περιοδικη εκδοση για την αγροτικη οικονομια απο την τραπεζα πειραιως

04τευχοσ Νο καλοκαιρι 2015

ςυμβολαιακή κτήνοτροφια: η τράπεζα πειραιώς στηρίζει την ελληνική κτηνοτροφία | τυρια με ονομαςια προελευςής | ο χαρτής των ελλήνικων ειςαγωγων -

εξαγωγων | ςτον «αφρο» οι ζυθοποιιες το 2015 | 5+1 βήματα για αςφαλή χρήςή φυτοπροςτατευτικων προϊοντων

φάκελος αιγοπροβατοτροφίαΕυκαιρία ανάπτυξης η αιγοπροβατοτροφία στην Ελλάδα

ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ

εΚΔΟΤΗΣGravity

the newtonsΕθνικής Αντιστάσεως 57,

κτήριο Β’, 15231 Χαλάνδρι,

Τηλ: 211-1060180, email: info@

gravitythenewtons.gr

υπευθυνΟΣ εΚΔΟΣΗΣΣτέλιος Ζωντός

φωΤΟγρΑφΙεΣshutterstockεΙΔΙΚΗ εΚΔΟΣΗ

πΟυ ΔΙΑνεμεΤΑΙ ΔωρεΑν ΑπΟ ΤΑ ΚΑΤΑΣΤΗμΑΤΑ ΤΟυ ΟμΙλΟυ πεΙρΑΙωΣ

6,1 δισ. ευρώ ήταν το καθαρό εισόδημα των αγροτών το 2014, από 7,3 δισ.

ευρώ το 2007, σημειώνοντας

πτώση που αγγίζει το 16,4%

17,7% αυξήθηκε το

αγροτικό εισόδημα στα κράτη-μέλη της

ε.ε, κατά την περίοδο από το

2005 έως το 2012, σύμφωνα με τα

στοιχεία της ευρωπαϊκής επιτροπής

18% των παραγόμενων

αγροτικών προϊόντων αφορά τα λαχανικά και τα

κηπευτικά, 16,6% τα φρούτα και το

ελαιόλαδο, 7,5% τα δημητριακά και 2,9% τις πατάτες

«Ευκαιρία» ανάπτυξης η αιγοπροβατοτροφία στην Ελλάδα

editorial

ΤευχΟΣ νο

ξερετε οτι:

περιεχομενα

02

04

εΙΔΙΚΗ εΚΔΟΣΗ γΙΑ ΤΗν ΑγρΟΤΙΚΗ ΟΙΚΟνΟμΙΑ

Το περιεχόμενο αυτής της έκδοσης εκφράζεται με γενικούς όρους και πε-ριορίζεται στην πληροφόρηση και μόνο. Οι αναγνώστες θα πρέπει να συμβουλευτούν επαγγελματίες για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων θε-μάτων και να μην βασίζονται μόνο σε πληροφορίες αυτού του εντύπου, το οποίο δεν αποτελεί οποιαδήποτε μορφή συμβουλών ή συστάσεων από τον Όμιλο της Τράπεζας πειραι-ώς. Η Τράπεζα πειραιώς δεν αποδέ-χεται ούτε αναλαμβάνει οποιαδήποτε ευθύνη σε σχέση με το περιεχόμενο αυτής της έκδοσης και εξαιρεί κάθε είδους εγγυήσεις, δεσμεύσεις και εκ-προσωπήσεις (είτε ρητές είτε σιωπη-ρές) στο μέγιστο προβλεπόμενο πλαίσιο που ορίζει η σχετική νομοθεσία.Απαγορεύεται η ολική ή μερική ανατύπωση, δημοσίευση ή αναπα-ραγωγή χωρίς ειδική άδεια της εκ-δότριας εταιρείας.

Δεδομένης της οικονομικής συ-γκυρίας στη χώρα μας, το πε-ριοδικό «επΙ γΗΣ», μέσα από την τέταρτη έκδοσή του, είναι αφιερωμένο στην ελληνική αι-

γοπροβατοτροφία. Ο συγκεκριμένος κλάδος αναδεικνύεται ως μια μεγάλη αναπτυξιακή ευκαιρία στον πρωτογενή τομέα, με πολύ θε-τική επίδραση στο αγροτικό εμπορικό ισοζύ-γιο και εντέλει στην εθνική μας οικονομία.

για την Τράπεζα πειραιώς, η στήριξη της ελληνικής κτηνοτροφίας αποτελεί προτεραι-ότητα, με σκοπό την ενίσχυση της αυτάρκει-ας της χώρας σε κρέας και γαλακτοκομικά προϊόντα, σε βασικά διατροφικά είδη και την υποστήριξη της εξωστρέφειας του κλάδου. Η στήριξη της Τράπεζας στον κλάδο γίνεται πράξη με την ανάπτυξη και προσφορά του προγράμματος Συμβολαιακής Κτηνοτροφί-ας. Το πρόγραμμα της Συμβολαιακής Κτηνο-τροφίας καλύπτει όλη την παραγωγική, εφο-διαστική και μεταποιητική αλυσίδα του αγροτικού προϊόντος, υποστηρίζοντας συ-ντεταγμένα την επωφελή συνεργασία κτηνο-τρόφων και επιχειρήσεων από την παραγω-γή μέχρι τη μεταποίηση και την εμπορία των προϊόντων.

Η αιγοπροβατοτροφία αποτελεί έναν από τους πιο σημαντικούς κλάδους πρωτογενούς παραγωγής στην ελλάδα και ο τομέας γαλα-κτοκομίας έχει ιδιαίτερη σημασία, τόσο για τη γεωργική όσο και την εθνική οικονομία. εφοδιάζει τον πληθυσμό με προϊόντα υψη-λής αξίας και δίνει απασχόληση σε χιλιάδες οικογένειες. Άλλωστε, η χώρα μας έχει μακρά ιστορία στην παραγωγή γαλακτοκομικών προϊόντων, πολλά από τα οποία αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα της πολιτιστικής τους κληρονομιάς. είναι συνδεδεμένα με τα ήθη, τα έθιμα, τις παραδόσεις, με τη διατροφική κουλτούρα κάθε περιοχής και καταλαμβά-νουν σημαντικό τμήμα στο διαιτολόγιό τους.

Στο πλαίσιο της συζήτησης για την ανά-πτυξη του πρωτογενούς τομέα και ιδιαίτερα του κλάδου της αιγοπροβατοτροφίας, υπάρ-

χουν πεδία, όπως η βελτίωση της αυτονομίας ως προς τις ζωοτροφές, η μικρής κλίμακας καθετοποίηση μέσω της δημιουργίας μι-κρών τυροκομικών μονάδων, η ορθολογική κλίμακα επενδυτικών σχεδίων κ.λπ., οι οποί-ες αναδεικνύονται στις σελίδες που ακολου-θούν και μπορεί να δημιουργήσουν μια θετι-κή δυναμική στη στήριξη του κλάδου.

Η ελληνική γαλακτοκομία παρουσιάζει πολλά συγκριτικά πλεονεκτήματα, αλλά και αδυναμίες. για να συνεχίσει να υπάρχει η γα-λακτοκομία μας, ενδεχομένως και για να δια-δραματίσει πιο σημαντικό ρόλο στην οικονο-μία της χώρας, θα πρέπει να γίνουν βελτιωτι-κές παρεμβάσεις, όπως η αλλαγή στη δομή και το μέγεθος των κτηνοτροφικών εκμεταλ-λεύσεων, η βελτίωση των συνθηκών άσκη-σης της κτηνοτροφίας, ιδιαίτερα της αιγο-προβατοτροφίας, καθώς και ο εκσυγχρονι-σμός των μέσων και του εξοπλισμού των κτηνοτροφικών μονάδων, ώστε να βελτιωθεί η ποιότητα των παραγόμενων προϊόντων. Τα συστήματα προστασίας της ονομασίας προ-έλευσης και των γεωγραφικών ενδείξεων μπορούν να αποτελέσουν μοχλό ανάπτυξης των μειονεκτικών και απομακρυσμένων πε-ριοχών, αυξάνοντας την αναγνωρισιμότητα των προϊόντων και επομένως το εισόδημα των παραγωγών.

Στο τεύχος που κρατάτε στα χέρια σας, θα διαβάσετε επίσης ενδιαφέροντα στοιχεία σχετικά με τις τάσεις που επικρατούν στις αι-γοπροβατοτροφικές εκμεταλλεύσεις, τη δυ-ναμική των τοπικών φυλών για τη στήριξη της βιωσιμότητας του κλάδου και τη σημα-ντικότητα των κτηνοτροφικών φυτών για τη σωστή και πλήρη διατροφή των ζώων.

Τέλος, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιά-ζουν και μια σειρά από άλλα θέματα, τα οποία παρουσιάζονται στην παρούσα έκδο-ση, όπως είναι η διαχείριση ρίσκου από τη χαλαζόπτωση, η παρακολούθηση των τι-μών ως θεμελιώδες εργαλείο στήριξης των αγροτών, αλλά και η επενδυτική σκέψη που θα πρέπει να διέπει τις αναπτυξιακές προ-σπάθειες των φορέων του πρωτογενούς το-μέα, μέσα από την αρθρογραφία στελεχών της Τράπεζας πειραιώς σχετικά με τα ζητή-ματα αυτά.

μπορείτε επίσης να διαβάσετε το «επΙ γΗΣ» και ηλεκτρονικά ή να «κατεβάσετε» όλα τα αρχεία των τευχών στην ηλεκτρονική δι-εύθυνση: www.piraeusbank.gr

Σας ευχόμαστε καλή ανάγνωση.

Η ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ μΕ ΤΗν ΠΑΡΕμβΑΣΗ ΤΗΣ ολοκλΗΡΩνΕΙ κΑΙ δΙΑΣφΑλΙΖΕΙ ΤΗ ΣυΣΤΗμΑΤΙκΗ μοΡφΗ ΤΗΣ ΣυμβολΑΙΑκΗΣ κΤΗνοΤΡοφΙΑΣ, λΕΙΤουΡγΩνΤΑΣ ΩΣ χΡΗμΑΤοδοΤΗΣ, ΑλλΑ κΑΙ ΩΣ ΣυνΤονΙΣΤΗΣ ΤΩν ΣυνΕΡγΑΣΙΩν ΑυΤΩν

καλοκαίρι 2015

ν Ε α π ρ ο Ϊ ο ν τα χ ρ η ματο δοτ ι κ α π ρ ο γ ρα μ ματα Ε π ι δοτ η σ Ε ι σ

αGROΒUSINESS

03καλοκαίρι 2015

Η αγροτική εκμετάλλευση εί-ναι ο μοναδικός τύπος επαγ-γελματικής δραστηριότητας της οποίας το οικονομικό αποτέλεσμα είναι εκτεθειμέ-

νο σε απρόβλεπτους παράγοντες, όπως οι φυσικοί εχθροί, οι ασθένειες, οι τιμές του προϊόντος στις διεθνείς αγορές κ.ά. ωστόσο, ένα από τα μεγαλύτερα άγχη που κυριεύουν τους αγρότες είναι άμεσα συνυφασμένο με τον καιρό. Αυτό το «άγχος» αποτυπώνεται και στη λαϊκή παράδοση με τις παροιμίες για τις βασικές καλλιέργειες, όπως τα σιτηρά, το αμπέλι και τις ελιές: «Αν κάνει ο μάρτης δυο νερά κι ο Απρίλης άλλο ένα, χαρά σε εκείνον το ζευγά (γεωργό) που έχει πολλά σπαρμέ-να», «Αύγουστος άβρεχτος μούστος άμε-τρος», «Τ’ Αυγούστου το νερό αρρώστια στον ελιοκαρπό», «Του Απρίλη η βροχή κάθε στά-λα και φλουρί» κ.λπ.

Οι καιρικές συνθήκες, λοιπόν, είναι ο κυρι-ότερος παράγοντας, επηρεάζοντας αφενός μεν άμεσα την καλλιέργεια αφετέρου δε έμ-μεσα, αφού η ανάπτυξη των προσβολών από εχθρούς και ασθένειες επηρεάζεται από αυ-τές. παρ’ όλα αυτά, σε καθημερινή βάση, ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες, ο αγρότης παίρνει αποφάσεις για τις εργασίες που θα κάνει στην εκμετάλλευσή του, όπως το όρ-γωμα, τη σπορά, το κλάδεμα κ.λπ. Οι αποφά-σεις αυτές όμως μπορεί να καταδικαστούν σε αποτυχία, επειδή ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως το χαλάζι, τις περισσότερες φορές επι-φέρουν καταστροφές τόσο στην παραγωγή όσο και στο φυτικό κεφάλαιο. Αυτό συμβαί-νει διότι η γεωργική παραγωγή είναι, σε με-γαλύτερο βαθμό από κάθε άλλη, μια υπαί-θρια δραστηριότητα και γι’ αυτό υπόκειται σε καιρικούς κινδύνους, η έλευση και οι επιπτώ-σεις των οποίων δεν μπορούν να αποφευ-χθούν χωρίς τεχνικές παρεμβάσεις που απαι-τούν επιπλέον κόστος.

Τα τελευταία χρόνια, όπως προκύπτει και από τον πίνακα 1 (επεξεργασία των δεδομέ-νων χαλαζόπτωσης για τα έτη 2010 έως και 2014 στην ελλάδα), το φαινόμενο της χαλαζό-πτωσης γίνεται πιο συχνό και οι μήνες με τη μεγαλύτερη εμφάνιση χαλαζόπτωσης πα-νελλαδικά είναι ο Ιούνιος, ο μάρτιος και ο οκτώβριος, αντίστοιχα.

Δεδομένου, όμως, ότι οι μήνες αυτοί εί-ναι οι πιο κρίσιμοι για τις περισσότερες

διαχείριση ρίσκου από τη χαλαζόπτωση στις καλλιέργειες

γρΑφεΙ Ο

Αλέκος Παργινός Στέλεχος της Διεύθυνσης Ανάπτυξης Εργασιών Αγροτικού Τομέα & Αγροτικής Επιχειρηματικότητας της Τράπεζας Πειραιώς

καλλιέργειες και σηματοδοτούν το αναμε-νόμενο οικονομικό αποτέλεσμα της αγρο-τικής εκμετάλλευσης και κατ’ επέκταση το εισόδημα του αγρότη, γίνεται εύκολα αντι-ληπτό το κόστος αυτών των ζημιών. είναι ενδεικτικό ότι ο ελγΑ για την περίοδο 2001 – 2010 έχει καταβάλει αθροιστικά πάνω από 500 εκατ. ευρώ σε αποζημιώσεις από το χαλάζι, ποσό που αντιστοιχεί σε περίπου 51 εκατ. ευρώ κατ’ έτος.

Αδήριτη λοιπόν προκύπτει η ανάγκη της προστασίας των καλλιεργειών από το χαλάζι. μπορούμε όμως να κάνουμε κάτι τέτοιο και με ποιους τρόπους; μπορούμε. Η προστασία από το χαλάζι μπορεί να εφαρμοσθεί με τρεις μεθόδους:1. Καταστολή του χαλαζιού με τη «σπορά των καταιγιδοφόρων νεφών» με εναέρια μέσα 2. Αντιχαλαζικά Κανόνια Ηχοβολής3. Αντιχαλαζικό δίχτυ.

Από τις παραπάνω μεθόδους το αντιχαλα-ζικό δίχτυ απαιτεί το χαμηλότερο κόστος επένδυσης και μπορεί να εφαρμοσθεί και σε μικρή έκταση. μάλιστα, ο ελγΑ επιδοτεί το

κόστος εγκατάστασης αντιχαλαζικών δι-χτυών σε ποσοστό 60%. Κάθε χρόνο ανακοι-νώνεται από τον ελγΑ το ετήσιο πρόγραμμα ενεργητικής προστασίας και οι ενδιαφερόμε-νοι υποβάλλουν αιτήσεις για την ένταξή τους. Αναλυτικές πληροφορίες για τις καλλι-έργειες και τις περιοχές που επιχορηγούνται παρέχονται μέσω της ιστοσελίδας του ελγΑ, www.elga.gr ενεργητική προστασία, ετήσια προγράμματα.

Συνεπικουρώντας αυτή την προσπά-θεια του ΕλγΑ, η Τράπεζα Πειραιώς στηρί-ζει τον αγρότη στη χρηματοδότηση των δα-πανών εγκατάστασης αντιχαλαζικών δι-χτυών, με το δάνειο «Ενεργητικής Προστα-σίας Αγροτικής καλλιέργειας», που καλύπτει την αγορά υλικών και τα έξοδα εγκατάστασης αντιχαλαζικών διχτυών και αντιβρόχινης μεμβράνης.

Το ύψος της χρηματοδότησης ανέρχεται μέχρι το 90% της αναμενόμενης επιχορήγη-σης του ελγΑ και μέχρι το 80% της ίδιας συμ-μετοχής, δηλαδή του μη επιχορηγούμενου ποσοστού (40%). Η διάρκεια του δανείου εί-ναι έως 6 χρόνια. με την καταβολή της επιχο-ρήγησης απομειώνεται ισόποσα το κεφάλαιο του δανείου και τυχόν υπόλοιπο άληκτο κε-φάλαιο εξοφλείται με ίσες χρεολυτικές δό-σεις και καταβολή τόκων ανά εξάμηνο.

Έτσι, ο αγρότης έχει τη μικρότερη δυνατή επιβάρυνση σε τόκους, αφού το μεγαλύτερο ποσό του δανείου εξοφλείται σε σύντομο χρονικό διάστημα.

Η εγκατάσταση αντιχαλαζικών διχτυών εί-ναι μια επένδυση που διασφαλίζει το ετήσιο εισόδημα των παραγωγών και δίνει τη δυνα-τότητα να πετύχει καλύτερες τιμές σε χρονιές όπου η χαλαζόπτωση έχει μειώσει τις διαθέ-σιμες ποσότητες των προϊόντων στην αγορά.

Πίνακας 1. Πλήθος χαλαζοπτώσεων ανά γεωγραφική περιοχή

ΠΕΡΙοχΕΣ ‘01-’11 2012 2013 2014 Συνολο 14ΕΤΙΑΣ

Αν. μακεδονία και θράκη 1 0 3 1 5Κεντρική μακεδονία 12 0 2 4 18Δυτική μακεδονία 2 1 1 3 7θεσσαλία 7 1 1 3 12Ήπειρος 0 2 1 3 6Στερεά ελλάδα 0 0 0 4 4Ιόνιοι νήσοι 3 0 1 1 5Δυτική ελλάδα 4 0 0 3 7Αττική 4 2 1 2 9πελοπόννησος 5 3 5 3 16Βόρειο Αιγαίο 0 0 1 1 2νότιο Αιγαίο 3 0 0 2 5Κρήτη 4 1 1 5 11

Τα δεδομένα 2012 - 2014 αντλήθηκαν από την Ευρωπαϊκή Βάση Ακραίων Καιρι-κών Φαινομένων (ESWD). Οι τιμές για την περίοδο 2001 – 2011 από τη μελέτη του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών «Ανάλυση επιπτώσεων καιρικών φαινομένων την περίοδο 2001-2011 στην Ελλάδα».

φακελοσ: ΠΡοΒαΤοΤΡοφΙα4

γρΑφεΙ Η

Ειρήνη Τζουραμάνη

Ερευνήτρια Ινστιτούτου Αγροτικής Οικονομίας & Κοινωνιολογίας, ΕΛΓΟ «Δήμητρα»

τάσεις των εκμεταλλεύσεων αιγοπροβατοτροφίας στην Ελλάδα

Η αιγοπροβατοτροφία απο-τελεί έναν από τους σημα-ντικότερους κλάδους πρω-τογενούς παραγωγής στην ελλάδα. Συμβάλλει στη δια-

τήρηση του κοινωνικού ιστού της υπαί-θρου, αφού προσφέρει εισόδημα σε αγρο-τικές οικογένειες, ιδιαίτερα στις απομονω-μένες και μειονεκτικές περιοχές της χώρας μας. Η αιγοπροβατοτροφία ενισχύει πα-ράλληλα την αυτάρκεια της χώρας σε προϊ-όντα κτηνοτροφίας, διατηρεί τη βιωσιμό-τητα της μεταποιητικής βιομηχανίας και συνεισφέρει στη βελτίωση του αγροτικού εμπορικού ισοζυγίου μέσω των εξαγωγών, προσφέροντας πληθώρα ποιοτικών προϊόντων.

Η αιγοπροβατοτροφία είναι σε μεγάλο βαθμό μια παραδοσιακή μορφή κτηνοτρο-φίας που έχει προσαρμοστεί στις ιδιαιτερό-τητες του ελληνικού μικροκλίματος, αξιο-ποιώντας τους βοσκοτόπους, τις οριακές και ακατάλληλες για καλλιέργεια εκτάσεις. Οι αιγοπροβατοτροφικές εκμεταλλεύσεις στην ελλάδα είναι, στην πλειονότητά τους, μικρές, εκτατικές και οικογενειακές, με υψηλό βαθμό διαφοροποίησης αναφορικά με το ζωικό κεφάλαιο, τον εξοπλισμό, τις εγκαταστάσεις και την παραγωγικότητα. Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στατι-στικά στοιχεία, παρουσιάζεται μείωση των εκμεταλλεύσεων, αύξηση του αριθμού των ζώων των προβάτων και κατά συνέπεια αύ-ξηση του μέσου κοπαδιού, σε αντίθεση με τις αίγες που παρουσιάζουν μείωση ζωικού κεφαλαίου (πίνακας 1). επίσης, παρατηρεί-ται μία τάση εγκατάστασης νέων, σύγχρο-νων και εντατικών εκμεταλλεύσεων σε πε-δινές περιοχές που παράγουν ζωοτροφές για να καλύψουν όλες ή μέρος των ανα-γκών των εκτρεφόμενων ζώων και εμφανί-ζουν μεγαλύτερο επενδεδυμένο κεφάλαιο.

Σύμφωνα με τα διαθέσιμα οικονομικά στοιχεία του ευρωπαϊκού Δικτύου γεωργι-κής λογιστικής, παρατηρείται μια μείωση τόσο του δείκτη εισοδήματος όσο και του δείκτη της κερδοφορίας των αιγοπροβατο-τροφικών εκμεταλλεύσεων. Σημειώνεται ότι από την ανάλυση των σχετικών στοιχεί-ων προκύπτει ότι η παραγωγή του κρέατος παρέμεινε σταθερή, αλλά η συμβολή του γάλακτος στα μεγέθη του κλάδου παρου-σίασε σημαντική μείωση. επιπλέον, σημει-ώνεται ότι η μεγάλη οικονομική κρίση συ-νέβαλε στη συρρίκνωση της κτηνοτροφι-κής δραστηριότητας και σε αλλαγές μέσα

σ’ αυτόν τον τύπο εκμεταλλεύσεων.Στις εκμεταλλεύσεις αυτές, το μεγαλύτε-

ρο ποσοστό των παραγωγικών δαπανών του κλάδου καταλαμβάνει το αναλώσιμο κεφάλαιο και πιο συγκεκριμένα το κόστος των ζωοτροφών (Διάγραμμα 1). Τα τελευ-ταία χρόνια, παρατηρείται μείωση του κό-στους των αγοραζόμενων ζωοτροφών, ενώ αυξήθηκαν οι δαπάνες που σχετίζο-νται με την παραγωγή ζωοτροφών από την ίδια την εκμετάλλευση. Οι κτηνοτρόφοι, συνεπώς, παρουσιάζουν μια αλλαγή στις δραστηριότητές τους, εμπλουτίζοντάς τες με την παραγωγή ζωοτροφών, στρατηγική που μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την οι-κονομική θέση της εκμετάλλευσης και να βοηθήσει στην οικονομική της βιωσιμότη-τα. επίσης, τα οικονομικά στοιχεία δεί-χνουν ότι οι κτηνοτρόφοι περιόρισαν και τις δαπάνες για το αμειβόμενο προσωπικό την αναφερόμενη περίοδο, παρ’ όλη τη με-γάλη εξάρτηση του κλάδου σε εργατικά χέ-

ρια λόγω της καθημερινής φροντίδας των ζώων. Αντίθετα, τα ενοίκια παρουσίασαν σημαντική άνοδο σε συνδυασμό με τις αντίστοιχες δαπάνες φυτικής προέλευσης.

Τέλος, είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι, σύμφωνα με στοιχεία της έρευνας που πραγματοποιήθηκε στο ερευνητικό πρό-γραμμα DoMEsTIC, οι κτηνοτρόφοι σημει-ώνουν ως κύριους περιορισμούς που αντι-μετωπίζουν: το κόστος μεταφοράς της πρώτης ύλης, την έλλειψη πρακτικών εμπορίας/προώθησης τοπικών πιστοποιη-μένων προϊόντων και την ορθολογική δια-χείριση των βοσκοτόπων. επιπρόσθετα, προτείνουν ως σημαντικές παρεμβάσεις για την ενίσχυση του κλάδου τη βελτίωση των υποδομών στις ορεινές περιοχές, την προώθηση της εκτατικής κτηνοτροφίας και την υποστήριξη άλλων τοπικών δρα-στηριοτήτων, όπως του αγροτουρισμού, που θεωρούν ότι θα συμβάλουν σημαντι-κά στην ενίσχυση του κλάδου.

Πίνακας 1. βασικά μεγέθη αιγοπροβατοτροφίας στην ΕλλάδαΠΡοβΑΤοΤΡοφΙΑ ΑΙγοΤΡοφΙΑ

ΑΡΙθμοΣ ΤΑΣΗ ΑΡΙθμοΣ ΤΑΣΗ

Αριθμός εκμεταλλεύσεων 91.273 71.413Αριθμός κεφαλών 9.356.144 4.387.499μέσο κοπάδι 103 61εκμεταλλεύσεις με 1-19 ζώα 52% 62%εκμεταλλεύσεις με 20-99 ζώα 15% 21%εκμεταλλεύσεις με>100 ζώα 33% 17%

Πηγή: Ελληνική Στατιστική Αρχή

διάγραμμα 1. κατανομή δαπανών αιγοπροβατοτροφικών εκμεταλλεύσεων

Αγορά ζωοτροφών76%

Παραγωγή ζωοτροφών7%

Εργατικό δυναμικό8%

λοιπές δαπάνες5%

Ενοίκια4%

Πηγή: Farm Accountancy Data Network

γρΑφεΙ Ο

χρήστος Αυγουλάς

Καθηγητής Γεωργίας στο Τμήμα Επιστήμης Φυτικής Παραγωγής του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών

τ ο σύνολο των κτηνοτροφικών φυτών που μπορούν να δώ-σουν ζωοτροφές ανήκει σε δι-άφορες οικογένειες, με δύο από αυτές να είναι οι σπουδαι-

ότερες: η οικογένεια των σιτηρών και η οι-κογένεια των ψυχανθών (υπάρχουν βέβαια και κτηνοτροφικά φυτά που ανήκουν σε άλ-λες, πλην των σιτηρών και των ψυχανθών, οικογένειες).

Στις δύο αυτές οικογένειες ανήκουν τα πιο σημαντικά κτηνοτροφικά φυτά, όπως ο αραβόσιτος, το κριθάρι, η βρώμη και η σίκα-λη στα σιτηρά (κτηνοτροφικά σιτηρά) και η μηδική, τα τριφύλλια, ο βίκος, τα κτηνοτρο-φικά κουκιά, τα κτηνοτροφικά μπιζέλια, το κτηνοτροφικό ρεβίθι κ.ά. στα ψυχανθή. Κτη-νοτροφικά σιτηρά είναι ακόμα το σόργο και το κεχρί, που δεν καλλιεργούνται όμως στη χώρα μας, ενώ σπουδαίο κτηνοτροφικό ψυ-χανθές είναι η σόγια, που επίσης δεν καλλι-εργείται στην ελλάδα.

Τα κτηνοτροφικά σιτηρά και τα κτηνοτρο-φικά ψυχανθή συμπληρώνουν το ένα το άλ-λο, αφού και τα δύο είναι απαραίτητα για την ορθολογική ανάπτυξη της ζωικής παρα-γωγής σε μια χώρα που προσπαθεί να απε-ξαρτηθεί ως έναν βαθμό από τις εισαγωγές ζωοτροφών, συγχρόνως όμως να ελέγξει το κόστος παραγωγής των κτηνοτροφικών της προϊόντων.

Τα κτηνοτροφικά φυτά που ανήκουν στην οικογένεια των ψυχανθών διατηρούν (αυτά μόνο σε όλο το φυτικό βασίλειο) το πλεονέ-κτημα του εμπλουτισμού του εδάφους σε άζωτο (ως αζωτολόγα) και επομένως είναι, εκτός των άλλων, ιδανικά ως φυτά αμειψι-σποράς, αλλά και βασικοί πυλώνες της αει-φορίας, αφού συμμετέχουν ενεργά στην οι-κονομία αζώτου στη φύση και στην ανα-πλήρωση μέρους των απωλειών του. Συγ-χρόνως, η συμβολή τους στη γονιμότητα του εδάφους είναι παραπάνω από αναμφισβήτητη.

Τα κτηνοτροφικά ψυχανθή είναι φυτά των οποίων τόσο ο σανός (ξηρό χόρτο) όσο και ο καρπός αποτελούν ζωοτροφές υψηλής θρεπτικής αξίας, λόγω της σημαντικής περι-εκτικότητάς τους σε πρωτεΐνες (τα περισσό-τερα με περιεκτικότητα 30-35%, η σόγια μέ-χρι 50%), σε ανόργανα άλατα Ca και ρ και σε βιταμίνες Α και D. επιπλέον, πέραν από την ποσοτική υπεροχή των κτηνοτροφικών ψυ-χανθών σε πρωτεΐνες (λευκώματα), οι τελευ-ταίες χαρακτηρίζονται ποιοτικά ως ανώτε-

ρης βιολογικής αξίας, γεγονός που δίνει πρόσθετη αξία στις ζωοτροφές των ψυχαν-θών, από την άποψη ότι συμπληρώνουν την αξία των καρπών των κτηνοτροφικών σιτη-ρών, που μόνα τους δεν διαθέτουν τις κα-τάλληλες πρωτεΐνες για να συνθέσουν ένα ισόρροπο σιτηρέσιο για τα ζώα παραγωγής.

Ανάλογα με το είδος, τα κτηνοτροφικά ψυχανθή καλλιεργούνται για διάφορους σκοπούς. μερικά από αυτά, όπως η μηδική και τα τριφύλλια, καλλιεργούνται αποκλει-στικά και μόνο για το χόρτο τους, που χρησι-μοποιείται στη διατροφή των ζώων υπό διά-φορες μορφές, όπως σανός, άλευρο σανού, ενσιρωμένο χόρτο κ.ά. (σανοδοτικά ψυχαν-θή). Άλλα πάλι, όπως τα κουκιά και τα λούπι-να, καλλιεργούνται για τα ξερά σπέρματά τους, που χρησιμοποιούνται στη διατροφή των ζώων σε διάφορες μορφές και αυτά (αυ-τούσια, χονδροαλεσμένα, αλευροποιημένα κ.ά.), αμιγή ή και σε μείγματα με καρπούς σι-τηρών. μερικά άλλα κτηνοτροφικά ψυχαν-θή, όπως ο βίκος, το μπιζέλι, το λαθούρι, η ρόβη και το ρεβίθι (με την κτηνοτροφική τους διάσταση), καλλιεργούνται τόσο για το χόρτο τους, που χρησιμοποιείται κυρίως ως σανός, και σπανιότερα ως ενσιρωμένο χόρ-το, όσο και για τα ξερά σπέρματά τους, που χρησιμοποιούνται αυτούσια συνήθως στη διατροφή των αιγοπροβάτων και των πτηνών.

χορτοδοτικά ή σανοδοτικά ψυχανθήΤο σπουδαιότερο χορτοδοτικό ή σανοδο-τικό ψυχανθές είναι η μηδική, γιατί το χόρ-το της είναι πλούσιο σε πρωτεΐνες, υδατάν-θρακες, ανόργανα άλατα και βιταμίνες. Αποτελεί ζωοτροφή υψηλής θρεπτικής αξί-ας, πολύ εύγεστη και ελκυστική για τα ζώα.

είναι η πιο διαδεδομένη χορτοδοτική καλλιέργεια στη χώρα μας (καλλιεργούνται κάθε χρόνο πάνω από 1,5 εκατ. στρέμματα, με την τάση της καλλιέργειας να είναι αυξη-τική) και είναι φυτό πολυετές, πολλαπλών κοπών, γρήγορης αναβλάστησης έπειτα από κάθε κοπή, αρδευόμενη ή ξηρική.

Τα καλύτερα εδάφη για την καλλιέργεια της μηδικής είναι τα βαθιά (χαρακτηριστι-κό βαθύρριζο φυτό), περατά, γόνιμα, με pH ουδέτερο, πλούσια σε ασβέστιο.

Όπως ήδη αναφέρθηκε, η μηδική καλλι-εργείται αποκλειστικά και μόνο για το χόρ-το της που χρησιμοποιείται στη διατροφή των ζώων υπό μορφή σανού (ξηρού χόρ-του),ύστερα από φυσική ξήρανση (στον ήλιο). Το χόρτο της μπορεί να χορηγηθεί ακόμη στα ζώα ως χλωρό ή ενσιρωμένο ή να καλλιεργηθεί η μηδική σε μείγματα με άλλα φυτά για βόσκηση.

