Μάθημα: Νεοελληνική ΓλώσσαΣχολικό έτος 2016-2017

Ομαδική ΕργασίαΘέμα: <<Η Ακρόπολη της Αθήνας>>

Μαθητές: Γκιάτα ΔήμητραΔούβαλη Ευδοξία

Μαλακόζης ΑριστοτέληςΔρακίδης Κωνσταντίνος

Συντονιστής: Δρακίδης Κωνσταντίνος

Αφιέρωση

Η εργασία αυτή είναι αφιερωμένη στην Κυρία Μαρία Ναουμίδου που μας διδάσκει “Νεοελληνική Γλώσσα”.

2

Περιεχόμενα

Η ιστορία του Ιερού βράχου της Ακρόπολης………4

Παρθενώνας………………………………………………………7

Υπόλοιποι ναοί της Ακρόπολης………………….………15

Αρχιτεκτονική ……………………………………………………22

Αξιολόγηση των μνημείων…………………………………28

3

Ιστορία του ιερού βράχου της Ακρόπολης

ΙΕΡΟΣ ΒΡΑΧΟΣ ( ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ )

Η Ακρόπολη Αθηνών είναι βραχώδης λόφος ύψους 156 μ. από την επιφάνεια της θάλασσας και 70 μ. περίπου από το επίπεδο της πόλης της Αθήνας. Η κορυφή του έχει σχήμα τραπεζοειδές μήκους 300 μ. και μέγιστου πλάτους 150 μ. Ο λόφος είναι απρόσιτος απ’ όλες τις πλευρές εκτός της δυτικής, όπου και βρίσκεται η οχυρή είσοδος, η διακοσμημένη με τα λαμπρά Προπύλαια.Η Ακρόπολη των Αθηνών, ο επονομαζόμενος "ιερός βράχος", είναι ο πιο σημαντικός αρχαιολογικός χώρος στην Ελλάδα και βρίσκεται σε λόφο στο κέντρο της σημερινής Αθήνας. Στην Ακρόπολη υπάρχουν τρεις αρχαίοι ναοί, ο Παρθενώνας, το Ερέχθειο και ο ναός της Απτέρου Νίκης. Επίσης, υπάρχει και η μνημειακή είσοδος, τα Προπύλαια. Όλα τα μνημεία της Ακρόπολης είναι κατασκευασμένα από Πεντελικό μάρμαρο και χτίστηκαν κατά το Χρυσό αιώνα του Περικλή, την επονομαζόμενη Κλασική Περίοδο (450-330 π.Χ.).

4

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ: Διαπιστώθηκε ότι ο λόφος ήταν κατοικημένος από την 3η χιλιετία π.Χ.. Εκεί υπήρχε συνοικισμός καθώς επρόκειτο για φυσικό οχυρό, με πρόσβαση μόνο από τη δυτική πλευρά, ενώ η επάνω επιφάνεια του λόφου ήταν αρκετά πλατιά ώστε να μπορεί να κατοικηθεί, στις δε πλαγιές υπήρχαν υδάτινες πηγές.Η παράδοση λέει ότι ο άρχοντας που ένωσε τους συνοικισμούς της Αττικής ήταν ο Θησέας. Το γεγονός αυτό τοποθετείται στο δεύτερο ήμισυ της δεύτερης προ Χριστού χιλιετίας. Ο κίνδυνος εχθρικών επιδρομών ανάγκασε τον ηγεμόνα αυτό να οχυρώσει την Ακρόπολη με ένα τείχος από μεγάλες πέτρες, το γνωστό αργότερα ως Κυκλώπειο Τείχος. Από τον 6ο αι. π.Χ. άρχισαν να χτίζονται πάνω σ’ αυτόν τα ιερά των Αθηναίων που καταστράφηκαν κατά τους Περσικούς πολέμους. Ο ναός της Αθηνάς ξαναχτίστηκε πολύ μεγαλύτερος. Επί της εποχής του Πεισιστράτου στην Ακρόπολη υπήρχαν πολλά αγάλματα, χάλκινα ή μαρμάρινα, αγγεία κλπ που τα αφιέρωναν οι πολίτες στην Αθηνά. Στα μέσα του 5ου αι. π.Χ., την εποχή που μεταφέρθηκε στην Ακρόπολη η έδρα της Αθηναϊκής Συμμαχίας και η Αθήνα ήταν το σημαντικότερο κέντρο του πνευματικού κόσμου, τέθηκε σε εφαρμογή, με πρωτοβουλία του Περικλή, ένα μεγαλεπήβολο οικοδομικό πρόγραμμα που διήρκεσε όλο το β΄ μισό του 5ου αι. π.Χ. Για την εκτέλεσή του εργάσθηκαν πολλοί άνθρωποι, Αθηναίοι και ξένοι, ελεύθεροι και δούλοι, με ημερομίσθιο μία δραχμή. Οι πρώτες μαρτυρίες που αποδεικνύουν εγκατάσταση ανθρώπων χρονολογούνται από τη Νεολιθική εποχή. Λίγα θραύσματα αγγείων και μερικά απομεινάρια κατοικιών μαρτυρούν ότι η Ακρόπολη κατοικήθηκε αδιάκοπα από το 5000 π.Χ. και μετά. Γύρω στα 1400 π.Χ. με το 1000 π.Χ. κτίσθηκε ένα ψηλό τείχος, με τεράστιους ογκόλιθους κι ένα παλάτι, στο σημείο όπου αργότερα ανεγέρθη το Ερεχθείο. Μέσα στο τείχος, που λεγόταν Πελασγικόν, υπήρχαν βωμοί, ιερά και μια πηγή, που ονομαζόταν Κλεψύδρα. Οι κάτοικοι της πόλης, που άρχισε να αναπτύσσεται κάτω από την Ακρόπολη, έβρισκαν καταφύγιο μέσα σ' αυτήν, όταν αντιμετώπιζαν εχθρικές επιδρομές.

