Εκκλησία και Τέχνη

Ερευνητική ΕργασίαΆ Λυκείου2011-2012

ΦΩΤΗΣ ΚΟΝΤΟΓΛΟΥ

ΦΩΤΗΣ ΚΟΝΤΟΓΛΟΥ

Αγιογραφία

Η Αγιογραφία χωρίζεται σε δύο είδη που

διαφέρουν αρκετά αλλά παρουσιάζουν και

ορισμένες ομοιότητες:Βυζαντινή αγιογραφία

Δυτική-αγιογραφία

Βυζαντινή Αγιογραφία Δυτική Αγιογραφία

Χριστιανική Ζωγραφική

Η χριστιανική ζωγραφική διακρίνεται σε

τρεις μεγάλες περιόδους:

Πρωτοχριστιανική: Μέχρι τις αρχές του

4ου αιώνα

Βυζαντινή:Από το 330 μ.Χ έως 1453 μ.Χ

Μεταβυζαντινή: Από το 1453 έως σήμερα

Χαρακτήρας της βυζαντινής

ζωγραφικήςΗ βυζαντινή ζωγραφική κυρίως εξυπηρετεί την

άποψη του περιεχομένου και του σκοπού του

μεσαιωνικού και ελληνικού πολιτισμού. Ιδιαίτερα η

ζωγραφική των ναών δεν είναι μια διακοσμητική

τέχνη. Η βυζαντινή ζωγραφική είναι τέχνη

πνευματικής διακονίας και υψηλής θεολογίας που

μας καλεί να μιμηθούμε τα άγια πρότυπα. Σύμφωνα

με την Ζ οικουμενική σύνοδο η αγιογραφία δεν είναι

υπόθεση των ζωγράφων αλλά ένα έργο που υπόκειται

στην αυθεντία και την παράδοση της εκκλησίας. Η

Βυζαντινή ζωγραφική αποβλέπει στην κατάνυξη, στο

ανέβασμα του εσωτερικού ανθρώπου από τον υλικό

στον πνευματικό κόσμο. Η Βυζαντινή αγιογραφία με

εντελώς ξεχωριστό τρόπο υπενθυμίζει και

αισθητοποιεί την Θεία Ευχαριστία με 2 βασικά

εικονογραφικά θέματα. Το ένα είναι ο Χριστός σε 2

σκηνές σαν Μέγας Αρχιερέας. Στην μια μεταδίδει

το Σώμα Του και στην άλλη το Αίμα Του.

Μεταβυζαντινή ζωγραφική

Η ορθόδοξη και μεταβυζαντινή

ζωγραφική τονίζει ιδιαίτερα την

άκρα συγκατάβαση και

φιλανθρωπιών του Θεού προς τον

άνθρωπο. Υπογραμμίζει επίσης την

ακράδαντη πίστη του πληρώματος

της εκκλησιάς στην Ανάσταση των

νεκρών και στην Δευτέρα

Παρουσία. Κατά συνέπεια η

βυζαντινή ζωγραφική είναι κυρίως

τέχνη Αναστάσεως, Ζωής και

Φιλανθρωπίας.

Δυτική αγιογραφία Η δυτική αγιογραφία, μέσα στο

πνεύμα της Αναγέννησης αλλά και

θεολογικών κηρυγμάτων, σύμφωνα

με τα οποία η φύση, ο κόσμος και τα

δημιουργήματά του μαρτυρούν την

παρουσία του Θεού, επιδιώκει τον

ρεαλισμό. Έτσι, τόσο οι σκηνές από

την Παλαιά ή την Καινή Διαθήκη όσο

και οι άγιοι, έχουν ρεαλιστικά

χαρακτηριστικά. Πρότυπα για τους

δυτικούς αγιογράφους μπορεί να

είναι άτομα ή σκηνές του

περιβάλλοντός τους.

Ειρήνη Χρυσοβαλάντω

Διαφορές μεταξύ της Δυτικής και της Βυζαντινής

Ζωγραφικής

Η ευρωπαϊκή ζωγραφική-διακοσμητική έχει μικρότερη σημασία

μέσα στο ναό- κυριαρχεί η απεικόνηση των θείων προσώπων

μέσω γλυπτών και αγαλμάτων. Αντίθετα στη βυζαντινή

Ορθοδοξία η εικόνα είναι ο μοναδικός τρόπος παραστάσεως

της ανθρώπινης μορφής μέσα στον ναό είτε με τη μορφή

ψηφιδωτών και τοιχογραφιών είτε με την μορφή φορητών

εικόνων. Επίσης στη Βυζαντινή εικονογραφία επικρατεί η

ανωνυμία πράγμα που έρχεται σε αντιπαράθεση με την

επωνυμία των δυτικών δημιουργημάτων.