Τα τριφύλλια είναι χορτοδοτικά επίσης ψυχανθή που μοιάζουν πολύ με τη μηδική. Διακρίνονται σε ετήσια και πολυετή. Σπου-δαιότερα ετήσια τριφύλλια είναι το αλεξαν-

φακελοσπροΒαΤοΤροφια 5καλοκαίρι 2015

κΤΗνοΤΡοφΙκΑ φυΤΑσημαντικά και αναντικατάστατα

καλοκαίρι 2015

φακελοσπροΒαΤοΤροφια6

το βίκο αλλά και άλλα κτηνοτροφικά ψυ-χανθή, εξαιτίας της μεγαλύτερης αντοχής του στις υψηλές θερμοκρασίες και την ξη-ρασία. Δεν αντέχει σε συνθήκες υπερβολι-κής υγρασίας. μεταξύ καρπού και σανού υπερτερεί ο δεύτερος, γιατί έχει ελάχιστη περιεκτικότητα σε λαθυρίνη, επικίνδυνο αλκαλοειδές, κυρίως για τα μόνοπλα θηλα-στικά. Αυτό ισχύει υπό την προϋπόθεση ότι ο θερισμός του χόρτου έγινε κανονικά, πριν από το πήξιμο του καρπού.

Το κτηνοτροφικό ρεβύθι είναι ένα αξιό-λογο καρποδοτικό, πρωτεϊνούχο ψυχαν-θές, που μπορεί επίσης να αντικαταστήσει άριστα τη σόγια στα σιτηρέσια των παρα-γωγικών ζώων. Η περιεκτικότητα της πρω-τεΐνης των ρεβυθιών σε αμινοξέα είναι ανώτερη από εκείνη πολλών άλλων καρ-ποδοτικών κτηνοτροφικών ψυχανθών, για ζωοτροφή δε χρησιμοποιούνται οι μικρό-σπερμες ποικιλίες με σπόρους σκούρου χρώματος.

Η ρόβη καλλιεργείται σε περιοχές με θερ-μοκρασίες παρόμοιες με εκείνες του κτηνο-τροφικού μπιζελιού, αποδίδει όμως ικανο-ποιητικά σε ξηροθερμικά περιβάλλοντα και σε φτωχά χωράφια, όπως το λαθούρι.

χρησιμοποιείται περισσότερο ως καρπο-

δοτικό και λιγότερο ως σανοδοτικό, γιατί έχει μικρή βλαστική ανάπτυξη.

Το κτηνοτροφικό λούπινο, τέλος, καλλι-εργείται για τον σπόρο του που είναι πολύ πλούσιος σε πρωτεΐνες (38%-42%) και σε ενέργεια, γιατί έχει υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρές ουσίες (περίπου 10%).

είναι φυτό ασβεστόφοβο, ευδοκιμεί μόνο σε όξινα εδάφη και δεν αντέχει την υπερβο-λική εδαφική υγρασία. Έχει καλή αντοχή στην ξηρασία. Ο σπόρος περιέχει πικρές, αλ-καλοειδείς ουσίες, γι’ αυτό και απαιτεί εκπί-κρανση. Το λούπινο σπέρνεται και στο πρό-σωπο, σε έδαφος που δεν έχει οργωθεί.

ΕπίλογοςΟ προσεκτικός αναγνώστης αυτού του άρ-θρου θα παρατηρήσει ότι λείπει μια εκτε-νής αναφορά στη σόγια. πρόθεσή μου ήταν να αναφερθώ στα κτηνοτροφικά ψυ-χανθή που μπορούν να καλλιεργηθούν (αρκετά καλλιεργούνται) με επιτυχία στη χώρα μας και να αντικαταστήσουν σε έναν βαθμό τις εισαγωγές της σόγιας, στην οποία μπορούμε να αφιερώσουμε ένα ιδι-αίτερο, ολοκληρωμένο άρθρο στο μέλλον, περιγράφοντας τα πλεονεκτήματα και μει-ονεκτήματα της καλλιέργειας.

δρινό και το περσικό, κατάλληλα για τη νό-τια ελλάδα, λόγω της μειωμένης αντοχής τους στις χαμηλές θερμοκρασίες. Ανθεκτι-κά στο ψύχος είναι το σαρκόχρουν και το λάσιο, που βρίσκονται συνήθως αυτοφυή στις πιο βόρειες περιοχές της χώρας. Από τα πολυετή τριφύλλια πιο παραγωγικά εί-ναι το έρπον και το λειμώνιο. Όλα τα τρι-φύλλια καλλιεργούνται για το χόρτο τους (χλωρό ή ξερό) και για βόσκηση.

καρποδοτικά κτηνοτροφικά ψυχανθήΤο μεγάλο τους πλεονέκτημα, εκτός των άλ-λων, είναι ότι προσαρμόζονται άριστα στη χώρα μας και μπορούν να αντικαταστήσουν σε ένα σημαντικό ποσοστό τη σόγια στα σι-τηρέσια όλων των παραγωγικών ζώων.

Τα σπουδαιότερα από αυτά είναι:Ο βίκος, καρποδοτικό και σανοδοτικό ψυ-χανθές, προσαρμόζεται καλά σε όλες τις περιοχές της χώρας, αποτελώντας επιπλέ-ον κατάλληλο φυτό αμειψισποράς σε εναλ-λαγή με σιτηρά σε χωράφια ξηρικά, που έχουν εξαντληθεί από τη συνεχή καλλιέρ-γεια (μονοκαλλιέργεια) σιταριού ή κριθα-ριού. είτε ο καρπός του είτε ο σανός του αποτελούν άριστη ζωοτροφή, ενώ το φυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί συχνά και για βό-σκηση, σπανιότερα για συγκαλλιέργεια με ένα σιτηρό (φθινοπωρινό ή χειμωνιάτικο).

Το κτηνοτροφικό μπιζέλι είναι αξιόλογο κτηνοτροφικό ψυχανθές, κατάλληλο για περιοχές χαμηλών θερμοκρασιών στις οποίες δεν αντέχει ο βίκος, τον οποίο και αντικαθιστά.

Αποτελεί πολύ παραγωγικό είδος, που στη χώρα μας όμως καλλιεργείται ελάχιστα και που ο σανός του είναι κατάλληλος για προβατίνες που θηλάζουν, εξαιτίας της με-γάλης του περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες και υδατάνθρακες. Το ίδιο και ο καρπός του, πλούσιος σε πρωτεΐνες, υδατάνθρακες και βιταμίνες. Το κτηνοτροφικό μπιζέλι χρησιμοποιείται τέλος και για ενσίρωση.

Τα κτηνοτροφικά κουκιά (ή φούλια) απο-τελούν ίσως το πιο σημαντικό καρποδοτι-κό ψυχανθές, πλην της σόγιας, την οποία όμως άνετα μπορούν να αντικαταστήσουν (περιεκτικότητα του καρπού σε πρωτεΐνες 35%). Έχουν τις υψηλότερες αποδόσεις από όλα τα ξηρικά, καρποδοτικά ψυχανθή και ο καρπός τους αποτελεί μια άριστη, πρωτεϊνούχο, συμπυκνωμένη ζωοτροφή. είναι φυτό που αποδίδει ικανοποιητικά ακόμα και σε άγονα ή εξαντλημένα χωρά-φια που δεν ποτίζονται, δεν πλαγιάζει όπως άλλα κτηνοτροφικά ψυχανθή και γι’ αυτό η καλλιέργειά του εκμηχανίζεται σε όλα της στα στάδια.

Το κτηνοτροφικό λαθούρι είναι ψυχαν-θές κατάλληλο για ξηρές και θερμές περιο-χές, στις οποίες μπορεί να αντικαταστήσει

Τα κτηνοτροφι-κά ψυχανθή μπο-ρούν να καλλιερ-γηθούν (αρκετά καλλιεργούνται) με επιτυχία στη χώρα μας και να αντικαταστή-σουν σε έναν βαθμό τις εισα-γωγές της σόγιας

φακελοσπροΒαΤοΤροφια 7καλοκαίρι 2015

Η ελλάδα χαρακτηρίζεται από πλούσια βιοποικιλότη-τα και έναν μεγάλο αριθμό τοπικών φυλών και πληθυ-σμών προβάτων και αιγών

που, σε συνδυασμό με το περιβάλλον, το παραγωγικό σύστημα στο οποίο εκτρέφο-νται και τα προϊόντα τους, συνθέτουν ένα δυναμικό κομμάτι της υπαίθρου. Στο πλαί-σιο του δικτύου ερευνητικής συνεργασίας χωρών της μεσογείου ARIMNET, ολοκλη-ρώνεται αυτό το διάστημα το ερευνητικό έργο DoMEsTIc (Mediterranean biodiversity as a tool for the sustainable development of sheep and goat production systems: From traditional knowledge to innovation - www.arim-domestic.net), με τον συντονισμό της ελ-λάδας σε συνεργασία με ερευνητικές ομά-δες από την Κύπρο, την Κορσική και το μα-ρόκο. Το έργο εξετάζει τη δυναμική που παρουσιάζουν οι τοπικές φυλές ως μέσο στήριξης της βιωσιμότητας του τομέα της αιγοπροβατοτροφίας.

κεντρικό στοιχείο του έργου είναι η αναγνώριση του ρόλου των τοπικών φυλών και των προϋποθέσεων για την αξιοποίηση του δυναμικού τους, δημι-ουργώντας την προστιθέμενη αξία που θα εγγυάται (βελτιώνει) το εισόδημα των κτηνοτρόφων, συνδυάζοντας την παραγωγή και το περιβάλλον με την κα-τάλληλη διαχείριση των γενετικών πό-ρων. Η φυλή αποτελεί τον φυσικό πόρο που αξιοποιείται σε συγκεκριμένο παρα-γωγικό σύστημα, αλλά παράλληλα είναι και το προϊόν μακροχρόνιων πρακτικών επιλο-γής και βελτίωσης μέσα στο παραγωγικό σύστημα στο οποίο εκτρέφεται. επιπλέον, οι αλλαγές στην αντίληψη της κοινωνίας για συστήματα παραγωγής φιλικά προς το περιβάλλον και οι επιπτώσεις της κλιματι-κής αλλαγής επιδρούν στα πρότυπα και στα κριτήρια επιλογής των φυλών. Κάτω από αυτό το πρίσμα, οι πρακτικές διαχείρι-σης και επιλογής παρουσιάζουν ενδιαφέ-ρον, καθώς αυτές συνδέονται με τις προσ-δοκίες των κτηνοτρόφων, αποτελούν βασι-κό συστατικό του παραγωγικού συστήμα-

οι τοπικές φυλές προβάτων και αιγών ως στοιχείο των παραγωγικών συστημάτων και η δυναμική τους

τος και μπορούν να αποτελέσουν τον συνδετικό κρίκο μεταξύ του συστήματος εκτροφής και του προϊόντος.

Στο έργο DoMEsTIc εξετάσθηκε η αλληλε-πίδραση των προγραμμάτων διαχείρισης και των προγραμμάτων απόδοσης αξίας στα προϊόντα των φυλών, όπως η διαδικα-σία για ένταξη σε κάποιο σήμα ποιότητας πγε ή πΟπ. Τα διάφορα σήματα δεν περι-λαμβάνουν αποκλειστικά την προϋπόθεση ότι το προϊόν που πιστοποιείται προέρχεται από συγκεκριμένη φυλή, αλλά στις περισ-σότερες περιπτώσεις οι τοπικές φυλές προ-ωθούνται στο πλαίσιο αυτών των σχημά-των, τα οποία προαπαιτούν ότι τα ζώα εκτρέφονται σε παραδοσιακά συστήματα σε καθορισμένες περιοχές. Στους παράγο-ντες που συντελούν στην επιτυχία μιας συλ-λογικής προσπάθειας πιστοποίησης τυπι-κού προϊόντος ζωικής προέλευσης περιλαμ-βάνονται η αναγνώριση της αναγκαιότητας για την πιστοποίηση και η ύπαρξη αρχικού ενδιαφέροντος από τους εμπλεκομένους, η αναγνώριση των ιδιαίτερων χαρακτηριστι-κών του προϊόντος που βασίζονται στην ιδι-αιτερότητα της φυλής και του παραγωγικού συστήματος, η ύπαρξη αγοράς, καθώς και η οργάνωση των διαδικασιών ελέγχου και η

πιστοποίηση από δημόσια αρχή. Στο πλαί-σιο αυτό, εντάσσονται και δράσεις με στόχο την αναγνώριση των πολιτισμικών και περι-βαλλοντικών υπηρεσιών των φυλών. Από την ανάλυση των διαφορετικών περιπτώσε-ων που εξετάστηκαν στο πλαίσιο του έργου, προκύπτει η ανάγκη ενίσχυσης των πρωτο-βουλιών και της συλλογικής οργάνωσης ανά περιοχή και η δημιουργία του κατάλλη-λου θεσμικού και ρυθμιστικού πλαισίου για την επίλυση των διενέξεων μεταξύ των εμπλεκομένων.

ειδικότερα σε ό,τι αφορά τα προγράμμα-τα διατήρησης γενετικών πόρων, στη μελέ-τη περίπτωσης συμπεριλήφθηκε το παρά-δειγμα της φυλής Κατσικά (Καραμάνικο), τοπική φυλή της Ηπείρου. Η φυλή Κατσικά παρέμεινε «ζωντανή» λόγω της επιμονής ορισμένων κτηνοτρόφων για τα ιδιαίτερα μορφολογικά χαρακτηριστικά της φυλής και κυρίως στη συνέχιση της τοπικής παρά-δοσης στο σύστημα εκτροφής και στη με-τακίνηση των κοπαδιών το καλοκαίρι στις ορεινές ζώνες της Ηπείρου, αξιοποιώντας την τοπική βλάστηση. Η φυλή Κατσικά πε-ριλαμβάνεται στις απειλούμενες με εγκα-τάλειψη φυλές (συνολικός αριθμός θηλυ-κών ζώων μικρότερος των 10.000 ζώων) και η Ένωση μετακινούμενων Κτηνοτρόφων Ηπείρου υλοποιεί το πρόγραμμα τήρησης στοιχείων γενεαλογίας και ελέγχου των αποδόσεων της φυλής με την εποπτεία του Κέντρου γενετικής Βελτίωσης Ζώων Ιωαν-νίνων. Τα προγράμματα διατήρησης γενε-τικών πόρων έχουν συμβάλει ουσιαστικά στην αύξηση του αριθμού των εκτρεφόμε-νων ζώων και στην ενημέρωση ευρύτερου μέρους των πολιτών για την αξία των τοπι-κών φυλών, εντούτοις οι κτηνοτρόφοι αντι-μετωπίζουν συνεχώς αυξανόμενα προβλή-ματα, που οφείλονται σε ελλείψεις σε υπο-δομές και τεχνική στήριξη και όταν σε αυτά προστεθούν και οι καθυστερήσεις όσον αφορά την καταβολή των οικονομικών ενι-σχύσεων για τη συνέχιση της εκτροφής φυ-λών με μικρό πληθυσμό συμπληρώνεται ένα αρνητικό περιβάλλον για την εξέλιξη της φυλής και γενικότερα της μετακινούμε-νης κτηνοτροφίας στην περιοχή, το οποίο απαιτεί συντονισμένες δράσεις για να ανα-στραφεί. Από την πλευρά της έρευνας, η προκήρυξη εθνικών προγραμμάτων με στόχο την ενίσχυση της μελέτης και του χα-ρακτηρισμού των φυλών ως προς τις πα-ραγωγικές και αναπαραγωγικές τους ιδιό-τητες, την ανθεκτικότητα σε ασθένειες, τη διάρκεια παραγωγικής ζωής και άλλων χα-ρακτηριστικών που σχετίζονται με την προσαρμοστικότητα σε συγκεκριμένα πε-ριβάλλοντα, θα συμβάλει στην αξιοποίηση των τοπικών φυλών στα παραγωγικά συ-στήματα όπου αυτές εκτρέφονται και στη στήριξη της εκτατικής κτηνοτροφίας.

γρΑφεΙ Η

δρ χριστίνα λίγδα

Αναπληρώτρια ερευνήτρια - Γενετική Βελτίωση Αγροτικών Ζώων, Ινστιτούτο Κτηνιατρικών Ερευνών, 57001 Θεσσαλονίκη - Τ.Θ. 60 272, chligda@otenet.gr

καλοκαίρι 2015

φακελοσπροΒαΤοΤροφια8

τ α κτηνοτροφικά πάρκα αποτε-λούν καινοτόμο ιδέα, με πολλά πλεονεκτήματα που μπορούν να αλλάξουν πραγματικά τη φυσιογνωμία της αιγοπροβα-

τοτροφίας στη χώρα μας.

Σημαντικές διαπιστώσεις για τα κτηνο-τροφικά πάρκα:

H αιγοπροβατοτροφία αποτελεί για την ελ-λάδα τον σημαντικότερο κλάδο της ζωικής μας παραγωγής από κοινωνικής, οικονομι-κής και πολιτιστικής πλευράς, με παράδοση αιώνων, αλλά χαμηλό βαθμό εκσυγχρονι-σμού και τεχνολογικής διείσδυσης.

H χώρα μας είναι η μοναδική στην ε.ε. όπου η παραγόμενη ποσότητα αιγοπρόβει-ου γάλακτος είναι μεγαλύτερη εκείνης του αγελαδινού.

νομοθεσία και καταναλωτής απαιτούν κτηνοτροφικά προϊόντα ασφαλή και υψηλής ποιότητας, με συγκεκριμένες προϋποθέσεις που αφορούν τη διαδικασία παραγωγής και μεταποίησης.

Oι περιβαλλοντικές επιπτώσεις από την άσκηση της κτηνοτροφίας και η διασφάλιση της ευζωίας των εκτρεφόμενων ζώων υπαγο-ρεύουν νέους κανόνες λειτουργίας και δια-χείρισης των κτηνοτροφικών μονάδων.

μεγάλο ποσοστό των αιγοπροβατοτρό-φων μας είναι μεγάλης ηλικίας, χωρίς διάδο-χη κατάσταση στην εκμετάλλευσή τους, με πεπαλαιωμένες μη λειτουργικές εγκαταστά-σεις – τόσο για τους ίδιους όσο και για τα εκτρεφόμενα ζώα.

H οικονομική κρίση έχει στρέψει στον πρω-τογενή τομέα έναν αριθμό νέων και μορφω-μένων ανθρώπων που θέλουν να ασχολη-θούν συστηματικά και επιχειρηματικά με την αιγοπροβατοτροφία, η οποία παρουσιάζει συγκριτικά πλεονεκτήματα σε σχέση με άλ-λες δραστηριότητες.

Συνεκτιμώντας λοιπόν τα υπέρ (π.χ. εξαιρε-τικής ποιότητας κτηνοτροφικά προϊόντα) και τα κατά (π.χ. σημαντική υστέρηση ως προς τον εκσυγχρονισμό των μονάδων) της αιγο-προβατοτροφίας μας, τις τάσεις και απαιτή-σεις του καταναλωτικού κοινού (ασφαλή και αναβαθμισμένης ποιότητας προϊόντα από

διαιτητικής και τεχνολογικής άποψης) και την κείμενη νομοθεσία (προστασία περιβάλ-λοντος, ευζωία ζώων κ.λπ.), μία μάλλον ασφαλής πρόβλεψη είναι ότι ο συγκεκριμέ-νος κλάδος μεσο-μακροπρόθεσμα θα αντι-μετωπίσει προβλήματα βιωσιμότητας (λόγω μειωμένης παραγωγικότητας και πολλών άλ-λων παραγόντων), αλλά και σημαντική συρ-ρίκνωση με τεράστιες κοινωνικοοικονομικές (αλλά και περιβαλλοντικές) επιπτώσεις. γι’ αυ-τό λοιπόν θα πρέπει να δοκιμαστεί ένα νέο μοντέλο άσκησης της αιγοπροβατοτροφίας μας, πιλοτικά αρχικά, που θα αντιμετωπίζει τα περισσότερα από τα μειονεκτήματα που αναφέρθηκαν και θα δίνει προοπτική στον κλάδο και στους νέους ανθρώπους, χωρίς να καταργεί τον υφιστάμενο σήμερα τρόπο λει-τουργίας του.

Η ιδέα λοιπόν για εγκατάσταση κτηνοτρο-φικών πάρκων προτείνεται ως «πιλοτική» εφαρμογή, η οποία θα δοκιμαστεί για να δια-πιστωθούν στην πράξη τα πλεονεκτήματα και οι αδυναμίες της, πριν γενικευτεί η εφαρ-μογή της. θεωρητικά, η ιδέα παρουσιάζει πολλά και συγκεκριμένα πλεονεκτήματα που μένει να αποδειχθούν στην πράξη, με σημα-ντικότερο μειονέκτημα τη νοοτροπία ημών των ελλήνων όσον αφορά τη συνεργασία με-ταξύ μας.

ορισμός κτηνοτροφικού πάρκουΏς κτηνοτροφικό πάρκο ορίζεται μία περιο-χή για την οποία έχει γίνει χωροταξική μελέ-τη οργάνωσής της, η οποία προβλέπει τη δη-μιουργία της απαραίτητης υποδομής και την οριοθέτηση ορισμένης έκτασης για την εγκα-τάσταση και λειτουργία του κτηνοτροφικού πάρκου. Η έκταση αυτή πρέπει να είναι ευκό-λως προσβάσιμη από τους κτηνοτρόφους με άμεση επαφή με τους βοσκοτόπους για τη βόσκηση των ζώων (στην περιοχή που ουσι-αστικά βόσκουν τα αιγοπρόβατά τους), στην οποία θα εγκατασταθούν αιγοπροβατοστά-σια με όλους τους απαιτούμενους βοηθητι-κούς χώρους και τον απαραίτητο εξοπλισμό (αμελκτήρια, δεξαμενές πρόψυξης γάλακτος, αποθήκες ζωοτροφών, αναρρωτήριο για τα ασθενούντα ζώα, κοπροσωρό για τον χειρι-σμό των αποβλήτων, κατοικία για τους κτη-

κΤΗνοΤΡοφΙκΑ ΠΑΡκΑμια καινοτομία που μπορεί να αλλάξει τη φυσιογνωμία της αιγοπροβατοτροφίας

γρΑφεΙ Ο ΚΑθΗγΗΤΗΣ

γεώργιος Ζέρβας

Πρόεδρος της Ελληνικής Ζωοτεχνικής Εταιρείας, γ.γ. της Ελληνικής Γεωργικής Ακαδημίας, e-mail: gzervas@aua.gr

νοτρόφους, γραφείο για τον γεωπόνο και τον κτηνίατρο που θα παρακολουθούν το ζωικό κεφάλαιο, κ.λπ.) (Διάγραμμα 1).

Το κτηνοτροφικό πάρκο θα διαθέτει κα-τάλληλη οδική πρόσβαση, ηλεκτροδότηση και υδροδότηση. Οι σταβλικές εγκαταστά-σεις (αιγοπροβατοστάσια) θα είναι σύγχρο-νες και λειτουργικές, θα διασφαλίζουν την ευζωία στα εκτρεφόμενα ζώα και θα έχουν άδεια λειτουργίας.

Ένα κτηνοτροφικό πάρκο μπορεί να εγκα-τασταθεί σε έναν κοινόχρηστο βοσκότοπο (π.χ. έπειτα σχετική παραχώρηση από τη δα-σική υπηρεσία) που χρησιμοποιείται από μία ομάδα κτηνοτρόφων με εκτατικής ή ημιε-κτατικής μορφής μονάδες ή και σε μια πεδι-νή έκταση (δημόσια ή ιδιωτική) για εντατικής μορφής μονάδες αιγοπροβάτων με υψηλές αποδόσεις. Στην περίπτωση των εκτατικών εκτροφών θα χρησιμοποιούνται οι φυσικοί βοσκότοποι (συνήθως κοινοτικοί), ενώ στην περίπτωση των εντατικών ή ημιεντατικών εκτροφών μπορούν να εγκαθίστανται και να βόσκονται τεχνητοί λειμώνες περί το κτηνο-τροφικό πάρκο.

Προϋποθέσεις εγκατάστασης και λειτουρ-γίας κτηνοτροφικού πάρκουΟι προϋποθέσεις για τη δημιουργία κτηνο-τροφικού πάρκου συνοψίζονται κυρίως στα εξής:

Σύσταση φορέα που θα δημιουργήσει και θα λειτουργεί το πάρκο.

Συμμετοχή ενός ελάχιστου ικανού αριθμού κτηνοτρόφων που επιθυμούν τη συμμετοχή τους σε αυτό.

Δυνατότητα οργάνωσης κοινόχρηστης υποδομής (έκταση, οδική πρόσβαση, δίκτυα ύδρευσης - ηλεκτρισμού, διαχείριση απο-βλήτων κ.λπ.).

Διαθεσιμότητα κατάλληλης έκτασης που να ικανοποιεί τις ισχύουσες πολεοδομικές και υγειονομικές διατάξεις.

υποχρεωτική διατήρηση της λειτουργίας του χώρου για τουλάχιστον 20 χρόνια.

Ύπαρξη προέγκρισης χωροθέτησης και έγκρισης περιβαλλοντικών όρων.

Οι μονάδες που θα συμμετάσχουν οφεί-λουν να πληρούν προ της εγκατάστασής τους ορισμένους όρους υγείας των ζώων και απουσίας ορισμένων νοσημάτων (πχ. βρου-κέλλωση, φυματίωση κ.λπ.).

Οι κτηνοτρόφοι που θα εγκατασταθούν στο πάρκο να έχουν κατά προτίμηση ηλικία μικρότερη των 45 ετών.

πέραν των παραπάνω, τα αιγοπροβατο-στάσια και οι βοηθητικοί χώροι αυτών πρέ-πει να ανταποκρίνονται στις ανάγκες των ζώ-ων, στο μέγεθος των εκμεταλλεύσεων (μονά-δων), να εξασφαλίζουν συνθήκες άνετης ερ-γασίας στους κτηνοτρόφους, να είναι δυνατή η προσπέλαση και εύκολη η ηλεκτροδότηση και η υδροδότηση, η όλη κατασκευή να είναι

Η ιδέα για εγκα-τάσταση κτηνο-τροφικών πάρ-κων προτείνεται ως «πιλοτική» εφαρμογή, η οποία θα δοκι-μαστεί για να δι-απιστωθούν στην πράξη τα πλεονεκτήματα και οι αδυναμίες της, πριν γενι-κευτεί η εφαρ-μογή της

φακελοσπροΒαΤοΤροφια 9καλοκαίρι 2015

τεχνολογικά σωστή, οικονομικά συμφέρου-σα και περιβαλλοντικά εναρμονισμένη στις απαραίτητες προϋποθέσεις που προβλέπει η νομοθεσία για τη διαχείριση των αποβλήτων και να ανταποκρίνεται στην πλήρη και λει-τουργική οργάνωση της αποθήκευσης ζωο-τροφών, τη συγκέντρωση των προϊόντων (κυρίως του γάλακτος) και την εφαρμογή μέ-τρων προληπτικής υγιεινής.

Τρόπος λειτουργίας του κτηνοτροφικού πάρκουΣε ένα κτηνοτροφικό πάρκο θα μπορούν να εγκατασταθούν 5-10 κτηνοτρόφοι με τα ποί-μνιά τους, με ένα σύνολο 1.000-3.000 προβά-των ή αιγών. Ο κάθε κτηνοτρόφος θα έχει τον δικό του στάβλο, αλλά θα χρησιμοποιεί τους κοινόχρηστους χώρους εκ περιτροπής και προγραμματισμένα (π.χ. το αμελκτήριο), όπως θα προβλέπεται από τον εσωτερικό κα-νονισμό λειτουργίας του πάρκου. Ουσιαστι-κά, οι συνεργαζόμενοι στο κτηνοτροφικό πάρκο κτηνοτρόφοι θα αποτελούν «ομάδα παραγωγών» που θα έχει ταυτόχρονα αυτο-νομία (ατομικό στάβλο) και συνεργασία (π.χ. ομαδική προμήθεια ζωοτροφών, ομαδική πώληση προϊόντων κ.τ.λ.).

για τη δημιουργία κτηνοτροφικού πάρκου σε μία περιοχή πρέπει να συσταθεί ειδικός φορέας (π.χ. σε επίπεδο δήμου) με συγκεκρι-μένες αρμοδιότητες και έργο (π.χ. δημιουρ-γία υποδομών, οργάνωση της κοινόχρηστης έκτασης, επίβλεψη της λειτουργίας, συντή-ρησης κ.λπ. του πάρκου).

Στη συντήρηση και τα έξοδα λειτουργίας του πάρκου (π.χ. επισκευές, ηλεκτρικό ρεύ-μα, νερό) θα συμμετέχουν οι κτηνοτρόφοι ποσοστιαία, σύμφωνα με το καταστατικό του πάρκου (καθ’ ον τρόπο λειτουργεί μια πολυ-κατοικία με ιδιοκτήτες και κοινόχρηστες δαπάνες).

Στην ομάδα παραγωγών του κτηνοτροφι-κού πάρκου θα παρέχεται δωρεάν επιστημο-νική βοήθεια και καθοδήγηση για θέματα δι-ατροφής, διαχείρισης, υγιεινής, περίθαλψης

κ.λπ. από γεωπόνους και κτηνιάτρους του δήμου ή της περιφέρειας.

Στο πλαίσιο οργάνωσης ενός κτηνοτροφι-κού πάρκου, θα προβλέπεται δυνατότητα επέκτασης των εγκαταστάσεων (αν και όπο-τε χρειαστεί), καθώς και αξιοποίησης (μετα-ποίησης) των παραγόμενων προϊόντων (π.χ. τυροκομείο).

εξυπακούεται, επίσης, ότι η συμμετοχή των κτηνοτρόφων στο κτηνοτροφικό πάρκο είναι εθελοντική και το μέγεθός του ανάλογο σε κάθε περίπτωση με τους προσφερόμε-νους για συνεργασία κτηνοτρόφους.

Πλεονεκτήματα κτηνοτροφικού πάρκουΗ δημιουργία και λειτουργία ενός κτηνοτρο-φικού πάρκου από «ομάδα παραγωγών» (κτηνοτρόφων) έχει συνοπτικά τα παρακάτω πλεονεκτήματα:

εξασφάλιση καλύτερων συνθηκών διαβίω-σης των ζώων και εργασίας για τους κτηνοτρόφους.

Ανάπτυξη εμπιστοσύνης για συνεργασία μεταξύ των μελών της ομάδας στο επίπεδο χρήσης της κοινής υποδομής των κτηνοτρο-φικών πάρκων.

πλήρη επιστημονική υποστήριξη για θέμα-τα διατροφής, διαχείρισης, υγιεινής, πρόλη-ψης και θεραπείας ασθενειών και διαχείρι-σης, αξιοποίησης και βελτίωσης του δυναμι-κού των βοσκοτόπων.

Αποτελεσματικότερη προστασία του περι-βάλλοντος (όχληση, ρύπανση, υποβάθμιση) και αισθητική αναβάθμιση του αγροτικού το-πίου με την κατασκευή πλήρως εναρμονι-σμένων με το περιβάλλον αιγοπροβατοστασίων.

προμήθεια ζωοτροφών με καλύτερους οι-κονομικούς όρους λόγω μαζικής αγοράς (οι-κονομία κλίμακας - χαμηλότερο κόστος διατροφής).

πώληση κτηνοτροφικών προϊόντων (γάλα-κτος, κρέατος) σε υψηλότερη τιμή λόγω δια-θέσιμης ποσότητας και ποιότητας, αλλά και μεγαλύτερης διαπραγματευτικής

δυνατότητας. Διάθεση ασφαλών κτηνοτροφικών προϊό-

ντων υψηλής ποιότητας λόγω εφαρμογής της μηχανικής άμελξης (μικροβιακό φορτίο γάλακτος) και των ενδεδειγμένων μεθόδων διατροφής και κανόνων υγιεινής στα ζώα και τις εγκαταστάσεις.

Βελτίωση του εισοδήματος των κτηνοτρό-φων από την αξιοποίηση των ανωτέρω πλεονεκτημάτων.

Ανάλογα με τη δυναμικότητα του κτηνο-τροφικού πάρκου (αριθμός εκτρεφόμενων ζώων και επίπεδο παραγωγής αυτών) και τον βαθμό οργάνωσής του, μπορεί να επεκτείνει τη δραστηριότητά του με την ίδρυση και λει-τουργία ενός τυροκομείου.

μπορεί, επίσης, εναλλακτικά να εφαρμό-σει, ως ομάδα παραγωγών, «συμβολαιακή» μορφή συνεργασίας με παραγωγούς ζωο-τροφών ή κάποια βιομηχανία ζωοτροφών, εφόσον οι ιδιοπαραγόμενες ζωοτροφές δεν επαρκούν για την κάλυψη των αναγκών των ζώων τους, και τυροκόμους για τη διάθεση του γάλακτος σε καλύτερη τιμή και εγγυημέ-νο τρόπο πληρωμής.

Η παραπάνω περιγραφή δεν αποτελεί πα-ρά μια συνοπτική παρουσίαση των κτηνο-τροφικών πάρκων, για να γίνει κάπως κατα-νοητή η γενική ιδέα οργάνωσης και λειτουρ-γίας τους. Ανάλογα με τα χαρακτηριστικά της περιοχής, των κτηνοτροφικών μονάδων κ.λπ., θα γίνουν οι απαραίτητες προσαρμο-γές για την άριστη λειτουργία τους. Αν και αρ-κετοί κτηνοτρόφοι συντάσσονται με την ιδέα, δύσκολα αποφασίζουν να προχωρή-σουν, προτάσσοντας, ως συνήθως, διάφορα αρνητικά στοιχεία. για παράδειγμα, κάποιοι προτάσσουν το επιχείρημα της διασφάλισης της υγείας των ποιμνίων (αν δηλαδή κάποιο ποίμνιο έχει κάποια ασθένεια θα τη μεταδώ-σει στα υπόλοιπα). Το θέμα αυτό όμως δεν αποτελεί επιχείρημα, γιατί όπως αναφέρθηκε ήδη τα ποίμνια αφενός θα εξεταστούν εκ των προτέρων, αφετέρου θα επιβλέπονται από κτηνίατρο και θα λαμβάνονται όλες οι απα-ραίτητες προφυλάξεις (εμβολιασμοί, απολυ-μάνσεις κ.λπ.), όπως άλλωστε γίνεται σε βιο-μηχανικού τύπου εκτροφές χοίρων και πτη-νών με χιλιάδες ζώα στην ίδια τη μονάδα.

