Γίνεται  ή  γεννιέται  ένας  εγκληματίας;  Βιολογικές  και  εγκληματολογικές  θεωρίες    

 Α΄  Λυκειου  

Α΄  Τετραμηνο  2012-­‐2013  ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙΚΕΣ  ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ  ΘΕΤΙΚΙΣΤΙΚΗ  ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ         ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ  ΘΕΩΡΙΕΣ     ΨΥΧΟΠΑΘΟΛΟΓΙΚΕΣ  ΘΕΩΡΙΕΣ     ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΚΕΣ  ΘΕΩΡΙΕΣ  

ΘΕΤΙΚΙΣΤΙΚΗ  ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ  

ΑΝΑΛΥΣΗ  ΤΩΝ  ΑΙΤΙΩΝ  ΤΗΣ  ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΗΣ  ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ  ΜΕΣΑ  ΑΠΟ  ΤΗΝ  ΕΠΙΣΤΗΜΟΜΙΚΗ  –ΘΕΤΙΚΗ  ΜΕΛΕΤΗ  ΤΩΝ  ΦΥΣΙΚΩΝ,  ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ,  ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΩΝ    ΚΑΙ  ΑΛΛΩΝ  ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ    ΤΩΝ  ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΩΝ  

ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ  ΘΕΩΡΙΕΣ  ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ    Εισαγωγή    Οι  πρόδρομοι    Κληρονομικότητα    Οργανικές  δυσλειτουργίες    Σύγχρονες  θεωρίες  

ΕΙΣΑΓΩΓΗ  

  Οι  ερευνητές  ασχολήθηκαν  με  τις  αιτίες  παρουσίασης  εγκληματικής  συμπεριφοράς  από  κάποια  μέλη  της  κοινωνίας.  Ετσι  αναπτύχθηκαν  κάποιες  θεωρίες  όπως  από  τα  μέσα  του  19ου  αιώνα    η  θετική  μέθοδος  με  την  οποία  άλλαξε  ο  τρόπος  μελέτης  του  ανθρώπου  και  των  κοινωνιών.  Η  αναθέρμανση  του  ενδιαφέροντος  για  τις  βιολογικές  θεωρίες  συνίσταται  ίσως  στην  αποδυνάμωση  των  υπαρχόντων    μέσων    για  την  καταπολέμηση  του  εγκληματικού  φαινομένου  και  στις  νέες  μορφές  εγκλημάτων.  

ΟΙ  ΠΡΟΔΡΟΜΟΙ  

Ερευνα  λειτουργιών  εγκεφάλου       J.Spurtzheim  (1776-­‐1832)       F.Gall  (1758-­‐1828)  Ιταλική  σχολή  -­‐  Θετικισμός           Cesare  Lombroso  (1835-­‐1909)       Enrico  Ferri  (1856-­‐1929)         Raffaele  Garofalo  (1852-­‐  1934)  

C. Lombroso

Κληρονομικότητα  

Το  ερώτημα  που  τέθηκε  ήταν  κατά  πόσο  ορισμένα  χαρακτηριστικά  βιολογικά  και  ψυχικά  μεταβιβάζονται  και  θα  μπορούσαν  να  δημιουργήσουν  ροπή  προς  το  έγκλημα.  Ετσι  πραγματοποιήθηκαν  έρευνες  προκειμένου  να  αποδειχθεί  το  ενδεχόμενο  της  κληρονομικότητας  της  εγκληματικής  συμπεριφοράς.  Κύριο  αντικείμενο  των  ερευνών  ήταν:    

   Χρωμοσώματα  

   Σωματότυπος  

Οργανικές  δυσλειτουργίες  

  Στην  προσπάθειά  τους  να  εξηγήσουν  τη  γέννηση  και  την  ανάπτυξη  της  παραβατικής  συμπεριφοράς,  οι  ερευνητές  στράφηκαν  στα  όργανα  του  ανθρώπου  και  στις  δυσλειτουργίες  που  αυτά  πιθανόν  παρουσιάζουν  ενώ  πραγματοποιήθηκαν  και  οι  αντίστοιχες  μελέτες.      

