Α’ Λυκείου

2ο ΓΕΛ Βριλησσίων

Ομάδες Εργασίας

· Α’ ΟΜΑΔΑ- Regrepsa

· Μαρία Λάσδα

· Ευγενία Μαυρομμάτη

· Κορίνα Παρδάλη

· Λήδα Τσαντήλα

· Β’ ΟΜΑΔΑ- Let’s make a project

· Νίκη Κάτσιου

· Εύα Μακρή

· Μαριαλένα Μπαλάνου

· Ζωή Παπαδοπούλου

· Αντιγόνη Τσιμπούρη

· Γ’ ΟΜΑΔΑ- Cuatras amigas de asperger

· Όλγα Βήττου

· Βάσια Καϊδαντζή

· Κατερίνα Κίσσα

· Κατερίνα Κουφοπούλου

· Δ’ ΟΜΑΔΑ- Asperger, μια λέξη, μια ζωή

· Μαριέττα Δρίτσα

· Κατερίνα Δοντά

· Δήμητρα Μιχάλη

· Σαββίνα Ξεκαλάκη

· Όλγα Παπαγγελή

Περιεχόμενα

Α΄ ΜΕΡΟΣ: Λογοτεχνική προσέγγιση

1. Συγγραφέας…………………………………………………………5

2. Αφόρμηση συγγραφέα………………………………………..5

3. Περίληψη βιβλίου……………………………………………….6

4. Χαρακτηρισμός ηρώων…………………………………………7

5. Ύφος …………………………………………………………………….9

6. Γλώσσα………………………………………………………………..9

7. Βραβεία βιβλίου…………………………………………………..9

8. Κριτικές βιβλίου…………………………………………………..9

9. Συνέντευξη συγγραφέα………………………………………11

10.Ενδεικτικά έργα τέχνης……………………….……………...11

· Λογοτεχνικά έργα…………………………………………….…11

· Κινηματογραφικά έργα……………………………………...20

· Θεατρικά έργα…………………………………………….……..25

Β’ ΜΕΡΟΣ: Κοινωνική προσέγγιση

1. Το σύνδρομο Asperger ………………………………………26

2. Μια προσπάθεια αντιμετώπισης………………………..28

3. Κοινωνική ένταξη…………………………………………….…31

4. Μαθησιακές δυσκολίες……………………………………..34

5. Σύγκριση με άλλες χώρες………………………………..…36

6. Θεσμικό Πλαίσιο……………………………………………….41

Γ’ ΜΕΡΟΣ: Μαθηματική προσέγγιση

1. Μαθηματική λογοτεχνία…………………….…………….43

2. Μαθηματικά και λογική…………………………………….43

3. Οι πρώτοι αριθμοί…………………………………………….44

4. Τέλειοι αριθμοί ………………………………………………..47

5. Πυθαγόρειοι αριθμοί………………………………………..48

6. Οι φίλοι αριθμοί……………………………………………….48

7. Μαθηματικές αποδείξεις από το βιβλίο «Η απολογία ενός μαθηματικού»……………………………………………………………….…....49

8. Το ξυράφι του Όκαμ………………………………………….51

9. Γιατί οι άνθρωποι πιστεύουν σε παράξενα πράγματα;…………………………………………………………………………..56

10. Οι νεράιδες του Cottingley………………………..……..57

11. To πρόβλημα του Μόντι Χολ…………………..…………66

Δ’ ΜΕΡΟΣ: Πηγές

1. Βιβλιογραφία και Δικτυογραφία ………………………..76

Α΄ ΜΕΡΟΣ - Λογοτεχνική προσέγγιση Συγγραφέας

Ο ΜΑΡΚ ΧΑΝΤΟΝ γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Νορθάμπτον. Σπούδασε αγγλική φιλολογία στην Οξφόρδη και στη συνέχεια εργάστηκε για έξι χρόνια με ανθρώπους με ειδικές σωματικές και πνευματικές ικανότητες. Δίδαξε δημιουργική γραφή και έγραψε αρκετά εικονογραφημένα βιβλία για μικρά παιδιά. Το όνειρό του, όμως, ήταν να γράψει ένα μυθιστόρημα για ενηλίκους. Και κατάφερε πολύ περισσότερα: έγραψε το ΠΟΙΟΣ ΣΚΟΤΩΣΕ ΤΟ ΣΚΥΛΟ ΤΑ ΜΕΣΑΝΥΧΤΑ, ένα μυθιστόρημα για όλες τις ηλικίες, το οποίο έχει πουλήσει εκατομμύρια αντίτυπα παγκοσμίως και σάρωσε κυριολεκτικά τα βραβεία. Τέλος, η Warner Bros έχει αναλάβει την κινηματογραφική διασκευή του. Σήμερα ο Μαρκ Χάντον ζει στην Οξφόρδη με τη γυναίκα του, το γιο τους και τη γάτα τους.

Αφόρμηση συγγραφέα

Στην υλοποίηση του βιβλίου αξιοποίησε την προσωπική του εμπειρία χωρίς όμως, όπως δηλώνει ο ίδιος, να έχει καμιά ειδική γνώση ή να έχει μελετήσει και ερευνήσει το θέμα του αυτισμού.

Επίσης ,έχει δηλώσει ότι σημαντική έμπνευση του αποτελεί η Jane Austen και για αυτό πολύ συχνά αντλεί στοιχεία από το μυθιστόρημα της «Περηφάνια και Προκατάληψη».

Το βιβλίο αυτό ήταν ο καρπός της προσπάθειας του συγγραφέα να γράψει ένα βιβλίο για ενήλικες και όχι για παιδιά όπως συνήθιζε. Συμφώνα με τον ίδιο στο «Ποιος σκότωσε το σκύλο τα μεσάνυχτα» προσπαθούσε να κάνει κάτι διαφορετικό. Το πρώτο πράγμα που έκανε ήταν να γράψει για να ψυχαγωγήσει τον εαυτό του ως ενήλικα και όχι ως παιδί. Το δεύτερο ήταν να χρησιμοποιήσει απλή γλώσσα, προσεκτικά διαμορφωμένη πλοκή και να μας προσκαλέσει να μπούμε στη ζωή κάποιου άλλου.

Στην ουσία αυτό που προσπαθούσε να κάνει με το βιβλίο ήταν να πάρει μια ζωή που έμοιαζε τρομακτικά περιορισμένη, να γράψει γι’ αυτήν σε ένα είδος βιβλίου που και ο ίδιος ο ήρωας θα διάβαζε - ένα μυστήριο φόνο - και να δείξει ότ, αν δεις μια τέτοια ζωή με αρκετή φαντασία, θα ήταν απέραντη.

Περίληψη βιβλίου

Είναι επτά λεπτά μετά τα μεσάνυχτα, όταν ο 15χρονος Κρίστοφερ ανακαλύπτει τον Ουέλινγκτον, το μεγαλόσωμο κανίς της γειτόνισσάς του, της κυρίας Σίαρς, να κείτεται νεκρό στο γρασίδι, με μια τσουγκράνα να διαπερνά το αιμόφυρτο κορμί του. H εικόνα του βιαίως θανατωμένου ζώου δε γεννά στον Κρίστοφερ κανένα από τα συναισθήματα που κατακλύζουν σε παρόμοιες στιγμές τους περισσότερους ανθρώπους. Αντιθέτως, περιγράφει με εντυπωσιακή ωμότητα την εικόνα που αντικρίζει, ενώ μια σειρά απόλυτα λογικών σκέψεων τον οδηγεί στην απόφαση να ανακαλύψει μόνος του το δολοφόνο του σκύλου. Προτού προλάβει όμως καλά καλά να το σκεφτεί, βρίσκεται ο ίδιος κατηγορούμενος και κρατούμενος στο αστυνομικό τμήμα της περιοχής, έχοντας χτυπήσει τον αστυνομικό που επιχείρησε να τον ανακρίνει. Γρήγορα αντιλαμβανόμαστε ότι κάτι παράξενο συμβαίνει με τον Κρίστοφερ, ότι κάτι το ξεχωριστό υπάρχει στον τρόπο με τον οποίο εκείνος βιώνει τα πράγματα. Θα χρειαστεί βεβαίως να περάσουν αρκετές σελίδες, ώσπου να καταφέρουμε να δώσουμε ένα συγκεκριμένο και ενδεχομένως καθησυχαστικό όνομα σε αυτή την ιδιαιτερότητα. Ιδανικός αναγνώστης αυτού του βιβλίου θα ήταν ο ανυποψίαστος αναγνώστης, εκείνος που θα αφηνόταν στην αφήγηση του Κρίστοφερ, δίχως να τον έχει πρώτα κατατάξει σε κάποια ασαφή πλην αναγνωρίσιμη κοινωνικά κατηγορία. Και πράγματι: ο Κρίστοφερ είναι ένα παιδί με ειδικές ανάγκες, αφού απέναντι σε κάποια πρακτικά ζητήματα της καθημερινότητας (τροφή, καθαριότητα κτλ.) χρειάζεται ειδική όσο και ειδικευμένη φροντίδα. Για παράδειγμα, τρώει μονάχα κόκκινες και πράσινες τροφές και ποτέ τροφές κίτρινες και καφέ. Επιπλέον, το κάθε υλικό δεν πρέπει να αγγίζει το άλλο μέσα στο πιάτο, αλλά και πάλι είναι πολύ πιθανόν κάτι άλλο να τον ενοχλήσει με κίνδυνο να μείνει τελικά νηστικός. Αντίστοιχα προβλήματα υπάρχουν και με τη σωματική υγιεινή, αφού οτιδήποτε υπαινίσσεται ανθρώπινη επαφή ή συνάφεια με τις εκκρίσεις άλλων προκαλεί στον Κρίστοφερ έντονη αποστροφή. Τέλος, ουρλιάζει ή μουγκρίζει δίχως προφανή πάντοτε λόγο, γίνεται βίαιος ή χυδαίος και έχει μια έντονη εσωτερική διάθεση για απομόνωση. Από την άλλη, ο Κρίστοφερ είναι άτομο με εντελώς ειδικές δεξιότητες και αυτές έχουν να κάνουν με τους αριθμούς μα και γενικότερα με την εξαιρετική μνημοτεχνική του ικανότητα. Ο κόσμος των μαθηματικών, κόσμος αφηρημένος, που διακρίνεται από τελειότητα και υψηλή προβλεψιμότητα, μοιάζει το ιδανικό σύμπαν για τον Κρίστοφερ. Με όχημα λοιπόν τη μαθηματική λογική του, αλλά και τις συμβουλές της Σόμπαν, της παιδαγωγού που τον φροντίζει, ρίχνεται στην αναζήτηση του φονιά του σκύλου, καταγράφοντας με λεπτομέρειες την πορεία των ερευνών του – οι οποίες θα αποδειχθούν ιδιαιτέρως αποκαλυπτικές για τον ίδιο και την οικογένειά του. Δεν είναι βεβαίως τυχαίο ότι πρότυπο του Κρίστοφερ είναι ο σπουδαιότερος ντετέκτιβ της λογοτεχνίας, ο άνθρωπος που ανήγαγε το συλλογισμό και την παρατήρηση σε μοναδική τέχνη, δηλαδή ο Σέρλοκ Χολμς. Στο πρόσωπο του εκκεντρικού ήρωα του Κόναν Ντόιλ ο 15χρονος βλέπει τον απόλυτο θρίαμβο της λογικής, έναν κόσμο που παρά τους κινδύνους και τις αβεβαιότητές του εμφανίζεται απολύτως αιτιοκρατικός και συνεκτικός: κόσμος ιδανικός μα και ιδεατός. Και αυτό είναι που κάνει τον Κρίστοφερ ακόμη πιο ξεχωριστό: έχει επίγνωση των μέσων που μετέρχεται προκειμένου να καταλαγιάσει τους φόβους του, πάσχει, θα έλεγε κανείς, από υπερβολική διαύγεια.

