EPILOGI 10-11 2012

Γ Ν Ω Σ Η • Ε Π Ε Ν ∆ Υ Σ Η • Α Ν Α Π Τ Υ Ξ Η • Α Ξ Ι Α

K N O W L E D G E • I N V E S T M E N T • D E V E LO P M E N T • VA L U E

w w w.epilo gimag.gr ΟΚ ΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2012 T IMH 5.00 €

Ένα χρόνο µετά το PSI.Ενέργεια τον 21ο αιώνα: Ανατροπές και αλλαγές στο πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και τις ανανεώσιµες πηγές . Ανορθολογική η οργάνωση της αγοράς ηλεκτρισµού στην Ελλάδα.

No

491

ISS

N 1

105

2503

ΕΠΙΛ

ΟΓΗ

Bankers' Business CsrHealthTechLiving values

Value&Values

ΟΚ

ΤΩ

ΒΡ

ΙΟΣ

- Ν

ΟΕ

ΜΒ

ΡΙΟ

Σ 2

01

2 γΕΡΜΑΝΙΑ

9771105

250003

11

Πώς αναδιάρθρωσε το χρέος της αφήνοντας την Ελλάδα εκτός. Πώς σήµερα ωφελείται από την ελληνική κρίση.

H παρούσα ασφαλιστική κάλυψη παρέχεται από την ασφαλιστική εταιρία Chartis Europe Limited με νόμιμο αντιπρόσωπο στην Ελλάδα την Chartis ΕΛΛΑΣ Α.Ε. Το παρόν έντυπο διατίθεται αποκλειστικώς και μόνο για

ενημερωτικούς σκοπούς και δεν παρέχει καμία απολύτως ασφαλιστική κάλυψη. Η Ασφαλιστική κάλυψη και το σχετικό εύρος αυτής παρέχονται σύμφωνα με τους όρους και τις προϋποθέσεις της εκάστοτε Ασφαλιστικής Σύμβασης.

Διαχειρίζεστε

ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ Ή ΕΥΑΙΣΘΗΤΑ

ΔΕΔΟΜΕΝΑ; Προστατεύστε την επιχείρησή σας από

τις συνέπειες των ηλεκτρονικών και

διαδικτυακών κινδύνων με το CyberEdge.

Η παραβίαση και διαρροή δεδομένων μπορούν να έχουν

σοβαρό αντίκτυπο στην επιχείρησή σας, από απώλεια κερδών, μέχρι

διακινδύνευση της εταιρικής φήμης.Γι’ αυτό τον λόγο δημιουργήσαμε το

CyberEdge, παρέχοντας ασφάλιση και παροχή συμβουλευτικών

υπηρεσιών από εμπειρογνώμονες.Μάθετε περισσότερα στο

www.chartisisnurance.gr/cyberedge

Alpha Επιχειρώ

Ο επαγγελματικός λογαριασμός Alpha Έξυπνη Διαχείριση κάνει την καθημερινότητά σας πιο εύκολη, προσφέροντάς σας μια σειρά από πλεονεκτήματα για την καλύτερη διαχείριση της επιχειρήσεώς σας:• Ευελιξία μέσω ορίου υπεραναλήψεως για να καλύπτετε άμεσα με μετρητά τις έκτακτες υποχρεώσεις σας• Πλήθος δωρεάν τραπεζικών συναλλαγών και εκπτώσεων για μείωση του λειτουργικού σας κόστους• Δωρεάν έκδοση χρεωστικής κάρτας Alpha Bank Enter Visa Business• 24ωρη πρόσβαση στο λογαριασμό σας μέσω ATM, Alphaphone και Alpha Web Banking.

O έξυπνος επαγγελματικός λογαριασμόςπου κάνει την καθημερινότητά σας πιο εύκολη.

Σκανάρετε εδώ και μάθετε περισσότερα!

KX_ExypniDiax_210x280.indd 1 27/09/2012 16:50

4 ΕΠΙΛΟΓΗ

π ε ρ ι ε χ ο μ ε ν α

8 | EDITORIAL

10 | ΟΙΚΟΝΟΜIΑ ΚOΣΜΟΣ & ΕΛΛAΔΑΕλληνική Οικονομία – Δανειστές και δανειζόμενοι // Τρόικα – Στόχοι και αστοχίες // Ελληνική Οικονομία – Υποθέσεις εργασίας και εμπειρική επιβεβαίωση // Φοροδιαφυγή και φοροαποφυγή – Καλές πρακτικές και ελληνικές υπεκφυγές // Ευρωγραφειοκρατία – Δάσκαλε που δίδασκες! // Το οικονομικό βαρόμετρο της επικαιρότητας στην Ελλάδα και τον κόσμοΑπό το Επιτελείο της «Ε»

24 | ΑΝΙχΝΕYΣΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΠΙχΕΙΡΗΣΕΙΣ Καν’ το όπως η Βουλγαρία.Από τον Παναγιώτη Μαυρίδη

26| ΕΙΔΙΚΟ ΘΕΜΑ // ΓΕΡΜΑΝΙΑ-χΡΕΟΣΔΗΜΟΣΙΟ χΡΕΟΣ ΚΑΙ ΠΩΣ ΑΝΑΔΙΑΡΘΡΩΘΗΚΕ Από τον Αντώνη Λιβιεράτο

30| ΓΕΡΜΑΝΙΑ-ΚΕΡΔΗ ΤΙ ΚΕΡΔΙΖΕΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΡΙΣΗΑπό τον Κωστή Πλάντζο

34 | ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΘΕΜΑ Η ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΤΟΝ 21Ο ΑΙΩΝΑ

ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ Ανατροπές & αλλαγέςΑπό τις 7 αδελφές στις κρατικές εταιρείες πετρε-λαίου, από τα πετρέλαια της Μέσης Ανατολής στα κοιτάσματα της Αμερικής, από τις παραδοσιακές με-θόδους άντλησης στις νέες και ρυπογόνες, το ενερ-

10|11.2012

Ε Π Ι Κ Α Ι Ρ O Τ Η ΤΑ | Σ Ε Λ . 10

CSR

CSRΚοινωνική υπευθυνότητα επί τω έργω

Κοινωνία και εταιρική στρατηγική

86 ΕΠΙΛΟΓΗ

T Ο Κ Ο Ι Ν Ω Ν Ι Κ O Α Π Ο Τ Y Π Ω Μ Α

ΕΠΙΤΕΛΕΙΟ «E»

ΓΕΡΜΑΝΙΑ / / Κ Ε ΡΔ Η | Σ Ε Λ . 3 0

ΓΕΡΜΑΝΙΑ // ΧΡΕΟΣ | ΣΕΛ. 26

ΤΡΕΙΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ | ΣΕΛ. 62

γειακό τοπίο και οι ισορροπίες αλλάζουν.Από τον Αντώνη Λιβιεράτο

39 | ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣΟ χρόνος κάνει τη διαφορά

41 | ΠΡΟΒΟΛΗ ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ

44 | ΕΛΛΑΔΑ: ΑΓΟΡΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣΆλλη μια χαμένη ευκαιρία;Από τον Κωστή Πλάντζο

48 | ΣΤΡΕΒΛΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣΑπό τον Αρθούρο Ζερβό, της ΔΕΗ

50 | ΑΝΕΦΙΚΤΗ Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ χΩΡΙΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΠΙχΕΙΡΗΣΕΙΣΑπό τον Στέλιο Λιουμάκη, του ΣΠΕΦ

52 | OPINION LEADERΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑ ΚΑΙ ΤΕχΝΟΠΟΛΙΤΙΚΗΠώς θα σας φαινόταν αν αντιμετωπίζαμε τον Πλάτωνα ή τον Αριστοτέλη ως ένα ελληνικό brand name; Για την αλλαγή νοοτροπίας και πρακτικών που χρειάζεται η Ελλάδα όπως και για τη σημασία της αισιοδοξίας στην οικονομία, μιλά στην «Ε» ο Βαγγέλης Αποστολάκης, της KPMG.Από την Ευαγγελία Παπαϊωάννου

57 | BANKERS’ vALUE ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣΓερμανία & Βρετανία, bras de fer για την εποπτεία /Πρόστιμο στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης /Γαλλογερμανικές τράπεζες, addio & adiόs

ΑΓΟΡΑ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ | ΣΕΛ. 48

Κ Ε Ν Τ Ρ Ι ΚΟ Θ Ε Μ Α | Σ Ε Λ . 3 4 O P I N IO Ν L E A D E R | Σ Ε Λ . 5 2

C S R VA L U E S | Σ Ε Λ . 7 3

6 ΕΠΙΛΟΓΗ

/Κεντρικές τράπεζες & αγορές /Ιδιωτικό χρέος& κρίση, περισσότερα τα βραχυχρόνια δάνεια στην Ελλάδα /Δείκτες μόχλευσης /Επιτόκια και αγορές.Από το Επιτελείο της «Ε»

62 | ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ Πώς φτάσαμε σε μόνο τρεις μεγάλες τράπεζες στην Ελλάδα Από τον Χρήστο Κώνστα

67 | BANKERS’ CLUB Ο Κώστας Βούλγαρης της CHARTIS, γράφει για ένα νέο ασφαλιστικό προϊόν, την κάλυψη διαδικτυακών και ηλεκτρονικών απειλών. Από το Επιτελείο της «Ε»

70 | BANKING NEWS Δράσεις, νέα και πρωτοβουλίες του χρηματοπι-στωτικού τομέα ιδιαίτερης σημασίας. Από το Επιτελείο της «Ε»

73 | CSR vALUES ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑ Κοινωνία και εταιρική ηθική Από το Επιτελείο της «Ε»

78 | Εταιρική υπευθυνότητα «επί τω έργω» Από το Επιτελείο της «Ε»

87 | BUSINESS vALUES BUSINESS NEWS Η βιομηχανική πολιτική επιστρέφει Από το Επιτελείο της «Ε»

90| ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Συνέντευξη με τον Αντώνη Τζωρτζακάκη της WΙΝD, για τις εξελίξεις στην αγορά τηλεπικοινωνιών.

92 | ΟΔΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ Συνέντευξη με τον Βασίλη Χαλκιά των Αττικών Διαδρομών, για τη σημασία της οδικής υποδομής, των σωστών ορίων ταχύτητας και της αστυνόμευσης. Από το Επιτελείο της «Ε»

94 | Η ΕΠΙχΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΑΙχΜΗΣ. Από το Επιτελείο της «Ε»

101 | HEALTH vALUES Φαρμακευτικές εταιρείες - Αγώνας επιβίωσης Από τον Κωνσταντίνο Ευριπίδη, της Genesis Pharma

104 | HEALTH NEWS Ματιές στην επικαιρότητα Από το Επιτελείο της «Ε»

107 | PRECIOUS LIFE & LIvING vALUES

112 | ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ Συνέντευξη με τον Μάριο Σπηλιόπουλο Από τον Γιώργο Παπαχατζή

114 | ΕΠΕΑ ΠΤΕΡΟΕΝΤΑ Ο Ανδρέας Ριζόπουλος ψάχνει και σχολιάζει την εκτροχιασμένη καθημερινότητα.

π ε ρ ι ε χ ο μ ε ν α

ΚαποΔιΣΤριοΥ 2 & ΛεΩΦ. ΔΗμοΚραΤιαΣ 83, 154 51 ν. ΨΥχιΚο Τηλ.: 210 64 01 850 Fax: 210 64 24 850 email: [email protected]: www.epilogimag.gr

EΚΔΟΤΗΣχΡΗΣΤΟΣ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΚΔΟΣΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ

ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ ΚΩΣΤαΣ ΚαΛΛΩνιαΤΗΣ, χρΗΣΤοΣ ΚΩνΣΤαΣ, ανΤΩνΗΣ ΛιΒιεραΤοΣ, παναΓιΩΤΗΣ μαΥριΔΗΣ

ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ παναΓιΩΤΗΣ ανΔριανεΣΗΣ, εΛενα ερμειΔοΥ, ΔΗμΗΤρΗΣ ΚορΔεραΣ, ΣιμοΣ ΚοΣμεΤαΤοΣ, χρΗΣΤοΣ ΚΩνΣΤαΣ, νιΚοΣ μπεΛΛοΣ, ΓιΩρΓοΣ παπαχαΤΖΗΣ, ανΔρεαΣ ριΖοποΥΛοΣ.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΗΣΕΙΣ ΘοΔΩρΗΣ αναΓνΩΣΤοποΥΛοΣ

ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ μαρινα παπαΪΩαννοΥ

ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ ΦΛΩρα ΛενοΥ, ΛιΤΣα ΦραΓΚοΥ

ΣΥΝΤΑΞΗ Tηλ. 210 64 01 852 email: [email protected]

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ Tηλ. 210 64 23 688 email: [email protected]

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣTηλ. 210 64 01 850 email: [email protected]

ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ Tηλ. 210 64 01 850 email: [email protected]

ΤΑΧΥΔΙΑΝΟΜΗ MASS COURIER

ΔΙΑΝΟΜΗ ΠΕΡΙΠΤΕΡΩΝ εΛΛ. πραΚΤορειο ΔιανομΗΣ ΞενοΥ ΤΥποΥ

ΚΩΔΙΚΟΣ ΕΛΤΑ 1260

ΙΔΡΥΤΗΣ ΣΤΑΥΡΟΣ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ

ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ ALLMEDIA ΜΕΣΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ A.E.



Απαγορεύεται η αναδημοσίευση, αναπα-ραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική, κατά παράφραση ή διασκευή απόδοση του πε-ριεχομένου του εντύπου με οποιονδήποτε τρόπο, μηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυ-πικό, ηχογράφησης ή άλλον, χωρίς πρoη-γούμενη γραπτή άδεια του εκδότη. Νόμος 2121/1993 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα.

8 ΕΠΙΛΟΓΗ

Χρήστος Παπαϊωάννου

από τον εκδότη

Λίγες µέρες πριν αναλάβει τα ηνία της κυβέρνησης, τον Νοέµβριο του 2011, ο Λουκάς Παπαδήµος προειδοποι-ούσε για τους κινδύνους του PSI, του υποχρεωτικού κουρέµατος των ελληνικών κρατικών οµολόγων. Σε άρ-θρο του υποστήριζε ότι καθαρό οικονοµικό όφελος για την Ελλάδα θα προέκυπτε µόνο εφόσον αυτό αφορούσε τους ξένους ιδιώτες πιστωτές, που τότε είχαν στα χέρια τους το 40% του κρατικού χρέους. Αν περιλάµβανε το χρέος στα χέρια Ελλήνων (τραπεζών, ασφαλιστικών τα-µείων και ιδιωτών), που διακρατούσαν περίπου το 30% (το υπόλοιπο 30% ήταν στα χέρια του επίσηµου τοµέα), τότε θα είχε σηµαντικό κόστος για την Ελλάδα: στήριξη των τραπεζών µε κρατικά κεφάλαια (που θα επιβάρυναν το δηµόσιο χρέος), ενώ οι απώλειες των υπολοίπων θα συνεπάγονταν πλήγµα στην οικονοµική δραστηριότητα και τα φορολογικά έσοδα. Επιπλέον αν ήταν υποχρεωτι-κό, η ΕΚΤ δεν θα δεχόταν πλέον κρατικά οµόλογα ως εγ-γύηση, µε συνέπεια την ανάγκη «πιστωτικής ενίσχυσής» τους µε κόστος για την Ελλάδα (αυτό τελικά έγινε για τα οµόλογα των ξένων πιστωτών µε το «εθελοντικό» PSI).

Σήµερα, ένα χρόνο µετά, οι κίνδυνοι επιβεβαιώθηκαν πλήρως. Οι τράπεζες δεν µπορούν να χρηµατοδοτήσουν την οικονοµία λόγω έλλειψης ρευστότητας αλλά πλέον και κεφαλαίων, αφού το PSI οδήγησε σε δείκτη κύριων βασικών ιδίων κεφαλαίων 1,5% (στοιχεία ∆ΝΤ) και βρί-σκεται σε αναµονή της ανακεφαλαιοποίησής του. Πώς έχουν οι αριθµοί σήµερα; Το δηµόσιο χρέος επιβαρύν-θηκε από τους παράγοντες που αναφέρθηκαν (αλλά και από τα ελλείµµατα του προϋπολογισµού), το 2013 θα αναλογεί σε 180% του ΑΕΠ, από 165% το 2011 και σε απόλυτα µεγέθη θα έχει µειωθεί µόνο κατά 10 δισ. ευ-ρώ, µε την αύξηση του ποσοστού να οφείλεται στη µεί-ωση του ΑΕΠ. Το τελευταίο θα έχει υποχωρήσει στα 193 δισ. ευρώ, στο επίπεδο του 2005.

Ότι έγινε, έγινε... Σηµασία πλέον έχει τι θα γίνει στο µέλ-λον. Η Ελλάδα πρέπει να ολοκληρώσει τις µεταρρυθµί-σεις ώστε να σταµατήσει να παράγει ελλείµµατα. Και να

προχωρήσει σε διευκόλυνση της επιχειρηµατικότητας. Η Παγκόσµια Τράπεζα διαπιστώνει µεν πρόοδο συνολικά, αλλά στασιµότητα σε πολύ χαµηλή κατάταξη στην αδειο-δότηση εγκαταστάσεων και το ξεκίνηµα επιχείρησης.

Σήµερα πλησιάζουµε το σηµείο όπου οι δηµόσιες δα-πάνες (χωρίς τόκους) θα καλύπτονται από τα έσοδα. Ση-µαντική πρόοδος. Ωστόσο, παραµένει ένα µεγαλύτερο πρόβληµα, η έλλειψη ρευστότητας, που οδηγεί σε ασφυ-ξία την οικονοµία. Οι επιχειρήσεις δεν έχουν πρόσβαση σε χρηµατοδότηση, εγγυητικές επιστολές δεν γίνονται αποδεκτές στο εξωτερικό. Όλοι οι παράγοντες αναφέρο-νται στον κίνδυνο χώρας και συντηρούν την ύφεση.

Το χειρότερο ενδεχόµενο είναι να συντηρηθεί ο κίνδυνος χώρας: πχ αν οι Ευρωπαίοι επιµείνουν στην ανακεφαλαι-οποίηση των ελληνικών τραπεζών µε ελληνικά δηµόσια κεφάλαια και όχι από τον ΕΜΣ, αν η πολιτική της ΕΚΤ συ-νεχίζει να µην αφορά τις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου ή, ακόµα, αν η προσπάθεια για επιτάχυνση του ΕΣΠΑ δεν συµπληρωθεί γρήγορα από εγγυήσεις της ΕΤΕπ για δάνεια για την εθνική/ιδιωτική συµµετοχή στα έργα. Η Ελλάδα µέσα στο ευρώ, χωρίς ρευστότητα, θα αδυνατεί να παρα-κολουθήσει την ανάκαµψη όταν αυτή έλθει στην Ευρώπη, µε µια κοινωνία σε κόπωση από τη µακρόχρονη ύφεση και µε τάση αποσταθεροποίησης. Εκτός ευρώ, θα ίσχυαν τα ίδια, µε µετάδοση του κινδύνου µετατρεψιµότητας, δη-λαδή εξόδου από το ευρώ, και σε άλλες χώρες. Ένα χρόνο µετά το ελληνικό PSI, η Ελλάδα παραµένει η λυδία λίθος για την ευρωπαϊκή στρατηγική για την αντιµετώπιση της κρίσης. Στην Αµερική, η δηµοσιονοµική λιτότητα συνο-δεύεται από δηµιουργία, από την κεντρική τράπεζα, νέου χρήµατος και τη σιωπηρή υπόθεση ότι αυτή στηρίζει τα κρατικά οµόλογα, κάτι που από µόνο του σταθεροποιεί την αγορά. Στην Ευρώπη αυτό δεν ισχύει, µε συνέπεια την κατάρρευση της ρευστότητας σε ορισµένες περιοχές της. Όµως, το τόνισε ήδη ο Μάριο Ντράγκι, έτσι η νοµισµατική ένωση δεν µπορεί να λειτουργήσει.

EΝΑ ΧΡOΝΟ ΜΕΤA

Παραλογισµός!

Πολίτες µε οφειλή προς το ∆ηµόσιο, λόγω αδυναµίας εξόφλησης, καταφεύγουν στην πώληση ακινήτων. Ζητούν λοιπόν, από την εφορία και στη συνέχεια από τη ∆ιεύθυνση ∆ηµοσίων Εσόδων του υπουργείου Οικονοµικών, φορολογική ενηµερότητα µόνο για τη συγκε-κριµένη συναλλαγή, µε εκχώρηση ολόκληρου του τιµήµατος από την πώληση στο ∆ηµόσιο. Ποια είναι η απάντηση; Αν η αξία του ακινήτου είναι µικρότερη από την οφειλή, τότε το ∆ηµόσιο δεν δίνει ενηµερότητα. Προτιµά να διατηρείται η οφειλή! Όταν οι φορολο-γούµενοι µε αυτόν τον τρόπο τακτοποιούν µέρος της οφειλής τους, το ∆ηµόσιο πώς νοµιµοποιείται να το αρνείται, ιδίως στις τωρινές συνθήκες; Πόσο µάλλον όταν οι φορολογούµενοι δεν ζητούν κάποια ελάφρυνση. Υπάρχει λογική; ∆εν χρειάζεται έσοδα το ∆ηµόσιο;

10 ΕΠΙΛΟΓΗ

Ε λ λ η ν ι κ η οι κονομ ι α Δ α ν Ε ι Σ τ Ε Σ & Δ α ν Ε ι Ζ ομ Ε νοι

Οι διαπραγματεύσεις του υπουργού Οι-κονομικών, Γιάννη Στουρνάρα, με την τρόικα των δανειστών μας για το πακέτο μέτρων των 13,5 δισ. ευρώ –περικοπές δαπανών 10,5 δισ. ευρώ από τα οποία 7,8 δισ. αφορούν συντάξεις, μισθούς και επιδόματα και 3 δισ. αύξηση φορο-λογικών εσόδων- ήταν σκληρές. Από τα μέτρα, τα 9 δισ. αφορούν το 2013 και τα υπόλοιπα το 2014. Τα μέτρα θα συντη-

απαΙΤΗσεΙσκαΙ ΡεαλΙσΜοσ η ελλαδα γνωριζει πλεον πως δεν υπαρχει δυ-

νατοτητα χρηματοδοτηςης των ελλειμμα-

των της. πρεπει ομως να υπαρχει αντιςτοιχος

ρεαλιςμος και ςτις απαιτηςεις της τροικας.

ΕπιτΕλΕιο «E»

ρήσουν -αν όχι θα εντείνουν- την ύφεση, με κίνδυνο να μην επιτευχθούν οι στόχοι για το έλλειμμα. Από την πλευρά της Ελ-λάδας πρέπει να υπάρχει δέσμευση για συνεχή προώθηση των αλλαγών στην οικονομία και την πάταξη της φοροδια-φυγής. Η κατάργηση του αφορολόγητου για τους ελεύθερους επαγγελματίες είναι προς τη σωστή κατεύθυνση. Ωστόσο, αναφορικά με την υπερφορολόγηση των

πολιτών θα πρέπει να αναφερθεί ότι εί-ναι διαπιστωμένο από τη διεθνή εμπει-ρία, ότι αποτελεί κίνητρο για φοροδια-φυγή. Συνεπώς απαιτείται ρεαλισμός στη φορολογική επιδρομή.

Από την πλευρά της τρόικας, όμως, επί-σης πρέπει να υπάρχει ρεαλισμός, με την έννοια της επιμονής στο εφικτό και όχι στο ανέφικτο. Η αρχική απροθυμία στην επιμήκυνση του χρονοδιαγράμμα-τος μείωσης του ελληνικού δημόσιου ελλείμματος στο 3% του αεπ κατά δύο χρόνια ως το 2016, ισοδυναμούσε με εμμονή στην επίτευξη του δεύτερου. Το ιδιο ισχύει όταν στο πρόγραμμα της δεν υπάρχει καμμία αναφορά σε μέτρα στήριξης της οικονομίας. Όταν το αεπ το 2013 θα υποχωρήσει στο επίπεδο του 2005, ο κίνδυνος εγκλωβισμού της χώρας στην ύφεση είναι μεγάλος, με συ-νέπειες οικονομικές, πολιτικές και κοινω-νικές που δεν θα έπρεπε να αγνοηθούν.

Τα κενά στην ευρωπαϊκή στρατηγική για την Ελλάδα επισημαίνει το Institute of International Finance, των κλαμπ των μεγάλων τραπεζιτών. Τονίζει ότι πρέπει να ληφθούν μέτρα για την ενίσχυση των δημοσίων επενδύσεων στην Ελλάδα (θα μειωθούν 6% το 2013) που έχουν πολ-λαπλασιαστική επίδραση στην οικονο-μία. Όσον αφορά την επιμήκυνση ανα-φέρει ότι δεν θα απαιτηθούν νέα κεφά-λαια από τους δανειστές μας -που προ-καλούσαν την αρνητική στάση τους- αν αυτοί δεχτούν να μειώσουν το επιτόκιο των δανείων τους προς την Ελλάδα σε αναλογία με τη σημαντική μείωση του κόστους άντλησης κεφαλαίων από αυ-τούς (π.χ. της Γερμανίας στο 1,5%). Επί-σης, αναφέρει ότι η απόφαση να δοθεί ένας ακόμα χρόνος στην Ισπανία και την Πορτογαλία για να μειώσουν το έλλειμ-μα (στο 3% του αεπ το 2014 και όχι το 2013) είναι θετική. Θα βοηθούσε όμως περισσότερο αν ήταν στη βάση του ex ante και όχι του ex post, δηλαδή αφού διαπιστώθηκε ότι, παρά τα δραστικά μέ-τρα λιτότητας, οι στόχοι, λόγω της ύφε-σης, δεν θα επιτυγχάνονταν και αφού η κινδυνολογία εντεινόταν. Αυτό, πολύ περισσότερο ισχύει για την Ελλάδα.

Γιάννης Στουρνάρας

Σύστημα ΠαρακολούθησηςΓλυκόζης Αίματος

Ταινίες Μέτρησης Γλυκόζης Αίματος

Σύστημα ΠαρακολούθησηςΓλυκόζης Αίματος

Ταινίες Μέτρησης Γλυκόζης Αίματος

12 ΕΠΙΛΟΓΗ

Ε λ λ η ν ι κ η οι κονομ ι α Σ τ οχοι κ α ι α Σ τ οχ ι Ε Σ

12 ΕΠΙΛΟΓΗ

Η Ελλάδα αποτέλεσε το πειραματόζωο για την ευρωπαϊκή πολιτική. Υπήρξε μια ιδιαίτερη περίπτωση προβλήματος, με υπερδανεισμό και ανορθολογική χρησι-μοποίηση του δημόσιου χρήματος. Έτσι, η τρόικα των δανειστών μας έχει δίκιο, από τη μια πλευρά, όταν είναι αμετακί-νητη στον στόχο μείωσης των ελλειμ-

Learning by doing Και η τροιΚα των δανειστων μασ εχει Κανει λαθη.

παραδειγμα το seniority του ελληνικου χρε-

ους. αν επιμεινει ςτο προγραμμα ως εχει, θα

εχει διαπραξει ενα ακομη.


μάτων. Ωστόσο, έχει κάνει και αυτή τα λάθη της στην αντιμετώπιση του προ-βλήματος. Π.χ. προέβλεπε ότι η Ελλάδα μετά το τέλος του Μνημονίου, δηλαδή -με την παράταση- το 2016, θα μπορεί να προσφύγει στις αγορές για να δανει-στεί. Αυτό θα είναι αναγκαίο, αφού και με τα πρωτογενή πλεονάσματα 4,5% του

αεπ που προέβλεπε, δεν θα έχει επαρκή κεφάλαια για να εξυπηρετεί το δημό-σιο χρέος εκτός και αν το επιτόκιο των δανείων της τρόικας μειωθεί δραστικά. Πρώτον, τέτοια πρωτογενή πλεονάσμα-τα επί σειρά ετών είναι ανέφικτα, πόσο μάλλον σε περιβάλλον βαθιάς ύφεσης. Δεύτερον, δεν εκτίμησε σωστά έναν παράγοντα όταν τον περιέλαβε στο πρό-γραμμα ως υπόθεση εργασίας. Υπάρχει επενδυτής που θα επενδύσει σε ελληνι-κά ομόλογα (εκτός των βραχυχρόνιων) όταν γνωρίζει ότι με τη συμφωνία ανα-διάρθρωσης και τα δάνεια της τρόικας, το παλαιό χρέος έχει seniority -δηλαδή κατά προτεραιότητα εξόφληση έναντι του νέου- και με βιώσιμα για την Ελλά-δα επιτόκια; Μάλλον όχι. Τις αδυναμίες του seniority αναγνώρισαν αργότερα και δεν το συζητούν για την Ισπανία.

Τρίτον, δεν εκτίμησε το βάθος της ύφε-σης που προκαλεί το πρόγραμμα, καθι-στώντας το ανεφάρμοστο. Γι αυτό και δεν θα έπρεπε να επιμένει σε τόσο μεγά-λες περικοπές μισθών (στον ιδιωτικό το-μέα) και συντάξεων αλλά να επιμείνει σε μέτρα για την πάταξη της φοροδιαφυ-γής και έγκαιρης μείωσης των λειτουρ-γικών δαπανών του δημοσίου. Όχι για λόγους κοινωνικής πολιτικής αλλά απλά γιατί θα είναι αναποτελεσματικές. Π.χ. ενας από τους λόγους υστέρησης των φορολογικών εσόδων είναι η μειωμένη κερδοφορία των εταιρειών λόγω της με-γάλης μείωσης της ζήτησης που συνεπά-γεται μείωση και των εισπράξεων ΦΠΑ. Τώρα που μειώνονται οι παραγγελίες και από το εξωτερικό λόγω της επιβρά-δυνσης στην Ευρώπη αλλά και αλλού, πώς θα αυξήσουν τις πωλήσεις τους οι επιχειρήσεις ώστε να αυξηθούν τα φο-ρολογικά έσοδα; Αυτό ισχύει και για τα μειωμένα εισοδήματα των πολιτών. Οι κίνδυνοι για τη διασφάλιση των χρη-μάτων των Ευρωπαίων φορολογούμε-νων που εγγυώνται τα δάνεια προς την Ελλάδα είναι υπαρκτοί. Όμως θα είναι σίγουρα πολύ μεγαλύτεροι αν η τρόικα δεν δει ρεαλιστικά την κατάσταση και επιτρέψει την αποδιοργάνωση της κοι-νωνίας και της οικονομίας από την εντει-νόμενη ύφεση.

14 ΕΠΙΛΟΓΗ

Ε λ λ η ν ι κ η οι κονομ ι α DE BAT E

Το ΔΝΤ, στο πρόσφατο World Economic Outlook, μετά από έρευνα για τις προ-βλέψεις του, αλλά και εκείνες της ΕΕ και του ΟΟΣΑ για την εξέλιξη του αεπ, δια-πιστώνει ότι υπήρξε συστηματική υπο-εκτίμηση των δημοσιονομικών πολλα-πλασιαστών, δηλαδή της επίπτωσης της δημοσιονομικής λιτότητας στην οικονο-μία. Το μέγεθός τους ήταν ως και διπλά-σιο από τις υποθέσεις εργασίας. Η συνέ-πεια ήταν σε όλες σχεδόν τις χώρες με-γαλύτερη ύφεση από τις προβλέψεις και

αποτυχία στην επίτευξη των στόχων που είχαν τεθεί για το δημόσιο έλλειμμα. Αυ-τό δεν είναι κάτι νέο για την Ελλάδα, η ύφεση για κάθε χρόνο από το 2009 απο-δείχθηκε βαθύτερη από τις προβλέψεις. Για το 2013, ένα χρόνο πριν προβλεπό-ταν μηδενική ανάπτυξη, τώρα προβλέ-πεται μείωση του αεπ 4%, που ανεβάζει τις απώλειες σχεδόν στο 1/4 του προϊό-ντος της χώρας σε μια πενταετία.

Το ΔΝΤ σήμερα, έχοντας και την εμπει-ρία των αστοχιών του στη διάρκεια της

ασιατικής κρίσης στα τέλη της δεκαετίας του 1990, αλλά και της πρόσφατης επι-δείνωσης στις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, επανέρχεται έχοντας διδαχθεί από την εμπειρία. Η επικεφαλής του, Κριστίν Λαγκάρντ, τονίζει ότι πρέπει να αφεθούν οι δημοσιονομικοί πολλα-πλασιαστές να λειτουργήσουν, δηλαδή η επίπτωση των δημόσιων περικοπών να μην ενταθεί με τη λήψη πρόσθετων μέτρων εφόσον οι στόχοι δεν επιτυγ-χάνονται. Αντίθετα, να γίνει ανεκτή για ένα διάστημα η μείωση των φορολογι-κών εσόδων και η άνοδος των δαπανών που συνεπάγεται η ύφεση. Φυσικά με προσήλωση στον μεσοπρόθεσμο στόχο μείωσης των ελλειμμάτων, με επιμήκυν-ση όμως του σφικτού χρονοδιαγράμ-ματος. Βλέπει άλλωστε ότι τα σενάρια του περασμένου Μαρτίου, σύμφωνα με τα οποία θα απαιτηθούν μέτρα 20 δισ. ευρώ για τη διετία 2015-2016 ώστε να επιτευχθούν πρωτογενή πλεονάσματα 4,5% του αεπ, αναγκαία για την εξυπη-ρέτηση (ίσως και μείωση) του δημοσίου χρέους, είναι πλέον «στον αέρα» αφού οι υποθέσεις εργασίας δεν ισχύουν.

Οι Ευρωπαίοι πιστωτές μας, όμως, φαί-νεται ότι δεν ενστερνίζονται τη στροφή του ΔΝΤ. Συνδέουν την επιμήκυνση του χρονοδιαγράμματος μείωσης του ελ-ληνικού δημόσιου ελλείμματος ως το 2016, με τη λήψη επιπλέον μέτρων, πέ-ραν των ήδη 13,5 δισ. που έχουν ήδη αποφασιστεί. Ωστόσο, αυτά, χωρίς να αναμένουμε την εξέλιξη της οικονομίας, αντιστρατεύονται τον στόχο της ανάκαμ-ψης που θα επιτρέψει και τη μείωση του δημοσίου χρέους.

Η καγκελάριος Μέρκελ, υποδεικνύει τον τρόπο ανάταξης της ελληνικής οικονομί-ας, με το παράδειγμα της Γερμανίας των αρχών της δεκαετίας του 2000 – λιτότη-τα και εσωτερική υποτίμηση. Ωστόσο, τότε υπήρχε ένας παράγοντας που δεν ισχύει σήμερα για την Ελλάδα: το ευνο-ϊκό εξωτερικό περιβάλλον που ενίσχυσε τις εξαγωγές και την οικονομία της.

υποΘεσεΙσ εΡΓα-σΙασ & εΜπεΙΡΙκΗ επΙΒεΒαΙΩσΗτο δντ εχει διδαχθει αΠΌ την (ΚαΚη) εμΠειρια τοΥ.

η κριςτιν λαγκαρντ τονιζει οτι πρεπει να αφεθουν οι δημοςιονομικοι πολλαπλαςια-ςτες να λειτουργηςουν.


16 ΕΠΙΛΟΓΗ

φ οροΔ ι αφυ γ η κ α ι φ ορ οα πο φυ γ η α Δ ρα ν Ε ι Ε Σ & α ν Ε π α ρκ Ε ι Ε Σ

Στην περίφημη λίστα που διέρρευσε με τα ονόματα ατόμων που ελέγχονται από το ΣΔΟΕ υπήρξαν αντιδράσεις πολιτι-κών, των οποίων τα ονόματα περιλαμ-βάνονταν, και των οποίων η υπόληψη θίγεται με τη διασπορά αρνητικών γι αυτούς εντυπώσεων. Από ορισμένους υποστηρίχθηκε ότι η ανώνυμη καταγγε-λία αποτελεί αθέμιτη ενέργεια. Επίσης, σχετικά με τη λίστα των περίπου 2.000 Ελλήνων με καταθέσεις σε τράπεζα της Ελβετίας, οι τότε υπουργοί Οικονομικών και οι επικεφαλής του ΣΔΟΕ (2010-2011) προφανώς έκριναν ότι δεν συνιστούσε αντικείμενο έρευνας για την αναζήτηση πιθανών φορολογικών εσόδων. Μάλι-

στα αναφέρθηκε ότι δεν συνιστούσε αρ-χείο που περιήλθε με νόμιμο τρόπο στο ΣΔΟΕ (σημ: παραδόθηκε από τo υπουρ-γείο Οικονομικών της Γαλλίας, στον τότε υπουργό Οικονομικών Γιώργο Παπα-κωνσταντίνου) και άρα δεν μπορούσε να χρησιμοποιηθεί από αυτό. Καλύτερο συνήγορο του απορρήτου των καταθέ-σεων δεν θα μπορούσαν να βρουν οι ελβετικές τράπεζες!

Τι θα συνέβαινε σε μια ευνομούμενη πολιτεία; Υπάρχει το παράδειγμα της Γερμανίας –που πλήρωσε για ανάλογη λίστα και από τον ταχύτατο έλεγχό της εισέπραξε σημαντικά φορολογικά έσο-

δα-, της Γαλλίας και της Ισπανίας. Με μεθοδικότητα, ταχύτητα και φυσικά χωρίς να αποκαλύπτονται τα ονόματα των ελεγχόμενων.

Στην Αμερική, η πανίσχυρη επιτροπή κεφαλαιαγοράς, SEC, στον ιστότοπο της και σε προβεβλημένη θέση έχει το παράθυρο Whistleblower Information. Εκεί παρέχονται οδηγίες σε όποιον έχει πληροφορίες για παράβαση των κανό-νων της. Υπάρχει μάλιστα η δυνατότητα ανώνυμης καταγγελίας με αντιπρόσω-πο δικηγόρο ώστε να αποφεύγονται οι ατεκμηρίωτες καταγγελίες, και προβλέ-πεται αμοιβή από 10% ως 30% του πο-σού της ποινής που θα επιβληθεί στον παραβάτη. Επίσης, ο επικεφαλής του Γραφείου του Πληροφοριοδότη –υπάρ-χει η φωτογραφία του ώστε το μήνυμα να είναι άμεσο- αναφέρει: «Η βοήθεια και οι πληροφορίες από πληροφορι-οδότες μπορούν να αποτελέσουν ένα από τα πιο ισχυρά όπλα για την επιβο-λή του νόμου». Κάθε τόσο, ανακοινώ-νει πρόστιμα που έχει επιβάλλει, ανα-φέροντας και πώς οδηγήθηκε σε αυτά, πχ με απόκτηση ηλεκτρονικών μηνυ-μάτων των εμπλεκομένων κλπ. Άλλο παράδειγμα: Στη βρετανική τηλεόραση προβάλλονταν κατά καιρούς μηνύμα-τα για την πρόληψη της παράνομης είσπραξης προνοιακών επιδομάτων. Μηνύματα όπως το «We are watching you» και τον ελεγκτή να επισκέπτεται τα σπίτια εκείνων που τα ελάμβαναν, λειτουργούσαν αποτρεπτικά. Φυσικά, προϋπόθεση είναι να υπάρχει ελε-γκτικός μηχανισμός. Φαντάζεστε στην Ελλάδα να υπήρχε Γραφείο Πληροφο-ριοδότη, με προβεβλημένο τον επικε-φαλής, ή να προβάλλονταν τέτοιου εί-δους μηνύματα στην τηλεόραση; Το πι-θανότερο είναι να καταδικάζονταν από όλους ως προσβλητικά. Συμβαίνουν όμως σε χώρες όπου οι νόμοι εφαρμό-ζονται, οι παραβάτες τιμωρούνται και φόροι εισπράττονται από όλους.

καλεσ πΡακΤΙκεσ καΙ ελλΗΝΙκεσ υπεκΦυΓεσ οι ελληνικοι χειριςμοi της λιςτας με τα ονοματα ελληνων καταθετων αποτελεςε τον καλυτερο «ςυνηγορο» του απορρητου των καταθεςεων των ελβετικων τραπεζων.


Ετήσια έκδοση 30ο έτος το 2013

ΟΙ ΤΑΣΕΙΣ που διαµορφώνουν τις εξελίξεις στην οικονοµία, την επιχειρηµατικότητα και την πολιτική, µε πληρότητα,

αντικειµενικότητα και τεκµηρίωση.

ΑΠΟ ΤΟ ΕΠΙΤΕΛΕΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ

ΕΤΗΣΙΑ ΕΚ∆ΟΣΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΕI ΚΑΘΕ MAΡΤΙΟ

ΑΡΘΡΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ ΑΠΟ ∆ΙΑΚΕΚΡΙΜΕΝΟΥΣ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟΥΣ

ΑΠΟ ΤΟΝ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ, ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΚΑ∆ΗΜΑΪΚΗ

ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ.

ΟΙ ΠΡΟΒΛEΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑ∆Α

ΚΑΙ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ.

∆ΙΕΞΟ∆ΟΙ & ΑΝΑΠΤΥΞΗ

30 χρόνια κυκλοφορίας30 χρόνια κυκλοφορίας30 χρόνια

οι κονομ i α Ε υ ρ ω π η

Ετήσια έκδοση 30ο έτος το 2013

ΟΙ ΤΑΣΕΙΣ που διαµορφώνουν τις εξελίξεις στην οικονοµία, την επιχειρηµατικότητα και την πολιτική, µε πληρότητα,

αντικειµενικότητα και τεκµηρίωση.

ΑΠΟ ΤΟ ΕΠΙΤΕΛΕΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ

ΕΤΗΣΙΑ ΕΚ∆ΟΣΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΕI ΚΑΘΕ MAΡΤΙΟ

ΑΡΘΡΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ ΑΠΟ ∆ΙΑΚΕΚΡΙΜΕΝΟΥΣ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟΥΣ

ΑΠΟ ΤΟΝ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ, ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΚΑ∆ΗΜΑΪΚΗ

ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ.

ΟΙ ΠΡΟΒΛEΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑ∆Α

ΚΑΙ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ.

∆ΙΕΞΟ∆ΟΙ & ΑΝΑΠΤΥΞΗ

30 χρόνια κυκλοφορίας30 χρόνια κυκλοφορίας30 χρόνια

18 ΕΠΙΛΟΓΗ18 ΕΠΙΛΟΓΗ

π ρονομ ι α αφ ορολoγ η τ ο Ε υ ρ ω γ ραφΕ ιοκ ρατ i α Σ

Σύμφωνα με το άρθρο 13 του Πρω-τοκόλλου της ΕΚΤ, τα μέλη των συμ-βουλίων της και οι εργαζόμενοί της, δηλαδή όσοι έχουν ένα συμβόλαιο εργασίας με αυτή, εξαιρούνται της φορολογίας (εθνικής ή του τόπου εγκατάστασης) για το εισόδημα που αντλούν από αυτή. Όπως αναφέρεται σε επίσημο έγγραφο της ΕΚΤ, αυτό δι-καιολογείται από δυο παράγοντες:

Δaσκαλε που ΔiΔασκεσ! λoγοι ιςoτητας υποτiθεται οτι επιβαλλουν το

αφορολογητο των αμοιβων ςε υπερεθνικους

οργανιςμους. με μια περιεργη λογικη, υπο-

ςτηριζουν προνομια που δεν ιςχυουν για τους

πολιτες των χωρων που τους χρηματοδοτουν.


1. Αν οι εργαζόμενοι της ΕΚΤ φορολο-γηθούν με το γερμανικό φορολογικό σύστημα η Γερμανία θα ωφελείτο σε φορολογικά έσοδα από το γεγονός ότι η έδρα της ΕΚΤ είναι στη Φρανκφούρτη.

2. Αν οι αμοιβές φορολογούνταν με το φορολογικό σύστημα της χώρας προέ-λευσης λόγω των διαφορετικών φορο-λογικών συντελεστών, θα συνεπαγόταν άνιση μεταχείριση των εργαζομένων της.

Πώς αντιμετωπίζεται το πρόβλημα; Απαλλάσσουμε όλους από τον φόρο! Θα ήταν άραγε δύσκολο να φορολο-γούνται όλοι με το γερμανικό σύστη-μα, και ο φόρος που αναλογεί σε κάθε εργαζόμενο να επιστρέφεται στη χώρα του; Όσον αφορά το όφελος της Γερμα-νίας, ο φορολογούμενος πολίτης των άλλων χωρών καλύτερα θα το αποδε-χόταν παρά την κραυγαλέα ευνοϊκή μεταχείριση της ευρωγραφειοκρατίας. Επίσης, όπως αναφέρει η ΕΚΤ, έχει υι-οθετήσει την οδηγία 260 /68 της Ευρω-παϊκής Επιτροπής που ως ένα βαθμό διορθώνει τα της ευνοϊκής μεταχεί-ρισης, επιβάλλοντας έναν εσωτερικό φόρο προς όφελος της ΕΕ. Ωστόσο από μια ανάγνωση της οδηγίας δεν προκύ-πτει κάποιος φόρος, άλλωστε το απο-δεικνύουν και τα εκκαθαριστικά που ήρθαν πρόσφατα στη δημοσιότητα μέλους του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ. Όπως μάλιστα αναφέρει σε υποσημείωση, στην ΕΕ ο φόρος πλη-ρώνεται από τον κοινοτικό προϋπολο-γισμό (δηλαδή επιστρέφεται σε αυτόν), χωρίς να αφαιρείται από τον μισθό του εργαζόμενου. Ευρωπαϊκή λογική! Αυτά ισχύουν για όλους τους υπερεθνικούς οργανισμούς, ΕΕ, ΔΝΤ, κλπ.

Η χρηματοοικονομική κρίση, η ευ-ρωπαϊκή κρίση χρέους και η ύφεση έχουν οδηγήσει σε μεγάλη υποχώρη-ση της εμπιστοσύνης των πολιτών σε κυβερνήσεις και θεσμούς. Κάτι τέτοιες ρυθμίσεις ενισχύουν την εντύπωση ότι πάντα κάποιοι είναι πιο ίσοι απέναντι στον νόμο από τους άλλους. Η αντι-προσωπευτική δημοκρατία αναθέτει τη λήψη αποφάσεων στους εκλεγμέ-νους αντιπροσώπους. Ωστόσο αυτοί δεν θα έπρεπε να εγκρίνουν κάτι που δεν ισχύει για τους πολλούς, και όχι μόνο της ευρωγραφειοκρατίας, εκλο-γείς τους. Και ένα ελληνικό παράδειγ-μα: Όπως ανέφερε η πρόεδρος των δικαστών και εισαγγελέων, Βασιλική Θάνου, ο αεροπαγίτης καταβάλλει για φόρο μηνιαίως 1.500 ευρώ και ο βου-λευτής μόνο 345, αφού απολαμβάνει φορολογικών απαλλαγών. Κάτι σάπιο υπάρχει στο Βασίλειο της Δανιμαρκίας.

Σ τατ ι Σ τ ι κ α Σ τ οι χ Ε ι α Βα ρομ Ε τ ρο

Τα έσοδα των 23,5 δισ. ευρώ από άμεσους φόρους που αναμένο-νταν με τον συμπληρωματικό προϋπολογισμό του 2012 τελι-κά έγιναν 20,8 δισ., αποτέλεσμα της ύφεσης και της μείωσης των εισοδημάτων. Για το 2013 αναμέ-νονται μειωμένα έσοδα από φό-ρους εισοδήματος και περιουσί-ας κατά 1,5 δισ. ευρώ.

Ωστόσο πρόοδος συντελείται, το δημόσιο έλλειμμα από 36 δισ.

20 ΕΠΙΛΟΓΗ

Τον περασµένο Μάρτιο το ∆ΝΤ προέβλεπε µείωση της ιδιωτικής κατανάλωσης στην Ελλάδα 5,7% το 2012 και 1,1% το 2013. Σήµερα το Υπουργείο Οικονοµικών εκτιµά ότι η µείωση φέτος θα φτάσει το 7,7% και µε µεγάλη ένταση θα συνεχιστεί και το 2013, µε µείωση 5,9%. Πολύ µεγαλύτερη είναι η απόσταση µεταξύ προβλέψεων και πραγµατοποιήσεων στις επενδύσεις. Ενώ 6 µόλις µήνες πριν προβλεπόταν µείωση 6,6% το 2012, οι πρόσφατες εκτιµήσεις ανεβάζουν τη µείωση στο 18,5%. Για το 2013 προβλεπόταν άνοδος 6%, σήµερα το υπουργείο Οικονοµικών προβλέπει µείωση 4% περίπου. Με την εξέλιξη αυτή οι επενδύσεις θα έχουν υποχωρήσει σχεδόν στο µισό του έτους 2008. Άλλο παράδειγµα προβλέψεων που διαψεύστηκαν από τις εξελίξεις είναι οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών. Προβλεπόταν άνοδος 3,2% φέτος, τελικά περιορίζεται σε 0,4% µε χαµηλότερη πρόβλεψη 2,5% για το 2013, καθώς οι αγορές για τα

ελληνικά προϊόντα και υπηρεσίες επιβραδύνουν, π.χ. οι τουριστικές εισπράξεις φέτος είναι µειωµένες κατά 9%. Έτσι, η ύφεση αποδεικνύεται βαθύτερη. Το αεπ µειώνεται 6,5% το 2012 (6 µήνες πριν προβλεπόταν µείωση 4,5%) και για το 2013 το υπουργείο Οικονοµικών και το ∆ΝΤ προβλέπουν νέα µείωση 3,8-4% (προβλεπόταν στασιµότητα). Πλέον η ύφεση προβλέπεται να συνεχιστεί ως το 2014, µε µείωση του αεπ µεταξύ 0-1%. Για το µέλλον, και την επαναφορά της οικονοµίας σε ανάπτυξη, ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν οι εκτιµήσεις του ΙΟΒΕ. Σύµφωνα µε αυτές, µια σταδιακή ενίσχυση των επιχειρηµατικών επενδύσεων, ώστε ο µέσος όρος την περίοδο 2013-2020 να διαµορφωθεί στο 13%,αεπ (όσο την περίοδο 2002-2008), οδηγεί σε υψηλότερο ρυθµό ανόδου του αεπ κατά 0,5 µονάδα, που θα επιτρέψει την αναπλήρωση των απωλειών της κρίσης ως τις αρχές της επόµενης δεκαετίας.

ευρώ το 2009 υποχωρεί φέτος, με τις αιματηρές περικοπές δαπανών και τη μεγάλη αύξηση της φορο-λογικής επιβάρυνσης, σε 13,7 δισ., ή από 15% του αεπ σε 6,6%. Και χωρίς τους τόκους σε 1,4% του αεπ από 10,4%.

Ενδιαφέρον στοιχείο του προϋ-πολογισμού. Το 2012 πληρώσα-με 565 εκατ. ευρώ στον EFSF, ως προμήθεια εκταμίευσης δανείων.

Κατά 53% µειώθηκε φέτος το επτά-μηνο το έλλειμμα του ισοζυγίου πληρωμών, στα 6,4 δισ. ευρώδολ, αποτέλεσμα κυρίως των μειωμέ-νων εισαγωγών λόγω της ύφεσης και της ανόδου κατά 6% των ει-σπράξεων από εξαγωγές. Οι ναυτι-λιακές εισπράξεις κινούνται πτωτι-κά. Για ολόκληρο το έτος εκτιμάται έλλειμμα ίσο με 7,5% του αεπ, δη-λαδή από την αρχή της κρίσης, το 2008, θα έχει μειωθεί στο μισό.

Oικοδοµική δραστηριότητα. Μετά από μείωση 23% το 2010 και 38% το 2011, η οικοδομική δραστηριό-τητα υποχωρεί με ρυθμό 20% φέ-τος. Στην Αττική υποχωρεί 33%.

Τιµές ακινήτων. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος η υποχώρηση των τιμών εντείνε-ται. Το 1ο εξάμηνο φέτος ήταν 10% χαμηλότερες από πέρυσι, οπότε και μειώθηκαν 5%. Οι τιμές υπο-χωρούν για 4ο συνεχόμενο έτος.

Η παραγωγή της ελληνικής µετα-ποίησης τον Αύγουστο αυξήθηκε 2%, καταγράφοντας θετική μετα-βολή, σε ετήσια βάση, για πρώ-τη φορά από τον Απρίλιο 2008. Παραμένει σε πολύ χαμηλό επί-πεδο, 30% κάτω από το επίπεδο του 2005. Η πορεία θα εξαρτηθεί από την εξέλιξη των νέων παραγ-γελιών. Οι τελευταίες υποχωρούν αφού οι παραγγελίες από το εξω-τερικό που αντιστάθμιζαν τη μείω-ση των παραγγελιών από την εσω-τερική αγορά, φέτος υποχωρούν, καθώς οι αγορές προορισμού επι-βραδύνουν. Ο μόνος κλάδος που ανέκαμπτε ήταν των διαρκών κα-ταναλωτικών αγαθών για την ευ-ρωπαϊκή αγορά, ώστόσο και εκεί πλέον υποχωρούν.

Σε ύψη ρεκόρ η ανεργία. Στο 25% του εργατικού δυναμικού έφτασε η ανεργία, με το ποσοστό στους νέους στο 55%. Οι προβλέψεις μι-λούν για διατήρηση της ανεργίας στο επίπεδο αυτό και το 2013. Το 12μηνο ως τον Ιούλιο 2012 χάθηκαν 329 χιλ. θέσεις εργασίας και οι άνερ-

Όταν όλα αναθεωρούνται προς τα κάτωΗ ΕΛΠΙ∆Α ΣΤΙΣ ΕΠΕΝ∆ΥΣΕΙΣ

Τα έσοδα των 23,5 δισ. ευρώ Τα έσοδα των 23,5 δισ. ευρώ

22 ΕΠΙΛΟΓΗ

γοι αυξήθηκαν κατά 378 χιλ. στο 1,3 εκατ. Σήμερα ο οικονο-μικά ενεργός πληθυσμός έφθα-σε τα 3,4 εκατ. και μαζί με τους άνεργους τα 4,6 εκατ., δηλαδή κατά 800 χιλ μεγαλύτερος από τους απασχολούμενους (3,8 εκατ.). Το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ εκτιμά ότι το πραγμα-τικό ποσοστό ανεργίας φθάνει το 30%.

Το 25% της Ελλάδας και της Ισπανίας είναι τα υψηλότερο ποσοστό ανεργίας στην ΕΕ, με απέσως επόμενο το 16% της Πορτογαλίας. Η ανεργία υπο-χωρεί στη Γερμανία, σήμερα το ποσοστό στο 5,5% και αυξάνε-ται στην Ιταλία και τη Γαλλία, σήμερα στο 10,7%. Συνολικά από τις 27 χώρες της, στις 20 αυξάνεται, με τον αριθμό των ανέργων στα 25 ελατ.

Οριακό πρωτογενές έλλειµµα προβλέπεται για την ευρωζώ-νη φέτος, δηλαδή τα τρέχοντα δημόσια έσοδα θα καλύπτουν σχεδόν τις δαπάνες των κρα-τών χωρίς τους τόκους. Αυτό συγκρίνεται με έλλειμμα 6% του αεπ στην Ιαπωνία, 5,5% στις ΗΠΑ και 3,3% στη Βρετα-νία. Ο Μάριο Ντράγκι, παρά τα μεγάλα προβλήματα στις χρηματαγορές της ευρωζώνης, τονίζει ότι «Αυτές είναι οι χώ-ρες που έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη προσαρμογής».

Προβλήµατα στα συνταξιοδο-τικά ταµεία. Τα κεφάλαιά τους, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, έφθα-σαν στο ύψος ρεκόρ των 20 τρισεκ. δολαρίων στις χώρες του. Όμως η αποδόσή τους ήταν αρνητική, κατά μέσο όρο -1,7%. Αυτό οφείλεται στα χα-μηλά επιτόκια των ομολόγων αλλά και στην ασθενική από-δοση των χρηματιστηρίων.

Το ισπανικό δηµόσιο χρέος θα αυξηθεί στο 90% του αεπ το 2013, από 85% το 2012 και 40% το 2008 πριν «σκάσει» η

φούσκα ακινήτων, δηλαδή δι-πλασιάστηκε σε μια 5ετία.

Τι ανησυχεί τον Αµερικανό κεντρικό τραπεζίτη Μπερνάν-κε; Το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα των Αμερικανών – προσωπικό εισόδημα με-τά τους φόρους και τις μετα-βολές των τιμών– μειώθηκε 0,3% σε μηνιαία βάση τον Αύ-γουστο μετά μικρές αυξήσεις τους προηγούμενους μήνες. Η βιομηχανική παραγωγή επι-βραδύνει, η άνοδος στο 2,8%, και οι αμοιβές στον κλάδο μειώθηκαν κατά 5 δισ. δολ

Στα θετικά, η ανεργία υποχώ-ρησε κάτω από το 8% του ερ-γατικού δυναμικού ωστόσο η Fed εκτιμά ότι παραμένει υψη-λή όπως και υπαρκτοί είναι οι κίνδυνοι αποπληθωρισμού, παρότι ο πληθωρισμός διατη-ρείται στο 2%. Έτσι, παρεμβαί-νει με νέα μεγάλης κλίμακας ποσοτική χαλάρωση, για να «διορθώσει» μια κατάσταση, κατά πολύ ευνοϊκότερη εκείνης που επικρατεί στην ευρωζώνη.

Κατόρθωσε το ακατόρθωτο. Η Γερμανία είναι η μόνη χώρα της ευρωζώνης που έχει πλε-όνασμα με την Κίνα, 4,3 δισ. ευρώ το 6μηνο του 2012. Οι εξαγωγές έφθασαν τα 34 δισ. ευρώ με επόμενη τη Γαλλία με 8 δισ. και τη Βρετανία με 6 δισ. Το εμπορικό έλλειμμα της Αμερικής με την Κίνα το τελευταίο 12μηνο φθάνει τα 203 δισ. δολ. και κινείται ανο-δικά, ενώ και της Ιαπωνίας με την Κίνα είναι αρνητικό.

