Αρχές Οικονομικής Θεωρίας – Θέματα Πανελλαδικών Εξετάσεων Εσπερινών 2001-2016

3ο Κεφάλαιο Η Παραγωγή και το Κόστος της Επιχείρησης

’Ομάδα Α

Α.1.1. Όταν το οριακό προϊόν γίνεται μηδέν, το συνολικό προϊόν αποκτά τη μέγιστη τιμή του. (2001, 2006)2. Βραχυχρόνια περίοδος είναι το χρονικό διάστημα, μέσα στο οποίο η επιχείρηση μπορεί να μεταβάλει τις ποσότητες όλων των παραγωγικών συντελεστών. (2002)3. Οι μεταβολές του μέσου προϊόντος είναι μικρότερες από αυτές του οριακού. (2003)4. Ο νόμος της φθίνουσας ή μη ανάλογης απόδοσης προϋποθέτει ότι ένας τουλάχιστον συντελεστής παραγωγής είναι σταθερός. (2004)5. Όταν το οριακό προϊόν μειώνεται, αρχίζει συγχρόνως να μειώνεται και το συνολικό προϊόν. (2005, 2014)6. Το οριακό κόστος δείχνει τον ρυθμό με τον οποίο μεταβάλλεται το μέσο συνολικό κόστος, όταν μεταβάλλεται η παραγωγή κατά μία μονάδα. (2008)7. Μακροχρόνια περίοδος είναι το χρονικό διάστημα, μέσα στο οποίο η επιχείρηση μπορεί να μεταβάλει τις ποσότητες όλων των παραγωγικών συντελεστών. (2009, 2012)8. Όταν το οριακό προϊόν γίνεται μηδέν, το συνολικό προϊόν αποκτά την ελάχιστη τιμή του. (2012)9. Ο νόμος της φθίνουσας ή μη ανάλογης απόδοσης ισχύει στη βραχυχρόνια περίοδο με δεδομένη και αμετάβλητη τεχνολογία. (2012)10. Το οριακό κόστος είναι ο λόγος μεταβολής του συνολικού προϊόντος προς τη μεταβολή του συνολικού κόστους. (2012)11. Ο νόμος της φθίνουσας ή μη ανάλογης απόδοσης ισχύει, επειδή μεταβάλλονται οι αναλογίες που υπάρχουν κάθε φορά ανάμεσα στους σταθερούς και μεταβλητούς συντελεστές. (2013)12. Όταν το οριακό προϊόν της εργασίας αρχίζει να μειώνεται, αρχίζει να μειώνεται και το μέσο προϊόν της εργασίας. (2013)13. Το σταθερό κόστος επιβαρύνει την επιχείρηση και όταν ακόμη η παραγωγή της είναι μηδέν. (2016).

Α.2.1. Οριακό προϊόν ενός συντελεστή είναι: α. ο λόγος του συνολικού προϊόντος προς τις μονάδες του μεταβλητού συντελεστή, β. η μεταβολή που επέρχεται στο συνολικό προϊόν, όταν μεταβάλλεται ο μεταβλητός συντελεστής κατά μία μονάδα, γ. ο λόγος του μεταβλητού συντελεστή προς τις μονάδες του συνολικού προϊόντος, δ. η μεταβολή που επέρχεται στο μεταβλητό συντελεστή, όταν μεταβάλλεται το συνολικό προϊόν κατά μία μονάδα. (2005)2. Να γράψετε στο τετράδιό σας τους αριθμούς της Στήλης Ι και δίπλα σε κάθε αριθμό το γράμμα της Στήλης ΙΙ ώστε να προκύπτει η σωστή αντιστοίχιση. (Δύο από τις προτάσεις της Στήλης ΙΙ περισσεύουν). (2005)

Στήλη Ι Στήλη ΙΙα. Σταθερό κόστος / Ποσότητα παραγωγής

1. Μέσο συνολικό κόστος (ATC) β. Μεταβλητό κόστος / Ποσότητα παραγωγής2. Μέσο μεταβλητό κόστος (AVC) γ. Ποσότητα παραγωγής / Συνολικό κόστος3. Μέσο σταθερό κόστος (AFC) δ. Ποσότητα παραγωγής / Σταθερό κόστος