Σύγχρονες  θεωρίες  

  Σεροτονίνη    Επινεφρίνη  (αδρεναλίνη)    Μικρού  Βαθμού  Εγκεφαλική  Δυσλειτουργία    Επιληψία  

ΨΥΧΟΠΑΘΟΛΟΓΙΚΕΣ  ΘΕΩΡΙΕΣ  

  Ψυχώσεις    Ψυχοπάθειες    Νευρώσεις    Ψυχανάλυση  και  έγκλημα  

ΘΕΩΡΙΑ  ΤΗΣ  ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ  ΤΟΥ  ΦΡΟΫΝΤ    Η  προσωπικότητα  χωρίζεται  σε  τρία  μέρη:    Το   Εκείνο   που   περιλαμβάνει   ό,τι   έχει  κληρονομήσει   ο   άνθρωπος   που   το   αποκτά  κατά  τη  σύλληψή  του    

  Το  Εγώ  που  αρχίζει  να  αναπτύσσεται  από  τη  γέννηση  του  ανθρώπου  και  μετά  

  Το   Υπερεγώ   είναι   η   συνείδηση   του  ανθρώπου   που   περιλαμβάνει   όλες   τις  κοινωνικές  και  ηθικές  του  αξίες  

Sigmund  Freud  

ΘΕΩΡΙΑ  ΤΗΣ  ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ  ΚΑΙ  ΤΟΥ  ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ  ΤΟΥ  EYSENCK  

  Η   θεωρία   υποστηρίζει   ότι   η   εγκληματική  συμπεριφορά   είναι   το   αποτέλεσμα   της   αλληλε-­‐πίδρασης   μεταξύ   ορισμένων   περιβαλλοντικών  συνθηκών   και   χαρακτηριστικών   του   νευρικού  συστήματος    

  Δεν   υπονοεί   ότι   οι   εγκληματίες   γεννιούνται  εγκληματίες   αλλά   οδηγούνται   σε   συγκεκριμένη  εγκληματική   δραστηριότητα   λόγω   συνδυασμού    περιβαλλοντικών,   νευροβιολογικών   και  προσωπικών  παραγόντων    

ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ  ΘΕΩΡΙΑ  ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ  

  Πολλοί   εγκληματολόγοι   πιστεύουν   στη   θεωρία   της  επιλογής,   δηλαδή     ότι   ο   πιο   συνηθισμένος   λόγος     για  τον   οποίο   τα   άτομα   οδηγούνται   σε   εγκληματικές  συμπε-­‐ριφορές   είναι   ότι   ο   δράστης   είναι   εντελώς  σίγουρος  για  τη  λήψη  της  απόφασης  για  τη  διάπραξη  του  εγκλήματος.    

  Σύμφωνα   με   την   ορθολογική   θεωρία   επιλογής  υπάρχουν  τρία  μοντέλα  εγκληματικής  συμπεριφοράς:  

-­‐  Ο  ορθολογικός  εγκληματίας    -­‐  Ο  προορισμένος  εγκληματίας    και    -­‐  Ο  θυματοποιημένος  εγκληματίας    

 

Ψυχοπάθειες  

  Ψυχοπάθειες   ονομάζονται   κυρίως   οι   χαρα-­‐κτηρολογικές   ανωμαλίες   κατά   τις   οποίες   η  νόηση  του  ανθρώπου  παραμένει  ανέπαφη.  

  Είναι   διαταραχή   της   προσωπικότητας   που  χαρακτηρίζεται   από  ρηχά  συναισθήματα  όπως  άγχος ,   έλλειψη   ενοχής,   εγωκεντρισμός,  ανευθυνότητα,   παρορμητ ικότητα   κα ι  αντικοινωνικές  συμπεριφορές.  

Ο  Schneider  διακρίνει  δέκα  κατηγορίες  ψυχοπαθητικών  ατόμων:  

  1)Υπερθυμικοί    2)Καταθυμικοί    3)  Ανασφαλείς      4)  Φανατικοί    5)  Οι  έχοντες  ανάγκη  προβολής  –  υστερικοί    6)  Εκρηκτικοί    7)  Συναισθηματικά  αναίσθητοι    8)  Αυτοί  με  ασταθή  διάθεση    9)  Αβουλοι    10)  Ασθενικοί  

  Συγκριτική  μελέτη  για  τους  ψυχοπαθείς  εγκληματίες  έδειξε  ότι   οι   ψυχοπαθείς   έχουν   σημαντικά   μικρότερη   ποσότητα  φαιάς   ουσίας   στον   πρόσθιο   προμετωπιαίο   φλοιό   και   τις  κροταφικές  περιοχές  σε  σχέση  με  τους  υγιείς.  