Η παραγωγή ασφαλίστρων στον ελληνικό κλάδο Ζωής αυ-ξάνεται ελαφρά μετά από μείω-ση πέρυσι. Η αύξηση οφείλεται σε ασφαλίσεις ζωής συνδεδε-μένες με επενδύσεις, +68% και μείωση σε όλες τις άλλες κατη-γορίες μεταξύ των οποίων και οι ασφαλίσεις υγείας, ενώ οι τελευταίες πέρυσι αυξάνονταν.

Σ τατ ι Σ τ ι κ α Σ τ οι χ Ε ι α Βα ρομ Ε τ ρο

ΜΟΝΟ Ο ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ

ΤΟΜΕΑΣ ΚΙΝΕΙΤΑΙ ΑΝΟ∆ΙΚΑ

Ο τοµέας των υπηρεσιών που πλήττεται περισσότερο από την ύφεση είναι των δι-κηγόρων, αρχιτεκτόνων, µηχανικών, συµ-βούλων επιχειρήσεων κλπ. Σύµφωνα µε τα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ η προστιθέµενη αξία του τοµέα συνολικά υποχώρησε κατά 25% το 2011, µετά από µείωση 17% το 2010. Το 2012 ωστόσο, οι κλάδοι νοµικών και συµ-βουλευτικών υπηρεσιών ανακάµπτουν, ο τζίρος αυξάνεται 12% το 1ο εξάµηνο, κα-θώς η κρίση πιθανώς αυξάνει την ανάγκη τέτοιων υπηρεσιών ή /και η πίεση της εφο-ρίας οδηγεί σε µικρότερη απόκρυψη εισο-δηµάτων. Στους αρχιτέκτονες µηχανικούς η µείωση συνεχίζεται, 13% το 1ο εξάµηνο, άλλωστε η πορεία των κατασκευών είναι πτωτική. Το 2011 η παραγωγή τους µειώ-θηκε 28% και το 1ο εξάµηνο φέτος 18%. Η

παραγωγή της µεταποίησης µειώθηκε 13% το 2011, και συνολικά της βιοµηχανίας (µαζί µε τα ορυχεία και την ενέργεια) κατά 7,4% αφού ενισχύθηκε από την άνοδο του ενεργειακού τοµέα. Το 2012, µέχρι στιγµής η υποχώρηση συνεχίζεται µε τον ίδιο ρυθ-µό, 7,5%. Συνολικά η παραγωγή των υπη-ρεσιών υποχωρεί µε ρυθµό 6,5% (5,6% το 2011). Ο µόνος τοµέας που ανακάµπτει φέ-τος είναι ο αγροτικός τοµέας, εξέλιξη που αντανακλά τη στροφή ατόµων –καθώς οι ευκαιρίες απασχόλησης στους υπόλοιπους κλάδους αλλά και τα εισοδήµατα µειώνο-νται- στην αξιοποίηση των ευκαιριών που υπάρχουν στην εξειδικευµένη και ποιοτική παραγωγή.

ΕΠΙΛΟΓΗ 23

ΣΤΟΥΣ TRUE LEADERS

Η Β Ι Ο Χ A Λ Κ ΟΟ Όμιλος Βιοχάλκο και ο θυγατρικές του Ελληνικά Καλώδια και ΕΛΒΑΛ βραβεύτηκαν από την ICAP στην εκδήλωση ανά-δειξης των True Leaders της ελληνικής επιχειρηματικότητας. Η ΒΙΟΧΑΛΚΟ είναι η μητρική εταιρία του μεγαλύτερου ελλη-νικού μεταλλουργικού ομίλου, με 80 περίπου εταιρίες, από τις οποίες οι ΕΛΒΑΛ, ΧΑΛΚΟΡ, ΣΙΔΕΝΟΡ, ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΛΩ-ΔΙΑ, ΕΤΕΜ και ΣΩΛΗΝΟΥΡΓΕΙΑ ΚΟΡΙΝΘΟΥ είναι πρωτοπόρες στον τομέα τους. Οι εταιρείες του ομίλου έχουν έντονο εξα-γωγικό προσανατολισμό: ο κύκλος εργασιών του εξωτερικού είναι μεγαλύτερος από εκείνον τη εσωτερικής αγοράς. Επίσης, έχει βιομηχανική δραστηριότητα στο εξωτερικό, στην Αγγλία με τη BRIDGNORTH ALUMINIUM LTD, που παράγει φύλλα λιθογραφίας και foilstock, στη Βουλγαρία με τη STOMANA INDUSTRY που παράγει χαλυβουργικά προϊόντα και την εται-ρία επεξεργασίας χαλκού και ορειχάλκου SOFIA MED, αλλά και τη ρουμανική εταιρία παραγωγής καλωδίων ICME-ECAB. O όμιλος απασχολεί 8 χιλ. εργαζόμενους.

Σημειώνεται ότι η ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΛΩΔΙΑ συμμετείχε στον διαγωνισμό του ΑΔΜΗΕ για την ενεργειακή διασύνδεση των Κυκλάδων. Η εταιρεία προσέφυγε στο Συμβούλιο της Επικρατείας και έχει υποβάλει καταγγελία στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αφού, όπως ανακοίνωσε, αποκλείστηκε αναιτιολό-γητα με μόνο πλέον διαγωνιζόμενο τη σύμπραξη «Siemens – Prysmian Powerlink – Nexans Norway».

OI «ΤRUE LEADERS»ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ Χωρίς «υποψηφιότητες» και «ψηφοφορίες», αλλά βασιζόμε-νη σε τέσσερα μετρήσιμα κριτήρια η ICAP Group, αναγνωρι-σμένη ως Rating Agency από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και την European Securities and Markets Authority, βράβευ-σε τις επιχειρήσεις και τους ομίλους ηγέτες. Στην εκδήλωση, με την παρουσία 330 ανωτάτων στελεχών της ελληνικής αγο-ράς, βραβεύτηκαν 23 εταιρείες και 19 όμιλοι που κατάφεραν να διακριθούν, ανάμεσα σε 24 χιλ. επιχειρήσεις, ικανοποιώ-ντας ταυτόχρονα 4 κριτήρια:

1. Συμπεριλαμβάνονται στις 500 πιο κερδοφόρες εταιρείες ή στους 200 πιο κερδοφόρους ομίλους το 2011, με βάση τα στοιχεία της έκδοσης Business Leaders in Greece.

2. Συγκαταλέγονται στις 500 εταιρείες ή 200 ομίλους με τον μεγαλύτερο αριθμό προσωπικού και έχουν αυξήσει το προσωπικό τους το 2011, με βάση τα στοιχεία της έκδο-σης Leading Employers in Greece.

3. Οι εταιρείες ή οι κύριες εταιρείες του ομίλου έχουν υψη-λό ICAP Credit Score (αξιολόγηση Πιστοληπτικής Ικανό-τητας που κυμαίνονται από Β2 έως Α1).

4. Βρίσκονται στις 10 κορυφαίες θέσεις του κλάδου τους (με βάση τον τζίρο).

Η ICAP Group διοργανώνει τον θεσμό των TRUE LEADERS, με ακρογωνιαίο λίθο τις εκδόσεις της BUSINESS LEADERS,

ΑΘΗΝΑΙΚΗ ΖΥΘΟΠΟΙΪΑ Α.Ε.

ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΝ Α.Ε.

ΑΛΦΑ - ΒΗΤΑ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ Α.Ε.

ΑΝ∆ΡΟΜΕ∆Α Α.Ε.

ΑΤΤΙΚΕΣ ∆ΙΑ∆ΡΟΜΕΣ Α.Ε.

AUTOHELLAS (HERTZ) Α.Τ.Ε.Ε.

BIC ΒΙΟΛΕΞ Α.Ε.

ΒΙΟΧΑΛΚΟ Α.Ε. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

BRINK'S SECURITY SERVICES Α.Ε.

G4S CASH SOLUTIONS A.E.

HEWLETT-PACKARD HELLAS Ε.Π.Ε.

HOUSE MARKET Α.Ε.

ΕΛΒΑΛ Α.Ε.

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΛΩ∆ΙΑ Α.Ε.

EURODRIP Α.Β.Ε.Γ.Ε.

ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΠΙΣΤΗ Α.Ε.Γ.Α.

JUMBO Α.Ε. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

ΗΛΕΚΤΩΡ Α.Ε. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

ICAP GROUP Α.Ε. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

ΙΝΤΕΡΑΜΕΡΙΚΑΝ ΒΟΗΘΕΙΑΣ Α.Ε.Γ.Α.

ΙΝΤΕΡΣΑΛΟΝΙΚΑ ΖΩΗΣ Α.Α.Ε.

INTERSPORT ATHLETICS Α.Ε.Ε.

ΙΝΤΡΑΛΟΤ Α.Ε. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

ΚΑΡΕΛΙΑ ΚΑΠΝΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ Α.Ε.

ΚΑΥΚΑΣ, Β., Α.Ε.

ΚΡΑΦΤ ΦΟΥΝΤΣ ΕΛΛΑΣ Α.Ε.

ΜΑΣΟΥΤΗΣ, ∆., ΣΟΥΠΕΡΜΑΡΚΕΤ Α.Ε.

ΜΕΓΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ Α.Ε.

ΜΕΤΚΑ ΜΕΤΑΛΛΙΚΑΙ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΙ Α.Ε.

METLIFE ALICO

ΜΕΤΡΟ Α.Ε.&Β.Ε.

ΜΥΘΟΣ ΖΥΘΟΠΟΙΪΑ Α.Ε.

NOVARTIS (HELLAS) Α.Ε.Β.Ε.

OLYMPIC Α.Ε. (AVIS)

ΠΛΑΣΤΙΚΑ ΚΡΗΤΗΣ Α.Β.Ε.Ε.

S&B ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΟΡΥΚΤΑ Α.Ε.

ΣΚΛΑΒΕΝΙΤΗΣ, Ι. & Σ., Α.Ε.Ε.

ΣΥΜΕΤΑΛ Α.Ε.

ΤΕΧΝΙΚΗ ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ Α.Ε.

Υ∆ΡΟΓΕΙΟΣ Α.Α.Α.Ε.

ΦΑΡΜΑΤΕΝ Α.Β.Ε.Ε.

FOURLIS Α.Ε. ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ

ΟΙ TRUE LEADERS 2011

LEADING EMPLOYERS και 40 ΚΟΡΥΦΑΙΟΙ ΚΛΑΔΟΙ, τη με-γαλύτερη βάση δεδομένων στη Νοτιοανατολική Ευρώπη καθώς και το αναγνωρισμένο ICAP Credit Score. Ο Νική-τας Κωνσταντέλλος, διευθύνων σύμβουλος του ομίλου ICAP και πρόεδρος της ΕΑΣΕ ανέφερε: «Η ICAP Group έχει το πλεονέκτημα να αναδείξει τους True Leaders βασισμένη σε έγκυρη επιχειρηματική πληροφόρηση και αντικειμενικά κριτήρια. Αυτές οι επιχειρήσεις αξίζουν θερμών συγχαρη-τηρίων αφού κάλυψαν πολλαπλά και δύσκολα κριτήρια κό-ντρα σε μία ιδιαίτερα αρνητική συγκυρία. Εύχομαι τα επό-μενα χρόνια αφενός η Ελλάδα και η οικονομία της να μπουν σε τροχιά ανάπτυξης, αφετέρου όλο και περισσότερες εται-ρείες να πληρούν το σύνολο των κριτηρίων μας ώστε να τις βραβεύσουμε ως True Leaders.»

Ε π ι χ Ε ι ρη μ ατ ι κο τ η τα Βα ρομ Ε τ ρο

24 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΑΝΙΧΝΕΥΣΕΙΣ // ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ΚΑΝ’ ΤΟ ΟΠΩΣΗ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑΟδοιπορικό σε µια χώραπου προσελκύει επενδύσεις

Στην Βουλγαρία οι περισσό-τεροι νέοι έχουν αποφοι-τήσει από μια σχολή ή ένα Πανεπιστήμιο. Μιλούν πολύ καλά αγγλικά. Και γερμα-νικά... Την πρώτη θετική

εντύπωση την αποκόμισα στη διαδρο-μή από το αεροδρόμιο στο ξενοδοχείο ένα καλοκαιρινό βράδυ που προσγει-

ώθηκα στη Σόφια προσκεκλημένος της βουλγαρικής κυβέρνησης σε ένα “investment tour”, όπου θα παρουσι-άζονταν σε δημοσιογράφους από όλο τον κόσμο οι επενδυτικές ευκαιρίες στη Βουλγαρία. (Σημειώνεται ότι οι ξένες επενδύσεις στη Βουλγαρία την περίοδο 2006-2011 έφθασαν τα 37 δισ. δολ. έναντι 17 δισ. της Ελλάδας). Με

περισσή ευγένεια ο νεαρός οδηγός με ρώτησε πώς ήταν το ταξίδι μου. Θεω-ρώντας πως ακολουθεί απλά κάποιους “κανόνες καλής συμπεριφοράς” απά-ντησα μάλλον αδιάφορα. Εξεπλάγην όμως θετικά όταν εκείνος συνέχισε απτόητος τις ερωτήσεις. “Από που έρ-χεστε;”, “πως ήταν ο καιρός στην Ελ-λάδα;”, “τι συμβαίνει με την κρίση;”.

Η Βουλγαρία του σήµερα απέχει αρκετά από τη Βουλγαρία του πρόσφατου παρελθόντος, γεγονός που επιτρέπει στους νέους της να ονειρεύονται ένα καλύτερο αύριο. Το ευνοϊκό επιχειρηµατικό περιβάλλον που δηµιούργησε προσελκύει επενδύσεις και νέοι που είχαν µεταναστεύσει στο εξωτερικό επιστρέφουν για να αξιοποιήσουν τις ευκαιρίες που παρουσιάζει.

Από τον ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΜΑΥΡΙ∆Η

ΕΠΙΛΟΓΗ 25

Ήταν τόσο φιλικός που σχετικά γρή-γορα άρχισα να ξεχνώ τη δυσφορία που μου δημιουργούσε το επαγγελ-ματικό ταξίδι καλοκαιριάτικα. Αν μη τι άλλο ήταν ένα παιδί που εργάζεται ως οδηγός και παράλληλα σπουδάζει οικονομικά και marketing. Δεν ένιωσε κανένα δισταγμό να μου εκμυστηρευ-τεί πως κερδίζει μόλις 300 ευρώ, ούτε, πολύ περισσότερο, να μου μιλήσει (σε άπταιστα αγγλικά) για τα σχέδια του να συνεχίσει τις σπουδές του στο εξωτε-ρικό «στο καλύτερο πανεπιστήμιο που θα μπορέσω να πάω».

Την επομένη το πρωί συνάντη-σα τον μόλις 33 ετών Μπόρισλαβ Στεφάνοφ, γεν ικό διευθυντή του InvestBulgaria Agency, επιφορτισμέ-νο να παρουσιάσει τις επενδυτικές ευκαιρίες στη Βουλγαρία. Με σπου-δές στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο στη Βουλγαρία, Master στο διεθνές management στο Regent’s Business School στο Λονδίνο και MBE στο Harvard Business School, αποτελού-σε την επιβεβαίωση ενός κανόνα που ήθελε τους νεαρούς Βούλγαρους να σπουδάζουν και στη συνέχεια να ανα-ζητούν ένα καλύτερο μέλλον μακριά από τη φτωχή πατρίδα τους. Το και-νούργιο στοιχείο ήταν πως τα τελευ-ταία χρόνια με το καλό επενδυτικό κλίμα που δημιούργησαν στη Βουλ-γαρία διαρθρωτικές αλλαγές που χα-μήλωσαν τον φορολογικό συντελεστή για τις επιχειρήσεις στο 10%, που κρά-τησαν χαμηλά το ενεργειακό κόστος αλλά και άλλες και που απλοποίησαν, αν όχι εξάλειψαν, τις γραφειοκρατικές διαδικασίες ίδρυσης και εγκατάστα-σης νέων επιχειρήσεων, πολλοί νέοι που είχαν μεταναστεύσει στο εξωτερι-κό επέστρεψαν στη χώρα τους για να αξιοποιήσουν τις νέες ευκαιρίες που παρουσίαζε. Ο Στεφάνοφ μάλιστα για να αναλάβει τη νευραλγική θέση ενός σημαντικού δημόσιου οργανισμού που “διαφημίζει” στο εξωτερικό το ελκυστικό επενδυτικό κλίμα στη χώρα του, εγκατέλειψε μια σταδιοδρομία σε πολυεθνικές όπως η DaimlerCrysler και η Boston Consulting. Σκέφτηκα πως ο Στεφάνοφ μπορούσε και να μην απο-τελεί ένα τυπικό δείγμα νέου Βούλγα-ρου που σπούδασε και εργάστηκε στο

ΕπΕνδyοντας ςτην παιδΕiα

Οι νέοι και νέες της Βουλγαρίας έχουν μια φλόγα για δουλειά και δημιουργία που δύσκολα

συναντάς πια στα Ελληνόπουλα.

Ο διεθνούς φήμης νομπελίστας οικονομολόγος, Κρις Πισσαρίδης, προ ημερών, προσκεκλημένος της MDA υπό την αιγίδα του ΣΕΒ και της Κυπριακής Πρεσβείας στην Αθήνα, σε ομιλία του ανέλυσε το πώς φτάσαμε στην κρίση και τι πρέπει να κάνουμε για να βγούμε από αυτή. «Πρέπει να επενδύσουμε στην εκπαίδευση» είπε ο καθηγητής του London School of Economics, εξηγώντας πως σε περιόδους κρίσης θα ήταν προτιμότερο να κρατάς τους νέους μέσα στα πανεπιστήμια παρά να τους αφήνεις να περιπλανώνται σε μια αγορά συρρικνωμένη που αδυνατεί να τους απορροφήσει. Και στατιστικά να το δει κανείς, ένας πτυχιούχος θα κερδίζει για κάθε χρόνο σπουδών 12% επιπλέον χρήματα από κάποιον που θα μείνει ανεκπαίδευτος και ως εκ τούτου μελλοντικά, όταν η κρίση παρέλθει, εκτός του ότι θα κερδίσει ένα καλύτερο επίπεδο ζωής, θα έχει τη δυνατότητα να συνεισφέρει στο κράτος περισσότερα έσοδα, μέσω της φορολογίας. Αναρωτήθηκα αν στη Βουλγαρία εφαρμόζουν στην πράξη τον παραπάνω «κανόνα». Διαπίστωσα πως οι νέοι και νέες της Βουλγαρίας, είτε ως υπάλληλοι και στελέχη πολυεθνικών που έχουν κατακτήσει τη Βουλγαρία, είτε ως μικρομεσαίοι επιχειρηματίες οι ίδιοι, εκτός από υψηλού επιπέδου κατάρτιση, έχουν μια φλόγα για δουλειά και δημιουργία που δύσκολα συναντάς πια στα Ελληνόπουλα. Ίσως στην επένδυση στην Παιδεία να κρύβεται το «μυστικό της επιτυχίας», κάτι που δεν θα πρέπει να αγνοήσει πια η ελληνική πολιτική ηγεσία που είναι υποχρεωμένη να διαχειριστεί, σε συνθήκες κρίσης και ύφεσης, την αναγκαστική διαδικασία μετάβασης της Ελλάδας στη νέα εποχή.

εξωτερικό και επέστρεψε στη χώρα του. Στη συνέχεια θα είχα την ευκαιρία να άρω τις αρχικές επιφυλάξεις μου. Στην ...επενδυτική περιήγηση που η AII Data Processing – εταιρία στελε-χωμένη σε ανώτατο επίπεδο, ως επί το πλείστον, από νεαρές γυναίκες υψηλού μορφωτικού επιπέδου – οργάνωσε με υποδειγματικό τρόπο, είχα την ευκαι-ρία να δω πίσω από τις ψυχρές διαφά-νειες και τους αριθμούς του Στεφάνοφ.

Μετά από επισκέψεις σε θυγατρι-κές πολυεθνικών ή εταιρίες όπως η Lufthansa Technik, η Ixetic, η Melexis, η Hyundai Heavy Industries, η ΑΒΒ, η SIAD Bulgaria, η Johnson Controls και συνομιλώντας με διευθυντικά στελέ-χη, κατάλαβα πως η νέα κατάσταση στη Βουλγαρία διαμορφώνεται κυρίως από μια νέα γενιά Βουλγάρων που δεν δυσανασχετούν στη σκέψη πως η δου-λειά «δεν ταιριάζει στο επίπεδο τους»,

που δεν διακατέχονται από την αντίλη-ψη πως «η ζωή τους χρωστά» και που πασχίζουν με πειθαρχία και επιμονή να διεκδικήσουν ένα καλύτερο επίπεδο ζωής από εκείνο που κληρονόμησαν από τους γονείς τους. Προτίμησα λοι-πόν να μην σκέπτομαι ότι το εργατικό κόστος στη Βουλγαρία παραμένει ακό-μα χαμηλό (περίπου στα 400 ευρώ τον μήνα) και την απαισιόδοξη πρόβλεψη πως κάτι ανάλογο θα συμβεί και στην Ελλάδα..., και να κρατήσω τη θετική αύρα του νεαρού οδηγού που παρά το προχωρημένο της ώρας παρέμενε ευ-διάθετος και πρόθυμος να με εξυπηρε-τήσει. Αν μη τι άλλο, η Βουλγαρία του σήμερα -παρ’ ότι παραμένει η φτωχό-τερη χώρα της ΕΕ- απέχει αρκετά από τη Βουλγαρία του (πρόσφατου) παρελ-θόντος, γεγονός που επιτρέπει στους νέους και τις νέες της να ονειρεύονται ένα καλύτερο αύριο.

26 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΓΕΡΜΑΝΙΑ // ΟΦΕΙΛEΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ∆Α

Από τoν ΑΝΤΩΝΗ ΛΙΒΙΕΡΑΤΟ

ΓΕΡΜΑΝΙΚΟ ΧΡΕΟΣ & ΠΩΣ

ΑΝΑ∆ΙΑΡΘΡΩΘΗΚΕΤο γερµανικό χρέος το 1953 αναδιαρθρώθηκε, επιτρέποντας στη Γερµανία να χρηµατοδοτήσει την ανάπτυξή της, µε κούρεµα 50% και µακροχρόνια εξόφληση. Στις διαπραγµατεύσεις των αρχών της δεκαετίας του 1950 η Ελλάδα, αν και φτωχή τότε χώρα, ήταν απούσα. Αλλά και αργότερα, το 1990 µε την επανένωση, δεν έθεσε θέµα για

τις οφειλές της Γερµανίας που προέκυπταν από τον Πόλεµο.

Γ ΙΑΤΙ ΑΡΑΓΕ ; Μπορεί η καλόπιστη διεκδίκηση οφειλών να χαρακτηρισθεί

«εχθρική» ενέργεια; Φυσικά όχι. Σήµερα, η τήρηση των δανει-ακών της υποχρεώσεων για την αποπληρωµή των οφειλών προς τους Γερµανούς φορολογούµενους προβάλλεται εκ των ουκ άνευ για την Ελλάδα. Αυτό όµως πρέπει να ισχύει για όλους, µεταξύ

των οποίων και για τους Γερµανούς φίλους µας.

ΕΠΙΛΟΓΗ 27

1951-1953 Στο Λονδίνο, άγνωστο γιατί, η ελληνική κυβέρνηση της εποχής

(Πλαστήρας και Παπάγος και υπουργός Συντονισµού -το 1953- ο Σπ. Μαρ-

κεζίνης) δεν υποστηρίζει την ελληνική διεκδίκηση στις διαπραγµατεύσεις

για την αναδιάρθρωση του γερµανικού εξωτερικού χρέους. Αργότερα, το

1970, µε γερµανικά κεφάλαια κατασκευάστηκε το εργοστάσιο της ∆ΕΗ στη

Μεγαλόπολη (κόστος 170 εκατ. δολ.), αλλά αυτό ήταν αµελητέο σε σχέση µε

τις οφειλόµενες αποζηµιώσεις.

1990 Υπογράφεται τον Σεπτέµβριο η Συνθήκη της Μόσχας, µε την οποία

ρυθµίζονται τα θέµατα της επανένωσης των Γερµανιών (µεταξύ των 4

δυνάµεων, ΗΠΑ, Γαλλίας, Βρετανίας, Ρωσίας και των δυο Γερµανιών). Και

τότε, η Ελλάδα αναγνωρίζει την επανένωση χωρίς όµως να θέσει το θέµα

της πληρωµής του ελληνικού χρέους ή έστω µέρους του, και ενώ η ενω-

µένη Γερµανία πλέον ήταν υπόχρεη για αποζηµιώσεις που προέκυπταν

από τον πόλεµο.

Επικράτησε ο φόβος να µην δυσαρεστήσουµε τους εταίρους µας, που µας δέ-

χτηκαν στην ΕΕ και ενώ τα ευρωπαϊκά κεφάλαια των πρώτων πακέτων στή-

ριξης έρρεαν, και σπαταλιόνταν, στην Ελλάδα; Το πιθανότερο.

Η καθηµερινή γαλλόφωνη εφη-µερίδα της Γενεύης Le Temps, είναι µια από τις σοβα-ρές ευρωπαϊκές εφηµερίδες. Σε µια σειρά άρθρων πα-ρουσίασε τις περιπέτειες του ∆ηµοσίου Χρέους, σειρά την οποία άφησε να του διαφύγει ο γράφων, στο σύνο-λό της. Κράτησε όµως την έκτη συνέχεια η οποία φέρει τον τίτλο: «1953, η Γερµανία διαιρεί το χρέος δια του δύο» (28/7/2012). Το κείµενο συνοδεύεται από τη φω-τογραφία µιας µεγάλης συνδιάσκεψης. Ιδού η λεζάντα της: «Η Συνδιάσκεψη του Λονδίνου. Τα κληρονοµηµέ-να χρέη της ∆ηµοκρατίας της Βαϊµάρης και εκείνα που συνήφθησαν µετά τον πόλεµο στο πλαίσιο της ανοι-κοδόµησης αναδιαρθρώθηκαν. Η Γερµανία θα τα απο-πληρώσει µέχρι το 2010. Παραµένει µια οφειλή απένα-ντι στην Ελλάδα, που θα µπορούσε να εκτιµηθεί στο ισόποσο 81 δισ. δολαρίων µε τους τόκους σήµερα, την οποία το Βερολίνο ουδέποτε τίµησε».

Η καλή εφηµερίδα αρχίζει µε µια εκτός κειµένου διαπίστωση. «… Η συµφωνία του Λονδίνου τακτο-

ποιεί την αποπληρωµή των χρεών που κληρονόµη-σε η Γερµανία µετά τον πόλεµο. Της παραχωρήθηκαν µεγάλες ελαφρύνσεις, κάτι που ευνόησε το Γερµανικό Οικονοµικό Θαύµα». Η αφήγηση είναι µακροσκελής, αλλά αξίζει να αναφερθεί ένα λογοπαίγνιο του κει-µένου. Υπεύθυνος των διαπραγµατεύσεων από γερ-µανικής πλευράς είναι ο Hermann Joseph Abs, οικο-νοµικός σύµβουλος του καγκελάριου Αντενάουερ. Ο φίλος του, υπουργός των Οικονοµικών, τον ξεπροβο-δίζει λέγοντας του: «κ. Abs, αν κάνετε κακή δουλειά θα σας κρεµάσουν σε µια αχλαδιά. Αν κάνετε καλή δου-λειά θα σας κρεµάσουν σε µια µηλιά». Ο κ. Abs είναι αποδεκτός ως συνοµιλητής από τους συµµάχους, για-τί κράτησε αποστάσεις από το ναζιστικό καθεστώς. Όµως, όπως σηµειώνει η καλή εφηµερίδα «ξέχασαν» ότι ήταν µέλος 30 διοικητικών συµβουλίων εταιρειών, που ανάµεσά τους µερικές χρησιµοποιούσαν αιχµα-λώτους ως δούλους στις επιχειρήσεις τους. (Ο γράφων υπενθυµίζει ότι ο ∆ρ Σαχτ, διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας του Χίτλερ, αθωώθηκε (ο µόνος) στις ∆ίκες της Νυρεµβέργης). Τα χρέη της «Οµοσπονδιακής ∆η-µοκρατίας της Γερµανίας» είναι και πολλά και µεγάλα. Έχει υποχρεώσεις που απορρέουν από τη Συνθήκη των Βερσαλλιών (1919) που καθόρισε τις πολεµικές απο-ζηµιώσεις, µετά το τέλος του Μεγάλου Πολέµου. Έχει υποχρεώσεις της ∆ηµοκρατίας της Βαϊµάρης (µεσο-

28 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΓΕΡΜΑΝΙΑ // ΟΦΕΙΛEΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ∆Α

πολέµου), και υποχρεώσεις από µεταπολεµικά δάνεια ανοικοδόµησης. Επί πλέον υπάρχει και το θέµα της διχοτόµησης της χώρας. Στον καγκελάριο Αντενάουερ τότε ετίθετο ένα δίληµµα: «Θα αναγνωρίσει ως χρέ-ος της νέας ∆ηµοκρατίας το σύνολο των χρεών ή θα επικαλεσθεί τη ∆ιχοτόµηση µε ότι αυτό εσήµαινε». Ο Καγκελάριος αποδέχεται την ευθύνη για την αποπλη-ρωµή του συνόλου των χρεών. Έχει ξεκαθαρίσει τους στόχους του. Ο πρώτος πολιτικός στόχος είναι η απαλ-λαγή της χώρας από τη συµµαχική κατοχή. Ο δεύτερος πολιτικός στόχος είναι η αποκατάσταση της αξιοπιστί-ας της χώρας ως οφειλέτη. Και έχει υπόψη του ότι από το 1950 οι Σύµµαχοι άφηναν να εννοηθεί (Νέα Υόρκη 1949) ότι αντιµετωπίζουν ευνοϊκά το θέµα απαλλαγής της χώρας από τη συµµαχική κατοχή αν ανελάµβανε την αποπληρωµή και των προπολεµικών δανείων.

Όµως το εµπορικό της ισοζύγιο στις αρχές της δε-καετίας του 1950 είναι αρνητικό. Έτσι ήταν αδύνατο να εξυπηρετηθεί και να γίνει βιώσιµο το χρέος της. Και επιπλέον τόσο η Γαλλία όσο και το Ηνωµένο Βα-σίλειο δεν δείχνουν τη διάθεση να ελαφρύνουν την αποπληρωµή των παλαιών χρεών (αποζηµιώσεις του Πρώτου Παγκόσµιου Πολέµου), τα οποία έχουν και τη δική τους ιστορία. Ως προς τα τελευταία, υπενθυµίζει ο γράφων, σε µια αναδροµή στο παρελθόν, ότι παρ’ όλες τις επισηµάνσεις του Keynes (το 1920, The economic consequences of peace), επιµένουν στην αποπληρωµή των χρεών της Συνθήκης των Βερσαλλιών (1919). Απο-τέλεσµα της εµµονής τους, ο στραγγαλισµός της γερ-µανικής οικονοµίας και από το 1922, ένα moratorium, πρώτη προσπάθεια οµαλοποίησης της κατάστασης. Το 1923 η ∆ηµοκρατία της Βαϊµάρης δεν µπορεί να κατα-βάλει ούτε ένα µάρκο. (Οι δυσκολίες οδήγησαν στην άνοδο του Χίτλερ).

Ενώπιον της αδυναµίας της Γερµανίας αρχίζουν οι «θεραπείες». Ήδη το 1920, ένας Αµερικανός τραπεζί-της, ο Charles Daves προβάλλει ένα πρώτο πλάνο ανα-διάρθρωσης του χρέους. Το χρέος αποµειώνεται και εκδίδονται οµόλογα (;) εικοσιπενταετούς ωρίµανσης µε τόκο 7%. Καθώς όµως επέπεσε το κραχ του 1929, το πλάνο αποδεικνύεται ανεφάρµοστο. Το 1930 ο Owen Young, γενικός διευθυντής της General Electric, ανα-πτύσσει ένα νέο σχέδιο αναδιάρθρωσης, πιο χαλαρό σε χρόνο και µε µειωµένο επιτόκιο (5,5%). Όµως τελι-κά η τότε δραµατική οικονοµική κατάσταση µετατρέ-πει σε ανενεργά αµφότερα τα πλάνα. Το 1931 ο Αµε-ρικανός πρόεδρος Χούβερ αναστέλλει τις καταβολές των δόσεων των πολεµικών αποζηµιώσεων από τους Γερµανούς για ένα χρόνο και το 1932, στη Λωζάννη οι Σύµµαχοι κατανοούν πλέον ότι είναι αδύνατη η απο-

Η αξία του γερµανικού χρέους προς την Ελλάδα των 7 δισ. δολ. το 1946, µε επιτόκιο 5% όλη την περίοδο -εύλογο, αφού το επι-

τόκιο των γερµανικών 10 ετών οµολόγων ήταν πολύ υψηλότερο σε µεγάλα τµήµατα

αυτής της περιόδου και ανάλογο των άλλων δανείων της- το 2010 ανερχόταν σε 130 δισ.

δολ. Ακόµη και µε ένα κούρεµα 50%, η εξόφλησή του (µε ισοτιµία ευρώ/δολλαρίου

του 2010) θα µείωνε το ελληνικό δηµόσιο χρέος στο 139% του αεπ από 169% σήµερα ενώ η ολοσχερής εξόφλησή του στο 115%.

πληρωµή των αποζηµιώσεων και παραιτούνται των απαιτήσεων τους. Είναι πλέον πραγµατικότητα η πτώ-χευση της Γερµανίας και, για να επαληθευθεί ακόµη µια φορά το γεγονός ότι οικονοµία και πολιτική δεν διαχωρίζονται, ο Χίτλερ καλπάζει προς την εξουσία. Τα δάνεια όµως στο πλαίσιο της αναδιάρθρωσης των Daves και Young, οι τίτλοι των οποίων ήταν στα χέρια επενδυτών, δεν χάνονται. Και, στη διάρκεια του ∆εύ-τερου Παγκόσµιου Πολέµου, ορισµένες χώρες, όπως η Σουηδία και η Ελβετία αποπληρώνονται.

Η ∆ΙΑΣΚΕΨΗ ΤΟΥ ΛΟΝ∆ΙΝΟΥΌταν ο κ. Abs αναλαµβάνει τα καθήκοντα του, τα

προπολεµικά χρέη, εκτιµώνται κατ’ αρχήν στα 13,5 δισ. µάρκα. Προϊούσης της διάσκεψης του Λονδίνου, για διαφόρους λόγους µειώνονται στα 9,6 δισ. µάρκα. Τελικά φτάνουν στα 7,3 δισ. µάρκα µε ένα «κούρεµα» της τάξης του 45%. Όσον αφορά στα µεταπολεµικά χρέη, αρχικά εκτιµώνται στα 15-16 δισ. µάρκα για να καταλήξουν στα 7 δισ. µάρκα. Αποφασίζεται τελικά ότι η ∆υτική Γερµανία θα καταβάλλει ετησίως 340 εκατ. µάρκα για τα προπολεµικά δάνεια και 200 εκατ. για τα µεταπολεµικά. Στο τέλος της δεκαετίας του ΄50 οι γερ-µανικές εξαγωγές αφήνουν περιθώρια για την εξυπη-ρέτηση των υποχρεώσεων και από τις ρυθµίσεις Daves και Young. Οι πρώτες αποπληρώνονται το 1969 και οι δεύτερες το 1980. Όµως και πάλι δηµιουργείται θέµα, γιατί η ∆υτική Γερµανία αρνείται, και µετά τη Συνδιά-σκεψη του Λονδίνου, να αναλάβει την ευθύνη για το σύνολο του χρέους που αφορούσε τα χρέη της Γερµα-

Η ∆ΙΑΣΚΕΨΗ ΤΟΥ ΛΟΝ∆ΙΝΟΥ

ΕΠΙΛΟΓΗ 29

νίας πριν τη διχοτόµηση που ακολούθησε τον πόλεµο. Μια ειδική όµως ρύθµιση τακτοποίησε και αυτό το θέ-µα, προέβλεπε την τακτοποίηση των οφειλών µε την επανένωση των δύο Γερµανιών. Τελικά το 2010, µετά την επανένωση, είχαν αποπληρωθεί όλες οι προπολε-µικές και µεταπολεµικές σχετικές υποχρεώσεις.

Η αποπληρωµή τελικά εσήµαινε ότι το χρέος που εξοφλήθηκε ήταν κάτι λιγότερο από το ήµισυ του χρέ-ους που υπολογίζονταν στα 30 δισ. µάρκα όπως τα υπολόγισε σε µελέτη της που δηµοσιεύτηκε το 2005 η ειδικός στο θέµα, ιστορικός Ursula Rombeck. Πώς τα κατάφεραν οι Γερµανοί να «κουρέψουν» στο µισό το σύνολο των χρεών τους; Το επιχείρηµα του Αντε-νάουερ, των Γερµανών, ήταν πάντοτε το ίδιο και απλό: Μην θίγετε το Γερµανικό Θαύµα, γιατί αυτό οικονοµικά και πολιτικά (ψυχρός πόλεµος) µπορεί να αποβεί κα-ταστροφικό. Κουρεύοντας το χρέος, θα συµπλήρωνε ο γράφων, και υποχρεωµένος-η να µην έχει δαπάνες ενόπλων δυνάµεων, µπορούσε ακόµη και η Ελλάδα να παράξει ένα Ελληνικό Θαύµα. Εν πάση περιπτώσει το ευήκοον ους των Αµερικανών αποδέχθηκε το επιχείρη-µα µε όλες τις ευνοϊκές συνέπειες για τους Γερµανούς και η καλή ελβετική εφηµερίδα διερωτάται γιατί αυτή η σωστή µεθοδολογία δεν προβάλλεται για τις περι-πτώσεις της Ελλάδας και Ισπανίας. Πολλώ µάλλον γιατί ειδικά για την Ελλάδα υπάρχει ανοικτό ένα ζήτηµα.

Η οφειλή προς την ΕλλάδαΤο 1946 αναγνωρίστηκε ότι η ναζιστική Γερµανία

δηµιούργησε µια οφειλή προς την Ελλάδα 7 δισ. δο-λαρίων για το κατοχικό δάνειο, πολεµικές επανορθώ-σεις κλπ, µια υποχρέωση που δεν τακτοποιήθηκε στο

Λονδίνο. Παρ’ όλα αυτά η Ελλάδα, 40 σχεδόν χρόνια

αργότερα, αποδεχόµενη τη Συνθήκη της Μόσχας για

την επανένωση των Γερµανιών, δεν αξιοποίησε τη δυ-

νατότητα αναζήτησης των γερµανικών οφειλών. Κατά

υπολογισµούς του Daniel Cohn-Bendit, όπως τις εξέ-

θεσε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, οι υποχρεώσεις

των Γερµανών ανέρχονται σήµερα, µε τους τόκους, στα

86 δισ. δολάρια. Σύµφωνα µε υπολογισµούς της «Ε»,

η αξία του γερµανικού χρέους προς την Ελλάδα των

7 δισ. δολ. το 1946, µε επιτόκιο 5% όλη την περίοδο

(εύλογο, αφού το επιτόκιο των γερµανικών 10 ετών

οµολόγων ήταν πολύ υψηλότερο σε µεγάλα τµήµατα

αυτής της περιόδου), το 2010 ανερχόταν σε 130 δισ.

δολ. Ακόµη και µε ένα κούρεµα 50%, η εξόφλησή του

(µε ισοτιµία ευρώ/δολλαρίου του 2010) θα µείωνε το

ελληνικό δηµόσιο χρέος στο 139% του αεπ από 163%

σήµερα ενώ η ολοσχερής εξόφλησή του στο 115%. Και

η Le Temps καταλήγει: «Οι πιθανότητες να δικαιωθεί η

Ελλάδα είναι µηδαµινές σε αυτό το θέµα, όµως αυτό το

τελευταίο επεισόδιο δείχνει ότι η ιστορία από την άπο-

ψη του χρέους, αληθινά δεν τελειώνει ποτέ».

Υ.Γ. Το απόγευµα της ∆ευτέρας 10/9 το κείµενο έχει συµπλη-

ρωθεί. ∆ύο ώρες αργότερα ανακοινώνεται ότι η κυβέρνηση

(ο κ. Σταϊκούρας), δίνει εντολή στο Γενικό Λογιστήριο του

Κράτους, να συλλέξει στοιχεία και να τεκµηριώσει απαιτή-

σεις της Ελλάδας που προκύπτουν από την κατοχή της χώ-

ρας στον ∆εύτερο Παγκόσµιο Πόλεµο. Οι απαιτήσεις έχουν

αναγνωριστεί αλλά δεν έχουν τιµηθεί.

30 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΓΕΡΜΑΝΊΑ // ΟΦΕΛΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ

Από τoν ΚΩΣΤΉ ΧΡ. ΠΛΑΝΤΖΟ

ΤΙ ΚΕΡ∆IΖΕΙ ΑΠO ΤΗΝ

ΕΛΛΗΝΙΚHΚ ΡIΣΗ

Ο σύγχρονος "µύθος" για την Ελλάδα λέει πως µια µικρή (και έως πρόσφατα "ευηµερούσα") χώρα, απειλεί να βυθίσει στην κρίση την Ευρώπη, την πανίσχυρη Γερµανία, και ολόκληρο τον πλανήτη. Μια χώρα «ηγέτης» στην ευρωπαϊκή και διεθνή σκακιέρα εµφανίζεται απρόθυµη να συµπαρασταθεί στον …«πτωχό συγγενή» της και του επιβάλλει δυσβάστακτες ποινές για το ολισθηρό παρελθόν του, στερώντας του τα οικονοµικά ερείσµατα για να ανακάµψει. Προτεσταντική ηθική; Καρτεσιανή λογική; Στην εποχή των µεγάλων ανακατατάξεων στις αγορές, τα πολιτικά και οικονοµικά think tank συµφωνούν: απλώς … γερµανικά µυθεύµατα και τροµολαγνεία, σε µια χώρα που "κέρδισε" από την ελληνική κρίση.

ΕΠΙΛΟΓΗ 31

(βιομηχανικών, τραπεζικών κλπ) που κατακλύ-ζουν τις αγορές, παρά την οικονομική κρίση και την ύφεση που συγκλονίζει επί μια πενταετία τουλάχιστον τις ανεπτυγμένες χώρες του κόσμου. Πού υπερτερεί όμως η Γερμανία έναντι της Κίνας την τελευταία τριετία; Στο ότι έχει τον πρώτο λό-γο στη διαχείριση της ελληνικής κρίσης καταρχήν και των υπόλοιπων χωρών του ευρωπαϊκού Νό-του στη συνέχεια. Οφείλει πολλά σε αυτήν. Από αυτή δημιουργήθηκε ένα τόσο μεγάλο έλλειμμα αξιοπιστίας σε κράτη και στο ίδιο το ευρώ, το οποίο η Γερμανία καρπώθηκε, δημιουργώντας ένα πρωτοφανές πλεόνασμα εμπιστοσύνης (ως επενδυτική «όαση») για την ίδια.

Η αλήθε ια ήταν δύσκολο να

κρυφτεί και τα μαντάτα από τη Γερμανία είναι τό-σο καλά, που καταντούν σκάνδαλο! Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του έγκυρου οικονομικού ινστιτούτου του Μονάχου Ifo, το εμπορικό πλεόνασμα της Γερμανίας θα ξεπεράσει και φέτος -υπολογισμένο σε δολάρια- το πλεόνασμα κάθε άλλης χώρας στον κόσμο, μηδέ της Κίνας εξαιρουμένης. Ήδη από το 2011 το γερμα-νικό εμπορικό πλεόνασμα ήταν 217 δισ. δολ. με 155 δισ. της Κίνας. Ακόμη και η επιθετική κινεζική εξα-γωγική οικονομία, θα είναι το 2012 πιο... ισορρο-πημένη από τη γερμανική. Πού ταυτίζονται και πώς συμβαδίζουν η γερμανική «ποιότητα» με την κινεζι-κή «φθήνια»; Στην υπερπαραγωγή προϊόντων τους

32 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΓΕΡΜΑΝΊΑ // ΟΦΕΛΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ

32 ΕΠΙΛΟΓΗ

Αυτό κάνει δεκαετίες τώρα η Γερμανία: παράγει πλε-ονάσματα δημιουργώντας για τους άλλους ελλείμματα. «Το θεμελιώδες πρόβλημα της γερμανικής οικονομίας παραμένει το ίδιο: η εσωτερική ζήτηση στη Γερμανία εί-ναι πολύ αδύναμη», τονίζει ακόμα και σήμερα ο Πέτερ Μπόφιγκερ, εκ των 5 «σοφών» οικονομικών συμβού-λων της γερμανικής κυβέρνησης. Η ισχύς της χωρίς να έχουν οι άλλοι ελλείμματα, θα ήταν πολύ μικρότερη. Πώς να κρύψει όμως η Γερμανία το γεγονός πως ευ-θύνεται εν πολλοίς η ίδια για την οικονομική αστάθεια στην Ευρώπη και στην Ελλάδα, την οποία τροφοδότη-σε με παραλείψεις ή εμπρηστικές δηλώσεις και τρομο-κρατικά δημοσιεύματα; Το επιχειρεί μέσω της πολιτικής επιβολής της στην ΕΕ και δια του αξιώματος «αρχηγού παρόντος, πάσα αρχή παυσάτω».

Πριν μόλις τρία χρόνια (στο ξεκίνημα της ελληνι-κής κρίσης το καλοκαίρι του 2009), ακόμα και ένας κορυφαίος εκφραστής της δημοσιονομικής πειθαρ-χίας στην Ευρώπη, όπως θεωρείται ο Φιλανδός Όλι Ρεν, ύψωνε το ανάστημά του και επέκρινε ανοικτά την επιθετική στάση της Γερμανίας κατά της Ελλάδος, θυ-μίζοντας πως τα ελληνικά ελλείμματα οφείλονται στα γερμανικά πλεονάσματα. Ενώ τα έλεγε όμως αυτά ως

Το εµπορικό πλεόνασµα της Γερµανίας θα ξεπεράσει φέτος ακόµα και της Κίνας. Τους τελευταίους 30 µήνες η Γερµανία έχει εξοικονοµήσει πάνω από 60 δισ. ευρώ µέσω της αναχρηµατοδότησης του χρέους της. Αν προστεθεί στο ποσό η αύξηση των φορολογικών εσόδων και η µείωση των δαπανών πρόνοιας, η εξοικονόµηση φτάνει τα 70 ως 100 δισ. ευρώ.

ανώτερος υπάλληλος των Βρυξελλών, όταν χρίστηκε Επίτροπος αρμόδιος για τη δημοσιονομική τάξη στην Ευρώπη, άλλαξε τον τρόπο που πολιτεύεται και σή-μερα πιέζει (ως Τρόικα) την Ελλάδα να μηδενίσει τα δημοσιονομικά της ελλείμματα σε τόσο σύντομο δι-άστημα που καθίσταται ανέφικτο, χωρίς να βάζει πια «πάγο» στις Γερμανικές αξιώσεις.

Τον ρόλο αυτό εναπόθεσε πλέον στον κύριο Μπα-ρόζο (Κομισιόν) και την κυρία Λαγκάρντ (ΔΝΤ) που, μετά τη διάλυση του γαλλογερμανικού «άξονα» στην Ευρώπη –αφότου η Γαλλία έχασε και την αξιολόγη-ση «ΑΑΑ»- απέμειναν οι μόνοι μαζί με τον πρόεδρο Ομπάμα που παρεμβαίνουν πυροσβεστικά απέναντι στα γερμανικά «φλογοβόλα» που έχουν στο στόχα-στρο την Ελλάδα. Πολλοί αναλυτές εκτιμούν, όπως άλ-λωστε μέχρι πρότινος συνεχώς υποστήριζε το ΔΝΤ, ότι μία από τις βασικές αιτίες της παγκόσμιας κρίσης είναι η τεράστια ανισορροπία στα εμπορικά ισοζύγια - με πιο «ένοχες» τη Γερμανία και την Κίνα. Όταν μια χώ-ρα εξάγει πολύ, αυτό σημαίνει ότι κάποια άλλη εισά-γει πολύ - και δανείζεται αντιστοίχως. Γι’ αυτό και δεν αποκλείεται η Γερμανία να τεθεί λόγω των υπερβολι-κών πλεονασμάτων της και σε κάποιο είδους «επιτή-ρηση» από την ίδια την Κομισιόν το 2013.

«ΖHΣΕ ΚΑΙ AΣΕ ΤΟΥΣ AΛΛΟΥΣ ΝΑ ΠΕΘAΝΟΥΝ»

«ΜΟΧΛOΣ ΠIΕΣΗΣ» Η ΕΛΛA∆ΑΑλλά και στο πολιτικό επίπεδο η Γερμανία -για την ακρίβεια κάποιοι Γερμανοί πολι-

τικοί- εμφανίζονταν ιδιαίτερα επιθετικοί. Χαρακτηριστική ήταν η συνέντευξη του αντικα-γκελαρίου και υπουργού Οικονομίας, Φίλιπ Ρέσλερ στο περιοδικό «Focus», με την οποία έσπευσε να εκφράσει την «απογοήτευσή» του για την αδυναμία της Ελλάδας να εφαρμόσει τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις. «Δεν έχω πλέον ψευδαισθήσεις για την Ελλάδα», είπε, χωρίς ωστόσο να φθάσει τον Βαυαρό ομόλογό του, Χριστιανοκοινωνιστή, Μάρκους Ζέ-ντερ, ο οποίος προ μηνός είχε ζητήσει «να πετάξουν την Ελλάδα έξω από το ευρώ». Δεν

ΕΠΙΛΟΓΗ 33

Ντράγκι προς βιοµηχάνους: ΩΦΕΛΗΘΗΚΑΤΕ ΑΠΟ ΤΟ ΕΥΡΩ

Η τεχνολογικά προηγµένη και πανίσχυρη βιοµη-χανία της Γερµανίας ευνοείται από την υποχώρηση

του ευρώ, το οποίο από την αρχή της χρηµατο-πιστωτικής κρίσης το 2008, έχει χάσει 18% της

αξίας του έναντι του δολαρίου, ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητά της. Εύλογο συµπέρασµα είναι ότι η άνοδος των εξαγωγών της θα ήταν πολύ χα-

µηλότερη -ή και θα υποχωρούσαν- αν συνεχιζόταν η ανατίµηση του ευρώ (ή, χωρίς το ευρώ, του µάρ-κου) και η ισοτιµία εκτοξευόταν, ιδίως σε περίοδο κρίσης, ως καταφύγιο ασφάλειας των επενδυτών. Η µεγάλη άνοδος των εξαγωγών της τροφοδότησε και την έξοδό της από τη σύντοµη ύφεση το 2009. Άλλωστε, ο επικεφαλής της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι,

ανέφερε σε πρόσφατη οµιλία του στην Ένωση Γερµανικών Βιοµηχανιών, επιδιώκοντας να πείσει

για την ορθότητα των αγορών κρατικών οµολόγων από την ΕΚΤ: «Όπως έχει από καιρό αναγνωριστεί στη χώρα σας, ο χαµηλός πληθωρισµός και η στα-θερή συναλλαγµατική ισοτιµία εξασφαλίζουν το

περιβάλλον στο οποίο οι γερµανικές επιχειρήσεις µπορούν να ευηµερήσουν. Μπορούν να ανταγωνι-στούν µε βάση την καινοτοµία και την προηγµένη τεχνολογία τους, χωρίς άδικους γι’ αυτές επιβαρυ-ντικούς παράγοντες. Το ότι είναι τµήµα µιας µεγά-

λης αγοράς µε σταθερό νόµισµα αποτελεί ανάχωµα σε εξωτερικά σοκ. Αυτό γίνεται ακόµα περισσότερο

αναγκαίο στην παγκοσµιοποιηµένη οικονοµία».

είναι τυχαίο ίσως ότι τις σκληρότερες επιθέσεις ενάντια

στην Ελλάδα εξαπολύουν στελέχη των Φιλελεύθερων

και των Χριστιανοκοινωνιστών, που βλέπουν τα κόμματά

τους να υποχωρούν επικίνδυνα στις δημοσκοπήσεις ενό-

ψει των επικείμενων εκλογών στη Γερμανία. Αντίθετα, ο

πρόεδρος των Σοσιαλδημοκρατών, Ζίγκμαρ Γκάμπριελ,

επιμένει στην -ελάχιστα δημοφιλή προς το παρόν στη

γερμανική κοινή γνώμη- ανάγκη «κοινοτικοποίησης» του

δημόσιου χρέους, δηλαδή ουσιαστικά να απαλλαχθεί η

χώρα μας από μεγάλο τμήμα του χρέους που έχουν ανα-

λάβει τα κράτη-μέλη ή ο «επίσημος τομέας» (Official

Sector Involvement) και δεν βρίσκεται διαπραγματεύσιμο

πια στα χέρια ιδιωτών επενδυτών μετά το «haircut» των

ελληνικών ομολόγων (PSI+).

«Η Γερμανία κερδίζει χρήματα χάρη στην κρίση του

ευρώ» υποστηρίζει σε δημοσίευμα της και η ευρείας κυ-

κλοφορίας –και γνωστή για τις ανθελληνικές θέσεις της-

γερμανική εφημερίδα Bild, που σε μακροσκελές άρθρο

της τονίζει ότι «ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, Βόλ-

φγκανγκ Σόιμπλε, συνεχίζει να κερδίζει χρήματα ακόμη

και όταν δανείζεται», χάρη στα αρνητικά επιτόκια για τα

γερμανικά ομόλογα. Την ίδια στιγμή Γερμανία αναχρημα-

τοδοτεί τη χώρα μας με επιτόκια της τάξεως του 4-5%.

«Τους τελευταίους 30 μήνες η Γερμανία έχει εξοικο-

νομήσει πάνω από 60 δισ. ευρώ μέσω της αναχρηματο-

δότησης του χρέους της», ανέφερε η εφημερίδα επικα-

λούμενη Γερμανό αναλυτή. Αν προστεθεί στο ποσό αυτό

η αύξηση των φορολογικών εσόδων και η μείωση των

δαπανών πρόνοιας, λόγω της ανάπτυξης στη Γερμανία, η

εξοικονόμηση φτάνει τα 70 ως 100 δισ. ευρώ». Σύμφωνα με την Bild, ο τομέας των ακινήτων επωφε-

λείται επίσης από τα χαμηλά επιτόκια της ΕΚΤ, όπως και οι

καταναλωτές οι οποίοι λαμβάνουν πιστώσεις από τις τράπε-

ζες, οι οποίες αντλούν ρευστότητα με χαμηλό κόστος από

την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Ακόμα, οι γερμανικές

εξαγωγικές επιχειρήσεις επωφελούνται από την πτώση της

ισοτιμίας του ευρώ, που αυξάνει την ανταγωνιστικότητα

των προϊόντων τους, ενώ εύλογα θα μπορούσε να φαντα-

στεί κανείς τι θα έμενε στα αζήτητα αν η ισοτιμία του ευρώ

(ή ενός σκληρού μάρκου που κάποιοι όψιμοι νοσταλγοί του

ονειρεύονται) άγγιζε ή ξεπερνούσε και τα 2 δολάρια. Αποκαλυπτικό για τη γερμανική «φάμπρικα» απαξίω-

σης μιας ολόκληρης χώρας, είναι και πρόσφατο ρεπορτάζ

του γερμανικού κρατικού τηλεοπτικού καναλιού ARD.

Σύμφωνα με έρευνα που διενήργησε το κανάλι, αν και σε

όλη την Ευρώπη ακούν κάθε μέρα πως η Γερμανία πλη-

ρώνει δισεκατομμύρια για το ελληνικό χρέος, στην πραγ-

ματικότητα τα ποσά που το γερμανικό κράτος έχει κατα-

βάλει μέχρι στιγμής είναι 15,2 δισ. ευρώ, ποσό ελάχιστο

μπροστά σε αυτά που έχει αποκομίσει και συνεχίζει να

αποκομίζει από την ελληνική κρίση! Στη στήριξη προς τη χώρα μας πρέπει βέβαια να συνυπολογίσει κανείς και ότι μεγάλο μέρος των 130 δισ. ευρώ προς την Ελλάδα από τις χώρες της ΕΕ, είναι εγγυήσεις οι οποίες όμως θα πληρω-θούν μόνο σε περίπτωση που η Ελλάδα χρεοκοπήσει.

Κάνοντας ένα βήμα παραπέρα, το γερμανικό κανάλι αποκαλύπτει ότι η γερμανική βιομηχανία αλλά και η γερμα-νική οικονομία στο σύνολο της ωφελήθηκε πολλαπλά από την ελληνική κρίση χρέους και για τον λόγο αυτό είχαν κάθε συμφέρον να την αφήσουν να βαθύνει. Το ρεπορτάζ κλεί-νει με τη διαπίστωση Γερμανού οικονομικού αναλυτή ότι η λιτότητα δεν οδηγεί πουθενά και ότι χρειάζεται ένα αναπτυ-ξιακό πρόγραμμα για την ανασυγκρότηση της οικονομίας το οποίο θα μπορούσε να χρηματοδοτηθεί από τη Γερμανία καθότι είναι και η κερδισμένη από την κρίση.