Κάθε εγχείρημα αρχικά είναι δύσκολο και απαιτεί ρίσκο, όπως αυτό που παίρνει κάθε επιχειρηματίας, μικρός ή μεγάλος. χωρίς ρί-σκο όμως δεν μπορεί να υπάρξει πρόοδος και επιτυχία. Το ρίσκο, κατά τη γνώμη μου, στην περίπτωση των κτηνοτροφικών πάρ-κων δεν είναι μεγάλο. Οι πιθανότητες επιτυχί-ας θα εξαρτηθούν σχεδόν αποκλειστικά από τη συνεργαζόμενη ομάδα κτηνοτρόφων. γι’ αυτό, άλλωστε, επισημάνθηκε η πιλοτική τους εφαρμογή, δεδομένου ότι δεν έχει εφαρμοστεί μέχρι τώρα κάτι ανάλογο – αν και συζητείται ως θέμα και πιθανότητα πε-ρισσότερο από μια δεκαετία τώρα.

δΙΑγΡΑμμΑ 1

κάτοψη κτηνοτροφικού πάρκου

για τη δημιουρ-γία κτηνοτροφι-κού πάρκου σε μία περιοχή πρέ-πει να συσταθεί ειδικός φορέας (π.χ. σε επίπεδο δήμου) με συ-γκεκριμένες αρ-μοδιότητες και έργο (π.χ. δημι-ουργία υποδο-μών, οργάνωση της κοινόχρη-στης έκτασης, επίβλεψη της λειτουργίας, συ-ντήρησης κ.λπ. του πάρκου)

0: silo τροφοδοσίας01-10: Ατομικά

προβατοστάσια11: Αποθήκη XZ 12: Παρασκευαστήριο

μειγμάτων13: γραφείο - κατοικία

κτηνοτρόφου14: δεξαμενή πρόψυ-

ξης γάλακτος15: silo αποθήκευσης

πρώτων υλών16: Αναρρωτήριο

ασθενούντων ζώων

0113

14 02 03 04 05

0611

15

15

15 12

07 08 09 10

ΑμΕλκΤΗΡΙο

βοΣκοΤοΠοΣ

βοΣκοΤοΠοΣ

ΑμΕλκΤΗΡΙο

0 0 0 0 0

0 0 0 0 0

16

www.piraeusbank.gr

Πρώτη τράπεζα είσαιόταν ξέρεις να στηρίζειςκάθε ποιοτικό βήµα.

ΣΥΜΒΟΛΑΙΑΚΗ ΓΕΩΡΓΙΑ. ΣΥΜΒΟΛΑΙΑΚΗ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ.ΣΥΜΒΟΛΑΙΑΚΗ ΤΡΑΠΕΖΙΚΗ

15.000 παραγωγοί150 κορυφαίες επιχειρήσεις1,2 δισ. εξαγωγές σε 54 χώρες500 εκ. σε χρηµατοδοτήσεις

Γιατί η Ελλάδα έχει ανάγκηαπό περισσότερα πρώτα βήµατα.

Το µεγαλύτερο βήµα εκσυγχρονισµού της πρωτογενούςπαραγωγικής διαδικασίας στην Ελλάδα γίνεται πραγµατικότητα.

www.piraeusbank.gr

φακελοσπροΒαΤοΤροφια 11καλοκαίρι 2015

του παραδώσουν την παραγωγή τους.με τους κτηνοτρόφους που θα συνά-

ψουν συμβόλαιο με τον παραπάνω αγορα-στή, στους οποίους χορηγείται πίστωση με χρήση της Κάρτας Συμβολαιακής γεωργίας και Κτηνοτροφίας, για να καλύψουν τις ανάγκες εκτροφής του ζωικού τους πληθυ-σμού, για αγορά ζωοτροφών, κτηνιατρικών φαρμάκων κ.λπ. κατά τη διάρκεια της περι-όδου εκτροφής.

Τα οφέλη του προγράμματος Συμβολαια-κής Κτηνοτροφίας για τους κτηνοτρόφους είναι πολλαπλά. ειδικότερα, ο κτηνοτρόφος που επιλέγει να συνεργαστεί με τη μεταποι-ητική επιχείρηση που εντάσσεται στο πρό-γραμμα Συμβολαιακής Κτηνοτροφίας μπο-ρεί να πετύχει τον περιορισμό του κόστους εκτροφής, κυρίως μέσω της πρόσβασης στην απαιτούμενη ρευστότητα, που δίνει τη δυνατότητα για αγορά ζωοτροφών κατά την περίοδο παραγωγής τους με «μετρητά» και συνεπώς σε χαμηλότερες τιμές. παράλ-ληλα, λαμβάνει την απαραίτητη καθοδήγη-ση και συμβουλευτικές υπηρεσίες από τους γεωπόνους και κτηνιάτρους της επιχείρη-σης. περιορίζει, επίσης, σημαντικά τον κίν-δυνο και την ανασφάλειά του, καθώς με το συμβόλαιο διασφαλίζεται ότι η επιχείρηση θα παραλάβει όλη την ποσότητα που συμ-φωνήθηκε, με τους συμφωνημένους όρους πληρωμής, στην καλύτερη τιμή.

Τα οφέλη του προγράμματος Συμβολαι-ακής Κτηνοτροφίας και για τις επιχειρήσεις

είναι εξίσου σημαντικά, καθώς η επιχείρη-ση αποκτά πρόσβαση στη ρευστότητα και απελευθερώνει δικούς της πόρους. Αυτούς τους πόρους μπορεί να κατευθύνει σε ενέργειες που ενισχύουν την οικονομική της ανάπτυξη, όπως η χρηματοδότηση επενδυτικών σχεδίων, η επέκτασή της σε νέες αγορές κ.λπ. παράλληλα, επιβλέπο-ντας την παραγωγική διαδικασία και θέτο-ντας συγκεκριμένες απαιτήσεις, εξασφαλί-ζει την πρόσβαση σε ποιοτικές και πιστο-ποιημένες πρώτες ύλες και προϊόντα.

Συνεργασίες Συμβολαιακής κτηνοτροφίας σε όλη τη χώραΤο πρόγραμμα Συμβολαιακής Κτηνοτροφί-ας εκτείνεται από τον Έβρο έως και την Κρήτη. Έχουν ενταχθεί περισσότερες από 20 επιχειρήσεις και συνεταιρισμοί, όπως οι ΟλυμπΟΣ Α.ε., ΚρΙ-ΚρΙ ΑΒεε, ρΟΔΟπΗ, εΒρΟφΑρμΑ ΑΒεε, ρΟυΣΣΑΣ Α.ε., μπελ-λΑΣ Α.ε., λΑγΚΑΣ Α.ε., ΔελφΟΙ Α.ε., λΑΒΙ-ΟγΑλ-ΚυρΙΑΖΑΚΟΣ ΑεΒε, ΔελφΟΙ Α.ε., γΑ-λΑΚΤΟΚΟμΙΚΗ ΚρΗΤΗΣ Α.ε., ΔΙΚΟΣ ΟΒε, ΚΟυρελΑΣ Α.ε., Α.Σ. λΙΒΑΔΙΟυ, EUROFOOD, ΙνΑχΟΣ ABEE. πιο πρόσφατη και ιδιαίτερα σημαντική είναι η συνεργασία με τη γαλακτοβιομηχανία ΔελΤΑ. Στόχος της Τράπεζας είναι να ενισχυθεί ακόμη πε-ρισσότερο το πρόγραμμα της Συμβολαια-κής Κτηνοτροφίας, να επεκταθούν οι συ-νεργασίες και να επωφεληθούν όσο το δυ-νατόν περισσότεροι κτηνοτρόφοι.

γρΑφεΙ Ο

Ιωάννης Ζαχαρής

Senior manager της Διεύθυνσης Ανάπτυξης Εργασιών Αγροτικού Τομέα - Συμβολαιακής Τραπεζικής της Τράπεζας Πειραιώς

ΣυμβολΑΙΑκΗ κΤΗνοΤΡοφΙΑδυναμική προσέγγιση της τράπεζας πειραιώς στην παραγωγική διαδικασία

Γ ια την Τράπεζα Πειραιώς, η στήριξη της ελληνικής κτη-νοτροφίας αποτελεί προτε-ραιότητα, με σκοπό την ενί-σχυση της αυτάρκειας της

χώρας σε κρέας και γαλακτοκομικά προϊ-όντα, σε βασικά διατροφικά είδη και την υποστήριξη της εξωστρέφειας του κλά-δου. Η έμπρακτη στήριξη της Τράπεζας στον κλάδο προκύπτει και με την ανά-πτυξη και προσφορά του προγράμματος Συμβολαιακής κτηνοτροφίας.

Συμβολαιακή Κτηνοτροφία είναι η σύν-δεση μεταξύ κτηνοτρόφων και των επιχει-ρήσεων που αγοράζουν και μεταποιούν τα αγροτικά τους προϊόντα. Αποτελεί μια δυ-ναμική προσέγγιση στην παραγωγική δια-δικασία, με κύριο στόχο την επίτευξη μέγι-στου επιπέδου συνεργασίας μεταξύ κτηνο-τρόφων και επιχειρήσεων. Το συμβόλαιο αντιπροσωπεύει τη συμφωνία για την πα-ραγωγή αγροτικών προϊόντων που ακο-λουθεί τους κανόνες ορθής γεωργικής πρακτικής και υπακούει σε αυστηρές προδιαγραφές.

Στη χώρα μας λειτουργεί με την άτυπη μορφή της εδώ και πολλά χρόνια. πρόσφα-τα, εμφανίστηκε η οργανωμένη μορφή της, η οποία διαφαίνεται ότι μπορεί να απο-τελέσει λύση για πολλά από τα δομικά προ-βλήματα της ελληνικής γεωργίας.

Το πρόγραμμα Συμβολαιακής Κτηνοτρο-φίας είναι ένα σύγχρονο «εργαλείο» της Τράπεζας πειραιώς, το οποίο στηρίζεται στο συμβόλαιο μεταξύ των εμπλεκόμενων στην παραγωγική διαδικασία, δηλαδή τον κτηνοτρόφο και τον αγοραστή/μεταποιη-τή. Η Τράπεζα πειραιώς με την παρέμβασή της ολοκληρώνει και διασφαλίζει τη συ-στηματική μορφή της Συμβολαιακής Κτη-νοτροφίας, λειτουργώντας ως χρηματοδό-της, αλλά και ως συντονιστής των συνεργα-σιών αυτών.

Στο πλαίσιο της λειτουργίας του προ-γράμματος Συμβολαιακής Κτηνοτροφίας, η Τράπεζα πειραιώς λειτουργεί ως χρημα-τοδότης αλλά και ως συντονιστής της συμ-φωνίας, συνάπτοντας δανειακή σχέση σε δύο επίπεδα:

με τον αγοραστή του προϊόντος, στον οποίο εγκρίνεται κεφάλαιο κίνησης ειδικού σκοπού, προκειμένου να αγοράσει την πρώτη ύλη από τους κτηνοτρόφους όταν

γρΑφεΙ Ο

Ιωάννης βασταρδής

Δ/ντής Ζώνης Συλλογής ΓάλακτοςΔΕΛΤΑ ΤΡΟΦΙΜΑ Α.Ε.

Η ΔελΤΑ, στο πλαίσιο των πρωτοβουλιών και των δράσεων που πραγματο-ποιεί, με στόχο να συμβάλει στην υποστήριξη, στην

ανάπτυξη και στη βιωσιμότητα του πρωτο-γενούς τομέα και ειδικότερα του τομέα της ελληνικής γαλακτοπαραγωγού κτηνοτρο-φίας, στέκεται δίπλα στον κτηνοτρόφο και πρωτοστατεί στις εξελίξεις για την παρα-γωγή αγνού και ποιοτικού ελληνικού γάλακτος.

Η ΔελΤΑ εφαρμόζει, από τον Ιανουάριο 2012, το Σχέδιο Δράσης «γΑΙΑ», που στόχος του είναι η αξιοποίηση της ελληνικής γης για την παραγωγή πρωτεϊνούχων ζωοτρο-φών, σε αντικατάσταση των εισαγόμενων πρώτων υλών (π.χ. σόγια).

Το Σχέδιο Δράσης «γΑΙΑ», με τις πρωτο-βουλίες που αναλαμβάνει, επιδιώκει την κι-νητοποίηση των διαθέσιμων δυνάμεων στον χώρο της αγροτικής και της κτηνο-τροφικής παραγωγής, ώστε να αξιοποιη-θούν, με ρεαλιστικές προτάσεις και ιδέες, οι παραγωγικές δυνατότητες του τόπου μας. Συνεργάζεται στενά με γεωργούς, κτηνο-τρόφους και επιστήμονες του γεωτεχνικού κλάδου, με τη στήριξη και στενή συνεργα-σία της ακαδημαϊκής κοινότητας (πανεπι-στημιακά και τεχνολογικά ιδρύματα).

Συγκεκριμένα, μέχρι σήμερα, η δΕλΤΑ έχει αναπτύξει τις ακόλουθες δράσεις:

Σε συνεργασία με το γεωπονικό πανεπι-στήμιο της Αθήνας, εφαρμόζει ερευνητικό πρόγραμμα. Καλλιεργεί κατά τη διάρκεια

ΣχΕδΙο δΡΑΣΗΣ «γΑΙΑ»μια πρωτοβουλία της δΕΛτα για την υποστήριξη της ελληνικής κτηνοτροφίας

των τελευταίων τριών ετών στα αγροκτή-ματα του πανεπιστημίου ψυχανθή (βίκο, μπιζέλι και κουκί) με σιτηρά (κριθάρι και βρώμη). Τα ψυχανθή είναι πλούσια σε πρωτεΐνες και συμβάλλουν στη βελτίωση των εδαφών, για τον λόγο αυτό τους έχει δοθεί προτεραιότητα στο πλαίσιο της αγροτικής πολιτικής της ευρωπαϊκής Ένω-σης. Στόχος είναι η δημιουργία επιστημονι-κών δεδομένων για τις συνθήκες συγκαλλι-έργειας των φυτών αυτών και η αξιοποίη-σή τους στη διατροφή των γαλακτοπαρα-γωγών ζώων, εξασφαλίζοντας έτσι την αξιοποίηση των αγρών ειδικά κατά τη χει-μερινή περίοδο και την παραγωγή ελληνι-κών ζωοτροφών πλούσιων σε πρωτεΐνες.

παρέχει εκπαίδευση και τεχνική υποστή-ριξη στους αγρότες και τους κτηνοτρό-φους, μεταφέροντας τα νέα επιστημονικά και τεχνικά δεδομένα και γνώσεις. πραγμα-τοποιεί ημερίδες και συναντήσεις σε όλη την ελλάδα, στις οποίες έμπειροι επιστήμο-νες παρέχουν αναλυτική πληροφόρηση σχετικά με τις κατάλληλες καλλιεργητικές πρακτικές και τους τρόπους αξιοποίησης της παραγωγής για τη διατροφή των ζώων. μέχρι σήμερα, το Σχέδιο Δράσης «γΑΙΑ» έχει εκπαιδεύσει περισσότερους από 700 καλλιεργητές και κτηνοτρόφους στις 12 εκ-παιδευτικές ημερίδες που έχει διοργανώ-σει. παράλληλα, έχει επικοινωνήσει τα οφέ-λη των πρωτεϊνούχων καλλιεργειών σε πε-ρισσότερες από 10 εκδηλώσεις και επιστη-μονικά συνέδρια του κλάδου. Συμβουλεύει και καθοδηγεί τους παραγωγούς, ώστε να αποφευχθούν αστοχίες και προβλήματα κατά την καλλιέργεια ή την προετοιμασία της ζωοτροφής. εξασφαλίζει τον εργαστη-ριακό έλεγχο των καλλιεργειών τους, για την αποτελεσματική διατροφή των γαλα-κτοπαραγωγών ζώων με αξιοποίηση των ψυχανθών. παράλληλα, ενημερώνει κάθε ενδιαφερόμενο, είτε συμμετέχοντας σε αντίστοιχες εκπαιδευτικές εκδηλώσεις και δραστηριότητες είτε παρέχοντας γνώση και ενημερωτικό υλικό, μέσω του site του γΑΙΑ: http://gaiaproject.vivartia.com/.

Οι παραπάνω δράσεις είναι σημαντικές προκειμένου να αναγνωριστεί η αξία και να επεκταθεί η χρήση ελληνικών παραδο-σιακών κτηνοτροφικών φυτών στη διατρο-φή των ζώων γαλακτοπαραγωγής. Ανάλο-γες ενέργειες συμβάλλουν στον περιορι-σμό της εξάρτησης της κτηνοτροφίας μας από εισαγόμενες ζωοτροφές και στην αξι-οποίηση και βελτίωση της αγροτικής γης.

Η ΔελΤΑ, για περισσότερα από 60 χρό-νια, μένει προσηλωμένη στη στρατηγική της. με καινοτόμες δράσεις και πρωτοβου-λίες στηρίζει την ελληνική κτηνοτροφία, την ελληνική κοινωνία και την ελληνική οι-κονομία, προσφέροντας προϊόντα υψηλής ποιότητας.

καλοκαίρι 2015

φακελοσπροΒαΤοΤροφια12

φακελοσπροΒαΤοΤροφια 13καλοκαίρι 2015

Η χώρα μας έχει παράδοση στην αιγοπροβατοτροφία εδώ και χιλιάδες χρόνια. Οι κτηνοτρόφοι, ακολουθώ-ντας παραδόσεις αιώνων

για την παρασκευή των λευκών και κίτρι-νων τυριών, έδιναν αξία στο γάλα τους. Κύ-ριο πρόβλημα μέχρι τώρα ήταν οι πολύ αυ-στηρές προδιαγραφές για την παραγωγή τυριών από τους μικρούς κτηνοτρόφους. Ο νέος νόμος (φεΚ 3438/22-12-2014) για την ίδρυση μικρών τυροκομείων έρχεται να δι-ευκολύνει αυτούς που θέλουν να διατηρή-σουν ζωντανή την παράδοση και να αυξή-σουν το εισόδημά τους.

Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η κτηνο-τροφική μονάδα να έχει άδεια λειτουργίας και η χρησιμοποιούμενη ποσότητα γάλα-κτος να μην ξεπερνά τα 300 Kg ημερησίως, ενώ στις συστεγαζόμενες μονάδες η πα-ραπάνω ποσότητα μπορεί να αναπροσαρ-μόζεται έπειτα από άδεια της αρμόδιας κτηνιατρικής αρχής με ανώτατο όριο τα 500 Kg ημερησίως. Η πώληση των παρα-γόμενων προϊόντων στον τελικό κατανα-λωτή γίνεται μόνο από τον ίδιο τον κτηνο-τρόφο ή την οικογένειά του στις λαϊκές αγορές και στις αγορές παραγωγών του νο-μού ή όμορων νομών κατόπιν ειδικών αδειών και όχι σε παντοπωλεία ή σούπερ μάρκετ.

Αναφορικά με τις προδιαγραφές για να παράγετε γαλακτοκομικά προϊόντα από δικό σας γάλα πρέπει:

Ο χώρος παραγωγής να είναι διακριτός από την υπόλοιπη κτηνοτροφική εγκατά-σταση, ενώ δεν είναι απαραίτητες ξεχωρι-στές είσοδοι και προθάλαμοι -μπορεί και ένα κοντέινερ ειδικά διαμορφωμένο να γί-νει τυροκομείο-, να διαθέτει όλον τον ανα-γκαίο για την παραγωγή εξοπλισμό και να συμμορφώνεται με τις απαιτήσεις του Κα-νονισμού (εΚ) 852/2004.

Το προς μεταποίηση γάλα να συμμορ-φώνεται με τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς.

Τι πρέπει να γνωρίζετε ότι επιτρέπεται με τον νέο νόμο:

Η κατασκευή των τοίχων, των οροφών και των δαπέδων των θαλάμων κατά την πρώτη φάση ωρίμανσης αλλά και των ψυ-κτικών χώρων κατά τη δεύτερη φάση της ωρίμανσης από υλικά που δεν είναι λεία, στεγανά ή απορροφητικά ή ανθεκτικά στη

Ίδρυση μικρών τυροκομείων

διάβρωση, καθώς και η χρήση φυσικών γε-ωλογικών τοίχων.

Η φυσική ξήρανση των τυριών τυρογά-λακτος εκτός της εγκατάστασης, με τη χρή-ση κατασκευής σε προφυλαγμένο χώρο και με κατάλληλο προστατευτικό πλέγμα, υπό την προϋπόθεση ότι αποτρέπονται ικανοποιητικά όλες οι πιθανές περιβαλλο-ντικές πηγές μόλυνσης.

Η κατασκευή θυρών και παραθύρων των εγκαταστάσεων από ξύλο.

επιτρέπεται η χρήση ξύλινων βαρελιών για την ωρίμανση και διάθεση τυριών με παραδοσιακά χαρακτηριστικά. Τα ξύλινα βαρέλια απολυμαίνονται με νερό θερμο-κρασίας βρασμού ή με ατμό χωρίς τη χρή-ση χημικών ουσιών.

Η χρήση ξύλινων αντικειμένων και εξο-πλισμού, όπως αναδευτήρες, καλούπια, υποστηρίγματα και ράφια από ξύλο, υπό την προϋπόθεση ότι συντηρούνται τακτικά για την προστασία του παραγόμενου προϊ-όντος από φυσικούς κινδύνους.

Η χρήση υφασμάτων (τυρόπανα) για τη

στράγγιση ή υφασμάτινων σάκων για την περιτύλιξη των προϊόντων.

Η ανάπτυξη επιφανειακής ευρωτίασης κατά το στάδιο της πρώτης ωρίμανσης των σκληρών και ημίσκληρων τυριών.

γενικά, με το νέο νομικό πλαίσιο η ίδρυ-ση μικρών τυροκομείων γίνεται πιο απλή. Στον αντίλογο, αξίζει να αναφερθεί ότι εκ-φράζονται επιφυλάξεις από τους κτηνιά-τρους για την υπερβολική απλούστευση των διαδικασιών και τους μειωμένους ελέγχους, που ίσως έχουν συνέπειες στη δημόσια υγεία.

Όση διευκόλυνση και να δίνει η νομοθε-σία, επένδυση χωρίς κεφάλαια δεν γίνεται να πραγματοποιηθεί. Κύριος στόχος είναι η ένταξη της επένδυσης στο πρόγραμμα Leader ή σε Σχέδιο Βελτίωσης. εδώ έρχεται επικουρικά η Τράπεζα πειραιώς -πάντα στο πλευρό του αγρότη-, βοηθά τους κτη-νοτρόφους και παρέχει -υπό προϋποθέ-σεις- τα κεφάλαια για τη δημιουργία των εγκαταστάσεων και την αγορά του απαραί-τητου εξοπλισμού.

γρΑφεΙ Η

μαριάνθη μαλιάρη

Συνεργάτης Αγροτικής Επιχειρηματικότητας του Κέντρου Επιχειρηματικότητας Σερρών της Τράπεζας Πειραιώς

h Τράπεζα Πει-ραιώς βοηθά τους κτηνοτρό-φους και παρέ-χει -υπό προϋπο-θέσεις- τα κεφά-λαια για τη δημι-ουργία των εγκαταστάσεων και την αγορά του απαραίτη-του εξοπλισμού

Νέοι & Νεοεισερχόµενοι

Αγρότες

∆ίνουµε ζωή στα σχέδια των νέων αγροτών.

Σχεδιάστε το µέλλον σας και εµείς θα σας στηρίξουµεµε τον ιδανικότερο τρόπο.

Νέο δανειακό πρόγραµµα «Νέοι & Νεοεισερχόµενοι» µε χαµηλό κυµαινόµενο επιτόκιο, µε δυνατότητα επιλογής στη συχνότητα πληρωµής των δόσεων και µε διάρκεια αποπληρωµής έως και 15 έτη, ανάλογα µε το σκοπό του δανείου.

Μάθετε περισσότερα στα καταστήµατα της Τράπεζας Πειραιώς.

Τ. 18 2 18, www.piraeusbank.grΗ πρώτη τράπεζα στην Ελλάδα

Η τυροκομία πρωτοεμφανί-στηκε στην Κεντρική Ευρώ-πη πριν από περίπου 7.500 χρόνια, με την εξάπλωση της κτηνοτροφίας και τη

χρήση του γάλακτος. Φημολογείται ότι η τυροκόμηση ανακαλύφθηκε εντελώς τυ-χαία από κτηνοτρόφους της Μέσης Ανατο-λής και πιο συγκεκριμένα από έναν Άραβα έμπορο που μετέφερε γάλα σε έναν ασκό φτιαγμένο από στομάχι προβάτου στην έρημο. Αυτές είναι οι πρώτες αναφορές για την ύπαρξη της τυροκομίας, η οποία εξα-πλώθηκε γοργά στην Ευρώπη.

Αναφορές για την τυροκομία υπάρχουν και στην ελληνική μυθολογία, όπου η τυρο-κομία αναφέρεται ως ένα δώρο «παντοτι-νής αξίας» των θέων του Ολύμπου στους θνητούς. Από τον Όμηρο αναφέρεται ότι ο Οδυσσέας, στη σπηλιά του κύκλωπα Πολύ-φημου, είδε δοχεία όπου άρμεγε το γάλα και ράφια γεμάτα τυριά.

Τυροκομία και ΕλλάδαΗ τυροκομία στην Ελλάδα χαρακτηρίζεται από πλούσια παράδοση και από μικρή τε-χνολογική ένταση και εξέλιξη. Η παραγωγή είναι κυρίως τοπική από μικρές ή οικογε-νειακές μονάδες.

Ο κτηνοτροφικός κλάδος στην Ελλάδα στηρίζεται κυρίως στην αιγοπροβατοτρο-φία, λόγω των εδαφοκλιματικών συνθη-κών που επικρατούν στη χώρα. Τα εδάφη της χώρας είναι ορεινά, σε ένα ποσοστό πε-ρίπου 80%, γεγονός που δεν ευνοεί την αγελαδοτροφία. Βασικά χαρακτηριστικά της ελληνικής κτηνοτροφίας:

Στην Ελλάδα δραστηριοποιούνται περισ-σότερες από 160.000 γεωργικές εκμεταλλεύ-σεις στην αιγοπροβατοτροφία. Η Ελλάδα βρίσκεται στην πρώτη θέση μεταξύ των κρα-τών-μελών της Ε.Ε. όσον αφορά τον αριθμό αιγών (περίπου 4,4 εκατ. αίγες – ακολουθεί η Ισπανία), βρίσκεται στην τέταρτη θέση όσον αφορά τον αριθμό των προβάτων (περίπου 9 εκατ. πρόβατα – πρώτο το Ηνωμένο Βασίλειο, δεύτερη η Ισπανία και τρίτη η Ρουμανία), ενώ παράγει περίπου το 30% του πρόβειου γάλα-κτος που παράγεται στην Ε.Ε. Στην Ελλάδα το αιγοπρόβειο γάλα αντιπροσωπεύει περίπου το 60% της συνολικής παραγωγής, ενώ περί-που το 85% της παραγωγής σε τυρί προέρχε-ται από αιγοπρόβειο γάλα.

Ο παραδοσιακός τρόπος τυροκόμησης επιβιώνει ακόμα και σήμερα, επιβεβαιώνο-

Τυριά μΕ ΟνΟμάσιά ΠρΟΕλΕυσησΙστορία της τυροκομίας

ντας τα ιδιοτυπικά χαρακτηριστικά των τυ-ροκομικών προϊόντων και την ποιοτική υπεροχή τους έναντι άλλων συγγενών προ-ϊόντων που παρασκευάζονται σε άλλες χώ-ρες και περιοχές.

Προκύπτει λοιπόν ολοφάνερα η σκοπι-μότητα και η αναγκαιότητα της κατοχύρω-σής τους και της προβολής τους.

Η Ε.Ε. το 1992 υιοθέτησε ένα σύστημα για την προώθηση και την προστασία αυτών των «παραδοσιακών» προϊόντων. Η πρωτο-βουλία αυτή ξεκίνησε προκειμένου να προ-στατευτεί η ποιοτική υπεροχή ενός προϊό-ντος και η γνησιότητά του σε σχέση με άλλα παρόμοια προϊόντα που χρησιμοποιούν το όνομά του αλλά δεν είναι γνήσια. Για τον λό-γο αυτό, λοιπόν, δημιουργήθηκαν τα συστή-ματα ΠΟΠ, ΠΓΕ και ΕΠΙΠ που είχαν ως στόχο την προστασία και την προώθηση των γεω-γραφικών ενδείξεων και των ονομασιών

προέλευσης των αγροτικών προϊόντων, προστατεύοντας παράλληλα και τα ιδιοτυ-πικά τους χαρακτηριστικά.

Διαφορές ΠΟΠ – ΠΓΕ Τόσο τα προϊόντα ΠΟΠ όσο και τα ΠΓΕ εί-ναι προϊόντα με ειδικά χαρακτηριστικά ποι-ότητας, τα οποία τους εξασφαλίζουν τους συγκεκριμένους χαρακτηρισμούς. Βασικό ρόλο διαδραματίζει η σχέση των προϊό-ντων με τα χαρακτηριστικά της περιοχής και την ιστορία του τόπου, προκειμένου να καταχωρηθούν είτε ως ΠΟΠ είτε ως ΠΓΕ. Τα ποιοτικά χαρακτηριστικά οφείλονται στην καταγωγή προέλευσής τους και στους δε-σμούς που έχουν με το έδαφος, το κλίμα αλλά και με την ιστορία και τους ανθρώ-πους της συγκεκριμένης περιοχής.

Οι βασικές διαφορές μεταξύ των ΠΟΠ και ΠΓΕ προϊόντων είναι:

made in greece 15

ΓΡΑΦΕΙ Ο

άνδρέας άκουμιανάκης

MSc Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης και Διαχείρισης του Αγροτικού Χώρου

ΓΡΑΦΕΙ Ο

νίκος Δεδούσης Στέλεχος της Διεύθυνσης Ανάπτυξης Εργασιών Αγροτικού Τομέα της Τράπεζας Πειραιώς

Τυριά ΠΟΠ16 Καλοκαίρι 2015

Τα ΠΟΠ είναι προϊόντα των οποίων η σχέση με την κάθε περιοχή χάνεται βαθιά στον χρόνο, ενώ τα ΠΓΕ είναι προϊόντα τα οποία ανήκουν στη νεότερη ιστορία κάθε τόπου και μπορούν να βασίζονται σε φή-μες. Η σχέση των ΠΟΠ προϊόντων με τον τόπο και την ιστορία του κατοχυρώνεται από πραγματικές ιστορικές πηγές, όπως τα δημοτικά τραγούδια, οι παραδοσιακές διη-γήσεις και άλλες πηγές που αποδεικνύουν την τοπική παράδοση. Όλα τα στάδια πα-ραγωγής ενός προϊόντος ΠΟΠ πραγματο-ποιούνται εντός της γεωγραφικής ζώνης.

σημαντικοί αριθμοί για τα προϊόντα ΠΟΠ/ΠΓΕΣτην Ευρωπαϊκή Ένωση υπάρχουν 1.272 κα-ταχωρημένα προϊόντα στο Ευρωπαϊκό Μη-τρώο Προστατευόμενων Ονομασιών Προέ-λευσης και Γεωγραφικών Ενδείξεων, εκ των οποίων τα 590 προϊόντα είναι ΠΟΠ, τα 633 είναι ΠΓΕ και τα υπόλοιπα 49 είναι ΕΠΙΠ. Από τα 590 ΠΟΠ προϊόντα τα 185 είναι τυριά.

Οι μεσογειακές χώρες ηγούνται στις κινή-σεις για την καταχώρηση και διασφάλιση των προϊόντων αυτών. Η Ελλάδα κατέχει την τέταρτη θέση στις επωνυμίες με 21 ΠΟΠ τυ-ριά. Στην πρώτη θέση η Ιταλία με 48 κατα-χωρημένες ονομασίες ΠΟΠ τυριών (παρμε-ζάνα, γκράνα παντάνο, πεκορίνο κ.λπ.), δεύ-τερη η Γαλλία με 45 (ροκφόρ, καμεμπέρ κ.λπ.) και τρίτη η Ισπανία με 26. Ακολουθεί στην 5η θέση το Ηνωμένο Βασίλειο (τσέ-νταρ, μπλου στίλτον κ.λπ.) και έπονται η Γερ-μανία (εμεντάλερ κ.λπ.), η Ολλανδία (γκού-ντα, ένταμ κ.λπ.) κ.ά. που συμμετέχουν με λι-γότερες κατοχυρωμένες ονομασίες.

Παραγωγή προϊόντων ΠΟΠ/ΠΓΕ στην ΕλλάδαΣύμφωνα με έρευνα της ICAP, η παραγωγή των τυροκομικών προϊόντων ΠΟΠ από τις βιομηχανικές επιχειρήσεις τα τελευταία έτη παρουσιάζει μείωση. Ειδικότερα, η παρα-γωγή το 2012 ήταν 95.434 τόνοι, μειωμένη κατά 7,2% σε σχέση με το 2011, έτος κατά το οποίο καταγράφηκε επίσης μείωση ποσο-στού 8,3% σε σχέση με το 2010.

