59146271 Αγαθαγγελισμός Σπυρίδων Τσιτσίγκος
1
ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ (< Αγαθάγγελος). Το όνομα Αγαθάγγελος, από όπου σχηματίστηκε ο όρος Αγαθαγγελισμός, αποτελεί προσωνυμία ενός χρησμολογικού κειμένου (1750 μ.Χ.), το οποίο είχε ως σκοπό να τονώσει τις ελπίδες των υποδούλων Ελλήνων για την απελευθέρωσή τους. Ήταν τότε η εποχή των ρωσοτουρκικών διενέξεων και ο ορθόδοξος Ελληνισμός έβλεπε στην επικράτηση της Ρωσίας τη δική του αποκατάσταση, σε αντίθεση με τις λοιπές ευρωπαϊκές δυνάμεις που ήσαν είτε ρωμαιοκαθολικές, είτε προτεσταντικές, ως προς το θρή-σκευμα. Διήκουσα ιδέα τού <Αγαθάγγελου> ήταν η ανάκτηση της Κωνσταντινουπόλεως υπό των Ελλήνων. Η ιδέα αυτή παρουσιαζόταν με διακυμάνσεις στη νεότερη ελληνική ιστορία, ανάλογα με τις αισιοδοξίες και τις απογοητεύσεις τού ελληνικού λαού, χωρίς να παύει να τρέφει τις ελπίδες του έως τούς πολέμους τού 1912 και του 1920. Συγκεκριμένως, ο Ρήγας Φεραίος, ανατυπώνοντας τον <Αγαθάγγελο> στη Βιέννη γύρω στο 1795, προσάρμοσε τις προφητείες του στην εύνοια τού ανερχόμενου τότε Μ. Ναπολέοντα. Όταν επανατυπώθηκε στην Ερμούπολη και την Αθήνα το 1838, έκανε υπαινιγμούς υπέρ τής δυναστείας τού Όθωνα και της Μεγάλης Ιδέας. Στην Κύπρο, πάλι, κατά τον 2 ο Παγκόσμιο Πόλεμο (1939-1945), ερμηνεύτηκε φιλογερμανικώς ως νίκη τού «ξανθού γένους» (των Γερμανών) κατά των Αγγλογάλλων συμμάχων, οπότε θα απελευθερωνόταν η Κύπρος από την αγγλική κατοχή. Μετά την ήττα, όμως, της Γερμανίας, οι «Αγαθαγγελικοί» διέδωσαν ότι έκαναν λάθος ταυτίζοντας το «ξανθόν γένος» με τους Γερμανούς, και θα έπρεπε να αναμένουν τη σωτηρία από τους Ρώσους. Τον <Αγαθάγγελο> συνέγραψε ο λόγιος αγιορείτης αρχιμανδρίτης Θεόκλητος Πολυείδης, ο οποίος είχε ταξιδέψει πολύ στην Ευρώπη. Κατά τον Θεόκλητο, ο <Αγαθάγγελος> αποτελεί μετάφραση από τα Ιταλικά τής οπτασίας που είδε το 1279 μ.Χ. ο Ρόδιος ιερομόναχος Ιερώνυμος Αγαθάγγελος, ενώ βρισκόταν στη Μεσσήνη τής Σικελίας. Ο Αγαθαγγελισμός δεν είναι παρά επανάληψη των φαινομένων τού Αποκαλυπτισμού και του Προφητισμού, που παρατηρούνται παγκοσμίως σε κρίσιμες ιστορικές περιόδους από την εποχή των Προφητών τού Ισραήλ μέχρι τους μεσαιωνικούς χρόνους στην Ευρώπη, αλλά και μέχρι σήμερα μεμονωμένως. Ο λαϊκο- θρησκευτικός Αποκαλυπτισμός, ο οποίος πηγάζει από την επιθυμία εκπλήρωσης εθνικών πόθων που θεωρούνται ηθικώς δίκαιοι, επιδιώκει την ενθάρρυνση των υποδούλων για απελευθέρωση· δεν έχει καμία σχέση με το πνεύμα των αυθεντικών προφητειών που εξέφραζαν οι Προφήτες τής Π.Δ., παρά μόνο ως προς τη μίμηση του ύφους τής συγγραφής. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Διαμαντίδης Α., Λεξικό των -ισμών, Αθήνα 2003· Κύρρης Κ. Π., «Αγαθάγγελος», ΘΗΕ 1 (1962) 88-89· Λουκάτος Δ. Σ., «Αγαθάγγελος», ΘΗΕ 1 (1962) 86-88· Μιχαηλάρης Π. Δ., «Αγαθάγγελος», ΠΛΜ 1 (1997) 122-124. Σ.Κ.Τ.