34 ΕΠΙΛΟΓΗ34 ΕΠΙΛΟΓΗ34 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΕΝEΡΓΕΙΑ // 21ος ΑΙΩΝΑΣ - ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ & ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ ΕΝEΡΓΕΙΑ // 21ος ΑΙΩΝΑΣ - ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ & ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ ΕΝEΡΓΕΙΑ // 210ς ΑΙΩΝΑΣ - ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ & ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ

ΕΠΙΛΟΓΗ 35ΕΠΙΛΟΓΗ 35

Από τoν ΑΝΤΩΝΗ ΛΙΒΙΕΡΑΤΟ

ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΣHΜΕΡΑ

ΑΝΑΤΡΟΠΕΣ ΚΑΙ ΑΛΛΑΓΕΣ

Από τις 7 αδελφές που κυριαρχούσαν στην πετρελαϊκή αγορά

στις κρατικές εταιρείες πετρελαίου. Από τα πετρέλαια της Μέσης

Ανατολής στα κοιτάσµατα της Αµερικής Από τις παραδοσιακές

µεθόδους άντλησης στις νέες και ρυπογόνες, που όµως αυξάνουν

τα διαθέσιµα αποθέµατα. Το ενεργειακό τοπίο και οι ισορροπίες

αλλάζουν. Η ρύπανση, η µόλυνση, τα αέρια του θερµοκηπίου

είναι οι παράπλευρες απώλειες της διαδικασίας απόληψης ενέρ-

γειας από τις αποθήκες της φύσης. Και προς τα εκεί θα πρέπει να

στραφεί το ενδιαφέρον του γένους των ανθρώπων, εγκαίρως.

36 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΕΝEΡΓΕΙΑ // 210ς ΑΙΩΝΑΣ - ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ & ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ

Η ΔΙΑΣΠΟΡΑ ΤΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΠΗΓΩΝ

Με τα χρόνια, σε όλους µας, όταν η σκέψη ή ο προβλη-

µατισµός για την επάρκεια ενέργειας προβάλλεται στο

προσκήνιο της πολιτικής, όλοι στρέφονται νοερώς στις

αραβικές-µουσουλµανικές ερήµους. Η πρώτη λοιπόν µε-

γάλη ανατροπή είναι η διασπορά των ενεργειακών φυσι-

κών πόρων σε ολόκληρο τον πλανήτη. Η Βόρεια Αµερική

µπορεί να έχει εξαντλήσει µεγάλο µέρος των αποθεµά-

των της, αλλά αναγεννιέται δραµατικά µε την εκµετάλλευ-

ση των αποθεµάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου σε

ασφαλτικούς σχιστόλιθους και άµµο. Η Λατινική Αµερι-

κή, µετά τη Βενεζουέλα, ανακαλύπτει και αποκαλύπτει τε-

ράστιες «αποθηκεύσεις υδρογονανθράκων» πέρα από τις

ΜΜε εµπειρίες του 20ου αιώνα, πολλές φορές οδυνηρές, αφενός, αλλά και ένα πλήθος «ατακτοποίητων» πληροφοριών κάθε είδους, αφετέρου, ο 21ος αιώνας προµηνύεται ανατρεπτικός. Ας ελπίσουµε, όχι αιµατηρός. Άλλωστε οι αρειµάνιοι κακοστολισµένοι ηγέτες δεν είναι πια της µόδας. Αυτό δεν σηµαίνει ότι πόλεµοι περιορισµένοι σε έκταση, χρόνο και απώλειες θα λείψουν. Πίσω από αυτούς, κατά κανόνα, οι αιτίες έχουν σχέση µε τη διεκδίκηση ή και τον έλεγχο ενεργειακών φυσικών πόρων. Κατά συνέπεια η συνοπτική ανασκόπηση των τεκταινόµενων περί την ενέργεια είναι µια καλή ιδέα.

ακτές της Βραζιλίας, στον Ατλαντικό Ωκεανό. Απένα-ντι, στην ίδια λεκάνη, στις ακτές της ∆υτικής Αφρικής αποκαλύπτονται νέα «Μέγα-Πεδία». Ο Βόρειος Παγω-µένος Ωκεανός, όντας πλέον προσπελάσιµος, µπορεί να εξελιχθεί σε µια τεραστίων διαστάσεων αποθήκευ-ση ενεργειακών φυσικών πόρων, κ.ό.κ.

Η ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

Οι χώροι που αναφέρθηκαν, αλλά και άλλοι, ήταν οι γνωστοί άγνωστοι µε τα µέσα και την τεχνογνωσία, εντοπισµού και απόληψης παλαιότερων εποχών. Η τεχνογνωσία σήµερα επιτρέπει, π.χ. µε επεξεργασία στοιχείων από δορυφόρους, τον εντοπισµό συγκε-ντρώσεων ενεργειακών πόρων και ακολούθως την απόληψη, µετατρέποντας άγονους χώρους σε παρα-γωγικούς. Στο τελευταίο βοηθούν νέες µέθοδοι από-ληψης. Παραδείγµατος χάριν ο γράφων θα σηµειώσει ολίγα τινά από την µέθοδο απόληψης υδρογοναν-θράκων από ασφαλτικούς σχιστόλιθους και άµµους, την αποκαλούµενη fracking. Πνευµατικό τέκνο ενός πεισµατάρη µετανάστη ελληνικής καταγωγής ,του κ. Michaels, ανέτρεψε την εκµετάλλευση των υδρογοναν-θράκων όπως τη γνωρίζαµε. Γεώτρηση παραγωγής κα-τέρχεται µερικές χιλιάδες µέτρα έως ότου εισέλθει σε στρώση ασφαλτικού πετρώµατος. Στην επόµενη φάση κινείται οριζοντίως εντός της στρώσης, ας πούµε για δυο χιλιόµετρα. Στη συνέχεια η γεώτρηση πληρούται µε ένα µίγµα λεπτόκοπης άµµου, χηµικών ουσιών και εκρηκτικών. Ακολούθως, το γέµισµα εκρήγνυται και το περί τη γεώτρηση πέτρωµα θρυµµατίζεται. Με ει-σαγωγή νερού υπό υψηλή πίεση το φυσικό αέριο ή το αργό πετρέλαιο εξέρχονται στην επιφάνεια, επιτρέπο-ντας την εκµετάλλευση της στρώσης. Η αποµάστευση συνεχίζεται για πολύ καιρό. Έτσι απλά. Το απολήψιµο µέγεθος θα σηµειωθεί λίγο παρακάτω.

Η ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ

Η ιδιοκτησία µιας παραγωγικής επένδυσης στον τοµέα των υδρογονανθράκων έχει ιδιαίτερη σηµασία. Στις ΗΠΑ ο ιδιοκτήτης του εδάφους, ο γαιοκτήµων, είναι και ιδιοκτήτης του υπεδάφους, κατά συνέπεια και ιδι-οκτήτης της απόδοσης του πετρώµατος, του ορυκτού πλούτου κάτω από το χωράφι του. Αυτό παρέχει µια τεράστια ευελιξία στον χειρισµό της επένδυσης. Όµως µικροί και µεγάλοι γαιοκτήµονες κατέχουν επίσης τε-ράστιο πλέγµα ιδιωτικών αγωγών φυσικού αερίου,

ΕΠΙΛΟΓΗ 37

έτοιµο να υποδεχθεί το νέο αγαθό. Στο µεγαλύτερο µέ-ρος του πλανήτη ο ορυκτός πλούτος ανήκει στο κράτος, παραχωρούµενος στους παραγωγούς µε όρους από την κυβέρνηση. Μέχρι πριν από µερικές δεκαετίες την ιδιοκτησία του ορυκτού πλούτου, των υδρογονανθρά-κων, κατείχαν µε ιδιότυπες µεθόδους, οι Επτά Αδελφές (BP, Gulf Oil, Standard Oil of California, Texaco (σήµερα Chevron), Royal Dutch Shell, Standard Oil of New Jersey (Esso) and Standard Oil Company of New York (σήµερα ExxonMobil), γιγαντιαίες επιχειρήσεις παραγωγής υδρο-γονανθράκων και ιστορίας αλλά και ένας αστερισµός µικρότερων. Αυτό τελείωσε πλέον. Σήµερα πάνω από το 90% των εν ενεργεία παραγωγήσιµων υδρογοναν-θράκων ανήκει σε κράτη. Οι γίγαντες βεβαίως επιζούν ως εταίροι ή πελάτες των ιδιοκτητών γιατί προσφέρουν τεχνογνωσία, γνώση της αγοράς και κεφάλαια, ή γιατί έχουν ισχυρούς προστάτες.

Η ΕΜΠΟΡΙΑ, Η ΣΠΕΚΟΥΛΑ ΚΑΙ

Η ΤΙΜΗ ΤΩΝ ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΩΝ

Ο Economist (7/7/2012) επιχειρεί µια περιληπτική προ-σέγγιση των τιµών του αργού πετρελαίου… «Γενικά δύο παράγοντες κατευθύνουν την τιµή του αργού πετρελαί-ου… Ο πρώτος είναι ο συσχετισµός προσφοράς και ζή-τησης. Ο δεύτερος το αίσθηµα της αγοράς για την κατά-σταση του κόσµου…». Tο απόφθεγµα είναι σωστό αλλά όχι αρκετό για να ερµηνεύσει την αστάθεια των τιµών. Η τιµή χειραγωγείται και από τους µεγάλους παραγωγούς ή το καρτέλ του ΟΠΕΚ των οποίων οι αποφάσεις επηρε-άζονται από τις ανάγκες της εσωτερικής οικονοµικής πο-λιτικής. Π.χ. η Σαουδική Αραβία αντλεί όσο πετρέλαιο είναι αναγκαίο ώστε να καλύπτει τις δαπάνες οι οποίες είναι απαραίτητες για την κοινωνική συνοχή, µιας κοι-νωνίας 26 εκατοµµυρίων, σε µια περιοχή που βράζει. Την τακτική αυτή κράτησε για τριάντα χρόνια µέχρι και πρόσφατα. Φαίνεται πως τελευταία προσανατολίζεται σε πολιτική περιορισµού της άντλησης προκειµένου να αυ-ξηθεί η τιµή του πετρελαίου. Ένα παράπλευρο πρόβλη-µα φέρνει στο προσκήνιο η τιµολόγηση του φυσικού αερίου. Μέχρι σήµερα η τιµή του είναι κατά κανόνα και σε όλες σχεδόν τις µακροχρόνιες, π.χ. Ευρώπης – Ρω-σίας, συµβάσεις συνδεδεµένη µε το αργό πετρέλαιο. Όµως για πολλούς και σωστά, οι θερµικές αντιστοιχίες είναι απατηλές, γιατί τα ενεργειακά, εµπορικά, χαρακτη-ριστικά του φυσικού αερίου είναι διαφορετικά από εκεί-να του πετρελαίου. Πιέσεις προς τον πρόεδρο Πούτιν προκειµένου να αποσυνδεθούν οι τιµές του από εκείνες

του πετρελαίου, ασκήθηκαν και ασκούνται, όµως χω-ρίς αποτέλεσµα. ∆εν είναι πολύ εύκολο να περπατήσει κανείς στους δαιδάλους της εµπορίας φυσικού αερίου, όταν όµως βλέπει κανείς ότι η τιµή του είναι 2,50 δολ. ανά BTU που αντιστοιχεί στα 100 δολ. το βαρέλι, τα πράγµατα θα αλλάξουν κάποια στιγµή. Πολύ γρήγορα το φυσικό αέριο θα αντικαταστήσει το πετρέλαιο στην κίνηση και όχι µόνο λόγω τιµής αλλά και της µικρότερης ρύπανσης. Οι αυτοκινητοβιοµηχανίες και τα πρατήρια διανοµής έχουν κιόλας εισέλθει στη διαδικασία της νέας πραγµατικότητας.

Η ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ

Από την ηµέρα που ο «διαβολικός» Αϊνστάιν εξαπέλυ-σε την περιβόητη εξίσωση Ε=mc2 απαξάπαντες οι εξο-χότητες της φυσικής συγκέντρωσαν µυαλό και χρόνο προκειµένου να αξιοποιήσουν τις προβλεπόµενες τε-ράστιες ποσότητες ενέργειας οι οποίες θα προέκυπταν από τη σχάση του ατόµου. Πρώτη επιτυχία εργαστηρια-κού χαρακτήρα οι πυρηνικές εκρήξεις στο Λος Αλάµος, τη νησίδα Μπικίνι. ∆εύτερη «επιτυχία» η καταστροφή σε χρόνο µηδέν δύο πόλεων και η εκτέλεση µυριάδων Ιαπώνων. Τρίτη επιτυχία η κατασκευή κινητήρα µε καύ-σιµο την πυρηνική ενέργεια από την οµάδα του Ναυάρ-χου Ricover των ΗΠΑ προκειµένου να εξασφαλισθεί η κίνηση των υποβρυχίων, χωρίς την ανάγκη ανατροφο-δότησης για µεγάλα χρονικά διαστήµατα. Η τρίτη επιτυ-χία, αυτή τη φορά ειρηνικών συνεπειών, οδήγησε στη λειτουργία σήµερα πάνω από 480 σταθµών ηλεκτρο-παραγωγής. Όµως οι πρόσφατες αλλά και άλλες παλαι-ότερες αστοχίες στη λειτουργία τους, τοποθετούν την πυρηνική ενέργεια στο σηµείο εκκίνησης. Η πυρηνική ενέργεια πρέπει να επιστρέψει στο εργαστήριο και τη µελέτη. Υπάρχουν πλέον σαφή σηµαντικά ερωτηµατικά που απαιτούν απαντήσεις.

ΤΑ ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ ΤΩΝ ΣΥΜΒΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗ

ΑΝΘΡΑΚΩΝ ΚΑΙ ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΩΝ

Θα πρέπει να υπενθυµιστεί ότι τα αποθέµατα των υδρο-γονανθράκων έχουν καταταγεί στον τοµέα των κρατι-κών µυστικών. Έτσι δεν µπορεί κανείς ποτέ να τα απο-δέχεται χωρίς κριτική διάθεση. Η διαµάχη άλλωστε του Αµερικανικού ενεργειακού τραπεζίτη Stimson µε τον Σαουδάραβα υπουργό πετρελαίων, για το ύψος των αποθεµάτων της Σ.Α., είναι γνωστή. Ας είναι, τα εγκυ-ρότερα πάντως είναι τα εκτιθέµενα στην «B.P. Statistical

38 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΕΝEΡΓΕΙΑ // 210ς ΑΙΩΝΑΣ - ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ & ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ

Review of World Energy» και αυτά θα χρησιµοποι-ήσει ο γράφων. Στην έκθεση λοιπόν των δεδοµέ-νων στο τέλος του 2011 τα απολήψιµα αποθέµατα αργού πετρελαίου ήταν 234 δισεκ. τόνοι, µε σχέση ανάµεσα στην ετήσια παραγωγή και τα αποθέµατα 46,2 δηλ. αρκετά για να καλύψουν 54 χρόνια πα-ραγωγής του 2011 (από 45 χρόνια το 2010). Αυτή η σχέση, σχεδόν σταθερή για πολλά χρόνια, αυ-ξάνεται. Για το φυσικό αέριο τα αποθέµατα ήταν 208 τρισεκ. κυβικά µέτρα µε σχέση αποθεµάτων ετήσιας παραγωγής 64 χρόνια (από 58 χρόνια το 2010). Στον τοµέα του φυσικού αερίου έχουµε τη µεγάλη ανατροπή. Η αξιοποίηση της µεθόδου fracking αλλάζει τα πάντα. Η εκτίµηση των ποσο-τήτων που εµπεριέχονται στα ασφαλτικά πετρώµα-τα ανεβάζει το µέγεθος στα 850 τρισεκ. Μ3 για το 2012 (Economist 14/7/12). Και το σύστηµα πλέον λειτουργεί παγκοσµίως. Αντί για 64 χρόνια παρα-γωγής έχουµε αποθέµατα της τάξης των 270 ετών παραγωγής. (Βέβαια µια τέτοια εξόρµηση(!) έχει

παράπλευρες συνέπειες, αλλά αυτό είναι διαχειρίσηµο...). Στα αποθέµατα υδρογοναν-θράκων η Ελλάδα δεν αναφέ-ρεται. Αναφέρεται στην κα-τανάλωση αργού πετρελαίου µε 17,2 εκατ. τόνους το 2011, τη µικρότερη στη (!) δεκαετία 2001-2011. Αναφέρεται επίσης µε κατανάλωση 4,5 δισεκ. µ3 φυσικού αερίου, τη µεγαλύ-τερη ετήσια κατανάλωση στη δεκαετία 2001-2011. Στους άν-θρακες η Ελλάδα στη στήλη Sub bituminous and Lignite, αναφέρεται µε 3 δισεκ. τόνους αποθέµατα και κατανάλωση για το 2011, 7,3 εκατ. τόνους ισοδύναµου πετρελαίου. Εκεί-νο που πρέπει να υπογραµ-µιστεί είναι ότι οι µεγάλες κουβέντες π.χ. σηµαντικού πολιτικού στελέχους ότι διατί-θενται δισ. τόνοι λιγνίτη είναι υπερβολικές. Και περαιτέρω να υπογραµµισθεί επίσης ότι οι τοπικές αντιδράσεις για εκ-µετάλλευση/παραγωγή ενέρ-

γειας είναι οξύτατες. Όσον αφορά στους υδρογο-

νάνθρακες, αν βρεθούν και είναι και απολήψιµοι η

συζήτηση για τη χρήση θα αρχίσει µετά το 2020!!

Η αναζήτηση υδρογονανθράκων στην Ελλάδα έχει

µακροχρόνια ιστορία…

ΠΑΡΑΠΛΕΥΡΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

ΚΑΙ ΠΑΡΑΠΛΕΥΡΕΣ ΑΠΩΛΕΙΕΣ

Η απεικόνιση της κατάστασης στην ανεύρεση και αξι-

οποίηση ενέργειας είναι µια αισιόδοξη προσέγγιση

του µέλλοντος. Όµως οι σχετικές διαδικασίες δεν

είναι απλές και ανώδυνες. Κατ’ αρχάς, και είναι πε-

ρίεργο, οι πολλοί κατά βάθος αγνοούν την επιρροή

της ενέργειας. Αυτό φαίνεται καθαρά στην περίπτω-

ση των ανανεώσιµων πηγών ενέργειας, οι οποίες

προβάλλονται «υπεροπτικά» στο καθηµερινό τους

περιβάλλον. Ο δήµαρχος Σπάρτης π.χ. επί κεφαλής

32 φορέων της Λακωνίας καταδικάζει «απόλυτα» το

ενδεχόµενο εγκατάστασης ανεµογεννητριών στους

λόφους της Μάνης µε το καταπληκτικό ότι η πράσινη

οικονοµία είναι ψέµα γιατί δεν δηµιουργεί θέσεις ερ-

γασίας και θεωρεί ότι οι θέσεις που δηµιουργούνται

είναι οι θέσεις κάποιου συντηρητή ή κάποιου φύλα-

κα. Αλλά η πράσινη ενέργεια είναι η προσθήκη ηλε-

κτρικής ενέργειας και η προσφορά της στον Έλληνα

µέσα από το ελληνικό ενεργειακό σύστηµα γενικότε-

ρα, χωρίς να καταβάλλονται δολάρια αγοράς πετρε-

λαίου και φυσικού αερίου και ρύπανση. Ο γράφων

είναι βέβαιος ότι και ο κ. ∆ήµαρχος απλώς δεν έχει

ενηµερωθεί, τι σηµαίνει πράσινη ενέργεια και αγα-

νακτεί για την αλλοίωση του παρθένου τοπίου. Αλλά

τότε θα ‘πρεπε να καταργήσουµε τα αυτοκίνητα που

και αλλοιώνουν αλλά και καταστρέφουν το τοπίο

(και διερωτάται ο γράφων τι θα έχει µείνει αναλλοί-

ωτο, από το τοπίο που τον άφησε ενεό το 1996 σε

διαµονή του κάτω στον Γέρακα). Όλες οι διαδικασίες

απόληψης ενέργεια από τους κάθε είδους άνθρακες

διαταράσσουν ή και απειλούν µε καταστροφή το το-

πίο που εξασφαλίζει τη διαβίωση ή και την οµορφιά.

Η ρύπανση, η µόλυνση, τα αέρια του θερµοκηπίου

είναι οι παράπλευρες απώλειες. Και προς τα εκεί θα

πρέπει να στραφεί το ενδιαφέρον του γένους των

ανθρώπων. Ελπίζω εγκαίρως.

38 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΕΠΙΛΟΓΗ 39

Για τις «πηγές» αποθηκευµένης ενέρ-γειας, δηλ. τους άνθρακες και την πυρηνική, αναφέρθηκαν µερικά από τα ουσιώδη χαρακτηριστικά, χρηστι-κά, εµπορικά κ.λπ. Όµως, πράγµατι, παρελήφθησαν βασικά θέµατα όπως ο φυσικός µηχανισµός παραγωγής και αποθήκευσης αλλά και κάτι µε το

οποίο είµαστε όλοι τόσο εξοικειωµένοι ώστε να το θεω-ρούµε αυτονόητο, δηλ. την απάντηση στο ερώτηµα: «τι είναι η ενέργεια» Ας µιλήσουµε όσο γίνεται πιο απλά. Όταν ένας γεωργός ή ένας σκαφτιάς, µε την αξίνα τους σκάβουν το έδαφος, δηλ. τον φλοιό της Γης, αποσκο-πούντες ο µεν πρώτος στην αγροτική καλλιέργεια, ο δε δεύτερος π.χ. µε τη θεµελίωση τελικά µιας οικίας, λέµε ότι παράγουν έργον. Ενέργεια λοιπόν είναι η ικανότητα παραγωγής έργου. Πόθεν προέρχεται; Η αρχέγονη αυτή µορφή παραγωγής έργου είναι προϊόν ή µάλλον υποπρο-ϊόν της λειτουργίας του οργανισµού του ανθρώπου. Ο άνθρωπος τρέφεται από τη χλωρίδα και την πανίδα, δηλ. τα φυτά και τα ζώα, µετατρέποντας την ηλιακή ενέργεια που περικλείουν, σε έργο. Τόσο η χλωρίδα, µε τη διαδι-κασία της φωτοσύνθεσης όσον και η πανίδα που τρέφε-ται από τα φυτά απορροφούν απευθείας ενέργεια από τον Ήλιο. Ότι αποµένει από την κατανάλωση, οι σαπρι-στές (που καταναλώνουν τους ζωντανούς οργανισµούς όταν αποθνήσκουν, αποσυνθέτοντας την οργανική ύλη στα αρχικά ανόργανα συστατικά) θα αποθέσουν βαθµιαία

σε στρώσεις ή γενικότερα σε χώρους απόθεσης όπου στη διάρκεια γεωλογικών αιώνων και υπό ορισµένες φυσικές συνθήκες θα µετατραπεί σε ενεργειακές ουσίες. Από αυ-τή τη διάστρωση, δηλ. τον άνθρακα, αναλαµβάνεται από τον άνθρωπο ενέργεια προς όφελός του.

Ο «ΜΕΣΑΖΟΝΤΑΣ» ΧΡΟΝΟΣ,

Η ΡΥΠΑΝΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΤΟΠΙΟ

Γιατί όλα όσα εξετέθησαν; Γιατί ενώ η αποθηκευµένη ενέργεια είναι συνυφασµένη µε τον χρόνο, αντίθετα οι ανανεώσιµες πηγές ενέργειας παραλαµβάνουν την ηλιακή ενέργεια απευθείας από τον Ήλιο στην ουσία, χωρίς τον µεσάζοντα χρόνο. Αυτό δηµιουργεί µια σειρά προβληµά-των. Αν π.χ. ένας τόνος άνθρακα περικλείει σε ένα µικρό σχετικά χώρο µια ποσότητα Α ενέργειας που έχει αποθη-κευθεί στο διάβα χιλιάδων αιώνων, η παραγωγή της ίδιας ποσότητας ενέργειας µε ανεµογεννήτριες ή µε γήπεδα φωτοβολταϊκών χρειάζεται πλήθος ανεµογεννητριών, µε-γάλες εκτάσεις, παράγει ενοχλητικούς ήχους, έχει ογκώ-δη παρουσία και συνοπτικά, αποφέρει την κατάλυση του κάλλους του τοπίου ή και της γαιοκτητικής αξίας του. Συ-νεπώς παράγει σοβαρές αντιδράσεις από την κοινωνία.

Ο χρήστης αποθηκευµένης ενέργειας όταν την παρα-λαµβάνει µε µεσάζοντα την ηλεκτρική ενέργεια, δεν χάνει χώρο ζωής γιατί αυτές οι µετατροπές ενέργειας καταλαµ-βάνουν συγκριτικά ελάχιστο χώρο, τον εργοστασιακό. ∆εν λησµονεί ο γράφων την παράµετρο ρύπανση, αλλά

Ο ΧΡΟΝΟΣ ΚΑΝΕΙ ΤΗ ∆ΙΑΦΟΡΑΕνώ η αποθηκευµένη ενέργεια –οι άνθρακες και υδρογονάνθρακες- είναι συνυφασµένη µε τον χρόνο, οι ανανεώσιµες πηγές ενέργειας παραλαµβάνουν την ηλιακή ενέργεια απευθείας από τον Ήλιο, χωρίς τον µεσάζοντα χρόνο. Αυτό όµως δηµιουργεί µια σειρά προβληµάτων, όπως φαίνεται από τις αντιδράσεις της τοπικής κοινωνίας και στην Ελλάδα, για την αισθητική υποβάθµιση του τοπίου από ανεµογεννήτριες και φωτοβολταϊκά. Όπως σε όλα σχεδόν στη ζωή και εδώ υπάρχει ένα trade-off.

ΑΝ

ΑΝ

ΕΩ

ΣΙΜ

ΕΣ Π

ΗΓΕ

Σ Ε

ΝΕ

ΡΓΕ

ΙΑΣ


ΕΝEΡΓΕΙΑ // 210ς ΑΙΩΝΑΣ - ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

40 ΕΠΙΛΟΓΗ

την αφήνει προς στιγµή. Η «πράσινη ενέργεια», αντίθε-τα, του παίρνει χώρο από το άµεσο περιβάλλον του, ενώ γενικότερα παρεµβαίνει αισθητικά στην καθηµερινό-τητά του. … « Όσο πιο ήσυχο είναι το βράδυ, τόσο πιο πολύ τις ακούς λέει ο Wilfried Bokholt δήµαρχος του Niebull στη βόρεια Friesland της Γερµανίας»… (Economist 28/7/12). Ο δήµαρχος είναι µέλος της οµάδας υπέρ της αι-ολικής ενέργειας… όµως συµπληρώνει µε κάποια νοσταλ-γία «ένα τοπίο φηµισµένο για τους ανοικτούς ορίζοντες γέµισε από τα φτερά των ανεµογεννητριών»…

Η ΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ,

ΟΙ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑ Δ ΑΣΟι Γερµανοί, πρωτοπόροι πλέον των ανανεώσιµων πη-

γών ενέργειας, έχοντας αποφασίσει να κλείσουν τους πυ-ρηνικούς σταθµούς, προχωρούν στην αλλαγή του ενεργει-ακού προτύπου της χώρας, αλλά αυτό αποδεικνύεται ένα ηράκλειο έργο, κάθε άλλο από εύκολα υλοποιήσιµο. Κατ’ αρχήν εκτός των άλλων δηµιουργεί προβλήµατα και στις γειτονικές χώρες (όπου εξάγει ενέργεια), εξαρτώντας και αυτές από τον µη προβλέψιµο άνεµο ή την επίσης µη προ-βλέψιµη ηλιοφάνεια. Παρ’ όλα αυτά οι Γερµανοί εµµένουν στην απόφασή τους, παρά το τεράστιο κόστος της αλλαγής, όπως εκτίθεται περαιτέρω. Πρώτον, η τιµή της κιλοβατώ-ρας το 2025 θα είναι κατά 70% µεγαλύτερη. ∆εύτερον, θα απαιτηθούν νέα δίκτυα µεταφοράς και διανοµής ηλεκτρι-κής ενέργειας. Τρίτον, θα απαιτηθεί η κατασκευή υποστη-ρικτικών εγκαταστάσεων, όπου θα «παραµένει» η περίσ-σια ενέργεια, έτοιµη να χρησιµοποιηθεί όταν η απευθείας απόληψη θα αποκλείεται λόγω σκότους ή νηνεµίας. Κατά Γερµανό αξιωµατούχο απαιτεί και την ακρίβεια «εγχείρη-σης ανοικτής καρδιάς». Πριν να κλείσει ο γράφων αυτή τη συνοπτικότατη αφήγηση νοµίζει ότι πρέπει να αναφερθεί στα καθ’ ηµάς. Η Ελλάδα επί του προκειµένου έχει ένα ιδι-ότυπο πρόβληµα. ∆ιαθέτει αφενός µεγάλη ηλιοφάνεια και αφετέρου µεγάλης χρονικής διάρκειας κινητήριους ανέ-µους. ∆ιαθέτει ακόµη τοπίο µεγίστου κάλλους, πρώτη ύλη της βαριάς βιοµηχανίας της, του τουρισµού. Αυτά τα δύο δύσκολα µπορούν να συνυπάρχουν. Βέβαια διαθέτει και τα ψηλά βουνά όπου η αιολική ενέργεια χωρίς δυσκολία θα αναπτυσσόταν, όµως η µεταφορά της πράσινης ενέρ-γειας εκείθεν σηµαίνει κοστοβόρα δίκτυα.

Η ΠΡΑΣΙΝΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΟι σηµερινές µορφές εκµετάλλευσης ανανεώσιµων

πηγών σε επιχειρησιακή λειτουργία είναι:1. Τα υδροηλεκτρικά έργα2. Οι αιολικές εγκαταστάσεις3. Τα φωτοβολταϊκά γήπεδα

Ο Π Ι Ο Μ Ε Γ Α Λ Ο Σ Π Ο Ρ Ο Σ …Την ενέργεια, αυτό το µυθικό και ανεξήγητο στοιχείο της φύσης, οι αρχαίοι ηµών πρόγονοι θεωρούσαν ότι µπορούσαν να διαχειρισθούν µόνο οι θεοί. Σε κάποια στιγµή τη φωτιά (ενέργεια) έκλεψε ο Προµη-θέας και την παρέδωσε στους ανθρώπους. Η πράξη αυτή θεωρήθηκε τόσο ανατρεπτική από τους θεούς ώστε καταδικάστηκε «δεσµώτης» να υφίσταται το βασανιστήριο να του τρώνε τα σωθικά τα αγριοπού-λια χωρίς να µπορεί να αντιδράσει και οδύρεται:

…Θνητοί γαρ γέραπορών ανάγκαις ταίσδε ενέζευγµαι τάλαςναρθηκοπλήρωτον δε θηρώµαι πυρόςπηγήν κλοπαίαν, ή διδάσκαλος τέχνηςπάσης βροτοίς πέφηνε και µέγας πόρος…

∆ηλαδή:…έµπλεξα σε τούτεςο δύστυχος τις συµφορές, και το κλεµµένοπληρώνω µεσ’ το νάρθηκα της φωτιάς σπέρµα,που κάθε τέχνης δάσκαλος για τους ανθρώπουςέχει φανεί, κι ο πιο µεγάλος πόρος…

(µετ. Ι. Γρυπάρη από τον Αισχύλο)

4. Η γεωθερµία ( κακώς γιατί δεν είναι ανανεώσιµη, εί-ναι απλώς η περίσσια θερµική ενέργεια από τα έγκατα της Γης, κατάλοιπο της δηµιουργίας της)

Θα µπορούσε κανείς να αναφέρει, χάριν της ενηµέ-ρωσης απλώς, την ενέργεια των κυµάτων, την ενέργεια της αµπώτιδος - πληµµυρίδος, όταν θα βρεθεί οικονοµι-κή µέθοδος απόληψης. Εκείνο που λείπει προς το παρόν είναι ένα τεχνολογικό άλµα, από αυτά που πολύ συχνά έχουν παρουσιασθεί, ανατρέποντας καθιερωµένες από-ψεις. Η ύστατη πηγή ενέργειας, η ανθρώπινη διάνοια, επί του προκειµένου δεν έχει καταθέσει την τελευταία άποψη, π.χ. σε φαντασιώσεις όπως εκείνη της συνάθροι-σης των ηλιαχτίδων και της παροχής έτσι «πυκνότερης» ενέργειας σε ένταση και διάρκεια!

Η απόφαση της Ιαπωνίας, του τρίτου µεγαλύτερου παρα-γωγού ηλεκτρισµού από πυρηνικά καύσιµα µετά τις ΗΠΑ και τη Γαλλία, να θέσει εκτός λειτουργίας σταδιακά τα πυρηνικά εργο-στάσιά της καθώς θα συµπληρώνουν 40 χρόνια ζωής, δηλαδή ως το 2040, αλλάζει τα δεδοµένα στο ενεργειακό τοπίο µεσο-πρόθεσµα. Είχε προηγηθεί η ανάλογη απόφαση της Γερµανίας µε χρονικό ορίζοντα το 2022 και ενώ οι ΗΠΑ και η Βρετανία συ-νεχίζουν τα πυρηνικά τους προγράµµατα. Η Βρετανία σχεδιάζει την προσθήκη 16 GW ως το 2025.

Οι εξελίξεις στην Ιαπωνία, όπου η συµµετοχή των ανα-νεώσιµων πηγών ενέργειας στη συνολική παραγωγή ηλεκτρι-σµού είναι µόλις 2%, θα επηρεάσει µεσοπρόθεσµα ανοδικά τη ζήτηση άλλων πηγών ενέργειας, όπως πετρέλαιο, άνθρακα και υγροποιηµένο φυσικό αέριο. Στο τελευταίο είναι και ο µεγαλύ-τερος εισαγωγέας στον κόσµο, ενώ είναι ο δεύτερος εισαγωγέας άνθρακα. Ανάλογα αυξητικές πιέσεις θα ασκηθούν στη ζήτηση πετρελαίου, και ενώ η ζήτηση της Κίνας, και άλλων χωρών της περιοχής αυξάνεται µε υψηλούς ρυθµούς.

Η BP στο World Energy Outlook 2030, εκτιµά ότι, παρά την πιο αποτελεσµατική χρήση της ενέργειας παγκοσµίως, η συ-νολική κατανάλωση ενέργειας θα αυξηθεί κατά 39% ως το 2030. Πώς κατανέµεται η αύξηση; H Κίνα, ο µεγαλύτερος καταναλωτής ενέργειας, µε 20% της παγκόσµιας κατανάλωσης, θα αυξήσει την κατανάλωσή της κατά 22%, ανεβάζοντας το ποσοστό της στο 27% το 2030. Ο δεύτερος µεγαλύτερος καταναλωτής ενέργειας,

ΕΝEΡΓΕΙΑ // 210ς ΑΙΩΝΑΣ - ΠΡΟΒΟΛΗ ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ

οι ΗΠΑ, µε 19% της συνολικής θα τη µειώσει 2% και το ποσοστό της στο 14%. Οι χώρες της Ε.Ε. θα µειώσουν την κατανάλωση κα-τά 1,5% και το ποσοστό τους στην παγκόσµια από 14% σε 10%.

Ενδιαφέρον έχει και η κατανάλωση ανά καύσιµο. Φυσικά η ταχύτερα αναπτυσσόµενη πηγή ενέργειας είναι οι ανανεώσιµες πηγές, η κατανάλωση ενέργειας από τις πηγές αυτές αναµένεται να τετραπλασιαστεί και από 1% της συνολικής να αυξηθεί σε 5% το 2030. ∆εύτερη ταχύτερα αναπτυσσόµενη πηγή είναι η πυρηνι-κή ενέργεια, µε άνοδο 60% και 6% της συνολικής από 5% σήµερα. Ωστόσο µετά την απόφαση της Ιαπωνίας, η πρόβλεψη θα πρέπει να αναθεωρηθεί προς τα κάτω. Ακολουθεί το φυσικό αέριο, µε άνο-δο 50% και 26% της παγκόσµιας κατανάλωσης από 24% σήµερα. Σηµαντική άνοδος αναµένεται και στα υδροηλεκτρικά, 47%, µε χα-µηλή ωστόσο συµµετοχή στα συνολικά, στο 7% από 6,5% σήµερα.

Παρά τη χαµηλή αύξηση της κατανάλωσης πετρελαίου, 17% σε ορίζοντα 20ετίας, θα εξακολουθήσει να αποτελεί τη µεγαλύ-τερη πηγή πρωτογενούς ενέργειας στο µίγµα κατανάλωσης. Σή-µερα η συµµετοχή του στην παγκόσµια κατανάλωση είναι 33%, µε 30% για τον άνθρακα και 24% για το φυσικό αέριο. Το 2030 η συµµετοχή του προβλέπεται να υποχωρήσει στο 28% παραµέ-νοντας και τότε η µεγαλύτερη πηγή ενέργειας, µε 27,7% για τον άνθρακα (η κατανάλωση θα αυξηθεί 30%) και 26% για το φυσι-κό αέριο. Συνεπώς τα ορυκτά καύσιµα θα εξακολουθήσουν να αποτελούν την κύρια πηγή ενέργειας, µε περισσότερο από τα 4/5 της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας (87% σήµερα και 82% το 2030). Οι τεχνολογίες για τη µείωση των εκποµπών αερίων του θερµοκηπίου στην ηλεκτροπαραγωγή και τις µεταφορές θα απο-δειχθούν καθοριστικές για το περιβαλλοντικό αποτύπωµα της ανθρώπινης δραστηριότητας.

Εκτιµήσεις της American Geological Survey ανεβάζουν τα αποθέµατα εκµεταλλεύσιµου πετρελαίου σε 3,5 τρισεκ. βαρέλια, επίπεδο διπλάσιο από ότι 30 χρόνια πριν. Η σωρευτική παραγω-γή µέχρι σήµερα φθάνει µόλις στο 1/3 των αποθεµάτων.

Καθώς οι κάτοικοι του πλανήτη αυξάνουν ραγδαία τις ενεργειακές τους ανάγκες, οι ΑΠΕ δύσκολα µπορούν να τις κα-λύψουν, µεσοπρόθεσµα τουλάχιστον σε έκταση επαρκή για τη µείωση των εκποµπών αερίων του θερµοκηπίου. Η µεγάλη ανά-πτυξή τους απαιτεί νέα δίκτυα µεταφοράς –π.χ. στη Γερµανία, µε 20% της ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ σήµερα και στόχο 50% ως το 2030, τα αιολικά πάρκα βρίσκονται στον Βορρά και οι ενερ-γοβόρες βιοµηχανίες στον Νότο, µε συνέπεια την ανάγκη νέων δικτύων µεταφοράς-, τεχνολογίες αποθήκευσης για την αντιµε-τώπιση της µεταβλητότητας στην τροφοδοσία του δικτύου και γενικά υποδοµές που δεν έχουν ακόµα εγκατασταθεί.

Παρά την έµφαση στις ανανεώσιµες πηγές ενέργειας, σε 20 χρόνια από

σήµερα η συµµετοχή τους στην παγκόσµια κατανάλωση ενέργειας θα

έχει φτάσει µόλις στο 5%. Το πετρέλαιο θα διατηρήσει την πρωτοκαθεδρία του. Μαζί µε το φυσικό αέριο και

τον άνθρακα, θα εξακολουθούν να τροφοδοτούν τα 4/5 της ενεργειακής

κατανάλωσης του πλανήτη. Έτσι, οι τεχνολογίες για τη µείωση των

εκποµπών αερίων του θερµοκηπίου θα αποδειχθούν καθοριστικές για

το περιβαλλοντικό αποτύπωµα της ανθρώπινης δραστηριότητας.

ΕΠΙΛΟΓΗ 41

ΤΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ πρώτη πηγή ενέργειας & το 2030

η περιφέρεια στο της ανάπτυξηςεπίκεντρο

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ, ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ,ΥΠΟΔΟΜΩΝ, ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ & ΔΙΚΤΥΩΝ

Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η Δ Η Μ Ο Κ ΡΑΤ Ι Α

Eπιτόκιο (σήμερα)Ονομαστικό

6,602% (πλέον εισφοράς του Ν.128/75 0,6%)

Δυνατότητα τμηματικής εκταμίευσης (έως 30%) για την πληρωμήτου εγκαταστάτη/προμηθευτή, για την περίπτωση δανειοδότησηςμε εμπράγματες εξασφαλίσεις.




,

Eπιτόκιο (σήμερα)Ονομαστικό

6,602% (πλέον εισφοράς του Ν.128/75 0,6%)

Δυνατότητα τμηματικής εκταμίευσης (έως 30%) για την πληρωμήτου εγκαταστάτη/προμηθευτή, για την περίπτωση δανειοδότησηςμε εμπράγματες εξασφαλίσεις.




,

44 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΑΓΟΡΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

44 ΕΠΙΛΟΓΗ

Από τoν ΚΩΣΤH ΠΛAΝΤΖΟ

Μ έχρι πριν µια πεντα-ετία η ελληνική αγορά ενέργειας φάνταζε ως η αναδυό-µενη δύναµη που θα έδινε νέα µεγάλη ώθηση την ελλη-νική οικονοµία. Πολλοί έβλεπαν τον χώρο της ενέργειας ως µία ισχυρή εξαγωγική βιοµηχανία του µέλλοντος, ενώ χιλιάδες επιχειρηµατίες θεωρούσαν τα φωτοβολταϊκά την "υπ' αριθµόν ένα" κερδοφόρο επένδυση. Μόνο τα προ-βλήµατα έµειναν όµως τώρα, για να θυµίζουν όλα αυτά. ∆εν χρειάστηκαν η οικονοµική κρίση και τα "Μνηµόνια" για να αποδείξουν πόσο ένας σαθρός εξ αρχής κρατικός σχεδιασµός οδήγησε την ελληνική αγορά ενέργειας µια ανάσα από το "κραχ". Αυτό δεν σηµαίνει ότι δεν υπήρχαν οι δυνατότητες για κάτι καλύτερο. Ούτε όµως και ότι χάθηκαν όλα. Μπορεί το πρόγραµµα HELIOS να έµεινε στα σκα-

ΑΛΛΗ ΜΙΑ ΧΑΜΕΝΗ ΕΥΚΑΙΡΙΑ;ΟΙ ΣΤΡΕΒΛΩΣΕΙΣ, ΟΙ ΚΙΝ∆ΥΝΟΙ, Η ΦΟΥΣΚΑ, Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΚΙΝΑΣ

ριά, µπορεί η έλλειψη διασύνδεσης των νησιών να µην αφήνει την αγορά να αναπτυχθεί περαιτέρω, αλ-λά ακόµα και τώρα –σε εποχές που οι αγορές έχουν ουσιαστικά διαγράψει την Ελλάδα από τον χάρτη των επενδύσεων- µεγάλοι ξένοι παίκτες της ενέργειας από Ανατολή και ∆ύση (Γάλλοι, Ρώσοι κλπ) διαγκωνίζο-νται για να κάνουν business στη χώρα µας. Προφα-νώς βλέπουν ευκαιρίες που οι ίδιοι οι Έλληνες δεν αξιοποιήσαµε σωστά, όταν έπρεπε και µπορούσαµε.



ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ "Α ΛΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ"Μετά από µια δεκαετή διαδροµή προς την περιβόητη "απελευθέρωση" της Αγοράς Ενέργειας, το στρεβλό µο-ντέλο ανάπτυξης που εφαρµόστηκε δηµιούργησε πολ-λαπλά αδιέξοδα. Στο επίκεντρο του προβλήµατος ήταν και είναι ένας ιδιότυπος "πολιτικοσυνδικαλιστικός" ενα-γκαλισµός, που καλλιεργήθηκε και µε την (εκούσια ή ακούσια) ανοχή των ιδιωτών επενδυτών. Επεβλήθη ου-σιαστικά για να µην διαταραχθεί η πρωτοκαθεδρία της ∆EH και η κυριαρχία στην παραγωγή ενέργειας.

Κ ΑΤΑ ΡΡΕ Υ ΣΗΤον τελευταίο χρόνο η ελληνική αγορά βίωσε την κα-τάρρευση δύο µεγάλων εταιρειών λιανικής (Energa και Hellas Power) που, εκτός της ∆EH και των ιδιωτών ηλε-κτροπαραγωγών θερµικών µονάδων, συµπαρασύρει και την εξίσου «αµαρτωλή» αγορά των Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας-ΑΠΕ, ενώ απειλεί µε οικονοµική κατάρρευση και τη ∆EΠA, ως µοναδικό προµηθευτή φυσικού αερίου. Τα διδάγµατα είναι για όλους οδυνηρά, ίσως όµως και χρήσιµα. Οι µεγάλες συζητήσεις για απελευθέρωση της συγκεκριµένης Αγοράς χρονολογούνται από τις αρχές της δεκαετίας του 2000, αλλά µόλις το 2009 τέθηκε στη χώρα µας το θεσµικό πλαίσιο για το άνοιγµα της αγοράς. Αντί όµως για την πώληση «κοµµατιών» και µονάδων της ∆ΕΗ σε ιδιώτες (το µοντέλο που εφαρµόστηκε στην Ιταλία) ή την πώληση σε ιδιώτες της χαµηλού κόστους λιγνιτικής ισχύος, προκειµένου να αποκτήσουν και νέ-οι "παίκτες" πρόσβαση σε φθηνό καύσιµο (το µοντέλο της Γαλλίας), στη χώρα µας επελέγη µια µάλλον ιδιότυπη λύση: να επιτραπεί σε χιλιάδες µικρούς επενδυτές (και λίγους µεγάλους) να κάνουν ηλεκτροπαραγωγή και να τους δοθεί σαν κίνητρο ένα «εγγυηµένο έσοδο», που διασφάλιζε θεωρητικά τη βιωσιµότητα των ιδιωτικών µονάδων, άσχετα από τις ώρες που θα ενταχθούν στο σύστηµα µεταφοράς και διανοµής ενέργειας. Tο «εγγυηµένο έσοδο» αποτέλεσε πράγµατι κίνητρο για επενδύσεις στην ηλεκτροπαραγωγή. Eγχώριοι ενεργει-ακοί όµιλοι στράφηκαν στον ηλεκτρισµό, επενδύοντας περί το 1,5 δισ. ευρώ σε µονάδες φυσικού αερίου µε µηδενικό ρίσκο. Tο εγγυηµένο αυτό έσοδο (βάσει των Aποδεικτικών ∆ιαθεσιµότητας Iσχύος -A∆I), επιβάρυνε ουσιαστικά τη ∆EH που αποτελεί τον βασικό προµηθευ-τή στη χώρα µας.Aπό το 2005 που τέθηκε σε ισχύ η πρώτη ιδιωτική µο-νάδα, εµφανίζονται και τα πρώτα αδιέξοδα του µοντέ-

λου. Oι «διορθώσεις» γίνονται …δια νόµου, µε εργα-λείο την Oριακή Tιµή Συστήµατος (ΟΤΣ) στην οποία πωλούν οι παραγωγοί και αγοράζει η ∆EH. Με σωρεία νόµων, ο τρόπος υπολογισµού της Oριακής Tιµής (ανώ-τατο όριο) αλλάζει ξανά και ξανά, πότε για να βοηθήσει τη ∆ΕΗ και πότε τους ανεξάρτητους παραγωγούς.Όταν η OTΣ ανεβαίνει, επωφελούνται οι ανεξάρτητοι παραγωγοί, αλλά επιβαρύνεται η ∆EH καθώς τα τιµολό-για λιανικής της είναι ρυθµιζόµενα από την κυβέρνηση και δεν της επιτρέπεται να µετακυλήσει το κόστος στους τελικούς καταναλωτές.

ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΚΑΙ ΣΤΗ ΛΙΑΝΙΚΗKαι ενώ τα µεγάλα προβλήµατα είχαν πια φανεί και οι διοικήσεις της ∆EH άρχισαν να θέτουν στις κυβερνήσεις θέµα αλλαγής στο µοντέλο της "Oριακής Tιµής" και σύν-δεσης της χονδρικής µε τη λιανική αγορά, το στρεβλό µοντέλο "ανοίγµατος" στην παραγωγή επεκτείνεται και στη λιανική αγορά. Ήδη, από το 2009, ο τότε επικεφα-λής της ∆ΕΗ, Τάκης Αθανασόπουλος, προειδοποιούσε ότι χωρίς σύνδεση της χονδρικής αγοράς µε τη λιανική, τα προβλήµατα είναι µπροστά µας, καθώς ο ανταγωνι-σµός θα είναι ευκαιριακός, θα µεταφέρεται άλλοτε στην παραγωγή και άλλοτε στην εµπορία.Για να διευκολυνθούν και νέες εταιρείες λιανικής να µπουν στην αγορά, το 2009 ορίζεται χαµηλή Oριακή Tι-µή. Το πρόβληµα µεταφέρεται στους ανεξάρτητους πα-ραγωγούς αλλά αφήνει υψηλά περιθώρια κέρδους για

46 ΕΠΙΛΟΓΗ


τις εταιρίες διανοµής και τη ∆ΕΗ. Από τον Σεπτέµβριο του 2010 η Πολιτεία ανεβάζει ανεβάζει ξανά την Oρια-κή Tιµή, αλλά οι ιδιωτικές εταιρίες λιανικής πιέζονται ασφυκτικά – και µαζί τους η ∆EH η οποία όµως έχει και δική της παραγωγή ρεύµατος και εξισορροπεί έτσι ως ένα βαθµό τις ζηµιές της. Μετά εµφανίζονται τα προβλή-µατα ρευστότητας και δανεισµού για επιχειρήσεις και καταναλωτές. H φορολόγηση του φυσικού αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή που επιβλήθηκε στο πλαίσιο των µέ-τρων δηµοσιονοµικής προσαρµογής επέφεραν µεγάλο πλήγµα στις επιχειρήσεις λιανικής και τη ∆EH, ενώ το αδιέξοδο επέτεινε η επιβολή του Eιδικού Tέλους Aκινή-των στους λογαριασµούς ρεύµατος, που συνεπαγόταν καθυστερήσεις στην πληρωµή λογαριασµών από τους καταναλωτές.

Η « Α Μ Α Ρ Τ Ω Λ Η » Ι Σ Τ Ο Ρ Ι Α Τ Η Σ Α Γ Ο Ρ Α Σ Α Π ΕΤο 2006 ψηφίσ τηκε και σ την Ελλάδα νόµος (ν. 3468/2006) για τις Ανανεώσιµες Πηγές Ενέργειας -ΑΠΕ. Αφού πέρασε όµως "από σαράντα κύµατα", το 2009 η Πολιτεία αναγνώρισε πως είχε κάνει λάθος και άλλαξε σε πολλά και πάλι. Επί υπουργίας Τίνας Μπιρµπίλη, πάρθηκε η απόφαση για τον τρόπο µε τον οποίο η χώρα θα υλοποιήσει τον στόχο που έχει όλη η Ευρώπη για "20-20-20" µέχρι το 2020 (δηλαδή 20% της ενέργειας από ΑΠΕ, 20% µείωση των αερίων του θερµοκηπίου και 20% εξοικονόµηση ενέργειας). Με αυτή την απόφαση έγινε η κατανοµή και µπήκε για κάθε τεχνολογία Ανανεώσιµων Πηγών Ενέρ-γειας (δηλ. αιολικά, φωτοβολταϊκά κ.λπ.) και ένας στό-χος που έπρεπε να καλυφθεί µε δύο στάδια: ένας µέχρι το 2014 και ένας άλλος µέχρι το 2020. Για παράδειγµα στα φωτοβολταϊκά, ο στόχος είναι το 2014 να παράγουν 2.500 Μεγαβάτ.Και πάλι όµως έγιναν όλα χωρίς να προβλεφθεί η βι-ωσιµότητα του νέου συστήµατος. Με το νέο θεσµικό πλαίσιο καθορίστηκαν ελκυστικές τιµές για τους παρα-γωγούς (feed in tarrifs - εγγυηµένες τιµές µε τις οποίες απορροφάται "υποχρεωτικά" το ρεύµα των Φ/Β από το σύστηµα), προφανώς για να επιταχυνθούν οι επενδύ-σεις και να προσέλθουν επενδυτές ώστε να "πιάσουµε" το στόχο.Τις αυξηµένες τιµές που πληρώνει το σύστηµα µεταφο-ράς και διανοµής ρεύµατος για τις ΑΠΕ, τις καλύπτει το λεγόµενο "τέλος ΑΠΕ", που µπαίνει πάνω στον λογα-

ριασµό ρεύµατος. Και ο µηχανισµός όµως µε τον οποίο υπολογίζεται το ποσό που πρέπει να καλύψει το τέλος ΑΠΕ είναι γεµάτος στρεβλώσεις και οι παραγωγοί ΑΠΕ διαµαρτύρονται –δικαίως- ότι µόνον το 40% του τέλους ΑΠΕ πηγαίνει πράγµατι για την ενίσχυση των ΑΠΕ. Το στοιχείο αυτό ανέδειξε το ΙΟΒΕ, σε µελέτη που είχε κά-νει όταν γενικός διευθυντής του ήταν ο Γιάννης Στουρ-νάρας. Αν ολόκληρο το ποσό διοχετευόταν στην ενίσχυ-ση των ΑΠΕ ο ΛΑΓΗΕ (Λειτουργός Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας - ανεξάρτητος µεν, θυγατρική 100% της ∆ΕΗ δε) πιθανόν να µην είχε τόσο υψηλά ελλείµµατα.Στην πορεία και λόγω προβληµάτων που προαναφέρ-θηκαν (υπερφορολόγηση κλπ) κάποιες ιδιωτικές εται-ρίες λιανικής δεν απέδιδαν τα οφειλόµενα στον ΛΑΓΗΕ, που διαδέχτηκε τον ∆ΕΣΜΗΕ (δηλ. τον ∆ιαχειριστή του Εθνικού Συστήµατος Ηλεκτρισµού που υπέγραφε τις συµβάσεις µε τους παραγωγούς και στο µεταξύ έχει κα-ταργηθεί). Οι ελκυστικές τιµές και ο εύκολος –αρχικά τότε- τραπεζικός δανεισµός, προσέλκυσαν πολλούς επί-δοξους επενδυτές. Χιλιάδες µικρούς (µε πάρκα των 100 kw) και πολλούς µεγάλους µε τεράστια πάρκα πολλών Μεγαβάτ. ∆εν είναι τυχαίο ότι πολλές εισηγµένες, συ-µπληρωµατικά µε την κύρια δραστηριότητά τους, στρά-φηκαν στα φ/β. Όσο πιο πολλοί έπαιρναν άδεια για φ/β ή έφτιαχναν πάρκα, τόσο πιο µεγάλα ποσά έπρεπε να καλύψει το "τέλος ΑΠΕ". Όπως και το 2009 όµως, η Πολιτεία τράβηξε µια µονο-κονδυλιά λέγοντας "πάλι κάναµε λάθος". Για να µην επι-βαρυνθεί ο τελικός καταναλωτής (κανένας υπουργός δεν θέλει να εµφανίζεται ότι αυξάνει την τιµή του ρεύµατος) βρισκόµαστε τώρα στη φάση που µειώνονται στο µισό (από 0,47 ευρώ/Kwh σε 0,25 ευρώ/Kwh) οι εγγυηµένες

Η επιδότηση των ΑΠΕ δεν παρακολουθούσε την αγορά και δεν µειωνόταν όσο υποχωρούσαν οι τιµές, λόγω και της εισόδου της Κίνας στην αγορά κατασκευής εξοπλισµού. Έτσι, πριν τη µείωσή της, η εγγυηµένη τιµή ήταν "δώρο", αφού κάλυπτε στο δεκαπλάσιο το κόστος.

ΕΠΙΛΟΓΗ 47

τιµές και το εισόδηµα των επενδυτών. Αυτό έγινε ήδη τον Αύγουστο του 2012, εγκλωβίζοντας όσους ξεκινούν τώρα την επένδυσή τους.Οι υπόλοιποι, έχουν σύµβαση µε "κλειδωµένες" τιµές για 20 χρόνια. ∆εν γλίτωσαν όµως. Γι΄αυτούς το ΥΠΕΚΑ, επειδή δεν µπορεί να εµφανιστεί το δηµόσιο ότι παρα-βαίνει τη σύµβαση που έχει υπογράψει, σχεδιάζει, σύµ-φωνα µε ασφαλείς πληροφορίες, την επιβολή εισφοράς 20% επί του τζίρου τους.Αυτά τα νέα µέτρα έχουν παγώσει απολύτως την αγορά και ειδικά µέχρι να οριστικοποιηθούν στο σύνολό τους τα µέτρα, δεν κινείται τίποτα. Κατά συνέπεια κινδυνεύει συνολικά ο κλάδος, κυρίως εταιρείες που πωλούν ή κα-τασκευάζουν στην Ελλάδα εξοπλισµό και εταιρείες που ασχολούνται µε την εγκατάσταση (πάρκα και στέγες) µε περίπου 25 χιλ. εργαζόµενους. Οι εταιρίες αυτές είναι εντάσεως κεφαλαίου και η κατάσταση γίνεται πιο δρα-

µατική επειδή δεν υπάρχει πια χρηµατοδότηση, αφού οι τράπεζες δεν δίνουν δάνεια. Έτσι διαπιστώνονται προ-βλήµατα σε δύο επίπεδα: Πρώτον, των επενδυτών που βλέπουν το εισόδηµά τους να µειώνεται. ∆εύτερο, των εταιρειών των οποίων απειλείται η βιωσιµότητα. Υπάρχει και ένα ακόµα επίπεδο, των ελληνικών εταιρει-ών εξοπλισµού που δέχονται την τεράστια πίεση από τα φθηνά "κινεζικά" προϊόντα. Η πίεση αυτή είναι αντίστοι-χη µε εκείνη που ισχύει για τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές εταιρείες. Οι κινεζικές εξαγωγές φωτοβολταϊκών πάνελ στην ΕΕ έφτασαν πέρυσι στα 21 δισ. ευρώ. Η Κοµισιόν ετοιµάζεται να λάβει µέτρα (επιβολή δασµών αντιντά-µπινγκ). Οι Κινέζοι παραγωγοί απαντούν πως οι Ευρω-παίοι έχουν εγκλωβιστεί σε ακριβά συµβόλαια του πα-ρελθόντος και αγοράζουν ακριβά τις πρώτες ύλες, ενώ οι ίδιοι επωφελούνται από την πτώση των διεθνών τι-µών πρώτων υλών.