Τη χρονική περίοδο 2008-2012, η συμμε-τοχή των ΠΟΠ προϊόντων στη συνολική εγ-χώρια βιομηχανική παραγωγή τυροκομι-κών ανερχόταν σε ποσοστό περίπου 55% σε σχέση με τα λοιπά τυροκομικά, ενώ το έτος 2012 βλέπουμε μια έντονη μεταστρο-φή, με τη συμμετοχή των ΠΟΠ προϊόντων να μειώνεται στο 49%. Η μείωση αυτή οφείλεται κυρίως στην αύξηση του κό-στους των παραγωγών γάλακτος (τιμές ζω-οτροφών κ.τ.λ.), η οποία είχε σαν συνέπεια πολλοί κτηνοτρόφοι να οδηγηθούν στη μείωση της παραγωγής γάλακτος, με απο-τέλεσμα τη μειωμένη παραγωγή τυροκομι-κών προϊόντων (κυρίως φέτας).

Περιγραφή ΠΟΠ/ΠΓΕ/ΕΠιΠ Σύμφωνα με τον Ελληνικό Γεωργικό Οργανισμό «ΔΗΜΗΤΡΑ» (πρώην Οργανισμός Πιστοποίησης και Επίβλεψης Γεωρ-γικών Προϊόντων-ΟΠΕΓΕΠ, με διακριτικό τίτλο AGROCERT):

Προϊόν Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ)

η «ονομασία προέλευσης» ταυτοποιεί ένα προϊόν το οποίο:

κατάγεται από συγκεκριμένο τόπο, περιοχή ή σε εξαιρετι-κές περιπτώσεις χώρα

η ποιότητα ή τα χαρακτηριστικά οφείλονται κυρίως ή αποκλειστικά στο ιδιαίτερο γεωγραφικό περιβάλλον που συμπεριλαμβάνει τους εγγενείς φυσικούς και ανθρώπινους παράγοντες και

όλα τα στάδια της παραγωγής του πραγματοποιούνται εντός της οριοθετημένης γεωγραφικής περιοχής.

Προϊόν Προστατευόμενης Γεωγραφικής Προέλευσης (ΠΓΕ)

η ονομασία «γεωγραφική ένδειξη» ταυτοποιεί ένα προ-ϊόν το οποίο:

κατάγεται από συγκεκριμένο τόπο, περιοχή ή χώρα, του οποίου ένα συγκεκριμένο ποιοτικό χαρακτηριστικό, η φή-μη ή άλλο χαρακτηριστικό μπορεί να αποδοθεί κυρίως στη γεωγραφική του προέλευση

ένα τουλάχιστον από τα στάδια της παραγωγής εκτελείται εντός της οριοθετημένης γεωγραφικής περιοχής.

Εγγυημένο Παραδοσιακό ιδιότυπο Προϊόν (ΕΠιΠ)

Είναι ονομασίες οι οποίες περιγράφουν ένα ιδιότυπο προϊόν ή τρόφιμο. Πρόκειται κυρίως για προϊόν το οποίο χρησιμοποιεί παραδοσιακές πρακτικές στον τρόπο παρα-γωγής ή ακόμα και στα στάδια μεταποίησης ή σύνθεσης και παράγεται από παραδοσιακά υλικά και πρώτες ύλες. Συ-νεπώς τα προϊόντα αυτά βασίζονται στην παράδοση και παρουσιάζουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τα οποία οφείλο-νται στις εδαφοκλιματικές συνθήκες της περιοχής καλλιέρ-γειας και στις ειδικές συνθήκες παραγωγής και μεταποίη-σής τους.

Η φέτα καλύπτει διαχρονικά το συντρι-πτικό ποσοστό της εγχώριας παραγωγής τυροκομικών προϊόντων. Ειδικότερα, το 2012 κάλυψε περίπου το 90% (86.211 τόνοι) της παραγωγής τυροκομικών προϊόντων ΠΟΠ, αποτελώντας, παράλληλα, τη ναυαρ-χίδα των εξαγώγιμων ΠΟΠ προϊόντων της Ελλάδας. Η παραγωγή κυμάνθηκε στα ίδια περίπου επίπεδα και το 2011.

Όσον αφορά την παραγωγή των υπόλοι-πων ΠΟΠ προϊόντων, αυτή κυμαίνεται σε ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα, συγκριτικά με τη φέτα. Στη δεύτερη θέση βρίσκεται το κασέ-ρι, το οποίο κάλυψε το 2012 το 2,7% (2.552 τό-νοι) της παραγωγής τυριών ΠΟΠ, ενώ στην τρίτη θέση (στα ίδια σχεδόν επίπεδα με το κασέρι) βρίσκεται η κεφαλογραβιέρα, η οποία απέσπασε το 2012 το 2,6% (2.439 τό-νοι) της παραγωγής τυριών ΠΟΠ.

Οφέλη από τα ΠΟΠ/ΠΓΕ/ΕΠιΠ Ο κυριότερος λόγος ένταξης για έναν παραγωγό, αλλά και για μια επιχείρηση, στο σύστημα ποιότητας ΠΟΠ/ΠΓΕ είναι η δυνατότητα προώθησης των προϊόντων αυτών στην αγορά. Είναι δεδομένο, πλέον, πως οι καταναλωτές απαιτούν πιστοποιημένα, ποιοτικά προϊόντα, υψηλής διατροφικής αξίας, στοιχεία που διαθέτουν στο έπακρο τα ΠΟΠ/ΠΓΕ προϊόντα.

Τά ΚυριΟΤΕρά ΟφΕλη άΠΟ Την ΕΠιλΟΓη ΠρΟϊΟνΤων μΕ ΓΕωΓράφιΚη ΕνΔΕιξη Εινάι: Για τον παραγωγό

Επίτευξη υψηλότερων τιμών λόγω της υψηλής ποιότητας, αλλά και αναγνωρισιμότητας που προσφέρουν τα

Τα συστήματα ΠΟΠ, ΠΓΕ και ΕΠιΠ έχουν ως στόχο την προ-στασία και την προώθηση των γεωγραφικών ενδείξεων και των ονομασιών προέλευσης των αγροτικών προϊ-όντων, προστα-τεύοντας παράλ-ληλα και τα ιδιο-τυπικά τους χαρακτηριστικά

Τυριά ΠΟΠ 17Καλοκαίρι 2015

η Τράπεζα Πειραιώς αντιλαμβάνε-ται τον παραδοσιακό χαρακτήρα της ελληνικής κτηνοτροφίας, ο οποίος έχει ως αποτέλεσμα την πα-ραγωγή μεγάλου αριθμού προϊό-ντων ΠΟΠ και αυθεντικών προϊό-ντων, όπως η φέτα, που αναγνωρί-ζονται, διακρίνονται και διαφημί-ζουν τη χώρα μας στις αγορές του εξωτερικού. στο πλαίσιο αυτό έχει ήδη συνεργασία στο πρόγραμμα συμβολαιακής Κτηνοτροφίας με πε-ρισσότερες από 12 επιχειρήσεις και συνεταιρισμούς που παραλαμβά-νουν γάλα από τοπικούς παραγω-γούς και παράγουν εξαιρετικής ποι-ότητας πιστοποιημένα τυροκομικά προϊόντα.

η Ελλάδα κατέχει την τέταρτη θέ-ση στις επωνυμί-ες με 21 ΠΟΠ τυριά

Χαρτογράφηση ελληνικών ΠΟΠ τυριών01 άνΕβάΤΟΠρόβειο, γίδινο ή μείγμα τουςν. ΓρΕβΕνων Κάι ΕΠάρΧιά βΟϊΟυ ΚΟζάνησ

02 ΓάλΟΤυριΠρόβειο, γίδινο ή μείγμα τουςηΠΕιρΟσ, ΘΕσσάλιά

03 ΓράβιΕρά άΓράφωνΠρόβειο ή μείγμα αυτού με γίδινοΠΕριΟΧη άΓράφων ΕυρυΤάνιάσ

04 ΓράβιΕρά ΚρηΤησΠρόβειο ή μείγμα αυτού με γίδινοΚρηΤη

05 ΓράβιΕρά νάξΟυΑγελαδινό, ή μείγμα αυτού με πρόβειο και γίδινονάξΟσ

06 ΚάλάΘάΚι λημνΟυΠρόβειο ή μείγμα αυτού με γίδινολημνΟσ

07 ΚάσΕριΠρόβειο ή μείγμα αυτού με γίδινομάΚΕΔΟνιά, ΘΕσσάλιά, λΕσβΟσ Κάι νΟμΟσ ξάνΘησ

08 ΚάΤιΚι ΔΟμΟΚΟυΓίδινο ή μείγμα αυτού με πρόβειοΠΕριΟΧη ΔΟμΟΚΟυ φΘιωΤιΔάσ

09 ΚΕφάλΟΓράβιΕράΠρόβειο ή μείγμα αυτού με γίδινοΔυΤ. μάΚΕΔΟνιά, ηΠΕιρΟσ, άιΤωλΟά-Κάρνάνιά, ΕυρυΤάνιά

10 ΚΟΠάνισΤηΠρόβειο, αγελαδινό, κατσικίσιο ή μείγμα τουςΚυΚλάΔΕσ

11 λάΔΟΤυρι μυΤιληνησΠρόβειο ή μείγμα αυτού με γίδινολΕσβΟσ

12 μάνΟυριΤυρόγαλα από πρόβειο ή γίδινο γάλα ή μείγμα αυτών και γάλα πρόβειο ή γίδινο ή κρέμα αυτούΘΕσσάλιά, ΚΕνΤριΚη Κάι ΔυΤιΚη μάΚΕΔΟνιά

13 μΕΤσΟβΟνΕΑγελαδινό, ή μείγμα αυτού με πρόβειο και γίδινοΕΠάρΧιά μΕΤσΟβΟυ

14 μΠάΤζιΟσΠρόβειο γίδινο ή μείγμα τουςΘΕσσάλιά, ΚΕνΤριΚη Κάι ΔυΤιΚη μάΚΕΔΟνιά

15 ξυνΟμυζηΘρά ΚρηΤησΠρόβειο, γίδινο ή μείγμα τουςΚρηΤη

16 ΠηΧΤΟΓάλΟ ΧάνιωνΠρόβειο, γίδινο ή μείγμα τουςνΟμΟσ Χάνιων

17 σάν μιΧάληΑγελαδινόσυρΟσ

18 σφΕλάΠρόβειο ή γίδινο ή μείγματα αυτώννΟμΟι μΕσσηνιάσ Κάι λάΚωνιάσ

19 φΕΤάΠρόβειο ή μείγμα αυτού με γίδινομάΚΕΔΟνιά, ΘΕσσάλιά, ΘράΚη, ηΠΕιρΟσ, σΤΕρΕά ΕλλάΔά, ΠΕλΟΠΟννησΟσ, λΕσβΟσ

20 φΟρμάΕλά άράΧωβάσ ΠάρνάσσΟυΓίδινο ή πρόβειο ή μείγματα αυτώνΔημΟσ άράΧωβάσ

21 ξυΓάλΟ σηΤΕιάσΚατσικίσιο, πρόβειο ή και μείγμα-τα αυτώνΚρηΤη

προϊόντα τους. Προστασία από τον αθέμιτο

ανταγωνισμό που δημιουργείται από την προώθηση προϊόντων τα οποία είναι απομιμήσεις και όχι γνήσια.

Αποκλειστικό δικαίωμα χρήσης του καταχωρημένου και προστατευμένου από τον κανονισμό ονόματος του προϊόντος.

Δυνατότητα αύξησης μεριδίου της αγοράς, με στόχο την οικονομική βιωσιμότητα της εκμετάλλευσής του.

Για τον καταναλωτή Καλύτερη πληροφόρηση για τα προϊόντα

καθώς η ετικέτα των προϊόντων με τα εγκεκριμένα λογότυπα περιέχει όλα τα στοιχεία γύρω από τα χαρακτηριστικά, τον τρόπο παρασκευής και την προέλευσή τους.

Δυνατότητα επιλογής μέσω μεγάλης γκάμας παραδοσιακών τροφίμων με εγγυημένη ποιότητα και αυθεντικότητα.

Για τις αγροτικές περιοχές και την εθνική οικονομία

Δημιουργία νέων επιχειρησιακών ευκαιριών και πρακτικών καθώς και θέσεων εργασίας.

Στήριξη της αγροτικής οικονομίας και ειδικότερα των απομακρυσμένων και μειονεκτικών περιοχών.

Συνέργεια με τις τουριστικές επιχειρήσεις (εστίασης και φιλοξενίας).

Διατήρηση των τοπικών ποικιλιών και του παραδοσιακού τρόπου παρασκευής τους.

Υποστήριξη της αγροτικής ποικιλότητας και της κοινωνικής συνοχής.

Υλικά για ένα πιάτο: 1 κ.σ. κοπανιστή Μυκόνου 200 γραμμ. μανιτάρια πορτομπέλο κομ-

μένα σε φέτες ½ κρεμμύδι φρέσκο ψιλοκομμένο 1 κ.σ. ελαιόλαδο 1 σκελίδα σκόρδο λιωμένη 1 πρέζα θρούμπι ή θυμάρι 1 ποτήρι κρασιού λευκό κρασί

Εκτέλεση: Σοτάρετε στο ελαιόλαδο το κρεμμύδι και

το σκόρδο για 2 λεπτά μέχρι να μαραθούν. Προσθέτετε τα μανιτάρια και συνεχίζετε το

σοτάρισμα σε χαμηλή φωτιά για άλλα 5 λε-πτά. Σβήνετε με το κρασί, αφήνετε να εξα-τμιστεί και ρίχνετε το θρούμπι ή το θυμάρι. Αφήνετε για λίγο ακόμη στη φωτιά έως ότου δέσει η σάλτσα. Τέλος, προσθέτετε την κοπανιστή Μυκόνου και σερβίρετε.

Ελληνικά ΤΥριά Ωδή στον ουρανίσκο

Τρεις διακεκρι-μένοι σεφ δημι-ουργούν συντα-γές που βάζουν δυνατά στον πα-γκόσμιο γευστι-κό χάρτη την ελ-ληνική τυροκομία!

Μανιτάρια πορτομπέλο με κοπανιστή Μυκόνου και λάδι τρούφας από τον Χρήστο άθανασιάδη

Σκαλτσούνια με γραβιέρα Κρήτης από τον Χριστόφορο Πέσκια

Υλικά για 45 τεμάχιαΓΙΑ ΤΗ ΖΥΜΗ 600 γραμμ. αλεύρι 1 κουταλιά του τσα-

γιού αλάτι 2 κουταλιές του τσαγιού ζάχα-ρη 200 ml νερό και λίγο ακόμα αν χρεια-στεί στη διαδικασία 30 γραμμ. ελαιόλαδο 60 ml ρακή 10 γραμμ. χυμό λεμόνι

ΓΙΑ ΤΗ ΓΕΜΙΣΗ κΑΙ ΤΟ ΤΗΓΑΝΙΣΜΑ 600 γραμμ. γραβιέρα Κρήτης 200 γραμμ.

απάκι κομμένο σε πολύ μικρά κυβάκια 1 ματσάκι δυόσμο ψιλοκομμένο πιπέρι φρε-σκοτριμμένο λίγο αλεύρι για το άπλωμα 500 ml ελαιόλαδο για το τηγάνισμα

ΕκΤΕλΕΣηΓΙΑ ΤΗ ΖΥΜΗ Ανακατεύουμε πρώτα τα ξηρά υλικά, με-

ταξύ τους σε ένα μίξερ (ή σε ένα μπολ αν την κάνουμε στο χέρι). Ανακατεύουμε μετά τα υγρά σε ένα μπολ. Ρίχνουμε τα υγρά στο μίξερ και ανακα-

τεύουμε για περίπου 4 λεπτά (δεν ανακα-τεύουμε πολύ). Ξεκουράζουμε τη ζύμη στο ψυγείο για 30 λεπτά.

ΓΙΑ TH ΓΕΜΙΣΗ κΑΙ ΤΟ ΤΗΓΑΝΙΣΜΑ Απλώνουμε τη ζύμη σε κομμάτια σε μια

αλευρωμένη επιφάνεια και την κόβουμε με ένα κουπάτ σε κομματάκια διαμέτρου 8-10 cm. Ανακατεύουμε μαζί τη γραβιέρα με το απάκι

και τον δυόσμο Γεμίζουμε τα πιτάκια με 20 γραμμ. γέμιση το

κάθε ένα. Τα διπλώνουμε σε σχήμα μισοφέγγαρου και

τα κλείνουμε με ένα πιρούνι. Τοποθετούμε τα πιτάκια στο ψυγείο να κρυ-

ώσουν για περίπου μία ώρα. Τηγανίζουμε σε βαθύ τηγάνι στους 180ο C

για 3-4 λεπτά μέχρι να ροδοκοκκινίσουν. Στεγνώνουμε σε απορροφητικό χαρτί και

σερβίρουμε.

Τυριά ΠΟΠ18 καλοκαίρι 2015

Τυρόπιτα διαφορετική με κρόσσια φύλλου κρούστας από την ντίνα νικολάου

Υλικά για 6 άτομα 1/2 κιλό φύλλο κρούστας ή φύλλο

Βηρυτού 2 φλιτζάνια φέτα μαλακή, θρυμματισμένη 1 φλιτζάνι κασέρι, τριμμένο 1 φλιτζάνι γραβιέρα, τριμμένη 1/2 φλιτζάνι φρέσκο δυόσμο,

ψιλοκομμένο 1 κουτ. σούπας πάπρικα σε νιφάδες φρεσκοτριμμένο πιπέρι 150 γραμμ. μαργαρίνη με βούτυρο,

λιωμένη

ΓΙΑ ΤΗΝ κρΕΜΑ 4 αυγά, κατά προτίμηση βιολογικά 200 γραμμ. γιαούρτι στραγγιστό 2 φλιτζάνια γάλα εβαπορέ

ΕκΤΕλΕΣη Σε μια γαβάθα αναμειγνύω τα τυριά, τον

δυόσμο και την πάπρικα.

Παίρνω το ρολό με τα φύλλα κρούστας και το κόβω σε λεπτές λωρίδες σαν κρόσ-σια. Ξεχωρίζω με τα χέρια μου τις λωρίδες ζύμης και τις αφήνω να ξεραθούν.

Προθερμαίνω τον φούρνο στους 180ο C. Αλείφουμε με λίγη μαργαρίνη ένα ταψάκι.

Στρώνω τη μισή ποσότητα από τις λωρί-δες φύλλου και τις περιχύνω με τη μισή πο-σότητα από τη λιωμένη μαργαρίνη. Απλώ-νω πάνω το μείγμα με τα τυριά και πασπα-λίζω με μπόλικο μαυροπίπερο. Συνεχίζω με τις υπόλοιπες ξεραμένες λωρίδες φύλλων. Ρίχνουμε και την υπόλοιπη μαργαρίνη.

Σε ένα μπολ αναμειγνύω και χτυπάω τα υλικά της κρέμας και τα ρίχνω πάνω από την πίτα.

Ψήνω στο φούρνο για μία ώρα. Βγάζω την πίτα από τον φούρνο και την

κόβω σε κομμάτια. Σερβίρω την πίτα ζεστή ή κρύα.

ΓIA TON ΑΓΡΟΤΗ 19

Μ ία από τις βασικές προ-κλήσεις για την ελληνι-κή γεωργία σήμερα εί-ναι οι αγρότες και οι οργανώσεις τους να

βρουν καινοτόμους λύσεις σε προβλή-ματα που θέτουν σε κίνδυνο τη βιωσιμό-τητα και εμποδίζουν την ανάπτυξη των επιχειρήσεών τους.

Το μοντέλο των Επιχειρησιακών Ομάδων, το οποίο προωθεί και στηρίζει με πολιτικά και χρηματοδοτικά εργαλεία η Ε.Ε. στο πλαίσιο των Ευρωπαϊκών Συ-μπράξεων Καινοτομίας, αποτελεί μια πο-λύ ουσιαστική και αποτελεσματική μεθο-δολογία για την ενθάρρυνση της καινο-τομίας, αλλά και για την καλλιέργεια της κουλτούρας της συνεργασίας στον αγρο-τικό τομέα.

Οι Ευρωπαϊκές Συμπράξεις καινοτο-μίας (ΕΣκ) αποτελούν τη νέα συλλογι-στική για την προώθηση της καινοτομίας στην Ε.Ε. και η Ευρωπαϊκή Σύμπραξη Καινοτομίας (ΕΣΚ) «Γεωργική παραγωγι-κότητα και βιωσιμότητα» (EIP-AGRI), που αφορά ειδικά τον αγροτικό τομέα, είναι ένα πολύτιμο εργαλείο πολιτικής προκει-μένου τα αποτελέσματα της έρευνας να μεταφράζονται σε καινοτόμους ιδέες που θα εφαρμόζονται από τους αγρότες στο χωράφι.

Οι ΕΣΚ υλοποιούνται μέσω της δημι-ουργίας Επιχειρησιακών Ομάδων (ΕΟ) που απαρτίζονται από ενδιαφερόμενους φορείς (π.χ. αγρότες, ερευνητές, συμβού-λους, επιχειρήσεις που εμπλέκονται στους τομείς της γεωργίας και των τρο-φίμων κ.ά.) οι οποίοι συνεργάζονται προ-κειμένου να υλοποιούν καινοτόμους δράσεις (διαδικασίες, προϊόντα, τεχνολο-γίες) και να δοκιμάζουν τον βαθμό απο-τελεσματικότητάς τους.

Η GAIA ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ, ως διαμεσολαβη-τής καινοτομίας (innovation broker), ως ενδιάμεσος που υποστηρίζει και συντο-νίζει την από κοινού δραστηριοποίηση των παραπάνω φορέων, ανέλαβε την πρωτοβουλία να ενημερώσει τους εμπλεκόμενους σχετικά με τις Ευρωπαϊ-κές Συμπράξεις Καινοτομίας και τις Επι-χειρησιακές Ομάδες ώστε να επιταχυν-θεί και να εξασφαλιστεί η επιτυχημένη εφαρμογή τους στη χώρα μας.

Για την εξυπηρέτηση αυτού του σκο-πού, διοργάνωσε το εργαστήριο «Ευρω-

παϊκές Συμπράξεις καινοτομίας (ΕΣκ) και Επιχειρησιακές Ομάδες (ΕΟ)» το οποίο πραγματοποιήθηκε στις 29 Μαΐου στο Κέντρο Βιώσιμης Επιχειρηματικότη-τας ΕΞΕΛΙΞΗ Α.Ε. στο Καστρί.

Η πρωτοβουλία αυτή αποτέλεσε συνέ-χεια αντίστοιχης θεματικής συνάντησης που είχε πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο του 1ου Πανελλήνιου Συνεδρίου για την Ανάπτυξη της Ελληνικής Γεωργίας που διοργανώθηκε από τη GAIA ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ τον Νοέμβριο του 2014 (https://congress.c-gaia.gr/congress/the-congress/thematic-debate).

Στο πλαίσιο των ενεργειών του εργα-στήριου, πραγματοποίησαν εισηγήσεις εκπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (EIP-AGRI Service Point) και των ευρω-παϊκών αγροτικών οργανώσεων Copa – Cogeca, οι οποίοι ενημέρωσαν τους πα-ρευρισκόμενους σχετικά με τα τεκται-νόμενα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ειδικό-τερα σε ό,τι αφορά τη μεθοδολογία σύστασης των ΕΟ και τη χρηματοδότη-σή τους. Παράλληλα, παρουσιάστηκαν καλά παραδείγματα αυτοχρηματοδο-τούμενων Επιχειρησιακών Ομάδων από τη ΔΕΛΤΑ ΤΡΟΦΙΜΑ και την ΑγροΟΙΚΟ-σύστημα Ε.Ε.

Στην ανοιχτή συζήτηση που ακολού-θησε συμμετείχαν εκπρόσωποι κρατι-κών και περιφερειακών αρχών, της ΠΑ-ΣΕΓΕΣ, του ΓΕΩΤΕΕ, του ΠΑΣΕΠΕΛΙΠ, της ερευνητικής και ακαδημαϊκής κοινότη-τας, του επιχειρηματικού κόσμου, καθώς και μεγάλος αριθμός μεταπτυχιακών φοιτητών του Διατμηματικού Προγράμ-

ματος Μεταπτυχιακών Σπουδών «Επιχει-ρηματικότητα και Συμβουλευτική στην Αγροτική Ανάπτυξη» των Τμημάτων Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης και Επιστήμης Ζωικής Παραγωγής και Υδα-τοκαλλιεργειών του Γεωπονικού Πανεπι-στημίου Αθηνών. Αξίζει να αναφερθεί ότι η GAIA ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ προσφέρει κατ’ έτος σε δύο αποφοίτους αυτού του προγράμ-ματος επαγγελματική απασχόληση σε κάποιο Κέντρο Εξυπηρέτησης Αγροτών (ΚΕΑ) του δικτύου της.

Τα κυριότερα συμπεράσματα του ερ-γαστηρίου αφορούσαν τα ακόλουθα:

Να καθοριστούν εθνικές προτεραιότη-τες για τη σύσταση και λειτουργία των Επιχειρησιακών Ομάδων (ΕΟ).

Να απαιτηθεί η κάθε ΕΟ να καθορίζει ποιοτικές και ποσοτικές μετρικές αξιο-λόγησης του παραγόμενου έργου. Κα-θοριστική μετρική θεωρείται αυτή της αύξησης του αγροτικού εισοδήματος. Προκύπτει ότι είναι αναγκαία η δημι-ουργία μιας οριζόντιας πλατφόρμας διαχρονικής παρακολούθησης αυτών των μετρικών. Οι αναφορές της πλατ-φόρμας πρέπει να είναι ανοιχτές σε όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι ΕΟ με κύκλο ζωής που θα εκτείνεται και πέραν της διάρκειας των έργων (projects) που τις αφορούν που μπορεί να υποβληθούν και να τύχουν χρημα-τοδότησης. Σ’ αυτό το πλαίσιο, λοιπόν, για τη σύσταση και λειτουργία των εθνικών ΕΟ, εκτός του δρόμου της χρηματοδότησης από το ΠΑΑ (ή από όποιες άλλες ευρωπαϊκές πηγές χρησι-μοποιηθούν από τους ενδιαφερόμε-νους), υπάρχει και αυτός της αυτοχρη-ματοδότησης μέσω της εμπορικής αξι-οποίησης των υπό ανάπτυξη προϊό-ντων/υπηρεσιών.

Να δημιουργηθεί ένα εθνικό δίκτυο τύ-που EIP AGRI Network στη λογική της αφαίρεσης της μεγάλης πληροφορίας που υπάρχει στο ευρωπαϊκό δίκτυο. Δεν είναι ξεκάθαρο κατά πόσο οι εθνι-κές ΕΟ οφείλουν να ακολουθήσουν τη θεματολογία των focus groups της EIP AGRI. Ωστόσο, εν γένει η αντιγραφή και η μεταφορά τεχνογνωσίας καλών ευρωπαϊκών πρακτικών, όπου αυτό εί-ναι δυνατό, δεν μπορεί να αποκλειστεί.

Επιχειρησιακές Ομάδες για καινοτόμο και βιώσιμη γεωργία

Στιγμιότυπο από το Εργαστήριο για τις Ευρωπαϊ-κές Συμπράξεις καινοτομίας και τις Επιχειρησια-κές Ομάδες

Κατά την παρασκευή του ψεκαστικού υγρού χρησιμοποιώ απαραιτήτως φόρ-μα εργασίας, γάντια, προσωπίδα και μπότες και επιπλέον όπου χρειάζεται χρησιμοποιώ μάσκα και ποδιά.

Κατά την εφαρμογή των ΦΠ χρησιμο-ποιώ τουλάχιστον φόρμα εργασίας, γά-ντια, μπότες και καπέλο και όπου απαι-τείται τον επιπλέον εξοπλισμό. Τα πόδια είναι από τα πιο εκτεθειμένα μέρη του σώματος, γι’ αυτό πάντα βά-ζω τη φόρμα εργασίας πάνω από τις μπότες. Προστατεύω το αναπνευστικό μου σύστη-μα από ατμούς, σκόνες και ψε-καστικό νέφος και χρησιμο-ποιώ πάντα τα κατάλληλα για αυτό μέσα ατομικής προστα-σίας, όπως μάσκα, αυτόνομη αναπνευστική συσκευή κ.ά.

γιά ΤΟν άγρΟΤη20 καλοκαίρι 2015

Βήματα για ασφαλή χρήση φυτοπροστατευτικών προϊόντων5+1

ΓΕνικΕΣ ΟδηΓιΕΣ Η χρήση φυτοπροστατευτικών προϊόντων (ΦΠ) θα πρέπει να γί-νεται αποκλειστικά και μόνο από ενήλικα, υγιή άτομα που έχουν ενημερωθεί για τα κατά περίπτωση απαραίτητα μέτρα προφύλαξης.

Συνιστάται εφαρμογή των ΦΠ τις πρωινές ή απογευματινές ώρες με τη δροσιά.

Απαγορεύεται το κάπνισμα και η κατανάλωση αλκοολούχων πο-τών και φαγητού πριν ή μετά την εφαρμογή των ΦΠ.

Αποφυγή επαφής των ΦΠ με τα μάτια ή γυμνό δέρμα. Συνιστάται καλό κλείσιμο των συσκευασιών των ΦΠ και φύλαξή τους σε ασφαλή χώρο, δροσερό και καλά αεριζόμενο, μακριά από παιδιά, χώρους κατοικίας και αποθήκες τροφίμων και ζωο-τροφών. Το ίδιο ισχύει και για τα σκεύη και τα εργαλεία που έρ-χονται σε επαφή με τα γεωργικά φάρμακα.

2ΠρΟΣΤάΤΕΥΟΜάι

1διάΒάΖΩ

Διαβάζω προσεκτικά την ετικέτα των ΦΠ, υπολογίζω με ακρίβεια την απαραίτητη ποσότητα που θα χρειαστεί και προμηθεύομαι τα απαραίτητα μέσα ατομικής προστασίας: φόρμα εργασίας, γάντια, μπότες, μάσκα, γυαλιά, προσωπίδα, καπέλο και ποδιά.

ΠρΟΣΟΧη η εφαρμογή των ΦΠ σε κλειστούς χώρους απαιτεί απαραιτήτως τη χρήση προστατευτικής μάσκας και στη συνέχεια καλό αερισμό του χώρου που έγινε η εφαρμογή. ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δίνεται στα σήματα τοξικότητας που αναγράφονται στις οδηγίες στις συσκευασίες των ΦΠ, όπως:

Πολύ τοξικό: Τ+ Τοξικό: Τ Ερεθιστικό: Xn

ΠρΟΣΟΧη: Στα ατομικά μέσα προ-στασίας προσέχω να υπάρχει η κα-τάλληλη σήμανση, που δηλώνει ότι πληρούνται τουλάχιστον οι απαραίτητες ελάχιστες απαιτήσεις για αυτά. η είσοδος των ΦΠ στον ανθρώπινο οργανισμό είναι ευκο-λότερη από το δέρμα, τη μύτη (ει-σπνοή) και το στόμα (κατάποση). η απορρόφηση από το δέρμα είναι ο πιο συχνός τρόπος έκθεσης και υπό συνθήκες υψηλών θερμοκρα-σιών και ιδρώτα η απορρόφηση γί-νεται ακόμα πιο γρήγορη.

άΠΟΤΕλΕΣΜάΤά δΟκιΜηΣ

1 4

8 10

31 43

Έκθεση επί τοις %Στο σχήμα παρουσιάζο-νται τα διάφορα μέρη του σώματος που εκτίθενται στα ΦΠ κατά τη διάρκεια ενός ψεκασμού.

ΠηΓη: Ε.ΣΥ.Φ.

γιά ΤΟν άγρΟΤη 21καλοκαίρι 2015

Λαμβάνω μέτρα σε περίπτωση ατυχήμα-τος ή αδιαθεσίας. Σε περίπτωση ατυχήμα-τος αφαιρώ κατευθείαν τα ρούχα, πλένο-μαι με νερό και σαπούνι και ζητάω ιατρική βοήθεια αν αισθανθώ αδιαθεσία. Σε περί-πτωση που τα μέσα ατομικής προστασίας έχουν βραχεί στο εσωτερικό τους τα πε-τάω. Συγκεκριμένα:

σε περίπτωση επαφής με τα μάτια, τα πλένω με άφθονο νερό για 10΄και ζητάω ιατρική βοήθεια

έπειτα από κάθε ατύχημα απαγορεύεται το κάπνισμα και η κατανάλωση αλκοόλ και γάλακτος

σε περίπτωση δηλητηρίασης ζητάω ια-τρική βοήθεια

έχω πάντα διαθέσιμα 20 λίτρα καθαρού νερού για παν ενδεχόμενο.

Σε περίπτωση αδιαθεσίας κατά τη διάρκεια

ή μετά την εφαρμογή του ΦΠ ζητάω ιατρι-κή βοήθεια, ενώ σε περίπτωση δηλητηρία-σης πρέπει να γνωρίζω ότι:

η αναπνοή θα πρέπει να διατηρηθεί στα-θερή ακόμη κι αν χρειάζεται αυτό να γί-νει με τεχνητό τρόπο (τεχνητή αναπνοή)

το σώμα πρέπει να είναι στο πλάι με το κεφάλι γυρισμένο προς τα πίσω

εάν το άτομο ζεσταίνεται και ιδρώνει πρέπει να δροσιστεί με κρύο νερό και αν κρυώνει να σκεπαστεί με ρούχα ή κάλυμμα

ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ το κάπνισμα και η κατα-νάλωση αλκοολούχων ποτών και γάλακτος

σε άτομο που έχει χάσει τις αισθήσεις του δεν πρέπει να προκληθεί ποτέ εμετός

δεν κρατάω τον ασθενή που έχει σπα-σμούς, κρατάω το στόμα του ανοικτό με ένα πανί τυλιγμένο ανάμεσα στα δόντια.

