ΛΑΤΙΝΙΚΑ 3 4

ËáôéíéêÜ ÃËáôéíéêÜ ÃËáôéíéêÜ ÃËáôéíéêÜ ÃËáôéíéêÜ Ã’’’’’ Ëõêåßïõ Ëõêåßïõ Ëõêåßïõ Ëõêåßïõ Ëõêåßïõ

Åíüôçôá 3Åíüôçôá 3Åíüôçôá 3Åíüôçôá 3Åíüôçôá 3ççççç

ÊåöÜëáéá: 27, 28, 29ÊåöÜëáéá: 27, 28, 29ÊåöÜëáéá: 27, 28, 29ÊåöÜëáéá: 27, 28, 29ÊåöÜëáéá: 27, 28, 29

40. ΛΑΤΙΝΙΚΑ - Ενότητα 3η Βήμα 1ο

1. Ποιά επίθετα σχηματίζουν τα παραθετικά τους από διαφορετικά θέματα(ανώμαλα παραθετικά);

Τα εξής επίθετα:

Θετικός Συγκριτικός Υπερθετικόςbonus, -a, -um (αγαθός) melior, -ior, melius optimus, -a, ummalus, -a, -um (κακός) peior, -ior, peius pessimus, -a, -ummagnus, -a, -um (μεγάλος) maior, -ior, maius maximus, - a, -ummultus (πολύς) -------------------- plurimusmulta -------------------- plurimamultum plus plurimum

Να θυμάσαι! i. το plus στον ενικό έχει την ισχύ ουσιαστικού ουδετέρου γένουςκαι διαθέτει μόνο τρεις πτώσεις (ονομ., γεν., αφαιρ).

ii. Η γενική (pluris) χρησιμοποιείται ως γενική της αξίας ή τουτιμήματος.

iii. Στον πληθυντικό και τα τρία γένη plures - plures - plura (-ia)έχουν ισχύ επιθέτου.

2. Ποια επίθετα δεν σχηματίζουν καθόλου παραθετικά;

α. Tα επίθετα που φανερώνουν:i. ύλη π.χ. “ligneus”=ξύλινος

ii. τόπο ή χρόνο π.χ. “marinus”= θαλάσσιος, “nocturnus”=νυκτερινόςiii. συγγένεια ή καταγωγή π.χ. “paternus”=πατρικός, “romanus”=Ρωμαϊκόςiv. μέτρο π.χ. “triennis”=τρίχρονοςv. κάτι απόλυτο ή άρνηση π.χ. “mortalis”=θνητός, “immortalis”=αθάνατος

β. Τα υποκοριστικά των επιθέτων π.χ. “parvus”→ parvulus, parvula, parvulum

γ. Τα επίθετα που είναι σύνθετα με τις προθέσεις per-, prae-.Εξαιρείται το praeclarus, -a, -um/praeclarior, -ior, -ius/praeclarissimus, -a, -um

ÂÞìá 1

Απομνημονεύω τα βασικάσημεία της θεωρίας

41.Βήμα 1ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ 27-28-29

3. Ποια επίθετα είναι ελλειπτικά ως προς τον θετικό τους βαθμό; Δεν έχουν θετικό προπάντων παραθετικά επίθετα που σχηματίστηκαν απόπροθέσεις ή επιρρήματα.

Όπως:

Θετικός Συγκριτικός Υπερθετικόςprae (= προ, εμπρός) prior, -ior, -ius primus, -a, -umprope (= εγγύς) propior, ior, ius proximus, -a, -umultra (=πέρα) ulterior, -ior, -ius ultimus, -a, -um κ.α.

4. Ποια επίθετα είναι ελλειπτικά ως προς τον συγκριτικό τους βαθμό;

5. Ποια επίθετα είναι ελλειπτικά ως προς τον υπερθετικό τους βαθμό;

Θετικός Συγκριτικός Υπερθετικόςadolescens (=νέος) adolescentior -----------(adulescens) -----------iuvenis (= νέος) iunior -----------senex (= γέρος) senior -----------alacer (= πρόθυμος,) alacrior -----------

6. Ποια επιρρήματα σχηματίζουν εντελώς ανώμαλα παραθετικά; Εντελώς ανώμαλα παραθετικά σχηματίζουν τα ακόλουθα επιρρήματα:

α. diu (= για πολύ χρόνο) diutius diutissimeβ. saepe (= πολλές φορές) saepius saepissimeγ. satis satius -----δ. prae (= πριν) prius primo ή primumε. post (= ύστερα) posterius postremo ή postremum

7. Ποια επιρρήματα παραγόμενα από επίθετα σχηματίζουν ανώμαλα παραθετικά;

ΥπερθετικόςΘετικός Συγκριτικός novus a- -um recentior novissimus

sacer sanction sacerrimus

vetus vetustion veterrimus

(= νέος) (=πρόσφατος) (=έσχατος)

(=ιερός) (=ιερότατος)

(=παλιός) (=παλιότατος)


α.με επίρρημα

β.με προθετικό

σύνολο

γ.με απρόθετη

πλάγια πτώση

Επίθετο Θετικός Συγκριτικός Υπερθετικόςα. bonus bene melius optimeβ. malus male peius pessimeγ. magnus magnopere magis maxime

magno opereδ. parvus non multum minus minime

ή paulumή parum

ε. multus multum plus plurimumή multo

8. Πότε γίνεται λόγος για απόλυτη σύγκριση και πώς μεταφράζεται στηνπερίπτωση αυτή το συγκριτικό;

Γίνεται λόγος για απόλυτη σύγκριση, όταν ο β΄ όρος παραλείπεται και οσυγκριτικός εκφράζει ιδιότητα ή ποιότηταα. σε βαθμό λογικού μέτρουβ. σε βαθμό μεγαλύτερο από το λογικό μέτρο, οπότε στην περίπτωση αυτή ο

συγκριτικός μεταφράζεται i. είτε με θετικό βαθμό του επιθέτου και με το“κάπως” ή το “μάλλον”. ii. είτε με το συγκριτικό του επιθέτου και το“απ’ ό,τι συνήθως”

π.χ. “Pacuvius dixit videri ea sibi duriora et acerbiora” (= κάπως τραχιά και στυφά)π.χ. “Εa victores ferociores reddit” (=αυτή κάνει τους νικητές πιο άγριους απ’ ό,τι συνήθως)

9. Πώς εκφέρεται ο προσδιορισμός του τόπου γενικά;

Με τρεις τρόπους:

ΤΟΠΟΣ

10. Τί δηλώνει ειδικότερα ένας προσδιορισμός του τόπου;

α. την κίνηση (κατεύθυνση) σε τόπο Τ

β. την κίνηση από τόπο Τ

(προέλευση απομάκρυνση)

γ. τη στάση σε τόπο Τ

δ. τη διέλευση από τόπο

(το πέρασμα από τόπο) Τ


11. Πώς εκφέρεται η κίνηση (προέλευση) από τόπο; Η κίνηση από τόπο εκφέρεται:α. με τοπικά επιρρήματα: hinc, inde (από εκεί),β. εμπρόθετα με τις προθέσεις ex, de, ab + αφαιρετική,γ. απρόθετα με απλή αφαιρετική του χωρισμού προκειμένου για όνομα

πόλης, νήσου ή χερσονήσου, π.χ. Roma, Athenis venio

12. Πώς εκφέρεται η στάση σε τόπο;

13. Πώς εκφέρεται η διέλευση (το πέρασμα) από τόπο;

Η δια τόπου κίνηση εκφέρεται:α. με απλή αφαιρετική όταν πρόκειται για οδό, γέφυρα ή πύλη,

π.χ. via Appia (δια της Αππίας οδού)β. με την πρόθεση per + αιτιατική,

π.χ. per terram (δια ξηράς)

14. Τι πρέπει να γνωρίζουμε για το ουσιαστικό domus; χρησιμοποιείται ως επίρρημα στις ακόλουθες πτώσεις: Στη γενική, για να δηλώσει στάση σε τόποπ.χ. domi sum (=είμαι στο σπίτι, στην πατρίδα)

