1

σελ.

Περίληψη...........................................................................................4

Πρόλογος..........................................................................................5

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1-ΑΝΕΜΟΣ ΚΑΙ ΑΙΟΛΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ

1.1 Πώς δημιουργείται ο άνεμος;......................................................6

1.2 Τι είναι η αιολική ανάπτυξη;........................................................6

1.2.1 Γενικά για την αιολική ανάπτυξη........................................6

1.2.2 Ειδικά για την Ελλάδα........................................................7

1.3 Ιστορική αναδρομή αιολικής ενέργειας........................................7

1.4 Πού χρησιμοποιείται η αιολική ενέργεια;...................................10

1.4.1 Ανάπτυξη μετά τη δεκαετία του ’80..................................11

1.4.2 Για να συνοψίσουμε.........................................................15

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2-ΜΗΧΑΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ

ΑΝΕΜΟΓΕΝΝΗΤΡΙΑ

2.1 Τι είναι η ανεμογεννήτρια;.........................................................16

2.2 Ποια είναι τα είδη των ανεμογεννητριών και ποια είδη

χρησιμοποιούνται ευρέως και γιατί;................................................16

2.2.1 Τρίπτερες ανεμογεννήτριες................................................16

2.2.2 Δίπτερες ανεμογεννήτριες..................................................17

2.2.3 Ανεμογεννήτριες οριζόντιου άξονα....................................18

2.2.4 Ανεμογεννήτριες κάθετου άξονα........................................18

2.3 Ποια είναι η δομή και τα χαρακτηριστικά των Α/Γ;.....................19

2.3.1 Μορφή πτερυγίων..............................................................21

2.3.2 Μηχανισμός περιστροφής της ανεμογεννήτριας...............21

2.4 Ποιες είναι οι αρχές λειτουργίας της ανεμογεννήτριας;.............22

2

2.4.1 Αιολικά πάρκα....................................................................23

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3-ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ

3.1 Επιλογή θέσης εγκατάστασης Α/Γ.............................................24

3.1.1 Κριτήρια για κατάλληλη τοποθέτηση ενός Α/Κ...................25

3.1.2 Προτιμότερη εγκατάσταση Α/Κ στην Ελλάδα.....................25

3.1.3 Τοποθέτηση Α/Κ σε σπίτια.................................................26

3.1.4 Τοποθέτηση Α/Γ σε γέφυρες..............................................27

3.1.5 Προτιμότερη τοποθέτηση παγκοσμίως..............................27

3.2 Σύνδεση της ανεμογεννήτριας με τη Δ.Ε.Η...............................28

3.2.1 Διασύνδεση αιολικών πάρκων μεγάλης ισχύος.................30

3.3 Πλεονεκτήματα-μειονεκτήματα χρήσης ανεμοκινητήρα.............32

3.3.1 Πλεονεκτήματα..................................................................32

3.3.2 Μειονεκτήματα...................................................................33

3.4 Επίδραση στο περιβάλλον........................................................34

3.4.1 Προκαλούν οι Α/Γ προβλήματα θορύβου;.........................34

3.4.2 Προκαλούν οι Α/Γ ηλεκτρομαγνητικές παρεμβολές;..........36

3.4.3 Προκαλούν οι Α/Γ αισθητικά προβλήματα;........................37

3.4.4 Επιδρούν οι Α/Γ στις γεωργικές καλλιέργειες;...................37

3.4.5 Έχουν επιπτώσεις στον πληθυσμό των πτηνών οι Α/Γ;....38

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4-ΠΡΑΣΙΝΗ/ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ

ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

4.1 Πράσινη ανάπτυξη....................................................................39

4.1.1 Πώς θα επωφεληθούν οι απλοί πολίτες από την πράσινη

ανάπτυξη....................................................................................40

4.1.2 Σύγκριση αειφόρου-πράσινης ανάπτυξης.........................40

4.2 Αειφόρος ανάπτυξη...................................................................40

4.2.1 Τι πρέπει να γίνει για να προωθηθεί.................................41

4.2.2 Διεθνής/Ευρωπαϊκή δράση υπέρ της................................42

4.2.3 Μελλοντικός στόχος για την αειφόρο ανάπτυξη................44

4.3 Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας...................................................44

3

4.3.1 Είδη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ...............................44

4.4 Μελλοντικές στάσεις των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας........45

4.4.1 Ιπτάμενες ανεμογεννήτριες...............................................46

4.4.2 Ανεμο-ηλιο-γέφυρες..........................................................47

4.4.3 Ηλιακά τρένα.....................................................................47

4.4.4 Ελικοειδείς ανεμογεννήτριες.............................................48

4.4.5 Ανεμογεννήτριες σε δρόμους υψηλής ταχύτητας..............48

4.4.6 Νησιά ενέργειας................................................................49

Επίλογος..........................................................................................50

Βιβλιογραφία....................................................................................51

Παράρτημα.......................................................................................54

Κατασκευές......................................................................................60

*Οι πιο συχνές συντομογραφίες:

ΑΠΕ Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας

Α/Γ ανεμογεννήτριες

Α/Κ Ανεμοκινητήρας

4

Η παρούσα εργασία έχει ως αντικείμενο τον άνεμο ως πηγή ενέργειας.

Εξετάζει δηλαδή την προέλευση και τη σημερινή χρήση της αιολικής ενέργειας.

Έχουμε κυρίως επικεντρωθεί στη δομή και στα χαρακτηριστικά μιας

ανεμογεννήτριας, πώς λειτουργεί και ποια είναι η σύνδεσή της με τη ΔΕΗ.

Επιπροσθέτως τονίζεται, ποια είναι η πράσινη ανάπτυξη, ποια η αειφόρος και ποιες

οι διαφορές μεταξύ τους. Ακόμη, γίνεται αναφορά στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας

(ΑΠΕ) και στους τρόπους προστασίας του περιβάλλοντος. Εν κατακλείδι,

παρουσιάζονται οι μελλοντικές στάσεις των ΑΠΕ.

5

Το θέμα μας ‘ο άνεμος ως πηγή ενέργειας’ εντάσσεται στο θέμα του

περιβάλλοντος. Κύριος στόχος της εργασίας μας είναι να ενημερώσει, να

ευαισθητοποιήσει αλλά και να μας κάνει να αντιληφθούμε την άλλη όψη του

νομίσματος. Καθημερινά επιβαρύνουμε το περιβάλλον χωρίς να σκεφτόμαστε τις

επιπτώσεις αλλά και τις εναλλακτικές λύσεις που υπάρχουν!! Μια από αυτές είναι και

η ενέργεια του ανέμου! Η εργασία έχει διαμορφωθεί σε δύο κύρια μέρη. Το πρώτο

μέρος είναι η γραπτή εργασία. Αντίθετα το δεύτερο μέρος απευθύνεται στο

κατασκευαστικό κομμάτι, όπου δύο μικρά ερασιτεχνικά κατασκευάσματα

προσπαθούν να ανταποκριθούν όσο πιο πολύ μπορούν στην πραγματικότητα.

6

1.1 ΠΩΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙΤΑΙ Ο ΑΝΕΜΟΣ

Ο αέρας κινείται λόγω της διαφοράς θερμοκρασίας μεταξύ δυο διαφορετικών

αέριων μαζών, είναι απλά αέρας σε κίνηση. Προκαλείται με την ανώμαλη θέρμανση

της γήινης επιφάνειας από τον ήλιο καθ’ όλη τη διάρκεια του 24ωρου. Δεδομένου ότι

η γήινη επιφάνεια αποτελείται από ξηρά και νερό, ερήμους και δάση, η επιφάνεια

απορροφά τη θερμότητα του ήλιου διαφορετικά σε κάθε περίπτωση. Οι πιο δροσερές

μάζες αέρα που είναι και βαρύτερες, παίρνουν τη θέση του θερμότερου αέρα, ο

οποίος ανεβαίνει ψηλότερα. Δηλαδή σε μια περιοχή που ο αέρας είναι θερμός,

παρατηρούμε χαμηλή πίεση, ενώ, αντίθετα, σε μια περιοχή με κρύο υπάρχει υψηλή

πίεση. Λίγος αέρας στη μια πλευρά, πολύς στην άλλη. Ο αέρας, για να γεμίσει τα

κενά του, δημιουργεί ένα ρεύμα από την περιοχή με υψηλή ατμοσφαιρική πίεση προς

την περιοχή όπου η πίεση είναι χαμηλή. Έτσι, στη Γη τα ρεύματα του αέρα

ταξιδεύουν από τις κρύες περιοχές προς τις θερμές. Η αιτία όλων αυτών, επομένως ο

ήλιος είναι υπεύθυνος για τους ανέμους στον πλανήτη. Αυτή η κίνηση των αερίων

μαζών δημιουργεί τους ανέμους. Με τον ίδιο τρόπο, έχουμε κίνηση της ατμόσφαιρας

που περιβάλλει τη γη, επειδή το έδαφος κοντά στο γήινο ισημερινό θερμαίνεται

περισσότερο από τον ήλιο, από ότι το έδαφος κοντά στους πόλους. Με λίγα λόγια

αυτός είναι ο κύριος λόγος δημιουργίας του ανέμου!

1.2 ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΑΙΟΛΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

1.2.1 Γενικά

Αιολική ανάπτυξη ονομάζουμε την ανάπτυξη της χρήσης της αιολικής

ενέργειας σε διάφορους τομείς ! Η αιολική ενέργεια είναι πολύ χρήσιμη γιατί μας

δίνει την δυνατότητα να αναπτύξουμε τομείς με τους οποίους απεξαρτητοποιούμαστε

από τις μη ανανεώσιμες πηγές ενέργειας όπως το πετρέλαιο. Έτσι αναπτύσσονται

νέες τεχνολογίες και η ανάπτυξη αυτών είναι η ίδια η αιολική ανάπτυξη!

7

1.2.2 Ειδικά για την Ελλάδα

Έχοντας στόχο ως το 2020, να γίνουν επενδύσεις περίπου 10 δις ευρώ στην

αιολική ενέργεια, η ελληνική επιστημονική ένωση προτείνει τα εξής :

1. Να υπάρχει εγγύηση των συμβάσεων πώλησης ενέργειας και ορθή αποτίμηση του

Ειδικού Τέλους ΑΠΕ, που σήμερα είναι υπερτιμημένο σε βάρος των καταναλωτών

και των ΑΠΕ.

2. Να αναλάβει η υπηρεσία ΑΠΕ του ΥΠΕΚΑ την εξουσία για την ενιαία εφαρμογή

όλων των νομοθεσιών και διαδικασιών που εμπλέκουν τις ΑΠΕ και να επιλυθούν τα

χρόνια προβλήματα της αδειοδότησης.

3. Να επιταχυνθεί η απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής και να απαιτείται πλήρης

και ενιαία εφαρμογή των αρχών ίσης πρόσβασης τρίτων στα δίκτυα, καθώς και

διαφάνεια στο κόστος και στις χρεώσεις ελέγχου μελετών, εκτέλεσης έργων και

παραλαβής έργων σύνδεσης από τη ΔΕΗ.

4. Να αλλάξει ολοκληρωτικά ο τρόπος σχεδιασμού των υποδομών του συμβατικού

συστήματος ηλεκτροπαραγωγής, για να υποστηριχθεί η μεγάλη ανάπτυξη των ΑΠΕ.

5. Να προωθηθούν οι μικρές ανεμογεννήτριες, ώστε ο κάθε πολίτης να απολαύσει τα

οφέλη της αιολικής ενέργειας.

6. Να γίνουν μόνιμα προγράμματα ενημέρωσης και να ενεργοποιηθεί η διαδικασία

για την απόδοση του 1% των εσόδων των αιολικών πάρκων στις οικίες.

1.3 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΑΙΟΛΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

Η ιστορία της αιολικής ενέργειας φανερώνει μια γενική εξέλιξη από τη χρήση

απλών ελαφρών συσκευών που χρησιμοποιούσαν την αεροδυναμική οπισθέλκουσα,

στη χρήση των μοντέρνων με προηγμένα υλικά συσκευών. Η πιο παλιά χρήση της

δύναμης του αέρα είναι η χρήση των ιστίων στα αρχαία ήδη καράβια και η

τεχνογνωσία αυτή συνέργησε και στην μετέπειτα ανάπτυξη των ανεμόμυλων, των

οποίων οι ανεμογεννήτριες αποτελούν συνέχεια. Ο ανεμόμυλος είναι μια διάταξη που

χρησιμοποιεί ως κινητήρια δύναμη την κινητική ενέργεια του άνεμου (αιολική

ενέργεια). Χρησιμοποιείται για την άλεση σιτηρών, την άντληση νερού και σε άλλες

εργασίες.

8

Φαίνεται ότι οι αρχαίοι λαοί της Ανατολής χρησιμοποιούσαν ανεμόμυλους, αν

και η πρώτη αναφορά σε ανεμόμυλο (ένα περσικό συγκρότημα ανεμόμυλων του 644

μ.Χ.) εμφανίζεται σε έργα Αράβων συγγραφέων του 9ου μ.Χ. αιώνα. Αυτό το

συγκρότημα των ανεμόμυλων βρισκόταν στο Σειστάν, στα σύνορα της Περσίας και

Αφγανιστάν και ήταν “οριζόντιου τύπου” δηλαδή με ιστία τοποθετημένα ακτινικά σε

έναν “κατακόρυφο άξονα”. Ο άξονας αυτός στηριζόταν σε ένα μόνιμο κτίσμα με

ανοίγματα σε αντιδιαβητικά σημεία για την είσοδο και την έξοδο του αέρα. Κάθε

μύλος έδινε απευθείας κίνηση σε ένα μόνο ζεύγος μυλόπετρες. Οι πρώτοι μύλοι είχαν

τα ιστία κάτω από τις μυλόπετρες σε αντίθεση με μερικούς από τους μύλους που

σώζονται σήμερα. Τον 13ο αιώνα οι μύλοι αυτού του τύπου ήταν γνωστοί στην

Βόρεια Κίνα, όπου μέχρι και τον 16ο αιώνα τους χρησιμοποιούσαν για εξάτμιση του

θαλασσινού νερού στην παραγωγή αλατιού. Τον τύπο αυτό του μύλου

χρησιμοποιούσαν επίσης στην Κριμαία, στις περισσότερες χώρες της Δυτικής

Ευρώπης και στις ΗΠΑ, μόνο που λίγοι από αυτούς διασώζονται σήμερα. Ο πιο

αντιπροσωπευτικός από όλους αυτούς τους τύπους των ανεμόμυλων είναι ο τύπος

με το ‘’στροφείο σχήματος S’’ που ακόμη και σήμερα χρησιμοποιείται σε φτωχές ή

απομονωμένες περιοχές λόγω της φτηνής και εύκολης κατασκευής του. Οι πρώτοι

ευρωπαϊκοί ανεμόμυλοι: Ο ανεμόμυλος έφτασε στην Ευρώπη από τους Άραβες,

χρησιμοποιήθηκε δε στον τύπο του κατακόρυφου ρωμαϊκού υδραυλικού τροχού, με

τη διαφορά ότι ο ανεμόμυλος είχε στην θέση του τροχού κατακόρυφα φτερά που

μετέδιδαν την κίνηση στις μυλόπετρες με ένα ζεύγος οδοντωτών τροχών.

Οι πρώτοι τέτοιοι περιστρεφόμενοι μύλοι εμφανίστηκαν στη Γαλλία το 1180,

στην Αγγλία το 1191 και στη Συρία το 1190.Οι πρώτοι ανεμόμυλοι ήταν τύπου

οριζοντίου άξονα. Ανθίζουν στην Ευρώπη στα μέσα του 13ου αιώνα μ.Χ. Στις αρχές

του 14ου αιώνα αναπτύχθηκε στη Γαλλία ο ανεμόμυλος σε σχήμα πύργου

(μετοχάρης). Σε αυτόν τον τύπο ανεμόμυλου οι μυλόπετρες και οι οδοντωτοί τροχοί

ήταν τοποθετημένοι σε ένα σταθερό πύργο με κινητή οροφή, στην οποία στηρίζονταν

τα ιστία και η οποία μπορούσε να περιστραφεί σε ειδική τροχιά, στην κορυφή του

πύργου. Ο “περιστρεφόμενος ανεμόμυλος με κοίλο εσωτερικά άξονα” επινοήθηκε

στις Κάτω Χώρες στις αρχές του 15ου αιώνα. Το 1500 μ.Χ. κάνουν την εμφάνιση

τους στην Ολλανδία, ενώ το 1860 η Δανία στρέφει το ενδιαφέρον της προς τον

άνεμο, αρχίζοντας μάλιστα ένα ειδικό πρόγραμμα για την κατασκευή ανεμοκινητήρων

που θα παράγουν ηλεκτρικό ρεύμα. Διέθετε έναν κατακόρυφο άξονα με γρανάζια στα

9

δύο του άκρα, ο οποίος περνούσε μέσα από τον κοίλο άξονα και κινούσε ένα τροχό

με περιφερειακά διαταγμένα σκαφίδια που μετέφερε το νερό σε υψηλότερη στάθμη.

Οι ανεμομηχανές της Δανίας απέδιδαν 25 KW.

