περιοδικη εκδοση για την αγροτικη οικονομια απο την τραπεζα πειραιως

η έκδοση επι γησ έλαβε μία εξαιρετικά

τιμητική διάκριση στα διεθνή Βραβεία

«Platinum PR Awards 2015», τα οποία έγιναν στη

νέα Υόρκη, στις 26 οκτωβρίου 2015.

απέσπασε το Honorable

Mention στην κατηγορία

«External Publication»

(print or online)

08τευχοσ Νο χειμωΝασ 2016

Διεθνες ετος οςπριων

2016Η αξιοποίησή τους

στην ελληνική Γεωργία

Νεος αΝαπτυξιακος Νομος

Πολύτιμο χρηματοδοτικό εργαλείο για επενδύσεις

στον πρωτογενή τομέα

προΓραμμα χρΗματοδοτικΗς

μιςθωςΗς εξοπλιςμου και οχΗματωΝ

Για τους αΓροτεςΤα οφέλη που προσφέρει

και οι ανάγκες που καλύπτει

ιςτοριες επιτυχιαςΠελεκάνος: Ένας βιότοπος

ανάπτυξης στις ΠρέσπεςΣυνεταιρισμός Γυναικών

Μεσοτόπου: Άρωμα γυναίκας στα παραδοσιακά

προϊόντα της ΛέσβουΑγρότης: Φλέβα... χρυσού

στα όσπρια της θεσσαλικής γης

Νεοι ΓεωρΓοι και Νεα ςχεδια βελτιωςΗςΤραπεζικά προϊόντα

Αγροτικής Ανάπτυξης για κάλυψη επενδύσεων

μουςειο αρΓυροτεχΝιας ςτα ιωαΝΝιΝα

Το εντυπωσιακό έργο πολύτιμης παράδοσης άνοιξε

τις πύλες του και το Πολιτιστικό Ίδρυμα του Ομίλου Πειραιώς

ολοκληρώνει έναν κύκλο δημιουργίας εννέα

μουσείων στην Ελλάδα

Σε αυτή τη δουλειά πάντα ψάχνετε µία λύση.Εµείς σας προσφέρουµε πολλές.Ολοκληρωµένες και εξειδικευµένες τραπεζικές λύσειςπου ανταποκρίνονται στις ανάγκες σας.Ταµιευτήριο αγροτών για όλες τις τραπεζικές σας συναλλαγές και την πίστωση των αγροτικών σας επιδοτήσεων.

Κάρτα Συµβολαιακής Γεωργίας & Κτηνοτροφίας για να διασφαλίζετε την παραγωγή και το εισόδηµά σας,

Κάρτα Αγρότη, αλλά και δάνεια κάλυψης των καλλιεργητικών εξόδων σας.

∆άνεια για αγορά γης & εξοπλισµού και για κάθε άλλη επενδυτική σας ανάγκη.

Εξειδικευµένα ασφαλιστικά προγράµµατα προσαρµοσµένα στις ιδιαιτερότητες της αγροτικής δραστηριότητας.

Μάθετε περισσότερα σε ένα κατάστηµα της Τράπεζας Πειραιώς.Τ. 18 2 18, www.piraeusbank.gr

Τα προσφερόµενα προϊόντα και υπηρεσίες παρέχονται υπό τις ισχύουσες περιοριστικές διατάξεις στην κίνηση κεφαλαίων.

ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ

εΚΔΟΤΗΣGravity

the newtonsΕθνικής Αντιστάσεως 57,

κτήριο Β’, 15231 Χαλάνδρι, Τηλ: 211-1060127,

email: info@gravitythenewtons.gr

υπευθυνΟΣ εΚΔΟΣΗΣΣτέλιος Ζωντός

φωΤΟγρΑφΙεΣshutterstockεΙΔΙΚΗ εΚΔΟΣΗ

πΟυ ΔΙΑνεμεΤΑΙ ΔωρεΑν ΑπΟ ΤΑ ΚΑΤΑΣΤΗμΑΤΑ

ΤΟυ ΟμΙλΟυ ΤρΑπεζΑΣ πεΙρΑΙωΣ

64.236,7 τόνοι ήταν η

συνολική ποσότητα αλιευμάτων το 2015, από 63.638,1 το 2014

10.819 άτομα

απασχολούνταν στην αλιεία το 2015,

από 10.805 απασχολούνταν

το 2014

534 ήταν το σύνολο

των σκαφών μέσης αλιείας το 2015, από 535 το 2014

7,8% μείωση

παρουσίασε η εκτροφή ψαριών το 2014, σε σχέση

με το 2013

10,5%πτώση εμφάνισε

η εκτροφή οστρακοειδών

το 2014, σε σύγκριση

με το 2013

ΤευχΟΣ νο

ξερετε οτι:

08

εΙΔΙΚΗ εΚΔΟΣΗ γΙΑ ΤΗν ΑγρΟΤΙΚΗ ΟΙΚΟνΟμΙΑ

«Το παρόν έντυπο και οι πληροφορί-ες που περιέχονται σ’ αυτό έχουν πληροφοριακό και μόνο χαρακτή-ρα. Όλες οι πληροφορίες που περιέ-χονται στο παρόν δεν συνιστούν οποιασδήποτε μορφής συμβουλή ή σύσταση, και οι αναγνώστες θα πρέπει να λαμβάνουν επαγγελματι-κή συμβουλή για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων θεμάτων και να μην βασίζονται στις πληροφορίες αυτού του εντύπου. Οι απόψεις που παρα-τίθενται στα άρθρα/κείμενα απη-χούν τις απόψεις των υπογραφό-ντων και δεν εκφράζουν την Τράπε-ζα πειραιώς. Η Τράπεζα πειραιώς, οι διευθυντές της, οι υπάλληλοι και οι συνεργάτες της δεν εγγυώνται και δεν φέρουν καμία ευθύνη για την ακρίβεια, την πληρότητα ή την κα-ταλληλότητα των πληροφοριών που περιέχονται στο παρόν. Η Τρά-πεζα πειραιώς αποποιείται ρητά κά-θε ευθύνη για οποιαδήποτε άμεση, έμμεση, ή παράπλευρη απώλεια ήθελε προκύψει από οποιαδήποτε ενέργεια, βασισμένη στο παρόν ή τις πληροφορίες και τα στοιχεία που πε-ριέχονται σ’ αυτό. Απαγορεύεται η ολική ή μερική ανατύπωση, δημοσίευση ή αναπα-ραγωγή χωρίς ειδική άδεια της εκ-δότριας εταιρείας.»

Πεδίο δόξης λαμπρό για την καλλιέργεια οσπρίων

editorial

περιεχομενα

03Χειμώνας 2016

Ηκατανάλωση οσπρίων στην ελλάδα ανέρχεται σε περίπου 90.000 με 100.000 τόνους. με το 60% των ετήσιων αναγκών στη

χώρα μας σε όσπρια να καλύπτεται από εισαγωγές (κυρίως από την Τουρκία, αλλά και χώρες όπως οι ΗπΑ, ο Καναδάς, η Κίνα, το μεξικό, η Αίγυπτος, η μαδαγασκάρη και η Ινδία), η καλλιέργεια οσπρίων έχει σημαντικές προοπτικές ανάπτυξης.

Η Τράπεζα πειραιώς, μέσω του προγράμματος της Συμβολαιακής γεωργίας & Κτηνοτροφίας, έχει συμβάλει στον κλάδο, εντάσσοντας μέχρι σήμερα τρεις επιχειρήσεις και συνεταιρισμούς.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η ελλάδα, χάρη στη γεωγραφική της θέση, τα ποικίλα μικροκλίματα και τη μακραίωνη γεωργική ιστορία, αποτέλεσε τόπο δημιουργίας πολλών τοπικών ποικιλιών οσπρίων. Η προέλευσή τους μπορεί είτε να είναι από την ίδια τη χώρα μας γιατί εξημερώθηκαν εδώ (όπως το λαθούρι και το λευκό λούπινο) είτε να εισήχθησαν

από την Ασία (όπως η φακή, το κουκί, το ρεβίθι, το μπιζέλι) και την Αφρική (μαυρομάτικο φασόλι) πριν από χιλιάδες και εκατοντάδες χρόνια, ή να εισήχθησαν από τον νέο Κόσμο μετά την ανακάλυψή του, όπως τα φασόλια τα κοινά και οι γίγαντες.

Η κατανάλωση των οσπρίων έχει ευεργετική επίδραση στην υγεία του ανθρώπου. Τα όσπρια προμηθεύουν στον άνθρωπο τις ίδιες περίπου θερμίδες που προμηθεύει μία ίση ποσότητα δημητριακών, καθώς είναι πλούσια σε υδατάνθρακες (κυρίως άμυλο) και πρωτεΐνες (17-30%), φτωχά σε λάδι (1-2%)

και πλούσια σε σίδηρο και ασβέστιο.Σημαντικό είναι το γεγονός ότι, στο

πλαίσιο της περιβαλλοντικής πολιτικής της νέας ΚΑπ 2015 – 2020, οι καλλιέργειες ψυχανθών μπορούν να περιληφθούν σαν περιοχές Οικολογικής εστίασης.

Η φετινή χρονιά, 2016, έχει ανακηρυχθεί Διεθνές Έτος Οσπρίων (International Year of Pulses, IYP 2016) από την 68η γενική Συνέλευση των Ηνωμένων εθνών (United Nations, UN) και τον διεθνή Οργανισμό για τα Τρόφιμα και τη γεωργία (FAO, Food and Agriculture Organization).

Στο τεύχος που κρατάτε στα χέρια σας θα μάθετε τα πάντα για το 3o πανελλήνιο Συνέδριο για την ανάπτυξη της ελληνικής γεωργίας, που διοργανώθηκε από τη GAIA επΙχεΙρεΙν με θέμα «Κοινή Αγροτική πολιτική: διδάγματα του παρελθόντος, προκλήσεις του μέλλοντος».

Στο συνέδριο συμμετείχαν περισσότεροι από 700 σύνεδροι, μεταξύ των οποίων αγρότες, εκπρόσωποι Αγροτικών Συνεταιρισμών/Ομάδων παραγωγών, στελέχη φορέων και επιχειρήσεων του κλάδου, ακαδημαϊκοί, καθώς και περισσότεροι από 200 αγρότες και εκπρόσωποι Αγροτικών Συνεταιρισμών/Ομάδων παραγωγών από όλη την ευρώπη, καθώς του 3ου συνεδρίου προηγήθηκε το πανευρωπαϊκό συνέδριο της COPA COGECA (Κεντρικές Οργανώσεις Αγροτών και Συνεταιρισμών), ενώ επίτιμος προσκεκλημένος ήταν ο επίτροπος γεωργίας φιλ χόγκαν.

παράλληλα, μπορείτε να ενημερωθείτε για την εξέλιξη, η οποία, ευθυγραμμιζόμενη με τη στρατηγική σημασία που ο Όμιλος πειραιώς αποδίδει στον τομέα αυτό, έχει σχεδιάσει σύγχρονα εκπαιδευτικά προγράμματα, ιδιαίτερα πρακτικά, μικρής διάρκειας και προσιτού κόστους, που ενδυναμώνουν τις επιχειρηματικές ικανότητες και παρέχουν στους αγρότες επικαιροποιημένες γνώσεις, πληροφόρηση, καθοδήγηση και δικτύωση.

Καλή ανάγνωση!

ΜΕ Την κΑΤΑνΑλΩΣη οΣΠΡΙΩν νΑ ΑυξΑνΕΤΑΙ ΣυνΕΧΩΣ ΤΑ ΤΕλΕυΤΑΙΑ ΧΡονΙΑ, η κΑλλΙΕΡγΕΙΑ ΤουΣ ΣΤη ΧΩΡΑ ΜΑΣ ΕΧΕΙ ΣηΜΑνΤΙκΕΣ ΠΡοοΠΤΙκΕΣ ΑνΑΠΤυξηΣ

τ α τελευταία χρόνια, με την εφαρμογή της Κοινής Αγρο-τικής πολιτικής (ΚΑπ), μεγά-λο μέρος των ελλήνων γεωρ-γών στράφηκε αποκλειστικά

σε επιδοτούμενες καλλιέργειες. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να εγκαταλειφθούν στα-διακά ορισμένες παραδοσιακές ελληνικές καλλιέργειες που δεν επιδοτούνταν από την ΚΑπ, αν και κάλυπταν σημαντικό μέ-ρος των εγχώριων διατροφικών αναγκών. Το πιο χαρακτηριστικό ίσως παράδειγμα είναι η καλλιέργεια των οσπρίων. πράγμα-τι, σύμφωνα με τα δεδομένα του FAOSTAT, αν και τα όσπρια καλλιεργούνται παραδο-σιακά στην ελλάδα, οι παραγόμενες πο-σότητές τους περιορίστηκαν σταδιακά κα-τά τη διάρκεια των 55 τελευταίων ετών. Έτσι, ενώ το 1961 παράγονταν 12.586 τόνοι φακής, το 2011 η παραγωγή της μειώθηκε κατά περίπου 60%. Το 1961, αντίστοιχα, παράγονταν 52.000 τόνοι φασολιών, ενώ το 2011 μειώθηκε η παραγωγή τους περί-που κατά 56%. Το ίδιο ισχύει για τα ρεβί-θια, τη σόγια και τα κουκιά, η παραγωγή των οποίων ξεπερνούσε τους 13.000, 11.000 και 29.000 τόνους, αντίστοιχα, ενώ μειώθηκε σταδιακά, το 2011, κατά 83%, 60% και 94% αντίστοιχα. Σε αυτό το διά-στημα, 1961-2011, παρατηρούμε σημαντι-κές μειώσεις της παραγόμενης ποσότητας σε όλες τις καλλιέργειες οσπρίων από 56% έως και 94% (σχεδιάγραμμα 1).

Αξίζει επίσης να αναφερθεί ότι ως άμεση συνέπεια του περιορισμού της παραγωγής υποχώρησε και η ποιότητα των οσπρίων που προορίζονται για τις εγχώριες διατρο-φικές ανάγκες. πράγματι, ειδικά οι μεγάλες αλυσίδες τροφίμων προκειμένου να καλύ-ψουν τη σημαντική εγχώρια ζήτηση εισά-γουν διάφορα όσπρια, αμφιβόλου ποιότη-τας, που δεν ανταποκρίνονται στις προσ-δοκίες των ελλήνων καταναλωτών και δια-φέρουν σημαντικά από τα παραδοσιακά ελληνικά προϊόντα. ως αποτέλεσμα, σε όλα σχεδόν τα όσπρια, η εγχώρια προσφο-ρά είναι ελάχιστη σε σχέση με τη ζήτηση και οι καταναλωτικές ανάγκες καλύπτονται κυρίως από εισαγωγές. για παράδειγμα, περισσότερο από το 95% των εγχώριων διατροφικών αναγκών φακής καλύπτονται από εισαγωγές (κυρίως από την Τουρκία, τις ΗπΑ και τον Καναδά). επίσης, το 55-60% των φασολιών που καταναλώνονται

Τάσεις και Προοπτικές της καλλιέργειας οσπρίων στην Ελλάδα

στην ελλάδα εισάγονται από τις ΗπΑ, την Κίνα, την Αλβανία, τον Καναδά και την Αρ-γεντινή. Αντίστοιχα, μεγάλες εισαγωγές παρατηρούνται και για τις υπόλοιπες καλ-λιέργειες οσπρίων.

ωστόσο, στο πλαίσιο της νέας ΚΑπ και των χρηματοδοτικών της εργαλείων για την αγροτική ανάπτυξη (2015-2020), η καλ-λιέργεια των οσπρίων στην ελλάδα αναμέ-νεται να αλλάξει ριζικά, καθώς παρουσιά-ζει πλέον μεγάλο ενδιαφέρον και σημαντι-κές προοπτικές ανάπτυξης. Έτσι, ενώ είναι απογοητευτικά τα ποσά των συνδεδεμέ-νων ενισχύσεων που συνοδεύουν ορισμέ-να προϊόντα, με πιο χαρακτηριστική την

περίπτωση του σκληρού σιταριού, ιδιαίτε-ρο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι ενισχύ-σεις στα όσπρια και στα ψυχανθή, καθώς και στη βιομηχανική τομάτα. ειδικά για τα όσπρια, η νέα ΚΑπ προσφέρει ένα ιδιαίτε-ρα ελκυστικό χρηματοδοτικό περιβάλλον, το οποίο αναμένεται να προσελκύσει τους Έλληνες γεωργούς. Άλλωστε, προβλέπο-νται μια σειρά από επιδοτήσεις και ενισχύ-σεις που αθροιστικά αποτελούν φλέβα «χρυσού», εγγυώμενες σημαντικά εισοδή-ματα και ικανοποιητικά κέρδη. για παρά-δειγμα, προβλέπεται η δυνατότητα χορή-γησης ενός επιπλέον ποσοστού 2% (πέρα από τη συνδεδεμένη ενίσχυση) στους πα-

γρΑφεΙ Ο

Αναστάσιος Μιχαηλίδης

Επίκουρος Καθηγητής Τμήματος Γεωπονίας ΑΠΘ

ΣΧΕδΙΑγΡΑΜΜΑ 2. Μεταβολή παραγωγής οσπρίων στην Ελλάδα (Faostat, 2011-2014)

100%

80%

60%

40%

20%

0%

-20%

-40%

ΦΑΚΕΣ ΦΑΣΟΛΙΑ ΡΕΒΥΘΙΑ ΚΟΥΚΙΑ ΣΟΓΙΑ

62,27%

93,18%

55%

-15,00%-5,42%

οι Έλληνες παραγωγοί, έπειτα από πολλά χρόνια εσωστρέ-φειας και πειρα-ματισμών, έχουν πλέον μία σημα-ντική ευκαιρία για ανάληψη δράσης και αλλαγή. Χρησι-μοποιώντας τα εργαλεία της νέας κΑΠ και αξιοποι-ώντας το συγκρι-τικό πλεονέκτη-μα της εύφορης ελληνικής γης, καλούνται να αξιοποιήσουν τις ποικίλες γνώσεις και εμπειρίες που έχουν αποκτήσει όλα αυτά τα χρόνια, καλλιερ-γώντας παραδο-σιακές ποικιλίες οσπρίων

ν Ε α Π ρ ο Ϊ ο ν Τα χ ρ η μαΤο δοΤ ι κ α Π ρ ο γ ρα μ μαΤα Ε Π ι δοΤ η σ Ε ι σ

αGROΒUSINESS

04 Χειμώνας 2016

ΣΧΕδΙΑγΡΑΜΜΑ 1. Παραγωγή οσπρίων στην Ελλάδα σε τόνους (Faostat, 1961-2011)

120.000

100.000

80.000

60.000

40.000

20.000

0

ΚΟΥΚΙΑ

ΣΟΓΙΑ

ΡΕΒΥΘΙΑ

ΦΑΣΟΛΙΑ

ΦΑΚΕΣ

1961 1971 1981 1991 2001 2011

ραγωγούς πρωτεϊνούχων φυτών, όπως τα όσπρια. Επίσης, η παραγωγή βιολογικών οσπρίων αναμένεται να αυξηθεί σημαντι-κά, καθώς θα επιδοτείται για πέντε χρόνια, ενώ προβλέπονται και γεωργο-περιβαλλο-ντικές ενισχύσεις (ειδικά για τις καλλιέργει-ες φασολιών, ρεβιθιών και φακής). Επιπλέ-ον, ενισχύεται η διατήρηση και αναπαρα-γωγή επιλέξιμων τοπικών ποικιλιών (κυρί-ως φακής, φασολιών και φάβας). Τέλος, στο πλαίσιο προγράμματος για τη στήριξη των μικρών νησιών του Αιγαίου Πελάγους, ενισχύονται οι παραγωγοί φασολιών σε όλα τα νησιά του Αιγαίου και φάβας στα νησιά Θήρα και Θηρασιά.

Τα πρώτα αποτελέσματα της εν λόγω πολιτικής έχουν ήδη αρχίσει να διακρίνο-νται και είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακά σε ορισμένες καλλιέργειες οσπρίων (ειδικά στη φακή, στα ρεβίθια και στα κουκιά). Πράγματι, σύμφωνα με τα δεδομένα του FAOSTAT (σχεδιάγραμμα 2), εντός της πιο

πρόσφατης τετραετίας διαθέσιμων δεδο-μένων (2011-2014) αυξήθηκαν οι παραγό-μενες ποσότητες κουκιών, ρεβιθιών και φακής κατά 93,18%, 62,27% και 55,00%, αντίστοιχα. Αντιθέτως, οι παραγόμενες πο-σότητες φασολιών και σόγιας εξακολου-θούν να βαίνουν μειούμενες έστω και με μικρότερη ένταση (5,42% και 15%, αντί-στοιχα), απ’ ό,τι τα παλαιότερα χρόνια.

Από τα παραπάνω δεδομένα είναι εμφα-νές ότι τα όσπρια έχουν μεγάλες προοπτι-κές ανάπτυξης στη χώρα μας. Άλλωστε, μπορούν να καλλιεργηθούν και ως ξερικές αλλά και ως ποτιστικές καλλιέργειες και μπορούν να ευδοκιμήσουν σχεδόν σε ολό-κληρη την ελληνική επικράτεια. Οι τιμές τους προσφέρουν ικανοποιητικά εισοδή-ματα στους Έλληνες παραγωγούς και ση-μαντικά πολλαπλασιαστικά οφέλη στις πε-ριφερειακές οικονομίες και στο ΑΕΠ της χώρας. Τόσο η Ελλάδα όσο και η Ευρώπη είναι ιδιαίτερα ελλειμματικές στην παρα-γωγή οσπρίων, ενώ αξίζει να αναφερθεί ότι η εγχώρια κατανάλωσή τους είναι περί-που τριπλάσια της εγχώριας παραγόμενης ποσότητας. Αναμφισβήτητα υπάρχουν ση-μαντικές προοπτικές για ανάπτυξη του κλάδου, ο οποίος μπορεί να γίνει και έντο-να εξαγωγικός, καθώς τα ελληνικά όσπρια είναι ιδιαιτέρως ποιοτικά και γνωστά στις μεγάλες αγορές της Ευρώπης.

Οι Έλληνες παραγωγοί, έπειτα από πολ-λά χρόνια εσωστρέφειας και πειραματι-σμών, έχουν πλέον μία σημαντική ευκαιρία για ανάληψη δράσης και αλλαγή. Χρησι-μοποιώντας τα εργαλεία της νέας ΚΑΠ και αξιοποιώντας το συγκριτικό πλεονέκτημα της εύφορης ελληνικής γης, καλούνται να αξιοποιήσουν τις ποικίλες γνώσεις και εμπειρίες που έχουν αποκτήσει όλα αυτά τα χρόνια, καλλιεργώντας παραδοσιακές ποικιλίες οσπρίων. Η καινοτομικότητα, η ποιότητα, η επιχειρηματικότητα και η εξω-στρέφεια είναι οι λέξεις που θα πρέπει να τους χαρακτηρίζουν. Άλλωστε, ένα μεγάλο μέρος της νέας ΚΑΠ είναι στοχευμένο προς αυτούς ακριβώς τους παραγωγούς, οι οποίοι θα αποτελέσουν τα καλά παρα-δείγματα για όλους τους υπόλοιπους. Στη σημερινή εποχή της «κρίσης», λόγω της μεγάλης σημασίας του γεωργικού τομέα για την ελληνική οικονομία και λόγω έλλει-ψης εναλλακτικών επιλογών, η επιτυχημέ-νη αξιοποίηση των εργαλείων της νέας ΚΑΠ φαντάζει ως η μοναδική ευκαιρία ενί-σχυσης της βιωσιμότητας των ελληνικών γεωργικών εκμεταλλεύσεων και της αντα-γωνιστικότητας των ελληνικών προϊόντων, προσφέροντας παράλληλα σημαντικά πολλαπλασιαστικά οφέλη στη μεταποίη-ση, στην εξαγωγική δραστηριότητα και στη συνολική οικονομία της χώρας.

Στο πλαίσιο της νέας ΚΑΠ και των χρηματοδοτικών της εργαλείων για την αγροτική ανάπτυξη (2015-2020), προβλέ-πονται μια σειρά από επιδοτήσεις και ενισχύσεις που αθροιστικά αποτελούν φλέ-βα «χρυσού», εγ-γυώμενες σημα-ντικά εισοδήμα-τα και ικανοποιη-τικά κέρδη

ν ε α π ρ ο Ϊ ο ν τα χ ρ η ματο δοτ ι κ α π ρ ο γ ρα μ ματα ε π ι δοτ η σ ε ι σ

ΑGROΒUSINESS

05Χειμώνας 2016

6 φακελοσ οσΠΡΙα

Τ α όσπρια ανήκουν στην οικο-γένεια των Ψυχανθών (Fabaceae ή Leguminosae), που από πλευράς σπουδαιό-τητας κατατάσσεται δεύτερη

μετά την οικογένεια των αγρωστωδών, κα-θώς περιλαμβάνει περίπου 500 γένη φυ-τών με περισσότερα από 14.000 είδη, μερι-κά από τα οποία εμφανίζουν ιδιαίτερο οι-κονομικό ενδιαφέρον και η χρησιμότητά τους ως θρεπτικών τροφών, όπως τα φα-σόλια, τα ρεβίθια, οι φακές, τα κουκιά, το λαθούρι, η μηδική και τα μπιζέλια, είναι πολλαπλή τόσο για τον άνθρωπο όσο και για τα ζώα. Τα όσπρια προμηθεύουν στον άνθρωπο τις ίδιες περίπου θερμίδες που προμηθεύει μία ίση ποσότητα δημητρια-κών, καθώς είναι πλούσια σε υδατάνθρα-κες (κυρίως άμυλο) και πρωτεΐνες (17-30%), φτωχά σε λάδι (1-2%) και πλούσια σε σίδη-ρο και ασβέστιο.

Η κατανάλωση των οσπρίων έχει ευεργε-τική επίδραση στην υγεία του ανθρώπου. Ενδεικτικό της ευεργετικής τους δράσης αποτελεί η μεσογειακή διατροφή, της οποί-ας βασικό συστατικό είναι τα όσπρια.

Σε επίπεδο ζωοτροφών, τα ψυχανθή δεν υπερτερούν μόνο στην περιεκτικότητά τους σε πρωτεΐνη, αλλά και οι πρωτεΐνες τους είναι ανώτερης βιολογικής αξίας, με αποτέλεσμα να τα καθιστά ιδιαίτερα χρήσι-μα στη δημιουργία ενός εξισορροπημένου σιτηρεσίου από πλευράς πρωτεϊνών.

Τα ψυχανθή παίζουν και έναν σπουδαίο ρόλο στη βελτίωση της γονιμότητας του εδάφους και στην οικονομία αζώτου στη

φύση. Η παραπάνω ιδιότητα των ψυχαν-θών χρησιμοποιείται για την εφαρμογή της λεγόμενης χλωρής λίπανσης των αγρών, μέσω της οποίας μέρος του δεσμευόμενου αζώτου μένει στο έδαφος και συνεπώς ωφελούνται οι επόμενες καλλιέργειες.

Σημαντικό είναι το γεγονός, στο πλαίσιο της περιβαλλοντικής πολιτικής της νέας ΚΑΠ 2015 – 2020, ότι οι καλλιέργειες ψυχαν-θών μπορούν να περιληφθούν σαν Περιο-χές Οικολογικής Εστίασης.

Στην Ελλάδα, σύμφωνα με στοιχεία που προκύπτουν από την ετήσια έρευνα της ΕΛΣΤΑΤ που αφορά την τριετία 2011-2013, σε ό,τι αφορά την καλλιέργεια των οσπρί-ων, το σύνολο της καλλιεργούμενης έκτα-σης από 203,3 χιλ. στρέμματα το 2011 αυξή-θηκε στις 218,3 χιλ. στρέμματα το 2013, με αύξηση της παραγόμενης ποσότητας* από τους 30,5 χιλ. τόνους το 2011 στους 32,7 χιλ. τόνους το 2013, εκ των οποίων τα φασόλια καλύπτουν το 45,6% των εκτάσεων και το 65,7% της συνολικής παραγωγής. Η καλλι-έργεια της φακής καταλαμβάνει μια έκτα-ση 55,7 χιλ. στρεμμάτων, ενώ η παραγωγή της ανέρχεται σε 6,9 χιλ. τόνους.

Η χώρα μας καλύπτει περίπου το 60% των ετήσιων αναγκών της σε όσπρια με ει-σαγόμενα προϊόντα, κυρίως από την Τουρ-κία, αλλά και χώρες όπως είναι οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, η Κίνα, το Μεξικό, η Αίγυπτος, η Μαδαγασκάρη και η Ινδία.

Η κατανάλωση είναι περίπου 90.000 - 100.000 τόνοι. Από τα στοιχεία αυτά είναι φανερό ότι η χώρα μας είναι πολύ ελλειμ-ματική όσον αφορά την παραγωγή των

Όσπρια και Πρόγραμμα Συμβολαιακής Γεωργίας

Στην παραγόμενη ποσό-τητα περιλαμβάνονται τα φασόλια, τα ρεβίθια και οι φακές, ενώ στις καλλιεργούμενες εκτάσεις περιλαμβάνονται επιπλέον και τα λοιπά βρώσιμα όσπρια.

ΓρΑφΕΙ Ο

Παναγιώτης Μεσσήνιος Στέλεχος της Διεύθυν-σης Ανάπτυξης Εργασι-ών Αγροτικού Τομέα – Συμβολαιακής Τραπεζι-κής της Τράπεζας Πειραιώς

οσπρίων, ενώ ταυτόχρονα η κατανάλωσή τους είναι αυξημένη.

Η Τράπεζα Πειραιώς, μέσω του Προγράμ-ματος της Συμβολαιακής Γεωργίας & Κτηνο-τροφίας, έχει συμβάλει στον κλάδο, εντάσ-σοντας μέχρι σήμερα 6 επιχειρήσεις και συ-νεταιρισμούς. Στα όσπρια, ο συνεταιρισμός ΑΣφΕΔ ΠρΕΣΠΩΝ ΠΕΛΕΚΑΝΟΣ και οι εται-ρείες ΑΓρΟΤΗΣ ΕΠΕ και ΠρΟΪΟΝΤΑ ΓΗΣ ΒΟΪ-ΟΥ ΑΒΕΕ συνεργάζονται με περισσότερους από 160 παραγωγούς, ενώ η καλυπτόμενη έκταση ξεπερνά τα 11 χιλιάδες στρέμματα. Στο πρόγραμμα έχουν ενταχθεί και οι εται-ρείες ΓΑΙΑ ΑΕ, ΜΙΧΑΗΛ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ και ΕΛ.ΒΙ.Ζ. ΑΕ. για τα ψυχανθή.

Μέσω της πίστωσης που τους παρέχεται στο πλαίσιο του Προγράμματος, οι παραγωγοί:

Εξασφαλίζουν τη διάθεση του προϊόντος από την αρχή της καλλιεργητικής περιόδου.

Έχουν πρόσβαση σε ρευστότητα τη στιγ-μή που αυτή απαιτείται για την κάλυψη των αναγκών καλλιέργειας, χωρίς να απαιτούνται εμπράγματες εξασφαλίσεις, πέρα από την ύπαρξη του συμβολαίου.

Επιτυγχάνουν συναλλακτικό εξορθολογι-σμό της αλυσίδας του αγροδιατροφικού προϊόντος. Παράλληλα, σημαντικά οφέλη προκύ-

πτουν και για την επιχείρηση/αγροτικό συ-νεταιρισμό/ομάδα παραγωγών, τα οποία, μεταξύ άλλων, είναι:

Η δημιουργία σχέσης εμπιστοσύνης μέ-σω ενός δικτύου σταθερών προμηθευτών.

Η βελτίωση της ποιότητας του παραγό-μενου προϊόντος.

Η έγκαιρη χρηματοδότηση για την αγο-ρά της πρώτης ύλης από τους παραγω-γούς, με αποτέλεσμα την απελευθέρωση ρευστότητας της επιχείρησης, η οποία μπορεί να διοχετευτεί σε άλλες ανάγκες.

Ο προγραμματισμός της παραγωγής.

Πρώτη τράπεζα είσαιόταν ξέρεις να στηρίζειςκάθε ποιοτικό βήµα.

ΣΥΜΒΟΛΑΙΑΚΗ ΓΕΩΡΓΙΑ. ΣΥΜΒΟΛΑΙΑΚΗ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ.ΣΥΜΒΟΛΑΙΑΚΗ ΤΡΑΠΕΖΙΚΗ

20.000 παραγωγοί220 κορυφαίες επιχειρήσεις1,5 δισ. εξαγωγές σε 75 χώρες€700 εκ. σε χρηµατοδοτήσεις

Γιατί η Ελλάδα έχει ανάγκηαπό περισσότερα πρώτα βήµατα.

Το µεγαλύτερο βήµα εκσυγχρονισµού της πρωτογενούςπαραγωγικής διαδικασίας στην Ελλάδα γίνεται πραγµατικότητα.

www.piraeusbank.gr

Πρώτη τράπεζα είσαιόταν ξέρεις να στηρίζειςκάθε ποιοτικό βήµα.

ΣΥΜΒΟΛΑΙΑΚΗ ΓΕΩΡΓΙΑ. ΣΥΜΒΟΛΑΙΑΚΗ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ.ΣΥΜΒΟΛΑΙΑΚΗ ΤΡΑΠΕΖΙΚΗ

20.000 παραγωγοί220 κορυφαίες επιχειρήσεις1,5 δισ. εξαγωγές σε 75 χώρες€700 εκ. σε χρηµατοδοτήσεις

Γιατί η Ελλάδα έχει ανάγκηαπό περισσότερα πρώτα βήµατα.

