@AigaiaArtDesign

@Aigaia School of Art and Design

Λεωφ. Αγίων Ομολογητών 81,1080, Λευκωσίαinfo@aigaia.com.cy www.aigaia.com.cyτ. 22445757 φ. 22028342

σχολή καλών και εφαρμοσμένων τεχνών

Copy

right

© 2

013

Aig

aia

Scho

ol o

f Art

and

Des

ign.

All

right

s re

serv

ed.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ.......................................................................................................2ΠΑΡΑΔΟΣΗ....................................................................................................3ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ..............................................4 Γενικά....................................................................................................4 Διάρκεια Εργασίας................................................................................5 πρώτο σταδιο: 2013 - 14..............................................................5 δεύτερο στάδιο: 2014 - 15...........................................................5ΕΡΕΥΝΑ..........................................................................................................6 Μεθοδολογία........................................................................................6 δευτερεύουσα έρευνα.................................................................7 πρωτότυπη έρευνα......................................................................8 Στοιχεία Design στην παραδοσιακή χειροτεχνία..................................9 Συμβολη στη διαφύλαξη της παράδοσης μέσα από την εκπαίδευση.............................................................................9 Τι μπορεί να περιλαμβάνει η έρευνα.................................................10 Πορεία της έρευνας............................................................................10 1. Πως ξεκινώ την έρευνα..........................................................10 2. Εκπαιδευτικές δράσεις και εξερευνήσεις..............................11 3. Τι στοιχεία καλούμαι να ανακαλύψω....................................12 4. Παρουσίαση της έρευνας και των δράσεων..........................12ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΑΙΓΑΙΑ..................................................................13ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ I................................................................................................14ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ II...............................................................................................16ΠΙΝΑΚΑΣ I....................................................................................................17ΠΙΝΑΚΑΣ II ..................................................................................................18

περιεχόμενασημειώσεις

22

σημειώσεις

21

Στόχος της εργασίας είναι η συμβολή μας σαν παιδαγωγοί εικαστικών και εφαρμοσμένων τεχνών, στην εκπαίδευση της νέας γενιάς και στην προώθηση της «στροφής προς τα μέσα», προς τον πλούτο της Κυπριακής παράδοσης και πολιτισμού. Εκπαίδευση και καλλιέργεια που θα συμβάλει όχι μόνο στην προσπάθεια γενικά της Κύπρου για έξοδο της από τη οικονομική κρίση αλλά και στη θεμελίωση της εκτίμησης όλων των Κυπριακών προϊόντων και στη δημιουργία μιας ξεχωριστής σύγχρονης εικαστικής κουλτούρας, κτίζοντας στην πλούσια ελληνική ιστορική παράδοση της Κύπρου, που αποτελεί άλλωστε ένα από τους σημαντικότερους στόχους της σχολής καλών και εφαρμοσμένων τεχνών Αιγαία.

εισαγωγή

2

Λέει ο Γιώργος Σεφέρης…

[...] η προσωπική μου εμπειρία μου δείχνει πως το πράγμα που με βοήθησε, περισσότερο από κάθε άλλο, δεν ήταν οι αφηρημένοι στοχασμοί ενός διανοούμενου, αλλά η πίστη και η προσήλωσή μου σʹ έναν κόσμο ζωντανών και περασμένων ανθρώπων· στα έργα τους, στις φωνές τους, στο ρυθμό τους, στη δροσιά τους. Αυτός ο κόσμος, όλος μαζί, μου έδωσε το συναίσθημα πως δεν είμαι μια αδέσποτη μονάδα , [...] κι ακόμη, μʹ έκανε να νιώσω, όταν ξαναείδα το χώμα που με γέννησε, πως ο άνθρωπος έχει ρίζες, κι όταν τις κόψουν πονεί, βιολογικά, όπως όταν τον ακρωτηριάσουν.[...] κι όλα τούτα θα μπορούσα να τα ονομάσω με τη λέξη παράδοση, που την ακούμε κάποτε ψυχρά και μας φαίνεται υπόδικη. Αλήθεια, υπάρχουν ροπές που νομίζουν πως η παράδοση μας στρέφει σε έργα παρωχημένα και ανθρώπους παρωχημένους· πως είναι πράγμα τελειωμένο και άχρηστο για τις σημερινές μας ανάγκες· πως δεν μπορεί να βοηθήσει σε τίποτε τον σημερινό τεχνοκρατικό άνθρωπο [...] Η παράδοση είναι λοιπόν ένα περιττό βάρος που πρέπει να εξοβελιστεί.Μου φαίνεται πως αυτές οι ροπές εκπορεύονται από τη σύγχρονη απελπισία για την αξία του ανθρώπου. Είναι τα συμπτώματα ενός πανικού, που εν ονόματι του ανθρώπου τείνουν να κατακερματίσουν την ψυχή του. Όμως τι απομένει αν βγάλουμε από τη μέση τον άνθρωπο;

( Γ.Σεφέρη, Δοκιμές τ.2, Εκδ. Ίκαρος, Αθήνα 1974, σσ.175-177)

παράδοσησημειώσεις

20 3

σημειώσεις

19

Γενικά

Η εργασία «Σύγχρονη συνάντηση με την παράδοση» έχει ερευνητικό και εκπαιδευτικό χαρακτήρα, μέσα στα πρακτικά και θεωρητικά πλαίσια σχεδιαστικών και εικαστικών εφαρμογών όπως αυτά καταγράφηκαν στην κυπριακή λαϊκή τέχνη, κουλτούρα και παράδοση. Η πρόταση επίσης αφορά την προσπάθεια αναβίωσης και εξέλιξης των ευρημάτων αλλά και των επιμέρους αυτών στοιχείων.

Ο τίτλος θέματος «σύγχρονη συνάντηση με την παράδοση», χρησιμοποιείται για να τονίσει τον σύγχρονο χαρακτήρα του τρόπου αντιμετώπισης του project και ειδικότερα τον σύγχρονο χαρακτήρα των αποτελεσμάτων και της διαδικασίας την οποία θα βιώσουμε.

Σκοπός σε αυτή την εργασία είναι η έρευνα, εντοπισμός, καταγραφή αλλά και η παρουσίαση ευρημάτων που αφορούν την τέχνη μέσα στην Κυπριακή λαϊκή παράδοση και ειδικά στους τομείς της υφαντουργίας και της ένδυσης και η μετέπειτα εξέλιξη και αναβίωσή τους μέσα από σύγχρονο σχεδιαστικό, εικαστικό, πρακτικό και θεωρητικό αποτέλεσμα. Για το σκοπό αυτό, καλούνται οι καθηγητές μαζί με τους μαθητές τους να ερευνήσουν, να ανακαλύψουν και να παρουσιάσουν όλα τα στοιχεία που καθορίζονται ως στοιχεία design μέσα στο παραδοσιακό ένδυμα, υπόδημα, κόσμημα και υφαντό και που αυτά καθορίζουν με τη σειρά τους το design ως Κυπριακό.

Σύγχρονη Συνάντηση με την Παράδοση

4

διάρκεια εργασίας

5

ΠΡΩΤΟ ΣΤΑΔΙΟ: 2013-14Το πρώτο στάδιο της εργασίας θα διαρκέσει 2 ακαδημαϊκά τετράμηνα, κατά τη διάρκεια των οποίων θα διεξαχθεί η έρευνα αλλά και η πρώτη σχεδιαστική και εικαστική υλοποίηση αποτελέσματος.

Παρουσίαση της δουλειάς: Οι εκδηλώσεις παρουσίασης θα γίνουν στην Πύλη Αμμοχώστου κατά τη διάρκεια της παρουσίασης των εργασιών για τον Διαγωνισμό Εικαστικών Τεχνών και θα περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων έκθεση του εικαστικού αποτελέσματος, παρουσίαση της όλης εξέλιξης της εργασίας και επίδειξη μόδας.

