ΕΡΓΟΜΕΤΡΙΑ ΚΑΙ ΕΡΓΟΜΕΤΡΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗΔΙΑΤΡΟΦΗ

ΜΑΘΗΜΑ ΜΑΘΗΜΑ 33

►Οι εκτιμήσεις των ενεργειακών Οι εκτιμήσεις των ενεργειακών δαπανών κατά τη διάρκεια της δαπανών κατά τη διάρκεια της ηρεμίας και της άσκησης είναι ηρεμίας και της άσκησης είναι βασισμένες στη μέτρηση της βασισμένες στη μέτρηση της κατανάλωσης Οκατανάλωσης Ο22 και το θερμιδικό και το θερμιδικό ισοδύναμο της.ισοδύναμο της.

►Σε ηρεμία, ένα μέσο άτομο Σε ηρεμία, ένα μέσο άτομο καταναλώνει 0,3καταναλώνει 0,3 L L O2/minO2/min ή 18 ή 18L/h L/h ή ή 432 432 LL Ο2/μέρα Ο2/μέρα

Υπολογισμός θερμιδικών Υπολογισμός θερμιδικών δαπανώνδαπανών

►Το σώμα καίει συνήθως ένα μίγμα Το σώμα καίει συνήθως ένα μίγμα υδατανθράκων και λίπους. υδατανθράκων και λίπους.

►Το ΑΠ είναι συνήθως 0,80 Το ΑΠ είναι συνήθως 0,80 ►Η θερμιδική ισοδυναμία αυτής της Η θερμιδική ισοδυναμία αυτής της

τιμής ΑΠ είναι 4,80 τιμής ΑΠ είναι 4,80 kcal/L O2kcal/L O2..►Ε=432 Ε=432 L O2L O2/μέρα Χ 4,80 /μέρα Χ 4,80 kcal/L O2kcal/L O2►Ε=2,074 Ε=2,074 kcalkcal/μέρα/μέραkcalkcal

Ενεργειακή δαπάνη κατά την Ενεργειακή δαπάνη κατά την ηρεμία και τη φυσική ηρεμία και τη φυσική

δραστηριότηταδραστηριότητα► Βασικός μεταβολισμόςΒασικός μεταβολισμός► Υπολογισμός της ημερήσιας ενεργειακής Υπολογισμός της ημερήσιας ενεργειακής

δαπάνης σε ηρεμίαδαπάνης σε ηρεμία►Παράγοντες που επηρεάζουν την Παράγοντες που επηρεάζουν την

ενεργειακή δαπάνηενεργειακή δαπάνη► Ενεργειακό κόστος φυσικών Ενεργειακό κόστος φυσικών

δραστηριοτήτωνδραστηριοτήτων►Ημερήσια ενεργειακή δαπάνηΗμερήσια ενεργειακή δαπάνη► Ταξινόμηση μυικού έργουΤαξινόμηση μυικού έργου

Παράγοντες ημερήσιας Παράγοντες ημερήσιας ενεργειακής δαπάνηςενεργειακής δαπάνης

►Μεταβολισμός ηρεμίας Μεταβολισμός ηρεμίας (60-75 %)(60-75 %)Μεταβολισμός κατά τον ύπνοΜεταβολισμός κατά τον ύπνο

Βασικός μεταβολισμόςΒασικός μεταβολισμός

Μεταβολισμός εγρήγορσηςΜεταβολισμός εγρήγορσης

►Θερμικό αποτέλεσμα της τροφής Θερμικό αποτέλεσμα της τροφής (10 (10 %)%)

►Θερμικό αποτέλεσμα της φυσικής Θερμικό αποτέλεσμα της φυσικής δραστηριότητας δραστηριότητας (15-30 %)(15-30 %)

Βασικός μεταβολισμός (ΒΜ)Βασικός μεταβολισμός (ΒΜ)

►Η ελάχιστη απαίτηση του ατόμου για Η ελάχιστη απαίτηση του ατόμου για ενέργεια για να διατηρηθούν οι ενέργεια για να διατηρηθούν οι σωματικές λειτουργίες στην σωματικές λειτουργίες στην κατάσταση εγρήγορσης.κατάσταση εγρήγορσης.

