Ονοματικές προτάσεις

1 Αλεξάνδρα Γερακίνη, ΠΕ02, 3ο Γυμνάσιο Καβάλας

Ονοματικές προτάσεις (Μέρος 1ο)

Οι δευτερεύουσες προτάσεις χωρίζονται σε ονοματικές και επιρρηματικές.

Ονοματικές ονομάζονται οι προτάσεις που λειτουργούν ως ονοματικές

φράσεις(υποκείμενο, αντικείμενο, κατηγορούμενο, επεξήγηση) και είναι

ισοδύναμες με ουσιαστικά, επίθετα και αντωνυμίες.

Οι δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις είναι οι εξής:

Ειδικές

Βουλητικές

Ενδοιαστικές

Πλάγιες ερωτηματικές

Αναφορικές

Ειδικές προτάσεις

Είναι οι προτάσεις που εισάγονται με τους ειδικούς συνδέσμους ότι, πως,

που και συμπληρώνουν το περιεχόμενο των ρημάτων και άλλων όρων της

πρότασης. Σχηματίζουν άρνηση με το δεν και έχουν στον λόγο θέση

υποκειμένου, αντικειμένου και επεξήγησης.

Ειδικές προτάσεις Εισάγονται με τους συνδέσμους ότι, πως, που

Εξαρτώνται από: Συντακτικός ρόλος Παραδείγματα

Ρήματα

Λεκτικά:λέγω,

φωνάζω,ομολογώ,

αναγγέλλω, ισχυρίζομαι,

ομολογώ…

Αντικείμενο

προσωπικών ρημάτων

και εκφράσεων

Ομολογώ ότι δεν

περίμενα κάτι τέτοιο.

Δεικτικά:δείχνω,

αποδεικνύω, φανερώνω,

δηλώνω,

προσποιούμαι…

Προσποιείται ότι είναι

άρρωστος.

Αισθητικά:

αισθάνομαι,βλέπω,

ακούω,νιώθω,

καταλαβαίνω…

Αισθάνεται ότι κάτι

κακό θα συμβεί.

Γνωστικά:γνωρίζω,

ξέρω, αγνοώ, θυμάμαι,

ξεχνώ…

Γνωρίζουμε πολύ καλά

πως αύριο θα

γράψουμε

διαγώνισμα.

Δοξαστικά:νομίζω,

πιστεύω, υποπτεύομαι,

συμπεραίνω…

Νομίζεις πως αύριο θα

βρέξει.


Απρόσωπα ρήματα και απρόσωπες εκφράσεις με συγγενική σημασία: λέγεται, πιστεύεται, διαδίδεται, ακούγεται, φαίνεται, είναι γνωστό, είναι βέβαιο, είναι αποδεκτό….

Υποκείμενο απρόσωπων

ρημάτων και

εκφράσεων

Είναι φανερό ότι

χρειάζεται να

επανεξεταστεί η

υπόθεση.

Ουσιαστικά όπως: φήμη, όνομα, ιδέα, πληροφορία, είδηση, βεβαιότητα, ελπίδα….ή αντωνυμίες δεικτικές και αόριστες.

Επεξήγηση του

ουσιαστικού ή της

αντωνυμίας

Βάδιζε με την ελπίδα

ότι σε λίγο θα έφτανε

στον προορισμό του.

Βουλητικές προτάσεις

Είναι οι προτάσεις που εισάγονται με το βουλητικό να και συμπληρώνουν το

περιεχόμενο των ρημάτων και άλλων όρων της πρότασης. Σχηματίζουν

άρνηση με το μη(ν) και έχουν στον λόγο θέση υποκειμένου, αντικειμένου και

επεξήγησης.

Βουλητικές

προτάσεις

Εισάγονται με τον σύνδεσμο να


Ρήματα που δηλώνουν επιθυμία: θέλω, επιθυμώ, ζητώ, παρακαλώ…

Αντικείμενο

προσωπικών ρημάτων

και εκφράσεων

Επιθυμώ να

προοδεύσεις.

Ρήματα που

δηλώνουν

δυνατότητα:μπορώ,

δυσκολεύομαι,

προσπαθώ…

Δυσκολεύεται να

ανταποκριθεί στις

απαιτήσεις τους

μαθήματος.

Ρήματα που

δηλώνουν

απαγόρευση:

απαγορεύω, αρνούμαι,

εμποδίζω…

Αρνούμαι να πιστέψω

αυτά που λες.

Ρήματα που

δηλώνουν νοητική

ενέργεια ή ψυχική

κατάσταση:

αγωνίζομαι, σκέφτομαι,

χαίρομαι, λυπάμαι,

Αγωνίστηκε πολύ

σκληρά να επιτύχει

τους στόχους του.


κινδυνεύω, τρέμω….

Ρήματα που

δηλώνουν αίσθηση :

αισθάνομαι, νιώθω,

ακούω…

Νιώθω να τρέμει η γη

κάτω από τα πόδια

μου.

Απρόσωπα ρήματα και απρόσωπες εκφράσεις με συγγενική σημασία: απαγορεύεται, επιτρέπεται, χρειάζεται, μπορεί, είναι δυνατό, είναι ανάγκη, είναι απαραίτητο….