Μιχαήλ Άγγελος

ΑποκαθήλωσηΔυτική αγιογραφία

Σκηνές από την Καινή ΔιαθήκηΟι πιο συνηθισμένες σκηνές που

αναπαριστώνται και από τα δύο

ρεύματα εικονογραφίας είναι οι εξής:

1)Η προσκύνηση των Μάγων

2)Η Βάπτιση του Χριστού

3)Ο Χριστός και η Σαμαρείτιδα

4)Η άρνηση του Πέτρου

5)Η παραβολή των 10 παρθένων

6) Ο Χριστός και οι ΑπόστολοιΗ παραβολή των 10 Παρθένων

Θαύματα του ΧριστούΣυχνή είναι και η αναπαράσταση πολλών

θαυμάτων του Ιησού. Τα πιο

χαρακτηριστικά θέματα είναι:

1)Το θαύμα της Κανά

2)Το θαύμα της διατροφής των

πεντακισχιλίων

3)Η θεραπεία του παραλυτικού

4)Η ανάσταση του Λαζάρου

5)Η θεραπεία του τυφλού

6)Το θαύμα της <<της αιμορρoούσης

γυναικός>>

7)Η Θεοτόκος με τον Ησαΐα

Το θαύμα της διατροφής των πεντακισχιλίων

Κατακόμβες:Προέλευση-

ερμηνεία των θεμάτων τους Από τα μεγαλύτερα προβλήματα της ζωγραφικής των

κατακομβών είναι όχι μόνο η προέλευση, η εκλογή και η συνεχή επανάληψη των θεμάτων αλλά κυρίως η αντικειμενική ερμηνεία των θεμάτων αυτών. Με βάση αυτά έχουν διατυπωθεί διάφορες θεωρίες. Ο διάσημος Γερμανός φιλόσοφος δεχόταν πως οι σκηνές των κατακομβών έχουν συμβολική έννοια. Αντίθετη είναι η θεωρία του Styger ο οποίος δεχόταν πως κάθε σκηνή έχει ιστορική έννοια.

Τοιχογραφίες

Τοιχογραφίες ονομάζονται οι απεικονίσεις

ζωγραφικών θεμάτων στους εσωτερικούς

κυρίως τοίχους των τάφων, των ανακτόρων

και κυρίως των ναών. Έχουμε δύο είδη

τοιχογραφίας:

1)Την ξηρογραφία 2)Την νωπογραφία

Περίοδος της Εικονομαχίας

Η εικονομαχική έριδα συντάραξε την

Ανατολική Εκκλησία και το Βυζαντινό

κράτος για περισσότερα από 100 χρόνια και

ανέκοψε την πορεία της ζωγραφικής. Στα

χρόνια αυτά αφαιρέθηκαν από τους ναούς οι

εικόνες και καταστράφηκαν τοιχογραφίες

και ψηφιδωτά ή σοβατίστηκαν και πάνω στο

νέο κονίαμα ζωγραφίστηκαν διακοσμητικά

θέματα. Ξανάρθαν πάλι στην χρήση τα

παλιά ελληνιστικά θέματα. Μόνο ο σταυρός

διατηρήθηκε σαν θρησκευτικό σύμβολο και

μάλιστα τιμήθηκε ιδιαίτερα σαν θέμα ίσως

επειδή χρησιμοποιήθηκε άλλοτε από τον Μ.

Κωνσταντίνο και ήταν το σύμβολο του

Χριστιανισμού. Είναι ο γνωστός στην

ιστορία μας Εικονομαχικός Σταυρός.

Η περίοδος των Μακεδόνων και των

ΚομνηνώνΗ περίοδος αυτήν αποτελεί έναν από τους χρυσούς αιώνες

του Βυζαντινού Πολιτισμού αλλά και την Βυζαντινής

τέχνης. Υπάρχουν δύο καινούρια στοιχεία στον

χαρακτήρα της Βυζαντινής τέχνης.

Α)Η μίμηση των πρωτοτύπων της κλασσικής αρχαιότητας

Β)Η μίμηση των έργων της Μουσουλμανικής τέχνης.

Στην εποχή των Μακεδόνων-Κομνηνών δημιουργήθηκαν

τρείς κυρίως βασικοί εικονογραφικοί κύκλοι.

1)Ο Δογματικός

2)Ο Λειτουργικός

3)Ο Ιστορικός

Ο κάθε κύκλος έχει ανάλογη θέση στο κάθε μέρος του

ναού.

Έμβλημα Μακεδόνων

Έμβλημα Κομνηνών

Εικονογραφικοί ΚύκλοιΘέματα Δογματικού κύκλου:

Α) Η παράσταση του Ιησού «εν προτομή» ως διδασκάλου στο

τύμπανο της κεντρικής εισόδου προς τον κυρίως ναό.

Β)Ο Παντοκράτορας στον τρούλο. Η μορφή του περιβάλλεται από

τις ουράνιες δυνάμεις.

Γ)Οι Προφήτες ανάμεσα στα παράθυρα του τυμπάνου του τρούλου.

Δ)Οι τέσσερις ευαγγελιστές

Ε)Η πλατυτέρα

Στ)Η ετοιμασία του θρόνου

Ο Παντοκράτωρ

Θέματα λειτουργικού κύκλου:

Α)Η Μετάληψη των Αποστόλων από τον ίδιο τον Χριστό

Β)Μεγάλοι Ιεράρχες

Γ)Η παράσταση του Μελισμού

Θέματα ιστορικού κύκλου:

Α)Δώδεκα σκηνές. Γνωστό ως Δωδεκάορτο.

Β)Σκηνές από το βίο της Θεοτόκου και των Αγίων

Γ)Σκηνές των «μετά θάνατον» άμοιβων και ποινών

Κατευθύνσεις: Δυτικές επιδράσεις-σύγχρονη

αγιογραφία

Στο 15ο αιώνα κυρίως και στο 16ο

εμφανίζονται οι πρώτες δυτικοευρωπαϊκές

επιδράσεις στην Ορθόδοξη Αγιογραφία.

