Αιγοπροβατοτροφία Δυνατότητες παραγωγής ποιοτικών προϊόντων

Παπαβασιλείου ΔημήτρηςΠαπαδημητρίου Δημήτρης

Είδος κρέατος Παραγωγή (τόνοι)

Εισαγωγή (τόνοι)

Κατανάλωση (τόνοι)

Κατανάλωσηkg/άτομο

Αυτάρκεια (%)

Βόειο 61.900 155.040 216.940 19,72 28,53

Χοιρινό 111.250 179.120 290.370 26,40 38,31

Αιγοπρόβειο 102.280 11.480 113.760 10,34 89,91

Πουλερικών 187.340 48.890 236.230 11,48 79,30

Λοιπά 3.580 22.990 26.570 2,41 13,47

Πίνακας 1. Ισοζύγιο παραγωγής και κατανάλωσης κρέατος στην Ελλάδα το έτος 2010 (Υπ.Α.Α.κΤ.)

Είδος γάλακτος Παραγωγή (τόνοι)

Εισαγωγή (τόνοι)

Κατανάλωση (τόνοι)

Κατανάλωσηkg/άτομο

Αυτάρκεια (%)

Αγελαδινό 759.595 431.000 1.189.595 108 63,85

Πρόβειο 728.625 10.020 736.645 67 98,91

Αίγειο 390.681 5.000 395.181 36 98,86

Φέτα 176.945 400 144.385 13 122,55

Πίνακας 2. Ισοζύγιο παραγωγής και κατανάλωσης γάλακτος και φέτας στην Ελλάδα το έτος 2010 (Υπ.Α.Α.κΤ., ΠΑΣΕΓΕΣ κ ΕΛΟΓΑΚ)

Χώρα ΠρόβαταΚεφαλές (χιλ) %

ΑίγεςΚεφαλές (χιλ) %

Μ. Βρετανία 21.295 24,68 - -

Ισπανία 18.552 21,51 2.904 21,68

Ελλάδα 8.980 10,41 4.850 36,20

Ιταλία 7.900 9,16 983 7,34

Γαλλία 6.904 8,00 1.327 9,90

Λοιπές χώρες 22.636 26,24 3.334 24,88

Σύνολο ΕΕ 86.267 100 13.398 100

Πίνακας 3. Αριθμός εκτρεφόμενων προβάτων και αιγών στην Ευρωπαϊκή Ένωση το έτος 2010 (Eurostat 2011)

Ακαθάριστη αξία ζωικής παραγωγής (Α.Α.Ζ.Π.) 2.663 εκατ. € → 28,42% Α.Α.Γ.Π.

Ακαθάριστη αξία παραγωγής αιγοπροβατοτροφίας 1.547 εκατ € → 58% της Α.Α.Ζ.Π.16% της Α.Α.Γ.Π.

Πίνακας 4. Αποτελέσματα ελέγχου αποδόσεων ελληνικών φυλών προβάτων (Κ.Γ.Β.Ζ.)

Φυλή Σ.Β. ♀ (kg) Εμπορεύσιμη γαλακτοπ/γη (kg) Πολυδυμία Αριθμός ελεγχόμενων

1980 2006 Παραλ/τα ποιμνίων

Άρτας 60-70 197 282 180-350 1,75 9.100

Χίου 55-70 168 290 170-350 1,91 21.900

Καραγκούνικη 50-60 134 195 120-295 1,50 8.400

Λέσβου 40-50 109 154 90-230 1,10 24.400

Σφακίων 40-45 120 139 100-210 1,46 9.500

Κεφαλονιάς 40-45 112 175 100-250 1,08 2.200

Σερρών 50-60 127 136 100-150 1,35 3.600

Μπούτσικη 30-40 88 120 80-200 1,15 130

Κύμης 55-65 118 156 110-250 1,84 700

Κατσικά 40-50 - 135 - 1,30 1.830

Ζακύνθου 45-55 180 225 150-270 1,80 840

Lacaune στη Γαλλία: γαλακτοπαραγωγή 200-277 kg, πολυδυμία 1,3-1,5 αμνοίAwassi στο Ισραήλ: γαλακτοπαραγωγή 300-500 kg, πολυδυμία 1,1-1,4 αμνοίΦρισλανδίας στη Γερμανία: γαλακτοπαραγωγή 540-700 kg, πολυδυμία 2,3 αμνοί

