บทท 2 แนวคด ทฤษฎ เอกสารและงานวจยทเกยวของ

งานวจยเรองความพงพอใจในงานของพนกงานทมผลตอความผกพนตอองคกร ผวจยไดศกษาคนควา แนวคด ทฤษฎ เอกสารและงานวจยทเกยวของ เพอน ามาประกอบการน าเสนอผลการวจยไปใชใหเกดประโยชน และเพอใหบรรลวตถประสงคของการวจยทไดก าหนดไว ดงน

1. หลกการ แนวคดและทฤษฎเกยวกบความพงพอใจในงาน 1.1 นโยบายและการบรหาร 1.2 สภาพแวดลอมในการท างาน 1.3 คาตอบแทน 1.4 ความมนคงในงาน

2. หลกการ แนวคดและทฤษฎเกยวกบความผกพนตอองคกร 3. ผลงานวจยทเกยวของ

ขอมลเกยวกบบรษทเพทโทร-อนสตรเมนท จ ากด บรษทเพทโทร-อนสตรเมนท จ ากด กอตงเมอ พศศศ525 โดยมวตถประสงคเพอด าเนนธรกจตางๆเกยวกบเครองมอตรวจวดและควบคมในโรงงานอตสาหกรรมและเครองมอตรวจวดคณภาพสงแวดลอมทมคณภาพจากตางประเทศ มทมงานทมความเชยวชาญพรอมทจะใหบรการกบลกคาครอบคลมต งแตงานออกแบบตดต งบรการ งานออกแบบระบบใหถกตองตามหลกวศวกรรมศาสตร การตดตงปรบแตงความแมนย าของอปกรณ รวมถงการฝกอบรมใหลกคาสามารถดแลบ ารงรกษาเครองมออยางถกตอง รวมถงการบรหารโครงการใหสามารถสงมอบสนคาทมประสทธภาพถกตองตามหลกคณภาพและตรงตอเวลา สนคาทางบรษทแบงออกเปน 2 กลม ไดแก กลมเครองมอวดและควบคม กลมเครองมอวเคราะหในหองปฏบตการ กลมเครองมอวเคราะหดานสงแวดลอม กลมเครองมอวเคราะหในกระบวนการผลต และกลมเครองมอพเศษ

7

1. หลกการ แนวคดและทฤษฎเกยวกบความพงพอใจในงาน (Job Satisfaction) ความหมายของความพงพอใจในงาน มนกวชาการหลายทานไดใหความหมายเกยวกบความพงพอใจในงานไวหลายทานดงนแอปเปลไวท (Applewhite ,1965 อางถงใน รงรตน เหลารศมววฒน, 2552 ,12) ไดใหความหมายของความพงพอใจในงานวา คอ ความสขความสบายทไดรบจากสภาพการท างาน ความสขจากการท างานรวมกบเพอนรวมงาน การมทศนคตทดตองานและความพงพอใจกบรายไดจากองคกรและมความหมายคลายคลงกนกบค าวาขวญในการปฏบตงาน (Morale) โดยขวญในการปฏบตงานเปนเรองของกลมสวนความพงพอใจในการปฏบตงานเปนเรองของแตละบคคลทมความรสกมาจากสภาพการณของการปฏบตงาน ,วรม (Vroom ,1964 อางถงใน รงรตน เหลารศมววฒน, 2552 ,12) กลาววา ความพงพอใจในการท างานกบทศนคตในการท างานนนความหมายอาจใชแทนกนได เพราะทง2 ค านจะหมายถง ผลทไดจากการทบคคลเขาไปมสวนรวมในงานทตนท า ทศนคตดานบวกจะแสดงใหเหนถงความพงพอใจในงานนนและทศนคตดานลบจะแสดงใหเหนถงสภาพความไมพอใจในงาน ,คเปอร(Cooper ,1958 อางถงในพงษศกด พนมใส ,2555 ,12) กลาวถงความพงพอใจในการปฏบตงานวา หมายถงการไดท างานทสนใจ มอปกรณทดส าหรบการท างาน ไดรบคาจางเงนเดอนทยตธรรม มโอกาสเจรญกาวหนาในหนาทการงาน มสภาพการณท างานทดรวมทงสวสดการอนๆ ไดท างานรวมกบผบงคบบญชาทพอใจ ,เสถยร เหลองอราม(2522 อางถงในบญรกษ บตรละคร ,2553 ,13) ไดใหความหมายไววา ความพงพอใจในงานเปนผลของการจงใจใหมนษยท างาน โดยออกมาในรปของความพงพอใจทตนท างานมากไดเงนมาก บรรยากาศในสภาพทท างานด ซงเปนการสรางแรงจงใจใหเกดความพงพอใจในงานดวยเงนและรางวลตอบแทน ความพงพอใจในงานจะเกดขนเมอตนมความรสกวาประสบผลส าเรจในการท างาน เปนทยอมรบความสามารถท างานไดดดวยตนเอง และมโอกาสกาวหนาในต าแหนงหนาทการงาน หากหนวยงานออกแบบงานได ,ปรยาพร วงศอนตโรจน (2535 อางถงใน บญรกษ บตรละคร ,2553 ,14) ไดใหความหมายของความพงพอใจวาเปนความรสกรวมของบคคลทมตอการท างานในทางบวกเปนความสขของบคคลทเกดจากการปฏบตงานและไดรบผลตอบแทน คอผลทเปนความพงพอใจทจะท าใหบคคลเกดความรสกกระตอรอรน มความมงมนทจะท างาน มขวญและก าลงใจ สงเหลานจะมผลตอประสทธภาพและประสทธผลของการท างาน รวมทงการสงผลตอความส าเรจและเปนไปตามเปาหมายขององคกร ,ลธานส (Luthans , 2002 อางถงใน อทมพร รงเรอง ,2555 ,10)ไดกลาววา ความพงพอใจในงานเปนผลจากการรบรทมตองาน โดยไดแบงมตความพงพอใจในงานแบงเปน 3 มต คอ มต 1 ความพงพอใจเปนการตอบสนองทางอารมณของบคคลตองานทท า มต 2 ความพง

8

พอใจในงานหรอทศนคตเชงบวกตองานเกดเมอพนกงานไดรบผลตอบแทนทยตธรรมเมอเทยบกบงานทท า และมต 3 ความพงพอใจในงานมความสมพนธกบทศนคตในเรองงาน คาตอบแทน โอกาสกาวหนา การบงคบบญชาและเพอนรวมงาน ,เวกซเลย และยค (Wexley and Yuk ,1977 อางถงในพงษศกด พนมใส ,2555 ,12 ) ไดขยายความหมายของความพงพอใจในงานเพมเตม โดยใหความหมายวา ความพงพอใจ หมายถง ความรสกของคนงานทมตองานทเขาท าอย ทงนขนอยกบลกษณะของงานทท า คาจาง สภาพการท างาน การบงคบบญชา เพอนรวมงาน เนอหาของงาน ความปลอดภย และโอกาสกาวหนา ปจจยหรอองคประกอบทท าใหเกดความพงพอใจในงาน ความพงพอใจในงาน มองคประกอบทจะสนบสนน หรอสงเสรมความพงพอใจในงานอยมาก ซงองคประกอบตาง ๆ มผใหหลกแนวคดไวดงน กลเมอร (Gilmer ,1966 อางถงในสธานธ นกลองอาร ,2555 ,21-23) สรปองคประกอบตางๆ ทมผลตอความพงพอใจในงานไว 10ประการ คอ 1ศลกษณะของงานทท า(Intrinsic aspects of the Job) องคประกอบนสมพนธกบความรความสามารถของผปฏบต หากไดท างานตามทเขาถนดกจะเกดความพอใจ 2. การนเทศงาน (Supervision) มสวนส าคญทจะท าใหผท างานมความรสกพอใจหรอไมพอใจตองานได และการนเทศงานทไมดอาจเปนสาเหตอนดบหนงทท าใหเกดการขาดงานและลาออกจากงานได ในเรองนเขาพบวา ผหญงมความรสกตอองคประกอบนมากกวาผชาย 3. ความมนคงในงาน (Security) ไดแก ความมนคงในการท างาน ไดท างานตามหนาทอยางเตมความสามารถ การไดรบความเปนธรรมจากผบงคบบญชา คนทมความรนอยหรอขาดความรยอมเหนวาความมนคงในงานมความส าคญส าหรบเขามาก แตคนทมความรสงจะรสกวาไมมความส าคญมากนก และในคนทมอายมากขนจะมความตองการความมนคงปลอดภยสงขน 4. องคกรและการจดการ (Company and Management) ไดแก ลกษณะการจดโครงสรางขององคกร การวางแผนนโยบาย แนวทางวธปฏบตภายในองคกร ชอเสยงขององคกรและการด าเนนงานขององคกร 5. สภาพการท างาน (Working Condition) คอ สภาพทมความสะอาด มระเบยบ มความปลอดภย เครองมอเครองจกรจดไวอยางเหมาะสม มอากาศถายเทด ไมมเสยงรบกวน มแสงสวางพอเหมาะ ชวโมงการท างานในแตละวนเหมาะสม มหองน า มโรงอาหารใกลๆ มศนยอนามย มสถานทจอดรถ

9

6. คาจาง (Wages) มกจะกอใหเกดความไมพงพอใจมากกวาความพงพอใจ ผชายจะเหนคาจางเปนสงส าคญมากกวาผหญง และผทปฏบตงานในโรงงานจะเหนวา คาจางมความส าคญส าหรบเขามากกวาผทปฏบตงานในส านกงาน หรอหนวยงานรฐบาล 7. ความกาวหนาในการท างาน (Advancement) เชน การไดเลอนต าแหนงสงขน การไดรบสงตอบแทนจากความสามารถในการท างานของเขา จากงานวจยหลายเรองสรปวา การไมมโอกาสกาวหนาในการท างาน ยอมกอใหเกดความไมชอบงาน ผชายมความตองการเรองนสงกวาผหญง และเมอมอายมากขนความตองการเกยวกบเรองนจะลดลง 8. ลกษณะทางสงคมของงาน (Social aspect of The Job) เกยวของกบความตองการเปนสวนหนงของสงคม หรอการใหสงคมยอมรบตน ซงจะกอใหเกดทงความพงพอใจและความไมพอใจได ถางานใดผปฏบตงานรวมกบผอนไดอยางมความสขกจะเกดความพงพอใจในงานนน องคประกอบนมความสมพนธกบอายและระดบงาน ผหญงจะเหนวาองคประกอบนส าคญกวาผชาย 9. การตดตอสอสาร (Communication) ไดแก การรบ-สง ขอสนเทศค าสงการท ารายงาน การตดตอทงภายในและภายนอกหนวยงาน องคประกอบนมความส าคญมากส าหรบผทมมระดบการศกษาสง 10. สวสดการหรอผลประโยชนอนๆทไดรบ (Benefits) ไดแก เงนบ าเหนจตอบแทนเมอออกจากงาน การบรหารและการรกษาพยาบาล สวสดการ อาหาร ทอยอาศย วนหยดพกผอนตาง ๆ เปนตน เอดวน เอศลอค (Edwin A.Locke ,1968 อางถงใน กฤตพงษ พชรภญโญพงศ,2549,7-8) ไดสรปองคประกอบพนฐานทท าใหเกดความพงพอใจในการท างานไว 9 ดาน ดงน 1. งาน (Work) เปนองคประกอบอนดบแรกทท าใหคนพอใจหรอไมพอใจ หมายถง คนนนชอบงานหรอไม ถาชอบและมความสนในกจะมความพอใจในงานสง นอกจากนงานนนทาทายหรองานนนมโอกาสใหเรยนรสงใหมๆไดหรอไม หรองานนนยากงายเหมาะสมกบคนหรอไม ปรมาณงานมากเวลานอย หรองานนนสงเสรมใหผท ามโอกาสเรยนรสงใหมๆไดหรอไม สงเสรมใหผท ามโอกาสประสบความสาเรจหรอไม เปนตน 2. คาจาง (Pay) เปนเงนหรออยางหนงอยางใดทลกจางสามารถน าไปใชเปนเครองมอในการบ าบดความตองการของตนได คาจางทเหมาะสม ยตธรรมและเทาเทยมกน จะท าใหคนเกดความพงพอใจ 3. โอกาสทจะไดรบการเลอนขนหรอเลอนต าแหนง (Promotion) ลกจางหรอคนท างานจะไดรบพจารณาเลอนขน หรอเลอนต าแหนงสงขนไป ซงสงนคอ ความหวงทจะไดรบจากนายจาง

10

หรอผบรหารซงในการเลอนขนหรอต าแหนงตองพจารณาถงความยตธรรมและเปนเกณฑททกคนยอมรบได 4. การยอมรบ (Recognition) การยอมรบจากผบงคบบญชาหรอผบรหารและเพอนรวมงานเปนสงทบคคลท างานตองการและท าใหเกดความพงพอใจได

5. ผลประโยชน (Benefit) ผลประโยชนหรอสงตอบแทนทบคคลรบหรอคาดหวงจะไดรบจากการท างาน เชน โบนส วนหยดพกผอน คารกษาพยาบาล เปนตน

6. สภาพการท างาน (Working Conditions) ทเกยวของกบสภาพแวดลอมในการท างานดานกายภาพ เชน อณหภม การถายเทอากาศ ความชน แสง เสยง สภาพหองท างาน ทตงองคกร เปนตน 7. หวหนาหรอผบงคบบญชา (Leader) หวหนาลกษณะตางๆ จะมอทธพลตอผอยใตบงคบบญชา เชน หวหนาทมงงานมากกจะคาดหวงใหลกนองมงงานอยางเดยว จนหวหนาขาดมนษย-สมพนธ ซงลกนองทพบหวหนาประเภทน จะเกดความพงพอใจในการท างานหรอไมพงพอใจกตองขนอยกบการปรบตวของลกนองเปนส าคญ

8. เพอนรวมงาน (Co-Workers) จะสงเสรมหรอหยดย งความพงพอใจในการท างานของบคคลไดอยางมาก เชน ถาหากมเพอรวมงานทมความสามารถสงเปนมตรพรอมชวยเหลอคนอน บคคลนนกจะเกดความพงพอใจในการท างานมากกวาคนอน

9. องคกรและการจดการหรอการบรหาร (Organization and management) นโยบายและการจดการ หรอการบรหารภายในองคกรทส าคญประการหนง เชนมการวางแผนนโยบายแนนอนหรอไมเกยวกบการจายคาแรง สวสดการลกจางหรอเกณฑพจารณาความด ความชอบ เปนตน เฟรดแลนเดอร และพเคล (Friedlander & Pickle ,1968 อางถงใน ณฐธยาน ระโส ,2554 ,21) ไดก าหนดตวแปรซงสามารถใชในการวดความพงพอใจในงานของสมาชกในองคกรไดดงน 1.สภาพของงาน ซงรวมถงสภาพของสถานทท างาน ความเพยงพอของอปกรณในการท างานและชวโมงการท างาน 2.รางวลทางการเงน ความเพยงพอของคาจาง ความมประสทธผลของนโยบายดานบคคลทเกยวกบคาจาง โครงสรางผลประโยชนและคาตอบแทนเมอเปรยบเทยบกบหนวยงานอน 3.ความไววางใจทมตอผบรหาร ความสามารถในดานการจดการของฝายบรหาร การจดการเกยวกบนโยบาย การใหประโยชนแกพนกงาน ความพอเพยงของการตดตอสอสารสองทางและความสนใจทมตอพนกงาน 4.ความเหนเกยวกบการอ านวยการวาเปนผควบคมจดงานเพยงใด ความรเกยวกบงาน ความสามารถในการใหงานเสรจตามก าหนด การจดใหมเครองใชเพยงพอ การใหพนกงานรวาเขา

11

ถกคาดหวงใหท าอะไร การพยายามใหพนกงานท างานรวมกน การปฏบตตอคนงานอยางยตธรรม การใหก าลงใจ และความสนใจในการกนดอยดของคนงาน 5ศการพฒนาตนเอง ความรสกเปนสวนหนงขององคการ การมสวนรวม ความภาคภมใจในองคการ ความรสกวาไดท าสงทมคณคาและกาวหนาในงาน แนวคดและทฤษฎเกยวกบความพงพอใจในงาน มนกวชาการหลายทานไดใหแนวคดและทฤษฎเกยวกบความพงพอใจในงานไวหลายทานดงน มมฟอรด (Mumford ,1972 อางถงใน อทมพร รงเรอง ,2555 ,13) ไดจ าแนกแนวคดเกยวกบความพงพอใจในงานออกเปน 5 กลมคอ 1.ความตองการทางดานจตวทยา (The Psychological Need School) มองความพงพอใจในงานเกดจากความตองการของบคคล ทตองการความส าเรจของงานและความตองการการยอมรบจากผอน 2.กลมภาวะผน า (Leadership School) มองความพงพอใจในงานจากรปแบบและการปฏบตของผน า ทมตอผใตบงคบบญชา 3.กลมพยายามตอรองรางวล (Effort-Reward Bargain School) เปนกลมทมองความพงพอใจในงานจากรายได เงนเดอนและผลตอบแทนอน 4.กลมอดมการณการจดการ (Management Ideology School) มองความพงพอใจในงานจากพฤตกรรมการบรหารงานขององคกร 5.กลมเนอหาของงานและการออกแบบงาน (Work Content and Job Design) ความพงพอใจในงานเกดจากเนอหาของตวงาน กรน และคราฟ (Green and Craft ,1979 อางถงใน สธานธ นกลองอาร ,2555 ,29) ศกษางานวจยทเกยวกบความพงพอใจและการปฏบตงานพบวา มแนวความคด 3 แนว คอ 1. ความพงพอใจท าให เกดการปฏบตงาน (Satisfaction Causes Performance) กลมนมความเชอวา ผท มความสขจากการท างานจะมผลผลตจากงาน 2. การปฏบตงานท าให เกดความพ งพอใจ (Performance Causes Satisfaction) ผลงานทดจะสรางความพงพอใจใหแกบคคล 3. รางวลเปนปจจยของความพงพอใจและการปฏบตงาน (Reward as a CausalFactor) แนวความคดนมองรางวลหรอสงทไดรบซงเปนตวแปรเกดจากตวแปรตน คอความพงพอใจและคณลกษณะของงาน

ทฤษฎความคาดหวงของวรม (Vroom ,1970 อางถงใน ทวารนท กลนโชยสคนธ ,2552 ,24) Vroom’s Expectancy Theory เปนทฤษฎทอธบายถงความพงพอใจในแงทวา บคคลจะเกดความพงพอใจไดกตอเมอเขาประเมนวางานนนจะเกดผลตอบแทนมาให ซงบคคลไดมการตดสนใจไวลวงหนาแลววาคณคาของสงทไดรบ เชนรายได การสงเสรมใหกาวหนา สภาพการท างานทดขนนนเปนเชนไร บคคลนนจงเอางานทน าผลลพธเหลานนมาให และขนสดทายเมอมการประเมนเปรยบเทยบผลลพธตางๆ บคคลจะรถงความพอใจทเกดขน นอกจากนยงพจารณาผลกระทบ