description
59146271 Αγαθαγγελισμός Σπυρίδων Τσιτσίγκος
Transcript of 59146271 Αγαθαγγελισμός Σπυρίδων Τσιτσίγκος
ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ (< Αγαθάγγελος). Το όνομα Αγαθάγγελος, από όπου σχηματίστηκε ο όρος Αγαθαγγελισμός,
αποτελεί προσωνυμία ενός χρησμολογικού κειμένου (1750 μ.Χ.), το οποίο είχε ως σκοπό να τονώσει τις ελπίδες των υποδούλων Ελλήνων για την απελευθέρωσή τους. Ήταν τότε η εποχή των ρωσοτουρκικών διενέξεων και ο ορθόδοξος Ελληνισμός έβλεπε στην επικράτηση της Ρωσίας τη δική του αποκατάσταση, σε αντίθεση με τις λοιπές ευρωπαϊκές δυνάμεις που ήσαν είτε ρωμαιοκαθολικές, είτε προτεσταντικές, ως προς το θρή-σκευμα.
Διήκουσα ιδέα τού <Αγαθάγγελου> ήταν η ανάκτηση της Κωνσταντινουπόλεως υπό των Ελλήνων. Η ιδέα αυτή παρουσιαζόταν με διακυμάνσεις στη νεότερη ελληνική ιστορία, ανάλογα με τις αισιοδοξίες και τις απογοητεύσεις τού ελληνικού λαού, χωρίς να παύει να τρέφει τις ελπίδες του έως τούς πολέμους τού 1912 και του 1920. Συγκεκριμένως, ο Ρήγας Φεραίος, ανατυπώνοντας τον <Αγαθάγγελο> στη Βιέννη γύρω στο 1795, προσάρμοσε τις προφητείες του στην εύνοια τού ανερχόμενου τότε Μ. Ναπολέοντα. Όταν επανατυπώθηκε στην Ερμούπολη και την Αθήνα το 1838, έκανε υπαινιγμούς υπέρ τής δυναστείας τού Όθωνα και της Μεγάλης Ιδέας. Στην Κύπρο, πάλι, κατά τον 2ο
Παγκόσμιο Πόλεμο (1939-1945), ερμηνεύτηκε φιλογερμανικώς ως νίκη τού «ξανθού γένους» (των Γερμανών) κατά των Αγγλογάλλων συμμάχων, οπότε θα απελευθερωνόταν η Κύπρος από την αγγλική κατοχή. Μετά την ήττα, όμως, της Γερμανίας, οι «Αγαθαγγελικοί» διέδωσαν ότι έκαναν λάθος ταυτίζοντας το «ξανθόν γένος» με τους Γερμανούς, και θα έπρεπε να αναμένουν τη σωτηρία από τους Ρώσους.
Τον <Αγαθάγγελο> συνέγραψε ο λόγιος αγιορείτης αρχιμανδρίτης Θεόκλητος Πολυείδης, ο οποίος είχε ταξιδέψει πολύ στην Ευρώπη. Κατά τον Θεόκλητο, ο <Αγαθάγγελος> αποτελεί μετάφραση από τα Ιταλικά τής οπτασίας που είδε το 1279 μ.Χ. ο Ρόδιος ιερομόναχος Ιερώνυμος Αγαθάγγελος, ενώ βρισκόταν στη Μεσσήνη τής Σικελίας.
Ο Αγαθαγγελισμός δεν είναι παρά επανάληψη των φαινομένων τού Αποκαλυπτισμού και του Προφητισμού, που παρατηρούνται παγκοσμίως σε κρίσιμες ιστορικές περιόδους από την εποχή των Προφητών τού Ισραήλ μέχρι τους μεσαιωνικούς χρόνους στην Ευρώπη, αλλά και μέχρι σήμερα μεμονωμένως. Ο λαϊκο-θρησκευτικός Αποκαλυπτισμός, ο οποίος πηγάζει από την επιθυμία εκπλήρωσης εθνικών πόθων που θεωρούνται ηθικώς δίκαιοι, επιδιώκει την ενθάρρυνση των υποδούλων για απελευθέρωση· δεν έχει καμία σχέση με το πνεύμα των αυθεντικών προφητειών που εξέφραζαν οι Προφήτες τής Π.Δ., παρά μόνο ως προς τη μίμηση του ύφους τής συγγραφής.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Δ ιαμαντ ίδης Α., Λεξικό των -ισμών, Αθήνα 2003· Κύρρης Κ. Π., «Αγαθάγγελος», ΘΗΕ 1 (1962) 88-89· Λουκάτος Δ. Σ., «Αγαθάγγελος», ΘΗΕ 1 (1962) 86-88· Μιχαηλάρης Π. Δ., «Αγαθάγγελος», ΠΛΜ 1 (1997) 122-124.
Σ.Κ.Τ.
