ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝ∆ΥΣΗ • ΑΝΑΠΤΥΞΗ • ΑΞΙΑ • KNOWLEDGE • INVES

TMENT • DEVELOPMENT VALUE ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝ∆ΥΣΗ • ΑΝΑ

Ε ΤΟΣ 48 ο ΔΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΜΑΡΤΙΟΣ-ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2011 T IMH 5.00 €

No

483

ISS

N 1

105

2503

ΕΠΙΛ

ΟΓΗ

ΜΑ

ΡΤ

ΙΟΣ

- Α

ΠΡ

ΙΛΙΟ

Σ 2

01

1

Οι ιππότες της Ευρωπαϊκής στρογγυλής τραπέζης, το νέο

σύμφωνο για το ευρώ και η μεγάλη πρόκληση για την

Ευρώπη και τα μέλη της να αποδείξουν ότι μπορούν να

ανατρέψουν τα «προγνωστικά».

Bankers' Green Food&Drinks valuesHealthLiving values

Value&Values

Ευρωπη – Ελλαδα

Η μεγάλη μάχη της ανταγωνιστικότητας

97

71

10

52

50

00

34

0

ΕΤΑΙΡΕΙΑ:

ΠΑΡΑΛΗΠΤΗΣ: ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ:

ΤΗΛΕΦΩΝΟ: FAX: E-MAIL:

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: ΥΠΟΓΡΑΦΗ:

Κατηγορία Συνδροµής Ετήσια Διετής

Ιδιώτες - Επιχειρήσεις 88 € 160 €

Τράπεζες - Ασφάλειες - Δηµόσιο 125 € 225 €

Φοιτητές(αποστολή φοιτητικής ταυτότητας) 48 € 88 €

* Επίσης: Ν.Π.Δ.Δ. - Οργανισµοί - Πρεσβείες - Βιοµηχανικά & Επιχειρηµατικά Συγκροτήµατα

Συδροµή Εξωτερικού 165 € 275 €

Συνδροµή φοιτητών εξωτερικού(αποστολή φοιτητικής ταυτότητας) 115 € 185 €

Στις τιµές περιλαµβάνεται Φ.Π.Α. 5%

ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ ΕΠΙΛΕΞΤΕ

ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ ΕΠΙΛΕΞΤΕ

ΤΡΟΠΟΣ ΠΛΗΡΩΜΗΣ:

ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΣΕ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ:ALPHABANK: GR15 0140 1030 1030 0232 0001 786 (ALL MEDIA A.E.)ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ: GR70 0110 0800 0000 0804 7142 701 (ALL MEDIA A.E.)ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ: GR70 0172 0110 00 5011 016125 652 (ALL MEDIA A.E.)ΠΡΟΣΟΧΗ! Για να γίνει η πιστωση, παρακαλούµε γράψτε στο παραστατικό της κατάθεσης τον αποστολέα και στείλτε το στο fax: 210 64 24 850.

ΝΑ ΣΤΑΛΕΙ ΕΙΣΠΡΑΚΤΟΡΑΣ (για την περιοχή της Αθήνας)

ΘΑ ΠΕΡΑΣΩ ΑΠΟ ΤΑ ΓΡΑΦΕΙΑ ΣΑΣ

ΧΡΕΩΣΤΕ ΤΗΝ ΚΑΡΤΑ VISA Αριθµος Κάρτας: ............................................

Ονοµατεπώνυµο: .......................................................................................................................

Λήξη: ............................................................... Υπογραφή: .....................................................

ΧΡΕΩΣΤΕ ΤΗΝ ΚΑΡΤΑ DINERS Αριθµος Κάρτας: ............................................

Ονοµατεπώνυµο: .......................................................................................................................

Λήξη: ............................................................... Υπογραφή: .....................................................

Γίνετε συνδροµητής στην ΕΠΙΛΟΓΗ Το πακέτο συνδροµής περιλαµβάνει:

6 διµηνιαίες εκδόσεις ΕΠΙΛΟΓΗ και 5 ετήσιες εκδόσεις. Επιπλέον, παρέχεται 20% έκπτωση στις online βάσεις δεδοµένων του economics.gr

Δείτε πληροφορίες για την ΕΠΙΛΟΓΗ και τις ετήσιες εκδόσεις της ALLMEDIA στο δικτυακό τόπο www.epilogimag.gr

Θεοφάνους 19-21, 115 23 Αθήνατηλ.: 210 64 23 688, fax: 210 64 24 850

e-mail: sindromes@allmedia.gr

ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝ∆ΥΣΗ • ΑΝΑΠΤΥΞΗ • ΑΞΙΑ • KNOWLEDGE • INVES

TMENT • DEVELOPMENT VALUE ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝ∆ΥΣΗ • ΑΝΑ

ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝ∆ΥΣΗ • ΑΝΑΠΤΥΞΗ • ΑΞΙΑ • KNOWLEDGE • INVES

TMENT • DEVELOPMENT VALUE ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝ∆ΥΣΗ • ΑΝΑ

Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ι Κ Ο & Ε Π Ι Χ Ε Ι Ρ Η Μ Α Τ Ι Κ Ο Π Ε Ρ Ι Ο ∆ Ι Κ Ο

& , 1 -2

©

& , 3 -4

©

& , 5 -6

& , 7 -8

©- Corporate Value

µ ©

& , 9 -10

©

& , 11 -12

4 ΕΠΙΛΟΓΗ

B A N K E R S ’ C L U B | Σ Ε Λ . 5 8 H E A L T H V A L U E S | Σ Ε Λ . 1 0 4G R E E N V A L U E S | Σ Ε Λ . 8 8

Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α

08 | editorial

10 | οικονοΜiα κoσΜοσ & ΕΛΛaΔαΜέτρα, ημίμετρα και η αλήθεια που δύσκολα θα αποφύγουμε σχετικά με τον Μηχανισμό Στήριξης – Τα όρια και οι αντοχές της οικονομίας στα υψηλότερα επιτόκια – Το πείραμα Ελλάδα δεν «βγαίνει» χωρίς αναπτυξιακή ώθηση – Ο Λαβύρινθος της ύφεσης και οι παράπλευρες απώλειες των μέτρων μείωσης των ελλειμμάτων – Τα λιγότερα ευρωπαϊκά κεφάλαια για τους αγρότες και οι ευκαιρίες που δεν πρέπει να χάσουμε – Ο Γερμανός Πράσινος φιλέλληνας και η ανερχόμενη παράταξή του – Το οικονομικό βαρόμετρο της επικαιρότητας στην Ελλάδα και τον κόσμο.Από το Επιτελείο της «Ε»

26 | ανιΧνΕYσΕισ οικονοΜiα Πώς «βγαίνουν» οι αριθμοί Από τον Χρήστο Κώνστα

28 | οικονοΜiα - κοινωνiα Οι Έλληνες θέλουν τον χαμένο παράδεισο Από τον Αντώνη Λιβιεράτο

30 | ΕυρωπαΪκΗ ΕνωσΗΟι Ευρωπαίοι αποφασίζουν, οι αγορές δεν πείθονται Από τον Νίκο Μπέλλο

34 | coVer storYΟι ιππότες της Ευρωπαϊκής Στρογγυλής Τραπέζης και το νέο Σύμφωνο για το Ευρώ Από την Ευαγγελία Παπαϊωάννου

38 | sPecial issues παγκοσΜια οικονοΜια Το εμπόριο του χρήματος και η «σπεκουλοκρατία» Aπό τον Αντώνη Λιβιεράτο

44 | Bussiness leadersΣταύρος Παρασκευαϊδης Από την κρίση αξιών στην οικονομική κρίση Από τις Θώμη Μελίδου και Ευαγγελία Παπαϊωάννου

49 | Bankers’ Value οικονοΜiα και τρaπΕΖΕσ Έλληνες τραπεζίτες μιλούν σήμερα για όσα θα ζήσουμε αύριο Από το Επιτελείο της «Ε»

52 | ΕΛΛΗνικΕσ τραπΕΖΕσcut costs to the bone Από τον Χρήστο Κώνστα

57 | Bankers’ cluB Συνέντευξη με τον Γιώργο Μινέττα της Ευρωπαϊκής Ένωσης Από την Έλενα Ερμείδου

60 | ΕΛΛΗνικΕσ τραπΕΖΕσ Μάχη στα αναχώματα Από την Ευαγγελία Παπαϊωάννου

63 | Factoring Η ύφεση, η έλλειψη μετρητών και το ελιξίριο ρευστότητας Από το Επιτελείο της «Ε»

03 | 04.2011

C O V E R S T O R Y | Σ Ε Λ . 3 4 B U S S I N E S S L E A D E R S | Σ Ε Λ . 4 4

P R E C I O U S L I F E | Σ Ε Λ . 1 0 9

Τ Ρ Α Π Ε Ζ Ε Σ | Σ Ε Λ . 5 2 ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ | ΣΕ Λ . 38

6 ΕΠΙΛΟΓΗ

66 | Factoring Αντίδοτο στην κρίση Από την Κατερίνα Περιβόλα Marketing Manager της Marfin Factors & Forfaiters

68 | Factoring Το χρηματοπιστωτικό εργαλείο ρευστότητας αρωγός στην ύφεση Από τον Γιώργο Καραγιαννόπουλο, Διευθύνοντα Σύμβουλο της Eurobank EFG Factors

70 | Η προσωπικοτΗτα του ΗγΕτΗ Jose Luis Rodriguez Zapatero Από τον Θανάση Αντωνίου

72 | ΔιαΦΗΜισΗ Συνέντευξη με τον Αντώνη Γκορτζή της One Team Από τον Δημήτρη Κορδερά

76 | green Values green news Στιγμές της επικαιρότητας που αξίζουν προσοχή Από το Επιτελείο της «Ε»

80 | πρασινΕσ ΕπΕνΔυσΕισ Ενεργειακή αναβάθμιση στην πράξη Από τον Θανάση Αντωνίου

84 | Η νΕα αθΗνα Green Lifting για βιώσιμη ανάπτυξη Από τον Θανάση Αντωνίου

88 | πρασινΗ ΕνΕργΕια Συνέντευξη με τον Christoph Frei του World Energy Council Από τον Θανάση Αντωνίου

91 | Food & drinks Values

94 | αγορα τροΦιΜων - ποτων Η «ατμομηχανή» χάνει στροφές Από τον Δημήτρη Κορδερά

101 | HEALTH Values HealtH news Ματιές στην επικαιρότητα

104 | HealtH Business Συνέντευξη με τον Κώστα Ευριπίδη της GENESIS Pharma Από τον Μάκη Ντόβολο

109 | Precious liFe & liVing Values

122 | ΕπΕα πτΕρΕοντα Ο Ανδρέας Ριζόπουλος, ψάχνει, αναδεικνύει και σχολιάζει τα σημεία της εκτροχιασμένης πραγματικότητας!

Θεοφάνους 19, 115 23 Αθήνα Τηλ.: 210 64 01 850 Fax: 210 64 24 850 email: a@allmedia.grweb: www.epilogimag.gr ή www.επιλογη.gr

eκΔοτΗσΧρΗστοσ παπαΪωαννου

ΔιΕυθυνσΗ ΕκΔοσΗσ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ

ΔιΕυθυνσΗ συνταΞΗσ ΘΩΜΗ ΜΕΛΙΔΟΥ

ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΛΛΩΝΙΑΤΗΣ, ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΩΝΣΤΑΣ, ΑΝΤΩΝΗΣ ΛΙΒΙΕΡΑΤΟΣ, ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΑΥΡΙΔΗΣ

ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΑΝΔΡΙΑΝΕΣΗΣ, ΘΑΝΑΣΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ, ΕΛΕΝΑ ΕΡΜΕΙΔΟΥ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΡΔΕΡΑΣ, ΣΙΜΟΣ ΚΟΣΜΕΤΑΤΟΣ, ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΩΝΣΤΑΣ, ΝΙΚΟΣ ΜΠΕΛΛΟΣ, ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΝΙΚΟΠΟΥΛΟΣ, ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΠΑΧΑΤΖΗΣ, ΑΝΔΡΕΑΣ ΡΙΖΟΠΟΥΛΟΣ, ΚΩΣΤΑΣ ΧΑΛΚΙΑΔΑΚΗΣ

ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣΜΑΡΙΝΑ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ

ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ ΦΛΩΡΑ ΛΕΝΟΥ, ΛΙΤΣΑ ΦΡΑΓΚΟΥ

ART DIRECTOR ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΦΩΚΑΣ

ΑΤΕΛΙΕ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΠΑΠΑΔΕΑ

ΦΩΤΟΓΡΑΦΗΣΕΙΣ ΑΓΓΕΛΟΣ ΣΤΑΥΡΑΚΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗ Tηλ. 210 64 01 852 email: press@allmedia.gr

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ Tηλ. 210 64 23 688 email: marketing@allmedia.gr

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣTηλ. 210 64 01 850 email: sindromes@allmedia.gr

ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ Tηλ. 210 64 01 850 email: logist@allmedia.gr

ΤΑΧΥΔΙΑΝΟΜΗ: MASS COURIER

ΔΙΑΝΟΜΗ ΠΕΡΙΠΤΕΡΩΝ: ΕΛΛ. ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ ΔΙΑΝΟΜΗΣ Ξ. ΤΥΠΟΥ

ΚΩΔΙΚΟΣ ΕΛΤΑ: 1260

ιΔρυτΗσ ΣΤΑΥΡΟΣ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ

ιΔιοκτΗσια ALLMEDIA ΜΕΣΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ A.E.

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση, αναπαραγω-γή, ολική, μερική ή περιληπτική, κατά παρά-φραση ή διασκευή απόδοση του περιεχομένου του εντύπου με οποιονδήποτε τρόπο, μηχανι-κό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογράφησης ή άλλον, χωρίς πρoηγούμενη γραπτή άδεια του εκδότη. Νόμος 2121/1993 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα.

ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝ∆ΥΣΗ • ΑΝΑΠΤΥΞΗ • ΑΞΙΑ • KNOWLEDGE • INVES

TMENT • DEVELOPMENT VALUE ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝ∆ΥΣΗ • ΑΝΑ

Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α

DUCATI: THE MONSTER FAMILY, Σελ. 109

8 ΕΠΙΛΟΓΗ

«Κάνε άλµα πιο γρήγορο από τη φθορά»*

Χρήστος Παπαϊωάννου

από τον εκδότη

Κ αθώς πληθαίνουν οι φωνές στην Ευρώπη, όχι βέβαια από τα θεσµικά της όργανα, για το εν-δεχόµενο αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέ-

ους χρήσιµο είναι να εξετάσει κανείς τα δεδοµένα και τις εναλλακτικές διεξόδους.

Με τις αποδόσεις των ελληνικών οµολόγων σήµερα στο 13%, και τις δυσκολίες µείωσης των ελλειµµάτων, η δυνατότητα της χώρας να βγει στις αγορές και να δανειστεί το 2012, από όπου θα χρειαστεί να αντλή-σει τις µισές περίπου δανειακές της ανάγκες, φαντάζει µακρινή. Από την άλλη πλευρά ο Γερµανός υπουργός Οικονοµίας, Βόλφαγκ Σόϊµπλε, αποκλείει το ενδεχό-µενο χορήγησης νέας βοήθειας. Αυτά βλέπουν όσοι υποστηρίζουν ότι η αναδιάρθρωση είναι αναπόφευ-κτη.

Για να αποτραπεί αυτή, πέρα από την αποφασιστικό-τητα της κυβέρνησης να προχωρήσει σε ακόµη βαθύ-τερες τοµές για µείωση της σπατάλης στον δηµόσιο τοµέα, θα πρέπει και η ΕΕ να δείξει µεγαλύτερη αλ-ληλεγγύη. ∆ιαφορετικά τα σενάρια θα πραγµατοποι-ηθούν. Οι επιπτώσεις θα εξαρτηθούν από το είδος της αναδιάρθρωσης. Ένα reprofiling του χρέους, όπως περιέγραψε ο διεθνής επενδυτής Τζορτζ Σόρος, µια επιµήκυνση µε µείωση επιτοκίων, θα σήµαινε λιγό-τερες απώλειες για όλους. ∆ηλαδή, µε τα χαµηλότερα επιτόκια οι τράπεζες-κάτοχοι ελληνικών οµολόγων θα έχουν απώλειες στα αναµενόµενα έσοδα τους και

µε την επιµήκυνση προβλήµατα ρευστότητας, αφού δεν θα έχουν την αναµενόµενη ρευστότητα στην προ-γραµµατισµένη λήξη τους. Το κούρεµα, όµως, της αξί-ας θα ήταν καταστροφικό, πρωτίστως για την Ελλάδα, µε τεράστιες απώλειες για τις τράπεζες και τα ασφαλι-στικά ταµεία.

Για την Ευρώπη η περιπέτεια κρατικού χρέους σηµαί-νει δύο λύσεις. Ή θα στηριχθούν περισσότερο οι χώ-ρες της περιφέρειας, στην περίπτωση της Ελλάδας µε µεγαλύτερα κεφάλαια, φυσικά εφόσον κάνουν και οι ίδιες ότι µπορούν για να αντιµετωπίσουν τα προβλή-µατά τους, ή αλλιώς θα υπάρξουν προβλήµατα στο ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστηµα. Συνεπώς, είναι απα-ραίτητος ο ρεαλισµός, καθώς στο παιχνίδι παίζουν όλοι.

Στο εσωτερικό µέτωπο, αυτό που πρέπει να ανατρα-πεί είναι η γενική εντύπωση ότι η κυβέρνηση προχω-ρά µε βήµα σηµειωτόν. Παρά τις αντιδράσεις πρέπει να προχωρήσει σε νέες περικοπές στον δηµόσιο το-µέα, να εξασφαλίσει κεφάλαια για προώθηση του ΕΣ-ΠΑ και των επενδύσεων και να διασφαλίσει ότι το κό-στος της ύφεσης κατανέµεται δίκαια. Επίσης, να δώσει έµφαση στην εκπαίδευση που αποτελεί µακροπρόθε-σµη επένδυση µε οικονοµικό όφελος για τη χώρα. Για όλα αυτά βέβαια απαιτείται συναίνεση, αναγκαία για να προχωρήσουµε. ∆ιαφορετικά θα παραµείνουµε εγκλωβισµένοι στα τωρινά προβλήµατα.

Ας αναλογιστούν όλοι, ότι στην περίπτωση στάσης πλη-ρωµών, αλυσιδωτές επιπτώσεις θα οδηγούσαν σε τραγι-κές συνέπειες, µε απώλειες "πολεµικού χαρακτήρα" για τον παραγωγικό και κοινωνικό ιστό. Σε µία τέτοια περί-πτωση, ποιό είναι το διάστηµα αντοχής; Μία εβδοµάδα, ένας µήνας, το πολύ δύο µήνες. Μετά, ακόµα και οι ισχυ-ρότερες επιχειρήσεις, θα φθάσουν σε αδυναµία παραγω-γής λόγω έλλειψης πρώτων υλών, ενέργειας κλπ. Εποµέ-νως, το έργο που, µοναχικά, προωθεί ο Γ. Παπανδρέου µαζί µε τον Γ. Παπακωνσταντίνου, όσο δύσπεπτο και αν είναι, βρίσκεται προς τη σωστή κατεύθυνση.

Όπως µου επισηµαίνει, προσωπικότητα της οικονοµι-κής ζωής, στο ερώτηµα "που θα βρεθούν τα 50 δις" δεν

ακούγονται υπεύθυνες προτάσεις. Αλλά, το πατριωτικό καθήκον και η ανάγκη πρακτικής διεξόδου, επιβάλλει σε αυτούς που έχουν το κύρος, και την απήχηση στην κοι-νωνία, τον επιχειρηµατικό χώρο, το χώρο των γραµµάτων και της πολιτικής, να εκφέρουν τις προτάσεις τους, υπεύ-θυνα και συγκεκριµένα.

Η συγκέντρωση λίγων, αλλά ισχυρών, προτάσεων και η παρουσίασή τους στην κοινωνία και τον πρωθυπουργό, είναι το ελάχιστο καθήκον τους, αλλά και υποχρέωση απέναντι προς σε αυτούς που κρατούν το τιµόνι των απο-φάσεων. Η πρώτη πρόταση υπάρχει. Η ΕΠΙΛΟΓΗ, περιµέ-νει τις προτάσεις στο email του εκδότη: c.papaioannou@allmedia.gr

Powered byTechnical PartnerOfficial Sponsor

The New Ducati Diavel:

Hard to be seen, easy to be noticed.Magical, muscular and innovative beauty. Seductively agile and manoeuvrable. An irresistible 162 hp adrenaline rush that’s always under your control with 3 Riding Modes and the Ducati Safety Pack (ABS + Ducati Traction Control). You’ll steal every look even when you disappear in an instant. This is the magic of Diavel.

Πληροφορίες: Πλαταιών 4-6 Γκάζι, τηλ.: 210 9248 996 hellinmoto.gr

ΔΙΚΤΥΟ ΕΠΙΣΗΜΩΝ ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ DUCATIΘΡΑΚΗ: ΜΑΛΑΜΙΔΗΣ, 1ο χλμ. ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ-ΚΟΣΜΙΟΥ, ΚΟΜΟΤΗΝΗ, 25310 33683, ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ: DUCATI ΜΑΚΙΝΑ, ΚΩΝ/ΝΟΥ ΚΑΡΑΜΑΝΛΗ 20, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, 2310 854472, GMA - ΚΕΧΑΓΙΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ, ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ Ε΄ 28 & ΣΤΡΩΜΝΙΤΣΗΣ, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, 2310 928744 ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ: DUCATI STORE, ΠΛΑΤΑΙΩΝ 4-6, ΓΚΑΖΙ, 210 9248 996, ΕΛΛΗΝΜΟΤΟ Α.Ε., ΑΦΩΝ ΜΟΥΡΙΚΗ 50, ΕΛΕΥΣΙΝΑ, 210 5540 640, MOTO ΒΥΝΙΟΣ ΚΑΤ/ΜΑ1, ΛΕΩΦ. ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 468, ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, 210 9577 530, ΚΑΤ/ΜΑ2, ΜΙΧΑΛΑΚΟΠΟΥΛΟΥ 141, ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ, 210 7774 131, ΚΑΤ/ΜΑ3, ΕΛΕΥΘ.ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 170, ΚΑΛΛΙΘΕΑ, 210 9560 900, FAN_MOTORCYCLES, ΗΡΩΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ 8, ΗΛΙΟΥΠΟΛΗ, 210 9955 451, ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ: ΣΑΡΕΛΛΑΣ, Ν.Ε.Ο. ΑΘΗΝΩΝ-ΠΑΤΡΩΝ 117, ΠΑΤΡΑ, 2610 451052, ΚΥΚΛΑΔΕΣ: ΧΑΧΑΔΑΚΗΣ, ΑΝΔ. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ – ΛΑΛΑΚΙΑ ΕΡΜΟΥΠΟΛΗ, ΣΥΡΟΣ, 22810 80340, ΚΡΗΤΗ: ΛΑΖΑΡΟΥ, ΑΝΑΠΑΥΣΕΩΣ 74, ΧΑΝΙΑ, 28210 91229, ΚΥΠΡΟΣ: MOTOKINISI, ΜΕΓΑΡΩΝ 15, ΛΕΥΚΩΣΙΑ, +357 22 681450

Προ

σαρμ

ογή:

* Μιας και το 2011 γιορτάζουµε τα 100 χρόνια από τη γέννηση του Οδυσσέα Ελύτη, ο στίχος του από τη Μαρία Νεφέλη πρέπει να είναι, περισσότερο από ποτέ, οδηγός για τους Έλληνες και την κυβέρνησή τους.

ΠΟΥ ΘΑ ΒΡΕΘΟΥΝ ΤΑ 50 ∆ΙΣ: ΕΧΟΥΜΕ ΧΡΕΟΣ ΝΑ ΠΡΟΤΕΙΝΟΥΜΕ

Powered byTechnical PartnerOfficial Sponsor

The New Ducati Diavel:

Hard to be seen, easy to be noticed.Magical, muscular and innovative beauty. Seductively agile and manoeuvrable. An irresistible 162 hp adrenaline rush that’s always under your control with 3 Riding Modes and the Ducati Safety Pack (ABS + Ducati Traction Control). You’ll steal every look even when you disappear in an instant. This is the magic of Diavel.

Πληροφορίες: Πλαταιών 4-6 Γκάζι, τηλ.: 210 9248 996 hellinmoto.gr

ΔΙΚΤΥΟ ΕΠΙΣΗΜΩΝ ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ DUCATIΘΡΑΚΗ: ΜΑΛΑΜΙΔΗΣ, 1ο χλμ. ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ-ΚΟΣΜΙΟΥ, ΚΟΜΟΤΗΝΗ, 25310 33683, ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ: DUCATI ΜΑΚΙΝΑ, ΚΩΝ/ΝΟΥ ΚΑΡΑΜΑΝΛΗ 20, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, 2310 854472, GMA - ΚΕΧΑΓΙΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ, ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ Ε΄ 28 & ΣΤΡΩΜΝΙΤΣΗΣ, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, 2310 928744 ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ: DUCATI STORE, ΠΛΑΤΑΙΩΝ 4-6, ΓΚΑΖΙ, 210 9248 996, ΕΛΛΗΝΜΟΤΟ Α.Ε., ΑΦΩΝ ΜΟΥΡΙΚΗ 50, ΕΛΕΥΣΙΝΑ, 210 5540 640, MOTO ΒΥΝΙΟΣ ΚΑΤ/ΜΑ1, ΛΕΩΦ. ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 468, ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, 210 9577 530, ΚΑΤ/ΜΑ2, ΜΙΧΑΛΑΚΟΠΟΥΛΟΥ 141, ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ, 210 7774 131, ΚΑΤ/ΜΑ3, ΕΛΕΥΘ.ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 170, ΚΑΛΛΙΘΕΑ, 210 9560 900, FAN_MOTORCYCLES, ΗΡΩΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ 8, ΗΛΙΟΥΠΟΛΗ, 210 9955 451, ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ: ΣΑΡΕΛΛΑΣ, Ν.Ε.Ο. ΑΘΗΝΩΝ-ΠΑΤΡΩΝ 117, ΠΑΤΡΑ, 2610 451052, ΚΥΚΛΑΔΕΣ: ΧΑΧΑΔΑΚΗΣ, ΑΝΔ. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ – ΛΑΛΑΚΙΑ ΕΡΜΟΥΠΟΛΗ, ΣΥΡΟΣ, 22810 80340, ΚΡΗΤΗ: ΛΑΖΑΡΟΥ, ΑΝΑΠΑΥΣΕΩΣ 74, ΧΑΝΙΑ, 28210 91229, ΚΥΠΡΟΣ: MOTOKINISI, ΜΕΓΑΡΩΝ 15, ΛΕΥΚΩΣΙΑ, +357 22 681450

Προ

σαρμ

ογή:

10 ΕΠΙΛΟΓΗ10 ΕΠΙΛΟΓΗ

Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η ΟΙ ΚΟΝΟΜ Ι Α Μ Η Χ Α Ν Ι Σ ΜΟΣ Σ Τ Η ΡΙ Ξ Η Σ

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες όταν αποφάσισαν να δώσουν τη δυνατό-τητα στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης

να αγοράζει κρατικά ομόλογα στην έκδοσή τους, έκαναν το πρώτο βή-μα προς την οικονομική ένωση. Μέ-νει να δούμε αν αυτό το βήμα αρκεί για να βγάλει την Ευρωζώνη από την κρίση χρέους. Ο Ευρωπαίος κε-ντρικός τραπεζίτης, Ζαν Κλοντ Τρισέ, θεωρεί ότι αυτό δεν αρκεί, έπρεπε να γίνει ένα ακόμη βήμα, να δοθεί η δυνατότητα στον Μηχανισμό να αγοράζει ομόλογα από τη δευτερο-γενή αγορά, κάτι που θα απάλλασσε την ΕΚΤ από το βάρος της στήριξης της αγοράς ομολόγων των χωρών σε πρόβλημα, όπως η Ελλάδα, η Ιρ-λανδία και η Πορτογαλία. Ωστόσο, αυτό που γίνεται σαφές είναι ότι ο Μηχανισμός, τουλάχιστον στην περί-πτωση της Ελλάδας, αντιμετωπίζει το πρόβλημα μόνο προσωρινά. Και αυ-τό γιατί με την οικονομία σε ύφεση, τις συνθήκες να επιδεινώνονται, την περιορισμένη αποτελεσματικότητα στη μείωση του δημόσιου τομέα (οι συγχωνεύσεις–καταργήσεις φορέων είναι λιγότερες από πέντε) και με το δημόσιο χρέος στο 150% του αεπ το 2013 όταν λήγει ο προσωρινός Μηχανισμός, η χώρα δεν θα είναι σε πολύ καλύτερη θέση για να βγει

στις αγορές και να δανειστεί. Ήδη το έλλειμμα του 2010 ξεπέρασε το 10% του αεπ και επιβάλλει νέα μέτρα που δύσκολα θα τα αντέξει η αγορά, και το καθοδικό σπιράλ δύσκολα θα ανατραπεί. Επιπλέον, με την πρόβλε-ψη ότι οι ιδιώτες πιστωτές θα συμ-μετέχουν στο κόστος διάσωσης μιας χώρας (τα δάνεια τους θα είναι μει-ωμένης εξασφάλισης και θα έπονται των δανείων του Μηχανισμού) εύλο-γα θα απαιτούν υψηλότερα επιτόκια. Με ρυθμό ανάπτυξης στην καλύτερη περίπτωση 1% τα επόμενα χρόνια και υψηλότερα επιτόκια, θα οδηγη-θούμε σε νέα άνοδο του χρέους. Γι αυτό η Τρόικα πιέζει για αποκρατι-κοποιήσεις 50 δισ. ευρώ ως το 2015, στόχος μάλλον ανέφικτος. Συνεπώς δεν πρέπει να αναμένεται σύντομη αποκλιμάκωση των spreads και ο δρόμος προς τον Μόνιμο Μηχανι-σμό είναι ανοικτός όσο και αν δεν θέλουμε να το παραδεχτούμε. Πολύ πιθανό, μάλιστα, σε συνδυασμό με μια ελεγχόμενη αναδιάρθρωση του χρέους (επιμήκυνση, μείωση επιτοκί-ου ή περικοπή της αξίας του χρέους που κατέχουν ιδιώτες, τράπεζες και ασφαλιστικές εταιρείες). Με τον Μη-χανισμό θα μπορούμε να δανειστού-με με ανεκτά επιτόκια με αντάλλαγ-μα τη μόνιμη παρουσία της Τρόικας στην Ελλάδα. Ίσως πρέπει να αρχί-ζουμε να συνηθίζουμε στην ιδέα.

Μeτρα, ηΜiΜετρα και η αλhθεια που δyσκολα θα αποφyγουΜε

Ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Στήριξης που αντιμετωπίζει μόνο προσωρινά το ελληνικό πρόβλημα και οι λόγοι για να παραμείνει η Τρόικα στη χώρα σχεδόν επ’ αόριστον.

ΕπιΤΕλΕιΟ «E»

12 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΚΟΣ ΜΟΣ - Ε Λ Λ Α Δ Α Ε π Ι Τ ΟΚ Ι Α Κ Ε Ν Τ ΡΙ Κ Ω Ν Τ ΡΑ π Ε ζ Ω Ν

12 ΕΠΙΛΟΓΗ

Η πρόσφατη αύξηση του επιτοκίου της ΕΚΤ κατά 0,25% στο 1,25% επιδεινώνει την εικόνα για την

Ελλάδα αλλά και την Ιρλανδία και την Πορτογαλία, που πλέον και αυ-τή θα συντροφεύει τις δύο πρώτες στην ομπρέλα του Μηχανισμού Στή-ριξης. Όσο τα χαμηλά επιτόκια της ΟΝΕ την περίοδο της ανόδου οδή-γησαν στη φούσκα της ανάπτυξης με δανεισμό, άλλο τόσο τα υψηλό-τερα θα κάνουν την έξοδο από την ύφεση δυσκολότερη. Η εσωτερική υποτίμηση αυξάνει το πραγματικό βάρος των δανείων (κρατικών και ιδιωτικών), τα υψηλότερα επιτόκια θα το αυξήσουν περισσότερο. Εδώ θα δοκιμαστεί η κοινή νομισματική πολιτική. Με τον πληθωρισμό στην Ευρωζώνη να έχει ξεπεράσει το όριο του 2%, που θεωρείται συμβατό με τη σταθερότητα των τιμών, έχει φθά-σει το 2,6%, η ΕΚΤ προχωρά σε αύ-ξηση των επιτοκίων της για να προ-λάβει ένα δεύτερο γύρο αυξήσεων των τιμών, καθώς οι αυξήσεις στις τιμές της ενέργειας και των τροφίμων τροφοδοτούν ένα ανοδικό σπιράλ. Καλύτερη είναι η πρόληψη, καθώς οι οικονομίες των βόρειων χωρών ανακάμπτουν σταθερά ώστε γι’ αυτές να είναι κατάλληλη η αυστηρότερη νομισματική πολιτική. Ωστόσο στις

χώρες της περιφέρειας η εικόνα είναι διαφορετική. Στην Ιρλανδία, την Ελ-λάδα και την Πορτογαλία, τα υψηλό-τερα επιτόκια μόνο δυσκολότερα θα κάνουν τα πράγματα. Στην Αμερική τα «γεράκια» της Fed έχουν μαζέψει τα φτερά τους, καθησυχάζοντας την αγορά ότι τα χαμηλά επιτόκια θα δι-ατηρηθούν μέχρις ότου η οικονομία ισχυροποιηθεί. Σε συνδυασμό με την πολιτική ποσοτικής χαλάρωσης, η Fed πέτυχε να απομακρύνει τον κίν-δυνο του αποπληθωρισμού και να στηρίξει την ανάκαμψη (και με την υποχώρηση του δολαρίου που συνε-πάγεται). Στην Ευρώπη ο φόβος του πληθωρισμού υπερισχύει. Εξάλλου οι πρόσφατες έρευνες καταναλωτών δείχνουν άνοδο των πληθωριστικών προσδοκιών. Ωστόσο, οι πολίτες της Ελλάδας, της Ιρλανδίας και της Πορτογαλίας, των χωρών σε ύφεση, δύσκολα θα κατανοήσουν πώς μια τέτοια κίνηση, έστω και μικρής έκτα-σης, θα τις βοηθήσει να αντιμετωπί-σουν την κρίση. Ας σημειωθεί ότι τα επιτόκια της κεντρικής τράπεζας στη Βρετανία διατηρούνται στο 0,5%, στην Ελβετία βρίσκονται στο 0,25%, στις ΗΠΑ στο 0-0,25% και στις ανα-πτυσσόμενες οικονομίες πολύ υψη-λότερα καθώς οι τελευταίες υπερ-θερμαίνονται από τις ροές «θερμών» κεφαλαίων από τις ανεπτυγμένες (π.χ. στην Κίνα στο 6,3%).

ορια και αντοχεσ

Στην Αμερική τα «γεράκια» της Fed καθησυχάζουν την αγορά ότι τα χαμηλά επιτόκια θα παραμείνουν, στην Ευρώπη οι επιτοκιακές αυξήσεις προ των πυλών καθώς αυξάνεται ο πληθωρισμός. Οι δυσκολίες για τις αδύναμες οικονομίες της Ευρώπης θα αυξηθούν, ακριβότερα θα πληρώνει η Ελλάδα το λιγότερο χρήμα στην αγορά.

ΕπιΤΕλΕιΟ «E»

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

katx_genesis_dna_2_F_KATX_GENESIS_210X280.pdf 1 17/02/2011 12:02 µ.µ.

ΕΠΙΛΟΓΗ 13

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

katx_genesis_dna_2_F_KATX_GENESIS_210X280.pdf 1 17/02/2011 12:02 µ.µ.

14 ΕΠΙΛΟΓΗ

Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η ΟΙ ΚΟΝΟΜ Ι Α Α ΝΑ ζ Η Τ Ω Ν ΤΑ Σ Τ H N Α ΝΑ π Τ υ Ξ Η

Οπως φαίνεται το μίγμα πολιτικής που ακολου-θείται εξαντλεί τα όριά του. Η σημαντική άνο-δος των εξαγωγών και

τα θετικά μηνύματα από τον τουρι-σμό αναμφισβήτητα θα ενισχύσουν την οικονομία. Ωστόσο, υπάρχει με-γάλο έλλειμμα στην εσωτερική αγο-ρά. Οι συνεχείς υποβαθμίσεις της πι-στοληπτικής ικανότητας της Ελλάδας και τα σενάρια αναδιάρθρωσης του δημοσίου χρέους που έχουν επανέλ-θει εντονότερα, εκτός από τις δυσκο-λίες μείωσης των ελλειμμάτων στην ευρύτερη κρατική μηχανή, βασίζο-νται στις προβλέψεις ότι η αδύναμη οικονομία θα αδυνατεί να παράγει τα απαιτούμενα φορολογικά έσοδα ώστε να επιτευχθεί πλεόνασμα στον προϋπολογισμό το οποίο θα κατευ-θυνθεί στη μείωση του τεράστιου δημόσιου χρέους. Λογικό είναι με την ασφυκτική πίεση της Τρόικας η έμφαση της κυβέρνησης να τοποθε-τείται στα ελλείμματα. Εξάλλου αυ-τός είναι sine qua non παράγοντας για να αποτραπεί η κατάρρευση του κράτους που θα συμπαρασύρει τρά-πεζες και οικονομία. Ωστόσο, ανά-λογη έμφαση πρέπει να δοθεί στην τόνωση της δραστηριότητας. Σήμερα το μόνο διαθέσιμο χρηματοδοτικό εργαλείο για τη διοχέτευση ρευστό-τητας στην αγορά είναι το ΕΣΠΑ.

Η απορροφητικότητά του αυξάνε-ται, αυτό όμως σε σημαντικό βαθμό οφείλεται στις δεσμεύσεις για προ-γράμματα όπως το ΕΤΑΕΝ, που όπως και ολόκληρο το ΕΣΠΑ καθυστερούν λόγω δυσλειτουργιών στον κρατικό μηχανισμό. Εκεί πρέπει τώρα να δο-θεί έμφαση. Και εφόσον η χώρα δεν έχει τη δυνατότητα να καλύψει την εθνική συμμετοχή, να ζητήσει από την ΕΕ μεγαλύτερες διευκολύνσεις και αύξηση της ευρωπαϊκής συμμε-τοχής. Επίσης να προωθήσει ευέλι-κτους μηχανισμούς στην προώθηση των επενδυτικών σχεδίων που έχουν υποβληθεί ώστε να ενθαρρυνθούν και νέες επιχειρηματικές πρωτοβου-λίες. Αλλιώς η ελπίδα της ανάκαμ-ψης θα παραμείνει μακρινή. Όταν ο τζίρος των εμπορικών επιχειρήσεων υποχωρεί κάθετα, όταν το Βιοτεχνι-κό Επιμελητήριο προειδοποιεί για κίνδυνο να διακόψουν τη λειτουργία τους χιλιάδες μικρομεσαίες επιχειρή-σεις, εξίσου κρίσιμο είναι να ενισχυ-θούν τα αντανακλαστικά της πραγ-ματικής οικονομίας. Για τον πρωθυ-πουργό αυτό είναι εξίσου σημαντικό με το τιτάνιο έργο μείωσης των ελ-λειμμάτων και του μεγέθους του δη-μόσιου τομέα που θα απομακρύνουν τα σενάρια ελεγχόμενης χρεοκοπίας. Μεταξύ τους υπάρχει ανάδραση και το στοίχημα είναι να σπάσει ο φαύ-λος κύκλος της καταστροφής.

το πειραΜα δεν «βγαινει»

Η έμφαση στη μείωση των ελλειμμάτων σταθερή, η αναπτυξιακή δυναμική απουσιάζει. Το πείραμα Ελλάδα μέχρι σήμερα αποδεικνύεται ότι αδυνατεί να συνδυάσει τα δύο συστατικά που σταδιακά θα οδηγήσουν τη χώρα στην έξοδο από την ύφεση.

ΕπιΤΕλΕιΟ «E»

ΕΠΙΛΟΓΗ 15

16 ΕΠΙΛΟΓΗ

Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η ΟΙ ΚΟΝΟΜ Ι Α YφΕ Σ Η Κ Α Ι Α ΝΑ π Τ υ Ξ Η

Στις αρχές του έτους η εκτίμηση ήταν ότι θα απαιτηθούν επιπλέον μέτρα 1,8 δισ. ευρώ το 2011 ώστε να καλυφθεί

η υπέρβαση του ελλείμματος του δη-μόσιου τομέα του 2010 που έκλεισε σύμφωνα με τις τότε εκτιμήσεις στο 9,4% του αεπ έναντι στόχου 8,4%. Τώρα, η οριστικοποίηση των στοι-χείων έδειξε ότι το έλλειμμα έκλεισε στο 10,6%, καθώς το πλεόνασμα των ασφαλιστικών ταμείων αποδείχτηκε ανύπαρκτο δίνοντας τη θέση του σε έλλειμμα και οι επιπτώσεις της ύφε-σης στα φορολογικά έσοδα ήταν μεγαλύτερες από τις προβλέψεις. Στην αγωνιώδη αναζήτηση των 1,8 δισ. τώρα προστέθηκαν και άλλα, με το σύνολο να υπολογίζεται στα 5-6 δισ. ευρώ, ώστε να επιτευχθεί ο στόχος μείωσης του ελλείμματος στο 7,5% του αεπ. Πόσο εφικτό εί-ναι αυτό μένει να αποδειχθεί στην πράξη. Σε ένα περιβάλλον συγκοι-νωνούντων δοχείων όπως η οικο-νομία, όλες οι παρεμβάσεις έχουν παράπλευρες απώλειες και τα οφέλη απαιτούν χρόνο για να εμφανιστούν. Παράδειγμα, η περικοπή του 13ου και 14ου μισθού εξοικονόμησε πό-ρους για το Δημόσιο όμως μείωσε τα έσοδα από εισφορές των ταμείων. Επίσης οι περικοπές μισθών στον ιδιωτικό τομέα, συμβάλλουν στη

διασφάλιση της βιωσιμότητας των επιχειρήσεων, συνεπάγονται όμως λιγότερα έσοδα για τα ασφαλιστι-κά ταμεία. Σε αυτό το περιβάλλον η κυβέρνηση προχωρά σε νέες παρεμ-βάσεις στις ΔΕΚΟ για τη μείωση του λειτουργικού τους κόστους. Πράγ-ματι η κατάσταση σε ορισμένες είναι προκλητική με τα σημερινά δεδομέ-να. Παροχές 17,8 μισθών ετησίως (στα ΕΛΠΕ) είναι εκτός πραγματικό-τητας στο τωρινό πλαίσιο. Όταν η κινεζική κυβέρνηση ζητά από τις με-γάλες κρατικές επιχειρήσεις μεγαλύ-τερο μέρισμα το 2011 για να χρημα-τοδοτήσει κοινωνικές δαπάνες που υποχρηματοδοτούνται, γιατί άραγε το ελληνικό δημόσιο από την πλευ-ρά του μετόχου δεν άσκησε ανάλογο έλεγχο; Επίσης όταν το Δημόσιο έχει ληξιπρόθεσμες οφειλές 4,5 δισ. ευ-ρώ, είναι λογικό να αναλαμβάνει δά-νεια άλλων φορέων, όπως πρόσφα-τα του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών; Τα 95 εκατ. ευρώ του ΜΜΑ είναι σταγόνα στον ωκεανό. Όμως αυτή είναι μια πρακτική του παρελθόντος που πρέπει να σταματήσει. Και μία σημείωση: Ανάμεσα στους φορείς του Δημοσίου που δεν ανταποκρί-θηκαν εγκαίρως στην απαίτηση του Υπ. Οικονομικών να υποβάλλουν στοιχεία για τις ληξιπρόθεσμες οφει-λές τους ήταν και το Ταμείο Πρόνοι-ας των υπαλλήλων της Βουλής!

ο λαβyρινθοσ τησ yφεσησ

Έξοδος από την ύφεση σημαίνει περικοπές και στρατηγική ανάπτυξης. προς το παρόν διαθέτουμε μόνο τη μία παράμετρο, ενώ η αναπτυξιακή στρατηγική που διαθέτουμε απέχει αρκετά από το να μπορεί να δώσει πραγματική ώθηση σε μία οικονομία σε βαθιά ύφεση.

ΕπιΤΕλΕιΟ «E»

ΕΠΙΛΟΓΗ 17

18 ΕΠΙΛΟΓΗ

Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η ΟΙ ΚΟΝΟΜ Ι Α Λ Ι Γ Ο Τ Ε ΡΑ Κ ΕφΑ Λ Α Ι Α Σ Τ Ου Σ Α Γ ΡΟ Τ Ε Σ

Η μείωση των κοινοτι-κών δαπανών για την περίοδο 2014-2020 που δρομολογούν οι χώρες με τη με-

γαλύτερη συνεισφορά στους ιδίους πόρους της ΕΕ (Γερμανία, Γαλλία, Με-γάλη Βρετανία), αναμένεται να οδη-γήσει σε μεγάλη μείωση των χρημα-τοδοτήσεων της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, αλλά και της πολιτικής συ-νοχής, οι οποίες μαζί απορροφούν περίπου το 85% του κοινοτικού προ-ϋπολογισμού. Σε μια περίοδο που η χώρα μας, λόγω της δημοσιονομικής κρίσης, θα εξαρτάται σε μεγάλο βαθ-μό από τα ευρωπαϊκά κονδύλια, η περικοπή των δαπανών είναι φυσι-κά αρνητική εξέλιξη. Ενδεικτικό της σημασίας των διαπραγματεύσεων αυτών για τη χώρα μας είναι το γε-γονός ότι σε ετήσια βάση εισπράττει μέσω της ΚΑΠ 3-3,5 δισ. ευρώ, ενώ από τα διαρθρωτικά ταμεία για έργα υποδομής (μεταφορές, περιβάλλον), στήριξη απασχόλησης, ενίσχυση μι-κρομεσαίων επιχειρήσεων και άλλες δράσεις εισπράττει περίπου 3,5 δισ. ευρώ. Η παρούσα διαπραγμάτευση ξεκινά με το δεδομένο ότι θα οδη-γήσει σε μείωση των γεωργικών δα-πανών, περίπου 55 δισ. ευρώ, 45% του συνόλου των πόρων της ΕΕ. Σε αυτή τη φάση ζημιωμένοι θα βγουν οι παραγωγοί της «παλαιάς» ΕΕ των

15 κρατών μελών και όχι οι αγρό-τες των χωρών της Ανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης, που εισήλθαν στην ΕΕ μετά το 2004. Στις «ιδέες» της Κομισιόν, το κεντρικό σενάριο είναι ότι θα πρέπει να υπάρξει μια εξισορρόπηση των εισοδηματικών ενισχύσεων μεταξύ των Ευρωπαίων αγροτών. Σήμερα, οι αγρότες της ΕΕ των «15» εισπράττουν εισοδηματικές ενισχύσεις που κυμαίνονται μεταξύ 300-400 ευρώ ανά εκτάριο, ενώ οι συνάδελφοί τους εισπράττουν μόλις 100 ευρώ/εκτάριο. Η μείωση των γεωργικών δαπανών με παράλληλη αύξηση των εισοδηματικών ενισχύ-σεων στους παραγωγούς της Ανατο-λικής Ευρώπης, οδηγεί με μαθηματι-κή ακρίβεια σε μείωση της στήριξης προς τους παραγωγούς της ΕΕ των «15». Αναφορικά με την πολιτική συ-νοχής την περίοδο 2007-2013 η ΕΕ θα διαθέσει συνολικά στα 27 κράτη-μέλη 347 δισ. ευρώ. Σχετικά με την Ελλάδα το ποσό που έχει εγκριθεί για την περίοδο 2007-2013 ανέρχε-ται σε 20,4 δισ. ευρώ. Το στοίχημα για τη χώρα είναι η απορρόφηση του ποσού να φτάσει στο 100%, που θα εξαρτηθεί από την αποτελεσμα-τικότητα και την ικανότητα που θα επιδειχθεί, κυρίως τα 2-3 τελευταία χρόνια της υλοποίησης του δημοσι-ονομικού πακέτου. Μέχρι στιγμής βρισκόμαστε λίγο κάτω από το 20%.

το ΜεγAλο στοiχηΜα τΩν 20 δισ. ευρΩ

Οι Έλληνες αγρότες θα πρέπει να είναι προετοιμασμένοι για νέα μείωση των ενισχύσεων από την ΚΑπ. Άλλωστε το μοντέλο της παραγωγής με επιδοτήσεις, απέδωσε φτωχά αποτελέσματα. Η αύξηση της παραγωγής του αγροτικού τομέα και των εξαγωγών το 2010, του μόνου τομέα στον οποίο αυξήθηκε η απασχόληση, δείχνει ότι ευκαιρίες υπάρχουν.

Από τον ΝιΚΟ ΜπΕλλΟ

ΕΠΙΛΟΓΗ 19

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

20 ΕΠΙΛΟΓΗ

Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η ΟΙ ΚΟΝΟΜ Ι Α Μ Η Χ Α Ν Ι Σ ΜΟΣ Σ Τ Η ΡΙ Ξ Η Σ

Ο Γερμανός ευρωβου-λευτής Σβεν Γκήγκολντ, ιδρυτικό μέλος του ATTAC Γερμανίας (ορ-γανισμού για την προ-

ώθηση του φόρου στις διασυνορια-κές χρηματοοικονομικές συναλλαγές, του Tobin Tax), είναι συντονιστής της ομάδας των Πρασίνων στην Επιτροπή Οικονομικών και Νομισματικών Υπο-θέσεων του Ευρωκοινοβουλίου, που προωθεί εδώ και περίπου δύο χρό-νια το Green New Deal. Ο Γερμανός ευρωβουλευτής ξεκίνησε την εισήγη-σή του διατυπώνοντας μια ενδιαφέ-ρουσα όσο και αποκαρδιωτική θέση: «Αυτό που ζητούν τα κράτη μέλη της ΕΕ από την Ελλάδα είναι αδύνατο. Κα-νείς δεν μπορεί να ισοσκελίσει προϋ-πολογισμό, τη στιγμή που πληρώνει υπέρογκα ποσά για αποπληρωμή δανείων». Ο Γερμανός πολιτικός είναι απόλυτα σίγουρος ότι η αναδιάρθρω-ση χρέους είναι ζήτημα χρόνου, τόσο επειδή αυτή είναι η πλέον ενδεδειγ-μένη λύση για το πρόβλημα της Ελ-λάδας, όσο και γιατί η αγορά την έχει ήδη αποδεχτεί, διευκρινίζει όμως ότι η αναδιάρθρωση δεν είναι πανάκεια. Αναφερόμενος στην αρνητική στά-

ση της κοινής γνώμης της Γερμανίας έναντι του σχεδίου στήριξης της Ελ-λάδας εξήγησε: «Υπάρχουν πράγματι οι αναγνώστες της Bild οι οποίοι θε-ωρούν ότι ‘οι Έλληνες ξοδεύουν τα λεφτά μας’. Υπάρχουν όμως κι αυτοί που πιστεύουν στην ευρωπαϊκή συ-νεργασία και την αλληλεγγύη. Δεν γνωρίζω ποια πλευρά θα κερδίσει. Αυτό που μπορώ να πω με βεβαιότη-τα είναι ότι οι Φιλελεύθεροι, οι πλέον σκληροί με την Ελλάδα, έχασαν στις πρόσφατες εκλογικές αναμετρήσεις, ενώ εμείς, οι Πράσινοι, αυξήσαμε παντού τα ποσοστά μας, υποστηρί-ζοντας θέσεις σαφώς φιλοελληνικές». Κλείνοντας, ο Γερμανός ευρωβουλευ-τής τόνισε ότι η Ελλάδα μπορεί να περιορίσει τις σπατάλες και να κατα-πολεμήσει τη φοροαποφυγή και τη φοροδιαφυγή, αμέσως μετά όμως, προτεραιότητα των ελληνικών κυ-βερνήσεων θα πρέπει να είναι η ανά-πτυξη. «Καμία χώρα δεν μπορεί να ισοσκελίσει τον προϋπολογισμό χω-ρίς ανάπτυξη και η Ελλάδα δεν εξαι-ρείται. Στην περίπτωση της χώρας σας η ανάπτυξη μπορεί να προέλθει από δυναμικούς παραγωγικούς κλάδους όπως η ενέργεια και τα τρόφιμα».

ο γερΜανοσ “πρασινοσ” φιλελληνασ

Ο Γερμανός ευρωβουλευτής Σβεν Γκήγκολντ παρουσίασε πρόσφατα στην Ελλάδα την κοινή θέση των πρασίνων για την ευρωπαϊκή οικονομική διακυβέρνηση. Η παράταξή του, που κέρδισε στις πρόσφατες εκλογές της Βάδης Βυρτεμβέργης, υποστηρίζει τη μεγαλύτερη αλληλεγγύη προς τις αδύναμες ευρωπαϊκές χώρες.

Από τον ΘΑΝΑΣΗ ΑΝΤΩΝιΟΥ

ΕΠΙΛΟΓΗ 21

22 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΟΙ ΚΟΝΟΜ Ι Α ΒΑ ΡΟΜ Ε Τ ΡΟ

Στον απόηχο του πυρηνικού ατυχήματος στην Ιαπωνία, μια ματιά στους αριθμούς.

Σήμερα στις χώρες του ΟΟΣΑ λειτουργούν 340 πυρηνικά εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής που παράγουν το 22% της συνολικής προσφοράς ηλε-κτρικής ενέργειας. Στην Αμερική λειτουργούν 104, την Ιαπωνία 54, την Ευρώπη 133. Πρωταθλητής η Αμερική όπου τα πυρηνικά της εργοστάσια παράγουν το 1/3 της παγκόσμιας πυρηνικής ηλεκτροπαραγωγής και κα-λύπτουν το 20% της κατανάλωσης ηλεκτρισμού στην αγορά της. Επόμε-νη δύναμη η Γαλλία, με 18% και το 75% της ηλεκτροπαραγωγής της από πυρηνικούς αντιδραστήρες (58 εργοστάσια) και ακολουθεί η Ιαπωνία με 12% της παγκόσμιας παραγωγής και το 30% της ηλεκτροπαραγωγής της από πυρηνικά. Σημαντική εξάρτηση από πυρηνικά έχει το Βέλγιο με 52% της ηλεκτροπαραγωγής, η Σλοβακία με 54%, η Ουγγαρία με 45%, Η Ελ-βετία με 39%, η Σουηδία με 37%, η Τσεχία με 36%, η Φινλαδία με 33%, η Γερμανία με 23% και η Βρετανία με 18%.Οι κυβερνήσεις στην προσπάθεια να μειώσουν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα σχεδίαζαν την εγκατά-σταση νέων αντιδραστήρων. Το πυρηνικό ατύχημα της Ιαπωνίας άλλαξε τα δεδομένα και πλέον οι βιομηχανίες κατασκευής του σχετικού εξοπλι-σμού δεν θα δουν να πραγματοποιούνται τα σχέδια ανάπτυξης των ερ-γασιών τους. Ο μεγαλύτερος παραγωγός αντιδραστήρων είναι η General Electric με πωλήσεις 38 δις. δολ. το 2010, με επόμενες τη γαλλική Areva με 12 δισ. και τη Mitsubishi με 11,5 δις. Ήδη η Κίνα, ανέστειλε προσωρινά το πρόγραμμα εγκατάστασης νέων αντιδραστήρων, που αναλογούσε στο 1/3 των προγραμματιζόμενων παγκοσμίως.

Οι μεγΑλΟι των πυρηνικων

Στο 2,1% ο πληθωρισμός στις ΗΠΑ. Ωστόσο, χωρίς τα καύσιμα και τα τρόφιμα διατηρείται στο 1% περίπου (όσο στην ευρωζώνη) και ο πρόεδρος της Fed Μπεν Μπερ-νάνκε δηλώνει ότι θα διατηρήσει το επιτόκιο του δολαρίου στο 0-0,25% για «παρατεταμένο» διά-στημα και κανονικά το πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων.

Απώλειες ανταγωνιστικότητας της τάξης του 20-34% εκτιμά το ΔΝΤ για την Ελλάδα από την είσό-δό της στην ευρωζώνη λόγω του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος, το οποίο παρά τη μεί-ωση του τελευταίου διαστήματος παραμένει σε απόλυτα μεγέθη υψηλό, ιδίως στον αγροτικό τομέα και τις μη-εμπορεύσιμες υπηρεσί-ες (βλ κοινής ωφελείας κλπ)

Τα δάνεια των νοικοκυριών ως ποσοστό του εθνικού διαθέσιμου εισοδήματος αυξήθηκαν από 62% το 2009 σε 64% το 2010, καθώς μειώθηκαν μεν κατά 2 δισ. ευρώ περίπου, όμως το διαθέσιμο ει-σόδημα μειώθηκε κατά 10 δισ.! Το ποσοστό είναι χαμηλότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, υπάρ-χει όμως μια σημαντική διαφορά, το μερίδιο των καταναλωτικών δανείων είναι από τα υψηλότερα στην Ευρώπη. Η νέα μείωση του εισοδήματος το 2011 προοιωνίζε-ται μεγαλύτερο ποσοστό το 2011, καθώς ο περιορισμός των κατα-ναλωτικών δανείων είναι βραδύ-τερος λόγω και ης αδυναμίας των δανειοληπτών στην ύφεση να πε-ριορίσουν τον δανεισμό τους.

