∆ΟΛΙΑΝΙΤΙΚΑΝΕΑ

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΓΕΝΝΑ∆ΙΟΣ(1786 - 1854)

ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ∆ΕΛΤΙΟ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΚΑΙ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑΣΤ Η Σ Α ∆ Ε Λ Φ Ο Τ Η ΤΑ Σ ∆ Ο Λ Ι Α Ν Ι Τ Ω Ν Η Π Ε Ι Ρ Ο ΥΕΤΟΣ 44ον - ΑΡ. ΦΥΛΛΟΥ 148 - ΙΟΥΛΙΟΣ, ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ, ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2009 - ΤΙΜΗ 30 ΛΕΠΤΑ∆ΙΕΥΘΥΝΣΗ: ΑΓ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ 57, 5ος ΟΡΟΦΟΣ - ΤΚ 104 37 ΑΘΗΝΑ - ΤΗΛ./FAX: 210 5248006

Η Π Α ΡΑ ∆Ο Σ Η Μ Α Σ ∆ Ε Ν Ε Ι Ν Α Ι Ν Ε Κ Ρ Ο Π Α Ρ Ε ΛΘ Ο Ν . Μ Α Σ Ε Μ Π Ν Ε Ε Ι Σ ΤΟ Σ Η Μ Ε ΡΑ !

«Θα περάσουν από πάνω µαςόλοι οι τροχοίστο τέλοςτα ίδια τα όνειρά µαςθα µας σώσουν»

Νίκος Καρούζος

Τ ον τελευταίο καιρό τα ΜΜΕµας βοµβαρδίζουν µε µια

λέξη, κρίση, κρίση, κρίση και µε-γάλοι οικονοµολόγοι και οικονοµι-κοί αναλυτές µας λένε τα κακά πουήρθαν και προαναγγέλλουν ταακόµη χειρότερα κακά που θάρ-θουν. Οι δε δηµοσιογράφοι της τη-λεόρασης τα µεταδίδουν µε τρόµο,σαν να ήρθε η συντέλεια του κό-σµου. Σίγουρα υπάρχει κρίση,αφού το λένε τόσοι σοφοί µαζί καισίγουρα κάποια στιγµή θα περά-σει, όπως πέρασαν κι άλλες. Τοβέβαιο είναι ότι κάποιοι πλού-σιοι θα γίνουν πλουσιότεροι καικάποιες χιλιάδες φτωχών θα γί-νουν φτωχότεροι.

Κάποια άλλη κρίση, όµως, πουδεν φαίνεται να δίνει κανένας ση-µασία και ούτε θα περάσει, είναι ηκρίση της κοινωνίας, η κρίσητων ανθρώπων, η οποία έγινεαισθητή ακόµη και στα µικράχωριά µας, που οι σχέσεις τωνανθρώπων ήταν πάντα πιο στε-νές, πιο άµεσες και αλληλοε-ξαρτώµενες. Πιστεύω πως αυτήη κρίση στην κοινωνία και στιςσχέσεις των ανθρώπων µεταξύτους είναι σηµαντικότερη.

Η απόσταση από το συνάν-

θρωπο µεγάλωσε, αποµονωθή-καµε, αποµακρυνθήκαµε από τογείτονα, το συγγενή, το φίλο. Οκαθένας µας ασχολείται µε τα καθη-µερινά του προβλήµατα της επιβίω-σης και της αγωνίας για το αύριο.

Τα οικονοµικά προβλήµαταδεν αφήνουν περιθώρια για αγα-θές σχέσεις. Ο συγγενής, ο φίλος,ο γείτονας, είναι ο πιθανός αντα-γωνιστής. Θυµάµαι τα παιδικάµας χρόνια στο χωριό, που τακαθηµερινά αγαθά και οι ανέσειςέλειπαν, µας έλειπαν πολλά, σχε-δόν όλοι περνούσαµε µε δυσκολία.Είχαµε, όµως, κοντά το γείτονα,

το συγγενή, τον οικογενειακόφίλο κολώνα και συµπαραστάτησε χαρές και λύπες. ∆εν σκεφτό-σουν τι ώρα θα πας στο σπίτι του,αν ήταν πρωί, µεσηµέρι ή βράδυ,πάντα ήσουν καλοδεχούµενος,όπως και αυτός στο δικό σου σπίτι.

Σήµερα οι σχέσεις και οι φιλίεςµας ρυθµίζονται ανάλογα µε τοπόσο µεγάλο είναι το συµφέρονµας. Χρήσιµος και καλός είναιαυτός απ’ τον οποίο έχουµε νακερδίσουµε κάτι, οι άλλοι µας είναιαδιάφοροι ή και εχθροί, αν τα συµ-φέροντά µας συγκρούονται.

Πολλές φορές η οικονοµική

πίεση, η λανθασµένη εκτίµηση τωνπραγµάτων και των καταστάσεων,κάποια πρόσκαιρα οφέλη, µαςοδηγούν σε λάθος επιλογές και κά-νουν πιο δύσκολες τις σχέσεις µετους συνανθρώπους µας. Στηνεποχή µας κυριαρχεί το συµφέ-ρον, ο εγωισµός, η ζήλεια, η κα-κεντρέχεια και τα συναντούµεακόµη και εδώ στη µικρή κοινω-νία του χωριού µας.

Το εµείς των παιδικών µας χρό-νων έγινε αυτός ο άνθρωπος τηςαπέναντι πόρτας, του απέναντι µα-γαζιού κ.λπ. Κάθοµαι και αναρω-τιέµαι πώς φθάσαµε εκεί, γιατίκυριαρχεί η αδιαφορία, η αντιπα-λότητα, ο εγωισµός, γιατί πήραµετόση απόσταση µεταξύ µας. Τιείναι τελικά αυτό που µας έκανε νααποµονωθούµε, να ταµπουρω-θούµε πίσω από τον τοίχο πουέφτιαξε ο καθένας για τον εαυτότου, η επιβίωση, το συµφέρον, τοεγώ µας; Μήπως είναι φαινόµενατης εποχής µας, του καιρού µας;

Ας γίνουµε και πάλι άνθρωποιµε την έννοια της συλλογικότη-τας και της αλληλοϋποστήριξης,τουλάχιστον εδώ στη µικρή κοι-νωνία του χωριού µας. Πολλάπράγµατα θα άλλαζαν, οι σχέσειςµας θα έπαιρναν άλλη διάστασηκαι µορφή, όλα θα ήταν πιο υπο-φερτά, θα κερδίζαµε όλοι και ηζωή µας θα γινόταν καλύτερη.

∆εν έχουµε παρά να δοκιµά-σουµε και να το τολµήσουµε.

Α. Θ. Τ.

Η Α∆ΙΟΡΑΤΗ ΚΡΙΣΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΠΟΥ ΜΑΣ ΤΡΟΜΑΖΕΙ

Εικόνες που φαντάζουν παλιές κι όµως εκατοµµύρια άνθρωποιστον πλανήτη υποσιτίζονται και ζουν κάτω από άθλιες συνθήκες.Κάτι µας θυµίζουν...Ας ευχηθούµε να µην το ξαναζήσουν τα παιδιάκαι τα εγγόνια µας...

Ο Πολιτιστικός Σύλλο-γος του χωριού µας“Ο ΓΕΝΝΑ∆ΙΟΣ” διορ-γανώνει και φέτοςστις 24 Οκτωβρίου2009, στις 7.30 τοαπόγευµα, στο χωριόµας, τα “Ρακοκάζανα2009”. Ντόπιοι, από-δηµοι και συνδηµότεςείναι προσκεκληµένοισε αυτή τη γιορτή!

ΡΑΚΟΚΑΖΑΝΑ 2009 Σβησµένα κεριάπου η µνήµη ανάβει...

Όποια γωνιά του χωριού µας και ν’ αντικρίσεις ανα-βλύζει δέος. Το µεγαλύτερο χωριό της περιοχής σκορ-πούσε φως µες στο σκοτάδι του καιρού, µέσα στηνκαταχνιά.

Και τώρα ο χρόνος και οι σκοπιµότητες το ‘χτισανµέσα στον πόνο. Ακουµπάει µέσα στη σιωπή τωνπραγµάτων.

Υπήρχαν υπηρεσίες, καταστήµατα, σχολεία, κόσµος,ζωή.

Τώρα ψηλώνεις σαν έρηµο δέντρο σε βοριάδες πι-κρούς. Μετέφεραν σχολεία, υπηρεσίες, ειρηνοδικείακαι έµεινε µόνο το ταχυδροµείο.

Μετράς τα σηµάδια και τις πληγές σου και περιµένειςτο επόµενο εκδικητικό χτύπηµα. Πότε θα το µεταφέ-ρουν αλλού; Πόσο θ’ αντέξουν τα σχολεία; Θ’ αφήσουντο ΕΚΑΒ να στεριώσει;

Τώρα που ταξιδεύεις σε άλλους καιρούς, σε δρόµους

άλλους, πυκνώνουν τα αδιόρατα δίχτυα.Χωριό µας, γυµνώσου απ’ τα ενδύµατα της αυταπά-

της σου να δεις του µαχαιριού την προέλευση.

Το θρυλικό Τα-χυδροµείο:Πόσο θ’ αντέξεισ’ αυτόν τονάγριο καιρό,που ο θρίαµ-βος της ανοη-σίας θηλάζει τοµέλλον; Απ’ ταπαράθυρα τηςνύχτας ανα-βλύζει η ανά-µνηση µιαςλησµονηµένηςοµορφιάς.

∆ΟΛΙΑΝΙΤΙΚΑ ΝΕΑ2ΙΟΥΛΙΟΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2009

Α Υ Τ Ο Ι Π Ο Υ Φ Ε Υ Γ Ο Υ Ν Α Π Ο Κ Ο Ν Τ Α Μ Α ΣΑΧΙΛΛΕΑΣΜΠΕΝΕΚΟΣ

Αποτέλεσε εξαιρετικήτιµή για το χωριό µας ηπαρουσία του Αχιλλέα.Ήρθε ως γαµπρός και µετην αξιόλογη και όµορφηΜαρία Τασινού, κόρη τουαείµνηστου Ανδρέα καιτης Θοδώρας, δηµιούρ-γησαν µια υπέροχη οικο-γένεια.

Η δραστηριότητά τουυπήρξε αθόρυβη και ουσιαστική. Εργάστηκε σκληράκαι τίµια όλα τα χρόνια και κατάφερε µε τον ιδρώτα τουνα δηµιουργήσει τις καλύτερες προϋποθέσεις για τηζωή της οικογένειας του και την αποκατάσταση τωνπαιδιών του.

Η ευγένειά του, η σεµνότητα και η σοβαρότητά του,συνέθεταν το ειδικό βάρος της προσωπικότητάς του,που εκτιµήθηκε ιδιαίτερα από τους συγχωριανούς του.

Συµµετείχε σε όλες τις κοινωνικές εκδηλώσεις. Αγα-πούσε τις παρέες και ήταν ιδιαίτερα αποδεκτός απ’όλους. ∆εν υπάρχει άνθρωπος που να δυσαρέστησε οΑχιλλέας. Γι’ αυτό και µόνο τα καλά λόγια περισσεύουν.

Ευαίσθητος άνθρωπος ο Αχιλλέας. Ήξερε µόνο νασέβεται τον διπλανό του. Απέφευγε τις εντάσεις και τιςαντιπαραθέσεις. ∆εν υπάρχουν σκιές στις σχέσεις τουµε τους ανθρώπους της τοπικής κοινωνίας.

Λατρευτός σύζυγος και πατέρας. Υποδειγµατικός οι-κογενειάρχης. Το κενό του το υπογραµµίζουν ο βαθύςπόνος και οι νοσταλγικές οικογενειακές στιγµές.

∆εν πρόλαβε να ολοκληρώσει τα σχέδια του για τηνανακαίνιση και ανακατασκευή του σπιτιού του. Είναι βέ-βαιο όµως ότι τα παιδιά του, που ακολουθούν τον ίδιοδρόµο που χάραξε ο ίδιος, θα συνεχίσουν το έργο τηςολοκλήρωσης των σχεδίων του.

Περνώντας έξω από το σπίτι του και βλέποντας όσαέχει κάνει και όσα µένουν ακόµα να γίνουν, βγαίνει έναπαράπονο: «Γιατί βρε Αχιλλέα, βιάστηκες να φύγεις;»

Μέσα µας θα µείνει για πάντα αποτυπωµένη η γλυκιάφυσιογνωµία, µε τα εκφραστικά µάτια, το πλατύ χαµό-γελο και τη µεγάλη καρδιά, τη γεµάτη αγάπη και ευαι-σθησία.

Τον είχε ανάγκη η οικογένειά του, οι συγχωριανοί τουκαι όλοι όσοι των γνώρισαν. Το κενό που αφήνει είναιδυσαναπλήρωτο. Εκεί ακριβώς φαίνεται και η αξία όληςτης διαδροµής ενός ανθρώπου.

ΒΑΣΙΛΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ∆ΗΣ

Ένας άνθρωπος αγνός, ντόµπρος και γεµάτος καλο-σύνη δε θα είναι πια κοντά µας. Αγάπησε το χωριό καιτους ανθρώπους του όσο λίγοι συγχωριανοί µας.

Ναζί µε την άξια σύντροφο της ζωής του, τη Χρυ-σάνθη Καλέτσιου, απόκτησαν παιδιά και χάρηκαν εγ-γόνια και δισέγγονα.

Στρατιωτικός στο επάγγελµα, ανέβηκε στα ανώτερακλιµάκια της στρατιωτικής ιεραρχίας. Έτυχε πολλώνδιακρίσεων στη στρατιωτική του διαδροµή.

Σεµνός άνθρωπος και αγαπητός από όλους. Ιδιαίτεραστην πλατεία του χωριού απολάµβανε το τάβλι και ταπειράγµατα µε τους συµπαίκτες του. ∆εχόταν και αντα-πέδιδε τα αστεία µε το δικό του χαρακτηριστικό χιού-µορ. Χωρίς να παρεξηγείτε ποτέ. ∆ε θα τον άκουγες νασχολιάζει αρνητικά κανέναν. Άκουγε συνήθως περισ-σότερο και λιγότερο µιλούσε. Ενέπνεε σεβασµό και εµ-πιστοσύνη. Έδειχνε ιδιαίτερη ευαισθησία και σεβασµόστους συγγενείς και φίλους του.

Εξαιρετικός οικογενειάρχης. Αγαπούσε ιδιαίτερα ταπαιδιά και τα εγγόνια του. Αισθανόταν ιδιαίτερη χαράόταν τους είχε όλους κοντά του. Είχε την φροντίδα καιτην έννοια όλων. ∆εν ήθελε να στεναχωριέται κανένας.

Σε κάποια φάση της ζωής του ασχολήθηκε και µε τακοινά στο χωριό µας και άφησε τη σφραγίδα του τίµιουκαι ηθικού ανθρώπου.

Ο Βασίλης θα λείψει πολύ απ’ όλους µας. Πρώτα απότην οικογένειά του. Μετά από όλους τους συγγενείς καιφίλους. Αισθητή θα είναι η απουσία του και δυσανα-πλήρωτο το κενό του.

Όλοι θα θυµούνται τον άνθρωπο µε θετική προσφοράσε όλους τους τοµείς της ζωής του. Ωφέλησε και δενέβλαψε κανέναν. Έζησε φυσιολογικά και ανθρώπινα σ’έναν κόσµο παράλογο και σε πολλές περιπτώσειςαπάνθρωπο.

ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΑ ΛΑΜΠΡΙ∆ΗΈφυγε η δασκάλα µε τα µεγάλα εκφραστικά µάτια, τα

γεµάτα ανθρωπιά και καλοσύνη, µε την απόχρωση τηςανοιχτής θάλασσας, που φώτιζαν το νου και την ψυχήτων µαθητών της.

Στοργική µητέρα, εξαιρετική σύζυγος, ευαίσθητη δα-σκάλα, δυναµική και δραστήρια, άξια σύντροφος τουυπερευαίσθητου Τηλέµαχου, του δικού µας Λέµα.

∆ηµιούργησαν µια υποδειγµατική οικογένεια. Ανέ-θρεψαν και σπούδασαν τις κόρες τους και τις αποκα-τέστησαν µε τον καλύτερο τρόπο. Είχαν την τύχη ναχαρούν και τα εγγόνια τους.

Στο εκπαιδευτικό της λειτούργηµα έδινε τον εαυτό τηςολόκληρο. Μοίραζε µε τη χούφτα της την αγάπη σταπαιδιά και φρόντιζε να διευρύνει τους πνευµατικούς τηςορίζοντες. Ήταν πεποίθηση της ότι τα παιδιά έχουν δι-καίωµα στο όνειρο. Χρόνια και χρόνια σµίλευε µε υπο-µονή και επιµονή τις ψυχές τους. Άφησε ανεξίτηλα τασηµάδια της στη διαδροµή της. Είχε την άποψη ότιαυτό που αξίζει στη ζωή είναι ν’ αφήνεις λίγες νησίδεςανθρωπιάς στης ερηµιάς το χάρτη. Γι’ αυτό και δενέκανε διακρίσεις στους ανθρώπους µικρούς και µεγά-λους.

Η πορεία της ήταν σταθερά προσανατολισµένη στηνεπιτυχία των στόχων της σε όλα τα επίπεδα της αν-θρώπινης δραστηριότητας. Γνώριζε ότι το τρένο τηςζωής αργεί αλλά φτάνει στον προορισµό του, όταν κι-νείται σε σταθερή τροχιά πάνω στις ράγες του.

Ο χρόνος όµως όλα τα αγγίζει και όλα τα αλλάζει.Πώς να αντιπαλέψει κάποιος τη φθορά; Τι είναι αυτόπου µπορεί να αντισταθεί στη φθορά και το χρόνο;Μόνον η δηµιουργία είναι η µόνη πειστική απάντηση.Και η αείµνηστη Αλεξάνδρα δηµιούργησε. Έβαλε στοκέντρο των ενδιαφερόντων της τον άνθρωπο. Τα παιδιάτης και τα παιδιά όλου του κόσµου αξεχώριστα. ∆ηµι-ούργησε «αγάλµατα» µέσα τους. Πάντρεψε τα όνειράτης µε πράξεις που καταξιώνουν τον άνθρωπο καιπληµµυρίζει η ζωή µέσα στο σκοτάδι.

Το ακοίµητο καντήλι της θύµησής της θα καίει πάνταπάνω στην «Αγία Τράπεζα» της προσφοράς και της αν-θρωπιάς.

ΣΟΦΙΑ ΖΩΓΡΑΦΟΥΜε βήµα αργό και σταθερό διάβηκε το µακρινό µονο-

πάτι της ζωής της η κυρά Σοφία. Ευγενική και γλυκιάφυσιογνωµία, άπλωσε τη µεγάλη της καρδιά για ναβρουν αποκούµπι η οικογένεια της, ο αείµνηστος µε-ρακλής Βασίλης Ζωγράφος, τα δύο παιδιά τους Τάκηςκαι Φόρος.