12

เกยวกบความสมพนธระหวางความสามารถของบคคลกบปจจยทมผลตอการจงใจ มองคประกอบ 3 ประการ คอ 1. ความพงพอใจ (Valence) หมายถง ความรสกชอบพอแตละบคคลในผลตอบแทนทตนไดรบเปนความตองการภายในของบคคล ตางกนตามแตละบคคล เชน คนตองการท างานราชการเพราะมความมนคงแมเงนเดอนจะนอย 2. สงทเปนเครองมอทน าไปสความพงพอใจ (Instrumentality) หมายถง การรบรและหวงวาผลงานทเกดขน จะน าไปสรางวลตอบแทนทตองการ ถาผปฏบตผใดคดวาเมอท างานไดผลดแลวจะไมไดรบความสนใจและรางวลตอบแทน บคคลนนกจะไมเลอกทจะท างานอยางขยนขนแขง ดงนนจงแสดงใหเหนถงความสมพนธระหวางผลการท างานและรางวลตอบแทน 3. ความคาดหวง (Expectation) แสดงถงความสมพนธระหวางความพยายามในการท างานกบผลงานทเกดขน คอ การทบคคลประเมนความเปนไปไดวา ถามความพยายามเพมขนหรอท างานหนกขนจะน าไปสผลงานทด ความคาดหวงเปนความนาจะเปนส าหรบการกระท าเฉพาะอยาง ซงจะน าไปสผลลพธทตองการ หากการคาดหวงเชนนเกดกบบคคลใดกจะเกดมความพยายามในการท างานเพมขนดวย แบบจ าลองของพอรเตอร และ ลอรเลอร (The Porter - Lawler model) พอรเตอร และ ลอรเลอร (Porter and Lawler ,1994 อางถงใน พมณฑา ชนะภย ,2552 ,8-9) ไดศกษาเรอง แรงจงใจ ความพอใจในงานและการปฏบตงาน และไดสรางแบบจ าลองขน พอรเตอร และ ลอรเลอร เชอวาการปฏบตงานจะน าไปสการไดรบผลตอบแทน(Compensation)ไมวาจะเปนผลตอบแทนจากภายในหรอภายนอก และผลตอบแทนจะสงผลใหผปฏบตงานเกดความพงพอใจ ผลตอบแทนภายใน หมายถงสงทผปฏบตแตละคนจะไดรบผลการปฏบตงานของตน ไดแก ความส าเรจในงานทท า ผลตอบแทนนจะตอบสนองความตองการระดบสง เชน ความตองการทไดรบความส าเรจในชวต และจะมผลโดยตรงอยางมากตอการสรางความพงพอใจในการปฏบตงาน สวนผลตอบแทนภายนอก หมายถง ผลตอบแทนทผปฏบตงานแตละคนจะไดรบจากองคกรตามผลการปฏบตงาน ไดแก คาตอบแทน การเลอนต าแหนง สถานภาพและความมนคง ซงสามารถตอบสนองความตองการระดบต าของแตละบคคลได ดงแสดงในภาพประกอบ 1 ดงน

13

ภาพประกอบ 1 แบบจ าลองความสมพนธระหวางการปฏบตงานน าไปสความพงพอใจในงานตามแนวคดของ Porter and Lawler (1994) ทฤษฎของคเปอร (Cooper ,1958 ,31 อางถงใน อทมพร รงเรอง ,2555 ,14) ตามทฤษฎนถอวา ความตองการในการท างานดงกลาวเปนสงจงใจใหมนษยเกดความพอใจในการท างาน สงจงใจนนจะเกดจากภายในหรอภายนอกตวบคคลกได ดงนนในการปฏบตงาน ผปฏบตยอมตองการสงจงใจตางๆเพอสนองความตองการของตน ความตองการตามทฤษฎของคเปอรแบงออกเปน 7 อยางคอ 1.ท างานทเขาสนใจ 2.มอปกรณทดส าหรบการท างาน 3.มคาจางเงนเดอนทยตธรรม 4.มโอกาสกาวหนาในหนาทการงาน 5.สภาพการท างานทด รวมทงชวโมงการท างาน และสถานททเหมาะสม 6.ความสะดวกในการไปกลบ รวมทงสวสดการอนๆ 7.การท างานรวมกบผบงคบบญชาทเขาใจในการควบคม การปกครองและโดยเฉพาะอยางยงเปนคนทเขายกยองนบถอ ทฤษฎสองปจจยของเฮอรซเบอรก (Herzberg’s Two Factor Theory) เฮอรซเบอรก และคณะ (Herzberg and other., 1959,113-115 อางถงในพงษศกด พนมใส ,2555 ,14 ) ทฤษฎนไดรบความสนใจ และเปนทวพากษวจารณกนอยางกวางขวางเกยวกบความพงพอใจในงาน สาเหตทเรยกวาทฤษฎสองปจจย เพราะในการท างานนนจะตองมสงทท าใหเกดความพงพอใจและสงทท าใหไมพงพอใจ หรอสวนประกอบทเสรมใหคนเกดความพอใจยงขนเรยกวาเปนสงค าจน ทฤษฎนสรางขนจากผลการวจยของเขาในคณะป 1959 ทเมองพทสเบอรก (Pittsburgh) รฐเพนซลวาเนย ประเทศสหรฐอเมรกา เพอพสจนทฤษฎของเฮอรซเบอรกทวามนษยมความปรารถนา 2 ประการ ประการทหนงคอ ความปรารถนาทขนดความทกขทางรางกายทงหลายใหหมดไป เชน ความหว ความเดอดรอนทางสขภาพ ประการทสองคอความปรารถนาในความสขทางใจ เชน ความภาคภมใจในความส าเรจ ชวตทเจรญกาวหนา เปนตน ปจจยสองประการตามทฤษฎนไดแก

การรบรเกยวกบผลตอบแทนทยตธรรม

ผลตอบแทนภายใน

ผลตอบแทนภายนอก

ความพงพอใจของการปฏบตงาน

การปฏบตงาน

14

1.ปจจยจงใจ (Motivators Factors)หรอ ปจจยจงใจ เปนปจจยทเกยวของกบงานโดยตรง เปนปจจยทจงใจใหคนชอบ และรกงาน เปนตวการสรางความพงพอใจใหบคคลในองคการปฏบตงาน ม 2 ประการ คอ 1.1 ความส าเรจในการท างาน (Achievement) หมายถง การทบคคลสามารถท างานไดเสรจสนประสบผลส าเรจอยางด สามารถแกปญหาตางๆเกยวกบงาน และรจกปองกนปญหาทเกดขน 1.2 การไดรบการยอมรบนบถอ (Recognition) การไดรบการยอมรบนบถอจากบคคลในหนวยงานหรอบคคลอนๆ ทมาขอค าปรกษา ซงอาจแสดงออกในรปการยกยองชมเชย การใหก าลงใจ การแสดงความยนด การแสดงออกทท าใหเหนถงการยอมรบในความสามารถ 1.3 ลกษณะของงาน (Work itself) หมายถง งานนนนาสนใจ ตองอาศยความคดรเรมสรางสรรค ทาทายใหลงมอท า หรอเปนงานทมลกษณะท าตงแตตนจนจบแตโดยล าพงผเดยว 1.4 ความรบผดชอบ (Responsibility) หมายถง การไดรบมอบหมายใหดแลงานใหมๆ และมอ านาจอยางเตมท ไมมการตรวจหรอควบคมอยางใกลชด 1.5 ความกาวหนา (Advancement) หมายถง การไดรบเลอนขน การเลอนต าแหนงใหสงขน มโอกาสไดศกษาตอเพอหาความรเพมเตม ไดรบการฝกอบรมดงาน 2.ปจจยค าจน (Maintenance Factors) หรอปจจยสขอนามย (Hygiene Factors) เปนปจจยทชวยปองกนไมใหบคคลเกดความไมพงพอใจในงาน หรอหยอนประสทธภาพลง หากคนงานไมไดรบการตอบสนองในปจจยเหลานอยางเพยงพอแลว จะน าไปสความไมพงพอใจในงานได ปจจยนไดแก 2.1 คาตอบแทน (Compensation) หมายถง ผลตอบแทนจากการท างานซงอาจเปนในรปของคาจางเงนเดอน คาตอบแทนสวสดการ หรอผลประโยชนทไดรบเหมาะสมกบงานทท า รวมถงการเลอนขนเงนเดอนในหนวยงานนน เปนทพอใจของบคคลทท างาน 2.2 โอกาสทจะไดรบความกาวหนาในอนาคต (Possibility of Growth) หมายถง โอกาสทจะไดรบการแตงตง เลอนต าแหนง และไดรบความกาวหนาในทกษะวชาชพ 2.3 ความสมพนธกบผบงคบบญชา (Interpersonal Relation Subordinate )หมายถงการตดตอระหวางบคคลกบผบงคบบญชาทแสดงถงความสมพนธอนดตอกน ความสามารถท างานรวมกนและเขาใจซงกนและกน 2.4 ความสมพนธกบผใตบงคบบญชา(Interpersonal Relation Superior) หมายถง การทบคคลสามารถท างานรวมกนมความเขาใจอนดและมความสมพนนธกบผใตบงคบบญชา

15

2.5 ความสมพนธกบเพอนรวมงาน (Interpersonal Relation Peers ) หมายถง การตดตอระหวางเพอนรวมงานทแสดงถงความสมพนธอนดตอกน ความสามารถท างานรวมกน และเขาใจซงกนและกน 2.6 สถานะของอาชพ (Status) หมายถง อาชพนนเปนทยอมรบนบถอของสงคม มเกยรตและมศกดศร 2.7 นโยบายและการบรหาร (Policy and Administration) หมายถง การจดการและการบรหารงานขององคกร การตดตอสอสารภายในองคกรทมประสทธภาพ ตลอดจนการบรหารจดการใหสอดคลองกบนโยบาย 2.8 สภาพแวดลอมในการท างาน (Working Environment) หมายถง สภาพทางกายภาพของงาน เชน แสง เสยง อากาศ ชวโมงการท างาน รวมทงลกษณะสงแวดลอมอนๆ เชน อปกรณหรอเครองมอตางๆ 2.9 ชวตสวนตว (Personal Life) หมายถง สภาพความเปนอยสวนตวทเกยวของกบงาน เชน การไมถกยายไปท างานในทแหงใหมซงหางไกลจากครอบครว 2.10 ความมนคงในงาน (Job Security) หมายถง ความรสกของบคคลทมตองานในดานความมนคง คอ การท างานในบรษทท าใหรสกมนคง อาชพการงานท าใหสามารถด ารงชวตไดอยางสบาย ความยตธรรมในการคดเลอกบคคลเขาท างานและการปฏบตงานดวยความบรสทธใจและซอสตย 2.11การปกครองบงคบบญชา (Supervision) ห รอการน เทศงาน หมายถ ง ความสามารถหรอความยตธรรมของผบงคบบญชาหรอผน เทศงานในการด าเนนงานและการบรหาร จากทฤษฎนสามารถสรปไดวา ปจจยจงใจเปนปจจยทกอใหเกดความพงพอใจในการปฏบตงาน สวนปจจยค าจนจะเปนปจจยทปองกนไมใหบคคลเกดความเบอหนายหรอรสกไมพอใจในการท างานซงทฤษฎสององคประกอบของ Herzberg นเชอวาการสนองความตองการของมนษยแบงเปน 2 องคประกอบ คอ องคประกอบท 1 หรอปจจยจงใจทสรางความพงพอใจ เปนความตองการขนสงประกอบดวยลกษณะงาน ความส าเรจของงาน การยอมรบนบถอ การไดรบการยกยองและสถานภาพ สวนองคประกอบท 2 หรอปจจยค าจน หรอองคประกอบทสรางความไมพงพอใจ เปนความตองการขนต า ประกอบดวยสภาพแวดลอมในการท างาน การบงคบบญชา ความสมพนธระหวางบคคล นโยบายและการบรหารงาน ความมนคงในงานและคาตอบแทน ไมเปนการสรางเสรมบคคลใหปฏบตดขนแตตองด ารงรกษาไวเพอความพงพอใจในขนสงตอไป

16

ทฤษฎ X และทฤษฎ Y ของแมกเกรเกอร (Douglas McGregor ,1960 อางถงใน สภาภรณ อนทแพทย , 2550 ,12) เมอบคคลเกดความพงพอใจในการท างาน ยอมท าใหผลการปฏบตงานดขนตามไปดวย โดยทฤษฎ X ไดตงสมมตฐานเกยวกบคนวา มลกษณะทไมด ดงน คนโดยทวๆไป ไมตองการท างาน ถามโอกาสหลกเลยงจะท าไดทนท เพอตนจะไดไมตองเหนดเหนอยในการท างานนน ๆคนไมชอบท างาน ถาจะใหคนท างานตองมการบงคบ ควบคมดแลอยางใกลชด มรางวลท าด และท าโทษถาคนไมท างาน โดยทวๆไปคนจะหลกเลยงความรบผดชอบ ไมกระตอรอรนทจะท างานแตอยากมความมนคง สรปแลว เปนทฤษฎทมองคนในแงราย และคดวาคนมความตองการดานรางกายแตเพยงอยางเดยว ไมมความตองการทสงขนไป ดงนนทฤษฎนจงเตมไปดวยการบงคบควบคม ลงโทษ มากกวาการทจะจงใจใหคนมองเปาหมายอนสงสงทางสงคม หรอความส าเรจสงสดในชวต สวนทฤษฎ Y เปนแนวทางสมยใหม ตงสมมตฐานเกยวกบคนในแงตรงกนขามกบทฤษฎ X คอ1ศ โดยทวๆไป ใชวาคนจะคอยหลกเลยงงานอยตลอดเวลา เพราะถาเขาไดท างานทชอบ รวมท างานกบคนทถกใจ อยในสภาพแวดลอมทเหมาะสม คนเรากจะปรารถนาทจะท า แตถางานใดทตองท าเพราะถกบงคบ ควบคม คนอาจจะไมอยากท างานนนๆกได 5ศ การควบคมบงคบบญชา บทลงโทษใดๆ ไมใชมรรควธทดในการท างานของมนษยทางทดควรเปดโอกาสใหเขาไดท างานทเขาชอบ ใหรจกรบผดชอบในงานของเขาเอง ซงจะท าใหเขาเกดความพอใจและสามารถท างานใหบรรลเปาหมายได 3ศ การทกลาววาคนชอบปดความรบผดชอบ ไมกระตอรอรนในการท างาน แตชอบความมนคงสวนตวเองนน เปนความรสกทเกดจากประสบการณเกาๆ มากกวาลกษณะของคนไมไดมคณสมบตดงกลาวเพยงอยางเดยว เพราะถาไดมการจดการบรหารทถกตองเหมาะสมสอดคลองกบความตองการแลว คนทอยากท างานและอยากมความรบผดชอบเพมขน จะเหนไดวา ทฤษฎน เปนแนวคดทมองพฤตกรรมมนษยในองคการจากสภาพความเปนจรง การด าเนนงานขององคการจะประสบความส าเรจโดยไดรบความรวมมออยางจรงใจ และการมโอกาสใชความรความสามารถของแตละบคคลในองคการ โดยใหตงอยในความพอใจดวย 1.1 แนวคดเกยวกบนโยบายและการบรหาร (Policy and Administration) มนกวชาการไดใหความหมายและแนวคดไวหลากหลาย ดงน ค าวา การบรหาร (administration) มรากศพทมาจากภาษาลาตน “administatrae” หมายถง ชวยเหลอ (assist) หรออ านวยการ (direct) การบรหารมความสมพนธหรอมความหมายใกลเคยงกบค าวา “minister” ซงหมายถง การรบใชหรอผรบใช หรอผรบใชรฐ คอ รฐมนตร ส าหรบความหมายดงเดมของค าวา administerหมายถง การตดตามดแลสงตางๆ สวนความหมายของนโยบาย ตามรากศพท จากพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน กลาววา นโยบายเปนค าทมาจากภาษาบาล โดยการ

17

สมาสค าวา " นย " (เคาความทสงใหเขาใจเอาเอง) กบค าวา " อบาย " (วธการอนแยบคาย, เลหกล,เลหเหลยม) เขาดวยกนและแปลเปนความไดวา หลกและวธปฏบตซงถอเปนแนวด าเนนการ (ราชบณฑตยสถาน 2546) เฟรดเดอรค ดบเบลย. เทยเลอร (Frederick W. Taylor ,1976 อางถงใน มทนา โมรากล ,2555 ,17) ใหความหมายการบรหารไววา งานบรหารทกอยางจ าเปนตองกระท าโดยมหลกเกณฑ ซงก าหนดจากการวเคราะหศกษาโดยรอบคอบ ท งนเพอใหมวธทดทสดในอนทจะกอใหเกดประสทธภาพในการผลตมากยงขนเพอประโยชนส าหรบทกฝายทเกยวของ ,เฮอรเบรต เอ. ไซมอน (Herbert A. Simon ,1947 ,3 อางถงใน มทนา โมรากล ,2555 ,17) กลาวถงการบรหารวาหมายถง กจกรรมทบคคลตงแต 2 คนขนไป รวมกนด าเนนการเพอใหบรรลวตถประสงค ,สเตยรและพอรเตอร (Steers & Porter ,1979 อางถงใน อทมพร รงเรอง ,2555 ,32 ) กลาววา นโยบายและแนวทางปฏบตของฝายบรหารมอทธพลอยางมากตอบรรยากาศองคกร ผบรหารทใชขอมลยอยกลบกบพนกงาน ใหพนกงานท างานอยางอสระ ยอมจะสรางบรรยายกาศในการท างานทมงผลส าเรจ และท าใหพนกงานมความรสกรบผดชอบตอวตถประสงคของกลมมากยงขน ,ปเตอร เอฟ. ดรคเกอร (Peter F. Drucker อางถงใน มทนา โมรากล ,2555 ,17) กลาววา การบรหาร คอ ศลปะในการท างานใหบรรลเปาหมายรวมกบผอน การท างานตาง ๆ ใหลลวงไปโดยอาศยคนอนเปนผท าภายในสภาพองคกรทกลาวนน ทรพยากรดานบคคลจะเปนทรพยากรหลกขององคกรทเขามารวมกนท างานในองคกร ซงคนเหลานจะเปนผใชทรพยากรดานวตถอนๆ เครองจกร อปกรณ วตถดบ เงนทน รวมทงขอมลสนเทศตางๆ เพอผลตสนคาหรอบรการออกจ าหนายและตอบสนองความพอใจใหกบสงคม ,มทนา โมรากล( 2555 ,14-15) กลาววา การบรหาร บางครงเรยกวา การบรหารจดการ หมายถง การด าเนนงาน หรอการปฏบตงานใดๆของหนวยงานของรฐ และ/หรอ เจาหนาทของรฐ (ถาเปนหนวยงานภาคเอกชน หมายถงของหนวยงาน และ/หรอ บคคล) ทเกยวของกบคน สงของและหนวยงาน โดยครอบคลมเรองตางๆ เชน (1) การบรหารนโยบาย (Policy) (2) การบรหารอ านาจหนาท (Authority) (3) การบรหารคณธรรม (Morality) (4) การบรหารท เกยวของกบสงคม (Society) (5) การวางแผน (Planning) (6) การจดองคกร (Organizing) (7) การบรหารทรพยากรมนษย (Staffing) (8) การอ านวยการ (Directing) (9) การประสานงาน (Coordinating) (10) การรายงาน (Reporting) และ (11) การงบประมาณ (Budgeting) เชนน เปนการน า “กระบวนการบรหาร” หรอ “ปจจยท มสวนส าคญตอการบรหาร” ท เรยกวา แพมส -โพสคอรบ (PAMS-POSDCoRB) แตละตวมาเปนแนวทางในการใหความหมาย ,ชงและคอมโป ฟลอเรส (Chang and Compo Flores ,1980 ,7 อางถงใน วจตร ศรสอาน ,2557 , 6) ใหความหมาย นโยบาย วาหมายถง กรอบพนฐานทเปนตวก าหนดปญหาหลกของบรษท จดมงหมาย ปณธาน วตถประสงคทวไป และ