ΔΕΥΤΕΡΟ ΣΤΑΔΙΟ: 2014-15Μετά την ολοκλήρωση του πρώτου σταδίου, στόχος είναι η σύσταση μιας σχεδιαστικής ομάδας που θα αποτελείται από μαθητές μέσης εκπαίδευσης και η οποία θα έχει σαν στόχο την περαιτέρω εξέλιξη της εργασίας, με έμφαση στην παραγωγή σύγχρονου σχεδιαστικού, εικαστικού πρακτικού και θεωρητικού αποτελέσματος. Όλοι οι συμμετέχοντες σε αυτή την ομάδα θα επιλεγούν με υποτροφία της σχολής καλών και εφαρμοσμένων τεχνών Αιγαία και η ομάδα θα δραστηριοποιείται καθ’ όλη τη διάρκεια της ακαδημαϊκής χρονιάς 2014-15.

ΠΙΝΑΚΑΣ II

18

Στοιχεία που χρειάζονται για αναφορά σε

ΒΙΒΛΙΑ:• Όνομα συγγραφέα ή εκδότη• Χρονολογία έκδοσης• Τίτλος βιβλίου• Αριθμός έκδοσης (πρώτη, δεύτερη κλπ)• Πόλη στην οποία εκδόθηκε• Όνομα εκδοτικού οίκου

ΑΡΘΡΑ:• Όνομα συγγραφές• Χρονολογία έκδοσης έντυπου (εφημερίδα ή περιοδικό)• Τίτλος άρθρου• Τίτλος εφημερίδας ή περιοδικού• Αριθμός σελίδας άρθρου • Όσες περισσότερες άλλες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε για το έντυπο όπως τόμος και αριθμός τεύχους.

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ:• Ημερομηνία πρόσβασης άρθρου• Ηλεκτρονική διεύθυνση• Το είδος της ηλεκτρονικής πηγής (email, φόρουμ, ιστοσελίδα www, κλπ)

ΕΙΚΟΝΕΣ, ΠΙΝΑΚΕΣ ΚΑΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ:Τα προτεινόμενα στοιχεία που θα πρέπει να αναφέρονται είναι:• Όνομα καλλιτέχνη, φωτογράφου (αν το ξέρουμε)• Χρονολογία παραγωγής• Τίτλος εικόνας και είδος (φωτογραφία, χαρακτικό, γλυπτό, ελαιογραφία κλπ)• Πληροφορίες συλλογής (αν υπάρχουν)

ΠΙΝΑΚΑΣ I

17

έρευνα

6

Η εικαστική έρευνα έχει σαν στόχο να προσφέρει γνώσεις και πληροφορίες όσον αφορά τη διαδικασία που ακολουθείται για την υλοποίηση ενός αποτελέσματος από καλλιτέχνες και σχεδιαστές. Τα ευρήματα της έρευνας πρέπει να καλύπτουν όλη τη δημιουργική εξέλιξη ενός αποτελέσματος, ήτοι να παρουσιάζουν την πορεία την οποία ακολούθησε ο καλλιτέχνης/σχεδιαστής για να παράξει το τελικό εικαστικό/σχεδιαστικό προϊόν.

Η έρευνα πρέπει να αποτελείται από θεωρητικά και οπτικά στοιχεία. Οι συμμετέχοντες καλούνται να διεξαγάγουν μία ενδελεχή έρευνα συλλέγοντας πληροφορίες από ιστορίες, μύθους, παραδόσεις, από επισκέψεις σε μουσεία και κέντρα χειροτεχνίας, συνεντεύξεις και φωτογραφίες, σκίτσα, ενημερωτικά έντυπα, ηλεκτρονικά αρχεία φωτογραφιών και κειμένων (είτε πρωτότυπα, είτε σαρωμένα) καθώς και να δημιουργήσουν μια βιβλιογραφία από ηλεκτρονικές και έντυπες πηγές. Επίσης οι συμμετέχοντες καλούνται να ερευνήσουν και να καταγράψουν τεχνικές και τρόπους παραγωγής των διαφόρων ευρημάτων όπως επίσης και τη δουλειά διαφόρων ντόπιων και ξένων καλλιτεχνών οι οποίοι ασχολήθηκαν και ενέταξαν στη δουλειά τους στοιχεία της Κυπριακής κουλτούρας και παράδοσης.

Μεθοδολογία

Η ανάγκη για σωστή και έγκυρη μεθοδολογία στα πλαίσια της τέχνης, απορρέει από την ανάγκη διεξαγωγής σοβαρής και ολοκληρωμένης εικαστικής έρευνας, η οποία με τη σειρά της θα δώσει βάσεις για ένα άρτιο εικαστικό και σχεδιαστικό αποτέλεσμα. Η έρευνα στην τέχνη αποτελεί σημαντικό, αν όχι και καθοριστικό παράγοντα στην εξέλιξη του εικαστικού και σχεδιαστικού αποτελέσματος. Η μέθοδος συλλογής στοιχείων μπορεί να χωριστεί σε δύο μέρη - στη δευτερεύουσα και την πρωτότυπη έρευνα. Τόσο η πρωτότυπη όσο και η δευτερεύουσα έρευνα μπορούν να οργανωθούν μαζί για να δημιουργήσουν ένα ικανοποιητικό όγκο έρευνας. Η καταγραφή της πρωτότυπης έρευνας μπορεί να γίνει σε sketchbook, στο οποίο ανάλογα με το αντικείμενο που ερευνάται, θα πρέπει να γίνονται και αναφορές σε στοιχεία που έχουν συλλεγεί κατά τη διάρκεια της δευτερεύουσας έρευνας. Για παράδειγμα: Με αφορμή ένα σκίτσο από ένα παραδοσιακό αντικείμενο που έχω σπίτι (τη λάμπα της γιαγιάς, ένα τσέστο κλπ) βάζω μέσα στο sketchbook μου και άλλες πληροφορίες που βρήκα για το τσέστο από το κέντρο χειροτεχνίας, από το διαδίκτυο κλπ.

Παράδειγμα οργάνωσης προγράμματος δράσεων

ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 5/11/13

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΟΜΑΔΑΣ: Όνομα Μαθητής/τριας ΤΟΠΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ: Λαογραφικός Όμιλος Λεμεσού

ΑΤΟΜΟ ΥΠΕΥΘΥΝΟ ΜΕ ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΘΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΟΥΜΕ: Όνομα υπεύθυνου, τηλέφωνο, email

ΤΡΟΠΟΣ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ: Μαγνητοφώνηση συνέντευξης και φωτογράφιση

ΑΤΟΜΑ ΥΠΕΥΘΥΝΑ ΓΙΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗΣ: Ονόματα μαθητών

ΑΤΟΜΑ ΥΠΕΥΘΥΝΑ ΓΙΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Ονόματα μαθητών

716

Μέσα στο sketchbook επικεντρωνόμαστε περισσότερο στην οπτική καταγραφή και ανάλυση με σχέδια, σκίτσα, φωτογραφίες και σύντομες επεξηγηματικές σημειώσεις και αναφορές.

Για τους σκοπούς της έρευνας είναι σημαντική και οποιαδήποτε γραπτή καταγραφή, περιγραφή και ανάλυση πληροφοριών που αφορούν το θέμα γενικά, οι οποίες μπορούν να καταγράφονται σε διαφορετικό τετράδιο. Αυτό μπορεί να γίνει από μαθητές οι οποίοι ενδιαφέρονται περισσότερο στη θεωρητική προσέγγιση του θέματος.

ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΑ ΕΡΕΥΝΑ

Οι συμμετέχοντες, συνίσταται να ξεκινήσουν με δευτερεύουσα έρευνα, η οποία θα αποτελείται από μελέτη και αξιολόγηση ευρημάτων, τα οποία έχουν ήδη δημοσιευθεί και αποτελούν αξιόπιστη πηγή, δηλαδή κείμενα ή φωτογραφίες από:

• βιβλία (έντυπα ή ηλεκτρονικά)

• ενημερωτικά φυλλάδια και καταλόγους από μουσεία, εκθέσεις, δήμους και κοινότητες της Κύπρου, κέντρων λαογραφίας και χειροτεχνίας (έντυπα ή ηλεκτρονικά)

• άρθρα σε εφημερίδες, ή περιοδικά (έντυπα ή ηλεκτρονικά)• συνεντεύξεις (έντυπες ή ηλεκτρονικές)

• επίσημες ιστοσελίδες δήμων, κοινοτήτων, μουσείων, εκθέσεων, κέντρων λαογραφίας και χειροτεχνίας

• Κύπριους καλλιτέχνες και έργα που περιγράφουν τη ζωή στην Κύπρο και την ενδυμασία

Αυτές οι πληροφορίες μπορούν να συλλεγούν στις πιο κάτω μορφές:

• φωτοτυπίες ή σαρωμένα αρχεία (από βιβλία, εφημερίδες, περιοδικά κλπ) (μέθοδοι αναφοράς, ως ΠΙΝΑΚΑΣ II)

• πρωτότυπα έντυπα (ενημερωτικά φυλλάδια, κατάλογοι κλπ)

ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ II

Η πιο κάτω λίστα περιλαμβάνει προτινόμενες τοποθεσίες για έρευνα και μπορεί να εμπλουτιστεί από εσάς και τους μαθητές σας.

Αρχαιολογικό μουσείοΑρχοντικό Χατζηγεωργάκη ΚορνέσιουΒυζαντινό μουσείοΔημοτικό κέντρο τεχνών ΛευκωσίαςΔημοτικό Μουσείο Λαϊκής Τέχνης, Δήμος ΛεμεσούΕθνογραφικό μουσείο ΚύπρουΕταιρεία Κυπριακών ΣπουδώνΚέντρο Κυπριακής χειροτεχνίαςΚρατική πινακοθήκη σύγχρονης τέχνηςΛαογραφικός Όμιλος ΛεμεσούΛεβέντειο μουσείοΛύκειο Ελληνίδων ΑθηνώνΜουσείο λαικής τέχνης ΚύπρουΠελοποννησιακό Λαογραφικό ΊδρυμαΤοπικοί πολιτιστικοί και λαογραφικοί όμιλοι

158

• ηλεκτρονικά αντίγραφα (JPEG, PDF, WORD κλπ) τα οποία να φυλάγονται σε φορητό μέσο ηλεκτρονικής αποθήκευσης (usb).

• βιβλιογραφία ιστοσελίδων για παράδειγμα: Πτυχίο στις Καλές Τέχνες της σχολής Αιγαία, προσβάσιμο στο: http://www.aigaia.com.cy/index.php?pageid=207&lang=gr

ΠΡΩΤΟΤΥΠΗ ΕΡΕΥΝΑ

Ενθαρρύνοντας την επί τόπου μελέτη και καταγραφή ευρημάτων όπως επίσης και την προσθήκη στην ήδη υπάρχουσα γνώση και ευρήματα, συνίσταται η διεξαγωγή πρωτότυπης έρευνας για την ανακάλυψη καινούργιων στοιχείων (θεωρητικών και οπτικών), δηλώσεων, ιστοριών, θεωριών κλπ, τα οποία όμως πρέπει να ακολουθούν τους κανόνες επαληθευσιμότητας και ηθικής.

Η πρωτότυπη έρευνα μπορεί να γίνει με:

• φωτογραφίες από τους μαθητές, στους διάφορους χώρους δράσης και εξερεύνησης

• γρήγορα σκίτσα και σημειώσεις κατά τη διάρκεια μιας ξενάγησης σε ένα μουσείο, μια συλλογή κλπ

• συνεντεύξεις τις οποίες θα οργανώσουν οι μαθητές, με άτομα που έχουν ενδιαφέρουσες σχετικές πληροφορίες να καταθέσουν

• λεπτομερή οπτική καταγραφή (ζωγραφικά και με φωτογραφίες) αντικειμένων, ενδυμάτων, επίπλων, κοσμημάτων κλπ

Κυπριακός πολιτισμός

λαϊκή τέχνη

μέσα παραγωγής

μεταλλοτεχνία

μόδα

μοτίβο

μπερέ

ξυλοτεχνία

παράδοση

ποδίνες

πρώτες ύλες

σαγιά

σκοπός και χρήση ευρημάτων

σύγχρονη τέχνη και πολιτισμός

τατσιά

τσεμπέρι / μαντήλι

τσέστος

υπόδημα

158

• ηλεκτρονικά αντίγραφα (JPEG, PDF, WORD κλπ) τα οποία να φυλάγονται σε φορητό μέσο ηλεκτρονικής αποθήκευσης (usb).

• βιβλιογραφία ιστοσελίδων για παράδειγμα: Πτυχίο στις Καλές Τέχνες της σχολής Αιγαία, προσβάσιμο στο: http://www.aigaia.com.cy/index.php?pageid=207&lang=gr

ΠΡΩΤΟΤΥΠΗ ΕΡΕΥΝΑ

Ενθαρρύνοντας την επί τόπου μελέτη και καταγραφή ευρημάτων όπως επίσης και την προσθήκη στην ήδη υπάρχουσα γνώση και ευρήματα, συνίσταται η διεξαγωγή πρωτότυπης έρευνας για την ανακάλυψη καινούργιων στοιχείων (θεωρητικών και οπτικών), δηλώσεων, ιστοριών, θεωριών κλπ, τα οποία όμως πρέπει να ακολουθούν τους κανόνες επαληθευσιμότητας και ηθικής.

Η πρωτότυπη έρευνα μπορεί να γίνει με:

• φωτογραφίες από τους μαθητές, στους διάφορους χώρους δράσης και εξερεύνησης

• γρήγορα σκίτσα και σημειώσεις κατά τη διάρκεια μιας ξενάγησης σε ένα μουσείο, μια συλλογή κλπ

• συνεντεύξεις τις οποίες θα οργανώσουν οι μαθητές, με άτομα που έχουν ενδιαφέρουσες σχετικές πληροφορίες να καταθέσουν

• λεπτομερή οπτική καταγραφή (ζωγραφικά και με φωτογραφίες) αντικειμένων, ενδυμάτων, επίπλων, κοσμημάτων κλπ

Κυπριακός πολιτισμός

λαϊκή τέχνη

μέσα παραγωγής

μεταλλοτεχνία

μόδα

μοτίβο

μπερέ

ξυλοτεχνία

παράδοση

ποδίνες

πρώτες ύλες

σαγιά

σκοπός και χρήση ευρημάτων

σύγχρονη τέχνη και πολιτισμός

τατσιά

τσεμπέρι / μαντήλι

τσέστος

υπόδημα

914

Στοιχεία design στην παραδοσιακή χειροτεχνία

O όρος design σε αυτή την περίπτωση χρησιμοποιείται για να χαρακτηρίσει τα καινοτόμα και αυθεντικά εικαστικά, σχεδιαστικά, κατασκευαστικά ή ακόμη και θεματικά στοιχεία τα οποία αν απομονωθούν μπορούν να προσδιορίσουν την «πολιτιστική καταγωγή» του αντικειμένου.

Παρόλο που δεν είναι εφικτό μέσα από τη διαδικασία αυτής της εργασίας, να προσδιοριστεί η καινοτομία και η αυθεντικότητα ενός αντικειμένου, εντούτοις σε σύγκριση με παρόμοια αντικείμενα της ίδιας εποχής, μπορούμε να απομονώσουμε τις διαφορές και τις ομοιότητές τους. Γενικά μπορούμε να μελετήσουμε τα διάφορα στοιχεία που προαναφέρθηκαν, όπως για παράδειγμα τον τρόπο κατασκευής, τα χρησιμοποιούμενα μοτίβα, την επιλογή των χρωμάτων, τη χρήση τους κλπ, ούτως ώστε να δημιουργήσουμε μια βάση δεδομένων με τα πιο σημαντικά στοιχεία ή χαρακτηριστικά που προσδιορίζουν ένα αντικείμενο.