Πίνακας 5. Προβλεπόμενες δαπάνες* δημιουργίας προβατοτροφικής μονάδας, δυναμικότητας 150 προβατινών, φυλής Άρτας

Μορφή κεφαλαίου Επενδυθέν€

κεφάλαιο %

Α. Πάγιο κεφάλαιο 140.000 84,85

1. Οικόπεδο 4 στρέμματα 4.000 2,42

2. Διαμόρφωση χώρου 1.000 0,61

3. Κτιριακές εγκαταστάσεις 80.000 48,48

4. Εξοπλισμός 55.000 33,34

Β. Ζωικό κεφάλαιο 22.000 13,33

1. Προβατίνες (100) 20.000 12,12

2. Κριάρια (6) 2.000 1,21

Γ. Διάφορα 3.000 1,82

Σύνολο 165.000 100

*Δεν περιλαμβάνονται: δρόμος προσπέλασης, ηλεκτροδότηση, ύδρευση κ δωμάτιο σταβλίτη

Είδος συναλλαγής Άρτας€ %

Ορεινή Ηπείρου€ %

Υβρίδια€ %

Α. Έσοδα 383,63 165,49 260,85

1. Πώληση γάλακτος 298,16 77,72 116,30 70,28 206,72 79,25

2. Πώληση κρέατος 85,47 22,28 49,19 29,72 54,13 20,75

Β. Έξοδα 291,29 181,83 258,71

1. Αμοιβή εργασίας 8.842 30,35 78,55 43,20 85,38 33,00

2. Δαπάνες διατροφής 134,66 46,23 72,17 39,69 120,92 46,74

3. Επιβαρύνσεις Π.Κ. 27,07 9,29 13,61 7,49 23,43 9,06

4. Τόκοι κεφαλαίων 24,31 8,35 13,86 7,62 23,,63 9,13

5. Φάρμακα κ.α. δαπάνες 16,83 5,79 3,64 2,00 5,35 2,07

Γ. Κέρδος ή ζημία +92,34 -16,34 +2,14

Δ. Γεωργικό οικ. Εισόδημα 205,07 76,07 111,15

Γεωργικό εισόδημα / ΜΑΕ 19.065 11.030 11.893

Πίνακας 6. Ισολογισμός (μέσοι όροι) 11 προβατοτροφικών μονάδων, φυλής Άρτας, 4 μονάδων, ορεινής Ηπείρου και 16 μονάδων, διασταυρωμένων προβατινών ( Άρτας × Ηπείρου), σε € ανά προβατίνα (στοιχεία 2009-2010)♂ ♀

Ετήσιο εισόδημα ανειδίκευτου εργάτη 8.439 €

Ανάπτυξη της κτηνοτροφίας Εντατικό πρότυπο

Ποιοτικό πρότυπο

Ως ποιοτικά προϊόντα θεωρούνται:

Προστατευόμενης ονομασίας προέλευσης (ΠΟΠ) Προστατευόμενης Γεωγραφικής ένδειξης (ΠΓΕ) Εγγυημένα Παραδοσιακά Ιδιότυπα Προϊόντα (ΕΠΙΠ) Ειδικών Πτηνοτροφικών εκτροφών Κρέας εκτατικής εκτροφής χοίρων Βόειο κρέας ελεύθερης βοσκής και Βιολογικά ή Οικολογικά Προϊόντα

Συστήματα διασφάλισης ποιότητας (ISO 9000 ή 14000) και συστημάτων HACCP

Ονομασία Προέλευσης Ως «Ονομασία Προέλευσης» νοείται το όνομα μιας περιοχής, ενός συγκεκριμένου τόπου ή σε εξαιρετικές περιπτώσεις μιας χώρας, το οποίο χρησιμοποιείται στην περιγραφή ενός γεωργικού προϊόντος ή ενός τροφίμου που κατάγεται από αυτήν την περιοχή, το συγκεκριμένο τόπο ή τη χώρα, του οποίου η ποιότητα ή τα χαρακτηριστικά οφείλονται κυρίως ή αποκλειστικά στο γεωγραφικό περιβάλλον, που περιλαμβάνει τους φυσικούς και ανθρώπινους παράγοντες και του οποίου η παραγωγή, η μεταποίηση και η επεξεργασία λαμβάνουν χώρα στην οριοθετημένη γεωγραφική περιοχή.