Αξίζει να υπογραμμισθεί ότι στο Ηράκλειο

Κρήτης είχε ανθήσει και καρποφορήσει

πλουσιότατα η ζωγραφική το 16ο αιώνα.

Στην περίοδο 1550-1600 έδρασαν στο

Κάστρο(όπως λεγόταν το Ηράκλειο) πάνω

από εξήντα ζωγράφοι. Ανάμεσά τους και ο

Μιχαήλ Δαμασκηνό, ο Γεώργιος Κλόντζας

και κατόπιν παγκόσμια φημισμένος

Δομήνικος Θεοτοκόπουλος, ο Ελ Γκρέκο. Ελ Γλρέκο-

Ταφή του Κόμη Οργκάθ

Ας σημειωθεί τέλος ότι από τις αρχές του 20ου αιώνα μέχρι και σήμερα η Ορθόδοξη

Αγιογραφία ελευθερωμένη από τις δυτικές επιδράσεις ξαναγύρισε στις

πατροπαράδοτες ρίζες της δηλ. στα Βυζαντινά πρότυπα. Η στροφή αυτή

χαρακτηρίζεται τη σύγχρονη αγιογραφία. Η Βυζαντινή Τέχνη καλλιεργείται με

ζήλο στα Ελληνικά Πανεπιστήμια. Πολλοί Έλληνες Βυζαντινολόγοι εργάζονται

σε ανασκαφές και αναστηλώσεις καθαρίζοντας και συντηρώντας τα Χριστιανικά

Μνημεία με τις υπάρχουσες βυζαντινές τοιχογραφίες. Πολλές νέες μελέτες

εκδίδονται πάνω στα Χριστιανικά μνημεία της Ελλάδος. Οργανώνονται Διεθνή

Βυζαντινολογικά Συνέδρια ειδικές διαλέξεις και ξεναγήσεις επίσημες

«Εκθέσεις» Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών εικόνων. Αγιογραφικά εργαστήρια

υπάρχουν σε πολλά μέρη στα οποία κατασκευάζονται θαυμάσιες φορητές

εικόνες τοιχογραφίες στους νέους ναούς. Πολλοί και αξιόλογοι εργάζονται με

ιερό ζήλο ακολουθώντας τα πατροπαράδοτα Ορθόδοξα πρότυπα.

Σύγχρονη Αγιογραφία

ΝΑΟΔΟΜΙΑ

Ναοδομία είναι τέχνη αλλά και επιστήμη, είναι ο σχεδιασμός όλων των κτιστών υποδομών και στην περίπτωση της Θρησκείας με ιδέες και τρόπους.

O ίδιος ο Χριστός διαβεβαίωσε ότι ¨όπου δύο και τρεις συνηγμένοι ,εις το εμόν όνομα, εκεί ειμί εν μέσω αυτών¨ (Ματθ. 18-20)΄’Οσων αφορά λοιπόν τον χριστιανικό ναό, γεννήθηκε από την ανάγκη των χριστιανών αποτελώντας Εκκλησία, από την ημέρα της Πεντηκοστής, να λατρεύουν το Θεό τους ¨προσκαρτερούντες ομοθυμαδόν τη προσευχή και τη δεήση¨ (Πραξ. 1,14) δηλαδή όλοι μαζί να προσεύχονται και να λατρεύουν τον Κύριο ως Σώμα Του και εκεί να τελούν τα μυστήρια.Στην αρχή βέβαια αυτό ήταν αδύνατο καθώς οι διωκόμενοι χριστιανοί τελούσαν αυτά τα θρησκευτικά τους καθήκοντα σε σπίτια , στην αρχή , που ονόμαζαν ¨ευκτήριους οίκους¨ και στη συνέχεια στις κατακόμβες. Παναγία Σκριπού Βοιωτία

Κατακόμβες

Οι χριστιανοί των διωγμών , όταν σκοτείνιαζε μαζεύονταν στις κατακόμβες με κίνδυνο της ζωής τους , για να θάψουν τους μάρτυρες , να ακούσουν το κήρυγμα και να τελέσουν τη Θεία Ευχαριστία χρησιμοποιώντας τον τάφο του μάρτυρα ως Αγία Τράπεζα.

Κατακόμβη Αγ. Δημητρίου

Κατακόμβη της Μήλου

Βασιλική

Μετά το τέλος των διωγμών(4ος αι.) άρχισε η δημιουργία ναών καθώς έγινε ελεύθερο το δικαίωμα της λατρείας. Οι πρώτοι ναοί είναι κτίρια σε ορθογώνιο παραλληλόγραμμο με εσωτερικά κλίτη σε παράλληλες σειρές με κίονες κατά το πρότυπο των Βασιλικών στοών των αρχαίων Ελλήνων. Γνωστότεροι ναοί είναι της Αναστάσεως στη Βηθλεέμ και του Αγ. Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη.

Αγ. Δημήτριος Θεσσαλονίκη

Περίκεντροι ναοί

Ναοί σε στρογγυλή μορφή με θόλο που χαρίζει πνευματική ανάταση στους πιστούς άρχισαν στη συνέχεια να χτίζονται. Οι πιο γνωστοί είναι η Ροτόντα στη Θεσσαλονίκη και ο ναός των Αγίων Σεργίου και Βάκχου στην Κων/πολη. Μπορεί , οι ναοί αυτοί ,να είναι οκτάγωνοι ή πολυγωνικοί.