5

Η ΑΚΡΟΠΟΛΗ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΧΡΟΝΙΑ

ΑΚΡΟΠΟΛΗ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ ΣΤΑ ΣΗΜΕΡΙΝΑ ΧΡΟΝΙΑ

ΠΗΓΕΣ:

Ακρόπολη Αθηνών – Βικιπαίδεια Η ΑΚΡΟΠΟΛΗ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ Ιερός Βράχος – Μ Ν Η Μ Ε Σ

Η Ακρόπολη των Αθηνών - Η Ιστορία της Ακρόπολης

Θεσσαλονίκη 11 Απριλίου 2017

Μαλακόζης Αριστοτέλης

6

Παρθενώνας

Ο ΠΑΡΘΕΝΩΝΑΣ

Η λέξη Ακρόπολη σημαίνει την άκρη της πόλης, και υπάρχουν πολλές ακροπόλεις σε όλη την Ελλάδα. Ήταν πάντα χτισμένες σε υψηλό σημείο, και συχνά χρησιμοποιούνταν ως καταφύγιο και τόπος για την άμυνα κατά των διαφόρων εχθρών. Η Ακρόπολη της Αθήνας είναι η πιο γνωστή από όλες, και επομένως συχνά αναφέρεται ως Η Ακρόπολη. Η Ακρόπολη είναι το σημαντικότερο αρχαίο μνημείο του δυτικού κόσμου. Τα παλαιότερα ευρήματα χρονολογούνται από την Νεολιθική εποχή (3500 π.Χ.). Αρχικά ήταν η βάση του τοπικού άρχοντα με όλα τα παλάτια και τα σπίτια των ευγενών χτισμένα σε αυτήν. Σταδιακά γίνεται μια θρησκευτική θέση και τα ανάκτορα αντικαθίστανται από ναούς και ιερά. Γύρω στο 570 π.Χ. αναγείρετε ο πιο ιερός ναός αφιερωμένος στην Αθηνά Πολιάδα. Δυστυχώς από αυτόν τον ναό έχουν βρεθεί μόνο τα θεμέλια και λίγα διαζώματα και γλυπτά που φυλάσσονται στο Μουσείο της Ακρόπολης. Μια σειρά από ευρήματα δείχνουν ότι στη θέση του Παρθενώνα, κεντρικό ναό της Ακρόπολης, χτίστηκε αρχικά ένας μεγάλος ναός, ο πρώτος Παρθενώνας. Ο Παρθενώνας, αφιερωμένος στην παρθένο θεά Αθηνά (εξ' ου και το όνομα ) , κτίστηκε το 447 π.Χ. από τον Ικτίνο και τον Καλλικράτη και υπό την επίβλεψη του Φειδία. Ο τελευταίος σχεδίασε και κατασκεύασε τον καταπληκτικό διάκοσμο του ναού και το τεράστιο άγαλμα της Αθηνάς από χρυσό και ελεφαντόδοντο που φυλασσόταν στο ναό. Ο ναός είναι τεράστιος συνδυάζοντας Ιωνικά και Δωρικά στοιχεία, αλλά το εντυπωσιακό αρχιτεκτονικό επίτευγμα είναι το ότι δημιουργεί μια εντύπωση ελαφρότητας σαν να αιωρείται λίγα εκατοστά πάνω από το έδαφος. Αυτό επιτυγχάνεται με το γεγονός ότι δεν έχει ούτε μία ευθεία γραμμή (ακόμα κι αν αυτή φαίνεται ως ευθεία) και ούτε μία ενιαία κάθετη γραμμή. Οι στήλες προεξέχουν ελαφρώς στη μέση και λυγίζουν προς τα μέσα καθώς ανεβαίνουν. Αν μπορούσαμε να τις επεκτείνουμε προς τα πάνω θα σχημάτιζαν ένα τρίγωνο.

7

Το μνημείο

Ο Παρθενώνας αποτελεί το λαμπρότερο μνημείο της Αθηναϊκής πολιτείας και τον κολοφώνα του δωρικού ρυθμού. Η κατασκευή του ξεκίνησε το 448/7 π.Χ. και τα εγκαίνια έγιναν το 438 π.Χ

Τμήματα της ζωφόρου του Παρθενώνα που αφαιρέθηκαν από το Λόρδο Έλγιν.

Όταν ο βαυαρός βασιλιάς Όθωνας ήρθε στην Αθήνα, για να κάνει την πόλη πρωτεύουσα του νέου κράτους, βρήκε τον Παρθενώνα κάπως έτσι:: 

Ας σημειωθεί ότι οι Οθωμανοί κατακτητές έφτασαν στην Αθήνα το 1456. Ο ίδιος ο Μωάμεθ ο Πορθητής έφτασε στην πόλη τον Αύγουστο του ίδιου έτους και θαύμασε τα αρχαία της Ακρόπολης.

8

Σε αντίθεση με τους δυτικούς, οι Τούρκοι έδειξαν μεγαλύτερο σεβασμό στην πόλη. Δεν πείραξαν τα μνημεία της ούτε τα λεηλάτησαν. Οι μοναδικές σημαντικές αλλαγές που πραγματοποίησαν, ήταν στον Παρθενώνα με την προσθήκη ενός μιναρέ για τη μετατροπή του σε τζαμί και στο Ερέχθειο το οποίο χρησιμοποίησαν για στέγαση του χαρεμιού.

[H Aκρόπολη το 1802 στην τουρκοκρατία. Πίνακας του E. Dodwell]

Στην Ακρόπολη χτίστηκαν πολλά σπίτια που κάλυπταν όλη την επιφάνειά της. Σε αυτά διέμεναν αποκλειστικά τουρκικές οικογένειες, η φρουρά και ο διοικητής της Αθήνας. Λόγω της σημασίας ως οχυρό και διοικητήριο, η είσοδος απαγορεύτηκε σε χριστιανούς εκτός και αν είχαν ειδική άδεια.

9

Οι επεμβάσεις του Οθωνα

Ο Leo von Klenze, πεπειραμένος homme d'etat της αυλής του Λουδοβίκου της Βαυαρίας, πατέρα του Όθωνα, θα διατυπώσει το πρόγραμμα των επεμβάσεων στην Ακρόπολη: αποστρατιωτικοποίηση του βράχου και χρήση του αμιγώς ως αρχαιολογικού χώρου, απομάκρυνση όλων των καταλοίπων των μεταγενεστέρων - μετακλασικών - ιστορικών φάσεων από τον βράχο και τα μνημεία, αποκατάσταση της αρχαίας στάθμης του εδάφους και αναστήλωση των μνημείων με την ανατοποθέτηση των πεσμένων στο έδαφος μελών.

 

10

Eίναι μακρά η ιστορία των αναστηλώσεων του Παρθενώνα και της Ακρόπολης. Καλό είναι το σάιτ της Υπηρεσίας Συντήρησης Μνημείου Ακρόπολης (ysma.gr) για ενημέρωση που συνοδεύεται από ιστορικές φωτογραφίες.