Η πρώτη ανάλογη προσπάθεια έγινε στην Ελλάδα το 1982, και πιο

συγκεκριμένα στο νησί της Κύθνου. Οι πρώτες σύγχρονες ανεμομηχανές

εμφανίστηκαν στη Γαλλία το 1929. Μια ηλεκτρομηχανική εταιρεία κατασκεύασε την

αιολική μηχανή Bonrget, διαμέτρου 20 μέτρων με δυο πτερύγια, η οποία όμως

καταστράφηκε από τον άνεμο. Η επόμενη προσπάθεια έγινε από τους Ρώσους, οι

οποίοι το 1931 δημιούργησαν μια παρόμοια μηχανή διαμέτρου 30 μέτρων. Στόχος

τους ήταν η παραγωγή 100 Kw, όμως τα σχέδιά τους ναυάγησαν δεδομένου ότι η

κατασκευή τους άντεξε μόνο για δυο χρόνια και η ετήσια παραγωγή δεν ξεπέρασε τα

32 Kw.

Οι ουσιαστικότερες μελέτες στον κλάδο της αιολικής ενέργειας ξεκίνησαν μετά

το Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Ποικίλες μελέτες στη Γαλλία

οδήγησαν στην κατασκευή πολλών μεγάλων πειραματικών αιολικών μηχανών. Ένα

από τα πιο γνωστά παραδείγματα είναι η ανεμογεννήτρια Best Romani, η οποία

διέθετε τρία πτερύγια, είχε διάμετρο 30 μέτρων και παρήγαγε 800 Kw. Το πιο

σημαντικό συμπέρασμα της μελέτης ήταν ότι οι μεγάλες αιολικές μηχανές που έχουν

κατασκευαστεί σωστά (βάση υπολογισμών της θέσης του εδάφους και της ροής των

10

τοπικών ανέμων) δεν κάνουν καθόλου θόρυβο. Η μεγαλύτερη ανεμογεννήτρια της

εποχής κατασκευάστηκε τη δεκαετία του ’50 στις ΗΠΑ. Εμπνευστές και σχεδιαστές

του μεγάλου αυτού εγχειρήματος ήταν το επιστημονικό προσωπικό του Τεχνολογικού

Ιδρύματος της Μασαχουσέτης. Η ισχύς της έφτανε τα 1,25 Μw και η λειτουργία της

διακόπηκε μετά από πέντε χρόνια λόγω ανεπανόρθωτης βλάβης.

Μέχρι την περίοδο αυτή, ανάλογη ήταν και η εξέλιξη στον ευρωπαϊκό χώρο.

Αξίζει να σημειωθεί, όμως, πως στις αρχές της δεκαετίας του 1950 η χαμηλή τιμή του

πετρελαίου οδήγησε σε στασιμότητα τις όποιες ερευνητικές προσπάθειες . Ο

ανταγωνισμός ήταν έντονος και το φθηνό κόστος των καυσίμων ήταν δυσανάλογο με

την απόσβεση μιας ανεμομηχανής.

1.4 ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΤΑΙ Η ΑΙΟΛΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ

*Αιολική ενέργεια είναι η ενέργεια που περικλείει ο άνεμος και η οποία μπορεί να

αξιοποιηθεί με κατάλληλους μηχανισμούς και διατάξεις.

Καλύπτεται ένα μεγάλο φάσμα εφαρμογών: η μηχανική ενέργεια

χρησιμοποιείται για τη λειτουργία αντλιών νερού στην ύδρευση και άρδευση

περιοχών, για θέρμανση αγροτικών μονάδων και κατοικιών, για τη λειτουργία

εγκαταστάσεων αφαλάτωσης νερού σε συνδυασμό με άλλες πηγές ενέργειας κ.ά.,

ενώ η ηλεκτρική ενέργεια μπορεί να τροφοδοτήσει το ηλεκτρικό δίκτυο. Για την

παραγωγή αξιόλογων ποσών ηλεκτρικής ενέργειας δημιουργούνται συγκροτήματα

από πολλές ανεμογεννήτριες μαζί, τα οποία ονομάζονται αιολικά πάρκα.

Η εκμετάλλευση της ενέργειας του ανέμου από τον άνθρωπο αποτελεί μία

πρακτική που βρίσκει τις ρίζες της στην αρχαιότητα. Χαρακτηριστικά παραδείγματα

εκμετάλλευσης της αιολικής ενέργειας είναι τα ιστιοφόρα και οι ανεμόμυλοι. Σήμερα,

για την αξιοποίηση της αιολικής ενέργειας χρησιμοποιούμε τις ανεμογεννήτριες (Α/Γ).

Οι ανεμογεννήτριες χρησιμοποιούνται για την πλήρη κάλυψη ή και τη

συμπλήρωση των ενεργειακών αναγκών. Το παραγόμενο ηλεκτρικό ρεύμα είτε

καταναλώνεται επιτόπου, είτε εγχέεται και διοχετεύεται στο ηλεκτρικό δίκτυο για να

καταναλωθεί αλλού. Αυτή η ενέργεια, όταν η παραγωγή είναι μεγαλύτερη από τη

ζήτηση, συχνά αποθηκεύεται για να χρησιμοποιηθεί αργότερα, όταν η ζήτηση είναι

11

μεγαλύτερη από την παραγωγή. Η αποθήκευση σήμερα γίνεται με τον εξής

οικονομικά βιώσιμο τρόπο , ανάλογα με το μέγεθος της παραγόμενης ενέργειας. Οι

μπαταρίες είναι η πλέον γνωστή και διαδεδομένη μέθοδος . Η άντληση ύδατος με

χρήση ηλεκτρικής ενέργειας παραγόμενης από Α/Γ και η ταμίευσή του σε τεχνητές

λίμνες κατασκευασμένες σε υψόμετρο, το οποίο είναι ικανό να τροφοδοτήσει

υδροηλεκτρικό σταθμό, είναι η μέθοδος αποθήκευσης που χρησιμοποιείται όταν η

παραγόμενη Η/Ε είναι μεγάλη.

Κυρίως στην Στερεά Ελλάδα αλλά και στο Αιγαίο, η χώρα μας διαθέτει

εξαιρετικά πλούσιο αιολικό δυναμικό. Σε αυτές τις περιοχές υπάρχουν και τα πιο

πολλά αιολικά πάρκα, αποτελούμενα από συστοιχίες ανεμογεννητριών σε βέλτιστη

διάταξη για την καλύτερη δυνατή εκμετάλλευση του αιολικού δυναμικού.

Η αιολική ενέργεια είναι μια πρακτικά ανεξάντλητη πηγή ενέργειας. Η

εκμετάλλευση του υψηλού της δυναμικού στη χώρα μας, σε συνδυασμό με τη

ραγδαία ανάπτυξη των τεχνολογιών που ενσωματώνεται στις σύγχρονες αποδοτικές

ανεμογεννήτριες, έχει τεράστια σημασία για τη βιώσιμη ανάπτυξη, την εξοικονόμηση

ενεργειακών πόρων, την προστασία του περιβάλλοντος και την αντιμετώπιση της

κλιματικής αλλαγής.

Για την καλύτερη αξιοποίηση της αιολικής ενέργειας στις χώρες που

αναπτύσσουν αντίστοιχα προγράμματα, βασικό παράγοντα αποτελεί η

χαρτογράφηση του αιολικού δυναμικού, αν και η πραγματοποίησή της είναι

δαπανηρή και χρονοβόρα. Το πρόβλημα, ωστόσο, αυτό επιλύθηκε κατά ένα μεγάλο

μέρος με την ανάπτυξη των αιολικών μοντέλων (αιολικών χαρτών μίας ευρύτερης

περιφέρειας, συνταγμένος με τη βοήθεια αριθμητικών μεθόδων και με βάση τα

ανεμολογικά δεδομένα ορισμένων μόνο περιοχών της). Έτσι μπορούν σε σύντομο

χρόνο να εκτιμηθούν και να επιλεγούν περιοχές με αυξημένο αιολικό δυναμικό, και

στη συνέχεια να πιστοποιηθούν οι εκτιμήσεις, με μετρήσεις επί τόπου.

1.4.1 Ανάπτυξη μετά τη δεκαετία του ’80

Στις αρχές της δεκαετίας του 1980 η παγκόσμια παραγόμενη ισχύς από

αιολικά συστήματα ήταν 15 ΜW (Μεγαβάτ). Το 1992, με την ανάπτυξη της

τεχνολογίας και την προώθηση των προγραμμάτων αξιοποίησης της αιολικής

ενέργειας, η ισχύς αυτή, παραγόμενη από περισσότερες από 25.000

12

ανεμογεννήτριες, έφτασε τα 2.652 ΜW. Η χώρα με το μεγαλύτερο ποσοστό

εγκατεστημένης αιολικής ισχύος είναι οι Η.Π.Α. (1723 ΜW το 1992), και ειδικότερα η

πολιτεία της Καλιφόρνια. Εκεί, στην περιοχή Άλταμοντ Πας, βρίσκεται το μεγαλύτερο

αιολικό πάρκο του κόσμου με 7.500 ανεμογεννήτριες, ενώ σε ολόκληρη την πολιτεία

λειτουργούν περισσότερες από 16.000 ανεμογεννήτριες συνολικής ισχύος 1.500 ΜW,

που αντιπροσωπεύουν το 1% της συνολικά παραγόμενης ηλεκτρικής της ενέργειας.

Αιολικά πάρκα υπάρχουν, επίσης, και στη Χαβάη, ενώ από το 1992 άρχισε ο

σχεδιασμός για την κατασκευή αιολικών πάρκων και σε άλλες πολιτείες.

Το αιολικό πάρκο της Καλιφόρνια

Δεύτερη χώρα στον τομέα εκμετάλλευσης της αιολικής ενέργειας έρχεται η

Δανία, η οποία έχει αναπτύξει και την πιο αξιόπιστη τεχνολογία στον τομέα

κατασκευής ανεμογεννητριών, κατέχοντας μεγάλο ποσοστό στην αντίστοιχη

παγκόσμια αγορά. Η συνολική εγκατεστημένη ισχύς στη Δανία φτάνει τα 360 ΜW,

που αντιπροσωπεύουν το 2% των ενεργειακών της αναγκών. Ακολουθούν η

Ολλανδία, η Γερμανία, η Μ. Βρετανία, η Ισπανία, η Ιταλία, η Γαλλία, το Βέλγιο -η

συνολική αιολική ισχύς στις χώρες της Ε.Ε. το 1992 ήταν 862 ΜW- και η Ινδία, ενώ

ανάλογα προγράμματα αναπτύσσονται στη Ρωσία και την Κίνα. Ακόμη, στις αρχές

της δεκαετίας του 1990 άρχισαν να λειτουργούν στη Δανία και την Ολλανδία τα

πρώτα αιολικά πάρκα μέσα στη θάλασσα, σε αβαθείς περιοχές κοντά στις ακτές. Οι

εγκαταστάσεις αυτές, που προς το παρόν περιλαμβάνουν μικρό αριθμό

ανεμογεννητριών και ηλεκτροδοτούν μικρές κοντινές περιοχές, επιφέρουν -λόγω της

απομακρυσμένης θέσης τους- πολύ λιγότερες επιπτώσεις στο περιβάλλον από ό,τι οι

αντίστοιχες εγκαταστάσεις της στεριάς. Παράλληλα, χάρη στην απουσία φυσικών

εμποδίων παρουσιάζουν σημαντικά αυξημένη απόδοση.

13

Η Ελλάδα διαθέτει αξιόλογο αιολικό δυναμικό, κυρίως στο Αιγαίο. Οι έρευνες

και οι προσπάθειες για αξιοποίηση του δυναμικού αυτού άρχισαν κατά το τέλος της

δεκαετίας του 1970. Πρώτα μετρήθηκε το αιολικό δυναμικό των πιο ευνοϊκών

περιοχών και συντάχθηκε η μελέτη ΑΙΟΛΟΣ με τη συνεργασία της Διεύθυνσης

Εναλλακτικών Μορφών Ενέργειας, της ΔΕΗ και πανεπιστημίων της χώρας. Από το

1982 έως το 1994 εγκαταστάθηκαν ανεμογεννήτριες στην Άνδρο, τα Ψαρά, τη Σάμο,

τη Χίο, την Κρήτη, την Εύβοια, τη Σαμοθράκη, την Ικαρία, την Κάρπαθο, τη Λήμνο,

την Κύθνο και τη Σκύρο, οι οποίες παράγουν συνολικά ισχύ 27 ΜW. Το πρώτο

αιολικό πάρκο κατασκευάστηκε στην Κύθνο και άρχισε να λειτουργεί το 1982

περιλαμβάνοντας 5 ανεμογεννήτριες, συνολικής ισχύος αρχικά 20 ΚW και αργότερα

33 ΚW. Μέχρι το 1994 είχαν εγκατασταθεί συνολικά 13 αιολικά πάρκα σε νησιά του

Αιγαίου.

Το αιολικό πάρκο της Εύβοιας, που τέθηκε σε λειτουργία το 1993 με 17

ανεμογεννήτριες, και το δίδυμό του στη Σητεία Κρήτης είναι τα δύο μεγαλύτερα

αιολικά πάρκα της Μεσογείου. Από το 1995 δικαίωμα κατασκευής και λειτουργίας

αιολικών μονάδων έχουν και ιδιώτες, οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης κ.ά. είτε για

ιδιωτική χρήση είτε για εκμετάλλευση.

Ενδιαφέρον, για την εκμετάλλευση του αιολικού δυναμικού τους, έχουν οι

περιοχές με ικανοποιητικές μέσες ταχύτητες ανέμου. Ένα πάρκο ανεμογεννητριών,

το οποίο σε ταχύτητα 8m/sec αποδίδει 1600KW, στη μισή ταχύτητα αποδίδει μόνο

200 KW. Σημαντικό ρόλο παίζει ο τόπος εγκατάστασης των ανεμογεννητριών. Η

ύπαρξη ανωμαλιών του εδάφους ή εμποδίων μπορεί να δημιουργήσει στροβιλισμούς

και να μειώσει την αποδοτικότητα. Πριν επιλεγεί η περιοχή γίνεται μελέτη στατιστικών

μετεωρολογικών δεδομένων για τις κατευθύνσεις των ανέμων για ένα χρόνο.

Στα νησιά του Αιγαίου, στην Κρήτη και στην Ανατολική Στερεά Ελλάδα οι

μέσες ταχύτητες ανέμου είναι 6 - 7 m/sec, με αποτέλεσμα το κόστος της

παραγόμενης ενέργειας να είναι ιδιαίτερα ικανοποιητικό, γι' αυτό παρατηρείται

πληθώρα έργων εκμετάλλευσης στις περιοχές αυτές.

Μετά την απελευθέρωση της αγοράς της ηλεκτρικής ενέργειας, υποβλήθηκαν

350 αιτήσεις για άδεια αιολικών εγκαταστάσεων. Η παραγωγή ηλεκτρισμού από τον

άνεμο είναι σήμερα πολύ ελκυστική για πολλούς λόγους. Κατά αρχήν πρόκειται για

''καθαρή'' ενέργεια, αφού αποτρέπει την αποβολή 1200 τόνων CO2 ετησίως, που θα

αποβάλλονταν στο περιβάλλον αν χρησιμοποιείτο άλλη πηγή για ηλεκτροπαραγωγή

14

(άνθρακας). Δεν έχει καμιά επιβάρυνση στο περιβάλλον και ο τρόπος παραγωγής

είναι αδιαμφισβήτητα ασφαλής. Η αιολική ενέργεια είναι σήμερα η φτηνότερη απ'

όλες τις υπάρχουσες ήπιες μορφές και ανεξάντλητη. Η παραγωγή ενέργειας από

ανεμογεννήτρια κατά τα 20 χρόνια λειτουργίας της ισοδυναμεί με την 80πλάσια

ποσότητα ενέργειας που απαιτείται για την κατασκευή, λειτουργία και καταστροφή

της όταν αυτή κριθεί ανενεργή.

Το 1999 η αιολική ενέργεια κάλυψε το 10% των αναγκών για ηλεκτρισμό στη

Δανία. Θεωρητικά, η αξιοποίηση του αιολικού δυναμικού της Ευρώπης θα μπορούσε

να καλύψει όλες τις ανάγκες για ηλεκτρική ενέργεια στο μέγιστο. Στην Ευρώπη, στις

αρχές του 1999, πάνω από 6600MW κάλυψαν τις ανάγκες 7 εκατομμυρίων

ανθρώπων.

Το συνολικό εκμεταλλεύσιμο αιολικό δυναμικό της Ελλάδας μπορεί να καλύψει

ένα μεγάλο μέρος των ηλεκτρικών αναγκών της. Είναι γνωστό ότι η κάλυψη του 15%

των ηλεκτρικών αναγκών της χώρας, που αντιστοιχεί σε 6,45 Τwh, προβλέπονταν ότι

θα επιτευχθεί το 2001 με την ανάπτυξη των Αιολικών Πάρκων.

Οι προηγμένες τεχνολογίες στην αεροδυναμική, στην αντοχή των υλικών και

στη μετεωρολογία, έχουν συνεισφέρει σε ετήσια αύξηση 5% στην απόδοση ανά

τετραγωνικό μέτρο έλικα. Επίσης, έρευνες σε Ευρώπη και ΗΠΑ, τονίζουν ότι το

κόστος παραγωγής της ηλεκτρικής ενέργειας έχει μειωθεί θεαματικά την περίοδο του

2005. Σήμερα, ο σχετικός τομέας στη βιομηχανία προσφέρει 40.000 θέσεις εργασίας

παγκοσμίως. Οι δημοσκοπήσεις σε ευρωπαϊκές χώρες, όπως Δανία, Γερμανία,

Ολλανδία, Μ. Βρετανία έδειξαν ότι το 70% του πληθυσμού προτιμά την παραγωγή

και χρήση αιολικής ενέργειας. Η Δανία κατέχει την πρώτη θέση στην παγκόσμια

παραγωγή. Το παραγόμενο αιολικό δυναμικό στη Δανία το 1998 ήταν 1200 MW και

το ίδιο έτος οι Δανοί κατασκευαστές κατείχαν το 50% της παγκόσμιας αγοράς σε Α/Γ.

Σημαντικό μειονέκτημα της αιολικής ενέργειας είναι ότι εξαρτάται άμεσα από

την ύπαρξη ικανοποιητικών ταχυτήτων ανέμου. Τι γίνεται όμως όταν δεν φυσάει;

Επειδή δεν υπάρχουν δυνατότητες για οικονομική αποθήκευση μεγάλων ποσοτήτων

ενέργειας, επιβάλλεται να υπάρχει εφεδρεία συμβατικών σταθμών για το σύνολο της

εγκατεστημένης ισχύος των Α/Γ. Για ηλεκτρικά συστήματα, όπου οι αιχμές φορτίου

καλύπτονται με αεροστρόβιλους ντίζελ και υψηλό κόστος παραγωγής, θα μπορούσε

να εξεταστεί η περίπτωση συνδυασμού ανεμογεννητριών με αντλητικά

υδροηλεκτρικά έργα.