Και αν στη διεθνή αγορά παίζονται µεγάλα παιχνίδια, το ελληνικό Κράτος που ούτε τα προέβλεψε, ούτε προνόησε, προκάλεσε και άλλες στρεβλώσεις. Η επιδότηση δεν παρα-

κολουθούσε την αγορά και δεν µειωνόταν όσο υποχω-ρούσαν οι τιµές, λόγω της οικονοµικής κρίσης και της εισόδου της Κίνας στη διεθνή αγορά κατασκευής εξο-πλισµού ηλεκτροπαραγωγής. Έτσι πριν τη µείωσή της, η εγγυηµένη τιµή ήταν "δώρο", αφού κάλυπτε στο δεκα-πλάσιο το πραγµατικό κόστος. Ενώ αρχικά µια µονάδα 10 kw κόστιζε 45 χιλ. ευρώ, πλέον µπορεί να µην ξεπερ-νά και τις 25 χιλ. ευρώ!Πολλοί άσχετοι µε τον χώρο της ενέργειας είδαν τότε τον χώρο των ΑΠΕ σαν ευκαιρία εύκολου πλουτισµού µε τις «πλάτες» του Κράτους, µε αποτέλεσµα να όλοι να κάνουν αιτήσεις για άδειες. Τον Σεπτέµβριο του 2010 άλλαξε άλλη µια φορά ο νόµος. Εκτός από την «οριακή τιµή συστήµατος» (ΟΣΤ), άλλαξε και ότι οι υποψήφιοι επενδυτές έπρεπε να έχουν εξασφαλισµένη ιδία συµ-µετοχή (κεφάλαιο σε τράπεζα κλπ). Αρκούσε πια µια απλή επιστολή από τράπεζα ότι θα τους χρηµατοδοτή-σει –απλά πράγµατα δηλαδή. Έτσι κάποιοι «το έκαναν επάγγελµα» και έβγαζαν άκοπα µεγάλες άδειες µόνο και µόνο για να τις …µεταπουλήσουν (πχ µε µια άδεια 150 MW µπορούσαν να µεταπουλήσουν 100 άδειες των 1,5

MW). Με τα δεδοµένα αυτά, ο αριθµός των προς διάθε-

ση αδειών εξαντλήθηκε και «έµειναν εκτός» αυτοί που

είχαν κεφάλαιο και ήταν πραγµατικά έτοιµοι να ξεκινή-

σουν επενδύσεις, αλλά δεν µπορούσαν πια να πάρουν

άδεια αφού µε βάση την ποσόστωση «20-20-20» οι ανά-

γκες είχαν καλυφθεί . Πολλοί συνέχιζαν ακόµα να υπο-

βάλουν αιτήσεις και να µπαίνουν σε έξοδα (φάκελοι, µε-

λέτες κλπ), αλλά ξαφνικά αποκλείστηκαν γιατί οι υπηρε-

σίες "ανακάλυπταν" πως …προηγούνταν φάκελοι "από

το πουθενά" (πχ των 100 MW) που ήταν "ξεχασµένοι"

σε συρτάρια και αποθήκες!

Στην αγορά αφήνουν υπονοούµενα και για κυκλώµατα

µε «ταρίφες» των 100.000 ευρώ προκειµένου να πά-

ρουν «καλή σειρά» οι αιτήσεις τους και να εξασφαλί-

σουν άδειες για πολλά MW.

Παρόλα αυτά όµως, ακόµα και τώρα φαίνεται πως ευ-

καιρίες υπάρχουν: µελέτη του Τµήµατος Ηλεκτρολόγων

Μηχανικών του ΑΠΘ υπολογίζει πως η υψηλή διείσδυση

των φωτοβολταϊκών στη διετία 2013-2014 θα µπορούσε

να αποφέρει οφέλη 400 εκατ. ευρώ ετησίως για τη χον-

δρεµπορική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, τη ∆ΕΗ και,

κατ’ επέκταση, τους καταναλωτές. Εφόσον φυσικά πραγ-

µατοποιηθούν επενδύσεις σε υγιή βάση και χωρίς να

επαναληφθούν τα λάθη του παρελθόντος.

«ΦΟΥ ΣΚΑ»

48 ΕΠΙΛΟΓΗ


48 ΕΠΙΛΟΓΗ

Ηαγορά ηλεκτρικής ενέργειας (Η/Ε) είναι ένας από τους βασικούς πυ-λώνες ανάπτυξης µιας χώρας. Στην Ελλάδα, και υπό τις δύσκολες παρού-σες συνθήκες, ο κλάδος αυτός καλεί-ται να παίξει σηµαντικό ρόλο στην

επιδιωκόµενη ανάκαµψη της ελληνικής οικονοµίας. Για την κατανόηση της λειτουργίας της αγοράς Η/Ε θα πρέπει κατ’ αρχήν να ορίσουµε τις βασικές επιµέρους δραστηριό-τητες και τους συµµετέχοντες σε αυτή: - Στη «χονδρεµπορική αγορά» οι παραγωγοί και οι εισα-

γωγείς εγχέουν την ενέργειά τους στο Σύστηµα, στην Υψηλή Τάση.

- Οι προµηθευτές και οι εξαγωγείς απορροφούν ενέρ-γεια από το Σύστηµα για να τη διοχετεύσουν στους πελάτες τους στην Ελλάδα ή το εξωτερικό και

- Στη «λιανική αγορά» οι προµηθευτές πωλούν την ενέργεια που απορρόφησαν από το Σύστηµα στους πελάτες τους (δηλαδή στους τελικούς καταναλωτές, οι περισσότεροι από τους οποίους είναι στη Χαµηλή, αρ-κετοί στη Μέση και λίγοι στην Υψηλή Τάση).

Στην Ελλάδα η χονδρεµπορική αγορά Η/Ε λειτουργεί ως υποχρεωτικό «pool»: οι παραγωγοί και εισαγωγείς είναι υποχρεωµένοι να εγχέουν/πωλούν την ενέργειά τους

στο Σύστηµα και οι προµηθευτές και εξαγωγείς είναι υποχρεωµένοι να απορροφούν/αγοράζουν την ενέργειά τους από το Σύστηµα. Όλες οι αγοραπωλησίες γίνονται υποχρεωτικά µέσω του «Λειτουργού της Αγοράς Η/Ε» (ΛΑΓΗΕ), εφόσον στο σηµερινό καθεστώς δεν επιτρέπο-νται διµερή συµβόλαια για απευθείας αγοραπωλησίες µεταξύ παραγωγών και προµηθευτών. Η χονδρεµπορική τιµή της Η/Ε είναι η «Οριακή Τιµή Συστήµατος» (ΟΤΣ), η οποία καθορίζεται από την προσφορά και τη ζήτηση, προσαυξηµένη κατά κάποια ποσά για αποκλίσεις Η/Ε, παροχή επικουρικών υπηρεσιών, µηχανισµό ανάκτησης µεταβλητού κόστους (ΜΑΜΚ) και µηχανισµό διασφάλι-σης επαρκούς ισχύος (Μ∆ΕΙ).

ΜΙΑ ΑΓΟΡΑ ΠΟΥ «∆ΕΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΊ»

Οι δύο προαναφερθέντες µηχανισµοί (ΜΑΜΚ και Μ∆ΕΙ) βρίσκονται πρακτικά εκτός του πλαισίου της «ελεύθε-ρης αγοράς» ηλεκτρικής ενέργειας, γιατί οι τιµές τους δεν διαµορφώνονται από την προσφορά και τη ζήτη-ση, αλλά είναι «ρυθµιζόµενες»: ο ΜΑΜΚ εξασφαλίζει στις µονάδες ηλεκτροπαραγωγής το µεταβλητό κόστος τους (πρακτικά το κόστος καυσίµου) επαυξηµένο κατά 10%, ενώ ο Μ∆ΕΙ έχει διοικητικά οριζόµενη τιµή (σήµε-

Από τον ΑΡΘΟΥΡΟ ΖΕΡΒΟ, πρόεδρο και διευθύνοντα σύµβουλο της

∆ΕΗ

ΑΓΟΡΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣΑΓΟΡΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣΑΓΟΡΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΑΓΟΡΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣΑΓΟΡΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣΑΓΟΡΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΑΓΟΡΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝEΡΓΕΙΑΣ // AΠΟΨΗ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΓΟΡΑ

ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

ΣΤΡΕΒΛΩΣΕΙΣ& ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ

Μια αγορά όπου ο αποζηµιώνονται οι παραγωγοί από το Σύστηµα για την αύξηση του κόστους καυσίµων, χωρίς να περιλαµβάνεται το κόστος αυτό στα τιµολόγια λιανικής, συνεπάγεται επιβάρυνση της ∆ΕΗ, που λειτουργεί πλέον πρακτικά ως «επί ζηµία µονοπώλιο» αφού τα τιµολόγια δεν ανταποκρίνονται ούτε στο πραγµατικό κόστος, ούτε στις τιµές της χονδρεµπορικής.


ρα 45.000 €/MW/έτος). Οι δύο παραπάνω µηχανισµοί θεσµοθετήθηκαν για την παροχή πρόσθετων αµοιβών στις µονάδες ηλεκτροπαραγωγής για την ενίσχυση των νέων επενδύσεων. Ενώ όµως ο Μ∆ΕΙ θεωρείται πλέον ευρέως αποδεκτός στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αντιθέτως ο ΜΑΜΚ αποτελεί κατά γενική οµολογία (ακόµα και της Ρυθµιστικής Αρχής Ενέργειας - ΡΑΕ) «στρέβλωση» της χονδρεµπορικής αγοράς. Κι αυτό γιατί οδηγεί σε µη-βέλτιστη λειτουργία των µονάδων, άρα και σε αυξηµένο κόστος ηλεκτροπαραγωγής και σε άσκοπη επιβάρυνση του εµπορικού ισοζυγίου της χώρας λόγω άσκοπης κα-τανάλωσης φυσικού αερίου. Η καθαρή οικονοµική επι-βάρυνση του Ηλεκτρικού Συστήµατος από το ΜΑΜΚ εκτιµάται 100 εκατ. ευρώ ανά έτος. Όσο δεν συµπερι-λαµβάνεται το κόστος αυτό στα τιµολόγια λιανικής επι-

τα τιµολόγια δεν ανταποκρίνονται ούτε στο πραγµατικό κόστος, ούτε στις τιµές της χονδρεµπορικής.Η λιανική αγορά αποτελείται από τους προµηθευτές, που αγοράζουν Η/Ε στη χονδρική και την πωλούν στους πελάτες τους (τελικούς καταναλωτές). Χαρακτηριστικό της ελληνικής λιανικής αγοράς είναι ότι τα τιµολόγια Χαµηλής Τάσης είναι ρυθµιζόµενα από την Πολιτεία χωρίς αναπροσαρµογή συναρτήσει του κόστους ή των τιµών χονδρεµπορικής, όπως είναι σύνηθες σε άλλες χώρες. Το αποτέλεσµα είναι να εµφανίζεται «φούσκα» στην προµήθεια Η/Ε εις βάρος των καταναλωτών, όταν συµβαίνει το κόστος ηλεκτροπαραγωγής να είναι σχετι-κά χαµηλό, και οικονοµική ασφυξία των προµηθευτών (ιδιαίτερα της ∆ΕΗ που αποτελεί προµηθευτή τελευταίου καταφυγίου) όταν το κόστος είναι σχετικά υψηλό.

ΒΕΛΤΙΩΣΕΙΣ ΜΕ ΤΟ ΜΝΗΜΟΝΙΟ

Το Μνηµόνιο Συνεργασίας µεταξύ Ελληνικής Κυβέρνη-σης και ∆ΝΤ/ΕΕ/ΕΚΤ προβλέπει πλήρη απελευθέρωση των τιµολογίων ως τα µέσα του 2013. Η σύνδεση των τιµολογίων της λιανεµπορικής αγοράς µε τις τιµές της χονδρεµπορικής αγοράς είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την εύρυθµη λειτουργία των δύο αγορών, εφόσον οι δύο αυτές αγορές πρακτικά αποτελούν µια ενιαία και συνεχόµενη οικονοµική οντότητα (ουσιαστικά αποτε-λούν δύο συνεχόµενους «κρίκους» της «αλυσίδας» που ονοµάζεται «Εγχώρια Αγορά Η/Ε»).Το Μνηµόνιο προβλέπει επίσης την περαιτέρω απελευθέ-ρωση της χονδρεµπορικής αγοράς µέσω πρόσβασης τρί-των στο χαρτοφυλάκιο ενέργειας χαµηλού κόστους της ∆ΕΗ (λιγνιτικές µονάδες). Σε συνέχεια της πρόσφατης από-φασης του Ευρωπαϊκού ∆ικαστηρίου που αίρει την υπο-χρέωση για πώληση λιγνιτικών µονάδων της ∆ΕΗ, αναµέ-νεται να επανεξετασθεί ο τρόπος µε τον οποίο θα δοθεί πρόσβαση σε τρίτους στο χαρτοφυλάκιο λιγνιτικών µονά-δων της ∆ΕΗ. Σύµφωνα µε τις αρχές λειτουργίας της ελεύ-θερης αγοράς, η πρόσβαση πρέπει να γίνει µέσα από «µη-χανισµούς αγοράς» (όπως είναι δηµοπρασίες για «εικονι-κές µονάδες παραγωγής» - VPPs), οι οποίοι είναι διαφα-νείς και αναδεικνύουν την πραγµατική αξία της ενέργειας. Η ενέργεια που δηµοπρατείται θα πρέπει να διοχετευθεί προς τους τελικούς καταναλωτές, και µάλιστα να καλύψει πρωτίστως τις κατηγορίες καταναλωτών που αντιστοιχούν στο προφίλ και το κόστος αυτής της ενέργειας. Τέλος, αξί-ζει να σηµειωθεί ότι µέχρι το 2014 θα πρέπει η ευρωπαϊ-κή αγορά ενέργειας να λειτουργεί υπό «ενιαίο µοντέλο» (target model). Στο παραπάνω πλαίσιο θα πρέπει και το ελληνικό µοντέλο χονδρεµπορικής αγοράς να προσαρµο-σθεί στο target model, µε αντικατάσταση του «υποχρεωτι-κού pool» από «διµερείς συµβάσεις παραγωγών και προ-µηθευτών» και «χρηµατιστήριο ενέργειας».

βαρύνονται οι προµηθευτές Η/Ε (δηλ. η ∆ΕΗ που ασφυ-κτιά πλέον οικονοµικά). Για τους παραπάνω λόγους η ΡΑΕ σε πρόσφατη διαβούλευση για την αναδιοργάνωση της εγχώριας αγοράς Η/Ε πρότεινε τη σταδιακή κατάρ-γηση του ΜΑΜΚ και την αναθεώρηση του Μ∆ΕΙ.Είναι χαρακτηριστικό ότι µε την απελευθέρωση της εγ-χώριας χονδρεµπορικής αγοράς και τα κίνητρα που δό-θηκαν για νέες επενδύσεις και ανταγωνισµό, το µερίδιο των µονάδων ηλεκτροπαραγωγής της ∆ΕΗ έχει πλέον µειωθεί στο 67% περίπου στο ∆ιασυνδεδεµένο Σύστη-µα (από 83% το 2009). Αντιθέτως, η προµήθεια Η/Ε -µε-τά από ένα περιστασιακό άνοιγµα της αγοράς (Energa, Hellas Power κ.α.)- έχει πάλι κλείσει. Σήµερα, η ∆ΕΗ, επιφορτισµένη εκ του νόµου µε υποχρεώσεις «τελευ-ταίου καταφυγίου» και «καθολικού προµηθευτή», έχει πλέον σχεδόν το 100% σχεδόν της προµήθειας, λει-τουργώντας πρακτικά ως «επί ζηµία µονοπώλιο», διότι

Μια αγορά όπου ο αποζηµιώνονται οι παραγωγοί από το Σύστηµα για την αύξηση του κόστους καυσίµων, χωρίς να περιλαµβάνεται το κόστος αυτό στα τιµολόγια λιανικής, συνεπάγεται επιβάρυνση της ∆ΕΗ, που λειτουργεί πλέον πρακτικά ως «επί ζηµία µονοπώλιο» αφού τα τιµολόγια δεν ανταποκρίνονται ούτε στο πραγµατικό κόστος, ούτε στις τιµές της χονδρεµπορικής.


Η επιβολή οριζόντιας φορολογίας στον τζίρο

των παραγωγών ΑΠΕ θα οδηγήσει σε πτώχευση

τους µικροµεσαίους παραγωγούς από

φωτοβολταϊκά υπέρ των λίγων µεγάλων και συνήθως ξένων παικτών.

H εξέλιξη του ελληνικού «δρά-µατος» βρίσκεται αποκλειστι-κά στα χέρια µας, τόσο παθη-

τικά όσο και ενεργητικά. Οι κυβερνή-σεις της κρίσης µέχρι σήµερα µάλλον µονοµερώς υπέρ-ασχολήθηκαν µε την παθητική προσαρµογή της οικο-νοµίας στους ευρωπαϊκούς όρους µε µέτρα φοροεισπρακτικού χαρακτήρα και µοναδικό στόχο το δηµόσιο έλ-λειµµα. Χωρίς ουδόλως να προτεί-νεται το καταστροφικό µοντέλο του παρελθόντος, της κατανάλωσης ει-σαγόµενων προϊόντων µε δανεικά. Η Πολιτεία όµως δεν µπορεί να αγνοεί την ισοπέδωση που η ίδια προκαλεί στον παραγωγικό ιστό της χώρας, ο οποίος ενισχυόµενος θα ήταν η µόνη ενεργητική και πειστική απάντηση στην υπέρβαση της ύφεσης. Στην αδύναµη και αποψιλωµένη πα-ραγωγικά Ελλάδα δεν υπάρχει πιο άµεσος χώρος τέτοιας ενεργητικής αντιµετώπισης της κρίσης από τις ΑΠΕ και τα φωτοβολταϊκά. Η φύση και η γεωγραφική µας θέση έχουν προικίσει τη χώρα µας µε πλούσια κοιτάσµατα ανανεώσιµης ηλιακής ενέργειας. Η εκµετάλλευση τους µέσω των φωτοβολταϊκών παράγει για τουλάχιστον 20 χρόνια «πρά-σινη» ηλεκτρική ενέργεια χωρίς καµία καύσιµη ή λειτουργική άλλη πρώτη ύλη, η οποία και θα έπρεπε να υποκαταστήσει αυτή που παρά-γεται από εισαγόµενο φυσικό αέριο. Οι κυβερνώντες αντί να κινούνται προς αυτή την κατεύθυνση, πράτ-τουν ακριβώς το αντίθετο. Με το πρόσχηµα ότι η χώρα θα καταστεί διαµετακοµιστικό κέντρο, έχουµε

Από τον ΣΤEΛΙΟ ΛΙΟΥΜAΚΗ, πρόεδρο του Συνδέσµου Παραγωγών

Ενέργειας από Φωτοβολταϊκά

γωγή από το εισαγόµενο αυτό καύ-σιµο, θεσµοθετήθηκαν µηχανισµοί στρέβλωσης της χονδρεµπορικής αγοράς οι οποίοι «κανιβαλίζουν» ευθέως ακόµη και τους πόρους των εγχώριων ΑΠΕ. Το ΙΟΒΕ σε µελέτη του ανέδειξε πως το 60% του ΕΤΜΕ-ΑΡ (πρώην τέλος ΑΠΕ) καταλήγει να επιδοτεί τα ορυκτά καύσιµα αντί τις ΑΠΕ για τις οποίες το πληρώνει ο καταναλωτής. Ενώ από το 2009 ως σήµερα ο καταναλωτής έχει πλη-ρώσει τέλος υπέρ των ΑΠΕ αξίας 400 εκατ. ευρώ, τα 240 εκατ. έχουν καταλήξει στο φυσικό αέριο. Το αποτέλεσµα ήταν το έλλειµµα του Λειτουργού της αγοράς που απο-πληρώνει τις ΑΠΕ, ο οποίος από τις αρχές του έτους έχει κηρύξει στάση πληρωµών στους ηλεκτροπαραγω-γούς από ανανεώσιµες πηγές. Η πα-ραγωγική αποψίλωση και εξάρτηση της χώρας από εισαγωγές συνεχίζε-ται ακόµη και εναντίον του πολλά υποσχόµενου κλάδου των ΑΠΕ. Ολέθριο επιπλέον ολίσθηµα, η σκέ-ψη του Υπουργείου για επιβολή εκ των υστέρων οριζόντιας φορολο-γίας επί του τζίρου στις εν λειτουρ-γία ηλεκτροπαραγωγικές µονάδες ΑΠΕ,µε διψήφιο ποσοστό. Αν τελι-κώς πραγµατοποιηθεί, θα πτωχεύ-σει µαζικά τους µικροµεσαίους ηλε-κτροπαραγωγούς υπέρ των λίγων µεγάλων (λόγω σηµαντικών οικονο-µιών κλίµακας) και συνήθως ξένων παικτών που θα αφελληνίσουν την αγορά, των οποίων η κερδοφορία κατευθύνεται στο εξωτερικό. Η κα-ταστροφή θα συντελεστεί µέσα από την αδυναµία εξυπηρέτησης του δα-νεισµού που αυτοί ανέλαβαν για να υλοποιήσουν αυτές τις επενδύσεις.

Ανέφικτη η ανάπτυξηχωρίς παραγωγικές επιχειρήσεις

καταλήξει µεγαλοεισαγωγείς φυσι-κού αερίου και µάλιστα σε υψηλότε-ρες συγκριτικά µε την υπόλοιπη Ευ-ρώπη τιµές. Περίπου το 25% – 30% της ηλεκτρικής ενέργειας που κατα-ναλώνουµε σήµερα παράγεται από εισαγόµενο φυσικό αέριο, µε συνέ-πεια την εκροή συναλλάγµατος άνω του 1 δισ. ευρώ ετησίως στο εξωτε-ρικό και εκτοπίζοντας τα τελευταία χρόνια τον φθηνό εγχώριο λιγνίτη. Πολύ χειρότερα, για να αποπληρώ-νεται προνοµιακά η ηλεκτροπαρα-

st

ΑΓΟΡΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝEΡΓΕΙΑΣ // AΠΟΨΗ


∆η

µιο

υργικ

ή π

αρουσία

ση

: A

llm

ed

iaC

reati

ve

ΚΑΤΑΝAΛΩΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ // AΠΟΨΗ

κτροπαραγωγής που χρησιµοποιεί άνθρακα, µε σταθµό πα-ραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας συνδυασµένου κύκλου τουρ-µπίνας αερίου (CCGT), επιτυγχάνεται µείωση εκποµπών CO2 µέχρι και 70%. Σε αυτό το περιβάλλον εµφανίζεται µονόδροµος η στροφή στο φυσικό αέριο το οποίο µπορεί να επιτύχει και εξοικο-νόµηση κόστους και πολύ φιλικότερη στο περιβάλλον ενέρ-γεια. Έτσι, η ζήτηση φυσικού αερίου αυξήθηκε σε περίπου 3.361 δισ. κυβικά µέτρα (bcm) το 2011, σύµφωνα µε τη ∆ι-εθνή Υπηρεσία Ενέργειας ενώ στην Ελλάδα οι ρυθµοί ήταν πολύ άνω του µ.ό. καθώς η διείσδυσή του στα νοικοκυριά παραµένει ακόµα χαµηλή και υπάρχει ακόµα µεγάλο εύρος υιοθέτησής του ώστε να κλείσει η ψαλίδα µε την Ευρώπη. Το φυσικό αέριο στο σπίτι παρέχει όµως, πέραν των παρα-πάνω, και διάφορες ευκολίες, όπως η αυτονοµία. Με τη µό-νιµη και σταθερή παροχή φυσικού αερίου, κάθε νοικοκυριό µπορεί να εξασφαλίσει θέρµανση, χωρίς εξαρτήσεις και µε σταθερή παροχή αλλά και µαγείρεµα και ζεστό νερό χωρίς χρόνους αναµονής και µε άµεση ρύθµιση της θερµοκρασί-ας. Για τα νεόδµητα σπίτια είναι πλέον δεδοµένη η επιλογή του αερίου αφού είναι εύκολη υπόθεση και απλή η εγκατά-

σταση εξοπλισµού µε καθαριότητα και οικονοµία χώρων. Σηµειώνεται πως η διάρκεια ζωής των συσκευών και του εξοπλισµού που χρησιµοποιεί φυσικό αέριο είναι µεγαλύ-τερη ενώ είναι υψηλότερη η απόδοσή τους και µικρότερο το κόστος συντήρησης, χωρίς πρόσθετες δαπάνες για την οµαλή λειτουργία του όπως η προπληρωµή για την προµή-θεια πετρελαίου για λειτουργία συστήµατος κεντρικής θέρ-µανσης. Αν αναλογιστεί κανείς τα προβλήµατα επάρκειας, κόστους και επιπτώσεων στο περιβάλλον από το πετρέλαιο και τον άνθρακα και το γεγονός πως αντικαθιστώντας 5 ερ-γοστάσια ηλεκτροπαραγωγής που χρησιµοποιούν άνθρακα, µε 5 εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής που χρησιµοποιούν φυσικό αέριο, επιτυγχάνεται µείωση εκποµπών CO2 ίση µε 9,000 MW αιολικής ενέργειας γίνεται αντιληπτό ότι έχει ανατείλει «η χρυσή εποχή του φυσικού αερίου».

Μονόδροµος για τα νοικοκυριά η στροφή στο φυσικό αέριο από το πετρέλαιο. Εντυπωσιακά τα «παράπλευρα» οφέλη.

Παρά το γεγονός ότι τα καύσιµα που χρησι-µοποιούνται για τη θέρµανση χώρων και του ζεστού νερού χρήσης διαφέρουν από χώρα σε χώρα, η επικρατούσα τάση στην Ευρώπη είναι η χρήση φυσικού αερίου και

η όλο και λιγότερη χρήση πετρελαίου, άνθρακα και βιοµά-ζας. Η τελική ενεργειακή κατανάλωση των κτιρίων στις χώ-ρες της ΕΕ είναι της τάξης των 350 Mtoe ανά έτος (Million Tonnes of Oil Equivalent ή εκατ. τόνοι πετρελαϊκού ισοδύ-ναµου) χωρίς να υπολογίζεται η συµµετοχή των ΑΠΕ. Το µε-γαλύτερο µέρος της ενεργειακής κατανάλωσης των κτιρίων στην Ευρώπη καλύπτεται από το φυσικό αέριο, (116 Mtoe), ακολουθεί το πετρέλαιο (99 Mtoe), ο ηλεκτρισµός (91 Mtoe), και τέλος τα στερεά καύσιµα (11 Mtoe). Οι πραγµατικές ενεργειακές ανάγκες των κτιρίων στην Ευρώπη καλύπτονται σε µεγάλο βαθµό και από την έµµεση χρήση της ηλιακής ακτινοβολίας καθώς και των άλλων ατµοσφαιρικών πηγών ενέργειας. Στην περίπτωση αυτή το σύνολο της ενεργειακής κατανάλωσης των κτιρίων υπολογίζεται σε 740 Mtoe πρω-τογενούς ενέργειας. Η κατανοµή των διαφόρων πλέον καυ-σίµων είναι 43% διάφορα καύσιµα για την παραγωγή ηλε-κτρικής ενέργειας, 20% από άµεση χρήση πετρελαίου, 18% από άµεση χρήση φυσικού αερίου, 6% από άλλα στερεά καύσιµα και κατά 15% από ηλιακή ενέργεια. Ενώ αυτά συµ-βαίνουν στην ΕΕ σε παγκόσµια κλίµακα παρατηρείται ανα-διαµόρφωση του ενεργειακού µείγµατος µε µειούµενη τάση στην κατανάλωση πετρελαίου και βαθµιαία άνοδο κατανά-λωσης φυσικού αερίου. Η αύξηση κατανάλωσης φυσικού αερίου συµβάλει θετικά στο στόχο για µία οικονοµία χαµη-λής κατανάλωσης πετρελαίου και άνθρακα.Μεταξύ των πλέον ενεργοβόρων κτιρίων στην Ε.Ε τα ελλη-νικά απορροφούν το 1/3 της καταναλισκόµενης ενέργειας καθώς έχουν απώλειες θέρµανσης από πόρτες και παράθυ-ρα, µε αποτέλεσµα να χαραµίζουν ενέργεια και χρήµατα και ταυτόχρονα να εκπέµπουν περιττές ποσότητες επικίνδυνων ρύπων που ευθύνονται για το «φαινόµενο του θερµοκηπί-ου». Στον κτηριακό τοµέα αποδίδεται το 45% των εκποµπών διοξειδίου του άνθρακα της χώρας και η κατανάλωση του 35% της συνολικής της ενέργειας. Εκτιµάται µάλιστα ότι την τελευταία πενταετία σηµειώθηκε αύξηση κατά 25% στην ενέργεια που χρειάζονται τα κτίρια για να θερµανθούν, να ψυχθούν και να ηλεκτροδοτηθούν. Όταν όµως χρησιµο-ποιείται το φυσικό αέριο είτε για θέρµανση είτε στη βιοµη-χανία, εκλύει 25-30% λιγότερο CO2 από το πετρέλαιο και 40-50% λιγότερο CO2 από τον άνθρακα ανά παραγόµενη ενεργειακή µονάδα. Αντικαθιστώντας δε έναν σταθµό ηλε-

ΟΙ EΛΛΗΝΕΣ ΣΠΕY∆ΟΥΝ ΝΑ ΚΛΕIΣΟΥΝ ΤΗΝ ΨΑΛI∆Α ΜΕ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

52 ΕΠΙΛΟΓΗ

OPINION LEADER // Βαγγέλης Αποστολάκης // KPMG

ΕΠΙΛΟΓΗ 53

&ΑΙΣΙΟ∆ΟΞΙΑΤΕΧΝΟΠΟΛΙΤΙΚΗΓΙΑ ΝΑ ΑΛΛΑΞΕΙ Η ΕΛΛΑ∆Α

Η Ελλάδα φαίνεται να έχει παγιδευτεί σε ένα καθοδικό σπιράλ ανατροφοδο-τούµενων αρνητικών προσδοκιών. Θα

λέγατε ότι αυτό οφείλεται σε εγγενείς αδυναµίες του δανειακού προγράµµατος; Αν µε το πρόγραµµα εννοείται το µνηµόνιο, σί-γουρα έχει αδυναµίες αλλά, στην ουσία, δεν εφαρµόστηκε παρά µερικώς. Εάν κάτι δεν εφαρµοστεί δεν ξέρεις αν θα πετύχαινε. ∆ύο είναι οι διαστάσεις του προβλήµατος, το δηµόσιο έλλειµµα και το χρέος. Το έλλειµµα µειώνεται µε ένα σχετικά καλό ρυθµό. Το χρέος, ακόµα και εάν εξαφανιζόταν ως δια µαγείας, εµείς, µη έχοντας αλλάξει τρόπο λειτουργίας θα φτάναµε στο ίδιο σηµείο σε χρόνο ρεκόρ! Μια από τις ευκαιρίες που φέρνει η κρίση είναι να αφυπνιστούµε και να αλλάξουµε πορεία, ο καθένας από εµάς να κάνει αυτό που πρέπει στον χώρο του. Είµαστε προτελευταίοι στη λίστα ανταγωνιστικότητας του IMD, µια λίστα που όλοι κοι-τούν ως προς το πού και πώς θα επενδύσουν. Ας ασχοληθούµε µε τους παράγοντες που την επηρεάζουν, αυτούς που για µας είναι σηµαντικοί και να αποτελέσουν την προτεραιότητά µας. Π.χ. το κό-στος και η λειτουργία του δηµοσίου, το φορολογικό περιβάλλον, ο επενδυτικός νόµος, τα εργασιακά θέµατα κλπ. Να ιεραρχήσουµε προτεραιότητες και να προωθήσουµε άµεσα παρεµβάσεις. Επίσης, στην τωρινή συγκυρία σηµαντικό ρόλο παίζει η ψυχολο-γία, που σήµερα είναι πολύ κακή. Τα µέσα ενηµέρωσης πρέπει να παίξουν και έναν άλλο ρόλο, να µεταφέρουν λίγη αισιοδοξία, το µήνυµα ότι υπάρχει µια άλλη Ελλάδα, της προσπάθειας, της καινοτοµίας και της επιτυχίας. Θα χαιρέτιζα τη δηµιουργία ενός blog ή µιας εφηµερίδας µε τίτλο The Good News Agency, που θα προέβαλλε τα θετικά, θα µετέδιδε ένα µήνυµα αισιοδοξίας και συγχρόνως ιδέες για νέα δηµιουργική δράση.

Πόσο δυνατή είναι η ανάκαµψη της οικονοµίας σε περιβάλλον τό-σο µεγάλης στενότητας ρευστότητας και ύφεσης; ∆εν σας λέω ότι «λεφτά υπάρχουν», αλλά ότι υπάρχουν κεφάλαια προς επένδυση.

Ο Βαγγέλης Αποστολάκης,

αντιπρόεδρος της KPMG,

πιστεύει ότι η κρίση µπορεί

να αποτελέσει ευκαιρία

για την Ελλάδα. Αρκεί να

αλλάξουµε, αρχίζοντας από τις

διαδικασίες της διοίκησης που

αποθαρρύνουν τους επενδυτές,

Έλληνες και ξένους, και

µε τεχνοκράτες που ξέρουν

την τέχνη της πολιτικής,

να ενεργοποιήσουµε τις

δυνάµεις της κοινωνίας για την

αξιοποίηση του brand name

Ελλάδα. Στην αρνητική ψυχο-

λογία που επικρατεί, θα ήθε-

λε να υπάρχει ένα blog ή µια

εφηµερίδα µε τίτλο The Good

News Agency, που θα προέ-

βαλλε την Ελλάδα των επιτυ-

χιών και της προσπάθειας, θα

µετέδιδε ένα µήνυµα αισιοδοξίας

και συγχρόνως ιδέες για νέα

δηµιουργική δράση.

Συνέντευξη στην ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ

54 ΕΠΙΛΟΓΗ

OPINION LEADER // Βαγγέλης Αποστολάκης - KPMG

Πιστεύω ότι η Ελλάδα πρέπει να βρει τρόπο να προσελκύσει και να αξιοποιήσει τα, πολ-λά, κεφάλαια που υπάρχουν διεθνώς και που αναζητούν ευκαιρίες επένδυσης. Η ανάκαµψη συνδέεται µε την ανάπτυξη, ανάπτυξη χωρίς επενδύσεις δεν νοείται και χωρίς τη συµµε-τοχή κεφαλαίων, κυρίως από το εξωτερι-κό, θα είναι αναιµική. Υπάρχουν βέβαια και τα κεφάλαια του ΕΣΠΑ, 24 δισ. ευρώ από τα οποία έχουµε απορροφήσει περίπου το 35%. ∆εν απορροφούµε τα κεφάλαια γιατί είναι δύ-σκολη η όλη διαδικασία που εµείς µόνοι µας διαµορφώσαµε. Γιατί είναι δύσκολη η διαδι-κασία; Γιατί η διαµόρφωση δύσκολης, γραφει-οκρατικής, χρονοβόρας διαδικασίας δηµιουρ-γεί τις προϋποθέσεις για συναλλαγές και δια-πλοκή. Η διαδικασία κατά τη γνώµη µου πρέ-πει να απλοποιηθεί άµεσα. Όσον αφορά στην ύφεση, επώδυνη για όλους µας αλλά είναι µια πραγµατικότητα που πρέπει να ξεπεράσουµε γρήγορα. Ας δούµε τα πλεονεκτήµατα που απορρέουν για περισσότερες επενδύσεις: µει-ωµένες τιµές, χαµηλότεροι µισθοί, διαθέσιµο προσωπικό άρα χαµηλότερο κόστος. Αν δη-µιουργήσουµε και ένα σταθερό περιβάλλον χωρίς συνεχείς και πολλές φορές απρόβλε-πτες αλλαγές οι επενδυτές θα µας κοιτούν µε περισσότερο ενδιαφέρον.

Υπάρχουν παρεµβάσεις πολιτικής που θεωρεί-ται ότι θα είχαν άµεση απόδοση για την αντι-στροφή του κλίµατος και την αναθέρµανση των επενδύσεων; Πρέπει να αλλάξει η διαδι-κασία για τις επενδύσεις και από εµπροσθο-βαρής, δηλαδή από πολύ δύσκολο να εγκριθεί µια επένδυση, το βάρος να µετατοπιστεί σε πολύ αυστηρούς µηχανισµούς ελέγχου στην υλοποίηση. Έτσι, θα διοχετευτούν χρήµατα στην αγορά και οι επενδύσεις θα υλοποιη-θούν σωστότερα. Το παιχνίδι είναι στα χέρια των πολιτικών. Σήµερα πρέπει να γίνουν πολ-λά που επηρεάζουν τη ζωή όλων µας. Όµως σε κάθε προσπάθεια υπάρχει η πιθανότητα σφάλµατος. ∆εν µπορούµε να αποφύγουµε τα λάθη, αρκεί να γίνονται γρήγορα και να µην στοιχίζουν πολύ. Όπως λένε οι Αµερικανοί «Fail fast and fail cheap». Όπως αναφέρθηκα και παραπάνω, η κυβέρνηση πρέπει να δηµι-ουργήσει τις κατάλληλες προϋποθέσεις για τις επενδύσεις: σταθερό και προβλέψιµο πε-ριβάλλον, χωρίς νόµους µε αναδροµική ισχύ (ελληνική πρωτοτυπία), απλές και γρήγορες διαδικασίες, ευνοϊκό φορολογικό και εργατι-κό πλαίσιο, δηλαδή να υπάρχει ένα παρακινη-τικό περιβάλλον. Ως προς τις κινήσεις άµεσης απόδοσης, ας ξεκινήσουµε µε το ξεµπλοκά-

ρισµα των επενδυτικών φακέλων που χρονί-ζουν. Σήµερα κινήσεις γίνονται, αποφάσεις παίρνονται αλλά τα αποτελέσµατα δεν είναι τα αναµενόµενα. Ρωτήστε εκείνους των οποί-ων οι φάκελοι για επενδύσεις, π.χ. στον του-ρισµό και την ενέργεια, εκκρεµούνν.

Το φορολογικό νοµοσχέδιο κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση; Με τη µείωση της φο-ρολογίας των επιχειρήσεων γίνεται ένα βήµα προς τη σωστή κατεύθυνση. ∆εν µπορούµε να ανταγωνιστούµε τον συνετελεστή φορο-λόγησης 10% των γειτόνων µας αλλά η όποια µείωση αποτελεί ένδειξη της κυβέρνησης προς τους επενδυτές ότι την ενδιαφέρουν οι επενδύ-σεις. Ως προς τη φοροδιαφυγή, ο περιορισµός της θα επιτευχθεί µε την εφαρµογή του περι-ουσιολογίου και του καθολικού πόθεν έσχες. Αν ακολουθηθεί η διαδροµή του χρήµατος µακροχρόνια -το χρήµα τελικά δαπανάται είτε σε επενδύσεις είτε σε κατανάλωση- στο τέλος ο φοροφυγάς θα εντοπιστεί. Επίσης, πρέπει οι ποινές να είναι πολύ αυστηρές ώστε η φορο-διαφυγή να µην «συµφέρει». Στην Ελλάδα, το κόστος της φοροδιαφυγής, αν εντοπισθεί, είναι συχνά µικρότερο από το όφελος, αφού οι ποι-νές είναι, κατ’αναλογία, µικρές. Υπάρχουν δε και οι αµνηστευτικές περαιώσεις!

Υπάρχουν κλάδοι και αγορές µε προοπτικές για τις ελληνικές επιχειρήσεις; Βεβαίως και υπάρχουν. Μελέτες που έχουν γίνει, εντο-πίζουν κλάδους µε προοπτικές, τουρισµός, ΑΠΕ, φάρµακα, αγροτικά προϊόντα κ.α. Αν σκεφτούµε την Ελλάδα ως ένα brand name, ας αναρωτηθούµε: γιατί είναι η Ελλάδα γνωστή; Για το κλίµα, τις φυσικές οµορφιές, τα αγρο-τικά προϊόντα ποιότητας, τις αρχαιότητες, τον πολιτισµό, τη φιλοσοφία, τη ναυτιλία κλπ. Ας αξιοποιήσουµε πλήρως πρώτα αυτά και µετά ας προχωρήσουµε σε άλλους τοµείς που θέ-λουν χρόνο και πόρους, όπως η βιοµηχανία. Έχουµε ένα από τα καλύτερα ανεµοδυναµικά πεδία στον κόσµο και απίστευτη ηλιοφάνεια. Γιατί οι ΑΠΕ δεν είναι από τις πρώτες προτε-ραιότητες µας; Θα µπορούσαµε να γίνουµε παγκόσµιο κέντρο έρευνας και ανάπτυξης στις ΑΠΕ. Αν οι τιµές µας είναι υψηλές για να πουλήσουµε στο εξωτερικό, γιατί δεν κοι-τάµε µε ειλικρίνεια γιατί είµαστε ακριβοί; Να επενδύσουµε στην παιδεία και να αποτε-λέσουµε βαλκανικό κόµβο στον τοµέα. Αντ’ αυτού ασχολούµαστε µε το αν θα υπάρχουν ή όχι ιδιωτικά πανεπιστήµια. Στην οµιλία του στην Tedx Academy, πρόσφατα, ο καθηγητής Ιγνάτιεφ διερωτήθηκε γιατί δεν αξιοποιούµε

Σήµερα πρέπει να γίνουν πολλά που

επηρεάζουν τη ζωή όλων µας. Όµως σε κάθε προσπάθεια υπάρχει η

πιθανότητα σφάλµατος. ∆εν

µπορούµε να αποφύγουµε

τα λάθη, αρκεί να γίνονται γρήγορακαι να µην στοιχίζουν πολύ. Όπως

λένε οι Αµερικανοί

«Fail fast and fail cheap».

ΕΠΙΛΟΓΗ 55

το brand name Πλάτωνας, Αριστοτέλης, Σω-κράτης ώστε να αποτελέσουµε παγκόσµιο κέντρο σπουδών κλασσικής παιδείας και φιλοσοφίας. Ας το θέσουµε στις προτεραιό-τητες και ας αναζητήσουµε τους τρόπους για να το επιτύχουµε. Να γίνουµε κόµβος στην παροχή υπηρεσιών υγείας και αποκατάστα-σης, µας βοηθά το κλίµα. Ο τουρισµός µπο-ρεί να πάρει πολλές µορφές, θρησκευτικός, ορειβατικός, πολιτιστικός, καταδυτικός κλπ. Όσον αφορά στην έρευνα, αν διαθέταµε πε-ρισσότερα κεφάλαια θα είχαµε πολύ καλύ-τερα αποτελέσµατα. Έχουµε παραδείγµατα: Το Πανεπιστήµιο Κρήτης, που βραβεύεται σε παγκόσµιο διαγωνισµό για την εργασία του στην παραγωγή του πιο οικονοµικού υβριδικού αυτοκινήτου, η φοιτήτρια του Αριστοτελείου Πανεπιστηµίου που πήρε το πρώτο βραβείο σε διαγωνισµό βιολογίας, οι συνεχόµενες επιτυχίες των µαθητών µας στις παγκόσµιες Μαθηµατικές Ολυµπιάδες και πολλά άλλα. Επί τη ευκαιρία ένα θέµα, που αφορά στο µέλλον και µε ανησυχεί ιδιαίτερα, είναι η ανεργία των νέων. Η υψηλή ανεργία των νέων στερεί τη χώρα από το δυναµικό του µέλλοντος, αυτούς που όταν ορθοποδήσει θα χρειάζεται για να «ανεβάσει» στροφές. Οι καλύτεροι αναπόφευκτα θα φύγουν. Η πολιτεία πρέπει από τώρα να βρει τους τρό-πους ώστε να κάνει τον επαναπατρισµό τους επιθυµητό. Θα έχουν αποκτήσει εµπειρίες, σηµαντικές δεξιότητες, οικονοµική επιφάνεια αλλά και ένα δίκτυο αξιόλογων ανθρώπων παγκοσµίως, που θα µας φανούν χρήσιµοι. ∆εν θα πρέπει να τους χάσουµε, πρέπει να κρατήσουµε επαφή µε κάποιας µορφής δι-κτύωση, ώστε όταν οι συνθήκες αλλάξουν, να γνωρίζουµε πού βρίσκονται, τι κάνουν, τι τους ενδιαφέρει και να τους δώσουµε κίνη-τρα για να επιστρέψουν.

Η εσωτερική υποτίµηση θα οδηγήσει σε απο-τελέσµατα; Η εσωτερική υποτίµηση, µε τη µείωση των αµοιβών, δεν έχει επιτύχει πα-ντού όπου εφαρµόστηκε και, όπου πέτυχε, απαιτήθηκε µεγάλο διάστηµα. Η Γερµανία την εφάρµοσε στις αρχές της δεκαετίας του 2000 και χρειάστηκαν 10 χρόνια για να δει αποτε-λέσµατα. Επειδή, λοιπόν, δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι θα επιτύχει τους επιδιωκόµενους στόχους (µέχρι σήµερα οι περιπτώσεις µείω-σης τιµών είναι ελάχιστες) πρέπει να είµαστε σε ετοιµότητα για το plan B. Αυτό πρέπει να αφορά στη βελτίωση του επιχειρηµατικού πε-ριβάλλοντος και την ευνοµούµενη κοινωνία.

Ηγεσία. Στο παρελθόν απογοήτευσε, τι νοµί-ζετε ότι θα έπρεπε να επιδιώξει για την ανά-κτηση της υπόληψης της Ελλάδας; Αφήσατε το καλύτερο για το τέλος …Το θέµα ηγεσίας δεν είναι υπόθεση ενός ανθρώπου, του πρω-θυπουργού. ∆ίνει, βέβαια, το στίγµα και την κατεύθυνση αλλά τα στελέχη κάνουν τη δια-φορά. Η µεγαλύτερη δεξιότητα του ηγέτη εί-ναι να µπορεί να βρει και να εµπιστευθεί αυ-τούς που µπορούν να αντιµετωπίσουν το κά-θε πρόβληµα. Πολλοί λένε ότι χρειαζόµαστε περισσότερους τεχνοκράτες στην κυβέρνη-ση. Συµφωνώ µε δυο επισηµάνσεις: ακόµα και αν βρεθούν και δεχτούν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους (έχουµε παραδείγµατα στην τωρινή κυβέρνηση), πρέπει να τους αφήσουµε να κάνουν αυτό που ξέρουν και να τους στηρίξουµε. Πριν λίγες ηµέρες µι-λούσα µε ένα υψηλόβαθµο στέλεχος της ∆ηµόσιας ∆ιοίκησης, ο οποίος µου έδωσε έναν πολύ ωραίο ορισµό, τον οποίο και δα-νείζοµαι. Χρειαζόµαστε ένα σπάνιο ον που λέγεται «τεχνοπολιτικός», ένας τεχνοκράτης που όµως γνωρίζει τους κανόνες της πολιτι-κής. Αν δεν τους ξέρει για να τους εντάξει στην προσέγγιση του προβλήµατος, η λύση µπορεί να είναι άριστη αλλά η εφαρµογή θα αποτύχει. Και για να µην αδικούµε τους πολιτικούς, υποθέτω ότι έχουν καλές προθέ-σεις. Όµως κάνουν διαχείριση «αλά ελληνι-κά», διαχείριση όχι για το αποτέλεσµα αλλά για τη διαχείριση. Έτσι έµαθαν, έτσι τους ζητήσαµε να συµπεριφέρονται. Στις επιχει-ρήσεις αν θέλεις πολλές δεξιότητες τις βρί-σκεις σε οµάδα. Αυτό πρέπει να ισχύσει και στο ∆ηµόσιο. Μόνο µε λειτουργία οµάδας θα µπορούσε να αλλάξει το περιβάλλον για τις επιχειρήσεις και τη χώρα. Για αυτό όµως χρειάζεται culture mindshift, και αυτό µπο-ρεί να προέλθει µόνο από την Πολιτεία.

Η υψηλή ανεργία των νέων στερεί τη χώρα από το

δυναµικό του µέλλοντος, αυτούς που όταν ορθοπο-

δήσει η χώρα θα χρειάζεται για να «ανεβάσει» στρο-φές. Οι καλύτεροι

αναπόφευκτα θα φύγουν. Η

πολιτεία πρέπει από τώρα να βρει

τους τρόπους ώστε να κάνει τον

επαναπατρισµό τους επιθυµητό.

Σε digital edition, 35€ . Έντυπη έκδοση, 65€.

Για παραγγελίατης έκδοσης:

210 640 1850

Μοναδική στον χώρο των στατιστικών δε-δοµένων και οικονοµικών στοιχείων και πλήρως δίγλωσση (ελληνικά - αγγλικά). 231 πίνακες σε 12 θεµατικές ενότητες

µε συστηµατική εσωτερική κατάταξη και χρηστι-κό ευρετήριο. Εξαιρετικά χρήσιµη για τον εµπορικό σχεδιασµό, και την προετοιµασία των επιχειρησια-κών πλάνων. Χρησιµοποιείται από τους ηγετικούς παράγοντες και τα στελέχη της επιχειρηµατικής, πολιτικής, διοικητικής και επιστηµονικής ζωής της χώρας. Εναλλακτική on line πρόσβαση σε συνδροµη-τές µέσω του economics.gr, µε συνεχή ενηµέρωση.

ΕΛΛΑΔΑ-ΕΕΕΘΝΙΚOI ΛΟΓΑΡΙΑΣΜOIΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΙΜΕΣ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΠΛΗΡΩΜΩΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟΝΟΜΙΣΜΑ-ΠΙΣΤΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΥΓΕΙΑΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΕΠΙΛΟΓΗ 57

ΓΝ

ΩΣ

Η •

ΕΠ

ΕΝ

∆Υ

ΣΗ

• Α

ΝΑ

ΠΤ

ΥΞ

Η •

ΑΞ

ΙΑ

KN

OW

LE

DG

E •

IN

VE

ST

ME

NT

• D

EV

ELO

PM

EN

T •

VA

LUE

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΕΞΕΛIΞΕΙΣ

∆ΡAΣΕΙΣ

ΥΠΗΡΕΣIΕΣ

ΠΡΟΪOΝΤΑ

ΥΠΕΥΘΥΝOΤΗΤΑ

Για παραγγελίατης έκδοσης:

210 640 1850

Μοναδική στον χώρο των στατιστικών δε-δοµένων και οικονοµικών στοιχείων και πλήρως δίγλωσση (ελληνικά - αγγλικά). 231 πίνακες σε 12 θεµατικές ενότητες

µε συστηµατική εσωτερική κατάταξη και χρηστι-κό ευρετήριο. Εξαιρετικά χρήσιµη για τον εµπορικό σχεδιασµό, και την προετοιµασία των επιχειρησια-κών πλάνων. Χρησιµοποιείται από τους ηγετικούς παράγοντες και τα στελέχη της επιχειρηµατικής, πολιτικής, διοικητικής και επιστηµονικής ζωής της χώρας. Εναλλακτική on line πρόσβαση σε συνδροµη-τές µέσω του economics.gr, µε συνεχή ενηµέρωση.

ΕΛΛΑΔΑ-ΕΕΕΘΝΙΚOI ΛΟΓΑΡΙΑΣΜOIΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΙΜΕΣ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΠΛΗΡΩΜΩΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟΝΟΜΙΣΜΑ-ΠΙΣΤΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΥΓΕΙΑΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

58 ΕΠΙΛΟΓΗ

Οικονοµία /Τράπεζες

58 ΕΠΙΛΟΓΗ

Όλοι πλέον αναγνωρίζουν ότι η κοινή εποπτεία και το κοινό σύστηµα εκκα-θάρισης των τραπεζών είναι αναγκαίο για την ευρωζώνη. Ωστόσο, η σχεδι-αζόµενη ανάθεση της εποπτείας των τραπεζών της ευρωζώνης στην ΕΚΤ αναδεικνύει σηµεία τριβής µεταξύ των χωρών της ευρωζώνης και των εκτός ευρώ χωρών.

Η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή (ΕΒΑ) αποτελεί το όργα-

νο όπου συζητούνται και λαμβάνονται αποφάσεις που αφορούν όλες τις χώρες της ΕΕ και τις τράπεζές τους, αποτελεί τον «συνδετικό ιστό» μεταξύ εθνικών εποπτι-κών αρχών. Υποστηρίζει ότι πρέπει να υπάρξουν κοινοί κανόνες εποπτείας και κοινή μεθοδολογία εφαρμογής

ΓΕΡΜΑΝΙΑ & ΒΡΕΤΑΝΙΑ

ΒRAS de FERΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΟΠΤΕΙΑ

τους σε όλες τις χώρες της ΕΕ. Αυτό είναι αναγκαίο ώστε να μην υπάρξει διχοτόμηση της τραπεζικής ένω-σης, με την ευρωζώνη να εφαρμόζει κανόνες που θέτει η ΕΚΤ και τις εκτός ευρώ χώρες να έχουν δια-κριτική ευχέρεια να εφαρμόζουν άλλους. Όπως είναι αναμενόμενο υπάρχουν αντιδράσεις και αναζητού-νται ισορροπίες μεταξύ ευρώ και εκτός ευρώ χωρών.

Από τις δεύτερες, η Βρετανία, με τον μεγαλύτερο τραπεζικό τομέα της ΕΕ και τον 2ο δεύτερο μεγαλύ-τερο παγκοσμίως μετά τις ΗΠΑ, αλλά και η Σουηδία και η Πολωνία έχουν ενστάσεις για την εποπτεία από την ΕΚΤ. Θεωρούν ότι θα θέτει κανόνες στους οποίους θα πρέπει να υπακούουν και τους οποίους δεν θα μπορούν να επηρεάζουν, αφού οι χώρες της ευρωζώνης θα έχουν την πλειοψηφία στις επιτρο-πές της ΕΒΑ. Ο Ευρωπαίος επίτροπος για την κοινή αγορά, Μισέλ Μπαρνιέ προσπαθεί να συμβιβάσει τα πράγματα. Προτείνει την αναθεώρηση του συστήμα-τος λήψης αποφάσεων στην ΕΒΑ –μια πλειοψηφία των χωρών (της ευρωζώνης) δεν θα είναι απρόσβλη-τη στις επιτροπές- ώστε να υπάρχει ισορροπία δυνά-μεων μεταξύ ευρώ και εκτός ευρώ χωρών. Ωστόσο, και εδώ η Βρετανία έχει ενστάσεις αφού έτσι και η ίδια θα δυσκολεύεται να συσπειρώσει μια ικανή ομάδα χωρών ώστε να μπλοκάρει μια απόφαση που θεωρεί ότι είναι δυσμενής για το City του Λονδίνου. Συνοπτικά, αντιδρά στη μείωση της επιρροής της και στην πιθανή κυριαρχία της ΕΚΤ στον καθορισμό πα-νευρωπαϊκών κανόνων εποπτείας των τραπεζών.

Από την πλευρά της, η Γερμανία επιμένει ότι η κοινή εποπτεία θα πρέπει να αφορά τις συστημικά σημα-ντικές τράπεζες της ευρωζώνης, δηλαδή περίπου 25 μεγάλες. Επίσης, δεν συζητά το ενδεχόμενο κοινής εγγύησης καταθέσεων, κατά το πρότυπο της αμερικα-νικής FDIC, κάτι που αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο μιας πραγματικής τραπεζικής ένωσης. Το τελευταίο θα μετρίαζε την επικίνδυνη όπως τη χαρακτήρισε ο επικεφαλής της ΕΒΑ, Αντρέα Ενρια, φυγή καταθέ-σεων από τις χώρες του Νότου προς τις χώρες του βόρειου ευρωπαϊκού πυρήνα. Και όσον αφορά τη δυνατότητα επηρεασμού των εξελίξεων, ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών θεωρεί ότι το σύστημα λή-ψης αποφάσεων στο νέο εποπτικό όργανο της ΕΚΤ πρέπει να λαμβάνει υπόψη το μέγεθος του τραπε-ζικού τομέα κάθε χώρας. Μιας και η Γερμανία έχει τον 2ο μεγαλύτερο στην ευρωζώνη μετά τη Γαλλία, οι απόψεις της έτσι θα έχουν μεγαλύτερη βαρύτητα. Συνεπώς, όσον αφορά την τραπεζική ένωση, οι δι-εργασίες εξελίσσονται σε ένα bras de fer Βρετανίας – Γερμανίας.


ΠΡΟΣΤΙΜΟ ΣΤΟ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΥΟΡΚΗΣΠρόστιµο 5 εκατ. δολ. επέβαλλε η πανίσχυρη αµε-ρικανική Securities and Exchange Commission στο NYSE και τη µητρική του NYSE Euronext, για πρώτη φορά σε χρηµατιστήριο. Η κατηγορία είναι ότι από το 2008 ως το 2011 επέτρεψε τη διασπορά πληροφοριών σχετικά µε κινήσεις (αγορές-πωλή-σεις µετοχών) σε ορισµένους πελάτες νωρίτερα από ότι στο γενικό κοινό µε αποτέλεσµα οι πρώτοι να έχουν προβάδισµα στην αγορά. Πώς έγινε αυ-τό; Στις τεχνολογικές ρυθµίσεις των συστηµάτων διάχυσης πληροφοριών στο κοινό παρεµβαλλό-ταν ένα επιπλέον στάδιο από ότι στα συστήµατα για τους proprietary clients. Σύµφωνα µε τη SEC η διαχείριση των συστηµάτων είναι εξίσου σηµαντι-κή µε τους κανόνες συµµόρφωσης ώστε να προ-ληφθούν ζηµιές σε επενδυτές. Πόσο µάλλον που µε τα σηµερινά συστήµατα έστω και εκατοστά του δευτερολέπτου (για τέτοιες καθυστερήσεις µιλά-µε) µπορεί να προσφέρουν πλεονέκτηµα σε βάρος των µικρών και µακροχρόνιων επενδυτών.