Ενεργειακές ανάγκες Ενεργειακές ανάγκες σωματικών ιστών σε ηρεμίασωματικών ιστών σε ηρεμία

όργανοόργανο % ΒΜ% ΒΜ

ΉπαρΉπαρ 2727

ΕγκέφαλοςΕγκέφαλος 1919

ΚαρδιάΚαρδιά 77

ΝεφράΝεφρά 1010

Σκελετικοί μυεςΣκελετικοί μυες 1818

Συνθήκες μέτρησης βασικού Συνθήκες μέτρησης βασικού μεταβολισμούμεταβολισμού

►Τουλάχιστον 12 ώρες πριν τη μέτρηση Τουλάχιστον 12 ώρες πριν τη μέτρηση δεν καταναλώνεται τροφή. Αυτή η αποχή δεν καταναλώνεται τροφή. Αυτή η αποχή από την τροφή ονομάζεται από την τροφή ονομάζεται μετααπορροφητική κατάσταση.μετααπορροφητική κατάσταση.

►12 ώρες πριν από τη μέτρηση δε γίνεται 12 ώρες πριν από τη μέτρηση δε γίνεται καμιά έντονη μυική δραστηριότητα.καμιά έντονη μυική δραστηριότητα.

►Κατά τη διάρκεια της μέτρησης το Κατά τη διάρκεια της μέτρησης το άτομο ξαπλώνει ήσυχα σε ένα άτομο ξαπλώνει ήσυχα σε ένα μισοφωτισμένο και ελεγχόμενης μισοφωτισμένο και ελεγχόμενης θερμοκρασίας δωμάτιο. Η μέτρηση θερμοκρασίας δωμάτιο. Η μέτρηση γίνεται μετά από 30 – 60 λεπτά.γίνεται μετά από 30 – 60 λεπτά.

►Ο ΒΜ μειώνεται κατά 2 % ανά Ο ΒΜ μειώνεται κατά 2 % ανά δεκαετία.δεκαετία.

►Δεν υπάρχει διαφορά ανάμεσα σε Δεν υπάρχει διαφορά ανάμεσα σε νέους και μεσήλικες αθλητές αντοχήςνέους και μεσήλικες αθλητές αντοχής

►Η τακτική άσκηση μπορεί να Η τακτική άσκηση μπορεί να αποτρέψει τη μείωση του ΒΜ που αποτρέψει τη μείωση του ΒΜ που παρατηρείται σε μεγαλύτερες ηλικίες.παρατηρείται σε μεγαλύτερες ηλικίες.

►Ο ΒΜ σχετίζεται άμεσα με την άλιπη Ο ΒΜ σχετίζεται άμεσα με την άλιπη μάζα.μάζα.

►Όσο περισσότερη άλιπη μάζα, τόσο Όσο περισσότερη άλιπη μάζα, τόσο περισσότερες θερμίδες απαιτούνται.περισσότερες θερμίδες απαιτούνται.

►Επειδή οι γυναίκες έχουν συνήθως Επειδή οι γυναίκες έχουν συνήθως μικρότερη άλιπη μάζα και μεγαλύτερη μικρότερη άλιπη μάζα και μεγαλύτερη λιπώδη μάζα, έχουν χαμηλότερο ΒΜ λιπώδη μάζα, έχουν χαμηλότερο ΒΜ από τους άντρες ιδίου βάρους.από τους άντρες ιδίου βάρους.

►Το εμβαδόν επιφάνειας του σώματος Το εμβαδόν επιφάνειας του σώματος είναι σημαντικό.είναι σημαντικό.

►Όσο μεγαλύτερο εμβαδόν επιφάνειας Όσο μεγαλύτερο εμβαδόν επιφάνειας έχουμε, τόσο μεγαλύτερη η απώλεια έχουμε, τόσο μεγαλύτερη η απώλεια θερμότητας από το δέρμα, τόσο θερμότητας από το δέρμα, τόσο μεγαλύτερος ο ΒΜ, επειδή απαιτείται μεγαλύτερος ο ΒΜ, επειδή απαιτείται περισσότερη ενέργεια για τη περισσότερη ενέργεια για τη διατήρηση της θερμοκρασίας διατήρηση της θερμοκρασίας σώματος.σώματος.