Η συντήρηση και αποκατάσταση της Ακρόπολης είναι συνεχής και ουδέποτε εγκαταλείπεται, ακόμη και στις πιο δύσκολες περιόδους του νεοελληνικού κράτους, ώστε να περάσουμε από αυτό:

11

12

Η Ακρόπολη σήμερα

Λόρδος Έλγιν

Το μεγαλύτερο τμήμα του ναού προς την ανατολική του πλευρά κατέρρευσε. Έκτοτε και μέχρι να παραδοθεί το μνημείο στην αρχαιολογία και το νέο ελληνικό κράτος τη δεκαετία του 1830, απογυμνώθηκε συστηματικά από τον Λόρδο Έλγιν στις αρχές του 19ου αιώνα, ο οποίος απέκοψε με πριονισμό και αποκόλληση ένα μεγάλο αριθμό γλυπτών και μαρμάρων κατά την περίοδο 1801 με 1803, και είναι αξιοσημείωτο πως τα γλυπτά παραλίγο να χανόταν για πάντα καθώς το πλοίο που τα μετέφερε στην Αγγλία βούλιαξε έξω από τα Κύθηρα, με τα κιβώτια να ανασύρονται με την βοήθεια δυτών από την Κάλυμνο.[12][13][14] Επιστρέφοντας στην Αγγλία, ο Έλγιν εν τέλει τα περισσότερα από αυτά πούλησε στο Βρετανικό Μουσείο όπου βρίσκονται έως και σήμερα. Υπάρχουν και γλυπτά που κατέληξαν στο Λούβρο στο Παρίσι, καθώς και στην Κοπεγχάγη και αλλού, ενώ στο νέο μουσείο της Ακρόπολης στην Αθήνα έχουν τοποθετηθεί πάνω από τα μισά,[15][16] και λίγα παραμένουν στο ίδιο το κτίσμα. Από το 1983 η ελληνική κυβέρνηση, ξεκινώντας μέσω της τότε υπουργού πολιτισμού Μελίνας Μερκούρη, έχει ξεκινήσει εκστρατεία για την μόνιμη επιστροφή των γλυπτών στην Ελλάδα.[16] Το Βρετανικό Μουσείο αρνείται σταθερά την επιστροφή των γλυπτών,[17] ενώ οι διαδοχικές κυβερνήσεις του Ηνωμένου Βασιλείου δεν είναι πρόθυμες να εξαναγκάσουν το μουσείο για την επιστροφή τους (καθώς ισχυρίζονται πως θα χρειαζόταν να δημιουργηθεί νέα νομοθεσία), ωστόσο οι προσπάθειες της επιστροφής συνεχίζονται.[18]

13

Γλυπτά του ανατολικού αετώματος στο Βρετανικό μουσείο

Αίθουσα των γλυπτών, Βρετανικό μουσείο

Η Καρυάτιδα από το Ερέχθειο, Βρετανικό μουσείο

WIKIPEDIA

athensquide Πηγή: Οταν ο Παρθενώνας ήταν μαυρισμένος, σε χαλάσματα -Είχε τζαμί και σπίτια [εικόνες] | iefimerida.gr http://www.iefimerida.gr/news/323933/otan-o-parthenonas-itan-mayrismenos-se-halasmata-eihe-tzami-kai-spitia-eikones#ixzz4dvf6RSAG

Θεσσαλονίκη 11 Απριλίου 2017

Δούβαλη Ευδοξία

14

Υπόλοιποι Ναοί της Ακρόπολης

Πρόλογος

Στον ιερό βράχο της Ακρόπολης εκτός απ’ τον Παρθενώνα υπάρχουν άλλοι δύο αρχαίοι ναοί το Ερέχθειο και ο Ναός της Απτέρου Νίκης. Όλα τα μνημεία της Ακρόπολης είναι κατασκευασμένα από Πεντελικό μάρμαρο και χτίστηκαν κατά το Χρυσό αιώνα του Περικλή, την επονομαζόμενη Κλασική Περίοδο (450-330 π.Χ.). Το Ερέχθειο βρίσκεται ακριβώς απέναντι από τον Παρθενώνα και είναι ο ναός του οποίου οι 6 κίονες έχουν τη μορφή νεαρών κοριτσιών, των Καρυάτιδων. Ο Ναός της Αθηνάς Νίκης ή Ναός της Απτέρου Νίκης είναι μικρός αμφιπρόστυλος ιωνικός ναός στην Ακρόπολη των Αθηνών. Εδώ φυλασσόταν το ξόανο της θεάς Αθηνάς Νίκης, της «απτέρου», δηλαδή χωρίς φτερά, για να μη φύγει ποτέ από την πόλη της Αθήνας. Χτίστες, χαλκουργοί, εργάτες της πέτρας, ζωγράφοι, μεταλλουργοί, μαραγκοί, πλάστες, βαφείς, χρυσοχόοι, τεχνίτες του ελεφαντόδοντου, καλλιτέχνες, και πολλοί άλλοι δούλεψαν επί οκτώ χρόνια για να κατασκευάσουν αυτά τα υπέροχα και μοναδικά μνημεία τα αφιερωμένα στους Θεούς. Όπως είπε ο Περικλής "φτιάχτηκαν από τους ανθρώπους για τους ανθρώπους". Όλα αυτά τα μνημεία στην Ακρόπολη της Αθήνας διατηρήθηκαν επί 20 αιώνες, για 2000 ολόκληρα χρόνια. Διασώθηκαν από φωτιές, σεισμούς, εισβολές και εισβολείς, επιδρομές, πολέμους και κατακτητές. Δυστυχώς δεν κατάφεραν να διασωθούν από ληστές και το βανδαλισμό, την ιεροσυλία του Πρεσβευτή της Βρετανίας στην Κωνσταντινούπολη, Έλγιν.