ρημάτων και

εκφράσεων

Απαγορεύεται να

καπνίζετε σε

δημόσιους χώρους.

Ουσιαστικά όπως: διάθεση,απαίτηση, θέληση,ανάγκη….ή αντωνυμίες δεικτικές και αόριστες.




Έχει την παράλογη

απαίτηση να τον

χαιρετούν πρώτα οι

άλλοι.

Ενδοιαστικές προτάσεις

Είναι οι προτάσεις που εισάγονται με τους ενδοιαστικούς συνδέσμους μη(ν),

να μη(ν), μήπως και εκφράζουν φόβο, δισταγμό, ανησυχία. Σχηματίζουν

άρνηση με το δε(ν) και έχουν στον λόγο θέση υποκειμένου, αντικειμένου και

επεξήγησης.

Ενδοιαστικές

προτάσεις

Εισάγονται με τους συνδέσμους μη(ν), να μη(ν),

μήπως


Ρήματα που σημαίνουν φόβο και ανησυχία:φοβάμαι, ανησυχώ, φυλάγομαι, υποπτεύομαι, προσέχω, τρέμω, τρομάζω

Αντικείμενο προσωπικών

ρημάτων και εκφράσεων

Φοβάται μήπως δεν

έρθει στην ώρα

του.

Απρόσωπα ρήματα και απρόσωπες εκφράσεις με συγγενική σημασία: Με ανησυχεί, με τρομάζει, με φοβίζει, υπάρχει φόβος, κίνδυνος…..


ρημάτων και εκφράσεων

Με ανησυχεί μήπως

αργήσει το πλοίο.


Ουσιαστικά όπως: φόβος, αγωνία, κίνδυνος….ή αντωνυμίες δεικτικές και αόριστες.




Καθημερινά είχε την

ίδια αγωνία, μήπως

τον απολύσουν.

Ασκήσεις

Άσκηση 1

Να βρείτε τις ειδικές, βουλητικές και ενδοιαστικές προτάσεις και να

προσδιορίσετε τον συντακτικό τους ρόλο.

1. Πολλοί πιστεύουν ότι η γραμματική είναι δύσκολη αλλά εγώ πιστεύω

πως έχει πολλούς κανόνες.

2. Διαδόθηκε πως αύριο θα δοθούν οι πολυσυζητημένες αυξήσεις.

3. Μας απαγορεύουν να παρακολουθήσουμε τη δίκη.

4. Είναι μάταιο να φύγετε σήμερα.

5. Αυτό μόνο την απασχολούσε, να είναι κομψή.

6. Ο φόβος, μήπως δεν τα καταφέρει, τον κρατούσε σε αγωνία.

7. Όταν είχα διαγώνισμα, καρδιοχτυπούσα μήπως δεν γράψω καλά.

8. Κάθε χρόνο πολλά δάση κινδυνεύουν να καούν.

9. Με ανησυχεί που ακόμα δεν μας ειδοποίησαν από την επιτροπή.

10. Στο νου είχε μόνο αυτό, πως είχε χρόνο μέχρι τη Δευτέρα.

11. Το θεώρησα προσβολή, να μη με καλέσει στο σπίτι του.

12. Όταν χτυπά το τηλέφωνο, τρέμω μην ακούσω τη φωνή του.

13. Όταν έβρεχε, ανησυχούσε μήπως πλημμυρίσει το υπόγειο.

14. Τον ειδοποίησαν ότι η πτήση του Γιώργου θα είχε μισή ώρα

καθυστέρηση.

15. Είναι κρίμα που φεύγετε τόσο νωρίς.

Άσκηση 2

Να μετατρέψετε τα υπογραμμισμένα ονοματικά σύνολα σε ειδικές,

βουλητικές και ενδοιαστικές προτάσεις.

1. Αρνήθηκε την ανάμειξη της στα χθεσινά γεγονότα.

2. Φοβάται την αποκάλυψη της πραγματική του ταυτότητας.

3. Θεωρούν βέβαιη τη νίκη τους στις προσεχείς εκλογές.

4. Είναι γνωστό το ενδιαφέρον των συμμαθητών του για το πρόβλημα

του.

5. Ανακοινώθηκε η προκήρυξη των εκλογών πριν από λίγο.

6. Επιβάλλεται η συμμετοχή όλων στην κοινή προσπάθεια για την

καταπολέμηση του ρατσισμού.

7. Αρκετοί φοβούνται την εξαφάνιση κάποιων ειδών από το ζωικό

βασίλειο.

8. Πιθανολογείται η πρόσληψη αναπληρωτών καθηγητών στα δημόσια

σχολεία λόγω των μεγάλων ελλείψεων.

9. Η κυβέρνηση υποσχέθηκε την καταβολή ενός μεγάλου χρηματικού

ποσού για τη στήριξη των σχολείων.

10. Είναι αναγκαία η καταβολή φόρων από όλους τους πολίτες.

Ονοματικές προτάσεις

Education

Transcript of Ονοματικές προτάσεις