ΑΔΟΛΕΣΧΙΑ [lt ἄδην (= πολύ αφθόνως) ή ἀαδείν (= ὀχλεῖν) + λέσχη (= συ-

νομιλία συζήτηση)] garrulity gabble prate Redefluszlig βλ και verbalism βατ-

τολογία σιγή

Η λέξη αδολεσχία σημαίνει την ακατάσχετη υπερβολική σε μάκρος

(αμετροέπεια λογοδιάρροια) φλύαρη απερίσκεπτη και κουραστική ομι-

λία (αργολογία κενολογία) την πολυλογία την περιττολογία και τη μα-

ταιολογία (μωρολογία ή αερολογία) Συνεκδοχικώς όμως μπορεί να δη-

λώνει επίσης και τη συν-ομιλία την οξύνοια τη λεπτότητα σκέψεως τη

λεπτολογία και την πανουργία Ο όρος αδολεσχία έκανε δυναμική την

εμφάνισή του κατά τον 18ο αιώνα στη θεολογική Γραμματολογία με το

γνωστό έργο τού Αρχιεπίσκοπου Χερσώνος και Σλαυινίας Ευγένιου Βούλ-

γαρη (1716-1806) ltΑδολεσχία Φιλόθεοςgt (Βιέννη 1801 1858)

Την αδολεσχία καυτηρίαζαν ήδη από την Αρχαιότητα οι Έλληνες

σοφοί (Ησίοδος Πυθαγόρας Πλάτων Ισοκράτης Ευριπίδης Επίκτητος

Θεόφραστος Κλεόβουλος κά) επαινώντας αντιθέτως τη λακωνικότητα

(laquoτο λακωνίζειν εστί φιλοσοφείνraquo ή laquoκρείττον σιωπάν ή λαλείν μάτηνraquo) και

τη σιωπή laquoΟι κράτιστοι των ανθρώπων βραχυλογώτατοιraquo (Απολλώνιου

Τυανέως Επιστολή πrsquo) ή laquoή λέγε τι σιγής κρείττον ή σιγήν έχεraquo (Μενάν-

δρου 245) Και τούτο γιατί ηθικώς η φλυαρία υπερβαίνει το μέτρον (βλ

μετριολογία)

Στην ΠΔ ο Σοφός Σειράχ συνιστά laquoμη αδολέσχει εν πλήθει πρε-

σβυτέρωνraquo (7 14) Ο ίδιος επίσης ερωτά laquoΤις δώσει μοι επί στόμα μου φυ-

λακήν και επί των χειλέων μου σφραγίδα πανούργον ίνα μη πέσω απrsquo αυτής

και η γλώσσα μου απολέση μεraquo (22 27)

Στον Χριστιανισμό κάθε λόγος πού αναφέρεται σε υλικά πράγμα-

τα εκτός από τα αναγκαία θεωρείται κατrsquo ακρίβεια αργολογία Η αδολε-

σχία παιδαγωγικώς (ως μέσο δηλ άσκησης) αποδοκιμάζεται γιατί όχι

μόνο υποδηλώνει πνευματική νάρκωση (νέκρωση) παραφορά και ακρά-

τεια τής γλώσσας απρομελετησία (αργία) ημαρτημένη χρήση (laquoεκμετάλ-

λευσηraquo) ήκαι απώλεια του χρόνου επιπολαιότητα απροσεξία ασυνεσία

ακρισία και καυχησιολογία (αυταρέσκεια αυτοέπαινος εγωπάθεια) αλ-

λά και οδηγεί σε ποικίλα άλλα αμαρτήματα (προπέτεια κυνισμός αθυ-

ροστομία κατάκριση φιλονικία αισχρολογία ακριτομυθία διαπόμπευση

μεγαλαυχία κολακεία υποκρισία κλπ) κυρίως όμως γιατί εκδιώκει από

την καρδία το laquoχαροποιόν πένθοςraquo Κατά τον άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά

η αδολεσχία ―που συνιστά βεβαίως αμαρτία αφού laquoυπέρ αργού λόγου

λόγον δώσωμενraquo (Προς Ξένην MPG 150 1053B)― συνδεόμενη συχνά με

την ευτραπελία και την αστειότητα επιφέρει διάχυση και διασκορπισμό

τής ψυχής το πάθος δε αυτό πηγάζει από την υπερηφάνεια αφού ουδέ-

ποτε σχεδόν ή σπανίως ακούει ο φλύαρος τους άλλους να ομιλούν αλλrsquo

ακαταπαύστως όπως ένας μέθυσος παραληρώντας μπορεί να ξεγυμνώ-

σει τον νου του λαλεί μόνο αυτός Μάλιστα δε συμφώνως προς τον όσιο

Μάρκο τον Ασκητή δεν είναι ένοχος μόνο ο αδολέσχης αλλά και αυτοί

που τον ακούν laquoεί τις ματαιολόγοις ανθρώποις περιτύχοι υπεύθυνον εαυ-

τόν ηγείσθω των τοιούτων ῥημάτων κάν μη προσφάτως αλλrsquo εκ παλαιού

χρεωστήματοςraquo (Περί νόμου πνευματικού ρνδrsquo) Ο απόστολος Παύλος α-

παγορεύει αυστηρώς την αδολεσχία laquoΠας λόγος σαπρός εκ του στόματος

υμών μη εκπορευέσθω αλλrsquo εί τις αγαθός προς οικοδομήν τής χρείας ίνα

δω χάριν τοις ακούουσινraquo (Εφ 4 29) Ομοίως οι Πατέρες τής Εκκλησίας (Μ

Βασίλειος Αντίοχος Μοναχός κά) καταδικάζουν με οξύτητα το πνεύμα

τής αργολογίας laquoΚαι γαρ περιττά φθέγγεσθαι πολλή η ζημία δέον ή διδά-

σκειν ή εύχεσθαι ή ευχαριστείν Ουδέ γαρ χρημάτων μεν φείδεσθαι οφείλο-

μεν ῥημάτων δε ου Αλλά μάλιστα τούτων ή εκείνων και μη απλώς πάσιν

εαυτούς εκδούναιraquo παρατηρεί ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος (Προς Τίτον

6 MPG 62 697)

Σε ψυχοπαθολογικές περιπτώσεις η ανεξέλεγκτη και ακατάπαυ-

στη ομιλία παρατηρείται στα μανιακά επεισόδια της διπολικής διαταρα-

χής Η παθολογική λογόρροια (logorrhea) συγγενεύει με τα σχιζοφρενικά

συμπτώματα της καταφασίας (λεκτική στερεοτυπία) της laquoσαλάτας λέξε-

ωνraquo (ασυναρτησία) της laquoχάλασης συνειρμούraquo (loosening of associations) και

της laquoπίεσης λόγουraquo (pressured speech) Ο λογοκόπος φαίνεται ότι παρουσιά-

ζει καθήλωση (fixation) στο στοματικό στάδιο Επίσης ο φλύαρος θέλο-

ντας με την πολυλογία του να αγαπηθεί ―γιατί αυτό ψυχολογικώς είναι

το βαθύτερο αίτιο της laquoπροσκολλήσεωςraquo και σχεσιακότητάς του με τους

άλλους (J Lacan)― μισείται και αποφεύγεται Νομίζοντας εξάλλου ότι

τον θαυμάζουν γίνεται στην πραγματικότητα περίγελως

Για τη θεραπεία τού σοβαρού αυτού πνευματικού νοσήματος της

αδολεσχίας κατά το οποίο ο άνθρωπος αποζητά εξάπαντος ακροατήριο

για να ικανοποιήσει μία ναρκισσιστική ανάγκη του όλοι μεν οι Χριστιανοί

καλούνται να είναι προσεκτικοί και όχι αθυρόστομοι θέτοντας φυλακή

στο laquoστόμαraquo τους (σιγή) πολύ δε περισσότερο οι Αναχωρητές οι οποίοι

εκουσίως εγκαταλείπουν τον laquoθόρυβοraquo του κόσμου φεύγοντας προς την

ησυχία τής ερήμου προκειμένου να προφυλαχθούν από τις αφορ-

μέςπαγίδες (πειρασμούς) των κοσμικών laquoομιλιώνraquo ευρισκόμενοι εκεί μό-

νοι τους σε πνευματικό διάλογο με τον Θεό (βλ Ησυχασμό)

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Καλύβας Χ Α Λεξικόν Αθλιοτήτων Αθήναι 1979 Kaplan amp

Sadoc k rsquos Εγχειρίδιο Κλινικής Ψυχιατρικής Αθήναι 32004 Κεσελόπουλος Α Πάθη και