Χαρακτηριστική φιγούρα µιας κλασικής γυναίκας, συ-ζύγου, µάνας, νοικοκυράς. Καλοχτενισµένη, µειλίχια,ευγενική, υποµονετική, µε σπάνιες αρχές, δυσεύρετεςστην εποχή µας.

Γυναίκα ταγµένη στο χρέος της, όπως το ένιωθε ηίδια. Ένα αντιπροσωπευτικό δείγµα των γυναικών µιαςάλλης εποχής, που οι συνθήκες τις προίκισαν µε όλεςτις αρετές για να έχουν αντοχές στο χρόνο και να κρα-τούν στο κεφάλι τους, όπως οι Καρυάτιδες, το ναό τηςπροσφοράς και της θυσίας για τους άλλους. Πως κα-τάφερναν να κάνουν όλες τις σκληρές δουλειές πουαπαιτούσε µια οικογένεια, να περιποιούνται τον εαυτότους , να έχουν υποµονή για την οικογένεια και διάθεσηπροσφοράς και προς τους άλλους;

Ευτύχησε να δει και εγγόνια από τα παιδιά της. Έζησεόλα σχεδόν τα χρόνια στο χωριό και γνώρισε τις χαρέςκαι τις πίκρες της µικρής κοινωνίας.

∆εν αρκούν λόγια παρηγοριάς σε µια τέτοια απώλεια,αν και γνωρίζεις ότι ήταν πλήρης ηµερών. Η κραυγήτου πόνου συµπυκνώνει τη συνείδηση της µοναδικό-τητας και του ανεπανάληπτου. Ο χρόνος σε οδηγεί ναπροσπεράσεις την απώλεια και όχι να την ξεπεράσεις.Ιδιαίτερα για τα παιδιά και τα εγγόνια της .

Όλη η διαδροµή της, σε σχέση µε τους άλλους, µοι-άζει µε την ασάλευτη φλόγα ενός κεριού µπροστά στοεικονοστάσι.

Γι’ αυτό παιδιά και εγγόνια, συγγενείς και συγχωρια-νοί νιώθουν ένα γλυκό πόνο στην ανάµνηση της αν-θρώπινης και ήρεµης παρουσίας της.

ΛΙΤΣΑ ΡΟΥΝΤΑΈφυγε πρόσφατα και η Λίτσα Ρούντα, σύζυγος του

ανεπανάληπτου ανθρώπου και καλλιτέχνη ΦίλιππαΡούντα, του δικού µας Φίλπα. Το κλαρίνο του ηχείακόµη και για πάντα στις πλατείες του χωριού, στα κα-φενεία στα σπίτια και στις καρδίες των ανθρώπων καιόχι µόνο του δικού µας χωριού.

Απόκτησαν έναν γιο, τον Κώστα, που ακολούθησε ταχνάρια του πατέρα του στο κλαρίνο και µια κόρη πουτην αποκατέστησαν.

Η Λίτσα υπήρξε άξια σύντροφος, ενός σπάνιου αν-θρώπου. Στοργική και ευαίσθητη µητέρα. Ευγενική καικαλοσυνάτη συγχωριανή.

Τα χρόνια που έζησε στο χωριό άφησε τα ίχνη µιαςχαµογελαστής γυναίκας, ανοιχτόκαρδης και ευχάριστηςστις παρέες.

Πλαισίωνε τις προσπάθειες του συζύγου της στο εξω-τερικό (Αµερική) και στην Αθήνα όπου έζησε.

∆εν ξέχασε ποτέ το χωριό, τους συγγενείς και τουςσυγχωριανούς της. Είχε πάντα µια νοσταλγική διάθεσηγια το χωριό. Οι συνθήκες όµως δεν της επέτρεπαν ναέρχεται συχνά στο χωριό.

Επειδή έζησε στη σκιά ενός «θρύλου» του κλαρίνουκαι πολύ ευαίσθητου ανθρώπου, όπως ήταν ο Φίλπαςόλων µας, ταυτίστηκε µαζί του.

Τώρα που έφυγε, έρχεται µπροστά µας η εικόνα τουΦίλπα. Είναι σαν να τους βλέπουµε και τους δυο µαζίστην πλατεία. Οι άνθρωποι να κρέµονται από τουςήχους του κλαρίνου του Φίλπα κι αυτή να χαίρεται καινα καµαρώνει «τα κατορθώµατα» του συζύγου της.΄Ετσι θα τη θυµόµαστε τη Λίτσα. ∆ίπλα στο Φίλπα. Ποτέχώρια και πάντα χαµογελαστή, καθώς όλοι µαζί θ’ακούµε εκείνο το παλιό Ζαγορίσιο $

∆ΗΜΗΤΡΗΣΖΕΡΒΑΣΚοντεύουν δυο χρόνια

από τότε που έφυγε απόκοντά µας ο αγαπηµένοςµας ∆ηµήτρης (Τάκης)Ζέρβας αφήνοντας έναδυσαναπλήρωτο κενό γιαόλους εµάς που τον ζή-σαµε και τον αγαπήσαµε.

Άνθρωπος χαµηλώντόνων αλλά µε πολλή θέ-ληση και πείσµα άφησεπολύ νέος το χωριό του Κ.Ραβένια και µετοίκησε στην Πάτρα όπου και έζησε τουπόλοιπο της ζωής του αγαπώντας την σα δεύτερη πα-τρίδα. Παλεύοντας µε αντίξοες συνθήκες κατάφερε νακαταξιωθεί στον εργασιακό και κοινωνικό του χώρο σανένας άνθρωπος πολύ εργατικός, τίµιος, ευαίσθητος ,φι-λότιµος και καλοσυνάτος και να αποκτήσει πολλούς φί-λους. Αγωνιστής στις δύσκολες ώρες που έζησε ηπατρίδα µας και αγωνιστής στο δύσκολο στίβο τηςζωής κατάφερε µαζί µε την άξια σύντροφο του Ευθυ-µία (Νούλα) Τζαβέλλα να δηµιουργήσουν ένα ανοικτόκαι φιλόξενο σπίτι και µια σωστή οικογένεια. Κάτω απόπραγµατικά δύσκολες καταστάσεις κατάφερε να µορ-φώσει τα παιδιά του και να τα αποκαταστήσει µε τονκαλύτερο τρόπο. Ευτύχησε να δει εγγόνια τα οποίαυπεραγαπούσε, εισπράττοντας τα ίδια συναισθήµατακαι από αυτά. Στις διακοπές πάντα αναζητούσε τηνηρεµία του πατρικού του σπιτιού στο χωριό του Κ.Ρα-βένια για να χαλαρώσει και να συναντήσει παιδικούςτου φίλους και µαζί να αναµοχλεύσουν µνήµες ευχάρι-στες και δυσάρεστες από τα παιδικά και νεανικά τουςχρόνια. Όµως δεν παρέλειπε να επισκέπτεται πολύ τα-κτικά και τα ∆ολιανά χωριό της συζύγου του καιτόπο των γυµνασιακών χρόνων του, για χάρη κυρίωςτων παιδιών του. Έτσι συµµετείχε σε πολλές εκδηλώ-σεις της τοπικής κοινωνίας αποκτώντας παντού φίλους.

Η καρδιά του σταµάτησε να χτυπά στις 12 Οκτώβρητο 2007. Για εµάς όµως τους δικούς του ανθρώπουςείναι σα να βρίσκεται δίπλα µας, να µας χαιρετά και ναµας δίνει κουράγιο, πιστός συνοδοιπόρος στις χαρέςκαι τις λύπες µας.

Και κάποιες φορές θαρρούµε πως τον βλέπουµεµέσα από τα σύννεφα να µας κλείνει πονηρά το µάτιλέγοντας µας «Είστε να παίξουµε καµιά πρέφα» ή τονακούµε να σιγοτραγουδά το «Χαλασιά µου»

ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙΟΕυχαριστούµε θερµά όλους όσουςµας συµπαραστάθηκαν στο βαρύπένθος µας για το θάνατο της αγα-πηµένης συζύγου Αλεξάνδρας.

Τηλέµαχος Λαµπρίδης

∆ΟΛΙΑΝΙΤΙΚΑ ΝΕΑ 3ΙΟΥΛΙΟΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2009

Συνεχίζουµε την προσπάθεια παρουσίασης του βι-βλίου του κ. Πάνου Τζιόβα “Τα ∆ολιανά της Ηπεί-ρου”, µε τρόπο περιληπτικό.

∆ΕΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟ∆ΟΣ1920 – 1930

Η δεκαετία 1920 – 1930 µπορεί, χωρίς καµιάεπιφύλαξη, να χαρακτηριστεί, σαν ο θεµέλιοςλίθος, που πάνω του στηρίχτηκε η εξέλιξη των∆ολιανών προτού από τον πόλεµο του 1940.

΄Ετσι µέσα σ΄ αυτή τη δεκαετία αναµορφώθηκεη παιδεία µε βάση τα νέα δεδοµένα και άρχισε οαγώνας του Συνεταιρισµού, της Κοινότητας καιτου εκκλησιαστικού Συµβουλίου ∆ολιανών για τηδιαφύλαξη και την αύξηση της συνεταιρεστικήςπεριουσίας και για τις γειτονικές κοινότητες .

Ταυτόχρονα η ιδιωτική πρωτοβουλία εκδηλώ-θηκε δυναµικά, λίγο µετά από τη ΜικρασιατικήΚαταστροφή µε την ίδρυση της εµπορικήςΕταιρείας των ∆ολιανών, που µε ταχύτατουςρυθµούς απλώθηκε σ’ όλη την περιοχή του ση-µερινού Πωγωνίου και σ’ αυτά ακόµα τα Γιάννινα.

Στον τοµέα της Παιδείας, το κράτος µε νόµο είχεκαταργήσει τις εισιτήριες εξετάσεις από το Ελλη-νικό Σχολείο στο Γυµνάσιο από το σχολικό έτος1921-22 και αυτό το γεγονός επηρέασε αρνητικάτο Ελληνικό Σχολείο ∆ολιανών, που παύει να έχειτην ισχύ των χρόνων της Τουρκοκρατίας.

Στα 1922 και πάλι µε νόµο το ελληνικό κράτοςµετονόµασε τη ΙΒ΄ εκπαιδευτική περιφέρεια τηςµέσης εκπαίδευσης της Ηπείρου σε Ε΄ και µε τηνέα αναδιάρθρωση που είχε γίνει από το αρµόδιοΥπουργείο της Παιδείας, στη νέα περιφέρειαπροσαρτήθηκαν εκτός από τα σχολεία της Ηπεί-ρου και αυτά της Κέρκυρας, της ΄Αρτας και τηςΑιτωλίας και Ακαρνανίας, µε έδρα τα Γιάννινα.

Τα ∆ολιανά σαν εκπαιδευτικό κέντρο τουΠωγωνίου δεν είχαν αφήσει αδιάφορη την

παλιά εκπαιδευτική περιφέρεια ΙΒ΄ της Ηπεί-ρου, η οποία έχοντας σαν στόχο την προσαρ-µογή των εκπαιδευτηρίων τους στα νέαδεδοµένα, έστειλε τον Απρίλη του 1921 σχο-λάρχη των ∆ολιανών τον καθηγητή ΑλκιβιάδηΚοντοπάνο, ποντάροντας τόσο στις αναγνωρι-σµένες ικανότητές του, όσο και στην εντοπιότητάτου.

Κατά το σχολικό έτος 1923-1924 τα κτίρια πουστέγαζαν τα εκπαιδευτήρια ήταν σε κακή κατά-σταση, γιατί είχαν χρόνια να συντηρηθούν καιαυτή ακριβώς η αιτία προκάλεσε την παρακάτωαπόφαση της γενικής συνέλευσης του Συνε-ταιρισµού που έγινε στις 22-7-1923:

«Επειδή τα σχολεία της ηµετέρας Κοινότηταςευρίσκονται εις αθλίαν κατάστασιν και έχουσιανάγκην επιδιορθωσης ψηφίζει κονδύλιον 3κ(2.000) δυο χιλιάδων δραχµών το οποίον θαδοθεί εις ορισθησοµένην επιτροπήν ήτις θα ανα-λάβη την επιδιόρθωσιν των εν λόγω σχολείων».

Κατά το σχολικό έτος 1923-24 τα δυο ∆ηµοτικάΣχολεία ∆ολιανών συγχωνεύτηκαν σε ένα µεικτόµε τέσσερις τάξεις. Τον πρώτο χρόνο λειτουργίαςτου, το µεικτό ∆ηµοτικό Σχολείο είχε συνολικά105 µαθητές.

Ο πρώτος ∆ιευθυντής του µεικτού ∆ηµοτι-κού Σχολείου των ∆ολιανών ήταν ο ΝικόλαοςΣακελλάριος.

Το δεύτερο χρόνο της λειτουργίας του µεικτού∆ηµοτικού Σχολείου και στις δυο πρώτες τάξειςτου είχαν κοπεί από τη διδασκαλία τα µαθήµατατης Ιστορίας, της Γεωγραφίας και της ΦυσικήςΙστορίας, τα οποία διδάσκονταν µόνον στη Γ΄ και∆΄ τάξη.

Τον αµέσως επόµενο χρόνο καταργήθηκε καιτο µάθηµα της Γεωγραφίας και τη θέση του πήρετο αντίστοιχο της Πατριδογνωσίας, το οποίο δι-δασκόταν σε όλες τις τάξεις του σχολείου.

Από την πρώτη µέρα λειτουργίας του το νέοδηµοτικό σχολείο είχε την απόλυτη συµπα-

ράσταση του συνεταιρισµού, ο οποίος κάλυ-πτε απόλυτα τις ελλείψεις του. ΄Ετσι στη Γε-νική Συνέλευση του Απρίλη του 1924,αποφασίστηκε να δοθούν 3.000 δρχ. για την κα-τασκευή των απαραίτητων θρανίων, ενώ στη γε-νική συνέλευση του Οκτώβρη του 1926αποφασίστηκε η χρονιάτικη επιχορήγηση τουσχολείου µε 4.000 δρχ. οι οποίες θα δίνοντανστην αρµόδια επιτροπή.

Τα µέλη του συνεταιρισµού στην προσπάθειάτους να αξιοποιήσουν όσο το δυνατόν πιο καλάτην παιδεία του χωριού, έφεραν στη Γενική Συ-νέλευση του Ιούλη του 1927 την πρόταση γιαίδρυση Γυµνασίου, αλλά ο πρόεδρός του ΠέτροςΟικονοµίδης διέψευσε τις ελπίδες τους µε τηναρνητική του εισήγηση, η οποία στηρίχτηκε στοσκεπτικό ότι δεν υπήρχε καµία πιθανότητα να µε-ταφερθεί στα ∆ολιανά το Γυµνάσιο της Βοστίνας(νυν Πωγωνιανή). Η εισήγηση αυτή του Προ-έδρου Οικονοµίδη προκάλεσε την παρακάτωαπόφαση της συνέλευσης:

«Η δε Γενική Συνέλευσις εθεώρησε περιττό νακατατρίβηται εις συζητήσεις και υποθέσεις ανυ-πάρκτους και ως εκ τούτου παρακάλεσε τουςυποβάλλοντας την αίτησιν να αποσύρωσιν ταύ-την οίτινες και εκδήλωσαν ότι παραιτούνταιπάσης αξιώσεώς των».

Στα τέλη του Ιούνη του 1927, ο τότε διευθυντήςτου µεικτού ∆ηµοτικού Σχολείου ∆ολιανών είχεζητήσει από το διοικητικό συµβούλιο του συνεταιρι-σµού τη συντήρηση της δεντροφυτείας, την οποίαείχε χρηµατοδοτήσει ο ίδιος. Στο αίτηµα αυτό του δι-ευθυντή ο συνεταιρισµός «ενέκρινε να δαπανηθώσιχρήµατα δια την συντήρησιν απάσης της δεντροφυ-τείας εις «Λυκοσκούφι» και «΄Αγιον ∆ηµήτριον»και ανατίθεται εις τον ταµίαν του Συνεταιρισµού όστιςεν συνεννοήσει µετά του διευθυντού κ.. Σταύρου Σα-κελλαρίου να προβή εις την εξεύρεσιν των κατάλ-ληλων εργατών».

Συνεχίζεται

∆ΟΛΙΑΝΙΤΙΚΑ ΝΕΑΤριµηνιαία Έκδοση της Αδελφότητας∆ολιανιτών Ηπείρου “Ο Γεννάδιος”

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΚ∆ΟΣΗΣ:ΤΑΣΟΣ ΧΑΤΖΗΣ

∆εινοκράτους 21, 106 75 ΑθήναΤηλ.: 210 7241252

ΣΥΝ∆ΡΟΜΕΣΠολυζώης ΕξάρχουΤαµίας Αδελφότητας

Ζησιµοπούλου 6-8, 115 24 Ν. ΦιλοθέηΤηλ.: 6977 996979

ΕΤΗΣΙΑ ΣΥΝ∆ΡΟΜΗ 10 ευρώ

ΕΚ∆ΟΤΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΗπειρωτικές Εκδόσεις “Πέτρα”

Οικονόµου 32, 106 83 ΑθήναΤηλ.: 210 8233830 - Fax: 210 8238468e-mail: ekdoseispetra@hotmail.com

Ι Σ Τ Ο Ρ Ι Κ Α Σ Τ Ο Ι Χ Ε Ι Α Γ Ι Α Τ Ο Χ Ω Ρ Ι Ο Μ Α Σ

ΜΑΝΩΛΗΣ ΚΟΝΤΟΓΙΑΝΝΗΣ - ΓΙΑΝΝΕΝΑ

ΓΝΩΣΤΟΠΟΙΗΣΗΛάβαµε µια ανώνυµη επιστολή, µε την επιθυµίανα δηµοσιευτεί στην εφηµερίδα. Το ∆.Σ. τηςΑδελφότητας, µε ένα σκεπτικό, είχε πάρει από-φαση να µη δηµοσιεύει ανώνυµες επιστολές. Ησυγκεκριµένη επιστολή, παρ’ ότι δεν προσβάλ-λει κανέναν, αναφέρεται στην καθαριότητα τουχωριού µας και πιο συγκεκριµένα στους κάδουςαπορριµµάτων και στα περιττώµατα σκύλων πουυπάρχουν στο οδόστρωµα. Η ανωνυµία τηςόµως προσκρούει στην απόφαση του ∆Σ τηςΑδελφότητας και δεν µπορεί να δηµοσιευτεί. Ζη-τάµε την κατανόησή σας.