Ροτόντα Θεσσαλονίκη

Ναός Σεργίου και Βάκχου Κων/πολη

Βασιλική με τρούλο

Αγία Σοφία Κωνσταντινούπολη

Από τον 6ο αι. οι Βυζαντινοί συνδιάζουν τη Βασιλική με τον περίκεντρο ναό, προσπαθώντας να ισορροπήσουν στην ορθογώνια βάση της βασιλικής το θόλο. Η καινοτομία του ρυθμού αυτού βασίζεται στην επινόηση των τεσσάρων σφαιρικών τριγώνων που συναντώνται στην οροφή σχηματίζοντας μία στεφάνη πάνω στην οποία στηρίζεται ο τρούλος.Ο περίφημος ναός της Αγίας Σοφίας, η μεγάλη αρχιτεκτονική εφεύρεση των μικρασιατών αρχιτεκτόνων Ανθέμιου και Ισίδωρου είναι τρουλαία βασιλική.

Εγγεγραμμένος σταυροειδής

Αγ. Απόστολοι Θεσσαλονίκη

Οσιος Λουκάς Βοιωτία

Τον 9ο αι. εμφανίζεται ένας νέος ρυθμός ,

ο εγγεγραμμένος σταυροειδής με τρούλο.

οι δύο κεραίες του σταυρού ο οποίος είναι

Ο τρούλος στηρίζεται εκεί που τέμνονται

εγγεγραμμένος σε τετράγωνο το οποίο φαίνεται αν κοιτάξουμε από τη στέγη του ναού. Στο ρυθμό αυτό το τετράγωνο μέσα στο οποίο εγγράφεται ο σταυρός συμβολίζει τη γη και ο τρούλος τον ουρανό.Ο ρυθμός αυτός φτάνει στην ακμή του κατά τους 11ο -13ο αιώνες .Γνωστοί ναοί αυτού του ρυθμού είναι της Θεοτόκου στη μονή οσίου Λουκά στη Βοιωτία, η Καπνικάρέα στην Αθήνα και η Αγία Σοφία στη Θεσσαλονίκη .

Εσωτερικό του ναού

ΚΟΓΧΗ Ή ΑΨΙΔΑ ΙΕΡΟΥΚΟΓΧΗ ΤΕΜΠΛΟΠΡΟΣΚΥΝΗΤΑΡΙΑ ΜΑΝΟΥΑΛΙΑ

ΤΡΟΥΛΟΣ

ΙΕΡΟ ΑΓΙΟ ΒΗΜΑ ΣΟΛΕΑΣ

ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΑΜΒΩΝΑΣ

ΔΕΣΠΟΤΙΚΟΣ ΘΡΟΝΟΣ ΔΑΠΕΔΟ

ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ

Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου Ανατολής Αγιάς. Επίσκεψη ερευνητικής εργασίας.

Στις 27 Μαρτίου 2012 πραγματοποιήσαμε, στο πλαίσιο της έρευνας μας , μία επίσκεψη στο μοναστήρι του Τιμίου Προδρόμου, λίγα χιλιόμετρα έξω από την πόλη μας, στην Ανατολή, ένα πανέμορφο χωριό χτισμένο σε ένα μοναδικό σημείο στην πλαγιά του Κισσάβου. Μας υποδέχθηκε η ηγουμένη η οποία μας μίλησε για πολλά θέματα και μεταξύ άλλων για το παλιό και το καινούργιο μοναστήρι. Η μονή χρονολογείται από το 1797 και βρίσκεται στη θέση όπου παλιότερα υπήρχε χτισμένο άλλο μοναστήρι, που έχτισε ο Όσιος Δαμιανός ο Μυριχοβίτης το 1550.Το μοναστήρι εκείνο διαλύθηκε το 1888.Σε μικρή απόσταση από τη μονή βρίσκεται το ασκηταριό του Οσίου Δαμιανού.

Στο καινούργιο μοναστήρι κατοικούν 20 μοναχές από 12 διαφορετικές χώρες, όπως Κορέα , Αυστραλία, Αμερική κ.α Οι συνθήκες διαβίωσης το χειμώνα είναι ιδιαίτερα δύσκολες λόγω του υψομέτρου και της δύσκολης πρόσβασης σ΄ αυτό εξαιτίας του άσχημου δρόμου. Oι μοναχές ασχολούνται συστηματικά με τη βιολογική κτηνοτροφία και τη βιολογική γεωργία, τα οποία αποτελούν και τρόπο βιοπορισμού τους.

Από την επίσκεψη μας

Στο μοναστήρι υπάρχει αξιόλογος ναός, με σπουδαίες αγιογραφίες που τελεί όμως υπό κατάρρευση, καθώς χρειάζεται ένα πολύ μεγάλο χρηματικό ποσό για την αναστήλωση του, πράγμα που είναι ακατόρθωτο από το πενιχρό εισόδημα των μοναχών.