15

Ο Ναός της Αθηνάς Νίκης

Βρίσκεται στη νοτιοδυτική πλευρά του Ιερού Βράχου, στη θέση όπου στα μυκηναϊκά χρόνια υπήρχε ο πύργος του τείχους, που προστάτευε την είσοδο στην ακρόπολη. Ο κλασικός ναός κτίστηκε μεταξύ των ετών 426-421 π.Χ. σε σχέδια του αρχιτέκτονα Καλλικράτη και αποτελεί το διάδοχο πρωιμότερων ναών, επίσης αφιερωμένων στην Αθηνά Νίκη. Ο πρώτος χρονολογείται στα μέσα του 6ου αιώνα π.Χ., ήταν ξύλινος και καταστράφηκε από τους Πέρσες το 480 π.Χ. Στην ίδια περίοδο χρονολογείται και η «εσχάρα», ένας βωμός, που πιθανολογείται ότι ήταν η βάση του αρχαίου ξοάνου της θεάς. Την εποχή του Κίμωνα, γύρω στο 468 π.Χ., κτίστηκε νέος μικρός ναός, από πωρόλιθο, που περιέλαβε τη βάση του ξοάνου, καθώς και ένας νέος βωμός, έξω από το ναΐσκο. Τα θεμέλια των πρωιμότερων βωμών και ναών διασώζονται στο εσωτερικό του πύργου, κάτω από το δάπεδο του ναού της κλασικής περιόδου. Ο περιηγητής Παυσανίας (1, 22, 4) αναφέρει το ναό ως ναό της Απτέρου Νίκης, και παραθέτει την παράδοση σύμφωνα με την οποία η θεά απεικονιζόταν στο λατρευτικό της άγαλμα χωρίς φτερά για να μένει πάντα στην Αθήνα. Εκτός από τη λατρεία της Αθηνάς, στο χώρο υπήρχαν και άλλες παλαιότερες λατρείες. Ήδη από τη μυκηναϊκή εποχή, στη δυτική πλευρά του πύργου υπήρχε μικρό ιερό σε σχήμα διπλής κόγχης, ενώ πριν από την κλασική εποχή στο ανατολικό του τμήμα υπήρχαν τα ιερά των Χαρίτων και της Εκάτης Επιπυργιδίας. Η κατασκευή του κλασικού ναού της Αθηνάς Νίκης εντάσσεται στο μεγάλο οικοδομικό πρόγραμμα που συντελέσθηκε στην Ακρόπολη την εποχή του Περικλή. Σημαντικές πληροφορίες για την οικοδόμησή του μας δίνουν επιγραφικά κείμενα, κυρίως ψηφίσματα του δήμου των

16

Αθηναίων, που αναφέρονται στο έργο αυτό. Ο ναός που βλέπουμε σήμερα οικοδομήθηκε στην κορυφή του πύργου, που διαμορφώθηκε κατάλληλα για το λόγο αυτό. Ο παλαιός μυκηναϊκός πύργος επενδύθηκε με επιμελημένα πώρινα τοιχώματα, κτισμένα με το ισοδομικό σύστημα, που έκαναν το σχήμα του μεγαλύτερο και πιο κανονικό και κατέληγαν σε πλούσια επίστεψη. Ο ναός είναι μικρός, ιωνικού ρυθμού, αμφιπρόστυλος, με μία σειρά από τέσσερις μονολιθικούς κίονες σε κάθε στενή πλευρά. Δεν έχει πρόναο, αλλά μόνο μικρό σηκό, του οποίου οι πλαϊνοί τοίχοι καταλήγουν σε παραστάδες, που ανάμεσά τους έχουν δύο πεσσούς. Τα κενά ανάμεσα στις παραστάδες και στους πεσσούς έκλειναν με κιγκλιδώματα, όπως και τα κενά ανάμεσα στις παραστάδες και στους γωνιακούς κίονες, δίνοντας την εντύπωση μικρού προνάου. Πάνω από το επιστύλιο ο ναός φέρει ζωφόρο, που φιλοτεχνήθηκε από τον Αγοράκριτο. Στις τρεις πλευρές της απεικονίζονται σκηνές από μάχες Ελλήνων με Πέρσες και Ελλήνων οπλιτών με άλλους οπλίτες και στην ανατολική πλευρά παρουσιάζονται οι θεοί του Ολύμπου να παρακολουθούν τις μάχες αυτές. Ελάχιστα τμήματα διασώζονται από τα αετώματα. Πιθανολογείται ότι στο δυτικό απεικονιζόταν η Γιγαντομαχία και στο ανατολικό η Αμαζονομαχία. Ο βωμός βρισκόταν ανατολικά, έξω από το ναό. Το 409 π.Χ., στην παρυφή του πύργου κατασκευάσθηκε ένα μαρμάρινο θωράκιο ύψους περίπου 1 μ., για την προστασία των προσκυνητών. Το θωράκιο αυτό αποτελείται από ανάγλυφες πλάκες, στις οποίες απεικονίζονται φτερωτές Νίκες που θυσιάζουν ή οδηγούν ταύρους στη θυσία ή στολίζουν τρόπαια, καθώς και η θεά Αθηνά καθιστή να παρακολουθεί τις σκηνές αυτές. Αρκετές από τις πλάκες των θωρακίων καθώς και τμήματα της ζωφόρου μπορεί να θαυμάσει ο επισκέπτης στο Μουσείο Ακροπόλεως, ενώ άλλα τμήματα της ζωφόρου βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο. Ο ναός διατηρήθηκε για πολλούς αιώνες και τον 5ο αιώνα μ.Χ. μετατράπηκε σε εκκλησία. Την εποχή της Τουρκοκρατίας το εσωτερικό του χρησιμοποιήθηκε ως πυριτιδαποθήκη, αλλά το 1686 μ.Χ., οι Τούρκοι, για να αντιμετωπίσουν τους Βενετούς του Mοροζίνι, τον κατεδάφισαν προκειμένου να χρησιμοποιήσουν το δομικό του υλικό στο κτίσιμο του οχυρωματικού τοίχου, στην πρόσοψη των Προπυλαίων, όπου έκτισαν και έναν υψηλό πύργο, το λεγόμενο Κουλά. Η πρώτη αναστήλωση του ναού διενεργήθηκε μετά την ίδρυση του ελληνικού κράτους, το 1835, ενώ νέες αναστηλωτικές εργασίες πραγματοποιήθηκαν πριν από το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, το διάστημα 1935-1940. Από το 1997, στο πλαίσιο των εργασιών που διενεργεί η

17

Υπηρεσία Αναστήλωσης Μνημείων Ακροπόλεως, ξεκίνησαν εργασίες αναστήλωσης και συντήρησης του μνημείου. Το 1994 δημοσιεύθηκε η μελέτη αποκαταστάσεως του ναού και το 1998 μεταφέρθηκε στο Μουσείο Ακροπόλεως η ζωφόρος του. Από το 2000 εκτελούνται εργασίες αναστήλωσης από την Υπηρεσία Αναστήλωσης Μνημείων Ακροπόλεως σε συνεργασία με την Α΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, υπό την επίβλεψη της Επιτροπής Συντήρησης Μνημείων Ακροπόλεως.

Κάτοψη του Ναού της Αθηνάς Νίκης.