Σε άλλο επίπεδο φυσικά κινούνται τα μεγέθη για την Ιταλία και την Ισπανία, όπου η έκθεση των γαλλικών και των γερμανικών τραπεζών έχει υποχωρήσει σήμερα στα 720 δισ. δολ. Για τις γαλλικές, η Ιταλία είναι ο πρώτος προορισμός, έχουν τοποθετήσεις 331 δισ. δολ. και δευ-τερευόντως η Ισπανία με 116 δισ. Οι γερμανικές τράπε-ζες έχουν κατανείμει ισομερώς τις τοποθετήσεις τους, 133 δισ. στην Ιταλία και 140 δισ. στην Ισπανία. Από το 2010 ως σήμερα, σύμφωνα με την Τράπεζα Διεθνών Δι-ακανονισμών, οι γαλλογερμανικές τράπεζες έχουν απο-σύρει 196 δισ. δολ. από την Ιταλία και την Ισπανία. Τα 108 αφορούν απόσυρση από την ιταλική αγορά με τις γαλλικές τράπεζες να αποσύρουν τον κύριο όγκο, 88 δισ. Αυτό έχει ως συνέπεια και τη μείωση των καταθέ-σεων στις χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας, αφού διακόπτουν τις χορηγήσεις τους στις χώρες αυτές. Χα-ρακτηριστικό είναι ότι οι καταθέσεις στις ισπανικές τρά-πεζες το τελευταίο 12μηνο μειώθηκαν κατά 232 δισ. ευ-ρώ, από τα οποία τα 142 απέσυραν χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις (που βασίζονται και σε διασυνοριακή χρη-ματοδότηση) και τα 85 δισ. τα νοικοκυριά. Μια άλλη συ-νέπεια είναι ότι, καθώς πλέον δεν αγοράζουν ομόλογα των χωρών της περιφέρειας, οι τράπεζες των τελευταίων δανείζονται από την ΕΚΤ για να χρηματοδοτούν τις εκ-δόσεις ομολόγων των κυβερνήσεών τους, σε μια εξέλιξη αντίστροφη της χρηματοοικονομικής ολοκλήρωσης της αγοράς της ευρωζώνης.

Μετά τη μείωση της έκθεσής τους στην Ελ-λάδα και την Πορτογαλία, οι γαλλικές και

γερμανικές τράπεζες αποσύρουν κεφάλαια και από την Ιταλία και την Ισπανία. Από την Ελλάδα σε δυο χρόνια, από το 2010, απέσυραν 29 δισ. δολ. Η έκθεση των γαλλικών τραπεζών στην Ελλάδα σήμερα ανέρχε-ται σε 35 δισ. δολ. από 54 δισ. το 2010. Αντίστοιχα των γερμανικών σήμερα έχει υποχωρήσει στα 27 δισ. από 37 δισ. Έτσι, η έκθεσή τους στον ελληνικό κίνδυ-νο περιορίστηκε από 91 δισ. δολ το 2010 σε 62 δισ. σήμερα. Αντίστοιχα η έκθεσή τους στην Πορτογαλία μειώθηκε κατά 32 δισ. στα 47 δισ..

ΓΑΛΛΟΓΕΡΜΑΝΙΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ

Αddio & adiόs

60 ΕΠΙΛΟΓΗ

Οικονοµία / Τράπεζες

Μετά την ανακοίνωση στις 5 Ιουλίου ότι η ΕΚΤ μειώνει το επιτόκιο αποδοχής καταθέσεων από τις τράπεζες στο 0%, οι αποδόσεις των ομολόγων των υψηλής

πιστοληπτικής αξιολόγησης χωρών υποχώρησαν

σε ιστορικά χαμηλά (Ολλανδία, Αυστρία, Φιλανδία)

ή και έγιναν αρνητικές έστω προσωρινά (Γερμανία

Ελβετία και Δανία) καθώς οι τράπεζες αναζήτησαν

εναλλακτικές ασφαλείς τοποθετήσεις για τα

διαθέσιμα τους. Μάλιστα η Δανία για να μειώσει τις

ανοδικές πιέσεις στο νόμισμα της όρισε αρνητικό

επιτόκιο για τις καταθέσεις των τραπεζών στην

Danmarks Nationalbank, σε μια κίνηση πρωτοφανή

για κεντρική τράπεζα, οι επιπτώσεις της οποίας είναι

νωρίς ακόμα να εκτιμηθούν.

Αλλά και στην Αμερική, οι αποδόσεις των κρατικών

ομολόγων υποχώρησαν σε χαμηλό 200(!) ετών,

αποτέλεσμα των αγορών από την κεντρική τράπεζα,

τη Fed, για να ενισχυθεί η ρευστότητα της οικονομίας

αλλά και από το γεγονός ότι αποτελούν καταφύγιο

ασφάλειας για τους επενδυτές που δεν επηρεάζονται

από την υποβάθμιση των ΗΠΑ που έχασε το ΑΑΑ

από τον οίκο Standard & Poor’s.

Τώρα, τα χαμηλά επιτόκια των κρατικών ομολόγων

και των κεντρικών τραπεζών οδηγούν τους

επενδυτές σε αναζήτηση υψηλότερων αποδόσεων

και σε διάθεση ανάληψης μεγαλύτερου κινδύνου.

Έτσι, ήταν αναμενόμενο να αναζητήσουν υψηλότερες

αποδόσεις (αφού οι πραγματικές των κρατικών

ομολόγων των υψηλής αξιολόγησης χωρών είναι

αρνητικές) σε ομόλογα υψηλής αξιολόγησης

εταιρειών, μετοχές (που εξηγεί την πρόσφατη

ενίσχυση των χρηματιστηρίων) αλλά και σε ομόλογα

εταιρειών χαμηλότερης αξιολόγησης (των οποίων οι

εκδόσεις δανείων αυξήθηκαν σημαντικά).

Συνεπώς, κάθε απόφαση των κεντρικών τραπεζών

οδηγεί σε μετατοπίσεις κεφαλαίων στην παγκόσμια

οικονομία. Εκεί που ακόμη δεν φθάνουν, είναι οι

μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ιδίως στις χώρες της

ευρωπαϊκής περιφέρειας.

ΚΕΝΤΡΙΚΕΣΤΡΑΠΕΖΕΣ & ΑΓΟΡΕΣ

ΕΠΙΤΟΚΙΑ ΚΑΙ ΑΓΟΡΕΣ

Το επίπεδο του επιτοκίου αποτελεί τη σύνδε-

ση της νομισματικής πολιτικής με τη χρηματο-

πιστωτική σταθερότητα. Αυτό βέβαια ισχύει

όταν τα κανάλια μετάδοσης της νομισματικής

πολιτικής είναι ανοικτά, κάτι που δεν ισχύει

στην τωρινή κρίση της ευρωζώνης, όπου τα

χαμηλά επιτόκια την ΕΚΤ δεν μεταφράζονται

σε χαμηλό κόστος δανεισμού στις χώρες του

ευρωπαϊκού Νότου.


∆ΕΙΚΤΕΣ ΜΟΧΛΕΥΣΗΣ

Η Επιτροπή της Βασιλείας θέτει νέους υψηλότερους δείκτες κε-φαλαιακής επάρκειας των τρα-πεζών ώστε να προληφθεί µια νέα τραπεζική κρίση. Δευτερευ-όντως θέτει όρια για τον βαθµό µόχλευσης των τραπεζών, δη-λαδή στον βαθµό µε τον οποίο χρηµατοδοτούν µε δανεισµό τις δραστηριότητές τους. Ωστό-σο, ο δείκτης αυτός πιθανόν να είναι πιο σηµαντικός. Π.χ. οι δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας το 2008 δεν έδειχναν την επερ-χόµενη κρίση, κάτι που σαφώς ήταν εµφανές από τους δείκτες µόχλευσης που ήταν ιδιαιτέρως υψηλοί. Στην τωρινή συγκυρία βέβαια, η απότοµη αποµόχλευ-ση, αφενός δεν είναι δυνατή, αφετέρου θα συνεπαγόταν µε-γάλη ύφεση στην οικονοµία.

Ι∆ΙΩΤΙΚΟ ΧΡΕΟΣ ΚΑΙ ΚΡΙΣΗ

Περισσότερα τα βραχυχρόνια δάνεια στην ΕλλάδαΟ λόγος των δαπανών εξυπηρέτησης του χρέους (τόκοι και κεφάλαιο) προς το εισόδημα των δανειζόμενων μπορεί να δώσει τα πρώτα σημάδια μιας επερχόμενης κρίσης, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών.

Ένας σχετικά υψηλός λόγος, πχ 30%, μπορεί εύκολα να φθάσει το 40%, αν οι συνθήκες στην οικονομία οδηγήσουν σε άνοδο των επιτοκίων, μειώνοντας τη δυνατότητα του καταναλωτή να είναι συνεπής στις τραπεζικές του υποχρεώσεις. Σε επίπεδο οικονομίας συνολικά, αποτελεί το πρώτο έναυσμα για επιβράδυνση την οικονομίας αφού θα οδηγήσει σε απότομη μείωση της ζήτησης. Με ένα μεγάλο μέρος του ιδιωτικού τομέα υπερχρεωμένο, η τραπεζική κρίση μπορεί να ακολουθήσει.

Όπως διαπιστώνεται από την εξέταση του δείκτη σε 22 ανεπτυγμένες χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, οι υψηλότερες τιμές του λόγου συνδέονται με κρίση, για αυτό άλλωστε και προτείνει την παρακολούθηση του δείκτη ώστε να μην αυξάνεται υπερβολικά. Δείκτης πάνω από 20-25% αποτελεί ένδειξη κινδύνου τραπεζικής κρίσης, που

ακολουθείται από ύφεση. Αυτό επιβεβαιώνεται από τα στοιχεία για τη Βρετανία (τραπεζική κρίση το 1990 και 2008), την Αμερική για τα ίδια έτη, την Ιταλία (1993 και 2008), τη Φιλανδία (1992) κα. Υπάρχουν, βέβαια, και εξαιρέσεις όπως η Ν. Κορέα με υψηλότερο δείκτη αλλά απουσία κρίσεων. Το συμπέρασμα είναι ότι η απότομη μεταβολή των συνθηκών των δανειοληπτών συνολικά οδηγεί σε απότομη μείωση της ζήτησης, σε έναν ανατροφοδοτούμενο πλέον κύκλο ύφεσης και προβλημάτων για τις τράπεζες. Ένα άλλο ενδιαφέρον στοιχείο της μελέτης είναι το γεγονός ότι η μέση διάρκεια του αποθέματος των τραπεζικών δανείων στην Ελλάδα είναι χαμηλότερη του μέσου όρου των 22 ανεπτυγμένων χωρών που εξετάστηκαν, δείχνοντας μια ελληνική έμφαση σε πιο βραχυχρόνιες μορφές χρηματοδότησης. Με βραχυχρόνιες μορφές χρηματοδότησης με μέση διάρκεια 8,5 έτη για την Ελλάδα, ο μέσος όρος των χωρών που εξετάστηκαν είναι 10,5. Για τα νοικοκυριά με μέσο όρο 12,8 χρόνια για τις 22 χώρες, στην Ελλάδα είναι 11,5 και για τις επιχειρήσεις με μέσο όρο 8,5 χρόνια στην Ελλάδα είναι 5,5.

Περισσότερα τα βραχυχρόνια

και κεφάλαιο) προς το εισόδημα των δανειζόμενων μπορεί να δώσει τα πρώτα σημάδια μιας επερχόμενης κρίσης, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών.

Ένας σχετικά υψηλός λόγος, πχ 30%, μπορεί εύκολα να φθάσει

ακολουθείται από ύφεση. Αυτό επιβεβαιώνεται από τα στοιχεία για τη Βρετανία (τραπεζική κρίση το 1990 και 2008), την Αμερική για τα ίδια έτη, την Ιταλία (1993 και 2008), τη Φιλανδία (1992) κα. Υπάρχουν, βέβαια, και εξαιρέσεις όπως η Ν. Κορέα με υψηλότερο δείκτη αλλά απουσία κρίσεων. Το συμπέρασμα είναι ότι η απότομη μεταβολή των συνθηκών των δανειοληπτών συνολικά οδηγεί σε απότομη μείωση της ζήτησης,

Ι∆ΙΩΤΙΚΟ ΧΡΕΟΣ ΚΑΙ ΚΡΙΣΗ

Περισσότερα τα βραχυχρόνια δάνεια στην ΕλλάδαΟ λόγος των δαπανών εξυπηρέτησης του χρέους (τόκοι

ακολουθείται από ύφεση. Αυτό επιβεβαιώνεται από τα στοιχεία

62 ΕΠΙΛΟΓΗ

62 ΕΠΙΛΟΓΗ

Ελληνικές Τράπεζες

3 ΜΕΓΑΛΕΣΤΡΑΠΕΖΕΣ

ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ∆Α3333

ΠΩΣ ΦΤΑΣΑΜΕ ΣΕ ΜΟΝΟ

Από τον ΧΡΗΣΤΟ ΚΩΝΣΤΑ

Οι μεγάλοι κεντρικοί τραπεζίτες του κόσμου αναλαμβάνουν επενδυτικούς κινδύνους, οι Ευρωπαίοι τεχνοκράτες ανασχεδιάζουν τους κανόνες λειτουργίας των τραπεζών και στην Ελλάδα οι εξαγορές οδηγούν σε ένα τριπολικό σύστημα μεγάλων παικτών. Στόχος όλων τελι-κά είναι το χρήμα: Για τις ελληνικές τράπεζες -με την ισχυροποίηση και τη συμμετοχή στο μετοχικό τους κεφάλαιο ξένων κολοσσών- το άνοιγμα των πιστωτικών γραμμών του εξωτε-ρικού, για τους Ευρωπαίους η αποφυγή λαθών που συνέβαλλαν στην κρίση και για τους κε-ντρικούς τραπεζίτες η διοχέτευση κεφαλαίων στην πραγματική οικονομία.

ΕΠΙΛΟΓΗ 63

Σ την Ελλάδα όλοι ασχο-λούνται με την αδυναμία του τραπεζικού κλάδου να χρηματοδοτήσει την πραγματική οικονομία –γιατί δεν έχει πρόσβαση στη ρευστότητα- και ταυτόχρονα με τη διαδικασία συρρίκνωσης του χρηματοπιστωτικού συ-στήματος –γιατί έτσι η ανακεφαλαιοποίησή τους θα γίνει ταχύτερα. Στο εξωτερικό, αντιθέτως, οι αναλύσεις δεν αναφέρονται στην ορθολογικοποίηση της λειτουργίας του τραπεζικού συστήματος αλλά κυρίως στο τεράστιο βάρος που έχουν αναλάβει οι κεντρικές τράπεζες του πλανήτη. Αυτή την περίοδο ο παγκόσμιος καπιταλισμός πραγματοποιεί το μεγαλύτερο πείραμα της ιστορίας του. Αναζητώντας το ελιξίριο της αέναης ανάπτυξης, οι κεντρικοί τραπεζίτες αυτή την εποχή έχουν αναλάβει να σηκώσουν τα βάρη της παγκόσμιας οικονομικής ύφεσης. Παρεμβαίνουν καθημερινά στις αγορές και συντηρούν στη ζωή κράτη, οικονομίες, κοινωνίες. Είναι η πρώτη φορά που η σπονδυλική στήλη της παγκόσμιας οικονο-μίας, οι εκδότες του χρήματος, οι κεντρικές τράπεζες, έχουν εκτεθεί σε τόσο μεγάλους επενδυτικούς κινδύ-νους. Ο Μάριο Ντράγκι, ο επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, δεσμεύθηκε να αγοράσει κρατικά ομόλογα χωρίς όρια. Ο πρόεδρος της Federal Reserve,

Μπεν Μπερνάνκε, ανακοίνωσε νέο πρόγραμμα αγοράς τίτλων με συγκεκριμένο στόχο τη βελτίωση των συνθη-κών στην αγορά εργασίας. Μετά, ο Masaaki Shirakawa, της κεντρικής τράπεζας της Ιαπωνίας, ανακοίνωσε επι-θετική επέκταση της νομισματικής χαλάρωσης, αυξάνο-ντας το μέγεθος του προγράμματος αγοράς τίτλων και επιμηκύνοντας τη χρονική του διάρκεια. Το μυστικό της μακροζωίας ωστόσο δεν κρύβεται –δεν μπορεί να κρύ-βεται- στη νομισματική πολιτική. Η συντονισμένη δράση όλων των κεντρικών τραπεζών αποσκοπεί σ’ έναν μόνο στόχο: την αγορά χρόνου. Οι ίδιοι οι κεντρικοί τραπε-ζίτες δηλώνουν, φωνάζουν και εξηγούν ότι υπάρχουν όρια στο τι μπορούν να κάνουν για να εξασφαλίσουν ότι θα υπάρξει η σωστή εκμετάλλευση αυτού του χρό-νου. Η νομισματική πολιτική δεν μπορεί να θεραπεύσει τις τεράστιες δημοσιονομικές ανισότητες. Είναι αναγκαία η εφαρμογή συγκεκριμένης οικονομικής πολιτικής που να αντιμετωπίζει τόσο την ανεπαρκή ζήτηση όσο και το τεράστιο βάρος του χρέους. Πρόσφατη έκθεση της Τρά-πεζας Διεθνών Διακανονισμών υπολογίζει ότι μόνο για να σταθεροποιηθεί το δημόσιο χρέος στα προ της κρί-σης επίπεδα θα πρέπει το πρωτογενές δημοσιονομικό πλεόνασμα ως ποσοστό του αεπ, μέσα στα επόμενα 10 χρόνια, να ξεπερνά το 15% στη Βρετανία, το 14% στην

64 ΕΠΙΛΟΓΗ

Τα πρωΤα αποΤελεσμαΤα

Ελληνικές Τράπεζες

κού μεγέθους. Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις βρίσκουν ευκο-λότερα χρηματοδότηση και υποστήριξη από μικρομεσαίου μεγέθους τράπεζες, ικανές να αναλάβουν αυτό ακριβώς το μέγεθος επενδυτικού κινδύνου. Η αμερικανική οικονομία διαθέτει 100.000 τράπεζες. Στη Γερμανία δραστηριοποιού-νται 1.800 τράπεζες και στη μικρή συντηρητική Φινλανδία λειτουργούν 300 τράπεζες. Επομένως το μέγεθος της οικο-νομίας δεν σχετίζεται με τον αριθμό των τραπεζών, για να μην αναφερθεί το ακραίο παράδειγμα του Λουξεμβούργου.

Οι εξελιξεις ςτις ΒρυξελλεςΕίναι προφανές ωστόσο ότι το επάγγελμα του τραπεζί-

τη αλλάζει θεαματικά. Δουλειά του είναι να μαζεύει κατα-θέσεις και να χορηγεί δάνεια. Σίγουρα δεν είναι δουλειά τραπεζίτη να χρησιμοποιεί τα λεφτά των αποταμιευτών και να τα «τζογάρει» στις αγορές με μοναδικό στόχο τα παχυλά bonus ορισμένων στελεχών στο τέλος του χρόνου. Οι αλλα-γές στον Ευρωπαϊκό χρηματοπιστωτικό χάρτη είναι συγκλο-νιστικές. Η Ευρώπη μεταρρυθμίζει ουσιαστικά το τραπεζικό

Εθνική- Eurobank, Alpha-Emporiki και η Πειραιώς μετά την απορρόφηση της Αγροτικής, αποτελούν πλέον τις συστημι-κά σημαντικές τράπεζες στην Ελλάδα. Θα συγκεντρώνουν, συνολικά, τα 4/5 των χο-ρηγήσεων και τα 2/3 των καταθέσεων.

H Emporiki θα περάσει οριστικά στον Όμιλο της Alpha Bank και το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο στην Εθνική που μαζί με την Eurobank από καιρό προετοιμάζονται γι’ αυτό το ενδε-χόμενο. Σημειώνεται ότι στο νέο σχήμα που θα προκύψει από την εξαγορά της Eurobank από την Εθνική , η συμμετοχή της Εθνικής θα είναι 75% και της Eurobank 25%. Πληροφο-ρίες της «Ε» αναφέρουν ότι ενδιαφέρον για το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο (όπου το Δημόσιο ελέγχει το 44%) εξεδήλωσε ξαφνικά και η Γερμανική Deutsche Bank και ότι αυτό θα είναι ένα από τα θέματα που συζητούν κατ’ ιδίαν ο Έλληνας πρω-θυπουργός με την Γερμανίδα καγκελάριο, η οποία σκοπεύει να χρησιμοποιήσει αυτή την επιθετική κίνηση της Deutsche Bank ως έμπρακτη απόδειξη εμπιστοσύνης για τις προοπτι-κές της ελληνικής οικονομίας. Ωστόσο, αποτελεί κοινό μυ-στικό στην Αθήνα ότι ακόμη και μετά την ολοκλήρωση της επανακεφαλαιοποίησης των 3, πλέον, συστημικών ελληνικών τραπεζών με το ποσό των 48,5 δισ. ευρώ, οι αγορές θα παρα-μένουν διστακτικές στο να χρηματοδοτούν ελληνικό κίνδυνο.

Ιαπωνία, το 11% στις ΗΠΑ και το 9% στη Γαλλία. Πόσο πι-θανό είναι να το πετύχουν αυτό οι κυβερνήσεις;

Οι παρεμβάσεις των κεντρικών τραπεζών είναι πιθανό να δημιουργήσουν μια ψευδή αίσθηση ασφάλειας στους πολιτικούς των υπερχρεωμένων χωρών ως προς το μέγε-θος της πρόκλησης. Στις ΗΠΑ η απάντηση θα δοθεί μετά τις εκλογές του Νοεμβρίου. Στην Ιαπωνία, η κυβέρνηση προσπαθεί να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της βιωσιμότη-τας του χρέους, διπλασιάζοντας τον ΦΠΑ. Πολιτικά είναι μία γενναία κίνηση, αλλά οικονομικά είναι ελλιπής γιατί απαιτούνται πολύ περισσότερα προκειμένου να αντιμετω-πιστεί το υψηλότερο δημόσιο χρέος στον πλανήτη. Γαλλία, Βρετανία, Ιταλία και Ισπανία πασχίζουν να πετύχουν τους στόχους ελλείμματος και χρέους ενώ οι οικονομίες τους βυθίζονται και πάλι στην ύφεση. Δεν θα είναι καθόλου εύ-κολο για τις οικονομίες της αναπτυγμένης Δύσης, να απε-ξαρτηθούν από το ναρκωτικό της εύκολης χρηματοδότη-σης μέσω των κεντρικών τραπεζών.

O πρώτος κίνδυνος είναι ότι πλέον έχουν αναπτυ-χθεί όλα τα νομισματικά όπλα, δεν υπάρχουν άλλοι λαγοί στο μανίκι των κεντρικών τραπεζιτών. Η έξοδος από τη μη συμβατική νομισματική πολιτική θα αποδειχθεί πολύ πιο δύσκολη, ειδικότερα σε ότι αφορά την εξάρτηση των τρα-πεζών από τις κεντρικές τράπεζες. Στην πραγματικότητα, οι κεντρικές τράπεζες έχουν αποδυναμώσει τους ισολογι-σμούς τους λόγω της ποιότητας των τίτλων που αγοράζουν και λόγω των εγγυήσεων (collateral) που αποδέχονται. Η πιο ακραία περίπτωση είναι εκείνη της Ιαπωνίας, όπου η κεντρική τράπεζα έχει επεκτείνει το πρόγραμμα αγορών τίτ-λων σε exchange traded funds και J-Reits. Ο κίνδυνος για την παγκόσμια οικονομία συνοψίζεται σε μία μόνον λέξη: Υπερ-πληθωρισμός. Δηλαδή, απώλεια ελέγχου της ροής χρήματος, απαξίωση των νομισμάτων και έλλειψη εμπιστο-σύνης σe αυτό που εκδίδουν οι κεντρικές τράπεζες.

Oι ανακαταταξεις ςτην αθηναΤην ώρα που η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αναλαμ-

βάνει μεγάλους επενδυτικούς κινδύνους προσπαθώντας να δημιουργήσει ένα δίκτυ ασφαλείας για τις τράπεζες του Ευ-ρω-Νότου, στην Αθήνα οι Έλληνες τραπεζίτες εγκατέλειψαν τους εγωισμούς και τις προσωπικές στρατηγικές και αποφά-σισαν να ενώσουν τις δυνάμεις τους.

Η προφητεία του Γιάννη Κωστόπουλου ότι στην «Ελλά-δα υπάρχει χώρος μόνο για 2 ½ τράπεζες» γίνεται πραγ-ματικότητα. Όμως, ξαφνικά ξεκίνησε δειλά και μια δημι-ουργική συζήτηση σχετικά με το αν πραγματικά η χώρα χρειάζεται μόνον 2 ½ τράπεζες. Είναι επίσης αμφίβολο αν αυτός ο αριθμητικός στόχος αποτελεί πρόθεση της Τρόϊκας ή απλώς μια μεταβατική κατάσταση που διευκολύνει σήμε-ρα την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Ο καπιταλισμός δεν λειτουργεί με ολιγοπώλια. Κάθε αναπτυγμένη οικονομία διαθέτει δεκάδες αν όχι εκατοντάδες τράπεζες διαφορετι-

ΕΠΙΛΟΓΗ 65

Τα πρωΤα αποΤελεσμαΤα

της σύστημα. Νέοι κανόνες θα διέπουν το ευρω-τραπεζικό σύστημα από την επόμενη κιόλας χρονιά. Οι μεγάλες τρά-πεζες της ευρωζώνης είναι πολύ πιθανό να υποχρεωθούν, δια νόμου, να διαχωρίσουν (ringfence) τις επενδυτικές τους δραστηριότητες από τις αμιγώς τραπεζικές. Οι πληροφορίες αναφέρουν πως επικρατέστερη θέση για την πανευρωπαϊκή αναθεώρηση της δομής του τραπεζικού συστήματος είναι ένας δημιουργικός συνδυασμός της βρετανικής και της αμε-ρικανικής προσέγγισης. Το νέο σύστημα θα πάρει στοιχεία τόσο από τον αμερικανικό Κανόνα Volcker όσο και από τις προτάσεις της επιτροπής Vickers. Βασική αρχή του Κανόνα Volcker στις ΗΠΑ είναι η απαγόρευση του αποκαλούμενου proprietary trading - των επενδύσεων δηλαδή που γίνονται με κεφάλαια της ίδιας της τράπεζας (την οποία κατάργησαν ο πρόεδρος Κλίντον και ο επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας Γκρήνσπαν συμβάλλοντας ουσιαστικά στη φούσκα των αγο-ρών). Από την άλλη πλευρά, η βρετανική επιτροπή Vickers κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι δραστηριότητες λιανικής τραπεζικής θα πρέπει να διαχωριστούν από τις επενδυτικές δραστηριότητες των τραπεζών. Κάθε τράπεζα που υπερβαί-

Οι Έλληνες τραπεζίτες είναι υποχρεωμένοι να περιλάβουν στο μετοχολόγιό τους, έναν τουλάχιστον ισχυρό ευρωπαϊκό τραπε-ζικό όμιλο, με ποσοστό της τάξης του 10% το λιγότερο όχι μό-νον για λόγους αξιοπιστίας και κύρους αλλά για να «ανοίξουν οι πιστωτικές γραμμές» του εξωτερικού και να ξεκινήσει η φυ-σιολογική χρηματοδότηση της ελληνικής οικονομίας.

Η Τράπεζα Πειραιώς, που προηγήθηκε με την απορρόφη-ση της «καλής» Αγροτικής, φαίνεται πως βρήκε τον διεθνή ισχυρό μέτοχο του 10% που επιθυμεί στο πρόσωπο της Societe Generale, την οποία θα «εξυπηρετήσει» αγοράζο-ντας τη συμμετοχή της τελευταίας στην Γενική Τράπεζα.

Η Alpha που θα αγοράσει την Emporiki θα έχει ως μέτοχο του 10% την Credit Agricole, μητρική της Emporiki και αφού η Credit Agricole θα έχει ενισχύσει κεφαλαιακά τη θυγατρι-κή της με 2,8 δισ. ευρώ.

O εκπρόσωπος του ΔΝΤ στην Ελλάδα, Bob Traa, αρμόδι-ος για τις εξελίξεις στο τραπεζικό μας σύστημα, ξεκαθάρι-σε στον υπουργό Οικονομικών, Γιάννη Στουρνάρα, ότι δεν υπάρχει περίπτωση να αποδεχθεί η Τρόικα τη δημιουργία ενός «δημόσιου τραπεζικού πυλώνα» –όπως ονειρεύονται πολλοί συνδικαλιστές και πολιτικοί της Αριστεράς- τη στιγμή που ολόκληρη η Ευρώπη κινείται στην «από-εθνικοποίηση» των τραπεζών και στην υπαγωγή των 6 χιλ. ευρωπαϊκών τρα-πεζών σε μια ενιαία ευρωπαϊκή εποπτεία με κοινή εγγύηση όλων των καταθέσεων και χρηματοδότηση από το EFSF και την ΕΚΤ. Επομένως δεν υπήρχε λόγος για περαιτέρω καθυ-στερήσεις όσον αφορά το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο.

νει ένα ανώτατο όριο trading ως ποσοστό του συνόλου των δραστηριοτήτων -το οποίο μάλλον θα τεθεί στο χαμηλό επί-πεδο του 5% έως 15%- θα υποχρεώνεται να δημιουργήσει μία θυγατρική με ξεχωριστά κεφάλαια που θα φιλοξενεί αυ-τές τις δραστηριότητες. Είναι προφανές ότι η μάχη για να μην αλλάξει τίποτα είναι σκληρή. Υπάρχει μια συμβιβαστι-κή πρόταση που αφορά τη δημιουργία μιας διαχωρισμένης τραπεζικής ενότητας μόνο στην περίπτωση όπου η τράπεζα βρισκόταν στα πρόθυρα χρεοκοπίας. Κάτι τέτοιο θα μπο-ρούσε να συμβεί βάσει των όρων της αποκαλούμενης «δι-αθήκης», δηλαδή του σχεδίου εκκαθάρισης που υποχρεού-νται οι τράπεζες να προετοιμάσουν στο πλαίσιο μιας ξεχωρι-στής διαδικασίας ρυθμιστικών μεταρρυθμίσεων.

Ο επίτροπος εσωτερικής αγοράς, Μισέλ Μπαρνιέ, έχει δημιουργήσει σχετικά μια 11μελη επιτροπή στην οποία προεδρεύει ο κεντρικός τραπεζίτης της Φινλανδίας Erkki Liikanen, με μέλη της τραπεζίτες και γνωστούς οικονομολό-γους. Η επιτροπή παρέδωσε την έκθεσή της πριν από λίγες μέρες, στις αρχές Οκτωβρίου. Η κατάθεση των προτάσεων αποτελεί απλώς αφετηρία για τη σκληρή αντιπαράθεση γύ-ρω από το σχέδιο για διαχωρισμό των δραστηριοτήτων trading από τις αμιγώς τραπεζικές εργασίες.

Η έκθεση που θα παρουσιάσει τελικά ο Επίτροπος Μπαρνιέ αναμένεται να υιοθετεί την κατεύθυνση και άλλων διεθνών πρωτοβουλιών - όπως τους κανόνες για κεφαλαια-κή επάρκεια και ρευστότητα της Βασιλείας ΙΙΙ και την εισα-γωγή λόγου μόχλευσης, για να μπει ένα όριο στο μέγεθος του ισολογισμού σε σχέση με τα υφιστάμενα κεφάλαια. Μα-ζί με το σχέδιο για την ενιαία εγγύηση καταθέσεων όλων των ευρωπαϊκών τραπεζών και την ενιαία εποπτεία του τρα-πεζικού συστήματος της Ευρωζώνης, οι αλλαγές στον τραπε-ζικό χάρτη αναμένονται θεαματικές.

Στην Ελλάδα τώρα είναι προφανές ότι οι συγχωνεύσεις θα δημιουργήσουν μεγάλες συνέργειες κυρίως στην πλευρά του λειτουργικού κόστους και του κόστους άντλησης χρήμα-τος από τις τράπεζες. Η διοχέτευση ρευστότητας στην πραγ-ματική οικονομία από τις τράπεζες είναι αποτέλεσμα δύο συνιστωσών: της δυνατότητάς τους να αντλούν ρευστότητα και της πολιτικής τους απέναντι στην ανάληψη των κινδύνων που συνεπάγεται η χρηματοδότηση των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών. Η κεφαλαιακή ενίσχυση των τραπεζών από το ΤΧΣ και η τόνωση της αξιοπιστίας των νέων μεγαλύ-τερων τραπεζών θα ενισχύσουν τη δυνατότητά τους άντλη-σης ρευστότητας. Υπό την έννοια αυτή, οι συγχωνεύσεις εί-ναι θετική εξέλιξη. Παραμένει όμως ως ερώτημα η δεύτερη βασική συνιστώσα: οι συγχωνεύσεις θα κάνουν πιο εύκολη την ανάληψη των κινδύνων της χρηματοδότησης; Ειδικά με-τά την παρατεταμένη αυτή περίοδο της κρίσης, που έχει σα-φώς μειώσει την πιστοληπτική ικανότητα επιχειρήσεων και νοικοκυριών, πόσο έτοιμες θα είναι οι τράπεζες να εφαρμό-σουν νέα κατάλληλα μοντέλα χρηματοδότησής τους;

2012

Open. Objective. Independent.

Don’t miss it.

THURSDAY, FEBRUARY 7TH, 2013HYATT REGENCY HOTEL, THESSALONIKI, GREECE

AGRICULTURALBUSINESS SUMMITACCELERATING GROWTHAND COMPETITIVENESS

COMMON AGRICULTURAL POLICY (CAP 2020) AND THE CHALLENGES FOR EUROPE• Food production• Climate change and water management• Bioenergy & Biodiversity

ESTABLISHING A NEW STRATEGIC FRAMEWORKFOR AGRI-BUSINESS IN GREECE• Business incentives for growth• Tax environment: overcoming the obstacles

WHAT IS GREECE’S POSITION AND POTENTIAL?• National Strategic Reference Framework (NSRF) 2007-2013 • Why not produce more?

TACKLING UNEMPLOYMENT IN GREECE:WHY IS AGRIBUSINESS AN OPPORTUNITY?

YOUNG EDUCATED PROFESSIONALS STEER TOWARDS AGRICULTURE

HOW CAN FINANCING AGRICULTURE HELP EUROPE OVERCOME THE ECONOMIC CRISIS?

NEW TECHNOLOGIES AND INNOVATIONSAT THE SERVICE OF AGRICULTURE• Hydroponic technology• Modernising agribusiness• R&D• Environmental friendly methods

ORGANIC FOOD AND FARMING IN EUROPE:WHERE DO WE STAND?

HOW CAN GREECE BECOME THE CENTREFOR ORGANIC PRODUCTION IN EUROPE?

REGIONAL DEVELOPMENT & AGRIBUSINESS GROWTH:NEW OBJECTIVES & NEW PROPOSALS ON THE TABLE

www.hazliseconomist.com

www.economistconferences.com

Hazlis & RivasExclusive representative of the Economist Conferences for Greece and Cyprus

Tel.: (30) 210 94 08 750 email: [email protected]

Communication supporterAirline carrierSupplier of courier services IT sponsorSponsor

Topics to be discussed:C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

AGRICULTURAL_2012_Epilogi.pdf 1 26/10/2012 13:45:20

ΕΠΙΛΟΓΗ 67

Α ΞΙ Α Ε Χ Ε Ι…ΝΑ ΜΟΙΡΑΖΕΣΑΙΤΙΣ ΓΝΩΣΕΙΣ & ΤΙΣ ΑΠΟΨΕΙΣ ΣΟΥ

Α Ξ Ι Α Ε Χ Ε Ι…ΝΑ ΜΟΙΡΑΖΕΣΑΙΤΙΣ ΓΝΩΣΕΙΣΤΙΣ ΑΠΟΨΕΙΣ

BankersClub

BankersClub

ΓΝ

ΩΣ

Η •

ΕΠ

ΕΝ

∆Υ

ΣΗ

• Α

ΝΑ

ΠΤ

ΥΞ

Η •

ΑΞ

ΙΑ

KN

OW

LE

DG

E •

IN

VE

ST

ME

NT

• D

EV

ELO

PM

EN

T •

VA

LUE

ΚΩΣΤΑΣ ΒΟΥΛΓΑΡΗΣCHARTIS

68 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΚΩΣΤΑΣ ΒΟΥΛΓΑΡΗΣ, FINANCIAL LINES MANAGER, CHARTIS

BankersClub

BankersClub

ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΑΠΟ ΜΙΑ

ΑΥΞΑΝΟΜΕΝΗ ΑΠΕΙΛΗ

∆ ιανύουμε μία εποχή στην οποία η τεχνολογία έχει αλλάξει άρδην τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν οι επιχειρήσεις: νέα προϊόντα και κανάλια δια-νομής, νέα συστήματα και διαδικασίες λειτουργίας, αλλαγή στη συμπεριφορά του καταναλωτικού κοινού και, φυσικά, αλλαγή στους κινδύνους που αντιμετωπίζει μία εταιρία. Πριν μία δεκαετία θα ακουγόταν ενδεχομένως παράλογο να μιλάμε στην Ελλάδα για ασφάλιση από ηλεκτρονικούς ή διαδικτυακούς κινδύνους. Ωστόσο, οι κίνδυνοι αυτοί είναι πλέον τόσο απτοί όσο και οι κίνδυνοι για τη φυσική περι-ουσία μίας επιχείρησης. Ενδιαφέρον μάλιστα παρουσιάζει

∆ΙΑ∆ΙΚΤΥΑΚΟΙ

& ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΙ ΚΙΝ∆ΥΝΟΙ

Πριν µία δεκαετία ενδεχοµένως να φαινόταν παράλογο να µιλάµε για ασφάλιση από ηλεκτρονικούς ή διαδικτυακούς κινδύνους. Σήµερα, ωστόσο, το περιβάλλον έχει αλλάξει, οι κίνδυνοι έχουν ενισχυθεί και η προστασία από τους συγκε-κριµένους κινδύνους αφορά στη βιωσιµότητα της εταιρείας.

το γεγονός ότι στη φετινή έρευνα της Verizon «2012 Data Breach Investigation Report», η Ελλάδα ήταν στον παγκό-σμιο χάρτη των χωρών στις οποίες παρουσιάστηκαν κρού-σματα επιθέσεων. Ενώ ο αριθμός των χωρών ήταν 22 στην αντίστοιχη έρευνα του 2010, το 2012 αυξήθηκε στις 36.Εδώ πλέον το ζητούμενο δεν είναι μόνο η ίδια η προστα-σία του hardware μιας εταιρείας, όσο του λογισμικού και των δεδομένων τα οποία χειρίζεται, είτε είναι εταιρικά, είτε προσωπικά ή ακόμη και ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα. Μιλάμε δηλαδή για απώλεια, διαρροή ή αλλοίωση των δε-δομένων, ή ακόμη και διακοπή λειτουργίας των δικτύων μί-ας επιχείρησης.Αν προσπαθήσουμε να εξετάσουμε τη φύση των συγκεκρι-μένων κινδύνων, θα δούμε πως είναι τόσο εξωτερικοί όσο και εσωτερικοί, ενώ μπορεί να αφορούν και σε κακόβουλες πράξεις αλλά και σε αμέλεια. Εδώ το χαρακτηριστικό παρά-δειγμα το οποίο αναφέρουμε συνήθως αφορά σε υπαλλή-λους που μεταφέρουν απόρρητα δεδομένα μίας επιχείρη-σης σε μη κρυπτογραφημένα USB drives. Το συγκεκριμένο παράδειγμα το έχουμε δει να επαναλαμβάνεται πολλάκις, όχι μόνο σε παγκόσμιο επίπεδο αλλά και στην Ελλάδα.

ΕΠΙΛΟΓΗ 69

Επιπτώσεις για την επιχείρηση

Προχωρώντας από τη φύση των κινδύνων στις επιπτώσεις τους, θα βρεθούμε αντιμέτωποι με μια σειρά από συνέπειες που εμφανίζο-νται με τη μορφή ντόμινο. Η πρώτη φυσικά αφορά στις χρηματι-κές απώλειες που οφείλονται σε αποζημιώσεις σε τρίτους, νομικά έξοδα και έρευνες, καθώς και στην απώλεια εσόδων λόγω ενδεχό-μενης διακοπής λειτουργίας των δικτύων –ας σκεφτούμε εδώ ένα e-shop που πέφτει θύμα επίθεσης και αναγκάζεται να σταματήσει για μερικές ημέρες τη λειτουργία των πωλήσεών του. Πέρα όμως από τις χρηματικές επιπτώσεις, μια εταιρεία ενδέχεται να έχει νομι-κές κυρώσεις, καθώς και προβλήματα στη λειτουργία του τμήματος ΙΤ που καλείται αφενός να αντιμετωπίσει το πρόβλημα και αφετέ-ρου να συνεχίσει τη ροή των καθημερινών εργασιών του. Τι γίνεται όμως με την εταιρική φήμη μιας εταιρείας που αντιμετωπί-ζει διαρροή δεδομένων των πελατών της ή διακοπή λειτουργίας των δικτύων της; Βλέπουμε πως εκτός από την εσωτερική κρίση που θα αντιμετωπίσει μία επιχείρηση, καλείται να παράλληλα να διαχειριστεί και μια σοβαρή κρίση εταιρικής φήμης που θα κλονίσει τη θέση της στην αγορά και τη σχέση της με το κοινό. Θα κληθεί να απαντήσει σε ερωτήσεις και αρνητικά σχόλια στα ΜΜΕ και τα social media, χωρίς να είναι απαραίτητα προετοιμασμένη για αντίστοιχο ενδεχόμενο. Ενδιαφέρον έχει να δούμε και το είδος των επιχειρήσεων οι οποί-ες βρίσκονται εκτεθειμένες στους συγκεκριμένους κινδύνους. Ανε-ξάρτητα από το είδος της εταιρείας και τον τομέα δραστηριοποίη-σής της, οι περισσότερες εταιρείες ενδέχεται να αντιμετωπίσουν τις συγκεκριμένες απειλές, είτε πρόκειται για έναν μεγάλο χρημα-τοπιστωτικό οργανισμό, είτε για μια μικρομεσαία επιχείρηση που διαθέτει ηλεκτρονικό κατάστημα. Βλέπουμε δηλαδή ότι μιλάμε για κινδύνους που αφορούν τις περισσότερες επιχειρήσεις και έχουν εξαιρετικά σοβαρές συνέπειες, ενώ εμφανίζονται ολοένα και πιο συχνά, με τη μορφή τόσο εσωτερικών όσο και εξωτερικών επιθέ-σεων. Σε αυτό προστίθεται και το ρυθμιστικό πλαίσιο που γίνε-ται ολοένα και πιο αυστηρό, καθώς στο μέλλον προβλέπεται πως οι εταιρείες θα καλούνται να πληρώσουν πιο υψηλά πρόστιμα. Πώς μπορούν λοιπόν να θωρακιστούν οι επιχειρήσεις έναντι των συγκεκριμένων κινδύνων; Η Chartis, μέσω του CyberEdge, προ-σφέρει ολοκληρωμένη προστασία για κάθε είδος επιχείρησης. Ξεπερνώντας τα τυπικά ασφαλιστικά προγράμματα αστικής ευθύ-νης που δεν μπορούν να καλύψουν τις συγκεκριμένες ανάγκες, το CyberEdge συνδυάζει τις αμιγώς ασφαλιστικές καλύψεις με εξειδι-κευμένες υπηρεσίες από νομικούς, συμβούλους επικοινωνίας και τεχνικούς πραγματογνώμονες που θα διερευνήσουν τις συνθήκες παραβίασης και θα κάνουν άμεση εκτίμηση της ζημίας.Τους επό-μενους μήνες και χρόνια οι περιπτώσεις εταιρειών που έπεσαν θύ-ματα των συγκεκριμένων κινδύνων θα αυξάνονται. Τα φαινόμενα διαρροής δεδομένων θα γίνουν πιο συχνά, ενώ οι επιπτώσεις για τις εταιρείες θα είναι ολοένα και σοβαρότερες. Η προστασία λοι-πόν από τους συγκεκριμένους κινδύνους γίνεται πλέον ζήτημα της ίδιας της βιωσιμότητας της εταιρείας που θα κληθεί να πάρει τα καλύτερα δυνατά μέτρα. ”

”

”

”

Τους επόµενους µήνες και χρόνια οι περιπτώσεις εταιρειών που έπεσαν θύµατα των συγκεκριµένων κινδύνων θα αυξάνονται. Τα φαινόµενα διαρροής δεδοµένων θα γίνουν πιο συχνά, ενώ οι επιπτώσεις για τις εταιρείες θα είναι ολοένα και σοβαρότερες.

70 ΕΠΙΛΟΓΗ

70 ΕΠΙΛΟΓΗ

Ειδήσεις - τάσεις - εξελίξεις

BankingNewsΟι προκλήσεις, οι ανακατατάξεις, η στρατηγική, το όραµα και οι εξελίξεις στο ελληνικό τραπεζικό σύστηµα που επαναδιαµορφώνεται στην απαιτητική εποχή της ύφεσης.

Eurobank // 14 δισ. ευρώδιαθέσιµα για τη χώραΑπό τα κεφάλαια των 24 δισ. ευρώ του ΕΣΠΑ (20,2 δισ. ευ-ρωπαϊκών πόρων και 3,8 δισ. εθνικοί δηµόσιοι πόροι) µέχρι σήµερα έχουν δαπανηθεί τα 9,3 δισ. ευρώ ή το 39%. Δεδο-µένου ότι δαπάνες µπορούν να πραγµατοποιηθούν µέχρι και τα τέλη του 2015, αποµένουν 3,5 χρόνια για να αξιοποι-

ηθούν πόροι 14 δισ. ευρώ. Αυτά προκύπτουν από τη µελέτη «Ευρωπαϊκοί διαρθρωτικοί πόροι για την Ελλάδα: κίνδυνοι και δυνατότητες» της Διεύθυνσης Οικονοµικών Μελετών της Eurobank. Η µελέτη επισηµαίνει τις σηµαντικές καθυστε-ρήσεις και τους κινδύνους που απειλούν την οµαλή εκτέλε-ση του προγράµµατος. Αυτοί αφορούν κυρίως, πέρα από τα γραφειοκρατικά εµπόδια, τα προβλήµατα ρευστότητας του δηµοσίου και του ιδιωτικού τοµέα. Καθώς ένα µεγάλο µέρος των πόρων του ΕΣΠΑ αφορά δηµόσιες επενδύσεις, η συνε-χής µείωση των τελευταίων, για να καλυφθούν υστερήσεις στη µείωση των δηµοσίων ελλειµµάτων, συνεπάγεται µειω-µένη απορρόφηση. Η εκταµίευση της εκκρεµούς δόσης των δανείων της τρόικας θα βοηθήσει στην επίλυση των προ-βληµάτων ρευστότητας ώστε να προχωρήσουν έργα όπως οι αυτοκινητόδροµοι, που έχουν ουσιαστικά σταµατήσει. Σηµαντική εξέλιξη είναι η δηµιουργία ενός Ταµείου Επιµε-ρισµού Κινδύνου µέσω του οποίου µε εγγύηση πόρους του ΕΣΠΑ η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων θα µπορεί να δίνει δάνεια και εγγυήσεις για την υλοποίηση έργων. Όσον αφο-ρά στο µέλλον, κρίσιµο για το πρόγραµµα 2014-2020 είναι να ληφθεί υπόψη η ύφεση µετά το 2009. Διαφορετικά η ευ-ρωπαϊκή χρηµατοδότηση της χώρας θα είναι πολύ µικρό-τερη, περίπου 12 δισ. ευρώ έναντι των 20,2 δισ. του ΕΣΠΑ

Emporiki // My Life PlanΝέο πρόγραµµα συνταξιοδοτικής αποταµίευσης δηµιούρ-γησε η Εµπορική Τράπεζα, το «Emporiki myLife Plan», προ-

σφέροντας νέες προϊοντικές λύσεις σε όσους επιθυµούν µια συµπληρωµατική ιδιωτική σύνταξη στο µέλλον, διατηρώντας υψηλό βαθµό ευελιξίας στον αποταµιευτικό τους προγραµµα-τισµό. Ήδη, η τράπεζα προσφέρει µία ευρεία γκάµα σχετικών προϊόντων, όπως το «Σχεδιάζω Σύνταξη Ευέλικτα» χωρίς πε-ριορισµούς στο ύψος και τη συχνότητα των καταβαλλόµενων ποσών, το «Σχεδιάζω Σύνταξη Αποδοτικά» µε δυνατότητα δυ-ναµικών αποδόσεων καθώς ο πελάτης είναι ενεργός διαχειρι-στής της επένδυσής του και το «Σχεδιάζω Σύνταξη Εγγυηµέ-να» για όσους επιθυµούν εγγυηµένες αποδόσεις. Στο www.mylifeplan.gr οι ενδιαφερόµενοι µπορούν εύκολα και γρήγο-ρα να εκτιµήσουν το ύψος της σύνταξης µε βάση το επιθυµη-τό ποσό αποταµίευσης.

Alpha Bank // Το νόµισµα και τα παιδιάΗ Νοµισµατική Συλλογή της τράπεζας, στο πλαίσιο της έκθε-σης Το Νόµισµα στον Αρχαίο Ελληνικό Κόσµο, που παρουσι-άζεται στο Μουσείο Χαρτονοµισµάτων της Ιονικής Τράπεζας

στην Κέρκυρα, διοργανώνει εκπαιδευτικά σεµινάρια για παι-διά. Τα παιδιά µαθαίνουν για τα µέσα συναλλαγής που χρη-σιµοποιούντο πριν το νόµισµα, πώς οδηγήθηκε ο άνθρωπος στη χρήση του µικρού στρογγυλού δίσκου, την εξέλιξη του νοµίσµατος στη διάρκεια της αρχαιότητας στον Ελλαδικό χώ-ρο. Μάλιστα παρουσιάζονται τα δυο ισχυρά νοµίσµατα της αρχαιότητας, τα τετράδραχµα των Αθηνών και τα τετράδραχ-µα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, το οποία χρησιµοποιούντο ευ-ρέως στις διεθνείς συναλλαγές για µεγάλο χρονικό διάστηµα.

Ασφαλώς οδηγείν //από τη ΜινέτταΣε ριζική αναβάθµιση των προγραµµάτων της προχώρησε η ασφαλιστική εταιρία Ευρωπαϊκή Ένωσις Ασφάλειαι Μινέτ-τα. Στον κλάδο αυτοκινήτων τα νέα προγράµµατα εστιάζουν στην απλοποίηση των διαδικασιών αποζηµίωσης και στην απευθείας εξόφληση του συνεργαζόµενου συνεργείου χω-ρίς την ανάγκη εκταµίευσης από τον ασφαλιζόµενο. Επίσης, δηµιούργησε µια σύγχρονη µηχανογραφική πλατφόρµα για τον συνεργάτη- ασφαλιστή, µε στόχο πάντα την ταχύτητα στις συναλλαγές και την πληρωµή αποζηµιώσεων.

και τα τέλη του 2015, αποµένουν 3,5 χρόνια για να αξιοποι-

άζεται στο Μουσείο Χαρτονοµισµάτων της Ιονικής Τράπεζας άζεται στο Μουσείο Χαρτονοµισµάτων της Ιονικής Τράπεζας άζεται στο Μουσείο Χαρτονοµισµάτων της Ιονικής Τράπεζας

ΕΠΙΛΟΓΗ 71

Η Ισπανία απαντάΗ Ισπανία µετά από αξιολόγηση των αναγκών σε κεφά-λαια των τραπεζών της, «απάντησε» στους Ευρωπαίους που υπολόγιζαν ότι απαιτούνταν κεφάλαια σε 100 δισ. ευρώ ώστε να καλύψουν τον δείκτη κεφαλαιακής επάρ-κειας 9% που θέτει η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή. Τα 100 δισ. καθιστούσαν αναπόδραστη την προσφυγή της στον Ευρωπαϊκό Μηχανισµό Σταθερότητας. Σύµφωνα µε τα αποτελέσµατά της, λοιπόν, από τις 14 τράπεζες που καλύ-πτουν το 90% της αγοράς, οι 7 µεγαλύτερες, στις οποίες αναλογεί το 62% των χορηγήσεων στην οικονοµία, δεν χρειάζονται πρόσθετα κεφάλαια. Οι υπόλοιπες χρειάζο-νται 53 δισ. ευρώ. Συνεπώς ανθίσταται στην προοπτική ένταξης στον Μηχανισµό µόνο για τις τράπεζες. Σηµει-ώνεται ότι συνολικά το τραπεζικό σύστηµα της Ισπανίας έχει δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας 10,5%. Το παιχνίδι θα κριθεί στις αποδόσεις των κρατικών οµολόγων. Εφόσον διατηρηθούν πάνω από το 6%, το ισπανικό Δηµόσιο δεν θα αντέξει τόσο υψηλό κόστος δανεισµού του και θα ακο-λουθήσει την οδό προς την ευρωπαϊκή στήριξη.

ΕΠΙΛΟΓΗ 71

Απώλειες της κρίσης Το µέγεθος του χρηµατοοικονοµικού τοµέα αναλογεί πλέον σε 3,5 φορές το παγκόσµιο αεπ των 70 τρισ. δολ. ή σε 250 τρις δολ. Πριν από την κρίση το 2007 αναλογούσε σε 4,3. Οι απώλειες µεγέθους αφορούν κυρίως τα χρηµατιστήρια από τα οποία εξανεµίστηκε κεφαλαιοποίηση περίπου 50% του παγκόσµιου αεπ, σύµφωνα µε στοιχεία του ΔΝΤ.

Με ρυθµό 4,5% υποχωρούν τα δάνεια του ιδιωτικού τοµέα στην Ελλάδα, 4.9% τα επιχειρηµατικά, 4,2% των νοικοκυριών. Σε άνοδο τα δάνεια σε καθυστέρηση, στο 21% των συνολικών µέχρι στιγµής το 2012 από 16% το 2011: ένα στα πέντε στεγαστι-κά και επιχειρηµατικά από 15% και 14% αντίστοιχα το 2011, καθώς η ύφεση υπο-

νοµεύει τις δυνατότητες εξυπηρέτησής τους. Στα καταναλωτικά δάνεια, το 1/3 εµφανίζει καθυστέρηση. Συνολικά φθά-νουν τα 47 δισ. ευρώ, υποχρεώνοντας τις τράπεζες σε µεγαλύτερες προβλέψεις για να καλύψουν τις εποπτικές απαιτή-σεις. Η αποστροφή του κινδύνου από τις τράπεζες εξ αιτίας της επιδείνωσης του

πιστοληπτικού προφίλ των δανειοληπτών που προκαλεί η ύφεση, προστίθεται στην έλλειψη ρευστότητας και κεφαλαίων και οδηγεί σε συρρίκνωση της χρηµατοδότη-σης, ένταση της ύφεσης και ανακύκλωση των προβληµάτων. Συγχρόνως, οι απώλει-ες καταθέσεων από την αρχή του χρόνου φθάνουν τα 21 δισ. ευρώ.

ΥΠΟΧΩΡΟYΝ ΤΑ ∆AΝΕΙΑ, ΤΑ ΚOΚΚΙΝΑ ΑΥΞAΝΟΝΤΑΙ

Οι µεγάλες αποκλίσεις των επιτοκίων δανεισµού στις διά-φορες περιοχές της ευρωζώνης δεν επιτρέπουν τη µετάδοση της πολιτικής του, διαπιστώνει ο επικεφαλής της ΕΚΤ , Μάριο Ντράγκι. Το κύριο κανάλι µετάδοσης, µε το οποίο διασφαλί-ζει τη σταθερότητα των τιµών, είναι το κόστος δανεισµού, ιδίως του τραπεζικού, που αναλογεί στα 2/3 της εξωτερικής χρηµατοδότησης των επιχειρήσεων. Αν δεν µπορεί να το επη-ρεάσει σε ορισµένες περιοχές όπου και αυξάνεται, οι επιχει-

ρήσεις και τα νοικοκυριά τους έχουν µικρότερη πρόσβαση σε δάνεια, η δραστηριότητα πλήττεται και υπάρχει κίνδυνος αποπληθωρισµού, δηλαδή µιας γενικευµένης και παρατετα-µένης µείωσης των τιµών που οδηγεί σε ύφεση. Με αυτά τα λόγια ο κ. Ντράγκι περιέγραψε την ανάγκη για αγορές από την ΕΚΤ κρατικών οµολόγων στη δευτερογενή αγορά, χωρών που αντιµετωπίζουν υψηλό κόστος δανεισµού, τις Outright Market Transactions που ανακοίνωσε. Στόχος είναι να µει-ωθεί το κόστος δανεισµού τους και συνακόλουθα το κόστος άντλησης κεφαλαίων για τις τράπεζες ώστε να µεταφραστεί

Κόστος δανεισµούκαι φόβοι αποπληθωρισµού

ρεάσει σε ορισµένες περιοχές όπου και αυξάνεται, οι επιχει-

σε χαµηλότερα επιτόκια για τους δανειολήπτες. Υπό τον όρο, βέβαια ότι οι χώρες αυτές θα θέσουν τα προγράµµατα µείω-σης των δηµόσιων ελλειµµάτων τους σε ευρωπαϊκή εποπτεία, υπογράφοντας µνηµόνια µε τον ESΜ (κάτι στο οποίο σθεναρά ανθίσταται µέχρι στιγµής η Ισπανία). Όπως είπε χαρακτηριστι-κά δεν µπορεί να λειτουργήσει η νοµισµατική ένωση και να υπάρξει σταθερότητα τιµών, όταν ένα στεγαστικό δάνειο µε διάρκεια 5-10 χρόνια έχει επιτόκιο 3% στη Γερµανία και 7,5% στην Ισπανία, ή µιας επιχείρησης έχει 3% στη Γερµανία και 5,5% στην Ιταλία, διαφορές που δεν οφείλονται στο πιστολη-πτικό προφίλ του δανειολήπτη. Ή, ακόµα, όταν υπάρχει οµαλή ροή δανείων σε µια περιοχή και ανύπαρκτες ροές σε µια άλλη.