ΠΑΡΑΚΛΗΣΗ: Από τον ιερέα του χωριού µας λάβαµε µια επιστολή, µε τηνοποία ζητά την οικονοµική ενίσχυση όλων µας, για να αγοράσει ένα µε-γάλο απορροφητικό µανουάλι, αξίας 3.500 ευρώ.Παρακαλούνται όσοι συγχωριανοί µας το επιθυµούν, να ενισχύσουν αυτήτην προσπάθεια του ιερέα.

Ο Γιάννης Ντίνος

(γιος της

συγχωριανής µας

Θοδώρας

Καραντάνη)

νοικιάζει στην

Καλαµάτα

γκαρσονιέρες

σε φοιτητές, αλλά και

για θερινή διαµονή.

Επίσης διαθέτει και

µεσιτικό γραφείο.

Τηλ.: 6936621020,

2722022047.

∆ΟΛΙΑΝΙΤΙΚΑ ΝΕΑ4ΙΟΥΛΙΟΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2009

Ο ∆ήµος Καλπακίου, στο πλαίσιο των πο-λιτιστικών εκδηλώσεων, διοργάνωσε

στα ∆ολιανά, στις 8 Αυγούστου 2009, συναυ-λία αφιερωµένη στον ευαίσθητο καλλιτέχνηκαι σπάνιο άνθρωπο, Μάνο Λοΐζο.

Η εξαιρετική επιτυχία της συναυλίας αποτέλεσετη συνέχεια της περσινής εκδήλωσης που ήταναφιερωµένη στον κορυφαίο Μίκη Θεοδωράκη.

Η εµπνευσµένη οµιλία του Κώστα Νέου, νοµι-κού – ποιητή – εκπαιδευτικού, άγγιξε το νου καιτις ευαίσθητες χορδές των παρευρισκοµένων καιήταν πάρα πολλοί.

Από το πλήθος των συνθέσεων του Μάνου Λοΐ-ζου ακούστηκαν τραγούδια που αποτέλεσανσταθµούς στην όλη µουσική πορεία του συνθέτη.

Η ευαισθησία του συνθέτη αποτυπώθηκε καιαποδόθηκε µε τον πλέον χαρακτηριστικό τρόποαπό τους τραγουδιστές: Χριστίνα Ντάρα, Λευ-τέρη Κράνο, ∆ηµήτρη Σιούτη και Γιώργο Σάµ-παλη.

Απέκτησε εκρηκτικές διαστάσεις µε τον αρµο-νικό συνδυασµό της µουσικής των καλλιτεχνών:Χρήστου Αθανασίου, Χρήστου Καλαµπόκη,Θανάση Βόλα στο µπουζούκι. Της Κωνσταντί-νας Μήλια στα πλήκτρα, του Νίκου Γύρα στηνκιθάρα, του Περικλή Μπουλοχτσή στο µπάσο,του Γιώργου Γκόντεβα στα κρουστά.

Ο χώρος του ∆ηµοτικού Σχολείου των ∆ολιανώναποτέλεσε το ιδανικό πνευµατικό φόντο για µιατέτοιου είδους υψηλού επιπέδου εκδήλωση.

Ο κόσµος που κατέκλυσε το χώρο ήρθε και από

τα άλλα χωριά του ∆ήµου και όχι µόνο. Ένιωσεµια εσωτερική ανάταση σπάνια. Τέτοιου είδουςεκδηλώσεις που συντρίβουν την πεζή καθηµερι-νότητα, τις έχουν µεγάλη ανάγκη οι άνθρωποι.

Αξίζουν θερµά συγχαρητήρια στο ∆ήµαρχο κ.Κώστα Καψάλη, στο ∆.Σ του ∆ήµου Καλπα-κίου και στον υπεύθυνο των πολιτιστικών εκδη-λώσεων, Αντιδήµαρχο κ. Γιάννη Ντάλλα, πουδηµιούργησαν και εξασφάλισαν τις απαραίτητεςκαι αναγκαίες προϋποθέσεις για την πραγµατο-ποίηση αυτής της συναυλίας.

Ας έχουν υπόψη τους ότι η µέγιστη αυτή προ-σφορά τους, αποτελεί ταυτόχρονα και δέσµευση,ώστε να υπάρξει ανάλογη συνέχεια$

ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ ΕΚ∆ΗΛΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ∆ΗΜΟΥ ΣΤΑ ∆ΟΛΙΑΝΑΣυναυλία αφιερωµένη

στο Μάνο Λοΐζο

Τ ο επίπεδο των πολιτιστικών εκδηλώσεων του ∆ήµου, φέτος, ανέ-δειξε την ανοδική τους πορεία. Η ποικιλοµορφία και η οργάνωσή

τους συνοδεύτηκαν από τα ποιοτικά στοιχεία, που εξασφαλίζουν τηνεπιτυχία και την αναγνώριση απ’ όλους που συµµετείχαν.

Στις 12 Αυγούστου, το απόγευµα, στο Καλπάκι, έγινε η παρουσίασητων συγγραφέων του ∆ήµου: Βλεσσίδη Ανδρέα, Γραµµόζη - ΣωπίκηΣοφίας, Οικονόµου Σωκράτη, Πλόσκα Βασίλη, Τουφίδη Σωτήρη.

Εκδήλωση πρωτόγνωρη για τα δεδοµένα του ∆ήµου. Όµως και τόσοαναγκαία για την αναγνώριση του έργου κάποιον ανθρώπων, που απο-τύπωσαν την ευαισθησία τους, τους προβληµατισµούς τους και τις δη-µιουργικές ικανότητές τους σε συγκεκριµένη µορφή όπως είναι τοβιβλίο.

Συγκεντρώθηκε πολύς κόσµος και γενικά πρέπει να αναγνωρίσουµετην αξιοσηµείωτη επιτυχία της εκδήλωσης.

Αξίζουν θερµά συγχαρητήρια στο ∆ήµαρχο Κώστα Καψάλη, στο Πο-λιτιστικό Τµήµα του ∆ήµου και στον Αντιδήµαρχο κ. Γιάννη Ντάλλαπου ήταν επιφορτισµένος µε ειδικά καθήκοντα.

Η εκδήλωση αυτή θα µείνει βαθιά χαραγµένη στο νου και στην καρ-διά όσων την παρακολούθησαν. Από την πλευρά µας συγχαίρουµετους συγγραφείς και τους παρουσιαστές τους.

Η ΒΡΑΒΕΥΣΗ ΤΩΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ ΤΟΥ ∆ΗΜΟΥ ΣΤΟ ΚΑΛΠΑΚΙ

Ο ∆ήµαρχος Καλπακίου Κώστας Καψάλης στον χαιρετισµό τουστην εκδήλωση για τους συγγραφείς.

Μ’ ανοιχτό το νου και την καρδιά οι παρευρισκόµενοιακούνε τους παρουσιαστές των συγγραφέων.

Ο Αντιδήµαρχος Γιάννης Ντάλλας παρουσιάζει τους συγγραφείς καιτους παρουσιαστές αυτών.

∆ΟΛΙΑΝΙΤΙΚΑ ΝΕΑ 5ΙΟΥΛΙΟΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2009

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ – ΠΩΛΗΤΗΡΙΟ

Πωλούνται δυο οικόπεδα 771 m² και 836 m².

Επίσης ένα οικόπεδο 1.611 m², µε διώροφηοικοδοµή 130 m² συνολικά,

µε ολοκληρωµένο σκελετό µπετόν-αρµέ,σε κεντρικό σηµείο των ∆ολιανών.

Πληροφορίες: Νίκο Ζούπα, τηλ.: 6937427391

Τ ο πανηγύρι φέτος είχε κάποια ιδιαί-τερα χαρακτηριστικά γνωρίσµατα:

Το καφενείο στην κεντρική πλατεία τουχωριού λειτούργησε µε νέα διεύθυνση.Μια οικογένεια νέων ανθρώπων, του ∆η-µήτρη Οικονοµίδη και της αδερφής τουΜαρίας, εγκαταστάθηκε µόνιµα στοχωριό. Έτσι αποτέλεσε έναν κρίκο στηναλυσίδα των νέων ανθρώπων που ζουνµόνιµα στο χωριό και διατηρούν καφε-νεία, ταβέρνες, ξενώνες. Πιο κάτω είναιτης οικογένειας Τζιούµα και στην είσοδοτου χωριού του Κώστα Στεργίου.

Στο πανηγύρι η πλατεία πληµµύρισε απόκόσµο. Παρουσίαζε δύο όψεις. Από τη µιαέµοιαζε µ’ ένα τεράστιο πρόσφορο, πουείχε µπηγµένο στο σώµα του αντί για κερί,το «Ηρώον» µε τα ονόµατα όλων αυτών

των συγχωριανών µας που έφυγαν, αλλά τοβράδυ εκείνο ήταν όλοι παρόντες. Από τηνάλλη έµοιαζε µε µια τεράστια αγκαλιά,όπου χώρεσαν όλοι και πήραν το µερτικότους από το πλούσιο συναίσθηµα της ανά-µνησης.

Ξεκίνησε το γλέντι µε το µοιρολόι, αφιε-ρωµένο στους νεκρούς οργανοπαίχτες,στους νεκρούς της κάθε οικογένειας,στους ξενιτεµένους και σε όλους τουςπαρευρισκοµένους, που έχουν τη δυνα-τότητα και την ευαισθησία να βιώνουνκαι ν’ απολαµβάνουν τέτοιες ανεπανά-ληπτες στιγµές συγκίνησης.

Στη συνέχεια, ο συγχωριανός µας Χρή-στος Μάνθος, παρουσίασε χορευτικό συγ-κρότηµα µε Ζαγορίσιες στολές οι γυναίκες.Ήταν µια ξεχωριστή πινελιά στο γλέντι αυτό.Μας έχει καταπλήξει ο Χρήστος µε την υπο-

µονή του, την επιµονή του και την καλή τουδιάθεση για να αναδειχτούν κάποια θετικάστοιχεία του παρελθόντος, να συνδεθούνδηµιουργικά µε το παρόν, ώστε να υπάρχειελπίδα και για το µέλλον.

Το χορό ξεκίνησε ο παπάς του χωριού, οΠαπά-Φίλιππας. Ακολούθησαν οι µεγαλο-κοπέλες των 90 και άνω και οι αιώνιοι έφη-βοι πάνω από 80 ετών.

Αυτό που ήταν το άρωµα της βραδιάςήταν η συµµετοχή στη διασκέδαση τωννέων ανθρώπων ώς το πρωί.

Το γλέντι στρωτό και ήσυχο µε την κοµπα-νία του Τάκη Λούκα να τα δίνει όλα. Η εξυ-πηρέτηση του κόσµου ήταν πολύ καλή. Τογλέντι έκλεισε µε το χορό της οικογένειαςτου Τάκη Οικονοµίδη και της αδερφής τουΜαρίας. Και του χρόνου να’ µαστε πάλι όλοιµαζί για τα καλύτερα$

Τ Ο Π Α Ν Η Γ Υ Ρ Ι Τ Ο Υ ∆ Ε Κ Α Π Ε Ν ΤΑΥ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Υ

Από το πρόσφορο της πλατείαςθα πάρουν όλοι το αντίδωρο τουανταµώµατος, από τον κατά-λογο των απόντων συγγενών,φίλων και συγχωριανών, το µε-ρίδιο της συγκίνησης και από τηφλόγα του κεριού το φως για τησυνέχιση της πορείας...

ΓΕΝΝΗΣΗΟ Μάνος Κοντογιάννης και η ΛέναΠαπασπύρου απέκτησαν ένα υγιέ-στατο αγοράκι. Να τους ζήσει!

ΒΑΠΤΙΣΕΙΣΟ Κωνσταντίνος (γιος της ΛίτσαςΑντωνοπούλου) και η ΚωνσταντίναΚόρακα βάπτισαν το κοριτσάκι τουςκαι του έδωσαν τα ονόµατα Θεο-φανώ – Ελευθερία. Να τους ζήσει!

ΠΡΟΣΦΟΡΕΣ ΕΙΣ ΜΝΗΜΗ-Ο Θανάσης Μουκοβίνας 20 ευρώστη µνήµη του φίλου του ΑχιλλέαΜπενέκου.- Η Μαρία Τασινού – Μπενέκου50 ευρώ στη µνήµη του συζύγουτης Αχιλλέα Μπενέκου.- Ο Σούλης και η Σοφία Φωτίου 50ευρώ στη µνήµη της ΑλεξάνδραςΛαµπρίδη.- Ο Τηλέµαχος Λαµπρίδης 1.000ευρώ στη µνήµη της συζύγου τουΑλεξάνδρας Λαµπρίδη.- Ο Βαγγέλης Μπακάλης 50 ευρώστη µνήµη του Μίλτου Μέτσιου.- Η Μαργαρίτα Μπακάλη 50 ευρώστη µνήµη των Κοσµά και ∆ηµή-τρη Σώτου και 50 ευρώ στη µνήµητου Αχιλλέα Μπενέκου.- Ο Χριστόφορος Ζωγράφος 200ευρώ στη µνήµη της µητέρας τουΣοφίας Ζωγράφου.- Η Ευθυµία (Νούλα) Τζαβέλλα –

Ζέρβα, η Ευγενία και η Μαρία Ζέρβα150 ευρώ στη µνήµη του συζύγου καιπατέρα ∆ηµήτρη (Τάκη) Ζέρβα.

ΕΠΙΤΥΧΙΕΣ-Ο Γιώργος Αναστασόπουλος,γιος της Κατερίνας Ζωγράφου, πέ-τυχε στο ΤΕΙ Αθηνών.- Η ∆ήµητρα Σταµούλη (κόρη τουΣτέφανου Σταµούλη) πέτυχε στοΠαιδαγωγικό Τµήµα του Πανεπι-στηµίου Ιωαννίνων.Τους συγχαίρουµε και τους ευχόµα-στε καλές σπουδές και καλό πτυχίο!

ΝΕΟΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ- Η Βικτωρία Πάλλα, κόρη τουΚώστα Πάλλα, αποφοίτησε µε άρι-στα από την Ιατρική Σχολή του Πα-νεπιστηµίου Αθηνών.- Ο Αθανάσιος Μήλιος (γιος τουΚώστα Μήλιου) αποφοίτησε από τηΓεωπονική Σχολή του Πανεπιστη-µίου Παλέρµο.Τους συγχαίρουµε και τους ευχόµα-στε καλή σταδιοδροµία!

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΝΙΣΧΥΣΕΙΣ∆όκου Ρένα..................... 20 ευρώΟικονοµίδης Βάσος......... 50 ευρώΠαπαγεωργίου Γιαννούλα 20 ευρώΚόρακας Μήτσιος ............20 ευρώΚαµάρας Τάκης .............100 ευρώΜουκοβίνας Σπύρος .......20 ευρώΖέρβα Εύη ......................20 ευρώ

Κ Ο Ι Ν Ω Ν Ι Κ Α

∆ΟΛΙΑΝΙΤΙΚΑ ΝΕΑ6ΙΟΥΛΙΟΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2009

21 Σεπτεµβρίου: Φθινοπωρινή ισηµερία. Η νύχτα ογκώνεται για ναραγίσει το φως και να ξεγυµνώσει τα πράγµατα. Να τινάξει της

ψυχής σου τον πόνο και ν’ ανοίξει τα φτερά σου στο φως.

Περιµένουµε απ’ όλους

τους ∆ολιανίτες να συµβάλλουν

στην έκδοση της εφηµερίδας,

µε φωτογραφικό υλικό,

κείµενα, µαρτυρίες, αναµνήσεις,

εξιστορήσεις, ήθη και έθιµα.

Οι προεστοί και8 οι χελώνες

Σ την κατοχή οι Γερµανοί είχαν εγκαταστήσει φυλάκιο κάτω από τοχωριό µου Μαυροβούνι, στη γέφυρα που ήταν στην εθνικό οδό

(41 χλµ. Γιάννινα – Κόνιτσα).Τακτικά ανηφόριζαν στο χωριό οι Γερµαναράδες και µε το πρόσχηµα

να πληροφορηθούν αν είχαν περάσει παρτιζάνοι, εύρισκαν την ευκαι-ρία να επισκεφτούν κανένα κοτέτσι ή σπίτι των χωριανών που την«ανάγκη φιλοτιµία ποιούµενοι», οι φουκαράδες, τους φίλευαν κάναµπουκάλι τσίπουρο και ό,τι άλλο είχαν σ’ εκείνη τη δύσκολη εποχή.

Μ’ αυτές τις επισκέψεις ήρθαν σ’ επαφή µε τους «Μουχταροδηµογέ-ροντες» του χωριού τους οποίους και κάλεσαν σε γεύµα για ν’ ανταπο-δώσουν τη φιλοξενία..

Έτσι, λοιπόν, µια µέρα κατέβηκαν τρεις άνδρες στο φυλάκιο, ήταν οΘανάσης Μαλάµης, ο Αριστοκλής Ζήµος και ο Κώστας Τσουµάνης. Οένας απ’ αυτούς γνώριζε γαλλικά κι έτσι µπορούσαν να συνεννοούνταιµε τους Γερµανούς.

΄Εστρωσαν το τραπέζι οι Γερµανοί µε βριλίτικο ψωµί και γιαχνί πουµοσχοµύριζε κι έκανε τους µουσαφιραίους να «τρέχουν τα σάλια τους»που λένε.

Ρ ούφηξαν τα ρακιά τους, που ήταν πεσκέτσια των χωριανών καιµε βουλιµία άρχισαν να τρώνε. Το φαϊ ήταν νοστιµότατο και γρή-

γορα το ζουµί λιγόστεψε στις καραβάνες. Τότε άρχισαν να διακρίνονταικάτι παράξενα κοψίδια. Κουνάει ένα µε το κουτάλι ο Αριστοκλής και τοπεριεργάζεται. Σκουντάει τον Κώστα και δείχνοντάς το του λέει:

- Ορε Κώστα, σα χελωνοπόδαρο µου φαίνεται. Κοιτάει και ο άλλος καιεπιβεβαιώνει: - Ναι, χελώνα τρώµε!

Λοξοκοιτάνε το Θανάση. Εκείνος καταβρόχθιζε µε µεγάλη αγαλλίασηαπανωτές µπουκιές.

΄Ηξερε τις έτρωγε, γιατί όλη την κατοχή την πέρασε ξεκοκαλίζονταςχελώνες και δεν κατάλαβε πείνα, όπως οι άλλοι χωριανοί που δεν ήθε-λαν ούτε ν’ ακούσουν γι’ αυτό το έδεσµα κι ας τους θέριζε η πείνα. Τώραείχε βρει την ευκαιρία να γεµίσει την κοιλάρα του µε νόστιµο καλοµα-γειρεµένο φαϊ κι έτρωγε $ του καλού καιρού!

Μούδιασαν οι δυο πρώτοι, και µοναχά η ιδέα ότι έτρωγαν χελώνα,τους έκοψε την όρεξη.