Γεωγραφική Ένδειξη Ως «Γεωγραφική Ένδειξη» νοείται το όνομα μιας περιοχής, ενός συγκεκριμένου τόπου ή σε εξαιρετικές περιπτώσεις μιας χώρας, το οποίο χρησιμοποιείται στην περιγραφή ενός γεωργικού προϊόντος ή ενός τροφίμου που κατάγεται από αυτήν την περιοχή, το συγκεκριμένο τόπο ή τη χώρα, του οποίου η συγκεκριμένη ποιότητα, η φήμη ή άλλο χαρακτηριστικό μπορούν να αποδοθούν στη γεωγραφική αυτή καταγωγή και του οποίου η παραγωγή ή/και μεταποίηση ή/και η επεξεργασία  πραγματοποιούνται στην οριοθετημένη περιοχή.

Παραδοσιακό Ιδιότυπο ΠροϊόνΤο «Παραδοσιακό Ιδιότυπο Προϊόν» είναι γεωργικό προϊόν ή τρόφιμο που διαθέτει εγγενή χαρακτηριστικά που το διακρίνουν σαφώς από άλλα παρεμφερή της ίδιας κατηγορίας και έχει αποδεδειγμένα χρησιμοποιηθεί στην Κοινοτική αγορά για περίοδο που καταδεικνύει μετάδοση μεταξύ γενεών. Τα ιδιότυπα χαρακτηριστικά που διαθέτει το προϊόν αυτό μπορεί να αφορούν τα φυσικά, τα χημικά μικροβιολογικά ή οργανοληπτικά χαρακτηριστικά του ή ακόμη τη μέθοδο ή τις συνθήκες παραγωγής του. Ο παραδοσιακός χαρακτήρας του συνίσταται στη χρησιμοποίηση πρώτων υλών, στην σύσταση, τον τρόπο παραγωγής ή και μεταποίησης του. Πέραν των παραπάνω για να καταχωριστεί ένα όνομα στο μητρώο, θα πρέπει το όνομα να είναι ιδιότυπο ή να εκφράζει τον ιδιότυπο χαρακτήρα του προϊόντος.

Προστασία του περιβάλλοντος.

Προστασία της υγείας του καταναλωτή.

Παραγωγή τροφών ποιότητας, υψηλής βιολογικής αξίας, χωρίς κατάλοιπα.

Διατήρηση ή αύξηση, μακροπρόθεσμα, της γονιμότητας του εδάφους.

Χρησιμοποίηση τεχνικών και μέσων που ελαχιστοποιούν όλες τις μορφές ρύπανσης που προέρχονται από την παραγωγική διαδικασία.

Χρησιμοποίηση ανανεώσιμων φυσικών πόρων σε τοπικό επίπεδο.

Υποβοήθηση των βιολογικών κύκλων, εντός των γεωργικών συστημάτων.

Διατήρηση της γενετικής ποικιλομορφίας των γεωργικών οικοσυστημάτων.

Σύνδεση της γης με το ζωικό κεφάλαιο

Εκτροφή σε συνθήκες, που επιτρέπουν την εκδήλωση έμφυτης συμπεριφοράς.

Διατήρηση του αγροτικού χαρακτήρα της υπαίθρου.

Συγκράτηση του εισοδήματος των αγροτών σε ικανοποιητικό επίπεδο.

Βιολογική γεωργία

ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΚΤΡΟΦΗΣ ΑΙΓΟΠΡΟΒΑΤΩΝ:

• Εύκολη πρόσβαση σε τροφή και νερό.

• Κατάλληλος φυσικός αερισμός και φωτισμός.

• Κτίρια προαιρετικά (εφ’ όσον το επιτρέπουν οι κλιματικές συνθήκες της περιοχής).

• Πυκνότητα ζώων εσωτερικού χώρου τέτοια που να επιτρέπει όλες τις φυσικές τους κινήσεις. 1,5 m2/ κεφαλή και 2,5 προαύλιο και 0,35 και 0,5 m2/ αμνοερίφιο

• Το δάπεδο των στάβλων πρέπει τουλάχιστον κατά το ½ να είναι συμπαγές.

•Τους χειμερινούς μήνες, εάν δυνατόν, η άσκηση των ζώων να εξασφαλίζεται μέσα στο στάβλο.

• Προστασία των υπαίθριων χώρων (από βροχή, ήλιο, άνεμο κλπ)

ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΚΤΡΟΦΗΣ ΑΙΓΟΠΡΟΒΑΤΩΝ:

•Πρόσβαση σε βοσκότοπους τουλάχιστον κατά την περίοδο βόσκησης όταν το επιτρέπουν οι συνθήκες.