Αυτά τα Χριστούγεννα, αντί για να αγοράσετε

επιχειρηµατικά δώρα ή Χριστουγεννιάτικες κάρτες,

διαθέστε το ποσό αυτό στους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα.

Ενισχύστε τη δράση τους και κάντε ένα

δώρο ζωής σε χιλιάδες ανθρώπους.

ΟΙ ΓΙΑΤΡΟΙ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ ΣΑΣ ΠΑΡΕΧΟΥΝ

Ξενίας 15, 115 27 Αθήνα. Τ.: 210 5 200 500, F.: 210 5 200 503 . www.msf.gr

ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙΑ ΕΠΙΣΤΟΛΗγια να προωθήσετε στους συνεργάτεςσας, σε έντυπη ή ηλεκτρονική µορφή,µε ονοµαστική αναφορά της εταιρίαςσας και υπογεγραµµένη από τονΠρόεδρο της οργάνωσης.

Για περισσότερες πληροφορίες και δείγµατα των ηλεκτρονικών καρτών ή της επιστολής,επικοινωνήστε µε τον Υπεύθυνο Οργανισµών και Μεγάλων ∆ωρητών στο 210 5 200 500 ή στο [email protected]

τις φετινές γιορτέςκάντε ένα

∆ώρο Ζωής

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚH ΚΑΡΤAµε το λογότυπο της εταιρίας σας για να προωθήσετε

τις ευχές σας µε email στους συνεργάτες σας.

©Brendan

Bannon

AntiDwrou_AD:Layout 1 10/8/12 5:48 PM Page 2


ΓΝ

ΩΣ

Η •

ΕΠ

ΕΝ

∆Υ

ΣΗ

• Α

ΝΑ

ΠΤ

ΥΞ

Η •

ΑΞ

ΙΑ

KN

OW

LE

DG

E •

IN

VE

ST

ME

NT

• D

EV

ELO

PM

EN

T •

VA

LUE

ΓΝ

ΩΣ

Η •

ΕΠ

ΕΝ

∆Υ

ΣΗ

• Α

ΝΑ

ΠΤ

ΥΞ

Η •

ΑΞ

ΙΑ

KN

OW

LE

DG

E •

IN

VE

ST

ME

NT

• D

EV

ELO

PM

EN

T•

VA

LUE

CSR

CSR

CSR


Κοινωνία και εταιρική στρατηγική

74 ΕΠΙΛΟΓΗ

T Ο Κ Ο Ι Ν Ω Ν Ι Κ O Α Π Ο Τ Y Π Ω Μ Α

ΕΠΙΤΕΛΕΙΟ «E»

Σ την παραδοσιακή επι-χειρηµατική λειτουργία, µε στόχο τη µεγιστο-ποίηση των αποδόσεων, η εταιρική κοινωνική ευθύνη σταθερά κατακτά έδαφος. Το εξωτερικό περιβάλλον της επιχείρησης εσωτερικοποιείται και η ΕΚΕ αποτελεί πλέον µέρος του πυρήνα της εταιρικής στρατηγικής, προσδίδοντας στον κα-πιταλισµό µια νέα διάσταση: την κάλυψη κενών της κρατικής δράσης µε ένα θετικό «κοινωνικό» αποτύπωµα που δηµιουργεί αξία για την επιχεί-ρηση και την κοινωνία. Κάτι που για τις επιχει-ρήσεις ξεκίνησε ως εθελοντική συµµόρφωση µε αρχές βιωσιµότητας και επιστροφής στην κοινω-νία µέρους του οφέλους που αντλούν από αυτή, αποτελεί πλέον βασική παράµετρο της στρατηγι-κής τους αλλά και, ιδίως στις τωρινές συνθήκες παγκοσµίως, αναγκαιότητα για την κοινωνία. Πόσο µάλλον, που η ύφεση και η ανεργία αλλά και οι υπέρογκες πολλές φορές αµοιβές των επι-χειρηµατικών στελεχών, ιδίως των τραπεζικών, έχουν οδηγήσει σε χαµηλή εµπιστοσύνη των πο-λιτών στις κυβερνήσεις και τους φορείς της επι-χειρηµατικότητας, ώστε να αναδεικνύεται η ση-µασία της ανάληψης και προβολής των πλευρών που αφορούν στον καλό εταιρικό πολίτη .

Επίπτωση στην εταιρική εικόναΣήµερα, η ορατή στους καταναλωτές δέσµευση των εταιρειών σε θέµατα βιωσιµότητας αποτελεί πολύ σηµαντικό κίνητρο προσέλκυσης τους και ενίσχυ-σης της υπόληψης της επιχείρησης. Αντίστοιχα, και η αποχή από δράσεις που πιθανόν να αποβούν σε

ΕΠΙΛΟΓΗ 75

Η ελαχιστοποίηση του περι-βαλλοντικού αποτυπώµατος

και η µεγιστοποίηση του (θετικού) κοινωνικού όλο

και πιο πολύ αποτελούν συ-στατικό µέρος του πυρήνα

της εταιρικής στρατηγικής. Ο «χαρακτήρας» της επιχεί-ρησης αναδεικνύεται σε νέο

παράγοντα µε αυξανόµενη σηµασία στη συνείδηση του καταναλωτή, που αγοράζει

το προϊόν/υπηρεσία και επιθυµεί να έχει σχέσεις

µε την επιχείρηση που έχει συµµετοχή στα θέµατα της κοινωνίας. Οι αποδόσεις,

η διαχείριση της αλυσίδας προµηθειών που πλέον πε-

ριλαµβάνει και παραµέτρους βιώσιµης ανάπτυξης - κοι-νωνικές και περιβαλλοντι-κές - και η κοινωνική αξία

της επιχείρησης, αποτελούν σήµερα το τρίπτυχο της δι-ατηρήσιµης ανάπτυξης για

την επιχείρηση. Επίσης αποτελούν τα συστατικά

στοιχεία των δεικτών που παρακολουθούν όλο και πε-ρισσότερο οι επενδυτές. Με λίγα λόγια, η συµπόρευση των δικών της επιδιώξεων

µε αυτές της Κοινωνίας, από την οποία και οι δύο πλευ-

ρές αντλούν οφέλη.

76 ΕΠΙΛΟΓΗ

CSR


ΕΠΙΛΟΓΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΕΠΙΛΟΓΗ7676 ΕΠΙΛΟΓΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΕΠΙΛΟΓΗ76 ΕΠΙΛΟΓΗ

βάρος της κοινωνίας, και που έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην εικόνα της επιχείρησης. Παράδειγµα, πρόσφατα η βρετανική τράπεζα Barclays ανακοίνωσε ότι περιορίζει το τµήµα της επενδυτικής της στρατηγικής που αφορούσε σε φορολογικά θέµατα, καθώς µε τις υπηρεσίες του, υψηλού ενεργητικού πελάτες απέφευγαν -νόµιµα µεν- φόρους, σε µια πρακτική όµως µε πιθανές αρνητικές επιπτώσεις για την κοινωνία και την εταιρική εικόνα της. Σήµερα όλο και περισσότερες επιχειρήσεις αξιολογούν τις δράσεις τους ΕΚΕ, µε ετήσιους απολογισµούς, σε µια µέτρηση που επι-τρέπει µια καθαρή µατιά στο πώς µπορεί µια επιχείρηση να έχει θετικό κοινωνικό αποτύπωµα µέσα από την εταιρι-κή στρατηγική της. Σήµερα, οι µεγάλες πολυεθνικές επιχειρήσεις χορηγούν µεγάλης εµβέλειας αθλητικά γεγονότα, όπως τους Ολυ-µπιακούς Αγώνες, τη FIFA κ.α. Πολλοί είναι εκείνοι που υποστηρίζουν ότι έχουν πρωτίστως εµπορικό όφελος. Όµως χωρίς αυτούς, οι Αγώνες δεν θα ήταν αυτό που είναι σήµερα, καθώς συνεισφέρουν σχεδόν το 40% των εσόδων, και συγχρόνως κινητοποιούν και εθνικές επι-χειρήσεις να στηρίξουν τους νέους και τον αθλητισµό στις χώρες τους. Επίσης, η υποστήριξη περιβαλλοντι-κών προγραµµάτων σε παγκόσµιο αλλά και εθνικό επί-πεδο, φιλανθρωπικών σκοπών, όπως και η µείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώµατος από τη λειτουργία τους αποτελούν αναπόσπαστο µέρος της στρατηγικής τους για το χτίσιµο δεσµών µε τις τοπικές κοινωνίες και τους καταναλωτές.‘Αλλωστε, τα social media µε τις αναφορές σε προϊ-όντα και επιχειρηµατικές πρακτικές είναι πλέον πιο ισχυρά στη διαµόρφωση, θετικά ή αρνητικά, της ει-κόνας της επιχείρησης από διαφηµιστικές καµπάνιες.

Πχ, η Coca Cola ανακύκλωσε όλες τις συσκευασίες που καταναλώθηκαν στους Ολυµπιακούς Αγώνες του Λονδίνου και µε το πρόγραµµα Ekocycle χτίζει σχέσεις µε τους καταναλωτές. Στο τωρινό περιβάλλον όπου οι επιχειρήσεις έχουν να διαχειριστούν τις προκλήσεις της βιώσιµης ανάπτυξης σε µια κοινωνία που εξε-λίσσεται, η επιτυχία θα κριθεί από το κατά πόσο θα χτίσουν συνεργατικούς δεσµούς µε την κοινωνία, τις κυβερνήσεις και τοπικές αρχές µε στόχο το κοινό όφε-λος. Οι αρχές της ΕΚΕ αποτελούν πλέον σηµαντικές παραµέτρους για τις ελληνικές επιχειρήσεις: Το ελλη-νικό δίκτυο για την εταιρική κοινωνική ευθύνη, µέλος του United Nations Global Compact, έχει µέλη περισ-σότερες από 80 µεγάλες επιχειρήσεις.

ΜΕ OΡΑΜΑ ΣΤΙΣ ∆ΡAΣΕΙΣ Σήµερα που η δηµοσιονοµική κατάσταση υπαγορεύει περικοπές επιχορηγήσεων στα κοινωνικά ιδρύµατα, ορισµένα µάλιστα όπως το Σικιαρίδειο - ίδρυµα επαγ-γελµατικής εκπαίδευσης ατόµων µε νοητική υστέ-ρηση - διακόπτουν τη λειτουργία τους, ο ρόλος των επιχειρήσεων στη στήριξη κοινωνικών δοµών ανα-δεικνύεται κρίσιµος και σηµαντικός. Βασικές αρχές αποτελεσµατικής προσφορά είναι:

• Η αναζήτηση δράσεων που θα κάνουν τη διαφορά και των οποίων τα αποτελέσµατα είναι ορατά και άµεσα.

• Η αναζήτηση δράσεων και φορέων, κοινωνικών, πο-λιτιστικών, περιβαλλοντικών και εκπαιδευτικών που έχουν µεγάλη ανάγκη χρηµατοδότησης.

Ευρύτερα, η εταιρική κοινωνική ευθύνη, ενσωµατω-µένη στην πρακτική της σύγχρονης επιχείρησης, µπο-ρεί να συµβάλλει καθοριστικά στην πιο ορθολογική λειτουργία της οικονοµίας και µε την επιστροφή στην κοινωνία µέρους του οφέλους που αντλεί από αυτή, στην κοινωνική συνοχή, προϋπόθεση για σταθερότη-τα και ανάπτυξη.

Τοµείς δράσηςΕργασιακό περιβάλλον Πρωτοβουλίες στήριξης της προστασίας του περιβάλλοντος Στήριξη κοινωνικών δοµών Στήριξη φιλανθρωπικών οργανώσεων Χορηγίες στις τέχνες, τον πολιτισµό, την εκπαίδευση Χο-

ρηγίες στήριξης της επιστηµονικής έρευνας

ΕΠΙΛΟΓΗ 77ΕΠΙΛΟΓΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΕΠΙΛΟΓΗ 77ΕΠΙΛΟΓΗ 77ΕΠΙΛΟΓΗ 77ΕΠΙΛΟΓΗ 77ΕΠΙΛΟΓΗ 77ΕΠΙΛΟΓΗ 77ΕΠΙΛΟΓΗ 77ΕΠΙΛΟΓΗ 7777

Dow Jones Sust ainabil ity World Index

ΕΚΕ & ΕπενδυτέςΧ αρακτηρισ τ ικό της σ ηµασ ίας της βιωσ ιµότητας γ ια τους επενδυτέ ς, αποτελε ί ο Dow Jones Sustainability World Index π ου καταρτ ί ζ ε τα ι απ ό τ ην Dow Jones σε συνεργασία µε την ελβετι-κή εταιρεία SAM (Sustainable Asset Management) εδώ και δέκα περίπου χρόνια αλλά και ο αντίστοιχος δεί-κτης για τις ευρωπαϊκές εταιρείες. Η SAM αξιολογεί τ ις επιχειρήσεις µε διαδικασ ίε ς που πισ τοποιε ί η Deloitte. Στόχος είναι η αξιολόγηση των εταιριών όχι µόνο µε οικονο-µικά κριτήρια αλλά και µε κριτήρια µε περιβαλλοντικές και κοινωνικές διαστάσεις, µε όλα τελικά να έχουν χρηµατοοικονοµική συνάφεια. Στα οικονοµικά κριτήρια περιλαµβάνο-νται φυσικά και οι αρχές εταιρικής διακυβέρνησης.

Στα κοινωνικά, εκτός από την ανά-πτυξη του ανθρώπινου δυναµικού και την προσέ λκυση/διακράτηση ταλέντων, περιλαµβάνονται οι φι-λανθρωπικές δράσεις, οι σχέσεις µε τους προµηθευτές, το εργασιακό περιβάλλον και οι αναφορές ΕΚΕ, το social reporting που αποτυπώνει και ποσοτικοποιεί τις δράσεις της επι-χείρησης και οδηγεί σε συνεχή προ-σπάθεια. Αξίζει να αναφερθεί ότι για

την αξιολόγηση των εταιρειών για τη συµµετοχή τους στον ευρωπαϊκό δείκτη, τα οικονοµικά και κοινωνικά κριτήρια έχουν το ίδιο ειδικό βάρος, 38%, µε 24% για τα περιβαλλοντικά για τις τράπεζες, 40%, 50% και 10% για τις φαρµακευτικές κλπ .

Η αξιολόγηση καταλήγει σε µια κα-τάταξη των επιχειρήσεων. Ανάλογα µε τη θέση τους σε αυτή, οι εταιρείες συµµετέχουν ή όχι στον δείκτη για ένα χρόνο, µέχρι την επόµενη αξιο-λόγηση. Ο χρηµατιστηριακός αυτός δε ίκτης αποτελε ί οδηγό γ ια τους επενδυτές στα χρηµατιστήρια, και µετρά την οικονοµική απόδοση των κορυφαίων στη βιωσιµότητα επιχει-ρήσεων, µε επικέντρωση στη µακρο-πρόθεσµη αξία για τους µετόχους. Το 2012, οι κορυφαίες επιχειρήσεις µε βάση την αξιολόγηση αυτή σε παγκόσµιο επίπεδο είναι είναι στην αυτοκινητοβιοµηχανία η BMW, στις τράπεζες η Αυστραλιανή Australian and New Zealand Banking Group, στις πρώτες ύλες η φινλανδική UPM-Kymmene Group, στα χηµικά η ολ-λανδική Akzo Nobel, στα τρόφιµα ποτά η επίσης ολλανδική Unilever, στα φαρµακευτικά η ελβετική Roche, η γερµανική Siemens στα βιοµηχα-νικά προϊόντα και υπηρεσίες, η Air

France-KLM στην κατηγορία ταξί-δια – αναψυχή κλπ. Σε παγκόσµιο επίπεδο ο δείκτης περιλαµβάνει 340 εταιρείες από 30 χώρες (από σύνολο 1.544 εταιρειών που αξι-ολογήθηκαν), σε ευρωπαϊκό 166 εταιρείες από 16 χώρες.

H ετήσια επανεξέταση συνεπάγε-ται ανακατατάξεις στον παγκόσµιο δείκτη. Έτσι, φέτος οι µεγαλύτε-ρες νέες συµµετοχές στον δείκτη (µε κριτήριο την κεφαλαιοποίη-ση) είναι η Microsoft, η Hewlett Packard και η σουηδική εταιρία ενδυµάτων H&M. Στις αποχωρή-σεις περιλαµβάνονται η IBM, η GlaxoSmithKline, η UBS, και η Societe Generale. Από τον ευρω-παϊκό δείκτη ανάµεσα στις µεγά-λες αποχωρήσεις περιλαµβάνονται oι τράπεζ ε ς Deutsche Bank και HSBC και ο γαλλικός εµπορικός κολοσσός LVMH. Στ ις νέες συµ-µετοχές περιλαµβάνονται η βρε-τανική πετρελαϊκή BG Group, η γερµανική εταιρεία χηµικών Linde και η βρετανική εταιρεία αεροναυ-πηγικής BAE Systems. Και στην Ευ-ρώπη αλλά και παγκοσµίως η από-δοση του δείκτη αυτού συµβάδιζε µε του αντίστοιχου γενικού δείκτη Dow Jones.

78 ΕΠΙΛΟΓΗ

CSR

CSR CSR

78 ΕΠΙΛΟΓΗ

Η ΕΛΑΪΣ-UNILEVER HELLAS, µε δεδοµένη τη δύσκολη οικονοµική συγκυρία, εγκαινίασε το πρόγραµµα στήριξης των τοπικών κοινωνιών και της ελληνικής οικογένειας «ΓΕΙΤΟ-ΝΙΑ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ». Πιο συγκεκριµένα, µέσα από το πρόγραµµα αυτό, η εταιρία στηρί-ζει οικογένειες των περιοχών που γειτνιάζουν µε τα εργοστάσιά της (Αγ. Ιωάννης Ρέντης, Νέο Φάληρο, Γαστούνη), καθώς και µε το νέο Κέντρο ∆ιανοµής στο Σχηµατάρι.

Ετσι, µε την αρχή της νέας σχολικής χρονιάς, πε-ρισσότεροι από 3.800 µαθητές ∆ηµοτικών Σχο-λείων των συγκεκριµένων περιοχών έλαβαν δω-ρεάν µια σειρά βασικών σχολικών ειδών UNICEF. Με την επιλογή των σχολικών ειδών της UNICEF, η ΕΛΑΪΣ-UNILEVER HELLAS - πέρα από τις τοπικές

κοινωνίες - στηρίζει και το σηµαντικό έργο της παγκόσµι-ας οργάνωσης. Είναι αξιοσηµείωτο ότι τη συσκευασία των σχολικών ειδών που διανεµήθηκαν στους µαθητές ανέλα-βαν οµάδες εθελοντών-εργαζοµένων της ΕΛΑΪΣ-UNILEVER HELLAS, που συµµετείχαν στην όλη δράση µε ιδιαίτερο ζήλο.

Ο Γενικός Διευθυντής Ελληνικής Εθνικής Επιτρο-πής UNICEF κ. Ηλίας Λυµπέρης ανέφερε σχετικά: «Είναι πολύ σηµαντικό τη δύσκολη αυτή περίοδο να

υπάρχουν εταιρίες σαν τη UNILEVER µε ένα ανθρώπι-

νο πρόσωπο, ευαισθητοποιηµένες για τα παιδιά της

χώρας µας, αλλά και ολόκληρου του κόσµου. Μια υπέ-

ροχη ιδέα υλοποιείται, µε τη διανοµή σχολικών ειδών

UNICEF, που όχι µόνο θα δώσουν χαρά στους µικρούς

µαθητές, αλλά θα δώσουν ζωή σε κάποια άλλα παιδιά

που στερούνται κάθε βασικού αγαθού».HELLAS, που συµµετείχαν στην όλη δράση µε ιδιαίτερο ζήλο. που στερούνται κάθε βασικού αγαθού».

787878 ΕΠΙΛΟΓΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΕΠΙΛΟΓΗ

Η ΕΛΑΪΣ - UNILEVER HELLAS

ΣΤΗΡIΖΕΙΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚHΟΙΚΟΓEΝΕΙΑ

Κοινωνική υπευθυνότητα επί τω έργωCSR

CSR

Σχολικά είδη στη Γαστούνη Ηλείας.

∆η

µιο

υργικ

ή π

αρουσία

ση

: A

llm

ed

iaC

reati

ve

Η στήριξη της ΕΛΑΪΣ-UNILEVER HELLAS στους µαθητές

των περιοχών αυτών και τις οικογένειές τους επεκτείνε-

ται και σε άλλες σηµαντικές δράσεις:

Η κινητή οδοντιατρική µονάδα της ΑΙΜ, σε συνεργα-σία µε εθελοντές-οδοντιάτρους του Οδοντιατρικού Συλ-λόγου Ηλείας, θα επισκεφθεί σχολεία της Γαστούνης και θα πραγµατοποιήσει δωρεάν προληπτικό οδοντιατρικό έλεγχο για τους µαθητές.

Επίσης, σε περισσότερα από 60 σχολεία του ∆ήµου Νίκαιας-Ρέντη η εταιρία προσέφερε τα καθαριστικά προϊόντα και είδη (Χλωρίνη Klinex, υγρά καθαρισµού CIF, κρεµοσάπουνα Dove, κ.ά.) που θα χρειαστούν για την καθαριότητα των κτιρίων για την αρχή της σχολικής χρονιάς και τους πρώτους µήνες λειτουργίας.

O Πρόεδρος της ΕΛΑΪΣ-UNILEVER HELLAS κ. Σπύ-ρος ∆εσύλλας δήλωσε σχετικά: «Θεωρούµε ευθύνη µας τη στήριξη της κοινωνίας µέσα στην οποία ζούµε και ιδιαίτερα τη στήριξη στις κοινότητες των “γειτόνων” µας. Μέσα από τις ενέργειες αυτές γινόµαστε όλοι ακόµη πιο περήφανοι που είµαστε µέλη της οικογένειας της ΕΛΑΪΣ-UNILEVER HELLAS. Μιας οικογένειας που 92 χρόνια τώρα γνωρίζει πολύ καλά την έννοια της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης».Το πρόγραµµα Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης της ΕΛΑΪΣ-UNILEVER HELLAS συµβάλλει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των συνανθρώπων µας σε ολόκληρο τον κόσµο, που αποτελεί µία από τις βασικές δεσµεύσεις του Παγκοσµίου Σχεδίου ∆ράσης της Unilever για την Αειφορία.

Λίγα λόγια για το UNILEVER FOUNDATION

Στη Unilever, η µέριµνα για τα κοινωνικά ζητήµατα ήταν πάντα κύριο µέληµα της εταιρίας από την ίδρυσή της µέχρι σήµε-ρα. Μόνο την τελευταία δεκαετία η κοινωνική επένδυση της εταιρίας παγκοσµίως εκτιµάται ότι ωφελεί 50 εκατοµµύρια αν-θρώπους ετησίως. Το Unilever Foundation ιδρύθηκε στις αρχές του 2012, µε απώτερο σκοπό να βελτιώσει την ποιότητα ζω-ής παγκοσµίως, παρέχοντας υγιεινή, καθαριότητα, πρόσβαση σε πόσιµο νερό και σε βασικά είδη διατροφής, ενώ παράλληλα πραγµατοποιεί ενέργειες για την ενίσχυση του αυτοσεβασµού των ανθρώπων. Στη χώρα µας, το Unilever Foundation δρα-στηριοποιείται µε την ονοµασία «Ίδρυµα ΕΛΑΪΣ – Unilever Hellas». Το Unilever Foundation είναι ο βασικός µοχλός, που θα συµβάλλει στην επίτευξη της δέσµευσης της εταιρίας να βοηθήσει πάνω από ένα δισεκατοµµύριο ανθρώπους στη βελτίωση της υγείας και της ευηµερίας τους, δηµιουργώντας ένα βιώσιµο µέλλον – µία από τις κύριες δεσµεύσεις του Παγκόσµιου Σχε-δίου της Unilever για την Αειφορία. Το Unilever Foundation συνεργάζεται µε πέντε παγκόσµιους κορυφαίους οργανισµούς: UNICEF, Oxfam, Save the Children, Population Services International και το World Food Programme (Παγκόσµιο Πρόγραµµα Σίτισης του ΟΗΕ). Μέσα από τη συνεργασία µαζί τους, προτείνονται και υλοποιούνται ευρηµατικές λύσεις που θα οδηγήσουν σε συστηµατικές εξελίξεις και κοινωνικές αλλαγές. Στην Ελλάδα, ήδη από το 2007, η ΕΛΑΪΣ-UNILEVER HELLAS συνεργάζεται µε το World Food Programme, ενώ φέτος ξεκίνησε συνεργασία µε τη UNICEF µέσα από το πρόγραµµα «Γειτονιά Αλληλεγγύης».

ΕΠΙΛΟΓΗ 79

Εθελοντές εργαζόµενοιτης Unilever επί τω έργω.

O Πρόεδρος της ΕΛΑΪΣ-UNILEVER HELLAS κ. Σπύ-

CSR

CSRΚοινωνική υπευθυνότητα επί τω έργωCSRΚοινωνική υπευθυνότητα επί τω έργω

CSR


O όµιλος Eurobank έχει συνδέσει την έννοια της εταιρικής υπευ-θυνότητας µε τη λειτουργία του από την εποχή της ίδρυσής του το 1990. Η εξέλιξη του Οµίλου όλα αυτά τα χρόνια είναι απόλυτα ταυτι-σµένη µε τις προτεραιότητες που έχει θέσει στο πεδίο της εταιρικής υπευθυνότητας: την ικανοποίηση των εκατοµµυρίων πελατών του, την ανάπτυξη των εργαζοµένων του σε όλες τις βαθµίδες, καθώς και τη στήριξη των τοπικών κοινωνιών, στις οποίες δραστηριοποιείται.

ΣΥΝ∆Ε∆ΕΜΕΝΕΣΠΟΡΕΙΕΣ ΕΥΘΥΝΗΣ

80 ΕΠΙΛΟΓΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΕΠΙΛΟΓΗ8080 ΕΠΙΛΟΓΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΕΠΙΛΟΓΗ80 ΕΠΙΛΟΓΗ

Παιδεία O όµιλος Eurobank δηµιούργησε το 2011, σε συ-νεργασία µε το Οικονοµικό Πανεπιστήµιο Αθηνών, ένα πρόγραµµα εταιρικής υπευθυνότητας, µε τίτλο moneypedia. Πρόκειται για ένα πρωτοποριακό εκπαιδευτικό πρόγραµµα για το χρήµα (financial literacy) και την επιχειρηµατικότητα, που απευθύνεται σε νέους 18-25 ετών. Τα κείµενα της ιστοσελίδας www.moneypedia.gr γράφτη-καν από καθηγητές του Οικονοµικού Πανεπιστηµίου της Αθήνας. Για πρώτη φορά στην Ελλάδα, ένας νέος µπορεί να βρει όλη την απα-ραίτητη και έγκυρη πληροφόρηση που χρειάζεται για να µάθει για το χρήµα και πώς αυτό λειτουργεί, να µάθει για τις τράπεζες και τις υπηρεσίες που προσφέρουν, να οργανώσει τα οικονοµικά του και να βρει συµβουλές για να ανοίξει ή να επεκτείνει µια δική του επιχείρηση. Παράλληλα συνεχίζεται το πρόγραµµα η Μεγάλη Στιγ-µή για την Παιδεία µε τη βράβευση 1.160 αριστούχων αποφοίτων από τα 1.750 Γενικά και Επαγγελµατικά Λύκεια που λειτουργούν στη χώρα. Από το 2003 έχουν βραβευθεί περίπου 12.000 αριστούχοι σε όλη την Ελλάδα.

Πολιτισµός Το 2011, ο όµιλος ανανέ-ωσε για τα τρία επόµενα χρόνια την πολυετή συνερ-γασία του µε το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Στο πλαίσιο της συνεργασίας υλοποιήθηκε και το πρω-τοποριακό εκπαιδευτικό πρόγραµµα «Όπερα: δηµι-ουργώντας τη µαγεία, καταργώντας την απόσταση». Το πρόγραµµα παρακολούθησαν περίπου 5.000 µα-θητές, ηλικίας 9-12 ετών, µε τους δασκάλους τους. Τα παιδιά είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν σκηνές από το οπερατικό ρεπερτόριο, να ακούσουν

Η Eurobank πιστεύει ότι η σοβαρή οι-

κονοµική και κοι-νωνική κρίση που αντιµετωπίζει η Ελλάδα δηµιουργεί ένα ακόµη

ισχυρό κίνητρο στην κατεύθυνση της διατήρησης αλλά και ενίσχυσης

της εταιρικής της υπευθυνότητας, ειδικότερα σε τοµείς κρίσιµους για την κοινωνία. Η υπεύθυνη επιχειρηµατική δράση έρχεται να συµπληρώσει τα κενά που

δηµιουργεί η κρατική συµµετοχή και παρέµβαση και να δηµιουργήσει

ένα πλέγµα επιχειρηµατικής και κοινωνικής προστασίας. Με τα

παραπάνω ως δεδοµένα, ο όµιλος Eurobank συνέχισε να ενισχύει

τις πολυετείς δράσεις κοινωνικής του συνεισφοράς στους τοµείς

της Παιδείας, του Πολιτισµού, της Κοινωνικής Αλληλεγγύης και της Προστασίας του Περιβάλλοντος.

µουσική για πιάνο εµπνευσµένη από την όπερα και να συµµετάσχουν µε το δικό τους τρόπο στα τεκταινόµενα.

Δράσεις Αλληλεγγύης Παρά τη στενή οικονοµική συγκυρία, ο όµιλος Eurobank υποστήρι-ξε και το 2011 έναν σηµαντικό αριθµό µη κερδοσκοπικών οργανισµών και ιδρυµάτων: Κατά την περίοδο των Χρι-στουγέννων του 2011, ο Όµιλος, αντί για Χριστουγεννιά-τικες κάρτες, υποστήριξε το έργο των ιδρυµάτων: ΚΕΘΕΑ, «Μαργαρίτα», Εργαστήρι Ειδικής Αγωγής και Μέριµνα Ιωαννίνων. Στις αρχές Μαρτίου 2012, η Τράπεζα προέβη στη δωρεά του πετρελαίου θέρµανσης για ένα χρόνο για τα Παιδικά Χωριά SOS Βάρης. Επίσης πρόσφατα ολοκλη-ρώθηκε σε συνεργασία µε τον ΣΚΑΙ, η δράση κοινωνικής αλληλεγγύης «Πίσω στο σχολείο» µε τη συγκέντρωση και προσφορά σχολικών ειδών σε παιδιά άπορων πολύ-τεκνων οικογενειών στην Αττική. Πάνω από 1.000 κούτες µε σχολικά είδη µοιράστηκαν σε 6.000 παιδιά από 1.400 άπορες πολύτεκνες οικογένειες. Η Εurobank από πλευράς

Στιγµιότυπο από το εκπαιδευτικό πρόγραµµα «Όπερα: δηµιουργώντας τη µαγεία, καταργώντας την απόσταση».

Η Μεγάλη Στιγµή για την Παιδεία», βράβευση αριστούχων απόφοιτων νοµών Θεσσαλονίκης, Χαλκιδικής και Σερρών, Θεσσαλονίκη 2011

ΕΠΙΛΟΓΗ 81ΕΠΙΛΟΓΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΕΠΙΛΟΓΗ 81ΕΠΙΛΟΓΗ 81ΕΠΙΛΟΓΗ 81ΕΠΙΛΟΓΗ 81ΕΠΙΛΟΓΗ 81ΕΠΙΛΟΓΗ 81ΕΠΙΛΟΓΗ 81ΕΠΙΛΟΓΗ 8181

Στιγµιότυπο από το εκπαιδευτικό πρόγραµµα «Όπερα: δηµιουργώντας τη µαγεία, καταργώντας την απόσταση».

της προσέφερε 10.000 σχολικές τσάντες για όλα τα παιδιά των άπορων πολυτέκνων οικογενειών.

Φροντίδα για το Περιβάλλον Όσον αφορά στο έργο του Oµίλου για το περιβάλλον, ολο-

κληρώθηκε το 2012 η πρωτοβουλία Eco2nomy σε συνερ-γασία µε το WWF Ελλάς, η οποία αφορούσε στην εξοικο-νόµηση ενέργειας από τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Ο Όµιλος στήριξε το πρόγραµµα Eco2nomy του οποίου στόχος ήταν να ενηµερώσει το ευρύ κοινό για τους τρόπους µε τους οποίους µπορεί να µειώσει το ενεργειακό κόστος στο νοι-κοκυριό του, µειώνοντας τα έξοδά του και προστατεύοντας το περιβάλλον. Αντίστοιχα στο Πανευρωπαϊκό Πρωτάθληµα Εξοικονόµησης Ενέργειας (Π.ΕΞ.Ε.) στο οποίο η Eurobank ήταν Εθνικός Χορηγός, η Ελλάδα αναδείχθηκε πρωταθλή-τρια. Τον Ιούνιο του 2012 η Eurobank υποστήριξε για 3η συνεχή χρονιά τη δράση του Σώµατος Ελλήνων Προσκόπων «100 Πάρκα και Χώροι Πολιτισµού» για τον καθαρισµό χώ-ρων πρασίνου και ακτών τεσσάρων νησιών της χώρας.

Ο Αναπληρωτής ∆ιευθύνων Σύµβουλος της Eurobank κ.

Βύρων Μπαλλής µε τον κ. ∆ηµήτρη Βάττη, Πρόεδρο του

∆Σ των Παιδικών Χωρών SOS Ελλάδος.

CSR

CSRΚοινωνική υπευθυνότητα επί τω έργωCSRΚοινωνική υπευθυνότητα επί τω έργω

&

CSR


Επενδύοντας στο περιβάλλον:

ΚΑΙΝΟΤΟΜΑΠΡΟΪΟΝΤΑ EΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ

Οι αρχές της βιώσιµης ανάπτυξης και της

εταιρικής κοινωνικής ευθύνης αποτελούν

βασικά συστατικά της επιχειρησιακής στρα-

τηγικής της Frigoglass µε τις προτεραιότητες να εστιάζονται σε

τρεις βασικούς τοµείς, προϊόν, δραστηριότητες και κοινωνία. Οι

τοµείς αυτοί δοµούν τη βάση ενός λεπτοµερούς και ολοκληρωµέ-

νου προγράµµατος βιώσιµης ανάπτυξης που στόχο έχει να δηµι-

ουργήσει αξία για τους πελάτες και την κοινωνία.

Όσον αφορά στο προϊόν, η καινοτοµία µε οι-κολογικό προσανατολισµό αποτελεί τον κύριο άξο-να ανάπτυξης των προϊόντων της εταιρίας. Ακόµα και σε περιόδους οικονοµικής ύφεσης η Frigoglass συνεχίζει να επενδύει στην έρευνα και την ανάπτυξη νέων προϊόντων και τε-χνολογιών προκειµένου να προσφέρει στους πελάτες της λύσεις που ανταποκρί-νονται στις ανάγκες τους ενώ παράλληλα µειώνουν το περιβαλλοντικό αποτύπωµα. Η σειρά Ecocool, η πρώτη ολοκληρωµένη σειρά οικολογικών επαγγελµατικών ψυγείων παγκοσµίως είναι απόδει-

ξη της προσπάθειας αυτής και έχει αναγνωριστεί σε διεθνές επίπεδο τόσο από τους πελάτες –µε τις πω-λήσεις των ψυγείων Ecocool να παρουσιάζουν τη µεγαλύτερη αύξηση πωλήσεων– όσο και από την

αγορά έχοντας αποσπάσει σηµαντικές δι-ακρίσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Τα προϊόντα Ecocool έχουν δηµιουργηθεί µε γνώµονα την µείωση της κατανάλωσης ενέργειας έως και 50% καθώς επίσης και

τη µείωση του φαινοµένου του θερµοκηπίου µέσω της χρήσης φυσικών ψυκτικών υλικών καθώς και φυσικών υλικών στη διαδικασία µόνωσης.

82 ΕΠΙΛΟΓΗ

∆η

µιο

υργικ

ή π

αρουσία

ση

: A

llm

ed

iaC

reati

ve

Συνεχίζοντας την έρευνα γύρω από τις φιλικές προς το περιβάλλον τεχνολογίες, η Frigoglass προχωρά σε ακόµα µια καινοτοµία: τη χρήση ηλιακής ενέργειας στην επαγγελµατική ψύξη. Αποτέλεσµα της προσπάθειας το ηλιακό ψυγείο, µια ολοκληρωµένη λύση που αποτελείται από ένα ψυγείο και έναν ηλιακό συλλέκτη και που δηµιουργήθηκε µε στόχο τη µείωση της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας. Το ψυγείο λειτουργεί µε επαναφορτιζόµενες µπαταρίες οι οποίες τροφοδοτούνται από τον ηλιακό συλλέκτη και µειώνει στο ελάχιστο το περιβαλλοντικό αποτύπωµα.

γειας. Οι µαθητές µέσα από το παιχνίδι ήρθαν σε επαφή µε τις λύσεις που προσφέρει η σύγχρονη τεχνολογία, όπως συσκευές υψηλής ενεργειακής απόδοσης, κλήθηκαν να διαχωρίσουν τις ανά-γκες από τις επιθυµίες και να επανεξετάσουν τον σύγχρονο τρόπο ζωής καθώς και τους µηχανι-σµούς µέσω των οποίων οι καταναλωτές πείθο-νται να εκτιµούν το περιττό ως αναγκαίο.

Τέλος εκτός από την περιβαλλοντική διάστα-ση των προϊόντων η Frigoglass εξετάζει και τις επιπτώσεις της παραγωγικής της δραστηριότητας στο περιβάλλον. Από το 2010 και ύστερα κατα-γράφει και αξιολογεί ετησίως τις εκποµπές αερί-ων θερµοκηπίου στα εργοστάσιά της και σχεδι-άζει προγράµµατα δράσης µε στόχο τη µείωση των εκποµπών αυτών.

Πιστή στην αρχή της βιώσιµης ανάπτυξης που θέλει τη στήριξη των κοινοτήτων όπου δρα-στηριοποιείται η εταιρία, η Frigoglass ενώνει τις δυνάµεις της µε τη WWF Ελλάς προκειµένου να στηρίξει το πρόγραµµα «Ταξίδι στην Πόλη του Μέλλοντος», ένα πρότυπο εργαστήριο περιβαλ-λοντικής εκπαίδευσης. Περισσότεροι από 3.500 µαθητές και 70 εκπαιδευτικοί από 63 σχολεία στην Αττική και την Αχαΐα είχαν την ευκαιρία να συµµετάσχουν στο περιβαλλοντικό εκπαιδευτι-κό πρόγραµµα στη διάρκεια της σχολικής χρο-νιάς 2011-2012. Στόχος του προγράµµατος ήταν η ευαισθητοποίηση των µαθητών και των οικο-γενειών τους αναφορικά µε τις επιπτώσεις της κλιµατικής ενέργειας και η συνειδητοποίηση του ρόλου που µπορεί να διαδραµατίσει ο καθένας ξεχωριστά για τη µείωση της κατανάλωσης ενέρ-

λειτουργεί µε επαναφορτιζόµενες µπαταρίες οι οποίες τροφοδοτούνται από τον ηλιακό συλλέκτη

ΕΠΙΛΟΓΗ 83

Η Frigoglass κατέχει ηγετική θέση στην παγκόσµια αγο-ρά επαγγελµατικών ψυγείων -Ice Cold Merchandisers- και είναι ένας από τους µεγαλύτερους παραγωγούς γυάλινων φιαλών στη ∆υτική Αφρική και τη Μέση Ανατολή. Στο πε-λατολόγιο της ανήκουν µερικές από τις πιο γνωστές εται-ρίες αναψυκτικών και ποτών σε ολόκληρο τον κόσµο. Η διεθνής παρουσία της περιλαµβάνει 11 µονάδες παραγω-γής και 22 γραφεία πωλήσεων σε πέντε ηπείρους.

CSR

CSR

EΒΕΝ & ALPHA BANK Ελληνικό Ινστιτούτο

ΕπιχειρηµατικήςΗθικής:

Με στόχο την προώθηση της έν-νοιας της Επιχειρηµατικής Ηθικής και τη δηµιουργία υπεραξίας στο πρόγραµµα που έχει αναπτυχθεί

για την εκπαίδευση φοιτητών, θεσµοθετήθηκε βραβείο για την καλύτερη διπλωµατική εργασία

µε θέµα το µοντέλο European Business Ethics Network, Βusiness

Εthics Εxcellence. Όπως ανακοί-νωσε ο πρόεδρος του ινστιτούτου,

Αντώνης Γκορτζής, θα βραβευτεί η καλύτερη διπλωµατική εργασία µεταπτυχιακών φοιτητών µε θέµα «Η Επιχειρηµατική Ηθική ως µέσο ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότη-τας». Χορηγός του βραβείου είναι

η Alpha Bank.

FRIESLAND ΚΑΛH ΣΧΟΛΙΚH ΧΡΟΝΙAΤα προϊόντα ΝΟΥΝΟΥ είναι επίσηµος χορηγός της κοινότητας των Πολυτέκνων. Στην ετήσια γιορτή για το ξεκίνηµα της σχολικής σταδιοδροµίας των παιδιών µελών της πολύτεκνης κοινότητας, καλωσόρισαν τα «πρωτάκια» των πολυτέκνων για 5η συνεχόµενη χρονιά. Η αίθουσα Νίκος Γκάτσος της Τεχνόπολης του ∆ήµου Αθηναίων φιλοξένησε τους µαθητές που διδάχτηκαν την αξία της µόρφωσης µε την παράσταση «Ο Καραγκιόζης Γραµµατικός» και πήραν τα πρώτα τους σχολικά είδη, τα απαραίτητα εφόδια για την έναρξη του σχολείου.

ALPHA BANK ΕΝIΣΧΥΣΗ ΤΩΝ ΠΟΛΥΤΈΚΝΩΝ

Ο Άνθρωπος και οι ανθρώπινες αξίες αποτελούν προτεραιότητα για την Alpha Bank. Στο πλαίσιο του διαρκούς προγράµµατος Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης της τράπεζας, η Alpha Bank πραγµατοποίησε εκδήλωση κοινωνικής προσφοράς υπέρ των πολυτέκνων οικογενειών του Ν. Αττικής. Στην εκδήλωση, οι εργαζόµενοι της τράπεζας προσέφεραν είδη για βρέφη και παιδιά, ηλικίας από 0 έως 5 ετών. Η συγκέντρωση, διαλογή και προετοιµασία αποστολής, πραγµατοποιήθηκε από Εθελοντές της Τράπεζας. Συγκεντρώθηκαν 300 χαρτοκιβώτια τα οποία µοιράσθηκαν ισοµερώς και προσφέρθηκαν στους συλλόγους πολυτέκνων: Ένωση Πολυτέκνων Αθηνών, Εθνική Οργάνωση Πολυτέκνων Αθηνών (ΕΟΠΑ), Παµπε ιραϊκή Ένωση Πολυτέκνων Γονέων, Σύλ λογος Πολυτέκνων Νέας Ιωνίας, Σύλλογος Πολυτέκνων Περιστερίου και ∆υτικής Αττικής.

84 ΕΠΙΛΟΓΗ

Κοινωνική υπευθυνότητα επί τω έργω

είδη, τα απαραίτητα εφόδια για την έναρξη του σχολείου.

η Alpha Bank.

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΠαρούσα στα δηµοφιλέστερα πολιτιστικά δρώµενα του καλοκαιριού, η Ελλη-νική Εταιρεία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης (ΕΕΑΑ), φρόντισε για την αποκοµι-δή και αξιοποίηση των ανακυκλώσιµων υλικών που χρησιµοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια των εκδηλώσεων, συµβάλλοντας στην περιβαλλοντική προστα-σία και διαδίδοντας το µήνυµα της ανακύκλωσης. Συγκεντρώθηκαν 13 τόνοι ανακυκλώσιµων υλικών που µεταφέρθηκαν στα κέντρα διαλογής της ΕΕΑΑ, όπου διαχωρίστηκαν στα επιµέρους υλικά, ώστε να οδηγηθούν προς ανακύ-κλωση και δηµιουργία νέων προϊόντων. Παράλληλα, ενηµέρωσε τους πολί-τες για τα οφέλη της ανακύκλωσης αφού η δύναµη του Μπλε Κάδου βρίσκε-ται στη σωστή ενηµέρωση, αλλά και στην καλή θέληση όλων των πολιτών. Η ΕΕΑΑ ιδρύθηκε από βιοµηχανικές και εµπορικές επιχειρήσεις που, είτε δια-θέτουν συσκευασµένα προϊόντα στην ελληνική αγορά, είτε κατασκευάζουν συσκευασίες και σήµερα αριθµεί πάνω από 1.700 µέλη.

WIND ΦΡΟΝΤI∆Α ΓΙΑ ΤΑ Α∆EΣΠΟΤΑ

ΥΠΟΤΡΟΦΙΕΣΟΤΕ–COSMOTE

Πρόγραµµα Υποτροφιών για το ακαδηµαϊκό έτος 2012-2013 ανακοίνωσαν ο ΟΤΕ και η COSMOTE, για πρωτοετείς φοιτητές ελληνικών ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυµάτων που σπουδάζουν µα-κριά από τον τόπο κατοικίας τους. Το πρόγραµ-µα έχει ξεκινήσει από το 2002 και µέχρι σήµερα έχουν απονεµηθεί συνολικά 106 υποτροφίες και 231 τιµητικές διακρίσεις, η αξία των οποίων υπερβαίνει το 1,6 εκατ. ευρώ. Φέτος ενισχύεται µε πέντε επιπλέον υποτροφίες, οπότε θα απονε-µηθούν 20 υποτροφίες, ύψους δεκαπέντε χιλιά-δων ευρώ η κάθε µία. Υποψήφιοι µπορούν να είναι όσοι έχουν πετύχει µέσω του συστήµατος πανελλήνιων εξετάσεων σε ΑΕΙ ως πρωτοετείς φοιτητές. Βασικό κριτήριο για την αξιολόγηση και επιλογή των υποψήφιων υποτρόφων είναι η

κοινωνική και οικογενειακή τους κατάσταση .

ΕΠΙΛΟΓΗ 85

Για δεύτερη χρονιά η WIND, στο

πλαίσιο του προγράµµατος Εται-

ρικής Υπευθυνότητας «Στην Πρά-

ξη», µε το πρόγραµµα δράσεών

της για την υπεύθυνη επιχειρη-

µατικότητα, το περιβάλλον και

την κοινωνία, στηρίζει την προ-

σπάθεια φροντίδας των «άστε-

γων» ζώων σε συνεργασία µε

την Animal Action.

HΜEΡΑ ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΥ DHLΗ DHL Express, στο πλαίσιο της παγκόσµιας

ηµέρας εθελοντισµού του οµίλου Deutsche

Post DHL , συµµετείχε στην προσπάθεια του

δήµου Αλίµου (όπου και τα κεντρικά της

γραφεία) για την ενηµέρωση των δηµοτών

για τις κοινωνικές του δραστηριότητες και τη

συµµετοχή τους σε αυτές. Εργαζόµενοι διέ-

νειµαν ενηµερωτικό υλικό για το κοινωνικό

παντοπωλείο του ∆ήµου, την κάρτα ∆ηµότη

και τα οφέλη της για τους πολίτες, καθώς

και για τα προγράµµατα εθελοντισµού στα

οποία ο δήµος Αλίµου καλεί τους δηµότες να

συµµετέχουν.

ΓΙΑΤΡΟΙ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑΕΚΚΛΗΣΗ ΒΟΗΘΕΙΑΣ www.msf.orgΟι Γιατροί Χωρίς Σύνορα δηµιουργήθηκαν το 1971 µε ένα βασικό όραµα. Να προσφέρουν ιατρική φροντίδα, σε όσους ανθρώπους, οπουδήποτε στον κόσµο την έχουν ανάγκη. Σήµερα 41 χρόνια µετά περισσότεροι από 30.000 επαγγελµατίες διαφόρων ειδικο-τήτων βρίσκονται σε 62 χώρες σε όλο τον κόσµο για να σώσουν όσο το δυνατόν περισσότερες ζωές. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα πι-στεύουν πως η Εταιρία ως κοινωνικός παράγοντας µπορεί να παί-ξει πολύ σηµαντικό ρόλο στην προώθηση ηθικών και ανθρωπι-στικών αξιών. Η κοινωνική δράση είναι σηµαντική για µια εταιρία καθώς επηρεάζει τους εργαζοµένους, τους καταναλωτές, τους πε-λάτες και τους επενδυτές. Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις συνερ-γασίας ανάµεσα στους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα και τις εταιρίες. Οι τρόποι υποστήριξης στηρίζονται στην αµοιβαία εµπιστοσύνη και δέσµευση, στον επαγγελµατισµό και τη διαφάνεια:

Οικονοµική υποστήριξη σε πάγια βάση ή εφάπαξ: Ευαισθητοποίηση των εργαζοµένων Ευαισθητοποίηση των εργαζοµένων Ενέργειες Cause Related Ενέργειες Cause Related Συµµετοχή στο πρόγραµµα «Αντί Δώρου» Συµµετοχή στο πρόγραµµα «Αντί Δώρου» Χορηγίες σε είδος Χορηγίες σε είδος Χορηγίες ενεργειών - εκδηλώσεων

Πληροφορίες στο 210 5200 500 (εσωτ. 105) ή στο c o r p f r @ a t h e n s . m s f . o r g

DIAGEO ΗELLAS ΥΠΟΤΡΟΦΙΑ «ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΜΑΚΡΗΣ»Για δεύτερη φορά µετά το 2010 η DIAGEO Hellas χορηγεί ετήσια υποτροφία στη µνήµη του στελέχους της Κυριάκου Μακρή,

σε συνεργασία µε το ALBA Graduate Business School at the American College of Greece, την Ένωση Εταιριών ∆ιαφήµισης

και Επικοινωνίας Ελλάδος και µε την υποστήριξη των Βραβείων EFFIE Hellas. Η υποτροφία αφορά στο The ALBA MBA του

ALBA Graduate Business School at the American College of Greece για το ακαδηµαϊκό έτος 2013 - 2014 και θα χορηγείται σε

νέα, ταλαντούχα, δυναµικά και ανερχόµενα στελέχη επιχειρήσεων, µετά από αξιολόγηση του ALBA και της DIAGEO.

ΕΠΙΛΟΓΗ 87

ΓΝ

ΩΣ

Η •

ΕΠ

ΕΝ

∆Υ

ΣΗ

• Α

ΝΑ

ΠΤ

ΥΞ

Η •

ΑΞ

ΙΑ

KN

OW

LE

DG

E •

IN

VE

ST

ME

NT

• D

EV

ELO

PM

EN

T •

VA

LUE

Business

Business

ΕΠΙΛΟΓΗ 87

Business

Business

Στην επικαιρότητα

BusinessNewsH επιχειρηµατική δράση της αγοράς, οι εταιρικές κινήσεις και ενέργειες που αξίζουν την προσοχή µας: Η επιχειρηµατικότητα αιχµής.

Το παράδειγµα της Γερµανίας αρκεί για την ανάδειξη της σηµασίας της βιοµηχανίας. Με ισχυρή και προηγµένη τεχνολογικά παραγωγική βάση έχει πολύ χαµηλή ανεργία και αποδείχτηκε ανθεκτική στην κρίση. Ο ΟΟΣΑ «επισκέπτεται» και πάλι τη βιοµηχανική πολιτική. Επανεξετάζει τον ρόλο της, ώστε να µην επαναλάβει λάθη του παρελθόντος (ενίσχυση συγκεκριµένων επιχειρήσεων και στρεβλωτικές για τον ανταγωνισµό επιδοτήσεις) και να εκτιµηθούν οι τρόποι µε τους οποίους µπορεί να στοχεύσει στην ενίσχυση της γενικά αλλά και κλάδων µε προοπτικές. Στο πεδίο της εµπίπτουν η ενίσχυση του ανταγωνισµού, της έρευνας και ανάπτυξης τεχνολογίας αλλά και θέµατα στενότητας δεξιοτήτων, εφοδιαστικής αλυσίδας κ.α. Σήµερα, µετά τη χρηµατοπιστωτική κρίση, σε όλες τις χώρες πλέον η έµφαση δίνεται στην ενίσχυση της βιοµηχανικής βάσης της οικονοµίας, ώστε να επανέλθουν ή να αντισταθµιστούν οι απώλειες θέσεων απασχόλησης (συνήθως χαµηλής ειδίκευσης) που µετανάστευσαν στις χώρες χαµηλού κόστους. Σύµφωνα µε εκτιµήσεις του ΟΟΣΑ, από το 2000 ως την αρχή της χρηµατοπιστωτικής κρίσης το 2008, η απασχόληση στη βιοµηχανία είχε µειωθεί κατά 25% στις ΗΠΑ, 20% στη Βρετανία και 5% στη Γερµανία. Η Κίνα έχει πλέον ξεπεράσει την Αµερική, είναι ο µεγαλύτερος παραγωγός βιοµηχανικών προϊόντων στον κόσµο, µε 19% του συνόλου. Ακολουθεί η αµερικανική βιοµηχανία µε 18% και η Ιαπωνία µε 9%. Συνολικά στην ΕΕ αναλογεί το 22%. Οι θέσεις εργασίας που µετανάστευσαν δύσκολα θα επιστρέψουν, το πλεονέκτηµα χαµηλού κόστους -παρά την αύξηση του εργατικού κόστους στις αναπτυσσόµενες χώρες- δύσκολα αντιµετωπίζεται. Έτσι, η πολιτική των κυβερνήσεων πρέπει να ενθαρρύνει τη συγκέντρωση κεφαλαίου εντάσεως γνώσης στις οικονοµίες τους. Αυτό άλλωστε είναι υψηλότερα αµειβόµενο (µπορεί οι εργαζόµενοι

σε τµήµα της παραγωγής διαδικασίας να είναι περισσότεροι στις χώρες χαµηλού κόστους, όµως οι αµοιβές των λιγότερων εργαζόµενων στις εγχώριες εγκαταστάσεις υψηλής προστιθέµενης αξίας όπως έρευνα, σχεδιασµός, εξειδικευµένη παραγωγή είναι συνολικά πολύ µεγαλύτερες) και συνεισφέρει στις οικονοµίες τους. Από την επιτυχία της πολιτικής τους θα κριθεί ποιες χώρες θα διατηρήσουν ή θα ενισχύσουν τη θέση τους στα τµήµατα υψηλής προστιθέµενης αξίας της παραγωγικής αλυσίδας αλλά και θα συγκρατήσουν όσο το δυνατό µεγαλύτερο τµήµα της παραγωγής στις χώρες τους. Άλλωστε η σηµασία της προστιθέµενης αξίας είναι εµφανής στη βιοµηχανία εξαρτηµάτων αυτοκινήτων στην Αυστρία, τη φαρµακοβιοµηχανία στην Ιρλανδία ή στη βιοµηχανία υποδηµάτων της Ιταλίας όπου η τοπική τεχνογνωσία δύσκολα αναπαράγεται αλλού. Οι πολιτικές ενίσχυσης των clusters είναι πολύ σηµαντικές στη συσσώρευση τεχνογνωσίας και παραγωγή τεχνολογίας. Όµως πρωταρχικός στόχος είναι το ευνοϊκό επιχειρηµατικό περιβάλλον ώστε να ενθαρρύνονται οι επιχειρήσεις να επενδύουν εγχωρίως. Στην Ελλάδα, οι παρεµβάσεις που προωθεί ο υπουργός Ανάπτυξης, Κωστής Χατζηδάκης, σε αυτό στοχεύουν. Με την αλλαγή στον νόµο για τις στρατηγικές και ιδιωτικές επενδύσεις (fast track) προβλέπεται η ανάθεση της αδειοδότησης σε κεντρικό όργανο, ώστε να µην υπάρχουν οι χρονοβόρες και πολύπλοκες διαδικασίες που αποθάρρυναν τους επιχειρηµατίες αλλά και εφαρµογή της αρχής "πρώτα αδειοδοτώ και µετά ελέγχω". Η έξοδος από την ύφεση µπορεί άµεσα να προσκρούει στη µεγάλη µείωση της ζήτησης όµως από την πλευρά της παραγωγής θα προέλθει η βιώσιµη ανάκαµψη.

Η ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚH ΠΟΛΙΤΙΚH ΕΠΙΣΤΡEΦΕΙΤο παράδειγµα της Γερµανίας

88 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΕΠΙΛΟΓΗ 89

ΟΙ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΠΡΩΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ. Το 98% των µικροµεσαίων επιχειρήσεων στην Ελλάδα, βοηθούσης και της κρίσης, έχει προχωρήσει σε κινήσεις µείωσης του κόστους των υλικών που χρησιµοποιούν στην παραγωγική διαδικασία. Το ποσοστό αυτό είναι το υψηλότερο στην ΕΕ. Ο κύριος όγκος τους αφορούσε σε οικο-καινοτοµία, δηλαδή την πιο αποτελεσµατική χρήση πρώτων υλών, ενέργειας και νερού. Όπως είναι αναµενόµενο, στη µεγάλη πλειοψηφία τους δηλώνουν ότι η στενότητα χρηµατοδότησης αποτελεί σοβαρό εµπόδιο στην υιοθέτηση οικο-καινοτοµίας.