18

Ερέχθειο

Το Ερέχθειο, κομψό οικοδόμημα με ιδιαίτερο χαρακτήρα και αρχιτεκτονική μορφή, βρίσκεται στη βόρεια πλευρά του βράχου της Ακρόπολης. Οικοδομήθηκε μεταξύ των ετών 421-406 π.Χ., αντικαθιστώντας τον πρωιμότερο ναό, που βρισκόταν λίγο πιο νότια και ήταν αφιερωμένος στην Αθηνά Πολιάδα, το λεγόμενο ''Αρχαίο ναό''. Ο ναός αναφέρεται ως ''Ερέχθειο'' μόνο από τον Παυσανία (1.26.5) και η ονομασία αυτή σχετίζεται με το μυθικό βασιλιά των Αθηνών Ερεχθέα, που λατρευόταν αρχικά στη θέση αυτή. Από άλλες πηγές το οικοδόμημα συνήθως αναφέρεται απλώς ως ''ναός'' ή ''αρχαίος ναός''. Η ιδιόρρυθμη μορφή του οφείλεται εν μέρει στη διαμόρφωση του εδάφους, που είναι κατά 3 μ. ψηλότερο στο ανατολικό μέρος, αλλά και στις δύο κύριες λατρείες, που έπρεπε να στεγάσει σε δύο διαφορετικούς χώρους. Ο πρώτος ήταν αφιερωμένος στην Αθηνά Πολιάδα και καταλαμβάνει το ανατολικό τμήμα του κτηρίου, ενώ στο δυτικό τμήμα, που βρισκόταν σε χαμηλότερο επίπεδο, λατρευόταν ο Ποσειδώνας-Ερεχθέας και υπήρχαν βωμοί του Ηφαίστου και του Βούτου, αδελφού του Ερεχθέα. Εδώ κατοικούσε, σύμφωνα με το μύθο, και ο οικουρός όφις, το ιερό φίδι της Αθηνάς. Παράλληλα, στον ίδιο χώρο υπήρχαν και ορισμένα ιερά σημεία, που έπρεπε να προστατευθούν από το κτήριο, όπως ο τάφος του Κέκροπα και τα ίχνη που θύμιζαν την έριδα της Αθηνάς και του Ποσειδώνα για την κηδεμονία της πόλης. Το οικοδόμημα έχει κατασκευασθεί από πεντελικό μάρμαρο, ενώ για τη ζωφόρο του χρησιμοποιήθηκε γκρίζα ελευσινιακή πέτρα και για τα θεμέλια πειραϊκός ακτίτης. Στην πρόσοψη του ανατολικού τμήματος υψώνεται εξάστυλη ιωνική στοά, από όπου ήταν και η είσοδος, με δύο

19

παράθυρα εκατέρωθεν. Στο εσωτερικό του ναού αυτού φυλασσόταν το ξόανο, το άγαλμα της Αθηνάς, φτιαγμένο από ξύλο ελιάς, το οποίο έντυναν με τον πέπλο οι Αρρηφόροι κατά τη διάρκεια της γιορτής των Παναθηναίων. Στο δυτικό τμήμα, που βρισκόταν σε χαμηλότερο επίπεδο, η είσοδος γινόταν από ένα πρόπυλο σε σχήμα Π, στη βόρεια πλευρά, με τέσσερις ιωνικούς κίονες στην πρόσοψη και από έναν σε κάθε πλευρά. Στο πλακόστρωτο της στοάς που σχηματίζει το πρόπυλο υπάρχουν, σύμφωνα με την παράδοση, τα ίχνη της τρίαινας με την οποία ο Ποσειδώνας χτύπησε τη γη και έκανε να αναβλύσει η πηγή με το αλμυρό νερό. Το δάπεδο του ναού ήταν μαρμάρινο και από κάτω, σύμφωνα πάντα με την παράδοση, υπήρχε η ''Ερεχθηίς θάλασσα'', όπου κατέληγαν τα νερά της αλμυρής πηγής του Ποσειδώνα. Μία μικρή πόρτα στο δυτικό τοίχο του ναού οδηγούσε στο ιερό της Πανδρόσου, στα δυτικά του Ερεχθείου. Η δυτική πλευρά εξωτερικά είχε τέσσερις ιωνικούς κίονες επάνω σε ψηλό στυλοβάτη, οι οποίοι ενώνονταν με χαμηλό τοίχο και κιγκλιδώματα. Μία άλλη πόρτα, τέλος, στο νότιο τοίχο του ναού αυτού, οδηγούσε μέσω μίας σκάλας στην πρόσταση των Καρυάτιδων. Αυτή είναι μικρή στοά σχήματος Π, όπου τη θέση των κιόνων καταλαμβάνουν έξι αγάλματα κορών, που στηρίζουν με το κεφάλι τους την οροφή της. Ονομάσθηκαν Καρυάτιδες μεταγενέστερα, επειδή σχετίσθηκαν με τις κοπέλες από τις Καρυές της Λακωνίας, που χόρευαν ένα χορό προς τιμήν της θεάς Αρτέμιδος. Φιλοτεχνήθηκαν από το γλύπτη Αλκαμένη ή, σύμφωνα με άλλους, από το γλύπτη Καλλίμαχο. Τα πέντε αγάλματα των Καρυάτιδων βρίσκονται σήμερα στο Μουσείο Ακροπόλεως και το έκτο στο Βρετανικό Μουσείο, ενώ στη θέση τους έχουν τοποθετηθεί αντίγραφα από χυτό υλικό. Όλο το οικοδόμημα διακοσμούσε μία ζωφόρος, όπου πιθανόν απεικονίζονταν σκηνές σχετικές με τους μυθικούς βασιλείς της Αθήνας. Τον 1ο αι. π.Χ. το μνημείο κάηκε κατά τη διάρκεια βαρβαρικών επιδρομών και υπέστη μικρές επισκευές και τροποποιήσεις. Κατά τους πρώιμους χριστιανικούς χρόνους μετατράπηκε σε εκκλησία της Θεομήτορος, την εποχή της Φραγκοκρατίας (1204-1456) χρησιμοποιήθηκε ως παλάτι και κατά την Τουρκοκρατία (1456-1833) φιλοξένησε το χαρέμι του Τούρκου φρούραρχου. Στις αρχές του 19ου αιώνα, μία από τις Καρυάτιδες και ένας κίονας αποσπάσθηκαν κατά τη διάρκεια της διαρπαγής των μαρμάρων του Παρθενώνα από το λόρδο Έλγιν, ενώ λίγο αργότερα, το 1827, στη διάρκεια του απελευθερωτικού αγώνα των Ελλήνων, το κτήριο ανατινάχθηκε από τουρκική οβίδα. Προσπάθειες για την αποκατάσταση του μνημείου έγιναν αμέσως μετά την απελευθέρωση. Το Ερέχθειο είναι το πρώτο από τα μνημεία της

20

Ακρόπολης, του οποίου ολοκληρώθηκε η αναστήλωση κατά τη διάρκεια των ετών 1979-1987, στο πλαίσιο των αναστηλωτικών εργασιών που εκτελούνται στο χώρο της Ακρόπολης. Η αναστήλωση αυτή βραβεύθηκε από την Europa Nostra.