ε. Συνολικό κόστος / Ποσότητα παραγωγής3. Το συνολικό προϊόν γίνεται μέγιστο, όταν: α. το μέσο προϊόν είναι ίσο με το οριακό προϊόν, β. το μέσο προϊόν αυξάνεται, γ. το οριακό προϊόν μηδενίζεται, δ. το οριακό προϊόν γίνεται μέγιστο. (2007) 4. Όταν το οριακό προϊόν γίνεται μηδέν, τότε: α. το μέσο προϊόν είναι ίσο με το οριακό προϊόν, β. το μέσο προϊόν αυξάνεται, γ. το συνολικό προϊόν γίνεται μέγιστο, δ. το συνολικό προϊόν μειώνεται. (2010)5. Στη βραχυχρόνια περίοδο, καθώς η παραγωγή αυξάνεται, το οριακό προϊόν: α. αυξάνεται πάντοτε, β. μειώνεται πάντοτε, γ. αυξάνεται στην αρχή και μετά μειώνεται, δ. μειώνεται στην αρχή και μετά αυξάνεται. (2011)6. Το συνολικό προϊόν γίνεται μέγιστο, όταν: α. το μέσο προϊόν είναι ίσο με το οριακό προϊόν, β. το μέσο προϊόν είναι μέγιστο, γ. το οριακό προϊόν είναι μέγιστο, δ. το οριακό προϊόν είναι μηδέν. (2014)

1 , 09 - Μαρίνα Καζάκου ΠΕ Οικονομολόγος

Αρχές Οικονομικής Θεωρίας – Θέματα Πανελλαδικών Εξετάσεων Εσπερινών 2001-2016

7. Ο νόμος της φθίνουσας απόδοσης αρχίζει να λειτουργεί, όταν: α. το μέσο προϊόν είναι ίσο με το οριακό προϊόν, β. το συνολικό προϊόν γίνεται μέγιστο, γ. το οριακό προϊόν γίνεται αρνητικό, δ. το οριακό προϊόν αρχίζει να μειώνεται. (2015)8. Μια επιχείρηση λειτουργεί στη βραχυχρόνια περίοδο παραγωγής. Όταν παράγει 40 μονάδες, παρουσιάζει μέσο μεταβλητό κόστος 8 χρηματικές μονάδες και συνολικό κόστος 400 χρηματικές μονάδες. Το σταθερό κόστος (FC) της επιχείρησης είναι: α. FC=80 χρηματικές μονάδες, β. FC=320 χρηματικές μονάδες, γ. FC=5 χρηματικές μονάδες, δ. FC=40 χρηματικές μονάδες (2016)

’Ομάδα Β

1. Με βάση το χρονικό ορίζοντα της επιχείρησης, η οικονομική επιστήμη διακρίνει δύο περιόδους παραγωγής. Να περιγράψετε αυτές τις περιόδους (Μ.16). Πώς γίνεται η διάκριση αυτή; (Μ.6) Να αναφέρετε παραδείγματα (Μ.3). (2013)

’ Ομάδα Γ

1. α. Αφού μεταφέρετε τον παρακάτω πίνακα στο τετράδιό σας, να συμπληρώσετε τα κενά. (Μ.21)Αριθμός εργατών Συνολικό προϊόν Μέσο προϊόν Οριακό προϊόν

1 22 63 154 135 76 367 -1

β. Να αναφέρετε σε ποιο επίπεδο απασχόλησης του παραπάνω πίνακα το μέσο προϊόν ισούται με το οριακό προϊόν και ποιες είναι αυτές οι τιμές του μέσου και του οριακού προϊόντος. (Μ.4) (2003)

2. Στον παρακάτω πίνακα δίνονται ο αριθμός των εργατών (L) και το συνολικό προϊόν (Q). Μοναδικός μεταβλητός συντελεστής είναι η εργασία. Ο εργατικός μισθός W είναι 50.

L Q0 01 102 253 454 605 706 75

Να υπολογιστούν για κάθε επίπεδο παραγωγής:α. Το μέσο μεταβλητό κόστος. (Μ.10)β. Το οριακό κόστος. (Μ.10). γ. Το μεταβλητό κόστος όταν η επιχείρηση παράγει 65 μονάδες προϊόντος. (Μ.5). Σημείωση: Σε περίπτωση που θα προκύψουν δεκαδικά αποτελέσματα να χρησιμοποιήσετε μόνο το πρώτο δεκαδικό ψηφίο. Όλοι οι υπολογισμοί να φαίνονται στο τετράδιό σας. (2009)

3. Τα δεδομένα του παρακάτω πίνακα αναφέρονται σε μία επιχείρηση που λειτουργεί στη βραχυχρόνια περίοδο.