5ΦρΟνΤιΖΩ

+1

3ΕΦάρΜΟΖΩ

ΠρΟΣΟΧη: Πριν από τη χρήση των ψεκαστικών μηχανη-μάτων ελέγχω ότι αυτά λειτουργούν καλά. δεν χρησιμο-ποιώ γεωργικά φάρμακα σε κατοικημένους χώρους, στάβλους ή αποθήκες τροφίμων ή ζωοτροφών. Σε περί-πτωση που υπάρξει πιθανή διασπορά σκόνης, ψεκάδων ή ατμών και επιφέρει προσωρινή μόλυνση βοσκοτόπων και επιφανειακών υδάτων ή ζημιές σε γειτονικές καλλι-έργειες, ειδοποιώ αμέσως τους ιδιοκτήτες ή τους χρή-στες των παραπάνω.

ΠρΟΣΟΧη: άδειάζω προσεκτικά τις συσκευασίες και δεν ρίχνω το υπόλοιπο του διαλύματος ή τα απόνερα του ξε-πλύματος σε λίμνες, ρυάκια, αρδευτικά ή στραγγιστικά αυλάκια και αποχετευτικούς αγωγούς. δεν πετάω απρό-σεκτα ή οπουδήποτε τις άδειες συσκευασίες, δεν τις καίω, δεν τις επαναχρησιμοποιώ! Προσπαθώ να τις ανα-κυκλώσω ή τις διαχειρίζομαι με τον τρόπο που ορίζουν οι οδηγίες χρήσης.

ΣΥΜΠΤΩΜάΤά ΠιΘάνηΣ δηληΤηριάΣηΣ: υπερβολική εξασθένηση και αί-σθημα κόπωσης, ερεθισμός του δέρματος, εκτεταμένη εφίδρωση και στίγμα-τα στο δέρμα, αίσθημα καύσου στο δέρμα, στα μάτια, στο στόμα και στον λαι-μό, δυσκολία στην όραση, σκοταδίνη ή δάκρυα, αυξημένη έκκριση σάλιου, ναυτία, εμετός, κοιλιακοί πόνοι και διάρροια, πονοκέφαλος σύγχυση, μυϊκές συσπάσεις, ασταθές βάδισμα, επιθετικότητα, ασυνειδησία, βήχας, πόνος και δύσπνοια στο στήθος, δυσκολία στην αναπνοή και λαχάνιασμα κ.ά.

Εφαρμόζω σύγχρονες τεχνικές χρήσης ΦΠ, όπως για παράδειγμα κάθετους σωλήνες και μπεκ, οι οποίες αυξάνουν την παραγωγικό-τητα, αφού κατανέμουν το προϊόν ομοιόμορφα πάνω στην καλλι-έργεια και μειώνουν το κόστος παραγωγής.

Καθαρίζω τις κενές συσκευασίες και συγκεκριμένα τις πλένω με καθαρό νερό τρεις φορές και τοποθετώ τα αποπλύματα στο ψε-καστικό βυτίο, έτσι αξιοποιώ όλη την ποσότητα του προϊόντος και περιορίζω τα υπολείμματα που μένουν στη συσκευασία.

Καθαρίζω τα μέσα ατομικής προστασίας κάθε φορά που τα χρη-σιμοποιώ. Συγκεκριμένα, κάθε φορά που χρησιμοποιώ τα γά-ντια πολλαπλής χρήσης τα πλένω πριν τα βγάλω! Έπειτα από κά-θε χρήση των γαντιών ελέγχω για ορατά ελαττώματα, σχισμές, σβολιάσματα και μικρές τρύπες. Τα πλυμένα και καθαρά πλέον γάντια τα βγάζω προσεκτικά και τα κρατώ ενωμένα από την εσωτερική τους επιφάνεια. Επιπλέον, έπειτα από κάθε χρήση πλένω τον ρουχισμό εργασίας πάντα ξεχωριστά από τα υπόλοι-πα ρούχα και βάσει των οδηγιών του κατασκευαστή.

4κάΘάριΖΩ

Φροντίζω να κάνω ντους με νερό και σαπού-νι έπειτα από κάθε εφαρμογή ΦΠ (ψεκασμό) και φοράω καθαρά ρούχα. Ανανεώνω τα μέ-σα ατομικής προστασίας (φόρμα εργασίας, γάντια, μπότες, προσωπίδα, μάσκα, γυαλιά, καπέλο και ποδιά) σε τακτά χρονικά διαστή-ματα ιδιαίτερα όταν αυτά είναι ελαττωματι-κά. Η συχνή αντικατάσταση των μέσων ατο-μικής προστασίας μειώνει τον κίνδυνο έκθε-σης. Διατηρώ τουλάχιστον δύο σετ από κάθε μέσο ατομικής προστασίας (για χρήση και εφεδρικό) τα οποία για λόγους υγιεινής θα πρέπει να φυλάσσονται σε διαφορετικό μέ-ρος (καθαρό και ξηρό). ιδιαίτερα:Φόρμα εργασίας: δεν χρησιμοποιώ τις φόρ-μες μιας χρήσης για περισσότερες φορές από μία και αντικαθιστώ αυτές των πολλα-πλών χρήσεων εάν είναι σχισμένες ή φθαρ-

μένες, ακόμα και αν δεν έχει παρέλθει η ανα-γραφόμενη ημερομηνία λήξης τους.Γάντια: δεν χρησιμοποιώ τα γάντια μιας χρή-σης για περισσότερες φορές από μία, ενώ τα πολλαπλής χρήσης τα αντικαθιστώ το συντο-μότερο δυνατόν, μιας και η επαφή με τα χημι-κά τα φθείρει σχετικά σύντομα.Μπότες: πλένω τις μπότες στο τέλος κάθε χρήσης και τις αφήνω να στεγνώσουν, τις αντικαθιστώ έπειτα από έξι μήνες χρήσης ή νωρίτερα, αν διαπιστώσω ότι έχουν τρύπες, σχισίματα ή άλλες φθορές. Μάσκες και φίλτρα: ελέγχω συχνά την ημε-ρομηνία λήξης των φίλτρων και αντικαθιστώ τη μάσκα σε περίπτωση που έχει φθαρεί, που δεν εφαρμόζει καλά στο πρόσωπο ή αν αντι-ληφθώ την παραμικρή οσμή, γεύση ή δυσκο-λία στην αναπνοή.

λάΜΒάνΩ ΕΠιΠλΕΟν ΜΕΤρά σε περίπτωση ατυχήματος

22 καλοκαίρι 2015

γιά ΤΟν άγρΟΤη

Τι είναι το Εθνικό Σχέδιο δράσης για την Ορθολογική Χρήση των Γεωργικών Φαρμάκων;Η Ευρωπαϊκή Ένωση, με την οδηγία 2009/128/ΕΚ, επισημαίνει την ανάγκη για μεί-ωση των κινδύνων και των επιπτώσεων από τη χρήση των γεωργικών φαρμάκων στην ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον. Επίσης, ενθαρρύνει την ανάπτυξη και την εισαγωγή της ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας κα-θώς και εναλλακτικών προσεγγίσεων ή τε-χνικών, με σκοπό τη μείωση της εξάρτησης από τα γεωργικά φάρμακα.

Προς αυτή την κατεύθυνση κάθε κράτος-μέλος πρέπει να χρησιμοποιήσει ένα Εθνικό Σχέδιο Δράσης, μια σειρά από μέτρα, δηλα-δή, για να επιτευχθούν οι πανευρωπαϊκοί στόχοι για την Ορθολογική Χρήση των Γεωρ-γικών Φαρμάκων. Τα μέτρα αυτά αφορούν την κατάρτιση στην ορθολογική χρήση γε-ωργικών φαρμάκων, τη διαδικασία χορήγη-σης πιστοποιητικού γνώσεων ορθολογικής χρήσης γεωργικών φαρμάκων, την ενημέ-ρωση του κοινού για τα γεωργικά φάρμακα, την επιθεώρηση του χρησιμοποιούμενου εξοπλισμού εφαρμογής γεωργικών φαρμά-κων κ.λπ.

Τι αναφέρει το Εθνικό Σχέδιο δράσης για την Ορθολογική Χρήση των Γεωργικών Φαρμάκων για την πιστοποίηση της ορ-θολογικής χρήσης γεωργικών φαρμάκων;Σύμφωνα με το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ορθολογική Χρήση των Γεωργικών Φαρμάκων και τον σχετικό νόμο 4036/2012, είναι απαραίτητη η πιστοποίηση της ορθο-λογικής χρήσης γεωργικών φαρμάκων για τους χρήστες γεωργικών φαρμάκων.

Όσοι, λοιπόν, θέλετε να αγοράζετε και να χρησιμοποιείτε γεωργικά φάρμακα εγκεκρι-μένα για επαγγελματική χρήση μετά τις 26 Νοεμβρίου 2015, θα πρέπει να διαθέτετε πι-στοποιητικό γνώσεων ορθολογικής χρήσης γεωργικών φαρμάκων.

Η λιανική πώληση γεωργικών φαρμάκων για επαγγελματική χρήση γίνεται εφόσον εξασφαλισθεί ότι η χρήση τους γίνεται από πρόσωπο ή υπό την επίβλεψη προσώπου στο οποίο έχει χορηγηθεί πιστοποιητικό επαρκούς γνώσης των θεμάτων ορθολογι-κής χρήσης των γεωργικών φαρμάκων.

Τι χρειάζεται να κάνω για να πάρω το πιστοποιητικό;Για να λάβετε το πιστοποιητικό γνώσεων ορ-

θολογικής χρήσης γεωργικών φαρμάκων, θα πρέπει να επιτύχετε σε εξετάσεις οι οποί-ες θα γίνονται σε ειδικά εξεταστικά κέντρα, μέσω ηλεκτρονικής εφαρμογής του υπουρ-γείου Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περι-βάλλοντος και Ενέργειας. Τα κέντρα εξετά-σεων χορήγησης πιστοποιητικού γνώσεων ορθολογικής χρήσης γεωργικών φαρμάκων και τα κέντρα για την παροχή κατάρτισης στην ορθολογική χρήση γεωργικών φαρμά-κων έχουν αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του υπουργείου.

Πρέπει να παρακολουθήσω κάποιο πρό-γραμμα κατάρτισης για να μπορώ να δώ-σω εξετάσεις και τι περιλαμβάνουν οι εξε-τάσεις αυτές; Δεν είναι υποχρεωτική η παρακολούθηση προγράμματος κατάρτισης για την απόκτη-ση της πιστοποίησης και δεν προβλέπεται παράβολο για τον σκοπό αυτό.

Παράβολο προβλέπεται μόνο για τη συμ-μετοχή σε εξετάσεις πιστοποίησης γνώσεων ορθολογικής χρήσης γεωργικών φαρμάκων.

Μπορείτε να διαβάζετε μόνοι σας τις ερω-τήσεις μέσα από την ιστοσελίδα του υπουρ-γείου, ενώ μπορείτε να ελέγξετε τις γνώσεις σας χρησιμοποιώντας τη δοκιμαστική εφαρ-μογή (demo) που παρέχεται διαδικτυακά από το υπουργείο στη διεύθυνση http://ppp-usercert.minagric.gr

Η επιλογή των ερωτήσεων για τις εξετά-σεις χορήγησης του πιστοποιητικού γίνονται

από μια βάση δεδομένων, η οποία περιέχει περίπου 200 απλές και κατανοητές ερωτή-σεις πολλαπλής επιλογής.

Οι θεματικές ενότητες που περιλαμβάνο-νται είναι:

Η νομοθεσία που διέπει την αγορά των γε-ωργικών φαρμάκων και τη χρήση τους

η τήρηση αρχείου για κάθε χρήση γεωργι-κών φαρμάκων

πηγές κινδύνου που συνδέονται με τα γε-ωργικά φάρμακα

μέτρα ελαχιστοποίησης των κινδύνων από τη χρήση γεωργικών φαρμάκων για τον χειριστή και πρώτες βοήθειες

μέθοδοι προστασίας του περιβάλλοντος τεχνικές ολοκληρωμένης φυτοπροστασί-ας και βιολογικής γεωργίας

προετοιμασία του εξοπλισμού εφαρμογής γεωργικών φαρμάκων για χρήση

χρήση και συντήρηση του εξοπλισμού.Για τη χορήγηση του πιστοποιητικού θα

πρέπει να απαντήσετε σωστά τουλάχιστον σε 35 από τις 50 ερωτήσεις, μέσα σε ορισμέ-νο χρόνο. Αμέσως μετά την ολοκλήρωση της εξέτασης, ενημερώνεστε για τον αριθμό των ερωτήσεων που απαντήσατε σωστά. Το πιστοποιητικό εκτυπώνεται και σε αυτό ανα-γράφεται μοναδικός κωδικός.

Είναι υποχρεωτική η απόκτηση του πι-στοποιητικού από όλους; Υποχρέωση απόκτησης πιστοποιητικού γνώσεων ορθολογικής χρήσης γεωργικών φαρμάκων έχει αυτός στο όνομα του οποίου εκδίδονται τα παραστατικά προμήθειας των φυτοπροστατευτικών προϊόντων ή ο επι-βλέπων τη χρήση των φυτοπροστατευτικών προϊόντων. Για παράδειγμα, εφόσον σε μία οικογένεια τα παραστατικά αγοράς γεωργι-κών φαρμάκων εκδίδονται σε ένα από τα μέ-λη της, αλλά άλλο μέλος της οικογένειας διε-νεργεί ή επιβλέπει τη χρήση, το πρόσωπο αυτό μπορεί να αποκτήσει πιστοποιητικό γνώσεων ορθολογικής χρήσης γεωργικών φαρμάκων και δηλώνοντας ως επιβλέπων να επιτρέπεται η προμήθεια γεωργικών φαρμάκων στα μέλη της οικογένειας, αφού έχει αναλάβει την πλήρη ευθύνη της χρήσης των γεωργικών φαρμάκων.

Πού μπορώ να βρω περισσότερες πληρο-φορίες για το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ορθολογική Χρήση των Γεωργικών Φαρμάκων;

Για το συγκεκριμένο θέμα θα πρέπει να ενημερώνεστε μέσα από επίσημες πηγές και κυρίως μέσω της ιστοσελίδας του υπουργεί-ου www.minagric.gr ακολουθώντας τη διαδρομή:

Αγρότης-Επιχειρηματίας Γεωργία Φυ-τοπροστασία Έλεγχοι, Διάθεση, Χρήση Φυτοπροστατευτικών Προϊόντων Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ορθολογική Χρήση των Γεωργικών Φαρμάκων.

Ορθολογική χρήση γεωργικών φαρμάκων

23καλοκαίρι 2015

Δ εν είναι λίγες οι φορές που η Βόρεια Ελλάδα χαρακτηρί-ζεται η καρδιά του πρωτο-γενούς τομέα της χώρας μας. Πώς όμως τεκμηριώνε-

ται από τα στοιχεία η σημασία της συγκε-κριμένης περιοχής; Μπορεί να ποσοτικο-ποιηθεί η συνεισφορά της και με ποια κριτήρια;

Απάντηση στα παραπάνω επιχειρεί να δώσει η συγκεκριμένη προσέγγιση, για τους σκοπούς της οποίας δεχθήκαμε ως περιοχή αναφοράς αυτή που απαρτίζεται από τη Θεσσαλία τη Μακεδονία και τη Θράκη. Στα συγκεκριμένα γεωγραφικά δι-αμερίσματα κατοικεί το 32,4% του πληθυ-σμού της χώρας, βάσει της τελευταίας απογραφής του 2011, ενώ το κατά κεφαλήν εισόδημα της περιοχής ανέρχεται σε 14.900 ευρώ και δεν υπερβαίνει το 80% της χώρας. Η συνολική ακαθάριστη προ-στιθέμενη αξία αγγίζει το 24,6% του συνό-λου, αν όμως απομονώσουμε την ακαθά-ριστη προστιθέμενη αξία του πρωτογε-νούς τομέα της χώρας θα διαπιστώσουμε ότι η ποσοστιαία συμμετοχή της Β. Ελλά-δας σ’ αυτή αγγίζει το 45%.

Ως δεύτερο κριτήριο αξιολόγησης της προσφοράς της περιοχής στον πρωτογε-νή τομέα υιοθετήσαμε τη συμμετοχή αυ-τής στην παραγωγή των πιο σημαντικών εξαγώγιμων αγροτικών προϊόντων βάσει αξίας. Σύμφωνα με στοιχεία του Πανελλή-νιου Συνδέσμου Εξαγωγέων (2013), τα

προϊόντα αυτά (ζωικής και φυτικής προέ-λευσης, αντίστοιχα) έχουν ως εξής:

Προϊόν ζωικής προέλευσης

Συνολική άξία Εξαγωγών (σε εκατ. ευρώ)

Ποσοστό εξαγωγών που παράγεται στη Β. Ελλάδα

Νωπά ψάρια και όστρακα (ιχθυοκαλλιέρ-γειας)

414,8 9,8%

Τυριά 289,2 40,4%Προϊόντα από γουνοδέρματα

220,5 92,6%

Η σημασία μιας περιοχής για τη συνει-σφορά της στον πρωτογενή τομέα δεν εξα-

ντλείται στα στοιχεία που συνθέτουν την οικονομική δυναμική της. Ξεχωριστό ρόλο διαδραματίζει αναπόφευκτα ό,τι προσδιο-ρίζει την κοινωνική της διάσταση (συνοχή, ανάπτυξη κ.λπ.). Σύμφωνα, λοιπόν, με σχε-τικά στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής για το 2012, ενώ το ποσοστό των απασχολουμένων στον πρωτογενή τομέα πανελλαδικά δεν ξεπερνάει το 13%, στην περιοχή της Β. Ελλάδας κυμαίνεται άνω του 14%. Ο αγροτικός τομέας διατηρεί σε μεγά-λο βαθμό τις δυνάμεις του σε σχέση με τους λοιπούς τομείς της οικονομίας (στη Β. Ελλάδα πιο έντονα μάλιστα), σε μια περίο-δο που καταγράφονται ιστορικά υψηλά ποσοστά ανεργίας στην Ελλάδα, μετριάζο-ντας για τους απασχολούμενους σ’ αυτόν τις συνέπειες της κρίσης και ενισχύοντας την κοινωνική συνοχή στην περιφέρεια.

Σε οικολογικό επίπεδο αξιολογήθηκαν στοιχεία όπως η περιβαλλοντική προστα-σία, ο φυσικός πλούτος της περιοχής, η αξι-οποίηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργει-ας που χαρακτηρίζουν τη Β. Ελλάδα και το έμπρακτο ενδιαφέρον των δραστηριοποι-ούμενων στον πρωτογενή τομέα κατοίκων της για τη βιολογική γεωργία και κτηνοτρο-φία. Με ποσοστά που ξεπερνούν το 80% και 60% των υδροβιοτόπων και χαρακτηρισμέ-νων γεωθερμικών πεδίων της χώρας, αντί-στοιχα, πληθώρα ιαματικών πηγών και σταθμών αξιοποίησης ΑΠΕ κάθε μορφής και εύρους δυναμικότητας, σεβαστό αριθμό εθνικών δρυμών και γενικότερα προστατευ-ομένων από διεθνείς συνθήκες περιοχών, αλλά και το 37% των μονάδων βιολογικής γεωργίας και κτηνοτροφίας να εδρεύουν στη Β. Ελλάδα, η συγκεκριμένη περιοχή κα-θίσταται, όχι άδικα, εξέχουσας περιβαλλο-ντικής σημασίας και προοπτικής.

Σε μια προσπάθεια σύντομης αλλά περι-εκτικής προσέγγισης του ρόλου που δια-δραματίζει η Βόρεια Ελλάδα στα δρώμενα του πρωτογενούς τομέα της χώρας, υιοθε-τήσαμε ως κριτήρια αξιολόγησης στοιχεία οικονομικού, κοινωνικού αλλά και περιβαλ-λοντικού ενδιαφέροντος. Και οι τρεις συνι-στώσες, προσδιοριστικές μεταβλητές της αειφορίας, τεκμηριώνουν επαρκώς τη με-γάλη σημασία της περιοχής και δικαιολο-γούν την πρωτοβουλία της Τράπεζας Πει-ραιώς να προβεί πρόσφατα σε σύσταση Γραφείου Ανάπτυξης Εργασιών Αγροτικού Τομέα στη Βόρεια Ελλάδα με έδρα τη Θεσ-σαλονίκη. Με έμπειρο στελεχικό δυναμικό και την προσήκουσα τεχνογνωσία, η Τρά-πεζα Πειραιώς πρωτοπορεί για ακόμα μια φορά, εξασφαλίζοντας πλήρη, άμεση και αποτελεσματική ανταπόκριση στις ανά-γκες όσων δραστηριοποιούνται στον πρω-τογενή τομέα, εκεί που αυτός βρίσκει το πιο γόνιμο έδαφος για την ανάπτυξή του, στη Βόρεια Ελλάδα.

Βόρεια Ελλάδα, η καρδιά της ελληνικής γεωργίας

ΓΡΑΦΕΙ Ο

Ευάγγελος Μπέλλος Στέλεχος της Διεύθυνσης Ανάπτυξης Εργασιών Αγροτικού Τομέα, Γραφείο Βορείου Ελλάδος, της Τράπεζας Πειραιώς

100%

80%

60%

40%

20%

0%

137.331 3.404

44.971

2.771

ΑΠΑ(σε € εκατ.)

ΑΠΑ πρωτογενούς τομέα (σε € εκατ.)

Βόρεια Ελλάδα

Υπόλοιπη επικράτεια

Προϊόντα φυτικής προέλευσης

500

400

300

200

100

0

120%

100%

80%

60%

40%

20%

0%

452,4

370,5

333,3288,2

165,6

98,70%82,40%

55,40%

85,60%

10,10%

Αξία εξαγωγών (σε € εκατ.) Ποσοστό καλλιερ/μης έκτασης στη Β. Ελλάδα

Παρθένο ελαιόλαδο

Βαμβάκι Κηπευτικά Δενδρωδών καλλιεργιών

Καπνά

γιά ΤΟν άγρΟΤη

ΓΡΑΦΕΙ Ο

Γιάννης Φιλίππου

Στέλεχος της Διεύθυνσης Ανάπτυξης Εργασιών Αγροτικού Τομέα & Αγροτικής Επιχειρηματικότητας της Τράπεζας Πειραιώς

Σ ε κάποια στιγμή όλοι οι αγρό-τες θα χρειαστεί να κάνουν το επόμενο βήμα ώστε να ανα-πτύξουν την αγροτική τους εκ-μετάλλευση. Αυτό σημαίνει ότι

θα κληθούν να πάρουν σημαντικές αποφά-σεις για μια σειρά από πραγματικές επιλο-γές, όπως η αγορά καλλιεργήσιμης γης και γεωργο-κτηνοτροφικών κτισμάτων, η αγο-ρά μηχανολογικού εξοπλισμού, η αγορά φυτικού ή/και ζωικού κεφαλαίου, αποβλέ-ποντας σε αντικατάσταση ή βελτίωση πά-γιου εξοπλισμού και εγκαταστάσεων ή επέ-κταση των δραστηριοτήτων της εκμετάλ-λευσης για αύξηση του μεριδίου αγοράς. Τι απαιτείται, όμως, ώστε αυτές οι αποφάσεις να είναι οι ενδεδειγμένες;

Για να είναι επιτυχής μια νέα αγροτική επένδυση προϋπόθεση αποτελεί η ύπαρξη της «επενδυτικής σκέψης». Η επενδυτική σκέψη είναι απαραίτητη, προκειμένου να μπορέσουν οι σύγχρονοι αγρότες να αντα-ποκριθούν, με τον καλύτερο δυνατό τρό-πο, στη λήψη επενδυτικών αποφάσεων. Προκειμένου, λοιπόν, να ληφθεί η απόφα-ση πραγματοποίησης, ο παραγωγός θα πρέπει να δώσει απαντήσεις στα εξής ερωτήματα:

Είναι προς το συμφέρον του να κάνει την επένδυση ή όχι;

Προκειμένου να αποφασιστεί να γίνει μια επένδυση θα πρέπει το όφελος από αυ-τή να είναι μεγαλύτερο από το κόστος. Γι’ αυτό θα πρέπει:

Να αποκλειστούν τυχόν εναλλακτικές επενδύσεις. Ο αποκλεισμός εναλλακτικών επενδύσεων σχετίζεται µε τις ανάγκες που έχει η εκμετάλλευση, οι οποίες επιβάλλεται να ικανοποιηθούν, προκειμένου να ενισχυ-θεί η θέση της σε σχέση µε τον ανταγωνι-σμό. Για παράδειγμα, για να αποφασιστεί να αγοραστεί ένα καινούργιο τρακτέρ, θα έχει αποκλειστεί η αγορά μεταχειρισμένου ή η ενοικίαση.

Να προϋπολογιστεί το αναμενόμενο ει-σόδημα από την επένδυση. Αυτό θα πρέ-πει να υπολογίζεται με ακρίβεια, λαμβάνο-ντας υπόψη ότι επηρεάζεται από τα ποσά των αποσβέσεων, τα οποία θα πρέπει επί-σης να υπολογίζονται. Θα πρέπει να λαμ-βάνεται υπόψη ότι ακόμα και αν μια επέν-δυση δεν αποφέρει άμεσα εισροή χρήμα-τος, μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα την αποφυγή εκροής χρήματος, δηλαδή την εξοικονόμηση εισοδήματος.

Έτσι, ένα νέο τρακτέρ λειτουργεί με μι-κρότερο κόστος εργασίας, συντήρησης, επισκευών και εξοικονομεί χρήματα από την ενοικίαση άλλου τρακτέρ.

Οι ετήσιες εξοικονομήσεις μετρητών θα συνυπολογίζονται στην ετήσια απόδοση πολλών αγροτικών επενδύσεων που φαι-νομενικά δεν προσφέρουν εισόδημα. Το ει-σόδημα από την επένδυση θα πρέπει από μόνο του να αποπληρώνει το πιθανό επεν-δυτικό δάνειο και να προκύπτει και κέρδος.

Πόσο στοιχίζει η επένδυση και πώς θα χρηματοδοτηθεί η υλοποίησή της, προ-

Εφαρμοσμένη επενδυτική σκέψη στον αγροτικό τομέα

κειμένου αυτή να ολοκληρωθεί και να τεθεί και σε πλήρη λειτουργία;

Το ποσό θα πρέπει να εξασφαλιστεί πριν από την έναρξη εργασιών είτε με δάνειο εί-τε με διαθέσιμα και θα πρέπει να επαρκεί για τις ανάγκες της επένδυσης και να δια-σφαλίζει την πλήρη αποπεράτωση και λει-τουργία της. Ακόμα και μετά την ολοκλή-ρωση μιας επένδυσης, θα απαιτηθούν νέες χρηματοδοτήσεις για λόγους συντήρησης, επισκευής, εκσυγχρονισμού, συμπλήρω-σης, που γίνονται μία ή περισσότερες φο-ρές κατά τη διάρκεια της ζωής της. Σε περί-πτωση δανειοδότησης, πρέπει να ληφθεί υπόψη το επιτόκιο που την επιβαρύνει. Αν η μονάδα διαθέτει τα απαραίτητα κεφά-λαια, πόσο θα στοίχιζε ένα δάνειο για αυτά; Ο αγρότης και προκειμένου η εκμετάλλευ-σή του να είναι βιώσιμη θα πρέπει να εμφα-νίζει κερδοφορία μεγαλύτερη από το κό-στος του κεφαλαίου. Τότε θα είναι η επέν-δυσή του συμφέρουσα.

Σε κάθε περίπτωση, η επιτυχία ενός αγροτικού επενδυτικού σχεδιασμού εξαρ-τάται από τις αποφάσεις που ο αγρότης θα πάρει σχετικά με:

τις δραστηριότητες που θα επιλέξει, τις επενδύσεις που θα κάνει και το είδος και το ποσό δανείου που θα χρησιμοποιήσει.Οι τελικές επενδυτικές αποφάσεις εί-

ναι στρατηγικής σημασίας και θα καθο-ρίσουν σε σημαντικό βαθμό την επιτυχή μελλοντική πορεία της εκμετάλλευσης.

Η Τράπεζα Πειραιώς, ως πρωτοπόρος στον αγροτικό τομέα, μέσω της πολιτικής των υγιών χρηματοδοτήσεων και της δυ-νατότητας σύγχρονης τεχνοοικονομικής αξιολόγησης των αγροτικών επενδύσεων, συνεισφέρει στην ενίσχυση του αγροτικού τομέα, στην ίδρυση, τον εκσυγχρονισμό και την επέκταση των αγροτικών εκμεταλ-λεύσεων. Κι αυτό γιατί η Τράπεζα βρίσκεται κοντά στον αγρότη και ιδιαίτερα στον νέο/νεοεισερχόμενο, είναι σύμμαχος και αρω-γός του στην προσπάθειά του να ανταπο-κριθεί στις σύγχρονες απαιτητικές συνθή-κες, όντας παράλληλα και ανταγωνιστικός. Ενθαρρύνει τις αγροτικές επενδύσεις και αντιμετωπίζει τη γεωργοκτηνοτροφική εκ-μετάλλευση ως αναπόσπαστο στοιχείο της ελληνικής παραγωγικής πραγματικότητας, συσχετίζοντας την ανάπτυξή της με το μέλ-λον και την ανάταξη της εθνικής μας οικονομίας.

Με τον τρόπο αυτό αναδεικνύεται η πρωτογενής παραγωγή και εμποτίζονται οι παραγωγοί με την αναγκαία «αγροτική επενδυτική κουλτούρα», η οποία με σύμ-μαχο την τεχνική-επιστημονική προσέγγι-ση θα αποτελεί βασική προϋπόθεση για την επιτυχία των επενδυτικών σχεδίων των αγροτών.

24 καλοκαίρι 2015

γιά ΤΟν άγρΟΤη

ΕΞΑΓΩΓΩΝΕΙΣΑΓΩΓΩΝ

EΛΛΗΝΙΚΩΝΟ χάρτης των

áçòïôéëñî ëáé íåôáðïéèíÛîöî áçòïôéëñî ðòïûÞîôöî

2015

2014

&

¾°Ä¹°

Δημοφιλέστεροςπροορισμός

Ποσοστόεπί του συνόλου

που απορροφήθηκεαπό τον δημοφιλέστερο

προορισμό

Συνολική αξίαεξαγωγών (σε εκατ. €)

Μεταβολή αξίαςεξαγωγών προϊόντος

τελευταίας δεκαετίας

Μεταβολή αξίαςεισαγωγών προϊόντος

τελευταίας δεκαετίας

435

ΙΤΑΛΙΑ

45%

µ°»µ°º¹ ¦°Ä°ªº¶Ë°ª»¶Á°¤°Ì°Á¹º° ÆËĹ°

º°Ä¦Ã¹ º°¹ ¶¦¶¥¶Ä¡°ª»¶Á°

¼ÄÃËÆ°

38% 24% 36% 25%

+64%

358

25%

352

+127%

334

+180%

306

+30%

ÆËĹ°

Κύρια χώρα εισαγωγής

Συνολική αξίαεισαγωγών (σε εκατ. €)

Ποσοστό επί του συνόλου

που εισήχθη από την κύρια χώρα εισαγωγής

436

28%

ÌùĶ¹Ã ºÄ¶°ª µÃ¶¹Ã ºÄ¶°ª¡°¤° º°¹ ºÄ¶»°

¡°¤°ºÆꦰݪº¶Ë°ª»°Æ°

¢¹°ÆÄü¸ª

48% 52% 19% 42%

+40%

427

+28%

367

+15%

198

+75%

177

+35%

ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΓΕΡΜΑΝΙΑΟΛΛΑΝΔΙΑ ΓΑΛΛΙΑ ΔΑΝΙΑ

ΤΟΥΡΚΙΑ

Αύξηση αξίαςεξαγωγών

2005 -2014

Αύξηση αξίαςεισαγωγών2005 -2014

HΠΑ ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΓΕΡΜΑΝΙΑ

¶¥°¡Ã»¶Á¿Á ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΠΟΙΗΜΕΝΩΝ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ

ΤΟP 5

¶¹ª°¡Ã»¶Á¿Á ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΠΟΙΗΜΕΝΩΝ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ

ΤΟP 5

20%

5,08

42%

δισ. €

6,23 δισ. €Συνολική αξία εισαγωγών αγροτικών και μεταποιημένων αγροτικώνπροϊόντων

Συνολική αξίαεξαγωγών αγροτικών και μεταποιημένων αγροτικών προϊόντων

- ¦áòáóëåùáóíÛîá ìáøáîéëÀ: στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται λαχανικά παρασκευασμένα ή διατηρημένα αλλιώς με ξύδι ή οξικό οξύ, όχι κατεψυγμένα (π.χ. πατάτες, ελιές, σπαράγγια, κ.ά.) - ºáòðïÝ ëáé åðåêåòçáóíÛîá æòïàôá: στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται καρποί και άλλα βρώσιμα μέρη φυτών, αλλιώς παρασκευασμένα, με ή χωρίς προσθήκη ζάχαρης ή άλλων γλυκαντικών ή αλκοόλης.