Η χρηματοδότηση της οικονομί-ας σε αρνητική περιοχή το πρώτο δίμηνο του έτους. Ο ρυθμός στο -0,3% τον Φεβρουάριο, με θετικό ρυθμό στα επιχειρηματικά δάνεια 0,9%, μηδενική άνοδο στα δάνεια των ελεύθερων επαγγελματιών και αρνητικό, -1,6%, στα νοικο-κυριά. Στις επιχειρήσεις θετικοί ρυθμοί καταγράφονται μόνο στον τουρισμό, τη ναυτιλία και τον ενεργειακό κλάδο, κλάδοι στους οποίους αναλογεί το ¼ μόνο των επιχειρηματικών χορηγήσεων.

Στο 4,5% ο πληθωρισμός στην Ελλάδα τον Μάρτιο από 4,4% τον Φεβρου-άριο. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΔΝΤ, αν αφαιρεθεί η επίπτωση της αύ-ξησης των έμμεσων φόρων, ο πληθωρισμός το 2ο εξάμηνο του 2010 ήταν για πρώτη φορά από την ένταξη στο ευρώ χαμηλότερος του μέσου όρου της Ευρωζώνης. Μάλιστα στα τέλη του έτους ο ρυθμός ήταν αρνητικός. Στην Ευρωζώνη αυξήθηκε στο 2,6% από 2,4% τον προηγούμενο μήνα, εξέλιξη που οδήγησε την ΕΚΤ σε αύξηση του επιτοκίου, στη λογική του Friedman “ο πληθωρισμός είναι πάντα και παντού ένα νομισματικό φαινόμενο».

ΕΠΙΛΟΓΗ 23

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣHΣ ΓΛΥΚΟΖΗΣ ΑΙΜΑΤΟΣ

24 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΟΙ ΚΟΝΟΜ Ι Α ΒΑ ΡΟΜ Ε Τ ΡΟ

Καθ’ οδόν προς το 20% η ανεργία στη χώρα. Συγκε-κριμένα, στο 14,8% του εργατικού δυναμικού έχει σκαρφαλώσει η ανεργία, με τον αριθμό των ανέρ-γων στις 734 χιλ.

Τον Δεκέμβριο του 2010 ο αριθμός των απασχολουμένων σε σχέση με ένα χρόνο πριν μει-ώθηκε κατά 223 χιλ. άτομα και των ανέργων αυξήθηκε κατά 229 χιλ. Η εικόνα στην αγορά εργασίας ανατρέπεται δραματι-κά, με μεγάλη μείωση των νέων προσλήψεων και μεγάλη άνοδο της μερικής και εκ περιτροπής απασχόλησης. Το πρώτο δίμη-νο του έτους οι συμβάσεις πλή-ρους απασχόλησης μειώθηκαν σχεδόν στο μισό, οι συμβάσεις μερικής απασχόλησης κατά 12% ενώ οι συμβάσεις εκ περιτρο-πής απασχόλησης αυξήθηκαν 22%. Χαρακτηριστική είναι η εκτίμηση του Ινστιτούτου ερ-γασίας της ΓΣΕΕ ότι το ποσοστό ανεργίας θα αυξηθεί στο 20% το 2012. Σε αυτό το περιβάλλον αξίζει να αναφερθεί η αδυναμία προώθησης των προγραμμά-των επαγγελματικής κατάρτισης του ΕΣΠΑ, προφανώς λόγω των γνωστών αδυναμιών του κρατι-κού μηχανισμού.

Αυξάνεται ο τζίρος της βιομηχα-νίας χάρη στις παραγγελίες από το εξωτερικό, κατά 14%. Η κατά 33% άνοδος των παραγγελιών από τις ξένες αγορές αντισταθμί-ζει τη μείωση κατά 7% στην εσω-τερική αγορά. Εξάλλου η ανάκαμ-ψη στο εξωτερικό ευνοεί τις εξα-γωγές (χωρίς τα πετρελαιοειδή) που αυξάνονται με υψηλούς ρυθ-μούς, 15%, μετά από άνοδο 8% το 2010. Ωστόσο, η παραγωγή της μεταποίησης υποχωρεί σταθερά την τελευταία διετία, το Φεβρουά-ριο με ρυθμό 7%. Στην Ευρωζώνη οι παραγγελίες της βιομηχανίας αυξάνονται δυναμικά, κατά 21%, στη Γερμανία 25% και τη Γαλλία 16%, ενώ σταθερά ανοδική είναι και η πορεία της βιομηχανικής πα-ραγωγής (+7%) σε ετήσια βάση.

Κατά 6,5% μειώθηκε το κόστος εργασίας στην Ελλάδα το 4ο τρί-μηνο του 2010 σε σύγκριση με το ίδιο τρίμηνο ένα χρόνο πριν. Στην ευρωζώνη αυξήθηκε 1,6%, με μεί-ωση μόνο στην Ιρλανδία, 1,2%. Στη χειμαζόμενη από την κρίση Πορτογαλία αυξήθηκε 4,2%, στην ισχυρή Γερμανία 1,5%, στη Γαλλία 3%.

Οι τιμές της βιομηχανίας σε άνο-δο με ρυθμό 8% στην παραγωγή για την εγχώρια αγορά. Διαφορε-τική είναι η εικόνα αν εξαιρεθεί ο ενεργειακός κλάδος. Η άνοδος περιορίζεται στο 2,6%, ποσοστό αρκετά υψηλότερο από τα οριακά ποσοστά που καταγράφηκαν το 2010, καθώς οι επιχειρήσεις ανα-κτούν τη δυνατότητα άσκησης τι-μολογιακής πολιτικής. Στα αναλώ-σιμα καταναλωτικά αγαθά οι τιμές υποχωρούν.

Στην ΕΕ το ποσοστό ανεργίας δι-ατηρείται στο 10%, με σημαντική υποχώρηση στο 6,3% στη δυνα-μικά αναπτυσσόμενη Γερμανία. Η Ιρλανδία και η Πορτογαλία, η πρώτη ήδη στον Μηχανισμό στή-ριξης και η δεύτερη στον προθά-λαμο, έχουν υψηλά ποσοστά, 15%

και 11% αντίστοιχα. Στις ΗΠΑ η ανεργία υποχωρεί σταθερά, στο 8,8% τον Μάρτιο με τις θέσεις απασχόλησης να αυξάνονται στα-διακά.

Το 7% των κατοίκων της Ελλάδας είναι αλλοδαποί από τρίτες, εκτός ΕΕ, χώρες. Το ποσοστό αυτό είναι το 2ο μεγαλύτερο στην ΕΕ των 15, μετά το 7,3% της Ισπανίας.

Το έλλειμμα του ελληνικού δημο-σίου το 2010 έκλεισε στο 10,6% του αεπ και το δημόσιο χρέος στο 144%. Αν σε αυτό προσθέσου-με και τις οφειλές του Δημοσίου στον ιδιωτικό τομέα, π.χ. τις κατα-σκευαστικές εταιρίες, ξεπερνά το 11%. Συνεπώς, ο στόχος 7,4% για το πρώτο το 2011 είναι εξαιρετικά φιλόδοξος ενώ θα παραμένει το βάρος του χρέους των 350 δις ευ-ρώ -150% του αεπ.

Με τις τιμές του πετρελαίου σε άνοδο, το Brent στα 123 δολ, ο OPEC θεωρεί ότι δεν συντρέχει λόγος να αυξήσει την παραγωγή του, καθώς δεν φαίνεται να επη-ρεάζεται από την άνοδο των τιμών η παγκόσμια ανάπτυξη. Σε άνοδο και τα εμπορεύματα, ο χαλκός, ο χρυσός, και τα τρόφιμα. Σύμφω-να με τον δείκτη που καταρτίζει ο FAO οι τιμές των τελευταίων είναι 37% υψηλότερες από πέρυσι.

Οι ροές κεφαλαίων από τις ανε-πτυγμένες στις αναπτυσσόμενες οικονομίες θα συνεχίσει ακάθε-κτη και τη διετία 2011-2012. Με-τά από την κατά 50% άνοδο το 2010, οπότε έφθασαν τα 908 δισ. δολ., το Institute of International Finance προβλέπει ότι θα αυξη-θούν 6% το 2011 και το 2012 θα ξεπεράσουν το 1 τρισ. Το 40% θα κατευθυνθούν στην Αναπτυσσό-μενη Ασία, κυρίως την Κίνα και σε δεύτερο λόγο την Ινδία. Οι άμεσες ξένες επενδύσεις στην Κίνα φέτος θα φθάσουν τα 85 δισ. δολ και την Ινδία τα 36 δισ.

ΕΠΙΛΟΓΗ 25

Αν κινούμασταν πιο δυναμικά στη μείωση των δαπανών. Αρκεί να αναφερθεί ότι ελάχιστοι είναι οι φορείς του Δημοσίου που συγχωνεύτηκαν παρά τις μεγαλόπνοες ανακοινώσεις. Όσο για την αναδιάρθρωση του χρέους, αυτή ατύπως ήδη λαμβάνει χώρα με τις αγορές κρατικών ομολόγων από την ΕΚΤ.

26 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΑΝΙΧΝΕΥΣΕΙΣ Οικονομία

Μόν ι μ η ε π ω -δός όλων των «αναλυτών» της ελληνικής ο ι κ ο ν ο μ ί α ς είναι ότι «τα

νούμερα δεν βγαίνουν. Το χρέος εί-ναι τεράστιο. Τα ελλείμματα δεν θα μειωθούν». Η αλήθεια είναι πολύ διαφορετική. Φυσικά και τα νούμε-ρα «βγαίνουν». Αρκεί να αλλάξει η δομή του κράτους. Να πάψει το Δη-μόσιο να συντηρεί το σύνολο της οικονομικής δραστηριότητας. Να

σταματήσει ο νόμιμος φορολογού-μενος να πληρώνει για κρατικοδίαι-τους συνδικαλιστές και σπάταλους καρεκλοκένταυρους. Ως χαρακτη-ριστικό παράδειγμα αναφέρεται ότι μόνο για την πολυετή παραχώρηση ενός μόνο προβλήτα ενός μόνο λι-μανιού, του Πειραιά, το Ελληνικό Δημόσιο εισέπραξε 5 δισ. ευρώ το 2008. Την ίδια χρονιά έχασε την ευκαιρία να παραχωρήσει και τον προβλήτα του Λιμανιού της Θεσ-σαλονίκης και να εισπράξει επιπλέ-ον 3 δισ. ευρώ. Το πρώτο αβίαστο

λοιπόν συμπέρασμα είναι ότι, μόλις απαλλαγεί από τα αντιπαραγωγικά της βαρίδια, η Ελλάδα θα περάσει σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης και θα αποκτήσει τα εργαλεία να δια-χειριστεί αποτελεσματικά το χρέος της. Δεν χρειάζεται μεγάλη σοφία. Το πρόβλημα του ελληνικού χρέους επιλύεται με 3 διαδοχικές κινήσεις: 1. Πρωτογενές δημοσιονομικό πλε-

όνασμα. Δηλαδή ο προϋπολογι-σμός χωρίς την πληρωμή των τό-κων να κλείνει ισοσκελισμένος.

2. Έλεγχος της χιονοστιβάδας, δη-

Από τον ΧΡΉΣΤΟ ΚΏΝΣΤΑ

ΠΩΣ «ΒΓΑΙΝΟΥΝ» ΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ

ΕΠΙΛΟΓΗ 27

Κρίσιμη περίοδος: Δημοσιονομικός πανικός και νοοτροπία κρατικοδίαιτης συντήρησης

λαδή της σχέσης ανάμεσα στο επιτόκιο του χρέους και σ τ ις προβλέψεις ανάπτυξης. Σε ιδανι-κές συνθήκες, κάποια στιγμή θα πρέπει το επιτόκιο δανεισμού να είναι μικρότερο από τον ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας. Σε κά-θε άλλη περίπτωση δεν πρέπει να είναι περισσότερο του 1% μεγα-λύτερο από τον ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας.

3. Έλεγχος του αντίκτυπου στο κρα-τικό χρέος από άλλες μεταρρυθ-μίσεις - όπως η ανάγκη να στη-ριχτούν οι τράπεζες ή ο αποπλη-θωρισμός χρέους (η εκτίναξη του δανειακού βάρους λόγω της μείω-σης των εγχώριων τιμών ή των συ-ναλλαγματικών ισοτιμιών, όταν το χρέος έχει ονομαστική αξία σε ξέ-νο νόμισμα). Σε κάθε μεγάλη κρίση και οι 3 αυτοί παράγοντες επιδει-νώνονται σε μεγάλο βαθμό. Τα ίδια ισχύουν και για την Ελλάδα.

Όσον αφορά τον πρώτο παράγοντα, πρόοδος δεν πρόκειται να υπάρξει όσο δεν κινούμαστε δυναμικά. Πα-ραδείγματος χάρη, όσο υπάρχουν νοσοκομεία χωρίς κήπο που απα-σχολούν κηπουρούς και όσο μιλά-με για συγχωνεύσεις της πληθώρας φορέων του δημοσίου χωρίς στην ουσία να γίνεται τίποτα, αφού μέχρι στιγμής οι περιπτώσεις είναι 4 με 5 και με αμφίβολη την εξοικονόμηση δαπανών. Όσον αφορά τον δεύτερο παράγοντα, με μείωση του αεπ 3-4% και επιτόκιο 4,2% στα δάνεια του Μνημονίου, επιτόκιο ήδη χαμηλό σε σύγκριση με των αγορών, ήδη η κατάσταση είναι κρίσιμη. Πρόοδος όμως στον πρώτο παράγοντα θα επηρέαζε θετικά τον δεύτερο. Ιδι-αίτερα σημαντική ως προς τις προ-οπτικές ανάπτυξης είναι η απώλεια ανταγωνιστικότητας για τις υπερχρε-ωμένες χώρες κατά τη διάρκεια της περιόδου σύγκλισης. Το κόστος ανά μονάδα εργασίας, συγκριτικά με τη Γερμανία, αυξήθηκε κατά 31% στην Ιρλανδία, σε ποσοστό 27% στην Ελ-λάδα και την Ισπανία και κατά 24%

στην Πορτογαλία. Οι χώρες αυτές έχουν πλέον δύσκολο δρόμο για να ανακτήσουν αυτή την ανταγωνιστι-κότητα. Όλοι –σε στιγμές οικονο-μικής κρίσης– ρυθμίζουν τα χρέη τους. Σημασία έχει πώς τα ρυθμί-ζουν. Για παράδειγμα, η Ευρωπαϊ-κή Κεντρική Τράπεζα έχοντας αγο-ράσει ελληνικά ομόλογα στο 70% της αξίας τους έχει ήδη «κουρέψει» ομόλογα αξίας 60 δισ. ευρώ. Η ΕΚΤ δεν πρόκειται να κερδοσκοπήσει σε βάρος κράτους-μέλους. Δεν πρόκει-ται να πουλήσει στο 100% της αξίας τους τα ομόλογα που απέκτησε στο 70%. Κάτι αντίστοιχο θα μπορούσε να κάνει και ο μόνιμος Μηχανισμός Στήριξης. Η αναδιάρθρωση κρατι-κών χρεών δεν αποτελεί θανάσιμο αδίκημα για την ευρωζώνη. Είναι

.σημαντικό να θυμόμαστε ότι η Ελ-λάδα, η Ιρλανδία και η Πορτογαλία αντιστοιχούν μόλις στο 6% του ΑΕΠ της ευρωζώνης. Ακόμα και η Ισπα-νία αντιστοιχεί μόλις στο 11%. Επι-πλέον, συνολικά το δημόσιο χρέος στην ευρωζώνη ανέρχεται στο 84% του ΑΕΠ, ενώ το δημοσιονομικό έλλειμμα είναι στο 6%. Και τα δύο αυτά ποσοστά είναι καλύτερα από εκείνα που παρουσιάζει η αμερικα-νική οικονομία. Η ευρωζώνη πρέπει λοιπόν να πετύχει τρεις στόχους: να σταματήσει τον τραπεζικό και δη-μοσιονομικό πανικό, να στηρίξει τις χώρες που αντιμετωπίζουν προ-βλήματα και να δημιουργήσει ένα καθεστώς το οποίο θα έχει τη δυνα-τότητα να αποτρέπει τη δημιουργία τέτοιων κρίσεων στο μέλλον.

Ομόλογα διασποράς, Αμερικανοί αστέρες και το δίδαγμα του Ισραήλ

Μέσα στο πλαίσιο αυτό η Ελλάδα ξεκινά την προσπάθειά της να βγει στις αγορές μέσω των «Ομολόγων της Διασποράς». Οι φωστήρες του Υπουργείου Οικονο-μικών θεωρούν ότι διάσημοι Αμερικανοί τηλεοπτικοί αστέρες που αγαπούν την Ελλάδα όπως ο Τομ Χανκς, η Τζένιφερ Άνιστον και ο Νίκολας Κέιτζ, μπορούν να στρατευθούν στην προσέλκυση επενδυτών από τις ΗΠΑ που θα δεχθούν να επενδύσουν τις αποταμιεύσεις τους στα περιβόητα «ομόλογα της διασποράς», που φυσικά δεν θα απευθύνονται μόνον στους Έλληνες της Διασποράς. Η έκδο-ση ομολόγων της διασποράς είναι ένα πρωτόγνωρο εγχείρημα, όχι μόνο για τα Ελληνικά αλλά και για τα διεθνή δεδομένα. Στο παρελθόν, 2 μόνον χώρες έχουν τολμήσει κάτι παρόμοιο: Η Ινδία και το Ισραήλ. Το 1951 το νεογέννητο κράτος του Ισραήλ, απευθύνθηκε στους απανταχού Εβραίους για να χρηματοδοτήσουν την προσπάθεια παλινόρθωσης του κράτους του Ισραήλ. Το παράδειγμα του Ισ-ραήλ ακολούθησε και η Ινδία, τη δεκαετία του ’90, όταν βρέθηκε αντιμέτωπη με οικονομικές κυρώσεις και εμπάργκο επειδή επέμενε να προχωρήσει στο πυρηνι-κό της πρόγραμμα. Τότε καταγράφηκε μια πρωτότυπη προσπάθεια οικονομικής ενίσχυσης της χώρας τους από Ινδούς που ζούσαν στις ΗΠΑ, σε εντελώς παρά-νομα όμως «ανταλλακτήρια» που στήθηκαν στις γειτονιές και στα μαγαζιά της τοπικής κοινότητας, με σκοπό την εξαγωγή τους στην Ινδία και τις τράπεζές της. Είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι όταν το Ισραήλ επιχείρησε για δεύτερη φορά, τη δεκαετία του ’90 να αντλήσει κεφάλαια με «Ομόλογα της Διασποράς», το αποτέ-λεσμα ήταν απογοητευτικό αφού οι εκτός Ισραήλ πολίτες δεν ενέκριναν τις πολι-τικές κατασπατάλησης του δημόσιου χρήματος από τις κυβερνήσεις της εποχής. Τα Ελληνικά Ομόλογα της Διασποράς θα διατεθούν τον ερχόμενο Μάιο ή Ιούνιο με πρώτο στόχο τους ομογενείς στις Ηνωμένες Πολιτείες και θα ακολουθήσουν αντίστοιχες προσπάθειες στον Καναδά, την Αυστραλία και μετά στην Ευρώπη.

Επιστροφή στον χαµένο παράδεισο, να επανατακτοποιηθούν όλα, «εδώ και τώ-ρα», εκτός από εκείνα που τους αφορούν προσωπικά, γιατί είναι σωστά, δίκαια και αδιαπραγµάτευτα. Αυτά τα «απλά» θέλουν. Μόνο που για πολλά χρόνια εθελοτυφλούσαν, παραβλέποντας τις απειλές για την ελληνική ευηµερία.

Το περιβάλλον περιγράφει μια κατάστα-ση ευφορίας, με καλό κρητικό κρασί και τα ευλογημένα, από τους θεούς και τον Θεό, κρητικά καλούδια. Αντικείμε-νο, η υπογραφή της αίτησης προς το οικουμενικό σύμπαν, για την πραγμα-

τοποίηση της «Ένωσης» της Κύπρου με την Ελλάδα. Ο αγαπητός, θυμόσοφος, Νικόστρατος*, διακόπτει

ισχυριζόμενος ότι η προσέγγιση των Ελλήνων με τα εθνικά τους θέματα, όταν απευθύνονται προς τη Διε-θνή κοινότητα είναι υποκριτική, γιατί άλλο θέλουν και άλλο δηλώνουν. Προτείνει να αφήσουν τις μεγαλοστο-μίες και να περιορισθούν στο εξής αίτημα προς τους απανταχού της Γής: «Εμείς οι Έλληνες εδώ και τρείς χιλιάδες χρόνια αγωνιστήκαμε για το καλό σας, με το πνεύμα και το αίμα της φυλής μας. Θεμελιώσαμε τις

ΑΝΙΧΝΕΥΣΕΙΣ Οικονοµία – Κοινωνία

Από τον ΑΝΤΩΝΗ ΛΙΒΙΕΡΑΤΟ

ΤΟΝ ΧΑΜΕΝΟ ΠΑΡΑ∆ΕΙΣΟΟΙ EΛΛΗΝΕΣ ΘEΛΟΥΝ

ΕΠΙΛΟΓΗ 29

«Την πίτα σωστή ή τον σκύλο χορτάτο;»

επιστήμες, τις τέχνες, τον λόγο, την έρευνα. Καιρός να μας ανταμείψε-τε. Δεν ζητάμε πολλά και εξωπραγ-ματικά. Μια λογική σύνταξη στον καθένα μας. Μας την χρωστάτε». Αυτό είναι πράγματι μια λύση στα προβλήματα μας. Η καλύτερη, όμως δυσεφάρμοστη! Αλλά ας επιστρέ-ψουμε στη συνεχώς μεταβαλλόμε-νη πραγματικότητα. Σύμφωνα με τις προβλέψεις για την Ελλάδα, το αεπ θα συρρικνωθεί κατά 3- 3,5%, και το

κατά κεφαλή αεπ των 11 εκατ. κατοί-κων της στις 20,1 χιλ ευρώ. Σε αυτά θα πρέπει να προστεθεί το τεράστιο δημόσιο χρέος, στο μεγαλύτερο μέ-ρος του εξωτερικό. Οι πληροφορίες που παρέχονται από τα διεθνή ΜΜΕ, άλλες σοβαρές άλλες όχι (σχετικά με τους Έλλη-

νες και τη γερμανική συμβολή στον Μηχανισμό Στήριξης) συμβάλουν αποφασιστικά στην καταψήφιση της κ. Μέρκελ στις εκλογές στα ομό-σπονδα κρατίδια, μετατρέποντάς την στο εξιλαστήριο θύμα των Ελλήνων. (Κατά το φεουδαρχικό δίκαιο όταν ο ευγενής τιμωρείτο π.χ. με 40 ξυλιές, υπεδείκνυε έναν από τους υπηκόους του προκειμένου αυτός να τις υπο-φέρει για λογαριασμό του. Ο τελευ-ταίος αποκαλείτο εξιλαστήριο θύμα).

Η κ. Μέρκελ, ακούσια, είναι το εξι-λαστήριο θύμα των Ελλήνων, ενώ οι Σλοβάκοι (κατά κεφαλή ΑΕΠ 15.540 δολ. έναντι 26.850 των Ελλήνων) αρνούνται να συνεισφέρουν στον δίσκο βοηθείας των «κακομαθημέ-νων» Ελλήνων! Το αίτημα λοιπόν του Νικόστρατου δεν θα είχε τύχη

και κατά συνέπεια θα πρέπει οι Έλ-ληνες, οριζοντίως και ομοιομόρφως, να εξοφλήσουν τα χρέη της χώρας. Μέσα σε δυο γενιές, άλλαξαν το το-πίο της άλλοτε φτωχής χώρας. Έτσι, γεύονται, σε διαφορετικές κλίμακες ανά ομάδες του πληθυσμού, τα αγα-θά της ελληνικής ευημερίας. Τουλά-χιστον μέχρι την ταπεινωτική κρίση που διάγουμε, και με τη βοήθεια της απασχόλησης στον δημόσιο τομέα, εύκολης δεδομένης της πελατειακής σχέσης πολιτικών και ψηφοφόρων. Όσο για τις «ταπεινές» δουλειές, γε-ωργικές, οικιακού βοηθού, οδοκα-θαριστή κ.λπ. έχουν ανατεθεί στους μετανάστες. Η θαυμαστή οργάνωση της Ελληνικής ευημερίας αντιμετω-πίζει δύο κινδύνους, το χρέος και τους μετανάστες, και μια παρεπόμε-νη απειλή, τη μεγάλη ανισότητα. Για πολλά χρόνια οι συμπατριώτες μας, και ο καθένας μας χωριστά, προ-σποιούμεθα ότι δεν βλέπουμε τους κινδύνους, τις αιτίες γένεσης των απειλών. Τώρα όλα είναι μια περιπε-πλεγμένη περιπλοκή, και απαιτούν επειγόντως τακτοποίηση. Οι σημε-ρινοί Έλληνες με τις ιδιαιτερότητές τους, διακατέχονται από την απέ-χθεια της ανισότητας, ακόμη και της αναπόφευκτης. Γενικότερα όμως τι θέλουν; Κατ’ αρχήν νοσταλγούν και ονειρεύονται τον χαμένο παράδεισο. Και θέλουν να επανατακτοποιηθούν όλα «εδώ και τώρα», εκτός από εκεί-να που τους αφορούν προσωπικά, γιατί είναι σωστά, δίκαια και αδια-πραγμάτευτα. Και θέλουν ακόμη ο κόσμος τους να αγιοποιηθεί, ενώ οι αμαρτωλοί να οδηγηθούν στην κό-λαση. Αυτά τα απλά θέλουν. Ο γρά-φων εύχεται από βάθους καρδίας οι συμπατριώτες μας να επιτύχουν αυ-τά τα απλά πράγματα.

*Νικόστρατος Βαρδάκης. Στις αρχές της δεκαετίας του 50, όταν διεξάγονταν συζητήσεις για ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα, με πρωτοβουλία του συγκέντρωσε 500 χιλ υπογραφές που συνόδευσαν σχετικό υπόμνημα στα Ηνωμένα Έθνη.

Η ανισότητα και ο πάλαι ποτέ εφιάλτης της πάλης των τάξεωνΣήμερα η ανάπτυξη αγκομαχάει στις ήδη αναπτυγμένες χώρες. Η ηθικά ουδέτερη ανάπτυξη έχει ξεπεραστεί από τα πράγματα, έχει πάψει να αντα-ποκρίνεται στις ανάγκες των ανθρώπων και για ένα μεγάλο μέρος της αν-θρωπότητας ωθείται από τις επιθυμίες. Αυτή η εξέλιξη μετακινεί στο προ-σκήνιο τον κίνδυνο διαταραχής της κοινωνικής συνοχής. Με λίγα λόγια η ανισότητα στην κατανομή του πλούτου, είναι σαφές ότι ανασταίνει παλαι-ότερους εφιάλτες της πάλης των τάξεων. Πολλώ μάλλον που η ανισότητα συμπίπτει με σημαντική μείωση των εισοδημάτων. Μέχρι πρόσφατα η πα-ραγωγή των Νόμπελ οικονομίας, προβάλλει οικονομολόγους, αξιόλογους μεν αλλά κανένα Keynes, δηλ. κάποιον με πλανητικής διάστασης έργο. Σε δημοσκόπηση του ECONOMIST, μεταξύ των πενήντα οικονομολόγων οι οποίοι είναι στη δούλεψή του, με το ερώτημα «ποιόν θα θεωρούσατε σήμε-ρα αντίστοιχο με τον Keynes;» επελέγη ο καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Σικάγου, Raghuram Rajan. Στο βιβλίο του «Fault Lines» ισχυρίζεται ότι η αυξανόμενη ανισότητα οδηγεί τις κυβερνήσεις σε πολιτική παροχής φθη-νού δανεισμού στους πολίτες και χωρίς αυστηρές εξασφαλίσεις, συμβάλλο-ντας έτσι στη δημιουργία της φούσκας της οποίας η έκρηξη προκάλεσε την κρίση. Η ανισότητα με τη συμπαρομαρτούσα μεγάλη αύξηση του πληθυ-σμού των πλουσίων και υπερπλουσίων επιστρέφει ένα σημαντικό οικονο-μικό φαινόμενο, μετατίθεται δηλ. η ευθύνη της διαχείρισης του καπιταλι-σμού, της αγοράς, από τους πολιτικούς στους πλούσιους και υπερπλούσιους. Οι τελευταίοι μπορεί να μην βρίσκονται στο πηδάλιο του σκάφους, αλλά αφ’ ενός μεν επιβάλλουν τους πηδαλιούχους και αφ’ ετέρου επιλέγουν και συχνά επιβάλουν την πολιτική πορεία. Άλλωστε ο πολιτικός, κατά κανόνα, έχει στη διάθεση του περιορισμένο χρόνο επιρροής, ενώ οι πλούσιοι και υπερπλούσιοι δεν αλλάζουν θέση με εκλογές, πραξικοπήματα και τα τοι-αύτα. Οι μεγάλοι τιμονιέρηδες παραμένουν για μια ζωή. Τέλος ας σημειω-θεί ότι η κάστα των πλουσίων έχει παγκοσμιοποιηθεί, και αυτή.

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες πήραν µέτρα για την αντιµετώπιση της κρίσης χρέους στην περιφέρεια της Ευρωζώνης. Πόσο αποτελεσµατικά θα είναι, µένει να αποδειχθεί.

30 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΑΝΙΧΝΕΥΣΕΙΣ Ευρώπη

Οι αποφάσεις των Ευρωπαίων ηγε-τών στις Συνόδους Κορυφής του Μαρ-τίου, δίνουν στην ευρωζώνη τα απα-

ραίτητα «εργαλεία» για την αντιμε-

τώπιση της κρίσης δημοσίου χρέους

και στην Ελλάδα, ίσως την τελευταία ευκαιρία, να καταστήσει το χρέος δι-αχειρίσιμο. Για την ευρωζώνη, μετα-ξύ άλλων, υιοθετήθηκε το Σύμφωνο για το Ευρώ, αυξήθηκαν οι πόροι του προσωρινού Ευρωπαϊκού Ταμεί-ου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΕΤΧΣ), εγκρίθηκαν οι αλλαγές που

θα το κάνουν ευέλικτο στη λειτουρ-γία του, ενώ επιτεύχθηκε πλήρης συμφωνία για τον Ευρωπαϊκό Μη-χανισμό Σταθερότητας (ΕΜΣ), που θα διαδεχτεί από τον Ιούλιο του 2013 το προσωρινό ταμείο. Για την Ελλά-δα, ικανοποιήθηκαν τα δύο αιτήματα της χώρας μας για επιμήκυνση της

Από τον ΝΙΚΟ ΜΠΕΛΛΟ

ΟΙ ΕΥΡΩΠΑIΟΙ ΑΠΟΦΑΣIΖΟΥΝ…

Οι αγορές δεν πείθονται

ΕΠΙΛΟΓΗ 31

Οι αγορές δυσπιστούν, οι αδύναμοι κρίκοι ανησυχούν, η Α. Merkel «θριαμβεύει».

αποπληρωμής των δανείων (110 δισ. ευρώ) από 5 σε 10 χρόνια μαζί με την περίοδο χάριτος, ενώ μειώθηκε το κόστος δανεισμού κατά 100 μο-νάδες βάσης για μέρος των δανείων (80 δισ. ευρώ) που προέρχεται από τους εταίρους της ευρωζώνης. Από την πλευρά της, η χώρα μας δεσμεύ-θηκε στη συνέχιση και βελτίωση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και στην εφαρμογή προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων και αξιοποίησης των δημόσιας περιουσίας το οποίο θα αποφέρει 50 δισ. ευρώ μέχρι το 2015. Ειδικότερα, αυξάνονται οι δια-θέσιμοι πόροι του ΕΤΧΣ από τα 250 στα 440 δισ. ευρώ, ενώ διευρύνεται η λειτουργία του, ώστε να μπορεί να παρεμβαίνει στην πρωτογενή αγο-ρά κρατικών ομολόγων. Η απόφαση λήφθηκε, αλλά θα επικυρωθεί τον Ιούνιο διότι η φινλανδική κυβέρνη-ση λόγω των επικείμενων εκλογών στη χώρα αυτή, δεν είχε δυνατότητα να δεσμευθεί στην αύξηση της συ-νεισφοράς της Φινλανδίας στα κε-φάλαια του ταμείου. Η δεύτερη ση-μαντική απόφαση αφορά το ΕΜΣ, ο οποίος θα προικοδοτηθεί με 700 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 80 δισ. ευρώ θα καταβληθούν σε ρευστό και 620 δισ. ευρώ θα έχουν, κυρίως, μορφή εγγυήσεων. Με το παραπάνω πο-σό θα μπορούν να αντληθούν από τις αγορές μέχρι 500 δισ. ευρώ με το χαμηλότερο επιτόκιο της αγοράς, αυτό με το οποίο δανείζονται σήμε-ρα οι χώρες με άριστη πιστοληπτική ικανότητα (ΑΑΑ). Ο ρόλος του μηχα-νισμού θα είναι να χορηγεί δάνεια σε χώρες με σοβαρά δημοσιονομικά προβλήματα, που δεν τους επιτρέ-πουν να στραφούν στην αγορά. Ο μηχανισμός θα έχει δυνατότητα πα-ρέμβασης στην πρωτογενή αγορά ομολόγων, δηλαδή στην έκδοση.

Ωστόσο, οι αποφάσεις αυτές αντιμετωπίστηκαν με επιφύλαξη από τις αγορές. Η υποβάθμιση της πι-στοληπτικής ικανότητας της Ελλάδας (και της Πορτογαλίας) από τον οίκο Standard & Poor’s σε εξαιρετικά χα-μηλά επίπεδα που ακολούθησε, δεί-χνει ότι δεν πείστηκαν για την απο-

τελεσματικότητά τους. Όπως αναφέ-ρεται, οι όροι του Ευρωπαϊκού Μη-χανισμού Σταθερότητας (με τη ρήτρα συλλογικής δράσης), λαμβανομένου υπόψη του τεράστιου δημόσιου χρέ-ους υπονομεύουν τη δυνατότητα της χώρας να προσφύγει στις αγορές για να καλύψει τις υψηλές δανειακές της ανάγκες, προδιαγράφοντας στην ου-σία την προσφυγή της στον Μόνιμο Μηχανισμό στα μέσα του 2013, οπό-τε και λήγει ο προσωρινός.

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες οριστικο-ποίησαν επίσης και τη στενή συνερ-γασία της οικονομικής πολιτικής, μέσω του λεγόμενου Συμφώνου για το Ευρώ. Πρόκειται για μια δέσμη μέτρων που αποσκοπεί στην επί-τευξη τεσσάρων στόχων: προώθη-ση ανταγωνιστικότητας, προώθηση απασχόλησης, διατηρησιμότητα δη-μόσιων οικονομικών, ενίσχυση χρη-ματοπιστωτικής σταθερότητας. Ολες οι χώρες της ευρωζώνης και εκείνες εκτός ευρωζώνης που δεσμεύθηκαν εθελοντικά να συμμετάσχουν (Δανία, Πολωνία, Λιθουανία, Λετονία, Βουλ-γαρία, Ρουμανία), θα υποβάλουν σε ετήσια βάση, αρχής γενομένης από τον Απρίλιο του 2011, τα μέτρα που σχεδιάζουν να εφαρμόσουν για την

επίτευξη των παραπάνω στόχων. Τα προγράμματα θα εξετάζονται «α λα καρτ» με βάση τις ανάγκες κάθε χώ-ρας, ενώ η εξέταση θα βασίζεται σε μετρήσιμους δείκτες και τον συντο-νισμό θα αναλάβει η Κομισιόν. Η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, θα αξιολογείται με βάση την εξέλιξη των μισθών και της παραγωγικότη-τας. Θα παρακολουθείται το κόστος εργασίας και θα συγκρίνεται με τις εξελίξεις στις άλλες χώρες. Για την απασχόληση προβλέπονται μεταρ-ρυθμίσεις στην αγορά εργασίας με την προώθηση μεγαλύτερης ευελι-ξίας και τη μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης της εργασίας. Για τη δι-ατηρησιμότητα των δημόσιων οικο-νομικών προβλέπεται ευθυγράμμιση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης στο προσδόκιμο ζωής, δραστικός περιορισμός της πρόωρης συνταξι-οδότησης και παροχή κινήτρων για την απασχόληση των εργαζομένων ηλικίας άνω των 55 ετών. Μέσω του Συμφώνου θα κράτη μέλη θα θεσμο-θετήσουν το «φρενο χρέους» με την ενσωμάτωση στην εθνική νομοθεσία ανώτατων ορίων ελλείμματος.

Η Angela Merkel και οι ιδιώτες επενδυτές

Η Γερμανία που έχει και τη μεγαλύτερη συνεισφορά στους πόρους του Μηχανισμού Σταθερότητας (27%) φρόντισε να διασφαλίσει τα νώτα της, με την εισαγωγή αυστηρότατων όρων και υποχρεώσεων για τις χώρες που θα ζητήσουν στήριξη. Η σημαντικότερη προϋπόθεση είναι η ενεργός εμπλοκή των ιδιωτών επενδυτών στη διαδικασία, αλλά και η αναδιάρθρωση του χρέους μιας χώρας ως ύστατη λύση. Μάλιστα, όλα τα ομόλογα που θα εκδίδονται από τα μέσα του 2013 και μετά θα περιλαμβάνουν μια «ρήτρα συλλογικής δράσης», κάτι που είχε ήδη επιβάλλει η Γερμανία από τον περασμένο Νοέμβριο. Αποδεχόμενοι αυτή τη ρήτρα οι ιδιώτες πιστωτές θα υποχρεούνται να συνεισφέρουν σε περίπτωση που μια χώρα καθίσταται αφερέγγυα, αποδεχόμενοι ζημίες από αναδιάρθρωση του χρέους. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι παράλληλα με τη μείωση των ελλειμμάτων, η χώρα μας πρέπει να πετύχει δυναμική αναπτυξιακή πορεία τα επόμενα χρόνια, ώστε να μπορέσει να ανακτήσει την εμπιστοσύνη των αγορών και να δανειστεί με χαμηλό επιτόκιο. Διαφορετικά οι ιδιώτης επενδυτής δεν πρόκειται να αγοράσει ελληνικά ομόλογα, λόγω του κινδύνου τους ή εάν το κάνει θα ζητήσει πολύ ψηλό επιτόκιο, προκειμένου να διασφαλιστεί έναντι του κινδύνου αναδιάρθρωσης του χρέους, που θα οδηγήσει σε μη-διαχειρίσιμα επίπεδα χρέους.

32 ΕΠΙΛΟΓΗ

Σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε πρό-σφατα σε κεντρικό ξενοδοχείο της Αθή-νας, παρουσία του Υπουργού Εσωτε-ρικών, Αποκέντρωσης & Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης κ. Γιάννη Ραγκούση, η ΓΕΦΥΡΑ Α.Ε. παρέλαβε το αργυρό βρα-

βείο, με αποτέλεσμα να κατατάσσεται πλέον μεταξύ των 8 πρώτων από τις ελληνικές εταιρείες που αποδέχονται την αξιολόγηση και δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων τους. Με βάση τα στοιχεία της αξιολόγησης, η μεγαλύτερη πρόοδος σημειώθηκε στο πεδίο της συνέργειας με την κοινωνία. Αυτό εξηγείται από την ίδρυση και λειτουρ-γία, κατόπιν πρωτοβουλίας της ΓΕΦΥΡΑ Α.Ε., της Ένωσης

Κοινωνικών Φορέων «ΠΥΛΩΝΕΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ» που συσπειρώνει 50 κοινωνικούς φορείς της Αχαΐας και της Αιτωλοακαρνανίας. Για το λόγο αυτό η διεύθυνση της εταιρείας θεώρησε δίκαιο να απονεμηθούν οι σημαντι-κές αυτές διακρίσεις στα χέρια των εκπροσώπων των κοινωνικών φορέων της Δυτικής Ελλάδας, που αξίζουν κάθε είδους βράβευση για το έργο τους κάτω από συν-θήκες κρίσης. Κατά την παρέμβασή του, ο Υπεύθυνος Εταιρικής Επικοι-νωνίας & Αειφόρου Ανάπτυξης της Γέφυρας Ρίου - Αντιρ-ρίου, κ. Γιάννης Φρέρης, αναφέρθηκε στην προσήκουσα επιβράβευση των ενεργών πολιτών της περιφέρειας με τα εξής λόγια: «Στους καιρούς κατά τους οποίους η κρίση μετριέται με οικονομικά και αξιακά μεγέθη, με το κράτος

Οι Ασημένιοι «Πυλώνες Αλληλεγγύης» και οι χωρίς όρια συνέργειες με την κοινωνία

Από τη χάλκινη στην αργυρή κα-τηγορία προβιβάστηκε φέτος η ΓΕΦΥΡΑ Α.Ε. στα βραβεία που απονεμήθηκαν σε ελληνικές εται-ρείες οι οποίες και αξιολογήθηκαν για την κοινωνική τους ευθύνη με βάση τα διεθνή κριτήρια (Business in the Community) που εφαρμόζει το Ινστιτούτο Εταιρικής Ευθύνης (CRI). Εκτός από το αργυρό βρα-βείο, η Γέφυρα Ρίου – Αντιρρίου έλαβε και ειδική διάκριση για την αξιοσημείωτη πρόοδό της στα αξι-ολογούμενα πεδία εταιρικής ευθύ-νης κατά τη διάρκεια του 2010.

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

ΕΠΙΛΟΓΗ 33

Δη

μιο

υργικ

ή π

αρουσία

ση

: A

llm

ed

iaC

reati

ve

πρόνοιας να αγκομαχά, επιλέξαμε να στηρίξουμε τους πολίτες που από το υστέρημα της τσέπης τους και το πλε-όνασμα της ψυχής τους κουβαλάνε επάξια την κοινωνία στις πλάτες τους. Θεωρούμε πως η πρόοδος που ως σύ-νολο σημειώνουμε παλεύοντας στο πλευρό τους οφεί-λεται σε αυτούς, γι’ αυτό θεωρούμε ότι η όποια επιβρά-βευση τους ανήκει. Εναποθέτουμε τα βραβεία και τις ελ-πίδες μας στα χέρια τους και ακουμπάμε το βλέμμα μας επάνω τους κάθε φορά που αναρωτιώμαστε ποιοι από αυτούς που μας εκπροσωπούν αξίζουν την εμπιστοσύ-νη του συνόλου. Είναι οι θετικά δρώντες ενεργοί πολίτες που, σε αντιδιαστολή με αυτό που παραδοσιακά συμβαί-νει κατά κόρο, παράγουν περισσότερο έργο από λόγο». Μιλώντας σε ακροατήριο που περιλάμβανε και εργαζο-

μένους στη Γέφυρα «Χαρίλαος Τρικούπης», ο κ. Φρέρης επισήμανε ότι: «Αν και τα βραβεία ανήκουν στους θετι-κά δρώντες ενεργούς πολίτες, η εταιρεία έχει συνείδηση του γεγονότος ότι οφείλει την όποια πρόοδό της στο μό-χθο των εργαζομένων της και τους αφιερώνει το δημό-σιο έπαινο, αφού είναι αυτοί που εφαρμόζουν καθημε-ρινά την πολιτική κοινωνικής ευθύνης, σε συνεχή επαφή με την πραγματική κοινωνία”.Το αργυρό βραβείο και η ειδική διάκριση, απονεμήθη-καν στο όνομα των κοινωνικών φορέων της Αιτωλοα-καρνανίας και της Αχαϊας, στα χέρια της κυρίας Μαρίας Καλαβρουζιώτου από το Σύλλογο Α.ΜΕ.Α. «Ηλιαχτίδα» του Αγρινίου και της κυρίας Χριστίνας Φραγκάκη από την Κίνηση «ΠΡΟΤΑΣΗ» της Πάτρας.

H τελική κατάταξη των εταιρειών όπως προέκυψε από την αξιολόγηση: Platinum: Καμία εταιρία

Gold: Coca Cola, Diageo, ΟΤΕ, Αθηναϊκή Ζυθοποιία, Τράπεζα Πειραιώς

Silver: ΓΕΦΥΡΑ, Piscines Ideales, ΕΛΠΕ, Εθνική Τράπεζα

Bronze: Aldemar, Alpha Bank, Genesis, Jet Oil, Novartis, Regency, Κωτσόβολος, ΟΠΑΠ

Οι εκπρόσωποι της Ένωσης Κοινωνικών Φορέων «Πυλώνες Αλληλεγγύης»μαζί με τους εργαζόμενους της Γέφυρας Ρίου – Αντιρρίου μετά την απονομή του βραβείου.

34 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΤΟ ΣΤΟιΧΗμα ΤΗΣ ανακαμΨΗΣ

Όταν η Άνγκελα Μέρκελ συναντούσε τον Νικολά Σαρκοζί στη Ντωβίλ στις 18 Οκτωβρίου του 2010 για να συμφωνή-σουν στον προσωρινό μηχανισμό διάσωσης των χωρών σε πρόβλημα που επικύρωσαν δέκα μέρες αργότερα οι Ευρω-παίοι ηγέτες, ο Χέρμαν βαν Ρομπέι, δεν ήταν εκεί. Ο πρώτος πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν ήταν ούτε στο Φρά-ιμπουργκ όταν σε μια ανάλογη κατ’ ιδίαν συνάντηση τους η Γερμανίδα Καγκελάριος και ο Γάλλος πρόεδρος συμφωνού-σαν στη μονιμοποίηση του μηχανισμού που επικύρωσαν και πάλι χωρίς κουβέντα οι Ευρωπαίοι ηγέτες στη σύνοδο της 16ης και 17ης Δεκεμβρίου. Ωστόσο, ουδείς στην Ευρώπη φάνηκε να εκπλήσσεται. Θα μπορούσε ίσως ο κ. Ρομπέι να είχε ενοχληθεί. Αλλά ουδείς το έμαθε. Ίσως και να μην ενδι-αφέρθηκε να μάθει. Διότι εκείνο που μαθαίνει ή αντιλαμβά-νεται η Ευρώπη, όπου το ιδεολόγημα της σύμπραξης μεταξύ ισότιμων εταίρων παραμένει μάλλον ως γραφική καρικατού-ρα, είναι πως οι κρίσιμες αποφάσεις δεν λαμβάνονται στο

τρίγωνο Βρυξέλλες–Στρασβούργο–Λουξεμβούργο όπου φιλοξενούνται αντίστοιχα η Επιτροπή, το Ευρωκοινοβούλιο και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, αλλά στο τρίγωνο Βερολίνο, Φρανκφούρτη και Καρσλούη όπου φιλοξενούνται αντίστοι-χα, η Γερμανική Καγκελαρία, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπε-ζα και το γερμανικό συνταγματικό Δικαστήριο. Συνεπώς, το πρώτο ερώτημα που εγείρεται είναι ποιος «κυβερνά» την Ευ-ρώπη; Είναι το ρητορικό ερώτημα του Χένρι Κίσσινγκερ που χαιρέκακα αναρωτιόταν κάποτε, σε ποιον θα τηλεφωνήσει ο ένοικος του Λευκού Οίκου αν καταστεί ανάγκη; Όπως και τότε, έτσι και σήμερα, η απάντηση δεν είναι ούτε απλή, ούτε, πολύ περισσότερο, ξεκάθαρη. Είναι όμως σαφές πως στην Ευρώπη υπερισχύει μια τάση «διακυβερνητισμού» που δια-ψεύδει τις όποιες ομοσπονδιακές προσδοκίες και περιορίζει τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα σε ρόλους διεκπεραιωτή των πολιτικών αποφάσεων που λαμβάνουν οι 27 ηγέτες και για την ακρίβεια οι εξής δύο: η Άνγκελα και η Μέρκελ! Διότι, οι

ΟΙ Ι Π ΠΟΤ ΕΣ Τ Η Σ Ε Υ ΡΩΠ Α Ϊ Κ Η Σ Σ Τ ΡΟΓ Γ ΥΛ Η Σ Τ ΡΑ Π Ε Ζ Η Σ

και ΤΟ νΕΟ ΣΥμΦΩνΟ Για ΤΟ ΕΥΡΩ

Από τoν ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΜΑΥΡI∆Η

ΠΟΙΟΙ ΗΓΕΤΕΣ ΤΟΥ EUROGROUP ΑΠΟΦΑΣΙΖΟΥΝ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΚΑΙ ΤΙ ΑΠΟΦΑΣΙΖΟΥΝ

Το 1996 η Ευρώπη στο όνοµα της σταθερότητας και της ανάπτυξης προχωρά στο Σύµφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Στις µέρες µας, 15 χρόνια µετά και υπό το πρίσµα των αδυναµιών (όπως η κρίση χρέους των χωρών) που έφερε στην επιφάνεια η διεθνής χρηµατοπιστωτική κρίση και οι επιπτώσεις της, προχω-ρά στο νέο Σύµφωνο Ανταγωνιστικότητας. Είναι όµως αυτό ικανό να απαντήσει στo κρίσιµο ευρωπαϊκό ζητούµενο; Στην ικανότητα δηλαδή της Ευρωζώνης συνολικά, και όχι µόνο του σκληρού πυρήνα της, να παράγει προϊόντα και υπηρεσίες που θα είναι παγκοσµίως ανταγωνιστικά. Τα «προγνωστικά» δεν είναι υπέρ του. Πρέπει όµως να αποδειχθεί και στην πράξη.

ΕΠΙΛΟΓΗ 35

36 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΕΥΡΩΠΗ - ΟικΟνΟμια

συναντήσεις στη Ντωβίλ και το Φράι-μπουργκ δεν ήταν τίποτα περισσότερο από τη διάσωση των προσχημάτων για τον Νικολά Σαρκοζί που αγωνίζεται να συντηρήσει στην Ευρώπη μια «ειδική σχέση» του Παρισιού με το Βερολίνο, κατ’ αναλογία της «ειδικής σχέσης» που διατηρεί το Λονδίνο με την Ουά-σινγκτον στο ΝΑΤΟ. Ακόμα όμως και στην περίπτωση που ισχύει η εκτίμη-ση της Frankfurter Allgemeine πως «ο Σαρκοζί υποχρεώνεται να ακολουθή-σει τη Μέρκελ», το ερώτημα τι τελικώς θα αποφασίσουν τα δυο (παρα)κέντρα λήψης των ευρωπαϊκών αποφάσεων για το μέλλον της Ευρώπης, παραμένει. Όπως παραμένουν και οι επιφυλάξεις για τον τρόπο που η κρίση χρέους και η έλλειψη ανταγωνιστικότητας της Ευ-ρώπης μπορούν να αντιμετωπιστούν. Στο σχέδιο για τη διάσωση του ευρώ και την ανάκαμψη της Ευρωζώνης που προώθησαν, το Βερολίνο και το Παρί-σι προσέδωσαν χαρακτηριστικά τελε-σιγράφου. Αν οι Ευρωπαίοι ηγέτες το αποδεχθούν, η Ευρώπη θα σωθεί. Αν όχι, η Ευρώπη θα μπει σε περιπέτειες. Τελικά οι Ευρωπαίοι ηγέτες αποδέχτη-καν το Σύμφωνο για το ευρώ.

Όταν η Ευρώπη αποφασίζει

Μπορεί οι Ευρωπαίοι ηγέτες να απο-δέχθηκαν τελικά το Σύμφωνο για το ευρώ, είναι όμως σαφές πως τίποτα δεν λύνεται οριστικά. Ούτε η κρίση χρέους φαίνεται αντιμετωπίσιμη επί του παρόντος, ούτε και το προωθού-μενο Σύμφωνο για το ευρώ δείχνει επαρκές να εγγυηθεί καλύτερες μέρες για τους Ευρωπαίους πολίτες, ώστε να ανακοπεί το επερχόμενο κύμα κοινω-νικών εκρήξεων που απειλεί να συ-μπαρασύρει την Ευρώπη στο σύνολό της. Για μια ακόμα φορά, οι Ευρωπαίοι ηγέτες άφησαν στην άκρη εκείνα που τους χωρίζουν ή ακριβέστερα εκείνα στα οποία διαφωνούν και αναζήτη-σαν μια κοινή συνισταμένη σε εκείνα που τους «ενώνουν» ή ακριβέστερα εκείνα στα οποία φαίνεται πως μπο-ρούν να συμφωνήσουν. Μεταξύ εκεί-νων που συμφωνήθηκαν η επιβολή ποινών στα κράτη-μέλη εφόσον δεν μειώνουν το πάνω από το όριο του

60% του αεπ δημόσιο χρέος κατά 5% ετησίως. Επίσης, θα παρακολουθού-νται οι μισθολογικές αυξήσεις ώστε να είναι ανάλογες της ανόδου της πα-ραγωγικότητας, ενώ θα λαμβάνονται πρωτοβουλίες για να ενισχυθεί η πα-ραγωγικότητα στις χώρες και τις περι-οχές όπου αυτή υστερεί. Αμφισβητή-σεις υπάρχουν. Παραδείγματος χάρη, ο πρόεδρος του Eurogroup, Ζαν Κλόντ Γιουνκέρ, δηλώνει ότι το Σύμφωνο δεν προσφέρει τίποτα παραπάνω από όσα προβλέπονται ήδη στους υπάρχοντες μηχανισμούς εποπτείας της δημοσι-ονομικής και της οικονομικής πολιτι-κής, προδιαγράφοντας την αποτυχία του. Από την πλευρά του ο πρόεδρος της ΕΚΤ, Ζαν Κλοντ Τρισέ, θεωρεί ότι τα μέτρα είναι ανεπαρκή, εφόσον δεν

προβλέπεται αυτόματη επιβολή ποι-νών, αφού η ποινή μπορεί να ανατρα-πεί με απόφαση της πλειοψηφίας των κρατών-μελών. Ούτως ή άλλως όμως, η οικονομική διακυβέρνηση ενισχύ-εται, απομακρύνοντας τις ανησυχίες άλλων μελών του σκληρού πυρήνα της ευρωζώνης, όπως η Ολλανδία, μετά τη Συνάντηση της Ντωβίλ, ότι ο Γάλλος πρόεδρος Σαρκοζί, ως αντάλλαγμα της στήριξής του θα εξασφάλιζε από την καγκελάριο Μέρκελ ακόμα πιο χαλαρή στάση στο θέμα των αυτόματων ποι-νών. Η αύξηση της δυνατότητας χορή-γησης δανείων σε χώρες σε πρόβλημα από τον προσωρινό και τον μόνιμο μηχανισμό στήριξης και η δυνατότητα αγοράς από τον μηχανισμό κρατικών ομολόγων στην έκδοση ώστε να μπο-ρούν οι χώρες που αντιμετωπίζουν υψηλό κόστος δανεισμού από τις αγο-ρές να αντλούν φθηνά κεφάλαια –και με αντάλλαγμα πολιτικές αυστηρής λιτότητας– είναι τα πρώτα βήματα για

την αντιμετώπιση της κρίσης χρέους. Δεν πρέπει να παραβλέπονται όμως οι ενστάσεις του Ζαν Κλοντ Τρισέ, που θεωρεί ότι ο Μηχανισμός Στήριξης θα έπρεπε να μπορεί να αγοράζει κρατικά ομόλογα και στη δευτερογενή αγορά, απαλλάσσοντας την ΕΚΤ από τον φόρ-το της παρέμβασης στην αγορά αυτή.