Το µεγαλύτερο βήµα εκσυγχρονισµού της πρωτογενούςπαραγωγικής διαδικασίας στην Ελλάδα γίνεται πραγµατικότητα.

www.piraeusbank.gr

8φακελοσ ΟΣΠΡΙΑ

ΓρΑφΕΙ Η

Δρ Φωτεινή Μυλωνά

Υπεύθυνη Τράπεζας Γενετικού ΥλικούΑναπληρώτρια Ερευνή-τρια, ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑΙνστιτούτο Γενετικής Βελτίωσης & Φυτογενετικών Πόρων

Διεθνές Έτος Οσπρίων και η αξιοποίησή τους στην Ελληνική Γεωργία

Οι ελληνικές ποικιλίες οσπρί-ων διαθέτουν προσαρμοστικό-τητα στις κλιμα-τικές συνθήκες της ελληνικής γης και ανταπο-κρίνονται στις απαιτήσεις των γεωργών και των καταναλωτών

Χειμώνας 2016

Η φετινή χρονιά, 2016, έχει ανακηρυχτεί Διεθνές Έτος Οσπρίων (International Year of Pulses, IYP 2016) από την 68η Γενική Συνέλευση των

Ηνωμένων Εθνών (United Nations, UN) και το διεθνή Οργανισμό για τα Τρόφιμα και τη Γεωργία (FAO, Food and Agriculture Organization). Συγκεκριμένα, ο FAO έχει τε-θεί επικεφαλής για την ανάδειξη του Διε-θνούς Έτους Οσπρίων (IYP 2016) στην υφή-λιο, μέσω ενίσχυσης ποικίλων δραστηριοτή-των σε συνεργασία με τα κράτη-μέλη, τις κυ-βερνήσεις και τους αρμόδιους οργανισμούς και φορείς, καθώς και εταίρους. Σχετικές πληροφορίες για το Διεθνές Έτος Οσπρίων παρέχονται στην ακόλουθη ιστοσελίδα των Ηνωμένων Εθνών: www.unric.org/el/.

Το Διεθνές Έτος Οσπρίων - 2016 αποβλέ-πει στην ευαισθητοποίηση της κοινής γνώ-μης και την ενημέρωση σχετικά με τα οφέ-λη των οσπρίων ως μέρος της βιώσιμης πα-ραγωγής τροφίμων, με στόχο την επίτευξη της επισιτιστικής ασφάλειας και υψηλής ποιότητας διατροφής. Με αφορμή τα προ-αναφερόμενα προκύπτουν μια σειρά από θέματα που, αν και γνωστά, παραμένουν παραγνωρισμένα. Από την άλλη μεριά, το φθινόπωρο σηματοδοτεί ένα νέο κύκλο, με την επιστροφή από τις καλοκαιρινές διακο-πές και την αρχή των σχολικών, εκπαιδευτι-κών, ερευνητικών και ποικίλων άλλων δρα-στηριοτήτων, που σηματοδοτούν μια νέα αρχή. Δράττοντας αυτή την ευκαιρία, να αναγνωρίσουμε και να επισημάνουμε μερι-κά σημαντικά θέματα σχετικά με τα όσπρια, το ρόλο τους στη γεωργία, στη δι-ατροφή των ανθρώπων και των ζώων, κα-θώς και τη μεγάλη βιοποικιλότητα των οσπρίων που παρουσιάζει η χώρα μας.

Ας απαντήσουμε όμως πρώτα τι είναι όσπρια... Τα όσπρια είναι οι σπόροι των ψυχανθών φυτών που συλλέγονται ξηροί και χρησιμο-ποιούνται στη διατροφή. Σύμφωνα με από-φαση του FAO (2010) ως όσπρια αναγνωρί-ζονται 11 τύποι ξηρών σπόρων ψυχανθών που χρησιμοποιούνται στη διατροφή όπως είναι τα εξής: φακή, φασόλια, μπιζέλια, ρε-

βίθια, κουκιά, φιστίκια, λαθούρι, λούπινα, μαυρομάτικα φασόλια*, φασόλια γίγαντες*, βίκος, καθώς και όσπρια που δεν ανήκουν στις προαναφερόμενες κατηγορίες [(*) τα μαυρομάτικα και οι γίγαντες είναι διαφορε-τικά είδη από το κοινό φασόλι γι’ αυτό ανα-φέρονται ξεχωριστά]. Τα όσπρια μαζί με τα σιτηρά αποτελούν τα πρώτα είδη φυτών που εξημερώθηκαν και καλλιεργήθηκαν για την παραγωγή τροφής. Τα πρώτα ευρήματα εξημέρωσης και καλλιέργειας οσπρίων χρο-νολογούνται πριν από περίπου 13.000 χρό-νια και προέρχονται από την περιοχή της Γό-νιμης Ημισελήνου (Fertile Crescent), που εκτείνεται από τη Μεσοποταμία (δηλαδή το σημερινό Ιράν, Ιράκ, Συρία και Νότια Τουρ-κία) μέχρι τις ακτές της Μεσογείου (Ισραήλ, Λίβανος, Παλαιστίνη) και ως και την κοιλά-δα του Νείλου (Αίγυπτος) και θεωρείται λί-κνο του πολιτισμού.

Η καλλιέργεια των οσπρίων στην Ελλάδα είναι γνωστή από τη Νεολιθική Εποχή, δη-λαδή 9.500-13.000 χρόνια πριν. Στην Αθήνα των κλασικών χρόνων, ο φακός ο εσθιόμε-νος, δηλαδή η γνωστή μας φακή που πήρε το όνομά της λόγω του σχήματος του σπό-ρου, αποτελούσε το κρέας των φτωχών, χορταίνοντας σχεδόν καθημερινά τους χει-ρώνακτες και τα φτωχά βαλάντια. Αντίστοι-χα πολλές και οι αναφορές για τη φακή στα συγγράμματα αρχαίων Ελλήνων συγγρα-φέων όπως στον «Πλούτο» του Αριστοφά-νη. Εκτός από τη φακή οι αρχαίοι Αθηναίοι χρησιμοποιούσαν στη διατροφή τους τα κουκιά, το λούπινο, το λαθούρι και τα μαυ-ρομάτικα φασόλια. Τα τελευταία καλλιερ-γούνται στην ελληνική γη από τον 3ο αιώ-να π.Χ. και προέρχονται από τη Δυτική Αφρική, σε αντίθεση με τα κοινά φασόλια και τα φασόλια γίγαντες που έχουν έρθει στην Ευρώπη μετά την ανακάλυψη της Αμερικής. Η χρήση των οσπρίων στη με-σογειακή διατροφή κατέχει μια ξέχωρη θέ-ση, καθώς ως καλλιέργειες έχουν προσαρ-μοστεί διαχρονικά στις ιδιαίτερες κλιματο-λογικές συνθήκες των Μεσογειακών χω-ρών. Πρόσθετα λόγω της ιδιαίτερης διατροφικής τους αξίας, τα όσπρια αποτέ-λεσαν πηγή θρεπτικών συστατικών για τη φτωχολογιά, καθώς πολλά όσπρια αποτε-

λούν όπως είναι ευρύτερα γνωστό «το κρέ-ας των φτωχών», λόγω της υψηλής περιε-κτικότητάς τους σε πρωτεΐνες.

Ο ρόλος των οσπρίων στη γεωργίαΟ ρόλος των οσπρίων στη γεωργία και στην αειφορία του περιβάλλοντος είναι ιδι-αίτερα σημαντικός. Τα όσπρια είναι σπόροι ψυχανθών φυτών που έχουν τη μοναδική ικανότητα μεταξύ των φυτών να δεσμεύ-ουν ατμοσφαιρικό άζωτο. Η δυνατότητα αυτή των ψυχανθών και οι ευεργετικές συ-νέπειες για τη γεωργία έχουν αναγνωριστεί από πολύ νωρίς στην αρχαία Ελλάδα και καταγράφηκαν από τον Θεόφραστο (370-285 π.Χ.). Έτσι η χρήση των ψυχανθών στην αμειψισπορά αποτελούσε ευρέως διαδε-

02 Φυτό ρεβίθι με λοβούς (αριστερά) και ξερά ρεβίθια (δεξιά).

01 Το λογότυπο του Διεθνούς Έτους Οσπρίων.

03 Ενδεικτική ποικιλότητα οσπρίων που διατηρείται στην Τράπεζα Γενετικού Υλικού.

01

02

03

9φακελοσ

ΟΣΠΡΙΑ

Η καλλιέργεια των οσπρίων στην Ελλάδα είναι γνωστή από τη Νεολιθι-κή Εποχή, δηλαδή πριν από 9.500-13.000 χρόνια

Χειμώνας 2016

του φυτού σε αφομοιώσιμο άζωτο. Αυτή η μορφή συμβίωσης είναι ιδιαίτερης οικολο-γικής και οικονομικής σημασίας, καθώς εξασφαλίζει το ένα τέταρτο της ετήσιας πο-σότητας αζώτου που δεσμεύεται στον πλα-νήτη. Λόγω αυτής της ιδιότητάς τους τα ψυχανθή αποτελούν αναπόσπαστο μέρος των συστημάτων αμειψισποράς, που έχουν ως στόχο την ενίσχυση των θρεπτικών ανόργανων στοιχείων, τη γονιμότητα και δομή του εδάφους και την αειφορία του αγροτικού οικοσυστήματος.

Τα όσπρια είναι μονοετή φυτά και καλλι-έργειες. Τα όσπρια ως σπόροι περικλείο-νται μέσα σε λοβούς, που είναι οι καρποί των ψυχανθών. Κάθε λοβός περιέχει από 1-12 σπέρματα, ανάλογα με το φυτικό είδος. Για παράδειγμα, ο λοβός ρεβιθιού περιέχει 1-2 σπόρια (Εικ. 2), ενώ της φακής 4-6 σπό-ρια και του φασολιού 8-12 σπόρια. Στη δια-τροφή μας χρησιμοποιούμε και χλωρούς λοβούς ψυχανθών, όπως τα φασολάκια, τα αμπελοφάσουλα, τα χλωρά κουκιά κ.λπ. Όμως οι λοβοί δεν αποτελούν όσπρια, αν και περιέχουν χλωρούς ανώριμους σπό-ρους. Από την άλλη μεριά η διατροφική αξία των ξηρών σπόρων έγκειται στο γεγο-νός ότι ο σπόρος αυτός περιλαμβάνει όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά για να υποστηρίξει τη βλάστηση και την ανάπτυ-ξη του εμβρύου σε αυτόνομο φυτό. Ως εκ τούτου, τα όσπρια είναι πλούσια σε φυτικές πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, φυτικές ίνες, βι-ταμίνες και ιχνοστοιχεία. Αντιθέτως, η περι-εκτικότητά τους σε λίπη είναι πολύ μικρή.

Τοπικές, παραδοσιακές ποικιλίες οσπρίων Όπως προαναφέρθηκε, η καλλιέργεια και χρήση των οσπρίων ήταν γνωστά από την αρχαιότητα. Συνεπώς, αναμενόμενο λόγω και της παράδοσής μας, η ποικιλότητα των οσπρίων στην Ελλάδα να είναι ιδιαίτερα με-γάλη. Ως ποικιλότητα αναγνωρίζεται η πλη-θώρα των τοπικών, παραδοσιακών ποικιλι-ών οσπρίων που καλλιεργούσαν οι πρόγο-νοί μας. Ένα μεγάλο μέρος αυτών των τοπι-κών ποικιλιών διατηρούνται σήμερα στην Τράπεζα Διατήρησης Γενετικού Υλικού που αποτελεί και τον θεσμοθετημένο φορέα δι-ατήρησης φυτογενετικών πόρων στη χώρα μας (Εικ. 3). Όμως τι είναι τοπικές ποικιλίες και ποια η διαφορά τους με τις εμπορικές ποικιλίες οσπρίων που διακινούνται σήμε-ρα για καλλιέργεια και διατροφή. Οι τοπικές ποικιλίες αποτελούν πληθυσμούς, δηλαδή περιέχουν μια ποικιλότητα ατόμων με ιδιαί-τερα χαρακτηριστικά, και γι’ αυτό συχνά οι σπόροι και τα όσπρια αυτών των ποικιλιών δεν έχουν όλα το ίδιο χρώμα, μέγεθος, σχή-μα κ.λπ. Καλά παραδείγματα είναι για όσους έτυχε να δουν σπόρους από τη φακή

Εγκλουβής, τη φάβα Σαντορίνης καθώς και άλλα όσπρια σε τοπικά παντοπωλεία κυρί-ως της επαρχίας. Ξέχωρα από τις μορφολο-γικές παραλλαγές που έχουν οι πληθυσμοί των τοπικών ποικιλιών, περιέχουν και έναν ανεξερεύνητο πλούτο χαρακτηριστικών που τα αντιλαμβανόμαστε συχνά ως οργα-νοληπτικά χαρακτηριστικά, μαζί με άλλα που αναδεικνύουν τις αντοχές τους στις κλι-ματικές συνθήκες των περιοχών από όπου έχουν προέλθει. Τα τελευταία χαρακτηρι-στικά είναι αυτά που κάνουν και τις τοπικές ποικιλίες πολύτιμες και σημαντικές για την αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών και την ενίσχυση της επισιτιστικής ασφάλειας. Είναι αποδεκτό ότι οι κλιματικές αλλαγές θα ενισχύσουν ακραία φαινόμενα, όπως ξηρα-σία, εξάρσεις παθογόνων μικροοργανι-σμών και εντόμων και άλλα που συμβάλ-λουν στη μείωση της αγροτικής παραγω-γής. Οι τοπικές ποικιλίες περιέχουν χαρα-κτήρες που προσδίδουν οργανοληπτικά χαρακτηριστικά και, μαζί με την ικανότητά τους για ανάπτυξη σε συστήματα χαμηλών εισροών, αποτελούν μια δεξαμενή χαρα-κτήρων, γονιδίων για τη βελτίωση των ποι-κιλιών και της προσαρμοστικότητάς τους. Τα τελευταία γνωρίσματα κρίνονται ουσια-στικά για την αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών και τη διασφάλιση του επισιτι-σμού για τον εκθετικά αυξανόμενο πληθυσμό.

Από την άλλη μεριά οι εμπορικές ποικιλί-ες οσπρίων παρουσιάζουν ομοιογένεια χα-ρακτηριστικών και προσαρμογή, με αποτέ-λεσμα την εγγυημένη απόδοση, λαμβάνο-ντας υπόψη την παροχή εισροών. Αρκετές από τις ποικιλίες οσπρίων που διατίθενται στην αγορά είναι ελληνικές και συμπερι-λαμβάνουν ποικιλίες φακής όπως είναι οι ΣΑΜΟΣ και ΔΗΜΗΤρΑ, ποικιλίες ρεβιθιού όπως ΘΗΒΑ και ΑΜΟρΓΟΣ, ποικιλίες φασο-λιών όπως ΠΥρΓΕΤΟΣ και ΗρΩ, σαν μερικά ενδεικτικά παραδείγματα, που είναι αποτέ-λεσμα ερευνητικών προγραμμάτων Ελλή-νων ερευνητών του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤρΑ. Οι ελληνικές ποικιλίες οσπρίων διαθέτουν προσαρμοστικότητα στις κλιματικές συν-θήκες της ελληνικής γης και ανταποκρίνο-νται στις απαιτήσεις των γεωργών και των καταναλωτών. Συνεπώς η επιλογή καλλιέρ-γειας και χρήσης ελληνικών ποικιλιών απο-τελεί ένα έμμεσο μέτρο προστασίας των γηγενών φυτογενετικών πόρων και ενίσχυ-σης της ερευνητικής δραστηριότητας για συνεχή βελτίωση και δημιουργία νέων κα-λύτερων ποικιλιών.

Συμπερασματικά, λοιπόν, μήπως είναι κατάλληλη ευκαιρία με την παρούσα κρίση να αξιοποιήσουμε τα ελληνικά όσπρια τό-σο σαν καλλιέργεια όσο και σαν υγιεινή τροφή υψηλής θρεπτικής αξίας.

δομένη πρακτική και στη γεωργία των ρω-μαϊκών χρόνων.

Η ικανότητα των ψυχανθών να δεσμεύ-ουν ατμοσφαιρικό άζωτο οφείλεται στη συμβιωτική τους σχέση με τα αζωτοδε-σμευτικά βακτήρια του εδάφους, γνωστά ως ριζόβια (Rhizobia), τα οποία δημιουρ-γούν φυμάτια στις ρίζες των ψυχανθών φυ-τών. Η συμβιωτική αυτή σχέση αποβαίνει αμοιβαία επωφελής και για τους δύο εμπλεκόμενους, φυτό και βακτήριο. Το φυ-τό παρέχει στα ριζόβια ένα περιβάλλον πλούσιο σε φωτοσυνθετικά παραγόμενο οργανικό άνθρακα και απαλλαγμένο από τον ανταγωνισμό άλλων μικροοργανι-σμών. Με τη σειρά τους, τα ριζόβια καλύ-πτουν το μεγαλύτερο μέρος των αναγκών

10φακελοσ ΟΣΠΡΙΑ Χειμώνας 2016

Ποικιλίες οσπρίων και δυνατότητες βελτίωσης για ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής

ΓρΑφΕΙ Ο

Ιωάννης Τοκατλίδης

Καθηγητής, Εργαστήριο Γενετικής και Βελτίωσης Φυτών /Τμήμα Αγροτικής Ανάπτυξης ΔΠΘ

Μ ε τη στενή έννοια του όρου, όσπρια είναι τα εδώδιμα ψυχανθή που συγκομίζονται ως ξεροί σπόροι (π.χ. φασόλι, φα-

κή, ρεβίθι, φάβα). Το μεγάλο τους πλεονέ-κτημα είναι η ικανότητα να συμβιώνουν με βακτήρια που δεσμεύουν το άζωτο της ατμόσφαιρας. Τα φυτά ωφελούνται αξιο-ποιώντας το άζωτο, ενώ ταυτόχρονα βελτι-ώνεται η γονιμότητα του εδάφους. Η καλλι-έργειά τους προάγει την αειφόρο ανάπτυ-ξη της γεωργίας, καθώς μειώνεται η εξάρ-τησή της από αζωτούχα λιπάσματα, βελτιώνονται τα εδάφη, ενώ απαιτούνται μικρότερες ποσότητες νερού. Για τη δια-τροφή τα όσπρια είναι πηγές ινών και πρω-τεϊνών, περιέχουν απαραίτητα για τον ορ-γανισμό ανόργανα στοιχεία και βιταμίνες, αντιοξειδωτικές ουσίες με συμβολή στην πρόληψη καρκίνων και υδατάνθρακες βραδείας απορρόφησης που ενδείκνυνται για τους διαβητικούς.

Σήμερα υπάρχει σοβαρό έλλειμμα σε όσπρια και οι εθνικές ανάγκες καλύπτονται με εισαγωγές. Απαραίτητη προϋπόθεση για να επεκταθεί η καλλιέργειά τους είναι η δημιουργία νέων ποικιλιών. Παλιότερα, το αρμόδιο για τη σχετική έρευνα ινστιτούτο στη Λάρισα είχε δημιουργήσει πληθώρα καλών ποικιλιών. Η μη αντικατάσταση όμως των ερευνητών μετά τη συνταξιοδό-τησή τους είχε ως συνέπεια την έλλειψη ποικιλιών ή οι υφιστάμενες να είναι κατά κανόνα παλιές που έχουν δημιουργηθεί για συνθήκες διαφορετικές από τις σημερινές. Έτσι, η αναγκαιότητα για νέες ποικιλίες εί-ναι επιτακτική.

Γενικά η έρευνα για νέες ποικιλίες οφεί-λει να παίξει σημαντικό ρόλο στην αύξη-ση της παραγωγής τροφίμων λόγω της αύξησης του παγκόσμιου πληθυσμού, με μια διαδικασία συνεχή λόγω των κλιματι-κών αλλαγών. Ειδικότερα για τα όσπρια, πρέπει να αναπτυχθούν τυπικά βελτιωτι-κά προγράμματα που όμως είναι ιδιαίτερα χρονοβόρα, γιατί απαιτούν διασταυρώ-σεις και διαδοχικές γενιές επιλογής ώστε να σταθεροποιηθεί γενετικά το υλικό (8-10 χρόνια). Παράλληλα, όμως, μπορεί να γί-νει αξιοποίηση της φυσικής γενετικής ποι-κιλότητας των τοπικών πληθυσμών με δι-αδικασία πολύ πιο σύντομη. Οι τοπικοί πληθυσμοί αποτελούνται από άτομα (γε-νότυποι) που έχουν υποστεί την επίδραση

της φυσικής επιλογής κάτω από τις κλιμα-τικές μεταβολές και αποτελούν πολύτιμη πηγή γονιδίων για την προσαρμογή των νέων ποικιλιών στις νέες συνθήκες. Επειδή κατά κανόνα τα όσπρια είναι αυτογονιμο-ποιούμενα, οι γενότυποι που απαρτίζουν τους τοπικούς πληθυσμούς κληρονομούν τον εαυτό τους. Μια απλή επιλογή των κα-ταλληλότερων γενοτύπων οδηγεί σε νέες πολύ πιο παραγωγικές ποικιλίες, νέους πληθυσμούς (μείγμα γενοτύπων) ή καθα-ρές σειρές (ένας γενότυπος).

Η αξιοποίηση των τοπικών πληθυσμών γίνεται ακολουθώντας δύο εναλλακτικούς δρόμους. Στον πρώτο αξιοποιούνται άμε-σα αυτοί που ακόμη καλλιεργούνται από τους γεωργούς, γιατί το γεγονός αποτελεί τεκμήριο ότι περιέχουν γενότυπους με κα-λή προσαρμοστικότητα. Στον δεύτερο απλά απαιτείται μια προηγούμενη αξιολό-γηση τοπικών πληθυσμών που είτε καλλι-

εργούνται σε περιορισμένη κλίμακα είτε δι-ατηρούνται στις τράπεζες γενετικού υλι-κού, ώστε να προκριθούν οι ελπιδοφόροι. Δύο χρονιές επιλογής μέσα σε έναν πληθυ-σμό και μια τρίτη χρονιά για την αξιολόγη-ση των υποψήφιων νέων ποικιλιών σε συν-θήκες καλλιέργειας είναι διάστημα αρκετό. Μια τέτοια προσπάθεια στο εργαστήριό μας εξυγίανε τοπικό πληθυσμό φακής από σπορομεταδιδόμενους ιούς και οδήγησε στη δημιουργία νέας ποικιλίας με την επω-νυμία «DEMOΚRITΟS», ενώ παλιότερα κάτι αντίστοιχο στο φασόλι δημιούργησε την ποικιλία «PRESPA» με ανθεκτικότητα στις υψηλές θερμοκρασίες.

Εν κατακλείδι, δεν νοείται χώρα που θε-ωρεί τη γεωργία μοχλό οικονομικής ανά-πτυξης να μην επενδύει στην εφαρμοσμέ-νη έρευνα και ιδιαίτερα στη δημιουργία ποικιλιών. Είναι σαν να οικοδομεί κτίρια χωρίς θεμελίωση.

Η παραγωγή οσπρίων στη χώρα μας είναι ελλειμματική και οι εθνικές ανάγκες καλύ-πτονται με εισα-γωγές. Απαραί-τητη προϋπόθε-ση, όμως, για να επεκταθεί η καλ-λιέργειά τους εί-ναι η δημιουργία νέων ποικιλιών

11φακελοσ

ΟΣΠΡΙΑΧειμώνας 2016

Η Ελλάδα, χάρη στη γεωγρα-φική της θέση, τα ποικίλα μικροκλίματα και τη μα-κραίωνη γεωργική ιστορία αποτέλεσε τον τόπο δημι-

ουργίας πολλών τοπικών ποικιλιών οσπρί-ων. Η προέλευσή τους μπορεί να είναι από την ίδια τη χώρα μας γιατί εξημερώθηκαν εδώ (όπως το λαθούρι και το λευκό λούπι-νο) ή να εισήχθησαν από την Ασία (όπως η φακή, το κουκί, το ρεβίθι, το μπιζέλι) και την Αφρική (μαυρομάτικο φασόλι) πριν από χιλιάδες και εκατοντάδες χρόνια, είτε να εισήχθησαν από τον Νέο Κόσμο μετά την ανακάλυψή του, όπως τα φασόλια τα κοινά και οι γίγαντες. Σημαντική συμβολή στη δημιουργία των τοπικών ποικιλιών οσπρίων, εκτός της φύσης, είχε και ο ακά-ματος Έλληνας γεωργός που αγαπούσε τη

γη και τα φυτά του, έκανε επιλογές και ανακάλυπτε τεχνικές καλλιέργειας. Οι το-πικές ποικιλίες των οσπρίων έθρεψαν για αιώνες τους Έλληνες σε δύσκολες και σε καλές χρονιές και απετέλεσαν μεγάλο μέ-ρος της αγροβιοποικιλότητας αυτής της σημαντικής ομάδας των ψυχανθών. Κάθε τόπος είχε τα δικά του όσπρια, συνυφα-σμένα με τον πολιτισμό του. Κουκιά, ρεβί-θια, φακές, φασόλια, αλλά και λούπινα και λαθούρια για τις ξεχωριστές συνήθειες και τα ιδιαίτερα εδέσματα. Η δημιουργία και η διάδοση των βελτιωμένων ποικιλιών έφε-ρε σημαντική αύξηση των αποδόσεων και μοιραία οδήγησε στη μονοκαλλιέργεια των λίγων, πιο αποδοτικών ποικιλιών και στην εγκατάλειψη της καλλιέργειας ενός μεγάλου αριθμού τοπικών ποικιλιών και την απώλεια μεγάλου μέρους της αγροβι-

οποικιλότητάς τους. Κάποιες τοπικές ποι-κιλίες, κυρίως αυτές που καλλιεργούνται σε απομονωμένες ορεινές ή νησιωτικές περιοχές, διασώθηκαν γιατί τις διατηρή-σαν οι τοπικές κοινωνίες για πολλούς λό-γους. Παρουσιάζουν πλεονεκτήματα τοπι-κής προσαρμοστικότητας, ποιότητας και ιδιαιτερότητας και απέκτησαν «brand name» χάρη στις πετυχημένες επιλογές συνεταιρισμών και μεμονωμένων αγρο-τών. Για παράδειγμα η φάβα Σαντορίνης (λαθούρι), το Κατσούνι Αμοργού (μπιζέλι), το Κατσούνι Σχοινούσας (μπιζέλι), οι Γίγα-ντες Πρεσπών και Ελέφαντες Καστοριάς (είδος φασολιού), οι βανίλιες φενεού (φασόλια).

Πολλά από τα προαναφερόμενα έχουν σήματα ποιότητας Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) ή Προστα-τευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓΕ). Υπάρχουν όμως άλλα που απολαμβάνουν υψηλή τιμή παραγωγού, όπως η φακή Εγκλουβής, ο Πίσες Σκύρου, ο Άφκος Λή-μνου και το Ασπρομύτικο Λήμνου, χωρίς να έχουν κάποιο σήμα. Βέβαια το καθαρό κέρδος μπορεί να μην είναι πολύ μεγάλο γιατί ο παραδοσιακός τρόπος καλλιέρ-γειάς τους αυξάνει το κόστος παραγωγής. Μοναδικά προϊόντα από τοπικές ποικιλίες οσπρίων είναι οι Ελληνικές φάβες που θα τις βρούμε κυρίως στο Αιγαίο. Η φάβα εί-ναι ο πουρές από τους σπόρους των οσπρίων και είναι μια διατροφική συνή-θεια των Ελλήνων από τα αρχαία χρόνια. Εκτός από την πολύ γνωστή περίπτωση της φάβας Σαντορίνης, πρόσφατη επιτό-πια έρευνα για τη φάβα φενεού έδειξε ότι τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση των καλλιεργούμενων εκτάσεων και της παραγωγής φάβας στην περιοχή, ενώ οι παραγωγοί συνεργάζονται με δύο ιδιωτι-κές εταιρείες οσπρίων. Θετικό Γεωργικό Οικογενειακό Εισόδημα επιτυγχάνεται τό-σο στα 20 στρέμματα όσο και στα 80 στρέμματα φάβας. Ο κυριότερος παράγο-ντας που διαφοροποιεί τα οικονομικά αποτελέσματα των εκμεταλλεύσεων είναι οι τιμές παραγωγού και όχι οι στρεμματι-κές αποδόσεις. Οι τιμές παραγωγού τε-τραπλασιάζονται όταν η πώληση γίνεται απευθείας στους καταναλωτές, μέσω των δικτύων «χωρίς μεσάζοντες».

Συμπερασματικά, διαπιστώνεται ότι η σημασία των τοπικών ποικιλιών και των προϊόντων τους για τις τοπικές οικονομί-ες είναι μεγάλη. Η προβολή της τοπικότη-τας, της μοναδικότητας και της ιδιαιτερό-τητας των προϊόντων αυτών σε συνδυα-σμό με την παράδοση στις χρήσεις τους μπορούν να αποτελέσουν κύριο στοιχείο αξιοποίησής τους και με αυτόν τον τρόπο διατήρησής τους.

Προϊόντα τοπικών ποικιλιών οσπρίων, κατάλληλα για εξειδικευμένες αγορές

ΓρΑφΕΙ Η

Πηνελόπη Μπεμπέλη

Καθηγήτρια Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών

ΓρΑφΕΙ Ο

Παύλος Καρανικόλας

Επίκουρος Καθηγητής Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών

ΓρΑφΕΙ Ο

Δρ Ροίκος Θανόπουλος

Γεωπόνος, Δ/νση Αξιο-ποίησης Αγροκτημάτων και Γεωργικών Εγκατα-στάσεων Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών

Οι τιμές παραγω-γού τετραπλασι-άζονται όταν η πώληση γίνεται απευθείας στους κατανα-λωτές, μέσω των δικτύων «χωρίς μεσάζοντες»

12φακελοσ ΟΣΠΡΙΑ Χειμώνας 2016

Η καλλιέργεια των οσπρίων συνέβαλε καθοριστικά στην εξέλιξη του σύγχρο-νου πολιτισμού, καθώς σε οικονομικά και κοινωνικά

δύσκολες περιόδους αποτέλεσε μια εξαι-ρετικά θρεπτική, αλλά συνάμα φθηνή δια-τροφική επιλογή.

Τα τρόφιμα αυτά αναμφίβολα συμβάλ-λουν στην κάλυψη των αναγκών του αν-θρώπου σε ενεργοφόρα και μη ενεργοφό-ρα θρεπτικά συστατικά.

Ως προς τα ενεργοφόρα θρεπτικά συ-στατικά, τα όσπρια συνιστούν σημαντική πηγή σύνθετων υδατανθράκων. Επιπλέον, το περιεχόμενο των οσπρίων σε πρωτεΐνες είναι υψηλό. Η κατανάλωση των τροφίμων αυτών θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική σε περιπτώσεις ατόμων που ακολουθούν μια χορτοφαγική δίαιτα ή μια διατροφή φτωχή σε πρωτεΐνες ζωικής προέλευσης, εφόσον η περιεκτικότητά τους σε λυσίνη και άλλα απαραίτητα αμινοξέα είναι ικανοποιητική. Ωστόσο, η κατανάλωσή τους σε συνδυα-σμό με δημητριακά και προϊόντα τους, συμβάλλει στην κάλυψη των αναγκών μας και σε θειούχα αμινοξέα. Σε αυτό το ση-μείο, θα πρέπει να τονιστεί ότι η περιεκτι-κότητα των περισσότερων οσπρίων σε λί-πος είναι ιδιαίτερα χαμηλή. Επισημαίνεται, όμως, ότι η περιεκτικότητα των μαγειρεμέ-νων οσπρίων σε λίπος καθορίζεται σε με-γάλο βαθμό από την ποσότητα του προστι-θέμενου ελαιολάδου.

Όσον αφορά τα μη ενεργοφόρα θρεπτι-κά συστατικά, τα όσπρια είναι πλούσια σε πολλές βιταμίνες, κυρίως του συμπλέγμα-τος Β (π.χ. θειαμίνη, ριβοφλαβίνη), καθώς και σε ανόργανα στοιχεία (π.χ. κάλιο, ασβέ-στιο, μαγνήσιο και σίδηρο). Ωστόσο, είναι απαραίτητο να διευκρινιστεί ότι, για την επίτευξη της μέγιστης απορρόφησης του σιδήρου από τα όσπρια, θα πρέπει η κατα-νάλωσή τους να συνδυάζεται με τρόφιμα πλούσια σε βιταμίνη C.

Τα τελευταία χρόνια η επιστήμη της δια-τροφής του ανθρώπου, εκτός από τη μελέ-τη των απαραίτητων θρεπτικών συστατι-κών, επεκτείνεται και στη μελέτη συστατι-

αναλυτικά, πολυάριθμες μελέτες υποδει-κνύουν ότι η τακτική κατανάλωση οσπρί-ων δύναται να μειώσει τα επίπεδα της χο-ληστερόλης του πλάσματος (ολικής και «κακής»), τα οποία αποτελούν παράγοντα υψηλού κινδύνου για την εκδήλωση καρδι-αγγειακών παθήσεων. Τα ευεργετικά πλεο-νεκτήματα των οσπρίων, όμως, δεν περιο-ρίζονται μόνο στη μείωση του κινδύνου εκ-δήλωσης καρδιαγγειακών νοσημάτων. Σύμφωνα με νεότερα επιστημονικά δεδο-μένα, η κατανάλωση οσπρίων είναι δυνατό να συμβάλει στη βελτίωση του ελέγχου των μεταγευματικών επιπέδων της γλυκό-ζης στο αίμα. Επιπλέον, στο πλαίσιο των ευ-εργετικών επιδράσεων, μεγάλο ενδιαφέ-ρον παρουσιάζει η πιθανή προστατευτική τους δράση ως προς την εμφάνιση νεοπλα-σιών του παχέος εντέρου. Οι ποικίλες αυτές θετικές επιδράσεις μπορούν να αποδο-θούν στην παρουσία των διαιτητικών ινών, καθώς και σε μικρότερο βαθμό σε ελάσσο-να (μικρότερης περιεκτικότητας) συστατι-κά των οσπρίων, τα οποία παρουσιάζουν πλειοτροπικές δράσεις, όπως αντιοξειδωτι-κές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες.

Από τα προαναφερθέντα τεκμαίρεται ότι τα όσπρια συνεισφέρουν στην κάλυψη των διατροφικών μας αναγκών, αλλά παρέχουν και επιπρόσθετα μακροπρόθεσμα οφέλη στην υγεία μέσω της επίδρασης σε παρά-γοντες που σχετίζονται με τον κίνδυνο εμ-φάνισης χρόνιων παθήσεων. Βέβαια, για την επίτευξη αυτού του στόχου είναι απα-ραίτητη η τήρηση των διατροφικών οδηγι-ών και η υιοθέτηση ισορροπημένων δια-τροφικών συνηθειών, όπως αυτές περιγρά-φονται στους πρόσφατα δημοσιευμένους εθνικούς διατροφικούς οδηγούς (www.diatrofikoiodigoi.gr).