Τουρισµός και οικονοµίαΤο 15% του αεπ (33 δισ. ευρώ) συνεισφέρει άµεσα και έµµεσα ο τουρισµός στην οικονοµία, σύµφωνα µε µελέτη του ΙΟΒΕ. Αν πετύχουµε τον στόχο των 20 εκατ. αφίξεων, από 16,5 σήµερα, η επιπλέον συµβολή θα υπερβαίνει τα 7 δισ. ευρώ. Η αξιοποίηση εναλλακτικών µορφών τουρισµού, συµπληρωµατικών του προτύπου ήλιος- θάλασσα, όπως ο τουρισµός πόλεων για την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, ο συνεδριακός και ο τουρισµός υγείας, πρέπει να αναδειχθεί σε προτεραιότητα. Οι δύο πρώτες κατηγορίες έχουν δεχθεί πλήγµα από τις εικόνες διαδηλώσεων στο κέντρο της Αθήνας αλλά και τη µέχρι πρότινος εγκατάλειψη περιοχών του κέντρου από την πολιτεία, µε συνέπεια εγκληµατικότητα και αίσθηµα ανασφάλειας. Επί-σης, η αξιοποίηση νέων αγορών θα συµβάλλει στην άνοδο των αφίξεων και των εσόδων. Π.χ., οι επισκέπτες από τη Ρωσία αυξάνονται ραγδαία, 65% το 2011 ενώ η µέση δαπάνη τους είναι διπλάσια του µέσου όρου. Όµως από την Κίνα και την Ιαπωνία ο αριθµός τους είναι ακόµα µικρός. Η δηµιουργία της εταιρίας Marketing Greece -σύµπραξη τουριστικών επιχειρήσεων (70%) και δηµόσιου τοµέα (30%)- θα συµβάλλει στην καλύτερη ανάδειξη του ελληνικού τουριστικού προϊόντος.

Κινητή επικοινωνίαΧαµηλότερη φορολογία για περισσότερα έσοδα

Οι έµµεσοι φόροι επιβαρύνουν τους λογαριασµούς κινητής τηλεφωνίας από 37% έως 48%, µε τελικό αποτέλεσµα τα συνολικά δηµόσια έσοδα τελικά να περιορίζονται λόγω µείωσης της χρήσης, σύµφωνα µε µελέ-τη της ICAP και του Οικονοµικού Πανεπιστηµίου Αθηνών για την αγο-ρά κινητής τηλεφωνίας. Για το 2013 η µείωση προβλέπεται να φθάσει το 13%. Συγκεκριµένα, η µείωση του ΦΠΑ από 23% σε 20% θα είχε ως απο-τέλεσµα την αύξηση των δηµόσιων εσόδων κατά 4 εκ. ευρώ, η µείωση του ειδικού τέλους κατά 50% θα είχε ως αποτέλεσµα αύξησή τους κατά 29 εκ. ευρώ και η κατάργηση της επιβολής ΦΠΑ πάνω στο ειδικό τέλος (σηµ: η επιβολή ΦΠΑ σε φόρο αποτελεί ελληνική πρωτοτυπία) θα είχε ως αποτέλεσµα την αύξηση των δηµόσιων εσόδων κατά 17 εκ. ευρώ. Ο κλάδος έχει σήµερα τη χαµηλότερη τιµή προ φόρων στην Ευρώπη. Επέ-στρεψε στην κερδοφορία το 2011 µε κέρδη 226 εκατ. ευρώ.

FORMULA 1 // και στην ΕλλάδαΕντάχθηκε στον επενδυτικό νόµο 3099/2004, µετά από προσπάθειες ετών της περιφέρειας ∆υτικής Ελλάδος, η επένδυση για την κατασκευή πίστας φόρµουλα 1 στη περιοχή Χαλανδρίτσα της Αχαΐας από την Αυτο-κινητόδροµοι Πάτρας. Α.Ε. Αν όλα εξελιχθούν σύµφωνα µε το χρονοδι-άγραµµα, η Ελλάδα σε 3 χρόνια θα αποκτήσει την πίστα και θα µπορεί να ενταχθεί στο πρόγραµµα των αγώνων Formula 1. Πέρα από τα οφέ-λη για την ευρύτερη περιοχή και τη δηµιουργία νέων θέσεων εργασίας, θα συµβάλλει στην τουριστική προβολή της χώρας και θα ενταχθεί στη λίστα προορισµών των ανά τον κόσµο φίλων των τεσσάρων τροχών!

Χαµηλότερα κεφάλαια από τα ευρωπαϊκά χρηµατιστήρια

Μόλις το 2% των κεφαλαίων από αρχικές δηµόσ ιε ς ε γ γραφέ ς παγκοσµίως το 3ο τρίµηνο φέτος αντλήθηκε από τα ευρωπαϊκά χρηµατιστήρια, σύµφωνα µε την εταιρία συµβούλων Ernst &Young, καθώς η αβεβαιότητα σχετικά µε την εξέλιξη σ την κρίση χρέους ε ίχε ως συνέπεια τα κεφάλαια να µειωθούν στο 1/3 του επιπέδου του 2ου τριµήνου. Σχεδόν το 80% των κεφαλαίων αντλήθηκε από τα Ασιατικά χρηµατιστήρια, το 25% από τα χρηµατιστήρια της Κίνας και του Χονγκ-Κονγκ. Η µεγαλύτερη κίνηση -και η δεύτερη µεγαλύτερη του 2012 µετά του Facebook- ήταν της Japan Airlines -8,5 δισ. δολ.- που επανήλθε στο χρηµατιστήριο του Τόκιο και στον ιδιωτικό τοµέα µετά τη διάσωσή της από την κυβέρνηση το 2009. Το µερίδιο των αµερικανικών χρηµατιστηρίων ήταν 15%, µε χαµηλότερο ό γ κ ο κ ε φ α λ α ί ω ν α λ λ ά σ υ ν ο λ ι κ ά

µεγαλύτερο αριθµό εταιρειών.

Business

Business

Τι σηµαίνει για τη WIND, κ. Τζωρτζακάκη, η συνερ-γασία µε τον Όµιλο Πάνου Γερµανού; Είναι µια στρατηγική συνεργασία που στόχο έχει την περαιτέρω ανάπτυξη και για τις δύο πλευρές. Για τη WIND, ο Όµιλος Πάνου Γερµανού είναι

ένας σηµαντικός συνεργάτης που, µε τη µακρόχρονη εµπειρία στις λιανικές πωλήσεις και τον καταναλωτή, θα διευρύνει ακόµη περισσότερο το αποτύπωµά µας στην ελληνική αγορά και θα ενισχύσει την τεχνογνωσία λια-νικών εργαλείων που διαθέτουν τα καταστήµατα WIND. Η WIND θα βρεθεί ακόµα πιο κοντά στον Έλληνα κατα-ναλωτή δίνοντάς του νέες επιλογές µέσα από τον συνδυ-ασµό της προϊοντικής γκάµας των δύο πλευρών.

Πώς χαρακτηρίζετε την σηµερινή αγορά της τηλεπικοινω-νιών; Υπάρχουν προοπτικές ανάπτυξης; Σήµερα η αγορά τηλεπικοινωνιών στην Ελλάδα διανύει το τέταρτο έτος ύφεσης, έχει συρρικνωθεί κατά 40% σε σχέση µε το 2008, τόσο λόγω της δύσκολης οικονοµικής συγκυρίας

όσο και του έντονου ανταγωνισµού και των ρυθµιστι-κών αλλά και φορολογικών πιέσεων που υφίσταται. Πα-ρά τις δυσκολίες, οι τηλεπικοινωνίες είναι ένας κλάδος που συνεχίζει να αναπτύσσεται και να προσφέρει στους καταναλωτές ποιοτικές υπηρεσίες τελευταίας τεχνολο-γίας. Μάλιστα, οι εταιρείες του κλάδου συνεχίζουν να πραγµατοποιούν επενδύσεις και να συνεισφέρουν άµε-σα και έµµεσα στο σύνολο της οικονοµίας.

Για να συνεχίσουν ωστόσο να είναι µοχλός ανάπτυξης της ελληνικής οικονοµίας θα πρέπει να διαµορφωθεί µια σταθερή εθνική στρατηγική για τις τηλεπικοινωνίες που να εξασφαλίζει προοπτικές ανάπτυξης και να επιτρέπει σε εταιρείες όπως η WIND, που έχουν την οικονοµική ευρωστία, να προχωρούν χωρίς προσκόµµατα στις επεν-δύσεις τους.

Ποιό θεωρείτε ότι είναι το ανταγωνιστικό σας πλεονέκτηµα σε σύγκριση µε τους άλλους παρόχους; Η WIND είναι ο µοναδικός τηλεπικοινωνιακός πάροχος που προσφέρει

Με την αφορµή της πρόσφατης ανακοίνωσης της στρατηγικής συνεργασίας WIND - Όµιλος Πάνου Γερµανού και Public, ο Αντώνης Τζωρτζακάκης, γενικός εµπορικός διευθυντής της WIND Ελλάς, µιλά στην «Ε» για το τι προσδοκά από τη σύµπραξη αυτή, τις επενδύσεις της εταιρείας, αλλά και τις ανάγκες του κλάδου.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ // ΑΝΤΩΝΗΣ ΤΖΩΡΤΖΑΚΑΚΗΣ - WIND Ελλάς

90 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕ ΕΠΕΝ∆ΥΣΕΙΣ

ΕΠΙΛΟΓΗ 91

όλες τις υπηρεσίες επικοινωνίας -κινητή, σταθερή και ίντερνετ- σε ένα πακέτο, από ένα σηµείο πώλησης και σε ένα λογαριασµό. Ήδη βλέπουµε ότι το 40% των συνδρο-µητών σταθερής και internet WIND επιλέγουν να συν-δυάσουν από µας και πρόγραµµα κινητής και µάλιστα η τάση είναι αυξητική. Την ίδια στιγµή η WIND ακολουθεί ένα νέο µοντέλο λειτουργίας που στηρίζεται στη µείω-ση του κόστους αλλά και στη συνέχιση των επενδύσεων σε υποδοµές ώστε να προσφέρουµε στους συνδροµητές µας νέες υπηρεσίες, κυρίως ευρυζωνικές, πιο αξιόπιστες και µε µεγαλύτερες ταχύτητες σε ακόµη πιο χαµηλές τιµές.

Το τελευταίο διάστηµα επικοινωνείτε ιδιαίτε-ρα έντονα το νέο 3G δίκτυο. Θα συνεχίσετε να επενδύετε σε υποδοµές; Το νέο 3G δίκτυο της WIND είναι µια µεγάλη επένδυση που απορροφά το µεγαλύτερο µέρος του επεν-δυτικού πλάνου της εταιρείας ως το 2015 και το οποίο ανέρχεται σε 300 εκατ. ευρώ. Οι επενδύσεις σε νέες τεχνολογίες είναι αφενός απαραίτητες για τη λειτουργία και την εξέ-λιξη της εταιρείας µας και ταυτόχρονα απο-τελούν «κλειδί» για την ανταγωνιστικότητα µας. Το νέο 3G δίκτυο προσφέρει 8 φορές πιο γρήγορες ταχύτητες φέρνοντας την κινη-τή ευρυζωνικότητα πιο κοντά στους Έλληνες χρήστες και τη WIND δίπλα στον χρήστη που απολαµβάνει υπηρεσίες αιχµής σε τα-χύτητες που αγγίζουν ονοµαστικά τα 42Mbps. Προσφέ-ροντας τις κατάλληλες υποδοµές ενισχύει την τάση για αύξηση χρήσης σε υπηρεσίες δεδοµένων και ταυτόχρο-να δηµιουργεί µια νέα πηγή εσόδων για την εταιρεία. Η WIND στα είκοσι χρόνια λειτουργίας της έχει επενδύσει πάνω από 2,2 δισ. ευρώ σε δίκτυα και υποδοµές τόσο στην κινητή τηλεφωνία όσο και στη σταθερή και το ευ-ρυζωνικό internet και θα συνεχίσει, µε τη στήριξη των µετόχων της, να καινοτοµεί τεχνολογικά µε επενδύσεις σε νέες υποδοµές.

Οι πωλήσεις των smartphones και tablets έχουν αυξηθεί; Ποιά είναι η στρατηγική της WIND για τη νέα αυτή αγορά; Η αγορά κινητών τηλεφώνων παγκοσµίως στρέφεται πλέ-ον έντονα προς τα Smartphones, µε τις πωλήσεις τους να έχουν σχεδόν διπλασιαστεί µέσα σε διάστηµα ενός έτους και µε πρόβλεψη η αγορά να υπερδιπλασιαστεί µέχρι το 2015. Καθώς η πρόσβαση στο Internet µε τη χρήση των κινητών συσκευών (smart phone, laptop, notebook, tablet, κλπ.) αυξάνεται εντυπωσιακά και στην Ελλάδα, η WIND αξιοποιεί εµπορικά την κυρίαρχη αυ-τή τάση µέσα από τη στρατηγική της, Smartphones για όλους και Mobile Internet για όλους. Αξίζει να αναφέ-ρουµε πως το 25% της συνδροµητικής µας βάσης έχει smartpnone. Μέσα από το δίκτυο καταστηµάτων WIND

αλλά και µέσα από τα καταστήµατα Public & Multirama, η εταιρεία προσφέρει ποικιλία επιλογών έξυπνων συ-σκευών σε τιµές που ξεκινούν από 79 ευρώ, σηµαντι-κές αποκλειστικότητες, ξεκάθαρες χρεώσεις και ολο-κληρωµένη υποστήριξη στη χρήση τους. Επίσης µε µια σειρά πακέτων Mobile Internet, καλύπτει τις ανάγκες για mobile internet ακόµα και του πιο απαιτητικού χρήστη που απολαµβάνει το νέο ταχύτατου 3G δίκτυο WIND.

Προτίθεστε να προσφέρετε υπηρεσίες VDSL στους πελάτες σας; Πότε θα ανοίξει αυτή η αγορά για τους Έλληνες κατα-ναλωτές; Η WIND επενδύει στη σταθερή τηλεφωνία µε ευρυζωνικές υποδοµές και ιδιόκτητους κόµβους δια-σύνδεσης σε όλη την Ελλάδα και ασφαλώς δεν σταµα-τά στο ADSL, αλλά συνεχίζει και στα δίκτυα νέας γενιάς θέλοντας να προσφέρει στους συνδροµητές της υπηρε-σίες τελευταίας τεχνολογίας και εποµένως υπηρεσίες ευ-ρυζωνικής πρόσβασης στο ∆ιαδίκτυο µέσω του δικτύου VDSL. Από τεχνικής άποψης η WIND ήδη προετοιµάζε-ται για να προσφέρει VDSL και ορισµένοι συνδροµητές µας παίρνουν ήδη πιλοτικές υπηρεσίες VDSL µέσω του ιδιόκτητου δικτύου µας.

Ωστόσο, η αγορά θα πρέπει να ανοίξει όταν διασφα-λιστούν οι συνθήκες υγιούς ανταγωνισµού και ανά-πτυξης της αγοράς και διευθετηθούν όλα τα εκκρεµή ζητήµατα που αφορούν στους κανόνες διάθεσης της υπηρεσίας VDSL από τους παρόχους. Αυτό προϋποθέ-τει ανάλυση της αγοράς και κοστολογικό έλεγχο για τα προϊόντα χονδρικής στο VDSL ώστε να µην καλλιεργού-νται προϋποθέσεις µονοπωλίου και όλοι οι πάροχοι να µπορούν να προσφέρουν στους πελάτες τους τις νέες υπηρεσίες σε σωστές τιµές.

χύτητες που αγγίζουν ονοµαστικά τα 42Mbps. Προσφέ-

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕ ΕΠΕΝ∆ΥΣΕΙΣ H WIND στα Public

92 ΕΠΙΛΟΓΗ

Business

Business

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ // ΒΑΣΙΛΗΣ ΧΑΛΚΙΑΣ - Αττικές ∆ιαδροµές

Οι νέοι αυτοκινητόδροµοι, η Αττική και η Εγνατία Οδός, είναι µε διαφορά οι ασφαλέστεροι δρόµοι στη χώρα µας και ανάµεσα στους ασφαλέστερους σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, τονίζει ο Βασίλης Χαλκιάς, διευθύνων σύµβουλος της Αττικές ∆ιαδροµές, εταιρείας που διαχειρίζεται την Αττική Οδό, αναφερόµενος στη σηµασία της υποδοµής για την οδική ασφάλεια. Ωστόσο, όπως αναφέρει µιλώντας στην «Ε», ο παράγοντας άνθρωπος ευθύνεται για τα περισσότερα ατυχήµατα. Η διαρκής και αποτελεσµατική αστυνόµευση και τα σωστά όρια ταχύτητας θα συµβάλλουν στη µείωσή τους. Άλλωστε έχουµε την καλή εµπειρία άλλων χωρών, που φυσικά δεν περιλαµβάνει το ελληνικό «σβήνουµε τις κλήσεις».

Π οιος παράγοντας έχει τη µεγαλύτε-ρη βαρύτητα στον υψηλό δείκτη ατυχηµάτων στην Ελλάδα; Η πε-ριορισµένη έκταση των αυτοκινητοδρόµων υψηλών προδιαγρα-φών, η ποιότητα και η κακή σήµανση του υπόλοιπου δικτύου, η ανεπαρκής αστυνόµευση για τον έλεγχο τήρησης των ορίων ταχύ-τητας, η χαµηλή αναγνώριση των κινδύνων από µέρους των οδη-γών; Σύµφωνα µε τους ειδικούς σε όλο τον κόσµο, οι κρίσιµοι παράγοντες που εµπλέκονται στην πρόκληση των οδικών τροχαί-ων ατυχηµάτων είναι µε σειρά σηµαντικότητας: ο οδηγός (ανθρώ-πινος παράγοντας), η οδός (εξοπλισµός, οδόστρωµα, σήµανση κλπ.) και το όχηµα. Πολλοί σε αυτό το τρίπτυχο συµπληρώνουν τη συµβολή της νοµοθεσίας, των κανόνων, της αστυνόµευσης του πλαισίου µέσα στο οποίο ο οδηγός διαµορφώνει τη συµπεριφο-ρά του. Στην Ελλάδα, σύµφωνα µε τα στοιχεία της Τροχαίας για το 2011, ο οδηγός ευθύνεται για σχεδόν τα µισά τροχαία ατυχήµα-τα που συµβαίνουν. Πιο συγκεκριµένα, το 15% των ατυχηµάτων οφείλονται στην απόσπαση προσοχής του οδηγού, το 12% στη παραβίαση προτεραιότητας, το 11% στην υπερβολική ταχύτητα και το 9% στην κατάσταση µέθης. Ως προς το εάν ένα ατύχηµα προκα-λεί ή όχι θανάτους, τραυµατισµούς ή έχει απλά υλικές ζηµιές ως συνέπεια, είναι πλέον παραδεκτό ότι η ταχύτητα είναι ο καθορι-στικότερος παράγοντας. Ωστόσο, δεν µπορούµε να αγνοήσουµε και τον ρόλο που παίζει η οδική υποδοµή στην πρόκληση ατυχη-µάτων. Στις ελληνικές πόλεις ατυχήµατα συµβαίνουν λόγω του κα-κού σχεδιασµού του αστικού περιβάλλοντος, όπου πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι προτεραιότητα έχουν οι πεζοί, οι ποδηλάτες, οι ηλι-κιωµένοι και τα παιδιά και όχι τα οχήµατα. ∆υστυχώς στην πράξη αυτό είναι η εξαίρεση αφού υπερισχύει ο κανόνας «µεριάστε όλοι να διαβεί το αυτοκίνητο». Στο υπεραστικό οδικό δίκτυο και ιδιαίτερα στο επαρχιακό δίκτυο παρατηρείται ανεπαρκής συντήρηση και αρκετές ατέλειες, ακόµα και στα παρόδια στοιχεία (φωτισµός, στηθαία ασφάλειας κλπ), κά-τι που δεν συµβαίνει στους νεότερους αυτοκινητόδροµους που

Π Α ΡΑ Γ Ο Ν Τ Α Σ Α Ν Θ Ρ Ω Π Ο Σ :

ΕΥΘΥΝΗ ΣΤΟΝ ∆ΡΟΜΟ

ΕΠΙΛΟΓΗ 93

έχουν κατασκευαστεί µε υψηλές προδιαγραφές. Η προσπάθεια βελτίωσης των αυτοκινητοδρόµων της χώρας, που ξεκίνησε πριν µερικά χρόνια, έχει εντυπωσιακά αποτελέσµατα σύµφωνα µε όλα τα στοιχεία σχετικά µε την οδική ασφάλεια. Αυτοκινητό-δροµοι, που συνδυάζουν υψηλά χαρακτηριστικά κατασκευής, αλλά και επαρκή συντήρηση και λειτουργία (π.χ. Αττική Οδός, Εγνατία Οδός κλπ), είναι µε διαφορά οι ασφαλέστεροι δρόµοι στη χώρα µας και ανάµεσα στους ασφαλέστερους σε πανευρω-παϊκό επίπεδο. Σηµαντική βέβαια είναι η συµβολή των υπηρε-σιών λειτουργίας και συντήρησης που παρέχονται από εξειδι-κευµένες στο αντικείµενο αυτό εταιρίες και φορείς σε συνεχή βάση. Όσον αφορά τη συµβολή του οχήµατος στα οδικά τροχαία ατυ-χήµατα, η σύγχρονη αυτοκινητοβιοµηχανία έχει ακολουθήσει µια µεγάλη εξελικτική πορεία, δηµιουργώντας συστήµατα που συµβάλλουν στην αποφυγή συγκρούσεων και/ή περιορίζουν τις επιπτώσεις των ατυχηµάτων. Ωστόσο, είναι σηµαντικό να αναφέρουµε ότι η τακτική συντήρηση και έλεγχος των οχηµά-των (π.χ. ελαστικά) έχει καθοριστική συµβολή στην ασφάλεια και είναι υποχρέωση των οδηγών.

Ποια θα ήταν η παρέµβαση µε το µεγαλύτερο αποτέλεσµα; Η βελτίωση της οδικής ασφάλειας είναι ένα ζήτηµα πολύπλευρο, διεπιστηµονικό και απαιτεί συλλογικές προσπάθειες τόσο από φορείς και υπηρεσίες της πολιτείας όσο και από τους ίδιους τους πολίτες. Η εµπειρία από το εξωτερικό δείχνει σε µεγάλο βαθµό τα βήµατα που πρέπει να ακολουθήσουµε. Πρέπει να προχωρήσουµε µε σταθερούς ρυθµούς στον εκσυγχρονισµό του οδικού δικτύου όλων των ειδών και να προστατεύσουµε οδηγούς, µοτοσικλετιστές και πεζούς από παγίδες, κακή σή-µανση, ολισθηρά οδοστρώµατα και κακοτεχνίες. Πρέπει, επί-σης, να τεθούν σωστά τα όρια ταχύτητας, να εφαρµοσθούν µε σωστό τρόπο τα µέτρα περιορισµού της ταχύτητας και της κυ-κλοφορίας των οχηµάτων στον αστικό χώρο και στις περιοχές κατοικίας, σχολείων κλπ. Οποιαδήποτε παρέµβαση θα πρέπει να εντάσσεται σε µια ολοκληρωµένη πολιτική προώθησης της ασφαλούς οδηγικής συµπεριφοράς. Αυτή θα στοχεύει στο να γίνει κατανοητή η εγγενής επικινδυνότητα της οδήγησης και στο να γίνει συνείδηση κάθε οδηγού, επιβάτη και πεζού η σω-στή κυκλοφοριακή συµπεριφορά. Απαραίτητη είναι, επίσης, η καλύτερη εκπαίδευση των υποψηφίων και νέων οδηγών, καθώς και η εκµάθηση της κυκλοφοριακής αγωγής σε µικρή ηλικία. Όλα αυτά όµως απαιτούν εκσυγχρονισµό του νοµοθετικού πλαι-σίου ώστε να γίνει δυνατή η χρήση όλων των νέων τεχνολογιών για τη διαρκή και αποτελεσµατική αστυνόµευση και κυρίως την αστυνόµευση της ταχύτητας, που, όπως σε όλον το δυτικό κό-σµο, γίνεται πια αυτόµατα µε χρήση καµερών χωρίς την ανθρώ-πινη παρέµβαση. Με τη χρήση της νέας τεχνολογίας αστυνοµεύ-εται µεγαλύτερος αριθµός οδηγών και σε περισσότερες θέσεις, µε αποτέλεσµα να εµπεδώνεται η αίσθηση αστυνόµευσης και ανάγκης υπακοής στους κανόνες. Και, βέβαια, να τεθεί τέρµα στο πρωτοφανές ελληνικό φαινόµενο του «σβήνουµε τις κλήσεις».

ΤΟΝ ΠΕΡΑΣΜΕΝΟ ΧΡΟΝΟ στην Ελλάδα έχασαν τη ζωή τους στην άσφαλτο 1.093 άτοµα, όσο

ο πληθυσµός µιας µικρής πόλης. Το 2011 στην Ελλάδα αναλογούσαν 97 θάνατοι από τροχαία

ατυχήµατα ανά εκατοµµύριο κατοίκους.Ο αντίστοιχος δείκτης στη Γερµανία είναι 52 (όπου σε αρκετούς αυτοκινητόδροµους δεν

υπάρχει όριο ταχύτητας), στη Γαλλία 60, στη Σουηδία και τη Βρετανία 43 και στην Ιταλία

80 (που από το 2003 εισήγαγε όριο ταχύτητας στις ιταλικές autostrade). ∆ιαπιστώνεται

συνεπώς ότι χώρες µε ανεπτυγµένο δίκτυο αυτοκινητοδρόµων και υψηλή αστυνόµευση

για τήρηση των ορίων ταχύτητας έχουν και χαµηλούς δείκτες ατυχηµάτων. Τα τροχαία ατυχήµατα αποτελούν τη µεγαλύτερη αιτία

θανάτου για άτοµα ηλικίας µικρότερης των 45 ετών στην ΕΕ.

94 ΕΠΙΛΟΓΗ

Business

Business


MarketNewsΕιδήσεις, εξελίξεις, τάσεις, επιλογές από µία αγορά σε διαρκή κίνησηκαι δράση, αντίδοτο στην υφεσιακή πραγµατικότητα της εποχής µας.

Ελληνικά Καλώδια Επενδύσεις για το µέλλον

Επένδυση 40 εκατ. ευρώ υλοποιεί ο όµιλος ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑ-ΛΩ∆ΙΑ για την παραγωγή υποβρυχίων καλωδίων υψηλής τά-σης στο εργοστάσιο της θυγατρικής FULGOR στην Κόρινθο. Προκειµένου να ανταπεξέλθει στις τεχνικές ιδιαιτερότητες προηγµένων τεχνολογικά προϊόντων, η ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΛΩ∆ΙΑ έχει συνάψει συµφωνία µεταφοράς τεχνογνωσίας µε την εται-ρία VISCAS, από τους κορυφαίους παραγωγούς υποβρυχίων καλωδίων, θυγατρική των ιαπωνικών εταιριών FUJIKURA και FURUKAWA. Τα υποβρύχια καλώδια υψηλής τάσης είναι εξει-δικευµένα προϊόντα που παράγονται από ελάχιστους παραγω-γούς παγκοσµίως. Η ζήτησή τους αυξάνεται προκειµένου να χρησιµοποιηθούν σε έργα ηλεκτρικής διασύνδεσης νησιών και υπεράκτιων αιολικών πάρκων µε το ηπειρωτικό σύστηµα. Η επένδυση είναι ιδιαίτερα σηµαντική δεδοµένων των αναγκών της Ελλάδας σε υποβρύχια καλώδια για τη διασύνδεση των νη-σιών µε τον ηπειρωτικό κορµό. Η εταιρεία διαθέτει τέσσερις παραγωγικές µονάδες στην Ελλάδα και µία στη Ρουµανία.

Καρδιά και χοληστερίνηTα βιολειτουργικά τρόφιµα, στην κατηγο-ρία των οποίων ανήκει το Becel, αποτελούν τη νέα τάση στην επιστήµη των τροφίµων: υποστηρίζουν τη φυσιολογική λειτουργία του ανθρώπινου οργανισµού και την άµυνά του, προστατεύοντάς τον από χρόνιες παθή-σεις. Η χοληστερίνη δεν έχει συµπτώµατα, αφορά όλους, αφού 1 στους 3 Έλληνες έχει υψηλή χοληστερίνη και οι 7 στους 10 δεν το γνωρίζουν. Με στόχο να ευαισθητοποιήσει και να κινητοποιήσει τους καταναλωτές να µειώσουν τα επίπεδα χοληστερίνης, το Becel pro-activ προσφέρει µια εξέταση ολικής χο-ληστερίνης σε οποιοδήποτε παράρτηµα του οµίλου Euromedica, µε την αγορά µιας συ-σκευασίας µαργαρίνης Becel pro-activ. Τα προϊόντα της πράσινης σειράς Becel pro-activ έχουν σχεδιαστεί ειδικά για όσους θέλουν να βελτιώσουν το λιπιδαιµικό τους προφίλ, αφού «εφοδιάζουν» τον οργανισµό µε την απαραίτητη ποσότητα φυτικών στερολών για τη µείωση της LDL «κακής» χοληστερίνης.

AB Shop & Go Στη δηµιουργία ενός νέου τύπου, µικρού, καταστήµατος «ευκολίας» που φέρει το λογότυπο AB Shop & Go προχώρησε η ΑΒ Βασιλό-πουλος. Ακολουθώντας τις τάσεις της αγοράς για µι-κρά, ευέλικτα καταστήµατα, που καλύπτουν τις καθη-µερινές ανάγκες της σύγχρονης γειτονιάς -και σε συ-νέχεια του πρώτου πιλοτικού καταστήµατος αυτού του τύπου στο Γαλάτσι- εγκαινίασε πρόσφατα τρία ακόµα καταστήµατα που ακολουθούν αυτές τις προδιαγρα-φές. Με την επένδυση αυτή η εταιρεία στοχεύει στην κάλυψη του αυξανόµενου τµήµατος των καταναλωτών ς που θέλουν εύκολες και γρήγορες αγορές.

Κώστας ΕυριπίδηςΆξονες ανασυγκρότησηςγια την Ελλάδα

«Ακόµη δεν έχουµε βιώσει ούτε τις αναγκαίες δη-µοσιονοµικές αλλαγές ούτε βιώσιµη πολιτική ανά-πτυξης. Προτεραιότητες για το Κράτος πρέπει να είναι η αξιοποίηση τοµέων όπως ο τουρισµός, ο πολιτισµός, η ναυτιλία και η γεωργία καθώς αλλά και η ανάπτυξη νέων τοµέων όπως η βιοτεχνολο-γία και η νανοτεχνολογία. Η ανασυγκρότηση της χώρας θα επιτευχθεί µε άξονες έναν υγιή δηµόσιο τοµέα, ένα σταθερό περιβάλλον και φορολογικό πλαίσιο για τις επιχειρήσεις καθώς και µε την ενί-σχυση των κονδυλίων για έρευνα και ανάπτυξη». Με αυτά τα λόγια συνόψισε ο Κώστας Ευριπίδης, πρόεδρος της Λέσχης Επιχειρηµατικότητας, τις ελ-ληνικές προτεραιότητες στον χαιρετισµό του στη διάρκεια της εκδήλωσης True Leaders της ICAP, κατά την οποία βραβεύτηκαν οι ηγετικές επιχειρή-σεις και όµιλοι της χώρας.

ΕΠΙΛΟΓΗ 95

∆ΕΗ-Κυρίαρχη στην αγορά αλλά µε αυξανόµενη τη συµµετοχή των ανεξάρτητων παραγωγών. Το µερίδιο της ∆ΕΗ στη συνολική εγκατεστηµένη ισχύ ηλεκτροπαραγωγής υποχώρησε από 93% το 2008 σε 82% το 2011, σύµφωνα µε µελέτη της εταιρείας συµβούλων Stochasis. Στην ισχύ από ορυκτά καύσιµα το ποσοστό της είναι χαµηλότερο, 77% το 2011 από 91% το 2008. Η ∆ΕΗ περιλαµβάνεται µέσα στις 50 µεγαλύτερες εταιρείες ηλεκτρισµού στον κόσµο.

Περίπου 400 εκατοµµύρια ευρώ εκτιµάται ότι είναι τα φορολογικά έσοδα που χάνονται ετησίως εξαιτίας του παράνοµου εµπορίου τσιγάρων.

Την πρωτοβουλία «ΟΧΙ ΣΤΑ ΠΑΡΑ-ΝΟΜΑ ΤΣΙΓΑΡΑ» µε σκοπό την ευαι-σθητοποίηση όλων των εµπλεκοµέ-νων φορέων (κρατικών αρχών, κα-πνικών εταιρειών και εµπορίου) στο σοβαρό πρόβληµα του παράνοµου εµπορίου τσιγάρων, παρουσίασε ο πρόεδρος και διευθύνων σύµβουλος της Παπαστράτος ΑΒΕΣ, Νικήτας Θεο-φιλόπουλος. Οι ενέργειες στις οποίες θα προχωρήσει η Παπαστράτος περι-λαµβάνουν: εκστρατεία ενηµέρωσης του εµπορίου και των καταναλωτών για τις επιπτώσεις του παράνοµου εµπορίου τσιγάρων, παροχή εκπαί-δευσης σε στελέχη των διωκτικών Αρχών (Τελωνεία, Σ∆ΟΕ, Αστυνοµία, Λιµενικό), προβολή της δωρεάν τηλε-φωνικής γραµµής του Σ∆ΟΕ για την καταγγελία δραστηριοτήτων παράνο-µου εµπορίου τσιγάρων, οικονοµική βοήθεια για την καταστροφή των κατασχεµένων τσιγάρων και θέσπι-ση βραβείου «Παπαστράτος» για τις διωκτικές αρχές µε σηµαντικές επιτυ-χίες κατά του παράνοµου εµπορίου τσιγάρων. Τη στήριξη του Υπουργεί-

Aπό αριστερά: Ιά-κωβος Καργαρώτος, γενικός διευθυντής εταιρικών υποθέσε-ων της Παπαστρά-τος, Νικήτας Θεοφι-λόπουλος, πρόεδρος και διευθύνων σύµβουλος. Αθανά-σιος Ανδρεουλάκος, γενικός γραµµατέας ∆ηµόσιας Τάξης και Ι. Καραγεωργό-πουλος, διευθυντής ∆ηµόσιας Κρατικής Ασφάλειας.

ALBA Carreer Forum Συνδέει την εκπαίδευση µε την αγοράΤο ALBA Career Forum στόχο έχει να φέρει σε επαφή τους τελειόφοιτους του ALBA µε εκπροσώπους της ελληνικής και δι-εθνούς αγοράς εργασίας. Στο φετεινό Carrer Forum συµµετείχαν 70 διακεκριµένες εταιρείες µε 100 υψηλόβαθµα στελέχη που ήρθαν σε επαφή µε 69 φοιτητές από τα προγράµµατα MBA, Professional MBA, MSc in Finance, MSc in International Business and Management, MSc in Business for Lawyers, MSc in International Shipping and Finance, MSc in Marketing και MSc in Strategic HR. Σύµφωνα µε τη Μαρία Μωραγιάννη, ∆ιευθύντρια του Career & Alumni Office: «Παρόλο που η αγορά εργασίας αυτήν την περίοδο είναι στάσιµη, αρκετοί φοιτητές µας έχουν ήδη απορροφηθεί, αποδεικνύοντας πως το επιτυ-χηµένο πάντρεµα του ακαδηµαϊκού και επιχειρηµατικού κόσµου θέτει τις βάσεις και αποτελεί προϋπόθεση για την ανεύρε-

ση και εξέλιξη των αυριανών ηγετών».

ου ∆ηµόσιας Τάξης και Προ-στασίας του Πολίτη και τη συνεργασία του στην εκστρα-τεία της Παπαστράτος εξέ-φρασε ο Γ.Γ. ∆ηµόσιας Τάξης, Αθανάσιος Ανδρεουλάκος, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Το λαθρεµπόριο ισούται µε το οργανωµένο έγκληµα. Ση-µαίνει απώλεια εσόδων για το Κράτος και το εµπόριο και ανεργία. Είµαστε αποφασι-σµένοι να συνεργαστούµε µε τα συναρµόδια υπουργεία και τους φορείς για να πατα-χθεί το έγκληµα. Χρειάζεται βούληση, πληροφόρηση, εντιµότητα και συνεργασία. Είµαστε ανοιχτοί στη συνερ-γασία και θα συνεισφέρουµε

µε όλες µας τις δυνάµεις».Σύµφωνα µε την έρευνα STAR της KPMG που διεξά-γεται ετησίως από το 2006 σε όλα τα κράτη µέλη της ΕΕ µε σκοπό την εκτίµηση του επιπέδου του παράνο-µου εµπορίου τσιγάρων, τα παράνοµα τσιγάρα που κα-ταναλώθηκαν το 2011 στην Ελλάδα ανήλθαν σε 2,7 δι-σεκατοµµύρια, ποσότητα που αντιστοιχούσε στο 10% της συνολικής κατανάλωσης τσιγάρων στη χώρα µας, και ήταν περίπου πενταπλάσια σε σχέση µε το 2008. Σύµ-φωνα, δε, µε έρευνα του Απριλίου 2012, η τάση είναι αυξητική.

ΟΧΙ ΣΤΑ ΠΑΡΑΝΟΜΑ ΤΣΙΓΑΡΑ Πρωτοβουλία Παπαστράτος ΑΒΕΣ

96 ΕΠΙΛΟΓΗ

Business

Business

MarketNewsΕιδήσεις, εξελίξεις, τάσεις, επιλογές από µία αγορά σε διαρκή κίνησηκαι δράση, αντίδοτο στην υφεσιακή πραγµατικότητα της εποχής µας.

Το 14ο Πανελλήνιο Συνέδριο της πραγµατοποίησε τον Αύγουστο η ΜΕ-ΛΙΣΣΑ-ΚΙΚΙΖΑΣ ΑΒΕΕ ΤΡΟΦΙΜΩΝ στο Ξενοδοχείο Classical Larissa Imperial. Συµµετείχαν όλοι οι αντιπροσωποι και συνεργάτες της εταιρίας. Οι 103 σύνεδροι ξεναγήθηκαν στις εγκατα-στάσεις του βιοµηχανικού συγκροτη-µατος Μύλου και Μακαρονο-ποιείου της εταιρίας στη Λάρι-σα και ενηµερώθηκαν από τα στελέχη της για τις τελευταίες τεχνολογικές εξελίξεις και τις επενδύσεις που πραγ-µατοποιήθηκαν τελευταία. Σηµειώνεται ότι η Κίκιζας από τον Ιούνιο έχει αναλάβει την αποκλειστική εµπορία και δι-ανοµή των προϊόντων του πο-λυεθνικού οµίλου ΗΕΙΝΖ στην Ελλάδα. H HEINZ είναι µία από τις µεγαλύτερες εταιρείες τροφίµων στον κόσµο και

Έργο στην Ιορδανία για τη ΜΕΤΚΑΤη µελέτη, προµήθεια, κατασκευή και θέση σε λειτουργία µιας µονάδας ηλεκτροπαραγωγής ισχύος 143MW στην Ιορδανία ανέλαβε η ΜΕΤΚΑ, εταιρεία µε ηγετική θέση στην κατασκευή εξειδικευµένων ενεργειακών έργων µεγά-λης κλίµακας. Το έργο αποτελεί επέκταση σε υπάρχουσα µονάδα ηλεκτροπαραγωγής, προσθέτοντας έναν σταθµό συνδυασµένου κύκλου τεχνολογίας Alstom στις υπό λειτουργία εγκαταστάσεις.


Ο ΟΛΠ συντηρεί τις υποδοµές Τα 22,5 χλµ κρηπιδότοιχων µε 500 δέστρες πλοίων, προσκρουστήρες κλπ θα συντηρήσει ο ΟΛΠ. Προκηρύσσει διαγωνισµό για τις εργασίες συντήρησης των λιµενικών υποδοµών απο τον µόλο Θεµιστοκλέους του κεντρικού λιµένα µέχρι την επισκευαστική βάση του Περάµατος ώστε να είναι συνεχώς σε πλήρη λειτουργικότητα.

ΜΕΛΙΣΣΑ-ΚΙΚΙΖΑΣ ΑΒΕΕ αποκλειστική εµπορία & διανοµή της HEINZ για την Ελλάδα.

Piscines Ideales υδροθεραπεία και υδροµασάζ Τις προτάσεις της για ένα χαλαρωτικό τρόπο ζωής παρουσίασε η εταιρεία µε τα νέα µοντέλα υδροθεραπείας και υδροµασάζ. Στην εταιρεία, πρωτοπόρο στην κατασκευή πισινών, τον περασµένο Ιούνιο, και για 3η συνεχόµενη χρονιά, απονεµήθηκε από το European Business Ethics Network, το χρυσό ευρωπαϊκό βραβείο, σε αναγνώριση της διαχρονικής συνέπειας των αρχών και των αξιών της.

δραστηριοποιείται σε περισσότερες από 220 χώρες. Με αιχµή το δόρατος το Νο 1 ketchup στον κόσµο διαθέτει ευρύτατη γκάµα προϊό-ντων που διακρίνονται για την ποιότητά τους. Η ΜΕΛΙΣΣΑ ΚΙΚΙΖΑΣ ΑΒΕΕΤ, διέπεται από τις ίδιες αρχές στην ανάπτυξη και στην παραγωγή των προϊόντων της, καθώς είναι η µεγαλύτερη βιοµηχανία ζυµαρικών στην Ελλάδα, αµιγώς Ελληνική εδώ και 65 χρόνια και διοικείται ήδη από την τρίτη γενιά της οικογένειας Κίκιζα.

στον κόσµο διαθέτει ευρύτατη γκάµα προϊό-ντων που διακρίνονται για την ποιότητά τους. Η ΜΕΛΙΣΣΑ ΚΙΚΙΖΑΣ ΑΒΕΕΤ, διέπεται από τις ίδιες αρχές στην ανάπτυξη και στην παραγωγή των προϊόντων της, καθώς είναι η µεγαλύτερη βιοµηχανία ζυµαρικών στην Ελλάδα, αµιγώς Ελληνική εδώ και 65 χρόνια και διοικείται ήδη από την τρίτη γενιά της οικογένειας Κίκιζα.

ΕΠΙΛΟΓΗ 97

LUFTHANSA «Με το εκτενές δίκτυο προορισµών µας, αλλά και τις διαρκείς επενδύσεις µας που τα ερχόµενα χρόνια θα ξεπεράσουν τα 3 δισ. ευρώ ανταποκρινόµαστε στις απαιτήσεις των πελατών µας. Με ιδιαίτερη υπερηφάνεια, η Lufthansa παρουσιάζει πλέον τη νέα Business Class, καθώς και τη «Βασίλισσα των Ουρανών» Boeing 747-8, που ταξιδεύει από τον κόµβο µας στη Φρανκφούρτη» δηλώνει ο Harro-Julius Petersen, ο νέος γενικός διευθυντής της Lufthansa για την Ελλάδα και την Κύπρο.

Η Visa στην καταπολέµηση της απάτης Για 4η συνεχή χρονιά η Visa Hellas πραγµατοποίησε ενηµερωτική ηµερίδα για εκ-προσώπους της Ελληνικής Αστυνοµίας, µε θέµα «Η απάτη µέσω καρτών πληρωµών στον 21ο αιώνα». Η ηµερίδα οργανώθηκε για την ενίσχυση της κατάρτισης των στε-λεχών της Ελληνικής Αστυνοµίας σχετικά µε το θέµα. Ο Piet Lakeman, ∆ιαχείριση Κινδύνου της Visa Europe και ο Νίκος Καµπανόπουλος, αντιπρόεδρος και γενικός δι-ευθυντής της Visa Europe για την Ελλάδα παρουσίασαν και ενηµέρωσαν διεξοδικά τους συµµετέχοντες για τις εξελίξεις και την τεχνολογική υποστήριξη της Visa.

Νέο πρόσωπο στη WINDΗ Ιωάννα Τσίτουρα ανέλαβε καθήκοντα γενικής διευθύντριας Ανθρώπινου ∆υναµικού της Wind Eλλάς. Η κ. Τσίτουρα, χηµικός µηχανικός του ΕΜΠ µε MBA, έχει 18 χρόνια επαγγελµατικής εµπειρίας, έχοντας εργαστεί ως ∆/ντρια Ανθρώπινου ∆υναµικού σε µεγάλες ελληνικές και πολυεθνικές εταιρείες, συµπεριλαµβανοµένου του κλάδου των τηλεπικοινωνιών.

Ferrero & ΌλυµποςΣυµφωνία στρατηγικού χαρακτήρα αποτελεί η συνεργασία της FERRΕRΟ GREECE µε τη γαλακτοβιοµηχανία ΌΛΥΜΠΟΣ. Η συµφωνία είναι σε ισχύ από τον Σεπτέµβριο και αφορά τη διανοµή των προϊόντων ψυγείου Kinder®: Kinder Γαλακτοφέτες, Kinder Pingui και Kinder Maxi King.

Frederic Coti, FERRERO GREECE και δεξιά, Κωνσταντίνος

Τρουµπούκης, διευθυντής πωλήσεων της ΟΛΥΜΠΟΣ

«Ψαρεύοντας για διεθνή επιτυχία» Σελόντα«Οι στόχοι που θέσαµε στις αρχές του ’80 όταν δηµιουργήσαµε τη Σελό-ντα φάνταζαν τότε άπιαστοι. Σήµερα, τους έχουµε ξεπεράσει και θέλουµε να πετύχουµε πολύ περισσότερα» ανέφερε ο Γιάννης Στεφανής, διευθύ-νων σύµβουλος της εταιρείας µε αφορµή την αναφορά στα επιτεύγµατα της εταιρείας από τη διεθνούς φήµης αγγλική έκδοση The Industrious Publication. Στο άρθρο µε τίτλο «Ψαρεύοντας για διεθνή επιτυχία» γί-νεται αναφορά στην τεχνογνωσία, τη συνεχή επένδυση στην έρευνα και ανάπτυξη, την αφοσίωση των εργαζοµένων στην ποιότητα αλλά και την επιµονή της διοίκησης σε ένα µοντέλο ανάπτυξης βασισµένο στην εξωστρέφεια, ως τους κύριους παράγοντες της επιτυχίας της. Επίσης συµβάλλουν ο σεβασµός στο περιβάλλον και τις τοπικές κοινωνίες, το χτίσιµο µακροχρόνιων και σταθερών συνεργασιών και το άνοιγµα σε νέ-ες, γρήγορα αναπτυσσόµενες αγορές. Σηµειώνεται ότι το 80% των πωλή-σεων της προέρχεται από εξαγωγές, σε κύκλο εργασιών 131 εκατ. ευρώ.

100.000 συνδροµητές ΟΤΕ TV δυναµική ανάπτυξηΗ ταχύτατη ανάπτυξη της συνδροµητικής βάσης του OTE TV ακολουθεί τη συνεχή ενίσχυση της πλατφόρµας µε νέα κανάλια, προηγµένες υπηρεσίες και περιεχόµενο σε υψηλή ευκρίνεια. Η OTE TV προσφέρει περισσότερα από 55 θεµατικά κανάλια και κανάλια ελεύθερης µετάδοσης και το πλουσιότερο περιεχόµενο HD στην αγορά. Υπηρεσίες on demand και catch-up δίνουν πρόσβαση σε ακόµη περισσότερα προγράµµατα και µεγαλύτερο έλεγχο περιεχοµένου. «Η τη-λεόραση αποτελεί βασικό πυλώνα της εµπορικής στρατηγικής του ΟΤΕ. Επανατοποθετηθήκαµε στην αγορά περίπου ένα χρόνο πριν µε την εµπορική διάθεση της δορυφορικής υπηρεσίας, προσφέροντας πλούσιο τηλεοπτικό περιεχόµενο, τιµές προσιτές, εύκολη πρόσβαση από πα-ντού και αλλάξαµε τα δεδοµένα στην αγορά εξασφαλίζοντας περισσότερες επιλογές για τους τηλεθεατές. Η δυναµική ανάπτυξη που καταγράφει η υπηρεσία αποδεικνύει ότι ο OTE TV κερ-δίζει σταθερά έδαφος στην ελληνική αγορά. Επιπλέον επιβεβαιώνει ότι, παρά την ύφεση, η συνδροµητική τηλεόραση έχει ακόµη σηµαντικά περιθώρια ανάπτυξης στη χώρα µας», δήλω-σε σχετικά ο γενικός εκτελεστικός διευθυντής του Οµίλου, Ζαχαρίας Πιπερίδης.

98 ΕΠΙΛΟΓΗ

Business

Business

Η Οµάδα ∆ράσηςγια την Ελλάδα και τα µεταλλεία Χαλκιδικής

Ο Ευρωπαίος επίτροπος

Περιβάλλοντος, Janez Potocnik,

απάντησε θετικά στην πρόταση του

ευρωβουλευτή Ιωάννη Τσουκαλά για

ανάληψη συµβουλευτικού ρόλου από

την «Οµάδα ∆ράσης της Επιτροπής για

την Ελλάδα» για την αξιολόγηση και

υλοποίηση της επένδυσης εξόρυξης

χρυσού στη Χαλκιδική και διασφάλιση

της τήρησης της περιβαλλοντικής

νοµοθεσίας. Σύµφωνα µε τον Ευρωπαίο

επίτροπο, «η Οµάδα ∆ράσης θα ήταν

σε θέση να συνδράµει τις ελληνικές

αρχές κατά την προπαρασκευή της

ανάθεσης και υλοποίησης συµφωνιών

εκχώρησης που αφορούν µεταλλεία

χρυσού". Σηµειώνεται ότι η επένδυση

στα µεταλλεία χρυσού ύψους 1,5 δισ.

ευρώ αναµένεται να δηµιουργήσει

1.500 άµεσες και πολλαπλάσιες έµµεσες

θέσεις εργασίας και θα µπορούσε

να δώσει σηµαντική αναπτυξιακή

ώθηση στην περιοχή. Όπως τόνισε ο

κ. Τσουκαλάς, είναι δικαιολογηµένη

η καχυποψία της τοπικής κοινωνίας

για την ικανότητα του ελληνικού

κράτους και των υπηρεσιών του να

επιβάλλει την τήρηση της αυστηρής

ευρωπαϊκής περιβαλλοντικής

νοµοθεσίας. Η συµβολή της Επιτροπής

στην υποστήριξη µιας τέτοιας µεγάλης

επένδυσης, όπως είναι τα µεταλλεία

χρυσού, µπορεί να αποτελέσει ένα

πρώτο βήµα για την ανάπτυξη του

ορυκτού πλούτου της Βόρειας Ελλάδας.

Η εµπειρία αντίστοιχων έργων σε

άλλα κράτη µέλη έχει αποδείξει ότι

οι αναπτυξιακές δραστηριότητες δεν

είναι αντίθετες µε την προστασία του

περιβάλλοντος.

GreenNewsΣτιγµές της ελληνικής ειδησεογραφίας µε ιδιαίτερο ενδιαφέρον, διαµόρφωση πολιτικών που µας αφορούν όλους και νοµοθεσία που αλλάζει την επιχειρηµατική δραστηριότητα.


ABB Νέοι µετατροπείς για φωτοβολταϊκάΟι µετατροπείς στοιχειοσειράς (string inverters) PVS300 της ΑΒΒ είναι πλέ-

ον συµβατοί µε το σύστηµα κτιριακού αυτοµατισµού ΚΝΧ, είναι κατάλλη-

λοι για Φ/Β συστήµατα µεγέθους έως και εκατοντάδων kW και µπορούν να

χρησιµοποιηθούν τόσο σε οικιακές όσο και σε εµπορικές ή βιοµηχανικές

εγκαταστάσεις. Η αποκεντρωµένη παραγωγή ενέργειας από Φ/Β συστήµα-

τα έχει το βέλτιστο αποτέλεσµα όταν γίνεται κοντά στα σηµεία κατανάλω-

σης. Η αγορά φωτοβολταϊκών και η σηµασία τέτοιων εφαρµογών θα συνε-

χίσει να αυξάνεται τα επόµενα χρόνια, καθιστώντας αναγκαία την πλήρη

ενσωµάτωσης του Φ/Β συστήµατος στην κτιριακή εγκατάσταση. Η νέα αυτή

δυνατότητα των µετατροπέων της ΑΒΒ επιτυγχάνει την ολοκλήρωση των

ηλιακών συστηµάτων παραγωγής ενέργειας γεφυρώνοντας το κενό µετα-

ξύ της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιµες πηγές και των συστηµάτων

ενεργειακής διαχείρισης των κτιρίων στα οποία η ενέργεια αυτή παράγεται.

Ανακύκλωση ΣυσκευώνTag the wordΣτον «αέρα» βρίσκεται η καινούργια καµπάνια «Tag the word» της Ανακύκλωση Συσκευών Α.Ε. που προτρέπει το νεανικό κοινό να δει αλλιώς τον κόσµο γύρω του, να σκεφτεί, να προβληµατιστεί και να προτείνει οτιδήποτε έχει σχέση µε το περιβάλλον του. Στη σελίδα electrocycle στο facebook, οι χρήστες µπορούν να γράψουν το δικό τους «πράσινο» µήνυµα που θα ευαισθητοποιήσει και θα κινητοποι-ήσει τον κόσµο για ένα καθαρό και «πράσινο» πλανήτη. Κάθε δύο εβδοµάδες αναδεικνύεται ένας νικητής, που επιλέγεται βάσει του περι-εχοµένου, της πρωτοτυπίας και της αµεσότητας του µηνύµατος. Τα πιο εµπνευσµένα µηνύµατα θα γίνουν graffiti σε «αφρόντιστους» τοίχους των πόλεων απ’ όπου αναρτήθηκαν, προσθέτoντας µια χαρούµενη πι-νελιά στο µουντό αστικό τοπίο, που γίνεται το µέσο για τη διάδοση θετικών, για την κοινωνία, µηνυµάτων.


Έρευνα ντάµπινγκ σε εισαγωγές φωτοβολταϊκών πά-νελ προερχόµενων από την Κίνα και των βασικών τους εξαρτηµάτων ξεκίνησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή µετά από καταγγελία από ένωση βιοµηχανιών του τοµέα σχετικά µε τις στρεβλώσεις αγοράς. Η Κίνα κα-τηγορείται για την παροχή επιδοτήσεων στους παρα-γωγούς φωτοβολταϊκών πάνελ που εξάγουν τα προ-ϊόντα τους σε τιµές χαµηλότερες του κόστους, προ-καλώντας αθέµιτο ανταγωνισµό. Αν κριθούν ένοχες, οι κινεζικές εταιρίες θα επιβληθούν δασµοί αντιντά-µπινγκ στα προϊόντα τους. Η EU Prosun, που αντι-προσωπεύει τον κύριο όγκο των παραγωγών φω-τοβολταϊκών στην Ευρώπη επιπλέον ζητά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ερευνήσει ιδιαίτερα το θέ-µα των κινεζικών κρατικών επιδοτήσεων, πέραν της πολιτικής των Κινέζων παραγωγών να πωλούν κάτω του κόστους, πρακτικές και οι δύο που αντιβαίνουν τους κανόνες του ∆ιεθνούς Οργανισµού Εµπορίου. Όπως τονίζει ο επικεφαλής της, Milan Nitsschke, η πολιτική επιδοτήσεων έχει οδηγήσει σε δυναµικό παραγωγής στην Κίνα 20πλάσιο της εγχώριας κα-τανάλωσης, σχεδόν διπλάσιο της παγκόσµιας ζήτη-σης, µε συνέπεια την ανάγκη εξαγωγής του 90% της

παραγωγής ενώ οι περισσότερες κινεζικές εταιρείες θα είχαν χρεοκοπήσει χωρίς κρατικές επιδοτήσεις. Σηµειώνεται ότι η αµερικανική κυβέρνηση εκτιµά οι Κινέζοι εξάγουν στις ΗΠΑ µε περιθώρια ντάµπινγκ από 30% ως 250%. Στις επιδοτήσεις περιλαµβάνο-νται χαµηλότοκα δάνεια, διαγραφή δανείων, δωρε-άν χρήση γης, φθηνή ενέργεια κ.α. Όπως εκτιµά η Prosun, τα κινεζικά πάνελ πωλούνται στην Ευρώπη σε τιµές 60%-80% κάτω του κόστος. Οι Κινέζοι πα-ραγωγοί απαντούν ότι έχουν εξασφαλίσει πρώτες ύλες µε µακροχρόνιες συµφωνίες σε χαµηλότερες τιµές. Σηµειώνεται ότι οι χαµηλές τιµές των κινεζι-κών πάνελ ωφελούν τους καταναλωτές ωστόσο θα καταστρέψουν την ευρωπαϊκή βιοµηχανία φωτοβολ-ταϊκών που απασχολεί περίπου 300 χιλ. εργαζοµέ-νους και θα οδηγήσουν σε κινεζικό µονοπώλιο. Για την Ελλάδα, που αποτελεί καταναλωτή φωτοβολτα-ϊκών, η εγχώρια παραγωγή ή συµπαραγωγή µε ξέ-νους είναι που θα οδηγήσει σε πραγµατική στροφή στην πράσινη οικονοµία, που φυσικά δεν αποτελεί µόνο η πολυδιαφηµισµένη στροφή σε παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ.

SAP HELLAS & CYPRUS: ∆ιεύρυνση αρµοδιοτήτων για τον διευθύνοντα σύµβουλο, Μάνο Ραπτόπουλο. Πλέον τίθεται επικεφαλής και για τις αγορές της Τουρκίας και του Ισραήλ. ∆ιαθέτει πολυετή εµπειρία και επιτυχηµένη πορεία στη SAP Hellas από το 1998. Το 2006 ανέλαβε ∆ιευθυντής Πωλήσεων µέχρι τον Ιανουάριο του 2008, οπότε και η εταιρεία του εµπιστεύθηκε τη θέση του διευθύνοντος συµβούλου. Στο παρελθόν είχε εργαστεί ως µηχανικός στη ΜΟΤΟΡ ΟΪΛ. ΕΛΛΑΣ.