Κλειστές λέσχες και αδιέξοδα

Χαρακτηριστικό του έντονου προβλη-ματισμού στις κλειστές λέσχες που λαμβάνονται οι αποφάσεις, είναι το κε-ντρικό συμπέρασμα της ετήσιας έκθε-σης του λεγόμενου European Economic Advisory Group, η οποία υπογράφεται από 7 διακεκριμένους οικονομολόγους

διαφορετικών ευρωπαϊκών χωρών. Στην έκθεση αυτή, οι οικονομολόγοι απορρίπτουν συλλήβδην την ιδέα έκδοσης ευρωομολόγων ή κάποιον τύπο κοινού δανεισμού. Με απλά λό-για, απορρίπτουν την ιδέα δανεισμού μιας χώρας που κινδυνεύει, αφήνο-ντας την ακόμα και να χρεοκοπήσει και επιφυλάσσουν για τον Μηχανισμό Διάσωσης ένα ρόλο «δανειστή εσχά-του καταφυγίου» για τα αφερέγγυα κράτη που θα απαλλάσσει την ΕΚΤ από την υποχρέωση να αγοράζει «τοξικά» ομόλογά τους. Επιπλέον, λένε όχι στις δημοσιονομικές μεταβιβάσεις, δηλα-δή στην ενίσχυση των φτωχότερων χωρών από τις πλουσιότερες, καθώς, όπως υποστηρίζουν, πρόκειται για πο-λιτική που δεν αποδίδει. Συγκεκριμένα αναφέρουν ότι παρ’ ότι η Ανατολική Γερμανία έχει λάβει δημόσια κονδύ-λια ύψους 1,5 τρισ. από τη Δυτική τα 20 τελευταία χρόνια, εξακολουθεί να έχει υψηλή ανεργία και κατά κεφαλήν

Στην Ευρωπη υπΕριΣχύΕι μια ταΣη «διακυβΕρνητι-Σμου» που διαψΕυδΕι τιΣ οποιΕΣ ομοΣπονδιακΕΣ προΣδοκιΕΣ και πΕριοριζΕι τα Ευρωπαϊκα θΕΣμικα ορ-γανα ΣΕ ρολουΣ διΕκπΕραιωτη των πολιτικων αποφα-ΣΕων που λαμβανουν οι 27 ηγΕτΕΣ και για την ακρι-βΕια οι ΕξηΣ δυο: η ανγκΕλα και η μΕρκΕλ!

ΕΠΙΛΟΓΗ 37

εισόδημα στο 69% του αντίστοιχου εισοδήματος της Δυτικής. Συνεπώς, τι θα συμβαίνει αν σταματούν τα δάνεια; Πολύ απλά, «κούρεμα» ή έξοδος από το ευρώ. Για την περίπτωση της Ελλά-δας προτείνουν είτε κούρεμα άνω του 30% σε συνδυασμό με σκληρά μέτρα για να επιτευχθεί εσωτερική υποτίμη-ση, ή επιστροφή στη δραχμή για να γίνει εξωτερική υποτίμηση.

Η Ευρωπαϊκή Διακυβέρνηση και ο γυμνός βασιλιάς

Ευρωπαϊκή Διακυβέρνηση. Δεν είναι άλλο από το επόμενο μεγάλο σύνορο για την Ευρώπη. Ένα σύνορο με ουσι-αστικό όμως περιεχόμενο και με μία δυναμική που μπορεί να εξασφαλίσει ανάπτυξη της ΕΕ; Ή πρόκειται για ένα νέο σύνορο που θα διαβεί η Ευρώπη, αρκούμενη μόνο στον πομπώδη τίτ-λο «Ευρωπαϊκή Διακυβέρνηση» στον οποίο αρέσκεται να αναφέρεται ο Νι-κολά Σαρκοζί και όχι μόνο…. Το μόνο σίγουρο είναι ότι πρόκειται για ένα

σχέδιο εκχώρησης οικονομικής κυρι-αρχίας, αδιανόητο μέχρι σήμερα για τα κράτη μέλη, το οποίο όμως ακόμα και στην περίπτωση της Γερμανίας δεν υπήρξε ευεργετικό για τους εργαζό-μενους. Αντιθέτως, όπως αποκάλυψε έρευνα των New York Times στη βι-ομηχανική καρδιά της Γερμανίας, τη Βαυαρία, η έλευση του ευρώ και η εφαρμογή της αυστηρής γερμανικής δημοσιονομικής πολιτικής αποδείχθη-καν εξαιρετικά επωφελής για το γερ-μανικό χρηματιστικό και βιομηχανικό κεφάλαιο, πλην όμως οι πραγματικοί μισθοί στη Γερμανία, όχι μόνο δεν αυ-ξήθηκαν, αλλά μειώθηκαν κατά 4,5%. Αντιλαμβάνεται κανείς τι θα συμβεί στην περίπτωση των εργαζομένων άλ-λων χωρών. Επί του παρόντος πάντως βεβαιότητα είναι ότι το νέο Ευρωπαϊκό Σύμφωνο Ανταγωνιστικότητας δια-σφαλίζει πως τα κράτη της Ευρωζώνης θα συμπεριφέρονται όπως η Γερμανία. Θα υπάρχει δηλαδή στενή παρακο-

λούθηση των εθνικών οικονομικών και δημοσιονομικών πολιτικών.

αυστηρότερες κυρώσεις για την επιβολή των δημοσιονομικών κα-νόνων.

προέγκριση προϋπολογισμών. κατευθυντήριες γραμμές για την

οικονομία και τις διαρθρωτικές με-ταρρυθμίσεις.

αυστηρά επιτρεπόμενα όρια δα-νεισμού και δημοσίου χρέους στα εθνικά συντάγματα για να αποκατα-σταθεί η εμπιστοσύνη των αγορών στις διαχειριστικές ικανότητες των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων.

Επίσης στο Σύμφωνο για το ευρώ προτείνεται αύξηση των ορίων συ-νταξιοδότησης.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Οίκου Standard & Poor’s αν δεν αλλάξει το ισχύον καθεστώς των δημόσιων συ-νταξιοδοτικών προγραμμάτων, το δημόσιο χρέος της Γερμανίας θα ξεπε-ράσει ως το 2050 το 400%, της Γαλλίας το 403%, της Ιταλίας το 245% και της Ισπανίας το 544%. Η Ευρώπη λοιπόν στην επόμενή της μέρα θα χρειαστεί και θα «απαιτήσει» από τους πολίτες της περισσότερη εργασία.

το τρίγωνο βερολίνο, φρανκφούρτη, καρσλούη

Εκείνο που μαθαίνει ή αντιλαμ-βάνεται η Ευρώπη είναι πως οι κρίσιμες αποφάσεις δεν λαμβά-νονται στο τρίγωνο Βρυξέλλες – Στρασβούργο – Λουξεμβούργο όπου φιλοξενούνται αντίστοιχα, η Επιτροπή, το Ευρωκοινοβούλιο και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, αλλά στο τρίγωνο Βερολίνο, Φρανκφούρτη και Καρσλούη όπου φιλοξενούνται, αντίστοι-χα, η Γερμανική Καγκελαρία, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το γερμανικό συνταγματικό Δικαστήριο.

38 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΤΟ ΣΤΟιΧΗμα ΤΗΣ ανακαμΨΗΣ

ο μαρξ, οι ρότσιλντ και ο ντισραέλι

Kαι αν κάποιος δανείζεται χρήμα / ποιος οφείλει να καταβάλει τους τόκους; / Εκείνος που διαθέτει το

χρήμα την ημέρα της λήξης ή κάποιος που δεν το έχει;

… / Οι πατέρες της επό-μενης γενιάς, είπε ο Μαρξ.

… Ένας από τους Ρότσιλντ είπε στον Ντισρα-έλι, ότι τα έθνη είναι ηλίθια

να πληρώνουν τόκους για το δάνειο.

Έzρα Πάουντ, Canto XLVIII*

*Υφαρπαγή και χρήση του κειµένου µε πολλή

ελευθεριότητα.

ΕΠΙΛΟΓΗ 39

*Τ Ο Ε μ Π O Ρ ι Ο Τ Ο Υ

Χ Ρ Η μ α Τ Ο Σκαι η

«σπεκουλοκρατία»

* Ο όρος χρησιµοποιήθηκε για πρώτη φορά σε έκδοση που περιλάµβανε σε µορφή ενιαίου

κειµένου τρεις διαλέξεις (1969) του Ξενοφώντος Ζολώτα υπό τον τίτλο «Speculocracy and the

International Monetary System». (Εκδοτικός Οίκος Παπαζήση)

Στο εµπόριο του χρήµατος και τη σπεκουλοκρατία θα µπορούσε κανείς να προσθέσει το «Σύνδροµο: Αυτή τη φορά είναι κάτι άλλο», (Reinhart & Rogoff). Με άλλα λό-για η παγκόσµια χρηµατοπιστωτική κρίση έδειξε ότι όλοι, δανειστές και δανειζόµενοι, ακολουθούσαν κατά παράδο-ση την πεποίθηση ότι τα χειρότερα πάντα αφορούν άλ-λους και άλλες εποχές. Αυτό άλλωστε αφορά και την Ελλάδα, της οποίας η ιστορία δείχνει ότι, από την Επα-νάσταση και άνευ διακοπής είµαστε είτε χρεωµένοι είτε πτωχευµένοι. Η διάψευσή τους, για άλλη µια φορά, προ-σγειώνει στην ανάγκη επαναφοράς της ηθικής και της πειθαρχίας, στην πολιτική και τις αγορές.

από τoν ανΤΩνΗ ΛιΒιΕΡαΤΟ

40 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΟικΟνΟμία

Ο τόκος είναι απα-γορευμένος στον Χριστιανισμό, το ίδιο στον Μωαμε-θανισμό, αλλά και ο Καλβίνος απαγο-

ρεύει τον δανεισμό για την αγορά καταναλωτικών αγαθών. Εξαίρεση αποτελεί ο Ιουδαϊσμός, με συνέπεια επί αιώνες οι πιστοί του ασχολού-νται με την εμπορία του χρήματος χωρίς προβλήματα. Όχι εντελώς χω-ρίς προβλήματα, γιατί πολλές φορές ο αγνώμων δανειζόμενος βασιλιάς, όχι μόνο δεν εξοφλούσε τις υποχρε-ώσεις του αλλά και τιμωρούσε του δανειστές του. Το εμπόριο του χρή-ματος και ο δανεισμός ανθούν επί αιώνες, ακόμη και προ Χριστού, με τη μια ή τη άλλη μεθοδολογία, όμως οι έτσι συναλλασσόμενοι έχουν ένα κοινό διαχρονικό χαρακτηριστικό. Σε κάθε περίοδο συναλλαγής, δα-νειστές και δανειζόμενοι, κατεχό-μενοι από το σύνδρομο που αναφέ-ρεται στην εισαγωγή του κειμένου, παραμυθιάζουν, άπαντες, εαυτούς και αλλήλους. Στο πρόσφατο βι-βλίο τους οι Karmen Reinhart και Kenneth Rogoff με τίτλο: «This time is Different», (Εκδόσεις Princeton University Press, 2009) ασχολού-νται λεπτομερειακά και με αυτό το σύνδρομο, παρέχοντας ένα πλήθος αριθμητικών δεδομένων σχετικών με την ιστορία του συνδρόμου: «Αυ-τή τη φορά είναι διαφορετικά» τα πράγματα. Η εργασία των R+R εντυ-πωσίασε τον γράφοντα και με κά-τι άλλο, δηλ. την προσπάθεια τους να μην εμπλέξουν τον αναγνώστη στην οικονομική argo, γράφοντας όσο γίνεται πιο απλά και προσιτά τα πράγματα. Το Σύνδρομο είναι η αρχή που διαπερνάει την εργασία, και κατά συνέπεια είναι η αρχή του παρόντος κειμένου. «Η ουσία του ‘αυτή τη φορά είναι διαφορετικά’ συνδρόμου είναι απλή. Έχει τις ρίζες της στη σταθερή πίστη ότι οι χρημα-τοπιστωτικές κρίσεις είναι κάτι που συμβαίνει σε άλλους λαούς, σε άλ-λες χώρες, σε άλλους καιρούς, κρί-σεις δεν συμβαίνουν εδώ και τώρα σε εμάς. Κάνουμε καλύτερη διαχεί-

ριση, είμαστε εξυπνότεροι, έχουμε διδαχθεί από τα σφάλματα του πα-ρελθόντος. Οι παλαιότεροι κανόνες εκτιμήσεων δεν έχουν πλέον εφαρ-μογή. Η παρούσα έξαρση της οικο-νομίας, αντίθετα με τις πολλές εξάρ-σεις που προηγήθηκαν των κρίσεων του παρελθόντος, ακόμη και στη χώρα μας, χτίστηκε σε γερά θεμέλια, σε διαρθρωτικές καινοτομίες και σε καλή πολιτική, κι έτσι πάει ένα πα-ραμύθι». Ακόμη και απλή ανάγνωση των στοιχείων που παρέχουν οι R+R, πείθει ότι το σύνδρομο είναι παρα-μύθι. Ειρήσθω εν παρόδω ότι όσον αφορά τα καθ’ ημάς, στα παρεχό-μενα στοιχεία, η χώρα έχει τιμητική θέση. Αρχίζοντας, ακόμη και από την Επανάσταση, και στη συνέχεια βλέποντας την οικονομική μας ιστο-ρία, παρατηρούμε ότι άνευ διακοπής είμαστε είτε χρεωμένοι είτε πτωχευ-μένοι. Η διαιώνιση του συνδρόμου είναι βαθιά ριζωμένη στον ψυχισμό όλων, από τον βασιλιά ως τον μι-κροεπιχειρηματία. Όλοι γνωρίζουν τι σημαίνει δανείζομαι, και όλοι δα-νείζονται. Θα μπορούσε να το ενσω-ματώσει κανείς ανάμεσα στο «δέον γενέσθαι», σε εκείνο που πρέπει να γίνει και σε εκείνο που γίνεται. Στην έρευνα του «δέον γενέσθαι» (και παρόλη την ωμότητα του χρηματο-πιστωτικού καπιταλισμού, τελευταίο σκαλοπάτι στου κακού τη σκάλα) για τον καπιταλισμό όλο και περισσότε-ρο επιστρέφουν στη δημοσιότητα αναφορές, στοχασμοί, απόψεις, θε-ωρίες και κείμενα τα οποία επιδιώ-κουν την επιστροφή ηθικών κριτηρί-ων στην οικονομική δραστηριότητα. Βέβαια με τον κυνισμό που επικρα-τεί μεταξύ των αχόρταγων λειτουρ-γών του συστήματος, αυτές οι επα-ναφορές πολλάκις χαρακτηρίζονται ως υποκριτικές. Όμως δεν είναι έτσι τα πράγματα.

Ηθική σε έκπτωσηΥπάρχουν σήμερα πολλές ενδείξεις μιας επερχόμενης καταιγίδας, ενδεί-ξεις που ξεπροβάλλουν απανταχού της οικουμένης. Αναφέρονται όλο και συχνότερα ως οι κακές νεράι-δες του βυθού, η ανήθικη ή ακόμη

και αήθης συμπεριφορά και η ανι-σότητα. Ο γράφων θα περιορισθεί προς το παρόν μόνο σε δύο κείμενα του Economist και μια ανταπόκριση από το συνέδριο του Davos (Time 7/2/11). Το πρώτο (8/1/2011) με τίτ-λο «Ηθική σε έκπτωση» γράφτηκε με την ευκαιρία της ετήσιας συγκέ-ντρωσης της American Economic Association, συνηθισμένη κοινωνι-κή, επαγγελματική και κοσμική συ-γκέντρωση. Στο forum λοιπόν των Αμερικανών οικονομολόγων πα-ρουσιάστηκαν 500 papers (μελέτες) κάθε είδους. Σε ένα από τα panel κυριάρχησε η διαπίστωση της απο-τυχίας του κλάδου στην αντιμετώπι-ση της εν ενεργεία κρίσης, και ετέθη το ερώτημα τι πρέπει να γίνει... «Το πλέον εντυπωσιακό για μια επιστή-μη η οποία ελάχιστα ενδιαφέρεται για τέτοια θέματα, το πρόγραμμα της πρώτης ημέρας περιλάμβανε μια συ-ζήτηση για τον ρόλο της ηθικής στο επάγγελμα του οικονομολόγου». Οι οικονομολόγοι, σε αντίθεση με άλ-λους επιστήμονες, στερούνται κα-νόνων δεοντολογίας, ο γράφων θα έλεγε ότι τους θεωρούν ενοχλητι-κούς. Όμως, «περίπου 300 σύνεδροι υπέγραψαν αίτημα προς την Α.Ε.Α. καλώντας την, μιας και είναι το πιο προβεβλημένο σώμα του κλάδου, να συντάξει και να προτείνει ένα Κώδικα Δεοντολογίας». Ένα μεγάλο μέρος των οικονομολόγων, συμ-βούλων των οίκων της Wall Street, εκδηλώνουν μια έντονη αντίδραση στις ρυθμίσεις και τους κανονισμούς λειτουργίας εν γένει που δρομολο-γούνται, και θεμελιώνουν ακαδημαϊ-κού τύπου μελέτες σχετικές με το θέ-μα. Το ωραίο λοιπόν είναι πως ενώ καλοπληρώνονται εργαζόμενοι σε αυτούς τους Οίκους, τις περιβόητες πλέον Αγορές, διατυπώνουν θεωρί-ες και υποδείξεις υπογράφοντας ως ακαδημαϊκοί διδάσκαλοι και απο-φεύγοντας επιμελώς να αναφέρουν την προσοδοφόρο κύρια ιδιότητα τους! Αυτό οι υπόλοιποι το θεωρούν αντιδεοντολογικό και απαράδεκτο, εξ ου και το αίτημα προς την Α.Ε.Α. Μερικοί άλλοι υπερακοντίζουν επι-χειρηματολογώντας ότι οι οικονο-

ΕΠΙΛΟΓΗ 41

MEDISYSTEM απo την INTERAMERICAN

Τι είναι το MedisystemΤο MEDISYSTEM αποτελεί ένα ολοκληρωμένο ασφαλι-στικό Σύστημα Υγείας, που φροντίζει αποτελεσματικά και καλύπτει κάθε τομέα της υγείας, από την πρόληψη, στην οποία η INTERAMERICAN δίνει ιδιαίτερη έμφαση, ως τη διάγνωση και τη θεραπεία.

Το Δίκτυο ΥγείαςΤο MEDISYSTEM θέτει στη διάθεση των ασφαλισμέ-νων ένα οργανωμένο Δίκτυο Υγείας και εξασφαλίζει πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας υψηλής ποιότητας. Το Δίκτυο Υγείας του MEDISYSTEM περιλαμβάνει συμβε-βλημένους ιατρούς όλων των ειδικοτήτων, διαγνωστι-κά κέντρα, δίκτυο χειρουργών – ειδικών συνεργατών, συμβεβλημένα νοσοκομεία και την ιδιόκτητη Αθηναϊ-κή κλινική στην οποία λειτουργεί και πολυϊατρείο, το Mefifirst πολυϊατρείο, τη Γραμμή Υγείας 1010 σε συ-νεχή λειτουργία για ιατρικές συμβουλές, οδηγίες και πληροφορίες, καθώς και τις υπηρεσίες Άμεσης Ιατρι-κής Βοήθειας.

Οι παροχές του MEDISYSTEM

Πρωτοβάθμιες υπηρεσίες υγείας Δωρεάν ιατρικές επισκέψεις, από 10 μέχρι απεριόρι-

στες, ανάλογα με το πρόγραμμα Κάλυψη για επισκέψεις κατ’ οίκον τις νύχτες και τις αρ-

γίες, ανάλογα με το πρόγραμμα και την γεωγραφική περιοχή

Απεριόριστες ιατρικές πράξεις Απεριόριστες διαγνωστικές εξετάσεις Ετήσιος προληπτικός έλεγχος, με εξειδικευμένες

εξετάσεις, ανάλογα με την ηλικία και το φύλο, συν-δυασμένες με πλήρη ιατρική εξέταση και αξιολόγη-ση των αποτελεσμάτων.

Κάλυψη της μητρότητας.

Δευτεροβάθμιες υπηρεσίες υγείας Κάλυψη των εξόδων νοσηλείας, αμοιβών των ιατρών,

ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης Κάλυψη στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

«Γραμμή Υγείας 1010» Άμεση Ιατρική Βοήθεια (ιατρικές συμβουλές, υγειονομική μεταφορά).

Με μια ευρυφασματική αντιμετώπιση των αναγκών φροντίδας της υγείας, η I N T E R A M E R I C A N έχει ξεχωρίσει στον ασφαλιστικό κλάδο για το καινοτόμο και ολοκληρωμένο σύστημα υγείας M E D I S Y S T E M που έχει αναπτύξει εδώ και 12 χρόνια, αλλά και με τις οργανωμένες ιδιόκτητες υποδομές της. Παράλληλα με το M E D I S Y S T E M , η εταιρεία διαθέτει τα προγράμματα M E D I H O S P I T A L για την κάλυψη της νοσηλείας, παρέχοντας πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας υψηλού επιπέδου και τα επιδοματικά προγράμματα MEDICASH, για την έκτακτη οικονομική ενίσχυση του ασφαλισμένου σε περίπτωση νοσηλείας ή χειρουργικής επέμβασης.

Ένα καινοτόμο σύστημα υγείας στον τομέα της ιδιωτικής ασφάλισης

Δη

μιο

υργικ

ή π

αρουσία

ση

: A

llm

ed

iaC

reati

ve

42 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΟικΟνΟμια

μολόγοι έχουν άλλες, σοβαρότερες ηθικές εκκρεμότητες από εκείνες που προκύπτουν από τη σύγκρου-ση συμφερόντων. Ο καθηγητής De Martino του πανεπιστημίου του Denver ισχυρίζεται ότι πολλοί οικο-νομολόγοι πιέζουν, πολλές φορές εξοργιστικά, για την εφαρμογή των ακραίων φιλελευθέρων συνταγών, χωρίς να αντιλαμβάνονται πώς λει-τουργεί η πραγματική οικονομία. Δεδομένης δε της μεγάλης επιρρο-ής των θεωριών τους στους πολίτες και τις κυβερνήσεις οδήγησαν την επιστήμη τους σε ανήκουστες απο-τυχίες. Θα πρέπει, γράφει, να είναι σεμνότεροι στη διαμόρφωση και την προβολή των απόψεων τους.Το δεύτερο κείμενο του Economist (22/1/2011) είναι σχεδόν ένα σεμι-νάριο σχετικό με τις αιτίες και τις συνέπειες της συνεχούς διεύρυνσης του χάσματος μεταξύ πλουσίων και πτωχών, δηλ. μιας συνεχούς ανό-δου της ανισότητας. «Εκτός από το ότι οι παρακάτω είναι διάσημοι πα-γκοσμίως, και μεγάλης επιρροής, τι άλλο κοινό έχουν ο David Cameron, πρωθυπουργός του Η.Β., ο Warren Buffet, δεύτερος πλουσιότερος πο-λίτης των ΗΠΑ, ο Hu Jindao, πρό-εδρος της Κίνας και ο Dominique Strauss-Kahn, γενικός διευθυντής του ΔΝΤ; Και οι τέσσερις ανησυχούν, ηχηρά και δημοσίως, για τους κιν-δύνους που προκύπτουν από την εκπληκτική διεύρυνση του χάσμα-τος μεταξύ πλουσίων και πτωχών». Σε αυτούς προστέθηκαν πρόσφατα ο Min Zhu και ο πανταχού παρών Nouriel Roubini. Ο πρώτος, πρώην αναπληρωτής Διοικητής της Κεντρι-κής Τράπεζας της Κίνας και μέλος του Δ.Σ. του ΔΝΤ τώρα, απηχώντας σχόλια των διαδρόμων στο Davos δήλωσε ότι: «Η πιο σημαντική και ιδιαίτερη πρόκληση που αντιμετω-πίζει η οικουμένη είναι η ανισότητα του εισοδήματος, όχι μόνο στις ΗΠΑ και τις ανεπτυγμένες χώρες, αλλά και στις αναδυόμενες οικονομίες όπως εκείνη π.χ. της Κίνας». Και ο Rubini, αναφερόμενος στην Τυνη-σία, υποστήριξε ότι μεγάλο μέρος

της αστάθειας του κόσμου μπορεί να ανιχνευθεί στο αυξανόμενο χά-σμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών. Τις τελευταίες δεκαετίες, γράφει ο Economist, επικρατούσαν οι από-ψεις οι οποίες χαρακτηρίστηκαν ως «Davos Consensus», υιοθετημένες μάλιστα και από το New Labour του Tony Blair. Κατά τις απόψεις αυτές, η ανισότητα, θέμα πάγια αγαπητό από τους σοσιαλιστές, δεν είναι ο καίρι-ος στόχος της πολιτικής. «Όταν αυ-ξάνεται το εισόδημα των φτωχότε-ρων, δηλ. αυξάνεται το κομμάτι της πίτας που παραλαμβάνουν, ακόμη και αν είναι μικρότερο ως ποσοστό συμμετοχής στο αεπ, δεν υπάρχει πρόβλημα».

Αλλαγή οπτικήςΗ ανισότητα αποσταθεροποιεί

Τώρα τα πράγματα αλλάζουν. Η προ-σοχή, όπως σημειώθηκε παραπάνω, στρέφεται προς την ανισότητα καθε-αυτή και τις υπονομευτικές της συ-νέπειες στην κοινωνική συνοχή. Ο Economist προβάλλει τις σχετικές μελέτες που περιλαμβάνει ένα πρό-σφατο σχετικό βιβλίο με τίτλο «The spirit level». Εκεί δημοσιεύονται με-λέτες οι οποίες συσχετίζουν την ανι-σότητα με άλλους σημαντικούς κοι-νωνικούς δείκτες. Διαπιστώνεται δη-λαδή ότι το σύνολο των κοινωνικών δεικτών διεγείρεται προς τα χείρω, πχ. ο δείκτης εγκληματικότητας αυ-ξάνεται ενώ το προσδόκιμο διάστη-μα ζωής συρρικνούται. Άλλη δυσά-ρεστη εξέλιξη, κατά πολλούς υπεύ-θυνη για τις κρίσεις, είναι αυτό που θα λέγαμε πολιτική της διαφθοράς, δηλαδή οι πολιτικές ευκολότερου και μεγαλύτερου δανεισμού των κρατών προκειμένου να προληφθεί δυσαρέσκεια, επικίνδυνη για το κοι-νωνικό σύνολο. Ένα άλλο σημαντι-κό πρόβλημα είναι η διαφθορά της πολιτικής καθ’ εαυτής, με τη Wall Street να ευνοεί την πλουτοκρατική ελίτ, συνεπικουρούμενη με χαριστι-κές κυβερνητικές πολιτικοοικονομι-κές αποφάσεις. Αναλύσεις και διαπι-στώσεις αυτού του είδους δεν είναι

συμπαθείς στον Economist, ιεροκή-ρυκα του ορθόδοξου χρηματοπι-στωτικού καπιταλισμού, και οι αντι-δράσεις του είναι χαρακτηριστικές. Για το έγκυρο περιοδικό το πρόβλη-μα περιορίζεται σε τεχνικές λεπτο-μέρειες, κοινοτοπίες μάλλον, όπως το άνοιγμα της παιδείας στις λαϊκές τάξεις, τους περιορισμούς παροχών προς φίλους επιχειρηματίες (πώς;), παροχές που στρεβλώνουν τις αγο-ρές, επιδίωξη ανάπτυξης της επιχει-ρηματικότητας κ.λπ. Ούτε λέξη συ-μπάθειας προς το ένα τρίτο του πλη-θυσμού π.χ. των ΗΠΑ που στερείται. Και, τέλος, αξιοποίηση των σύγχρο-νων μέσων επικοινωνίας και να αφε-θούν οι αγορές, δηλ. οι τοκογλύφοι επενδυτές, στην ευγενή δραστηριό-τητα τους. Βέβαια πολλές φορές εκ-φράζει τις ανησυχίες του για παρε-κτροπές από την ορθοδοξία, μάλλον για το θεαθήναι, θα έλεγε ο γράφων. Το ότι πολλαπλασιάζονται εξοργι-στικά οι δισεκατομμυριούχοι απα-νταχού της γης, παίρνοντας έτσι στα χέρια τους την ηγεσία της οικονομί-ας από τις εκλεγμένες κυβερνήσεις και τα κοινοβούλια, δεν ενοχλεί τους συντάκτες. Π.χ. δεν ενοχλεί το γεγο-νός ότι το 80% της αύξησης του αεπ στις ΗΠΑ (New York Times σε Κα-θημερινή 27/1/2011) περνά στο 1% του πληθυσμού, δεν είναι πρόβλη-μα. Ούτε το ότι αυτό μετατρέπει την κυβέρνηση σε πτωχό συγγενή σε σύγκριση με μια νέα τάξη ραντιέρη-δων, τους philanthropists. Και για να συμπληρωθεί η εικόνα ας σημειωθεί ότι η Ινδία έχει 55 δισεκατομμυρι-ούχους, η Ρωσία 87, εκατοντάδες στις ΗΠΑ και αλλού. Βέβαια αυτές οι τρομακτικές περιουσίες δεν οφείλο-νται εν μέρει ή εν όλω στη διαπλο-κή αλλά στα νέα μέσα επικοινωνίας εν πολλοίς! Δεν χρειάζεται κανείς να προβαίνει σε «βαρύγδουπες» ανα-λύσεις, η ιστορία των ανθρώπων δι-δάσκει ότι η ανισότητα υπονομεύει την κοινωνική συνοχή και μπορεί να οδηγήσει σε εκρήξεις. Στο κάτω-κά-τω της γραφής, η Γαλλική Επανάστα-ση, η γνησιότερη εξέγερση, έγινε υπό το έμβλημα LIBERTE-EGALITE-

ΕΠΙΛΟΓΗ 43

FRATERNITE. Και τούτο γιατί η με-γάλη ανισότητα διεγείρει και άλλες κατηγορίες συναισθημάτων, όπως τον φθόνο, το αίσθημα δικαίου κ.ά. Δημιουργεί ακόμη ένα χάσμα εμπι-στοσύνης των πολιτών απέναντι στις πολιτικές ηγεσίες, γιατί οι πρώτοι βλέπουν ότι οι φιλοχρήματοι ισχυ-ροί προσβάλουν ακόμη και τη νοη-μοσύνη τους. Βαθμιαία αλλά όλο και περισσότεροι αντιλαμβάνονται ότι

η οικονομία δεν μπορεί να στερεί-ται κάποιας ηθικής θεμελίωσης, δεν μπορεί να είναι ουδέτερη. Θα το συ-νειδητοποιήσουν οι σημερινοί ισχυ-ροί όπως οι συμπολίτες του Σόλωνα; Και προς ποιόν θα απευθυνθούν; Η θεωρία της συνεχούς ανάπτυξης, ως υπερβατική αντίληψη και των κοινω-νικών προβλημάτων, μιας και υπνω-τίζει με την παροχή περιττών αγα-θών που μετατρέπονται σε ανάγκες, πόσο μακριά μπορεί να πάει; Μπο-ρεί π.χ. οι σπεκουλαδόροι, από τις εκατοντάδες πράξεις διακίνησης κε-φαλαίων ημερησίως στην αρχή της αξιοποίησης των σύγχρονων επικοι-νωνιακών τεχνολογιών που έχουν φτάσει σε εκατοντάδες εκατομμύρια ή και δισεκατομμύρια, να φτάσουν στην κατάργηση της μαθηματικής λογικής; Μπορεί ο περιβόητος πλέον χρηματοπιστωτικός καπιταλισμός να είναι ένα εξωπραγματικό monopoly; Κατά τη γνώμη του απλού θεατή

όπως ο γράφων, υπάρχει όριο, και αυτό είναι είτε η κατάρρευση του συστήματος είτε η κατάργηση του παιγνίου. Το τελευταίο το πέτυχε άλλωστε ο πρωθυπουργός της Μα-λαισίας Μαχαθίρ κατά τη διάρκεια της τελευταίας Ασιατικής κρίσης. Ας μην ξεχνάμε ότι μια από τις λύσεις ενός προβλήματος είναι η κατάργη-σή του. Η αγαστή συνεργασία σπε-κουλαδόρων και ακαδημαϊκής θεω-

ρίας είναι γνωστή. Η υπερπαραγωγή θεωριών επιτρέπει τη μεταμφίεση της σπέκουλας σε επιβλητική ακα-δημαϊκή άποψη. Ο γράφων θυμάται πάντα ένα χαρακτηριστικό και δια-σκεδαστικό επεισόδιο. Διακεκριμέ-νος αλλά και σοβαρός σύμβουλος ανασυγκρότησης αφρικάνικου κρά-τους, ομιλεί προς τους συνεργάτες του, δίνοντας τον οδικό χάρτη για τη διαμόρφωση του masterplan. «Θα μελετήσουμε εκείνο, θα μετρήσουμε το άλλο κτλ. Έτσι θα εντοπίσουμε τα προβλήματα και θα διαμορφώσουμε τα προγράμματα». Κυνικός συνερ-γάτης παρεμβαίνοντας... «Πείτε μας που θέλετε να καταλήξουμε και εμείς θα φτιάξουμε τα στοιχεία που θα επιβεβαιώνουν τα συμπεράσματα».Το σχήμα της άναρχης αγοράς, η οποία βρίσκει αυτομάτως τις ισορ-ροπίες της υπό την προϋπόθεση να λειτουργεί ανεμπόδιστα, που κυ-ριάρχησε και ακόμη κυριαρχεί εί-

ναι εκ του πονηρού και καλύπτει τη σπέκουλα. Η προβαλλόμενη ακόμη επιχειρηματολογία ότι έτσι εξασφα-λίζεται η καλύτερη δυνατή αξιοποί-ηση των κεφαλαίων αποδείχθηκε οδυνηρά μια χίμαιρα. Τέλος η άπο-ψη ότι αυτή η αγορά επιτρέπει στους εμπνευσμένους επιχειρηματίες να βρίσκουν εύκολα τα κεφάλαια που έχουν ανάγκη για να υλοποιήσουν τη δημιουργική φαντασία τους, αν ωφέλησαν μερικούς (τους οποίους γνωρίζουμε) κατέστρεψαν μυριάδες άλλους (τους οποίους δεν γνωρίζου-με) γιατί τα κεφάλαια απαιτούν αντα-μοιβή, τους τόκους. Το έτος 1969 ο Ξενοφών Ζολώτας δίνει τρείς διαλέ-ξεις, οι οποίες αργότερα εξεδόθησαν από τον Oίκο Παπαζήση ως ενιαίο κείμενο, χρησιμοποιώντας τον τίτλο «Speculocracy and the International Monetary System». Αντικείμενο των απόψεων του Ζολώτα ήταν η πρό-ταση ενός συστήματος εναρμόνισης της διεθνούς νομισματικής πολικής με την οικονομική πολιτική των βιο-μηχανικών (δηλ. των ανεπτυγμένων) χωρών, ώστε να εξασφαλισθεί η αξι-οπιστία και η σταθερότητα. Δεν έχει ο γράφων την πρόθεση να επεκτα-θεί επί του προκειμένου. Άλλωστε η μελέτη είναι γραμμένη λίγο πριν από το «διαζύγιο» χρυσού και δο-λαρίου με απόφαση του προέδρου Νίξον. Θέλει απλώς να αναδημοσι-εύσει μια φράση, αυτή που ακολου-θεί... «Όσο δεν θα επιτυγχάνουμε νομισματική πειθαρχία και ηθική, σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, δεν θα μπορέσουμε να αποκαταστήσου-με την εμπιστοσύνη και να προλά-βουμε μείζονα ανισορροπητικά και αποσταθεροποιητικά κύματα δια-κινήσεων κεφαλαίων, τα οποία θα δίνουν την εντύπωση ότι το Διεθνές Νομισματικό Σύστημα είναι ένα ακυ-βέρνητο καράβι που το δέρνουν οι καιροί». Επειδή ο γράφων, είναι βι-ολογικά και όχι λογικά αισιόδοξος, εκφράζει την άποψη, ότι κάποια νέα τάση ανατέλλει τόσο στην οικονομι-κή θεωρία όσο και την πραγματική οικονομία.

EΙναΙ δΙασημοΙ παγκοσμΙωσ, καΙ μεγαλησ επΙρρο-ησ. τΙ αλλο κοΙνο ομωσ εΧοΥν ο DaviD CamEron, πρωθΥποΥργοσ τοΥ η.Β., ο WarrEn BuffEt, δεΥτε-ροσ πλοΥσΙοτεροσ πολΙτησ των ηπα, ο Hu JinDao, προεδροσ τησ κίνασ καΙ ο DominiquE StrauSS-KaHn, γενΙκοσ δΙεΥθΥντησ τοΥ δντ; καΙ οΙ τεσσε-ρεΙσ ανησΥΧοΥν, ηΧηρα καΙ δημοσΙωσ, γΙα τοΥσ κΙνδΥνοΥσ ποΥ προκΥπτοΥν απο την εκπληκτΙκη δΙεΥρΥνση τοΥ Χασματοσ μεταξΥ πλοΥσΙων καΙ πτωΧων. σε αΥτοΥσ προστεθηκαν προσφατα ο min ZHu καΙ ο πανταΧοΥ παρων nouriEl rouBini.

44 ΕΠΙΛΟΓΗ

η

Business Leaders

Αισιόδοξος ότι όταν περάσουν τα δύσκολα, θα έχουμε βγει καλύτεροι από την κρίση, ο Σταύρος Παρασκευαΐδης, διευθύνων σύμβουλος της Mercedes-Benz Ελλάς, περιγράφει με την οπτική του επιχειρηματία τις καταστροφικές πρακτικές που μας έφεραν εδώ που βρισκόμαστε και οι οποίες πρέπει να αλλάξουν. Θεωρεί ότι η κυβέρνηση πρέπει να παρου-σιάσει την κατάσταση με σαφήνεια στους πολίτες, κάτι που μέχρι στιγ-μής δεν έχει κάνει. Όπως υποστηρίζει, η οικονομική κρίση είναι παρε-πόμενο της κρίσης αξιών στην Ελλάδα.

Συνέντευξη στις ΘΩμη μελIδου και ευαγγελια ΠαΠαϊΩαννου

απο την κρiση αξιων στην οικονομικη κριση

Η Ελλάδα βρίσκεται στη δίνη μιας μεγάλης κρίσης. Με την οπτική του επιχειρηματία, κ Παρασκευάϊδη, τι έφταιξε και τι πιστεύετε ότι κρατάει την Ελλάδα πίσω; Αυτό που δεν καταλάβαµε ποτέ στην Ελλάδα, από την είσοδό µας στην ευρωπαϊκή οικογένεια, είναι ότι απαιτούνταν απελευθε-ρωµένες αγορές. Εµείς τις υποκαθιστούσαµε µέσω υπο-τιθέµενων θεσµών και µε τεχνητά µέσα προσπαθούσαµε να τις ελέγχουµε. Αυτό δηµιουργούσε στρεβλώσεις στις αγορές και ο επιχειρηµατίας έµαθε να ζει µε πολύ υψηλά κόστη, που οφείλονταν στη γραφειοκρατία, τις υπερβο-λικά υψηλές εισφορές κ.α. Έτσι, αυξάναµε πάρα πολύ το κόστος παραγωγής χωρίς να αυξάνεται η παραγωγικό-τητα, µε συνέπεια να βρεθούµε εκτός αγορών. Ύστερα, είναι και όλες οι υπόλοιπες στρεβλώσεις, η υψηλή φο-ρολογία και οι συνεχείς µεταβολές της, η ακαµψία του δηµοσίου, η µη εναρµόνιση µε τις πρακτικές της ελεύθε-ρης αγοράς κλπ. Στην Ελλάδα δαιµονοποιήθηκε η ελεύθε-ρη αγορά. Αν το δούµε όµως σε παγκόσµιο επίπεδο, εκεί που είναι ελεύθερες οι αγορές, ευηµερούν και οι πολίτες. Στην Ελλάδα κάθε φορά που δροµολογείτο µια αλλαγή, πάντα γινόντουσαν κάποιες παρεµβάσεις που ευνοούσαν µια συγκεκριµένη οµάδα ή κοινωνική τάξη. Τα υψηλά κό-στη που αυτές συνεπάγονταν, επιβάρυναν την οικονοµία. Σε συνδυασµό και µε άλλους παράγοντες, µας έφεραν εδώ που βρισκόµαστε.

Οι Έλληνες, επιχειρηματίες και καταναλωτές, έχουν πάρει τα μαθήματα της κρίσης; Νοµίζω ότι τώρα έχουν αρχίσει

να µαθαίνουν. Τώρα είναι που µας αγγίζει πραγµατικά η κρίση και επηρεάζει τη ζωή µας. Εφόσον η κυβέρνηση κάνει πράξη τα όσα έχει διακηρύξει, θα γυρίσουµε σελί-δα στην οικονοµία. Φυσικό είναι το 2011 να αποτελέσει µια χρονιά σοκ, θα γίνουν πολλές και βίαιες µεταρρυθµί-σεις, εφόσον δεν έγιναν σταδιακά τα τελευταία 20 χρό-νια. Οι τοµές αφορούν στο σύστηµα υγείας, τη συλλογή φόρων, τις δοµές του κράτους και τo µεγάλο ασθενή, τη Δηµόσια Διοίκηση. Αν δεν περάσουν άµεσα οι νόµοι και δεν εφαρµοστούν, η προσπάθεια θα ναυαγήσει. Θα πε-ράσουµε δύσκολα, αλλά πιστεύω ότι θα βγούµε καλύτε-ροι από την κρίση.

Η έξοδος από την ύφεση με τόσο περιοριστική πολιτική είναι εξαιρετικά δύσκολη. Πιστεύετε ότι θα τα καταφέ-ρουμε; Είµαστε µεταξύ σφύρας και άκµονος. Από τη µια πλευρά πρέπει η κυβέρνηση να µαζέψει όσα περισσότερα χρήµατα µπορεί από την αγορά και από την άλλη πρέπει να δώσει µια αναπτυξιακή δυναµική. Είναι τροµακτικά δύσκολο να γίνουν και τα δύο ταυτόχρονα. Πρέπει βέ-βαια να κατανοήσουµε ότι δεν µπορούµε να προχωράµε συνεχώς µε φοροεισπρακτικά µέτρα, θα φτάσουµε στο σηµείο να µην έχει κανείς να πληρώσει. Όταν το 90% των επιχειρήσεων είναι ζηµιογόνο, οι έκτακτες εισφορές δεν θα αποφέρουν έσοδα. Πόσο µάλλον που θα χρειαστεί το δηµόσιο να επιστρέψει την προκαταβολή φόρου, καθώς πολλές επιχειρήσεις έχουν γυρίσει από κέρδη σε ζηµιές.

ΕΠΙΛΟΓΗ 45

ΣταyροΣ ΠαραΣκευαΐδηΣ

46 ΕΠΙΛΟΓΗ

Business Leaders

Η Ελλάδα μπορεί να γίνει Γερμανία; Δεν νοµίζω να είναι αυτό το ζητούµε-νο. Μπορεί να έχει πολλά κακά ο Έλ-ληνας αλλά έχει και πολλά καλά. Αν του εξηγήσεις εντίµως ποια είναι η κατάσταση και ποιες είναι οι προοπτι-κές µας, θα «βάλει πλάτη». Αυτό, δεν το βλέπω µέχρι στιγµής να γίνεται, δηλαδή να είναι σαφές τι σηµαίνει η επιλογή της στάσης πληρωµών. Όσοι δεν έχουν ζήσει σε χώρα χρεοκοπηµέ-νη δεν το γνωρίζουν. Εγώ έχω ζήσει στη Σερβία και ξέρω πόσο καταστρο-φική είναι. Μπορούµε όµως να εξη-γήσουµε την άλλη επιλογή, αυτή του ΔΝΤ. Να πουν οι πολιτικοί στον κόσµο ότι αυτή είναι η λύση που έχουµε: θα υποστούµε µεγάλη µείωση των εισο-δηµάτων, αλλά η προοπτική είναι, βγαίνοντας από την εποπτεία του, να έχουµε καινούργιες δοµές, χωρίς στρεβλώσεις και την προοπτική να αναπτυχθούµε. Αυτό δεν βλέπω να γί-νεται. Η ασάφεια οδηγεί τους πολίτες σε σύγχυση.

Έχουμε κρίση αξιών; Όλα από εκεί ξεκινούν. Η οικονοµική κρίση είναι παρεπόµενο της κρίσης αξιών. Των προβληµάτων στην εκπαίδευση, της νοοτροπίας των ίδιων των πολιτών που ψήφιζαν πολλές φορές τους πο-λιτικούς από τους οποίους θα είχαν ίδιο όφελος. Είναι θέµα παιδείας και αξιών, στα οποία κάναµε πολλές εκ-πτώσεις τα τελευταία 40 χρόνια. Και αυτή τη στιγµή το πληρώνουµε µε τον χειρότερο τρόπο.

Στη Γερμανία η κυβέρνηση επιδοτώ-ντας τις μικρές επιχειρήσεις για να διατηρήσουν τις θέσεις εργασίας τις βοήθησε να αντιμετωπίσουν την κρί-ση; Ξέρω ότι δεν είναι δηµοφιλές να παίρνουµε µαθήµατα από τους Γερµα-νούς. Αλλά δεν πρέπει να ξεχνάµε ότι η Γερµανία ήταν η µόνη χώρα που πτώχευσε δυο φορές τον 20ο αιώνα. Αυτό που έµαθαν είναι ότι πρέπει να έχουν σχεδιασµό, προϋπολογισµούς που να τους τηρούν και να καταναλώ-νουν όσο επιτρέπουν οι δυνατότητές τους. Το τελευταίο εµείς το ξεχάσαµε. Δυστυχώς υπάρχει µία λέξη που φα-ντάζει εξωκοσµική στη ΝΑ πλευρά

της Ευρώπης, η συναίνεση. Αντί να έχουµε οµόνοια και συζήτηση των προβληµάτων, µπορούµε να µαλώ-νουµε για τα επόµενα 100 χρόνια για το ποιος φταίει και γιατί. Προσπα-θούµε στην Ελλάδα να διατηρήσει ο καθένας ό,τι έχει χωρίς να δώσει τί-ποτα. Άξιο απορίας είναι ότι πολλές κοινωνικές οµάδες προσπαθούν να διατηρήσουν ένα µοντέλο παροχών που µας έφερε στην πτώχευση. Επίσης αν δεν γίνουν βήµατα στη φοροδια-φυγή, το κράτος θα παίρνει χρήµατα από αυτούς που ξέρει ότι µπορεί, µέ-χρις ότου αυτοί εξουθενωθούν και το

κράτος δεν εισπράττει φόρους ούτε από αυτούς.

Για να περάσουμε στην αγορά αυτοκι-νήτου. Πώς βλέπετε τις εξελίξεις; Ένα σημαντικό τμήμα του πελατολογίου σας αφορά ισχυρό οικονομικά κοινό. Η αγορά βρίσκεται σε εξαιρετικά δύ-σκολη συγκυρία, µε πτώση που φτάνει το 70%. Όσον αφορά στους πελάτες υψηλού εισοδήµατος, η αβεβαιότητα για την οικονοµία επηρεάζει τις δα-πάνες τους. Δεν πιστεύω ότι όποιος διέθετε χρήµατα για ακριβό αυτοκί-

νητο δεν τα διαθέτει και τώρα, απλά , σωστά σκεπτόµενος, περιµένει να δει πώς θα εξελιχθούν τα πράγµατα. Η ανασφάλεια οδήγησε στο πάγωµα της αγοράς. Δεν πρέπει να ξεχνάµε ότι η αγορά αυτοκινήτου στην Ελλάδα ήταν πληθωρισµένη, µε χρηµατοδότηση πολύ φθηνή και εύκολη. Σε συνδυ-ασµό µε την πολιτική των εταιρειών, σε παγκόσµιο επίπεδο να παρέχουν ιδιαίτερα ελκυστικές προσφορές λόγω της υπερπαραγωγής, οδηγηθήκαµε σε µη διατηρήσιµες θέσεις των κατανα-λωτών. Όσον αφορά στην απόσυρση, η ασάφεια των ρυθµίσεων µέχρι τώρα έχει οδηγήσει σε φτωχά αποτελέσµατα.

Η αγορά οδηγείται σε μικρότερα αυ-τοκίνητα; Αυτή τη στιγµή το 90% της αγοράς αφορά σε αυτοκίνητα κά-τω των 1400 κυβικών. Η τάση αυτή του downsizing υπάρχει σε όλο τον κόσµο, ακόµη και στην Αµερική. Αι-τία, η πίεση για χαµηλότερους ρύπους και η πολύ υψηλή φορολογία των αυτοκινήτων υψηλού κυβισµού λό-γω των ρύπων που εκπέµπουν. Στην Ελλάδα, αναγκαστικά ο κόσµος στρέ-φεται στα µικρά αυτοκίνητα, αφ’ ενός λόγω της υπέρµετρης φορολογίας µε ειδικό τέλος ταξινόµησης, φόρους πολυτελείας κλπ και αφ’ ετέρου λόγω της αβεβαιότητας για νέες φορολο-γικές επιβαρύνσεις. Μην ξεχνάµε ότι το 2009 είχαµε µείωση του τέλους τα-ξινόµησης και ρεκόρ πωλήσεων. Ένα χρόνο µετά µπήκε έκτακτη εισφορά στα αυτοκίνητα στα οποία µόλις ένα χρόνο πριν η κυβέρνηση είχε δώσει κίνητρο για να αγοραστούν!

Ηλεκτρική αυτοκίνηση; Υπάρχει µε-γάλη πίεση για µείωση των ρύπων και αν ένας κατασκευαστής θέλει να παραµείνει στην αγορά πρέπει να επενδύσει τεράστια κεφάλαια. Εµείς ανέκαθεν ήµασταν πρωτοπόροι, η Mercedes-Benz επενδύει κάθε χρό-νο 10 δισ € σε έρευνα και ανάπτυξη. Επιπλέον τα τελευταία 3 χρόνια έχει επενδύσει άλλα 10 δις. σε εναλλακτι-κές µορφές κίνησης όπως υβριδικά συστήµατα, ηλεκτροκίνηση, κυψέλες καυσίµου, γιατί στόχος είναι οι µηδε-νικοί ρύποι. Νοµίζω ότι η τεχνολογία

ΠρεΠει να κατα-νοησουμε οτι δεν μΠορουμε να Προ-χωραμε συνεχωσ με φοροεισΠρακτικα μετρα, θα φτασουμε στο σημειο να μην εχει κανεισ να Πλη-ρωσει. οι εκτακτεσ εισφορεσ οταν το 90% των εΠιχειρησε-ων ειναι ζημιογονο, δεν Προκειται να αΠοφερουν εσοδα, δεν υΠαρχουν τα χρηματα.

ΕΠΙΛΟΓΗ 47

ΣταyροΣ ΠαραΣκευαΐδηΣ

που θα επικρατήσει µακροπρόθεσµα είναι η τεχνολογία κυψελών καυσίµου µε καύσιµο το υδρογόνο.

Ποιες αγορές είναι ο στόχος της Mercedes-Benz; Σίγουρα η Κίνα και γε-νικότερα η ΝΑ Ασία. Στην Κίνα η αγο-ρά στα αυτοκίνητα υψηλού κυβισµού µπορεί να µεγαλώνει ως και 100% κάθε χρόνο. Είναι η κλασσική αντί-δραση των ανθρώπων που έχουν ζή-σει σε πολύ περιοριστικά καθεστώτα για πολλά χρόνια. Το ίδιο συνέβη και όταν η αγορά απελευθερώθηκε στη Ρωσία, τις πρώην ανατολικές χώρες, όπου είδαµε µια ανάπτυξη των ειδών πολυτελείας δυσανάλογη των λοιπών. Η Κίνα είναι ήδη η µεγαλύτερη αγο-ρά αυτοκινήτου στον κόσµο. Αυτή τη στιγµή είναι η µεγαλύτερη αγορά για την S-Class που είναι το ακριβότερό µας µοντέλο, µάλιστα ξεπέρασε ακόµη και την Αµερική, η οποία βρίσκεται εδώ και δύο χρόνια σε ανοδική πο-ρεία! Στη Ρωσία, το 70% των πωλήσε-ών µας προέρχεται από την S-Class.

Κλείνοντας, ένα χρόνο πριν υπήρχε μια αρνητική εικόνα του Έλληνα στο εξωτερικό. Πιστεύετε ότι αυτό έχει αλλάξει; Τι εισπράττετε από τις συνα-ντήσεις σας με επιχειρηματίες στο εξω-τερικό; Αυτό που εισέπραττα πέρυσι ήταν ότι αναρωτιόντουσαν «πώς θα τα βγάλετε πέρα;». Νοµίζω ότι είναι άδι-κο να θεωρούµε ότι όλοι οι Γερµανοί ή όλοι οι Άγγλοι έχουν αρνητική γνώµη για µας. Το σίγουρο είναι ότι είναι ενο-χλητικό για κάθε Ευρωπαίο να γνωρίζει ότι θα πληρώσει ένα τµήµα των φόρων του για να στηρίξει την ελληνική οικο-νοµία και να έρχεται το καλοκαίρι στην Ελλάδα και να βλέπει ανθρώπους που δεν υποφέρουν αλλά ξοδεύουν χρήµα-τα που αυτός µαζεύει ένα χρόνο για να έρθει διακοπές 15 µέρες. Μπορεί να είναι απλουστευµένο αυτό που λέω, αλλά είναι αλήθεια. Να πηγαίνει πχ στη Μύκονο και να βλέπει περισσότερα αυτοκίνητα πολυτελείας από ότι στη Στουτγάρδη ή το Λονδίνο. Πέρυσι θε-ωρούσαν άδικο να πληρώσουν για κάτι που δεν έφταιγαν, τώρα ανησυχούν αν θα πάρουν τα χρήµατά τους πίσω.Ph

oto

ΑΓΓ

ΕΛΟ

Σ ΣΤ

ΑΥΡΑ

ΚΗΣ

- Επε

ξεργ

ασία

ALL

MED

IA C

REAT

IVE

48 ΕΠΙΛΟΓΗ

SponsorMedia sponsor Internet communication sponsors IT sponsor Communication supporterOfficial communication sponsor

Main sponsor Telecommunications provider Conference sponsor

2011

15th Roundtable with the Government of Greece

Πληροφορίες: Hazlis & Rivas Τηλ: 210 94 08 750 www.economistconferences.eu Email: info@hazliseconomist.com

Confirmed speakers include:

Brainstorming with world-class leaders on politics, business and finance

In the aftermath of the global economic crisis:what next?

George PapandreouPrime MinisterGreece

May 17th-19th, 2011 Grand Resort Lagonissi, Athens

Antonis SamarasLeader of the Main OppositionPresidentNea Dimokratia Party

Abraham ZelilidisProfessorDepartment of GeologyUniversity of Patras

Laza KekicRegional DirectorCentral and Eastern EuropeEconomist Intelligence Unit

Segolene RoyalPresidentRegion Poitou-CharentesFrance

Andrew PalmerFinance EditorThe Economist

Jürgen StarkMember of theExecutive BoardEuropean Central Bank

Poul ThomsenDeputy DirectorEuropean DepartmentIMF

Hans TietmeyerFmr PresidentDeutsche Bundesbank

Peter WestawayChief Economist EuropeNomura

Harald HauAssociate Professorof FinanceINSEAD

Dimitri VayanosProfessor of FinanceLondon School of Economics

Antonios FoskolosHonorary Professor Mineral Resources Dept. Technical University of Crete

Konstantinos NikolaouOil Geologist Energy Economist

Michael HaliassosProfessor, Chair of Macroeconomics & FinanceGoethe University

Official broadcast partnerContributor

EPILOGI_RT2011.pdf 1 28/3/2011 3:20:18 μμ

ΕΠΙΛΟΓΗ 49

ΓΝΩ

ΣΗ

• Ε

ΠΕΝ

∆Υ

ΣΗ

• Α

ΝΑ

ΠΤ

ΥΞ

Η •

ΑΞ

ΙΑ •

KN

OW

LED

GE

• IN

VES

TM

EN

T •

DE

VE

LOP

ME

NT

VALU

E

ΓΝ

ΩΣ

Η •

ΕΠ

ΕΝ

∆Υ

ΣΗ

• Α

ΝΑ

στρΑτηΓικΉ εξεΛIξεισ

δρAσεισ

υπηρεσIεσ

προΪOντΑ

υπευΘυνOτητΑ

SponsorMedia sponsor Internet communication sponsors IT sponsor Communication supporterOfficial communication sponsor

Main sponsor Telecommunications provider Conference sponsor

2011

15th Roundtable with the Government of Greece

Πληροφορίες: Hazlis & Rivas Τηλ: 210 94 08 750 www.economistconferences.eu Email: info@hazliseconomist.com

Confirmed speakers include:

Brainstorming with world-class leaders on politics, business and finance

In the aftermath of the global economic crisis:what next?