Ο Γερµανοί που επίτηδες είχαν µαγειρέψει τέτοιο φαγητό, παρα-κολουθούσαν µ’ ευχαρίστηση χαµογελώντας για το πάθηµα των

χωριανών.Σε µια στιγµή ο επικεφαλής τους λέει ότι ήταν καλεσµένοι και δεν

έπρεπε να υποτιµούν τη µαγειρική τους, συνεπώς για λόγους καλήςσυµπεριφοράς έπρεπε να τιµήσουν το γεύµα.

Θέλοντας και µη, λοιπόν, αναγκάστηκαν να «πιούν ως τον πάτο τοποτήρι»µ’ άλλα λόγια να καταβροχθίσουν όλο το χελωνογιαχνί και ναπουν κι ευχαριστώ$

Όταν το βράδυ άρχισαν τα πειράγµατα από τους άλλους άντρες τουχωριού για το πάθηµά τους, αυτοί απαντούσαν, πως νοστιµότερο φαϊδεν είχαν φάει ποτέ στη ζωή τους.

Σωτ. Τουφίδης

ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΤΟΧΗ ΓΙΑΤΙ ΖΩ ΜΕ ΤΥΨΕΙΣ

Π λησίαζαν τα Χριστούγεννα του 1947. ΄Ηταν σχεδόν κανόνας: εδώ στασύνορα, σε αυτό το ξεχασµένο χωριό, ο χειµώνας ερχόταν πολύ

νωρίς. Του Αϊ-Νικόλα έπεφτε το πρώτο χιόνι κι ως τα Χριστούγεννα δυο-τρεις φορές που θα χιόνιζε θα έφτανε το ένα µέτρο. Τον πατέρα τον είχαµεχάσει δυο µήνες πριν από την απελευθέρωση. Ο πατέρας ήταν λοχίας,από τους πρώτους στην Εθνική Αντίσταση, µε µεγάλη πείρα στονανταρτοπόλεµο. Θυµόµουν ζωντανά εκείνο το βράδυ που κατέβηκε απότο βουνό. ∆εν τον είχα γνωρίσει, βρώµικος, αξύριστος, κουρελής. Το πρωίλίγο προτού φύγει ξανά µε πήρε έξω και µου είπε: «Ο πόλεµος πουκάνουµε εναντίον των Γερµανών είναι για να φύγουν και να γυρίσουµε στασπίτια µας ελεύθεροι. Αν είναι της µοίρας γραφτό να σκοτωθώ σε κάποιαµάχη, εσύ θα είσαι ο προστάτης αυτής της οικογένειας». Και ας ήµουν τότεµόλις επτά χρόνων. Σαν να το προαισθάνθηκε. Σκοτώθηκε σε µια µάχη µετους Γερµανούς. ΄Ηταν µόλις 30 χρόνων. Και το πεντάχρονο αδελφάκι µου,τον Κωστάκη, τον χάσαµε από την πείνα και τις αρρώστιες. Πέθανεφωνάζοντας «πεινάω». Η απελευθέρωση µας βρήκε στο χωριό µας, µιαχήρα 27 ετών – µε µαύρο φουστάνι µέχρι που πέθανε – και δυο ορφανά.

Π αραµονές Χριστουγέννων του ’47 λοιπόν. Σήµερα δεν είχαµε ούτετη µάνα µαζί µας. Την έστειλε εξορία το ελληνικό κράτος διότι ο

άνδρας της είχε σκοτωθεί αντάρτης. ΄Ηµασταν πια εντελώς µόνοι.Πεινασµένοι και ρακένδυτοι.. Από νωρίς την παραµονή άρχιζε να χιονίζει.Η Σόφη, η αδελφή µου, έξι χρόνων, και εγώ τρια χρόνια µεγαλύτερος,αρχίσαµε να λέµε τα κάλαντα, όπως όλα τα παιδάκια: «Παιδάκια που έχετεγονείς, να ‘χαµε σαν και εσάς και εµείς, δώρα θα σας χαρίσουν, και θα σαςκαλοκαρδίσουν». Μετά την απελευθέρωση κάθε σπίτι είχε το δικό τουΓολγοθά και τη δική του φτώχεια, έτσι σ’ εµάς τα παιδάκια που λέγαµε τακάλαντα ένα ξερό σύκο ή ένα ξυλοκέρατο (χαρούπι) το πολύ πολύ έναµανταρίνι, αυτή ήταν η αµοιβή µας. ΄Αρχισε να νυχτώνει. Το χιόνι να πέφτειπιο πυκνό και η Σόφη να µε παρακαλά: «Πάµε στο σπίτι, Στάθη, πάγωσα».Η αλήθεια είναι ότι αντί για παπούτσια φορούσαµε τα τσαρούχια µας – µαςτα είχε ράψει η µάνα µας από γουρουνίσιο δέρµα – και είχαν πάρει χιόνιαµέσα και µας πάγωναν τα πόδια.

Β ρεγµένος ως το κόκαλο, που λένε, και ο Θεός να χιονίζει, να χιονίζει,χωρίς σταµατηµό. Τα παιδάκια του χωριού που έλεγαν τα κάλαντα

µαζεύτηκαν στις οικογένειές τους. Εµείς σε ποιο σπίτι; Ούτε µάνα, ούτεθέρµανση και τότε σκέφτηκα ότι θα ήταν καλύτερα να µπαίναµε σε µιααχυρωσιά. Μες τα άχυρα θα ήταν πιο ζεστά. Στην πρώτη που βρήκαµεµπροστά µας µπήκαµε µέσα. Ανοίγοντας µια µεγάλη τρύπα στ’ άχυρα,µπήκαµε µέσα η Σόφη κι εγώ. «Στάθη, να πάρω ένα σύκο από το σακούλιµας;» µε ρώτησε η Σόφη. ΄Υστερα από λίγο µου είπε: «Κρυώνω , στάθη».:Αγκάλιασα το αδύνατο κορµάκι της να ζεσταθεί και της έδωσα ακόµη ένασύκο. ΄Ετσι κάπως µε πήρε ο ύπνος. Το πρωί, όταν ξύπνησα, είδα τηΣ¨οφη µε µισοφαγωµένο το σύκο στο στόµα. Όταν προσπάθησα να τηνξυπνήσω δεν κουνήθηκε. Ηταν πια πολύ αργά. Πόσο ένοχα νιώθω απότότε. Για τον άδικο χαµό της Σόφης ποιος έφταιξε; Εγώ;

Από το περιοδικό ΒΗΜΑgazino, 14-12-2008

Α! Πόλεµος-Κατοχή

∆ εκατρία ολόκληρα χρόνια, τα πιο τρυφερά τηςζωής µου, πέρασα στον τόπο που γεννήθηκα!

Χρόνια ήρεµα και χρόνια ταραγµένα, που δενξεχνιούνταν εύκολα, και ακόµα δυσκολότερα περνάνεστο χαρτί.

Οι αναµνήσεις µου απ’ τη Μεταξική περίοδο είναιπολύ θολές, σηµαιοστολισµοί και αψίδες και ακόµα κάτι«παράτες» έρχονται στο µυαλό µου και ο δάσκαλοςµου ο Σταύρος Σακελλαρίου «τσιτωµένος» στη στολήτης ΕΟΝ, µε το χαρακτηριστικό της δίκοχο στο κεφάλικαι το πολύ δύσκολα κουµπωµένο παντελόνι του- τηνείχε την κοιλίτσα του ο αείµνηστος! Κι ακόµα τα περιο-δικά της νεολαίας, στοιβαγµένα το ένα πάνω στοάλλο,"στο περβάζι µέσα απ' το παράθυρο του καθιστι-κού του παππού µου του Παπαχριστόδουλου, πουγια πολλά χρόνια στο ίδιο µέρος βρίσκονταν. Τα ξε-φύλλιζα κάθε φορά που πήγαινα να τον επισκεφτώ καιδεν είχα να κάνω τίποτα άλλο. Για να πω την αλήθειαδεν καταλάβαινα και πολλά πράγµατα από την προ-παγάνδα τους σ' αυτή την ηλικία.

Πλούτισα όµως το λεξιλόγιό µου και τις γνώσεις µου,κάτι που µε βοήθησε αργότερα πολύ. «Ουδέν κακόναµιγές καλού». Η πολιτική κατάσταση δεν παραάγγιζετους πολλούς την εποχή εκείνη. Η καθηµερινότητα ήτανεκείνη που κυριαρχούσε όπως πάντα άλλωστε,«µεροδούλι µεροφάι», που λέει και ο λαός µας. Οαγώνας για την επιβίωση είχε την πρώτη θέση. Έναόµως από τα δείγµατα γραφής του απολυταρχικούκαθεστώτος είχαµε και στο χωριό µας, τη δυσµενή µε-τάθεση του σοφού και καθόλα έντιµου καθηγητή Στα-µατελάτου, στο Αστικό Σχολειό µας. Ο συντοπίτης τουκαι κυβερνήτης µας, τον έστειλε στην άλλη άκρη να δι-δάξει, γιατί προφανώς «δεν συνεµορφώθη προς ταςυποδείξεις».

Μια µέρα ο Μπαρµπαγιάννης, συµπατριώτης του κιαυτός για να τον τιµήσει, µε έστειλε µε ένα µικρό κα-λάθι µε καλοδιαλεγµένα σταφύλια, από το αµπέλι µας,στο δωµάτιο που έµενε, στου Μπαρµπαµήτρου καιτης Μακωσίµως, χτύπησα την πόρτα, του το έδωσα, κιεκείνος πήρε ένα «τσαµπί» και γύρισε πίσω το καλάθιµε τα υπόλοιπα σταφύλια, ευχαριστώντας θερµά τονΜπαρµπαγιάννη για την τόσο ευγενική χειρονοµία του.Άλλοι καιροί, άλλα ήθη...!

Ήταν αρκετά ήρεµα τα χρόνια εκείνα και µόνο οιστρατιώτες που ήταν συγκεντρωµένοι στο Καλπάκι καιπου πηγαινοέρχονταν πολύ συχνά και στο χωριό µαςνα ψωνίσουν, αλλά και τα οχυρωµατικά έργα που προ-χωρούσαν ασταµάτητα µας έβαζαν σε σκέψεις.

Για την κήρυξη του πολέµου και τη φυγή µας στο κεν-τρικό Ζαγόρι έγραψα παλαιότερα. Εκείνο όµως πουµένει ανεξίτηλο στη µνήµη µου είναι η άτακτη και πανι-κόβλητη φυγή των Ιταλών, που µες στη σύγχυση τουςάφησαν πίσω τους ότι είχαν και δεν είχαν, «όλα τουςτα συµπράγκαλα». Στο πεδίο της µάχης και στονκάµπο γύρω α' τα χαρακώµατα τους βρίσκονταν σκορ-πισµένα εκτός απ' τον εξοπλισµό τους και τα ατοµικάτους είδη-χλαίνες, κουβέρτες, µέχρι και οι αλουµινένιεςκαραβάνες τους µε τα πτυσσόµενα κουταλοπήρουνατους και ό,τι άλλο µπορεί να φανταστεί ο νους.Μεγάληεντύπωση µου έκαναν οι χρωµατιστές ροµβοειδείς χει-ροβοµβίδες τους, που οι µεγαλύτεροι στην ηλικία αφούτις αφόπλιζαν, τις άδειαζαν κι έβαζαν µέσα τα τσιγάρατους ή στόλιζαν µ' αυτές την κόγχη του τζακιού τους.Θυµάµαι ακόµα το λεηλατηµένο από τους «πλιατσικο-λόγους» σπίτι µας και την κεφαλή από την ποδοκίνητηραπτοµηχανή Singer της γιαγιάς µου, παραπεταµένηστην αυλή, κοντά στη στέρνα. Βαριά όπως ήταν φαίνε-ται ότι δεν µπόρεσαν µαζί τους να την κουβαλήσουν.

Ο στρατός µας φυσικά είχε πάρει τα' απάνω του,το ηθικό του µετά τις επιτυχίες µας και στο Αλ-

βανικό µέτωπο ήταν πολύ ψηλά ανεβασµένο. Σαράνταπίτες έφτιαξαν οι συγχωριανές µας, µε προεξάρχουσα,όπως πάντα, τη γιαγιά µου την Κωνστάντω, για ναγιορτάσουν τα Χριστούγεννα τα στρατευµένα παλικά-ρια µας. Όλα τα υλικά τους τα προµήθευσε αφειδώς ηεπιµελητεία του Στρατού µας. Μόνο τα φρέσκα αυγάκαι το γάλα έβαλαν οι δικοί µας. Εδώ ήταν που η γιαγιάµου άδραξε την ευκαιρία να βγάλει όλα τα απωθηµένατης, απ' τη «σφιχτή» τη µάνα της, τη ζόρικη και λιτοδί-αιτη ΜακοΚατσάρω, που µια ζωή, µε το αριστοτελικότης µέτρο, να την κανοναρχήσει προσπαθούσε. «Όχιµε το µπρίκι, µε το φλιτζάνι Κωνστάντω ρίχνουνε τολάδι στο φαί», ήταν η µόνιµη επωδός και η παρό-τρυνση της.

Η πιο κατάλληλη στιγµή και εκ του ασφαλούς ναεξαντλήσει η κορούλα της όλη τη φαντασία της και την

απλοχεριά της. Έτρωγαν τα φανταράκια µας και έγλει-φαν και τα δάχτυλα τους. «Αυτή δεν είναι πίτα σιγοψι-θύριζαν, γαλακτοµπούρεκο είναι» και δόστου τα θερµάσυγχαρητήρια στις νοικοκυρές µας που καµάρωναν σα«γύφτικα σκερπάνια». Αντιστράφηκε όµως τελείως η ει-κόνα των δικών µας, µετά τη Γερµανική εισβολή και τηνκατάρρευση στο µέτωπο της Αλβανίας.

Σφίγγονταν η ψυχή µας όταν βλέπαµε τα παλικάριαµας να επιστρέφουν καταταλαιπωρηµένα, αξύριστα µεκάτι γένια να! Και το χειρότερο απ' όλα γεµάτα ψείρες,σαν κριθάρι, που κόλλησαν κι εµάς. Μόνιµα στη φωτιάέβραζε το καζάνι µε την αλισίβα και µε τη χτένα, «τη λα-νάρα», µε µανία προσπαθούσαµε να τις ξεφορτω-θούµε. Γέµιζε η εφηµερίδα που βάζαµε κάτω από τοκεφάλι µας µε τα τόσο ενοχλητικά και επικίνδυνα πα-ράσιτα, που περπατούσαν ολοζώντανα, τις τσακίζαµεµε τα νύχια των µεγάλων δακτύλων των χεριών µας τοένα πάνω στο άλλο και νιώθαµε αφάνταστη αγαλλίασηκάθε φορά που ακούγαµε το χαρακτηριστικό «χρατς».Παίρναµε έτσι την εκδίκηση µας για την ταλαιπωρία καιτην αφόρητη φαγούρα που µας προκαλούσαν, προ-σωρινή ικανοποίηση γιατί αυτές πριν εξαφανιστούνείχαν φροντίσει να αφήσουν τα αµέτρητα αυγά τους«τις κόνιδες», να συνεχίσουν τη δουλειά τους και φτουκι από την αρχή.

Α κολούθησε το άνοιγµα στις στρατιωτικές αποθή-κες και το µεγάλο «ντου» και τι δεν άρπαξαν οι κα-

πάτσοι του χωριού µας, που πρώτοι το µεθόδευσαν.Τενεκέδες µε το λάδι, βαρέλια το βούτυρο γάλακτος,κούτες τα µακαρόνια, τσουβάλια το ρύζι και η ζάχαρη κιαµέτρητες οι κονσέρβες, κουτιά το µαυροπίπερο, «ναρίξεις και στα λάχανα» που λένε. Το τελευταίο κυκλο-φορούσε µε το αζηµίωτο φυσικά όλη την κατοχή. Έναµεγάλο σούπερ µάρκετ ήταν οι αποθήκες του στρατούµας «όποιος πρόλαβε τον κύριο είδε». Εµείς που απότους τελευταίους το πληροφορηθήκαµε, ένα τσουβάλιαρβύλες πήραµε που κι αυτές µας βγήκαν όλες αρι-στερές «είναι να το 'χει η κούτρα σου». Στα χέρια µουβρέθηκε µια αρµαθιά από µακριά κορδόνια και µερικάκουτιά µε φάρµακα µέσα σε σωληνάρια, χωρίς καµιάαξία, αφού τα περισσότερα ήταν για προστασία από τοενδεχόµενο χηµικού πολέµου.

Μεγάλη εντύπωση µου 'καναν οι αντιασφυξιογόνε µά-σκες που τις φορούσαµε σαν να ήτανε απόκριες. Ακο-λούθησε η «θριαµβευτική» επιστροφή των Ιταλών,αµέσως µετά την γερµανική εισβολή. Θυµάµαι τις φά-λαγγες µε τα ανοιχτά στρατιωτικά καµιόνια, που περ-νώντας από τα σύνορα στην Κακαβιά και το γεφύριστους Αγιούς, έφταναν στο δερβένι µας-αµαξωτός δρό-µος στρωµένος µε χαλίκι. Μεσογειακός λαός και οι Ιτα-λιάνοι µας γρήγορα ξέχασαν το «φιάσκο» στο Καλπάκικαι µε τις «πλάτες» των Γερµανών επέστρεφαν πανη-γυρικά µε χαρές και τραγούδια, και τα απαραίτητα συ-νοδευτικά τους όργανα, τις κιθάρες και τιςφυσαρµόνικες «πίκολο», σα να µην είχε προηγηθεί τί-ποτα το σπουδαίο. Στις άκρες του δρόµου µε µεγάληπεριέργεια συµπαραταχθήκαµε κι εµείς τα πιτσιρίκια-σιγά µη χάναµε το θέαµα- κι εκείνοι χαµογελαστοί κι αυ-θόρµητοι µας έριχναν σοκολάτες και γαλέτες.

Μ όνιµη βάση, λόγω θέσης, έγινε το χωριό µας γιατους Ιταλούς, που έκαναν κατάληψη στο παλιό

σχολειό και γύρω από αυτό, περιφράζοντας αργότεραµε συρµατόπλεγµα το χώρο, για ευνόητους λόγους.Κάποιες µονάδες τους στρατοπέδευαν και έξω από τοχωριό στο δάσος κοντά στα τρία πηγάδια του «Φω-τάκη», για να είναι καλυµµένοι από τα αεροπλάνα. Ολό-κληρη πολιτεία, µε «ρυµοτοµικό σχέδιο», στήθηκε στοδάσος για τη διαµονή τους. Οι αψίδες µε φρεσκοκοµ-µένα κλαδιά, από τα γύρω δέντρα, στις εισόδους καιτα' ασπρισµένα βότσαλα που χάραζαν τους δρόµους,µου έκαναν εντύπωση. Μας καλοδέχονταν εµάς τα πι-τσιρίκια «τα πίκολο ραγάτσι», όπως µας προσφωνού-σαν, φιλεύοντας µας τα πολύ µικρά και καλοψηµένατους ψωµάκια-τις πανιότες- που τα τιµούσαµε δεόντως.