18

แนวทางชดหนงทครอบคลมการด าเนนงานทางธรกจภายใตกรอบแนวคดรวมของบรษท , วโรจน สารรตนะ (2556)กลาววา นโยบาย หมายถงแนวหรอวธการเพอการปฏบตทรฐหรอสถาบน หรอกลมหรอบคคล เลอกจากทางเลอกหลายๆทางเพอใชเปนแนวทางการปฏบต โดยปกตจะสะทอนใหเหนถงการตดสนใจในปจจบนเพอการแกปญหาทมประสทธผล ,วจตร ศรสอาน (2557 , 6) กลาววา นโยบาย หมายถง แนวทางหรอการตดสนใจของบรษทหรอหนวยงาน ส าหรบการด าเนนงานและการน ากลยทธไปปฏบตเพอใหบรรลวตถประสงคทก าหนดไว ศรวรรณ เสรรตนและคณะ (2541 ,18-19) กลาววา การบรหารจดการเปนกระบวนการของกจกรรมทตอเนองและประสานงานกน ซงผบรหารตองเขามาชวยเพอใหบรรลจดมงหมายขององคกร ประเดนส าคญของการบรการจดการ มดงน 1.การบรหารจดการสามารถประยกตใชกบองคกรใดองคกรหนงได 2.เปาหมายของผบรหารทกคนคอ การสรางก าไร 3.การบรหารจดการเกยวของกบการเพมผลผลต (Productivity) โดยมงสประสทธภาพ (Efficiency) (วธการใชทรพยากรโดยประหยดทสด) และประสทธผล (Effectiveness) (บรรลเปาหมายคอประโยชนสงสด) 4.การบรหารจดการสามารถน ามาใชส าหรบผบรหารในทกระดบชนขององคกรและหนาทของการบรหารประกอบดวยกจกรรมพนฐาน 4 ประการหรออาจแบงในลกษณะทเปนขนตอนดงน 1. การวางแผน (Planning) เปนสงทองคกรตองการเปลยนแปลงในอนาคต การวางแผนเปนสะพานเชอมระหวางเหตการณปจจบนและอนาคตซงท าไดโดยการใหบรรลเปาหมายผลลพธทตองการ การวางแผนจงตองอาศยการก าหนดกลยทธทประสทธภาพ แมวาพนฐานของการจดการโดยทวไปเปนงานของผบรหารการวางแผนเปนสงส าคญส าหรบการปฏบตตามกลยทธใหประสบความส าเรจและการประเมนกลยทธ เพราะวา การจดการองคกร การจงใจ การจดบคคลเขาท างาน และกจกรรมควบคม ขนกบการวางแผน กระบวนการวางแผนจะตองประกอบดวยผบรหารและพนกงานภายในองคกร การวางแผนจะชวยใหองคกรก าหนดขอดจากโอกาสภายนอกและท าใหเกดผลกระทบจากอปสรรคภายนอกต าสด โดยตองมองเหตการณในอดตและปจจบนเพอคาดคะเนเหตการณทจะเกดขนในอนาคต การวางแผน ประกอบดวย การพฒนาภารกจ (Mission) การคาดคะเนเหตการณปจจบน เหตการณอนาคต และแนวโนม การก าหนดวตถประสงค และการเลอกกลยทธทใช การวางแผนจะชวยใหธรกจปรบตวสการเปลยนแปลงของตลาดและสามารถก าหนดเปาหมายได การบรหารเชงกลยทธน นตองการใหองคกรตดตามในลกษณะเชงรก (Proactive) มากกวาทจะเปนเชงรบ (Reactive) องคกรทประสบความส าเรจจะตองควบคมอนาคตขององคกรมากกวาทจะรอรบผลจากอทธพลสภาพแวดลอมภายนอกและเหตการณทเกดขน การตดสนใจ

19

(Decision Making) ถอเปนสวนหนงของการวางแผน การปรบตวเปนสงจ าเปนเพราะวามการเปลยนแปลงของตลาด เศรษฐกจ และคแขงขนทวโลก จดเรมตนของความส าเรจทดของธรกจคอการวางแผนทเหมาะสม เหนผลไดจรง ยดหยน มประสทธผล และทรงประสทธภาพ 2. การจดการองคกร (Organizing) จดมงหมายของการจดการองคกรคอ การใชความพยายามทกกรณโดยการก าหนดงานและความส าคญของอ านาจหนาท การจดการองคกร หมายถง การพจารณาถงสงทตองการท าและผทจะท ารายงานมตวอยางในประวตศาสตรของธรกจทมการจดองคกรทด สามารถประสบความส าเรจในการแขงขนและสามารถเอาชนะคแขงขนได ธรกจทมการจดองคกรทดสามารถจงใจผบรหารและพนกงานใหมองเหนความส าคญของความส าเรจขององคกรการก าหนดลกษณะเฉพาะของงาน (Work Specialization) โดยการแบงงานประกอบดวยงานทก าหนดออกมาเปนแผนก การจดแผนก และการมอบอ านาจหนาท (Delegating Authority) การแยกงานออกเปนงานยอยตามการพฒนารายละเอยดของงาน (Job Description) และคณสมบตของงงาน (Job Specification) เครองมอเหลานมความชดเจนส าหรบผบรหารและพนกงาน ซงตองการทราบลกษณะของงาน การก าหนดแผนกในโครงสรางขององคกร (Organization Structure) ขนาดของการควบคม (Span of Control) และสายการบงคบบญชา (Chain of Command) การเปลยนแปลงกลยทธตองการการเปลยนแปลงในโครงสราง เพราะต าแหนงใหมๆ ทสรางขนหรอลดลงหรอรวมกน โครงสรางองคกรจะตองระบถงวธการใชทรพยากรและวธการซงวตถประสงคมการก าหนดขนในธรกจ การสนบสนนทรพยากรและก าหนดวตถประสงคตามสภาพทางภมศาสตรจะแตกตางจากโครงสรางดานผลตภณฑหรอลกคา รปแบบทวไปของการจดแผนกคอ ตามหนาท (Functional) ตามฝาย (Divisional) ตามหนวยธรกจเชงกลยทธ (Strategic business unit) และดานแมททรกซ (Matrix) 3. การน าหรอการสงการ (Leading/Directing) เปนการใชอทธพลเพอจงใจพนกงานใหปฏบตงานและน าไปสความส าเรจตามเปาหมายทระบไว หรอเปนกระบวนการจดการใหสมาชกในองคกรท างานรวมกนไดดวยวธการตางๆ เพราะทรพยากรมนษยเปนสงทซบซอนและเขาใจถองแทไดยาก การน าหรอการสงการจงตองใชความสามารถหลายเรองควบคกนไป อาท ภาวะความเปนผน าของผบรหาร การจงใจ การตดตอสอสารในองคกร และการท างานเปนทม เปนตน หนาทในการน าหรอสงการน มความส าคญไมนอยไปกวาหนาทอน เพราะผบรหารตองแสดงบทบาทของผ สงการอยางมคณภาพ ถาไมเชนนนแผนงานทวางไวตลอดจนทรพยากรทจดเตรยมไวอาจไมเกดประสทธผล ถาผบรหารด าเนนกจกรรมดานการสงการไมดพอ ดงนนการสงการจงเปนเรองของความรความช านาญ ประสบการณ และความสามารถทจะชกจงใหพนกงานรวมกนปฏบตงานไปตามเปาหมายทก าหนดไวใหองคกรประสบความส าเรจตามตองการ

20

4. การควบคม (Controlling) การใชทรพยากรตางๆขององคกร ถอวาเปนกระบวนการตรวจสอบ หรอตดตามผลและประเมนการปฏบตงานในกจกรรมตางๆ ของพนกงาน เพอรกษาใหองคกรด าเนนไปในทศทางสเปาหมายอยางถกตองตามวตถประสงคหลกขององคกร ในเวลาทก าหนดไว องคกรหรอธรกจทประสบความลมเหลวอาจเกดจากการขาดการควบคม หรอมการควบคมทไรประสทธภาพ และหลายแหงเกดจากความไมใสใจในเรองของการควบคม ละเลยเพกเฉย หรอในทางกลบกนคอมการควบคมมากจนเกดความผดพลาดขององคกรเอง การควบคมจงเปนหนาทหลกทางการบรหารทมความส าคญ ตงแตเรมตนจนจบกระบวนการทางการบรหาร นตยา เงนประเสรฐศร (2542 อางถงใน อทมพร รงเรอง ,2555 ,33-38) ไดกลาวถงทฤษฎและแนวคดทางการบรการกลมทฤษฎแบบคลาสสค (Classical Organization Theory) จะประกอบไปดวยทฤษฎทส าคญๆ ดงนคอ 1.ทฤษฎการจดการตามหลกวทยาศาสตร (Scientific Management) เฟรดเดอรค ดบเบลย. เทยเลอร (Frederick W. Taylor , 1959) คอผทไดชอวาเปนบดาแหงการบรหารงานแบบวทยาศาสตร เทยเลอรนนมพนฐานความรทางดานวศวกร โดยทการน าเสนอทฤษฎการบรหารงานแบบวทยาศาสตรนน ไดมขนหลงจากทเทยเลอรไดเขามารบต าแหนงเปนผจดการโรงงานแหงหนง ในขณะนนปญหาของโรงงานอตสาหกรรมทประสบอยคอ ปญหาในเรองประสทธภาพการผลตซงจากความดอยเรองประสทธภาพในการผลตของโรงงานอตสาหกรรมทเปนหนวยท าการผลตในระดบจลภาคไดกอใหเกดผลกระทบตอเศรษฐกจของอเมรกาในระดบมหภาค คอ ท าใหอเมรกาในขณะนนประสบภาวะเศรษฐกจตกต า ดงนนเทยเลอรจงพยายามแกไขปญหาโดยในระยะแรกเทยเลอรใหความสนใจไปในการปรบปรงเครองจกร เคองมอตางๆตลอดจนอปกรณทใชในการท างาน แตประสทธภาพของการผลตไมเปนทนาพอใจ ดงนนเทยเลอรจงไดเปลยนแนวความคดใหมโดยไดลองท าการสงเกตวธการท างานของคนงาน จากการสงเกตเทยเลอรพบวาคนงานในโรงงานมวธการท างานตามหลกความเคยชนซงคนงานแตละคนมวธการท างานแตกตางกน จงมกกอใหเกดการองานได และการองานอยางเปนระบบโดยไดรบการรเหนเปนใจจากผน าสหภาพแรงงานในโรงงาน นอกจากการองานแลว เทยเลอรยงพบวาในอดตฝายบรหารไดเขาไปควบคม ดแลคนงานนอยมาก และปลอยใหคนงานมอสระในการเลอกวธการท างานตามใจชอบ ดงนนเทยเลอรจงไดน าเสนอการจดการตามหลกวทยาศาสตรดงน คอ 1.1 จะตองมการก าหนดวธการท างานเพอใหไดวธทดทสด โดยเปนวธทใชเวลา ทรพยากร และพลงงานในการท างานนอยทสด เมอเปรยบเทยบกบวธอนทท างานในลกษณะเดยวกน

21

1.2 การคดเลอกคนงานจะตองมการน าเอากฎเกณฑทางวทยาศาสตรมาชวยในการคดเลอก เพอใหไดคนงานทมทกษะ ความร ความสามารถทเหมาะสมกบต าแหนงงาน 1.3 จะตองมการพฒนาคนงานโดยการสอนวธการท างานใหถกตองตามหลกวทยาศาสตรการจดการ เพอทจะขจดวธการท างานตามหลกความเคยชนใหหมดไปจากคนงานเดม 1.4 ตองพยายามสรางความสมพนธทดใหเกดขนระหวางฝายบรหารกบคนงาน อนจะน ามาซงประสทธภาพการผลตของโรงงาน 2. การจดการตามแบบระบบราชการ (Bureaucratic Management) แมกซ เวเบอร (Max Weber ,1947) เปนชาวเยอรมน และเปนนกปราชญทมชอเสยงและยงใหญทมความรอบรในศาสตรตางๆ เชน วชากฎหมาย การเมอง การปกครอง ประวตศาสตรและเศรษฐกจ และไดชอวาเปนบดาแหงการจดการตามแบบระบบราชการ ในการท าความเขาใจองคกรแบบระบบราชการนน มหลกการทส าคญดงน 2.1 หลกของการแบงงานกนท า (Division of Labor) หมายถง หลกในการสรางความชดเจนและความสมดลระหวางอ านาจหนาทกบความรบผดชอบโดยใหถกตองตามกฎ ระเบยบขององคกร การแบงงานกนท าตามวธนถอวาเปนความรบผดชอบทเปนทางการ 2.2 หลกของการก าหนดอ านาจหนาทตามสายการบงคบบญชา (Hierarchy of Authority) หมายถง การก าหนดต าแหนงตางๆทใหอ านาจหนาทลดหลนลงมาตามสายการบงคบบญชา ทงนเพอใหเกดความชดเจนในสายการบงคบบญชา 2.3 หลกของความสามารถ (Technical Competency) หมายถง หลกการส าคญในการจดบคคล เพอบรรลหรอแตงตงใหด ารงต าแหนงตามความรความสามารถของบคคล โดยการใชกระบวนการทดสอบ การฝกอบรม และการศกษาของบคลากร 2.4 หลกของกฎระเบยบ ความมวนย และการควบคม (Rules , Disciplines & Control) หมายถง การบรหารงานโดยใชกฎระเบยบเปนหลก และก าหนดรปแบบไวใหชดเจนในการบรหาร จะตองยดระบบเอกสารเปนส าคญ โดยไมค านงถงความสมพนธสวนตว 2.5 หลกของความเปนกลางทางการบรหาร (Administrative Officials) หมายถง ผ ด ารงต าแหนงตางๆ เปนผทมเกยรต มอปกรณและเครองมอตางๆ เปนองคประกอบในการท างานตามต าแหนงนน อปกรณและเครองมอจะอยคกบต าแหนงไมใชบคคล 2.6 หลกการเปนบคลากรของฝายบรหารและไดรบเงนประจ า (Career Official & Fixed Salary) หมายถง ผด ารงต าแหนงบรหารจจะตองเปนบคลากรประจ า มการจางงานตลอดชพ และจดใหมเงนเดอนประจ าในอตราคงทแตละป

22

3. การจดการตามหลกการบรหาร (Administrative Management) นกทฤษฎทน าเสนอการจดการตามหลกการบรหาร มความเชอในการทจะท าใหการท างานขององคกรบรรลเปาหมายนน จะตองมการก าหนดหนาทของคนทเปนผบรหาร และหลกการบรหารงานเพอใชเปนแนวทางในการปฏบตงาน นกทฤษฎทน าเสนอทฤษฎประกอบดวย 3.1 เฮนร ฟาโยล (Henri Fayol ,1949) คอ ผทไดชอวาเปนบดาแหงทฤษฎการจดการตามหลกการบรหาร ฟาโยลเปนชาวฝรงเศสและนกบรหารระดบสงในอตสาหกรรรม ซงตามแนวคดของฟาโยล การทจะท าใหการบรหารงานบรรลเปาหมายหรอวตถประสงคนนประการแรก ฟาโยลเหนวานกบรหารจะตองท าหนาททางการบรหาร ซงประกอบดวย การวางแผน (Planning) การจดองคกร (Organizing) การสงการ(Commanding) การประสานงาน (Coordinating) และการควบคม (Controlling) ประการทสองนกบรหารจะตองทราบถงหลกการบรหารทส าคญๆ ซงฟาโยลไดน าเสนอหลกการบรหารทมประสทธผลของฟาโยลทมอย 14 ขอ ดงนคอ - หลกการแบงงานกนท า (Devision of work) ในการบรหารนนจะมงานเกดขนเปนจ านวนมาก ดงน นนกบรหารจะตองแบงงานทเกดขนเปนจ านวนมากใหกบบคลากรทเปนสมาชกขององคการ ท งน เพอให เกดประสทธภาพในการท างานตามหลกสงสดของหลกเศรษฐศาสตร - หลกทเกยวกบอ านาจหนาทและความรบผดชอบ (Authority and Responsibility) ในการบรหารนนบคลากรทไดรบมอบหมายงานใหท าจะเกดความผกพนตองผบงคบบญชาในลกษณะของความรบผดชอบตองานทไดรบมอบหมาย ดงน นในการทจะท าใหงานทไดรบมอบหมายนนส าเรจจะตองมการก าหนดอ านาจหนาทใหเหมาะสมกบความรบผดชอบทบคลากรม - หลกของความมระเบยบวนย (Discipline) ระเบยบวนยคอขอตกลง กตกาทใชรวมกนของบคลากรองคการ ระเบยบวนยจะเปนกรอบในการควบคมพฤตกรรมของบคลากรองคการใหเปนไปในทศทางทเออตอการบรรลเปาหมายหรอวตถประสงคขององคการ - หลกของการมผ บงคบบญชาคนเดยว (Unity of Command) บคลากรทเปนสมาชกขององคการนน จะตองฟงค าสงจากเจานายเพยงคนเดยว เพอปองกนการสบสนในการปฏบตงาน การสงงานใดๆตองเปนไปตามล าดบสายการบงคบบญชา - หลกของการมเปาหมายเดยวกน (Unity of Direction) ในการท างานนนบคลากรขององคการจะตองมเปาหมายเดยวกน ดงน น กจกรรมการท างานของบคลากรทกคนจะตองสอดคลอง และเปนไปในทางทศทางเดยวกนเพอใหบรรลจดมงหมายเดยวกน - หลกของผลประโยชนสวนตวส าคญนอยกวาผลประโยชนขององคการ (Subordination of Individual to the General Interest) ผลประโยชนของบคลากรทเปนสมาชกของ

23

องคการมความส าคญนอยกวาผลประโยชนสวนรวมขององคการ ดงนนในการท างานสมาชกองคการจะตองทมเทเสยสละในยามทองคการตองการความชวยเหลอทงในยามปกต และยามวกฤต - หลกของการก าหนดคาตอบแทน และวธการจายคาตอบแทน (Remuneration & Methods) การจายคาตอบแทนใหแกบคลากรขององคการควรทจะใหมความยตธรรม และตอบสนองความพงพอใจทงของสมาชกองคการ และผบรหารเทาทจะพงท าได - หลกของการรวมอ านาจ (Centralization) ในการบรหารน นอ านาจในการตดสนใจควรทจะรวมไวทจดศนยกลาง เพอทจะท าใหสามารถควบคมสวนตางๆไวได เชน อ านาจในการอนมตเงน อ านาจในการบรหารงานบคคล เปนตน - หลกการจดสายการบงคบบญชา (Scalar Chain) จะตองมการจดการสายบงคบบญชาในการบรหารการองคการ เพอทจะท าใหทราบถงลกษณะของอ านาจหนาท ความรบผดชอบ ตลอดจนไปถงลกษณะของการตดตอสอสาร - หลกของความเปนระเบยบเรยบรอย (Order) ในการบรหารนนจะตองมการจดสถานทท างาน ตลอดจนวสดสงของใหเออตอการปฏบตงานและเสรมสรางบรรยากาศในทท างานใหนาท างาน - หลกของความเสมอภาค (Equity) ในการบรหารงานนนผทเปนผบรหาร จะตองใหความเสมอภาคและมความยตธรรมตอผใตบงคบบญชาทกคนอยางเทาเทยมกน ไมวาจะในเรองของการแบงงานใหท า การพจารณาความดความชอบ ตลอดจนการแกไขปญหาขอขดแยงในการท างาน - หลกของความนคงในงาน (Stability of Tenure) ส าหรบการบรหารงานน นจะตองท าใหผใตบงคบบญชา มความรสกวาตวเขามความมนคงในการปฏบตงาน เชน การจดใหมการเซนสญญาจางงาน ซ งก าหนดระยะเวลาในการจางทชด เจนและเปนธรรม การจดสภาพแวดลอมในการท างานใหนาท างานและการจดเครองปองกนอนตรายทอาจเกดขนจากการท างาน - หลกของความคดรเรมสรางสรรค (Initiative) ในการบรหารงานนน ผบรหารทเกงและฉลาดจะตองรจกน าเอาความคดรเรมสรางสรรคของผใตบงคบบญชามาใชประโยชนในการท างาน ความคดรเรมสรางสรรคของผใตบงคบบญชาอาจไดมาจากการระดมสมอง หรอการปรกษาหารอเพอแกไขปญหารวมกน - หลกของความสามคค (Esprit de Corps) ในการบรหารงานนน ในการทจะท าใหงานบรรลเปาหมายนน จะตองมการสรางความเปนน าหนงใจเดยวกนใหเกดขนในการท างาน ซง