Υπό το πρίσμα αυτό, η μεσογειακή δια-τροφή, η οποία προωθεί σε μεγάλο βαθμό την κατανάλωση φυτικών τροφίμων, όπως τα όσπρια, αποτελεί ένα ιδιαίτερα ελκυστι-κό πρότυπο ισορροπημένης διατροφής. Μάλιστα, καθώς η πρόσφατη βιβλιογραφία χαρακτηρίζεται από αυξημένο ενδιαφέρον για τη μελέτη των διατροφικών και λει-τουργικών προτερημάτων από την κατα-νάλωση οσπρίων, επιβεβαιώνεται γι’ ακόμα μία φορά ότι η σημερινή δυναμική προς τη Μεσογειακή διατροφή έχει στερεά βιολογι-κά θεμέλια και δεν αντιπροσωπεύει μια πα-ροδική τάση. Στον δρόμο, λοιπόν, για τη βέλτιστη διατροφή, η οποία είναι ένας φι-λόδοξος και μακροπρόθεσμος στόχος, η μεσογειακή διατροφή, η οποία όπως προα-ναφέρθηκε συστήνει τη συχνή κατανάλω-ση οσπρίων, θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως μια γενική διατροφική πρόταση με εξα-τομικευμένες διατροφικές παρεμβάσεις, όπου κρίνεται απαραίτητο.

ΓρΑφΕΙ Η

Χαρίκλεια Κύρκου

Υποψήφια Διδάκτορας, Γεωπόνος - Επιστήμονας Τροφίμων, M.Sc

ΓρΑφΕΙ Η

Δρ Αλεξάνδρα-Μαρία Μιχαηλίδου

Επίκουρη Καθηγήτρια Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής, Τομέας Επιστήμης και Τεχνολο-γίας Τροφίμων, Τμήμα Γεωπονίας, Σχολή Γεω-πονίας, Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλο-ντος, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

ΓρΑφΕΙ Η

Μαρία Φωτίου

Υποψήφια Διδάκτορας, Γεωπόνος - Επιστήμονας Τροφίμων, M.Sc

ΓρΑφΕΙ Η

Φωτεινή Τσακουμάκη

Υποψήφια Διδάκτορας, Γεωπόνος - Επιστήμονας Τροφίμων, M.Sc

Διατροφικά και λειτουργικά πλεονεκτήματα των οσπρίων

κών των τροφίμων που παρουσιάζουν ιδι-αίτερο βιολογικό ενδιαφέρον. Τα συστατικά αυτά καλούνται βιοενεργά και αποτελούν δυνητικούς παράγοντες τροπο-ποίησης διάφορων φυσιολογικών λειτουρ-γιών. Έχει επιβεβαιωθεί επιστημονικά ότι τα όσπρια περιέχουν ένα ευρύ φάσμα βιο-νεργών συστατικών, τα οποία συμβάλλουν στην πρόληψη διαφόρων ασθενειών. Πιο

13φακελοσ

ΟΣΠΡΙΑΧειμώνας 2016

Τ α όσπρια, η κοινή ονομασία των σπόρων (σπερμάτων) των καρπών των ψυχανθών, έχουν αποτελέσει ακρογωνι-αίο λίθο της ανθρώπινης δια-

τροφής εδώ και αιώνες. Οι ευεργετικές επι-δράσεις τους στην υγεία, στα καρδιαγγεια-κά, στον σακχαρώδη διαβήτη, αλλά και στην παχυσαρκία, ολοένα αναδεικνύονται τα τελευταία χρόνια, μέσα από σημαντικές επιστημονικές μελέτες. Παράλληλα, ως βα-σικό συστατικό της Μεσογειακής Διατρο-φής, έχουν αναγνωριστεί παγκοσμίως για την υψηλή διατροφική τους αξία. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, που ο Οργανισμός Τροφί-μων και Γεωργίας (FAO) του ΟΗΕ ανακήρυ-ξε το 2016 Διεθνές Έτος Οσπρίων (International Year of Pulses), με στόχο την ευαισθητοποίηση του παγκόσμιου κοινού σχετικά με τα διατροφικά οφέλη των οσπρίων στο πλαίσιο της βιώσιμης ανά-πτυξης και της επισιτιστικής ασφάλειας.

Διατροφικός πλούτοςΣτην κατηγορία των οσπρίων περιλαμβά-νονται, κυρίως, η φακή, το ρεβίθι, το κοινό φασόλι, το βρώσιμο κουκί, το βρώσιμο λα-

Ο διατροφικός θησαυρός των οσπρίων

θούρι/ φάβα, τα φασόλια γίγαντες ή ελέφα-ντες, καθώς και τα μαυρομάτικα φασόλια. Πλούσια σε θρεπτικά συστατικά, έχουν αποκαλεστεί το «κρέας των φτωχών», λό-γω της υψηλής περιεκτικότητάς τους σε φυτική πρωτεΐνη, που φτάνει σε ποσοστό 20-25%, αλλά και εξαιτίας της χαμηλής τι-μής τους. Επιπλέον, τα όσπρια περιέχουν σημαντικές ποσότητες σύνθετων υδαταν-θράκων που μας χαρίζουν ενέργεια, ενώ η περιεκτικότητά τους σε κορεσμένα λιπαρά και νάτριο (αλάτι) είναι πολύ χαμηλή. Απο-τελούν την πιο πλούσια πηγή σε διαλυτές φυτικές ίνες και σημαντική πηγή βιταμι-νών του συμπλέγματος Β (θειαμίνη, νιασί-νη, πυριδοξίνη), οι οποίες συμβάλλουν στην εύρυθμη λειτουργία του μεταβολι-σμού και στην ομαλή λειτουργία του νευρι-κού συστήματος. Ο ισχυρός, φυσικός συν-δυασμός τους σε αντιοξειδωτικά, φυτοχη-μικά συστατικά και σε μέταλλα (σίδηρος, μαγνήσιο, ασβέστιο, μαγγάνιο, κάλιο, χαλ-κός και φώσφορος) είναι ιδιαίτερα σημα-ντικός σε χορτοφαγικές δίαιτες, καθώς και σε περιόδους νηστείας.

Τα οφέλη στην υγεία από την κατανάλω-ση των οσπρίων σχετίζονται, επίσης, με την υψηλή περιεκτικότητα φυλλικού οξέως και την ταυτόχρονη μειωμένη περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά, καθιστώντας τα ισχυρά καρδιοπροστατευτικά τρόφιμα, συμβάλλοντας στη μείωση της χοληστερό-λης και στην ομαλή ρύθμιση του σακχά-ρου. Οι φυτοχημικές τους ενώσεις, όπως οι φυτοστερόλες, οι ισοφλαβόνες και τα φυ-τοοιστρογόνα, παίζουν σημαντικό ρόλο στη μείωση κινδύνου εμφάνισης χρόνιων ασθενειών, όπως είναι η στεφανιαία νό-σος, η υπέρταση και η φλεγμονή. Επιπλέ-

ον, όσπρια, όπως οι φακές, τα φασόλια και τα ρεβίθια, λόγω του χαμηλού γλυκαιμικού τους δείκτη (GI), έχουν προταθεί σε διαιτη-τικές οδηγίες για τη ρύθμιση του σακχα-ρώδη διαβήτη. Αξίζει να σημειωθεί ότι το μεσογειακό πρότυπο διατροφής, το οποίο αποδεδειγμένα συμβάλλει στη μακροζωία, συστήνει την κατανάλωση οσπρίων 2-3 φορές την εβδομάδα.

Μυστικοί συνδυασμοίΓια να επωφεληθεί κανείς στο έπακρο το διατροφικό θησαυρό των οσπρίων, θα πρέπει να κάνει σωστούς συνδυασμούς με άλλα τρόφιμα. Οι πρωτεΐνες των οσπρίων, για παράδειγμα, υπολείπονται σε θειώδη αμινοξέα και σε μεθειονίνη, όταν όμως συνδυαστούν με δημητριακά, όπως το ψω-μί ολικής άλεσης ή το ρύζι, μετατρέπονται σε ισοδύναμης αξίας με του κρέατος! Συ-νταγές, λοιπόν, όπως το φακόρυζο και το ρεβιθόρυζο δεν είναι τυχαίες. Επιπλέον, ο μη αιμικός σίδηρος που περιέχουν τα όσπρια (σίδηρος κυρίως φυτικής προέλευ-σης) δεν απορροφάται τόσο εύκολα από τον οργανισμό. Η απορρόφησή του μπορεί να αυξηθεί, όταν τα όσπρια συνδυαστούν με ταυτόχρονη πρόσληψη τροφίμου πλού-σιου σε βιταμίνη C, όπως είναι το λεμόνι, οι πιπεριές και η ντομάτα.

Όποια ποικιλία ή μορφή, λοιπόν, κι αν επι-λέξει κανείς (φρέσκα, κατεψυγμένα ή απο-ξηραμένα όσπρια) μαγειρεμένα σε ελαιόλα-δο, σε σαλάτα ή ακόμη και σαν σνακ σε σά-ντουιτς, η γευστική και η θρεπτική απόλαυ-ση είναι κάτι περισσότερο από βέβαιη.

«Χωρίς τα όσπρια η ανθρωπότητα δεν θα είχε φτάσει ούτε μέχρι τον Μεσαίωνα» - Ουμπέρτο Έκο.

Σχετική βιβλιογραφία:1. Afshin A, Micha R, Khatibzadeh S, Mozaffarian D.Consumption of nuts and legumes and risk of incident ischemic heart disease, stroke, and diabetes: a systematic review and meta-analysis. Am J Clin Nutr. 2014 Jun 4;100(1):278-288.2. Ha V, Sievenpiper JL, de Souza RJ, Jayalath VH, Mirrahimi A, Agarwal A, Chiavaroli L, Mejia SB, Sacks FM, Di Buono M, et al.Effect of dietary pulse intake on established therapeutic lipid targets for cardiovascular risk reduction: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. CMAJ. 2014 May 13; 186(8):E252-62.

ΓρΑφΕΙ Η

Δρ Ντορίνα Σιαλβέρα

Κλινικός Διαιτολόγος Διαιτροφολόγος, Μεταδιδακτορική Ερευνήτρια, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών

14φακελοσ success stories Χειμώνας 2016

Η ισχύς εν τη ενώσει στη θεσσαλική γηΜε περισσότερους από 400 παραγωγούς-συνεργάτες, η ΑΓΡΟΤΗΣ ΕΠΕ δραστηριοποιείται στην παραγωγή και τυποποίηση ελληνικών οσπρίων

Η εταιρεία διαθέ-τει ιδιόκτητες εγκαταστάσεις σε οικόπεδο 10.000 τ.μ. στους Αγίους Αναργύ-ρους Λάρισας, όπου είναι εγκα-ταστημένη μια υπερσύγχρονη και αυτοματοποι-ημένη μονάδα επεξεργασίας, τυποποίησης και εμπορίας οσπρί-ων, καθώς και χώρους αποθή-κευσης 1.300 τ.μ.

Α ξιοποιώντας τον... πλούτο που κρύβει η θεσσαλική γη, θεωρείται μία από τις μεγα-λύτερες εταιρείες σε όγκο παραγωγής και πωλήσεων

ελληνικών οσπρίων.Με περισσότερους από 400 παραγω-

γούς-συνεργάτες, η εταιρεία ΑΓρΟΤΗΣ ΕΠΕ στα δεκατρία χρόνια ζωής της ακολουθεί σταθερά ανοδική πορεία, κατακτώντας μία από τις πρώτες θέσεις ανάμεσα στις πιο ση-μαντικές εταιρείες σε επίπεδο συλλογής ελ-ληνικών οσπρίων. Προμηθεύεται φασόλια, φακές και ρεβίθια από παραγωγούς που δραστηριοποιούνται στον θεσσαλικό κά-μπο. Τα βραβευμένα μάλιστα προϊόντα της εταιρείας έχουν περάσει τα σύνορα της χώ-ρας, «ταξιδεύοντας» μέχρι την Ευρώπη, την Αφρική και τη Μέση Ανατολή. «Οι εξαγω-γές καλύπτουν περίπου το 10% του συνολι-κού μας τζίρου, ποσοστό το οποίο και στο-χεύουμε να αυξήσουμε», αναφέρει ο Νικό-λαος Θέος, γενικός διευθυντής της εταιρείας.

Η αύξηση των πωλήσεων εντός και εκτός Ελλάδας εύλογα άνοιξε τον δρόμο για την ανάπτυξη της εταιρείας, που επένδυσε στη δημιουργία νέων εγκαταστάσεων με νέα συσκευαστήρια και μεγαλύτερους αποθη-κευτικούς χώρους.

Διαθέτει ιδιόκτητες εγκαταστάσεις σε οι-κόπεδο 10.000 τ.μ. στους Αγίους Αναργύ-ρους Λάρισας, όπου είναι εγκαταστημένη μια υπερσύγχρονη και αυτοματοποιημένη μονάδα επεξεργασίας, τυποποίησης και εμπορίας οσπρίων, καθώς και χώρους απο-θήκευσης 1.300 τ.μ.

Οι δραστηριότητές της ξεκίνησαν στις 14 φεβρουαρίου του 2003, με σκοπό να παρέ-χει την κατάλληλη επιστημονική στήριξη και τεχνογνωσία στον Θεσσαλό παραγωγό, έτσι ώστε αυτός να αναπτύξει μια σύγχρο-νη και βιώσιμη επιχείρηση σύμφωνα με τις απαιτήσεις τις εποχής, αλλά και να προσφέ-ρει στον καταναλωτή ποιοτικά προϊόντα της εύφορης θεσσαλικής πεδιάδας. Τα όσπρια πωλούνται σε μαγαζιά delicatessen και μίνι μάρκετ σε διάφορες πόλεις ανά την Ελλάδα.

«Στόχος της εταιρείας», όπως αναφέρει ο Νικόλαος Θέος, «είναι η παραγωγή και η τυποποίηση ελληνικών οσπρίων, προσφέ-ροντας στον καταναλωτή κορυφαία, στα-

θερή και εγγυημένη ποιότητα, με προϊόντα απαλλαγμένα από γενετικά τροποποιημέ-νους οργανισμούς και πιστοποιημένα από τον AGROCERT. Ζητούμενο ευθύς εξαρχής για εμάς ήταν ο καταναλωτής που αγορά-ζει το προϊόν μας να γνωρίζει την προέλευ-σή του, αλλά και να είναι βέβαιος για την ασφάλεια της υγείας. Και αυτό είναι κάτι

που το έχουμε κατακτήσει».Η ένταξη της ΑΓρΟΤΗΣ ΕΠΕ στο πρό-

γραμμα Συμβολαιακής Γεωργίας εξασφάλι-σε -σύμφωνα με τον Νικόλαο Θέο- την πα-ραλαβή των προϊόντων σε σταθερή τιμή και με αυτό τον τρόπο η εταιρεία μπορεί να είναι πιο ανταγωνιστική, ενώ παράλληλα αυξάνεται η αξιοπιστία της λόγω της δια-σφάλισης που δίνεται μέσω της Τράπεζας Πειραιώς.

Η εταιρεία πιστοποιήθηκε το 2007 σύμ-φωνα με σύστημα διαχείρισης ποιότητας και ασφάλειας τροφίμων. Μάλιστα, έχει υι-οθετήσει ένα καλλιεργητικό σύστημα ολο-κληρωμένης διαχείρισης, στο οποίο επι-τρέπεται η χρήση φυτοπροστατευτικών ουσιών καθώς και λιπασμάτων με ορθολο-γικό τρόπο εφαρμογής τους. Στόχοι του συστήματος είναι η προστασία του περι-βάλλοντος και του παραγωγού, καθώς και η παραγωγή ποιοτικού και ασφαλούς προϊόντος.

Απαραίτητες προϋποθέσεις για τη λει-τουργία του συστήματος είναι:

Τήρηση νομοθετικού πλαισίου (κώδικες ορθής γεωργικής πρακτικής, πολλαπλή συμμόρφωση).

Εκπαιδεύσεις - ενημερώσεις. Ημερολόγιο αγρού – Οδηγίες - Καταγρα-φές των εφαρμογών (καλλιέργεια εδά-φους, ζιζανιοκτονία, επιλογή πολλαπλα-σιαστικού υλικού, λίπανση, φυτοπρο-στασία, συγκομιδή).

Έλεγχος και καταγραφή γεωργικού εξο-πλισμού - σήμανση και διευθέτηση των αποθηκών.

Ιχνηλασιμότητα / χρήση κωδικού για κά-θε παραγωγό και αγροτεμάχιο / σκαρι-φήματα (πορεία προϊόντος από το ράφι στο χωράφι / τοποθέτηση σήμανσης στο τελικό προϊόν).

Ποιοτικός έλεγχος. Ο σπόρος είναι απαλλαγμένος από γενε-

τικά τροποποιημένους οργανισμούς (με πι-στοποιητικό από την εταιρεία προμήθειάς του).

Στο χωράφι του παραγωγού με συχνή παρακολούθηση της καλλιέργειας και προ-τείνοντας τα κατάλληλα φυτοπροστατευτι-κά προϊόντα την κατάλληλη στιγμή, η συ-γκομιδή γίνεται ανά παραγωγό και σε κάθε φορτίο γίνεται δειγματοληψία και έλεγχος υγρασίας.

Ρεβίθια

Φακές

Νικόλαος Θέος, γενικός διευθυντής της εταιρείας

15φακελοσ

success storiesΧειμώνας 2016

Ο αγροτικός συνεταιρισμός Πελεκάνος ασχολείται με την επεξεργασία, τυποποίηση και εμπορία των φημισμέ-νων φασολιών Πρεσπών,

που έχουν χαρακτηρισθεί Προϊόν Προστα-τευτόμενης Γεωγραφικής Ενδειξης (ΠΓΕ).

Η ζωή στις Πρέσπες είναι δεμένη με τη γη και τα ονομαστά φασόλια της περιοχής αυτής είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με την ιστορία και την παράδοσή της.

Ακριβή στοιχεία για το πότε ακριβώς άρ-χισε η καλλιέργεια του φασολιού στην Πρέ-σπα δεν υπάρχουν, αναφέρεται όμως ότι πληθυσμός φασολιού με την επωνυμία «πλακί» ή «πλακέ» εισήχθη στην περιοχή τη δεκαετία του 1920 και καλλιεργήθηκε συ-στηματικά σε κοιλάδες και δροσερά μικρο-κλίματα, ενώ υπάρχουν ταξιδιωτικά κείμε-να που ανάγονται στις δεκαετίες του ‘30 και του ‘40 και βεβαιώνουν πως η καλλιέργεια του φασολιού στην περιοχή των Πρεσπών ήταν ιδιαίτερα αναπτυγμένη από τότε. Με-τά τη λειτουργία του αρδευτικού δικτύου, που ολοκληρώθηκε το 1967, οι καλλιέργει-ες μετατοπίστηκαν στις παραλίμνιες περιο-χές της Μικρής Πρέσπας.

Πριν από 13 χρόνια η ανάγκη για τη διά-θεση των φασολιών Πρεσπών, εξαιτίας σο-βαρών προβλημάτων που προέκυψαν στην εγχώρια αγορά με αποτέλεσμα μεγά-λο μέρος της παραγωγής να μείνει αδιάθε-το, οδήγησε στη δημιουργία του αγροτι-κού συνεταιρισμού Πελεκάνος. Με βασικό στόχο την ανάδειξη, προβολή και προώ-θηση του προϊόντος, μια ομάδα παραγω-γών της περιοχής ίδρυσε τον συνεταιρισμό Εθνικού Δρυμού Πρεσπών, που αριθμεί 30 μέλη και διαχειρίζεται πάνω από το 50% της παραγωγής των φασολιών Πρεσπών.

Τα φασόλια Πρεσπών έχουν χαρακτηρι-στεί ως Προϊόν Προστατευόμενης Γεωγρα-φικής Ένδειξης (ΠΓΕ), ενώ η καλλιέργειά τους έχει ενταχθεί στο Σύστημα Ολοκλη-ρωμένης Διαχείρισης. Με το σύστημα αυ-τό, τα φασόλια Πρεσπών -όπως επισημαί-νει στο ΕΠΙ ΓΗΣ ο Νίκος Στεργίου, πρόε-δρος του αγροτικού συνεταιρισμού Πελε-κάνος- καλλιεργούνται ακολουθώντας ένα σύστημα σύγχρονης γεωργικής πρακτικής με σεβασμό στο περιβάλλον, έτσι ώστε να παράγονται προϊόντα ποιοτικά και ασφα-λή, τόσο για το περιβάλλον όσο και για

Πρέσπες: Ένας σημαντικός «βιότοπος» ανάπτυξης

Ο κύκλος εργασι-ών του αγροτι-κού συνεταιρι-σμού Πελεκάνος παρουσιάζει ανοδική πορεία από την πρώτη χρονιά λειτουρ-γίας του έως και σήμερα. Τα ακα-θάριστα έσοδα αγγίζουν πλέον τα 4 εκατ. ευρώ με συνεχώς αυ-ξητικές τάσεις

τους παραγωγούς και τους καταναλωτές τους. Μάλιστα, το γεγονός αυτό δίνει τη δυ-νατότητα για μεγαλύτερη προστασία των προϊόντων από διάφορους επιτήδειους που προωθούν εισαγόμενα προϊόντα δεύ-τερης ποιότητας ως φασόλια Πρεσπών, με αποτέλεσμα να εξαπατούν λιανοπωλητές και καταναλωτές.

Ο αγροτικός συνεταιρισμός -προσθέτει ο Νίκος Στεργίου- ασχολείται με την επεξερ-γασία, τυποποίηση και εμπορία των φασο-λιών των Πρεσπών. Παρέχει τεχνική βοή-θεια και προστατεύει τα προϊόντα των με-λών του, βοηθά στην ανάπτυξη του αγρο-τουρισμού στην περιοχή, στη γνωριμία των επισκεπτών της περιοχής με τα παρα-δοσιακά φασόλια Πρεσπών, αλλά και με τις παραδοσιακές συνταγές της περιοχής με βάση τα φασόλια Πρεσπών.

Η ένταξη του συνεταιρισμού στο επενδυ-τικό πρόγραμμα του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης για την κατασκευή διαλογητηρί-ου – συσκευαστηρίου – αποθήκης οσπρίων ήταν η αρχή για τη δημιουργία των σύγχρο-νων υποδομών που διαθέτει σήμερα.

Το κόστος εγκατάστασης για το σύνολο των κτιριακών υποδομών (χώρος παραγω-γής, εκθετήριο και χώροι γραφείων) και τη διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου (αποθηκευτικοί χώροι, γεφυροπλάστιγγα, χώρος υποδοχής προϊόντων, χώροι στάθ-μευσης κ.λπ.) υπερέβη το 1 εκατ. ευρώ.

Ο κύκλος εργασιών του συνεταιρισμού παρουσιάζει ανοδική πορεία από την πρώ-τη χρονιά λειτουργίας του έως και σήμερα. Τα ακαθάριστα έσοδά του αγγίζουν πλέον τα 4 εκατ. ευρώ με συνεχώς αυξητικές τά-σεις, λαμβάνοντας υπόψη την προσπάθεια του συνεταιρισμού να επεκταθεί στην πα-ραγωγή δύο νέων κωδικών προϊόντων -πά-στα φασολιού και πουρέ φασολιού-, εκμε-ταλλευόμενος τη φύρα που προκύπτει από την επεξεργασία της πρώτης ύλης.

Η γραμμή παραγωγής που στεγάζεται στο Διαλογητήριο – Συσκευαστήριο περι-λαμβάνει τα πλέον σύγχρονα μηχανήματα, με αποτέλεσμα τα προϊόντα που εισέρχο-νται εκεί να υφίστανται μία σειρά ποιοτι-κών ελέγχων για τη διασφάλιση της άρι-στης ποιότητάς τους.

Τα πιστοποιημένα φασόλια Πρεσπών που παράγονται από τα μέλη του αγροτι-κού συνεταιρισμού είναι τα μεγαλόσπερμα πλακέ και οι γίγαντες – ελέφαντες.

Σε ό,τι αφορά τους σπόρους, είναι ιδιαί-τερα σημαντικό το ότι τα «μεγαλόσπερμα πλακέ» αποτελούν γνήσιο ντόπιο σπόρο της περιοχής των Πρεσπών, ενώ στην ελλη-νική επικράτεια οι «ελέφαντες» παράγο-νται μόνο στην Πρέσπα, λόγω των ιδιαίτε-ρων εδαφικών και κλιματικών συνθηκών της περιοχής.

Νίκος Στεργίου, πρόεδρος του αγροτι-κού συνεταιρισμού Πελεκάνος

Απολαύστε μία πανδαισία πρωτότυπων γευστικών προτάσεων από τον διακεκριμένο chef Βαγγέλη Δρίσκα, όπου κυριαρχούν τα αγαπημένα σε όλους μας όσπρια

Συνταγές με όσπρια

Χούμους φασολιών με μορταδέλαΥλικά για 4-6 μερίδες

300 γραμμ. βρασμένα φασόλια 300 γραμμ. ντοματίνια 12 φέτες μορτα-

δέλα 2 κλωναράκια δεντρολίβανο 1 κουτ. γλυκού πάπρικα ελαιόλαδο ξύ-σμα και χυμός από ένα λεμόνι 4 κουτ. σούπας ψιλοκομμένος μαϊντανός ανθός αλατιού σε νιφάδες με Λεμονάτο Άρωμα χωριάτικο ψωμί για το σερβίρισμα

Εκτέλεση Βάλτε τα ντοματίνια σε ένα πυρίμαχο

σκεύος επάνω σε αλουμινόχαρτο, ραντίστε τα με ελαιόλαδο, αλατίστε τα και ψήστε τα στους 180ο C για 15 λεπτά.

Πολτοποιήστε τα φασόλια στον πολυκό-πτη με ένα κλωναράκι δεντρολίβανο, τον μαϊντανό, τον χυμό και το ξύσμα λεμονιού, τον ανθό αλατιού και 5-6 κουταλιές ελαιόλαδο.

Σερβίρετε στο πιάτο και πασπαλίστε με πάπρικα. Συνοδέψτε με τα ντοματίνια, τη μορταδέλα και τις φέτες του χωριάτικου ψωμιού, ελαφρά ψημένου.

Σαλάτα φακές με καραμελωμένο σολομό

Υλικά για 4 μερίδες 300 γραμμ. φιλέτο σολομού κρέμα

βαλσαμικού 250 γραμμ. φακές ψιλές 2 φρέσκα κρεμμυδάκια 2 χρωματιστές

πιπεριές ξύσμα και χυμός από 1 λάιμ 1 κουτ. γλυκού κύμινο 1 κουτ. γλυκού

κόλιαντρος τριμμένος ελαιόλαδο 2 κουτ. σούπας ψιλοκομμένος φρέσκος

κόλιαντρος ανθός αλατιού σε νιφάδες πιπέρι

Εκτέλεση Βράστε τις φακές για 25 λεπτά χωρίς να

τις αλατίσετε, στραγγίστε τες και αφήστε τις να κρυώσουν. Ψιλοκόψτε τα κρεμμυδά-κια και τις πιπεριές. Σε ένα μπολ ανακατέψ-τε τις φακές με τα κρεμμυδάκια, τις πιπε-ριές, 4-5 κουταλιές έξτρα παρθένο ελαιόλα-δο, την κρέμα βαλσαμικού, τον χυμό και το ξύσμα του λάιμ, λίγο ανθό αλατιού και τον φρέσκο κόλιαντρο.

Βάλτε ένα αντικολλητικό σκεύος στην εστία και όταν ζεσταθεί, ρίξτε το φιλέτο του

σολομού κομμένο σε μικρά κομμάτια και πολύ λίγο ελαιόλαδο. Σοτάρετε σε δυνατή φωτιά για 4-5 λεπτά και μετά πασπαλίστε με το κύμινο και τον κόλιαντρο και ρίξτε 5 κουταλιές κρέμα βαλσαμικού. Κατεβάστε από την φωτιά και αλατοπιπερώστε.

Σερβίρετε την σαλάτα φακές με τα ψημέ-να φιλετάκια του σολομού.

Σαλάτα με ανάμεικτα λαχανικά & φασόλια χάντρες Υλικά για 4 μερίδες

500 γραμμ. φασόλια χάντρες (ή μαυρομάτικα) 1/2 μαρούλι 1 ντομάτα

1 αγγουράκι 2 καρότα 1 ξερό κρεμμύδι 1 κόκκινη πιπεριά 1 πράσινη πιπεριά 6 κουτ. σούπας ελαιόλαδο 4 κουτ. σού-

πας κρέμα βαλσαμικού ανθός αλατιού σε νιφάδες 1 μεγάλη αραβική πίτα

2 κουτ. σούπας μαυροκούκι ελαιόλαδο αλάτι, πιπέρι

Εκτέλεση Βράστε τα φασόλια χάντρες για 45 λεπτά

χωρίς να τα αλατίσετε. Κόψτε τις αραβικές πίτες σε μικρά κομμάτια, ραντίστε με ελαι-όλαδο, πασπαλίστε με το μαυροκούκι, αλα-τίστε και ψήστε τες σε προθερμασμένο φούρνο στους 200ο C για 8 λεπτά.

Ψιλοκόψτε το μαρούλι, τις ντομάτες, το κρεμμύδι, το καρότο, τις πιπεριές. Ανακα-τέψτε το ελαιόλαδο με την κρέμα βαλσαμι-

κού και λίγο ανθό αλατιού. Βάλτε σε ένα μπολ τα φασόλια χάντρες,

περιχύστε τα με το ντρέσινγκ και ανακατέψτε.

Ανακατέψτε ξεχωριστά σε ένα μπολ τα ψιλοκομμένα σαλατικά. ρίξτε επάνω από τα σαλατικά τα φασόλια χάντρες με το ντρέσινγκ και γαρνίρετε με τις ψημένες αραβικές πίτες.

Βαγγέλης Δρίσκας

Ο Βαγγέλης Δρίσκας (www.masterclass.gr) είναι γνωστός στο κοινό, από τις τηλεοπτικές του εκπομπές «Masterclass», «Γεύσεις στη φύση» και «1.000 μίλια γεύσεις» στον ΣΚΑΪ.

φακελοσ γεύΣεΙΣΑΠΟ ελλΑδΑ

Χειμώνας 201616

Τ α ψυχανθή φυτά κατά κύριο λόγο και τα σπέρματά τους ει-δικότερα χρησιμοποιούνται από τον άνθρωπο εδώ και χι-λιετίες ως τρόφιμα και ως ζω-

οτροφές. Κατά τις τελευταίες δεκαετίες πα-ρατηρήθηκε στη χώρα μας αύξηση του εν-διαφέροντος για τη χρήση τους στη δια-τροφή των πτηνών και των χοίρων, αλλά και των μηρυκαστικών (αγελάδες, πρόβα-τα, αίγες), γεγονός που σχετίζεται με την έντονη αύξηση της ζήτησης ζωικών προϊό-ντων και την ανάπτυξη των εντατικών συ-στημάτων παραγωγής. Τη ζήτηση αυτή κά-λυψαν με επιτυχία, μέχρις ενός σημείου, η σόγια και οι ζωικές πρωτεΐνες (ιχθυάλευρα, κρεατάλευρα). Όμως η συνεχιζόμενη πα-γκόσμια αύξηση της ζήτησης πρωτεϊνών, η απαγόρευση της χρήσης κρεαταλεύρων στη διατροφή των ζώων και η αποφυγή των καταναλωτών για τα γενετικά τροπο-ποιημένα είδη επανέφεραν το ενδιαφέρον για τα διάφορα είδη ψυχανθών. Επιπλέον, η αναγνώριση των περιβαλλοντικών πλεονε-κτημάτων από την καλλιέργεια των ψυχαν-θών έστρεψε σε αυτά το ενδιαφέρον της κοινωνίας και των αρμόδιων αρχών.

Τα κυριότερα χειμερινά ψυχανθή για καρπό που καλλιεργήθηκαν κατά καιρούς στη χώρα μας για τη διατροφή των ζώων είναι τα κουκιά, τα λούπινα, το ρεβίθι, το μπιζέλι, το λαθούρι, η φακή, το ρόβι και ο βίκος, ενώ από τα εαρινά καλλιεργούνται η σόγια και το φασόλι. Όμως στη διατροφή ορισμένων κατηγοριών ζώων χρησιμοποι-ούνται και τα ψυχανθή για χόρτο, όπου κυ-ριαρχεί η μηδική και ακολουθεί ο βίκος, το μπιζέλι, διάφορα τριφύλλια κ.ά. Τα είδη αυ-τά έχουν σημασία για τη διατροφή των ζώ-ων λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς τους σε αζωτούχες ουσίες (πρωτεΐνες). Ο ρόλος των πρωτεϊνών στον οργανισμό των ζώων είναι κυρίως δομικός. Οι πρωτεΐνες της τροφής απορροφώνται στο πεπτικό σύ-στημα και χρησιμοποιούνται από τον ορ-γανισμό των ζώων για να δημιουργήσει νέ-ους ιστούς, να παραχθούν ζωικά προϊόντα (γάλα, αυγά) και να αντικαταστήσει τις φθειρόμενες πρωτεΐνες του σώματος.

Ο προφανής ρόλος των ψυχανθών στα σιτηρέσια των ζώων είναι ως εκ τούτου να τα εξισορροπούν ως προς το περιεχόμενο

σε πρωτεΐνες (και αμινοξέα) λόγω της υψη-λότερης περιεκτικότητάς τους σε αυτά σε σχέση με τις υπόλοιπες ζωοτροφές (π.χ. δη-μητριακοί καρποί). Τα περισσότερα σπέρ-ματα ψυχανθών περιέχουν όμως μια σειρά από συστατικά, που ονομάζονται συνολικά δευτερογενείς μεταβολίτες, οι οποίοι απο-τελούν σημαντικά μέσα άμυνας των φυτών απέναντι στα έντομα και στα φυτοφάγα ζώα και οι οποίοι είναι ανθεκτικοί στη γα-στρική και την εντερική πέψη. Αυτοί οι με-ταβολίτες, που λέγονται και αντιδιαιτητικοί παράγοντες, συχνά έχουν αρνητικά αποτε-λέσματα όχι μόνο στην πέψη, αλλά και στη γενικότερη υγεία τους. Είναι γεγονός ότι μόνο ένας μικρός αριθμός ειδών από ψυ-χανθή για καρπό καλλιεργούνται σε σημα-ντικό βαθμό στις ανεπτυγμένες χώρες και αυτά τα είδη έχουν κερδίσει αυτό τον ρόλο κυρίως χάρη στα χαμηλά έως μέτρια επίπε-δα σε αντιδιαιτητικούς παράγοντες.