  Χαρακτηρίζονται  από  έλλειψη  ενσυναίσθησης.    Οι     ψυχοπαθείς   δεν   έχουν   αίσθημα   φόβου   υλοποίησης,  

μετάνοιας  και  τύψεων.    Δεν   έχουν   τον   φόβο   επιβολής   τιμωρίας     που   συνήθως    

αποτελεί   ανασταλτικό   παράγοντα   για   τη   διάπραξη  εγκλημάτων.    

  Οι   ψυχοπαθείς   εγκληματίες   έχουν   πολύ   χαμηλό   επίπεδο  συναισθηματικής  ανταπόκρισης  και  αντιδράσεων.  

  Είναι   αδύνατο   να   διατηρήσουν   ανθρώπινες   σχέσεις   με  άλλα   άτομα     ενώ   δεν   έχουν     αισθήματα   φόβου   ή  αιφνιδιασμού.  

ΝΕΥΡΩΣΗ  

 Οι  νευρώσεις  δεν    έχουν  σχέση  με  το  νευρικό  σύστημα    και  είναι  καθαρά  ψυχοπαθείς  ασθένειες    

  Είδη  νευρώσεων:  -­‐  Το  υπερβολικό  άγχος  προκαλεί  αγχώδη  νεύρωση  -­‐  Ο  αδικαιολόγητος  φόβος  -­‐  φοβική  νεύρωση  -­‐  Οι  εμμονές  -­‐  ψυχαναγκαστική  νεύρωση       Ο  Φρόυντ  πιστεύει  ότι  οι  νευρώσεις  οφείλονται:  -­‐  σε  προσωπικές  συγκρούσεις  επιδιώξεων      -­‐  σε  διαταραγμένη  εξέλιξη      -­‐  σε  βιώματα  της  παιδικής  ηλικίας    περίπου  σε  ηλικία  6  

ετών    -­‐  σε  λανθασμένη  ανάπτυξη  του  «εγώ»    

ΣΧΙΖΟΦΡΕΝΕΙΑ  

  Η  σχιζοφρένεια  είναι  ο  συλλογικός  όρος  για  μεγάλη  ομάδα  ψυχώσεων    που  χαρακτηρίζονται  από  βαθιές  διαταραχές    

-­‐  της  σκέψης  -­‐  του  συναισθήματος    -­‐  της  συμπεριφοράς    

ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΚΕΣ  ΘΕΩΡΙΕΣ  

  Η  Θεωρία  της  διαφορικής  συναναστροφής    Η  Θεωρία  της  ανομίας    Η  Θεωρία  συστημάτων  διαφορετικών  ευκαιριών    

  Η  Θεωρία  της  ετικετοποίησης    Η  Θεωρία  της  λογικής  επιλογής    Η  Θεωρία  της  παραβατικής  συμπεριφοράς  

ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΚΕΣ  ΘΕΩΡΙΕΣ  

Οι   κοινωνιολογικές   θεωρίες   του   εγκλήματος  εξηγούν  πως  το  περιβάλλον  που  μεγαλώνει  ένα  άτομο  καθορίζει  το  αν  αυτό  το  άτομο  θα  γίνει  εγκληματίας.  

   

Η  Θεωρία  της  διαφορικής  συναναστροφής    Από  τον  Edwin  H.  Sutherland    Το  1937    Υποστηρίζει  πως  η  εγκληματική  συμπεριφορά  ακολουθεί  τους  ίδιους  κανόνες  μάθησης  με  την  ομαλή  συμπεριφορά.  

Η  Θεωρία  της  ανομίας  

  Από  τον  Robert  K.  Merton    Το  1938    Δημιουργείται  όταν  οι  κοινώς  αποδεκτοί  

κανόνες  συγκρούονται  με  την  κοινωνική  πραγματικότητα  και  εξηγεί  την  παρεκκλίνουσα  συμπεριφορά  

  Το  άτομο  μπορεί  να  αντιδράσει  σε  αυτό  με  5  πιθανούς  τρόπους:  Κομφορμισμός-­‐Συμμόρφωση,  Ανανέωση,    Τυπικότητα-­‐τυπολατρεία,    Υποχωρητικότητα,  Επαναστατικότητα-­‐Εξέγερση  

Η  Θεωρία  συστημάτων  διαφορετικών  ευκαιριών      Από  τους  Richard  A.  Cloward    και  Lloyd  E.  Ohin  