24

อาจจะท าไดโดยการจดใหมกจกรรมระหวางสมาชกรวมกน เชน การจดงานกฬา การจดทศนศกษาดงาน การจดงานเลยง เปนตน 3.2 ลเธอร กลค และลนดล เออรวค (Luther Gulick & Lyndall Urwick ,1937) เปนนกทฤษฎทอยในกลมการศกษาการจกการตามหลกการบรหาร ไดเสนอหลกทเกยวกบการบรหารซงคนทเปนผบรหารจะตองท ามหนาทส าคญอย 7ประการ คอ POSDCoRB ซงประกอบดวยรายละเอยดดงตอไปน - การวางแผน (Planning) คอหนาทหรอบทบาทในการก าหนดการท างานทจะเกดขนในอนาคตวา จะท าอะไร จะท าอยางไร จะท าเมอไหร ใครเปนผท า จะใชงบประมาณเทาไหร - การจดองคกร (Organizing) คอการจดโครงสรางองคกรทเกยวกบเรองการก าหนดภารกจหนาท การแบงงานกนท า การก าหนดอ าอาจหนาท และความรบผดชอบ การจดสายการบงคบบญชา การก าหนดขนาดของการควบคม การจดตงหนวยงานหลก (Line) และการจดตงหนวยงานทปรกษา (Staff) - การจดคนเขาท างาน (Staffing) คอ หนาททเกยวกบการบรหารทรพยากรมนษย ซงประกอยดวย การวางแผนก าลงคน การสงการ การคดเลอก การบรรจแตงตง การปฐมนเทศ การฝกอบรม การประเมนผลการปฏบตงาน การเลอนขน ลดขน การโยกยาย และการใหพนจากงาน -การสงการ(Directing) คอ การทผบงคบบญชาสงใหผใตบงคบบญชาปฏบตงานตามแผนงาน หรอตามทไดรบมอบหมายเพอใหการปฏบตงานด าเนนไปไดอยางมประสทธภาพ ซงอาจจะสงการดวยวาจา หรอลายลกษณอกษรกได - การประสานงาน (Coordinating) คอ หนาทในการประสานกบหนวยยอยตางๆทมอยในองคกรใหท างานสอดคลอง และเปนไปในทศทงเดยวกนซงการประสานงานนนอาจท าไดโดยการจดตงคณะกรรมการกลนกรองงาน การจดโครงสรางองคกรใหมความชดเจน การใชวธการงบประมาณ เปนตน - การรายงานผลการปฏบตงาน (Reporting) คอ การรายงานความกาวหนา ปญหา อปสรรค ตลอดจนขาวสารตางๆ ขององคกรใหทกฝายไดทราบ เพอประโยชนในการตดตามการแกไขปญหาอปสรรคทเกดจากการท างาน - การบรหารงบประมาณ (Budgeting) คอ หนาทในการจดสรร การวางแผนงบประมาณใหกบองคกร และหนวยงานยอยตางๆ ใหมงบประมาณทเหมาะสมและเพยงพอในการท างาน

25

1.2 แนวคดเกยวกบสภาพแวดลอมในการท างาน (Working Environment) สภาพแวดลอมมอทธพลตอการเปลยนแปลงพฤตกรรมของมนษยใหอยากท างาน หรอเกดความเบอหนายในการท างานได ดงน น การจดสภาพแวดลอมใหเออตอการท างาน จะท าใหผปฏบตงานท างานไดอยางมประสทธภาพ และมความสขอกดวย มนกวชาการไดใหความหมายและแนวคดไวหลากหลาย ดงน รอบบน( Robbins ,1990 , 206 อางถงใน คณะกรรมการด าเนนงานวจย มหาวทยาลยรามค าแหง ,2555 ,10) ไดใหความหมายของสภาพแวดลอม (environment) วา หมายถง ทกสงทกอยางทอยภายนอกองคกร คอ เปนภาพรวมทงหมด สวนองคกรถอวา เปนสวนประกอบยอยทอยภายใตสภาพแวดลอมภายนอกน น และองคกรจะอยโดดเดยวไมได ตองมปฏสมพนธกบสภาพแวดลอมภายนอกดวย , มส(Moos ,1986 อางถงใน ไพจตร ไชยฤทธ ,5228 ,23) ไดสรปแนวคดในการศกษาสภาพแวดลอม วาหมายถงการรบรของบคคลทมตอสภาพแวดลอมของบคคลนนๆในงาน โดยไดแบงมตในการศกษาสภาพแวดลอมเปน 3 มต ไดแก มตสมพนธภาพ มตความกาวหนาในหนาทการงานและมตการคงไวและการเปลยนแปลง ,จรวยพร (2539 อางถงใน อทมพร รงเรอง ,2555 ,38) กลาววา สภาพแวดลอมในการท างาน หมายถง สงตางๆทอยรอบตวพนกงานในขณะท างาน เชน หวหนางาน ผควบคมงาน เพอนรวมงาน เครองจกร และอปกรณตางๆ อากาศทหายใจ แสงสวาง เสยง ความสะเทอน ฝ น และสารเคมอนๆรวมทงเชอโรคตางๆ ,พทยา บวรวฒนา (2544, 115 อางถงใน คณะกรรมการด าเนนงานวจย มหาวทยาลยรามค าแหง ,2555 ,9) ไดกลาววา สภาพแวดลอม หมายถง ทกสงทกอยางทอยนอกองคกร อนไดแก ปจจยทางเศรษฐกจ สภาพการเมอง ลกษณะของสงคมโครงสรางของกฎหมาย นเวศวทยาและวฒนธรรม ,ทพวรรณ หลอสวรรณรตน (2547 ,123) ไดกลาววา สภาพแวดลอมขององคกร หมายถง ปจจยตาง ๆทอยลอมรอบองคการและสามารถสงผลกระทบตอการท างานในการปรบปรงเทคโนโลย การสนบสนนจากลกคาและผมสวนรวม สถาบนการเงน และคแขง เปนตน และการเขาถงทรพยากรทหายาก ไดแก วตถดบ คนงานทมความเชยวชาญ ขอมลขาวสารทใช,สาคร สขศรวงศ (2550 , 69) ไดกลาววา สภาพแวดลอมภายใน คอปจจยตาง ๆทอยในองคกรและสามารถควบคมได คอ ระบบงาน ผมสวนไดเสยในองคการ สงอ านวยความสะดวก และวฒนธรรมองคกร ,อบลวรรณ ปตวฒนสถาพร (2557 ,7) กลาววา สภาพแวดลอมในการท างาน หมายถง สภาพแวดลอมโดยทวไป เชน อาคารสถานท หองท างาน อปกรณเครองมอทใชในการปฏบตงาน มอยางถกตองเหมาะสมเพยงพอ ตลอดจนบคลากรทเกยวของ อนจะท าใหผปฏบตงานมความสขกบงานเกดความพงพอใจในการปฏบตงาน

26

โจนส (Jones ,1949 อางถงใน ไพจตร ไชยฤทธ ,5228 ,22-23) ไดใหความหมายของสภาพแวดลอมในการท างานวา หมายถง ทกสงทกอยางรวมทงหมดทอยลอมรอบปจเจกบคคล ไดแก สภาพแวดลอมทางกายภาพ สงคม วฒนธรรม ซงมอทธพลตอพฤตกรรม และความรสกนกคดของมนษย ดงน 1. สภาพแวดลอมทางกายภาพ (Physical environment) หมายถง ภมอากาศ พนท ภมประเทศ และอณหภม เปนสงทไมมชวต เปนสภาพแวดลอมทมความส าคญในแงของการเปน รปแบบการปฏสมพนธกบมนษยในอนดบแรก ๆ 2. สภาพแวดลอมทางสงคม (Social environment) หมายถง ผคนทอยลอมรอบบคคล โดยทวไป และมอทธพลตอบคคลนน อาจมกจกรรมรวมกนหรอไมมกได 3. สภาพแวดลอมทางวฒนธรรม (Cultural environment) มความส าคญมากทสด เพราะไดรวมถงสงทมนษยสรางขนทงหมด เชน เครองมอ ทอยอาศย กฎหมาย เครองจกร ความเชอ ประเพณ และกฎเกณฑตาง ๆ เปนตน 4. สภาพแวดลอมยอย (Segmented environment) ไดแก สภาพสงคมชนบท สภาพสงคมเมอง ชลทซ (Schultz ,2002 ,18-20 อางถงใน อทมพร รงเรอง ,2555 ,42-43) ไดแบงสภาพ แวดลอมในการท างานออกเปน 3 ดาน ดงน 1. สภาพการท างานดานกายภาพ (Physical Working Conditions) ประกอบดวยปจจยหลายอยางต งแตทจอดรถ สถานทต งของตกทท างาน ปรมาณแสง เสยง อณหภม และความชนในทท างาน สงอ านวยความสะดวกตางๆส าหรบพนกงาน มระบบความปลอดภยและทางออกฉกเฉนทเพยงพอ นอกจากนแลวยงเลงเหนความส าคญของการจดใหมสถานทรบเลยงเดกและผสงอาย โดยเหนวามความส าคญในโลกปจจบน เนองจากแรงงานสองในสามจากจ านวนแรงงานทงหมดเปนพนกงานซงเปนเพศหญง และสวนใหญอยในวยทตองเลยงดบตรและตองดแลผสงวยในครอบครว ดงนนในการทบรษทจะดงดดพนกงานของตนไว และลดปญหาการขาดงานลง ปจจยดงกลาวจงมสวนในการชวยลดปญหาความตงเครยดในการทพนกงานจ าเปนตองแบงเวลาในการรบผดชอบทงส าหรบหนาทในทท างานและหนาททมตอครอบครว 2.สภาพการท างานดานเวลา (Temporal Working Conditions) ไดแก เวลาทใชในการท างาน ชวโมงในการท างานทใชในการปฏบตจรง การท างานเปนกะ การท างานแบบยดหยน เวลาหยดพกระหวางงาน หากชวโมงการท างานระบไวมากขนเทาใด ชวโมงการท างานทใชในการปฏบตงานจรงยงนอยลงเทานน นอกจากนยงพบวาพนกงานจะมการขาดงานสงขนและมอบตเหตบอยขนดวย ถาหากมการลดชวโมงการท างานทระบไวลง ประสทธผลกจะสงขนและยงมการแบง

27

ชวโมงในการท างานออกเปนการท างานเตมเวลา(Full-Time Employment) และการท างานแบบไมเตมเวลา (Part-Time Employment) การท างานแบบยดหยน(Flexible Working Hours) การท างานเปนกะ(Shift Work)เปนตน นอกจากชวโมงการท างานแลว เวลาททางบรษทจดใหพนกงานไดหยดพกระหวางงานอยางเปนทางการมความส าคญมาก ดกวาทใหพนกงานแอบพกหรอหยดการท างานกนเอง มผลท าใหคนงานเกดขวญและก าลงใจเพมขน มประสทธผลเพมขน ลดการออนลา และความเบอหนายลง ดงนนพนกงานจงมประสทธภาพในการท างานสงตามไปดวย โดยเฉพาะการท างานในหมคนงานทตองใชแรงงานมาก การหยดพกจะชวยลดอาการบาดเจบทมกเกดขนทมอและขอมอในระหวางการปฏบตงานได และการจดใหมการหยดพกยงชวยสรางเสรมทศนคตทดของพนกงานทมตอฝายบรหารและฝายจดการของบรษทอกดวย 3.สภาพการท างานดานจตวทยาและสงคม(Psychological and Social Working Conditions) เกยวของกบธรรมชาตของงานการออกแบบงานและผลกระทบของงานทมตอพนกงาน เชน งานนนสรางความพงพอใจ ความส าเรจใหกบพนกงาน หรองานนนท าใหพนกงานรสกเหนอย เบอหนาย หรองานบางประเภทถกออกแบบใหงายมากไมตองใชแรงงานทมทกษะเฉพาะกสามารถท าได งานบางประเภทมกท าใหพนกงานมอาการเบองานไดงาย และโดยเฉพาะเมอตองท าอยอยางเดมซ าๆ อาการเบอหนายกจะเรมเปลยนเปนความออนลาไดเชนกน ซงอาการออนลาแบงออกเปน 2 ประเภท คอ ความออนลาทางดานจตใจ เชนเมอเกดอาการเบอหนาย และความออนลาทางรางกาย เชนเมอรางกายและกลามเนอถกใชงานหนก หรอเปนระยะเวลานานเกนไป อาการออนลาทงสองประเภทนท าใหความสามารถในการท างานลดลง เกดความผดพลาดมากขน เกดอบตเหตไดงายสงผลตอการขาดงานและการลาออกของพนกงานทเพมมากขน มส (Moos ,1986 อางถงในไพจตร ไชยฤทธ ,5228 ,24-26) ไดสรปแนวคดในการวดสภาพแวดลอมในการท างาน ไวเปน 3 มต คอ 1. มตสมพนธภาพ (Relationship dimensions) หมายถงการรบรในการมความเกยวของในการมสวนรวม และมความผกพนตองาน ความเปนมตรและการสนบสนนในระหวางเพอนรวมงาน และการทหนวยงานใหการสนบสนนและกระตนใหบคลากรสนบสนนซงกนและกน มตนประกอบดวย 3 ดาน ดงน - ดานการมสวนเกยวของในงาน (Involvement) หมายถง การทบคลากรรบรวา ตนเองและเพอนรวมงานมสวนรวมในงาน และมความผกพนในงาน - ดานความผกพนระหวางเพอนรวมงาน (Peer cohesion) หมายถง การรบรถง บรรยากาศความเปนมตรระหวางเพอนรวมงาน และการใหแรงสนบสนนซงกนและกนในการ ปฏบตงาน

28

- ดานการสนบสนนจากหวหนางาน (Supervisor support) หมายถง การรบรวา หวหนางานใหการสนบสนนในดานการยกยองชมเชย และใหก าลงใจ และกระตนใหแรงสนบสนน ตอเพอนรวมงาน 2. มตความกาวหนาในหนาทการงาน (Personal growth dimensions) หมายถง การรบร ในความกาวหนา และการจดการสภาพแวดลอมของการท างาน มตนประกอบดวย 3 ดาน คอ - ดานการสนบสนนความมอสระในการท างาน (Autonomy) หมายถง การรบรวา หนวยงานสงเสรมสนบสนนใหตดสนใจในการท างานดวยตนเอง ท าใหมโอกาสใชความร ทกษะ ในการพฒนางานใหดขน - ดานการม งมนในการท างาน (Task orientation) หมายถง การรบ รในการ ตระหนกและใหความส าคญถงความส าเรจของงานของบคลากร โดยยดหลกการวางแผนทดม ประสทธภาพ และด าเนนงานตามแผนทก าหนดไว - ดานความกดดนในการท างาน (Work pressure) หมายถง การรบรในการมสภาพ การท างานทเรงรบในการปฏบตงานใหบรรลวตถประสงค 3. มตการคงไวและการเปลยนแปลงระบบงาน (System maintenance and change dimensions) หมายถง การรบรวาโครงสรางของงานมความโปรงใส ชดเจน ทจะมการเปลยนแปลง ในสถานทปฏบตงาน ประกอบดวย 4 ดาน - ดานความชดเจนของงาน (Clarity) หมายถง การรบรความชดเจนในการ ปฏบตงานประจ าวน โดยหนวยงานมการประกาศหรอแจงใหทราบถงความคาดหวงของผบรหาร และมการสอสารอยางชดเจน - ดานการควบคมงาน (Control) หมายถง การรบรวาหนวยงานมกฎเกณฑหลกการหรอแนวทางในการควบคม หรอตรวจสอบการปฏบตงานภายใตการควบคมของผบรหาร - ดานการน านวตกรรมมาใชในงาน (Innovation) หมายถง การรบรวาหนวยงานม การสงเสรมการน านวตกรรมใหมๆมาใชในหนวยงาน โดยเนนทวธการแปลกใหม มความหลากหลาย มการเปลยนแปลงเกดขน - ดานสภาพแวดลอมทางกายภาพ (Physical comfort) หมายถง การทหนวยงานม การจดสภาพแวดลอมในการปฏบตงานทเหมาะสมในการปฏบตงานและเอออ านวยในการท างาน ใหไดรบความสะดวกสบายไมตงเครยดจากสภาพแวดลอมในทท างาน

29

1.3 แนวคดเกยวกบคาตอบแทน (Compensation) ในการปฏบตงานใดๆมนษยยอมตองการคาตอบแทน ซงคาตอบแทนในสมยโบราณอาจเปนอาหารเพอใหคนด ารงอยรอด ตอมาเมอสงคมเปลยนไป มการใชเงนตราแลกเปลยนสงของ คาตอบแทนจงเปลยนเปนเงน ทเรยกวาคาจาง เพอสะดวกและงายตอการใช จงไดมนกวชาการไดใหความหมายและแนวคดไวหลากหลาย ดงน มอนด, โน และ พรโม (Mondy, Noe and Premeaux, 1999 อางถงใน จตตมา อครธตพงศ ,2557 ,3) ใหความหมายของคาตอบแทน (Compensation) วาหมายถง รางวลทงหมดซงพนกงานไดรบในการแลกเปลยนกบการท างาน ประกอบดวย คาจาง เงนเดอน โบนส สงจงใจ และผลประโยชนอนๆ , มลโควช และ นวแมน (Milkovich & Newman, 2005 อางถงใน ปยนช รตนกล ,2553 ,3 )ไดใหความหมายวาคาตอบแทน (Compensation) หมายถง เปนรปแบบการจายทงหมดทเปนตวเงนและบรการทจบตองได รวมถงสวสดการตาง ๆ ทพนกงานไดรบซงเปนสวนหนงของความสมพนธในการจางงาน ,อทมพร รงเรอง (2555 ,28) กลาววา คาตอบแทน หมายถง ผลทท าใหผปฏบตสามารถน าไปแลกเปลยนสงตางๆเพอตอบสนองความตองการทางรางกายและจตใจได คาตอบแทนเปนรางวลทางสงคมทท าใหมนษยภาคภมใจ และยอมรบวา ตนเปนคนมคณคาคนหนงในสงคมทสามารถท าสงใดๆ ใหผอนยอมรบการกระท าจนกระทงมการใหคาตอบแทนเปนสงตอบแทนการกระท านนๆ คาตอบแทนเปนสงทมผลกระทบโดยตรงตอการท างาน ท าใหผลงานทบคคลกระท านนมคณภาพหรอดวยลงกเปนไปได ฉะนนผบรหารหนวยงานจงจ าเปนตองตระหนกถงผลกระทบโดยตรงของคาตอบแทนกบงานน นๆ ซงคาตอบแทนทเหมาะสมจะมผลท าใหผปฏบตงานมความพงพอใจในการท างาน ผลงานออกมามคณภาพ ,สจตรา ธนานนท ( 2552, 3) กลาววา คาตอบแทน หมายถง คาใชจายตางๆทองคกรจายใหแกผปฏบตงาน คาใชจายนอาจจายในรปตวเงนหรอมใชตวเงนกได เพอตอบแทนการปฏบตงานตามหนาทความรบผดชอบ จงใจใหมการปฏบตงานอยางมประสทธภาพสงเสรมขวญก าลงใจของผปฏบตงาน และเสรมสรางฐานะความเปนอยของครอบครวผปฏบตงานใหดขน ,พนส หนนาคนทร (2542 ,78 อางถงใน อทมพร รงเรอง ,2555 ,29-30) กลาววา คาตอบแทนเปนเรองทส าคญเพราะเปนการตอบสนองความตองการสวนบคคลทงดานเศรษฐกจและสงคม คาตอบแทนเปนเครองมอลอใจในการท างาน โดยเฉพาะการเลอนขนเงนเดอนเปนเครองบ ารงขวญในการท างานและคาตอบแทนหรอเงนเดอนทเหมาะสมนนเปนเครองจงใจผปฏบตงานในองคกรนนไดเปนอยางด และคาตอบแทนทใชอยในระบบราชการไทยมดงน เงนเดอน การจายคาเบยเลยง คาทพก คายานพาหนะเดนทางไปราชการเปนตน คาตอบแทนทไมเปนเงน เปนการตอบแทนคณงามความด เชน การขอเครองราชอสรยาภร จดทท างานใหเปนพเศษ เปนตน เปนสงมผลและมคณคาทางจตใจมากกวาการก าหนดนโยบาย