Η UNESCO για την καταγραφή της Πολιτιστικής Κληρονομιάς έχει θέσει κάποια κριτήρια σχετικά με την αυθεντικότητα και καινοτομία σε ότι αφορά μεταξύ άλλων και τεχνικές παραγωγής παραδοσιακών χειροτεχνιών τα οποία βρίσκονται στην ιστοσελίδα της UNESCO. Συγκεκριμένα, το 2009, η UNESCO αναγνώρισε και πιστοποίησε στον τομέα του Intangible Cultural Heritage το λευκαρίτικο κέντημα σαν τεχνική παραδοσιακής χειροτεχνίας της Κύπρου.

Συμβολή στη διαφύλαξη της παράδοσης μέσα από την εκπαίδευση

Η “στροφή προς τα μέσα” όπως φαίνεται στους στόχους της εργασίας ή του ερευνητικού έργου που ξεκινούμε σήμερα δεν πρέπει να μετατραπεί σε αναχρονισμό και αντιδραστικότητα σε κάθε τι καινούργιο. Μελετούμε και διατηρούμε τις παραδόσεις μας χωρίς αλαζονεία, η οποία εμποδίζει τον σεβασμό του πολιτισμού που έχουν τα άλλα έθνη και τις ισότιμες σχέσεις μας με αυτά.

Θέλουμε να ερευνήσουμε και να ανακαλύψουμε πληροφορίες οι οποίες θα μας εμπνεύουν για να παράξουμε σύγχρονη τέχνη με σύγχρονα μέσα που να προσελκύουν πολίτες της σύγχρονης κοινωνίας και τρόπου ζωής. Μόνο έτσι θα συμβάλουμε στην εκπαίδευση των νέων και θα προσελκύσουμε το ενδιαφέρον των έφηβων μαθητών της μέσης εκπαίδευσης.

ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ I

Θεματολογία εργασίας/λέξεις κλειδιάΗ λίστα αυτή αποτελεί την αρχική ιδεοθύελλα του θέματος και μπορεί να εμπλουτίζεται συνεχώς με νέες λέξεις από εσάς και τους μαθητές σας.

design

layering (πχ. εσώρουχα, πουκάμισα, βράκα κλπ) αστική και επαρχιακή φορεσιά

βράκα

δερματοτεχνία

διακόσμηση

ενδυμασία γάμου

ένδυματολογία

ζωνάρι

η τέχνη του ψωμιού

καλαθοπλεκτική

κατασκευή

κέντημα

κεραμική

κόσμημα

κουκκούλια

κουρούκλα

Κυπριακά χρώματα

1310

συμβολή της σχολής ΑιγαίαΓια τη σωστή υλοποίηση της εργασίας και για την οργάνωση ενός άρτιου ερευνητικού υλικού, η σχολή θα βοηθήσει στην καταγραφή, σύνταξη και οργάνωση της έρευνας καθώς και στο σχεδιασμό για την παρουσίασή της.

Επιπρόσθετα, κατά τη διάρκεια της έρευνας, θα διεξάγονται τακτικές παρουσιάσεις και αξιολογήσεις μεταξύ των συμμετεχόντων και της σχολής Αιγαία. Η Αιγαία προτρέπει τους συμμετέχοντες καθ’ όλη τη διάρκεια της έρευνας, να διατηρήσουν επικοινωνία με τη σχολή, η οποία είναι πρόθυμη να οργανώσει συναντήσεις τόσο στους χώρους της όσο και στα σχολεία με τις διάφορες ομάδες, για πιο προσωπική συζήτηση και καθοδήγηση στην εξέλιξη της έρευνας.

Στο τέλος της έρευνας και με καθοδήγηση της σχολής, θα γίνει μια πρώτη πειραματική προσπάθεια εξέλιξης των ευρημάτων σε σχεδιαστικό και εικαστικό επίπεδο. Προς τούτο, η σχολή Αιγαία θα παρέχει στους μαθητές τις εξειδικευμένες εγκαταστάσεις και τον εξοπλισμό της για να υλοποιήσουν το αποτέλεσμά τους και επιπρόσθετα θα τους προσφέρει δωρεάν σεμινάρια σχεδιασμού και παρουσίασης της δουλειάς, όπως για παράδειγμα styling, φωτογράφιση και ηλεκτρονική επεξεργασία για παρουσίαση αποτελέσματος σχεδιασμού μόδας.

Τι μπορεί να περιλαμβάνει η έρευνα

• Μπορεί να περιλαμβάνει τα πάντα που αφορούν την παράδοση και τον πολιτισμό μας.

• Τα χρώματα ενός πίνακα, οι φόρμες στο ξύλινο μπαούλο, ο διάκοσμος στη στεφανοθήκη της θείας, τα έθιμα του παραδοσιακού γάμου, η κοινωνική θέση της κύπριας γυναίκας, η ιστορία της εκκλησίας του χωριού, τα μοτίβα στο κάγκελο ή παράθυρο κάποιου διατηρητέου σπιτιού, τα μοτίβα από τα αγγεία, τα κτίρια, τα ψηφιδωτά, η ποίηση, οι Κύπριοι καλλιτέχνες, η αρχιτεκτονική, τα έπιπλα και γενικά το εσωτερικό του Κυπριακού σπιτιού, τα υφάσματα, τα διακοσμητικά αντικείμενα, τα μουσικά όργανα, έθιμα, μύθοι, θρύλοι, παραμύθια, παλιά επαγγέλματα, η τέχνη του Κυπριακού ψωμιού...

• Για την έρευνα που δεν αφορά άμεσα το ένδυμα θα πρέπει να συμπεριληφθούν εισηγήσεις για το πως επηρέασε το ένα το άλλο. Επίσης για παράδειγμα, θα πρέπει να συγκριθεί το μοτίβο στο αγγείο με το μοτίβο στο κέντημα.

Πορεία της έρευνας

1. Πως ξεκινώ την έρευνα...

Το εκπαιδευτικό μας έργο και ο τρόπος μετάδοσης του θέματος πρέπει να οργανωθεί με θετική διάθεση, δημιουργικότητα και στα πλαίσια διαδραστικών δραστηριοτήτων που να ενδιαφέρουν και να προσελκύουν το ενδιαφέρον. Το σημαντικότερο από όλα είναι να αφεθεί ο κάθε μαθητής να επιλέξει μόνος του και να εξερευνήσει το είδος των πληροφοριών που τον ενδιαφέρουν. Δώστε στους μαθητές τα κατάλληλα ερεθίσματα και αφήστε τους να ξεκινήσουν ένα ταξίδι εξερεύνησης.

Η έρευνα θα πρέπει να ξεκινήσει με μια γενική ενημέρωση των μαθητών ως προς το θέμα και τους στόχους της εργασίας. Στη συνέχεια, θα πρέπει να γίνει μια ιδεοθύελλα (brain storming) από τον κάθε μαθητή στην οποία θα αναφερθούν λέξεις κλειδιά που αφορούν την χειροτεχνία καθώς και πιθανές τοποθεσίες συλλογής στοιχείων. Σε αυτό μπορεί να βοηθήσουν και οι πληροφορίες που αναγράφονται στα ευρετήρια Ι και ΙΙ. Ακολούθως, μέσα από συζήτηση, οργανώνεται το κάθε άτομο ξεχωριστά ή οι ομάδες και δημιουργείται ένα πρόγραμμα δράσεων το οποίο θα ξεκινήσει να εφαρμόζεται άμεσα (σχετικά με την οργάνωση του προγράμματος δράσεων, ως πίνακας I).

1112

3. Τι στοιχεία καλούμαι να ανακαλύψω...