Οι φωτογραφίες μας

Εκκλησία και ΤέχνηΕκκλησία και Τέχνη

Καλλιτεχνικά ρεύματαΚαλλιτεχνικά ρεύματαΑναγεννησιακή τέχνηΑναγεννησιακή τέχνη Ξεκίνησε κατά τον 15ο αιώνα, στη Φλωρεντία. Ξεκίνησε κατά τον 15ο αιώνα, στη Φλωρεντία. Τα έργα έχουν θέματα κυρίως από τη Βίβλο, την Ελληνική και Ρωμαϊκή Τα έργα έχουν θέματα κυρίως από τη Βίβλο, την Ελληνική και Ρωμαϊκή

μυθολογία, την ιστορία και τη σύγχρονη ζωή. μυθολογία, την ιστορία και τη σύγχρονη ζωή. Στην ουσία αποτελεί την απελευθέρωση από τις προκαταλήψεις και τις Στην ουσία αποτελεί την απελευθέρωση από τις προκαταλήψεις και τις

νοοτροπίες του Μεσαίωνα. νοοτροπίες του Μεσαίωνα. Οι αρχαίες κλασικές τέχνες αναμεμειγμένες με χριστιανικά στοιχεία Οι αρχαίες κλασικές τέχνες αναμεμειγμένες με χριστιανικά στοιχεία

επανέρχονται στο προσκήνιο.επανέρχονται στο προσκήνιο.

Χαρακτηριστικά:Χαρακτηριστικά: Λεπτομέρεια στο σχήμα και στο χρώμα Λεπτομέρεια στο σχήμα και στο χρώμα Δίνεται μεγάλη έμφαση στην προοπτικήΔίνεται μεγάλη έμφαση στην προοπτική Εκθείαση του ανθρώπινου σώματος τόσο στη ζωγραφική, όσο και στη Εκθείαση του ανθρώπινου σώματος τόσο στη ζωγραφική, όσο και στη

γλυπτικήγλυπτική

ΚΥΡΙΟΙ ΕΚΦΡΑΣΤΕΣ:ΚΥΡΙΟΙ ΕΚΦΡΑΣΤΕΣ:Botticelli, Michelangelo, Leonardo da Vinci, El Greco, Hieronymus Bosch, Botticelli, Michelangelo, Leonardo da Vinci, El Greco, Hieronymus Bosch,

Albrecht DürerAlbrecht Dürer

Καλλιτεχνικά ρεύματαΚαλλιτεχνικά ρεύματαΜανιερισμός:Μανιερισμός: Αναπτύχθηκε κατά την τελευταία περίοδο της Αναγέννησης Αναπτύχθηκε κατά την τελευταία περίοδο της Αναγέννησης

στην Ιταλία και ειδικότερα από το 1520. στην Ιταλία και ειδικότερα από το 1520. Ο όρος προέρχεται από το λατινικό “manierus” που Ο όρος προέρχεται από το λατινικό “manierus” που

σημαίνει τρόπος. σημαίνει τρόπος.

Χαρακτηριστικα:Χαρακτηριστικα: Υπερβολικά παραμορφωμένες φιγούρεςΥπερβολικά παραμορφωμένες φιγούρες Επιμήκυνση των ανθρώπινων χαρακτηριστικών Επιμήκυνση των ανθρώπινων χαρακτηριστικών Χρήση εξεζητημένων στάσεων, προκειμένου να Χρήση εξεζητημένων στάσεων, προκειμένου να

καλλιεργηθεί μία συναισθηματική έντασηκαλλιεργηθεί μία συναισθηματική ένταση

ΚΥΡΙΟΤΕΡΟΙ ΕΚΦΡΑΣΤΕΣ:ΚΥΡΙΟΤΕΡΟΙ ΕΚΦΡΑΣΤΕΣ:Parmigianino, Bronzino, Michelangelo, El GrecoParmigianino, Bronzino, Michelangelo, El Greco

Καλλιτεχνικά ρεύματαΚαλλιτεχνικά ρεύματαΡεαλισμός:Ρεαλισμός: Γεννήθηκε στη Γαλλία γύρω στα 1840. Γεννήθηκε στη Γαλλία γύρω στα 1840. Σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη του ρεαλισμού είχε η εφεύρεση της Σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη του ρεαλισμού είχε η εφεύρεση της

φωτογραφικής μηχανής.φωτογραφικής μηχανής.

Χαρακτηριστικά:Χαρακτηριστικά: Ζωγραφίζω αυτό που βλέπω, ό,τι είναι αληθινόΖωγραφίζω αυτό που βλέπω, ό,τι είναι αληθινό Παρουσίαση του θέματος όπως πραγματικά είναι Παρουσίαση του θέματος όπως πραγματικά είναι Δεν υπάρχει ωραιοποίησηΔεν υπάρχει ωραιοποίηση Δίνεται θέση πρωταγωνιστή ακόμη και στα κατώτερα κοινωνικά Δίνεται θέση πρωταγωνιστή ακόμη και στα κατώτερα κοινωνικά

στρώματαστρώματα Όμορφες φωτοσκιάσειςΌμορφες φωτοσκιάσεις Ζωντανά χρώματα απλωμένα με αδρές πινελιέςΖωντανά χρώματα απλωμένα με αδρές πινελιές Πράγματα, ζώα και άνθρωποι ρεαλιστικά αποτυπωμέναΠράγματα, ζώα και άνθρωποι ρεαλιστικά αποτυπωμένα

ΚΥΡΙΟΙ ΕΚΦΡΑΣΤΕΣ:ΚΥΡΙΟΙ ΕΚΦΡΑΣΤΕΣ: Gustave Courbet,  Édouard Manet, Edgar Degas, DaumierGustave Courbet,  Édouard Manet, Edgar Degas, Daumier