15

1.4.2 Για να συνοψίσουμε:

Η αιολική ενέργεια:

1) Χρησιμοποιείται στην ναυτιλία κυρίως σε ιστιοφόρα σκάφη, που έχει ως

αποκλειστικό καύσιμο την αιολική ενέργεια ή για υποστήριξη.

2)Επίσης χρησιμοποιείται και με την μορφή ανεμόμυλων για την άλεση δημητριακών

και την άντληση νερού από τα αρχαία χρόνια, και σε μερικές περιπτώσεις μέχρι και

σήμερα.

3)Ακόμη με το αερόστατο επιτυνχάνουμε μεταφορές λόγω της άνωσης. Βέβαια, μετά

το ‘60 χρησιμοποιείται ως χόμπι και ως μέσο διασκέδασης αφού η μεταφορά έχει

αντικατασταθεί από τα αεροπλάνα.

4)Ως εξαεριστικό ή θερμαντικό μέσο, ο άνθρωπος χρησιμοποιεί τον άνεμο για να

δροσίσει τον χώρο κατοικίας και εργασίας του.

5)Τέλος, η αιολική ενέργεια έχει ευρύ φάσμα εφαρμογών στις ανεμογεννήτριες. Αυτές

είναι μηχανές οι οποίες μετατρέπουν την κινητική ενέργεια του ανέμου σε ηλεκτρική

ενέργεια.

16

2.1 ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΑΝΕΜΟΓΕΝΝΗΤΡΙΑ

Τα συγκροτήματα που μετατρέπουν την κινητική ενέργεια του ανέμου (αιολική

ενέργεια) σε ηλεκτρική ενέργεια λέγονται ανεμογεννήτριες (Α/Γ) ή ανεμοκινητήρες

(Α/Κ) .

2.2 ΕΙΔΗ ΑΝΕΜΟΓΕΝΝΗΤΡΙΩΝ ΚΑΙ ΠΟΙΑ ΕΙΔΗ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ

ΕΥΡΕΩΣ ΚΑΙ ΓΙΑΤΙ

Οι μηχανές με τις οποίες εκμεταλλευόμαστε τον άνεμο, ονομάζονται

ανεμογεννήτριες (Α/Γ). Διακρίνονται σε κατηγορίες ανάλογα με τον αριθμό των

πτερών τους και τον τύπο του άξονα που χρησιμοποιούν. Με βάση το πρώτο

κριτήριο χωρίζονται σε τρίπτερες και δίπτερες ανεμογεννήτριες ενώ με βάση το

δεύτερο διακρίνονται σε ανεμογεννήτριες οριζόντιου και κάθετου άξονα.

2.2.1 Τρίπτερες ανεμογεννήτριες

Οι τρίπτερες, με ρότορα μικρότερο των 10 μέτρων, έχουν τη δυνατότητα

εκμετάλλευσης ασθενούς αιολικού δυναμικού. Στις μηχανές μεγάλου μεγέθους

επικρατούν οι δίπτερες, με κόστος κατασκευής και συντήρησης μικρότερο απ' αυτό

των τρίπτερων αντίστοιχου μεγέθους. Η σύγχρονη τεχνολογία χρήσης της αιολικής

17

ενέργειας ξεκίνησε με μικρές Α/Γ δυναμικότητας 20 ως 75 KW. Σήμερα

χρησιμοποιούνται Α/Γ δυναμικότητας 200 ως 2.000 KW. Τρίπτερες ανεμογεννήτριες

με ρότορα μήκους μικρότερου των 10 μέτρων έχουν τη δυνατότητα εκμετάλλευσης

ασθενούς αιολικού ανέμου (ευρύ φάσμα ταχυτήτων ανέμου) και κόστος κατασκευής

και συντήρησης μικρό καθώς τα προβλήματα αντοχής και δυναμικής καταπόνησης

μηχανικών μερών είναι περιορισμένα στις μηχανές αυτής της κατηγορίας.

2.2.2 Δίπτερες ανεμογεννήτριες

Στις μηχανές μεγάλου μεγέθους επικρατούν οι δίπτερες, με κόστος

κατασκευής και συντήρησης σαφώς μικρότερο, από αυτό των τριπτέρυγων

αντιστοίχου μεγέθους

18

2.2.3 Ανεμογεννήτριες οριζόντιου άξονα

Οριζόντιου άξονα (HAWT - Horizontal Axis Wind Turbines) είναι οι

ανεμογεννήτριες οι οποίες περιστρέφονται γύρω από έναν άξονα οριζόντιο ως προς

το επίπεδο του εδάφους. Είναι η συνηθισμένη εικόνα της ανεμογεννήτριας που

έχουμε οι περισσότεροι στο μυαλό μας, αφού αυτές έχουν επικρατήσει για διάφορους

λόγους που θα αναφέρουμε παρακάτω.

Στην εικόνα παραπάνω βλέπουμε μια τέτοια ανεμογεννήτρια οριζόντιου

άξονα. Τα πτερύγιά της περιστρέφονται γύρω από έναν άξονα ο οποίος είναι

οριζόντιος ως προς το επίπεδο του εδάφους. Είναι φανερό ότι κάθε στιγμή, πρέπει

να προσανατολίζεται προς την κατεύθυνση του ανέμου.

2.2.4 Ανεμογεννήτριες κάθετου άξονα

Οι ανεμογεννήτριες κάθετου άξονα (VAWT - Vertical Axis Wind Turbines)

αντίθετα, περιστρέφονται γύρω από έναν άξονα ο οποίος είναι κάθετος ως προς το

επίπεδο του εδάφους. Οι ανεμογεννήτριες καθέτου άξονα, από τον τρόπο της

κατασκευής τους, "πιάνουν" τον αέρα από κάθε κατεύθυνση. Στην παρακάτω

φωτογραφία απεικονίζεται μια ανεμογεννήτρια κάθετου άξονα τύπου "savonius", που

είναι και η απλούστερη σε ότι αφορά την κατασκευή της.

Αποτελείται ουσιαστικά από ένα σωλήνα κομμένο στη μέση κατά μήκος, με τα

δύο κομμάτια τοποθετημένα κάθετα όπως στο παρακάτω σχέδιο.

19

Οι Α/Κ τύπου savonious απαιτούν χαμηλή ροπή εκκίνησης με αποτέλεσμα να

μπορούν να εκμεταλλευτούν για την κίνηση τους και μικρές ταχύτητες ανέμου.

Αντίθετα οι Α/Κ τύπου Darrieus απαιτούν μεγάλη ροπή εκκίνησης, αποτέλεσμα αυτού

είναι για την εκκίνηση τους με χαμηλή ταχύτητα ανέμου να απαιτείται υποβοήθηση.

Τα παραπάνω χαρακτηριστικά οδήγησαν στην δημιουργία μεικτής κατασκευής

Α/Κ η οποία δίνεται στην παραπάνω φωτογραφία.

2.3 ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΑΝΕΜΟΓΕΝΝΗΤΡΙΑΣ

1. Ηλεκτρικός Κινητήρας (Rotor): Οι λεπίδες και η πλήμνη (κέντρο άξονα) μαζί

ονομάζονται ρότορας.

2. Ελεγκτής (Controller): Ο ελεγκτής ξεκινά τη μηχανή όταν οι ταχύτητες ανέμου

είναι μεγαλύτερες από 8-16 mph και την κλείνει όταν φτάσουν στα 55 mph, γιατί

αν οι τουρμπίνες λειτουργήσουν με παραπάνω ταχύτητα κινδυνεύουν να

καταστραφούν.

3. Ανεμομετρητής (Anemometer): Μετρά την ταχύτητα του ανέμου και μεταφέρει

δεδομένα για την ταχύτητά του στον ελεγκτή.

4. Πτερύγια (Blades): Οι περισσότερες ανεμογεννήτριες έχουν δύο ή τρεις

λεπίδες. Ο άνεμος φυσώντας πάνω στις λεπίδες τις κάνει να «σηκωθούν» και

να περιστραφούν.

Μεικτή

Savonious Darrieus

20

5. Στροφή Πτερυγίων (Pitch): Οι λεπίδες στρέφονται, ή στρίβουν γύρω από τον

άξονά τους, ανεξάρτητα από τον άνεμο, ώστε να ελέγχουν την ταχύτητα του

ρότορα και να τον εμποδίζουν από το να στρίβει όταν οι άνεμοι είναι

υπερβολικά ισχυροί ή υπερβολικά ασθενείς για να παραγάγουν ηλεκτρισμό.

6. Πύργος (Tower): Οι πύργοι κατασκευάζονται από ατσάλι ή τσιμέντο. Επειδή η

ταχύτητα του ανέμου αυξάνει με το ύψος, οι ψηλότεροι πύργοι δίνουν τη

δυνατότητα στις τουρμπίνες να «αιχμαλωτίσουν» περισσότερη ενέργεια και να

παραγάγουν περισσότερο ηλεκτρισμό.

7. Ατρακτίδιο (Nacelle): Το ατρακτίδιο βρίσκεται στην κορυφή του πύργου και

περιέχει το κιβώτιο ταχυτήτων, τους άξονες χαμηλής και υψηλής ταχύτητας, τη

γεννήτρια, τον ελεγκτή και το φρένο. Μερικά ατρακτίδια είναι τόσο μεγάλα, ώστε

ακόμη και ένα ελικόπτερο μπορεί να προσγειωθεί πάνω τους.

8. Φρένο (Brake): Ένας δίσκος φρένου, που μπορεί να εφαρμοστεί με μηχανικό,

ηλεκτρικό ή υδραυλικό τρόπο, ώστε να σταματήσει τον ρότορα σε περιπτώσεις

επείγουσας ανάγκης.

9. Κιβώτιο Ταχυτήτων (Gear box): Ο άξονας χαμηλής ταχύτητας συνδέεται με τον

άξονα υψηλής ταχύτητας και αυξάνουν τις ταχύτητες περιστροφής από 30-60

σε 1000-1800 περιστροφές το λεπτό, που είναι η απαιτούμενη ταχύτητα

περιστροφής των περισσότερων Α/Γ για παραγωγή ηλεκτρισμού. Το κιβώτιο

ταχυτήτων είναι ακριβό εξάρτημα της ανεμογεννήτριας.

10. Γεννήτρια (Generator): Συνήθως μια γεννήτρια εισαγωγής που εύκολα βρίσκει

κανείς στο εμπόριο και παράγει ηλεκτρισμό.

11. Άξονας υψηλής ταχύτητας (High-speed shaft): Κινεί τη γεννήτρια.

12. Άξονας χαμηλής ταχύτητας (Low-speed shaft): Ο ρότορας στρέφει τον άξονα

χαμηλής ταχύτητας σε περίπου 30-60 περιστροφές το λεπτό.

13. Κατεύθυνση του ανέμου (Wind direction): Αυτή είναι μια ανεμογεννήτρια με

πνοή ανέμου προς τα πάνω.

14. Ανεμοδείκτης (Wind vane): Μετρά την κατεύθυνση του ανέμου και επικοινωνεί

με τον οδηγό για την αποφυγή εκτροπής για να προσανατολίσει την

ανεμογεννήτρια σωστά.

15. Οδηγός για την Αποφυγή Εκτροπής (Yaw drive): Οι ανεμογεννήτριες που

λειτουργούν με πνοή ανέμου προς τα πάνω, είναι στραμμένες προς τον άνεμο.

21

Ο Οδηγός για την Αποφυγή Εκτροπής χρησιμοποιείται για να εξασφαλίσει ότι ο

ρότορας θα είναι στραμμένος προς τον άνεμο καθώς ο άνεμος αλλάζει

κατεύθυνση.

16. Κινητήρας του Οδηγού για την Αποφυγή Εκτροπής (Yaw motor): Δίνει ενέργεια

στο προαναφερόμενο εξάρτημα.

2.3.1 Μορφή πτερυγίων:

Τα πτερύγια σε μεγάλες ανεμογεννήτριες περιστρέφονται κατά μήκος του

άξονά τους. Το πτερύγιο δέχεται τον άνεμο κατά μήκος του υπό διαφορετικές γωνίες.

Η γωνία πρόσπτωσης αυξάνεται προς τη βάση του πτερυγίου. Οι πολύ μεγάλες

γωνίες δεν έχουν το επιθυμητό αποτέλεσμα. Προκειμένου να υπάρχει ενιαία γωνία

πρόσπτωσης κατά μήκος πτερυγίου, το πτερύγιο έχει μορφή περιστροφική.

2.3.2 Ο μηχανισμός περιστροφής της ανεμογεννήτριας:

Ο μηχανισμός περιστροφής της ανεμογεννήτριας χρησιμοποιείται για να

στρέφει το δρομέα της ανεμογεννήτριας απέναντι στον αέρα. Η ανεμογεννήτρια

λέγεται ότι έχει σφάλμα περιστροφής, αν ο δρομέας δεν είναι κάθετος στη διεύθυνση

του ανέμου. Αυτό συνεπάγεται ότι θα αξιοποιείται από την ανεμογεννήτρια μικρότερο

μέρος της ενέργειας του ανέμου. Αν όμως αυτό ήταν το μόνο που συνέβαινε, τότε ο

22

έλεγχος περιστροφής θα ήταν ένας εξαιρετικός τρόπος ελέγχου της ισχύος εισόδου

στο ρότορα της ανεμογεννήτριας. Εκείνο το μέρος του ρότορα, όμως, που βρίσκεται

πλησιέστερα στην διεύθυνση από την οποία φυσάει θα δέχεται μεγαλύτερη δύναμη

απ’ ότι το υπόλοιπο μέρος του. Από την μια αυτό έχει ως αποτέλεσμα ότι ο ρότορας

θα τείνει να στρέφεται απέναντι στον αέρα αυτόματα. Απ` την άλλη, σημαίνει ότι τα

πτερύγια θα γέρνουν μπρος και πίσω σε μια ταλαντωτική κίνηση σε κάθε

περιστροφή του ρότορα. Οι ανεμογεννήτριες που λειτουργούν με σφάλμα

περιστροφής δέχονται μεγαλύτερα φορτία κόπωσης απ` ότι ανεμογεννήτριες που

είναι στραμμένες σε μία διεύθυνση κάθετη στον αέρα.

2.4 ΑΡΧΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΗΣ ΑΝΕΜΟΓΕΝΝΗΤΡΙΑΣ

Η ισχύς που αποδίδει, και κατ’ επέκταση η ενέργεια που παράγει, μια

ανεμογεννήτρια είναι συνάρτηση του κύβου της ταχύτητας του ανέμου, της

πυκνότητας του ανέμου και των τεχνικών χαρακτηριστικών του συγκροτήματος.

Ν= ½ d • A • U3

N=η μέγιστη διαθέσιμη ισχύς

d= η πυκνότητα του ανέμου πριν τον Α/Κ

Α = το εμβαδόν (επιφάνεια) που σαρώνει ο ρότορας

U=η ταχύτητα του ανέμου πριν τον Α/Κ

Η ταχύτητα του ανέμου αυξάνει με το ύψος και γι αυτό οι ανεμογεννήτριες

τοποθετούνται πάντα στην κορυφή υψηλών πύργων στήριξης. Παρ’ όλα αυτά οι

θεωρητικοί υπολογισμοί δείχνουν ότι για την παραγωγή ωφέλιμου έργου μπορεί να

αξιοποιηθεί μόνο το 53,9% της συνολικής ενέργειας του ανέμου.

Η ανεμογεννήτρια οριζοντίου άξονα με πτερύγια ανταποκρίνεται στις

μεταβολές της ταχύτητας του ανέμου με αυτόματη αλλαγή της κλίσης των πτερυγίων.

Ο άξονας της παραλληλίζεται αυτόματα προς τη διεύθυνση του ανέμου έτσι ώστε ο

άνεμος να προσβάλλει κάθετα την επιφάνεια που διαγράφουν τα πτερύγια. Μ’ αυτόν

τον τρόπο επιτυγχάνεται τελικά η βέλτιστη παραγωγή ενέργειας από το άνεμο με

συντελεστή μέχρι 46 έως 48% και εξασφαλίζονται ικανοποιητικά όρια στα

23

χαρακτηριστικά της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας. Η μηχανική ισχύς που

αναπτύσσεται στον άξονα των πτερυγίων από τον άνεμο μεταδίδεται στην ηλεκτρική

γεννήτρια με τις κατάλληλες στροφές. Η γεννήτρια, σύγχρονη ή ασύγχρονη, παράγει

την ηλεκτρική ενέργεια και τροφοδοτεί την κατανάλωση.

Η παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια είναι χρονικά ασυνεχής, επειδή ακολουθεί

τη δίαιτα του άνεμου, ενώ η ζήτηση της ηλεκτρικής ενέργειας εξαρτάται από την

εποχή, την οικονομική και κοινωνική δομή των καταναλωτών,κά.Το αποτέλεσμα στις

ανεμογεννήτριες είναι να παρουσιάζονται σημαντικές ταλαντώσεις ισχύος ακόμη και

σε μικρά χρονικά διαστήματα, ενώ όταν επικρατεί άπνοια ή πολύ ισχυρός άνεμος

παύει η παραγωγή. Ο σχεδιασμός ενός αυτόνομου αιολικού ηλεκτρικού συστήματος

απαιτεί αποθήκευση της ενέργειας. Ο συνηθέστερος τρόπος είναι η εγκατάσταση

συσσωρευτών, αλλά στο μέλλον ίσως χρησιμοποιηθούν και άλλοι μέθοδοι, όπως

υδροδυναμική εκμετάλλευση, πεπιεσμένου αέρας, παραγωγή υδρογόνου, κλπ.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1980 είχαν επίσης διαπιστωθεί τα πολυάριθμα

τεχνικά και οικονομικά πλεονάσματα που παρουσιάζει η εγκατάσταση αιολικών

πάρκων, δηλαδή συγκροτημάτων πολλών ανεμογεννητριών εγκατεστημένων σε μια

τοποθεσία. Για παράδειγμα σε αντίθεση με την ισχύ μεμονωμένων ανεμογεννητριών,

το σύνολο της ισχύος ενός αιολικού πάρκου δεν παρουσιάζει μεγάλες ταλαντώσεις

λόγω της ασυνεχούς πνοής του ανέμου. Από την άλλη μεριά, η εγκατάσταση

αιολικού πάρκου απαιτεί μικρή σχετικά επιφάνεια σε σχέση με τις εγκαταστάσεις

εκμετάλλευσης άλλων μορφών ενέργειας, ενώ ταυτόχρονα δεν παρεμποδίζει την

εκμετάλλευση της γης.