Κατά τη διάρκεια της έρευνας γενικά καλούμαστε να ανακαλύψουμε τα ακόλουθα στοιχεία:

• Το έναυσμα της ιδέας ή τον λόγο της δημιουργίας, ανάλογα αν το αντικείμενο που ερευνούμε είναι χρηστικό ή διακοσμητικό, δηλαδή με ποια αφορμή πρωτοεμφανίστηκε και ποιο σκοπό εξυπηρετούσε.

• Την επιλογή των μέσων και υλικών κατασκευής, δηλαδή τα υλικά ή πρώτες ύλες και τα εξαρτήματα/μηχανήματα, τα οποία χρησιμοποιούνταν για την κατασκευή των διαφόρων αντικειμένων.

• Τον τρόπο κατασκευής, συμπεριλαμβανομένης και περιγραφής των ιδιαίτερων τεχνικών που εφαρμόζονταν.

• Τα στοιχεία ή τις λεπτομέρειες που το συνθέτουν, που μπορεί να είναι διακοσμητικά (χρώμα, μοτίβο, κλπ) ή θεματολογικά και του δίνουν ιδιαιτερότητα ή το κάνουν να ξεχωρίζει.

• Την εξέλιξη του αποτελέσματος και την επίλυση των διαφόρων προβλημάτων (τεχνικών ή αισθητικής) μέσα στο πέρασμα του χρόνου.

4. Παρουσίαση της έρευνας και των δράσεων

Στη συνέχεια οι μαθητές θα πρέπει να οργανώσουν τη δική τους παρουσίαση των ευρημάτων τους εμπλουτίζοντάς την με λογοτεχνία, μουσική και αποτυπώνοντας τις σκέψεις, τους συνειρμούς, τους προβληματισμούς και τα συναισθήματά τους, καταγράφοντάς τα με όποιο μέσο θεωρούν κατάλληλο. Δημιουργείται έτσι ένα πρωτότυπο υλικό, το οποίο καταθέτουν στο σχολείο τους και παρουσιάζουν στους συμμαθητές τους.�

Στο τέλος του σχολικού έτους, θα πρέπει να οργανωθεί, όχι μόνο η παρουσίαση των ευρημάτων αλλά και η παρουσίαση των δράσεων των εφηβικών ομάδων που συμμετείχαν. Η ερμηνεία των πληροφοριών από τη σκοπιά των νέων, θα αποτελέσει πηγή έμπνευσης για την εκπαίδευση και τον πολιτισμό.

2. Εκπαιδευτικές δράσεις και εξερευνήσεις

Θα πρέπει να οργανωθούν εκπαιδευτικές δράσεις στις οποίες, οι έφηβοι μαθητές επιλέγουν οι ίδιοι τα θέματα για τα οποία θα ήθελαν να μάθουν περισσότερες πληροφορίες και καταγράφουν μόνο ό,τι τους ενδιαφέρει.

• Μαθαίνω από τον άμεσα περιβάλλοντα χώρο μου, την οικογένεια μου, τη γιαγιά, τον παππού. Μαθαίνω και καταγράφω ιστορίες, βρίσκω φωτογραφίες, ρωτώ αν έχουν παλιά παραδοσιακά ενδύματα ή αντικείμενα που σχετίζονται με το θέμα μου.

• Επίσκεψη στη φίλη της γιαγιάς, στο χωριό για να μάθω και να καταγράψω. Ποιος ήταν ο ράφτης; Ποια κεντούσε, ύφαινε... καταγράφω, μαγνητοφωνώ, βιντεογραφώ (ακόμα και με τα κινητά τηλέφωνα)

• Ποια μουσεία διατηρούν συλλογές;

• Μπορεί να υπάρχουν και ιδιωτικές συλλογές στο χωριό στη γειτονιά, στην πόλη μου.

• Άνθρωποι που ξέρουν και έχουν πληροφορίες να μου δώσουν; Ίσως να μην έχουν καμία σχέση με την τέχνη, άνθρωποι που ίσως παλιά να ήταν μέρος της παραγωγής κάποιας χειροτεχνίας ή και που ασκούσαν κάποιο παραδοσιακό επάγγελμα. Μια βόλτα σε γειτονιές όπως η παλιά Λευκωσία, Λεμεσός κτλ μπορεί να κρύβει πολλές πληροφορίες.

• Επισκέψεις σε τοπικά παραδοσιακά φεστιβάλ και γιορτές.

1112

3. Τι στοιχεία καλούμαι να ανακαλύψω...

Κατά τη διάρκεια της έρευνας γενικά καλούμαστε να ανακαλύψουμε τα ακόλουθα στοιχεία:

• Το έναυσμα της ιδέας ή τον λόγο της δημιουργίας, ανάλογα αν το αντικείμενο που ερευνούμε είναι χρηστικό ή διακοσμητικό, δηλαδή με ποια αφορμή πρωτοεμφανίστηκε και ποιο σκοπό εξυπηρετούσε.

• Την επιλογή των μέσων και υλικών κατασκευής, δηλαδή τα υλικά ή πρώτες ύλες και τα εξαρτήματα/μηχανήματα, τα οποία χρησιμοποιούνταν για την κατασκευή των διαφόρων αντικειμένων.

• Τον τρόπο κατασκευής, συμπεριλαμβανομένης και περιγραφής των ιδιαίτερων τεχνικών που εφαρμόζονταν.

• Τα στοιχεία ή τις λεπτομέρειες που το συνθέτουν, που μπορεί να είναι διακοσμητικά (χρώμα, μοτίβο, κλπ) ή θεματολογικά και του δίνουν ιδιαιτερότητα ή το κάνουν να ξεχωρίζει.

• Την εξέλιξη του αποτελέσματος και την επίλυση των διαφόρων προβλημάτων (τεχνικών ή αισθητικής) μέσα στο πέρασμα του χρόνου.

4. Παρουσίαση της έρευνας και των δράσεων

Στη συνέχεια οι μαθητές θα πρέπει να οργανώσουν τη δική τους παρουσίαση των ευρημάτων τους εμπλουτίζοντάς την με λογοτεχνία, μουσική και αποτυπώνοντας τις σκέψεις, τους συνειρμούς, τους προβληματισμούς και τα συναισθήματά τους, καταγράφοντάς τα με όποιο μέσο θεωρούν κατάλληλο. Δημιουργείται έτσι ένα πρωτότυπο υλικό, το οποίο καταθέτουν στο σχολείο τους και παρουσιάζουν στους συμμαθητές τους.�

Στο τέλος του σχολικού έτους, θα πρέπει να οργανωθεί, όχι μόνο η παρουσίαση των ευρημάτων αλλά και η παρουσίαση των δράσεων των εφηβικών ομάδων που συμμετείχαν. Η ερμηνεία των πληροφοριών από τη σκοπιά των νέων, θα αποτελέσει πηγή έμπνευσης για την εκπαίδευση και τον πολιτισμό.

2. Εκπαιδευτικές δράσεις και εξερευνήσεις

Θα πρέπει να οργανωθούν εκπαιδευτικές δράσεις στις οποίες, οι έφηβοι μαθητές επιλέγουν οι ίδιοι τα θέματα για τα οποία θα ήθελαν να μάθουν περισσότερες πληροφορίες και καταγράφουν μόνο ό,τι τους ενδιαφέρει.

• Μαθαίνω από τον άμεσα περιβάλλοντα χώρο μου, την οικογένεια μου, τη γιαγιά, τον παππού. Μαθαίνω και καταγράφω ιστορίες, βρίσκω φωτογραφίες, ρωτώ αν έχουν παλιά παραδοσιακά ενδύματα ή αντικείμενα που σχετίζονται με το θέμα μου.