γ. Απρόθετα

i. με γενική για ονόματα πόλεων(χωριών, μικρών νησιών, χερσονήσων)ενικού αριθμού α΄, β΄, κλίσης

ii. με αφαιρετική για:τριτόκλιτα ονόματα πόλεων κ,λ,π.ενικού ή πληθυντικού αριθμούπρωτόκλιτα, δευτερόκλιτα ονόμα-τα πόλεων κ.λ.π. πληθυντικούαριθμούονόματα που συνοδεύονται από επιθε-τικό - κατηγορηματικό προσδιορισμό:και κυρίως από το επίθετο totus και απότην αντωνυμία “ipse” π.χ. totis Castris

ΣΤΑΣΗ

β. Εμπρόθεταμε in +αφαιρετικήπ.χ. in Asia

α. με Επίρρημαπ.χ. eo=εκεί ibi=εκεί


16. Πώς εκφέρεται ο προσδιοριμσός του χρόνου;

Ο προσδιορισμός του χρόνου εκφέρεταια. με χρονικά επιρρήματα

π.χ. Postea, postβ. με προθετικό σύνολο (εμπρόθετα)

Με την πρόθεση ante +αιτιατική [πριν πόσο χρόνο]π.χ. Ante paucos dies veni (=πριν από λίγες ημέρες ήρθα)

Με την πρόθεση Post +αιτιατική [μετά από πόσο χρόνο]π.χ. Post bellum Actiacum Octavianus Romam venit(=μετά τη ναυμαχία στο Άκτιο ο Οκταβιανός ήρθε στη Ρώμη)

Με την πρόθεση Inter +αιτιατική [σε πόσο χρόνο]π.χ. Ιnter decem annos (=σε δέκα χρόνια)

γ. με απρόθετη αιτιατική και απρόθετη αφαιρετικήi. με απρόθετη αιτιατική Για να δηλωθεί η διάρκεια

π.χ. Patro paucos menses Athenis pro libero fuit (=ο Πάτρωνας παρέ-μεινε στην Αθήνα λίγους μήνες ως ελεύθερος)

ii. με απρόθετη αφαιρετική Για να δηλωθεί το πότε έγινε κάτιπ.χ. Serena nocte luna defecerat (=μια ξάστερη νύχτα έγινε έκλειψη σελήνης) Για να δηλωθεί μετά από πόσο χρόνο έγινε κάτιπ.χ. Decem annis rediit in Italiam (=μετά από δέκα χρόνια επέστρεψε

στην Ιταλία) Για να δηλωθεί μέσα σε πόσο χρόνο έγινε ή θα γίνει κάτι

Στην αιτιατική να δηλώσει κίνηση σε τόποπ.χ. domum eo (=πηγαίνω στο σπίτι / στην πατρίδα) Στην αφαιρετική, για να δηλώσει κίνηση/προέλευση από τόποπ.χ. domο venio (=έρχομαι από το σπίτι / από την πατρίδα)

15. Γιατί ο προσδιορισμός του τόπου “in Literno” (μάθ. 34) εκφέρεταιεμπρόθετα, αφού το “Literno” (Liternum, -i) είναι όνομα πόλης;

Διότι το προθετικό σύνολο In Literno δηλώνει όχι την πόλη Λίτερνο αλλά τηνπεριοχή στην οποία βρισκόταν η έπαυλη του Σκιπίωνα.

α.Χρονικά

επιρρήματα

β.Προθετικά

σύνολα

γ.Απρόθετη

• αιτιατική• αφιαρετική

ΧΡΟΝΟΣ


π.χ. Tribus diebus aurum ferent (=μέσα σε τρείς μέρες θα φέρουν τοχρυσάφι)

Για να δηλωθεί εδώ και πόσο χρόνο έγινε κάτι (=εδώ και πολλά χρόνια)π.χ. Abhinc multis annis

17. Ποια είναι τα είδη της γενικής, όταν προσδιορίζει ουσιαστικό (ετερόπτωτοςπροσδιορισμός σε ουσιαστικό);α. Γενική κτητική:

π.χ. Musa est unica amica poetaeβ. Γενική υποκειμενική: (συνάπτεται κυρίως με αφηρημένα ουσιαστικά)

π.χ. Aeneas reginae insidias Craecorum renarrat (Craeci insidiantur)γ. Γενική αντικειμενική:

π.χ. Dux Arvernorum (Arvernos ducit)δ. Γενική επεξηγηματική - παραθετική

π.χ. Νomen regis in odio fuit Romanis (=το όνομα βασιλιάς έγινε μισητόστους Ρωμαίους)π.χ. Quam ob rem accusatores non Asiae nomen Murenae obiecerunt (γι’αυτόντο λόγο οι κατήγοροι δεν χρησιμοποίησαν ως μομφή ενατίον του Μουρήνατο όνομα “Ασία”).

ε. Γενική ιδιότητας:π.χ. Cerva alba eximiae pulchritudinis (=ένα λευκό ελάφι εξαιρετικήςομορφιάς)

Να θυμάσαι:η γενική της ιδιότητας φανερώνει μόνιμη ιδιότηταΗ αφαιρετική της ιδιότητας φανερώνει προσωρινή ιδιότητα.Η γενική προτιμάται (από την αφαιρετική της ιδιότητας) στη δήλωσηηθικών ιδιοτήτων ή γενικών χαρακτηριστικών προσώπων.

στ. Γενική διαιρετικήπ.χ. Pars exercitus (=μέρος του στρατού)

ζ. Γενική του δημιουργού, π.χ. Libri eius de bello Punico secundo pulchri suntη. Γενική του περιεχομένου - ύλης, π.χ. magnus pondus auri.

18. Ποια είναι τα είδη της γενικής όταν προσδιορίζει επίθετο; Η γενική από επίθετο είναι

α. αντικειμενική, όταν εξαρτάται από επίθετα που δηλώνουν επιθυμία και τα αντίθετά τουςπ.χ. Sutor cupidus pecuniae γνώση, εμπειρία ή άγνοια και τα αντίθετά τουςπ.χ. Millites periti rei militaris μνήμη, λήθη και τα αντίθετά τους


του τόπου (μαθ. 28), για όνομα πόλης α΄, β΄ κλίσης εν. αριθμούπ.χ. Romae est (είναι στη Ρώμη)

κατηγορηματικήπ.χ. Agri Silii Italici sunt

Αντικείμενοπ.χ. Memini victoriae (=θυμάμαι την νίκη)

Πλησμονή, πληρότητα ή στέρηση ένδεια, έλλειψη, κενότητα.π.χ. Tyranni inopes amicorum fuerunt

Σημείωση:Το σχολικό εγχειρίδιο χαρακτηρίζει τη γενική αυτή ως συμπλήρωμα επιθέτων

β. Γενική του εγκλήματος: όταν εξαρτάται από επίθετα που σημαίνουν ενοχή ή αθωότηταπ.χ. Catilina erat reus coniurationis (=ο Κατιλίνας ήταν ένοχος προδοσίας)

19. Τί είδους είναι η γενική , όταν εξαρτάται από επίρρημα ή αντωνυμία; Η γενική είναι διαιρετικήπ.χ. Satis salutationum talium audio / Quis hominum non cognoscit omnesmortales esse?

20. Ποια είναι τα είδη της γενικής όταν εξαρτάται από ρήματα προσωπικά;Από προσωπικά ρήματα η γενική είναι:

της αξίας [με ρήματα που σημαίνουν εκτιμώ, υπολογίζω (aestimo, facio,duco) αγοράζω πουλάω (emo, vendo) και με το sum.π.χ. Octavianus avem emit tanti quanti nullam adhuc emeratNoli spectare quanti homo sit

Να θυμάσαι:Με γενική δηλώνεται η αφηρημένη αξία (υλική ή ηθική)Με αφαιρετική δηλώνεται η συγκεκριμένη αξίαπ.χ. Ceasar milibus sestertium corvum emit

του εγκλήματος: με ρήματα που έχουν την έννοια του “καταδικάζω”“κατηγορώ” “αθωώνω”

π.χ. Miltiades accusatus est proditionis (ο Μιλτιάδης κατηγορήθηκε γιαπροδοσία)

Της ποινής όταν πρόκειται για το Capitis (θανατική ποινή)π.χ. Aesopus supplicio capitis fugitivum adfecitΔιαφορετικά η ποινή στην οποία καταδικάζεται κάποιος τίθεται σεαφαιρετική

α. Pater morte eum multavit (=ο πατέρας του τον καταδίκασε σε θάνατο)


21. Τι δηλώνει η γενική όταν συνάπτεται με απρόσωπα ρήματα; δηλώνει το ενδιαφερόμενο πρόσωπο κοντά στα απρόσωπα ρήματα inter-est και refert (=ενδιαφέρει). Το τι ενδιαφέρει κάποιον εκφράζεται με:απαρέμφατο, με ουσιαστική πρόταση, με το ουδέτερο αντωνυμίας.π.χ. Caesaris interfuit corvum emere

Σημείωση:το με ενδιαφέρει, σε ενδιαφέρει λέγεται και mea interest, tua interest (το“με”, “σε”, εκφέρεται με αφαιρετική ενικού του θηλυκού των κτητι-κών αντωνυμιών)

δηλώνει το πράγμα για το οποίο αισθάνεται κανείς: λύπη, μετάνοια, ντροπή,ενόχληση, απέχθεια, κοντά στα απρόσωπα ρήματα miseret (λυπάμαι), paeni-tet (μετανοιώνω), pudet (ντρέπομαι), piget (με ενοχλει), taedet (απεχθάνομαι)

Κοντά στα ρήματα αυτά υπάρχει μια αιτιατική του προσώπου που λυπάται,μετανοιώνει κ.τ.λ.