Οι Ιταλοί και ιδιαίτερα οι Σισιλιάνοι, αξιοποιούσαν όλατα αγαθά της φύσης, φίδια, χελώνες, µπακακάκια καιότι άλλο έπιαναν. ∆εινοί κυνηγοί και καλά εξοπλισµένοιδεν άφηναν να τους ξεφύγει τίποτε. Στο φτερό σηµά-δευαν και µε µεγάλη ευκολία «κατέβαζαν» τις πολυά-ριθµες αγριόχηνες στη Γράµµοστη, που ήταν τότελίµνη µε βούρλα καλαµιές και βδέλλες. Όταν κάποια

στιγµή άδειαζε το στρατόπεδο, άφηναν πίσω τους τις ξε-ραµένες αψίδες και τα βότσαλα, µαζί µε καύκαλα απόχελώνες και άδεια κονσερβοκούτια, που για πολλέςµέρες θύµιζαν το πέρασµα τους από το χώρο τούτο. Αν-θρώπινες οι σχέσεις µας µαζί τους, εκτός από τους κα-ραµπινιέρους, που κυκλοφορούσαν«συνάµενοι-κουνάµενοι», καµαρωτοί και απρόσιτοι, σανκάθε εξουσία. Καµιά σχέση µε τις σιδερόφρακτες µηχα-νοκίνητες µονάδες των Γερµανών που ακολούθησαν αρ-γότερα, µετά την αποχώρηση των Ιταλών από τονάξονα. Στο Καλπάκι δηµιουργήθηκε γερµανική βάση µεβαριά αντιαεροπορική κάλυψη που όµως καθόλου δενεµπόδιζε τις αγγλικές «ντακότες» να κατεβαίνουν µεσβησµένες µηχανές απ' την «Γκραµπάλα» και να αιφ-νιδιάζουν την καλά οργανωµένη άµυνα τους, στοχεύον-τας µε τα µυδράλιά τους τις µηχανές απ' τα καµιόνια τωνεφοδιοποµπών που κινούνταν σε φάλαγγες επάνω στο«ντερβένι» µας, όπως επίσης και τις αποθήκες που σεπροηγούµενες επιδροµές είχαν φωτογραφήσει.

Σ ε µια από τις εφόδους τα γερµανικά αντιαεροπο-ρικά κατέρριψαν µια αγγλική ντακότα, που έπεσε

ανώµαλα µε τη µούρη στου Καλαµά το βάλτο. Εκείκοντά σκοτώθηκε κι ο συγχωριανός µας ο Γκιούσκαςαπ' τα γερµανικά πυρά που προσπαθούσαν να εγ-κλωβίσουν και να συλλάβουν τους πιλότους. Θυµάµαιτις τεράστιες φούσκες από καπνό που άφηναν, µόλιςέσκαγαν πολύ ψηλά τα βλήµατα από τα βαριά αντιαε-ροπορικά τους πυροβόλα.

Οι Γερµανοί εγκαταστάθηκαν και στο χωριό µας, αµέ-σως µετά την συνθηκολόγηση των Ιταλών. Οι αξιωµα-τικοί τους έµεναν σε δωµάτια επιταγµένα. Εµάς µαςείχαν επιτάξει το «Ματζάτο», ένα µικρό και ανεξάρτητοδωµάτιο µέσα στο «Κατσαρέϊκο», ο αξιωµατικός τουςόµως δεν αρκέστηκε σ' αυτό αλλά εγκατέστησε κι ένακρεβάτι στην ταράτσα µας µε κουνουπιέρα κι ένα ζευ-γάρι κιάλια να εποπτεύει στο Καλπάκι. Το οπτικό πεδίοήταν τότε ολοκάθαρο, µε το «Μαράτσιο» εντελώς ελεύ-θερο. Περιεργαζόµουν τα κιάλια του κι εγώ µε µεγάληπεριέργεια κάθε φορά που έλειπε εκείνος. Οι σχέσειςµας µαζί του ήταν τυπικές, χωρίς πολλά πάρε δώσε καιαπό τις δύο πλευρές. Θυµάµαι ακόµα τα µηχανοκίνηταγερµανικά µαγειρεία και µες τις χύτρες τους να βράζουνµικρά κοµµάτια από µοσχαρίσιο κρέας-ακόµα ψά-χνουµε το δαµάλι που µας βούτηξαν στον τόπο της βο-σκής του- µε λαχανικά και ζυµαρικά ή ρύζι. Έλειπε κάθεφαντασία στη µαγειρική τους.

Το µόνο που τους ενδιέφερε ήταν να είναι ισορροπη-µένο το σιτηρέσιο τους. Χαρακτηριστικές ήταν οι συκα-λένιες ορθογώνιες φορµίτσες του ψωµιού τους και ηυπόξινη του γεύση. Καµιά σχέση µε τις σταρένιες κου-ραµάνες µας ή τις Ιταλικές «πανιότες». Στρατοπέδευανκι αυτοί κάποιες φορές έξω από το χωριό για να είναι σεετοιµότητα.

Τα στρατόπεδά τους όµως ήταν τέλεια φυλαγµένα καιαπρόσιτα σε εµάς, ούτε από µακριά να τα πλησιάσειςδεν µπορούσες. ∆εν άφηναν τίποτε να θυµίζει το πέρα-σµα τους, φεύγοντας, εκτός απ' τα σπασµένα κλαδιά καιτα πατηµένα χόρτα. Εδώ πρέπει να πούµε ότι το χωριόµας το σεβάστηκαν οι Ιταλογερµανοι κατακτητές, προ-φανώς γιατί λόγω θέσεως τους χρησίµευε σα βάση καιγια ανεφοδιασµό. ∆υο τρία σπίτια µόνο έκαψαν οι Ιτα-λοί, κάποιων παλικαριών που βγήκαν στην αντί-σταση, για να τροµοκρατήσουν τους υπόλοιπους.

Τ ο έχω πει και άλλοτε, ότι αυτά που γράφω και πουπροσπαθώ να αποτυπώσω στο χαρτί, δεν είναι

ιστορία, είναι η «σκόνη» που έµεινε στη µνήµη µου στοπέρασµα του χρόνου, είναι βιωµατικές µαρτυρίες, έναφωτογραφικό «ενσταντανέ», είναι ότι εισέπραξε σαν«σφουγγάρι» το παιδικό µυαλό µου, µέσα στη δίνη τουπολέµου και που βαθιά µε άγγιξε.

Την ηρωική εποχή, και το αποκαλούµενο «έπος τηςΑλβανίας» ακολούθησε, όπως είναι γνωστό, η κατάρ-ρευση και η Γερµανό- Ιταλική κατοχή, µε όλες τις συνέ-πειές της, το φόβο, την ανασφάλεια και την αγωνία γιατο τι θα ακολουθήσει, αλλά και η στέρηση και το τραγι-κότερο η ενδεχόµενη απώλεια δικών µας. Μια εποχήπου όλους, µικρούς και µεγάλους, µας σηµάδεψε καιπου άφησε µέσα µας βαθιά τα τραύµατά της ανάλογαµε την ευαισθησία µας.

Κι όλα αυτά φυσικά µε την απόσταση του χρόνου πουτα εξωραΐζει και µε την κριτική σκέψη και τη γνώση,που τα φωτίζει ακόµη περισσότερο.

Ευχή όλων όσων επιζήσαµε από τα χρόνια εκείναείναι τα παιδιά µας και τα εγγόνια µας να µη βρεθούνποτέ στη θέση τη δική µας.

∆ΟΛΙΑΝΙΤΙΚΑ ΝΕΑ 7ΙΟΥΛΙΟΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2009

«Τι να θυµηθώ, τι να ξε-χάσω; Απ όσα πέρασα»

Γράφει ο ΑΛΕΚΟΣ ΣΤΕΦΑΝΟΥ

∆ΟΛΙΑΝΙΤΙΚΑ ΝΕΑ8ΙΟΥΛΙΟΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2009

ΟΙΚΟ∆ΟΜΙΚΑ ΥΛΙΚΑΥ∆ΡΑΥΛΙΚΑ - ΜΟΝΩΤΙΚΑ

ΣΙ∆ΕΡΑ - ΕΡΓΑΛΕΙΑΧΑΡΙΣΙΑ∆ΗΣ Β. & ΣΙΑ Ο.Ε.

∆ΟΛΙΑΝΑΤΗΛ.: 26530 42044

6946 948889

ΦΑΝΟΠΟΙΪΑ - ΒΑΦΕΣΦΟΥΡΝΟΥ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΥ

ΑΦΟΙ ΖΥΓΟΥΝΑ Ο.Ε.Μωραϊτη 80 & Βρανά 27 - Αθήνα

Τηλ.: 210 6711799210 6742790

Κ Ο Υ Σ Ι Α Σ- ΕΙ∆Η ΚΑΠΝΙΣΤΟΥ - ΕΙ∆Η ∆ΩΡΩΝ-ΜΠΙΖΟΥ- ΚΑΛΤΣΟΝ, ΚΑΛΤΣΕΣ (Ανδρικές - Παιδικές)

Π. ΤΣΑΛ∆ΑΡΗ 81 & ∆ΙΚΑΙΑΡΧΟΥ ΓΩΝΙΑΒΥΡΩΝΑΣ - ΤΗΛ.: 210 7623537

Ο µπάρµπα Νικόλα-Ζωγράφος,ο µάστορας κι ο Λιάµο-Τούφαςο µαραγκός

Τ ο σπίτι της γιαγιάς µου ήταν πολύ παλιό,διακοσίων ετών ίσως. Ο παππούς σχεδόν

γέρος, στα 63 χρόνια πέθανε στην Αίγυπτο. ∆ενπρόλαβε να γυρίσει για γεράµατα στο χωριό (είχεφύγει από µικρός) για να φτιάξει το σπίτι, όπωςέταζε της γιαγιάς, στα γράµµατα που της έστελνε.

- Τι; Μπαλώµατα θα φτιάξοµε; Εγώ θα κάνωδωµάτια, θα κάνω λουτρό $

Κι εκείνη έµεινε µε την απαντοχή $ Τίποτε δενέγινε $ Έµεινε χωρίς ευκολίες. Το σπίτι παλιόήθελε ολοένα επισκευές. Πότε έτριζε το σκαλί νασπάσει, πότε έσταζε το κεραµίδι.

Με τις πρώτες βροχές φώναζε το Νικόλα-Ζω-γράφο να γυρίσει τα κεραµίδια. Έτσι, µια µέραφθινοπωρινή, ήρθε ο µπάρµπα Νικόλας για µε-ροκάµατο. Λίγο πριν νυχτώσει, κατέβηκε από τησκεπή. Τότε ήταν η ώρα να ετοιµαστεί το δείπνοτου µάστορα – ένα πιάτο φαΐ να το πάρει σπίτιτου, να το µοιραστούν όλοι εκεί. Αλλά είχε νυ-χτώσει κι ο µπάρµπα-Νικόλας δε φαινόταν.

Τότε, εγώ τυχαία, ανεβαίνοντας τη σκάλα για τοεπάνω δωµάτιο, τον Οντά, άκουσα κάτι παράξε-νες µελωδίες. Ανοίγοντας τη βαριά πόρτα, αντι-λήφτηκα, µέσα στο σκοτάδι του δωµατίου, ότι οµπάρµπα-Νικόλας ήταν εκεί, ξαπλωµένος στοµπάσι µας και έψαλε την προσευχή του, ύµνοπρος το Θεό του τον Ιαχωβά:

«∆οξάζω τον Θεό µουτον Πλαστουργό µουτον Ιαχωβάπου µου χαρίζειόλα τα καλά $»Παρ’ όλη τη µικρή µου ηλικία, εντυπωσιάστηκα

από την παραξενιά του να µεταχειριστεί ξένο δω-µάτιο, να ξαπλώσει απρόσκλητος σε ξένο κρε-βάτι ο γέρο παράξενος!...

Ύστερα ήρθε η σειρά του µαραγκού να επι-διορθώσει το σκαλί της ξύλινης σκάλας πουέτριζε.

Ήρθε λοιπόν µια βροχερή µέρα ο µπάρµπαΛιάµο-Τούφας. Αλλά εκείνη τη µέρα και τα τέσ-σερα αδερφάκια, τα ορφανά (η µάνα µας πέθανενέα στα χρόνια της Κατοχής και µας άφησε σταχέρια της γιαγιάς) πέσαµε άρρωστα στο κρεβάτιαπό γρίπη. Ο βήχας πήγαινε σωρό.

Τότε ο µπάρµπα-Λιάµος, γύρισε στη γιαγιά καιτης λέει την εξής φράση, που έµεινε να τη λέµεολοένα, χάριν αστειότητας:

«Ρίξτς αναπ’ κι ας γουριούνται»Το σινάπι ήταν τότε το µόνο φάρµακο για τα

κρυολογήµατα. Αλλά έκαιγε ανυπόφορα το τρυ-φερό παιδικό κορµάκι.

Ας είναι $

Η Μάκω Σίµω, η Μεγγολίτωκαι η «δοντάγρια»

Η Μάκω-Σίµω, η Μεγγολίτω, ζούσε τον καιρότου ’40 σ’ ένα µικρό σπιτάκι στην είσοδο

του χωριού, µε το γέρο της, το Μεγγουλίτη.Το σπιτάκι φτωχικό µε τσίγκινη σκεπή, µε δυοπολύ µικρές καµαρούλες. ∆εν ήταν καν µε πέτρεςχτισµένο, παρά µε τσατσάδες, δηλαδή µε ξύλαλεπτά αλειµµένα µε λάσπη, σαν παράγκα.Θυµούµαι τον πονόδοντο που µε ξενύχτησε καιτη γιαγιά να µου λέει:

- Σώπα και σα θα φέξει, θα σε πάω στη Μεγγο-λίτω, που είναι «οδοντογιατρός».

Σα µπήκαµε το πρωί στο σπίτι της, ο ήλιος οπρωινός, φώτιζε την κατάσταση, που επικρα-τούσε εκεί µέσα πρωτόγονη κατάσταση. Το δά-πεδο χωµάτινο και στρωσίδι πουθενά.

«Παλιούρι νάσερνες δε θα σκάλωνε πουθενά»αφού ρούχα δεν υπήρχαν.

Η γιαγιά συνεννοήθηκε µε τη µάκω-Σίµω. Κιεκείνη πήγε στο άλλο δωµάτιο και γύρισε µ’ ένασακουλάκι κρεµασµένο στο λαιµό της, µε τα σύ-

νεργα της δουλειάς της.-Τώρα περίµενε και θα δεις! Να, εδώ µέσα έχω

τη «δονταγριά» (δοντάγρα τη λεν, η λέξη βγαίνειαπό τη λέξη άγρα = κυνήγι και δόντι, δηλαδή κυ-νήγι του δοντιού).

- Τώρα άνοιξε το στόµα, µου λέει.Το δόντι βέβαια βγήκε εύκολα. ΄Ηταν γαλατό-

δοντο, δεν είχε ρίζα.Η γιαγιά της έδινε το νόµισµα. Εκείνη έκανε

πως δεν ήθελε. Τότε η γιαγιά τόριξε στο σακου-λάκι, που σκοπίµως το κρατούσε ανοιχτό. Τάχαµου, τάχα µου!

Η Μάκω-Σίµω έζησε πολλά χρόνια. Τυφλήέφτασε τα 100 χρόνια. Κάθε µέρα τη βλέπαµε ναπερπατάει τοίχ0τοίχο και να φτάνει ως το καφε-νείο του Κυρίτση. Κάτω το χιόνι στρώµα. Εκείνηστεκόταν, ακουµπούσε στη γωνία του τοίχου γιαλίγο και γύριζε πίσω στην κατοικία της. Ο κόσµοςαπορούσε: Ακόµα ζει αυτή;

Ήταν φαινόµενο αντοχής στις κακουχίες. Είχεχάσει τη µικρή µονάκριβη κόρη της, τη Βαγγελί-τσα, από την κακιά αρρώστια, τη µηνιγγίτιδα.

Κι ο γέρος της έφυγε νωρίς κι έµεινε µόνη, ναπαλεύει µε τις στερήσεις και τα γεράµατα. Κι ηαντοχή της «βουνό» ∆εν είναι εύκολο, άλλωστενα βγάζεις δόντια. Το δόντι είναι πολύ σκληρό καισου αντιστέκεται.

Το ίδιο αντιστάθηκε κι αυτή στη ζωή της, πουτης στάθηκε πολύ σκληρή. Παλιά κόκαλα όµωςαυτά!

Τέτοια που είναι η ζωήΤέτοια κι εγώ της κάνω $

ΠΟΡΤΡΕΤΑ ΣΥΓΧΩΡΙΑΝΩΝ ΜΑΣ Γράφει Η ΑΦΡΟ∆ΙΤΗ ΠΑΠΠΑ του ΦΩΤΙΟΥ

Ευεργέτες: ∆ιόνυσος – ∆ήµητρα

Ο ∆ιόνυσος µαζί µε τη ∆ήµητρα ήταν, σύµ-φωνα µε τους αρχαίους, οι µεγαλύτεροι

ευεργέτες του ανθρώπινου γένους. Κατάφε-ραν να σταµατήσουν τις µετακινήσεις των πλη-θυσµών, οδηγώντας τους έτσι στη δηµιουργίατου πολιτισµού.

Στον κόσµο την πρώτη θέση δύο την έχουν.Πρώτον η ∆ήµητρα, θεά της στέρεης γης καιδεύτερον ο ∆ιόνυσος, που ήρθε αργότεραστους ανθρώπους και τους έδωσε το ποτό τουσταφυλιού, ενέργεια αντίστοιχη αυτή της θεάς.

Ο ∆ιόνυσος σκορπάει τη λύπη των θνητών,σαν γεµίσουν χυµό τα αµπέλια και δίνει τηνυπνολησµοσύνη των βασάνων της κάθεµέρας και άλλα για τις πίκρες γιατρικό. Τέτοιο

δεν γίνεται από τους άλ-λους θεούς. Σπονδήπροσφέρεται. Και είναι οίδιος θεός και µε τη βοή-θειά του οι άνθρωποιαποκτούν τα αγαθά.

Όλοι οι άνθρωποι γνω-ρίζουν ότι το κρασί µπο-ρεί να κάνει το άτοµο νααισθάνεται ελεύθερο καιαπαλλαγµένο από τονφόβο της αλήθειας. Τουπροκαλεί τέρψη και ευ-φορία, που διεγείρει νου

και σώµα, που φέρνει γλυκό ύπνο και παρη-γοριά, αλλά συγχρόνως µπορεί να τον κρατάσε υπερδιέγερση, που οδηγεί σε κατάστασηαλλοφροσύνης ή του προκαλεί κλάµα ή ακόµητον ωθεί στην ακολασία.