• Επίσκεψη στη φίλη της γιαγιάς, στο χωριό για να μάθω και να καταγράψω. Ποιος ήταν ο ράφτης; Ποια κεντούσε, ύφαινε... καταγράφω, μαγνητοφωνώ, βιντεογραφώ (ακόμα και με τα κινητά τηλέφωνα)

• Ποια μουσεία διατηρούν συλλογές;

• Μπορεί να υπάρχουν και ιδιωτικές συλλογές στο χωριό στη γειτονιά, στην πόλη μου.

• Άνθρωποι που ξέρουν και έχουν πληροφορίες να μου δώσουν; Ίσως να μην έχουν καμία σχέση με την τέχνη, άνθρωποι που ίσως παλιά να ήταν μέρος της παραγωγής κάποιας χειροτεχνίας ή και που ασκούσαν κάποιο παραδοσιακό επάγγελμα. Μια βόλτα σε γειτονιές όπως η παλιά Λευκωσία, Λεμεσός κτλ μπορεί να κρύβει πολλές πληροφορίες.

• Επισκέψεις σε τοπικά παραδοσιακά φεστιβάλ και γιορτές.

1310

συμβολή της σχολής ΑιγαίαΓια τη σωστή υλοποίηση της εργασίας και για την οργάνωση ενός άρτιου ερευνητικού υλικού, η σχολή θα βοηθήσει στην καταγραφή, σύνταξη και οργάνωση της έρευνας καθώς και στο σχεδιασμό για την παρουσίασή της.

Επιπρόσθετα, κατά τη διάρκεια της έρευνας, θα διεξάγονται τακτικές παρουσιάσεις και αξιολογήσεις μεταξύ των συμμετεχόντων και της σχολής Αιγαία. Η Αιγαία προτρέπει τους συμμετέχοντες καθ’ όλη τη διάρκεια της έρευνας, να διατηρήσουν επικοινωνία με τη σχολή, η οποία είναι πρόθυμη να οργανώσει συναντήσεις τόσο στους χώρους της όσο και στα σχολεία με τις διάφορες ομάδες, για πιο προσωπική συζήτηση και καθοδήγηση στην εξέλιξη της έρευνας.

Στο τέλος της έρευνας και με καθοδήγηση της σχολής, θα γίνει μια πρώτη πειραματική προσπάθεια εξέλιξης των ευρημάτων σε σχεδιαστικό και εικαστικό επίπεδο. Προς τούτο, η σχολή Αιγαία θα παρέχει στους μαθητές τις εξειδικευμένες εγκαταστάσεις και τον εξοπλισμό της για να υλοποιήσουν το αποτέλεσμά τους και επιπρόσθετα θα τους προσφέρει δωρεάν σεμινάρια σχεδιασμού και παρουσίασης της δουλειάς, όπως για παράδειγμα styling, φωτογράφιση και ηλεκτρονική επεξεργασία για παρουσίαση αποτελέσματος σχεδιασμού μόδας.

Τι μπορεί να περιλαμβάνει η έρευνα

• Μπορεί να περιλαμβάνει τα πάντα που αφορούν την παράδοση και τον πολιτισμό μας.

• Τα χρώματα ενός πίνακα, οι φόρμες στο ξύλινο μπαούλο, ο διάκοσμος στη στεφανοθήκη της θείας, τα έθιμα του παραδοσιακού γάμου, η κοινωνική θέση της κύπριας γυναίκας, η ιστορία της εκκλησίας του χωριού, τα μοτίβα στο κάγκελο ή παράθυρο κάποιου διατηρητέου σπιτιού, τα μοτίβα από τα αγγεία, τα κτίρια, τα ψηφιδωτά, η ποίηση, οι Κύπριοι καλλιτέχνες, η αρχιτεκτονική, τα έπιπλα και γενικά το εσωτερικό του Κυπριακού σπιτιού, τα υφάσματα, τα διακοσμητικά αντικείμενα, τα μουσικά όργανα, έθιμα, μύθοι, θρύλοι, παραμύθια, παλιά επαγγέλματα, η τέχνη του Κυπριακού ψωμιού...

• Για την έρευνα που δεν αφορά άμεσα το ένδυμα θα πρέπει να συμπεριληφθούν εισηγήσεις για το πως επηρέασε το ένα το άλλο. Επίσης για παράδειγμα, θα πρέπει να συγκριθεί το μοτίβο στο αγγείο με το μοτίβο στο κέντημα.

Πορεία της έρευνας

1. Πως ξεκινώ την έρευνα...

Το εκπαιδευτικό μας έργο και ο τρόπος μετάδοσης του θέματος πρέπει να οργανωθεί με θετική διάθεση, δημιουργικότητα και στα πλαίσια διαδραστικών δραστηριοτήτων που να ενδιαφέρουν και να προσελκύουν το ενδιαφέρον. Το σημαντικότερο από όλα είναι να αφεθεί ο κάθε μαθητής να επιλέξει μόνος του και να εξερευνήσει το είδος των πληροφοριών που τον ενδιαφέρουν. Δώστε στους μαθητές τα κατάλληλα ερεθίσματα και αφήστε τους να ξεκινήσουν ένα ταξίδι εξερεύνησης.

Η έρευνα θα πρέπει να ξεκινήσει με μια γενική ενημέρωση των μαθητών ως προς το θέμα και τους στόχους της εργασίας. Στη συνέχεια, θα πρέπει να γίνει μια ιδεοθύελλα (brain storming) από τον κάθε μαθητή στην οποία θα αναφερθούν λέξεις κλειδιά που αφορούν την χειροτεχνία καθώς και πιθανές τοποθεσίες συλλογής στοιχείων. Σε αυτό μπορεί να βοηθήσουν και οι πληροφορίες που αναγράφονται στα ευρετήρια Ι και ΙΙ. Ακολούθως, μέσα από συζήτηση, οργανώνεται το κάθε άτομο ξεχωριστά ή οι ομάδες και δημιουργείται ένα πρόγραμμα δράσεων το οποίο θα ξεκινήσει να εφαρμόζεται άμεσα (σχετικά με την οργάνωση του προγράμματος δράσεων, ως πίνακας I).

914

Στοιχεία design στην παραδοσιακή χειροτεχνία

O όρος design σε αυτή την περίπτωση χρησιμοποιείται για να χαρακτηρίσει τα καινοτόμα και αυθεντικά εικαστικά, σχεδιαστικά, κατασκευαστικά ή ακόμη και θεματικά στοιχεία τα οποία αν απομονωθούν μπορούν να προσδιορίσουν την «πολιτιστική καταγωγή» του αντικειμένου.

Παρόλο που δεν είναι εφικτό μέσα από τη διαδικασία αυτής της εργασίας, να προσδιοριστεί η καινοτομία και η αυθεντικότητα ενός αντικειμένου, εντούτοις σε σύγκριση με παρόμοια αντικείμενα της ίδιας εποχής, μπορούμε να απομονώσουμε τις διαφορές και τις ομοιότητές τους. Γενικά μπορούμε να μελετήσουμε τα διάφορα στοιχεία που προαναφέρθηκαν, όπως για παράδειγμα τον τρόπο κατασκευής, τα χρησιμοποιούμενα μοτίβα, την επιλογή των χρωμάτων, τη χρήση τους κλπ, ούτως ώστε να δημιουργήσουμε μια βάση δεδομένων με τα πιο σημαντικά στοιχεία ή χαρακτηριστικά που προσδιορίζουν ένα αντικείμενο.

Η UNESCO για την καταγραφή της Πολιτιστικής Κληρονομιάς έχει θέσει κάποια κριτήρια σχετικά με την αυθεντικότητα και καινοτομία σε ότι αφορά μεταξύ άλλων και τεχνικές παραγωγής παραδοσιακών χειροτεχνιών τα οποία βρίσκονται στην ιστοσελίδα της UNESCO. Συγκεκριμένα, το 2009, η UNESCO αναγνώρισε και πιστοποίησε στον τομέα του Intangible Cultural Heritage το λευκαρίτικο κέντημα σαν τεχνική παραδοσιακής χειροτεχνίας της Κύπρου.