2.4.1 Αιολικά Πάρκα

Η σημερινή τεχνολογία βασίζεται σε ανεμογεννήτριες οριζόντιου άξονα 2 ή 3

πτερυγίων, με αποδιδόμενη ηλεκτρική ισχύ 200-400 KW. Όταν εντοπιστεί μια

ανεμώδης περιοχή και εφόσον βέβαια έχουν προηγηθεί οι απαραίτητες μετρήσεις και

μελέτες για την αξιοποίηση του αιολικού πάρκου, εκεί τοποθετούνται δεκάδες

ανεμογεννήτριες και έτσι δημιουργούν ένα αιολικό πάρκο. Το πρώτο αιολικό πάρκο

της Ευρώπης εγκαταστάθηκε το 1982 στην νήσο Κύθνο. Με ισχύ 100 κιλοβάτ

καλύπτει το 25% των ενεργειακών αναγκών του νησιού.

24

3.1 ΕΠΙΛΟΓΗ ΘΕΣΗΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ

Υπάρχουν κυρίως δύο ειδών αιολικά πάρκα:

1)Τα χερσαία αιολικά πάρκα, τα οποία βρίσκονται σε μεγάλο υψόμετρο και κυρίως

στις κορφές των βουνών.

2)Τα παράκτια αιολικά πάρκα, τα οποία τοποθετούνται σε περιοχές πέρα των δέκα

χιλιομέτρων από την ακτή.

25

3.1.1 Κριτήρια για την κατάλληλη θέση εγκατάστασης ενός Α/Κ

Το υψηλό αιολικό δυναμικό της εξεταζόμενης περιοχής δεν αποτελεί το μόνο

κριτήριο για την επιλογή της. Άλλες παράμετροι που θα πρέπει να συμπεριληφθούν

στην εξέταση είναι:

Τα γειτονικά δίκτυα με τη ΔΕΗ ανάλογης ισχύος και η ύπαρξη δρόμων

πρόσβασης.

Αποστάσεις από τις κοντινότερες κοινότητες.

Το αρχαιολογικό ενδιαφέρον για την εξεταζόμενη περιοχή.

Η θέση της Α/Κ σε σχέση με τους αναμεταδότες της ΕΡΤ και του ΟΤΕ.

Αποστάσεις από τα αεροδρόμια.

Ειδικά προγράμματα περιβαλλοντικής προστασίας.

Οι κλασικές ανεμογεννήτριες οριζοντίου άξονα πρέπει να τοποθετούνται σε

«καθαρά» ρεύματα αέρα χωρίς αναταράξεις (τύρβη). Για το λόγο αυτό, αναρτώνται

συνήθως σε ύψη από 7 έως και 15 μ. Οι ανεμογεννήτριες καθέτου άξονα δεν

επηρεάζονται ιδιαίτερα από την τύρβη γι’ αυτό και συνήθως τοποθετούνται

χαμηλότερα. Καλό είναι η βάση της ανεμογεννήτριας να απέχει από τα όρια του

οικοπέδου ή τα όρια κτιρίων, απόσταση τουλάχιστον ίση με το ύψος του ιστού ή του

πυλώνα στήριξης

3.1.2 Προτιμότερη εγκατάσταση Α/Κ στην Ελλάδα

Οι πρώτες δραστηριότητες για την ανάπτυξη της αιολικής ενέργειας στην

Ελλάδα άρχισαν το 1975, µε την πραγµατοποίηση μετρήσεων των ανεµολογικών

στοιχείων από τη ∆ΕΗ σε πολλές περιοχές της χώρας. Η κίνηση αυτή ήταν η

ενδεδειγµένη, δεδοµένου ότι η ύπαρξη καλών ανεµολογικών στοιχείων για µια σειρά

πιθανών περιοχών εγκατάστασης, είναι βασικός παράγοντας για την ορθή επιλογή

της θέσης των αιολικών πάρκων. Η χώρα µας διαθέτει εξαιρετικά πλούσιο αιολικό

δυναµικό και η αιολική ενέργεια µπορεί να γίνει σηµαντικός µοχλός ανάπτυξής της.

Από τις πλέον πρόσφορες περιοχές για την εγκατάσταση ανεµoγεννητριών είναι οι

παράλιες περιοχές της ηπειρωτικής Ελλάδας και, κυρίως, τα νησιά του Αιγαίου, όπου

συχνά πνέουν ισχυροί άνεµοι εντάσεως 8 και 9 Μποφόρ.

Το πολυσχιδές ανάγλυφο της Ελλάδας (βουνά,πεδιάδες,λόφοι,νησιά) κάνουν

περίπλοκη την κατανομή των ανέμων ως προς την ταχύτητα και την διεύθυνση.

26

Υπάρχουν περιοχές όπως το στενό Ρίου – Αντιρρίου που είναι γνωστές για τους

πολύ ισχυρούς τους ανέμους, όμως αυτό δεν βοηθά πολύ την αξιοποίηση, αφού

αυτό συμβαίνει για σχετικά μικρό ποσοστό ημερών. Αντίθετα, η παράκτια και

λοφώδης ζώνη της Αιγιάλειας, έχει μεγάλη συχνότητα επικράτησης σταθερών ΒΔ

ανέμων, με καλύτερες προοπτικές αξιοποίησης ως προς το αιολικό δυναμικό.

Οι πιο ευνοημένες, από πλευράς αιολικού δυναμικού, περιοχές στην Ελλάδα

βρίσκονται στο Αιγαίο, κυρίως στην περιοχή των Κυκλάδων, της Κρήτης, στην

Νοτιανατολική Πελοπόννησο και στην Εύβοια. Εκεί επικεντρώνονται οι προσπάθειες

ανάπτυξης των αιολικών πάρκων. Από πλευράς οικονομικών συνθηκών όμως το

πρόβλημα των νησιών είναι η μη ύπαρξη διασύνδεσης με το εθνικό δίκτυο, ώστε να

υπάρχει απορρόφηση της παραγόμενης ενέργειας κατά την εποχή χαμηλής ζήτησης

αυτής, έξω από την τουριστική περίοδο.

Περιοχές με αιολικό ενδιαφέρον όμως υπάρχουν και στη λοφώδη παράκτια

ζώνη της Δυτικής Ελλάδας αλλά και σε αρκετά βουνά. Σε κάθε περίπτωση όμως

πρέπει να υπάρχει εμπεριστατωμένη περιβαλλοντική μελέτη, όπου θα συνεκτιμάται η

επίδραση στην πανίδα και χλωρίδα και στην γενικότερη αισθητική του τοπίου.

3.1.3 Τοποθέτηση σε σπίτια

Σε γενικές γραμμές δεν προτείνεται η εγκατάσταση μικρών ανεμογεννητριών

σε κτίρια. Ο λόγος είναι ότι η λειτουργία της ανεμογεννήτριας επηρεάζεται σημαντικά

από την τύρβη που δημιουργεί το ίδιο το κτίριο. Ακόμα η ενέργεια που μπορεί να

παράξει ένας ανεμοκινητήρας είναι ελάχιστη σε σχέση με τις ανάγκες του σπιτιού και

δεν συμφέρει οικονομικά. Επίσης λόγω της μορφολογίας του εδάφους ο άνεμος που

παράγεται είναι ελάχιστος και πολλές φορές μηδενικός.

27

3.1.4 Τοποθέτηση ανεμογεννητριών σε γέφυρες

Μια επιπλέον λειτουργία σκοπεύουν να δώσουν οι μηχανικοί στις γέφυρες στο

εξής, αφού εκτός από διόδους επικοινωνίας θα αποτελούν και μικρούς σταθμούς

παραγωγής καθαρής ενέργειας από ΑΠΕ. Στόχος είναι η εκμετάλλευση του ηλίου και

του ανέμου, ώστε να παράγεται ηλεκτρισμός και να διοχετεύεται στο δίκτυο. Ένα

βασικό πλεονέκτημα της ιδέας αυτής είναι ότι οι γέφυρες γενικά καταλαμβάνουν

μεγάλες εκτάσεις, οι οποίες αναγκαστικά δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

άλλους σκοπούς. Η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών ή ανεμογεννητριών επάνω τους

αποτελούν μια καλή λύση, βοηθώντας παράλληλα και στο κλιματικό πρόβλημα.

Μια έρευνα διεξήχθη όπου τοποθέτησαν 26 ανεμογεννήτριες σε διάφορα μεγέθη για

να παράγουν αρκετή ενέργεια για την ηλεκτροδότηση περίπου 15.000 κατοικιών.

Έτσι καταλαβαίνουμε ότι αυτή η μελλοντική χρήση των Α/Γ είναι πολύ ωφέλιμη.

3.1.5 Προτιμότερη τοποθέτηση παγκοσμίως

Η προτιμότερη θέση παγκοσμίως είναι σε υπερυψωμένα εδάφη όπως τα

βουνά αλλά και τα παραθαλάσσια μέρη, δηλαδή οι θάλασσες. Κάθε ανεμογεννήτρια

λόγω της διαδικασίας δέσμευσης ενέργειας από τον άνεμο, επιβραδύνει τη ροή και

δημιουργεί έναν ομόρρου χαμηλής ταχύτητας. Η συγκέντρωση των ανεμογεννητριών

σε ένα αιολικό πάρκο και η σωστή γεωγραφική τους κατανομή μέσα σε αυτό έχει

θετική επίδραση στη λειτουργία του συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας και στην

ποιότητα της ισχύος. Μερικές από τις χώρες που χρησιμοποιούν περισσότερο την

αιολική ενέργεια είναι η Κίνα, η Αμερική και οι Ευρωπαϊκές χώρες.

28

3.2 ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗ ΑΝΕΜΟΓΕΝΝΗΤΡΙΩΝ ΜΕ ΤΟ ΔΙΚΤΥΟ

Δύο από τους τρόπους διασύνδεσης αιολικών πάρκων με το δίκτυο

μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας είναι είτε μέσω ηλεκτρονικών μετατροπέων ισχύος

είτε κατευθείαν. Παρακάτω παρουσιάζεται η πρώτη περίπτωση βασιζόμενη στον

τρόπο διασύνδεσης των ανεμογεννητριών μιας γνωστής γερμανικής εταιρείας. Οι

ανεμογεννήτριες που κατασκευάζει η συγκεκριμένη εταιρεία έχουν το χαρακτηριστικό

ότι η κάθε ηλεκτρογεννήτρια είναι απευθείας οδηγούμενη από τον ανεμοκινητήρα.

Σύμφωνα με τις προδιαγραφές της εταιρείας η τάση που παράγει η μηχανή είναι η

ονομαστική (400V), εφόσον ο δρομέας περιστρέφεται μέσα στην περιοχή επιτρεπτών

ταχυτήτων του και το μόνο μέγεθος που μεταβάλλεται είναι η συχνότητα που παράγει

η γεννήτρια, η οποία είναι διαφορετική από 50Hz. Η ταχύτητα περιστροφής του

ανεμοκινητήρα εξαρτάται από την ταχύτητα του αέρα. Συνεπώς για να υπάρχει

σύνδεση με το δίκτυο είναι απαραίτητη η ύπαρξη διπλής γέφυρας με ηλεκτρονικά

ισχύος, ο λεγόμενος ηλεκτρονικός μετατροπέας ισχύος.

Ο ηλεκτρονικά ισχύος, σύστημα ηλεκτρικής κίνησης και βιομηχανική

εφαρμογή, τελευταίως αναλαμβάνει το ρόλο του συντονισμού της σύγχρονης

μηχανής με το ισχυρό δίκτυο, αφού φροντίζει να οδηγεί στην έξοδο την τάση που

παράγει η σύγχρονη γεννήτρια και να μετατρέπει τη συχνότητά της σε 50Hz που είναι

η ονομαστική τιμή. Όσον αφορά την τάση που παράγει η σύγχρονη γεννήτρια, το

ύψος εκτός από την ταχύτητα περιστροφής του δρομέα εξαρτάται και από τη

διέγερσή του, δηλαδή από το μαγνητικό πεδίο. Η διέγερση φροντίζει για τη

σταθερότητα της παραγόμενης τάσης. Η ανεμογεννήτρια της εν λόγω εταιρείας

συνδέεται με το δίκτυο μέσω δύο ηλεκτρονικών μετατροπέων ισχύος. Ο λόγος

ύπαρξης των δύο ηλεκτρονικών μετατροπέων είναι επειδή υπάρχουν 6 φάσεις στη

σύγχρονη γεννήτρια. Ο τρόπος σύνδεσης των τυλιγμάτων της σύγχρονης γεννήτριας

με τους ηλεκτρονικούς μετατροπείς ισχύος, και κατόπιν με το δίκτυο είναι αυτός που

φαίνεται στο παρακάτω σχήμα. Βλέπουμε από το εν λόγω σχήμα ότι τα τυλίγματα της

μηχανής είναι συνδεδεμένα σε αστέρα ανά τρία.

29

Στη συνέχεια τα τυλίγματα συνδέονται με τον ηλεκτρονικό μετατροπέα ισχύος

και καταλήγουν στο μετασχηματιστή ανύψωσης τάσης. Όσον αφορά την λειτουργία

των ηλεκτρονικών μετατροπέων ισχύος, θα γίνει μια σύντομη περιγραφή του ενός και

τα ίδια ισχύουν και για τον άλλο. Ο ηλεκτρονικός μετατροπέας ισχύος αποτελείται

από δύο μέρη, το μετατροπέα Ε.Ρ.-Σ.Ρ. που είναι στη μεριά της μηχανής, και το

μετατροπέα που είναι στη μεριά του δικτύου Σ.Ρ.-Ε.Ρ. Ο μετατροπέας στη μεριά της

μηχανής είναι ανορθωτής, ο οποίος μετατρέπει την εναλλασσόμενη τάση της

μηχανής σε συνεχή. Η ανόρθωση γίνεται με διόδους ισχύος, συνεπώς δεν υπάρχει η

δυνατότητα αντιστροφής της φοράς του ρεύματος. Ακόμα και αν αυτό χρειαζόταν, θα

μπορούσε να χρησιμοποιηθεί γέφυρα με IGBT ή με αντιπαράλληλες διόδους ισχύος.

Στην πλευρά του μετατροπέα, όπου υπάρχει συνεχής τάση υπάρχουν και κατάλληλοι

πυκνωτές, οι οποίοι εξομαλύνουν και διατηρούν σταθερή την τάση. Εν συνεχεία, ο

μετατροπέας που είναι στην πλευρά του δικτύου είναι γέφυρα, η οποία είναι ο

αντιστροφέας, δηλαδή μετατρέπει με κατάλληλο κύκλωμα παλμοδότησης τη συνεχή

τάση σε εναλλασσόμενη με χαρακτηριστικά 400V-50Hz.

Όσον αφορά την εκκίνηση της σύγχρονης μηχανής, αυτή γίνεται με τη

βοήθεια του ανέμου, ο οποίος έχει το ρόλο της κινητήριας δύναμης. Εφόσον η

ταχύτητα αυτού είναι κατάλληλη, δηλαδή ίση με την ταχύτητα σύζευξης, τότε ο

ανεμοκινητήρας αρχίζει να περιστρέφεται. Μετά, με ξεχωριστό κύκλωμα διέγερσης,

αποτελούμενο από ένα ηλεκτρονικό μετατροπέα ισχύος Ε.Ρ.-Σ.Ρ , ο οποίος

ανορθώνει την τάση του δικτύου και τη μετατρέπει σε συνεχή, τελικά θα αποτελέσει

30

τη διέγερση του δρομέα. Καθώς η ταχύτητα του ανέμου μεταβάλλεται, ο εν λόγω

μετατροπέας παρακολουθεί τις αλλαγές στην ταχύτητα του Α/Κ και ρυθμίζει ανάλογα

τη διέγερση, ώστε η τάση να είναι αυτή που πρέπει. Ο ηλεκτρονικός μετατροπέας

ισχύος δεν παίζει μόνο το ρόλο που είδαμε, αλλά ρυθμίζει και την άεργο ισχύ της

γεννήτριας. Σε περίπτωση που στη μεριά του ηλεκτρονικού μετατροπέα ισχύος

παρατηρηθεί μείωση της τάσης, τότε θα μειωθεί και η τάση στην περιοχή του

μετατροπέα και της γεννήτριας. Έτσι, ο μετατροπέας μέσω πολυάριθμων

μικροελεγκτών δίνει εντολή στο κύκλωμα διέγερσης να αυξηθεί το ρεύμα στο δρομέα

της σύγχρονης μηχανής, οπότε αντίστοιχα θα ανεβεί η τάση της γεννήτριας και η

συχνότητα. Επομένως, η γεννήτρια θα τροφοδοτήσει τελικά το δίκτυο με άεργο ισχύ.

Έτσι ο μετατροπέας με τον τρόπο αυτό καθορίζει και τον τρόπο λειτουργίας της

σύγχρονης γεννήτριας.