Αριθμός εργατών (L) Προϊόν (Q)0 01 2

2 , 09 - Μαρίνα Καζάκου ΠΕ Οικονομολόγος

Αρχές Οικονομικής Θεωρίας – Θέματα Πανελλαδικών Εξετάσεων Εσπερινών 2001-2016

2 83 124 14

α. Σε ποιο αριθμό εργατών εμφανίζεται η λειτουργία του νόμου της φθίνουσας απόδοσης (Μ.6) και γιατί; (Μ.4) β. Όταν συνολικά παράγονται δύο μονάδες προϊόντος από τον πρώτο εργάτη, το οριακό κόστος (MC) είναι 84 χρηματικές μονάδες. Να υπολογίσετε το μεταβλητό κόστος (VC) και το μέσο μεταβλητό κόστος (AVC) στο συγκεκριμένο επίπεδο παραγωγής. (Μ.5)γ. Γνωρίζοντας ότι, όταν απασχολούνται δύο εργάτες και το μέσο μεταβλητό κόστος (AVC) είναι 63 χρηματικές μονάδες, να υπολογίσετε το μεταβλητό κόστος (VC) που αντιστοιχεί στους δύο εργάτες. (Μ.5)δ. Γνωρίζοντας ότι όταν απασχολούνται τρεις εργάτες και το μεταβλητό κόστος (VC) είναι 756 χρηματικές μονάδες, να υπολογίσετε το οριακό κόστος (MC) που αντιστοιχεί στους τρεις εργάτες. (Μ.5) (2011)

4. Δίνεται ο παρακάτω πίνακας που αφορά την παραγωγή και το κόστος παραγωγής μιας επιχείρησης στη βραχυχρόνια περίοδο λειτουργίας της (δεν απαιτείται η αντιγραφή του πίνακα στο τετράδιό σας):

Προϊόν (Q) Μεταβλητό κόστος (VC)

Μέσο μεταβλητό κόστος (AVC)

Οριακό κόστος (MC)

0 0 - -20 200 10 1060 480 8 7

150 750 5 3180 900 5 5200 1200 6 15210 1500 7,15 30

α. Να κατασκευάσετε τον πίνακα προσφοράς της επιχείρησης. (Μ.6)β. Να υπολογίσετε διαδοχικά την ελαστικότητα της προσφοράς καθώς αυξάνεται η τιμή. Να χαρακτηρίσετε την προσφορά με βάση την τιμή της ελαστικότητας (δεν απαιτείται η μετατροπή των κλασμάτων σε δεκαδικούς αριθμούς) (Μ.6)γ. Επιπλέον των δεδομένων του παραπάνω πίνακα, η επιχείρηση, κατά την ίδια χρονική περίοδο, δαπανά για ενοίκιο 150 χρηματικές μονάδες και για ασφάλιστρα 50 χρηματικές μονάδες. Όταν η επιχείρηση παράγει 200 μονάδες προϊόντος, να υπολογίσετε: ι) το μέσο συνολικό κόστος (ATC) (μ.8), ιι) το μέσο σταθερό κόστος (AFC) (μ.5) (2015)

’Ομάδα Δ

1. Δίνεται ο παρακάτω πίνακας που αφορά μια επιχείρηση η οποία λειτουργεί στη βραχυχρόνια περίοδο:Συνολικό Προϊόν (Q) Συνολικό Κόστος (TC)

0 1001 1602 2003 2504 3405 4506 5807 730

Να κατασκευαστούν:α. η στήλη του Μεταβλητού Κόστους (VC). (Μ.6)β. η στήλη του Μέσου Μεταβλητού Κόστους (AVC). (Μ.6) γ. η στήλη του Οριακού Κόστους (MC). (Μ.6)δ. ο πίνακας προσφοράς της επιχείρησης. (Μ.7) (2001)

2. Τα πιο κάτω δεδομένα αφορούν μία υποθετική επιχείρηση η οποία λειτουργεί στη βραχυχρόνια περίοδο.