Κατόψεις του Ερεχθείου, με αναφορά στις λατρείες που στεγάζονταν στο οικοδόμημα. Νοτίως του κτιρίου επισημαίνεται με

διαγραμμίσεις η θέση του αρχαίου ναού της Αθηνάς, με τον οποίο συνυπήρξαν για αρκετό χρονικό διάστημα.Στη δεξιά εικόνα χαρακτηριστική είναι η τριμερής διάταξη των χώρων, οφειλόμενη τόσο σε φυσικούς όσο και σε λατρευτικούς παράγοντες.

Πηγές:

ΒιβλιογραφίαΈντυπη εγκυκλοπαίδεια ΔΟΜΗΈντυπη εγκυκλοπαίδεια ΓΝΩΡΙΖΩ

Δικτυογραφίαhttp://odysseus.culture.gr/h/3/gh3530.jsp?obj_id=2384http :// hellonet . teithe . gr / GR / aboutgreece / more / acropolis _ gr . htm http :// el . wikipedia . org / wiki /Ναός_Αθηνάς_Νίκης http://www.eie.gr/archaeologia/gr/arxeio.aspx

Θεσσαλονίκη 11 Απριλίου 2017

21

Δρακίδης Κωνσταντίνος

Αρχιτεκτονικη

Η Αρχιτεκτονική της Ακρόπολης Η βασική αυτή λειτουργική ιδιομορφία του ελληνικού ναού είναι σημαντική για την κατανόηση της αρχιτεκτονικής του, καθώς υπάρχουν μαρτυρίες ότι οι ναοί σχεδιάζονταν με βάση και το άγαλμα που επρόκειτο να στεγάσουν.  Σε αυτή τη λειτουργικότητα οφείλονται τα κύρια χαρακτηριστικά του ελληνικού ναού, που μπορούν να συνοψιστούν στα παρακάτω με γνώμονα τα μνημεία του 6ου-4ου αι. π.Χ.: μνημειακότητα και ταυτόχρονα γενική στενότητα του εσωτερικού χώρου. Ορθογώνια κάτοψη με επιμήκεις αναλογίες και απόλυτη συμμετρία εκατέρωθεν του κεντρικού άξονα του κτηρίου. Είσοδος από την ανατολική πλευρά. Περιορισμένη τυπολογική διαφοροποίηση στη ναοδομία. Το πτερό είχε 8 κίονες κατά πλάτος και 17 κατά μήκος. Η τοποθέτηση των κιόνων είναι ασυνήθιστα πυκνή με αναλογία διαμέτρου κίονα και μετακιονίου διαστήματος 1:2,25 (πρβλ. την αναλογία 1: 2,32 στο ναό του Δία στην Ολυμπία και 1:2,65 στο ναό της Αφαίας στην Αίγινα). Στις στενές πλευρές υπήρχε και δεύτερη σειρά 6 κιόνων που δημιουργούσε την ψευδαίσθηση δίπτερου ναού. Μια άλλη ιδιομορφία ήταν η ύπαρξη ζωφόρου που περιέτρεχε το σηκό σε όλο του το μήκος και αποτελεί ίσως την πιο φανερή από τις ιωνικές επιδράσεις. Οι μετόπες της ανατολικής πλευράς απεικονίζουν τη Γιγαντομαχία. Στην δυτική παριστάνεται Αμαζονομαχία, στη νότια Κενταυρομαχία και στη βόρεια σκηνές από τον Τρωικό πόλεμο. Μεγάλα Παναθήναια, ενώ ο γλυπτός διάκοσμος περατώθηκε το 433/2 π.Χ. Σύμφωνα με τις πηγές, οι αρχιτέκτονες που εργάστηκαν ήταν ο Ικτίνος, ο Καλλικράτης και πιθανόν ο Φειδίας, που είχε και την ευθύνη του γλυπτού διάκοσμου. Είναι ένας από τους λίγους ολομάρμαρους ελληνικούς ναούς και ο μόνος δωρικός με ανάγλυφες όλες του τις μετόπες. Πολλά τμήματα του γλυπτού διακόσμου, του επιστυλίου και των φατνωμάτων της

22

οροφής έφεραν γραπτό διάκοσμο με κόκκινο, μπλε και χρυσό χρώμα. Χρησιμοποιήθηκε πεντελικό μάρμαρο, εκτός από το στυλοβάτη, ο οποίος κατασκευάστηκε από ασβεστόλιθο. Το πρώτο κτίριο λοιπόν που χτίστηκε στην Ακρόπολη ήταν το 1.500 π.Χ. το οποίο μετά από πολλές τροποποιήσεις το 525 π.Χ. έλαβε την μορφή που βλέπουμε στην μακέτα. Είναι ο ΑΡΧΑΙΟΣ ΝΑΟΣ ή ΑΡΧΑΙΟΣ ΝΕΩΣ. Τα θεμέλια αυτού του Αρχαίου Ναού σώζονται μέχρι σήμερα μπροστά από το πρόπυλο των Καρυάτιδων.Στην θέση του σημερινού Παρθενώνα υπάρχουν ευρήματα από τρεις αρχαιότερους ναούς. Ο ΠΡΩΤΑΡΧΙΚΟΣ ΠΑΡΘΕΝΩΝΑΣ ΤΟ ΕΚΑΤΟΝΤΟΠΕΔΟΝ που χτίστηκε το 600 π.Χ. και διατηρήθηκε 80 χρόνια περίπου. Ευρήματα του ΑΡΧΑΙΟΥ ΝΑΟΥ και του ΠΡΩΤΑΡΧΙΚΟΥ ΠΑΡΘΕΝΩΝΑ σώζονται στα βόρεια τείχη του Βράχου και στο Νέο Μουσείο της Ακρόπολης όπου εκτίθενται αετώματα και άλλα περίτεχνα αρχιτεκτονικά στοιχεία των δύο αυτών κτιρίων. Σχετικά με την αρχιτεκτονική του Παρθενώνα, είναι ένα πολύ μεγάλο θέμα και ο χρόνος που έχουμε στη διάθεση μας δεν μας επιτρέπει να πούμε πολλά. Θα περιοριστώ σε μια περιγραφή της εξωτερικής όψης του μνημείου και στις περίφημες αρχιτεκτονικές εκλεπτύνσεις. Προηγουμένως όμως θα σας παρουσιάσω τις αναφορές και τα επαινετικά λόγια που συγκέντρωσα με τα οποία έχουν εκφραστεί διάφορα επίσημα πρόσωπα, ιστορικοί, μελετητές, καλλιτέχνες από όλο τον κόσμο και σε όλες τις εποχές. Ο γλυπτός διάκοσμος του Παρθενώνα αποτελείται από τρεις ενότητες: Τα αγάλματα των Αετωμάτων, τις Μετόπες και τη Ζωφόρο. Μέσα στα δύο τριγωνικά τύμπανα των αετωμάτων θεϊκές μορφές του Ολύμπου, ημίθεοι και ήρωες της Αττικής διηγούνται δύο μύθους σχετικά με τη θεά Αθηνά. Στο ανατολικό αέτωμα, με θεϊκή μεγαλοπρέπεια η γέννηση της θεάς. Σύμφωνα με έναν πανάρχαιο μύθο, ο Δίας είχε έναν φοβερό πονοκέφαλο και πρόσταξε τον Ήφαιστο να του ανοίξει το κεφάλι. Αυτός χτύπησε με έναν πέλεκυ το κεφάλι του Δία και αμέσως ξεπετάχτηκε από μέσα η Αθήνα με την πανοπλία της, το κράνος και το δόρυ. Ο Δίας στο κέντρο του αετώματος καθισμένος στον θρόνο και δίπλα του όρθια η πρωτοεμφανιζόμενη θεά Αθηνά. Στην αριστερή κλειστή γωνία του τριγώνου από το άρμα του ανατέλλοντος Ηλίου προβάλλονται οι 4 κεφαλές των αλόγων. Οι άλλες θεότητες, σε κατάσταση εκστασιασμού