3.2.1 Διασύνδεση αιολικών πάρκων μεγάλης ισχύος

Τώρα περιγράφεται ο τρόπος της κατευθείαν διασύνδεσης ανεμογεννητριών

με το δίκτυο. Η περιγραφή βασίζεται στον τρόπο διασύνδεσης των ανεμογεννητριών

γνωστής δανέζικης εταιρείας. Οι ανεμογεννήτριες αυτής της εταιρείας χρησιμοποιούν

ασύγχρονη γεννήτρια δακτυλιοφόρου δρομέα. Σύμφωνα με αυτό, βλέπουμε ότι η

ασύγχρονη μηχανή είναι διπλά τροφοδοτούμενη. Από το σχήμα που ακολουθεί,

βλέπουμε ότι ο στάτης είναι κατευθείαν συνδεδεμένος με το δίκτυο ενώ ο δρομέας

είναι συνδεδεμένος με ηλεκτρονικό μετατροπέα ισχύος. Ο τελευταίος αποτελείται από

μια διπλή γέφυρα από στοιχεία IGBT.

31

Ο τρόπος λειτουργίας θα εξηγηθεί στη συνέχεια. Το σύστημα αυτό άρχισε να

χρησιμοποιείται ευρέως πρόσφατα στα αιολικά συστήματα. Το κύριο πλεονέκτημα

αυτού του συστήματος είναι ότι ο ηλεκτρονικός μετατροπέας ισχύος διαπερνάται από

ένα ποσοστό της ισχύος της τάξης του 20-30% της συνολικής ισχύος και συνεπώς

εμφανίζονται λιγότερες απώλειες σε σχέση με ένα σύστημα απευθείας οδηγούμενο

από τον ανεμοκινητήρα. Επίσης το κόστος του ηλεκτρονικού μετατροπέα είναι

μικρότερο σε σχέση με αυτό του μετατροπέα που χρησιμοποιείται σε αιολικά πάρκα

επειδή δεν χρειάζεται εξωτερικό κύκλωμα διέγερσης αφού αυτή προέρχεται

απευθείας από το «δίκτυο».

Όπως αναφέρθηκε παραπάνω η ηλεκτρική γεννήτρια είναι δακτυλιοφόρου

δρομέα η οποία είναι διπλά τροφοδοτούμενη . Ως γνωστόν μία μέθοδος μετατόπισης

των καμπυλών ροπής-στροφών είναι μέσω διάφορων αντιστάσεων. Ο τρόπος αυτός

εκτός του ότι εμφανίζει πολλές απώλειες, δεν μπορεί ανά πάσα στιγμή η τιμή της

αντίστασης να αλλάζει λόγω συνδεσμολογίας και έλλειψης επικοινωνίας με το

υπόλοιπο κύκλωμα. Αντίθετα με τον ηλεκτρονικό μετατροπέα ισχύος Ε.Ρ.-Σ.P.-Ε.Ρ,

ο οποίος ουσιαστικά παίζει τον ρόλο των αντιστάσεων, δεν υπάρχουν πολλές

απώλειες και υπάρχει ανά πάσα στιγμή δυνατότητα ρύθμισης σε μεγάλο εύρος της

ροπής εκκίνησης της γεννήτριας, μετατοπίζοντας την καμπύλη ροπής- στροφών

δεξιά ή αριστερά ανάλογα με την ταχύτητα του αέρα. Με αυτό τον τρόπο εκτός του ότι

υπάρχει η δυνατότητα εκμετάλλευσης ακόμα και των πιο χαμηλών ταχυτήτων αέρα

(εφόσον είναι πάνω από την ταχύτητα σύζευξης), ταυτόχρονα προστατεύεται η

ηλεκτρική γεννήτρια από την εμφάνιση υψηλών ρευμάτων κατά την εκκίνηση. Ο

ηλεκτρονικός μετατροπέας ισχύος έχει τη δυνατότητα ανά πάσα στιγμή να

επικοινωνεί με την Κεντρική Μονάδα Ελέγχου της ανεμογεννήτριας και ρυθμίζει τη

συμπεριφορά του σύμφωνα με τις εντολές που λαμβάνει από αυτή (ΚΜΕ). Έτσι ο

ηλεκτρονικός μετατροπέας ισχύος αλλάζοντας ουσιαστικά την αντίσταση του δρομέα,

αλλάζει το μαγνητικό πεδίο στο εσωτερικό της μηχανής και πετυχαίνει τη μετακίνηση

της καμπύλης Cp-λ στην επιθυμητή τιμή λopt όπου υπάρχει μέγιστο Cp. Με αυτό τον

τρόπο, η ανεμογεννήτρια παρακολουθεί τις αλλαγές του ανέμου και προσαρμόζει τη

λειτουργία της. Χάρη στον ηλεκτρονικό μετατροπέα ισχύος υπάρχει μεγάλο εύρος

ρύθμισης της τάσης και συνεπώς της αέργου ισχύος.

Συνοψίζοντας, μπορεί να αναφερθεί ότι οι λόγοι που δικαιολογούν την ευρεία

εφαρμογή των ασύγχρονων διπλά τροφοδοτούμενων ηλεκτρικών γεννητριών είναι ότι

32

οι ηλεκτρονικοί μετατροπείς ισχύος που χρησιμοποιούν, εμφανίζουν λιγότερες

απώλειες αφού έχουν να διαχειριστούν μικρό μέρος της συνολικής ισχύος 20-30%

και το κόστος τους είναι μικρότερο σε σχέση με τον μετατροπέα που χρησιμοποιείται

σε απευθείας οδηγούμενες από τον ανεμοκινητήρα σύγχρονες μηχανές. Βέβαια, με

το μετατροπέα που περιγράψαμε παραπάνω, έχουμε πιο αξιόπιστη λειτουργία της

ανεμογεννήτριας αφού αυτός αναλαμβάνει εξ ολοκλήρου τη σύνδεση με το δίκτυο,

άρα μπορεί να υπάρχει άμεσος έλεγχος ενώ εδώ έχουμε κατευθείαν σύνδεση μεταξύ

γεννήτριας και δικτύου.

3.3 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ-ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΧΡΗΣΗΣ Α/Κ

Η αιολική ενέργεια προσφέρει πολλά πλεονεκτήματα, πράγμα που εξηγεί γιατί

είναι η περισσότερο ταχέως αναπτυσσόμενη πηγή ενέργειας στον κόσμο. Οι

ερευνητικές προσπάθειες έχουν στόχο να ανταποκριθούν στις ανάγκες για ευρύτερη

χρήση της αιολικής ενέργειας.

3.3.1 Πλεονεκτήματα

Η αιολική ενέργεια εμφανίζει τα ακόλουθα πλεονεκτήματα για την παραγωγή

ηλεκτρισμού:

1) Είναι το βασικό «καύσιμο» παρεχόμενο δωρεάν απ` τη φύση, άφθονο και έτοιμο

προς εκμετάλλευση.

2) Είναι απολύτως ανανεώσιμη μορφή ενέργειας, αφού προέρχεται από τον άνεμο.

3) Είναι μια καθαρή μορφή ενέργειας, καθώς δεν μολύνει το περιβάλλον.

4) Σε αντίθεση με τα εργοστάσια με άνθρακα, πετρέλαιο ή πυρηνικά καύσιμα, τα

αιολικά πάρκα δεν αφήνουν κατάλοιπα.

5) Είναι οικονομικά συμφέρουσα εξαιτίας της εξέλιξης της τεχνολογίας με τα χρόνια

και συνεπώς το κόστος εγκατάστασης αιολικών πάρκων είναι συγκρίσιμο με αυτό

των συμβατικών.

6) Παρέχει αυτονομία. Στην Ευρώπη τα ήδη εγκατεστημένα αιολικά πάρκα

ικανοποιούν τις ηλεκτρικές ανάγκες πάνω από 40.000.000 Ευρωπαίων. Η αυτονομία

που παρέχει είναι τόσο σε εθνικό επίπεδο, εφόσον μειώνονται οι εισαγωγές

33

ηλεκτρικής ισχύος, αλλά και σε ατομικό επίπεδο αφού ο καθένας μπορεί να

εγκαταστήσει στο χώρο του ανεμοκινητήρα σε οποιοδήποτε σημείο.

7) Είναι τεχνολογία των τελευταίων ετών υπό εξέλιξη, άρα απορροφά χιλιάδες

εργαζόμενους παγκοσμίως και συντελεί στην μείωση της ανεργίας.

8) Το κοινωνικό αγαθό, δηλαδή το ηλεκτρικό ρεύμα, μπορεί να πάει ακόμη και σε

ορεινές και δύσβατες περιοχές κάτι που στο παρελθόν ήταν οικονομικά ασύμφορο.

9) Τα αιολικά πάρκα αυξάνουν την αξιοπιστία του υπάρχοντος ισχυρού δικτύου και

μπορούν να βοηθήσουν επαρκώς στην κάλυψη αιχμών.

10) Βοηθά στην μείωση της κατανάλωσης ορυκτών καυσίμων.

11) Προστατεύει κάποια ειδικά κτίρια, όπως εταιρειών τηλεφωνίας κ.α., όπου είναι

απαραίτητη η παροχή ηλεκτρικής ισχύος ακόμη και όταν το υπόλοιπο κράτος είναι σε

ολική διακοπή.

12) Μπορούν να παράγουν, μετά από μετατροπή, ένα επιθυμητό είδος τάσης που

είναι απαραίτητο για κάποιες ειδικές εφαρμογές. Για παράδειγμα, σε κάθε εταιρεία

σταθερής και κινητής τηλεφωνίας, τα κυκλώματα των ψηφιακών κέντρων της

Ηλεκτρονικά Ισχύος, συστήματα ηλεκτρικής κίνησης και βιομηχανικές εφαρμογές,

διαρρέονται από συνεχές ρεύμα.

13) Έχει μακρόπνοο ορίζοντα. Η αιολική βιομηχανία γνωρίζει αλματώδη ανάπτυξη

και είναι ακόμα στην αρχή. Η αγορά των αιολικών εγκαταστάσεων μπορεί να φτάσει

στα 25.000.000.000€ σε λιγότερο από επτά χρόνια σύμφωνα με στοιχεία της EWEA.

14) Τα αιολικά πάρκα μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για τουριστική εκμετάλλευση

που μπορεί να οδηγήσει σε άνοδο του βιοτικού επιπέδου των ντόπιων και σε

γνωστοποίηση της περιοχής.

3.3.2 Μειονεκτήματα

Η αιολική ενέργεια επιφέρει και κάποια μειονεκτήματα, τα οποία είναι τα εξής:

1)Η αιολική ενέργεια πρέπει να συναγωνιστεί τις συμβατικές πηγές ενέργειας σε

επίπεδο κόστους. Ανάλογα με το πόσο ενεργητική, ως προς τον άνεμο, είναι μια

τοποθεσία, το αιολικό πάρκο μπορεί ή δεν μπορεί να είναι ανταγωνιστικό ως προς το

κόστος. Παρότι το κόστος της αιολικής ενέργειας έχει μειωθεί δραματικά τη τελευταία

δεκαετία, η τεχνολογία απαιτεί μια αρχική επένδυση υψηλότερη από εκείνη που

απαιτούν οι γεννήτριες οι οποίες λειτουργούν ‘παραδοσιακά’ με καύση ορυκτών.

34

2) Η ισχυρότερη πρόκληση στη χρησιμοποίηση του ανέμου ως πηγή ενέργειας

είναι ότι ο άνεμος είναι περιοδικά διακοπτόμενος και δεν φυσά πάντα όταν απαιτείται

ηλεκτρισμός και ας μην ξεχνάμε ότι η αιολική ενέργεια δεν μπορεί να αποθηκευτεί.

3) Τα κατάλληλα σημεία για αιολικά πάρκα συχνά βρίσκονται σε απομακρυσμένες

περιοχές, μακριά από πόλεις όπου χρειάζεται ηλεκτρισμός. Η ανάπτυξη της

εκμετάλλευσης του ανέμου ως φυσικού πόρου μπορεί ίσως να συναγωνιστεί άλλες

χρήσεις της γης οι οποίες ίσως χαίρουν μεγαλύτερης εκτιμήσεως.

4) Ένα σημαντικό πρόβλημα είναι ο θόρυβος που παράγεται από τις λεπίδες του

ηλεκτρικού κινητήρα.

5) Η αισθητική επίπτωση

6) Πουλιά μερικές φορές σκοτώνονται καθώς πετούν προς τους κινητήρες.

Τα περισσότερα από αυτά τα προβλήματα έχουν επιλυθεί ή έχουν μειωθεί σε

σημαντικό βαθμό, μέσω της τεχνολογικής ανάπτυξης ή μέσω της επιλογής

κατάλληλων περιοχών για τη δημιουργία αιολικών πάρκων.

3.4 ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Είναι σε όλους γνωστό ότι οι αιολικές μηχανές προκαλούν περιορισμένες

επιδράσεις στο περιβάλλον. Θα εξετάσουμε τις πιο διαδεδομένες ανησυχίες για τις

αρνητικές επιπτώσεις της εγκατάστασης και χρήσης των Α/Γ σε αιολικά πάρκα.

3.4.1 Προκαλούν προβλήματα θορύβου οι ανεμογεννήτριες ;

Πρόκειται για το μόνο ουσιαστικό πρόβλημα, αλλά και το ευκολότερο που

μπορεί να ελεγχθεί. Στις ανεμογεννήτριες ο εκπεμπόμενος θόρυβος μπορεί να

υπαχθεί σε δύο κατηγορίες, ανάλογα με την προέλευση του: δηλαδή μηχανικός και

αεροδυναμικός.

Ο πρώτος προέρχεται από τα περιστρεφόμενα μηχανικά τμήματα (κιβώτιο

ταχυτήτων, ηλεκτρογεννήτρια, έδρανα κλπ.)

Ο δεύτερος προέρχεται από την περιστροφή των πτερυγίων.

35

Οι σύγχρονες ανεμογεννήτριες είναι μηχανές πολύ ήσυχες συγκριτικά με την ισχύ

τους και με συνεχείς βελτιώσεις από τους κατασκευαστές γίνονται όλο και πιο

αθόρυβες. Η αντιμετώπιση του θορύβου γίνεται είτε στην πηγή είτε στη διαδρομή

του. Οι μηχανικοί θόρυβοι έχουν ελαχιστοποιηθεί με εξαρχής σχεδίαση (γρανάζια

πλάγιας οδόντωσης), ή με εσωτερική ηχομονωτική επένδυση στο κέλυφος της

κατασκευής. Επίσης ο μηχανικός θόρυβος αντιμετωπίζεται στη διαδρομή του με

ηχομονωτικά πετάσματα και αντικραδασμικά πέλματα στήριξης. Αντίστοιχα ο

αεροδυναμικός θόρυβος αντιμετωπίζεται με προσεκτική σχεδίαση των πτερυγίων

από τους κατασκευαστές, που δίνουν άμεση προτεραιότητα στην ελάττωση του .

Το επίπεδο του αντιληπτού θορύβου από μία ανεμογεννήτρια σύγχρονων

προδιαγραφών σε απόσταση 200 μέτρων, είναι μικρότερο από αυτό που αντιστοιχεί

στο επίπεδο θορύβου περιβάλλοντος μιας μικρής επαρχιακής πόλης και βεβαίως δεν

αποτελεί πηγή ενόχλησης. Με δεδομένη τη νομοθετημένη απαίτηση να

εγκαθίστανται οι ανεμογεννήτριες σε ελάχιστη απόσταση 500 μέτρων από τους

οικισμούς, το επίπεδο είναι ακόμη χαμηλότερο και αντιστοιχεί πλέον σε αυτό ενός

ήσυχου καθιστικού δωματίου. Επιπλέον, στις ταχύτητες ανέμου που λειτουργούν οι

ανεμογεννήτριες ο φυσικός θόρυβος (θόρυβος ανέμου σε δένδρα και θάμνους)

υπερκαλύπτει οποιονδήποτε θόρυβο που προέρχεται από τις ίδιες.

Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω και σε συνδυασμό με τη θέση των

«οικοπέδων» που συνήθως εγκαθίστανται τα αιολικά πάρκα στην Ελλάδα για να

έχουν καλύτερη απόδοση, μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι τα αιολικά πάρκα

δεν προκαλούν:

αύξηση της υπάρχουσας στάθμης θορύβου εκτός των ορίων τους και ακόμη

περισσότερο σε κατοικημένες περιοχές

έκθεση ανθρώπων σε υψηλή στάθμη θορύβου.

Ο πιο εύκολος και αποτελεσματικός τρόπος, για να πεισθεί κανείς για το ζήτημα του

θορύβου είναι μια επίσκεψη σε ένα αιολικό πάρκο μια μέρα που οι ανεμογεννήτριες

βρίσκονται σε κανονική λειτουργία.

36

3.4.2 Δημιουργούν προβλήματα ηλεκτρομαγνητικών παρεμβολών οι

ανεμογεννήτριες ;

Η ανησυχία αυτή συνήθως αναφέρεται αφενός σε προβλήματα που

προκαλούν οι ανεμογεννήτριες λόγω της θέσης τους σε σχέση με ήδη υπάρχοντες

σταθμούς τηλεόρασης ή ραδιόφωνου και αφετέρου σε πιθανές ηλεκτρομαγνητικές

εκπομπές από τις ίδιες.

Είναι γεγονός, ότι η διάδοση των εκπομπών στις συχνότητες της τηλεόρασης

ή του ραδιοφώνου επηρεάζεται από εμπόδια που παρεμβάλλονται μεταξύ πομπού

και δέκτη. Κάποια στιγμή δόθηκε στις ΗΠΑ υπερβολική δημοσιότητα στο θέμα αυτό,

αναφέροντας παρεμβολές των αιολικών πάρκων στις τηλεοπτικές μεταδόσεις. Το

κυριότερο πρόβλημα στις Α/Γ προέρχεται από τα κινούμενα πτερύγια που μπορούν

να προκαλέσουν αυξομείωση σήματος λόγω αντανακλάσεων. Αυτό ήταν πολύ

εντονότερο στις πρώτες ανεμογεννήτριες που είχαν μεταλλικά πτερύγια. Τα πτερύγια

των συγχρόνων ανεμογεννητριών κατασκευάζονται αποκλειστικά από συνθετικά

υλικά, με μικρή επίπτωση στη μετάδοση ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας.