Συμβολή στη διαφύλαξη της παράδοσης μέσα από την εκπαίδευση

Η “στροφή προς τα μέσα” όπως φαίνεται στους στόχους της εργασίας ή του ερευνητικού έργου που ξεκινούμε σήμερα δεν πρέπει να μετατραπεί σε αναχρονισμό και αντιδραστικότητα σε κάθε τι καινούργιο. Μελετούμε και διατηρούμε τις παραδόσεις μας χωρίς αλαζονεία, η οποία εμποδίζει τον σεβασμό του πολιτισμού που έχουν τα άλλα έθνη και τις ισότιμες σχέσεις μας με αυτά.

Θέλουμε να ερευνήσουμε και να ανακαλύψουμε πληροφορίες οι οποίες θα μας εμπνεύουν για να παράξουμε σύγχρονη τέχνη με σύγχρονα μέσα που να προσελκύουν πολίτες της σύγχρονης κοινωνίας και τρόπου ζωής. Μόνο έτσι θα συμβάλουμε στην εκπαίδευση των νέων και θα προσελκύσουμε το ενδιαφέρον των έφηβων μαθητών της μέσης εκπαίδευσης.

ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ I

Θεματολογία εργασίας/λέξεις κλειδιάΗ λίστα αυτή αποτελεί την αρχική ιδεοθύελλα του θέματος και μπορεί να εμπλουτίζεται συνεχώς με νέες λέξεις από εσάς και τους μαθητές σας.

design

layering (πχ. εσώρουχα, πουκάμισα, βράκα κλπ) αστική και επαρχιακή φορεσιά

βράκα

δερματοτεχνία

διακόσμηση

ενδυμασία γάμου

ένδυματολογία

ζωνάρι

η τέχνη του ψωμιού

καλαθοπλεκτική

κατασκευή

κέντημα

κεραμική

κόσμημα

κουκκούλια

κουρούκλα

Κυπριακά χρώματα

158

• ηλεκτρονικά αντίγραφα (JPEG, PDF, WORD κλπ) τα οποία να φυλάγονται σε φορητό μέσο ηλεκτρονικής αποθήκευσης (usb).

• βιβλιογραφία ιστοσελίδων για παράδειγμα: Πτυχίο στις Καλές Τέχνες της σχολής Αιγαία, προσβάσιμο στο: http://www.aigaia.com.cy/index.php?pageid=207&lang=gr

ΠΡΩΤΟΤΥΠΗ ΕΡΕΥΝΑ

Ενθαρρύνοντας την επί τόπου μελέτη και καταγραφή ευρημάτων όπως επίσης και την προσθήκη στην ήδη υπάρχουσα γνώση και ευρήματα, συνίσταται η διεξαγωγή πρωτότυπης έρευνας για την ανακάλυψη καινούργιων στοιχείων (θεωρητικών και οπτικών), δηλώσεων, ιστοριών, θεωριών κλπ, τα οποία όμως πρέπει να ακολουθούν τους κανόνες επαληθευσιμότητας και ηθικής.

Η πρωτότυπη έρευνα μπορεί να γίνει με:

• φωτογραφίες από τους μαθητές, στους διάφορους χώρους δράσης και εξερεύνησης

• γρήγορα σκίτσα και σημειώσεις κατά τη διάρκεια μιας ξενάγησης σε ένα μουσείο, μια συλλογή κλπ

• συνεντεύξεις τις οποίες θα οργανώσουν οι μαθητές, με άτομα που έχουν ενδιαφέρουσες σχετικές πληροφορίες να καταθέσουν

• λεπτομερή οπτική καταγραφή (ζωγραφικά και με φωτογραφίες) αντικειμένων, ενδυμάτων, επίπλων, κοσμημάτων κλπ

Κυπριακός πολιτισμός

λαϊκή τέχνη

μέσα παραγωγής

μεταλλοτεχνία

μόδα

μοτίβο

μπερέ

ξυλοτεχνία

παράδοση

ποδίνες

πρώτες ύλες

σαγιά

σκοπός και χρήση ευρημάτων

σύγχρονη τέχνη και πολιτισμός

τατσιά

τσεμπέρι / μαντήλι

τσέστος

υπόδημα

716

Μέσα στο sketchbook επικεντρωνόμαστε περισσότερο στην οπτική καταγραφή και ανάλυση με σχέδια, σκίτσα, φωτογραφίες και σύντομες επεξηγηματικές σημειώσεις και αναφορές.

Για τους σκοπούς της έρευνας είναι σημαντική και οποιαδήποτε γραπτή καταγραφή, περιγραφή και ανάλυση πληροφοριών που αφορούν το θέμα γενικά, οι οποίες μπορούν να καταγράφονται σε διαφορετικό τετράδιο. Αυτό μπορεί να γίνει από μαθητές οι οποίοι ενδιαφέρονται περισσότερο στη θεωρητική προσέγγιση του θέματος.

ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΑ ΕΡΕΥΝΑ

Οι συμμετέχοντες, συνίσταται να ξεκινήσουν με δευτερεύουσα έρευνα, η οποία θα αποτελείται από μελέτη και αξιολόγηση ευρημάτων, τα οποία έχουν ήδη δημοσιευθεί και αποτελούν αξιόπιστη πηγή, δηλαδή κείμενα ή φωτογραφίες από:

• βιβλία (έντυπα ή ηλεκτρονικά)

• ενημερωτικά φυλλάδια και καταλόγους από μουσεία, εκθέσεις, δήμους και κοινότητες της Κύπρου, κέντρων λαογραφίας και χειροτεχνίας (έντυπα ή ηλεκτρονικά)

• άρθρα σε εφημερίδες, ή περιοδικά (έντυπα ή ηλεκτρονικά)• συνεντεύξεις (έντυπες ή ηλεκτρονικές)

• επίσημες ιστοσελίδες δήμων, κοινοτήτων, μουσείων, εκθέσεων, κέντρων λαογραφίας και χειροτεχνίας

• Κύπριους καλλιτέχνες και έργα που περιγράφουν τη ζωή στην Κύπρο και την ενδυμασία

Αυτές οι πληροφορίες μπορούν να συλλεγούν στις πιο κάτω μορφές:

• φωτοτυπίες ή σαρωμένα αρχεία (από βιβλία, εφημερίδες, περιοδικά κλπ) (μέθοδοι αναφοράς, ως ΠΙΝΑΚΑΣ II)

• πρωτότυπα έντυπα (ενημερωτικά φυλλάδια, κατάλογοι κλπ)

ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ II

Η πιο κάτω λίστα περιλαμβάνει προτινόμενες τοποθεσίες για έρευνα και μπορεί να εμπλουτιστεί από εσάς και τους μαθητές σας.

Αρχαιολογικό μουσείοΑρχοντικό Χατζηγεωργάκη ΚορνέσιουΒυζαντινό μουσείοΔημοτικό κέντρο τεχνών ΛευκωσίαςΔημοτικό Μουσείο Λαϊκής Τέχνης, Δήμος ΛεμεσούΕθνογραφικό μουσείο ΚύπρουΕταιρεία Κυπριακών ΣπουδώνΚέντρο Κυπριακής χειροτεχνίαςΚρατική πινακοθήκη σύγχρονης τέχνηςΛαογραφικός Όμιλος ΛεμεσούΛεβέντειο μουσείοΛύκειο Ελληνίδων ΑθηνώνΜουσείο λαικής τέχνης ΚύπρουΠελοποννησιακό Λαογραφικό ΊδρυμαΤοπικοί πολιτιστικοί και λαογραφικοί όμιλοι

ΠΙΝΑΚΑΣ I

17

έρευνα

6

Η εικαστική έρευνα έχει σαν στόχο να προσφέρει γνώσεις και πληροφορίες όσον αφορά τη διαδικασία που ακολουθείται για την υλοποίηση ενός αποτελέσματος από καλλιτέχνες και σχεδιαστές. Τα ευρήματα της έρευνας πρέπει να καλύπτουν όλη τη δημιουργική εξέλιξη ενός αποτελέσματος, ήτοι να παρουσιάζουν την πορεία την οποία ακολούθησε ο καλλιτέχνης/σχεδιαστής για να παράξει το τελικό εικαστικό/σχεδιαστικό προϊόν.