Παράγοντες που επηρεάζουν το Παράγοντες που επηρεάζουν το ΒΜΒΜ

► Ηλικία –μειώνεται βαθμιαία με την αύξηση της ηλικίας, Ηλικία –μειώνεται βαθμιαία με την αύξηση της ηλικίας, λόγω μείωσης της άλιπης μάζαςλόγω μείωσης της άλιπης μάζας

► Φύλο –οι διαφορές οφείλονται στις διαφορές άλιπης Φύλο –οι διαφορές οφείλονται στις διαφορές άλιπης μάζαςμάζας

► Σωματική επιφάνεια –αυξάνεται με την αύξηση της Σωματική επιφάνεια –αυξάνεται με την αύξηση της σωματικής επιφάνειας σωματικής επιφάνειας

► Θερμοκρασία σώματος –αυξάνεται με την αύξηση της Θερμοκρασία σώματος –αυξάνεται με την αύξηση της θερμοκρασίαςθερμοκρασίας

► Στρες –αυξάνεται με το στρες λόγω αυξημένης Στρες –αυξάνεται με το στρες λόγω αυξημένης δραστηριότητας του συμπαθητικού νευρικού δραστηριότητας του συμπαθητικού νευρικού συστήματοςσυστήματος

► Ορμόνες –αυξάνεται σε αυξημένες ποσότητες θυροξίνης Ορμόνες –αυξάνεται σε αυξημένες ποσότητες θυροξίνης από το θυροειδή αδένα, αδρεναλίνης από το μυελό των από το θυροειδή αδένα, αδρεναλίνης από το μυελό των επινεφριδίων και προγεστερόνης κατά τη κύησηεπινεφριδίων και προγεστερόνης κατά τη κύηση

► Κλίμα –αυξάνεται σε ακραίες κλιματικές συνθήκες λόγω Κλίμα –αυξάνεται σε ακραίες κλιματικές συνθήκες λόγω μεγαλύτερης δραστηριότητας για διατήρηση της μεγαλύτερης δραστηριότητας για διατήρηση της θερμοκρασίας σώματοςθερμοκρασίας σώματος

Παράδειγμα υπολογισμού ΒΜΠαράδειγμα υπολογισμού ΒΜ

►Για μια 55χρονη γυναίκα ο ΒΜ είναι 32 Για μια 55χρονη γυναίκα ο ΒΜ είναι 32 kcal/m2/hkcal/m2/h

►Αν η σωματική επιφάνεια είναι 1,40 Αν η σωματική επιφάνεια είναι 1,40 m2m2

►Η ενεργειακή δαπάνη είναι 32 χ 1,40 Η ενεργειακή δαπάνη είναι 32 χ 1,40 kcal/hkcal/h = 44,8 = 44,8 kcal/hkcal/h

►=44,8 χ 24 =44,8 χ 24 kcalkcal►=1075 =1075 kcalkcal

ΒΜ = 370 + 21,6 (άλιπη σωματική ΒΜ = 370 + 21,6 (άλιπη σωματική μάζα)μάζα)

►Ένας άντρας που ζυγίζει 90,9Ένας άντρας που ζυγίζει 90,9 kg kg με 21 με 21 % σωματικό λίπος έχει άλιπη % σωματικό λίπος έχει άλιπη σωματική μάζα 71,7 σωματική μάζα 71,7 kgkg

►ΒΜ = 370 +21,6 Χ 71,7ΒΜ = 370 +21,6 Χ 71,7►ΒΜ = 1925 ΒΜ = 1925 kcalkcal

Μεταβολικός ρυθμός ηρεμίας Μεταβολικός ρυθμός ηρεμίας (ΜΡΗ)(ΜΡΗ)