Ο χαρακτήρας και τα συναισθήματα των ηρώων

Κρίστοφερ

Μπορούμε εύκολα να καταλάβουμε πόσο μοναχικός είναι ο Κρίστοφερ, αφού αναζητά την απομόνωση και την ηρεμία. Πολλές φορές τον βλέπουμε να προσπαθεί να κρυφτεί από τον κόσμο, ευάλωτος καθώς είναι, αλλά και κανείς δεν ξεχνά το όνειρό του να αφανίσει κυριολεκτικά όλους τους υπόλοιπους ανθρώπους. Δεύτερον, είναι εμφανές πόσο ανεπιεικώς φέρεται στους άλλους, μιας και συνεχώς τους κρίνει δίχως να τους γνωρίζει και δε θεωρεί πως ο καθένας αξίζει μια δεύτερη ευκαιρία. Έτσι δε συγχωρεί. Τρίτον, στο βιβλίο φαίνεται υπέρμετρα απαθής στον τομέα των συναισθημάτων. Τείνει επίσης να είναι απότομος και σκληρός στις αντιλήψεις του. Για παράδειγμα, απαξιώνει την έννοια της θρησκείας και αυτούς που την ασπάζονται. Τέταρτον, η σκέψη του βασίζεται εξ’ ολοκλήρου στη λογική και οι απόψεις του είναι απόλυτα ορθολογιστικές. Πέμπτον, γίνεται επίσης φανερό ότι είναι οργανωτικός και ιδιαίτερα τακτικός, μιας και θέλει πάντα να είναι πιστός σε ένα πρόγραμμα και συνεπής. Μάλιστα αναστατώνεται, όταν ανακαλύπτει πως τον περιμένουν εκπλήξεις. Ακόμα, διακριτή είναι και η αξιοθαύμαστη παρατηρητικότητά του μα και ο τρόπος που τα αναλύει όλα διεξοδικά. Ως συμπέρασμα, θα πρέπει να πούμε πόσο δύσκολο βρήκαμε να τον χαρακτηρίσουμε, μιας και ποτέ δεν εκδηλώνεται ψυχικά. Ο συναισθηματικός του κόσμος είναι φτωχός ή άδηλος, έτσι θα πρέπει να παραδεχτούμε πως δεν είναι ένα άτομο που «μας κερδίζει». Είναι διαφορετικός, έτσι πολλές φορές αυτά που σκέφτεται μας συγχύζουν ή και μας εξοργίζουν, απορούμε μαζί του. Δε φταίει όμως, έτσι κι αλλιώς, πιθανόν κι εκείνος για εμάς έτσι θα ένιωθε…

Πατέρας

Γενικώς ο πατέρας έχει όλα τα γνωρίσματα ενός πραγματικά βασανισμένου ανθρώπου, αφού έχει ανεχτεί πολλά κι έχει κουραστεί πολύ από τη ζωή του. Έχει αληθινά αφεθεί μόνος ενάντια στον κόσμο, μιας και δε βρίσκει υποστήριξη πουθενά. Φυσικά, όπως και κάθε άνθρωπος, έχει ανάγκες αγάπης και τρυφερότητας, τις οποίες το παιδί του είναι ανίκανο να καλύψει. Έτσι βρίσκεται παγιδευμένος σε ένα φαύλο κύκλο έλλειψης ικανοποίησης, καθώς εκείνος ποτέ δε σταματά να προσφέρει, μα δεν παίρνει τίποτα σε αντάλλαγμα. Φαίνεται πως δεν τον καταλαβαίνει κανείς, έχοντας ως μοναδική κοντινή σχέση ένα ασταθές και ψυχρό επιφανειακά αγόρι. Επιπλέον, είναι ευδιάκριτη η εμμονή του στο παρελθόν και η αδυναμία του να υπερβεί την εγκατάλειψή του από τη γυναίκα του. Δεν μπορεί να το ξεχάσει κι είναι μονίμως θυμωμένος. Δεν καταφέρνει να συγχωρήσει την πρώην γυναίκα του και αισθάνεται μια οργή, η οποία όμως ίσως και να απευθύνεται στον ίδιο του τον εαυτό. Ίσως και να κατηγορεί τον εαυτό του για τις επιλογές του παρελθόντος και την εξέλιξή της ζωής του. Ακόμα φαίνεται πως ναι, είναι σίγουρα δυσλειτουργική φυσιογνωμία, μιας και ο εγωισμός του δεν τον αφήνει να προχωρήσει μετά την «ατίμωση» από την πρώην του. Αλλά δε θα μπορούσαμε να αμφισβητήσουμε πως είναι μεγάλος αγωνιστής και προσπαθεί πραγματικά, αν και μερικές φορές λυγίζει και υποκύπτει στις δυσκολίες που παρουσιάζονται. Είναι απόλυτα δικαιολογημένο, μιας και είναι κι αυτός άνθρωπος, που κατάντησε αναγκαστικά εσωστρεφής λόγω της μοναξιάς του.

Σε τελική ανάλυση, ο πατέρας του Κρίστοφερ είναι ένας συνηθισμένος άνθρωπος σε μια ασυνήθιστη γονεϊκή σχέση, που οι συγκυρίες της ζωής του τον έχουν αναγκάσει να κρύβεται πίσω απ’ τα ψέματα και τις άσχημες –ίσως και παράλογα βίαιες- αντιδράσεις υπερβαίνοντας κάθε λογική, όταν στερεί τη μάνα από το παιδί με τον ψεύτικο θάνατό της. Βέβαια, κάποιοι θα διαφωνούσαν στο κατά πόσο αυτό που εκδηλώνει αποτελεί την αληθινή του προσωπικότητα. Είναι έρμαιο της ατυχίας του, και αυτά που του έχουν συμβεί έχουν παίξει τον κυρίαρχο ρόλο στη διαμόρφωση του χαρακτήρα του, δεν γνωρίζουμε εάν ήταν εξ’ αρχής τα φυσικά του χαρακτηριστικά.