George PapandreouPrime MinisterGreece

May 17th-19th, 2011 Grand Resort Lagonissi, Athens

Antonis SamarasLeader of the Main OppositionPresidentNea Dimokratia Party

Abraham ZelilidisProfessorDepartment of GeologyUniversity of Patras

Laza KekicRegional DirectorCentral and Eastern EuropeEconomist Intelligence Unit

Segolene RoyalPresidentRegion Poitou-CharentesFrance

Andrew PalmerFinance EditorThe Economist

Jürgen StarkMember of theExecutive BoardEuropean Central Bank

Poul ThomsenDeputy DirectorEuropean DepartmentIMF

Hans TietmeyerFmr PresidentDeutsche Bundesbank

Peter WestawayChief Economist EuropeNomura

Harald HauAssociate Professorof FinanceINSEAD

Dimitri VayanosProfessor of FinanceLondon School of Economics

Antonios FoskolosHonorary Professor Mineral Resources Dept. Technical University of Crete

Konstantinos NikolaouOil Geologist Energy Economist

Michael HaliassosProfessor, Chair of Macroeconomics & FinanceGoethe University

Official broadcast partnerContributor

EPILOGI_RT2011.pdf 1 28/3/2011 3:20:18 μμ

50 ΕΠΙΛΟΓΗ

Οικονομία /Τράπεζες

// Επιτελείο «Ε»

Ο πρόεδρος της Εθνικής Τράπεζας και κα-θηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Βασίλης Ράπανος εκτιμά ότι η αδυναμία του πολιτικού μας συστήματος να τιθα-σεύσει ελλείμματα και χρέος οφείλεται στη δυσλειτουργία ή και ανυπαρξία

σύγχρονων και αποτελεσματικών θεσμών, οι οποίοι δημι-ουργούν ελέγχους και αντίβαρα σε μια Δημοκρατία …. «Όπως δείχνει και η διεθνής εμπειρία», τονίζει, «όλες οι μεταρρυθμίσεις για τη βελτίωση θεσμών ή τη δημιουργία νέων δεν είναι μόνο τεχνικές μεταβολές, αλλά πολιτικές δι-αδικασίες που παίρνουν χρόνο και αντιμετωπίζουν ισχυρές αντιστάσεις. Γι’ αυτό και η ψήφιση νόμων είναι το πρώτο μόνο στάδιο μιας διαρθρωτικής αλλαγής. Η ολοκλήρωση της απαιτεί την ύπαρξη μηχανισμών και διαδικασιών που θα υλοποιήσουν τους νόμους. Και σε αυτό η χώρα μας υστερεί χαρακτηριστικά. ….Το ερώτημα που συχνά τίθε-

ται είναι αν κάνοντας όλες αυ-τές τις διαρθρωτικές αλλαγές θα αλλάξουν τα πράγματα και η Ελλάδα θα ξαναβρεί αναπτυ-ξιακή διέξοδο. Δεν είμαι σί-γουρος. Είναι όμως απολύτως βέβαιο ότι για να μπορέσει η χώρα μας να ξαναμπεί σε δια-τηρήσιμη αναπτυξιακή τροχιά, οι αλλαγές αυτές πρέπει να γί-νουν. Και στην περίπτωση μας, νομίζω ότι ισχύει αυτό που έλεγε ο Δαρβίνος, ότι δηλαδή δεν είναι τα πιο δυνατά ή πιο έξυπνα είδη που επιβιώνουν, αλλά εκείνα που ανταποκρί-νονται καλύτερα στις αλλαγές που επέρχονται».

Μακρυς δροΜος …για την έξοδο του τραπεζικού συστήματος από την κρίση

Η διεθνής κρίση, οι επιπτώσεις της στην Ευρωζώνη καθώς και το τραπεζικό σύστημα στην Ελλάδα, οι σημερινοί του κλυδωνισμοί, απόρροια της δεινής θέσης της οικονομίας της χώρας και της έλ-λειψης εμπιστοσύνης που αντιμετωπίζει από τις αγορές, αλλά και οι τρόποι διεξόδου από τη σημερινή δύσκολη κατάσταση απασχο-λούν ιδιαίτερα τους Έλληνες τραπεζίτες. Σε αυτό το μήκος κύματος κινείται η έκδοση με τίτλο: «Από τη διεθνή κρίση, στην κρίση της Ευρωζώνης και της Ελλάδας: Τι μας επιφυλάσσει το μέλλον;» που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις Εκδόσεις Λιβάνη και που επιμε-λήθηκαν οι Νικόλαος Καραμούζης και Γκίκας Χαρδούβελης της Eurobank EFG. Ένα βιβλίο οδοιπορικό σε όλα όσα διαμόρφωσαν τη σημερινή πραγματικότητα του κόσμου. Ένα βιβλίο με όλες τις αλήθειες που πρέπει να ξέρουμε για την αυριανή πραγματικότητα στο τραπεζικό μας σύστημα, στη χώρα, στην οικονομία.

Οι Έλληνες τραπεζίτες μιλούν σήμερα για όσα θα ΖΗΣΟΥΜΕ ΑΥΡΙΟ

Ο ΒΑΣiλΗΣ ΡaπΑνΟΣ, Η δyνΑΜΗ Των θΕΣΜων

και η θεωρία του δαρβίνου

Βασίλης Ράπανος

«Βρισκόμαστε, σήμερα, σε θέση άμυνας, με την ελληνική οικονο-μία σε ύφεση, με φθίνουσα εγχώρια κερδοφορία λόγω του υψη-λού κόστους των καταθέσεων και των μη εξυπηρετούμενων δα-νείων και με σημαντική εξάρτηση από την ΕΚΤ και το Δημόσιο για ρευστότητα». Με αυτά τα λόγια ο Νίκος Καραμούζης, αναπλη-ρωτής διευθύνων σύμβουλος της Eurobank EFG και καθηγητής

ΕΠΙΛΟΓΗ 51

Ο Ο ι κΟ ν Ο μ ι κΟ ς ς υ μ β Ουλ Ο ς του Ομίλου Eurobank EFG και καθηγητής του Πανεπιστημίου Πειραιώς, Γκίκας Χαρδούβελης πιστεύει ότι: «Τα απαιτούμενα πλεονάσματα (για τη μείωση του δημοσίου χρέους) μπο-ρούν να μειωθούν μό-νον αν βελτιωθεί η σχέση αύξησης ονομαστικού Α Ε Π κ α ι

ονομαστικού επιτοκίου στα ομόλογα του ελληνικού Δημοσίου. Η σχέση αυτή στις προβλέψεις της Τρόικας είναι ιδιαίτερα άσχημη και μεγε-θύνει το πρόβλημα του χρέους (φαινόμενο αρνητικής χιονο-στιβάδας στην εξέλιξη του χρέους). Γι αυτό έχει μεγάλη σημασία η απόκτηση αξιοπι-στίας στις αγορές. Πρέπει τα περιθώρια επιτοκίου να μει-ωθούν. Πρέπει το συνολικό επιτόκιο να πέσει κάτω από τον ονομαστικό ρυθμό ανάπτυξης. Οι αγορές μπορεί να υπερβάλ-λουν στη σημερινή τους αντίδρα-ση, αλλά ο φόβος τους δεν είναι χωρίς περιεχόμενο. Είναι δική μας δουλειά να τις πείσουμε. Είναι δική μας δουλειά να βάλουμε την οικονομία μπροστά. Πολλοί ρωτούν «ποιο είναι το κακό σενάριο;» Είναι δύσκολο να εκτιμηθεί, αλλά το χειρότερο που θα μπορούσε να συμβεί στο βιοτικό μας επίπεδο είναι η έξωση από την Ευ-ρωζώνη και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αντί δηλαδή να σο-

βαρευτούμε και να αδράξουμε την ευκαιρία της κρίσης ώστε να βάλουμε τάξη στο κράτος και την οικονομία, να κάνουμε ακριβώς το αντίθετο, την Ελλάδα ζούγκλα. Δεν είναι μια αξι-όπιστη εναλλακτική».

Η Ελλάδα της ζούγκλας & η Ελλάδα της «τάξης»

Ο ΑνδΡΕΑΣ ΗλΙΑδΗΣ, ΤΟ ΥγΙΕΣ ΤΡΑπΕΖΙκΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

και το νοσηρό κράτοςΟ Ανδρέας Ηλιάδης, διευθύνων σύμβουλος της Τράπεζας Κύπρου εκτιμά ότι:

«Στην περίπτωση της Ελλάδας, τα διαρθρωτικά προβλήματα σε συνδυασμό με την άσχημη κατάσταση των δημόσιων οικονομικών έθεσαν το Ελληνικό κράτος και την

ελληνική οικονομία υπό παγκόσμια αμφισβήτηση. Αντίθετα με το κράτος, το ελληνικό τραπεζικό σύστημα λειτουργούσε μέσα σε υγιείς συνθήκες κάτω από ένα σωστό εποπτικό πλαίσιο. … Η έλλειψη εμπιστοσύνης όμως των αγορών προς το Ελληνικό κράτος επηρέ-ασε αναπόφευκτα και τον τραπεζικό τομέα με τα γνωστά επακόλουθα. Η Ελλάδα καλείται να δώσει τη μάχη της στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης προς το κράτος και κατά συ-νέπεια και στην αποφόρτιση του τραπεζικού της συστήματος. …. Η κρίση απέδειξε ότι η σταθερότητα, τόσο των κρατών, όσο και των τραπεζών εξαρτάται από την εμπιστο-

σύνη με την οποία περιβάλλονται, όσον αφορά τη σωστή διαχείριση των πόρων τους και τις δυνατότητές τους ν’ αντεπεξέλθουν βραχυπρόθεσμα και μακροπρό-

θεσμα. Επιπλέον η κρίση κατέδειξε τη μεγάλη εξάρτηση και αλληλοσύνδεση των κρατών με το τραπεζικό τους σύστημα. Έχουμε βιώσει περιπτώσεις

όπου ένα μη υγιές τραπεζικό σύστημα δημιούργησε κίνδυνο στη βιωσιμότητα της χώρας όπως και το αντίθετο, η αδύνατη

δημόσια διαχείριση των οικονομικών μιας χώρας να επηρεάσει αρνητικά ένα υγιές τρα-

πεζικό σύστημα».

του Πανεπιστημίου Πειραιώς τοποθετείται πάνω στην πραγματικότητα της ύφεσης και την καθη-μερινότητα των τραπεζών σε αυτό το περιβάλ-λον. Ο ίδιος εκτιμά ότι η έξοδος του ελληνικού τραπεζικού συστήματος από την κρίση θα γίνει σε βάθος χρόνου και προϋποθέτει:• Την άρση της αβεβαιότητας για το μέλλον και την προοπτι-

κή της Ευρωζώνης.• Την αποκατάσταση της πρόσβασης του ελληνικού Δημοσίου

στις διεθνείς κεφαλαιαγορές, εξέλιξη που συνδέεται, κυρίως, με τη συνεπή υλοποίηση του προγράμματος δημοσιονομι-κής προσαρμογής και των μεταρρυθμίσεων.

• Την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των πολιτών στο κρά-τος, τους θεσμούς, την πολιτική και τις τράπεζες και τη διε-θνή αναβάθμιση της χώρας από τους οίκους αξιολόγησης.

Το τραπεζικό σύστημα μπορεί και προσπαθεί να βηματίσει γρη-γορότερα του Δημοσίου, αλλά δεν μπορεί να τρέξει μπροστά απ’ αυτό στις αγορές και τις εξε-λίξεις.… Οι διεθνείς συνθήκες και το παγκόσμιο περιβάλλον δεν θα είναι ευνοϊκά τα επόμενα χρόνια: τα διεθνή επιτόκια και τα ασφάλιστρα κινδύνου θα είναι υψηλότερα, οι ρυθμοί ανάπτυξης χαμηλότεροι και οι αβεβαιότητες και οι κίνδυνοι μεγαλύτεροι. Αυτό καθιστά το έργο της επα-νεκκίνησης της οικονομίας δυσκολότερο και απαιτητικότερο και την ανάγκη ισχυρού εσωτερικού μετώπου ισχυρότερη».

Γκίκας Χαρδούβελης

Νικόλαος Καραμούζης

52 ΕΠΙΛΟΓΗ

Τράπεζες /Ελλάδα

CUT COSTSTO THE BONEΑπό τον ΧρHΣτο κωνΣτΑ

ΕΠΙΛΟΓΗ 53

Σε μια χώρα που η εκροή τραπεζικών καταθέ-σεων (bankrun) -40 δισ. ευρώ σε 15 μήνες- αναδεικνύει κραυγαλέα το πρόβλημα της εθνικής αναξιοπιστίας, θα φαινόταν τουλά-χιστον παράλογο να διατυπώνει κανείς την πρόβλεψη ότι όσοι καταθέτες διατηρούν τις

αποταμιεύσεις τους στις ελληνικές τράπεζες, θα κερδίσουν πολύ περισσότερα από τους τραπεζίτες που θα διαχειρι-στούν τα χρήματά τους. Όμως, η παράδοξη αλήθεια είναι πως μέσα στους επόμενους 12 μήνες, καθώς το Μνημόνιο συνεχίζει να εκτελείται υπό την ασφυκτική πίεση της Τρόι-κας, στην Ελλάδα κερδισμένοι θα βγουν σίγουρα οι μέτοχοι των τραπεζών αλλά και οι καταθέτες που θα εισπράττουν πολύ μεγαλύτερο τίμημα για την εμπιστοσύνη που επιδει-κνύουν στις τράπεζες. Στην Ελλάδα των 4.200 τραπεζικών καταστημάτων (1.700 μόνο στην Αττική) και των 209 δισ. ευρώ σε καταθέσεις, είναι σίγουρο ότι οι επόμενοι 12 μήνες θα είναι δύσκολοι για τους 55.000 τραπεζοϋπαλλήλους αλ-λά και για τις υψηλόμισθες διοικήσεις των ελληνικών τραπε-ζών. Η επόμενη μέρα για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα θα φέρει υψηλότερες αποδόσεις για τους καταθέτες, μετόχους και ομολογιούχους των τραπεζών, μικρότερες αμοιβές για τους εργαζόμενους και τις διοικήσεις και δραματική μείωση του λειτουργικού κόστους του τραπεζικού μας συστήματος. Θα επαναλάβουμε –και ας αποτελεί πλέον κοινοτυπία– ότι σε αντίθεση με ότι συνέβη στην υπόλοιπη Ευρώπη, η πρω-τοφανής οικονομική κρίση στην Ελλάδα δεν προκλήθηκε από το τραπεζικό σύστημα αλλά από το απίστευτης –έως εγκληματικής- ανευθυνότητας κομματικό κράτος το οποίο ακόμη και σήμερα στηρίζεται στη γαλαντομία, καινοτομία και εξωστρέφεια του τραπεζικού μας συστήματος. Σήμερα τα πράγματα αλλάζουν για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Οι τράπεζες ήδη έχουν ξεκινήσει την εφαρμογή ενός μεγα-λεπήβολου σχεδίου που προβλέπει επιθετικό κλείσιμο κατα-στημάτων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, μείωση του προ-σωπικού (κυρίως μην αναπληρώνοντας όσους αποχωρούν), περιορισμό των γενικών εξόδων, πωλήσεις θυγατρικών του μη τραπεζικού τομέα, αλλά και επιλεκτικές πωλήσεις θυγα-τρικών τραπεζών σε άλλες χώρες. Προφανώς σε αυτό το δι-άστημα της βίαιης προσαρμογής του ελληνικού τραπεζικού συστήματος στα δεδομένα της νέας πραγματικότητας, δεν είναι δυνατό να μιλάμε για θεαματική πιστωτική επέκταση αλλά θα διαπιστώσουμε μείωση του ενεργητικού μέσω της

μείωσης των υπολοίπων χορηγήσεων κ. ά. Δεν πρέπει ωστό-σο να αγνοούμε το γεγονός ότι όσον αφορά στη χρηματοδό-τηση των ελληνικών νοικοκυριών και επιχειρήσεων από το ελληνικό τραπεζικό σύστημα, σήμερα βρίσκεται σε οριακά μόνο αρνητική περιοχή, παρά τη μεγάλη ύφεση που βρίσκε-ται η οικονομία της χώρας μας. Σε ανάλογες περιπτώσεις χω-ρών που αντιμετωπίζουν κρίση, οι ρυθμοί χρηματοδότησης νοικοκυριών και επιχειρήσεων είναι έντονα αρνητικοί ακόμη και στο -17% όπως στην περίπτωση της Ιρλανδίας.

Οι Έλληνες τραπεζίτες και οι προκλήσεις των καιρών

Σε στρατηγικό επίπεδο, οι διοικήσεις των ελληνικών τραπε-ζών είναι υποχρεωμένες να προχωρήσουν σε πιο τολμηρές κινήσεις, με τη δημιουργία, μέσω συγχωνεύσεων, μεγαλύτε-ρου μεγέθους σχημάτων. Μέσω των συγχωνεύσεων μεγά-λων τραπεζών θα δημιουργούνταν σημαντικές οικονομίες κλίμακας, ενώ πολύ μεγαλύτερα θα ήταν τα περιθώρια κινή-σεων για την αναδιάρθρωση των ισολογισμών τους. Το βέ-βαιο είναι ότι το τραπεζικό μας σύστημα επιταχύνει την ανα-διάρθρωσή του επιβεβαιώνοντας τις εκτιμήσεις για τις δρα-στικές ανακατατάξεις. Είτε μέσω συγχωνεύσεων είτε μέσω επιθετικής αναδιάρθρωσης ισολογισμού, που θα περιλαμβά-νει πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων και μείωση ύψους δα-νείων, η διάρθρωση του τραπεζικού τομέα στη χώρα μας θα αλλάξει ριζικά τους επόμενους μήνες. Ως καταλύτης των εξε-λίξεων μπορεί να θεωρηθεί η πρόσφατη απόφαση της Κυ-βέρνησης να χορηγήσει επιπλέον εγγυήσεις στο τραπεζικό σύστημα, ύψους 30 δισ. ευρώ. Είναι ανάξιο λόγου, να δώ-σουμε απάντηση στις λαϊκίστικες κορώνες ότι το «το Κράτος πληρώνει τις Τράπεζες» αφού οι εγγυήσεις των 30 δισ. ευ-ρώ δεν αποτελούν μεταφορά χρημάτων των φορολογουμέ-νων από το κρατικό ταμείο στα ταμεία των τραπεζών. Οι νέ-ες, πρόσθετες, εγγυήσεις που θα διαθέσει το κράτος στους επόμενους μήνες, θα υποστηρίξουν άλλους τραπεζικούς τίτλους, που έχουν ήδη διαθέσει προς την ΕΚΤ, προκειμένου οι ελληνικές τράπεζες να αντλήσουν νέα ρευστότητα. Οι Ελ-ληνικές τράπεζες έχουν δανειστεί (μέχρι τα μέσα Μαρτίου) από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ποσά ύψους 97,7 δισ. ευρώ και έχουν καταθέσει ως ενέχυρο τίτλους αξίας 167 δισ. ευρώ. Είναι λοιπόν επιβεβλημένο για τις τράπεζες να προ-σαρμοστούν ταχύτερα στο νέο δύσκολο περιβάλλον και να

Στην εποχή του Μνημονίου και οι ελληνικές τράπεζες. Στη βίαιη προσαρμογή στις συνθήκες της ύφεσης, του ακριβού χρήματος και των επιταγών του για απομόχλευση και πώληση στοιχείων ενεργητικού για θωράκιση της θέσης τους, η έμφαση από την ανάπτυξη μετατίθεται στη μείωση του λειτουργικού τους κόστους.

54 ΕΠΙΛΟΓΗ

Τράπεζες/Ελλάδα

αποκτήσουν περισσότερες στέρεες βάσεις, που θα τους επι-τρέψουν να επανέλθουν γρηγορότερα στις αγορές χρήματος πετυχαίνοντας την απεξάρτησή τους από τη ρευστότητα που έχει χορηγηθεί από την ΕΚΤ. Η αλήθεια είναι ότι μέχρι σή-μερα το ελληνικό τραπεζικό σύστημα είχε επικεντρώσει τις προσπάθειές του στην ανάπτυξη και λιγότερο στο λειτουργι-κό του κόστος. Η ανάπτυξη έφερε θεαματικά αποτελέσματα –ιδιαίτερα στον Βαλκανικό μας περίγυρο-αλλά ως αρνητική επίπτωση έχουμε σήμερα επίσημα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, που αποδεικνύουν ότι το τραπεζικό σύστημα της χώρας είναι ένα από τα πιο «ακριβά» στην Ευρώπη. Παρά-δειγμα, το καθαρό επιτοκιακό περιθώριο, δηλαδή η διαφο-ρά των σταθμισμένων επιτοκίων χορηγήσεων σε σχέση με τα επιτόκια των καταθέσεων που προσφέρουν οι τράπεζες. Το περιθώριο επιτοκίου στην Ελλάδα είναι μεγαλύτερο από αυτό στη ζώνη του ευρώ καθ’ όλη τη χρονική περίοδο από την ένταξη της χώρας σε αυτή, ασχέτως των διακυμάνσεών του. Η διαφορά κυμαίνεται κοντά στο 50% –ιδιαίτερα κατά την τελευταία περίοδο– που υποδηλώνει ότι κατά μέσο όρο και συγκριτικά με την υπόλοιπη ζώνη του ευρώ, η επιβάρυν-ση των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων στις συναλλαγές τους με τις τράπεζες στη χώρα μας είναι 1,5 φορές μεγαλύ-τερη. Με απλά λόγια αυτό σημαίνει υψηλή επιβάρυνση των δανειοληπτών και ανάσχεση των επενδύσεων. Ακόμη και στην περίοδο μείωσης της ρευστότητας από το 2008 μέχρι το 2010, το καθαρό επιτοκιακό περιθώριο αυξήθηκε από 2,5% στο 2,7%. Η κατάσταση αυτή θα αλλάξει. Το λειτουργι-κό κόστος των τραπεζών θα μειωθεί, ενώ οι αποδόσεις που θα απολαμβάνουν όσοι εμπιστεύονται τις καταθέσεις τους σε ελληνικές τράπεζες θα είναι προφανώς υψηλότερες. Με δεδομένη τη σαφή κατεύθυνση από την Ευρωπαϊκή Κε-ντρική Τράπεζα προς τις ελληνικές τράπεζες να μειώσουν σταδιακά την εξάρτησή τους από το Ευρωσύστημα, τα ελλη-νικά νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις θα αναδειχθούν ως κο-ρυφαία πηγή για τη διατήρηση της πολύτιμης ρευστότητας του τραπεζικού μας συστήματος. Ακόμη και σήμερα, τα ελληνικά επιτόκια είναι τα υψηλότερα μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών, με μοναδικό ανταγωνιστή τις κυπριακές τράπεζες που παραδοσιακά αποτελούν πόλο έλξης των καταθέσεων τόσο από το εσωτερικό όσο και από το εξωτερικό. Οι διοικήσεις των ελληνικών τραπεζών έχουν αποφασίσει να περιορίσουν το περιθώριο κέρδους προς όφελος των Ελλήνων καταθετών. Το κόστος, άλλωστε, που πληρώνουν για την άντληση ρευστότητας από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεν είναι αμελητέο. Μέσα στον γενικότερο παρα-λογισμό του λαϊκισμού, πολλοί –πολιτικοί κυρίως- αναλυτές υπογραμμίζουν το γεγονός ότι οι τράπεζες δανείζονται από την ΕΚΤ με ονομαστικά επιτόκια 1%. Το πραγματικό κόστος όμως είναι υπερδιπλάσιο. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπε-ζα εφαρμόζει στα ομόλογα που κάνει αποδεκτά επιπλέον haircut, πρακτική που ανεβάζει το μεσοσταθμικό κόστος για τις τράπεζες στο 2,8% περίπου.

ΤΟ διεθνες περιβαλλΟνΤΟ ευκΟλΟ χρημα

και η ΤραυμαΤιςμενη πραγμαΤικΟΤηΤα

Ο Αμερικανός κεντρικός τραπεζίτης προειδοποιεί τους ομολόγους του ότι δεν είναι τώρα η κατάλ-ληλη εποχή για να υποτιμούμε τη δύναμη του εύκολου χρήματος.

Στις αγορές το επιτόκιο Εuribor σκαρφάλωνε υψηλότερα ήδη πριν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ανακοινώσει ότι αυ-ξάνει το βασικό επιτόκιο του ευρώ. Στην κίνηση της ΕΚΤ υπάρχει βέβαια και αντίλογος τον οποίο δεν πρέπει να αγνο-ήσουμε. Στην τελευταία έκθε-σή της η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ επιβεβαίωσε ότι η ανά-καμψη έχει «σταθερό βήμα» αλλά παράλληλα υποσχέθηκε ότι τα επιτόκια του δολαρίου θα παραμείνουν ουσιαστικώς στο μηδέν για «παρατεταμένη περίοδο». Με λίγα λόγια ο Αμερικανός κεντρικός τραπεζίτης προειδοποιεί τους ομολόγους του ότι δεν είναι τώρα η κα-τάλληλη εποχή για να υποτιμούμε τη δύναμη του εύκολου χρήματος. Η χρηματιστηριακή βουτιά πέρυσι το καλοκαίρι– λένε οι Αμερικανοί αναλυτές κοντά στον Μπεν Μπερνάνκε– συνέπεσε με την προοπτική ότι η Fed ήταν έτοιμη να ανα-κοινώσει τη λήξη για το φθηνό χρήμα ενώ το μετέπειτα θε-αματικό ράλι ξεκίνησε καθώς η κεντρική τράπεζα ξεκινούσε τον δεύτερο γύρο ποσοτικής χαλάρωσης. Αυτές οι εξελίξεις βοηθούν τις «περιστέρες» των κεντρικών τραπεζών (τα μέ-λη των επιτροπών που καθορίζουν τη νομισματική πολιτική τα οποία δίνουν μεγαλύτερο βάρος στον στόχο της μεγιστο-ποίησης της απασχόλησης από τον στόχο της σταθερότητας των τιμών). Η ΕΚΤ αύξησε το επιτόκιό της στο 1,25%, μετά από μια διετία στο 1%, καθώς θεωρεί ότι οι υψηλές τιμές του πετρελαίου και των τροφίμων υπάρχει κίνδυνος να οδη-γήσουν σε άνοδο του πληθωρισμού. Ο Ευρωπαίος κεντρι-κός τραπεζίτης υπερασπίζεται τη θέση του τονίζοντας ότι η σταθερότητα των τιμών στην ευρωζώνη από την έλευση του ευρώ είναι η καλύτερη απάντηση στην κριτική που κα-τά καιρούς έχει δεχθεί για την πολιτική του και καλεί τους ομολόγους του σε συστράτευση σε ένα στόχο, τη σταθερό-τητα των τιμών. Στη Βρετανία, η κεντρική τράπεζα διατηρεί το επιτόκιό της στο 0,5% παρά την άνοδο του πληθωρισμού στο 4% αφού οι αυξήσεις μισθών 2,1% δεν δείχνουν ότι ακολουθούν την άνοδο των τιμών. Για τους νομισματικούς μακιαβελιστές, τα τρομερά γεγονότα της Ιαπωνίας έχουν ένα ανομολόγητο θετικό αποτέλεσμα: την παράταση των χαμη-λών επιτοκίων. Αυτή η στάση ίσως χρειαστεί να εγκαταλει-φθεί αν οι αναταράξεις στην Μέση Ανατολή επιδεινωθούν, με συνέπεια νέα άνοδο των τιμών του πετρελαίου. Για την ώρα οι αγορές μπορούν να επαναπαύονται στην ευεργεσία των κεντρικών τραπεζών. Οι μακροχρόνιες επιπτώσεις των πολλών ετών χαλαρής πιστωτικής πολιτικής είναι μια ανησυ-χία που αφήνουμε για αργότερα.

ΕΠΙΛΟΓΗ 55

56 ΕΠΙΛΟΓΗ

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

ΕΠΙΛΟΓΗ 57

ΕυρΩΠαΪκΗ ΕΝΩςΙς – αςΦαΛΕΙΕς ΜΙΝΕΤΤαΕυρΩΠαΪκΗ ΕΝΩςΙς – αςΦαΛΕΙΕς ΜΙΝΕΤΤα

Γιώργος Μινέττας

ΑΞΙΑ ΕΧΕΙ ΑΞΙΑ ΕΧΕΙ

BankersClub …ΝΑ ΜΟΙΡΑΖΕΣΑΙ ΤΙΣ ΓΝΩΣΕΙΣ & ΤΙΣ ΑΠΟΨΕΙΣ ΣΟΥ

ΓΝΩ

ΣΗ

• Ε

ΠΕΝ

∆Υ

ΣΗ

• Α

ΝΑ

ΠΤ

ΥΞ

Η •

ΑΞ

ΙΑ •

KN

OW

LED

GE

• IN

VES

TM

EN

T •

DE

VE

LOP

ME

NT

VALU

E

ΓΝ

ΩΣ

Η •

ΕΠ

ΕΝ

∆Υ

ΣΗ

• Α

ΝΑ

58 ΕΠΙΛΟΓΗ

δυναμικό παρώνΕπικεφαλής μιας από τις παλαιότερες ασφαλιστικές εταιρείες που λειτουργούν στην Ελλάδα και με μεγάλη οικογενειακή παράδοση στον ασφαλιστικό κλάδο, αντιπροσωπεύοντας από το 1955 τους Brokers του Lloyd’s, ο γιώργος Μινέττας, μιλά στην «Ε» από τα νέα ιδιόκτητα γραφεία της εταιρείας, στη λεωφόρο Συγγρού. Αισιόδοξος για τις προοπτικές, μιας και η εταιρεία του, το δύσκολο 2010, αύξησε σημαντικά την παραγωγή και τα κέρδη της, ζητά από την εποπτική αρχή το αυτονόητο, την απαρέγκλιτη τήρηση ενός κανονιστικού πλαισίου στο οποίο θα έχουν συμφωνήσει όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς.

Από την ελενΑ ερμειδου

Σήμερα, κ. Μινέττα, όλες οι εταιρείες του κλάδου σας προ-ετοιμάζονται για την εποχή της SOLVENCY II. Υπάρχουν ενστάσεις στην Ευρώπη ότι η μεθοδολογία του Solvency ΙΙ όπως αυτή εφαρμόστηκε κατά (QIS 5) οδηγεί σε τελείως αναξιόπιστα αποτελέσματα. Τελικά τι ισχύει; II. Οι ισχυροί της αγοράς μας μιλάνε για ‘ολοκαύτωμα’, οι αδύναμοι για ‘ευκαιρίες’. Πράγματι υπάρχουν αντικρουόμενες απόψεις τόσο για την μεθοδολογία όσο και για την εφαρμογή της. Η αλήθεια είναι ότι κανείς μας δεν γνωρίζει πόσα ακριβώς κεφάλαια θα απαιτηθούν. Εμείς, λαμβάνοντας υπ’ όψιν την μεθοδολογία κατά (QIS 5), εδώ και μερικούς μήνες σε συ-νεργασία με εταιρία συμβούλων, έγκαιρα θα έχουμε ολο-κληρώσει όλα τα πλάνα που απαιτούνται για την εφαρμογή του (κεφάλαια Risk management κ.λ.π.). Φρονώ ότι ανε-ξάρτητα αν μια εταιρία είναι ‘‘μεγάλη’’ η ‘‘μικρή’’ εάν εξα-σφαλίσει με τον οποιοδήποτε τρόπο τα όσα προβλέπει η SOLVENCY II, της οποίας η εφαρμογή αναμένεται στο τέ-λος του 2012, είναι πολύ λογικό να συνεχίζει να δραστηρι-οποιείται. Η εταιρεία μας, έχοντας πολλές προοπτικές για το μέλλον, έχει θέσει ως έναν από τους στόχους της την ισχυροποίηση της κεφαλαιακής της βάσης, ώστε να μπορέ-σει να αντεπεξέλθει στα νέα δεδομένα που προωθούνται, και να συνεχίσει να προσφέρει το ίδιο αν όχι και ανώτερο επίπεδο υπηρεσιών. Γι’ αυτό άλλωστε προχωρήσαμε και σε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου.

Η κοινωνική ασφάλιση ολοένα και φθίνει. Οι τιμές των συμβολαίων ζωής από την άλλη λόγω Solvency ΙΙ πολύ πι-θανό να πάρουν την ανιούσα, ενώ λέγεται ότι κάποια εξει-δικευμένα προϊόντα θα αποσυρθούν από την αγορά λόγω υψηλού κόστους. Πώς σχεδιάζετε να κινηθείτε εν μέσω αυ-τών των δεδομένων; Τα τελευταία χρόνια η εταιρία μας σχε-

δίασε νέα προϊόντα ζωής, υγείας, σύνταξης και εισοδήμα-τος. Δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στον σχεδιασμό των προϊό-ντων υγείας, διότι θεωρούμε ότι τα συγκεκριμένα προϊόντα θα είναι σε πρώτη ζήτηση. Τα προϊόντα αυτά απευθύνονται σε υποψήφιους ασφαλισμένους όλων των εισοδηματικών τάξεων. Συνεπώς ο σχεδιασμός τους βασίσθηκε, αφ’ ενός μεν στον ίδιο κορμό καλύψεων αφ’ ετέρου δε σε διαφο-ρετικά ποσά καλύψεων. Αυτό σημαίνει και διαφορετική τιμολόγηση, με στόχο να γίνουν προσιτά στον κάθε οικο-γενειάρχη. Επειδή τα προϊόντα αυτά παρέχουν και ισόβια κάλυψη, τα έχουμε θωρακίσει και με πολύ καλές αντασφα-λιστικές συμβάσεις. Σήμερα βέβαια όπως σωστά επισημά-νατε, έχουμε και την υποχρεωτική προετοιμασία μας για την εφαρμογή της Solvency ΙΙ. Βεβαίως ενδέχεται τα ασφά-λιστρα να αυξηθούν, προκειμένου οι εταιρίες να διασφα-λίσουν, ακόμη περισσότερο, τα οικονομικά εχέγγυα για τις υποχρεώσεις τους απέναντι στους ασφαλισμένους τους. Ο προβληματισμός είναι διαρκής για τον απλούστατο λόγο ότι, όσον αφορά το χαρτοφυλάκιο υγείας, θέλουμε και να το διατηρήσουμε αλλά και να το αναπτύξουμε. Εξάλλου, το γεγονός ότι η κοινωνική ασφάλιση φθίνει, θέλουμε να πι-στεύουμε ότι θα αναδείξει τον ουσιαστικό και συμπληρω-ματικό ρόλο της ιδιωτικής ασφάλισης.

Συμβόλαια υγείας που ανανεώνονται ετησίως. Κάποιοι μι-λούν για μείωση της ποιότητας των υπηρεσιών προς τον πε-λάτη σε σχέση με τα ισόβια. Ποια είναι η αλήθεια ; Και αν όντως ο πελάτης δεν ζημιώνεται, τότε γιατί οι ασφαλιστικές βαίνουν προς την κατάργησή τους ; Από όσο γνωρίζω στην αγορά παρέχονται προϊόντα υγείας ετησίως ανανεούμενα. Η φιλοσοφία τέτοιων προϊόντων δεν πιστεύω ότι μειώνει την ποιότητα των παροχών υγείας. Γενικά η λειτουργία

Συνεντευξη ΓιΩρΓος ΜινΕττας // ευρωπΑϊκη ενωΣιΣ – ΑΣφΑλειεΣ μινεττΑ

τους στηρίζεται στο γεγονός ότι η εταιρία θα έχει τη δυνατότητα, ανά-λογα με το αποτέλεσμα, πληρωθείσες αποζημιώσεις-εισπραγμένα ασφάλι-στρα, αν χρειασθεί να τα αποσύρει. Φυσικά για όλους τους ασφαλισμέ-νους των συγκεκριμένων προγραμ-μάτων και όχι μεμονωμένα. Αυτό δεν σημαίνει ότι η εταιρία θα ‘‘διώξει κομ-ψά’’ τους ασφαλισμένους της. Απλά θα τους μεταφέρει σε προγράμματα με άλλου είδους παροχές υγείας. Επί-σης θεωρώ απίθανο μια εταιρία να μην ανανεώσει ασφαλιστήριο υγείας λόγω σοβαρής προσβολής της υγείας του ασφαλισμένου κατά τη διάρκεια της ασφάλισης. Πιστεύω ότι η κάθε εταιρία θα εφαρμόσει την δική της πολιτική σε συνεργασία με τους αντα-σφαλιστές της. Εμάς προς το παρόν δεν θα μας απασχολήσει η δημιουρ-γία τέτοιων προϊόντων.

Τι θα ζητούσατε σήμερα από την επο-πτεύουσα αρχή; Από την Εποπτεύ-ουσα αρχή δεν θα ζητούσαμε κάτι ιδιαίτερο, μόνο το αυτονόητο. Τη δη-μιουργία ενός κανονιστικού πλαισίου στο οποίο θα συμφωνούσαμε όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς και το οποίο θα πρέπει να ακολουθείται απαρέγκλιτα.

«δIνΟυμε ιδιαIΤερη Eμφαςη ςΤΟν ςχεδι-αςμO Των πρΟϊOνΤων υγεIας, διOΤι θεωρΟYμε OΤι θα εIναι ςε πρωΤη ζηΤηςη. επειδη Τα πρΟ-ϊΟνΤα αυΤα παρεχΟυν και ιςΟβια καλυψη, Τα εχΟυμε θωρακιςει και με πΟλυ καλες ανΤα-ςφαλιςΤικες ςυμβα-ςεις.»

60 ΕΠΙΛΟΓΗ

Ελληνικές Τράπεζες

Ο Απόστολος Ταμβακάκης και ο Νικόλαος Νανόπουλος

Μάχη στα αναχώματα

Συνοδοιπόροι τραπεζίτες μπρο-στά στις ίδιες προκλήσεις, συμ-φωνούν ότι η αύξηση ρευστό-

τητας των τραπεζών είναι το μεγάλο σήμερα στοίχημα του χρηματοπιστωτι-κού τομέα, διαφωνούν στο δια ταύτα. Oι σημερινές συνθήκες στην οικονομία δεν προσφέρονται για συγχωνεύσεις, εκτιμά ο διευθύνων σύμβουλος της Eurobank EFG, Ν. Νανόπουλος. Την ίδια στιγμή ο Απόστολος Ταμβακά-κης, διευθύνων σύμβουλος της ΕΤΕ, πιστεύει ότι οι συγχωνεύσεις θα δη-μιουργήσουν ισχυρούς ομίλους, με μεγαλύτερη ανθεκτικότητα στους κλυ-δωνισμούς της αγοράς και μεγαλύτερη ρευστότητα. Από αριστερά: Ο Β. Ράπανος,, ο Α. Ταμβακάκης, και ο Ν. Νανόπουλος.

Τις γραμμές άμυνάς τους ενισχύουν οι ελληνικές τράπεζες στην «εμπόλεμη» πραγματικότητα της ύφεσης. Ο δρόμος των συγχωνεύσεων και πάλι στην επικαιρότητα. Οι απόψεις διίστανται, αλλά είναι βέβαιο ότι οι τράπεζες θα πρέπει να ενισχύσουν τη ρευστότητά τους.

Κρατικά ομόλογα, επισφάλειες και ρευστότητα. Αυτά είναι τα κύρια θέματα που απασχολούν τις διοική-σεις των τραπεζών αυτό το διάστημα. Τα 60 δισ.

ευρώ κρατικών ομολόγων που διατηρούν στα χαρτοφυλά-κια τους αποτελούν πηγή εν δυνάμει ζημιών, σε περίπτωση που οι συνθήκες οδηγήσουν σε haircut της αξίας τους με αποτέλεσμα τεράστιες απώλειες για τις τράπεζες με σημα-ντική έκθεση σε κρατικά ομόλογα και η οποία θα μπορού-σε να απαιτήσει κεφαλαιακή ενίσχυσή τους. Συγχρόνως οι αυξανόμενες επισφάλειες επιβαρύνουν τους ισολογισμούς τους, ενώ οι δυσκολίες άντλησης κεφαλαίων από τις αγορές και η μείωση των καταθέσεων συνθέτουν ένα περιβάλλον οξύτατης στενότητας ρευστότητας. Στο περιβάλλον αυτό οι διοικήσεις τους ενισχύουν τις γραμμές άμυνας έναντι του δυσμενούς οικονομικού περιβάλλοντος και συμμόρφωσης με τους όρους του Μνημονίου που υπαγορεύουν μεσο-πρόθεσμα σχέδια μείωσης της εξάρτησης τους από την ΕΚΤ για άντληση ρευστότητας με κινήσεις ενίσχυσης των κεφα-λαίων τους, αφού η πρόσβαση στις αγορές δυσχεραίνεται περισσότερο από τις πρόσφατες νέες υποβαθμίσεις της Ελ-

λάδας. Η πώληση του 20% της Finansbank από την Εθνική (με προσδοκώμενα έσοδα 1 δισ. ευρώ), η έκδοση μετατρέ-ψιμου ομολογιακού δανείου 250 δισ. ευρώ από την Πει-ραιώς, μετά την έκδοση καλυμμένων ομολόγων 1,25 δισ. ευρώ, ανάλογες κινήσεις από τη Marfin και την Τράπεζα Κύπρου, εντάσσονται στο πλαίσιο αυτό, μετά τις αυξήσεις κεφαλαίου που προηγήθηκαν. Στόχος είναι να ενισχύσουν την κεφαλαιακή τους βάση, ώστε να μην βρεθούν στην ανά-γκη να πωλήσουν τις θυγατρικές τους στη ΝΑ Ευρώπη, που αποτελούν σημαντική πηγή κερδοφορίας για τις μεγαλύτε-ρες τράπεζες καθόσον οι δραστηριότητες στο εσωτερικό, λόγω του δυσμενούς μακροοικονομικού περιβάλλοντος είναι ζημιογόνες και να διατηρηθούν τα κέντρα λήψης απο-φάσεων στην Ελλάδα. Στην προτροπή για κινήσεις συγχω-νεύσεων και συνεργασιών της Τράπεζας της Ελλάδος, μετά και την αποτυχία του «γάμου» Εθνικής - Alpha, οι απόψεις των τραπεζιτών διαφέρουν. Από τη μια πλευρά οι απόψεις που υποστηρίζουν ότι οι συγχωνεύσεις θα δημιουργήσουν ισχυρούς ομίλους, με μεγαλύτερη ανθεκτικότητα στους κλυδωνισμούς της αγοράς και μεγαλύτερη ρευστότητα,

Από την ευΑγγελIΑ πΑπΑϊωAννου

ΕΠΙΛΟΓΗ 61

Λακωνικός αλλά απόλυτα σα-φής ο πρόεδρος του Ομίλου Πειραιώς, Μ. Σάλλας. «Οι

συγχωνεύσεις δεν επιβάλλονται» διατείνεται. Από την πλευρά του ο Γιάννης Κωστόπουλος, πρόεδρος του Ομίλου της Alpha Bank, απέρ-ριψε την πρόταση συγχώνευσης που έλαβε από την Εθνική Τράπεζα, επιλέγοντας την ανεξάρτητη πορεία καθώς «Συνεκτιμήθηκαν, αφενός, η αβεβαιότητα που η τρέχουσα συγκυ-ρία δημιουργεί, αφετέρου, το περι-εχόμενο της προτάσεως, οι όροι της οποίας εκρίθησαν ασύμφοροι».

όπως του δ/σ της Εθνικής, Απόστολου Ταμβακάκη. Από την άλλη πλευρά, οι απόψεις που υποστηρίζουν ότι το τωρινό περιβάλλον δεν είναι το κατάλληλο, μια συγχώνευση θα συνεπάγεται συνένωση προβλημάτων, ενώ δεν θα διευκο-λύνει την άντληση ρευστότητας από τις αγορές. Ο Νικόλαος Νανόπουλος, δ/σ της Eurobank, δηλώνει ότι «οι συνθήκες δεν είναι κατάλληλες για τέτοιες κινήσεις …. Οι συγχω-νεύσεις δεν μπορούν να γίνουν με οποιοδήποτε κόστος». Ο πρόεδρος της Πειραιώς, Μιχάλης Σάλλας, από την πλευρά του υποστηρίζει ότι οι συγχωνεύσεις δεν επιβάλλονται. Δεν πρέπει εξάλλου να παραβλέπονται οι απόψεις, σύμφωνα με τις οποίες συγχωνεύσεις έχουν νόημα εφόσον αφορούν με-γάλες τράπεζες του εξωτερικού, εξέλιξη όμως που θα είχε την παράπλευρη απώλεια της μεταφοράς του κέντρου λή-ψης των αποφάσεων στο εξωτερικό.

Ρευστότητα σε πρώτη ζήτηση

Οι μεγάλες ελληνικές τράπεζες είναι αποφασισμένες να ενισχύσουν τη θέση τους με προσφυγή στις αγορές έστω και αν αυτό συνεπάγεται σημαντικό κόστος για τους μετό-χους (π.χ. αύξηση κεφαλαίων σε τιμές χαμηλότερες από τις υφιστάμενες στο Χρηματιστήριο). Οι τράπεζες θα ενισχυ-θούν με το πρόσθετο πακέτο εγγυήσεων τραπεζικών ομο-λόγων των 30 δισ. ευρώ, που αποτελεί δεσμευτικό όρο του Μνημονίου και η οποία ανεβάζει το σύνολο στα 85 δισ. πε-ρίπου. Σήμερα το 18% του παθητικού τους προέρχεται από την ΕΚΤ (95 δισ. ευρώ περίπου), το 2ο υψηλότερο στην Ευ-ρωζώνη μετά της Ιρλανδίας. Από τις αρχές του έτους οι υπο-βαθμίσεις της Ελλάδας και οι αλλαγές στην αξιολόγηση των τίτλων που προσκομίζουν ως εγγύηση για άντληση ρευ-στότητας από την ΕΚΤ συνεπάγονται πρόσθετες πιέσεις στη ρευστότητά τους. Χαρακτηριστικές της έκθεσης του δημο-

σίου στις τράπεζες (και των τραπεζών στα προβλήματα του Δημοσίου) είναι οι εκτιμήσεις του ΔΝΤ, ότι στη (θεωρητική) περίπτωση μιας μείζονος τραπεζικής κρίσης με κατάπτω-ση των εγγυήσεων, το δημόσιο χρέος θα εκτοξευόταν στο 200% του ΑΕΠ. Θα πρέπει βέβαια να σημειωθεί ότι το μέγε-θος του τραπεζικού τομέα στην Ελλάδα είναι μικρό σε σχέ-ση με τα ευρωπαϊκά δεδομένα, 210% του ΑΕΠ, έναντι 320% της Πορτογαλίας, 350% της Γαλλίας, 391% της Γερμανίας και 435% της Αυστρίας, για να μην αναφερθεί η υπερβολή της Ιρλανδίας που οδήγησε και στα τωρινά της προβλήματα (8 φορές το ΑΕΠ της χώρας). Ωστόσο, η μόχλευση τους αυξή-θηκε ταχύτατα τα τελευταία χρόνια. Οι ελληνικές τράπεζες έχουν ισχυρή κεφαλαιακή βάση, με δείκτη κεφαλαίων πρώ-της διαβάθμισης πάνω από το 10%. Ωστόσο, το κρίσιμο στοίχημα σήμερα είναι αυτό της ρευστότητας. Το ΔΝΤ στην επικαιροποίηση του Μνημονίου συστήνει πωλήσεις ενεργη-τικού και σταδιακή απαλλαγή από χαρτοφυλάκια δανείων για την απομόχλευση των ισολογισμών τους. Οι πωλήσεις ενεργητικού, βέβαια, εξαρτώνται και από τις διαθέσεις της αγοράς για στοιχεία ενεργητικού των ελληνικών τραπεζών (εκτός των δραστηριοτήτων στη ΝΑ Ευρώπη που θεωρού-νται «φιλέτα»). Επίσης, η απότομη απομόχλευση συνεπάγε-ται ακόμα μεγαλύτερη μείωση της χρηματοδότησης της οι-κονομίας. Συνεπώς, η σύνδεση των εγγυήσεων με επέκταση των χορηγήσεων στην πραγματική οικονομία που επικαλεί-ται ο υπουργός Οικονομικών, φαίνεται να μην συμβαδίζει με τις επιταγές του Μνημονίου. Η ρευστότητα που αντλούν οι τράπεζες από την ΕΚΤ διασφαλίζει τη σταθερότητά τους και μόνο η άντληση κεφαλαίων από τις αγορές, που τώρα είναι κλειστές για τις ελληνικές, θα χρηματοδοτούσε νέα δά-νεια. Συνεπώς, το περιβάλλον χαρακτηρίζεται από ευαίσθη-τες ισορροπίες και διεργασίες σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα.

Ο Μιχάλης Σάλλας και ο Γιάννης Κωστόπουλος

Από αριστερά: Ο Γ. Κωστόπουλος, ο Μ. Σάλλας και ο Θ. Πανταλάκης,..

62 ΕΠΙΛΟΓΗ

Join us this Junefor the1st PosidoniaSea Tourism Forum.Greece will once again be in thespotlight of world tourism andglobal shipping. This internationalForum will look in depth at thegrowing importance of the EasternMediterranean and the Black Sea forcruising, yachting and passengershipping, and evaluate how newinvestments and improved servicescan benefit the regional economies.

21- 22 JUNE 2011ONASSIS CULTURAL CENTRE, ATHENS - GREECE

www.PosidoniaSeaTourism.com

Under the auspices of

With the support of Sponsor

Associationof Greek Tourism Enterprises

Hospitality Sponsor

Organisers:Posidonia Exhibitions SAe-mail:posidonia@posidonia-events.com, Tel.+30210428 3608, Fax+30210428 3610

Supporter

Hellenic ProfessionalYacht Owners Association

EPILOGI_216x286 23-03-11 22:05 ™ÂÏ›‰· 1

ΕΠΙΛΟΓΗ 63

FactoringΑνΑπτυξιΑκο Αντιδοτο στην πιεση τησ ρευστοτητΑσ

Factoring

Join us this Junefor the1st PosidoniaSea Tourism Forum.Greece will once again be in thespotlight of world tourism andglobal shipping. This internationalForum will look in depth at thegrowing importance of the EasternMediterranean and the Black Sea forcruising, yachting and passengershipping, and evaluate how newinvestments and improved servicescan benefit the regional economies.

21- 22 JUNE 2011ONASSIS CULTURAL CENTRE, ATHENS - GREECE

www.PosidoniaSeaTourism.com

Under the auspices of

With the support of Sponsor

Associationof Greek Tourism Enterprises

Hospitality Sponsor

Organisers:Posidonia Exhibitions SAe-mail:posidonia@posidonia-events.com, Tel.+30210428 3608, Fax+30210428 3610

Supporter

Hellenic ProfessionalYacht Owners Association

EPILOGI_216x286 23-03-11 22:05 ™ÂÏ›‰· 1

F a c t o r i n gΗ ύφεση, η έλλειψη μετρητών και το

Ελιξίριο ΡευστότηταςΗ ύφεση στην ελληνική οικονομία και τα προβλήματα του Ελληνικού δημοσίου που μεταφέρθηκαν στις τράπεζες έχουν οδηγήσει σε ένα ασφυκτικό περιβάλλον ρευστότητας στην αγορά. Υπάρχει όμως και η άλ-λη όψη του νομίσματος. Οι τράπεζες διαθέτουν εργαλεία ιδιαίτερης σημασίας για την τόνωση της ρευστό-τητας των επιχειρήσεων μέσα στον κυκεώνα της ύφεσης. Ιδιαίτερης αξίας χρηματοπιστωτικό προϊόν που μπορεί να σταθεί σημαντικός αρωγός στις δυσκολίες που περνά σήμερα η ελληνική επιχειρηματικότητα και ευρύτερα η οικονομία το Factoring.

Ο ρυθμός ανόδου των χορηγήσεων επιχειρη-ματικών δανείων έχει πλέον περιοριστεί στο 0,9%, και η μετάβαση σε αρνητική πε-ριοχή είναι πλέον ορατή. Όπως άλλωστε περιέγραψε την εικόνα ο πρόεδρος της Εθνικής Τράπεζας, Βασίλης Ράπανος, απα-

ντώντας στις αιτιάσεις της κυβέρνησης για απροθυμία των τραπεζών να χρηματοδοτήσουν την οικονομία «Οι κάνουλες είναι ανοικτές, η δεξαμενή είναι άδεια». Και αυτό γιατί αφε-νός μεν οι τράπεζες βρίσκονται σε αδυναμία να αντλήσουν κεφάλαια από τις αγορές για να χρηματοδοτήσουν νέες χο-ρηγήσεις αφετέρου η διαρροή καταθέσεων από το σύστημα συνεχίζεται καθώς επιχειρήσεις και νοικοκυριά αποσύρουν καταθέσεις για να χρηματοδοτήσουν τρέχουσες ανάγκες. Χα-ρακτηριστικό είναι ότι το 1ο δίμηνο φέτος η εκροή καταθέσε-ων έφθασε τα 4 δις ευρώ από τα οποία τα 2 δισ. αφορούσαν επιχειρήσεις. Συγχρόνως, ενδεικτικό των δυσκολιών που αντιμετωπίζει το επιχειρείν είναι το γεγονός ότι το ποσοστό των επιχειρηματικών δανείων σε καθυστέρηση προσεγγίζει το 10%, ποσοστό που θα ήταν μεγαλύτερο αν οι τράπεζες δεν είχαν προχωρήσει σε σημαντικές ρυθμίσεις δανείων, που το 2010 ξεπέρασαν τα 2,5 δισ. ευρώ. Η εξέλιξη αυτή είναι ενδει-κτική της χειροτέρευσης του πιστοληπτικού προφίλ των ελ-ληνικών επιχειρήσεων που δοκιμάζονται από την ύφεση και την κάθετη υποχώρηση της ζήτησης. Αυτό άλλωστε αντανα-κλάται και στον τριπλασιασμό σε σχέση με πέρυσι του όγκου των ακάλυπτων επιταγών τον περασμένο Φεβρουάριο, στα 354 εκατ. ευρώ, με δεδομένο ότι οι μεταχρονολογημένες επιταγές αποτελούν «παραδοσιακό» τρόπο πίστωσης στην

ελληνική αγορά στις συναλλαγές b2b. Επιπλέον, η αυστηρο-ποίηση των κριτηρίων χορηγήσεων, κάτι που άλλωστε ισχύει σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, οδηγεί πολλές επιχειρήσεις εκτός του τραπεζικού συστήματος καθώς το πιστοληπτικό τους προφίλ επιδεινώνεται λόγω της ύφεσης. Εξάλλου, η προκυ-κλικότητα των ρυθμίσεων της εποπτείας του τραπεζικού συ-στήματος, που αυξάνει τις κεφαλαιακές απαιτήσεις των τρα-πεζών σε περίοδο ύφεσης, ώστε να περιορίζουν τις χορηγή-σεις είναι ένα σημαντικό θέμα. Για το μέλλον οι μεγαλύτερες απαιτήσεις κεφαλαιακής επάρκειας και ρευστότητας των τρα-πεζών στο πλαίσιο της Βασιλείας ΙΙΙ, θα αυξήσουν το κόστος των κεφαλαίων για τις τράπεζες και οι μεγάλοι τραπεζίτες του εξωτερικού υποστηρίζουν ότι θα περιορίσουν τις δυνατότη-τές τους χορήγησης δανείων. Το Institute of International Finance, μέλη του οποίου είναι οι μεγαλύτερες τράπεζες του κόσμου, ως προς αυτό είναι σαφές.Αυτό είναι το περιβάλλον μέσα στο οποίο κινούνται οι χρη-ματοδότες της οικονομίας και αναπτύσσουν δραστηριότητες οι ελληνικές επιχειρήσεις. Οι τελευταίες πρέπει να είναι προ-ετοιμασμένες για εναλλακτικούς τρόπους χρηματοδότησής τους. Μια από αυτές είναι το factoring. Στην ελληνική αγο-ρά απαιτήθηκε χρόνος για να πειστούν οι επιχειρήσεις για τα οφέλη του. Ωστόσο, η εμπιστοσύνη χτίστηκε και ο αριθμός των επιχειρήσεων που κάνουν χρήση του έχει υπερδιπλασια-στεί την τελευταία πενταετία.

Η Κατερίνα Περιβόλα, marketing manager της MARFIN Factors & Forfaiters και ο Γιώργος Καραγιαννόπουλος, διευθύνων σύμβουλος της Eurobank EFG Factors αναλύ-ουν στα άρθρα που ακολουθούν την ιδιαίτερη χρησιμότητα και τον τρόπο με τον οποίο μπορεί σήμερα το factoring να στηρίξει την ελληνική επιχειρηματικότητα και οικονομία.