π.χ. Μe paenitet verborum meorum (μετανοιώνω για τα λόγια μου).

δηλώνει αυτό το οποίο θυμάται ή ξεχνά κάποιος κοντά σε εκφράσεις μνήμηςκαι λήθης.π.χ. Venit corvo in mentem verborum domini sui

δηλώνει το χαρακτηριστικό γνώρισμα κοντά στο απρόσωπο ρήμα estπ.χ. Felicitatis fuit finem stipendiorum fuisse patris victoriam

22. Γιατί η αναφορική πρόταση “quae (Accius) scripssiset (μαθ. 27) εκφέρεταιμε υποτακτική

Διότι λειτουργεί στα πλαίσια του πλαγίου λόγου και στον πλάγιο λόγο κανονικάδε συναντάμε την οριστική.

Πρόσεξε!Ευθύς λόγος: Sonora erant quae Accius scripseratΠλάγιος λόγος: Pacuvius dixit sonora esse quae Accius scripssiset


1. σελ. 49, άσκηση Ι, 2. σελ. 49, άσκηση ΙΙ3. σελ. 54, άσκηση Ι 4. σελ. 54, άσκηση ΙΙ και ΙΙΙ5. σελ. 61, άσκηση Ι,

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣIII. Απο τα παρακάτω επίθετα να σχηματιστούν τα επιρρήματα και τα παραθε-

τικά τους: frigidus, ferox, nobilis, impudens, humilis, acer.

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

IV. Nα συμπληρωθούν τα κενά με το συγκριτικό και τον υπερθετικό βαθμότου επιθέτου που βρίσκεται μέσα στην παρένθεση:

α. Arria............., ................ (magnam) navem secuta est.β. Post mortem Marcellae mater erat.................., .................... (tristis), pater

erat................., .............. (miser), ambo (και οι δύο) erant................... (infelix).γ. Mater oculis......................, ......................... (siccis) redibat.δ. Quae deinceps scribam, ...................., ........................ (bona) erunt.ε. Quae dura nascuntur, postea fiunt ........................, ........................ (mitia).στ. Verba amici ....................... (iucunda) mihi videbantur.

V. Να συμπληρωθεί ο β΄ όρος της σύγκρισης και με τους δύο τρόπους εκφοράς:α. Minicia erat amabilior .......................... / ............................ (Tulia).β. Accius minor natu erat ........................ / ............................... (Pacuvius).γ. Pacuvius maior natu erat ..................... / ........................... (Accius).δ. Puto Licinum audaciorem fuisse ........................ / ...................... (Trogus).ε. Dicunt Zenonem felicius vixisse ............................ / ........................... (Plato).

VI. Nα συμπληρωθεί ο προσδιορισμός του χρόνου:α. ......................................... (bellum Punicum secundum) Hannibal Alpes transiit.β. Accius ............................... (pauci dies) Tarenti apud Pacuvium remansit.γ. Ovidius ............................ (multi anni) in terra Pontica exulavit.δ. ....................................... (illa tempora) Carthagine Dido imperium tenebat.ε. Cassio ............................. (nox) apparuit species horrenda.στ. Germani ....................... (hiems) in fluminibus lavantur.η. Multi ............................... (Cannensis pugna) vitam amiserunt.

ÂÞìá 1

ÂÞìá 2

Λύνω τις ασκήσεις - κλειδιάτου σχολικού βιβλίου

σ.σ. 263-238


θ. Romani ............................. (bellum) pericula audacia propulsabant.ι. Hannibal .......................... / .......................... (post + pauci dies) Alpes transiit.κ. Catilina ............................................................ (Cicero et Antonius consules)

contra rem publicam coniuravit.

VII. Nα συμπληρωθεί ο προσδιορισμός του τόπου:α. .............. (Roma) illo anno duo consules creati sunt.β. Cicero ............... (Arpinum-i) natus est.γ. ................... (Thebae-arum) templum Herculis erat.δ. Apollo ................. (Delus-i) colebatur.ε. Illa aestate (καλοκαίρι) ....................... (Creta-ae) cum amicis fui.στ. Dicunt amicum tuum .................... (Neapolis-is) natum esse.η. Cassius ........................ (Italia) ........................ (Graecia) confugit.θ. Cras (αύριο) Tullius ............ (Delus) adibit et .................. (Thebae-arum) veniet.ι. Cicero ................... (Arpinum-i) confugere volebat.κ. Legati .................. (Ithaca-ae) missi sunt.

I. Nα αντικατασταθεί ο υπερθετικός του επιθέτου από τη γενική της ιδιότητας:α. Statua pulcherrima (magna pulchritudo) = .............................................β. Puer modestissimus (magna pulchritudo) = ............................................γ. Paedagogus prudentissimus (magna prudentia) = ..................................δ. Iter longissimum (quadraginta dies) = .....................................................ε. Iuvenis fortissimus (magna fortitudo) = ...................................................

II. Να συμπληρωθεί ο σωστός τύπος της γενικής του ουσιαστικού (ή του επι-θέτου) που βρίσκεται σε παρένθεση και να χαρακτηριστεί το είδος της:

α. ................ (Manilius) filius castra ..................... (hostes) praeter-equitavit.β. ................ (consul) iussu milites in certamen ruerunt.γ. Asia suspicionem ............................ (luxuria) habebat.δ. ................ (rex) nomen in odio fuit.ε. Civitas .............................. (magna auctoritas).στ. Hunc librum .................. (magnus) facio.η. ..................... (proelium) eventus mirabilis fuit.θ. Pars ................... (milites) pugna abstinuit.

III. Να συμπληρωθούν τα κενά με την κατάλληλη πτώση του ουσιαστικούπου βρίσκεται στην παρένθεση:α. Te paenitet ......................... filii tui (facta).β. Nos pudet .......................................... (tantum dedecus).γ. Vos taedet .................... (vita).δ. Me miseret .......................... (tu).ε. Mi fili, me ................. pudet (tu).


1. Να σχηματίσετε τα αντίστοιχα επιρρήματα των επιθέτων που σας δίνονταικαι να συμπληρώσετε τα παραθετικά των επιρρημάτων, όπως στοπαράδειγμα.

Επίθετο ΘΕΤΙΚΟΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣΕΠΙΡ.

durus dure / duriter durius durissimemiser ................... ......................... ...........................regius ................... ......................... ...........................maturus ................... ......................... ...........................celer ................... ......................... ...........................acer ................... ......................... ...........................gravis ................... ......................... ...........................tristis ................... ......................... ...........................facilis ................... ......................... ...........................prudens ................... ......................... ...........................bonus ................... ......................... ...........................parvus ................... ......................... ...........................multus ................... ......................... ...........................malus ................... ......................... ...........................grandis ................... ......................... ...........................accerbus ................... ......................... ...........................sonorus ................... ......................... ...........................incundus ................... ......................... ...........................mollis ................... ......................... ...........................

2. Στα παρακάτω παραδείγματα να εντοπίσετε τον α΄και β΄όρο σύγκρισης, τοσυγκριτικό επίρρημα ή επίθετο και να διατυπώσετε τη σύγκριση με τον άλ-λο τρόπο εκφοράς της.- Tum adulescens fortior hoste, hasta eum transfixit et armis spoliavit......................................................................................................................................................................................................................................................