ΠΗΓΗ: Επεξεργασμένα από την Τράπεζα Πειραιώς στοιχεία ΕΛΣΤΑΤ έτους 2014 και προηγούμενων ετών

made in greece26

Η Ολυμπιακή Ζυ-θοποιία αποτελεί παράδειγμα της υγιούς ελληνικής επιχειρηματικό-τητας και στο εξωτερικό, μετα-φέροντας την υψηλή ποιότητα και γεύση της ελ-ληνικής μπίρας σε αρκετές δυνα-μικές διεθνείς αγορές

Ηνέα Ολυμπιακή Ζυθοποιία, η οποία προήλθε από τη συγχώνευση της Μύθος Ζυθοποιίας και της Ολυμπι-

ακής Ζυθοποιίας, διαθέτει πλέον δύο εργο-στασιακές μονάδες που παράγουν 2,2 εκατό-λιτρα μπίρας ετησίως. Συνολικά λανσάρει στην αγορά 14 σήματα (Fix, Mythos, Corona, Carlsberg, Kaizer, Guinness κ.ά.) τα οποία διανέμει σε 90.000 ση-μεία πώλησης σε όλη την Ελλάδα.

Αναλυτικότερα, η Μύθος Ζυθοποιία διαθέτει ιδιόκτη-τη μονάδα παραγωγής στην περιοχή της Σίνδου, στη Θεσσαλονίκη, όπου παράγει τις μπίρες Mythos, Kaiser και Henninger, τις οποίες και δι-ανέμει στη χώρα μας.

Ειδικά, σε ό,τι αφορά την μπίρα Mythos, η εταιρεία αναπτύσσει έντονη εξαγωγι-κή δραστηριότητα, καθώς το συγκεκριμένο προϊόν αποτε-λεί τη μοναδική ελληνική μάρκα μπίρας που εξάγεται σε περίπου 40 χώρες και έχει επώνυμη ζήτηση και φανατικούς θαυμαστές.

Παράλληλα, η εταιρεία εισάγει και διανέμει στη χώρα μας διεθνώς αναγνωρισμένες μάρ-κες: τη δανέζικη Carlsberg, τη μεξικάνι-κη Corona Extra, τις ιρλανδικές μπίρες της Dia

geo Guinness και Kilkenny, τη βέλγι-κη Grimbergen, τη βαυαρικής προέλευ-σης Weissbier Schneider Weisse, τον ιρλανδέ-ζικο μηλίτη Magners και τον ανθρακούχο μη-λίτη Somersby, διευρύνοντας έτσι την ελληνι-κή αγορά μπίρας και προσφέροντας στον

Έλληνα καταναλωτή νέες ποιο-τικές γεύσεις.

Η Ολυμπιακή Ζυθοποιία Α.Ε. αποτελεί μια αμιγώς ελ-ληνική και δυναμικά ανα-πτυσσόμενη επιχείρηση, που ιδρύθηκε τον Ιανουά-ριο του 2010. Είναι κάτοχος των σημάτων της premium lager FIX Hellas, της premium lager FIX Dark, που δημιούργησε μια νέα κατη-γορία στην εγχώρια αγορά της μαύρης μπίρας και της εξαιρετικής σταρένιας αφιλ-τράριστης FIX Royale, που αποτελεί μια ελληνική πρό-ταση υψηλής ποιότητας

στην κατηγορία της Weiss μπίρας.

Το υπερσύγχρονο ιδιόκτητο ζυθοποιείο της Ολυμπιακής Ζυθοποιίας, στο οποίο παρά-γονται όλα τα προϊόντα της, βρίσκεται στην περιοχή της Ριτσώνας, στην Εύβοια.

Από την πρώτη στιγμή, η Ολυμπιακή Ζυθο-ποιία έχει έμπρακτα αποδείξει ότι, παράλλη-λα με το επενδυτικό της πρόγραμμα, είναι

σταθερά προσηλωμένη στην εξέλιξη της αγοράς της μπίρας στην Ελλάδα, στην ουσια-στική συνεισφορά στην εθνική οικονομία, στην υπεύθυνη επένδυση στην πρώτη ύλη και στη στήριξη του Έλληνα αγρότη και παραγωγού.

Την ίδια στιγμή, η Ολυμπιακή Ζυθοποιία αποτελεί παράδειγμα της υγιούς ελληνικής επιχειρηματικότητας και στο εξωτερικό, με-ταφέροντας την υψηλή ποιότητα και γεύση της ελληνικής μπίρας σε αρκετές δυναμικές διεθνείς αγορές.

Στο πλαίσιο του προγράμματος Συμβολαι-ακής Καλλιέργειας Κριθαριού, που εντατικά υλοποιεί από το 2011, η Ολυμπιακή Ζυθοποιία ξεκίνησε τη σπορά ελληνικού κριθαριού για την περίοδο 2014-2015, θέτοντας συνεχώς υψηλότερα τον πήχυ των ποιοτικών και πο-σοτικών της στόχων, με αύξηση των καλλιερ-γούμενων εκτάσεων, των συνεργαζόμενων αγροτών και της αναμενόμενης σοδειάς.

Η σπορά πραγματοποιείται σε εκτάσεις 3.500 στρεμμάτων, που διατηρεί η εταιρεία στις περιοχές της Εύβοιας, της Βοιωτίας και της Μαγνησίας, σημειώνοντας αύξηση της καλλιεργήσιμης γης της κατά 17%, σε σχέση με πέρυσι. Ταυτόχρονα, σημαντική αύξηση σημειώνεται και στο ποσοστό των συνεργα-ζόμενων τοπικών παραγωγών, η οποία συ-γκριτικά με την προηγούμενη χρονιά αγγίζει το 60%!

Με την υποστήριξη της Τράπεζας Πειραι-ώς, η Ολυμπιακή Ζυθοποιία συνεχίζει για πέ-μπτη συνεχή χρονιά την απρόσκοπτη υλο-ποίηση του προγράμματος, στο πλαίσιο μιας άψογης και αρμονικής συνεργασίας με τους Έλληνες αγρότες.

Ολυμπιακή Ζυθοποιία

Σημαντική ανάπτυξη αναμένεται να εμφανίσει και εφέτος ο κλάδος της ζυθοποιίας. Οι εταιρείες του κλάδου έχουν δημιουργήσει μια πλούσια γκάμα προ-ϊόντων και, με «όπλο» την ποιότητα, τα νέα προϊόντα και τις δελεαστικές τιμές, προσελκύουν όλο και πε-ρισσότερους καταναλωτές. Εφέτος, σύμφωνα με εκτιμήσεις, η κατανάλωση ζύθου θα έχει αύξηση 1%-2%, ποσοστό όχι και τόσο μικρό αναλογιζόμενοι τον ετήσιο τζίρο της αγοράς που φτάνει τα 500 εκατ. ευ-ρώ. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της ICAP (2012), η εγχώρια παραγωγή μπίρας διαμορφώθηκε σε 3,62 εκατ. εκατόλιτρα και οι εξαγωγές ανήλθαν σε 406.852 εκατόλιτρα (21,2 εκατ. ευρώ). Την τελευταία πενταετία οι εξαγωγές ελληνικής μπίρας αυξήθηκαν, με εξαίρεση το έτος 2011 (286.432 εκατόλιτρα) που παρουσιάστηκε μείωση, ενώ το μεγαλύτερο μέρος των εξαγωγών κατευθύνθηκε σε χώρες εκτός Ε.Ε. και κυρίως προς την Αλβανία (41,1% του όγκου των εξα-γωγών), το Ισραήλ (24% του όγκου των εξαγωγών),

τη Βουλγαρία και την Κύπρο (με ποσοστά 10,9%, αντίστοιχα). Από τους τρεις τύπους μπίρας που εξή-χθησαν τη μεγαλύτερη συμμετοχή στις συνολικές εξαγωγές έχουν οι μπίρες σε φιάλες (37,9% του όγκου των εξαγωγών) και ακολουθούν με ποσοστό 32,3% οι εξαγωγές μπίρας σε δοχεία με περιεχόμενο μεγαλύ-τερο από 10 lt (βαρέλι). Τελευταία κατηγορία στις εξα-γωγές μπίρας είναι η μπίρα σε δοχεία άλλα (κουτά-κια), κατέχοντας τη μικρότερη συμμετοχή στον συνο-λικό όγκο των εξαγωγών (29,8%). Πρωταγωνιστές στην εγχώρια αγορά μπίρας είναι η Αθηναϊκή Ζυθο-ποιία, η Ολυμπιακή Ζυθοποιία και η Ζυθοποιία Μακε-δονίας-Θράκης. Με την υποστήριξη της Τράπεζας Πειραιώς, οι ζυθοποιίες υλοποιούν απρόσκοπτα προ-γράμματα Συμβολαιακής Γεωργίας, στο πλαίσιο μιας άψογης και αρμονικής συνεργασίας με τους Έλληνες αγρότες. Παράλληλα, οι εταιρείες του κλάδου σχεδι-άζουν τις νέες τους επενδύσεις, δείχνοντας έμπρακτα την εμπιστοσύνη τους στην ελληνική οικονομία.

Σε τροχιά ανά-πτυξης βρίσκο-νται οι πωλήσεις μπίρας, με σύμ-μαχο την ποιότη-τα και τα νέα προϊόντα. Στη Συμβολαιακή Γε-ωργία στρέφο-νται οι μεγάλες εταιρείες του κλάδου.

Στον «αφρό» οι ζυθοποιίες το 2015

ΑφιερωμΑ μπιρΑ 27Καλοκαίρι 2015

Αθηναϊκή Ζυθοποιία ρίζει την ελληνική οικονομία, με παραγωγή στην Ελλάδα, ελληνικές πρώτες ύλες και αυ-ξανόμενες εξαγωγές. Χάρη στο δυναμικό και αναπτυσσόμενο χαρτοφυλάκιο προϊόντων της, η Αθηναϊκή Ζυθοποιία εξάγει και στις πέ-ντε ηπείρους δημοφιλείς μάρκες μπίρας, όπως η Amstel, η Heineken, η ΑΛΦΑ, η Fischer, το φυσικό μεταλλικό νερό ΙΟΛΗ, κα-θώς και καινοτόμα προϊόντα με βάση τη βύνη αποκλειστικά για αγορές του εξωτερικού, όπως η Fayrouz. Σημειώνεται ότι, από το 2008, η αξία των εξαγωγών της Αθηναϊκής Ζυθο-ποιίας έχει ανέλθει στα 122 εκατ. ευρώ.

Πρόσφατα, η εταιρεία πέτυχε μια σημαντι-κή συμφωνία με τον Όμιλο Heineken για την εξαγωγή μπίρας Heineken στις αγορές της Ιταλίας και της Κίνας. Προβλέπει την παραγω-γή 160.000 εκατολίτρων μπίρας στη μονάδα της Πάτρας, ενώ η σχετική επένδυση στη γραμμή παραγωγής ανήλθε στα 2 εκατ. ευρώ. Ως αποτέλεσμα, το 2015 ο όγκος εξαγωγών της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας αναμένεται να υπερδιπλασιαστεί σε σχέση με το 2014, ξεπερ-νώντας τα 400.000 εκατόλιτρα. Έτσι η εται-ρεία κάνει πράξη τη δέσμευσή της να παρά-γει προϊόντα υψηλής ποιότητας, από ελληνι-κές πρώτες ύλες, με βάση τις αυστηρότερες προδιαγραφές διεθνώς.

Το πρόγραμμα Συμβολαιακής Καλλιέργειας Κριθαριού της Αθηναϊκής Ζυθο-ποιίας είναι το πρώτο και μεγα-λύτερο πρό-γραμμα για την παραγωγή μπί-ρας στην Ελλάδα

Διαχειρίζεται συμβόλαια 17.500 στρεμμά-των κριθαριού στη Μακεδονία και τη Θράκη, ενώ το νέο βυνο-ποιείο αποτελεί μία επένδυση ύψους 4,7 εκα-τομμυρίων ευρώ

ΗΖυθοποιία Μακεδονίας Θράκης αποτελεί ένα από τα πιο χαρακτη-ριστικά παραδείγματα που επιβε-

βαιώνουν το «success story» της Συμβολαια-κής Γεωργίας στη χώρα μας. Το πρόγραμμα Συμβολαιακής Καλλιέργειας δίστιχου κριθα-ριού βυνοποίησης, που πρώτη ξεκίνησε στην Ελλάδα το 2006, άνοιξε τον δρόμο για νέες επενδύσεις, ενίσχυσε την αγροτική οι-κονομία της Θράκης και έδωσε προστιθέμε-νη αξία στην πρωτογενή παραγωγή της ευ-ρύτερης περιοχής. «Συνολικά διαχειριζόμα-στε συμβόλαια 17.500 στρεμμάτων κριθα-ριού στη Μακεδονία και τη Θράκη», επισημαίνει στο «Επί Γης» ο Δημήτρης Κρις, διευθυντής Εταιρικής Ανάπτυξης στη Ζυθο-ποιία Μακεδονίας Θράκης, «ενώ του χρόνου σχεδιάζουμε να διπλασιάσουμε τις εκτάσεις μας, ανταποκρινόμενοι όχι μόνο στην αυξη-μένη ζήτηση για τα προϊόντα μας, αλλά και στους καλλιεργητές που ήδη έχουν υποβάλει αιτήσεις ένταξης στο πρόγραμμα και βρίσκο-νται αυτή τη στιγμή σε λίστα αναμονής.

Το νέο βυνοποιείο της Ζυθοποιίας Μακε-δονίας Θράκης αποτελεί μία επένδυση ύψους 4,7 εκατομμυρίων ευρώ. «Σε μια προ-σπάθεια πλήρους καθετοποίησης της παρα-γωγικής μας διαδικασίας “από το χωράφι στο ράφι”, εγκαινιάσαμε πέρυσι το νέο ιδιόκτητο

βυνοποιείο μας στην Κομοτηνή. Το έργο αυ-τό -μια συνολική επένδυση 4,7 εκατομμυρί-ων ευρώ- κατασκευάστηκε με ίδια κεφάλαια και εντός χρονοδιαγράμματος, σε συνεργα-σία όπου ήταν δυνατόν με τοπικούς κατα-σκευαστές και προμηθευτές».

Εκτός από την πλήρη κάλυψη των δικών τους αναγκών, το βυνοποιείο ήδη προμηθεύ-ει κάποιες από τις πλέον δημοφιλείς μικροζυ-θοποιίες της χώρας μας και του εξωτερικού με βύνη εξαιρετικής ποιότητας, προερχόμε-νη αποκλειστικά από τις συμβολαιακές καλ-λιέργειες. Πρόκειται για το πλέον σύγχρονο βυνοποιείο της Ευρώπης και ενισχύει την αγροτική οικονομία της Θράκης, δίνοντας προστιθέμενη αξία στην πρωτογενή παρα-γωγή της ευρύτερης περιοχής.

Η μπίρα είναι ένα προϊόν που συνδέεται άρ-

ρηκτα με τον τόπο παραγωγής του, γι’ αυτό και εστιάζει η Ζυθοποιία Μακεδονίας Θράκης την προσοχή της στην ελληνική αγορά. «Το πρώτο βήμα που θα πρέπει να κάνουν όλες οι νέες, ανεξάρτητες ελληνικές μικροζυθοποιίες στην Ελλάδα», υπογραμμίζει ο Δημήτρης Κρις, θα είναι να κερδίσουν το στοίχημα της τοπικής τους κοινωνίας, πριν αρχίσουν να σκέφτονται πώς θα εξάγουν στο Μπαλί ή την Κίνα. Εάν δεν το κάνουν, τότε ουσιαστικά (και μάλλον άθελά τους) οι μικροζυθοποιίες παί-ζουν το παιχνίδι των πολυεθνικών, καθώς η αναζήτηση νέων, μακρινών αγορών εντέλει αφήνει ακάλυπτη την εσωτερική αγορά».

Η λίστα με τα προϊόντα της Ζυθοποιίας Μακεδονίας Θράκης περιλαμβάνει πέραν της κλασικής Βεργίνα Lager, την πολυβρα-βευμένη σταρένια Βεργίνα Weiss, τη Βεργίνα Red και την αφιλτράριστη Πορφύρα που πα-ράγεται σε περιορισμένες ποσότητες. Εκτός από τις μπίρες, όμως, εδώ και δυόμισι χρόνια η μονάδα παράγει τα φυσικά αφεψήματα της εταιρείας TUVUNU, που ήδη έχουν κάνει αι-σθητή την παρουσία τους στην Ελλάδα και το εξωτερικό, καθώς προσφέρουν μια καθα-ρά ελληνική εναλλακτική πρόταση στα ανα-ψυκτικά τύπου κόλα και τα -κατ’ ευφημισμόν- «παγωμένα τσάγια» που όλοι γνωρίζουμε. Μάλιστα, η Ζυθοποιία συνεργάζεται στενά με την ομώνυμη εταιρεία στη διαχείριση του προγράμματος Συμβολαιακής Καλλιέργειας σιδερίτη (τσάι του βουνού) που πρωτοξεκί-νησε στα βουνά της Θράκης το 2011.

Ζυθοποιία Μακεδονίας Θράκης

Προτεραιότητα της Αθηναϊκής Ζυθο-ποιίας είναι να παράγει ποιοτικά προϊόντα που δημιουργούν προ-

στιθέμενη αξία, συμβάλλοντας παράλληλα στην ανάπτυξη της οικονομίας. Σημαντικό ρόλο στην υλοποίηση αυτού του στόχου έχει το πρόγραμμα Συμβολαιακής Καλλιέργειας Κριθαριού που υλοποιεί η εταιρεία από το 2008, καλύπτοντας έτσι σήμερα το 100% των αναγκών της με ελληνικό κριθάρι. Παράλλη-λα, η εταιρία επενδύει στις εξαγωγές και πα-ραμένει ο μεγαλύτερος εξαγωγέας μπίρας στη χώρα.

Σήμερα η Αθηναϊκή Ζυθοποιία παράγει στην Ελλάδα προϊόντα που φθάνουν στους καταναλωτές ανά τον κόσμο ακολουθώντας μια ελληνική διαδρομή. Μια διαδρομή που ξεκινά από την ελληνική γη, όπου καλλιεργεί-ται το κριθάρι. Συνεχίζει στα βυνοποιεία της εταιρείας όπου το κριθάρι μετατρέπεται σε βύνη και στις μονάδες της όπου παράγεται η μπίρα. Εκεί συναντά το μεράκι και την προ-σπάθεια προμηθευτών από όλη την Ελλάδα, που παράγουν τις φιάλες, τις ετικέτες και τα

καπάκια των δημοφιλών προϊόντων της Αθη-ναϊκής Ζυθοποιίας, για να καταλήξει στα πο-τήρια καταναλωτών σε 26 χώρες παγκοσμίως.

Το πρόγραμμα Συμβολαιακής Καλλιέργει-ας Κριθαριού της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας είναι το πρώτο και μεγαλύτερο πρόγραμμα για την παραγωγή μπίρας στην Ελλάδα. Αξιοποιεί τις δυνατότητες της χώρας για ανάπτυξη ποιοτι-κών πιστοποιημένων ποικιλιών κριθαριού, στηρίζει την αγροτική παραγωγή και ενδυνα-μώνει τους παραγωγούς, προσφέροντάς τους παράλληλα υποστήριξη και τεχνογνωσία για τη βελτιστοποίηση των καλλιεργειών. Το 2014 η εταιρεία ξεκίνησε να εξάγει μια μικρή ποσό-τητα κριθαριού, φέρνοντας το ελληνικό κρι-θάρι σε καταναλωτές ανά τον κόσμο μέσω των εξαγωγών της. Από το 2008, η εταιρεία έχει προμηθευτεί πάνω από 200.000 τόνους ελληνικού κριθαριού υψηλής ποιότητας, με προστιθέμενη αξία για τους παραγωγούς και τους συνεργάτες της εταιρείας άνω των 20 εκατ. ευρώ. Με ξεκάθαρη στρατηγική και σταθερή πορεία, η Αθηναϊκή Ζυθοποιία στη-

Σ τις αγορές του κόσμου ταξι-δεύουν με ιδιαίτερη επιτυχία τα προϊόντα που παράγει η Πα-ναιγιάλειος Ένωση Συνεταιρι-σμών (ΠΕΣ), όπως κορινθιακή

σταφίδα «ΒΟΣΤΙΤΣΑ ΠΟΠ», κορινθιακή σταφίδα, σουλτανίνα, εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο «ΕΛΙΚΗ» και «ΘΕΤΙΣ», εσπεριδο-ειδή (λεμόνια, πορτοκάλια) και βιολογικά προϊόντα.

Η ΠΕΣ με ιστορία που πλησιάζει τα 100 χρόνια διαθέτει σύγχρονο ιδιόκτητο κτιρι-ακό συγκρότημα που περιλαμβάνει εργο-στάσια επεξεργασίας σταφίδας, ελαιολά-δου και εσπεριδοειδών.

Οι σύγχρονες παραγωγικές εγκαταστά-σεις (με τα πιο σύγχρονα μηχανήματα της βιομηχανίας τροφίμων, όπως μηχανήματα διαλογής laser, x-rays, μεταλλικούς ανιχνευ-τές κ.ά.) πληρούν τις αυστηρότερες προδι-αγραφές των εργοστασίων τροφίμων και ανταποκρίνονται σε όλα τα σύγχρονα πρό-τυπα ασφάλειας και υγιεινής και στα πλέον απαιτητικά στάνταρ των μεγαλύτερων βιο-μηχανιών του εξωτερικού.

Η ΠΕΣ δίνει μεγάλη έμφαση σε θέματα διασφάλισης και πιστοποίησης της ποιότη-τας των προϊόντων και των παραγωγικών διαδικασιών βάσει προδιαγραφών διεθνώς αναγνωρισμένων οργανισμών. O κύριος στόχος της ΠΕΣ είναι η παραγωγή προϊό-ντων άριστης ποιότητας για τη μέγιστη δυ-νατή ικανοποίηση των πελατών της. Τα προϊόντα της εταιρείας ελέγχονται συστη-ματικά στα εργαστήριά της και πληρούν προδιαγραφές αυστηρότερες ακόμα και εκείνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η σταφίδα «ΒΟΣΤΙΤΣΑ» (VOSTIZZA) έχει καταχωρηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση ως προϊόν Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) από το 1998.

Το συσκευαστήριο εσπεριδοειδών είναι διαπιστευμένο κατά GLOBALGAP.

Η ΠΕΣ αποτελεί μία από τις ελάχιστες μο-νάδες παραγωγής και επεξεργασίας τροφί-μων στη χώρα μας που διαθέτουν σύγχρο-να διαπιστευμένα Εργαστήρια Ποιοτικού Ελέγχου με ISO 17025, όπου πραγματοποι-ούνται πολύπλοκες χημικές και άλλες ανα-λύσεις όπως αναλύσεις ωχρατοξίνης Α και υγρασίας στις σταφίδες, οξύτητας στο ελαιόλαδο κ.ά.

Οι παραγωγοί-μέλη της ΠΕΣ συμβουλεύ-ονται τους ειδικούς επιστήμονες της εται-ρείας στη βιολογική γεωργία, ώστε να πα-ράγουν 100% πιστοποιημένα βιολογικά προϊόντα. Όλα τα βιολογικά προϊόντα της ΠΕΣ ελέγχονται από εξειδικευμένους γεω-πόνους σε όλα τα στάδια της καλλιέργειας.

Τα βιολογικά προϊόντα ελέγχονται και πι-στοποιούνται από τη ΔΗΩ.

Το τμήμα Έρευνας και Ανάπτυξης στο-χεύει τόσο στη διασφάλιση της ποιότητας των παραγόμενων προϊόντων όσο και στην έρευνα νέων μεθόδων για την παρα-γωγή νέων προϊόντων. Τα εργαστήρια της εταιρείας είναι εξοπλισμένα με ό,τι πιο σύγ-χρονο έχει να επιδείξει μια εταιρεία τροφί-μων για την πραγματοποίηση αναλύσεων ποιοτικού ελέγχου των προϊόντων και την έρευνα ανάπτυξης νέων προϊόντων. Η έρευνα έχει οδηγήσει στην παραγωγή νέ-ων προϊόντων και διαδικασιών, αλλά και στη δημιουργία επιστημονικής γνώσης που έχει δημοσιευθεί σε διεθνή επιστημο-νικά περιοδικά.

Το τμήμα Έρευνας και Ανάπτυξης συνερ-γάζεται με ελληνικά και ευρωπαϊκά ινστι-τούτα ερευνών σε διάφορα προγράμμα-τα. Ένα από τα σημαντικότερα επιτεύγματα ήταν η βιολογική καλλιέργεια, η οποία ξεκί-νησε τις αρχές της δεκαετίας του 1980 με την καλλιέργεια, συσκευασία και εξαγωγή της κορινθιακής σταφίδας.

Με μεγάλη ιστορία Στο ξεκίνημα της αγροτικής συνεταιριστι-κής ιδέας και δραστηριότητας στην Ελλά-δα, ιδρύεται στο Αίγιο το 1918 η Ένωση Στα-φιδικών Συνεταιρισμών. Το 1923 ιδρύεται η Σταφιδική Τράπεζα Βοστίτσης. Οι δύο αυ-

τές ενώσεις συγχωνεύονται το 1935 και αποτελούν την Παναιγιάλειο Ένωση Συνε-ταιρισμών (ΠΕΣ).

Η κύρια δραστηριότητα της νέας οργά-νωσης είναι η συγκέντρωση και η εμπορία της σταφίδας των παραγωγών-μελών της.

Το 1948 ιδρύεται το πρώτο εργοστάσιο σταφίδας στην παραλία Αιγίου και αρχίζει η επεξεργασία και εξαγωγή της κορινθια-κής σταφίδας «Βοστίτσα» στην Ευρώπη, καθώς και των εσπεριδοειδών και του ελαι-ολάδου της περιοχής.

Το 1983 η ΠΕΣ κάνει την πρώτη προσπά-θεια στην Ελλάδα και αρχίζει επιτυχώς την καλλιέργεια, συσκευασία και εξαγωγή βιο-λογικής κορινθιακής σταφίδας. Αργότερα, η προσπάθειά της επεκτείνεται στην παρα-γωγή ελαιολάδου και εσπεριδοειδών βιο-λογικής καλλιέργειας.

Το 1990 ιδρύεται το νέο σύγχρονο εργο-στάσιο σταφίδας στις νέες ιδιόκτητες εγκα-ταστάσεις, στο οποίο, έως και σήμερα, συ-νεχίζεται η επεξεργασία και η εξαγωγή στη διεθνή αγορά της φημισμένης κορινθιακής σταφίδας «Βοστίτσα».

Ύστερα από ενέργειες της ΠΕΣ, η κοριν-θιακή σταφίδα «Βοστίτσα» αναγνωρίστηκε το 1998 ως προϊόν Προστατευόμενης Ονο-μασίας Προέλευσης (ΠΟΠ).

Το 2012, η ΠΕΣ είναι η πρώτη συνεταιρι-στική οργάνωση που μετατρέπεται σε ανώ-νυμη εταιρεία.

Με σύμμαχο την ποιότητα και την καινοτομία, η Παναιγιάλειος Ένωση Συνεται-ρισμών δημιουρ-γεί προϊόντα που έχουν κατακτή-σει τις αγορές του κόσμου

Δυναμική ανάπτυξη για την ΠΕΣ

28 Καλοκαίρι 2015

γιΑ τον Αγροτη

Η ιστοσελίδα antenna news.gr, με τη «σφραγί-δα» του γνωστού μετεωρολόγου Τάσου Αρνιακού, παρέχει καθημε-ρινά πληροφορί-ες για 20 γεωργι-κές περιοχές της χώρας γεωγρα-φικά κατανεμημένες

Η σωστή τοπική πρόγνωση του καιρού για τους αγρότες αποτελεί ένα πολύτιμο ερ-γαλείο σε όλα τα στάδια της παραγωγικής διαδικασίας

και μπορεί να καθορίσει σημαντικές καθη-μερινές επιλογές, από την άροση του αγρού και το κλάδεμα, μέχρι τα ραντίσματα και τη συγκομιδή των προϊόντων, αναφέρει στο «Επί Γης» ο μετεωρολόγος του ΑΝΤ1 Τάσος Αρνιακός, που επιμελείται και παρουσιάζει το διαδικτυακό πρωτοποριακό δελτίο και-ρού για τις αγροτικές περιοχές της χώρας, με τη χορηγία της Τράπεζας Πειραιώς.

Το Δελτίο Καιρού για τους Αγρότες του ΑΝΤ1 βγήκε για πρώτη φορά στον αέρα εφέ-τος τη Δευτέρα 23 Μαρτίου, την ημέρα εορ-τασμού της Παγκόσμιας Ημέρας της Μετεω-ρολογίας, και οι πληροφορίες -όπως υπο-γραμμίζει ο μετεωρολόγος Τάσος Αρνιακός- που καθημερινά είναι διαθέσιμες στην ιστοσελίδα antenna news.gr περιλαμβά-νουν προγνώσεις καιρού σε 20 γεωργικές περιοχές της χώρας γεωγραφικά κατανεμημένες.

- Πόσο χρήσιμο εργαλείο μπορεί να αποτε-λέσει η πρόγνωση καιρού για τους αγρότες;Σε μια εποχή που ο διεθνής ανταγωνισμός στην ποιότητα, το μέγεθος, την εμφάνιση, την τυποποίηση, τη συσκευασία και την έγκαιρη διακίνηση των αγροτικών προϊό-ντων είναι μεγάλος, η πρόγνωση του και-ρού σε όλα τα στάδια της παραγωγικής δι-αδικασίας αποτελεί μονόδρομο για έναν σοβαρό αγρότη. Η σωστή τοπική πρόγνω-ση του καιρού για τους αγρότες καθορίζει σημαντικές καθημερινές επιλογές. Από την επιλογή των ημερών άροσης του αγρού, της ημέρας σποράς, ποτισμάτων, κλαδέ-ματος, ραντισμάτων, συγκομιδής, συσκευ-ασίας, διακίνησης έως τη μέρα διάθεσης των αγροτικών προϊόντων στην αγορά. Οι προγνώσεις αυτές απευθύνονται σε σύγ-χρονους παραγωγούς, οι οποίοι, αξιοποιώ-ντας το μοναδικό αναλλοίωτο στην ουσία κλίμα της Ελλάδας, παράγουν ποιοτικά προϊόντα. Προϊόντα που διοχετεύουν σε νέες δύσκολες αγορές, προσδοκώντας κέρδος μέσα από ευχαριστημένος απαιτη-τικούς πελάτες και όχι από τις αμαρτωλές επιδοτήσεις του φαύλου παρελθόντος. Πα-

Δελτίο καιρού για τους αγρότεςΜία πρωτοβουλία του Ant1 και της Τράπεζας Πειραιώς

ραγωγούς όμως σοβαρούς με γνώσεις, που να παίζουν στα δάκτυλα τις νέες τεχνο-λογίες και επικοινωνιακές τακτικές με ανοι-κτά ματιά, αυτιά, αλλά κυρίως μυαλά.

- Τι είδους πληροφόρηση παρέχει η διαδι-κτυακή ενημέρωση από τον τηλεοπτικό σταθμό του Αντ1 για τον καιρό στον αγρο-τικό κόσμο;Η διαδικτυακή ενημέρωση αποτελεί σήμε-ρα διεθνώς την πιο σύγχρονη και άμεση μορφή επικοινωνίας στο κόσμο. Ο ΑΝΤ1, που από χρόνια βρίσκεται στην πρωτοπο-ρία στον χώρο των ΜΜΕ, είχε έγκαιρα προ-βλέψει τις εξελίξεις αυτές και είχε έτοιμη την αναγκαία υλικοτεχνική υποδομή ώστε να καλύψει άμεσα αυτή την ανάγκη. Οι πληρο-φορίες που καθημερινά είναι διαθέσιμες στην ιστοσελίδα antenna news.gr αμέσως μετά την εκπομπή του Δελτίου Καιρού για τους Αγρότες περιλαμβάνουν:

- Το σύμβολο του καιρού που προβλέπε-ται να επικρατήσει την επόμενη ημέρα σε 20 γεωργικές περιοχές της χώρας γεωγραφικά κατανεμημένες.

- Τον προβλεπόμενο να επικρατήσει άνε-μο με τη διεύθυνσή του με βελάκι και τη μέ-ση έντασή του σε Μποφόρ.

- Τη μέγιστη και ελάχιστη προβλεπόμενη ημερήσια θερμοκρασία σε βαθμούς Κελσίου.

- Ποιος είναι σήμερα ο βαθμός αξιοπιστίας μιας πρόγνωσης και πόσο μπορεί ένας πα-

ραγωγός να στηριχθεί στις προβλέψεις καιρού, όταν χρειάζεται προγραμματισμός για μια καλλιέργεια από τη σπορά μέχρι τη συγκομιδήΟ διεθνώς παραδεκτός βαθμός αξιοπιστίας μιας μετεωρολογικής πρόγνωσης για τις επόμενες τρεις ημέρες σε προηγμένες μετε-ωρολογικά χώρες όπως η Ελλάδα σήμερα θωρείται ότι είναι από 70% και πάνω. Το πο-σοστό προγνωσιμότητας του καιρού όμως πέφτει δραματικά, όταν ξεπεράσουμε τις επτά ημέρες χρονικά και περιορίσουμε τον χώρο γεωγραφικά. Η πρόγνωση του καιρού είναι μια πολύ δύσκολη και υπεύθυνη εργα-σία. Ας μη ξεχνάμε ότι στις 28 Ιανουαρίου εφέτος η πιο προηγμένη μετεωρολογική υπηρεσία των ΗΠΑ αναγκάστηκε να ζητήσει συγγνώμη για την άστοχη πρόγνωσή της, που μιλούσε για ιστορική χιονοθύελλα στη Νέα Υόρκη με πάχος χιονιού ένα μέτρο και πάνω, που ευτυχώς δεν πραγματοποιήθηκε, αλλά όμως προκάλεσε μεγάλη αναστάτωση και έξοδα. Η εποχή, επίσης, είναι καθοριστι-κό στοιχείο επιτυχίας μιας μετεωρολογικής πρόγνωσης με το καλοκαίρι να συγκεντρώ-νει ποσοστό επιτυχίας 95%-100% , ενώ το φθινόπωρο και κυρίως η άνοιξη για ευνόη-τους λόγους εμφανίζονται με ποσοστά 70% - 80%. Σημαντικό ρόλο για την επιτυχία παί-ζει επίσης η γνώση του ανάγλυφου του εδάφους, των τοπικών ανέμων, η αξιοπιστία και η ακρίβεια των μετρήσεων-εκτιμήσεων και η συχνότητα των παρατηρήσεων του πλησιέστερου στη περιοχή μετεωρολογι-κού σταθμού, σε συνδυασμό πάντα με την πείρα των εμπλεκομένων μετεωρολόγων.