Χρηματοδοτικά εργαλεία

ΕπιτΕλΕιο «E»

64 ΕΠΙΛΟΓΗ

66 ΕΠΙΛΟΓΗ

θέσεις & απόψεις της αγοράς

Η χρονιά που πέρασε άφησε έντονο το στίγμα της στην ελληνική οικονομία και κοινωνία, καθώς κατά τη διάρκειά της βιώσαμε πρωτόγνωρες εξελίξεις (υπα-γωγή στον μηχανισμό στήριξης, ραγδαία αύξηση της ανεργίας, αθρόο κλείσιμο

επιχειρήσεων και υπαγωγή σε ειδικά άρθρα προστασίας από πιστωτές, έντονες κοινωνικές αντιδράσεις κ.λπ.) οι οποίες τε-λικά οδήγησαν στην εμπέδωση μίας νέας πραγματικότητας στη χώρα μας. Περάσαμε σε περίοδο βαθιάς ύφεσης, με τα οικονομικά, πολιτικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά που αυ-τή έχει. Έτσι, το 2010, η ρευστότητα στην οικονομία μειώθηκε περαιτέρω και πιο δραστικά, η κατανάλωση μειώθηκε σημα-ντικά, οι επισφάλειες αυξήθηκαν σε όλους τους τομείς της αγοράς και οι εισαγωγές έγιναν δυσκολότερες είτε με απαί-τηση των ξένων προμηθευτών για παροχή επιπλέον εγγυή-σεων, είτε με περιορισμό και κλείσιμο των ανοικτών ορίων πίστωσης. Οι ελληνικές επιχειρήσεις και τα χρηματοπιστω-τικά ιδρύματα, κλήθηκαν να ανταπεξέλθουν στις παραπάνω συνθήκες και να τις διαχειριστούν με τρόπο που θα τους επέτρεπε να δηλώνουν παρουσία στις μελλοντικές εξελίξεις. Οι εταιρείες factoring, ως μέρος της πραγματικής επιχειρη-ματικής δραστηριότητας της χώρας και μέσα από τη διαχείρι-ση των εμπορικών απαιτήσεων των πελατών τους, διαπίστω-σαν την μείωση των πωλήσεων των ελληνικών επιχειρήσεων στην εγχώρια αγορά, την επιμήκυνση των συμφωνημένων πιστωτικών περιόδων, τη δυσκολία είσπραξης των απαιτή-σεων και την αύξηση των επισφαλειών. Ταυτόχρονα όμως, έγινε σαφής η στροφή των επιχειρήσεων σε εξαγωγικές δρα-στηριότητες και ο προσανατολισμός τους στις ξένες αγορές, οι οποίες δείχνουν πιο ασφαλείς και πρόθυμες να δεχθούν καλής ποιότητας ελληνικά προϊόντα. Ήδη το 2010 οι εξαγω-γές των ελληνικών επιχειρήσεων αυξήθηκαν κατά 10,75%,

ενώ τον Ιανουάριο του 2011 κατεγράφη 40% υψηλότερη εξαγωγική δραστηριότητα από τον αντίστοιχο του 2010. Το εξαγωγικό factoring, στηρίζει και προωθεί την εξωστρέφεια των επιχειρήσεων, παρέχοντας κάλυψη πιστωτικού κινδύνου και χρηματοδότηση των εξαγωγών. Αποτελεί ένα κατάλληλο εργαλείο για τη διείσδυση σε νέες αγορές και την ανάπτυ-ξη υφιστάμενων εξαγωγικών σχέσεων. Αρκετές επιχειρήσεις βρήκαν σε αυτό μία αξιόπιστη λύση για την επέκτασή τους στο εξωτερικό, με αποτέλεσμα να αυξηθεί ο τζίρος τους κα-τά 60% σε σχέση με το 2009. Βασικά εξαγωγικά μας προϊ-όντα παραμένουν τα τρόφιμα (ελαιόλαδο, ελιές, ψάρια και άλλα παραδοσιακά εδέσματα) αλλά το στοίχημα που πρέπει να κερδίσουν οι εξαγωγείς, είναι η προώθηση περισσότερο ποιοτικών προϊόντων, επεξεργασμένων και συσκευασμένων, με αναγνωρίσιμα brand name. Το κράτος φαίνεται να αντι-λαμβάνεται τη σημασία της ανάπτυξης των εξαγωγών για την ελληνική οικονομία και τις δυνατότητες που μπορεί να προ-σφέρει στην ανάπτυξη της χώρας και έχει προχωρήσει στην κατάρτιση ειδικών προγραμμάτων για την προώθηση τους, τα αποτελέσματα των οποίων μένει να δούμε.

Οι ελληνικές επιχειρήσεις, μικρομεσαίες και large corporate, αντιμετωπίζοντας δυσκολίες στον μέχρι πρότινος ευκολοπροσβάσιμο και φθηνό τραπεζικό δανεισμό, στράφη-καν στο factoring ως μία εναλλακτική λύση, στα προβλήμα-τα του cash flow management. Αξιοποίησαν τις υγιής απαι-τήσεις τους και διαπίστωσαν τα οφέλη που προσφέρει το factoring, στην επαγγελματική διαχείριση των λογαριασμών τους και στον πιστωτικό έλεγχο του πελατολογίου τους. Όπως καταγράφηκε κατά την τελευταία διετία, το factoring, πέρασε πολύ δύσκολα test και ανταποκρίθηκε με μεγάλη συνέπεια στις συνεχώς επιδεινούμενες οικονομικές κατα-στάσεις. Έτσι, αύξησε τους τζίρους του και το μερίδιό του, ως συμμετοχή στο ΑΕΠ (6,7% διείσδυση το 2010 από 5,2%

Σημαντικό εργαλείο ΑΥΞΗΣΗΣ της ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ σε κάθε οικονομικό κύ-κλο, κυρίως στους καθοδικούς κύκλους της οικονομίας όπως συμβαίνει σή-μερα. Ο λόγος για το Factoring που προσφέρει ΥΨΗλΕΣ ΑπΟδΟΣΕΙΣ και ΧΑΜΗλΕΣ ΕπΙΣΦΑλΕΙΕΣ λόγω της αποτελεσματικής διαχείρισης του ρίσκου αποπληρωμής των εμπορικών απαιτήσεων που διαχειρίζεται. Ταυτόχρονα, αποδεικνύεται σήμερα στην πράξη ότι αποτελεί την ΕνΑλλΑκΤΙκΗ λΥΣΗ

στα προβλήματα του cash flow management που αντιμετωπίζει η εγχώρια επιχειρηματικότητα, με δεδομένο ότι ο φθηνός τραπεζικός δανεισμός δΕν ΕΙ-

νΑΙ πλέον εύκολα προσβάσιμος.

Από την κΑτερινΑ περιΒολΑμarketing μanager της MARFIN Factors & Forfaiters,

κ Ρ Ι Σ Η Α γ Ο Ρ Α Σ

Αναδεικνύει τις δυνατότητες του Factoring

ΕΠΙΛΟΓΗ 67

η MarFIn FactOrs & FOrFaItErs το 2010 ακολούθησε πολιτική αποτελεσματικότερης δια-χείρισης του χαρτοφυλακίου της. Παράλληλα, εμπλούτισε το πελατολόγιό της με νέες σχέσεις δημιουργώντας καλά δομημένες συνεργασίες. Έτσι, πέτυχε αύξηση των καθα-ρών της εσόδων κατά 16% και μέσα από την κατάλληλη διαχείριση του πελατολογίου της, περιόρισε την έκθεσή της σε κινδύνους και διατήρησε σε φυσιολογικά επίπεδα τις προβλέψεις της. Το τελικό αποτέλεσμα της στοχευμένης της δράσης, ήταν μία πολύ σημαντική βελτίωση της κερδο-φορίας της, η οποία υπερδιπλασιάστηκε και διαμορφώθη-κε σε 3,255 εκατ. ευρώ προ φόρων, από 1,4 εκατ. ευρώ το 2009, επιτυγχάνοντας ιδιαίτερα υψηλή απόδοση επί του μετοχικού της κεφαλαίου, της τάξης του 21,68%. Το 2010, η MF&F διαχειρίστηκε απαιτήσεις αυξημένες κατά 8%, σε σχέση με το 2009. Ιδιαίτερα, οι εργασίες του διεθνούς factoring και του forfaiting, κατά το 2010, παρουσίασαν αξιόλογη ανάπτυξη, παρά την ύφεση της ελληνικής οικονο-μίας. Έτσι, το εξαγωγικό factoring αύξησε τις εργασίες του κατά 42%, ενώ το forfaiting πραγματοποίησε συναλλαγές ύψους 29,5 εκατ. ευρώ από 13 εκατ. ευρώ το 2009, αύξηση 125,5%. Να σημειωθεί τέλος, πως η εταιρεία μας συνειδη-τά και στρατηγικά δεν ενεπλάκη και δεν αγόρασε, ούτε δι-αχειρίστηκε, στην τετράχρονη ιστορία της, απαιτήσεις κατά του Ελληνικού Δημοσίου και των ΝΠΔΔ (π.χ. νοσοκομεία) καθώς αυτές δεν συναντούσαν τα κριτήρια και τις προϋπο-θέσεις για εργασίες factoring.

το 2009) καταφέρνοντας ταυτόχρονα να διατηρήσει σε ιδιαίτε-ρα χαμηλά επίπεδα τις επισφάλειες του και να αποφέρει υψηλά επίπεδα κερδοφορίας στους μετόχους του. Βασικά, αυτό που συνέβη είναι ότι το factoring, ανέδειξε τα χαρακτηριστικά του, καθώς είναι παγκοσμίως γνωστό, ότι πρόκειται για χρηματοπι-στωτικό προϊόν, το οποίο εφόσον διατηρεί τα βασικά του κρι-τήρια, προσφέρει υψηλές αποδόσεις και χαμηλές επισφάλειες λόγω της αποτελεσματικής διαχείρισης του ρίσκου αποπληρω-μής των εμπορικών απαιτήσεων που διαχειρίζεται. Τα πρώτα δείγματα για το 2011 δεν είναι ενθαρρυντικά για την πορεία της οικονομίας στην Ελλάδα. Η κατανάλωση, που αποτελεί το βασι-κό ζητούμενο και προσδιορίζει την πορεία του επιχειρηματικού τζίρου, κινείται με πτωτικούς ρυθμούς. Οι εξαγωγές αποτελούν μία διέξοδο προς την οποία θα κινηθούν πολλές επιχειρήσεις. Οι εταιρείες factoring, έχουν τα κατάλληλα εργαλεία που θα βο-ηθήσουν προς αυτήν την κατεύθυνση.

ΤΟ εξαγωγικO FactOrInG, ςΤηρIζει

και πρΟωθεI Την εξωςΤρEφεια Των

επιχειρHςεων, παρEχΟνΤας κaλυ-

ψη πιςΤωΤικΟY κινδYνΟυ και χρη-

μαΤΟδOΤηςη Των εξαγωγων. απΟ-

Τελει ενα καΤαλληλΟ εργαλειΟ

για Τη διειςδυςη ςε νεες αγΟρες

και Την αναπΤυξη υφιςΤαμενων

εξαγωγικων ςχεςεων, ιδιαιΤερα

χρηςιμΟ ςΤην επΟχη μας πΟυ Οι

ελληνικες επιχειρηςεις αναζη-

ΤΟυν διεξΟδΟ απΟ Την υφεςη ςΤις

αγΟρες ΤΟυ εξωΤερικΟυ.

68 ΕΠΙΛΟΓΗ

θέσεις & απόψεις της αγοράς

F a c t o r i n gΤο Χρηματοπιστωτικό εργαλείο ρευστότητας

αρωγός στην ύφεση της οικονομίας πολλά έχουν γραφτεί τελευταία για το θεσμό του Factoring που κΕΡδΙΖΕΙ συνεχώς έδαφος. πέρα από τα προφανή συμπεράσματα, τα οποία εξάλλου έχουν εκτενώς αναλυθεί στην πρόσφατη αρθρο-γραφία, το Factoring έρχεται να συνδράμει με τις ιδιότητες του στην ΑνΑκΑΜΨΗ της ΟΙκΟνΟΜΙΑΣ σε μια περίοδο που γίνεται έντονος λόγος για τη ΣΤΗΡΙΞΗ των ΕπΙΧΕΙΡΗΣΕων που έχουν προοπτικές όχι μόνο επιβίωσης, αλλά και ανάπτυξης. θα σταθώ λοιπόν σε δύο πυλώνες του Factoring με άμεσα και επίκαιρα ΟΦΕλΗ. Ο ένας πυλώνας αφορά στην επικουρική δράση του στη συντονισμένη προσπάθεια ενίσχυσης της ΕΞωΣΤΡΕΦΕΙΑΣ. Ο δεύ-τερος πυλώνας όπου το προϊόν μπορεί να ενισχύσει την πληγείσα επιχειρηματικότητα είναι μέσω της οδού του λεγόμενου rEVErSE

Factoring, της παροχής δηλαδή ρευστότητας σε πΡΟΜΗθΕΥΤΕΣ έναντι απαιτήσεων που έχουν από μεγάλο και ισχυρό αγοραστή.

Ας ξεκινήσουμε με την επικουρική δράση του factoring στην προσπάθεια ενίσχυσης της εξωστρέφειας της ελληνικής επιχειρη-ματικότητας. Μέσα στο γενικότερο κλίμα απαισιοδοξίας και μεμψιμοιρίας, υπάρχει ένας αξιόλογος αριθμός επιχειρήσεων στη

χώρα με ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα και έντονο εξαγωγικό προσανατολισμό. Εταιρείες που παράγουν προϊόντα με προ-στιθέμενη αξία, που εκμεταλλεύονται με αποδοτικό τρόπο τα ιδιαίτερα πλεονεκτήματα της χώρας (μεσογειακό αγροτι-κό δυναμικό, ιχθυοπαραγωγικός πλούτος κ.ά.). Ο ρόλος του κράτους στην ενίσχυση των εξαγωγών είναι σημαντικός, δε θα πρέπει όμως να αποτελεί και μόνιμη δικαιολογία για την απώλεια εξωστρέφειας των επιχειρήσεων. Παράλληλα με το κράτος οφείλουν να κινούνται και οι χρηματοπιστωτι-κοί οργανισμοί αν θέλουν να τους αναγνωριστεί η ιδιότητα του στυλοβάτη της ελληνικής οικονομίας. Η προσπάθεια της Eurobank EFG είναι ίσως η πρώτη, πάντως η πιο ολοκληρω-μένη του χρηματοπιστωτικού συστήματος μέχρι σήμερα, που στοχεύει με συντονισμό και επιμέλεια και όχι επικοινωνια-κά πυροτεχνήματα, στην ενίσχυση ενός νευραλγικού τομέα της οικονομίας. Το factoring, ως βασικός συντελεστής αυτής της προσπάθειας, φιλοδοξεί να λειτουργήσει σαν κόμβος για τις επιχειρήσεις που αναζητούν είτε ασφαλιστική κάλυ-ψη για τις πωλήσεις στο εξωτερικό είτε χρηματοδότηση των εξαγωγών τους ή συνδυασμό και των δύο. H Eurobank EFG Factors αναπτύσσοντας το θεσμό του one-stop-shop συνερ-γάζεται με εταιρείες ασφάλισης πιστώσεων, ενώ ολοκλήρωσε

για πρώτη φορά συντεταγμένα και με νομική κατοχύρωση το πλαίσιο συνεργασίας με τον Οργανισμός Ασφάλισης Εξαγω-γικών Πιστώσεων (ΟΑΕΠ), που αποτελεί τον επίσημο φορέα του Κράτους στον τομέα της ασφάλισης των εξαγωγικών πι-στώσεων και σημαντικό αρωγό της εξαγωγικής προσπάθειας των Ελληνικών επιχειρήσεων αφού λειτουργεί με πραγματικά ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια. Η δε συνεργασία με τον ΟΑΕΠ έγκειται στην αλληλοπροώθηση υποθέσεων που χρήζουν της συμπληρωματικότητας τους ενός ή του άλλου φορέα. Συγκεκριμένα, η Eurobank EFG Factors χρησιμοποιεί τις μο-ναδικές υπηρεσίες του ΟΑΕΠ συμπληρωματικά στο υφιστά-μενο δίκτυο 250 και πλέον αντασφαλιστών / ανταποκριτών factors σε 65 χώρες. Αντίστροφα, ο ΟΑΕΠ μπορεί να συστή-νει πελάτες του στο factoring προκειμένου να λάβουν χρη-ματοδότηση έναντι των ασφαλισμένων πωλήσεων τους. Εδώ αξίζει να σημειωθεί ότι η χρήση του Eξαγωγικού Factoring με συνδυασμό ασφάλισης βοηθά τις επιχειρήσεις να σταθούν ανταγωνιστικά σε ένα διεθνές περιβάλλον αφού τους δίνει τη δυνατότητα να ξεκινήσουν νέες επί πιστώσει συνεργασίες με ανοικτό λογαριασμό, χωρίς να χρειάζεται δηλαδή να ζητή-σουν Τραπεζικές εγγυήσεις, γεγονός που θα καθιστούσε την πώληση είτε μη ανταγωνιστική ή ακόμα και απαγορευτική.

Reverse Factoring

Ο δεύτερος πυλώνας όπου το προϊόν μπορεί να ενισχύσει την πληγείσα επιχειρηματικότητα είναι μέσω της οδού του λε-γόμενου Reverse Factoring, της παροχής δηλαδή ρευστότητας σε Προμηθευτές έναντι απαιτήσεων που έχουν από μεγάλο

Από τον γιωργο κΑρΑγιΑννoπουλο διευθύνοντα Σύμβουλο της Eurobank EFG Factors

ΕΠΙΛΟΓΗ 69

και ισχυρό Αγοραστή. Κλασικό παράδειγμα αποτελεί η χρη-ματοδότηση μέσω factoring μικρομεσαίων επιχειρήσεων που πουλάνε σε Υπεραγορές. Η ανάγκη των Υπεραγορών να υπο-στηρίξουν την επενδυτική τους πολιτική οδηγεί παραδοσια-κά τους εκατοντάδες Προμηθευτές σε αυξημένες πιστωτικές περιόδους. Το δε μέγεθος και η εξάρτηση που έχουν δημι-ουργήσει δεν αφήνει ιδιαίτερα διαπραγματευτικά περιθώρια. Το factoring εμφανίζεται σε αυτή την περίπτωση ως ο ιδανι-κός μηχανισμός γεφύρωσης του πιστωτικού ανοίγματος. Το όφελος για την οικονομία είναι άμεσο, πρώτον γιατί δίνεται πρόσβαση σε ρευστότητα σε ένα ιδιαίτερα μεγάλο συναλλα-κτικό κύκλωμα και δεύτερον γιατί δίνεται η δυνατότητα σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις/προμηθευτές να σταθούν ισότιμα έναντι του ανταγωνισμού από μεγαλύτερους ή/και πολυεθνι-κούς αντιπάλους. Πολλές φορές η αδυναμία των πρώτων να προσφέρουν ανταγωνιστικότερες τιμές αντισταθμίζεται από την υποχώρηση τους σε θέματα πιστωτικής περιόδου.Σε μια εποχή που το χρηματοπιστωτικό σύστημα δυσκολεύε-ται να χρηματοδοτήσει σε ακάλυπτη βάση, το factoring έρχε-ται να καλύψει αυτό το κενό διασφαλίζοντας κυρίως τις εται-ρείες που έχουν σχεδόν δεδομένες προοπτικές πωλήσεων είτε έχοντας ανοίξει εξαγωγικές διόδους, είτε εξασφαλίζοντας σταθερά συμβόλαια με ισχυρούς πελάτες της εγχωρίου αγο-ράς. Αυτοί είναι δύο μόνο από τους λόγους που καθιστούν το factoring χρηματοοικονομικό εργαλείο στρατηγικής σημα-σίας και δικαιολογούν την αυξητική προοπτική της εν λόγω αγοράς σε μια εποχή που τα πάντα συρρικνώνονται.

H EurObank EFG FactOrs αναπΤYςςΟ-νΤας ΤΟ θεςμO ΤΟυ OnE-stOp-sHOp ςυνεργaζεΤαι με εΤαιρεIες αςφaλι-ςης πιςΤωςεων, ενω ΟλΟκληρωςε για πρωΤη φΟρα ςυνΤεΤαγμενα και με νΟμικη καΤΟχυρωςη ΤΟ πλαιςιΟ ςυνεργαςιας με ΤΟν ΟργανιςμΟς αςφαλιςης εξαγωγικων πιςΤωςεων (Οαεπ), πΟυ απΟΤελει ΤΟν επιςημΟ φΟρεα ΤΟυ κραΤΟυς ςΤΟν ΤΟμεα Της αςφαλιςης Των εξαγωγικων πιςΤωςε-ων και ςημανΤικΟ αρωγΟ Της εξαγω-γικης πρΟςπαθειας Των ελληνικων επιχειρηςεων αφΟυ λειΤΟυργει με πραγμαΤικα ιδιωΤικΟΟικΟνΟμικα κριΤηρια.”

70 ΕΠΙΛΟΓΗ

Από τον ΘΑνAση ΑντωνIου

JOSE LUIS RODRIGUEZ ZAPATERO Το κύκνειο άσμα ενός τολμηρού Σοσιαλιστή

Ο Χοσέ Μαρία Αθνάρ αν και έμπειρος πολιτικός διέπραξε δύο σημαντικά λάθη κατά τη διάρκεια του 2004, ένα από τα οποία υπήρξε καθοριστικό για την πρωθυπουργία του. Το πρώτο ήταν ότι δεν χαλάρωσε, έστω και σε λεκτικό επίπεδο,

τους ασφυκτικούς δεσμούς του με τις ΗΠΑ του Τζορτζ Μπους, επιμένοντας να διατηρεί την περίοπτη θέση του στη ‘Συμμαχία των Προθύμων’. Την ομάδα των κρατών που ξεκίνησαν τον αμφιλεγόμενο πόλεμο στο Ιράκ. Το δεύτερο λάθος του ήταν ότι, αμέσως μετά το τρομοκρατικό κτύπημα στον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό της Μαδρίτης το 2004, έσπευσε να αξιοποιήσει πολιτικά το λουτρό αίματος, να ενοχοποιήσει βιαστικά και χωρίς στοιχεία την Αλ Κάιντα και να θριαμβολογήσει για την ορθότητα της επιλογής του να μπει στον πόλεμο στο πλευρό του Αμερικανού προέδρου. Η αποτυχία των χειρισμών του ήταν πλήρης με αποτέλεσμα στις 14 Μαρτίου 2004, το κόμμα του να υποστεί πανωλεθρία στις εκλογές, πέφτοντας από το 45,2% στο 37,7%. Ο Χοσέ Λουίς Ροδρίγκεθ Θαπατέρο, αναδείχθηκε πρωθυπουργός. Οι Σοσιαλιστές είχαν επιστρέψει…

Με την παράδοση του Γκονζάλες

Το Σοσιαλιστικό Κόμμα που ακόμα πελαγοδρομούσε στο μετά Γκονζάλες σκηνικό, βρίσκει στο πρόσωπο του μόλις 40 ετών Θαπατέρο, ένα νέο ηγέτη ο οποίος ήρθε να το απαλλάξει από τη βαριά σκιά του παρελθόντος. Ο νέος ηγέτης των Σοσιαλιστών στην Ισπανία ξεκίνησε από …χαμηλά (κάτω από το 37% που έλαβε ο Γκονζάλες όταν ηττήθηκε) και εργάστηκε μεθοδικά για να απαλλάξει το κόμμα του από τα βαρίδια του παρελθόντος. Πανευρωπαϊκά η σοσ ιαλδημοκρατ ία υποχωρούσ ε σ τα μέσα της δεκαετίας καθώς ο Τρίτος Δρόμος των Γκίντενς/Μπλερ δεν λειτουργούσε παρά μόνο στη Μεγάλη Βρετανία και την

Ελλάδα. Η Ισπανία όμως είχε διαφορετική γνώμη… Μέσα σε μόλις τέσσερα χρόνια το Σοσιαλιστικό Κόμμα υπό την καθοδήγηση Θαπατέρο διεκδικούσε με αξιώσεις τη νίκη στις βουλευτικές εκλογές. Σήμερα, επτά χρόνια μετά και αφού πέρασε με επιτυχία τη δοκιμασία των βουλευτικών εκλογών και το 2008 με το εντυπωσιακό για δεύτερη θητεία 43,8%, ο Θαπατέρο έχει αντίπαλο την ύφεση, την κρίση κρατικού χρέους της ευρωζώνης, τις ιδιαιτερότητες της Ισπανίας που την καθιστούν ευάλωτη στα διεθνή σκαμπανεβάσματα και τον πονοκέφαλο της ανεργίας που σκαρφάλωσε στο 20%. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, πολύ μικρή σημασία έχουν οι κινήσεις του Θαπατέρο στο ζήτημα του Ιράκ- Αφγανιστάν και η σταδιακή απεξάρτηση της χώρας του από το μπλοκ των «τιμωρών της παγκόσμιας τρομοκρατίας». Μικρή σημασία έχει η διακριτική στάση του απέναντι στην εξέγερση της Λιβύης. Μικρή επίσης σημασία έχουν και οι εξελίξεις στο εθνικό ζήτημα όπου ο Θαπατέρο κινείται προσεκτικά, προστατεύοντας τη συνοχή της χώρας του και εξασφαλίζοντας τις απαιτούμενες στηρίξεις για την κυβέρνησή του- όπως συνέβη με την ψήφιση του προϋπολογισμού με τη στήριξη του Εθνικιστικού Κόμματος των Βάσκων. Οι κινήσεις του Ισπανού πρωθυπουργού, ειδικά τα δύο τελευταία χρόνια, χαρακτηρίζονται από μια αριστοτεχνική προσπάθεια σε «διπλό ταμπλό»: στο εξωτερικό, δείχνοντας ότι λαμβάνει όλα τα απαραίτητα μέτρα για τη θωράκιση της ισπανικής οικονομίας και στο εσωτερικό, αποφεύγοντας σπασμωδικές κινήσεις και βίαιες ανατροπές που θα δημιουργούσαν κοινωνική αντίδραση. Κατάφερε να περάσει από το Κοινοβούλιο τον σκληρό προϋπολογισμό του 2011 ο οποίος προβλέπει σημαντικές περικοπές δημόσιων δαπανών και αυξήσεις φόρων, ενώ σε έναν τρίτο «γύρο» με τα προβλήματα, προχώρησε σε αλλαγές στην εργατική νομοθεσία με αποτέλεσμα να έρθει σε αντίθεση με τα συνδικάτα.

Η προσωπικότητα του ηγέτη

Έχοντας εγκαταλείψει προ πολλού τον τρίτο δρόμο, ο Ισπανός πρωθυπουργός κινήθηκε αριστοτεχνικά σε «διπλό ταμπλό»: στο εξωτερικό, δείχνοντας ότι λαμβάνει μέτρα για τη θωράκιση της οικονομίας και στο εσωτερικό, αποφεύγοντας βίαιες ανατροπές που θα δημιουργούσαν κοινωνική αντίδραση. οι αγορές είναι αμείλικτες και η προσαρμογή της Ισπανίας στις νέες συνθήκες σχεδιάζεται πλέον από τις τράπεζες, το ευρω-παϊκό Διευθυντήριο και τους οίκους αξιολόγησης.

ΕΠΙΛΟΓΗ 71

Θα καταφέ ρε ι η Ισπαν ία να αποφύγε ι το ΔΝΤ; Ο Θαπατέρο υποστηρίζει συνεχώς ότι η χώρα του δεν έχει ανάγκη τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης. Θα μπορέσει να μειώσει το δημοσιονομικό έλλειμμα από το 9,2% του αεπ το 2010, στο 6% του ΑΕΠ και να το φτάσει στα τέλη του 2013 στο 3%; Θα μπορέσει να ελέγξει τα συνδικάτα, έστω και με την παρουσία των στρατιωτικών δυνάμεων, όπως συνέβη πρόσφατα σ τ ι ς α ε ρ ο μ ε τ α φ ο ρ έ ς ; Θ α β ρ ε ι ‘συμμάχους’ να εξαγοράσουν μέρος του χρέους της χώρας (70% του αεπ) ή η κίνησή του να προσεταιριστεί την Κίνα θα πέσει στο κενό; Ακόμα κι αν πετύχει όλα όσα επιθυμεί, ο πρωθυπουργός της Ισπανίας δεν θα μπορεί να αισθάνεται ασφαλής έναντι των πιέσεων των αγορών πριν περάσει τουλάχισ τον ακόμα ένας χρόνος. Από μια άποψη αυτό είναι θετικό -ο πρωθυπουργός έχει περιθώρια κινήσεων Εξάλλου, τόσος χρόνος του απομένει στη πρωθυπουργία, αφ ού απο φ άσ ισ ε να μην ε ίνα ι υποψήφιος στις εκλογές του 2012. Ίσως, θεωρεί ότι μέχρι τότε η εικόνα θα έχει ξεκαθαρίσει και κλείνοντας τον κύκλο του θα έχει αφήσει πίσω του μια πιο ισχυρή οικονομία. Η πρόσφατη εκτόνωση των πιέσεων στα ισπανικά κρατικά ομόλογα δείχνει ότι οι αγορές αντιμετωπίζουν θετικά τις προσπάθειές του για να μειώσει το δημόσιο έλλειμμα και να στηρίξει τον τραπεζικό τομέα της χώρας του, όπου οι περιφερειακές τράπεζε ς αντιμετωπίζουν προβλήματα λόγω και της κρίσης στην αγορά ακινήτων. Ο Θαπατέρο διαθέτει μια οικονομία πολύ περισσότερο ανταγωνιστική από την ελληνική και την ‘έξωθεν καλή μαρτυρία’ γ ια το πρόσφατο παρελθόν της χώρας. Ο Ισπανός σοσιαλιστής ηγέτης και ο ομόσταυλός του Γιώργος Παπανδρέου, τα τελευταία …εγγόνια του Άντονι Γκίντενς, μαζί ίσως με τον Πορτογάλο Ζοζέ Σόκρατες που θα διεκδικήσει και πάλι την πρωθυπουργία σ τ ις επερχόμενες εκλογές που προκάλεσε η απώλεια της κοινοβουλευτικής στήριξης, δίνουν τη μάχη της ζωής τους.

Σημερα που ο ΧοΣε ΛουιΣ Θαπατερο ανακοινωνει οτι κΛεινει την ποΛιτικη του καριερα, το κυκνειο αΣμα του εΛπιζει να ειναι η ιΣΧυροποιηΣη τηΣ αμυναΣ τηΣ ΧωραΣ του ΣτιΣ πιεΣειΣ των αγορων.

72 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΜΣυνέντευξη στον Δημητρη ΚορΔερA

Η δυναμΗ τΗς επιχειρΗματικΗς ΗθικΗς

Μιλήσαμε μαζί του για τη σημερινή εικόνα της ελληνικής αγοράς, τ ις επιπτώσεις της κρίσης, τον ρόλο της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, την επιχειρηματική ηθική, το νέο μοντέλο μάνατζερ που θα αναδειχθεί μετά την κρίση, αλλά και για τις ευκαιρίες που αναδύονται δειλά-δειλά μέσα από τ ις δυσκολίε ς. Ως σ τέ λε χος που έχει διαχειριστεί στο παρελθόν ιδιαίτερα δύσκολες κατασ τάσεις, αναπτύσσει ένα συγκροτημένο και ρεαλισ τ ικό λόγο που δεν μπορεί παρά να λειτουργήσει θετικά στην επιβαρημένη ψυχολογία των Ελλήνων μάνατζερ.

Η οικονομική κρίση έφερε στο προ-σκήνιο την άποψη που έλεγε ότι η ελ-ληνική αγορά επικοινωνίας ήταν κο-ρεσμένη ήδη, προ κρίσης και γι’ αυτό σήμερα «διορθώνει» βίαια. Πιστεύετε και εσείς ότι στη χώρα μας οι εταιρείες επικοινωνίας ήταν περισσότερες από όσες μπορεί να συντηρήσει η αγορά; Η αλήθεια είναι ότι η ελληνική αγο-ρά επικοινωνίας βρίσκεται μπροστά σε ένα σταυροδρόμι κρίσιμων απο-φάσεων και μεγάλων ανακατατάξε-ων. Πράγματι, εδώ και πολλά χρόνια

ήταν κορεσμένη, όπως άλλωστε και πολλοί άλλοι τομείς της οικονομίας. Η οικονομική κρίση όμως έπληξε ση-μαντικά και τους εργαζόμενους της επικοινωνίας. Στη σημερινή ελληνι-κή επιχειρηματική πραγματικότητα, το εργασιακό περιβάλλον γίνεται πιο πολύπλοκο, πιο ανταγωνιστικό και δημιουργεί πληθώρα προβλημάτων τα οποία εκτιμώ ότι θα αργήσουν να επιλυθούν. Μην ξεχνάτε ότι ο κλάδος της επικοινωνίας είναι από τα «εύκολα θύματα» σε περιόδους κρίσης, καθώς η περικοπή της επικοινωνιακής επέν-δυσης αποτελεί μια γρήγορη λύση πε-ριορισμού των εξόδων.

Πόσο διαφορετική θα είναι η αγορά της επικοινωνίας μετά την οικονομική κρίση; Εκτιμάτε ότι θα είναι περισσό-τερο υγιής ή όχι; Καταρχάς εκτιμώ ότι η διαφήμιση θα μειωθεί στα επίπεδα της περιόδου 1998-1999, ενώ πολλά από τα σημερινά ΜΜΕ θα αποχωρή-σουν από την ελληνική σκηνή. Η επι-κοινωνία θα είναι πιο στοχευμένη, κά-τι που ήδη φαίνεται από καιρό. Παρά την επιτυχία των επιχειρήσεων που χρησιμοποιούν την καλή και αποτε-λεσματική διαφήμιση, πολλοί επιχει-

Διαφήμιση - Αντωνης Γκορτζής // One Team

Έχει διατελέσει μεταξύ άλλων πρόεδρος του Παγκόσμιου Συνδέσμου Δια-φημιζόμενων (WAN), ενώ σήμερα είναι πρόεδρος του ευρωπαϊκού Ινστι-τούτου επιχειρηματικής ηθικής (εBEN). ο Αντώνης Γκορτζής, πρόεδρος της εταιρείας επικοινωνίας One Team, έχει γράψει τη δική του ιστορία στον χώρο τoυ επιχειρείν. Πιστεύει ότι η επιχειρηματική ηθική θα είχε αποτρέψει τη διεθνή οικονομική κρίση.

ΕΠΙΛΟΓΗ 73

ρηματίες ακόμη δεν πιστεύουν στην διαφημιστική επένδυση. Ενεργούν ελάχιστα για να επηρεάσουν τη ροή των πελατών στα καταστήματά τους ή στα ράφια των δικών τους προϊόντων. Αυτές οι επιχειρήσεις έχουν συχνά ως στόχο μόνο το περιστασιακό κέρ-δος ή σύντομα αποτυγχάνουν λόγω έλλειψης συνέχειας και μείωσης του κύκλου εργασιών. Η παγκόσμια ιστο-ρία έχει αποδείξει ότι εταιρείες που κράτησαν ή ακόμη και αύξησαν τις επικοινωνιακές επενδύσεις τους σε περιόδους οικονομικής κρίσης, κα-τόρθωσαν στη συνέχεια να αυξήσουν τις πωλήσεις τους, καθώς επίσης και το μερίδιο αγοράς τους.

Εταιρείες ολοκληρωμένων υπηρεσιών ή εξειδικευμένες εταιρείες επικοινωνί-ας; Ποιο μοντέλο εκτιμάτε ότι θα επι-κρατήσει; Το σίγουρο είναι ότι το αύ-ριο θα έχει εντελώς διαφορετικά χα-ρακτηριστικά από το σήμερα. Τόσο οι ολοκληρωμένες υπηρεσίες επικοινω-νίας, όσο και οι εξειδικευμένες, έχουν το περιθώριο να αναπτυχθούν γιατί κάθε μία εξυπηρετεί συγκεκριμένες ανάγκες και «χαρακτήρες» πελατών.

Ο κλάδος των δημοσίων σχέσεων από

την άλλη, φαίνεται να απορροφά κα-λύτερα τους κραδασμούς της κρίσης. Συμφωνείτε με αυτή την εκτίμηση; Πράγματι, ο κλάδος των δημοσίων σχέσεων δείχνει να ανθίσταται στην κρίση και να αναπτύσσεται αρκετά γρήγορα. Μπορούμε να πούμε ότι πλέον αξιοποιείται και συγχρονίζεται σε μεγαλύτερο βαθμό με το μάρκε-τινγκ, ειδικότερα με την εξέλιξη της ψηφιακής τεχνολογίας και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Επιπλέον, η αυξημένη ευαισθητοποίηση των πο-λιτών σε ευρεία σειρά θεμάτων, όπως η προστασία του περιβάλλοντος, η δι-αφάνεια και λογοδοσία των επιχειρή-σεων κ.α., δημιουργεί ευκαιρίες ανά-πτυξης για τομείς όπως η διαχείριση κρίσεων, η κοινωνική υπευθυνότητα και η βιώσιμη ανάπτυξη.

Η ανάπτυξη του διαδικτύου και των εφαρμογών του έχουν αναβαθμίσει την online επικοινωνία, στην οποία στρέφεται η διαφημιστική δαπάνη. Πιστεύετε ότι «εδώ είναι το μέλλον» ή μήπως έχει υπερεκτιμηθεί η αξία της online επικοινωνίας; Υπάρχει μία έντονη στροφή του ενδιαφέροντος προς τις τεχνολογίες πληροφορικής

και επικοινωνιών, με έμφαση στα social media, όχι μόνο στη χώρα μας, αλλά και παγκοσμίως. Το διαδίκτυο δεν είναι πλέον ένα κανάλι επικοινω-νίας ιδεολογιών, αλλά είναι αυτό το ίδιο «ιδεολογία», η οποία βρίσκεται σε φάση διαρκούς εξέλιξης αλλά και αξιο-λόγησης από πληθώρα εμπλεκομένων, έτσι ώστε ακόμη τα συμπεράσματα και οι προβλέψεις να εμπεριέχουν μεγάλο βαθμό αμφιβολίας.

Οι ενέργειες εταιρικής κοινωνικής ευ-θύνης πιστεύετε ότι θα διατηρήσουν τη δυναμική τους και εν μέσω κρίσης; Οι ενέργειες ΕΚΕ πρέπει να ενσωμα-τωθούν στη στρατηγική των εταιρει-ών και όχι να αποτελούν ευκαιριακές εκδηλώσεις κοινωνικής ευαισθησίας. Πρέπει η δυναμική να είναι ορατή και όχι προσχηματική. Η περίοδος της οι-κονομικής καχεξίας είναι ταυτόχρονα και περίοδος απόδειξης του βαθμού εμπέδωσης των αρχών της ΕΚΕ από μία επιχείρηση. Οι καταναλωτές πά-ντως έχουν αρχίσει να επιβραβεύουν τις επιχειρήσεις που τις εφαρμόζουν και αντίστοιχα να αποδοκιμάζουν συ-μπεριφορές μη συμβατές με το πνεύ-μα της κοινωνικής υπευθυνότητας.

74 ΕΠΙΛΟΓΗ

Η αλλαγή της καταναλωτικής συμπε-ριφοράς και η διαφορετική ιεράρχη-ση των αναγκών των καταναλωτών πόσο έχει αλλάξει τον τρόπο που τους προσεγγίζει η διαφήμιση; Πρέπει να γνωρίζετε ότι σε κάθε μεγάλη κρίση, αλλάζουν πολύ εύκολα οι καταναλω-τικές συνήθειες. Η αλλαγή κατηγορίας προϊόντων, η μετάβαση σε φθηνότερα και η αλλαγή συνηθειών του παρελ-θόντος αποτελούν συχνότατα φαι-νόμενα. Δύο λοιπόν είναι τα σημεία που θέλουν προσοχή εκ μέρους των brands. Από τη μία, η συνέχιση της επικοινωνίας, αλλά πιο στοχευμένη και ποιοτική και από την άλλη, η συ-γκράτηση της τιμής των προϊόντων στα επίπεδα που επιτρέπει η αγορά. Οι εταιρείες πρέπει να δημιουργούν brands που διαπνέονται από υψηλές αξίες. Αξίες όπως καλή ποιότητα, λο-γική τιμή, αξιόπιστο σέρβις, συνεχή ανταπόκριση στις τρέχουσες ανάγκες της αγοράς, κοινωνικό «πρόσωπο», πολύ καλή σχέση με το προσωπικό, διαρκές «χτίσιμο» εικόνας κ.ά.

Κύριε Γκορτζή είστε ένας από τους ανθρώπους που πιστεύουν πολύ στην επιχειρηματική ηθική, όντας και Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Ινστιτού-του Επιχειρηματικής Ηθικής (ΕBEN), αλλά και του αντίστοιχου ελληνικού (ΕΒΕΝ.GR). Πιστεύετε ότι η επένδυση στην επιχειρηματική ηθική μπορεί να δώσει λύσεις σε επιχειρηματίες και managers στη σημερινή δύσκολη συ-

γκυρία; Ναι, το πιστεύω ακράδαντα. Eάν η επιχειρηματική ηθική είχε ανα-πτυχθεί μέσα στην καθημερινή μας πρακτική, δεν θα είχαμε περιέλθει στη σημερινή οδυνηρή κατάσταση, όχι μόνο ως χώρα, αλλά και ως παγκό-σμια οικονομία. Η κίνηση του ελληνι-κού ΕΒΕΝ να εισαγάγει το μάθημα της επιχειρηματικής ηθικής στα σχολεία, θεωρώ ότι είναι μια λαμπρή ιδέα που θα αποδώσει στο μέλλον καρπούς, κρίνοντας ήδη από το εξαιρετικό εν-διαφέρον που επιδεικνύουν μαθητές λυκείου, οι οποίοι παρακολουθούν το σχετικό μάθημα.

Πιστεύετε ότι μέσα από την κρίση μπορεί να αναδειχθεί ένα νέο μοντέλο μάνατζερ; Ποια θα είναι τα βασικά του χαρακτηριστικά; O μάνατζερ της νέας εποχής πρέπει να έχει χαρακτηριστι-κά ενός δυναμικού ηγέτη, με όραμα και αξίες. Υπό συνθήκες κρίσης, ανα-δεικνύεται εντονότερα η ανάγκη για έμφαση στον ανθρώπινο παράγοντα. O «ανθρώπινος» ηγέτης δεν ψεύδε-ται, δεν κρύβει τα συναισθήματά του, αναγνωρίζει τα λάθη του ακόμη και αν επικρίνεται, φροντίζει τους αν-θρώπους του και έχει έναν ηθικό χα-ρακτήρα, οδηγώντας την εταιρεία του σε ανάλογο χτίσιμο της εικόνας της, με τελικό αποτέλεσμα τη μακροχρόνια, συνεπή και βιώσιμη ανάπτυξη της.

Στο παρελθόν έχετε αναλάβει και θεσμικούς ρόλους, όπως π.χ. τη θέ-ση του Προέδρου του Παγκόσμιου Συνδέσμου Διαφημιζόμενων (WFA), οπότε ο λόγος σας έχει ιδιαίτερη βα-ρύτητα. Τι θα συμβουλεύατε τους Έλληνες μάνατζερ και επιχειρηματίες στην παρούσα δύσκολη οικονομική συγκυρία; Θα άρχιζα με την προτροπή να σκέφτονται επιχειρηματικώς ηθικά. Τα αποτελέσματα θα είναι ορατά γρή-γορα. Ο ρόλος του ηγέτη ενέχει και τη διαμόρφωση ενός πλαισίου που θα περιλαμβάνει τους στόχους για την επιχειρηματική ηθική: την κατανόησή της, την υιοθέτησή της από τη διοί-κηση, αλλά και τη διάδοσή της εντός και εκτός της επιχείρησης, στο ευρύ-τερο επιχειρηματικό περιβάλλον. Θα συνέχιζα με την επικοινωνία, η οποία

μπορεί να παράσχει τον πιο αποτελε-σματικό, σε σχέση με την τιμή, τρόπο μεταφοράς θετικών μηνυμάτων σε σημαντικό αριθμό ατόμων, γρήγορα και αξιόπιστα, μέσω των media που το εκάστοτε στοχευόμενο κοινό καταλα-βαίνει και εμπιστεύεται. Η επικοινωνία πρέπει να λέει την αλήθεια, να σέβεται την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και φυ-σικά να μην προσβάλλει τα ήθη, αλλά ούτε και να υπαινίσσεται οποιασδή-ποτε μορφής διάκριση. Τέλος, οι μά-νατζερ δεν πρέπει να ξεχνούν ότι για να είναι πιο αποτελεσματική, η επι-κοινωνία χρειάζεται την υποστήριξη όλων των άλλων πλευρών του «μίγμα-τος marketing».

Κλείνοντας θα ήθελα ένα σχόλιο για την εταιρεία σας, την One Team. Πώς πορεύεται σε αυτό το δύσκολο επιχειρηματικό και οικονομικό περι-βάλλον; Η One Team έχει σημειώσει αξιοπρόσεκτη πορεία στα έξι χρόνια λειτουργίας της, όχι μόνο σε επίπεδο οικονομικών δεικτών που πράγματι αποδεικνύουν ένα πρωτόγνωρο δυ-ναμισμό στηριγμένο σε υγιή χρηματο-οικονομικά θεμέλια, αλλά και κυρίως στην εμπιστοσύνη που έχει κερδίσει από σημαντικότατα ονόματα της αγο-ράς. Είμαστε περήφανοι γιατί έχουμε καταφέρει να συμπεριλάβουμε και να διατηρήσουμε στο πελατολόγιό μας αναγνωρίσιμα brands πολύ μεγάλων ελληνικών ή πολυεθνικών εταιρειών. Επιδίωξή μας είναι να επιτυγχάνουμε συγκεκριμένες λύσεις, αλλά και απτά αποτελέσματα τα οποία να ανταπο-κρίνονται στις πραγματικές ανάγκες του πελάτη. Ζούμε για τον πελάτη και σεβόμαστε και το τελευταίο ευρώ που διαχειριζόμαστε για λογαριασμό του. Βλέπουμε συνολικά το μίγμα μάρκε-τινγκ που έχει στη διάθεσή του και προτείνουμε επικοινωνιακές δράσεις που το βελτιστοποιούν. Δεν θέλουμε να πουλάμε «μεμονωμένες υπηρεσί-ες», ακόμη και αν ο πελάτης το ζητάει, εάν προηγουμένως δεν πειστούμε και πείσουμε ότι η κάθε ενέργεια που κά-νουμε προσθέτει υπεραξία στο brand.

Διαφήμιση - Αντωνης Γκορτζης // One Team

«Η παγκοσμια ιστορια εχει αποδειξει οτι εται-ρειεσ που κρατΗσαν ή ακομΗ και αυξΗσαν τισ επικοινωνιακέσ επεν-δυσεισ τουσ σε περιο-δουσ οικονομικΗσ κρι-σΗσ, κατορθωσαν στΗ συνεχεια να αυξΗσουν τισ πωλΗσεισ τουσ, κα-θωσ επισΗσ και το μερι-διο αγορασ τουσ».

ΕΠΙΛΟΓΗ 75

ΔιεισΔυτική ματια σε εναν νεο πρασινο κοσμο!

ΓΝΩ

ΣΗ

• Ε

ΠΕΝ

∆Υ

ΣΗ

• Α

ΝΑ

ΠΤ

ΥΞ

Η •

ΑΞ

ΙΑ •

KN

OW

LED

GE

• IN

VES

TM

EN

T •

DE

VE

LOP

ME

NT

VALU

E

ΓΝ

ΩΣ

Η •

ΕΠ

ΕΝ

∆Υ

ΣΗ

• Α

ΝΑ

76 ΕΠΙΛΟΓΗ

Στην επικαιρότητα

GreenNewsΝέα εταιρικά σχήματα και έργα μεγάλου βεληνεκούς, τεχνολογικές εφαρμογές, καινοτομίες και σύγχρονα προϊόντα ενός νέου, οικολογικού κόσμου.

SCHNEIDER ELECTRIC //ΣΤΟ ΠΡOΓΡΑΜΜΑ H2SUSBUILD

Η Schneider Electric AEBE, συμμετέχει στο ευρωπαϊκό ερευνητικό πρόγραμ-μα H2SusBuild (Hydrogen 2 Sustainable Building), πρόγραμμα που υλοποιεί-ται από το ΕΜΠ σε συνεργασία με 18 κατασκευαστικές εταιρείες και ιδρύματα από όλη την Ευρώπη. Στόχος του προγράμματος είναι η δημιουργία ενός κτι-ρίου που όχι μόνο θα μειώνει δραστικά το ‘αποτύπωμα’ άνθρακα, αλλά θα μπορεί να καλύψει πλήρως την ηλεκτρική του κατανάλωση, μηδενίζοντας πα-ράλληλα τις εκπομπές ρύπων. Η παραγωγή ενέργειας για τις ανάγκες του κτι-ρίου θα γίνεται από ΑΠΕ, ενώ η περίσσεια του ρεύματος θα χρησιμοποιείται για την παραγωγή αερίου υδρογόνου (με ηλεκτρόλυση νερού) και τη φύλαξή του με σκοπό τη μελλοντική κάλυψη των ενεργειακών αναγκών του κτιρίου. Η Schneider Electric Ελλάδος συμμετέχει προσφέροντας 25 μετρητές και σύστη-μα αυτοματισμού για την ενεργειακή διαχείριση του προγράμματος.

M&M GAS // ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ & MOTOR OIL ΣΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ

Άδεια προμήθειας και δικαίωμα πώ-λησης φυσικού αερίου, με διάρκεια 20 ετών, απέκτησε η Μ&Μ Gas, η κοινή εταιρική προσπάθεια των Ομί-λων Μυτιληναίου και Βαρδινογιάν-νη. Σε πρώτη φάση η M&M Gas στο-χεύει στη διασφάλιση της κάλυψης των αναγκών των ομίλων σε φυσικό αέριο με ανταγωνιστικούς όρους, ενώ στη συνέχεια το κοινό σχήμα θα δραστηριοποιηθεί στην εμπορία φυ-σικού αερίου σε τρίτους.

INTRAKAT //ΕΡΓΑ ΠΡΑΣΙΝΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

Έργα πράσινης ανάπτυξης, αναπτύσ-σει αυτό το διάστημα η IΝTRAKAT, θυγατρική του Ομίλου INTRACOM, με αποτέλεσμα να διατηρήσει σταθε-ρά τα οικονομικά μεγέθη της και να βελτιώσει τα λειτουργικά της έξοδα, το καθαρό χρηματοοικονομικό κό-στος και τις συνολικές υποχρεώσεις της. Στις ΑΠΕ μέσω της INTRAPOWER κατασκευάζει φ/β πάρκα σε όλη την επικράτεια με πιο πρόσφατο το φ/β πάρκο συνολικής ισχύος 1,6ΜW στην Ημαθία, προϋπολογισμού 5 εκατ. ευρώ.

ELPEDISON //ΣΤΗ ΛΙΑΝΙΚΗ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ

Στη δημιουργία δικτύου που θα κα-λύπτει όλη την επικράτεια και την επιλογή συνεργατών για την εμπο-ρία ηλεκτρικού ρεύματος έχει επι-κεντρώσει αυτό το διάστημα τις προσπάθειές της η Elpedison- άλλος ένας ιδιώτης που μπαίνει δυναμι-κά στην υπό πλήρη απελευθέρωση αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Στην προσπάθεια αυτή η εταιρεία αναμέ-νεται να αξιοποιήσει τα σημαντικά δίκτυα συνεργατών που διαθέτουν οι εταιρείες ΕΚΟ και ΕΚΟ και Ελληνικά Καύσιμα (πρώην ΒΡ). Υπενθυμίζουμε

ότι η εταιρεία έχει προκύψει από τη συνεργασία των Ελληνικών Πετρε-λαίων, της κατασκευαστικής Ελλά-κτωρ και της πολυεθνικής Edison και η συνολική εγκατεστημένη ισχύς των σταθμών της ξεπερνάει τα 800 MW. Αξίζει να αναφέρουμε ότι τα ΕΛΠΕ ανακοίνωσαν για το 2010 καθαρά κέρδη ύψους 180 εκατ. ευρώ (έναντι 199 εκατ. το 2009), ο τζίρος όμως της εταιρείας ήταν αυξημένος και ανήλθε σε 8,5 δισ. ευρώ (έναντι 7,4 δισ. το 2009) παρά το γεγονός ότι το 2010 η ζήτηση για πετρελαιοειδή στην Ελλά-δα υποχώρησε κατά 14%.

ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΕΡΟΛΙΜΕΝΑΣ ΑΘΗΝΩΝ //ΜΕIΩΣΕ ΚΑΤΑ 15% ΤΙΣ ΕΚΠΟΜΠΕΣ CO2

Συνεχίζει αποφασιστικά την προσπά-θεια μείωσης των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου το αεροδρόμιο Ελευθέ-ριας Βενιζέλος και παρά τα σημαντικά

μέχρι τώρα επιτεύγματα -μείωση 15%, πάνω από 10.000 τόνους CO2 την πε-ρίοδο 2005-2009- προχωράει ένα βή-μα παραπέρα. Πρόκειται για το δεύτε-ρο στάδιο του εθελοντικού προγράμ-ματος ‘Διαχείριση και Μείωση των Εκπομπών Άνθρακα Αεροδρομίων, το οποίο έχει υιοθετηθεί από το Διεθνές Συμβούλιο Αεροδρομίων Ευρώπης.

Στο πρόγραμμα συμμετέχουν 30 αε-ροδρόμια από 14 χώρες που αντιπρο-σωπεύουν το 37% της ευρωπαϊκής επιβατικής κίνησης. Τα αποτελέσματά τους είναι ιδιαίτερα θετικά: ο στόχος της μείωσης των ετήσιων εκπομπών άνθρακα κατά 20% μέχρι το 2020 φαί-νεται πως θα επιτευχθεί.

ΕΠΙΛΟΓΗ 77

78 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

S M A S O L A R T E C H N O L O G Y

για κάθε τύπο φωτοβολταϊκού πλαισίου

ΚΟΡΥφΑ Ι ε Σ λΥ Σ ε Ι Σ Α ΠΟ τ Ον ΚΟΡΥφΑ ΙΟ Π Ρ Ομ Ηθε Υ τ Η δ Ι εθνω Σ

με έ δ ρ α σ τ ο Niestetal της Γερμανίας, η SMA δραστη-ριοποιείται σε τέσσερις ηπεί-

ρους με δεκαπεπτά θυγατρικές επι-χειρήσεις. Στην Ελλάδα η θυγατρική της SMA ιδρύθηκε το 2007 και έκτο-τε πρωταγωνιστεί και στην ελληνική αγορά παρέχοντας ευρεία γκάμα και-νοτόμων προϊόντων που συνοδεύο-νται από ολοκληρωμένες υπηρεσίες τεχνικής υποστήριξης υψηλών προ-διαγραφών. Από τ ις πρόσφατες προϊοντ ικές καινοτομίες ξεχωρίζει ο μετατρο-πέας Sunny Tripower της SMA, ο

οποίος έλαβε το βραβείο Καινο-τομίας 2010, στο Συμπόσιο Φωτο-βολταϊκής Ηλεκτρικής Ενέργειας στο Bad Staffelstein της Γερμανίας. Πέρα από την τριφασική τροφοδο-σία και τον υψηλό βαθμό απόδο-σης του 98%, προσφέρει και πέντε επιπλέον καινοτόμα τεχνικά χαρα-κτηριστικά, τα οποία καθιστούν τον μετατροπέα ακόμη πιο φιλικό και ασφαλή προς το χρήστη, ενώ πα-ράλληλα μειώνουν το κόστος του συστήματος. Στην περίπτωση των μεγάλων φωτοβολταϊκών πάρκων ξεχωρίζει ο κεντρικός μετατροπέ-ας Sunny Central 800CP που έχει σχεδιαστεί από μηδενική βάση και εξοικονομεί κόστος με το συμπαγές

και πλήρως προστατευμένο από καιρικά φαινόμενα περίβλημά του. Ο Sunny Central 800CP διακρίθη-κε στην έκθεση Intersolar Europe 2010 στο Μόναχο, λαμβάνοντας το βραβείο Intersolar Award.Η τεχνολογική πρωτοπορία, η εξαιρε-τική ποιότητα των προϊόντων και το σύνολο των παρεχόμενων υπηρεσι-ών συντήρησης και επισκευής έχουν συντελέσει στη ραγδαία αύξηση της ζήτησης των μετατροπέων της SMA. Σε αυτό το πλαίσιο, η SMA κατασκεύ-ασε ήδη από το 2009, στη Γερμανία, το μεγαλύτερο και με μηδενικό ενερ-γειακό αποτύπωμα εργοστάσιο κατα-σκευής ηλιακών μετατροπέων παγκο-σμίως. Αυτή η μονάδα παραγωγής έλαβε το 1ο Βραβείο Ενεργειακής Απόδοσης (Energy Efficiency Award) 2010. Μέσα στο 2010, η SMA κατάφε-ρε να διπλασιάσει και πάλι την παρα-γωγική της ικανότητα, η οποία ανέρ-χεται πλέον στα 11 GW.Η βιωσιμότητα και η κοινωνική ευ-θύνη αποτελούν αναπόσπαστα στοι-χεία της αποστολής της SMA. Έτσι η μονάδα παραγωγής της SMΑ με μη-δενικό ενεργειακό αποτύπωμα απο-τελεί υπόδειγμα που θέτει νέα πρό-τυπα βιομηχανικής παραγωγής. Ζω-ντανή απόδειξη βιωσιμότητας αποτε-λεί και το νέο εκπαιδευτικό κέντρο SMA Solar Academy το οποίο παρέ-χει δωρεάν τεχνικά σεμινάρια σε πε-ρίπου 15.000 εγκαταστάτες ετησίως.