Έτσι το κρασί αντιπροσωπεύει καλύτερα απόκάθε τι την ουσία της ίδιας µας της ζωής, πουείναι συγχρόνως ελκυστική, αλλά και απάν-θρωπη, όπως το κρασί.

Ακόµη και σ’ αυτή δεν υπάρχει ηδονή χάρηστη θλίψη. Όνειρο και πραγµατικότητα, δηµι-ουργία και καταστροφή, άλογο και παράλογο.Έρχονται όλα αυτά και συγχρόνως το δέος,που αισθάνονται οι πιστοί, καθώς βλέπουν τηµυστηριώδη ενέργεια, η οποία µε ανεξήγητοτρόπο, µε τον οποίο ο µούστος µετατρέπεταισε κρασί.

Κατανοούµε καλύτερα, γιατί η νέα θρησκείατου Ναζωραίου θέλησε να οικειοποιηθεί τοθείο αυτό δώρο του ∆ιονύσου, όσο και ένααπό τα βασικά σύµβολά του, την κληµαταριά.Το γεγονός αυτό προκάλεσε τις αντιδράσειςτων οπαδών της παλιάς θρησκείας, οι οποίοικατηγόρησαν τους χριστιανούς ότι υφαρπά-ζουν τα ιερά και τα όσιά τους.

«Εγώ ειµί η άµπελος η αληθινή», διακηρύττειο ιδρυτής της νέας θρησκείας, ο οποίος τοπρώτο θαύµα που κάνει είναι η µετατροπή τουνερού σε κρασί στον εν Κανά γάµο.

Τηλέµαχος Λαµπρίδης

PAMVOTIS TRAVELΓΡΑΦΕΙΟ ΓΕΝΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ

Μ Α Ν Ω Λ Η Σ Κ . Σ ΤΑΥ Ρ Ο Σ

ΝΑΠΟΛΕΟΝΤΟΣ ΖΕΡΒΑ 11ΤΗΛ.: 26510 34774 - FAX: 26510 37779

ΙΩΑΝΝΙΝΑ

∆ΟΛΙΑΝΙΤΙΚΑ ΝΕΑ 9ΙΟΥΛΙΟΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2009

ΜΟΥΣΙΚΟ ΜΕΖΕ∆ΟΠΩΛΕΙΟ

Ε Ν Α Σ Τ Ρ Ο Ν

ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 132 &ΑΝ. ΡΩΜΥΛΙΑΣ, ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΗ

ΤΗΛ.: 210 5019999 - 5061112

Η ανακύκλωσηαποτελεί βασικό

εργαλείοπροστασίας τουπεριβάλλοντοςκαι όχι µόνο.

Θύµησες από το καλοκαίριτου 2009 και του 1968

Ι ούνιος 2009. Έφτασε το καλοκαίρι και η καρδιά των∆ολιανών άρχισε να ξανακτυπά. Λες και ξύπνησε

από τη χειµερία νάρκη του. Άρχισαν να βγαίνουν οιπρώτοι χωριανοί, για να ξεκαλοκαιριάσουν, πρώτα οισυνταξιούχοι κι αργότερα θα γεµίσουν τα σοκάκια µετα παιδιά.

Ανοίγουν οι ασφαλισµένες πόρτες, καθαρίζουν οιχορταριασµένες αυλές, σπίτια ανακαινίζονται, ξανα-κτυπά η καρδιά του τόπου. Επιστρέφουν σχεδόν όλοιοι ξενιτεµένοι, λες πως όσοι αναγκάστηκαν να φύγουναπό το χωριό, έδωσαν όρκο και τον κρατούν, φοβού-µενοι την κατάρα των προγόνων.

Οι µόνιµοι κάτοικοι ξαναβρίσκουν τον εαυτό τους.Είχαν βαρεθεί την ερηµιά του χειµώνα, την χωρίςόνειρα αναπόληση. Οι µάγοι εδώ έρχονται κατακαλό-καιρα. Και µαζί µε τους ετεροδηµότες και πολλοί απόάλλες περιοχές, που κάτι άκουσαν, κάτι διάβασαν, κάτιπληροφορήθηκαν κι έρχονται να ανακαλύψουν τιςοµορφιές του χωριού µας.

Συναντιούνται, λοιπόν, στο καφενείο της πλατείας(φέτος ήρθαν καινούργιοι χωριανοί επαγγελµατίες, οιοποίοι απαρνήθηκαν την Αθήνα και ήρθαν στο χωριόνα δώσουν µια καινούργια πνοή και µπράβο τους. Εύ-χοµαι στο ∆ηµήτρη και τη Μαρία καλή διαµονή στοχωριό) καθώς και στον πλάτανο στον Αϊ-∆ηµήτρη, πουχάρις στην περιποίηση και το µεράκι του Κώστα Στερ-γίου, οι κλώνοι του έγιναν µεγάλοι και δασοί, οι ντόπιοιµε τους φερτούς, για να µάθουν πώς καλοπόρεψαν τηδιάρκεια του χειµώνα, ν’ αναπολήσουν τα παλιά, νααστειευτούν µεταξύ τους, να παίξουν τάβλι και πρέφα.

Κι έρχεται το ∆εκαπενταύγουστο. Στα παλιά τα χρόνιατο πανηγύρι γινόταν στο µοναστήρι. Σ’ αυτό το πανη-γύρι πήγαινε όλο το χωριό. Αµέτρητοι έφθαναν εκεί οιπροσκυνητές µε τα ζώα τους, αλλά και πεζοί από τοδικό µας χωριό, αλλά και από τα γύρω χωριά. Ακόµηκαι ξυπόλητοι πήγαιναν στο µοναστήρι στην Παναγιά,γιατί ήταν ταγµένοι να έρθουν έτσι. Πολλοί πήγαινανστο µοναστήρι από το βράδυ της παραµονής και κοι-µόντουσαν εκεί.

Και ζώνανε την εκκλησιά οι προσκυνητές µε κέρινεςκουλούρες και προσκυνούσαν την Παναγιά, τάζονταςστη χάρη Της διάφορα. Και το γιόµα παρέες-παρέες,παλιότερα στα χωράφια γύρω από το µοναστήρι, αρ-γότερα στη Λούπη, τρώγανε ψητά και χόρευαν καιγλεντούσαν οληµερίς. Τρικούβερτο γινότανε το γλέντιόλη µέρα µε τα βιολιά. Και σαν έγερνε ο ήλιος, κινού-σαν για το χωριό, άλλοι πεζοί και άλλοι καβάλα σταζωντανά.

Έτσι και φέτος πάρα πολλοί προσκυνητές πήγαµεστο µοναστήρι, συνεχίζοντας την παράδοση.

Όπως το µοναστήρι, έτσι και όλα τα ξωκλήσια µας λει-τουργούν µια φορά το χρόνο. Ξεκινάµε από τονΑγιώργη, Αγιάννη, Αϊ-Λιά, Αγία Παρασκευή. Όλα γύρωαπό το χωριό µας, πάνω στους πράσινους λόφους, λεςκαι χτίστηκαν εκεί για να το προστατεύουν.

Απέριττα, λιτά, απλά, δεν µαρτυρούν παρά την αγνήπίστη των προγόνων µας που τα έκτισαν, αλλά και τηδική µας, που από παράδοση τα συντηρούµε. Αλει-τούργητα όλο το χρόνο, καρτερούν µια φορά να λει-τουργηθούν την ηµέρα της µνήµης του Αγίου τους.

Και τέλος το πανηγύρι της Παλιουρής, στις 8 Σεπτέµ-βρη, θα ξαναχορέψουµε, θα γλεντήσουµε και αφούτραγουδήσουµε και χορέψουµε τα «ξεχωρίσµατα», θαφιληθούµε και θα ευχηθούµε του χρόνου νάµαστε καλάνα ξαναγλεντήσουµε, να καλανταµωθούµε και νάµαστεστο µέτρο.

Αχ! Αυτός ο Σεπτέµβρης. Ο µήνας της αναχώρησης,

της θλίψης και της µελαγχολίας. Έτσι ήταν από πάντα.Με µια διαφορά. Στα χρόνια τα παλιά αυτοί που φεύ-γανε ήταν οι λιγότεροι κι ήταν οι πιο πολλοί αυτοί πουέµεναν στο χωριό, αυτοί που καρτερούσαν. Στον καιρόµας, αυτοί που αναχωρούν µε το έµπα στου Σεπτέµ-βρη, αυτοί που γυρίζουν στην καθηµερινή βιοπάλη, στοκαθηµερινό άγχος, για να ικανοποιήσουν τα ανικανο-ποίητα, είναι οι περισσότεροι. Κι έχουν µόνο απαντοχή,να περάσει γρήγορα ο χρόνος, για να ξαναγυρίσουνµουσαφίρηδες στις ρίζες τους.

Τι κι αν καλυτερέψαµε τη ζωή µας; Πικραινόµαστε καιπληγωνόµαστε για τη χαµένη ταυτότητά µας.

Α. Θ. Τ.

Λίγο από την αγάπη µας

Π ηγαίνοντας βόλτα στο Μώλο στα Γιάννενα, έµαθααπό έναν γνωστό µου για ένα σκυλί Χάσκι, το

Μαξ, το οποίο αγαπούσαµε όλοι, γιατί πάντα ήταν φι-λικό και αγαπητό σε όλους όσους το γνωρίζαµε. Μουείπε ότι ο ιδιοκτήτης του το εγκατέλειψε στο βουνό,αφού προηγουµένως το χτύπησε µε ξύλα και φτυάρι.Ξέρει, άραγε, αυτός ο άνθρωπος ότι τα σκυλιά αισθά-νονται τα πάντα, ότι νιώθουν τα πάντα, αλλά δεν έχουνφωνή να µιλήσουν;Ένα σκυλάκι που µεγάλωσε σε σπίτι, πιστό στον ιδιο-κτήτη του, περιµένει κάθε πρωί µια βουβή καληµέρα,να κουνήσει την ουρά του και να πει ευχαριστώ. Καιαντί αυτού, εισπράττει µίσος. Ο πιο πιστός, ο πιο γλυ-κός και ο πιο υπάκουος φίλος του ανθρώπου. Έχωακούσει πολλές φορές ότι σκυλί µετά τον θάνατο τουαφεντικού του πέθανε κι αυτό.Είναι απόλυτα σεβαστή η απέχθεια µερικών ανθρώ-πων για τα σκυλιά. Είναι, όµως, απαράδεκτο να τα κα-κοµεταχειρίζονται και είναι τουλάχιστον τραγικό να µηναισθάνονται το παραµικρό, όταν ανοίγουν την πόρτατου αυτοκινήτου, το σπρώχνουν έξω, ακούν το κλάµατου και απλά συνεχίζουν τον δρόµο τους. Τα σκυλιάκλαίνε, όταν πονάνε, κλαίνε όταν φοβούνται, κλαίνεαπό τρόµο όταν τα χτυπάνε και το κλάµα τους δεν έχεικαµιά διαφορά από το κλάµα ενός µικρού παιδιού. Οιιδιοκτήτες σκυλιών έχουν όλοι να διηγηθούν µια συµ-περιφορά που τους έχει συγκλονίσει ή έστω τους έχεισυγκινήσει.Και τέλος πάντων, δεν µπορεί κανείς να µε πείσει ότιόποιος δεν αγαπά τα ζώα, αγαπά τους ανθρώπους.Όπως, επίσης, δεν µπορώ να δεχτώ τα φτηνά επιχει-ρήµατα µερικών περί ασθενειών των ζώων. Είναι του-λάχιστον γελοίο.∆εν θα συνεχίσω να γράφω περισσότερα. Ένα µόνοότι η καθαρότητα της καρδιάς των ανθρώπων φαίνεταιαπό το πώς συµπεριφέρεται στα ζώα. Και ποιος µπο-ρεί, τέλος πάντων, να αντέχει τον ήχο από ένα κλάµα,είτε αυτό προέρχεται από άνθρωπο, είτε από ζώο;Αντίο Μαξ!

Α. Θ. Τ.

Ο Φέζο Ντερβέναγας

Ε πειδή χορεύω τον Φέζο Ντερβέναγα, ήθελα ναµάθω για τη ζωή του. Έψαξα και βρήκα κάτι σχε-

τικό µε τη δράση του και το κάνω γνωστό και σε σας(όποιους τους ενδιαφέρει).΄Όταν η υπόλοιπη Ελλάδα είχε ελευθερωθεί από τουςΤούρκους στα µέσα του 19ου αιώνα, η Ήπειρος ήτανακόµη υπόδουλη.Την περίοδο αυτή ο λήσταρχος Νταβέλης και άλλοι λή-σταρχοι αναστάτωναν µε τις λεηλασίες τους τα χωριάτου Ζαγορίου και ο κόσµος υπέφερε πολύ από αυτούς.Τότε Τούρκος διοικητής των Ιωαννίνων ήταν ο Αλάϊ

Μπέης, ο οποίος στην αδυναµία του να αντιµετωπίσειτις ληστρικές επιδροµές του Νταβέλη και της παρέαςτου στα ορεινά του Νοµού, ανέθεσε την καταδίωξή τουςστον Ντερβέναγα της Άρτας τον Φέζο. Ο Φέζος ήτανπεριβόητος για τη σκληρότητά του και ήταν αυτός πουαποτελεσµατικά έθεσε σε διωγµό τους ληστές αντάρ-τες του Ραδοβιζίου της Άρτας.Ο Φέζος το καλοκαίρι του 1880 ξεκίνησε από την Άρταµε ισχυρή δύναµη και κατευθύνθηκε στο Ζαγόρι. Είχεπληροφορηθεί από τις τουρκικές αρχές ότι ήταν πολύδύσκολη η αποστολή τους γιατί οι ληστές είχαν δια-συνδέσεις µε τους τσελιγκάδες της περιοχής, οι οποίοιεκόντες, άκοντες, τροφοδοτούσαν και υπέθαλπαν τουςληστές. Ο Φέζος έφθασε στα βουνά, αλλά ο φόβος τωνορεινών κατοίκων είχε φθάσει γρηγορότερα από ταστρατεύµατά του, γιατί έµαθαν ότι ο Ντερβέναγας καιαποτελεσµατικός αλλά πολύ σκληρός ήταν. Έπιασεπολλούς τσελιγκάδες τους έδεσε, τους έδειρε και τουςτροµοκράτησε.Εκείνη την εποχή στα βουνά του Ζαγορίου και ιδίως τηςΒοβούσας, δρούσε ο αρχιληστής, Γιώργος Νταβέλης,που παρακολουθούσε την πορεία του Φέζου. Όταν ταστρατεύµατα του Φέζου φτάσανε στη Βοβούσα, η λη-στοσυµµορία του Νταβέλη επιτέθηκε αιφνιδιαστικά.Έγινε σκληρή µάχη όλη την ηµέρα και σκοτώθηκαν 33άντρες του Φέζο Ντερβέναγα και πολλοί τραυµατίστη-καν. Ανάµεσα στους σκοτωµένους ήταν και ο Φέζος.Τότε καταστράφηκε και η Βοβούσα γιατί οι τουρκικέςαρχές θεώρησαν ότι οι Βοβουσιώτες ήταν υπαίτιοι γιατο θάνατο του Φέζο Ντερβέναγα και εγκατέλειψαν αυ-τούς τους ληστοσυµµορίτες.Τα σχετικά τραγούδια του Φέζου Ντερβέναγα.

Α.∆ε σ’ άρεσαν τα Γιάννενα Φέζο Ντερβέναγα,∆ε σ’ άρεσε κι η Άρτα.Τι χάλευες, τι γύρευες στο έρηµο ΖαγόριΣτης Σαµαρίνας, Φέζο µ’ το χωριό, στην έρηµη Βο-βούσα.Πιάνεις τους βάλους, Φέζο µ’ τυραγνάςτους τσελιγκάδες δέρνεις.Β.∆ε σ’ άρεσε η Αρβανιτιά, Φέζο ΝτερβέΝτερβέναγα, ουδέ τα καµποχώριαµόν΄ βγήκες ντέρβι στα βουνά, ψηλά στα κορφοβούνια,κι’ απ’ το τσερνέσι πέρασες σ’ ενού παπά το σπίτι .Όλοι οι βλάχου σούλεγαν κι όλοι οι τσελιγκάδεςαπ’ τη Βοβούσα µη διαβείς, κονάκι να µην κάνειςγιατί είν’ οι κλέφτες οι πολλοί, είναι οι ΝταβελαίοιΕίναι κι ο Κούσια γέροντας µε τα τρανά τα γένιαΤο καραούλι ορµήνεψε το Φέζο να βαρέσουνΤο λόγο δεν απόσωσε, το λόγο δεν απόειπεΟ Φέζος εξαγνάντησε πέρα στην κρύα βρύσηΤρίγια ντουφέκια τάδωσαν τα τριγ’ αράδα-αράδαΨιλή φωνήν εσήκωσε, κλαίει κι αναστενάζει.Γ.∆ε σ’ άρεσαν τα Γιάννενα, δε σ’ άρεσε κι η ΄ΑρταΜόν΄πήρες δίπλα τα βουνά, δίπλα τα κορφοβούνιαΚαι στο Ξερνέσ’ ξηµέρωσες στα βλάχικα κονάκια.Τους τσελιγκάδες σύναξες και τους προβαταραίουςΠαιδιά µ’ πουν’ η κλεφτουριάτο πού κρατούν οι κλέφτες;Απ’ τον Μπιστρίτσου πέρασαν αντύκρ’ απ’ τη ΒοβούσαΕκεί είν’ οι κλέφτες οι πολλοί κατά τη ΣαµαρίναΤρια ντουφέκια τ’σ έριξε στην τάβλα όπου τρώγανΚαι τα σκυλιά αγρίεψαν της σκύλας τα κουτάβιαΚι όλοι πετάχτηκαν ορθοί κι’ επιάσαν µετερίζιΤρία ντουφέκια τόριξαν τα τρία στην αράδαΤόνα τον πήρε ξόδερµα και τ’ άλλα στο κεφάλιΤο τρίτο το φαρµακερό τον πήρε στην καρδιά του.

Α.Θ.Τ.

ΘΥΜΗΣΕΣ ΚΑΙ ΑΓΑΠΗ... Γράφει η Αργυρώ του Θοδωρή και της Τερψιχόρης

∆ΟΛΙΑΝΙΤΙΚΑ ΝΕΑ10ΙΟΥΛΙΟΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2009

Ο ΑΠΟΜΑΧΟΣ

Ήταν εκείνες οι εποχέςπου η υποµονή καθόταν σταυροπόδι

µέσα στο λιοπύρικαι πελεκούσε µε το καλέµι

το διάβα των πέτρινων χρόνων.