  Το  1960    Υποστηρίζει  πως  η  ένταξη  στον  εγκληματικό  υπόκοσμο  οφείλετε  στο  αίσθημα  αποτυχίας  και  ήττας  απέναντι  στον  κοινωνικό  ανταγωνισμό    

Η  θεωρία  της  ετικετοποίησης  

  Από  τον  Edwin  Lemert    Το  1972    Εκανε  ένα  διαχωρισμό  μεταξύ  της  αρχικής  

εγκληματικής  συμπεριφοράς  (primary  deviation)  εννοώντας  την  αρχική  πράξη  της  αντικοινωνικής  συμπεριφοράς  και  της  δευτερεύουσας  εγκληματικής  συμπεριφοράς  (secondary  deviation)  κατά  την  οποία  το  άτομο  έχει  αποδεχτεί  την  ετικέτα  που  του  έχει  δοθεί  και  θεωρεί  τον  εαυτό  του  ως  εγκληματία  και  παράδειγμα  προς  αποφυγή  

Η  θεωρία  της  λογικής  επιλογής    Από  τους  Cornish  &  Clark    Το  1986    Υποστήριξαν  ότι  τα  άτομα  που  εμπλέκονται  σε  

εγκληματικές  πράξεις  επιλέγουν  αυτού  του  είδους  την  συμπεριφορά  και  ενέργεια  όχι  επειδή  δεν  έχουν  άλλη  επιλογή  αλλά  επειδή  βρίσκονται  απέναντι  σε  μια  κατάσταση  την  οποία  μπορούν  να  εκμεταλλευτούν  προς  όφελός  τους.  Επιπλέον  είναι  γνώστες  για  τις  συνέπειες  που  θα  ακολουθήσουν  ως  αποτέλεσμα  των  πράξεων  τους  

Η  θεωρία  της  παραβατικής  συμπεριφοράς    Από  τον  Hirchi    Yποστηρίζει  πως  το  μόνο  κίνητρο  που  απαιτείται  για  την  παραβίαση  του  νόμου  είναι  η  έλλειψη  κοινωνικού  ελέγχου  η  οποία  επιτρέπει  στο  άτομο  να  ζυγίσει  τα  οφέλη  από  την  εγκληματική  πράξη  πάνω  από  το  κόστος  της  ίδιας  πράξης.  

Άλλοι  γνωστοί  εγκληματολόγοι  

  το  1825  ο  Α.GUERRY  έκανε  κάποιες    συγκρίσεις  με  τα  στατιστικά  στοιχεία  διαφόρων  χωρών  προκειμένου  να  μελετήσει  την  επίδραση  των  κοινωνικών  συνθηκών  και  της  νομοθεσίας  στη  διακύμανση  της  εγκληματικότητας.  

  το  1825  ο  Α.QUETELET  έκανε  κάποιες  στατιστικές  αναλύσεις  μελετώντας  τη  γεωγραφική  κατανομή  της  εγκληματικότητας    

  το  1966  ο  Leon  Radzinowicz  υποστήριξε  πως  το  έγκλημα  θεωρείται  ένα  κοινωνικό  γεγονός  που  καθορίζεται  κυρίως  από  το  περιβάλλον  στο  οποίο  ζει  και  μεγαλώνει  ένα  άτομο.  

Συμπέρασμα  

Το  συμπέρασμα  που  απορρέει  από  τις  παραπάνω  κοινωνιολογικές  θεωρίες  είναι  ότι  η  εγκληματική  συμπεριφορά  καθορίζεται  σε  μεγάλο  βαθμό  από  την  κοινωνική  τάξη  στην  οποία  κατατάσσεται,  τους  ανθρώπους  που  έχει  γύρω  του  και  το  περιβάλλον  στο  οποίο  μεγαλώνει.  

Σας  ευχαριστούμε  πολύ  για  την  προσοχή  σας    

Αγγελος    Αλεξίου  

Αλέξανδρος  Χαλκιάς  

Γιάννης  Κάρμας    

Ελένη  Λαμπροπούλου  

Εύα  Μπουτσικάκη  

Κατερίνα  Λαλαούνη  

Κώστας  Τριανταφύλλου  

Μελίνα  Αναστασοπούλου  

 Νάσος  Καψαμπέλης  

Νικόλας  Βαμβουκάκης  

Νικόλας  Γουσγούνης    

Πάρις  Στεφανάτος  

Σήλια  Παρέλλη  

Σπύρος  Κατσιαβριάς  

Χαρά  Καράμπελα