Τον κατάλληλο μετατροπέα για κάθε τύπο φωτοβολταϊκού πλαισίου, για διασυνδεδεμένα, αυτόνομα και εφεδρικά συστήματα διαθέτει η SMA Solar Technology που κατέχει διεθνώς ηγετική θέση στην παραγωγή Ηλιακών Μετατροπέων και συστημάτων επιτήρησης για φωτοβολταϊκές εγκαταστάσεις κάθε ισχύος.

Τεχνολογ ική υπεροχή Περισσότεροι από 600 μηχανικοί ανάπτυξης προϊό-ντων εργάζονται για την επίτευξη της τεχνολογικής υπεροχής των μετατροπέων της SMA.

Ηλιακοί μετατροπείς

ΕΠΙΛΟΓΗ 79

Το εκπαιδευτικό κέντρο λειτουργεί αποκλειστικά με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και ανεξάρτητα από το δη-μόσιο ηλεκτρικό δίκτυο, χάρη σε ένα αυτόνομο φωτοβολταϊκό σύστημα.

SMA Hellas ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ

Η SMA Hellas πέρα από την ποιότητα των προϊόντων, επενδύει σημαντικά στην ποιότητα των υπηρεσιών τε-χνικής υποστήριξης. Στις υπηρεσίες τεχνικής υποστήριξης συμπεριλαμ-βάνονται γραμμή τηλεφωνικής εξυ-πηρέτησης, κινητές μονάδες on-site service, υπηρεσία αντικατάστασης μετατροπέων εντός 24 ωρών, συμ-βάσεις συντήρησης και επισκευής καθώς και προγράμματα επέκτασης εγγύησης προϊόντων, ώστε να δια-σφαλίζεται η απόδοση του φωτοβολ-ταϊκoύ σας συστήματος. Λαμβάνοντας υπόψη το αξιοσημεί-ωτο ενδιαφέρον που εκδηλώνεται καθημερινά από ηλεκτρολόγους και μηχανικούς για τεχνική εκπαίδευση, όσο αναπτύσσεται ο κλάδος, η SMA παρέχει υπηρεσίες εκπαίδευσης Solar Academy και στην Ελλάδα. Πέ-ρα από την πλούσια προσφορά τόσο σε ποικιλία όσο και στον αριθμό σε-μιναρίων που προσφέρονται στις νέ-ες κεντρικές εγκαταστάσεις του SMA Solar Academy στο Kassel της Γερμα-νίας, στην Ελλάδα διοργανώνονται περίπου οκτώ σεμινάρια το μήνα κα-λύπτοντας θέματα που αφορούν στη σχεδίαση, στην εγκατάσταση, στη σύνδεση και στην επιτήρηση ενός φωτοβολταϊκού συστήματος. Στόχος των σεμιναρίων είναι η ενδυνάμωση των εγκαταστατών με την τεχνογνω-σία που απαιτείται για την υγιή ανά-πτυξη του κλάδου.Η SMA Hellas λοιπόν αποτελεί τη βέλτιστη επιλογή στην Ελλάδα για καινοτόμους ηλιακούς μετατροπείς, φιλικά προς το χρήστη συστήματα τηλεμετρίας καθώς και ευρεία γκάμα προϊόντων και ολοκληρωμένων υπη-ρεσιών συντήρησης και επισκευής.

Διεθνής Καινοτομία – Μηδενικό Ενεργειακό Αποτύπωμα

Το εργοστάσιο κατασκευής ηλιακών μετατροπέων της SMA που λειτουργεί στη Γερ-μανία από το 2009. Πρόκειται για το μεγαλύτερο και με μηδενικό ενεργειακό απο-τύπωμα εργοστάσιο κατασκευής ηλιακών μετατροπέων παγκοσμίως. Αυτή η μονάδα παραγωγής έλαβε το 1ο Βραβείο Ενεργειακής Απόδοσης (Energy Efficiency Award) 2010. Μέσα στο 2010, η SMA κατάφερε να διπλασιάσει και πάλι την παραγωγική της ικανότητα, η οποία ανέρχεται πλέον στα 11 GW.

Δη

μιο

υργικ

ή π

αρουσία

ση

: A

llm

ed

iaC

reati

ve

80 ΕΠΙΛΟΓΗ

Ενεργειακή αναβάθμιση στην πράξηΜε χρηματοδοτικά εμπόδια, μέσα σε εξαιρετικά δυσμενές κλίμα και με έντονη την επιφυλακτικότητα από την πλευρά του κοινού, επενδυτικού ή μη, ξεκίνησε πρόσφατα στη χώρα η εποχή της εξοικονόμησης ενέργειας στον κτιριακό τομέα, με αφετηρία τις κατοικίες.

Από τον ΘΑνΑσΗ ΑνΤωνΙου

επενδύσεις

Μπορεί πρόσφατα να παρουσιάστηκε από τον υφυπουργό ΠΕΚΑ, Γιάννη Μανιάτη, στο υπουργικό συμβού-λιο το «Πρόγραμμα Εξοικονομώ Κατ’ Οίκον», κανείς όμως δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι η συγκυρία είναι θε-

τική: η κατασκευαστική δραστηριότητα έχει πέσει σε χειμερία νάρκη εδώ και περίπου ενάμιση χρόνο, οι τράπεζες συνεχίζουν να είναι διστακτικές σε κάθε εί-δους επενδυτική δραστηριότητα, ενώ η αναταραχή στη Μεσόγειο είχε αρχίσει να προβληματίζει τη διεθνή κοινότητα- καθώς το πετρέλαιο είχε ήδη ξεκινήσει την κούρσα που το οδήγησε δύο εβδομάδες αργότερα στα 120 δολάρια το βαρέλι. Από την άλλη πλευρά όμως, το πρόγραμμα «Εξοικονομώ», όπως και τα άλλα που θα ξεκινήσουν αργότερα ή βρίσκονται ήδη σε εξέλι-ξη («Φωτοβολταϊκά Στις Στέγες») είναι αναγκαία μέτρα που η χώρα μας έπρεπε να έχει πάρει εδώ και πολλά χρόνια και σήμερα καλείται να τα «τρέξει» εξαιτίας των διεθνών δεσμεύσεών μας στους στόχους μείωσης του ενεργειακού αποτυπώματος και της εκπομπής αερίων θερμοκηπίου. Θα είναι εύκολη υπόθεση; «Ασφαλώς όχι», λένε όσοι γνωρίζουν το φάσμα των διαδικασιών που απαιτεί η υλοποίηση του προγράμματος και κυρί-ως, όσοι έχουν άποψη για πτυχές που δεν είναι εύκο-λα ορατές στον μεμονωμένο ιδιοκτήτη ακινήτου. Για την προσέλκυση όσο το δυνατό περισσότερων δικαι-ούχων και την επιτυχία του προγράμματος χρειάζεται συνολικός ανασχεδιασμός και απλοποίηση των πολε-οδομικών κανονισμών, όπως άλλωστε παραδέχτηκε ο ίδιος ο υφυπουργός. Η κατά προτεραιότητα διευκό-λυνση παρεμβάσεων ενεργειακής θωράκισης είναι κάτι που μέχρι τη στιγμή που γράφονταν αυτές οι γραμμές δεν είχε κατακτηθεί ως συνείδηση στην κατασκευαστι-κή κοινότητα. Μέχρι αυτή τη στιγμή όμως έχουμε: α) ένα πρόγραμμα που θα παραμείνει ανοικτό μέχρι τον Μάιο (ίσως και λίγο περισσότερο…), β) το έντονο εν-διαφέρον του κοινού που αψηφώντας τη δυσμενή συ-γκυρία σπεύδει να πληροφορηθεί (η εκδήλωση- έκθε-ση του ΠΕΚΑ στο Σύνταγμα ήταν ενδεικτική…) και να συμμετάσχει και γ) τέσσερις τράπεζες που εκδήλωσαν

ενδιαφέρον και συμμετέχουν πλέον στη διαχείριση του προγράμματος (Alpha, Εθνική, Πειραιώς και Eurobank). Οι πρώτες πληροφορίες θέλουν τις τράπεζες να αντιμε-τωπίζουν ένα σημαντικό όγκο ενδιαφερομένων που θα ‘θερμάνει’ και τις ίδιες- δεν θα πρέπει να ξεχνάμε την κατάσταση που επικρατεί στον χρηματοπιστωτικό το-μέα εδώ και καιρό.

Η καρδιά του προβλήματος και η επόμενη μέρα

Το πρόγραμμα «Εξοικονομώ κατ Οίκον» είναι ενταγμένο σε ένα ευρύτερο κυβερνητικό σχέδιο για την ενεργει-ακή εξοικονόμηση στον κτιριακό τομέα, το οποίο ανα-μένεται να απορροφήσει περίπου 1,2 δισ. ευρώ στα πρώτα στάδιά του, αν κι οι εκτιμήσεις διάφορων φο-ρέων (Πολυτεχνεία, ΚΑΠΕ, ΤΕΕ κ.ά.) είναι πολλαπλάσι-ες. Το πρόγραμμα ενισχύει δράσεις ενεργειακής θω-ράκισης ιδιωτικών κατοικιών που χτίστηκαν πριν την 31η Δεκεμβρίου 1979, χρησιμοποιούνται ως κύρια ή πρώτη δευτερεύουσα κατοικία, βρίσκονται σε περιο-χές με τιμή ζώνης έως 1.750 ευρώ ανά τ.μ. και έχουν καταταχθεί βάσει του Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης σε κατηγορία χαμηλότερη ή ίση της Δ. Πρό-κειται δηλαδή, στην πλειοψηφία τους, για τα σπίτια των ‘ενεργειακά φτωχών’ Ελλήνων, αυτών που δαπα-νούν υπερβολικά μεγάλο χρηματικό ποσό για τη θέρ-μανση και την ψύξη των σπιτιών τους, μεγαλύτερο μά-λιστα απ΄ ότι δαπανά υπό ανάλογες καιρικές συνθήκες ένας Φιλανδός ή Μοσχοβίτης! Το υπουργείο τις τελευ-ταίες εβδομάδες δείχνει αισιόδοξο ότι το Πρόγραμμα θα τύχει της επιλογής χιλιάδων δικαιούχων κι αυτό δι-ότι από το καλοκαίρι του 2010 μέχρι τα τέλη Ιανουα-ρίου 2011, πριν δηλαδή την επίσημη έναρξη, οι σχετι-κές υπηρεσίες του δέχτηκαν πάνω από 35.000 κλήσεις από πολίτες που εξετάζουν το ενδεχόμενο δανεισμού και έναρξης σχετικών εργασιών. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα 30.000 τηλεφωνήματα έγιναν το τελευταίο τρί-μηνο, μετά από την είσοδο του ‘σκληρού’ χειμώνα και τις κυβερνητικές ανακοινώσεις για τις (μελλοντικές) τιμές του πετρελαίου θέρμανσης.

ΕΠΙΛΟΓΗ 81

ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ ΚΑΤ’ ΟΙΚΟΝΣυνολικοΣ προϋπολογιΣμοΣ 396 εκατ. ευρΩ

Χαμηλη κατηγορια μεΣη κατηγορια υψηλη κατηγορια

Ιδιοκτήτες κατοικιών με ατομικό ή οικογενειακό δηλωθέν εισόδη-μα που δεν ξεπερνά τις 22.000 ή 40.000 ευρώ αντίστοιχα. Οι συ-γκεκριμένοι θα έχουν άτοκο δά-νειο μαζί με επιχορήγηση 30% επί του επιλέξιμου τελικού προϋπο-λογισμού.

Ιδιοκτήτες κατοικιών με ατομι-κό εισόδημα μεταξύ 22.000 και 40.000 ευρώ ή οικογενειακό από 40.000 έως 60.000 ευρώ. Χρημα-τοδότηση με χαμηλότοκο δάνειο σταθερού επιτοκίου στο 4,93% για 4 χρόνια και επιχορήγηση 15% επί του τελικού επιλέξιμου προϋπολογισμού.

Ιδιοκτήτες κατοικιών με ατομι-κό εισόδημα από 40.000 μέχρι 60.000 ευρώ ή οικογενειακό από 60.000 μέχρι 75.000 ευρώ. Οι πολίτες της κατηγορίας αυτής δι-καιούνται χαμηλότοκο δάνειο με σταθερό επιτόκιο 4,93% για τέσ-σερα χρόνια.

Στην κατηγορία αυτή, για επιλέξι-μο προϋπολογισμό 10.000 ευρώ, ένας πολίτης θα λάβει άτοκο δά-νειο 7.000 ευρώ και επιχορήγηση 3.000 ευρώ.

Στην κατηγορία αυτή, για επιλέξι-μο προϋπολογισμό 10.000 ευρώ, τα 8.000 θα καλυφθούν με δάνειο και τα 1.500 με επιχορήγηση.

Για την κατηγορία αυτή δεν επιχο-ρηγείται μερίδιο του επιλέξιμου προϋπολογισμού.

82 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΕΠΙΛΟΓΗ 83

84 ΕΠΙΛΟΓΗ

Green lifting

Στην Αττική συγκεντρώ-νεται ο μεγαλύτερος όγκος του κτιριακού αποθέματος της χώρας. Εδώ είναι που πρέπει να εφαρμοστούν οι μεγάλες αποφάσεις για την ενεργειακή αναβάθμιση, εδώ πρέπει να γίνουν οι σημαντικές παρεμβάσεις, εδώ πρέπει να δοθεί η μά-χη. Η Ευρώπη περιμένει αποτελέσματα!Από τον ΘΑνΑσΗ ΑνΤωνΙου

H νέα Αθήνα

pelmann του Coordination Centre for Climate Change. Τι μπορεί να κάνει η Αθήνα; Η μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου μπορεί να κυμανθεί από 25% μέχρι και 40% μέχρι το 2050, μόνο από τη μείω-ση της χρήσης ορυκτών καυσίμων. Ο κτιριακός τομέας θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους καταναλωτές ενέργειας από ορυκτά καύσιμα, έτσι η σταδιακή αντικατάστασή τους από τις ΑΠΕ θα ‘φανεί’ άμεσα με εξοικο-νόμηση πόρων. Αντίθετα στις μετα-κινήσεις, όπου εκεί δεσπόζουν τα ορυκτά καύσιμα και τα παράγωγά τους, η ‘μάχη’ θα είναι δυσκολότε-

Η π ρ ω τ ε ύ ο υ σ α τ η ς χώρας μας έχει ιδι-α ι τ ε ρ ό τ η τ ε ς π ο υ δεν συναντάμε σε άλλες μητροπόλεις:

το ποσοστό της συμμετοχής του κτι-ριακού τομέα μαζί με τις υπηρεσίες μεταφορών στη συνολική κατανά-λωση ενέργειας ανέρχεται σε 86%- το μεγαλύτερο στην Ευρώπη, με τη βιομηχανία να ακολουθεί με 11% της κατανάλωσης ενέργειας (όλες οι υπόλοιπες δραστηριότητες, απο-σπούν μόλις το 3%). Αντίστοιχη είναι φυσικά η κατανομή των εκπομπών CO2. Κάθε πόλη έχει διαφορετική κα-τανομή ρυπογόνων δραστηριοτήτων, επομένως σε κάθε πόλη ο κτιριακός τομέας έχει διαφορετικό μερίδιο. Στην Αθήνα ο οικιστικός τομέας εκ-πομπών (κτίρια, γραφεία και κατοι-κίες) αφορά στο 27% των εκπομπών CO2 και οι υπηρεσίες το 30%- δηλα-δή το 57% των συνολικών εκπομπών CO2 προέρχονται από κλασικές δρα-στηριότητες που συνδέονται με τις κτιριακές εγκαταστάσεις. «Η Αθήνα πρέπει επειγόντως να ασχοληθεί με τα κτίριά της», τονίζει ο R. Schep-

ΕννΕα δισ. Ευρω για το ΕνΕργΕιακο μΕλλον

ΣτόχοςΑνακοίνωση

ΈναρξηΠαρεμβάσεις

Πρώτες δράσεις

Μείωση της ενεργειακής δα-πάνης νοικοκυ-ριών και επιχει-ρήσεων κατά 9 δισ. ευρώ μέσα στην επόμενη δεκαετία.

Ανακοινώθηκε στις αρχές Νοεμβρίου 2010 και τέθηκε σε εφαρμογή από την 1/1/2011. Είναι το μεγαλύτερο πρόγραμ-μα σε κτιριακές παρεμ-βάσεις στη χώρα.

Το πρόγραμμα, θα ολοκληρωθεί το 2020. Περιλαμβάνει 3,1 εκατ. ενεργειακές παρεμβά-σεις σε δημόσια κτίρια, μονοκατοικίες, διαμε-ρίσματα και εμπορικά κτίρια.

Μέσα στον Απρίλιο του 2011 προγραμματίζεται να έχει προκηρυχθεί το σύνολο των δράσεων του προγράμματος. Οι πρώτες δράσεις θα χρη-ματοδοτηθούν με 1,2 δισ. ευρώ.

ρη. «Η μείωση κατά 80% των εκπο-μπών αερίων θερμοκηπίου από τον κτιριακό τομέα μέχρι το 2050 είναι μια σχετικά εύκολη υπόθεση, το δύ-σκολο είναι να μετατρέψει η πολιτική ηγεσία τις επιστημονικές λύσεις σε καθημερινή πολιτική. Υπάρχει πάντα το διπλό πρόσωπο του αρχαίου θεού του Ιανού: κάποιος κοιτάζει προς τη μια πλευρά κι ο άλλος προς την άλλη. Όλοι οι stakeholders που συνδέονται με τον κτιριακό τομέα θα πρέπει μέσα από ένα κοινό, συμφωνημένο πρό-γραμμα επαφών και συνεργασιών να δουλέψουν πάνω στον κοινό σκοπό», τονίζει ο Γερμανός τεχνοκράτης.

ΕΠΙΛΟΓΗ 85

Βαθύς γνώστης των τε-χνικών κι ενεργειακών θεμάτων, ο Γιάννης Χα-τζηβασιλειάδης, γενικός γραμματέας του Ινστιτού-

του Ενέργειας ΝΑ Ευρώπης. Στην αρ-χή της συζήτησής μας τον ρωτήσαμε για τη σχεδιαζόμενη αναθεώρηση του Γενικού Οικοδομικού Κανονι-σμού (ΓΟΚ). Είναι απόλυτα θετικός, επιμένει όμως ότι θα πρέπει η ανα-θεώρηση να διευκολύνει την υιοθέ-τηση περιβαλλοντικά φιλικών λύσε-ων στην οικοδομή. «Στο νέο ΓΟΚ θα πρέπει να ενσωματωθούν οι ΑΠΕ αν θέλουμε να προωθήσουμε την υπό-θεση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων» μας είπε. Όπως εξήγησε, παρά το γεγονός ότι η χώρα μας έχει μια πολύ καλή νομοθεσία, διάφορες υπηρεσίες όπως η Πολεοδομία δεν γνωρίζουν πώς να ‘υιοθετήσουν’ και να διαχειριστούν τις λύσεις των ΑΠΕ.

Ταυτόχρονα όμως καυτηρίασε τις αντιδράσεις του κατασκευαστικού κόσμου σε ορισμένες προσπάθειες αναθεώρησης της φιλοσοφίας των κατασκευών. «Υπήρξαν αντιδράσεις ήδη από την εποχή κατασκευής των Ολυμπιακών έργων στα οποία, δυ-στυχώς, δεν υπήρχε η πρόβλεψη για την ενσωμάτωση των ΑΠΕ. Ακόμα και στα σύγχρονα έργα, αυτά που κατασκευάζονται με ΣΔΙΤ, η ενέρ-γεια αντιμετωπίζεται διαφορετικά. Κάποιος πρέπει να βάλει μια τάξη στην κατασκευή κι αυτό επιχειρείται με τη νέα νομοθεσία. Ευτυχώς σή-μερα οι αντιδράσεις είναι λιγότερες. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι αυτό που

πάμε να κάνουμε είναι ένα μεγάλο εγχείρημα, κάτι που έπρεπε να έχει γίνει εδώ και δεκαετίες, κάτι που ξε-κίνησε στο ΥΠΕΧΩΔΕ στις αρχές της δεκαετίας του ΄90, αλλά δεν προχώ-ρησε» μας είπε ο Γ. Χατζηβασιλειά-δης. Ο γενικός γραμματέας του ΙΕΝΕ ζητά από την πολιτεία περισσότερη φροντίδα για την ενσωμάτωση των ΑΠΕ στην κατασκευή, εάν θέλουμε να πετύχουμε τους στόχους που έχουμε θέσει μέχρι το 2020 και στο πλαίσιο αυτό, ορισμένες φορολογικές διευ-κολύνσεις μπορούν να παίξουν ρό-λο. «Ενώ λέγαμε ότι στη μεταβίβαση κτιρίων που φέρουν φ/β συστήματα πρέπει να υπάρχει μια μικρή μείωση φόρου για να ενισχυθεί η οικολογική παραγωγή ενέργειας, η πολιτεία φαί-νεται πως επιθυμεί το αντίθετο: να βάλει επιπλέον αξία στο σπίτι, προ-κειμένου να το φορολογήσει περισ-σότερο!», μας είπε με έκδηλη απορία.

μπορουσΕ και καλυτΕρα!

Ο Rainer Scheppelmann, ανα-π λ η ρ ωτ ή ς ε π ικεφ α λ ή ς τ ου Coordination Centre for Climate Change, το οποίο έχει συσταθεί από το υπουργείο Αστικής Ανά-πτυξης και Περιβάλλοντος του Αμβούργου, είναι απογοητευμέ-νος με την Ελλάδα και το εξέφρα-σε στο πρόσφατο Συμπόσιο του ΣΕΒ για τα ενεργειακά αποδοτικά κτίρια. Ο R. Scheppelmann συντο-νίζει το έργο EUCO2 80/50, ένα πρόγραμμα για τη μείωση των εκπομπών CO2 από τα κτίρια κατά 80% μέχρι το 2050. Στο πρόγραμ-μα αυτό δεν συμμετέχουν κράτη αλλά 15 περιφέρειες και μια από αυτές ήταν η Αττική με την πρω-τεύουσα του ελληνικού κράτους. «Η Αθήνα και η Αττική συμμετεί-χαν στην πρώτη φάση του προ-γράμματος, όταν συγκεντρώναμε στοιχεία και αναδείξαμε τις ιδι-αιτερότητες κάθε περιοχής. Μετά μεσολάβησαν οι εκλογές και η Αθήνα εγκατέλειψε το πρόγραμ-μα», είπε με το δηκτικό ύφος που συνήθως έχουν οι Γερμανοί όταν μας επιπλήττουν, παρά το γεγονός ότι ο Rainer Scheppelmann είναι περισσότερο φιλέλληνας από το μέσο συμπατριώτη του. Έχει πα-ντρευτεί Ελληνίδα κι έρχεται στη χώρα μας ανελλιπώς κάθε χρόνο εδώ και 25 χρόνια!

«ΠρέΠει να μΠει μια ταξη στην κατασκευή…»Περισσότερη φροντίδα για την ενσωμάτωση των ΑΠΕ στην κατασκευή των κτιρίων ώστε να πετύχουμε τους στόχους 20-20-20. Η «Ε» συνομιλεί με τον Γιάννη Χατζηβασιλειάδη, γενικό γραμματέα του ΙΕΝΕ.

86 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Οι δυνατότητες αξιοποίησης των τεχνολογιών ΑΠΕ στην Ελλάδα

είναι εντυπωσιακές. Ειδικά για την αγορά φωτοβολταϊκών όμως, αρκε-

τά είναι και τα προβλήματα.

Η θεωρiα • Η πρaξΗ • οι δυνατoτΗτες • οι προοπτικeς

Sunny Brainstorming

της οικονομικής κρίσης που όλοι βι-ώνουμε να μας επηρεάζει λιγότερο. Σήμερα η χώρα βρίσκεται σε κατα-φανή οικονομική δυσπραγία και στον κλάδο μας βιώνουμε μια έκδη-λη αποστροφή από ξένους επενδυ-τές και χρηματοπιστωτικούς οργανι-σμούς για έντονη δραστηριοποίηση στο χώρο των ΑΠΕ στην Ελλάδα. Βέ-βαια, η κρίση αυτή δημιουργεί τερά-στιες ευκαιρίες για βιώσιμες επενδύ-σεις και ανάπτυξη, αρκεί το έδαφος

να είναι κατάλληλα προετοιμασμένο από την πολιτεία και οι διαδικασίες απλοποιημένες, όχι μόνο νομοθετι-κά αλλά και στην πράξη με όλες τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες να ανταπο-κρίνονται άμεσα στα αιτήματα των επενδυτών, πράγμα το οποίο σήμερα δε συμβαίνει.

Φωτοβολταϊκή ανάπτυξη

Η αγορά φωτοβολταϊκών αυξάνει και ο κλάδος φαίνεται ότι δημιουργεί σημαντικές ευκαιρίες ανάπτυξης και προστιθέμενης αξίας για τη χώρα. Σήμερα κυριαρχεί μια εσφαλμένη εντύπωση ότι υπάρχει υγιής αγορά στα φωτοβολταϊκά, αλλά τα έργα που υλοποιούνται σήμερα θα έπρεπε να έχουν ολοκληρωθεί εδώ και 2–3 χρόνια. Πέρσι, τέτοια εποχή, δημι-ουργήθηκε κρίση στον κλάδο των Φ/Β όταν διέρρευσε η πληροφορία ότι η πολιτεία σχεδιάζει σημαντι-κή μείωση τιμών της παραγόμενης kWh, με άμεσο αρνητικό αποτέλεσμα την αναβολή υλοποίησης πολλών Φ/Β σταθμών το πρώτο εξάμηνο του 2010. Από την άλλη μεριά, οι πλη-

ροφορίες αναφέρουν ότι υπάρχουν καταχωρημένες περισσότερες από 500 εταιρείες που δραστηριοποιού-νται στον κλάδο των φωτοβολταϊκών στη Ελλάδα! Αυτό το νούμερο και μόνο αρκεί για να πειστεί κανείς ότι η αγορά είναι στρεβλή και φυσικά η ανεξέλεγκτη δραστηριοποίηση δε μπορεί να θεωρηθεί ως «σημαντι-κή ευκαιρία». Φαίνεται ότι η έλλει-ψη ελέγχου και πιστοποίησης των εμπλεκομένων εταιρειών εκ μέρους

της πολιτείας αλλά και των αρμόδιων φορέων που εκπροσωπούν επίσημα τον κλάδο, δημιουργούν συνθήκες εύκολου κέρδους σε επιτήδειους, σε βάρος βέβαια των επενδυτών. Αυτό που θα έπρεπε να μας ενδιαφέρει πρωτίστως είναι η βιώσιμη ανάπτυ-ξη του κλάδου των φωτοβολταϊκών στην Ελλάδα, δηλ. η ομαλή εξέλιξη της αγοράς και των εφαρμογών σε βάθος χρόνου. Κάτι τέτοιο δεν είναι καθόλου αυτονόητο καθότι, μετά από σχεδόν 3 δεκαετίες εφαρμογών και ειδικών προγραμμάτων, η παγκό-σμια αγορά δεν έχει φθάσει σήμερα σε κατάσταση εξασφάλισης βιωσι-μότητας. Πόσο μάλλον στην Ελλάδα, όπου διαπιστώνουμε καθημερινά τα προβλήματα εφαρμογής των νόμων που διέπουν τον κλάδο μας. Η επί-τευξη βιώσιμης ανάπτυξης δεν εξαρ-τάται μόνον από την πολιτεία. Χρει-άζεται η συμμετοχή και ο μόχθος όλων μας. Πιστεύω ότι αυτό που θα κρίνει την πορεία της ανάπτυξης των Φ/Β στην Ελλάδα είναι ο βαθμός επαγγελματισμού που θα δείξει ο καθένας που εμπλέκεται.

τα φωτοβολταϊκά συ-στήματα, αποτελούν την κατεξοχήν τεχνο-λογία ΑΠΕ η οποία προσαρμόζεται άρι-στα ως διεσπαρμένη

παραγωγή ενέργειας, άρα έχει μεγά-λη σημασία στη συμβολή ενός, αξι-όπιστου σε λειτουργία, ηλεκτρικού δικτύου. Παρ’ όλα αυτά, η έως τώρα «Πράσινη Ανάπτυξη» δε φαίνεται να εξελίσσεται σύμφωνα προς τις προσδοκίες της Πολιτείας, η οποία εξαγγέλλει φιλόδοξα προγράμματα, αλλά ούτε και προς τις προσδοκίες της αγοράς η οποία ανταποκρίνεται στις εξαγγελίες αυτές, χωρίς όμως άμεσο αντίκρισμα στη φάση της δι-εκπεραίωσης και υλοποίησης των αιτημάτων. Σήμερα βρισκόμαστε σε σημείο καμπής διότι αφήσαμε να περάσουν πολύτιμα χρόνια, κατά τα οποία θα μπορούσε η χώρα να έχει αναπτυχθεί στην εφαρμογή και την τεχνολογία των ΑΠΕ. Υπό το σκεπτι-κό αυτό, θα μπορούσε η αγορά να λειτουργεί ομαλά και το φαινόμενο Δη

μιο

υργικ

ή π

αρουσία

ση

: A

llm

ed

iaC

reati

ve

Από τον ΧρΗσΤο ΠρωΤογεροΠουλο Δρ. Μηχανολόγο-μηχανικό

γενικό διευθυντή της Phoenix Solar

ΕΠΙΛΟΓΗ 87

Ο υπό κατασκευή φωτοβολταϊκός σταθμός ισχύος 2ΜW της Phoenix Solar Ελλάδος στα Δουνέικα.

Phoenix Solar

Η Phoenix Solar ΕΠΕ ιδρύθηκε στην Ελλάδα τον Ιούνιο 2008, εκπροσωπώντας τη γερμανική Phoenix Solar AG στη χώρα μας. Η Phoenix Solar δραστηριοποιείται σε 2 βασικούς τομείς: α) Σχεδιασμό, προμήθεια ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού και εγκατάσταση μεγάλων Φ/Β συστημάτων διασυνδεδεμένων στο ηλεκτρικό δίκτυο και β) Εμπορεία Φ/Β πλαισίων και αντιστροφέ-ων διαφόρων κατασκευαστών και λοιπού εξοπλισμού μιας Φ/Β εγκατάστασης. Η εταιρεία εξειδικεύεται αποκλειστικά στη Φ/Β τε-χνολογία και έχει βασική προτεραιότητα να εφαρμόζει βέλτιστες λύσεις και τεχνολογία αιχμής στις εγκαταστάσεις που υλοποιεί, έτσι ώστε να ελαχιστοποιηθεί το κόστος σε συνάρτηση με τη με-γιστοποίηση του πραγματικού χρόνου ζωής μιας Φ/Β μονάδας. Η εμπειρία της Phoenix Solar στο σχεδιασμό και εγκατάσταση μεγά-λων Φ/Β μονάδων τεκμηριώνεται από την συνολική εγκατεστημέ-νη ισχύ των περίπου 300MW σε παγκόσμιο επίπεδο έως το τέλος του 2010.

Η Phoenix Sol ar ΕΠΕ ε ί να ι π ισ το π οιημ έ ν η κα τά ISO 9001:2008 από το Γερμανικό οργανισμό πιστοποίησης TÜV Rheinland. Ο αριθμός πιστοποίησης είναι 01 100 093581 και το πεδίο εφαρμογής: «Σχεδιασμός, Μελέτη, Προμήθεια, Εγκατάστα-ση, Λειτουργία και Συντήρηση Φ/Β Σταθμών, Διασυνδεδεμένων στο Δίκτυο και Αυτόνομων καθώς και Εφοδιασμός, Εμπορία και Προμήθεια Εξαρτημάτων και Συστημάτων Φ/Β Τεχνολογίας». Εκτός από την Ελλάδα, η Phoenix Solar AG διαθέτει ήδη θυγα-τρικές στην Ισπανία, Ιταλία, Γαλλία, Σιγκαπούρη, Αυστραλία, Ομάν και πρόσφατα στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ. Συνολικά, στον όμιλο Phoenix Solar Group απασχολούνται περί τα 350 άτομα. Οι προσδοκίες της μητρικής εταιρείας είναι να αποκτήσει και να δι-ατηρήσει ένα ικανοποιητικό μερίδιο της εγχώριας αγοράς, παρέ-χοντας υψηλού επιπέδου υπηρεσίες προς τους τελικούς πελάτες. Η έμφαση δίνεται κυρίως στην ποιότητα του σχεδιασμού και την αρτιότητα της υλοποίησης ενός Φ/Β έργου, με στόχο τη βέλτιστη λειτουργία του σε βάθος χρόνου 25-ετίας. Τα έτη 2008 έως και το τέλος του 2010, η Phoenix Solar Ελλάδος εμπορεύθηκε εξοπλισμό και υλοποίησε περί τα 40 έργα, διαφόρων μεγεθών σε όλο τον Ελλαδικό χώρο, ισοδύναμης ισχύος τάξης μεγέθους 7MW. Αυτήν τη χρονική περίοδο, ολοκληρώνεται η μονάδα ισχύος 2MW στα Δουνέϊκα Αιτωλοακαρνανίας για την οποία δόθηκε μεγάλη ση-μασία στη σωστή ένταξη του σταθμού στο φυσικό περιβάλλον, με τις ελάχιστες δυνατές παρεμβάσεις. Αυτό γίνεται τόσο για την προστασία του περιβάλλοντος, όσο και για την επίτευξη του μι-κρότερου δυνατού κόστους κατασκευής, προς όφελος της επέν-δυσης. Τα υλικά που χρησιμοποιούνται στις σύγχρονες κατα-σκευές της Phoenix Solar είναι πλήρως ανακυκλώσιμα. Επίσης, ο τρόπος που σχεδιάζονται και υλοποιούνται τα έργα των πελατών της, διασφαλίζει ότι ο χρόνος αποπληρωμής των επενδύσεων θα είναι ο μικρότερος δυνατός και ότι μετά τον ωφέλιμο κύκλο ζωής του έργου, ο περιβάλλων χώρος θα παραδοθεί στους ιδιοκτήτες όπως ακριβώς είχε πριν τη Φ/Β επένδυση.

Αποτελεσματική εφαρμογή των νόμων για άμεση ανάπτυξη

Ο Ν. 3851/2010 προδιαγράφει ότι οι αιτήσεις των αγρο-τών θα εξετάζονται κατά προτεραιότητα σε σχέση με των υπολοίπων ιδιωτών. Υπό το πρίσμα αυτό, οι όροι σύνδε-σης θα διατυπώνονται κατά προτεραιότητα στους αγρότες και θα θεωρείται ότι δεσμεύεται η αντίστοιχη ισχύς στο δίκτυο και μάλιστα χωρίς εγγυήσεις! Άρα, σύμφωνα με τη σημερινή ερμηνεία του Νόμου, οι αιτήσεις των υπολοίπων ιδιωτών θα κριθούν εφόσον υπάρχει διαθέσιμη ισχύς στο δίκτυο και σε κάθε περίπτωση μετά από 6 μήνες! Θεωρώ ότι η διαδικασία αυτή είναι λανθασμένη και θα πρέπει μεν να εξεταστούν κατά προτεραιότητα οι αιτήσεις των αγρο-τών εφόσον πρόκειται για πολιτική απόφαση, αυτή όμως να μην είναι ενάντια στην εξέλιξη των επενδύσεων των ιδιωτών και εφόσον αυτές είναι ώριμες, να έχουν και οι ιδιώτες πρόσβαση στο δίκτυο.

88 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΠρAσΙνΗ ενEργεΙΑ

Ο γενικός γραμματέας του WEC /World Energy Council μιλά στην «Ε» για τις ευθύνες, τις υποχρεώσεις αλλά και τις ευκαιρίες για την Ελλάδα στον ενεργειακό τομέα και ζητά περισσό-τερη προσπάθεια και πλατύτερη συναίνεση από τους επιχειρηματικούς, πολιτικούς και κοινωνικούς εταίρους.συνέντευξη στον ΘΑνΑσΗ ΑνΤωνΙου

C H R I S T O P Η F R E I

Η Ελλάδα χρειάζεται…

Μεγαλύτερη προσπάθεια και συναίνεση”

Μόνιμη επωδός από όλους τους ευ-ρωπαίους γραφειοκράτες που μας επισκέπτονται αλλά και πάγια παρό-τρυνση από τους εκπροσώπους των διεθνών θεσμικών οργάνων και των συλλογικών φορέων τείνει να γίνει η έκκληση για «διάλογο», για συναίνε-ση και για εκπλήρωση των ανειλημ-μένων υποχρεώσεών μας ως χώρα. Ο Ελβετός ηλεκτρολόγος-μηχανολόγος Christoph Frei, γενικός γραμματέ-ας του World Energy Council, δεν θα μπορούσε να διαφέρει.

Κύριε Φρέι, η Ελλάδα διανύει μια πρω-τοφανή κρίση και κατά τη διάρκειά της καλείται, εκτός όλων των άλλων, να αντιμετωπίσει ενεργειακά ζητήματα που άλλες χώρες έχουν λύσει εδώ και

χρόνια και να πετύχει στόχους που φαντάζουν δύσκολοι ακόμα και για τους ισχυρούς. Θα τα καταφέρουμε; Το πρώτο που πρέπει να κάνετε είναι να παρέχετε ξεκάθαρο θεσμικό πλαίσιο το οποίο να είναι ελκυστικό για τους διεθνείς επενδυτές. Αυτό το πλαίσιο πρέπει να είναι ισχυρό και μακρόχρο-νο, ειδάλλως δεν πρόκειται να επιτευ-χθούν οι στόχοι. Για να επιτευχθεί αυ-τό το θεσμικό πλαίσιο χρειάζεται να ανοίξει διάλογος ανάμεσα σε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη. Ο συνεχής και συστηματικός διάλογος ανάμεσα σε όλες τις πλευρές, η ίδρυση ισχυρών φορέων και το θεσμικό πλαίσιο είναι οι παράγοντες που καθορίζουν την επιτυχία της ενεργειακής πολιτικής. Γνωρίζω ότι είναι δύσκολο αυτό στην Ελλάδα υπό τις παρούσες συνθήκες, νομίζω όμως ότι βρίσκεστε σε καλό δρόμο.

Εδώ δεν είχαμε όμως δημόσιο διάλο-γο για πολλά χρό-

νια. Υπήρξε πολύ παρασκήνιο… Πολιτ ικέ ς λό -μπι υπάρχουν παν τού σ τον κ ό σ μ ο κ α ι

θα συνεχίσουν να υπάρχουν. Πρέπει όμως ένα κράτος, να ξεπεράσει το επίπεδο των μεμονωμένων ή συντε-χνιακών συμφερόντων και να δει ‘το δάσος’ κι όχι το δέντρο. Δεν γίνεται αλλιώς… Πώς θα αντιμετωπίσετε π.χ. το πρόβλημα των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου; Κάνοντας ο καθένας του κεφαλιού του; Πώς θα αντιμε-τωπίσετε την κλιματική αλλαγή; Πώς θα αντιμετωπίσετε το ρίσκο που έχει πάντα ο ενεργειακός σχεδιασμός; Υπάρχουν ζητήματα, όπως αυτό της απελευθέρωσης της αγοράς ενέργει-ας που αν κι έχουν μεγάλες προοπτι-κές, δημιουργούν αντιθέσεις. Γι’ αυτό επιμένω στον θεσμικό διάλογο. Την προηγούμενη εβδομάδα ήμουν στη Ρουμανία κι είδα ότι οι Ρουμάνοι εν-στερνίζονται αυτή την άποψη.

Με ποιον τρόπο; Τα κοινοβουλευτικά κόμματα της Ρουμανίας και οι θεσμι-κοί έχουν συμφωνήσει για τον ενερ-γειακό στρατηγικό σχεδιασμό και κα-τανοούν την ανάγκη ανοίγματος της αγοράς και τις προκλήσεις που φέρ-νει η εποχή των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Η εποχή των μεμονωμένων επαφών ανάμεσα στους εκπροσώ-πους των διάφορων επιμέρους βιο-μηχανιών σταματάει και εκεί… Κάπως έτσι ξεκίνησαν τα πράγματα π.χ. στη Γερμανία. Είναι μεγάλη η πρόκληση

για όλους…

Ελλάδα υπό τις παρούσες συνθήκες, νομίζω όμως ότι βρίσκεστε σε καλό δρόμο.

Εδώ δεν είχαμε όμως δημόσιο διάλο-γο για πολλά χρό-

νια. Υπήρξε πολύ παρασκήνιο…Πολιτ ικέ ς λό -μπι υπάρχουν παν τού σ τον κ ό σ μ ο κ α ι

στερνίζονται αυτή την άποψη.

Με ποιον τρόπο;κόμματα της Ρουμανίας και οι θεσμι-κοί έχουν συμφωνήσει για τον ενερ-γειακό στρατηγικό σχεδιασμό και κα-τανοούν την ανάγκη ανοίγματος της αγοράς και τις προκλήσεις που φέρ-νει η εποχή των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Η εποχή των μεμονωμένων επαφών ανάμεσα στους εκπροσώ-πους των διάφορων επιμέρους βιο-μηχανιών σταματάει και εκεί… Κάπως έτσι ξεκίνησαν τα πράγματα π.χ. στη Γερμανία. Είναι μεγάλη η πρόκληση

για όλους…

InfoΟ Chr. Frei ανέλαβε τα καθήκοντά του τον Απρίλιο του 2009, στη θέση του αποβιώσαντος γενικού γραμματέα Gerald Doucet. Έχει λάβει PhD σε Energy Policy / Sustainable Development από το Πολυτεχνείο της Λωζάννης και στη συνέχεια ακολούθησε ακαδημαϊκή καριέρα διδάσκοντας στο ίδιο πανεπιστήμιο. Από το 2001 μέχρι το 2008 εργάστηκε ως Senior Director σε θέματα ενεργειακής πολιτικής για το World Economic Forum στη Γενεύη. Με έδρα το Λονδίνο ταξιδεύει συνεχώς σε όλο τον κόσμο (πέρασε από περίπου 40 χώρες τα δύο τελευταία χρόνια) και συλλέγει στοιχεία για τις έρευνες του WEC (θεωρούνται από τις κορυφαίες πηγές πληροφόρησης), συμβουλεύει κυβερνήσεις και θεσμικούς φορείς και εκπαιδεύει στελέχη επιχειρήσεων και οργανισμών.

ΕΠΙΛΟΓΗ 89

Ο δικός σας ο ρόλος ποιος είναι σε τέ-τοιες χώρες; Εμείς, εκτός από τη συλ-λογή στοιχείων από δεκάδες χώρες του κόσμου, κάνουμε benchmarking, δηλαδή μετράμε, αξιολογούμε και βαθμολογούμε πολιτικές για την ενέρ-γεια με βάση δείκτες απόδοσης, συ-γκρίνουμε επιλογές και λύσεις σε πα-ρόμοιες χώρες και εξάγουμε συμπερά-σματα τα οποία στη συνέχεια κυκλο-φορούμε σε μορφή ετήσιων μελετών. Ταυτόχρονα, τεστάρουμε την απόδοση των πολιτικών τιμολόγησης των ΑΠΕ σε όλο τον κόσμο. Υπάρχουν δοκιμα-σμένα συστήματα, υπάρχουν νέες λύ-σεις. Υπάρχει το feed in tariff…

Είναι το σύστημα που λειτουργεί στην Ελλάδα. Είναι ικανοποιητικό; Το συγκε-κριμένο σύστημα λειτουργεί σε πά-ρα πολλές χώρες του κόσμου- ειδικά στην Ευρώπη. Παρέχει ασφάλεια στον επενδυτή ότι η παραγωγή του θα αγο-ραστεί σε σταθερές τιμές για μια συ-γκεκριμένη χρονική διάρκεια. Υπάρ-χει όμως και το Renewable Portfolio Standard.

Θα μας πείτε δύο λόγια γι’ αυτό; Πρό-κειται για κάτι νέο; Δεν είναι νέο, κα-θώς εφαρμόζεται εδώ και χρόνια σε χώρες όπως η Αγγλία και οι ΗΠΑ. Είναι σύστημα που σχετίζεται με τη χωρητι-κότητα της αγοράς. Στην περίπτωση αυ-τή, οι εταιρείες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ υπογράφουν συμ-βόλαια με τους διανομείς ηλεκτρικής ενέργειας για να ενισχύσουν υποχρε-ωτικά το δίκτυο των δεύτερων όποτε υπάρχει ανάγκη. Σε τιμές όμως που διαμορφώνονται ελεύθερα και επιτρέ-πουν την ένταση του ανταγωνισμού και τα μεγαλύτερα περιθώρια κέρδους. Έτσι, οι παραγωγοί μπορούν να που-λάνε πότε στον ένα πάροχο, πότε στον άλλο, είτε αιολική, είτε φωτοβολταϊκή ενέργεια κ.ό.κ.

Το ρίσκο σε σχέση με το feed in tariff; Ασφαλώς υπάρχει μεγαλύτερο ρίσκο, αλλά επειδή το περιθώριο κέρδους είναι επίσης μεγαλύτερο, προτιμάται από τις ιδιωτικές επιχειρήσεις. Γι΄ αυ-τό άλλωστε το συναντάμε στις αγορές

όπου υπάρχει πλήρης απελευθέρωση της ενέργειας.

Τι προτιμάτε; Εμείς συστήνουμε συν-δυασμό των δύο συστημάτων διότι έτσι καλύπτονται όλες οι ανάγκες μιας αγοράς. Υπάρχουν πάντα τρεις παρά-γοντες που διαμορφώνουν μια αγορά και τους οποίους παρακολουθούμε συστηματικά. Η ενεργειακή ασφάλεια, η ζήτηση ενέργειας και η κοινωνική δικαιοσύνη. Αν δείτε την πρόσφατη έρευνα του World Energy Council θα διαπιστώσετε ότι σχεδόν καμία χώρα δεν είναι στην ίδια κατάταξη σε όλες τις παραμέτρους που αναφέραμε ακρι-βώς διότι τα ενεργειακά ζητήματα εί-ναι περίπλοκα. Ταυτόχρονα, δεν μπο-ρείς να παραμελήσεις κανέναν από τους τρεις παράγοντες διότι δημιουρ-γούνται δυσαρμονίες στην αγορά.

Να κλείσουμε κύριε Φρέι με την κοινω-νική διάσταση της ενέργειας. Ξέρετε, εδώ στην Ελλάδα αδιαφορούσαμε για δεκαετίες για την ενέργεια: από πού έρχεται, πόσο κοστίζει, τις επιπτώσεις που έχει η παραγωγή της. Σήμερα ανα-καλύπτουμε ότι κοστίζει και μάλιστα πολύ. Φταίει το πετρέλαιο; Η τιμή του πετρελαίου είναι ένας μόνο από τους παράγοντες που διαμορφώνουν το κόστος της ενέργειας. Η περίοδος του «εύκολου» πετρελαίου έχει τελειώσει. Η εποχή που αναπηδούσε από το έδα-φος της Σαουδικής Αραβίας και κόστι-ζε 4-5 δολάρια το βαρέλι έχει τελειώ-σει. Σήμερα πρέπει να πάμε σε απο-μακρυσμένες περιοχές, υπό δύσκολες συνθήκες για να αντλήσουμε πετρέ-λαιο, να ρισκάρουμε στην εξόρυξη στους ωκεανούς ή τις θάλασσες. Η τε-χνολογία αναζήτησης, εξόρυξης, διύ-λισης και επεξεργασίας, η οποία κάνει άλματα, κοστίζει πλέον πολύ ακριβά. Το να πάρεις πετρέλαιο από κοιτάσμα-τα αμμόλιθου που υπάρχουν π.χ. στον Καναδά κοστίζει μέχρι και 60 δολάρια το βαρέλι. Και δεν είναι μόνο η τεχνο-λογία… Είναι οι πολιτικές αναταραχές σε διάφορες πετρελαϊκές χώρες, η κοινωνική αστάθεια. Η εξόρυξη πετρε-λαίου είναι πολύ ευαίσθητη υπόθεση. Τα ίδια συμβαίνουν και στην παραγω-

γή ηλεκτρισμού- ασχέτως της πρώτης ύλης που καίμε. Θέλουμε συνεχώς ‘καθαρότερη’ παραγωγή, δεν θέλουμε λιγνίτη, θέλουμε νέα εργοστάσια, θέ-λουμε μεγαλύτερη ασφάλεια, θέλουμε αδιάλειπτη παροχή… Όλα αυτά κοστί-ζουν!

Σχετικά με τον φόβο των Ελλήνων ότι το διεθνές κεφάλαιο επιθυμεί να εξα-γοράσει το εθνικό μονοπώλιο παρα-γωγής και διανομής και μέσω αυτού να ελέγχει τη συνολική αγορά, τι γνώμη έχετε; Ας θέσουμε την ερώτηση δια-φορετικά: ποιο είναι το πρόβλημα που θέλετε να επιλύσετε; Τα μονοπώλια υποχωρούν παντού στον κόσμο, παρά το γεγονός ότι υπάρχουν αρκετά ακό-μα στον τομέα του ηλεκτρισμού- δεν είστε οι μόνοι στον κόσμο, ούτε καν στην Ευρώπη. Η Γαλλία για παράδειγ-μα, προχωράει με πολύ αργά βήματα στην απελευθέρωση της αγοράς. Το ζήτημα είναι τι θέλουμε να πετύχου-με. Θέλουμε αποδοτικότητα σ την παραγωγή ενέργειας; Θέλουμε επεν-δύσεις στο δίκτυο και τη διανομή; Τα συμπεράσματά μας, καθώς και άλλων αναλυτών, δείχνουν ότι αν θέλουμε να δώσουμε κίνητρα στην αγορά για να ανεβάσει τα standards της απόδοσης και της λειτουργικότητας, θα πρέπει να ανοίξει η αγορά και στους ιδιώτες. Αν θέλετε να προσελκύσετε επενδυτές πώς θα το πετύχετε αν μόνη μέριμνα είναι οι χαμηλές τιμές; Ποιος θα έρ-θει να επενδύσει όταν γνωρίζει ότι η αγορά καθοδηγείται από ένα μονοπώ-λιο; Πώς θα επενδύσει κάποιος χω-ρίς να γνωρίζει τους μακροχρόνιους κανόνες της αγοράς; Επαναλαμβάνω λοιπόν πως χρειάζεστε μακροχρόνια, εξαιρετικά αυστηρά θεσμικά πλαίσια λειτουργίας μιας ελεύθερης αγοράς ενέργειας.

Δείτε την έρευνα Survey of Energy Resources 2010, στην οποία αναφέρεται ο Christoph Frei, στη διεύθυνση http://www.worldenergy.org/publications/3040.asp.

90 ΕΠΙΛΟΓΗ

HealtH values – Φωτο++++++

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

ΕΠΙΛΟΓΗ 91

Food&Drinks ValuesΓΝ

ΩΣ

Η •

ΕΠ

ΕΝ∆

ΥΣ

Η •

ΑΝ

ΑΠ

ΤΥ

ΞΗ

• Α

ΞΙΑ

• K

NO

WLE

DG

E •

INV

ES

TM

EN

T •

DE

VE

LOP

ME

NT

VALU

E

ΓΝ

ΩΣ

Η •

ΕΠ

ΕΝ

∆Υ

ΣΗ

• Α

ΝΑ

92 ΕΠΙΛΟΓΗ

HealtH values – Φωτο++++++

66 ΕΠΙΛΟΓΗ

VALUE FOR MONEYγευστική υπεροχή σε τρεις πράξειςΑληθινά συστατικά • Αυθεντική γεύση • Προσιτές τιµές µε συνέχεια και συνέπεια

Οι περισσότερες αλυσίδες γρήγορου φαγητού µέσα στους δύσκολους καιρούς που ζούµε κάνουν ελκυστικές προσφορές, µειωµένες τιµές για περιορισµένο χρονικό διάστηµα, µε σκοπό να προσελκύσουν πελάτες, έστω και προσωρινά. H M c D O N A L D ’ S , Σ Ε Β Ο Μ Ε Ν H πάντα τον Π Ε Λ Α Τ Η εφαρµόζει ήδη από την εποχή που η κρίση και οι επιπτώσεις της δεν διαφαινόταν στον ορίζο-ντα, την Π Ο Λ Ι Τ Ι Κ Η των Π Ρ Ο Σ Ι Τ Ω Ν Τ Ι Μ Ω Ν , πάντα µε αληθινά συ-στατικά και στόχο την αυθεντική γεύση.

Τα McDonald’s διαφέρουν µε τη συνέπεια και συνέχεια που έχουν στο να κρατούν χαµηλές τιµές καθηµερι-νά. Το πρόγραµµα ΕΝΑ Μ’ ΕΝΑ προσφέρει 10 δηµοφιλή και αγαπηµένα προϊόντα µε 1 ευρώ το καθένα, ήδη από το 2007! Εδώ και 5 χρόνια, τα McDonald’s προσφέρουν καθηµερινά µε 1 ευρώ hamburger, cheeseburger, chickenburger, συνοδευτική σαλάτα, McTοστ, cappuccino, milkshake, µηλόπιτα, ζεστό τσάι και επιδόρπιο για-

ουρτιού. Και αυτό αποτελεί την εξέλιξη και ανάπτυξη του προηγούµενου Eurodeals, ένα πρόγραµµα που από το 2004 προσέφερε προϊόντα µε 1 και 2 ευρώ.

Τα McDonald’s διαφέρουν γιατί δεν περιορίζονται µόνο σε µια προσφορά τιµής. Η φιλοσοφία των καθηµερινών προ-σιτών τιµών συνθέτει ένα πλήρες γεύµα, οικονοµικό και ολοκληρωµένο. Στο ΕΝΑ Μ’ ΕΝΑ περιλαµβάνεται γκάµα επιλο-γών (burger, σαλάτα, επιδόρπιο, ρόφηµα) και έτσι ο καθένας µπορεί να δηµιουργήσει, ανάλογα µε τις ανάγκες του, το καθηµερινό του µενού. Αλλά και τα γεύµατα McMenu (πλήρες γεύµα µε σάντουιτς, πατάτες και αναψυκτικό) εξοικονο-µούν χρήµατα σε σχέση µε την αγορά του κάθε προϊόντος ξεχωριστά.

Τα McDonald’s διαφέρουν γιατί καθηµερινά ρυθµίζουν το θέµα της ακρίβειας …µε τον πιο οικονοµικό τρόπο.

ΕΠΙΛΟΓΗ 67

ΕΠΙΛΟΓΗ 9366 ΕΠΙΛΟΓΗ

VALUE FOR MONEYγευστική υπεροχή σε τρεις πράξειςΑληθινά συστατικά • Αυθεντική γεύση • Προσιτές τιµές µε συνέχεια και συνέπεια

Οι περισσότερες αλυσίδες γρήγορου φαγητού µέσα στους δύσκολους καιρούς που ζούµε κάνουν ελκυστικές προσφορές, µειωµένες τιµές για περιορισµένο χρονικό διάστηµα, µε σκοπό να προσελκύσουν πελάτες, έστω και προσωρινά. H M c D O N A L D ’ S , Σ Ε Β Ο Μ Ε Ν H πάντα τον Π Ε Λ Α Τ Η εφαρµόζει ήδη από την εποχή που η κρίση και οι επιπτώσεις της δεν διαφαινόταν στον ορίζο-ντα, την Π Ο Λ Ι Τ Ι Κ Η των Π Ρ Ο Σ Ι Τ Ω Ν Τ Ι Μ Ω Ν , πάντα µε αληθινά συ-στατικά και στόχο την αυθεντική γεύση.