Η αζωτούχος θρέψη των αγροτικών ζώ-

ων μπορεί λοιπόν να εξασφαλιστεί από μια πλειάδα πηγών. Στη σημερινή πραγματικό-τητα, όμως, είναι δύσκολο έως αδύνατο να εξασφαλιστούν οι απαραίτητες ποσότητες εναλλακτικών της σόγιας φυτικών πρωτεϊ-νικών πηγών για το σύνολο της κτηνοτρο-φίας και μάλιστα σε οικονομικά ανταγωνι-στικό επίπεδο με αυτή. Το πρόβλημα αυτό έχει γίνει αντιληπτό στις υπηρεσίες της Ευ-ρωπαϊκής Ένωσης και της χώρας μας και επιδιώκεται η αντιστροφή της κατάστασης με την οικονομική ενίσχυση της καλλιέρ-γειας των ψυχανθών (καρποδοτικών ή χορ-τοδοτικών). Σήμερα η επιστημονική έρευ-να εστιάζεται στην επιλογή ή τη δημιουρ-γία γονοτύπων ψυχανθών, οι οποίοι θα ανταποκρίνονται σταθερά στις εισροές, θα αποδίδουν υψηλή παραγωγή, θα διαθέ-τουν αντοχή στις ασθένειες, θα περιέχουν υψηλά ποσοστά αζωτούχων ουσιών και χαμηλά έως μηδενικά ποσοστά αντιδιαιτη-τικών παραγόντων.

ΓρΑφΕΙ Ο

Ιωάννης Χατζηγεωργίου

Εργαστήριο Φυσιολογίας Θρέψεως και Διατροφής, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Ο ρόλος των ψυχανθών στην κτηνοτροφία

Τα ψυχανθή έχουν μεγάλη σημασία για τη διατροφή των ζώων λόγω της υψηλής περιεκτι-κότητάς τους σε αζωτούχες ουσίες (πρωτεΐ-νες). Ο ρόλος των πρωτεϊνών στον οργανισμό των ζώων είναι δομικός

17φακελοσ

ΟΣΠΡΙΑΧειμώνας 2016

18Φάκελος ΟΣΠΡΙΑ Χειμώνας 2016

Ο κρίσιμος παράγοντας της διατροφής στη βιώσιμη και ανταγωνιστική κτηνοτροφία

Β ασική κατεύθυνση για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής κτηνοτροφίας, σύμφωνα με τον κ. Γ. Ζέρβα, Καθηγητή και Διευθυντή του Εργαστηρίου Φυσιολογίας Θρέψεως &

Διατροφής του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, είναι:

1. η συνεχής αύξηση της παραγωγικότητας του ζω-ικού κεφαλαίου, που επιτυγχάνεται με την αύξηση της γαλακτοπαραγωγής ανά ζώο, τη βελτίωση της αναπαραγωγικής τους λειτουργίας, την επιμήκυνση της παραγωγικής ζωής των ζώων και τη μείωση των απωλειών για λόγους υγείας, και

2. η ορθολογικοποίηση του κόστους παραγωγής, με χρησιμοποίηση ισόρροπων σιτηρεσίων με το βέλτιστο δυνατό κόστος και με τη μέγιστη δυνατή βελτίωση της όλης διαχείρισης της μονάδας.

Αν και στη χώρα μας υπάρχουν αρκετές μονάδες με υψηλή γαλακτοπαραγωγή, συγκρίσιμη με αυτήν των ευρωπαϊκών χωρών, εντούτοις η όλη διαχείριση των ελληνικών αγελαδοτροφικών μονάδων υπολεί-πεται, κυρίως λόγω μη τήρησης και αξιολόγησης των επιμέρους παραγόντων που διαμορφώνουν το κόστος παραγωγής (αναπαραγωγή, διάρκεια παρα-γωγικής ζωής, χρονικό διάστημα μεταξύ δύο τοκε-τών κ.ά.). Σημαντικό στοιχείο επίσης, κατά τον κ. Γ. Ζέρβα, είναι η χορήγηση μη ισόρροπων σιτηρεσίων στα ζώα με συνέπεια ή να μην εκπτύσσεται το παρα-γωγικό δυναμικό των ζώων ή να γίνεται σπατάλη θρεπτικών συστατικών. Ως συνέπεια, και στις δύο αυτές περιπτώσεις, το κόστος διατροφής διαμορ-φώνεται σε σχετικά υψηλά επίπεδα και κυμαίνεται από 50% έως 75% του συνολικού κόστους παραγω-γής του αγελαδινού γάλακτος.

Οι παραπάνω κατευθύνσεις υλοποιούνται, στο πλαίσιο της συνεργασίας της ΔΕΛΤΑ με το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και άλλα ερευνητικά ιδρύμα-τα και με όχημα το ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΓΑΙΑ, που εφαρ-μόζει η εταιρεία από το 2012. Η συνεργασία περιλαμ-βάνει τη διεξαγωγή ερευνητικών προγραμμάτων και την παροχή τεχνικής υποστήριξης και εκπαίδευσης προς τους κτηνοτρόφους. Πιο συγκεκριμένα, για το 2016 βρίσκονται σε εξέλιξη οι παρακάτω δράσεις:

Α) Πρόγραμμα συμβουλευτικής για τη βελτίωση της διαχείρισης και της διατροφής των γαλακτοπαραγωγών μονάδωνΣτο πλαίσιο του προγράμματος, πραγματοποιήθη-καν ήδη με επιτυχία εκπαιδευτικές ημερίδες στις 12 Μαΐου στις Σέρρες και στις 16 Ιουνίου στην Ξάνθη, με θέμα: «Ο κρίσιμος παράγοντας της διατροφής στη βιώσιμη και ανταγωνιστική κτηνοτροφία». Τις εκδηλώσεις παρακολούθησε με ενδιαφέρον πλή-θος παραγωγών και εκπροσώπων των τοπικών κτη-νιατρικών και γεωτεχνικών υπηρεσιών.

Διακεκριμένοι επιστήμονες και στελέχη της ΔΕΛΤΑ μίλησαν στους παραγωγούς για τη σημασία της ισόρροπης διατροφής στην παραγωγικότητα και την αναπαραγωγική λειτουργία των αγελάδων, κα-θώς και για τη χρήση εναλλακτικών καλλιεργειών χονδροειδών ζωοτροφών, όπως τα ψυχανθή και το σόργο, για την ορθολογικοποίηση του κόστους πα-ραγωγής. Παράλληλα, παρουσιάστηκε μελέτη για την ωφέλεια νέων και πολλά υποσχόμενων καλλιερ-γειών που μπορούν να εφαρμοστούν στη χώρα μας, όπως το σόργο και η κινόα (quinoa), με ικανοποιητι-κά αποτελέσματα.

Στο πλαίσιο του προγράμματος, πραγματοποιή-θηκαν επισκέψεις σε φάρμες των νομών Σερρών, Θεσσαλονίκης, Ξάνθης και Ροδόπης, με τη συμμετο-χή επιστημόνων του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Πραγματοποιήθηκε συστηματική κατα-γραφή των στοιχείων γαλακτοπαραγωγής, διατρο-φής και αναπαραγωγής των ζώων κάθε κτηνοτροφι-κής εκμετάλλευσης.

Με βάση τα στοιχεία που συλλέγονται και την αξι-ολόγησή τους από το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθη-νών, υπό την επίβλεψη του Καθ. Γ. Ζέρβα, υποβάλλε-ται στον κτηνοτρόφο έκθεση προκειμένου να βελτι-ωθεί η διαχείριση της μονάδας, να εξασφαλισθεί το ισόρροπο των σιτηρεσίων και να βελτιωθεί το κό-στος παραγωγής.

Στις ημερίδες αναφέρθηκαν, επίσης, πρόσθετες δράσεις στήριξης της γαλακτοπαραγωγού κτηνο-τροφίας από τη ΔΕΛΤΑ. Μέσω του Προγράμματος Συμβολαιακής Κτηνοτροφίας σε συνεργασία με την Τράπεζα Πειραιώς εξασφαλίζεται η απαιτούμενη ρευστότητα στους παραγωγούς, ενώ με την προώ-θηση καλλιεργειών, όπως τα ψυχανθή και το σόργο, μπορούν να εξασφαλισθούν εναλλακτικές λύσεις στη διατροφή των γαλακτοπαραγωγών ζώων. Οι εκ-παιδευτικές ημερίδες συνεχίζονται σε όλη τη χώρα.

Β) Πειραματική μελέτη εναλλακτικών καλλιεργειών παραγωγής χονδροειδών ζωοτροφώνΣημαντική δράση του Σχεδίου Δράσης ΓΑΙΑ για το 2016 είναι η μελέτη εναλλακτικών καλλιεργει-ών παραγωγής χονδροειδών ζωοτροφών. Σε συ-νεργασία με το Ινστιτούτο Επιστήμης Ζωικής Πα-ραγωγής Γιαννιτσών, πραγματοποιήθηκε σπορά κτηνοτροφικού σόργου, στο αγρόκτημα του Ιν-στιτούτου. Το πείραμα έχει σχεδιαστεί για να αξι-ολογηθεί το σόργο σε σχέση με το καλαμπόκι, τό-σο σε επίπεδο αγρού όσο και κτηνοτροφικής εκ-μετάλλευσης (επίδραση στο κόστος διατροφής των ζώων και την παραγωγή του γάλακτος).

Ο κ. Β. Χριστοδούλου, Διευθυντής του Ινστι-τούτου Επιστήμης Ζωικής Παραγωγής Γιαννι-τσών,αναφερόμενος στα πλεονεκτήματα του κτηνοτροφικού σόργου, τόνισε μεταξύ άλλων ότι το σόργο μπορεί να καλλιεργηθεί τόσο για καρ-πό, όσο και για χλωρή νομή και μπορεί για τη χώ-ρα μας να αποτελέσει μια σημαντική χονδροειδή ζωοτροφή για τη διατροφή των μηρυκαστικών, ειδικά των αγελάδων γαλακτοπαραγωγής.

Ο κ. Ι. Χατζηγεωργίου, Επίκουρος Καθηγητής του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, αναφε-ρόμενος στις εναλλακτικές καλλιέργειες παραγω-γής χονδροειδών ζωοτροφών, ανέλυσε τα πλεο-νεκτήματα της καλλιέργειας των χορτοδοτικών ψυχανθών, σε συγκαλλιέργεια με τα σιτηρά, όπως αυτά προέκυψαν από τις μέχρι σήμερα πει-ραματικές καλλιέργειες που πραγματοποίησε το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων του ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΡΑΣΗΣ ΓΑΙΑ. Μεγάλη ώθηση στην καλλιέργεια των χορτοδοτι-κών ψυχανθών πρόκειται να δώσει και η αναμε-νόμενη ένταξή τους στην συνδεδεμένη ενίσχυ-ση. Για το κτηνοτροφικό σόργο ανέφερε ότι στις μεσογειακές περιοχές παρουσιάζει πλεονεκτήμα-τα, καθόσον απαιτεί 25 - 50 % λιγότερο νερό για την ολοκλήρωση της καλλιέργειας και αποδίδει 30% έως και 50% περισσότερη χλωρομάζα με την ίδια άρδευση.

Η αξιολόγηση των πρώτων αποτελεσμάτων του προγράμματος βελτίωσης της διαχείρισης και της διατροφής των γαλακτοπαραγωγών αγε-λάδων έγινε αντικείμενο αναφοράς στο 31ο ετή-σιο επιστημονικό συνέδριο της Ελληνικής Ζωοτε-χνικής Εταιρίας (5-7 Οκτωβρίου, Σέρρες). Επιπλέ-ον στο 1ο διεθνές συνέδριο Agroecology 2016 (3-4 Οκτωβρίου, Αθήνα) αναδείχθηκε η οικολογική και περιβαλλοντική διάσταση της ενσωμάτωσης στο σιτηρέσιο των αγελάδων προϊόντων (ζωο-τροφές) από την καλλιέργεια των ψυχανθών, που αποτελούν και τον βασικό άξονα του ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΡΑΣΗΣ ΓΑΙΑ.

Ο Ιωάννης Βασταρδής, Δ/ντής «Ζώνης Συλλογής Γάλακτος ΔΕΛΤΑ ΤΡΟΦΙΜΑ Α.Ε.» κατά τη διάρκεια της ομιλίας του.

19φακελοσ

ΟΣΠΡΙΑΧειμώνας 2016

ΓρΑφΕΙ Ο

Θάνος Λιοδήμος

Στέλεχος της Διεύθυνσης Ανάπτυξης Εργασιών Αγροτικού Τομέα - Συμβολαιακής Τραπεζικής της Τράπεζας Πειραιώς

Σ ήμερα, τα ψυχανθή στην Ελ-λάδα καλλιεργούνται για την παραγωγή τροφών για τον άν-θρωπο (όσπρια, ξηροί καρποί - αραχίδα) και ζωοτροφών για

την κτηνοτροφία. Λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς τους

σε πρωτεΐνη, τα όσπρια (φασόλι, φακές, ρεβίθι, λαθούρι, λούπινο, μπιζέλι, κουκιά κ.ά.) κάλυπταν παλαιότερα ένα σημαντικό κομμάτι των διατροφικών αναγκών του ελληνικού πληθυσμού. Με την άνοδο, όμως, του βιοτικού επιπέδου και την αντι-κατάσταση των οσπρίων από το κρέας, τα όσπρια, αν και αποτελούν το συνώνυμο της υγιεινής διατροφής, άρχισαν να εγκα-ταλείπονται από το τραπέζι της ελληνικής οικογένειας. Αξίζει να σημειωθεί πως η υπερκατανάλωση κρέατος, πέραν των προβλημάτων που προκαλεί στον ανθρώ-πινο οργανισμό, αφορά ένα προϊόν ακρι-βό και ελλειμματικό στη χώρα μας, με αποτέλεσμα να απαιτούνται τεράστιοι πό-ροι για την εισαγωγή του.

Η καλλιέργεια των ψυχανθών ως ζωο-τροφής περιορίζεται περισσότερο στα χορτοδοτικά (βόσκηση, σανό) και χλωρή λίπανση (βίκος, μηδική, τριφύλλια κ.ά.). Τα υπόλοιπα είδη (κουκί, ρεβίθι, λούπινο, ρό-βη κ.λπ.) καλλιεργούνται δυστυχώς σε μι-κρή κλίμακα ως καρποδοτικά κτηνοτρο-φικά προϊόντα. Το γεγονός αυτό αρχίζει να αλλάζει σταδιακά, λόγω της δυνατό-τητας αυτών των υψηλά πρωτεϊνούχων καρπών να αντικαταστήσουν τη σόγια στα σιτηρέσια των ζώων. Η πρακτική αυ-τή θα δώσει αυτάρκεια στον κτηνοτροφι-κό τομέα της χώρας μιας και η εισαγωγή σόγιας είναι υψηλού κόστους και αμφι-βόλου ποιότητας.

Την ώρα που η παγκόσμια κατανάλωση και καλλιέργεια ψυχανθών αυξάνεται ετη-σίως, η χώρα μας είναι ελλειμματική όσον αφορά την παραγωγή τους τόσο για την κάλυψη της εγχώριας κατανάλωσης οσπρίων για βρώση όσο και της εγχώριας παραγωγής ανώτερων ποιοτικά ζωοτροφών.

Τα ψυχανθή έχουν μεγάλες δυνατότη-τες να αναπτυχθούν στη χώρα μας, αν οι παραγωγοί εκμεταλλευτούν τις ευκαιρίες και τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που παρουσιάζουν.

ΤΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΑ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΑ ΨΥΧΑΝΘΗ ΕΙΝΑΙ:

Η μείωση της εξάρτησης της χώρας από τις εισαγωγές σόγιας, για τις οποίες δαπανά τεράστια ποσά, με την καλλιέργεια ελληνικών κτηνοτροφικών ψυχανθών φυτών.

Οι μειωμένες ανάγκες νερού αρδεύσε-ως. Είναι δυνατή η αξιοποίηση εδαφών χα-μηλής γονιμότητας, ειδικά σε ξερικά χωρά-φια, στα οποία παραδοσιακά καλλιεργού-νταν σιτηρά και χαρακτηρίζονται από μει-ωμένη γονιμότητα λόγω της συνεχόμενης μονοκαλλιέργειας των σιτηρών.

Η καλλιέργεια ψυχανθών προωθείται στο πλαίσιο της νέας ΚΑΠ.

Η αντικατάσταση μη ανταγωνιστικών καλλιεργειών.

Το χαμηλό κόστος παραγωγής, επειδή η καλλιέργειά τους δεν απαιτεί αζωτούχες λιπάνσεις και ψεκασμούς, ενώ τα μηχανή-ματα που χρησιμοποιούνται στην καλλι-έργεια και τη συγκομιδή τους είναι τα ίδια με αυτά που χρησιμοποιούνται για τα σι-τηρά. Τα ψυχανθή δεσμεύουν στις ρίζες τους το ατμοσφαιρικό άζωτο και λειτουρ-γούν ως μέθοδος φυσικής λίπανσης, κα-θώς και βελτίωσης της γονιμότητας του εδάφους, με αποτέλεσμα τη βελτίωση της στρεμματικής απόδοσης της επόμενης καλλιέργειας.

ΤΑ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤωΝ ΟΣΠΡΙωΝ ΕΙΝΑΙ:

Η εκλεκτή ποιότητα πολλών ελληνι-κών ποικιλιών, οι οποίες παρουσιάζουν μεγάλη προσαρμοστικότητα στις ελληνι-κές εδαφοκλιματικές συνθήκες.

Η δυνατότητα εξαγωγής των συγκομι-ζόμενων προϊόντων σε χώρες της Ευρω-παϊκής Ένωσης, η οποία παρουσιάζεται ελλειμματική στην παραγωγή οσπρίων.

Η οικονομική κρίση ίσως είναι η ευκαι-ρία να αποτελέσει την αφετηρία για την ανάπτυξη τέτοιου είδους καλλιεργειών στη χώρα μας.

Η καλλιέργεια των βιολογικών οσπρί-ων μπορεί να δώσει αυξημένο εισόδημα στους παραγωγούς, καθώς δεν θα δέχο-νται πίεση από τις εισαγωγές οσπρίων από γειτονικές χώρες και οι τιμές πωλήσεων εί-ναι αυξημένες σε σχέση με τα παραγόμενα όσπρια με συμβατικό τρόπο. Η βιολογική καλλιέργεια των οσπρίων επιδοτείται.

Καταλυτικής σημασίας για τη στροφή των αγροτών στην παραγωγή ψυχανθών θεωρούνται οι ευκαιρίες που παρουσιάζο-νται μέσω των ομάδων παραγωγών, αλλά και οι δυνατότητες που δίνει η Συμβολαια-κή Γεωργία, για τη μείωση του κόστους παραγωγής και κυρίως την τυποποίηση επώνυμων και αξιόπιστων προϊόντων από την ελληνική γη.

Ευκαιρίες και συγκριτικά πλεονεκτήματα για τα κτηνοτροφικά ψυχανθή

Τα ψυχανθή ως υψηλά πρωτεϊ-νούχοι καρποί μπορούν να αντι-καταστήσουν τη σόγια στα σιτηρέσια των ζώων. Η πρακτι-κή αυτή θα δώ-σει αυτάρκεια στον κτηνοτρο-φικό τομέα της χώρας, καθώς η εισαγωγή σόγιας είναι υψηλού κό-στους και αμφι-βόλου ποιότητας

ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΓΡΟΤΗ20

Γράφει Ο

Αλέξης Πολυτάκης Manager της Διεύθυνσης Ανάπτυξης Εργασιών Αγροτικού Τομέα της Τράπεζας Πειραιώς

Η διαχείριση των αγροτικών εκμεταλλεύσεων στη σύγ-χρονη εποχή έχει ξεφύγει πλέον από τη στείρα μετά-δοση καλλιεργητικών γνώ-

σεων και πρακτικών, που περνούσαν από την προηγούμενη στην επόμενη γενιά με εμπειρικό τρόπο. Σήμερα, επιβάλλεται η συνδρομή πολλών επιστημονικών κλάδων (γεωτεχνικού, οικονομοτεχνικού, περιβαλ-λοντικού κ.ά.) για μια επιτυχημένη παρα-γωγική διαδικασία με όρους κερδοφορίας και αειφορίας.

Όμως, όσο απαραίτητο και αν είναι αυτό για την παραγωγική διαδικασία, από μόνο του δεν φτάνει, αφού το τελικό οικονομικό αποτέλεσμα απαιτεί επίσης γνώσεις και τε-χνικές τεχνοκρατικές. Με άλλα λόγια, γνώ-σεις και ικανότητες διαχείρισης και διοίκη-σης, αφού οι αγρότες είναι ιδιοκτήτες και διαχειριστές μέσων παραγωγής. Στο τέλος, η αγροτική εκμετάλλευση θα πρέπει να δι-οικείται με όρους σωστού management.

Η λήψη ορθών επιχειρηματικών αποφά-σεων προϋποθέτει την ύπαρξη ικανοτή-των, με σκοπό την ικανοποίηση αναγκών, όπως η εύρεση και έξυπνη διαχείριση της ρευστότητας, η δημιουργία προγράμματος ταμειακών ροών, η σύνδεση με την αγορά, ο ορθολογικός εκσυγχρονισμός κ.λπ. Για παράδειγμα, είναι σημαντικό να τονιστεί πως πριν ληφθεί απόφαση για την προμή-θεια του εξοπλισμού, θα πρέπει να εξετα-στούν λεπτομερώς οι ανάγκες της εκμε-τάλλευσης, να αναλυθούν προσεκτικά οι πιθανές επιλογές χρηματοδότησης (π.χ. με ίδια διαθέσιμα, με τραπεζικό δάνειο, με leasing ή με ένταξη σε επιχορηγούμενο πρόγραμμα) και να ληφθεί τεκμηριωμένη απόφαση. Η επιλογή, σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να φέρνει τον αγρότη σε πλεονε-κτικότερη θέση στο μέλλον.

Όλα τα παραπάνω περνάνε σε σημαντι-κό βαθμό από τον μηχανισμό των πιστώ-σεων που υφίσταται σε μια οικονομία, και

την ορθολογική χρήση και «εκμετάλλευ-ση» του μηχανισμού αυτού από όλους τους συντελεστές της παραγωγικής διαδικασί-ας. ιδιαίτερα δε από τους αγρότες μας. Δια-κράτηση των ιδίων κεφαλαίων για άλλους σκοπούς και χρήση των πιστώσεων ιδιαί-τερα για τη χρηματοδότηση των επενδυ-τικών αναγκών της εκμετάλλευσης. Αυ-τό είναι το στοίχημα.

Σε συνθήκες όπως οι σημερινές, οι οποί-ες έχουν διαμορφώσει μια δύσκολη οικο-νομική συγκυρία, το παραπάνω στοίχημα γίνεται εξαιρετικά επίκαιρο. επιπρόσθετα το κάνει και ιδιαίτερα ελκυστικό, με τις συ-νεχείς πρωτοβουλίες της, η Τράπεζα Πειραιώς.

Συνεπής με τη δέσμευσή της για ολοκλη-ρωμένη στήριξη της αγροτικής επιχειρη-ματικότητας, μέσω της θυγατρικής της Πει-ραιώς Leasing, ανέπτυξε πρόγραμμα χρη-ματοδότησης των αγροτικών εκμεταλλεύ-σεων που είναι εγκατεστημένες ή

δραστηριοποιούνται στην ελληνική επικράτεια.

Το νέο πρόγραμμα δίνει την απαιτούμε-νη υποστήριξη για την ορθολογική εκμη-χάνιση της παραγωγικής διαδικασίας, την οποία η αγροτική οικονομία έχει απόλυτη ανάγκη τα τελευταία χρόνια.

Το «Πρόγραμμα χρηματοδοτικής μίσθω-σης εξοπλισμού και επαγγελματικών οχη-μάτων για αγρότες» καλύπτει ανάγκες πα-γίων, όπως αγροτικά αυτοκίνητα, τρακτέρ, συλλεκτικές μηχανές, αμελκτικές μηχανές κ.τ.λ., και αποτελεί μια εξειδικευμένη πρό-ταση με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και ευε-λιξίες, αλλά και ιδιαίτερα προνομιακούς όρους.

Λαμβάνει υπόψη τις πραγματικές ανά-γκες των αγροτών με βάση τη δυναμικότη-τα των εκμεταλλεύσεών τους και την εποχι-κότητα των χρηματοροών τους, προβλέ-ποντας τους πλέον κατάλληλους όρους αποπληρωμής.

Ο Όμιλος της Τράπεζας Πειραιώς στηρίζει τους αγρότες και με το νέο πρόγραμμα χρηματοδοτικής μίσθωσης εξοπλισμού και οχημάτων

21ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΓΡΟΤΗ

χρηματοδοτικα προγραμματα

Χειμώνας 2016

επιπρόσθετα, δίνει τη δυνατότητα στους αγρότες να επωφεληθούν από τα πλεονε-κτήματα του προγράμματος, όπως η δυνα-τότητα ανάπτυξης της αγροτικής εκμετάλλευσης,

χωρίς δέσμευση των κεφαλαίων της, τα οποία πλέον μπορεί να χρησιμοποιη-θούν για παραγωγικούς, εμπορικούς ή άλλους επενδυτικούς σκοπούς,

με αποπληρωμή του εξοπλισμού και του αναλογούντος φΠά (σε περίπτωση μη απαλλαγής) μεσο-μακροπρόθεσμα, κάτι που επιτρέπει καλύτερο έλεγχο των χρη-ματοροών της αγροτικής εκμετάλλευσης,

με αναγνώριση των τόκων που αναλο-γούν στο μίσθωμα ως λειτουργικών δαπανών. Με αυτό τον τρόπο ο αγρότης είναι σε

θέση να παρακολουθεί τις τεχνολογικές εξελίξεις και, παράλληλα, είναι σε θέση να τις ακολουθεί.

Το Πρόγραμμα χρηματοδοτικής μίσθω-σης εντάσσεται στον ευρύτερο στρατηγικό σχεδιασμό της Τράπεζας Πειραιώς, που στοχεύει στην ολιστική προσέγγιση και κά-λυψη όλων των αναγκών των αγροτών για την υποστήριξη της επιστροφής της άγρο-τικής Οικονομίας σε σταθερή τροχιά ανάπτυξης.

Η νέα αυτή δυνατότητα χρηματοδότη-σης έρχεται την κατάλληλη στιγμή για να συμβάλει έμπρακτα και καθοριστικά στην ενίσχυση των αγροτών, δίνοντάς τους τη στήριξη να προχωρήσουν στον εκσυγχρο-νισμό των εκμεταλλεύσεών τους με την απόκτηση του αναγκαίου μηχανολογικού εξοπλισμού.

Ερωτήσεις - Απαντήσεις:Ερ.: Πληρώ τις προϋποθέσεις για άδεια Φ.Ι.Χ. αγροτικού αυτοκινήτου. Μπορώ να προχωρήσω στην απόκτηση αγροτικού επαγγελματικού αυτοκινήτου μέσω του

Προγράμματος Χρηματοδοτικής Μίσθω-σης (Leasing);άπ.: Ναι, αγροτικός εξοπλισμός, όπως επαγγελματικά οχήματα, φορτηγά, τρα-κτέρ και μηχανολογικός εξοπλισμός, μπο-ρεί να χρηματοδοτηθεί μέσω του Προγράμματος.

Ερ.: Ενδιαφέρομαι να αποκτήσω ένα και-νούργιο αγροτικό αυτοκίνητο αξίας €25.000 (πλέον ΦΠΑ) μέσω του Προγράμ-ματος Leasing. Θα χρειαστεί να καταβά-λω ίδια συμμετοχή; άπ.: Ναι, θα χρειαστεί ιδία συμμετοχή πο-σού περίπου €6.250, η οποία θα αποτελέσει και το πρώτο μίσθωμα.

Ερ.: Ποια είναι η διάρκεια μίας σύμβασης Leasing για ένα αγροτικό αυτοκίνητο; άπ.: Η ενδεικτική διάρκεια σύμβασης για ένα αγροτικό αυτοκίνητο είναι από 3 έως 5 έτη.

Ερ.: Για την απόκτηση αγροτικού αυτοκι-νήτου αξίας €25.000 μέσω του Προγράμ-ματος Leasing και με ίδια συμμετοχή πο-σού €6.250 ποια θα είναι τα ενδεικτικά μισθώματα;άπ.: Το ποσό που θα χρηματοδοτηθεί μέσω του Προγράμματος Leasing είναι €18.750 για 5 έτη. Τα ενδεικτικά μισθώματα, σε αυ-τή την περίπτωση, θα είναι:

για μηνιαία μισθώματα (59 μισθώματα): €377 ανά μίσθωμα ή

για τριμηνιαία μισθώματα (19 μισθώμα-τα): €1.175 ανά μίσθωμα ή

για εξαμηνιαία μισθώματα (9 μισθώματα): €2.477 ανά μίσθωμα.Τα μισθώματα βαρύνονται με φΠά (σή-

μερα 24%). Σε περίπτωση προσκόμισης βε-βαίωσης απαλλαγής φΠά, απαλλάσσεται και το αντίστοιχο μίσθωμα. Με την υπο-γραφή της σύμβασης χρηματοδοτικής μί-σθωσης καταβάλλεται το πρώτο μίσθωμα.

Ερ.: Χρηματοδοτείται ο ΦΠΑ στο Πρό-γραμμα Leasing; άπ.: Η εταιρεία αγοράζει τον εξοπλισμό στο όνομά της και πληρώνει και τον φΠά. Ο αγρότης πληρώνει τον φΠά που αναλογεί με τα μισθώματα. Σε περίπτωση προσκόμι-σης ατομικής απόφασης για απαλλαγή από τον φΠά, τότε τα μισθώματα δεν επιβαρύ-νονται με φΠά.

Ερ.: Κατά τη λήξη της χρηματοδοτικής μί-σθωσης, θα μπορώ να εξαγοράσω το αγροτικό αυτοκίνητο;Ναι. Σε αυτή την περίπτωση ορίζεται ένα συμβολικό τίμημα εξαγοράς ποσού €10 και η κυριότητα του αγροτικού αυτοκινήτου περιέρχεται στην ιδιοκτησία του μισθωτή.

Το «Πρόγραμμα χρηματοδοτικής μίσθωσης εξοπλι-σμού και επαγ-γελματικών οχη-μάτων για αγρό-τες» καλύπτει ανάγκες παγίων, όπως αγροτικά αυτοκίνητα, τρα-κτέρ, συλλεκτικές μηχανές, αμελκτι-κές μηχανές κ.τ.λ., και αποτελεί μια εξειδικευμένη πρόταση με ιδιαί-τερα χαρακτηρι-στικά και ευελιξί-ες, αλλά και ιδιαί-τερα προνομια-κούς όρους

Μ ε βασικό σκοπό την αντιμετώπιση των ανα-γκών και απαιτήσεων του γεωργικού τομέα στην ελλάδα, το Μπε-

νάκειο φυτοπαθολογικό ινστιτούτο έχει αναπτύξει μια σειρά από καινοτόμες στρατηγικές διαχείρισης όλων των ασθε-νειών στα φυτά.

Το Μπενάκειο φυτοπαθολογικό ινστι-τούτο (Μφι), Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου (ΝΠΔΔ), είναι ερευνητικός φορέας μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που επο-πτεύεται από το Υπουργείο άγροτικής άνά-πτυξης και Τροφίμων. άπό την ίδρυσή του το 1929, το Μφι έχει αναπτύξει σειρά επι-στημονικών δραστηριοτήτων και ειδικοτή-των για την αντιμετώπιση των αναγκών και απαιτήσεων του γεωργικού τομέα στην ελ-λάδα. Οι επιστημονικές δραστηριότητες του ινστιτούτου είναι οργανωμένες σε τρία επιστημονικά Τμήματα: το Τμήμα φυτοπα-θολογίας, το Τμήμα εντομολογίας & Γεωρ-γικής Ζωολογίας και το Τμήμα ελέγχου Γε-ωργικών φαρμάκων & φυτοφαρμακευτι-κής. Η εξειδίκευση του ανθρώπινου κεφα-λαίου του ινστιτούτου είναι ποικίλη, καθώς αυτό απασχολεί 90 επιστήμονες διαφορε-τικών επιστημονικών τομέων, όπως γεω-πονία, χημεία, βιολογία και μοριακή βιολο-γία, τοξικολογία και οικοτοξικολογία και επιστήμες περιβάλλοντος.

Στο Τμήμα φυτοπαθολογίας μελετώνται οι ασθένειες των φυτών που οφείλονται σε παρασιτικά (μύκητες, βακτήρια, φυτο-πλάσματα, ιοί και ιοειδή) και μη παρασιτι-κά (θρεπτικά και περιβαλλοντικά) αίτια, με σκοπό την ανάπτυξη καινοτόμων στρατη-γικών διαχείρισής τους. Στα πεδία έρευνας περιλαμβάνονται η συστηματική ταξινό-μηση, η φυσιολογία, η βιολογία, η γενετι-κή, η επιδημιολογία και η δυναμική πλη-θυσμών των παθογόνων των φυτών, κα-θώς επίσης και η αιτιολογία μη παρασιτι-κών ασθενειών των φυτών. Το Τμήμα δραστηριοποιείται δυναμικά στην έρευνα των μοριακών αλληλεπιδράσεων φυτού-ξενιστή-παθογόνου-περιβάλλοντος, της παθογένειας των μικροοργανισμών ένα-

ντι των φυτών, όπως και των μηχανισμών άμυνάς τους. Για την έγκαιρη διάγνωση και την αποτροπή εισόδου, διασποράς, εγκατάστασης και εξάπλωσης παθογόνων καραντίνας και αναδυόμενων επιβλαβών οργανισμών, αναπτύσσονται συνεχώς σύγχρονες μέθοδοι. επιπλέον, για την πρόληψη των μη παρασιτικών ασθενειών των καλλιεργειών διεξάγεται έρευνα για την προστασία και βελτίωση της ποιότη-τας του εδάφους, την αποκατάσταση ρυ-πασμένων εδαφών, καθώς και για τη βιω-σιμότητα των φυσικών πόρων, κυρίως μέ-σω της επαναχρησιμοποίησης των γεωρ-γικών αποβλήτων.