Λύνω περισσότερεςασκήσεις

ÂÞìá 1

ÂÞìá 2

ÂÞìá 3


- Manius Curius Δentatus maxima frugalitate utebatur, quo facilius divitiascontemnere posset.

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

- Narrate Samnitibus Manium Curium malle locupletibus imperare quam ipsumfieri locupletem

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

- Sed tantum furor omnes invaserat, ut pugnare cuperent, etsi ego clamabam nihilesse bello civili miserius

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

3. Στα παρακάτω παραδείγματα να αναγνωρίσετε το είδος της γενικής, είτεαυτή είναι ετερόπτωτος προσδιορισμός είτε μέρος προσθετικού συνόλου(εμπρόθετη).

- Et si habet Asia suspicionem quandam luxuriae............................................................................................................................

- Bello latino T. Manlius exertitui Romanorum praefuit............................................................................................................................

- Plenae (sunt) sapientium voces, plena exemplorum (est) vetustas; quae iacerentin tenebris omnia, nisi litterarum lumen accederet.

...........................................................................................................................

- Tum Scipio praesidium domesticorum in tecto conlocavit............................................................................................................................

- Philosophi mundum censent regi numine deorum; eum esse putant quasicommunem urbem et civitatem hominum et deorum et unum quemquem nostrumeius mundi esse partem.

...........................................................................................................................

4. Στα παρακάτω παραδείγματα να χαρακτηρίσετε συντακτικά τη γενική.

- Meruisse vero stipendia in eo bello virtutis fuit; patre imperatore libentissimemeruisse pietatis fuit; finem stipendiorum patris victoriam ac triumphum fuissefelicitatis fuit.

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................


- Sie enim - laudem et honestatem solum expetendo, omnes cruciatus corporis etomnia pericula mortis parvi esse ducendo - me pro salute vestra in tot ac tontasdimicationes obicere potui.

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

- Non Sicanorum aut Pelasgorum, qui primi coluisse Italiam dicuntur, sed aetatissuae verbis utebantur.

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

5. Στα παρακάτω παραδείγματα να εντοπίσετε τους προσδιορισμούς του τόπου(επιρρήματα, εμπρόθετους, πλάγιες πτώσεις)

- Post hoc factum rediit in exilium, unde tamen rogatus reversus es.......................................................................................................................................................................................................................................................

- Cum P. Cornelius Nasica ad Ennium poetam venisset eique ab ostio quaerentiEnnium ancilla dixisset eum domi non esse, Nasica sensit illam domini iussu iddixisse et illum intus esse.

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

6. Στα παρακάτω παραδείγματα να εντοπίσετε τους προσδιορισμούς του χρό-νου (επιρρήματα, εμπρόθετους, πλάγιες πτώσεις)- “Atqui ante tertium diem scitote decerptam esse Carthagine”.......................................................................................................................................................................................................................................................

- Statimque sumptum est Punicum bellum tertium, quo Carthago deleta est.......................................................................................................................................................................................................................................................

- Bello Latino T. Monlius consul nobili genere natus exercitiui.......................................................................................................................................................................................................................................................

7. Nα συπληρώσετε τα κενά με τον σωστο τύπο της λέξης που βρίσκετε μέσαστην παρένθεση.


1. .............. (inprobi viri) pudet ne ..........(facta sua)2. .............. (illa) paenitet ................(amor sua) erga amicam3. .............. (Tyrannus) paenitet ne ...............(malevolentia sua)4. .............. (is) taedet ..................... (scelus servi)5. .............. (tu) pudet ..................... (tantum flacitium)6. .............. (ille) piget ................... (verba tua)7. .............. (dux) refert adversarios vincere8. .............. (sutor) interest corvum docere salutationem9. .............. (bonus vir) est servare leges

10. .............. (miles romanus) maxime interfuit castra hostium praeterequitare

Α. Από τη ΓραμματικήΟυσιαστικά1. aetas - aetatis: στη γενική πληθυντικού aetatum και aetatium.2. urbs, mensis, mens: θηλυκά τριτόκλιτα ουσιαστικά με γενική πληθ. σε -ium και

προαιρετικά στην αιτιατική πληθυντικού και σε -is.3. Το ουσιαστικό natu δ΄ κλ. είναι εύχρηστο μόνο στην αφαιρετική ενικού.4. audacia -ae: στον ενικό σημαίνει “θράσος” ενώ στον πληθυντικό “τολμηρές

πράξεις”.5. Littera -ae: στον ενικό αριθμό σημαίνει “το γράμμα του αλφαβήτου” ενώ στον

πληθυντικό “επιστολή”, “Γράμματα” ή “Λογοτεχνία”.6. sertertius -ii: ουσιαστικό της β΄ κλίσης αλλά με γενική πληθυντικού sestertium.

Στη γενική ενικού χωρίς συναίρεση.7. Τo oleum ως όνομα που δηλώνει ύλη δεν έχει πληθυντικό.8. Opera -ae: στον ενικό σημαίνει “κόπος”, στον πληθυντικό “οι εργάτες”.9. To avis (θηλυκό τριτόκλιτο): αφαιρ. ave/-i και γενική πληθυντικού avium.

Επίθετα1. Τα Epicureum και Sardianus δεν σχηματίζουν παραθετικά.2. Το επίρρημα satis έχει μόνο συγκριτικό satius.3. Προσέχουμε τα παραθετικά των επιθέτων parvus, bonus, maturus, puter, liber,

superus.

ÂÞìá 1

ÂÞìá 2

ÂÞìá 3

ÂÞìá 4 Προσέχω από τη γραμματικήκαι το συντακτικό


Ελέγχουμε τις γνώσεις μας

ÂÞìá 1

ÂÞìá 2

ÂÞìá 3

ÂÞìá 4

ÂÞìá 5

4. To επίθετο par δεν επιδέχεται σύγκριση. Προκλασικά απαντώνται τύποι parisumus,parissuma.

5. Το επίθετο puter (putris) - putris - putre δε σχηματίζει παραθετικά, επειδή δη-λώνει τέλεια έννοια και επειδή είναι ρηματικό παράγωγο (putris < puteo)

Ρήματα1. Το deverto που εκτός από ενεργητικό είναι και ημιαποθετικό. Στο κ. 27 δεν

είναι ξεκάθαρο, οπότε είναι απαραίτητο να γράφουμε δυο τύπους όπου χρειάζεται.2. Το ημιαποθετικό β΄ συζυγιάς soleo, solitus sum, solere.3. dico, deduco: σχηματίζουν την προστακτική αντιστοίχως dic και deduc.4. Το quaeso (quaesumus α΄πλυθ.) quaesere χρησιμοποιείται παρενθετικά μετά

από προστακτική για να μετριαστεί η έννοια της προσταγής. Είναι ρήμα ελλειπτικόγ΄συζυγίας και έχει ελάχιστους τύπους.

1. Investiga, est adfectus, possit, rediret, emit, doceret: Να τοποθετήσετε τα ρήματαστην κατάλληλη θέση του πίνακα και να συμπληρώσετε τους υπόλοιπους τύπους.

2. Hominem, rediens, preti, scelus, gratius, sestertium: Να τοποθετήσετε τις λέξειςστις πτώσεις που ζητούνται.


Ενικός Αριθμός Πληθυντικός Αριθμός Δοτική Αφαιρετική Γενική Αιτιατική

3. Summa, parvi, gratius, multum: Nα γράψετε τους τύπους στους τρεις βαθμούς.

ΘΕΤΙΚΟΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ

4. Parvi, gratius: Να γράψετε τα αντίστοιχα επιρρήματα στους τρεις βαθμούς.

ΘΕΤΙΚΟΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ

5. Audita salutatione Caesar dixit: Να αναλυθεί σε δευτερεύουσα πρόταση ημετοχή της πρότασης.......................................................................................................................................................................................................................................................

6. Preti, milibus: Να χαρακτηριστούν συντακτικά οι τύποι και να αιτιολογηθείη διαφορά στην εκφορά τους.

Preti: ............................................................................................................................................................................................................................................Milibus: ........................................................................................................................................................................................................................................

7. noli spectare, nolite emere corvum: Να δηλωθεί η απαγόρευση και με τονάλλο τρόπο απαγόρευσης.......................................................................................................................................................................................................................................................


8. Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη των παρακάτω προτάσεων σε πα-θητική. Να δηλώσετε το ποιητικό αίτιο.- Meliora erunt quae deinceps scribam / Tu tragoediam quandam Pacuvio

desideranti legisti.- Ut corvum doceret parem salutationem.- Sutor diu operam frustra impedebat..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

9. Να τοποθετήσετε τους παρακάτω χρονικούς προσδιορισμούς στον πίνακαανάλογα με το είδος τους.septimo anno, postero die, serena nocte, tres annos, hieme, in bello, multosdies, (regnat) tertium iam annum, (Troia) decem annis (expugnata fuit), (Δeus)sex diebus (mundum creavit) mundus, -i = κόσμος, creo = δημιουργώ, εκλέγω.

10. Να μεταγραφεί ο ευθύς λόγος σε πλάγιο.- Caesar dixit: “Domi satis salutationum talium audio”- (Tu) hominem Epheso rediens tecum deduc (Aesopus oravit illum)- Accius dixit: “neque id me sane paenitet”.- Accius dixit: “meliora enim fore spero, quae deinceps scribam”.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Πόσο χρόνο Πότε Μετά από πόσο χρόνο Μέσα σε πόσο χρόνο

ËáôéíéêÜ ÃËáôéíéêÜ ÃËáôéíéêÜ ÃËáôéíéêÜ ÃËáôéíéêÜ Ã’’’’’ Ëõêåßïõ Ëõêåßïõ Ëõêåßïõ Ëõêåßïõ Ëõêåßïõ

Åíüôçôá 4Åíüôçôá 4Åíüôçôá 4Åíüôçôá 4Åíüôçôá 4ççççç

ÊåöÜëáéá: 30, 31, 32ÊåöÜëáéá: 30, 31, 32ÊåöÜëáéá: 30, 31, 32ÊåöÜëáéá: 30, 31, 32ÊåöÜëáéá: 30, 31, 32


ΔΟΤΙΚΗ1. Ποια είναι η συντακτική χρήση της δοτικής στο λόγο;

Η δοτική χρησιμοποιείται:α. ως έμμεσο αντικείμενο ρημάτωνβ. ως συμπλήρωμα ρημάτων (αντικείμενο)γ. ως ετερόπλωτος προσδιορισμός ονομάτων (ουσιαστικών επιθέτων,

επιρρημάτων και επιφωνημάτων).δ. ως προσδιορισμός ρημάτων: α. προσωπική β. κατηγορηματική του σκοπού

Η ΔΟΤΙΚΗ ΣΤΟ ΛΑΤΙΝΙΚΟ ΛΟΓΟ

2. Σε ποιες κατηγορίες ρημάτων τίθεται η δοτική ως έμμεσο αντικείμενο;α. σε ρήματα που σημαίνουν: “δίνω”, “δείχνω”, “λέγω” (do, ostendo, dico),

στα συγγενικά με αυτά και τα αντίθετά τους.π.χ. Signa militaria Caesari tradunt Cato ficum praecocem patribus ostendit.

β. σε ρήματα σύνθετα με τις προθέσεις ob, prae, pro, in, ante, ad, κ.λ.π.π.χ. Marmor Phidiae obtulit. Imagines hominum excellentium mihi proponebam.

3. Σε ποιες κατηγορίες ρημάτων τίθεται η δοτική ως συμπλήρωμα(αντικείμενο);α. σε ρήματα φιλικής - εχθρικής διάθεσης (placeo, studeo=ασχολούμαι,

medeor=θεραπεύω, noceo=αφανίζω, βλάπτω)π.χ. Regia hostia deo placet .

Germani non student agriculturae.Dies stultis mederi solet (=ο χρόνος συνήθως γιατρεύει τους ανόητους).

ÂÞìá 1

Απομνημονεύω τα βασικάσημεία της θεωρίας

ΈμμεσοΑντικείμενο

Αντικείμενο(Συμπλήρωμα

ρημάτων)

Ετερ. προσδ.ονομάτων

επιρρημάτων

με ρήματα

Κ/κήσκοπούΠροσ/κή


Belua marina incolis nocet.β. ρήματα ευπείθειας - υπακοής, πίστης εμπιστοσύνης (credo, obsequor =

ακολουθώ, πείθoμαι, pareo, oboedio=υπακούω ) και τα αντίθετά τουςπ.χ. Ego ancillae tuae crediti Victor obsequitur iis.

Mundus deo paret et huic maria terraeque oboediunt (= ο κόσμος υπακούειστο θεό και σ' αυτόν υποτάσσονται οι θάλασσες και οι στεριές)

γ. ρήματα που σημαίνουν “διατάσω”, “πείθω” (impero, persuadeo)π.χ. Caesar tribus legionibus imperat

Caesar cuidam ex equitibus Gallis persuadetδ. ρήματα προσέγγισης ένωσης (coniungo, appropinquo)

π.χ. Equites Romani hostibus appropiquantε. ρήματα που σημαίνουν “αρμόζει”, “πρέπει” και τα αντίθετά τους

(appropinquo=ταιριάζω)Illi poena nobis libertas appropinquat (=σε εκείνον ταιριάζει η ποινή σεεμάς η ελευθερία)

4. Πώς χαρακτηρίζεται συντακτικά η δοτική με ουσιαστικά, επίθετα,επιρρήματα;

αντικειμενική 5. Με ποια επίθετα έχουμε δοτική αντικειμενική;

Σημείωση!Η χρήση της δοτικής με ουσιαστικά επιρρήματα επιφωνήματα δεν είναι συχνήIustitia est optemperatio scriptis (=διακαιοσύνη είναι υπακοή στους νόμους)

π.χ. Hei mihi misero (αλίμονο σε μένα το δυστυχή).

Αντικειμε-νική

Κατηγορίες επιθέτων Παραδείγματαα. φιλίας - έχθρας (amicus, infestus) Vir mihi amicissimus,

Animus impurus, deis hominibusque infestus

β. ωφέλειας - βλάβης (utilis, inutilis) Utile rei publicaeγ. ομοιότητας, ισότητας, ταυτότη-τας, συμφωνίας και τα αντίθετά τους(par, dispar= άνισος διαφορετικός, simi-lis, disimilis= όμοιος ανόμοιος)

Par similisque ceteris(=όμοιος και απαράλλαχτος μετους άλλους) Ηοmο similis effigiei mortui.

δ. αρμοδιότητα- καταλληλότητα και τααντίθετά τους (idoneus, opportunus)

Locus idoneus castris (=τόποςκατάλληλος για στρατόπεδο)

Δοτική


4. Πώς χαρακτηρίζεται συντακτικά η δοτική που προσδιορίζει ρήματα; Προσωπική και κατηγορηματική του σκοπού

5. Ποια είναι τα είδη της δοτικής προσωπικής;

6. Τι πρέπει να γνωρίζουμε για την δοτική κατηγορηματική του σκοπού ήτου αποτελέσματος;

1. Καθαράπροσωπική:

συνοδεύει τα απρόσωπαρήματα

L. Aemilio Paulo... obtigitgerere bellum

2. Κτητική: συνοδεύει τα: sum, fio, ότανδεν είναι συνδετικά και ση-μαίνουν έχω, παίρνω, απο-κτώ.

Navicula Arriae fuit.

3. Ηθική: δηλώνει το πρόσωπο που δείχνειιδιαίτερο ενδιαφέρον και επηρε-άζεται συναισθηματικά από τηνενέργεια του ρήματος (δηλ. χαί-ρεται, λυπάται, αγανακτεί κλπ.).• Συνήθως η δοτική τηςπροσωπικής αντ. α' και β' προσ.• Συνάπτεται με φράσεις πουδηλώνουν αγανάκτηση έκπληξη.

In muro consistendi potestaserat nulli (=Κανένας δεν είχετη δυνατότητα ν' αμυνθείπάνω στο τείχος).Non tibi ingredienti fines partiaeira cecedit?

4. Χαριστική ή αντιχαριστική:

δηλώνει το πρόσωπο που έχειυλικό όφελος ή ζημιά από αυτόπου δηλώνει το ρήμα.

Consulamus bonis (χαριστική)Si tibi consilium non ex sentetiacessisset. (αντιχαριστική)

5. Κρίνοντοςπροσώπου ήτης αναφοράς:

δηλώνει το πρόσωπο κατά τηνκρίση του οποίου ή αναφορικάμε το οποία ισχύει ή δεν ισχύειαυτό που εκφράζει το ρήμα.