Μητέρα

Η μητέρα γενικώς είναι αδύναμος χαρακτήρας και καθόλου αγωνίστρια, γίνεται απόλυτα εμφανές με τις πράξεις της. Ανέτοιμη καθώς είναι, φαίνεται πραγματικά ακατάλληλη για το ρόλο που κατείχε στην οικογένειά της. Αρχικά, εκτός του ότι υπήρξε άπιστη σύζυγος και ευερέθιστη προς το μικρό Κρίστοφερ, κρύβεται επίσης συνεχώς πίσω από δικαιολογίες, ώστε να μην αισθάνεται τύψεις. Έλεγε πως δεν την χρειάζονταν και καθησυχαζόταν τόσο, ώστε να καταφέρει τελικά να τους εγκαταλείψει. Έτσι, χωρίς πιθανόν να αισθάνεται αληθινό έρωτα, το «βάζει στα πόδια» με τον πρώτο τυχόντα. Θέλει απλά να ξεφύγει από τις δύσκολες οικογενειακές σχέσεις και το δυσλειτουργικό Κρίστοφερ κι έτσι βρίσκει τρόπο, ένα μέσον που θα την απαλλάξει από τη δύσκολη κατάσταση. Αυτό συμβαίνει, επειδή δε θα μπορούσε ποτέ να αποφασίσει μόνη να φύγει, τέτοια ανάγκη που έχει να εξαρτάται από κάποιον. Είναι ανίκανη να στηρίξει πλήρως την ύπαρξή της μόνη, θέλει βοήθεια, για αυτό και δεν κατάφερε να στεριώσει σε ένα περιβάλλον που την ήθελε «βράχο υπομονής», σθεναρή και απίστευτα δυνατή. Επιπλέον, από αρκετούς θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως «ανεύθυνη μάνα», αφού προτίμησε να εγκαταλείψει το παιδί της, προκειμένου να σωθεί η ίδια από την ψυχολογική κατάρρευση και την αβάσταχτη κούραση, χωρίς να λαμβάνει υπόψη της το πρόβλημα που θα προξενήσει στην οικογένειά της. Διαφαίνεται, λοιπόν, μια εγωιστική τάση, αφού σκέφτεται πρώτα τη δική της ευημερία διαψεύδοντας το πρότυπο της μάνας-μάρτυρα που θυσιάζεται για τα παιδιά της. Φυσικά και ΔΕΝ μπορούμε να τη χαρακτηρίσουμε ως κακιά ή άκαρδη. Έτσι κι αλλιώς, ανάμεσα στους βασανισμένους, ποιος είναι κακός; Ήταν απλώς το λάθος άτομο, στο λάθος μέρος, τη λάθος στιγμή. Έτσι κι αλλιώς, στο τέλος μετανιώνει για τη στάση της και αποφασίζει να επανορθώσει και να έρθει πιο κοντά στο παιδί της.

Ύφος

Σε όλη τη διάρκεια του μυθιστορήματος το ύφος είναι απλό, κατανοητό τέτοιο που δε δυσκολεύει τον αναγνώστη, και μάλιστα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί καθημερινό σε κάποια σημεία.

Γλώσσα

Καθημερινή με λαϊκά στοιχεία και μάλιστα σε αρκετά σημεία υπάρχουν βωμολοχίες.

Γενικότερα, και η προσιτή γλώσσα και το απλό ύφος κάνουν το βιβλίο ευχάριστο και ευανάγνωστο.

Βραβεία βιβλίου

1. First Booktrust Teenage Prize

1. Guardian Children's Fiction Prize

1. W H Smith Children's Book of the Year

1. Waterstone's Literary Fiction Award

1. Commonwealth Writers Prize Best First Book

1. Υποφήφιο για το Booker 2003

Κριτικές βιβλίου

· «Αφηγείται ένας δεκαπεντάχρονος αυτιστικός νέος, με αποτέλεσμα η σύνολη αφήγηση να διαφέρει πολύ από τη συνηθισμένη με την απλότητα, την ευθύτητα και την ειλικρίνεια με την οποία βλέπει τον κόσμο. Είναι φοβερός στα μαθηματικά, είναι πάντα ειλικρινής, δεν του αρέσει να τον αγγίζουν, του αρέσει το κόκκινο χρώμα αλλά καθόλου το κίτρινο και το καφέ. Μέσα από μικρά κεφάλαια βλέπει τον κόσμο διαφορετικά, εντελώς αυθεντικά πέρα από τις συμβατικότητες των άλλων, “φυσιολογικών” βλεμμάτων. Η πραγματικότητα ξαναγράφεται με άλλη ματιά. Το βιβλίο είναι εν μέρει μαθηματικό, αφού αναλύεται ο μαθηματικός τρόπος σκέψης του αφηγητή-ήρωα, και εν μέρει αστυνομικό, αφού ο νεαρός μας πρωταγωνιστής έχει βαλθεί να ανακαλύψει ποιος σκότωσε τον σκύλο της γειτόνισσάς του. Φυσικά, πρόκειται για μια παρωδία αστυνομικού, με ντέντεκτιβ ένα ιδιαίτερο παιδί, με θύμα ένα σκύλο και με μια έρευνα που δεν μπορεί να ανακαλύψει την αλήθεια… Τελικά, όμως, την ανακαλύπτει. Σ’ αυτή κρύβονται οι παράξενες σχέσεις των γονιών του, οι σχέσεις τους με τους γείτονες, ο αλλόκοτος κόσμος που μας περιβάλλει ιδωμένος από την αλλόκοτη οπτική του γωνία. Η προσπάθειά του να πετύχει το στόχο του τον κάνει πιο δυνατό να ξεπεράσει τον εαυτό του, αφού καταφέρνει να φύγει από το σπίτι του και να φτάσει –σε αναζήτηση της μητέρας του- ως το Λονδίνο. Η δύναμη της θέλησής του είναι τόσο μεγάλη, που παρασύρει τον αναγνώστη σε μια πείσμονα προσπάθεια να ξεπεράσει “τους Λαιστρυγόνες και τους Κύκλωπες” που κουβαλάει μέσα του. Το βιβλίο φωτίζει τους παράξενους διαδρόμους της σκέψης και της θέλησης».

Πατριάρχης Φώτιος (1/7/2007)

· «Ο Μαρκ Χάντον προίκισε το βιβλίο του με μια αριστοτεχνικά απλή δομή, που θυμίζει σε ακρίβεια και κομψότητα ένα καλά διατυπωμένο θεώρημα. Φράση τη φράση, εικόνα την εικόνα (η έξυπνη χρήση των εικόνων είναι μία ακόμη ιδιαιτερότητα αυτού του βιβλίου), χτίζει τον ιδιαίτερο κόσμο του ήρωά του, έναν κόσμο συμπαγή και συνεκτικό, ελαφρά μα ανεπανόρθωτα μετατοπισμένο από τον κόσμο των άλλων, με τους οποίους επικοινωνεί μέσα από εξαιρετικά ακριβείς κώδικες. Ο Κρίστοφερ γαντζώνεται πάνω από τις λέξεις, βλέποντας σε αυτές ένα είδος αυστηρού συστήματος που θα μπορούσε να του χαρίσει στην επαφή του με τους άλλους τη σιγουριά και την ασφάλεια των μαθηματικών. Και είναι ακριβώς αυτή η αδυναμία της γλώσσας να εννοεί πάντοτε αυτό που λέει, αυτή η ρευστότητα των σημασιών και των συναισθημάτων, το πεδίο όπου ολισθαίνει ο Κρίστοφερ, το σημείο στο οποίο η πραγματικότητα τον προδίδει και τον απομονώνει.

Το Ποιος σκότωσε τον σκύλο τα μεσάνυχτα έχει τιμηθεί με έναν ολόκληρο κατάλογο από βραβεία, με σημαντικότερο το Whitbread για το καλύτερο βιβλίο της χρονιάς, και σωστά χαρακτηρίστηκε «βιβλίο για όλες τις ηλικίες». Ο Μαρκ Χάντον κατάφερε να ισορροπήσει σε αυτή την πολύ ευαίσθητη λεπτή γραμμή ανάμεσα στο μυθιστόρημα για παιδιά και στον παράξενο κι ενίοτε νοσηρό κόσμο της λογοτεχνίας, όπου οι απαντήσεις είναι πολύ λιγότερες από τα ερωτήματα και η πραγματικότητα κάθε άλλο παρά παραμυθένια. H μετάφραση είναι πολύ καλή και γενικότερα η έκδοση αποπνέει επιμέλεια και φροντίδα, όμως το επίμετρο της Μαρίας και της Ελένης Παξινού είναι, φοβάμαι, μπερδεμένο και παραπλανητικό. Σε ένα βιβλίο που απευθύνεται και σε παιδιά, οι ερμηνευτικές προσεγγίσεις που το συνοδεύουν δε θα έπρεπε να παράγουν μεγαλύτερη σύγχυση από αυτή που, υποτίθεται, καλούνται να διαλύσουν.

Κώστας Κατσουλάρης (Βήμα, 04-07-2004)

· «Γράφω βιβλία για παιδιά εδώ και 17 χρόνια. Στο διάστημα αυτό, έχω λάβει μια σταθερή στήλη επιστολών. Οι περισσότερες είναι από τους αναγνώστες που μου λένε πόσο απόλαυσαν το βιβλίο, που πάντα μου δίνει μια λάμψη για το υπόλοιπο της ημέρας»

Μαρκ Χάντον (The Observer)

Ο «Κρίστοφερ» στην τέχνη, ενδεικτικά έργα

Το σύνδρομο Asperger και γενικότερα ο αυτισμός αποτελεί πλέον αναγνωρίσιμο μέρος της κοινωνίας. Καθημερινά συναντάμε όλο και περισσότερες περιπτώσεις ατόμων με σύνδρομο Asperger ή με κάποια άλλη μορφή αυτισμού. Το τελευταίο διάστημα το σύνδρομο έχει τραβήξει την προσοχή του κόσμου και ειδικότερα ανθρώπων του επιστημονικού και καλλιτεχνικού χώρου. Αυτό έχει οδηγήσει στη δημιουργία κινηματογραφικών, θεατρικών και λογοτεχνικών έργων , των οποίων η πλοκή εμπνέεται από αυτό και πραγματεύεται τη ζωή ατόμων με Asperger. Κατά συνέπεια, μπορούμε να αντλήσουμε πολλές πληροφορίες σχετικά με την καθημερινότητα, τα συναισθήματα ,τη συμπεριφορά των ανθρώπων αυτών, αλλά και τα προβλήματα προσαρμογής και ένταξης τους στο κοινωνικό περιβάλλον.

I. ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΕΡΓΑ

· ΠΟΙΟΣ ΣΚΟΤΩΣΕ ΤΟ ΣΚΥΛΟ ΤΑ ΜΕΣΑΝΥΧΤΑ

Χαρακτηριστικά στιγμιότυπα του Κρίστοφερ

· Όταν ο Κρίστοφερ ανακαλύπτει το πτώμα του σκύλου στην αρχή του βιβλίου και στη συνέχεια μας εξιστορεί την πορεία ως τον υποτιθέμενο θάνατο της μητέρας του, καθώς και όταν μαθαίνει για τον παράνομο δεσμό της με το γείτονα κύριο Σίαρς, δεν εκφράζει κανένα συναίσθημα, μένει φαινομενικά απαθής και αντιδρά με μεγάλη ψυχραιμία, αναζητώντας μια πρακτική εξήγηση των πραγμάτων. Παραδείγματος χάρη, μπροστά στο πτώμα του σκύλου το πρώτο πράγμα που σκέφτεται είναι πως ο σκύλος φαίνεται νεκρός και το πιο πιθανό ενδεχόμενο είναι να δολοφονήθηκε, αντί να πανικοβληθεί και να ανατριχιάσει με το θέαμα όπως ένα συνηθισμένο παιδί. Επίσης, όταν μαθαίνει πως η μητέρα του είναι στο νοσοκομείο, αυτό που σκέφτεται είναι πως πρέπει να της πηγαίνουν φαγητό, μιας και το νοσοκομειακό δεν είναι τόσο καλό, αντί να ανησυχήσει για την υγεία της και, όταν τελικά αυτή πεθαίνει, όπως του ανακοινώνουν, αυτό που θέλει να ξέρει ο Κρίστοφερ είναι τι είδος καρδιακής προσβολής έπαθε, ενώ κάποιος άλλος στη θέση του θα ήταν συντετριμμένος . Τέλος, όταν έμαθε για τη σχέση του κύριου Σίαρς με τη μητέρα του, ήθελε να ξέρει αν αυτός ήταν ο λόγος που ο κύριος Σίαρς άφησε τη γυναίκα του, ενώ αντίθετα κάποιος άλλος θα ένιωθε προδομένος.

· Στην αρχή του βιβλίου βλέπουμε τη δασκάλα του Κρίστοφερ να σχεδιάζει πρόσωπα με διαφορετικές εκφράσεις για να τον βοηθήσει να κατανοεί όσο πιο εύκολα γίνεται τα συναισθήματα που περνούν από τα πρόσωπα των ανθρώπων ανάλογα με τις καταστάσεις που βιώνουν . Αργότερα προσπαθεί να του εξηγήσει ότι οι άνθρωποι δε μιλούν μόνο με τα λόγια αλλά και με το σώμα τους, με διάφορες κινήσεις και μορφασμούς, κοινώς με τη γλώσσα του σώματος. Η αντίδραση του Κρίστοφερ σε αυτά είναι η ίδια, δεν καταφέρνει να τα κατανοήσει πλήρως και δεν μπορεί να αντιληφθεί τη χρησιμότητα των μορφασμών.

· Από την αρχή του βιβλίου ο αναγνώστης αντιλαμβάνεται την αγάπη και την έφεση του Κρίστοφερ για τα μαθηματικά, καθώς επίσης και την ανάγκη του να βάζει τα πάντα σε μια λογική τάξη. Παραδείγματος χάρη, όταν βρέθηκε στο κελί της φυλακής, δεν ένιωσε πανικό ή σύγχυση, όπως θα ένιωθε οποιοσδήποτε άλλος στη θέση του, αλλά ένιωσε ασφάλεια και ευχαρίστηση λόγω της απλότητας του χώρου, αντιμετώπισε τον εγκλεισμό του σαν ένα μαθηματικό πρόβλημα που μπορούσε εύκολα να λύσει, όπως και έκανε τελικά.

· Όταν ο αστυνομικός έκανε στον Κρίστοφερ τις απαραίτητες ερωτήσεις σχετικά με το βάρβαρο θάνατο του σκύλου, χωρίς να του αφήνει το χρονικό περιθώριο που ο ίδιος χρειαζόταν για να δώσει μια ικανοποιητική απάντηση, το μυαλό του μπλόκαρε και έπαψε να λειτουργεί σωστά για ένα μικρό χρονικό διάστημα . Από το περιστατικό αυτό φαίνεται πως ο Κρίστοφερ αδυνατεί να ανταποκριθεί κάτω από μεγάλη πίεση, πράγμα που συμβαίνει λόγω του γεγονότος ότι πολλές πληροφορίες εισβάλλουν στο μυαλό του και δυσκολεύεται να τις τοποθετήσει σε μια σειρά, με αποτέλεσμα να συγχύζεται.

· Μέσα από διάφορα γεγονότα που λαμβάνουν χώρα στο βιβλίο φαίνεται ξεκάθαρα η έντονη δυσφορία του Κρίστοφερ στη σωματική επαφή, στο άγγιγμα, στο κράτημα. Τέτοια γεγονότα είναι όταν ο αστυνομικός προσπαθούσε να τον σηκώσει από το έδαφος καθώς και όταν κατά τη διάρκεια του τσακωμού του με τον πατέρα του αυτός τον έσφιξε δυνατά. Η αντίδρασή του και στις δύο περιπτώσεις ήταν επιθετική και ανεξέλεγκτη .

· Όταν ο Κρίστοφερ αποφασίζει να διεξάγει έρευνα με σκοπό την ανακάλυψη του δολοφόνου του σκύλου, αναφέρει ότι χρειάζεται θάρρος για να μιλήσει με τους γείτονες. Επίσης φοβόταν πολύ να πάει βόλτα στο πάρκο με τη γειτόνισσα, κυρία Αλεξάντερ, μόνος λόγω του ότι του ήταν ξένη. Από τα παραπάνω φαίνεται ότι δυσκολεύεται ιδιαίτερα να δημιουργήσει διαπροσωπικές σχέσεις με άλλους ανθρώπους, καθώς επίσης και ότι νιώθει φόβο, ανασφάλεια και καχυποψία για τους ανθρώπους που δε γνωρίζει καλά.

· Σε ένα από τα γράμματα της μητέρας του Κρίστοφερ αναφέρεται πως, όταν κάποτε είχαν βγει να ψωνίσουν σε περίοδο αιχμής, πράγμα που σημαίνει πως κυκλοφορούσε πολύς κόσμος και επικρατούσε θόρυβος, ο Κρίστοφερ είχε συγχυστεί πάρα πολύ, με αποτέλεσμα να δημιουργήσει πρόβλημα. Επιπλέον, όταν προσπαθεί να φτάσει στο σταθμό του τρένου και αναγκάζεται να περάσει μέσα από πολυπληθείς και πολύβοους δρόμους, νιώθει πως το κεφάλι του έχει γεμίσει κραυγές και δυσκολεύεται να σκεφτεί καθαρά. Από τα περιστατικά αυτά συμπεραίνουμε πως, όταν βρίσκεται στον ίδιο χώρο με πολύ κόσμο, το μυαλό του αποσυντονίζεται και νιώθει τρόμο .

· Σύμφωνα με τον Κρίστοφερ ψέμα είναι να λες πως συνέβη κάτι κάποια συγκεκριμένη χρονική στιγμή, ενώ στην πραγματικότητα αυτό δε συνέβη. Όπως μας εξηγεί, ένα ψέμα τον ωθεί να σκέφτεται πολλά πράγματα που δε συνέβησαν τη συγκεκριμένη στιγμή . Έτσι οι σκέψεις του οδηγούνται σε ένα χαοτικό δρόμο, με αποτέλεσμα να τρομοκρατείται και να νιώθει τεράστια σύγχυση. Ενδεικτικά περιστατικά για το συμπέρασμα αυτό είναι η αντίδρασή του, όταν μαθαίνει ότι η μητέρα του δεν έχει πεθάνει αλλά είναι ζωντανή, καθώς και όταν μαθαίνει ότι ο πατέρας του ήταν αυτός που σκότωσε το σκύλο. Στην πρώτη περίπτωση κάνει εμετό και στη συνέχεια ακολουθεί ένα χρονικό διάστημα κατά το οποίο είναι εντελώς αποπροσανατολισμένος και δεν ξέρει τι του γίνεται. Στη δεύτερη περίπτωση, αφού συνειδητοποιεί την αλήθεια, θεωρεί αδύνατο να ξαναεμπιστευτεί τον πατέρα του.

· ΤΑ ΖΩΑ ΣΕ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ της Temple Grandin

Το βιβλίο της Τεμπλ Γκράντιν "Τα ζώα σε μετάφραση" χαρακτηρίζεται από την καθαρή ματιά μιας γυναίκας που βλέπει τα πράγματα από την πλευρά του αυτισμού και καταφέρνει να στείλει ένα εκπληκτικό μήνυμα για το πώς σκέφτονται και αισθάνονται τα ζώα.

Επίσης, μας αποκαλύπτει τις αξιοσημείωτες ικανότητες ζώων και ανθρώπων με αναπηρίες συγκρίνοντας τα ζώα με αυτιστικούς «σοφούς» που, όπως αναφέρει και η ίδια, έχουν ειδικές μορφές ευφυΐας που τα κανονικά άτομα δεν μπορούν να αντιληφθούν.

Συνεπώς, η Τεμπλ Γκράντιν βλέπει αυτό που οι άλλοι δεν μπορούν να δουν μέσα από τα μάτια ενός αυτιστικού ατόμου. Όπως η ίδια δηλώνει, μπορεί να σκέφτεται με εικόνες, μια ικανότητα η οποία τη βοηθά να λύνει προβλήματα που τα 'φυσιολογικά' μυαλά αδυνατούν να λύσουν. Αυτός είναι ένας από τους λόγους για τους οποίου ο κόσμος χρειάζεται τα άτομα που βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού.