3 , 09 - Μαρίνα Καζάκου ΠΕ Οικονομολόγος

Αρχές Οικονομικής Θεωρίας – Θέματα Πανελλαδικών Εξετάσεων Εσπερινών 2001-2016

Αριθμός εργατών (L) Συνολικό Προϊόν (TP ή Q)0 01 52 203 604 805 866 907 90

Εάν οι πρώτες ύλες που απαιτούνται για κάθε μονάδα παραγωγής κοστίζουν 10 χρηματικές μονάδες, η αμοιβή κάθε εργάτη είναι 100 χρηματικές μονάδες και το σταθερό κόστος 1.000 χρηματικές μονάδες, με τους κατάλληλους υπολογισμούς να κατασκευασθούν:α. Η στήλη του Μεταβλητού Κόστους (VC). (Μ.12)β. Η στήλη του Μέσου Σταθερού Κόστους (AFC) (Μ.4) γ. Η στήλη του Μέσου Προϊόντος (AP). (Μ.4) δ. Η καμπύλη του Συνολικού Προϊόντος (ΤΡ ή Q). (Μ.5) (2004)

3. Δίνεται ο παρακάτω πίνακας που αναφέρεται σε μία επιχείρηση, η οποία λειτουργεί στη βραχυχρόνια περίοδο:

Συνολικό Προϊόν (Q) Συνολικό Κόστος (TC)0 1201 2002 2523 3184 4245 570

Να κατασκευαστούν:α. Η στήλη του μεταβλητού κόστους (VC). (Μ.6)β. Η στήλη του μέσου μεταβλητού κόστους (AVC). (Μ.6)γ. Η στήλη του οριακού κόστους (MC). (Μ.6)δ. Ο πίνακας προσφοράς της επιχείρησης. (Μ.3)ε. Η καμπύλη προσφοράς της επιχείρησης. (Μ.4) (2007)Σημείωση: Να σχεδιάσετε τα διαγράμματα που θα χρησιμοποιήσετε στο τετράδιο με μπλε ή μαύρο στυλό.

4. Δίνεται ο παρακάτω πίνακας που αναφέρεται σε μία επιχείρηση, η οποία λειτουργεί στη βραχυχρόνια περίοδο:

Αριθμός εργατών (L) Συνολικό προϊόν (Q ή ΤΡ) Μέσο προϊόν (ΑΡ) Οριακό προϊόν (ΜΡ)0 01 302 803 1204 1505 1706 1707 160

α. Αφού αντιγράψετε τον πίνακα στο τετράδιό σας, να συμπληρώσετε τις στήλες του μέσου προϊόντος (ΑΡ) και του οριακού προϊόντος (ΜΡ), παρουσιάζοντας τους σχετικούς υπολογισμούς. (Μ.16)β. Να κατασκευάσετε τις καμπύλες του συνολικού, του μέσου και του οριακού προϊόντος. (Μ.3)γ. Ποιος είναι ο αριθμός των εργατών για τον οποίο το οριακό προϊόν (ΜΡ) είναι ίσο με το μέσο προϊόν (ΑΡ); (Μ.2) Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας. (Μ.4) (2008)

4 , 09 - Μαρίνα Καζάκου ΠΕ Οικονομολόγος

Αρχές Οικονομικής Θεωρίας – Θέματα Πανελλαδικών Εξετάσεων Εσπερινών 2001-2016

Σημείωση: Σε περίπτωση που θα προκύψουν δεκαδικά αποτελέσματα να χρησιμοποιήσετε μόνο το πρώτο δεκαδικό ψηφίο.

5. Τα πιο κάτω δεδομένα αφορούν μια επιχείρηση, η οποία λειτουργεί σε βραχυχρόνια περίοδο.Αριθμός εργατών (L) Συνολικό προϊόν (Q) Μέσο προϊόν (ΑΡ) Οριακό προϊόν (ΜΡ)

1 202 303 90 304 120 305 286 150

α. Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας τον παρακάτω πίνακα και να συμπληρώσετε τα κενά του πίνακα, παρουσιάζοντας τους σχετικούς υπολογισμούς (Μ.10).β. Εάν το κόστος των πρώτων υλών που απαιτούνται για κάθε μονάδα παραγωγής είναι 20 χρηματικές μονάδες (σταθερό) και η αμοιβή κάθε εργάτη είναι σταθερή και ίση με 1000 χρηματικές μονάδες, να βρείτε το μεταβλητό κόστος (VC) (Μ.3), το μέσο μεταβλητό κόστος (AVC) (Μ.3) και το οριακό κόστος (MC) (Μ.3). Να κατασκευασθεί ο πίνακας προσφοράς της επιχείρησης (Μ.6) (2013)Σημείωση: Στους υπολογισμούς σας να διατηρήσετε μέχρι ένα δεκαδικό ψηφίο.

5 , 09 - Μαρίνα Καζάκου ΠΕ Οικονομολόγος