ΚΥΡΙΟΤΕΡΟΙ ΚΥΡΙΟΤΕΡΟΙ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ

Μιχαήλ Άγγελος Μιχαήλ Άγγελος Μεγαλοφυής καλλιτέχνης της αναγέννησηςΜεγαλοφυής καλλιτέχνης της αναγέννησης Ανέπτυξε ενδιαφέρον για τον άνθρωπο, για την έκφραση του Ανέπτυξε ενδιαφέρον για τον άνθρωπο, για την έκφραση του

εσωτερικού του κόσμου και για την ομορφιά του σώματός τουεσωτερικού του κόσμου και για την ομορφιά του σώματός του Έκανε νεκροτομές και σχεδίασε από ζωντανά πρότυπα (μοντέλα)Έκανε νεκροτομές και σχεδίασε από ζωντανά πρότυπα (μοντέλα) Μπορούσε να σχεδιάσει το ανθρώπινο σώμα από όλες τις οπτικές Μπορούσε να σχεδιάσει το ανθρώπινο σώμα από όλες τις οπτικές

γωνίεςγωνίες

Cappella Sistina (Cappella Sistina (Καπέλα Σιστίνα):Καπέλα Σιστίνα): Ζωγραφική διακόσμηση της οροφής της Ζωγραφική διακόσμηση της οροφής της Cappella SistinaCappella Sistina (Καπέλα (Καπέλα

Σιστίνα) στο ΒατικανόΣιστίνα) στο Βατικανό Την τοιχογράφηση ολοκλήρωσε εντελώς μόνος του σε τέσσερα Την τοιχογράφηση ολοκλήρωσε εντελώς μόνος του σε τέσσερα

χρόνια χρόνια Πληθωρικό και αριστουργηματικό έργο Πληθωρικό και αριστουργηματικό έργο EEντυπωσιάζει με τελειότητα στηνντυπωσιάζει με τελειότητα στην οργάνωση της σύνθεσης, την οργάνωση της σύνθεσης, την

άψογη σχεδίαση των μορφών και των υπόλοιπωνάψογη σχεδίαση των μορφών και των υπόλοιπων εικονογραφικών εικονογραφικών στοιχείων και την αρμονία των χρωματικών συνδυασμών.στοιχείων και την αρμονία των χρωματικών συνδυασμών.

ΡαφαήλΡαφαήλ Καλλιτέχνης της αναγέννησηςΚαλλιτέχνης της αναγέννησης Πειραματίστηκε κυρίως στα σύνολα ιερών προσώπων Πειραματίστηκε κυρίως στα σύνολα ιερών προσώπων Ξεπέρασε τη συνηθισμένη, ως τότε, άψυχη χάρη που είχαν Ξεπέρασε τη συνηθισμένη, ως τότε, άψυχη χάρη που είχαν

οι απεικονίσεις της οι απεικονίσεις της Έκανε χρήση της γλώσσας της κίνησης και της γλώσσας Έκανε χρήση της γλώσσας της κίνησης και της γλώσσας

του σώματος για να αποδώσει τις πνευματικές διεργασίεςτου σώματος για να αποδώσει τις πνευματικές διεργασίες Επεδίωξε την καθαρότητα της σύνθεσης και μια διαρκή Επεδίωξε την καθαρότητα της σύνθεσης και μια διαρκή

εμβάθυνση στην φυσικότητα και τη ψυχολογική εμβάθυνση στην φυσικότητα και τη ψυχολογική ενδοσκόπηση των πορτραίτωνενδοσκόπηση των πορτραίτων

Χρησιμοποιεί σκοτεινό βάθος και εντύπωση sfumato που Χρησιμοποιεί σκοτεινό βάθος και εντύπωση sfumato που οφείλεται σε επίδραση από τον Λεονάρντοοφείλεται σε επίδραση από τον Λεονάρντο

Σημαντικά έργα του Ραφαήλ:Σημαντικά έργα του Ραφαήλ: Περισσότεροι από 16 πίνακες με θέμα την Παναγία ή την Περισσότεροι από 16 πίνακες με θέμα την Παναγία ή την

Αγία ΟικογένειαΑγία Οικογένεια

Λεονάρντο Ντα ΒίντσιΛεονάρντο Ντα Βίντσι Ο Λεονάρντο στράφηκε στο θέμα της Παναγίας με το Θείο Ο Λεονάρντο στράφηκε στο θέμα της Παναγίας με το Θείο

Βρέφος στα πρώτα χρόνια της πορείας τουΒρέφος στα πρώτα χρόνια της πορείας του Επέδειξε σημαντική πρωτοτυπία στην προσέγγιση των θεμάτων Επέδειξε σημαντική πρωτοτυπία στην προσέγγιση των θεμάτων

της χριστιανικής εικονογραφίας, τα οποία του έδωσαν την της χριστιανικής εικονογραφίας, τα οποία του έδωσαν την ευκαιρία να εισάγει νέες ιδέες ως προς τη μορφή και το ευκαιρία να εισάγει νέες ιδέες ως προς τη μορφή και το περιεχόμενοπεριεχόμενο

Εδώ διακρίνεται το ταλέντο του στο συνδυασμό ομάδων και στην Εδώ διακρίνεται το ταλέντο του στο συνδυασμό ομάδων και στην αναμειξη συμβολικών στοιχείωναναμειξη συμβολικών στοιχείων