23

θαμπώνονται από το υπερφυσικό αυτό γεγονός. Στην δεξιά κλειστή γωνία του τριγώνου το θέμα κλείνει με τις κεφαλές των αλόγων από το άρμα της δυομένης Σελήνης. Στο δυτικό αέτωμα προβάλλεται ο μύθος της διαμάχης της Αθηνάς με τον Ποσειδώνα για την κυριαρχία της Αττικής γης. Όρθιοι στο κέντρο του αετώματος μόλις έχουν κατέβει από τα άρματα τους, μεγαλοπρεπείς γεμάτοι ζωντάνια, έτοιμοι να αναμετρηθούν. Ο Ποσειδώνας χτυπάει με την τρίαινα του την γη και αναβλύζει νερό. Η Αθηνά καρφώνει το δόρυ της στο χώμα και φυτρώνει μια ελιά. Οι άλλες θεότητες, ημίθεοι και ήρωες παρίστανται μάρτυρες αυτής της αναμέτρησης. Ο βασιλιάς Κέκροπας ανακηρύσσει την θεά Αθηνά προστάτιδα της Αττικής η οποία δίνει και το όνομα στην πόλη, η δε ελιά γίνεται το Ιερό σύμβολο της Αθήνας. 360 ανθρώπινες και θεϊκές μορφές και πλήθος ζώων συνθέτουν αυτό μεγαλοφυές γλυπτικό δημιούργημα. Η δυναμική του έργου σταματά τον χρόνο τη στιγμή που σε κάθε πρόσωπο και σε κάθε κίνηση αποτυπώνεται η ένταση, η εγρήγορση, η ευθυμία, η ανταγωνιστική και επιδεικτική διάθεση των ιππέων, ο ενθουσιασμός, η μεγαλοπρέπεια, η ιερότητα και η προσήλωση ανάλογα με το ρόλο που διαδραματίζει η κάθε μορφή. Δυστυχώς αυτά τα γλυπτικά αριστουργήματα των καλλιτεχνικών της ελληνικής αρχαιότητας, που λάμπρυναν τον παγκόσμιο πολιτισμό, υπέστησαν ανεπανόρθωτες καταστροφές σε διάφορες εποχές και από διάφορες αιτίες. Η ζωφόρος απεικονίζει την πομπή των Παναθηναίων, την πιο μεγάλη θρησκευτική γιορτή των Αθηνών. Είχε 160 μέτρα μήκος και σχεδόν ένα μέτρο πλάτος. Υπάρχουν ενδείξεις πως η ζωφόρος ολοκληρώθηκε αφού οι λίθοι που την αποτελούσαν είχαν υψωθεί στο κτίριο. Αν και η ζωφόρος λαξεύτηκε από ένα μεγάλο αριθμό τεχνιτών, το συνολικό σχέδιο είχε εκπονηθεί από ένα μόνο καλλιτέχνη. Το όνομα αυτό δεν είναι γνωστό αλλά υποθέτουμε πως είναι ο Φειδίας ή ένας από τους μαθητές του. Το θέμα της ζωφόρου είναι πρωτοποριακό, γιατί δεν διηγείται ένα μυθολογικό αλλά ένα πραγματικό γεγονός. Είναι η στιγμή της πομπής και της παράδοσης του πέπλου από τον λαό της Αθήνας στη προστάτιδα θεά Αθηνά. Στη δυτική πλευρά της ζωφόρου φαίνεται η ετοιμασία στον Κεραμεικό. Στην ανατολική πλευρά, όπου ήταν και η είσοδος του ναού παριστάνονταν η Αθηνά, ο Ζευς, η Ήρα και άλλοι θεοί, που ήρθαν να πάρουν μέρος στην πομπή και ανάμεσά τους εμφανίζεται παιδί που παραδίδει στον ιερέα τον πέπλο. Την σύνταξη, την

24

πορεία και το τέρμα εκπροσωπούν 400 μορφές ανθρώπων και θεών, 200 μορφές ζώων, όπως πρόβατα, βόδια και άλογα. Η μεγάλη ποικιλία των παρισταμένων, η θελκτική σεμνότητα των παρθένων, η ελεύθερη και αβίαστη στάση των συνδιαλεγομένων ανδρών, η ζωηρότητα των αλόγων, η δύναμη των δυστροπούντων βοδιών και τέλος η χάρη όλων των μορφών και των κινήσεων καθιστούν τη ζωφόρο, όχι μόνο αυθεντική ταινία της θρησκευτικής πομπής των Παναθηναίων και διαρκές μνημείο της δόξας των Αθηνών αλλά και αριστουργηματικό έργο του μεγάλου καλλιτέχνη του Παρθενώνα.Στη δυτική πλευρά της ζωφόρου, που απεικονίζονται οι σκηνές προετοιμασίας, υπάρχει μία πλάκα, στην οποία υπάρχει μόνο ένας άνθρωπος και ένα άλογο. Τα χαρακτηριστικά τους είναι εξαιρετικά λεπτομερή και πιστεύεται ότι η πλάκα αυτή είναι έργο του ίδιου του Φειδία.Στη βόρεια πλευρά παρουσιάζονται μορφές όπως οι αποβάτες, οι μουσικοί, οι σκαφηφόροι, οι θαλλοφόροι, οι κανηφόροι και οι υδριαφόροι.