30

ตอบแทน บคลากรควรค านงถงสงตอไปนคอ การจายคาตอบแทนควรจะเทยบกบรายไดของผ ท างานในประเภทอนดวย คาตอบแทนทก าหนดตองสมพนธกบอตราคาตอบแทนในตลาดแรงงาน ระดบเงนเดอนควรจะมลกษณะยวยใหคนอยากท างานดขน ความกาวหนาพจารณาเลอนขนเงนเดอนมหลกการและวธทแนนอน คาตอบแทนทไมใชเงนกควรจะถอเปนคาตอบแทนดวยเชน การชมเชย การยกยอง เปนตน กงพร ทองใบ (2553, 29)สรปองคประกอบของคาตอบแทนทงหมด (Total Compensation) ทองคกรจายใหแกพนกงาน สามารถแบงไดเปน 2 ประเภท คอ คาตอบแทนทเปนตวเงน (Financial Compensation) และคาตอบแทนทไมเปนตวเงน (Non Financial Compensation) ซงรายละเอยดในแตละประเภท มดงน 1. คาตอบแทนทเปนตวเงน (Financial Compensation) คาตอบแทนทเปนตวเงน ยงแบงออกไดเปนหลายประเภทหลายรปแบบ เพอใหสนองความจ าเปนของพนกงาน และวตถประสงคของบรษท รปแบบของคาตอบแทนทเปนตวเงนทมกจะพบเสมอในธรกจสมยใหมคอ - คาจางและเงนเดอน (Wages & Salaries) เปนเงนรายไดขนพนฐาน ทพนกงานจะไดรบประจ าในชวงระยะเวลาทก าหนด ซงจะเปนตวก าหนดมาตรฐานการครองชพของพนกงาน เพราะเปนตวทแสดงถงสวนส าคญของรายได และยงแสดงใหเหนวาบรษทวดคณคาของพนกงานนอยางไร ในขณะเดยวกน คาจางและเงนเดอนในแงของนายจางคอ ตวเงนทตองจายเปนคาจางหรอเปนเงนเดอน นนคอ ตนทนทจะตองจายในการประกอบธรกจ - เงนรางวลโบนส (Bonuses) คอเงนรางวลท จายใหกบพนกงานเปนเงนกอนจ านวนหนง โดยปกตจะใหปละ 1 ครง เงนรางวลโบนสนจะแสดงใหเหนถงรายไดพเศษ และโอกาสทจะมเงนเพมขนเปนเงนกอน ซงมความหมายมากส าหรบพนกงาน ทจะมโอกาสใชจายเพอซอทรพยสนหลก ๆ ได นอกเหนอไปจากการเกบออมจากเงนเดอนทไดรบในแตละเดอน การจายเงนโบนสจะเปนการกระตนพนกงานใหพยายามท างานเพอบรรลวตถประสงคของบรษทตามทต งเป าหมายไว นอกจากน นการจายเงนโบนสย งใช เปนเครองมอดงดดความสนใจของบคคลภายนอกใหสนใจอยากเขามาท างานในบรษท รวมทงยงชวยรกษาพนกงานใหท างานอยไดนาน และบรษทจะมอตราการหมนเวยนของพนกงานต าอกดวย - รายไดระยะยาว (Long term Income) เปนเงนทจายตอบแทนใหแกพนกงาน ซงบรษทไดสะสมไวเปนระยะเวลาคอนขางยาวนาน เชน เงนกอนทจายใหพนกงานทมอายการท างานครบ 5 ป 10 ป หรอการใหสทธในการซอหนของบรษท ซงสามารถซอหนไดในราคาพเศษ โดยทวไปนยมจายใหเฉพาะพนกงานระดบสงเทานน นอกจากนนการจายคาตอบแทนในลกษณะนจะชวยใหบรษทลดอตราการเสยภาษลงไดดวย

31

- ผลประโยชนอนทไดรบเปนตวเงน (Benefits) ผลประโยชนอนทพนกงานไดรบเปนตวเงนจะเปนรายไดทเปนตวเงนในรปแบบอน ๆ เชน การทบรษทมการประกนภยตาง ๆ ให โดยจายคาเบยประกนให หรอจดการใหเสยคาเบยประกนในราคาทต ากวาราคาตลาด ซงนอกจากจะชวยใหพนกงานไดรบเงนกอนกรณเกดภย และเสยคาเบยประกนในราคาถกกวาปกตแลว ยงเปนการแสดงวา บรษทมความรบผดชอบตอพนกงานโดยการปองกนความเสยงภยใหกบพนกงานดวย การประกนนสวนใหญจะรวมถงการตาย การขาดความสามารถ และการเจบปวย และรายได ทไดรบในเวลาทไมไดท างาน เชน การลาปวย ลาหยด ลาพกรอน โดยย งคงไดรบเงนเดอน นอกจากนน ยงเปนการเปดโอกาสใหพนกงานมเวลาเปนของตวเอง เพอท ากจธระสวนตวได โดยไมตองเสยรายไดทเคยไดรบไป - กองทนหลกทรพย (Estate – Building Plans) เปนเงนสะสมทเกบออมไวใหพนกงาน โดยรวบรวมเปนกองทนเพอใหพนกงานไดกยมในโครงการทอยอาศยโดยกองทนนจะแสวงหาประโยชนสมทบเขากองทนจากดอกเบยเงนก จากการลงทนในหลกทรพยของกจการตางๆ หรอผลประโยชนทไดรบจากกองทนน จะน ามาจดสรรแบงปนใหกบพนกงานทมสวนในการสะสมกองทนน 2. คาตอบแทนทไมเปนตวเงน (Non Financial Compensation) คาตอบแทนทไมเปนตวเงน ประกอบดวยสงทท าใหลกจางมความพงพอใจทไดรบจากการท างานในองคกรหรอกจการ ซงยงมรายไดทพนกงานไดรบอกหลายรปแบบทไมเปนตวเงน หรอไมไดเปนตนทนของบรษท รายไดประเภทนมองเหนไมชดเจนและยากทจะวดได แตถงอยางไรกตามกจ าเปนตองศกษาวเคราะหและใชประโยชนจากคาตอบแทนในสวนน ซงโดยทวไปจะประกอบดวย - สภาวะแวดลอมของบรษท (Company Environments) หมายถง สภาพการตางๆ ของบรษททอ านวยประโยชนใหกบพนกงาน เชน การทบรษทมชอเสยงในดานการเปนผน าทางธรกจในดานใดดานหนง พนกงานทท างานในองคกรนจะมความรสกภาคภมใจมขวญและก าลงใจในการท างาน ซงบรษทสามารถสรางสภาวะแวดลอมขนไดโดยไมตองเสยคาใชจายมากมาย ยกเวนคา ใชจายเพยงเลกนอยส าหรบการตดตอสอสารเทานน - สภาวะแวดลอมในการท างาน (Work Environments) ไดแกสภาพแวดลอมตาง ๆ ในการท างานทเปนผลใหพนกงานสามารถท างานไดดขน มประสทธภาพของงานเพมขน เชน เครองมอททนสมยในการท างาน สถานทท างานทด สะอาด สวยงาม ใกลแหลงความเจรญ ใกลศนยการคา อ านวยความสะดวกในการคมนาคม หรอแมแตมรถเมลผานหลายสาย การรจกแบงงาน หรอมอบหมายงานทท าใหพนกงานท างานอยางเพลดเพลนสนกสนาน มความพอใจในการท างานมากยงขน นอกจากนนวธการบรหารงานทมประสทธภาพของหนวยงาน กเปนสวนส าคญอกอยาง

32

หนงของสภาพแวดลอมการท างาน เชน การปฏบตตอพนกงานดวยความยตธรรม ยกยอง ใหเกยรต และมองพนกงานอยางมคณคา การปกครองหรอปฏบตตอพนกงานดวยความเสมอภาค หรอแมแตการทบ รษทต งระดบของผลงานของพนกงานคนใดคนหนงในระดบห นงก เปน Work Environments ดวย เพราะพนกงานจะมความภาคภมใจในผลงานของตน เมอตนท าไดส าเรจตามเปาหมายทตงไว และพนกงานจะรสกวาตนมความส าคญ ทเปนสวนหนงทท าใหบรษทประเมนผลส าเรจตามเปาหมายทไดก าหนดไว จะเหนวาสภาพแวดลอมการท างานเหลาน เปนสวนส าคญทท าใหพนกงานพอใจในการท างาน มขวญและก าลงใจในการปฏบตงานดขน และสงผลกระทบถงผลงาน และผลผลตของเขาดวย จงนบเปนผลประโยชนทพนกงานไดรบในรปทไมเปนตวเงนจากการท างานน โดยทบรษทเองกไมตองสญเสยคาใชจายใด ๆ ทงสน - รายไดทไมตองเสยภาษ (Non-Taxable Income) เปนรายไดทพนกงานไมไดรบในรปตวเงน และไมตองน าไปเสยภาษเงนได ท าใหพนกงานประหยดภาษทจะตองจายได เชน การใหพนกงานมสทธเบกคาพาหนะ คาทพก คาอาหาร ซงถอเปนคาใชจาย นอกจากนนการทบรษทจดใหมบรการรถรบสงพนกงาน มสถานทพกผอนหยอนใจ มสถานทและเครองมอส าหรบเลนกฬา เหลานนบเปนรายไดทพนกงานไดรบโดยไมเปนตวเงนทงสน - รายการอนๆ ท ชวยเพมประสทธภาพการท างาน (Items of Work Support Income) มหลายวธทบรษทสามารถชวยพนกงานใหท างานมประสทธภาพสงขน ท าอยางสบาย ๆ ไมกดดน และชวยเสรมสรางใหพนกงานนนมรายไดมากขน อนเนองมาจากประสทธภาพการท างานดขน เชน การเลอนต าแหนง ท าใหพนกงานมความกาวหนาขน ไดรบเงนเดอนสงขน การจดฝกอบรมในดานตาง ๆ และการใหทนการศกษา รายไดเหลานนบเปนรายไดทพนกงานไดรบโดยไมเปนตวเงน เพราะท าใหเขามคณคาสงขนในการท างาน - คานยมตางๆ ทชวยยกสถานะของพนกงาน (Perquisite) เปนวธการตางๆ ทชวยใหพนกงานรสกวามเกยรต มคณคาสงขนในคานยมของสงคม เชน การมรถประจ าต าแหนง มส านกงานพเศษใหเฉพาะต าแหนง หรอแมแตการแตงตงต าแหนงตาง ๆ ขนมาใหกบพนกงาน รวมทงการใหรางวลในดานตาง ๆ ทเปนทยอมรบหรอเชดหนาชตาในสงคม สงเหลานจะท าใหยกระดบสถานะในสงคม ในองคกรของพนกงานนบเปนเรองส าคญและมความหมายอยางยงส าหรบการใหคาตอบแทนทไมเปนตวเงน

33

ภาพประกอบ 2 องคประกอบของคาตอบแทน (กงพร ทองใบ ,2553) สมพงษ เกษมสน (2526 ,170 อางถงใน อทมพร รงเรอง ,2555 ,30-31) กลาววา คาจาง เงนเดอน หรอคาตอบแทนนมความส าคญตอการบรหารมาก องคกรแตละแหงตองจายเงนเปนคาจาง และเงนเดอนแกผปฏบตงานขององคกรเปนจ านวนมาก เงนคาจาง เงนเดอนและคาตอบแทนอนๆทเหมาะสมมผลใหพนกงานมขวญและก าลงใจทดในการปฏบตงาน จนสงผลใหมความรกและภกดตอองคกร ดงน นจงเหนไดวา เงนประเภทนมความส าคญตอองคกรมาก ซงอาจแยกพจารณาไดดงน 1. ความส าคญตอผปฏบตงาน คาจาง และเงนเดอนมความสมพนธโดยตรงกบการปฏบตของคนงานเพราะคาจาง หรอคาตอบแทนจะชวยใหผปฏบตงานสามารถจดหาสงตางๆทตองการ เชน อาหาร เสอผา ยารกษาโรค และเครองนงหม ทงแกตนเองและครอบครว คาตอบแทนเปนสวนหนงทชวยเสรมสรางสถานภาพของสงคมใหแกบคคลเชนกน ผมรายไดสง มฐานะมงคงมกจะไดรบการยกยองนบถอจากสงคม เปนตน นอกจากนเงนเดอนหรอคาตอบแทนยงเปฯสงชวยกระตนใหผปฏบตงานมก าลงใจรกงานและปฏบตงานใหเปนผลด

คาตอบแทน

คาตอบแทนทไมเปนตวเงน

คาตอบแทนทเปนตวเงน

คาจางและเงนเดอน

เงนรางวลโบนส

รายไดระยะยาว

ผลประโยชนอนๆทไดรบเปน

ตวเงน

กองทนหลกทรพย

สภาวะแวดลอมของบรษท

สภาวะแวดลอมในการท างาน

รายไดทไมตองเสยภาษ

รายการอนๆทชวยเพม

ประสทธภาพการท างาน

คานยมตางๆทชวยยกสถานะ

ของพนกงาน

34

2. ความส าคญตอองคกรในทรรศนะขององคกรหรอนายจาง คาจางและเงนเดอนถอเปนตนทนในการประกอบธรกจ และเปนตนทนจ านวนสงส าหรบทกองคกร และการประกอบการทกประเภท ไมวารฐกจหรอธรกจ ปรากฏวาตองใขจายเงนจ านวนมากเปนคาใชจายส าหรบเงนเดอนและคาตอบแทน นอกจากนคาจางและเงนเดอนยงมผลโดยตรงกบคณภาพและปรมาณผลตผลขององคกรตอทศนคต และขวญในการปฏบตงานของคนงานทมตอองคกร ดงนนจงอาจกลาวไดวาเงนเดอนหรอคาตอบแทนทองคกรจายใหแกผปฏบตงานนนยอมมผลทงทางตรงและทางออมตอองคกร 3. ความส าคญตอสงคม คาจางและเงนเดอนทองคกรตองจายใหแกผปฏบตงานในองคกรนน นอกจากจะสะทอนใหเหนถงสถานะขององคกรแตละแหงแลวยงชวยสะทอนใหเหนสภาวะเศรษฐกจของชมชนเหลานนไดเปนอยางด เพราะสถานการณทางเศรษฐกจของแตละชมชน ยอมสงผลโดยตรงตอสงคมนนๆ ทองถนหรอชมชนใดมฐานะทางเศรษฐกจมนคง การคาขายและการจางด าเนนการไปดวยด ประชาชนในถนน นกจะมรายไดสง มอ านาจการซอด มฐานะ และมาตรฐานการครองชพสง ปญหาตางๆ เชนปญหาอาชญากรรม และโจรผรายกจะไมคอยม ดงนนจงนบวาคาจางและเงนเดอนมความสมพนธตอภาวะเศรษฐกจและสงคมเปนอนมาก 1.4 แนวคดเกยวกบความมนคงในงาน (Job Security) นอกเหนอจากการท างานเพอใหไดเงนมาเปนปจจยส าคญในการด ารงชวต ประการส าคญของความตองการอกอยางของคนท างานคอ ตองการความมนคงในการท างาน ซงนกวชาการไดใหความหมายและแนวคดไวหลากหลาย ดงน สรางค วศนารมณ (2540 ,30 อางถงใน อทมพร ,2555 ,43) ใหความหมายของความมนคงในงานไวหลายประการเชน ความหมายครอบคลมถงทกสงทกอยางทเกยวกบชวตการท างานทประกอบดวย คาจาง ชวโมงท างาน ประโยชนเกอกล บรการตางๆ โอกาสความกาวหนาในอาชพ และมนษยสมพนธทมผลตอความพงพอใจและแรงจงใจของผปฏบตงาน นอกจากนยงรวมถงสภาพและการปฏบตงานตางๆภายในองคกร ซงไดแก การเพมเนองาน การมสวนรวมของลกจาง การจดการทเปนประชาธปไตย สภาพการท างานทปลอดภย ความสมพนธทดระหวางนายจาง และลกจางรวมตลอดทงการเตมโตและการพฒนาของลกจางในดานความเปนอย ,ขนษฐา บรณพนศกด (อางถงใน รงธรรม เหลยววฒนกจ ,2551 ,13) ไดใหความหมายไววา คอสภาพทบคคลรสกปลอดภย การมความเชอมน การมเสถยรภาพท าใหเกดคณภาพชวตในการท างาน โดยการไดรบคาตอบแทนหรอรายไดประจ าของบคลากร การมสวสดการหรอประโยชน?ทดแทน การมโอกาสกาวหนาในการท างานการมสภาพแวดลอมในการท างาน และการไดรบการฝกอบรมเพอพฒนาการ

35

ท างานของบคลากร ,สายทพย วงศสงขฮะ (2540 ,14) ใหความหมายของความมนคงในงานวา เปนความรสกปลอดภยวาจะมงานท า มรายไดทแนนอน มผลตอบแทนอนเกดรายได และสวสดการทสามารถด ารงชวต ไดรบการปกครองอยางเปนธรรม มโอกาสในความกาวหนาในการท างาน และสามารถท างานไดจนเกษยณอาย เพอใหตนเองและครอบครวด ารงชวตอยางปกตสข ชวยเหลอตนเองไดโดยไมเกดภาระแกสงคม,วกรม อศวกล (2541 ,11-12 อางถงใน อทมพร ,2555 ,44) ไดกลาววา ความมนคงในงานเปนสภาพจตใจและความรสกของบคคลทเกดจากการรบรหรอประเมนปจจยตางๆในองคกรทแสดงถงการจางงานทแนนอน การใหความคมครองปองกน การมหลกประกนในการท างาน และมผลตอบแทนจากการท างาน ทงในขณะทบคคลปฏบตงานอยในองคกรและหลงจากทบคคลออกจากองคกรไปแลวและกลาวถงความส าคญของความมนคงในงานไว 3 ประการ คอ 1. ความมนคงในงานเปนเครองกระตนใหผปฏบตงานมความขยนหมนเพยรในการท างาน กลาวคอเมอพนกงานหรอลกจางมหลกประกนในการท างาน มความแนใจวาหากปฏบตตามหนาทของตนแลวจะไดรบการพจารณาโดยไมล าเอยง ยอมเปนสงกระตนใหเกดความขยนหมนเพยรในการท างาน แตละบคคลมจดมงหมายในการท างานแตกตางกน บางคนตองการท างานทมต าแหนงสงสด บางคนตองการเพยงรายไดเลยงครอบครว บางคนท างานเพอเกยรต แตไมวาบคคลจะท างานเพอวตถประสงคใดกตาม หากงานนนไมมความมนคง ท างานอยางไมมความสขหรอไมมอสระแกตน ตองคอยหวาดระแวงอยตลอดเวลา ฐานะพนกงานหรอลกจางกจะเสอม หรอเกดความเสยหายขน เครองกระตนในการท างานนนมหลายอยางเชน ผลตอบแทนทนาพอใจ การมสภาพการท างานทด รวมทงมความมนคงในการท างานดวย ในบรรดาสงเหลานไดมการวจยและทดสอบวา บคคลตองการสงใดมากทสด ปรากฎวาความมนคงในการท างานเปนสงทพงประสงคมากกวาสงอน 2. ความมนคงในงานชวยใหพนกงานหรอลกจางมขวญก าลงใจด ขวญก าลงใจเปนสงส าคญ ผลงานทไดรบจากพนกงานหรอลกจางทมขวญเสยยอมสผลงานของพนกงานหรอลกจางทมขวญดไมได หากพนกงานหรอลกจางตองหวาดระแวงอยเสมอวางานทตนท าอาจไมถกใจผบ งคบบญชา โดยผบ งคบบญชาเอาเรองสวนตว หรอเรองทไมเกยวกบหนาทการงานเขามาเกยวของในการท างาน หรอตองหวาดระแวงวาตนอาจถกกลนแกลงไมไดรบความเปนธรรม เกดความรสกไมมนคงในการท างาน ขวญของพนกงานหรอลกจางกจะเสย 3. เมอความมนคงในงานเปนเครองกระตนใหการท างานดขน และเปนเครองบ ารงขวญในการท างานแลว ผลการท างานอนเปนจดหมายทแทจรงของการใหความมนคงกจะดขนเปนเงาตามตว ความมนใจ หรอความสบายใจของพนกงานหรอลกจางในการปฏบตงาน โดยมความมนคงนนเปนเครองชวยใหการปฏบตงานมประสทธภาพ อนจะเปนประโยชนแกนายจางโดยตรง