Αρετές στη Διδασκαλία τού Αγίου Γρηγορίου τού Παλαμά Αθήνα 1986 Λεβαδεύς Ι Ν

Κάτοπτρον της Κοινωνίας εν Αθήναις 1902 Μπαμπινιώτης Γ Δ Λεξικό τής Νέας Ελ-

ληνικής Γλώσσας Αθήνα 1998

ΣΚΤ

Μάρκο τον Ασκητή δεν είναι ένοχος μόνο ο αδολέσχης αλλά και αυτοί

που τον ακούν laquoεί τις ματαιολόγοις ανθρώποις περιτύχοι υπεύθυνον εαυ-

τόν ηγείσθω των τοιούτων ῥημάτων κάν μη προσφάτως αλλrsquo εκ παλαιού

χρεωστήματοςraquo (Περί νόμου πνευματικού ρνδrsquo) Ο απόστολος Παύλος α-

παγορεύει αυστηρώς την αδολεσχία laquoΠας λόγος σαπρός εκ του στόματος

υμών μη εκπορευέσθω αλλrsquo εί τις αγαθός προς οικοδομήν τής χρείας ίνα

δω χάριν τοις ακούουσινraquo (Εφ 4 29) Ομοίως οι Πατέρες τής Εκκλησίας (Μ

Βασίλειος Αντίοχος Μοναχός κά) καταδικάζουν με οξύτητα το πνεύμα

τής αργολογίας laquoΚαι γαρ περιττά φθέγγεσθαι πολλή η ζημία δέον ή διδά-

σκειν ή εύχεσθαι ή ευχαριστείν Ουδέ γαρ χρημάτων μεν φείδεσθαι οφείλο-

μεν ῥημάτων δε ου Αλλά μάλιστα τούτων ή εκείνων και μη απλώς πάσιν

εαυτούς εκδούναιraquo παρατηρεί ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος (Προς Τίτον

6 MPG 62 697)

Σε ψυχοπαθολογικές περιπτώσεις η ανεξέλεγκτη και ακατάπαυ-

στη ομιλία παρατηρείται στα μανιακά επεισόδια της διπολικής διαταρα-

χής Η παθολογική λογόρροια (logorrhea) συγγενεύει με τα σχιζοφρενικά

συμπτώματα της καταφασίας (λεκτική στερεοτυπία) της laquoσαλάτας λέξε-

ωνraquo (ασυναρτησία) της laquoχάλασης συνειρμούraquo (loosening of associations) και

της laquoπίεσης λόγουraquo (pressured speech) Ο λογοκόπος φαίνεται ότι παρουσιά-

ζει καθήλωση (fixation) στο στοματικό στάδιο Επίσης ο φλύαρος θέλο-

ντας με την πολυλογία του να αγαπηθεί ―γιατί αυτό ψυχολογικώς είναι

το βαθύτερο αίτιο της laquoπροσκολλήσεωςraquo και σχεσιακότητάς του με τους

άλλους (J Lacan)― μισείται και αποφεύγεται Νομίζοντας εξάλλου ότι

τον θαυμάζουν γίνεται στην πραγματικότητα περίγελως

Για τη θεραπεία τού σοβαρού αυτού πνευματικού νοσήματος της

αδολεσχίας κατά το οποίο ο άνθρωπος αποζητά εξάπαντος ακροατήριο

για να ικανοποιήσει μία ναρκισσιστική ανάγκη του όλοι μεν οι Χριστιανοί

καλούνται να είναι προσεκτικοί και όχι αθυρόστομοι θέτοντας φυλακή

στο laquoστόμαraquo τους (σιγή) πολύ δε περισσότερο οι Αναχωρητές οι οποίοι

εκουσίως εγκαταλείπουν τον laquoθόρυβοraquo του κόσμου φεύγοντας προς την

ησυχία τής ερήμου προκειμένου να προφυλαχθούν από τις αφορ-

μέςπαγίδες (πειρασμούς) των κοσμικών laquoομιλιώνraquo ευρισκόμενοι εκεί μό-

νοι τους σε πνευματικό διάλογο με τον Θεό (βλ Ησυχασμό)

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Καλύβας Χ Α Λεξικόν Αθλιοτήτων Αθήναι 1979 Kaplan amp

Sadoc k rsquos Εγχειρίδιο Κλινικής Ψυχιατρικής Αθήναι 32004 Κεσελόπουλος Α Πάθη και

Αρετές στη Διδασκαλία τού Αγίου Γρηγορίου τού Παλαμά Αθήνα 1986 Λεβαδεύς Ι Ν

Κάτοπτρον της Κοινωνίας εν Αθήναις 1902 Μπαμπινιώτης Γ Δ Λεξικό τής Νέας Ελ-

ληνικής Γλώσσας Αθήνα 1998

ΣΚΤ