Pacuvius dixit videri ea sibiduriora et acerbiora.Quae sibi quisque facilia factuputat, (όσα νομίζει ο καθέναςεύκολα κι ο ίδιος να τα κάνει).

6. Ποιητικούαιτίου ή ενε-ργούντος προ-σώπου:

δηλώνει το προσωπο που κάνειαυτό που δηλώνει το ρήμα. συ-νάπτεται συνήθως i. με γε-ρουνδιακό ii. με παθητικά ρή-ματα συντελικού ιδίως χρόνουκαι iii. με μετοχές, επίθεταπαθητικής σημασίας.

Omnia sunt excitanda tibiAesopus tibi notus.Nobis ea res pro magnitudineparum comperta sit (το πράγμααυτό ανάλογα με το μέγεθός τουλίγο είχε ξεκαθαριστεί απόεμάς).

Είδη δοτικήςπροσωπικής Συνοδεύει - δηλώνει Παραδείγματα


• το ποιητικό αίτιο

• εσωτερικά αίτια

Είναι δοτική αφηρημένου ουσιαστικού σε ενικό αριθμό Την συναντάμε συνήθως μαζί με το ρήμα sum αλλά και με άλλο ρήμα μπορεί να προσδιορίζεται από επίθετο μπορεί να συνοδεύεται: από δοτική προσωπική (χαριστική, αντιχαριστική)

από δοτική του εμμέσου αντικειμένουπ.χ. Murena patri (δοτ. προσ. χαριστική) suo gratulationi in victoria fuit,

Caesar equitatum auxilio legionibus (δοτική του έμμ. αντικ.) misitAt in Graecia, Utique olim, artes magnae laudi (επιθ. προσ.) erant(Στην Ελλάδα όμως, κάποτε τουλάχιστον, οι τέχνες επαινούνταν πολύ).

7. Ποιες δοτικές χρησιμοποιούνται στερεότυπα ως δοτικές κατηγορηματικέςτου σκοπού ή του αποτελέσματος;

exemplo (για παράδειγμα) curae (για φροντίδα) auxilio (για βοήθεια) honori (για τιμή) amicitiae (για φιλία) saluti (για σωτηρία)

8. Σε πόσα είδη και με πoιο κριτήριο διακρίνει το σχολικό εγχειρίδιο τηναφαιρετική;

Σε τρία: α. κυρίως αφαιρετική β. οργανική γ. τοπικήμε κριτήριο: το γεγονός ότι η φαιρετική συγκεντρώνει τις λειτουργίες τριώνπαλαιότερων πτώσεων της κυρίως αφαιρετικής, της οργανικής, της τοπικής.Έτσι:

ΠΙΝΑΚΑΣ Ια. κυρίως αφαιρετική β. η οργανική γ. η τοπική

δηλώνει δηλώνει δηλώνει• τοπική προέλευση • συνοδεία • τόπο• καταγωγή • τρόπο • χρόνο• υλική αφετηρία • ιδιότητα• σημείο απομάκρυνσης • το όργανο χωρισμού ή το μέσο

• το μέτρο ή τη διαφορά• την αναφορά

• σημείο εκκίνησης για σύγκριση• σημείο εκκίνισης • ποινήγια εκτίμηση κρίση • αξία


Μέσου

Αναφοράς

Ιδιότητας

Τα επίθετα [fretus, dignus]+ αφαιρετική του μέσου

Δηλώνει ιδιότητα μόνιμη

• fretus viribus suis• Nihil longiore vita digniusAgesilaus Claudus fuitaltero pede= (Ο Αγησ. ήτανκουτσός στο ένα πόδι)Homo facie squalida venit=(Ήρθε ένας άνδρας με βρώμικοπρόσωπο)Ea puella nihil amabiliussole ipso illustriora erant et clariora

Liber metu= (απαλλαγμένος απόφόβο)

Cassiope superba forma sua

Συγκριτική

Απομάκρυνσηςχωρισμού

ΑναγκαστικούαιτίουΎλης(σπανιότατη)

Εξαρτάται από συγκριτικόεπιθέτου - επιρρήματοςκαι από το alius, alia, aliud(έχει συγκριτ. σημ).Συντασσ. με επίθεταεπιρρήματα που δηλώνουναπαλλαγή - στέρησηςΣυνοδεύει ονόματαψυχ. πάθους

είναι: α. τα ποσοτ. επίθεταpaulo, multo που συνο-δεύουν σιγκριτικό επίθετο ήεπίρρημαβ. η αφαιρετική + post=επίρρημα

Του μέτρου ήτης διαφοράς

Multo minor natu erat

Paucis post diebus

Pocula argento= (ποτήριααπό ασήμι)

Πρόσεξε! η αφαιρετική: άλλοτε προσδιορίζει ονόματα και λειτουργεί συνεπώς ως

ετερόπτωτος προσδιορισμός και άλλοτε ρήματα. Επομένως θεωρούμε ορθότερο να παραθέσουμε τα είδητης αφαιρετικής με κριτήριο την ιδιαίτερη συντακτική της λειτουργία:α. ως ετερόπτωτου προσδιορισμούβ. ως συναπτόμενης με ρήματα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΙΗ αφαιρετική ως ετερόπτωτος προσδιορισμός

Είδος Παρατηρήσεις Παράδειγμα


9. Ποια είναι τα είδη της αφαιρετικής όταν προσδιορίζει ρήματα.

Είδος Παραδείγματα Παρατηρήσεις1. Αντικείμενο Miles hostem armis spoliavit2. Οργάνου Adulescens hasta eum transfixit

Signum tuba dandum erat (Τοσύνθημα έπρεπε να δοθεί με τησάλπιγγα).

3. Συνοδείας(εμπρόθετη)

Cum elephantis Alpes tsansiit.

4. Μέσου Perseus calceis pennatis advolat.Instruo puerum litteris.

Να θυμάσαι!α. ως αφαιρετικές του μέσουχαρακτηρίζονται οι αφαιρετικέςμε τα ρήματα compleo, afficio(adficio) comfido.π.χ. Aesopus supplicio capitisfugitivum adfecitβ. το μέσο όταν πρόκειται γιαπρόσωπο δηλώνεται:i. με την πρόθεση per + αιτιατικήii. με τις αφαιρ. opera,beneficio, auxilio, + γενικήπροσώπου.π.χ. Adulescentis opera hostesfugati sunt.Per adulescentem hostes fugatisunt.

5. Τρόπου Germani pedibus proeliantur.6. Χρόνου Caecilia in sacello quodam nocte

omen nuptiale petit• δηλώνει το πότε έγινε κάτι.• Όταν δε συνοδεύεται απόεπιθετικό εκφέρεται με τηνπρόθεση in με διαφορά στησημασίαπ.χ. Βello Latino= στην εποχήτου Πατ. πολέμουin bello= σε καιρό πολέμου

7. Τοπικής στάσης

π.χ. Ficus praecox Carthaginedecerpta est

τριτόκλιτο όνομα πόλης ενι-κού ή πληθυντικού αριθμού

Servus Athenis pro libero fuit 1ο κλιτο ή 2ο κλιτο όνομαπληθ. αρ. α' και β' κλ.

ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΙΙΗ αφαιρετική με ρήματα


locis frigidissimis γ. ουσιαστικά που δηλώνουντόπο: locus, castra.

8. Τοπικής αφετηρίας

Venio Roma (Έρχομαι από τηΡώμη).

9. Διαμέσου τόπου

Terra marique (Δια ξηράς καιθαλάσσης).

10. Καταγωγής T. Manlius, consul, nobili generenatus exercitui RomanorumpraefuitIs ex me natus est Η άμεση καταγωγή και

εμπρόθετα (πιο σπάνια)Caesar Augustus, ortus ab Iulo,portas Belli claudet.

η έμμεση καταγωγή εμπρό-θετα: -ex, -ab + αφαιρετική

11. Του σημεί-ου εκκίνησηςγια εκτίμησηκρίση

Congrediamur ut singularis proelioeventu cernatur.

12. Αξίας - τουτιμήματος

Octavianus viginti milibussesertium corvum emit.

• Δηλώνει καθορισμένη,συγκεκριμένη αξία.