Στο Τμήμα εντομολογίας και Γεωργικής Ζωολογίας μελετώνται οι ζωικοί εχθροί

των φυτών και αναπτύσσονται στρατηγι-κές Ολοκληρωμένης Διαχείρισής τους. Διε-ξάγεται έρευνα σε ένα ευρύ φάσμα των πα-ραμέτρων της βιοοικολογίας και της συ-μπεριφοράς των εχθρών των φυτών, κα-θώς και της συστηματικής τους ταξινόμησης. Στον τομέα της φυτοϋγείας αναπτύσσονται μέθοδοι για την αποτροπή της εισόδου, εγκατάστασης και διασποράς αλλόχθονων χωροκατακτητικών ειδών, κα-θώς και η ανάπτυξη συστημάτων έγκαιρης διάγνωσης και διαχείρισής τους. ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην κατανόηση και αξιο-ποίηση της βιοποικιλότητας των αρθροπό-δων στη βιολογική αντιμετώπιση εχθρών των φυτών. επιπροσθέτως, οι ερευνητικές δραστηριότητες του Τμήματος εστιάζονται

Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό ΙνστιτούτοΗ γεωργία της έρευνας και της καινοτομίας στο «μικροσκόπιο»

Το Τμήμα Φυτο-παθολογίας δρα-στηριοποιείται δυναμικά στην έρευνα των μορι-ακών αλληλεπι-δράσεων φυτού-ξενιστή-παθογό-νου -περιβάλλο-ντος, της παθογένειας των μικροοργανι-σμών έναντι των φυτών, όπως και των μηχανισμών άμυνάς τους

01

02

03

22ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΓΡΟΤΗερευνα και καινοτομια

Χειμώνας 2016

και στη διερεύνηση παραμέτρων της βιο-λογίας και της αντιμετώπισης εντόμων υγειονομικής σημασίας, με στόχο την ανά-πτυξη αποτελεσματικών σχεδίων διαχείρι-σης για δυνητικά επιβλαβείς οργανισμούς για τη δημόσια υγεία.

Στα Τμήματα φυτοπαθολογίας και εντο-μολογίας & Γεωργικής Ζωολογίας λειτουρ-γούν τα επίσημα εργαστήρια φυτοϋγειο-νομικού ελέγχου και επισκοπήσεων καλλι-εργειών για ορισμένους επιβλαβείς οργανι-σμούς καραντίνας, στο πλαίσιο της διατήρησης του καθεστώτος «Προστατευ-όμενων Ζωνών» στην ευρωπαϊκή Ένωση.

Το Τμήμα ελέγχου Γεωργικών φαρμά-κων & φυτοφαρμακευτικής είναι η εθνική άρμόδια άρχή που διεξάγει την αξιολόγη-

ση και τον έλεγχο των φυτοπροστατευτι-κών και βιοκτόνων προϊόντων για την αποτελεσματικότητά τους, την ποιότητα και τη σύσταση, την ασφάλεια για την αν-θρώπινη υγεία και συγκεκριμένα για τους πληθυσμούς που εκτίθενται μέσω διατρο-φικών οδών αλλά και μέσω του επαγγέλ-ματός τους, όπως και την ασφάλεια του περιβάλλοντος και των οργανισμών που δεν αποτελούν στόχο καταπολέμησης, για σκοπούς καταχώρησής τους σε επίπεδο ευρωπαϊκής Ένωσης και έγκρισής τους σε εθνικό επίπεδο.

επιπλέον, διεξάγεται έλεγχος της αγοράς φυτοπροστατευτικών και βιοκτόνων προϊ-όντων και ανάλυση για τον προσδιορισμό των υπολειμμάτων τους σε διάφορα προϊ-όντα, φρέσκα ή επεξεργασμένα. επίσης, δι-ενεργείται ανάλυση διαφόρων τύπων δειγ-μάτων, όπως νερού, εδάφους, μελισσών και προϊόντων κυψέλης, αναλύσεις σε βιο-λογικά υγρά και υδρόβιους οργανισμούς για την ανίχνευση γεωργικών φαρμάκων και άλλων ρυπαντών. Το Τμήμα περιλαμβά-νει και δραστηριότητες που αφορούν στην ορθολογική χρήση των γεωργικών φαρμά-κων και τη διαχείριση των ζιζανίων στο αγροτικό και αστικό περιβάλλον.

Οι ερευνητικές δραστηριότητες του Τμήματος εστιάζονται στην ανάπτυξη με-θόδων χημικής ανάλυσης για προσδιορι-σμό υπολειμμάτων γεωργικών φαρμάκων και άλλων ρυπαντών σε διάφορα υπο-στρώματα, μεθόδων εναλλακτικών του πειραματικού με θηλαστικά, σε μελέτες που σχετίζονται με την έκθεση του περι-βάλλοντος και ομάδων ανθρώπινου πλη-θυσμού σε γεωργικά φάρμακα και στην ανάπτυξη καινοτόμων εργαλείων για τη διεξαγωγή αξιόπιστης εκτίμησης επικιν-δυνότητας. επίσης, διεξάγεται έρευνα πά-νω στη βιολογία ιθαγενών και αλλόχθο-νων ζιζανίων, στην αλληλοπάθεια και στη φυσιολογία σπόρων, στην ανάπτυξη αν-θεκτικότητας στα ζιζανιοκτόνα και στον ρόλο των ζιζανίων στη βιοποικιλότητα των αγροοικοσυστημάτων.

Το εργαστήριο Υπολειμμάτων Γεωργι-κών φαρμάκων είναι το εθνικό εργαστή-ριο άναφοράς, το εργαστήριο Χημικού ελέγχου Γεωργικών φαρμάκων είναι το Κε-ντρικό εργαστήριο ελέγχου φυτοπροστα-τευτικών Προϊόντων και μαζί με το εργα-στήριο Τοξικολογικού ελέγχου Γεωργικών φαρμάκων είναι διαπιστευμένα από το εθνικό Σύστημα Διαπίστευσης (εΣΥΔ) υπό το ISO 17025:2005.

Το ινστιτούτο παρέχει υπηρεσίες διά-γνωσης για ασθένειες, εχθρούς και ζιζάνια των φυτών και ανάλυσης φυτικών ιστών, εδαφών, νερών άρδευσης, εδαφοβελτιωτι-κών και πρόσθετων εδάφους, καθώς και

συμβουλευτικές υπηρεσίες διαχείρισης προβλημάτων των καλλιεργειών.

εκτός των παραπάνω δραστηριοτήτων,, που διεξάγονται στο πλαίσιο της θεσμικής αποστολής του, το Μφι συντονίζει και συμ-μετέχει σε ανταγωνιστικά προγράμματα βασικής και εφαρμοσμένης έρευνας, είτε της ευρωπαϊκής Ένωσης είτε εθνικά, όπως τα προγράμματα FP7 και HORIZON 2020, LIFE+Environment, EFSA και Γενικής Γραμ-ματείας Έρευνας & Τεχνολογίας. Σήμερα υλοποιούνται τρία ερευνητικά έργα HORIZON 2020 (EUROMIX: για την εκτίμη-ση της επικινδυνότητας μειγμάτων χημι-κών ουσιών, XFactors: για τη μελέτη του βακτηρίου Xyllela fastidiosa και των εντό-μων φορέων του, Invasion: για τη μελέτη διαχείρισης του νέου αλλόχθονου εντόμου Halyomorpha halys) και τρία LIFE προ-γράμματα (LIFE Conops: διαχείριση χωρο-κατακτητικών ειδών κουνουπιών, LIFE BIODELEAR: νέα ελκυστικά για τη μύγα με-σογείου, LIFE PISA: καινοτόμες πρακτικές διαχείρισης της κάμπιας των πεύκων).

Στα πρόσφατα επιτεύγματα του ινστι-τούτου συγκαταλέγονται η διάκριση του έργου EcoPest (LIFE+ Environment “Strategic plan for the adaptation and application of the principles for the sustainable use of pesticides in a vulnerable ecosystem”, www.ecopest.gr), ως “Best of the Best of 2012” σε επίπεδο ευ-ρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και η κατασκευή ενός θερμοκηπίου βιοασφάλειας βαθμού 3 μέσω έργου FP7 REGPOT (BPI-PlantHeal “Development of Benaki Phytopathological Institute as a Centre of Excellence in Plant Health and Crop Protection” www.bpi-plantheal.gr) που συ-νέβαλε σημαντικά στην αναβάθμιση των υποδομών του ινστιτούτου.

Το ινστιτούτο είναι πιστοποιημένο σύμ-φωνα με τα ιSΟ 9001:2008 στον τομέα Δια-χείρισης Συγχρηματοδοτούμενων Έργων.

Το ινστιτούτο συνεργάζεται στενά με Πανεπιστήμια και ερευνητικά ινστιτούτα, εθνικά & ευρωπαϊκά, και συνεισφέρει ενεργά στο έργο διεθνών φορέων όπως οι EFSA, EPPO, CIPAC FAO και WHO. Προπτυ-χιακοί φοιτητές εκπαιδεύονται ετησίως στο Μφι και διεξάγεται η έρευνα μεταπτυ-χιακών και διδακτορικών διατριβών υπό την επίβλεψη ερευνητών του Μφι σε συ-νεργασία με εθνικά και ευρωπαϊκά Πανεπιστήμια.

Το επιστημονικό και ερευνητικό έργο του Ινστιτούτου δημοσιεύεται σε διε-θνή περιοδικά και στο περιοδικό Hellenic Plant Protection Journal, που αποτελεί εξαμηνιαία έκδοση του ΜΦΙ.

Στεφάνου Δέλτα 8, 14561, Κηφισιά www.bpi.gr

04

05

06

01 Άποψη του θερμοκηπίου βιοασφάλειας στο ΜΦΙ.02, 05, 06 Άποψη των εργαστηρίων.03 Συλλογή φυτοπαθογόνων νηματωδών.04 O Ελευθέριος Βενιζέλος στα εγκαίνια του Μπενάκειου Φυτοπαθολογικού Ινστιτούτου.

23ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΓΡΟΤΗ

ερευνα και καινοτομια

Χειμώνας 2016

24ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΓΡΟΤΗ

Χειμώνας 2016

Τ ο θέμα του συνεδρίου ήταν «Κοινή άγροτική Πολιτική: δι-δάγματα του παρελθόντος, προκλήσεις του μέλλοντος». Στο συνέδριο συμμετείχαν πε-

ρισσότεροι από 700 σύνεδροι μεταξύ των οποίων αγρότες, εκπρόσωποι άγροτικών Συ-νεταιρισμών/Ομάδων Παραγωγών, στελέχη φορέων και επιχειρήσεων του κλάδου, ακα-δημαϊκοί κ.λπ. Συμμετείχαν, επίσης, περισσό-τεροι από 200 αγρότες και εκπρόσωποι άγρο-τικών Συνεταιρισμών/Ομάδων Παραγωγών από όλη την ευρώπη, καθώς του 3ου συνε-δρίου προηγήθηκε το πανευρωπαϊκό συνέ-δριο της COPA COGECA (Κεντρικές Οργανώ-σεις άγροτών και Συνεταιρισμών). Στο συνέ-δριο συμμετείχε ο επίτροπος Γεωργίας φιλ Χόγκαν. Στο συνέδριο υλοποιήθηκαν τρία πά-νελ με τις ακόλουθες θεματικές: «Η εφαρμογή της ΚάΠ στον Νότο της εε: εμπειρίες, προ-βληματισμοί, προκλήσεις», «Πολιτικές και ερ-γαλεία για την ΚάΠ του μέλλοντος» και «Προ-τάσεις και θέσεις συνεταιριστικής επιχειρηματικότητας».

Στόχος του 3ου Πανελλήνιου Συνεδρίου της GAIA εΠιΧειρειΝ ήταν η ανάδειξη των εμπειριών, των προβληματισμών και των προκλήσεων που αντιμετωπίζει η εφαρμογή της ΚάΠ στην εε και ειδικότερα στη χώρα μας. Η μεταβολή των ισορροπιών στις διε-θνείς αγορές, η όξυνση του ανταγωνισμού και κυρίως η κρίση που υφίσταται ο ευρωπαϊ-κός γεωργικός τομέας αποτέλεσαν πεδίο για τις συζητήσεις και τον προβληματισμό που αναπτύχθηκε μεταξύ των συνέδρων για το μέλλον της ΚάΠ μετά το 2020.

Τις εργασίες του 3ου Πανελλήνιου Συνε-δρίου άνοιξε με την ομιλία του ο επίτροπος Γεωργίας και άγροτικής άνάπτυξης της εε κ. φιλ Χόγκαν, ο οποίος έκανε αναφορά στα ποι-οτικά αγροτικά προϊόντα της χώρας μας, στην ανάγκη για συνεργασία και για εφαρμογή και-νοτόμων δράσεων στον αγροτικό τομέα.

«Δουλέψτε όλοι μαζί για να έχετε καλύτε-ρη διαπραγματευτική δύναμη και καλύτε-ρες προοπτικές». Με τη φράση αυτή, ο ευ-ρωπαίος επιτρόπος Γεωργίας, φιλ Χόγκαν, προέτρεψε τους Έλληνες αγρότες να συνε-νωθούν, καταγράφοντας την ασθενή πα-ρουσία των ελληνικών οργανώσεων παρα-γωγής, που καλύπτουν μόνο το 14% του αγροτικού τομέα - ποσοστό πολύ χαμηλό σε σχέση με τα άλλα κράτη-μέλη.

«Τα προϊόντα μας είναι τα καλύτερα και

σε υψηλότερο επίπεδο σε όλο τον κόσμο. Για αυτό και τα ελληνικά προϊόντα πρέπει να βρουν νέες αγορές υψηλής ποιότητας», επισήμανε ο κ. Χόγκαν, τονίζοντας ότι το 17% των ελληνικών εξαγωγών πηγαίνει στα άλλα 27 κράτη-μέλη της ευρωπαϊκής Ένω-σης, τα οποία ουσιαστικά συνεισφέρουν 5,5 δισ. ευρώ στην ελληνική οικονομία. Ση-μαντική θέση μεταξύ αυτών κατέχουν τα προϊόντα Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης και Προστατευόμενης Γεω-γραφικής Ένδειξης. Και, όπως είπε ο επί-τροπος, «πουθενά αλλού στην ευρωπαϊκή Ένωση δεν υπάρχει τόσο μεγάλη αναλογία γεωγραφικών ενδείξεων. Η ελλάδα έχει 269 προϊόντα γεωγραφικών ενδείξεων».

Στην ανάγκη μεταρρυθμίσεων στον αγροδιατροφικό τομέα, ώστε να παράγονται στη χώρα μας ποιοτικά προϊόντα, ανταγωνι-στικά στις διεθνείς αγορές, αναφέρθηκε στον χαιρετισμό του ο κ. Χριστόδουλος άντωνιά-δης. Ο Σύμβουλος Διοίκησης της Τράπεζας Πειραιώς και πρόεδρος της GAIA εΠιΧειρειΝ υπογράμμισε την ανάγκη για μεταρρυθμίσεις στον αγροδιατροφικό τομέα, με στόχο την παραγωγή ποιοτικών προϊόντων και την ενί-σχυση της εξωστρέφειάς του. Βασική προϋ-πόθεση για όλα τα παραπάνω είναι η υιοθέτη-ση καινοτόμων προσεγγίσεων σε όλα τα στά-δια της παραγωγής και εμπορίας. άναδείχθη-κε ως κρίσιμο το θέμα της ανάπτυξης νέων εκμεταλλεύσεων και σωστά δομημένων συ-νεργατικών σχημάτων που θα βρεθούν στην πρωτοπορία. Τονίστηκε ο ρόλος της χρημα-τοδότησης ως του πιο σημαντικού μέρους της υποστήριξης της πρωτογενούς παραγω-γής, η οποία όμως θα πρέπει να γίνεται «κάτω από μια νέα αντίληψη». Υπογραμμίστηκε, επί-σης, το γεγονός πως η χρηματοδότηση δεν

θα πρέπει να συντηρεί τα προβλήματα που έχουν συντελέσει στο χαμηλό επίπεδο της αγροτικής παραγωγικότητας. άντίθετα, πρέ-πει να συντελεί σε ένα νέο πνεύμα παραγωγι-κότητας και στο πλαίσιο αυτό η Τράπεζα Πει-ραιώς συντελεί με το Πρόγραμμα Συμβολαια-κής Τραπεζικής. Τέλος, επισημάνθηκε ότι απέναντι στις προκλήσεις της ελληνικής γε-ωργίας η GAIA εΠιΧειρειΝ λειτουργεί με ένα ολοκληρωμένο οπλοστάσιο συνεργασίας και μια πολυδιάστατη παρέμβαση.

Στη συνέχεια ο κ. Γιάννης Κουφουδάκης, Διευθύνων Σύμβουλος της GAIA εΠιΧειρειΝ, σημείωσε ότι μέσα στο δυσχερές περιβάλλον της κρίσης ο αγροτικός τομέας εξακολουθεί να αποτελεί έναν από τους βασικούς πυλώνες της εθνικής οικονομίας, αλλά και να συγκε-ντρώνει τις ελπίδες και τις προσπάθειές για τη συνολική οικονομική αναδιάταξη της χώρας. «Στο πλαίσιο αυτό, κορυφαία πρόκληση και επιδίωξη των ελληνικών αγροτικών συνεται-ρισμών αποτελεί η ενίσχυση της επιχειρημα-τικής τους ανάπτυξης μέσω της δραστηριο-ποίησης και της παραγωγής αξίας κατά μήκος της εφοδιαστικής αλυσίδας τροφίμων (αλλά και των μη διατροφικών προϊόντων), ξεκινώ-ντας από τα γεωργικά εφόδια και φτάνοντας μέχρι τον τελικό καταναλωτή, τόσο στην εγ-χώρια όσο και στη διεθνή αγορά», είπε χαρακτηριστικά.

1η θΕΜΑΤΙκή ΕνόΤήΤΑ Συμμετείχαν οι κ.κ. Τζόρτζιο Μερκούρι, Πρόεδρος της Συνομοσπονδίας Συνεταιρι-στικών Οργανώσεων Fedagri-Confcooperative και της Ένωσης άγροδια-τροφικών Συνεταιρισμών ιταλίας, Άνχελ Βι-γιαφράνκα, Πρόεδρος των ισπανικών αγροδιατροφικών συνεταιριστικών οργα-

3o Πανελλήνιο Συνέδριο για την ανάπτυξη της Ελληνικής Γεωργίας

01 Ο Επίτροπος Γεωργίας και Αγρο-τικής Ανάπτυξης της ΕΕ κ. Φιλ Χό-γκαν άνοιξε με την ομιλία του τις ερ-γασίες του 3ου Πανελλήνιου Συνε-δρίου, κάνοντας αναφορά στα ποιο-τικά αγροτικά προϊόντα της χώρας μας 02 Ο Σύμβουλος Διοίκησης της Τράπεζας Πειραιώς και πρόεδρος της GAIA ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ Χριστόδου-λος Αντωνιάδης κατά τη διάρκεια της ομιλίας του υπογράμμισε την ανάγκη για μεταρρυθμίσεις στον αγροδιατροφικό τομέα 03 Συντονι-στής της 1ης θεματικής ενότητας του συνεδρίου ο Βασίλης Παρό-λας, μέλος του ΔΣ της GAIA ΕΠΙΧΕΙ-ΡΕΙΝ και αντιπρόεδρος της Cogeca, Τζόρτζιο Μερκούρι, Πρόεδρος της Συνομοσπονδίας Συνεταιριστικών Οργανώσεων Fedagri-Confcooperative και της Ένωσης Αγροδιατροφικών Συνεταιρισμών Ιταλίας, Άνχελ Βιγιαφράνκα, Πρόε-δρος των ισπανικών αγροδιατροφι-κών συνεταιριστικών οργανώσεων Cooperativas Agro-alimentarias, Πασκάλ Βινέ, Γενικός Εκπρόσωπος της εθνικής συνεταιριστικής οργά-νωσης της Γαλλίας Coop de France, Μανουέλ ντος Σάντος Γκόμεζ, Πρόεδρος της Εθνικής Συνομο-σπονδίας Αγροτικών Συνεταιρι-σμών και Αγροτικής Πίστης της Πορτογαλίας Confagri, Γιάννης Κουφουδάκης, Διευθύνων Σύμ-βουλος της GAIA ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ 04 Συ-ντονιστής της 3ης Θεματικής ενότη-τας, Βασίλης Κάππας, διευθυντής Επιχειρηματικής Ανάπτυξης της GAIA ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ, Γεώργιος Χατζη-γεωργίου, Οικονομολόγος, στέλε-χος επιχειρήσεων, Χαράλαμπος Φιλαδαρλής , Διευθυντής Υποστή-ριξης και Ανάπτυξης Εξαγωγών της GAIA ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ, Αθανάσιος Τσιο-τίνας, Πρόεδρος Αγροτικού-Κτηνο-τροφικού Συνεταιρισμού Αρκαδίας, Χρήστος Γιαννακάκης, Σύμβου-λος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Venus Growers 05 Συντονίστρια της 2ης θεματικής ενότητας η Έλλη Τσι-φόρου, υπεύθυνη του Γραφείου Βρυξελλών της GAIA ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ, Χαβιέ Βάγιε, Ανώτερος Σύμβουλος Πολιτικής στις ευρωπαϊκές αγροτι-κές και συνεταιριστικές οργανώσεις Copa-Cogeca, Κωνσταντίνος Μαυρόπουλος, Διευθυντής Ανά-πτυξης Αγροδιατροφικού Τομέα της TÜV AUSTRIA HELLAS, Γιάννης Χα-νιωτάκης, Διευθυντής Ανάπτυξης Τραπεζικών Εργασιών Αγροτικού Τομέα Τράπεζας Πειραιώς, Έφη Κο-κορέλη, Διευθύντρια Agrinsurance & Bancassurance, της Interamerican Α.Ε., Παναγιώτης Ηλίας, Διευθυ-ντής Έρευνας και Ανάπτυξης της NEUROPUBLIC ΑΕ .

01 02

GAIA ΕΠΙΧΕΙΡΕΙν

25ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΓΡΟΤΗ

Χειμώνας 2016

νώσεων Cooperativas Agro-alimentarias, Πασκάλ Βινέ, Γενικός εκπρόσωπος της εθνικής συνεταιριστικής οργάνωσης της Γαλλίας Coop de France, Μανουέλ ντος Σά-ντος Γκόμεζ, Πρόεδρος της εθνικής Συνο-μοσπονδίας άγροτικών Συνεταιρισμών και άγροτικής Πίστης της Πορτογαλίας Confagri, και ο Γιάννης Κουφουδάκης, Δι-ευθύνων Σύμβουλος της GAIA εΠιΧειρειΝ. Ο κ. Βασίλης Παρόλας, μέλος του Δ.Σ. της GAIA εΠιΧειρειΝ και άντιπρόεδρος της Cogeca, συντόνισε το πάνελ.

2η θΕΜΑΤΙκή ΕνόΤήΤΑ Οι ομιλητές που συμμετείχαν από την ελλάδα και την εε ανέλυσαν τα παρακάτω ζητήματα:

Ο Διευθυντής άνάπτυξης Τραπεζικών ερ-γασιών άγροτικού Τομέα Τράπεζας Πειραιώς, κ. Γιάννης Χανιωτάκης, αναφέρθηκε στις πρωτοβουλίες της Τράπεζας για τον αγροδια-τροφικό τομέα. Στο πλαίσιο της ομιλίας ανα-φέρθηκε πως στόχος της χρηματοδότησης είναι καταρχήν να στηρίξει τον αγροτικό το-μέα να λειτουργήσει ως πυλώνας ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας. Παράλληλα, τονί-στηκε πως η χρηματοδότηση στοχεύει στη διευκόλυνση των επενδύσεων, στην ανάδει-

ξη της σημασίας της εξωστρέφειας, στην ανταγωνιστικότητα μέσα σε πλαίσιο αειφορί-ας και στην ομαλή ροή των κεφαλαίων κίνη-σης. Έγινε αναφορά στο γεγονός πως η συ-ντριπτική πλειοψηφία των ελλήνων αγροτών εμπιστεύεται την Τράπεζα Πειραιώς, ενώ πε-ρισσότεροι από 110.000 αγρότες έχουν πρό-σβαση σε κεφάλαια κίνησης. Σχετικά με το εύρος των χρηματοοικονομικών εργαλείων, υπογραμμίστηκε ότι εκτείνονται από την πα-ραδοσιακή χρηματοδότηση μέχρι και τη δια-χείριση των κινδύνων στον αγροτικό τομέα.

Ο κ. Χαβιέ Βάγιε, άνώτερος Σύμβουλος Πολιτικής στις ευρωπαϊκές άγροτικές και Συ-νεταιριστικές Οργανώσεις Copa-Cogeca, με ειδίκευση σε θέματα που σχετίζονται με την ποιότητα και την προώθηση των γεωργικών προϊόντων, αναφέρθηκε στις υφιστάμενες και μελλοντικές προκλήσεις για τις πολιτικές ποιότητας και προώθησης γεωργικών προϊόντων.

Ο κ. Κωνσταντίνος Μαυρόπουλος, Διευ-θυντής άνάπτυξης άγροδιατροφικού Τομέα της TÜV AUSTRIA HELLAS, εστίασε στη σημα-σία των συστημάτων πιστοποίησης για τη δι-ασφάλιση της ποιότητας και ασφάλειας των τροφίμων κατά μήκος της εφοδιαστικής αλυ-σίδας τροφίμων, καθώς και σε ζητήματα σχε-τικά με την εφαρμογή των υποχρεωτικών και εθελοντικών συστημάτων.

Η κα Έφη Κοκορέλη, Διευθύντρια Agrinsurance & Bancassurance της Interamerican ά.ε., αναφέρθηκε στα υφιστάμε-να και μελλοντικά εργαλεία διαχείρισης κινδύ-νων για την ασφάλιση της παραγωγής και του εισοδήματος, αναφερόμενα όχι μόνο σε κινδύ-νους που οφείλονται σε φυσικές καταστροφές, αλλά και σε οικονομικούς κινδύνους που προ-κύπτουν από την αστάθεια των γεωργικών αγορών, η οποία αποτελεί πλέον τη νέα κανονι-κότητα για τον πρωτογενή τομέα της εε.

Ο κ. Παναγιώτης Ηλίας, Διευθυντής Έρευ-νας και άνάπτυξης της NEUROPUBLIC ά.ε., αναφέρθηκε στους προβληματισμούς που διατυπώνονται επί του παρόντος σε επίπεδο εε σε σχέση με την εισαγωγή των νέων τεχνο-λογιών στον αγροδιατροφικό τομέα και τους τρόπους με τους οποίους αναμένεται να επη-ρεαστεί αλλά και που θα κληθεί να προσαρ-μοστεί ο ευρωπαϊκός, αλλά και ο διεθνής γε-ωργικός τομέας.

3η θΕΜΑΤΙκή ΕνόΤήΤΑ Οι ομιλητές αναφέρθηκαν σε προβληματι-σμούς και προτάσεις που αφορούν στην ανά-πτυξη της συνεταιριστικής επιχειρηματικότη-τας στον αγροτικό τομέα της χώρας.

Ο κ. Γεώργιος Χατζηγεωργίου, Οικονομο-λόγος, στέλεχος επιχειρήσεων, ανέφερε ότι η αγορά των γεωργικών εφοδίων (ζωοτροφές, λιπάσματα, φυτοφάρμακα, σπόροι και πολ-λαπλασιαστικό υλικό) χαρακτηρίζεται από

πολυδιάσπαση με περίπου το 60-70% των αγορών να γίνεται από περίπου 2.500 κατα-στήματα γεωργικών εφοδίων που υπάρχουν στη χώρα. Προκειμένου να περιοριστεί το κό-στος των εισροών αυτών, απαιτούνται συλλο-γικές δράσεις, ιδιαίτερα στη χώρα μας με τα διαρθρωτικά χαρακτηριστικά που έχει αυτό κρίνεται απαραίτητο. Τα σχήματα αυτά με τη συγκέντρωση των αναγκαίων εισροών μπο-ρούν να επιτύχουν σημαντικές οικονομίες κλίμακας, με μείωση του κόστους εισροών προς όφελος των παραγωγών-μελών τους. Μέσω της σωστής οργάνωσης και της Συμβο-λαιακής Γεωργίας μπορεί να επιλυθεί και το σημαντικό πρόβλημα της ρευστότητας. Πα-ράλληλα, το κόστος εισροών μπορεί να μειω-θεί κάνοντας χρήση των εδαφολογικών δε-δομένων και της παροχής εξειδικευμένων συμβουλών ορθών και άριστων γεωργικών πρακτικών. Ο περιορισμός των εισροών μόνο σε αυτές που η παραγωγή έχει ανάγκη θα μπορούσε να περιορίσει το κόστος παραγω-γής πάνω από 20% στο κόστος λιπασμάτων, πάνω από 25% στα φυτοφάρμακα.

Ο κ. Χαράλαμπος φιλαδαρλής, Διευθυ-ντής Υποστήριξης και άνάπτυξης εξαγωγών της GAIA εΠιΧειρειΝ, έδωσε έμφαση στην ανάγκη συνένωσης δυνάμεων των υφιστάμε-νων συνεταιριστικών δομών, προκειμένου να δημιουργηθούν οικονομίες κλίμακας και με-γάλα μεγέθη τελικών προϊόντων, ώστε να αυ-ξηθεί η διαπραγματευτική δύναμη των συνε-ταιρισμών, έναντι των μεγάλων αλυσίδων σούπερ μάρκετ. Ταυτόχρονα, πρότεινε τη στροφή σε προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας, σε αντίθεση με τη μαζική παραγωγή προϊόντων που χαρακτηρίζονται ως εμπο-ρεύματα (commodities) και παρέχουν χαμη-λή προστιθέμενη αξία.

Ο κ. άθανάσιος Τσιοτίνας, Πρόεδρος άγροτικού-Κτηνοτροφικού Συνεταιρισμού άρκαδίας, ανέδειξε την ανάγκη αλλαγής νοο-τροπίας των παραγωγών, με στόχο τη δημι-ουργία νέων και υγειών συνεργατικών σχη-μάτων, βασισμένων σε στέρεες αρχές και αξί-ες και με στόχο πάντα την επιχειρηματική ανάπτυξη. επίσης έδωσε έμφαση στην ανά-γκη εισαγωγής της καινοτομίας στη γεωργική παραγωγή, ως τον βασικό παράγοντα βελτί-ωσης της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών αγροτικών προϊόντων.

Ο κ. Χρήστος Γιαννακάκης, Σύμβουλος του άγροτικού Συνεταιρισμού Venus Growers, ανέλυσε τα σημαντικά πλεονεκτή-ματα που δίνουν στα αγροτικά προϊόντα οι ενέργειες προώθησης που επιδοτούνται από προγράμματα της εε. Η προστιθέμενη αξία που αποκτά το προϊόν μέσα από αυτές τις δραστηριότητες είναι σημαντική, ενώ οι εν λόγω πρωτοβουλίες συμβάλλουν στη διαφο-ροποίηση του προϊόντος στα μάτια των τελι-κών καταναλωτών.

03

04

05

Στόχος του 3ου Πανελλήνιου Συνεδρίου της GAIA ΕΠΙΧΕΙΡΕΙν ήταν η ανάδειξη των εμπειριών, των προβληματι-σμών και των προκλήσεων που αντιμετωπί-ζει η εφαρμογή της κΑΠ στην ΕΕ και ειδικότερα στη χώρα μας

26ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΓΡΟΤΗΣυΣτηματα παραγΩγηΣ Χειμώνας 2016

Τ α τελευταία χρόνια παρατηρεί-ται έντονη συζήτηση για την αειφορία και τη βιωσιμότητα των αγροτικών συστημάτων παραγωγής. Κατά τη διάρκεια

του περασμένου αιώνα, η ανθρωπότητα βελ-τίωσε την αγροτική παραγωγή με την εισα-γωγή διαφόρων καινοτομιών που αφορού-σαν μηχανήματα, εφόδια/εισροές (φυτοφάρ-μακα, λιπάσματα) και μέσω της γενετικής βελτίωσης του φυτικού και ζωικού κεφαλαί-ου. Ωστόσο, αν και η παραγωγή αυξήθηκε σημαντικά, παρουσιάστηκαν έντονα προ-βλήματα και πιέσεις στους περιβαλλοντικούς πόρους. Σημαντικά ευρήματα των ερευνη-τών δείχνουν ότι το μοντέλο αυτό παραγω-γής δεν μπορεί να έχει μακροπρόθεσμο ορί-ζοντα γιατί χάνει τη λειτουργικότητά του. Συ-νεπώς, θεσμικά όργανα τόσο στην ευρώπη που ασχολούνται με θέματα αγροτικής πολι-τικής όσο και στον Παγκόσμιο Οργανισμό εμπορίου υιοθετούν συμφωνίες οι οποίες αποσκοπούν στον μακροπρόθεσμο ορίζο-ντα παροχής αγαθών και υπηρεσιών που προέρχονται από τη γεωργία, δίνοντας έμ-φαση στην οικονομική βιωσιμότητα των εκ-μεταλλεύσεων, αλλά και τη διατήρηση και ποιότητα των φυσικών πόρων.

Όταν λέμε αειφορία στη γεωργία και σκεφτόμαστε μια γεωργική εκμετάλλευση θα πρέπει να παρουσιάζει τα ακόλουθα χα-ρακτηριστικά: οικονομικά βιώσιμη, να δια-τηρεί σε καλή κατάσταση ή να βελτιώνει το περιβάλλον (νερό, αέρα, έδαφος) και να προσφέρει καλή ποιότητα ζωής στην αγροτική οικογένεια.

είναι φανερό ότι η αειφορία είναι μια έν-νοια πολυδιάστατη, έχει δυναμικό χαρακτή-ρα και σύνθετα χαρακτηριστικά. άπαιτεί μια ολιστική προσέγγιση για να έχει μακροχρό-νιο ορίζοντα. Χρειάζεται συνεργασία πολ-λών διαφορετικών επιστημονικών πεδίων για να γίνει η σύνθεση και παρουσίαση μιας ολοκληρωμένης εικόνας της έννοιάς της. Η αξιολόγησή της αποτελεί μία πρόκληση για τους ερευνητές, τους σχεδιαστές των αγρο-τικών πολιτικών, αλλά και για τους ίδιους τους παραγωγούς.

Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται έντονη προσπάθεια για τον σχεδιασμό των διαστά-σεών της που θα μπορούν να προσδιορί-σουν τις πιέσεις που ασκούνται στα διάφορα συστήματα παραγωγής λόγω των αλλαγών στην αγροτική πολιτική, τις κλιματικές αλλα-

πληροφόρησης που μπορεί να δώσει τις κα-τάλληλες κατευθύνσεις για μια αειφόρο παραγωγή τόσο στους ίδιους τους γεωρ-γούς, όσο και στους εμπλεκόμενους στο χώ-ρο της αγρο-διατροφής. επίσης, διευκολύνει τον εντοπισμό σημείων προς βελτίωση στον σχεδιασμό πολιτικών, στον καθορισμό απο-τελεσματικότερου τρόπου κατανομής των χρηματοοικονομικών πόρων και στην εφαρ-μογή κατάλληλων περιβαλλοντικών και κοι-νωνικών πολιτικών για την επίλυση προβλη-μάτων της γεωργίας.