Μέσα από το βιβλίο της «Τα ζώα σε μετάφραση», λοιπόν, μας ωθεί να δούμε τον κόσμο μέσα από τη δική της, διαφορετική ματιά, τη ματιά ενός αυτιστικού ατόμου (και των ζώων!).

· ΕΝΑΣ ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΣ ΜΙΚΡΟΣ ΚΥΡΙΟΣ του Χρήστου Κοργιωτίδη

Καλοκαίρι 2005. Ο νυχτοφύλακας ενός ξενοδοχείου, ένας έφηβος με σύνδρομο asperger, μια περίεργη φιλία και ένα μυστικό ημερολόγιο. Το βιβλίο αυτό καταγράφει τα καθημερινά δρώμενα της ζωής ενός παιδιού με σύνδρομο asperger. Με ανάλαφρο ύφος και αρκετή δόση χιούμορ, ο συγγραφέας προσπαθεί να εντοπίσει, να επεξεργαστεί και να αποκρυπτογραφήσει τις διάφορες εκφάνσεις του αυτιστικού φάσματος, όπως αυτές εκδηλώνονται μέσα από τις συμπεριφορές και τις σκέψεις του μικρού ήρωα. Θέματα όπως η επικοινωνία, το χιούμορ, η σεξουαλικότητα και πολλά άλλα, αναλύονται και σχολιάζονται σε δύο διαφορετικούς χρόνους: τη στιγμή που ανέκυπταν, στη συγκεκριμένη περίσταση και πλαίσιο, αλλά και ετεροχρονισμένα, κάποια χρόνια μετά, μέσα από έναν ωριμότερο τρόπο σκέψης.

Το βιβλίο απευθύνεται τόσο σε ανθρώπους που γνωρίζουν για το σύνδρομο asperger και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του, όσο και σε αναγνώστες που δε γνωρίζουν κάτι για τo συγκεκριμένο αυτιστικό φάσμα, αλλά ενδιαφέρονται να εξοικειωθούν και να μάθουν περισσότερα για αυτό.

· ΔΕΝ ΕΙΜΑΙ ΤΕΡΑΣ ΣΟΥ ΛΕΩ! της Παναγιώτας Πλησή

Το βιβλίο της Παναγιώτας Πλησή είναι ένα εξαιρετικό μυθιστόρημα του οποίου ο πρωταγωνιστής έχει σύνδρομο Άσπεργκερ. Με το βιβλίο αυτό προσεγγίζει με έναν ξεχωριστό τρόπο το θέμα των ατομικών διαφορών. Περιγράφοντας την ιδιαίτερη συμπεριφορά και τρόπο σκέψης του πρωταγωνιστή προωθεί την κατανόηση του συνδρόμου Άσπεργκερ. Είναι ένα εξαιρετικό βοήθημα για την ευαισθητοποίηση των παιδιών στις ατομικές διαφορές και τη σημασία τους στις διαπροσωπικές σχέσεις.

· SAVING MAX της Antoinette van Heughten

Η Daniel Parkman μία επιτυχημένη δικηγόρος και μητέρα ενός εφήβου με σύνδρομο asperger, του Max, βλέποντας το γιο της να παρουσιάζει ξαφνικά επιθετική συμπεριφορά, αποφασίζει να τον πάει σε μια ψυχιατρική κλινική, με σκοπό να βρεθεί η ρίζα του προβλήματος και να μπορέσει ο γιος της να προχωρήσει στη ζωή του .Η εισαγωγή του Max στην κλινική όμως έχει ως αποτέλεσμα τη χειροτέρευση της κατάστασής του. Εντούτοις, το τελειωτικό χτύπημα για την Daniel έρχεται, όταν ένας άλλος ασθενής της κλινικής βρίσκεται άγρια δολοφονημένος και κύριος ύποπτος για το φόνο είναι ο Max. Επιπλέον, η ίδια η Daniel κατηγορείται για συνενοχή. Η Daniel γνωρίζοντας ότι ο γιος της δε θα μπορούσε ποτέ να διαπράξει μια τέτοια βαρβαρότητα, αποφασίζει να βρει τον πραγματικό δολοφόνο και να αθωώσει το γιο της και τον ίδιο της τον εαυτό. Μία μάχη που τελικά έχει αίσιο τέλος και η Daniel με το Max μπορούν πια να ξεκινήσουν μια νέα πιο χαρούμενη περίοδο στη ζωή τους.

Μέσα από αυτό το βιβλίο βλέπουμε τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει μια μητέρα που είναι μόνη της και προσπαθεί να θέσει μια ισορροπία ανάμεσα στην καριέρα της και την προσωπική της ζωή έχοντας όμως πάντα ως πρώτη της προτεραιότητα το αυτιστικό παιδί της. Παρόλα αυτά το αγαπάει όπως κάθε μάνα αγαπά το παιδί της, χωρίς να λαμβάνει υπόψη της τα προβλήματα που πιθανόν να έχει. Επιθυμεί πάντα το καλύτερο για το παιδί της και δε σταματά ποτέ να προσπαθεί για αυτό, θυσιάζοντας ακόμα και τον εαυτό της, προκειμένου να το πετύχει.

Η συγγραφέας του βιβλίου Antoinette van Heughten γνωρίζει πολύ καλά τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει και τις μάχες που δίνει καθημερινά ο γονιός ενός παιδιού με σύνδρομο asperger, καθώς και η ίδια είναι μητέρα τριών παιδιών, τα δύο εκ των οποίων είναι αυτιστικά. Επίσης έχει βοηθήσει πολλούς τέτοιους γονείς ως μέλος υποστηρικτικών οργανώσεων για τον αυτισμό. Μέσα από το βιβλίο της δείχνει στην ουσία τη δική της σχέση με τους δύο αυτιστικούς γιους της και τις μάχες που δίνει καθημερινά για να τους υπερασπιστεί σε μία κοινωνία που ο αυτισμός δεν είναι ακόμα πλήρως κατανοητός.

· DEAR JOHN του Nicholas Sparks

Το μυθιστόρημα, όπως και η ομώνυμη ταινία που βασίζεται σε αυτό, πραγματεύονται την ιστορία ενός στρατιώτη (John Tyree), ο οποίος μεγάλωσε μόνος με τον πατέρα του ο οποίος φαίνεται πως υποφέρει από το σύνδρομο Asperger. Όμως ο John δεν μπορεί να παραδεχτεί ότι ο πατέρας του μπορεί να είναι αυτιστικός. Η υποψία αυτή προέκυψε, όταν η νέα του φίλη γνώρισε τον πατέρα του και εξαιτίας της εμπειρίας της από τη στενή σχέση της με ένα αυτιστικό παιδί, του εμπιστεύτηκε αυτήν τη διαπίστωσή της. Είναι φανερό μέσα από τις σκηνές πως ο πατέρας έχει μια ιδιαίτερη συμπεριφορά, χαρακτηριστικά μια ανωριμότητα στον τρόπο σκέψης και επικοινωνίας του με τους γύρω του και μια εμμονή για συγκεκριμένα αντικείμενα όπως η συλλογή των νομισμάτων του, που επιβεβαιώνει τη διαπίστωση αυτή δικαιολογώντας έτσι την αλλόκοτη συμπεριφορά του.

· Η ΖΩΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΕΛΠΙΔΑΣ της Νάσιας Παναγοπούλου

Η αρρώστια και ο θάνατος είναι μαθήματα της επίγειας ζωής μας. Μέσα από αυτά καλούμαστε να μάθουμε πράγματα και να πορευτούμε. Απέναντι στο φόβο και στον πόνο που μας προκαλούν είτε υποτασσόμαστε είτε αμυνόμαστε. Εγώ, η μητέρα του αυτιστικού Ιάσονα, έμαθα να πολεμώ. Έμαθα να αμύνομαι σε αυτό τον πόνο, να προσπερνώ το φόβο, να βγαίνω τελικά νικήτρια και να διεκδικώ με αξιοπρέπεια τα δικαιώματα του παιδιού μου. Γιατί, όπως λέει και μια κινέζικη παροιμία: "Κάθε πόνος είναι θείο δώρο. Εξαρτάται από ποια πλευρά θα το δεις".

Η συγγραφέας

«Το βιβλίο αυτό είναι η αληθινή ιστορία του γιου μου, που στα έξι του χρόνια χαρακτηρίστηκε ''αυτιστικός''. Είναι η ζωή του μέσα από τα μάτια μου, όπως τη βίωσα από τη στιγμή της σύλληψής του μέχρι σήμερα. Δεν είμαι συγγραφέας. Είμαι απλώς η μαμά του'' μικρού ήρωα'' αυτής της ιστορίας, που, εγκλωβισμένη μέσα στον πόνο μου τηρώντας ''σιγή ιχθύος'', ένιωθα ότι θα εκραγώ. Άρχισα λοιπόν να γράφω και όσο έγραφα θυμόμουν και όσο θυμόμουν έγραφα».

Ένα συγκλονιστικό βιβλίο, μια μαρτυρία για τα άτομα που αντιμετωπίζουν αυτή τη δυσεξήγητη και εξαιρετικά περίπλοκη στην αντιμετώπισή της νευροψυχιατρική, αναπτυξιακή διαταραχή, τον αυτισμό, και ειδικότερα την ελαφρά μορφή του, γνωστή και ως σύνδρομο Asperger.

Με άλλη ματιά…

Το βιβλίο αυτό αναφέρεται σε ένα αυτιστικό παιδί, ειδικότερα με σύνδρομο Asperger. Ένα παιδί με ξεχωριστές ικανότητες και όμως για κάποιους «διαφορετικό». Παρόλα αυτά, η μονή διάφορα του από τους άλλους είναι η μοναδικότητα του και τίποτα άλλο.

