. Από το Μανιάκι είναι ιστορικά βέβαιο ότι σώθηκαν κάποιοι που έφυγαν λίγο πριν αρχίσει η μάχη και μάλιστα αρκετοί οπλαρχηγοί.

Για να μετριάσουν τις εντυπώσεις που δημιούργησε η λιποταξία τους ,αργότερα διέδιδαν ότι έλαβαν μέρος, και έδιναν φανταστικές περιγραφές .

Στα Γενικά Αρχεία του Κράτους ,υπάρχει μία αναφορά αγωνιστή από την Κυπαρισσία που υπογράφει με το ψευδώνυμο Κυπαρίσσιος την οποία υποβάλλει στον Κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια και με την οποία ζητούσε υλική βοήθεια για να ζήσει την οικογένεια του , η οποία ήταν σε άθλια οικονομική κατάσταση.

Η αναφορά είναι ολιγόλογη αλλά πολύ περιγραφική και είχε συνταχθεί από κάποιον που γνώριζε ανάγνωση και γραφή. Θεωρείται έγκυρη γιατί γράφθηκε βάσει αφηγήσεως του ακρωτηριασμένου αγωνιστή που χωρίς πόδια έφθασε στο Πόρο για να την επιδώσει.

Η Αναφορά έχει ως εξής. Εξοχότατε Κυβερνήτα της Ελλάδος Ίδετε την αθλιότητα εις την οποία κατήντησα διά την πατρίδα. Αφού επολέμησα εις διάφορα μέρη της Πε-

λοποννήσου με τα στρατεύματα τα Αρκάδια έτη πέντε ,τέλος ευρέθην και εις την μάχην την γενομένην ανά μέσον Σαπρίκης και Μανιάκης ομόρων χωρίων Αρκαδίας και Νεοκάστρου, έν ή έπεσεν ο αοίδημος Γρηγόριος Δικαίος ο Φλέσσας.

Έν ώ Κυβερνήτα είμεθα τρείς χιλιάδες τον αριθμόν εις την θέσιν εκείνην, Έλληνες οι περισσότεροι, ιδόντες το σμήνος των πολεμίων έφυγον, εμείναμεν επτακόσιοι περίπου στρατιώται , διήρκεσε δε η μάχη ώρας δέκα.

Έκ των επτακοσίων δε, μόλις εύρον οι πολέμιοι εξήκοντα ζωντανούς μέν, αλλά πληγωμένους απήγον εις το Νεόκαστρον, ένθα όσους έκ των εξήκοντα εγνώρισαν ότι ήσαν εκ των εν Ναυαρίνοις ηττηθέντων , τούτους ακρω-τηρίασαν κατά διάφορα μέλη.

Ηκρωτηρίασαν δε και εμέ κατά τους πόδας και τρόπω άσπλαχνο, ως ο μάγειρος όταν κόπτη το κρέας αλύ-πως όταν θέλη να κάμη λεπτόν ψητόν.

Και έκτοτε άχρι του εμπρησμού του εχθρικού στόλου περιφερόμην εις Νεόκαστρον ένθα κακείτε ελεεινώς. Αφανισθέντος δε του στόλου έγινε σύγχυσις, έλαβα καιρόν και έφυγα με αυτά τα ποδάρια. Διασωθείς δε

εύρον τρία μου τέκνα αιχμαλωτισμένα, και τα άλλα εις αθλίαν κατάστασιν ,ώστε οι άθλιοι παρ ́αθλιωτάτου προσ-δοκώσι κηδεμονίαν.

Εις τοιαύτην λοιπόν κατάστασιν ευρισκόμενος προτρέχω προς Σε , τον κοινόν πατέρα , όστις ενεμπιστεύ-θης την ολικήν παρακαταθήκην του Έθνους, να δείξης προς την ταλαίπωρον οικογενειά μου την πατρική σου κηδε-μονία ,ήτις παρ΄αξίαν στερουμένη του επιούσιου άρτου επαιτεί.

Υποσημειούμαι δε με σέβας τ ‘οφειλόμενον, Τη 5 Μαρτίου 1828 Ο Ευπειθής και τεθλιμμένος πολίτης, Εν Πόρω Γιόργης Αρκαδινός ( Γ.Α.Κ. Γεν.Γραμμ. φακ. 25 )

Ιδιοκτήτης

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΩΝ ΦΛΕΣΣΑΙΩΝ Ο «ΠΑΠΑΦΛΕΣΣΑΣ»

Αγίου Σίλα 29, Νέα Πεντέλη, 15236. ΤΗΛ. 210- 6138059, -ΦΑΞ 210- 8037827

e-mail [email protected], www.flessas.eu ΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ Αριθ. Τεύχους 34 Εκδότης Διευθυντής Τίμος Φλέσσας Διανέμεται ΔΩΡΕΑΝ ΠΡΟΑΙΡΕΤΙΚΕΣ ΕΙΣΦΟΡΕΣ ΓΙΝΟΝ-ΤΑΙ ΔΕΚΤΕΣ. ΕΠΙΤΑΓΕΣ ΚΑΙ ΕΜ-ΒΑΣΜΑΤΑ ΣΤΟ ΣΥΛΛΟΓΟ ΣΤΗΝ ΑΝΩΤΕΡΩ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Ή ΣΤΟ ΛΟ-ΓΑΡΙΑΣΜΟ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕ-ΖΑΣ 051/296036-26

Εγώ πλήρωσα την συνδρομή μου. ΕΣΕΙΣ;

Τιμή Συνδρομής 25 Εάν όχι παρακαλούμε θερμά να την

εξοφλήσετε είτε με ταχυδρομική επιταγή στη Διε-ύθυνση του Συλλόγου ή μέσω της Εθνικής Τρά-

πεζας στο λογαριασμό 051/296036-26

Flößerei - Flessa - Φλεσσαίοι Αρχηγοί σχεδίαςpapaflessas.gr/Papaflessas...

Documents

Transcript of Flößerei - Flessa - Φλεσσαίοι Αρχηγοί σχεδίαςpapaflessas.gr/Papaflessas...