Τα McDonald’s διαφέρουν µε τη συνέπεια και συνέχεια που έχουν στο να κρατούν χαµηλές τιµές καθηµερι-νά. Το πρόγραµµα ΕΝΑ Μ’ ΕΝΑ προσφέρει 10 δηµοφιλή και αγαπηµένα προϊόντα µε 1 ευρώ το καθένα, ήδη από το 2007! Εδώ και 5 χρόνια, τα McDonald’s προσφέρουν καθηµερινά µε 1 ευρώ hamburger, cheeseburger, chickenburger, συνοδευτική σαλάτα, McTοστ, cappuccino, milkshake, µηλόπιτα, ζεστό τσάι και επιδόρπιο για-

ουρτιού. Και αυτό αποτελεί την εξέλιξη και ανάπτυξη του προηγούµενου Eurodeals, ένα πρόγραµµα που από το 2004 προσέφερε προϊόντα µε 1 και 2 ευρώ.

Τα McDonald’s διαφέρουν γιατί δεν περιορίζονται µόνο σε µια προσφορά τιµής. Η φιλοσοφία των καθηµερινών προ-σιτών τιµών συνθέτει ένα πλήρες γεύµα, οικονοµικό και ολοκληρωµένο. Στο ΕΝΑ Μ’ ΕΝΑ περιλαµβάνεται γκάµα επιλο-γών (burger, σαλάτα, επιδόρπιο, ρόφηµα) και έτσι ο καθένας µπορεί να δηµιουργήσει, ανάλογα µε τις ανάγκες του, το καθηµερινό του µενού. Αλλά και τα γεύµατα McMenu (πλήρες γεύµα µε σάντουιτς, πατάτες και αναψυκτικό) εξοικονο-µούν χρήµατα σε σχέση µε την αγορά του κάθε προϊόντος ξεχωριστά.

Τα McDonald’s διαφέρουν γιατί καθηµερινά ρυθµίζουν το θέµα της ακρίβειας …µε τον πιο οικονοµικό τρόπο.

ΕΠΙΛΟΓΗ 67

94 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΕΠΙΛΟΓΗ 95

Αγορά τροφίμων - ποτών

Η «ατμομηχανή» χάνει στροφέςΒαρόμετρο για το σύνολο της ελληνικής αγοράς, με αξιοθαύμαστη αντοχή στους κλυδωνισμούς. Αυτή ήταν η εικόνα της αγοράς τροφίμων ανέκαθεν. Σήμερα, μετρά και αυτή απώλειες στην επο-χή της ύφεσης, ενώ διαθέτει περιορισμένες προσδοκίες για το τρέχον έτος. Φωτεινό σημείο, ότι η εγχώρια αγορά τροφίμων μετρά τις μικρότερες απώλειες (11%) σε σχέση με τους άλλους κλάδους της οικονομίας, γεγονός που δείχνει ότι διατηρεί την ιδιαίτερη σημασία της στην αγορά.

Σημαντική ήταν η υποχώρηση που κατα-γράφηκε στην αγορά τροφίμων το 2010, όπως άλλωστε ήταν αναμενόμενο. Σύμφω-να με την Εθνική Συνομοσπονδία Ελληνι-κού Εμπορίου, η πτώση του τζίρου έφθα-σε το 11%. Σύμφωνα με την ΕΣΕΕ, το 2010

η μείωση της κατανάλωσης σε όγκο (βλ. Πίνακα) ήταν 52% στην ένδυση–υπόδηση, 28% στα καύσιμα, 27% στα φάρμακα–καλλυντικά, 15% σε έπιπλα–ηλεκτρικά είδη και 14% στα ποτά–καπνό. Τα ποσοστά αυτά αποδεικνύ-ουν ότι η αγορά τροφίμων είχε τις μικρότερες απώλειες (11%), γεγονός που δείχνει ότι διατηρεί την ιδιαίτερη ση-μασία της στην αγορά. Χαρακτηριστική της συρρίκνω-σης της αγοράς, είναι η πτωτική πορεία των πωλήσεων των εισηγμένων εταιρειών τροφίμων στο Χρηματιστήριο Αθηνών ενώ οι θέσεις απασχόλησης στις εισηγμένες του κλάδου μειώθηκαν κατά 5.902 ή κατά 8,5%. Ο κλάδος τροφίμων και ποτών αντιπροσωπεύει το 25% του κύκλου εργασιών της ελληνικής μεταποίησης, συνεισφέροντας στο 2,8% του ΑΕΠ, σύμφωνα με σχετική έρευνα του ΙΟ-ΒΕ, ενώ απασχολεί πάνω από το 22% των εργαζομένων στο σύνολο του μεταποιητικού τομέα. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΣΕΕ, στον κλάδο αυτό δραστηριοποιού-νται περίπου 16.300 επιχειρήσεις απασχολώντας άμεσα 120.000 εργαζόμενους. Ο υποκλάδος αρτοσκευάσματα/σνακ/ζαχαρώδη/ζυμαρικά είναι ο μεγαλύτερος σε όρους τζίρου, καθώς σε αυτόν δραστηριοποιούνται πάνω από τα 2/3 των επιχειρήσεων του κλάδου, ενώ ταυτόχρονα

αντιπροσωπεύει σχεδόν το 1/3 του συνολικού τζίρου του και απορροφά σχεδόν τη μισή απασχόληση. Ακολουθούν η γαλακτοκομική παραγωγή με 16,8% του τζίρου και τα ποτά με 16,5%.

Το καταφύγιο των private label

Από την άλλη πλευρά, μια ακόμα ένδειξη της δυσπρα-γίας της αγοράς, είναι η σταθερή άνοδος των private label τροφίμων, η οποία σύμφωνα με στοιχεία της AC Nielsen ήταν της τάξης του 5% το 2010 και 7,5% σε όγκο. Αντιστοίχως, στα επώνυμα προϊόντα διαπιστώνεται μείω-ση πωλήσεων κατά 3,9% σε αξία και 4,1% σε όγκο. Την ίδια στιγμή, η συμμετοχή των private label τροφίμων στην αξία του «καλαθιού αγορών» έχει φτάσει στο 23% το 2010, έναντι 21% το 2009, ενώ η τάση είναι ανοδική. Η απάντηση των επώνυμων τροφίμων εστιάζεται στην ανάδειξη της ποιότητας και των αξιών που «κρύβουν» μέσα τους, αλλά και στην επένδυση στις προσφορές και σε περιστασιακές εκπτώσεις, με στόχο να περιορίσουν τις απώλειες. Κάτι που φαίνεται να καταφέρνουν τουλά-χιστον κατά τη διάρκεια των προσφορών. Ωστόσο, όσο η κρίση βαθαίνει, ακόμα και τέτοιου είδους στρατηγικές προώθησης ενδέχεται να αποδειχθούν αναποτελεσματι-κές. Γι’ αυτό και τελευταία αυξάνονται οι εταιρείες τροφί-μων που προχωρούν σε μόνιμη μείωση τιμών, όπως έκα-νε πριν μερικές εβδομάδες η Creta Farms, που μείωσε τις τιμές στο ράφι μέχρι και 30%. Ενδεικτικά της συρρίκνω-σης της αγοράς, είναι τα στοιχεία της τελευταίας έρευνας

Από τoν Δημhτρη ΚορΔερa

96 ΕΠΙΛΟΓΗ

FOOD & DRINKs values

Nielsen ScanTrack Plus, για το top-10 καταναλωτικών προϊόντων με βάση την αξία των πωλήσεων για το 10μη-νο του 2010, Σύμφωνα με αυτά, στα 10 πρώτα προϊόντα, τα 9 αφορούν τρόφιμα και παρουσιάζουν όλα πτώ-ση εκτός από τη μπίρα (+4,3%) και το συσκευασμένο τυρί (+8,8%).Η πτώ-ση στις πωλήσεις αφορά στο γάλα (-4%), στο γιαούρτι (-4%), στα ανα-ψυκτικά (-7%), στους χυμούς (-8%), στο ψωμί (-2%), στο ελαιόλαδο (-7%) και στη σοκολάτα (-3%). Παράλληλα, τον ρυθμό της πορείας της αγοράς τροφίμων δίνουν τα super markets, αφού σύμφωνα με έρευνα της ICAP, το 73% των συνολικών πωλήσεων που πραγματοποίησαν το 2009 αφο-ρούσαν τρόφιμα και ποτά. Στελέχη της αγοράς εκτιμούν ότι το ποσοστό αυτό αυξήθηκε το 2010.

Η διέξοδος της εξωστρέφειας

Σε ένα τόσο πιεσμένο περιβάλ-λον, οι επιλογές των εταιρειών τρο-φίμων δεν είναι πολλές. Αφορούν από τη μια τον περιορισμό του κό-στους λειτουργίας τους και τον εξορ-θολογισμό της δομής τους και από την άλλη τη συντηρητική εμπορική πολιτική. Τα πράγματα είναι αισθητά καλύτερα για όσες ελληνικές εται-ρείες τροφίμων είχαν στραφεί τα προηγούμενα χρόνια στις αγορές του εξωτερικού. Έτσι, εταιρείες όπως οι Vivartia, ΦΑΓΕ, Creta Farms, Όλυ-μπος, Γιώτης, Μέλι Αττική, Νηρέας, Καλλιμάνης κ.α. προσπαθούν να δι-εισδύσουν σε περισσότερες ξένες αγορές, ώστε να ισοσκελίσουν τις απώλειες που έχουν στην εσωτερική αγορά. Και όπως φαίνεται από μια πρώτη ματιά, οι στόχοι τους επιτυγ-χάνονται. Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες είναι οι πρωτοβουλίες της ΦΑΓΕ στην αγορά των ΗΠΑ, όπου η ολοκλή-ρωση του εργοστασίου της εταιρεί-ας στη Νέα Υόρκη τον Απρίλιο του 2008, αύξησε αισθητά τη δυναμική του γιαουρτιού Total. Σύμφωνα με έρευνα του Πανελληνίου Συνδέσμου Εξαγωγέων το Total αναγνωρίζεται ως επώνυμο brand από το 11% του αμερικανικού καταναλωτικού κοι-

νού. Πριν ένα περίπου χρόνο, την παρουσία της στις ΗΠΑ εγκαινίασε και η γαλακτοβιομηχανία Όλυμπος, ιδρύοντας την Olympus Dairy USA Corp, στη Νέα Υόρκη και τοποθετώ-ντας στην αμερικανική αγορά ελληνι-κό γιαούρτι. Στόχος της εταιρείας για το 2011, σύμφωνα με τον Δημήτρη Σταμουλάκη, Διευθυντή Marketing της εταιρείας στις ΗΠΑ, είναι η επί-τευξη τζίρου 2,5-3 εκατ. δολαρίων, έτσι ώστε το 2012 να έχει δημιουρ-γηθεί μια αξιόλογη βάση για περαι-τέρω ανάπτυξη. Αξίζει να σημειωθεί ότι η γαλακτοβιομηχανία Όλυμπος έχει ήδη παρουσία σε 25 χώρες του εξωτερικού. Από την άλλη πλευρά, η Creta Farms προχώρησε πρόσφατα σε συνεργασία με τη μεγαλύτερη αλ-λαντοβιομηχανία της Ευρώπης, την Grandi Salumifici Italiani, βάσει της οποίας η ελληνική εταιρεία επεκτεί-νεται πλέον σε 14 αγορές συνολικά. Η συμμαχία αποτελεί ορόσημο για την Creta Farms, καθώς περιλαμβά-νει τη δραστηριοποίησή της σε νευ-ραλγικής σημασίας αγορές, όπως αυτή της Ιταλίας μέσα στο 2011, και της Ελβετίας, της Αυστρίας, της Σλο-βενίας και της Κροατίας το 2012. Η

Creta Farms με την Grandi Salumifici Italiani θα διαθέσουν τα προϊόντα της πρώτης μέσω της νέας εταιρείας, συμμετέχοντας με 50% η καθεμία. Σημειώνεται ότι η ιταλική αγορά απευθύνεται σε ένα αριθμό κατανα-λωτών 60 εκατ. και μεγέθους 9 δισ. ευρώ. Ομοίως, οι αγορές της Ελβετί-ας, της Αυστρίας, της Σλοβενίας και της Κροατίας αποτελούν μία αγορά συνολικού μεγέθους 3 δισ. ευρώ και 23 εκατ. καταναλωτών. Αιχμή του δόρατος για την Creta Farms στις διεθνείς αγορές είναι η σειρά προϊ-όντων «Εν Ελλάδι», σειρά που έχει αποδειχθεί εξαιρετικά επιτυχημένη.

Στην Ελλάδα…Συγχωνεύσεις και συνέργειες

Σε αρκετές περιπτώσεις η προ-σπάθεια των ελληνικών εταιρειών τροφίμων να αντέξουν τους κλυδω-νισμούς της κρίσης περιλαμβάνει και επιθετικές πολιτικές, με το λανσάρι-σμα νέων καινοτόμων προϊόντων, όπως είναι π.χ. τα λειτουργικά και βιολογικά τρόφιμα, μια αγορά που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέ-ρον και μεγάλες προοπτικές. Οι λει-τουργικές μαργαρίνες (π.χ. το Becel

οινοπνευµατώδη ποτάαύξηση φπα +124,5% σε δύο χρόνια

Πολύ πιο δύσκολη είναι η κα-τάσταση στον κλάδο των αλ-κοολούχων ποτών, ο οποίος χτυπήθηκε και από την αύξηση της φορολογίας. Σύμφωνα με επαγγελματίες του κλάδου, οι απανωτές αυξήσεις στον Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης (ΕΦΚ) που σημειώθηκαν στο πλαίσιο του Μνημονίου, οδήγησαν στην πτώση του τζίρου των εταιρειών πώλησης αλκοολούχων ποτών κατά 25%, γεγονός που είναι λογικό να σημαίνει και λιγότε-ρα έσοδα για το κράτος από τη φορολογία. Κι όλα αυτά παρά το γεγονός ότι το 60-70% της τελι-κής τιμής των αλκοολούχων πο-τών είναι ο ΕΦΚ και ο ΦΠΑ.

ΕΠΙΛΟΓΗ 97

Pro-Activ της Ελαϊς/Unilever) είναι ίσως το πλέον χαρακτηριστικό πα-ράδειγμα λειτουργικών προϊόντων που άλλαξαν τα δεδομένα της αγο-ράς. Ρίχνοντας μια ματιά και σε άλλες προϊοντικές κατηγορίες, διαπιστώ-νει κανείς σημαντικά λανσαρίσματα στα προϊόντα ζύμης (π.χ. στριφτή τυρόπιτα Κανάκης), στα δημητρια-κά (νέοι κωδικοί ολικής άλεσης από την Kelloggs, προϊόντα για παιδιά με σοκολάτα κ.α.), στα ζυμαρικά, στα γιαούρτια και επιδόρπια γιαουρτιού κ.α. Όσον αφορά στα βιολογικά προ-ϊόντα, οι ευκαιρίες και οι προοπτικές είναι μεγάλες εάν σκεφθεί κανείς ότι το 60% των αναγκών των Ελλήνων καταναλωτών σε αυτά, καλύπτεται από εισαγωγές, ακόμα και οπωρο-κηπευτικών προϊόντων. Προς την κατεύθυνση αυτή κινείται η νέα επι-χειρηματική πρωτοβουλία του Ομί-λου Π. Κυριακίδη να δημιουργήσει το πρώτο super market αποκλειστικά με βιολογικά προϊόντα, στον Άλιμο. Στόχος της εταιρείας είναι να δημι-ουργήσει άλλα δύο super market και μια αλυσίδα με 10 μικρότερα. Από την άλλη πλευρά, επιθετικές κι-νήσεις έχουν υιοθετήσει ακόμα και εταιρείες με καταστήματα τροφίμων, όπως π.χ. ο Όμιλος Βενέτη, ο οποί-ος ξεκίνησε ήδη την υλοποίηση ενός επενδυτικού προγράμματος ύψους 4 εκατ. ευρώ, το οποίο αφορά στη δημιουργία σε βάθος 3ετίας της αλυ-σίδας έτοιμου φαγητού Βενέτη Food Hall. Ήδη λειτουργούν 4 καταστή-ματα Βενέτη Food Hall στην Αττική, τα οποία μάλιστα πορεύονται πολύ

καλά. Κάτι που δείχνει ότι παρά την ύφεση ο Έλληνας καταναλωτής εξα-κολουθεί να διατηρεί τη δυνατότη-τα επιλογής ενός προϊόντος ή μιας υπηρεσίας με κριτήριο την ποιότητα και όχι μόνο το κόστος. Ωστόσο, δεν αποκλείεται όσο η ύφεση βαθαίνει, να δούμε την ανάπτυξη συνεργειών μεταξύ των εταιρειών (όπως αυτή της Κρι Κρι με την Mars), αλλά και στρατηγικές συγχωνεύσεις, ανάλογες με την επικείμενη συγχώνευση της ΜΕΒΓΑΛ με τη Vivartia. Η τελευταία εγκρίθηκε πρόσφατα από την Επι-τροπή Ανταγωνισμού, αλλά με πολύ σκληρούς όρους. Με την ολοκλή-ρωση της συγχώνευσης, η Vivartia θα κατέχει το 57,8% της ΜΕΒΓΑΛ και ο εκτιμώμενος τζίρος των δύο εται-ρειών θα ανέλθει στα 500 εκατ. ευ-ρώ στην Ελλάδα και στα 140 εκατ. ευρώ στο εξωτερικό. Παράλληλα, οι δύο εταιρείες θα κατέχουν το 33% της αγοράς γάλακτος και το 25% της αγοράς γιαουρτιού. Αναφερόμενοι στον Όμιλο της Vivartia, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η σημαντικότε-ρη στρατηγική επιλογή των τελευ-ταίων μηνών ήταν η απόσχιση των 4 κλάδων της και η δημιουργία των θυγατρικών εταιρειών ΔΕΛΤΑ, Μπάρ-μπα Στάθης και Goody’s, εξέλιξη που ενδέχεται να προκαλέσει το επιχειρη-ματικό ενδιαφέρον άλλων μεγάλων εταιρειών τροφίμων. Είναι πάντα γνωστή π.χ. η πρόθεση της Danone να ενισχύει την παρουσία της στην ελληνική αγορά μέσω μιας σημαντι-κής συνεργασίας που θα μπορούσε να αφορά και στη ΔΕΛΤΑ. Πριν μερι-

κούς μήνες εξάλλου, ολοκληρώθηκε η απόσχιση της Chipita από τον Όμι-λο της Vivartia, την οποία εξαγόρασε ομάδα επενδυτών με επικεφαλής τον Σπύρο Θεοδωρόπουλο και τον όμιλο αραβικών συμφερόντων Olayan. Μια άλλη στρατηγική συνεργασία που συζητήθηκε τους προηγούμενους μήνες ήταν η συμφωνία της Unilever με την ΕΒΓΑ για την απόκτηση από την πρώτη των σημάτων παγωτού και του δικτύου διανομής της δεύτε-ρης. Με τη συμφωνία αυτή, η πολυ-εθνική εταιρεία απέκτησε δημοφιλή brand παγωτού, δίκτυο διανομής, εξειδικευμένους εργαζόμενους, ενώ θα χρησιμοποιεί και τις παραγωγι-κές εγκαταστάσεις της ΕΒΓΑ για την παρασκευή ορισμένων προϊόντων Algida. Από την πλευρά της, η ΕΒΓΑ αποκτά οικονομική ρευστότητα, στην προσπάθεια του Κ. Φιλίππου να εστι-άσει την προσοχή του στην ενίσχυση των δραστηριοτήτων της ΦΑΓΕ.

Oι κινήσεις των εταιρειών τροφί-μων εκτός από εξαγορές και συγχω-νεύσεις περιλαμβάνουν και κινήσεις εξορθολογισμού κόστους. Όπως αυ-τή της Nutriart (πρώην Κατσέλης), η οποία διέκοψε τη λειτουργία του ερ-γοστασίου της στην Θεσσαλονίκη και μετέφερε το σύνολο της παραγωγής της στο εργοστάσιο της Αθήνας.

Φαρµακευτικά προϊόντα/καλλυντικά

Τρόφιµα

Ποτά/Καπνός

Έπιπλα/Ηλεκτρικά είδη

Καύσιµα

Είδη ένδυσης/υπόδησης

ΚΛΑ∆ΟΣ ΠΟΣΟΣΤΟ (%)

-11

-14

-15

-27

-28

-52

ΟΓΚΟΣ ΠΩΛΗΣΕΩΝ 2010

Στοιχεία: Εθνική Συνοµοσπονδία Ελληνικού Εµπορίου

Η συμμετοχΗ των private label τροφι-μων στΗν αξια του «καλαθιου αγορων» εχει φτασει στο 23% το 2010, εναντι 21% το 2009, ενω Η τασΗ ειναι ανοδικΗ. Η απαντΗσΗ των επωνυμων τροφι-μων εστιαζεται στΗν αναδειξΗ ποιοτΗτασ και αξιων που «κρυ-βουν» μεσα τουσ, αλλα και στΗν επενδυσΗ στισ προσφορεσ και σε περι-στασιακεσ εκπτωσεισ.

98 ΕΠΙΛΟΓΗ

Η Chiquita Hellas Α.Ε. συστάθηκε τον Ιούνιο του 2006 στην Αθήνα ως θυγα-τρική της Chiquita Brands Ιnternational και έχει κατακτήσει ηγετική θέση στην ελληνική αγορά εμπορίου μπανάνας. Η Chiquita Hellas έχει καταφέρει να τε-

τραπλασιάσει τον κύκλο εργασιών μέσα σε μια τετραετία, αναλαμβάνοντας την ευθύνη ανάπτυξης ολόκληρης της περιοχής της νοτιοανατολικής Μεσογείου & Μαύρης Θά-λασσας με σημαντικές και συνεπείς επενδύσεις στον το-μέα εμπορίας, προβολής και προώθησης των προϊόντων της Chiquita. Αναλυτικά, οι χώρες ευθύνης είναι: Ελλάδα, Κύπρος, Αλβανία, Σκόπια, Βουλγαρία, Ρουμανία, Σερβία, Βοσνία – Ερζεγοβίνη, Μαυροβούνιο, Κροατία, Τουρκία, Μολδαβία, Ουκρανία, Γεωργία, Ρωσία, Αζερμπαϊτζάν, Αρ-μενία, Τυνησία, Συρία και Λιβύη.

Οι μπανάνες Chiquita έχουν παρουσία στην ελληνική αγορά από τη δεκαετία του ’70, εισαγόμενες από ιδιωτι-κές επιχειρήσεις.

Η Chiquita εκτός από τις γνωστές σε όλους μας μπα-νάνες παράγει και εμπορεύεται μια μεγάλη γκάμα προϊό-ντων όπως φρέσκα φρούτα & συσκευασμένα, λαχανικά, φρέσκους χυμούς smoothies, συσκευασμένες σαλάτες κ.ά.

Chiquita Brands International Inc.

Με ετήσιο κύκλο εργασιών 3.5 δισεκατομμύρια δολάρια, η Chiquita Brands International Inc. (NYSE: CQB) με κεντρική διεύθυνση στο Cincinnati Ohio US, κατέχει ηγετική θέση στην αγορά διανομής φρέσκων προϊ-όντων διατροφής υψηλής ποιότητας και προστιθέμενης θρεπτικής αξίας — από μπανάνες και άλλα φρούτα πλούσια σε ενέργεια, μέχρι θρεπτι-κούς συνδυασμούς πράσινης σαλά-τας, φρούτων & φρέσκους φυσικούς χυμούς χωρίς συντηρητικά.

H Chiquita απασχολεί περισσότερους από 26.000 εργαζόμενους πλήρους απα-

σχόλησης σε 80 χώρες παγκοσμίως εκ των οποίων περί-που 17.000 ζουν και εργάζονται στη Λατινική Αμερική, όπου καλλιεργούνται οι μπανάνες.

Το όραμα Chiquita

Σκοπός μας είναι να κερδίσουμε τις καρδιές και το μυαλό των καταναλωτών δημιουργώντας επώνυμα και πάνω απ’ όλα υγιεινά προϊόντα.

Σύμμαχος μας είναι η αδιαπραγμάτευτη προτεραιό-τητα της ποιότητας που μας διαφοροποιεί σε κάθε βήμα από την καλλιέργεια μέχρι τα προϊόντα μας να φτάσουν στους καταναλωτές. Ενδεικτικά οι δράσεις μας:1) Αυστηρά πρότυπα για την καλλιέργεια, την άρδευση,

τη λίπανση και την έρευνα με συνεχείς πιστοποιήσεις από διεθνείς οργανισμούς (Rainforest Alliance, WWF, REWE, IUF – COLSIBA) με σεβασμό στο περιβάλλον και τους υπαλλήλους μας.

2) Επιλέγουμε μόνο τα καλύτερα φρούτα (1 στις 2 μπανά-νες γίνεται Chiquita).

3) Υπήρξαμε πρωτοπόροι στην κατασκευή ιδιόκτητων πλοίων ψυγείων.

4) Δημιουργήσαμε ειδικά κιβώτια συσκευασίας και απο-θήκευσης και εξελιγμένο σύστημα ιχνηλασιμότητας.Η σημερινή εικόνα της εταιρία μας είναι αποτέλεσμα

πολύχρονης και σκληρής προσπάθειας από όλους τους εργαζόμενους μας. Έτσι όταν βλέπετε το

σήμα Chiquita γνωρίζετε ότι θα απολαύσε-τε ένα υγιεινό θρεπτικό προϊόν με μονα-

δική γεύση & απαράμιλλη ποιότητα. Η εταιρία προωθεί τα προϊόντα της μέσω των εμπορικών σημάτων (brand names) «Chiquita» και «Fresh Express» που αποτελούν μάρκες υψηλής ποιότητας, καθώς και μέσα από άλλα εμπορικά σή-ματα. (Περισσότερες πληροφορίες μπο-

ρείτε να βρείτε στο ανανεωμένο μας site: www.chiquita.gr).

δεκαετίεςΜε παρουσία στην ελληνική αγορά ήδη από τη δεκαετία του 1970 η Chiquita έχει καταστήσει το όνομά της συνώ-νυμο των φρέσκων προϊόντων και της διατροφής υψηλής ποιότητας και προστιθέμενης διατροφικής αξίας.

Food & drinks Values - ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΔ

ημ

ιουργικ

ή π

αρουσία

ση

: A

llm

ed

iaC

reati

ve

Chiquita

24.12.10 FrumanPMS 300c

PMS XXX PMS XXX PMS XXX

Chiquita lettering 1

Coptim

JS

DP

AM

Adobe Illustrator CS5

ΕΠΙΛΟΓΗ 99

ΜΟΝΑΔΙΚHΣ ΠΟΙOΤΗΤΑΣ, ΣYΜΜΑΧΟΣ ΤΗΣ ΥΓΙΕΙΝHΣ ΔΙΑΤΡΟΦHΣ ΚΑΙ ΤΗΣ FITNESS ΕΜΦAΝΙΣΗΣ, Η ΜΠΑΝAΝΑ CHIQUITA ΕIΝΑΙ ΤΟ ΑΠOΛΥΤΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚO ΣΝΑΚ.

Η Chiquita είναι η πιο ποιοτική μπανάνα: • Η παραγωγή της γίνεται στις χώρες µε το ιδανικότερο

κλίμα (Νότια & Λατινική Αμερική: Εκουαδόρ, Κόστα-Ρίκα, Γουατεμάλα, Ονδούρα κ.λπ.).

• Μεγαλώνουν κάτω από τις πιο αυστηρές διαδικασίες (µό-νο 1 στις 2 μπανάνες γίνονται Chiquita). Επιλέγονται οι καλύτερες σε γεύση, εμφάνιση, φρεσκάδα, θρεπτικότητα, αξία αλλά και σε μέγεθος.

• Γίνονται συνεχείς έλεγχοι σε όλη τη διαδικασία από την καλλιέργεια στη φυτεία μέχρι να φτάσει στους πάγκους και στους καταναλωτές για τη διασφάλιση του σωστού βάρους, μεγέθους, χρώματος & θερμοκρασίας εξασφαλί-ζοντας έτσι την υψηλή ποιότητα της Chiquita.

• Η ποικιλία της µπανάνας Chiquita είναι η Cavendish µπα-νάνα που αποτελεί την πιο εκλεπτυσμένη & ποιοτική ποι-κιλία μπανάνας στον κόσμο.

Φίλος της υγείας

Γιατί οι μπανάνες δεν σε παχαίνουν αλλά καλυτερεύουν τη διατροφή σου «Εχθρός του πάχους, φίλος της υγείας»:• H Chiquita µπανάνα είναι το απόλυτο φυσικό ενεργειακό

σνακ.• Τα 100γρ Chiquita µπανάνας περιέχουν 66 θερµίδες, 0%

λιπαρά & 0% χοληστερίνη. • Επίσης έχουν ποτάσιο, φώσφορο, µαγνήσιο, φυτικές

ίνες, βιταμίνη Ε,C,ομάδας B & B6. Δη

μιο

υργικ

ή π

αρουσία

ση

: A

llm

ed

iaC

reati

ve

ΜΟΝΑΔΙΚHΣ ΠΟΙOΤΗΤΑΣ, ΜΟΝΑΔΙΚHΣ ΠΟΙOΤΗΤΑΣ,

100 ΕΠΙΛΟΓΗ

SponsorMedia sponsor Internet communication sponsor IT sponsor Communication supporterOfficial communication sponsor

2011

Join a focused and interactive discussion on latest developments regarding people with disability and the right to inclusion.

In association with:

The gap between established Greek policies and the new European frame 2010-2020:What must be changed?”Kallikratis” plan as a tool for the revision of disability policies

Tourism for people with disabilities: a real challengeWhy has tourism been used as the Trojan Horse?Impact of “Tourism for All” on the country’s economic developmentHow accessible is tourism in Greece both to Greeks and foreign visitors with disabilities?

Businesses socially responsible:How decisive role have they played until now?Evaluation of CSR business initiatives

How could the life of people with disabilities in Europe be improved by the implementation of disability policies?United Nations Conventions on the rights of people with disabilitiesEurope 2020EU cohesion policyEuropean disability strategy 2010-2020

Employing people with disabilities How to overcome the obstacles?Motivating employers to hire people with disabilities

IT: New technologies turn disabilities into abilitiesAchievements in mobile telephony and broadbandNew employment opportunities

Key topics:

•

•••

••

•

•

••

••

•

•

Πληροφορίες: Hazlis & Rivas Τηλ: 210 94 08 750 www.economistconferences.eu Email: info@hazliseconomist.com

In association with the National Confederation of Disabled People in Greece

Third CSR Conference

People with disabilityand the right to inclusion: What is the roleof anthropocentric companies?June 14th, 2011, Athens

EPILOGI_CSR.pdf 1 28/3/2011 3:08:13 μμ

ΕΠΙΛΟΓΗ 101

ΓΝΩ

ΣΗ

• Ε

ΠΕΝ

∆Υ

ΣΗ

• Α

ΝΑ

ΠΤ

ΥΞ

Η •

ΑΞ

ΙΑ •

KN

OW

LED

GE

• IN

VES

TM

EN

T •

DE

VE

LOP

ME

NT

VALU

E

ΓΝ

ΩΣ

Η •

ΕΠ

ΕΝ

∆Υ

ΣΗ

• Α

ΝΑ

SponsorMedia sponsor Internet communication sponsor IT sponsor Communication supporterOfficial communication sponsor

2011

Join a focused and interactive discussion on latest developments regarding people with disability and the right to inclusion.

In association with:

The gap between established Greek policies and the new European frame 2010-2020:What must be changed?”Kallikratis” plan as a tool for the revision of disability policies

Tourism for people with disabilities: a real challengeWhy has tourism been used as the Trojan Horse?Impact of “Tourism for All” on the country’s economic developmentHow accessible is tourism in Greece both to Greeks and foreign visitors with disabilities?

Businesses socially responsible:How decisive role have they played until now?Evaluation of CSR business initiatives

How could the life of people with disabilities in Europe be improved by the implementation of disability policies?United Nations Conventions on the rights of people with disabilitiesEurope 2020EU cohesion policyEuropean disability strategy 2010-2020

Employing people with disabilities How to overcome the obstacles?Motivating employers to hire people with disabilities

IT: New technologies turn disabilities into abilitiesAchievements in mobile telephony and broadbandNew employment opportunities

Key topics:

•

•••

••

•

•

••

••

•

•

Πληροφορίες: Hazlis & Rivas Τηλ: 210 94 08 750 www.economistconferences.eu Email: info@hazliseconomist.com

In association with the National Confederation of Disabled People in Greece

Third CSR Conference

People with disabilityand the right to inclusion: What is the roleof anthropocentric companies?June 14th, 2011, Athens

EPILOGI_CSR.pdf 1 28/3/2011 3:08:13 μμ

102 ΕΠΙΛΟΓΗ

Health newsΟι εξελίξεις, οι πρωτοβουλίες και η στρατηγική μιας αγοράς που λειτουργεί πάντα στην αιχμή της επόμενης μέρας στην υγεία.

ματιές στην επικαιρότητα

Αντιβίωση όπως καραμέλα

«Υγιεινή» ευτυχία

Όσα περισσότερα λιπαρά (κο-ρεσμένα) καταναλώνει κάποιος, όχι μόνο κάνει κακό στην καρ-διά του, αλλά και στη ψυχική του υγεία, σύμφωνα με νέα έρευνα. Αντίθετα, μη κορεσμένα λίπη όπως είναι το ελαιόλαδο, δρουν κατά της κατάθλιψης. Ειδικοί από τα Πανεπιστήμια της Ναβάρα και της Λας Πάλμας στα Κανάρια νη-σιά, με επικεφαλής τον καθηγητή προληπτικής ιατρικής, Αλμουδέ-να Σάντσεζ -Βιγιέχας, διαπίστω-σαν στο πλαίσιο της μελέτης πως κάποιες μεσογειακές τροφές, όπως το ελαιόλαδο, που έχουν πολλά ωμέγα-9 λιπαρά οξέα, μπορούν να μειώσουν τον κίν-δυνο της κατάθλιψης.

Από το θαύμα της επιστήμης 70 χρόνια πριν και την ανα-κάλυψη των αντιβιοτικών στη «μετά τα αντιβιοτικά» εποχή. Αυτή, η τελευταία είναι η σημερινή πραγματι-κότητα, με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας να προει-δοποιεί ότι εάν δεν αλλάξου-με πρακτικές, εάν δεν τεθεί φρένο στην αλόγιστη κατα-νάλωση αντιβιοτικών, οδεύ-ουμε στη «μετά τα αντιβιοτι-κά» εποχή, όπου πολλές λοι-μώξεις δεν θα θεραπεύονται.

Οταν τα πρώτα αντι-βιοτικά βγήκαν στην αγορά τη δεκαετία του 1940, θεωρή-θηκαν το θαύμα της επισ τήμης. Αποτέ-

λεσαν μια επανάσταση που οδήγησε στη δημιουργία και νέων αποτελε-σματικών φαρμάκων που βελτίωσαν δραματικά τη ζωή των ανθρώπων. Ωστόσο, πρόσφατα με την ευκαι-ρία της παγκόσμιας ημέρας υγείας, η πρόεδρος του Οργανισμού, Margaret Chan, προειδοποίησε: «Βρισκόμαστε στο όριο να χάσουμε αυτά τα σημα-ντικά πλεονεκτήματα. Η ανάπτυξη αν-θεκτικών στα αντιβιοτικά παθογόνων στελεχών επιταχύνεται και το θερα-πευτικό μας οπλοστάσιο περιορίζεται. Ο αριθμός των αντιβιοτικών που κα-θίστανται αναποτελεσματικά είναι πο-λύ μεγαλύτερος από τον αριθμό των νέων που τα αντικαθιστούν». Και αυ-τό οφείλεται στην υπερκατανάλωση αντιβιοτικών, συχνά από την πλευρά του ασθενή για να είναι «σίγουρος» αλλά και από την πλευρά των ιατρών-νοσοκομείων με σκοπό το κέρδος. Επίσης, η λήψη μικρότερης από την ενδεδειγμένη δόση φέρει το ίδιο απο-τέλεσμα. Ο διεθνής Οργανισμός επι-σημαίνει ότι αν δεν αλλάξουμε πρα-κτικές οδεύουμε στη «μετά τα αντιβι-οτικά» εποχή, όπου πολλές λοιμώξεις δεν θα θεραπεύονται. Η ανάπτυξη ανθεκτικών μικροβίων είναι μια φυ-σική διαδικασία, που αργά ή γρήγορα αφορά κάθε φάρμακο. Με τη συμπε-ριφορά μας όμως την επιταχύνουμε δραματικά. Ο ΠΟΥ αναφέρεται και στις επιπτώσεις της εκτεταμένης χρή-σης αντιβιοτικών στην κτηνοτροφία. Υπάρχουν ενδείξεις ότι παθογόνα μι-κρόβια σε ζώα που ανέπτυξαν ανθε-κτικότητα στα αντιβιοτικά μπορεί να μεταδοθούν στον άνθρωπο.

ΕΠΙΛΟΓΗ 103

66666

CONTRIBUTORS:

MEDIA CONTRIBUTORS:

MEDIA SPONSOR:

THIS EVENT IS SUPPORTED BY:

The event is organized by: In co-oparation with:

OPENING REMARKS

• Triant Flouris, Dean of Academic Affairs, Hellenic American University Inc.• Peter Monkhouse, PMP, Director, Vice Chair, 2011 Board of Directors, Project Management Institute • Marcus Possi, Director, Ecthos Consultorial e Desenvolvimento LTDA • Ed Yourdon, IT Project Manager Nodruoy Inc.

Leonidas-Phoebus Koskos, Executive Director, Hellenic American Union, Executive Vice President, Hellenic American University Inc.

KEYNOTE SPEAKERS

SPEAKERS

• Dave Adkins, PE, PMP, Director of Technology Group, Business Management Consultants • Timothy Bult, Project Manager, MacDonald Dettwiler and Associates• Thanos Falagas, Product Development & Marketing Director, Enterprise and Business, OTE• Tony Van Krieken, Community Manager, Project Management Institute’s International Development Community of Practice, Project Manager, City of Ontario• Kostas Liakeas, CIO, EFG EuroLife• Spiros Vamvakas, Engineering Manager, Coca-Cola HBC

Earn 8 PDUs and 7 CPEs

Monday, 20 June 2011

Hellenic American Union, Massalias 22, Athens, Tel: 210-3680907 http://project.hau.gr, project@hau.grINFORMATION:

http://project.hau.gr

: Your Ally in Tough Times

104 ΕΠΙΛΟΓΗ

Συνέντευξη

κωστασ Ευρυπιδησ // GENESIS PHARMA

Άλματα στο μέλλονΤο 1997 ήταν μόλις μία ομάδα εννέα ατόμων. Σήμερα η GENESIS Pharma είναι μία κερ-δοφόρα επιχείρηση 200 ατόμων που συμπεριλαμβάνεται στις ισχυρότερες επιχειρήσεις στη χώρα. Ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, Κώστας Ευρυπίδης, και πρωτεργάτης αυτής της δυναμικής επιχείρησης μας μιλά για το «μυστικό» της επιτυχίας, τα σχέδια της επιχείρησης, ενώ σε ό,τι αφορά τις οφειλές του Δημοσίου στις φαρμακευτικές εταιρείες θεωρεί ότι η λύση του προβλήματος παραμένει σε αναζήτηση.Από τον ΜΑκη ντΟβΟλΟ

Εν μέσω μιας πρωτοφανούς οι -κ ο ν ο μ ι κ ή ς κ ρ ί σ η ς η G E N E S I S Pharma εντάχθηκε στις «Strongest Companies in Greece» της ICAP Group τον περασμένο Οκτώβριο, κα-τατασσόμενη έτσι στις ισχυρότερες ζώνες πιστοληπτικής διαβάθμισης. Που οφείλεται αυτή η θετική εξέλιξη στο, κατά γενική ομολογία, «γκρίζο» οικονομικό και επιχειρηματικό τοπίο; Η ένταξη της GENESIS Pharma στις «Strongest Companies in Greece» αποτελεί για εμάς επιβράβευση της συνεχούς μέριμνάς μας για συνέ-πεια, σοβαρότητα και υπευθυνότη-τα στις σχέσεις μας με τους πελά-τες και τους προμηθευτές μας. Οι άνθρωποι που δημιουργήσαμε τη GENESIS Pharma μοιραζόμασταν μια κοινή πεποίθηση, πως όταν ξε-κινάς να επιχειρείς δεν πρέπει να

σκέφτεσαι μόνο πώς θα καταφέ-ρεις να φτάσεις σε μια κορυφαία θέση, αλλά και πώς θα τη διατη-ρήσεις, γιατί η επιχειρηματικότητα δεν αναπτύσσεται πάντα σε ήρεμα νερά. Ο στόχος μας ήταν ανέκαθεν να μπορέσουμε να δημιουργήσου-με μια ελληνική εταιρεία δυνατή, ανταγωνιστική και με προοπτικές σε βάθος χρόνου. Προετοιμαζόμα-στε και προγραμματίζουμε βασιζό-μενοι σε πολυετές πλάνο, δεν κοι-τάζουμε μόνο το σήμερα, ώστε να μπορούμε να διασφαλίζουμε μία ισχυρή χρηματοοικονομική θέση στην αγορά. Αυτό το πλάνο είναι συνολικό και βεβαίως περιλαμβά-νει και οικονομικό σχεδιασμό, που μας βοηθά να διατηρούμε σταθε-ρότητα στα οικονομικά μας μεγέθη. Αυτή η οικονομική σταθερότητα,

σε συνδυασμό με τη διαμόρφωση ενός εξαιρετικού δικτύου διεθνών συνεργατών και ενός χαρτοφυλα-κίου καινοτόμων προϊόντων, πα-ράλληλα με την πολύ δυνατή ομά-δα εργαζομένων και συνεργατών, έχει συμβάλλει σ την εξαιρετ ικά καλή πορεία της εταιρείας μας και μας έχει εν μέρει θωρακίσει από το αρνητικό οικονομικό κλίμα. Γι αυτό άλλωστε έχουμε καταφέρει να εί-μαστε η πρώτη σε παραγωγικότητα φαρμακευτική εταιρεία στην Ελ-λάδα, και παρά τις δυσμενείς συν-θήκες που επικρατούν στη χώρα μας και τη μείωση των τιμών των φαρμάκων, έχουμε διατηρήσει τον όγκο των πωλήσεών μας.

Η δημιουργία της εταιρείας βασίστη-κε στην ιδέα της αξιοποίησης των

ΕΠΙΛΟΓΗ 105

ευκαιριών που υπάρχουν στον τομέα της βιοτεχνολογίας. Ποιες προοπτικές διανοίγονται, με τη γνώση του αν-θρώπινου γενετικού υλικού (DNA), για την καταπολέμηση ασθενειών που μέχρι πρόσφατα δεν μπορούσαν να αντιμετωπισθούν αποτελεσματι-κά; H επιστήμη της φαρμακευτικής βιοτεχνολογίας στοχεύει κυρίως σε σπάνιες ασθένειες ή σε ασθένειες για τις οποίες δεν υπήρχε στο πα-ρελθόν αποτελεσματική αντιμετώ-πιση. Τα βιοτεχνολογικά φάρμακα βασίζονται σ τη δομική ύλη του ανθρώπινου οργαν ισμού, όπως τα κύτταρα και οι πρωτεΐνες, και στην τεχνολογία του εργαστηρια-κού ανασυνδυασμού των μορίων. Μιμούνται τη λειτουργία του ορ-γανισμού, γι΄αυτό έχουν λιγότερες παρενέργειες, ενώ ήδη προσφέ-

ρουν λύσεις σε ασθένειες όπως το AIDS, η ηπατίτιδα C, η αιμοφιλία, ο διαβήτης κλπ. Ο στόχος της βιοτε-χνολογικής έρευνας για το μέλλον είναι να μετατρέψει ασθένειες όπως ο καρκίνος σε χρόνιες νόσους και πιθανότατα να πετύχει την ανάπτυ-ξη «εξατομικευμένων θεραπειών» βάσει του ιστορικού και των ιδιαί-τερων χαρακτηριστικών του κάθε ασθενή.

Τα τελευταία χρόνια η εταιρία συστη-ματικά κατατάσσεται στις καλύτερες εταιρίες από πλευράς εργασιακού πε-ριβάλλοντος. Ποιο είναι το μυστικό για αυτή τη διάκριση; Η πορεία των επιχειρήσεων είναι άρρηκτα δεμέ-νη με τους ανθρώπους τους. Όταν οι άνθρωποι νιώθουν πως η δου-λειά τους ανταμείβεται, υλικά και

ηθικά, εργάζονται σε ένα περιβάλ-λον δίκαιο, δημιουργικό, ευχάρι-στο και νιώθουν ασφάλεια, τότε δί-νουν τον καλύτερό τους εαυτό. Αυ-τή είναι η φιλοσοφία μας από τον πρώτο χρόνο λειτουργίας μας το 1997, όταν ήμασταν μια ομάδα εν-νέα ανθρώπων, μέχρι σήμερα, που είμαστε περισσότεροι από 200. Θέ-λουμε, πρώτα από όλα, η εταιρεία μας να αποτελεί πρότυπο στη συ-νείδηση των ίδιων των ανθρώπων μας και να διατηρούμε αναλλοίωτη την εταιρική μας κουλτούρα όσο κι αν μεγαλώνουμε ως εταιρεία.

Από την ίδρυσή της τα βασικά με-γέθη της GENESIS Pharma παρου-σίασαν σημαντική αύξηση. Ποια οι-κονομικά αποτελέσματα περιμένετε για το 2011; Πόσο σας επηρεάζει η

106 ΕΠΙΛΟΓΗ

Συνέντευξη

κωστασ Ευρυπιδησ // GENESIS PHARMA

δυσμενής οικονομική κατάσταση; Η κατάσταση της οικονομίας έχει επηρεάσει και εμάς, όπως ολόκλη-ρο τον επιχειρηματικό κόσμο. Το μεγαλύτερο όμως πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε είναι το θέμα των χρεών και αυτό προϋπήρχε της κρί-σης. Ειδικά εμείς που διαθέτουμε αποκλειστικά νοσοκομειακά φάρ-μακα, αντιμετωπίζουμε ένα κόστος που καθιστά τις πωλήσεις των τε-λευταίων 5 ετών στα νοσοκομεία ζημιογόνες, ενώ συνολικά τα χρη-ματοοικονομικά έξοδα για τις πω-λήσεις της περιόδου 2007-2009 θα ξεπεράσουν το 40%. Σήμερα στην περίοδο της κρίσης, τα χρέη αυτά λειτουργούν όχι μόνο σωρευτικά αλλά και συνδυαστικά με επιβα-ρύνσεις όπως οι έκτακτες εισφορές και περικοπές. Παραδείγματα τέ-τοιων επιβαρύνσεων αποτελούν οι οριζόντιες μειώσεις των τιμών του περασμένου Μαΐου χωρίς κάποιο κριτήριο, που βρήκαν πολλά από τα προϊόντα μας στην υψηλότε-ρη κλίμακα μείωσης, λόγω του ότι τα φάρμακα που αντιπροσωπεύ-ουμε στην ελληνική αγορά είναι όλα υψηλής τεχνολογίας για χρό-νιες, σπάνιες και βαριάς μορφής ασθένειες και άρα αξίας. Εμείς ως αμιγώς ελληνική εταιρεία, βασιζό-μαστε αποκλειστικά και μόνο στις δικές μας δυνάμεις. Καταλαβαί-νετε λοιπόν πως το 2010 δεν ήταν μια εύκολη χρονιά και πιθανολογώ πως ούτε το 2011 θα είναι. Όμως είμαι σίγουρος πως θα καταφέρου-με να διατηρήσουμε τη σταθερή μας πορεία.

Πως κινείται η θυγατρική σας στη Κύπρο και τα γραφεία αντιπροσώ-πευσης σε Βουλγαρία και Ρουμανία. Υπάρχουν ευκαιρίες και σε άλλες αγορές; Η πορεία της θυγατρικής μας στην Κύπρο είναι πολύ καλή. Στ ις χώρες της νοτιοανατολικής

Ευρώπης οι συνθήκες δεν είναι εξίσου ευνοϊκές, όμως προετοιμα-ζόμαστε για το λανσάρισμα νέων προϊόντων και κινούμαστε γενικά με μεγάλη προσοχή. Σχετικά με άλλες ευκαιρίες, παρακολουθού-με τι γίνεται σε όλες τις γειτονικές αγορές, εξετάζουμε προσεκτικά την αγορά της Τουρκίας, όμως στην παρούσα φάση είμαστε αρκετά συ-ντηρητικοί στο πλάνο νέων επενδύ-σεων.

Ποιοι είναι οι στόχοι που έχετε θέ-σει για το 2011; Καταρχήν θέλουμε να ενισχύσουμε τη δυναμική μας, για τον λόγο αυτό όχι μόνο έχου-με διατηρήσει το ανθρώπινο δυ-ναμικό μας, αλλά κάναμε αρκετές νέες προσλήψεις. Επίσης, συνεχί-ζουμε να αξιολογούμε διαρκώς τις ευκαιρίες για νέες συνεργασίες με διεθνείς εταιρείες που πραγματο-ποιούν πολλά υποσχόμενη έρευνα στον τομέα της φαρμακευτικής βι-οτεχνολογίας και για νέα προϊόντα. Παράλληλα, εντός του 2011 είναι πιθανό να βάλουμε ξανά σε προτε-ραιότητα το πλάνο των επενδύσεων σε αγορές της νοτιοανατολικής Ευ-ρώπης.

Τον τελευταίο χρόνο η κυβέρνηση έχει λάβει σειρά μέτρων για τον πε-ριορισμό της φαρμακευτικής δαπά-νης και τη συνακόλουθη μείωση της επιβάρυνσης ασφαλιστικών ταμείων και νοσοκομείων. Πως τα κρίνετε; Προσωπικά θεωρώ πως ο τεχνολο-γικός εκσυγχρονισμός και η μηχα-νοργάνωση της δημόσιας υγείας, σε όλους τους εμπλεκόμενους φο-ρείς και σε όλα τα στάδια, είναι το μέτρο που θα λύσει τα περισσότε-ρα προβλήματα και μπορεί μακρο-πρόθεσμα να αποτρέψει χρόνιες παθογένειες του συστήματος, όπως η διαφθορά και οι τεράστιες κα-θυστερήσεις. Ας μην ξεχνάμε πως η μεγαλύτερη πηγή της τεράστιας

«Η κατAστασΗ τΗσ οικονομIασ Eχει επΗρεασει και εμασ, οπωσ ολοκλΗρο τον επιχειρΗματικο κοσμο. το μεγαλΥτερο ομωσ προβλΗμα ποΥ αντιμετωπιζοΥμε ειναι το θεμα των χρεων και αΥτο προϋπΗρχε τΗσ κρισΗσ. εμεισ ειδικα, ποΥ διαθετοΥμε αποκλειστικα νοσοκομειακα φαρμακα, αντιμετωπιζοΥμε ενα κοστοσ ποΥ καθιστα τισ πωλΗσεισ των τελεΥταιων 5 ετων στα νοσοκομεια ζΗμιογονεσ, ενω σΥνολικα, τα χρΗματοοικονομικα εξοδα για τισ πωλΗσεισ τΗσ περιοδοΥ 2007-2009 θα ξεπερασοΥν το 40%».

ΕΠΙΛΟΓΗ 107

επιβάρυνσης των ασφαλιστικών ταμείων δεν οφείλεται στα φάρμα-κα. Επίσης, ο προσδιορισμός των τιμών των φαρμάκων βάσει των 3 χαμηλότερων τιμών της ΕΕ είναι μια αντικειμενική και αναγκαία λύ-ση, την οποία και επικροτούμε, δε-δομένης της οικονομικής κατάστα-σης του κράτους, των νοσοκομείων και των ταμείων, πρέπει όμως να εφαρμοστεί δίκαια και με διαφά-νεια για όλα τα φάρμακα.

Ποια μέτρα θα μπορούσαν να λη-φθούν ώστε και να εξορθολογιστεί η αγορά του φαρμάκου στη χώρα μας; Αν σήμερα δεν βρεθεί λύση με το θέμα των χρεών, η φαρμακευτική αγορά στη χώρα μας δεν μπορεί να λειτουργήσει εύρυθμα. Δεν είναι δυνατόν οι φαρμακευτικές εταιρεί-ες να τροφοδοτούν τα νοσοκομεία και να πληρώνονται μετά από χρό-νια, με εκπτώσεις και ομόλογα. Επί-σης, όπως ήδη σας ανέφερα, θεω-ρώ κομβικά τα οφέλη που θα προ-κύψουν από τη μηχανοργάνωση.

Οι φαρμακευτικές εταιρίες έχουν κατηγορηθεί για τις ελλείψεις που παρατηρούνται τελευταία σε πολλά φάρμακα. Πώς το σχολιάζετε; Στις περισσότερες περιπτώσεις οι ελ-λείψεις οφείλονται είτε σε πολύ χαμηλές τιμές είτε σε παράλληλες εξαγωγές, για τις οποίες δεν έχουν υπαιτιότητα οι φαρμακευτικές εται-ρείες.

Ένα βασικό πρόβλημα που επικα-λούνταν οι φαρμακευτικές εταιρίες ήταν οι μεγάλες οφειλές των νοσο-κομείων προς αυτές. Οι τελευταίες κυβερνητικές ρυθμίσεις στο εν λόγω ζήτημα εκτιμάτε ότι δίνουν οριστική λύση ή θα έχουμε επανεμφάνιση του προβλήματος σε σύντομο χρονικό διάστημα; Η αλήθεια είναι πως η ρύθμιση που έγινε για την περίοδο 2007 – 2009 με ομόλογα ελληνικού δημοσίου είναι εξοντωτική για τις

ελληνικές φαρμακευτικές εταιρείες που έχουν υψηλό ποσοστό νοσο-κομειακών πωλήσεων. Επομένως, δεν μπορώ να δω με πιο τρόπο έχει δοθεί οριστική λύση στο πρό-βλημα όταν η ίδια κατάσταση συνε-χίζεται με τη μη καταβολή του με-γαλύτερου μέρους των χρεών που δημιουργήθηκαν το 2010.

« Η πορεια των επιχειρΗσεων ειναι αρρΗκτα δεμενΗ με τοΥσ ανθρωποΥσ τοΥσ. οταν νιωθοΥν πωσ Η δοΥλεια τοΥσ ανταμειβεται, Υλικα και Ηθικα, εργαζονται σε ενα περιβαλλον δικαιο, δΗμιοΥργικο, εΥχαριστο και νιωθοΥν ασφαλεια, τοτε δινοΥν τον καλΥτερο τοΥσ εαΥτο».

108 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΕΠΙΛΟΓΗ 109

GB

SPA

, Mεγ

άλη

Βρετ

ανία

Επιμέλεια ενότητας:Μαριαλένα Μαντζαβίνου m.mantzavinou@allmedia.gr

110 ΕΠΙΛΟΓΗ

DETOX PROGRAMME

GB SPAΑΔΥΝΑΤΙΣΜΑ ΚΑΙ ΣΥΣΦΙΞΗ

Ειδική Προσφορά ΜΟΝΟ για τον Μάιο 2011

στο GB SPA

Απαλλαγείτε από τα περιττά κιλά του χειμώνα με το

καλοκαιρινό πρόγραμμα για αναβίωση των υποτονι-

κών συστημάτων του οργανισμού. Αναζωογονήστε

το δέρμα σας και εξαλείψτε τις τοξίνες διαλέγοντας

μια από τις ακόλουθες ειδικές περιποιήσεις αδυνα-

τίσματος:

anti-Cellulite Wrap treatment by algoane (1 ώρα

και 15 λεπτά), µόνο €100 από €135

Μαζί σας χαρίζουν ένα σετ ευεξίας από την Algoane

(3 ταξιδιωτικά προϊόντα).

Περιποίηση περιτύλιξης με τα φημισμένα φύκια της

Βρετάνης και αιθέρια έλαια, αντικυτταριτιδική μά-

σκα που καταπολεμούν την κυτταρίτιδα και σμιλεύ-

ουν το σώμα, απολεπιστική μάσκα και μασάζ αδυνα-

τίσματος για αποσυμφόρηση και αποτοξίνωση, ή

EsPa stimulating hip & Thigh Treatment (55 λε-

πτά), µόνο €84 από €120

Ειδική θεραπεία για την τόνωση του κυκλοφορι-

κού και λεμφικού συστήματος, επικεντρωμένη στις

περιοχές του σώματος όπου έχουν την τάση να κα-

τακρατούν υγρά και να εμφανίζουν κυτταρίτιδα και

ανομοιογενή υφή δέρματος. Η βαθιά απολέπιση με

φύκια και η τριβή με αλάτι ακολουθείται από ένα

αποτοξινωτικό μασάζ με αιθέρια έλαια ενώ παράλ-

ληλα ένα λεμφικό μασάζ σας βοηθάει στην απομά-

κρυνση των τοξινών.