Η ικανότητα του να υπολογίζει σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα τη συγκεκριμένη μέρα για μια ημερομηνία που επρόκειτο να έρθει, με μέγιστη απόσταση, από τη σημερινή ημέρα, τουλάχιστον 8 μήνες μπροστά (με το μυαλό του), τον κάνει ένα παιδί με μεγάλο ποσοστό IQ, άρα ένα εξαιρετικά έξυπνο παιδί παράλληλα!

ΙΙ.ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΑ ΕΡΓΑ

· Η ΖΩΗ ΜΕ ΤΟΝ ΑΛΚΗ του Δημήτρη Κολλάτου

Ο Άλκης, ένα παιδί έντεκα ετών, είναι αυτιστικό κι έχει φέρει σ' απελπισία το οικογενειακό του περιβάλλον και κυρίως τη Γαλλίδα μητέρα του, η οποία ανίκανη να αντιμετωπίσει το πρόβλημά του θέλει να το κλείσει σε ίδρυμα. Ακολουθεί μια βίαιη σύγκρουση με τον άντρα της, που πιστεύει στο δικαίωμα του Άλκη να ζήσει στο δικό του κόσμο και έχει τη θέληση να προσπαθήσει να επικοινωνήσει μαζί του. Η Αρλέτ φεύγει από το σπίτι. Ο πατέρας μένει μόνος με τον Άλκη. Μια φιλία αναπτύσσεται ανάμεσα στον πατέρα και το γιο, που ζουν σε ένα διαφορετικό κόσμο...

Μέσα στην ταινία βλέπουμε τον πατέρα να είναι απόλυτα υποστηρικτικός με το παιδί του σε αντίθεση με τη μητέρα, που λυγίζει κάτω από την πίεση των δυσκολιών του αυτισμού, πράγμα που μπορεί να συμβεί, μια και ο αυτισμός κρύβει αρκετό πόνο και αντιξοότητες πολλών ειδών.

Ο Δημήτρης Κολλάτος ήταν ο πρώτος που έκανε γνωστό τον αυτισμό στην Ελλάδα, εξαιτίας του δεύτερου γιου του. Δε δίστασε να μεταφέρει την αγωνία και το δράμα ενός γονιού με αυτιστικό παιδί στον ελληνικό κινηματογράφο επανειλημμένως.

Επομένως, η ταινία αυτή είναι βασισμένη σε πραγματικές εμπειρίες του και επιχειρεί να μας ευαισθητοποιήσει απέναντι στο πρόβλημα των αυτιστικών παιδιών.

· RAIN MAN του Barry Levinson

Μια αριστουργηματική ταινία που με την ένταση και το δυναμισμό των κορυφαίων ερμηνειών και με τη βαθειά συναισθηματική σχέση των ηρώων προκαλεί συγκίνηση σε οποιονδήποτε θεατή που θα τη δει. Το πρωτότυπο σενάριο του υποδηλώνει να μην περιθωριοποιούμε τους ανθρώπους που είναι διαφορετικοί από εμάς, αλλά να μαθαίνουμε περισσότερα πράγματα από αυτούς και να τα κάνουμε πράξεις.

Μια μικρή περίληψη…

Μετά την κηδεία του πατέρα του, ένας πωλητής πολυτελών αυτοκινήτων ανακαλύπτει ότι έχει έναν αυτιστικό αδελφό, ο οποίος κληρονομεί όλη τους την περιουσία, ενώ ο ίδιος παίρνει μόνο ένα παλιό αμάξι του πατέρα του. Θέλοντας να αποσπάσει το μερίδιο που του ανήκει, απαγάγει το Ράιμουντ (τον αδελφό του) από το ίδρυμα με σκοπό να τον οδηγήσει στο Λος Αντζελες. Παρόλα αυτά το σχέδιο του με το καιρό ανατρέπεται, διότι αρχίζει να ενδιαφέρεται για τον αδελφό του, μαθαίνοντας πράγματα για τον τρόπο ζωής του και κατανοώντας τις ιδιοτροπίες του.

Το Rain Man  κέρδισε Academy Awards για Best Picture, Best Actor in a Leading Role (Dustin Hoffman), Best Director, and Best Writing, Original Screenplay.Ήταν υποψήφιο για Best Art Direction-Set Decoration (Ida Random, Linda DeScenna), Best Cinematography (John Seale), Best Film Editing, and Best Music, Original Score.Η ταινία κέρδισε επίσης ένα People's Choice Award ως "Favorite Dramatic Motion Picture".Στο 39th Berlin International Film Festival το έργο κέρδισε το Golden Bear βραβείο. Επίσης η ταινία αυτή έχει διακριθεί και σε άλλες πολιτείες της Αμερικής, καθώς και σε παγκόσμιο ειδικότερα σε ευρωπαϊκό επίπεδο είτε με βραβεία είτε με υποψηφιότητες.

· ADAM του Max Mayer

Η ταινία παρακολουθεί τη σχέση ανάμεσα σε ένα νεαρό άνδρα με σύνδρομο Άσπεργκερ και τη γυναίκα των ονείρων του. Μέσα από την ταινία του ο σκηνοθέτης δείχνει όχι μόνο την πολυπλοκότητα της συμπεριφοράς και του τρόπου σκέψης των ατόμων με το σύνδρομο αυτό, αλλά και τη δυσκολία των διαπροσωπικών σχέσεων που αντιμετωπίζουν. Ο σκηνοθέτης της ταινίας εμπνεύστηκε την ταινία, αφού άκουσε μια ραδιοφωνική συνέντευξη ενός ατόμου με Άσπεργκερ. Μετά την πρεμιέρα της ταινίας στο Sundance Film Festival βραβεύτηκε με το βραβείο Alfred P. Sloan 2009.

· MARY AND MAX του Adam Elliot

Η ταινία παρακολουθεί την επικοινωνία δύο ανθρώπων, φίλων δια αλληλογραφίας, η οποία αποτελεί προσωπικά όαση που δίνει ένα νόημα στην πληκτική και περιθωριοποιημένη καθημερινότητά τους. Ο σκηνοθέτης παρουσιάζει μια εξομολογητική ιστορία πάνω στις ανθρώπινες σχέσεις. Ο ένας από τους δύο πρωταγωνιστές της ιστορίας, ο Max, έχει διαγνωστεί με σύνδρομο Άσπεργκερ, κάτι που τον κάνει να αναρωτιέται για την ύπαρξή του στον κόσμο αυτό και να τονίζει πως ο άνθρωπος είναι φυσικά μια μάζα από ατέλειες, εντός κι εκτός.

· BEN X του Nic Balthazar (2007)

Το συγκεκριμένο κινηματογραφικό έργο ‘BEN X ’ είναι δράμα βέλγικης παραγωγής, βασισμένο στο μυθιστόρημα «Nothing Was All He Said» του Nic Balthazar, ο οποίος σκηνοθέτησε και το έργο. Η ταινία αυτή αναφέρεται σε ένα αυτιστικό έφηβο (Greg Timmermans) ειδικότερα με σύνδρομο Asperger, ο οποίος απομονώνεται μέσα στο φανταστικό κόσμο ενός ηλεκτρονικού παιχνιδιού του MMORPG ArchLord, για να ξεφύγει από το bullying.

O τίτλος του έργου είναι η leet εκδοχή της γερμανικής φράσης " (ik) ben niks", που σημαίνει "(I) am nothing" (δηλαδή είμαι ένα τίποτα) .

Ο συγγραφέας του βιβλίου είναι εμπνευσμένος από την αληθινή ιστορία ενός αγοριού με αυτισμό, ο όποιος αυτοκτόνησε εξαιτίας του εκφοβισμού από άλλα παιδιά (bulling).

Συνοπτικά:

 Ο Μπεν είναι ένας διαφορετικός νέος, καθώς πάσχει από το Σύνδρομο του Άσπεργκερ, μια μορφή αυτισμού που δυσχεραίνει την επικοινωνία και συναναστροφή του με τον κοινωνικό του περίγυρο. Ολόκληρη η ζωή του είναι ένα δικό του κλειστό σύμπαν. Παίζει με πάθος στο διαδίκτυο το αγαπημένο του παιχνίδι, ArchLord, πιστεύοντας ότι αυτό μπορεί να τον βοηθήσει να αντιμετωπίσει τον πραγματικό κόσμο. Η ζωή του στο σχολείο ωστόσο είναι μια καθημερινή κόλαση, καθώς οι συμμαθητές του τού φέρονται απαίσια. Όταν πλέον η κατάσταση φτάσει στο απροχώρητο, αποφασίζει να καταστρώσει ένα ευφυές σχέδιο εκδίκησης, σε συνεργασία με τη Σκάρλαϊτ, τη συμπαίκτριά του στο ArchLord, με την οποία είναι κρυφά ερωτευμένος...

ΙΙΙ.ΘΕΑΤΡΙΚΑ ΕΡΓΑ

· THE THEORY OF MIND Ken LaZebnik

Mixed Blood Theatre Company

"I always try to act normal but my normal isn't normal."

(Πάντα προσπαθώ να συμπεριφέρομαι φυσιολογικά αλλά το φυσιολογικό μου δεν είναι φυσιολογικό)

Ο Βill είναι ένα δεκαεφτάχρονο κολεγιόπαιδο, που διαθέτει σχολαστική ιδιοφυία άλλα χαμηλή συναισθηματική νοημοσύνη, που ενδιαφέρεται για αυτογνωσία αλλά είναι ανίκανος να διαβάσει τις κοινωνικές νύξεις, και με μια γοητευτική αμεσότητα όμως επιρρεπής να λάβει ό,τι ακούει κυριολεκτικά. Σε αυτό το ευαίσθητο και παράλληλα χωρίς συναισθήματα πορτρέτο ενός νεαρού άνδρα με σύνδρομο Asperger, η έξοδος του Bill με μια νεαρή γυναίκα γίνεται μια αξιοσημείωτη και διορατική ματιά στις μεταβολές και στα πρόσωπα που βρέθηκαν στο φάσμα του αυτισμού.

