ΑΗΘΙΚΙΣΜΟΣ (ἀ + Ηθική) Amoralismus Amoralisme Immoralismus

Αηθικισμός θεωρείται τόσο μία φιλοσοφική στάση ή θεωρία όσο και

μία πρακτική συμπεριφορά η οποία ―συνειδητά ή ασυνείδητα― είτε

στερείται παντελώς ηθικότητας (πολιτιστικών αξιών κατηγορικής προ-

σταγής ηθικών κριτηρίων κλπ) όπως οι ανοϊκοί και τα παιδιά είτε αδι-

αφορεί γενικώς ως προς τις ηθικές Αξίες ή αρνείται οποιουσδήποτε ηθι-

κούς φραγμούς και κανόνες στην προσωπική κοινωνική και πολιτική

ζωή θεωρώντας ότι η Ηθική δεν έχει καμία αντικειμενική και καθολική

θεμελίωση Πρόκειται για μία φιλοσοφική θεωρία τού 19ου αι που άγει

στον Σχετικισμό και τον Μηδενισμό

Εντούτοις το ζήτημα είναι ότι ―είτε το θέλουμε είτε όχι― ήθος και

ηθική υφίστανται και λειτουργούν ακόμα και εκεί που θεωρητικά (για λό-

γους είτε μιας στείρας άρνησης είτε γενικά μιας υπέρβασης κάθε Ηθικής)

απωθούνται Με άλλα λόγια ο πρακτικός Αηθικισμός αρνείται ορισμένες

μόνο Αξίες (πχ τις πνευματικές ανθρωπιστικές θρησκευτικές και χρι-

στιανικές) ενώ κάποιες άλλες ―explicitly ή implicitly συνειδητά ή ασυ-

νείδητα― τις υιοθετεί (τουλάχιστον στην πράξη) μολονότι μπορεί θεωρη-

τικώς να πρεσβεύει την ύπαρξη μόνο των πραγματικών και όχι των αξιο-

λογικών κρίσεων

Συνήθως η εκ μέρους τού Αηθικισμού απόρριψη των πνευματικών

Αξιών ―αν δεν είναι απόλυτη (βλ Μηδενισμό)― συνοδεύεται από την

αποδοχή ορισμένων φυσικών και υλικών αξιών που ικανοποιούν τα φυ-

σικά ένστικτα και τις βιολογικές ανάγκες (βλ φυσιοκρατική Ηθική Ευ-

δαιμονισμός Ηδονισμός Υλισμός κλπ) τούτο αιτιολογείται από το γε-

γονός ότι οι φυσικοί νόμοι δεν είναι της αυτής τάξεως με την Ηθική αφού

είναι αναγκαίοι Παραδείγματα νατουραλιστικής Ηθικής για μεν τον κοι-

νωνικό Αηθικισμό έχουμε τον laquoΥπεράνθρωποraquo του F Nietzsche για δε τον

πολιτικό Αηθικισμό την Πολιτική Φιλοσοφία τού N Machiavelli και κάθε

ολοκληρωτικού καθεστώτος

Κατά τα νεότερα χρόνια ο Αηθικισμός εξασφάλισε και πολιτικο-

οικονομική κάλυψη στο σύστημα του λεγόμενου οικονομικού Φιλελευθε-

ρισμού όπως μέσα στη Φύση δεν έχουν θέση τα ηθικά αιτήματα και κρι-

τήρια έτσι και στην Πολιτική Οικονομία (βλ amoraliteacute) Ο πολιτικο-

οικονομικός Αμοραλισμός αδιαφορώντας για την αξία τού ανθρωπίνου

προσώπου οδηγεί στον αθέμιτο ανταγωνισμό στην ανέντιμη αύξηση του

κεφαλαίου και στον Μαμμωνισμό

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Διαμαντίδης Α Λεξικό τών ndashισμών Αθήνα 2003 Φικιώρης

Ε Η Επιστημονική Οργάνωση της Κοινωνίας 1953 Lalande A Λεξικόν τής Φιλοσοφίας

Αθήναι 1955 σ 49-52 Θεοδώρου Ε laquoΑηθικισμόςraquo ΘΗΕ 1 (1962) 494 Wright D The Psy-

chology of Moral Behaviour Middlesex Penguin Books 1971

ΣΚΤ