Η Ελληνική νομοθεσία προβλέπει την προώθηση αδειοδότησης ενός αιολικού

πάρκου μόνον εφόσον τηρούνται κάποιες αποστάσεις από τηλεπικοινωνιακούς ή

ραδιοτηλεοπτικούς σταθμούς. Οποιαδήποτε πιθανά προβλήματα παρεμβολών

μπορούν να προληφθούν με σωστό σχεδιασμό και χωροθέτηση ή να διορθωθούν με

μικρό κόστος από τον κατασκευαστή του πάρκου με απλά τεχνικά μέτρα, όπως η

εγκατάσταση επιπλέον αναμεταδοτών. Όσο για τις παρεμβολές στις τηλεπικοινωνίες,

αξίζει να αναφέρουμε, ότι σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες οι πύργοι των Α/Γ όχι μόνον

δεν δημιουργούν εμπόδια, αλλά χρησιμοποιούνται ήδη για την εγκατάσταση κεραιών

προς διευκόλυνση υπηρεσιών επικοινωνιών, όπως η κινητή τηλεφωνία.

Όσον για τις εκπεμπόμενες ακτινοβολίες, τα μόνα υποσυστήματα που

μπορούν να «εκπέμπουν» ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία χαμηλού επιπέδου, είναι η

ηλεκτρογεννήτρια και ο μετασχηματιστής μέσης τάσης. Το ηλεκτρομαγνητικό πεδίο

της ηλεκτρογεννήτριας είναι εξαιρετικά ασθενές και περιορίζεται σε μια πολύ μικρή

απόσταση γύρω από το κέλυφός της, δηλαδή τουλάχιστον 40-50 μέτρα πάνω από το

έδαφος. Γι’αυτό δεν υφίσταται πραγματικό θέμα έκθεσης στην ηλεκτρομαγνητική

ακτινοβολία. Ο μετασχηματιστής περιβάλλεται πάντα από περίφραξη ασφαλείας.

Μπορούμε λοιπόν να πούμε με βεβαιότητα, ότι αυτά που ακούγονται για εκπομπή

ραδιενέργειας ή ακτινοβολιών άλλου τύπου από τις ανεμογεννήτριες δεν ευσταθούν.

37

3.4.3 Δημιουργούν αισθητικά προβλήματα και προσβολή του φυσικού

τοπίου οι ανεμογεννήτριες;

Αυτό είναι ένα θέμα στο οποίο έχει δοθεί μεγάλη δημοσιότητα. Η οπτική

όχληση είναι κάτι υποκειμενικό και δύσκολα μπορούν να τεθούν κοινά αποδεκτοί

κανόνες. Από έρευνες σε χώρες της Ε.Ε προκύπτει ότι κάποιος που είναι ευνοïκά

διατεθειμένος απέναντι στην ανάπτυξη της αιολικής ενέργειας, αποδέχεται τις

ανεμογεννήτριες οπτικά πολύ πιο εύκολα από κάποιον που είναι αρνητικός εξαρχής.

Από τις ίδιες μελέτες, προκύπτει ότι τα αιολικά πάρκα είναι πιο αποδεκτά από

αισθητικής άποψης σε ανθρώπους που είναι ενημερωμένοι για τα οφέλη που

προέρχονται από την χρήση τους. Αν κάνουμε μια απλή σύγκριση μεταξύ ενός

θερμικού σταθμού παραγωγής, και ενός αιολικού πάρκου είναι φανερό ότι η οπτική

όχληση που προκύπτει από το πρώτο είναι εμφανώς πολύ μεγαλύτερη. Δεδομένου

βεβαίως ότι οι ανεμογεννήτριες είναι κατ' ανάγκη ορατές από απόσταση, είναι

σημαντικό να λαμβάνονται υπόψη οι ιδιαιτερότητες κάθε τόπου εγκατάστασης και να

γίνεται προσπάθεια ενσωμάτωσης τους στο τοπίο.

3.4.4 Έχουν επίδραση οι ανεμογεννήτριες στις γεωργικές και

κτηνοτροφικές δραστηριότητες ;

Δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι τα αιολικά πάρκα επιβαρύνουν τη γεωργία ή

την κτηνοτροφία. Δεδομένου ότι περίπου το 99% της γης που φιλοξενεί ένα αιολικό

πάρκο είναι διαθέσιμο για άλλες χρήσεις, μπορούμε να κατανοήσουμε ότι οι

αγροτικές δραστηριότητες μπορούν να συνεχίζονται και μετά την εγκατάσταση του.

Οι συνήθεις θέσεις αιολικών πάρκων είναι σε ορεινές περιοχές με θαμνώδη

βλάστηση ακριβώς λόγω των υψηλών ταχυτήτων του ανέμου που ευνοούν την

εγκατάσταση του. Σε αυτές τις περιοχές, η χρήση γης είναι κυρίως για βοσκή

αιγοπροβάτων, η οποία μπορεί να συνεχιστεί χωρίς κανένα πρόβλημα και μετά την

εγκατάσταση του αιολικού πάρκου. Σε μερικά αιολικά πάρκα έχει παρατηρηθεί ότι οι

ανεμογεννήτριες γίνονται πόλος έλξης για τον πληθυσμό των αιγοπροβάτων που

επωφελούνται από τη δροσιά της σκιάς που προσφέρουν οι πύργοι τους!

38

3.4.5 Έχουν επιπτώσεις στον πληθυσμό των πτηνών οι

ανεμογεννήτριες ;

Τα πουλιά καθώς πετούν μερικές φορές συγκρούονται με κτίρια και άλλες

σταθερές κατασκευές. Οι ανεμογεννήτριες όμως δεν προκαλούν ιδιαίτερο πρόβλημα

όπως έχει φανεί από μελέτες που έχουν γίνει σε ευρωπαϊκές χώρες όπως η

Γερμανία, η Ολλανδία, η Δανία και η Αγγλία. Συγκεκριμένα, υπολογίσθηκε ότι στον

συνολικό αριθμό πουλιών που σκοτώνονται ετησίως, μόνο 20 θάνατοι οφείλονται σε

ανεμογεννήτριες, ενώ αντίστοιχα 1.500 θάνατοι οφείλονται στους κυνηγούς και 2.000

σε πρόσκρουση με οχήματα και τις γραμμές μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας (καθότι

είναι σχεδόν «αόρατες» για τα πουλιά). Ασφαλώς βέβαια, το θέμα της προστασίας

του πληθυσμού των πουλιών σε ευαίσθητες οικολογικά και προστατευόμενες

περιοχές πρέπει να λαμβάνεται υπόψη κατά τη φάση σχεδιασμού και χωροθέτησης

του αιολικού πάρκου.

39

4.1 ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

Τι είναι πράσινη ανάπτυξη? Με τι ασχολείται? Σε τι ωφελεί? Αυτά είναι τα πιο συχνά

ερωτήματα που μας δημιουργούνται ακούγοντας τον όρο «πράσινη ανάπτυξη».

Οι απόψεις διίστανται:

Κάποιοι την κρίνουν αρνητικά, θεωρώντας την σχήμα οξύμωρο, απλά έναν

όρο «ξύλινης» γλώσσας (που χρησιμοποιείται από τους «προοδευτικούς»). Σε

εισαγωγικά, γιατί πράσινη ανάπτυξη κατ' αυτούς δεν υπάρχει! Είναι ένα τρικ.

Ανάπτυξη σημαίνει οικονομική ανάπτυξη, που προϋποθέτει σπατάλη φυσικών

πόρων. ΤΕΛΕΙΑ (τον τόνο τον βάζετε όπου σας αρέσει).

Για άλλους η πράσινη ανάπτυξη είναι μια πρόταση για μια πρωτοποριακή

ανάπτυξη όπου το περιβάλλον είναι ο κύριος άξονας ενός πρωτοποριακού και

εναλλακτικού αναπτυξιακού σχεδίου μιας χώρας στη παγκοσμιοποιημένη οικονομία.

Δεν είναι απλά μια καινούρια πολιτική για το περιβάλλον!

-Είναι η ριζική αλλαγή του τρόπου με τον οποίο παράγουμε πλούτο!

-Αντιμετωπίζει το περιβάλλον ως αναπτυξιακό απόθεμα!

-Ανάπτυξη και περιβάλλον πρέπει να εξετάζονται μαζί!

40

4.1.1 Πώς οι απλοί πολίτες επωφελούνται από την πράσινη ανάπτυξη?

Από την στροφή στην πράσινη ανάπτυξη μπορούμε να επωφεληθούμε όλοι:

1.Οι επιχειρήσεις – πράσινες επενδύσεις

2.Οι αγρότες – πιστοποίηση προϊόντων

3.Η τοπική αυτοδιοίκηση – διαχείριση απορριμμάτων

4.Οι εργαζόμενοι – νέες ποιοτικές θέσεις εργασίας

5.Οι νέοι επιστήμονες – ανάπτυξη και τεχνολογία

6.Οι καταναλωτές – ποιότητα ζωής, καλύτερη υγεία, εξοικονόμηση ενέργειας

4.1.2 Σύγκριση αειφόρου-πράσινης ανάπτυξης

Σύμφωνα με τον κλασικό ορισμό, αειφόρος ανάπτυξη είναι η «ανάπτυξη» που

καλύπτει τις ανάγκες του παρόντος χωρίς να θέτει σε κίνδυνο τη δυνατότητα των

μελλοντικών γενεών να καλύψουν τις δικές τους «ανάγκες», ενώ η πράσινη ανάπτυξη

αποτελεί μια νέα στρατηγική για την έξοδο από αυτήν την κρίση ,επιδιώκοντας την

ανασυγκρότηση της παραγωγικής βάσης της χώρας, την ισόρροπη περιφερειακή

ανάπτυξη και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.

4.2 ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

Συμπληρώνοντας τον παραπάνω ορισμό, είναι απαραίτητο να αναφέρουμε ότι

με την αειφόρο ανάπτυξη/ βιωσμότητα βρίσκεται στο κέντρο των προσπαθειών όλων

των κρατών η ποιότητα ζωής των ανθρώπων, που έχουν τη δυνατότητα να

εκμεταλλευτούν τους δικούς τους φυσικούς πόρους, χωρίς να επιδρούν αρνητικά σε

βάρος άλλων. Η αειφόρος ανάπτυξη έχει επομένως τρεις συνιστώσες - οικονομική,

κοινωνική και περιβαλλοντική - που απαιτούν ισόρροπη πολιτική συνεκτίμηση.

41

Απαραίτητη προϋπόθεση της αειφόρου ανάπτυξης είναι η αντιμετώπιση της

ενεργειακής κρίσης με την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών για την παραγωγή ηλεκτρικής

ενέργειας και την χρήση ήπιων μορφών ενέργειας. Η εφαρμογή της αειφόρου

ανάπτυξης είναι σημαντική αφού είναι γεγονός ότι η ταχύτατη αύξηση του πληθυσμού

στον πλανήτη και το συνεχώς αυξανόμενο βιοτικό επίπεδο των έξι δισ. κατοίκων του

δημιουργούν τεράστια πίεση στη φύση. Η Ε.Ε., τα τελευταία 30 χρόνια, γίνεται όλο

και πιο αποτελεσματική στον τομέα του περιβάλλοντος:

εγκρίνει πολιτικές,

θεσπίζει νομοθεσία και μέτρα,

παρέχει την συνδρομή της για την εξάλειψη της ρύπανσης,

διεξάγει έρευνα που έχει οδηγήσει σε περιβαλλοντικές καινοτομίες και

ευαισθητοποιεί τους πολίτες.

Οι στόχοι της αειφόρου ανάπτυξης είναι η αναζωογόνηση της οικονομικής

ανάπτυξης, η προώθηση μιας ανάπτυξης λιγότερο ενεργειοβόρου και πιο δίκαιης

κοινωνικά, η ικανοποίηση των βασικών αναγκών του αυξανόμενου πληθυσμού στις

αναπτυσσόμενες χώρες, η δημογραφική σταθεροποίηση, η διατήρηση και

αναβάθμιση των φυσικών πόρων και ο επαναπροσδιορισμός των τεχνολογιών.

4.2.1 Τι πρέπει να γίνει για να προωθηθεί η Αειφόρος Ανάπτυξη;

1.Οι δημόσιες αρχές πρέπει να λάβουν τα κατάλληλα μέτρα για να μειώσουν τις

δυσμενείς συνέπειες των μεταφορών

2.Να βελτιώσουν τη διαχείριση των φυσικών πόρων και ιδίως την κατανάλωσή τους

3.Πρέπει επίσης να καταπολεμήσουν τους παράγοντες που προκαλούν τις κλιματικές

αλλαγές και να περιορίσουν τις επιπτώσεις τους.

42

4.2.2 Διεθνής και Ευρωπαϊκή δράση υπέρ της αειφόρου ανάπτυξης

i. Η διεθνής δράση - Το Πρωτόκολλο του Κιότο

Για να αντιμετωπιστεί η κλιματική αλλαγή, η διεθνής κοινότητα συμφώνησε τη

μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, υπογράφοντας το Πρωτόκολλο του

Κιότο. Η συμφωνία αυτή επικυρώθηκε από 100 χώρες (και περισσότερες) στο Κιότο

της Ιαπωνίας το 1997, ανάμεσά τους και η Ελλάδα. Εκεί οι ανεπτυγμένες χώρες

δεσμεύτηκαν να μειώσουν συνολικά τις εκπομπές των 6 κύριων αερίων του

θερμοκηπίου κατά 5,2% με βάση τις εκπομπές του 1990 ως το 2012.

Η κλιματική αλλαγή και οι υποχρεώσεις που έχει αναλάβει η χώρα μας στο

πλαίσιο του Πρωτοκόλλου του Κιότο, θέτουν επιτακτικά την ανάγκη για μείωση των

εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου και την ανάπτυξη των ΑΠΕ. Το γεγονός

αυτό έχει οδηγήσει στην αύξηση των αιολικών εγκαταστάσεων σε διάφορες περιοχές

της Ελλάδας.

43

ii. Η Δράση της Ε.Ε. για την αειφόρο ανάπτυξη

Η Ευρωπαϊκή Ένωση αποσκοπεί στη βελτίωση της ποιότητας ζωής κάθε πολίτη,

εστιάζοντας τις προσπάθειές της στα μέτρα που μπορούν να αποδώσουν

περισσότερο με συνεργασία. Η προστασία του περιβάλλοντος απαιτεί συνεργασία

μεταξύ των δημοσίων αρχών, των επιχειρήσεων, των ομάδων πίεσης και των μη

κυβερνητικών οργανώσεων, καθώς και μεταξύ των ίδιων των πολιτών. Η Ε.Ε. τηρεί

πάνω απ’ όλα την αρχή της «αειφόρου ανάπτυξης», προσπαθώντας να

εξισορροπήσει την προστασία του περιβάλλοντος με την οικονομική πρόοδο και την

κοινωνική ανάπτυξη.

Τον Μάιο του 2001 εγκρίθηκε στρατηγική της Ε.Ε. υπέρ της αειφόρου ανάπτυξης,

η οποία αναθεωρήθηκε το 2005 ώστε να προωθηθεί ο τομέας αυτός. Η αρχή της

αειφόρου ανάπτυξης, η οποία επιβεβαιώθηκε στη συνθήκη του Μάαστριχ και στη

σύνοδο κορυφής του Κάρντιφ το 1998, έθεσε τα θεμέλια για μια συντονισμένη δράση

και για την ενσωμάτωση των περιβαλλοντικών ζητημάτων στις πολιτικές της ΕΕ.

Η Ε.Ε. και τα κράτη μέλη δρουν υπέρ της αειφόρου ανάπτυξης και στο εσωτερικό

και εκτός των συνόρων τους, ιδίως στο πλαίσιο των διεθνών οργανισμών και στη

διάρκεια διοργανώσεων.

44

4.2.3 Ποιος είναι ο μελλοντικός στόχος για την αειφόρο ανάπτυξη;

Ο Στρατηγικός Στόχος για το περιβάλλον και την αειφόρο ανάπτυξη είναι:

1.H προστασία της δημόσιας υγείας

2.H άνοδος της ποιότητας ζωής των πολιτών

3.Η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας

4.3 ΕΙΔΗ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΩΝ ΠΗΓΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας" (ΑΠΕ) είναι μορφές εκμεταλλεύσιμης

ενέργειας που προέρχεται από διάφορες φυσικές διαδικασίες και χρησιμοποιούνται

είτε άμεσα είτε μετατρεπόμενες σε άλλες μορφές ενέργειας. Για την εκμετάλλευσή

τους δεν απαιτείται κάποια ενεργητική παρέμβαση και είναι "καθαρές" μορφές

ενέργειας, φιλικές προς το περιβάλλον. Είναι αναμενόμενο ότι η ανάγκη για ενέργεια

θα μεγαλώνει συνεχώς, αφού ο πληθυσμός της γης αυξάνεται ταχύτατα αλλά και η

βελτίωση του βιοτικού επιπέδου του ανθρώπου πολλαπλασιάζει τις δραστηριότητές

του.

4.3.1 Είδη ΑΠΕ

Αιολική ενέργεια: Κινητική ενέργεια που παράγεται από τη δύναμη του ανέμου και

μετατρέπεται σε απολήψιμη μηχανική ενέργεια ή/και σε ηλεκτρική ενέργεια

Ηλιακή ενέργεια: Ενέργεια που προέρχεται από τον ήλιο. Χρησιμοποιείται για

θερμικές εφαρμογές, καθώς επίσης και για παραγωγή ηλεκτρισμού.

45

Υδατοπτώσεις: Τα γνωστά υδροηλεκτρικά έργα, τα οποία αξιοποιούν τις

υδατοπτώσεις.

Βιομάζα: Χρησιμοποιεί τους υδατάνθρακες των φυτών με σκοπό την

αποδέσμευση της ενέργειας που δεσμεύτηκε από το φυτό με τη φωτοσύνθεση.

Είναι πηγή ενέργειας με πολλές δυνατότητες.