Κι εσύ, σύντροφε Γιάννη,µε τ’ αργασµένα σου χέρια

ενσάρκωνες ακατάπαυστα τους πόθους και τα όνειρατων ξενιτεµένων

ανακατεύοντας το νερό, το χαλίκι και το τσιµέντοµέσα απ’ την κυκλώπεια θωριά της µπετονιέρας.

Θεµέλιωνες τις ελπίδες τουςσε µια όαση των γηρατειών τους

µετά από µια βασανιστική πορείαστην έρηµο της νιότης τους.

Έλυνες τη σταυρωτή πετσέτατων δικών σου λυγµών

και ξεγελούσες την πείνα σουµε κάνα δυο ελιές και λίγο σταρένιο ψωµί

απ’ το µερτικό της ντόπιας αδικίας.

Το βλέµµα σου γινόταν απλανέςκαθώς η σκέψη σου ανασκάλιζε το «πώς» και το «γιατί»

της κοινωνικής ανισότηταςκι ύστερα σφούγγιζες το στόµα σου

µ’ ένα πλατύφυλλο αποφασιστικότηταςκαι το ‘κρυβες στην παλάµη σου

στο σχήµα της γροθιάς.

Ήταν τότε που το σκολειό και το χαρτίδεν περίσσευε για όλους

και υποχρέωσες τον ήλιο να σηµειώσει σχολαστικάτα µεροκάµατά στου στο γείσο του καπέλου σου.Κι όταν απόκαµες απ’ την πολλή δουλειάάφηνες µε το δείκτη του χεριού σουτο αποτύπωµα – αντί για υπογραφή –

στις καταστάσεις των οφειλών της Πολιτείας.

Τώρα περιµένεις στη σειράνα βρεις το δίκιο σου.

Τα µόνα αποδεικτικά σου στοιχεία είναι:Τ’ άσπρα γένια σου στην κόντρα µε το χρόνοένα καρβέλι φως απ’ τον ήλιοστις δυο ανοιχτές σου παλάµεςΜια σταγόνα λάδι για το καντήλιΚι ένα φλασκί κρασί για τ’ αναπάψωµο

«Θα προφθάσεις να δικαιωθείς;»

Ίσως, αν η δίκη σου γίνειΠριν από τη δύση του ήλιου.

∆ΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΥΤΟΥΛΙ∆ΗΣ

ΠαγίδεςΠαγίδες έχει η Ζωή,Για κοίταξε πώς τρέχεις,Έχει πηγάδια απύθµεναΚαι πρέπει να προσέχεις.

Πηγάδια δω, πηγάδια κει,Πηγάδια και πιο πέρα,Και σαν βρεθείς µέσα βαθιά,∆εν βλέπεις άσπρη µέρα.Κοίταξε βιαστικό παιδί,Πρόσεξε και στοχάσου,Όσα η Ζωή σου χάρισε,Κράτα τα στην ποδιά σου.

Σου ‘δωσε Νιάτα και Χαρά!∆ύναµη και Υγεία,Μην τα σκορπάς αλόγιστα,Σε χρήµα, µεγαλεία.

Κράτα της νιότης την δροσιά,Στο νου και στο κορµί σου,Νιώσε τη δύναµη αυτή,Που έχει η Ψυχή σου.

Τότε, ναι, σίγουρα θα δεις,Πως κάθε Ευτυχία,Έχει το χρώµα τα’ ουρανού,Την ευωδιά του δάσους,Έχει το γέλιο του Θεού,Την δύναµη του πάθους.

Έχει στοιχεία αληθινά,Αιώνια και πηγαία,Που θα καλύψουν σθεναρά,Το σώµα, την Ψυχή σου,Και θα ζεστάνουν τρυφεράΌλη την ύπαρξή σου!ΚΑΙΤΗ ΜΗΛΙΟΥ - ΜΠΕΡ∆ΕΚΑΠ

ΟΙΗ

ΤΙΚ

ΕΣΠ

ΙΝΕΛ

ΙΕΣ

ΝΤΟΠΙΟΛΑΛΙΕΣΕΝΑΣ ∆ΕΥΤΕΡΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΣΥ-ΝΕΧΕΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟΥΠΟΥ ∆ΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΣΤΟ ΤΕΛΕΥ-ΤΑΙΟ ΦΥΛΛΟ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙ∆ΑΣΜΑΣ.130) ΠΡΟΥΤΣΑΛ = ΠΟΠ ΚΟΡΝ131) ΛΑΛΑΓΚΙΤΕΣ = ∆ΙΠΛΕΣ132) ΜΠΑΤΣΑΡΟΠΤΑ = ΛΑΧΑΝΟ-ΠΙΤΤΑ ΜΕ ΧΥΛΟ133) ΜΠΑΖΙΝΑ = ΚΟΥΡΚΟΥΤΙ ΣΤΟΤΑΨΙ134) ΣΙΑΚΑΣ = ΑΣΤΕΙΟ135) ΤΑΝΤΕΤ = ΕΘΙΜΟ136) ΜΑΝΟΥΣΑΚΙΑ = ΛΟΥΛΟΥ∆ΙΑ137) ΠΛΙΑΓΚΑΡΟ = ΑΤΣΑΛΟ138) ΝΤΕΡΛΙΚΩΝΩ = ΤΡΩΩ139) ΤΑΝΙΕΜΑΙ = ΤΕΝΤΩΝΟΜΑΙ140) ΚΑΝΙΣΚΙ = ΚΑΝΙΣΡΙ ΜΕ ΨΩΜΙΤΟΥ ΓΑΜΟΥ141) ΒΑΤΣΙΝΑ = ΕΝΕΣΗ142) ΛΕΤΣΙΟΣ = ΑΤΙΜΕΛΗΤΟΣ143) ΣΚΑΠΕΤΑΩ = ΠΕΤΑΩ144) ΣΙΑ∆Ι = ΚΑΤΑΓΗΣ145) ΖΑΛΙΚΩΝΩ = ΦΟΡΤΩΝΩ146) ΣΙΑΠΕΡΑ = ΙΣΙΑ ΠΕΡΑ147) ΟΥΙ = ΕΠΙΦΩΝΗΜΑ148)ΝΤΕΡΒΕΝΙ = ΜΑΞΩΤΟΣ ∆ΡΟ-ΜΟΣ149) ΦΣΚΙ = ΦΟΥΣΚΙ150) ΜΠΛΕΝΤΡΙΟ = ΛΑΣΚΟ151) ΦΡΟ = ΜΙΣΑΝΟΙΧΤΟ152) ΟΡΙΟ = ΣΥΓΚΡΙΟ153) ΤΟΡΟΣ = ΑΧΝΑΡΙΑ154) ΤΣΙΑΟΥΛΙΑ = ΠΗΓΟΥΝΙ155) ΣΑΜΑΤΑΣ = ΦΑΣΑΡΙΑ156) ΝΕΡΟΠΑΠΑΛΗ = ΧΙΝΙ ΛΥΩ-ΜΕΝΟ157) ΣΚΑΖΜΙΣΕ = ΦΑΕ158) ΜΑΤΖΑΤΟ = ΜΙΚΡΟ ∆ΩΜΑΤΙΟ159) ΠΡΑΖ = ΠΕΙΡΑΖΕΙ160) ΤΡΑΩ = ΚΟΙΤΑΩ161) ΥΠΙΤΟΡΕ = ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ162) ΓΚΙΖΕΡΑΩ = ΠΕΡΙΠΑΤΑΩ163) ΜΠΙΖΕΡΙΣΑ = ΒΑΡΕΘΗΚΑ

164) ΧΝΕΡ = ΚΟΛΠΟ165) ΠΟΥΡΝΟ = ΠΡΩΙ166) ΝΤΙΠ = ΚΑΘΟΛΟΥ167) ΝΟΝΤΑΣ = ∆ΩΜΑΤΙΟ168) ΛΙΜΠΙΖΟΜΑΙ = ΟΡΕΓΟΜΑΙ169) ΚΡΕΝΩ = ΜΙΛΑΩ170) ΙΤΣ = ΚΑΘΟΛΟΥ171) ΚΑΙΠΟΝΟΜΑΙ = ΕΞΑΦΑΝΙΖΟ-ΜΑΙ172) ΦΙ∆ΟΡΟΥΤ = ∆ΕΡΜΑ ΦΙ∆ΙΟΥ173) ΜΑΡΤΙΤΣΙΑ = ΠΟΛΥΧΡΩΜΕΣΚΛΩΣΤΕΣ174) ΜΠΟΥΣΛΙΓΚΕΣ = ΠΑΙ∆ΙΚΟ ΠΑΙ-ΧΝΙ∆Ι175) ΓΚΡΕΝΤΕΣ = ∆ΟΚΑΡΙΑ176) ΜΠΕΤΟΛΙΑΝΑ = ΓΥΦΤΙΣΑ177) ΒΑΙΖ = ΓΕΡΝΕΙ178) ΒΑΕΝ = ΒΑΡΕΛΙ179) ΚΑΤΣΚΑΡ = ΧΑΛΙΚΙ180) ΓΛΙΤΣΙΑΣΜΑ = ΚΟΚΑΛΩΜΑ ΣΤΑ∆ΑΚΤΥΛΑ181) ΤΣΙΟΚΑΛΟ = ΤΟ ΣΩΜΑ ΤΟΥ ΚΑ-ΛΑΜΠΟΚΙΟΥ182) ΦΟΚΙΑ = ΤΟ ΠΕΡΙΒΛΗΜΑ ΤΟΥΚΑΛΑΜΠΟΚΙΟΥ183) ΖΛΟΥΜΚΙΑΡΙΚΟ = ΖΗΜΙΑΡΙΚΟ184) ΜΟΥΛΟΥΧΤΟ = ΣΙΓΑΝΟΠΑΠΑ-∆ΙΑ185) ΤΖΑΡΟΜΑΘΜΕΝΟ = ΚΑΚΟΜΑ-ΘΗΜΕΝΟ186) ΓΟΥΡΓΙΑΖΩ = ΚΛΑΙΩ-ΣΚΟΥΖΩ187) ΤΣΙΑΜΠΑ = ΣΠΟΥΡΓΙΤΗΣ188) ΣΚΑΜΝΙΕΣ = ΜΟΥΡΑ189) ΧΟΥΣΜΕΤΙ = ΕΚ∆ΟΥΛΕΥΣΗ190) ΑΝΑΤΣΙΡΙΑΖΩ = ΜΕ ΠΙΑΝΕΙΣΥΓΚΡΙΟ191) ΑΡΕΝΤΕΒΩ = ΤΡΕΧΩ192) ΑΜΠΟΧΝΩ = ΣΠΡΩΧΝΩ193) ΠΕΤΟΥΡΑ = ΖΥΜΑΡΙΚΑ194) ΑΝΑΣΚΥΡΙΖΩ = ΤΑΚΤΟΠΟΙΩ195) ΓΚΥΡΛΩΘΗΚΕ = ΠΝΙΓΗΚΕ196) ΠΕΤΟΣ = ΚΟΚΟΡΑΣ197) ΠΟΒΙΑΖΩ = ΜΟΛΥΝΩ

ΛΕΑΝ∆ΡΟΣ ΣΤΕΦΑΝΟΥ

Πώς χορεύουν οι γαµπροί,σα κατσίκια στο µαντρί,σα γοµάρια στην αυλή.Πώς χορεύουν οι νυφάδες,σαν οι κόκκινες φοράδες.Πώς χορεύουν τα κορίτσιασαν αρνάκια, σαν κατσίκια.Πώς χορεύουν τα παιδιά,σαν αρνιά την Πασχαλιά.Πώς χορεύουν τα γερόντια,σαν παλιάλογα στ’ αλώνια.Πώς χορεύουν οι γριές,σαν τοµάρια, σαν προβιές.Πώς το τρίβουν τοπιπέρι,Οι διαβόλοι καλογέροι,

Να σας δείξω εγώ κορίτσια,πώς το τρίβουν το πιπέρι,οι διαόλοι καλογέροι:Κι αρχίζουν«µε τη µύτη, µε το στόµα, µε τον κ»κι όλοι γελούνκαι η επωδός: «σηκωθείτε παλικάρια, µεσπαθιά και µε χαντζάρια».Κι όταν οι επισκέπτες κάνανε αρµένικηβίζιτα και η κατανάλωση κρασιού και ρα-κιού έπαιρνε ανησυχητικές διαστάσεις,ο νοικοκύρης τραγουδούσε:«Και στη µάνα σας πάτεεις τα σπίτια σας να φάτε»(Από το αρχείο του Βαγγέλη Θάνου)

Σ Α Τ Ι Ρ Ι Κ Α Τ Ρ Α Γ Ο Υ ∆ Ι Α

Η φετινή χρονιά είναι αφιερωµένη στον ποιητή τηςΡωµιοσύνης Γιάννη Ρίτσο, για τα 100 χρόνια από

τη γέννησή του. Η Ελλάδα τιµά και υποκλίνεταιστην προσφορά του µεγάλου µας ποιητή.

∆ΟΛΙΑΝΙΤΙΚΑ ΝΕΑ 11ΙΟΥΛΙΟΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2009

Περιµένουµε τη συµµετοχή σας στην έκδοση της εφηµερίδας. Ενηµερώστε µας για κοινωνικά γεγονότα.Είναι απαραίτητο και το φωτογραφικό υλικό. Μια φωτογραφία αξίζει όσο χίλιες λέξεις. Ό,τι είναι προς

δηµοσίευση να το στέλνετε στη διεύθυνση: ∆ηµήτρης Κουτουλίδης, Άρεως 67, Κηφισιά, 145 61.

Από την πεζοπορία στον Αϊ –Λιά

Ο λο και περισσότερο κερδίζει έδαφος η ιδέα ότι το χωριό µαςπροσφέρεται για πορείες και περιπάτους στη γύρω περιοχή.

Μετά µάλιστα τις βραδινές καταχρήσεις σε φαγητά και ποτά τηνάλλη µέρα αρχίζουν οι τύψεις.Φέτος δοκιµάστηκαν οι πορείες προς τις ρίζες, από το παλιό ντερ-βένι και προς τον Αϊ-Λια από τον καινούργιο δρόµο προς τη Λού-τσα.Του χρόνου δώσαµε µια υπόσχεση να δοκιµάσουµε µια ανάβασηστο Πάπιγκο (καταφύγιο).΄Οσοι θέλουν να πάρουν µέρος ας αρχί-σουν τη σχετική προπόνηση.Ως τις αρχές Αυγούστου υπάρχει το σχετικό χρονικό περιθώριο. Αςπεράσουµε καλό χειµώνα και το ξανασυζητάµε $

Φωτο: Από την πορεία στον Αϊ-Λια∆ιακρίνονται από αριστερά προς τα δεξιά: Χρήστος Αποστο-

λίδης, Αρετή Αποστολίδη, Γιώργος Μήλιος, ∆ηµήτρης Κου-τουλίδης, Αρετή Οικονόµου, Σπύρος Οικονόµου.

΄Ερµαιο της βροχήςΤ ον Αύγουστο µήνα οι δουλειές στο θέρο και στ’

αλώνια είχαν τελειώσει. Το νέο σιτάρι πήγαινεστο αµπάρι κι εκεί φυλάγονταν για όλο το χρόνο.Κάθε µήνα πήγαινε ένα φόρτωµα στο µύλο γιααλεύρι. Κρατούσαν και για σπόρο το πιο ψωµωµένοσπειρί. Τα άχυρα τα σπρώχναµε στις καλύβες, τροφήγια τα ζώα το χειµώνα. Ετοιµάζαµε και το πανηγύριτης Παναγίας το ∆εκαπενταύγουστο. Καιρός για λίγηξεκούραση. Η µόνη έννοια ήταν: τι θα φαν τα ζώα τουσπιτιού; Τα µικρά µοσχάρια, τα κατσίκια που έµενανστην αυλή και δεν πήγαιναν στη βοσκή. ΄Ηταν τα βυ-ζανιάρικα. Γι’ αυτά πηγαίναµε στα χωράφια µε τα κα-λαµπόκια και κόβαµε χλωρά χορτάρια να ταϊσουµε ταµοσχάρια. Κόβαµε και κλαδιά βελανιδιάς για τα κα-τσίκια. Κάθε αποµεσήµερο πηγαίναµε στα δάση, δια-λέγαµε ένα δέντρο ευκολοανέβαστο και µε τοτσιλικόπι κόβαµε και ρίχναµε κάτω όλες τις κλάρες.Το δέντρο έµενε γυµνό. Μόνο την κορυφή αφήναµεγια να µην καταστραφεί το δέντρο. Τα πλαϊνά κλαδιάσε τρια χρόνια γινόταν πάλι. Ετοιµάζαµε το φόρτωµα,µε τρόπο πλάγιο. ΄Ετσι σέρνονταν τα κλαδιά στοχώµα, αλλά δεµένα µε την τριχιά γερά στο σαµάρι. Τοφορτίο βαρύ ο δρόµος ανηφορικός.

Μ ια απ’ τις πολλές φορές, κατά το γυρισµό, στηστροφή του Αϊ-∆ηµήτρη «άνοιξαν οι ουρανοί».

Μας βρήκε ξαφνική µπόρα. Νερό-ποτάµι έτρεχεστους δρόµους. Πόσο κράτησε; Μισή ώρα; Το ζώοαγκοµαχούσε µε το νερό της βροχής να βαραίνει τοφορτίο. Τα ρούχα µας να στάζουν κολληµένα στοσώµα µας. Η µόνη έννοια να φτάσουµε στο σπίτι γιαν’ αλλάξουµε. Περπατώντας, έτσι σ’ αυτό το χάλι, πουµε βρήκε, έφτασα στον κεντρικό δρόµο που περ-νούσε µπροστά στο καφενείο Τσιαντή Κολιοδόση.Εκεί επάνω στο πεζοδρόµιο, κάτω από το υπόστεγο,είχαν καταφύγει απ’ τη βροχή ένα τσούρµο άντρες,φαντάροι και ό,τι να πεις. Και εγώ περνούσα βρεγ-µένη ως το κόκαλο, νέο κορίτσι, στα δεκάξι µε ταρούχα κολληµένα στο εφηβικό κορµί. Τι θέαµα πα-ρουσίαζα τάχα! Και ξέσπασαν όλοι αυτοί σε µια κα-ζούρα, σε ένα γιουχάισµα απερίγραπτο. «Μούπεσαντα µάγουλα» από τη ντροπή. ΄Ηταν φαινόµενο τουκαιρού εκείνου. Σήµερα η θέα ενός κορµιού µε τέτοιαεικόνα δεν θα συγκινούσε κανέναν. Τότε µέσα σ’ όλεςτις πείνες που µάστιζαν τον κόσµο ήταν και η σε-ξουαλική.