• Υπαίθρια πυκνότητα σύμφωνα με τη βοσκοϊκανότητα. Μέγιστος αριθμός ζώων 13,3 ανά εκτάριο (ισοδύναμος προς 17 kg Ν/στρ./έτος)

• Οι ζωοτροφές πρέπει να είναι βιολογικές, κατά προτίμηση από την ίδια τη μονάδα.

• Να εξασφαλίζουν το 60% της Ξ.Ο του σιτηρεσίου από Χ.Ζ., κατά προτίμηση από τη βοσκή.

• Τα αμνοερίφια να διατρέφονται με φυσικό γάλα για 45 ημέρες, κατά προτίμηση μητρικό.

• Απαγορεύεται η χρήση αυξητικών παραγόντων, ορμονών και ΓΤΟ.

• Αναγνώριση των προϊόντων σε όλα τα στάδια παραγωγής.

• Εξασφάλιση της ευζωίας των ζώων, κατά την ανάπτυξη, την παραγωγή ή τη μεταφορά.

Καθετοποίηση παραγωγής

•Επεξεργασία•Συσκευασία•Τυποποίηση

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 20100

50000

100000

150000

200000

250000

300000

350000

400000

450000

Βιολογικά αιγοπρόβατα στην Ελλάδα

πρόβατα αίγες

2002 2003 2004 2005 2006 20070

2000

4000

6000

8000

10000

12000

Αριθμός βιολογικών αιγών

ΘεσπρωτίαΙωαννιναΗπειρος

2002 2003 2004 2005 2006 20070

100020003000400050006000700080009000

10000Αριθμός βιολογικών προβάτων

ΘεσπρωτίαΙωαννιναΗπειρος

Σημεία προσοχής στη Βιολογική Κτηνοτροφία:

Μετατροπή των εκτάσεων Μετατροπή των ζώων Καταγωγή των ζώων Διατροφή των ζώων Υγιεινή των ζώων Χειρισμοί των ζώων Κτηνοτροφικά απόβλητα Σταβλικές εγκαταστάσεις Μεταποίηση προϊόντων Έλεγχος της γνησιότητας της παραγωγής Πιστοποίηση των προϊόντων ως βιολογικών

Κατηγορία ζώου Με περίοδο προσαρμογής Χωρίς περίοδο προσαρμογής

Αιγοπρόβατα 180 151

Ύψος ενίσχυσης Για πυκνότητα βόσκησης 1 ΜΜΖ/Ηα Ποσά σε ΕΥΡΩ/ΜΜΖ και Ha/ετησίως

Οι παλαιοί δικαιούχοι υποχρεούνται:να εφαρμόζουν τις απαιτήσεις της Πολλαπλής Συμμόρφωσης σε αντικατάσταση των απαιτήσεων των Κωδίκων Ορθής Γεωργικής Πρακτικής

Σύνδεση της γης με το ζωικό κεφάλαιο Ανάπτυξη της αειφόρου κτηνοτροφίας Το ευ ζειν των ζώων Προστασία της υγείας του καταναλωτή Προστασία του περιβάλλοντος

Αρχές βιολογικής κτηνοτροφίας

Πίνακας 6. Μέσο κόστος απόκτησης (€/kg) των βασικών ζωοτροφών, κατά φυλή ή τύπο προβάτων το έτος 2009-2010, από στοιχεία προβατοτρόφων

Είδος ζωοτροφής Άρτας Ορεινή Ηπείρου Διασταυρωμένα

Σανός μηδικής 0,154 0,209 0,187

Ξ.Χ. Λειμώνων 0,095 0,130 0,108

Καλαμπόκι – Κριθάρι 0,175 0,190 0,183

Σογιάλευρο 0,381 0,400 0,380

Πίτυρα σίτου 0,197 - 0,196

Ηλιάλευρο 0,200 - -

Πίνακας 9. Αριθμός προβατινών ανά μονάδα ανθρώπινης εργασίας (ΜΑΕ) και μέσο γεωργικό εισόδημα ανά προβατίνα και ΜΑΕ, κατά φυλή ή τύπο προβάτων

Φυλή ή τύπος προβάτων

Αριθμός προβατινών ανά ΜΑΕ

Γεωργικό εισόδημα (€)ανά προβατίνα ανά ΜΑΕ

Άρτας 93 205,07 19.065

Ορεινή Ηπείρου 145 76,07 11.030

Διασταυρωμένα 107 111,15 11.893