Στην ομάδα υλοποίησης του Προγράμμα-τος αυτού συμμετέχουν φορείς από 9 χώ-ρες, μεταξύ των οποίων και το ινστιτούτο άγροτικής Οικονομίας και Κοινωνιολογίας του εΛΓΟ ΔΗΜΗΤρά. Οι υπό μελέτη κλάδοι για την ελλάδα αφορούν εκμεταλλεύσεις ελαιοκομικής κατεύθυνσης, εκμεταλλεύσεις με μόνιμες φυτείες, αροτραίες εκμεταλλεύ-σεις και εκμεταλλεύσεις με κατεύθυνση την αιγοπροβατοτροφία. ενδεικτικά, οι δείκτες αειφορίας, όπως αποτυπώνονται και στα δι-αγράμματα, σχετίζονται με την οικονομική διάσταση, την περιβαλλοντική διάσταση και την κοινωνική διάσταση.

Οι δείκτες που αφορούν την οικονομική διάσταση περιλαμβάνουν δείκτες που αφο-ρούν το εισόδημα, τον βαθμό καινοτομίας της εκμετάλλευσης, τη χρήση ετικετών ποιό-τητας (βιολογικό, ΠΟΠ, ΠΓε κ.ά.), τον τρόπο εμπορίας των προϊόντων (μέσω ομάδων πα-ραγωγών, βραχείες αλυσίδες κ.ά.), τη χρήση συμβολαιακής γεωργίας και τους τρόπους διαχείρισης κινδύνου.

Οι κοινωνικοί δείκτες αφορούν τις συμ-βουλευτικές υπηρεσίες που χρησιμοποιούν οι γεωργοί, το επίπεδο εκπαίδευσης και επι-μόρφωσης, το καθεστώς ιδιοκτησίας, την κοινωνική ενσωμάτωση, την απασχόληση και τις συνθήκες εργασίας, την ποιότητα ζω-ής και τη λήψη αποφάσεων και τέλος τον βαθμό κοινωνικής διαφοροποίησης.

Οι δείκτες που αφορούν την περιβαλλο-ντική διάσταση σχετίζονται με τη χρήση φυτοφαρμάκων, τη θρεπτική ισορροπία, την ενέργεια, τη χρήση νερού και τις πρακτικές άρδευσης και τη διαχείριση της γης. Στο θέ-μα της διαχείρισης της γης εξετάζονται πλη-θώρα δεικτών, όπως το ποσοστό οργανικής ύλης, ο τρόπος διαχείρισης της νιτρορρύπαν-σης, οι εκπομπές αερίων του διοξειδίου του άνθρακα ανά κιλό προϊόντος και ανά εκτά-ριο, η διάβρωση του εδάφους και ο πολυτε-μαχισμός των αγροτεμαχίων.

ΑΕΙΦόΡΙΑ Μια νέα οπτική για τις αγροτικές εκμεταλλεύσεις

Γράφει Η

Ειρήνη Τζουραμάνη

Ερευνήτρια ΕΛΓΟ-Δήμητρα

γές και τις αλλαγές στη ζήτηση των κατανα-λωτών στα αγροτικά προϊόντα που παρατη-ρούνται. φορείς όπως η ευρωπαϊκή Ένωση, FAO, OECD, μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες, ερευνητικά ινστιτούτα προσπαθούν να σχε-διάσουν τους καταλληλότερους δείκτες για να μπορούν να αξιολογούν και να εφαρμό-ζουν κατάλληλες στρατηγικές, οι οποίες θα βελτιώνουν την αειφορία των συστημάτων παραγωγής και της υπαίθρου.

Στο πλαίσιο αυτό, το ευρωπαϊκό Πρόγραμ-μα FLINT - Farm Level Indicators for New Topics in Policy evaluation (http://www.flint-fp7.eu) που σχεδιάστηκε από τη Γενική Διεύ-θυνση Γεωργίας της εε αποτελεί μια συλλογι-κή προσπάθεια φορέων που έχουν αναλάβει την υλοποίησή του. Στόχος του προγράμμα-τος είναι ο εντοπισμός των κατάλληλων δει-κτών αειφορίας για εκμεταλλεύσεις από δια-φορετικούς κλάδους παραγωγής και με στοι-χεία από διαφορετικές χώρες. Με τον τρόπο αυτό, είναι δυνατή η διάχυση της σχετικής

ΑΕΙΦόΡΙΑ

Περιβαλλοντική ΔιάστασηΧρήση φυτοφαρμάκωνθρεπτική ισορροπία (αζώτου, φωσφόρου)ΕνέργειαΝερόΔιαχείριση γης •Πρασίνισμα •Περιοχέςοικολογικήςεστίασης •Μέτραμείωσηςνιτρορρύπανσης •Διάβρωσηεδάφους •Πολυτεμαχισμόςαγροτεμαχίων •Οργανικήουσίαεδάφους

κοινωνική ΔιάστασηΣυμβουλευτικήΕκπαίδευση και επιμόρφωσηΚαθεστώς ΙδιοκτησίαςΣυμμετοχή σε κοινωνικούς φορείςΑπασχόλησηΠοιότητα ζωής / Λήψη αποφάσεων

Κοινωνική διαφοροποίηση

όικονομική ΔιάστασηΕισόδημαΚαινοτομίαΠαραγωγή προϊόντων με προστιθέμε-

νη αξία (βιολογικά, ΠΟΠ, ΠΓΕ)Κανάλια εμπορίαςΣυμβολαιακή Γεωργία

Τρόποι διαχείρισης κινδύνου

27Χειμώνας 2016

ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΓΡΟΤΗνet μetering

Αυτοπαραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από αγρότες

Γράφει Η

Μαβίκα ήλιού

Επικεφαλής Περιβαλλοντικής & Αναπτυξιακής Τραπεζικής

Κ άθε ευρώ μετράει. ειδικά αν πρόκειται για χρήματα που στηρίζουν την αγροτική πα-ραγωγή. Μία από τις συνι-στώσες του κόστους της

αγροτικής παραγωγής είναι και η ηλεκτρι-κή ενέργεια που καταναλώνεται, π.χ., για την άρδευση των χωραφιών.

Με το νέο θεσμικό πλαίσιο που έχει δια-μορφωθεί την τελευταία διετία, οι αγρότες έχουν πλέον τη δυνατότητα να εξοικονο-μήσουν χρήματα, γινόμενοι οι ίδιοι αυτο-παραγωγοί ηλεκτρικής ενέργειας με φωτοβολταϊκά, με εφαρμογή ενεργεια-κού συμψηφισμού.

Ως ενεργειακός συμψηφισμός νοείται ο συμψηφισμός της παραγόμενης από το φωτοβολταϊκό σύστημα ενέργειας με την καταναλισκόμενη στις εγκαταστάσεις του αυτοπαραγωγού, ο οποίος διενεργείται σε ετήσια βάση. Στον ενεργειακό συμψηφι-σμό η παραγόμενη ενέργεια δεν είναι απα-

ραίτητο να ταυτοχρονίζεται με την καταναλισκόμενη.

Ειδικά για αυτοπαραγωγούς που εί-ναι εγγεγραμμένοι στο Μητρώο Αγρο-τών και Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων του Ν.3874/2010 για εγκαταστάσεις αγρο-τικών εκμεταλλεύσεων ή και αγροτικών χρήσεων, αλλά και για ΓόΕΒ και ΤόΕΒ, επιτρέπεται, με βάση τον Ν.4414/2016, η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σταθμών για την κάλυψη ιδίων αναγκών τους και με εφαρμογή εικονικού ενεργειακού συμ-ψηφισμού. εικονικός είναι ο συμψηφι-σμός της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέρ-γειας, από σταθμό άΠε αυτοπαραγωγού, με τη συνολική καταναλισκόμενη ηλεκτρι-κή ενέργεια σε εγκαταστάσεις του αυτο-παραγωγού, από τις οποίες τουλάχιστον η μία είτε δεν βρίσκεται στον ίδιο ή όμορο χώρο με τον σταθμό άΠε είτε, στην περί-πτωση που βρίσκεται, τροφοδοτείται από διαφορετική παροχή.

Ενδεικτικό παράδειγμα αγροτικού φωτοβολταϊκού με αυτοπαραγωγήενδεικτική ετήσια κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας (κιλοβα-τώρες - kWh)

12.000

άπαραίτητη ισχύς φωτοβολταϊ-κού (κιλοβάτ - kWp)

8,3

ενδεικτική επιφάνεια που απαι-τείται (σε τετραγωνικά μέτρα)

125

ενδεικτικό κόστος επένδυσης φωτοβολταϊκού (€)

10.800

ενδεικτικό ύψος ιδίων κεφαλαί-ων (€)

6.480

ενδεικτικό ύψος δανεισμού (€) 4.320Διάρκεια δανείου (μήνες) 120ενδεικτική τιμή στην οποία γί-νεται ο συμψηφισμός (€/kWh)

0,078

Παραγωγή ενέργειας στην 25ετία (κιλοβατώρες - kWh)

292.800

Λειτουργικά έξοδα (συντήρη-ση-ασφάλιση) στην 25ετία (€)

5.189

ενδεικτική ετήσια δόση δανεί-ου (€)

613

Τελική εξοικονόμηση χρημά-των στην 25ετία (€)

13.950

Με την εγκατάσταση και τη θέση σε λει-τουργία του φωτοβολταϊκού σας συστήματος:

εάν η ενέργεια που παράγετε σε ετήσια βάση είναι ίση με την κατανάλωσή σας, θα πληρώνετε στη ΔεΗ (ή σε άλλο εναλλακτι-κό πάροχο) μέρος του λογαριασμού που αφορά στις λοιπές χρεώσεις και το πάγιο.

εάν η ενέργεια που παράγετε σε ετήσια βάση είναι μικρότερη της κατανάλωσής σας, θα καταβάλετε επίσης και το κόστος για την επιπλέον ηλεκτρική ενέργεια που καταναλώσατε, αλλά δεν παρήχθη από το φωτοβολταϊκό σας.

εάν η ενέργεια που παράγετε σε ετήσια βάση είναι μεγαλύτερη της κατανάλωσής σας, τυχόν πλεόνασμα παραγόμενης ενέρ-γειας δεν αποζημιώνεται, αλλά παρέχεται δωρεάν στο δίκτυο.

Για να αποφύγετε να εγκαταστήσετε ένα σύστημα που δεν είναι κατάλληλο για τις δικές σας ανάγκες (είναι π.χ. μεγαλύτερο από αυτό που πραγματικά χρειάζεται, χά-νοντας έτσι χρήματα), είναι σκόπιμο όχι μό-νο να έχετε μια αναλυτική και τεκμηριωμέ-νη τεχνική μελέτη από τον εγκαταστάτη που θα επιλέξετε, αλλά και έναν αξιόπιστο φορέα που μπορεί να ελέγξει τα στοιχεία αυτά. Επισκεπτόμενοι ένα κατάστημα της Τράπεζας Πειραιώς, μπορείτε να επι-λέξετε το κατάλληλο χρηματοδοτικό σχήμα, αλλά και να συμβουλευθείτε τα εξειδικευμένα στελέχη της για το βέλτι-στο μέγεθος της επένδυσής σας, ώστε να μεγιστοποιήσετε τα κέρδη σας.

Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφτείτε την ηλεκτρονική διεύθυνση:http://www.piraeusbank.gr/el/Epiheiriseis-Epaggelmaties/Green-Banking/Fotovoltaika/Net-metering

28ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΓΡΟΤΗχρηματοδοτικα προγραμματα

Χειμώνας 2016

Σ τον Νόμο μπορεί να ενταχθεί κάθε μορφής και οποιουδήπο-τε μεγέθους επιχείρηση, καθώς και ο πρωτογενής τομέας, αρ-κεί το επενδυτικό σχέδιο που

θα υποβληθεί να είναι επιλέξιμο.Το ελάχιστο ύψος των επενδυτικών σχε-

δίων, ανάλογα με το μέγεθος της επιχείρη-σης που θα το υποβάλει, έχει ως εξής:

Μεγάλες επιχειρήσεις: από 500.000 € Μεσαίες επιχειρήσεις, συνεταιρισμοί, clusters: από 250.000 €

Μικρές επιχειρήσεις: από 150.000 € Πολύ μικρές επιχειρήσεις: από 100.000 € άγροτικοί Συνεταιρισμοί, Ομάδες Παρα-γωγών, Κοιν.Σ.επ., άεΣ: από 50.000 €

Οι δαπάνες είναι επιλέξιμες εφόσον πραγματοποιηθούν μετά την υποβολή της αίτησης υπαγωγής.

Μια σύντομη περιγραφή των καθεστώ-των που προκηρύχθηκαν θα βοηθήσει τις ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις να κρίνουν αν ωφελούνται από τις παρεχόμενες ενι-σχύσεις, προκειμένου να προβούν έγκαιρα στις απαιτούμενες ενέργειες για την υπο-βολή του επενδυτικού τους σχεδίου.

Ενισχύσεις μηχανολογικού εξοπλισμού (Προϋπολογισμός [Π/Υ] 150 εκατ. €)Πρόκειται για το πλέον απλοποιημένο κα-θεστώς, τόσο σε ό,τι αφορά τις διαδικασίες όσο και σε ό,τι αφορά την ταχύτητα έντα-ξης, καθώς δεν θα ακολουθείται διαγωνι-στική διαδικασία. επιπλέον, η καταβολή της ενίσχυσης θα είναι άμεση, δεδομένου ότι οι έλεγχοι θα είναι διοικητικοί.

άφορά στην προμήθεια καινούργιου ή με-ταχειρισμένου (υπό όρους) εξοπλισμού, σύμ-φωνα με τις προϋποθέσεις που ορίζει ο Νόμος.

Η ενίσχυση παρέχεται μέσω του κινήτρου της φορολογικής απαλλαγής, πράγμα που σημαίνει ότι το συγκεκριμένο καθεστώς απευθύνεται σε επιχειρήσεις που αναμέ-νουν κερδοφορία τα επόμενα χρόνια.

Γενική Επιχειρηματικότητα (Π/Υ 150 εκατ. €)Πρόκειται για την «καρδιά» του άναπτυξια-κού Νόμου. Το συγκεκριμένο καθεστώς δημιουργεί ένα πλαίσιο στο οποίο εντάσ-σονται όλες οι υφιστάμενες επιχειρήσεις και όλα τα επιλέξιμα επενδυτικά σχέδια.

Περιλαμβάνει το σύνολο των αποδεκτών δαπανών, όπως κτιριακά, μηχανήματα, leasing, άυλα (πνευματική ιδιοκτησία, τε-χνογνωσία, συστήματα ελέγχου ποιότητας κ.ά.), μισθολογικό κόστος, συμβουλευτικές υπηρεσίες σε νέες ΜΜε, καθώς και έξοδα εκκίνησης για τις υπό σύσταση επιχειρήσεις.

Η ενίσχυση παρέχεται στον επενδυτή μέ-σω: α) του κινήτρου της φορολογικής απαλλαγής, β) της επιδότησης των δόσεων του leasing, γ) της επιδότησης του κόστους απασχόλησης και δ) της άμεσης επιχορή-γησης για τις ειδικές κατηγορίες ενίσχυσης.

Στις ειδικές κατηγορίες ενίσχυσης εντάσ-σονται τα επενδυτικά σχέδια που υλοποιού-νται σε μειονεκτικές περιοχές, σε Βι.Πε. και επιχειρηματικά Πάρκα, στους κλάδους Τε-χνολογίας, Πληροφορικής και επικοινωνιών, στον κλάδο της αγροδιατροφικής αλυσί-δας, επενδυτικά σχέδια που υλοποιούνται από Συνεταιρισμούς και όμάδες Παρα-γωγών, από επιχειρήσεις με εξωστρεφή ή/και καινοτομικό χαρακτήρα, από εταιρείες που πρόκειται να συγχωνευτούν κ.ά.

νέες ανεξάρτητες ΜΜΕ (Π/Υ 150 εκατ. €)επιλέξιμες προς υπαγωγή στο παρόν καθε-στώς είναι οι επιχειρήσεις που πληρούν σωρευτικά τις εξής τρεις προϋποθέσεις:

είναι μικρομεσαίες.

Με αρχικό προϋπολογισμό 550 εκατ. € ενεργοποιήθηκε ο νέος Αναπτυξιακός Νόμος

Με προϋπολογι-σμό 550 εκατ. € για το 2016, προκηρύχθηκαν τα 4 πρώτα καθε-στώτα του νέου Αναπτυξιακού νόμου

είναι υπό σύσταση ή νεοσύστατες (έως 7 έτη).

είναι ανεξάρτητες (όχι συνεργαζόμενες, όχι συνδεδεμένες).Οι επιλέξιμες δαπάνες είναι ακριβώς οι ίδιες

με αυτές της Γενικής επιχειρηματικότητας. Η ενίσχυση παρέχεται στον επενδυτή μέ-

σω: α) του κινήτρου της φορολογικής απαλλαγής, β) της επιδότησης των δόσεων του leasing, γ) της επιδότησης του κόστους απασχόλησης, δ) της άμεσης επιχορήγη-σης στο 70% της δικαιούμενης ενίσχυσης, η οποία φτάνει και το 100% αν η επιχείρηση ανήκει σε μία από τις ειδικές κατηγορίες που αναφέρθηκαν παραπάνω.

Επενδύσεις Μείζονος Μεγέθους (Π/Υ 100 εκατ. €)Στο παρόν καθεστώς δύναται να υπαχθεί το σύνολο των επιλέξιμων επιχειρήσεων, με την προϋπόθεση ότι το επενδυτικό σχέ-διο που θα υποβληθεί θα ξεπερνά τα είκοσι (20) εκατ. € και παράλληλα θα δημιουργού-νται τουλάχιστον δύο (2) θέσεις εργασίας ανά ένα (1) εκατ. € επιλέξιμου κόστους επένδυσης.

Η ενίσχυση παρέχεται στον επενδυτή μέ-σω σταθεροποίησης για 12 έτη του φορολο-γικού συντελεστή και έως του ποσού των 10 εκατ. ευρώ ή εναλλακτικά κάνοντας χρήση της φορολογικής απαλλαγής με ποσοστό ενίσχυσης 10% επί των επιλέξιμων δαπα-νών και έως του ποσού των 5 εκατ. ευρώ.

Για όλα τα ως άνω καθεστώτα, οι αιτήσεις υπαγωγής ξεκίνησαν στις 19/10/2016 και λήγουν για τη Γενική επιχειρηματικότητα και τις Νέες άνεξάρτητες ΜΜε στις 20/12/2016, ενώ για τον Μηχανολογικό εξοπλισμό και τις επενδύσεις Μείζονος Με-γέθους στις 28/4/2017.

Η Τράπεζα Πειραιώς στηρίζει διαχρονικά τον Έλληνα επενδυτή παρά τις αντίξοες οι-κονομικές συνθήκες και έχει υιοθετήσει έναν σαφή αναπτυξιακό προσανατολισμό. Στο πλαίσιο αυτό, δημιουργεί τα κατάλληλα προϊόντα προκειμένου να επιτυγχάνεται η μεγαλύτερη δυνατή αξιοποίηση «εργαλεί-ων» όπως ο άναπτυξιακός Νόμος. Έτσι, εί-ναι έτοιμη να εξυπηρετήσει τόσο τους υφι-στάμενους πελάτες της όσο και τους μελλο-ντικούς, προσφέροντας συμβουλευτικές υπηρεσίες και χρηματοδοτικά εργαλεία, ώστε να καλύψουν μέρος της ιδιωτικής τους συμμετοχής ή ακόμα και να προεξο-φλήσουν την αναμενόμενη επιχορήγηση.

Γράφει Η

Ελένη Πίτσιου

Assistant Manager Περιβαλλοντικής και Αναπτυξιακής Πολιτικής της Τράπεζας Πειραιώς

29ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΓΡΟΤΗ

γυναικεια επιχειρηματικοτηταΧειμώνας 2016

34 δραστήριες γυναίκες από τον Μεσότοπο Λέσβου δημιουρ-γούν γλυκά κουτα-λιού και ταψιού, μαρμελάδες, ζυμαρικά, παστέ-λια, σοκολατοειδή, αρτοσκευάσματα και άλλα τοπικά προϊόντα και τοπικά εδέσματα, τα οποία διατίθενται σε όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό

Ο Συνεταιρισμός Γυναικών Μεσοτόπου Λέσβου δημι-ουργήθηκε τον Δεκέμβριο του 1998 και αριθμούσε συ-νολικά 25 μέλη. Γυναίκες

που για πρώτη φορά άφηναν την κουζίνα του σπιτιού τους και με δειλά βήματα έμπαιναν στον χώρο των επιχειρηματιών, αξιοποιώντας αυτό που ήξεραν να κάνουν πάντα: πολύ καλά, παραδοσιακά προϊόντα του χωριού με αγάπη και μεράκι.

Σήμερα 34 μέλη, εκ των οποίων 15 σε κα-θημερινή βάση και άλλα περιστασιακά, ερ-γάζονται στις καινούργιες, πιστοποιημένες εγκαταστάσεις. Η κύρια απασχόληση του συνεταιρισμού είναι η παραγωγή, συσκευ-ασία και εμπορία τοπικών παραδοσιακών προϊόντων. Στα 120 τετραγωνικά εκθεσια-κού χώρου θα βρείτε γλυκά κουταλιού και ταψιού, μαρμελάδες, ζυμαρικά, παστέλια, σοκολατοειδή, κρεμώδη, αρτοσκευάσμα-τα, καθώς και γλυκά γάμου και βάπτισης, φιδέ, αλάτι, ντομάτα λιαστή, τραχανά τρι-φτό, χάχλες και άλλα τοπικά προϊόντα.

Όλα αυτά σε ένα κτίριο 850 τετραγωνι-κών μέτρων στον περιφερειακό δρόμο του Μεσότοπου, με εργαστήρια, εκθετήρια, αποθήκες, χώρο εκπαίδευσης και εκδηλώ-σεων, καθώς και χώρο στάθμευσης. Στο κτίριο του Συνεταιρισμού υπάρχει η δυνα-τότητα ξενάγησης στους χώρους παραγω-γής για σχολεία, εκδρομείς και τουριστικές επιχειρήσεις. Ο συνεταιρισμός διαθέτει άρ-τιο εξοπλισμό catering για την εξυπηρέτη-ση έως και 500 ατόμων σε διάφορες κοινω-νικές εκδηλώσεις. άπό το 2005, στο χωριό λειτουργεί παντοπωλείο για την εξυπηρέ-τηση αναγκών της γειτονιάς και των μελών.

Τα προϊόντα του Συνεταιρισμού διατίθε-νται τόσο στον τόπο παραγωγής όσο και σε διάφορα καταστήματα τροφίμων και επιχειρήσεις με παραδοσιακά, τοπικά προϊ-όντα σε όλη την ελλάδα, αλλά και σε δύο χώρες του εξωτερικού, στη Δανία και τη Γερμανία.

Ο Συνεταιρισμός είναι μία κοινωνική επι-χείρηση της οποίας όλη η προσπάθεια στη-ρίζεται στη συνεργασία, στον σχεδιασμό, τον προγραμματισμό, στη συνέπεια, την υπευθυνότητα, την ισοτιμία και την ισονομία όλων των μελών. Συνεχώς αναπτύσσει βέλτι-στες πρακτικές, όπως η εφαρμογή συστήμα-

τος HACCP και προτύπου ISO 22000. άυτό σε συνδυασμό με τη διάσωση και τη διατήρη-ση της τοπικής πολιτιστικής κληρονομιάς, την ανάδειξη ευλογημένων καρπών της λε-σβιακής γης και τη στήριξη της τοπικής κοι-νωνίας, τις σωστές υποδομές και προδιαγρα-φές διασφαλίζουν μεγαλύτερη αξιοπιστία, δυναμική και εμπιστοσύνη στον χώρο της αγοράς. άπόδειξη, η διεθνής αναγνώριση και τα βραβεία από το Ίδρυμα Κορυφής στη Γενεύη, το υπουργείο άγροτικής άνάπτυξης, το περιοδικό Gourmet για το γλυκό ελιά, το εμπορικό επιμελητήριο Λέσβου κ.ά.

«Ίσως το πιο σημαντικό εργαλείο για την ανάπτυξη να είναι η φαντασία ενός ή μερι-κών ανθρώπων, που μερικές φορές τρέχει αχαλίνωτη και παρασύρει μαζί της τους πιο κοντινούς και που, αν καταφέρει να γίνει το όνειρο πολλών, στο τέλος γίνεται πραγματι-κότητα. Όλοι γνωρίζουμε ότι απλές ιδέες,

σκέψεις και όνειρα κατάφεραν να αλλάξουν την ζωή χιλιάδων ανθρώπων − όσο δύσκο-λο κι αν φαίνεται στην αρχή. Πράγματα, που φαίνονται αυτονόητα στον σύγχρονο άν-θρωπο και την καθημερινότητά του, χρειά-στηκαν πολύ κόπο, επιμονή και σκληρή δου-λειά για να πάρουν σάρκα και οστά και να αλλάξουν τη ζωή ακόμα και την ιστορία του κάθε τόπου. Η ιδέα, λοιπόν, είναι ένας σπό-ρος που χρειάζεται φιλόξενο έδαφος για να βλαστήσει και να καρπίσει. είναι η αρχή και η αρχή είναι το ήμισυ του παντός. άυτή τη στιγμή, όπως κάθε επιχείρηση, χρειαζόμα-στε περισσότερες δουλειές, αξιοποιώντας όλες τις δυνατότητές μας, προκειμένου να ενισχύσουμε οικονομικά τον τόπο και να αντεπεξέλθουμε ξεπερνώντας την οικονομι-κή κρίση», τονίζει στο εΠι ΓΗΣ η πρόεδρος του Συνεταιρισμού Γυναικών Μεσοτόπου Λέσβου ελένη Πίτσα.

Συνεταιρισμός Γυναικών Μεσοτόπου ΛέσβουΑγάπη και μεράκι για τα παραδοσιακά προϊόντα

Για περισσότερες πληροφορίες www.mesotoposwoman.comΤηλέφωνο: 22530 96390

Η ανάγκη για ισχυρές επενδύ-σεις στον αγροτικό τομέα είναι πιο έντονη από ποτέ, καθώς αυτές αποτελούν μονόδρομο για την ανά-

πτυξη της εθνικής οικονομίας. Μέχρι και σήμερα, σύμφωνα με πρόσφα-

τη μελέτη του ιΟΒε σχετικά με την επιχει-ρηματικότητα (2016), οι επιχειρηματίες στην ελλάδα επιλέγουν να ξεκινήσουν οι-κονομική δραστηριότητα κυρίως σε κλά-δους με μικρότερη συμβολή στην οικονο-μική ανάπτυξη, κλάδους δηλαδή που βρί-σκονται στο τέλος της αλυσίδας αξίας και που συνεπώς είναι πιο κοντά στον κατανα-λωτή. Πιο συγκεκριμένα, για το 2014 το 53,8% των νέων επιχειρηματικών εγχειρη-μάτων κατευθύνθηκαν στη διάθεση προϊό-

ντων ως προς τον τελικό καταναλωτή, ενώ μόλις το 3,1% δραστηριοποιήθηκε στον πρωτογενή τομέα. Διαχρονικά, το ποσοστό νέας επιχειρηματικής δραστηριοποίησης στον πρωτογενή τομέα στην ελλάδα κυ-μάνθηκε σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Το χα-μηλότερο ποσοστό παρατηρήθηκε το 2005 (0,8%), ενώ αυξήθηκε σταδιακά κατά τα πρώτα χρόνια της οικονομικής κρίσης και έφτασε το 3,9% το 2012.

Στο πλαίσιο αυτό, σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, είναι εμφανής η μείωση τόσο σε απόλυτο αριθμό όσο και ως ποσοστό των γεωργικών εκμεταλλεύσεων με αρχη-γό κάτω των 35 ετών. Πιο συγκεκριμένα, κατά το 2005 οι εκμεταλλεύσεις με αρχηγό κάτω των 35 ετών ανέρχονταν στο 6,8% του συνόλου (56.800 σε σύνολο 833.590 γε-

ωργικών εκμεταλλεύσεων), ενώ το 2013 απο-τέλεσαν μόλις το 5,1% (36.470 σε σύνολο 709.500 γεωργικών εκμεταλλεύσεων).

Σε συνέχεια των παραπάνω, είναι προφα-νής η ανάγκη να γεφυρωθεί το ηλικιακό χά-σμα και να αναλάβουν επιχειρηματικές πρωτοβουλίες οι νεότεροι σε ηλικία γεωρ-γοί, οι οποίοι φαίνεται να είναι πιο δραστή-ριοι επιχειρηματικά και πιο επιδεκτικοί στην υιοθέτηση νέων τεχνολογιών και την υποστήριξη καινοτόμων δράσεων. είναι σημαντικό, λοιπόν, να υποστηριχθεί η επι-χειρηματική τους ικανότητα και σκέψη και να ενισχυθεί η διάθεσή τους για «δημιουρ-γική καταστροφή».

Η ηλικιακή ανανέωση βρίσκεται στον πυ-ρήνα της νέας Κοινής άγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ), όπως επίσης ο εκσυγχρονισμός της

νΕόΙ ΓΕωΡΓόΙ κΑΙ νΕΑ ΣΧΕΔΙΑ ΒΕΛΤΙωΣήΣΗ Τράπεζα Πειραιώς στηρίζει υπεύθυνα τον αγροτικό τομέα

Γράφει Ο

νίκος Δεδούσης Στέλεχος της Διεύθυνσης Ανάπτυξης Εργασιών Αγροτικού Τομέα της Τράπεζας Πειραιώς

30ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΓΡΟΤΗχρηματοδοτικα προγραμματα

Χειμώνας 2016

βουν ενίσχυση για την πρώτη τους εγκατά-σταση σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις. Για το σκοπό αυτό θα πρέπει να υποβάλουν και να υλοποιήσουν επιχειρηματικό σχέδιο με ελάχιστη διάρκεια υλοποίησης τα 3 έτη και μέγιστη τα 4 έτη με δεσμευτικούς ποιοτι-κούς ή/και ποσοτικούς στόχους και χρονι-κές προθεσμίες. Για τη χρηματοδότηση του επιχειρηματικού σχεδίου, ο νέος γεωργός μπορεί να αξιοποιήσει τόσο τους πόρους του Πάά, μέσω των νέων σχεδίων βελτίω-σης, όσο και τραπεζικό δανεισμό.

Στο πλαίσιο αυτό, η Τράπεζα Πειραιώς, εστιάζοντας και αυτή με τη σειρά της στην ανάγκη για ηλικιακή ανανέωση στη γεωργία, υποστηρίζει ενεργά τα φιλόδο-ξα πλάνα και τις φρέσκες ιδέες των νέων γεωργών. Για το σκοπό αυτό έχει επιλέξει μια ολοκληρωμένη προσέγγιση και εξει-δικευμένα προϊόντα που καλύπτουν όλες τις επενδυτικές ανάγκες των νέων γεωργών και δίνουν τη δυνατότητα απρόσκοπτης ολοκλήρωσης του επιχει-ρηματικού σχεδίου.

Για το νέο γεωργό το πριμ πρώτης εγκα-τάστασης αποτελεί τη «μαγιά» για την επι-τυχή υλοποίηση του επιχειρηματικού σχε-δίου, καθώς αποτελεί ένα σημαντικό αρχι-κό ποσό, μέσω του οποίου μπορούν να μο-χλευτούν και άλλα κεφάλαια, όπως ένα τραπεζικό δάνειο. Η επιλογή της επένδυ-σης θα πρέπει να έχει γίνει μετά από λε-πτομερή έλεγχο των αναγκών της εκμε-τάλλευσης και των συνθηκών που επικρα-τούν στον κλάδο δραστηριοποίησης. Κατά την καταγραφή του επιχειρηματικού σχε-δίου θα πρέπει να περιγράφονται ξεκάθα-ρα οι στόχοι της επένδυσης και να αναλύο-νται τα κρίσιμα σημεία λειτουργίας της εκ-μετάλλευσης, όπως για παράδειγμα η ανά-γκη για ρευστότητα και η χρονική κατανομή της. Σε κάθε περίπτωση, μετά την επένδυση θα πρέπει να βελτιώνεται το επίπεδο της οικονομικής βιωσιμότητας της εκμετάλλευσης, ενώ παράλληλα η ίδια η επένδυση θα πρέπει να δημιουργεί επαρκείς ταμειακές ροές που θα εξασφαλί-ζουν -πέρα από την κερδοφορία- και τη μελλοντική επιβίωση και την αποπληρωμή του δανείου που πιθανώς έχει χρησιμοποι-ηθεί. Τέλος, αλλά ίσως το πιο σημαντικό απ’ όλα, είναι η διασφάλιση της πώλησης της παραγωγής, όπου η ύπαρξη συμβολαί-ων πώλησης αγροτικών προϊόντων μπορεί να είναι μια ορθή επιλογή.

Τι θα πρέπει να περιμένει ο νέος γεωργός από την Τράπεζα Πειραιώς; Η Τράπεζα Πειραιώς βρίσκεται δίπλα στο νέο γεωργό και καταλαβαίνει τις ανάγκες του. Για τον νέο γεωργό που υλοποιεί επι-χειρηματικό σχέδιο, το οποίο έχει ενταχθεί

στο Πάά (π.χ. σχέδιο βελτίωσης), η Τρά-πεζα προσφέρει εξειδικευμένα τραπεζι-κά προϊόντα για την πλήρη κάλυψη σε όλα τα στάδια υλοποίησης της επένδυσης.

Προσφέρει, δηλαδή, τη δυνατότητα έκδοσης εγγυητικής επιστολής για την είσπραξη της προκαταβολής της επιχο-ρήγησης, ενώ παράλληλα προσφέρει εξειδικευμένο μεσοπρόθεσμο δάνειο, προσαρμοσμένο στις ανάγκες της επέν-δυσης και τις ιδιαιτερότητες της γεωργι-κής εκμετάλλευσης. Ποιες είναι αυτές; Η διάρκεια αποπληρωμής να ανταποκρί-νεται στο παραγωγικό χρονικό διάστη-μα της επένδυσης, ενώ παράλληλα η αποπληρωμή να γίνεται με τέτοιο τρό-πο ώστε να συμπίπτει με τον χρόνο που η εκμετάλλευση έχει έσοδα από πωλή-σεις ή/και επιδοτήσεις. Σημαντικό, επί-σης, είναι το γεγονός πως δίνει στον αγρότη τη δυνατότητα αποπληρωμής του κεφαλαίου ή της δόσης και σε ενδι-άμεσα χρονικά διαστήματα, όταν οι οι-κονομικές συνθήκες ή οι συνθήκες της αγοράς είναι ευνοϊκές.