ήή

RMRRMR

►Οι τιμές του ΒΜ ή ΜΡΗ κυμαίνονται από Οι τιμές του ΒΜ ή ΜΡΗ κυμαίνονται από 1200 έως 2400 1200 έως 2400 kcalkcal/μέρα/μέρα

►Ο συνηθισμένος ΜΡ ενός ατόμου που Ο συνηθισμένος ΜΡ ενός ατόμου που συμμετέχει σε φυσιολογικές καθημερινές συμμετέχει σε φυσιολογικές καθημερινές δραστηριότητες κυμαίνεται από 1800 έως δραστηριότητες κυμαίνεται από 1800 έως 3000 3000 kcalkcal/μέρα/μέρα

►Οι ενεργειακές δαπάνες για αθλητές που Οι ενεργειακές δαπάνες για αθλητές που συμμετέχουν σε έντονη καθημερινή συμμετέχουν σε έντονη καθημερινή προπόνηση μπορεί να υπερβούν τις 10000 προπόνηση μπορεί να υπερβούν τις 10000 kcalkcal/μέρα/μέρα

Διαιτητική θερμογένεσηΔιαιτητική θερμογένεση

►Υποχρεωτική θερμογένεση –πέψη, Υποχρεωτική θερμογένεση –πέψη, απορρόφηση, μεταβολισμόςαπορρόφηση, μεταβολισμός

►Μη-υποχρεωτική θερμογένεση – Μη-υποχρεωτική θερμογένεση – ενεργοποίηση του νευρικού ενεργοποίηση του νευρικού συστήματος συστήματος

►Μέγιστη τιμή 1 ώρα μετά το γεύμαΜέγιστη τιμή 1 ώρα μετά το γεύμα►Ποικίλει ανάλογα με την ποσότητα και Ποικίλει ανάλογα με την ποσότητα και

είδος τροφής είδος τροφής ►Θερμογόνος επίδραση των πρωτεινώνΘερμογόνος επίδραση των πρωτεινών►Άτομα που δυσκολεύονται να διατηρούν Άτομα που δυσκολεύονται να διατηρούν

σταθερό βάρος έχουν μειωμένο επίπεδο σταθερό βάρος έχουν μειωμένο επίπεδο διαιτητικής θερμογένεσηςδιαιτητικής θερμογένεσης

►Χαμηλά επίπεδα διαιτητικής Χαμηλά επίπεδα διαιτητικής θερμογένεσης παρ;τηρούνται μετά από θερμογένεσης παρ;τηρούνται μετά από προπόνησηπροπόνηση

Φυσική δραστηριότηταΦυσική δραστηριότητα

►Έχει τη μεγαλύτερη επίδραση στην Έχει τη μεγαλύτερη επίδραση στην ημερήσια ενεργειακή δαπάνηημερήσια ενεργειακή δαπάνη

►Οι αθλητές, με προπόνηση 3-4 Οι αθλητές, με προπόνηση 3-4 ωρών/μέρα, διπλασιάζουν την ωρών/μέρα, διπλασιάζουν την ημερήσια ενεργειακή δαπάνηημερήσια ενεργειακή δαπάνη

►Συνήθως αντιστοιχεί στο 15-30 % της Συνήθως αντιστοιχεί στο 15-30 % της ημερήσιας ενεργειακής δαπάνηςημερήσιας ενεργειακής δαπάνης

Ταξινόμηση φυσικών Ταξινόμηση φυσικών δραστηριοτήτων ανάλογα με το δραστηριοτήτων ανάλογα με το

ενεργειακό τους κόστοςενεργειακό τους κόστος

►Λόγος φυσικής δραστηριότητας Λόγος φυσικής δραστηριότητας ((physical activity ratio (PAR) - physical activity ratio (PAR) - πχ πχ 3 X BM3 X BM

►PAR = PAR = 9 9

Επίδραση σωματικού βάρουςΕπίδραση σωματικού βάρους

ημερήσια ενεργειακή δαπάνη- ημερήσια ενεργειακή δαπάνη- καρδιακή συχνότητακαρδιακή συχνότητα