· ΠΟΙΟΣ ΣΚΟΤΩΣΕ ΤΟ ΣΚΥΛΟ ΤΑ ΜΕΣΑΝΥΧΤΑ

ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΕΜΠΝΕΥΣΜΕΝΗ ΑΠΟ ΤΟ ΟΜΩΝΥΜΟ ΒΙΒΛΙΟ

Η παράσταση συνδιοργανώνεται από το Σύλλογο Προστασίας Παιδιών Αυτιστικού Φάσματος Καστοριάς και τον Πολιτιστικό Σύλλογο Καστοριάς "Μύησις" και το περιοδικό "Παιδί – ειδικά Δικαιώματα". Ο Σύλλογος Προστασίας Παιδιών Αυτιστικού Φάσματος Καστοριάς, που συνέλαβε την ιδέα, κινητοποίησε τη θεατρική ομάδα του Πολιτιστικού Συλλόγου «Μύησις» της πόλης. Με τη βοήθεια του ηθοποιού και σκηνοθέτη Θωμά Βελισσάρη που έκανε το σενάριο και τη σκηνοθεσία, έκαναν μία θεατρική παράσταση που είχε μεγάλη επιτυχία. Τόσο, που επιλέχθηκε σαν μία από τις πέντε καλύτερες ερασιτεχνικές παραστάσεις του «pocket Theatre festival», όπου τελικά κέρδισε το πρώτο βραβείο. Η συντακτική επιτροπή του περιοδικού "Παιδί – ειδικά Δικαιώματα" διοργάνωσε μικρή θεατρική παράσταση στις 5 Απριλίου 2008, στο Δημαρχείο Χολαργού. Η παράσταση έγινε πιλοτικά και οι εκατό περίπου γονείς που την είδαν ενθουσιάστηκαν και έκριναν ότι πρέπει να επαναληφθεί σε μεγάλη αίθουσα.

Β’ ΜΕΡΟΣ - Κοινωνικές διαστάσειςΣύνδρομο Asperger

1. ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ASPERGER

Το σύνδρομο Άσπεργκερ είναι μια ισόβια διαταραχή που επηρεάζει το πώς το άτομο αντιλαμβάνεται τον κόσμο, επεξεργάζεται τις πληροφορίες που λαμβάνει και αλληλεπιδρά με άλλα άτομα. Αποτελεί όπως και ο κλασικός αυτισμός μια «διαταραχή φάσματος», επειδή επηρεάζει τα άτομα με πολλούς διαφορετικούς τρόπους και σε ποικίλο βαθμό.

Ενώ υπάρχουν πολλές ομοιότητες ανάμεσα στο σύνδρομο Άσπεργκερ και τον κλασικό αυτισμό, τα άτομα με Άσπεργκερ έχουν λιγότερα προβλήματα με τη λεκτική επικοινωνία και έχουν συνήθως μέση ή και ανώτερη νοημοσύνη. Δεν υποφέρουν συνήθως από τις μαθησιακές δυσκολίες που συνδέονται με τον αυτισμό, αλλά ενδέχεται να παρουσιάσουν συγκεκριμένα μαθησιακά προβλήματα όπως δυσλεξία, δυσπραξία ή άλλες καταστάσεις όπως διαταραχή ελλειμματικής προσοχής – υπερκινητικότητα.

Με την κατάλληλη υποστήριξη, τα άτομα με Άσπεργκερ είναι απόλυτα ικανά να ζήσουν μια ολοκληρωμένη και ανεξάρτητη ζωή.

2. ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ ΤΟΥ ΣΥΝΔΡΟΜΟΥ ΑΣΠΕΡΓΚΕΡ

Όλοι μπορούν να επηρεαστούν από το σύνδρομο Άσπεργκερ. Παρόλα αυτά, οι άντρες είναι πιο επιρρεπείς σε αυτό απ’ ότι οι γυναίκες. Ο λόγος γι’ αυτό είναι ακόμα άγνωστος.

Τα ακριβή αίτια του συνδρόμου Άσπεργκερ είναι ακόμα αντικείμενο έρευνας. Κλινικές μελέτες υποδεικνύουν ότι ένας συνδυασμός παραγόντων, γενετικών όσο και περιβαλλοντικών, μπορεί να ευθύνεται για τις αλλαγές στη νευροβιολογική εξέλιξη του εγκεφάλου που σχετίζονται με την εμφάνιση του συνδρόμου.

Το σίγουρο είναι πάντως ότι το σύνδρομο Άσπεργκερ δεν οφείλεται στην ανατροφή του ατόμου ή την κοινωνικοοικονομική του κατάσταση και οπωσδήποτε δεν ευθύνεται ο πάσχοντας.

3. ΥΠΑΡΧΕΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ;

Προς το παρόν δεν υπάρχει θεραπεία ή συγκεκριμένος ιατρικός τρόπος αντιμετώπισης του συνδρόμου Άσπεργκερ. Τα παιδιά με Άσπεργκερ μεγαλώνοντας γίνονται ενήλικες με Άσπεργκερ. Βέβαια, καθώς η κατανόησή μας για το φαινόμενο αυξάνεται ποιοτικά και ποσοτικά, τα άτομα με Άσπεργκερ έχουν αυξημένες ευκαιρίες να αναγνωρίσουν και να εκμεταλλευτούν το δυναμικό τους και τελικά να ζήσουν μια αξιοπρεπή και δημιουργική ζωή απολαμβάνοντας τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα.

Τώρα πια υπάρχουν αρκετές θεραπευτικές προσεγγίσεις και παρεμβάσεις οι οποίες μπορούν να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής ενός ατόμου με Άσπεργκερ. Σε αυτές περιλαμβάνονται παρεμβάσεις κοινωνικής αλληλεπίδρασης, συμπεριφορική θεραπεία και ακόμα και αλλαγές στη διατροφή.

4. ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΣΥΝΔΡΟΜΟΥ ΑΣΠΕΡΓΚΕΡ

Το σύνδρομο Άσπεργκερ πολλές φορές χαρακτηρίζεται ως «κρυφή διαταραχή». Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούμε να καταλάβουμε αν κάποιος έχει αυτό το σύνδρομο από την εξωτερική του εμφάνιση. Τα άτομα με Άσπεργκερ αντιμετωπίζουν δυσκολίες σε τρεις τομείς. Αυτή είναι η γνωστή «τριάδα των διαταραχών»: η κοινωνική αλληλεπίδραση, η κοινωνική επικοινωνία και η κοινωνική φαντασία.

Μια Προσπάθεια Αντιμετώπισης

· Μη φαρμακευτικές θεραπείες

Τα αναπτυξιακά, εκπαιδευτικά και συμπεριφορικά προβλήματα που σχετίζονται με τον αυτισμό απαιτούν τη συνεισφορά από ειδικούς με διαφορετικές ειδικότητες. Αυτοί οι ειδικοί παρέχουν μη ιατρικές θεραπευτικές αντιμετωπίσεις όπως: ειδική εκπαίδευση, λογοθεραπείες, θεραπείες επικοινωνίας και συμπεριφορικές θεραπείες.

Τα πιο αποτελεσματικά προγράμματα φροντίδας περιλαμβάνουν: πρώιμη παρέμβαση, εξατομικευμένα προγράμματα που αφορούν την ανάπτυξη και τη συμπεριφορά του παιδιού, συστηματική δομημένη διδασκαλία που στηρίζεται σε ειδικά μαθησιακά υλικά και εντατικά εκπαιδευτικά προγράμματα που εμπλέκουν τους γονείς και τους συγγενείς.

Καθώς ο αυτισμός ακόμη δεν αναγνωρίζεται ευρέως, πολλοί γονείς και παροχείς φροντίδας έχουν αναπτύξει τα δικά τους προγράμματα. Με τα χρόνια ορισμένα από αυτά τα προγράμματα χρησιμοποιούνται περισσότερο.

α. Θεραπείες λειτουργικών και επικοινωνιακών δεξιοτήτων

Επειδή τα παιδιά με αυτισμό έχουν ελλείμματα στις λειτουργικές και επικοινωνιακές δεξιότητες, οι λογοθεραπείες, οι εργοθεραπείες και οι φυσιοθεραπείες θα πρέπει να ενσωματώνονται στο συνολικό πρόγραμμα θεραπευτικής αντιμετώπισης.

Οι εργοθεραπείες και οι φυσιοθεραπείες χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση των ελλειμμάτων στις δεξιότητες σωματικού συντονισμού και κίνησης, ενώ η λογοθεραπεία επικεντρώνεται στις επικοινωνιακές δεξιότητες του παιδιού.

β. Οικογενειακή θεραπεία και εμπλοκή

Οι γονείς και τα άλλα μέλη της οικογένειας παίζουν οργανικό ρόλο στην επιτυχία της διαδικασίας θεραπευτικής αντιμετώπισης. Το να εμπλέκονται οι γονείς, οι παροχείς φροντίδας και τα αδέλφια σε προγράμματα ολοκληρωτικής αφοσίωσης θα χτίσει τα θεμέλια για ένα πιο επιτυχές αποτέλεσμα για όλη την οικογένεια.