13. Συγκριτική Bellum pace malebant δηλώνει το σημείο εκκίνησηςγια εκτίμηση και κρίσησυνάπτεται με ρήματασυγκριτικής σημασίας

14. Αναφοράς Miles Latinus Romano virtuteantecellit

15. Αιτίας τουαναγκαστικούαιτίου

Quod ea re (vino) remollescunthomines.

16. Ποινής Consul adulescentem mortemultavit

17. Του εγκλή-ματος

Murena aliquo scelere accusatusest a iudicibus

18. Tου μέτρουή της διαφοράς

Ut cernatur quanto miles LatinusRomano virtute antecellit.

19. Ποιητικούαιτίου

Paulo post rumore caedisprorepsit ad solarium proximum.

• η αφηρημένη αξία εκφέρεταιμε γενικήOctavianus emit avem tantiquanti nullam adhuc emerat.

Όταν το ποιητικό αίτιοείναι άψυχο.


1. Ποια είναι η γραμματική φύση του γερούνδιου και ποιες πτώσεις έχει; Είναι ρηματικό ουσιαστικό, ουδετέρου γένους με ενεργητική σημασία. Έχει τέσσερις: γενική, δοτική, αιτιατική και αφαιρετική

2. Ποιος είναι ο τύπος σχηματισμού του; Για τα ρήματα α΄ και β΄ συζυγίας: Τ= (θέμα εν. + ndi, ndo, ndum, ndo)π.χ. ama -ndi, ama -ndo, ama -ndum, ama -ndo,

dele -ndi, dele -ndo, dele -ndum, dele -ndo Για τα ρήματα γ΄ και δ΄ συζυγίας: Τ= (θέμα εν. +e +ndi, ndo, ndum, ndo)π.χ. leg -e -ndi, leg -e -ndo, leg -e -ndum, leg -e - ndo

audi -e -ndi, audi -e -ndo, audi -e -ndum, audi -e -ndo3. Ποια είναι η χρήση της γενικής του γερουνδίου ;

Η γενική του γερουνδίου χρησιμοποιείται ως:i. Συμπλήρωμα ουσιαστ. ή επιθ., (αντικειμενική) π.χ. Cupiditas pugnandi.

ii. Προσδιορισμός του σκοπού με τις προθεσείς causa και gratia (μετά τογερούνδιο).π.χ. Porcia cultellum poposcit unguies resecandi causa.

4. Ποια είναι η χρήση της δοτικής του γερουνδίου ; Η δοτική του γερουνδίου δηλώνει σκοπό και συνάπτεται με επίθετα πουσημαίνουν καταλληλότητα, επιτηδειότητα, κλίση, δυνατότητα και τααντίθετά τους. Τέτοια επίθετα είναι: idoneus, aptus, utilis, inutilis,opportunus, bonus, κ.α. π.χ. Locus idoneus pugnando

5. Ποια είναι η χρήση της αιτιατικής του γερουνδίου; Η αιτιατική του γερουνδίου είναι πάντοτε εμπρόθετη (ad, in) και δηλώνεισκοπό ή αναφορά. π.χ. Venit ad videndum amicos

6. Ποια είναι η χρήση της αφαιρετικής του γερουνδίου; Η αφαιρετική του γερουνδίου:i. απρόθετη δηλώνει τρόπο καιii. εμπρόθετη (de, ex, in, ad) δηλώνει αναφορά ή αφετηρία.π.χ. Cogitando homines excellentes conformavit mentem suam

Liber(=βιβλίο) de beate vivendo

7. Σε ποια φωνή ανήκει το Γερούνδιο; Είναι τύπος της ενεργητικής φωνήςπ.χ. Στο ρήμα utor (αποθετικό) το γερούνδιο είναι:utendi , utendo, utendum, untendo

20. Κατηγορη-ματική τηςιδιότητας

Etsi senex et corpore infirmo sumsemper meminero Romamconservatam esse amario

Πρόσεξε!Γερούνδιο διαθέτουν και τααποθετικά λόγω της ενεργη-τικής τους σημασίας.

ΓΕΡΟΥΝΔΙΟ


ÂÞìá 1

ÂÞìá 2

α. σελ. 66( άσκηση 1) β. σελ. 71(άσκηση 1) γ. σελ. 76 (άσκηση 2)

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ1. Να αναγνωριστεί το είδος της δοτικής στις παρακάτω προτάσεις:

α. Epistulam tibi scripsi. .....................................................................................β. Ancilla dixit Nasicae Ennium domi non esse .................................................γ. Cato patribus ficum ostendit. .........................................................................δ. T. Manlius exercitui Romanorum praefuit. ...................................................ε. Pareamus senatui! ..........................................................................................στ. Licet nobis feliciter vivere. ..........................................................................ζ. Filius patri simillimus est. ................................................................................

2. α. Να συμπληρωθούν τα κενά με την αφαιρετική του ουσιαστικού (ή ουσ.και επιθέτου) που βρίσκεται στην παρένθεση.

β. Να αναγνωριστούν οι αφ. των προτάσεων 1,2,3,10,13,15,16,17.

1. Paulus ex ................ (urbs) abit.2. Aeneas .................. (Venus-eris) natus est.3. Phidias fecit statuam ex .................. (ebur-oris).4. I. Brutus populum Romanum a ....................... (reges) liberavit.5. T. Malnius hostem ...................... (arma-orum) spoliavit.6. Alpes Italiam ab .................... (Gallia) seiungunt.7. Hannibal ex ...................... (insidiae-arum) Fabii se expedivit.8. Ex ..................... (dictum) filiae suae spem triumphi praesumpsit.9. Terror Cassium e .................... (somnus) excitavit.

10. Germani vinum a ........................... (mercatiores) ad se importari non sinunt.11. Galli ex ................ (fuga) in civitates discedunt.12. Magnus timor execitum occupavit ex ..................... (voces) Gallorum.13. Hercules gregem ex .......................... (locus infestus) amovere coepit.14. Hercules de ................... (via) fessus ibi dormiebat.15. Claudius a ................... (milites) in castra delatus est.16. Paula modestior ................. (Porcia) est.17. Unus ex .................... (Galli) Caesari traditus est.

Λύνω τις ασκήσεις - κλειδιάτου σχολικού βιβλίου


3. α. Να συμπληρωθούν τα κενά με την αφαιρετική του ουσιαστικού (ήουσιαστικού και επιθέτου) που βρίσκεται στην παρένθεση.

β. Να αναγνωριστούν οι αφαιρετικές των προτάσεων 1, 2, 3, 6, 7, 8, 10, 12, 13, 14:1. Caesar cum .................................. (quattuor legiones) in Galliam pervenit.2. Minicia .................................. (magna patientia) valetudinem tulit.3. Hominem cum ........................... (diligentia) investiga!4. Aesopus .............................. (dolor) adfectus est.5. Claudius imperium cepit ........................ (mirabilis casus).6. Arria ............................... (sicci oculi) in cubiculum redibat.7. Ancilla domini ................. (iussu) dixit Ennium domi non esse.8. Hercules ................ (ira) incensus Cacum interfecit.9. Galli ...................... (muri-orum) oppidi maxime confidunt.

10. Cicero cum ............................. (filius suus) Romam venit.11. I. Brutus posteritatis ....................... (gloria) dignus fuit.12. Paula Porciam .......................... (modestia) antecellit.13. Arria .................... (dolor) adducta ex cubicolo egrediebatur.14. Minicia puella ....................................... (matronalis gravitas) fuit.

4. Να συμπληρωθούν τα κενά με την αφαιρετική του ουσιαστικού (ή τουουσιαστικού και επιθέτου) που βρίσκεται στην παρένθεση και ναδικαιολογηθεί η χρήση της:1. Accius ................................ (grandis aetas) ad Pacuvium venit.2. .......................................... (bellum Punicum tertium) Carthago deleta est.3. ................................. (posterus dies) Claudius imperator factus est.4. Camillus diu in ............................. (exilium) fuit.5. Murena in ...................... (Asia) continenter vixit.6. Scribonianus arma in ............................... (Illyricum) moverat.7. ..................................... (pauci dies + post) Ennius ad Nasicam venit.8. Cato attulit ....................... (quidam dies) in curiam ficum ex Carthagine.9. Patria nostra in ............................. (extremum discrimen) fuit.

10. Brutos et Scripiones in deorum ................. (coetus) repono.11. Licinus .................... (Athenae) pro libero fuit.12. Ficus ............................... (Carthago) decerpta erat.13. Patri magno adiumento fuit in ..................................... (pericula) Murena.