Παράλληλα, μπορεί να χρηματοδοτη-θεί το αναμενόμενο ποσό της επιχορή-γησης μέσω σχετικού δανείου. Την ίδια στιγμή, μπορεί να λάβει και το απαραί-τητο για τη λειτουργία της εκμετάλλευ-σης κεφάλαιο κίνησης. Με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζεται η ομαλή εφαρμογή της επένδυσης. Η Τράπεζα φροντίζει παράλληλα και για την καθημερινή τρα-πεζική εξυπηρέτηση του νέου γεωργού, καθώς προσφέρει τη δυνατότητα εξυ-πηρέτησης τόσο μέσα από το ευρύ δί-κτυο καταστημάτων όσο και μέσα από την πιο σύγχρονη πλατφόρμα ηλεκτρο-νικής τραπεζικής, τη Winbank, μέσω της οποίας μπορεί εύκολα, με ταχύτητα και με ασφάλεια, από όπου κι αν βρίσκεται, να ελέγχει και να διαχειρίζεται τους τρα-πεζικούς λογαριασμούς του, να εκτελεί πληρωμές, εμβάσματα κ.λπ.

Η ανθεκτικότητα της μικρής επιχειρη-ματικότητας στην ελλάδα παραμένει αξιοσημείωτη μετά από έξι χρόνια κρί-σης. Οι γεωργικές εκμεταλλεύσεις στην ελλάδα αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας μας και είναι στο σύνολό τους μικρές και πολύ μικρές, οικογενεια-κές επιχειρήσεις. Η Τράπεζα Πειραιώς, από την πλευρά της, στηρίζει υπεύθυνα τα επενδυτικά σχέδια των γεωργικών εκμεταλλεύσεων, αξιοποιώντας την τε-χνογνωσία και την εμπειρία της και είναι σε θέση να ανταποκρίνεται στις ιδιαιτε-ρότητές τους, με το να προσφέρει ευέλι-κτες τραπεζικές λύσεις και υψηλό επίπε-δο εξυπηρέτησης.

γεωργίας και η ανάπτυξη βιώσιμων και ανταγωνιστικών γεωργικών εκμεταλλεύσε-ων. Η νέα ΚάΠ ενισχύει σημαντικά τους νέ-ους γεωργούς, εξασφαλίζοντας γι’ αυτούς, μεταξύ άλλων, μέσω του δεύτερου πυλώνα (Μέτρο 6.1) πριμ πρώτης εγκατάστασης που μπορεί να ανέρχεται έως €22.000 για την έναρξη της γεωργικής τους δραστηριότη-τας. Το Μέτρο 6.1 σε συνδυασμό με τα νέα Σχέδια Βελτίωσης (Μέτρο 4.1) αποτελούν δύο από τα σημαντικότερα μέτρα του Προ-γράμματος άγροτικής άνάπτυξης (ΠΑΑ) 2014-2020, καθώς αναμένεται να κινήσουν μαζί περισσότερα από €600 εκατ. προς όφελος της αγροτικής οικονομίας.

Σύμφωνα με την πρόσφατη πρόσκληση υποβολής αιτήσεων στο πλαίσιο του Μέ-τρου 6.1, νέοι έως 40 ετών μπορούν να λά-

Σύμφωνα με την πρόσφατη πρόσκληση υπο-βολής αιτήσεων στο πλαίσιο του Μέτρου 6.1, νέοι έως 40 ετών μπο-ρούν να λάβουν ενίσχυση για την πρώτη τους εγκατάσταση σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις. Για το σκοπό αυ-τό θα πρέπει να υποβάλουν και να υλοποιήσουν επιχειρηματικό σχέδιο με ελάχι-στη διάρκεια υλοποίησης τα 3 έτη και μέγιστη τα 4 έτη με δεσμευτικούς ποιοτικούς ή/και ποσοτικούς στόχους και χρο-νικές προθεσμί-ες. Για τη χρημα-τοδότηση του επιχειρηματικού σχεδίου, ο νέος γεωργός μπορεί να αξιοποιήσει τόσο τους πό-ρους του ΠΑΑ, μέσω των νέων σχεδίων βελτίω-σης, όσο και τρα-πεζικό δανεισμό

31ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΓΡΟΤΗ

χρηματοδοτικα προγραμματα

Χειμώνας 2016

32ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΓΡΟΤΗαγροτικη επιχειρηματικοτητα

Χειμώνας 2016

Ο αγροδιατροφικός τομέας αποτελεί αναμφίβολα έναν από τους πλέον στρατηγι-κούς τομείς, που θα μπο-ρούσαν να συμβάλουν

στην ανάπτυξη της οικονομίας και της επι-χειρηματικότητας στη χώρα μας. Μάλιστα, ο τομέας αυτός, εξαιτίας του σημαντικού μετασχηματισμού του από εντάσεως εργα-σίας σε εντάσεως γνώσης, απαιτεί την ανά-πτυξη μιας σειράς δεξιοτήτων που δεν υπήρχαν μέχρι σήμερα στο προσκήνιο.

Η εξέλιξη, ευθυγραμμιζόμενη με τη στρατηγική σημασία που ο Όμιλος Πειραι-ώς αποδίδει στον τομέα αυτό, έχει σχεδιά-σει σύγχρονα εκπαιδευτικά προγράμματα, ιδιαίτερα πρακτικά, μικρής διάρκειας και προσιτού κόστους, που ενδυναμώνουν τις επιχειρηματικές ικανότητες και παρέχουν στους αγρότες επικαιροποιημένες γνώσεις, πληροφόρηση, καθοδήγηση και δικτύωση.

Μάλιστα, τα προγράμματα αυτά σχεδιά-ζονται και υλοποιούνται προσαρμοζόμενα στις ανάγκες των αγροτών ανά ομάδα καλ-λιέργειας και ανά γεωγραφική περιοχή, ενώ η θεματολογία τους εμπλουτίζεται σύμφω-να με τις τάσεις στο αγροτικό επιχειρείν. Το 2015 εκπαιδεύτηκαν περισσότεροι από 400 αγρότες σε 17 προγράμματα σε 12 πόλεις.

Για το διάστημα Νοεμβρίου –Δεκεμβρί-ου 2016 έχουν προγραμματισθεί 10 προ-γράμματα, τα οποία επικοινωνούνται σε κάθε περιφέρεια από τα τοπικά ΜΜε και το Δίκτυο καταστημάτων της Τράπεζας Πειραιώς.

Ενδεικτικά, τα προγράμματα που υλοποιούνται από την Εξέλιξη είναι:

επιχειρηματικός σχεδιασμός για αγρότες, που στοχεύει στη συνοπτική και πρακτική εκπαίδευση των αγροτών στις βασικές αρ-χές του επιχειρηματικού σχεδιασμού μιας αγροτικής εκμετάλλευσης, σύμφωνα με τις δομές και τις πρακτικές της σύγχρονης επι-χειρηματικότητας, ώστε να είναι βιώσιμη και πετυχημένη (Σπάρτη 15/11).

φορολογικά θέματα αγροτικών επιχειρή-σεων, όπου στόχος είναι να μεταδώσουμε στους παραγωγούς με κατανοητό και συ-νοπτικό τρόπο τις βασικές και απαραίτητες γνώσεις για το νέο πλαίσιο φορολογίας ει-σοδήματος των αγροτικών επιχειρήσεων (Λάρισα 15/11, ιεράπετρα 18/11, Δράμα 24/11, Σέρρες 7/12).

Δημιουργώντας επώνυμα αγροτικά προϊ-όντα, όπου με κατανοητό και συνοπτικό τρόπο παρέχουμε όλες τις γνώσεις και τε-χνικές που είναι απαραίτητες για τη δημι-ουργία και προώθηση επώνυμων αγροτι-κών προϊόντων με στρατηγική, συνέπεια και γνώση των αναγκών και επιθυμιών των πελατών (Ηράκλειο 14/11).

εξαγωγές φρέσκων φρούτων και λαχανι-κών, το οποίο εφοδιάζει τους συμμετέχο-ντες με τις απαραίτητες θεωρητικές και πρακτικές γνώσεις, ώστε να είναι σε θέση να

προχωρήσουν με στέρεα βήματα τα σχέδιά τους σχετικά με την επέκταση της επιχειρη-ματικής τους δράσης σε αγορές του εξωτε-ρικού (Καβάλα 25/11, Καλαμάτα 5/12).

Σύντομα, η εξέλιξη θα ανακοινώσει το νέο της εκπαιδευτικό πρόγραμμα για το 2017, όπου θα περιλαμβάνονται και νέα θέ-ματα για την ενίσχυση των γνώσεων των αγροτών σε θέματα πιστοποιήσεων, αλλά και σε θέματα που σχετίζονται με την αξιο-ποίηση συγκεκριμένων πρακτικών για την ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων.

ΕξΕΛΙξή Σύγχρονα εκπαιδευτικά προγράμματα για όλους!

Περισσότερες πληρο-φορίες για τα εκπαιδευ-τικά προγράμματα της Εξέλιξης στο www.excelixi.org/

ή Εξέλιξη, ευθυ-γραμμιζόμενη με τη στρατηγική σημασία που ο Όμιλος Πειραιώς αποδίδει στον τομέα αυτό, έχει σχεδιάσει σύγ-χρονα εκπαιδευ-τικά προγράμμα-τα, ιδιαίτερα πρακτικά, μι-κρής διάρκειας και προσιτού κό-στους, που ενδυ-ναμώνουν τις επιχειρηματικές ικανότητες και παρέχουν στους αγρότες επικαι-ροποιημένες γνώσεις, πληρο-φόρηση, καθο-δήγηση και δικτύωση

Η προστασία της Διανοητικής Ιδιοκτησίας σε προϊόντα και υπηρεσίες του αγροδιατροφικού τομέα

Η ανάπτυξη του αγροδιατρο-φικού τομέα μπορεί να αποτελέσει προτεραιότητα για την ελλάδα, με στόχο να μπορεί η χώρα να παράγει

περισσότερα σύνθετα προϊόντα και υπηρεσί-ες υψηλής προστιθέμενης αξίας, ώστε να ανταγωνιστεί άλλα κράτη με χαμηλότερο κό-στος παραγωγής σε όλη την «αλυσίδα αξίας» του αγροδιατροφικού τομέα.

Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία, στην ελ-ληνική αγροτική παραγωγή η τυποποίηση δί-νει 40% επιπλέον προστιθέμενη αξία στο προϊόν, όταν ο αντίστοιχος μέσος όρος στην εε είναι 70%. Μάλιστα, τον Νοέμβριο του 2016 διεξήχθη στην άθήνα ένα διήμερο συνέ-δριο με θέμα: «Εφευρέσεις στον τομέα της γεωργίας και των τροφίμων: ο δρόμος για την αγορά», όπου αναλύθηκαν οι πτυχές των στρατηγικών βιομηχανικής ιδιοκτησίας των ευρωπαϊκών και ελληνικών επιχειρήσεων στον κλάδο των γεωργικών προϊόντων και των τροφίμων σε παγκόσμιο επίπεδο. Στο συ-νέδριο παρουσιάστηκαν πληροφορίες σχετι-κά με τις προϋποθέσεις κατοχύρωσης με δί-πλωμα ευρεσιτεχνίας και τη σύνταξη των αξι-ώσεων, ενώ παρουσιάστηκαν τα πιο πρόσφα-τα ερευνητικά αποτελέσματα σχετικά με τη Διανοητική ιδιοκτησία στον τομέα της γεωρ-γίας και των τροφίμων, αλλά και σχετικά με τις δυνατότητες προστασίας της καινοτομίας σε αυτούς τους τομείς, στο πλαίσιο του συστή-ματος των φυτικών ποικιλιών.

Οργανωτής ήταν ο Οργανισμός Βιομηχανι-κής ιδιοκτησίας (ΟΒι). Ο ΟΒι λειτουργεί από το 1988 και είναι ο αποκλειστικά αρμόδιος φορέας στην ελλάδα για την κατοχύρωση ευ-ρεσιτεχνιών και την προστασία των δικαιω-μάτων των βιομηχανικών σχεδίων. Σκοπός του ΟΒι είναι να συμβάλει στην τεχνολογική και βιομηχανική ανάπτυξη της χώρας, παρέ-χοντας σημαντικές υπηρεσίες στον χώρο της βιομηχανικής ιδιοκτησίας.

Στις δραστηριότητές του περιλαμβάνεται και η παροχή τεχνολογικής πληροφόρη-σης, από Διπλώματα ευρεσιτεχνίας (Δε) μέσα από διεθνείς βάσεις δεδομένων, στους πε-ρισσότερους τομείς της επιστήμης και της τε-χνολογίας. O OBI συνεργάζεται με άλλους ομοειδείς Οργανισμούς διεθνώς, όπως το ευ-ρωπαϊκό Γραφείο Διπλωμάτων ευρεσιτεχνί-ας (EPO), ο Παγκόσμιος Οργανισμός Διανοη-τικής ιδιοκτησίας (WIPO) και το Γραφείο Δια-νοητικής ιδιοκτησίας της εε (EUIPO), για θέ-ματα βιομηχανικής ιδιοκτησίας και

γνωστής μάρκας αναψυκτικών τύπου cola.

Εφευρέσεις – πατέντες στον αγροδιατροφικό τομέα στην ΕλλάδαΌπως παρουσιάστηκε στο συνέδριο, παρ’ ότι η αντίστοιχη έρευνα βρίσκεται σε υψηλά επί-πεδα (Πανεπιστήμια, Ερευνητικά Κέντρα κ.ά.), ο αριθμός των πατεντών που υποβάλλονται στον EPO από την ελλάδα είναι μικρός (66 αι-τήσεις τα τελευταία 11 χρόνια, κυρίως από Κε-ντρική Μακεδονία, Αττική και Κρήτη).

Για να βελτιωθεί η παραπάνω εικόνα στη χώρα μας, προτάθηκε η ανάπτυξη μέσω αλ-λαγής της κουλτούρας απέναντι στην καινο-τομία, η εξωστρέφεια και η εμπορική αξιοποί-ηση των ελληνικών πατεντών.

Προϋποθέσεις κατοχύρωσης Διανοητικής ΙδιοκτησίαςΓια να κατοχυρωθεί ένα προϊόν ή μια μέθοδος / διαδικασία, πρέπει να είναι:

νέα (καινοτόμος), ανεπτυγμένη είτε μέσα στην επιχείρηση είτε σε συνεργασία με τρί-τους ή/και ανταγωνιστές,

Εφευρετική (όχι προφανής) και Βιομηχανικά εφαρμόσιμη (μπορεί να πα-ραχθεί ή να χρησιμοποιηθεί σε οποιονδήποτε τομέα παραγωγικής δραστηριότητας).

Τα ποσά που δαπανώνται από τις εταιρείες για έρευνα και ανάπτυξη στις φυτικές ποικιλί-ες ανέρχονται στο 15-20% του ετήσιου κύκλου εργασιών τους, δίνουν όμως μέχρι και 70% προστιθέμενη αξία στο προϊόν.

Τέλος, αναφέρθηκε πως τα τρόφιμα μπο-ρούν να κατοχυρωθούν ως προς τα συστα-τικά τους, τη διαδικασία παραγωγής τους και τη σύνθεσή τους. ιδιαίτερα τα προϊόντα Προστασίας όνομασίας Προέλευσης (ΠόΠ), Προστασίας Γεωγραφικής Ένδει-ξης (ΠΓΕ) και τα Εγγυημένα Παραδοσιακά Ιδιότυπα Προϊόντα (ΕΠΙΠ) μπορούν να προστατευθούν διεθνώς ως προς τη μονα-δικότητα της παραγωγής τους, ενώ παράλ-ληλα οι παραγωγοί τους προστατεύονται από τυχόν αθέμιτο ανταγωνισμό και οι κατα-ναλωτές από τυχόν απομιμήσεις. Τόσο οι συ-νταγές όσο και οι μέθοδοι παραγωγής των παραπάνω προϊόντων είναι ένα είδος Διανο-ητικής ιδιοκτησίας (π.χ. παρασκευή φέτας).

Πηγές: Παρουσιάσεις Ομιλητών Συνεδρίου «Εφευρέσεις στον τομέα της γεωργίας και των τροφίμων: ο δρόμος για την αγορά».

εποπτεύεται από το αρμόδιο Υπουργείο.Ο αγροδιατροφικός τομέας επελέγη διότι

είναι καινοτόμος, μπορεί να συνεισφέρει στην προσπάθεια εξόδου της χώρας μας από την οικονομική κρίση, ενώ παράλληλα «ακου-μπά» και σε θέματα που άπτονται του περιβάλλοντος.

Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου προσεγγί-στηκε η διαδικασία νομικής θωράκισης («πα-τέντα», με συνηθισμένη διάρκεια τα 20 έτη) μιας ιδέας ή ενός προϊόντος στον αγροδιατροφικό τομέα από τη γέννησή της και σε όλα τα ενδι-άμεσα στάδια τυποποίησής της μέχρι την εμπορική της αξιοποίηση. Σε αυτή την κατεύ-θυνση, η ενίσχυση του κεφαλαίου «βιομηχα-νικής ιδιοκτησίας», μέσω της διασφάλισης των δικαιωμάτων της διεθνώς, προστατεύει τους δικαιούχους φυτικών ποικιλιών, τις με-θόδους τους, τις ιδέες και τις εφευρέσεις τους, καθώς και τις νέες φυτικές ποικιλίες, χορηγώ-ντας διπλώματα ευρεσιτεχνίας. Κατοχυρώνει νομικά τους δικαιούχους της πατέντας από πιθανούς ανταγωνιστές που μπορούν να τους μιμηθούν.

επειδή, όμως, η διαδικασία αυτή απαιτεί την αποκάλυψη σε μεγάλο βαθμό του τρό-που που επετεύχθη το αποτέλεσμα / προϊ-όν, υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες οι εταιρείες-κάτοχοι ενός προϊόντος ή μιας δι-αδικασίας δεν επιθυμούν την αποκάλυψη του μυστικού τους, διότι δεν θέλουν η πα-τέντα τους να έχει ημερομηνία λήξης, όπως για παράδειγμα η συνταγή της πιο

Στο συνέδριο πα-ρουσιάστηκαν πλη-ροφορίες σχετικά με τις προϋποθέ-σεις κατοχύρωσης με δίπλωμα ευρεσι-τεχνίας και τη σύ-νταξη των αξιώσε-ων, ενώ παρουσιά-στηκαν τα πιο πρό-σφατα ερευνητικά αποτελέσματα σχε-τικά με τη Διανοητι-κή Ιδιοκτησία στον τομέα της γεωργίας και των τροφίμων, αλλά και σχετικά με τις δυνατότητες προστασίας της καινοτομίας σε αυ-τούς τους τομείς, στο πλαίσιο του συ-στήματος των φυτι-κών ποικιλιών

Γράφει Ο

Γιάννης Σιαβελής Στέλεχος Διεύθυνσης Αγροτικού Τομέα Τράπεζας Πειραιώς

33ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΓΡΟΤΗ

ΣυνεδριοΧειμώνας 2016

Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα του Οργανισμού Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας http://www.obi.gr.

34ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΓΡΟΤΗαγροτουριΣμοΣ Χειμώνας 2016

Τ ο όνομα του ξενώνα παραπέ-μπει στο πιο «ελληνικό» δέντρο. Τυχαίο; Τίποτα δεν έχει γίνει τυ-χαία στον βραβευμένο με Green Key ξενώνα «ελαιώνα», οι

εγκαταστάσεις του οποίου βρίσκονται μέσα σ’ ένα κτήμα 350 στρεμμάτων με βιολογικά καλ-λιεργημένες ελιές και μόλις 500 μέτρα από τη θάλασσα και το χωριό ροβιές ευβοίας. Οι ιδιο-κτήτες, Στέφανος και Μαρίνα Βαλλή, εγκατέ-λειψαν στις αρχές της δεκαετίας του ’90 το κλεινόν άστυ και με υλικά την αγάπη για την ύπαιθρο και τις γνώσεις τους στη γεωπονική δημιούργησαν τη δική τους αγροτουριστική μονάδα, μέσα σε μια θάλασσα από… ελιές.

Διαμονή με άποψη«Κτίσαμε το ξενοδοχείο με όσο το δυνατόν περισσότερα τοπικά υλικά και στοχεύουμε στο να προσφέρουμε στους φιλοξενούμε-νούς μας απεριόριστη θέα στη φύση και τον έναστρο ουρανό» εξομολογούνται οι ιδιο-κτήτες σχετικά με τις προθέσεις τους για τη διαμονή. Ουσιαστικά πρόκειται για δύο συ-γκροτήματα. Το ένα περιλαμβάνει το καθι-στικό και την τραπεζαρία και το άλλο στεγά-ζει 10 διακριτικά διακοσμημένα δίκλινα, από τα οποία τρία είναι οικογενειακά δωμάτια με θέα τα ασημοπράσινα φύλλα των ελιών και το γαλάζιο του ευβοϊκού Κόλπου. Γενικά εί-ναι πολύ προσεγμένα, ευρύχωρα, ψηλοτά-βανα, με μικρές διακοσμητικές πινελιές, όπως παλιές φωτογραφίες από τη διαδικα-σία της ελαιοσυλλογής και ελαιοπαραγωγής. Οι παροχές είναι τέτοιες που καθιστούν τη διαμονή ιδανική για χαλάρωση, όπως τα ανατομικά στρώματα, αλλά και με άποψη, καθώς επίτηδες στα δωμάτια αντί τηλεόρα-σης υπάρχουν… βιβλία!

Το πρωινό περιλαμβάνει ζυμωτά ψωμιά, σπιτικές μαρμελάδες, αυγά από κοτέτσι, φρέ-σκο χυμό και φυσικά ελιές από το κτήμα. Γενι-κά στο φαγητό χρησιμοποιείται το λάδι από την παραγωγή του κτήματος αλλά και μυρω-δικά από τον κήπο.

ή «πράσινη» πολιτική του Ελαιώνα«Ο ελαιώνας δεσμεύεται να περιορίσει την όποια αρνητική επίπτωση στη φύση έχει η λει-τουργία του εφαρμόζοντας μέτρα που εναρ-μονίζονται με τη διατήρηση των φυσικών πό-ρων». Τα λόγια των ιδιοκτητών γίνονται πρά-ξη, καθώς διαρκώς ενημερώνονται και εκπαι-δεύονται σε θέματα προστασίας του

ξενώνας Ελαιώνας«Πράσινος» και βραβευμένος!

να μονοπάτια για περπάτημα, υπαίθρια όρ-γανα γυμναστικής, χώρους για yoga σε ομά-δες ή με personal trainer αλλά και μικρό γή-πεδο ποδοσφαίρου, τραπέζι ping pong, ξύ-λινο ποδοσφαιράκι και μια αίθουσα με επιτραπέζια παιχνίδια για τους πιο μικρούς επισκέπτες.

Γνωριμία με τη γύρω περιοχή με αφετηρία τον «Ελαιώνα»

Στις ροβιές μπορούν να επισκεφθούν τον περίφημο φραγκικό πύργο, που χτίστηκε από τον Γουλιέλμο Βιλεαρδουίνο το 1256 πάνω σε μεσαιωνικά χαλάσματα.

Ο βόρειος ευβοϊκός Κόλπος είναι η θάλασ-σα που αγναντεύουν οι επισκέπτες πανοραμι-κά από τον «ελαιώνα». είναι πάντα ήρεμος και πλούσιος σε θαλάσσια ζωή. Πεζοπόροι και ορειβάτες μπορούν να απολαύσουν το βουνό Καβαλάρη ή το Καντήλι ακόμα και τη Δίρφη.

Το μοναστήρι του άγ. Γεωργίου κτίστηκε εκεί όπου παλαιότερα ήταν το ιερό του άπόλ-λωνα, κοντά στα Ήλια, και προσφέρει μοναδι-κή θέα προς τον ευβοϊκό.

Η Μονή καλογρεών Γαλατάκη, κοντά στη Λί-μνη, κτίστηκε πάνω σε αρχαίο ιερό του Ποσει-δώνα. Στο εκκλησάκι της Ζωοδόχου Πηγής στη Λίμνη, κτισμένο στα ερείπια παλαιοχρι-στιανικής εκκλησίας, υπάρχει ψηφιδωτό πά-τωμα που χρονολογείται στα τέλη του 5ου μ.Χ. αιώνα.

Ο άγ. ιωάννης ο ρώσος είναι μια θαυμάσια διατηρημένη εκκλησία στο Προκόπι, που δια-φυλάττει κειμήλια φερμένα από τους Μικρα-σιάτες πρόσφυγες καθώς και το σκήνωμα του άγίου.

Το Μουσείο άπολιθωμένων Θηλαστικών Κε-ρασίας, στο οποίο στεγάζεται ο παλαιοντολο-γικός πλούτος της περιοχής, ξεχωρίζει για το εύληπτο και πρωτοποριακό μουσειολογικό σκεπτικό.

Η άιδηψός είναι γνωστή για τις φυσικές ια-ματικές πηγές της από τα αρχαία χρόνια και η χρήση των θερμών λουτρών στις εγκαταστά-σεις των ξενοδοχείων αλλά και στη θάλασσα συνεχίζεται για όποιον το επιθυμεί.

Η γραφική Λίμνη, με τα λιθόστρωτα σοκά-κια, το λιμάνι, τα παραλιακά καφενεία και εστι-ατόρια, είναι η πατρίδα πολλών άφοβων θα-λασσοπόρων αλλά και αγωνιστών του εικοσι-ένα και της Κατοχής. Οι ζωηροί εορτασμοί των εθνικών επετείων, οι παραδοσιακές γιορτές, τα ελύμνια τον άύγουστο χρωματίζουν τη ζωή της Λίμνης.

περιβάλλοντος. Υλικά καθαρισμού φιλικά προς το περιβάλλον, όλα τα έπιπλα είναι από φυσικά υλικά, τα φυτά είναι προσαρμοσμένα στις καιρικές συνθήκες της περιοχής με ελάχι-στες ανάγκες σε νερό, οι «πράσινες» συσκευές κ.ά. είναι πρακτικές που στόχο έχουν την εξοι-κονόμηση ενέργειας και νερού. επίσης, γίνεται ανακύκλωση ακόμη και υφασμάτων: «Τα υφαίνω στον αργαλειό δίνοντάς τους νέα ζωή!» λέει περιχαρής η Μαρίνα Βαλλή. Η βιο-λογική καλλιέργεια του κτήματος (στάγδην άρδευση, αντιμετώπιση του δάκου με παγίδες και όχι φάρμακα, θρυμμάτισμα και παραμονή των υπολειμμάτων από το κλάδεμα στο έδα-φος με σκοπό να το ενισχύσουν με οργανική ουσία, λιομάζεμα με παραδοσιακό τρόπο) εί-ναι μια ακόμη εφαρμογή της πράσινης πολιτι-κής του «ελαιώνα». Οι ιδιοκτήτες γνωρίζοντας ότι η προστασία της φύσης είναι συλλογική δουλειά, μυούν τους φιλοξενούμενούς τους στην πράσινη πολιτική τους με την προτροπή για αγορά τοπικών προϊόντων, χρήση του ανεμιστήρα οροφής κ.ά. «άντιμετωπίστε την όποια κατανάλωση ενός αγαθού ως χρήση ενός φυσικού πόρου. άποφύγετε τη σπατάλη που οδηγεί στην εξάντληση του φυσικού πό-ρου απ’ όπου προήλθε» συμβουλεύουν.

«κάντε αγοροτουρισμό»Προτρέπουν ο Στέφανος και η Μαρίνα Βαλλή τους φιλοξενούμενούς τους. Οι επισκέπτες, λοιπόν, του «ελαιώνα» μπορούν να εξερευνή-σουν τα 350 στρέμματα που καλλιεργούνται από την οικογένεια πάνω από 100 χρόνια και να παρακολουθήσουν τις εργασίες. Να μά-θουν να υφαίνουν σε παραδοσιακό αργαλειό, να πάρουν αυγά από το κοτέτσι, να μαζέψουν χόρτα να φωτογραφίσουν πουλιά και αγριο-λούλουδα. Μπορούν επίσης να πάρουν μια γεύση του νυχτερινού ουρανού της εύβοιας μέσα από το διαθέσιμο τηλεσκόπιο!

και άλλες δραστηριότητεςΟ ξενώνας διαθέτει επίσης σηματοδοτημέ-

Ξενώνας Ελαιώνας Ροβιές Εύβοιας +30 22270 71 619 +30 69368 87 902 +30 22270 71 630 info@eleonashotel.com

Γράφει Ο

Aλέξανδρος Kόντης Εκδότης του περιοδικού «Εναλλακτικός Τουρισμός»

Μέσα σε μια θάλασσα από… ελιές, ο βραβευμέ-νος με Green Key στις Ροβιές Ευβοίας ξενώνας προσφέρει υψηλής ποιότητας φιλοξενία πλήρως εναρμονισμένη με τη φύση

35Χειμώνας 2016

ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΓΡΟΤΗαγροτουριΣμοΣ

Σ το «φιόρο του Λεβάντε» ένα καταπράσινο κήπο με περιβό-λια, αμπέλια, πευκοδάση που στεφανώνονται από χρυσές αμμουδιές και βραχώδεις

εξάρσεις, σ’ ένα σύνολο που επιπλέει πά-νω σε γαλήνια και διάφανα γαλαζοπράσι-να νερά, βρίσκεται το Κτήμα Λογοθέτη.

Στο «λουλούδι της άνατολής» λοιπόν, όπως αποκαλούσαν τη Ζάκυνθο οι Βενε-τοί, η άγγέλα και ο Διονύσης Λογοθέτης δημιούργησαν έναν σύγχρονο παράδει-σο. Η Ζάκυνθος ήταν γνωστή από τα προϊ-στορικά χρόνια. Η μυθολογία θέλει τους θεούς Άρτεμη και άπόλλωνα να τριγυρί-ζουν γοητευμένοι στο νησί από τις ομορ-φιές του. Το όνομά της το οφείλει στον Ζά-κυνθο, γιο του βασιλιά της φρυγίας Δάρ-δανο, όπως αναφέρει ο Όμηρος, που την αποκαλεί Υλήεσσα, δηλαδή δασωμένη.

άς έρθουμε, όμως, στο πολυλειτουργικό αγρόκτημα της οικογένειας Λογοθέτη. Σε μια ευλογημένη γωνιά της ελληνικής φύ-σης, ανάμεσα σε αιωνόβιους ελαιώνες, χωράφια και πευκώνες, μόλις 700 μέτρα από την παραλία, ξεδιπλώνεται σε έκταση 800 στρεμμάτων το βιολογικό κτήμα Λο-γοθέτη, στην απαλή λοφοπλαγιά της χερ-σονήσου του Βασιλικού. άπό τα ερείπια των παλιών αγροτόσπιτων, στη γη των προγόνων τους, η άγγέλα και ο Διονύσης δημιούργησαν 10 νέες κατοικίες πιστές στα ζακυνθινά αγροτικά πρότυπα. Οι κα-τοικίες αυτές έχουν τη δυνατότητα να στε-γάσουν συνολικά 40 άτομα. Σ’ ένα ήσυχο περιβάλλον, σε επαφή με τη φύση, κατα-πληκτικές αμμουδιές με κρυστάλλινα ρη-χά νερά, ιδανικά για παιδιά. άκόμη υπάρ-χουν δυνατότητες για εναλλακτικές δρα-στηριότητες, αφού το κτήμα βρίσκεται στην «καρδιά» του εθνικού θαλάσσιου πάρκου Ζακύνθου, που δημιουργήθηκε για την προστασία της θαλάσσιας χελώ-νας Caretta Caretta και έχει επιβάλει κανό-νες ήπιας τουριστικής ανάπτυξης.

Οι κατοικίες ακολουθούν τα παραδοσι-ακά αρχιτεκτονικά πρότυπα της Ζακύν-θου στο εξωτερικό τους και εντάσσονται με πλήρη αρμονία στο φυσικό περιβάλ-λον του χωριού. Η άγγέλα και ο Διονύσης πέτυχαν να συνδυάσουν τη ζεστασιά και τη σπιτική ατμόσφαιρα με την άνεση και την πρακτικότητα.

Τα 12 διαφορετικά σπίτια από 35 τ.μ. έως 100 τ.μ. διαθέτουν πλήρως εξοπλισμένη

κουζίνα, ξεχωριστό σαλόνι, 1, 2 ή 3 υπνο-δωμάτια και μπάνιο. εννέα από τα σπίτια διαθέτουν και πλυντήριο πιάτων, ενώ δέ-κα από αυτά έχουν και τζάκι. Στα σπίτια δεν υπάρχει τηλεόραση.

κόΙνόΧΡήΣΤόΙ ΧωΡόΙάνακαινισμένες με σεβασμό στην τοπική αρχιτεκτονική και τον περιβάλλοντα χώ-ρο, οι κατοικίες του κτήματος Λογοθέτη αποτελούν μια ανάπαυλα για τους κουρα-σμένους κατοίκους της πόλης. εδώ εξα-σφαλίζετε ησυχία και ηρεμία. Η άγγέλα και ο Διονύσης, πάντα κοντά σας πρόθυ-μοι να σας εξυπηρετήσουν, σας υποδέχο-νται με ζεστασιά στο σπίτι τους, σε έναν χώρο υποδοχής όπου απολαμβάνοντας ένα αναψυκτικό θα πάρετε και τις πρώτες χρήσιμες πληροφορίες για τη διαμονή σας.

Το κτήμα διαθέτει έναν κήπο – μποστά-νι με βιολογικά φρούτα και λαχανικά: κο-λοκύθια, καρπούζια, πεπόνια, τομάτες, αγ-γούρια, πιπεριές κ.τ.λ. Σε κάθε σπίτι βρί-σκεται μια λίστα με τα προϊόντα του κτή-ματος σε πολύ λογικές τιμές, εάν θελήσετε να δοκιμάσετε. Θα βρείτε, επίσης, σπιτικό βιολογικό εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο, κρασί από δύο τοπικές ποικιλίες (λευκό Σκιαδόπουλο και ροζέ Κουτσουμπέλι), ντόπιο αιγοπρόβειο λαδοτύρι από τα γι-δοπρόβατα του κτήματος, φαγώσιμες ελιές και μέλι ανθέων. Και ακόμη συκιές, πορτοκαλιές, λεμονιές, βερικοκιές, δαμα-σκηνιές και βανίλιες, πρόθυμες να προ-σφέρουν τους υπέροχους καρπούς τους κατευθείαν από το δένδρο.

