Αμφιθυμία - Σπυρίδων Τσιτσίγκος

ΑΜΦΙΘΥΜΙΑ (< ἀμφί + θυμός) ή ἀμφικλίνεια (Ambivalence). Στη Νεοελληνική, αμφιθυμία ονομάζουμε την εύκολη εναλλαγή ψυχικής διάθεσης· κάτι δηλ. παρόμοιο με την κυκλοθυμία. Στη Θρησκειολογία, γίνεται λόγος για «αμφίθυμα πνεύματα», δηλ. για πνεύματα που μπορούν να έχουν είτε ευεργετική, είτε βλαπτική ενέργεια για τον άνθρωπο, ανάλογα με την περίσταση. Στην Αγία Γραφή, είναι γνωστή η ψυχική κατάσταση του αμφίθυμου, την οποία οι ιεροί συγγραφείς παρομοιάζουν με πλοίο που πλέει ακουμαντάριστο μέσα σε έναν θαλάσσιο κλύδωνα· πρόκειται για τον «δίψυχο», «ακατάστατο» (Ιακ. 1, 5-8), «δίθυμο» ή «επαμφοτερίζοντα» άνθρωπο, που κινείται πάντα μεταξύ δυο θελήσεων και διαθέσεων. Μια τέτοια ψυχή χωλαίνει «ἐπ’ ἀμφοτέραις ταῖς ἰγνύαις» (Α’ Βασ. 18, 21). Η θρησκευτική πίστη τού ανθρώπου αυτού είναι αναιμική, ενώ έτσι δεν μπορεί και να χαρεί τη θρησκευτική/πνευματική του ζωή: «Στήκετε», αναφωνεί ο χαλκέντερος Ωριγένης, «μή σαλεύεσθε ἀλλά βέβαιοι γίνεσθε. ὁ δίψυχος οὐχ ἕστηκεν ἐν τῇ πίστει ἤ ὁ ἀμφιβάλλων περί τῶν κατά τήν πίστιν πραγμάτων» (Εἰς Κορ., ed. C. Jenkins, 90, xvi 13-14). Στους Πατέρες τής Εκκλησίας, είναι επίσης γνωστή η ψυχική αυτή κατάσταση. Μάλιστα δε, η ίδια η λέξη δίψυχος απαντά σαράντα φορές στον <Ποιμένα> τού Ερμά. Βεβαίως, και οι περισσότεροι Πατέρες αναφέρονται στο ψυχικό αυτό φαινόμενο, αναλύοντάς το, όπως λ.χ. οι Ωριγένης (Εἰς μαρτύριον προτρεπτικός, ed. P. Koetschau, Leipzig: Hinrichs, 1899), Μ. Αθανάσιος (Διδασκαλίαι προς Αντίοχον τον άρχοντα, Leipzig: Weigel, 1857), Κλήμης Ρώμης (Εἰς Κορ., ed. A. Jaubert, Sources Chrétiennes 167, Paris 1971), Δίδυμος ο Τυφλός (Εἰς Ψαλμ., ed. E. Mühlenberg, Berlin: De Gruyter 1975, 1977) κ.ά. Συγκεκριμένα, ο όσιος Μάρκος ο Ασκητής συμβουλεύει: «Μή γίνου δίγλωσσος, ἑτέρως μέν τῷ λόγῳ, ἑτέρως δέ τῇ συνειδήσει διακείμενος. Τόν γάρ τοιοῦτον ἡ Γραφή ὑπό κατάραν ἵστησιν » (ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ, τ. Α’, σ. 122), και ο ιερός Χρυσόστομος προσθέτει: «Ἀνήρ γάρ δίψυχος, ἀκατάστατος ἐν πάσαις ταῖς ὁδοῖς αὐτοῦ» (MPG 55, 154). Στην Ψυχολογία (Bleuler 1910/11), αμφιθυμία καλείται η (φυσιολογική) ταυτόχρονη βίωση αντίθετων/αμφίδρομων (συγκρουσιακών) στάσεων, ορμών, ενστίκτων, αναγκών, επιθυμιών ή συναισθημάτων (θετικών και αρνητικών) απέναντι σε ένα πρόσωπο, πράγμα ή κατάσταση. Η

Αμφιθυμία - Σπυρίδων Τσιτσίγκος

Documents

Transcript of Αμφιθυμία - Σπυρίδων Τσιτσίγκος