- Πότε ξεκίνησε το δελτίο καιρού για τις αγροτικές περιοχές της χώρας στη διαδι-κτυακή σελίδα του ΑΝΤ1 και ποια η συμβο-λή της Τράπεζας Πειραιώς στην παροχή μιας υπηρεσίας πληροφόρησης αποκλει-στικά για τους Έλληνες αγρότες;Το Δελτίο Καιρού για τους Αγρότες του ΑΝΤ1 βγήκε για πρώτη φορά στον αέρα εφέτος τη Δευτέρα 23 Μαρτίου την ημέρα εορτασμού της Παγκόσμιας Ημέρας της Μετεωρολογί-ας, στις 17.30, αμέσως μετά το απογευματινό δελτίο ειδήσεων του σταθμού. Ήταν μια ιστορική στιγμή τόσο για το κανάλι μου όσο πιστεύω και για την Τράπεζα Πειραιώς, που τόσο πασχίζει τα τελευταία χρόνια για την ανάπτυξη του αγροτικού τομέα της πατρί-δας μας, με βασικό μοχλό το πρόγραμμα Συμβολαιακής Γεωργίας. Στο πλαίσιο αυτό, η προσφορά του Δελτίου Καιρού με τη χο-ρηγία της Τράπεζας Πειραιώς, σε όλους ανε-ξαιρέτως τους αγρότες της χώρας από την τηλεόραση και την ιστοσελίδα του ΑΝΤ1, ασχέτως συνεργασίας τους με εκείνην, απο-τελεί παράδειγμα προς μίμηση και μάλιστα μέσα στις δύσκολες οικονομικές συνθήκες της εποχής.

29Καλοκαίρι 2015

γιΑ τον Αγροτη

μουσειο ΒιομηχΑνικησ ελΑιουργιΑσ λεσΒου

30 Καλοκαίρι 2015

Τ ο ελαιόλαδο είναι αναμφισβή-τητα ένα από τα βασικότερα προϊόντα που παράγει η χώρα μας. Το Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ), υπο-

στηρίζοντας τη διάσωση και αναδεικνύο-ντας την πολιτιστική κληρονομιά της Ελλά-δας, έχει δημιουργήσει το Μουσείο Βιομη-χανικής Ελαιουργίας Λέσβου, το οποίο πα-ρουσιάζει τη βιομηχανική φάση της ελαιουργίας στην Ελλάδα. Το μουσείο εστιά-ζει στις αλλαγές που επέφερε η εισαγωγή της μηχανικής κίνησης στη διαδικασία πα-ραγωγής ελαιολάδου και προσεγγίζει με ευ-αισθησία τη συμβολή των κατοίκων της πε-ριοχής στην παραγωγική διαδικασία.

Στόχος του Μουσείου Βιομηχανικής Ελαι-ουργίας Λέσβου είναι να προβάλει τη βιο-μηχανική κληρονομιά μας στον τομέα της ελαιουργίας και να την εντάξει στο ευ-ρύτερο αρχιτεκτονικό, κοινωνικό και πολιτι-σμικό πλαίσιο της εποχής. Τα κτίρια και ο μη-χανολογικός εξοπλισμός έχουν αποκατα-σταθεί υποδειγματικά. Έτσι, ο επισκέπτης μπορεί να παρατηρήσει πώς λειτουργεί ο εξοπλισμός και πώς εξελίχθηκε το εργοστά-σιο από την ατμοκίνηση στην πετρελαιοκί-νηση. Συγχρόνως, ο επισκέπτης θα γνωρίσει την καθημερινή ζωή στη «Μηχανή του κοι-νού». Στο κεντρικό κτίριο του Μουσείου Βιο-μηχανικής Ελαιουργίας Λέσβου παρατίθε-νται τα βασικά στάδια της ελαιοπαραγωγής – από τη σύνθλιψη του καρπού και τη συ-μπίεση του ελαιοπολτού μέχρι τον διαχωρι-σμό του λαδιού από το νερό. Οι επισκέπτες, επίσης, μπορούν να δουν τον αλευρόμυλο, που λειτουργούσε συμπληρωματικά κατά τους θερινούς μήνες, όταν δεν λειτουργού-σε το ελαιοτριβείο.

Στις παλαιές αποθήκες ελαιοκάρπου, θα γνωρίσουν τον κύκλο των εργασιών που συνδέονται με την ελαιοπαραγωγή:

Καλλιέργεια και φροντίδα της ελιάς Παραγωγή υποπροϊόντων (πυρηνόξυλο,

πυρηνέλαιο, σαπούνι) Εμπορία και διακίνηση στην Ελλάδα και

το εξωτερικό Επαγγέλματα και δραστηριότητες που

σχετίζονται με την ελαιοπαραγωγή.Επίσης, οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία

να γνωρίσουν την ιστορία της «Μηχανής του κοινού», του κοινοτικού ελαιοτριβείου της Αγίας Παρασκευής, αλλά και να συνει-δητοποιήσουν πόσο πρωτοποριακή για την εποχή ήταν η διαδικασία της κοινοτι-

Το ελαιόλαδο βασικό συστατικό... του πολιτισμού

κής ιδιοκτησίας και ποιος ήταν ο αντίκτυ-πός της στον κοινωνικό ιστό και τις οικονο-μικές δομές της περιοχής.

Οι μικροί επισκέπτες θα ακούσουν να σφυρίζει η μπουρού του εργοστασίου, κα-λώντας τους εργάτες στη δουλειά. Θα πα-ρακολουθήσουν τα μηχανήματα σε λει-τουργία και θα βρουν ψηφιακές παραγω-γές που δείχνουν τα στάδια παραγωγής του λαδιού («Από την ελιά στο λάδι» και «Από το νερό στο νερό»). Θα παίξουν με την πολυμεσική εφαρμογή «Του κοινού η μηχανή», μαθαίνοντας για τη λειτουργία των μηχανημάτων του ελαιουργείου. Επι-πλέον, θα καταλάβουν καλύτερα πώς ελέγ-χεται η ποιότητα του λαδιού, κάνοντας πεί-

ραμα οξυμέτρησης. Σημειώνεται ότι το Μουσείο Βιομηχανικής Ελαιουργίας Λέ-σβου οργανώνει εκπαιδευτικά προγράμ-ματα με παιχνίδια και δραστηριότητες, για σχολεία και ομαδικές επισκέψεις, όπως το πρόγραμμα «Από την ελιά στο λάδι», όπου τα παιδιά κατανοούν τη διαδικασία παρα-γωγής λαδιού στο εργοστάσιο.

Με ιστορία 105 ετών Το Μουσείο Βιομηχανικής Ελαιουργίας Λέ-σβου άνοιξε τις πύλες του στο κοινό το 2006. Στεγάζεται στο παλαιό κοινοτικό ελαιοτριβείο της Αγίας Παρασκευής Λέ-σβου και λειτουργεί υπό την ευθύνη του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς

Οι επισκέπτες έχουν τη δυνατό-τητα να γνωρί-σουν τα βασικά στάδια της ελαι-οπαραγωγής – από τη σύνθλι-ψη του καρπού και τη συμπίεση του ελαιοπολτού μέχρι τον διαχω-ρισμό του λα-διού από το νερό

μουσειο ΒιομηχΑνικησ

ελΑιουργιΑσ λεσΒου31Καλοκαίρι 2015

για τα επόμενα πενήντα χρόνια από την ίδρυσή του. Το Κοινοτικό Ελαιοτριβείο της Αγίας Παρασκευής Λέσβου θεμελιώθηκε το 1910. Στόχος του ήταν να αποτελέσει πη-γή εξασφάλισης οικονομικών πόρων για το φιλεκπαιδευτικό και κοινωνικό έργο της κοινότητας. Τέθηκε σε λειτουργία το 1911 και λειτούργησε αδιάλειπτα για περίπου πενήντα πέντε χρόνια.

Η θεμελίωση του κοινοτικού ελαιοτριβεί-ου ήταν πρωτοβουλία των κατοίκων και των ομογενών της Αγίας Παρασκευής, γι’ αυτό και ονομάστηκε «Του κοινού η μηχα-νή». Η δημιουργία του, διπλά πρωτοπορια-κή για τον αγροτικό πληθυσμό της Αγίας Παρασκευής, συνοδεύτηκε από:

Χρήση των πιο σύγχρονων τεχνολογικών μέσων για τη βελτίωση της παραγωγής ελαιολάδου.

Πρόοδο των κοινωνικών ιδεών σε τέτοιο βαθμό, ώστε να προτείνεται η ίδρυση κοι-νοτικής επιχείρησης για την προάσπιση των κοινωνικών συμφερόντων της κοινό-τητας Αγίας Παρασκευής.

Το 1967 το ελαιοτριβείο έκλεισε οριστικά, καθώς η δικτατορία συνέλαβε τα περισσό-τερα μέλη του κοινοτικού συμβουλίου.

Η μετατροπή του ελαιοτριβείου σε μουσείο Το 1985, σε μια προσπάθεια διάσωσης των βιομηχανικών κτιρίων της Λέσβου, ο χώ-

ρος του ελαιοτριβείου μετατράπηκε σε πολύκεντρο. Το 2004, ο Δήμος Αγίας Πα-ρασκευής Λέσβου παραχώρησε τη χρήση του στο Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πει-ραιώς, με σκοπό να δημιουργηθεί το Μου-σείο Βιομηχανικής Ελαιουργίας Λέσβου. Το έργο εντάχθηκε στο Περιφερειακό Επι-χειρησιακό Πρόγραμμα Βορείου Αιγαίου 2000-2006 και χρηματοδοτήθηκε από το Γ’ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης, με τη φροντί-δα του υπουργείου Αιγαίου.

Σήμερα, το Μουσείο Βιομηχανικής Ελαι-ουργίας Λέσβου αποτελεί «μουσείο του εαυτού του», ζωντανό μνημείο βιομηχανι-κής κληρονομιάς και επίκεντρο της πολιτι-στικής ζωής του νησιού.

Διεύθυνση: Αγία Παρασκευή, 811 02 Λέσβος Τηλέφωνο: 22530 32300, Fax: 22530 32301Εισιτήριο: Γενική είσοδος: 3 ευρώ Μειωμένο εισιτήριο: 1,5 ευρώ

Ώρες λειτουργίας: Από 1η Μαρτίου έως 15 Οκτωβρίου: Καθημερινά (εκτός από την Τρίτη) 10 π.μ.-6 μ.μ. Από 16 Οκτωβρίου έως 28 Φεβρουαρίου: Καθημερινά (εκτός από την Τρίτη) 10 π.μ.-5 μ.μ.

Ημέρες ελεύθερης εισόδου: 18 Μαΐου (Δι-εθνής Ημέρα Μουσείων). 5 Ιουνίου (Πα-γκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος). Τελευ-ταίο Σαββατοκύριακο Σεπτεμβρίου (Ευ-ρωπαϊκές Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς).

Άτομα με αναπηρίες (ΑΜΕΑ): Η είσοδος για άτομα με αναπηρία είναι ελεύθερη. Για ομαδικές επισκέψεις, είναι απαραίτη-τη η προσυνεννόηση με το μουσείο.

Κλειστό: Κάθε Τρίτη, 1η Ιανουαρίου, Μ. Πα-ρασκευή (μέχρι 12:00 μ.μ.), Κυριακή του Πάσχα, Παρασκευή του Πάσχα (τοπική εορτή), 1η Μαΐου, 15 Αυγούστου, 25-26 Δεκεμβρίου.

Χρήσιμες πληροφορίες

Ένα ΘΈμα – Δυο οψΈις32

Ε ναλλακτικές καλλιέργειες εί-ναι ένα σύνολο φυτών που ιδιαίτερα τα τελευταία χρό-νια έχουν αρχίσει να καλλι-εργούνται συστηματικά και

αφορούν τόσο φυτά της πλούσιας ελλη-νικής χλωρίδας όσο και φυτά που ανή-κουν στη χλωρίδα άλλων χωρών και μπο-ρούν να προσαρμοστούν σε περιοχές της χώρας μας, όπου οι εδαφοκλιματικές συνθήκες επιτρέπουν την ανάπτυξή τους.

Η μεγάλη σπουδαιότητα των εναλλα-κτικών καλλιεργειών είναι ότι συμβάλ-λουν στην αύξηση της βιοποικιλότητας και καθίσταται περισσότερο δυνατή η αειφορική καλλιέργεια και η παραγωγή πιστοποιημένων προϊόντων.

Μια πολύ ενδιαφέρουσα κατηγορία εναλλακτικών καλλιεργειών αποτελούν τα λαχανευόμενα. Η ελληνική χλωρίδα εί-ναι πλούσια σε πολλά είδη που λαχανεύο-νται και αποτελούν εδώ και πολλά χρόνια μέρος της μεσογειακής ή πιο ειδικά της κρητικής διατροφής, που είναι γνωστό ότι αποτελεί παράδειγμα υγιεινής και ισορροπημένης διατροφής για τον άν-θρωπο. Ωστόσο, από έναν πολύ μεγάλο αριθμό φυτών που συμπεριλαμβάνει ο

όρος «λαχανευόμενα», μόνο ένας μικρός αριθμός έχει γίνει αντικείμενο εκμετάλ-λευσης -με την έννοια της συστηματικής καλλιέργειάς τους από τους παραγω-γούς- και εντάσσεται στην κατηγορία των εναλλακτικών καλλιεργειών.

Τα άγρια χόρτα ή αλλιώς τα λαχανευό-μενα φυτά είναι όλα εκείνα τα φυτικά είδη που αυτοφύονται σε όλη την ελληνική επικράτεια και γίνονται αντικείμενο συλ-λογής και εκμετάλλευσης για τις ανάγκες της ανθρώπινης διατροφής. Το πρώτο χα-ρακτηριστικό που έχουν είναι η υψηλή δι-ατροφική αξία και τα εξαίρετα οργανολη-πτικά χαρακτηριστικά. Εκατοντάδες έρευνες έχουν δείξει την υψηλή διατρο-φική αξία τους, με μεγάλη περιεκτικότητα σε βιταμίνες, αντιοξειδωτικά και χρήσιμα ανόργανα στοιχεία. Το δεύτερο χαρακτη-ριστικό είναι η προσαρμογή τους σε αντί-ξοες εδαφικές συνθήκες. Δίνεται έτσι η δυνατότητα εκμετάλλευσης εδαφών που για κάποιο λόγο έχουν υποβαθμιστεί και δύσκολα θα μπορούσαν να βελτιωθούν οι φυσικές και χημικές ιδιότητές τους, ώστε να χρησιμοποιηθούν σε μια συστη-ματική καλλιέργεια ενός άλλου απαιτητι-κού φυτού. Μερικά παραδείγματα που

Εναλλακτικές καλλιέργειες

Κ άθε χώρα σύμφωνα με το κλίμα της, τα εδάφη της, τη διαθεσιμότητα αρδευ-τικού νερού, δηλαδή των βασικών παραγόντων συ-

στηματικής καλλιέργειας φυτών, αλλά και σύμφωνα με τις διατροφικές συνή-θειες των κατοίκων της, έχει αποκτήσει με την πάροδο του χρόνου μια παράδο-ση στην καλλιέργεια κάποιων φυτών.

Κάθε τόπος επομένως είναι δυνατόν να έχει μια μακρόχρονη εμπειρία σε ορι-σμένες καλλιέργειες, όπως για παρά-δειγμα η Κίνα στην παραγωγή ρυζιού, η Κούβα στην καλλιέργεια ζαχαροκάλα-μου κ.ο.κ. Οι παραδοσιακές καλλιέργει-ες αποτελούν πολύτιμη παρακαταθήκη, γιατί εκτός της γνώσης που έχει απο-κτηθεί με τα χρόνια πολλά προϊόντα έχουν ιδιαίτερα οργανοληπτικά χαρα-κτηριστικά και διατροφική αξία ή βιο-

μηχανική χρήση, όπως το φημισμένο βαμβάκι της Αιγύπτου.

Τα πλεονεκτήματα των παραδοσιακών καλλιεργειών είναι η μακρόχρονη γνώση και εμπειρία της συστηματικής τους καλ-λιέργειας, η προσαρμογή τους στις επί μέρους εδαφοκλιματικές συνθήκες και η καθημερινή ζήτηση για προϊόντα δια-τροφικά όπως η πατάτα, η ντομάτα, το σιτάρι κ.λπ. Μια ενδιαφέρουσα κατηγο-ρία που εντάσσεται στις παραδοσακές καλλιέργειες είναι οι τοπικές ποικιλίες.

Τοπικές ποικιλίες: μια σημαντική πη-γή ποιοτικής διαφοροποίησης του γε-ωργικού προϊόντος

Φάβα και ντοματάκι Σαντορίνης, φα-κή Εγκλουβής, φασόλια Πρεσπών και Καστοριάς, σκόρδα Βύσσας, φάβα Φε-νεού. Προϊόντα φημισμένα που απο-λαμβάνουν υψηλές τιμές πώλησης.

Ονόματα προϊόντων που πλέον ακού-

γονται και ζητιούνται ολοένα και περισ-σότερο. Έχετε αναρωτηθεί, όμως, για την προέλευσή τους; Όλες αυτές οι ονομασί-ες δεν υποδηλώνουν μόνο την τοπική προέλευση των προϊόντων, αλλά και κάτι ιδιαίτερα σημαντικό. Είναι τα προϊόντα των ποικιλιών που έχουν δημιουργήσει οι αγρότες στον τόπο τους. Ονομάζονται τοπικές ποικιλίες ή εγχώριοι πληθυσμοί, είναι γνωστοί και ως τοπικοί ή παραδοσι-ακοί πληθυσμοί, καθώς επίσης ως παρα-δοσιακές ή αυτόχθονες ή γηγενείς ποικι-λίες. Μια τοπική ποικιλία είναι ετερογε-νής και χαρακτηρίζεται από γενετικό πλούτο. Παρουσιάζει τοπική προσαρμο-στικότητα. Δεν έχει υποβληθεί στη συνή-θη διαδικασία των βελτιωτικών προγραμ-μάτων, αλλά έχει δημιουργηθεί με επιλο-γή των γεωργών και της φύσης. Λόγω της γενετικής της δομής, μπορεί να εξελίσσεται.

Παραδοσιακές καλλιέργειες

ΓΡΑΦΕΙ Ο

Κωνσταντίνος Ακουμιανάκης

Καθηγητής Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών

δείχνουν το πλεονέκτημα του δεύτερου αυτού χαρακτηριστικού των λαχανευόμε-νων είναι ο ζοχός και ο ασκόλυμπρος, που προσαρμόζονται σε βαριά εδάφη κακώς στραγγιζόμενα, η αλμύρα και το σταμνα-γκάθι, που αντέχουν στη μεγάλη αλατότη-τα τόσο του εδάφους όσο και του νερού, η κάππαρη και η γαλατσίδα, που προσαρμό-ζονται σε εδάφη με υψηλό ποσοστό ασβε-στίου κ.ά. Ένα τρίτο χαρακτηριστικό είναι ότι μπορούν να καλλιεργηθούν θαυμάσια σε σύγχρονα συστήματα, όπως το σύστη-

ΓΡΑΦΕΙ Η

Πηνελόπη Μπεμπέλη

Καθηγήτρια Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών

ενΑ ΘεμΑ – Δυο οψεισ 33Καλοκαίρι 2015

μα επίπλευσης, όπου μεταξύ των άλλων επιτυγχάνεται μεγάλη εξοικονόμηση νε-ρού και θρεπτικών στοιχείων. Τέλος, το τέ-ταρτο χαρακτηριστικό είναι ότι έχουν μια φυσική ανθεκτικότητα απέναντι σε προ-σβολές εχθρών και ασθενειών, που τα καθι-στά σχετικά εύκολα στην ένταξή τους σε βιολογική καλλιέργεια.

Η προσπάθεια συστηματικής καλλιέργει-ας αρκετών λαχανευόμενων έχει ξεκινήσει τα τελευταία χρόνια και σε αυτό συνετέλε-σε η υψηλή τιμή που έχουν και βέβαια η αντίστοιχη ζήτηση από τη μεριά των κατα-ναλωτών, που αναζητούν υγιεινότερες δια-τροφικές συνήθειες μετά την καταιγίδα των έτοιμων φαγητών μικρής διατροφικής αξίας που έχουν εισέλθει στην καθημερινή διατροφή μας, ως αποτέλεσμα της αλλα-γής του τρόπου ζωής κυρίως στις μεγάλες πόλεις. Ένας άλλος λόγος που οδήγησε στη συστηματική καλλιέργεια είναι και το γεγο-νός ότι ολοένα και λιγότεροι άνθρωποι, στις πόλεις τουλάχιστον, αναζητούν να συλλέξουν αυτοφυή φυτά που θα συμπλη-ρώσουν τη διατροφή τους στη φύση.

Μια άλλη κατηγορία εναλλακτικών καλ-λιεργειών είναι διάφορα εξωτικής προέ-λευσης φυτά, όπως το γκότζι μπέρι, το ιπ-

ποφαές η αλόη, η πιπερόριζα κ.λπ. Σε όλα αυτά τα είδη χρειάζεται μια προσεκτική προσέγγιση για τη συστηματική καλλιέρ-γειά τους, γιατί τα περισσότερα είναι πολυ-ετή και αυτό σημαίνει υψηλές στρεμματι-κές επενδύσεις και η αγορά δεν έχει ακόμα δείξει αν υπάρχει ενδιαφέρον για την καλ-λιέργειά τους. Αξίζει επίσης να επισημανθεί ότι αφού έχουμε μικρή εμπειρία όσον αφο-ρά τις συνθήκες και τα προβλήματα ανά-πτυξής τους δεν είναι βέβαιο ότι είμαστε σε θέση να αντιμετωπίσουμε ένα πρόβλημα του μέλλοντος.

Αντίθετα με αυτά τα είδη, μια κατηγορία εκπληκτικών φυτών της ελληνικής χλωρί-δας που θαυμάσια θα μπορούσαν να απο-τελέσουν εναλλακτικές καλλιέργειες είναι τα αρωματικά φυτά. Είναι πλήρως προσαρ-μοσμένα στις ελληνικές συνθήκες, απο-κτούν θαυμάσια σύνθεση αρωματικών ελαίων λόγω της έντονης ηλιοφάνειας που

έχει η χώρα μας και έχουν τα ίδια πλεονεκτήματα με αυτά που αναφέρθηκαν στην κατηγο-ρία λαχανευόμενα.

Συμπερασματικά, οι εναλλακτικές καλλιέργειες αποτελούν μια σοβαρή λύση για την αγροτική παραγωγή, αρκεί να προ-ϋπάρχει καλή γνώση των ιδιαιτεροτήτων που έχουν, ομαδικότητα (ομάδες παραγω-γών) και βαθιά γνώση των συνθηκών της αγοράς, της εμπορίας, της πιστοποίησης, της μεταποίησης και της συντήρησής τους.

Οι τοπικές ποικιλίες αποτελούν τους πιο ελκυστικούς φυτογενετικούς πό-ρους. Παρουσιάζουν μεγαλύτερη συγ-γένεια με τις σύγχρονες ποικιλίες από τα άγρια είδη. Αποτελούν πολύτιμο υλικό με γενετική ποικιλότητα, που μπορεί να αξιοποιηθεί σε προγράμματα βελτίω-σης. Οι τοπικές ποικιλίες υποστήριξαν την παραδοσιακή γεωργία και το σύστη-μα καλλιέργειας χαμηλών εισροών (λι-πασμάτων και φυτοφαρμάκων) και είναι κατάλληλες για καλλιέργεια σε συνθή-κες βιώσιμης γεωργίας, καθώς και βιο-λογικής. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν για παραγωγή προϊόντων τοπικής ονο-μασίας με προστιθέμενη αξία. Έχουν ιδι-αίτερα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά, γεύση, άρωμα, θρεπτική αξία, με αποτέ-λεσμα να παράγουν προϊόντα ποιότη-τας. Εκτός από τα ετήσια είδη, που παρα-δείγματα αναφέρθηκαν στην αρχή, θα πρέπει να προστεθούν και οι γηγενείς ποικιλίες των πολυετών ειδών, με πολυ-πληθέστερους εκπροσώπους τις ποικιλί-ες ελιάς, με το εξαιρετικό ελαιόλαδο και τις επιτραπέζιες ελιές, αλλά και τις γηγε-

νείς ποικιλίες αμπέλου, με τα εξαιρετικά κρασιά και την κορινθιακή σταφίδα.

Η Ελλάδα παρουσιάζει έναν ιδιαίτερο πλούτο τοπικών ποικιλιών, λόγω γεω-γραφικής θέσης, ποικιλομορφίας εδα-φοκλιματικών συνθηκών και μακράς γε-ωργικής ιστορίας.

Ακόμα και για τα φυτά του Νέου Κό-σμου, η απομόνωση και τα μικροπερι-βάλλοντα επέδρασαν στη δημιουργία διαφορετικών ποικιλιών σε διαφορετι-κές περιοχές της χώρας μας. Όμως η εντατικοποίηση της γεωργίας μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο είχε ως αποτέλε-σμα την εγκατάλειψη των τοπικών ποικι-λιών, την απώλεια εκατοντάδων από αυ-τές, ιδιαίτερα σιτηρών, ένα φαινόμενο που ονομάστηκε γενετική διάβρωση. Για τη διάσωση των γενετικών πόρων πολλές τράπεζες γενετικού υλικού, μετα-ξύ των οποίων και η ελληνική, έχουν συλλέξει σπόρους τοπικών ποικιλιών. Η ερευνητική ομάδα του Εργαστηρίου Βελτίωσης και Γεωργικού Πειραματι-σμού διεξάγει συστηματική συλλογή το-πικών ποικιλιών με σημαντικά αποτελέ-

σματα. Η επαφή της ερευνητικής ομά-δας με τους κατοίκους συμβάλλει στη συνειδητοποίηση από μέρους τους της αξίας των τοπικών ποικιλιών και των δυ-νατοτήτων που έχουν. Ένα χαρακτηρι-στικό παράδειγμα είναι ο άφκος Λήμνου από τον οποίο παρασκευάζουν τη φάβα τους. Τα τελευταία χρόνια η καλλιέργειά του και η ζήτηση του προϊόντος έχουν αυξηθεί εντυπωσιακά.

Κλείνοντας αυτή τη σύντομη παρουσί-αση των τοπικών και γηγενών ποικιλιών, εξάγονται δύο βασικά συμπεράσματα:

• Η χώρα μας έχει έναν μεγάλο πλούτο τοπικών και γηγενών ποικιλιών που πρέ-πει να διασωθεί και μπορεί να αποτελέ-σει αντικείμενο οικονομικής δραστηριότητας.

•Η καλλιέργεια των τοπικών ποικιλιών αποτελεί μία από τις πολλαπλές επιλο-γές που μπορεί να ακολουθήσει ο αγρό-της, αφού σταθμίσει τις οικολογικές συνθήκες και την οικονομικότητα της παραγωγής. Είναι μια επιλογή κατάλλη-λη -κατά κύριο λόγο- για τις νησιωτικές και ορεινές περιοχές.

ΓΡΑΦΕΙ Ο

Ροίκος Θανόπουλος

Διδάκτωρ Γεωπονικών Επιστημών

Σ ε μια περίοδο όπου η ελληνική οικονομία μετρά τις πληγές της από τις συνέπειες της παρατε-ταμένης οικονομικής κρίσης υπάρχουν νέοι που εκμεταλ-

λεύτηκαν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας, ασχολήθηκαν επαγγελματικά με τον πρωτογενή τομέα και με σκληρή δουλειά, υπομονή και τεχνογνωσία κατά-φεραν όχι μόνο να αντισταθούν στην λαί-λαπα της ύφεσης, αλλά να αναπτυχθούν. Ένας από αυτούς είναι και ο 37χρονος αγρότης Μιλτιάδης Ζιάκας από το χωριό Φραντζή Φθιώτιδας, ο οποίος, όπως εξο-μολογείται στο «Επί Γης», κατάφερε τα τε-λευταία χρόνια να αυξήσει σημαντικά τη γη που καλλιεργεί. Τελειόφοιτος στα ΤΕΛ της Φυτικής Παραγωγής, κατάφερε μέσα σε λίγα χρόνια να καλλιεργεί περισσότερα από 500 στρέμματα. Όπως χαρακτηριστικά υποστηρίζει ο ίδιος, «δεν είχα ποτέ στο μυαλό μου ότι θα ασχοληθώ με κάτι άλλο εκτός του αγροτικού τομέα». Το 2005 μπή-κε στο πρόγραμμα νέων αγροτών και από τότε, που καλλιεργούσε περίπου 300 στρέμματα, σήμερα καλλιεργεί περισσότε-ρα από 500. Και όπως αναφέρει δεν μένει σε μία ή δύο καλλιέργειες, αλλά έχει επε-κταθεί σε πολύ περισσότερες, προκειμένου

να αυξήσει τα εισοδήματά του, αλλά και τα μειώσει το ρίσκο που έχουν όλες οι αγροτι-κές καλλιέργειες εξαιτίας των καταστρο-φών που μπορεί να υποστούν λόγω των καιρικών φαινομένων. Σήμερα στα χωρά-φια του καλλιεργεί σιτάρια, τριφύλλια, κε-ρασιές, βαμβάκια, ελιές, ροδακινιές και πολλά άλλα. Μάλιστα, επειδή πλέον διαθέ-τει έναν σύγχρονο μηχανολογικό εξοπλι-σμό καλλιεργεί και ξένα χωράφια, προκει-μένου να ενισχύσει τα έσοδά του και να εκ-μεταλλευτεί στο έπακρον τις επενδύσεις που έχει κάνει στην αγορά αγροτικών μη-χανημάτων. «Κάποιος που θέλει να ασχο-ληθεί με τον αγροτικό τομέα θα πρέπει να αφιερώσει πολύ από τον προσωπικό του χρόνο, να έχει επιμονή, υπομονή και να ασχοληθεί με πολλές καλλιέργειες», υπο-στηρίζει ο Μιλτιάδης Ζιάκας, τονίζοντας ότι ο ίδιος αναγκάζεται να μείνει πολλές φορές από το πρωί έως αργά το βράδυ, προκειμέ-νου να καλλιεργήσει όσο το δυνατόν καλύ-τερα τα χωράφια του. Το επόμενο μεγάλο βήμα του Μιλτιάδη Ζιάκα είναι να εξελίξει τη δουλειά του μεταπηδώντας στον δευτε-ρογενή τομέα, δηλαδή στη μεταποίηση των προϊόντων που παράγει. Ένα εγχείρη-μα που θα δώσει ακόμη μεγαλύτερη προ-στιθέμενη αξία στα προϊόντα που παράγει.

Το μοναδικό αγκάθι στην προσπάθεια που κάνει είναι το κόστος παραγωγής των αγροτικών προϊόντων, καθώς τα τελευταία χρόνια έχουν αυξηθεί σημαντικά οι τιμές στο πετρέλαιο. Η Τοπική Κοινότητα Φρα-ντζή χωροθετείται νότια του Σπερχειού Ποταμού, στις υπώρειες του Εθνικού Δρυ-μού της Οίτης. Έχει πληθυσμό 643 κατοί-κους. Η θέση του οικισμού είναι τέτοια που παρέχει από τα περισσότερα σπίτια πανο-ραμική άποψη προς την κοιλάδα του Σπερ-χειού και την πόλη της Λαμίας.

Η ιστορία του Μιλτιάδη Ζιάκα απαντά στο ερώτημα που ταλανίζει σχεδόν κάθε πολίτη, για το ποιος θα σώσει τελικά την Ελ-λάδα. Την απάντηση τη δίνει με τον πλέον χαρακτηριστικό τρόπο ο 37χρονος αγρό-της από το Φραντζή Φθιώτιδος.

Η Γη. Η ευλογημένη ελληνική γη θα σώσει την Ελλάδα. Όπως και στο παρελθόν, όπου σε περιόδους μεγάλης κοινωνικής και οικο-νομικής κρίσης η γη με τα προϊόντα της ήταν αυτή που οδηγούσε τη χώρα μας σε αναπτυξιακή τροχιά. Το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο, το ελληνικό κρασί, τα φρούτα, τα λαχανικά, το σιτάρι, τα όσπρια και τα κάθε λογής καλούδια που βγάζει ετούτη η γη.

Το ελληνικό κρασί φιγουράρει στις κορυ-φές των επιλογών από τους καλύτερους γευσιγνώστες σε όλον τον κόσμο. Τα ελλη-νικά τυριά, τα παξιμάδια, τα φρούτα και τα λαχανικά φιλοξενούνται πλέον στις μεγα-λύτερες και καλύτερες αγορές του κόσμου, με τα περισσότερα από αυτά να αποτελούν είδη «ντελικατέσεν»..