Η ΕΕ και τα κινεζικά φωτοβολταικά πάνελ

100 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΕΤΑΙΡΕΙΑ:

ΠΑΡΑΛΗΠΤΗΣ: ΙΔΙΟΤΗΤΑ:

ΤΗΛΕΦΩΝΟ: FAX: E-MAIL:

Κατηγορία Συνδρομής Ετήσια Διετής

Ιδιώτες - Επιχειρήσεις 88 € 160 €

Τράπεζες - Ασφάλειες - Δημόσιο 125 € 225 €

Φοιτητές(αποστολή φοιτητικής ταυτότητας) 48 € 88 €

Επίσης: Ν.Π.Δ.Δ. - Οργανισμοί - Πρεσβείες - Βιομηχανικά & Επιχειρηματικά Συγκροτήματα

Συνδρομή Εξωτερικού 165 € 275 €

Συνδρομή φοιτητών εξωτερικού(αποστολή φοιτητικής ταυτότητας) 115 € 185 €

Στις τιμές περιλαμβάνεται Φ.Π.Α. 5%

ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ ΕΠΙΛΕΞΤΕΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ

ΕΠΙΛΕΞΤΕ

ΤΡΟΠΟΣ ΠΛΗΡΩΜΗΣ:

ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΣΕ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ:ALPHABANK: GR15 0140 1030 1030 0232 0001 786 (ALL MEDIA A.E.)ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ: GR70 0110 0800 0000 0804 7142 701 (ALL MEDIA A.E.)ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ: GR70 0172 0110 00 5011 016125 652 (ALL MEDIA A.E.)ΠΡΟΣΟΧΗ! Για να γίνει η πιστωση, παρακαλούμε γράψτε στο παραστατικό της κατάθεσης τον αποστολέα και στείλτε το στο fax: 210 64 24 850.

ΝΑ ΣΤΑΛΕΙ ΕΙΣΠΡΑΚΤΟΡΑΣ (για την περιοχή της Αθήνας)

ΘΑ ΠΕΡΑΣΩ ΑΠΟ ΤΑ ΓΡΑΦΕΙΑ ΣΑΣ

ΧΡΕΩΣΤΕ ΤΗΝ ΚΑΡΤΑ VISA ΧΡΕΩΣΤΕ ΤΗΝ ΚΑΡΤΑ DINERS Αριθμός Κάρτας: .......................................................................

Ονοματεπώνυμο: ..............................................................................................................................................

Λήξη: .......................................................................... Υπογραφή: .................................................................

Καποδιστρίου 2 & Λεωφ. Δημοκρατίας 83, 154 51, Νέο Ψυχικότηλ.: 210 64 23 688, fax: 210 64 24 850, [email protected]

Το πακέτο συνδροµής περιλαµβάνειτα 6 διµηνιαία τεύχη της Ε και τις

ετήσιες εκδόσεις της. Επιπλέον, παρέ-χεται 20% έκπτωση στις online βάσεις

δεδοµένων του economics.gr

∆είτε πληροφορίες για την ΕΠΙΛΟΓΗ και τις ετήσιες εκδόσεις της ALLMEDIA στο epilogimag.gr∆είτε πληροφορίες για την και τις ετήσιες εκδόσεις της ALLMEDIA στο

Γίνετε συνδροµητής στην Ε

Digital editions

Γίνετε συνδροµητής στην Ε Γίνετε συνδροµητής στην Γίνετε συνδροµητής στην

Οι e-version των εκδόσεων κυκλοφορούν παράλληλα για ανάγνωση σε pc browser, iPad ή android συσκευές.

ΕΠΙΛΟΓΗ 101

ΓΝ

ΩΣ

Η •

ΕΠ

ΕΝ

∆Υ

ΣΗ

• Α

ΝΑ

ΠΤ

ΥΞ

Η •

ΑΞ

ΙΑ

KN

OW

LE

DG

E •

IN

VE

ST

ME

NT

• D

EV

ELO

PM

EN

T •

VA

LUE

102 ΕΠΙΛΟΓΗ

Business

Business

ΦΑΡΜΑΚΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ // ΑΠΟΨΗ

ΑΓΩΝΑΣ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ

Σ την παρούσα δύσκολη οικονομική συ-γκυρία που διανύει η χώρα μας, ο φαρ-

μακευτικός κλάδος έχει στηρίξει έμπρακτα την προσπάθεια εξορθολογισμού των δαπανών υγείας. Παρά το γεγονός πως το φάρμακο αντιστοιχεί μόλις στο 20% των συνολικών δαπα-νών, οι φαρμακευτικές εταιρείες έχουν τη μεγαλύτερη συμβο-λή στη μείωση του κόστους υγείας, ύψους άνω των 2 δισ. ευ-ρώ. Παράλληλα, μέσα από φόρους, έκτακτες εισφορές και επι-στροφές που όλες οι εταιρείες έχουν καταβάλει με συνέπεια, έχουν προσφέρει σημαντικό έσοδο, ενώ βρίσκονται σταθερά στο πλευρό της Πολιτείας προτείνοντας λύσεις τόσο για την υιοθέτηση σύγχρονων πρακτικών για το φάρμακο στην Ελλά-

δα, όσο και για τη συνολική αναμόρφωση της δημόσιας υγείας προς όφελος των ασθενών. Την ίδια στιγμή, οι φαρμακευτικές εταιρείες κατά την τελευταία εξαετία τροφοδοτούν το δημόσιο σύστημα υγείας και πληρώνονται με καθυστέρηση ετών και με πολύ μεγάλες εκπτώσεις. Σήμερα, το συσσωρευμένο χρέος των δημόσιων νοσοκομείων και του ΕΟΠΥΥ προς τις φαρμακευτι-κές εταιρείες έχει φτάσει το 1,8 δισ. ευρώ, ενώ η ζημιά από το κούρεμα των ομολόγων, που μας δόθηκαν υποχρεωτικά για αποπληρωμή συσσωρευμένων χρεών των ετών 2008-2009, ανέρχεται στο 1 δισ. ευρώ.

Για πόσο ακόμη η επιδότησητης υγείας από τις εταιρείες;

Η φαρμακευτική αγορά βρίσκεται σε ασφυξία. Ενώ μέχρι σήμερα γίνεται μια πολύ μεγάλη προσπάθεια από όλες τις επιχειρήσεις, θυγατρικές πολυεθνικών και ελληνικές εται-ρείες, να διατηρήσουν τη δυναμική τους, τις χιλιάδες θέσεις εργασίας και την ερευνητική και εξαγωγική τους δραστηριό-τητα, από εδώ και στο εξής η προσπάθεια αυτή μετατρέπεται σε προσπάθεια επιβίωσης. Καμία φαρμακευτική εταιρεία δεν αντέχει να επιδοτεί για πολύ ακόμη τη δημόσια υγεία. Εάν μάλιστα επιβεβαιωθούν οι φήμες για νέο κούρεμα των οφει-λών του ΕΟΠΥΥ και δεν βρεθεί λύση στο θέμα της παράλογης απαίτησης του claw back, τότε θα μιλάμε για ένα τελειωτικό χτύπημα σε εταιρείες που μέχρι πρότινος ήταν υγιείς πυλώνες επιχειρηματικότητας. Ειδικά για τις ελληνικές εταιρείες, που δεν έχουν την υποστήριξη της μητρικής εταιρείας, το θέμα της ρευστότητας είναι τεράστιο, ενώ η κατάσταση γίνεται ακόμη πιο δύσκολη, καθώς το χρηματοοικονομικό κόστος του δανει-σμού τους από τις τράπεζες έχει αυξηθεί δραματικά. Η εται-ρεία μας, μια αμιγώς ελληνική εταιρεία, έχει πληγεί περισ-σότερο από οποιαδήποτε άλλη του κλάδου από τα οριζόντια μέτρα της τελευταίας διετίας, τα ομόλογα και τα συσσωρευμέ-να χρέη του Δημοσίου, καθώς η πλειονότητα των προϊόντων μας αφορά σε σύνθετες, χρόνιες παθήσεις που προορίζονται για νοσοκομειακή χρήση. Το κούρεμα των ομολόγων μάς δη-μιουργεί ζημία 170 εκ. ευρώ, τη μεγαλύτερη ζημιά που έχει υποστεί οποιαδήποτε εταιρεία στη χώρα μας μετά τις μεγάλες τράπεζες. Η αθροιστική ζημιά από το κούρεμα των ομολόγων και από το κόστος χρηματοδότησης του κουρέματος με τρα-

Οι µεγάλες οφειλές του ∆ηµοσίου προς τις φαρµακευτικές εταιρείες και οι ζηµιές που υπέστησαν από το κούρεµα των κρατικών οµολόγων µετατρέπουν τη µεγάλη προ-σπάθεια των εταιρειών να διατηρήσουν τη δυναµική τους και τις θέσεις εργασίας, σε αγώνα επιβίωσης. Αν δεν ληφθούν άµεσα µέτρα από την κυβέρνηση, η κατάρρευ-ση του κλάδου δεν θα έχει συνέπειες µόνο στην επιχειρηµατικότητα αλλά κυρίως στην απρόσκοπτη πρόσβαση των ασθενών σε καινοτόµα και ποιοτικά φάρµακα.

Από τον ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟ ΕΥΡΙΠΙΔΗ,

διευθύνοντα σύμβουλο της GENESIS Pharma, αντιπρόεδρο του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδας με αρμοδιότητα επί

των ομολόγων και των χρεών του Δημοσίου.

ΕΠΙΛΟΓΗ 103

πεζικό δανεισμό, αύξησε το κόστος πωλήσεών μας για την πε-ρίοδο 2007-2009 στο 120%! Και βέβαια για τις πωλήσεις του 2010 και 2011 υπάρχουν πολλές καθυστερήσεις και μεγάλες εκπτώσεις.

Οι λύσεις από την κυβέρνηση

Η κρίσιμη κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο φαρμακευ-τικός κλάδος απαιτεί άμεσες, ουσιαστικές λύσεις που μπο-ρούν να στηρίξουν τη ρευστότητα και να διαμορφώσουν ένα σταθερό πλαίσιο λειτουργίας των επιχειρήσεων. Ως Σύνδε-σμος Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων έχουμε καταθέσει κατ’ε-πανάληψη τα προβλήματά μας, αλ-λά και μια σειρά ρεαλιστικών λύσε-ων ώστε να μπορέσουν οι εταιρείες να παραμείνουν βιώσιμες. Καταρ-χήν, η ελληνική Κυβέρνηση θα πρέ-πει να τηρήσει τις συμβατικές της υποχρεώσεις για την άμεση απο-πληρωμή όλων των χρεών των νο-σοκομείων και του ΕΟΠΥΥ προς τις φαρμακευτικές, βάσει ενός πλάνου χρηματοδότησης των νοσοκομείων και των ταμείων και συγκεκριμέ-νου χρονοδιαγράμματος εντός του 2012. Παράλληλα, είναι υψίστης σημασίας το θέμα της επέκτασης του συμψηφισμού των χρεών των νοσοκομείων με απαιτήσεις του κράτους προς τις φαρμακευτικές εταιρείες, όπως π.χ. από βεβαιω-μένους φόρους ή για την πληρωμή rebate. Ο ΣΦΕΕ έχει ήδη αποστείλει στο Υπουργείο Οικονομικών συγκεκριμένη πρότα-ση νομοθετικής και κανονιστικής ρύθμισης που είναι κρίσιμο να εφαρμοστεί άμεσα.

Επιπλέον είναι κρίσιμο να γίνουν παρεμβάσεις ώστε δε-κάδες εταιρείες που είχαν μεγάλη έκθεση στα ομόλογα που εντάχθηκαν στο PSI, να μπορέσουν να ανταπεξέλθουν στο τεράστιο μέγεθος της ζημιάς. Σημαντική είναι η άμεση πλη-ρωμή των οφειλών ΕΟΠΥΥ και Νοσοκομείων προς αυτές τις εταιρείες για ποσά μέχρι του ισόποσου του κουρέματος των προ-PSI ομολόγων που κατείχαν. Τέλος, απαιτείται ένας ολο-κληρωμένος σχεδιασμός προκειμένου να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της αρνητικής καθαρής θέσης των εταιρειών αυ-τών, που θα περιλαμβάνει μεταξύ άλλων:

• την απαλλαγή των εταιρειών από rebates και claw backs έως του ποσού του κουρέματος.

• τον συμψηφισμό του ΦΠΑ που οφείλεται μέχρι του πο-σού του ΦΠΑ που εμπεριέχεται στο «κούρεμα» του 53,5% και ο οποίος, ενώ είχε ήδη αποδοθεί στο Δημόσιο μέσω των μη-νιαίων δηλώσεων, έμμεσα απεδόθη δεύτερη φορά μέσω του PSI, κάτι το οποίο είναι όχι μόνο άδικο αλλά και παράλογο.

• τη μη προσμέτρηση της επίπτωσης του κουρέματος στην καθαρή θέση των εταιρειών.

Το συσσωρευµένο χρέος των δηµόσιων νοσοκοµείων και του ΕΟΠΥΥ προς τις φαρ-µακευτικές εταιρείες

έχει φτάσει το 1,8 δισ. ευρώ, ενώ η ζηµιά από

το κούρεµα των οµο-λόγων, που δόθηκαν

υποχρεωτικά για απο-πληρωµή συσσωρευ-

µένων χρεών των ετών 2008-2009, ανέρχεται

στο 1 δισ. ευρώ.

• τον φορολογικό συμψηφισμό της ζημίας που πιθανό-τατα θα προκύψει από την πώληση των νέων ομολόγων, μέχρι πλήρους εξαλείψεώς της.

Είναι απαραίτητο και επιτακτικό να ληφθούν άμεσα αποφάσεις σε αυτά τα κρίσιμα ζητήματα καθώς η κατάρ-ρευση του φαρμακευτικού κλάδου δεν θα έχει συνέπειες μόνο στην επιχειρηματικότητα αλλά κυρίως στην απρό-σκοπτη πρόσβαση των ασθενών σε φάρμακα καινοτόμα και ποιοτικά. Εμείς όπως πάντα βρισκόμαστε στη διάθεση της Κυβέρνησης για έναν διάλογο που μπορεί να οδηγήσει σε αμοιβαία επωφελείς λύσεις.

104 ΕΠΙΛΟΓΗ

Mατιές στην επικαιρότητα

Business

Business

Μη μεταδοτικές ασθένειεςΗ πρόκληση του 21ου αιώνα

HealthNewsΟι εξελίξεις, οι πρωτοβουλίες και η στρατηγική μιας αγοράς που λειτουργεί στην αιχμή της επόμενης μέρας στην υγεία.

Mατιές στην επικαιρότητα

Καθώς αυξάνεται η ηλικία του πληθυσμού παγκοσμίως και ο αριθμός των ατόμων μέσης – μεγάλης ηλικίας, αυξάνεται και ο αριθμός των απωλειών ζωής από μη μεταδοτικές ασθένειες. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προβλέπει αύξηση των απωλειών ζωής από καρδιολογικά/αρτηριακά προβλήματα από 17 εκατ. στα 25 ως το 2030 και διπλασιασμό των απωλειών από καρκίνο στα 13 εκατ. παγκοσμίως. Οι πιο σημαντικοί παράγοντες ασθενειών συνδέονται με συμπεριφορικές πρακτικές, όπως το κάπνισμα, η μειωμένη φυσική άσκηση, η ανθυγιεινή διατροφή και η υπερβολική κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών που συνεπάγονται μεταξύ άλλων υψηλή πίεση, υπεργλυκαιμία, υπερλιπιδαιμία κ.α.

Business

Business

Το προσδόκιμο ζωής των Ιαπώνων στην ηλικία των 60 ετών είναι 26 χρόνια. Με το μέγεθος αυτό οι Ιάπωνες εί-ναι οι μακροβιότεροι παγκοσμίως. Αλλωστε στις οικονο-μικές αναλύσεις για τη χώρα επισημαίνεται ο κίνδυνος να μειωθεί η αποταμίευση, καθώς ο πληθυσμός γηρά-σκει με αποτέλεσμα πιθανά προβλήματα στη χρηματο-δότηση του υψηλού δημοσίου χρέους, που σχεδόν στο σύνολό του διακρατείται από τους οικονόμους πολίτες της. Ακολουθούν η Γαλλία, η Ελβετία και η Αυστραλία με 25 χρόνια. Επόμενες στην κατάταξη, με 24 χρόνια βρί-σκονται η Σουηδία, η Ισπανία, η Νορβηγία, ο Καναδάς, η Νέα Ζηλανδία και το Ισραήλ. Προσδόκιμο 23 χρόνων

έχουν η Ελλάδα, η Γερμανία, η Αυστρία, η Ιρλανδία, η Ολλανδία, το Βέλγιο, η Πορτογαλία, η Μάλτα, η Βρετανία και οι Ην. Πολιτείες. Αρκετές χώρες, στη μεταρρύθμιση των συνταξιοδοτικών συστημάτων τους, συνδέουν πλέ-ον το προσδόκιμο ζωής με την ηλικία συνταξιοδότησης, π.χ. η Γερμανία όρισε την τελευταία στα 67 χρόνια, ώστε να είναι βιώσιμα τα συστήματα. Στους αναπτυσσόμενους γίγαντες, Κίνα και Ινδία, το προσδόκιμο ζωής στα 60 είναι 19 και 16 χρόνια αντίστοιχα. Από τις άλλες μεγάλες ανα-πτυσσόμενες, στη Βραζιλία είναι 21 χρόνια ενώ στη Ρω-σία, την Ινδονησία και τη Ν. Αφρική είναι 17. Στη γειτονι-κή μας Τουρκία έχει αυξηθεί στα 20 χρόνια.

Οι Ιάπωνες πρώτοι στη μακροζωία

Στα 780 εκατ . ευρώ ανέρχονται οι οφει-λές των ασφαλιστικών ταμείων προς τα ιδιωτικά θεραπευτήρια για την περίοδο 2007-2011 και ο Σύνδεσμος Ελληνικών Κλινικών σχεδιάζει αγωγές γ ια διεκ-δίκηση των οφειλομένων. Παράλληλα εκκρεμούν εξοφλήσεις νοσηλείων του Εθνικού Οργανισμού Παροχής Υπηρεσι-ών Υγείας, όπου πλέον παρέχουν το σύ-νολο των υπηρεσιών τους, για το 2012 ύψους 200 εκατ. ευρώ. Όσον αφορά τη φαρμακοβιομηχανία, οι οφειλές του Δη-μοσίου προσεγγίζουν τα 2 δισ. ευρώ και ενώ ο κλάδος έχει υποστεί ζημιές από το κούρεμα των κρατικών ομολόγων –με τα οποία το Δημόσιο εξόφλησε πα-λαιότερες οφειλές- περίπου 1 δισ. ευρώ. Η κατάσταση επιδεινώνεται από τη μεί-ωση των εσόδων του ΕΟΠΠΥ, λόγω της ύφεσης, της μείωσης των αμοιβών και της υψηλής ανεργίας, με αποτέλεσμα το έλλειμμά του να εκτιμάται ότι το 2012 θα φθάσει τα 2 δισ. ευρώ.

Στα 3 δισ. ευρώ οι οφειλές του Δημοσίου

ΕΠΙΛΟΓΗ 105

HealtH StatuS. Τουλάχιστον μέχρι πριν από την κρίση, το 2008, οι Έλληνες είχαν πολύ χαμηλότερο ποσοστό υπερτασικών από τους Ευρωπαίους. Το 25% των ανδρών ηλικίας άνω των 25 ετών είχαν αυξημένη πίεση, με 35% για τους Φιλανδούς, τους Ιρλανδούς και τους Πορτογάλους, 31% στους Γερμανούς, 29% για τους Γάλλους και τους Ιταλούς και 28% στους Ισπανούς. Σχεδόν ένας στους δύο Πολωνούς και Λιθουανούς έχουν αυξημένη πίεση.

Η πίεση της τρόικας για μεί-ωση των δαπανών υγείας στην Ελλάδα είναι μεγάλη και ήδη φέτος προβλέπεται μείωση των δαπανών του ΕΟΠΥΥ. Φυσικά υπήρχαν μεγάλα περιθώρια αφού ήρθαν στην επιφάνεια ανορθολογική διαχείριση, σπατάλες και περιπτώσεις διαφθοράς. Ωστόσο αξίζει να δούμε τα συνολικά μεγέ-θη για την αξιολόγηση του πού οδεύουμε. Σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, οι κα-τά κεφαλή δαπάνες υγείας στην Ελλάδα το 2009 ήταν 3 χιλ. δολάρια. Στο Λου-ξεμβούργο ήταν 8,2 χιλ, τη Δανία 6,5 χιλ, την Ολλανδία 5,7 χιλ, τη Γαλλία 4,8, τη Γερμανία 4,7, τη Σουηδία 4,3, τη Φινλανδία 4, την Ιταλία 3,3 χιλ, την Ισπανία 3 και την Πορτογαλία 2,3 χιλ. Προφανώς και μπορούμε να φτάσουμε σε χαμηλότερα επίπεδα, άλλωστε η Ισπανία

και η Πορτογαλία έχουν πληθυσμό σε καλή υγεία και με υψηλό προσδόκιμο ζω-ής. Αυτό που διαφοροποιεί την Ελλάδα είναι το γεγονός ότι το 1/3 των δαπανών γί-νεται με ιδιωτικές δαπάνες των ασθενών, το υψηλότερο ποσοστό στην ΕΕ, με μεγέ-θη της τάξης του 20% στην Ισπανία και την Ιταλία και 13% στη Γερμανία, 10% στη Βρετανία και 7% στη Γαλ-λία. Συνεπώς, οι περικοπές στις κρατικές δαπάνες δεν πρέπει να συνοδευτούν με μείωση των καλύψεων, που θα συνεπάγονται με-γαλύτερη ιδιωτική δαπάνη, αλλά με εξορθολογισμό του δημόσιου συστήματος ώστε ο φορολογούμενος που το χρηματοδοτεί να απολαμβά-νει και υπηρεσίες ανάλογες των χωρών, το επίπεδο των οποίων η Ελλάδα, τουλά-χιστον σε αυτόν τον τομέα, θα πρέπει να στοχεύει να προσεγγίσει.

Δαπάνες Υγείας

Παγκόσμια διάκριση για το Ιατρικό ΑθηνώνΠρωτοπόροι σε διεθνές επίπεδο στον τομέα της Ρομποτικής Χειρουργικής είναι οι Έλληνες γιατροί.

Απόδειξη αποτελεί και η φετινή βράβευση της ομάδας ρομποτικής & λαπαροσκοπικής χειρουργικής του Ιατρικού Κέντρου Αθη-νών, στο διεθνές συνέδριο SLS-MIRA-SRS, που πραγματοποιήθηκε στη Bοστώνης. Ο Δρ Κ. Κωνσταντινίδης και η ομάδα του κα-τέκτησαν διακρίσεις για τις καλύτερες εργα-σίες σε μορφή βίντεο και συγκεκριμένα στη Ρομποτική Χειρουργική Μιας Τομής (Single Site Robotic Surgery) και στη Ρομποτική Παγκρεατεκτομή (Whipple και Περιφερική Παγκρεατεκτομή).Το διεθνές συνέδριο με θέμα «Εβδομά-δα Ελάχιστα Τραυματικής Χειρουργικής» διοργάνωσαν, από κοινού, οι τρεις πα-γκόσμιες επιστημονικές εταιρείες: SLS (Society of Laparoscopic Surgeons), MIRA (Minimally Invasive Robotic Association) και SRS (Society of Robotic Surgery) και συμμετείχαν 850 κορυφαίοι επιστήμο-νες από 75 χώρες. Η πρώτη διάκριση της ομάδας αφορά στις ρομποτικές επεμβά-σεις Single Site, δηλαδή επεμβάσεις με χρήση του συστήματος da Vinci, μέσω μίας μόνο μικροτομής μόλις 1,5 εκατ. Συγκεκριμένα, πρόκειται για: Χολοκυστε-κτομή (μεγαλύτερη εμπειρία διεθνώς), Αποκατάσταση Διαφραγματοκήλης - Γα-στροοισοφαγικής Παλινδρόμησης (πρώ-τη διεθνώς), Αφαίρεση Κύστης Νεφρού (πρώτη διεθνώς) και Ρομποτική Αφαίρεση Κύστης Περικαρδίου (πρώτη διεθνώς).

Κωνσταντίνος Κωνσταντινίδης

106 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΝΕΟ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑ! ΒΑΛΑΩΡΙΤΟΥ 9, ΑΘΗΝΑ

Το πρώτο κατάστημα Trollbeads στηνΕλλάδα βρίσκεται στο κέντρο της Αθήνας

τηλ. 2130 249440 www.trollbeads.gr

ΕΠΙΛΟΓΗ 107

“Changing Perspectives – 15 years of the ECB's art collection” European Central Bank 12.9.2012

Και µιά άλλη άποψη: Οι καλλιτέχνες Paolo Icaro και Μάριος Σπηλιόπουλος και η επιµελήτρια στα εγκαίνια της

επετειακής έκθεσης.

108 ΕΠΙΛΟΓΗ

Precious Life & Living Values


65 ΧΡΟΝΙΑ // ΒΙΤΑΜγιορτάζει και αλλάζειΚΑΘΗΜΕΡΙΝH

ΣΠΙΤ ΙΚΟ Σάλτσα για ψητό // KNORRπαραδοσιακά αρώµατα του κυριακάτικου αρόστου



ΨΗΤΟ

108 ΕΠΙΛΟΓΗ

Έχοντας κάνει την πρώτη του εµφάνιση στα ψυγεία των ελληνικών νοικοκυριών το 1947, το Βιτάµ κλείνει φέτος τα 65 και το γιορτάζει δεόντως µε νέο look. Βιτάµ Κλασικό. πεντανόστιµη αξία για όσους εκτιµούν την παραδοσιακή µαγειρική και ζαχαροπλαστική. Βιτάµ Soft . Τέλειο στο ψωµί, τη µαγειρική και τη ζαχαροπλαστική. Αλλά πλέον δεν είναι µόνο του: Soft Light: λιγότερες θερµίδες για εκείνους που δεν θέλουν να στερηθούν την αγαπηµένη γεύση του. Culinesse, σε ρευστή µορφή που αντέχει σε υψηλές θερµοκρασίες, χωρίς να καίγεται και χωρίς να «πιτσιλάει, για σωτάρισµα και τηγάνισµα. Soft µε Γιαούρτι: λαχταριστός συνδυασµός στο πρωινό ζεστό ψωµί.

Α ΓΑ Π Η

ΨΗΤΟΨΗΤΟ

108108108 ΕΠΙΛΟΓΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΕΠΙΛΟΓΗ

Οι σεφ της Knorr εµπνεύστηκαν από την παραδοσιακή συνταγή σάλτσας ψητού. Eπέλεξαν αρωµατικά φυτά και µπαχάρια, τα έβρασαν σε χαµηλή φωτιά µε ζωµό βοδινού και τα συµπύκνωσαν σε µικρή συσκευασία για τα ψητά του φούρνου, τα βραστά και της κατσαρόλας. Είναι η αυθεντική γεύση και το άρωµα της σάλτσας που βγάζει το ψητό όταν ψήνεται, χωρίς συντηρητικά, χρωστικές ή ενισχυτικά γεύσης. Ένας ακόµα λόγος να περι-µένεις την Κυριακή!

Έχοντας κάνει την πρώτη του εµφάνιση στα ψυγεία των ελληνικών νοικοκυριών το 1947, το Βιτάµ κλείνει φέτος τα 65 και το γιορτάζει δεόντως µε νέο look. Βιτάµ Κλασικό. πεντανόστιµη αξία για όσους εκτιµούν την παραδοσιακή µαγειρική και ζαχαροπλαστική. Βιτάµ Soft . Τέλειο στο ψωµί, τη µαγειρική και τη ζαχαροπλαστική. Αλλά πλέον δεν είναι µόνο του: Soft Light: λιγότερες θερµίδες για εκείνους που δεν θέλουν να στερηθούν την αγαπηµένη γεύση του. Culinesse, σε ρευστή µορφή που αντέχει σε υψηλές θερµοκρασίες, χωρίς να καίγεται και χωρίς να «πιτσιλάει,

Σάλτσα για ψητό // KNORR

για σωτάρισµα και τηγάνισµα. Soft µε Γιαούρτι: λαχταριστός

Σάλτσα για ψητό // KNORR

65 και το γιορτάζει δεόντως µε νέο look. Βιτάµ Κλασικό. πεντανόστιµη αξία για όσους εκτιµούν την παραδοσιακή µαγειρική και ζαχαροπλαστική. Βιτάµ Soft . Τέλειο στο ψωµί, τη µαγειρική και τη ζαχαροπλαστική. Αλλά πλέον δεν είναι µόνο του: Soft Light: λιγότερες θερµίδες για εκείνους που δεν θέλουν να στερηθούν την αγαπηµένη γεύση του. Culinesse, σε ρευστή µορφή που αντέχει σε υψηλές θερµοκρασίες, χωρίς να καίγεται και χωρίς να «πιτσιλάει, για σωτάρισµα και τηγάνισµα. Soft µε Γιαούρτι: λαχταριστός

ΕΠΙΛΟΓΗ 109

νέα σειρά βασικών τροφίµων // ΕΛΑΪΣµας αρέσει να τρώµε πλούσια, αλλά όχι ακριβάOIKONOMIA

ΑΓΝΑ ΥΛΙΚ Α

Τρύγος στο Αιγαίο // ΜΕΤΑΧΑ

Κάτι ξεχωριστό συµβαίνει στη Σάµο στις αρχές του φθι-νοπώρου: ο τρύγος των σταφυλιών Μοσχάτο, που µα-ζεύονται µε το χέρι µε την ίδια ακριβώς φροντίδα µε την οποία µεγαλώνουν τα αµπέλια καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Τα πάντα συµβαίνουν χάρη σε απλές κινή-σεις, σχεδόν ξεχασµένες σε άλλα µέρη του κόσµου, που φέρουν τη σφραγίδα της παράδοσης. Ένα σπάνιο απο-τέλεσµα γεννιέται από τέχνη περασµένη από γενιά σε γε-νιά. Η παράδοση που φυλάσσεται για αιώνες, επιτρέπει στους καλλιεργητές να διαλέγουν επί τόπου τα καλύτερα

σταφύλια. Αυτή είναι η στιγµή που ο ΜΕΤΑΧΑ Master προστίθεται στην οµάδα των καλλιεργητών για να διαλέ-ξει τα σταφύλια του. Οι επιλογές εστιάζουν στα πιο αρω-µατικά κρασιά που συνήθως προέρχονται από σταφύλια που µεγάλωσαν στα ψηλότερα αµπέλια του όρους Άµπε-λος. Αυτό το µοσχάτο κρασί θα αναµειχθεί έπειτα από τον ΜΕΤΑΧΑ Master µε εξαιρετικά παλαιωµένα αποστάγ-µατα. Έτσι, χάρη στο ταλέντο του, γεννιέται το ΜΕΤΑΧΑ, το απαλότερο αλκοολούχο ποτό κάτω από τον ήλιο.

ΠΑΡΑ∆ΟΣΗ & ΤΕΧΝΗTASTE OF GREECE

Από µία εταιρεία µε εµπειρία 90 χρόνων στην παραγωγή τροφίµων και µεγάλη γνώση των διατροφικών συνηθειών των Ελλήνων, και µε γνώµονα την ενίσχυση της αγοραστικής δύναµης κάθε ελληνικού νοικοκυριού, παρουσιάζεται η σειρά βασικών τροφίµων, που συνδυάζει ποιότητα και οικονοµία. Παράγονται όλα στην Ελλάδα, µε αγνά υλικά, από µια εταιρεία µε ιστορικό και αξιόπιστο όνοµα, που τιµάει τη σχέση µας µε το φαγητό κάθε µέρα.

ΕΠΙΛΟΓΗ 109

Ίδρυµα Σταύρος Νιάρχος Κατασκευάζοντας ένα κέντρο πολιτισµου.ΤΟΠΙΟ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟY





Ο χώρος για την κατασκευή του Κέντρου Πολιτισµού Ίδρυµα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ) ορίστηκε το 2006. Η επιλογή του Renzo Piano ως αρχιτέκτονα του έρ-γου και η ολοκλήρωση των αρχιτεκτονικών σχεδίων έχουν δηµιουργήσει από τότε νέα αντίληψη για τον χώρο, την εικόνα που θα εχει όταν ολοκληρωθεί το έργο, το 2015. Αναφορές στα ΜΜΕ και εικόνες του χώρου είναι πλέον αναφορές και εικόνες από ένα ολοκληρωµένο αρχιτεκτονικό έργο, το ΚΠΙΣΝ. Ο χώ-ρος, ως εκ τούτου, έχει διπλή ταυτότητα.

Ο χώρος υπάρχει στη συλλογική µνήµη παλαιότερων γενεών ως πρώην ιππόδροµος, ενώ στα µάτια των σηµερινών Αθηναίων αρχίζει να αναγνωρίζεται ως το ΚΠΙΣΝ. Η ενδιάµεση ύπαρξή του χάνεται γρήγορα, διαβρωµένη από το πριν και το µετά. Με την ολοκλή-ρωση του έργου το 2015, πολύ λίγοι θα γνωρίζουν την προηγούµενη εικόνα του χώρου. Το ΚΠΙΣΝ είναι ένα έργο που ατενίζει το µέλλον και προσβλέπει στο αύριο. Ωστόσο, η κατανόηση της σηµασίας του χώρου το 2015 απαιτεί την κατανόηση της εξέλιξής του, αυτού που ήταν και εκείνου που θα γίνει. Για να εκτιµήσει κάποιος το µέγεθος του µετασχηµατισµού, πρέπει να υπάρχει εικόνα του πώς ήταν το αστικό τοπίο και πώς άλλαξε. Έτσι, το Ίδρυµα ανέθεσε στον Γιώργη Γερόλυµπο την καταγραφή της µεταµόρφω-σης του τοπίου. Οι φωτογραφίες του αποτελούν ένα ταξίδι µέσα στο έργο και επιβεβαιώνουν το γεγονός ότι δεν υπάρχει αδιάφορη και ουδέτερη τοπογρα-φία, παρέχοντας ταυτόχρονα µια οικεία εικόνα µιας κρίσιµης φάσης στην ιστορία της αρχιτεκτονικής της Αθήνας. Οι εργασίες κατασκευής του ΚΠΙΣΝ ξεκίνη-σαν. Η κατασκευή και ο εξοπλισµός των νέων υπερ-σύγχρονων εγκαταστάσεων της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος και της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, καθώς και το Πάρκο Σταύρος Νιάρχος, 170 στρεµµάτων, χρηµατοδοτούνται πλήρως από το Ίδρυµα µε 566 εκατ. ευρώ.

110 ΕΠΙΛΟΓΗ

H έκθεση του φωτογράφουΓιώργη Γερόλυµπου στην γκαλερί Αntonopoulou Αrt.DEFAULT

L ANDSCAPES

ΕΠΙΛΟΓΗ 111

Πολύ πριν µάθουµε ότι Default σηµαίνει χρεοκο-πία, γνωρίζαµε τον όρο ως “επιστροφή στις αρχικές ρυθµίσεις” της συσκευής που είχαµε µπροστά µας. Όταν κάτι έπαυε να λειτουργεί, το µόνο που µπορού-σες να κάνεις ήταν να επιστρέψεις στην αρχή. Στην ουσία. Εδώ και τρία χρόνια, ο θυµός εναλλάσσεται µε τη θλίψη και τον φόβο, η καταστροφή µε το κενό. Οι συζητήσεις περιστρέφονται γύρω από νούµερα και ποσοστά, ασφάλειες και επισφάλειες, βιώσιµες ή µη συνθήκες, συµφωνίες, συµβάσεις κτλ. O καθέ-νας από µας ακολουθεί, βουβός, την µοναχική πορεία του µπροστά στον δέκτη. Κι όµως, κάθε µέρα, για µια στιγµή έστω, κάτι διαπερνά τη σκληρή επιφάνεια της

πτώσης και µπαίνει πιο µέσα, θερµαίνοντας για λίγο την ηµέρα. Κάτι διαφορετικό για τον καθένα: η έγνοια του φίλου, ο καλός λόγος στη δουλειά, η συντροφικό-τητα και η τρυφερότητα της επαφής. Οικειότητα από τον ιδιωτικό κόσµο, κουράγιο από τη συλλογικότητα. Τα τοπία αυτά είναι τοπία µιας χώρας υπό τη συνε-χή αγωνία πτώχευσης, οικονοµικής αλλά και ηθικής. Ταυτόχρονα, είναι τοπία επιστροφής στα ουσιώδη. Είναι ο τόπος που έφερα και εγώ σ’ αυτή την κατά-σταση και ο τόπος που πρέπει κι εγώ να ξαναφτιάξω. Με τα λόγια αυτά περιγράφει ο φωτογράφος, Γιώρ-γης Γερόλυµπος, τις φωτογραφίες που περιλαµβάνει στην έκθεση, ένα ταξίδι «στο όνειρο που ελπίζει».

INFO

Αntonopoulou Αrt Αριστοφάνους 20. Tηλ. 210 3214994 www.aaart.gr ∆ιάρκεια έκθεσης: 29 Σεπτεµβρίου 2012 – 7 Νοεµβρίου 2012

Ώρες λειτουργίας: Τετάρτη – Παρασκευή 2-8 Σάββατο 12-4

Είναι ο τόπος µου. Θα µείνω.

112 ΕΠΙΛΟΓΗ

Συνέντευξη στον ΓΙΩΡΓΟ ΠΑΠΑΧΑΤΖΗ





ΜΑΡΙΟΣ ΣΠΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ Με αφορµή την επετειακή έκθεση των έργων τέχνης της ΕΚΤ, όπου περιλαµβάνεται και δικός του πίνακας, µιλά στην «Ε» για το πώς περιήλθε το έργο του στην ευρωτράπεζα και τη συγκίνηση που ένιωσε για την προβολή του.

ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΙΧΝΗ Κύριε Σπηλιόπουλε, το 2000 ένα από

τα έργα σας αγοράστηκε από την Ευ-ρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και εκτέθη-κε στη φετινή επετειακή της έκθεση “ Changing Perspectives-15 years of the ECB’ s art Collection”. Περιγράψτε µου αυτή την εµπειρία… Η ιστορία ξεκινά το 1997, όταν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, στα πλαίσια της φιλοσοφίας του ότι η τέχνη αποτελεί συνδετικό κρίκο µεταξύ των εθνών, ξεκίνησε να συλλέγει έργα τέχνης Ευρωπαίων καλ-λιτεχνών. Έκτοτε, κάθε χρονιά γινόταν µια έκθεση που τη διοργάνωνε η κε-ντρική Τράπεζα κάθε κράτους- µέλους της Ευρωπαικής Ένωσης στο κτήριο της ΕΚΤ, στη Φρανκφούρτη. Έτσι, το 1999 ήρθε η σειρά της Ελλάδας. Η Τρά-πεζα της Ελλάδος, επί διοικήσεως Λου-κά Παπαδήµου, διοργάνωσε την έκθε-ση 12 ελλήνων καλλιτεχών, που επέλε-ξε η διευθύντρια του Κρατικού Μου-σείου Σύγχρονης, Άννα Καφέτση. Τό-τε,η ΕΚΤ επέλεξε και αγόρασε το έργο µου, “Mystery of the Bees”. Σήµερα, η συλλογή της ΕΚΤ αριθµεί 300 έργα από 19 χώρες. Φέτος,(13/9) στο κτήριο της ΕΚΤ, εγκαινιάστηκε η επετειακή έκ-θεση Changing Perspectives-15 years of the ECB’ s Art Collection όπου πα-ρουσιάστηκαν 45 έργα της συλλογής, ανάµεσά τους και το δικό µου. Αυτό που µε συγκίνησε είναι το ότι το έρ-γο µου τοποθετήθηκε µόνιµα στην κεντρική είσοδο του κτηρίου της ΕΚΤ και ότι συνυπάρχω µε καλλιτέχνες που θαυµάζω όπως ο Antoni Tapies, o Jan Fabre και ο Paolo Icaro κ.ά.

Τι πιστεύετε ότι γοήτευσε τους Ευ-ρωπαίους για να αγοράσουν το έργο σας και µάλιστα φέτος να το εγκατα-στήσουν µόνιµα σε τόσο περίοπτη θέση; Μόλις φέτος ανακάλυψα την απάντηση σε αυτό που µε ρωτάτε…, καθώς στον κατάλογο της έκθεσης αναφέρθηκαν εκτενώς στο γεγονός ότι χρησιµοποιώ τα στοιχεία της φύσης ως τρόπο επικοινωνίας. Το έργο µου αναφέρεται στη θαυµαστή κοινωνία των µελισσών και είναι φτιαγµένο από

φυσικό κερί, θεωρώ ότι αυτό ήταν που τους συγκίνησε. Το έργο αυτό είναι µέ-ρος της ενότητας που είχε αποσπάσει το βραβείο “Grand Prix” στην Μπιενά-λε της Αλεξάνδρειας το 1994.

Έχετε λάβει µέρος σε πολλές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Τι ήταν αυτό που σας εντυπωσίασε σε αυτή της ΕΚΤ; Χωρίς δεύτερη σκέψη θα σας πω ότι µου έκανε εντύπωση το γεγονός ότι ο επικεφαλής της, Μάριο Ντράγκι, που εγκαινίασε την έκθεση, ήταν τόσο ενηµερωµένος, που εκτός από τον λό-γο που εκφώνησε -που παρέπεµπε στο λεξιλόγιο που χρησιµοποιούν curators και ιστορικοί τέχνης- µετά την εκδή-λωση και παρά το βεβαρυµένο του πρόγραµµα, συνοµίλησε µε τους συµ-µετέχοντες καλλιτέχνες, κάνοντας ερω-τήσεις που έδειχναν τη γνώση και την ευαισθησία ανθρώπου που πραγµατι-κά αγαπά την τέχνη. Επίσης, ευχάριστη έκπληξη ήταν οι 3,5 χιλιάδες καλεσµέ-νοι. Μεταξύ αυτών ήταν σηµαντικοί καλλιτέχνες και διευθυντές µουσείων που έδειξαν ενδιαφέρον για τη δου-λειά µου.

Παρά λοιπόν την ανθελληνική υστε-ρία στο εξωτερικό, φαίνεται ότι οι Έλληνες καλλιτέχνες χαίρουν άλλης αντιµετώπισης… Αυτό που ανέκαθεν πίστευα και επιβεβαιώνοµαι τώρα, είναι ότι η τέχνη υπερβαίνει κάθε εί-δους διαχωριστικές γραµµές. Η τέχνη είναι ένα φως που ενώνει ανθρώπους και πολιτισµούς και ίσως είναι η µόνη διέξοδος στα αδιέξοδα των «αβέβαι-ων καιρών»...

Στα έργα σας παρατηρεί κανείς ότι χρησιµοποιείτε ευρέως τα γαιώδη χρώµατα. Είναι τυχαίο; Πάντα µε ενδι-άφεραν οι τελετουργίες της «λεκάνης» της Μεσογείου, τα ήθη και τα έθιµα των ανθρώπων της. Το ανάγλυφο του εδάφους της Ελλάδας, η φύση της, τα χρώµατά της. Η γραµµατική του ελλη-νικού τοπίου είναι γεώδης στο σύνο-λό της, µε εντάσεις καθαρού µπλέ και πράσινου.

Στην καλλιτεχνική σας δραστηριότη-τα δεν χρησιµοποιείτε µόνο τα χρώµα-τα αλλά και άλλα «µέσα» όπως τις λέξεις, ολόκληρες εγκαταστάσεις, ψη-φιακά µέσα κ.λπ Όντως, παρόλο που θεωρώ τον εαυτό µου ζωγράφο, χρη-σιµοποιώ κάθε µέσο προκειµένου να καταφέρω να πω αυτό που δεν ξέρω πώς να το πω. Είναι σαν να φωνάζω τον εσωτερικό µου µονόλογο για να συντονιστεί µε άλλες φωνές.

Η ζωγραφική είναι ένας µονόλογος ή ένας διάλογος του δηµιουργού µε το κοινό του; Θα έλεγα ότι η τέχνη είναι µια ιδιωτική υπόθεση για δηµόσια χρή-ση. ∆εν πρέπει απλά να είµαστε θεατές της τέχνης, αλλά χρήστες της και η τέ-χνη οφείλει να ξεφλουδίζει το κέλυφος του ανθρώπου για να φανεί ο κρυµένος του πυθµένας. Ιδίως τώρα, η τέχνη εί-ναι µεγάλη παρηγοριά στην κρίση.

Ποια είναι η θεµατολογία την οποία πραγµατεύεστε; Τα τελευταία µου έρ-γα όπως η εγκατάσταση «Ανθρώπων ίχνη», ένα οδοιπορικό στην ιστορία της Ελευσίνας και των ανθρώπων της, είναι ένα µεγάλο έργο που αντιπρο-σωπεύει το µότο µου: «είµαστε φωνές πολλών ανθρώπων». Τα βιώµατά µας, οι συγκινήσεις µας, οι εµπειρίες µας είναι η φωνή µας. Τελευταία ασχολού-µαι µε ένα είδος social art. Με ενδια-φέρει να διεισδύω στο εσωτερικό των ανθρώπων, να ψάχνω τη µέσα τσέπη της ζωής.

Η διδασκαλία στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, τι σας έµαθε; Μέσα από τη διδασκαλία συνειδητοποίησα ότι καλλιτέχνης δε γεννιέται κανείς, γίνεται µε πολύ κόπο. Μάλιστα συνη-θίζω να θυµίζω στους µαθητές µου ότι η δεξιοτεχνία σε ένα µουσικό όρ-γανο δεν βλάπτει, αλλά και δεν αρκεί. Πάντως, ύστερα από εικοσιένα χρόνια που διδάσκω νιώθω ότι εξακολουθώ να µαθαίνω από τους φοιτητές µου, που ευτυχώς, σε αντίθεση µε τη δική µου γενιά, είναι απαλλαγµένοι από κόµπλεξ και ιδεολογικά βάρη.

ΕΠΙΛΟΓΗ 113

Η ΕΚΤ έχει δηµιουργήσει από το 1997 µία συλλογή έργων από τα κράτη µέλη της ΕΕ. Η έκθεση “Changing Perspectives – 15 years of the ECB's art collection” παρουσιάζει 45 έργα, από τα 300 συνολικά, ανάµεσα στα οποία και το έργο του Μ. Σπηλιόπουλου “The Mystery of the Bees” (φωτό) . Περιλαµβάνει έργα των Jan Fabre,Antoni Tapies,Paolo Icaro,Anton Corbijn,Dragos Lumpan,Gerard Carouste,Georges Rousse,Petra Varl,Ulay,Jose Maria Sicilia κ.ά.

Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Μάριο Ντράγκι, µε τον Μάριο Σπηλιόπουλο.

114 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΕΠΕΑπτερΟεντα

επαιτούντων Ελλήνων επεκτείνο-νταν και σε χώρες της Δυτικής Ευ-ρώπης. Σύντομα μάλιστα οι περι-οδεύοντες για ζητείες αλλά ακόμη και για σπουδές Έλληνες απέκτη-σαν κακό όνομα και απογοήτευ-σαν πολλούς από τους κατά τα άλλα φιλέλληνες ξένους, άλλοτε δικαίως και άλλοτε αδίκως. «Η συχνή εκμετάλλευση των ζητειών για ιδιοτελείς σκοπούς από τους επιτήδειους που επι-δείκνυαν εκτός τών άλλων και ιδιαίτερη ικανότητα και εφευρε-τικότητα στην εκμετάλλευση των ευγενέστερων συναισθημάτων των συνανθρώπων τους δεν απο-τελεί αποκλειστικό φαινόμενο των χρόνων εκείνων, αλλά πρό-κειται, δυστυχώς, για φαινόμενο διαχρονικό από το οποίο η αν-θρωπότητα δεν έχει καταφέρει να απαλλαγεί.» Χάριτας οφείλω στην Ελένη Αγγελομάτη-Τσου-γκαράκη για την εργασία της «Το φαινόμενο της ζητείας κατά τη Μεταβυζαντινή περίοδο» (Χαρι-στήριος τόμος στον Δ. Ζ. Σοφια-νό, Ιόνιος Λόγος, Κέρκυρα 2007) η οποία μου δημιούργησε τους συνειρμούς με την παρούσα κα-τάσταση της Ελλάδας. Σεβόμενος τη νοημοσύνη των αναγνωστών της σελίδας αποφεύγω να βρο-ντοφωνάξω τις ομοιότητες με το να κάνω παραλληλισμούς. Αν πάλι κανένας δεν κάνει αντίστοι-χους με εμένα συνειρμούς τότε ας

μείνει το παρόν κείμενο μια απλή ζητεία εκ μέρους μου. Μια ζητεία συγχώρησης γιατί βρίσκομαι σε εγγενή αδυναμία να ασχοληθώ με τον τρόπο που τους αρμόζει με τα άλλα θέματα της επώδυνης επικαιρότητας.

ΣυναφΕΣ βοΗθΗμαΚαι για όσους τυχόν χρειάζονται βοήθεια στην πραγματοποίηση επαφής για ζητεία παρουσιάζω μερικές φράσεις από Επιστολάριο του 19ου αιώνα που τυπώθηκε στην Κωνσταντινούπολη κοντά στο 1845.«Ευσπλαχνικώτατε & ευγενέστατε!Η φήμη των αγαθοεργιών σας, δι-ασαλπιζομένη καθ’όλην την πόλιν, μ’εξύπνησεν από τον λήθαργον της απογνώσεως. Συνειθισμένος ν’απαντώ αδιαφορίαν παντού όπου ητένισα τα βλέμματά μου, ηγνόουν ότι υπάρχουν καρδίαι συμπαθητικαί και άνδρες ελεή-μονες. Τοιούτον σας κηρύττουν οι ευεργετηθέντες παρ’υμών και οίτινες μ’ενθαρρύνουν να επικα-λεσθώ την επικουρίαν σας. […] Ακούω ότι πράττετε το καλόν κινούμενοι από φιλάνθρωπον αί-σθημα χωρίς να αποβλέπετε εις επαίνους και ευχαριστήσεις. Όθεν κρύπτω την ευγνωμοσύνην εις την καρδίαν μου όπου θα μείνη εγχαραγμένη έως ότου μένη και η ψυχή εις το σώμα μου.»

ΕπιΣτροφΗ ΣτιΣ παραδοΣΕιΣΗ ζΗτΕια«Οι ζητείες αποτελούσαν ένα εξαιρετικά διαδεδομένο φαινό-μενο μετά την πτώση της Βυζα-ντινής Αυτοκρατορίας εντός του οθωμανοκρατούμενου χώρου άλλα και πολύ πέρα από αυτόν. Ζητείες εκτελούνταν από τα Πα-τριαρχεία, τα μοναστήρια και τις εκκλησίες για την κάλυψη τακτι-κών και έκτακτων αναγκών τους άλλα και από απλούς ανθρώ-πους που αντιμετώπιζαν ποικίλα δεινά και προβλήματα.«Τα πρώτα χρόνια μετά την Άλωση, η δυσκολία συλλογής των πατριαρχικών φόρων λόγω της απροθυμίας καταβολής τους από τους μητροπολίτες, τον κα-τώτερο κλήρο αλλά και το ορ-θόδοξο ποίμνιο είχε αναγκάσει τους Πατριάρχες να αναχωρούν προσωπικά σε περιοδεία για την είσπραξη των φόρων. Πριν από την αναχώρησή του ο Πα-τριάρχης έπρεπε να εφοδιαστεί με σχετικό διάταγμα του σουλ-τάνου το οποίο θα επέτρεπε την περιοδεία και θα εξασφάλιζε την ασφάλεια τη δική του και της συνοδείας του που συχνά την αποτελούσαν μέλη αρχοντικών οικογενειών. Το διάταγμα εξα-σφάλιζε επίσης διευκολύνσεις από τις τοπικές αρχές και τους καδήδες για τον πειθαναγκασμό των δυστροπούντων χριστιανών να καταβάλουν τους φόρους. «Συχνότερα από τη λέξη ζητεία χρησιμοποιείται η λέξη «ταξίδι-ον», προκειμένου να χαρακτηρί-σει την περιοδεία για τη συλλο-γή ελεών, ίσως για να μην δημι-ουργείται σύγχυση με τα συνήθη

δοσίματα προς το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Έτσι, το «ταξίδιον» αποτέλεσε έναν άλλον τρόπο δή-λωσης της ζητείας ή του εράνου που τον απαντούμε συχνά σε συστατικές επιστολές και ‘απα-νταχούσες’. Αυτοί που διεξήγαν τις περιοδείες ζητείας συχνά αποκαλούνται στα σύγχρονα κείμενα «ταξιδιάρηδες» ή «ταξι-δευτές. Τά «ταξίδια» αυτά συχνά επεκτείνονταν και έξω από τα όρια της Οθωμανικής Αυτοκρα-τορίας ακόμη και σε πολύ μακρι-νούς τόπους.«Η μεγαλύτερη δημοσιευμένη σειρά οθωμανικών έγγραφων που αφορούν ζητείες προέρχε-ται από τη μονή της Αγίας Αικα-τερίνης του Σινά. Στά περισσότε-ρα από τα φερμάνια γίνεται ιδι-αίτερη μνεία στην απαγόρευση παρενόχλησης τών Σιναϊτών μο-ναχών κατά τις ζητείες τους από τις τοπικές αρχές. Απαγορευόταν επίσης να τους εκβιάζουν τα τε-λωνεία για την είσπραξη φόρων και δασμών από τους οποίους ήταν απαλλαγμένοι. Τέλος, δια-τάσσονταν οι διάφοροι αξιωμα-τούχοι να απέχουν από την πα-ράνομη απόσπαση χρημάτων ή άλλων αγαθών που συγκέντρω-ναν οι Σιναΐτες από συνεισφορές του κόσμου.«Φαίνεται ότι ήταν κοινό φαι-νόμενο οι πολυάριθμοι επαίτες να μην τηρούν τις απαιτούμενες προϋποθέσεις για τη διεξαγωγή ζητείας, όπως ήταν η έγκριση της απο τον τοπικό Ιεράρχη, η κατοχή έγκυρων συστατικών γραμμάτων, ή η επίδειξη της δέουσας και κόσμιας συμπερι-φοράς «Οί περιπλανήσεις τών

Από τον ΑνΔρEΑ ρΙΖOΠΟυΛΟ[email protected]

σκνιπεσ

c Το τελευταίο καιρό εμφανίζεται συχνά-πυκνά ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας να υποδέχεται διαφόρους στο Προέδρικό. Πρόσεξα λοι-πόν μια λεπτομέρεια και αυτόματα έκανα μια ανίερη σύνδεση. Η πολυ-θρόνα του Προέδρου είναι ψηλότερη από την πολυθρόνα του εκάστοτε επισκέπτου. Αναρωτιέμαι πόσοι έχετε δει την ταινία του Τσάρλι Τσάπλιν «Ο Μεγάλος Δικτάτωρ»; (Μόνο ως εδώ το σχόλιο.)

c Τριγύρω μου εισπράττω γενική απαισιοδοξία για το μέλλον –του-λάχιστον το μεσοπρόθεσμο- της χώρας. Θυμάμαι φυσικά το ανέκδοτο με τον πασά και τους φόρους και τον πληθυσμό που διαμαρτυρόταν και την περικοπή των φόρων. Όταν όμως ο κόσμος άρχισε να γελάει και να τραγουδά στους δρόμους ο πασάς έκρινε ότι είχε περάσει τα όρια.

c Μετά για πρώτη φορά θυμήθηκα και ερμήνευσα διαφορετικά από το σύνηθες την περίφημη φράση του Καζαντζάκη (Η οποία είναι τυπωμένη και σε μπλουζάκια που πουλάνε στην Πλάκα.) «Δεν φοβάμαι τίποτα, δεν ελπίζω τίποτα. Είμαι ελεύθερος.»

Και σκέφτηκα αλίμονο αν φτάσουμε σε αυτό το στάδιο.

H παρούσα ασφαλιστική κάλυψη παρέχεται από την ασφαλιστική εταιρία Chartis Europe Limited με νόμιμο αντιπρόσωπο στην Ελλάδα την Chartis ΕΛΛΑΣ Α.Ε. Το παρόν έντυπο διατίθεται αποκλειστικώς και μόνο για

ενημερωτικούς σκοπούς και δεν παρέχει καμία απολύτως ασφαλιστική κάλυψη. Η Ασφαλιστική κάλυψη και το σχετικό εύρος αυτής παρέχονται σύμφωνα με τους όρους και τις προϋποθέσεις της εκάστοτε Ασφαλιστικής Σύμβασης.

Διαχειρίζεστε

ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ Ή ΕΥΑΙΣΘΗΤΑ

ΔΕΔΟΜΕΝΑ; Προστατεύστε την επιχείρησή σας από

τις συνέπειες των ηλεκτρονικών και

διαδικτυακών κινδύνων με το CyberEdge.

Η παραβίαση και διαρροή δεδομένων μπορούν να έχουν

σοβαρό αντίκτυπο στην επιχείρησή σας, από απώλεια κερδών, μέχρι

διακινδύνευση της εταιρικής φήμης.Γι’ αυτό τον λόγο δημιουργήσαμε το

CyberEdge, παρέχοντας ασφάλιση και παροχή συμβουλευτικών

υπηρεσιών από εμπειρογνώμονες.Μάθετε περισσότερα στο

www.chartisisnurance.gr/cyberedge



w w w.epilo gimag.gr ΟΚ ΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2012 T IMH 5.00 €

Ένα χρόνο µετά το PSI.Ενέργεια τον 21ο αιώνα: Ανατροπές και αλλαγές στο πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και τις ανανεώσιµες πηγές . Ανορθολογική η οργάνωση της αγοράς ηλεκτρισµού στην Ελλάδα.

No

491

ISS

N 1

105

2503

ΕΠΙΛ

ΟΓΗ

Bankers' Business CsrHealthTechLiving values

Value&Values Ο

ΚΤ

ΩΒ

ΡΙΟ

Σ -

ΝΟ

ΕΜ

ΒΡ

ΙΟΣ

20

12 γΕΡΜΑΝΙΑ

9771105

250003

11

Πώς αναδιάρθρωσε το χρέος της αφήνοντας την Ελλάδα εκτός. Πώς σήµερα ωφελείται από την ελληνική κρίση.

EPILOGI 10-11 2012

Documents

Transcript of EPILOGI 10-11 2012