ΕΠΙΛΟΓΗ 111

DETOX PROGRAMME

H ομορφιά συναντά τις προσιτές τιμές σε έναν μοναδικό χώρο στο ξενοδοχείο Μεγάλη Βρετανία.

Χαρίστε σε κάθε περίσταση, όλο τον χρόνο, στους φίλους σας, στην οικογένειά σας και στους συνεργάτες σας την απόλυτη πολυτέλεια με μια δωροεπιταγή του GB Spa. Με τις δωροεπι-ταγές μπορείτε να κάνετε ένα πραγματικά εξατομικευμένο δώ-ρο, για γενέθλια ή ονομαστική γιορτή, γάμο ή επέτειο, αλλά και να χαρίσετε ένα ευχαριστήριο δώρο σε συνεργάτες, συνα-δέλφους ή σε μια ιδιαίτερη ομάδα ατόμων. Αντί να χαρίσετε χρήματα ή και δώρο που μπορεί να μην αποδειχθεί ιδανική επιλογή, οι δωροεπιταγές προσφέρουν σε αυτούς που τις χα-ρίζετε πληθώρα επιλογών. Τώρα, μπορείτε να τις παραγγεί-λετε μέσω διαδικτύου, για ακόμη μεγαλύτερη ευκολία, στο

www.gbspa.gr, και να λάβετε 10% έκπτωση στις μεμονωμένες περιποιήσεις μας. Παράδοση οπουδήποτε στην Ελλάδα ή και στο εξωτερικό. Ιδανικά για γυναίκες και άντρες με ελάχιστη ονομαστική αξία από €50.

Περιποιήσεις, συμβουλές, Thermal Suite: 09.00 – 21.30Εσωτερική πισίνα: 06.00 – 22.00Atrium: 11.00 – 16.00Τηλ.: 210 3330799/722Email: spa.gb@starwoodhotels.comwww.gbspa.gr

Δωροεπιταγή GB Spa, ένα πρωτότυπο και συναρπαστικό δώρο που χαρίζει ανανέωση και χαλάρωση

112 ΕΠΙΛΟΓΗ

H δερμάτινη outdoor πλευρά της ζωής και τα νέα αντικείμενα του πόθου.

Precious Life & Living Values

Precious Life & Living Values

de la cremeCReMe

ρολοι χειροσ TOMMY hILFIGER aLRInGTOn //Chronoteam-Watches Ωρογράφος με ατσάλινη κάσα και μαύρο δερμάτινο λουρί. Διαθέτει ενδείξεις 24ώρου, ημέρας και ημερομηνίας και είναι αδιάβροχο έως τα 50 μέτρα.

KInhTO MERIDIIsT // TaG heuer Η φημισμένη ελβετική ωρολογοποιία των 150 χρόνων απαράμιλλων επιδόσεων στη μέτρηση και το design του χρόνου, μπροστά στο μεγάλο σύνορο της κινητής τηλεφωνίας. Διπλή οθόνη και διακόπτης TAG Heuer που επιτρέπουν τη διακριτική ανάγνωση της ώρας και τη διαχείρηση των κλήσεων. H χρήση ατσαλιού 316L χαρίζει τέλεια λείες όψεις και ανθεκτικότητα ενώ η οθόνη είναι φτιαγμένη από κρύσταλλο ζαφείρι 60.5 καρατίων που χαράσσεται εξαιρετικά δύσκολα και εξασφαλίζει εξαιρετική μετάδοση του φωτός και σταθερότητα σε όλες τις θερμοδυναμικές συνθήκες. Αυτά τα δύο χαρακτηριστικά αποτελούν περίτρανο παράδειγμα για το πώς το Meridiist ενσωματώνει τα πιο πολύτιμα υλικά που χρησιμοποιούνται στην ωρολογοποιία.

ρολοι χειροσ TOMMY hILFIGER aLRInGTOn //Chronoteam-Watches Ωρογράφος με ατσάλινη κάσα και μαύρο δερμάτινο λουρί. Διαθέτει ενδείξεις 24ώρου, ημέρας και ημερομηνίας και είναι

ΕΠΙΛΟΓΗ 113

ρολοι χειροσ σειρΑ GRanD CaRRERa // TaG hEuERΜια νέα, εξαιρετικής ποιότητας Avant-Garde σειρά εμπνευσμένη από τους αγώνες αυτοκινήτων. Μια σειρά με πρωτοφανή κομψότητα, απόδοση και ακρίβεια. Η πρώτη σειρά με τον μοναδικό αυτόματο μηχανισμό Calibre RS, της TAGHeuer. Τον πρώτο μηχανισμό με ένδειξη Συστήματος Περιστρεφόμενου Δίσκου, (Rotating Indication System).

Αυτοκινητο C-CLass COuPE & C63 aMG //MERCEDEs-BEnZ Δερμάτινα σαλόνια απαράμιλλης αισθητικής από τη C63 AMG & τη νέα C-coupe. Το C-class coupe, το πλέον πρόσφατο μέλος της κα-τηγορίας των πολυτελών τετραθέσιων κουπέ είναι εξοπλισμένο με περισσότερα από 2.000 νέα εξαρτήματα και αξεσουάρ. Μεταξύ αυ-τών, ξεχωρίζει το ιδιαίτερης αισθητικής δερμάτινο σαλόνι από δέρ-μα ARTICO με εξωτερικές ραφές στο χρώμα της πορσελάνης, δερ-μάτινο 3άκτινο σπορ τιμόνι με 12 πλήκτρα, περφορέ στα σημεία

λαβής, δερμάτινο λεβιέ ταχυτήτων, υποβραχιόνιο, και επένδυση πόρτας με εξωτερικές ραφές στο χρώμα της πορσελάνης. Τεχνικά χαρακτηριστικά: 1796 cm3, 156 ίπποι, κατανάλωση καυσίμου (μει-κτός κύκλος) 6,7-7,3, εκπομπή CO2 (g/km) 157-169.

C63 aMG Το εσωτερικό της C63 AMG έχει έναν έντονο σπορ χα-ρακτήρα. Το σαλόνι από δίχρωμο δέρμα designo αποτελείται από τα ξεχωριστά σπορ καθίσματα AMG με ενσωματωμένα προσκέφα-λα, το νέο, δερμάτινο τιμόνι AMG με πεπλατυσμένο το κάτω μέρος

ρολοι χειροσ σειρΑ GRanD CaRRERa // TaG hEuERΜποιότητας Avant-Garde σειρά εμπνευσμένη από τους αγώνες αυτοκινήτων. Μια σειρά με πρωτοφανή κομψότητα, απόδοση και ακρίβεια. Η πρώτη σειρά με τον μοναδικό αυτόματο μηχανισμό Calibre

πρώτο μηχανισμό με ένδειξη Συστήματος Περιστρεφόμενου Δίσκου, (Rotating Indication System).

114 ΕΠΙΛΟΓΗ

Precious Life & Living Values

Precious Life & Living Values

ΠροορισμοσΜονοπάτια Mountain Resort & RestaurantΌταν η παραδοσιακή αρχιτεκτονική συναντά τις σύγχρονες απαιτήσεις. Next top

Ένα πρότυπο τουρισ τ ικό συγκρότημα, το Μονοπάτ ια Mountain Resort & Restaurant, λειτουργεί στα άνω πεδινά του Κεντρικού Ζαγορίου. Αναστηλώθηκε ένας ολόκληρος οι-κισμός που περιλαμβάνει δύο αρχοντικά του 19ου αιώνα και οκτώ αχυρώνες-καλύβια που έχουν χαρακτηριστεί διατηρη-τέα μνημεία, ενώ κατασκευάστηκαν δύο νέα κτίρια σε από-λυτη συμφωνία με την ηπειρώτικη αρχιτεκτονική. Μνημειακά αλώνια, καλντερίμια και ξερολιθιές πλαισιώνουν τα κτίρια με τα ογδόντα και πλέον παράθυρα όπου διαρκώς εναλλάσσε-ται η μαγευτική θέα της φύσης. Το ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ Mountain Resort προσφέρει 3 σουίτες (44-77 τ.μ.), οκτώ ανεξάρτητα μονόχωρα σπιτάκια (41-66 τ.μ.) και τέσσερα standard δωμά-τια. Κάθε διαμέρισμα ή δωμάτιο έχει το δικό του χαρακτή-ρα και προσφέρει όλες τις σύγχρονες ανέσεις (τζάκι, αυτό-νομη θέρμανση, ασύρματη σύνδεση internet, τηλεόραση με επίπεδη οθόνη, δορυφορικά κανάλια, mini-bar, προϊόντα

προσωπικής περιποίησης). Η διαμόρφωση των χώρων, με τις λιτές γραμμές και τις γήινες αποχρώσεις, αποπνέει ατμό-σφαιρα ηρεμίας και χαλάρωσης που συμπληρώνεται από το άψογο σέρβις. To Μονοπάτια Restaurant στεγάζεται στο δι-ώροφο αναστηλωμένο αρχοντικό του 19ου αιώνα, κόσμημα της τοπικής αρχιτεκτονικής, συνολικού εμβαδού 660 μ2. Την εσωτερική διακόσμηση του επιβλητικού κτιρίου με τα μεγάλα παράθυρα και τα ψηλά ταβάνια συμπληρώνουν αξιόλογα έρ-γα νεοελληνικής ζωγραφικής. Στο ίδιο κτίριο βρίσκεται καφέ, bar, κελάρι με αξιόλογη λίστα κρασιών και αίθουσα privé για ιδιαίτερο γεύμα ή δείπνο (max 10 άτομα). Τα προϊόντα που προσφέρει η περιοχή είναι η βάση και η πηγή έμπνευσης για τις δημιουργίες της κουζίνας του. Στο μενού κυριαρχούν οι ελληνικές γεύσεις. Η φαντασία και η ζεστή ατμόσφαιρα ικα-νοποιούν κάθε προσδοκία. Περισσότερες πληροφορίες στο www.monopatiaresort.gr.

ΕΠΙΛΟΓΗ 115

of the ArtThe Monster Family by DucattiΜία οικογένεια, αλφαβητάρι για μοναδικές δίτροχες εμπειρίες σπορ οδήγησης.State

Από το 1992 που παρουσιάστηκε το πρώτο

Monster έχει κλέψει τις καρδιές φανατικών Ducatisti και όχι μόνο.

Σήμερα, τα Monster παραμένουν πιστά

στην αρχική φιλοσοφία και τα μοντέλα

696, 796 και 1100 Evo συνεχίζουν να κο-

σμούν την γκάμα της Ducati. Από το μικρό

696 με τα 80 άλογα έως το απόλυτο 1100

Evo των 100 καθαρόαιμων αλόγων τα

Monster εξακολουθούν να οριοθετούν

τον τρόπο που πρέπει να κατασκευ-άζονται οι σπόρ γυμνές μοτο-

συκλέτες.

116 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΠΑολο Ακιχικο ΓιοσικΑβΑ / LuFThansaΆνεση και ποιοτικές υπηρεσίες για την απόλυτη ταξιδιωτική εμπειρία εδάφους και on the fly.

Ποιοτητασ ΠτΗσεισ

Ευγε νής , προσηνής , ζεστός και φιλικός και πολύ καλός γνώστης του κλάδου των αερο-μεταφορών. Κατάγε-ται από την Ιαπωνία,

γεννήθηκε στη Βραζιλία και, έχοντας περάσει από το Σάο Πάολο, το Ρίο ντε Τζανέιρο, τη Λισαβόνα και τη Μαδρί-τη, εδώ και πέντε χρόνια ζει και εργά-ζεται στην Αθήνα. Ο Πάολο Ακιχίκο Γιοσικάβα αποτελεί μια πολύ πετυχη-μένη «μείξη» από διαφορετικές κουλ-τούρες και νοοτροπίες –τι καλύτερο για τον γενικό διευθυντή Ελλάδας– Κύπρου της Lufthansa, μιας γερμανι-κής εταιρείας, η οποία δραστηριοποι-είται σε όλο τον κόσμο και εξυπηρετεί πολίτες σχεδόν όλων των κρατών του πλανήτη!

Βλέπω στην επαγγελματική σας κάρ-τα, κ. Γιοσικάβα, πέντε εταιρείες (Lufthansa, Austrian, British Midland International , Brussels Airlines, Swiss)... Ακριβώς. Πέντε εταιρείες, οι οποίες παραμένουν ανεξάρτητες, με το δικό τους μάνατζμεντ, αλλά βρί-σκονται όλες κάτω από τη στέγη της Lufthansa. Κάθε μία από αυτές οφεί-λει να προσπαθεί να έχει κέρδη και, φυσικά, κάθε μία πρέπει να παραμένει γνωστή στο κοινό της κυρίως για το ξεχωριστό της χαρακτηριστικό, π.χ. η Swiss για την... ελβετική φιλοξενία, τις σοκολάτες, τα ρολόγια, η Lufthansa για την αξιοπιστία, την προσήλωση στην αξιοποίηση της υψηλής τεχνο-λογίας και την οικονομική δύναμη, η Austrian για την ιδιαίτερη γαστρο-νομική της χροιά... Σε αυτή τη μείξη, λοιπόν, κάθε μία εταιρεία διατηρεί τον δικό της χαρακτήρα και τη δική της ταυτότητα, ενώ αυτονόητο είναι πως ο πελάτης θα απολαμβάνει τα ίδια πλε-ονεκτήματα, ανεξάρτητα με ποια εται-ρεία ταξιδεύει. Αυτό είναι μια πρό-κληση για μας.

Σίγουρα. Αποτελεί και για σας προ-σωπικά μια πρόκληση, το να ζείτε και να εργάζεστε στην Ελλάδα; Είστε τώρα σχεδόν πέντε χρόνια στη χώρα. Σωστά. Αυτό είναι ευχαρίστηση για μένα! Ακό-μη και σήμερα, μια ιδιαίτερα δύσκο-λη για τη χώρα μας, στιγμή; Φυσικά, ακόμη και σήμερα. Και θα σας εξη-γήσω το γιατί απολύτως ξεκάθαρα και ειλικρινά. Είμαι Γιαπωνέζος, αλλά έχω γεννηθεί στη Βραζιλία. Αυτό ση-μαίνει πως η βραζιλιάνικη, η λατινο-γενής κουλτούρα μου συνδυάζεται με την ιαπωνική νοοτροπία. Αυτή η μείξη ανάμεσα στις δύο διαφορετι-κές κουλτούρες με κάνει κάθε φορά να μπορώ να ζω και να εργάζομαι πιο εύκολα σε χώρες με διαφορετικό μεταξύ τους χαρακτήρα. Και γιατί εί-ναι ευχαρίστηση να είμαι στην Ελλά-δα; Μα γιατί εδώ οι άνθρωποι είναι ντόμπροι, το φαγητό και το κρασί εξαιρετικά, και το κλίμα θαυμάσιο!

Αυτά για τη ζωή – για την εργασία; Το ίδιο ισχύει και για την εργασία! Φυσικά κάθε αγορά έχει τα δικά της χαρακτηριστικά, αλλά, στο τέλος της ημέρας, όλες είναι λίγο-πολύ το ίδιο: Παράγουμε ποιοτικά προϊόντα (στη δική μας περίπτωση μιλάμε για υπηρεσίες), και με το οικουμενικό μας μπραντ, αυτό της Lufthansa, τα παρέχουμε στο κοινό. Φυσικά, είναι δύσκολη η εποχή. Έχουμε την κρί-ση, η οποία ξεκίνησε το 2009. Στην αγορά πέφτουν λιγότερα χρήματα και εμείς οφείλουμε να είμαστε πε-ρισσότερο ανταγωνιστικοί και να πα-ρέχουμε τις υπηρεσίες μας σε ακόμη πιο συμφέρουσες, για τον πελάτη, τιμές ώστε να κερδίζουμε μεγαλύτε-ρο μερίδιο από την πίτα της αγοράς. Αν είναι Ελλάδα ή Ισπανία, ή Νότια Αφρική η αγορά, διαφορά δεν υπάρ-χει, ο ανταγωνισμός, ξέρετε, είναι στη βάση του ο ίδιος. Σε όλες τις χώ-ρες έχουμε το κανάλι διανομής των

υπηρεσιών μας, τα γραφεία ταξιδίων. Γενικά, όλα είναι παρόμοια. Και βέ-βαια, πάντοτε το επιχειρείν αποτελεί πρόκληση! Ναι, λοιπόν, υπάρχει κρί-ση, αλλά παρ’ όλ΄αυτά εμείς έχουμε θετικά νούμερα, είμαστε αισιόδοξοι. Π.χ. για το καλοκαίρι του 2011, τα τωρινά δεδομένα των προκρατήσε-ων, είναι ήδη θετικά. Είμαι σίγου-ρος και για το μέλλον (και) επειδή η τουριστική βιομηχανία στην Ελλάδα αποτελεί ένα ιδιαίτερα σημαντικό κομμάτι της εγχώριας οικονομίας. Έτσι, φέρνοντας ο τουριμός θετικά νούμερα, ανεβάζει όλη την οικονο-μία. Βλέποντας αυτά τα δεδομένα, καθώς και την κατάσταση στη βόρεια Αφρική, είμαι αισιόδοξος και θεωρώ πως θα πάμε ακόμη καλύτερα. Νομί-ζω πως και οι τουρίστες από τη βό-ρεια Ευρώπη θα αποφύγουν φέτος τη βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανα-τολή και θα προτιμήσουν τη νότια Ευρώπη – την Ελλάδα, την Ισπανία, την Τουρκία. Έτσι κι αλλιώς, πάντως, εμείς αναπτυσσόμαστε θετικά.

Γενικά, στην Ευρώπη, πώς κινείται η βιομηχανία; Το 2009 ήταν μία άσχη-μη χρονιά. Το 2010 άρχισε κι αυτό άσχημα (στην αρχή τα βαριά καιρικά φαινόμενα, ύστερα η στάχτη από το ηφαίστειο της Ισλανδίας), αλλά κατό-πιν η κατάσταση άρχισε να βελτιώνε-ται.

Ήταν χειρότερα και από το άσχημο 2001; Ήταν παρόμοια κατάσταση... Αλ-λά από τον Απρίλιο του 2010 τα πράγ-ματα, ιδιαίτερα στην Αμερική και την Ασία, πάνε πολύ καλύτερα. Στο τέλος του 2010 εμείς είχαμε ιδιαίτερα καλά αποτελέσματα (στις αρχές Απριλίου 2011 θα έχουμε τα λεπτομερή στοι-χεία). Όλο το 2010 είχαμε 90 εκατομ-μύρια επιβάτες – ρεκόρ για μια βιο-μηχανία τόσο ευαίσθητη τόσο σε κοι-νωνικά γεγονότα όσο, φυσικά, και σε θέματα τιμών και κόστους.

Precious Life & Living Values

Precious Life & Living Values

Συνέντευξη στον Παναγιωτη ανδριανεΣη

ΕΠΙΛΟΓΗ 117

Ο ΠAΟλΟ ΑκιχIκΟ ΓιΟσικAβΑ μας καλοσορίζει στο πρόσφατα ανακαινισμένο Lounge της Lufthansa στο αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος και μας μιλά για business στις αερομεταφορές αλλά και

για εκείνη την πλευρά της επιχειρηματικότητας που είναι συνυφα-σμένη με την ποιοτικότερη εξυπηρέτηση του πελάτη.

118 ΕΠΙΛΟΓΗ

Πάτε καλά, λοιπόν, και διαθέτετε ήδη 7 Boeing Α380. Ναι! Και πετάμε και προς Τόκιο, μια ιδιαίτερα ανταγω-νιστική αγορά. Μάλιστα, για πρώτη φορά στην ιστορία της Lufthansa, που όλα τα αεροσκάφη της έχουν το όνομα μιας γερμανικής πόλης, το αε-ροσκάφος που ταξιδεύει στο Τόκιο πήρε το όνομα της πρωτεύουσας της Ιαπωνίας, γεγονός που, προσωπικά, με έκανε ιδιαίτερα υπερήφανο. Πετά-με στο Τόκιο, λοιπόν, με 8 θέσεις στην α’ θέση, 98 στη business και 420 στην οικονομική – και πάντοτε είναι γεμά-τες όλες! Επίσης, πετάμε προς Πεκί-νο, Νέα Υόρκη, Γιοχάνεσμπουργκ και από τις 10 Μαΐου 2011, η Lufthansa θα εκτελεί καθημερινά δρομολόγια με A380 προς το Σαν Φρανσίσκο, με κωδικό πτήσεων LH 454 και LH 455, αντικαθιστώντας το Boeing 747-400 που επί του παρόντος εκτελεί το συ-γκεκριμένο δρομολόγιο. Η Lufthansa εξυπηρετεί το Σαν Φρανσίσκο για πε-ρισσότερα από 50 χρόνια και η πόλη παραμένει ιδιαίτερα δημοφιλής τό-σο στους επιχειρηματίες ταξιδιώτες όσο και στους παραθεριστές. Εκμε-ταλλευόμενη το αεροσκάφος A380 η Lufthansa θα μπορέσει να αυξήσει τη δυναμικότητα σε πτήσεις προς το Σαν Φρανσίσκο κατά 31%. Και σημειώστε πως οι τιμές των εισιτηρίων για πτήση με αεροσκάφος A380 δεν διαφέρουν από τους συνήθεις ναύλους που ισχύ-ουν για την εκάστοτε διαδρομή. Γι’ αυτό σας λέω, λοιπόν, πως είμαστε αι-σιόδοξοι – αλλάζουμε, ξέρετε, και τα καθίσματα στα αεροσκάφη μας...

Μόλις επέτρεψα από το Βερολίνο και τα είδα – πολύ πιο λεπτά και κομψά πράγματι. Α, ωραία, σας ευχαριστού-με. Σ’ ένα χρόνο εγκαθιστούμε περί-που 32.000 νέα καθίσματα σε περισ-σότερα από 180 αεροσκάφη μας που εκτελούν πτήσεις μικρού και μέσου βεληνεκούς, κάτι που θα δημιουργήσει μια εντελώς νέα ταξιδιωτική εμπειρία και θα διασφαλίσει μεγαλύτερη άνε-ση στους επιβάτες μας. Χάρη στα νέα εργονομικά σχεδιασμένα καθίσματα με την πιο λεπτή ράχη, οι επιβάτες θα έχουν πλέον περισσότερο χώρο για τα πόδια. Τα λεπτότερα καθίσματα θα

μας διευκολύνουν επίσης στο να αυ-ξήσουμε τη διαθεσιμότητα θέσεων στα μικρού και μεσαίου βεληνεκούς αεροσκάφη του στόλου μας, διασφα-λίζοντας τη διατήρηση της ανταγωνι-στικότητάς μας στο μέλλον. Καθώς τα νέου σχεδιασμού καθίσματα Recaro καταλαμβάνουν λιγότερο χώρο από ότι τα προηγούμενα, σε κάθε αερο-σκάφος μπορούν να ενσωματωθούν μέχρι και δύο επιπλέον σειρές καθι-σμάτων. Έτσι, η Lufthansa θα μπορεί να προσφέρει περίπου 2.000 επιπλέον θέσεις, που ισοδυναμούν σε δυναμι-κότητα 12 αεροσκαφών Airbus A320. Έτσι, η νέα καμπίνα στα ευρωπαϊκά δρομολόγια όχι μόνο θα αναβαθμί-σει τα επίπεδα άνεσης των επιβατών αλλά θα συμβάλλει σημαντικά στην

εξοικονόμηση δαπανών. Συνολικά, η Lufthansa επενδύει 170 εκατ. ευρώ για τη νέα καμπίνα στα πλαίσια ενός προ-γράμματος ανακαίνισης των προϊόντων της εταιρίας εν πτήσει. Αξίζει, τέλος, να τονίσουμε πως το νέο κάθισμα είναι ένα πραγματικό όφελος και από οικο-λογικής πλευράς. Χάρη στα υλικά που χρησιμοποιούνται και στην καινοτόμο δομή του, κάθε σειρά καθισμάτων εί-ναι πάνω από 12 κιλά ελαφρύτερη από τις προηγούμενες. Αυτό ισοδυναμεί με μείωση της τάξης του 30% σε βάρος, που διαδοχικά μειώνει την κατανάλω-ση καυσίμων. Επίσης, το εσωτερικό της ράχης είναι διάτρητο, γεγονός που

εξασφαλίζει μεγάλη ικανότητα εξαερι-σμού και επίσης βελτίωση της άνεσης του καθίσματος. Γιατί όλα, ξέρετε, για τον πελάτη γίνονται, στους πελάτες μας οφείλουμε την καλή μας φήμη.

Αλλά εδώ στο έδαφος ξεκινά η προ-σπάθεια για την ικανοποίησή τους, έτσι δεν είναι; Βέβαια. Εδώ ξεκινά η ευχαρίστηση των επιβατών-πελατών μας. Στο ανακαινισμένο lounge της Lufthansa, στο οποίο βρισκόμαστε τώρα, έχουμε καταβάλει κάθε προ-σπάθεια για την άνεση και την ηρε-μία των επισκεπτών, ενώ ιδιαίτερη προσοχή δώσαμε στα προϊόντα που βρίσκονται στη διάθεση τους: φρέσκο ψωμί, μαρμελάδες, ελληνικά βιολογι-κά προϊόντα... Θέλουμε να είναι ευχα-ριστημένοι οι πελάτες και σε τοπικό επίπεδο. Πριν από το ταξίδι τους, δί-νουμε ιδιαίτερη σημασία στην εύκολη πλοήγησή τους στο site μας, με όλες τις δυνατότητες που αυτό παρέχει. Μετά το ταξίδι, φροντίδα για τις υπη-ρεσίες μας , π.χ. για τυχόν χαμένες αποσκευές. Αλλά φυσικά, δεν έχει νό-ημα να είναι όλα εντάξει πριν και μετά την πτήση, αλλά κατά τη διάρκειά της ο επιβάτης να μην είναι ικανοποιη-μένος... Κι εμείς επιθυμούμε να είναι απόλυτα ευχαριστημένος!

Πρόσφατα διαθέτετε ξανά και υπηρε-σία πρόσβασης στο διαδίκτυο σε πτή-σεις μακρινών διαδρομών. Ναι, την ονομάζουμε FlyNet και την παρέχου-με σε συνεργασία με την Panasonic και πάροχο τη Deutsche Telekom. Η υπηρεσία προσφέρεται αρχικά σε επι-λεγμένα δρομολόγια του Βόρειου Ατ-λαντικού και θα παρέχεται σε σχεδόν όλο το διεθνές δίκτυο της Lufthansa μέχρι τα τέλη του 2011. Η εξαιρετικά γρήγορη, υψηλών επιδόσεων υπηρε-σία διαδικτύου εν πτήσει δίνει στους πελάτες που διαθέτουν φορητό υπο-λογιστή με ασύρματο ίντερντετ ή έξυπνη συσκευή κινητού τηλεφώνου απεριόριστη πρόσβαση στο διαδί-κτυο. Χάρη στη μεγάλη ευρυζωνικό-τητα μπορούν να αποστείλουν και να λάβουν μηνύματα ηλεκτρονικής αλ-ληλογραφίας -ακόμη και με επισυνα-πτόμενα μεγάλα αρχεία- χωρίς καμία καθυστέρηση. Οι επιχειρηματίες ταξι-

Precious Life & Living Values

Precious Life & Living Values

σ’ ενΑ χρονο εΓκΑθι-στουΜε ΠεριΠου 32.000 νεΑ κΑθισΜΑτΑ σε Πε-ρισσοτερΑ ΑΠο 180 Αε-ροσκΑφη ΜΑσ Που εκτε-λουν Πτησεισ Μικρου κΑι Μεσου βεληνεκουσ, κΑτι Που θΑ δηΜιουρ-Γησει ΜιΑ εντελωσ νεΑ τΑξιδιωτικη εΜΠειριΑ κΑι θΑ διΑσφΑλισει Με-ΓΑλυτερη Ανεση στουσ εΠιβΑτεσ ΜΑσ.

ΕΠΙΛΟΓΗ 119

διώτες μπορούν επίσης να έχουν πρό-σβαση στο Εικονικό Ιδιωτικό Δίκτυο της εταιρίας τους (VPN). Η δυνατότητα επικοινωνίας εν πτήσει προσφέρεται και για συσκευές που λειτουργούν σε δίκτυα 2ης γενιάς (GSM και GPRS). Πέ-ραν της υπηρεσίας ασύρματου ίντερ-νετ (WLAN) οι πελάτες της Lufthansa μπορούν να χρησιμοποιούν το κινητό τους τηλέφωνο για να στέλνουν και να λαμβάνουν μηνύματα SMS ή δεδομέ-να μέσω έξυπνων συσκευών, όπως το iPhone ή PDAs όπως το BlackBerry. Η Lufthansa, ξέρετε, πραγματοποίησε την πρώτη προγραμματισμένη πτήση με δυνατότητα πρόσβασης σε υπηρε-σίες ευρυζωνικού διαδικτύου στις 15 Ιανουαρίου 2003.

Το γνωρίζω καλά – ήμουν στη σχετι-κή δημοσιογραφική αποστολή, προ-σκεκλημένος από την εταιρεία σας, στην πτήση από Φρανκφούρτη προς Ουάσινγκτον. Οπότε χρησιμοποιήσα-τε από τους πρώτους την υπηρεσία μας. Από τον Μάιο του 2004, λοιπόν,

μέχρι τα τέλη του 2006, όταν ο τότε συνεργάτης της Lufthansa ανέστειλε την υπηρεσία, το ασύρματο ευρυζω-νικό δίκτυο είχε αυξανόμενη δημο-τικότητα. Η τεχνολογία αποδείχθη-κε επίσης πολύ αξιόπιστη. Μέχρι το τέλος του 2006, περίπου 69 από τα μεγάλου βεληνεκούς αεροσκάφη της Lufthansa είχαν εξοπλιστεί με FlyNet, καθιστώντας τον στόλο της τον μεγα-λύτερο στόλο με δυνατότητα πρόσβα-σης στο διαδίκτυο σε όλο τον κόσμο, με περίπου 30.000 χρήστες τον μήνα. Τώρα, λοιπόν, με άλλους συνεργάτες, επαναφέρουμε το διαδίκτυο στα αε-ροσκάφη μας. Αλλά όχι τηλεφωνικές κλήσεις – οι ίδιοι οι πελάτες μας, σε σχετική δημοσκόπηση, το ζήτησαν για να έχουν περισσότερη ησυχία!

Πώς προχωρά το πρόγραμμα Miles & More; Είμαστε ικανοποημένοι, αλ-λά διαρκώς επιζητούμε το καλύτερο. Έχουμε 20 εκατομμύρια μέλη. Και υπάρχουν κάποια μέλη που δεν πε-τούν, απλά συλλέγουν μίλια μέσω

των αγορών τους -εδώ στην Ελλάδα με τις πιστωτικές κάρτες της Τράπε-ζας Πειραιώς, τα καταστήματα Bag Stories, Παρουσίαση και Hellenic Duty Free - και κατόπιν αγοράζουν προϊόντα μέσω του καταλόγου μας, καθώς και στο e-shop.gr, υψηλής ποι-ότητας και αισθητικής.

Και το Partner Plus Benefit, πάει επί-σης καλά, έτσι δεν είναι; Ναι, πρόκει-ται για ένα πρόγραμμα προσανατολι-σμένο στις επιχειρήσεις. Η Lufthansa είχε και έχει πάντοτε μεγάλο μερίδιο στις πτήσεις γ ια επαγγελματικούς σκοπούς (και) εξαιτίας του ότι η Γερ-μανία έχει παράδοση στον τομέα των εκθέσεων. Κάθε εταιρικός επιβάτης με το Partner Plus Benefit συλλέγει πό-ντους για την εταιρεία του και μίλια προσωπικά, εφόσον ο ίδιος είναι κά-τοχος της κάρτας Miles & More. Τους εταιρικούς πόντους η εταιρεία μπορεί να τους διαθέσει όπου θέλει, π.χ. για δωρεάν πτήσεις στελεχών της ή για αγορές δώρων τα Χριστούγεννα.

«Στο ανακαινισμένο Lounge της Lufthansa, στο οποίο βρισκόμαστε τώρα, έχουμε καταβάλει κάθε προσπάθεια για την άνεση και την ηρεμία των επισκε-

πτών, ενώ ιδιαίτερη προσοχή δώσαμε στα προϊόντα που βρίσκονται στη διάθεση τους: φρέσκο ψωμί, μαρμελάδες, ελληνικά βιολογικά προϊόντα», μας λέει ο γενικός

διευθυντής Ελλάδας-Κύπρου της Lufthansa και μας το αποδεικνύει στην πράξη!

120 ΕΠΙΛΟΓΗ

MARKET NEWS

Διαγωνισμός Καινοτομίας

Μαζί στα αιολικά ΔΕΗ & Sinovel Wind Group

ΟΠΑΠ Η Formula 1 στην Conn-x TV

Ο Όμιλος ΔΕΗ ΑΕ και η Κινεζι-κή εταιρία Sinovel Wind Energy Group Co Ltd, η 2η παγκοσμίως βιομηχανία κατασκευής ανεμο-γεννητριών, ανακοίνωσαν την υπογραφή Συμφωνίας Στρατη-γικής Συνεργασίας για την ανά-πτυξη αιολικών πάρκων και τη δημιουργία μονάδας κατασκευής ανεμογεννητριών στην Ελλάδα. Τη συμφωνία υπέγραψαν στο Πε-κίνο, ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του Ομίλου ΔΕΗ ΑΕ, καθηγητής Αρθούρος Ζερβός και

ο πρόεδρος και διευθύνων σύμ-βουλος της Sinovel Wind Energy Group Co Ltd κ. Han Junliang. Συ-γκεκριμένα, η συμφωνία συνερ-γασίας περιλαμβάνει την ανάπτυ-ξη αιολικής ενέργειας στη χώρα μας, με ενδεικτική αναφορά στην άμεση ανάπτυξη αιολικού πάρκου 200-300 MW στο διασυνδεδεμέ-νο σύστημα, στην από κοινού δι-ερεύνηση ανάπτυξης θαλάσσιου αιολικού πάρκου, αλλά και την κατασκευή μονάδας παραγωγής ανεμογεννητριών.

Επιτρέπεται το μονοπώλιο και στα διαδικτυακά παιχνίδια κατά τη γνώμη του Γενικού Εισαγγελέα του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Συγκεκριμένα, τα κράτη μέλη της Ε.Ε. έχουν δικαίωμα να καθιερώσουν μονοπώλιο και στον τομέα των τυχερών παιχνιδιών μέσω διαδικτύου, όπως, επίσης, να απαιτούν από την εταιρεία που εξουσιοδο-τούν να προσφέρει αυτά τα παιχνίδια να έχει έδρα εντός της σχετικής δικαιοδοσίας τους, γνωμοδότησε ο Γενικός Εισαγγελέας του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης Yves Bot, στον οποίο είχε παραπεμφθεί υπόθεση τυχερών παιχνιδιών από το περιφερειακό δικαστήριο της Linz της Αυστρίας. Παρουσιάζοντας την εισήγησή του ο Γενικός Εισαγγελέας, επισήμανε πως οι υπηρεσίες τυχερών παι-χνιδιών που παρέχονται μέσω διαδικτύου αποτελούν μια πολύ μεγάλη απειλή για τη δημόσια τάξη και την προστα-σία του καταναλωτή και ότι, ως εκ τούτου, τα κράτη-μέλη έχουν δικαίωμα να καθιερώνουν μονοπώλιο.

Ο μαγικός κόσμος της ταχύτητας, τα πιο γρήγορα μονοθέσια και οι κορυφαίοι πι-λότοι του Παγκοσμίου Πρωταθλήματος της Formula 1 έρχονται στις αθλητικές συχνό-τητες του Conn-x TV. Η ψηφιακή πλατφόρ-μα του ΟΤΕ, εξασφάλισε για τα αθλητικά της κανάλια, την αποκλειστική μετάδοση των 19 αγώνων του Παγκοσμίου πρωταθλήματος της Formula 1 από τον Μάρτιο και το Γκραν Πρι της Αυστραλίας, έως το Γκραν Πρι της Βραζιλίας, στα τέλη Νοεμβρίου. Παράλληλα, τα αθλητικά κανάλια του Conn-x TV θα μετα-δίδουν κάθε αγωνιστικό τριήμερο και τους αγώνες από τα GP2, GP3 και Porsche Cup, που συμπληρώνουν την αγωνιστική δράση.

Τo Ελληνο-Aμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο ανακοίνωσε πρόσφατα την έμπρακτη υποστήρι-ξή του προς την Ελληνική Επιχειρηματικότητα, με την έναρξη του διαγωνισμού «Κάνε την Καινοτο-μία Πράξη-Make Innovation Work». Στόχος είναι η ανάδειξη και υλοποίηση της καλύτερης πρωτό-τυπης επιχειρηματικής ιδέας, που έχει τη δυνα-μική να ενισχύσει την ελληνική οικονομία και να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας στην Ελλά-δα. Ο διαγωνισμός, πρωτοβουλία που τελεί υπό την αιγίδα του Πρωθυπουργού, διοργανώνεται σε συνεργασία με τη CISCO και την υποστήριξη

των: Τράπεζα Πειραιώς, Accenture, Coca Cola 3E, Attica Ventures, Ernst & Young, Μicrosoft Hellas, Μπαχάς-Γραμματίδης και Συνεταίροι και Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος. Για την υποβολή προτά-σεων συμμετοχής στον διαγωνισμό υπάρχουν τέσσερις θεματικές ενότητες: Εναλλακτική Γεωρ-γία, Πράσινη Ενέργεια, Τουρισμός, Μεταφορές και Ναυτιλία. Ο διαγωνισμός θα είναι ανοιχτός για την υποβολή προτάσεων έως τη Δευτέρα 16 Μαΐου 2011, ώρα 23.59 μ.μ. Οι νικητές θα ανα-κοινωθούν επίσημα σε ειδική τελετή βράβευσης τον Οκτώβριο του 2011.

ΕΠΙΛΟΓΗ 121

MARKET NEWS

Η Βayer ανακοίνωσε την κυκλοφορία του μετρητή CONTOUR® USB στην Ελλάδα, του πρώτου συστήματος παρακολούθησης γλυκόζης αίματος που συνδέεται απευθείας σε υπολογιστή. Με ενσωματωμένο λογισμικό διαχείρισης του διαβήτη, που βοηθάει στη μακροχρόνια παρακολού-θηση και ανάλυση των αποτελεσμάτων των μετρήσεων γλυκόζης αίμα-τος, ο CONTOUR®USB είναι ένας μετρητής τεχνολογίας αιχμής με και-νοτομικό σχεδιασμό και μοναδικές επιδόσεις. Στα χαρακτηριστικά του, η φωτεινή έγχρωμη οθόνη OLED και φωτιζόμενη θύρα ταινιών μέτρη-σης, τεχνολογία Autolog για αυτόματη σήμανση μετρήσεων πριν και με-τά το γεύμα, το ενσωματωμένο USB και λογισμικό διαχείρισης διαβήτη GLUCOFACTS® Deluxe της Bayer και μνήμη αποθήκευσης 2.000 αποτε-λεσμάτων μέτρησης. www.bayercontourusb.gr

Το ευρωπαϊκό βραβείο Frost & Sullivan 2010 Καινοτομίας Νέ-ων Προϊόντων για την κατηγορία Μετατροπέων Συχνότητας Μέσης Τάσης απονεμήθηκε στην ΑΒΒ για το πρωτοποριακό σύστημα ACS 2000. Το προϊόν παρέχει πλεονεκτήματα, όπως χαμηλότε-ρα επίπεδα αρμονικών, μειωμένη κατανάλωση ενέργειας, ευκολία στην εγκατάσταση και υψηλή αξιοπιστία. Κάθε χρόνο, το βρα-βείο Frost & Sullivan απονέμεται στην εταιρεία που έχει αριστεύ-σει στα ακόλουθα κριτήρια: και-νοτόμα στοιχεία προϊόντος, εν-

σωμάτωση τεχνολογιών αιχμής, προστιθέμενη αξία, αυξημένη ανταπόδοση επένδυσης για το χρήστη του προϊόντος (Return On Investment) και αυξημένο δυνα-μικό στην απόκτηση πελατών.

Το προηγμένο Nokia E7 παρέχει στους πελάτες της η COSMOTE, ιδανικό για τους επαγγελματίες που θέλουν να είναι πάντα συγ-χρονισμένοι με το γραφείο τους, απολαμβάνοντας γρήγορο Mobile Internet και τις γρηγορότερες τα-χύτητες της αγοράς. Στις δυνατό-τητές του η λήψη και αποστολή email σε πραγματικό χρόνο, η επεξεργασία αρχείων Microsoft Word, Excel και PowerPoint και η πρόσβα-ση σε intranet με το ενσωματωμένο VPN. Με το ανανεωμένο λειτουργικό Symbian, ο χρήστης έχει, επίσης, πρόσβαση σε Facebook και Twitter, αλλά και σ’ έναν κόσμο χιλιάδων εφαρμογών του Ovi.

Πρωτοποριακός μετρητής σακχάρου από την Bayer

Η Club Hotel Casino Loutraki στηρίζει το «Χαμόγελο του Παιδιού»

Το νέο επαγγελματικό Nokia E7 από την COSMOTE

H Vestas παρουσίασε τη νέα της ανεμογεννήτρια V164 -7.0 MW, η οποία ανταποκρί-νεται στην ανάγκη μείωσης του κόστους ενέργειας στα υπεράκτια αιολικά πάρκα. Το μεγάλο μέγεθος της και η συ-νεπακόλουθη αυξημένη εκμε-τάλλευση αιολικής ενέργειας, καλύπτουν την ανάγκη για πο-λύ μεγαλύτερες ανεμογεννή-τριες, ειδικά σχεδιασμένες για τις προκλήσεις του υπεράκτι-ου περιβάλλοντος. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Vestas Offshore, Anders Søe-Jensen, η αγορά της υπεράκτιας αιο-λικής ενέργειας πρόκειται να απογειωθεί μέσα στα επόμε-να χρόνια, ιδίως στο βόρειο τμήμα της Ευρώπης, όπου οι θαλάσσιες συνθήκες είναι ιδι-αιτέρως δύσκολες. Η νέα ανε-μογεννήτρια V164-7.0 MW προσφέρει τη μέγιστη εκμε-τάλλευση αιολικής ενέργειας και αξιοπιστία σε αυτό το δύ-σκολο και γεμάτο προκλήσεις περιβάλλον.

Υπεράκτια ανε-μογεννήτρια νέας γενιάς από τη Vestas

122 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΕΠΕΑπτερΟεντα

το Σύμφωνο Ανταγωνιστι-κότητας διαπίστωσα ότι στα τελευταία δύο χιλιάδες και κάτι χρόνια κάτι έχει αλλάξει στη χώρα μας. Ο Αιγύπτιος μας αποκάλεσε «αεί παίδες». Τώρα μάλλον το αντίστοιχο προσωνύμιο θα ήταν «αεί νήπια». Τα νήπια ως γνωστόν δεν διαθέτουν την κριτική ικανότητα να διακρίνουν το κοινότοπο και κατά μείζονα λόγο το αυτονόητο. Ιδιαίτερα το αυτονόητο στην πραγματι-κότητα ουδέποτε είναι τέτοιο, αλλά χρειάζεται τεκμηρίωση. Στα νήπια λοιπόν χρησιμο-ποιούμε απλές φράσεις με λί-γες λέξεις και με αποφασιστι-κότητα ώστε να αντιληφθούν τη σοβαρότητα των προθέσε-ών μας. Αυτό ακόμα και για τα πιο στοιχειώδη. Λοιπόν τι είπαν οι εταίροι μας, αφού δημιουργήθηκε το κατάλλη-λο πνεύμα και η ατμόσφαιρα του επείγοντος;«Πρέπει να συνδεθούν οι μισθοί με την παραγωγικό-τητα». Πώς και δεν το είχαμε σκεφθεί ποτέ αυτό; «Τα συνταξιοδοτικά συστή-ματα θα πρέπει να είναι μα-κροπρόθεσμα βιώσιμα.» Άκου τώρα τι λέει ο άνθρω-πος. Αφού ο Κέινς είπε ότι

μακροπρόθεσμα θα είμαστε όλοι νεκροί. Και ακόμα: «Το όριο συνταξιοδότησης θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη το προσδόκιμο ζωής.» Εμείς δεν είμαστε πολύ καλοί στις αναλογιστικές μελέτες. Έχου-με ως τώρα ακολουθήσει δύο διαφορετικές προσεγγί-σεις. Όταν καθιερώθηκαν οι συντάξεις του ΙΚΑ πριν από 70-τόσα χρόνια, μπήκε όριο πάνω από το τότε προσδό-κιμο. Ο παππούς του νυν Πρωθυπουργού καθιέρω-σε την 35ετία ανεξαρτήτως ηλικίας ώστε να μην «φρα-κάρει» η κλίμακα στο Δη-μόσιο. Σήμερα δε υπάρχουν χιλιάδες άτομα στην Ελλάδα που πραγματοποιούν δύο πλήρεις καριέρες. Συνταξιο-δοτούνται από το Δημόσιο μεταξύ 40 και 50 και έχουν μπροστά τους 20 ως 30 χρόνια τουλάχιστον για τη δεύτερη καριέρα. Και μη νο-μίζετε, όσοι δεν ξέρετε, ότι είναι λίγα τα 20-25 χρόνια. Σκεφθείτε ότι τόσα περίπου είναι τα χρόνια σταδιοδρομί-ας ενός γιατρού χειρουργού από τη στιγμή που ολοκλη-ρώνει την ειδικότητα ως την αποχώρηση από το ΕΣΥ.Εσείς με ποιους είστε λοιπόν;

σκνιπεσ

Από τότε που μπήκε στη ζωή μας το περίφημο, ή περιβόητο (διαλέξτε) Μνη-μόνιο και τουλάχιστον ως το 2023, που είναι το προ-σωρινό όριο επιρροής του στην καθημερινή μας ζωή, δημιουργούνται και θα δη-μιουργούνται ερωτήματα για το τί αντιπροσωπεύει για μας. Πριν ασχοληθώ με οτιδήποτε που να σχετίζεται με την «κακιά» λέξη, τριγυ-ρίζουν στο μυαλό μου δύο φράσεις. Η πρώτη, η οποία συνδέεται με τον τίτλο του παρόντος είναι ο περίφημος αλλά και τραγικός διάλογος: «Με ποιους είσαι; Με μας ή με τους άλλους;». «Μα φυ-σικά με σας.» «Την πάτησες. Εμείς είμαστε οι άλλοι.» Η άλλη είναι ευαγγελική και πιστεύω ότι είναι ιδιαίτερα επίκαιρη, αν θυμηθούμε ιδιαίτερα όλες τις παντοί-ων προθέσεων φήμες και ερμηνείες που κυκλοφο-ρούν συνεχώς, νάναι καλά

(τρόπος του λέγειν) το δια-δίκτυο. «Τούτο δε λέγω ίνα μή τις υμάς παραλογίζηται εν πιθανολογία.» (Κολ. 2:4)Οι σκέψεις της εισαγωγής δεν κατάφεραν να με απο-τρέψουν πλήρως να εκ-φράσω κάποιες πρόχειρες απόψεις. Καταρχάς πρέπει να υπογραμμίσω ότι η προ-χειρότητα των απόψεων μοιάζει να αποτελεί τη ‘νόρ-μα’ στο συγκεκριμένο θέμα το οποίο ορισμένοι προ-σπαθούν να μετατρέψουν σε ανάθεμα. Τώρα, ως το 2023 μάλλον, θα υποστείτε και κάποιες λιγότερο ή πε-ρισσότερο πρόχειρες ή και ουτοπικές σκέψεις. Αλλά ξέρετε εσείς. Απλώς θα τις αντιπαρέλθετε με ένα ει-ρωνικό μειδίαμα το οποίο περιγράφει διαχρονικά την εκτίμηση των περισσοτέ-ρων για τα ‘έπεά’ μου.Λοιπόν ακούγον τας και διαβάζοντας τις εισηγήσεις της Συνόδου Κορυφής για

Από τον ΑνΔρEΑ ρΙζOΠΟΥΛΟa.rizopoulos@allmedia.gr

Εσείς με ποιους είστε;

cΣύμφωνα με υπολογισμούς το 40% των επιβατών των αστικών συγκοινωνιών είναι τζαμπατζήδες. Έτσι το Υπουργείο βρήκε την άμεση λύση του προβλήματος: Από το 1 ευρώ το εισιτήριο αυξήθηκε στο 1,4. Δηλαδή ακριβώς 40% για να έρθουμε ‘μια η άλλη’ που λένε.

Πήγα σε φαρμακείο κατά τη διάρκεια των απεργιών έτοιμος για μεγάλη ουρά. Ήμουν ο μόνος πελάτης. Μήπως κάτι δεν πάει καλά με τον αριθμό των φαρμακείων, τουλά-χιστον στη γειτονιά μου;

cΣυναφές με το προηγούμενο. Στο ευρύτερο Λονδίνο, με πληθυσμό μεγαλύτερο από τον συνολικό της Ελλάδας, τα διανυκτερεύοντα φαρμακεία είναι ΔΥΟ. Βέβαια πάρα πολλά φαρμακεία είναι ανοιχτά ως τα μεσάνυχτα και επιπλέον, όλα τα νοσοκομεία έχουν το δικό τους φαρμακείο.

Διαβάζω συνεντεύξεις και άλλες παρουσιάσεις διαφόρων μάνατζερ που πέρασαν από τον ιδιωτικό και τον δημόσιο τομέα. Κοινό τους χαρακτηριστικό στον δημόσιο τομέα είναι ότι οδήγησαν σε αδιέξοδα τους οργανισμούς που διοίκησαν. Τελικά κανείς δεν πάει χαμένος στη χώρα μας. Ιδιαίτεροι εκείνοι που ξέρουν να μανατζάρουν την προ-σωπική τους εικόνα.

cΠαρακολουθώ με προσοχή κάποιους ερασιτέχνες αρθρογράφους με αφελείς, ακρο-δεξιές ή ακροφιλελεύθερες απόψεις. Δεν θέλω να τους βρω ξαφνικά μπροστά μου.

Οι περισσότεροι από τους προηγούμενους είναι καθηγητές οπότε η αναφορά στον Βίσμαρκ είναι αρμόζουσα περί των τριών καθηγητών.

Οι αναξιόπιστοιΈνας σύγχρονος Άγγλος συγγραφέας αναρωτιόταν γιατί όσοι τον συναντούν, αυτόματα τον αντιπαθούν. Στενός του φίλος σχολίασε «Γιατί έτσι κερδίζουν χρόνο». Έτσι και εγώ με το που βλέπω τις υπογραφές κάποιων κειμέ-νων φροντίζω να αποφύγω να εκτεθώ σε ένα αναξιόπι-στο, βαρετό ή και παραπλανητικό κείμενο. Αυτό ισχύ-ει κυρίως για το δικαστικό ρεπορτάζ, τις προβλέψεις για τις εσωκομματικές εξελίξεις και κάποιες επώνυμες στήλες, κυρίως σε κυριακάτικες εφημερίδες. Επιπλέον υπάρχουν και κάποιοι πολιτικοί, με προεξάρχοντα έναν πολυπράγμονα, που όταν παίρνουν το εμπιστευτικό ύφος ξέρω ότι θα αναφέρουν κάτι το παντελώς αναξι-όπιστο. Τον παρακολουθώ από το 2002 και ακόμα δεν τον έχω ακούσει να πει κάτι πέρα από συνωμοσιολογί-ες, εξυπνακισμούς και φαφλατάδικες κοινοτοπίες.

ΕΤΑΙΡΕΙΑ:

ΠΑΡΑΛΗΠΤΗΣ: ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ:

ΤΗΛΕΦΩΝΟ: FAX: E-MAIL:

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: ΥΠΟΓΡΑΦΗ:

Κατηγορία Συνδροµής Ετήσια Διετής

Ιδιώτες - Επιχειρήσεις 88 € 160 €

Τράπεζες - Ασφάλειες - Δηµόσιο 125 € 225 €

Φοιτητές(αποστολή φοιτητικής ταυτότητας) 48 € 88 €

* Επίσης: Ν.Π.Δ.Δ. - Οργανισµοί - Πρεσβείες - Βιοµηχανικά & Επιχειρηµατικά Συγκροτήµατα

Συδροµή Εξωτερικού 165 € 275 €

Συνδροµή φοιτητών εξωτερικού(αποστολή φοιτητικής ταυτότητας) 115 € 185 €

Στις τιµές περιλαµβάνεται Φ.Π.Α. 5%

ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ ΕΠΙΛΕΞΤΕ

ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ ΕΠΙΛΕΞΤΕ

ΤΡΟΠΟΣ ΠΛΗΡΩΜΗΣ:

ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΣΕ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ:ALPHABANK: GR15 0140 1030 1030 0232 0001 786 (ALL MEDIA A.E.)ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ: GR70 0110 0800 0000 0804 7142 701 (ALL MEDIA A.E.)ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ: GR70 0172 0110 00 5011 016125 652 (ALL MEDIA A.E.)ΠΡΟΣΟΧΗ! Για να γίνει η πιστωση, παρακαλούµε γράψτε στο παραστατικό της κατάθεσης τον αποστολέα και στείλτε το στο fax: 210 64 24 850.

ΝΑ ΣΤΑΛΕΙ ΕΙΣΠΡΑΚΤΟΡΑΣ (για την περιοχή της Αθήνας)

ΘΑ ΠΕΡΑΣΩ ΑΠΟ ΤΑ ΓΡΑΦΕΙΑ ΣΑΣ

ΧΡΕΩΣΤΕ ΤΗΝ ΚΑΡΤΑ VISA Αριθµος Κάρτας: ............................................

Ονοµατεπώνυµο: .......................................................................................................................

Λήξη: ............................................................... Υπογραφή: .....................................................

ΧΡΕΩΣΤΕ ΤΗΝ ΚΑΡΤΑ DINERS Αριθµος Κάρτας: ............................................

Ονοµατεπώνυµο: .......................................................................................................................

Λήξη: ............................................................... Υπογραφή: .....................................................

Γίνετε συνδροµητής στην ΕΠΙΛΟΓΗ Το πακέτο συνδροµής περιλαµβάνει:

6 διµηνιαίες εκδόσεις ΕΠΙΛΟΓΗ και 5 ετήσιες εκδόσεις. Επιπλέον, παρέχεται 20% έκπτωση στις online βάσεις δεδοµένων του economics.gr

Δείτε πληροφορίες για την ΕΠΙΛΟΓΗ και τις ετήσιες εκδόσεις της ALLMEDIA στο δικτυακό τόπο www.epilogimag.gr

Θεοφάνους 19-21, 115 23 Αθήνατηλ.: 210 64 23 688, fax: 210 64 24 850

e-mail: sindromes@allmedia.gr

ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝ∆ΥΣΗ • ΑΝΑΠΤΥΞΗ • ΑΞΙΑ • KNOWLEDGE • INVES

TMENT • DEVELOPMENT VALUE ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝ∆ΥΣΗ • ΑΝΑ

ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝ∆ΥΣΗ • ΑΝΑΠΤΥΞΗ • ΑΞΙΑ • KNOWLEDGE • INVES

TMENT • DEVELOPMENT VALUE ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝ∆ΥΣΗ • ΑΝΑ

Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ι Κ Ο & Ε Π Ι Χ Ε Ι Ρ Η Μ Α Τ Ι Κ Ο Π Ε Ρ Ι Ο ∆ Ι Κ Ο

& , 1 -2

©

& , 3 -4

©

& , 5 -6

& , 7 -8

©- Corporate Value

µ ©

& , 9 -10

©

& , 11 -12

ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝ∆ΥΣΗ • ΑΝΑΠΤΥΞΗ • ΑΞΙΑ • KNOWLEDGE • INVES

TMENT • DEVELOPMENT VALUE ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝ∆ΥΣΗ • ΑΝΑ

Ε ΤΟΣ 48 ο ΔΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΜΑΡΤΙΟΣ-ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2011 T IMH 5.00 €

No

483

ISS

N 1

105

2503

ΕΠΙΛ

ΟΓΗ

ΜΑ

ΡΤ

ΙΟΣ

- Α

ΠΡ

ΙΛΙΟ

Σ 2

01

1

Οι ιππότες της Ευρωπαϊκής στρογγυλής τραπέζης, το νέο

σύμφωνο για το ευρώ και η μεγάλη πρόκληση για την

Ευρώπη και τα μέλη της να αποδείξουν ότι μπορούν να

ανατρέψουν τα «προγνωστικά».

Bankers' Green Food&Drinks valuesHealthLiving values

Value&Values

Ευρωπη – Ελλαδα

Η μεγάλη μάχη της ανταγωνιστικότητας

97

71

10

52

50

00

34

0