ÂÞìá 1

ÂÞìá 2

ÂÞìá 3

1. Να βάλετε στη σωστή πτώση τις λέξεις που βρίσκονται μέσα στην παρένθεσηκαι να τις χαρακτηρίσετε συντακτικά.1. Belua marina (incola πληθ.).......................Africae nocebat.2. Athenis nulla civitas (auxilium).....................fuit.3. Cicero fuit homo (magnum ingenium)...........................4. Domum ego emam (tantum)..............., (quantum)..................... tu cupis.5. (Res publica).........................interest viros fortes honorare.6. Virtus (homo).................(gloria)...................est.7. Quid (tu)..........................accidit, mea filia?8. Attalus, rex, regnum suum Romanis (donum)......................dedit.9. Caesar imperavit (miles πληθ.).........................in castris remanere.

10. Magistratus debent (res publica)......................consulere.

2. Να βάλετε τις λέξεις που βρίσκονται μέσα σε παρένθεση στη σωστή πτώση, ναδικαιολογήσετε την επιλογή της πτώσης και ύστερα να τις χαρακτηρίσετε συντακτικά.1. Viri, qui adversus (res publica).............................coniuraverant, (supplicium)

...............................capitis adfecti sunt.2. Caesar ab (lulus)..............................ortus novam urbem fundavit.3. (Una pugna)................. non potest cerni quis fortis sit.4. Fretus (sua vis πληθ.)....................adulescens in (pugna) ...................... ruit.5. Pater (ego).........................hunc librum (donum).......................dedit.6. Nemo (auxilium)........................(ego)........................in periculis venit.7. (Iustitia)......................... et (fortitudo)........................Romani omnibus

antecellunt.8. Perseus beluam (hasta)................................... delevit.9. (Decimus annus).........................Graeci Troiam expugnaverunt.

10. Pilis missis milites (gladius)...................................rem gerunt.

3. Να συμπληρώσετε τα κενά με τον κατάλληλο τύπο του γερουνδίου.α. Oratores sunt viri...................periti. (dico)β. Hannibal dedit Scipioni potestatem secum...................(conloquor)γ. Multa de bene beateque...............a Platone disputata sunt. (vivo)δ. Hamilcar numquam hosti cessit, neque locum...........dedit, (noceo)ε. Legatos misit ...................causa. (conloquor)στ. Puer studiosus...................fuit. (audio)

Λύνω περισσότερεςασκήσεις


ÂÞìá 1

ÂÞìá 2

ÂÞìá 3

ÂÞìá 4

Α. Από τη Γραμματική Ουσιαστικά1. τα ουδέτερα της γ΄ κλίσης nomen, genus, dedecus2. luxuriae: κλίνεται σύμφωνα και με την ε΄ κλίση luxuries - ei και δεν έχει

πληθυντικό αριθμό.3. stipendia: στον ενικό αριθμό σημαίνει μισθός, στον πληθυντικό αριθμό θητεία.4. virtutis: στον ενικό αριθμό σημαίνει ανδρεία, στον πληθυντικό αριθμό αρετές.5. viribus: είναι ελλειπτικό στον ενικό αριθμό. Έχει μόνο ονομαστική : vis,

αιτιατική: vim, αφαιρ. : vi. Γενική πληθυντικού virium.6. armis: έχει μόνο πληθυντικό αριθμό (pluralia tantum)7. salutem: Δεν έχει πληθυντικό αριθμό8. opera: στον ενικό αριθμό σημαίνει εργασία, στον πληθ΄. αριθμό εργάτες.9. tenebris: έχει μόνο πληθυντικό αριθμό (pluralia tantum)

10. litterarum : στον εν. σημαίνει γράμμα αλφαβήτου, στον πληθ. λογοτεχνία,επιστολή

ΕπίθεταTην κλίση της μετοχής ενεστώτα excellens (μάθημα 32), αφαιρετική ενικούexcellent - i, γιατί έχει επιθετική σημασία.

Ρήματα1. Τους αρχικούς χρόνους του cerno σε ενεργητική και μέση φωνή

Cerno, crevi, cretum, cernere (ενεργητική φωνή)Cernor, conspectus sum, cerni

2. Το ημιαποθεματικό confido, confisus sum3. Το ruo σχηματίζει μετοχή μέλλοντα ruiturus4. Το obicio ανήκει στην κατηγορία των 15 ρημάτων σε -io της γ΄ συζυγίας

Β. Από το Συντακτικό• Τα δίπτωτα ρήματα:

1. Lacesso + αιτιατική + δοτική 2. Obicio + αιτιατική +δοτική3. Spolio + αιτιατική +αφαιρετική 4. Antecello +δοτ. +αφαιρετική5. Propono + αιτιατική +δοτική 6. Relinquo + αιτιατική +δοτική

Προσέχω από τη γραμματικήκαι το συντακτικό

• Τη σύνταξη του γερουνδίου:• Τη δοτ. κατηγορημ. του σκοπού (30) • Τον υποθετικό λόγο στα (30 και 32).


Ενικός Πληθυντικός Αιτιατική αφαιρετική γενική αιτιατική

Ενικός Ονομ. Γεν. Δοτ. Αιτ. Κλητ. Αφαιρ.

Πληθυντικός Ονομ. Γεν. Δοτ. Αιτ. Κλητ. Αφαιρ.

1. Nα συμπληρωθεί ο πίνακας με τα ουσιαστικά iudices, dedecus , genere,viribus, voces, cruciatus.

2. Να κλιθούν τα επίθετα στο γένος που βρίσκονται και στους δύο αριθμούς(το πρώτο στο συγκριτικό) fortissimo, nobili, singularis, excellentes.

3. Constituta est, congrediamur, να γραφεί το β΄ ενικό πρόσωπο της οριστικήςόλων των χρόνων στη φωνή που βρίσκονται.

ÂÞìá 1

ÂÞìá 2

ÂÞìá 3

ÂÞìá 4

ÂÞìá 5

Ελέγχουμε τις γνώσεις μας


4. intuendum: να γραφούν οι ονομ.τύποι του ρήματος της ενεργητικής φωνής.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

5. vidit, lacessitus est, imitandum: να κλιθούν στη μέση (παθητική) προστακτικήκαι των δύο χρόνων.

6. obiecerunt, transfixit, accederet: να αντικατασταθούν από τύπους τηςπαθητικής περιφραστικής συζυγίας..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

7. Να μετατραπεί η ενεργητική σύνταξη σε παθητικήα. Murenam laudare debemusβ. Sed consul adulescentem morte multavitγ. Quam multas imagines fortissimorum virorum scriptores et Graeci et Latini

nobis reliquerunt..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

8. Να μετατραπεί η παθητική σύνταξη σε ενεργητική:

Οριστική Ενεστ. Παρατ. Μελλ. Παρακ. Υπερσ. Σ. Μελλ.

Ενεστώτας

Μέλλοντας


α. ex qua honos et gloria nomini constituta est.β. Sed paulo post filius eius a duce hostium his verbis proelio lacessitus est.........................................................................................................................................................................................................................................................

9. Να αναλυθούν οι μετοχές σε ισοδύναμες δευτερεύουσες προτάσεις:α. susceptum β. natus γ. confisus.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

10. Να συμπτυχθούν οι προτάσεις σε μετοχές:α. Et si habet Asia suspicionem quandam luxuriaeβ. cum in castra revertissetγ. nisi litterarum lumen accederet

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

11. Oι προτάσεις που ακολουθούν να μεταφερθούν στον πλάγιο λόγο:α. “Hic fuit in Asia” (Is dixit)β. “Congrediamur” (Sed filius eius a duce hostium lacessitus est)γ. “Scriptores et Graeci et Latini imagines hominum excellentium nobis reliquerunt”

(Sallustius tradit.).................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

12. Οι παρακάτω προτάσεις να μεταφερθούν στον ευθύ λόγο:α. Nos Murenam laudare debemusβ. Ut omnes pugna abstinerentγ. Quanto miles Latinus Romano virtute antecellat

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

13. quae iacerent in tenebris omnia nisi litterarum lumen accederet: ναμετατραπεί ο υποθετικός λόγος στα άλλα είδη.

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

ΛΑΤΙΝΙΚΑ 3 4

Documents

Transcript of ΛΑΤΙΝΙΚΑ 3 4