Το κτήμα ελέγχεται και πιστοποιείται βι-ολογικά από τη ΔΗΩ ελλάς.

κτήμα Βιολογικής Γεωργίας ΛογοθέτηΣτην αγκαλιά της αυθεντικής ελληνικής φύσης

ΤόΠΙκΑ ΕνΔΙΑΦΕΡόνΤΑΣτο Κτήμα σάς προτείνονται πολλές δραστηριότητες:

Ποδήλατα βουνού παρέχονται δωρεάν, κα-θώς οι αποστάσεις προσφέρονται για την αποφυγή χρήσης αυτοκινήτου.

Περίπατοι και πεζοπορίες προτείνονται στα μονοπάτια του κτήματος και στη γύρω περιοχή.

ιππασία, βόλτες με ξενάγηση και εξερεύνη-ση της περιοχής με τα πέντε υπέροχα άλογα του Κτήματος.

Δυνατότητα για ιστιοπλοΐα με skipper κά-νοντας ημερήσιες εκδρομές στο θαλάσσιο πάρκο, στις γαλάζιες σπηλιές, το ναυάγιο και οπουδήποτε ο επισκέπτης θελήσει.

Οι πανέμορφες παραλίες της Ζακύνθου βρίσκονται σε λιγότερο από 1 χιλιόμετρο από τα πρώτα σπίτια του κτήματος. Μία από αυ-τές είναι η περίφημη παραλία του Γέρακα που φιλοξενεί τις χελώνες Caretta-Caretta.

Σε απόσταση 1,5 χιλιομέτρου βρίσκεται ένα κέντρο καταδύσεων, στον Άγιο Νικόλαο, για όλα τα επίπεδα. Το κέντρο σας δίνει, επίσης, τη δυνατότητα να κάνετε όλα τα θαλάσσια σπορ.

ΧΡήΣΤΙκΕΣ ΠΛήΡόΦόΡΙΕΣ άγρόκτημα πιστοποιημένης βιολογικής καλλιέργειας ΔΗΩ ελλάς Καθαριότητα, αλλαγή λινών-πετσετών δύο φορές την εβδομάδα Κρεβατάκι μωρού /καρεκλάκι μωρού Ποδήλατα βουνού δωρεάν ιππασία 20 ευρώ την ώρα ιδιωτικός χώρος στάθμευσης Συνιστάται μεταφορικό μέσο

όμιλούμενες Γλώσσεςάγγλικά, Γαλλικά και ιταλικά

επισημαίνεται πως η Ζάκυνθος, νησί της μουσικής, της ποίησης και της φιλοξενίας, εί-ναι πατρίδα του Σολωμού, του Κάλβου, του φώσκολου και του Ξενόπουλου. είχε πάντα και διατηρεί και σήμερα υψηλότατο πολιτι-στικό επίπεδο. Στο νησί καλλιεργήθηκαν και αναπτύχθηκαν όλες οι μορφές της τέχνης. Γι’ αυτό και η Ζάκυνθος δίκαια ονομάστηκε «φλωρεντία της άνατολής». εδώ τον καιρό της ενετοκρατίας αναπτύχθηκε η ζακυνθινή καντάδα και η πρώτη μουσική σχολή στην ελλάδα το 1815. άφεθείτε στην αγκαλιά της αυθεντικής ελληνικής φύσης στο Κτήμα Λο-γοθέτη και απολαύστε την ιστορία και τον πολιτισμό του όμορφου νησιού.

ΚΤΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΛΟΓΟΘΕΤΗ ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ, ΖΑΚΥΝΘΟΣΤηλ.. +30 26950 35106, Fax +30 26950 35345, www.logothetisfarm.grinfo@logothetisfarm.gr

Στο «λουλούδι της Ανατολής», όπως αποκαλού-σαν τη Ζάκυνθο οι Βενετοί, η Αγγέλα και ο Διονύσης Λογο-θέτης δημιούργη-σαν έναν σύγχρο-νο παράδεισο

36μουΣειοαργυροτεχνιαΣ Στα ιΩαννινα

Χειμώνας 2016

Τ ο Μουσείο Αργυροτεχνίας, το ένατο Μουσείο του Πολιτιστι-κού Ιδρύματος όμίλου Πειραι-ώς (ΠιΟΠ), εγκαινίασε το Σάβ-βατο 24 Σεπτεμβρίου 2016 ο

Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κύριος Προκόπι-ος Παυλόπουλος. Με το Μουσείο αυτό το ΠιΟΠ ολοκληρώνει το Δίκτυό του, ένα σημα-ντικό έργο για τον πολιτισμό, τον τουρισμό και την περιφέρεια, με διεθνή αναγνώριση.

Στη διάρκεια της τελετής εγκαινίων, απηύ-θυναν κατά σειρά χαιρετισμό η Πρόεδρος του Πολιτιστικού ιδρύματος Ομίλου Πειραι-ώς, κ. Σοφία Στάϊκου, ο Δήμαρχος ιωαννιτών κ. θωμάς Μπέγκας, η τότε Υφυπουργός πα-ρά τω Πρωθυπουργώ κ. Όλγα Γεροβασίλη, ο άρχιεπίσκοπος άθηνών και Πάσης ελλάδος κ.κ. Ιερώνυμος και ο Πρόεδρος της Δημο-κρατίας κ. Προκόπιος Παυλόπουλος.

Η Πρόεδρος του ΠιΟΠ, κυρία Σοφία Στάϊκου, ανέφερε χαρακτηριστικά στην ομιλία της: «Με τα εγκαίνια του ένατου Μουσείου μας, του Μουσείου Αργυροτεχνίας, ολοκληρώ-νουμε έναν μεγάλο κύκλο δημιουργίας στην ελληνική περιφέρεια, έναν κύκλο προσφοράς στις τοπικές κοινωνίες, στον πολιτισμό και τον τουρισμό. Είναι ο κύ-κλος εννέα Μουσείων που απλώνονται σε όλη την ελληνική επικράτεια, ένα πανελ-λαδικό δίκτυο ξεχωριστών στον χαρακτή-ρα Μουσείων, ένα σημαντικό πιστεύω έρ-γο που αναπτύξαμε με όραμα και πίστη, με συνέπεια και πολλή δουλειά τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια. Αυτός ο κύκλος κλείνει σήμερα και κλείνει με απόλυτη επιτυχία. Είμαι περήφανη για αυτό». Πρότεινε, δε, την καθιέρωση μιας επίσημης συνάντησης «ένα είδος Συνεδρίου, σε έναν από τους εννέα Δήμους, εναλλάξ κάθε φορά, κάθε χρόνο, όπου θα προγραμματίζουμε και θα συντονίζουμε τις πρωτοβουλίες και τις πα-ρεμβάσεις σε αυτούς τους εννέα τόπους της περιφέρειας. Δηλαδή, Πολιτισμός και Τοπική Αυτοδιοίκηση μαζί. Ένα πρόγραμ-μα πανελλαδικής διάστασης, ενεργό για όλο τον χρόνο, με γνώμονα τη συμβολή στην τοπική ανάπτυξη, μέσω των πολιτι-στικών δράσεων που θα παράγουν αυτά τα εννέα Μουσεία».

Το Μουσείο άργυροτεχνίας βρίσκεται στο Κάστρο ιωαννίνων, και συγκεκριμένα στον δυτικό προμαχώνα της νοτιανατολικής ακρό-πολης (ιτς Καλέ). Καταλαμβάνει τις δύο στάθ-μες του προμαχώνα, καθώς και το κτίσμα των

Μουσείο Αργυροτεχνίας στα Ιωάννινα Έργο πολύτιμης παράδοσης

παλαιών μαγειρείων που εφάπτεται σε αυτόν. Το αναξιοποίητο μέχρι σήμερα τμήμα του Κά-στρου αναμορφώθηκε με υποδειγματικό τρόπο από το ΠιΟΠ προκειμένου να φιλοξε-νήσει τη μόνιμη έκθεση του Μουσείου.

Το Μουσείο αποτελεί πρότυπο συνεργασί-ας μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, κα-θώς στεγάζεται σε χώρους που έχουν παρα-χωρηθεί από το Υπουργείο Πολιτισμού και άθλητισμού με προγραμματική σύμβαση. επίσης, οι εργασίες αποκατάστασης βασίστη-καν σε εγκεκριμένες μελέτες και υλοποιήθη-καν σε στενή συνεργασία με την εφορεία άρ-χαιοτήτων ιωαννίνων.

Πρόκειται για τεχνολογικό μουσείο, καθώς πραγματεύεται την τεχνολογία της αργυρο-χοΐας κατά την προβιομηχανική περίοδο, αλ-λά ταυτόχρονα και για περιφερειακό μουσείο, με την έννοια ότι εστιάζει στην ιστορία της αργυροχοΐας στην περιοχή της Ηπείρου. Χρο-νικά, η μόνιμη έκθεση του Μουσείου καλύ-πτει τη μεταβυζαντινή περίοδο από τον 15ο αιώνα και έπειτα, χωρίς να λείπουν και οι ανα-φορές σε ακόμα παλαιότερες εποχές.

Σκοπός του Μουσείου άργυροτεχνίας είναι

η διάσωση της γνώσης για την ηπειρώτικη αργυροτεχνία, η διάχυση πληροφοριών στο ευρύ κοινό σχετικά με την τεχνολογία της, κα-θώς και η σύνδεση αυτής της τεχνολογίας με τα κοινωνικά χαρακτηριστικά της εποχής στην οποία αναπτύχθηκε και άκμασε. Δίνο-ντας έμφαση στην περιοχή των ιωαννίνων και της Ηπείρου, αναδεικνύονται τα κοινωνικά-οικονομικά χαρακτηριστικά στα οποία ανα-πτύχθηκαν και εξελίχθηκαν τα τοπικά εργα-στήρια αργυροτεχνίας, που επέδρασαν τόσο στην οικονομία όσο και στην πολιτισμική ταυτότητα της περιοχής.

Στην είσοδο του Μουσείου, ο ήχος του σφυριού όπως δουλεύει για τη φιλοτέχνηση ενός αργυρού αντικειμένου μεταφέρει νοερά τον επισκέπτη στο εργαστήρι του αργυροτε-χνίτη. άμέσως μετά, η χαρακτηριστική αργυ-ρή κανδήλα «φωτίζει» ερωτήματα που βρί-σκουν απάντηση καθώς αναπτύσσονται οι θεματικές ενότητες της έκθεσης. Ξεδιπλώνε-ται το χρονικό και τοπικό πλαίσιο της ηπειρώ-τικης αργυροτεχνίας, παρουσιάζεται η πρώτη ύλη, επεξηγούνται οι τρόποι επεξεργασίας και μεταποίησής της. Με τη βοήθεια ποικίλων

Με το Μουσείο Αργυροτεχνίας στα Ιωάννινα, το Πολιτιστικό Ίδρυμα του όμί-λου της Πειραιώς ολοκληρώνει το Δίκτυό του, ένα σημαντικό έργο για τον πολιτισμό, τον τουρισμό και την περιφέρεια, με διεθνή αναγνώριση. Το Μουσείο βρίσκεται στο κάστρο Ιωαννί-νων και συγκε-κριμένα στον δυτικό προμα-χώνα της νοτιοα-νατολικής ακρό-πολης (Ιτς καλέ)

01 Ο πρώην Πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς, ο Πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Κάρολος Παπούλιας, ο βουλευτής Ιωαννίνων της Ν.Δ. Κώστας Τασούλας, η τότε Υφυπουργός παρά τω Πρω-θυπουργώ Όλγα Γεροβασίλη, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Προκόπιος Παυλόπουλος, ο Αρχιε-πίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμος, ο πρόεδρος του Ποταμιού Σταύρος Θεοδωρά-κης και πλήθος άλλων επίσημων καλεσμένων 02 Στην τελετή εγκαινίων χοροστάτησε ο Αρχιεπίσκο-πος Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ.κ. Ιερώνυμος 03 Η Πρόεδρος του ΠΙΟΠ Σοφία Στάϊκου κατά τη δι-άρκεια της ομιλίας της. Φωτογραφίες εγκαινίων: ©ΠΙΟΠ, Κ. Μάρκου.

01

02 03 04

37μουΣειο

αργυροτεχνιαΣ Στα ιΩαννινα

ωΡΑΡΙό ΛΕΙΤόΥΡΓΙΑΣ άπό 1η Μαρτίου έως 15 Οκτωβρίου: Καθη-μερινά (εκτός Τρίτης ) 10:00 - 18:00. άπό 16 Οκτωβρίου έως 28 φεβρουαρίου: Καθημερινά (εκτός Τρίτης) 10:00 - 17:00

κλειστό: 1η ιανουαρίου, 17 ιανουαρίου (τοπική εορτή), Μεγάλη Παρασκευή (έως 12:00 μ.μ.), Κυριακή του Πάσχα, 1η Μαΐου, 15 άυ-γούστου, 25 και 26 Δεκεμβρίου.

Γενική Είσοδος: 3 ευρώΜειωμένο εισιτήριο: 1,5 ευρώ όργανωμένες επισκέψεις: Για την καλύτερη εξυπηρέτηση ομά-

δων επισκεπτών, είναι σκόπιμο να υπάρχει προσυνεννόηση με το Μουσείο.

Άτομα με αναπηρίες (ΑμεΑ): Η είσοδος για άτομα με αναπηρία είναι ελεύθερη. Για ομαδικές επισκέψεις, είναι απαραίτητη η προσυνεννόηση με το Μουσείο.

Φωτογράφιση, κινηματογράφηση: επιτρέπεται η ερασιτεχνική φωτογράφιση ή βιντεοσκόπηση. Η επαγγελματική φωτογράφιση ή κινηματογράφηση επιτρέπεται μόνο με ειδική άδεια από το ΠιΟΠ.

Χρήσιμες πληροφορίες

Χειμώνας 2016

εποπτικών μέσων, ο επισκέπτης ανακαλύπτει βασικές παραδοσιακές τεχνικές μορφοποίη-σης και διακόσμησης αργυρών αντικειμένων (σφυρηλάτηση, χύτευση, συρματερή, σαβάτι, ανάγλυφο), μαθαίνοντας για τα στάδια που περιλαμβάνει κάθε τεχνική μέχρι τη δημιουρ-γία του τελικού προϊόντος. Παράλληλα, γίνε-ται ξεχωριστή αναφορά σε Ηπειρώτες τεχνί-τες αλλά και σε παραγγελιοδότες, ενώ παρου-σιάζεται και η ηπειρώτικη αργυροχοΐα και τε-χνοτροπία κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα.

Στο δεύτερο επίπεδο του προμαχώνα, η μόνιμη έκθεση περιλαμβάνει τη συλλογή χα-ρακτηριστικών έργων ηπειρώτικης αργυρο-χοΐας, με αντικείμενα από τον 18ο έως τον 20ό αιώνα. Ηπειρώτικα αργυρά κομψοτεχνήματα με περίτεχνες λεπτομέρειες, κοσμήματα, ασημικά του σπιτιού, προσωπικά είδη, όπλα και πολεμική εξάρτυση, είναι μερικά από τα αντικείμενα της συλλογής. Παράλληλα, ο επι-σκέπτης αντιλαμβάνεται τον χαρακτήρα και τον λειτουργικό ρόλο των αργυρών αντικει-μένων, αλλά και τη συμβολική ισχύ τους, κα-θώς τα έργα αργυροχρυσοχοΐας αποτελούν διαχρονικά σύμβολο κύρους, οικονομικής

ευμάρειας και κοινωνικής καταξίωσης.Στο Μουσείο, εκτός από τη συλλογή των

αργυρών αντικειμένων και το επεξηγηματικό οπτικοακουστικό υλικό που τη συνοδεύει, υπάρχει αναφορά στη σύγχρονη αργυροτε-χνία με δείγματα από τη δουλειά αργυροχό-ων που δραστηριοποιούνται σήμερα στην ευρύτερη περιοχή, συνεχίζοντας μια παράδο-ση αιώνων.

Στην επιβλητική ατμόσφαιρα του Κάστρου, τα αντικείμενα της μόνιμης έκθεσης, οι πολυ-μεσικές εφαρμογές, το αρχειακό φωτογραφι-κό υλικό, οι οπτικοακουστικές παραγωγές, συνιστούν τα ποικίλα εκθεσιακά «εργαλεία» μέσω των οποίων ο επισκέπτης αντιλαμβάνε-ται τον ρόλο της αργυροτεχνίας στη διαμόρ-φωση της ταυτότητας της ευρύτερης περιο-χής, αλλά και τη σημασία της για την παραγω-γική ιστορία της χώρας μας.

ή μόνιμη έκθεση διαρθρώνεται ως εξής: επίπεδο 1Εισαγωγή στην ηπειρώτικη αργυροτεχνία

Πού και πότε; Τα κέντρα αργυροτεχνίας | Οι τεχνίτες | Τα έργα

άπό τι υλικό; Τα μεταλλεία αργύρου | Η ανακύκλωση της πρώτης ύλης

Πώς; Το άνοιγμα του φύλλου | Η σφυρηλάτηση | Η χύτευση στο χώμα | Το εργαστήριο του αργυ-ροχόου | Ένα γιαννιώτικο εργαστήριο του 20ού αιώνα | Το καμίνι στη μεταλλοτεχνία | Η συρματερή τεχνική | Η εργασία του χρυσικού | Το σαβάτι | Το ανάγλυφο

Για ποιον; Οι πελάτες | Η εκκλησία ως παραγγελιοδότης

άπό ποιον; Οι τεχνίτες τον 19ο αιώνα | Οι τεχνίτες τον 20ό αιώνα

επίπεδο 2 Συλλογή έργων ηπειρώτικης αργυροχρυ-

σοχοΐας, 18ος-20ός αιώνας Η σημασία του αργυρού αντικειμένου Η σύγχρονη παραγωγή Το μνημείο

Το μνημείο και η εποχή του | Η αποκατάστα-ση | Η απόδοση νέας χρήσης

Το Μουσείο άργυροτεχνίας διαθέτει, επί-σης, αίθουσα πολλαπλών χρήσεων, καθώς και χώρο για την υλοποίηση εκπαιδευτικών παιχνιδιών και προγραμμάτων. Στόχος του εί-ναι να διασυνδεθεί στενά με την τοπική κοι-νωνία, μεταξύ άλλων και μέσω ποικίλων εκ-παιδευτικών και πολιτιστικών δράσεων για τους κατοίκους της ευρύτερης περιοχής, αλ-λά και τους επισκέπτες του.

Το Μουσείο Αργυρο-τεχνίας δημιουργή-θηκε από το Πολιτι-στικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς, το οποίο έχει και την ευθύνη της λειτουργίας του. Το έργο εντάχθηκε στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Αντα-γωνιστικότητα και Επιχειρηματικότητα» ΕΠΑΝ ΙΙ, στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2007-2013, και συγχρηματοδο-τήθηκε από το Πρό-γραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης

05

06

04 Άποψη της μόνιμης έκθεσης Συλλογή έργων Ηπειρώτικης Αργυροχρυσοχοΐας,18ος– 20ός αιώνας © ΠΙΟΠ, Β. Καραβασίλογλου . 05 Εξωτερική άποψη του Μουσείου © ΠΙΟΠ 06 Άποψη της μόνιμης έκθεσης Τα μεταλλεία αργύρου © ΠΙΟΠ, Β. Καραβασίλογλου.

38 Χειμώνας 2016

Τ ο FARNET είναι η κοινότητα όσων εφαρμόζουν την Τοπι-κή άνάπτυξη με Πρωτοβου-λία Τοπικών Κοινοτήτων (ΤάΠΤΚ) που υπάγεται στο

ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και άλιείας (εΤΘά). Το δίκτυο αυτό συγκεντρώνει Ομάδες Τοπικής Δράσης για την άλιεία (FLAGs), διαχειριστικές αρχές, πολίτες και εμπειρογνώμονες από όλη την εε που ερ-γάζονται για τη βιώσιμη ανάπτυξη των αλιευτικών και παράκτιων ζωνών. Οι αλι-ευτικές περιοχές σε όλη την εε αντιμετω-πίζουν σημαντικές προκλήσεις. Η συνεχό-μενη μείωση των εισοδημάτων και της απασχόλησης στον τομέα της αλιείας ανέ-δειξε την ανάγκη για βιώσιμες και χωρίς αποκλεισμούς καινοτόμες λύσεις. Η Τοπι-κή άνάπτυξη με την Πρωτοβουλία Τοπι-κών Κοινοτήτων (ΤάΠΤΚ) είναι ένα εργα-λείο το οποίο δίνει τη δυνατότητα στις το-πικές αλιευτικές κοινότητες να αντιμετω-πίσουν αυτές τις προκλήσεις προτείνοντας και δοκιμάζοντας νέες λύ-σεις. Σκοπός του FARNET είναι να τις βοη-θήσει σε αυτή την προσπάθεια.

Διακρατικό σεμινάριο άνάμεσα στις υπόλοιπες δραστηριότητες του FARNET περιλαμβάνεται και η διορ-γάνωση διακρατικών σεμιναρίων προκει-μένου να υπάρξει διάχυση της γνώσης. Κατά τη διάρκεια του πιο πρόσφατου σε-μιναρίου με θέμα «Προώθηση επιχειρη-ματικότητας στην αλυσίδα αξίας της αλι-είας», το οποίο πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη στις 19-20 Οκτωβρίου, πε-ρισσότεροι από 100 συμμετέχοντες από 20 χώρες δούλεψαν μαζί προκειμένου να αξιοποιήσουν τις ευκαιρίες στην αλυσίδα αξίας της αλιείας.

Οι συμμετέχοντες συγκεντρώθηκαν για να εργαστούν για τους τρόπους με τους οποίους οι FLAGs μπορούν να βοηθήσουν στην υποστήριξη των τοπικών επιχειρήσε-ων αλιείας και υδατοκαλλιέργειας στα δια-φορετικά στάδια της αλυσίδας αξίας. Με παρουσιάσεις, εργαστήρια και ομαδικές συζητήσεις, τόσο από στελέχη των FLAGs όσο και από εμπειρογνώμονες από διάφο-ρους τομείς, διερευνήθηκαν οι δυνατότη-τες για την υποστήριξη νέων δραστηριοτή-των, νέων τρόπων εργασίας και νέων συ-νεργασιών, προκειμένου να βοηθήσουν τις τοπικές κοινότητες.

Το μεγαλύτερο ποσοστό της αξίας που παράγεται από τοπικά ψάρια προέρχεται

από αλιείς μικρής κλίμακας. Η εκδήλωση διοργανώθηκε με πρωτο-

βουλία της ευρωπαϊκής επιτροπής και με την υποστήριξη του ελληνικού Υπουργεί-ου άγροτικής άνάπτυξης και Τροφίμων.

Η εφοδιαστική αλυσίδα προϊόντων αλιεί-ας, δηλαδή η διαδικασία από την αλίευση μέχρι την κατανάλωση προϊόντων αλιείας και υδατοκαλλιέργειας, περιλαμβάνει τα πάντα, από την αλίευση, τη μεταφορά, την εμπορία, την επεξεργασία και τη συσκευα-σία μέχρι και τη διαφήμιση για την πώληση των προϊόντων αυτών, μερικές φορές μέ-σω λιανικής πώλησης. Οι επιχειρήσεις μι-κρής κλίμακας τείνουν να επικεντρώνονται στις βασικές επιχειρηματικές τους δραστη-

ριότητες και δεν έχουν επαρκή χρόνο για τη σύνδεση με την υπόλοιπη αλυσίδα εφο-διασμού (ή με άλλους τομείς). άν και η βελ-τίωση στην αποτελεσματικότητα των επι-χειρήσεων αυτών θα μπορούσε να προκύ-ψει κοιτάζοντας πέρα από την καθημερινό-τητα της επιχείρησης, η καινοτομία δεν αποτελεί μέρος της καθημερινής διαχείρι-σης για πολλές μικρής κλίμακας αλιευτικές επιχειρήσεις. Παρ’ όλα αυτά, κάθε ένα από τα τμήματα της αλυσίδας αξίας της αλιείας προσφέρει ευκαιρίες για την ανάπτυξη και-νοτομίας και νέων επιχειρήσεων.

Σκοπός του σεμιναρίου ήταν να διερευ-νήσει τις δυνατότητες αυτές και να παρά-σχει στις FLAGs τα εργαλεία και τις δεξιότη-

FARNET ή αλιεία σε πρώτο πλάνο

Περισσότερα από 100 άτομα από 20 χώρες συμμετείχαν στο σεμινάριο «Προώθηση επιχειρηματικό-τητας στην αλυ-σίδα αξίας της αλιείας» που πραγματοποιή-θηκε στη θεσσα-λονίκη και δούλεψαν προκειμένου να αξιοποιήσουν τις ευκαιρίες στην αλυσίδα αξίας της αλιείας

ΑΛΙΕΙΑ διακρατικο Σεμιναριο

39Χειμώνας 2016

ση, ανάπτυξη επιχειρήσεων, δικτύωση με-ταξύ επιχειρήσεων). ενίσχυση της αλυσί-δας εφοδιασμού (π.χ. διαφοροποίηση ως στρατηγική ανάπτυξης, ενασχόληση με την έρευνα & ανάπτυξη, καινοτομία στη βιο-οικονομία και στη γαλάζια ανάπτυξη, τάσεις και καινοτομία).

Πρόσβαση σε νέες αγορές (π.χ. έρευνα αγοράς, ανάλυση ανταγωνισμού, εντοπι-σμός νέων αγορών και τρόπος προσέγγι-σής τους, αξιοποίηση του δυναμικού των δεσμών μεταξύ αγροτικών και αστικών περιοχών).

Σύμπραξη με τον τομέα της αλιείας (π.χ. βοηθώντας τους αλιείς να γίνουν επιχειρη-ματίες πολλαπλών δεξιοτήτων).

Οι στρατηγικές συμπράξεις, η συνεργα-σία και η συλλογική δράση συμπεριλήφθη-καν ως εγκάρσια θέματα κατά τη διάρκεια αυτών των θεματικών ομάδων εργασίας. Με μια ειδική συνεδρία, οι FLAGs εξοπλί-στηκαν με κάποιες βασικές γνώσεις για την αξιολόγηση της εγκυρότητας των υποβλη-θέντων επιχειρηματικών σχεδίων από τους δυνητικούς δικαιούχους και η συνεργασία μαζί τους βοήθησε προκειμένου να γίνουν βελτιώσεις στα σχέδια αυτά.

Στο πλαίσιο του σεμιναρίου, ζητήθηκε από την Τράπεζα Πειραιώς να καταθέσει την εμπειρία της στη χρηματοδότηση της αλυσίδας αξίας μέσω του Προγράμματος Συμβολαιακής Τραπεζικής, με στόχο να αποτελέσει ένα πρακτικό ερέθισμα για τους συμμετέχοντες προκειμένου να κατα-νοήσουν τις σχετικές έννοιες. Ο κ. Γιάννης Χανιωτάκης, Διευθυντής άγροτικού Τομέα της Τράπεζας, στο πλαίσιο του σεμιναρίου ανέλυσε πρακτικά στους συμμετέχοντες, που προέρχονταν από 20 χώρες, τη λει-τουργία του προγράμματος και συμμετείχε στην ενότητα «ρωτήστε τον ειδικό» με ερωτήσεις και άπαντήσεις.

ΣυμπεράσματαΠρώτα απ’ όλα, οι FLAGs έμαθαν τη σημα-σία της χαρτογράφησης των διαφόρων αλυσίδων αξίας στις περιοχές τους, γεγο-νός που θα διασφαλίζει ότι μπορούν να λά-βουν καλά ενημερωμένες αποφάσεις, όταν στοχεύουν στη στήριξη των επιχειρήσεων που ασχολούνται με την αλίευση, την πα-ραγωγή, τη διαχείριση, τη μεταποίηση, τη διανομή και την εμπορία προϊόντων αλιεί-ας και υδατοκαλλιέργειας. Δράσεις, όπως προσαρμοσμένη εκπαίδευση, καθοδήγη-ση, δικτύωση και άλλες μορφές υποστήρι-ξης, μπορούν στη συνέχεια να οργανω-θούν από τις FLAGs για την αντιμετώπιση των αδυναμιών στις τοπικές αλυσίδες αξί-ας και την αξιοποίηση των πλεονεκτημά-των και των ευκαιριών.

Στη συνέχεια, συζητήθηκε η ανάγκη

για «στρατηγικές συνεργασίες» μεταξύ των αλιέων, μεταξύ των διάφορων επιχει-ρήσεων κατά μήκος της αλυσίδας εφοδι-ασμού, αλλά και με άλλους τομείς. Πιο συγκεκριμένα, οι συμπράξεις μεταξύ των αλιευτικών επιχειρήσεων και της έρευνας θεωρήθηκαν απαραίτητες για την ανά-πτυξη καινοτομιών. Οι συζητήσεις απο-κάλυψαν ότι μερικές φορές οι -ζωτικής σημασίας- συνδέσεις δεν υπήρχαν σε πε-ριοχές με FLAGs, ακόμη και όταν υπήρ-χαν στην περιοχή σχετικά ερευνητικά ιδρύματα. Ως εκ τούτου, είναι αναγκαία μια συντονισμένη προσπάθεια προκειμέ-νου οι FLAGs να συνδεθούν ενεργά με την έρευνα και να εξασφαλιστεί ότι ωφε-λούν την τοπική κοινωνία, παραμένουν καθοδηγούμενες από την αγορά και ότι το δυναμικό για καινοτομία μεταφέρεται στον τομέα της αλιείας.

Όσον αφορά στην πρόσβαση των αλι-ευτικών προϊόντων στην αγορά, οι FLAGs ενθαρρύνονται να συνδεθούν με πόλεις, όταν αυτό είναι εφικτό, και να εκμεταλ-λευτούν τις σύγχρονες τεχνολογίες για να αξιοποιήσουν το τεράστιο δυναμικό που προσφέρουν για νέες αγορές. Στο ίδιο πνεύμα, οι FLAGs πρέπει να είναι σε επι-φυλακή για τη δημιουργία νέων συσκευα-σιών, νέων τρόπων διανομής των αλιευτι-κών προϊόντων, νέων χρήσεων για τα αλι-εύματα χαμηλότερης αξίας και τη σύνδε-ση των αλιευτικών προϊόντων με μια «εμπειρία» (π.χ. με ένα φεστιβάλ, με ένα αφήγημα, μια ιστορία, με τον τουρισμό), για να συμβάλουν στην ενίσχυση των επι-χειρήσεων που εξαρτώνται από την αξία των τοπικών αλιευμάτων.

Τέλος, οι συμμετέχοντες έλαβαν μια σει-ρά από μηνύματα για την εμπλοκή τους με την αλιεία μικρής κλίμακας και ιδιαίτερα σε ζητήματα που πρέπει να ληφθούν υπόψη από τις FLAGs όταν προσπαθούν να ενθαρ-ρύνουν τους αλιείς να εργαστούν με νέους τρόπους. Η στήριξη των αλιέων ως επιχει-ρηματιών φάνηκε να είναι ένας βασικός ρόλος που μπορούν να διαδραματίσουν οι FLAGs, αλλά η αποτελεσματική εκπλήρω-ση αυτού του ρόλου εξαρτάται από την ανάγκη να κερδίσουν την εμπιστοσύνη και τον σεβασμό τους ως αποτελεσματικοί εταίροι για την ενίσχυση της τοπικής αλυ-σίδας αξίας της αλιείας. Η ικανότητα των FLAGS να βοηθούν τους αλιείς να αποκτή-σουν πρόσβαση σε διάφορες πηγές χρη-ματοδότησης και παράλληλα να καταφέρ-νουν να περιορίζουν τη γραφειοκρατία εί-ναι ανεκτίμητη, όπως είναι και ο ρόλος τους στο να παρουσιάζουν πραγματικά πα-ραδείγματα για το πώς άλλες αλιευτικές επιχειρήσεις έχουν γίνει πιο αποτελεσματι-κές, βιώσιμες και κερδοφόρες.

ή εφοδιαστική αλυσίδα προϊό-ντων αλιείας περιλαμβάνει τα πάντα, από την αλίευση, τη μεταφορά, την εμπορία, την επεξεργασία και τη συσκευα-σία μέχρι τη διαφήμιση για την πώληση των προϊόντων

τες για να βοηθήσουν και αυτές με τη σειρά τους την τοπική αλιεία και τους παράκτιους αλιείς μικρής κλίμακας για να αξιοποιή-σουν αυτές τις ευκαιρίες, προκειμένου να αυξήσουν την κερδοφορία και τη βιωσιμό-τητα του τομέα και να εξασφαλίσουν ότι θα συνεχίζει να παρέχει ποιοτικές θέσεις εργα-σίας και ευκαιρίες για την ένταξη στις τοπι-κές κοινωνίες.

Το σεμινάριο χτίστηκε γύρω από συγκε-κριμένα θέματα σχετικά με το πώς οι FLAGs μπορούν να υποστηρίξουν τις τοπικές επι-χειρήσεις και τους αλιείς κατά μήκος της αλυσίδας εφοδιασμού:

Άμεση ενίσχυση των επιχειρήσεων (π.χ. «θερμοκοιτίδες», κατάρτιση και καθοδήγη-

Ο Διευθυντής Αγροτικού Τομέα της Τράπεζας Πειραιώς, Γιάννης Χανιωτάκης, ανέλυσε πρακτικά στους συμμετέχοντες τη λειτουργία του προγράμματος Συμβολαιακής Τραπεζικής.

ΑΛΙΕΙΑ διακρατικο Σεμιναριο

Νέοι & Νεοεισερχόµενοι

Αγρότες

∆ίνουµε ζωή στα σχέδια των νέων αγροτών.Σχεδιάστε το µέλλον σας και εµείς θα σας στηρίξουµεµε τον ιδανικότερο τρόπο.

Νέο δανειακό πρόγραµµα «Νέοι & Νεοεισερχόµενοι» µε χαµηλό κυµαινόµενο επιτόκιο, µε δυνατότητα επιλογής στη συχνότητα πληρωµής των δόσεων και µε διάρκεια αποπληρωµής έως και 15 έτη, ανάλογα µε το σκοπό του δανείου.

Το προσφερόµενο προϊόν παρέχεται υπό τις ισχύουσες περιοριστικές διατάξεις στην κίνηση κεφαλαίων.

Μάθετε περισσότερα στα καταστήµατα της Τράπεζας Πειραιώς.Τ. 18 2 18, www.piraeusbank.gr

Η πρώτη τράπεζα στην Ελλάδα