Τα οφέλη από μια τέτοια προσέγγιση στη θεραπευτική αντιμετώπιση είναι:

-Ενίσχυση της οικογένειας να υποστηρίξει το παιδί της ή τον/ την αδελφό μέσα από την οικογενειακή εκπαίδευση.

-Αυξημένη ικανότητα του γονέα να συνεχίσει να διδάσκει το παιδί του στο σπίτι .

-Βελτιωμένη συμμόρφωση με τις θεραπευτικές πρακτικές μέσα από την εκπαίδευση των γονέων και της οικογένειας.

-Μείωση του stress στο σπίτι.

γ. Ψυχοθεραπεία

Τα παιδιά με αυτισμό διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο ψυχιατρικών συμπτωμάτων και διαταραχών συμπεριφοράς που σχετίζονται με τον αυτισμό.

Οι πιο κοινές διαταραχές σε παιδιά με αυτισμό είναι: διαταραχές της διάθεσης, άγχος, διαταραχή υπερκινητικότητας και ελαττωματικής προσοχής και ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή. Εξάλλου, περιστασιακές διαταραχές του ύπνου, επιθετικότητα και αυτοτραυματισμοί παρατηρούνται σε παιδιά με Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος. Σε σοβαρές περιπτώσεις επιθετικότητας ή συμπεριφοράς αυτοτραυματισμών τα παιδιά μπορεί να χρειάζονται να δεχτούν φροντίδα εκτός σπιτιού και να φέρουν προστατευτική ενδυμασία.

Η θεραπευτική αντιμετώπιση αυτών των διαταραχών χρειάζεται ψυχοθεραπεία, όμως συχνά χρησιμοποιείται και φαρμακευτική αγωγή για να αντιμετωπιστούν τα συνοδά συμπτώματα. Αυτά τα προγράμματα θεραπείας χορηγούνται με ιατρική συνταγή και επιβλέπονται από επαγγελματίες παροχής υπηρεσιών υγείας. Τα σχετικά ψυχολογικά προβλήματα και οι διαταραχές αποτελούν ένα επιπλέον βάρος για το παιδί και την οικογένεια. Είναι επομένως σημαντικό οι γονείς και οι παροχείς φροντίδας να εμπλακούν στις αποφάσεις για τη θεραπευτική αντιμετώπιση και να αισθάνονται ότι όλες οι ερωτήσεις και οι ανησυχίες τους έχουν απαντηθεί.

· Ιατρικές και φαρμακολογικές θεραπείες

Η ιατρική ή φαρμακολογική θεραπευτική αντιμετώπιση τείνει να επικεντρώνει σε συγκεκριμένα συμπτώματα του Αυτισμού. Με το να χορηγούν συνταγές για φάρμακα οι γιατροί επιδιώκουν:

-Να περιορίσουν τα βασικά συμπτώματα των διαταραχών αυτιστικού φάσματος.

-Να προλάβουν επιβλαβείς συμπεριφορές όπως η επιθετικότητα προς άλλους και οι αυτοτραυματισμοί.

-Να διευκολύνουν και να βελτιώσουν την πρόσβαση σε εκπαιδευτικές ή άλλες θεραπείες με σκοπό να φέρουν το παιδί σε μια φυσιολογική σχολική τάξη, εάν αυτό είναι δυνατό.

-Να μεγιστοποιήσουν τα ευεργετικά αποτελέσματα των μη ιατρικών παρεμβάσεων.

-Να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής για το παιδί, την οικογένεια και το περιβάλλον τους.

Ο Αυτισμός έχει περίπλοκες και πολύπλευρες εκφράσεις και διαφορετικά παιδιά έχουν διαφορετικά συμπτώματα. Επομένως, κανένα φάρμακο δε θα ευεργετήσει τους πάντες και καθώς πολλά παιδιά έχουν περισσότερα από ένα συμπτώματα ή περίπλοκα συμπτώματα, περισσότερα από ένα φάρμακα μπορεί να πρέπει να χορηγηθούν.

Όταν ο γιατρός γράψει μια συνταγή για φάρμακα, είναι σημαντικό αυτό να γίνεται στο πλαίσιο ενός συνολικού προγράμματος θεραπευτικής αντιμετώπισης για το παιδί. Το πρόγραμμα θεραπευτικής αντιμετώπισης για τις εκπαιδευτικές, συμπεριφορικές, λειτουργικές και επικοινωνιακές δεξιότητες του παιδιού θα πρέπει να γίνει αντικείμενο λεπτομερούς συζήτησης και θα πρέπει να κατανοηθούν πλήρως τα ευεργετήματα και οι πιθανές παρενέργειες των φαρμάκων για τα οποία δόθηκε συνταγή, πριν παθεί κάποια απόφαση να αρχίσει το παιδί φαρμακευτική αγωγή.

Για να αντιμετωπιστούν τα διαφορετικά συμπτώματα του Αυτισμού, ένας αριθμός φαρμάκων διαφορετικών ειδών μπορούν να χορηγηθούν.

Τα φαρμακευτικά σκευάσματα που χορηγούνται για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων του Αυτισμού είναι: SSRI (εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης), αντικαταθλιπτικά, λίθιο, σταθεροποιητές διάθεσης, αντιψυχωσικά, αγχολυτικά ή φάρμακα που αντιμετωπίζουν το άγχος καθώς και ορισμένες νεότερες δραστικές ουσίες από άλλες κατηγορίες φαρμάκων. Ο γιατρός θα μπορέσει να συμβουλεύσει ως προς την πιο ευεργετική φαρμακευτική αγωγή για το παιδί και να προσαρμοστεί η δοσολογία στις ανάγκες του παιδιού.

Δεν υπάρχει θεραπεία αλλά μπορεί να υπάρχει βελτίωση που εξαρτάται από τη σωστή και όσο γίνεται νωρίτερη διάγνωση και αξιολόγηση, από τη σωστή εκπαίδευση με εξειδικευμένους εκπαιδευτές και από το βαθμό κατανόησης του αυτιστικού ατόμου από το οικογενειακό και κοινωνικό του περιβάλλον.

Αν δεν αντιμετωπιστεί σωστά, αντί να βελτιώνεται χειροτερεύει και κάνει προβληματική και συχνά αφόρητη τη ζωή των αυτιστικών ατόμων και των οικογενειών τους, ενώ η προοπτική της ζωής τους, όταν οι γονείς πεθάνουν ή αδυνατούν να τα φροντίσουν, είναι εφιαλτική. Η προοπτική αυτή κάνει εφιαλτική και τη ζωή των γονιών τους όσο ζουν.

Κοινωνική ένταξη

Αυτισμός και σχολείο – Η ώρα των επιλογών

Όταν ένα παιδί με αυτισμό ή Διάχυτη Αναπτυξιακή Διαταραχή φτάσει τα ,πέντε ή έξι είναι ώρα για την οικογένεια να αντιμετωπίσει το θέμα αυτισμός και σχολική ζωή.

Οι περισσότεροι γονείς απλά διαλέγουν σχολική δομή, από αυτές που το εκπαιδευτικό σύστημα τους παρέχει, και συνοδεύουν το παιδί τους μέχρι εκεί, όταν αρχίσει η σχολική χρονιά. Οι γονείς των παιδιών με αυτισμό, όμως, πρέπει να αναλάβουν ενεργό ρόλο, για να πετύχουν την αποτελεσματικότερη ένταξη στο σχολικό πλαίσιο των παιδιών τους. Αυτό τις περισσότερες φορές συνεπάγεται μια σειρά από αξιολογήσεις του παιδιού και διαβουλεύσεις της οικογένειας με ειδικούς και δημόσιες υπηρεσίες αλλά και έρευνα σχετικά με τις διαθέσιμες δομές, ειδικά όταν αυτές σπανίζουν όπως στην Ελλάδα. Συχνά οι γονείς καλούνται να παίξουν το ρόλο του θεού, παίρνοντας αποφάσεις που θα επηρεάσουν καίρια το μέλλον και την εξέλιξη του παιδιού τους.

Επιφανειακά η άριστη επιλογή φαίνεται προφανής. Τι καλύτερο από το να ενταχθεί ένα αυτιστικό παιδί σε μια τυπική σχολική δομή με συνομήλικα παιδιά; Μακάρι να ήταν όλα τόσο απλά! Η ένταξη δεν είναι αυτόματη πολύ δε περισσότερο δεδομένη! Στην πραγματικότητα υπάρχουν αρκετές εναλλακτικές μορφές σχολικής ένταξης που ποικίλλουν από απόλυτα εξειδικευμένες εκπαιδευτικές δομές (specialized schooling) μέχρι αντίστοιχες συμβατικές (mainstream schooling). Αυτές είναι:

1. Ένταξη σε συμβατικές τάξεις

1. Ένταξη σε συμβατικές τάξεις με υποστήριξη

1. Ένταξη σε συμβατικές τάξεις με παράλληλη ενισχυτική διδασκαλία

1. Ένταξη στο κυρίως πρόγραμμα συμβατικών τάξεων με παράλληλη παρακολούθηση επιλεγμένων δραστηριοτήτων με τα άλλα παιδιά

Ποια είναι λοιπόν η καλύτερη επιλογή;

Η απάντηση, όπως συνήθως όταν μιλάμε για αυτισμό, είναι ότι αυτό εξαρτάται. Είναι πολύ σημαντικό να διευκρινιστεί σε αυτό το σημείο ότι η επιλογή σχολικού/εκπαιδευτικού περιβάλλοντος δεν εξαρτάται αποκλειστικά από τη γνωστική ικανότητα του ίδιου του παιδιού: η ένταξη σε μια συμβατική σχολική δομή μπορεί να αποδειχθεί πολύ δύσκολη ή και ακατόρθωτη υ