Την σύνθεση ορίζουν οι κινήσεις , οι χειρονομίες και οι εκφράσεις Την σύνθεση ορίζουν οι κινήσεις , οι χειρονομίες και οι εκφράσεις των κεντρικών χαρακτήρωντων κεντρικών χαρακτήρων

Ήταν νατουραλιστής και έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην Ήταν νατουραλιστής και έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην τονική ζωγραφικήτονική ζωγραφική

Εισήγαγε την χρωματική προοπτική και την προοπτική του Εισήγαγε την χρωματική προοπτική και την προοπτική του σημείου φυγής σημείου φυγής

Χρησιμοποιούσε απαλή σχεδίαση και φωτοσκίαση Χρησιμοποιούσε απαλή σχεδίαση και φωτοσκίαση Έδειξε λεπτότητα και σχολαστική προσήλωση στη φυσική και Έδειξε λεπτότητα και σχολαστική προσήλωση στη φυσική και

ψυχολογική λεπτομέρειαψυχολογική λεπτομέρεια Αντιπαρέθετε την πραγματικότητα με τα σύμβολαΑντιπαρέθετε την πραγματικότητα με τα σύμβολα

Τεχνοτροπικά Ευρήματα του Τεχνοτροπικά Ευρήματα του ΛεονάρντοΛεονάρντο

1) 1) sfumatosfumato (σφουμάτο) : (σφουμάτο) : Εύρημα που σχετίζεται με χειρισμό φωτός και σκιάςΕύρημα που σχετίζεται με χειρισμό φωτός και σκιάς Με αυτό καταργούνται τα έντονα περιγράμματα και γίνεται Με αυτό καταργούνται τα έντονα περιγράμματα και γίνεται

χρήση απαλών τονικών διαβαθμίσεων που επιτρέπουν στις χρήση απαλών τονικών διαβαθμίσεων που επιτρέπουν στις φόρμες να σβήνουν η μία μέσα στην άλληφόρμες να σβήνουν η μία μέσα στην άλλη

Οι μορφές του κάπως αόριστες, μοιάζουν να εξαφανίζονται Οι μορφές του κάπως αόριστες, μοιάζουν να εξαφανίζονται μέσα στη σκιά και να καλύπτονται με ομίχλη.μέσα στη σκιά και να καλύπτονται με ομίχλη.

2) ατμοσφαιρική προοπτική:2) ατμοσφαιρική προοπτική: Παρατήρησε ότι η απόσταση δεν υποδηλώνεται μόνο με την Παρατήρησε ότι η απόσταση δεν υποδηλώνεται μόνο με την

κεντρική προοπτική αλλά και με τον κατάλληλο χειρισμό κεντρική προοπτική αλλά και με τον κατάλληλο χειρισμό του χρώματοςτου χρώματος

Απαλύνει τα περιγράμματα των πιο απομακρυσμένων Απαλύνει τα περιγράμματα των πιο απομακρυσμένων αντικειμένων και τα αποδίδει σε φωτεινότερους τόνους αντικειμένων και τα αποδίδει σε φωτεινότερους τόνους

Δημιουργεί έτσι στα έργα του την αίσθηση του βάθουςΔημιουργεί έτσι στα έργα του την αίσθηση του βάθους

Δομήνικος ΘεοτοκόπουλοςΔομήνικος Θεοτοκόπουλος Πιο γνωστός ως Ελ ΓκρέκοΠιο γνωστός ως Ελ Γκρέκο Ήταν καλλιτέχνης ελληνικής καταγωγήςΉταν καλλιτέχνης ελληνικής καταγωγής Είναι μια καλλιτεχνική μεγαλοφυΐα Είναι μια καλλιτεχνική μεγαλοφυΐα Έρχεται να εκφράσει όλη την πολλαπλότητα και την Έρχεται να εκφράσει όλη την πολλαπλότητα και την

αντιφατικότητα της εποχής τουαντιφατικότητα της εποχής του Το έργο του μας δίνει μια θαυμάσια σύνθεση του Το έργο του μας δίνει μια θαυμάσια σύνθεση του

βυζαντινού υπερβατισμού και της ιταλικής χρωματικής βυζαντινού υπερβατισμού και της ιταλικής χρωματικής καλλιέργειας, των γότθικων τύπων και των μανιεριστικών καλλιέργειας, των γότθικων τύπων και των μανιεριστικών αναζητήσεων, των ρεαλιστικών τάσεων της τέχνης των αναζητήσεων, των ρεαλιστικών τάσεων της τέχνης των Κάτω Χωρών και του μυστικισμού της ισπανικής ψυχήςΚάτω Χωρών και του μυστικισμού της ισπανικής ψυχής

Το έργο του Γκρέκο θα πρέπει να κριθεί από την κατοχή Το έργο του Γκρέκο θα πρέπει να κριθεί από την κατοχή των τύπων της βυζαντινής παράδοσηςτων τύπων της βυζαντινής παράδοσης

Αρχικά εκπαιδεύτηκε ως αγιογράφος στην ΚρήτηΑρχικά εκπαιδεύτηκε ως αγιογράφος στην Κρήτη Υφολογικά, η τεχνοτροπία του Ελ Γκρέκο θεωρείται Υφολογικά, η τεχνοτροπία του Ελ Γκρέκο θεωρείται

έκφραση της Βενετικής σχολής και του μανιερισμούέκφραση της Βενετικής σχολής και του μανιερισμού