ΠΑΠΠΑ ΑΦΡΟ∆ΙΤΗ ΤΟΥ ΦΩΤΙΟΥ

Η ζωή στο χωριό τα παµπάλαια χρόνια.Οι αλλιώτικες κοινωνίες – ο ξενιτεµός

Ποια ήταν η ζωή στο χωριό µας πριν από 100-150χρόνια και παλαιότερα;Οι νέοι άντρες στα ταξίδια εφ’ όρου ζωής και στασπίτια οι γέροι γονείς, οι νύφες µε τα παιδιά. Τοβάρος έπεφτε στις νέες γυναίκες, στις νυφάδες: τοµεγάλωµα των παιδιών, η συντήρηση των πεθερι-κών και τα προσχήµατα της κοινωνίας (να µη µαςγελάει ο κόσµος).Την ηµέρα στα χωράφια, στον ήλιο, στον ιδρώτα,στη βροχή, στον κάµατο, στον αγώνα, να δαµά-σουν το σκληρό χώµα, ν’ αποδώσει καρπούς.Τη νύχτα στις δουλειές του σπιτιού: ζύµωµα, φούρ-νισµα του ψωµιού, µαγείρεµα, πλύσιµο ρούχων(και το νερό λειψό) ντροµπόλισµα το γάλα να βγειβούτυρο και ξινόγαλο και γκίζα. Τάισµα των ζώωνπου έπρεπε όλη νύχτα να µασούν χόρτα, για ναείναι δυνατά να δουλεύουν όλη µέρα.∆εν περίσσευε ώρα για ύπνο και ξεκούραση. Ο σύ-ζυγος από τόσο µακριά τι να βοηθούσε; Ερχότανκάθε5 χρόνια για να περάσει έξι µήνες µε την οικο-γένεια του κι ώσπου να µείνει έγκυος η γυναίκα τουκαι πριν γεννηθεί το νέο παιδί, γύριζε στη δουλειάτου στον ξένο τόπο. Και η ζωή κυλούσε έτσι για γε-νεές γενεών µε τον καηµό της ξενιτιάς που διέλυετις οικογένειες.Ο νέος άντρας, ο µετανάστης αφιέρωνε τη ζωή τουόλη, τα νιάτα του, την ικµάδα του στην πρόοδο τουξένου τόπου. Στερούσε έτσι τη γη που τον γέννησεαπό την πρόοδο. Έτσι η Ήπειρος έµεινε υπανά-πτυκτη. Ενώ οι Ηπειρώτες προόδευαν στο εξωτε-ρικό, στα Βαλκάνια, στην Αίγυπτο, στην Τουρκία.Ασκούσαν το εµπόριο, τέχνες και επαγγέλµατα καιπλούτιζαν. Πολλοί Ηπειρώτες έγιναν ευεργέτες τηςµεγάλης Πατρίδας της Ελλάδας, µε µεγάλα έργακαι δόξασαν το όνοµά τους εις τους αιώνες.

Ο καηµός της ξενιτιάςΞενιτεµένο µου πουλίΚαι παραπονεµένο.Η ξενιτιά σε χαίρεταιΚι εγώ ‘χω τον καηµό σου.Τι να σου στείλω ξένε µου;Τι να σου προβοδίσω;Σου στέλνω µήλο σέπεταιΚυδώνι µαραγκιάζειΣου στέλνω και το δάκρυ µουΣ’ ένα φτενό µαντήλιΜα και το δάκρυ ήταν θολόΚι έβαψε το µαντήλι.Πέντε ποτάµια το ‘πλενανκι έβαψαν και τα πέντε.Και καβαλάρης διάβηκεκι έβαψε τα’ άλογό του.

Η ξενιτιάΞένε, που µόνος κι έρηµοςΣε ξένους τόπους τρέχειςΠες µου, ποιος είν’ ο τόπος σουΚαι ποια πατρίδα έχεις;Στ’ αγαπηµένο µου χωριόπάντα χαρές και γέλια!Στ’ αλώνια τραγουδούν φωνές,ξεφάντωµα στ’ αµπέλια.Στη µακρινή πατρίδα µουέχει οµορφιά και χάρητο ταπεινότερο δεντρίτο πιο φτωχό χορτάρι.Κι όταν χορεύει η λεβεντιάτης Πασχαλιάς τη µέρα,βροντοχτυπάει το τύµπανοκαι κελαηδεί η φλογέρα.Φτάνει! Τη χώρα που µου λεςτη γνώρισα, την είδα,τη µακρινή πατρίδα σουέχω κι εγώ πατρίδα!(Από τα ανέκδοτα)

Και στο θάνατο των γερόντων πεθερικών η νύφηγια να δείξει καλή διαγωγή, έπρεπε να κλαίει πολύ,να µοιρολογάει και να βγάζει συγκίνηση, για να φαί-νεται αρεστή στην κοινωνία του χωριού. Καιέπρεπε να είναι έξυπνα τα λόγια και τα στιχάκιαπου θα σκάρωνε στα µοιρολόγια της.Μια φουκαριάρα νύφη του καιρού εκείνου, δεν τακατάφερε στην ποίηση κι έµεινε να µολογιέται σανπαράδειγµα το τι έλεγε στις κηδείες των πεθερικώντης. Πρώτος πέθανε ο πεθερός. Καθώς λοιπόν,βάδιζε η κηδεία προς τον Αϊ-∆ηµήτρη, έφτασε στοσηµείο που ήταν το µεγάλο λιθάρι, όπου ο γέρον-τας καθόταν να ξεκουραστεί, καθώς γύριζε απο-σταµένος από τα χωράφια. Εκεί λοιπόν, ιδρωµένοςόπως ήταν φύσηξε αέρας κι ο γέρος κρυολόγησεκαι αρρώστησε. Αυτό ήταν και το τέλος του. Καικαθώς η νύφη του το θυµήθηκε αυτό, εκείνη τηστιγµή της κηδείας είπε το εξής αµίµητο µοιρολόι:Εδώ τον πήρες τον κώλο, Αφέντη –ή –ή –ή µ’».Επίσης στην κηδεία της πεθεράς της είπε: «Το µαυ-ροµάλλι σ’ Μάλλε µου, ποιος θα το γνέσει-ει-ει-ει$».Από τότε στο πέρασµα των αιώνων οι κοινωνίεςπροόδευσαν. Οι άνθρωποι είναι ειλικρινείς µε τονεαυτό τους. Αυτό γίνεται σεβαστό από την κοινωνίατων ανθρώπων. Η ζωή κυλάει πιο εύκολα µε τοσύνθηµα:»Τόπο στα νιάτα!»Χάρος χαρά που µούφερεκαι λύπη που µου πήρεΠέθανε η πεθερούλα µουΚαι άδειασε η γωνούλα µου.Λεξιλόγιο: µοιριολόι = µοιρολόι, κλάψιµο της µοί-ρας. Μάλλε = γιαγιά.

ΠΑΠΠΑ ΑΦΡΟ∆ΙΤΗ ΤΟΥ ΦΩΤΙΟΥ

∆ΟΛΙΑΝΙΤΙΚΑ ΝΕΑ12ΙΟΥΛΙΟΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2009

ΕΓΚΑΙΝΙΑΣΤΗΚΕ ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΤΕΧΝΗΣ «ΘΕΟ∆ΩΡΟΣΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ» ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΑΤΣΑΝΟΧΩΡΙΩΝ, ΝΟΜΟΥ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ

Έ γιναν στις 7 Σεπτεµβρίου 2009, το από-γευµα, στο Ελληνικό Ιωαννίνων, παραµονή

της γιορτής της Ι.Μ. Τσούκας, τα εγκαίνια τουµουσείου σύγχρονης τέχνης «Θεόδωρος Παπα-γιάννης». Το µουσείο που φιλοξενεί 300 καιπλέον έργα και «εγκαταστάσεις» του Γιαννιώτηγλύπτη, αλλά και δηµιουργήµατα, στον υπαίθριοχώρο, των µαθητών του από την Σχολή ΚαλώνΤεχνών της Αθήνας, στεγάζεται στους χώρουςτου δηµοτικού σχολείου στο Ελληνικό, εκεί πουο δηµιουργός ήταν µαθητής και ο ίδιος.Στα εγκαίνια παραβρέθηκαν:

Ο µητροπολίτης Ιωαννίνων Θεόκλητος, ο υφυ-πουργός Εθν. Άµυνας Κώστας Τασιούλας, οιβουλευτές Ιωαννίνων του ΠΑΣΟΚ Μιχάλης Παν-τούλας και Βαγγέλης Αργύρης, ο βουλευτήςτου ΚΚΕ Κωνσταντίνος Αλυσσανδράκης, ονοµάρχης Αλέκος Καχριµάνης, οι πρυτανικέςαρχές του Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων, ο πρύτα-νης Γιάννης Γεροθανάσης και ο αντιπρύτανηςΓιώργος Παπαγεωργίου, ο πρύτανης της ΑΣΚΤΑθήνας Τριαντάφυλλος Πατρασκίδης και οπρώην αντιπρύτανης, καθηγητής της ΑΣΚΤ Αθή-νας Γιώργος Χουλιαράς, ο αναπληρωτής πρέ-σβης της Γερµανίας στην Ελλάδα ΓκιΝτελακρουά, η διευθύντρια της Εθνικής Πινακο-θήκης και ιστορικός τέχνης Μαρίνα Λαµπράκη,ο πρόεδρος της Πανηπειρωτικής Συνοµοσπον-δίας Κώστας Αλεξίου και ο πρόεδρος της Οµο-σπονδίας Τζουµερκιωτών Χρήστος Λαναράς.

Το διοικητικό συµβούλιο του ΝΠΠ∆ του µου-σείου σύσσωµο, η προσωρινή πενταµελής διοι-κούσα επιτροπή του «ΟΜΙΛΟΥ ΦΙΛΩΝ ΤΟΥΜΟΥΣΕΙΟΥ» και φυσικά οι οικοδεσπότες: ο δή-µαρχος Κατσανοχωρίων Βασίλης Χήτας – επι-κεφαλής του δηµοτικού συµβουλίου, οκαθηγητής του Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων Πανα-γιώτης Νούτσος και ο γλύπτης και καθηγητήςτης ΑΣΚΤ Αθήνας Θεόδωρος Παπαγιάννης.

Τον δήµο Ιωαννίνων εκπροσώπησε ο αντιδή-µαρχος ∆ηµήτρης Ζώης. Επίσης παραβρέθη-καν ο δήµαρχος Παµβώτιδας Βαγγέλης Πήχας,ο δήµαρχος Ελληνικού Αθήνας Χρήστος Κορ-τζίδης, οι τέως δήµαρχοι Ιωαννίνων ΑλέκοςΣόφης, Φίλιππος Φίλιος, Λευτέρης Γκλίναβοςκαι Τάσος Παπασταύρος, οι υπεύθυνοι τωνκληροδοτηµάτων της πόλης των Ιωαννίνων, οπρόεδρος του συλλόγου αποφοίτων ΖωσιµαίαςΣχολής Σταύρος ∆ερµατάς, το ιστορικό στέλε-χος του ΣΥΝ Λαοκράτης Βάσης, ο σύµβουλοςτου πρωθυπουργού, καθηγητής ΠανεπιστηµίουΑθηνών Αντώνης Μακρυδηµήτρης, ο πρώηνπρύτανης του Παντείου Πανεπιστηµίου ΓιώργοςΚοντογιώργης, ο Ελευθέριος Γείτονας, τωνοµώνυµων ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων της Αθή-νας, πρόεδροι αδελφοτήτων, πρόεδροι συλλό-γων και τέλος πλήθος καλλιτεχνών.

Οι οµιλίες

Ο ι οµιλίες κράτησαν αρκετά και οι οµιλητέςαναφέρθηκαν κυρίως σε καλλιτεχνικά θέ-

µατα αλλά και σε πολιτικά. Ο δήµαρχος Κατσα-νοχωρίων Βασίλης Χήτας, αναφερόµενος στοθέµα χωροθέτησης του ΧΥΤΑ δίπλα στο Ελλη-νικό είπε « εδώ ό,τι µας προσφέρουν το αξιολο-γούµε, όταν µας αδικούν αγωνιζόµαστε».

Επόµενος οµιλητής, ο Παναγιώτης Νούτσοςµε το οικείο ύφος του και µε αριθµητική αναφοράείπε ότι το µουσείο είναι αποκλειστικά έργο «Θό-δωρου Παπαγιάννη» , από τη σύλληψη ώς τηνολοκλήρωση του, είπε ακόµη ότι η τοπική αυτο-διοίκηση αγκάλιασε το έργο. «Είναι µια µορφήευεργεσίας» συνέχισε ο κ. Νούτσος και κατέληξελέγοντας ότι «εξυπηρετεί την ανάγκη γείωσης και

απογείωσης από την πραγµατικότητα».Στη συνέχεια το λόγο πήρε η Μαρίνα Λαµ-

πράκη και µίλησε για την αποστολή της γλυπτι-κής ως τέχνης «του δήµου, της πολιτείας, πουεκφράζει καλύτερα από κάθε άλλη τους δηµο-κρατικούς θεσµούς». Η κ. Λαµπράκη µιλώνταςγια τον καλλιτέχνη είπε πως έχει πάθος και έκανεµια εκτενή αναφορά σε µια σειρά έργων του, κα-µωµένα από «ιδιαίτερα» υλικά, όπως για παρά-δειγµα τα ξύλα της στέγης από το καµένο κτίριοτης πρυτανείας του ΕΜΠ στην Πατησίων. Μίλησεεπίσης για την εκτός Ελλάδας υπόσταση τουέργου του Θ. Παπαγιάννη, ο αναπληρωτής πρέ-σβης της Γερµανίας στην Ελλάδα Γκι Ντελα-κρουά, τονίζοντας, µεταξύ άλλων, ότι η φήµη τουξεπερνάει τα όρια της πατρίδας του, αλλά τώραπου τη βλέπει αυτός από κοντά, διαπιστώνει απόπου αντλεί ο Θόδωρος τη δύναµη του. Ο κ. Ντε-λακρουά παραλλήλισε τη δηµιουργία του γλύπτηµε το µύθο της γέννησης των Τιτάνων, µε τησπορά των βράχων και κατέληξε «είναι τιµή µουνα αποκαλώ αυτόν τον άνθρωπο φίλο µου».

Για το έργο του ως γλύπτη αλλά και για τηντριάντα εννιάχρονη θητεία του στην ΑνώτατηΣχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας, ως εκπαιδευ-τικού και καθηγητή, µίλησε ο καθηγητής της Ζω-γραφικής και πρύτανης της ΑΣΚΤ κ.Τριαντάφυλλος Πατρασκίδης.

Τελευταίος στη σειρά, µίλησε ο ίδιος ο δηµι-ουργός, φανερά συγκινηµένος: «Το µουσείο είναιγια τον κόσµο και δεν υπάρχει αν δεν το δει ο κό-σµος. Ευχαριστώ όσους βοήθησαν. Είναι το µου-σείο των ταπεινών, των βοσκών, των χωριανώνµου...».

Ιστορικό

Τ ο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης «Θόδωρος Πα-παγιάννης» έχει κοινωνικό χαρακτήρα είναι

ΝΠ∆∆ και ανήκει στον ∆ήµο Κατσανοχωρίων τουΝοµού Ιωαννίνων.

Τη δαπάνη για την ανακατασκευή του κτιρίουτου Μουσείου και την υποδοµή του διέθεσε η Νο-µαρχία Ιωαννίνων και ο ∆ήµος Κατσανοχωρίων.Όλα τα υπόλοιπα έξοδα συγκρότησης του Μου-σείου και φυσικά τα ζωγραφικά και τα γλυπτάέργα τέχνης χορηγήθηκαν από τον δωρητή.

Είναι ένα έργο που έχει πολιτιστικό και εκπαι-δευτικό χαρακτήρα και φυσικά είναι κατ’ εξοχήναναπτυξιακό για τα Κατσανοχώρια, τον ∆ήµοΙωαννιτών και την Ήπειρο γενικότερα.

Πρόκειται για ένα θεµατικό Μουσείο Τέχνης, τοοποίο περιλαµβάνει ενότητες για το ψωµί, τηνευεργεσία, τη µάθηση, την οικολογία, το γνέσιµο,το χτίσιµο, την αποδηµία, το όργωµα, το αλώνι-σµα κ.λπ και προσπαθεί να δώσει στον επισκέ-πτη την πλήρη εικόνα του τρόπου ζωής τωνσυµπατριωτών µας κατά τον περασµένο αιώνα.

Το ΝΠ∆∆ του Μουσείου διοικείται από 11µελέςΣυµβούλιο και ο κύριος κορµός των µελών τουείναι εκλεγµένοι ∆ηµοτικοί Σύµβουλοι. Τέσσερα(4) µέλη του προέρχονται από τον κοινωνικόχώρο του πολιτισµού και της τέχνης.

Πρόεδρος του ∆Σ είναι ο δωρητής, γλύπτης Θό-δωρος Παπαγιάννης και αντιπρόεδρος ο καθη-γητής του Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων ΠαναγιώτηςΝούτσος.

Όµιλος Φίλων Μουσείου

Γ ια την υποβοήθηση του έργου του Μουσείουκαι µε πρωτοβουλία Αποδήµων Ηπειρωτών,

δηµιουργήθηκε ο Όµιλος Φίλων του ΜουσείουΣύγχρονης Τέχνης «Θόδωρος Παπαγιάννης», οοποίος έχει 46 ιδρυτικά µέλη και διοικείται απόπενταµελή Προσωρινή Επιτροπή, µέλη τηςοποίας είναι οι Λευτέρης Γείτονας, ΠαναγιώτηςΝούτσος, Λαοκράτης Βάσης, Τάσος Χατζήςκαι Βασίλης Παπαϊωάννου.

Νέα µέλη του Οµίλου µπορούν να εγγραφούνµετά από την έγκριση του καταστατικού από τοΠρωτοδικείο, περί τα τέλη Νοεµβρίου 2009.

Το Μουσείο είναι ανοικτό καθηµερινά, πλην∆ευτέρας, από τις 10.00 π.µ. µέχρι 4.00µ.µ., η εί-σοδος είναι ελεύθερη για το κοινό και τα έσοδάτου προέρχονται από τη διάθεση του καταλόγουτων εκθεµάτων, τη διάθεση αφισών και την πώ-ληση µικρογλυπτών του δωρητή γλύπτη.

Ας ευχηθούµε όλοι το Μουσείο να είναι καλοτά-ξιδο$

Βασίλης Παπαϊωάννου

∆είτε την ιστοσελίδα του

χωριού µας στο Internet, στη

διεύθυνση: www.doliana.net

Εκεί µπορείτε να διαβάσετε

πλέον και την εφηµερίδα µας

“∆ΟΛΙΑΝΙΤΙΚΑ ΝΕΑ” και

σε ηλεκτρονική µορφή,

την οποία επιµελήθηκε

ο Γιώργος Σάµπαλης.