36

ศจ อนนตพคณ (2542 , 64-65 อางถงใน อทมพร ,2555 ,44) กลาวถงความส าคญของความมนคงในงาน สรปไดดงน 1. ท าใหเกดความรวมมอในการท างานเพอใหบรรลวตถประสงคขององคกร 2. สรางความจงรกภกดและความซอสตยตอองคกรและหมคณะ 3. เกอหนนใหบคคลากรมระเบยบวนย ปฏบตตามระเบยบ ขอบงคบและมศลธรรม 4. สรางความสามคคในหมคณะและเกดพลงรวมเพอการขจดปญหาและอปสรรคขององคกร 5. สรางความเขาใจอนดระหวางบคลากรตอนโยบายและวตถประสงคขององคกร 6. เกอหนนใหเกดทศนคตทด และมความคดสรางสรรคตอองคกร 7. ท าใหบคลากรมความเชอมนและศรทธาในองคกร มความภาคภมใจทเปนสวนหนงขององคกรและท างานอยกบองคกรตราบเทานาน 2. หลกการ แนวคดและทฤษฎเกยวกบความผกพนตอองคกร (Organization Commitment) ความหมายของความผกพนตอองคกร มนกวชาการหลายทานไดใหความหมายเกยวกบความผกพนตอองคกรไวหลายทานดงน สเตยรส (Steers , 1977 อางถงใน สมชญ นยมญาต ,2556 ,38) ใหความหมายของความผกพนตอองคกรวาเปนความรสกทผปฏบตงานแสดงตนวาเปนอนหนงอนเดยวกบวตถประสงคขององคกร มคานยมเชนเดยวกบสมาชกองคกรคนอน ๆ และเตมใจทจะท างานหนก เพอด าเนนภารกจขององคกร ความผกพนตอองคกรเกยวพนกบความสมพนธระหวางผปฏบตงานและหวหนา พฤตกรรมทผ ปฏบตงานแสดงออก คอ เตมใจทจะปฏบตตามใหบรรลวตถประสงคขององคกร โดยผปฏบตงานทมความผกพนตอองคกรสงจะแสดงออก ดงนคอ 1ศ มความตองการอยางแรงกลาทจะคงความเปนสมาชกกบองคกร 5ศ มความเตมใจทจะทมเทพลงงานเพอปฏบตงานใหแกองคกร 3ศ มความเชออยางแรงกลาและยอมรบในคานยมและเปาหมายขององคกร ,เชลดอน (Sheldon,1996 อางถงในพรนทรชา สมานสนธ ,2554 ,13) ใหความหมายของความผกพน หมายถง ทศนคตของผปฏบตงานทเชอมโยงระหวางบคคลนนๆกบองคกร เปนสงทเกดจากการทบคคลพจารณาการลงทน (Investment) ในองคกรซงเปนไปในรปของสงทไดลงทนไปในการปฏบตงาน ไดแก อาย ก าลงแรง ตลอดจนระยะเวลาทปฏบตงานในองคกรนน ซงท าใหสญเสยโอกาสทจะไปท างานทอนๆ แตสงทสญเสยไปกบการลงทนนนจะสงผลตอบแทนคนมา อนอาจเปนไปในรปของระดบความอาวโสในงาน ระดบต าแหนงการไดรบการยอมรบ การไดคาตอบแทนทสงขน การมสทธ

37

พเศษ หรอไดรบสงตอบแทนในรปเบยบ านาญ คารกษาพยาบาล สวสดการตางๆ เปนตน ซงจะท าใหพนกงานดงกลาวมความผกพนในองคกรสงกวาผทไดลงทนนอยกวา เชน มอายงานในองคกรนอยกวา มระดบตาแหนงงานต ากวา เปนตน ซงนอกจากน Sheldon ยงไดอธบายเพมเตมวา การมสวนรวมในทางสงคม (Social involvement) จะกอใหเกดความผกพนในองคกรอยางมนยส าคญ การลงทนในรปแบบตางๆ ในองคการจะปราศจากประโยชนหากขาดตวแปรดงกลาว เนองจากผลทตามมาก คอ ความผกพนในองคกรของสมาชกลดลงไปในทสด และความสมพนธระหวางสมาชกกบองคกร ,บชานน (Buchanan, 1977, อางถงใน ธนยทธ บตรขวญ ,2554 ,9) ไดใหความหมายของความผกพนตอองคกรวาหมายถงความรสกเปนพวกเดยวกน ความผกพนทมตอเปาหมายและคานยมขององคกร และการปฏบตงานตามบทบาทของตนเองเพอใหบรรลถงเปาหมายและคานยมขององคกรและการปฏบตงานตามบทบาทของตนเอง ทงนความผกพนตอองคกร สามารถแยกเปนองคประกอบ 3 ประการ คอ 1ศ ความเปนอนหนงอนเดยวกนกบองคกร (Identification) โดยการเตมใจทปฏบตงานและยอมรบในคานยม และวตถประสงคขององคกร และถอเสมอนหนงวาเปนของตนเชนกน 2. ความเกยวโยงกบองคกร (Involvement) โดยการเขามามสวนรวมในกจกรรมขององคกรตามบทบาทของตนอยางเตมท 3. ความจงรกภกด (Loyalty) คอความรสกรกและผกพนตอองคกร ,มาวเดย (Mowday ,1982 อางถงในพรนทรชา สมานสนธ ,2554 ,14) ใหความหมายความผกพนตอองคการ เปนการแสดงออกทมากกวาความจงรกภกด ทเกดขนตามปกตเพราะจะเปนความสมพนธทแนนหนา และผลกดนใหบคคลเตมใจทจะอทศตนเองเพอการสรางสรรคใหองคการอยในสภาพทดขน ,อายเซนเบอรเกอร (Eisenberger ,1991 อางถงใน ศรนย ไวยานนท ,2550 ,12) ไดใหความหมายไววา ความผกพนตอองคกรเปนเจตคตทแสดงถงความรสกของบคคลทหลอมรวมเปนอนหนงอนเดยวกบองคกร เปนความรบรของบคคลตอการเกอหนนขององคกร มผลท าใหบคคลนนๆมความอตสาหะ และเตมใจทจะท างานทมเทเพอองคกร ,ทศนย สรอยฟา (2550 อางถงใน สมชญ นยมญาต ,2556 ,35) ไดใหความหมายของความผกพนตอองคกรวาหมายถง ความรสกผกพนของบคคลทมตอองคกรทตองปฏบตงานอยเปนความรสกวาตนเองเปนสวนหนงขององคกรมความเตมใจทจะทมเทการท างานเพอใหบรรลวตถประสงคขององคกรและมความปรารถนาอยางแรงกลาทจะเปนสมาชกขององคกรตอไป ซงระดบความผกพนตอองคกรนนเปนผลรวมทเกดขนจากสภาวะจตทมองคประกอบ 3 ดาน คอ 1ศความรสกผกพนทางดานจตใจ 5ศ ความรสกผกพนทางดานการคงอย และ 3ศ ความรสกผกพนทางดานบรรทดฐาน ,พชรา ทาหอม (2550 อางถงใน สมชญ นยมญาต ,2556 ,35) ไดสรปความหมายของความผกพนตอองคกรเปนประเดนตาง ๆ ดงน ประเดนแรก ความผกพนตอองคกรเปนพฤตกรรมอยางหนงและความสม าเสมอของพฤตกรรมในดานการท างานเพอองคกรมความตอเนองในการท างาน โดยไมโยกยาย

38

เปลยนแปลงทท างาน ทงนเนองจากเปรยบเทยบผลไดผลเสยทจะเกดขน หากเขาตองการจากองคกรซงผลเสยจะพจารณาในลกษณะของตนทนทจะเกดขน และผลประโยชนทสญเสยไปของบคคลทเปนผลทมาจากการกระท าในอดต ประเดนทสอง ความผกพนตอองคกร เปนทศนะและความรสกทมตอองคกร เปนการหลอหลอมและความรสกของบคคลทมตอองคกรทเรยกวา ความผกพนเชงความรสก(Affective Commitment) อนเปนภาวะทบคคลมความรสกอนเปนหนงเดยวและกบเปาหมายขององคกร ตลอดจนมความปรารถนาหรอตองการทจะด ารงการเปนสมาชกขององคกรตอไป เพอชวยใหองคกรบรรลเปาหมายทไดตงไวประเดนทสาม ความผกพนตอองคกร เปนความจงรกภกด และเตมใจทจะอทศตนใหกบองคกร ซงเปนบรรทดฐานขององคกรและสงคม โดยทบคคลรสกวาเมอเขามาเปนสมาชกขององคกร เขาจะตองมความจงรกภกดตอองคกรเพราะนนคอความถกตองและเหมาะสมทควรจะท า ความส าคญของความผกพนตอองคกร มการศกษาวจยพบวา ความผกพนตอองคกรเปนตวท านายการลาออกไดดกวาความ พงพอใจในการท างาน ผทมความผกพนตอองคกรสงจะปฏบตไดดกวาผมความผกพนตอองคกรต า ซงความผกพนตอองคกรจะเปนตวชวยใหองคกรด าเนนงานไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล นอกจากนไดมนกวชาการไดกลาวถงความส าคญของความผกพนตอองคกรไว ดงน สเตยรส (Steers, 1977, อางถงใน กมลวรรณ มงนย, 2553) กลาววา ความผกพนตอองคกรสามารถใชท านายอตราการเขา-ออกจากงานของสมาชกในองคกรไดดกวา การศกษาเรองความ พงพอใจในงาน กลาวคอ 1. ความผกพนตอองคกรเปนแนวคดซงมลกษณะครอบคลมมากวาความพงพอใจในงาน สามารถสะทอนถงผลโดยทวไปทบคคลสนองตอบตอองคกรโดยสวนรวมในขณะทความพงพอใจสะทอนถงการตอบสนองของบคคลตองานหรอแงใดแงหนงของงานเทานน

2. ความผกพนตอองคกรคอนขางมเสถยรภาพมากกวาความพงพอใจ ถงแมวาจะมการพฒนาไปอยางชาๆแตกอยอยางมนคง

3. ความผกพนตอองคกรเปนตวชทด ถงความประสทธภาพขององคกร ดงนนสรปไดวา ความผกพนตอองคกรสามารถแสดงออกโดยพฤตกรรมของสมาชกในองคการโดยทบคคลทมความพงพอใจสอดคลองกบองคการจะสงผลใหมทศนคตในดานบวกท าใหสมาชกในองคกรทมเท เตมใจ และจงรกภกดทจะปฏบตงานใหกบองคกรตลอดไป บชานน (Buchanan ,1977 อางถงใน วศษฐศก ด เศวตนนทน , 2543, 13) ไดกลาวถงความส าคญของความผกพนตอองคกร คอ เปนตวเชอมระหวางจนตนาการหรอความตองการของ

39

สมาชกเขากบเปาหมายขององคกร ท าใหผปฏบตงานรสกเปนเจาขององคกร และเปนผทมสวนในการเสรมสรางประสทธภาพขององคกรรวมทงชวยลดการควบคมจากภายนอก ซงเปนผลมาจากการทสมาชกมความรกและความผกพนตอองคกรของตนมากนนเอง นอกจากนบชานน (Buchanan) ไดกลาวถงความส าคญของความผกพนตอองคกรมดงน 1.ความผกพนตอองคการสามารถท านายอตราเขา - ออกของพนกงานไดเปนอยางดแนวคดนมลกษณะครอบคลมมากกวาความพงพอใจในการท างาน สามารถสะทอนถงผลโดยทวไปทบคคลตอบสนองตอองคกรโดยสวนรวม ขณะทความพงพอใจในงานสะทอนถงการตอบสนองของบคคลตองานหรอดานใดดานหนงของงานเทานน ดวยเหตนความผกพนตอองคกรจงเนนความผกมดของบคคลตอองคกร รวมทงเปาหมาย และคานยมขององคกรขณะทความพงพอใจในงานเนนทสภาพแวดลอมของงานอนใดอนหนง โดยเฉพาะทเกยวของกบงานในหนาทของผปฏบตงาน นอกจากนความผกพนตอองคกรคอนขางจะมเสถยรภาพมากกวาความพงพอใจในงาน แมวาเหตการณประจ าวนในสถานทท างานอาจมผลกระทบตอความพงพอใจในงานของผปฏบตงาน แตเหตการณชวคราวนนอาจไมมผลกระทบตอความผกพนในองคกรโดยสวนรวม ทศนคตความผกพนจะพฒนาขนอยางชา ๆ แตจะคงอยอยางมนคงความผกพนจะรวมความพงพอใจ การลงทน และทางเลอกอน หมายความวา การทคนเรามาท างานกบองคกรจะตองลงทนทงทางวตถ และจตใจ ทงภายใน และภายนอก เชน ระยะเวลาทท างานกบองคกร อายงาน แผนงานเกษยณ การฝกอบรม และพฒนา การมพนธะกบชมชนเปนตน สวนทางเลอกทมอยจะเปนการประเมนสมพนธภาพกบองคกร เชน เมอทางเลอกของงานมอยนอย บคคลนนกจะผกพนตอองคกรมากขน ในทางตรงกนขามถามทางเลอกมากหรอตลาดแรงงานขาดแคลนมาก ความผกพนตอองคกรจะนอยลง 2.ความผกพนตอองคกร เปนแรงผลกดนใหผปฏบตงานในองคกรท างานไดดกวาผไมมความผกพนตอองคกรอนเนองมากจากการทสมาชกรสกมสวนรวมเปนเจาขององคกรและมสวนชวยเสรมสรางประสทธภาพขององคกร 3.ความผกพนตอองคกร เปนตวเชอมระหวางจตนาการของสมาชกในองคกรกบเปาหมายขององคกร หรอชวยใหองคกรสามารถบรรลเปาหมายทวางไวนนเอง 4.ชวยลดการควบคมจากภายนอก ซงเปนผลมาจากการทสมาชกมความรกและผกพนตอองคกรของตนมากนนเอง 5.ความผกพนตอองคกรเปนตวชถงความมประสทธภาพขององคกร

40

ปจจยทมผลตอความผกพนตอองคกร นกวชาการหลายทานใหความสนใจในการศกษาถงปจจยทมผลตอองคกร อะไรคอตวแปรทมอทธพลตอการกอใหเกดความรสกผกพนตอองคกรแตละคนมองปจจยทมผลตอความผกพนตอองคกรตางไปดงน

สเตยรส (Steer ,1977 อางถงใน พรนทรชา สมานสนธ ,2554 ,16 -17) พบวาปจจยทเปนตวก าหนด หรอมอทธพลตอความผกพนตอองคกรม 3 ปจจย คอ ลกษณะสวนบคคล (Personal Characteristic) ไดแก เพศ อาย การศกษา รายได สถานภาพ ความตองการประสบความส าเรจ และระยะเวลาในการปฏบตงาน เปนตน , ลกษณะงาน (Job Characteristic) ไดแก ความทาทายของงาน ความหลากหลายของงาน การมโอกาสปฏสมพนธกบผอนในการท างาน ,ประสบการณจากการท างาน (Work Experience) ไดแก ทศนคตของกลมทมตอองคกร ความเชอถอตอองคกร บารอน (Baron ,1986 อางถงใน พมณฑา ชนะภย ,2552 ,18 -19) กลาววา ความพงพอใจในการปฏบตงานสามารถเปลยนแปลงไดอยางรวดเรว แตความผกพนตอองคกรเปนทศนคตทมความมนคงมากกวานนคอ เปนทศนคตทคงอยในชวงเวลานาน แตความผกพนตอองคกรกเกดจากปจจยตาง ๆ ทคลายคลงกบความพงพอใจในการท างาน 4 ปจจย ดงน 1.เกดจากลกษณะงาน เชน การไดรบการรบผดชอบอยางมาก ความเปนอสระสวนตว อยางมากในงานทไดรบ ความนาสนใจและความหลากหลายในงาน สงเหลานจะท าใหเกดความผกพนตอองคกรในระดบสง สวนความกดดนและความคลมเครอไมแนใจในบทบาททเกยวกบงานของตนเอง จะท าใหรสกผกพนตอองคกรในระดบต า 2.เกดจากโอกาสในการหางานใหม การไดรบโอกาสอยางมากในการหางานใหมและมทางเลอก จะท าใหบคคลมแนวโนมทจะมความผกพนตอองคกรในระดบต า 3.เกดจากลกษณะสวนบคคล โดยเฉพาะบคคลทอายมากขน ซงมเวลาในระยะการท างานนาน และมต าแหนงงานในระดบสงๆ และคนทความพงพอใจในผลการปฏบตงานของตนเอง มแนวโนมทมความผกพนตอองคกรระดบสง 4.เกดจากสภาพการท างาน บคคลทมความพงพอใจในผบงคบบญชาของตนเองพงพอใจในความยตธรรมของการประเมนผลการปฏบตงาน และมความรสกวาองคกรเอาใจใสเรองสวสดการของพนกงาน จะเปนบคคลทมความผกพนตอองคกรในระดบสง ไมเนอร (Miner, 1992 อางถงใน อปกจ พละวงศ, 2544, 23-24) ความผกพนตอองคกรมความหมายมากกวาความจงรกภกดของบคคลทจะทมเทใหกบองคกร และความยดมนผกพน ยงหมายถงความตองการคงอยในองคกร มขนตอนการเกดดงน

41

1ศความผกพนเบองตน (Initial commitment) ความรสกผกพนทเกดขนในเบองตนทบคคลยงไมไดเรมงาน ปจจยทสงผลตอความยดมนผกพนตอองคกรในขนตน ไดแก 1ศ1 คณลกษณะสวนบคคล ประกอบดวย คานยม ความเชอ บคลกภาพ 1.2 ความคาดหวงทเกยวกบงาน 1.3 คณลกษณะของทางเลอกของงาน ประกอบดวย ความพงพอใจ การเสยสละ การยกเลกไมได การพจารณาทเหมาะสม ปจจยทง 3 ดาน จะมความสมพนธซงกนและกน บคคลจะเลอกท างานตามคณลกษณะสวนบคคลทตนม คอ จากพนฐานของคานยม ความเชอ และบคลกภาพ ซงปจจบนคณลกษณะสวนบคคลท าใหเกดความคาดหวงในงานนน ๆ และเชนเดยวกบคณลกษณะของงานกอนจะท างานนนจรงบคคลจะมความคาดหวงในตวงาน ซงคณลกษณะของงานมความตองการทมลกษณะทท าใหเขาอยากท างานและพงพอใจ ปจจยทง 3 ประการนเปนตวแปรทท าใหเกดความรสกยดมนผกพนตอองคกรในเบองตน 5ศความผกพนระหวางการจางงานในชวงแรก (Commitment early employment) เปนความผกพนทเกดขนเมอเขาท างานเปนการประเมนสงทพบตามความจรงจากงานนนซงไดแก 2.1 ประสบการณเรมแรกของการท างาน (Initial work experience) ประกอบดวยงาน การควบคม กลมท างาน การจายคาตอบแทนจากองคกร 2.2 ความรสกรบผดชอบเปนผลมาจากประสบการณเรมแรกของการท างาน 2.3 ความผกพนเบองตน 3.ความผกพนในชวงปลายเปนความผกพนทบคคลทเขาไปท างานอยในองคกรในชวงระยะเวลาปฏบตงานหรออายงาน ปจจยทมผลตอความยดมนผกพนตอองคกรในชวงปลายนไดแก การลงทน การมสวนรวมการปรบเปลยน