Γεωθερμική ενέργεια: Προέρχεται από την παραγόμενη θερμότητα της

ραδιενεργού αποσύνθεσης των πετρωμάτων της γης. Είναι εκμεταλλεύσιμη στα

σημεία όπου η θερμότητα αυτή ανεβαίνει με φυσικό τρόπο στην επιφάνεια

Παλιρροιακή Ενέργεια: Εκμεταλλεύεται τη βαρύτητα του Ηλίου και της Σελήνης,

που προκαλεί ανύψωση της στάθμης του νερού. Το νερό αποθηκεύεται καθώς

ανεβαίνει και για να ξανακατέβει αναγκάζεται να κινήσει μια τουρμπίνα,

παράγοντας ηλεκτρισμό.

Κυματική Ενέργεια: Εκμεταλλεύεται την κινητική ενέργεια των κυμάτων.

4.4 ΜΕΛΛΟΝ ΤΩΝ Α.Π.Ε

Συνεχώς εξελίσσονται τα οράματα για ένα καλύτερο και πιο ‘πράσινο’ μέλλον.

Πολλές προσπάθειες γίνονται για να αξιοποιηθεί η ενέργεια των ΑΠΕ αποδοτικότερα

και κυρίως χωρίς επιπτώσεις στο περιβάλλον.

46

4.4.1 Ιπτάμενες ανεμογεννήτριες

Όσον αφορά την αιολική ενέργεια, ψηλά στον ουρανό κοιτούν οι επιστήμονες

για να εξασφαλίσουν τις ενεργειακές πηγές για την κάλυψη των ενεργειακών

αναγκών του μέλλοντος, πειραματιζόμενοι με ιπτάμενες ανεμογεννήτριες που ως

χαρταετοί θα παράγουν ρεύμα για να τροφοδοτούν πόλεις. Οι προσπάθειες που

γίνονται είναι πολλές και φαίνονται πολλά υποσχόμενες.

Το Ινστιτούτο Αεροναυπηγικής του πολυτεχνείου της ολλανδικής πόλης

Ντελφτ έχει κατασκευάσει ένα πειραματικό μοντέλο, που είναι ένας σκελετός

χαρταετού και μια γεννήτρια, τοποθετημένη στην επιφάνεια φόρτωσης ενός

φορτηγού. Η αρχή λειτουργίας του είναι πολύ απλή: ο «χαρταετός» πετάει ψηλά

δεμένος σε ένα καλώδιο και το τράβηγμα του παράγει ρεύμα. Ο «χαρταετός» απαιτεί

μια μικρή ποσότητα ρεύματος για να διατηρηθεί στον αέρα, αλλά σαφώς λιγότερη

από όση παράγει. Το συγκεκριμένο μοντέλο πετάει σε ύψος 1.000 μέτρων και στο

επόμενο στάδιο οι δημιουργοί του οραματίζονται να στείλουν στον ουρανό 50

συσκευές. Μια τέτοια ανεμογεννήτρια θα μπορούσε να παράγει 100άδες Μεγαβάτ

ηλεκτρικού ρεύματος.

Πριν λίγο καιρό, ξεκίνησαν και οι δοκιμές ενός καναδικού μοντέλου, που

πειραματίζεται με άλλη εκδοχή του «χαρταετού». Το σύστημα MARS, όπως

αποκαλείται, πετάει από μόνο του, αφού είναι γεμάτο με αέριο ήλιο. «Περσίδες» στην

επιφάνεια του σκελετού θα εγκλωβίζουν τον αέρα και θα προκαλούν την περιστροφή

ενός μπαλονιού γύρω από τον άξονά του. Στις απολήξεις του άξονα έχουν

τοποθετηθεί γεννήτριες, οι οποίες «μεταφράζουν» τις περιστροφές του μπαλονιού σε

ενέργεια. Το ρεύμα μεταφέρεται μέσω καλωδίου στο έδαφος, ενώ η μετακίνηση του

συστήματος είναι απλή λόγω της ελαφριάς κατασκευής.

Πιο φιλόδοξη είναι η ιταλική εταιρεία Kitegen, που σχεδιάζει έναν τεράστιο

«χαρταετό», ελεγχόμενο από υπολογιστή, και συνδεδεμένο με επίγειο «καρουσέλ»,

με την περιστροφή του οποίου θα παράγεται ηλεκτρική ενέργεια. «Σε έναν χρόνο

μπορούν να τροφοδοτηθούν 86.000 σπίτια», αναφέρει ο επικεφαλής της έρευνας.

47

4.4.2 Ανεμο-ηλιο-γέφυρες

Πρόοδος όμως έχει γίνει και σε άλλους τομείς. Οι Ιταλοί σχεδιαστές Francesco

Colarossi, Giovanna Saracino και Luisa Saracino έφτιαξαν την γέφυρα “Solar Wind”,

η οποία διαθέτει ανεμογεννήτριες μεταξύ των κολόνων της ενώ στην επιφάνεια του

δρόμου έχουν τοποθετηθεί ηλιακοί συλλέκτες. Η παραγόμενη ενέργεια από τις

ανεμογεννήτριες και τους ηλιακούς συλλέκτες είναι αρκετή ώστε να τροφοδοτήσει

15.000 κατοικίες ετησίως! Οι σχεδιαστές δεν σταμάτησαν εκεί, και δίπλα από τον

δρόμο δημιούργησαν ένα θερμοκήπιο όπου καλλιεργούνται λαχανικά τα οποία θα

πωλούνται στους διερχόμενους οδηγούς. Θα μπορούσαν άραγε να είναι όλες οι

μελλοντικές γέφυρες έτσι?

4.4.3 Ηλιακά τρένα

Αλλαγές στο μέλλον θα υποστούν και τα τρένα. Υπερταχείες αμαξοστοιχίες

που κινούνται με ηλιακή ενέργεια συνδέονταν με το πολύ μακρινό μέλλον. Αλλά αυτό

θα πραγματοποιηθεί νωρίτερα από ό,τι νομίζουμε. Το νέο τρένο θα κινείται στα 220

μίλια/ώρα με ηλιακή ενέργεια ως πηγή ενέργειας. Σε μια προσπάθεια να σωθεί ο

κόσμος που εξασθενεί, υπάρχει ανάγκη για ένα σοβαρό προβάδισμα. Αυτή η ηλιακή

ενέργεια θα μπορούσε να είναι η ιδανική αρχή.

48

4.4.4 Ελικοειδείς ανεμογεννήτριες

Υπάρχουν πολλά σχέδια σχετικά με την μελλοντική δομή των

ανεμογεννητριών. Πρώτη μελλοντική κατασκευή είναι οι ελικοειδές ανεμογεννήτριες

και είναι το μέλλον της τεχνολογίας των ανεμόμυλων. Αυτές οι εκπληκτικές

κατασκευές θα αντικαταστήσουν τις λεπίδες ενός συμβατικού ανεμόμυλου. Οι νέοι

ανεμόμυλοι έχουν σχεδιαστεί σαν τους παλιούς αλλά το σχέδιο κατασκευής τους τούς

καθιστά μοναδικούς. Στην πραγματικότητα, θα λειτουργούν καλύτερα από τους

παλιούς ανεμόμυλους αφού οι έλικες τους όχι μόνο χρησιμοποιούν την αιολική

ενέργεια, αλλά και την αξιοποιούν στο μέγιστο.

4.4.5 Ανεμογεννήτριες σε δρόμους υψηλής ταχύτητας

Οι ανεμογεννήτριες σε δρόμους υψηλής ταχύτητας είναι ένας πολύ

πρωτότυπος τρόπος για να ξανασυλλέξουμε μέρος της ενέργειας που δαπανάται

από τα οχήματα. Αυτή η πρόταση περιλαμβάνει οριζόντια τοποθέτηση

ανεμογεννητριών πάνω από το δρόμο που θα κινείται από τον παραγόμενο άνεμο

των οχημάτων. Η ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από το γύρισμα αυτών των

ανεμογεννητριών θα μπορούσε να ανατροφοδοτήσει το δίκτυο. Το μεγάλο ερώτημα

που πρέπει να απαντηθεί είναι εάν η φύση της ταραχώδης ροής του αέρα θα μπορεί

να διατηρεί τις τουρμπίνες σε συνεχή κίνηση.

49

4.4.6 Νησιά ενέργειας

Παρά την πρόοδο που έχει επιτευχθεί σε πολλούς τομείς, πολλές χώρες

υποφέρουν από χρόνιες ελλείψεις νερού λόγω κλιματικών αλλαγών και

υπερπληθυσμού. Αυτό είναι ένα σοβαρό πρόβλημα. Μια στρατηγική για την

αντιμετώπιση αυτής της κρίσης προϋποθέτει συμπαγή, πλωτά «ενεργειακά νησιά».

Αυτά συνδυάζουν υπεράκτια παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με μονάδες

αφαλάτωσης. Κάθε νησί έχει εξαγωνικό σχήμα και μαζί με άλλα νησιά σχηματίζουν

τεχνητά αρχιπελάγη. Αυτή η ιδέα, δηλαδή η δημιουργία τεχνητών νησιών για τη

συλλογή ανέμου και ήλιου, βασίζεται στο έργο ενός Γάλλου φυσικού ο οποίος

οραματίστηκε τη χρήση της θάλασσας ως γιγαντιαίο συλλέκτη ενέργειας.

Εμπνευσμένο από τον Jacques-Arsène d'Arsonval και άλλους τρεις μορφωμένους

ανθρώπους αναπτύχθηκε μια νέα τεχνική που ονομάζεται Μετατροπή Ωκεάνιας

Θερμικής Ενέργειας και εκμεταλλεύεται τις διαφορές της θερμοκρασίας μεταξύ της

θάλασσας στην επιφάνεια των ωκεανών και του νερού από κάτω. Έτσι, το θερμότερο

νερό θερμαίνει υγρή αμμωνία, μετατρέποντάς την σε ατμό, η οποία κινεί ένα

στρόβιλο - ο οποίος με τη σειρά του παράγει ηλεκτρική ενέργεια. Η αμμωνία στη

συνέχεια ψύχεται με κρύο νερό από τα βάθη των ωκεανών και επιστρέφει σε υγρή

κατάσταση, για να ξεκινήσει ξανά από την αρχή η διαδικασία.

Ο στόχος τους είναι να δημιουργηθεί ένα δίκτυο "νησιών ενέργειας": πλωτές

πλατφόρμες εξαγωνικού σχήματος από μέταλλα που παράγουν ηλεκτρικό ρεύμα

μέσω ανέμου, κυμάτων, και ήλιου, και επιπρόσθετα θα υπάρχει και μονάδα

Μετατροπής Ωκεάνιας Θερμικής Ενέργειας. Υπολογίζεται ότι κάθε νησιωτικό

σύμπλεγμα θα μπορούσε να ικανοποιήσει τις ενεργειακές ανάγκες του κόσμου.

Τέτοιες μονάδες λειτουργούν καλύτερα όταν υπάρχει μια διαφορά θερμοκρασίας 20 °

C μεταξύ του νερού στην επιφάνεια και του νερού κάτω, κάνοντας τις τροπικές

θάλασσες τους καλύτερους υποψήφιους για την δημιουργία νησιών ενέργεια.

50

Απ’όλα τα παραπάνω, είναι φανερό ότι ο άνεμος είναι η πλέον πιο

διαδεδομένη ανανεώσιμη μορφή ενέργειας, η χρήση της οποίας δεν έχει αρνητικές

επιδράσεις στο περιβάλλον. Επιπροσθέτως, σημαντική είναι και η ορθολογική

διαχείριση των διαφόρων πηγών ενέργειας και γενικότερα η υιοθέτηση μιας πιο

φιλικής προς το περιβάλλον αντίληψης, κάτι το οποίο δυστυχώς ακόμα δεν έχει

επιτευχθεί! Για να πραγματοποιηθεί κάτι τέτοιο, θα πρέπει να είναι άμεση η προσοχή

και η ευαισθητοποίηση, τόσο των πολιτών, όσο και των αρμοδίων αρχών, έτσι ώστε

να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα, για τη δημιουργία ενός «οικολογικού πλανήτη». Μα,

ας κάνουμε κάτι ΤΩΡΑ, πριν να είναι πολύ αργά!!!

51

Εγκυκλοπαίδεια Δομή, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΤΑΚΗ, Σελίδες 34-36

Robin Kerrod, Εγκυκλοπαίδεια ΟΙ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ,

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΓΙΑΝΝΗ ΡΙΖΟΥ, Σελίδες 14-16

Howard Timms, Εγκυκλοπαίδεια H ΖΩΗ ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ, ΕΚΔΟΣΕΙΣ

ΓΙΑΝΝΗ ΡΙΖΟΥ, Σελίδες 26-28

Ηλεκτρονική Διεύθυνση http://www.ypeka.gr/Default.aspx?tabid=287

Ηλεκτρονική Διεύθυνση http://www.ypeka.gr/Default.aspx?tabid=287

Ηλεκτρονική Διεύθυνση http://el.wikipedia.org/wiki/

Ηλεκτρονική Διεύθυνση http://www.aenaon.net/gr/content/view/54/29/

Ηλεκτρονική Διεύθυνση http://www.aenaon.net/gr/content/view/54/29/

Ηλεκτρονική Διεύθυνση http://www.ypeka.gr/Default.aspx?tabid=287

Ηλεκτρονική Διεύθυνση

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%BD%CE%B5%CE%BC%CF%8C

%CE%BC%CF%85%CE%BB%CE%BF%CF%82

Ηλεκτρονική Διεύθυνση http://www.energyonline.gr/?p=5047

Ηλεκτρονική Διεύθυνση http://www.anemogennitria.gr/hawt-vs-vawt.htm

Ηλεκτρονική Διεύθυνση

http://alejandrosilvadesouza.blogspot.com/2011/04/blog-post.html

Ηλεκτρονική Διεύθυνση http://www.eletaen.gr/

Ηλεκτρονική Διεύθυνση www.hellasres.gr/Greek?THEMATA/ARTHRA/a

Ηλεκτρονική Διεύθυνση www.cres.gr/kape/energeia

Ηλεκτρονική Διεύθυνση http://el.wikipedia.org/wiki/

Ηλεκτρονική Διεύθυνση http://www.greenpacks.org/2009/05/12/220mph-

bullet-train-juiced-up-using-solar-energy

Διπλωματική εργασία του Δ. Μαρούδα

Ηλεκτρονική Διεύθυνση www.anemogennitria.gr

Ηλεκτρονική Διεύθυνση www.wikipedia.gr

52

Ηλεκτρονική Διεύθυνση www.oikipa.gr

Ηλεκτρονική Διεύθυνση www.sivitanidis.edu.gr

Ηλεκτρονική Διεύθυνση www.aenaon.net

Ηλεκτρονική Διεύθυνση www.econews.gr

Ηλεκτρονική Διεύθυνση www.renewableenergies.gr

Ηλεκτρονική Διεύθυνση www.energeia.gr

Wikipedia

Ηλεκτρονική Διεύθυνση

http://dspace.lib.ntua.gr/bitstream/123456789/3001/3/tsiamia_landplanning.p

df

Ηλεκτρονική Διεύθυνση http://nbasiliou.blogspot.com/2008/03/1.html

Ηλεκτρονική Διεύθυνση

http://anakyklwsh.wikispaces.com/%CE%97+%CE%A1%CE%A5%CE%A0

%CE%91%CE%9D%CE%A3%CE%97+%CE%A4%CE%9F%CE%A5+%CE

%A0%CE%95%CE%A1%CE%99%CE%92%CE%91%CE%9B%CE%

Ηλεκτρονική Διεύθυνση

http://www.google.gr/imgres?imgurl=http://bioenergynews.capitalblogs.gr/file

s

Ηλεκτρονική Διεύθυνση http://www.sch.gr/periodika/index.php?artId=120

Ηλεκτρονική Διεύθυνση

http://www.childfamily.gr/gr/fighting_for/sustainable_development cfm

Ηλεκτρονική Διεύθυνση

http://europa.eu/legislation_summaries/environment/sustainable_developme

nt/index_el.htm

Ηλεκτρονική Διεύθυνση http://www.espa.gr/elibrary/Perilipsi_EP_Perivallon-

Aeif_Anaptyxi.pdf

Ηλεκτρονική Διεύθυνση http://s.enet.gr/resources/2009-10/16-17f3-2-thumb-

large.jpg

Ηλεκτρονική Διεύθυνση http://www.e-kyklades.gr/images/APE_F1208.jpg

Ηλεκτρονική Διεύθυνση

http://2.bp.blogspot.com/_peUmmI8xT1k/TCbeA0dGV6I/AAAAAAAAD5U/EV

42AxhfbV4/s400/DIAGRAM+SUSTAINABLE+ELLHNIKA.JPG

53

Ηλεκτρονική Διεύθυνση http://solarenergy.gr/renewable-energy/article/solar-

wind-the-bridge-of-the-future

Ηλεκτρονική Διεύθυνση

http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=22733&subid=2&pubid=22738974

Ηλεκτρονική Διεύθυνση http://www.greenpacks.org/2009/05/12/220mph-

bullet-train-juiced-up-using-solar-energy

Ηλεκτρονική Διεύθυνση http://www.bwebcentral.com/blog/1/1118

Ηλεκτρονική Διεύθυνση http://inhabitat.com/artificial-energy-islands-to-

produce-energy-and-meet-water-requirements-of-the-world/

Ηλεκτρονική Διεύθυνση http://www.futuretimeline.net/21stcentury/2040-

2049.htm

Ηλεκτρονική Διεύθυνση http://chrisni1.blogspot.com/2007/10/blog-

post_06.html

Ηλεκτρονική Διεύθυνση http://www.panteion.gr/kediva/Green_Growth.pdf

Ηλεκτρονική Διεύθυνση

http://www.slang.gr/lemma/show/prasini_anaptuksi_13217

Ηλεκτρονική Διεύθυνση http://www.ypeka.gr/Default.aspx?tabid=223

Ηλεκτρονική Διεύθυνση

http://europa.eu/legislation_summaries/environment/sustainable_developme

nt/index_el.htm

Ηλεκτρονική Διεύθυνση

http://www.cut.ac.cy/digitalAssets/8/8446_prasini_anaptyksi_tsouloftas_pres

entation_tepak_07_04_2011.pdf

Ηλεκτρονική Διεύθυνση

http://www.google.gr/search?q=%CF%80%CF%81%CE%B1%CF%83%CE

%B9%CE%BD%CE%B7+%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CF%80%CF%84

%CF%85%CE%BE%CE%B7&hl=el&client=firefox-

a&hs=jUH&rls=org.mozilla:el:official&prmd=imvns&source=lnms&tbm=isch&

ei=Fr7KTuq7BIOdOoSTmdkP&sa=X&oi=mode_link&ct=mode&cd=2&ved=0

CCsQ_AUoAQ&biw=1268&bih=764

54

1. Γενικές παρατηρήσεις για τη πράσινη ανάπτυξη

Επιστημονικώς, φαίνεται ότι κλίμα και περιβάλλον αλλάζουν, και οι ανάγκες

των ανθρώπων πληθαίνουν. Αυτό θα απαιτήσει νέα μοντέλα και νέες τεχνολογίες.