Η έρευνα πρέπει να αποτελείται από θεωρητικά και οπτικά στοιχεία. Οι συμμετέχοντες καλούνται να διεξαγάγουν μία ενδελεχή έρευνα συλλέγοντας πληροφορίες από ιστορίες, μύθους, παραδόσεις, από επισκέψεις σε μουσεία και κέντρα χειροτεχνίας, συνεντεύξεις και φωτογραφίες, σκίτσα, ενημερωτικά έντυπα, ηλεκτρονικά αρχεία φωτογραφιών και κειμένων (είτε πρωτότυπα, είτε σαρωμένα) καθώς και να δημιουργήσουν μια βιβλιογραφία από ηλεκτρονικές και έντυπες πηγές. Επίσης οι συμμετέχοντες καλούνται να ερευνήσουν και να καταγράψουν τεχνικές και τρόπους παραγωγής των διαφόρων ευρημάτων όπως επίσης και τη δουλειά διαφόρων ντόπιων και ξένων καλλιτεχνών οι οποίοι ασχολήθηκαν και ενέταξαν στη δουλειά τους στοιχεία της Κυπριακής κουλτούρας και παράδοσης.

Μεθοδολογία

Η ανάγκη για σωστή και έγκυρη μεθοδολογία στα πλαίσια της τέχνης, απορρέει από την ανάγκη διεξαγωγής σοβαρής και ολοκληρωμένης εικαστικής έρευνας, η οποία με τη σειρά της θα δώσει βάσεις για ένα άρτιο εικαστικό και σχεδιαστικό αποτέλεσμα. Η έρευνα στην τέχνη αποτελεί σημαντικό, αν όχι και καθοριστικό παράγοντα στην εξέλιξη του εικαστικού και σχεδιαστικού αποτελέσματος. Η μέθοδος συλλογής στοιχείων μπορεί να χωριστεί σε δύο μέρη - στη δευτερεύουσα και την πρωτότυπη έρευνα. Τόσο η πρωτότυπη όσο και η δευτερεύουσα έρευνα μπορούν να οργανωθούν μαζί για να δημιουργήσουν ένα ικανοποιητικό όγκο έρευνας. Η καταγραφή της πρωτότυπης έρευνας μπορεί να γίνει σε sketchbook, στο οποίο ανάλογα με το αντικείμενο που ερευνάται, θα πρέπει να γίνονται και αναφορές σε στοιχεία που έχουν συλλεγεί κατά τη διάρκεια της δευτερεύουσας έρευνας. Για παράδειγμα: Με αφορμή ένα σκίτσο από ένα παραδοσιακό αντικείμενο που έχω σπίτι (τη λάμπα της γιαγιάς, ένα τσέστο κλπ) βάζω μέσα στο sketchbook μου και άλλες πληροφορίες που βρήκα για το τσέστο από το κέντρο χειροτεχνίας, από το διαδίκτυο κλπ.

Παράδειγμα οργάνωσης προγράμματος δράσεων

ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 5/11/13

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΟΜΑΔΑΣ: Όνομα Μαθητής/τριας ΤΟΠΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ: Λαογραφικός Όμιλος Λεμεσού

ΑΤΟΜΟ ΥΠΕΥΘΥΝΟ ΜΕ ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΘΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΟΥΜΕ: Όνομα υπεύθυνου, τηλέφωνο, email

ΤΡΟΠΟΣ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ: Μαγνητοφώνηση συνέντευξης και φωτογράφιση

ΑΤΟΜΑ ΥΠΕΥΘΥΝΑ ΓΙΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗΣ: Ονόματα μαθητών

ΑΤΟΜΑ ΥΠΕΥΘΥΝΑ ΓΙΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Ονόματα μαθητών

διάρκεια εργασίας

5

ΠΡΩΤΟ ΣΤΑΔΙΟ: 2013-14Το πρώτο στάδιο της εργασίας θα διαρκέσει 2 ακαδημαϊκά τετράμηνα, κατά τη διάρκεια των οποίων θα διεξαχθεί η έρευνα αλλά και η πρώτη σχεδιαστική και εικαστική υλοποίηση αποτελέσματος.

Παρουσίαση της δουλειάς: Οι εκδηλώσεις παρουσίασης θα γίνουν στην Πύλη Αμμοχώστου κατά τη διάρκεια της παρουσίασης των εργασιών για τον Διαγωνισμό Εικαστικών Τεχνών και θα περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων έκθεση του εικαστικού αποτελέσματος, παρουσίαση της όλης εξέλιξης της εργασίας και επίδειξη μόδας.

ΔΕΥΤΕΡΟ ΣΤΑΔΙΟ: 2014-15Μετά την ολοκλήρωση του πρώτου σταδίου, στόχος είναι η σύσταση μιας σχεδιαστικής ομάδας που θα αποτελείται από μαθητές μέσης εκπαίδευσης και η οποία θα έχει σαν στόχο την περαιτέρω εξέλιξη της εργασίας, με έμφαση στην παραγωγή σύγχρονου σχεδιαστικού, εικαστικού πρακτικού και θεωρητικού αποτελέσματος. Όλοι οι συμμετέχοντες σε αυτή την ομάδα θα επιλεγούν με υποτροφία της σχολής καλών και εφαρμοσμένων τεχνών Αιγαία και η ομάδα θα δραστηριοποιείται καθ’ όλη τη διάρκεια της ακαδημαϊκής χρονιάς 2014-15.

ΠΙΝΑΚΑΣ II

18

Στοιχεία που χρειάζονται για αναφορά σε

ΒΙΒΛΙΑ:• Όνομα συγγραφέα ή εκδότη• Χρονολογία έκδοσης• Τίτλος βιβλίου• Αριθμός έκδοσης (πρώτη, δεύτερη κλπ)• Πόλη στην οποία εκδόθηκε• Όνομα εκδοτικού οίκου

ΑΡΘΡΑ:• Όνομα συγγραφές• Χρονολογία έκδοσης έντυπου (εφημερίδα ή περιοδικό)• Τίτλος άρθρου• Τίτλος εφημερίδας ή περιοδικού• Αριθμός σελίδας άρθρου • Όσες περισσότερες άλλες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε για το έντυπο όπως τόμος και αριθμός τεύχους.

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ:• Ημερομηνία πρόσβασης άρθρου• Ηλεκτρονική διεύθυνση• Το είδος της ηλεκτρονικής πηγής (email, φόρουμ, ιστοσελίδα www, κλπ)

ΕΙΚΟΝΕΣ, ΠΙΝΑΚΕΣ ΚΑΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ:Τα προτεινόμενα στοιχεία που θα πρέπει να αναφέρονται είναι:• Όνομα καλλιτέχνη, φωτογράφου (αν το ξέρουμε)• Χρονολογία παραγωγής• Τίτλος εικόνας και είδος (φωτογραφία, χαρακτικό, γλυπτό, ελαιογραφία κλπ)• Πληροφορίες συλλογής (αν υπάρχουν)

@AigaiaArtDesign

@Aigaia School of Art and Design

Λεωφ. Αγίων Ομολογητών 81,1080, Λευκωσίαinfo@aigaia.com.cy www.aigaia.com.cyτ. 22445757 φ. 22028342

σχολή καλών και εφαρμοσμένων τεχνών

Copy

right

© 2

013

Aig

aia

Scho

ol o

f Art

and

Des

ign.

All

right

s re

serv

ed.