ผลของความผกพนตอองคกร สเตยร (Steers, 1991 อางถงในพรนทรชา สมานสนธ ,2554 ,16 -17 ) กลาววา ผลของความผกพนตอองคกรจะน าไปสความมประสทธภาพขององคกร ดงน 1ศ พนกงานมความผกพนตอองคกรอยางแทจรงตอเปาหมายและคานยมขององคกร มแนวโนมทจะมสวนรวมในกจกรรมขององคกรในระดบสง 5ศ พนกงานมความผกพนตอองคกรในระดบสง มความปรารถนาอยางแรงกลาทจะอยกบองคกรตอไปเพอท างานใหองคกรบรรลเปาหมายซงตนเองเลอมใสศรทธา

42

3. พนกงานมความผกพนตอองคกรในระดบสง จะเตมใจใชความพยายามอยางมากในการท างานใหกบองคกรซงหลาย ๆ กรณ ความพยายามดงกลาวมผลท าใหการปฏบตงานอยในระดบสงกวาคนอน ศ โดยเหตทบคคลมความผกพนตอองคกรและเลอมใสศรทธาในเปาหมายขององคกร บคคลมความผกพนตอองคกรในระดบสงจะรสกมสวนรวมมากขนในองคกร หาแนวทางทจะใหองคกรบรรลเปาหมายไดส าเรจ สวนย แกวมณ (2549, 10) ไดกลาวถง ผลดของการสรางความผกพนตอองคกรของพนกงานและผลเสยหากพนกงานไมมความผกพนในองคกร ดงน ผลดตอองคกร คอ หากองคกรมการสอสารทดกบพนกงานและสามารถสรางความผกพนทดให เกดขนกบพนกงานไดอยางแทจรง องคกรจะสามารถลดอตราการขาดงาน โดยไดรบผลตอบแทนจากลกคาทดขนและมยอดขายทเพมสงขน ทงน สามารถเพมผลตอบแทนใหแกผทมสวนไดสวนเสยในองคกรได ผลดตอพนกงาน คอ พนกงานมสมพนธภาพทเหนยวแนนกบผบรหาร โดยไดรบการสอสารทชดเจนจากผบรหารและมแนวทางทชดเจนในการตงเปาหมายในการท างานใหดทสดรวมถงการมสมพนธภาพทดกบเพอนรวมงาน ทงนพนกงานจะนกถงค ามนสญญากบองคกรและเพอผลงานทเปนเลศ แตหากพนกงานไมมความผกพนใหกบองคกรจะมผลเสย คอ อตราการเขาออกของพนกงานสง พนกงานจะลาออก โดยใชความรและประสบการณทมอยในการหาทท างานแหงใหม หากพวกเขาไมผกพนตอองคกรทท างานอยในปจจบน , ผลการปฏบตงานลดนอยลงเนองจากความสามารถของพนกงานลดลง , องคการตองเสยเวลาและเงนไปในการฝกอบรมการพฒนาพนกงานทลาออกไปจากองคกรดวยความสญเปลา , ขวญและก าลงใจในการท างานลดลง เนองจากพนกงานทเหลออยอาจตองรบภาระงานทมากเกนไป โดยปญหาทพนกงานคนเกาทงไวอาจยงไมไดรบการแกไขซงอาจเปนเหตขดขวางการเกดความผกพนตอองคกรของพนกงานคนอนๆ ดวย อ านาจ ยมชอย (2550, 11–13) ไดเสนอวา การมความผกพนระดบตางๆ นนมผลตอบคคลและองคกรโดยแยกระดบความผกพนเปน 3 ระดบ คอระดบต า ระดบกลาง และระดบสง โดยแตละระดบสงผลตอบคคลและองคกร ดงน 1.การมความผกพนในระดบต าจะมผลทงในแงบวกและแงลบตอบคคลและองคกร ซงไดแก 1.1 ผลในแงบวกของบคคล คอ จะชวยใหบคคลมความคดสรางสรรค ประดษฐคดคนนวตกรรมใหมๆ ท าใหบคคลมความกระตอรอรนหางานใหม บางครงอาจมองไดในแงของ

43

การใชทรพยากรอยางมประสทธภาพ นอกจากนยงชวยใหบคลากรทไมมความอดทนมสขภาพจตทดขนได 1.2 ผลในแงบวกตอองคกร คอ เปนเรองปกตทบคคลมความผกพนตอองคกรนอยจะตองมการเปลยนงานหรอขาดงานอนจะสงผลตอการปฏบตงาน กอใหเกดความเสยหายหรอเปนสาเหตแหงการแตกแยกในองคกรได แตการทบคลากรทไมคอยมความสามารถในการท างานละเลยและขาดงาน ไมมความผกพนกบองคกรนนจะเปนผลด คอ หนวยงานมเหตผลใหบคคลากรพนจากหนาทไปโดยปราศจากการโตเถยง ไมตองฟองรอง และไมตองจายคาชดเชยใดๆ และองคกรสามารถสรรหาบคลากรใหมทมความสามารถมาทดแทนได 1.3 ผลในแงลบตอบคคล การมความผกพนในระดบต าจะสงผลตอการประกอบอาชพของบคคลเพราะถาหากไมมความผกพนกจะไมมความมงมนในการท างานไมมความกาวหนาในการท างาน ไมทะเยอทะยานและจะแสดงการตอตานนโยบายองคกร ซงอาจเปนสาเหตท าใหถกไลออก เมอคดจะเปลยนงานแตจะมประวตการท างานไมด 1.4 ผลในแงลบขององคกร การมความผกพนในระดบต า มความสมพนธกบการเปลยนงาน การขาดงานสง ความลาชาในการท างาน ปรมาณงาน ความไมซอสตยตอหนวยงานรวมไปถงการกระท าทผดตอองคกร เชน การยกยอกและการขดขวางการเจรญเตบโตขององคกรนอกจากน ความผกพนในระดบต ายงสงผลตอความผกพนในระดบกลมและระดบองคกรโดยเฉพาะอยางยงถาบคลากรในระดบหวหนางานหรอผบรหารมความผกพนในระดบต าแลว จะท าใหเกดผลเสยรายแรงตอองคกรได 2. ความผกพนในระดบปานกลางจะมผลตอบคคลและองคกรโดย 2.1 ผลในแงบวกตอองคกร การทบคคลมความผกพนกบองคกรอยางแนวแนจะท าใหเขามความซอสตยตอหนาทและองคกรมความรสกเปนเจาขององคกร มความมนคงในการท างาน แตไมไดหมายความวา การทบคคลมความผกพนระดบปานกลางจะไมท าใหเขาไมซอสตยตอองคกรหากแตจะท าเขามความเปนตวเองไมรสกวาถกบงคบหรอทนฝนอยในระบบขององคกร แตจะท าเขาไมกลาแสดงออกตามความคดเปนของตวเอง ดงนน การมความผกพนในระดบปานกลางจงเปนผลสะทอนของความสามารถในการยอมรบคานยมบางสวนขององคกรไมใชยอมรบทงหมด แตจะเลอกเฉพาะคานยมหรอบรรทดฐานหลกเทานน แตจะปฏเสธหลกการทจะกอใหเกดความเสยงตอตวเขาเอง 2.2 ผลในแงบวกขององคกร องคกรเพมความผกพนสงทควรแกการเอาใจเพราะก าไรจากองคกรมาจากความรสกทซอสตยและความรบผดชอบตอหนาทของบคคลากรดงนน ผลด

44

ตอความผกพนตอองคกร คอ การท างานในระยะยาว การจ ากดการลาออก การเปลยนงาน และเปนการเพมความพงพอใจในการท างานดวย 2.3 ผลในแงลบตอความผกพนตอองคกรในระดบปานกลาง มผลดตอบคคลากร เพราะบคคลทไมใหความส าคญกบนายจางเปนอบดบแรก อาจจะตองประสบกบความลาชาในการเลอนต าแหนง และความไมแนนอนในการท างาน ในทสดกจะเกดความล าบากใจ ในการสรางความผกพนของตนเองใหเกดขนได 2.4 ผลในแงลบตอองคกร เจาของกจการ หรอนายจาง มกจะตองการใหความรวมมอหรอการปฏบตงานใหเปนไปอยางราบรน แตบคคลทมความผกพนตอองคกรไมเตมทมกจะจ ากดบทบาทในการท างานของตนเองลงไปดวย ดงนน ถาจะใหเลอกระหวางความซอสตยกบองคกรกบความรบผดชอบตอสงคมแลว คนทมความผกพนระดบปานกลางอาจตองเลอกความรบผดชอบตอสงคม และเขามกมเหตผลทดพอในการหลกเลยงการวากลาวจากองคกรและบคคลอน 3.ความผกพนในระดบสง มผลในดานตาง ๆ ดงน 3.1 ผลในแงบวกตอบคคลมความกาวหนาในการประกอบอาชพและการเพมคาจางหรอผลตอบแทนทเหมาะสม ดงค ากลาวทวา “ถาคณซอสตยตอองคกร องคกรกซอสตยกบคณ” 3.2 ผลในแงบวกตอองคกร บคคลากรทมความผกพนตอองคกร มกจะท างานอยางทมเท ดงนน องคกรทมบคคลากรทมความผกพนสงจงประสบความส าเรจตามเปาประสงคโดยไมยากนก เพราะบคคลากรเตมใจทจะยอมรบความตองการในการผลตขององคกรอยางเตมทองคกรจงมนใจไดวา ผลการปฏบตงานจะอยในระดบสงและสมบรณแบบ 3.3 ผลในแงลบตอบคคล คอ อาจจะเปนการจ ากดความกาวหนาหรอโอกาสในการพฒนาของบคคลากร อาจท าใหบคลากรรสกอดอดในการทจะสรางสรรคหรอเสนอแนะสงใหม ๆ ทเปนประโยชนขนมา ยงถามความผกพนตอกลมในระดบทสงมาก ๆ สงทเปนอนตรายคอ บคคลสามารถฆาตวตายเพอกลมได นอกจากน ในดานสวนตว ความผกพนในระดบสงเปนสาเหตในการท าลายความผกพนในครอบครว เพราะตองการผลผลตสง จ าเปนตองอาศยการทมเท ความพยายาม และเวลาของบคคล ดงนน จงท าใหเกดความขดแยงในครอบครวจนดเหมอวาบคคลคนนนถกองคกรครอบง าในการด าเนนชวต นอกจากน บคคลยงอาจรสกสญเสยความเปนสวนตวอาจท าใหเกดปญหาในการสรางความสมพนธกบบคคลอน ซงกลาวโดยสรป คอคนทมความผกพนสงจะขาดความสมดลระหวางชวตสวนตวและการท างาน 3.4 ผลในแงลบตอองคกร แมวาองคกรจะไดประโยชนจากบคคลทมความผกพนตอองคกรในระดบสง แตถาเปนความผกพนในทางทผด กสามารถสรางความเสยหายแกองคกรได ดงนน องคกรจงตองใชความยายามของแตละบคคลใหเหมาะสมกบความตองการขององคกร

45

เพราะไมเชนนนแลว ความพยายามทมเทของบคคลทมความผกพนตอองคกรสงกเปนสงเปลาประโยชน นอกจากน การมความผกพนสงกยงเปนการบนทอนความยดหยนขององคกรและเปนตนเหตใหองคกรลาชา เพราะไมมการดดแปลง หรอปรบปรงโครงสรางขององคกรและนวตกรรมใหทนสมยท าใหยดแนวปฏบตเดมๆ ไมมการสรางทางเลอกใหมๆ ในสวนทเกยวของกบความสมพนธของบคคลในองคกร ความผกพนในระดบสงอาจท าใหเกดความขดแยงระหวางบคคลขนไดและทส าคญทสดความผกพนในระดบสงอาจเปนสาเหตท าใหบคคลท าสงทผดกฎหมายขดตอจรยธรรมไดดวย ทอมสน (Thomson, 1980 อางถงใน สมชญ นยมญาต ,2556 ,51 ) กลาววา ความผกพนสงตอองคกรในบางครงกกอใหเกดผลเสยได การทพนกงานมความผกพนสง ท าใหมการโยกยาย สบเปลยนงานลดลง และพนกงานคงยดถอความกาวหนาในอาชพภายในองคกรเทาน น ซงมกรณศกษามากมายชใหเหนวาบคคลสามารถทจะกาวหนาไปไดอยางรวดเรวโดยการเปลยนองคกรใหม และการมความผกพนสงอาจท าใหเกด “Group think” นนคอ การชน าของกลม ท าใหพนกงานมความรสกมนคงตอองคกรและจะรสกฝนใจหากจะตองวพากษวจารณองคกรของตน นอกจากนยงกลาววาการมความผกพนสงอาจเปนสาเหตของปญหาส าหรบองคกรได โดยเมอมความผกพนสงการเขา – ออกจากงานกจะต า การเปลยนแปลงส าหรบความกาวหนาของพนกงานกจะลดลง เนองจากต าแหนงบรหารตางๆ กยงอยคงเดมท าใหขาดการแทนทและขาดพนกงานใหมทจะมาสรางความคดใหมๆ ใหกบองคกร แนวคดและทฤษฎเกยวกบความผกพนตอองคกร มนกวชาการหลายทานไดใหแนวคดและทฤษฎเกยวกบความผกพนตอองคกรไวหลายทานดงน ไมเนอร (Miner, 1992, อางถงใน สมชญ นยมญาต ,2556 ,53) แบงแนวคดความผกพนตอองคการออกเปนสองดาน คอ 1ศ ความผกพนดานพฤตกรรม (Behavior Commitment) เปนความผกพนตอองคการในรปพฤตกรรมการแสดงออกทตอเนอง คงเสนคงวา คอเมอบคคลใดเกดความผกพนตอองคการจะมการแสดงออกในรปพฤตกรรมทตอเนอง คงเสนคงวาในการท างาน โดยไมโยกยายเปลยนแปลงทท างาน และพยายามทจะรกษาความเปนสมาชกภาพขององคการเอาไว เนองจากไดเปรยบเทยบผลไดผลเสยทจะเกดขนจากการทลงทนลงแรงไปในองคการ และเปนการยากหรอเปนไปไมไดเลยทจะเรยกการลงทนนนกลบคนมา 2. ความผกพนดานทศนคต (Attitudinal Commitment) เปนความรสกของบคคลทรสกวาตนเปนสวนหนงขององคการ แตกตางจากแนวคดแรกซงเปนผลสบเนองมาจากการเปรยบเทยบผลไดผลเสยทเกดขน มากกวาค านงถงความรสกทบคคลจะแสดงออกถงความผกพนตอองคการเชงทศนคตในรปของความเชอมน ยอมรบใน

46

เปาหมาย และคานยมขององคการ มความตงใจทจะทมเทความพยายามอยางเตมทเพอความส าเรจขององคการ สเตยร และพอรตเตอร (Steers and Porter, 1983 อางถงใน ธนยทธ บตรขวญ ,2554 ,18) ไดศกษาและสรปแนวคดของความผกพนในองคกรเปน 2 ลกษณะ คอ การศกษาความผกพนทางทศนคต (Attitudinal Commitment) เปนการศกษาความผกพนในองคกร โดยทบคคลจะน าตนเองเปนสวนหนงขององคกร และความผกพนในฐานะเปนสมาชกขององคกร เพอไปสเปาหมายขององคกรและความผกพนทางพฤตกรรม (Behavior Commitment) เปนการศกษาความผกพนในองคกรเปนพฤตกรรมปจจย ความสนใจทบคคลไดรบจากองคกร เชน การไดรบความนบถอทเปนผ อาวโส การไดรบคาตอบแทนสง จงมความผกพนตอองคกร โดยไมตองการเสยผลประโยชนทไดรบจากองคกรถาจะละทงไปท างานทอนกไมคมคาทจะจากองคกรไป ดงนนปจจยทมอทธพลตอความผกพนตอองคกร คอธรรมชาตของมนษย ประกอบดวย ความตองการ ความปรารถนา ทกษะความร มความคาดหวงทจะท างาน หากองคกรสามารถตอบสนองความตองการของบคคลได บคคลนนกจะสามารถท างานเพอองคกรอยางเตมท และบคคลกจะเกดความผกพนตอองคกร ทฤษฎการเปรยบเทยบผลไดและผลเสยของเบคเกอร (Becker’s Side Bet Theory) (Becker, 1960 อางถงใน สมชญ นยมญาต ,2556 ,54-55 ) ทฤษฎการเปรยบเทยบผลไดและผลเสยของเบคเกอร (Becker’s Side Bet Theory) เปนทฤษฎพนฐานของความผกพนตอองคกร โดยใชพนฐานทฤษฎการแลกเปลยน (Simple Exchange Program) กลาวคอ ความผกพนตอองคกรเปนผลของบคคลทพจารณาเปรยบเทยบวาเขาลาออกจากองคกรแลวเขาจะไดอะไร เนองจากการทเขาเขาไปอยในองคกรท าใหเกดการลงทนทเรยกวา Side Bet ในรปของเวลา ก าลงกาย และสตปญญา รวมทงโอกาสทจะไปท างาน หรอเปนสมาชกขององคกรอน ดงนน การทเขาจะท างานในองคกรนนตอไป เขายอมหวงประโยชนทจะไดรบในระยะยาว เชน บ าเหนจ บ านาญ นอกเหนอจากคาตอบแทนรายเดอน เพราะถาลาออกไปกอนเวลา สงทไดรบจะไมคมคา และยงถาท างานมาเปนระยะเวลานานเทาไร กจะมความผกพนไมอยากจะลาออกจากองคกร เนองจากสงทเขาสญเสยไปจะมากกวาสงทจะไดรบ ตวอยางผลไดและผลเสยทเกดขนของการลงทนในแตละเรอง มดงน อาย กลาวคอการทบคคลมอายมากขนเพยงใดกจะยงสงผลใหเขามโอกาสหรอทางเลอกในการเปนสมาชกในองคกรอนไดนอยลงเทานน อายงานทท างานกบองคกร หมายความวา ถาบคคลนนยงท างานอยในองคกรตอไป เขากจะรสกมความอาวโสในงานทท า มประสบการณ มความรความช านาญเพมมากขน ระยะเวลาทปฏบตงานในองคกรนน ๆ ท าใหเขาสญเสยทจะไปท างานทอน ๆ แตสงทสญเสยไปกบการลงทนนนสงผลตอบแทนคนมา อาจมความอาวโสในงานทท าหรอต าแหนงหนาทการงานไดซงถาเขา