Πλέον, η Ελλάδα έχει πολλά παραδείγμα-τα, όπου τα προϊόντα της βρίσκουν πρό-σφορο έδαφος σε ξένες αγορές. Ποια είναι αυτά όμως; Είναι αυτά που ξεχωρίζουν για την ποιότητά τους. Είναι γνωστό, εξάλλου, ότι η μικρή σε έκταση Ελλάδα δεν μπορεί να καλλιεργεί μεγάλες ποσότητες αγροτι-κών προϊόντων. Μπορεί όμως να γεμίσει κάθε γωνιά της με τα ποιοτικότερα και πιο καινοτόμα αγροτικά προϊόντα.

Η ποιότητα και η καινοτομία είναι το δια-βατήριο για να μπορέσουν να καταξιω-θούν τα ελληνικά αγροτικά προϊόντα. Προς αυτή την κατεύθυνση τα λόγια πρέπει να γίνουν πράξεις άμεσα από την ελληνική πολιτεία και να θέσει ως βασική της προτε-ραιότητα την υποστήριξη πρωτοβουλιών που στόχο έχουν την παραγωγή ποιοτικών αγροτικών προϊόντων επιπρόσθετης αξίας. Εκείνα τα προϊόντα τα οποία θα έχουν άρι-στη ποιότητα και άψογη συσκευασία, σε συνδυασμό με όσο το δυνατόν γίνεται ανταγωνιστικότερες τιμές. Και οι αγρότες, όπως ο Μίλτος Ζιάκας, θα παίξουν τον πιο καθοριστικό ρόλο, έτσι ώστε να ενισχυθεί ο πρωτογενής τομέας και τα ελληνικά προϊ-όντα να κατακτήσουν ακόμη περισσότερο τις διεθνείς αγορές.

Μιλτιάδης ΖιάκαςΤο μυστικό της επιτυχίας του σύγχρονου αγρότη

Πώς κατάφερε ο 37χρονος Μιλτιά-δης Ζιάκας από το χωριό Φρα-ντζή Φθιώτιδας να διεισδύσει δυ-ναμικά στον πρωτογενή τομέα

SUCCESS STORY Καλοκαίρι 201534

SUCCESS STORYΚαλοκαίρι 2015

McCain Hellas «Καρπός φροντίδας» - Πρωτοβουλία για ένα καλύτερο αύριο

Η Εταιρική Κοινωνική Ευθύ-νη αποτελεί για τη McCain, από συστάσεώς της, τόσο κομμάτι του γενετικού της κώδικα όσο και εν τοις

πράγμασι βασικό πυλώνα της παγκόσμι-ας στρατηγικής της.

Στόχος της McCain είναι να συνδυάζει τα οικονομικά αποτελέσματά της με πρά-ξεις κοινωνικής πολιτικής, επιστρέφο-ντας έργα και αξίες στις τοπικές κοινωνίες.

Πριν από περίπου δύο χρόνια ανατέθη-κε στη McCainHellas ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα, πιλοτικής εφαρμογής, με στόχο να εκπληρώσει μια κοινωνική απο-στολή σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Η McCain οργάνωσε ανοιχτό διάλογο με τους συμμετόχους της, προκειμένου να στηρίξει τον σκοπό με διαφάνεια, αλλά κυρίως με συναίνεση και συνέργειες.

Το κοινωνικό μοντέλο που θέλει να αναπτύξει έχει ως θεμέλιους λίθους:

Να δημιουργεί «κοινωνική αξία» μέσω νέων ευκαιριών για μικρούς παραγωγούς.

Να δημιουργεί «επιχειρηματική αξία» μέσω ενός νέου καινοτόμου προϊόντος στην αγορά της φρέσκιας πατάτας.

Να είναι βιώσιμο και να μπορεί να ανα-παραχθεί και σε άλλες γεωγραφικές περιοχές.

Με βάση πανελλήνια έρευνα του Αρι-στοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονί-κης και κριτήρια εδαφολογικά, κοινωνικά και οικονομικά, το χωριό Νότια στον Δή-μο Αλμωπίας καταδείχθηκε ως ιδανικό μέρος πιλοτικής εφαρμογής.

Εκεί, στο χωριό Νότια, η McCain υπο-στηρίζει 25 καλλιεργητές, φροντίζοντας να έχουν τους ποιοτικότερους πιστοποι-ημένους σπόρους, τις καλύτερες υποδο-μές, υψηλή τεχνογνωσία, οικονομική ρευστότητα, αλλά και εκπαίδευση σε ορ-θές καλλιεργητικές πρακτικές , ώστε να μπορούν με το μεράκι τους να παράγουν το προϊόν του τόπου τους, που στόχο έχει να μπει σε όλα τα σπίτια της Ελλάδας.

Για όλους τους εργαζόμενους στην McCain η πρωτοβουλία που με μεγάλη τιμή υποδέχθηκε ως χώρα-«πιλότος» ήταν αχαρτογράφητα νερά! Στην πορεία

της αναζήτησης λύσεων από μηδενική βάση, η Τράπεζα Πειραιώς στάθηκε δί-πλα στην εταιρεία προσφέροντας, χωρίς δεύτερη σκέψη και με αξιοσημείωτη κοι-νωνική ευαισθησία, την τεχνογνωσία της, το σπουδαίο ανθρώπινο δυναμικό της, αλλά κυρίως αφιέρωσε χρόνο για να δώ-σει κατευθύνσεις.

Στην πορεία της συνεργασίας , η ιδιαι-τερότητα και η πολυπλοκότητα της πα-ραγωγής του μοναδικού αυτού κοινωνι-κού προϊόντος απαιτούσε προσαρμογή διαδικασιών και δημιουργία νέων. Η κοι-νή βάση αξιών και ο στόχος να κάνουμε το καλό οδήγησαν την McCain στο να υπερκεράσει εμπόδια, με την Τράπεζα Πειραιώς να επιδεικνύει σημαντική ευε-λιξία, δίνοντας άμεσες λύσεις και ουσια-στικές παρεμβάσεις για την απρόσκοπτη συνέχεια του έργου με το Πρόγραμμα Συμβολαιακής Γεωργίας & Κτηνοτροφίας

που σχεδίασε ειδικά για τη συγκεκριμένη περίπτωση.

Η πρωτοβουλία αυτή δεν θα μπορούσε να μετουσιωθεί σε έργο χωρίς την συνεργασία:

Του δικτύου CSR Hellas, που με τη δι-ευρυμένη γνώση σε θέματα Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης δίνει στη McCain σωστές κατευθύνσεις και την οδηγεί με ασφάλεια, ώστε το κοινωνικό αποτέλε-σμα να είναι πολλαπλάσιο, αλλά και με διάρκεια και

Την υποστήριξη του Ιδρύματος Σταύ-ρος Νιάρχος που έκανε την τιμή στην McCain να αποτελέσει η πρωτοβουλία της μέρος της αποστολής του, που είναι να πραγματοποιεί δωρεές σε συγκεκρι-μένους τομείς, ενισχύοντας οργανισμούς που επιδεικνύουν αποτελεσματική διοί-κηση και σωστή διαχείριση, ενώ αναμέ-νεται να επιφέρουν αισθητές, διαχρονι-κές και θετικές κοινωνικές επιρροές.

Ουσιαστικής σημασίας η συμβολή και των άλλων φορέων όπως

Η Αμερικανική Γεωργική Σχολή, που παρέχει την εκπαίδευση συνδυάζοντας με μοναδικό τρόπο καλλιεργητικά πρω-τόκολλα, αλλά και επιχειρηματική κατάρτιση.

Η εταιρεία BASF που προσφέρει τα προϊόντα της, την τεχνογνωσία της, αλλά και τους πολύ σημαντικούς ελέγχους υπολειμματικότητας δραστικών ουσιών.

Η αλυσίδα ΑΒ Βασιλόπουλος, που έχει ήδη ενταγμένη στη στρατηγική της την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη και ενεργό συμμετοχή σε πολλές κοινωνικές πρωτο-βουλίες, μέσω της οποίας το προϊόν θα έχει την ευκαιρία να φθάσει στα σπίτια όλων των καταναλωτών που θα αγκαλιά-σουν την πρωτοβουλία.

Κοινός σκοπός της McCain είναι οι Έλ-ληνες καλλιεργητές να μπορέσουν σε μια δύσκολη συγκυρία να μείνουν στον τόπο τους, να στηρίξουν τις οικογένειές τους, την κοινωνία και τη χώρα τους, ενώ οι Έλ-ληνες καταναλωτές να απολαύσουν ένα γευστικό προϊόν ανώτερης ποιότητας και να ενισχύσουν παράλληλα έναν πολύ κα-λό σκοπό. Μια πρωτοβουλία από τον άν-θρωπο για τον άνθρωπο!

35

GREENING36

Φωτοβολταϊκα με net metering

Πλησιάζουν τις 1.000 οι αιτήσεις στον ΔΕΔΔΗΕ!

γραφει ο

βρασίδας Ζάβρας Γενικός διευθυντής Green Banking, Τράπεζα Πειραιώς

Ε ντυπωσιασμένοι δηλώνουν παράγοντες του ΔεΔΔΗε από το πολύ μεγάλο ενδιαφέρον που εκδηλώνεται από κατα-ναλωτές για την εγκατάσταση

φωτοβολταϊκών στέγης με τη μέθοδο της αυτοπαραγωγής και του συμψηφισμού (net metering).

Το ενδιαφέρον που προέρχεται τόσο από επιχειρήσεις όσο και από οικιακούς καταναλωτές εκδηλώνεται με τηλεφωνή-ματα και ερωτήσεις προς τις υπηρεσίες του Διαχειριστή, αλλά και με κατάθεση αιτήσε-ων οι οποίες πλησιάζουν τις 1.000, μόλις ενάμιση μήνα από τη στιγμή που ο ΔεΔ-ΔΗε ξεκίνησε να τις παραλαμβάνει. Σύμ-φωνα μάλιστα με πληροφορίες από το «energypress», οι αιτούντες είναι κυρίως επιχειρήσεις (και όχι οικιακοί καταναλωτές) που έχουν υποβάλει σχέδια με αρκετά με-γάλη εγκατεστημένη ισχύ, από 25 έως 50 KW. Πρόκειται συνήθως για επιχειρήσεις που καταναλώνουν πολύ ρεύμα, όπως ξε-νοδοχεία, φούρνοι κ.λπ.

είναι γεγονός ότι η διετία 2013-2014 ήταν μια δύσκολη περίοδος για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (αΠε) και ιδιαίτερα για τον κλάδο των φωτοβολταϊκών. Σήμερα, η αγορά καλείται να ξαναβρεί εκ νέου τον ρυθμό της, στη βάση νέων κανόνων που έχουν εν τω μεταξύ τεθεί, και να ανακτήσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών.

Η νέα προοπτική στον κλάδο των φωτο-βολταϊκών είναι η αυτοπαραγωγή, δηλαδή η παραγωγή για κάλυψη ιδίων αναγκών με τη δυνατότητα συμψηφισμού παραγόμε-νης-καταναλισκόμενης ενέργειας. Η μέθο-δος αυτή είναι γνωστή με τον όρο net metering και με την υπογραφή της σχετι-κής υπουργικής απόφασης στις 30.12.2014 προωθείται πλέον και θεσμικά.

Το νέο εργαλείο αφορά τόσο σε φυσικά πρόσωπα του οικιακού και εμπορικού το-μέα όσο και σε νομικά πρόσωπα του δημο-σίου και ιδιωτικού δικαίου. Σχετική πρό-βλεψη έχει γίνει και για τους αγρότες. Η εφαρμογή του μέτρου στοχεύει στη μείω-ση του ενεργειακού κόστους των κατανα-

λωτών ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς αυτοί δεν θα χρεώνονται για το ηλεκτρικό ρεύμα που παράγεται από το φωτοβολταϊκό.

αγρότες, κτηνοτρόφοι και αλιείς θα μπο-ρούν να εγκαταστήσουν μικρά συστήματα σε αποθήκες, στον στάβλο, στο θερμοκή-πιο και στις πάσης φύσεως μονάδες τους (όχι στο χωράφι), αλλά και στην κατοικία τους ή σε κάποιο κτίριο εμπορικής χρήσης. ο ενεργειακός συμψηφισμός θα γίνεται σε ετήσια βάση στον εκκαθαριστικό λογαρια-σμό του ηλεκτρικού ρεύματος που κατανα-λώνει ο αγρότης. Έτσι το ενδεχόμενο πλεό-νασμα στην παραγωγή ενέργειας τις επο-χές της μεγάλης ηλιοφάνειας μπορεί να αντισταθμίσει τις μεγάλες καταναλώσεις σε διαφορετικές χρονικές περιόδους.

Με βάση τα σημερινά τιμολόγια της ΔεΗ, η αυτοπαραγωγή συμφέρει κυρίως σε οικι-ακές και εμπορικές εφαρμογές. Το όφελος είναι πολύ οριακό στις μικρές αγροτικές εφαρμογές που χρεώνονται με το χαμηλό αγροτικό τιμολόγιο. ο αγρότης μπορεί να επωφεληθεί ως οικιακός αυτοπαραγωγός.

πρασινη αναπτυξη 37καλοκαίρι 2015

Η παραγωγή των αγροτικών προϊόντων παίζει έναν σημα-ντικό ρόλο στην οικονομική δραστηριότητα του κόσμου, ειδικά σε χώρες όπως η ελλά-

δα, στις οποίες ο πρωτογενής τομέας αποτελεί βασικό πυλώνα ανάπτυξης. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών, η αγορά των αγρο-τικών προϊόντων χαρακτηρίζεται από μακρο-χρόνιες διακυμάνσεις των τιμών. οι παραγόμε-νες ποσότητες προϊόντων ποικίλουν από χρό-νο σε χρόνο, αφενός λόγω φυσικών παραγό-ντων, όπως οι καιρικές συνθήκες, οι κλιματικές αλλαγές και τα παράσιτα, και αφετέρου από οι-κονομικούς παράγοντες, όπως οι μεταβολές στις συνθήκες της προσφοράς και της ζήτη-σης, καθώς και η χρήση των προϊόντων αυτών για την παραγωγή βιοκαυσίμων.

Δύο από τα βασικότερα προβλήματα του αγροτικού τομέα μπορούν να συνοψιστούν στα ακόλουθα. Το πρώτο συνίσταται στη χρό-νια υστέρηση του μέσου κατά κεφαλήν ετήσι-ου εισοδήματος των εργαζομένων στη γεωρ-γία σε σύγκριση με τους εργαζόμενους στους άλλους τομείς της οικονομίας (μεταποίηση, εμπόριο, υπηρεσίες). Στο δεύτερο περιλαμβά-νεται η μεγάλη αστάθεια των γεωργικών εισο-δημάτων, η οποία οφείλεται στις σημαντικές διακυμάνσεις που παρουσιάζουν οι τιμές, κα-θώς και οι στρεμματικές αποδόσεις των γεωρ-γικών προϊόντων.

Μία από τις αιτίες του πρώτου προβλήμα-τος είναι το γεγονός ότι η διαπραγματευτική δύναμη των αγροτών έναντι των προμηθευ-τών των πρώτων υλών που απαιτούνται για την παραγωγική διαδικασία, καθώς και των αγορών που διαθέτουν τα προϊόντα τους, εί-ναι μικρότερη απ’ ό,τι ισχύει σε άλλους κλά-δους. Το γεγονός αυτό συντελεί αφενός στην αύξηση των τιμών των γεωργικών εισροών και αφετέρου στη μείωση των τιμών των γεωργι-κών προϊόντων, με αποτέλεσμα τη συμπίεση των γεωργικών εισοδημάτων. Η κατάσταση αυτή επιβαρύνεται ακόμα περισσότερο αν λη-φθούν υπόψη οι συνθήκες που επικρατούν στους τομείς επεξεργασίας και μεταποίησης των προϊόντων, καθώς και στους κλάδους που προμηθεύουν τους αγρότες με ορισμένες απαραίτητες εισροές (φυτοφάρμακα, σπό-

ρους, μηχανήματα, λιπάσματα κ.λπ.). Στους κλάδους αυτούς δραστηριοποιείται συνήθως ένας μικρός αριθμός -μεγάλων, όμως- επιχει-ρήσεων, ενώ παράλληλα υπάρχουν και σημα-ντικά εμπόδια στην είσοδο νέων επιχειρήσεων.

από την άλλη, πολλαπλοί είναι οι παράγο-ντες μεταβλητότητας των τιμών των αγροτι-κών προϊόντων, οι οποίοι δημιουργούν αβε-βαιότητα και κινδύνους τόσο για τους παρα-γωγούς και τους εμπόρους όσο και για τους καταναλωτές. ενδεικτικά αξίζει να αναφέρου-με, πέρα από τις κλιματικές και καιρικές αλλα-γές, τους ακόλουθους:

Τα επίπεδα των διαθέσιμων αποθεμάτων που συμβάλλουν στη διόρθωση ανισορροπι-ών στη βραχυπρόθεσμη ζήτηση και προσφο-ρά εμπορευμάτων. Όταν τα διαθέσιμα αποθέ-ματα είναι χαμηλά σε σχέση με τη χρήση, η με-ταβλητότητα των τιμών μπορεί να είναι υψηλή.

Τις συναλλαγματικές ισοτιμίες. οι διαφορο-ποιήσεις τους επηρεάζουν τις εγχώριες τιμές των εμπορευμάτων και συνεπώς μπορούν να επηρεάσουν την επισιτιστική ασφάλεια και την ανταγωνιστικότητα.

Τις τιμές στον τομέα της ενέργειας. Τη μεγάλη διάρκεια της παραγωγικής

διαδικασίας. Την ανελαστική προσφορά των προϊόντων,

δηλαδή το ότι η παραγωγή δεν μπορεί να προ-σαρμοστεί γρήγορα και σε σημαντικό βαθμό σε μια μεταβολή της ζήτησης. Ως αποτέλεσμα, οι αγρότες στηρίζουν τις αποφάσεις τους για το ύψος της παραγωγής που σχεδιάζουν στις τιμές της προηγούμενης ή των προηγούμενων παραγωγικών περιόδων.

Τις προθεσμιακές συναλλαγές των εμπορευ-μάτων. οι αλλαγές στις προθεσμιακές τιμές έχουν δείξει ότι οδηγούν σε αλλαγές των αγο-ραίων τιμών από μέρα σε μέρα. αυτό το μοτί-βο της αύξησης των εμπορικών συναλλαγών συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης και των υψηλών τιμών για συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης των εμπορευμάτων μπορεί να δημιουργήσει έναν φαύλο κύκλο που επιτείνει την αστάθεια των τιμών για τα προϊόντα δια-τροφής σε υπερβολικά επίπεδα.

οι ευμετάβλητες τιμές επιφέρουν σοβαρές επιπτώσεις τόσο για τους παραγωγούς τροφί-

μων όσο και για τους καταναλωτές. Πιο συγκε-κριμένα, η μεγαλύτερη μεταβλητότητα μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερες πιθανές απώλειες για τους παραγωγούς, επειδή οι μεταβολές των τιμών κινούνται πιο γρήγορα από την ικα-νότητα αντίδρασης και προσαρμογής των πα-ραγωγών. απόρροια της αβεβαιότητας αυτής είναι να καθίσταται πιο δύσκολο για τους αγρότες να πάρουν ορθές αποφάσεις σχετικά με τον τρόπο και το τι θα παράγουν. Χωρίς μια ασφαλή εκτίμηση για το πόσο θα κερδίσουν από τα προϊόντα τους, οι γεωργοί μπορεί να δυσκολεύονται στον σχεδιασμό των μακρο-πρόθεσμων εσόδων τους και να επιβραδύ-νουν τις επενδύσεις τους στις περιοχές που θα μπορούσαν να αυξήσουν την παραγωγικότη-τά τους. είναι σημαντικό να θυμάται κανείς ότι στις αγροτικές περιοχές η γραμμή μεταξύ των καταναλωτών και των παραγωγών είναι θολή. επομένως, εάν οι τιμές είναι ασταθείς, οι αγρο-τικές εκμεταλλεύσεις ενδέχεται να μειώσουν τις δαπάνες τους για σπόρους, λιπάσματα και άλλες εισροές, με αποτέλεσμα να επηρεαστεί η ποσότητα των τροφίμων που είναι διαθέσι-μη για κατανάλωση. αξίζει επίσης να αναφέ-ρουμε ότι η αυξημένη τιμή μεταβλητότητας σε βάθος χρόνου μπορεί να δημιουργήσει μεγα-λύτερα κέρδη για τους επενδυτές και συμμε-τοχή νέων φορέων στην αγορά για τα γεωργι-κά προϊόντα. Το γεγονός αυτό μπορεί να οδη-γήσει σε αυξημένη και -δυνητικά κερδοσκοπι-κή- διαπραγμάτευση, που με τη σειρά της μπορεί να επιδεινώσει ακόμη περισσότερο τις τιμές. Τίθεται, επομένως, αβίαστα το ερώτημα «Μπορεί άραγε ο αγρότης -και ιδιαίτερα ο νέ-ος- μέσα στο δύσκολο κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον να πάρει ορθές επιχειρηματικές αποφάσεις για τη βιωσιμότητα της αγροτικής του εκμετάλλευσης;». φυσικά και μπορεί. Σε ένα περιβάλλον ραγδαίων αλλαγών και σημα-ντικών προκλήσεων (οικονομική κρίση, νέα ΚαΠ, κλιματική αλλαγή), ο Όμιλος της Τράπε-ζας Πειραιώς δηλώνει παρών, αναπτύσσοντας καινοτόμες δράσεις και λαμβάνοντας πρωτο-βουλίες με στρατηγικό στόχο όχι μόνο να στη-ρίξει την αγροτική οικονομία, αλλά και να συμ-βάλει στη μεταστροφή του εν λόγω κλάδου σε αιχμή του δόρατος της εθνικής οικονομίας. Μεταξύ αυτών των πρωτοβουλιών είναι η κα-θημερινή παρακολούθηση και αποτύπωση της τάσης που ακολουθούν οι διεθνείς τιμές των αγροτικών εμπορευμάτων, καθώς και η ερμηνεία των μεταβολών και των διακυμάνσε-ων των τιμών τόσο στα παραγόμενα αγροτικά προϊόντα όσο και στα μέσα εισροών (λιπάσμα-τα, ζωοτροφές). Στόχος μας είναι η συγκεκρι-μένη προσπάθεια να αποτελέσει εφαλτήριο για τη βελτίωση της πληροφόρησης, προκει-μένου ο αγρότης να είναι σε θέση αφενός να κατανοεί τις προοπτικές της αγοράς, αφετέ-ρου να λαμβάνει ορθές επιχειρηματικές απο-φάσεις για τη βιωσιμότητα της γεωργικής του εκμετάλλευσης.

Η παρακολούθηση των τιμών ως θεμελιώδες εργαλείο στη στήριξη του αγρότη

γραφει ο

Στράτος Χατζηαναγνώστου Στέλεχος της Διεύθυνσης Ανάπτυξης Εργασιών Αγροτικού Τομέα & Αγροτικής Επιχειρηματικότητας της Τράπεζας Πειραιώς

38 καλοκαίρι 2015Save the date

Σ υνέδριο με θέμα «επενδύσεις και χρηματοδότηση στην αγρο-διατροφική αλυσίδα για επισιτιστική ασφάλεια και βιώ-σιμη ανάπτυξη» οργάνωσε

στην αθήνα στο Κέντρο Βιώσιμης επιχειρη-ματικότητας, εξέλιξη, του ομίλου της Τρά-πεζας Πειραιώς, στο Καστρί, το Μεσογεια-κό Κέντρο για επισιτιστική ασφάλεια και Βι-ώσιμη ανάπτυξη [Mediterranean Center for Food Security and Sustainable Growth (www.med-sec.org) στις 20-22 Μαΐου 2015. Το συνέδριο άνοιξαν ο καθηγητής Γεώργι-ος μέργος, πρόεδρος του meDSeC, και ο κ. κατσουράνης, γενικός διευθυντής του κέντρου βιώσιμης επιχειρηματικότητας και διευθυντής οργανωσιακής μάθησης ομίλου, του ομίλου της τράπεζας Πειραιώς.

Η επισιτιστική ασφάλεια και η βιώσιμη ανάπτυξη είναι σύγχρονες προκλήσεις που, παρά τις μεγάλες προσπάθειες που έχουν γίνει παγκοσμίως στο παρελθόν, παραμέ-νουν αναπάντητες. Με το 20% περίπου του παγκόσμιου πληθυσμού να αντιμετωπίζει σήμερα προβλήματα ικανοποίησης των βα-σικών διατροφικών αναγκών, οι τάσεις της ταχύτατης αύξησης του πληθυσμού, ιδιαί-τερα στις αναπτυσσόμενες χώρες, της υπο-βάθμισης και εξάντλησης των φυσικών πό-ρων, ιδιαίτερα του νερού, και του οικονομι-κού και κοινωνικού μετασχηματισμού που συνεπάγεται η παγκοσμιοποίηση οδηγούν σε όξυνση παρά σε λύση του προβλήματος. για τον λόγο αυτό τα Ηνωμένα Έθνη συμπε-ριλαμβάνουν την επισιτιστική ασφάλεια και τη Βιώσιμη ανάπτυξη στους αναπτυξιακούς Στόχους της Χιλιετίας (UN Millennium Development Goals).

ειδικότερα, το πρόβλημα εξελίσσεται επι-κίνδυνα στις χώρες της νότιας πλευράς της Μεσογείου και της Μέσης ανατολής (MENA region). οι χώρες αυτές πρέπει να ικανοποι-ήσουν όχι μόνο μια ταχύτατη αύξηση της ζήτησης τροφίμων λόγω αύξησης του πλη-θυσμού και των εισοδημάτων, αλλά ταυτό-χρονα να αντιμετωπίσουν την αυξανόμενη πίεση στο αγρο-διατροφικό τους σύστημα, λόγω εξάντλησης των φυσικών πόρων και λόγω της κλιματικής αλλαγής.

Στο συνέδριο συζητήθηκε η αντιμετώπι-ση του προβλήματος της αγρο-διατροφι-κής ασφάλειας και οι προτεινόμενες λύσεις.

ειδικότερα, εκφράσθηκε η άποψη ότι δεν μπορούμε να προσεγγίσουμε τη λύση του προβλήματος με τις παραδοσιακές αναλυ-τικές μεθόδους προσφοράς-ζήτησης τρο-φίμων σε παγκόσμιο, εθνικό ή τοπικό επί-πεδο, αλλά χρειάζονται νέες προσεγγίσεις και παρεμβάσεις με χρηματοδότηση των επενδύσεων σε ολόκληρο το εύρος της δι-ατροφικής αλυσίδας, λαμβάνοντας υπόψη τις σύγχρονες τάσεις που κυριαρχούν πα-γκοσμίως λόγω κλιματική αλλαγής και πα-γκοσμιοποίησης του διεθνούς εμπορίου. Η χρήση του αναλυτικού πλαισίου των Global Value Chains παρέχει ένα ολιστικό πλαίσιο για την ανάλυση των παρεμβάσε-ων πολιτικής σε ολόκληρο το εύρος της αγρο-διατροφικής αλυσίδας, από την πα-ραγωγή μέχρι την κατανάλωση, πράγμα που δεν είναι εφικτό με τις παραδοσιακές αναλυτικές μεθόδους. από τις συζητήσεις προκύπτει ότι το μείζον ζήτημα πολιτικής για λύση του προβλήματος είναι πώς θα γί-νει εφικτή η κινητοποίηση των μικρών πα-ραγωγών και η σύνδεσή τους με τα διεθνή δίκτυα τεχνολογίας και διανομής και τι ανάγκες σε επενδύσεις και χρηματοδότη-ση απαιτούν οι ενέργειες αυτές. Στο συνέ-

δριο ανέπτυξαν απόψεις εκπρόσωποι διε-θνών οργανισμών, όπως ο οργανισμός τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων εθνών (FAO), ο οργανισμός οικονομι-κής Συνεργασίας και ανάπτυξης (OeCD), η Γενική Διεύθυνση Γεωργίας της ευρω-παϊκής επιτροπής (Dg-Agri), το World trade institute (Wti), το University of Bern και η OXFAm. επίσης καθηγητές από τα πανεπιστήμια αθηνών, Πατρών, middlesex University Business School, Henley School of Business, Sussex, reading, Queen’s University management School, UK, texas A&m at Qatar και Akdeniz University, turkey. επίσης, παρουσιάστηκε από τoν διευθυντή ανάπτυξης εργασιών αγροτικού Τομέα της Τράπεζας Πειραιώς Γιάννη Χανιωτάκη το καινοτομικό μοντέλο χρηματοδότησης Συμβολαιακής Γεωργίας που εφαρμόζει η τράπεζα Πειραιώς για χρηματοδότη-ση των επενδυτικών αναγκών στην αγρο-διατροφική αλυσίδα. οι ανάγκες για επενδύσεις και χρηματοδότηση στην αγρο-διατροφική αλυσίδα στην αί-γυπτο παρουσιάστηκαν από εκπρόσω-πο του Agro-investment Office της αιγύπτου.

Συνολικά, τα συμπεράσματα του συνε-δρίου συνοψίζονται ως εξής: (α) Το πρό-βλημα της επισιτιστικής ασφάλειας και βι-ώσιμης ανάπτυξης εξελίσσεται επικίνδυνα στις αναπτυσσόμενες χώρες, ιδιαίτερα στην περιοχή της νότιας πλευράς της Με-σογείου και της Μέσης ανατολής, όπου οι διατροφικές ανάγκες αυξάνονται ταχύτα-τα, πάνω από το 50% των αναγκών αυτών καλύπτονται με εισαγωγές και το αγρο-δια-τροφικό σύστημα ευρίσκεται κάτω από αυ-ξανόμενη πίεση λόγω εξάντλησης των φυ-σικών πόρων και λόγω παγκοσμιοποίησης, (β) το αναλυτικό πλαίσιο των Global Value Chains έχει πλεονεκτήματα για την ανάλυ-ση των μέτρων πολιτικής σε ολόκληρο το εύρος της αγρο-διατροφικής αλυσίδας, κά-τι που δεν είναι εφικτό με τις παραδοσιακές αναλυτικές μεθόδους, και (γ) απαιτούνται καινοτομικά εργαλεία για την κινητοποίη-ση των μικρών παραγωγών, σύνδεσή τους με τα διεθνή δίκτυα τεχνολογίας και διανο-μής, καθώς και χρηματοδότηση επενδύσε-ων σε ολόκληρο το εύρος της αγρο-δια-τροφικής αλυσίδας.

ΣτοιΧεια εΠικοινωνιαΣκέντρο βιώσιμης επιχειρηματικό-τητας εξέλιξη α.ε., ελ. βενιζέλου 154 & Ρωμυλίας, 146 71 ν. ερυθραία – καστρίτηλ. 210 6291111, 210 6291490 info@excelixi.org www.excelixi.org

Διεθνές συνέδριο για τις επενδύσεις και τη χρηματοδότηση στην αγρο-διατροφική αλυσίδα για επισιτιστική ασφάλεια και βιώσιμη ανάπτυξη

www.lifestymfalia.gr

Η φύση της επιχειρηματικότηταςΗ προστασία του φυσικού περιβάλλοντος είναι ανάγκη. Για εμάς στην Τράπεζα Πειραιώς, είναι καθήκον και δέσμευση.Μέσω του Ευρωπαϊκού Προγράμματος LIFE-Stymfalia η Τράπεζα Πειραιώς, σε συνεργασία με το Πολιτιστικό Ιδρυμα Ομίλου Πειραιώς, τον Δήμο Σικυωνίων, την ΟΙΚΟΜ ΕΠΕ, την Εταιρία Προστασίας Πρεσπών και το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΚΑΠΕ), διαμορφώνει ένα πρωτοπόρο και αειφόρο σχήμα αποκατάστασης και διαχείρισης της λίμνης Στυμφαλίας.Στην Τράπεζα Πειραιώς συνδυάζουμε την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος με τη δημιουργία επιχειρηματικών ευκαιριών και δίνουμε λύσεις στο ζήτημα χρηματοδότησης των προστατευόμενων περιοχών Natura 2000 της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Το πρόγραμμα LIFE-Stymfalia (LIFE12 NAT/GR/000275) υλοποιείται με τη συνεισφορά του χρηματοδοτικού μέσου LIFE+ της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

STYMFALIA

Σε αυτή τη δουλειά πάντα ψάχνετε µία λύση.Εµείς σας προσφέρουµε πολλές.Ολοκληρωµένες και εξειδικευµένες τραπεζικές λύσειςπου ανταποκρίνονται στις ανάγκες σας.Ταµιευτήριο αγροτών για όλες τις τραπεζικές σας συναλλαγές και την πίστωση των αγροτικών σας επιδοτήσεων.

Εξειδικευµένα ασφαλιστικά προγράµµατα προσαρµοσµένα στις ιδιαιτερότητες της αγροτικής δραστηριότητας.

Κάρτα Συµβολαιακής Γεωργίας & Κτηνοτροφίας για να εξασφαλίσετε την παραγωγή και το εισόδηµά σας,

αλλά και δάνεια κάλυψης των καλλιεργητικών εξόδων σας.

∆άνεια για αγορά γης & εξοπλισµού, καθώς και επιδοτούµενα δάνεια για απόκτηση 1ης κατοικίας.

Μάθετε περισσότερα σε ένα κατάστηµα της Τράπεζας Πειραιώς.

Τ. 18 2 18, www.piraeusbank.gr