Παράλληλα, έχουμε μία Ευρώπη και μια Ελλάδα που γερνάει και όπου το 1/3

δυστυχώς είναι κάτω ή κοντά στο όριο της φτώχιας, ενώ τα άλλα 2/3 ψάχνουν την

κατανάλωση της ευζωίας αφού έχουν καλύψει και με το παραπάνω τις ανάγκες τους.

Κάποια κράτη έχουν καταλάβει το μήνυμα εδώ και λίγα χρόνια, όπως η Δανία,

που είναι πρώτη εξαγωγική δύναμη σε Α/Γ ή η όλο μεγαλύτερη έμφαση της Γαλλίας

στον ευζωικό τουρισμό. Η πίτα μεγαλώνει διαρκώς και μια μικρή σχετικά οικονομία

όπως η Ελλάδα μπορεί να βρει την κατάλληλη θέση στην παγκόσμια οικονομία.

Βασικό στοιχείο είναι η ανάπτυξη και προώθηση τεχνολογιών με στόχο τη

βιομηχανική παραγωγή τους, καθώς και υπηρεσιών που βασίζονται στην αειφόρο

εκμετάλλευση του περιβάλλοντος. Μερικά τομεακά παραδείγματα αυτού του είδους

ανάπτυξης:

1)Βιομηχανική παραγωγή ανεμογεννητριών, φωτοβολταϊκών, γεωθερμικών κ.ά.

2)Μετατροπή της γεωργίας σε οργανική

3)Σοβαρή προώθηση της εναλλακτικής και ολιστικής ιατρικής αρχίζοντας από την

δημιουργία πανεπιστημιακών εδρών.

Αν αυτός ο συντονισμός και σχεδιασμός δεν είναι εφικτός στην Ελληνική

πραγματικότητα τότε ανοίγουμε την συζήτηση της διοικητικής και θεσμικής

αναδιάρθρωσης και της αποδέσμευσης της πολιτικής από βρώμικα συμφέροντα.

Φυσικά η υλοποίηση των σχεδίων αυτών είναι μακρόπνοη αλλά το τρένο είναι έτοιμο

να ξεκινήσει. Θα το χάσουμε και αυτό?

2. Ανάγκη για χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας

Η θέρμανση χώρων καθώς και η λειτουργία των βιομηχανικών μονάδων

αποτελούν μερικές από τις κύριες ανάγκες του 21ου αιώνα, οι οποίες ευθύνονται για

μια σειρά από περιβαλλοντικά προβλήματα με σημαντικότερο αυτό του φαινόμενου

του θερμοκηπίου και των κλιματικών αλλαγών. Είναι αναμενόμενο ότι η ανάγκη για

55

ενέργεια θα μεγαλώνει συνεχώς, αφού ο πληθυσμός της γης αυξάνεται ταχύτατα

αλλά και η βελτίωση του βιοτικού επιπέδου του ανθρώπου πολλαπλασιάζει τις

δραστηριότητές του. Επομένως συνάγεται ότι οι ΑΠΕ διεκδικούν δίκαια μία θέση για

την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών του πλανήτη. Το ενδιαφέρον για τις ΑΠΕ

αναβίωσε τη δεκαετία του 1970, ως αποτέλεσμα των συνεχιζόμενων πετρελαϊκών

κρίσεων της εποχής, της αλλοίωσης του περιβάλλοντος και της ποιότητας ζωής από

τη χρήση αυτών των πηγών ενέργειας.

Σήμερα οι εφαρμογές των ΑΠΕ λαμβάνονται υπόψη στους επίσημους

σχεδιασμούς των ανεπτυγμένων κρατών για την ενέργεια και παρόλο που αποτελούν

μικρό ποσοστό της ενεργειακής παραγωγής, γίνονται βήματα για την περαιτέρω

αξιοποίησή τους. Το κόστος των εφαρμογών ΑΠΕ ελαττώνεται διαρκώς. Οι ΑΠΕ είναι

ιδανικές για ενεργειακό εφοδιασμό για περιβαλλοντικούς και γεωπολιτικούς λόγους,

αφού μπορούν να παρέχουν ασφαλή, καθαρό και προσιτό ενεργειακό εφοδιασμό.

Επιπλέον, η χρήση τους μπορεί να αποφέρει επιπρόσθετα οικονομικά οφέλη σε

αυτόν που θα δεσμεύσει το ενεργειακό τους δυναμικό.

3. Πλεονεκτήματα Α.Π.Ε.

1)Είναι πολύ φιλικές προς το περιβάλλον

2)Δεν πρόκειται να εξαντληθούν ποτέ, σε αντίθεση με τα ορυκτά καύσιμα.

3)Οι επενδύσεις των ΑΠΕ είναι εντάσεως εργασίας και δημιουργούν πολλές νέες

θέσεις εργασίας

4)Ο εξοπλισμός είναι απλός, όσον στην κατασκευή και τη συντήρηση και έχει μεγάλη

διάρκεια ζωής.

5)Οι επενδύσεις των ΑΠΕ δημιουργούν σημαντικό αριθμό νέων θέσεων εργασίας,

ιδιαίτερα σε τοπικό επίπεδο.

4. Όμως οι ΑΠΕ έχουν και μειονεκτήματα.

1)Έχουν αρκετά μικρό συντελεστή απόδοσης, της τάξης του 30% ή και χαμηλότερο.

2)Η παροχή και απόδοση της αιολικής ή της ηλιακής ενέργειας εξαρτάται από την

εποχή του έτους, το γεωγραφικό πλάτος και το κλίμα της περιοχής στην οποία

εγκαθίστανται.

Με την εξέλιξη όμως της τεχνολογίας αυτά τα προβλήματα έχουν επιλυθεί.

56

5. Ο ρόλος των Α.Π.Ε. στο φαινόμενο του θερμοκηπίου

Το θέμα των κλιματικών αλλαγών εξαιτίας του φαινομένου του θερμοκηπίου

είναι το σημαντικότερο περιβαλλοντικό πρόβλημα που απασχολεί την παγκόσμια

κοινότητα. Είναι ένα πρόβλημα εξαιρετικά σύνθετο, η αντιμετώπιση του οποίου

προϋποθέτει την ανάληψη πρωτοβουλιών, και σε εθνικό και σε πλανητικό επίπεδο.

Η Ε.Ε. με βάση το Πρωτόκολλο του Κιότο δεσμεύθηκε να μειώσει κατά 8% τις

εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου για την περίοδο 2008 – 2009 και έτσι φαίνεται ότι

είναι σημαντική η συμβολή των ΑΠΕ στην επίτευξη των στόχων αυτών.

Όσον αφορά τον τουρισμό στην Ευρώπη, η Κομισιόν στην μελέτη της για τις

επιπτώσεις των περιβαλλοντικών αλλαγών, τονίζει ότι 100 εκ. τουρίστες θα αλλάξουν

προορισμούς, πλήττοντας την οικονομία, λόγω μεταβολής του κλίματος. Πρόκειται

για το 1/6 των τουριστών διεθνώς που ενισχύουν με 100 δις. ευρώ τις χώρες που

επισκέπτονται. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, οι ΑΠΕ αντιπροσωπεύουν το 6% του

ευρωπαϊκού εφοδιασμού. Επίσης, θα πρέπει να επισημανθεί ότι το μερίδιο των ΑΠΕ

στη συνολική κατανάλωση συνδέεται άρρηκτα με την εξέλιξη της κατανάλωσης και

την εξοικονόμηση ενέργειας.

6. Ο στόχος της Ελλάδας για τις Α.Π.Ε.

Η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη να περιορίσει την αύξηση εκπομπών ρύπων του

θερμοκηπίου στο 25% για το διάστημα 2008-2012. Έτσι λοιπόν η Ελλάδα έχει

επιλέξει ως έτος βάσης για τις εκπομπές των αερίων CO2, CH4 και N2O το 1990,

ενώ για τα F-gases το 1995. Οι βασικές πηγές των αερίων θερμοκηπίου στην Ελλάδα

και η συμβολή τους στις συνολικές εκπομπές συνοψίζονται στις ακόλουθες:

Ο τομέας "Ενέργεια" με συμμετοχή 78,6%.

57

Ο τομέας "Βιομηχανικές Διεργασίες" με συμμετοχή 10,3%.

Ο τομέας "Γεωργία" με συμμετοχή 8,7%.

Ο τομέας "Απόβλητα" με συμμετοχή 2,4%.

Με βάση τα παραπάνω δεδομένα γίνεται αντιληπτό σε εθνικό επίπεδο ότι η

έμφαση δίδεται στον τομέα της ενέργειας και ειδικότερα στη ΔΕΗ, η οποία συμμετέχει

κατά 73% στο σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών Διοξειδίου του Άνθρακα

και συνεπώς εκπέμπει το 40% του συνόλου αερίων ρύπων του θερμοκηπίου της

χώρας. Για το λόγο αυτό, η Ελλάδα, προκειμένου να ανταποκριθεί πλήρως στις

υποχρεώσεις της που απορρέουν υιοθετεί μια ολοκληρωμένη πολιτική για τις

κλιματικές αλλαγές, με τις ΑΠΕ να παίζουν καθοριστικό ρόλο, και συγκεκριμένα να

γίνεται ουσιαστική προώθηση τους μέσα από τη θεσμοθέτηση του Ειδικού

Χωροταξικού Πλαισίου.

7. Προστασία του περιβάλλοντος

Απορρέοντας από τον άνεμο, η αιολική ενέργεια είναι μια καθαρή πηγή

ενέργειας. Η αιολική ενέργεια δεν μολύνει την ατμόσφαιρα όπως τα εργοστάσια

παραγωγής ηλεκτρισμού, αφού οι ανεμογεννήτριες δεν εκλύουν χημικές ουσίες στο

περιβάλλον.

8. Τρόποι προστασίας περιβάλλοντος

Απλοί τρόποι για να εξοικονομήσουμε ενέργεια και να συμβάλλουμε στην

αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών είναι οι εξής:

11)) Αντικατάσταση κοινών λαμπτήρων από λαμπτήρες χαμηλής κατανάλωσης.

58

22)) Χρήση ανεμιστήρα αντί κλιματιστικού

33)) Αγορά ηλεκτρικών συσκευών ενεργειακής κλάσης Α

44)) Χρήση ηλιακού θερμοσίφωνα

55)) Βελτίωση της μόνωσης στα υπάρχοντα κτίρια και σωστή εγκατάσταση

66)) Κλείσιμο συσκευών από κεντρικό διακόπτη

77)) Σβήσιμο των φώτων όταν δεν τα χρειαζόμαστε

88)) Χρήση ποδηλάτου στις καθημερινές μετακινήσεις

99)) Χρήση των μέσων μαζικής μεταφοράς

1100)) Συμμετοχή στα προγράμματα ανακύκλωσης όπου υπάρχουν

1111)) Επιλογή προϊόντων βιολογικής καλλιέργειας

9. Σκέψου παγκόσμια-Δράσε τοπικά

Η προστασία του περιβάλλοντος είναι ένα ζήτημα σοβαρό και μας αφορά

όλους. Το να κατορθώσουμε να βοηθήσουμε ενεργά στην προστασία του

περιβάλλοντος είναι πολύ σημαντικό. Αν μεταδώσουμε μια οικολογική συνείδηση στα

νέα παιδιά, αυτό θα ήταν μια ακόμη πιο σημαντικό, για να μπορέσει η νέα γενιά να

αποκτήσει από νωρίς μια νέα αντίληψη για τον τρόπο ζωής μας και την συμπεριφορά

μας στη φύση! Η συνεισφορά μας, αν και φαίνεται ασήμαντη, μπορεί να είναι

ιδιαίτερα αποτελεσματική. Στόχος είναι να μειωθεί η καταναλούμενη ενέργεια. Έτσι:

Για να μειώσουμε την ηλεκτρική ενέργεια που καταναλώνουμε:

Θα πρέπει να σβήνουμε τα φώτα, όταν δεν τα χρειαζόμαστε ή να

αντικαταστήσουμε τους παλιούς λαμπτήρες με νέους οικονομικούς

Όταν δε βλέπουμε τηλεόραση, μπορούμε να κλείνουμε τελείως την συσκευή

Ο θερμοσίφωνας σπαταλά πολλή ενέργεια, να μην τον ξεχνάμε ώρα ανοιχτό

Να βάζουμε γεμάτο πλυντήριο για να αποφεύγουμε επιπλέον πλύσεις

Για να μειώσουμε τη σπατάλη του νερού:

Όταν πλένουμε πιάτα, να μην αφήνουμε τη βρύση να τρέχει

Ένα ντους είναι καλύτερη επιλογή από το μπάνιο

Θα πρέπει να φροντίζουμε άμεσα για την επισκευή βρυσών με διαρροή

Για να μειώσουμε την κατανάλωση καυσίμων:

Να μη χρησιμοποιούμε το αυτοκίνητο για μικρές διαδρομές

59

Πρέπει να συντηρούμε με συνέπεια το αυτοκίνητό μας, για να μην

επιβαρύνουμε την ατμόσφαιρα με ρύπους

Ας βάλουμε την ανακύκλωση στη ζωή μας:

Μπορούμε να αναζητήσουμε κάδους ανακύκλωσης στην περιοχή μας και να

πετάμε χώρια τα ανακυκλώσιμα υλικά

Η ανακύκλωση δεν αφορά μόνο το σπίτι αλλά και το χώρο εργασίας μας

60

Το 2ο μέρος της εργασίας είναι, όπως προαναφέρθηκε, το κατασκευαστικό

κομμάτι. Δύο κατασκευές, μία ατομική και μία ομαδική, προσπαθούν να

απεικονίσουν, όσο καλύτερα μπορούν, την πραγματικότητα. Ας τις δούμε λοιπόν.

Η πρώτη κατασκευή είναι ατομική. Είναι μια αναπαράσταση της γέφυρας

‘solar wind’ που βρίσκεται στην Ιταλία. Αυτή η γέφυρα δημιουργήθηκε για το

διαγωνισμό “Solar Park Works – Solar Highway” ο οποίος ζητούσε από τους

διαγωνιζομένους να δημιουργήσουν έναν υπερυψωμένο αυτοκινητόδρομο ο οποίος

θα συνδέει τις πόλεις Bagnera και Scilla. Όπως φαίνεται στην πραγματική

φωτογραφία αλλά και στην κατασκευή, η γέφυρα αυτή έχει ανεμογεννήτριες ανάμεσα

στις κολόνες της, αξιοποιώντας έτσι την αιολική ενέργεια. Εκτός από τις

ανεμογεννήτριες στη βάση, υπάρχει και ένα θερμοκήπιο δίπλα από το δρόμο από

όπου θα πωλούνται φρούτα και λαχανικά στους διερχόμενους οδηγούς. Επίσης, οι

κατασκευαστές αποφάσισαν να τοποθετήσουν παγκάκια και δέντρα για να βελτιωθεί

η αισθητική της κατασκευής. Η μακέτα αντικατέστησε το τσιμέντο, η βαφή της έδωσε

αυτό το χρώμα, τα δέντρα αντικαταστήθηκαν από πλαστικές μινιατούρες, το

θερμοκήπιο καλύφθηκε από πλαστικό κάλυμμα, το παγκάκι κατασκευάστηκε από

φελιζόλ και μπορείτε να δείτε το αποτέλεσμα στις παρακάτω φωτογραφίες.

θερμοκήπιο

παγκάκι

δέντρο

θερμοκήπιο

δέντρο

παγκάκι

61

Η δεύτερη κατασκευή είναι μια ομαδική προσπάθεια τριών ατόμων.

Αναπαριστά ένα «ενεργειακό νησί», δηλαδή ένα συμπαγές και πλωτό νησί που

αξιοποιεί την αιολική και ηλιακή ενέργεια αλλά και την ενέργεια των ωκεανών.

Παρακάτω υπάρχουν φωτογραφίες από την κατασκευή και από την πραγματικότητα.

Και στις δύο περιπτώσεις, φαίνεται ότι το νησί είναι εξαγωνικού σχήματος, με τρεις

ανεμογεννήτριες που εκμεταλλεύονται την αιολική ενέργεια για την παραγωγή

ρεύματος αλλά και δεκάδες ηλιακούς συλλέκτες που αξιοποιούν την ηλιακή ενέργεια

για τον ίδιο σκοπό. Χρησιμοποιώντας μακέτα για τη βάση και τα κτίρια, χαρτόνι για

τους ηλιακούς συλλέκτες, καλαμάκια για ανεμογεννήτριες και γκοφρέ χαρτί για τα

δέντρα, καταφέραμε να φτιάξουμε μία παρόμοια κατασκευή που ανταποκρίνεται στην

πραγματικότητα.

ηλιακοί

συλλέκτες

δέντρα

ανεμογεννήτρια

ηλιακοί

συλλέκτες

δέντρα

ανεμογεννήτρια