Μικελάντζελο ΜερίζιΜικελάντζελο Μερίζι Γνωστός περισσότερο ως ΚαραβάτζιοΓνωστός περισσότερο ως Καραβάτζιο Είναι καλλιτέχνης στο χρονικό πλαίσιο του 16ου έως τις αρχές Είναι καλλιτέχνης στο χρονικό πλαίσιο του 16ου έως τις αρχές

του 17ου αιώνατου 17ου αιώνα Αν και οι πρώιμοι πίνακές του περιλάμβαναν κυρίως Αν και οι πρώιμοι πίνακές του περιλάμβαναν κυρίως

προσωπογραφίες, σταδιακά εξελίχθηκε σε έναν από τους προσωπογραφίες, σταδιακά εξελίχθηκε σε έναν από τους σημαντικότερους ζωγράφους θρησκευτικών σκηνώνσημαντικότερους ζωγράφους θρησκευτικών σκηνών

Το νατουραλιστικό ύφος του και η ανάδειξη της ανθρώπινης Το νατουραλιστικό ύφος του και η ανάδειξη της ανθρώπινης φύσης των αποστόλων και των μαρτύρων στα έργα του φύσης των αποστόλων και των μαρτύρων στα έργα του θεωρήθηκε ότι εξυπηρετούσαν τις βλέψεις θεωρήθηκε ότι εξυπηρετούσαν τις βλέψεις της Αντιμεταρρύθμισηςτης Αντιμεταρρύθμισης

Με την τεχνική του Με την τεχνική του chiaroscurochiaroscuro κατάφερε να ενισχύσει το  κατάφερε να ενισχύσει το δραματικό στοιχείο και το μυστηριακό χαρακτήρα της πίστηςδραματικό στοιχείο και το μυστηριακό χαρακτήρα της πίστης

Η επαναστατική τεχνική των δραματικών φωτοσκιάσεων Η επαναστατική τεχνική των δραματικών φωτοσκιάσεων του τενεμπρισμού, όπως την εισήγαγε ο Καραβάτζιο, σφράγισε του τενεμπρισμού, όπως την εισήγαγε ο Καραβάτζιο, σφράγισε την μπαρόκ σχολή της ζωγραφικήςτην μπαρόκ σχολή της ζωγραφικής

Έχει χαρακτηριστεί ως ένας από τους Έχει χαρακτηριστεί ως ένας από τους πρώτους μοντέρνους ζωγράφουςπρώτους μοντέρνους ζωγράφους

Σημαντική θεωρείται η συνολική επίδρασή του στην ευρωπαϊκή Σημαντική θεωρείται η συνολική επίδρασή του στην ευρωπαϊκή ζωγραφικήζωγραφική

Αντιπροσωπευτικά Αντιπροσωπευτικά ΈργαΈργα

«Η Δημιουργία του Αδάμ»«Η Δημιουργία του Αδάμ»

«Η Παναγία στο λιβάδι»«Η Παναγία στο λιβάδι»

«Ο Μυστικός Δείπνος»«Ο Μυστικός Δείπνος»

«Το άνοιγμα της πέμπτης «Το άνοιγμα της πέμπτης σφραγίδας της Αποκάλυψης»σφραγίδας της Αποκάλυψης»

«Ο Ευαγγελιστής «Ο Ευαγγελιστής Ματθαίος»Ματθαίος»

Εκκλησιαστικά ΣκεύηΕκκλησιαστικά Σκεύη

ΆγιΆγιoo Ποτήρι Ποτήριoo

Άγιο ΔισκάριοΆγιο Δισκάριο

Αγία Λαβίδα και Αγία Αγία Λαβίδα και Αγία ΛόγχηΛόγχη

Αρτοφόριο Αρτοφόριο

ΜυροδοχείοΜυροδοχείο

Σταυρός του ΑγιασμούΣταυρός του Αγιασμού

Σταυρός της ΕυλογίαςΣταυρός της Ευλογίας

Αγία ΚολυμβήθραΑγία Κολυμβήθρα

ΘυμιατόΘυμιατό

ΖέονΖέον

ΑντιμήνσιοΑντιμήνσιο

ΣπόγγοςΣπόγγος

Η ομάδα μαςΗ ομάδα μας Βαρδακούλη Αντωνία Βερνιώτης Βασίλης Ιωαννίδης Μπάμπης Κασιώρα Κωνσταντίνα Κουνιατσιώτης Γιάννης Καπαρέλης Θεολόγος Αρκουμάνης Κων/νος Μητρολιός Νίκος Μυργιώτης Όθωνας Οικονομίδου Σίσσυ Παπαχρήστου Σωτηρία Εύη Σπύρου Τσινοπούλου Γαρυφαλλένια Τάσιου Έλλη Τασιούλη Βάσω Τσιότρας Θανάσης Χασιώτη Βίκυ Χόρτη Κατερίνα Χώτα Μαρία

Υπεύθυνες καθηγήτριες: Σδούκου Αθανασία (Θεολόγος), Λιόντου Κατερίνα (Φιλόλογος)

ΒιβλιογραφίαΒιβλιογραφία

«Χριστιανική Αρχαιολογία και «Χριστιανική Αρχαιολογία και Επιγραφική» Γ. Αντουράκη.Επιγραφική» Γ. Αντουράκη.

Αποστολική Διακονία Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος.της Εκκλησίας της Ελλάδος.

Google.Google.

BBικιπαίδεια.ικιπαίδεια.