47

จะตองละทงองคกรไป เขาอาจจะตองสญเสยความเปนอาวโสทมอย เพอไปเรมตนท าในองคกรแหงใหม การศกษา กลาวคอ บคคลจะเกดความคดวาการทจะเขามาท างานในองคกรนน ต าแหนงงานปจจบนนได เขาจะตองลงทนลงแรงในการเลาเรยนจนกระทงไดวฒการศกษาดงกลาวได บคคลกจะเปรยบเทยบวาองคกรใหผลตอบแทนเขาคมคากบวฒการศกษาเขามากหรอไมเพยงใด สถานภาพสมรส กลาวคอบคคลทสมรสแลวจะมภาระหนาททตองรบผดชอบครอบครวเพมมากกวาบคคลทยงโสด ดงนน การตดสนใจออกจากองคกรตองเปรยบเทยบผลไดผลเสยอยางมากกอนทจะละทงองคกรเพอไปเรมงานทองคกรใหม ก าลงกายและก าลงสตปญญาทบคคลทมเทใหกบองคกร บคคลจะคดค านวณเปรยบเทยบวาสงทเขาทมเทใหกบองคกรนน เขาไดรบผลตอบแทนจากองคกรคมคาหรอไม เพยงใดเชน การไดรบคาตอบแทนทสงขน สทธพเศษตางๆ หรอสงตอบแทนในรปของเบยบ านาญ คารกษาพยาบาล และสวสดการ ฯลฯ สงซงบคคลทลงทนสงกวาจะสงผลใหเกดความรสกผกพนองคกรมากกวาผทลงทนนอยกวา ทฤษฎความผกพนตอองคกรของอลเลนและเมเยอร (Allen and Meyer’s Commitment Theory) ( Allen and Mayer ,1990 อางถงใน ธนยทธ บตรขวญ ,2554 ,19) ไดศกษาเรองความผกพนตอองคกรในแงทวา ความผกพนตอองคกรเปนสภาวะทางจตใจ (Psychological state) ของบคคลทมตอองคกร สามารถแบงความผกพนตอองคกรเปน 3 ดาน ไดแก 1.ความผกพนดานจตใจ (Affective Commitment) เปนความผกพนทางจตใจทเกยวของกบอารมณและความรสกในทางบวก โดยทบคคลทจะรสกรกและผกพนเปนอนหนงอนเดยวกนกบองคกรเสมอนเปนเจาขององคกร มความตองการทจะเกยวของกบองคกรเตมใจทจะทมเทและอทศตนใหกบองคกรเพอใหบรรลวตถประสงคขององคกร ความผกพนในลกษณะนจะเกดขนไดจากทเขารบผดชอบ เพอรวมงาน ผบงคบบญชา หรอผใตบงคบบญชาซงเปนสมาชกขององคกรเดยวกน โดยถาสมาชกในองคกรมความผกพนกนสงจะไมมการตอตานและอจฉารษยากน ระบบทรวมกนนกจะสามารถด ารงอยไดตอไป สมาชกจะยดมนผกพนซงกนและกน ดงนน คนทท างานในองคกรโดยไมลาออกไปไหนเปนเพราะวาเขามความปรารถนาหรอมความตองการทจะอยกบองคกรตอไป 2.ความผกพนดานการคงอยกบองคกร (Continuance Commitment) เปนความผกพนตอเนองคอบคคลจะเกดความผกพนตอองคกร เมอเขาไดค านวณเปรยบเทยบกบสงทเขาตองลงทนไปกบองคกรและสงทสญเสยไปถาเขาลาออกจากองคกร ความผกพนตอเนอง (Continuance Commitment) คอ ความเตมใจของบคคลทจะอยกบองคกรนน ๆ จะอยบนพนฐานบนตนทนทบคคลใหกบองคกรทางเลอกของบคคลและผลตอบแทนทบคคลไดรบจากองคกร ไดแก รางวลผลตอบแทนหรอผลประโยชนอนทไดรบ

48

3. ความผกพนดานบรรทดฐาน (Normative Commitment) หรออาจเรยกวาความผกพนทางจรยธรรม (Moral Commitment) เปนความผกพนในดานการยอมรบของบคคลตอคานยม และเปาหมายขององคกร ยดถอเปนบรรทดฐานและเคารพอ านาจของกลมทเกยวของโดยจะเรมตนดวยการประเมนคามาตรฐานของกลมในทางบวก เหนชอบกบศลธรรม จรยธรรมความสมเหตสมผลและของกลม จากนนเขากจะเกดการยอมรบเชอฟงตอบรรทดฐานเหลานนจนกลายเปนความผกพน โดยความผกพนในลกษณะนจะมปรมาณทเพมขน เมอลกษณะของบคคลและความรสกถงความมคณคาในตนเองของเขาสอดคลองกบเปาหมายขององคกร ลกษณะความผกพนตอองคกรทบคคลแสดงออกมาสามารถมองเหนไดจากการยนยอมท าตาม การยดถอองคกร การยอมรบคานยมขององคกร

3. ผลงานวจยทเกยวของ งานวจยภายในประเทศ ธนยทธ บตรขวญ (2554) ไดท าการศกษาปจจยทมผลตอความผกพนในองคกรของเจาหนาทส านกงานทรพยสนสวนพระมหากษตรยพบวาคววามผกพนตอองคกรอยในระดบปานกลาง โดยมคาเฉลยของความผกพนตอองคกรสงทสดคอ ความผกพนดานบบรรทดฐาน การเปรยบเทยบความผกพนตอองคกร จ าแนกตามปจจยสวนบคคลพบวาแตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถตยกเวนดานอายและระยะเวลาในการปฎบตงาน พบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต สวนความสมพนธระหวางความผกพนตอองคกรกบปจจยดานลกษณะงานและปจจยดานประสบการณในการท างานพบวามความสมพนธในทศทางเดยวกนอยางมนยส าคญทางสถต โดยมคคาความสมพนธในระดบต า บญรกษ บตรละคร (2553) ไดท าการศกษาความพงพอใจในการปฏบตงานของพนกงานราชการกรมปศสตวในพนท ส านกสขศาสตรและสขอนามยท 4 พบวา ความพงพอใจในการปฏบตงานของพนกงานกรมปศสตวในพนท ส านกสขศาสตรและสขอนามยท 4 ในดานตางๆ โดยเฉลยอยในระดบมาก ยกเวนดานสภาพแวดลอมการท างาน ดานการเงนและสวสดการ และดานนโยบายและความกาวหนาในการท างาน ความพงพอใจจะอยในระดบปานกลาง

วนชย ศกนตนาค (2555) ไดท าการศกษา แรงจงใจในการปฏบตงานทมความสมพนธกบความผกพนของพนกงานกลมงาน Service Desk ของธนาคารแหงหนง ผลการวจยพบวา พนกงานทมเพศ อาย สถานภาพสมรส และระดบการศกษาแตกตางกน มความผกพนตอองคกรแตกตางกน อยางมนยส าคญทระดบ 0.05 แรงจงใจในการปฏบตงานดานความส าเรจในการท างาน ดานลกษณะของงานทปฏบต ดานความรบผดชอบ ดานความกาวหนาในการท างาน ดานการยอมรบนบถอ ดาน

49

เงนเดอนและดานความสมพนธกบผบ งคบบญชา มความสมพนธตอความผกพนโดยรวมของพนกงานในองคกร อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 พงษศกด พนมใส (2555) ไดท าการศกษาปจจยทมผลตอความพงพอใจการท างานของพนกงานประจ าส านกงานใหญในบรษทธรกจรานอาหารบรการดวนแหงหนง พบวา พนกงานทมระดบการศกษาสงสด ระดบต าแหนงงาน อาย ระยะเวลาในการท างานในบรษทแหงน และอตราเงนเดอนปจจบนแตกตางกน มความพงพอใจในการท างานโดยรวมตอบรษทธรกจรานอาหารบรการดวนแหงหนงแตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ0.05 พมพชนก ทรายขาว (2553) ไดท าการศกษาปจจยทมผลตอความผกพนตอองคกรของพนกงานธนาคารทสโก จ ากด (มหาชน) ผลการศกษาพบวาพนกงานธนาคารทสโก จ ากด (มหาชน)มความผกพนตอองคกรโดยรวมอยในระดบมาก ปจจยดานลกษณะสวนบคคลไมมอทธพลตอความผกพนตอองคกร ส าหรบปจจยดานลกษณะงานทปฎบตโดยรวมมความสมพนธทางบวกกบระดบความผกพนตอองคกรเชนเดยวกบปจจยดานประสบการในงานโดยรวมมความสมพนธทางบวกกบระดบความผกพนตอองคกร พรนทรชา สมานสนธ (2554) ไดท าการศกษาปจจยทมอทธพลตอการสรางความผกพนของพนกงาน : ศกษาเฉพาะกรณบรษท เบสท เพอฟอรแมนซ เอนจเนยรง จ ากด พบวา 1.พนกงานมระดบความผกพนตอองคกรอยในระดบมาก 2.พนกงานมระดบความคดเหนเกยวกบปจจยลกษณะงานโดยรวมอยในระดบมาก 3.พนกงานมระดบความคดเหนดานประสบการณการท างานโดยรวมอยในระดบปานกลาง 4.พนกงานทมปจจยสวนบคคลทแตกตางกนในดานเพศ,ดานหนวยงาน,ดานต าแหนงงานและดานรายไดจะมระดบความผกพนตอองคกรทแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตท0.05 ปจจยดานอาย,ดานระดบการศกษา,ดานสถานะภาพสมรสและดานระยะทปฎบตงานจะมความระดบความผกพนตอองคกรไมแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตท0.05 สมชญ นยมญาต (2556) ไดท าการศกษา แรงจงใจ ความผกพน ตอองคกร และประสทธภาพในการปฏบตงานของเจาหนาทบรษท เคเอสเค ประกนภย (ประเทศไทย) จ ากด (มหาชน) ผลจากการวจย พบวา 1. แรงจงใจในการปฏบตงานโดยรวม และรายดาน ไดแก ดานแรงจงใจใฝสมฤทธ ดานแรงจงใจใฝสมพนธ และดานแรงจงใจใฝอ านาจ อยในระดบมาก 2. ความผกพนตอองคกรโดยรวมและรายดาน ไดแก ดานอารมณความรสก ดานความตอเนอง และดานมาตรฐานทางสงคม อยในระดบมาก 3. เจาหนาทบรษท เคเอสเค ประกนภย (ประเทศไทย) จ ากด (มหาชน) มระดบประสทธภาพโดยรวมอยในระดบมาก 4. แรงจงใจในการปฏบตงานโดยรวม และรายดาน มความสมพนธกบประสทธภาพในการปฏบตงาน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ ศ01 ในทศทางเดยวกน ในระดบปานกลาง 5. ความผกพนตอองคกรโดยรวม และรายดาน มความสมพนธ

50

กบประสทธภาพในการปฏบตงาน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ ศ01 ในทศทางเดยวกน ในระดบปานกลาง สธานธ นกลองอาร (2555) ไดศกษาความพงพอใจในงานของพนกงานบรษท การบนไทย จ ากด (มหาชน) ผลการศกษาพบวา 1. พนกงานบรษท การบนไทย จ ากด (มหาชน) ทปฏบตงาน ณ ส านกงานใหญ มความพงพอใจเกยวกบปจจยจงใจโดยรวมอยในระดบปานกลาง เมอพจารณาเปนรายขอพบวา ลกษณะของงาน ความรบผดชอบ ความกาวหนาในการท างาน พนกงานมความ พงพอใจระดบปานกลาง ยกเวน การประสบความส าเรจในหนาทการงาน การไดรบการยกยองนบถอ พนกงานมความพงพอใจ ในการท างานอยในระดบมาก 2. พนกงานบรษท การบนไทย จ ากด (มหาชน) ทปฏบตงานทส านกงานใหญ ความพงพอใจเกยวกบปจจยคาจนโดยรวมอยในระดบปานกลาง เมอพจารณาเปนรายขอพบวา นโยบายและ การบรหารของบรษท การควบคมบงคบบญชา ความสมพนธระหวางบคคล เงนเดอนและสวสดการ ความมนคงในงาน สถานภาพในการท างาน มความพงพอใจระดบปานกลาง ยกเวน สภาพแวดลอมในการท างาน มความพงพอใจระดบมาก 3. พนกงานบรษท การบนไทย จ ากด (มหาชน) ทปฏบตงาน ณ ส านกงานใหญทมปจจยสวนบคคลทแตกตางกนในดาน เพศ อาย สถานภาพสมรส ต าแหนงงาน ระยะเวลาการปฏบตงาน รายได จะมระดบความพงพอใจการท างานทแตกตางกน ในสวนของปจจยจงใจ ไดแก ดาน การประสบความส าเรจในหนาทการงาน ดานการไดรบความยกยองนบถอ ดานลกษณะงาน ดานความรบผดชอบ และดานความกาวหนาในการท างาน ในสวนของปจจยคาจน ไดแก ดานนโยบายและการบรหารงานของบรษท ดานการควบคมบงคบบญชา ดานความสมพนธระหวางบคคล ดานสภาพแวดลอมในการท างาน ดานเงนเดอนและสวสดการ ดานความมนคงในงาน และดานสถานภาพในการท างาน และในสวนของปจจยสวนบคคลดานระดบการศกษาทแตกตางกนนน มระดบความพงพอใจในการท างานไมแตกตางกน อทมพร รงเรอง (2555) ไดท าการศกษาความพงพอใจในการท างานทมผลตอความผกพนตอองคกรของพนกงานบรษทอตสาหกรรมแปรรปโครงสรางเหลก พบวา ความพงพอใจในการท างานอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดานพบวา ดานนโยบายการบรหารบรษท ดานความมนคงในการท างาน ดานความกาวหนาในอาชพ และดานสภาพแวดลอมในการท างานอยในระดบมาก สวนดานระบบผลตอบแทนอยในระดบปานกลาง ความผกพนตอองคกรของพนกงานอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดานพบวา ดานบรรทดฐานทางสงคม และดานทศนคต มความผกพนตอองคกรอยในระดบมาก สวนดานพฤตกรรมอยในระดบปานกลาง ในดานความพงพอใจในการท างานของพนกงานทมความผกพนตอองคกรโดยมนยส าคญทางสถตทระดบ0.05

51

งานวจยตางประเทศ Fatema Mohammed (2013)ไดท าการศกษาเรองความพงพอใจในงานกบความผกพนตอองคการ: ศกษาความสมพนธในบาหเรน วตถประสงคของการศกษาครงน เพอศกษา 1) ความสมพนธระหวางความพงพอใจในงานและความผกพนตอองคกร 5) ผลกระทบของประชากรเกยวกบความพงพอใจและความผกพนตอองคกรในการทสถาบนการเงนภาคเอกชนในราชอาณาจกรบาหเรน ในการศกษาครงนผลการศกษาพบวามความสมพนธเชงบวกระหวางความพงพอใจและความผกพนตอ และความพงพอใจในงานกบความผกพนตอองคกรไมมความส าคญ อยางมนยส าคญทางสถต ยกเวนอาย ในการศกษานหมายถงความแตกตางในระหวางกลมอายพบวามความส าคญทางสถตอยางมนยส าคญ (F = 3ศ397; sig = 0ศ019) เกยวกบความผกพนตอองคกรความสมพนธระหวางความพงพอใจและความผกพนตอองคกรพบวามนยส าคญทางสถตและทศทางบวก (r = 0ศ669; sig = 0ศ000) Paola Spagnoli and Antonio Caetano (2012) ศ กษ าเรอง Personality and organizational commitment: the mediating role of job satisfaction during socialization ว ต ถ ป ร ะ ส ง ค ข อ งการศกษานม 2 ประการคอ ประการแรกมวตถประสงคเพอขยายบทความเกยวกบการละเลยวธการตอการศกษาเกยวกบความพงพอใจในงานและความผกพนตอองคกร ประการทสองมวตประสงคเพอใหเกดความเขาใจถงบทบาททแตกตางกนของความพงพอใจในงานตอกระบวนการพฒนาความผกพนตอองคกร โดยเฉพาะอยางยง มการศกษาในสามชวงเวลาเกยวกบความพงพอใจในงาน เชน ความพงพอใจตอการด าเนนงานทรพยากรบคคล และความพงพอใจตองาน ในกระบวนการไดเชอมโยงดานบคลกภาพ และ ความผกพนตอองคกร รวมไปถงผลของสงคมขององคกรจากความร นเปนการศกษาแรกทศกษาตวแปรดานบคลลกภาพ ,ความพงพอใจในงานและความผกพนตอองคกรเปนตวอยางในการศกษา ผเขารวมโครงการในการศกษานเปนพนกงานต ารวจชาวโปรตเกสจ านวน 190 คน บรบทของต ารวจและกระบวนการทางสงคมในการจดระบบไดมการพจารณาหลงจากกระบวนการการตอนรบพนกงานใหม ประกอบดวยการท าการทดสอบ ทางระบประสาท ตวอยางและสมภาษณ ผทเขามาใหมจะไดรบการฝกประมาน 8 เดอนเกยวกบความรดานกฎหมาย เทคนคการรกษาความปลอดภย และจตวทยาทางสงคม ภาษาองกฤษ การรกษาเบองตน และมการออกก าลงกายฝกเฉพาะส าหรบต ารวจ ในการศกษานมบทบาทของสอกลางในดานความพงพอใจในการท างานเชนความพงพอใจกบงานตวเองและความพงพอใจกบการปฏบตงานทรพยากรบคคลเกยวกบความสมพนธระหวาง บคลก 5 องคประกอบและความผกพนตอองคกร ผลการวจยพบวามความพงพอใจกบทรพยากรมนษยอยางสมบรณกบความสมพนธระหวางบคลกภาพแบบลกษณะใจกวางและความผกพนดานบรรทดฐาน ; ความพงพอใจในงานกบ

52

ความสมพนธระหวางบคลกภาพทเปนลกษณะยดมนในหลกการกบความผกพนดานบรรทดฐาน แตเพยงบางสวนทมความสมพนธระหวาง บคลกภาพดานเปดเผยกบความผกพนดานจตใจ Norizan Ismail (2012)ไดท าการศกษาเรอง ความผกพนตอองคกรและความพงพอใจในงานของพนกงานสถาบนอดมศกษาการเรยนรใน KELANTAN ซงมวตถประสงคของการศกษานคอการศกษาความสมพนธระหวางความผกพนตอองคกรและความพงพอใจการท างานของพนกงานในสถาบนอดมศกษาในการเรยนรรฐกลนตน ดงนนการศกษาครงนจะท าใหบทบาทส าคญในการวจยทยงหลงเหลออยในการบรหารจดการและพฤตกรรมองคกร ในการเรมตนของการศกษานมวตถประสงคการวจยค าถามและความจ าเปนในการศกษาจะไดรบ จากนนจะกลาวถงวรรณกรรมเกยวกบความผกพนตอองคกรและความพงพอใจในงานทมงเนนไปทความสมพนธระหวางพวกเขา การเรยนสรางอตราการตอบสนองรอยละ 96ศ3 จาก 300 ผตอบแบบสอบถาม ผลทไดแสดงใหเหนวาดานอารมณ ดานความตอเนองและดานบรรทดฐานทไมพบวามการบวกความสมพนธกบความพงพอใจ Shaw and Edward (2005) ไดศกษาเกยวกบการสรางความผกพนตอองคกรของผใชในการด าเนนงานเรองกลยทธการจดการความร พบวา การมสวนรวมไดรบการพจารณาอยางเปนทางการเกยวกบความผกพนกบองคการหรอการสนบสนนดานการจดการเพอระบบและทไมใชสงทเปนของผใช แมวารายงานฉบบนมสวนเกยวของกบองคกร 16 แหง ทพยายามสรางการมสวนรวมในการพฒนากลยทธการจดการควบคมความรโดยใหพวกเขาไดออกแบบกนเอง มการท างานกลมเชงปฏบต 22 ครง โดยมผเขารวม 183 คน ไดท างานขนตอนการพฒนาเพอใหมการจดการภมความรทดขนตามความตองการของผใช การท างานเชงปฏบตไดปรบเปลยนเทคนคโครงสรางปญหาเดยวกนเพอชวยใหสมาชกกลมไดพฒนาการปฏบตงานทเปนไปตามนโยบายทพวกเขาไดก าหนดตามหลกจตวทยาและความรสก ยงไปกวานนในการรายงานวธการโครงสรางปญหารายงานฉบบนไดจดท าตามความเขาใจตอปจจยกลยทธการจดการภมความรทควรสนบสนนแกผใช

53

กรอบแนวความคดการวจย ในการศกษาวจยเรอง ความพงพอใจในงานของพนกงานทมผลตอความผกพนตอองคกร มกรอบแนวคดในการท าวจยไดมก าหนดตวแปรตนและตวแปรตาม เพอเปนเครองมอในการด าเนนงานวจยและเปนแนวทางในการคนหาค าตอบ ตวแปรตน (Independent Variable) ตวแปรตาม (Dependent Variable) ทมาของกรอบแนวคด : ทฤษฎสองปจจยของเฮอรซเบอรก (Herzberg’s Two Factor Theory , 1959) ภาพประกอบ 3 กรอบแนวความคดการวจย

ลกษณะประชากรศาสตร 1.เพศ 2.อาย 3.สถานภาพ 4.ระดบการศกษา 5.รายไดตอเดอน 6.ประสบการณการท างาน

ความพงพอใจในงาน(Job Satisfaction)

1. ดานนโยบายและการบรหาร

(Policy and Administration)

2. ดานสภาพแวดลอมในการท างาน

(Working Environment)

3. ดานคาตอบแทน (Compensation)

4. ดานความมนคงในงาน (Job Security)

ความผกพนตอองคกร (Organization Commitment)