Κάτοψη του Παρθενώνα.

Στο ανατολικό αέτωμα, πάνω από την είσοδο, παρουσιάζονταν η γέννηση της Αθηνάς. Στο δυτικό αέτωμα, αυτό που ήταν ορατό από τα Προπύλαια, βρισκόταν η διαμάχη Αθηνάς και Ποσειδώνα για την κατοχή της αττικής γης. Η Αθηνά πρόσφερε το δέντρο της ελιάς και ο Ποσειδώνας έκανε να αναβλύσει θαλασσινό νερό από τον βράχο. Άνθρωποι και θεοί αποφάσισαν πως η Αθηνά είχε κάνει το καλύτερο δώρο και έτσι έγινε αυτή η προστάτιδα θεά της πόλης.Στο εσωτερικό υπήρχε δίτονη (διώροφη) δωρική κιονοστοιχία σχήματος «Π», που δημιουργούσε ένα υπερώο, από το οποίο οι επισκέπτες μπορούσαν να θαυμάσουν από διάφορα σημεία το χρυσελεφάντινο άγαλμα της Αθηνάς. Στον οπισθόδομο φυλασσόταν ο θησαυρός, δηλαδή τα πολύτιμα αφιερώματα της Αθηνάς. Η οροφή του στηριζόταν σε τέσσερις ιωνικούς κίονες. Η στέγη

25

ολόκληρου του ναού, μαζί με τους στρωτήρες, τους καλυπτήρες και τα ακροκέραμα, ήταν μαρμάρινη, αλλά στηριζόταν σε μεγάλες ξύλινες δοκούς.Ο Παρθενώνας παρουσιάζει τέλεια αρμονικές αναλογίες μέχρι την παραμικρή του λεπτομέρεια· μολονότι ο ναός αυτός ήταν μεγαλύτερος από τους άλλους δωρικούς ναούς της εποχής του (με 8x17 κίονες, αντί για 6x13 που συνηθίζονταν τον 5ο αι. π.Χ.), οι αναλογίες του ήταν τόσο αρμονικές, ώστε να του προσδίδουν εκπληκτική ομοιογένεια μορφής, μνημειώδη μεγαλοπρέπεια και πρωτοφανή χάρη σε σύγκριση με τους πιο βαρείς δωρικούς προκατόχους του.Στη φήμη του ναού συνέτειναν και οι ασύλληπτες εκλεπτύνσεις, οι αδιόρατες αποκλίσεις από την κατακόρυφο και την οριζόντια κατεύθυνση και οι αρμονικές αναλογίες. Ο στυλοβάτης παρουσίαζε ελαφρά τυμπανοειδή καμπύλωση, οι ραδινοί κίονες απέκλιναν από την κατακόρυφο προς το κέντρο του ναού και η συνολική σχεδίαση ήταν πυραμιδοειδής. Με αυτόν τον τρόπο επιτυγχανόταν μία κίνηση προς τα μέσα και προς τα πάνω που μετέτρεπε τον Παρθενώνα σε ένα παλλόμενο οργανικό σύνολο. Η ένταση των κιόνων (ένα ανεπαίσθητο «φούσκωμα» στο μεσαίο τμήμα τους) απέδιδε οπτικά το γεγονός ότι οι κίονες σήκωναν μεγάλο βάρος. Οι αναρίθμητες αυτές λεπτότητες σχεδιάστηκαν με μεγαλοφυή τρόπο και εκτελέστηκαν με μαθηματική ακρίβεια.

26

Δωρικός ναός

27

Πηγές: https :// eleysis 69. wordpress . com /

http://www.filaktos.gr

Θεσσαλονίκη 11 Απριλίου 2017

Γκιάτα Δήμητρα

28

Αξιολόγηση των μνημείων

Η ανυπολόγιστη καλλιτεχνική και ιστορική αξία των μνημείων της Ακρόπολης των Αθηνών, του μοναδικού σε λαμπρότητα συνόλου που δημιούργησαν οι Έλληνες τον 5ο π.Χ. αι., αναγνωρίζεται από ολόκληρο τον κόσμο. Τα μνημεία της Ακρόπολης αποτελούν δημιούργημα της Αθηναϊκής Πολιτείας ως έκφραση ευλάβειας προς την Αθηνά, την προστάτιδα θεά της πόλης. Οικοδομήθηκαν τριάντα χρόνια μετά την πυρπόληση και τη λεηλασία του ιερού της κατά τους περσικούς πολέμους, όταν ο Περικλής, ένας χαρισματικός Αθηναίος πολιτικός, σε μια μοναδική συγκυρία ευνοϊκών προϋποθέσεων, συνέλαβε το μεγαλόπνοο σχέδιο της ανασυγκρότησής του. Τα τέσσερα απαράμιλλης ομορφιάς οικοδομήματα που κτίστηκαν τότε στο βράχο της Ακρόπολης, ο Παρθενών, τα Προπύλαια, το Ερέχθειον, ο ναός της Αθηνάς Νίκης εξέφραζαν την καλλιτεχνική βούληση των πολιτών μιας πόλης που είχε κατακτήσει όχι μόνο την ηγεμονία της Ελλάδας, αλλά και τα πρωτεία στον πολιτισμό όλης της αρχαιότητας. Κατασκευασμένα εξ ολοκλήρου από λευκό μάρμαρο, με την απαράμιλλη τελειότητα της κατασκευής τους τα μνημεία αυτά έγιναν αντικείμενο μεγάλου θαυμασμού ήδη από την αρχαιότητα και επηρέασαν βαθύτατα τα μεταγενέστερα αρχιτεκτονικά μνημεία. Για το λόγο αυτό πρέπει ως ιστορικές μαρτυρίες να διατηρηθούν και να παραδοθούν στις επόμενες γενιές στην καλύτερη δυνατή κατάσταση. Ο Ιερός Βράχος της Ακρόπολης των Αθηνών, φυσικό ορόσημο της αθηναϊκής τοπογραφίας, μέσα από τις διαρκείς μεταμορφώσεις του (χώρος κατοίκησης, ιερό, φρούριο κ.ά.), άμεσα συνδεδεμένες με τον καίριο ρόλο του στην ιστορική διαδρομή των Αθηνών, αποτελεί σημείο αναφοράς της ελληνικής ιστορίας και σύμβολο του νέου ελληνισμού.

29